Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
eu 1
Adres do korespondencji: Grafika i skad gazety: Tomasz ukasik - it@adeste.eu
Skad gazety w rozszerzeniach .mobi i .epub: Maciej
agiguz 73, 22-400 Zamo Andrzej Laskowski - maciej.laskowski@adeste.eu
tel. 515 244 234 Webmaster strony www.adeste.eu: Tomasz
Pr
agn,s
zukam,wi
erz
redakcja@adeste.eu Leszczyski - it@adeste.eu
Rysownik i art-designer: Marcin Kozowski
Redaktor Naczelny: Media consulting: Mateusz Niecierowicz
Bartomiej Jan Wojnarowski Dzia korekty:
Redaguje zesp w skadzie: Anna Gawlik, Anna Przybysz, Zuzanna Sokalska,
Kamil Przemysaw Maka (z-ca redaktora naczelnego Magdalena Wglarz.
ds. redakcji i jakoci) Dzia rozwoju i promocji:
Anna Magorzata Gawlik (z-ca redaktora naczelnego ds. Tomasz ukasik, Marcin Kozowski
organizacji i zarzdzania) Przemysaw Kucharek, Tomasz Kumiga
Piotr Wadysaw Sudo (sekretarz redakcji) Piotr Wadysaw Sudo, Honorata Szczsna -
Micha Gjski, Jakub Konrad Lesner, Tomasz promocja@adeste.eu, Bartomiej Wojnarowski
Leszczyski, Konrad Myszkowski, Piotr Ulrich, Konrad
elechowski A take kady, kto modliw, pomoc, wsparciem
Wsppracownicy: technicznym, finansowym czy organizacyjnym
Martyna Jerks, Dk. Mateusz Kopa, Marcin Kozowski, przyczyni si do rozwoju tego dziea.
Micha Marcin Lewandowicz-Bucholc, Katarzyna Bigaj, +AMDG!+
Ks. Dawid Sebastian Tyborski., Bartomiej Zglinicki
2 www.adeste.eu
Spis treci Sowo wstpne
FELIETON WSTPNY
Redaktora Naczelnego
Wiara skrojona na miar, czyli spr
o co wicej ni czstochowskie
uwielbienie
Bartomiej Wojnarowski 3
TEMATY NUMERU
Angielscy mczennicy poreformacyj-
ni
ks.Dawid Tyborski 5
T
rozwaania w oparciu o fragmenty
Pisma witego. o ju 500 lat. Pi wiekw rozamu, pi wiekw blu i niezrozumienia,
Micha Gjski 29 pi wiekw sytuacji w ktrych ludzie ochrzczeni w wodzie zanurzaj-
cej nas w mierci i passze Pana stoj nie obok, ale gdzie w oddali. Ju 31
Reformacja Lutra, a Eucharystia i padziernika 2017 roku minie okrga rocznica ogoszenia tez augustia-
Msza wita skiego zakonnika Marcina Lutra. Reformacja staa si wydarzeniem bez-
Kamil Pindel 32 precedensowym, ktre odmienio nie tylko map religijn Europy i wiata,
ale przewrcio porzdek polityczny, zmienio stosunki gospodarcze i sys-
Od braku pokory do puszki Pandory
tem spoeczny. Byo wydarzeniem tak znaczcym, e w wielu kwestiach
Konrad Myszkowski 35
mwimy o wiecie przed i poreformacyjnym.
Zrozumie siebie nawzajem.
Dziaania ekumeniczne pomidzy
katolikami i protestantami w czasach
wspczesnych
W pierwszym numerze miesicznika Adeste pochylimy si nad tym
wydarzeniem, jego konsekwencjami i genez. Spojrzymy na Koci
A.D. 2017. Jest silniejszy czy sabszy ni w 1517? Zastanowimy si, czy
Katarzyna Bigaj 40 obchody 500-lecia Reformacji powinny by okazj do witowania, czy
jednak pokuty i zadumy. Bdzie to podr bolesna, w ktrej nie bez winy
FELIETON w niektrych sferach by Koci katolicki, ale i pena nadziei, bo wyzna-
500 lat reformacji okazja do wito-
czajca ten sam cel, jakim jest sam Jezus Chrystus.
wania czy zadumy?
W
Piotr Wadysaw Sudo 42
naszym miesiczniku znajdziecie te artykuy dotyczce spoecze-
Z INNEJ BECZKI stwa, kultury i wiary. Przeczytacie midzy innymi o tym, czy chrzeci-
Czy Allah to Bg chrzecijan? janie i muzumanie wierz w tego samego Boga oraz o gbszym podou
Micha Lewandowicz-Bucholc 46 ostatniego sporu o uwielbienie w Czstochowie.
G
Raniec bro przeciw diabu boko wierz, e nowy projekt bdzie pocztkiem przygody, ktrej
Piotr Ulrich 49 gwnym prowadzcym jest Pan.
Muzyka czy i dlaczego warto czy
j z religi?
Tomasz Leszczyski 51 Z modlitw +
Bartomiej J. Wojnarowski
Redaktor Naczelny miesicznika ,,Adeste
www.adeste.eu 3
rdo: fb.com/@SalezjaskaPielgrzymkaEwangelizacyjna
A wic wojna... A moe to jednak tylko internetowy spr, ktry wybuch i eskaluje po synnym l-
miku ojca Remigiusza Recawa? Moe problem ley gdzie indziej, gbiej? Setki reakcji na nagranie
z Czstochowy i wspomniany lmik pokazuj, e katolicy nie tyle rzdz Internetem, co Internet
zaczyna kontrolowa ich reakcje, take jeli chodzi o postrzeganie wiary. To bdzie bolesna i sar-
kastyczna opowie o tym, jak potramy niszczy si i omiesza przed ludmi sabej wiary w imi
jedynej, witej ,,racji.
Sdowiska
pr wskazuje na pewien pro- i yciowego manifestu, w kt- zewntrzny zachwyt rytuaami
blem globalny czsto ro- rym si pochonli, nie zawsze i gestami lub wrcz poczuciem,
wyrazicie pokazujce z gbok refleksj. W wiecie, e ten ,,posoborowy (ile razy ja
swoje miejsce w Kociele stawia- w ktrym brak twardych odpo- syszaem to okrelenie) ma ja-
j go na podstawie swoich do- wiedzi, ta forma rytu dla wielu ki problem i wanie ta forma
wiadcze, prywatnych przey zdaje si rodzajem rebelii, a nie rytu jest idealnym remedium i
i wychowania, a nie szerszego przemodlonej, przemylanej de- ratunkiem na wszystko. Na dru-
spojrzenia. I nie moemy ukry- cyzji. W ten sposb odzywa si gim kocu dokadnie tej samej
wa, e dla wielu modych ludzi w duszach wielu ludzi tsknota linii stoi wska grupa ludzi, kt-
Msza wg Mszau Jana XXIII jest za czym wielkim, ale ten zryw rzy sami okreliliby si jako cha-
pewnym rodzajem duchowego podwiadomie podbity jest przez ryzmatycy, ktrych dziaalno
4 www.adeste.eu
spotyka si raz to z zachwytem,
to oporem ludzi w Internecie.
To oni wznoszcy rce w eg-
zaltacji, deklarujcy na Facebo-
oku, e Jezus rzdzi ich yciem,
emocjonalnie podchodzcy do
Liturgii. To czsto rwienicy lu-
dzi zwizanych z pierwsz grup,
co dodaje jeszcze kolorytu cae-
mu sporowi. Swoj wiar lubi
okazywa bardzo mocno, ywio-
owo, szukajc wrcz emocjonal-
nej, dotykalnej relacji z Bogiem.
www.adeste.eu 5
w miejscu, w ktrym ludzie szu- pewnych mechanizmw, dop- o ruchach charyzmatycznych w
kaj ciszy, rozmylaj i spotyka- ty ta ,,wojenka'' bdzie trwa w Kociele i zrozumie, e nie kady
j si z Matk. Ale sytuacji nie najlepsze. I dlatego bdzie tak wzi si z Toronto Blessing, a
poprawi te internetowe akcje, zaogniona, bo oba fronty mie- mnstwo z charyzmatykw ma
tworzenie stereotypw i podzia- ni si w swoich oczach jako rozwinit pobono maryjn
w, bo Koci spotyka si tam, te boe, waciwe a prze- i wcale nie upada na posadzk
gdzie jest jedno i nadzieja.
Icjonalistw,
liberalne frakcje charyzmatycz- prawd nie moe. Niestety spr, ba przede wszystkim ewangeli-
ne, jak i cz modych trady- pod innymi postaciami, bdzie zowa, a nie stygmatyzowa pod
pozostaje na granicy si wyania jeszcze niejedno- fal komentarzy na Facebooku.
wasnej emocjonalnoci i wskie- krotnie. Nie znaczy to, e historia By moe co si zmieni. Jestem
go wiata. ycie wielokrotnie nie moe mie happy endu. W jej naiwny? Nie wiem. Ale wierz, e
pokazao mi, e wiele wojenek pozytywnym zakoczeniu Remi- Duch jest silniejszy od naszego
w Internecie i poza nim jest tak giusz Recaw przejrzy biografi ego. Nawet niezwykle silnego.
zacieka, poniewa walczcy de Marcela Lefebvrea i zauway,
facto bij si z wasnymi kom- e nie by to wywrotowiec ani Zainteresowa Ci mj ar-
pleksami. I teraz napisz co, kocielny terrorysta, ktrego tyku? Masz jakie pytania?
czym nara si obydwu gru- pami i zwolennikw trzeba Napisz do mnie na:
pom, ale w mojej ocenie, dopki usuwa z Internetu, ale pasterz
i zwolennicy o. Recawa i modzi burzliwego okresu zatroskany o bartlomiej.wojnarowski@
tradycjonalici nie zrozumiej Koci. By moe cz trady- adeste.eu
cjonalistw przeczyta co nieco
6 www.adeste.eu
Angielscy mczennicy poreformacyjni
ks.Dawid Tyborski
Znajomo historii Kocioa angielskiego jest znikoma albo bardzo oglna, a koczy si na Henry-
ku VIII i jego niesnaskach z papieem. Jednak to wanie Koci angielski jest bardzo podobny do
Kocioa polskiego. cz nas mczennicy, ktrzy oddali swoje ycie za wierno Kocioowi kato-
lickiemu. Polskimi sztandarowymi przykadami s: w. Andrzej Bobola, w. Jozafat Kuncewicz, w.
Melchior Grodziecki czy bogosawieni Mczennicy z Pratulina. Oara ich ycia pojawia si na tle
wydarze historycznych, przepychanek politycznych oraz walki o wadz. Bardzo podobnie mieli
angielscy mczennicy za czasw Henryka VIII i pniej.
Jsanktuarium
est jedno miejsce niedaleko czci jest to prawda. Na tym wuj resztki tyburskiego drze-
Londynu, ktre powinno by drzewie rodzio si ycie wiecz- wa oraz relikwie Mczennikw z
narodowym, miej- ne tysicy katolikw. Najprociej Tyburn.
scem pielgrzymek i Ziemi wi- ujmujc, tyburn tree to trjkt-
t. wite miejsce na zbiegu ulic
Edgware Rd. i Bayswater Rd. Za-
miast tego na chodniku znajduje
na szubienica, na ktrej wiesza-
no skazacw, a ktra staa si
bram do nieba dla tysicy kato-
Ekatolikach
skalacja konfliktu oraz pocz-
tek regularnych mordw na
ma swoje ukorzenienie
si okrga tabliczka z napisem: likw, wieckich i duchownych, w Ustawie o zdradzie stanu oraz
the site o tyburn tree miej- ktrzy pozostali wierni Kocio- akcie supremacji z 1534 roku.
sce tyburskiego drzewa. Nazwa owi katolickiemu. Pami o tym Wtedy miejsce kani wrogw ko-
moe i z pocztku nic nie mwi, miejscu pielgnuj siostry bene- rony stao si miejscem mcze-
ale podaje analogi do drzewa, dyktynki, ktre niedaleko maj stwa. Wtedy wanie szubienica
ktre z definicji jest yjce. I po swj konwent. One to przecho- przybraa ksztat trjkta, bo kaci
www.adeste.eu 7
nie wyrabiali z wieszaniem kato- swojego lubu z Katarzyn Ara- sprawom boym. By on take
likw. Tam te zginli: w. Oliver gosk. Kardyna Tomasz Wolsey spowiednikiem krlowej i wy-
Plunkett, w. Edmund Campion, zakoczy walk o rozwd fia- chowawc Henryka VIII, ktry
w. Jan Hougthon, ktry zgin skiem, przez co zosta wyrzuco- to czu wielki respekt do swoje-
wraz ze wspbrami jako ny z funkcji kanclerskiej. Na jego go nauczyciela. Podobnie jak w
jeden z pierwszych na nowej miejsce krl wynis za swojego sprawie Morusa, koci niezgody
szubienicy. Chciabym si jednak przyjaciela Tomasza Morusa. zostaa sprawa rozwodowa Hen-
pochyli nad kilkoma mczenni- Henryk VIII, wcieky cigymi ryka. Biskup Jan, jako czowiek
kami, nie tylko z Tyburn. odmowami Klemensa VIII, ogosi gbokiej wiary i dbaoci o or-
si gow Kocioa Anglii. Prze- todoksj, pomimo baga i prb
wity polityk raony Morus zrzek si tytuu przekupstwa ze strony Henryka,
kanclerza, zapewniajc o swojej nie ugi si i potpia denia
8 www.adeste.eu
postanowi wzi sprawy w swo- mia ama jej koci i bolenie j mieszanej religijnie rodziny.
je rce. Najsynniejsz z podej- kaleczy, a na wrotach kadziono Podczas studiw wyjecha na
mowanych oddolnie interwencji coraz wiksze ciary. Umiera- kontynent, gdzie przyj wiar
jest tzw. Pielgrzymka aski. Lud- a 15 minut. Zostaa zamczona katolick. W tym czasie w Walii
no chopska powstawaa i ru- w Wielki Pitek 1586 roku. Do wybucha epidemia, ktra zabie-
szaa na Londyn, aby przekona dzisiaj jej dom jest sanktuarium. ra rodzicw Dawida. Jego wujek,
krla, e pldrowanie klasztorw Zostaa kanonizowana przez b. ktry by jezuit, namawia go na
i mordowanie ksiy jest dla nich Pawa VI. podr do Rzymu. Wstpi do
zbrodni, bowiem to wanie za- Towarzystwa Jezusowego i w
kony podejmoway si opieki du- Jezuicki bohater wiary 1642 roku przyjmuje w Rzymie
chowej, spoecznej i materialnej wicenia kapaskie. Jego ma-
nad yciem prostych ludzi i sta-
nowiy dla nich oparcie. W kul-
minacyjnym momencie byo 40
W 1540 roku w Londynie ro-
dzi si Edmund Campion.
Wprost porodku morderczej
rzeniem byo goszenie Chry-
stusa na ojczystej ziemi, dlatego
wraca do Anglii pod pseudoni-
tysicy pielgrzymw. Caa p- burzy dziejowej, ktra niszczya mem Karol Baker. Natychmiast
nocna Anglia bya podburzona i wszystko, co katolickie. Wycho- po powrocie podejmuje posug
konflikt pnocny si zaostrza. wany jako anglikanin i wierny an- duszpastersk, ewangelizuje, po-
Godem i sztandarem byo Arma glikaskiej wykadni wiary wzra- maga biednym, organizuje swoj
Christi, czyli rany Chrystusa. sta i ksztatuje si. Zdobywa tytu wsplnot zakonn. Na skutek
Std te wywodzi si powiedze- magistra w Oxfordzie i przyjmuje donosw i zdrady przez aposta-
nie na rany Chrystusa!. Przynie- najnisze wicenia w Kociele tw ks. Lewis zostaje aresztowa-
li je do polski jako akt strzeli- anglikaskim. Widok tysicy m- ny. Sytuacj pogarsza fakt, e na-
sty jezuici. Katolikom w Anglii czennikw oraz lektura Ojcw ogowy oszczerca i kamca Tytus
nie pozostao nic innego jak zej Kocioa nie daje mu spokoju i Oates, wmawia krlowi, e jezu-
do podziemia. postanawia uciec z Anglii. Ju ici czyhaj na jego ycie. Listopad
we Francji Edmund staje si ce- 1678 roku by czasem szczegl-
wita konwertytka nionym profesorem i wykadow- nie nasilonych apanek ksiy. Po
c. Kiedy przebywa w Rzymie rocznym przebywaniu w wizie-
www.adeste.eu 9
Jak zosta protestantem
Kamil Maka
Gdy mowa jest o 500-leciu reformacji, zazwyczaj myli si o tym wydarzeniu w wielkiej skali o
jego znaczeniu w historii wiata i Kocioa. Tymczasem na poziomie codziennego ycia katolicy oso-
bicie dowiadczaj rzeczywistoci rozbicia zachodniego chrzecijastwa, gdy sami lub ich bliscy z
rnych powodw i rnymi drogami zostaj protestantami. W niniejszym tekcie sprbuj wska-
za, co sprawia, e szczeglnie modzi katolicy traaj do ewangelikalnych zborw.
N a pocztku chc zastrzec: ten staj ewnagelikalnymi chrzecija- kacji pozna Mateusza, ktry by
tekst nie ma pretensji do by- nami.
cia opracowaniem naukowym,
ewangelikalnym chrzecijaninem.
Mateusz zabra go na grup bi-
ale oparty jest na osobistych do- Drogi, ktre prowadz od Rzy- blijn, ktrej spotkania odbyway
wiadczeniach, wielu rozmowach mu si w domu jednego z czonkw.
z konwertytami na ewangelika- Maciek zosta zupenie poraony
lizm i obserwacji katolikw zma-
gajcych si z pokus protestan-
tyzmu. Aby poruszany problem
M aciek wychowa si w nie- przejrzystoci Biblii, a pouczony
zbyt praktykujcej rodzinie, przez uczestnikw grupy za po-
ale sam zawsze mocno wierzy moc rnych wersetw, zosta
nie wydawa si zbyt abstrakcyj- w Boga i cigno go do kocioa. zachcony do oddania swojego
ny, pozwol sobie skonstruowa Chodzi na dodatkowe naboe- ycia Jezusowi. Przey silne na-
trzy wymylone opowieci, ktre stwa, czyta troch przypadkowe wrcenie, a poniewa niczego ta-
jednak reprezentuj pewne typo- ksiki o wierze, zosta ministran- kiego nie dowiadczy w Kociele
we historie tego, jak katolicy zo- tem. Gdy mia 16 lat w trakcie wa- katolickim, porzuci go krtko po-
10 www.adeste.eu
tem i przystpi do zboru Mate-
usza. Teraz jest gboko przeko-
nany o prawdziwoci zasady sola
scriptura i gorliwie przekonuje in-
nych o faszywoci katolicyzmu.
Edzicelapraktykujcych
pochodzi z domu gorliwie
katolikw. Ro-
co niedziel chodzili do ko-
cioa, regularnie si spowiadali,
zawsze odmawiali z dziemi pa-
cierz wieczorem. Chocia rne
praktyki religijne miay due zna-
czenie w domu, rodzice niewie-
le potrafili Eli odpowiedzie na
pytania dotyczce wiary, ktre
j drczyy. Obowizki religijne
staway si dla niej coraz bardziej
uciliwe, a rwnoczenie co-
raz mniej je rozumiaa. Instynk-
townie posiadaa pewn wiar,
jednak gdy wyjechaa na studia
przestaa chodzi do kocioa,
chocia nachodziy j wyrzuty
sumienia (wobec rodzicw czy
Boga tego nie wie). Wsploka-
torka zaprosia j na uwielbienie
do swojego kocioa, gdzie Ela po
raz pierwszy naprawd poczu- pogldy na to, co Bogu si podo- kogo zawsze dobrze zoriento-
a jak wi z Bogiem. wietnie ba, a co nie, a take zrozumia, wanego temu swojemu zmy-
wykonywana profesjonalna mu- e Koci katolicki jest faszyw sowi susznoci czy rozumowi
zyka poruszya j do gbi, a gdy religi. Teraz dalej duo dyskutu- ufa bezgranicznie. Sami moemy
po uwielbieniu pewien chopak je w Internecie z katolikami, pro- by podobni do wyej opisa-
wyszed na scen i zacz mwi wadzi swojego bloga, na ktrym nych osb lub zna ludzi takich
o yciu z Jezusem, zobaczya, e niezbicie dowodzi prawdy na jak one. Jest niezwykle wane,
ycie chrzecijaskie moe by o podstawie Biblii. Skontaktowa by zrozumie, e nie do koca
wiele prostsze, a jego zasady zro- si przez Internet z pastorem ma- dokonuj one swych wyborw
zumiae, jeli tylko odwouje si ego radykalnego zboru wolnych wiadomie, a przynajmniej, e nie
bezporednio do Biblii. chrzecijan. Pastor by tak pod do koca mona je za te wybory
wraeniem gorliwoci Tomasza, wini. Stoj za nimi czsto rne
www.adeste.eu 11
zumie, bo jakby nie zdaj sobie jako automatycznie rozumiej, Rozum, emocje, wiara
sprawy, e co mogoby j realnie w co wierz, czy nie?
podway przecie wszyscy s
katolikami. Trudno polega na
tym, e katolicy tak sdzcy naj- O t nie. Zrozumienie wiary C o jest zatem w kulturze po-
pularnej takiego, co moe do-
katolickiej nie mwic ju prowadzi katolikw do porzu-
czciej ju zostali gboko ze- o yciu wedug tej objawionej cenia Kocioa? Dwa problemy
wangelizowani inn ewangeli prawdy jest niesamowicie ni- szczeglnie przebijaj z opisanych
rne idee racjonalizmu, libera- ke wrd zwykych katolikw, historii. Z jednej strony wszyst-
lizmu, hedonizmu, konsumpcjo- wieckich i duchownych. Nikt kie postacie s silnie pocignite
nizmu s rzeczywistym budul- nie zdaje si dostrzega palcej przez pewn intelektualn przej-
potrzeby rzetelnej, gbokiej ka- rzysto, prostot, racjonalno
techezy. Wielu ludzi zatrzymao nauczania, z ktrym si stykaj.
si na poziomie infantylnego wy- Z drugiej strony dowiadczaj
kadu wiary wyniesionego z pod- silnych emocjonalnych przey
stawwki (a czasem, co gorsza, z zwizanych z Bogiem i te przey-
liceum), w ktrym nadal krluje cia staj si dla nich argumentem
wyobraenie Boga niewiele bar- dla obrania nowego kierunku w
dziej dojrzae ni dziecica Bo- ich yciu religijnym. Mona po-
zia, ktra za dobre zachowanie wiedzie, e mamy tutaj do czy-
wpuszcza do nieba, a za ze wsa- nienia z kwesti stosunku rozu-
dza do pieka, przy czym o ile wia- mu i emocjonalnoci do wiary.
domo, czemu nikt nie chce trafi
do pieka, to ju nie jest pewne,
co takiego ciekawego ma by w N asza kultura wyznaje kult
rozumowej prostoty: jeli
niebie. Taka wizja moga wyda- czego nie da si uj w postaci
wa si wystarczajca w wiecie, krtkiego przekonujcego hasa,
w ktrym katolik przez cae y- to nie jest rozumowo prawdziwe.
cie nie mia okazji napotka cze- Jeli co wymaga cigu rozumo-
gokolwiek innego oprcz innych wania, to najprawdopodobniej
katolikw, jednak modzi ludzie kryje si w tym jaki podstp, a
z naszych przypowieci nie yj prawda musi by prostsza. Jeli
ju w takim wiecie. Nie tylko na opisani wyej katolicy nie maj
cem ich pogldw, a katolicyzm co dzie spotykaj si z innymi moliwoci zrozumie swej wiary
albo jest jedynie dodatkiem, albo wiatopogldami, ale sami dniem w jej zoonoci tak, by ogarn
cienk, nic nie znaczc skorupk i noc s katechizowani przez jej wszechstronno, a w zamian
pokrywajc cao. Wrd tego kultur popularn w cakiem in- maj dostp tylko do pozornie
oczywistego katolicyzmu trud- nym kierunku. Doroli i dorasta- nie przystajcych do siebie cz-
no znale zwykej osobie kogo, jcy katolicy potrzebuj rzetel- ci, propozycja protestancka b-
kto rzeczywicie znaby swoj nej katechezy, ktra zgodnie z dzie z natury do nich przemawia
wiar od A do Z. Nawet ksia i zamysem Katechizmu Kocioa wanie ze wzgldu na jej pro-
katecheci maj wielk trudno Katolickiego w uporzdkowany stot. Wystarczy Biblia i odczy-
w jasnym wyoeniu wiary. Za- sposb przeprowadzi ich przez (I) tywane dosownie wersety, by
tem kiedy Maciek instynktownie tre naszej wiary, (II) wiadome pozna prawd i wedug niej y.
szuka jakich rde dla zrozu- uczestnictwo w Chrystusie przez Ta skonno do redukcjonizmu,
mienia swojej wiary, zdany jest ycie sakramentalne, (III) logik czyli sprowadzania wszystkiego
na przypadkowe ksiki rnej ycia moralnego w Chrystusie do najprostszych wystarczaj-
jakoci, ktre sumarycznie tylko oraz (IV) sens i praktyk osobi- cych twierdze, przeladuje dzi-
potguj wraenie niejasnoci, a stej modlitwy. Z tych czterech siaj rne dziedziny ycia. W ten
nic nie porzdkuj. Nie ma prze- punktw zwykli katolicy skonni sposb wielu wydaje si, e mog
wodnika, ktry wyjaniby mu, jak s gorliwie wykonywa niezbd- by wasnymi lekarzami wy-
rzeczy si maj, co jest wane, a ne rytuay (II), cho bez zagbia- starczy, e zastosuj si do kilku
co mniej wane itd. Najprawdo- nia si w ich znaczenie, wiar (I) prostych zasad dbaoci o zdro-
podobniej sam nawet nie potrafi znaj szcztkowo, znaj niektre wie. W ten sposb rwnie za-
dla siebie zwerbalizowa swojego przykazania, ale nie widz w tym wsze wiksz popularnoci b-
problemu, wic nie szuka pomo- wicej caociowej logiki (III), a dzie cieszy si polityk, ktrego
cy wprost, za ksidz opiekujcy modlitwy osobistej prawie nie rozwizanie toczcych pastwo
si ministrantami nawet nie ma praktykuj (IV). Wszystkie braki problemw jest pozornie proste,
pojcia, e z takim problemem w katechezie wypenione s za ni ten, ktry odway si mwi
kto w grupie moe si zmaga: to po brzegi przez kultur popu- gono, e sprawa jest bardziej
przecie wszyscy s katolikami, larn. zniuansowana.
12 www.adeste.eu
T ymczasem prawda nie jest nie papierek lakmusowy. Dzieje przeskoczy. W pewnym stopniu
ani prosta, ani skomplikowa- si tak dlatego, e nasza kultura to zrozumiae (podobnie jak oso-
na z natury, ale czasem bywa generalnie mwi nam, e nasze bie o gbokiej urazie do kogo
taka, a czasem taka. Jednak za- odczucia nie mog si myli, e trudno pokona t zadr i spoj-
rwno protestantyzm, jak i nasza kiedy suchamy ich, to uzyskuje- rze na rzecz obiektywnie), jed-
wspczesna kultura wyrastaj my dostp do ostatecznej praw- nak to wanie nasza popularna
z podobnej faszywej intuicji, e dy. Szczeglnie widoczne jest to kultura pooya w nich podwa-
prawda nie do, e musi by w rnych dyskusjach na temat liny pod t niemono zdystan-
prosta, to jeszcze musi by na- moralnoci, w ktrych ludzkie sowania si do swoich emocji i
turalnie zrozumiaa dla zwyke- uczucia s ostateczn miar tego, traktowanie ich jako przesanki w
go czowieka. W ten sposb co jest suszne. Nie mwi si o rozsdzaniu prawdy.
Maciek, Ela i Tomasz znajduj w tym, e prawda jest obiektywna
ewangelikalizmie prost odpo-
wied, tak rn od tego, z czym
si dotd spotykali w Kociele.
oraz e czasami (a czasami do
czsto) trzeba zignorowa emo-
cje i za spraw wysiku woli pod-
Jsiest tutaj kolejna wielka dzie-
dzina szczeglnie domagajca
troskliwej katechezy i dusz-
Intuicyjnie sdz, e ta prosta porzdkowa si prawdzie. Ela i pasterstwa. W naszym niby ra-
odpowied czy to w kwestiach Maciek nie zdaj sobie sprawy z cjonalnym, niby rozemocjono-
wiary, czy moralnoci musi by tego, e ich dowiadczenie moe wanym wspczesnym wiecie,
prawdziwa. Nie wiedz jednak, mie rne rda, w tym wiele katolicy potrzebuj szczeglnie
e ich intuicje nie s naturalne czysto ludzkich (psychologicz- wyranego wyjanienia tego, jak
i bezwzgldnie oczywiste, ale ne, spoeczne itd.), ani z tego, e traktowa rozum i emocje w sto-
uformowane przez kultur, ktra mona je zinterpretowa na wie- sunku do wiary. Z jednej strony
usposabia ich filozoficznie prze- le sposobw. Raczej mimowolnie oznacza to, e trzeba zwaszcza
ciwko katolicyzmowi. przyjmuj nauk protestantw, modym katolikom ukazywa
wrd ktrych si znaleli i swo- pikno rozumowej zoonoci
Etraktuje
mocje odgrywaj szczegln
rol dla Eli, chocia i Maciek
swoje wewntrzne prze-
je dowiadczenie bior za znak
uwiarygadniajcy ich nauk. Cz-
sto, gdy takim osobom jak Ela i
wiary. Czsto postrzegaj oni to
skomplikowanie jako niepotrzeb-
ny balast, tym ciszy, e wydaje
ycie jako punkt odniesienia dla Maciek prbuje si wyjani bd si nie przekada ostatecznie na
swych przemyle. Oboje zdaj nowopoznanej przez nich nauki, adn osobicie dowiadczan
si nie mie najmniejszych podej- ich ostatecznym argumentem warto. Wobec tego wraenia
rze co do tego, czy ich emocje pozostaje realno ich przeycia, redukcjonizm i bezporednio
w ogle mog stanowi taki wa- jest to rzecz, ktrej nie mog ju zasady sola scriptura bd nie-
www.adeste.eu 13
zwykle atrakcyjne. Tymczasem w nim Chrystusa, to nie ma si internetowa samodzielno jest
zoono naszej wiary ma dwa co wtrca i naley go zostawi zjawiskiem nowym, najbardziej
niesamowicie istotne, wanie w spokoju. Pewnego dnia moe uderza w modych i tym waniej-
atrakcyjne aspekty. Po pierwsze, jednak trafi pomidzy ewange- sze jest, by przedsiwzi rodki
powinno si j widzie jako bogac- likalnych chrzecijan jak Maciek i mogce zapobiec popadniciu w
two, niezwyky skarbiec, skom- wtedy nie bdzie wiedzia, e to, tak religijn pych najbardziej
plikowan, majestatyczn kon- co wrd nich przeyje, nie jest naraonym.
strukcj wzbudzajc zachwyt miar susznoci ich nauczania.
w rwnym stopniu, co zoono
natury i Wszechwiata. W tym
aspekcie niezwykle wane jest,
Wtedy jednak bdzie ju za p-
no, poniewa nikt nigdy nie wy-
uszczy mu, jak dokadnie rol
M amy tutaj jednak do czynie-
nia nie przede wszystkim
z pewnym brakiem w Kociele,
by da katolikom wskazwki, w odgrywaj emocje w yciu wiary. ktry wystawia wiar katolikw
jaki sposb ten zoony depozyt Tymczasem za odgrywaj one na prb, ale z pokus odpowia-
wiary odczytywa, jak si po nim rol wspomagajc powinny dajc na braki w naszym charak-
porusza, by co raz wydobywa z poda za wol, ktra z kolei terze. Jeli obserwujemy w sobie
niego oywiajce osobist wiar podporzdkowuje si przyjtej to, e mamy skonno do wa-
prawdy. Po drugie, trzeba umie rozumem i sercem prawdzie. Te snego zdania, e w oglnie uwa-
przekaza katolikom dowiadcze- rzeczy mog wydawa si oczy- amy si w jakich kluczowych,
nie tajemnicy, ktra ley u r- wiste, gdy si o nich pomyli, jed- zwaszcza moralnych, kwestiach
de skomplikowania rozumowe- nak wielu katolikw nie ma okazji za mdrzejszych, jestemy nara-
go naszej wiary. Wiara katolicka spotka si z takim wyoeniem eni na podenie drog Toma-
jest zoona, poniewa wyrasta z spraw wprost. sza z naszej historii. Wielu kato-
niewyczerpanej tajemnicy Boga. likw wczeniej odnalazo swoje
Jest zatem w tej zoonoci po- By samemu sobie papieem miejsce w protestantyzmie wa-
smak przygody, odkrycia, podziw nie dlatego, e wreszcie mogli
dla niezgbionego. Zoono
wiary okazuje si by emanacj
osobistego dowiadczenia ta-
D o tej pory niewiele si odnie-
limy do historii Tomasza. Z
jednej strony reprezentuje on pe-
nieskrpowanie zawierzy si
wasnej opinii pod pretekstem
zasady sola scriptura. Naturalnie
jemnicy objawionego Boga, a nie wien charakterystyczny typ ka- nasza kultura znowu buduje w
wynikiem suchej, quasi-naukowej tolika, ktry uwaa, e wie lepiej, nas faszywe poczucie autonomii
spekulacji. Nie kady moe by ni Koci. Nie jest niedoinfor- i przygotowuje grunt pod to, e
astrofizykiem, ale kady lubi pa- mowany, zna nauczanie Kocioa w chwili kontaktu z ideami prote-
trze w gwiazdy i nauczanie wia- w jakiej kwestii, ale ma wasne stanckimi moemy sta si swo-
ry powinno by jak wskazywanie zdanie i to zdanie uwaa wiado- im wasnym papieem. Dlatego
drogi do jak najowocniejszej kon- mie za waniejsze, ni zdanie Ko- trzeba strzec przede wszystkim
templacji chrzecijaskiego nie- cioa. Tak indywidualistyczn, siebie przed podeniem t dro-
boskonu teologii. krytyczn wobec autorytetu po- g religijnej autonomii.
staw wykazuj si rni ludzie.
14 www.adeste.eu
niem. Ewangelikalizm jako pierw-
szy zatem dociera do katolikw
z caociow narracj o miejscu
Biblii w yciu chrzecijanina i Ko-
ci moe ju tylko nieskutecz-
nie prbowa przedstawi kon-
trpropozycj. Tymczasem, gdyby
katolicy otrzymywali caociow
wizj odpowiedniego odczyty-
wania i wcielania Pisma wi-
tego od Kocioa, mogliby by
zaszczepieni na wizje konkuren-
cyjne. Koci pokada zbyt mao
wiary w moliwoci intelektual-
ne i duchowe swoich dzieci, nie
stawiajc przed nimi ambitnych,
ale przemawiajcych do serca i
rozumu wyzwa. Innymi sowy,
nie traktuje powanie katolikw,
jednak w naszym wiecie, w kt-
rym wikszo z nas ma dostp
do przepastnych zasobw wie-
dzy i niezliczonych wprost zja-
wisk, prdzej czy pniej ci sami
katolicy napotkaj kogo, kto po-
traktuje ich powanie, kto powie
im, e skoro Pismo wite jest ta-
kie wspaniae i natchnione przez
Boga, to powinien dorosn do
penego jego poznania i prakty- Pyn pod prd cywilizacyjnych rde. To ona
kowania. I katolik, ktry kocha uczy nas indywidualizmu, ktry
Boga, to uczyni, jednak przyswoi
sobie bdne sposoby odczyty- W iele jeszcze rzeczy mona
by w naszych historiach
wania Biblii, a za tym rwnie i skomentowa. Ciekawe na przy-
zamyka nas na niezbdno Ko-
cioa. To ona uczy nas egalita-
ryzmu i demokratyzmu, ktre
bdne nauki. kad jest to, jak wielu katolikw ka nam pogardza hierarchi i
pociga w ewangelikalnych zbo- autorytetami. To ona wpaja nam
rach profesjonalna muzyka to do gw materializm i scjentyzm,
Katolicy, stajc si ewangeli- nawet nie jest sprawa typu mu- przez ktre tzw. dosowne od-
kalnymi protestantami, staj na zyki, ale sam fakt profesjonali- czytywanie Pisma witego wy-
wysokoci zadania, gdy chodzi zmu. Wystarczy pomyle sobie daje nam si bardziej oczywiste
o ugruntowywanie swojej wia- na jakim poziomie stoi muzyka ni subtelniejsza alegoria. To ona
ry w oparciu o Pismo wite. A w naszych kocioach parafial- nci nas ide nieomylnej oso-
przecie gdyby da im moliwo nych czy jest to muzyka, kt- bistej intuicji, przez ktr mamy
zrozumie kocielne metody in- rej przyszedby posucha nawet by sami nieomylnymi sdziami
terpretacji, z rwnym sukcesem czowiek niewierzcy ze wzgl- wszelkiej prawdy. Jak zosta pro-
mogliby rozumie Bibli po ka- du na sam perfekcj wykona- testantem? Wystarczy si temu
tolicku. Zazwyczaj jednak maj nia? Pikno naturalnie rezonuje z wszystkiemu podda, pozwoli,
do czynienia tylko z wyrwany- wraliwoci czowieka, a katoli- by to mimowolnie ksztatowao
mi fragmentami, ktre maj do- cy minionych wiekw doskonale nasze wyobraenia i odruchy. Jak
wodzi katolickich prawd wiary o tym wiedzieli. Warto i o tym pozosta katolikiem? Trzeba wo-
i gdy kto przedstawi im kon- pomyle. y w to wol i wysiek intelek-
trfragment lub alternatywn ich tualny, by swoj wiar naprawd
interpretacj s bezsilni, bo nie
posiadaj caociowej wizji prze- P rzede wszystkim napraw-
d naley sobie zda spraw
sania Pisma witego, jak po- z tego, e kultura, ktra nas od
zrozumie,
opr kultury.
przezwyciywszy
www.adeste.eu 15
Przepis na solon skriptur, czyli jak doszo do Reformacji
dk.Mateusz Kopa
Fdaleko
rancja XV i XVI wieku miaa
niezwyke szczcie. Do
posunita pod wzgldem
unifikacji, nie miaa wikszych
problemw z wielkimi, wpywo-
wymi feudaami. Nieco bardziej
konfliktowo przedstawiaa si
sytuacja ekonomiczna. Powi-
zania handlowe cigny Francj co miao pniej due konse- nocy i poudnia by wzgldnie
ku Italii, gdzie dochodzio do zde- kwencje. W wyniku ustale Kon- szeroki organizm zwany wi-
rzenia z interesami niemieckimi. kordatu Boloskiego Krl Francji tym Cesarstwem Rzymskim Na-
Cra Kocioa wci apaa po- mia midzy innymi prawo wy- rodu Niemieckiego. Wewntrz-
wietrze, walczc z zadyszk po znacza biskupw, co dla innych nie Niemcy byy podzielone
wojnie z Angli, w wyniku ktrej wadcw byo niespenionym kulturowo, politycznie, a nawet
doszo do zmniejszenia tendencji marzeniem (i istnym ciosem w jzykowo. W tym kontekcie
odrodkowych wewntrz kraju. policzek). do jasne staje si okrelenie
Monarcha niewtpliwie zyska na Reich Rzesza. Nie jest to bo-
znaczeniu, czego nie mona po-
wiedzie o stanach uprzywilejo-
wanych. Zwikszya si rwnie
N iemcy w przeciwiestwie
do Francji cechoway si
duym rozdrobnieniem. Jedyn
wiem monolit, a wanie rzesza
bogata w rnorodno. Zasady
rzdzenia Rzesz zostay ustalo-
kontrola pastwa nad Kocioem, rzecz czc Niemcw z p- ne w 1356 roku w Zotej Bulli.
16 www.adeste.eu
Krl obierany by przez sied- wszechni si pienidz, majcy ni dogmatu. Mocno rozwin
miu ksit-elektorw, ktrzy warto realn (znaczenie wa- si kult relikwii i witych. Nie
byli nadzwyczajnie jak na tamte gowo-obrachunkowe). Mniejsze brakowao w tym wszystkim ele-
czasy niezaleni w swoich decy- znaczenie ma ju ziemia i towa- mentw pogaskich.
zjach. Zwyczajem jednak staa ry. W zwizku z tym, e ziemia
si praktyka wybierania Habs-
burgw na tron Rzeszy. Nie byli
oni oczywicie cesarzami dzie-
traci na wartoci, trac rwnie
i ci, ktrzy j posiadaj. O ile
szlachta moga sobie z tym ja-
Pczyaapiestwo znalazo si w spe-
cyficznym pooeniu. Sko-
si schizma wschodnia,
dzicznymi, ale za kadym razem ko poradzi, o tyle chopstwo papie wrci do Rzymu i mu-
tron otrzymywa kto z domu popadao w coraz bardziej bez- sia odbudowa swoje rezyden-
Habsburskiego. Wynikao to nadziejn sytuacj. Pojawiay si cje, kuri etc. Budowana bya
z habsburskiego prowadzenia u nich oczekiwania zmian w du- Bazylika w. Piotra. Potrzebne
polityki maestw, kontynu- chu Ewangelii, tworzy si fer- byy pienidze, kontynuowany
owanej pniej w Austrii (Bella ment spoeczny. Ksita z kolei by fiskalizm. Wzrastaa niech
gerant alii, tu, felix Austria, nube potrzebowali ziemi, eby utrzy- do papiestwa. Wrd Niemcw
Niech inni prowadz wojny, ma status ekonomiczny. Pieni- narodzio si poczucie, e ich
ty, szczliwa Austrio, e si), dze da si mnoy, ziemi ju nie. pienidze dawane Kocioowi s
co doprowadzio w pniejszym Jedynym sposobem na zdobycie przeznaczane na papiea, jako
czasie do przejcia wadzy w Cze- ziemi bya wojna lub odebranie kolejnego woskiego ksicia,
chach, Hiszpanii i Niderlandach. jej Kocioowi. tym bardziej, e pontifex jako
O ile krl francuski jak ju to ksi sprzymierzy si z Fran-
zostao powiedziane sam wy-
biera sobie biskupw, o tyle bi-
skupi niemieccy byli wybierani
Z oglnego ogldu na pastwa
przejdmy do przypatrzenia
si sytuacji w miastach. W XIV
cj, czyli przeciwko Niemcom.
Papiestwo miao jeszcze presti
kulturowo-polityczny, ale ju
przez kapituy katedralne, cho i XV wieku to mieszczanie zaczli nie moralny. Instytucja staa si
Stolica Apostolska pozostawia budowa kocioy. Wzili oni w mocno nieewangeliczna. Biskupi
sobie pewne pole manewru w tej swoje rce odpowiedzialno za w tym czasie wchodzili w skad
kwestii (zgodnie z Konkordatem religijne funkcjonowanie miast. senatw, rad krlewskich etc.
Wiedeskim z 1448 roku). Miasta podobnie jak wsie na- Nie przebywali w diecezji, tylko
leay zawsze do kogo (krla, przy krlu (tzw. brak rezydowa-
www.adeste.eu 17
H umanici gardzili scholasty-
k, gdy ich zdaniem nie
przystawaa do rzeczywistoci.
Rudolf Agricola Starszy mwi
o sposobie wynajdywania argu-
mentw w scholastyce (na pod-
stawie dziea Topiki Arystote-
lesa): Argumentowanie winno
pochodzi nie tyle z wywodu
formalnego, ale si argumentom
daje autorytet. Erazm z Rot-
terdamu zauway przydatno
spostrzeenia Agricoli dla teolo-
gii. Pierwszym autorytetem jest
Pismo, dalej tradycja itd. Erazm
da pewien impuls, ale nie uko-
czy dziea. Zadanie to podj
Melchior Cano. Napisa De locis
theologicis. Idc tropem Erazma
uporzdkowa autorytety. Wpro-
wadzi metod pozytywn, tzn.
in fundamenta posita poo-
ona na fundamentach, na auto-
rytetach:
Pismo
Tradycja
Ojcowie Kocioa
nauczanie soborw i papiey
rozpowszechnienia przyczynio w wymiarze jednostkowym. filozofowie
si wynalezienie druku. Ponad- Oglnie rzecz biorc, czowiek historia Kocioa
to ludzie coraz lepiej poznawali renesansu by bardziej podatny dowiadczenie powszechne.
jzyki antyczne, wic niektrzy na zmiany.
tumaczyli sobie Pismo wite
na wasn rk. Wszystko za- Swoanie
tanowio to osnow dla y-
cia Kocioa. Wane byo od-
W
czo si od hobbystw, ktrzy an postaci by Erazm z do Pisma. Taka teologia
szukali starych tekstw, kodek- Rotterdamu naukowy au- moga by spopularyzowana ze
sw i kolekcjonowali je. Aby mc torytet epoki. Zasadniczo pisa on wzgldu na swoj komunikatyw-
odczyta ich tre musieli si o Biblii i poddawa krytyce Ko- no. Star scholastyk nie dao
nauczy greki i aciny. Odkry- ci. Otwiera umysy na re- si przeprowadzi adnej refor-
li, e tamta acina bya pikniej- formy, cho nie odszed nigdy my widzimy teraz, dlaczego
sza ni ta, ktr znaj. Narodzia od Kocioa katolickiego. Swego humanici byli tacy wani dla re-
si filologia. Wypyway stare czasu korespondowa z Lutrem, formy.
przekady Biblii i pisma Ojcw ale w pewnym momencie do-
Kocioa. Zaczo si krytycz- szed do wniosku, e nie jest on Poda w wietle stosw i pon-
ne docieranie do rde wiary. osob, z ktr mona konstruk- cych miast
tywnie dyskutowa.
W ystarczya iskra. Nie oszu-
18 www.adeste.eu
Leon X - bierny wiadek reformacji
Ireneusz Mercati
Leon X. Reformator, czowiek swojego czasu, wybitny polityk, opiekun ubogich. A moe
kto kto zignorowa kryzys Kocioa i bardziej zainteresowa si wieckimi rozrywkami? Na
to pytanie prbuje odpowiedzie historia. Jedno jest pewne to jedna z najbarwniejszych postaci
tamtego okresu.
Rzym,
Zamek witego Anioa. tego Kocioa Rzymskiego! Na Tczeka na Marcella jednego
31 grudnia A.D. 1517. li?! Zabi mnie?! Papiea wi- ego wieczoru papie Leon
www.adeste.eu 19
G iulio kardyna de Medici jest mniej lub bardziej wiarygodnych i grb, potrzebowa chwili wy-
papieskim kuzynem, niedaw- i czstokro sprzecznych. Kolejny tchnienia. Zarwno jego miesz-
no obj urzd wicekanclerza i to polega na koloryzowaniu ycio- kacy, jak i Kuria Rzymska byli
wanie jemu powierzona zostaa rysw papiey, zwaszcza przez zmczeni ekscesami poprzednich
misja zbadania sprawy zakonnika pryzmat pontyfikatu Aleksan- papiey. Kogo wic wybra? Naj-
z Wittenbergii. dra VI. Ostatnim zmartwieniem, lepiej idealne przeciwiestwo Ju-
wynikajcym z poprzednich, jest liusza II. Osobnika, ktry odwoa
- Gdyby Bg naprawd istnia, czsta niespjno opracowa finansowe ograniczenia uniewa-
nie posadziby na Tronie Piotro- historycznych, ktra nie pozwala niajce wybr papiea za pomo-
wym takiej kreatury rozemia na jednoznaczne stwierdzenia, a c symonii, odda purpuratom za-
si gono, zerkajc po raz kolej- daje nam jedynie przypuszczenia. legoci finansowe, a jego rzdy
ny w lustro. Z tych to powodw ocen po- bd cywilizowane. Takiego, kt-
staci pozostawiam Tobie. Oczy- ry zejdzie z tego wiata na tyle
20 www.adeste.eu
zwoito wzbrania j wymieni. oraz centaurw. To wanie na Miecie, bowiem pojawia si ona
Wedug plotek ich powodem nim pojawi si napis wyryty zo- w rnych wersjach take u in-
bya nieokieznana sodomia, lecz tymi literami: Najpierw przemi- nych pisarzy. Jednake zdanie to
z bada brytyjskiego historyka na Wenus. Potem odszed bg uznane zostao przez potomnych
Gerarda Noela wynika, e dole- wojny. Teraz nastay czasy wiel- za doskonae podsumowanie rz-
gliwo ta bya skutkiem owrzo- kiej Minerwy. Znamienite, e na dw Leona.
dzenia, akontakty homoseksual- trasie przejazdu rzymscy boga-
ne jedynie j wzmagay.
Bogactwo po watykasku
cze ustawiali posgi pogaskich
bogw Diany, Bachusa, Her-
kulesa, Wenus, natomiast prno
G iovanni Medici traktowa
papieski dwr jako centrum
rozrywki (The Catholic Encyc-
byoby szuka postaci witych. lopedia) urzdza bale ma-
www.adeste.eu 21
uwielbia teatr, muzyk, sztuk i
literatur, zwaszcza t lubien.
Sta si prawdziwym mecena-
sem. Po Juliuszu II odziedziczy
m.in. Michaa Anioa i Rafaela.
Ten drugi sta si propagandyst
Medicich, chociaby uwieczniajc
czyny wielkich imiennikw papie-
a Leona I, ktry powstrzyma
Attyl, Leona III, ktry koronowa
Karola Wielkiego i Leona IV, ktry
wybudowa Urbs Leoniana ka-
dy mia rysy Leona X. Leoniaski
Rzym, jak nazywa go Pastor, sta
si prawdziw europejsk stolic
kultury, o ktrej z podziwem oraz
nostalgi wspomina w swych
dziennikach Erazm z Rotterdamu.
22 www.adeste.eu
duchowoci, a sekularyzmem na co znw adwersarz w replice
pamitajcej niedawne przecie
i niemoralne zachowania czci dowodzi Lutrowi wsplnoci po-
wystpienia Savanaroli. W do-
kleru miay trwa nadal. Co wi- gldw z Wiclifem i Husem. W datku tym razem caa historia nie
cej, papie ogosi zbirk podat- kwietniu 1518 r. Tetzel spisuje
potoczya si na ziemi zamieszki-
kw na krucjat przeciwko Turcji, 50 nowych tez, pragnc na dro-
wanej przez najbardziej niestay
cho nawet to nie pchno Lutra dze naukowej przywie Lutra do
z najbardziej niestaych naro-
do wystpienia, wszak kolejni rwnowagi. Niestety ten ju 14
dw, a dotkna twardych, kon-
papiee przychodzili, obiecywali stycznia pisa do przyjaciela swe-
sekwentnych Niemcw. Leon
krucjaty, pobierali daniny, ale a- go Spalatina, e lekceway dekre-
prawdopodobnie do koca my-
den nie mia ochoty do walki na ty Kocioa i tylko czyst ewan-
la, e wystpienie szeregowego
nastpnym froncie. geli myli gosi, gdy wszystko
mnicha uda si zaatwi najprost-
otrzyma od Boga. szymi sposobami przez pot-
J14akli dniNowakowski:
podaje ks. dr Marce-
Tezy w
wszdzie byy znane,
i z entuzjazmem, zwaszcza przez
humanistw przyjte. Tetzel od-
powiedzia 122 antytezami albo
95 czci przez siebie (50) na-
pisanymi, czci przez swego
nauczyciela Wimpin profesora
Uniwersytetu we Frankfurcie nad
Odr. Prcz tych przeciw Lutro-
wi wystpio wielu wybitnych
profesorw teologii, zwaszcza
z zakonu dominikanw. Rozpo-
cza si walka na pira irozna-
mitnia dwa przeciwne obozy.
Studenci w Wittenberdze spalili
antytezy Tetzela, a Luter odpo-
wiedzia na nie w 20 artykuach,
www.adeste.eu 23
w Wittenberdze 10 grudnia o go- gnay ostrzegajce, e autorytet
dzinie 9 rano. duchowy Kocioa upada. Nie
skorzysta te z setek wybitnych
24 www.adeste.eu
Pismo wite, nauka, Sola Scriptura - Rola Pisma witego
i jak go nie czyta
Konrad elechowski
Czym dla protestantw jest sola scripura i jak to wpywa na nauk? Dlaczego katolickie spojrzenie
na wiele spraw zwizanych z etyk i medycyn rni si od punktu widzneia wsplnot protestanc-
kich?
K oci Katolicki uwaa Bibli ym: Prawdy przez Boga obja- Do sporzdzenia Ksig witych
za zbir ksig natchnionych wione, ktre s zawarte i wyra- wybra Bg ludzi, ktrymi jako
majcych dwch autorw one w Pimie witym, spisane uywajcymi wasnych zdolnoci
Boga i czowieka, przedstawiaj- zostay pod natchnieniem Du- i si posuy si, aby przy Jego
cy histori kolejnych przymierzy cha witego. Albowiem wita dziaaniu w nich i przez nich, jako
midzy Bogiem, a ludmi. Stary Matka Koci uwaa na podsta- prawdziwi autorowie przekazali
Testament zosta stworzony we wie wiary apostolskiej ksigi tak na pimie to wszystko i tylko to,
wsplnocie pierwszego narodu Starego, jak Nowego Testamen- co On chcia (KO 11). Ewange-
wybranego, a Nowy wyrs z wia- tu w caoci, ze wszystkimi ich lia jest w Kociele rdem wszel-
ry Kocioa i jest zwizany z jego czciami za wite i kanonicz- kiej zbawczej prawdy i zasad po-
yciem. Syntez nauki katolickiej ne dlatego, e spisane pod na- stpowania (Sobr Trydencki,
o natchnieniu Pisma witego tchnieniem Ducha witego () DS. 1501; NR 87; BF III 10). Spi-
podaje nam Sobr Watykaski II Boga maj za autora i jako takie sanie dziejw relacji Boga i czo-
w Konstytucji o Objawieniu Bo- zostay Kocioowi przekazane. wieka oraz sw natchnionych w
www.adeste.eu 25
formie niezmienionej i ponadcza- cje biblijne zawsze powinien dzie- powoduje, e jej odczytanie i
sowej byo niezbdne, aby Pismo li si swoimi przemyleniami ze znaczenie ulega wykrzywieniu.
mogo by rozprzestrzenione swoim kierownikiem duchowym, Dla lepszego zrozumienia tej za-
po wiecie, badane przez uczo- aby to, co wywnioskowa, pozo- sady, w jej maksymalnie zblionej
nych oraz towarzyszyo nam w stao w jednoci z nauk kocioa. do pierwotnej formie, powoam
codziennym yciu. Jednak ludz- si na artyku pastora wsplno-
ka natura zostaa skaona nasz Czym jest, a czym nie jest tylko ty ewangelicko reformowanej
wrodzon pych i czsto Sowo pismo? w Gdasku, Pawa Bartosika[1],
Boe jest traktowane nie tak, jak ktry wylicza podstawowe b-
by powinno. W tym artykule
zostanie poruszone podejcie
przyjmowania sowa Boego bez
U naszych braci odczonych
jest jednak nieco inaczej. Ist-
nieje bowiem zasada sola scriptu-
dy w jej pojmowaniu, gdy tak
jak katolicy czsto nie rozumiej
twierdze wasnej wiary, tak nasi
adnej rozwagi, z wyczeniem ra (ac. tylko pismo), jedna z pi- bracia odczeni musz by napo-
autorytetu Kocioa oraz (o zgro- ciu zasad protestantyzmu, zaraz minani w swojej. Uznaem wic,
zo) dosownie. obok sola fide (ac. tylko wiara), e przytoczenie najczstszych
sola gratia (ac. tylko aska), so- niecisoci oraz obrona tej zasa-
Przeto, bracia, trwajcie niewzru- lus Christus (ac. tylko Chrystus), dy wedug wspomnianego wyej
szenie i trzymajcie si przekaza- soli Deo gloria (ac. tylko Bogu pastora bdzie dobrym wstpem
nej nauki, ktrej nauczylicie si chwaa), ktra staa si jednym do dalszych rozwaa i pozwoli
czy to przez mow, czy przez list z naczelnych hase reformacji. czci katolikw zauway, gdzie
nasz (2 Tes 2,15). Przytoczony Kojarzymy j na og z dziaalno- popeniaj bd i mityzuj zna-
fragment Nowego Testamen- ci Marcina Lutra. Zasada tylko czenie tego filaru reformacji.
tu jest jednym z podstawowych pismo, mimo i ley u podstaw
argumentw wicych dla ludzi
Kocioa, traktujcych o wadze
jego nauki oraz jej roli w rozumie-
ruchu reformatorskiego, przeni-
ka cay wiat chrzecijaski nie-
zalenie od wyznania. Paradok-
Pstosowa
ierwszym z nich jest twierdze-
nie, i pierwotny Koci nie
zasady sola scriptura,
niu sw Pisma witego. Katolik salnie fakt znajdowania przez wic jest ona niewaciw meto-
czytajc objawienie, modlc si sol zwolennikw we wszyst- d. Autor artykuu podaje tutaj:
sowem lub odprawiajc medyta- kich odamach chrzecijastwa zasada Tylko Pismo dotyczy
26 www.adeste.eu
standardu wiary w erze Nowego
Przymierza od czasu skompleto- C zym w takim razie powin-
na by zasada tylko pismo?
wania wszystkich kanonicznych Wedug pastora Pawa Bartosika
ktry swoja drog bardzo pole-
cam odnonik w przypisie 1
lecz wgbiajc si w znaczenie
ksig. jest to zasada polegajca na tym, tego podpunktu mona zaobser-
e: wowa, e poruszana jest tylko
www.adeste.eu 27
w drzewie ycia i w Miecie
witym ktre s opisane w tej
ksidze (Ap. 22,18-19); Mwic
to, miaem na myli, bracia, mnie
samego i Apollosa, ze wzgldu na
was, abycie mogli zrozumie, e
nie wolno wykracza ponad to,
co zostao napisane, i niech nikt
w swej pysze nie wynosi si nad
drugiego (1 Kor 4,6). Zgodnie z
duchem artykuu pozostawiam
je do wolnej interpretacji. W tym
samym Pimie witym pojawia
si jednak fragment: Mamy jed-
nak mocniejsz, prorock mow,
a dobrze zrobicie, jeeli bdziecie
przy niej trwali jak przy lampie,
ktra wieci w ciemnym miej-
scu, a dzie zawita, a gwiaz-
da poranna wzejdzie w waszych
sercach. To przede wszystkim
miejcie na uwadze, e adne pro-
roctwo Pisma nie jest dla prywat-
nego wyjanienia (2 P 1, 19-21),
ktry wyranie zaprzecza wspo-
mnianej wyej zasadzie. Zostaje
w nim zawarte napomnienie, aby
Sowo Boe byo interpretowane
w Kociele oraz z Kocioem.
Na pytanie, dlaczego wsplno- rnice si od siebie zarwno Rodzaju moemy dowiedzie
ta Kocioa stawia taki nacisk w sprawach sprawowania obrz- si o istnieniu ludzi, ktrzy yli
dotyczcy zachowania jedno- dw jak i w sprawach doktrynal- ponad 900 lat, wywniosko-
ci indywidualnych przemyle nych, takich jak wymienione dla wa, e wiat powsta w 6 dni,
z tradycj i naukami Kocio- przykadu najwiksze zbory pro- a jedzenie misa to skutek grze-
a odpowied moemy znale testanckie w USA: chu pierworodnego. Jest to
w kolejnym fragmencie: Jak oczywiste uproszczenie, za oso-
rwnie we wszystkich listach, Poudniowa Konwencja Bap- by uczone w Pimie, biblici i teo-
w ktrych mwi o tym. S w nich tystw lodzy, zajmujcy si zawodowo w
trudne do zrozumienia pewne Zjednoczony Koci Meto- imieniu wsplnoty Kocioa inter-
sprawy, ktre ludzie niedouczeni dystyczny pretacj Pisma witego, tuma-
i mao utwierdzeni opacznie tu- Koci Boy w Chrystusie cz nam kad z tych zawioci
macz, tak samo jak i inne Pisma, Narodowa Konwencja Bapty- biologicznych dwoma podsta-
na wasn swoj zgub. Wy za- styczna USA wowymi twierdzeniami. Pierw-
tem, umiowani, wiedzc o tym Koci Ewangelicko-Lute- szym z nich jest fakt, i pierwsze
wczeniej, strzecie si, abycie raski w Ameryce ksigi Starego Testamentu byy
dajc si uwie bdom tych, Narodowa Konwencja Bapty- pisane przez ludzi natchnionych,
ktrzy nie szanuj praw Boych, styczna Ameryki ale jednak dla yjcych kilka ty-
wasnej staoci nie doprowadzili Zbory Boe, Koci Prezbite- sicy lat temu. Musiay zawiera
do upadku (2 P 3,16a-17). Wy- riaski USA uproszczenia, aby zawarte w Bi-
kraczanie osobistej interpretacji Afrykaski Koci Meto- blii fakty naukowe nie utrudniay
poza ramy doktryny Kocioa dystyczno-Episkopalny i nie odwodziy wspczesne-
powoduje odejcie osoby od na- Narodowa Misyjna Konwen- go im czytelnika od prawdziwe-
wet najbardziej podstawowych cja Baptystyczna Ameryki. go sensu przymierza z Bogiem.
prawd wiary. Dobrze mona to Zauwamy, e w dzisiejszym
przeledzi na przykadzie po- Sola scriptura a pseudonauka wiecie, gdzie nauka stoi na wy-
stpujcej na przestrzeni piciu sokim poziomie, istnieje coraz
wiekw denominacjonizacji, czyli
podziau, co do zasad, wykadni
obowizujcej w danej wsplno-
Jry eeli odrzucone zostan
wszelkie alegorie, metafo-
oraz sens teologiczny, Pismo
mniej ludzi, ktrzy s w stanie
si tego wszystkiego nauczy i
zrozumie, std powstaj specja-
cie wierzcych. Powstay niezli- wite zaczyna by kronik hi- lizacje naukowe. 4000 lat temu
czone odamy protestantyzmu, storyczno-naukow. Z Ksigi nie byoby najmniejszej szansy
28 www.adeste.eu
na inne przedstawienie histo-
rii powstania wiata. Drugim Podierwszy zakada, e Ziemia na wiecie w tamtym czasie).
wedug interpretacji Biblii ma
www.adeste.eu 29
cja z mnstwem zaoe, ktr Substancjami wyjciowymi byy: oraz religijne przekonania (a ra-
mona skrci do jednego zda- woda, metan, amoniak i wodr. czej stereotypy nt. przekona)
nia. Procesy biologiczne id w W sterylnym ukadzie dwch samych zainteresowanych. To
parze z nieustannym dziaaniem kolb szklanych jedna zostaa wy- konflikt dosownego traktowania
siy wyszej. Takie stwierdzenie peniona czciowo wod, druga Biblii, jako podrcznika do histo-
zaprzecza duo czstszej myli o zawieraa elektrody, pomidzy rii Ziemi oraz wiata nauki, ktry
roli Boga, jak jest wanie wyklu- ktrymi przepuszczano wya- starym zwyczajem dostarcza z
czanie cigego wpywu stwrcy dowania elektryczne symuluj- kadym postawionym dowodem
na proces tworzenia oraz trakto- ce wyadowania elektryczne w kolejnych zagadek. Dotyczy to
wanie dziea jako skoczonego atmosferze. Bya to symulacja absolutnie kadej teorii naukowej.
(co prawd mwic jest blisze majca na celu pokaza moliw Samo pytanie o pocztek ludz-
sowom sidmego dnia odpo- drog powstania zwizkw orga- kiego ycia sprawia problem ka-
cz). nicznych w pierwotnej ziemskiej demu: czy to kreacjonicie, czy
atmosferze. Po tygodniu trwa- ewolucjonicie, wierzcemu czy
Jakie jest zdanie wiata nauki na nia eksperymentu 10-15% wgla ateicie. Nikt tak naprawd nie
temat kreacjonizmu? doprowadzonego do systemu wie, jaki by pocztek wszechrze-
znajdowao si w zwizkach or- czy. Do tego dochodzi smutny
Kwestionowanie teorii ewolu- ganicznych. 2% wgla utworzyo fakt naduywania sowa ewolu-
cji czymkolwiek motywowa- trzynacie z dwudziestu dwch cja, chociaby do opisu darwini-
ne to zaprzeczanie faktom. To aminokwasw budujcych bia- zmu spoecznego, ktry z samym
ustpstwo rozumu na rzecz igno- ka. Najczstszym znajdowanym Karolem Darwinem nie mia nic
rancji (Tim D. White, paleonto- aminokwasem bya glicyna (naj- wsplnego, lecz ogrom za, kt-
log). prostszy aminokwas). W pa- ry idzie za t koncepcj jak rw-
dzierniku 2008 r. ponownie prze- nie brak zagbienia si w temat
Nic w biologii nie ma sensu, jeli analizowano wyniki oryginalnych przeraa cz wierzcych. Tak
nie rozpatruje si tego w wietle eksperymentw Millera stosujc jak wspominaem w pierwszych
teorii ewolucji (Theodosius Do- wspczesne metody badawcze. czciach artykuu, Pismo wi-
bzhansky, genetyk). Nowe wyniki wykazay, e w jed- te jest pene alegorii, a jego sens
nym z eksperymentw Millera poznajemy w peni dopiero kiedy
Biologia ewolucyjna z pew- powstay a 22 rne aminokwa- postawimy na teologi. Rwnie
noci nie wyjania jesz- sy. wspomniany stosunek Kocioa
cze wszystkich problemw, do teorii naukowych moe nam
z jakimi borykaj si biologowie,
lecz teoria inteligentnego projek-
tu nie podja, jak na razie przy-
Idzynnymi tezami przytaczanymi
przez kreacjonistw s mi-
innymi: brak skamieniao-
pomc w wyborze tego, co je-
stemy w stanie uzna za fakt
naukowy. W tym temacie je-
najmniej, prby wyjanienia cze- ci porednich, ktry mona stemy ograniczeni tylko nasz
gokolwiek (Daniel C. Dennett, bez problemu wytumaczy umiejtnoci szukania waci-
filozof). ma szans na ich znalezienie, wych rde, a t przecie mona
oraz brak dowodw na makro- zawsze rozwija. O roli Boga w
Kady pogld w obszarze ewolucj (pozwol sobie pole- stworzeniu mwi nam samo Cre-
nauk przyrodniczych, ktry nie ci stron www.talkorigins.org/ do w taki sposb, i niewane,
uwzgldnia Chrystusa, naley faqs/comdesc/, na ktrej bardzo co nowego nie pojawioby si w
uzna za dogbnie ubogi [...] przystpnie opisany jest bd nauce wiatowej, nie zaprzeczy
Nie da si zachowa pojciowej w tym zaoeniu w 29 punktach). to istnieniu Boga ani jego wka-
trafnoci jakiejkolwiek teorii na- dowi w stworzenie. Mona rw-
ukowej, gdy kto pomija Jezusa nie przytoczy fragment Ksigi
(William A. Dembski, filozof, ma- Syracha: Jake godne ukochania
tematyk). s wszystkie Jego dziea, i zale-
dwie iskierk s te, ktre pozna-
Pmowane
rby obalenia tego pseudonau-
kowego pogldu byy podej-
wielokrotnie. Przytocz-
jemy (Syr 42, 22). Jednak, jako
katolicy, jestemy zobowizani
swoje wasne odkrywanie i ba-
my tutaj eksperyment Stanleya danie Sowa Boego oraz poszu-
Millera, ktry zosta przeprowa- kiwania sensu prowadzi, powta-
dzony w 1953 r., w laboratorium rzam, w Kociele i z Kocioem,
Harolda C. Ureya na Uniwersy- dla naszego wasnego dobra.
tecie Chicagowskim. Polega on Jak pogodzi teologi i nauk? Zainteresowa Ci mj ar-
na symulowaniu hipotetycznych
warunkw rodowiska wczesnej
ziemi i testowa moliwo za-
ony
G
dzie tak naprawd jest sedno
konfliktu w nauce? To zo-
problem. Koci niezgody
tyku? Masz jakie pytania?
Napisz do mnie na:
istnienia ewolucji chemicznej. konrad.zelechowski@adeste.eu
jest wanie pytanie o pocztek
30 www.adeste.eu
Reforma Kocioa, a rozbicie jednoci rozwaania
w oparciu o fragmenty Pisma witego.
Micha Gjski
Historia Kocioa jest pena przypadkw upodlenia jego czonkw. Niejednokrotnie ci, ktrych
nazywano chrzecijanami, okazywali si zupenie niegodnymi tego zaszczytnego miana. Mimo to
wanie Kocioowi Katolickiemu powierzona zostaa penia rodkw zbawienia nawet najwik-
szy grzesznik moe osign niebo. Chrystus Pan doskonale wiedzia, co robi zakadajc Koci.
Wiedzia te, e losy nowego Narodu Wybranego bd toczyy si rnie, a przede wszystkim, e
bdzie on potrzebowa zmian. Ecclesia semper reformanda. Na przykadzie w. Franciszka z Asyu
i Marcina Lutra sprbuj omwi problem reform.
I. ywot w. Franciszka domu, gdzie wyzdrowia. Po tych sta okrzyknity krlem tamtej-
wydarzeniach wyruszy do Apulii, szej modziey. Spotka wwczas
www.adeste.eu 31
zwanie dosownie, pocz odbu- osiedlili si przy kociele Matki na do susznoci idei. Ten krt-
dowywa kocioy w. Damiana, Boej Anielskiej i tam zorgani- ki yciorys przedstawiony po-
w. Piotra i Matki Boej Anielskiej. zowali pierwszy klasztor. Przy- wyej ma przekaza jedn myl:
czyy si do nich rzesze ludzi. w. Franciszek zacz od siebie.
1 Pono umieci w niej tylko trzy cytaty z Biblii: Mt 19, 21; k 9, 3; Mt 16, 24
2 W niniejszym artykule odstpi od dywagacji na temat prawdziwoci powoania Marcina Lutra i rzetelnoci sprawdzenia
tego.
32 www.adeste.eu
papieskim. Tu rwnie wkroczy w nieposuszestwie, wystpi
ksi-elektor, owiadczywszy przeciwko hierarchii kocielnej.
legatowi, e tezy Marcina s
K atechizm Kocioa Katolickie-
go w punkcie 1750 mwi nam
o tym, jak oceni ich status. We-
zupenie ortodoksyjne, wobec V. Wycignicie wnioskw. dug Magisterium mona w nim
czego odstpiono od dysputy,
wskaza trzy rda, czyli ele-
elektor za zada rozpatrzenia
sprawy przez 4 uniwersytety.[4] D
ziaalno Lutra i w. Fran-
ciszka jest pena sprzecz-
noci. Obaj mowie yli
menty konstytutywne moralno-
ci czynw ludzkich. S to:
4W kocu jednak Luter mu- w kompletnie rnych czasach,
sia podj dysput. Na prze- istnieje jednak pewna korelacja wybrany przedmiot;
omie czerwca i lipca 1519 r. czca czas ich ycia, ktr na- zamierzony cel, czyli intencja;
w Lipsku spiera si z prof. Janem ley wskaza: Koci znajdowa okolicznoci dziaania.
Eckiem, ktry, wykazawszy si si w stanie kryzysu. Zapewne
zdecydowanie wiksz wiedz, przyszed moment, kiedy prze-
pokona Lutra, wykazujc zbie- czytali sowa Jezusa: Ty jeste
no jego tez z pogldami Husa
(wzajemny zwizek bdnych Piotr [Opoka] i Tobie dam klu-
O znacza to, e aby czyn by
moralnie dobry, kady z w/w
punktw musi by od pocztku
twierdze przyczynia si gdzie- cze krlestwa niebieskiego (Mt do koca dobry.
niegdzie do obudzenia wrali- 16, 18-19). Jeden z nich pokor-
wych wspomnie brutalnych wo- nie zauway w tym fragmencie
jen husyckich, a powtrki chciano obowizek posuszestwa Ojcu
za wszelk cen unikn, std witemu. Interpretowa go nie
Chow.dekFranciszek zachowa porz-
w swoim postpowaniu.
on i Luter mieli wspln
tyle szans dawanych Lutrowi). tak, jak mu mwiy jego wasne
wyobraenia, ale jak wykadali go intencj i przedmiot zaintereso-
www.adeste.eu 33
Reformacja Lutra, a Eucharystia i Msza wita
Kamil Pindel
Podzia w Kociele przeprowadzony przez ojca reformacji, Marcina Lutra, skutkowa rw-
nie zmianami w rozumieniu sakramentw. Jak powszechnie wiadomo, byy augustia-
nin z Wittenbergi uzna rozumienie sakramentw za idolatri i do ich katalogu zali-
czy jedynie dwa z siedmiu uznawanych przez katolikw: chrzest i Wieczerz Pask.
W niniejszym artykule chciabym opisa w zarysie luterskie nauczanie na temat drugiego
z nich, a take rozumienie mszy witej przez Lutra. Temat ten wydaje si istotny choby dlatego,
e uczestnictwo w niedzielnym sakramencie ksztatuje, w przewaajcej mierze, wiar chrzecijan
oraz z faktu, e w XVI w. kwestia ta powodowaa ostre spory. I to zarwno midzy reformatorem,
a papistami, jak i z innymi bardziej radykalnymi przywdcami reformacji, a nawet wewntrz obozu
luteraskiego.
W ittenberski profesor zabra ton nadawali Karlstadt i Gabriel zakazaniu spowiedzi usznej, wy-
si za reformy liturgicz- Zwilling. Pod ich wpywem rada rzuceniu z kociow wszelkich
ne po ostatecznym rozbracie miast Wittenbergi przyja re- obrazw oraz wprowadzeniu
z Rzymem w roku 1521. Musia formy polegajce na zniesieniu komunii pod dwiema postacia-
wtedy ucieka na zamek Wart- mszy prywatnych, celibatu du- mi. Po powrocie sam ksidz dok-
burg, wic pierwszym zmianom chownych, likwidacji klasztorw, tor podj si dziea odnowy.
34 www.adeste.eu
W 1523 zmodyfikowa rednio- lub marzycielami zwinglian i a jedynie zrzuci podlego ce-
wieczny porzdek mszy (zwany anabaptystw uznajcych tylko sarzowi i papieowi oraz zwrci
przez niego Formula Miss lub duchow obecno Chrystusa si ku lokalnym wadcom. Nie
Msza aciska). Trzy lata pniej w chlebie, a Wieczerz trak- chcieli rwnie kwestionowa
uoy naboestwo, ktre na- tujcych, jako radosny posiek porzdku spoeczno majtko-
zwa Deutsche Messe. Zaleao dzikczynny i wiadectwo wiary, wego (za wyjtkiem wypdzania
mu by przez wprowadzenie j- kalwinw optujcych za obecno- duchownych i kasowania klasz-
zyka narodowego i uproszczenie ci jedynie symboliczn, a take torw). Anabaptyci i radykal-
obrzdw naboestwo byo a- zwolennikw Karlstadta, Kacpra ne skrzydo Reformacji gosili
twiejsze do przyjcie dla niewy- Schwenkfelda i innych. Dla pod- program niemal komunistyczny,
ksztaconego ludu. Jak zapewnia, ajcych za Wirtemberczykiem proklamujcy Krlestwo Boe na
chodzio mu te, by byo blisze ewangelikw augsburskich Ciao ziemi, std ich konsekwencja w
ewangelii ni dawne obrzdy. Paskie byo obecne z chlebem negacji sakramentw, hierarchii
albo w chlebie (tzw. konsub- kapaskiej i nauki o Eucharystii.
www.adeste.eu 35
wycznie sprawom duchowym).
36 www.adeste.eu
Od braku pokory do puszki Pandory
Konrad Myszkowski
www.adeste.eu 37
mony wpyw na duchowo
i umysowo mieszkacw
Europy. Wpyw ten, jak si
wkrtce przekonamy, jest wi-
doczny w najwaniejszych mo-
mentach historii ostatnich pi-
ciuset lat i trwa po dzi dzie.
Reformacja bez reformy
Ptorw
odstawowy problem Marcina
Lutra oraz pozostaych inicja-
reformacji stanowi brak
pokory. Samo zwrcenie uwagi
na wystpujce wrd ducho-
wiestwa katolickiego naduycia
nie byo niczym zym, a potencjal-
nym owocem takiego wystpienia
mogo by uzdrowienie Kocioa
z pewnych rozpowszechnionych
zachowa. Lutrowi zabrako jed-
nak rozwagi oraz opamitania,
skutkiem czego, gr nad trosk
o dobro Kocioa wziy nega-
tywne emocje i ambicja stania si
przywdc religijnym. Witten-
berski augustianin popeni przy
tym dwa podstawowe bdy: za-
cz szuka sojusznikw w swojej
walce przeciw Kocioowi wrd
przedstawicieli wadz wieckich ru, a w konsekwencji do osa- torw przynajmniej czci Jego
oraz przeszed od pitnowania bienia ziemskiej siy Kocioa. nauki i przedstawienia w zamian
naduy duchowiestwa do ata- Takie byy przyczyny m.in. IV- wasnych przekona. Marcin Lu-
kowania doktryny Kocioa Ka- -wiecznego kryzysu zwizanego ter, a za nim Zwingli, Kalwin, Hen-
tolickiego. Od tego momentu w z arianizmem, schizmy wschod- ryk VIII i reszta reformatorw
zasadzie nie powinno si mwi niej i zachodniej, a take wsp- stworzyli wasny system pogl-
o reformacji, ale odczeniu. czesnego kryzysu Kocioa dw religijnych, odpowiadajcy
Luter, Kalwin, Zwingli ani inni re- w wielu krajach bdcego interesom monych protektorw
formatorzy nie wzili bowiem co pokaemy pniej po- i wymierzony w Koci. W ten
udziau w procesie potrzeb- chodn reformacji. Luter sposb protestantyzm sta si
nej wwczas reformy Kocioa i Melanchton byli protegowany- ideologi zosta rodkiem do
tego dokona dopiero sobr mi elektora saskiego Fryderyka realizacji interesw konkretnej
trydencki i nastpujcy po nim III Wettyna, bez opieki ktrego grupy wpywu, w opozycji do
papiee, szczeglnie w. Pius V. prawdopodobnie nie odway- nauczania Kocioa majcego na
liby si zerwa z Kocioem. W celu doprowadzanie dusz do zba-
38 www.adeste.eu
znalazo si miejsce na silny, in-
stytucjonalny Koci stojcy na
stray wiary i moralnoci, co byo
N iekonstruktywno prote- tw nauczania Kocioa. Nie jest
stantyzmu jest zreszt kon- rwnie tajemnic, e uzyskanie
sekwencj jego zaoe poczt- pozornej spjnoci doktryny wy-
naturalnie wygodne dla przynaj- kowych. Idee reformacyjne nie magao jej sztucznego nagina-
mniej czci wadcw europej- powstaway wszak jako nowa, nia. Najlepszym przykadem jest
skich. Kolejny relatywistyczny kompletna wizja wiata, ale w uszczuplenie przez Lutra kanonu
postulat zosta zawarty w ha- opozycji do zasad Kocioa. Bu- Pisma witego o ksigi neguj-
sachsola fideisola gratia(tyl- dowanie na sprzeciwie to czyn- ce zasad sola scriptura. Nie-
ko wiara, tylko aska). Wedug nik wsplny wikszoci ideolo- spjno protestantyzmu pro-
protestantw zbawienie jest tyl- gii. Spoeczny kapita, uzyskany wadzia nie tylko do powstania
ko i wycznie skutkiem Boej a- dziki publicznemu zwrceniu jego licznych odamw, ale take
ski, a usprawiedliwienie przynosi uwagi na faktyczne bdy i nad- o czym rzadko si wspomina
sama wiara adnego znaczenia uycia, bywa czsto wykorzysta- znacznie czstszych i brutalniej-
nie maj uczynki, mona wic ro- ny w nieodpowiedzialny sposb szych przejaww fanatyzmu, ni
do stworzenia siy rewolu- miao to miejsce wrd katolikw.
bi, co si chce. Z kolei wiara na cyjnej, niszczcej wraz z wspo- We wsplnotach protestanckich
mocy sola scriptura jest kwesti mnianymi niedostatkami rw- brakowao instytucji na wzr ka-
indywidualn, wic tak naprawd nie mocne strony istniejcego tolickiej Inkwizycji, zapewniajcej
czowiek nie ma wpywu na swo- porzdku. W poczeniu z usta- innowiercom ochron przed sa-
je zbawienie. Co wicej, wedug wieniem czowieka w centrum mosdami, tote znacznie cz-
protestantw ludzie s z natu- uwagi doprowadzio to do eska- ciej dochodzio w nich do palenia
ry li i jeli peni dobre uczyn- lacji wrogoci na linii protestan- czarownic na stosie czy innych
ki, to tylko dziki wierze (przy- ci-Koci. Koci Katolicki za form linczu. Na rozwj zjawiska
pomnijmy niezdefiniowanej). swojego jedynego wroga uzna- wpywa rwnie fakt istnienia
Konkretny interes okrelonej je szatana, podczas gdy wszy- wielu odmiennych doktryn pro-
scy ludzie s godni szacunku testanckich, chocia nie da si
grupy z racji posiadania godnoci dziec- ukry, e najwiksz niechci
ka Boego, stworzonego na Jego protestanci rnych odamw da-
D laczego i czy w ogle
mona uzna protestantyzm
za ideologi? Jak pokazalimy
obraz i podobiestwo. Mio
do drugiego czowieka polega
na pomaganiu mu w dotarciu do
rzyli zazwyczaj Koci Katolicki.
500 lat cikiej historii
wyej, ruch reformacyjny by Boga poprzez Koci posiadaj-
wielokrotnie wykorzystywany
przez politykw rnych epok do
uzyskania wymiernych korzyci,
cy peni prawdy o Nim. Mio-
wa bliniego, nienawidzi jego
bdu to zasada w. Augusty-
Pjcrotestantyzm odrywa ludzi
od Kocioa, nie proponu-
im niczego w zamian. Wierni
idcych w parze z osabieniem na, bdca istotnym punktem wsplnot protestanckich nie mie-
potgi Kocioa Katolickiego. nauczania Kocioa katolickiego, li ani przekonania o susznoci
Rozwj kryzysu spowodowane- nawet jeli wiele spord jego wyznawanej wiary poniewa
go reformacj nie byby mo- synw i crek ma problem z jej kady mg wierzy w co inne-
liwy bez poparcia konkretnych przestrzeganiem. Doktryna pro- go ani kontaktu z rzeczywi-
grup wpywu, co z kolei jest testancka, budowana na sprzeci- stoci nadprzyrodzon poprzez
moliwe dziki przewartocio- wie wobec Kocioa, si rzeczy msz wit, ani mocy zawartej
waniu, jakiego dokona prote- uznaje katolikw za wrogw. Ta w sakramentach, ani wreszcie
stantyzm. Teologia protestancka niech staa si przyczyn wie- porednikw przed Bogiem, czyli
stawiaa w centrum czowieka, lu krwawych wojen religijnych. witych, na czele z Matk Bo.
a nie jak filozofia katolicka Powodowao to stopniowy spa-
Boga. To czowiek, w myl zasa-
dy sola scriptura, mia ustala
B udowa w oparciu o sprzeciw
prowadzi do jeszcze jednego
zachowania charakterystyczne-
dek zaufania wobec reformacyj-
nej teologii oraz erozj religijno-
ci po epoce wojen religijnych
wedug wasnych upodoba go dla ideologii dopasowywa- w krajach zachodniej Europy. W
i interpretacji prawdy wiary nia faktw do nauczania zamiast ten sposb powsta grunt pod
oraz zasady moralne. Prowadzi- nauczania do faktw. Koci rozwj owieceniowych teorii
o to oczywicie do relatywi- Katolicki tworzy i tworzy swoj odrzucajcych lub podajcych w
zmu w protestantyzmie nie ma doktryn w oparciu o dogbn wtpliwo samo istnienie Boga
miejsca na obiektywn prawd analiz Boego Objawienia Pi- agnostycyzm, deizm, ateizm
o Bogu, gdy dla kadego jest sma witego i otaczajcego itp. Co ciekawe, owieceniowi fi-
ona czym innym. Protestan- wiata oraz badania filozoficz- lozofowie (jak np. Kant, Voltaire,
tyzm jako taki nie tworzy, wic no-logiczne. Poszczeglne punk- Hume, Locke) znacznie czciej i
systemu filozoficznego ani re- ty doktryny protestanckiej (a zajadlej atakowali nauczanie Ko-
ligii nie zawiera bowiem jed- waciwie wielu rnych doktryn) cioa Katolickiego ni protestan-
nolitej, caociowej wizji wiata. powstaway w opozycji do punk- tyzm, pomimo i z pozycji wy-
www.adeste.eu 39
znawanych przez nich pogldw ryzmu socjalizm, ktry wkrtce wym, a wrcz rasizmem. Podsta-
znacznie atwiej byo skrytyko- ewoluowa w komunizm po- w pseudonaukowych koncepcji
wa wiatopogld protestancki. wstaa w tym samym kraju, w o wyszoci rasy niemieckiej bya
Jest to dowd na antyklerykalizm ktrym ponad 300 lat wczeniej protestancka teoria predestyna-
gwnych przedstawicieli filozo- dziaa Marcin Luter w Niem- cji, przeksztacona nastpnie w
fii owieceniowej, ktry znalaz czech. Popularno, jak koncep- volkizm, goszcy istnienie duszy
swj tragiczny fina w rewolu- cje Marksa i Engelsa zdobyy w oj- czowieka jako czci wikszej du-
cji francuskiej. Cz antykato- czynie Lutra dobitnie pokazuje, szy narodu, ksztatowanej przez
lickich dziaa rewolucjonistw do jakiego upadku intelektualno- okolicznoci historyczne. Rne
takich jak podporzdkowanie -duchowego dochodzio w naro- cechy dusz poszczeglnych na-
Kocioa pastwu poprzez ko- dach, ktre gremialnie odrzuca- rodw miay skutkowa wy-
nieczno skadania przysigi y wi z Kocioem. Zrwnanie szoci jednych nad innymi, przy
na konstytucj czy odbieranie wszystkich ludzi pod wzgldem czym ras panw byli Niemcy,
Kocioowi dbr ziemskich ekonomicznym (czytaj: okrada- a gorszym gatunkiem ludzi m.in.
bya zreszt tosama z postu- nie bogatszych, bardziej zarad- ydzi oraz Sowianie. Zwizek
latami pionierw reformacji. nych obywateli), przedstawianie volkizmu z protestantyzmem
dziejw ludzkoci jako walki klas jest zreszt gbszy ni si to
Pny owoczesny,
rewolucji francuskiej no-
laicko-liberal-
porzdek zapanowa wa-
czy nacjonalizacja wszystkie-
go, co si da te skrajne kon-
cepcje nie przebiyby si, gdyby
moe wydawa, gdy jak po-
wszechnie wiadomo sam Mar-
cin Luter by antysemit (zach-
ciwie niepodzielnie w caej nie odrzucenie bogosawionej ca m.in. do palenia synagog i
zachodniej Europie. Pog- roztropnoci Kocioa wsku- nakadania na ydw przymu-
bio to intelektualn erozj tek reformacji. Nie jest zreszt sowej pracy czy to nie brzmi
i umoliwio rozwj szkodliwych przypadkiem, e XVI-wieczne znajomo?), a Sowian uwaa za
prdw, takich jak libertynizm, powstanie chopskie pod do- najgorszy ze wszystkich ludw.
utylitaryzm czy egalitaryzm. wdztwem gorcego zwolennika W XIX wieku niemiecki volkizm
Szczeglnie protestancki cha- Lutra, Thomasa Mntzera, byo zacz si przeradza w otwar-
rakter mia ten ostatni, dcy czsto przywoywane jako przy- ty rasizm, ktry w poczeniu z
do zrwnania wszystkich ludzi i kad w pracach Marksa i Engelsa. koncepcjami socjalizmu sta si
zniesienia wszelkich form hierar- podwalin nazizmu. Tym torem
chii. Grunt pod rozwj egalita-
ryzmu pooy rzecz jasna Luter,
stawiajc czowieka w miejscu
Pnieiszc o socjalizmie, szczegl-
nie w Niemczech, nie sposb
wspomnie o jego najbardziej
posza rwnie cz ideologw
protestantyzmu, jak Ernst Berg-
mann, wedug ktrego Jezus by
Boga i negujc rol autorytetu. zbrodniczej formie narodowym w rzeczywistoci Aryjczykiem,
Jest szczeglnie znamienne, e socjalizmie, wzbogaconym nie- a nowym mesjaszem by Adolf
najgroniejsza pochodna egalita- mieckim szowinizmem narodo- Hitler. Rzut oka na map wy-
40 www.adeste.eu
borcz przedwojennych Niemiec zwalczaniu sprzeciwiajcych si bez potkni rozwijan w opar-
pozwala stwierdzi, e NSDAP temu konserwatystw. Pogro- ciu o zasady katolickie. Jej obale-
zostaa wybrana gwnie gosa- na w szalestwie przyzwolenia nie spowodowao nieopanowany
mi z ziem zamieszkiwanych przez na wszystko Europa otwara si po dzi dzie zamt zarwno
wikszo protestanck, podczas w kocu na zagroenie, ktre
gdy w rejonach bardziej katolic- ju kilkukrotnie w historii niemal intelektualny, jak i moralny w
kich otrzymaa znikome popar- doprowadzio do jej zniszczenia ktrego odmtach zrodziy si
cie. W tym kontekcie nie dziwi islam. Szczeglnie smutnym zbrodnicze ideologie, a do gosu
postawa luteraskiego ducho- faktem jest protestantyzacja nie- dosza obuda i relatywizm.
wiestwa, ktrego kilka tysicy ktrych rodowisk wewntrz Ko-
przedstawicieli naleao do orga-
nizacji pronazistowskich, takich
jak Chrzecijanie Niemieccy.
cioa Katolickiego, czego skut-
kiem s m.in. modernistyczne
tendencje, obecne nawet wrd
Stekcie
i rzeczy przedstawione lub
zasygnalizowane w niniejszym
relacje nie s wyjanione
Nie trzeba chyba dodawa, e wysoko postawionych hierar- dogbnie. Ukazanie ich ze szcze-
grup szczeglnie obok ydw chw i powodujca zamt wrd
przeladowan przez Niemcw wiernych oraz relatywizowanie gami, na odpowiednio szerokim
w czasach III Rzeszy byli katoli- podstawowych prawd wiary. tle historycznym byoby niemo-
cy, a zwaszcza osoby duchowne. liwe nawet w dziesiciokrotnie
Quo vadis, Europo? N a obecnym etapie tej trudnej,
pisetletniej historii mona
zada sobie pytanie: jak wyglda-
duszym artykule, dlatego autor
gorco zachca czytelnikw do
poszerzenia wiedzy w oparciu
D estrukcyjny wpyw prote- aby wspczesna Europa i wiat,
stantyzmu na duchowo i gdyby nie wystpienie Marcina
umysowo zachodu nie usta Lutra z 1517 r.? Czy oderwanie
o bardziej profesjonalne rda.
Jeszcze bardziej nawouje jednak
ani w momencie zakoczenia II sporej czci wiernych od Ko- do modlitwy za Koci wi-
wojny wiatowej, ani upadku e- cioa dokonaoby si tak czy ty, papiea i duchowiestwo, a
laznej kurtyny. Po epoce ideolo- inaczej, czy moe Winnica Pa- take osoby pozostajce w od-
gii jawnie zbrodniczych przyszed ska byaby dzi znacznie licz- czeniu od Kocioa lub wrcz go
czas ideologii opartych o te same niejsza i, w sensie doczesnym, zwalczajce. Modlitwa oraz po-
podstawy intelektualne, ale ukry- potniejsza? Czy rozwj inte- stawa szacunku i mioci wobec
wajcych niesione ze sob zagro- lektualny ludzkoci poszedby
enia pod paszczykiem poj innymi torami, prowadzc do do- bliniego przy jednoczesnym
budzcych pozytywne skojarze- minacji moralnoci chrzecija- braku akceptacji wobec bdw
nia nowoczesnoci, postpu, skiej promujcej pokor, mio i za to droga, ktr wszyscy
tolerancji, rwnoci etc. Wci bliniego i prawd? Czy wreszcie powinnimy poda w myl za-
ywy libertynizm przynis w nie doczekalibymy si rozwoju woania w. Pawa: Nie daj si
latach 60 XX w. rewolucj oby- szkodliwych ideologii, koszma- zwyciy zu, ale zo dobrem
czajow, ktra umoliwia roz- ru wojen religijnych, holocaustu zwyciaj! (Rz 12,21). Troska o
wj ideologii gender promujcej i komunistycznego reimu? Tego
rnorodne dewiacje w imi le nie wie nikt reformacja nie dobro Kocioa powinna by wol-
pojtej wolnoci i tolerancji. bya wszake jedynym kryzysem na od rozpaczy. Koci Katolicki
Rozwizo obyczajowa stwo- Kocioa w trwajcej od dwudzie- nie upadnie, jak to zapowiedzia
rzya grunt pod rozwj zupenie stu wiekw historii jego istnienia. sam Jezus w sowach: Na tej
nielogicznych ideologii femini- Staa si jednak wydarzeniem o skale zbuduj mj Koci, a bra-
zmu, ekologizmu czy kolejnych szczeglnym znaczeniu, co a- my piekielne go nie przemog
form darwinizmu spoecznego, w two dostrzec przy caociowym (Mt 16,18). Niech sowa naszego
ktrym miejsce ydw i Sowian spojrzeniu na histori atakw na
jako podludzi zasugujcych Koci, jako procesu, a nie serii Zbawiciela umacniaj nas w wie-
na mier zajy nienarodzone niezwizanych incydentw. Za- rze, e Koci Katolicki przetrwa
dzieci oraz osoby obonie chore. uwaymy wwczas, e prote- rwnie obecny nie pierwszy
Zachd, ktry wskutek odejcia stantyzm sporo czerpa z here- przecie w swojej historii kryzys
od Kocioa oddali si rwnie zji czasw staroytnych (w tym i wyjdzie z niego jeszcze silniejszy
od Boga, przyj w Jego miejsce szczeglnie gronego arianizmu) i bardziej zjednoczony ni przed-
inne boki poprawno po- oraz by sygnalizowany przez ru- tem.
lityczn, demokracj czy tole- chy prereformacyjne (albigensi,
rancj (czytaj: obojtno). Wy- waldensi, husytyzm, Wicliff). Jed-
wodzca si z protestantyzmu nak dopiero reformacja zdoaa Zainteresowa Ci mj ar-
neutralno wiatopogldowa zniszczy redniowieczn euro- tyku? Masz jakie pytania?
przerodzia si w postaw akcep- pejsk Christianitas, cywilizacj Napisz do mnie na:
towania dowolnej skrajnoci przy budowan w oparciu o zasady
jednoczesnym bezwzgldnym Ewangelii i mozolnie cho nie konrad.myszkowski@adeste.eu
www.adeste.eu 41
Zrozumie siebie nawzajem. Dziaania ekumeniczne
pomidzy katolikami i protestantami w czasach
wspczesnych.
Katarzyna Bigaj
Sniczne,
am fakt, e Koci Katolicki
podejmuje dziaania ekume-
nie jest taki oczywisty.
Przykadowo, wiadkowie Jeho-
wy uznaj, e tylko oni s praw-
dziwie wierni wierze i nie chc jej we wsplnotach powstaych na cijanami rnych Kociow
skala szataskimi zwodzeniami. skutek rozamw i przepajaj i wsplnot oraz wsppraca
Na poparcie swojej tezy uywa- si wiar w Chrystusa, nie mo- midzy chrzecijanami w r-
j fragmentu drugiego listu do na obwinia o grzech odczenia. nych dziedzinach suby lu-
Koryntian: Nie wprzgajcie si A Koci katolicki otacza ich dziom (KKK 821). Jednak to
z niewierzcymi w jedno jarz- braterskim szacunkiem i mio- nie Koci Katolicki zapo-
mo. C bowiem na wsplnego ci... Usprawiedliwieni z wiary cztkowa ruch ekumeniczny.
sprawiedliwo z niesprawiedli- przez chrzest nale do Ciaa
woci? Albo c ma wsplne- Chrystusa, dlatego te zdobi ich 2. Pocztki ruchu ekumeniczne-
go wiato z ciemnoci? Albo nalene im imi chrzecijaskie, go
jaka jest wsplnota Chrystu- a synowie Kocioa katolickie-
sa z Beliarem lub wierzcego z
niewiernym? Co wreszcie czy
wityni Boga z bokami? (2
go susznie ich uwaaj za braci
w Panu (KKK 818). Katechizm
podaje te konkretne rodki
R uch ekumeniczny, majcy na
celu zjednoczenie chrzeci-
jan, ma swoje korzenie w XIX w.,
Kor 6,14-16). Zostalimy bardzo majce na celu spenienie pra- chocia penego rozpdu nabra
brutalnie potraktowani: jako nie- gnienia ponownego odnalezie- dopiero z pocztkiem XX w.
wierzcy, niesprawiedliwi i nie- nia jednoci wszystkich chrze- powstaa wtedy Midzynarodo-
wierni. Jak jednak my zapatru- cijan: staa odnowa Kocioa wa Rada Misyjna, Komisja Wiara
jemy si na odczonych braci w coraz wikszej wiernoci jego i Ustrj Kocioa oraz Komisja
w wierze? Katechizm Kocioa powoaniu, nawrcenie serca, Praktyczne Chrzecijastwo.
Katolickiego powtarza za de- wsplna modlitwa, wzajemne Kada z nich reprezentowaa inny
kretem Soboru Watykaskie- poznanie braterskie, formacja nurt ekumenizmu odpowied-
go II Unitatis redintegratio: ekumeniczna, dialog midzy teo- nio misyjny, doktrynalny i prak-
Tych, ktrzy rodz si dzisiaj logami i spotkania midzy chrze- tyczny. O ile cele dwch pierw-
42 www.adeste.eu
wida to w dekrecie Unitatis
redintegratio powiconym
w caoci sprawom ekumenizmu,
a rozpoczynajcym si od zdania:
Jednym z zasadniczych zamie-
rze Drugiego Watykaskiego
witego Soboru Powszechne-
go jest wzmoenie wysikw do
przywrcenia jednoci wrd
wszystkich chrzecijan. To bar-
dzo mocne sowa, napawajce
w tamtych dniach nadziej na
przyszo. W 1960 roku powo-
ano do ycia Sekretariat ds. Jed-
noci Chrzecijan, znany dzisiaj
pod nazw Papieskiej Rady ds.
Popierania Jednoci Chrzecijan.
Mia on prosty cel zajmowa
si dialogiem z chrzecijanami
nierzymskokatolickimi. Od tej
pory ekumenizm w Kociele Ka-
tolickim radykalnie zmieni swj
kierunek, co do dzisiaj wywouje
kontrowersje wrd niektrych
tradycjonalistw, ktrych ducho-
wo zakorzeniona jest w nurcie
przedsoborowym. Cz z nich
akceptuje ten ruch, zauwaajc,
e w rozumieniu KKK ekume-
nizm to powrt do Kocioa ka-
tolickiego wszystkich heretykw
i schizmatykw, bo tylko Koci
katolicki daje zbawienie. Istotnie,
Koci Katolicki nie dy do pan-
chrystianizmu pragnie jednak
zgbi doktrynalne podstawy
niekatolickich prawd wiary i zna-
le w nich wsplny mianownik.
To zrozumienie jest kluczowe,
szych s do jasne, o tyle trzeci pozwalajc na wdroenie idei gdy tylko wtedy, gdy je osi-
dy stricte do uwiadomienia panchrystianizmu, czyli relaty- gniemy, jestemy w stanie trakto-
chrzecijanom potrzeby pokojo- wizowania prawd wiary. Gdy w wa naszych odczonych braci
wego rozwizania konfliktw na poowie wieku XX powoywano w wierze nie jako oponen-
tle religijnym. Kady z tych nur- wiatow Rad Kociow, Ko- tw, ale jako usprawiedliwio-
tw na swj sposb si uzupe- ci Katolicki gosem witego nych z wiary przez chrzest na-
nia. W prac komisji angaowali Oficjum cigle nie pozwala na lecych do Ciaa Chrystusa.
si przedstawiciele anglikanw, udzia w ich pracach. Zreszt pa-
protestantw, prawosawnych i triarcha moskiewski rwnie nie
starokatolikw. Brakowao bar- wspiera dziaa ekumenicznych. W czci drugiej zajmiemy si tym,
dzo wanego uczestnika podej- Jedynie Patriarchat Konstan- co udao si wypracowa w ra-
mowanych dziaa, mianowicie tynopolitaski i Grecki Koci mach wsplnego dialogu katolikw
czonkw Kocioa Katolickiego. Prawosawny wysa do komi- z protestantami.
Papie sta na stanowisku, e sji ma grup reprezentantw.
jedynym sposobem na jedno
chrzecijan jest nawrcenie si 3. Sobr Watykaski II
na wit wiar katolick. Ency- Zainteresowa Ci mj ar-
klika Mortalium animos papie-
a Piusa XI wprost mwia, e
ekumenizm negatywnie wpy-
W szystko zmienio si z
nadejciem pontyfikatu
Jana XXIII, a wraz z nim Sobo-
tyku? Masz jakie pytania?
Napisz do mnie na:
www.adeste.eu 43
500 lat reformacji okazja do witowania czy zadumy?
Piotr Wadysaw Sudo
500 lat temu pewien niemiecki augustianin przybi swoje tezy do drzwi wittenberskiej katedry. Od
tego zacz si najwikszy rozam w historii Kocioa. Od jednego mnicha i jego arkusza pergaminu
z wypisanymi tezami rozpocza si reformacja. Jedni uwaaj, e to bya konieczno. Inni twier-
dz, e bya czym kompletnie niepotrzebnym i wynikajcym z pychy Marcina Lutra. Protestanci
wituj, a wrd katolikw zdania s podzielone. Niektre osobistoci Kocioa wituj w ramach
ekumenizmu. Jednak w kwestii tego witowania warto przypomnie sobie, co mwi abp Jdra-
szewski. Stwierdzi, e nie ma zamiaru witowa rocznicy jednego z najtragiczniejszych wydarze
w Kociele, moe co najwyej uczci to, e w Polsce obyo si bez krwawych walk z powodu rnic
religijnych. Tak, to si naprawd dzieje. Niektrzy katolicy wituj 500 lat reformacji. Dlaczego?
Jaki jest tego cel? Czy nie widz, e to reformacji zawdziczamy liczne wojny religijne? Nie widz, e
przez protestantyzm tyle ludzi odeszo od Kocioa katolickiego? Niech kady z nas zada sobie bar-
dzo powane pytanie czy z okazji piciuset lat reformacji powinnimy si cieszy, czy moe smuci?
44 www.adeste.eu
skromny. I rzeczywicie, po przej- ce Ostatni Krzyowiec). Oprcz europejskiej. Oficjalnie neutralna
ciu armii szwedzkiej kady ko- tego powanym problemem teo- wobec tych wydarze pozosta-
ci by skromny. W Niemczech logicznym by fakt, e kalwini, a Rzeczypospolita. Co prawda
jeden z reformatorw anabap- ktrzy znajdowali si na terenie Zygmunt Stary prbowa prze-
tysta Thomas Mntzer stan Belgii i Holandii, popierali here- ciwstawi si ruchom reforma-
na czele powstania chopskie- zj ikonoklazmu. Spowodowao torskim, ale z miernym skutkiem.
go, ktre w swoich postulatach to ogromne straty w architektu- Pan z najwikszego za
propagowao zbdno ksiy, rze i sztuce kalwini nie oszcz- wyciga dobro w przypadku
bo wedug nauk Thomasa naj- dzali wspaniaych dzie w imi reformacji staa si ona motorem
waniejsze byo natchnienie Du- fanatycznej nienawici ikonokla- napdowym dla w. Ignacego
cha witego. Oprcz tego, po- stycznej. Rnice religijne tylko Loyoli SJ ktry utworzy zakon
wstacy si prbowali wyrwa pogbiy spory midzy woda- jezuitw jeden z najpotniej-
jakkolwiek wadz Kocioowi rzami habsburskimi a ludnoci szych zakonw w Kociele, a do
i feudaom. Jak wynika z histo- niderlandzk. Doprowadzio to kasaty obok dominikanw i fran-
rii wida, jak niszczycielska jestporednio do wybuchu w 1568 ciszkanw gwny filar Kocioa
pycha. roku wojny osiemdziesicioletniej w Europie i koloniach.
zakoczonej zdobyciem suwe-
N ieuniknionym skutkiem refor- rennoci przez Republik Sied-
macji musiaa by wzmoona miu Zjednoczonych Prowincji Ni-
dziaalno inkwizycji, ktra i tak derlandzkich.
W ybitne polskie postacie kon-
trreformacji takie jak Piotr
Skarga czy Stanisaw Hozjusz,
ju cieszya si z saw. O dzi- obecnie Sudzy Boy, starali si
wo jednak to w krajach objtych
reformacj bywao wicej ofiar. Nie bezporednio zwizane z
nowym ruchem religijnym
Nie bez powodu jest tak wielu byy przemiany w Krlestwie
o to, eby jak najbardziej ogra-
niczy wpywy protestanckie,
ale rwnie im to si nie udao
mczennikw reformacji cho- Anglii Henryk VIII jednoznacz- szlachta dalej zmieniaa swoje
by w. Tomasz Morus. Smutne nie zerwa swoje stosunki z Rzy- pogldy religijne z powodu ziem-
jest to, e wyznania chrzecija- mem. Powd by cile powi- skich korzyci.
skie walczyy ze sob krwawo zany z szstym przykazaniem
i bezlitonie, nie tak jak mwi lubieny Henryk w gniewie za
Ewangelia nie szukay zgody. to, e papie nie uniewani jego Skutki duchowe i spojrzenie na
Wojny i przeladowania zrobiy kolejnego maestwa powie- Lutra
z fam caemu wiatu chrze- dzia stanowcze NIE papieowi.
cijaskiemu. Jednym z niewielu Koci anglikaski trwa niestety
krajw wolnych od nietoleran- do tej pory, ale pewne grupy an-
T o bardzo widoczny skutek
duchowy kiedy pojawiaj
si moliwoci atwiejsze, mniej
cji religijnej bya Polska, ale na- glikanw udao si ju w XXI wie-
wymagajce, przyjemniejsze,
wet tutaj walka si odbywaa, ku przywrci na ono witej
czowiek od razu si rzuca w ich
ale nie tak zaciekle. Zygmunt Matki Kocioa.
Wojciechowski w swojej ksice wir. Smutnym skutkiem rozamu
historiograficznej Zygmunt Sta- Skromne wnioski historyczne w kociele byy dalsze rozamy
ry opisuje problemy z drobnymi ju nie kilka, ale kilkanacie
ruchami protestanckimi, ktre
miay miejsce w Gdasku. Nawet Zsamego zarysu historycznego
widzimy, e reformacja przy-
niosa kuriozalne skutki wojny,
rnych kociow protestanc-
kich, z ktrych kady gosi inn
nauk. Do tego wanie prowa-
drobne zamieszki kilkuosobowe
prawie zawsze koczyy si do- bunty, powstania, spory. W opinii dzi niezgoda w Kociele ro-
tkliwymi krzywdami ksiy kato- niektrych jedynym pozytyw- dzi rozamy, a te zamiast mioci
lickich. Przykra to prawda histo- nym skutkiem reformacji byo pogbiaj nienawi. Zamiast
ryczna, ale tak rzeczywicie byo oswobodzenie ksistw niemiec- jednoci rodz si podziay.
czsto rodacy walczyli ze sob, kich spod twardej rki cesarza Spjrzmy jednak na same-
mimo i wierzyli w tego samego Austrii. Oprcz tego ruch prote- go twrc ruchu reformacji, Mar-
Boga. stancki doprowadzi do znacznej cina Lutra. Wydawaoby si na
zmiany ukadu si w Europie w pierwszy rzut oka, e to czowiek
www.adeste.eu 45
Chcc zreformowa Koci ka- nie przemog Kocioa. Stworzy nikaoby z takiego zaoenia, e
dy powinien zacz od siebie. wasny. W teologii katolickiej fa- najpierw Pan nauczy uczniw
Marcinowi Lutrowi tych cnt za- chowo tworw protestanckich modlitwy, w ktrej jest mowa o
brako. Postanowi stworzy wa- nie nazywa si nawet kocio- odpuszczeniu grzechw, a do-
sny Koci. W przeciwiestwie ami partykularnymi, poniewa piero pniej da im moc odpusz-
do tylu witych katolickich, kt- zgodnie z eklezjologi nie maj czania? Czyli w czasie midzy
rzy zmienili oblicze Kocioa: Ka- prawdziwej doktryny Eucharystii tymi dwoma wydarzeniami ich
tarzyny Sieneskiej, Franciszka z ani sukcesji apostolskiej. Mimo dziaania byy teoretycznie bez
Asyu czy Ignacego Loyoli, Lutro- wszystko protestanci nadal mog sensu. Pan Bg nigdy nie dziaa
wi zabrako pokornego serca. by zbawieni, ale POMIMO swo- sprzecznie z rozumem. Sakra-
ich bdw, a nie w nich. ment pokuty to nie narzdzie in-
wigilacji, to nie wymys starszych
Pstawia
tej pory jest zastanawiajce, Dporuszajcym skutkiem re-
owstanie nowego Kocioa do la mnie osobicie najbardziej
46 www.adeste.eu
co si wydarzyo w 1517. Leon pretowa pierwsze przykazanie
X mg rozegra t parti na na radykalny sposb i przyczy-
kilka innych sposobw np. pod- niy si do lepszej obrony dok-
j dysput, w ktrej wykazaby tryny katolickiej. Sam ikonoklazm
brak susznoci tez Lutra. Ale natomiast by bardzo niszczyciel-
szatan zawsze kusi, zawsze szu- ski dla kociow przykadowi
ka podstpu. Leon X nie wyko- kalwini jak ju wspomniano nisz-
na wszystkiego, przez co mg- czyli wszystkie dziea w wity-
by wygra z ruchem Lutra. Z niach, mimo i byy one cenne
tego wyania si dla nas gorzka, dla sztuki i miay pewien poytek
ale brutalnie prawdziwa prawda w yciu duchowym. Obrazy bo-
duchowa Koci jako mistycz- wiem wzbudzaj w nas pewne
ne Ciao Chrystusa jest wity, poruszenia serca skaniajce do
ale my jako ludzie jestemy sabi, pobonoci, ale wielbimy tego,
bdzimy. Jedynie jako Koci kogo przedstawiaj, a nie obraz
jestemy czym wicej. Jako jed- dla samego obrazu (ikonolatria).
nostki moemy sobie nie pora-
dzi. I nawet w Kociele Boym
kryje si zawsze sabo. Nawet Jreformacji
ako ciekawostk mona za-
uway, e za prekursorw
uwaani s m.in. John
w samym sercu Kocioa szatan
czeka z pokusami i swoimi zamia- Wycliffe duchowny zwizany
rami niszczenia Kocioa. Ale jed- z lollardami, autor tumaczenia
nak nawet mimo protestantyzmu Biblii na angielski. Pragn re-
jedyny i prawdziwy Koci trwa formy Kocioa za pomoc au-
nadal. Mimo naszych bdw, torytetu Pisma, krytykowa w
mimo naszych upadkw, mimo teologii substancjaln(istotow) pewnego poparcia ze strony cze-
naszych zych wyborw, mimo obecno Pana w Eucharystii, skiej ostatecznie zosta spalony
w kocu sprzeciwia si wadzy na stosie 6 lipca 1415 roku pod-
sporw, wojen, Koci trwa
papieskiej. Ostatecznie Koci czas soboru w Konstancji. Doko-
nadal. My jestemy Kocioem. ekskomunikowa go, spali i po- nao si to mimo otrzymania od
chowa w niepowiconej ziemi. cesarza listu elaznego. Jednak
W teologii Jak wida, pewne zapdy refor- nauki Husa odcisny swoje pit-
matorskie istniay wczeniej w
P wrotestantyzm znaczco wpy- no na caej Europie on rwnie
Europie. W Anglii oprcz Wyc- propagowa oparcie wiary na sa-
n na same nurty teologiczne liffe wyrs inny teolog o rwnie
redniowieczu dominowaa mym Pimie.
dziwnych pogldach William
scholastyka skupiajca si gw- Ockham, franciszkanin, twrca
nie na logicznym i rozumowym tzw. brzytwy Ockhama. Brzy- Co powinnimy zrobi?
tumaczeniu wiary, korzystajc twa mwi, e z dwch rozwiza
z dzie pisarzy wczesnochrze-
cijaskich czy filozofw poga-
skich (Arystoteles, Platon). Prote-
zwykle to prostsze jest lepsze.
Niestety, Ockham opracowa t W t pisetn rocznic refor-
macji moemy jedynie si
smuci i pokutowa. Za grzechy
prawd dla teologii, chcc z niej
stantyzm spowodowa znaczne stworzy zamiast piknej mi- kadego z nas. Moemy przemy-
zmiany zaczto zwraca wik- stycznej wiedzy zwyky rachu- le, co Koci zrobi nie tak 500
sz uwag na Pismo. Ale to nie nek zda. Poza tym kuriozalne lat temu i uwiadomi sobie nisz-
jedyna konsekwencja. Przez sola okazay si jego tezy o wolun- czycielsko pychy po obu stro-
fides rola rozumu znaczco zma- taryzmie twierdzi, e Pan Bg nach konfliktu w roku 1517. W t
laa w filozofii krajw protestanc- w swojej wolnoci moe uczyni tragiczn rocznic mdlmy si o
kich. W niektrych, radykalnych dosownie wszystko, nawet jeeli nasz Koci, aby targany sztor-
przypadkach zamieniao si to w jest to sprzeczne z tym, co rze- mami herezji trwa niewzruszony.
fideizm. Kontr na tego typu my- czywicie uczyni. Pogldy Ock- Mdlmy si za nas samych, aby
lenie s przede wszystkim dziea hama byy zblione do islamskiej nasze wasne ja nie przesonio
w. Jana od Krzya, ktry dosko- wizji woli Boej. Luter ze scho- nam Prawdy, ktrej naucza Ko-
nale tumaczy, jak rosn w wie- lastykw akceptowa tylko Ock- ci. Mdlmy si za wszystkich
rze bez pomniejszania wagi ro- hama, co miao konsekwencje w heretykw, aby powrcili na ono
zumu. Poza tym wity wyjania naukach reformacyjnych. Oprcz Matki Kocioa.
na czym polega rola obrazw we Ockhama i Wycliffe by jeszcze Zainteresowa Ci mj ar-
wzbudzaniu pobonoci, walczc jeden czowiek, ktry poprze- tyku? Masz jakie pytania?
w ten sposb z ikonoklazmem. dzi epok reformacji Jan Hus. Napisz do mnie na:
Jego dziea powstay w susznej Krytykowa tak wan w teolo-
epoce protestantyzm (zwasz- gii katolickiej transsubstancjacj piotr.sudol@adeste.eu
cza odamy kalwiskie) zreinter- czy te sakrament pokuty. Mimo
www.adeste.eu 47
Czy Allah to Bg chrzecijan?
Micha Lewandowicz-Bucholc
Pz roblem nie jest atwy do roz- Dawidzie czy Salmonie. Jest te nuatora religii Abrahama i Jezusa.
strzygnicia. Islam wyrasta sporo wstawek z ewangelii nieka-
W Koranie czytamy o Adamie, pochodzenie i ydowskich sag. Wrza te sowo Allah, ktre
pnia religii abrahamowych. nonicznych, majcych gnostyckie iele problemw przyspa-
ktry w ezoterycznych interpre- Widzimy, wic e islam czerpie przez ludzi okcydentu jest bd-
tacjach islamu jest bardzo wan garciami z tradycji judeochrze- nie uwaane za nazw wasn.
osob, Mojeszu, Jezusie, Janie cijaskich. Nie jest te tajemnic, Natomiast jest ono skrcon
Chrzcicielu, Zahariaszu, Hiobie, e Mahomet uwaa si za konty- wersj wyrazu al-ilah, oznacza-
48 www.adeste.eu
jcego dosownie ten bg i uy- Wierzono, e moe zalee od Al-Kaaby) czy kult czarnego ka-
wanego obecnie tylko w kontek- niego choroba czy talent poety. mienia (Hadaru) to pozostaoci
cie monoteistycznym. Pojawia po pogaskich wierzeniach Ara-
si Biblii, modlitwach chrzecija- ycie pustyni bw. Jednak Koran i temu kul-
skich etc. Sowem okrelajcym towi przyporzdkowuje posta
Boga jest rwnie rabb, ktre
mimo podobnego rdosowu
ma inne znaczenie ni hebrajskie.
M ahomet urodzi si w 610 r. biblijn. W wersecie 2:125 mo-
w zachodniej czci Pwy- emy przeczyta, e Al-Kaaba
spu Arabskiego. Powiedzie, e zostaa wybudowana przez
Po arabsku sowo rabb ozna- Arabia bya wtedy pogaska to Abrahama na polecenie Boga.
cza pan w znaczeniu wadcy. I zbytnie uproszczenie, bo przekre- Oczywicie w Biblii, rdle mod-
znowu, wystpuje ono zarwno la choby nestorian znad Zatoki szym i pewniejszym, nie mamy
u chrzecijan (np. Pan z Tob Perskiej. Na terenie dzisiejszego adnych wzmianek o wdrwce
w Pozdrowieniu Anielskim to Bahrajnu istniay trzy nestoria- Abrahama na Pwysep Arab-
Ar-rabbu maaki) i u muzuma- skie biskupstwa. Lachmidzi za- ski. Wiemy tylko, e jego syn
nw ju w drugim wersecie Ko- mieszkujcy cz Mezopotamii i Izmael by protoplast Arabw.
ranu (1:2). Sowo Alla oznacza Ghassanidzi z Syrii i Jordanii byli
Bg take w jezyku malta-
skim. Jzyk maltaski jeszcze
w redniowieczu by jednym z
odpowiednio lennikami staroyt-
nego Iranu i Imperium Bizantyj- J ednak koraniczna wersja histo-
rii Abrahama ukazuje pewn
skiego. Ze wzgldu na wtki z tendencj: Mahomet stara si
dialektw arabskiego, jednak ewangelii apokryficznych istnieje uzna za kontynuatora Jezusa,
wskutek latynizacji sowa arab- te teoria mwica, e od jednej Mojesza, Abrahama i innych
skie zaczto zastpowa ro- z chrzecijaskich sekt pochodzi prorokw judeochrzecijaskich.
maskimi, niemniej wiele zasad cz Koranu. S to jednak tylko ledzc Koran moemy zobaczy
gramatycznych i ok. 1/3 sownic- domysy, na ktre ze wzgldu na zmienny stosunek do tzw. ahl
twa s pochodzenia arabskiego. sab dokumentacj z tego re- al-kitab, czyli ludu ksigi, do kt-
jonu dowodw prawdopodob- rych muzumanie zaliczyli sabej-
Biblijny plagiat? nie nie bdzie. Mahomet ruszy, czykw (lud wymary w X wie-
jako dziecko z karawan swojego ku, do dzi niewiadomo, kim tak
www.adeste.eu 49
dze umkn te to, e Mahomet midzy takim zachowaniem ko- chrzecijanom, to widzimy jego
uznaje si za kontynuatora Abra- ranicznego Boga, a ide mioci i pojmowanie i ide na wskro po-
hama. Czy zatem chrzecijanie i miosierdzia goszon przez islam. gask. I to jest tak naprawd
muzumanie wierz w tego sa- wane w ocenie islamu, jako re-
mego Boga? Jeli przyjrzymy si
zachowaniom Boga w Koranie,
widzimy sprzeczno midzy
C zy wierzymy w tego samego ligii i musi by wzite pod uwa-
Boga? Widzimy sprzecznoci g w ksztatowaniu stosunkw
midzy Ewangeli, a Koranem. chrzecijasko muzumaskich.
tym, co jest w Ewangelii, a tym, Widzimy sprzeczno na pasz-
co podaje Koran. Na przykad czynie natury Boga. Widzimy
ewangeliczny Jezus Chrystus nie wreszcie wpywy pogaskie na
nakazuje zabija, a koraniczny po- islam. Islam jest zatem syntez.
amie krzye, zawiadczy, e jest Podobnie Bg islamu jest syn- Bibliografia:
wysannikiem Boga i wypowie kretycznym bstwem i najlepiej
szahad. Widzimy te zazdro wyraa natur islamu: syntez 1. J. Bielawski, Klasyczna lite-
i niemono wybaczenia grze- wierze judeochrzecijaskich ratura arabska, Wydawnictwo
chu. W wersecie 4:48 koraniczny bez rezygnacji z arabskiego cha- Akademickie Dialog, Warsza-
Bg nie wybaczy nikomu, kto jest rakteru religii. Zatem nie mona wa 2012. 2. M. Dziekan, Arabia
politeist. Nawet, jeli nie zapo- odmwi koranicznemu Bogu Magica, Wydawnictwo Aka-
zna si z objawieniem. Mahomet cech Boga ywego, znanego demickie Dialog, Warszawa
dosta od Boga zakaz odwie- nam z Ewangelii, lecz jest on na 1993.
dzania grobu swoich rodzicw z pewno le pojmowany. Nawet
powodu tego, e byli oni polite- jeli Mahometowi chodzio o 3. Koran, tum. J. Bielawski,
istami. Widzimy te sprzeczno tego samego Boga, co ydom i PIW, Warszawa 1986
50 www.adeste.eu
Raniec bro przeciw diabu
Piotr Ulrich
Pwywodzi
ocztki raca datujemy na
XII wiek. W swojej formie
si on od brewiarza
(na ktry skada si 150 psal-
mw). Niepimienni duchow-
ni zaczli odmawia modlitw
skadajc si z takiej wanie
liczby powtrze Ave Maria,
dlatego te nazywano j Psate- tego w 1569 roku. Zatwierdzi on Walka duchowa
rzem Najwitszej Maryi Panny. take konkluzj modlitwy Ave
W XIV i XV wieku wyksztaci si
podzia raca na 3 czci, za-
czto go czy z rozwaaniami
Maria przypisywan w. Ber-
nardowi (wita Maryjo, Matko
Boa...) oraz doda doksologi
Jszaako katolicy powinnimy ci-
gle mie wiadomo, e na-
ziemska pielgrzymka do
o yciu Jezusa i Maryi, a take koczc poszczeglne czst- wiecznej radoci jest nieustan-
dodawa do kolejnych dziesitek ki raca. Nie by on jednak n walk. wity Pawe w Licie
Modlitw Pask. Ogromn rol pierwszym Patriarch Zachodu, do Efezjan pisze: Prowadzimy
w rozpowszechnianiu modlitwy ktry odnis si do tej modlitwy, bowiem walk nie ze zwykymi
odegrali dominikanie w. Do- poniewa ju 90 lat wczeniej Sy- ludmi, lecz mamy stawia czo-
minik Guzman, a take w. Jacek kstus IV zaleci codzienne jej od- o Zwierzchnociom i Wadzom,
Odrow (na ziemiach polskich). mawianie. Papie Jan Pawe II w rzdcom wiata tych ciemnoci
Legenda gosi, e zaoycielowi roku 2002 doda czwart cz oraz mocom duchowym za na
Zakonu Kaznodziejskiego dopie- do raca tajemnice wiata. wyynach niebieskich (Ef 6, 12).
ro z pomoc raca udao si
zwalczy herezj Albigensw.
wej wyznaczone zostao na Jtwarz w twarz w niebie jest
wito Matki Boej Raco- eli warunkiem ogldania Boga
N a pocztku XVI wieku okre- 7 padziernika przez Piusa X, prowadzenie wojny ze zym du-
lono dokadnie podzia na ale jego geneza siga do roku chem, to potrzebujemy broni,
tajemnice radosne, bolesne i 1571, kiedy to flota katolickiej bo wasnymi siami niczego nie
chwalebne oraz dodano do r- Europy zwyciya bitw pod jestemy w stanie dokona. W
aca pocztkowe formuy: Lepanto z liczniejsz armi tu- tym wanie przychodzi nam z
Skad Apostolski i trzykrotne reck. Ojciec wity Pius V jasno pomoc Raniec wity. Ju od
Zdrowa Maryjo. Zatwierdze- stwierdzi, e ocalenie kontynen- wiekw ludzie dcy do wi-
nie modlitwy zawdziczamy pa- tu przed islamizacj zawdzicza- toci upatrywali w nim bro du-
pieowi Piusowi V, ktry dokona my wanie Maryi Racowej. chow. wity Jan Maria Vian-
www.adeste.eu 51
ney powiedzia kiedy: Jedno ryi. Poprzez trwanie i medytacj doktrynie katolickiej. W racu
tylko Zdrowa Maryjo dobrze nad konkretn tajemnic usposa- odnajdujemy t wanie warto
powiedziane wstrzsa caym biamy nasz wol do przylgnicia apologetyczn. Tajemnice, ktre
piekem. Jeli bylibymy w sta- ca dusz do Boej Mdroci. rozwaamy, dotykaj rnych za-
nie wyobrazi sobie, jakie szko- Kad z tych czci mona przez gadnie doktrynalnych, takich jak
dy wyrzdzi diabu cay raniec analogi odnie do naszego y- wstawiennictwo Maryi, dziaanie
wypowiedziany w pobonoci cia wewntrznego. Wspominajc aniow, Ofiara Krzyowa i wiele
i pokorze serca od razu do- Zwiastowanie Paskie, moemy
strzeglibymy, jak wielk moc prosi Maryj o tak wielk po- innych. W tej modlitwie ukryte
ma dla nas ta modlitwa. Dlatego kor wobec Boej woli, jak ona s misteria wiary, ktr wyznaje-
te siostra ucja, ktra dowiad- okazaa, gdy archanio powiedzia my, chocia, by moe, nie zda-
czya objawie Matki Boej w jej, e zostanie matk Zbawiciela. jemy sobie z tego sprawy. Dlate-
Fatimie, twierdzia, e Raniec Gdy rozmylamy nad tajemnic go te szatan tak bardzo boi si
jest najpotniejsz broni, jak mierci Chrystusa, bagajmy, by- raca witego. Doskonaym
moemy broni si na polu walki. my umieli umiera codziennie dowodem na to s sowa, wypo-
dla naszych grzechw i odda- wiedziane przez Matk Bo do
M imo tego, e nie prowa-
dzimy walki ze zwykymi
ludmi, jak mwi Aposto naro-
wa swoje ycie miosiernemu
Ojcu. Wreszcie, kiedy rozpami-
tujemy wniebowzicie Najwit-
w. Dominika: Nikt, kto odma-
wia codziennie Raniec, nie po-
padnie w herezj ani nie zwiedzie
dw, to przecie szatan bardzo szej Dziewicy z ciaem i dusz go diabe. To owiadczenie, ktre
czsto prbuje kusi nas, do- do niebieskich przedsionkw,
tykajc naszej zwykej, ludzkiej trwajmy na modlitwie, kierujc chciabym podpisa moj krwi.
natury, midzy innymi naszych nasz dusz ku radoci wiecz-
zmysw i myli. Zazwyczaj wal- nej w Krlestwie Boym. Gdy Woanie dziecka
ka duchowa dotyczy nie szatana przejdziemy tak przez wszystkie
bezporednio, a naszej woli. R-
acem wic, niczym powrozem,
tajemnice, dostrzeemy, e od-
mawianie raca w skupieniu W iele osb zarzuca modli-
twie racowej zbytni
rozwleko w formie i bezsen-
moemy skrpowa podania i i rozmodleniu wymaga od nas
dze, trwajc pokornie na mo- naladowania Jezusa i Maryi. sowno powtarzania wci tej
dlitwie, jak powiedzia nasz Pan: samej modlitwy. Kto zauway
Czuwajcie i mdlcie si, abycie
nie popadli w pokus. Modlitwa
racowa wymaga od nas czu-
Pdzieanidziechodzi
Jezus powiedzia: Kto
za Mn, nigdy nie b-
w ciemnociach,
kiedy, e pierwszy raniec
byo to woanie Dziecitka Jezus
do swojej matki: mamo, mamo,
wania i skupienia na sprawach lecz bdzie mia wiato ycia mamo.... Przykad ten jest nie-
Boych, wic idealnie wypenia (J 8,12b). Postawa Chrystusa co groteskowy, ale niesie za
prob Jezusa Chrystusa. Dzi- oraz Niepokalanej pozostaje dla sob gbsze przesanie. Ra-
ki niej, oprcz walki, hartujemy nas pewnym wzorcem, ideal-
swoj wol i wytrwao, biorc nym przykadem, ktry moe niec uczy nas woania do Maryi
przykad z Niepokalanej Maryi. doprowadzi nas do Zbawienia, jako do naszej matki, do ktrej
a odnajdujemy go wanie w ta- mwimy nieustannie, poniewa
jemnicach modlitwy racowej. jedno wyznanie nie wystarczy,
Naladowanie Maryi i Jezusa aby okaza Jej nasz mio.
Modlitwa apologetyczna
Boe, ktrego Jednorodzony
Syn przez swe ycie, mier i
zmartwychwstanie wysuy nam J
u od pocztkw Kocioa dia-
be nastawa na wit wia-
N asza Matka w Fatimie prosia
nas: Chciaabym () abycie
kadego dnia odmawiali raniec.
nagrod ycia wiecznego, spraw, r, prbujc podsun ludziom Odpowiedzmy wic na to woa-
abymy rozwaajc te tajemnice bdn nauk. Wspomina o tym nie Niepokalanej, niech nasz gos
w racu Najwitszej Maryi m.in. w. Piotr w jednym ze zczy si we wsplnej modlitwie,
Panny naladowali to, co one za- swych listw: Bdcie trzewi i powtarzajc nieustannie: wita
wieraj i osignli to, co obiecuj.
czuwajcie, bo przeciwnik wasz, Maryjo, Matko Boa! Mdl si
diabe, kry niby lew ryczcy
P owyszy tekst to kolekta z wok was, wypatrujc, kogo by za nami grzesznymi, teraz i w
dnia 7 padziernika1. Koci pore. Przeciwstawiajcie si mu godzin mierci naszej. Amen.
pragnie przypomnie nam, e wasz siln wiar (1P 5,8-9a)
w Chrystusie Panu stalimy si Zainteresowa Ci mj ar-
dziedzicami obietnic, ktre On
wypeni w swoim yciu. Odnaj- P
otrzebujemy modlitwy, kt-
r bdziemy mogli umocni
dziemy je w racu, rozwaajc nasz wiar i przeciwstawi si
tyku? Masz jakie pytania?
Napisz do mnie na:
52 www.adeste.eu
Ja musz nie krzy ognia. Pka pewna bariera, ktrej Poczenie mistyki z muzyk
istnienie dopiero wtedy wyszo daje niewyobraalne efekty, cze-
www.adeste.eu 53
cords). Osobicie wpyn-
a ona na moje nawrcenie.
P rzejd teraz do analizy jedne- chodzi z Kielc, urodzony w 1986 Podejmij wyzwanie
go z utworw z wymienionego roku. Od samego pocztku mia
ju albumu o tytule Brama. Jest
to bardzo emocjonalna piosenka
problemy w yciu rodzinnym
wedle piosenki Laurka mia dwj- A teraz... mam dla Ciebie wy-
zwanie, Drogi Czytelniku/
Droga Czytelniczko wcz sobie
zawierajca nie tylko modlitw k rodzestwa, rodzin utrzymy-
do Boga o wpuszczenie do Raju, waa matka ze skromnej pensji, t piosenk, a take wszystkie,
ale take refleksj o swojej prze- pracowaa jako bibliotekarka w ktre podaem wyej. Wsuchaj
szoci i porady dla suchaczy. jednej ze szk. Dodatkowo w si w nie i popro Ducha wi-
Opisz tu najciekawszy moim zda- wieku kilku lat by molestowany tego, by zstpi i Tobie pomg.
niem fra ment tego utworu refren: przez pedofila (na szczcie nie Pomg zrozumie jak bardzo jest
doszo do stosunku co opisuje On Tobie potrzebny w yciu. y-
Chciabym mc odnale ci w utworze Oko w oko). Na pod- cz Ci Ducha witego i Jego da-
zanim ci odnajdzie mier, stawie wczeniejszych albumw rw, aby otworzy si na chrze-
bo byem kiedy ju na dnie, artysty (np. Remedium) moemy cijaski rap, bo nie jest on tak
a On z niego wycign mnie si dowiedzie, e zaangaowa straszny, jak moe si wydawa
bezporedni zwrot do suchacza si w New Age oraz zajmowa z perspektywy innych artystw.
mwicy o tym, e Bg wyciga si okultyzmem i ezoteryzmem.
kadego z dna (np. problemw) Z takiego dna wycign go Bg. Pax!
Za to pragnie mu podzikowa
Panie, wpu mnie, bagam! przez swoj muzyk i upomnie Zainteresowa Ci mj ar-
Niech bdzie otwarta bra- innych, aby nie szli t drog. tyku? Masz jakie pytania?
ma zwrot do Pana Boga, by Polecam take przesucha Napisz do mnie na:
otworzy bram Niebios dla album Restaurator (jest do-
duszy artysty po jego mierci stpny na kanale Bozon Re- tomasz.leszczynski@adeste.eu
54 www.adeste.eu
Rozrywka
www.adeste.eu 55