Sie sind auf Seite 1von 7

31/10/2017 L9868

PresidnciadaRepblica

CasaCivil

SubchefiaparaAssuntosJurdicos

LEINo9.868,DE10DENOVEMBRODE1999.

Dispesobreoprocessoejulgamentodaao
direta de inconstitucionalidade e da ao
MensagemdeVeto
declaratria de constitucionalidade perante o
SupremoTribunalFederal.

OPRESIDENTEDAREPBLICAFaosaberqueoCongressoNacionaldecretaeeusancionoaseguinteLei:

CAPTULOI

DAAODIRETADEINCONSTITUCIONALIDADEEDA
AODECLARATRIADECONSTITUCIONALIDADE

Art. 1o Esta Lei dispe sobre o processo e julgamento da ao direta de inconstitucionalidade e da ao


declaratriadeconstitucionalidadeperanteoSupremoTribunalFederal.

CAPTULOII

DAAODIRETADEINCONSTITUCIONALIDADE

SeoI

DaAdmissibilidadeedoProcedimentoda
AoDiretadeInconstitucionalidade

Art.2oPodemproporaaodiretadeinconstitucionalidade:(Videartigo103daConstituioFederal)

IoPresidentedaRepblica

IIaMesadoSenadoFederal

IIIaMesadaCmaradosDeputados

IVaMesadeAssembliaLegislativaouaMesadaCmaraLegislativadoDistritoFederal

VoGovernadordeEstadoouoGovernadordoDistritoFederal

VIoProcuradorGeraldaRepblica

VIIoConselhoFederaldaOrdemdosAdvogadosdoBrasil

VIIIpartidopolticocomrepresentaonoCongressoNacional

IXconfederaosindicalouentidadedeclassedembitonacional.

Pargrafonico.(VETADO)

Art.3oApetioindicar:

Iodispositivodaleioudoatonormativoimpugnadoeosfundamentosjurdicosdopedidoemrelaoacada
umadasimpugnaes

IIopedido,comsuasespecificaes.

Pargrafonico.Apetioinicial,acompanhadadeinstrumentodeprocurao,quandosubscritaporadvogado,
ser apresentada em duas vias, devendo conter cpias da lei ou do ato normativo impugnado e dos documentos
necessriosparacomprovaraimpugnao.

Art. 4o A petio inicial inepta, no fundamentada e a manifestamente improcedente sero liminarmente


indeferidaspelorelator.

Pargrafonico.Cabeagravodadecisoqueindeferirapetioinicial.
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/leis/L9868.htm 1/7
31/10/2017 L9868

Art.5oPropostaaaodireta,noseadmitirdesistncia.

Pargrafonico.(VETADO)

Art.6oOrelatorpedirinformaesaosrgosousautoridadesdasquaisemanoualeiouoatonormativo
impugnado.

Pargrafonico.Asinformaesseroprestadasnoprazodetrintadiascontadodorecebimentodopedido.

Art.7oNoseadmitirintervenodeterceirosnoprocessodeaodiretadeinconstitucionalidade.

1o(VETADO)

2o O relator, considerando a relevncia da matria e a representatividade dos postulantes, poder, por


despacho irrecorrvel, admitir, observado o prazo fixado no pargrafo anterior, a manifestao de outros rgos ou
entidades.

Art.8o Decorrido o prazo das informaes, sero ouvidos, sucessivamente, o AdvogadoGeral da Unio e o
ProcuradorGeraldaRepblica,quedeveromanifestarse,cadaqual,noprazodequinzedias.

Art.9o Vencidos os prazos do artigo anterior, o relator lanar o relatrio, com cpia a todos os Ministros, e
pedirdiaparajulgamento.

1oEmcasodenecessidadedeesclarecimentodematriaoucircunstnciadefatooudenotriainsuficincia
dasinformaesexistentesnosautos,poderorelatorrequisitarinformaesadicionais,designarperitooucomisso
de peritos para que emita parecer sobre a questo, ou fixar data para, em audincia pblica, ouvir depoimentos de
pessoascomexperinciaeautoridadenamatria.

2o O relator poder, ainda, solicitar informaes aos Tribunais Superiores, aos Tribunais federais e aos
Tribunaisestaduaisacercadaaplicaodanormaimpugnadanombitodesuajurisdio.

3oAsinformaes,perciaseaudinciasaquesereferemospargrafosanterioresserorealizadasnoprazo
detrintadias,contadodasolicitaodorelator.

SeoII

DaMedidaCautelaremAoDiretadeInconstitucionalidade

Art.10.Salvonoperododerecesso,amedidacautelarnaaodiretaserconcedidapordecisodamaioria
absolutadosmembrosdoTribunal,observadoodispostonoart.22,apsaaudinciadosrgosouautoridadesdos
quaisemanoualeiouatonormativoimpugnado,quedeveropronunciarsenoprazodecincodias.

1oOrelator,julgandoindispensvel,ouviroAdvogadoGeraldaUnioeoProcuradorGeraldaRepblica,
noprazodetrsdias.

2oNojulgamentodopedidodemedidacautelar,serfacultadasustentaooralaosrepresentantesjudiciais
dorequerenteedasautoridadesourgosresponsveispelaexpediodoato,naformaestabelecidanoRegimento
doTribunal.

3oEmcasodeexcepcionalurgncia,oTribunalpoderdeferiramedidacautelarsemaaudinciadosrgos
oudasautoridadesdasquaisemanoualeiouoatonormativoimpugnado.

Art. 11. Concedida a medida cautelar, o Supremo Tribunal Federal far publicar em seo especial do Dirio
OficialdaUnioedoDiriodaJustiadaUnioapartedispositivadadeciso,noprazodedezdias,devendosolicitar
asinformaesautoridadedaqualtiveremanadooato,observandose,noquecouber,oprocedimentoestabelecido
naSeoIdesteCaptulo.

1oAmedidacautelar,dotadadeeficciacontratodos,serconcedidacomefeitoexnunc,salvoseoTribunal
entenderquedevaconcederlheeficciaretroativa.

2o A concesso da medida cautelar torna aplicvel a legislao anterior acaso existente, salvo expressa
manifestaoemsentidocontrrio.

Art. 12. Havendo pedido de medida cautelar, o relator, em face da relevncia da matria e de seu especial
significadoparaaordemsocialeaseguranajurdica,poder,apsaprestaodasinformaes,noprazodedez

http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/leis/L9868.htm 2/7
31/10/2017 L9868
dias,eamanifestaodoAdvogadoGeraldaUnioedoProcuradorGeraldaRepblica,sucessivamente,noprazo
decincodias,submeteroprocessodiretamenteaoTribunal,queterafaculdadedejulgardefinitivamenteaao.

CaptuloIIA

(IncludopelaLein12.063,de2009).

DaAoDiretadeInconstitucionalidadeporOmisso

SeoI

(IncludopelaLein12.063,de2009).

DaAdmissibilidadeedoProcedimentodaAoDiretadeInconstitucionalidadeporOmisso

Art.12A.Podemproporaaodiretadeinconstitucionalidadeporomissooslegitimadosproposituradaao
diretadeinconstitucionalidadeedaaodeclaratriadeconstitucionalidade.(IncludopelaLein12.063,de2009).

Art.12B.Apetioindicar:(IncludopelaLein12.063,de2009).

Iaomissoinconstitucionaltotalouparcialquantoaocumprimentodedeverconstitucionaldelegislarouquanto
adoodeprovidnciadendoleadministrativa(IncludopelaLein12.063,de2009).

IIopedido,comsuasespecificaes.(IncludopelaLein12.063,de2009).

Pargrafonico.Apetioinicial,acompanhadadeinstrumentodeprocurao,seforocaso,serapresentada
em2(duas)vias,devendocontercpiasdosdocumentosnecessriosparacomprovaraalegaodeomisso.(Includo
pelaLein12.063,de2009).

Art. 12C. A petio inicial inepta, no fundamentada, e a manifestamente improcedente sero liminarmente
indeferidaspelorelator.(IncludopelaLein12.063,de2009).

Pargrafonico.Cabeagravodadecisoqueindeferirapetioinicial.(IncludopelaLein12.063,de2009).

Art.12D.Propostaaaodiretadeinconstitucionalidadeporomisso,noseadmitirdesistncia.(Includopela
Lein12.063,de2009).

Art. 12E. Aplicamse ao procedimento da ao direta de inconstitucionalidade por omisso, no que couber, as
disposiesconstantesdaSeoIdoCaptuloIIdestaLei.(IncludopelaLein12.063,de2009).

1oOsdemaistitularesreferidosnoart.2odestaLeipoderomanifestarse,porescrito,sobreoobjetodaaoe
pedir a juntada de documentos reputados teis para o exame da matria, no prazo das informaes, bem como
apresentarmemoriais.(IncludopelaLein12.063,de2009).

2o O relator poder solicitar a manifestao do AdvogadoGeral da Unio, que dever ser encaminhada no
prazode15(quinze)dias.(IncludopelaLein12.063,de2009).

3oOProcuradorGeraldaRepblica,nasaesemquenoforautor,tervistadoprocesso,por15(quinze)
dias,apsodecursodoprazoparainformaes.(IncludopelaLein12.063,de2009).

SeoII

(IncludopelaLein12.063,de2009).

DaMedidaCautelaremAoDiretadeInconstitucionalidadeporOmisso

Art.12F.Emcasodeexcepcionalurgnciaerelevnciadamatria,oTribunal,pordecisodamaioriaabsoluta
deseusmembros,observadoodispostonoart.22,poderconcedermedidacautelar,apsaaudinciadosrgosou
autoridadesresponsveispelaomissoinconstitucional,quedeveropronunciarsenoprazode5(cinco)dias.(Includo
pelaLein12.063,de2009).

1oAmedidacautelarpoderconsistirnasuspensodaaplicaodaleioudo ato normativo questionado, no


casodeomissoparcial,bemcomonasuspensodeprocessosjudiciaisoudeprocedimentosadministrativos,ouainda
emoutraprovidnciaaserfixadapeloTribunal.(IncludopelaLein12.063,de2009).

2oOrelator,julgandoindispensvel,ouviroProcuradorGeraldaRepblica,noprazode3(trs)dias.(Includo
pelaLein12.063,de2009).

3oNojulgamentodopedidodemedidacautelar,serfacultadasustentaooralaosrepresentantesjudiciaisdo
requerenteedasautoridadesourgosresponsveispelaomissoinconstitucional,naformaestabelecidanoRegimento
doTribunal.(IncludopelaLein12.063,de2009).

Art.12G. Concedida a medida cautelar, o Supremo Tribunal Federal far publicar, em seo especial do Dirio
Oficial da Unio e do Dirio da Justia da Unio, a parte dispositiva da deciso no prazo de 10 (dez) dias, devendo
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/leis/L9868.htm 3/7
31/10/2017 L9868
solicitar as informaes autoridade ou ao rgo responsvel pela omisso inconstitucional, observandose, no que
couber,oprocedimentoestabelecidonaSeoIdoCaptuloIIdestaLei.(IncludopelaLein12.063,de2009).

SeoIII

(IncludopelaLein12.063,de2009).

DaDecisonaAoDiretadeInconstitucionalidadeporOmisso

Art. 12H. Declarada a inconstitucionalidade por omisso, com observncia do disposto no art. 22, ser dada
cinciaaoPodercompetenteparaaadoodasprovidnciasnecessrias.(IncludopelaLein12.063,de2009).

1oEmcasodeomissoimputvelargoadministrativo,asprovidnciasdeveroseradotadasnoprazode30
(trinta) dias, ou em prazo razovel a ser estipulado excepcionalmente pelo Tribunal, tendo em vista as circunstncias
especficasdocasoeointeressepblicoenvolvido.(IncludopelaLein12.063,de2009).

2o Aplicase deciso da ao direta de inconstitucionalidade por omisso, no que couber, o disposto no


CaptuloIVdestaLei.(IncludopelaLein12.063,de2009).

CAPTULOIII

DAAODECLARATRIADECONSTITUCIONALIDADE

SeoI

DaAdmissibilidadeedoProcedimentoda
AoDeclaratriadeConstitucionalidade

Art. 13. Podem propor a ao declaratria de constitucionalidade de lei ou ato normativo federal: (Vide artigo
103daConstituioFederal)

IoPresidentedaRepblica

IIaMesadaCmaradosDeputados

IIIaMesadoSenadoFederal

IVoProcuradorGeraldaRepblica.

Art.14.Apetioinicialindicar:

Iodispositivodaleioudoatonormativoquestionadoeosfundamentosjurdicosdopedido

IIopedido,comsuasespecificaes

IIIaexistnciadecontrovrsiajudicialrelevantesobreaaplicaodadisposioobjetodaaodeclaratria.

Pargrafonico.Apetioinicial,acompanhadadeinstrumentodeprocurao,quandosubscritaporadvogado,
serapresentadaemduasvias,devendocontercpiasdoatonormativoquestionadoedosdocumentosnecessrios
paracomprovaraprocednciadopedidodedeclaraodeconstitucionalidade.

Art. 15. A petio inicial inepta, no fundamentada e a manifestamente improcedente sero liminarmente
indeferidaspelorelator.

Pargrafonico.Cabeagravodadecisoqueindeferirapetioinicial.

Art.16.Propostaaaodeclaratria,noseadmitirdesistncia.

Art.17.(VETADO)

Art.18.Noseadmitirintervenodeterceirosnoprocessodeaodeclaratriadeconstitucionalidade.

1o(VETADO)

2o(VETADO)

Art. 19. Decorrido o prazo do artigo anterior, ser aberta vista ao ProcuradorGeral da Repblica, que dever
pronunciarsenoprazodequinzedias.

Art.20.Vencidooprazodoartigoanterior,orelatorlanarorelatrio,comcpiaatodososMinistros,epedir
diaparajulgamento.
http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/leis/L9868.htm 4/7
31/10/2017 L9868

1oEmcasodenecessidadedeesclarecimentodematriaoucircunstnciadefatooudenotriainsuficincia
dasinformaesexistentesnosautos,poderorelatorrequisitarinformaesadicionais,designarperitooucomisso
de peritos para que emita parecer sobre a questo ou fixar data para, em audincia pblica, ouvir depoimentos de
pessoascomexperinciaeautoridadenamatria.

2o O relator poder solicitar, ainda, informaes aos Tribunais Superiores, aos Tribunais federais e aos
Tribunaisestaduaisacercadaaplicaodanormaquestionadanombitodesuajurisdio.

3oAsinformaes,perciaseaudinciasaquesereferemospargrafosanterioresserorealizadasnoprazo
detrintadias,contadodasolicitaodorelator.

SeoII

DaMedidaCautelaremAoDeclaratria
deConstitucionalidade
Art.21.OSupremoTribunalFederal,pordecisodamaioriaabsolutadeseusmembros,poderdeferirpedido
de medida cautelar na ao declaratria de constitucionalidade, consistente na determinao de que os juzes e os
Tribunaissuspendamojulgamentodosprocessosqueenvolvamaaplicaodaleioudoatonormativoobjetodaao
atseujulgamentodefinitivo.

Pargrafonico.Concedidaamedidacautelar,oSupremoTribunalFederalfarpublicaremseoespecialdo
Dirio Oficial da Unio a parte dispositiva da deciso, no prazo de dez dias, devendo o Tribunal proceder ao
julgamentodaaonoprazodecentoeoitentadias,sobpenadeperdadesuaeficcia.

CAPTULOIV

DADECISONAAODIRETADEINCONSTITUCIONALIDADE
ENAAODECLARATRIADECONSTITUCIONALIDADE

Art. 22. A deciso sobre a constitucionalidade ou a inconstitucionalidade da lei ou do ato normativo somente
sertomadasepresentesnasessopelomenosoitoMinistros.

Art.23.Efetuadoojulgamento,proclamarseaconstitucionalidadeouainconstitucionalidadedadisposioou
da norma impugnada se num ou noutro sentido se tiverem manifestado pelo menos seis Ministros, quer se trate de
aodiretadeinconstitucionalidadeoudeaodeclaratriadeconstitucionalidade.

Pargrafo nico. Se no for alcanada a maioria necessria declarao de constitucionalidade ou de


inconstitucionalidade,estandoausentesMinistrosemnmeroquepossainfluirnojulgamento,estesersuspensoa
fimdeaguardarseocomparecimentodosMinistrosausentes,atqueseatinjaonmeronecessrioparaprolaoda
decisonumounoutrosentido.

Art.24.Proclamadaaconstitucionalidade,julgarseimprocedenteaaodiretaouprocedenteeventualao
declaratria e, proclamada a inconstitucionalidade, julgarse procedente a ao direta ou improcedente eventual
aodeclaratria.

Art.25.Julgadaaao,farseacomunicaoautoridadeouaorgoresponsvelpelaexpediodoato.

Art. 26. A deciso que declara a constitucionalidade ou a inconstitucionalidade da lei ou do ato normativo em
aodiretaouemaodeclaratriairrecorrvel,ressalvadaainterposiodeembargosdeclaratrios,nopodendo,
igualmente,serobjetodeaorescisria.

Art. 27. Ao declarar a inconstitucionalidade de lei ou ato normativo, e tendo em vista razes de segurana
jurdica ou de excepcional interesse social, poder o Supremo Tribunal Federal, por maioria de dois teros de seus
membros, restringir os efeitos daquela declarao ou decidir que ela s tenha eficcia a partir de seu trnsito em
julgadooudeoutromomentoquevenhaaserfixado.

Art.28.Dentrodoprazodedezdiasapsotrnsitoemjulgadodadeciso,oSupremoTribunalFederalfar
publicaremseoespecialdoDiriodaJustiaedoDirioOficialdaUnioapartedispositivadoacrdo.

Pargrafo nico. A declarao de constitucionalidade ou de inconstitucionalidade, inclusive a interpretao


conforme a Constituio e a declarao parcial de inconstitucionalidade sem reduo de texto, tm eficcia contra
todos e efeito vinculante em relao aos rgos do Poder Judicirio e Administrao Pblica federal, estadual e
municipal.

CAPTULOV

DASDISPOSIESGERAISEFINAIS

Art.29.Oart.482doCdigodeProcessoCivilficaacrescidodosseguintespargrafos:

http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/leis/L9868.htm 5/7
31/10/2017 L9868
"Art.482............................................................................

1oOMinistrioPblicoeaspessoasjurdicasdedireitopblicoresponsveispelaedio
do ato questionado, se assim o requererem, podero manifestarse no incidente de
inconstitucionalidade,observadososprazosecondiesfixadosnoRegimentoInternodo
Tribunal.

2o Os titulares do direito de propositura referidos no art. 103 da Constituio podero


manifestarse,porescrito,sobreaquestoconstitucionalobjetodeapreciaopelorgo
especialoupeloPlenodoTribunal,noprazofixadoemRegimento,sendolhesassegurado
odireitodeapresentarmemoriaisoudepedirajuntadadedocumentos.

3o O relator, considerando a relevncia da matria e a representatividade dos


postulantes,poderadmitir,pordespachoirrecorrvel,amanifestaodeoutrosrgosou
entidades."

Art.30.Oart.8odaLeino8.185,de14demaiode1991,passaavigoraracrescidodosseguintesdispositivos:

"Art.8o.............................................................................

I.....................................................................................

........................................................................................

n)aaodiretadeinconstitucionalidadedeleiouatonormativodoDistritoFederalemface
dasuaLeiOrgnica

.......................................................................................

3oSoparteslegtimasparaproporaaodiretadeinconstitucionalidade:

IoGovernadordoDistritoFederal

IIaMesadaCmaraLegislativa

IIIoProcuradorGeraldeJustia

IVaOrdemdosAdvogadosdoBrasil,seodoDistritoFederal

Vasentidadessindicaisoudeclasse,deatuaonoDistritoFederal,demonstrandoque
apretensoporelasdeduzidaguardarelaodepertinnciadiretacomosseusobjetivos
institucionais

VIospartidospolticoscomrepresentaonaCmaraLegislativa.

4oAplicamseaoprocessoejulgamentodaaodiretadeInconstitucionalidadeperante
oTribunaldeJustiadoDistritoFederaleTerritriosasseguintesdisposies:

I o ProcuradorGeral de Justia ser sempre ouvido nas aes diretas de


constitucionalidadeoudeinconstitucionalidade

IIdeclaradaainconstitucionalidadeporomissodemedidaparatornarefetivanormada
Lei Orgnica do Distrito Federal, a deciso ser comunicada ao Poder competente para
adoodasprovidnciasnecessrias,e,tratandosedergoadministrativo,parafazlo
emtrintadias

III somente pelo voto da maioria absoluta de seus membros ou de seu rgo especial,
poderoTribunaldeJustiadeclararainconstitucionalidadedeleioudeatonormativodo
DistritoFederaloususpenderasuavignciaemdecisodemedidacautelar.

5o Aplicamse, no que couber, ao processo de julgamento da ao direta de


inconstitucionalidade de lei ou ato normativo do Distrito Federal em face da sua Lei
Orgnica as normas sobre o processo e o julgamento da ao direta de
inconstitucionalidadeperanteoSupremoTribunalFederal."

Art.31.EstaLeientraemvigornadatadesuapublicao.

http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/leis/L9868.htm 6/7
31/10/2017 L9868

Braslia,10denovembrode1999178odaIndependnciae111odaRepblica.

FERNANDOHENRIQUECARDOSO
JosCarlosDias

EstetextonosubstituiopublicadonoDOUde11.11.1999

http://www.planalto.gov.br/ccivil_03/leis/L9868.htm 7/7

Das könnte Ihnen auch gefallen