Sie sind auf Seite 1von 105

(ra;aH

(ra;a;ma;tea ; a;na;ga;ma;a;nta;ma;h;a;de ; a;Za;k+:a;ya na;maH


(ra;a;ma;a;n,a :vea;*:+.
f;na;a;Ta;a;yRaH k+:
a;va;ta;a;
a;kR+:k+:ke+:sa:= +a
:vea;d;a;nta;a;.ca;a;yRa;va;ya;eRa mea .sa; a;a;Da:a;Ma .sa;d;a &+.
a;d

+ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;;
This book has been prepared by
Sunder Kidambi
with the blessings of
(ra;a .=+*:+=+a;ma;a;nu
a:$a;ma;h;a;de ; a;Za;k+:n,a
His Holiness srmad an
.d. avan of srrangam


This was typeset using LATEX and the skt font. Our sincere thanks to Sri. Sundar Varadarajan of
Chennai for proofreading this text.
;
a;va;Sa;ya;sUa;.ca;a
1 (ra;a;ma;;
+ga;va; +a;ta;a ;Dya;a;na;m,a ......................................... 5

2 A:$Rua;na;
a;va;Sa;a;d;ya;ea;gaH ............................................... 7

3 .sa;a;z,+K.ya;ya;ea;gaH ................................................... 13

4 k+:mRa;ya;ea;gaH ....................................................... 21
5 a;a;na;k+:mRa;sa;ya;a;sa;ya;ea;gaH ........................................... 27
6 .sa;ya;a;sa;ya;ea;gaH ................................................... 33
7 ;Dya;a;na;ya;ea;gaH ...................................................... 37
a;a;na;
a;va;a;a;na;ya;ea;gaH ................................................ 43
9 A;[a:=+b.ra;;ya;ea;gaH .................................................. 47
10 .=+a:$a;
a;va;d;a;a:=+a:$a;gua;h:a;ya;ea;gaH .......................................... 51

11 ;
a;va;BUa; a;ta;ya;ea;gaH .................................................... 55

12 ;
a;va:(;a:+.pa;d;ZRa;na;ya;ea;gaH .............................................. 61
13 Ba;a;#ta;ya;e
/ / / /  a;gaH ..................................................... 71
14 [ea:a;[ea:a;a;
a;va;Ba;a;ga;ya;ea;gaH ............................................ 75
15 gua;Na:a;ya;
a;va;Ba;a;ga;ya;ea;gaH .............................................. 79

16 :pua:+:Sa;ea:a;ma;ya;ea;gaH .................................................. 83

17 ;dE ;va;a;sua:=+sa;}.pa;
a;d;Ba;a;ga;ya;ea;gaH ........................................ 87

1 (ra:;d
;a:a;ya;
a;va;Ba;a;ga;ya;ea;gaH ............................................. 91
19 ma;ea;[a;sa;ya;a;sa;ya;ea;gaH ............................................... 95
20 (ra;a;ma;;
+ga;va; +a;ta;a ma;a;h;a;t}ya;m,a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
(ra;aH
(ra;a;ma;tea .=+a;ma;a;nua:$a;a;ya na;maH

(ra;a;ma;;
+ga;va; +a;ta;a ;Dya;a;na;m,a
A;eaM :pa;a;Ta;Ra;ya :pra; a;ta;ba;ea; a;Da;ta;Ma Ba;ga;va;ta;a na;a:=+a;ya;Nea;na .~va;yMa
v.ya;a;sea;na g{a; a;Ta;ta;Ma :pua:=+a;Na;mua; a;na;na;a ma;Dyea ma;h;a;Ba;a:=+ta;m,a
A;dE;ta;a;max ;ta;va;
a;SRa;Na;Ma Ba;ga;va;ta;a;ma;Sf;a;d;Za;a;Dya;a; a;ya;na;a;m,a
A;}ba tva;a;ma;nua;sa;nd;Da;a;a;ma Ba;ga;va; +a;tea Ba;vea;de;
a;Sa;Na;a;m,a 1

na;ma;ea.Y;~tua .tea v.ya;a;sa ;


a;va;Za;a;l+.bua:;d
e :Pu+.l+.a:=+
a;va;nd;a;ya;ta;pa:a;nea:a
yea;na tva;ya;a Ba;a:=+ta;tEa;l+.pUa;NRaH :pra:$va;a; a;l+.ta;ea a;a;na;ma;yaH :pra;d ;a;paH 2

:pra;pa;a;pa;a;a:=;$a;a;ta;a;ya ta;ea:a;vea:Ea;k+:pa;a;Na;yea
a;a;na;mua;d+a;ya kx+:SNa;a;ya ga;a;ta;a;mxa;ta;du;he na;maH 3

.sa;va;eRa;pa; a;na;Sa;d;ea ga;a;va;ea d;ea;gDa;a ga;ea;pa;a;l+.na;nd;naH


:pa;a;Ta;eRa va;tsaH .sua;Da;a;Ba;eRa;#ta;a du;gDMa ga;a;ta;a;mxa;tMa ma;h;t,a 4

va;sua;de ;va;sua;tMa :de ;vMa kM+:sa;.ca;a;NUa:=+ma;dR ;na;m,a


:de ;va;k
+:a;pa:=+ma;a;na;ndM kx+:SNMa va;nde .$a;ga;d,:gua:+:m,a 5

Ba;a;Sma;d+ea;Na;ta;f;a .$a;ya;d+Ta:$a;l+.a ga;a;nDa;a:=+na;a;l+.ea;tpa;l+.a


Za;ya;g{a;a;h;va;ta;a kx+:pea;Na va;h;na;a k+:NeRa;na :vea;l+.a;ku+:l+.a
A:(;a;tTa;a;ma;
a;va;k+:NRa;Ga;ea:=+ma;k+.=+a du;ya;eRa;Da;na;a;va; a;tRa;na;a
.sa;ea:a;a;Na;Ra Ka;lu :pa;a;Nq+.vEa .=+Na;na;d ;a ;kE+:va;tRa;k;H :ke+:Za;vaH 6

:pa;a:=+a;Za;yRa;va;.caH .sa:=+ea:$a;ma;ma;lM ga;a;ta;a;TRa;ga;nDa;ea;tk+:fM


na;a;na;a;K.ya;a;na;k+:ke+:sa:=M h;a:=+k+:Ta;a;sa;}ba;ea;Da;na;a;ba;ea; a;Da;ta;m,a
l+.ea;ke .sa:a;na;Sa;f,:pa;dE :=+h:=+hH :pea;pa;a;ya;ma;a;nMa mua;d;a
+a:=+ta;pa;*:+$M
BUa;ya;a;; a k+: a;l+.ma;l+.pra;DvMa;a;sa naH (rea;ya;sea 7

mUa;kM k+.=+ea; a;ta va;a;.ca;a;lM :pa;z,+gMua l+.*:+.


ya;tea ; a;ga;a:=+m,a
ya;tkx+:pa;a ta;ma;hM va;nde :pa:=+ma;a;na;nd;ma;a;Da;va;m,a
+ga;va; +a;ta;a ;Dya;a;na;m,a
(ra;a;ma;; +ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;;

yMa b.ra;;a va:+:Nea;nd;+:d+ma:+:taH .~tua;nva;a;nta / /  ;


a;d;v.yEaH .~ta;vEaH
:vea;dE H .sa;a;*:+.
pa;d;k+:ma;ea;pa; a;na;Sa;dE ;ga;Ra;ya;a;nta
/ /  yMa .sa;a;ma;ga;aH
;Dya;a;na;a;va;a;~Ta;ta
/ / /  ta;+tea;na ma;na;sa;a :pa;Zya;a;nta / /  yMa ya;ea; a;ga;na;ea
ya;~ya;a;ntMa na ;
a;va;duH .sua:=+a;sua:=+ga;Na;a :de ;va;a;ya ta;smEa na;maH 9

+ga;va; +a;ta;a ;Dya;a;nMa .sMa;pUa;NRa;m,a


I+. a;ta (ra;a;ma;;

Sunder Kidambi 6 www.prapatti.com


(ra;aH
(ra;a;ma;tea .=+a;ma;a;nua:$a;a;ya na;maH

A:$Rua;na;
a;va;Sa;a;d;ya;ea;gaH
( :pra;Ta;ma;ea.Y;Dya;a;yaH )

;Dax ;ta:=+a;Sf" o+.va;a;.ca

;Da;mRa;[ea:ea ku+.+:[ea:ea .sa;ma;vea;ta;a yua;yua;tsa;vaH


ma;a;ma;k+:aH :pa;a;Nq+.va;a;Z.cEa;va ;
a;k+:ma;ku+:vRa;ta .sa;Via;ya 1.1

.sa;Via;ya o+.va;a;.ca

dx ;Sf;a tua :pa;a;Nq+.va;a;na;a;kM v.yUa;QM du;ya;eRa;Da;na;~ta;d;a


A;a;.ca;a;yRa;mua;pa;sa;*:+.
}ya .=+a:$a;a va;.ca;na;ma;b.ra;va;a;t,a 1.2

:pa;ZyEa;ta;Ma :pa;a;Nqu+.pua:a;a;Na;Ma A;a;.ca;a;yRa ma;h;ta;Ma . ca;mUa;m,a


v.yUa;Q+Ma du +pa;d;pua:ea;Na ta;va ; a;Za;Syea;Na ;Da;a;ma;ta;a 1.3

A:a ZUa:=+a ma;he ;Sva;a;sa;a Ba;a;ma;a:$Rua;na;sa;ma;a yua; a;Da


yua;yua;Da;a;na;ea ;
a;va:=+a;f;Z.ca du +pa;d;Z.ca ma;h;a:=+TaH 1.4

;Dxa;Sf;ke+:tua;Z.cea;
a;k+:ta;a;naH k+:a; a;Za:=+a:$a;Z.ca va;a;yRa;va;a;n,a
/ /  a:$a;Z.ca ZEa;b.ya;Z.ca na:=+pua;*:+.
:pua:+:a:$a;t,a ku+:a;nta;Ba;e vaH 1.5

yua;Da;a;ma;nyua;Z.ca ;
a;va;k+:a;nta o+a;ma;Ea:$a;a;Z.ca va;a;yRa;va;a;n,a
.sa;Ea;Ba;d+ea d+Ea;pa;de ;ya;a;Z.ca .sa;vRa O;;va ma;h;a:=+Ta;aH 1.6

A;sma;a;kM tua ;
a;va; a;Za;Sf;a yea ta;a; a;a;ba;ea;Da ;
a;d:$a;ea:a;ma
na;a;ya;k+:a ma;ma .sEa;nya;~ya .sa;Va;a;Ta ta;a;n,a b.ra;va;a;a;ma .tea 1.7

Ba;va;a;n,a Ba;a;Sma;Z.ca k+:NRa;Z.ca kx+:pa;Z.ca .sa;a;ma; a;ta;Via;yaH


A:(;a;tTa;a;ma;a ;
a;va;k+:NRa;Z.ca .sa;Ea;ma;d; a:a;~ta;TEa;va . ca 1.
A:$Rua;na;
a;va;Sa;a;d;ya;ea;gaH +ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;;

A;nyea . ca ba;h;vaH ZUa:=+a ma;d;TeRa tya;#ta:$a;a;


a;va;ta;aH
na;a;na;a;Za;~:a;pra;h:=+Na;aH .sa;veRa yua:;d
;
a;va;Za;a:=+d;aH 1.9

A;pa;ya;Ra;ptMa ta;d;sma;a;kM ba;lM Ba;a;Sma;a;a;Ba:=+a;[a;ta;m,a


:pa;ya;Ra;ptMa ;a;tva;d;me
/  a;tea;Sa;Ma ba;lM Ba;a;ma;a;a;Ba:=+a;[a;ta;m,a 1.10

A;ya;nea;Sua . ca .sa;veRa;Sua ya;Ta;a;Ba;a;ga;ma;va;a;~Ta;ta;aH


///
Ba;a;Sma;mea;va;a;a;Ba:=+[a;ntua Ba;va;ntaH .sa;vRa O;;va ;
a;h 1.11

ta;~ya .sa;Via;na;ya;n,a h;Sa ku+.+:vxa:;d H ;


a;pa;ta;a;ma;hH
;a;sMa;h;na;a;dM ;
a;va;na;d;a;ea;.ccEaH Za:*;M d;D}.a;Ea :pra;ta;a;pa;va;a;n,a 1.12

ta;taH Za:*;+. a;Z.ca Bea;yRa;Z.ca :pa;Na;va;a;na;k+:ga;ea;mua;Ka;aH


.sa;h;sEa;va;a;Bya;h;nya;nta .sa Za;b.d;~tua;mua;l+.ea.Y;Ba;va;t,a 1.13

ta;taH (;ea;tEa;hR ;yEa;yRua;#tea ma;h; a;ta .~ya;nd;nea ;a;~Ta;ta;E/// a


ma;a;Da;vaH :pa;a;Nq+.va;Z.cEa;va ;
a;d;v.ya;Ea Za:*;+. Ea :pra;d;D}.a;tuaH 1.14

:pa;a;Vca:$a;nyMa &+.Sa;a;ke+:Za;ea :de ;va;d:Ma ;Da;na;Via;yaH


:pa;Ea;Nq"M d;D}.a;Ea ma;h;a;Za:*;M Ba;a;ma;k+:ma;Ra vxa;k+:ea;d:=.H 1.15

A;na;nta;
a;va:$a;yMa .=+a:$a;a ku+:nta;a;pua:a;ea yua; a;Da;a;SF+=.
/ H
na;ku+:l:H .sa;h;de ;va;Z.ca .sua;Ga;ea;Sa;ma; a;Na;pua;Spa;k+:Ea 1.16

k+:a;Zya;Z.ca :pa:=+mea;Sva;a;saH ; a;Za;Ka;Nq +.a . ca ma;h;a:=+TaH


;Dxa;Sf;du;a;}:a;ea ;
a;va:=+a;f;Z.ca .sa;a;tya;
a;k+:Z.ca;a;pa:=+a;a:$a;taH 1.17

du+pa;d;ea d+Ea;pa;de ;ya;a;Z.ca .sa;vRa;ZaH :pxa; a;Ta;va;a;pa;tea


.sa;Ea;Ba;d+Z.ca ma;h;a;ba;a;huH Za:*;+. a;n,a d;D}.uaH :pxa;Ta;k, :pxa;Ta;k, 1.1

.sa ;Ga;ea;Sa;ea ;Da;a;tRa:=+a;Sf";a;Na;Ma &+.d;ya;a; a;na v.ya;d;a:=+ya;t,a


na;Ba;Z.ca :pxa; a;Ta;va;Ma . cEa;va tua;mua;l+.ea.Y;Bya;nua;na;a;d;ya;n,a 1.19

A;Ta v.ya;va;a;~Ta;ta;a;n,
/// a dx ;Sf;a ;Da;a;tRa:=+a;Sf";a;n,a k+:
a;pa;Dva:$aH
:pra;vxa:ea Za;~:a;sMa;pa;a;tea ;Da;nua:+:d;a;}ya :pa;a;Nq+.vaH 1.20
Sunder Kidambi 8 www.prapatti.com
+ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;; A:$Rua;na;
a;va;Sa;a;d;ya;ea;gaH

&+.Sa;a;ke+:ZMa ta;d;a va;a;#ya;m,a I+.d;ma;a;h ma;h ;a;pa;tea

A:$Rua;na o+.va;a;.ca

.sea;na;ya;ea:+:Ba;ya;ea;mRa;Dyea .=+TMa .~Ta;a;pa;ya mea.Y;.cyua;ta 1.21

ya;a;va;de ;ta;a; a;a:= +a;[ea.Y;hM ya;ea:;du ;k+:a;ma;a;na;va;a;~Ta;ta;a;n,


/// a
;kE+:mRa;ya;a .sa;h ya;ea:;d / / / / / a .=+Na;sa;mua;d;a;mea 1.22
;v.ya;m,a A;a;sma;n,

ya;ea;t~ya;ma;a;na;a;na;vea;[ea.Y;hM ya O;;tea.Y:a .sa;ma;a;ga;ta;aH


;Da;a;tRa:=+a;Sf";~ya du;bRua:;d
e H yua:;d
e ;
a;pra;ya; a;.ca;k
+:a;SRa;vaH 1.23

.sa;Via;ya o+.va;a;.ca

O;;va;mua;#ta;ea &+.Sa;a;ke+:Za;ea gua;q+.a;ke+:Zea;na Ba;a:=+ta


.sea;na;ya;ea:+:Ba;ya;ea;mRa;Dyea .~Ta;a;pa; a;ya;tva;a .=+Ta;ea:a;ma;m,a 1.24

Ba;a;Sma;d+ea;Na;pra;mua;Ka;taH .sa;veRa;Sa;Ma . ca ma;h ;a;a;[a;ta;a;m,a


o+.va;a;.ca :pa;a;TRa :pa;ZyEa;ta;a;n,a .sa;ma;vea;ta;a;n,a ku+.+. a;na; a;ta 1.25

ta:a;a;pa;Zya;t,a ;a;~Ta;ta;a;n,
/// a :pa;a;TRaH ;
a;pa;tXa;na;Ta ;
a;pa;ta;a;ma;h;a;n,a
A;a;.ca;a;ya;Ra;n}.a;a;tua;l+.a;nBra;a;tXa;n,a :pua:a;a;npa;Ea:a;a;nsa;Ka;Ma;~ta;Ta;a 1.26

(;a;Zua:=+a;nsua;&+.d;Z.cEa;va .sea;na;ya;ea:+:Ba;ya;ea:=+
a;pa
ta;a;n,a .sa;ma;a;[ya .sa k+:Ea;ntea;yaH .sa;va;Ra;nba;nDUa;na;va;a;~Ta;ta;a;n,
/// a 1.27

kx+:pa;ya;a.Y.Y;pa:=+ya;a;
a;va;Sf;ea ;
a;va;Sa;a;d; a;a;d;ma;b.ra;va;a;t,a

A:$Rua;na o+.va;a;.ca

dx ;Sfe;mMa .~va:$a;nMa kx+:SNa yua;yua;tsMua .sa;mua;pa;a;~Ta;ta;m,


/// a 1.2

.sa;a;d;a;nta
/ /  ma;ma ga;a:a;a; a;Na mua;KMa . ca :pa;a:=+Zua;Sya; a;ta
:vea;pa;Tua;Z.ca Za:= +a;=e mea .=+ea;ma;h;SRa;Z.ca .$a;a;ya;tea 1.29

www.prapatti.com 9 Sunder Kidambi


A:$Rua;na;
a;va;Sa;a;d;ya;ea;gaH +ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;;

ga;a;Nq +.a;vMa .~:Ma ;sa;tea h;~ta;a;t,a tva;#:cEa;va :pa;a:=+d;h:a;tea


na . ca Za;#na;ea;}ya;va;~Ta;a;tMua Bra;ma;ta;a;va . ca mea ma;naH 1.30

; a;na;a;ma:a;a; a;na . ca :pa;Zya;a;a;ma ;


a;va;pa:= +a;ta;a; a;na :ke+:Za;va
na . ca (rea;ya;ea.Y;nua;pa;Zya;a;a;ma h;tva;a .~va:$a;na;ma;a;h;vea 1.31

na k+:a:*:
e ;
a;va:$a;yMa kx+:SNa na . ca .=+a:$yMa .sua;Ka;a; a;na . ca
;
a;kM na;ea .=+a:$yea;na ga;ea;
a;va;nd ;
a;kM Ba;ea;gEa:$a;Ra;
a;va;tea;na va;a 1.32

yea;Sa;a;ma;TeRa k+:a; a:*:+.


tMa na;ea .=+a:$yMa Ba;ea;ga;aH .sua;Ka;a; a;na . ca
ta I+.mea.Y;va;a;~Ta;ta;a
/// yua:;d
e :pra;a;Na;Ma;~tya;#tva;a ;Da;na;a; a;na . ca 1.33

A;a;.ca;a;ya;RaH ;
a;pa;ta:=.H :pua:a;aH ta;TEa;va . ca ;
a;pa;ta;a;ma;h;aH
ma;a;tua;l+.aH (;a;Zua:=+aH :pa;Ea:a;aH Zya;a;l+.aH .sa;}ba;a;nDa;na;~ta;Ta;a
// 1.34
a.Y;
a;pa ma;Dua;sUa;d;na
O;;ta;a;a h;ntua;a;ma;.cC+.a;a;ma *+;ta;e
A;
a;pa :Ea;l+.ea;#ya:=+a:$ya;~ya :he ;ta;eaH ;
a;kM nua ma;h ;a;kx+:tea 1.35

; a;na;h;tya ;Da;a;tRa:=+a;Sf";a;n,a naH k+:a :pra;a; a;taH .~ya;a:a;na;a;dR ;na


:pa;a;pa;mea;va;a;(ra;yea;d;sma;a;n,a h;tvEa;ta;a;na;a;ta;ta;a; a;ya;naH 1.36

ta;sma;a;a;a;h;Ra va;yMa h;ntMua ;Da;a;tRa:=+a;Sf";a;n~va;ba;a;nDa;va;a;n,a


.~va:$a;nMa ;
a;h k+:TMa h;tva;a .sua;a;Ka;naH
 .~ya;a;ma ma;a;Da;va 1.37

ya;d;a;pyea;tea na :pa;Zya;a;nta
/ /  l+.ea;Ba;ea;pa;h;ta;.cea;ta;saH
ku+:l+.[a;ya;kx+:tMa d;ea;SMa ;a;ma:a;d+ea;he . ca :pa;a;ta;k+:m,a 1.3

k+:TMa na ea;ya;ma;sma;a;a;BaH :pa;a;pa;a;d;sma;a; a;a;va; a;tRa;tua;m,a


ku+:l+.[a;ya;kx+:tMa d;ea;SMa :pra;pa;Zya; a;;
;$Ra;na;a;dR ;na 1.39

ku+:l+.[a;yea :pra;Na;Zya;a;nta
/ /  ku+:l+.Da;ma;RaH .sa;na;a;ta;na;aH
;Da;meRa na;Sfe ku+:lM kx+:t~na;m,a A;Da;ma;eRa.Y;a;Ba;Ba;va;tyua;ta 1.40

A;Da;ma;Ra;a;Ba;Ba;va;a;t,a kx+:SNa :pra;du;Sya;a;nta


/ /  ku+:l+.a;~:a;yaH
/ /
.~:a;a;Sua du;Sf;a;sua va;a;SNeRa;ya .$a;a;ya;tea va;NRa;sa;*:+=.
H 1.41
Sunder Kidambi 10 www.prapatti.com
+ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;; A:$Rua;na;
a;va;Sa;a;d;ya;ea;gaH

.sa;*:+=+e
a na:=+k+:a;yEa;va ku+:l;*+;a;na;M a ku+:l+.~ya . ca
/ /  ;
a;pa;ta:=+ea h:ae;Sa;Ma lu +.pta;
a;pa;Nq+.ea;d;k+:
a;k+:ya;aH 1.42
:pa;ta;a;nta
a va;NRa;sa;*:+=+k+:a:=+k
d;ea;SEa;=e +tEaH ku+:l;*+;a;na;M E ;H
o+.tsa;a;d;a;ntea .$a;a; a;ta;Da;ma;RaH ku+:l+.Da;ma;Ra;Z.ca Za;a:(;a;ta;aH 1.43

o+.tsa;a;ku+:l+.Da;ma;Ra;Na;Ma ma;nua;Sya;a;Na;Ma .$a;na;a;dR ;na


na:=+ke ; a;na;ya;tMa va;a;sa;ea Ba;va;ta;a;tya;nua;Zua;(rua;ma 1.44

A;h;ea ba;ta ma;h;tpa;a;pMa k+:tua v.ya;va;a;sa;ta;a va;ya;m,a


ya;d+a:$ya;sua;Ka;l+.ea;Bea;na h;ntMua .~va:$a;na;mua;d;a;ta;aH 1.45

ya;
a;d ma;a;ma;pra;ta;a;k+:a:=+m,a A;Za;~:Ma Za;~:a;pa;a;Na;yaH
;Da;a;tRa:=+a;Sf";a .=+Nea h;nyuaH ta;n}.ea [ea;ma;ta:=M Ba;vea;t,a 1.46

.sa;Via;ya o+.va;a;.ca

O;;va;mua;#tva;a.Y:$Rua;naH .sa;z,+K.yea .=+Ta;ea;pa;~Ta o+.pa;a;


a;va;Za;t,a

;
a;va;sxa:$ya .sa;Za:=M . ca;a;pMa Za;ea;k+:sMa;
a;va;+;a;ma;a;na;saH 1.47

+ga;va; +a;ta;a;sUa;pa; a;na;Sa;tsua b.ra;;


a;va;d;a;a;ya;Ma ya;ea;ga;Za;a;~:ea
I+. a;ta (ra;a;ma;;
(ra;a;kx+:SNa;a:$Rua;na;sMa;va;a;de A:$Rua;na;
a;va;Sa;a;d;ya;ea;ga;ea na;a;ma
:pra;Ta;ma;ea.Y;Dya;a;yaH

www.prapatti.com 11 Sunder Kidambi


(ra;aH
(ra;a;ma;tea .=+a;ma;a;nua:$a;a;ya na;maH

.sa;a;z,+K.ya;ya;ea;gaH
( ;
a;d;ta;a;ya;ea.Y;Dya;a;yaH )

.sa;Via;ya o+.va;a;.ca

tMa ta;Ta;a kx+:pa;ya;a;


a;va;Sf;ma;(rua;pUa;Na;Ra;ku+:le+.[a;Na;m,a
;
a;va;Sa;a;d;nta;a;ma;dM va;a;#ya;mua;va;a;.ca ma;Dua;sUa;d;naH 2.1

(ra;a;Ba;ga;va;a;nua;va;a;.ca

ku+:ta;~tva;a k+:Zma;l+.a;ma;dM ;
a;va;Sa;mea .sa;mua;pa;a;~Ta;ta;m,
/// a
A;na;a;yRa:$ua;Sf;ma;~va;gyRa;ma;k
+:a; a;tRa;k+.=+ma:$Rua;na 2.2

#lE+.b.yMa ma;a .sma ga;maH :pa;a;TRa .nEa;ta:va;yyua;pa;pa;d;a;tea


[ua;dM &+.d;ya;d;Ea;bRa;yMa tya;#tva;ea; a:a;SF :pa:=+nta;pa 2.3

A:$Rua;na o+.va;a;.ca

k+:TMa Ba;a;Sma;ma;hM .sa;a;z,+K.yea d+ea;NMa . ca ma;Dua;sUa;d;na


I+.Sua;a;BaH :pra; a;ta;ya;ea;t~ya;a;a;ma :pUa:$a;a;h;Ra;va;a:=+sUa;d;na 2.4

gua:+.na;h;tva;a ;
a;h ma;h;a;nua;Ba;a;va;a;n,a
(rea;ya;ea Ba;ea;#tMua BEa;[ya;ma;pa;a;h l+.ea;ke
h;tva;a;TRa;k+:a;ma;Ma;~tua gua:+. a;na;hE ;va
Bua;Via;a;ya Ba;ea;ga;a;n,a .+: a;Da:=+pra;
a;d;gDa;a;n,a 2.5

na . cEa;ta;
a;d;+aH k+:ta:=+a;ea ga:= +a;ya;ea
ya;d;a .$a;yea;ma ya;
a;d va;a na;ea .$a;yea;yuaH
ya;a;nea;va h;tva;a na ;a:$a:$a;a;
a;va;Sa;a;maH
.tea.Y;va;a;~Ta;ta;aH
/// :pra;mua;Kea ;Da;a;tRa:=+a;Sf";aH 2.6
.sa;a;z,+K.ya;ya;ea;gaH +ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;;

k+:a;pRa;Nya;d;ea;Sa;ea;pa;h;ta;~va;Ba;a;vaH
:pxa;.cC+.a;a;ma tva;Ma ;Da;mRa;sMa;mUa;Q+.cea;ta;aH
/ / / ca;tMa b.rUa;
a;h ta;n}.ea
ya;.cC"e+.yaH .~ya;a; a;a;a;Z.
; a;Za;Sya;~tea.Y;hM Za;a; a;Da ma;Ma tva;Ma :pra;pa;a;m,a 2.7

na ;
a;h :pra;pa;Zya;a;a;ma ma;ma;a;pa;nua;d;a;a;d,
ya;.cC+.ea;k+:mua;.cC+.ea;Sa;Na;a;ma;a;nd
/ / +ya;a;Na;a;m,a
A;va;a;pya BUa;ma;a;va;sa;pa;a;mxa:;d M
.=+a:$yMa .sua:=+a;Na;a;ma;
a;pa . ca;a; a;Da;pa;tya;m,a 2.

.sa;Via;ya o+.va;a;.ca

O;;va;mua;#tva;a &+.Sa;a;ke+:ZMa gua;q+.a;ke+:ZaH :pa:=+nta;paH


na ya;ea;t~ya I+. a;ta ga;ea;
a;va;nd;mua;#tva;a tUa;SNa;Ma ba;BUa;va h 2.9

ta;mua;va;a;.ca &+.Sa;a;ke+:ZaH :pra;h;sa; a;a;va Ba;a:=+ta


.sea;na;ya;ea:+:Ba;ya;ea;mRa;Dyea ;
a;va;Sa;a;d;nta;a;ma;dM va;.caH 2.10

(ra;a;Ba;ga;va;a;nua;va;a;.ca

A;Za;ea;.cya;a;na;nva;Za;ea;.ca;~tvMa :pra;a;a;va;a;d;Ma;Z.ca Ba;a;Sa;sea


ga;ta;a;sUa;na;ga;ta;a;sMUa;Z.ca na;a;nua;Za;ea;.ca;a;nta
/ /  :pa;a;Nq+.
/ /  ta;aH 2.11

na tvea;va;a;hM .$a;a;tua na;a;sMa na tvMa nea;mea .$a;na;a; a;Da;pa;aH


na . cEa;va na Ba;
a;va;Sya;a;maH .sa;veRa va;ya;ma;taH :pa:=+m,a 2.12

:de ;
a;h;na;ea.Y;a;sma;nya;Ta;a
/ / / / / :de ;he k+:Ea;ma;a:=M ya;Ea;va;nMa .$a:=+a
/  a;Ra:=+~ta:a na mua;h:a; a;ta 2.13
ta;Ta;a :de ;h;a;nta:=+pra;a;a;pta;D

ma;a:a;a;~.pa;Za;Ra;~tua k+:Ea;ntea;ya Za;a;ta;ea;SNa;sua;Ka;duH+Ka;d;aH


A;a;ga;ma;a;pa;a; a;ya;na;ea.Y; a;na;tya;a;~ta;Ma;a;~ta;
/ / / a;ta;[a;~va Ba;a:=+ta 2.14

yMa ;
a;h na v.ya;Ta;ya;ntyea;tea :pua:+:SMa :pua:+:Sa;SRa;Ba
.sa;ma;duH+Ka;sua;KMa ;Da;a:=M .sa;ea.Y;mxa;ta;tva;a;ya k+:pa;tea 2.15

Sunder Kidambi 14 www.prapatti.com


+ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;; .sa;a;z,+K.ya;ya;ea;gaH

na;a;sa;ta;ea ;
a;va;d;a;tea Ba;a;va;ea na;a;Ba;a;va;ea ;
a;va;d;a;tea .sa;taH
o+.Ba;ya;ea:=+
a;pa dx ;Sf;ea.Y;nta;~tva;na;ya;ea;~ta:va;d; a;ZRa;a;BaH 2.16

A;
a;va;na;a; a;Za tua ta;
a;d; a:;d
yea;na .sa;vRa;a;ma;dM ta;ta;m,a
;
a;va;na;a;Za;ma;v.ya;ya;~ya;a;~ya na k+:a;Z.
/ / / ca;tk+:tRua;ma;hR ; a;ta 2.17

A;nta;va;nta I+.mea :de ;h;a ; a;na;tya;~ya;ea;#ta;aH Za:= +a;a:=+NaH


A;na;a; a;Za;na;ea.Y;pra;mea;ya;~ya ta;sma;a;d;au;Dya;~va Ba;a:=+ta 2.1

ya O;;nMa :vea; a:a h;nta;a:=M ya;Z.cEa;nMa ma;nya;tea h;ta;m,a


o+.Ba;Ea ta;Ea na ;
a;va:$a;a;na;a;ta;ea na;a;yMa h;a;nta
/ /  na h;nya;tea 2.19

na .$a;a;ya;tea ;a;ma;ya;tea va;a k+:d;a; a;.ca;n,a


na;a;yMa BUa;tva;a Ba;
a;va;ta;a va;a na BUa;yaH
A:$a;ea ; a;na;tyaH Za;a:(;a;ta;ea.Y;yMa :pua:=+a;Na;ea
na h;nya;tea h;nya;ma;a;nea Za:= +a;=e 2.20

:vea;d;a;
a;va;na;a; a;Za;nMa ; a;na;tyMa ya O;;na;ma:$a;ma;v.ya;ya;m,a
k+:TMa .sa :pua:+:SaH :pa;a;TRa kM ;Ga;a;ta;ya; a;ta h;a;nta
/ /  k+:m,a 2.21

va;a;sa;Ma;a;sa .$a;a;Na;Ra; a;na ya;Ta;a ;


a;va;h;a;ya
na;va;a; a;na gxa;+:a; a;ta na:=+ea.Y;pa:=+a; a;Na
ta;Ta;a Za:= +a:=+a; a;Na ;
a;va;h;a;ya .$a;a;Na;Ra; a;na
A;nya;a; a;na .sMa;ya;a; a;ta na;va;a; a;na :de ;h ;a 2.22

.nEa;nMa ; a;C+.nd;a;nta
/ /  Za;~:a;a; a;Na .nEa;nMa d;h; a;ta :pa;a;va;k;H
na . cEa;nMa #le+.d;ya;ntya;a;pa;ea na Za;ea;Sa;ya; a;ta ma;a:+:taH 2.23

A;.cCe +.d;a;ea.Y;ya;ma;d;a;h:a;ea.Y;ya;ma;#le+.d;a;ea.Y;Za;ea;Sya O;;va . ca


; a;na;tyaH .sa;vRa;ga;taH .~Ta;a;Nua:=+.ca;l+.ea.Y;yMa .sa;na;a;ta;naH 2.24

A;v.ya;#ta;ea.Y;ya;ma; a;.ca;ntya;ea.Y;ya;ma;
a;va;k+:a;ya;eRa.Y;ya;mua;.cya;tea
ta;sma;a;de ;vMa ;
a;va;
a;d;tvEa;nMa na;a;nua;Za;ea; a;.ca;tua;ma;hR ;a;sa 2.25

www.prapatti.com 15 Sunder Kidambi


.sa;a;z,+K.ya;ya;ea;gaH +ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;;

A;Ta . cEa;nMa ; a;na;tya:$a;a;tMa ; a;na;tyMa va;a ma;nya;sea mxa;ta;m,a


ta;Ta;a;
a;pa tvMa ma;h;a;ba;a;h;ea .nEa;vMa Za;ea; a;.ca;tua;ma;hR ;a;sa 2.26

.$a;a;ta;~ya ;
a;h ;Drua;va;ea mxa;tyua;DrRua;vMa .$a;n}.a max ;ta;~ya . ca
ta;sma;a;d;pa;a:=+h;a;yeRa.Y;TeRa na tvMa Za;ea; a;.ca;tua;ma;hR ;a;sa 2.27

A;v.ya;#ta;a;d ;a; a;na BUa;ta;a; a;na v.ya;#ta;ma;Dya;a; a;na Ba;a:=+ta


A;v.ya;#ta; a;na;Da;na;a;nyea;va ta:a k+:a :pa;a:=+de ;va;na;a 2.2

A;a;Z.ca;yRa;va;tpa;Zya; a;ta k+:a;Z.


/ / / ca;de ;na;m,a
A;a;Z.ca;yRa;va;d;d; a;ta ta;TEa;va . ca;a;nyaH
A;a;Z.ca;yRa;va;.ccEa;na;ma;nyaH (xa+:Na;ea; a;ta
(rua;tva;a.Y;pyea;nMa :vea;d na . cEa;va k+:a;Z.
/ / / ca;t,a 2.29

:de ;h ;a ; a;na;tya;ma;va;Dya;ea.Y;yMa :de ;he .sa;vRa;~ya Ba;a:=+ta


ta;sma;a;tsa;va;Ra; a;Na BUa;ta;a; a;na na tvMa Za;ea; a;.ca;tua;ma;hR ;a;sa 2.30

.~va;Da;mRa;ma;
a;pa . ca;a;vea;[ya na ;
a;va;k+:a;} / / /.pa;tua;ma;hR ;a;sa
;Da;}ya;Ra; a:;d ;a;.cC"e+.ya;ea.Y;nya;t[a;
a:a;ya;~ya na ;
a;va;d;a;tea 2.31
yua:;d

ya;dx ;.cC+.ya;a . ca;ea;pa;pa;Ma .~va;gRa;d;a:=+ma;pa;a;vxa;ta;m,a


.sua;a;Ka;naH
 [a;
a:a;ya;aH :pa;a;TRa l+.Ba;ntea yua:;d ;ma;a;dx ;Za;m,a 2.32

A;Ta . cea:va;a;ma;mMa ;Da;}ya .sa;*:


" +.a;mMa na k+:a:=+Sya;a;sa
ta;taH .~va;Da;ma k
+:a; a;ta . ca ;
a;h;tva;a :pa;a;pa;ma;va;a;p~ya;a;sa 2.33

A;k
+:a; a;ta . ca;a;
a;pa BUa;ta;a; a;na k+:Ta; a;ya;Sya;a;nta / /  .tea.Y;v.ya;ya;a;m,a
.sMa;Ba;a;
a;va;ta;~ya . ca;a;k
+:a; a;tRa;mRa:=+Na;a;d; a;ta;a:=+.cya;tea 2.34

Ba;ya;a;d+Na;a;du;pa:=+tMa mMa;~ya;ntea tva;Ma ma;h;a:=+Ta;aH


yea;Sa;Ma . ca tvMa ba;hu;ma;ta;ea BUa;tva;a ya;a;~ya;a;sa l+.a;Ga;va;m,a 2.35

A;va;a;.cya;va;a;d;Ma;Z.ca ba;hU;nva;
a;d;Sya;a;nta
/ /  ta;va;a;
a;h;ta;aH
; a;na;nd;nta;~ta;va .sa;a;ma;Tya ta;ta;ea duH+Ka;ta:=M nua ;
a;k+:m,a 2.36

Sunder Kidambi 16 www.prapatti.com


+ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;; .sa;a;z,+K.ya;ya;ea;gaH

h;ta;ea va;a :pra;a;p~ya;a;sa .~va;ga ;a:$a;tva;a va;a Ba;ea;[ya;sea ma;h ;a;m,a


ta;sma;a;du; a:a;SF k+:Ea;ntea;ya yua:;d ;a;ya kx+:ta; a;na;Z.ca;yaH 2.37

.sua;Ka;duH+Kea .sa;mea kx+:tva;a l+.a;Ba;a;l+.a;Ba;Ea .$a;ya;a:$a;ya;Ea


ta;ta;ea yua:;d
;a;ya yua:$ya;~va .nEa;vMa :pa;a;pa;ma;va;a;p~ya;a;sa 2.3

O;;Sa;a .tea.Y;a;Ba;
a;h;ta;a .sa;a;z,+K.yea bua; a:;d /  a (xa+:Nua
;ya;eRa;gea ;a;tva;ma;M
bua:;d
a;a yua;#ta;ea ya;ya;a :pa;a;TRa k+:mRa;ba;nDMa :pra;h;a;~ya;a;sa 2.39

/ / / :pra;tya;va;a;ya;ea na ;
a;va;d;a;tea
nea;h;a;a;Ba;k+:ma;na;a;Za;ea.Y;a;~ta
.~va;pa;ma;pya;~ya ;Da;mRa;~ya a;a;ya;tea ma;h;ta;ea Ba;ya;a;t,a 2.40

v.ya;va;sa;a;ya;a;a;tma;k+:a
/// bua; a:;d
;=e +ke+:h ku+.+:na;nd;na
ba;hu;Za;a;Ka;a h:a;na;nta;a;Z.ca bua:;d ;ya;ea.Y;v.ya;va;sa;a; a;ya;na;a;m,a 2.41

ya;a;a;ma;ma;Ma :pua;a;Spa;ta;M
/ a va;a;.cMa :pra;va;d;ntya;
a;va;pa;a;Z.
/ / / ca;taH
:vea;d;va;a;d:=+ta;aH :pa;a;TRa na;a;nya;d;~ta;a; a;ta va;a;
a;d;naH 2.42

k+:a;ma;a;tma;a;naH .~va;gRa;pa:=+a .$a;n}.a;k+:mRa;P+.l+.pra;d;a;m,a


;
a;k+:ya;a;
a;va;Zea;Sa;ba;hu;l+.Ma Ba;ea;gEa:(;a;yRa;ga; a;tMa :pra; a;ta 2.43

Ba;ea;gEa:(;a;yRa;pra;sa;#ta;a;na;Ma ta;ya;a;pa;&+.ta;.cea;ta;sa;a;m,a
v.ya;va;sa;a;ya;a;a;tma;k+:a
/// bua; a:;d
H .sa;ma;a;Da;Ea na ;
a;va;Da;a;ya;tea 2.44

:Ea;gua;Nya;
a;va;Sa;ya;a :vea;d;a ; a;na;~:Ea;gua;Nya;ea Ba;va;a:$Rua;na
; a;na;dR;nd;ea ; a;na;tya;sa:va;~Ta;ea ; a;na;ya;eRa;ga;[ea;ma A;a;tma;va;a;n,a 2.45

ya;a;va;a;na;TRa o+.d;pa;a;nea .sa;vRa;taH .sMa;plu +.ta;ea;d;ke


ta;a;va;a;nsa;veRa;Sua :vea;de ;Sua b.ar ;a;;Na;~ya ;
a;va:$a;a;na;taH 2.46

k+:mRa;Nyea;va;a; a;Da;k+:a:=+~tea ma;a :P+.le+.Sua k+:d;a;.ca;na


ma;a k+:mRa;P+.l+.he;tua;BRUa;ma;Ra .tea .sa;*:+.
ae .Y;~tva;k+:mRa; a;Na 2.47

www.prapatti.com 17 Sunder Kidambi


.sa;a;z,+K.ya;ya;ea;gaH +ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;;

ya;ea;ga;~TaH ku+. k+:ma;Ra; a;Na .sa;*: M tya;#tva;a ;Da;na;Via;ya


;a;sa:;d
a;a;sa:;d
a;eaH .sa;ma;ea BUa;tva;a .sa;ma;tvMa ya;ea;ga o+..cya;tea 2.4

dU:=e +Na h:a;va:=M k+:mRa bua; a:;d


;ya;ea;ga;a:;d
;na;Via;ya
bua:;d / / cC kx+:pa;Na;aH :P+.l+.he;ta;vaH 2.49
;Ea Za:=+Na;ma;a;nva;.

;yua;#ta;ea .$a;h;a;ta;a;h o+.Bea .sua;kx+:ta;du;Skx+:tea


bua; a:;d
ta;sma;a;d;a;ea;ga;a;ya yua:$ya;~va ya;ea;gaH k+:mRa;sua k+:Ea;Za;l+.m,a 2.50

k+:mRa:$Ma bua; a:;d


;yua;#ta;a ;
a;h :P+.lM tya;#tva;a ma;na;a;
a;Sa;NaH
.$a;n}.a;ba;nDa;
a;va; a;na;mRua;#ta;aH :pa;dM ga;.cC+.ntya;na;a;ma;ya;m,a 2.51

ya;d;a .tea ma;ea;h;k+: a;l+.lM bua; a:;d ;v.yRa; a;ta;ta;a:=+Sya; a;ta


ta;d;a ga;nta;a;a;sa ; a;na;veRa;dM (ra;ea;ta;v.ya;~ya (rua;ta;~ya . ca 2.52

(rua; a;ta;
a;va;pra; a;ta;pa;a;a .tea ya;d;a .~Ta;a;~ya; a;ta ; a;na;Z.ca;l+.a
.sa;ma;a;Da;a;va;.ca;l+.a bua; a:;d ;~ta;d;a ya;ea;ga;ma;va;a;p~ya;a;sa 2.53

A:$Rua;na o+.va;a;.ca

;a;~Ta;ta;pr
/ / /  a;a;~ya k+:a Ba;a;Sa;a .sa;ma;a; a;Da;~Ta;~ya :ke+:Za;va
;a;~Ta;ta;D
/ / /  a;aH ;
a;kM :pra;Ba;a;Sea;ta ;
a;k+:ma;a;sa;a;ta v.ra:$ea;ta ;
a;k+:m,a 2.54

(ra;a;Ba;ga;va;a;nua;va;a;.ca

:pra:$a;h;a; a;ta ya;d;a k+:a;ma;a;nsa;va;Ra;npa;a;TRa ma;na;ea;ga;ta;a;n,a


A;a;tma;nyea;va;a;tma;na;a tua;SfH ;a;~Ta;ta;pr
/ / /  a;a;~ta;d;ea;.cya;tea 2.55

duH+Kea;Sva;nua;
a;d;+;a;ma;na;aH .sua;Kea;Sua ;
a;va;ga;ta;~.pxa;hH
va;a;ta:=+a;ga;Ba;ya;k+:ea;DaH ;a;~Ta;ta;D
/ / /  a;a;mRua; a;na:+:.cya;tea 2.56

yaH .sa;vRa:a;a;na;a;Ba;~nea;h;~ta:a;tpra;a;pya Zua;Ba;a;Zua;Ba;m,a


na;a;a;Ba;na;nd; a;ta na :de;a;Sf
/  ta;~ya :pra;a;a :pra; a;ta;a;SF+.
/ ta;a 2.57

Sunder Kidambi 18 www.prapatti.com


+ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;; .sa;a;z,+K.ya;ya;ea;gaH

ya;d;a .sMa;h:=+tea . ca;a;yMa kU+:ma;eRa.Y;*:+.


a;na;a;va .sa;vRa;ZaH
I+.a;nd
/ / +ya;a;Na;a;a;nd
/ / +ya;a;TeRa.Y;Bya;~ta;~ya :pra;a;a :pra; a;ta;a;SF+.
/ ta;a 2.5

;
a;va;Sa;ya;a ;
a;va; a;na;va;tRa;ntea ; a;na:=+a;h;a:=+~ya :de ;
a;h;naH
.=+sa;va:$a .=+sa;ea.Y;pya;~ya :pa:=M dx ;Sf;a ; a;na;va;tRa;tea 2.59

ya;ta;ta;ea h:a;
a;pa k+:Ea;ntea;ya :pua:+:Sa;~ya ;
a;va;pa;a;Z./ / / ca;taH
I+.a;nd
/ / +ya;a; a;Na :pra;ma;a;Ta;a; a;na h:=+a;nta
/ /  :pra;sa;BMa ma;naH 2.60

ta;a; a;na .sa;va;Ra; a;Na .sMa;ya;}ya yua;#ta A;a;sa;a;ta ma;tpa:=.H


va;Zea ;
a;h ya;~yea;a;nd
/ / +ya;a; a;Na ta;~ya :pra;a;a :pra; a;ta;a;SF+.
/ ta;a 2.61

;Dya;a;ya;ta;ea ;
a;va;Sa;ya;a;npMua;saH .sa;*:+.
~tea;SUa;pa:$a;a;ya;tea
.sa;*:+. a;tsa;Via;a;ya;tea k+:a;maH k+:a;ma;a;tk+:ea;Da;ea.Y;a;Ba:$a;a;ya;tea 2.62

+va; a;ta .sMa;ma;ea;hH .sMa;ma;ea;h;a;tsmxa; a;ta;


a;va;Bra;maH
k+:ea;Da;a;;
.smxa; a;ta;BrMa;Za;a;d, bua; a:;d
;na;a;Za;ea bua; a:;d
;na;a;Za;a;tpra;Na;Zya; a;ta 2.63

.=+a;ga;de;Sa;
a;va;mua;#tEa;~tua ;
a;va;Sa;ya;a; a;na;a;nd
/ / +yEa;Z.ca:=+n,a
A;a;tma;va;ZyEa;
a;vRa;Dea;ya;a;tma;a :pra;sa;a;d;ma; a;Da;ga;.cC+. a;ta 2.64

:pra;sa;a;de .sa;vRa;duH+Ka;a;na;Ma h;a; a;na:=+~ya;ea;pa:$a;a;ya;tea


:pra;sa;a;.cea;ta;sa;ea h:a;a;Zua bua; a:;d
H :pa;yRa;va; a;ta;SF+.tea 2.65

na;a;a;~ta
/ / / bua; a:;d
:=+yua;#ta;~ya na . ca;a;yua;#ta;~ya Ba;a;va;na;a
na . ca;a;Ba;a;va;ya;taH Za;a;a;nta:=+Za;a;nta;~ya
// ku+:taH .sua;Ka;m,a 2.66

/ / +ya;a;Na;Ma ;
a;h . ca:=+ta;Ma ya;n}.a;na;ea.Y;nua;
a;va;Da;a;ya;tea
I+.a;nd
ta;d;~ya h:=+ a;ta :pra;a;Ma va;a;yua;na;Ra;va;a;ma;va;a;}Ba;a;sa 2.67

ta;sma;a;d;a;~ya ma;h;a;ba;a;h;ea ; a;na;gxa;h ;a;ta;a; a;na .sa;vRa;ZaH


I+.a;nd
/ / +ya;a;Na;a;a;nd
/ / +ya;a;TeRa;Bya;~ta;~ya :pra;a;a :pra; a;ta;a;SF+.
/ ta;a 2.6

www.prapatti.com 19 Sunder Kidambi


.sa;a;z,+K.ya;ya;ea;gaH +ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;;

ya;a ; a;na;Za;a .sa;vRa;BUa;ta;a;na;Ma ta;~ya;Ma .$a;a;ga; a;tRa .sMa;ya;ma;a


ya;~ya;Ma .$a;a;g{a; a;ta BUa;ta;a; a;na .sa;a ; a;na;Za;a :pa;Zya;ta;ea mua;neaH 2.69

A;a;pUa;yRa;ma;a;Na;ma;.ca;l+.pra; a;ta;SFM
.sa;mua;d+ma;a;paH :pra;
a;va;Za;a;nta
/ /  ya;d;t,a
ta;d;tk+:a;ma;a yMa :pra;
a;va;Za;a;nta
/ /  .sa;veRa
/ /  a ;ea; a;ta na k+:a;ma;k+:a;ma;a 2.70
.sa Za;a;a;nta;ma;a;p

;
a;va;h;a;ya k+:a;ma;a;nyaH .sa;va;Ra;npua;ma;Ma;Z.ca:=+ a;ta ; a;naH+~.pxa;hH
; a;na;mRa;ma;ea ; a;na:=+h;*:+.
a:=.H .sa Za;a;a;nta;ma;
/ /  a;Da;ga;.cC+. a;ta 2.71

/ / /  a;taH :pa;a;TRa .nEa;na;Ma :pra;a;pya ;


a;va;mua;h:a; a;ta
O;;Sa;a b.ra;a; ;a ;a;~Ta;
;a;~Ta;tva;a;~ya;a;ma;nta;k+:a;l
/// e ;Y;
a;pa b.ra;; a;na;va;Ra;Na;mxa;.cC+. a;ta 2.72

+ga;va; +a;ta;a;sUa;pa; a;na;Sa;tsua b.ra;;


a;va;d;a;a;ya;Ma ya;ea;ga;Za;a;~:ea
I+. a;ta (ra;a;ma;;
(ra;a;kx+:SNa;a:$Rua;na;sMa;va;a;de .sa;a;z,+K.ya;ya;ea;ga;ea na;a;ma
;
a;d;ta;a;ya;ea.Y;Dya;a;yaH

Sunder Kidambi 20 www.prapatti.com


(ra;aH
(ra;a;ma;tea .=+a;ma;a;nua:$a;a;ya na;maH

k+:mRa;ya;ea;gaH
( txa;ta;a;ya;ea.Y;Dya;a;yaH )

A:$Rua;na o+.va;a;.ca

.$ya;a;ya;sa;a . cea;tk+:mRa;Na;~tea ma;ta;a bua; a:;d :$Ra;na;a;dR ;na


ta;a;tk
/ M k+:mRa; a;Na ;Ga;ea;=e ma;Ma ; a;na;ya;ea:$a;ya;a;sa :ke+:Za;va 3.1

v.ya;a;a;ma;(rea;Nea;va va;a;#yea;na bua; a:;d


M ma;ea;h;ya;sa;a;va mea
ta;de ;kM va;d ; a;na;a;Z./ / / ca;tya yea;na (rea;ya;ea.Y;h;ma;a;pau;ya;a;m,a 3.2

(ra;a;Ba;ga;va;a;nua;va;a;.ca

l+.ea;ke+Y;a;sma;n,
/ / / / / a ;
a;d;
a;va;Da;a ; a;na;SF+.a :pua:=+a :pra;ea;#ta;a ma;ya;a;na;Ga
a;a;na;ya;ea;gea;na .sa;a;* +;a;a;na;M
a k+:mRa;ya;ea;gea;na ya;ea; a;ga;na;a;m,a 3.3

na k+:mRa;Na;a;ma;na;a:=+}Ba;a;Ea;Sk+:}ya :pua:+:Sa;ea.Y;Znua;tea
na . ca .sa;ya;sa;na;a;de ;va ;a;sa; a:;d
M .sa;ma; a;Da;ga;.cC+. a;ta 3.4

na ;
a;h k+:a;Z. / / / ca;t[a;Na;ma;
a;pa .$a;a;tua ; a;ta;SF+.tya;k+:mRa;kx+:t,a
k+:a;yRa;tea h:a;va;ZaH k+:mRa .sa;vRaH :pra;kx+: a;ta:$Ea;gRua;NEaH 3.5

k+:meRa;a;nd/ / +ya;a; a;Na .sMa;ya;}ya ya A;a;~tea ma;na;sa;a .sma:=+n,a


I+.a;nd
/ / +ya;a;Ta;Ra;a;nva;mU
/ / a;Q+a;tma;a ;a;ma;Tya;a;.ca;a:=.H .sa o+..cya;tea 3.6

ya;a;~tva;
/ / / / / / a;nd/ / +ya;a; a;Na ma;na;sa;a ; a;na;ya;}ya;a:=+Ba;tea.Y:$Rua;na
k+:meRa;a;nd / / +yEaH k+:mRa;ya;ea;ga;ma;sa;#taH .sa ;
a;va; a;Za;Sya;tea 3.7

; a;na;ya;tMa ku+. k+:mRa tvMa k+:mRa .$ya;a;ya;ea h:a;k+:mRa;NaH


Za:= +a:=+ya;a:a;a;
a;pa . ca .tea na :pra;a;sa:;d
ea;d;k+:mRa;NaH 3.
k+:mRa;ya;ea;gaH +ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;;

ya;a;a;Ta;Ra;tk+:mRa;Na;ea.Y;nya:a l+.ea;k+:ea.Y;yMa k+:mRa;ba;nDa;naH


ta;d;Ta k+:mRa k+:Ea;ntea;ya mua;#ta;sa;*::H
.sa;ma;a;.ca:= 3.9

.sa;h;ya;a;aH :pra:$a;aH .sxa;Sf;a :pua:=+ea;va;a;.ca :pra:$a;a;pa; a;taH


A;nea;na :pra;sa;
a;va;Sya;Dva;mea;Sa va;ea.Y;a;~tva;Sf;k+:a;ma;Du
/ / / / / / a;k, 3.10

:de ;va;a;nBa;a;va;ya;ta;a;nea;na .tea :de ;va;a Ba;a;va;ya;ntua vaH


:pa:=+~.pa:=M Ba;a;va;ya;ntaH (rae ;yaH :pa:=+ma;va;a;p~ya;Ta 3.11

I+.Sf;a;nBa;ea;ga;a;a;nh / / va;ea :de ;va;a d;a;~ya;ntea ya;a;Ba;a;


a;va;ta;aH
e .~tea;na O;;va .saH 3.12
:tEa;dR :a;a;na;pra;d;a;yEa;Bya;ea ya;ea Bua;*:

ya;a; a;Za;Sf;a; a;Za;naH .sa;nta;ea mua;.cya;ntea .sa;vRa;


a;k+:a;ba;SE
/ / /  aH
Bua;Via;tea .tea tva;GMa :pa;a;pa;a yea :pa;.ca;ntya;a;tma;k+:a:=+Na;a;t,a 3.13

A;a;a;; +va;a;nta
/ /  BUa;ta;a; a;na :pa:$Ra;nya;a;d;a;sMa;Ba;vaH
ya;a;a;;
+va; a;ta :pa:$Ra;nya;ea ya;aH k+:mRa;sa;mua;; +vaH 3.14

k+:mRa b.ra;;ea;;
+vMa ;
a;va; a:;d
b.ra;;a;[a:=+sa;mua;;
+va;m,a
ta;sma;a;tsa;vRa;ga;tMa b.ra; ; a;na;tyMa ya;ea :pra; a;ta;a;SF+.
/ ta;m,a 3.15

O;;vMa :pra;va; a;tRa;tMa . ca;kM na;a;nua;va;tRa;ya;ta;a;h yaH


A;Ga;a;yua;a:=+a;nd/ / +ya;a:=+a;ma;ea ma;ea;GMa :pa;a;TRa .sa .$a;a;va; a;ta 3.16

ya;~tva;a;tma:=+ a;ta;=e +va .~ya;a;d;a;tma;txa;pta;Z.ca ma;a;na;vaH


A;a;tma;nyea;va . ca .sa;ntua;Sf;~ta;~ya k+:a;ya na ;
a;va;d;a;tea 3.17

.nEa;va ta;~ya kx+:tea;na;a;Ta;eRa na;a;kx+:tea;nea;h k+:Z.ca;na


na . ca;a;~ya .sa;vRa;BUa;tea;Sua k+:a;Z.
/ / / ca;d;TRa;v.ya;pa;a;(ra;yaH 3.1

ta;sma;a;d;sa;#taH .sa;ta;tMa k+:a;ya k+:mRa .sa;ma;a;.ca:=


A;sa;#ta;ea h:a;a;.ca:=+nk+:mRa :pa:=+ma;a;pa;ea; a;ta :pUa:+:SaH 3.19

Sunder Kidambi 22 www.prapatti.com


+ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;; k+:mRa;ya;ea;gaH

k+:mRa;NEa;va ;
a;h .sMa;a;sa; a:;d ;ma;a;a;~Ta;ta;a
/// .$a;na;k+:a;d;yaH
l+.ea;k+:sa;*:
" +.h;mea;va;a;
a;pa .sMa;pa;Zya;nk+:tRua;ma;hR ;a;sa 3.20

ya;d;a;d;a;.ca:=+ a;ta (rea;SF+.~ta:a;de ;vea;ta:=+ea .$a;naH


.sa ya;tpra;ma;a;NMa ku+.+:tea l+.ea;k+:~ta;d;nua;va;tRa;tea 3.21

na mea :pa;a;Ta;Ra;a;~ta
/ / / k+:tRa;v.yMa ;
a:a;Sua l+.ea;ke+:Sua ;
a;k+:Vca;na
na;a;na;va;a;pta;ma;va;a;pta;v.yMa va;tRa O;;va . ca k+:mRa; a;Na 3.22

ya;
a;d h:a;hM na va;teRa;yMa .$a;a;tua k+:mRa;Nya;ta;a;nd
/ / +taH
ma;ma va;tma;Ra;nua;va;tRa;ntea ma;nua;Sya;aH :pa;a;TRa .sa;vRa;ZaH 3.23

o+.tsa;a;de ;yua;a:=+mea l+.ea;k+:a na ku+:ya;a k+:mRa . cea;d;h;m,a


.sa;*:+=+~ya
. ca k+:ta;Ra .~ya;a;mua;pa;h;nya;a;a;ma;ma;aH :pra:$a;aH 3.24

.sa;#ta;aH k+:mRa;Nya;
a;va;d;Ma;sa;ea ya;Ta;a ku+:vRa;a;nta / /  Ba;a:=+ta
/ / / ca;k
+:a;SRua;l+.eRa;k+:sa;*:
ku+:ya;Ra;
a;d;d;Ma;~ta;Ta;a.Y;sa;#ta;a;Z. " +.h;m,a 3.25

;Bea;dM .$a;na;yea;d;a;a;na;Ma k+:mRa;sa;


a;*:+.
na bua; a:;d na;a;m,a
.$a;ea;Sa;yea;tsa;vRa;k+:ma;Ra; a;Na ;
a;va;d;a;nyua;#taH .sa;ma;a;.ca:=+n,a 3.26

:pra;kx+:teaH ;
a;k+:ya;ma;a;Na;a; a;na gua;NEaH k+:ma;Ra; a;Na .sa;vRa;ZaH
A;h;*:+.
a:=+
a;va;mUa;Q+a;tma;a k+:ta;Ra;h;a;ma; a;ta ma;nya;tea 3.27

ta:va;
a;va:ua ma;h;a;ba;a;h;ea gua;Na;k+:mRa;
a;va;Ba;a;ga;ya;eaH
gua;Na;a gua;Nea;Sua va;tRa;nta I+. a;ta ma;tva;a na .sa:a;tea 3.2

:pra;kx+:tea;gRua;Na;sMa;mUa;Q+aH .sa:a;ntea gua;Na;k+:mRa;sua


ta;a;na;kx+:t~na;
a;va;d;ea ma;nd;a;nkx+:t~na;
a;va;a ;
a;va;.ca;a;l+.yea;t,a 3.29

ma; a;ya .sa;va;Ra; a;Na k+:ma;Ra; a;Na .sa;ya;~ya;a;Dya;a;tma;.cea;ta;sa;a


; a;na:=+a;Za;a; a;nRa;mRa;ma;ea BUa;tva;a yua;Dya;~va ;
a;va;ga;ta:$va:=.H 3.30

www.prapatti.com 23 Sunder Kidambi


k+:mRa;ya;ea;gaH +ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;;

yea mea ma;ta;a;ma;dM ; a;na;tya;ma;nua; a;ta;SF+.a;nta


/ /  ma;a;na;va;aH
(ra:;d
;a;va;nta;ea.Y;na;sUa;ya;nta;ea mua;.cya;ntea .tea.Y;
a;pa k+:mRa;a;BaH 3.31

yea tvea;ta;d;Bya;sUa;ya;nta;ea na;a;nua; a;ta;SF+.a;nta/ /  mea ma;ta;m,a


.sa;vRa;a;a;na;
a;va;mUa;Q+Ma;~ta;a;a;nva;
/ / a:;d
na;Sf;a;na;.cea;ta;saH 3.32

.sa;dx ;ZMa . cea;Sf;tea .~va;~ya;aH :pra;kx+:tea;a;Ra;na;va;a;na;


a;pa
:pra;kx+: a;tMa ya;a;a;nta
/ /  BUa;ta;a; a;na ; a;na;g{a;hH ;
a;kM k+:a:=+Sya; a;ta 3.33

I+.a;nd
/ / +ya;~yea;a;nd
/ / +ya;~ya;a;TeRa .=+a;ga;de;Sa;Ea v.ya;va;a;~Ta;ta;E
/// a
ta;ya;ea;nRa va;Za;ma;a;ga;.cCe +a;Ea h:a;~ya :pa;a:=+pa;a;nTa;na;E
/ / / a 3.34

(rea;ya;a;n~va;Da;ma;eRa ;
a;va;gua;NaH :pa:=+Da;ma;Ra;t~va;nua;a;SF+.
/ ta;a;t,a
.~va;Da;meRa ; a;na;Da;nMa (rea;yaH :pa:=+Da;ma;eRa Ba;ya;a;va;hH 3.35

A:$Rua;na o+.va;a;.ca

A;Ta :ke+:na :pra;yua;#ta;ea.Y;yMa :pa;a;pMa . ca:=+ a;ta :pUa:+:SaH


A; a;na;.cC+.a;
a;pa va;a;SNeRa;ya ba;l+.a;
a;d;va ; a;na;ya;ea;a:$a;taH 3.36

(ra;a;Ba;ga;va;a;nua;va;a;.ca

k+:a;ma O;;Sa k+:ea;Da O;;Sa .=;$a;ea;gua;Na;sa;mua;; +vaH


ma;h;a;Za;na;ea ma;h;a;pa;a;pma;a ;
a;va:;d
ea;na;a;ma;h ;vEa;a:=+Na;m,a 3.37

;DUa;mea;na;a; a;v.ra;ya;tea va;


a;+:yRa;Ta;a;d;Za;eRa ma;le+.na . ca
ya;Ta;ea;bea;na;a;vxa;ta;ea ga;BRa;~ta;Ta;a .tea;nea;d;ma;a;vxa;ta;m,a 3.3

A;a;vxa;tMa a;a;na;mea;tea;na a;a; a;na;na;ea ; a;na;tya;vEa;a:=+Na;a


k+:a;ma:+.pea;Na k+:Ea;ntea;ya du;SpUa:=e +Na;a;na;le+.na . ca 3.39

I+.a;nd
/ / +ya;a; a;Na ma;na;ea bua; a:;d
:=+~ya;a; a;Da;SF+.a;na;mua;.cya;tea
O;;tEa;
a;vRa;ma;ea;h;ya;tyea;Sa a;a;na;ma;a;vax ;tya :de ;
a;h;na;m,a 3.40

Sunder Kidambi 24 www.prapatti.com


+ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;; k+:mRa;ya;ea;gaH

ta;sma;a:va;a;ma;a;nd
/ / +ya;a;Nya;a;d;Ea ; a;na;ya;}ya Ba:=+ta;SRa;Ba
:pa;a;pma;a;nMa :pra:$a;
a;h h:ae;nMa a;a;na;
a;va;a;a;na;na;a;Za;na;m,a 3.41

I+.a;nd
/ / +ya;a; a;Na :pa:=+a;Nya;a;hu;a:=+a;nd
/ / +yea;ByaH :pa:=M ma;naH
ma;na;sa;~tua :pa:=+a bua; a:;d ;ya;eRa bua:;de H :pa:=+ta;~tua .saH 3.42

O;;vMa bua:;d
e H :pa:=M bua:;d
;a .sMa;~ta;Bya;a;tma;a;na;ma;a;tma;na;a
.$a;
a;h Za:Mua ma;h;a;ba;a;h;ea k+:a;ma:+.pMa du:=+a;sa;d;m,a 3.43

+ga;va; +a;ta;a;sUa;pa; a;na;Sa;tsua b.ra;;


a;va;d;a;a;ya;Ma ya;ea;ga;Za;a;~:ea
I+. a;ta (ra;a;ma;;
(ra;a;kx+:SNa;a:$Rua;na;sMa;va;a;de k+:mRa;ya;ea;ga;ea na;a;ma
txa;ta;a;ya;ea.Y;Dya;a;yaH

www.prapatti.com 25 Sunder Kidambi


(ra;aH
(ra;a;ma;tea .=+a;ma;a;nua:$a;a;ya na;maH

a;a;na;k+:mRa;sa;ya;a;sa;ya;ea;gaH
( . ca;tua;Ta;eRa.Y;Dya;a;yaH )

(ra;a;Ba;ga;va;a;nua;va;a;.ca

I+.mMa ;
a;va;va;~va;tea ya;ea;gMa :pra;ea;#ta;va;a;na;h;ma;v.ya;ya;m,a
;
a;va;va;~va;a;n}.a;na;vea :pra;a;h ma;nua;a:=+[va;a;k+:vea.Y;b.ra;va;a;t,a 4.1

O;;vMa :pa:=+}.pa:=+a;pra;a;pta;a;ma;mMa .=+a:$a;SRa;ya;ea ;


a;va;duH
.sa k+:a;le+.nea;h ma;h;ta;a ya;ea;ga;ea na;SfH :pa:=+nta;pa 4.2

.sa O;;va;a;yMa ma;ya;a .tea.Y;d;a ya;ea;gaH :pra;ea;#taH :pua:=+a;ta;naH


Ba;#ta;ea.Y;a;sa mea .sa;Ka;a . cea; a;ta .=+h;~yMa h:ae;ta;du:a;ma;m,a 4.3

A:$Rua;na o+.va;a;.ca

A;pa:=M Ba;va;ta;ea .$a;n}.a :pa:=M .$a;n}.a ;


a;va;va;~va;taH
k+:Ta;mea;ta;
a;d:$a;a;na;a;ya;Ma tva;ma;a;d;Ea :pra;ea;#ta;va;a; a;na; a;ta 4.4

(ra;a;Ba;ga;va;a;nua;va;a;.ca

ba;hU; a;na mea v.ya;ta;a;ta;a; a;na .$a;n}.a;a; a;na ta;va . ca;a:$Rua;na


ta;a;nya;hM :vea;d .sa;va;Ra; a;Na na tvMa :vea;tTa :pa:=+nta;pa 4.5

A:$a;ea.Y;
a;pa .sa;a;v.ya;ya;a;tma;a BUa;ta;a;na;a;ma;a:(;a:=+ea.Y;
a;pa .sa;n,a
:pra;kx+: a;tMa .~va;a;ma; a;Da;SF+.a;ya .sMa;Ba;va;a;}ya;a;tma;ma;a;ya;ya;a 4.6

ya;d;a ya;d;a ;
a;h ;Da;mRa;~ya gl+.a; a;na;BRa;va; a;ta Ba;a:=+ta
A;Byua;tTa;a;na;ma;Da;mRa;~ya ta;d;a;tma;a;nMa .sxa:$a;a;}ya;h;m,a 4.7
a;a;na;k+:mRa;sa;ya;a;sa;ya;ea;gaH +ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;;

:pa;a:=;a;a;Na;a;ya .sa;a;DUa;na;Ma ;
a;va;na;a;Za;a;ya . ca du;Skx+:ta;a;m,a
;Da;mRa;sMa;~Ta;a;pa;na;a;Ta;Ra;ya .saM ;Ba;va;a;a;ma yua;gea yua;gea 4.

.$a;n}.a k+:mRa . ca mea ;


a;d;v.ya;mea;vMa ya;ea :vea; a:a ta:va;taH
tya;#tva;a :de ;hM :pua;na:$Ra;n}.a .nEa; a;ta ma;a;mea; a;ta .sa;ea.Y:$Rua;na 4.9

va;a;ta:=+a;ga;Ba;ya;k+:ea;Da;a ma;n}.a;ya;a ma;a;mua;pa;a; a;(ra;ta;aH


ba;h;va;ea a;a;na;ta;pa;sa;a :pUa;ta;a ma;; +a;va;ma;a;ga;ta;aH 4.10

yea ya;Ta;a ma;Ma :pra;pa;d;a;ntea ta;Ma;~ta;TEa;va Ba:$a;a;}ya;h;m,a


ma;ma va;tma;Ra;nua;va;tRa;ntea ma;nua;Sya;aH :pa;a;TRa .sa;vRa;ZaH 4.11

k+:a:*:+.
ntaH k+:mRa;Na;Ma ;a;sa; a:;dM ya:$a;nta I+.h :de ;va;ta;aH
;a;[a;prMa ;
a;h ma;a;nua;Sea l+.ea;ke ;a;sa; a:;d
;BRa;va; a;ta k+:mRa:$a;a 4.12

. ca;a;tua;vRa;Nya ma;ya;a .sxa;SfM gua;Na;k+:mRa;


a;va;Ba;a;ga;ZaH
ta;~ya k+:ta;Ra:=+ma;
a;pa ma;Ma ;
a;va:;d
a;k+:ta;Ra:=+ma;v.ya;ya;m,a 4.13

na ma;Ma k+:ma;Ra; a;Na ; a;l+.}.pa;a;nta


/ /  na mea k+:mRa;P+.le .~.pxa;h;a
I+. a;ta ma;Ma ya;ea.Y;a;Ba:$a;a;na;a; a;ta k+:mRa;a;Ba;nRa .sa ba;Dya;tea 4.14

O;;vMa a;a;tva;a kx+:tMa k+:mRa :pUa;vERa:=+


a;pa mua;mua;[ua;a;BaH
ku+. k+:mERa;va ta;sma;a:vMa :pUa;vERaH :pUa;vRa;ta:=M kx+:ta;m,a 4.15

;
a;kM k+:mRa ;
a;k+:ma;k+:meRa; a;ta k+:va;ya;ea.Y;pya:a ma;ea;
a;h;ta;aH
ta:ea k+:mRa :pra;va;[ya;a;a;ma ya;ja;a;tva;a ma;ea;[ya;sea.Y;Zua;Ba;a;t,a 4.16

k+:mRa;Na;ea h:a;
a;pa ba;ea:;d
;v.yMa ba;ea:;d
;v.yMa . ca ;
a;va;k+:mRa;NaH
A;k+:mRa;Na;Z.ca ba;ea:;d
;v.yMa ga;h;na;a k+:mRa;Na;ea ga; a;taH 4.17

k+:mRa;Nya;k+:mRa yaH :pa;Zyea;d;k+:mRa; a;Na . ca k+:mRa yaH


;ma;a;n}.a;nua;Syea;Sua .sa yua;#taH kx+:t~na;k+:mRa;kx+:t,a 4.1
.sa bua; a:;d

Sunder Kidambi 28 www.prapatti.com


+ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;; a;a;na;k+:mRa;sa;ya;a;sa;ya;ea;gaH

ya;~ya .sa;veRa .sa;ma;a:=+}Ba;aH k+:a;ma;sa;*:+. pa;va;a:$Ra;ta;aH



a;a;na;a; a;+;a;d;gDa;k+:ma;R a;NMa ta;ma;a;huH :pa;a;Nq+.
/ /  tMa bua;Da;aH 4.19

tya;#tva;a k+:mRa;P+.l+.a;sa;*: M ; a;na;tya;txa;pta;ea ; a;na:=+a;(ra;yaH


k+:mRa;Nya;a;Ba;pra;vxa:a;ea.Y;
a;pa .nEa;va ;
a;k+:a;Vca;tk+.
/// =+ea; a;ta .saH 4.20

; a;na:=+a;Za;a;yRa;ta; a;.ca:a;a;tma;a tya;#ta;sa;vRa;pa;a:=+g{a;hH


Za;a:= +a:=M :ke+:va;lM k+:mRa ku+:vRa;a;a;pa ;ea; a;ta ;
a;k+:a;ba;Sa;m,
/ / /  a 4.21

ya;dx ;.cC+.a;l+.a;Ba;sa;ntua;Sf;ea d;nd;a;ta;a;ta;ea ;


a;va;ma;tsa:=.H
.sa;maH ;a;sa:;d ;Ea . ca kx+:tva;a;
a;pa na ; a;na;ba;Dya;tea 4.22
;a;va;a;sa:;d

ga;ta;sa;*:+.
~ya mua;#ta;~ya a;a;na;a;va;a;~Ta;ta;.
/ / /  cea;ta;saH
ya;a;a;ya;a;.ca:=+taH k+:mRa .sa;ma;g{Ma :pra;
a;va;l+.a;ya;tea 4.23
a b.ra;;Na;a h;ta;m,a
b.ra;;a;pRa;NMa b.ra; h;
a;va;b.rRa;;a;+;a;E u
b.ra;E ;va .tea;na ga;nta;v.yMa b.ra; k+:mRa .sa;ma;a; a;Da;na;a 4.24

;dE ;va;mea;va;a;pa:=e ya;Ma ya;ea; a;ga;naH :pa;yRua;pa;a;sa;tea



b.ra;;a;+;a;a;va;pa:=e ya;Ma ya;ea;nEa;va;ea;pa:$ua;+: a;ta 4.25

a .$ua;+: a;ta
/ / +ya;a;Nya;nyea .sMa;ya;ma;a; a;+;a;Su
(ra;ea:a;a;d ;a;na;a;a;nd
Za;b.d;a;d ;a;a;nva;Sa;ya;a;na;nya
/ / I+.a;nd a .$ua;+: a;ta 4.26
/ / +ya;a; a;+;a;Su

.sa;va;Ra;Na;a;a;nd
/ / +ya;k+:ma;Ra; a;Na :pra;a;Na;k+:ma;Ra; a;Na . ca;a;pa:=e
A;a;tma;sMa;ya;ma;ya;ea;ga;a;+;a;E a .$ua;+: a;ta a;a;na;d ;a;
a;pa;tea 4.27

d+v.ya;ya;a;a;~ta;pa;ea;ya;a;a ya;ea;ga;ya;a;a;~ta;Ta;a;pa:=e
.~va;a;Dya;a;ya;a;a;na;ya;a;a;Z.ca ya;ta;yaH .sMa; a;Za;ta;v.ra;ta;aH 4.2

A;pa;a;nea .$ua;+: a;ta :pra;a;NMa :pra;a;Nea.Y;pa;a;nMa ta;Ta;a;pa:=e


:pra;a;Na;a;pa;a;na;ga;ta;a .+.;d;a :pra;a;Na;a;ya;a;ma;pa:=+a;ya;Na;aH 4.29

www.prapatti.com 29 Sunder Kidambi


a;a;na;k+:mRa;sa;ya;a;sa;ya;ea;gaH +ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;;

A;pa:=e ; a;na;ya;ta;a;h;a:=+aH :pra;a;Na;a;npra;a;Nea;Sua .$ua;+: a;ta


.sa;veRa.Y;pyea;tea ya;a;
a;va;d;ea ya;a;[a;
a;pa;ta;k+:ma;Sa;aH 4.30

ya;a; a;Za;Sf;a;mxa;ta;Bua:$a;ea ya;a;a;nta


/ /  b.ra; .sa;na;a;ta;na;m,a
na;a;yMa l+.ea;k+:ea.Y;~tya;ya;a;~ya ku+:ta;ea.Y;nyaH ku+.+:sa:a;ma 4.31

O;;vMa ba;hu;
a;va;Da;a ya;a;a ;
a;va;ta;ta;a b.ra;;Na;ea mua;Kea
k+:mRa:$a;a;a;nva;
/ / a:;d
ta;a;nsa;va;Ra;nea;vMa a;a;tva;a ;
a;va;ma;ea;[ya;sea 4.32

(rea;ya;a;nd+v.ya;ma;ya;a;d;a;a;a;ja;a;na;ya;aH :pa:=+nta;pa
.sa;va k+:ma;Ra;a;Ka;l
 M :pa;a;TRa a;a;nea :pa;a:=+sa;ma;a;pya;tea 4.33

ta;
a;d; a:;d
:pra; a;Na;pa;a;tea;na :pa;a:=+pra;Znea;na .sea;va;ya;a
o+.pa;de ;[ya;a;nta / /  .tea a;a;nMa a;a; a;na;na;~ta:va;d; a;ZRa;naH 4.34

ya;ja;a;tva;a na :pua;na;ma;eRa;h;mea;vMa ya;a;~ya;a;sa :pa;a;Nq+.va


yea;na BUa;ta;a;nya;Zea;Sa;a; a;Na d+[ya;~ya;a;tma;nya;Ta;ea ma; a;ya 4.35

A;
a;pa . cea;d;a;sa :pa;a;pea;ByaH .sa;veRa;ByaH :pa;a;pa;kx+.a;maH
.sa;va a;a;na;pl+.vea;nEa;va vax ;a:$a;nMa .sa;nta;a:=+Sya;a;sa 4.36
a;sma;sa;a;tku+.+:tea.Y:$Rua;na
;ea.Y; a;+;a;BR
ya;TEa;Da;Ma;a;sa .sa;a;ma:;d
.sa;vRa;k+:ma;Ra; a;Na Ba;sma;sa;a;tku+.+:tea ta;Ta;a 4.37
a;a;na;a; a;+;aH

na ;
a;h a;a;nea;na .sa;dx ;ZMa :pa;
a;va:a;a;ma;h ;
a;va;d;a;tea
ta;t~va;yMa ya;ea;ga;sMa;a;sa:;d
H k+:a;le+.na;a;tma; a;na ;
a;va;nd; a;ta 4.3

(ra:;d
;a;va;a.>+.l+.Ba;tea a;a;nMa ta;tpa:=.H .sMa;ya;tea;a;nd
/ / +yaH
a;a;nMa l+.b.Dva;a :pa:=+Ma Za;a;a;nta;ma;
/ /  a;.ca;=e +Na;a; a;Da;ga;.cC+. a;ta 4.39

A;a;Z.ca;a;(ra;+Da;a;na;Z.ca .sMa;Za;ya;a;tma;a ;
a;va;na;Zya; a;ta
na;a;yMa l+.ea;k+:ea.Y;a;~ta
/ / / na :pa:=+ea na .sua;KMa .sMa;Za;ya;a;tma;naH 4.40

Sunder Kidambi 30 www.prapatti.com


+ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;; a;a;na;k+:mRa;sa;ya;a;sa;ya;ea;gaH

ya;ea;ga;sa;ya;~ta;k+:ma;Ra;NMa a;a;na;sa;a;VC+.
/ / / / a;sMa;Za;ya;m,a
A;a;tma;va;ntMa na k+:ma;Ra; a;Na ; a;na;ba;Dna;a;nta / /  ;Da;na;Via;ya 4.41

ta;sma;a;d;a;a;na;sMa;BUa;tMa &+.t~TMa a;a;na;a;a;sa;na;a;tma;naH


; a;C+vEa;nMa .sMa;Za;yMa ya;ea;ga;ma;a; a;ta;SF+.ea; a:a;SF Ba;a:=+ta 4.42

+ga;va; +a;ta;a;sUa;pa; a;na;Sa;tsua b.ra;;


a;va;d;a;a;ya;Ma ya;ea;ga;Za;a;~:ea
I+. a;ta (ra;a;ma;;
(ra;a;kx+:SNa;a:$Rua;na;sMa;va;a;de a;a;na;k+:mRa;sa;ya;a;sa;ya;ea;ga;ea na;a;ma
. ca;tua;Ta;eRa.Y;Dya;a;yaH

www.prapatti.com 31 Sunder Kidambi


(ra;aH
(ra;a;ma;tea .=+a;ma;a;nua:$a;a;ya na;maH

.sa;ya;a;sa;ya;ea;gaH
( :pa;Vca;ma;ea.Y;Dya;a;yaH )

A:$Rua;na o+.va;a;.ca

.sa;ya;a;sMa k+:mRa;Na;Ma kx+:SNa :pua;na;ya;eRa;gMa . ca ZMa;sa;a;sa


ya;.cC"e+.ya O;;ta;ya;ea;=e +kM ta;n}.ea b.rUa;
a;h .sua; a;na;a;Z.
/ / / ca;ta;m,a 5.1

(ra;a;Ba;ga;va;a;nua;va;a;.ca

.sa;ya;a;saH k+:mRa;ya;ea;ga;Z.ca ; a;naH+(rea;ya;sa;k+.=+a;vua;Ba;Ea


ta;ya;ea;~tua k+:mRa;sa;ya;a;sa;a;tk+:mRa;ya;ea;ga;ea ;
a;va; a;Za;Sya;tea 5.2

ea;yaH .sa ; a;na;tya;sa;ya;a;sa;a ya;ea na :de;a;Sf /  na k+:a:*:+. a;ta


; a;na;dR;nd;ea ;
a;h ma;h;a;ba;a;h;ea .sua;KMa ba;nDa;a;tpra;mua;.cya;tea 5.3

.sa;a;* +;a;ya;e
a;ga;Ea :pxa;Ta;gba;a;l+.aH :pra;va;d;a;nta
/ /  na :pa;a;Nq+.
/ /  ta;aH
O;;k+:ma;pya;a;a;~Ta;taH
/// .sa;}ya;gua;Ba;ya;ea;
a;vRa;nd;tea :P+.l+.m,a 5.4

ya;tsa;a;* +;aE H :pra;a;pya;tea .~Ta;a;nMa ta;d;a;ea;gEa:=+


a;pa ga;}ya;tea
O;;kM .sa;a;* +;aM . ca ya;ea;gMa . ca yaH :pa;Zya; a;ta .sa :pa;Zya; a;ta 5.5

.sa;ya;a;sa;~tua ma;h;a;ba;a;h;ea duH+Ka;ma;a;ptua;ma;ya;ea;ga;taH


ya;ea;ga;yua;#ta;ea mua; a;na;b.rRa; na; a;.ca;=e +Na;a; a;Da;ga;.cC+. a;ta 5.6

ya;ea;ga;yua;#ta;ea ;
a;va;Zua:;d
;a;tma;a ;
a;va;a:$a;ta;a;tma;a ;a:$a;tea;a;nd
/ / +yaH
.sa;vRa;BUa;ta;a;tma;BUa;ta;a;tma;a ku+:vRa;a;
a;pa na ; a;l+.pya;tea 5.7

.nEa;va ;
a;k+:a;Vca;tk+.
/// =+ea;ma;a; a;ta yua;#ta;ea ma;nyea;ta ta:va;
a;va;t,a
:pa;Zya;V(xa+:Nva;n~.pxa;Za;a;Via;Gr
/ /  a;a;Zna;nga;.cC+.n~va;pa;V(;a;sa;n,a 5.
.sa;ya;a;sa;ya;ea;gaH +ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;;

/ / a:$a;ngxa;+:ua;a;n}
:pra;l+.pa;a;nva;sx / / / /.a;Sa; a;a;a;ma;Sa;a;
a;pa
I+.a;nd
/ / +ya;a;Na;a;a;nd
/ / +ya;a;TeRa;Sua va;tRa;nta I+. a;ta ;Da;a:=+ya;n,a 5.9

b.ra;;Nya;a;Da;a;ya k+:ma;Ra; a;Na .sa;*:


M tya;#tva;a k+.=+ea; a;ta yaH
; a;l+.pya;tea na .sa :pa;a;pea;na :pa;+a;pa:a;a;ma;va;a;}Ba;sa;a 5.10

k+:a;yea;na ma;na;sa;a bua:;d


a;a :ke+:va;lE+.a:=+a;nd
/ / +yEa:=+
a;pa
/ /  .sa;*:
ya;ea; a;ga;naH k+:mRa ku+:vRa;a;nta M tya;#tva;a;tma;Zua:;d ;yea 5.11

/ /  a;ea; a;ta .nEa;a;SF+.


yua;#taH+k+:mRa;P+.lM tya;#tva;a Za;a;a;nta;ma;a;p / k
+:a;m,a
A;yua;#taH k+:a;ma;k+:a:=e +Na :P+.le .sa;#ta;ea ; a;na;ba;Dya;tea 5.12

.sa;vRa;k+:ma;Ra; a;Na ma;na;sa;a .sa;ya;~ya;a;~tea .sua;KMa va;Za;a


na;va;d;a:=e :pua:=e :de ;h ;a .nEa;va ku+:vRa;a k+:a:=+ya;n,a 5.13

na k+:tRxa;tvMa na k+:ma;Ra; a;Na l+.ea;k+:~ya .sxa:$a; a;ta :pra;BuaH


na k+:mRa;P+.l+.sMa;ya;ea;gMa .~va;Ba;a;va;~tua :pra;va;tRa;tea 5.14

na;a;d:ea k+:~ya; a;.ca;tpa;a;pMa na . cEa;va .sua;kx+:tMa ;


a;va;BuaH
A;a;a;nea;na;a;vax ;tMa a;a;nMa .tea;na mua;h:a;a;nta
/ /  .$a;nta;vaH 5.15

a;a;nea;na tua ta;d;a;a;nMa yea;Sa;Ma na;a; a;Za;ta;ma;a;tma;naH


.tea;Sa;a;ma;a;
a;d;tya;va;ja;a;nMa :pra;k+:a;Za;ya; a;ta ta;tpa:=+m,a 5.16

ta;d u :;d
;ya;~ta;d;a;tma;a;na;~ta; a;a;SF+.a;~ta;tpa:=+a;ya;Na;aH
ga;.cC+.ntya;pua;na:=+a;vxa; a:Ma a;a;na; a;na;DRUa;ta;k+:ma;Sa;aH 5.17

;
a;va;d;a;a;
a;va;na;ya;sMa;pa;ea b.ra;a;;Nea ga;
a;va h;a;~ta;
/ / / a;na
Zua; a;na . cEa;va (;a;pa;a;ke . ca :pa;a;Nq+.
/ /  ta;aH .sa;ma;d; a;ZRa;naH 5.1

I+.hE;va :tEa;a:$Ra;taH .sa;ga;eRa yea;Sa;Ma .sa;a;}yea ;a;~Ta;tM


/ / /  a ma;naH
; a;na;d;eRa;SMa ;
a;h .sa;mMa b.ra; ta;sma;a;d, b.ra;; a;Na .tea ;a;~Ta;ta;aH
/// 5.19

Sunder Kidambi 34 www.prapatti.com


+ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;; .sa;ya;a;sa;ya;ea;gaH

na :pra;&+.Syea;a;tpr/ a;yMa :pra;a;pya na;ea;


a;d:$ea;tpra;a;pya . ca;a;
a;pra;ya;m,a
;a;~Ta:=+bu
/ / /  a; a:;d
:=+sMa;mUa;Q+ea b.ra;;
a;va;d, b.ra;; a;Na ;a;~Ta;taH
/// 5.20

ba;a;h:a;~.pa;ZeRa;Sva;sa;#ta;a;tma;a ;
a;va;nd;tya;a;tma; a;na ya;tsua;Ka;m,a
.sa b.ra;;ya;ea;ga;yua;#ta;a;tma;a .sua;Ka;ma;[a;ya;ma;Znua;tea 5.21

yea ;
a;h .sMa;~.pa;ZRa:$a;a Ba;ea;ga;a duH+Ka;ya;ea;na;ya O;;va .tea
A;a;d;a;nta;va;ntaH k+:Ea;ntea;ya na .tea;Sua .=+ma;tea bua;DaH 5.22

Za;#na;ea;ta;a;hE ;va yaH .sa;ea;QMu :pra;a;#Za:= +a:=+


a;va;ma;ea;[a;Na;a;t,a
k+:a;ma;k+:ea;Da;ea;;
+vMa :vea;gMa .sa yua;#taH .sa .sua;Ka;a na:=.H 5.23

ya;ea.Y;ntaH+sua;Ka;ea.Y;nta:=+a:=+a;ma;~ta;Ta;a;nta:$ya;eRa; a;ta;=e +va yaH


.sa ya;ea;ga;a b.ra;; a;na;va;Ra;NMa b.ra;;BUa;ta;ea.Y; a;Da;ga;.cC+. a;ta 5.24

l+.Ba;ntea b.ra;; a;na;va;Ra;Na;mxa;Sa;yaH [a;a;Na;k+:ma;Sa;aH


; a;C+.a;dE;Da;a ya;ta;a;tma;a;naH .sa;vRa;BUa;ta;
a;h;tea .=+ta;aH 5.25

k+:a;ma;k+:ea;Da;
a;va;yua;#ta;a;na;Ma ya;ta;a;na;Ma ya;ta;.cea;ta;sa;a;m,a
A;a;Ba;ta;ea b.ra;; a;na;va;Ra;NMa va;tRa;tea ;
a;va;
a;d;ta;a;tma;na;a;m,a 5.26

.~.pa;Za;Ra;nkx+:tva;a ba;
a;h;ba;Ra;h:a;Ma;Z.ca;[ua;Z.cEa;va;a;nta:=e Brua;va;eaH
:pra;a;Na;a;pa;a;na;Ea .sa;ma;Ea kx+:tva;a na;a;sa;a;Bya;nta:=+.ca;a;a:=+Na;Ea 5.27

ya;tea;a;nd
/ / +ya;ma;na;ea;bua; a:;d
;mRua; a;na;ma;eRa;[a;pa:=+a;ya;NaH
;
a;va;ga;tea;.cC+.a;Ba;ya;k+:ea;Da;ea yaH .sa;d;a mua;#ta O;;va .saH 5.2

Ba;ea;#ta;a:=M ya;a;ta;pa;sa;Ma .sa;vRa;l+.ea;k+:ma;he :(;a:=+m,a


/ /  ax ;.cC+. a;ta 5.29
.sua;&+.dM .sa;vRa;BUa;ta;a;na;Ma a;a;tva;a ma;Ma Za;a;a;nta;m

+ga;va; +a;ta;a;sUa;pa; a;na;Sa;tsua b.ra;;


a;va;d;a;a;ya;Ma ya;ea;ga;Za;a;~:ea
I+. a;ta (ra;a;ma;;
(ra;a;kx+:SNa;a:$Rua;na;sMa;va;a;de .sa;ya;a;sa;ya;ea;ga;ea na;a;ma
:pa;Vca;ma;ea.Y;Dya;a;yaH

www.prapatti.com 35 Sunder Kidambi


(ra;aH
(ra;a;ma;tea .=+a;ma;a;nua:$a;a;ya na;maH

;Dya;a;na;ya;ea;gaH
( :Sa;SF+.ea.Y;Dya;a;yaH )

(ra;a;Ba;ga;va;a;nua;va;a;.ca

A;na;a; a;(ra;taH k+:mRa;P+.lM k+:a;ya k+:mRa k+.=+ea; a;ta yaH


a . ca;a;
a;k+:yaH 6.1
.sa .sa;ya;a;sa;a . ca ya;ea;ga;a . ca na ; a;na:=+ a;+;a;nR

yMa .sa;ya;a;sa;a;ma; a;ta :pra;a;hu;ya;eRa;gMa tMa ;


a;va; a:;d
:pa;a;Nq+.va
na h:a;sa;ya;~ta;sa;*:+.
pa;ea ya;ea;ga;a Ba;va; a;ta k+:Z.ca;na 6.2

A;a:+.+:[a;ea;mRua;nea;ya;eRa;gMa k+:mRa k+:a:=+Na;mua;.cya;tea


ya;ea;ga;a:+.Q+~ya ta;~yEa;va Za;maH k+:a:=+Na;mua;.cya;tea 6.3

ya;d;a ;
a;h nea;a;nd / / +ya;a;TeRa;Sua na k+:mRa;~va;nua;Sa:a;tea
.sa;vRa;sa;*:+.
pa;sa;ya;a;sa;a ya;ea;ga;a:+.Q+~ta;d;ea;.cya;tea 6.4

o+;d
:=e +d;a;tma;na;a;tma;a;nMa na;a;tma;a;na;ma;va;sa;a;d;yea;t,a
A;a;tmEa;va h:a;a;tma;na;ea ba;nDua:=+a;tmEa;va :a:=+pua:=+a;tma;naH 6.5

ba;nDua:=+a;tma;a;tma;na;~ta;~ya yea;na;a;tmEa;va;a;tma;na;a ;a:$a;taH


A;na;a;tma;na;~tua Za:ua;tvea va;teRa;ta;a;tmEa;va Za:ua;va;t,a 6.6

;a:$a;ta;a;tma;naH :pra;Za;a;nta;~ya :pa:=+ma;a;tma;a .sa;ma;a;


a;h;taH
Za;a;ta;ea;SNa;sua;Ka;duH+Kea;Sua ta;Ta;a ma;a;na;a;pa;ma;a;na;ya;eaH 6.7

a;a;na;
a;va;a;a;na;txa;pta;a;tma;a kU+:f;~Ta;ea ;
a;va;a:$a;tea;a;nd
/ / +yaH
yua;#ta I+.tyua;.cya;tea ya;ea;ga;a .sa;ma;l+.ea;Sf;a;Zma;k+:a;Vca;naH 6.

/ / / /.a:a;a;yRua;d;a;sa;a;na;ma;Dya;~Ta;de;Sya;ba;nDua;Sua
.sua;&+.a;n}
.sa;a;Dua;Sva;
a;pa . ca :pa;a;pea;Sua .sa;ma;bua; a:;d
;
a;vRa; a;Za;Sya;tea 6.9
;Dya;a;na;ya;ea;gaH +ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;;

ya;ea;ga;a yua;Via;a;ta .sa;ta;ta;ma;a;tma;a;nMa .=+h;a;sa ;a;~Ta;taH


///
O;;k+:a;k
+:a ya;ta; a;.ca:a;a;tma;a ; a;na:=+a;Za;a:=+pa;a:=+g{a;hH 6.10

Zua;.ca;Ea :de ;Zea :pra; a;ta;SF+.a;pya ;a;~Ta:=+ma;a;sa;na;ma;a;tma;naH


///
na;a;tyua;a;./ /c/C"+.tMa na;a; a;ta;na;a;.cMa . cEa;l+.a;a:$a;na;ku+:Za;ea:a:=+m,a 6.11

ta:Ea;k+:a;g{Ma ma;naH kx+:tva;a ya;ta; a;.ca:ea;a;nd


/ / +ya;
a;k+:ya;aH
o+.pa;
a;va;Zya;a;sa;nea yua;Viya;a;d;a;ea;ga;ma;a;tma;
a;va;Zua:;d
;yea 6.12

.sa;mMa k+:a;ya; a;Za:=+ea;g{a;a;vMa ;Da;a:=+ya;a;.ca;lM ;a;~Ta:=.


/// H
.sMa;prea;[ya na;a;a;sa;k+:a;g{Ma .~vMa ;
a;d;Za;Z.ca;a;na;va;l+.ea;k+:ya;n,a 6.13

:pra;Za;a;nta;a;tma;a ;
a;va;ga;ta;Ba;a;b.rRa;;.ca;a;a:=+v.ra;tea ;a;~Ta;taH
///
ma;naH .sMa;ya;}ya ma;a;./ c/ ca:a;ea yua;#ta A;a;sa;a;ta ma;tpa:=.H 6.14

yua;Via;ea;vMa .sa;d;a;tma;a;nMa ya;ea;ga;a ; a;na;ya;ta;ma;a;na;saH


Za;a;a;ntM
/ / a ; a;na;va;Ra;Na;pa:=+ma;Ma ma;tsMa;~Ta;a;ma; a;Da;ga;.cC+. a;ta 6.15

na;a;tya;Zna;ta;~tua ya;ea;ga;ea.Y;a;~ta
/ / / na . cEa;k+:a;nta;ma;na;Zna;taH
na . ca;a; a;ta;~va;pa;Za;a;l+.~ya .$a;a;g{a;ta;ea .nEa;va . ca;a:$Rua;na 6.16

yua;#ta;a;h;a:=+
a;va;h;a:=+~ya yua;#ta;.cea;Sf;~ya k+:mRa;sua
yua;#ta;~va;pa;a;va;ba;ea;Da;~ya ya;ea;ga;ea Ba;va; a;ta duH+Ka;h;a 6.17

ya;d;a ;
a;va; a;na;ya;tMa ; a;.ca:a;ma;a;tma;nyea;va;a;va; a;ta;SF+.tea
; a;naH+~.pxa;hH .sa;vRa;k+:a;mea;Bya;ea yua;#ta I+.tyua;.cya;tea ta;d;a 6.1

ya;Ta;a d ;a;pa;ea ; a;na;va;a;ta;~Ta;ea nea;*:+.


tea .sa;ea;pa;ma;a .smxa;ta;a
ya;ea; a;ga;na;ea ya;ta; a;.ca:a;~ya yua;Via;ta;ea ya;ea;ga;ma;a;tma;naH 6.19

ya:a;ea;pa:=+ma;tea ; a;.ca:Ma ; a;na:+.;d M ya;ea;ga;sea;va;ya;a


ya:a . cEa;va;a;tma;na;a;tma;a;nMa :pa;Zya;a;a;tma; a;na tua;Sya; a;ta 6.20

Sunder Kidambi 38 www.prapatti.com


+ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;; ;Dya;a;na;ya;ea;gaH

.sua;Ka;ma;a;tya;a;nta;k
/ /  M ya:a;d, bua; a:;d ;g{a;a;h:a;ma;ta;a;a;nd
/ / +ya;m,a
:vea; a:a ya:a na . cEa;va;a;yMa ;a;~Ta;ta;Z.
/// ca;l+. a;ta ta:va;taH 6.21

yMa l+.b.Dva;a . ca;a;pa:=M l+.a;BMa ma;nya;tea na;a; a;Da;kM ta;taH


ya;a;sma;
/ / / / / a;n~Ta;ta;e
/ / / / / / /  a na duH+Kea;na gua:+:Na;a;
a;pa ;
a;va;.ca;a;ya;tea 6.22

tMa ;
a;va;d;a;a;d, duH+Ka;sMa;ya;ea;ga;
a;va;ya;ea;gMa ya;ea;ga;sa;a;Va;ta;m,
/// a
.sa ; a;na;Z.ca;yea;na ya;ea;#ta;v.ya;ea ya;ea;ga;ea.Y; a;na;
a;vRa;NNa;.cea;ta;sa;a 6.23

.sa;*:+.
pa;pra;Ba;va;a;nk+:a;ma;Ma;~tya;#tva;a .sa;va;Ra;na;Zea;Sa;taH
ma;na;sEa;vea;a;nd
/ / +ya;g{a;a;mMa ;
a;va; a;na;ya;}ya .sa;ma;nta;taH 6.24

a;a ;Dxa; a;ta;gxa;h ;a;ta;ya;a


Za;nEaH Za;nEa:+:pa:=+mea;d, bua:;d
A;a;tma;sMa;~TMa ma;naH kx+:tva;a na ;
a;k+:a;Vca;d;
/ / /  a;pa ; a;.ca;nta;yea;t,a 6.25

ya;ta;ea ya;ta;ea ; a;na;Z.ca:=+ a;ta ma;na;Z.ca;Vca;l+.ma;a;~Ta:=+m,


/// a
ta;ta;~ta;ta;ea ; a;na;ya;}yEa;ta;d;a;tma;nyea;va va;ZMa na;yea;t,a 6.26

:pra;Za;a;nta;ma;na;sMa h:ae;nMa ya;ea; a;ga;nMa .sua;Ka;mua:a;ma;m,a


o+.pEa; a;ta Za;a;nta:=;$a;sMa b.ra;;BUa;ta;ma;k+:ma;Sa;m,a 6.27

yua;Via;ea;vMa .sa;d;a;tma;a;nMa ya;ea;ga;a ;


a;va;ga;ta;k+:ma;SaH
.sua;Kea;na b.ra;;sMa;~.pa;ZRa;ma;tya;ntMa .sua;Ka;ma;Znua;tea 6.2

.sa;vRa;BUa;ta;~Ta;ma;a;tma;a;nMa .sa;vRa;BUa;ta;a; a;na . ca;a;tma; a;na


IR +.[a;tea ya;ea;ga;yua;#ta;a;tma;a .sa;vRa:a .sa;ma;d;ZRa;naH 6.29

ya;ea ma;Ma :pa;Zya; a;ta .sa;vRa:a .sa;va . ca ma; a;ya :pa;Zya; a;ta
ta;~ya;a;hM na :pra;Na;Zya;a;a;ma .sa . ca mea na :pra;Na;Zya; a;ta 6.30

.sa;vRa;BUa;ta;a;~Ta;tM
/ / /  a ya;ea ma;Ma Ba:$a;tyea;k+:tva;ma;a;a;~Ta;taH
///
.sa;vRa;Ta;a va;tRa;ma;a;na;ea.Y;
a;pa .sa ya;ea;ga;a ma; a;ya va;tRa;tea 6.31

www.prapatti.com 39 Sunder Kidambi


;Dya;a;na;ya;ea;gaH +ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;;

A;a;tma;Ea;pa;}yea;na .sa;vRa:a .sa;mMa :pa;Zya; a;ta ya;ea.Y:$Rua;na


.sua;KMa va;a ya;
a;d va;a duH+KMa .sa ya;ea;ga;a :pa:=+ma;ea ma;taH 6.32

A:$Rua;na o+.va;a;.ca

ya;ea.Y;yMa ya;ea;ga;~tva;ya;a :pra;ea;#taH .sa;a;}yea;na ma;Dua;sUa;d;na


O;;ta;~ya;a;hM na :pa;Zya;a;a;ma . ca;Vca;l+.tva;a;a;t~Ta;
/ / / / / / / a;tMa ;a;~Ta:=+a;m,
/// a 6.33

. ca;Vca;lM ;
a;h ma;naH kx+:SNa :pra;ma;a; a;Ta ba;l+.va;d, dx ;Q+m,a
ta;~ya;a;hM ; a;na;g{a;hM ma;nyea va;a;ya;ea;a:=+va .sua;du;Sk+.=+m,a 6.34

(ra;a;Ba;ga;va;a;nua;va;a;.ca

A;sMa;Za;yMa ma;h;a;ba;a;h;ea ma;na;ea du; a;nRa;g{a;hM . ca;l+.m,a


A;Bya;a;sea;na tua k+:Ea;ntea;ya ;vEa:=+a;gyea;Na . ca gxa;h:a;tea 6.35

A;sMa;ya;ta;a;tma;na;a ya;ea;ga;ea du;Spra;a;pa I+. a;ta mea ma; a;taH


va;Zya;a;tma;na;a tua ya;ta;ta;a Za;#ya;ea.Y;va;a;ptua;mua;pa;a;ya;taH 6.36

A:$Rua;na o+.va;a;.ca

A;ya; a;taH (ra:;d


;ya;ea;pea;ta;ea ya;ea;ga;a;.cca; a;l+.ta;ma;a;na;saH
A;pra;a;pya ya;ea;ga;sMa;a;sa; a:;dM k+:Ma ga; a;tMa kx+:SNa ga;.cC+. a;ta 6.37

k+:a;./ /cca;a;ea;Ba;ya;
a;va;Bra;Sf;a;ZC+.
/ / /  a;a;Bra;a;ma;va na;Zya; a;ta
A;pra; a;ta;SF+.ea ma;h;a;ba;a;h;ea ;
a;va;mUa;Q+ea b.ra;;NaH :pa; a;Ta 6.3

O;;ta;n}.ea .sMa;Za;yMa kx+:SNa Ce +ua;ma;hR ;~ya;Zea;Sa;taH


tva;d;nyaH .sMa;Za;ya;~ya;a;~ya Ce +a;a na h:au;pa;pa;d;a;tea 6.39

Sunder Kidambi 40 www.prapatti.com


+ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;; ;Dya;a;na;ya;ea;gaH

(ra;a;Ba;ga;va;a;nua;va;a;.ca

:pa;a;TRa .nEa;vea;h na;a;mua:a ;


a;va;na;a;Za;~ta;~ya ;
a;va;d;a;tea
na ;
a;h k+:ya;a;Na;kx+:tk+:a;Z. / / / ca;d, du;gRa; a;tMa ta;a;ta ga;.cC+. a;ta 6.40

:pra;a;pya :pua;Nya;kx+:ta;Ma l+.ea;k+:a;nua;


a;Sa;tva;a Za;a:(;a;ta;aH .sa;ma;aH
Zua;.ca;a;na;Ma (ra;a;ma;ta;Ma .gea;he ya;ea;ga;Bra;Sf;ea.Y;a;Ba:$a;a;ya;tea 6.41

A;Ta;va;a ya;ea; a;ga;na;a;mea;va ku+:le Ba;va; a;ta ;Da;a;ma;ta;a;m,a


du;lR+.Ba;ta:=M l+.ea;ke .$a;n}.a ya;d ;a;dx ;Za;m,a 6.42
O;;ta; a:;d

ta:a tMa bua; a:;d


;sMa;ya;ea;gMa l+.Ba;tea :pa;Ea;vRa;de ;
a;h;k+:m,a
ya;ta;tea . ca ta;ta;ea BUa;yaH .sMa;a;sa:;d ;Ea ku+.+:na;nd;na 6.43

:pUa;va;Ra;Bya;a;sea;na .tea;nEa;va ;
a;h;ya;tea h:a;va;Za;ea.Y;
a;pa .saH
;a:$a;a;a;sua:=+
a;pa ya;ea;ga;~ya Za;b.d;b.ra;;a; a;ta;va;tRa;tea 6.44

:pra;ya;a;a;d;a;ta;ma;a;na;~tua ya;ea;ga;a .sMa;Zua:;d


;
a;k+:a;ba;SaH
///
A;nea;k+.$a;n}.a;sMa;a;sa:;d ;~ta;ta;ea ya;a; a;ta :pa:=+Ma ga; a;ta;m,a 6.45

ta;pa;a;~va;Bya;e
// a.Y; a;Da;k+:ea ya;ea;ga;a a;a; a;na;Bya;ea.Y;
a;pa ma;ta;ea.Y; a;Da;k;H
k+:a;mRa;Bya;Z.ca;a; a;Da;k+:ea ya;ea;ga;a ta;sma;a;d;a;ea;ga;a Ba;va;a:$Rua;na 6.46

ya;ea; a;ga;na;a;ma;
a;pa .sa;veRa;Sa;Ma ma;+tea;na;a;nta:=+a;tma;na;a
(ra:;d
;a;va;a;nBa:$a;tea ya;ea ma;Ma .sa mea yua;#ta;ta;ma;ea ma;taH 6.47

+ga;va; +a;ta;a;sUa;pa; a;na;Sa;tsua b.ra;;


a;va;d;a;a;ya;Ma ya;ea;ga;Za;a;~:ea
I+. a;ta (ra;a;ma;;
(ra;a;kx+:SNa;a:$Rua;na;sMa;va;a;de ;Dya;a;na;ya;ea;ga;ea na;a;ma
:Sa;SF+.ea.Y;Dya;a;yaH

www.prapatti.com 41 Sunder Kidambi


(ra;aH
(ra;a;ma;tea .=+a;ma;a;nua:$a;a;ya na;maH

a;a;na;
a;va;a;a;na;ya;ea;gaH
( .sa;pta;ma;ea.Y;Dya;a;yaH )

(ra;a;Ba;ga;va;a;nua;va;a;.ca

ma;yya;a;sa;#ta;ma;na;aH :pa;a;TRa ya;ea;gMa yua;Via;n}.a;d;a;(ra;yaH


A;sMa;Za;yMa .sa;ma;g{Ma ma;Ma ya;Ta;a a;a;~ya;a;sa ta;.cCx+.Nua 7.1

a;a;nMa .tea.Y;hM .sa;


a;va;a;a;na;a;ma;dM va;[ya;a;}ya;Zea;Sa;taH
ya;ja;a;tva;a nea;h BUa;ya;ea.Y;nya;ja;a;ta;v.ya;ma;va; a;Za;Sya;tea 7.2

ma;nua;Sya;a;Na;Ma .sa;h;~:ea ;Sua k+:a;Z.


/ / / ca;d;a;ta; a;ta ;a;sa:;d ;yea
ya;ta;ta;a;ma;
a;pa ;a;sa:;d
;a;na;Ma k+:a;Z. / / / ca;n}.a;Ma :vea; a:a ta:va;taH 7.3

BUa;a;ma:=+a;pa;ea.Y;na;l+.ea va;a;yuaH KMa ma;na;ea bua; a:;d ;=e +va . ca


A;h;*:+.
a:= I+.ta;a;yMa mea ;a;Ba;a;a :pra;kx+: a;ta:=+Sf;Da;a 7.4

A;pa:=e +ya;a;ma;ta;~tva;nya;Ma :pra;kx+: a;tMa ;


a;va; a:;d
mea :pa:=+a;m,a
.$a;a;va;BUa;ta;Ma ma;h;a;ba;a;h;ea ya;yea;dM ;Da;a;yRa;tea .$a;ga;t,a 7.5

O;;ta;d;a;ea;na;a; a;na BUa;ta;a; a;na .sa;va;Ra;Na;a;tyua;pa;Da;a:=+ya


A;hM kx+:t~na;~ya .$a;ga;taH :pra;Ba;vaH :pra;l+.ya;~ta;Ta;a 7.6

ma:aH :pa:=+ta:=M na;a;nya;a;tk+: /  a;Vca;d;


/ / /  a;~ta
/ / / ;Da;na;Via;ya
ma; a;ya .sa;vRa;a;ma;dM :pra;ea;tMa .sUa:ea ma; a;Na;ga;Na;a I+.va 7.7

.=+sa;ea.Y;h;ma;psua k+:Ea;ntea;ya :pra;Ba;a;a;sma


/ / / / / Za; a;Za;sUa;yRa;ya;eaH
:pra;Na;vaH .sa;vRa;vea;de ;Sua Za;b.dH Kea :pa;Ea:+:SMa nxa;Sua 7.

:pua;Nya;ea ga;nDaH :pxa; a;Ta;v.ya;Ma . ca .tea:$a;Z.ca;a;a;sma


/ / / / / ;
a;va;Ba;a;va;sa;Ea
.$a;a;va;nMa .sa;vRa;BUa;tea;Sua ta;pa;Z.ca;a;a;sma
/ / / / / ta;pa;a;~va;Su
/ /  a 7.9
a;a;na;
a;va;a;a;na;ya;ea;gaH +ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;;

ba;a:$Ma ma;Ma .sa;vRa;BUa;ta;a;na;Ma ;


a;va; a:;d :pa;a;TRa .sa;na;a;ta;na;m,a
bua; a:;d
;bRua; a:;d
;ma;ta;a;ma;a;sma
/ / / / / .tea:$a;~tea:$a;a;~va;na;a;ma;h;m,
// a 7.10

ba;lM ba;l+.va;ta;Ma . ca;a;hM k+:a;ma:=+a;ga;


a;va;va;a:$Ra;ta;m,a
;Da;ma;Ra;
a;va:+.;d ;ea BUa;tea;Sua k+:a;ma;ea.Y;a;sma
/ / / / / Ba:=+ta;SRa;Ba 7.11

yea . cEa;va .sa;a;a:va;k+:a


// Ba;a;va;a .=+a:$a;sa;a;~ta;a;ma;sa;a;Z.ca yea
ma:a O;;vea; a;ta ta;a;a;nva;
/ / a:;d
na tva;hM .tea;Sua .tea ma; a;ya 7.12

;
a:a;a;Ba;gRua;Na;ma;yEa;Ba;Ra;vEa;=e +a;BaH .sa;vRa;a;ma;dM .$a;ga;t,a
ma;ea;
a;h;tMa na;a;a;Ba:$a;a;na;a; a;ta ma;a;mea;ByaH :pa:=+ma;v.ya;ya;m,a 7.13

;dE ;va;a h:ae;Sa;a gua;Na;ma;ya;a ma;ma ma;a;ya;a du:=+tya;ya;a


ma;a;mea;va yea :pra;pa;d;a;ntea ma;a;ya;a;mea;ta;Ma ta:=+a;nta
/ /  .tea 7.14

na ma;Ma du;Skx+: a;ta;na;ea mUa;Q+aH :pra;pa;d;a;ntea na:=+a;Da;ma;aH


ma;a;ya;ya;a;pa;&+.ta;a;a;na;a A;a;sua:=M Ba;a;va;ma;a; a;(ra;ta;aH 7.15

. ca;tua;
a;vRa;Da;a Ba:$a;ntea ma;Ma .$a;na;aH .sua;kx+: a;ta;na;ea.Y:$Rua;na
A;a;ta;eRa ;a:$a;a;a;sua:=+Ta;Ra;Ta;Ra a;a;na;a . ca Ba:=+ta;SRa;Ba 7.16

.tea;Sa;Ma a;a;na;a ; a;na;tya;yua;#ta O;;k+:Ba;a;#ta;

/ / / /  a;vRa; a;Za;Sya;tea
;
a;pra;ya;ea ;
a;h a;a; a;na;na;ea.Y;tya;TRa;ma;hM .sa . ca ma;ma ;
a;pra;yaH 7.17

o+.d;a:=+aH .sa;vRa O;;vEa;tea a;a;na;a tva;a;tmEa;va mea ma;ta;m,a


A;a;a;~Ta;taH
/// .sa ;
a;h yua;#ta;a;tma;a ma;a;mea;va;a;nua:a;ma;Ma ga; a;ta;m,a 7.1

ba;hU;na;Ma .$a;n}.a;na;a;ma;ntea a;a;na;va;a;n}.a;Ma :pra;pa;d;a;tea


va;a;sua;de ;vaH .sa;vRa;a;ma; a;ta .sa ma;h;a;tma;a .sua;du;lR+.BaH 7.19

k+:a;mEa;~tEa;~tEa;&R +.ta;a;a;na;aH :pra;pa;d;a;ntea.Y;nya;de ;va;ta;aH


tMa tMa ; a;na;ya;ma;ma;a;~Ta;a;ya :pra;kx+:tya;a ; a;na;ya;ta;aH .~va;ya;a 7.20

Sunder Kidambi 44 www.prapatti.com


+ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;; a;a;na;
a;va;a;a;na;ya;ea;gaH

ya;ea ya;ea ya;Ma ya;Ma ta;nMua Ba;#taH (ra:;d ;ya;a; a;.cRa;tua;a;ma;.cC+. a;ta
ta;~ya ta;~ya;a;.ca;l+.Ma (ra:;d ;Ma ta;a;mea;va ;
a;va;d;Da;a;}ya;h;m,a 7.21

.sa ta;ya;a (ra:;d


;ya;a yua;#ta;~ta;~ya;a:=+a;Da;na;ma;a;h;tea
l+.Ba;tea . ca ta;taH k+:a;ma;a;n}.a;yEa;va ;
a;va;
a;h;ta;a;a;nh;ta;a;n,
/ / a 7.22

A;nta;va:ua :P+.lM .tea;Sa;Ma ta;; +va;tya;pa;mea;Da;sa;a;m,a


:de ;va;a;nde ;va;ya:$a;ea ya;a;a;nta
/ /  ma;;
+#ta;a ya;a;a;nta
/ /  ma;a;ma;
a;pa 7.23

A;v.ya;#tMa v.ya;a;#ta;ma;a;pa;M
//// a ma;nya;ntea ma;a;ma;bua:;d
;yaH
:pa:=M Ba;a;va;ma:$a;a;na;nta;ea ma;ma;a;v.ya;ya;ma;nua:a;ma;m,a 7.24

na;a;hM :pra;k+:a;ZaH .sa;vRa;~ya ya;ea;ga;ma;a;ya;a;sa;ma;a;vxa;taH


mUa;Q+ea.Y;yMa na;a;a;Ba:$a;a;na;a; a;ta l+.ea;k+:ea ma;a;ma:$a;ma;v.ya;ya;m,a 7.25

:vea;d;a;hM .sa;ma;ta;a;ta;a; a;na va;tRa;ma;a;na;a; a;na . ca;a:$Rua;na


Ba;
a;va;Sya;a; a;Na . ca BUa;ta;a; a;na ma;Ma tua :vea;d na k+:Z.ca;na 7.26

I+..cC+.a;de;Sa;sa;mua;tTea;na d;nd;ma;ea;he ;na Ba;a:=+ta


.sa;vRa;BUa;ta;a; a;na .sMa;ma;ea;hM .sa;geRa ya;a;a;nta
/ /  :pa:=+nta;pa 7.27

yea;Sa;Ma tva;nta;ga;tMa :pa;a;pMa .$a;na;a;na;Ma :pua;Nya;k+:mRa;Na;a;m,a


.tea d;nd;ma;ea;h; a;na;mRua;#ta;a Ba:$a;ntea ma;Ma dx ;Q+v.ra;ta;aH 7.2

.$a:=+a;ma:=+Na;ma;ea;[a;a;ya ma;a;ma;a; a;(ra;tya ya;ta;a;nta


/ /  yea
.tea b.ra; ta;
a;d;duH kx+:t~na;ma;Dya;a;tmMa k+:mRa . ca;a;a;Ka;l+.
 m,a 7.29

.sa;a; a;Da;BUa;ta;a; a;Da;dE ;vMa ma;Ma .sa;a; a;Da;ya;Ma . ca yea ;


a;va;duH
:pra;ya;a;Na;k+:a;le;Y;
a;pa . ca ma;Ma .tea ;
a;va;du;yRua;#ta;.cea;ta;saH 7.30

+ga;va; +a;ta;a;sUa;pa; a;na;Sa;tsua b.ra;;


a;va;d;a;a;ya;Ma ya;ea;ga;Za;a;~:ea
I+. a;ta (ra;a;ma;;
(ra;a;kx+:SNa;a:$Rua;na;sMa;va;a;de a;a;na;
a;va;a;a;na;ya;ea;ga;ea na;a;ma
.sa;pta;ma;ea.Y;Dya;a;yaH

www.prapatti.com 45 Sunder Kidambi


(ra;aH
(ra;a;ma;tea .=+a;ma;a;nua:$a;a;ya na;maH

A;[a:=+b.ra;;ya;ea;gaH
( A;Sf;ma;ea.Y;Dya;a;yaH )

A:$Rua;na o+.va;a;.ca

;
a;kM ta;d, b.ra; ;
a;k+:ma;Dya;a;tmMa ;
a;kM k+:mRa :pua:+:Sa;ea:a;ma
A; a;Da;BUa;tMa . ca ;
a;kM :pra;ea;#ta;ma; a;Da;dE ;vMa ;
a;k+:mua;.cya;tea .1

/ / / / / .a;Dua;sUa;d;na
A; a;Da;ya;aH k+:TMa k+:ea.Y:a :de ;he .Y;a;sma;n}
:pra;ya;a;Na;k+:a;le . ca k+:TMa ea;ya;ea.Y;a;sa ; a;na;ya;ta;a;tma;a;BaH .2

(ra;a;Ba;ga;va;a;nua;va;a;.ca

A;[a:=M b.ra; :pa:=+mMa .~va;Ba;a;va;ea.Y;Dya;a;tma;mua;.cya;tea


BUa;ta;Ba;a;va;ea;;
+va;k+.=+ea ;
a;va;sa;gRaH k+:mRa;sa;a;Va;taH
/// .3

A; a;Da;BUa;tMa [a:=+ea Ba;a;vaH :pua:+:Sa;Z.ca;a; a;Da;dE ;va;ta;m,a


A; a;Da;ya;a;ea.Y;h;mea;va;a:a :de ;he :de ;h;Bxa;ta;Ma va:= .4

A;nta;k+:a;le . ca ma;a;mea;va .sma:=+n}.ua;#tva;a k+:le+.va:=+m,a


yaH :pra;ya;a; a;ta .sa ma;;
+a;vMa ya;a; a;ta na;a;~tya:a .sMa;Za;yaH .5

yMa yMa va;a.Y;


a;pa .sma:=+nBa;a;vMa tya:$a;tya;ntea k+:le+.va:=+m,a
tMa ta;mea;vEa; a;ta k+:Ea;ntea;ya .sa;d;a ta;;
+a;va;Ba;a;
a;va;taH .6

ta;sma;a;tsa;veRa;Sua k+:a;le+.Sua ma;a;ma;nua;sma:= yua;Dya . ca


ma;yya;
a;pRa;ta;ma;na;ea;bua; a:;d
;ma;Ra;mea;vEa;Sya;~ya;sMa;Za;yaH .7

A;Bya;a;sa;ya;ea;ga;yua;#tea;na . cea;ta;sa;a na;a;nya;ga;a;a;ma;na;a


:pa:=+mMa :pua:+:SMa ;
a;d;v.yMa ya;a; a;ta :pa;a;Ta;Ra;nua; a;.ca;nta;ya;n,a .
A;[a:=+b.ra;;ya;ea;gaH +ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;;

k+:
a;vMa :pua:=+a;Na;ma;nua;Za;a;a;sa;ta;a:=M
A;Na;ea:=+Na;a;ya;Ma;sa;ma;nua;sma:=e +d;aH
.sa;vRa;~ya ;Da;a;ta;a:=+ma; a;.ca;ntya:+.pMa
A;a;
a;d;tya;va;Na ta;ma;saH :pa:=+~ta;a;t,a .9

:pra;ya;a;Na;k+:a;le ma;na;sa;a.Y;.ca;le+.na
Ba;#tya;a yua;#ta;ea ya;ea;ga;ba;le+.na . cEa;va
Brua;va;ea;mRa;Dyea :pra;a;Na;ma;a;vea;Zya .sa;}ya;k,
.sa tMa :pa:=M :pua:+:Sa;mua;pEa; a;ta ;
a;d;v.ya;m,a .10

ya;d;[a:=M :vea;d;
a;va;d;ea va;d;a;nta
//
/ /  ya;d;a;ta;ya;ea va;a;ta:=+a;ga;aH
;
a;va;Za;a;nta
ya;
a;d;.cC+.nta;ea b.ra;;.ca;ya . ca:=+a;nta
//
ta:ea :pa;dM .sa;z,+g{a;he ;Na :pra;va;[yea .11

.sa;vRa;d;a:=+a; a;Na .sMa;ya;}ya ma;na;ea &+.


a;d ; a;na:+:Dya . ca
mUa;Dnya;Ra;Da;a;ya;a;tma;naH :pra;a;Na;ma;a;a;~Ta;ta;e
/ / /  a ya;ea;ga;Da;a:=+Na;a;m,a .12

A;ea;a;ma;tyea;k+:a;[a:=M b.ra; v.ya;a;h:=+n}.a;a;ma;nua;sma:=+n,a


yaH :pra;ya;a; a;ta tya:$a;nde ;hM .sa ya;a; a;ta :pa:=+ma;Ma ga; a;ta;m,a .13

A;na;nya;.cea;ta;aH .sa;ta;tMa ya;ea ma;Ma .sma:=+ a;ta ; a;na;tya;ZaH


ta;~ya;a;hM .sua;l+.BaH :pa;a;TRa ; a;na;tya;yua;#ta;~ya ya;ea; a;ga;naH .14

ma;a;mua;pea;tya :pua;na:$Ra;n}.a duH+Ka;a;l+.ya;ma;Za;a:(;a;ta;m,a


na;a;pau;va;a;nta
/ /  ma;h;a;tma;a;naH .sMa;a;sa; a:;d
M :pa:=+ma;Ma ga;ta;aH .15

A;a;b.ra;;Bua;va;na;a;l+.ea;k+:aH :pua;na:=+a;va; a;tRa;na;ea.Y:$Rua;na


ma;a;mua;pea;tya tua k+:Ea;ntea;ya :pua;na:$Ra;n}.a na ;
a;va;d;a;tea .16

.sa;h;~:a;yu
a;ga;pa;yRa;nta;ma;h;yRa;d, b.ra;;Na;ea ;
a;va;duH
.=+a;
a:Ma yua;ga;sa;h;~:a;a;nta;M
a .tea.Y;h;ea:=+a:a;
a;va;d;ea .$a;na;aH .17

Sunder Kidambi 48 www.prapatti.com


+ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;; A;[a:=+b.ra;;ya;ea;gaH

A;v.ya;#ta;a;d, v.ya;#ta;yaH .sa;va;RaH :pra;Ba;va;ntya;h:=+a;ga;mea


.=+a:ya;a;ga;mea :pra;l+.a;ya;ntea ta:Ea;va;a;v.ya;#ta;sa;Va;ke .1

BUa;ta;g{a;a;maH .sa O;;va;a;yMa BUa;tva;a BUa;tva;a :pra;l+.a;ya;tea


.=+a:ya;a;ga;mea.Y;va;ZaH :pa;a;TRa :pra;Ba;va;tya;h:=+a;ga;mea .19

:pa:=+~ta;sma;a:ua Ba;a;va;ea.Y;nya;ea.Y;v.ya;#ta;ea.Y;v.ya;#ta;a;tsa;na;a;ta;naH
yaH .sa .sa;veRa;Sua BUa;tea;Sua na;Zya;tsua na ;
a;va;na;Zya; a;ta .20

A;v.ya;#ta;ea.Y;[a:= I+.tyua;#ta;~ta;ma;a;huH :pa:=+ma;Ma ga; a;ta;m,a


yMa :pra;a;pya na ; a;na;va;tRa;ntea ta:;d
;a;ma :pa:=+mMa ma;ma .21

:pua:+:SaH .sa :pa:=.H :pa;a;TRa Ba;#tya;a l+.Bya;~tva;na;nya;ya;a


ya;~ya;a;ntaH+~Ta;a; a;na BUa;ta;a; a;na yea;na .sa;vRa;a;ma;dM ta;ta;m,a .22

ya:a k+:a;le tva;na;a;vxa; a:a;ma;a;vxa; a:Ma . cEa;va ya;ea; a;ga;naH


:pra;ya;a;ta;a ya;a;a;nta
/ /  tMa k+:a;lM va;[ya;a;a;ma Ba:=+ta;SRa;Ba .23

A; a;+;a:$ya;e Ra; a;ta:=+hH Zua;#l:H :Sa;Nma;a;sa;a o+a:=+a;ya;Na;m,a
ta:a :pra;ya;a;ta;a ga;.cC+.a;nta
/ /  b.ra; b.ra;;
a;va;d;ea .$a;na;aH .24

;DUa;ma;ea .=+a;
a:a;~ta;Ta;a kx+:SNaH :Sa;Nma;a;sa;a d;a;[a;Na;a;ya;na;m,a
ta:a . ca;a;nd+ma;sMa .$ya;ea; a;ta;ya;eRa;ga;a :pra;a;pya ; a;na;va;tRa;tea .25

Zua;#l+.kx+:SNea ga;ta;a h:ae;tea .$a;ga;taH Za;a:(;a;tea ma;tea


O;;k+:ya;a ya;a;tya;na;a;vxa; a:a;ma;nya;ya;a;va;tRa;tea :pua;naH .26

.nEa;tea .sxa;ta;a :pa;a;TRa .$a;a;na;nya;ea;ga;a mua;h:a; a;ta k+:Z.ca;na


ta;sma;a;tsa;veRa;Sua k+:a;le+.Sua ya;ea;ga;yua;#ta;ea Ba;va;a:$Rua;na .27

:vea;de ;Sua ya;ea;Sua ta;paH+sua . cEa;va


d;a;nea;Sua ya;tpua;Nya;P+.lM :pra;
a;d;Sf;m,a

www.prapatti.com 49 Sunder Kidambi


A;[a:=+b.ra;;ya;ea;gaH +ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;;

A;tyea; a;ta ta;tsa;vRa;a;ma;dM ;


a;va;
a;d;tva;a
ya;ea;ga;a :pa:=M .~Ta;a;na;mua;pEa; a;ta . ca;a;d;a;m,a .2

+ga;va; +a;ta;a;sUa;pa; a;na;Sa;tsua b.ra;;


a;va;d;a;a;ya;Ma ya;ea;ga;Za;a;~:ea
I+. a;ta (ra;a;ma;;
(ra;a;kx+:SNa;a:$Rua;na;sMa;va;a;de A;[a:=+b.ra;;ya;ea;ga;ea na;a;ma
A;Sf;ma;ea.Y;Dya;a;yaH

Sunder Kidambi 50 www.prapatti.com


(ra;aH
(ra;a;ma;tea .=+a;ma;a;nua:$a;a;ya na;maH

.=+a:$a;
a;va;d;a;a:=+a:$a;gua;h:a;ya;ea;gaH
( na;va;ma;ea.Y;Dya;a;yaH )

(ra;a;Ba;ga;va;a;nua;va;a;.ca

I+.dM tua .tea gua;h:a;ta;mMa :pra;va;[ya;a;}ya;na;sUa;ya;vea


a;a;nMa ;
a;va;a;a;na;sa;
a;h;tMa ya;ja;a;tva;a ma;ea;[ya;sea.Y;Zua;Ba;a;t,a 9.1

.=+a:$a;
a;va;d;a;a .=+a:$a;gua;h:aM :pa;
a;va:a;a;ma;d;mua:a;ma;m,a
:pra;tya;[a;a;va;ga;mMa ;Da;}ya .sua;sua;KMa k+:tRua;ma;v.ya;ya;m,a 9.2

A;(ra;+Da;a;na;aH :pua:+:Sa;a ;Da;mRa;~ya;a;~ya :pa:=+nta;pa


A;pra;a;pya ma;Ma ; a;na;va;tRa;ntea max ;tyua;sMa;sa;a:=+va;tmRa; a;na 9.3

ma;ya;a ta;ta;a;ma;dM .sa;va .$a;ga;d;v.ya;#ta;mUa; a;tRa;na;a


ma;t~Ta;a; a;na .sa;vRa;BUa;ta;a; a;na na . ca;a;hM .tea;Sva;va;a;~Ta;taH
/// 9.4

na . ca ma;t~Ta;a; a;na BUa;ta;a; a;na :pa;Zya mea ya;ea;ga;mEa:(;a:=+m,a


BUa;ta;Bxa;a . ca BUa;ta;~Ta;ea ma;ma;a;tma;a BUa;ta;Ba;a;va;naH 9.5

ya;Ta;a;k+:a;Za;a;~Ta;ta;e
/ / /  a ; a;na;tyMa va;a;yuaH .sa;vRa:a;ga;ea ma;h;a;n,a
ta;Ta;a .sa;va;Ra; a;Na BUa;ta;a; a;na ma;t~Ta;a;na;a;tyua;pa;Da;a:=+ya 9.6

.sa;vRa;BUa;ta;a; a;na k+:Ea;ntea;ya :pra;kx+: a;tMa ya;a;a;nta


/ /  ma;a;a;ma;k+:a;m,a
k+:pa;[a;yea :pua;na;~ta;a; a;na k+:pa;a;d;Ea ;
a;va;sxa:$a;a;}ya;h;m,a 9.7

:pra;kx+: a;tMa .~va;a;ma;va;Sf;Bya ;


a;va;sxa:$a;a;a;ma :pua;naH :pua;naH
BUa;ta;g{a;a;ma;a;ma;mMa kx+:t~na;ma;va;ZMa :pra;kx+:tea;vRa;Za;a;t,a 9.

na . ca ma;Ma ta;a; a;na k+:ma;Ra; a;Na ; a;na;ba;Dna;a;nta


/ /  ;Da;na;Via;ya
o+.d;a;sa;a;na;va;d;a;sa;a;na;ma;sa;#tMa .tea;Sua k+:mRa;sua 9.9
.=+a:$a;
a;va;d;a;a:=+a:$a;gua;h:a;ya;ea;gaH +ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;;

ma;ya;a;Dya;[ea;Na :pra;kx+: a;taH .sUa;ya;tea .sa;.ca:=+a;.ca:=+m,a


:he ;tua;na;a;nea;na k+:Ea;ntea;ya .$a;ga;
a;d;pa;a:=+va;tRa;tea 9.10

A;va:$a;a;na;a;nta
/ /  ma;Ma mUa;Q+a ma;a;nua;Sa;Ma ta;nua;ma;a; a;(ra;ta;m,a
:pa:=M Ba;a;va;ma:$a;a;na;nta;ea ma;ma BUa;ta;ma;he :(;a:=+m,a 9.11

ma;ea;Ga;a;Za;a ma;ea;Ga;k+:ma;Ra;Na;ea ma;ea;Ga;a;a;na;a ;


a;va;.cea;ta;saH
.=+a;[a;sa;a;ma;a;sua:= +Ma . cEa;va :pra;kx+: a;tMa ma;ea;
a;h;na;Ma ; a;(ra;ta;aH 9.12

ma;h;a;tma;a;na;~tua ma;Ma :pa;a;TRa ;dE ;va;Ma :pra;kx+: a;ta;ma;a; a;(ra;ta;aH


Ba:$a;ntya;na;nya;ma;na;sa;ea a;a;tva;a BUa;ta;a;
a;d;ma;v.ya;ya;m,a 9.13

.sa;ta;tMa k
+:a;tRa;ya;nta;ea ma;Ma ya;ta;nta;Z.ca dx ;Q+v.ra;ta;aH
na;ma;~ya;nta;Z.ca ma;Ma Ba;#tya;a ; a;na;tya;yua;#ta;a o+.pa;a;sa;tea 9.14

a;a;na;ya;ea;na . ca;a;pya;nyea ya:$a;nta;ea ma;a;mua;pa;a;sa;tea


O;;k+:tvea;na :pxa;Ta;#tvea;na ba;hu;Da;a ;
a;va:(;a;ta;ea;mua;Ka;m,a 9.15

A;hM k+:tua:=+hM ya;aH .~va;Da;a;h;ma;h;ma;Ea;Sa;Da;m,a



ma:n:a;ea.Y;h;ma;h;mea;va;a:$ya;ma;h;ma; a;+;a:=+hM hu;ta;m,a 9.16

;
a;pa;ta;a;h;ma;~ya .$a;ga;ta;ea ma;a;ta;a ;Da;a;ta;a ;
a;pa;ta;a;ma;hH
:vea;dM;a :pa;
a;va:a;ma;ea;*:+.
a:= +.#sa;a;ma ya:$ua:=e +va . ca 9.17

ga; a;ta;BRa;ta;Ra :pra;BuaH .sa;a;[a;a ; a;na;va;a;saH Za:=+NMa .sua;&+.t,a


:pra;Ba;vaH :pra;l+.yaH .~Ta;a;nMa ; a;na;Da;a;nMa ba;a:$a;ma;v.ya;ya;m,a 9.1

ta;pa;a;}ya;h;ma;hM va;Sa ; a;na;gxa;+:a;}yua;tsxa:$a;a;a;ma . ca


A;max ;tMa . cEa;va mxa;tyua;Z.ca .sa;d;sa;.cca;a;h;ma:$Rua;na 9.19

:Ea;
a;va;d;a;a ma;Ma .sa;ea;ma;pa;aH :pUa;ta;pa;a;pa;a
ya;Ea;a:=+Sf;a .~va;gRa; a;tMa :pra;a;TRa;ya;ntea
.tea :pua;Nya;ma;a;sa;a;d;a .sua:=e +nd+l+.ea;kM
A;Zna;a;nta
/ /  ;
a;d;v.ya;a;a;nd;

/ / a;va :de ;va;Ba;ea;ga;a;n,a 9.20

Sunder Kidambi 52 www.prapatti.com


+ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;; .=+a:$a;
a;va;d;a;a:=+a:$a;gua;h:a;ya;ea;gaH

.tea tMa Bua;#tva;a .~va;gRa;l+.ea;kM ;


a;va;Za;a;lM
[a;a;Nea :pua;Nyea ma;tyRa;l+.ea;kM ;
a;va;Za;a;nta
//
O;;vMa a;ya;a;Da;mRa;ma;nua;pra;pa;a;a
ga;ta;a;ga;tMa k+:a;ma;k+:a;ma;a l+.Ba;ntea 9.21

A;na;nya;a;a;Z. / / / ca;nta;ya;nta;ea ma;Ma yea .$a;na;aH :pa;yRua;pa;a;sa;tea


.tea;Sa;Ma ; a;na;tya;a;a;Ba;yua;#ta;a;na;Ma ya;ea;ga;[ea;mMa va;h;a;}ya;h;m,a 9.22

yea.Y;pya;nya;de ;va;ta;a;Ba;#ta;a ya:$a;ntea (ra:;d


;ya;a;a;nva;ta;aH
/ /
.tea.Y;
a;pa ma;a;mea;va k+:Ea;ntea;ya ya:$a;ntya;
a;va; a;Da;pUa;vRa;k+:m,a 9.23

A;hM ;
a;h .sa;vRa;ya;a;a;na;Ma Ba;ea;#ta;a . ca :pra;Bua:=e +va . ca
na tua ma;a;ma;a;Ba:$a;a;na;a;nta
/ /  ta:vea;na;a;ta;Z.cya;va;a;nta
/ /  .tea 9.24

ya;a;a;nta
/ /  :de ;va;v.ra;ta;a :de ;va;a;a;npa;tX
/ / a;nya;a;a;nta
/ /  ;
a;pa;txa;v.ra;ta;aH
BUa;ta;a; a;na ya;a;a;nta / /  ma;d;a;a;a:$a;na;ea.Y;
a;pa ma;a;m,a 9.25
/ /  BUa;tea:$ya;a ya;a;a;nta

:pa:Ma :pua;SpMa :P+.lM ta;ea;yMa ya;ea mea Ba;#tya;a :pra;ya;.cC+. a;ta


ta;d;hM Ba;#tyua;pa;&+.ta;ma;Zna;a;a;ma :pra;ya;ta;a;tma;naH 9.26

ya;tk+.=+ea;
a;Sa ya;d;Zna;a;a;sa ya:ua;h;ea;
a;Sa d;d;a;a;sa ya;t,a
ya:a;pa;~ya;a;sa k+:Ea;ntea;ya ta;tku+.+:Sva ma;d;pRa;Na;m,a 9.27

Zua;Ba;a;Zua;Ba;P+.lE+=e +vMa ma;ea;[ya;sea k+:mRa;ba;nDa;nEaH


.sa;ya;a;sa;ya;ea;ga;yua;#ta;a;tma;a ;
a;va;mua;#ta;ea ma;a;mua;pEa;Sya;a;sa 9.2

.sa;ma;ea.Y;hM .sa;vRa;BUa;tea;Sua na mea :de;Sya;ea.Y;a;~ta


/ / / na ;
a;pra;yaH
yea Ba:$a;a;nta
/ /  tua ma;Ma Ba;#tya;a ma; a;ya .tea .tea;Sua . ca;a;pya;h;m,a 9.29

A;
a;pa . cea;tsua;du:=+a;.ca;a:=+ea Ba:$a;tea ma;a;ma;na;nya;Ba;a;k,
.sa;a;Dua:=e +va .sa ma;nta;v.yaH .sa;}ya;gv.ya;va;a;sa;ta;ea ;
a;h .saH 9.30

;a;[a;prMa Ba;va; a;ta ;Da;ma;Ra;tma;a Za:(;a;.cC+.a;a;ntM


/ / a ; a;na;ga;.cC+. a;ta
k+:Ea;ntea;ya :pra; a;ta:$a;a;na;a;
a;h na mea Ba;#taH :pra;Na;Zya; a;ta 9.31

www.prapatti.com 53 Sunder Kidambi


.=+a:$a;
a;va;d;a;a:=+a:$a;gua;h:a;ya;ea;gaH +ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;;

ma;Ma ;
a;h :pa;a;TRa v.ya;pa;a; a;(ra;tya yea.Y;
a;pa .~yuaH :pa;a;pa;ya;ea;na;yaH
;a;~:a;ya;e
/ / a ;vEa;Zya;a;~ta;Ta;a ZUa;d+a;~tea.Y;
a;pa ya;a;a;nta
/ /  :pa:=+Ma ga; a;ta;m,a 9.32

;
a;kM :pua;na;b.ra;Ra;;Na;aH :pua;Nya;a Ba;#ta;a .=+a:$a;SRa;ya;~ta;Ta;a
A; a;na;tya;ma;sua;KMa l+.ea;k+:a;ma;mMa :pra;a;pya Ba:$a;~va ma;a;m,a 9.33

ma;n}.a;na;a Ba;va ma;; +#ta;ea ma;d;a;a:$a;a ma;Ma na;ma;~ku+.


ma;a;mea;vEa;Sya;a;sa yua;#tvEa;va;ma;a;tma;a;nMa ma;tpa:=+a;ya;NaH 9.34

+ga;va; +a;ta;a;sUa;pa; a;na;Sa;tsua b.ra;;


a;va;d;a;a;ya;Ma ya;ea;ga;Za;a;~:ea
I+. a;ta (ra;a;ma;;
(ra;a;kx+:SNa;a:$Rua;na;sMa;va;a;de .=+a:$a;
a;va;d;a;a:=+a:$a;gua;h:a;ya;ea;ga;ea na;a;ma
na;va;ma;ea.Y;Dya;a;yaH

Sunder Kidambi 54 www.prapatti.com


(ra;aH
(ra;a;ma;tea .=+a;ma;a;nua:$a;a;ya na;maH

;
a;va;BUa; a;ta;ya;ea;gaH
( d;Za;ma;ea.Y;Dya;a;yaH )

(ra;a;Ba;ga;va;a;nua;va;a;.ca

BUa;ya O;;va ma;h;a;ba;a;h;ea (xa+:Nua mea :pa:=+mMa va;.caH


ya:ea.Y;hM :pra;a;ya;ma;a;Na;a;ya va;[ya;a;a;ma ;
a;h;ta;k+:a;}ya;ya;a 10.1

na mea ;
a;va;duH .sua:=+ga;Na;aH :pra;Ba;vMa na ma;h;SRa;yaH
A;h;ma;a;
a;d;
a;hR :de ;va;a;na;Ma ma;h;Sa;Ra;Na;Ma . ca .sa;vRa;ZaH 10.2

ya;ea ma;a;ma:$a;ma;na;a;
a;dM . ca :vea; a:a l+.ea;k+:ma;he :(;a:=+m,a
A;sMa;mUa;Q.H .sa ma;tyeRa;Sua .sa;vRa;pa;a;pEaH :pra;mua;.cya;tea 10.3

bua; a:;d
;a;Ra;na;ma;sMa;ma;ea;hH [a;ma;a .sa;tyMa d;maH Za;maH
.sua;KMa duH+KMa Ba;va;ea.Y;Ba;a;va;ea Ba;yMa . ca;a;Ba;ya;mea;va . ca 10.4

A;
a;hM ;sa;a .sa;ma;ta;a tua;a;Sf;~ta;pa;e
/ a d;a;nMa ya;Za;ea.Y;ya;ZaH
/ /  Ba;a;va;a BUa;ta;a;na;Ma ma:a O;;va :pxa;Ta;a;gva;Da;aH
Ba;va;a;nta / 10.5

ma;h;SRa;yaH .sa;pta :pUa;veRa . ca;tva;a:=+ea ma;na;va;~ta;Ta;a


ma;;
+a;va;a ma;a;na;sa;a .$a;a;ta;a yea;Sa;Ma l+.ea;k I+.ma;aH :pra:$a;aH 10.6

O;;ta;Ma ;
a;va;BUa; a;tMa ya;ea;gMa . ca ma;ma ya;ea :vea; a:a ta:va;taH
.sa;ea.Y;
a;va;k+:}.pea;na ya;ea;gea;na yua:$ya;tea na;a:a .sMa;Za;yaH 10.7

A;hM .sa;vRa;~ya :pra;Ba;va;ea ma:aH .sa;va :pra;va;tRa;tea


I+. a;ta ma;tva;a Ba:$a;ntea ma;Ma bua;Da;a Ba;a;va;sa;ma;a;nva;ta;aH
/ / 10.

ma;a;./ c/ ca:a;a ma;+ta;pra;a;Na;a ba;ea;Da;ya;ntaH :pa:=+~.pa:=+m,a


k+:Ta;ya;nta;Z.ca ma;Ma ; a;na;tyMa tua;Sya;a;nta / /  . ca .=+ma;a;nta
/ /  . ca 10.9
;
a;va;BUa; a;ta;ya;ea;gaH +ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;;

.tea;Sa;Ma .sa;ta;ta;yua;#ta;a;na;Ma Ba:$a;ta;Ma :pra;a; a;ta;pUa;vRa;k+:m,a


d;d;a;a;ma bua; a:;d
;ya;ea;gMa tMa yea;na ma;a;mua;pa;ya;a;a;nta
/ /  .tea 10.10

.tea;Sa;a;mea;va;a;nua;k+:}.pa;a;TRa;ma;h;ma;a;a;na:$Ma ta;maH
na;a;Za;ya;a;}ya;a;tma;Ba;a;va;~Ta;ea a;a;na;d ;a;pea;na Ba;a;~va;ta;a 10.11

A:$Rua;na o+.va;a;.ca

:pa:=M b.ra; :pa:=M ;Da;a;ma :pa;


a;va:Ma :pa:=+mMa Ba;va;a;n,a
:pua:+:SMa Za;a:(;a;tMa ;
a;d;v.ya;ma;a;
a;d;de ;va;ma:$Ma ;
a;va;Bua;m,a 10.12

A;a;hu;~tva;a;mxa;Sa;yaH .sa;veRa :de ;va;


a;SRa;na;Ra:=+d;~ta;Ta;a
A;a;sa;ta;ea :de ;va;l+.ea v.ya;a;saH .~va;yMa . cEa;va b.ra;va;a;
a;Sa mea 10.13

.sa;vRa;mea;ta;dx ;tMa ma;nyea ya;n}.a;Ma va;d;a;sa :ke+:Za;va


na ;
a;h .tea Ba;ga;va;nv.ya;a;#tM
/ / / / a ;
a;va;du;deR ;va;a na d;a;na;va;aH 10.14

.~va;ya;mea;va;a;tma;na;a;tma;a;nMa :vea;tTa tvMa :pua:+:Sa;ea:a;ma


BUa;ta;Ba;a;va;na BUa;tea;Za :de ;va;de ;va .$a;ga;tpa;tea 10.15

va;#tua;ma;hR ;~ya;Zea;Sea;Na ;
a;d;v.ya;a h:a;a;tma;
a;va;BUa;ta;yaH
ya;a;a;Ba;
a;vRa;BUa; a;ta;a;Ba;l+.eRa;k+:a; a;na;ma;Ma;~tvMa v.ya;a;pya ; a;ta;SF+.a;sa 10.16

k+:TMa ;
a;va;d;a;a;ma;hM ya;ea; a;gMa;~tva;Ma .sa;d;a :pa;a:=+ a;.ca;nta;ya;n,a
:ke+:Sua :ke+:Sua . ca Ba;a;vea;Sua ; a;.ca;ntya;ea.Y;a;sa Ba;ga;va;n}.a;ya;a 10.17

;
a;va;~ta:=e +Na;a;tma;na;ea ya;ea;gMa ;
a;va;BUa; a;tMa . ca .$a;na;a;dR ;na
BUa;yaH k+:Ta;ya txa;a;pta;
/  a;hR (xa+:Nva;ta;ea na;a;a;~ta / / / mea.Y;mxa;ta;m,a 10.1

(ra;a;Ba;ga;va;a;nua;va;a;.ca

h;nta .tea k+:Ta; a;ya;Sya;a;a;ma ;


a;d;v.ya;a h:a;a;tma;
a;va;BUa;ta;yaH
:pra;a;Da;a;nya;taH ku+.+:(rea;SF na;a;~tya;nta;ea ;
a;va;~ta:=+~ya mea 10.19

Sunder Kidambi 56 www.prapatti.com


+ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;; ;
a;va;BUa; a;ta;ya;ea;gaH

A;h;ma;a;tma;a gua;q+.a;ke+:Za .sa;vRa;BUa;ta;a;Za;ya;a;~Ta;taH


///
A;h;ma;a;
a;d;Z.ca ma;DyMa . ca BUa;ta;a;na;a;ma;nta O;;va . ca 10.20

A;a;
a;d;tya;a;na;a;ma;hM ;
a;va;SNua:$ya;eRa; a;ta;Sa;Ma .=+
a;va:=M +Zua;ma;a;n,a
ma:= +a; a;.ca;mRa:+:ta;a;ma;a;sma
/ / / / / na;[a:a;a;Na;a;ma;hM Za;Za;a 10.21

:vea;d;a;na;Ma .sa;a;ma;vea;d;ea.Y;a;sma
/ / / / / :de ;va;a;na;a;ma;a;sma/ / / / / va;a;sa;vaH
I+.a;nd
/ / +ya;a;Na;Ma ma;na;Z.ca;a;a;sma / / / / / BUa;ta;a;na;a;ma;a;sma / / / / / . cea;ta;na;a 10.22

.+:d+a;Na;Ma Za;*:+=+Z.
ca;a;a;sma
/ / / / / ;
a;va:ea;Za;ea ya;[a:=+[a;sa;a;m,a
va;sUa;na;Ma :pa;a;va;k+:Z.ca;a;a;sma / / / / / mea:;H ; a;Za;Ka;a:=+Na;a;ma;h;m,a 10.23

:pa;a;TRa bax ;h;~.pa; a;ta;m,a


:pua:=+ea;Da;sa;Ma . ca mua;K.yMa ma;Ma ;
a;va; a:;d
.sea;na;a;na;a;na;a;ma;hM .~k+:ndH .sa:=+sa;a;ma;a;sma / / / / / .sa;a;ga:=.H 10.24

ma;h;Sa;Ra;Na;Ma Bax ;gua:=+hM ; a;ga:=+a;ma;s}yea;k+:ma;[a:=+m,a


ya;a;a;na;Ma .$a;pa;ya;a;ea.Y;a;sma/ / / / / .~Ta;a;va:=+a;Na;Ma ;
a;h;ma;a;l+.yaH 10.25

A:(;a;tTaH .sa;vRa;vxa;[a;a;Na;Ma :de ;va;Sa;Ra;Na;Ma . ca na;a:=+dH


ga;nDa;va;Ra;Na;Ma ; a;.ca:a:=+TaH ;a;sa:;d
;a;na;Ma k+:
a;pa;l+.ea mua; a;naH 10.26

o+..ccEaH+(ra;va;sa;ma:(;a;a;na;Ma ;
a;va; a:;d
ma;a;ma;mxa;ta;ea;;
+va;m,a
Oe;:=+a;va;tMa ga:$ea;nd+a;Na;Ma na:=+a;Na;Ma . ca na:=+a; a;Da;pa;m,a 10.27

A;a;yua;Da;a;na;a;ma;hM va:$"Ma ;Dea;nUa;na;a;ma;a;sma


/ / / / / k+:a;ma;Dua;k,
:pra:$a;na;Z.ca;a;a;sma
/ / / / / k+:nd;pRaH .sa;pa;Ra;Na;a;ma;a;sma
/ / / / / va;a;sua;
a;k;H 10.2

A;na;nta;Z.ca;a;a;sma
/ / / / / na;a;ga;a;na;Ma va:+:Na;ea ya;a;d;sa;a;ma;h;m,a
;
a;pa;tXa;Na;a;ma;yRa;ma;a . ca;a;a;sma
/ / / / / ya;maH .sMa;ya;ma;ta;a;ma;h;m,a 10.29

:pra;+:a;d;Z.ca;a;a;sma
/ / / / / ;dE ;tya;a;na;Ma k+:a;l:H k+:l+.ya;ta;a;ma;h;m,a
mxa;ga;a;Na;Ma . ca mxa;gea;nd+ea.Y;hM ;vEa;na;tea;ya;Z.ca :pa;a;[a;Na;a;m,a 10.30

www.prapatti.com 57 Sunder Kidambi


;
a;va;BUa; a;ta;ya;ea;gaH +ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;;

/ / / / / .=+a;maH Za;~:a;Bax ;ta;a;ma;h;m,a


:pa;va;naH :pa;va;ta;a;ma;a;sma
Ja;Sa;a;Na;Ma ma;k+.=+Z.ca;a;a;sma / / / / / .~:a;e a;ta;sa;a;ma;a;sma
/ / / / / .$a;a;+:va;a 10.31

.sa;ga;Ra;Na;a;ma;a;
a;d:=+nta;Z.ca ma;DyMa . cEa;va;a;h;ma:$Rua;na
A;Dya;a;tma;
a;va;d;a;a ;
a;va;d;a;a;na;Ma va;a;dH :pra;va;d;ta;a;ma;h;m,a 10.32

A;[a:=+a;Na;a;ma;k+:a:=+ea.Y;a;sma
/ / / / / d;ndH .sa;a;ma;a;a;sa;k+:~ya . ca
A;h;mea;va;a;[a;yaH k+:a;l+.ea ;Da;a;ta;a.Y;hM ;
a;va:(;a;ta;ea;mua;KaH 10.33

mxa;tyuaH .sa;vRa;h:=+Z.ca;a;h;mua;; +va;Z.ca Ba;


a;va;Sya;ta;a;m,a
k
+:a; a;tRaH (ra;a;va;Ra;#:ca na;a:= +a;Na;Ma .smax ; a;ta;meRa;Da;a ;Dxa; a;taH [a;ma;a 10.34

bxa;h;tsa;a;ma ta;Ta;a .sa;a;}:a;Ma ga;a;ya:a;a C+.nd;sa;a;ma;h;m,a


ma;a;sa;a;na;Ma ma;a;gRa;Za;a;Sa;eRa.Y;h;mxa;tUa;na;Ma ku+:sua;ma;a;k+.=.H 10.35

d;au;tMa C+.l+.ya;ta;a;ma;a;sma/ / / / / .tea:$a;~tea:$a;a;~va;na;a;ma;h;m,


// a
.$a;ya;ea.Y;a;sma
/ / / / / v.ya;va;sa;a;ya;ea.Y;a;sma
/ / / / / .sa:vMa .sa:va;va;ta;a;ma;h;m,a 10.36

vxa;SNa;a;na;Ma va;a;sua;de ;va;ea.Y;a;sma


/ / / / / :pa;a;Nq+.va;a;na;Ma ;Da;na;Via;yaH
mua;na;a;na;a;ma;pya;hM v.ya;a;saH k+:va;a;na;a;mua;Za;na;a k+:
a;vaH 10.37

d;Nq+.ea d;ma;ya;ta;a;ma;a;sma / / / / / na;a; a;ta:=+a;sma


/ / / / / ;a:$a;ga;a;Sa;ta;a;m,a
/ / / / / gua;h:a;a;na;Ma a;a;nMa a;a;na;va;ta;a;ma;h;m,a 10.3
ma;Ea;nMa . cEa;va;a;a;sma

ya;.cca;a;
a;pa .sa;vRa;BUa;ta;a;na;Ma ba;a:$Ma ta;d;h;ma:$Rua;na
na ta;d;a;~ta / / / ;
a;va;na;a ya;t~ya;a;n}.a;ya;a BUa;tMa . ca:=+a;.ca:=+m,a 10.39

na;a;nta;ea.Y;a;~ta
/ / / ma;ma ;
a;d;v.ya;a;na;Ma ;
a;va;BUa;ta;a;na;Ma :pa:=+nta;pa
O;;Sa tUa;e +Za;taH :pra;ea;#ta;ea ;
a;va;BUa;tea;
a;vRa;~ta:=+ea ma;ya;a 10.40

ya;d;a;
a;d;BUa; a;ta;ma;tsa:vMa (ra;a;ma;dU;a:$Ra;ta;mea;va va;a
ta:a;de ;va;a;va;ga;.cC tvMa ma;ma .tea:$a;eMa;Za;sMa;Ba;va;m,a 10.41

Sunder Kidambi 58 www.prapatti.com


+ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;; ;
a;va;BUa; a;ta;ya;ea;gaH

A;Ta;va;a ba;hu;nEa;tea;na ;
a;kM a;a;tea;na ta;va;a:$Rua;na
;
a;va;Sf;Bya;a;h;a;ma;dM kx+:t~na;mea;k+:Ma;Zea;na ;a;~Ta;ta;e
/ / /  a .$a;ga;t,a 10.42

+ga;va; +a;ta;a;sUa;pa; a;na;Sa;tsua b.ra;;


a;va;d;a;a;ya;Ma ya;ea;ga;Za;a;~:ea
I+. a;ta (ra;a;ma;;
(ra;a;kx+:SNa;a:$Rua;na;sMa;va;a;de ;
a;va;BUa; a;ta;ya;ea;ga;ea na;a;ma
d;Za;ma;ea.Y;Dya;a;yaH

www.prapatti.com 59 Sunder Kidambi


(ra;aH
(ra;a;ma;tea .=+a;ma;a;nua:$a;a;ya na;maH

;
a;va:(;a:+.pa;d;ZRa;na;ya;ea;gaH
( O;;k+:a;d;Za;ea.Y;Dya;a;yaH )

A:$Rua;na o+.va;a;.ca

ma;d;nua;g{a;h;a;ya :pa:=+mMa gua;h:a;ma;Dya;a;tma;sa;a;Va;ta;m,


/// a
ya:va;ya;ea;#tMa va;.ca;~tea;na ma;ea;h;ea.Y;yMa ;
a;va;ga;ta;ea ma;ma 11.1

Ba;va;a;pya;ya;Ea ;
a;h BUa;ta;a;na;Ma (rua;ta;Ea ;
a;va;~ta:=+Za;ea ma;ya;a
tva:aH k+:ma;l+.pa:a;a;[a ma;a;h;a;t}ya;ma;
a;pa . ca;a;v.ya;ya;m,a 11.2

O;;va;mea;ta;d;a;Ta;a;tTa tva;ma;a;tma;a;nMa :pa:=+mea:(;a:=


d+Sfu;a;ma;.cC+.a;a;ma .tea .+.pa;mEa:(;a:=M :pua:+:Sa;ea:a;ma 11.3

ma;nya;sea ya;
a;d ta;.cC+.#yMa ma;ya;a d+Sfu;a;ma; a;ta :pra;Ba;ea
ya;ea;gea:(;a:= ta;ta;ea mea tvMa d;ZRa;ya;a;tma;a;na;ma;v.ya;ya;m,a 11.4

(ra;a;Ba;ga;va;a;nua;va;a;.ca

:pa;Zya mea :pa;a;TRa .+.pa;a; a;Na Za;ta;Za;ea.Y;Ta .sa;h;~:a;ZaH


na;a;na;a;
a;va;Da;a; a;na ;
a;d;v.ya;a; a;na na;a;na;a;va;Na;Ra;kx+:ta;a; a;na . ca 11.5

:pa;Zya;a;
a;d;tya;a;nva;sUa;n{ua;d+a;na;a:(;a;na;Ea ma:+:ta;~ta;Ta;a
ba;hU;nya;dx ;Sf;pUa;va;Ra; a;Na :pa;Zya;a;Z.ca;ya;Ra; a;Na Ba;a:=+ta 11.6

I+.hE;k+:~TMa .$a;ga;tkx+:t~nMa :pa;Zya;a;d;a .sa;.ca:=+a;.ca:=+m,a


ma;ma :de ;he gua;q+.a;ke+:Za ya;.cca;a;nya;d, d+Sfu;a;ma;.cC+.a;sa 11.7

na tua ma;Ma Za;#ya;sea d+Sfu;ma;nea;nEa;va .~va;.ca;[ua;Sa;a


;
a;d;v.yMa d;d;a;a;ma .tea . ca;[uaH :pa;Zya mea ya;ea;ga;mEa:(;a:=+m,a 11.
;
a;va:(;a:+.pa;d;ZRa;na;ya;ea;gaH +ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;;

.sa;Via;ya o+.va;a;.ca

O;;va;mua;#tva;a ta;ta;ea .=+a:$a;n}.a;h;a;ya;ea;gea:(;a:=+ea h;a:=.H


d;ZRa;ya;a;ma;a;sa :pa;a;Ta;Ra;ya :pa:=+mMa .+.pa;mEa:(;a:=+m,a 11.9

A;nea;k+:va;#+a;na;ya;na;ma;nea;k+:a;; u +ta;d;ZRa;na;m,a
A;nea;k+:
a;d;v.ya;a;Ba:=+NMa ;
a;d;v.ya;a;nea;k+:ea;d;a;ta;a;yua;Da;m,a 11.10

;
a;d;v.ya;ma;a;ya;a;}ba:=+Da:=M ;
a;d;v.ya;ga;nDa;a;nua;le+.pa;na;m,a
.sa;va;Ra;Z.ca;yRa;ma;yMa :de ;va;ma;na;ntMa ;
a;va:(;a;ta;ea;mua;Ka;m,a 11.11

;
a;d;
a;va .sUa;yRa;sa;h;~:a;~ya
Ba;vea;d;au;ga;pa;du;a;tTa;ta;a
//
ya;
a;d Ba;aH .sa;dx ;Za;a .sa;a .~ya;a;; +a;sa;~ta;~ya ma;h;a;tma;naH 11.12

ta:Ea;k+:~TMa .$a;ga;tkx+:t~nMa :pra;


a;va;Ba;#ta;ma;nea;k+:Da;a
A;pa;Zya;e +va;de ;va;~ya Za:= +a;=e :pa;a;Nq+.va;~ta;d;a 11.13

ta;taH .sa ;
a;va;sma;ya;a;
a;va;Sf;ea &+.Sf:=+ea;ma;a ;Da;na;Via;yaH
:pra;Na;}ya ; a;Za:=+sa;a :de ;vMa kx+:ta;a;Via; a;l+=+Ba;a;Sa;ta 11.14

A:$Rua;na o+.va;a;.ca

:pa;Zya;a;a;ma :de ;va;Ma;~ta;va :de ;va :de ;he


.sa;va;a;~ta;Ta;a BUa;ta;
a;va;Zea;Sa;sa;*:+.
a;n,a
b.ra;;a;Na;ma;a;ZMa k+:ma;l+.a;sa;na;~TMa
+.Sa;Ma;Z.ca .sa;va;Ra;nua:=+ga;Ma;Z.ca ;
a;d;v.ya;a;n,a 11.15

A;nea;k+:ba;a;hU;d:=+va;#+a;nea:Ma
:pa;Zya;a;a;ma tva;Ma .sa;vRa;ta;ea.Y;na;nta:+.pa;m,a
na;a;ntMa na ma;DyMa na :pua;na;~ta;va;a;
a;dM
:pa;Zya;a;a;ma ;
a;va:(;ea:(;a:= ;
a;va:(;a:+.pa 11.16

;
a;k+.=+a; a;f;nMa ga;
a;d;nMa . ca;
a;k+:NMa . ca
.tea:$a;ea:=+a; a;ZMa .sa;vRa;ta;ea d ;a;a;pta;ma;nta;m,
/ a

Sunder Kidambi 62 www.prapatti.com


+ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;; ;
a;va:(;a:+.pa;d;ZRa;na;ya;ea;gaH

:pa;Zya;a;a;ma tva;Ma du; a;nRa:= +a;[yMa .sa;ma;nta;a;d,


d ;a;pta;a;na;l+.a;kR+:d;au; a;ta;ma;pra;mea;ya;m,a 11.17

tva;ma;[a:=M :pa:=+mMa :vea;


a;d;ta;v.yMa
tva;ma;~ya ;
a;va:(;a;~ya :pa:=M ; a;na;Da;a;na;m,a
tva;ma;v.ya;yaH Za;a:(;a;ta;Da;mRa;ga;ea;pta;a
.sa;na;a;ta;na;~tvMa :pua:+:Sa;ea ma;ta;ea mea 11.1

A;na;a;
a;d;ma;Dya;a;nta;ma;na;nta;va;a;yRa;m,a
A;na;nta;ba;a;hMu Za; a;Za;sUa;yRa;nea:a;m,a
:pa;Zya;a;a;ma tva;Ma d ;a;pta;hu;ta;a;Za;va;#+Ma
.~va;tea:$a;sa;a ;
a;va:(;a;a;ma;dM ta;pa;nta;m,a 11.19

d;a;a;va;a;pxa; a;Ta;v.ya;ea;a:=+d;ma;nta:=M ;
a;h
v.ya;a;ptMa tva;yEa;ke+:na ;
a;d;Za;Z.ca .sa;va;RaH
dx ;Sf;a;;
u +tMa .+.pa;mua;g{Ma ta;vea;dM
l+.ea;k+.a;yMa :pra;v.ya; a;Ta;tMa ma;h;a;tma;n,a 11.20

A;ma;a ;
a;h tva;Ma .sua:=+sa;*:+. a ;
a;va;Za;a;nta
//
 +a;ta;aH :pra;a;Via;l+.ya;ea gxa;Na;a;nta
:ke+: a;.ca;; //
.~va;~ta;a;tyua;#tva;a ma;h;
a;SRa;a;sa:;d ;sa;*:+.
aH
.~tua;va;a;nta
/ /  tva;Ma .~tua; a;ta;a;BaH :pua;Sk+:l+.a;a;BaH 11.21

.+:d+a;
a;d;tya;a va;sa;va;ea yea . ca .sa;a;Dya;a
;
a;va:(;ea;a:(;a;na;Ea ma:+:ta;Z.ca;ea;Sma;pa;a;Z.ca
ga;nDa;vRa;ya;[a;a;sua:=+a;sa:;d ;sa;*:+.
a
va;a;[a;ntea tva;Ma ;
a;va;a;sma;ta;a;Z.
/ / / / / cEa;va .sa;veRa 11.22

.+.pMa ma;h:ea ba;hu;va;#+a;nea:Ma


ma;h;a;ba;a;h;ea ba;hu;ba;a;hU:+:pa;a;d;m,a
ba;hU;d:=M ba;hu;dM ;Sf";a;k+.=+a;lM
dx ;Sf;a l+.ea;k+:aH :pra;v.ya; a;Ta;ta;a;~ta;Ta;a;h;m,a 11.23

www.prapatti.com 63 Sunder Kidambi


;
a;va:(;a:+.pa;d;ZRa;na;ya;ea;gaH +ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;;

na;BaH+~.pxa;ZMa d ;a;pta;ma;nea;k+:va;Na
v.ya;a:a;a;na;nMa d ;a;pta;
a;va;Za;a;l+.nea:a;m,a
dx ;Sf;a ;
a;h tva;Ma :pra;v.ya; a;Ta;ta;a;nta:=+a;tma;a
;Dxa; a;tMa na ;
a;va;nd;a;a;ma Za;mMa . ca ;
a;va;SNa;ea 11.24

dM ;Sf";a;k+.=+a;l+.a; a;na . ca .tea mua;Ka;a; a;na


dx ;SfE;va k+:a;l+.a;na;l+.sa; a;a;Ba;a; a;na
;
a;d;Za;ea na .$a;a;nea na l+.Bea . ca Za;mRa
:pra;sa;a;d :de ;vea;Za .$a;ga; a;a;va;a;sa 11.25

A;ma;a . ca tva;Ma ;Dax ;ta:=+a;Sf";~ya :pua:a;aH


.sa;veRa .sa;hE ;va;a;va; a;na;pa;a;l+.sa;*:
E :H
Ba;a;Sma;ea d+ea;NaH .sUa;ta;pua:a;~ta;Ta;a;sa;Ea
.sa;h;a;sma;d ;a;yEa:=+
a;pa ya;ea;Da;mua;K.yEaH 11.26

va;#+a;a; a;Na .tea tva:=+ma;a;Na;a ;


a;va;Za;a;nta //
dM ;Sf";a;k+.=+a;l+.a; a;na Ba;ya;a;na;k+:a; a;na
d;Za;na;a;nta:=e +Sua
:ke+: a;.ca;
a;d;l+.+;a;a
.sa;ndx ;Zya;ntea . cUa; a;NRa;tEa:+.a;ma;a;*:
E :H 11.27

ya;Ta;a na;d ;a;na;Ma ba;h;va;ea.Y;}bua;vea;ga;aH


.sa;mua;d+mea;va;a;a;Ba;mua;Ka;a d+va;a;nta
//
ta;Ta;a ta;va;a;ma;a na:=+l+.ea;k+:va;a:=+a
;
a;va;Za;a;nta
/ /  va;#+a;a;Nya;a;Ba;
a;va:$va;l+.a;nta
/ /  11.2

ya;Ta;a :pra;d ;a;ptMa .$va;l+.nMa :pa;ta;*:+.


a
/ /  na;a;Za;a;ya .sa;max :;d
;
a;va;Za;a;nta ;vea;ga;aH
ta;TEa;va na;a;Za;a;ya ;
a;va;Za;a;nta
/ /  l+.ea;k+:aH
ta;va;a;
a;pa va;#+a;a; a;Na .sa;mxa:;d
;vea;ga;aH 11.29

le+. a;l+.h:a;sea g{a;sa;ma;a;naH .sa;ma;nta;a;t,a


l+.ea;k+:a;nsa;ma;g{a;a;nva;d;nEa:$vRa;l+. a;;
.H

Sunder Kidambi 64 www.prapatti.com


+ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;; ;
a;va:(;a:+.pa;d;ZRa;na;ya;ea;gaH

.tea:$a;ea;a;Ba:=+a;pUa;yRa .$a;ga;tsa;ma;g{Ma
Ba;a;sa;~ta;va;ea;g{a;aH :pra;ta;pa;a;nta
/ /  ;
a;va;SNa;ea 11.30

A;a;K.ya;a;
a;h mea k+:ea Ba;va;a;nua;g{a:+.pa;ea
na;ma;ea.Y;~tua .tea :de ;va;va:= :pra;sa;a;d
;
a;va;a;a;tua;a;ma;.cC+.a;a;ma Ba;va;nta;ma;a;dM;a
na ;
a;h :pra:$a;a;na;a;a;ma ta;va :pra;vax ; a:a;m,a 11.31

(ra;a;Ba;ga;va;a;nua;va;a;.ca

/ / / / / l+.ea;k+:[a;ya;kx+:tpra;vxa:;d
k+:a;l+.ea.Y;a;sma ;ea
l+.ea;k+:a;nsa;ma;a;h;tRua;a;ma;h :pra;vxa:aH
+.tea.Y;
a;pa tva;Ma na Ba;
a;va;Sya;a;nta
/ /  .sa;veRa
yea.Y;va;a;~Ta;ta;aH
/// :pra;tya;na;a;ke+:Sua ya;ea;Da;aH 11.32

ta;sma;a:va;mua; a:a;SF ya;Za;ea l+.Ba;~va


.=+a:$yMa .sa;mxa:;d
;a:$a;tva;a Za:Ua;n,a Bua.*+. ;m,a
ma;yEa;vEa;tea ; a;na;h;ta;aH :pUa;vRa;mea;va
; a;na;a;ma:a;ma;a:Ma Ba;va .sa;v.ya;sa;a; a;.ca;n,a 11.33

d+ea;NMa . ca Ba;a;SmMa . ca .$a;ya;d+TMa . ca


k+:Na ta;Ta;a;nya;a;na;
a;pa ya;ea;Da;va;a:=+a;n,a
ma;ya;a h;ta;Ma;~tvMa .$a;
a;h ma;a;v.ya; a;Ta;SF+.a
yua;Dya;~va .$ea;ta;a;a;sa .=+Nea .sa;pa;a;a;n,a 11.34

.sa;Via;ya o+.va;a;.ca

O;;ta;.cC"u+.tva;a va;.ca;nMa :ke+:Za;va;~ya


kx+:ta;a;Via; a;l+.veRa;pa;ma;a;naH ;
a;k+.=+a;f;a
na;ma;~kx+:tva;a BUa;ya O;;va;a;h kx+:SNMa
.sa;ga;+dM Ba;a;ta;Ba;a;taH :pra;Na;}ya 11.35

www.prapatti.com 65 Sunder Kidambi


;
a;va:(;a:+.pa;d;ZRa;na;ya;ea;gaH +ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;;

A:$Rua;na o+.va;a;.ca

.~Ta;a;nea &+.Sa;a;ke+:Za ta;va :pra;k


+:a;tya;Ra
.$a;ga;tpra;&+.Sya;tya;nua:=;$ya;tea . ca
.=+[a;Ma;a;sa Ba;a;ta;a; a;na ;
a;d;Za;ea d+va;a;nta
//
.sa;veRa na;ma;~ya;a;nta ;sa;*:+.
/ /  . ca ;a;sa:;d aH 11.36

k+:sma;a;.cca .tea na na;mea:=+n}.a;h;a;tma;n,a


ga:= +a;ya;sea b.ra;;Na;ea.Y;pya;a;
a;d;k+.eRa
A;na;nta :de ;vea;Za .$a;ga; a;a;va;a;sa
tva;ma;[a:=M .sa;d;sa:a;tpa:=M ya;t,a 11.37

tva;ma;a;
a;d;de ;vaH :pua:+:SaH :pua:=+a;NaH
tva;ma;~ya ;
a;va:(;a;~ya :pa:=M ; a;na;Da;a;na;m,a
:vea:a;a;a;sa :vea;dM;a . ca :pa:=M . ca ;Da;a;ma
tva;ya;a ta;tMa ;
a;va:(;a;ma;na;nta:+.pa 11.3
a:+:NaH Za;Za;a;*::H
va;a;yua;yRa;ma;ea.Y; a;+;a;vR
:pra:$a;a;pa; a;ta;~tvMa :pra;
a;pa;ta;a;ma;h;Z.ca
na;ma;ea na;ma;~tea.Y;~tua .sa;h;~:a;k x +:tvaH
:pua;na;Z.ca BUa;ya;ea.Y;
a;pa na;ma;ea na;ma;~tea 11.39

na;maH :pua:=+~ta;a;d;Ta :pxa;SF+.ta;~tea


na;ma;ea.Y;~tua .tea .sa;vRa;ta O;;va .sa;vRa
A;na;nta;va;a;ya;Ra;a;ma;ta;
a;va;k+:ma;~tvMa
.sa;va .sa;ma;a;pa;ea;
a;Sa ta;ta;ea.Y;a;sa .sa;vRaH 11.40

.sa;Kea; a;ta ma;tva;a :pra;sa;BMa ya;du;#tMa


:he kx+:SNa :he ya;a;d;va :he .sa;Kea; a;ta
A:$a;a;na;ta;a ma;
a;h;ma;a;nMa ta;vea;dM
ma;ya;a :pra;ma;a;d;a;tpra;Na;yea;na va;a.Y;
a;pa 11.41

Sunder Kidambi 66 www.prapatti.com


+ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;; ;
a;va:(;a:+.pa;d;ZRa;na;ya;ea;gaH

ya;.cca;a;va;h;a;sa;a;TRa;ma;sa;tkx+:ta;ea.Y;a;sa
;
a;va;h;a:=+Za;yya;a;sa;na;Ba;ea:$a;nea;Sua
O;;k+:ea.Y;Ta;va;a;pya;.cyua;ta ta;tsa;ma;[Ma
ta;t[a;a;ma;yea tva;a;ma;h;ma;pra;mea;ya;m,a 11.42

;
a;pa;ta;a;a;sa l+.ea;k+:~ya . ca:=+a;.ca:=+~ya
tva;ma;~ya :pUa:$ya;Z.ca gua:+:gRa:= +a;ya;a;n,a
na tva;tsa;ma;ea.Y;~tya;Bya; a;Da;k;H ku+:ta;ea.Y;nya;ea
l+.ea;k+.a;yea.Y;pya;pra; a;ta;ma;pra;Ba;a;va 11.43

ta;sma;a;tpra;Na;}ya :pra; a;Na;Da;a;ya k+:a;yMa


:pra;sa;a;d;yea tva;a;ma;h;ma;a;Za;ma;a;qa;m,a
;
a;pa;tea;va :pua:a;~ya .sa;Kea;va .sa;K.yuaH
;
a;pra;yaH ;
a;pra;ya;a;ya;a;hR ;a;sa :de ;va .sa;ea;Qu+m,a 11.44

A;dx ;Sf;pUa;va &+.


a;Sa;ta;ea.Y;a;sma
/ / / / / dx ;Sf;a
Ba;yea;na . ca :pra;v.ya; a;Ta;tMa ma;na;ea mea
ta;de ;va mea d;ZRa;ya :de ;va .+.pMa
:pra;sa;a;d :de ;vea;Za .$a;ga; a;a;va;a;sa 11.45

;
a;k+.=+a; a;f;nMa ga;
a;d;nMa . ca;k+:h;~tMa
I+..cC+.a;a;ma tva;Ma d+Sfu;ma;hM ta;TEa;va
.tea;nEa;va .+.pea;Na . ca;tua;BRua:$ea;na
.sa;h;~:a;ba;a;h;e
a Ba;va ;
a;va:(;a;mUa;teRa 11.46

(ra;a;Ba;ga;va;a;nua;va;a;.ca

ma;ya;a :pra;sa;ea;na ta;va;a:$Rua;nea;dM


.+.pMa :pa:=M d; a;ZRa;ta;ma;a;tma;ya;ea;ga;a;t,a
.tea:$a;ea;ma;yMa ;
a;va:(;a;ma;na;nta;ma;a;dM;a
ya;n}.ea tva;d;nyea;na na dx ;Sf;pUa;vRa;m,a 11.47

www.prapatti.com 67 Sunder Kidambi


;
a;va:(;a:+.pa;d;ZRa;na;ya;ea;gaH +ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;;

na :vea;d ya;a;a;Dya;ya;nEa;nRa d;a;nEaH


na . ca ;
a;k+:ya;a;a;Ba;nRa ta;pa;ea;a;Ba:+:g{EaH
O;;vMa:+.paH Za;#ya A;hM nxa;l+.ea;ke
d+SfMu tva;d;nyea;na ku+.+:pra;va;a:= 11.4

ma;a .tea v.ya;Ta;a ma;a . ca ;


a;va;mUa;Q+Ba;a;va;ea
dx ;Sf;a .+.pMa ;Ga;ea:=+ma;a;dx :*+;;me
a;d;m,a
v.ya;pea;ta;Ba;aH :pra;a;ta;ma;na;aH :pua;na;~tvMa
ta;de ;va mea .+.pa;a;ma;dM :pra;pa;Zya 11.49

.sa;Via;ya o+.va;a;.ca

I+.tya:$Rua;nMa va;a;sua;de ;va;~ta;Ta;ea;#tva;a


.~va;kM .+.pMa d;ZRa;ya;a;ma;a;sa BUa;yaH
A;a:(;a;a;sa;ya;a;ma;a;sa . ca Ba;a;ta;mea;nMa
BUa;tva;a :pua;naH .sa;Ea;}ya;va;pua;mRa;h;a;tma;a 11.50

A:$Rua;na o+.va;a;.ca

dx ;Sfe;dM ma;a;nua;SMa .+.pMa ta;va .sa;Ea;}yMa .$a;na;a;dR ;na


/ / / / / .sMa;vxa:aH .sa;.cea;ta;aH :pra;kx+: a;tMa ga;taH 11.51
I+.d;a;na;a;ma;a;sma

(ra;a;Ba;ga;va;a;nua;va;a;.ca

.sua;du;dR ;ZRa;a;ma;dM .+.pMa dx ;Sf;va;a;na;a;sa ya;n}.a;ma


:de ;va;a A;pya;~ya .+.pa;~ya ; a;na;tyMa d;ZRa;na;k+:a; a:*:+. NaH 11.52

na;a;hM :vea;dE ;nRa ta;pa;sa;a na d;a;nea;na na . cea:$ya;ya;a


Za;#ya O;;vMa;
a;va;Da;ea d+SfMu dx ;Sf;va;a;na;a;sa ma;Ma ya;Ta;a 11.53

Ba;#tya;a tva;na;nya;ya;a Za;#ya A;h;mea;vMa;


a;va;Da;ea.Y:$Rua;na
a;a;tMua d+SfMu . ca ta;tvea;na :pra;vea;SfMu . ca :pa:=+nta;pa 11.54

Sunder Kidambi 68 www.prapatti.com


+ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;; ;
a;va:(;a:+.pa;d;ZRa;na;ya;ea;gaH

ma;tk+:mRa;kx+:n}.a;tpa:=+ma;ea ma;; +#taH .sa;*:+.


va;a:$Ra;taH
; a;na;vERa:=.H .sa;vRa;BUa;tea;Sua yaH .sa ma;a;mea; a;ta :pa;a;Nq+.va 11.55

+ga;va; +a;ta;a;sUa;pa; a;na;Sa;tsua b.ra;;


a;va;d;a;a;ya;Ma ya;ea;ga;Za;a;~:ea
I+. a;ta (ra;a;ma;;
(ra;a;kx+:SNa;a:$Rua;na;sMa;va;a;de ;
a;va:(;a:+.pa;d;ZRa;na;ya;ea;ga;ea na;a;ma
O;;k+:a;d;Za;ea.Y;Dya;a;yaH

www.prapatti.com 69 Sunder Kidambi


(ra;aH
(ra;a;ma;tea .=+a;ma;a;nua:$a;a;ya na;maH

Ba;a;#ta;ya;e
/ / / /  a;gaH
( d;a;d;Za;ea.Y;Dya;a;yaH )

A:$Rua;na o+.va;a;.ca

O;;vMa .sa;ta;ta;yua;#ta;a yea Ba;#ta;a;~tva;Ma :pa;yRua;pa;a;sa;tea


yea . ca;a;pya;[a:=+ma;v.ya;#tMa .tea;Sa;Ma :ke ya;ea;ga;
a;va:a;ma;aH 12.1

(ra;a;Ba;ga;va;a;nua;va;a;.ca

ma;yya;a;vea;Zya ma;na;ea yea ma;Ma ; a;na;tya;yua;#ta;a o+.pa;a;sa;tea


(ra:;d
;ya;a :pa:=+ya;ea;pea;ta;aH .tea mea yua;#ta;ta;ma;a ma;ta;aH 12.2

yea tva;[a:=+ma; a;na;deR ;ZyMa A;v.ya;#tMa :pa;yRua;pa;a;sa;tea


.sa;vRa:a;ga;ma; a;.ca;ntya;Vca kU+:f;~TMa A;.ca;l+.nDrua;va;m,a 12.3

.sa; a;a;ya;}yea;a;nd / / +ya;g{a;a;mMa .sa;vRa:a .sa;ma;bua:;d


;yaH
.tea :pra;a;pau ;va;a;nta
/ /  ma;a;mea;va .sa;vRa;BUa;ta;
a;h;tea .=+ta;aH 12.4

#le+.Za;ea.Y; a;Da;k+:ta:=+~tea;Sa;Ma A;v.ya;#ta;a;sa;#ta;.cea;ta;sa;a;m,a


A;v.ya;#ta;a;
a;h ga; a;ta;dRu H+KMa :de ;h;va; a;;
;=+va;a;pya;tea 12.5

yea tua .sa;va;Ra; a;Na k+:ma;Ra; a;Na ma; a;ya .sa;ya;~ya ma;tpa:=.H
A;na;nyea;nEa;va ya;ea;gea;na ma;Ma ;Dya;a;ya;nta o+.pa;a;sa;tea 12.6

;ta;Ra max ;tyua;sMa;sa;a:=+sa;a;ga:=+a;t,a


.tea;Sa;a;ma;hM .sa;mua:;d
Ba;va;a;a;ma na ; a;.ca:=+a;tpa;a;TRa ma;yya;a;vea; a;Za;ta;.cea;ta;sa;a;m,a 12.7

ma;yyea;va ma;na A;a;Da;t~va ma; a;ya bua; a:;d


M ; a;na;vea;Za;ya
; a;na;va;a;sa;Sya;a;sa ma;yyea;va A;ta +:Dva na .sMa;Za;yaH 12.
Ba;a;#ta;ya;e
/ / / /  a;gaH +ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;;

A;Ta ; a;.ca:Ma .sa;ma;a;Da;a;tMua na Za;#na;ea;


a;Sa ma; a;ya ;a;~Ta:=+m,
/// a
A;Bya;a;sa;ya;ea;gea;na ta;ta;ea ma;a;a;ma;.cC+.a;ptMua ;Da;na;Via;ya 12.9

A;Bya;a;sea.Y;pya;sa;ma;Ta;eRa.Y;a;sa ma;tk+:mRa;pa:=+ma;ea Ba;va


ma;d;TRa;ma;
a;pa k+:ma;Ra; a;Na ku+:vRa;a;nsa;
/ / / / a:;d
;ma;va;a;p~ya;a;sa 12.10

A;TEa;ta;d;pya;Za;#ta;ea.Y;a;sa k+:tua ma;d;a;ea;ga;ma;a; a;(ra;taH


.sa;vRa;k+:mRa;P+.l+.tya;a;gMa ta;taH ku+. ya;ta;a;tma;va;a;n,a 12.11

(rea;ya;ea ;
a;h a;a;na;ma;Bya;a;sa;a;ja;a;na;a:;d
a;a;nMa ;
a;va; a;Za;Sya;tea
;Dya;a;na;a;tk+:mRa;P+.l+.tya;a;ga;~tya;a;ga;a;.cC+.a;a;nta:=+na;nta:=+m,
// a 12.12

A;de;Sf;a .sa;vRa;BUa;ta;a;na;Ma mEa:aH k+.+:Na O;;va . ca


; a;na;mRa;ma;ea ; a;na:=+h;*:+.
a:=.H .sa;ma;duH+Ka;sua;KaH [a;ma;a 12.13

.sa;ntua;SfH .sa;ta;tMa ya;ea;ga;a ya;ta;a;tma;a dx ;Q+ a;na;Z.ca;yaH


ma;yya;
a;pRa;ta;ma;na;ea;bua; a:;d
;ya;eRa ma;;
+#taH .sa mea ;
a;pra;yaH 12.14

ya;sma;a;a;ea;
a;d:$a;tea l+.ea;k+:ea l+.ea;k+:a;a;ea;
a;d:$a;tea . ca yaH
h;Sa;Ra;ma;SRa;Ba;ya;ea;de;gEa;mRua;#ta;ea yaH .sa . ca mea ;
a;pra;yaH 12.15

A;na;pea;[aH Zua; a;.ca;dR ;[a o+.d;a;sa;a;na;ea ga;ta;v.ya;TaH


.sa;va;Ra:=+}Ba;pa;a:=+tya;a;ga;a ya;ea ma;;
+#taH .sa mea ;
a;pra;yaH 12.16

ya;ea na &+.Sya; a;ta na :de;a;Sf /  na Za;ea;.ca; a;ta na k+:a:*:+.


a;ta
Zua;Ba;a;Zua;Ba;pa;a:=+tya;a;ga;a Ba;a;#ta;ma;a;nyaH
//// .sa mea ;
a;pra;yaH 12.17

.sa;maH Za:a;Ea . ca ;a;ma:ea . ca ta;Ta;a ma;a;na;a;pa;ma;a;na;ya;eaH


Za;a;ta;ea;SNa;sua;Ka;duH+Kea;Sua .sa;maH .sa;*:+.

a;va;va;a:$Ra;taH 12.1

tua;ya; a;na;nd;a;~tua; a;ta;ma;ERa;na;a .sa;ntua;Sf;ea yea;na :ke+:na; a;.ca;t,a


A; a;na;ke+:taH ;a;~Ta:=+ma;
/// a;ta;BRa;a;#ta;ma;a;n}
//// .ea ;
a;pra;ya;ea na:=.H 12.19

Sunder Kidambi 72 www.prapatti.com


+ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;; Ba;a;#ta;ya;e
/ / / /  a;gaH

yea tua ;Da;}ya;Ra;mxa;ta;a;ma;dM ya;Ta;ea;#tMa :pa;yRua;pa;a;sa;tea


(ra;+Da;a;na;a ma;tpa:=+ma;a Ba;#ta;a;~tea.Y;ta;a;va mea ;
a;pra;ya;aH 12.20

+ga;va; +a;ta;a;sUa;pa; a;na;Sa;tsua b.ra;;


a;va;d;a;a;ya;Ma ya;ea;ga;Za;a;~:ea
I+. a;ta (ra;a;ma;;
(ra;a;kx+:SNa;a:$Rua;na;sMa;va;a;de Ba;a;#ta;ya;e
/ / / /  a;ga;ea na;a;ma
d;a;d;Za;ea.Y;Dya;a;yaH

www.prapatti.com 73 Sunder Kidambi


(ra;aH
(ra;a;ma;tea .=+a;ma;a;nua:$a;a;ya na;maH

[ea:a;[ea:a;a;
a;va;Ba;a;ga;ya;ea;gaH
( a;ya;ea;d;Za;ea.Y;Dya;a;yaH )

(ra;a;Ba;ga;va;a;nua;va;a;.ca

I+.dM Za:= +a:=M k+:Ea;ntea;ya [ea:a;a;ma;tya;a;Ba;Da;a;ya;tea


O;;ta;d;a;ea :vea; a:a tMa :pra;a;huH [ea:a;a I+. a;ta ta;
a;d;dH 13.1

[ea:a;Ma . ca;a;
a;pa ma;Ma ;
a;va; a:;d
.sa;vRa;[ea:ea;Sua Ba;a:=+ta
[ea:a;[ea:a;a;ya;ea;a;Ra;nMa ya:a;ja;a;nMa ma;tMa ma;ma 13.2

ta;t[ea:Ma ya;.cca ya;a;dx ;#:ca ya;


a;d;k+:a;a:= ya;ta;Z.ca ya;t,a
.sa . ca ya;ea ya;tpra;Ba;a;va;Z.ca ta;tsa;ma;a;sea;na mea (ax +:Nua 13.3

+.
a;Sa;a;Ba;bRa;hu;Da;a ga;a;tMa C+.nd;ea;a;Ba;
a;vRa;
a;va;DEaH :pxa;Ta;k,
b.ra;;sUa:a;pa;dE ;Z.cEa;va :he ;tua;ma; a;;
+
a;vRa; a;na;a;Z.
/ / / ca;tEaH 13.4

ma;h;a;BUa;ta;a;nya;h;*:+.
a:=+ea bua; a:;d
:=+v.ya;#ta;mea;va . ca
I+.a;nd
/ / +ya;a; a;Na d;ZEa;kM . ca :pa;Vca . cea;a;nd / / +ya;ga;ea;.ca:=+aH 13.5

I+..cC+.a :de;SaH .sua;KMa duH+KMa .sa;*:+.


a;ta;Z.cea;ta;na;a ;Dxa; a;taH
O;;ta;t[ea:Ma .sa;ma;a;sea;na .sa;
a;va;k+:a:=+mua;d;a;&+.ta;m,a 13.6

A;ma;a; a;na;tva;ma;d;a;}Ba;tva;ma;

//// a;hM ;sa;a [a;a;a;nta:=+a:$R


// a;va;m,a
A;a;.ca;a;ya;eRa;pa;a;sa;nMa Za;Ea;.cMa .~TEa;yRa;ma;a;tma;
a;va; a;na;g{a;hH 13.7

/ / +ya;a;TeRa;Sua ;vEa:=+a;gya;ma;na;h;*:+.
I+.a;nd a:= O;;va . ca
.$a;n}.a;mxa;tyua:$a:=+a;v.ya;a; a;Da;duH+Ka;d;ea;Sa;a;nua;d;ZRa;na;m,a 13.

A;sa;a;#ta:=+na;
//// a;Ba;Sva;*::H
:pua:a;d;a:=+gxa;h;a;
a;d;Sua
; a;na;tyMa . ca .sa;ma; a;.ca:a;tva;a;ma;Sf;a; a;na;Sf;ea;pa;pa; a:a;Sua 13.9
[ea:a;[ea:a;a;
a;va;Ba;a;ga;ya;ea;gaH +ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;;

ma; a;ya . ca;a;na;nya;ya;ea;gea;na Ba;a;#ta:=+v.


/ / / /  ya;a;Ba;.ca;a;a:=+Na;a
;
a;va;
a;va;#ta;de ;Za;sea;
a;va;tva;ma:=+ a;ta:$Ra;na;sMa;sa;
a;d 13.10

A;Dya;a;tma;a;a;na; a;na;tya;tvMa ta:va;a;a;na;a;TRa;d;ZRa;na;m,a


O;;ta;ja;a;na;a;ma; a;ta :pra;ea;#ta;ma;a;a;nMa ya;d;ta;ea.Y;nya;Ta;a 13.11

ea;yMa ya:a;tpra;va;[ya;a;a;ma ya;ja;a;tva;a.Y;mxa;ta;ma;Znua;tea


A;na;a;
a;d;ma;tpa:=M b.ra; na .sa:a;a;a;sa;du;.cya;tea 13.12

.sa;vRa;taH :pa;a; a;Na;pa;a;dM ta;tsa;vRa;ta;ea.Y;a;[a; a;Za:=+ea;mua;Ka;m,a


.sa;vRa;taH (rua; a;ta;ma;l+.ea;ke .sa;vRa;ma;a;vxa;tya ; a;ta;SF+. a;ta 13.13

.sa;veRa;a;nd
/ / +ya;gua;Na;a;Ba;a;sMa .sa;veRa;a;nd
/ / +ya;
a;va;va;a:$Ra;ta;m,a
A;sa;#tMa .sa;vRa;Bxa;.ccEa;va ; a;na;gRua;NMa gua;Na;Ba;ea;#txa . ca 13.14

ba;
a;h:=+nta;Z.ca BUa;ta;a;na;a;ma;.ca:=M . ca:=+mea;va . ca
.sUa;[ma;tva;a:a;d;
a;va;ea;yMa dU:=+~TMa . ca;a;a;nta;k
/ /  e . ca ta;t,a 13.15

A;
a;va;Ba;#tMa . ca BUa;tea;Sua ;
a;va;Ba;#ta;a;ma;va . ca ;a;~Ta;ta;m,
/// a
BUa;ta;Ba;tRxa . ca ta;jea;yMa g{a;a;sa;SNua :pra;Ba;
a;va;SNua . ca 13.16

.$ya;ea; a;ta;Sa;a;ma;
a;pa ta:ya;ea; a;ta;~ta;ma;saH :pa:=+mua;.cya;tea
a;a;nMa ea;yMa a;a;na;ga;}yMa &+.
a;d .sa;vRa;~ya ;
a;va;a;SF+.
/ ta;m,a 13.17

I+. a;ta [ea:Ma ta;Ta;a a;a;nMa ea;yMa . ca;ea;#tMa .sa;ma;a;sa;taH


ma;; +a;va;a;ya;ea;pa;pa;d;a;tea 13.1
+#ta O;;ta;
a;d;a;a;ya ma;;

:pra;kx+: a;tMa :pua:+:SMa . cEa;va ;


a;va;d;a;na;a;
a;d o+.Ba;a;va;
a;pa
;
a;va;k+:a:=+Ma;Z.ca gua;Na;Ma;Z.cEa;va ;
a;va; a:;d :pra;kx+: a;ta;sMa;Ba;va;a;n,a 13.19

k+:a;yRa;k+:a:=+Na;k+:tRxa;tvea :he ;tuaH :pra;kx+: a;ta:+:.cya;tea


:pua:+:SaH .sua;Ka;duH+Ka;a;na;Ma Ba;ea;#txa;tvea :he ;tua:+:.cya;tea 13.20
e :pra;kx+: a;ta:$a;a;ngua;Na;a;n,a
:pua:+:SaH :pra;kx+: a;ta;~Ta;ea ;
a;h Bua;*:

k+:a:=+NMa gua;Na;sa;*:+.
ea.Y;~ya .sa;d;sa;d;a;ea; a;na:$a;n}.a;sua 13.21
Sunder Kidambi 76 www.prapatti.com
+ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;; [ea:a;[ea:a;a;
a;va;Ba;a;ga;ya;ea;gaH

o+.pa;d+Sf;a;nua;ma;nta;a . ca Ba;ta;Ra Ba;ea;#ta;a ma;he :(;a:=.H


:pa:=+ma;a;tmea; a;ta . ca;a;pyua;#ta;ea :de ;he .Y;a;sma;npu
/ / / / / a:+:SaH :pa:=.H 13.22

ya O;;vMa :vea; a:a :pua:+:SMa :pra;kx+: a;tMa . ca gua;NEaH .sa;h


.sa;vRa;Ta;a va;tRa;ma;a;na;ea.Y;
a;pa na .sa BUa;ya;ea.Y;a;Ba:$a;a;ya;tea 13.23

;Dya;a;nea;na;a;tma; a;na :pa;Zya;a;nta / /  :ke+: a;.ca;d;a;tma;a;na;ma;a;tma;na;a


A;nyea .sa;a;* +;ae ;na ya;ea;gea;na k+:mRa;ya;ea;gea;na . ca;a;pa:=e 13.24

A;nyea tvea;va;ma:$a;a;na;ntaH (rua;tva;a;nyea;Bya o+.pa;a;sa;tea


.tea.Y;
a;pa . ca;a; a;ta;ta:=+ntyea;va max ;tyMua (rua; a;ta;pa:=+a;ya;Na;aH 13.25

ya;a;va;tsa;Via;a;ya;tea ;
a;k+:a;Vca;tsa:vM
/// a .~Ta;a;va:=;$a;*:+.
ma;m,a
[ea:a;[ea:a;a;sMa;ya;ea;ga;a:a;
a;d; a:;d
Ba:=+ta;SRa;Ba 13.26

.sa;mMa .sa;veRa;Sua BUa;tea;Sua ; a;ta;SF+.ntMa :pa:=+mea:(;a:=+m,a


;
a;va;na;Zya;t~va;
a;va;na;Zya;ntMa yaH :pa;Zya; a;ta .sa :pa;Zya; a;ta 13.27

.sa;mMa :pa;Zya;a;nh
/ / .sa;vRa:a .sa;ma;va;a;~Ta;ta;m
/// a;a:(;a:=+m,a
na ;
a;h;na;~tya;a;tma;na;a;tma;a;nMa ta;ta;ea ya;a; a;ta :pa:=+Ma ga; a;ta;m,a 13.2

:pra;kx+:tyEa;va . ca k+:ma;Ra; a;Na ;


a;k+:ya;ma;a;Na;a; a;na .sa;vRa;ZaH
yaH :pa;Zya; a;ta ta;Ta;a;tma;a;na;ma;k+:ta;Ra:=M .sa :pa;Zya; a;ta 13.29

ya;d;a BUa;ta;pxa;Ta;gBa;a;va;mea;k+:~Ta;ma;nua;pa;Zya; a;ta


ta;ta O;;va . ca ;
a;va;~ta;a:=M b.ra; .sMa;pa;d;a;tea ta;d;a 13.30

A;na;a;
a;d;tva;a; a;a;gRua;Na;tva;a;tpa:=+ma;a;tma;a;ya;ma;v.ya;yaH
Za:= +a:=+~Ta;ea.Y;
a;pa k+:Ea;ntea;ya na k+.=+ea; a;ta na ; a;l+.pya;tea 13.31

ya;Ta;a .sa;vRa;ga;tMa .sa;Ea;[}ya;a;d;a;k+:a;ZMa na;ea;pa; a;l+.pya;tea


.sa;vRa:a;a;va;a;~Ta;ta;e
/ / /  a :de ;he ta;Ta;a;tma;a na;ea;pa; a;l+.pya;tea 13.32

ya;Ta;a :pra;k+:a;Za;ya;tyea;k;H kx+:t~nMa l+.ea;k+:a;ma;mMa .=+


a;vaH
[ea:Ma [ea:a;a ta;Ta;a kx+:t~nMa :pra;k+:a;Za;ya; a;ta Ba;a:=+ta 13.33
www.prapatti.com 77 Sunder Kidambi
[ea:a;[ea:a;a;
a;va;Ba;a;ga;ya;ea;gaH +ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;;

[ea:a;[ea:a;a;ya;ea;=e +va;ma;nta:=M a;a;na;.ca;[ua;Sa;a


BUa;ta;pra;kx+: a;ta;ma;ea;[Ma . ca yea ;
a;va;du;ya;Ra;a;nta
/ /  .tea :pa:=+m,a 13.34

+ga;va; +a;ta;a;sUa;pa; a;na;Sa;tsua b.ra;;


a;va;d;a;a;ya;Ma ya;ea;ga;Za;a;~:ea
I+. a;ta (ra;a;ma;;
(ra;a;kx+:SNa;a:$Rua;na;sMa;va;a;de [ea:a;[ea:a;a;
a;va;Ba;a;ga;ya;ea;ga;ea na;a;ma
a;ya;ea;d;Za;ea.Y;Dya;a;yaH

Sunder Kidambi 78 www.prapatti.com


(ra;aH
(ra;a;ma;tea .=+a;ma;a;nua:$a;a;ya na;maH

gua;Na:a;ya;
a;va;Ba;a;ga;ya;ea;gaH
( . ca;tua;dR ;Za;ea.Y;Dya;a;yaH )

(ra;a;Ba;ga;va;a;nua;va;a;.ca

:pa:=M BUa;yaH :pra;va;[ya;a;a;ma a;a;na;a;na;Ma a;a;na;mua:a;ma;m,a


ya;ja;a;tva;a mua;na;yaH .sa;veRa :pa:=+Ma ;a;sa; a:;d
;a;ma;ta;ea ga;ta;aH 14.1

I+.dM a;a;na;mua;pa;a; a;(ra;tya ma;ma .sa;a;Da;}yRa;ma;a;ga;ta;aH


.sa;geRa.Y;
a;pa na;ea;pa:$a;a;ya;ntea :pra;l+.yea na v.ya;Ta;a;nta
/ /  . ca 14.2

ma;ma ya;ea; a;na;mRa;h;d, b.ra; ta;a;sma;nga;B


/ / / / / a d;Da;a;}ya;h;m,a
.sMa;Ba;vaH .sa;vRa;BUa;ta;a;na;Ma ta;ta;ea Ba;va; a;ta Ba;a:=+ta 14.3

.sa;vRa;ya;ea; a;na;Sua k+:Ea;ntea;ya mUa;tRa;yaH .sMa;Ba;va;a;nta


/ /  ya;aH
ta;a;sa;Ma b.ra; ma;h;d;a;ea; a;na:=+hM ba;a:$a;pra;dH ;
a;pa;ta;a 14.4

.sa:vMa .=;$a;~ta;ma I+. a;ta gua;Na;aH :pra;kx+: a;ta;sa;}Ba;va;aH


; a;na;ba;Dna;a;nta
/ /  ma;h;a;ba;a;h;ea :de ;he :de ;
a;h;na;ma;v.ya;ya;m,a 14.5

ta:a .sa:vMa ; a;na;mRa;l+.tva;a;tpra;k+:a;Za;k+:ma;na;a;ma;ya;m,a


.sua;Ka;sa;*:
e +.na ba;Dna;a; a;ta a;a;na;sa;*:
e +.na . ca;a;na;Ga 14.6

txa;SNa;a;sa;*:+.
.=;$a;ea .=+a;ga;a;tma;kM ;
a;va; a:;d sa;mua;; +va;m,a
ta; a;a;ba;Dna;a; a;ta k+:Ea;ntea;ya k+:mRa;sa;*:
e +.na :de ;
a;h;na;m,a 14.7

ta;ma;~tva;a;a;na:$Ma ;
a;va; a:;d ma;ea;h;nMa .sa;vRa;de ;
a;h;na;a;m,a
:pra;ma;a;d;a;l+.~ya; a;na;d+a;a;Ba;~ta; a;a;ba;Dna;a; a;ta Ba;a:=+ta 14.

.sa:vMa .sua;Kea .sa;Via;ya; a;ta .=;$aH k+:mRa; a;Na Ba;a:=+ta


a;a;na;ma;a;vxa;tya tua ta;maH :pra;ma;a;de .sa;Via;ya;tyua;ta 14.9
gua;Na:a;ya;
a;va;Ba;a;ga;ya;ea;gaH +ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;;

.=;$a;~ta;ma;Z.ca;a;a;Ba;BUa;ya .sa:vMa Ba;va; a;ta Ba;a:=+ta


.=;$aH .sa:vMa ta;ma;Z.cEa;va ta;maH .sa:vMa .=;$a;~ta;Ta;a 14.10

.sa;vRa;d;a:=e +Sua :de ;he .Y;a;sma;npr


/ / / / / a;k+:a;Za o+.pa:$a;a;ya;tea
a;a;nMa ya;d;a ta;d;a ;
a;va;d;a;a;
a;d;vxa:;d M .sa:va;a;ma;tyua;ta 14.11

l+.ea;BaH :pra;vxa; a:a:=+a:=+}BaH k+:mRa;Na;a;ma;Za;maH .~.pxa;h;a


.=;$a;~yea;ta;a; a;na .$a;a;ya;ntea ;
a;va;vxa:;d
e Ba:=+ta;SRa;Ba 14.12

A;pra;k+:a;Za;ea.Y;pra;vxa; a:a;Z.ca :pra;ma;a;d;ea ma;ea;h O;;va . ca


ta;ma;~yea;ta;a; a;na .$a;a;ya;ntea ;
a;va;vxa:;d
e ku+.+:na;nd;na 14.13

ya;d;a .sa:vea :pra;vxa:;d


e tua :pra;l+.yMa ya;a; a;ta :de ;h;Bax ;t,a
ta;d;ea:a;ma;
a;va;d;Ma l+.ea;k+:a;na;ma;l+.a;npra; a;ta;pa;d;a;tea 14.14

.=;$a;a;sa :pra;l+.yMa ga;tva;a k+:mRa;sa;


a;*:+.
Sua .$a;a;ya;tea
ta;Ta;a :pra;l+.a;na;~ta;ma;a;sa mUa;Q+ya;ea; a;na;Sua .$a;a;ya;tea 14.15

k+:mRa;NaH .sua;kx+:ta;~ya;a;huH .sa;a;a:va;k


/ /  M ; a;na;mRa;lM :P+.l+.m,a
.=;$a;sa;~tua :P+.lM duH+Ka;ma;a;a;nMa ta;ma;saH :P+.l+.m,a 14.16

.sa:va;a;tsa;Via;a;ya;tea a;a;nMa .=;$a;sa;ea l+.ea;Ba O;;va . ca


:pra;ma;a;d;ma;ea;h;Ea ta;ma;sa;ea Ba;va;ta;ea.Y;a;a;na;mea;va . ca 14.17

+:Dva ga;.cC+.a;nta/ /  .sa:va;~Ta;a ma;Dyea ; a;ta;SF+.a;nta


/ /  .=+a:$a;sa;aH
.$a;Ga;nya;gua;Na;vxa; a:a;~Ta;a A;Da;ea ga;.cC+.a;nta
/ /  ta;a;ma;sa;aH 14.1

na;a;nyMa gua;Nea;ByaH k+:ta;Ra:=M ya;d;a d+Sf;a;nua;pa;Zya; a;ta


gua;Nea;Bya;Z.ca :pa:=M :vea; a:a ma;;
+a;vMa .sa;ea.Y; a;Da;ga;.cC+. a;ta 14.19

gua;Na;a;nea;ta;a;na;ta;a;tya a;a;nde ;h ;a :de ;h;sa;mua;;


+va;a;n,a
.$a;n}.a;mxa;tyua:$a:=+a;duH+KEa;
a;vRa;mua;#ta;ea.Y;mxa;ta;ma;Znua;tea 14.20

A:$Rua;na o+.va;a;.ca

Sunder Kidambi 80 www.prapatti.com


+ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;; gua;Na:a;ya;
a;va;Ba;a;ga;ya;ea;gaH

;kE+: a;lR+.*:
E +.~:a;a;ngua;Na;a;nea;ta;a;na;ta;a;ta;ea Ba;va; a;ta :pra;Ba;ea
;
a;k+:ma;a;.ca;a:=.H k+:TMa . cEa;ta;Ma;~:a;a;ngua;Na;a;na; a;ta;va;tRa;tea 14.21

(ra;a;Ba;ga;va;a;nua;va;a;.ca

:pra;k+:a;ZMa . ca :pra;vax ; a:Ma . ca ma;ea;h;mea;va . ca :pa;a;Nq+.va


/  .sMa;pra;vxa:a;a; a;na na ; a;na;vxa:a;a; a;na k+:a:*:+.
na :de;a;Sf a;ta 14.22

o+.d;a;sa;a;na;va;d;a;sa;a;na;ea gua;NEa;ya;eRa na ;
a;va;.ca;a;ya;tea
gua;Na;a va;tRa;nta I+.tyea;va ya;ea.Y;va; a;ta;SF+. a;ta nea;*:+.
tea 14.23

.sa;ma;duH+Ka;sua;KaH .~va;~TaH .sa;ma;l+.ea;Sf;a;Zma;k+:a;Vca;naH


tua;ya;
a;pra;ya;a;
a;pra;ya;ea ;Da;a:=+~tua;ya; a;na;nd;a;tma;sMa;~tua; a;taH 14.24

ma;a;na;a;pa;ma;a;na;ya;ea;~tua;ya;~tua;ya;ea ;a;ma:a;a;a:=+pa;[a;ya;eaH
.sa;va;Ra:=+}Ba;pa;a:=+tya;a;ga;a gua;Na;a;ta;a;taH .sa o+..cya;tea 14.25

ma;Ma . ca ya;ea.Y;v.ya;a;Ba;.ca;a:=e +Na Ba;a;#ta;ya;e


/ / / /  a;gea;na .sea;va;tea
.sa gua;Na;a;nsa;ma;ta;a;tyEa;ta;a;nb.ra;;BUa;ya;a;ya k+:pa;tea 14.26

b.ra;;Na;ea ;
a;h :pra; a;ta;SF+.a;h;ma;mxa;ta;~ya;a;v.ya;ya;~ya . ca
Za;a:(;a;ta;~ya . ca ;Da;mRa;~ya .sua;Ka;~yEa;k+:a;a;nta;k+:~ya
// . ca 14.27

+ga;va; +a;ta;a;sUa;pa; a;na;Sa;tsua b.ra;;


a;va;d;a;a;ya;Ma ya;ea;ga;Za;a;~:ea
I+. a;ta (ra;a;ma;;
(ra;a;kx+:SNa;a:$Rua;na;sMa;va;a;de gua;Na:a;ya;
a;va;Ba;a;ga;ya;ea;ga;ea na;a;ma
. ca;tua;dR ;Za;ea.Y;Dya;a;yaH

www.prapatti.com 81 Sunder Kidambi


(ra;aH
(ra;a;ma;tea .=+a;ma;a;nua:$a;a;ya na;maH

:pua:+:Sa;ea:a;ma;ya;ea;gaH
( :pa;Vca;d;Za;ea.Y;Dya;a;yaH )

(ra;a;Ba;ga;va;a;nua;va;a;.ca

+:DvRa;mUa;l+.ma;DaH+Za;a;Ka;ma:(;a;tTMa :pra;a;hu:=+v.ya;ya;m,a
C+.nd;Ma;a;sa ya;~ya :pa;Na;Ra; a;na ya;~tMa :vea;d .sa :vea;d;
a;va;t,a 15.1

A;Da;Z.ca;ea;Dva :pra;sxa;ta;a;~ta;~ya Za;a;Ka;a


gua;Na;pra;vxa:;d
;a ;
a;va;Sa;ya;pra;va;a;l+.aH
A;Da;Z.ca mUa;l+.a;nya;nua;sa;nta;ta;a; a;na
k+:ma;Ra;nua;ba;nDa;a; a;na ma;nua;Sya;l+.ea;ke 15.2

na .+.pa;ma;~yea;h ta;Ta;ea;pa;l+.Bya;tea
na;a;nta;ea na . ca;a;
a;d;nRa . ca .sMa;pra; a;ta;SF+.a
A:(;a;tTa;mea;nMa .sua;
a;va:+.Q+mUa;lM
A;sa;*:+.
Za;~:ea;Na dx ;Qe +na ; a;C+va;a 15.3

ta;taH :pa;dM ta;tpa;a:=+ma;a; a;gRa;ta;v.yMa


ya;a;sma;nga;ta;a
/ / / / / na ; a;na;va;tRa;a;nta
/ /  BUa;yaH
ta;mea;va . ca;a;dM;a :pua:+:SMa :pra;pa;de;a
ya;taH :pra;vxa; a:aH :pra;sxa;ta;a :pua:=+a;Na;a 15.4

; a;na;ma;Ra;na;ma;ea;h;a ;a:$a;ta;sa;*:+.
d;ea;Sa;a
A;Dya;a;tma; a;na;tya;a ;
a;va; a;na;vxa:a;k+:a;ma;aH
d;ndE;
a;vRa;mua;#ta;aH .sua;Ka;duH+Ka;sa;VEaH
ga;.cC+.ntya;mUa;Q+aH :pa;d;ma;v.ya;yMa ta;t,a 15.5

na ta;; +a;sa;ya;tea .sUa;ya;eRa na Za;Za;a;*:+.


ea na :pa;a;va;k;H
ya;+tva;a na ; a;na;va;tRa;ntea ta:;d ;a;ma :pa:=+mMa ma;ma 15.6
:pua:+:Sa;ea:a;ma;ya;ea;gaH +ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;;

ma;mEa;va;Ma;Za;ea .$a;a;va;l+.ea;ke .$a;a;va;BUa;taH .sa;na;a;ta;naH


ma;naH+Sa;SF+.a;na;a;a;nd/ / +ya;a; a;Na :pra;kx+: a;ta;~Ta;a; a;na k+:SRa; a;ta 15.7

Za:= +a:=M ya;d;va;a;pa ;ea; a;ta ya;.cca;a;pyua;tk+:a;ma;ta;a:(;a:=.H


gxa;h ;a;tvEa;ta;a; a;na .sMa;ya;a; a;ta va;a;yua;gRa;nDa;a; a;na;va;a;Za;ya;a;t,a 15.

(ra;ea:Ma . ca;[uaH .~.pa;ZRa;nMa . ca .=+sa;nMa ;Gra;a;Na;mea;va . ca


A; a;Da;SF+.a;ya ma;na;Z.ca;a;yMa ;
a;va;Sa;ya;a;nua;pa;sea;va;tea 15.9

o+.tk+:a;ma;ntMa ;a;~Ta;tM
/ / /  a va;a.Y;
a;pa Bua;Via;a;nMa va;a gua;Na;a;a;nva;ta;m,
/ / a
;
a;va;mUa;Q+a na;a;nua;pa;Zya;a;nta
/ /  :pa;Zya;a;nta
/ /  a;a;na;.ca;[ua;SaH 15.10

ya;ta;nta;ea ya;ea; a;ga;na;Z.cEa;nMa :pa;Zya;ntya;a;tma;nya;va;a;~Ta;ta;m,


/// a
ya;ta;nta;ea.Y;pya;kx+:ta;a;tma;a;na;ea .nEa;nMa :pa;Zya;ntya;.cea;ta;saH 15.11

ya;d;a;
a;d;tya;ga;tMa .tea:$a;ea .$a;ga;;
+a;sa;ya;tea.Y;a;Ka;l+.
 m,a
a ta:ea:$a;ea ;
a;va; a:;d
ya;.cca;nd+ma;a;sa ya;.cca;a;+;a;E ma;a;ma;k+:m,a 15.12

ga;a;ma;a;
a;va;Zya . ca BUa;ta;a; a;na ;Da;a:=+ya;a;}ya;h;ma;ea:$a;sa;a
:pua;SNa;a;a;ma . ca;Ea;Sa;Da;aH .sa;va;RaH .sa;ea;ma;ea BUa;tva;a .=+sa;a;tma;k;H 15.13

A;hM ;vEa:(;a;a;na:=+ea BUa;tva;a :pra;a; a;Na;na;Ma :de ;h;ma;a; a;(ra;taH


:pra;a;Na;a;pa;a;na;sa;ma;a;yua;#taH :pa;.ca;a;}ya;Ma . ca;tua;
a;vRa;Da;m,a 15.14

.sa;vRa;~ya . ca;a;hM &+.


a;d .sa; a;a;
a;va;Sf;ea
ma:aH .smax ; a;ta;a;Ra;na;ma;pa;ea;h;na;Vca
:vea;dE ;Z.ca .sa;vERa:=+h;mea;va :vea;d;a;ea
:vea;d;a;nta;kx+:de;d;
a;va;de ;va . ca;a;h;m,a 15.15

d;a;
a;va;ma;Ea :pua:+:Sa;Ea l+.ea;ke [a:=+Z.ca;a;[a:= O;;va . ca
[a:=.H .sa;va;Ra; a;Na BUa;ta;a; a;na kU+:f;~Ta;ea.Y;[a:= o+..cya;tea 15.16

o+a;maH :pua:+:Sa;~tva;nyaH :pa:=+ma;a;tmea;tyua;d;a;&+.taH


ya;ea l+.ea;k+.a;ya;ma;a;
a;va;Zya ;
a;ba;Ba;tyRa;v.ya;ya IR +(;a:=.H 15.17

Sunder Kidambi 84 www.prapatti.com


+ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;; :pua:+:Sa;ea:a;ma;ya;ea;gaH

ya;sma;a;t[a:=+ma;ta;a;ta;ea.Y;h;ma;[a:=+a;d;
a;pa . ca;ea:a;maH
A;ta;ea.Y;a;sma
/ / / / / l+.ea;ke :vea;de . ca :pra; a;Ta;taH :pua:+:Sa;ea:a;maH 15.1

ya;ea ma;a;mea;va;ma;sMa;mUa;Q+ea .$a;a;na;a; a;ta :pua:+:Sa;ea:a;ma;m,a


.sa .sa;vRa;
a;va;;
;$a; a;ta ma;Ma .sa;vRa;Ba;a;vea;na Ba;a:=+ta 15.19

I+. a;ta gua;h:a;ta;mMa Za;a;~:a;a;ma;d;mua;#tMa ma;ya;a.Y;na;Ga


O;;ta;tbua:;d ;ma;a;n~ya;a;tkx+:ta;kx+:tya;Z.ca Ba;a:=+ta 15.20
;a bua; a:;d

+ga;va; +a;ta;a;sUa;pa; a;na;Sa;tsua b.ra;;


a;va;d;a;a;ya;Ma ya;ea;ga;Za;a;~:ea
I+. a;ta (ra;a;ma;;
(ra;a;kx+:SNa;a:$Rua;na;sMa;va;a;de :pua:+:Sa;ea:a;ma;ya;ea;ga;ea na;a;ma
:pa;Vca;d;Za;ea.Y;Dya;a;yaH

www.prapatti.com 85 Sunder Kidambi


(ra;aH
(ra;a;ma;tea .=+a;ma;a;nua:$a;a;ya na;maH

;dE ;va;a;sua:=+sa;}.pa;
a;d;Ba;a;ga;ya;ea;gaH
( :Sa;ea;q+.Za;ea.Y;Dya;a;yaH )

(ra;a;Ba;ga;va;a;nua;va;a;.ca

A;Ba;yMa .sa:va;sMa;Zua; a:;d


;a;Ra;na;ya;ea;ga;v.ya;va;a;~Ta;
/ / /  a;taH
d;a;nMa d;ma;Z.ca ya;a;Z.ca .~va;a;Dya;a;ya;~ta;pa A;a:$Ra;va;m,a 16.1

A;
a;hM ;sa;a .sa;tya;ma;k+:ea;Da;~tya;a;gaH Za;a;a;nta:=+pE
/ /  a;Zua;na;m,a
d;ya;a BUa;tea;Sva;l+.ea;lu +.ptvMa ma;a;dR ;vMa :h;a:=+.ca;a;pa;l+.m,a 16.2

.tea:$aH [a;ma;a ;Dxa; a;taH Za;Ea;.ca;ma;d+ea;h;ea na;a; a;ta;ma;a; a;na;ta;a


Ba;va;a;nta
/ /  .sMa;pa;dM ;dE ;va;a;ma;a;Ba:$a;a;ta;~ya Ba;a:=+ta 16.3

d;}Ba;ea d;pa;eRa.Y;a;Ba;ma;a;na;Z.ca k+:ea;DaH :pa;a:+:Sya;mea;va . ca


A;a;a;nMa . ca;a;a;Ba:$a;a;ta;~ya :pa;a;TRa .sMa;pa;d;ma;a;sua:= +a;m,a 16.4

;dE ;va;a .sMa;pa;


a;d;ma;ea;[a;a;ya ; a;na;ba;nDa;a;ya;a;sua:= +a ma;ta;a
ma;a Zua;.caH .sMa;pa;dM ;dE ;va;a;ma;a;Ba:$a;a;ta;ea.Y;a;sa :pa;a;Nq+.va 16.5

d;Ea BUa;ta;sa;ga;ERa l+.ea;ke+Y;a;sma;ndE


/ / / / / ;va A;a;sua:= O;;va . ca
;dE ;va;ea ;
a;va;~ta:=+ZaH :pra;ea;#ta A;a;sua:=M :pa;a;TRa mea (xa+:Nua 16.6

:pra;vxa; a:Ma . ca ; a;na;vxa; a:Ma . ca .$a;na;a na ;


a;va;du:=+a;sua:=+aH
na Za;Ea;.cMa na;a;
a;pa . ca;a;.ca;a:=+ea na .sa;tyMa .tea;Sua ;
a;va;d;a;tea 16.7

A;sa;tya;ma;pra; a;ta;SFM .tea .$a;ga;d;a;hu:=+na;a:(;a:=+m,a


A;pa:=+~.pa:=+sMa;BUa;tMa ;
a;k+:ma;nya;tk+:a;ma;hE ;tua;k+:m,a 16.

O;;ta;Ma dx ;a;Sf;ma;va;Sf;Bya
/ na;Sf;a;tma;a;na;ea.Y;pa;bua:;d ;yaH
:pra;Ba;va;ntyua;g{a;k+:ma;Ra;NaH [a;ya;a;ya .$a;ga;ta;ea.Y;
a;h;ta;aH 16.9
;dE ;va;a;sua:=+sa;}.pa;
a;d;Ba;a;ga;ya;ea;gaH +ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;;

k+:a;ma;ma;a; a;(ra;tya du;SpUa:=M d;}Ba;ma;a;na;ma;d;a;a;nva;ta;aH / /


ma;ea;h;a;x+h ;a;tva;a;sa;"+a;h;a;npra;va;tRa;ntea.Y;Zua; a;.ca;v.ra;ta;aH 16.10

; a;.ca;nta;a;ma;pa;a:=+mea;ya;Ma . ca :pra;l+.ya;a;nta;a;mua;pa;a; a;(ra;ta;aH


k+:a;ma;ea;pa;Ba;ea;ga;pa:=+ma;a O;;ta;a;va;
a;d; a;ta ; a;na;a;Z.
/ / / ca;ta;aH 16.11

A;a;Za;a;pa;a;Za;Za;tEa;bRa:;d
;aH k+:a;ma;k+:ea;Da;pa:=+a;ya;Na;aH
IR +.h;ntea k+:a;ma;Ba;ea;ga;a;TRa;ma;nya;a;yea;na;a;TRa;sa;Vca;ya;a;n,a 16.12

I+.d;ma;d;a ma;ya;a l+.b.Da;a;ma;mMa :pra;a;p~yea ma;na;ea:=+Ta;m,a


I+.d;ma;~ta;a;d;ma;
a;pa mea Ba;
a;va;Sya; a;ta :pua;na;DRa;na;m,a 16.13

A;sa;Ea ma;ya;a h;taH Za:ua;hR ; a;na;Syea . ca;a;pa:=+a;na;


a;pa
IR +(;a:=+ea.Y;h;ma;hM Ba;ea;ga;a ;a;sa:;d
;ea.Y;hM ba;l+.va;a;nsua;Ka;a 16.14

A;a;Qa;ea.Y;a;Ba:$a;na;va;a;na;a;sma
/ / / / / k+:ea.Y;nya;ea.Y;a;~ta
/ / / .sa;dx ;Za;ea ma;ya;a
ya;[yea d;a;~ya;a;a;ma ma;ea;
a;d;Sya I+.tya;a;a;na;
a;va;ma;ea;
a;h;ta;aH 16.15

A;nea;k+: a;.ca:a;
a;va;Bra;a;nta;a ma;ea;h:$a;a;l+.sa;ma;a;vxa;ta;aH
:pra;sa;#ta;aH k+:a;ma;Ba;ea;gea;Sua :pa;ta;a;nta
/ /  na:=+ke+Y;Zua;.ca;Ea 16.16

A;a;tma;sMa;Ba;a;
a;va;ta;aH .~ta;b.Da;a ;Da;na;ma;a;na;ma;d;a;a;nva;ta;aH
/ /
ya:$a;ntea na;a;ma;ya;Ea;~tea d;}Bea;na;a;
a;va; a;Da;pUa;vRa;k+:m,a 16.17

A;h;*:+.
a:=M ba;lM d;pa k+:a;mMa k+:ea;DMa . ca .sMa; a;(ra;ta;aH
ma;a;ma;a;tma;pa:=+de ;he ;Sua :pra;
a;d;Sa;nta;ea.Y;Bya;sUa;ya;k+:aH 16.1

ta;a;na;hM ;
a;d;Sa;taH kU+.=+a;nsMa;sa;a:=e +Sua na:=+a;Da;ma;a;n,a
;a;[a;pa;a;}ya:$a;~:a;ma;Zu
a;Ba;a;na;a;sua:= +a;Svea;va ya;ea; a;na;Sua 16.19

A;a;sua:= +Ma ya;ea; a;na;ma;a;pa;a;a mUa;Q+a .$a;n}.a; a;na .$a;n}.a; a;na


ma;a;ma;pra;a;pyEa;va k+:Ea;ntea;ya ta;ta;ea ya;a;ntya;Da;ma;Ma ga; a;ta;m,a 16.20

Sunder Kidambi 88 www.prapatti.com


+ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;; ;dE ;va;a;sua:=+sa;}.pa;
a;d;Ba;a;ga;ya;ea;gaH

;
a:a;
a;va;DMa na:=+k+:~yea;dM d;a:=M na;a;Za;na;ma;a;tma;naH
a tya:$ea;t,a 16.21
k+:a;maH k+:ea;Da;~ta;Ta;a l+.ae ;Ba;~ta;sma;a;de ;ta:+;a;yM

O;;tEa;
a;vRa;mua;#taH k+:Ea;ntea;ya ta;ma;ea;d;a;=E +a;~:a;
/ / a;Ba;nRa:=.H
A;a;.ca:=+tya;a;tma;naH (rea;ya;~ta;ta;ea ya;a; a;ta :pa:=+Ma ga; a;ta;m,a 16.22

yaH Za;a;~:a;
a;va; a;Da;mua;tsxa:$ya va;tRa;tea k+:a;ma;k+:a:=+taH
;ma;va;a;pa;ea; a;ta na .sua;KMa na :pa:=+Ma ga; a;ta;m,a 16.23
na .sa ;a;sa; a:;d

ta;sma;a;.cC+.a;~:Ma :pra;ma;a;NMa .tea k+:a;ya;Ra;k+:a;yRa;v.ya;va;a;~Ta;ta;E


/// a
a;a;tva;a Za;a;~:a;
a;va;Da;a;na;ea;#tMa k+:mRa k+:tRua;a;ma;h;a;hR ;a;sa 16.24

+ga;va; +a;ta;a;sUa;pa; a;na;Sa;tsua b.ra;;


a;va;d;a;a;ya;Ma ya;ea;ga;Za;a;~:ea
I+. a;ta (ra;a;ma;;
(ra;a;kx+:SNa;a:$Rua;na;sMa;va;a;de ;dE ;va;a;sua:=+sa;}.pa;
a;d;Ba;a;ga;ya;ea;ga;ea na;a;ma
:Sa;ea;q+.Za;ea.Y;Dya;a;yaH

www.prapatti.com 89 Sunder Kidambi


(ra;aH
(ra;a;ma;tea .=+a;ma;a;nua:$a;a;ya na;maH

(ra:;d
;a:a;ya;
a;va;Ba;a;ga;ya;ea;gaH
( .sa;pta;d;Za;ea.Y;Dya;a;yaH )

A:$Rua;na o+.va;a;.ca

yea Za;a;~:a;
a;va; a;Da;mua;tsxa:$ya ya:$a;ntea (ra:;d
;ya;a;a;nva;ta;aH
/ /
.tea;Sa;Ma ; a;na;SF+.a tua k+:a kx+:SNa .sa:va;ma;a;h;ea .=;$a;~ta;maH 17.1

(ra;a;Ba;ga;va;a;nua;va;a;.ca

;
a:a;
a;va;Da;a Ba;va; a;ta (ra:;d
;a :de ;
a;h;na;Ma .sa;a .~va;Ba;a;va:$a;a
/ / 
+:a .=+a:$a;sa;a . cEa;va ta;a;ma;sa;a . cea; a;ta ta;Ma (xa+:Nua 17.2
.sa;a;a:va;k

.sa:va;a;nua:+.pa;a .sa;vRa;~ya (ra:;d ;a Ba;va; a;ta Ba;a:=+ta


(ra:;d
;a;ma;ya;ea.Y;yMa :pua:+:Sa;ea ya;ea ya;.cC"+;d
H .sa O;;va .saH 17.3

ya:$a;ntea .sa;a;a:va;k+:a
// :de ;va;a;nya;[a:=+[a;Ma;a;sa .=+a:$a;sa;aH
:prea;ta;a;nBUa;ta;ga;Na;Ma;Z.ca;a;nyea ya:$a;ntea ta;a;ma;sa;a .$a;na;aH 17.4

A;Za;a;~:a;
a;va;
a;h;tMa ;Ga;ea:=M ta;pya;ntea yea ta;pa;ea .$a;na;aH
d;}Ba;a;h;*:+.
a:=+sMa;yua;#ta;aH k+:a;ma:=+a;ga;ba;l+.a;a;nva;ta;aH
/ / 17.5

k+:SRa;ya;ntaH Za:= +a:=+~TMa BUa;ta;g{a;a;ma;ma;.cea;ta;saH


ma;Ma . cEa;va;a;ntaH+Za:= +a:=+~TMa ta;a;a;nva:;d
/ / a;a;sua:=+ a;na;Z.ca;ya;a;n,a 17.6

A;a;h;a:=+~tva;
a;pa .sa;vRa;~ya ;
a:a;
a;va;Da;ea Ba;va; a;ta ;
a;pra;yaH
ya;a;~ta;pa;~ta;Ta;a d;a;nMa .tea;Sa;Ma Bea;d;a;ma;mMa (xa+:Nua 17.7

A;a;yuaH .sa:va;ba;l+.a:=+ea;gya;sua;Ka;pra;a; a;ta;


a;va;va;DRa;na;aH
.=+~ya;aH ;a;~na;gDa;aH
/// / / /  &+.d;a;a A;a;h;a:=+aH .sa;a;a:va;k+:

;a;~Ta:=+a / /  a;pra;ya;aH 17.


(ra:;d
;a:a;ya;
a;va;Ba;a;ga;ya;ea;gaH +ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;;

k+:f;}l+.l+.va;Na;a;tyua;SNa;ta;a;[Na:+.[a;
a;va;d;a;
a;h;naH
A;a;h;a:=+a .=+a:$a;sa;~yea;Sf;a duH+Ka;Za;ea;k+:a;ma;ya;pra;d;aH 17.9

ya;a;ta;ya;a;mMa ga;ta:=+sMa :pUa; a;ta :pa;yRua;


a;Sa;tMa . ca ya;t,a
o+.a;./ /c/C+.Sf;ma;
a;pa . ca;a;mea;DyMa Ba;ea:$a;nMa ta;a;ma;sa;
a;pra;ya;m,a 17.10

A;P+.l+.a; a:*:+.
a;Ba;yRa;a;ea ;
a;va; a;Da;dx ;Sf;ea ya I+$ya;tea
ya;Sf;v.ya;mea;vea; a;ta ma;naH .sa;ma;a;Da;a;ya .sa .sa;a;a:va;k;H
// 17.11

A;a;Ba;sa;nDa;a;ya tua :P+.lM d;}Ba;a;TRa;ma;


a;pa . cEa;va ya;t,a
I+$ya;tea Ba:=+ta;(rea;SF tMa ya;Ma ;
a;va; a:;d
.=+a:$a;sa;m,a 17.12

;
a;va; a;Da;h ;a;na;ma;sxa;Sf;a;Ma ma:n:a;h ;a;na;ma;d;a;[a;Na;m,a
(ra:;d
;a;
a;va:=+
a;h;tMa ya;Ma ta;a;ma;sMa :pa;a:=+.ca;[a;tea 17.13

:de ;va;
a;d:$a;gua:+:pra;a;a;pUa:$a;nMa Za;Ea;.ca;ma;a:$Ra;va;m,a
b.ra;;.ca;yRa;ma;
a;hM ;sa;a . ca Za;a:= +a:=M ta;pa o+..cya;tea 17.14

A;nua;de;ga;k+.=M va;a;#yMa .sa;tyMa ;


a;pra;ya;
a;h;tMa . ca ya;t,a
.~va;a;Dya;a;ya;a;Bya;sa;nMa . cEa;va va;a:*+;;yM
a ta;pa o+..cya;tea 17.15

ma;naH :pra;sa;a;dH .sa;Ea;}ya;tvMa ma;Ea;na;ma;a;tma;


a;va; a;na;g{a;hH
Ba;a;va;sMa;Zua; a:;d
;a:=+tyea;ta:a;pa;ea ma;a;na;sa;mua;.cya;tea 17.16

a;va;DMa na;=E .H
;ya;a :pa:=+ya;a ta;ptMa ta;pa;~ta; a:+;a;

(ra:;d
A;P+.l+.a;k+:a; a:*:+.
a;Ba;yRua;#tEaH .sa;a;a:va;k
/ /  M :pa;a:=+.ca;[a;tea 17.17

.sa;tk+:a:=+ma;a;na;pUa:$a;a;Ta ta;pa;ea d;}Bea;na . cEa;va ya;t,a


;
a;k+:ya;tea ta;
a;d;h :pra;ea;#tMa .=+a:$a;sMa . ca;l+.ma;Drua;va;m,a 17.1

mUa;Q+g{a;a;he ;Na;a;tma;na;ea ya;tpa;a;q+.ya;a ;


a;k+:ya;tea ta;paH
:pa:=+~ya;ea;tsa;a;d;na;a;Ta va;a ta:a;a;ma;sa;mua;d;a;&+.ta;m,a 17.19

Sunder Kidambi 92 www.prapatti.com


+ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;; (ra:;d
;a:a;ya;
a;va;Ba;a;ga;ya;ea;gaH

d;a;ta;v.ya;a;ma; a;ta ya;+a;nMa d ;a;ya;tea.Y;nua;pa;k+:a;a:=+Nea


/ /  M .smxa;ta;m,a 17.20
:de ;Zea k+:a;le . ca :pa;a:ea . ca ta;+a;nMa .sa;a;a:va;k

ya:ua :pra:yua;pa;k+:a:=+a;Ta :P+.l+.mua; a;+Zya va;a :pua;naH


/ / / / / SfM ta;+a;nMa .=+a:$a;sMa .smxa;ta;m,a 17.21
d ;a;ya;tea . ca :pa;a:=+a;#l+.

A;de ;Za;k+:a;le ya;+a;na;ma;pa;a:ea;Bya;Z.ca d ;a;ya;tea


A;sa;tkx+:ta;ma;va;a;a;tMa ta:a;a;ma;sa;mua;d;a;&+.ta;m,a 17.22

/ / a;va;DaH .smxa;taH
A;eaM ta;tsa;
a;d; a;ta ; a;na;deR ;Za;ea b.ra;;Na;a;~:a;

b.ra;a;;Na;a;~tea;na :vea;d;a;Z.ca ya;a;a;Z.ca ;


a;va;
a;h;ta;aH :pua:=+a 17.23

ta;sma;a;d;ea;a;ma;tyua;d;a;&+.tya ya;a;d;a;na;ta;paH+
a;k+:ya;aH
:pra;va;tRa;ntea ;
a;va;Da;a;na;ea;#ta;aH .sa;ta;tMa b.ra;;va;a;
a;d;na;a;m,a 17.24

ta;
a;d;tya;na;a;Ba;sa;nDa;a;ya :P+.lM ya;a;ta;paH+
a;k+:ya;aH
d;a;na;
a;k+:ya;a;Z.ca ;
a;va;
a;va;Da;aH ;
a;k+:ya;ntea ma;ea;[a;k+:a; a:*:+.
a;BaH 17.25

.sa;;
+a;vea .sa;a;Dua;Ba;a;vea . ca .sa;
a;d;tyea;ta;tpra;yua:$ya;tea
:pra;Za;~tea k+:mRa; a;Na ta;Ta;a .sa;.cC+.b.dH :pa;a;TRa yua:$ya;tea 17.26

ya;ea ta;pa;a;sa d;a;nea . ca ;a;~Ta;


/ / /  a;taH .sa;
a;d; a;ta . ca;ea;.cya;tea
k+:mRa . cEa;va ta;d;Ta;Ra;yMa .sa;
a;d;tyea;va;a;a;Ba;Da;a;ya;tea 17.27

;ya;a hu;tMa d:Ma ta;pa;~ta;ptMa kx+:tMa . ca ya;t,a


A;(ra:;d
A;sa;
a;d;tyua;.cya;tea :pa;a;TRa na . ca ta;tprea;tya na;ea I+.h 17.2

+ga;va; +a;ta;a;sUa;pa; a;na;Sa;tsua b.ra;;


a;va;d;a;a;ya;Ma ya;ea;ga;Za;a;~:ea
I+. a;ta (ra;a;ma;;
(ra;a;kx+:SNa;a:$Rua;na;sMa;va;a;de (ra:;d
;a:a;ya;
a;va;Ba;a;ga;ya;ea;ga;ea na;a;ma
.sa;pta;d;Za;ea.Y;Dya;a;yaH

www.prapatti.com 93 Sunder Kidambi


(ra;aH
(ra;a;ma;tea .=+a;ma;a;nua:$a;a;ya na;maH

ma;ea;[a;sa;ya;a;sa;ya;ea;gaH
( A;Sf;a;d;Za;ea.Y;Dya;a;yaH )

A:$Rua;na o+.va;a;.ca

.sa;ya;a;sa;~ya ma;h;a;ba;a;h;ea ta:va;a;ma;.cC+.a;a;ma :vea;


a;d;tua;m,a
e +. a;Za; a;na;SUa;d;na 1.1
tya;a;ga;~ya . ca &+.Sa;a;ke+:Za :pxa;Ta;*;

(ra;a;Ba;ga;va;a;nua;va;a;.ca

k+:a;}ya;a;na;Ma k+:mRa;Na;Ma nya;a;sMa .sa;ya;a;sMa k+:va;ya;ea ;


a;va;duH
.sa;vRa;k+:mRa;P+.l+.tya;a;gMa :pra;a;hu;~tya;a;gMa ;
a;va;.ca;[a;Na;aH 1.2

tya;a:$yMa d;ea;Sa;va;
a;d;tyea;ke k+:mRa :pra;a;hu;mRa;na;a;
a;Sa;NaH
ya;a;d;a;na;ta;paH+k+:mRa na tya;a:$ya;a;ma; a;ta . ca;a;pa:=e 1.3

; a;na;Z.ca;yMa (xa+:Nua mea ta:a tya;a;gea Ba:=+ta;sa:a;ma


tya;a;ga;ea ;
a;h :pua:+:Sa;v.ya;a;Gra ;
a:a;
a;va;DaH .sa;}.pra;k
+:a; a;tRa;taH 1.4

ya;a;d;a;na;ta;paH+k+:mRa na tya;a:$yMa k+:a;yRa;mea;va ta;t,a


ya;a;ea d;a;nMa ta;pa;Z.cEa;va :pa;a;va;na;a; a;na ma;na;a;
a;Sa;Na;a;m,a 1.5

O;;ta;a;nya;
a;pa tua k+:ma;Ra; a;Na .sa;*:
M tya;#tva;a :P+.l+.a; a;na . ca
k+:tRa;v.ya;a;na;a; a;ta mea :pa;a;TRa ; a;na;a;Z.
/ / / ca;tMa ma;ta;mua:a;ma;m,a 1.6

; a;na;ya;ta;~ya tua .sa;ya;a;saH k+:mRa;Na;ea na;ea;pa;pa;d;a;tea


ma;ea;h;a:a;~ya :pa;a:=+tya;a;ga;~ta;a;ma;saH :pa;a:=+k
+:a; a;tRa;taH 1.7

duH+Ka;a;ma;tyea;va ya;tk+:mRa k+:a;ya;#le+.Za;Ba;ya;a:ya:$ea;t,a


.sa kx+:tva;a .=+a:$a;sMa tya;a;gMa .nEa;va tya;a;ga;P+.lM l+.Bea;t,a 1.
ma;ea;[a;sa;ya;a;sa;ya;ea;gaH +ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;;

k+:a;yRa;a;ma;tyea;va ya;tk+:mRa ; a;na;ya;tMa ;


a;k+:ya;tea.Y:$Rua;na
.sa;*:M tya;#tva;a :P+.lM . cEa;va .sa tya;a;gaH .sa;a;a:va;k+:e
/ /  a ma;taH 1.9

na :de;Sfa;ku+:Za;lM k+:mRa ku+:Za;le na;a;nua;Sa:a;tea


tya;a;ga;a .sa:va;sa;ma;a;
a;va;Sf;ea mea;Da;a;va;a ; a;C+.a;sMa;Za;yaH 1.10

na ;
a;h :de ;h;Bxa;ta;a Za;#yMa tya;#tMua k+:ma;Ra;Nya;Zea;Sa;taH
ya;~tua k+:mRa;P+.l+.tya;a;ga;a .sa tya;a;ga;a;tya;a;Ba;Da;a;ya;tea 1.11

A; a;na;Sf;a;ma;SfM ;a;ma;(rMa . ca ;
a:a;
a;va;DMa k+:mRa;NaH :P+.l+.m,a
Ba;va;tya;tya;a; a;ga;na;Ma :prea;tya na tua .sa;ya;a;a;sa;na;Ma #va; a;.ca;t,a 1.12

:pa;VcEa;ta;a; a;na ma;h;a;ba;a;h;ea k+:a:=+Na;a; a;na ; a;na;ba;ea;Da mea


.sa;a;* +;ae kx+:ta;a;ntea :pra;ea;#ta;a; a;na ;a;sa:;d
;yea .sa;vRa;k+:mRa;Na;a;m,a 1.13

A; a;Da;SF+.a;nMa ta;Ta;a k+:ta;Ra k+.=+NMa . ca :pax ;Ta;a;gva;Da;m,


/ a
;
a;va;
a;va;Da;a;Z.ca :pxa;Ta;#:cea;Sf;a ;dE ;vMa . cEa;va;a:a :pa;Vca;ma;m,a 1.14

Za:= +a:=+va;a:*+;;na;e
a;a;Ba;yRa;tk+:mRa :pra;a:=+Ba;tea na:=.H
nya;a;yyMa va;a ;
a;va;pa:= +a;tMa va;a :pa;VcEa;tea ta;~ya :he ;ta;vaH 1.15

ta:Ea;vMa .sa; a;ta k+:ta;Ra:=+ma;a;tma;a;nMa :ke+:va;lM tua yaH


:pa;Zya;tya;kx+:ta;bua; a:;d
;tva;a;a .sa :pa;Zya; a;ta du;mRa; a;taH 1.16

ya;~ya na;a;h;*:
x +.ta;ea Ba;a;va;ea bua; a:;d
;yRa;~ya na ; a;l+.pya;tea
h;tva;a.Y;
a;pa .sa I+.ma;a.>+.l+.ea;k+:a;a h;a;nta / /  na ; a;na;ba;Dya;tea 1.17

a;a;nMa ea;yMa :pa;a:=+a;a;ta;a ;


a:a;
a;va;Da;a k+:mRa;.ca;ea;d;na;a
k+.=+NMa k+:mRa k+:teRa; a;ta ;
a:a;
a;va;DaH k+:mRa;sa;*: " +.hH 1.1

a;a;nMa k+:mRa . ca k+:ta;Ra . ca ;


a:a;DEa;va gua;Na;Bea;d;taH
:pra;ea;.cya;tea gua;Na;sa;* +;a;a;ne
a ya;Ta;a;va;.cCx+.Nua ta;a;nya;
a;pa 1.19

Sunder Kidambi 96 www.prapatti.com


+ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;; ma;ea;[a;sa;ya;a;sa;ya;ea;gaH

.sa;vRa;BUa;tea;Sua yea;nEa;kM Ba;a;va;ma;v.ya;ya;ma;a;[a;tea


A;
a;va;Ba;#tMa ;
a;va;Ba;#tea;Sua ta;ja;a;nMa ;
a;va; a:;d
.sa;a;a:va;k+:m,
// a 1.20

:pax ;Ta;#tvea;na tua ya;ja;a;nMa na;a;na;a;Ba;a;va;a;npxa;Ta;a;gva;Da;a;n,


/ a
:vea; a:a .sa;veRa;Sua BUa;tea;Sua ta;ja;a;nMa ;
a;va; a:;d
.=+a:$a;sa;m,a 1.21

ya:ua kx+:t~na;va;de ;k+:a;sma;nk+:a;ye


/ / / / / Ra .sa;#ta;ma;hE ;tua;k+:m,a
A;ta:va;a;TRa;va;d;pMa . ca ta:a;a;ma;sa;mua;d;a;&+.ta;m,a 1.22

; a;na;ya;tMa .sa;*:+=+

a;h;ta;ma:=+a;ga;de;Sa;taH kx+:ta;m,a
A;P+.l+.prea;psua;na;a k+:mRa ya:a;tsa;a;a:va;k+:mu
// a;.cya;tea 1.23

ya:ua k+:a;mea;psua;na;a k+:mRa .sa;a;h;*:+.


a:=e +Na va;a :pua;naH
;
a;k+:ya;tea ba;hu;l+.a;ya;a;sMa ta;d+a:$a;sa;mua;d;a;&+.ta;m,a 1.24

A;nua;ba;nDMa [a;yMa ;
a;hM ;sa;a;ma;na;pea;[ya . ca :pa;Ea:+:Sa;m,a
ma;ea;h;a;d;a:=+Bya;tea k+:mRa ya:a:a;a;ma;sa;mua;.cya;tea 1.25

mua;#ta;sa;*:+. ea.Y;na;hM ;va;a;d ;a ;Dxa;tyua;tsa;a;h;sa;ma;a;nva;taH


/ /
;a;sa:;d
a;a;sa:;d a;ea; a;nRa;
a;vRa;k+:a:=.H k+:ta;Ra .sa;a;a:va;k
/ /  o+..cya;tea 1.26

.=+a;ga;a k+:mRa;P+.l+.prea;psua;lRu+.b.Da;ea ;
a;hM ;sa;a;tma;k+:ea.Y;Zua; a;.caH
h;SRa;Za;ea;k+:a;a;nva;taH
/ / k+:ta;Ra .=+a:$a;saH :pa;a:=+k
+:a; a;tRa;taH 1.27

A;yua;#taH :pra;a;kx+:taH .~ta;b.DaH Za;F+.ea .nEa;Skx+: a;ta;k+:ea.Y;l+.saH


;
a;va;Sa;a;d ;a d ;a;GRa;sUa:a;a . ca k+:ta;Ra ta;a;ma;sa o+..cya;tea 1.2

e ;BeRa;dM ;Dax ;tea;Z.cEa;va gua;Na;ta;a;~:a;

bua:;d / / a;va;DMa (xa+:Nua


:pra;ea;.cya;ma;a;na;ma;Zea;Sea;Na :pxa;Ta;#tvea;na ;Da;na;Via;ya 1.29

:pra;vxa; a:Ma . ca ; a;na;vxa; a:Ma . ca k+:a;ya;Ra;k+:a;yeRa Ba;ya;a;Ba;yea


ba;nDMa ma;ea;[Ma . ca ya;a :vea; a:a bua; a:;d H .sa;a :pa;a;TRa .sa;a;a:va;k
/ / 
+:a 1.30

www.prapatti.com 97 Sunder Kidambi


ma;ea;[a;sa;ya;a;sa;ya;ea;gaH +ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;;

ya;ya;a ;Da;mRa;ma;Da;ma . ca k+:a;ya . ca;a;k+:a;yRa;mea;va . ca


A;ya;Ta;a;va;tpra:$a;a;na;a; a;ta bua; a:;d
H .sa;a :pa;a;TRa .=+a:$a;sa;a 1.31

A;Da;ma ;Da;mRa;a;ma; a;ta ya;a ma;nya;tea ta;ma;sa;a;vxa;ta;a


.sa;va;Ra;Ta;Ra;a;nva;pa:=
/ / +a;ta;Ma;Z.ca bua; a:;d
H .sa;a :pa;a;TRa ta;a;ma;sa;a 1.32

;Dxa;tya;a ya;ya;a ;Da;a:=+ya;tea ma;naH+pra;a;Nea;a;nd / / +ya;


a;k+:ya;aH
ya;ea;gea;na;a;v.ya;a;Ba;.ca;a;a:=+Nya;a ;Dxa; a;taH .sa;a :pa;a;TRa .sa;a;a:va;k
/ / 
+:a 1.33

ya;ya;a tua ;Da;mRa;k+:a;ma;a;Ta;Ra;nDxa;tya;a ;Da;a:=+ya;tea.Y:$Rua;na


:pra;sa;*:
e +.na :P+.l+.a;k+:a:*:
 +.a ;Dxa; a;taH .sa;a :pa;a;TRa .=+a:$a;sa;a 1.34

ya;ya;a .~va;paM Ba;yMa Za;ea;kM ;


a;va;Sa;a;dM ma;d;mea;va . ca
na ;
a;va;mua;Vca; a;ta du;meRa;Da;a ;Dxa; a;taH .sa;a :pa;a;TRa ta;a;ma;sa;a 1.35

.sua;KMa ;a;tva;d;a;n
/ a;Ma ;
a:a;
a;va;DMa (ax +:Nua mea Ba:=+ta;SRa;Ba
A;Bya;a;sa;a;d+ma;tea ya:a duH+Ka;a;ntMa . ca ; a;na;ga;.cC+. a;ta 1.36

ya:a;d;g{ea ;
a;va;Sa;a;ma;va :pa;a:=+Na;a;mea.Y;mxa;ta;ea;pa;ma;m,a
ta;tsua;KMa .sa;a;a:va;k
/ /  M :pra;ea;#ta;ma;a;tma;bua; a:;d
;pra;sa;a;d:$a;m,a 1.37

/ / +ya;sMa;ya;ea;ga;a;d;a:a;d;g{ea.Y;mxa;ta;ea;pa;ma;m,a
;
a;va;Sa;yea;a;nd
:pa;a:=+Na;a;mea ;
a;va;Sa;a;ma;va ta;tsua;KMa .=+a:$a;sMa .smxa;ta;m,a 1.3

ya;d;g{ea . ca;a;nua;ba;nDea . ca .sua;KMa ma;ea;h;na;ma;a;tma;naH


; a;na;d+a;l+.~ya;pra;ma;a;d;ea;tTMa ta:a;a;ma;sa;mua;d;a;&+.ta;m,a 1.39

/ / / :pax ; a;Ta;v.ya;Ma va;a ;


a;d;
a;va :de ;vea;Sua va;a :pua;naH
na ta;d;a;~ta
a;Ba;gRua;NEaH 1.40
.sa:vMa :pra;kx+: a;ta:$Ea;mRua;#tMa ya;de ;a;BaH .~ya;a; a:+;a;

b.ra;a;;Na;[a;
a:a;ya;
a;va;Za;Ma ZUa;d+a;Na;Ma . ca :pa:=+nta;pa
k+:ma;Ra; a;Na :pra;
a;va;Ba;#ta;a; a;na .~va;Ba;a;va;pra;Ba;vEa;gRua;NEaH 1.41

Sunder Kidambi 98 www.prapatti.com


+ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;; ma;ea;[a;sa;ya;a;sa;ya;ea;gaH

Za;ma;ea d;ma;~ta;paH Za;Ea;.cMa [a;a;a;nta:=+a:$R


// a;va;mea;va . ca
a;a;nMa ;
a;va;a;a;na;ma;a;a;~ta;#yM
/ / / a b.ra;;k+:mRa .~va;Ba;a;va:$a;m,a 1.42

Za;Ea;ya .tea:$a;ea ;Dax ; a;ta;d;Ra;[yMa yua:;d


e . ca;a;pya;pa;l+.a;ya;na;m,a
d;a;na;ma;a:(;a:=+Ba;a;va;Z.ca [a;a:Ma k+:mRa .~va;Ba;a;va:$a;m,a 1.43

kx+:
a;Sa;ga;Ea:=+[ya;va;a; a;Na:$yMa ;vEa;Zya;k+:mRa .~va;Ba;a;va:$a;m,a
:pa;a:=+.ca;ya;Ra;tma;kM k+:mRa ZUa;d+~ya;a;
a;pa .~va;Ba;a;va:$a;m,a 1.44

.~vea .~vea k+:mRa;Nya;a;Ba:=+taH .sMa;a;sa; a:;d


M l+.Ba;tea na:=.H
.~va;k+:mRa; a;na:=+taH ;a;sa; a:;d
M ya;Ta;a ;
a;va;nd; a;ta ta;.cCx+.Nua 1.45

ya;taH :pra;vxa; a:a;BRUa;ta;a;na;Ma yea;na .sa;vRa;a;ma;dM ta;ta;m,a


.~va;k+:mRa;Na;a ta;ma;Bya;.cyRa ;a;sa; a:;d M ;
a;va;nd; a;ta ma;a;na;vaH 1.46

(rea;ya;a;n~va;Da;ma;eRa ;
a;va;gua;NaH :pa:=+Da;ma;Ra;t~va;nua;a;SF+.
/ ta;a;t,a
.~va;Ba;a;va; a;na;ya;tMa k+:mRa ku+:vRa;a;a;pa;ea; a;ta ;
a;k+:a;ba;Sa;m,
/ / /  a 1.47

.sa;h:$Ma k+:mRa k+:Ea;ntea;ya .sa;d;ea;Sa;ma;


a;pa na tya:$ea;t,a
a:=+va;a;vxa;ta;aH 1.4
.sa;va;Ra:=+}Ba;a ;
a;h d;ea;Sea;Na ;DUa;mea;na;a; a;+;a;

A;sa;#ta;bua; a:;d H .sa;vRa:a ;a:$a;ta;a;tma;a ;


a;va;ga;ta;~.pxa;hH
.nEa;Sk+:}yRa;a;sa; a:;d
M :pa:=+ma;Ma .sa;ya;a;sea;na;a; a;Da;ga;.cC+. a;ta 1.49

M :pra;a;pta;ea ya;Ta;a b.ra; ta;Ta;a;pa ;ea; a;ta ; a;na;ba;ea;Da mea


;a;sa; a:;d
.sa;ma;a;sea;nEa;va k+:Ea;ntea;ya ; a;na;SF+.a a;a;na;~ya ya;a :pa:=+a 1.50

bua:;d ;ya;a yua;#ta;ea ;Dxa;tya;a;tma;a;nMa ; a;na;ya;}ya . ca


a;a ;
a;va;Zua:;d
Za;b.d;a;d ;a;a;nva;Sa;ya;M
/ / a;~tya;#tva;a .=+a;ga;de;Sa;Ea v.yua;d;~ya . ca 1.51

a;ya;ma;a;na;saH
;
a;va;
a;va;#ta;sea;va;a l+.Gva;a;Za;a ya;ta;va;a;*;+.
;Dya;a;na;ya;ea;ga;pa:=+ea ; a;na;tyMa ;vEa:=+a;gyMa .sa;mua;pa;a; a;(ra;taH 1.52

www.prapatti.com 99 Sunder Kidambi


ma;ea;[a;sa;ya;a;sa;ya;ea;gaH +ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;;

A;h;*:+.
a:=M ba;lM d;pa k+:a;mMa k+:ea;DMa :pa;a:=+g{a;h;m,a
;
a;va;mua;.cya ; a;na;mRa;maH Za;a;nta;ea b.ra;;BUa;ya;a;ya k+:pa;tea 1.53

b.ra;;BUa;taH :pra;sa;a;a;tma;a na Za;ea;.ca; a;ta na k+:a:*:+. a;ta


.sa;maH .sa;veRa;Sua BUa;tea;Sua ma;;
+a;#tM
/ / / / a l+.Ba;tea :pa:=+a;m,a 1.54

Ba;#tya;a ma;a;ma;a;Ba:$a;a;na;a; a;ta ya;a;va;a;nya;Z.ca;a;a;sma


/ / / / / ta:va;taH
ta;ta;ea ma;Ma ta:va;ta;ea a;a;tva;a ;
a;va;Za;tea ta;d;na;nta:=+m,a 1.55

.sa;vRa;k+:ma;Ra;Nya;
a;pa .sa;d;a ku+:va;Ra;Na;ea ma;d;a;pa;a;(ra;yaH
ma;tpra;sa;a;d;a;d;va;a;pa ;ea; a;ta Za;a:(;a;tMa :pa;d;ma;v.ya;ya;m,a 1.56

. cea;ta;sa;a .sa;vRa;k+:ma;Ra; a;Na ma; a;ya .sa;ya;~ya ma;tpa:=.H


bua; a:;d
;ya;ea;ga;mua;pa;a; a;(ra;tya ma;a;./ c/ ca:aH .sa;ta;tMa Ba;va 1.57

ma;a;./ c/ ca:aH .sa;vRa;du;ga;Ra; a;Na ma;tpra;sa;a;d;a:a;a:=+Sya;a;sa


A;Ta . cea:va;ma;h;*:+. a:=+a;a (ra;ea;Sya;a;sa ;
a;va;na:*+:a; a;sa 1.5

a:=+ma;a; a;(ra;tya na ya;ea;t~ya I+. a;ta ma;nya;sea


ya;d;h;*:+.
;a;ma;TyEa;Sa v.ya;va;sa;a;ya;~tea :pra;kx+: a;ta;~tva;Ma ; a;na;ya;ea;[ya; a;ta 1.59

.~va;Ba;a;va:$ea;na k+:Ea;ntea;ya ; a;na;ba:;d


H .~vea;na k+:mRa;Na;a
k+:tua nea;.cC+.a;sa ya;n}.a;ea;h;a;tk+:a:=+Sya;~ya;va;Za;ea.Y;
a;pa ta;t,a 1.60

IR +(;a:=.H .sa;vRa;BUa;ta;a;na;Ma &+.e+Zea.Y:$Rua;na ; a;ta;SF+. a;ta


Bra;a;ma;ya;nsa;vRa;BUa;ta;a; a;na ya:n:a;a:+.Q+a; a;na ma;a;ya;ya;a 1.61

ta;mea;va Za:=+NMa ga;.cC .sa;vRa;Ba;a;vea;na Ba;a:=+ta


/ / a .~Ta;a;nMa :pra;a;p~ya;a;sa Za;a:(;a;ta;m,a 1.62
ta;tpra;sa;a;d;a;tpa:=+Ma Za;a;a;ntM

I+. a;ta .tea a;a;na;ma;a;K.ya;a;tMa gua;h:a;a;u+h:a;ta:=M ma;ya;a


;
a;va;mxa;ZyEa;ta;d;Zea;Sea;Na ya;Tea;.cC+.a;sa ta;Ta;a ku+. 1.63

Sunder Kidambi 100 www.prapatti.com


+ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;; ma;ea;[a;sa;ya;a;sa;ya;ea;gaH

.sa;vRa;gua;h:a;ta;mMa BUa;yaH (ax +:Nua mea :pa:=+mMa va;.caH


I+.Sf;ea.Y;a;sa mea dx ;Q+a;ma; a;ta ta;ta;ea va;[ya;a;a;ma .tea ;
a;h;ta;m,a 1.64

ma;n}.a;na;a Ba;va ma;; +#ta;ea ma;d;a;a:$a;a ma;Ma na;ma;~ku+.


ma;a;mea;vEa;Sya;a;sa .sa;tyMa .tea :pra; a;ta:$a;a;nea ;
a;pra;ya;ea.Y;a;sa mea 1.65

.sa;vRa;Da;ma;Ra;n,a :pa;a:=+tya:$ya ma;a;mea;kM Za:=+NMa v.ra:$a


A;hM tva;a .sa;vRa;pa;a;pea;Bya;ea ma;ea;[a; a;ya;Sya;a;a;ma ma;a Zua;.caH 1.66

I+.dM .tea na;a;ta;pa;~k+:a;ya na;a;Ba;#ta;a;ya k+:d;a;.ca;na


na . ca;a;Zua;(rUa;Sa;vea va;a;.cyMa na . ca ma;Ma ya;ea.Y;Bya;sUa;ya; a;ta 1.67

ya I+.dM :pa:=+mMa gua;h:aM ma;; +#tea;Sva;a;Ba;Da;a;~ya; a;ta


/ / / / a ma; a;ya :pa:=+Ma kx+:tva;a ma;a;mea;vEa;Sya;tya;sMa;Za;yaH 1.6
Ba;a;#tM

na . ca ta;sma;a;n}.a;nua;Syea;Sua k+:a;Z.
/ / / ca;n}.ea ;
a;pra;ya;kx+.a;maH
Ba;
a;va;ta;a na . ca mea ta;sma;a;d;nyaH ;
a;pra;ya;ta:=+ea Bua;
a;va 1.69

A;Dyea;Sya;tea . ca ya I+.mMa ;Da;}ya .sMa;va;a;d;ma;a;va;ya;eaH


a;a;na;ya;ea;na .tea;na;a;h;a;ma;SfH .~ya;a;a;ma; a;ta mea ma; a;taH 1.70

;a;va;a;na;na;sUa;ya;Z.ca (ax +:Nua;ya;a;d;


a;pa ya;ea na:=.H
(ra:;d
.sa;ea.Y;
a;pa mua;#taH Zua;Ba;a.>+.l+.ea;k+:a;npra;a;pau ;ya;a;tpua;Nya;k+:mRa;Na;a;m,a 1.71

k+:a;./ /cca;de ;ta;.cCu" +.tMa :pa;a;TRa tva;yEa;k+:a;g{ea;Na . cea;ta;sa;a


k+:a;./ /cca;d;a;a;na;sMa;ma;ea;hH :pra;na;Sf;~tea ;Da;na;Via;ya 1.72

A:$Rua;na o+.va;a;.ca

na;Sf;ea ma;ea;hH .smxa; a;ta;lR+.b.Da;a tva;tpra;sa;a;d;a;n}.a;ya;a.Y;.cyua;ta


;a;~Ta;ta;e
/ / /  a.Y;a;sma
/ / / / / ga;ta;sa;nde ;hH k+:a:=+Syea va;.ca;nMa ta;va 1.73

www.prapatti.com 101 Sunder Kidambi


ma;ea;[a;sa;ya;a;sa;ya;ea;gaH +ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;;

.sa;Via;ya o+.va;a;.ca

I+.tya;hM va;a;sua;de ;va;~ya :pa;a;TRa;~ya . ca ma;h;a;tma;naH


.sMa;va;a;d;a;ma;ma;ma;(ra;Ea;Sa;ma;;
u +tMa .=+ea;ma;h;SRa;Na;m,a 1.74

v.ya;a;sa;pra;sa;a;d;a;.cC"u+.ta;va;a;nea;ta;u+h:a;ma;hM :pa:=+m,a
ya;ea;gMa ya;ea;gea:(;a:=+a;tkx+:SNa;a;tsa;a;[a;a;tk+:Ta;ya;taH .~va;ya;m,a 1.75

.=+a:$a;nsMa;smxa;tya .sMa;smxa;tya .sMa;va;a;d;a;ma;ma;ma;;


u +ta;m,a
:ke+:Za;va;a:$Rua;na;ya;eaH :pua;NyMa &+.Sya;a;a;ma . ca mua;hu;mRua;huH 1.76

ta;.cca .sMa;smxa;tya .sMa;smax ;tya .+.pa;ma;tya;; u +tMa h:=e .H


;
a;va;sma;ya;ea mea ma;h;a;n{a;a:$a;n&+.Sya;a;a;ma . ca :pua;naH :pua;naH 1.77

ya:a ya;ea;gea:(;a:=.H kx+:SNa;ea ya:a :pa;a;Ta;eRa ;Da;nua;DRa:=.H


ta:a (ra;a;
a;vRa:$a;ya;ea BUa; a;ta;DrRua;va;a na;a; a;ta;mRa; a;ta;mRa;ma 1.7

+ga;va; +a;ta;a;sUa;pa; a;na;Sa;tsua b.ra;;


a;va;d;a;a;ya;Ma ya;ea;ga;Za;a;~:ea
I+. a;ta (ra;a;ma;;
(ra;a;kx+:SNa;a:$Rua;na;sMa;va;a;de ma;ea;[a;sa;ya;a;sa;ya;ea;ga;ea na;a;ma
A;Sf;a;d;Za;ea.Y;Dya;a;yaH

Sunder Kidambi 102 www.prapatti.com


(ra;aH
(ra;a;ma;tea .=+a;ma;a;nua:$a;a;ya na;maH

(ra;a;ma;;
+ga;va; +a;ta;a ma;a;h;a;t}ya;m,a
;Da:=+ea;va;a;.ca
Ba;ga;va;n,a :pa:=+mea;Za;a;na Ba;a;#ta:=+v.
/ / / /  ya;a;Ba;.ca;a;a:=+Na;a
:pra;a:=+b.DMa Bua:$ya;ma;a;na;~ya k+:TMa Ba;va; a;ta :he :pra;Ba;ea 1

(ra;a ;
a;va;SNua:+:va;a;.ca
:pra;a:=+b.DMa Bua:$ya;ma;a;na;ea ;
a;h ga;a;ta;a;Bya;a;sa:=+taH .sa;d;a
.sa mua;#taH .sa .sua;Ka;a l+.ea;ke k+:mRa;Na;a na;ea;pa; a;l+.pya;tea 2

ma;h;a;pa;a;pa;a;
a;d;pa;a;pa;a; a;na ga;a;ta;a;Dya;a;nMa k+.=+ea; a;ta . cea;t,a
#va; a;.ca;t~.pa;Za na ku+:vRa;a;nta / /  na; a;l+.na;a;d;l+.ma;}bua;va;t,a 3

ga;a;ta;a;ya;aH :pua;~ta;kM ya:a ya:a :pa;a;F:H :pra;va;tRa;tea


ta:a .sa;va;Ra; a;Na ta;a;Ta;Ra; a;Na :pra;ya;a;ga;a;d ;a; a;na ta:a ;vEa 4

.sa;veRa :de ;va;a;Z.ca +.Sa;ya;ea ya;ea; a;ga;naH :pa;a;ga;a;Z.ca yea


ga;ea;pa;a;l+.a ga;ea;
a;pa;k+:a va;a;
a;pa na;a:=+d;ea:;d
;va;pa;a;SRa;dE H 5

.sa;h;a;ya;ea .$a;a;ya;tea Za;a;GrMa ya:a ga;a;ta;a :pra;va;tRa;tea


ya:a ga;a;ta;a;
a;va;.ca;a:=+Z.ca :pa;F+.nMa :pa;a;F+.nMa (rua;ta;m,a
/ / / ca;tMa :pxa;a;Tva
ta:a;a;hM ; a;na;a;Z. / / ; a;na;va;sa;a;a;ma .sa;dE ;va ;
a;h 6

ga;a;ta;a;(ra;yea.Y;hM ; a;ta;SF+.a;a;ma ga;a;ta;a mea . ca;ea:a;mMa gxa;h;m,a


ga;a;ta;a;a;a;na;mua;pa;a; a;(ra;tya a;a;nl+.ea;k+:a;npa;a;l+.ya;a;}ya;h;m,a 7

ga;a;ta;a mea :pa:=+ma;a ;


a;va;d;a;a b.ra;:+.pa;a na .sMa;Za;yaH
A;DRa;ma;a:a;a;[a:=+a ; a;na;tya;a .~va;a; a;na;va;Ra;.cya;pa;d;a;a;tma;k+:a
///

; a;.ca;d;a;na;nde ;na kx+:SNea;na :pra;ea;#ta;a .~va;mua;Ka;ta;ea.Y:$Rua;na;m,a


:vea;d:a;ya;a :pa:=+a;na;nd;a ta:va;a;TRa;a;a;na;sMa;yua;ta;a 9
+ga;va; +a;ta;a ma;a;h;a;t}ya;m,a
(ra;a;ma;; +ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;;

ya;ea.Y;Sf;a;d;Za:$a;pa;ea ; a;na;tyMa na:=+ea ; a;na;Z.ca;l+.ma;a;na;saH


a;a;na;a;sa; a:;d
M .sa l+.Ba;tea ta;ta;ea ya;a; a;ta :pa:=M :pa;d;m,a 10

:pa;a;Fe .sa;ma;g{ea.Y;sa;}.pUa;NeRa ta;ta;ea.Y;Da :pa;a;F+.ma;a;.ca:=e +t,a


ta;d;a ga;ea;d;a;na:$Ma :pua;NyMa l+.Ba;tea na;a:a .sMa;Za;yaH 11

;
a:a;Ba;a;gMa :pa;F+.ma;a;na;~tua ga;*:+.
a;~na;a;na;P+.lM l+.Bea;t,a
:Sa;qM +.ZMa .$a;pa;ma;a;na;~tua .sa;ea;ma;ya;a;ga;P+.lM l+.Bea;t,a 12

O;;k+:a;Dya;a;yMa tua ya;ea ; a;na;tyMa :pa;F+.tea Ba;a;#ta;sM


/ / / /  a;yua;taH
.+:d+l+.ea;k+:ma;va;a;pna;ea; a;ta ga;Na;ea BUa;tva;a va;sea;a;./ c/ ca:=+m,a 13

A;Dya;a;yMa (;+ea;k+:pa;a;dM va;a ; a;na;tyMa yaH :pa;F+.tea na:=.H


.sa ya;a; a;ta na:=+ta;Ma ya;a;va;n}.a;nva;nta:=M va;sua;nDa:=e 14

ga;a;ta;a;ya;aH (;+ea;k+:d;Za;kM .sa;pta :pa;Vca . ca;tua;Sf;ya;m,a


d;Ea a;a;nea;kM ta;d;Da va;a (;+e a;k+:a;na;Ma yaH :pa;Fe+.a:=.H 15

. ca;nd+l+.ea;k+:ma;va;a;pna;ea; a;ta va;Sa;Ra;Na;a;ma;yua;tMa ;Drua;va;m,a


ga;a;ta;a;pa;a;F+.sa;ma;a;yua;#ta;ea max ;ta;ea ma;a;nua;Sa;ta;Ma v.ra:$ea;t,a 16

ga;a;ta;a;Bya;a;sMa :pua;naH kx+:tva;a l+.Ba;tea mua;a;#ta;mu / / / /  a:a;ma;a;m,a


ga;a;tea;tyua;.cca;a:=+sMa;yua;#ta;ea ;a;ma;ya;ma;a;Na;ea ga; a;tMa l+.Bea;t,a 17

ga;a;ta;a;TRa;(ra;va;Na;a.Y.Y;sa;#ta;ea ma;h;a;pa;a;pa;yua;ta;ea.Y;
a;pa va;a
;vEa;ku+:NFM .sa;ma;va;a;pna;ea; a;ta ;
a;va;SNua;na;a .sa;h ma;ea;d;tea 1

ga;a;ta;a;Ta ;Dya;a;ya;tea ; a;na;tyMa kx+:tva;a k+:ma;Ra; a;Na BUa;a:=+ZaH


.$a;a;va;n}.ua;#taH .sa ;
a;va;ea;ya;ea :de ;h;a;ntea :pa:=+mMa :pa;d;m,a 19

ga;a;ta;a;ma;a; a;(ra;tya ba;h;va;ea BUa;Bua:$a;ea .$a;na;k+:a;d;yaH


; a;na;DRUa;ta;k+:ma;Sa;a l+.ea;ke ga;a;ta;a ya;a;ta;aH :pa:=M :pa;d;m,a 20

ga;a;ta;a;ya;aH :pa;F+.nMa kx+:tva;a ma;a;h;a;t}yMa .nEa;va yaH :pa;Fe+.t,a


vxa;Ta;a :pa;a;F+.ea Ba;vea:a;~ya (ra;ma O;;va h:au;d;a;&+.taH 21
Sunder Kidambi 104 www.prapatti.com
+ga;va; +a;ta;a
(ra;a;ma;; +ga;va; +a;ta;a ma;a;h;a;t}ya;m,a
(ra;a;ma;;

O;;ta;n}.a;a;h;a;t}ya;sMa;yua;#tMa ga;a;ta;a;Bya;a;sMa k+.=+ea; a;ta yaH


.sa ta;tP+.l+.ma;va;a;pna;ea; a;ta du;lR+.Ba;Ma ga; a;ta;ma;a;pnua;ya;a;t,a 22

.sUa;ta o+.va;a;.ca
ma;a;h;a;t}ya;mea;ta; +a;ta;a;ya;a ma;ya;a :pra;ea;#ta .sa;na;a;ta;na;m,a
ga;a;ta;a;ntea . ca :pa;Fe+.d;a;~tua ya;du;#tMa ta;tP+.lM l+.Bea;t,a 23
+ga;va; +a;ta;a ma;a;h;a;t}yMa .sMa;pUa;NRa;m,a
I+. a;ta (ra;a;ma;;

(ra;a;ma;;
+ga;va; +a;ta;a ma;a;h;a;t}ya;m,a ( A;nya;t,a )
ga;a;ta;a;Za;a;~:a;a;ma;dM :pua;NyMa yaH :pa;Fe+.tpra;ya;taH :pua;ma;a;n,a
;
a;va;SNa;eaH :pa;d;ma;va;a;pna;ea; a;ta Ba;ya;Za;ea;k+:a;
a;d;va;a:$Ra;taH 1

ga;a;ta;a;Dya;ya;na;Za;a;l+.~ya :pra;a;Na;a;ya;a;ma;pa:=+~ya . ca
/ /  ;
a;h :pa;a;pa;a; a;na :pUa;vRa:$a;n}.a;kx+:ta;a; a;na . ca 2
.nEa;va .sa;a;nta

ma;l+. a;na;ma;eRa;.ca;nMa :pMua;sa;Ma .$a;l+.~na;a;nMa ;


a;d;nea ;
a;d;nea
.sa;kx+: +a;ta;Ma;Ba;a;sa .~na;a;nMa .sMa;sa;a:=+ma;l+.na;a;Za;na;m,a 3

ga;a;ta;a .sua;ga;a;ta;a k+:tRa;v.ya;a ;


a;k+:ma;nyEaH Za;a;~:a;
a;va;~ta;=E .H
ya;a .~va;yMa :pa;+a;na;a;Ba;~ya mua;Ka;pa;+a;a;
a;d; a;naH .sxa;ta;a 4

Ba;a:=+ta;a;max ;ta;sa;vRa;~vMa ;
a;va;SNa;ea;vRa;#+a;a;
a;d; a;naH .sxa;ta;m,a
ga;a;ta;a;ga;*:+. ea;d;kM :pa;a;tva;a :pua;na:$Ra;n}.a na ;
a;va;d;a;tea 5

.sa;va;eRa;pa; a;na;Sa;d;ea ga;a;va;ea d;ea;gDa;a ga;ea;pa;a;l+.na;nd;naH


:pa;a;Ta;eRa va;tsaH .sua;Da;a;Ba;eRa;#ta;a du;gDMa ga;a;ta;a;max ;tMa ma;h;t,a 6

O;;kM Za;a;~:Ma :de ;va;k


+:a;pua:a;ga;a;ta;m,a
O;;k+:ea :de ;va;ea :de ;va;k
+:a;pua:a O;;va
O;;k+:ea ma:n:a;~ta;~ya na;a;ma;a; a;na ya;a; a;na
k+:ma;Ra;pyea;kM ta;~ya :de ;va;~ya .sea;va;a 7
+ga;va; +a;ta;a ma;a;h;a;t}yMa .sMa;pUa;NRa;m,a
I+. a;ta (ra;a;ma;;

www.prapatti.com 105 Sunder Kidambi

Das könnte Ihnen auch gefallen