Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Concreto armado
Introduo Propriedades
Introduo
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Propriedades
Introduo Propriedades
Introduo
AOS PARA CONCRETO AOS PARA CONCRETO
TERMOS E MEDIDAS USADOS EM ENGENHARIA TERMOS E MEDIDAS USADOS EM ENGENHARIA
(P.Helene)
1
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Propriedades
Introduo Propriedades
Introduo
AOS PARA CONCRETO AOS PARA CONCRETO
TERMOS E MEDIDAS USADOS EM ENGENHARIA TERMOS E MEDIDAS USADOS EM ENGENHARIA
Deformao () o efeito da tenso. Expressa em
Protenso - Introduo de uma tenso de (cm/cm), ou em % do comprimento inicial.
compresso a uma pea de concreto, atravs de um A deformao pode ser elstica ou plstica.
ou mais cabos de ao tracionados. Plstica irreversvel, elstica reversvel, desaparece
quando a tenso removida.
(P.Helene)
Protender tambm significa comprimir o concreto (P.Helene)
(encurtamento na direo da protenso
protenso)) = / tg ou =/E
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Propriedades
Introduo Propriedades
Introduo
AOS PARA CONCRETO
DEFORMAO ELSTICA DOS METAIS
TERMOS E MEDIDAS USADOS EM ENGENHARIA A tenso de cisalhamento produz um deslocamento de um plano atmico
em relao ao seguinte.
Mdulo de Elasticidade, de Young Desde que os vizinhos dos tomos sejam mantidos, est-se na faixa de
ou de Deformao Longitudinal - (E) deformao elstica.
o quociente entre a tenso aplicada e a deformao
elstica resultante. Expresso em MPa.
Retirando-se a tenso,
o reticulado volta a
forma original.
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Propriedades
Introduo Propriedades
Introduo
DEFORMAO PLSTICA DOS METAIS DEFORMAO PLSTICA DOS METAIS
Uma tenso maior faz com que os tomos se deformem pelo Outra forma de deformao plstica do reticulado cristalino a
estado plstico, devido a escorregamento de um plano cristalino. maclagem ou maclao. Em metais cujos cristais tem ligaes
Ocorre um deslocamento permanente; a retirada da tenso no atmicas diferentes de 90, possvel a inverso deste ngulo sem
implica no retorno dos planos cristalinos s suas posies originais. a ruptura do reticulado, causando uma deformao plstica.
Ocorre uma
mudana do ngulo
das ligaes
atmicas.
(J.A Freitas Jr.)
Ocorre uma ruptura das ligaes atmicas originais, (J.A Freitas Jr.)
2
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Propriedades
Introduo Propriedades
Introduo
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Propriedades
Introduo Propriedades
Introduo
Material Frgil = Pouco se deforma antes da ruptura. Material dctil com patamar de escoamento = Apresenta
Obedece a Lei de Hooke at a ruptura. patamar de escoamento definido que caracteriza a tenso fy
Ex. : ferro fundido, concreto e vidro plano. denominada resistncia ao escoamento do ao trao.
Ex.: aos doces - baixo teor de carbono, classe A, como os aos
para concreto armado CA25 e CA50.
(P.Helene)
(P.Helene)
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Propriedades
Introduo Propriedades
Introduo
AOS PARA CONCRETO
METAIS FRGEIS E DCTEIS
Material dctil sem patamar de escoamento = No apresenta
patamar de escoamento definido. A deformao plstica que segue
elstica no reversvel. A tenso fy convencional, de resistncia
ao escoamento do ao trao corresponde a uma deformao Frgil Dctil Muito Dctil
plstica irreversvel de 0,2%. Ex.:Aos para concreto armado CA60. Ex.:Ferro Ex.:ao CA25 Ex.:Ouro
fundido
(P.Helene)
(P.Helene)
Ruptura Ruptura
frgil dctil
(J.S.Coutinho)
3
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Propriedades
Introduo Propriedades
Introduo
AOS PARA CONCRETO AOS PARA CONCRETO
TERMOS E MEDIDAS USADOS EM ENGENHARIA TERMOS E MEDIDAS USADOS EM ENGENHARIA
Tenacidade : Medida da energia necessria para romper
Dureza : Definida pela resistncia da superfcie do material penetrao. o material. Expressa em kgf/cm2. Um material dctil com a
Escala Brinell de dureza BHN (Brinell Hardness Number) mesma tenso de ruptura que um frgil
mais tenaz, porque ir requerer uma maior energia para
Capacidade de um material riscar o outro romper-se.
(P.Helene)
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Propriedades
Introduo Propriedades
Introduo
AOS PARA CONCRETO AOS PARA CONCRETO
COMPORTAMENTO QUMICO COMPORTAMENTO FSICO DO AO
Corroso:
O pH do concreto protege o ao.
Na presena de cloreto a armadura corri sob qualquer pH Densidade = 7,85 g/cm
Na ausncia de cloreto a armadura corri principalmente para pH < 10,5
Ao aumenta de volume em at 530% Dilatao trmica:
xidos e hidrxidos de ferro Estdio do Morumbi- SP s = 1,2.10-5 m /m.C concreto = 1,2x10-5 m/m.C
Volumes relativos
(vlido para temperaturas de 0 a 100C, acima o
Fe2 100% (ferro)
FeO 190% (xido de ferro)
coeficiente do ao fica significativamente maior)
Fe3O4 210% (xido frrico-ferroso)
Fe2O3 220% (xido frrico) Condutibilidade trmica = 30 X maior que o do
Fe(OH)2 360% (hidrxido de ferro II) concreto
Fe(OH) 3 420% (hidrxido de ferro III)
Fe(OH) 3.3H2O 630% (Granato- BASF)
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Microestrutura
Introduo Microestrutura
Introduo
MICROESTRUTURA DOS METAIS
Estrutura cristalina: Estrutura cristalina:
Metais: aglomerados de gros de cristais Metais: aglomerados de gros de cristais
4
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Microestrutura
Introduo Microestrutura
Introduo
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Microestrutura
Introduo Composio
Introduo qumica
SIDERGICAS X METALGICAS
Ambas so indstrias que produzem metal - a diferena o tipo de metal
produzido por elas. A metalrgica atua num campo mais amplo,
produzindo vrios tipos de metais: alumnio, cobre, titnio e ferro,
por exemplo. J uma usina siderrgica uma espcie de
metalrgica especializada: ela trabalha exclusivamente na produo
de ferro e ao. Elas so chamadas de indstrias "de base" porque,
Trinca. Na imagem menor se observa A superfcie da fratura e das
em geral, seu produto final so barras ou chapas metlicas, usadas
microtrinca (0,05 mm) paralela fratura trincas intergranular.
iniciada em um pitting. depois como matria-prima de outras indstrias. Tanto siderrgicas
quanto metalrgicas tem processos de fabricao semelhantes.
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Composio
Introduo qumica Composio
Introduo qumica
Ao - produto siderrgico, obtido por via lquida, com teor de carbono Adies liga:
abaixo de 2 % (alguns autores consideram 1,67 %) Mn 0,3 % - retira o patamar de escoamento dos aos CA 50
Mn ao mangans 20 a 40 % - resistncia ao choque e desgaste
Aos para concreto armado = + - 0,4/0,5 % de carbono
Cu 0,3% aos patinveis (ao corten) produtos de corroso
Aos patenting - fios p/ concreto protendido = + - 0,7 % de carbono no expansivos
Cr (13 a 18,5%) e Ni (8 a 20,5%) aos inoxidveis
(J.S. Coutinho)
5
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Composio
Introduo qumica Composio
Introduo qumica
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Composio
Introduo qumica Composio
Introduo qumica
Resfriamento do ferro
Teor de Carbono e Microestrutura - Constituintes
Perlita Na temperatura ambiente, o ferro puro apresenta estrutura
Ferrita
cristalina cbica de corpo centrado (CCC), denominada ferrita
-baixo teor de carbono
-dctil, baixa resistncia mecnica alfa ().
Ferrita
Austenita
-estvel a temperatura > 720oC 0,2 % C A estrutura CCC do ferro (ferrita ) estvel at 912 C. Nesta
-transformao da ferrita temperatura a estrutura CCC sofre uma transformao
por aquecimento lento alotrpica para a estrutura cbica de faces centradas (CFC),
Cementita Perlita denominada ferro gama () ou austenita.
-formada quando %C atinge o
limite de solubilidade
1,2 % C
Fe3C (Carboneto de ferro), 6,7% Transformao de fase que ocorrem no mesmo estado de
carbono, dura, frgil (pouco dctil)
agregao da matria (Ex.: dentro do estado slido)
Perlita
-mistura mecnica de ferrita e cementita
(Prof. Leonardo Miranda)
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Composio
Introduo qumica Composio
Introduo qumica
A austenita (CFC) estvel entre 912 e 1394 C. Na Ocorrem no diagrama de resfriamento do ferro:
temperatura de 1394oC ocorre uma nova transformao
alotrpica na qual a estrutura CFC da austenita transforma-se (j no estado slido !!)
novamente em CCC, denominada de ferrita delta ().
1.539 C - Patamar de Solidificao - forma ferro delta
A ferrita delta () CCC estvel at a temperatura de 1538 C, (CCC)
6
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Produo do ao
Introduo Produo do ao
Introduo
ESQUEMA DE PRODUO DO AO
SIDERRGIA SIDERRGIA
Fundente (argila calcria)
facilita o processo de fuso
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Produo do ao
Introduo Produo do ao
Introduo
SIDERRGIA SIDERRGIA
Aglomerao a quente (queima) de finos (minrios) Processo de reduo (produo do ferro gusa)
Retirada do oxignio da matria prima. Esta separao se d por meio da
reduo qumica que envolve a separao de um metal de seu xido,
atravs de um agente redutor. O agente redutor utilizado na
siderurgia o coque
(J.A Freitas Jr.) (J.A Freitas Jr.)
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Produo do ao
Introduo Produo do ao
Introduo
ALTO FORNO - Produo de ferro gusa
ALTO FORNO - Produo de ferro gusa
Matrias primas:
Matrias primas:
1. Minrios de Ferro
Minrio de ferro
Hematita Fe2O3 50/60% + usado; mais fcil reduo
Coque de carvo mineral
(J.S. Coutinho)
7
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
Materiais de Construo
AO
Produo do ao
Introduo Produo do ao
Introduo
ALTO FORNO - Produo de ferro gusa ALTO FORNO
Matrias primas: Produo de ferro gusa no alto forno
SiO2 Slica
1. Minrio de ferro Al2O3 alumina 3 a 4,5%C
Impurezas slico-aluminosas Minrio de Fe gusa (liga de Fe+C)
(J.S. Coutinho)
Ligao do Fe com C origina ferro gusa
Cstinas = argila calcria
Fe + C ferro gusa
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
Materiais de Construo
AO
Produo do ao
Introduo Produo do ao
Introduo
SIDERRGIA SIDERRGIA
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
Materiais de Construo
AO
Produo do ao
Introduo Produo do ao
Introduo
ACIARIA Produo do ao (transforma ferro gusa em ao) ACIARIA Conversor (Convertedor) Bessemer
Afinao = reduo do teor de carbono C e retirada das Converte ferro gusa no estado lquido em ao
impurezas Injeta oxignio sob presso
dentro do cadinho com ferro
gusa.
O+C CO
O monxido de carbono
sai para a atmosfera.
8
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Produo do ao
Introduo Produo do ao
Introduo
Conversor
Conversor da aciaria n 2
(A. Rermy, M. Gray e R. Gonthier, 1993)
(COSIPA )
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Produo do ao
Introduo Produo do ao
Introduo
Eletrodos de grafite
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Produo do ao
Introduo Produo do ao
Introduo
LINGOTAMENTO LINGOTAMENTO
Transformao do material lquido em slido. O Lingotes = elementos brutos
material resfriado e transformado em lingotes, primrios de ao
blocos, placas entre outros; que seguem para o
USIMINAS
LINGOTAMENTO CONTNUO
processo de laminao ou forjaria.
9
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
Materiais de Construo
AO Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Produo do ao
Introduo Produo do ao
Introduo
LINGOTAMENTO LINGOTAMENTO
Depois de solidificados os lingotes so cortados.
CONVENCIONAL X CONTNUO
www.villaresmetals.com.br
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
Materiais de Construo
AO Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Produo do ao
Introduo Produo do ao
Introduo
LINGOTAMENTO
SIDERRGIA
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
Materiais de Construo
AO Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Produo do ao
Introduo Produo do ao
Introduo
(P.Helene) (P.Helene)
10
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Produo do ao
Introduo Produo do ao
Introduo
Laminao de barra de ao
No ocorre o encruamento. para concreto armado.
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Produo do ao
Introduo Produo do ao
Introduo
LAMINAO A QUENTE DE LAMINAO A FRIO DE FIOS
VERGALHES
AOS: CA 60 e CP - Concreto Protendido
Aos CA 50 e CA 25
A deformao a frio
deforma os cristais e
Laminador para causa encruamento.
vergalhes (ocorre a temperaturas de
dezenas de graus centgrados)
Mossas :
Salincias
para melhorar a aderncia
com o concreto
Laminao a frio
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Produo do ao
Introduo Produo do ao
Introduo
11
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Produo do ao
Introduo Produo do ao
Introduo
(P.Helene)
A deformao
a frio deforma
os cristais e
causa
encruamento.
(P.Helene)
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Produo do ao
Introduo Tratamentos
Introduo trmicos
LAMINAO A FRIO - Linha de trefilao de fios
TRATAMENTOS TRMICOS
(J.S. Coutinho)
Srie de fieiras
de trefilao
Fieira
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Tratamentos
Introduo trmicos Tratamentos
Introduo trmicos
12
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Impacto ambiental
Introduo Impacto ambiental
Introduo
Impacto Ambiental:
PRODUO DO AO:
PRODUO DO AO:
CO2 Efeito estufa:
Reservas Minrio de Ferro: Utilizao de cstinas como fundente
Muito amplas;
Sem utilizao de cstinas - 1,2 toneladas de CO2
Durao ........
Utilizando cstinas 2,4 toneladas de CO2
Consumo de Energia:
Observaes:
60% do custo - coque metalrgico
A utilizao de cstinas no Alto Forno gera ESCRIA
CO2 Efeito estufa: Escria -> adio ao cimento substituindo clnquer.
Queima de Combustveis - O ao tem alto ndice de reciclagem;
P/ 1 tonelada de ao gera 1 a 2,4 toneladas de CO2 Parte da produo a partir de minrio de ferro;
Mdia mundial 1,7 toneladas de CO2 Brasil recicla 70% do ao produzido anualmente.
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Tipos de ao
Introduo Tipos de ao
Introduo
CONCRETO ARMADO
CA = CONCRETO ARMADO
CA25, CA50 e CA60
CP = CONCRETO PROTENDIDO
CA = Concreto Armado
Trs grupos principais:
25, 50 e 60 Valor Caracterstico de escoamento
Aos de dureza natural laminados a quente CA 50
25 25 kgf/mm2 = 2.500 kgf/cm2 = ~ 250 MPa
Aos encruados a frio CA 60
~ 500 MPa
50 50 kgf/mm2 = 5.000 kgf/cm2 =
Aos patenting CP
~ 600 MPa
60 60 kgf/mm2 = 6.000 kgf/cm2 =
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Caracterstica
Introduo qumica Dimetro
Introduo
13
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Propriedades
Introduo do ao Propriedades
Introduo do ao
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Propriedades
Introduo do ao Propriedades
Introduo do ao
Principais propriedades:
Coeficiente de conformao superficial.
Principais propriedades:
Resistncia caracterstica de escoamento; Coeficiente que determina o padro de fissurao de peas de
concreto sob tenso, o que tem relao direta com a durabilidade
Limite de resistncia; do material. As barras devem transmitir a tenso ao concreto de
forma que ocorram diversas fissuras espaadas regularmente e
Alongamento; com pequena abertura, ao invs de grandes fissuras concentradas,
para dificultar a entrada de agentes agressivos. O ensaio
Dobramento; realizado em tirantes prismticos de concreto armado com uma
nica barra ou fio.
Coeficiente de conformao superficial.
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Armazenamento
Introduo Armazenamento
Introduo
Bancada
Dobra
Montagem das de corte
armaduras Baias de
armazenamento
14
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Corte
Introduo Corte
Introduo
Dobra do ao
Central de Armadura Equipamentos para corte
Tesoura Serra com disco Dobra manual
de corte na bancada
(Aulas USP)
Dobradeira
mecnica
Mquina de corte
eltrica e manual BELGO
Chaves de dobrar ao
BELGO
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Tipos de ao
Introduo Tipos de ao
Introduo
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Tipos de ao
Introduo Tipos de ao
Introduo
15
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Tipos de ao Tipos de ao
Introduo Introduo
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Tipos de ao
Introduo Tipos de ao
Introduo
Aos encruados a frio CA-60
Tratamentos dos aos para concreto CA 60
CA 60
TREFILAO Pesos Lineares (kg/m)
Bitola Mnimo Nominal Mximo
Tratamento que causa encruamento a frio do ao. (mm)
- 6% 0% + 6%
Aumenta o limite elstico do material e reduz a 4,2 0,102 0,109 0,115
ductilidade. 5,0 0,145 0,154 0,163
6,0 0,209 0,222 0,235
7,0 0,284 0,302 0,320
8,0 0,371 0,395 0,418
9,5 0,523 0,558 0,589
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Tipos de ao
Introduo Tipos de ao
Introduo
Aos encruados a frio CA-60
Aos encruados a frio CA-60
Propriedades mecnicas do CA 60
Ensaio de
Ensaio Trao (valores mnimos) dobramento a Aderncia
180
Resistncia Limite de Alongamento Coeficiente de
caracterstica Resistncia em Dimetro de conformao
de 10 (C) pino (mm) (D) superficial
escoamento (B) fst mnimo para
(A) fy 10mm
< 20 20
(MPa) (E) (MPa) (E) (%)
BELGO 600 1,05 fy 5 5 - 1,5
16
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Tipos de ao
Introduo Tipos de ao
Introduo
Aos para concreto protendido patenting Aos para concreto protendido patenting
Os aos patenting so fios submetidos a processos de tratamento
trmico aps o seu encruamento a frio por trefilao. Composio qumica (NBR-7482/90):
O material, aps decapagem em banho de cido, trefilado em 0,60 a 0,90% de C 0,5 a 0,9% de Mn
fieiras ao dimetro desejado, por uma ou mais passagens. 0,1 a 0,35% de Si Max. 0,05 % de S
Para alvio de tenses, reaquece-se e resfria-se rapidamente o fio, Max. 0,05 % de P.
em banho de chumbo lquido para no perder o encruamento. Bitolas mais comuns so de 3,5 a 9 mm.
Difcil a produo de fios de ao com > 7 mm.
Para grandes cargas, cordoalhas compostos de 2, 3 ou 7 fios.
7 fios
3 fios
Tratamento de 2 fios
estabilizao
(J.S.Coutinho)
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Tipos de ao
Introduo Tipos de ao
Introduo
Aumentar o limite elstico e ductilidade.
Tratamentos dos aos para concreto protendido Tratamentos dos aos para concreto protendido
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Tipos de ao
Introduo Tipos de ao
Introduo
17
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Tipos de ao
Introduo Tipos de ao
Introduo
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Tipos de ao
Introduo Tipos de ao
Introduo
Aos para concreto protendido patenting Aos para concreto protendido patenting
DESIGNAO DE FIOS DESIGNAO DE CORDOALHAS
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Tipos de ao
Introduo Tipos de ao
Introduo
18
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
Materiais de Construo
AO
Tipos de ao
Introduo Tipos de ao
Introduo
CONCRETO PROTENDIDO
CONCRETO PROTENDIDO- Sistema convencional
Cordoalhas engraxadas Cordoalhas
CARACTERSTICAS DAS CORDOALHAS DE AO CP 190
PARA PROTENSO ADERENTE
Lajes protendidas permitem ESPECIFICAO 12,7 mm ou 1/2" 15,2 mm ou 5/8"
estruturas sem vigas Dimetro nominal da cordoalha (*) 12,7 mm 15,2 mm
rea nominal da seo de ao da cordoalha 100,9 mm2 143,4 mm2
(valor recomendado para clculo estrutural) (*)
Massa nominal (*) 0,792 kg/m 1,126 kg/m
Carga de ruptura mnima (*) 18.730 kgf = 187,30 kN 26.580 kgf = 265,80 kN
BELGO
Carga a 1% de deformao mnima (*) 16.860 kgf = 168,60 kN 23.920 kgf = 239,20 kN
Relaxao aps 1.000h (*) 3,5% 3,5%
Mdulo de elasticidade (**) 202 kN/mm2, +/- 3% 202 kN/mm2, +/- 3%
(*) Conforme NBR 7483/2004 (**) Conforme NBR 7483/2004 este valor fornecido pelo fabricante. (Fornecido BELGO 2003)
BELGO
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
Materiais de Construo
AO
Tipos de ao
Introduo Tipos de ao
Introduo
CONCRETO PROTENDIDO- Sistema convencional CONCRETO PROTENDIDO- Sistema convencional
Cordoalhas/Fios dentro de bainhas Cordoalhas/Fios
BROOKFIELD MALZONI 2010
Bainha ou conduite
dentro de bainhas
Cabea de
ancoragem
PhD Engenharia
Bainhas
Cordoalhas
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
Materiais de Construo
AO
Tipos de ao
Introduo Tipos de ao
Introduo
CONCRETO PROTENDIDO - Pr-tracionada CONCRETO PROTENDIDO - Ps-tracionada
Os fios de protenso so colocados e tensionados antes
da concretagem. A tenso aplicada aps a
Aps o endurecimento do concreto aplicado, as peas so cura do concreto
cortadas conforme as necessidades de comprimento.
Injeta-se calda de cimento
Com o corte o fio
tracionado comprime Fundamental para a
o concreto por durabilidade
aderncia.
VSL VSL
19
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Emendas em ao
Introduo Emendas em ao
Introduo
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Emendas em ao
Introduo Emendas em ao
Introduo
Caldeamento - Solda eltrica por resistncia: Caldeamento - Solda eltrica por resistncia:
Aplicada em peas de ao
Vivel para bitolas >=10 mm.
Usada principalmente para aproveitamento de sobras. (Andrade, Jos L. M.; Secco, Arnaldo M. R.)
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Emendas em ao
Introduo Emendas em ao
Introduo
Eletrodeposio - Solda eltrica a arco, com eletrodos Eletrodeposio - Solda eltrica a arco, com eletrodos
revestidos : revestidos :
Topo das barras com dimetros >= 16 mm Pode ser aplicada em armaduras de esperas.
(cortes em 60 nas extremidades das barras e
preenchendo as laterais com o eletrodo) Aplicao manual de eletrodos de ao revestidos.
caldeamento.
Uso para minimizar taxas
de armaduras.
Aplicao mais demorada
que dispositivos mecnicos.
Custo mais baixo que
dispositivos mecnicos.
(J. A. Freitas Jr.)
20
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Emendas em ao
Introduo Emendas em ao
Introduo
Eletrodeposio - Solda eltrica a arco, com eletrodos Emendas com Dispositivos Mecnicos :
revestidos : Alto custo, mas muito prticas (rpida aplicao)
Uso limitado as barras >= 20 mm.
Feita por luvas fixadas mecanicamente.
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Emendas em ao
Introduo Tipos de rupturas
Introduo
VSL
VSL
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Tipos de rupturas
Introduo Tipos de rupturas
Introduo
FLUNCIA RELAXAO
Exemplo: Deformaes lentas de alongamento
Exemplo: Relaxao de tenso
Tirantes, com o tempo, sob tenso constante (principalmente Cordoalhas em concreto protendido, com o tempo, sob deformao
sob tenses elevadas), sofrem deformaes de alongamento constante, ocorre uma relaxao da tenso (perda de tenso).
que se no previstas podem levar a sua ruptura.
Tirantes
21
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Tipos de rupturas
Introduo Tipos de rupturas
Introduo
FADIGA FADIGA
A tenso que um material pode suportar ciclicamente muito Torcidas de futebol em estdios, com movimentos
menor que a suportvel em condies estticas. sincronizados assim como pontes e viadutos ferrovirios, so
exemplos onde os esforos decorrentes de cargas cclicas so
A resistncia de escoamento uma medida da tenso esttica significativos em relao ao carregamento permanente. Nestas
sob a qual o material resiste sem deformao permanente; situaes possvel a ocorrncia de fadiga nos vergalhes.
portanto, pode ser usada como um guia apenas para estruturas
que operam em condies de carregamento esttico.
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Recebimento
Introduo Recebimento
Introduo
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Ensaios
Introduo Ensaios
Introduo
PRINCIPAIS ENSAIOS
Determinao das propriedades mecnicas trao
de materiais Metlicos - NBR-6152/80 (MB-4/77).
Para obter a curva tenso x deformao de um ao, assim como medir o
mdulo de elasticidade
TRAO RELAXAO
COEFICIENTE
CONFORMAO
DOBRAMENTO SUPERFICIAL
(J. S. Coutinho)
22
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Ensaios
Introduo Ensaios
Introduo
Ensaio trao em ao
Determinao das propriedades mecnicas trao
de materiais Metlicos - NBR-6152/80 (MB-4/77).
AO CA-50 AO CA-60
NBR-6152/80
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Ensaios
Introduo Ensaios
Introduo
Ensaio de dobramento :
Determinao das propriedades mecnicas trao
Obedece a NBR-6153/80, consiste em efetuar um dobramento de 180o
de materiais Metlicos - NBR-6152/80 (MB-4/77). em torno de um cutelo de dimetro prefixado.
Categoria Resistncia caracterstica Tenso de Alongamento em A amostra deve suportar o dobramento sem ruptura ou fissurao.
do ao trao fy Ruptura 10 dimetros
MPa Kgf/cm2
CA-24 240 2.400 1,3 x fy 18 %
CA-32 320 3.000 1,3 x fy 14 %
CA-40 400 4.000 1,1 x fy 10 %
CA-50 500 5.000 1,1 x fy 8%
CA-60 600 6.000 1,1 x fy 5%
BELGO
BELGO
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Ensaios
Introduo Ensaios
Introduo
BELGO
BELGO
23
Aos 17:10
Prof. Dr.
Ronaldo
Ronaldo
A.Medeiros-Junior
Medeiros-Junior||Materiais
AO
Materiais de Construo
Aos para concreto
Introduo
Materiais de Construo
AOS PARA CONCRETO
Referncias Bibliogrficas:
Apostila USP AOS, Prof. Paulo R. do Lago Helene
BT/PCC 256 - Produo e Obteno de barras e fios de ao
para concreto armado, Oswaldo Cascudo e Paulo R. do Lago
Helene
24