Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
Inleiding
Verzamelen van eetbare planten
Aandachtspunten
Wat neem je mee het veld in?
Eetbare plantensoorten
Daslook
Fluitenkruid
Gewone smeerwortel
Grote brandnetel
Gewone vlier
Veldzuring
Zevenblad
Opdracht
Vooraf
Kruidenthee zetten
Wilde groenten- en/of Brandnetelsoep
Gesmoorde wilde groenten
Vlierbloesemlimonade
Smeerwortel braden
Evaluatie
Bronnen
Over dit lesmateriaal
Tijdens deze les wil ik het gaan hebben over eetbare wilde planten. In onze omgeving zijn ontzettend
veel planten die wij kunnen gebruiken, of dat nu voor culinaire, geneeskrachtige of cosmetische
doeleinden zijn. Ik ga vandaag met name in op de culinaire toepasbare soorten. We gaan
verschillende groenten verzamelen en straks bereiden en proeven.
kn.nu/wwf97ec4b
(youtube.com)
kn.nu/wwa332735 (youtube.com)
Voordat je planten kunt gaan verzamelen moet je eerst een aantal zaken weten. Het verzamelen kan
namelijk schadelijk zijn voor jou, maar ook voor de omgeving waarin de plant groeit.
Aandachtspunten
Bij het verzamelen van eetbare planten zijn er een aantal aandachtspunten namelijk:
1. Je moet de plant voor 100% kunnen herkennen.
- Lijkt de plant niet op een andere giftige soort?
- Hoe ziet de plant eruit wanneer je hem oogst?
2. Je moet weten welke eigenschappen de plant heeft.
- Afdrijvend
- Eetlust opwekkend
- Bloedzuiverend
- Giftig/ ongenietbaar of oneetbaar in een bepaald groeistadium
3. Je moet de groeiplek en fysiologische omstandigheden kunnen analyseren.
- Staat de plant niet op verontreinigde grond?
- Is de plant gezond, ziek of bespoten?
- Is er een mogelijkheid dat de plant parasieten bevat (vossenlintworm, water voorkomende
soorten)?
4. Je moet jezelf kennen.
- Allergin?
- Waar houdt je van en waar juist niet van (haren, wassen, zachte structuur)?
5. Je moet weten hoe je de plant verzameld, bereid en evt. conserveerd.
- In een papierenzak (verdamping wordt beperkt).
- Waar de soort algemeen voorkomend is (er zijn genoeg planten aanwezig voor en na het
verzamelen).
- Het is geen rode lijst soort (niet beschermd bij wet).
- Hij groeit niet in een natuurgebied (hier mag niks verzameld worden / staan boetes op).
- Vaak hoeft de plant niet gedood te worden om te verzamelen (niet met wortel en al
uittrekken).
- Probeer alleen het geen te oogsten en mee te nemen wat gegeten kan worden (minder
werk / geen
Papieren zak
Evt handschoenen
Evt schaar
Genoeg kennis
Daslook
Namen
Nederlands: Daslook
English: Bear's Garlic (Bear Garlic, Bears Garlic, Ramsons, Wild Garlic)
Deutsch: Brlauch
Wetenschappelijk: Allium ursinum
Familie: Leliefamilie, Liliaceae
Beschrijving
Afmeting: 20 tot 40 cm.
Levensduur: Overblijvend.
Bloeimaanden: April t/m juni.
Wortels: Langwerpige bollen.
Stengels: De stengels zijn 3-kantig of halfrond. De planten vormen pollen en grote groepen.
Bladeren: Meestal zijn er 2 wortelstandige bladeren met een 2 tot 5 cm brede, langwerpig-
eironde schijf, een spitse top en een afgeronde of zwak wigvormige voet. De bladsteel is 5 tot
15 cm lang. De bladeren verspreiden een sterke uiengeur.
Bloemen: De bloemen vormen samen vrij dichtbloemige, bolvormige schermen. De 6 witte
bloemdekbladen zijn stervormig en 1,2 tot 2 cm groot. Elke bloem heeft 6 meeldraden, die
ongeveer half zo lang zijn als de bloembladen (ongeveer 7 mm).
Vruchten: De zaden zijn zwartbruin.
Recept:
Daslookpesto:
- 2 handen daslook
- 1 ons extra belegen kaas
- 10 gram ontvliesde amandelen
- 2 tot 3 deciliter olijfolie
Maal de amandelen fijn. Doe er dan de daslook bij. Maal weer fijn. Voeg nu de kaas en 2 deciliter
olijfolie toe. Is de massa te droog, voeg er dan meer olie aan toe. Eventueel wat zout toevoegen. Heerlijk
met spaghetti of op een sneetje brood.
Fluitenkruid
Namen
Nederlands: Gewone smeerwortel
English: Common comfrey
Deutsch: Gemeiner Beinwell (Gewhnlicher Beinwell)
Wetenschappelijk: Symphytum officinale
Familie: Ruwbladigenfamilie, Boraginaceae
Werkwijze:
Eerst maak je een beslag.
Dooier en eiwit scheiden. Bloem in een kom, een beetje zout, het water en de eierdooier
langzaam en goed door elkaar roeren en dan een poos laten rusten.
Ondertussen kan je het eiwit tot een stijf schuim kloppen.
Dat ga je dan door je beslag mengen.
Grote brandnetel
Gewone vlier
Beschrijving
Afmeting: 3 tot 10 meter.
Levensduur: Overblijvend.
Bloeimaanden: Juni en juli.
Wortels: Een ondiep wortelstelsel.
Stam: Een diep gegroefde, kurkachtige schors.
Takken: De gebogen takken zijn vrij gemakkelijk te breken. Ze zijn gevuld met een witachtig
merg.
Bladeren: De dofgroene bladeren zijn geveerd met 3 tot 7 langwerpig-eironde, 5 tot 10 cm
lange, fijn getande blaadjes.
Bloemen: De bloemen vormen samen vlakke schermvormige pluimen van 10 tot 24 cm, aan
het eind van lange takken. Ze zijn wit, geurend, stervormig en 5-delig. De helmknoppen zijn
geel.
Vruchten: De bessen zijn eerst rood, maar worden later zwart. Het sap is paarsrood en zuur
van smaak.
Biotoop
Bodem: Zonnige tot half beschaduwde plaatsen op droge tot vochtige, matig voedselrijke tot
zeer voedselijke, vaak kalkhoudende en omgewerkte grond (allerlei grondsoorten).
Groeiplaatsen: Heggen, struikgewas, lichte loofbossen, wilgenbossen, populierplantages,
jeneverbesstruikgewas, kapvlakten, aanspoelselgordels langs de kust, drooggevallen platen,
duinen, oude muren, runes, stortplaatsen en rivieroevers.
Veldzuring
Namen
Nederlands: Veldzuring
English: Common Sorrel
Deutsch: Sauerampfer
Wetenschappelijk: Rumex acetosa
Familie: Duizendknoopfamilie, Polygonaceae
Recept:
Omelet met zuring
Ingredinten voor 2 personen
- Olijfolie
- 4 eieren, gesplitst indooier en wit
- 1 teen knoflook fijn gehakt
- 1 lenteui in ringetjes gesneden
- 1 bosje zuring, of 100 gram spinazie in reepjes gesneden
- Peper en zout
Voorbereiding
Klop in een kom de eiwitten zeer stijf. Klop in een andere kom de eidooiers tot een schuimige massa
en meng er de knoflook en de lenteui door. Breng het geheel op smaak met peper en zout. Spatel
het eiwit voorzichtig door het eidooier mengsel. verhit in de koekenpan wat olijfolie en bak de omelet
aan de onderkant goed en stevig.
Bereidingswijze
Bedek een helft met de zuring of spinazieblaadjes en klap de andere helft er over heen. Dek de pan
af met een deksel en laat de rest van het ei op laag vuur stollen. Verdeel de omelet over twee borden
en garneer deze met enkele blaadjes zuring of spinazie.
Serveertips
Geef er indien gewenst tomatensalade bij.
Namen
Nederlands: Veldzuring
English: Common Sorrel
Deutsch: Sauerampfer
Wetenschappelijk: Rumex acetosa
Familie: Duizendknoopfamilie, Polygonaceae
Beschrijving
Afmeting: 50 tot 100 cm.
Levensduur: Overblijvend.
Bloeimaanden: Mei en juni.
Wortels: Een penwortel.
Stengels: De rechtopstaande stengels hebben een zure smaak.
Bladeren: De langwerpig-eironde bladeren zijn pijlvormig, breder dan die van Geoorde zuring.
Ze zijn hoogstens tot 6 keer zo lang als breed en niet gekroesd, maar de bladrand is wel
enigszins gegolfd. De naar beneden wijzende voetslippen zijn zelden in tween gesplete. De
bovenste bladeren zijn stengelomvattend, de wortelbladeren zijn lang gesteeld. Ze zijn vaak
rood aangelopen.
Bloemen: De plant is tweehuizig. De bloemen groeien in een losse, slanke pluim. De
pluimtakken zie je meestal alleen of voor een deel met 2 bij elkaar. Ze zijn meestal niet vertakt
en vaak rood tot donkerrood aangelopen. De bloemen zijn donkerrood of soms bijna witachtig-
groen. De buitenste 3 bloemdekbladen zijn in de vruchttijd teruggeslagen, de binnenste 3
bloemdekbladen zijn 3 tot 4 mm, rondachtig of meer breed dan lang, niet getand en met een
rode of groene knobbel aan de voet.
Vruchten: De vruchtkleppen zijn 3 tot 5 mm en de glanzende, zwarte zaden zijn 1,8 tot 2,2
mm.
Biotoop
Bodem: Zonnige, soms licht beschaduwde plaatsen op matig vochtige tot natte, matig
voedselrijke, grazige, meestal zwak zure grond (vrijwel alle grondsoorten).
Groeiplaatsen: Grasland, grasvelden, bermen, loofbossen, langs bospaden, beekoevers,
rivieroevers, kiezelbanken aan de kust, rotsrichels, dijken, slootkanten, langs vijvers en
duinweilanden.
Eetbare planten
Eetbare delen: Het blad.
Smaak: Het blad heeft een typische sterke kruidige smaak. In jong stadium is het lekker mals.
Geneeskrachtige eigenschappen: De plant help tegen jicht, reuma en bloedzuiverend.
Blad: Het blad kan als spinazie bereidt worden. Het is lekker in soep, salades en diverse
Pagina 14 Eetbare planten
groentegerechten.
Recept:
Zevenblad groente schotel (4 personen)
Bereiding
Fruit de uien aan in olie en voeg de appelblokjes toe. Even omscheppen en daarna het zevenblad
toevoegen. Even flink doorverhitten en omscheppen. Kerrie poeder, zout, peper en eventueel wat
bouillonpoeder toevoegen. Afmaken met creme fraiche. Serveer deze groenteschotel met rijst of
pasta.
Vooraf
Benodigdheden binnen:
Vergiet
Sladroger
3 pannen (1 grote / soep, 1 kleine / salade, 1 middelgrote voor het smoren)
Roerzeef of staafmixer/zeef
2 houten lepels
1 snijplank
1 kookmes
1 fijnschiller (voor evt. de appel mee te schillen)
Kruidenthee zetten
Werkwijze:
1. Per kopje gekookt water heb je 5 verse blaadjes, of een takje van 5 cm, of 2 theelepels
gedroogd kruid, of 1 theelepel zaad nodig.
2. Vers kruid en zaad moet je voordat je thee gaat zetten eerst kneuzen, of fijn snijden, zodat er
meer smaak vrijkomt.
3. Schenk over het kruid water, dat is afgekoeld tot net onder het kookpunt. Sommige
geneeskrachtige stoffen breken af bij koken.
4. Dek het aftreksel af om te voorkomen dat de geneeskrachtige kruidenolin verdampen.
5. Laat het 5 minuten trekken.
6. Zeef het indien nodig.
7. Kruidenthee kun je naar smaak zoeten met honing.
Recept:
Recept:
20 gram boter
1 ui
Wilde groente
Peper en zout
Vlierbloesemlimonade
Recept:
Smeerwortel braden
Recept:
Smeerwortel
1 el boter
geitenkaas
1 citroen
Bloem
Jubel- en Klaagmuur
2. Schrijf op de Post-its wat je goed en wat je minder goed aan de les vond.
Colofon
Auteur robert knops
Laatst gewijzigd 17 May 2011 om 21:20
Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons
Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de
voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
Bronnen
Bron Type
http://www.youtube.com/v/...juQhfAE?fs=1&hl=nl_NL Video
http://www.youtube.com/v/sa41juQhfAE?fs=1&hl=nl_NL
Pagina 22 Eetbare planten
Bron Type
http://www.youtube.com/v/...y95m6Zg?fs=1&hl=nl_NL Video
http://www.youtube.com/v/ohhwy95m6Zg?fs=1&hl=nl_NL