OBRONNO KOLOKWIUM wykad 3 i 4

WYKAD 3
1. Wymie trzy dokumenty normatywne z zakresu obronnoci i scharakteryzuj.

KONSTYTUCJA RP najwaniejszy akt prawny Rzeczypospolitej Polskiej, uchwalony 2 kwietnia 1997

roku przez Zgromadzenie Narodowe.
USTAWA O POWSZECHNYM OBOWIZKU OBRONY RP
STRATEGIA BEZPIECZESTWA NARODOWEGO RP
2. Przedstaw podzia systemu bezpieczestwa narodowego.

System bezpieczestwa narodowego skada si z podsystemu kierowania i podsystemw

wykonawczych, w tym podsystemw operacyjnych (obronny i ochronne) oraz podsystemw
wsparcia (spoeczne i gospodarcze).

3. Co to jest podsystem kierowania i jakie s jego elementy skadowe?

Podsystem kierowania jest kluczowym elementem systemu bezpieczestwa narodowego.

Tworz go organy wadzy publicznej i kierownicy jednostek organizacyjnych, wykonujcy zadania
zwizane z bezpieczestwem narodowym, wraz z organami doradczymi i aparatem administracyjnym
oraz procedurami funkcjonowania i stosown infrastruktur. jego fundamentem s trwae zasady
ustrojowe. Szczeglna rola w kierowaniu bezpieczestwem narodowym przypada parlamentowi,
prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej i Radzie Ministrw, istotnym elementem podsystemu
kierowania bezpieczestwem narodowym jest zarzdzanie kryzysowe.

Celem dziaalnoci systemu kierowania z punktu widzenia interesw bezpieczestwa jest

zapewnienie bezpieczestwa w ogle, a w tym zapewnienie ochrony stabilnego rozwoju pastwa,
przeciwstawianie si wyzwaniom oraz wykrywanie, zapobieganie i usuwanie zagroe i ich skutkw,
ktre mogyby zakci lub wrcz uniemoliwi pomylny rozwj pastwa.

Zapewnienie realizacji celw bezpieczestwa narodowego przez organy wadzy publicznej i organy
dowodzenia SZ RP, dziaajcych w systemie kierowania stanowi misj przewodni SK BN.

4. Wymie podsystemy wykonawcze i je scharakteryzuj.

Dziel si one na podsystemy: operacyjne (obronny i ochronne) oraz wsparcia (spoeczne i

gospodarcze).
Podsystemy operacyjne przeznaczone s do wykorzystywania szans, podejmowania wyzwa,
redukowania ryzyk i przeciwdziaania zagroeniom o charakterze polityczno-militarnym i
pozamilitarnym.

Elementy podsystemu (potencjau) obronnego stanowi:

- Dyplomacja
- Siy Zbrojne RP
- Suby specjalne
- Przemysowy potencja obronny
Celem funkcjonowania podsystemu obronnego jest utrzymanie i jakociowa transformacja
potencjau bezpieczestwa narodowego w dziedzinie obronnej, z uwzgldnieniem pierwszoplanowej
potrzeby posiadania zdolnoci niezbdnych do zapewnienia bezporedniego bezpieczestwa
wasnego narodu i obywateli oraz terytorium i struktur pastwa.

Elementy podsystemu (potencjau) OCHRONNEGO stanowi:

- Wymiar sprawiedliwoci
- Suby specjalne
- Instytucje przeciwdziaania i zwalczania terroryzmu i ekstremizmu
- Instytucje waciwe do spraw cyberbezpieczestwa
- Instytucje ochrony informacji niejawnych
- Instytucje ochrony infrastruktury krytycznej
- Suby porzdku publicznego
- Suby bezpieczestwa powszechnego (ratownictwo i ochrona ludnoci)
- Suby graniczne
- Suby ochrony najwaniejszych organw wadzy i administracji publicznej

Celem funkcjonowania podsystemw ochronnych jest dostosowany do strategii operacyjnej rozwj

(organizacyjny, techniczny, szkoleniowy) sub, stray oraz wszelkich instytucji odpowiedzialnych za
ochron ludnoci, porzdek publiczny i zarzdzanie kryzysowe, a take zapewniajcych swobod
korzystania z praw i wolnoci obywatelskich.

Podsystemy spoeczne i gospodarcze zasilaj je odpowiednimi zdolnociami i zasobami.

Elementy podsystemu (potencjau) SPOECZNEGO stanowi:

- System ochrony dziedzictwa narodowego

- Instytucje edukacji dla bezpieczestwa
- Media
- Instytucje bezpieczestwa spoecznego
- Instytucje bezpieczestwa socjalnego

Celem funkcjonowania podsystemw spoecznych bezpieczestwa narodowego jest zapewnienie ich

efektywnego funkcjonowania w razie zagroenia i wojny oraz doskonalenie zasad, procedur i
zdolnoci realizacji zada spoecznego wsparcia operacyjnych podsystemw.

Elementy podsystemu (potencjau) GOSPODARCZEGO stanowi:

- Instytucje bezpieczestwa finansowego

- Podmioty bezpieczestwa energetycznego
- System rezerw strategicznych
- Bezpieczestwo ywnociowe
- Podmioty ochrony rodowiska naturalnego
- Jednostki naukowe

Celem funkcjonowania podsystemw gospodarczych bezpieczestwa narodowego jest opracowanie i

wdroenie odpowiednich strategii i programw zapewniania bezpiecznego funkcjonowania
podmiotw gospodarczych pastwa w czasie zagroenia i wojny oraz realizacja zada gospodarczego
wsparcia operacyjnych podsystemw systemu bezpieczestwa narodowego.
 WYKAD 4
1. Siy Zbrojne RP

Siy zbrojne RP moemy podzieli na regularne i nieregularne. Z punktu widzenia charakteru

prowadzonych dziaa na wojska operacyjne oraz siy i rodki obrony terytorialnej. Ze wzgldu na
rodowisko: wojska ldowe, siy powietrzne, marynark wojenn, wojska specjalne, andermeria
wojskowa, inspektoraty.

Cechy organizacji wojskowej:

- dysponowanie i umiejtno wykorzystania na du skal przemocy;
- przygotowanie i zdolno do prowadzenia walki zbrojnej;
- specyficzna struktura wojska;
- mobilno wojska;
- staa gotowo bojowa wojsk;
- morale wojskowe;
- nauka i sztuka wojenna;

Siy zbrojne RP utrzymuj gotowo do realizacji trzech rodzajw misji:

1. Obrona przed agresj;
2. Udzia w stabilizacji sytuacji midzynarodowej oraz operacjach reagowania kryzysowego i
humanitarnych;
3. Wspieranie bezpieczestwa wewntrznego oraz pomoc spoeczestwu;

W skad Si Zbrojnych RP wchodz jako ich rodzaje:

- Wojska Ldowe (60 ty onierzy)

Wojska Ldowe przeznaczone s do zapewnienia obrony przed atakiem ldowo-powietrznym w

dowolnym rejonie Polski, na kadym kierunku, w obliczu kadej formy zagroenia. Wojska Ldowe
podzielone s na nastpujce rodzaje wojsk:

- wojska pancerne i zmechanizowane,

- wojska aeromobilne,
- wojska rakietowe i artylerii,
- wojska obrony przeciwlotniczej,
- wojska inynieryjne,
- wojska chemiczne,
- wojska cznoci i informatyki,
- oddziay i pododdziay rozpoznania i walki elektronicznej,
- pododdziay dziaa psychologicznych
- pododdziay logistyczne.
- lotnictwo wojsk ldowych

- Siy Powietrzne (25 400 onierzy)

Gwnym zadaniem Si Powietrznych, jest prowadzenie operacji majcych na celu uzyskanie przewagi
w powietrzu i wspieranie oddziaw innych Rodzajw Si Zbrojnych.
Si Powietrzne skadaj si z:

- Wojsk Lotniczych,
- Wojsk Obrony Przeciwlotniczej
- Wojsk Radiotechnicznych.

- Marynarka Wojenna (10 100 onierzy)

Marynarka Wojenna przeznaczona jest do obrony interesw pastwa na polskich obszarach

morskich, morskiej obrony wybrzea oraz udziau w ldowej obronie wybrzea we wspdziaaniu z
innymi rodzajami si zbrojnych w ramach strategicznej operacji obronnej.

- Wojska Specjalne

Wojska Specjalne powoane zostay Ustaw z dnia 24 maja 2007 o zmianie Ustawy o powszechnym
obowizku obrony Rzeczypospolitej Polskiej oraz o zmianie niektrych innych ustaw. Funkcje
dowodzenia Wojskami Specjalnymi realizuje Dowdztwo Wojsk Specjalnych. Wojsk Specjalnych nie
podporzdkowuje si Dowdcy Operacyjnemu Si Zbrojnych.
Dziki temu Wojska Specjalne mog realizowa samodzielne operacje specjalne wspierane przez inne
rodzaje Si Zbrojnych na zasadach zblionych do operacji prowadzonych przez Dowdc
Operacyjnego SZ.

Dowdztwu Wojsk Specjalnych (Krakw) podlegaj nastpujce jednostki wojskowe:

- Jednostka Wojskowa Agat (Gliwice)

- Jednostka Wojskowa Formoza (Gdynia)
- Jednostka Wojskowa Grom (Warszawa dowdztwo, Gdask)
- Jednostka Wojskowa Komandosw (Lubliniec)
- Jednostka Wojskowa Nil (Krakw)
- 7 Eskadra Dziaa Specjalnych (Powidz) podlego operacyjna

- Obronna Terytorialna (ok. 35 ty onierzy)

Polityczne i strategiczne kierowanie siami zbrojnymi:

- Prezydent RP; jest najwyszym zwierzchnikiem Si Zbrojnych RP; mianuje Szefa Sztabu Generalnego i
dowdcw Rodzajw Si Zbrojnych;
- Rada Ministrw; zapewnia bezpieczestwo wewntrzne i zewntrzne pastwa; kieruje obronnoci
pastwa w czasie pokoju, wspdziaajc z Prezydentem RP;
- MON; w czasie pokoju kieruje caoci si zbrojnych cznie z onierzami i jednostkami
organizacyjnymi wydzielonymi do struktur sojuszniczych;
- Sztab Generalny WP; zasadniczy organ planowania strategicznego si zbrojnych;

D o w o d z e n i e okrelane jest jako dziaalno dowdcy i osb z nim wspdziaajcych,

ktra ma na celu przygotowanie i prowadzenie dziaa bojowych, szkolenie wojsk i
administrowanie jednostk wojskow. Jest to take dzia sztuki wojennej dotyczcej tych spraw.

W czasie pokoju dowodzenie polega przede wszystkim na kierowaniu procesem szkolenia i

bojowego przygotowania pododdziaw, wychowaniu podlegych onierzy, administrowaniu
powierzon jednostk oraz utrzymaniu jej gotowoci bojowej.
 2. Suby Specjalne

W kategorii sub specjalnych najczciej umieszcza si wywiad i kontrwywiad danego pastwa.

Podmioty tego typu prowadz niejawne dziaania o charakterze operacyjno-rozpoznawczym.

Istot dziaalnoci sub specjalnych jest gromadzenie oraz ochrona informacji o kluczowym
znaczeniu dla bezpieczestwa pastwa w wymiarze wewntrznym, jak i zewntrznym.
W literaturze przedmiotu suby specjalne dzieli si na dwie grupy: suby informacyjno-
wywiadowcze oraz suby policyjno-prewencyjne.

Suby cywilne:
- Agencja Bezpieczestwa Wewntrznego (ABW)
- realizowanie, w granicach swojej waciwoci, zada zwizanych z ochron informacji niejawnych
oraz wykonywanie funkcji krajowej wadzy bezpieczestwa w zakresie ochrony informacji niejawnych
w stosunkach midzynarodowych;
- uzyskiwanie, analizowanie, przetwarzanie i przekazywanie waciwym organom informacji
mogcych mie istotne znaczenie dla ochrony bezpieczestwa wewntrznego pastwa i jego
porzdku konstytucyjnego;
- podejmowanie innych dziaa okrelonych w odrbnych ustawach i umowach midzynarodowych

- Agencja Wywiadu (AW)

- uzyskiwanie, analizowanie, przetwarzanie i przekazywanie waciwym organom informacji
mogcych mie istotne znaczenie dla bezpieczestwa i midzynarodowej pozycji Rzeczypospolitej
Polskiej oraz jej potencjau ekonomicznego i obronnego;
- rozpoznawanie i przeciwdziaanie zagroeniom zewntrznym godzcym w bezpieczestwo,
obronno, niepodlego i nienaruszalno terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
- ochrona zagranicznych przedstawicielstw Rzeczypospolitej Polskiej i ich pracownikw przed
dziaaniami obcych sub specjalnych i innymi dziaaniami mogcymi przynie szkod interesom
Rzeczypospolitej Polskiej;
- zapewnienie ochrony kryptograficznej cznoci z polskimi placwkami dyplomatycznymi i
konsularnymi oraz poczty kurierskiej;
- rozpoznanie terroryzmu midzynarodowego, ekstremizmu oraz grup przestpczoci zorganizowanej
o charakterze transnarodowym;

- Centralne Biuro Antykorupcyjne (CBA)

- ujawnianie i przeciwdziaanie przypadkom nieprzestrzegania przepisw ustawy z 21 sierpnia 1997 r.
o ograniczeniu prowadzenia dziaalnoci gospodarczej przez osoby penice funkcje publiczne;
- dokumentowanie podstaw i inicjowanie realizacji przepisw ustawy z 21 czerwca 1990 r. o zwrocie
korzyci uzyskanych niesusznie kosztem Skarbu Pastwa lub innych pastwowych osb prawnych;
- ujawnianie przypadkw nieprzestrzegania okrelonych przepisami prawa procedur podejmowania i
realizacji decyzji dotyczcych: prywatyzacji i komercjalizacji, wsparcia finansowego, udzielania
zamwie publicznych, rozporzdzania mieniem jednostek lub przedsibiorcw, o ktrych mowa w
art. 1 ust. 4, oraz przyznawania koncesji, zezwole, zwolnie podmiotowych i przedmiotowych, ulg,
preferencji, kontyngentw, plafonw, porcze i gwarancji kredytowych;
- kontrola prawidowoci i prawdziwoci owiadcze majtkowych lub owiadcze o prowadzeniu
dziaalnoci gospodarczej osb penicych funkcje publiczne;

Suby wojskowe:
- Suba Wywiadu Wojskowego (SWW)
- uzyskiwanie, gromadzenie, analizowanie, przetwarzanie i przekazywanie waciwym organom
informacji, mogcych mie istotne znaczenie dla:

a) bezpieczestwa potencjau obronnego Rzeczypospolitej Polskiej,

b) bezpieczestwa i zdolnoci bojowej SZ RP,

c) warunkw realizacji, przez SZ RP, zada poza granicami pastwa;

- rozpoznawanie i przeciwdziaanie: a militarnym zagroeniom zewntrznym godzcym w obronno

Rzeczypospolitej Polskiej, b zagroeniom midzynarodowym terroryzmem;
- rozpoznanie obrotu broni, amunicj i materiaami wybuchowymi w skali midzynarodowej,
narkotykami i innymi substancjami oraz towarami, technologiami i usugami o strategicznym
znaczeniu dla bezpieczestwa pastwa, w tym rwnie rozpoznawanie midzynarodowego obrotu
broni masowego raenia i zagroe zwizanych z jej proliferacj oraz rodkw jej przenoszenia;

- Suba Kontrwywiadu Wojskowego (SKW)

- zwalczanie przestpstw;
- ochrona informacji niejawnych;
- ochrona wojska poza granicami kraju;
- analiza i zwalczanie zagroe;
- kontrwywiad radioelektroniczny oraz kryptografia i kryptoanaliza;
- kontrola umw midzynarodowych dotyczcych rozbrojenia;
- ochrona bada naukowych

3. Dyplomacja

Dyplomacja prowadzona przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP to zestaw dziaa o

charakterze:
- strategicznym,
- koncepcyjnym,
- analitycznym,
- koordynacyjnym i wykonawczym,

ktre poprzez ksztatowanie postaw spoecznych i opinii publicznej za granic wpywaj na realizacj
istotnych interesw Polski w wiecie.

Celem nadrzdnym dyplomacji jest uzyskiwanie za granic zrozumienia i poparcia dla polskiej racji
stanu i polityki wadz RP. Stanowic uzupenienie dla tradycyjnej dyplomacji, jest dziaalnoci
skierowan do zagranicznych instytucji, organizacji i spoeczestw.
 4. Przemysowy potencja obronny

Przemysowy potencja obronny (PPO) tworz zasoby materialne i niematerialne polskiego

przemysu, zaspokajajce potrzeby obronne pastwa, w tym potrzeby SZ RP dotyczce wyposaenia
w uzbrojenie i sprzt wojskowy (UiSW).

Obecnie na PPO skadaj si m.in.:

- spki prowadzce dziaalno gospodarcz na potrzeby bezpieczestwa i obronnoci pastwa, w

ktrych wacicielem wikszoci akcji lub udziaw jest Skarb Pastwa;
- przedsibiorstwa, ktrych organem zaoycielskim jest minister obrony narodowej;
- jednostki badawczo-rozwojowe oraz spki realizujce obrt z zagranic towarami, technologiami i
usugami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczestwa pastwa.

Coraz wiksze znaczenie na krajowym rynku obronnym zaczynaj posiada firmy bez udziau Skarbu
Pastwa.

STANY NADZWYCZAJNE PASTWA

Wedug Konstytucji RP z 1997 r. mog by wprowadzone 3 rodzaje stanw nadzwyczajnych:

- stan wojenny,
W Polsce stan wojenny moe by wprowadzony przez Prezydenta Rzeczypospolitej na wniosek Rady
Ministrw w formie rozporzdzenia na czci albo na caym terytorium pastwa w razie zewntrznego
zagroenia pastwa, w tym spowodowanego dziaaniami terrorystycznymi, zbrojnej napaci na terytorium
RP lub gdy z umowy midzynarodowej wynika zobowizanie do wsplnej obrony przeciwko agresji.
Rozporzdzenie o wprowadzeniu stanu wojennego prezydent musi przedstawi Sejmowi w cigu 48
godzin od podpisania.
- stan wyjtkowy,
stan wyjtkowy moe wprowadzi prezydent na wniosek Rady Ministrw na czas oznaczony, lecz nie
duszy ni 90 dni, na czci albo na caym terytorium kraju, jeli zagroone zostao bezpieczestwo
pastwa, bezpieczestwo obywateli lub porzdek publiczny. Prezydent moe przeduy ten stan tylko raz
(na okres nie duszy ni 60 dni) za zgod Sejmu. W czasie stanu wyjtkowego oraz w cigu 90 dni od jego
zakoczenia nie mog by zmienione Konstytucja i ordynacje wyborcze oraz nie mona rozwiza Sejmu;
nie przeprowadza si te wyborw ani referendw oglnokrajowych. W przypadku upywu kadencji
Prezydenta, Sejmu i Senatu bd organw samorzdu terytorialnego ulegaj one odpowiedniemu
przedueniu
- stan klski ywioowej.
stan ten wprowadzany jest przez Rad Ministrw w drodze rozporzdzenia na wniosek
waciwego wojewodylub z wasnej inicjatywy.
Stan klski ywioowej moe by wprowadzony dla zapobieenia skutkom katastrof naturalnych lub awarii
technicznych noszcych znamiona klski ywioowej, oraz w celu ich usunicia.
Stan klski ywioowej moe by wprowadzony na obszarze, na ktrym wystpia klska, a take na
obszarze, na ktrym wystpiy lub mog wystpi jej skutki. Wprowadza si go na czas oznaczony,
niezbdny dla zapobieenia skutkom klski ywioowej lub ich usunicia, nie duszy ni 30 dni. Stan ten
moe zosta przeduony na czas oznaczony, w drodze rozporzdzenia Rady Ministrw, za zgod Sejmu
Stan nadzwyczajny moe by wprowadzony tylko na podstawie ustawy, w drodze rozporzdzenia,
ktre podlega dodatkowemu podaniu do publicznej wiadomoci (zasada legalnoci). Decyzje podjte
w wyniku wprowadzenia stanu nadzwyczajnego musz odpowiada stopniowi zagroenia
(zasada proporcjonalnoci) i powinny zmierza do jak najszybszego przywrcenia normalnego
funkcjonowania pastwa (zasada efektywnoci).