Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
FIGURATIV
PR KLASN
E
7
ARSIMI FILLOR TETVJEAR
2 Dano ORDEV
ARSIMI FIGURATIV PR KLASN VII
T ARSIMIT FILLOR TETVJEAR
Tirazhi: 8.550
CIP -
. , ,
7 : [
] / . - :
, 2009. - 75 . : . ; 27
ISBN 978-608-4575-10-8
373.3.016:73/76(075.2)=163.3
COBISS.MK-ID 79205642
3
Nxns i dashur,
Autori
4
AUTOPORTRETE
T ARTISTVE T NJOHUR FIGURATIV
AUTOPORTRETI IM
_______________________________
(emri)
_______________________________
(mbiemri)
_______________________________
(klasa)
_______________________________
(shkolla fillore)
GRAFIKA .........................................................................................50
Vija...................................................................................................52
Tekstura ...........................................................................................52
Toni ..................................................................................................53
Ngjyra ..............................................................................................53
Forma ..............................................................................................54
Monotipija ........................................................................................54
Gravura n bakr.............................................................................55
SKULPTURA ...................................................................................56
Forma ..............................................................................................58
Madhsia .........................................................................................58
Baraspesha .....................................................................................59
Ritmi ................................................................................................60
Vija...................................................................................................60
Ngjyra ..............................................................................................61
Proporcioni ......................................................................................61
Hapsira ..........................................................................................61
LETRSI
TEATR
FOTOGRAFIA
9
Nprmjet artit figurativ njeriu
nga parahistoria e deri m sot
ka shprehur vetveten, ndjenjat e
veta, kohn n t ciln ka jetuar.
Arti figurativ sht gjurm vizuale
e kohs, e cila ka kaluar dhe
dokument i historis son.
Artistt figurativ veprat e veta i
realizojn n materiale t ndryshme.
Sipas mnyrs s punimit t
veprs, arti figurativ ndahet n
vizatim, pikturim, skulptur, grafik
dhe dizajn.
FRESKA
PIKTUR
RELIEV
PIKTUR
TONI
KAHJA
TEKSTURA
11
KONTRAST RITM
12 Vija
Rreth i ngjyrosur
Pol Sinjak: Dru ngjyr roze
n Sen Trope, vaj n plhur
Hapsir me ngjyr
Ngjyra primare dhe sekondare
Konstantin Kaev: Letr e vonuar, Zhorzh Sera: Figur, V. Beciq: Natyr e vdekur,
vaj n plhur Vizatim me thngjill vaj n plhur
02
GJUHA FIGURATIVE
ELEMENTE FIGURATIVE
Tekstur me ngjyr
Vajtimi i Krishtit,
Fresk n Shn Pantelejmon, Shkup Rozeta nga katedralja
(kahje horizontale) (pa kahje)
02
GJUHA FIGURATIVE
ELEMENTE FIGURATIVE
18 Forma
Forma apo vllimi mund Vllimi ndjehet me shikim
t jen t thjeshta apo t dhe me prekje, ai mund t
ndrlikuara. Forma e thjesht jet kndor, i thelluar, i zbrazt
Forma sht pamja e
sht e prbr nga nj form dhe i mbushur varsisht se si
jashtme e nj forme t paraqitur
(top, qershi, moll, kokrr skulptori e formson materialin.
n veprn figurative. Kemi
rrushi.).
forma dydimensionale dhe
Kur nj form sht e
tredimensionale. Forma mund
prbr nga m shum forma t
t jet e hapur, e mbyllur
thjeshta t lidhura n mes vetes
dhe e perforuar. Forma
n nj trsi themi se ajo form
tredimensionale ka edhe vllim.
sht e ndrlikuar (automobil,
Vllimi sht hapsira t ciln
njeri, ndrtes, biiklet, dru
e z forma tredimensionale
etj).
e cila sht mjet kryesor i t
shprehurit n skulptur e cila
paraqet reliev, plastik t plot
apo mobil.
Skulptur mobile
Perspektiv
Kontrast i vijave
Mile Korubin: Udhtim i
prbashkt, vaj n plhur (kontrast
me ton dhe madhsi)
Kontrast i vijave
Ritm alternativ
Ritm i rregullt
Ritm i rregullt
Vinsent van Gog: Nat me yje, vaj n plhur (ritm i lir)
02
GJUHA FIGURATIVE
PRINCIPE FIGURATIVE
Simetri
Rozhe van der Vaden: Zbritja nga Vladimir Georgievski: Adam dhe
Henri Matiz: Kauboj, vaj n plhur kryqi, vaj n plhur (baraspesh Eva, vaj n plhur
(baraspesh asimetrike) asimetrike) (baraspesh asimetrike)
02
GJUHA FIGURATIVE
PRINCIPE FIGURATIVE
Gradacion me tekstur
Francisko Goja: Maja e veshur, vaj Blagoja Nikolovski: Portret i nj plake, K. Mijiq: Portreti i gruas sime,
n plhur vaj n plhur vaj n plhur
03
MOTIV
ARTI FIGURATIV
AUTOPORTRET KARIKATURA 29
Nikola Martinovski:
Autoportret, vaj n plhur
30 FIGURA AKT
Jan van Ajk: Xhovani Arnolfini dhe Rubens: Angelika dhe pustinik, vaj
nusja e tij, vaj n plhur n plhur
03
MOTIV
ARTI FIGURATIV
32 KAFSH ENTERIERI
VIZATIM
VIZATIM
PIKTUR PIKTUR
VIZATIM
SKULPTUR
PIKTUR
SKULPTUR
PLLAKAT
GRAFIK
DIZAJN INDUSTRIAL
RELIEF
GRAFIK KOSTUME
MOBIL
05
VIZATIM
FUSHA FIGURATIVE
36 Vizatimi sht nj prej fushave Skica sht vizatim i Vizatimi sht vepr artistike
themelore figurative n art. shpejt n t ciln me vija origjinale dhe e pavarur. Vizatimi
Gjat vizatimit, vepra figurative themelore shnohet ideja se si punohet me materiale t cilat n
sht vizatimi nprmjet t cilit duhet t duket vepra figurative baza t caktuara ln gjurm
shprehet artisti. T gjith artistt e ardhshme. t llojit t vijave apo siprfaqe.
figurativ bjn vizatime apo Pr nj ide mund t bhen M s shpeshti vizatohet me
skica t pavarura nprmjet t edhe m tepr skica nga t laps, thngjill, shkumsa t
cilave shnojn idet e veta pr cilat do t zgjidhet m e mira. ndryshm, pastel, tush dhe
pikturat, grafikat, skulpturat apo Sipas skics, artisti punon bajc. Mund t vizatohet edhe
dizajnet e ardhshme. vizatim n t cilin jan t me teknikat akuarel, gvash dhe
definuar m shum detaje temper, apo me kto teknika t
q paraqet realizim t veprs ngjyroset vizatimi i prgatitur.
figurative.
Skic pr vitrazh
Ordan Petleski: Vija t zeza III,
tush, pend
38 VIJA TONI
40 LAPSI FLOMASTER
TUSH BAJC
41
Dime Koco:
Njeri fisnik,
Aksesor pr vizatim Vegla pr pikturim tapiseri
NGJYRA 43
Rreth i ngjyrosur
ifte t kontrastit
komplementar
Tone kromatike
Rembrant: Apostol, vaj n
plhur (tone harmonike)
Tone akromatike
BARASPESHA 47
Prdorimi i baraspeshs n
pikturim sht qllim i secilit
artist figurativ.
Baraspesh n mnyr m
t thjesht fitohet me aplikimin e
simetris kur ana e djatht dhe
e majt e veprs jan identike.
Baraspesh asimetrike
sht kur arrihet baraspesh
por me dallime n dy gjysmat.
Pr shembull: kur prdorim
hapsir me ton m t ndritshm
n njrn an, e n ann tjetr Jan Arp: Mali njqind engele,
vaj n karton
arrijm baraspesh me ton
m t errt. far do t jen
madhsit e tonit t errt apo t
Dimitar Kondovski: Pa titull, vaj n
ndritshm artisti i cakton sipas baz druri
ndjenjs s tij pr baraspesh.
Secili artist zhvillon shikim
t vet t baraspeshs q rrjedh
nga karakteri i tij, ndjenja dhe
eksperienca n krijimtari.
GVASH 49
Vepr me temper
TONI NGJYRA 53
Endru Gedes: Portret i nns, Dime Nikollov: Zon XXI, S. Shemov: Fmija tregon me gisht
shnim n bakr vizatim me bakr nga yjet, serigrafi
07
GRAFIKA
FUSHA FIGURATIVE
54 FORMA MONOTIPIA
Mobil n hapsir
Ogist Roden: Balzak, gips
BARASPESHA 59
Dime Todorovski: Vrim, bronz Ogist Roden: Tre piktura, bronz (asimetri)
08
SKULPTURA
FUSHA FIGURATIVE
60 RITMI VIJA
Ngjyra sht shum shpesh Proporcioni si princip n t cilin Skulptura merr hapsir,
prezent dhe kombinohet me mes veti kombinohen madhsi vendoset dhe qndron n
vllimin n skulptur. Ngjyra t ndryshme n nj trsi sht hapsir, e zbukuron dhe sht
takohet edhe n skulpturat e prezent q nga civilizimet e pjes e asaj hapsire. Forma
civilizimeve t vjetra dhe sot n hershme e deri m sot. Qllimi i dhe hapsira jan n interaksion
skulpturn moderne. do skulpture sht q t gjendet respektivisht veprojn njra ndaj
N skulpturn modern raport ideal i formave me t cilat tjetrs. Shpesh her skulptura
ngjyra pothuajse ka rndsi t do t vjen deri tek bukuria ideale. bhet pr hapsir t caktuar
njjt me formn. Kjo posarisht sht prezent tek dhe artikulohet me hapsirn si
autort t cilt e paraqesin trupin nj trsi.
e njeriut.
VIZUALE
FUSHA FIGURATIVE
Pllakat
Karroc pr fmij
09
VIZUALE FUSHA FIGURATIVE
Komplet en pr ushqim
Automjet
Vokmen
Motoiklet Karrige 6
DIZAJN I VIZUELNI
DIZAJN DHE KOMUNIKIME
09
VIZUALE
FUSHA FIGURATIVE
64 N komunikimet vizuale si
jan: pllakati, librat, gazetat,
revistat, bilbordet, pamfletet,
reklamat dhe e gjith ajo q
shtypet e punojn dizajnert
grafik.
Simbol i mbrojtur
Pllakat
Mbshtjellse pr CD muzikore
Kopertin e revists
Pllakat filmik
DIZAJN
DIZAJN I KOMUNIKIME
DHE VIZUELNI
09
VIZUALE FUSHA FIGURATIVE
Kostum historik
Kostum teatror
Kostum historik
66
Jordan Grabulovski Grabul: Simbole vendore, imento e bardh Tome Serafimovski: Kiril Pejinoviq, bronz
Rodoljub Anastasov: Njeri dhe Stefan Manefski: Ritm Tanas Lulovski Tane:
hapsir CXI, vaj n plhur i lir, matal Autoportret, akrilik n plhur
Vllado Georgievski:
Qingj i shenjt,
vaj n plhur
Adem Kastrati:
Korrje, vaj
n plhur
10
GALERIA
ARTIST MAQEDONAS
67
Vasko Tashkovski: Plazhi i dinozaurusve, vaj n plhur Dano Ordev: Peizazh, vaj n plhur
Dushan Perinkov: Pyll dhe re, vaj Simon Shemov: nga cikli Gruaja, Gligor emerski: Gretxa e
n plhur punim me dor nga letra mendur, vaj n plhur
Kostadin Tanev-
Dinka: nga cikli
q paraqet
gjyshja Gina, sito
shtyp me ngjyr
11
FJALOR I SHPREHJEVE
68 A Bienale ekspozit e cila Gvash teknik vizatimi me
Amator dashamir i artit i mbahet do dy vite. ngjyra uji dhe temper t bardh.
cili ka profesion tjetr personal, Bust paraqitje e koks dhe Grafik reproduktive
por merret me krijimtari figurative pjess s eprme t trupit t kopje apo vepra t cilat nuk jan
nga dashuria e jo profesionalisht. njeriut n skulptur. t shtypura me dor, por me
Animalist artist figurativ shtyp ofset industrial.
i cili merret me paraqitjen, D
respektivisht vizatimin dhe Dekorim stolisje e H
skulpturimin e kafshve. hapsirs, si dhe forma t Histori e artit shkenc pr
Antika emrtim i t gjitha veanta pr stolisje. zhvillimin e drejtimeve artistike,
kulturave t vjetra, posarisht Dizajn vizatim dedikuar vlern e tyre dhe domethnien
asaj romake dhe greke. historike.
pr formsim t prodhimeve pr
Art abstrakt drejtim n
prodhimtari industriale.
artin modern i cili mnjanon I
Dizajner artist, specialist
paraqitjen e bots reale dhe Ilustrim piktur apo vizatim
pr formsim estetik t objekteve
krijon me forma t lira.
ose siprfaqeve pr prodhimtari lidhur me ngjarje nga teksti i
Arabeska - ornament n
industriale. shkruar.
stil arab i cili sht i prbr
Dizajn industrial formsim Iluzion iluzion n piktur
nga elemente t stilizuara
figurativ pr prdorim t sht paraqitja e hapsirs,
gjeometrike.
prditshm t cilat prodhohen n tonit, perspektivs etj.
Atelie puntori, hapsir e
artistit figurativ apo e njerzve industri.
K
me profesione kreative.
F Katalog publikim n t cilin
Ambalazh dizajnim figurativ
Faktura siprfaqe e veprs jan t shnuara t gjitha veprat
i materialit me t cilin paketohet
artistike n pikturim me t ciln e muzeut, galeris, ekspozits
dhe shitet prodhimi.
fitohen disa veori t siprfaqes. apo krijimtaria e artistit.
Arti figurativ emrues i
Figurativitet karakteristik Ki produksion joartistik.
prbashkt pr arkitekturn,
e veprs artistike kur n t Ki sht vepr e cila krijohet
pikturimin, skulpturimin dhe
mund t shihet fytyr konkrete, nga dshira e lir pr plqim,
grafikn, vepra t cilat njeriu n
prmbajtje apo motiv. do t thot paraqitet si rezultat i
mnyr kreative i krijon.
Flet grafike vepr rrethins t pazhvilluar artistike.
Arti i zbatueshm emrtim
i sendeve t formsuara Kolorit ngjyrshmri, veori,
figurative grafike e shtypur.
figurativisht pr prdorim. shprehje, efekt i veprs figurative
i arritur me ngjyr.
G
B Kopje vizatim i shpejt dhe
Galeri hapsir e ndrtuar
Barelief relief i ult dhe i i leht me vija t thjeshta dhe me
pr ekspozim t veprave
cekt n skulptur. pak detaje.
figurative.
11
FJALOR I SHPREHJEVE
L zbukuruar ndonj hapsir t Shtyp i rrafsht teknik 69
Lineare karakteristik e cilat mund t prsritn apo grafike pa thellsim t bazs
veprs pikturale, grafike apo variojn. (sito shtyp, monotipi).
skulpturale, n t ciln mjet
kryesor i shprehjes sht vija. P T
Paleta siprfaqe n t ciln Tapiceri emrtim i
M piktori i przien ngjyrat para se ti prgjithshm pr vepra figurative
Marina paraqitje figurative i vendos n vepr. t punuara nga tekstili.
peizazheve detare. Panorama paraqitje e Terakota emrtim i
Miniatura piktur apo natyrs me pamje t gjera dhe t prgjithshm pr prodhime argjili
skulptur n format t vogl. largta. t cilat jan forcuar me pjekje.
Mozaik vepr figurative Triptik vepr figurative e
Peizazh piktur n t ciln
e cila punohet me bashkimin e prbr prej tre pjesve.
sht paraqitur natyra.
katrorve t vegjl me ngjyra t
Profil pamja e fytyrs apo
ndryshme nga qelqi, guri, etj. V
sendeve t shikuara prej anash.
Monografia libr n t cilin Valer fjal frnge pr ton.
jan paraqitur jeta dhe vepra e
S Vinjeta vizatim i vogl q
ndonj artisti.
Signatura nnshkrim shrben pr zbukurim t ndonj
Monokronia vepr
personal i artistit n piktur, teksti.
figurative e punuar vetm m nj
grafik apo skulptur t ciln e Vitrazh dritare apo hapsir
ngjyr.
ka punuar. qelqi e punuar apo stolisur
Mbshtjells formsim
Skica fotografi, skulptur e me pjesza qelqi me ngjyra t
figurativ, dizajnim i kopertins
s librit apo material tjetr shpejt dhe e parregulluar. ndryshme.
reklamues. Stilizim thjeshtsim, Vizatim vepr figurative
transformim i formave prej asaj n siprfaqe, e krijuar me vij si
N natyrale n forma t thjeshta. mjet kryesor i shprehjes.
Natyralizm tentim i artit, Skulptur galerike
objektet t paraqitn n mnyr Zh
skulptur e cila sipas madhsis
m t vrtet dhe m reale. Zhanr paraqitje e pikturave
mundet t ekspozohet n galeri
Ngjyr lazure vendosje e t jets s prditshme nprmjet
(madhsi reale dhe miniatur).
ngjyrs s tejdukshme nprmjet veprave figurative.
t cils mund t shihet baza.
Sh
Shtafelaj mbajts pikture
O
n t ciln artisti vendos pikturn
Ornament forma
gjat puns.
gjeometrike apo zoomorfe
t stilizuara me t cilat sht
TEST 1
70
EMRI DHE MBIEMRI__________________________________________________________
1. Numro cilat jan ngjyrat primare: 2. Numro cilat jan ngjyrat sekondare:
1. ____________________ 1. ___________________
2.____________________ 2.____________________
3.____________________ 3.____________________
11. Vizato shkall tonale kromatike! 12. Vizato shkall tonale akromatike!
K. Ivanoviq: Rrush, vaj n plhur Pablo Pikaso: Ibrik dhe en pr pem, vaj n plhur
1._____________________________
2._____________________________
3._____________________________
autor_________________________ 1._____________________________
2._____________________________
vepra_________________________
3._____________________________
1._____________________________
2._____________________________
3._____________________________