Islam Kay Bunyadi Aqeeday (In Hindi)

ISLAM KE BUNYADI AQEEDE (HINDI)
Á¢ÎèÎ ± ÜGUÎè}¢ ¼}¢¢}¢ }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU çH²ï Ï¢ïã¼ÚèÝ çÜU¼¢Ï¢

{Welcome to Islam}
ÜU¢ ¼Á¢ü}¢¢ Ï¢Ý¢}¢
§SH¢}¢ ÜïU Ï¢é‹²¢Îè ¥GÜGUèÎï

(}¢¥G ÎèÝï §SH¢}¢ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ 27 S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢)
§SH¢}¢ ÜïU Ï¢é‹²¢Îè ¥GÜGUèÎï A-1
123
çÜU¼¢Ï¢ ÐÉGÝï ÜUè Îé¥G¢

¥…G : à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜGU¼, ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼, Ï¢¢çÝ²ï Î¢’±¼ï §SH¢}¢è, ãG…GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢
}¢¢ñ H ¢Ý¢ ¥Ï¢ê çÏ¢H¢H }¢é ã G } }¢Î §Ë²¢„ ¥G œ ¢G ¢ Ú ÜG U ¢çÎÚè Ú…G ± è L
ÎèÝè çÜU¼¢Ï¢ ²¢ §SH¢}¢è „Ï¢ÜGU ÐÉGÝï „ï ÐãHï …ñGH }¢ïæ Îè ãé§ü
Îé¥G¢ ÐÉG Hèç…²ï V …¢ï ÜéUÀ ÐÉGïæx¢ï ²¢Î Úãïx¢¢ J Îé¥G¢ ²ïã ãñ :
¼…ü}¢¢ : »ï ¥ËH¢ã 1 ! ã}¢ ÐÚ §GË}¢¢ï çãGv}¢¼ ÜïU ÎÚ±¢…Gï ¶¢ïH Îï

¥¢ñÚ ã}¢ ÐÚ ¥ÐÝè ÚãG}¢¼ Ý¢ç…GH ÈGUÚ}¢¢ ! »ï ¥G…G}¢¼ ¥¢ñÚ Ï¢éÁG¢éx¢èü ±¢Hï J
Ý¢ïÅ : ¥Ã±H ¥¢ç¶GÚ »ÜU -»ÜU Ï¢¢Ú ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÐÉG Hèç…²ï J
¼G¢çHÏ¢ï x¢G}¢ï }¢ÎèÝ¢
Ï¢ÜUGè¥G
± }¢x¢GçÈGUÚ¼
13 à¢Ã±¢HéH }¢éÜUÚü}¢ 1428 çã.
çÜGU²¢}¢¼ ÜïU Ú¢ï…G ãG„Ú¼

ÈGUÚ}¢¢Ýï }¢éS¼GÈGU¢ : „Ï¢ „ï ç…G²¢Î¢ ãG„Ú¼
çÜGU²¢}¢¼ ÜïU çÎÝ ©„ ÜU¢ï ã¢ïx¢è ç…„ï Îé‹²¢ }¢ïæ §GË}¢ ãG¢ç„H ÜUÚÝï ÜU¢
}¢¢ñÜGU¥G ç}¢H¢ }¢x¢Ú ©„ Ýï ãG¢ç„H Ý çÜU²¢ ¥¢ñÚ ©„ à¢wG„ ÜU¢ï ã¢ïx¢è ç…„
Ýï §GË}¢ ãG¢ç„H çÜU²¢ ¥¢ñÚ Îê„Ú¢ïæ Ýï ¼¢ï ©„ „ï „éÝ ÜUÚ ÝzG¥G ©Æ¢²¢
HïçÜUÝ ©„ Ýï Ý ©Æ¢²¢ (²¢’Ýè ©„ §GË}¢ ÐÚ ¥G}¢H Ý çÜU²¢)
çÜU¼¢Ï¢ ÜïU ¶GÚèÎ¢Ú }¢é¼±Á…ïã ã¢ïæ

çÜU¼¢Ï¢ ÜUè ¼GÏ¢¢¥G¼ }¢ïæ Ýé}¢¢²¢æ ¶GÚ¢Ï¢è ã¢ï ²¢ „ÈGUãG¢¼ ÜU}¢ ã¢ïæ ²¢ Ï¢¢§ô‹Çx¢ }¢ïæ
¥¢x¢ï ÐèÀï ã¢ï x¢» ã¢ïæ ¼¢ï }¢v¼Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢ „ï L…ê¥G ÈGUÚ}¢¢§²ï J
Ðïà¢ÜUà¢ : }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)
www.dawateislami.net
§SH¢}¢ ÜïU Ï¢é‹²¢Îè ¥GÜGUèÎï A-2
124
“§SH¢}¢ ÜïU Ï¢é‹²¢Îè ¥GÜUG èÎï” ÜU¢ çã‹Îè ÚS}¢éH ¶G¼G

n Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜUè }¢Á¢çHS¢ “¥H }¢ÎèÝ¼éH
§GçË}¢Ä²¢” Ýï ²ïã çÜU¼¢Ï¢ ‘©Îê’ü …GÏ¢¢Ý }¢ïæ Ðïà¢ ÜUè ãñ ¥¢ñÚ }¢Á¢çHS¢ï ¼Ú¢çÁ¢}¢
Ýï §„ çÜU¼¢Ï¢ ÜU¢ ‘çã‹Îè’ ÚS}¢éH ¶G¼G (HèçÐ²¢æ¼Ú) ÜUÚÝï ÜUè S¢¥G¢Î¼
ãG¢çS¢H ÜUè ãñ [|¢¢¯¢æ¼Ú ( Translation) Ýãè´ Ï¢çËÜU ç„ÈüGU HèçÐ²¢æ¼Ú
( Transliteration) ²¢’Ýè Ï¢¢ïHè ¼¢ï ©Îêü ãè ãñ …Ï¢ çÜU HèçÐ (çH¶¢§ü)
çã‹Îè ÜUè x¢§ü ãñ] ¥¢ñÚ }¢v¼Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢ „ï à¢¢»¥G ÜUÚ±¢²¢ ãñ J
§„ çÜU¼¢Ï¢ }¢ïæ ¥x¢Ú çÜU„è …x¢ã ÜU}¢è-Ï¢ïà¢è ²¢ x¢GH¼Gè Ð¢»æ ¼¢ï
}¢…çH„ï ¼Ú¢ç…}¢ ÜU¢ï (Ï¢ …GÚè¥G» Sms, E-mail ²¢ Whats App
Ï¢ à¢é}¢êH S¢ÈGUãG¢ ± S¢¼GÚ Ý}Ï¢Ú) }¢éœ¢GH¥G ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ S¢±¢Ï¢ ÜU}¢¢§²ï J
©Îêü „ï çã‹Îè ÚS}¢éH ¶G¼G ÜU¢ HèçÐ²¢æ¼Ú ¶G¢ÜU¢
✍ -: Ú¢çÏ¢¼G¢ :- ✍
}¢…çH„ï ¼Ú¢ç…}¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)
}¢ÎÝè }¢ÜüU…G, ÜGU¢ç„}¢ ã¢H¢ }¢çS…Î, S¢ïÜU‹Ç zGH¢ïÚ, Ý¢x¢Ú ±¢ÇG¢ }¢ïÝ Ú¢ïÇ,
Ï¢Ú¢ïÇ¢, x¢é…Ú¢¼, ¥H çã‹Î, ☎ 09327776311
E-mail : translation.baroda@dawateislami.net
§SH¢}¢ ÜïU Ï¢é‹²¢Îè ¥GÜGUèÎï 1
Á¢ÎèÎ ± ÜGUÎè}¢ ¼}¢¢}¢ }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU çH²ï

Ï¢ïã¼ÚèÝ çÜU¼¢Ï¢
{Welcome to Islam}
ÜU¢ ¼Á¢ü}¢¢ Ï¢Ý¢}¢
§SH¢}¢ ÜïU Ï¢é‹²¢Îè ¥GÜGUèÎï

}¢¥G ÎèÝï §SH¢}¢ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ 27 S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢
Ðïà¢ÜUà¢
}¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)
(à¢¢ï’Ï¢» §SH¢ãGè ÜéU¼éÏ¢)
Ý¢çà¢Ú
}¢v¼Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢, ÎïãHè
:
Ý¢}¢ çÜU¼¢Ï¢ : §SH¢}¢ ÜïU Ï¢é‹²¢Îè ¥GÜGUèÎï
Ðïà¢ÜUà¢ : }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢
(à¢¢ï’Ï¢» §SH¢ãGè ÜéU¼éÏ¢)
ÐãHè Ï¢¢Ú : Á¢é}¢¢ÎH ªH¢, çS¢. 1437 çã.
Ý¢çà¢Ú : }¢v¼Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢, ÎïãHè
¼SÎèÜGU Ý¢}¢¢
¼¢Úè¶G : 02 Á¢é}¢¢ÎH ªH¢ 1437 çã. ãG±¢H¢ Ý}Ï¢Ú : 201
¼SÎèÜGU ÜUè …¢¼è ãñ çÜU çÜU¼¢Ï¢

“§SH¢}¢ ÜïU Ï¢é‹²¢Îè ¥GÜGUèÎï”
(}¢¼GÏ¢ê¥G¢ }¢v¼Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢) ÐÚ }¢…çH„ï ¼zG¼èà¢ï ÜéU¼éÏ¢¢ï Ú„¢§H
ÜUè …¢çÝÏ¢ „ï Ý…GÚï S¢¢Ýè ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUè x¢§ü ãñ J }¢…çH„ Ýï §„ï ¥GÜGU¢§Î,
ÜéUçÈíGUÄ²¢ §GÏ¢¢Ú¢¼, ¥wGH¢çÜGUÄ²¢¼, çÈGUÜGUãè }¢S¢¢§H ¥¢ñÚ ¥GÚÏ¢è §GÏ¢¢Ú¢¼ ±x¢GñÚ¢
ÜïU ãG±¢Hï „ï }¢vGÎêÚ |¢Ú }¢éH¢ãG…G¢ ÜUÚ çH²¢ ãñ, ¥HÏ¢œ¢¢ ÜU}Ð¢ïç…Gæx¢ ²¢ çÜU¼¢Ï¢¼
ÜUè x¢GHç¼G²¢ïæ ÜU¢ ç…G}}¢¢ }¢…çH„ ÐÚ Ýãèæ J
}¢…çH„ ¼zG¼èà¢ï ÜéU¼éÏ¢¢ï Ú„¢§H
(Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)
22-02-2015
E - mail : ilmiapak@dawateislami.net
}¢ÎÝè §çË¼…¢ : çÜU„è ¥¢ñÚ ÜU¢ï ²ïã çÜU¼¢Ï¢ À¢ÐÝï ÜUè §…¢…G¼ Ýãèæ J
ÈïGUãçÚS¢
©GÝ±¢Ý S¢ÈGUãG¢ ©GÝ±¢Ý S¢ÈGUãG¢
§S¢ çÜU¼¢Ï¢ ÜU¢ï ÐÉGÝï ÜUè çÝÄ²¼ï´ 4 §}¢¢}¢ }¢ãÎè 5 ÜU¢ ÁG¢éãêÚ 28
Ðïà¢ï HzGÁ¢G 8 ÎÁÁ¢¢H ÜU¢ ÁG¢éãêÚ 29
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÐÚ §ü}¢¢Ý 12 ²¢Á¢êÁ¢ ± }¢¢Á¢êÁ¢ ÜU¢ ÁG¢éãêÚ 32
ÝÏ¢éÃ±¼ ÐÚ §ü}¢¢Ý 14 ÜU¢ ÁG¢éãêÚ 33
¥ç}Ï¢²¢ S¢Ï¢ §‹S¢¢Ý ‰¢ï 15 S¢êÚÁ¢ }¢x¢GçÚÏ¢ S¢ï yG¢éHê¥G ã¢ïx¢¢ 34
¥ËH¢ã ¼¥G ¢ H¢ Üï U Ó¢‹Î wG¢éàÏ¢êÎ¢Ú ¥¢ñÚ Æ‹Çè Æ‹Çè ã±¢ ÜU¢
}¢é¥GÁGÁ¢GÁ¢G ÝçÏ¢²¢ï´ ÜïU ¥S}¢¢ 15 Ó¢HÝ¢ 34
¥ç}Ï¢²¢ ÜUè ¼¢’Î¢Î 17 S¢êÚ ÜU¢ ÈêæUÜU¢ Á¢¢Ý¢ 34
çÈGUçÚà¼¢ï´ ÐÚ §ü}¢¢Ý 17 §SH¢}¢ ÜUè Ï¢é‹²¢Îï´, §ü}¢¢Ý 37
çÁ¢‹Ý 19 Ý}¢¢Á¢G 39
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜUè çÜU¼¢Ï¢¢ï´ ÐÚ Á¢GÜU¢¼ 40
§ü}¢¢Ý 20 Ú¢ïÁ¢G¢ 43
ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ãGÁ¢ 44
ÜU¢ ¥¢ç¶GÚè ÜUH¢}¢ ãñ 21 ãG Á ¢G Ú ¼ï S¢çÄ²Îé Ý ¢ }¢é ã G } }¢Î
}¢¢ñ¼ ¥¢ñÚ ÜGUÏ¢í 21 6 46
¼ÎÈGUèÝ ÜïU Ï¢¢’Î v²¢ ã¢ï¼¢ ãñ ? 22 ÎèÝï §SH¢}¢ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ 27 S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ 50
çÜGU²¢}¢¼ 24 §SH¢}¢, S¢¢§‹S¢ ¥¢ñÚ çS¢¤GãG¼ 75
§GË}¢ ÜU¢ ©Æ Á¢¢Ý¢ 25 §SH¢}¢ }¢ï´ ¥G¢ñÚ¼ ÜU¢ }¢ÜGU¢}¢ 85
çÁ¢‹S¢è çÏ¢x¢¢ÇG 26 §SH¢}¢ ¥¢ñÚ Îãà¢¼ x¢Îèü 100
Û¢êÅï ÝÏ¢è 26 ãGÜGUèÜGU¼ wG¢éÎ Ï¢¢ïH¼è ãñ 109
}¢¢H ÜUè ÜUS¢Ú¼ 27 §SH¢}¢ ÜU¢ Ðñx¢G¢}¢ ¥¢ÈGU¢ÜGUè ãñ 113
±vG¼ Ï¢ãé¼ Á¢ËÎè x¢éÁ¢GÚïx¢¢ 27 ãGÈïüGU ¥¢ç¶GÚ 117
çÜGU²¢}¢¼ ÜUè Ï¢¢’Á¢G Ï¢ÇGè çÝà¢¢çÝ²¢æ 28 }¢¢¶GÁ¢G¢ï }¢Ú¢Á¢ï¥G 118
“§SH¢}¢ ÜïU Ï¢é‹²¢Îè ¥GÜGUèÎï” ÜïU ¥n¢Úã ãGéMÈGU ÜUè

çÝSÏ¢¼ S¢ï §S¢ çÜU¼¢Ï¢ ÜU¢ï ÐÉGÝï ÜUè “18 çÝÄ²¼ï´”
ÈGUÚ}¢¢Ýï }¢éS¼GÈUG ¢ 6 : “ ”
²¢’Ýè }¢é„H}¢¢Ý ÜUè çÝÄ²¼ ©„ ÜïU ¥G}¢H „ï Ï¢ïã¼Ú ãñ J
Î¢ï }¢ÎÝè ÈêUH :-

[1] çÏ¢x¢ñGÚ ¥ÓÀè çÝÄ²¼ ÜïU çÜU„è |¢è ¥G}¢Hï ¶GñÚ ÜU¢ S¢±¢Ï¢ Ýãèæ ç}¢H¼¢ J
[2] ç…¼Ýè ¥ÓÀè çÝÄ²¼ïæ ç…G²¢Î¢, ©¼Ý¢ S¢±¢Ï¢ |¢è ç…G²¢Î¢ J
{1} ãÚ Ï¢¢Ú ãG}Î ± {2} „H¢¼ ¥¢ñÚ {3} ¼¥GÃ±é…G ±
{4} ¼çS}¢²¢ „ï ¥¢x¢G¢…G ÜUMæx¢¢ (§„è „ÈGUãGï ÐÚ ªÐÚ Îè ãé§ü Î¢ï ¥GÚÏ¢è
§GÏ¢¢Ú¢¼ ÐÉG HïÝï „ï ™¢Ú¢ïæ çÝÄ²¼¢ïæ ÐÚ ¥G}¢H ã¢ï …¢»x¢¢) {5} ¥ËH¢ã
1 ÜUè çÚ…G¢ ÜïU çH²ï §„ çÜU¼¢Ï¢ ÜU¢ ¥Ã±H ¼¢ ¥¢ç¶GÚ }¢é¼¢G H¥G¢
ÜUMæx¢¢ J {6} ãGœ¢H ±S¥G §„ ÜU¢ Ï¢¢ ±éÁG¢ê ¥¢ñÚ {7} çÜGUÏH¢ M }¢é¼G¢H¥G¢
ÜUMæx¢¢ {8} ÜéUGÚ¥¢Ýè ¥¢²¢¼ ¥¢ñÚ {9} ¥ãG¢ÎèS¢ï }¢éÏ¢¢ÚÜU¢ ÜUè çÁ¢G²¢Ú¼
ÜUMæx¢¢ {10} …ã¢æ …ã¢æ “¥ËH¢ã” ÜU¢ Ý¢}¢ï Ð¢ÜU ¥¢»x¢¢ ±ã¢æ 1
¥¢ñÚ {11} …ã¢æ …ã¢æ “„ÚÜU¢Ú” ÜU¢ §S}¢ï }¢éÏ¢¢ÚÜU ¥¢»x¢¢ ±ã¢æ
6 ÐÉGêæx¢¢ J {12} (¥ÐÝï Á¢G¢¼è ÝéS¶ïG ÐÚ) ²¢Î Î¢à¼
±¢Hï S¢ÈGUãG¢ ÐÚ Á¢GMÚè çÝÜU¢¼ çH¶êæx¢¢ {13} (¥ÐÝï Á¢G¢¼è ÝéS¶ïG ÐÚ)
§G‹ÎÁGÁ¢GMÚ¼ (²¢’Ýè Á¢GMÚ¼Ý) ¶G¢S¢ ¶G¢S¢ }¢ÜGU¢}¢¢¼ ÐÚ ¥‹ÇÚ H¢§Ý

ÜUMæx¢¢ {14} çÜU¼¢Ï¢ }¢éÜU}}¢H ÐÉGÝï ÜïU çH²ï Ï¢ çÝÄ²¼ï ãGéS¢êHï §GË}¢ï
ÎèÝ Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ ÜU}¢ ¥Á¢G ÜU}¢ Ó¢¢Ú S¢ÈGUãG¢¼ ÐÉG ÜUÚ §GË}¢ï ÎèÝ ãG¢çS¢H
ÜUÚÝï ÜïU S¢±¢Ï¢ ÜU¢ ãGÜGUÎ¢Ú Ï¢Ýêæx¢¢ {15} Îê„Ú¢ïæ ÜU¢ï ²ïã çÜU¼¢Ï¢ ÐÉGÝï
ÜUè ¼Úx¢GèÏ¢ çÎH¢ªæx¢¢ J {16} §„ ãGÎèS¢ï Ð¢ÜU ‘ ’ »ÜU Îê„Úï
ÜU¢ï ¼¢ïãGÈUG ¢ Î¢ï ¥¢Ð„ }¢ïæ }¢ãGÏÏ¢¼ Ï¢ÉGxï ¢è J
ÐÚ ¥G}¢H ÜUè çÝÄ²¼ „ï (»ÜU ²¢ ãGSÏ¢ï ¼¢ñÈGUèÜGU ¼¢’Î¢Î }¢ï´) ²ïã çÜU¼¢Ï¢
¶GÚèÎ ÜUÚ Îê„Ú¢ïæ ÜU¢ï ¼¢ïãGÈGU¼Ý Îêæx¢¢ J {17} §S¢ çÜU¼¢Ï¢ ÜïU }¢é¼G¢H»G ÜU¢
S¢¢Úè ©}}¢¼ ÜU¢ï §üS¢¢Hï S¢±¢Ï¢ ÜUMæx¢¢ {18} çÜU¼¢Ï¢¼ ±x¢GñÚ¢ }¢ïæ à¢Ú§üG
x¢GH¼Gè ç}¢Hè ¼¢ï Ý¢çà¢ÚèÝ ÜU¢ï ¼ãGÚèÚè ¼G¢ñÚ ÐÚ }¢éœ¢GH¥G ÜUMæx¢¢ J
(Ý¢çà¢ÚèÝ ± }¢éS¢ç‹ÝÈGU ±x¢GñÚ¢ ÜU¢ï çÜU¼¢Ï¢¢ïæ ÜUè ¥x¢GH¢¼G ç„ÈGüU …GÏ¢¢Ýè
Ï¢¼¢Ý¢ ¶G¢„ }¢éÈGUèÎ Ýãèæ ã¢ï¼¢) J
¥ÓÀè ¥ÓÀè çÝÄ²¼¢ïæ S¢ï }¢é¼¥GçËHÜGU ÚãÝé}¢¢§ü

ÜïU çH²ï, ¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ L ÜU¢ S¢é‹Ý¼¢ï´
|¢Ú¢ Ï¢²¢Ý “çÝÄ²¼ ÜU¢ ÈUH” ¥¢ñÚ çÝÄ²¼¢ï´ S¢ï
}¢é¼¥GçËHÜGU ¥¢Ð ÜU¢ }¢éÚœ¢Ï¢ ÜUÎ¢ü çÚS¢¢H¢ “S¢±¢Ï¢
Ï¢ÉG¢Ýï ÜïU ÝéS¶ïG” }¢v¼Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢ ÜUè çÜUS¢è |¢è
à¢¢¶G S¢ï ãçÎÄ²¼Ý ãG¢çS¢H ÈGUÚ}¢¢»æ J
¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢
¥Á¢G : à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜGU¼, ¥}¢èÚï ¥ãHïï S¢é‹Ý¼, Ï¢¢çÝ²ï Î¢’±¼ï §SH¢}¢è
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ }¢¢ñH¢Ý¢ ¥Ï¢ê çÏ¢H¢H }¢éãG}}¢Î §Ë²¢S¢ ¥Gœ¢G¢Ú
ÜGU¢çÎÚè ÚÁ¢G±è çÁ¢G²¢§ü L
¼ÏHèx¢Gï ÜéUGÚ¥¢Ý¢ï S¢é‹Ý¼ ÜUè ¥G¢H}¢x¢èÚ x¢GñÚ çS¢²¢S¢è ¼ãGÚèÜU

“Î¢’±¼ï §SH¢}¢è” ÝïÜUè ÜUè Î¢’±¼, §ãG²¢» S¢é‹Ý¼ ¥¢ñÚ §à¢¢¥G¼ï §GË}¢ï
à¢Úè¥G¼ ÜU¢ï Îé‹²¢ |¢Ú }¢ï´ ¥G¢}¢ ÜUÚÝï ÜU¢ ¥GÁG}¢ï }¢éS¢}}¢}¢ Ú¶¼è ãñ, §Ý
¼}¢¢}¢ ©}¢êÚ ÜU¢ï Ï¢ ãGéSÝï wG¢êÏ¢è S¢Ú ¥‹Á¢¢}¢ ÎïÝï ÜïU çH²ï }¢é¼¥GçgÎ }¢Á¢¢çHS¢
ÜU¢ çÜGU²¢}¢ ¥G}¢H }¢ḯ H¢²¢ x¢²¢ ãñ çÁ¢Ý }¢ḯ S¢ï »ÜU }¢Á¢çHS¢ “¥H
}¢ÎèÝ¼éH §çG Ë}¢Ä²¢” |¢è ãñ Á¢¢ï Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜïU ©GH}¢¢ ± }¢éçzG¼²¢Ýï
çÜUÚ¢}¢ l ÐÚ }¢éà¼ç}¢H ãñ, çÁ¢S¢ Ýï ¶G¢çHS¢ §GË}¢è, ¼ãGÜGUèÜGUè
¥¢ñÚ §à¢¢¥G¼è ÜU¢}¢ ÜU¢ Ï¢èÇG¢ ©Æ¢²¢ ãñ J
§S¢ ÜïU }¢é‹ÎçÚÁ¢» Á¢GñH Àï à¢¢ï’Ï¢ï ãñ´ :
{1} à¢¢ï’Ï¢» ÜéU¼éÏ¢ï ¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ I {2} à¢¢ï’Ï¢» ÎS¢èü ÜéU¼éÏ¢
{3} à¢¢ï’Ï¢» §SH¢ãGGè ÜéU¼éÏ¢ {4} à¢¢ï’Ï¢» ¼Ú¢Á¢é}¢ï ÜéU¼éÏ¢
{5} à¢¢ï’Ï¢» ¼zG¼èà¢ï ÜéU¼éÏ¢ {6} à¢¢ï’Ï¢» ¼¶GÚèÁ¢
“¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢” ÜUè ¥Ã±HèÝ ¼ÚÁ¢èãG S¢ÚÜU¢Úï
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼, §}¢¢}¢ï ¥ãHï S¢é‹Ý¼, ¥GÁ¢Gè}¢éH Ï¢ÚÜU¼, ¥GÁ¢Gè}¢éH }¢¼üÏ¢¼,
ÐÚ±¢Ý» à¢}»G çÚS¢¢H¼, }¢éÁ¢çgÎï ÎèÝ¢ï ç}¢ËH¼, ãG¢ç}¢²ï S¢é‹Ý¼, }¢¢çãG²ï

çÏ¢Î¥G¼, ¥G¢çH}¢ï à¢Úè¥G¼, ÐèÚï ¼GÚèÜGU¼, Ï¢¢§GS¢ï ¶GñÚ¢ï Ï¢ÚÜU¼, ãGÁ¢GÚ¼ï
¥GËH¢}¢¢ }¢¢ñH¢Ý¢ ¥HãG¢Á¢ ¥H ãG¢çÈGUÁ¢G ¥H ÜGU¢Úè à¢¢ã §}¢¢}¢ ¥ãG}¢Î
ÚÁ¢G¢ ¶G¢Ý R ÜUè çx¢Ú¢æ }¢¢²¢ ¼S¢¢ÝèÈGU ÜU¢ï ¥G„Úï ãG¢çÁ¢GÚ ÜïU
¼ÜGU¢Á¢G¢ï´ ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU ãGœ¢H ±S¥G S¢ãìH ©SHêÏ¢ }¢ï´ Ðïà¢ ÜUÚÝ¢ ãñ J ¼}¢¢}¢
§SH¢}¢è |¢¢§ü ¥¢ñÚ §SH¢}¢è Ï¢ãÝï´ §S¢ §GË}¢è, ¼ãGÜGUèÜGUè ¥¢ñÚ §à¢¢¥G¼è
}¢ÎÝè ÜU¢}¢ }¢ï´ ãÚ }¢é}¢çÜUÝ ¼¥G¢±éÝ ÈGUÚ}¢¢»æ ¥¢ñÚ }¢Á¢çHS¢ ÜUè ¼GÚÈGU
S¢ï à¢¢»¥G ã¢ïÝï ±¢Hè ÜéU¼éÏ¢ ÜU¢ wG¢éÎ |¢è }¢é¼G¢H¥G¢ ÈGUÚ}¢¢»æ ¥¢ñÚ ÎêS¢Ú¢ï´
ÜU¢ï |¢è §S¢ ÜUè ¼Úx¢GèÏ¢ çÎH¢»æ J
¥ËH¢ã 1 “Î¢’±¼ï §SH¢}¢è” ÜUè ¼}¢¢}¢ }¢Á¢¢çHS¢ Ï¢
à¢é}¢êH “¥H }¢ÎèÝ¼éH §çG Ë}¢Ä²¢” ÜU¢ï çÎÝ x²¢Úã±è´ ¥¢ñÚ Ú¢¼
Ï¢¢Úã±è´ ¼ÚvGÜGUè ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢» ¥¢ñÚ ã}¢¢Úï ãÚ ¥G}¢Hï ¶GñÚ ÜU¢ï Á¢Gï±Úï
§wGH¢S¢ S¢ï ¥¢Ú¢S¼¢ ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ Î¢ïÝ¢ḯ Á¢ã¢æ ÜUè |¢H¢§ü ÜU¢ S¢Ï¢Ï¢ Ï¢Ý¢» J
ã}¢ï´ Á¢GïÚï x¢é}Ï¢Îï ¶GÁ¢GÚ¢ à¢ã¢Î¼, Á¢‹Ý¼éH Ï¢ÜGUè¥G }¢ï´ }¢ÎÈGUÝ ¥¢ñÚ Á¢‹Ý¼éH
çÈGUÚÎ¢ñS¢ }¢ï´ Á¢x¢ã ÝS¢èÏ¢ ÈGUÚ}¢¢» J
Ú}¢Á¢G¢ÝéH }¢éÏ¢¢ÚÜU 1425 çãÁ¢Úè
Ðïà¢ï HzGÁ¢G
§S¢ M» Á¢G}¢èÝ ÐÚ }¢éwG¼çHÈGU }¢Á¢G¢çãÏ¢ ¥¢ñÚ ¥Î²¢Ý ÜïU }¢¢‹¢Ýï
±¢Hï ¥¢Ï¢¢Î ãñ´ Á¢¢ï ¥ÐÝè ¥ÐÝè ¼ãÁ¢GèÏ¢ ¥¢ñÚ »’ç¼ÜGU¢Î ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU
çÁ¢G‹Îx¢è x¢éÁ¢G¢Ú Úãï ãñæ HïçÜUÝ ¶G¢çHÜGï ÜU¢§Ý¢¼ ¥ËH¢ã 1 ÜUè
Ï¢¢Úx¢¢ãï ¥G¢çH²¢ }¢ï´ }¢vGÏ¢êH ÎèÝ “§SH¢}¢” ãñ J
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï, ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ }¢ï´ §Úà¢¢Îï Ï¢¢Úè ¼¥G¢H¢ ãñ :
¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : Ï¢ïà¢ÜU
¥ËH¢ã ÜïU ²ã¢æ §SH¢}¢ ãè ÎèÝ ãñ J
¥¢ñÚ ÎêS¢Úï }¢ÜGU¢}¢ ÐÚ ãñ :
¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : ¥¢ñÚ Á¢¢ï
§SH¢}¢ ÜïU çS¢±¢ ÜU¢ï§ü ÎèÝ Ó¢¢ãïx¢¢ ±¢ïã
ãÚçx¢Á¢G ©S¢ S¢ï ÜGUÏ¢êH Ý çÜU²¢ Á¢¢»x¢¢
¥¢ñÚ ±¢ïã ¥¢ç¶GÚ¼ }¢ï´ çÁ¢G²¢æÜU¢Ú¢ï´ S¢ï ãñ J
S¢¢çÏ¢ÜGU¢ ¼}¢¢}¢ ¥ç}Ï¢²¢ |¢è §S¢è ÎèÝï
§SH¢}¢ ÐÚ ‰¢ï Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï, }¢éÈGUçSS¢Úï à¢ãèÚ, S¢ÎLH ¥ÈGU¢çÁ¢GH }¢¢ñH¢Ý¢
S¢çÄ²Î }¢éãG}}¢Î Ý§üG}¢égèÝ }¢éÚ¢Î¢Ï¢¢Îè Q ¥¢²¼ :
¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : ¥¢ñÚ ¥¢Ð
x¢±¢ã ã¢ï Á¢¢»æ çÜU ã}¢ }¢éS¢H}¢¢Ý ãñ́ J
ÜïU ¼ãG¼ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : ¥¢ñÚ ²ïã |¢è }¢¢’Hê}¢ ã¢ï¼¢ ãñ çÜU ÐãHï ¥ç}Ï¢²¢
ÜU¢ ÎèÝ §SH¢}¢ ‰¢¢ Ý çÜU ²ãêçÎÄ²¼ ± ÝSÚ¢çÝÄ²¼ J
§Ý ¼}¢¢}¢ Á¢HèHéH ÜGUÎí ¥ç}Ï¢²¢ Ýï H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï »ÜU
¥ËH¢ã ÐÚ §ü}¢¢Ý H¢Ýï ¥¢ñÚ ©S¢è ÜUè §GÏ¢¢Î¼ Ï¢Á¢¢ H¢Ýï ÜUè Î¢’±¼
Îè J S¢Ï¢ S¢ï ¥¢ç¶GÚ }¢ï´ ¥ËH¢ã 1 Ýï ¥ÐÝï Œ²¢Úï ãGÏ¢èÏ¢ ãGÁ¢GÚ¼ï
S¢çÄ²ÎéÝ¢ }¢éãG}}¢Î }¢éS¼GÈGU¢ 6 ÜU¢ï }¢Ï¢ªGS¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ
©Ý ÐÚ ÜéUGÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU Ý¢çÁ¢GH ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ ©‹ãï´ ¥wGH¢ÜGïU ãGS¢Ý¢ ÜU¢
Ï¢ïã¼ÚèÝ Ý}¢êÝ¢ Ï¢Ý¢²¢ ¥Ï¢ Úã¼è Îé‹²¢ ¼ÜU ÜéUGÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜUè
S¢é‹Ý¼ ãè ÎèÝ ÜUè Ï¢é‹²¢Î ãñ´ J
§SH¢}¢ »ÜU çÈGU¼GÚè ¥¢ñÚ ¥¢ÈGU¢ÜGUè ÎèÝ ãñ ¥¢ñÚ §‹S¢¢çÝÄ²¼ ÜïU
çH²ï ÜU¢ç}¢H çãÎ¢²¼ ãñ §S¢ ÜUè ¼¢’Hè}¢¢¼ ¥¢ñÚ ¥ãGÜU¢}¢ ¶G¢çHÜGïU
ÜU¢§Ý¢¼ ¥ËH¢ã 1 ÜïU Ý¢çÁ¢GH ÜUÎ¢ü ãñ´ çHã¢Á¢G¢ §‹ãèæ ÐÚ ¥G}¢H
ÐñÚ¢ ã¢ï ÜUÚ Î¢ïÝ¢ï´ Á¢ã¢Ý }¢ï´ ÜU¢}¢²¢Ï¢è }¢é}¢çÜUÝ ãñ J ãÚ »ÜU ÜU¢ï Ó¢¢çã²ï çÜU
§SH¢}¢è ¼¢’Hè}¢¢¼ S¢è¶ï ¥¢ñÚ ¥ÐÝï ¥GÜGU¢§Î, §GÏ¢¢Î¢¼, }¢é¥G¢}¢H¢¼
¥¢ñÚ ¥wGH¢çÜGUÄ²¢¼ ±x¢GñÚ¢ }¢ï´ ¥x¢Ú ÜéUÀ ÜU¢ï¼¢ãè Ð¢» ¼¢ï §SH¢}¢ ÜUè
Ú¢ïà¢Ýè }¢ï´ ©S¢ ÜU¢ï¼¢ãè ÜU¢ï ÎêÚ ÜUÚï ¥¢ñÚ }¢éÜU}}¢H ¼G¢ñÚ ÐÚ §SH¢}¢è
Á¢G¢çÏ¢¼G» ãG²¢¼ ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU çÁ¢G‹Îx¢è x¢éÁ¢G¢ÚÝï }¢ï´ ÜU¢ïà¢¢æ Úãï J
Á¢GïÚï ÝÁ¢GÚ çÜU¼¢Ï¢ }¢ï´ §SH¢}¢è ¥GÜGU¢§Î ÜU¢ï ¥¢S¢¢Ý ¥‹Î¢Á¢G }¢ï´
Ï¢²¢Ý ÜUÚÝï ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUè x¢§ü ãñ ¥¢ñÚ §çwG¼S¢¢Ú ÜïU S¢¢‰¢ ¥ÚÜU¢Ýï
§SH¢}¢ ÐÚ |¢è Ú¢ïà¢Ýè Ç¢Hè x¢§ü ãñ J ¥¢ç¶GÚè ¥Ï¢±¢Ï¢ }¢ï´ §SH¢}¢è
¥ãGÜU¢}¢¢¼ ± ¼¢’Hè}¢¢¼ S¢ï }¢é¼¥GçËHÜGU }¢éwG¼çHÈGU S¢é±¢H¢¼ ÜGU¢§}¢
ÜUÚ ÜïU ©Ý ÜïU ¥G¢}¢ ÈGUã}¢ Á¢±¢Ï¢¢¼ çÎ²ï x¢» ãñ´ ¥¢ñÚ §S¢ çÁ¢G}Ý }¢ï´ Á¢¢
Ï¢Á¢¢ ÜéUGÚ¥¢Ýè ¥¢²¢¼ ¥¢ñÚ ¥ãG¢ÎèS¢ï ÝÏ¢±è |¢è ÝvGH ÈGUÚ}¢¢§ü ãñ´ J ãÚ
»ÜU ÜïU çH²ï §S¢ ÜU¢ }¢é¼G¢H¥G¢ }¢éÈGUèÎ ãñ J §S¢ S¢ï ÜGUÏH ²ïã çÜU¼¢Ï¢
}¢v¼Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢ S¢ï ¥æx¢íïÁ¢Gè }¢ï´ welcome to islam ÜïU Ý¢}¢ S¢ï
à¢¢»¥G ã¢ï Ó¢éÜUè ãñ ¥¢ñÚ ¥Ï¢ ©Îêü }¢ï´, à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜGU¼ ¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼,
Ï¢¢çÝ²ï Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ }¢¢ñH¢Ý¢ ¥Ï¢ê çÏ¢H¢H }¢éãG}}¢Î
§Ë²¢S¢ ¥Gœ¢G¢Ú ÜGU¢çÎÚè ÚÁ¢G±è L ÜUè Ï¢¢Úx¢¢ã S¢ï ¥G¼G¢ ÜUÎ¢ü
“§SH¢}¢ ÜïU Ï¢é‹²¢Îè ¥GÜGUèÎï” ÜïU Ý¢}¢ S¢ï à¢¢»¥G ÜUè Á¢¢ Úãè ãñ J
n }¢Á¢çHS¢ “¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢” ²ïã çÜU¼¢Ï¢
ÎÁ¢ïü Á¢GñH wG¢éS¢êçS¢²¢¼ S¢ï }¢éÁ¢GÄ²Ý ÜUÚ ÜïU Ï¢ïã¼Ú ¥‹Î¢Á¢G }¢ï´ Ðïà¢ ÜUÚÝï ÜUè
S¢¥G¢Î¼ ãG¢çS¢H ÜUÚ Úãè ãñ :
#.....“¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢” ÜïU ¥‹Î¢Á¢G ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU §S¢ çÜU¼¢Ï¢
ÜU¢ï |¢è Á¢ïG±Úï ¼¶GÚèÁ¢ S¢ï ¥¢Ú¢S¼¢ ÜUÚ¼ï ãé±ï ¥ãG¢ÎèS¢ ± çÚ±¢²¢¼ ÜUè
}¢ÜGUÎêÚ |¢Ú ¼¶GÚèÁ¢ ÜU¢ »ãç¼}¢¢}¢ çÜU²¢ x¢²¢ ãñ J
#.....çÁ¢Ý ÜéU¼éÏ¢ S¢ï ¼w¢GÚèÁ¢ ÜUè x¢§ü ãñ ¥¢ç¶GÚ }¢ï´ ©Ý ¼}¢¢}¢ ÜUè
ÈGïUãçÚS¼ “}¢¢¶GÁ¢G¢ï }¢Ú¢Á¢ï¥G” ÜïU Ý¢}¢ S¢ï Ï¢Ý¢§ü x¢§ü ãñ ¥¢ñÚ §S¢ ÈGïUãçÚS¼
}¢ïæ }¢éS¢ç‹ÝÈGUèÝ ± }¢é¥çËHÈGUèÝ ÜïU Ý¢}¢ }¢¥G çS¢Ýï ±ÈGU¢¼, }¢¼G¢Ï¢ï¥G ¥¢ñÚ
çS¢Ýï ¼GÏ¢¢¥G¼ |¢è çÁ¢GRU ÜUÚ çÎ²ï x¢» ãñ´ J
#.....Á¢¢ Ï¢Á¢¢ }¢éçàÜUH ¥ËÈGU¢Á¢G ÐÚ »’Ú¢Ï¢ |¢è Hx¢¢» x¢» ãñ´ J
#.....¥¢²¢¼ }¢ï´ ÜéUGÚ¥¢Ýè ÚS}¢éH ¶G¼G (¶G¼ïG ©GS}¢¢Ýè) Ï¢Ú ÜGUÚ¢Ú Ú¶Ýï
ÜïU çH²ï ¼}¢¢}¢ ¥¢²¢¼ »ÜU }¢wGS¢êS¢ ÜéUGÚ¥¢Ýè S¢¢õzGÅ±ïÚ S¢ï (Corel
Draw ÜïU Á¢GÚè»G) ÐïSÅ ÜUè x¢§ü ãñ´ J
#.....¥¢²¢¼ï ÜéUGÚ¥¢Ýè ÜU¢ ¼Á¢ü}¢¢ ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý S¢ï Ðïà¢ çÜU²¢ x¢²¢ ãñ J
#.....¥¢²¢¼ ± ¼Ú¢çÁ¢}¢ ÜU¢ ¼ÜGU¢Ï¢éH “ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý” (}¢¼GÏ¢ê¥G¢
}¢v¼Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢) S¢ï Î¢ï }¢Ú¼Ï¢¢ çÜU²¢ x¢²¢ ãñ J
#.....¥GH¢}¢¢¼ï ¼ÚÜGUè}¢ (Punctuation Marks) ²¢’Ýè ÜU¢õ}¢¢,
ÈéUGH SÅ¢õÐ, ÜU¢õHÝ, §‹±ÅïüÇ ÜU¢õ}¢¢Á¢G (Inverted Commas) ±x¢GñÚ¢
ÜU¢ Á¢GMÚ¼Ý »ãç¼}¢¢}¢ çÜU²¢ x¢²¢ ãñ J
#.....çÜU¼¢Ï¢ ÜU¢ï wG¢êÏ¢ S¢êÚ¼ Ï¢Ý¢Ýï ÜïU çH²ï ãïôÇxÁ¢G (Headings)

ÜéUGÚ¥¢Ýè ¥¢²¢¼, Ï¢¢’Á¢G §GÏ¢¢Ú¢¼, Ý}Ï¢ôÚx¢ ¥¢ñÚ Ï¢¢õÇüÚ ±x¢ñGÚ¢ ÜUè ¼ÚÜUèÏ¢
çÇÁ¢G¢§ôÝx¢ S¢¢õzÅ±ïÚ Corel Draw ÜïU Á¢GÚè»G ÜUè x¢§ü ãñ J
#.....Î¢ï }¢Ú¼Ï¢¢ ÐêÚè çÜU¼¢Ï¢ ÜUè ÐíéÈGU ÚèôÇx¢ ÜUè x¢§ü ãñ J
§S¢ çÜU¼¢Ï¢ }¢ï´ ¥¢Ð ÜU¢ï Á¢¢ï wG¢êçÏ¢²¢æ ÝÁ¢GÚ ¥¢»æ ²ÜGUèÝÝ ±¢ïã
¥ËH¢ã 1 ÜUè ¥G¼G¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU Œ²¢Úï ãGÏ¢èÏ¢ 6 ÜUè
§GÝ¢²¼ S¢ï ãñ´ ¥¢ñÚ ©GH}¢¢» çÜUÚ¢}¢ m çÏ¢H wG¢éS¢êS¢ à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜGU¼
¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼, Ï¢¢çÝ²ï Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ }¢¢ñH¢Ý¢
¥Ï¢ê çÏ¢H¢H }¢éãG}}¢Î §Ë²¢S¢ ¥Gœ¢G¢Ú ÜGU¢çÎÚè çÁ¢G²¢§ü ÜïU ÈñGUÁ¢G¢Ý
ÜU¢ S¢ÎÜGU¢ ãñ´ ¥¢ñÚ Ï¢¢±éÁ¢êÎï »ãGç¼²¢¼G ÜïU Á¢¢ï ¶G¢ç}¢²¢æ Úã x¢§æü ©‹ãï´ ã}¢¢Úè
¼GÚÈGU S¢ï Ý¢Î¢çÝS¼¢ ÜU¢ï¼¢ãè ÐÚ }¢ãG}¢êH çÜU²¢ Á¢¢» J ÜGU¢Úï§üÝ wG¢éS¢êS¢Ý
©GH}¢¢» çÜUÚ¢}¢ S¢ï x¢éÁ¢G¢çÚà¢ ãñ ¥x¢Ú ÜU¢ï§ü ¶G¢}¢è ¥¢Ð }¢ãGS¢êS¢
ÈGUÚ}¢¢»æ ²¢ ¥ÐÝè ÜGUè}¢¼è ¥¢Ú¢ ¥¢ñÚ ¼Á¢¢±èÁ¢G ÎïÝ¢ Ó¢¢ãï´ ¼¢ï ã}¢ï´ ¼ãGÚèÚè
¼G¢ñÚ ÐÚ }¢éœ¢GH¥G ÈGUÚ}¢¢§²ï J ¥ËH¢ã 1 ã}¢ï´ ¥ÐÝè çÚÁ¢G¢ ÜïU çH²ï
ÜU¢}¢ ÜUÚÝï ÜUè ¼¢ñÈGUèÜGU ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢» ¥¢ñÚ Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜUè }¢Á¢çHS¢
“¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢” ¥¢ñÚ Îèx¢Ú }¢Á¢¢çHS¢ ÜU¢ï çÎÝ x²¢Úã±è´ Ú¢¼
Ï¢¢Úã±è´ ¼ÚvGÜGUè ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢» J
à¢¢ï’Ï¢» §SH¢ãGè ÜéU¼éÏ¢

}¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÐÚ §ü}¢¢Ý

}¢éS¢H}¢¢Ý ã¢ïÝï ÜïU çH²ï ²ïã Á¢GMÚè ãñ çÜU §‹S¢¢Ý ¥ËH¢ã
¼¥G¢H¢ ÜUè ±ãGÎ¢çÝÄ²¼ ÜU¢ï }¢¢Ýï ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î 6
ÜUè ÝÏ¢éÃ±¼ ± çÚS¢¢H¼ ÜU¢ï }¢¢Ýï J
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ »ÜU ãñ, ©S¢ ÜUè wG¢éÎ¢§ü }¢ï´, ©S¢ ÜïU ÜU¢}¢¢ï´ }¢ï´,
©S¢ ÜïU ¥ãGÜU¢}¢ }¢ï´ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU ¥S}¢¢ }¢ï´ ÜU¢ï§ü ©S¢ ÜU¢ à¢ÚèÜU Ýãè´ J
¥ËH¢ã 1 ±¢çÁ¢Ï¢éH ±éÁ¢êÎ ãñ çÁ¢S¢ ÜU¢ }¢¢’Ý¢ ²ïã ãñ çÜU
©S¢ ÜU¢ ±éÁ¢êÎ Á¢GMÚè ãñ ¥¢ñÚ ¥GÎ}¢ }¢éãG¢H ãñ, ±¢ïã ã}¢ïà¢¢ S¢ï ãñ ¥¢ñÚ
ã}¢ïà¢¢ Úãïx¢¢, çS¢ÈüGU ¥ËH¢ã ãè x¢ñGÚ }¢ãGÎêÎ ¼¢’ÚèÈGU¢ï´, }¢ãGÏÏ¢¼¢ï´ ¥¢ñÚ
§GÏ¢¢Î¼ ÜU¢ ãGÜGUÎ¢Ú ãñ J
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ çÜUS¢è ÜU¢ }¢¢ïãG¼¢Á¢ Ýãè´ ãñ Ï¢çËÜU ãÚ à¢ñ
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜUè }¢¢ïãG¼¢Á¢ ãñ J
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜUè Á¢G¢¼ ÜU¢ ¥GvGH ÜïU Á¢GÚè»G S¢ï §ãG¢¼G¢ Ýãè´
çÜU²¢ Á¢¢ S¢ÜU¼¢, ±¢ïã ã}¢¢Úï ¶G²¢H ¥¢ñÚ S¢}¢Û¢ S¢ï ±Ú¢ ãñ, ¥GvGH,
Î¢Ý¢§ü, ¥¢ñÚ çãGv}¢¼ §Ý Á¢GÚ¢»¥G S¢ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜUè ¥GÁ¢Gè}¢ Á¢G¢¼
ÜU¢ï Á¢¢‹¢Ý¢ }¢é}¢çÜUÝ Ýãèæ ãñ, ±¢ïã ¶G²¢H¢¼ S¢ï ±Ú¢ ãñ, ±¢ïã çÜUS¢è ãGÎ }¢ï´
}¢ãGÎêÎ Ýãè´ ãñ J
çÜUS¢è Ó¢èÁ¢G ÜU¢ï ¼S¢Ã±éÚ }¢ï´ ¼Ï¢ ãè H¢²¢ Á¢¢ S¢ÜU¼¢ ãñ Á¢Ï¢ ©S¢
ÜUè ÜU¢ï§ü ¼Gñ à¢éÎ¢ à¢vH¢ï S¢êÚ¼ ã¢ï ¥¢ñÚ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ à¢vH¢ï S¢êÚ¼ S¢ï
Ð¢ÜU ãñ, H¢ }¢ãGÎêÎ ãñ ¥¢ñÚ ãÚ Ð¢Ï¢‹Îè S¢ï ¥¢Á¢G¢Î ãñ, çHã¢Á¢G¢ ¥GvGH }¢ï´
©S¢ ÜUè ÜU¢ï§ü |¢è à¢vH¢ï S¢êÚ¼ çÏ¢Æ¢Ý¢ }¢é}¢çÜUÝ Ýãè´ ãñ, ¥Ë¢Ï¢œ¢¢ ¥ËH¢ã
¼¥G¢H¢ ÜUè }¢wGHÜê UG ÐÚ x¢G¢Úñ ¥¢ñÚ ¼ÎÏÏ¢éÚ ÜUÚÝï S¢ï ¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU S¢¢‰¢ S¢¢‰¢
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜUè Îè ãé§ü Ýï’}¢¼ ¥GvH G ÜU¢ï §çS¼’}¢¢H ÜUÚÝï S¢ï
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜïU ±éÁ¢êÎ ÜUè }¢¢’çÚÈGU¼ }¢é} ¢çÜUÝ ãñ J
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ý çÜUS¢è ÜU¢ Ï¢¢Ð ãñ ¥¢ñÚ Ý çÜUS¢è ÜU¢ Ï¢ïÅ¢
¥¢ñÚ Ý ãè ©S¢ ÜUè ÜU¢ï§ü Ï¢è±è ãñ, Á¢¢ï ²ïã }¢¢Ýï ²¢ ÜUãï çÜU ¥ËH¢ã
¼¥G¢H¢ çÜUS¢è ÜU¢ Ï¢¢Ð ãñ ²¢ Ï¢ïÅ¢ ãñ ±¢ïã Î¢§Ú» §SH¢}¢ S¢ï ¶G¢çÚÁ¢ ãñ J
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ S¢¢Úï ÜU}¢¢H¢¼ ÜU¢ Á¢¢}¢ï¥G ãñ, ãÚ Ý¢Ð¢ÜUè,
»GïÏ¢, ÁG¢éË}¢, Ï¢Î ¥wGH¢ÜGUè ¥¢ñÚ Ï¢ï ãG²¢§ü ÜïU ÜU¢}¢¢ï´ S¢ï Ð¢ÜU ãñ, çÜUS¢è
ÝvGS¢, ÜU¢ï¼¢ãè ²¢ ÜU}¢Á¢G¢ïÚè ÜU¢ ©S¢ ÜUè Á¢G¢¼ }¢ï´ Ð¢²¢ Á¢¢Ý¢ çÏ¢ËÜéUH Ý¢
}¢é}¢çÜUÝ ãñ J
Û¢êÅ Ï¢¢ïHÝ¢, {¢ïÜU¢ ÎïÝ¢, Ï¢Î ¼}¢èÁ¢Gè, ±ãGà¢¼, Á¢ã¢H¼, Ï¢ï
ÚãG}¢è ¥¢ñÚ §S¢ Á¢ñS¢è Îèx¢Ú }¢Á¢G}¢ê}¢ Ó¢èÁ¢ï´G ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜïU çH²ï
}¢é}¢çÜUÝ Ýãè´ ãñ´ J
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ±vG¼, Á¢x¢ã ¥¢ñÚ S¢}¼ ÜUè ãéGÎêÎ S¢ï, à¢vH¢ï
S¢êÚ¼ ¥¢ñÚ ãÚ ±¢ïã Ó¢èÁ¢G Á¢¢ï }¢wGHêÜGU S¢ï }¢éà¢¢Ï¢ã¼ Ú¶¼è ãñ ©S¢ S¢ï
Ð¢ÜU ãñ J
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜU¢ï Îé‹²¢ }¢ï´ Îï¶Ý¢ ²ïã ã}¢¢Úï ¥¢ÜGU¢ ãGÁ¢GÚ¼
}¢éãG}}¢Î }¢éS¼GÈGU¢ 6 ÜïU S¢¢‰¢ ¶G¢S¢ ãñ J(1)
ãéGÁG¢êÚ 6 Ýï }¢ï’Ú¢Á¢ ÜUè Ú¢¼ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢
ÜU¢ Á¢¢x¢¼ï ãé±ï S¢Ú ÜUè ¥¢æ¶¢ï´ S¢ï ÎèÎ¢Ú çÜU²¢ J(2)
Ï¢¢ÜGUè ¥ç}Ï¢²¢ Ýï }¢éÚ¢ÜGUÏ¢¢ ²¢ wG±¢Ï¢ ÜUè ãG¢H¼ }¢ï´
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜU¢ ÎèÎ¢Ú çÜU²¢ J(3)
çÚ±¢²¼ ãñ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï §}¢¢}¢ ¥Ï¢ê ãGÝèÈGU¢ I Ýï wG±¢Ï¢
}¢ï´ S¢¢ï S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ }¢Ú¼Ï¢¢ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜU¢ ÎèÎ¢Ú çÜU²¢ J(4)
1.....Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼ çãGSS¢¢ 1,1/20
2.....Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼ çãGSS¢¢ 1,1/68
3.....Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼ çãGSS¢¢ 1,1/21
4..... ± Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼ çãGSS¢¢ 1,1/21
§S¢ S¢ï }¢¢’Hê}¢ ãé±¢ çÜU ¥ç}Ï¢²¢ ÜïU §GH¢±¢ Ï¢¢’Á¢G

¥¢ñçH²¢©ËH¢ã ÜU¢ï |¢è wG±¢Ï¢ }¢ï´ ¥ËH¢ã
¼¥G¢H¢ ÜU¢ ÎèÎ¢Ú ã¢ï¼¢ ãñ J
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ }¢¢çHÜéUH }¢éËÜU ²¢’Ýè S¢Ï¢ S¢ï Ï¢ÇG¢ Ï¢¢Îà¢¢ã
ãñ, ±¢ïã Á¢¢ï Ó¢¢ãï Á¢Ï¢ Ó¢¢ãï Á¢ñS¢ï Ó¢¢ãï ¥ÐÝè }¢ÚÁ¢Gè S¢ï ÜUÚ¼¢ ãñ çÜUS¢è ÜU¢
©S¢ ÐÚ ÜGUÏÁ¢G¢ ²¢ ¼S¢ËHé¼G Ýãèæ ãñ ¥¢ñÚ ÜU¢ï§ü ©S¢ ÜïU §Ú¢Îï S¢ï ©S¢ï ÈïUÚ
Ýãè´ S¢ÜU¼¢ J ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜU¢ï Ý ªæÍ¢ ¥¢¼è ãñ ¥¢ñÚ Ý ÝèæÎ ±¢ïã
S¢¢Úï Á¢ã¢Ý¢ï´ ÜU¢ï ã}¢ïà¢¢ Îï¶¼¢ ãñ J ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ý ÜU|¢è ‰¢ÜU¼¢ ãñ
¥¢ñÚ Ý ©Î¢S¢ ã¢ï¼¢ ãñ, ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜïU çS¢±¢ ÜU¢ï§ü |¢è §S¢ ÜU¢§Ý¢¼
ÜUè çãGÈGU¢Á¢G¼ ÜUÚÝï ±¢H¢ Ýãè´, ±¢ïã S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ Ï¢Î¢üà¼ ÜUÚÝï ±¢H¢,
¶G²¢H Ú¶Ýï ±¢H¢, ¥¢ñÚ }¢¢æ Ï¢¢Ð S¢ï |¢è çÁ¢G²¢Î¢ ÚãG}¢ ÜUÚÝï ±¢H¢ ãñ,
©S¢ ÜUè ÚãG}¢¼ ÅêÅï ãé±ï çÎH¢ï´ ÜU¢ Ó¢ñÝ ãñ, S¢¢Úè à¢¢Ýï´ ¥¢ñÚ ¥GÁ¢G}¢¼ï´ çS¢ÈüGU
©S¢è ÜïU çH²ï ãñ´ J(1)
ÝÏ¢éÃ±¼ ÐÚ §ü}¢¢Ý
}¢éS¢H}¢¢Ý ÜïU çH²ï ¥ç}Ï¢²¢ ÜUè çS¢ÈGU¢¼ï ãG}¢èÎ¢ ÜU¢ï
}¢¢ÝÝ¢ »ïS¢ï ãè Á¢GMÚè ãñ Á¢ñS¢ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜUè çS¢ÈGU¢¼ ÜU¢ï }¢¢ÝÝ¢
Á¢GMÚè ãñ, ÝÏ¢éÃ±¼ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ §¼Ý¢ ¥¢ñÚ S¢ãGèãG §GË}¢ Á¢GMÚè ãñ çÜU çÁ¢S¢
ÜUè ±Áã S¢ï ¥ç}Ï¢²¢ ÜUè ¼GÚÈGU x¢GH¼G Ï¢¢¼ï´ }¢‹S¢êÏ¢ ÜUÚÝï, x¢GH¼G
¥GÜGUèÎï §çwG¼²¢Ú ÜUÚÝï ¥¢ñÚ ©Ý ÜUè ¥GÁ¢G}¢¼ ± }¢¼üÏ¢ï ÜïU ç¶GH¢ÈGU ÜéUÀ
ÜUãÝï ²¢ S¢éÝÝï S¢ï Ï¢Ó¢ S¢ÜïU´ J
1.....Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼ çãGSS¢¢ 1,1/22 }¢¢wG¢êÁ¢GÝ J
¥ç}Ï¢²¢ S¢Ï¢ §‹S¢¢Ý ‰¢ï

ÝÏ¢è »ÜU »ïS¢¢ §‹S¢¢Ý ãñ çÁ¢S¢ ÐÚ §‹S¢¢Ý¢ïæ ÜUè çãÎ¢²¼ ÜïU çH²ï
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜUè ¼GÚÈGU S¢ï ±ãGè Ý¢çÁ¢GH ã¢ï¼è ãñ, »ïS¢ï §‹S¢¢Ý ÜU¢ï
¥ËH¢ã ÜU¢ ÚS¢êH |¢è ÜUã¼ï ãñ´ J
çÁ¢¼Ýï |¢è ÝÏ¢è ¼à¢ÚèÈGU H¢» S¢Ï¢ ÜïU S¢Ï¢ §‹S¢¢Ý ¥¢ñÚ }¢Îü ‰¢ï,
çÜUS¢è ¥G¢ñÚ¼ ÜU¢ï ÜU|¢è |¢è ÝÏ¢è ÜïU }¢¼üÏ¢ï ÐÚ ÈGU¢§Á¢G Ýãèæ çÜU²¢ x¢²¢,
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÐÚ ²ïã Á¢GMÚè Ýãè´ ‰¢¢ çÜU ±¢ïã ¥ç}Ï¢²¢
ÜU¢ï |¢ïÁ¢ï J Ï¢ãÚ ãG¢H ²ïã ©S¢ ÜU¢ ãGÎ ÎÚÁ¢¢ ÜUÚ}¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜUè }¢ïãìÚÏ¢¢Ýè
ãñ çÜU ©S¢ Ýï §‹S¢¢Ý ÜUè çãÎ¢²¼ ÜïU çH²ï ÝçÏ¢²¢ï´ ÜU¢ï |¢ïÁ¢¢, ÝÏ¢è çS¢ÈüGU
±¢ïãè ã¢ï¼¢ ãñ çÁ¢S¢ ÐÚ ±ãGè Ý¢çÁ¢GH ã¢ï¼è ãñ, ±¢ïã ±ãGè Ó¢¢ãï çÈGUçÚà¼ï ÜïU
Á¢GÚè»G S¢ï ã¢ï ²¢ çÜUS¢è ¥¢ñÚ Á¢GÚè»G S¢ï J(1)
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜïU Ó¢‹Î }¢é¥GÁGÁ¢GÁ¢G ÝçÏ¢²¢ï´ ÜïU ¥S}¢¢
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï §‹S¢¢Ý ÜUè çãÎ¢²¼ ÜïU çH²ï ±vG¼Ý ÈGU
±vG¼Ý ¥¢Î}¢ j S¢ï Hï ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î 6
¼ÜU Ï¢ãé¼ S¢ï ¥ç}Ï¢²¢ ÜU¢ï |¢ïÁ¢¢, Ï¢¢’Á¢G ÜïU Ý¢}¢ ÜéUGÚ¥¢Ýï
Ð¢ÜU }¢ïæ ±Á¢G¢ãG¼ ÜïU S¢¢‰¢ Ï¢²¢Ý ãé±ï ¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G ÜïU Ï¢²¢Ý Ýãè´ ãé±ï,
±¢ïã ¥ç}Ï¢²¢ çÁ¢Ý ÜïU ¼Á¢GçÜUÚï ÜéUGÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU }¢ï´ ãñ´ ©Ý ÜïU ¥S}¢¢»
çx¢Ú¢}¢è }¢é‹ÎçÚÁ¢» Á¢GñH ãñæ :
{1} ¥¢Î}¢ j(2) {2} §ÎÚèS¢ j(3) {3} ÝêãG j(4)
{4} ãêÎ j {5} S¢¢HïãG j {6} §Ï¢í¢ãè}¢ j
(5) (6) (7)
1.....Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼ çãGSS¢¢ 1,1/68 }¢¢wG¢êÁ¢GÝ J
{7} §S}¢¢§üGH j(1) {8} §SãG¢ÜGU j(2)

{9} Hê¼G j(3) {10} ²¢’ÜGUêÏ¢ j(4)
{11} ²êS¢éÈGU j(5) {12} à¢¢ï»ïGÏ¢ j(6)
{13} ¥Ä²êÏ¢ j(7) {14} }¢êS¢¢ j(8)
{15} ã¢MÝ j(9) {16} ÁG¢éH çÜUzGH j(10)
{17} Î¢±êÎ j(11) {18} S¢éHñ}¢¢Ý j(12)
{19} Á¢GÜUçÚÄ²¢ j(13) {20} ²ãG²¢ j(14)
{21} ²êÝéS¢ j(15) {22} §Ë²¢S¢ j(16)
{23} ¥H ²S¢¥G j(17) {24} §üGS¢¢ j(18)
{25} ©GÁ¢ñGÚ j(19) ¥¢ñÚ
{26} S¢¢Úï ÝçÏ¢²¢ï´ ÜïU S¢ÚÎ¢Ú ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î 6(20)
± Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼, çãGSS¢¢ 1,1/ 48 }¢¢wG¢êÁ¢GÝ

¥ç}Ï¢²¢ ÜUè ¼¢’Î¢Î

¥ç}Ï¢²¢ ÜUè ¼¢’Î¢Î ²ÜGUèÝ ÜïU S¢¢‰¢ }¢é¼¥GÄ²Ý ÜUÚÝ¢
ÎéLS¼ Ýãèæ v²êæçÜU ¥ç}Ï¢²¢ ÜUè ¼¢’Î¢Î ÜïU }¢é¥G¢}¢Hï }¢ï´ çÚ±¢²¢¼
}¢éwG¼çHÈGU ãñ´ çHã¢Á¢G¢ }¢ãGÈGUêÁ¢G ¼GÚèÜGU¢ ²ïã ãñ çÜU §‹S¢¢Ý ²êæ ÜUãï çÜU
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ÜU}¢¢ï Ï¢ïà¢ »ÜU H¢¶ Ó¢¢ñÏ¢èS¢ ãÁ¢G¢Ú ¥ç}Ï¢²¢
ÜU¢ï §‹S¢¢Ý¢ï´ ÜUè çãÎ¢²¼ ÜïU çH²ï |¢ïÁ¢¢ J
çÈGUçÚà¼¢ï´ ÐÚ §ü}¢¢Ý
çÈGUçÚà¼ï Ý }¢Îü ãñ´ ¥¢ñÚ Ý ¥G¢ñÚ¼, Ý ¶¢¼ï ãñæ Ý Ðè¼ï ãñ´, ±¢ïã ÝêÚ
S¢ï ÐñÎ¢ çÜU²ï x¢» ãñ´ ¥¢ñÚ ©‹ãï´ ²ïã ¼G¢ÜGU¼ ãG¢çS¢H ãñ çÜU ±¢ïã ÜU¢ï§ü |¢è
à¢vH¢ï S¢êÚ¼ §çwG¼²¢Ú ÜUÚ Hï´ HïçÜUÝ ±¢ïã ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜUè }¢ÚÁ¢Gè
¥¢ñÚ ãéGv}¢ ÜïU ç¶GH¢ÈGU ÜéUÀ Ýãè´ ÜUÚ¼ï, ãÚ çÈGUçÚà¼ï ÜïU çÁ¢G}}¢ï ÜU¢ï§ü Ý
ÜU¢ï§ü ÜU¢}¢ ãñ, ÜéUÀ çÈGUçÚà¼ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜUè ¼GÚÈGU S¢ï ©S¢ ÜïU
ÝçÏ¢²¢ï´ ÜUè ¼GÚÈGU ±ãGè H¢¼ï ãñ´, ÜéUÀ ÜUè çÁ¢G}}¢ïÎ¢Úè Ï¢¢çÚà¢ Ï¢ÚS¢¢Ý¢ ãñ,
ÜéUÀ }¢wGHêÜUG ¼ÜU çÚÁGÜUG ÐãéæÓ¢¢Ýï ÜUè çÁ¢G}}¢ïÎ¢Úè ¥Î¢ ÜUÚ¼ï ãñ́, ÜéUÀ çÈGUçÚà¼ï
}¢¢æ ÜïU ÐïÅ }¢ï´ Ï¢ÓÓ¢ï ÜUè à¢vH¢ï S¢êÚ¼ Ï¢Ý¢¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ ÜéUÀ §‹S¢¢Ýè çÁ¢S}¢ }¢ï´
¥¢Ýï ±¢Hè ¼ÏÎèçH²¢ï´ ÜUè Îï¶ |¢¢H ÜUÚ¼ï ãñ´, ÜéUÀ çÈGUçÚà¼¢ï´ ÜUè çÁ¢G}}¢ïÎ¢Úè
ãñ çÜU ±¢ïã Á¢¢ÝÎ¢Ú Ó¢èÁ¢G¢ï´ ÜUè ©Ý ÜïU Îéà}¢Ý¢ï´ S¢ï ¥¢ñÚ S¢wG¼ ¶G¼GÚ¢¼ S¢ï
çãGÈGU¢Á¢G¼ ÜUÚïæ ¥¢ñÚ ÜéUÀ çÈGUçÚà¼ï Í¢ê}¢ çÈUÚ ÜUÚ »ïS¢è }¢ãG¢çÈGUH }¢ï´ à¢¢ç}¢H
ã¢ï¼ï ãñ´ çÁ¢Ý }¢ï´ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜU¢ çÁ¢GRU ¥¢ñÚ ãéGÁG¢êÚ 6
ÜU¢ çÁ¢GRU ã¢ï¼¢ ãñ, ÜéUÀ çÈGUçÚà¼ï ãéGÁG¢êÚ 6 ÜUè Ï¢¢Úx¢¢ã }¢ï´
ÎéMÎ¢ï S¢H¢}¢ ÐÉGÝï ±¢H¢ï´ ÜU¢ ÎéMÎ¢ï S¢H¢}¢ Ðïà¢ ÜUÚ¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ ÜU¢ï§ü ±¢ïã
ãñ Á¢¢ï çÜGU²¢}¢¼ ÜïU çÎÝ S¢ï ÐãHï S¢êÚ ÈêæUÜïUx¢¢ J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ çÁ¢Ï¢íèH j S¢Ï¢ çÈGUçÚà¼¢ïæ ÜïU S¢ÚÎ¢Ú ãñ´,
©Ý ÜU¢ ç¶G¼G¢Ï¢ MãéGH ¥}¢èÝ ãñ, ©‹ã¢ï´ Ýï ãéGÁG¢êÚ 6 ÜUè
Ï¢¢Úx¢¢ã }¢ï´ Ó¢¢ñÏ¢èS¢ ãÁ¢G¢Ú }¢Ú¼Ï¢¢ ãG¢çÁ¢GÚè Îè ãñ J(2)
§S¢è ¼GÚãG ¥¢Î}¢ j ÜïU Ð¢S¢ Ï¢¢Úã }¢Ú¼Ï¢¢, §ÎÚèS¢ j
ÜïU Ð¢S¢ Ó¢¢Ú }¢Ú¼Ï¢¢, ÝêãG j ÜïU Ð¢S¢ ÐÓ¢¢S¢ }¢Ú¼Ï¢¢, §Ï¢í¢ãè}¢
j ÜïU Ð¢S¢ Ï¢²¢HèS¢ }¢Ú¼Ï¢¢, ¥Ä²êÏ¢ j ÜïU Ð¢S¢ ¼èÝ }¢Ú¼Ï¢¢,
²¢’ÜGUêÏ¢ j ÜïU Ð¢S¢ Ó¢¢Ú }¢Ú¼Ï¢¢, }¢êS¢¢ j ÜïU Ð¢S¢ Ó¢¢Ú S¢¢ï
}¢Ú¼Ï¢¢ ¥¢ñÚ §üGS¢¢ j ÜïU Ð¢S¢ ÎS¢ }¢Ú¼Ï¢¢ ãG¢çÁ¢GÚè Îè ãñ J(3)
Îèx¢Ú }¢é¥GÁGÁ¢GÁ¢G çÈGUçÚà¼¢ï´ }¢ï´ S¢ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ }¢èÜU¢§üH, S¢çÄ²ÎéÝ¢
§SÚ¢ÈGUèH ¥¢ñÚ S¢çÄ²ÎéÝ¢ §GÁ¢GÚ¢§üH ãñ´, S¢çÄ²ÎéÝ¢ §GÁ¢GÚ¢§üH
j }¢¢ñ¼ ÜïU çÈGUçÚà¼ï ãñ´, çÈUÚ ÜéUÀ ¥¢ñÚ çÈGUçÚà¼ï ãñ´ Á¢¢ï ¥Gà¢ü ¥¢ñÚ
ÜéUÚS¢è ÜU¢ï ©Æ¢» ãé±ï ãñ´, çÈGUçÚà¼¢ï´ ÜUè ¥ÐÝè ÜU¢ï§ü Ú¢» ²¢ ¥ÐÝï ¥GvGHè
ÈñGUS¢Hï Ýãè´ ã¢ï¼ï, ±¢ïã ÐñÎ¢ ãè }¢ãGÁ¢G ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜU¢ ãéGv}¢ }¢¢ÝÝï
ÜïU çH²ï çÜU²ï x¢» ãñ´ J ±¢ïã v²êæ, ÜñUS¢ï, v²¢, §S¢ ¼GÚãG ÜïU S¢é±¢H
1......Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼, çãGSS¢¢ 1,1/ 90 }¢¢wG¢êÁ¢GÝ
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜUè §Á¢¢Á¢G¼ ÜïU çÏ¢x¢GñÚ Ýãè´ ÐêÀ¼ï ±¢ïã }¢éÜU}}¢H ¼G¢ñÚ
ÐÚ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜUè §¼G¢¥G¼ }¢ï´ Úã¼ï ãñ´ J
Î¢ï çÈGUçÚà¼ï ã}¢ïà¢¢ §‹S¢¢Ý ÜïU S¢¢‰¢ ©S¢ ÜïU Î¢ïÝ¢ï´ ÜU‹{¢ï´ ÐÚ
ã¢ï¼ï ãñ´, ©Ý ÜU¢ï çÜUÚ¢}¢Ý ÜU¢ç¼Ï¢èÝ ÜUã¼ï ãñ´, ±¢ïã ¥ÓÀï Ï¢éÚï ¥¢’}¢¢H
çH¶¼ï ãñ´, ÎêS¢Úï Î¢ï }¢àãêÚ çÈGUçÚà¼ï }¢é‹ÜUÚ ¥¢ñÚ ÝÜUèÚ ãñ´, }¢çÄ²¼
ÜU¢ï ÎzGÝ¢ ÎïÝï ÜïU Ï¢¢’Î ²ïã çÈGUçÚà¼ï }¢çÄ²¼ S¢ï §ü}¢¢Ý ÜïU }¢é¼¥GçËHÜGU
¼èÝ S¢é±¢H ÐêÀ¼ï ãñ´ :
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 1 : ¼ïÚ¢ ÚÏ¢ ÜU¢ñÝ ãñ ?
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 2 : ¼ïÚ¢ ÎèÝ v²¢ ãñ ?
S¢é±¢H Ý}Ï¢Ú 3 : §S¢ Á¢G¢¼ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ¼ê v²¢ ÜUã¢ ÜUÚ¼¢ ‰¢¢ ? (ãGÁ¢GÚ¼
}¢éãG}}¢Î 6 ÜUè ¼GÚÈGU §à¢¢Ú¢ ÜUÚ¼ï ãé±ï J)
çÁ¢‹Ý
»ÜU ÎêS¢Úè ¼G¢ÜGU¼±Ú }¢wGHêÜGU çÁ¢S¢ ÜU¢ï çÁ¢‹Ý ÜUã¢ Á¢¢¼¢ ãñ ²ïã
¥¢x¢ S¢ï Ï¢Ý¢» x¢» ãñ´, ÜéUÀ »ïS¢ï ãñ´ çÜU ±¢ïã ÜU¢ï§ü |¢è à¢vH¢ï S¢êÚ¼
§çwG¼²¢Ú ÜUÚ S¢ÜU¼ï ãñ´, §Ý ÜUè çÁ¢G‹Îçx¢²¢æ Ï¢ãé¼ H}Ï¢è ã¢ï¼è´ ãñ´ ¥¢ñÚ ÜéUÀ
Ó¢èÁ¢Gï´ ©Ý ÜUè §‹S¢¢Ý¢ï´ ÜUè ¼GÚãG ã¢ï¼è ãñ´ Á¢ñS¢ï ¥GvGH ¥¢ñÚ MãG J ±¢ïã ¶¢¼ï,
Ðè¼ï, à¢¢çÎ²¢æ ÜUÚ¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ ©Ý ÜUè |¢è ¥¢ñH¢Î ã¢ï¼è ãñ, §‹S¢¢Ý¢ï´ ÜUè ¼GÚãG
§ç‹¼ÜGU¢H |¢è ÜUÚ¼ï ãñ´, ©Ý }¢ï´ }¢éS¢H}¢¢Ý |¢è ãñ´ x¢GñÚ }¢éçSH}¢ |¢è, S¢ãGèãGéH
¥GÜGUèÎ¢ |¢è ¥¢ñÚ Ï¢Î }¢Á¢GãÏ¢ |¢è, S¢Ï¢ çÁ¢‹Ý¢ï´ ÜU¢ï Ï¢éÚ¢ S¢}¢Û¢Ý¢ S¢wG¼è S¢ï
}¢‹¥G çÜU²¢ x¢²¢ ãñ J(1)
1......Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼, çãGSS¢¢ 1/96 }¢¢wG¢êÁ¢GÝ
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜUè çÜU¼¢Ï¢¢ï´ ÐÚ §ü}¢¢Ý

S¢¢Úè ¥¢S}¢¢Ýè çÜU¼¢Ï¢ï´ S¢ÓÓ¢è ãñ´ ¥¢ñÚ Á¢¢ï ¥ãGÜU¢}¢ ¥ËH¢ã
¼¥G¢H¢ Ýï ©Ý }¢ï´ çÎ²ï ãñ´ ©Ý ÐÚ §ü}¢¢Ý H¢Ý¢ Á¢GMÚè ãñ ¥HÏ¢œ¢¢ ÜéUGÚ¥¢Ýï
Ð¢ÜU ÜïU §GH¢±¢ Îèx¢Ú çÜU¼¢Ï¢¢ï´ }¢ï´ ¼ÏÎèHè ¥¢ñÚ ¼ãGÚèÈGU ÜUè ±Áã S¢ï ©Ý
ÜUè }¢¢ñÁ¢êÎ¢ §GÏ¢¢Ú¼¢ï´ ÐÚ S¢é±¢çH²¢ çÝà¢¢Ý ¶ÇG¢ ã¢ï x¢²¢ ãñ J
©Ý }¢éÜGUgS¢ çÜU¼¢Ï¢¢ï´ ÜUè çãGÈGU¢Á¢G¼ ÜU¢ çÁ¢G}}¢¢ ©Ý çÜU¼¢Ï¢¢ï´ ÜïU
}¢¢ÝÝï ±¢H¢ï´ ÜU¢ï çÎ²¢ x¢²¢ ‰¢¢, Ï¢Á¢¢» §S¢ ÜïU çÜU ±¢ïã H¢ïx¢ çÜU¼¢Ï¢¢ï´ ÜU¢ï
S¢èÝ¢ï´ ¥¢ñÚ ¼çwG¼²¢ï´ }¢ï´ }¢ãGÈGUêÁ¢G ÜUÚ¼ï çÜU¼¢Ï¢¢ï´ }¢ï´ ¼ÏÎèçH²¢æ ÜUÚÝï Hx¢
x¢», Ý¼èÁ¢¢ ²ïã çÝÜUH¢ çÜU ©Ý çÜU¼¢Ï¢¢ï´ S¢ï »’ç¼}¢¢Î ©Æ x¢²¢ v²êæçÜU
±¢ïã »ïS¢è Ý Úãè´ Á¢ñS¢ï Ý¢çÁ¢GH ãé§ü ‰¢è´ J
H¢ïx¢¢ï´ Ýï ¥ÐÝï }¢ÈGU¢Î ÜUè ¶G¢ç¼GÚ ©Ý çÜU¼¢Ï¢¢ï´ ÜïU ¥ËÈGU¢Á¢G,
ãéGMÈGU ¥¢ñÚ }¢¥G¢Ýè ¼ÏÎèH ÜUÚ çÎ²ï ¥¢ñÚ ¥ÐÝè wG±¢çãà¢¢¼ ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU
çÜU¼¢Ï¢¢ï´ }¢ï´ ÜU}¢è Ï¢ïà¢è ÜUÚ Ç¢Hè, ¥¢S}¢¢Ýè çÜU¼¢Ï¢¢ï´ }¢ï´ §S¢ ¼GÚãG ÜUè
¼ÏÎèHè ÜU¢ï ¼ãGÚèÈGU ÜUã¼ï ãñ´, §S¢ çH²ï }¢éÝ¢çS¢Ï¢ ²ïã ãñ çÜU Á¢Ï¢ ã}¢¢Úï
S¢¢}¢Ýï ÜU¢ï§ü »ïS¢è Ó¢èÁ¢G ¥¢» çÜU çÁ¢S¢ ÜU¢ çÁ¢GRU çÐÀHè çÜU¼¢Ï¢¢ï´ }¢ï´ ãñ ã}¢
©S¢ï çS¢ÈüGU §S¢ S¢êÚ¼ }¢ï´ ÜGUÏ¢êH ÜUÚï´x¢ï çÜU ±¢ïã ÜéUGÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU ÜïU S¢¢‰¢
}¢é¼G¢Ï¢ÜGU¼ Ú¶¼è ã¢ï, HïçÜUÝ ¥x¢Ú ±¢ïã Ó¢èÁ¢G ÜéUGÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU ÜUè ¼¢’Hè}¢¢¼
S¢ï ÅÜUÚ¢¼è ãñ ¼¢ï ©S¢ ÜU¢ï ¼ãGÚèÈGU ÜU¢ Ý¼èÁ¢¢ S¢}¢Û¢ï´x¢ï J
çHã¢Á¢G¢ ¥x¢Ú çÐÀHè çÜU¼¢Ï¢¢ï´ ÜïU ãG±¢Hï S¢ï ÜU¢ï§ü Ó¢èÁ¢G ã}¢¢Úï
S¢¢}¢Ýï ¥¢» ¼¢ï ±¢ïã Ó¢èÁ¢G ÜéUGÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU S¢ï }¢é¼G¢Ï¢ÜGU¼ Ú¶¼è ãñ ²¢ Ýãè´
§S¢ ÜUè ¼ãGÜGUèÜGU çÜU²ï çÏ¢x¢GñÚ ã}¢ Ý ¼¢ï ÈGU¢ñÚÝ ©S¢ï ÜGUÏ¢êH ÜUÚ Hï´ ¥¢ñÚ Ý
ãè §‹ÜU¢Ú ÜUÚï´, §S¢ }¢é¥G¢}¢Hï }¢ï´ »ãGç¼²¢¼G ÜU¢ Î¢}¢Ý ÐÜUÇGï ÚãÝ¢ Ï¢ãé¼
Á¢GMÚè ãñ J
ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜU¢ ¥¢ç¶GÚè ÜUH¢}¢ ãñ

¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ÜU§ü }¢éÜGUgS¢ çÜU¼¢Ï¢ïæ ¥¢ñÚ S¢ãGèÈïGU ¥ÐÝï
¥ç}Ï¢²¢ ÜïU Á¢GÚè»G S¢ï §‹S¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢», §Ý }¢ï´ S¢ï Ó¢¢Ú
çÜU¼¢Ï¢ï´ Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢ }¢àãêÚ ãñ´ :
{1}.......¼¢ñÚ¢¼ : ãGÁ¢GÚ¼ï }¢êS¢¢ j ÐÚ ©¼¢Úè x¢§ü J
{2}.......Á¢GÏ¢êÚ : ãGÁ¢GÚ¼ï Î¢±êÎ j ÐÚ ©¼¢Úè x¢§ü J
{3}.......§‹Á¢èH : ãGÁ¢GÚ¼ï §üGS¢¢ j ÐÚ ©¼¢Úè x¢§ü J
{4}.......ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ : ¶G¢¼}¢éH ¥ç}Ï¢²¢ ± LS¢éH ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î
6 ÐÚ ©¼¢Ú¢ x¢²¢ J
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜïU ÜUH¢}¢ ã¢ïÝï ÜUè ãñGçS¢Ä²¼ S¢ï §Ý çÜU¼¢Ï¢¢ï´
}¢ï´ }¢¼üÏ¢ï ÜïU »’ç¼Ï¢¢Ú S¢ï ÜU¢ï§ü ÈGUÜüGU Ýãè´, ÜUH¢}¢ï §H¢ãè ã¢ïÝï ÜïU ãG±¢Hï S¢ï
S¢Ï¢ çÜU¼¢Ï¢ï´ Ï¢Ú¢Ï¢Ú ãñ´ ¥HÏ¢œ¢¢ ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢éÜGUgS¢ ãéGS¢êHï S¢±¢Ï¢ ÜïU ãG±¢Hï
S¢ï S¢Ï¢ çÜU¼¢Ï¢¢ï´ }¢ï´ ¥GÁ¢Gè}¢ ãñ J(1)
}¢¢ñ¼ ¥¢ñÚ ÜGUÏ¢í
Á¢Ï¢ MãG çÁ¢S}¢ S¢ï çÝÜUH Á¢¢¼è ãñ ¼¢ï §S¢ ãG¢H¼ ÜU¢ï }¢¢ñ¼ ÜUã¼ï
ãñ´, ãÚ »ÜU Ýï }¢ÚÝ¢ ãñ, }¢¢ñ¼ S¢ï çÜUS¢è ÜU¢ï ÜU¢ï§ü Ó¢èÁ¢G Ýãè´ Ï¢Ó¢¢ S¢ÜU¼è,
ãÚ »ÜU ÜïU çH²ï }¢¢ñ¼ ÜU¢ ±vG¼ }¢é¼¥GÄ²Ý ãñ, ÜU¢ï§ü |¢è Ó¢èÁ¢G ©S¢ ÜU¢ï
}¢é¥wG¶GÚ Ýãè´ ÜUÚ S¢ÜU¼è, Á¢Ï¢ çÜUS¢è ÜUè çÁ¢G‹Îx¢è ¶Gy}¢ ã¢ï Úãè ã¢ï¼è ãñ
¼¢ï §GÁ¢GÚ¢§üH j ¥¢ ÜUÚ ©S¢ ÜUè MãG çÝÜU¢H Hï¼ï ãñ´, Á¢Ï¢ }¢ÚÝï
±¢H¢ à¢wGS¢ ¥ÐÝï Î¢»æ Ï¢¢»æ Îï¶¼¢ ãñ ¼¢ï ©S¢ï ãÚ ¼GÚÈGU çÈGUçÚà¼ï ÝÁ¢GÚ
1......Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼, çãGSS¢¢ 1, 1/29 }¢¢wG¢êÁ¢GÝ
¥¢¼ï ãñ´, ÚãG}¢¼ ÜïU çÈGUçÚà¼ï }¢éS¢H}¢¢Ý ÜïU Ð¢S¢ ¥¢¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ ¥GÁ¢G¢Ï¢ ÜïU
çÈGUçÚà¼ï ÜU¢çÈGUÚ ÜïU Ð¢S¢ ¥¢¼ï ãñ´, }¢éS¢H}¢¢Ý ÜUè MãG ÜU¢ï ÚãG}¢¼ ÜïU
çÈGUçÚà¼ï ¥¢S¢¢Ýè ¥¢ñÚ §GÁGÁ¢G¼ ÜïU S¢¢‰¢ çÝÜU¢H¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ ÜU¢çÈGUÚ ÜUè MãG
Ï¢ÇGï ÎÎü ¥¢ñÚ Ï¢ï ãéGÚ}¢¼è ÜïU S¢¢‰¢ çÝÜU¢Hè Á¢¢¼è ãñ J(1)
Á¢Ï¢ ÜU¢ï§ü ÜGUÏ¢í¢ï´ ÜUè çÁ¢G²¢Ú¼ ÜïU çH²ï Á¢¢¼¢ ãñ, MãGï´ ©S¢ à¢wGS¢
ÜU¢ï Îï¶¼è ÐãÓ¢¢Ý¼è ãñ´ ¥¢ñÚ Á¢¢ï ±¢ïã ÜUã¼¢ ãñ ©S¢ ÜU¢ï S¢éÝ¼è |¢è ãñ´
Ï¢çËÜU MãGï´ ¼¢ï Á¢G¢§ÚèÝ ÜïU ÜGUÎ}¢¢ï´ ÜUè ¥¢ãÅ |¢è S¢éÝ¼è ãñ´ J(2)
¼ÎÈGUèÝ ÜïU Ï¢¢’Î v²¢ ã¢ï¼¢ ãñ ?
Á¢Ï¢ §‹S¢¢Ý ÜU¢ï ÎzGÝ ÜUÚ çÎ²¢ Á¢¢¼¢ ãñ ¼¢ï ÜGUÏ¢í ¼æx¢ ã¢ï ÜUÚ
}¢çÄ²¼ ÜU¢ï ÎÏ¢¢¼è ãñ, }¢éS¢H}¢¢Ý ÜU¢ï »ïS¢ï ÎÏ¢¢¼è ãñ Á¢ñS¢ï }¢¢æ ¥ÐÝï Ï¢ÓÓ¢ï
ÜU¢ï x¢Hï S¢ï Hx¢¢ ÜUÚ Á¢G¢ïÚ S¢ï ÎÏ¢¢¼è ãñ J(3) ¥¢ñÚ ÜU¢çÈGUÚ ÜU¢ï §S¢ ¼GÚãG
ÎÏ¢¢¼è ãñ çÜU ©S¢ ÜUè ÐçSH²¢æ »ÜU ÎêS¢Úï }¢ï´ Ðñ±S¼ ã¢ï Á¢¢¼è ãñ´ J(4)
Á¢Ï¢ H¢ïx¢ ÎzGÝ¢ ÜUÚ ±¢ÐS¢ Á¢¢Ýï Hx¢¼ï ãñ´ ¼¢ï }¢çÄ²¼ ©Ý ÜïU
ÜGUÎ}¢¢ï´ ÜUè ¥¢ãÅ S¢éÝ¼è ãñ J(5) ©S¢ ±vG¼ Î¢ï çÈGUçÚà¼ï çÁ¢Ý ÜïU Ý¢}¢
}¢é‹ÜUÚ ¥¢ñÚ ÝÜUèÚ ãñ´ ¥ÐÝï H}Ï¢ï Î¢æ¼¢ï´ S¢ï Á¢G}¢èÝ ÜU¢ï Ó¢èÚ¼ï ÈU¢ÇG¼ï ãé±ï
ÜGUÏ¢í }¢ï´ ¥¢¼ï ãñ´, ©Ý ÜUè à¢vHï´ Ï¢ãé¼ ÇÚ¢±Ýè ¥¢ñÚ ¶G¢ñÈGUÝ¢ÜU ã¢ï¼è ãñ,
©Ý ÜïU çÁ¢S}¢¢ï´ ÜïU Úæx¢ ÜU¢Hï ¥¢ñÚ ©Ý ÜUè ¥¢æ¶ï´ ÝèHè ¥¢ñÚ Ï¢ãé¼ Ï¢ÇGè
Ï¢ÇGè ã¢ï¼è´ ãñ´ x¢¢ï²¢ çÜU ©Ý ÜUè Ðïà¢¢çÝ²¢ï´ S¢ï Ï¢¢ãÚ çÝÜUH¼è ãé§ü }¢¢’Hê}¢
ã¢ï´x¢è, ©Ý S¢ï ¥¢x¢ ÜïU à¢¢ï’Hï çÝÜUH¼ï ã¢ï´x¢ï, ©Ý ÜïU Ï¢¢H Ï¢ãé¼ ¶G¢ñÈGUÝ¢ÜU
¥¢ñÚ S¢Ú S¢ï Ð¢©æ ¼ÜU H}Ï¢ï ã¢ï´x¢ï ©Ý ÜïU Î¢æ¼ |¢è Ï¢ãé¼ H}Ï¢ï ã¢ï´x¢ï çÁ¢S¢ S¢ï
±¢ïã Á¢G}¢èÝ ÈU¢ÇG Îï´x¢ï, ±¢ïã }¢éÎïü ÜU¢ï S¢wG¼è S¢ï çãH¢ ÜUÚ ©Æ¢»æx¢ï ¥¢ñÚ
Ï¢ÇGï }¢Á¢GÏ¢ê¼G ¥¢ñÚ S¢wG¼ HãÁ¢ï }¢ï´ ²ïã ¼èÝ S¢é±¢H ÐêÀï´x¢ï :
{1}...... (¼ïÚ¢ ÚÏ¢ ÜU¢ñÝ ãñ ?)
{2}...... (¼ïÚ¢ ÎèÝ v²¢ ãñ ?)
{3}...... (¼é}¢ §S¢ à¢wGS¢ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ v²¢
ÜUã¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï ?) ¥x¢Ú }¢çÄ²¼ }¢éS¢H}¢¢Ý ãñ ¼¢ï ©S¢ ÜïU }¢é‹ÎçÚÁ¢» Á¢ñGH
Á¢±¢Ï¢¢¼ ã¢ï´x¢ï :
{1}...... (}¢ïÚ¢ ÚÏ¢ ¥ËH¢ã ãñ)
{2}...... (}¢ïÚ¢ ÎèÝ §SH¢}¢ ãñ)
{3}...... (±¢ïã ¥ËH¢ã ÜïU ÚS¢êH ãñ´)
¥Ï¢ ¥¢S}¢¢Ý¢ï´ S¢ï »ÜU ¥¢±¢Á¢G S¢éÝ¢§ü Îïx¢è çÜU }¢ïÚï Ï¢‹Îï Ýï
S¢Ó¢ ÜUã¢ ãñ §S¢ ÜïU çH²ï Á¢‹Ý¼ ÜU¢ ÎS¼ÚwG±¢Ý çÏ¢À¢ Î¢ï, §S¢ï Á¢‹Ý¼è
ÜUÐÇGï ÐãÝÝï ÜïU çH²ï Îï Î¢ï ¥¢ñÚ Á¢‹Ý¼ ÜïU ÎÚ±¢Á¢Gï §S¢ ÜïU çH²ï ¶¢ïH
Î¢ï J Æ‹Çè ã±¢ ¥¢ñÚ Á¢‹Ý¼ ÜUè wG¢éàÏ¢ê ÈGUÁ¢G¢ ÜU¢ï |¢Ú Îïx¢è, ÜGUÏ¢í ÜU¢ï
±S¢è¥G ÜUÚ çÎ²¢ Á¢¢»x¢¢ J(1)
çÈGUçÚà¼ï ÜUãï´x¢ï : ÎéËãÝ ÜUè ¼GÚãG S¢¢ï Á¢¢ Á¢ñS¢ï ±¢ïã à¢Ï¢ï ©GMS¢ }¢ï´
S¢¢ï¼è ãñ J(1)
²ïã S¢Ï¢ ÝïÜU }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU çH²ï ã¢ïx¢¢ J x¢éÝãx¢¢Ú }¢éS¢H}¢¢Ý
¥ÐÝï x¢éÝ¢ã¢ï´ ÜïU çãGS¢¢Ï¢ S¢ï ¥GÁ¢G¢Ï¢ çÎ²ï Á¢¢»æx¢ï, ²ïã ¥GÁ¢G¢Ï¢ »ÜU ±vG¼
¼ÜU ÜïU çH²ï Á¢¢Úè Úãïx¢¢, Á¢Ï¢ ÜU¢ï§ü }¢çÄ²¼ ÜïU çH²ï Îé¥G¢ ÜUÚï ¼¢ï ©S¢
Îé¥G¢ ÜïU S¢Ï¢Ï¢ }¢çÄ²¼ S¢ï ¥GÁ¢G¢Ï¢ ÎêÚ ã¢ï S¢ÜU¼¢ ãñ ²¢ çÈUÚ ¥ËH¢ã
¼¥G¢H¢ }¢ãGÁ¢G ¥ÐÝè ÚãG}¢¼ S¢ï }¢çÄ²¼ ÜU¢ï Ï¢wGà¢ Îï J
¥x¢Ú }¢çÄ²¼ }¢éÝ¢çÈGUÜGU (ÜU¢çÈGUÚ) ãñ ¼¢ï ±¢ïã §Ý S¢é±¢H¢ï´ ÜU¢
Á¢±¢Ï¢ Ý Îï S¢ÜïUx¢¢ ¥¢ñÚ ÜUãïx¢¢ : ²¢’Ýè ¥zGS¢¢ïS¢ }¢ñæ ÜéUÀ
Ýãè´ Á¢¢Ý¼¢, »ÜU Ï¢éH¢Ýï ±¢H¢ x¢ÚÁ¢Î¢Ú ¥¢±¢Á¢G }¢ï´ ÜUãïx¢¢ : ²ïã Û¢êÅ¢ ãñ,
Á¢ã‹Ý}¢ ÜU¢ ÎS¼ÚwG±¢Ý §S¢ ÜïU çH²ï çÏ¢À¢ Î¢ï, §S¢ï Á¢ã‹Ý}¢ ÜïU ¥¢x¢
±¢Hï ÜUÐÇGï ÐãÝÝï ÜïU çH²ï Î¢ï ¥¢ñÚ §S¢ ÜïU çH²ï Á¢ã‹Ý}¢ ÜïU ÎÚ±¢Á¢Gï
¶¢ïH Î¢ï, Î¢ï çÈGUçÚà¼ï ©S¢ï ¥¢x¢ ÜïU Ï¢ÇGï Ï¢ÇGï ã‰¢¢ïÇG¢ï´ S¢ï }¢¢Ú }¢¢Ú ÜUÚ
¥GÁ¢G¢Ï¢ Îï´x¢ï, Ï¢ãé¼ S¢¢Úï S¢¢æÐ ¥¢ñÚ çÏ¢ÓÀê |¢è ©S¢ï ÇS¢¼ï Úãï´x¢ï, }¢éwG¼çHÈGU
¥GÁ¢G¢Ï¢¢ï´ }¢ï´ ±¢ïã }¢éÏ¼H¢ çÜU²¢ Á¢¢¼¢ Úãïx¢¢ ²ã¢æ ¼ÜU çÜU çÜGU²¢}¢¼ ÜU¢ çÎÝ
¥¢ Á¢¢»x¢¢ J(2)
çÜGU²¢}¢¼
}¢éS¢H}¢¢Ý ÜïU çH²ï §S¢ ãGÜGUèÜGU¼ ÐÚ §ü}¢¢Ý Ú¶Ý¢ Á¢GMÚè ãñ çÜU
ãÚ »ÜU ÜUè }¢¢ñ¼ ÜU¢ çÎÝ ¥¢ñÚ ±vG¼ }¢é¼¥GÄ²Ý ã¢ï Ó¢éÜU¢ ãñ, Îé‹²¢ ÜUè ãÚ
à¢ñ »ÜU çÎÝ ÈGUÝ¢ ã¢ïÝï ±¢Hè ãñ, ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜïU ãéGv}¢ S¢ï »ÜU çÎÝ
²ïã Á¢ã¢Ý ¶Gy}¢ ã¢ï Á¢¢»x¢¢, ±¢ïãè ¥¢ç¶GÚè çÎÝ ÜUãH¢¼¢ ãñ, ©S¢è ÜU¢ï
çÜGU²¢}¢¼ ÜUã¼ï ãñ´ J
çÚ±¢²¼ }¢ï´ ãñ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï §SÚ¢ÈGUèH j ¥Gà¢ü ÜïU ÝèÓ¢ï
Í¢éÅÝ¢ï´ ÜïU Ï¢H Û¢éÜïU ãé±ï S¢êÚ ÜU¢ï ¥ÐÝï ã¢‰¢ }¢ï´ çH²ï ãé±ï §S¢ Ï¢¢¼ ÜU¢
§ç‹¼Á¢G¢Ú ÜUÚ Úãï ãñ´ çÜU ÜUÏ¢ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜU¢ ãéGv}¢ ¥¢» ¥¢ñÚ ±¢ïã
S¢êÚ ÈêæUÜïU´, ÐãHè Ï¢¢Ú S¢êÚ ÈêæUÜUÝï S¢ï ÐêÚè ÜU¢§Ý¢¼ ¼Ï¢¢ã¢ï Ï¢ÚÏ¢¢Î ã¢ï
Á¢¢»x¢è J Á¢G}¢èÝ, ¥¢S}¢¢Ý, çÈGUçÚà¼ï, §‹S¢¢Ý ©S¢ çÎÝ ¼Ï¢¢ã ã¢ï Á¢¢»æx¢ï
çS¢ÈüGU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ãè ã}¢ïà¢¢ Úãïx¢¢ J(1) HïçÜUÝ çÜGU²¢}¢¼ ÜïU ¥¢Ýï
S¢ï ÐãHï Ï¢ãé¼ S¢¢Úï »ïS¢ï çÝà¢¢Ý Á¢G¢çãÚ ã¢ï´x¢ï çÁ¢S¢ S¢ï ²ïã Ð¼¢ Ó¢H Á¢¢»x¢¢
çÜU çÜGU²¢}¢¼ ÝÁ¢GÎèÜU ¥¢ Ó¢éÜUè ãñ, ÜéUÀ çÝà¢¢çÝ²¢æ çÁ¢GRU ÜUè Á¢¢¼è´ ãñ´ :
§GË}¢ ÜU¢ ©Æ Á¢¢Ý¢
©GH}¢¢» ÎèÝ ÜïU ÈGU¢ñ¼ ã¢ï Á¢¢Ýï ÜUè ±Áã S¢ï ¥¢çãS¼¢ ¥¢çãS¼¢
§GË}¢ï ÎèÝ ©Æ Á¢¢»x¢¢, ÜéUÀ ©GH}¢¢ ã¢ï´x¢ï |¢è HïçÜUÝ ©Ý ÜïU çÎH¢ï çÎ}¢¢x¢G
ãGÜGUèÜGUè §GË}¢ï ÎèÝ S¢ï ¶G¢Hè ã¢ï Ó¢éÜïU ã¢ï´x¢ï, ©S¢ ±vG¼ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ Á¢ïGãìÝ
ÎèÝè ¥¢ñÚ }¢Á¢GãÏ¢è Ýãè´ Úãïx¢¢ J(2)
çÁ¢‹S¢è çÏ¢x¢¢ÇG
çÁ¢‹S¢è çÏ¢x¢¢ÇG }¢ï´ ¼ÚvGÜGUè ã¢ï Á¢¢»x¢è, çÁ¢GÝ¢ ¥¢ñÚ Ï¢ÎÜU¢Úè ¥G¢}¢
ã¢ï Á¢¢»x¢è J(1)
Ï¢ï ãG²¢§ü §S¢ ãGÎ ¼ÜU ÐãéæÓ¢ Á¢¢»x¢è çÜU §‹S¢¢Ý Á¢¢Ý±Ú¢ï´ ÜUè ¼GÚãG
S¢Úï ¥G¢}¢ çÁ¢}¢¢¥G ÜUÚïx¢¢ J §GÁGÁ¢G¼¢ï »ãGç¼Ú¢}¢, ¥wGH¢ÜGU¢ï ¥¢Î¢Ï¢ Á¢¢ï çÜU
À¢ïÅ¢ï´ ÜU¢ï Ï¢ÇG¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ Á¢¢ïÇGï Ú¶¼ï ãñ´ ²ïã Ó¢èÁ¢Gïæ ¶Gy}¢ ã¢ï Á¢¢»æx¢è J(2)
}¢Î¢ïZ ÜUè ¥¢Ï¢¢Îè ÜU}¢ ã¢ï Á¢¢»x¢è ¥¢ñÚ ¥G¢ñÚ¼¢ï´ ÜUè ¥¢Ï¢¢Îè Ï¢ÉG
Á¢¢»x¢è ²ã¢æ ¼ÜU çÜU »ÜU }¢Îü ÜïU çH²ï ÐÓ¢¢S¢ ¥G¢ñÚ¼ï´ ¼¢’Î¢Î ÜïU çãGS¢¢Ï¢
S¢ï ã¢ï´x¢è J(3)
Û¢êÅï ÝÏ¢è
¥x¢Ó¢ïü ÝÏ¢éÃ±¼ ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î 6 ÐÚ ¶Gy}¢ ã¢ï
Ó¢éÜUè çÈUÚ |¢è ÜéUÀ H¢ïx¢ ÝÏ¢éÃ±¼ ÜU¢ Î¢’±¢ ÜUÚï´x¢ï, ÜéUÀ Û¢êÅï ÝÏ¢è çÁ¢Ý
ÜU¢ï ã}¢ Á¢¢Ý¼ï ãñ´ ©Ý ÜïU Ý¢}¢ ²ïã ãñ´ :
{1}......}¢éS¢ñçH}¢¢ ÜUÁGÁ¢G¢Ï¢ : ¥GÚÏ¢ ÜïU Úïçx¢S¼¢Ýè ¥GH¢ÜïGU “ÝÁÎ” S¢ï
§S¢ ÜU¢ ¼¥GËHéÜGU ãñ J {2}......yG¢éHñãG¢ çÏ¢Ý wG¢é±ñçHÎ {3}......¥S±Î
¥G‹¢S¢è {4}......ç}¢ÚÁ¢G¢ xG¢éH¢}¢ ¥ãG}¢Î ÜGU¢çÎ²¢Ýè(4)

§Ý S¢Ï¢ Ýï ÝÏ¢éÃ±¼ ÜU¢ Û¢êÅ¢ Î¢’±¢ çÜU²¢, ¥¢ñÚ ÎêS¢Úï Û¢êÅï ÝÏ¢è
Á¢¢ï ¥|¢è ¼ÜU Á¢G¢çãÚ Ýãè´ ãé±ï ²ÜGUèÝÝ »ÜU »ÜU ÜUÚ ÜïU çÜGU²¢}¢¼ S¢ï
ÐãHï ÝÏ¢éÃ±¼ ÜU¢ Û¢êÅ¢ Î¢’±¢ ÜUÚï´x¢ï J
}¢¢H ÜUè ÜUS¢Ú¼
}¢¢H¢ï Î¢ñH¼ ÜUS¢Ú¼ ÜïU S¢¢‰¢ ãÚ Á¢x¢ã ÝÁ¢GÚ ¥¢»x¢è J(1) }¢¢H¢ï
Î¢ñH¼ ÜUè ²ïã ÜUS¢Ú¼ ¥¢ñÚ §S¢ ÜïU çÈGU¼Ýï §S¢ ÜGUÎÚ Ï¢ÉG Á¢¢»æx¢ï çÜU
¥ãHéËH¢ã ¥¢ñÚ ÝïÜU H¢ïx¢¢ï´ ÜïU çH²ï §S¢ ÜU¢ Ï¢ÚÎ¢à¼ ÜUÚÝ¢ }¢éçàÜUH ã¢ï
Á¢¢»x¢¢ J(2) ¥¢ñÚ ±¢ïã ÜGUçÏ¢íS¼¢Ý¢ïæ }¢ï´ Á¢¢ ÜUÚ Ï¢ñÆ Á¢¢»æx¢ï ¥¢ñÚ wG±¢çãà¢
ÜUÚï´x¢ï çÜU ã}¢ï´ }¢¢ñ¼ ¥¢ Á¢¢» J(3)
±vG¼ Ï¢ãé¼ Á¢ËÎè x¢éÁ¢GÚïx¢¢
±vG¼ §¼Ý¢ Á¢ËÎè x¢éÁ¢GÚïx¢¢ x¢¢ï²¢ »ÜU S¢¢H »ÜU }¢ãèÝï ÜUè
¼GÚãG Hx¢ïx¢¢ ¥¢ñÚ }¢ãèÝ¢ ãzG¼ï ÜUè ¼GÚãG Hx¢ïx¢¢ ¥¢ñÚ ãzG¼¢ çÎÝ ÜUè ¼GÚãG
Hx¢ïx¢¢ ¥¢ñÚ çÎÝ »ïS¢ï x¢éÁ¢GÚ Á¢¢»x¢¢ x¢¢ï²¢ çÜU Ó¢‹Î H}ãïG x¢éÁ¢GÚï ã¢ï´ J(4)
±vG¼ S¢ï Ï¢ÚÜU¼ ©Æ Á¢¢»x¢è, H¢ïx¢ ÎèÝï §SH¢}¢ ÜU¢ §GË}¢ §SH¢}¢ ÜUè
¼ÚvGÜGUè ÜïU çH²ï Ýãè´ Ï¢çËÜU ¥ÐÝè Îé‹²±è Á¢GMÚ¼¢ï´ ÜU¢ï ÐêÚ¢ ÜUÚÝï ÜïU
çH²ï ãG¢çS¢H ÜUÚï´x¢ï J(5)
}¢Îü ¥G¢ñÚ¼¢ï´ ÜïU }¢ãGÜêU}¢ (xG¢éH¢}¢) Ï¢Ý Á¢¢»æx¢ï J Ï¢ÓÓ¢ï }¢¢æ Ï¢¢Ð ÜïU
Ý¢ ÈGUÚ}¢¢Ý ã¢ï Á¢¢»æx¢ï J ÜéUÀ §S¢ Ï¢¢¼ ÜU¢ï ¼ÚÁ¢èãG Îï´x¢ï çÜU ±¢ïã ¥ÐÝï
Î¢ïS¼¢ï´ }¢ï´ Úãï´ ¥¢ñÚ }¢¢æ Ï¢¢Ð ÜU¢ï À¢ïÇG Îï´x¢ï J H¢ïx¢ }¢çSÁ¢Î¢ï´ }¢ï´ Îé‹²¢±è
x¢ézG¼x¢ê ÜUÚï´x¢ï J }¢êS¢èÜGUè ¥¢ñÚ Ý¢Ó¢ ÜU¢ ãÚ Á¢x¢ã Î¢ñÚ Î¢ñÚ¢ ã¢ïx¢¢ J H¢ïx¢
¥ÐÝï ¥¢Ï¢¢ ± ¥ÁÎ¢Î ÐÚ H¢’Ý¼ ÜUÚï´x¢ï ¥¢ñÚ ©Ý ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ Ï¢éÚè Ï¢¢¼ï´
ÜUãï´x¢ï J(1) Á¢æx¢Hè Á¢¢Ý±Ú §‹S¢¢Ý¢ï´ S¢ï Ï¢¢¼ï´ ÜUÚï´x¢ï J(2) Í¢Å²¢ ¥¢ñÚ Á¢¢çãH
H¢ïx¢ Ï¢ÇGè Ï¢ÇGè ¥G¢Hèà¢¢Ý §G}¢¢Ú¼¢ï´ }¢ï´ Úãï´x¢ï J(3)
çÜGU²¢}¢¼ ÜUè Ï¢¢’Á¢G Ï¢ÇGè çÝà¢¢çÝ²¢æ
§}¢¢}¢ }¢ãÎè 5 ÜU¢ ÁG¢éãêÚ
Á¢Ï¢ §SH¢}¢ ãÚ Á¢x¢ã ÐÚ ç}¢Å ÜUÚ çãGÁ¢¢Á¢ïG }¢éÜGUgS¢ ¼ÜU }¢ãGÎêÎ
ã¢ï Ó¢éÜU¢ ã¢ïx¢¢ ©S¢ ±vG¼ ãGÁ¢Ú¼ï §}¢¢}¢ }¢ãÎè 5 ÜU¢ ÁG¢éãêÚ ã¢ïx¢¢,
©S¢ ±vG¼ Îé‹²¢ ÜéUzGÈGU¢Ú S¢ï |¢Úè ãé§ü ã¢ïx¢è, »ïS¢ï çÁ¢GËH¼ ¥¢ñÚ LS±¢§ü
±¢Hï ±vG¼ }¢ï´ ¥¢ñçH²¢©ËH¢ã, S¢¢çHãGèÝ, ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜU¢ ¶G¢ñÈGU
Ú¶Ýï ±¢Hï }¢éS¢H}¢¢Ý ¥ÐÝï ¥ÐÝï }¢éËÜU¢ï´ ¥¢ñÚ à¢ãÚ¢ï´ ÜU¢ï À¢ïÇG ÜUÚ
}¢vÜU» }¢éÜUÚü}¢¢ ¥¢ñÚ }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Ú¢ }¢ï´ ÐÝ¢ã Hï´x¢ï J
Ú}¢Á¢G¢Ý ÜïU }¢ãèÝï }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï §}¢¢}¢ }¢ãÎè 5 H¢ïx¢¢ï´ ÜïU
S¢¢‰¢ ¶G¢Ý» ÜU¢’Ï¢¢ ÜU¢ ¼G±¢ÈGU ÜUÚ Úãï ã¢ï´x¢ï, ¥¢ñçH²¢©ËH¢ã ©‹ãï´ ÐãÓ¢¢Ý
Hï´x¢ï ¥¢ñÚ ©Ý S¢ï Ï¢ñ¥G¼ HïÝï ÜïU çH²ï ¥GÁ¢Gü ÜUÚï´x¢ï, §}¢¢}¢ }¢ãÎè 5
ÐãHï §‹ÜU¢Ú ÜUÚï´x¢ï çÏ¢H ¥¢ç¶GÚ x¢GñÏ¢ S¢ï »ÜU ¥¢±¢Á¢G S¢éÝ ÜUÚ ©Ý ÜUè
Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼, çãGSS¢¢ 1, 1/116-120 }¢¢wG¢êÁ¢GÝ

ÎÚwG±¢S¼ ÜGUÏ¢êH ÜUÚ Hḯx¢ï, x¢GñÏ¢ S¢ï ²ïã ¥¢±¢Á¢G ¥¢»x¢è : “²ïã }¢ãÎè ãñ´
²ïã ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜïU ¶GHèÈGU¢ ãñ´, §Ý ÜUè Ï¢¢¼ ÜU¢ï S¢éÝï´ ¥¢ñÚ §Ý ÜUè
§¼G¢¥G¼ ÜUÚï´” S¢Ï¢ H¢ïx¢ çÈUÚ ¥ÐÝï §ü}¢¢Ý ÜU¢ §Á¢Gã¢Ú ÜUÚ ÜïU §}¢¢}¢
}¢ãÎè 5 ÜUè Ï¢ñ¥G¼ ÜUÚï´x¢ï ¥¢ñÚ §}¢¢}¢ }¢ãÎè 5 S¢Ï¢
H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï }¢éËÜïU à¢¢}¢ Hï Á¢¢»æx¢ï J(1)
ÎÁÁ¢¢H ÜU¢ ÁG¢éãêÚ
ÎÁÁ¢¢H }¢S¢èãGï ÜUÁGÁ¢G¢Ï¢ ÜU¢ Ý¢}¢ ãñ Á¢¢ï }¢vÜU» }¢éÜUÚü}¢¢ ¥¢ñÚ
}¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Ú¢ ÜïU §GH¢±¢ ¥ÐÝ¢ ¥S¢Ú¢ï LS¢ê¶G ãÚ Á¢x¢ã ÜGU¢§}¢ ÜUÚ
Hïx¢¢ J(2) Ó¢¢HèS¢ çÎÝ¢ï´ ÜïU ¥‹ÎÚ ¥‹ÎÚ ÐêÚè Îé‹²¢ }¢ï´ Î¢ñÚ¢ ÜUÚ Hïx¢¢, §Ý
Ó¢¢HèS¢ çÎÝ¢ï´ }¢ï´ S¢ï »ÜU çÎÝ S¢¢H ÜïU Ï¢Ú¢Ï¢Ú ã¢ïx¢¢ ¥¢ñÚ ÎêS¢Ú¢ çÎÝ »ÜU
}¢ãèÝï ÜïU Ï¢Ú¢Ï¢Ú ã¢ïx¢¢ ¥¢ñÚ ¼èS¢Ú¢ çÎÝ »ÜU ãzG¼ï ÜïU Ï¢Ú¢Ï¢Ú ã¢ïx¢¢ ¥¢ñÚ
Ï¢¢ÜGUè ¥Ä²¢}¢ ¥ÐÝï }¢¢’}¢êH ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU ã¢ï´x¢ï, ÎÁÁ¢¢H »ÜU ¼Ï¢¢ãè }¢Ó¢¢
ÎïÝï ±¢Hè ¥¢æ{è ÜUè ¼GÚãG ÐêÚè Îé‹²¢ ÜU¢ Ó¢vÜUÚ Hx¢¢»x¢¢ J(3)
Á¢¢ï ÜéUÀ ©S¢ ÜïU Ú¢S¼ï }¢ï´ ¥¢»x¢¢ ±¢ïã ©S¢ ÜU¢ï ¼Ï¢¢ã¢ï Ï¢ÚÏ¢¢Î ÜUÚ
Îïx¢¢, ©S¢ ÜUè ÚzG¼¢Ú ©Ý Ï¢¢ÎH¢ï´ ÜUè ¼GÚãG ã¢ïx¢è çÁ¢Ý ÜU¢ï Á¢G¢ïÚÎ¢Ú ã±¢
Ó¢H¢ Úãè ã¢ï¼è ãñ, çÁ¢S¢ ¼GÚÈGU Á¢¢»x¢¢ ãÚ Ó¢èÁ¢G ÜU¢ï ¼Ï¢¢ã¢ï Ï¢ÚÏ¢¢Î ÜUÚ¼¢
ãé±¢ x¢éÁ¢GÚ¼¢ Á¢¢»x¢¢, ¥¢ñÚ ±¢ïã Ï¢ãé¼ S¢¢Úï ÜUÚ¼Ï¢ çÎ¶¢»x¢¢, ±¢ïã ¥ÐÝï
§çS¼Î-Ú¢Á¢ ¥¢ñÚ Á¢¢Îê ÜïU Á¢G¢ïÚ S¢ï H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï }¢é¼¢çSS¢Ú ÜUÚïx¢¢ çÁ¢S¢ ÜUè
±Áã S¢ï ÜéUÀ H¢ïx¢ ©S¢ ÜïU ÐèÀï Ó¢H ÐÇGï´x¢ï, ÎÁÁ¢¢H ÜïU Ð¢S¢ ¥¢æ¶¢ï´ ÜU¢ï
ãñGÚ¢Ý ÜUÚ ÎïÝï ±¢Hè Î¢ï Ó¢èÁ¢Gï´ ã¢ï´x¢è çÁ¢S¢ ÜUè ±Áã S¢ï ±¢ïã H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï
©vS¢¢»x¢¢ ¥¢ñÚ {¢ïÜU¢ Îïx¢¢, ©S¢ ÜïU Ð¢S¢ »ÜU Ï¢¢x¢G ã¢ïx¢¢ ¥¢ñÚ »ÜU ¥¢x¢
ã¢ïx¢è ±¢ïã §Ý ÜU¢ï Á¢‹Ý¼ ¥¢ñÚ Á¢ã‹Ý}¢ ÜUãïx¢¢ ¥¢ñÚ Á¢ã¢æ ÜUãè´ ±¢ïã Á¢¢»x¢¢
±¢ïã §Ý Ó¢èÁ¢G¢ï´ ÜU¢ï ¥ÐÝï S¢¢‰¢ Hï ÜUÚ Á¢¢»x¢¢, ãGÜGUèÜGU¼ }¢ï´ ²ïã »ÜU
à¢¢ï’Ï¢Î¢ ¥¢ñÚ Á¢¢Îê ã¢ïx¢¢, ©S¢ ÜUè Á¢¢ï Á¢‹Ý¼ ã¢ïx¢è ±¢ïã ÎÚ ¥SH ¥¢x¢
ã¢ïx¢è ¥¢ñÚ çÁ¢S¢ ÜU¢ï ±¢ïã Á¢ã‹Ý}¢ ÜUãïx¢¢ ±¢ïã ¥}Ý ¥¢ñÚ ¥¢Ú¢}¢ ÜUè Á¢x¢ã
ã¢ïx¢è J ±¢ïã H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï ãéGv}¢ Îïx¢¢ çÜU ±¢ïã ©S¢ï wG¢éÎ¢ }¢¢Ýïæ J(1) ¥¢ñÚ Á¢¢ï
©S¢ ÜU¢ï wG¢éÎ¢ }¢¢Ý Hïx¢¢ ±¢ïã ©S¢ï ¥ÐÝè Á¢‹Ý¼ }¢ï´ Ç¢H Îïx¢¢ ¥¢ñÚ Á¢¢ï ©S¢
ÜU¢ §‹ÜU¢Ú ÜUÚïx¢¢ ±¢ïã ©S¢ï ¥ÐÝè Á¢ã‹Ý}¢ }¢ï´ Ç¢H Îïx¢¢ J(2)
±¢ïã }¢éÎ¢ïZ ÜU¢ï çÁ¢G‹Î¢ ÜUÚïx¢¢ J(3) Á¢G}¢èÝ S¢ï S¢çÏÁ¢G²¢æ ¥¢ñÚ Í¢¢S¢
©x¢¢»x¢¢, ±¢ïã Ï¢¢ÎH¢ï´ S¢ï Ð¢Ýè Ï¢ÚS¢¢»x¢¢, ©S¢ ÜïU Á¢GïÚï ¥S¢Ú Á¢¢ï ¥GH¢ÜïGU
ã¢ï´x¢ï ©Ý }¢ï´ Á¢¢Ý±Ú¢ï´ ÜUè ¼¢’Î¢Î Ï¢ÉG Á¢¢»x¢è ¥¢ñÚ ±¢ïã çS¢¤GãG¼ }¢‹Î ã¢ï
Á¢¢»æx¢ï, Á¢¢Ý±Ú¢ï´ ÜïU ‰¢Ý¢ï´ }¢ï´ Îê{ Ï¢ÉG Á¢¢»x¢¢, Á¢Ï¢ Á¢æx¢H¢ï´ S¢ï x¢éÁ¢GÚïx¢¢
}¢¢H¢ï Î¢ñH¼ ÜïU ¶GÁ¢G¢Ýï ©S¢ ÜïU ÐèÀï »ïS¢ï Ó¢H Úãï ã¢ï´x¢ï Á¢ñS¢ï à¢ãÎ ÜUè
}¢çw¶²¢ï´ ÜïU Û¢é‹Ç J(4)
±¢ïã Ï¢ãé¼ S¢¢Úï ¥¢ñÚ |¢è à¢¢ï’Ï¢Îï çÎ¶¢»x¢¢, çÏ¢H ¥¢ç¶GÚ ²ïã
Ï¢¢¼ S¢¢çÏ¢¼ ã¢ï Á¢¢»x¢è çÜU ±¢ïã S¢Ï¢ à¢¢ï’Ï¢Îï ‰¢ï, §çS¼Î-Ú¢Á¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ
Á¢¢Îê ÜU¢ ÜU}¢¢H ‰¢¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU S¢¢Úï ÜU¼üÏ¢ Á¢¢Îê ÜUè ±Áã S¢ï }¢ãGÁ¢G {¢ïÜU¢
ã¢ï´x¢ï, Á¢ñS¢ï ãè ÎÁÁ¢¢H »ÜU Á¢x¢ã ÜU¢ï À¢ïÇG ÜUÚ Á¢¢»x¢¢ ¼¢ï ©S¢ Á¢x¢ã ÐÚ
Á¢G¢çãÚ ã¢ïÝï ±¢Hè S¢¢Úè ÜUè S¢¢Úè à¢¢ï’Ï¢Îï Ï¢¢çÁ¢G²¢æ ¶Gy}¢ ã¢ï Á¢¢»æx¢è, Á¢Ï¢
ÜU|¢è ÎÁÁ¢¢H }¢vÜU» }¢éÜUÚü}¢¢ ¥¢ñÚ }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Ú¢ Á¢¢Ýï ÜU¢ §Ú¢Î¢
ÜUÚïx¢¢ çÈGUçÚà¼ï ©S¢ ÜïU L¶G ÜU¢ï çÜUS¢è ÎêS¢Úè ¼GÚÈGU ÈïUÚ Îï´x¢ï J(1)
ÎÁÁ¢¢H ÜïU S¢¢‰¢ ²ãêçÎ²¢ï´ ÜUè ÈGU¢ñÁ¢ ã¢ïx¢è J(2) ¥¢ñÚ ÎÁÁ¢¢H ÜUè
Ðïà¢¢Ýè ÐÚ ²ïã ¼èÝ ãGÈGüU ÝvGà¢ çÜU²ï ã¢ï´x¢ï (çÁ¢S¢ S¢ï ²ïã
±¢Á¢ïGãG ã¢ï¼¢ ã¢ïx¢¢ çÜU ²ïã à¢wGS¢ ÜU¢çÈGUÚ ãñ) çS¢ÈüGU }¢éS¢H}¢¢Ý ãè §Ý
ãéGMÈGU ÜU¢ï Îï¶ Ð¢»æx¢ï ¥¢ñÚ ÐÉG Ð¢»æx¢ï J(3)
Á¢Ï¢ ÎÁÁ¢¢H Îé‹²¢ ÜU¢ »ÜU Ó¢vÜUÚ ÐêÚ¢ ÜUÚ Hïx¢¢ ¥¢ñÚ ±¢ïã
}¢éËÜïU à¢¢}¢ ÐãéæÓ¢ïx¢¢ ¼¢ï ²ïã S¢éÏãGï S¢¢çÎÜGU ÜU¢ ±vG¼ ã¢ïx¢¢, Ý}¢¢Á¢Gï ÈGUÁ¢í ÜUè
¥Á¢G¢Ý ¥|¢è }¢éÜU}}¢H Ýãè´ ã¢ïx¢è çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï §üGS¢¢ j Á¢¢}¢ï¥G }¢çSÁ¢Î
çÎ}¢àÜGU ÜïU }¢à¢çÚÜGUè }¢Ý¢Úï ÐÚ ÝéÁG¢êH ÈGUÚ}¢¢»æx¢ï J(4) §}¢¢}¢ }¢ãÎè
5 ±ã¢æ }¢¢ñÁ¢êÎ ã¢ï´x¢ï ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï §üGS¢¢ j ©Ý S¢ï ÈGUÚ}¢¢»æx¢ï
çÜU ¥¢Ð Ý}¢¢Á¢G ÐÉG¢»æ, ãGÁ¢GÚ¼ï §üGS¢¢ j ÜUè }¢¢ñÁ¢êÎx¢è ÎÁÁ¢¢H ÜïU
çH²ï Ï¢ÇGè ¼Ï¢¢ã ÜéUÝ S¢¢çÏ¢¼ ã¢ïx¢è ¥¢ñÚ ÎÁÁ¢¢H çÐÍ¢HÝ¢ à¢éM¥G ã¢ï
Á¢¢»x¢¢ Á¢ñS¢¢ çÜU Ý}¢ÜU Ð¢Ýè }¢ï´ çÐÍ¢H¼¢ ãñ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï §üGS¢¢ j ÜUè
S¢¢æS¢ ÜUè wG¢éàÏ¢ê S¢ï ÎÁÁ¢¢H ÜU¢ï Ï¢ÇGè ¼vHèÈGU ã¢ïx¢è ¥¢ñÚ §üGS¢¢ j ÜUè
S¢¢æS¢ ÜUè wG¢éàÏ¢ê Ï¢ÉG¼è Ó¢Hè Á¢¢»x¢è ²ã¢æ ¼ÜU çÜU ÎÁÁ¢¢H |¢¢x¢Ýï ÐÚ
}¢Á¢Ï¢êÚ ã¢ï Á¢¢»x¢¢, ãGÁ¢GÚ¼ï §üGS¢¢ j ÎÁÁ¢¢H ÜU¢ ÐèÀ¢ ÜUÚï´x¢ï ²ã¢æ ¼ÜU
çÜU ÝïÁ¢Gï S¢ï ©S¢ ÜU¢ï ÜGUyH ÜUÚ Îï´x¢ï J(5) ÎÁÁ¢¢H ÜïU çÈGU¼Ýï ¥¢ñÚ ©S¢ ÜUè
¼G¢ÜGU¼ ¥¢ñÚ ãéGÜêU}¢¼ ÜU¢ ¶G¢ç¼}¢¢, ²ïã Ý» Î¢ñÚ ÜU¢ ÈGUyãïïG Ï¢¢Ï¢ ã¢ïx¢¢ J
ãGÁ¢GÚ¼ï §üGS¢¢ j ÜUè }¢¢ñÁ¢êÎx¢è ÜUè Ï¢ÚÜU¼ S¢ï Ýï’}¢¼¢ï´ }¢ï´

§Á¢G¢ÈGU¢ ã¢ïx¢¢, H¢ïx¢¢ï´ ÜïU Ð¢S¢ §¼Ýè Î¢ñH¼ ¥¢ Á¢¢»x¢è çÜU Á¢GMÚ¼ }¢‹Î ±
}¢¢ïãG¼¢Á¢ à¢wGS¢ ÜU¢ï ÉêæÇÝ¢ }¢éçàÜUH ã¢ï Á¢¢»x¢¢ J(1) H¢ïx¢¢ï´ ÜUè ¥¢ÐS¢ }¢ï´
Îéà}¢Ýè Ýãè´ ã¢ïx¢è, ãGS¢Î Ýãè´ ã¢ïx¢¢ »ÜU ÎêS¢Úï ÐÚ Ï¢Î »’ç¼}¢¢Îè ¥¢ñÚ
§S¢ ¼GÚãG ÜUè Ï¢éÚè ¥G¢Î¼ï´ ¶Gy}¢ ã¢ï Á¢¢»æx¢è J(2)
ãGÁ¢GÚ¼ï §üGS¢¢ j ç¶G‹Á¢GèÚ ÜU¢ï }¢¢Úï´x¢ï ¥¢ñÚ S¢HèÏ¢ ÜU¢ï ¼¢ïÇG
Îï´x¢ï J(3) ©S¢ ±vG¼ çÁ¢¼Ýï |¢è ¥ãHï çÜU¼¢Ï¢ }¢¢ñÁ¢êÎ ã¢ï´x¢ï ¥¢ñÚ çÁ¢¼Ýï H¢ïx¢
ÎÁÁ¢¢H ÜïU ÐèÀï Hx¢ ÜUÚ ¥ÐÝ¢ §ü}¢¢Ý Ï¢ÚÏ¢¢Î ÜUÚ Ó¢éÜïU ã¢ï´x¢ï ±¢ïã S¢Ï¢ ÜïU
S¢Ï¢ ãGÁ¢GÚ¼ï §üGS¢¢ j ÜïU ã¢‰¢ ÐÚ Ï¢ñ¥G¼ ÜUÚ Hï´x¢ï ¥¢ñÚ §SH¢}¢ Hï
¥¢»æx¢ï çÈUÚ »ÜU ãè ÎèÝ ã¢ïx¢¢ ¥¢ñÚ ±¢ïã ÎèÝï §SH¢}¢ ã¢ïx¢¢ J(4)
²¢Á¢êÁ¢ ± }¢¢Á¢êÁ¢ ÜU¢ ÁG¢éãêÚ
ãGÁ¢GÚ¼ï §üGS¢¢ j ÜUè }¢¢ñÁ¢êÎx¢è ÜUè Ï¢ÚÜU¼ ²æê Á¢G¢çãÚ ã¢ïx¢è
çÜU ãÚ ¼GÚÈGU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜUè Ýï’}¢¼¢ï´ ÜUè Ï¢¢çÚà¢ Ï¢ÚS¢ Úãè ã¢ïx¢è,
²¢Á¢êÁ¢ ± }¢¢Á¢êÁ¢ Ý¢}¢è »ÜU ÜGU¢ñ}¢ ÜU¢ ÁG¢éãêÚ ã¢ïx¢¢ Á¢¢ï çÜU ÜGUyH¢ï x¢G¢Ú¼
ÜUÚï´x¢ï, çÁ¢S¢ ¼GÚÈGU ±¢ïã Á¢¢»æx¢ï ãÚ Ó¢èÁ¢G ÜU¢ï ¼Ï¢¢ã¢ï Ï¢ÚÏ¢¢Î ÜUÚ¼ï ãé±ï
x¢éÁ¢GÚ Á¢¢»æx¢ï, ÎÚ²¢¥¢ïæ ¥¢ñÚ Û¢èHï´ Á¢¢ï ©Ý ÜïU Ú¢S¼ï }¢ï´ ¥¢»æx¢è ©Ý ÜU¢
Ð¢Ýè Ðè ÜUÚ ¶Gy}¢ ÜUÚ Îï´x¢ï, ±¢ïã Ó¢H¼ï Á¢¢»æx¢ï ²ã¢æ ¼ÜU çÜU ¶G}¢Ú Ðã¢ÇG
Á¢¢ï çÜU Ï¢ñ¼éH }¢éÜGUgS¢ }¢ï´ ãñ ±ã¢æ ¼ÜU ÐãéæÓ¢ Á¢¢»æx¢ï, §‹S¢¢Ý¢ï´ ÜïU ÜGUyHï ¥G¢}¢
ÜïU Ï¢¢’Î ¥¢S}¢¢Ý ±¢H¢ï´ ÜU¢ï |¢è ÜGUyH ÜUÚÝï ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUÚï´x¢ï, ãGÁ¢GÚ¼ï
§üGS¢¢ j ¥¢ñÚ Îèx¢Ú }¢¢ïç}¢ÝèÝ }¢ÎÎ ÜïU çH²ï Îé¥G¢ ÜUÚï´x¢ï, ¥ËH¢ã
¼¥G¢H¢ »ïS¢ï ÜUèÇGï |¢ïÁ¢ïx¢¢, Á¢¢ï “²¢Á¢êÁ¢ ± }¢¢Á¢êÁ¢” ÜUè ÜGU¢ñ}¢ ÜU¢ï ¶Gy}¢
ÜUÚ Îï´x¢ï çHã¢Á¢G¢ ±¢ïã S¢Ï¢ ãH¢ÜU ã¢ï Á¢¢»æx¢ï ¥¢ñÚ ©Ý ÜUè H¢à¢¢ï´ ÜU¢ï
ÐÚ‹Îï ©Æ¢ ÜUÚ Hï Á¢¢»æx¢ï J çÈUÚ ÜU§ü çÎÝ¢ï´ ¼ÜU }¢êS¢H¢{¢Ú Ï¢¢çÚà¢
ã¢ïx¢è, Á¢G}¢èÝ Ï¢ãé¼ S¢¢ÈGU S¢é‰¢Úè ¥¢ñÚ Á¢GÚ ¶GñÁ¢G ã¢ï Á¢¢»x¢è, ²ïã »ïS¢ï
±vG¼ ÜU¢ ¥¢x¢G¢Á¢G ã¢ïx¢¢ çÜU çÁ¢S¢ }¢ï´ çÚÁGÜGU ÜUè ÈGUÚ¢±¢Ýè ã¢ïx¢è ¥¢ñÚ
Ó¢èÁ¢G¢ïæ }¢ï´ Ï¢ÚÜU¼ï´ ÝÁ¢GÚ ¥¢»´x¢è, ²êæ Ï¢éÚï çÎÝ¢ï´ ÜïU Ï¢¢’Î çÈUÚ ¥ÓÀï çÎÝ
H¢ïx¢¢ï´ ÐÚ Á¢G¢çãÚ ã¢ï Á¢¢»æx¢ï J(1)
ÜU¢ ÁG¢éãêÚ
Ï¢ãé¼ ¼G¢ÜGU¼±Ú ¥¢ñÚ Á¢G}¢èÝè Á¢¢Ý±Ú ãñ, §S¢ ÜUè
Ï¢ÇGè ¶G¼GÚÝ¢ÜU ¥¢ñÚ ±ãGçà¢²¢Ý¢ à¢vH ã¢ïx¢è, §S¢ ÜïU »ÜU ã¢‰¢ }¢ï´ }¢êS¢¢
j ÜU¢ ¥GS¢¢ ã¢ïx¢¢ ¥¢ñÚ ÎêS¢Úï ã¢‰¢ }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢éHñ}¢¢Ý j ÜUè
¥æx¢êÆè ã¢ïx¢è, ¥GS¢¢ ÜïU Á¢GÚè»G S¢ï ±¢ïã }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜUè Ðïà¢¢Ýè ÐÚ »ÜU
Ó¢}¢ÜUÎ¢Ú çÝà¢¢Ý Hx¢¢»x¢¢ ¥¢ñÚ ãÚ ÜU¢çÈGUÚ ÜUè Ðïà¢¢Ýè ÐÚ ±¢ïã ¥æx¢êÆè
ÜïU Á¢GÚè»G S¢ï »ÜU ÜU¢H¢ çÝà¢¢Ý Î¢x¢G Îïx¢¢, ²ïã çÝà¢¢Ý }¢éS¢H}¢¢Ý ÜU¢ï
ÜU¢çÈGUÚ S¢ï Á¢éÎ¢ ÜUÚ Îïx¢¢ J(2)
± Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼, çãGSS¢¢ 1, 1/124-125
± Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼, çãGSS¢¢ 1, 1/126

S¢êÚÁ¢ }¢x¢GçÚÏ¢ S¢ï yG¢éHê¥G ã¢ïx¢¢

»ÜU ±vG¼ »ïS¢¢ ¥¢»x¢¢ Á¢Ï¢ çÜU S¢êÚÁ¢ }¢à¢çÚÜGU ÜïU Ï¢Á¢¢» }¢x¢GçÚÏ¢
S¢ï yG¢éHê¥G ã¢ïx¢¢, ²ïã §S¢ Ï¢¢¼ ÜUè çÝà¢¢Ýè ã¢ïx¢è çÜU ¼¢ñÏ¢¢ ÜU¢ ÎÚ±¢Á¢G¢
Ï¢‹Î ã¢ï Ó¢éÜU¢ ãñ, ¥Ï¢ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ çÜUS¢è ÜUè ¼¢ñÏ¢¢ ÜGUÏ¢êH Ýãèæ
ÈGUÚ}¢¢»x¢¢, ¥Ï¢ çÜUS¢è ÜU¢ §SH¢}¢ ÜGUÏ¢êH ÜUÚÝ¢ |¢è ÜGUÏ¢êH Ýãè´ ã¢ïx¢¢ J(1)
wG¢éàÏ¢êÎ¢Ú ¥¢ñÚ Æ‹Çè Æ‹Çè ã±¢ ÜU¢ Ó¢HÝ¢
ãGÁ¢GÚ¼ï §üGS¢¢ j ÜUè ±ÈGU¢¼ ÜïU Ó¢¢HèS¢ S¢¢H ÜïU Ï¢¢’Î
çÜGU²¢}¢¼ ÜGU¢§}¢ ã¢ïx¢è ¥¢ñÚ ©Ý ¥¢ç¶GÚè ¥Ä²¢}¢ }¢ï´ §S¢ Îé‹²¢ ÜïU ¥‹ÎÚ
Æ‹Çè ¥¢ñÚ wG¢éàÏ¢êÎ¢Ú ã±¢ Ó¢Hïx¢è ¥¢ñÚ §S¢ ã±¢ ÜïU Á¢GÚè»G S¢ï S¢¢Úï §ü}¢¢Ý
±¢H¢ï´ ÜUè MãGï´ ©Ý ÜïU çÁ¢S}¢¢ï´ S¢ï çÝÜUH Á¢¢»æx¢è J(2) ©Ý Ó¢¢HèS¢ S¢¢H¢ï´
}¢ï´ ÜU¢ï§ü ¥G¢ñÚ¼ Ï¢ÓÓ¢¢ ÐñÎ¢ Ýãè´ ÜUÚ S¢ÜïUx¢è J(3) §S¢ S¢ï }¢¢’Hê}¢ ãé±¢ çÜU
Ó¢¢HèS¢ S¢¢H S¢ï ÜU}¢ ©G}¢í ±¢Hï ÐÚ çÜGU²¢}¢¼ ÜGU¢§}¢ Ý ã¢ïx¢è ¥¢ñÚ ²ïã
}¢éÜU}}¢H ¼G¢ñÚ ÐÚ ÜéUÈíGU ÜU¢ Á¢G}¢¢Ý¢ ã¢ïx¢¢, ãÚ ¼GÚÈGU ÜéUzGÈGU¢Ú ãè ÜéUzGÈGU¢Ú
ã¢ï´x¢ï ¥¢ñÚ ÜU¢ï§ü ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜUè §GÏ¢¢Î¼ ÜUÚÝï ±¢H¢ Ýãè´ Ï¢Ó¢ïx¢¢ J
S¢êÚ ÜU¢ ÈêæUÜU¢ Á¢¢Ý¢
ãGÁ¢GÚ¼ï §üGS¢¢ j ÜUè ±ÈGU¢¼ ÜïU Ó¢¢HèS¢ S¢¢H Ï¢¢’Î Á¢Ï¢
çÜGU²¢}¢¼ ¥¢»x¢è ¥ËH¢ã 1 §SÚ¢ÈGUèH j ÜU¢ï ãéGv}¢ Îïx¢¢ çÜU
±¢ïã S¢êÚ ÈêæUÜïU´, ²ïã çÜGU²¢}¢¼ ÜïU çÎÝ ÜUè §çÏ¼Î¢ ã¢ïx¢è J
± Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼, çãGSS¢¢ 1, 1/126
3.....Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼, çãGSS¢¢ 1, 1/127
ÐãHï S¢êÚ ÜUè ¥¢±¢Á¢G ãËÜUè ã¢ïx¢è, ¥¢çãS¼¢ ¥¢çãS¼¢ Ï¢ÉG¼è

Á¢¢»x¢è ¥¢ñÚ Ï¢ãé¼ ªæÓ¢è ã¢ï Á¢¢»x¢è, H¢ïx¢ ¥ÐÝï Ú¢ïÁ¢G }¢Úüã ÜïU ÜU¢}¢¢ï´ }¢ï´
}¢S¢MÈGU ã¢ï´x¢ï, Á¢G¢ïÚÎ¢Ú S¢êÚ ÜUè ¥¢±¢Á¢G S¢éÝ ÜUÚ S¢Ï¢ ÜïU S¢Ï¢ Ï¢ïã¢ïà¢ ã¢ï
ÜUÚ çx¢Ú ÐÇGï´x¢ï ¥¢ñÚ }¢Ú Á¢¢»æx¢ï, ²ïã Ï¢ãÚ¢ ÜUÚ ÎïÝï ±¢Hè Á¢G¢ïÚÎ¢Ú ¥¢±¢Á¢G
S¢¢Úï Á¢ã¢Ý ÜU¢ï ¼Ï¢¢ã¢ï Ï¢ÚÏ¢¢Î ÜUÚ Îïx¢è J
ãÚ }¢¢ñÁ¢êÎ Ó¢èÁ¢G }¢S¢HÝ Á¢G}¢èÝ, ¥¢S}¢¢Ý, S¢êÚÁ¢, Ó¢¢æÎ, çS¢¼¢Úï,
Ðã¢ÇG, §‹S¢¢Ý, çÈGUçÚà¼ï Ï¢çËÜU wG¢éÎ §SÚ¢ÈGUèH j ¥¢ñÚ §Ý ÜU¢ S¢êÚ
S¢Ï¢ ÈGUÝ¢ ã¢ï Á¢¢»æx¢ï, ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜïU çS¢±¢ ÜU¢ï§ü }¢¢ñÁ¢êÎ Ý ã¢ïx¢¢,
©S¢ çÎÝ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÈGUÚ}¢¢»x¢¢ : “¥¢Á¢ ÜïU çÎÝ Ï¢¢Îà¢¢ã¼ çÜUS¢
ÜUè ãñ ?” ÜU¢ï§ü Á¢±¢Ï¢ ÎïÝï ±¢H¢ Ýãè´ ã¢ïx¢¢, çÈUÚ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ wG¢éÎ
²ïã §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢»x¢¢ : “çS¢ÈüGU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜïU çH²ï Á¢¢ï ±¢çãGÎ
ãñ ¥¢ñÚ ÜGUãìã¢Ú ãñ J”(1)
S¢êÚ ÜïU ÐãHè }¢Ú¼Ï¢¢ ÈêæUÜïU Á¢¢Ýï ¥¢ñÚ ÎêS¢Úè }¢Ú¼Ï¢¢ ÈêæUÜïU Á¢¢Ýï
ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý Ó¢¢HèS¢ S¢¢H ÜU¢ ±vGÈGU¢ ã¢ïx¢¢, ÐãHè Ï¢¢Ú Á¢Ï¢ S¢êÚ ÈêæUÜU¢
Á¢¢»x¢¢ ¼¢ï ãÚ Ó¢èÁ¢G ¼Ï¢¢ã¢ï Ï¢ÚÏ¢¢Î ã¢ï Á¢¢»x¢è, ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜUè
Á¢G¢¼ ÜïU çS¢±¢ ÜéUÀ Ýãè´ Ï¢Ó¢ïx¢¢, S¢êÚ ÜïU ÈêæUÜïU Á¢¢Ýï ÜU¢ ¼Á¢GçÜUÚ¢ ¥ËH¢ã
¼¥G¢H¢ ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ }¢ï´ ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ :
Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼, çãGSS¢¢ 1, 1/128

¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : çÈUÚ Á¢Ï¢

¼¢Úï }¢ãG± ÜUÚ çÎ²ï Á¢¢»æ ¥¢ñÚ Á¢Ï¢
¥¢S}¢¢Ý }¢ï´ Ú¶GÝï ÐÇGï´ ¥¢ñÚ Á¢Ï¢ Ðã¢ÇG
xG¢éÏ¢¢Ú ÜUÚ ÜïU ©ÇG¢ çÎ²ï Á¢¢»æ J
S¢êÚ ÈêæUÜU çÎ²¢ Á¢¢» »ÜU Î}¢ ¥¢ñÚ
Á¢G}¢èÝ ¥¢ñÚ Ðã¢ÇG ©Æ¢ ÜUÚ ÎzG¥G¼Ý
Ó¢êÚ¢ ÜUÚ çÎ²ï Á¢¢»æ ±¢ïã çÎÝ ãñ çÜU ã¢ï
ÐÇGïx¢è, ±¢ïã ã¢ïÝï ±¢Hè ¥¢ñÚ ¥¢S}¢¢Ý
ÈUÅ Á¢¢»x¢¢ ¼¢ï ©S¢ çÎÝ ©S¢ ÜU¢ Ð¼H¢
ãG¢H ã¢ïx¢¢ J
S¢êÚ ÈêæUÜU¢ Á¢¢»x¢¢ ¼¢ï ±¢ïã çÎÝ ÜUÚ¢ü
(S¢wG¼) çÎÝ ãñ ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ ÐÚ ¥¢S¢¢Ý
Ýãè´ J
¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : ¥¢ñÚ S¢êÚ
ÈêæUÜU¢ Á¢¢»x¢¢ ¼¢ï Ï¢ïã¢ïà¢ ã¢ï Á¢¢»æx¢ï çÁ¢¼Ýï
¥¢S}¢¢Ý¢ï´ }¢ï´ ãñ ¥¢ñÚ çÁ¢¼Ýï Á¢G}¢èÝ }¢ï´
}¢x¢Ú çÁ¢S¢ï ¥ËH¢ã Ó¢¢ãï çÈUÚ ±¢ïã
Î¢ïÏ¢¢Ú¢ ÈêæUÜU¢ Á¢¢»x¢¢ Á¢|¢è ±¢ïã Îï¶¼ï
ãé±ï ¶ÇGï ã¢ï Á¢¢»æx¢ï J
§SH¢}¢ ÜUè Ï¢é‹²¢Îï´

Ð¢æÓ¢ ¥ÚÜU¢Ýï §SH¢}¢ }¢éS¢H}¢¢Ý ÜUè çÁ¢G‹Îx¢è ÜïU ¼}¢¢}¢ Á¢G¢ç±²¢ï´
ÜU¢ï }¢éÜU}}¢H ÜUÚ¼ï ãñ´, Ð¢æÓ¢ ¥ÚÜU¢Ýï §SH¢}¢ }¢é‹ÎçÚÁ¢» Á¢ñGH ãñ´ :
{1}......§ü}¢¢Ý
}¢éS¢H}¢¢Ý ã¢ïÝï ÜïU çH²ï ²ïã Á¢GMÚè ãñ çÜU çÎH S¢ï ¼SÎèÜGU ÜUÚÝï
ÜïU S¢¢‰¢ S¢¢‰¢ Á¢GÏ¢¢Ý S¢ï |¢è §Ý ¥ËÈGU¢Á¢G ÜU¢ §ÜGUÚ¢Ú ÜUÚï çÜU : “¥ËH¢ã
¼¥G¢H¢ ÜïU çS¢±¢ ÜU¢ï§ü §GÏ¢¢Î¼ ÜïU H¢§ÜGU Ýãè´ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î
6 ¥ËH¢ã ÜïU ÚS¢êH ãñ´ J”
²ïã ¼SÎèÜGU §S¢ Ï¢¢¼ ÜUè à¢ã¢Î¼ Îï¼è ãñ çÜU ¥ËH¢ã 1
}¢¢ñÁ¢êÎ ãñ ©S¢ ÜïU Á¢ñS¢¢ ÜU¢ï§ü Ýãè´ ãñ ¥¢ñÚ ÜU¢ï§ü |¢è ©S¢ ÜU¢ ã}¢S¢Ú Ýãè´,
±¢ïã S¢Ï¢ S¢ï Ï¢ÇG¢ ãñ, çS¢±¢» ©S¢ ÜïU ÜU¢ï§ü |¢è §GÏ¢¢Î¼ ÜU¢ ãGÜGUÎ¢Ú Ýãè´ ãñ
¥¢ñÚ ²ïã §S¢ Ï¢¢¼ ÜUè |¢è x¢±¢ãè ãñ çÜU S¢Ï¢ }¢¢ñÁ¢êÎ Ó¢èÁ¢G¢ï´ ÜU¢ ¶G¢çHÜGU¢ï
}¢¢çHÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ãñ, ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜéUGÚ¥¢Ýï ÜUÚè}¢ }¢ï´
§Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ :
¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : S¢éÝ H¢ï
Ï¢ïà¢ÜU ¥ËH¢ã ãè ÜUè ç}¢ËÜU ãñæ
çÁ¢¼Ýï ¥¢S}¢¢Ý¢ï´ }¢ï´ ãñ´ ¥¢ñÚ çÁ¢¼Ýï
Á¢G}¢èÝ¢ï´ }¢ï´ ¥¢ñÚ ÜU¢ãï ÜïU ÐèÀï Á¢¢ Úãï
ãñ´ ±¢ïã Á¢¢ï ¥ËH¢ã ÜïU çS¢±¢ à¢ÚèÜU
ÐéÜU¢Ú Úãï ãñ´ ±¢ïã ¼¢ï ÐèÀï Ýãè´ Á¢¢¼ï
}¢x¢Ú x¢é}¢¢Ý ÜïU ¥¢ñÚ ±¢ïã ¼¢ï Ýãè´ }¢x¢Ú
¥ÅÜUHï´ Î¢ñÇG¢¼ï J
¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î 6 ÐÚ §ü}¢¢Ý H¢Ýï ÜU¢

}¢¼GHÏ¢ ²ïã ãñ çÜU ±¢ïã ¥ç}Ï¢²¢ }¢ï´ S¢ï ãñ´ ¥¢ñÚ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜïU S¢Ï¢
S¢ï ¥¢ç¶GÚè ÚS¢êH ãñ´, ©‹ã¢ï´ Ýï ¥ËH¢ã 1 ÜU¢ Ðñx¢G¢}¢ §‹S¢¢Ý¢ï´ ¼ÜU
Ï¢ÇGï ¥ãGS¢Ý ¥‹Î¢Á¢G }¢ï´ ÐãéæÓ¢¢ çÎ²¢ ãñ J
ÜéUGÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU ÝçÏ¢Ä²ï ¥ÜUÚ}¢ 6 ÜïU ¥¢ç¶GÚè
ÝÏ¢è ã¢ïÝï ÜUè x¢±¢ãè Îï¼¢ ¥¢ñÚ »’H¢Ý ÜUÚ¼¢ ãñ :
¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : }¢éãG}}¢Î
(6) ¼é}ã¢Úï }¢Î¢ïZ }¢ï´
çÜUS¢è ÜïU Ï¢¢Ð Ýãè´ ã¢æ ¥ËH¢ã ÜïU
ÚS¢êH ãñ´ ¥¢ñÚ S¢Ï¢ ÝçÏ¢²¢ï´ }¢ï´ çÐÀHï
¥¢ñÚ ¥ËH¢ã S¢Ï¢ ÜéUÀ Á¢¢Ý¼¢ ãñ J
ÜéUGÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU §S¢ Ï¢¢¼ ÜUè |¢è ¼SÎèÜGU ÜUÚ¼¢ ãñ çÜU ã}¢¢Úï Œ²¢Úï
ÝÏ¢è ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î 6 ÜïU ¥ËÈGU¢Á¢G }¢éÏ¢¢ÚÜU ÜU¢ï |¢è
§GS}¢¼ ãG¢çS¢H ãñ ²¢’Ýè ¥¢Ð ÜïU ¥ËÈGU¢Á¢G }¢ï´ ¶G¼G¢ ÜU¢ §}¢ÜU¢Ý Ýãè´ ãñ Á¢¢ï
¥ËÈGU¢Á¢G ¥¢Ð 6 Ï¢¢ïH¼ï ãñ´ ±¢ïã ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜUè
¼GÚÈGU S¢ï ¥¢Ð 6 ÐÚ Ý¢çÁ¢GH ã¢ï¼ï ãñ´,
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ :
¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : ¥¢ñÚ ±¢ïã
ÜU¢ï§ü Ï¢¢¼ ¥ÐÝè wG±¢çãà¢ S¢ï Ýãè´ ÜUÚ¼ï
±¢ïã ¼¢ï Ýãè´ }¢x¢Ú ±ãGè Á¢¢ï ©‹ãï´ ÜUè
Á¢¢¼è ãñ J
çHã¢Á¢G¢ ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢éÜGUgS¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î 6
ÜUè S¢é‹Ý¼ ÎèÝï §SH¢}¢ ÜUè Ï¢é‹²¢Î ãñ, §Ý }¢ï´ çÁ¢G‹Îx¢è ÜïU ãÚ ÐãHê ÜUè
±Á¢G¢ãG¼ ¥¢ñÚ ÚãÝé}¢¢§ü }¢¢ñÁ¢êÎ ãñ J
{2}......Ý}¢¢Á¢G
Ý}¢¢Á¢G ¥ãHï §ü}¢¢Ý }¢ï´ ã}¢ïà¢¢ Úãè ãñ, }¢éwG¼çHÈGU ¥ç}Ï¢²¢ Ýï
}¢éwG¼çHÈGU Ý}¢¢Á¢Gï´ ÐÉGè ãñ´, Ý}¢¢Á¢G ÎèÝ ÜU¢ ¥ã}¢ S¢é¼êÝ ãñ, §SH¢}¢
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜU¢ §‹S¢¢çÝÄ²¼ ÜUè ¼GÚÈGU ¥¢ç¶GÚè Ðñx¢G¢}¢ ãñ §S¢ }¢ï´
Ý}¢¢Á¢G ÜU¢ï Ï¢ãé¼ ¥ãç}}¢Ä²¼ Îè x¢§ü ãñ, }¢éS¢H}¢¢Ý ÐÚ H¢çÁ¢G}¢ ãñ çÜU ±¢ïã
ãÚ çÎÝ }¢ï´ Ð¢æÓ¢ Ý}¢¢Á¢Gï´ ¥ÐÝï }¢éÜGUÚüÚ ¥±ÜGU¢¼ }¢ï´ ÐÉGï ¥¢ñÚ Ý}¢¢Á¢G¢ï´ ÜU¢ï
»ïS¢ï ¥‹Î¢Á¢G ¥¢ñÚ ¼Ú¼èÏ¢ S¢ï ÐÉGï Á¢ñS¢ï ¥ËH¢ã 1 ÜïU }¢ãGÏ¢êÏ¢ ãGÁ¢GÚ¼
}¢éãG}}¢Î 6 Ýï Ý}¢¢Á¢G ÐÉGè ¥¢ñÚ ã}¢ï´ çS¢¶¢§ü J
Ð¢æÓ¢ Ý}¢¢Á¢Gï´ ÈGUÁ¢üG ãñ´ ¥¢ñÚ ²ïã Ï¢‹Îï ÜU¢ ÚÏ¢ ¼¥G¢H¢ S¢ï »ïS¢¢
¼¥GËHéÜGU ¥¢ñÚ çÚà¼¢ ãñ çÁ¢S¢ }¢ï´ ±¢ïã ¥ÐÝï ÚÏ¢ ÜïU S¢¢‰¢ S¢Úx¢¢ïà¢è ÜUÚ¼¢
ãñ, §SH¢}¢ çS¢ÈüGU §S¢ Ï¢¢¼ ÜUè Î¢’±¼ Ýãè´ Îï¼¢ çÜU }¢éS¢H}¢¢Ý çS¢ÈüGU ²ïã
¥G}¢H ÜUÚ Hï´ Ï¢çËÜU §SH¢}¢ ²ïã Ó¢¢ã¼¢ ãñ çÜU }¢éS¢H}¢¢Ý Ý}¢¢Á¢G ÜïU
Á¢GÚè»G S¢ï ¥ÐÝè MãG¢ï´ ÜU¢ï Ð¢ÜU ÜUÚï´, ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜéUGÚ¥¢Ýï ÜUÚè}¢
}¢ï´ Ý}¢¢Á¢G ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ :
¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : »ï }¢ãGÏ¢êÏ¢
ÐÉG¢ï Á¢¢ï çÜU¼¢Ï¢ ¼é}ã¢Úè ¼GÚÈGU ±ãGè
ÜUè x¢§ü ¥¢ñÚ Ý}¢¢Á¢G ÜGU¢§}¢ ÈGUÚ}¢¢¥¢ï
Ï¢ïà¢ÜU Ý}¢¢Á¢G }¢‹¥G ÜUÚ¼è ãñ Ï¢ïãG²¢§ü
¥¢ñ Ú Ï¢é Ú è Ï¢¢¼ S¢ï ¥¢ñ Ú Ï¢ï à ¢ÜU
¥ËH¢ã ÜU¢ çÁ¢GRU S¢Ï¢ S¢ï Ï¢ÇG¢ ¥¢ñÚ
¥ËH¢ã Á¢¢Ý¼¢ ãñ Á¢¢ï ¼é}¢ ÜUÚ¼ï ã¢ï J
{3}......Á¢GÜU¢¼
Á¢GÜU¢¼ ÜU¢ }¢¢’Ý¢ ãñ Ð¢ÜU ÜUÚÝ¢ ²¢ çÁ¢G²¢Î¼è, Ó¢êæçÜU Á¢GÜU¢¼ ÎïÝï
S¢ï }¢¢H Ð¢ÜU |¢è ã¢ï¼¢ ãñ ¥¢ñÚ Ï¢ÉG¼¢ |¢è ãñ §S¢ çH²ï §S¢ ÜU¢ï Á¢GÜU¢¼ ÜUã¼ï
ãñ´, ²ïã §SH¢}¢ ÜU¢ Ï¢ÇG¢ ¥ã}¢ ÈGUËS¢ÈGU¢ ãñ çÜU S¢¢Úè Ó¢èÁ¢Gïæ ¥ËH¢ã
¼¥G¢H¢ ÜUè ç}¢çËÜUÄ²¼ }¢ï´ ãñ´, ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ãè ãÚ à¢ñ ÜU¢ }¢¢çHÜU
ãñ ¥¢ñÚ }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÐÚ ²ïã H¢çÁ¢G}¢ çÜU²¢ x¢²¢ ãñ çÜU ±¢ïã çÚÁGÜïGU ãGH¢H
ÜU}¢¢»æ ¥¢ñÚ §S¢ ÜU}¢¢» ãé±ï çÚÁGÜGïU ãGH¢H S¢ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜïU Ú¢S¼ï
}¢ï´ ¶GÓ¢ü ÜUÚï´ ¥¢ñÚ »ïS¢ï ¶GGÓ¢ü ÜUÚï´ Á¢ñS¢ï ¥ËH¢ã ¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU ãGÏ¢èÏ¢
6 Ýï ¶GÓ¢ü ÜUÚÝï ÜUè ¼¢’Hè}¢ Îè ãñ J
Á¢GÜU¢¼ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜU¢ çÎ²¢ ãé±¢ »ÜU Ï¢ïã¼ÚèÝ çÝÁ¢G¢}¢
ãñ, ²ïã ¶GñÚ¢¼ |¢è Ýãè´ ãñ ¥¢ñÚ ²ïã ÅïvS¢ |¢è Ýãè´ ãñ }¢x¢Ú ãÚ ©S¢
}¢éS¢H}¢¢Ý ÜïU çH²ï à¢Ú§üG ÈGUÁ¢üG ãñ çÁ¢S¢ ÜU¢ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï §¼Ýè
Î¢ñH¼ Îè ãñ Á¢¢ï ©S¢ ÜUè Á¢GMÚ¼¢ï´ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ ã¢ï ¥¢ñÚ çÝS¢¢Ï¢ ÜU¢ï ÐãéæÓ¢¼è
ã¢ï çHã¢Á¢G¢ ÅïvS¢ ¥¢ñÚ Á¢GÜU¢¼ }¢ï´ ²ïã Ï¢ÇG¢ ±¢Á¢ïGãG ÈGUÜüGU ãñ çÜU }¢éS¢H}¢¢Ý
¥ÐÝè wG±¢çãà¢ S¢ï ¥¢ñÚ ¥ÐÝè }¢ÚÁ¢Gè S¢ï Á¢GÜU¢¼ ¥Î¢ ÜUÚ¼¢ ãñ ¥¢ñÚ §S¢
ÜU¢ çãGS¢¢Ï¢ Hx¢¢¼¢ ãñ, ¥ÐÝè }¢ÚÁ¢Gè S¢ï ãéGS¢êHï S¢±¢Ï¢ ÜïU çH²ï wG¢éÎ
}¢éS¢H}¢¢Ý ãè Á¢GÜU¢¼ ÜïU }¢é¥G¢}¢Hï ÜU¢ï Îï¶¼ï ãñ´, ©Ý ÐÚ ÜU¢ï§ü Á¢GÏ¢ÚÎS¼è
Ýãè´ ÜUè Á¢¢¼è Á¢Ï¢ çÜU ÅïvS¢ ÜU¢ }¢é¥G¢}¢H¢ §S¢ ÜïU Ï¢Ú ¥GvS¢ ãñ J
Á¢GÜU¢¼ }¢éS¢H}¢¢Ý ÐÚ çS¢ÈüGU ©S¢è ±vG¼ ÈGUÁ¢üG ã¢ï¼è ãñ Á¢Ï¢ ±¢ïã
S¢¢çãGÏ¢ï çÝS¢¢Ï¢ Ï¢Ý¼¢ ãñ ¥¢ñÚ ©S¢ çÝS¢¢Ï¢ ÐÚ S¢¢H x¢éÁ¢GÚ Á¢¢¼¢ ãñ, Á¢GÜU¢¼
ÜUè ¼zGS¢èHè }¢¢’Hê}¢¢¼ (}¢S¢HÝ çãGS¢¢Ï¢ Hx¢¢Ý¢ ±x¢GñÚ¢) Î¢LH §zG¼¢ S¢ï
}¢¢’Hê}¢ ÜUè Á¢¢»æ, Î¢LH §zG¼¢ ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ÜïU »ÇîïS¢, §ü }¢ïH ¥¢ñÚ ÈGU¢ïÝ
Ý}Ï¢Á¢üG ²ïã ãñ´ J
Î¢LH §zG¼¢ ¥ãHï S¢é‹Ý¼ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è) ÜïU Ð¼ï

Ý}Ï¢Ú Ý¢}¢ }¢ÜGU¢}¢ ¥±ÜGU¢¼ï ÜU¢Ú
à¢é}¢¢Ú ± ¼¢’¼GèH
Î¢LH §zG¼¢ Á¢¢}¢ï¥G }¢çSÁ¢Î ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý (Ï¢¢Ï¢Úè Ó¢¢ñÜU) 10 ¼¢ 4
¥ãHï S¢é‹Ý¼ x¢éM}¢‹ÎÚ Ï¢¢Ï¢éH }¢ÎèÝ¢ (ÜUÚ¢Ó¢è) ¼¢’¼GèH Á¢é}¢é¥G¼éH }¢éÏ¢¢ÚÜU
Î¢LH §zG¼¢ Á¢¢}¢ï¥G }¢çSÁ¢Î Ï¢é¶G¢Úè ÝÁGÎ Ð¢ïHèS¢ Ó¢¢ñÜUè 11 ¼¢ 5

¥ãHï S¢é‹Ý¼ ¶¢Ú¢ÎÚ Ï¢¢Ï¢éH }¢ÎèÝ¢ (ÜUÚ¢Ó¢è) ¼¢’¼GèH Á¢é}¢é¥G¼éH }¢éÏ¢¢ÚÜU
Á¢¢}¢ï¥G }¢çSÁ¢Î ÚÁ¢G¢» }¢éS¼GÈGU¢ çÏ¢H }¢éÜGU¢çÏ¢H

Î¢LH §zG¼¢ 12 ¼¢ 5
}¢¢ïÏ¢¢§H }¢¢ÜïüUÅ ÜU¢ïÚæx¢è Ý}Ï¢Ú ¼¢’¼GèH Á¢é}¢é¥G¼éH }¢éÏ¢¢ÚÜU
¥ãHï S¢é‹Ý¼
4 Ï¢¢Ï¢éH }¢ÎèÝ¢ (ÜUÚ¢Ó¢è)
Î¢LH §zG¼¢ ¥vGS¢¢ }¢çSÁ¢Î, ¥vÏ¢Ú Ú¢ïÇ, Úèx¢H, S¢ÎÚ, 11 ¼¢ 4

¥ãHï S¢é‹Ý¼ Ï¢¢Ï¢éH }¢ÎèÝ¢ (ÜUÚ¢Ó¢è) ¼¢’¼G è H Á¢é }¢é¥G¼éH }¢éÏ¢¢ÚÜU
Î¢LH §zG¼¢ ¥¢ÈGU‹Îè Å¢©Ý çÏ¢H }¢éÜGU¢çÏ¢H ÈñGUÁ¢G¢Ýï }¢ÎèÝ¢ 11 ¼¢ 4

¥ãHï S¢é‹Ý¼ Ï¢¢Ï¢éH §SH¢}¢ (ãñGÎÚ¢Ï¢¢Î) ¼¢’¼GèH Á¢é}¢é¥G¼éH }¢éÏ¢¢ÚÜU
Î¢LH §zG¼¢ Á¢¢}¢ï¥G }¢çSÁ¢Î Á¢ñGÝÏ¢, }¢éãG}}¢çÎÄ²¢ ÜU¢õH¢ïÝè, S¢¢ïS¢¢æ 10 ¼¢ 4

¥ãHï S¢é‹Ý¼ Ú¢ï Ç }¢ÎèÝ¢ Å¢©Ý S¢ÚÎ¢Ú¢Ï¢¢Î (Èñ G U S¢H¢Ï¢¢Î) ¼¢’¼G è H Á¢é }¢é¥G¼éH }¢éÏ¢¢ÚÜU
Î¢LH §zG¼¢ ÝÁGÎ }¢v¼Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢, x¢æÁ¢ Ï¢wGà¢ }¢¢ÜïüUÅ, 10 ¼¢ 4

¥ãHï S¢é‹Ý¼ Î¢¼¢ ÎÚÏ¢¢Ú }¢ÜüUÁG¢éH ¥¢ñçH²¢ (H¢ã¢ñÚ) ¼¢’¼GèH Á¢é}¢é¥G¼éH }¢éÏ¢¢ÚÜU
Î¢LH §zG¼¢ H¼GèÈGU ŒH¢Á¢G¢ (Á±ïHÚè }¢¢ÜïüUÅ) ÈGUSÅü zGH¢õÚ, 10 ¼¢ 4

¥ãHï S¢é‹Ý¼ ÈG
U èÚ¢ï
Á ¢G
Ð Ú
é Ú¢ï
Ç ¥ÀÚ¢ }¢Üü
U ÁG
¢ H
é ¥¢ñ
ç H²¢ (H¢ã¢ñ
Ú ) ¼¢’¼G è H Á¢é }¢é¥G¼éH }¢éÏ¢¢ÚÜU
Î¢LH §zG¼¢ ÝÁGÎ Á¢¢}¢ï¥G }¢çSÁ¢Î x¢G¢ñçS¢Ä²¢ ãG¢Á¢è ¥ãG}¢Î 10 ¼¢ 4

¥ãHï S¢é‹Ý¼ Á¢¢Ý Ï¢ï ´ Ü U Ú¢ï Ç S¢ÎÚ (Ú¢±HçÐ‹Çè) ¼¢’¼G è H Á¢é }¢é¥G¼éH }¢éÏ¢¢ÚÜU
Î¢LH §zG¼¢ ÝêÚè x¢ïÅ, ÝÁGÎ Ï¢¢Å¢ à¢êÁ¢G, x¢éHÁ¢G¢Úï ¼G²Ï¢¢ 10 ¼¢ 4

¥ãHï S¢é‹Ý¼ (S¢Úx¢¢ï{¢) ¼¢’¼GèH Á¢é}¢é¥G¼éH }¢éÏ¢¢ÚÜU
Î¢LH §zG¼¢ ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ÜïU ÈGU¢ïÝ Ý}Ï¢Ú ¥¢ñÚ }¢ïH »ÇîïS¢
ÈGU¢ïÝ S¢<±S¢ ÜïU 0300 0300 çÏ¢H wG¢éS¢êS¢ Ð¢çÜUS¼¢Ý

¥±ÜGU¢¼ï ÜU¢Ú 0220112 0220113 ¥¢ñÚ Îé‹²¢ |¢Ú ÜïU çH²ï
¼¢ 4pm
çÏ¢H wG¢éS¢êS¢ Ð¢çÜUS¼¢Ý
10am
0300 0300
(±vGÈGU¢ 1 ¼¢ 2)
Á¢é}¢é¥G¼éH }¢éÏ¢¢ÚÜU ¼¢’¼GèH
0220114 0220115 ¥¢ñÚ Îé‹²¢ |¢Ú ÜïU çH²ï
Ð¢çÜUS¼¢Ýè ¥±ÜGU¢¼ ÜïU çÏ¢H wG¢éS¢êS¢ Ï¢Ú¼G¢çÝÄ²¢

}¢é¼G¢çÏ¢ÜGU 2pm ¼¢ 7pm 0044 1213182692 ¥¢ñÚ Îé‹²¢ |¢Ú ÜïU çH²ï
(§GH¢±¢ Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥±ÜGU¢¼)
Ð¢çÜUS¼¢Ýè ¥±ÜGU¢¼ ÜïU
çÏ¢H wG¢éS¢êS¢ ¥}¢ïçÚÜU¢
}¢é¼G¢çÏ¢ÜGU 2pm ¼¢ 7pm 0015 859020092
¥¢ñÚ Îé‹²¢ |¢Ú ÜïU çH²ï
(§GH¢±¢ Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥±ÜGU¢¼)
Ð¢çÜUS¼¢Ýè ¥±ÜGU¢¼ ÜïU çÏ¢H wG¢éS¢êS¢ S¢¢©‰¢
}¢é¼G¢çÏ¢ÜGU 2pm ¼¢ 7pm 0027 318135691 ¥ÈíGUèÜGU¢ ¥¢ñÚ Îé‹²¢ |¢Ú
(§GH¢±¢ Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥±ÜGU¢¼) ÜïU çH²ï
Á¢GÜU¢¼ }¢éS¢H}¢¢Ý ÜU¢ï H¢HÓ¢ S¢ï Ð¢ÜU ÜUÚ Îï¼è ãñ ¥¢ñÚ wG¢éÎ
x¢GÁ¢Gèü S¢ï |¢è Á¢¢Ý ÀêÅ Á¢¢¼è ãñ ÝèÁ¢G }¢¢H¢ï Î¢ñH¼ ¥¢ñÚ Îé‹²¢ ÜUè }¢ãGÏÏ¢¼
|¢è ©S¢ ÜïU çÎH S¢ï çÝÜUH Á¢¢¼è ãñ, ¥ËH¢ã ¼Ï¢¢ÚÜU ± ¼¥G¢H¢
ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ }¢ï´ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ :
¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : ¥¢ñÚ çÁ¢‹ã¢ï´
Ýï ÐãHï S¢ï §S¢ à¢ãÚ ¥¢ñÚ §ü}¢¢Ý }¢ï´
Í¢Ú Ï¢Ý¢ çH²¢ Î¢ïS¼ Ú¶¼ï ãñ´ ©‹ãï´ Á¢¢ï
§Ý ÜUè ¼GÚÈGU çãÁ¢Ú¼ ÜUÚ ÜïU x¢» ¥¢ñÚ
¥ÐÝï çÎH¢ï´ }¢ï´ ÜU¢ï§ü ãG¢Á¢¼ Ýãèæ Ð¢¼ï

©S¢ Ó¢èÁ¢G ÜUè Á¢¢ï çÎ²ï x¢» ¥¢ñÚ ¥ÐÝè
Á¢¢Ý¢ï´ ÐÚ ©Ý ÜU¢ï ¼ÚÁ¢èãG Îï¼ï ãñ´ ¥x¢Ó¢ïü
©‹ãïæ à¢ÎèÎ }¢¢ïãG¼¢Á¢è ã¢ï ¥¢ñÚ Á¢¢ï ¥ÐÝï
ÝzGS¢ ÜïU H¢HÓ¢ S¢ï Ï¢Ó¢¢²¢ x¢²¢ ¼¢ï
±¢ïãè ÜU¢}¢²¢Ï¢ ãñ´ J
Á¢GÜU¢¼ »ÜU »ïS¢¢ çÝÁ¢G¢}¢ ãñ çÁ¢S¢ ÜïU Á¢GÚè»G S¢ï }¢S¢¢ÜUèÝ ±
ÈéUGÜGUÚ¢ ¥¢ñÚ x¢GÚèÏ¢ ± Ý¢Î¢Ú ÜUè Á¢GMÚ¼¢ï´ ÜU¢ï Ï¢ÇGï ¥ãGS¢Ý ¥‹Î¢Á¢G S¢ï ÐêÚ¢
çÜU²¢ Á¢¢ S¢ÜU¼¢ ãñ ¥¢ñÚ Ó¢‹Î }¢¢HÎ¢Ú H¢ïx¢¢ï´ ÐÚ §S¢ ÜU¢ çÁ¢G²¢Î¢ ÎÏ¢¢±
|¢è Ýãè´ ÐÇG¼¢ çÁ¢S¢ ÜUè ±Áã S¢ï ©Ý ÜïU çH²ï ÜU¢ï§ü }¢éçàÜUH ÐñÎ¢ Ýãè´
ã¢ï¼è v²êæçÜU Á¢GÜU¢¼ }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜUè Ï¢ãé¼ Ï¢ÇGè ¼¢’Î¢Î Îï Úãè ã¢ï¼è ãñ,
¥x¢Ú Á¢GÜU¢¼ ÜïU çÝÁ¢G¢}¢ ÐÚ ÐêÚ¢ ÐêÚ¢ ¥G}¢H çÜU²¢ Á¢¢» ¼¢ï Îé‹²¢ |¢Ú ÜïU
x¢GÚèÏ¢, ÈGUÜGUèÚ ¥¢ñÚ ç}¢SÜUèÝ }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜUè Á¢GMÚ¼ï´ Ï¢¢ ¥¢S¢¢Ýè ÐêÚè ã¢ï
S¢ÜU¼èæ ãñ´ J
{4}.....Ú¢ïÁ¢G¢
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÐÚ Ú¢ïÁ¢Gï ÈGUÁ¢üG ÜUÚ çÎ²ï ãñ´
Á¢ñS¢¢ çÜU ©S¢ Ýï S¢¢çÏ¢ÜGU¢ ©}}¢¼¢ï´ ÐÚ ÈGUÁ¢üG çÜU²ï,
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜéUGÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU }¢ï´ ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ :
¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : »ï §ü}¢¢Ý
±¢H¢ï ¼é}¢ ÐÚ Ú¢ïÁ¢Gï ÈGUÁ¢üG çÜU²ï x¢» Á¢ñS¢ï
¥x¢H¢ï´ ÐÚ ÈGUÁ¢üG ãé±ï ‰¢ï çÜU ÜUãè´ ¼é}ãï´
ÐÚãïÁ¢Gx¢¢Úè ç}¢Hï J
§SH¢}¢ }¢ï´ Ú¢ïÁ¢G¢ Ú¶Ýï ÜU¢ }¢¼GHÏ¢ ²ïã ãñ çÜU §‹S¢¢Ý Ú¢ïÁ¢Gï ÜïU
¥±ÜGU¢¼ }¢ï´ Ý ¶¢», Ý çÐ²ï ¥¢ñÚ Ý çÁ¢}¢¢¥G ÜUÚï ¥¢ñÚ Ï¢¢ÜGUè }¢}¢Ýê¥G
Ó¢èÁ¢G¢ḯ S¢ï |¢è ¥ÐÝï ¥¢Ð ÜU¢ï Ï¢Ó¢¢», }¢S¢HÝ çS¢x¢ÚïÅ, Ð¢Ý x¢éÅÜU¢ ±x¢GñÚ¢ J
Ú¢ïÁ¢Gï çS¢ÈüGU çÎÝ ÜïU ±vG¼ Ú¶ï Á¢¢¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ çS¢ÈüGU Ú}¢Á¢G¢ÝéH }¢éÏ¢¢ÚÜU ÜïU
}¢ãèÝï }¢ï´ §Ý ÜU¢ Ú¶Ý¢ ÈGUÁ¢üG ãñ ¥¢ñÚ Á¢Ï¢ ÜU¢ï§ü ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜUè
çÚÁ¢G¢ ÜïU çH²ï ¥¢ñÚ ©S¢ ÜU¢ ãéGv}¢ }¢¢Ý¼ï ãé±ï Ú¢ïÁ¢G¢ Ú¶¼¢ ãñ ¼¢ï ©S¢ ¥ãHï
§ü}¢¢Ý ÜU¢ï S¢Ï¢í Á¢ñS¢è Î¢ñH¼ ÝS¢èÏ¢ ã¢ï¼è ãñ ¥¢ñÚ ¥ÐÝï ÝzGS¢ ÐÚ ÜU‹Åî¢ïH
|¢è ãG¢çS¢H ã¢ï¼¢ ãñ ¥¢ñÚ çÈUÚ §S¢ ÜïU S¢¢‰¢ S¢¢‰¢ }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï Ú¢ïÁ¢G¢ ²ïã
|¢è ²¢Î çÎH¢¼¢ ãñ çÜU ¼é}ã¢Úï ¥¢ñÚ |¢è }¢éS¢H}¢¢Ý |¢¢§ü §S¢ Îé‹²¢ }¢ï´ ãñ´ Á¢¢ï
|¢êÜïU Œ²¢S¢ï ãñ´ çÁ¢Ý ÜU¢ï ¶¢Ý¢ Ó¢¢çã²ï ¥¢ñÚ çÁ¢Ý ÜU¢ï ÐèÝï ÜïU çH²ï S¢¢ÈGU
Ð¢Ýè ÜUè Á¢GMÚ¼ ãñ, §S¢ ¼GÚãG }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU ¥‹ÎÚ Îèx¢Ú }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU
S¢¢‰¢ ¶GñÚ wG±¢ãè ÜU¢ Á¢ÁGÏ¢¢ ÐñÎ¢ ã¢ï¼¢ ãñ J
Ú}¢Á¢G¢ÝéH }¢éÏ¢¢ÚÜU ÜïU }¢ãèÝï }¢ï´ ¥ÓÀï ¥wGH¢ÜGU ¥¢ñÚ ÝïçÜU²¢ï´
ÜUè ¼GÚÈGU LÁ¢ãG¢Ý |¢è Ï¢ÉG Á¢¢¼¢ ãñ, Ï¢èS¢ Úv¥G¼ ¼Ú¢±èãG |¢è }¢éS¢H}¢¢Ý
ÐÉG¼ï ãñ´, Ú¢ïÁ¢G¢ çÁ¢G‹Îx¢è ÜïU S¢é¶ S¢ï }¢éæã }¢¢ïÇGÝï ÜU¢ Ý¢}¢ Ýãè´ ãñ Ï¢çËÜU §S¢
ÜïU Á¢GÚè»G S¢ï }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï }¢Á¢GèÎ ÜéUGÃ±¼ ± ¼±¢Ý¢§ü ç}¢H¼è ãñ ¥¢ñÚ
Ú¢ïÁ¢G¢ Ú¶Ýï ÜUè ±Áã S¢ï Ï¢ãé¼ S¢è ¥ÓÀè ¥ÓÀè çS¢ÈGU¢¼ ÜUè ¼ÚçÏ¢Ä²¼
|¢è ç}¢H Á¢¢¼è ãñ ÝèÁ¢G Ú¢ïÁ¢G }¢Ú¢ü ÜïU ÜU¢}¢ |¢è ¥¢S¢¢Ý ã¢ï Á¢¢¼ï ãñ´ J
{5}......ãGÁ¢
ãGÁ¢ ãÚ S¢¢H }¢vÜU¼éH }¢éÜUÚü}¢¢ }¢ï´ ¥Î¢ çÜU²¢ Á¢¢¼¢ ãñ J çÁ¢Ý
}¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ }¢ï´ à¢Ú§üG à¢Ú¢§¼G ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU ãGÁ¢ ÐÚ Á¢¢Ýï ÜUè ÜGU¢çÏ¢çË¢Ä²¼
ãñ çS¢ÈüGU ©‹ãèæ ÐÚ çÁ¢G‹Îx¢è }¢ï´ »ÜU Ï¢¢Ú ãGÁ¢ ÈGUÁ¢üG ãñ,
¥ËH¢ã ÚÏÏ¢éH ¥G¢H}¢èÝ ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ }¢ï´ ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ :
¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : §S¢ }¢ï´ ¶éHè

çÝà¢¢çÝ²¢æ ãñ´ §Ï¢í¢ãè}¢ ÜïU ¶ÇGï ã¢ïÝï
ÜUè Á¢x¢ã ¥¢ñÚ Á¢¢ï §S¢ }¢ï´ ¥¢» ¥}¢¢Ý
}¢ï´ ã¢ï ¥¢ñÚ ¥ËH¢ã ÜïU çH²ï H¢ïx¢¢ï´
ÐÚ §S¢ Í¢Ú ÜU¢ ãGÁ¢ ÜUÚÝ¢ ãñ Á¢¢ï ©S¢
¼ÜU Ó¢H S¢ÜïU ¥¢ñÚ Á¢¢ï }¢éç‹ÜUÚ ã¢ï ¼¢ï
¥ËH¢ã S¢¢Úï Á¢ã¢Ý S¢ï Ï¢ï ÐÚ±¢ã ãñ J
Îé‹²¢ |¢Ú S¢ï H¢¶¢ï´ }¢éS¢H}¢¢Ý ãÚ S¢¢H }¢vÜïU à¢ÚèÈGU }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ
ã¢ï¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ ãGÁ¢ ¥Î¢ ÜUÚ¼ï ãñ´, ãGÁ¢ Îé‹²¢ ÜïU }¢éwG¼çHÈGU ¥GH¢ÜGU¢ï´ }¢ï´ ÚãÝï
±¢Hï }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï ²ïã }¢¢ñÜGU¥G ¥G¼G¢ ÜUÚ¼¢ ãñ çÜU ±¢ïã »ÜU Á¢x¢ã ÐÚ
Á¢}¥G ã¢ï ÜUÚ ¥ÐÝï ãG¢H¢¼ ÜU¢ »ÜU ÎêS¢Úï S¢ï ¼Ï¢¢ÎH¢ ÜUÚï´ ¥¢ñÚ ¥ËH¢ã
¼¥G¢H¢ ÜïU }¢ïã}¢¢Ý Ï¢Ý ÜUÚ ¥ÐÝè §SH¢}¢è ÜéUGÃ±¼ ÜU¢ §Á¢Gã¢Ú ÜUÚï´, ãGÁ¢
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÐÚ §ü}¢¢Ý ¥¢ñÚ ©S¢ ÜUè ÜU¢ç}¢H §¼G¢¥G¼ ÜU¢ Á¢GÏ¢ÚÎS¼
§Á¢Gã¢Ú ãñ ¥¢ñÚ }¢Ý¢çS¢ÜïU ãGÁ¢ Á¢¢ï ¥Î¢ çÜU²ï Á¢¢¼ï ãñ´ ²ïã ¥ËH¢ã
¼¥G¢H¢ ÜUè x¢GñÚ }¢à¢M¼G §¼G¢¥G¼ ÜUè çÝà¢¢Ýè ãñ, ãG¢Á¢è §S¢ ÜïU §GH¢±¢
ÜéUÀ Ýãè´ Ó¢¢ã Úã¢ ã¢ï¼¢ çÜU ©S¢ ÜUè ²ïã }¢ïãGÝ¼ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢
ÜGUÏ¢êH ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ ©S¢ ÜïU S¢¢Úï x¢éÝ¢ã }¢é¥G¢ÈGU ÜUÚ Îï, ±¢ïã à¢wGS¢ Á¢¢ï ãGÁ¢
ÜUÚ ÜïU ±¢ÐS¢ H¢ñÅ¼¢ ãñ ±¢ïã »ÜU Ý§ü à¢çwGS¢Ä²¼ çH²ï ãé±ï ±¢ÐS¢ ¥¢¼¢
ãñ, ©S¢ ÜUè MãG Ð¢ÜU ã¢ï Ó¢éÜUè ã¢ï¼è ãñ ¥¢ñÚ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜïU ÈGUÁGH
ÜUè Ï¢¢çÚà¢ }¢ï´ ±¢ïã Ýã¢ ÜUÚ ¥ÐÝï x¢éÝ¢ã¢ï´ ÜïU }¢ñH ÜéUÓ¢ïH ©¼¢Ú ÜUÚ ±¢ÐS¢
¥¢¼¢ ãñ J
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ }¢éãG}}¢Î 6

ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î 6 Ýï »’H¢Ýï ÝÏ¢éÃ±¼ ÈGUÚ}¢¢²¢
¥¢ñÚ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï »ÜU wG¢éÎ¢ ÜUè §GÏ¢¢Î¼ ÜUè ¼GÚÈGU Ï¢éH¢²¢, Ï¢ãé¼ S¢¢Úï
ÜGUÏ¢¢§H Ýï ¥¢Ð 6 ÜUè S¢wG¼ }¢é¶G¢HÈGU¼ ÜUè HïçÜUÝ
Ï¢¢’Á¢G ¥ÈGUÚ¢Î Ýï ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î 6 ÜUè Î¢’±¼ï ¼¢ñãGèÎ
ÜU¢ï ÜGUÏ¢êH ÜUÚ çH²¢, ²ïã H¢ïx¢ §ü}¢¢Ý H¢» ¥¢ñÚ §Ý ãè ÜU¢ï S¢ãG¢Ï¢»
çÜUÚ¢}¢ G ÜïU Ý¢}¢ S¢ï ²¢Î çÜU²¢ Á¢¢¼¢ ãñ, ²ïã ãéGÁG¢êÚ
6 ÜU¢ï S¢¢çÎÜGU¢ï ¥}¢èÝ ÜUè ãñGçS¢Ä²¼ S¢ï Á¢¢Ý¼ï ‰¢ï, ãGÁ¢GÚ¼
}¢éãG}}¢Î 6 Á¢¢ï çÜU Ó¢¢HèS¢ S¢¢H ÜïU Ï¢¢ ±ÜGU¢Ú ¥¢ñÚ Ï¢¢
§GÁGÁ¢G¼ §‹S¢¢Ý ‰¢ï ©‹ã¢ï´ Ýï Î¢’±¢ çÜU²¢ çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï S¢Ï¢
§‹S¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï }¢Îü ã¢ï´ ²¢ ¥G¢ñÚ¼ï´ xG¢éH¢}¢ ã¢ï´ ²¢ ¥¢ÜGU¢ ©Ý S¢Ï¢ ÜUè à¢¢Ý ÜïU
}¢é¼G¢çÏ¢ÜGU ãéGÜGUêÜGU ¥G¼G¢ çÜU²ï ãñ´, ¥ËH¢ã 1 ÜïU ÝÁ¢GÎèÜU S¢Ï¢ S¢ï
çÁ¢G²¢Î¢ §GÁGÁ¢G¼ ±¢H¢ ±¢ïã ãñ Á¢¢ï ¥ËH¢ã 1 S¢ï S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢
ÇÚ¼¢ ãñ J
ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î 6 ÜU¢ Ðñx¢G¢}¢ »ïS¢¢ }¢Á¢GÏ¢ê¼G ¥¢ñÚ
çÎH¢ï´ ÜU¢ï Ï¢ÎH ÎïÝï ±¢H¢ ‰¢¢ çÜU ¥GÚÏ¢ ÜïU Á¢æx¢Á¢ê ÜGUÏ¢èHï ¥¢ñÚ ÜGUyH¢ï
x¢G¢Ú¼ ¥¢ñÚ Ï¢Î çÎ²¢Ý¼è }¢ï´ }¢àãêÚ ÜGUÏ¢èH¢ï´ ÜïU S¢ÚÎ¢Ú §S¢ Ðñx¢G¢}¢ ÜU¢ï
ÜGUÏ¢êH ÜUÚÝï Hx¢ï, ²ïã ±¢ïã Ðñx¢G¢}¢ ‰¢¢ çÜU çÁ¢S¢ ÜU¢ Ý¢}¢ “§SH¢}¢” ãñ
¥¢ñÚ HzGÁ¢Gï §SH¢}¢ ÜU¢ }¢¢’Ý¢ ãñ : “¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜUè Ï¢¢Úx¢¢ã }¢ï´
Û¢éÜU Á¢¢Ý¢ J”
S¢é±¢H ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î 6 ÜU¢ñÝ ãñ´ ?
Á¢±¢Ï¢ ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î 6 »ÜU à¢ÚèÈGU ¥¢ñÚ Ï¢¢ §GÁGÁ¢G¼
Í¢Ú¢Ýï ÜïU ÈGUÎü ãñ´, ±¢ïã ¥wGH¢ÜïGU ãGS¢Ý¢ ÜU¢ Ï¢ïã¼ÚèÝ Ý}¢êÝ¢ ãñ´,
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï §Ý ¥ËÈGU¢Á¢G }¢ï´ §Ý ÜUè ¼¢’ÚèÈGU ÈGUÚ}¢¢§ü :
¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : ¥¢ñÚ Ï¢ïà¢ÜU
¼é}ã¢Úè wG¢ê Ï¢ê Ï¢ÇGè à¢¢Ý ÜUè ãñ J
¥¢Ð 6 ÜïU Îéà}¢Ý¢ḯ Ýï |¢è ¥¢Ð 6
ÜïU ¥wGH¢ÜïGU ãGS¢Ý¢ ÜUè ¼SÎèÜGU ÜUè, ¥Ï¢ê Á¢ãH Á¢¢ï çÜU §SH¢}¢ ÜU¢ S¢wG¼
¼ÚèÝ Îéà}¢Ý ‰¢¢ ©S¢ Ýï »ÜU çÎÝ ÜUã¢ : »ï }¢éãG}}¢Î 6 }¢ñ´
²ïã Ýãè´ ÜUã¼¢ çÜU ¥¢Ð Û¢êÅï ãñ´, }¢ñ´ çS¢ÈüGU §S¢ ÜU¢ §‹ÜU¢Ú ÜUÚ¼¢ ãêæ, Á¢¢ï
¥¢Ð H¢» ãñ´ ¥¢ñÚ çÁ¢S¢ ÜUè ¼GÚÈGU H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï Î¢’±¼ Îï¼ï ãñ´ J(1)
¥¢Ð 6 ÜïU S¢ãG¢Ï¢¢ G Ýï
¥¢Ð 6 ÜïU ¥wGH¢ÜïGU ãGS¢Ý¢ ÜU¢ï §Ý ¥ËÈGU¢Á¢G }¢ï´ Ï¢²¢Ý
çÜU²¢ : “¥¢Ð 6 ÜU¢ Ú±Ä²¢ S¢wG¼ Ýãè´ ‰¢¢, ¥¢ÐU Ýï
ÜU|¢è }¢Á¢}¢¥G }¢ï´ ªæÓ¢è ¥¢±¢Á¢G S¢ï Ï¢¢¼ Ýãè´ ÜUè ¥¢ñÚ ÜU|¢è ÈGU¢ïãGà¢
ÜUH¢}¢è Ýãè´ ÜUè, ¥¢Ð 6 Ýï ÜU|¢è Ï¢éÚ¢§ü ÜU¢ Ï¢ÎH¢ Ï¢éÚ¢§ü
S¢ï Ý çH²¢ Ï¢çËÜU ¥¢Ð 6 ã}¢ïà¢¢ }¢é¥G¢ÈGU ÈGUÚ}¢¢Ýï ±¢Hï
‰¢ï, ¥¢Ð 6 ÜU¢ï ¼vHèÈGU Îè ¼¢ï ¥¢Ð 6
Ýï ÜU|¢è xG¢éSS¢¢ Ýãè´ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ Ý ÜU|¢è §S¢ ÜU¢ Ï¢ÎH¢ çH²¢, ¥¢Ð
6 çS¢ÈüGU ©S¢è ±vG¼ Ý¢Ú¢Á¢G ã¢ï¼ï Á¢Ï¢ H¢ïx¢ ¥ËH¢ã
1 ÜUè ãGéÎêÎ ÜU¢ï ¼¢ïÇG¼ï J(2)
ãéGÁG¢êÚ 6 ã}¢ïà¢¢ ¥¢S¢¢Ý Ï¢¢¼ ÜU¢ï ¥ÐÝè ©}}¢¼
ÜïU çH²ï §çwG¼²¢Ú ÈGUÚ}¢¢¼ï HïçÜUÝ ¥x¢Ú ±¢ïã x¢éÝ¢ã ÜUè Ï¢¢¼ ã¢ï¼è ¼¢ï
¥¢Ð ©S¢ S¢ï S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ ÎêÚ ã¢ï¼ï J(1)
Á¢Ï¢ ¥¢Ð 6 ¥ÐÝï Í¢Ú ¼à¢ÚèÈGU H¢¼ï ¼¢ï ¥G¢}¢
à¢wGS¢ ÜUè ¼GÚãG ã¢ï¼ï ²¢’Ýè ¥ÐÝï ÜUÐÇGï wG¢éÎ {¢ï Hï¼ï, Ï¢ÜUÚè Î¢ïã Hï¼ï
¥¢ñÚ ¥ÐÝï Îèx¢Ú ÜU¢}¢ wG¢éÎ ÜUÚ Hï¼ï J(2)
À¢ïÅè ©G}¢í ãè S¢ï ¥¢Ð 6 ÜU¢ï çÈGURU ÜUÚÝï ±¢Hï
§‹S¢¢Ý ÜUè ãñ G ç S¢Ä²¼ S¢ï Îï ¶ ¢ x¢²¢, ¥G Ú Ï¢ Üï U H¢ï x ¢¢ï ´ Ýï ¥¢Ð
6 ÜU¢ï “¥SS¢¢çÎÜGU” ¥¢ñÚ “¥H ¥}¢èÝ” ÜU¢ ç¶G¼G¢Ï¢
çÎ²¢ çÁ¢S¢ ÜU¢ }¢¢’Ý¢ “S¢ÓÓ¢¢” ¥¢ñÚ “¥}¢¢Ý¼Î¢Ú” ãñ, ãÚ ±¢ïã ÜU¢}¢
Á¢¢ï ¥¢Ð 6 Ýï çÜU²¢, ãÚ ±¢ï ã HzG Á ¢G Á¢¢ï ¥¢Ð
6 Üï U }¢é æ ã S¢ï çÝÜUH¢, ãÚ ±¢ï ã çÈG U RU Á¢¢ï ¥¢Ð
6 ÜïU Á¢ïGãìÝ }¢ï´ ¥¢§ü, ¥¢Ð 6 ©Ý S¢Ï¢ }¢ï´
ã}¢ïà¢¢ S¢ÓÓ¢ï ‰¢ï, ¥ãHï ¥GÚÏ¢ Ýï Îï¶¢ çÜU §Ý ÜU¢ ãÚ ¥G}¢H Ï¢¢ }¢vGS¢Î
ã¢ï¼¢ ãñ, Á¢Ï¢ ÜéUÀ ÜUãÝï ÜU¢ }¢¢ñÜGU¥G Ý ã¢ï¼¢ ¼¢ï ¥¢Ð 6
¶G¢}¢¢ïà¢ Úã¼ï HïçÜUÝ Á¢Ï¢ Ï¢¢ïH¼ï ¼¢ï }¢éçwGHS¢¢Ý¢, çãGv}¢¼ |¢Úè ¥¢ñÚ ÎH¢§H
± Ï¢Ú¢ãèÝ S¢ï ÐéÚ x¢éz¼G x¢ê ÈGUÚ}¢¢¼ï, ã}¢ïà¢¢ çÜUS¢è }¢S¥Hï ÐÚ Ú¢ïà¢Ýè Ç¢H¼ï
¥¢ñÚ ²ïãè ±¢ïã Ï¢¢ïHÝ¢ ãñ çÁ¢S¢ Ï¢¢ïHÝï ÜUè ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜïU ÝÁ¢GÎèÜU
ÜGUÎí ãñ, H¢ïx¢¢ḯ Ýï ¥¢Ð 6 ÜU¢ï Ï¢ÇG¢ }¢Á¢GÏ¢ê¼,G |¢¢§ü Ó¢¢Úx¢è S¢ï
|¢ÚÐêÚ ¥¢ñÚ }¢éçwGHS¢ §‹S¢¢Ý Ð¢²¢, ¥¢Ð 6 S¢‹Á¢èÎ¢ ¥¢ñÚ
}¢éçwGHS¢ çÜUÚÎ¢Ú ±¢Hï ã¢ïÝï ÜïU S¢¢‰¢ S¢¢‰¢ »ïS¢¢ ç}¢Á¢G¢Á¢ Ú¶¼ï ‰¢ï çÜU ÎêS¢Úï
H¢ïx¢ ¥¢Ð 6 ÜUè S¢¢ïãGÏ¢¼ }¢ï´ ¥}Ý, çãGÈGU¢Á¢G¼, ¥¢Ú¢}¢,
wG¢éà¢è ¥¢ñÚ S¢é¶ }¢ãGS¢êS¢ ÜUÚ¼ï, ¥¢Ð 6 ÜïU Ó¢ïãÚ» }¢éÏ¢¢ÚÜU¢
ÐÚ ã}¢ïà¢¢ Ú¢ïà¢Ýè çÏ¢¶ñÚ¼è ãé§ü wG¢êÏ¢ S¢êÚ¼ ¼ÚèÝ }¢éSÜéUÚ¢ãÅ ã¢ï¼è J
ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î 6 Ï¢ãé¼ wG¢êÏ¢ S¢êÚ¼ §‹S¢¢Ý ‰¢ï
Á¢ñS¢¢ çÜU S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ G Ýï ¥¢Ð 6
ÜïU ãéGSÝ ÜU¢ï ²êæ Ï¢²¢Ý çÜU²¢ : ¥¢Ð 6 ÜU¢ ÜGUÎ }¢éÏ¢¢ÚÜU
©G}¢ê}¢è ÜGUÎ S¢ï ‰¢¢ïÇG¢ çÁ¢G²¢Î¢ ‰¢¢, ¼¥GÁÁ¢éÏ¢ ÜUè Ï¢¢¼ ²ïã ãñ çÜU }¢Á¢}¢¥G
}¢ï´ ¥¢Ð 6 ©Ý S¢ï |¢è ÎÚ¢Á¢G ÜGUÎ ÝÁ¢GÚ ¥¢¼ï Á¢¢ï ÎÚ
ãGÜGUèÜGU¼ ¥¢Ð 6 S¢ï H}Ï¢¢ ÜG U Î Ú¶¼ï ‰¢ï , ¥¢Ð
6 ÜUè çÁ¢ËÎ }¢éÏ¢¢ÚÜU ÜU¢ Úæx¢ x¢¢ïÚ¢ ¥¢ñÚ S¢é¶Gèü }¢¢§H ‰¢¢
HïçÜUÝ Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢ S¢ÈïGUÎ |¢è Ýãè´ ‰¢¢, ¥¢Ð 6 ÜïU
Ï¢¢H }¢éÏ¢¢ÚÜU çS¢²¢ã ¥¢ñÚ ¶G}¢èÎ¢ ‰¢ï (§¼Ýï Í¢éæx¢Ú²¢Hï Ý ‰¢ï çÁ¢S¢ S¢ï
Î¢§Úï ÜUè S¢êÚ¼ Ï¢Ý¼è ÝÁ¢GÚ ¥¢¼è ã¢ï), ÜU¢Ý ÜUè H¢ñ ¥¢ñÚ ÜU‹{¢ï´ ÜïU
ÎÚç}¢²¢Ý Ï¢¢H }¢éÏ¢¢ÚÜU Úã¼ï, ¥¢Ð 6 S¢Ú ÜïU Ï¢èÓ¢ S¢ï
}¢¢æx¢ çÝÜU¢H¼ï, ¥¢Ð 6 ÜU¢ Á¢G¢çãÚè çÁ¢S}¢ }¢éÏ¢¢ÚÜU »ÜU
¼G¢ÜGU¼±Ú }¢Á¢GÏ¢ê¼G }¢Îü ÜUè ¼GÚãG ÝÁ¢GÚ ¥¢¼¢ ‰¢¢, ¥¢Ð 6
ÜïU ÜU‹{ï }¢éÏ¢¢ÚÜU Ó¢¢ñÇGï ‰¢ï ¥¢ñÚ §Ý ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý ÐèÆ ÜUè ¼GÚÈGU }¢¢ïãÚï
ÝÏ¢é Ã ±¼ ‰¢è, ¥¢Ð 6 ÜU¢ Ðï Å }¢é Ï ¢¢ÚÜU ¥¢Ð
6 Üï U S¢èÝï S¢ï ÜU|¢è ¥¢x¢ï Ýãè´ ¥¢²¢, ¥¢Ð
6 ÜU¢ Ó¢ïãÚ» }¢éÏ¢¢ÚÜU¢ »ïS¢ï Ú¢ïà¢Ý Úã¼¢ x¢¢ï²¢ çÜU S¢êÚÁ¢
¥¢Ð ÜïU Ó¢ïãÚï S¢ï Ó¢}¢ÜU¼ï ãé±ï x¢éÁ¢GÚ Úã¢ ãñ, Á¢Ï¢ H¢ïx¢ ¥¢Ð
6 ÜUè Ï¢¢Úx¢¢ã }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ã¢ï¼ï ¼¢ï ¥¢Ð 6
ÜïU ãéGSÝ¢ï Á¢}¢¢H ÜU¢ ©Ý ÐÚ Ú¢ï’Ï¢ ÐÇG Á¢¢¼¢, Á¢Ï¢ ÐãHè Ï¢¢Ú Îï¶¼ï ¼¢ï
²ïã ÜUãÝï ÐÚ }¢Á¢Ï¢êÚ ã¢ï Á¢¢¼ï çÜU ²ïã Ó¢ïãÚ¢ çÜUS¢è Û¢êÅï ÜU¢ Ýãè´ ãñ J
ÎèÝï §SH¢}¢ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ 27 S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢

S¢é±¢H ¥ËH¢ã 1 ÜU¢ñÝ ãñ ? v²¢ }¢éS¢H}¢¢Ý }¢éwG¼çHÈGU wG¢éÎ¢
(God) ÜUè §GÏ¢¢Î¼ ÜUÚ¼ï ãñ´ ?
Á¢±¢Ï¢ ÜéUÀ H¢ïx¢ ²ïã S¢}¢Û¢¼ï ãñ´ çÜU }¢éS¢H}¢¢Ý »ÜU »ïS¢ï wG¢éÎ¢ ÜUè
§GÏ¢¢Î¼ ÜUÚ¼ï ãñ´ Á¢¢ï çÜU ©S¢ wG¢éÎ¢ S¢ï }¢éwG¼çHÈGU ãñ çÁ¢S¢ ÜUè §GÏ¢¢Î¼
§üGS¢¢§Ä²¼ ²¢ ²ãêçÎÄ²¼ }¢ï´ ÜUè Á¢¢¼è ãñ, ²ïã x¢GH¼G ÈGUã}¢è à¢¢²Î §S¢
±Áã S¢ï ÐñÎ¢ ã¢ï¼è ãñ çÜU }¢éS¢H}¢¢Ý wG¢éÎ¢ ÜU¢ï ¥ËH¢ã ÜUã¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ
¥ËH¢ã ¥GÚÏ¢è Á¢GÏ¢¢Ý }¢ï´ ©S¢ Á¢G¢¼ ÜU¢ Ý¢}¢ ãñ çÁ¢S¢ ÜïU Ð¢S¢ S¢Ï¢ ¼G¢ÜGU¼ï´
ãñ´, çS¢ÈüGU ±¢ïãè §GÏ¢¢Î¼ ÜU¢ }¢éS¼çãGÜGU ãñ, ©S¢ Ýï S¢¢Úï Á¢ã¢Ý¢ïæ ÜU¢ï ¥¢ñÚ
§‹S¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï ÐñÎ¢ çÜU²¢ J
§S¢ Ï¢¢¼ }¢ï´ ÜU¢ï§ü à¢ÜU Ý Úãï çÜU }¢éS¢H}¢¢Ý ©S¢è wG¢éÎ¢ ÜUè
§GÏ¢¢Î¼ ÜUÚ¼ï ãñ´ çÁ¢S¢ ÜUè §GÏ¢¢Î¼ ÝêãG j, §Ï¢í¢ãè}¢ j, }¢êS¢¢
j, Î¢±êÎ j ¥¢ñÚ §üGS¢¢ j Ýï ÜUè, Ï¢ãÚ ãG¢H §S¢ }¢ï´ |¢è
ÜU¢ï§ü à¢ÜU¢ï à¢éÏ¢¢ Ýãè´ çÜU ²ãêçÎ²¢ï´, §üGS¢¢§²¢ï´ ¥¢ñÚ }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ wG¢éÎ¢ ÜïU
Ï¢¢Úï }¢ï´ }¢éwG¼çHÈGU ÝÁ¢GçÚ²¢ ãñ, }¢S¢HÝ }¢éS¢H}¢¢Ý, §üGS¢¢§²¢ï´ ÜïU ¥GÜGUèÎ»
¼S¢çHÄ²¼ ¥¢ñÚ wG¢éÎ¢ ÜU¢ §‹S¢¢Ýè S¢êÚ¼ }¢ï´ ¥¢Ý¢, §S¢ ÜUè S¢wG¼ }¢é¶G¢HÈGU¼
ÜUÚ¼ï ãñ´, §S¢ ¥GÜGUèÎï ÜUè ±Áã S¢ï ²ãêÎè |¢è §üGS¢¢§²¢ï´ ÜïU S¢wG¼ }¢é¶G¢çHÈGU
ãñ´, §S¢è ¼GÚãG ²ãêçÎ²¢ï´ ÜU¢ ¥GÜGUèÎ¢ ãñ çÜU ©GÁ¢ñGÚ j ¥ËH¢ã 1
ÜïU Ï¢ïÅï ãñ´, }¢éS¢H}¢¢Ý §S¢ ¥GÜGUèÎï ÜU¢ |¢è ÚÎ ÜUÚ¼ï ãñ´ }¢x¢Ú §S¢ ÜU¢
}¢¼GHÏ¢ ²ïã ãÚçx¢Á¢G Ýãè´ çÜU ²ïã ¼èÝ¢ï´ ¥Î²¢Ý ¼èÝ }¢éwG¼çHÈGU wG¢éÎ¢¥¢ïæ
ÜUè ÐêÁ¢¢ ÜUÚ¼ï ãñ´ J
ã}¢ ÐãHï ãè §S¢ Ï¢¢¼ ÜUè ±Á¢G¢ãG¼ ÜUÚ Ó¢éÜïU ãñ´ çÜU S¢ÓÓ¢¢ wG¢éÎ¢
çS¢ÈüGU »ÜU ãè ãñ J ²ãêÎè, §üGS¢¢§ü ¥¢ñÚ }¢éS¢H}¢¢Ý S¢Ï¢ ÜU¢ ²ïã Î¢’±¢ ãñ çÜU
±¢ïã ÎèÝï §Ï¢í¢ãè}¢ ÐÚ ãñæ, HïçÜUÝ §SH¢}¢ Ýï §S¢ Ï¢¢¼ ÜUè wG¢êÏ¢ ±Á¢G¢ãG¼
ÜUÚ Îè ãñ çÜU Îèx¢Ú ¥Î²¢Ý ±¢H¢ï´ Ýï wG¢éÎ¢ ¼¥G¢H¢ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ S¢ãGèãG
¥GÜGU¢§Î ÜU¢ï çÏ¢x¢¢ÇG çÎ²¢ ãñ ¥¢ñÚ ÎèÝ ÜUè S¢ÓÓ¢è ¼¢’Hè}¢¢¼ ÜU¢ï ãÅ¢ ÜUÚ
§‹S¢¢Ý¢ï´ ÜïU Ï¢Ý¢» ãé±ï ÝÁ¢GçÚ²¢¼ ÜU¢ï ¥ÐÝ¢ çH²¢ ãñ J
¼}¢¢}¢ ¥Î²¢Ý S¢ï ¼¥GËHéÜGU Ú¶Ýï ±¢Hï ¥GÚÏ¢ wG¢éÎ¢ ÜU¢ï
“¥ËH¢ã” ãè ÜUã¼ï ãñ´, ç}¢S¢¢H ÜïU ¼G¢ñÚ ÐÚ ¥x¢Ú ¥¢Ð §‹Á¢èH ÜU¢
ÜU¢ï§ü ¥GÚÏ¢è ¼Á¢ü}¢¢ ©Æ¢ ÜUÚ ÐÉGï´ ¼¢ï ¥¢Ð ±ã¢æ ±ã¢æ HzGÁ¢G ¥ËH¢ã
Îï¶ï´x¢ï Á¢ã¢æ Á¢ã¢æ §æçxHà¢ ÜUè §‹Á¢èH }¢ï´ HzGÁ¢G God ã¢ïx¢¢, §S¢ S¢ï ²ïã
Ï¢¢¼ ±¢Á¢ïGãG ã¢ï x¢§ü çÜU ¥ËH¢ã çS¢ÈüGU }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ wG¢éÎ¢ Ýãè´ Ï¢çËÜU
¥ËH¢ã ©S¢è wG¢éÎ¢ ÜU¢ Ý¢}¢ ãñ çÁ¢S¢ ÜUè ¼}¢¢}¢ ¥Î²¢Ý }¢ï´ §GÏ¢¢Î¼ ÜUè
Á¢¢¼è ãñ, ²ïã Ï¢¢¼ ¼¢ï çÏ¢ËÜéUH »ïS¢ï ãè ãñ Á¢ñS¢ï çÜU ÜU¢ï§ü ÜUãï çÜU ÈíGïU‹Ó¢
(French) H¢ïx¢ }¢éwG¼çHÈGU wG¢éÎ¢ ÜUè ÐêÁ¢¢ ÜUÚ¼ï ãñ´ v²êæçÜU ©Ý ÜUè
Á¢GÏ¢¢Ý }¢æï wG¢éÎ¢ ÜïU çH²ï “Dieu” ÜU¢ HzGÁ¢G §çS¼’}¢¢H ã¢ï¼¢ ãñ ¥¢ñÚ
SÐïÝ ±¢Hï }¢éwG¼çHÈGU wG¢éÎ¢ ÜUè §GÏ¢¢Î¼ ÜUÚ¼ï ãñ´ v²êæçÜU ©Ý ÜUè Á¢GÏ¢¢Ý }¢ï´
wG¢éÎ¢ ¼¥G¢H¢ ÜïU çH²ï “Dios” ÜU¢ HzGÁ¢G §çS¼’}¢¢H ã¢ï¼¢ ãñ ¥¢ñÚ
§GÏ¢í¢Ýè ±¢Hï }¢éwG¼çHÈGU wG¢éÎ¢ ÜUè §GÏ¢¢Î¼ ÜUÚ¼ï ãñ´ v²êæçÜU ©Ý ÜUè Á¢GÏ¢¢Ý
}¢ï´ wG¢éÎ¢ ÜïU çH²ï “Ya hweh” ÜU¢ HzGÁ¢G §çS¼’}¢¢H ã¢ï¼¢ ãñ J
Ï¢ãÚ ãG¢H wG¢éÎ¢ ¼¥G¢H¢ ÜïU çH²ï HzGÁ¢G “¥ËH¢ã” ãè
S¢Ï¢ S¢ï }¢éÝ¢çS¢Ï¢ HzGÁ¢G ãñ v²êæçÜU HzGÁ¢G “¥ËH¢ã” ÜUè Ý ¼¢ï Á¢}¥G
ãñ ¥¢ñÚ Ý ãè §S¢ ÜUè ÜU¢ï§ü çÁ¢‹S¢ (}¢éÁ¢GvÜUÚ ± }¢é¥‹ÝS¢ ÜïU ãG±¢Hï S¢ï)
Á¢Ï¢ çÜU HzGÁ¢G God ÜUè Á¢}¥G |¢è ãñ ¥¢ñÚ çÁ¢‹S¢ |¢è }¢S¢HÝ Gods
¥¢ñÚ Goddess (}¢é¥‹ÝS¢ wG¢éÎ¢) J
ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢éÜGUgS¢ Á¢¢ï çÜU }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU çH²ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢
ÜU¢ ÜUH¢}¢ ãñ ¥GÚÏ¢è Á¢GÏ¢¢Ý }¢ï´ Ý¢çÁ¢GH ãé±¢, §S¢ çH²ï }¢éS¢H}¢¢Ý God
ÜïU çH²ï HzGÁ¢G “¥ËH¢ã” ÜU¢ §çS¼’}¢¢H ÜUÚ¼ï ãñ´ ¥x¢Ó¢ïü ±¢ïã Ï¢¢¼
çÜUS¢è ¥¢ñÚ Á¢GÏ¢¢Ý }¢ï´ ãè v²êæ Ý ÜUÚ Úãï ã¢ï´ }¢x¢Ú wG¢éÎ¢ ¼¥G¢H¢ ÜïU çH²ï
¥GÚÏ¢è ÜU¢ HzGÁ¢G ãè çÁ¢G²¢Î¢ ¼Ú §çS¼’}¢¢H ÜUÚ¼ï ãñ´ Á¢¢ï çÜU “¥ËH¢ã”
ãñ ¥¢ñÚ HzGÁ¢G ¥ËH¢ã ÜU¢ ¼Á¢ü}¢¢ §æçxHà¢ Á¢GÏ¢¢Ý }¢ï´ çS¢ÈüGU God ÜUè
Ï¢Á¢¢» ²êæ çÜU²¢ Á¢¢» :
“The One true God ²¢ The One and only God”
S¢é±¢H ÜéUGÚ¥¢Ý ÜU§ü Á¢x¢ã¢ï´ ÐÚ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜïU çH²ï HzGÁ¢G
“ã}¢” ÜU¢ §çS¼’}¢¢H ÜUÚ¼¢ ãñ, §S¢ ÜU¢ }¢¼GHÏ¢ ²ïã ãé±¢ çÜU }¢éS¢H}¢¢Ý
»ÜU S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ wG¢éÎ¢¥¢ïæ ÜU¢ï }¢¢Ý¼ï ãñ´ ?
Á¢±¢Ï¢ §SH¢}¢ }¢ï´ ¶G¢çHS¢ ¼¢ñãGèÎ ÜU¢ }¢¢ÝÝ¢ H¢çÁ¢G}¢ ãñ, §SH¢}¢ §S¢
Ï¢¢¼ ÜUè ¼¢’Hè}¢ Îï¼¢ ãñ çÜU ¥ËH¢ã çS¢ÈüGU »ÜU ãñ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜUè
¼vGS¢è}¢ }¢é}¢çÜUÝ Ýãè´ ãñ, ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢éÜGUgS¢ }¢ï´ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ÜU§ü
Á¢x¢ã¢ï´ ÐÚ ¥ÐÝè Á¢G¢¼ ÜïU çH²ï “ã}¢” ÜU¢ HzGÁ¢G §çS¼’}¢¢H çÜU²¢
HïçÜUÝ §S¢ ÜU¢ }¢¼GHÏ¢ ãÚçx¢Á¢G ²ïã Ýãè´ ãñ çÜU §SH¢}¢ }¢ï´ »ÜU S¢ï çÁ¢G²¢Î¢
wG¢éÎ¢¥¢ïæ ÜU¢ ¥GÜGUèÎ¢ Ð¢²¢ Á¢¢¼¢ ãñ, ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜU¢ ¥ÐÝï ¥¢Ð
ÜU¢ï ÜéUGÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU }¢ï´ “ã}¢” S¢ï ¼¢’Ï¢èÚ ÈGUÚ}¢¢Ý¢ “¼G¢ÜGU¼” ¥¢ñÚ
“Ï¢¢Îà¢¢ã¼” ÐÚ ÎH¢H¼ ÜUÚ¼¢ ãñ J
ÜéUÀ Á¢GÏ¢¢Ý¢ï´ }¢æï Î¢ï ¼GÚãG ÜUè Á¢}¥G ã¢ï¼è ãñ, »ÜU ÜU¢ ¼¥GËHéÜGU
Î¢ï ²¢ Î¢ï S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ ¥à¶G¢S¢, Ó¢èÁ¢G¢ï´ ²¢ Á¢x¢ã¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ ã¢ï¼¢ ãñ ¥¢ñÚ
ÎêS¢Úè Á¢}¥G ±¢ïã ã¢ï¼è ãñ Á¢¢ï çÜU ¥GÁ¢Gè}¢ LyÏ¢ï, ¼G¢ÜGU¼ ¥¢ñÚ §ÝçÈGUÚ¢çÎÄ²¼
ÐÚ ÎH¢H¼ ÜUÚ¼è ãñ }¢S¢HÝ ¶G¢çHS¢ ¥æx¢íïÁ¢Gè Á¢GÏ¢¢Ý }¢ï´ England ÜUè
}¢çHÜU¢ Á¢Ï¢ ¼ÜGUÚèÚ ÜUÚ¼è ãñ ¼¢ï ¥ÐÝï çH²ï We ²¢’Ýè “ã}¢” ÜU¢ HzGÁ¢G
§çS¼’}¢¢H ÜUÚ¼è ãñ J (§S¢ ÜU¢ï Majestic Plural ²¢ çÈUÚ Royal
Plural ²¢’Ýè à¢¢Ý¢ï à¢¢ñÜU¼ ²¢ Ï¢¢Îà¢¢ã¼ ±¢Hè Á¢}¥G ÜUã¼ï ãñ´ J)
S¢¢Úï ÜéUGÚ¥¢Ý }¢ïæ Á¢x¢ã Ï¢ Á¢x¢ã ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜUè ¼¢ñãGèÎ
ÐÚ ¼¢ÜUèÎï´ }¢¢ñÁ¢êÎ ãñ´, §S¢ ÜUè ±¢Á¢ïGãG ç}¢S¢¢H §S¢ À¢ïÅè S¢è S¢êÚ¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU¢
}¢ï´ Îï¶è Á¢¢ S¢ÜU¼è ãñ :
¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢H é §ü}¢¢Ý : ¼é}¢ ÈGUÚ}¢¢¥¢ï
±¢ï ã ¥ËH¢ã ãñ ±¢ï ã »ÜU ãñ
¥ËH¢ã Ï¢ï çÝ²¢Á¢G ãñ Ý ©S¢ ÜUè
ÜU¢ï§ü ¥¢ñH¢Î ¥¢ñÚ Ý ±¢ïã çÜUS¢è S¢ï
ÐñÎ¢ ãé±¢ ¥¢ñÚ Ý ©S¢ ÜïU Á¢¢ïÇG ÜU¢
ÜU¢ï§ü J
S¢é±¢H ÜéUGÚ¥¢Ý ÜUã¼¢ ãñ çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÚãG}¢ ÜUÚÝï ±¢H¢
ãñ ¥¢ñÚ ±¢ïã S¢wG¼ ¥GÁ¢G¢Ï¢ |¢è Îï¼¢ ãñ ¼¢ï ²ïã Î¢ïÝ¢ï´ Ï¢¢¼ï´ »ÜU S¢¢‰¢
ÜñUS¢ï ÎéLS¼ ã¢ï S¢ÜU¼è´ ãñ´ ? ²¢ ¼¢ï ±¢ïã }¢é¥G¢ÈGU ÜUÚÝï ±¢H¢ ãñ ²¢
S¢Á¢G¢ ÎïÝï ±¢H¢ ãñ !
Á¢±¢Ï¢ ÜéUGÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU }¢ï´ ÜU§ü Á¢x¢ã¢ï´ ÐÚ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜUè ÚãG}¢¼
ÜU¢ çÁ¢GRU }¢¢ñÁ¢êÎ ãñ ÎÚ ãGÜGUèÜGU¼ çS¢±¢» »ÜU ÜïU ÜéUGÚ¥¢Ý ÜUè S¢¢Úè S¢êÚ¼ï´
S¢ï à¢éM¥G ã¢ï¼è ãñ´, §S¢ ÜU¢ }¢¼GHÏ¢ ãñ “¥ËH¢ã ÜïU
Ý¢}¢ S¢ï à¢éM¥G Á¢¢ï çÝã¢²¼ }¢ïãìÚÏ¢¢Ý ÚãG}¢ ±¢H¢ J”
ÚãG}¢¢Ý ¥¢ñÚ ÚãGè}¢ Î¢ïÝ¢ï´ ¥ËÈGU¢Á¢G ¥GÚÏ¢è x¢í¢}¢Ú ÜïU »’ç¼Ï¢¢Ú S¢ï
}¢éÏ¢¢Hx¢Gï ÜïU S¢èx¢Gï ãñ´, ÚãG}¢¢Ý ÜU¢ }¢¢’Ý¢ ãñ : “S¢¢Úè }¢wGHêÜGU ÐÚ ÚãG}¢
ÈGUÚ}¢¢Ýï ±¢H¢” ¥¢ñÚ §‹S¢¢ÈGU ÜUÚÝ¢ ©S¢ ÜUè ÚãG}¢¼ ÜU¢ çãGSS¢¢ ãñ, ÚãGè}¢
ÜU¢ }¢¢’Ý¢ ãñ : “¶G¢S¢ ÜUÚ §ü}¢¢Ý ±¢H¢ï´ ÐÚ ÚãG}¢ ÈGUÚ}¢¢Ýï ±¢H¢” ¥¢ñÚ
}¢é¥G¢ÈGU ÜUÚ ÎïÝ¢ |¢è ©S¢ ÜUè ÚãG}¢¼ ÜU¢ çãGSS¢¢ ãñ J
§Ý Î¢ïÝ¢ï´ çS¢ÈGU¢¼ ÜïU §ÜUnï §çS¼’}¢¢H S¢ï Ï¢ÇG¢ Á¢¢}¢ï¥G ¥¢ñÚ
ÜU¢ç}¢H }¢¢’Ý¢ ãG¢çS¢H ã¢ï¼¢ ãñ, }¢é¥G¢ÈGU ÜUÚÝ¢ ¥¢ñÚ §‹S¢¢ÈGU ÜUÚÝ¢ ²ïã
S¢Ï¢ ©S¢ ÜUè ÚãG}¢¼ ãñ, }¢Á¢GèÎ ²ïã çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ÜéUGÚ¥¢Ýï
Ð¢ÜU }¢ï´ S¢œ¢Ú S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ Á¢x¢ã¢ïæ ÐÚ ¥ÐÝè ÚãG}¢¼ ¥¢ñÚ }¢é¥G¢ÈGUè ÜU¢ çÁ¢GRU
çÜU²¢ ãñ, ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ï¢¢Ú Ï¢¢Ú ¥ÐÝè ÚãG}¢¼ ± }¢x¢GçÈGUÚ¼ ÜUè ã}¢ï´
²¢Î çÎH¢¼¢ ãñ :
¼Á¢ü } ¢» ÜU‹ÁG ¢ é H §ü } ¢¢Ý : ¥¢ñ Ú
¥ËH¢ã Ï¢wGà¢Ýï ±¢H¢ }¢ïãìÚÏ¢¢Ý ãñ J
ã¢æ Á¢¢ï ©S¢ ÜïU ¥GÁ¢G¢Ï¢ ÜïU }¢éS¼çãGÜGU ãñ´ ©Ý ÜU¢ï ±¢ïã S¢wG¼ ¥GÁ¢G¢Ï¢
|¢è Îï¼¢ ãñ, ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ¥ÐÝï }¢ãGÏ¢êÏ¢ ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î
6 S¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ :
¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : ¶GÏ¢Ú Î¢ï }¢ïÚï
Ï¢‹Î¢ï´ ÜU¢ï çÜU Ï¢ïà¢ÜU }¢ñæ ãè ãêæ Ï¢wGà¢Ýï
±¢H¢ }¢ïãìÚÏ¢¢Ý ¥¢ñÚ }¢ïÚ¢ ãè ¥GÁ¢G¢Ï¢
ÎÎüÝ¢ÜU ¥GÁ¢G¢Ï¢ ãñ J
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ §‹S¢¢ÈGU ÈGUÚ}¢¢Ýï ±¢H¢ ãñ ¥¢ñÚ ²ïã Ï¢¢¼
§‹S¢¢ÈGU ÜU¢ï H¢çÁ¢G}¢ ãñ çÜU ±¢ïã ©Ý ÜU¢ï §‹¥G¢}¢ Îï Á¢¢ï ©S¢ ÜU¢ ãéGv}¢ }¢¢Ýï
¥¢ñÚ ©Ý ÜU¢ï S¢Á¢G¢ Îï Á¢¢ï ©S¢ ÜUè Ý¢ ÈGUÚ}¢¢Ýè ¥¢ñÚ Ï¢x¢G¢±¼ ÜUÚï, ¥x¢Ú
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ çÜUS¢è }¢éÁ¢çÚ}¢ ÜU¢ï S¢Á¢G¢ Îï ¼¢ï ²ïã ©S¢ ÜU¢ ¥GÎìH
¥¢ñÚ §‹S¢¢ÈGU ã¢ïx¢¢ ¥¢ñÚ ¥x¢Ú ±¢ïã çÜUS¢è }¢éÁ¢çÚ}¢ ÜU¢ï }¢é¥G¢ÈGU ÈGUÚ}¢¢ Îï ¼¢ï
²ïã ©S¢ ÜUè ÚãG}¢¼, ÈGUÁGH ¥¢ñÚ }¢é¥G¢ÈGUè ã¢ïx¢è, ¥ËH¢ã Á¢¢ï çÜU ÚãG}¢¢Ý
± ÚãGè}¢ ãñ, ©Ý S¢Ï¢ ÜU¢ï }¢é¥G¢ÈGU ÈGUÚ}¢¢ Îï¼¢ ãñ Á¢¢ï ¼¢ñÏ¢¢ ÜUÚ¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ
çÁ¢G‹Îx¢è ÜïU çÜUS¢è çãGSS¢ï }¢ï´ |¢è ¥ÐÝè §SH¢ãG ÜUÚ Hï¼ï ãñ´, ©S¢ Ýï §‹S¢¢Ý¢ï´
ÜU¢ï ¥ÐÝè ÜUS¢èÚ }¢é¥G¢ÈGUè ¥¢ñÚ ÚãG}¢¼ ÜUè ¼GÚÈGU Î¢’±¼ Îè ãñ :
¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : ¼é}¢ ÈGUÚ}¢¢¥¢ï

»ï }¢ïÚï ±¢ïã Ï¢‹Î¢ï çÁ¢‹ã¢ï´ Ýï ¥ÐÝè Á¢¢Ý¢ï´
ÐÚ çÁ¢G²¢Î¼è ÜUè ¥ËH¢ã ÜUè ÚãG}¢¼
S¢ï Ý¢ ©}}¢èÎ Ý ã¢ï Ï¢ïà¢ÜU ¥ËH¢ã S¢Ï¢
x¢éÝ¢ã Ï¢wGà¢ Îï¼¢ ãñ Ï¢ïà¢ÜU ±¢ïãè Ï¢wGà¢Ýï
±¢H¢ }¢ïãìÚÏ¢¢Ý ãñ ¥¢ñÚ ¥ÐÝï ÚÏ¢ ÜUè
¼GÚÈGU LÁ¢ê¥G H¢¥¢ï ¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU ãéGÁG¢êÚ
x¢ÎüÝ Ú¶¢ï ÜGUÏH §S¢ ÜïU çÜU ¼é}¢ ÐÚ ¥GÁ¢G¢Ï¢
¥¢» çÈUÚ ¼é}ã¢Úè }¢ÎÎ Ý ã¢ï ¥¢ñÚ ©S¢
ÜUè ÐñÚ±è ÜUÚ¢ï Á¢¢ï ¥ÓÀè S¢ï ¥ÓÀè ¼é}ã¢Úï
ÚÏ¢ S¢ï ¼é}ã¢Úè ¼GÚÈGU ©¼¢Úè x¢§ü ÜGUÏH §S¢
ÜïU çÜU ¥GÁ¢G¢Ï¢ ¼é}¢ ÐÚ ¥Ó¢¢ÝÜU ¥¢ Á¢¢»
¥¢ñÚ ¼é}ãï´ ¶GÏ¢Ú Ý ã¢ï J
ÜéUÀ H¢ïx¢ ²ïã }¢¢Ý¼ï ãñ´ çÜU }¢éS¢H}¢¢Ý ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î
S¢é±¢H
6 ÜUè §GÏ¢¢Î¼ ÜUÚ¼ï ãñ´ v²¢ ²ïã S¢Ó¢ ãñ ?
Á¢±¢Ï¢ }¢éS¢H}¢¢Ý çÜUS¢è ¼GÚãG S¢ï |¢è ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜïU ÚS¢êH ¥¢ñÚ
Ï¢‹Îï ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î 6 ÜUè §GÏ¢¢Î¼ Ýãè´ ÜUÚ¼ï, ã}¢ ²ïã
}¢¢Ý¼ï ãñ´ çÜU ±¢ïã ¥ËH¢ã ÜïU ¥¢ç¶GÚè ÚS¢êH ãñ´, S¢¢Úï ÝçÏ¢²¢ï´ ÜïU §}¢¢}¢
ãñ´ ¥¢ñÚ ¥ËH¢ã Ýï ©‹ãï´ }¢Ï¢ªGS¢ çÜU²¢ Á¢ñS¢¢ çÜU ÎêS¢Úï ¥ç}Ï¢²¢ ÜU¢ï
}¢Ï¢ªGS¢ çÜU²¢, Ï¢ãÚ ãG¢H ÜéUÀ H¢ïx¢ x¢GH¼Gè S¢ï ¥ÐÝï ¼§æü ²ïã ÈGUÁ¢üG ÜUÚ
Hï¼ï ãñ´ çÜU }¢éS¢H}¢¢Ý ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î 6 ÜUè §GÏ¢¢Î¼
ÜUÚ¼ï ãñ´ ãG¢H¢æçÜU çÁ¢S¢ ¼GÚãG §üGS¢¢ j Ýï ÜU|¢è wG¢éÎ¢§ü ÜU¢ Î¢’±¢ Ýãè´
çÜU²¢ ©S¢è ¼GÚãG }¢éãG}}¢Î 6 Ýï |¢è ÜU|¢è wG¢éÎ¢§ü ÜU¢ Î¢’±¢
Ýãè´ çÜU²¢, ©‹ã¢ïæ Ýï H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï çS¢ÈüGU »ÜU wG¢éÎ¢ ÜUè §GÏ¢¢Î¼ ÜUè ¼GÚÈGU
Ï¢éH¢²¢, ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î 6 ã}¢ïà¢¢ ¥ÐÝï Ï¢¢Úï }¢ï´ ²ïã
ÈGUÚ}¢¢¼ï çÜU }¢ñ´ ¥ËH¢ã ÜU¢ Ï¢‹Î¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜU¢ ÚS¢êH ãêæ J
ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î 6 ÜU¢ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï
¥¢ç¶GÚè ÝÏ¢è ÜïU ¼G¢ñÚ ÐÚ Ó¢éÝ¢ ¥¢ñÚ ©‹ã¢ï´ Ýï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜU¢
ÜUH¢}¢ ã}¢ ¼ÜU ÐãéæÓ¢¢²¢, Ý¢ çS¢ÈüGU ¥ËÈGU¢Á¢G ÜUè ãGÎ ¼ÜU Ï¢çËÜU
¥G}¢H ÜUÚ ÜïU Á¢è¼è Á¢¢x¢¼è ç}¢S¢¢H¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜU¢
Ðñx¢G¢}¢ ã}¢ï´ ÐãéæÓ¢¢²¢ ¥¢ñÚ ã}¢ï´ ÎèÝ çS¢¶¢²¢, }¢éS¢H}¢¢Ý ©Ý S¢ï Ï¢ãé¼
Œ²¢Ú ÜUÚ¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ ©Ý ÜUè Ï¢ãé¼ §GÁGÁ¢G¼¢ï »ãGç¼Ú¢}¢ ÜUÚ¼ï ãñ´ v²êæçÜU ©Ý
ÜU¢ ¥wGH¢ÜGU ¥¢ñÚ çÜUÚÎ¢Ú Ï¢ãé¼ ç}¢S¢¢Hè ãñ, ©‹ã¢ï´ Ýï ¥ËH¢ã
¼¥G¢H¢ ÜU¢ Ðñx¢G¢}¢ ã}¢ ¼ÜU }¢éÜU}}¢H ¼G¢ñÚ ÐÚ ÐãéæÓ¢¢ çÎ²¢ ÝèÁ¢G ±¢ïã
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜïU Ó¢éÝï ãé±ï ¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU }¢ãGÏ¢êÏ¢ ãñ´ ÝèÁ¢G ¥ËH¢ã
¼¥G¢H¢ Ýï ©Ý ÜUè }¢ãGÏÏ¢¼ ÜU¢ï ã}¢¢Úï §ü}¢¢Ý ÜUè Ï¢é‹²¢Î Ï¢Ý¢ çÎ²¢ ãñ,
²ïã §SH¢}¢ ÜUè ¶G¢çHS¢ ¼¢ñãGèÎ ãñ J
}¢é S ¢H}¢¢Ý ÜU¢ï ç à¢à¢ ÜUÚ¼ï ãñ ´ çÜU ±¢ï ã ãG Á ¢G Ú ¼ }¢é ã G } }¢Î
6 ÜUè ÜU¢ç}¢H §¼G¢¥G¼ ÜUÚï´ HïçÜUÝ çÜUS¢è ¼GÚãG |¢è ©Ý
ÜUè §GÏ¢¢Î¼ Ýãè´ ÜUÚ¼ï, §SH¢}¢ §S¢ Ï¢¢¼ ÜUè |¢è ¼¢’Hè}¢ Îï¼¢ ãñ çÜU
}¢éS¢H}¢¢Ý ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜïU S¢¢Úï ÝçÏ¢²¢ï´ ÜUè §GÁGÁ¢G¼ ÜUÚï´ ¥¢ñÚ ©Ý S¢ï
}¢ãGÏÏ¢¼ ÜUÚï´ çHã¢Á¢G¢ §GÁGÁ¢G¼ ÜUÚÝï ¥¢ñÚ »ãGç¼Ú¢}¢ ÜUÚÝï ÜU¢ }¢¼GHÏ¢
§GÏ¢¢Î¼ ÜUÚÝ¢ ãÚçx¢Á¢G Ýãè´ ãñ v²êæçÜU ÈGUÜGU¼G »ãGç¼Ú¢}¢ ¥¢ñÚ §GÏ¢¢Î¼ ÜïU
}¢¢Ï¢ñÝ Ï¢ÇG¢ ±¢Á¢ïGãG ÈGUÜüGU }¢¢ñÁ¢êÎ ãñ ¥¢ñÚ }¢éS¢H}¢¢Ý §S¢ Ï¢¢¼ ÜU¢ï Ï¢ wG¢êÏ¢è
Á¢¢Ý¼ï ãñ´ çÜU S¢¢Úè §GÏ¢¢Î¼ï´ çS¢ÈüGU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜïU çH²ï ãñ´ J
ÎÚ ãGÜGUèÜGU¼ §SH¢}¢ }¢ï´ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜïU çS¢±¢ çÜUS¢è ÜUè
§GÏ¢¢Î¼ ÜUÚÝ¢ »ïS¢¢ x¢éÝ¢ã ãñ çÜU çÁ¢S¢ ÜUè }¢é¥G¢ÈGUè Ýãè´ ãñ wG±¢ã ±¢ïã
ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î 6 ÜUè §GÏ¢¢Î¼ ã¢ï ²¢ çÜUS¢è ¥¢ñÚ ÜUè,
¥x¢Ú ÜU¢ï§ü à¢wGS¢ }¢éS¢H}¢¢Ý ã¢ïÝï ÜU¢ Î¢’±¢ ÜUÚ¼¢ ã¢ï ¥¢ñÚ ¥ËH¢ã
¼¥G¢H¢ ÜïU çS¢±¢ çÜUS¢è ¥¢ñÚ ÜU¢ï ÐêÁ¢¼¢ ã¢ï ¼¢ï ±¢ïã ¥ÐÝï Î¢’±ï }¢ï´ Û¢êÅ¢
ãñ, Á¢Ï¢ ã}¢ ÜUçH}¢» à¢ã¢Î¼ ÐÉG ÜUÚ ¥ÐÝï §ü}¢¢Ý ÜUè x¢±¢ãè Îï¼ï ãñ´ ¼¢ï
²ïã §S¢ Ï¢¢¼ ÜU¢ ±¢Á¢ïGãG »’H¢Ý ã¢ï¼¢ ãñ çÜU ã}¢ }¢éS¢H}¢¢Ý çS¢ÈüGU ¥¢ñÚ
çS¢ÈüGU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜUè §GÏ¢¢Î¼ ÜUÚ¼ï ãñ´ J
S¢é±¢H v²¢ §SH¢}¢ ÎvG²¢ÝêS¢è (ÈGUÚS¢êÎ¢) ÎèÝ ãñ ?
Á¢±¢Ï¢ }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï §S¢ Ï¢¢¼ ÐÚ Ï¢ÇGè ãñGÚ¢Ýx¢è ã¢ï¼è ãñ çÜU ©Ý ÜU¢
ÎèÝ çÁ¢S¢ ÜïU ¥‹ÎÚ ¥G}¢H ¥¢ñÚ ¥GÜGUèÎï ÜïU »’ç¼Ï¢¢Ú S¢ï »ÜU ÜGU¢çÏ¢Hï
¼¢’ÚèÈGU ¼±¢ÁG¢éÝ Ð¢²¢ Á¢¢¼¢ ãñ Ï¢¢’Á¢G ¥±ÜGU¢¼ §S¢ ÐÚ ÎvG²¢ÝêS¢è ã¢ïÝï ÜU¢
Ï¢¢ïã¼¢Ý Hx¢¢ çÎ²¢ Á¢¢¼¢ ãñ à¢¢²Î ²ïã x¢GH¼G ÈGUã}¢è H¢ïx¢¢ï´ ÜïU ¥‹ÎÚ §S¢
±Áã S¢ï ÐñÎ¢ ã¢ï x¢§ü ãñ çÜU ãÚ wG¢éà¢è ± x¢G}¢ ÜïU }¢¢ñÜGU¥G ÐÚ }¢éS¢H}¢¢Ý
ÜUã¼ï S¢éÝ¢§ü Îï¼ï ãñ´, »ïS¢¢ §S¢ çH²ï ã¢ï¼¢ ãñ çÜU }¢éS¢H}¢¢Ý ²ïã
Á¢¢Ý¼ï ãñ´ çÜU “ãÚ à¢ñ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜUè ¼GÚÈGU S¢ï ¥¢¼è ãñ” Á¢¢ï çÜU
S¢¢Úï Á¢ã¢Ý¢ï´ ÜU¢ ÐñÎ¢ ÜUÚÝï ±¢H¢ ãñ ¥¢ñÚ S¢Ï¢ ÜéUÀ ©S¢è ÜUè }¢Á¢Gèü S¢ï ã¢ï¼¢
ãñ, ²ïã ±Áã ãñ çÜU }¢éS¢H}¢¢Ý }¢¢Îè }¢é¥G¢}¢H¢ï´ ÜUè ÜU}¢ çÈGURU ÜUÚ¼¢ ãñ
¥¢ñÚ Îé‹²¢ ÜUè §S¢ ¥G¢çÚÁ¢Gè çÁ¢G‹Îx¢è ÜU¢ï »ïS¢ï Îï¶¼¢ ãñ Á¢ñS¢ï ©S¢ï Îï¶Ý¢
Ó¢¢çã²ï, »ÜU S¢ÓÓ¢¢ }¢éS¢H}¢¢Ý ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÐÚ ÜU¢ç}¢H |¢Ú¢ïS¢¢
ÜUÚ¼¢ ãñ ¥¢ñÚ ±¢ïã Á¢¢Ý¼¢ ãñ çÜU Á¢¢ï ÜéUÀ |¢è ã¢ï¼¢ ãñ ±¢ïã ã}¢¢Úï |¢Hï ÜïU
çH²ï ã¢ï¼¢ ãñ, ²ïã Ï¢¢¼ çÜUS¢è ÜUè S¢}¢Û¢ }¢ï´ ¥¢» ²¢ Ý ¥¢» HïçÜUÝ
}¢éS¢H}¢¢Ý wG¢éà¢è S¢ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜïU ÈñGUS¢Hï (¼vGÎèÚ) ÜU¢ï ÜGUÏ¢êH
ÜUÚ Hï¼¢ ãñ, Á¢¢ï ©S¢ ÜïU Ý¢Ú¢Á¢G ã¢ïÝï ²¢ Ý¢ wG¢éà¢ ã¢ïÝï ÜUè ±Áã S¢ï Ï¢ÎHÝï
±¢H¢ Ýãè´ ãñ J
§S¢ ÜU¢ }¢¼GHÏ¢ ²ïã |¢è Ýãè´ çÜU }¢éS¢H}¢¢Ý Ï¢ñÆ ÜUÚ ¥ÐÝè
¼vGÎèÚ ÜU¢ §ç‹¼Á¢G¢Ú ÜUÚï ¥¢ñÚ ¥G}¢Hè ¼G¢ñÚ ÐÚ çÁ¢G‹Îx¢è }¢ï´ ÜU¢ï§ü ÜGUÎ}¢ Ý
©Æ¢» Ï¢çËÜU §SH¢}¢ §S¢ Ï¢¢¼ ÐÚ Á¢G¢ïÚ Îï¼¢ ¥¢ñÚ ¼ÜGU¢Á¢G¢ ÜUÚ¼¢ ãñ çÜU
}¢éS¢H}¢¢Ý ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUÚ ÜïU ãÚ ÜGU¢çÏ¢Hï ÜUÚ¢ã¼ ¥¢ñÚ ÜGU¢çÏ¢Hï }¢Á¢G}}¢¼
¥G¢Î¼ ÜU¢ï Ï¢ÎH Ç¢Hï´, ¥G}¢H ¼¢ï }¢éS¢H}¢¢Ý ÜïU §ü}¢¢Ý ÜïU S¢¢‰¢ S¢¢‰¢
Ó¢H¼¢ ãñ v²êæçÜU ¥x¢Ú §‹S¢¢Ý ÜïU ¥‹ÎÚ ¥ÐÝï ÈñGUS¢Hï S¢ï ÜéUÀ ÜUÚÝï ÜUè
S¢H¢çãGÄ²¼ Ý ã¢ï¼è ¼¢ï çÈUÚ ²ïã Ï¢¢¼ §‹S¢¢ÈGU S¢ï Ï¢ãé¼ ÎêÚ ã¢ï¼è çÜU §S¢
S¢ï ¥G}¢H ÜU¢ ¼ÜGU¢Á¢G¢ ãè çÜU²¢ Á¢¢» ²¢ ±¢ïã Ï¢¢’Á¢G Ï¢éÚï ¥G}¢H À¢ïÇG Îï J
ÎvG²¢ÝêS¢è ã¢ïÝ¢ ¼¢ï ÎêÚ ÜUè Ï¢¢¼ ãñ §SH¢}¢ ¼¢ï §S¢ Ï¢¢¼ ÜUè
¼¢’Hè}¢ Îï¼¢ ãñ çÜU §‹S¢¢Ý ÜU¢ §S¢ çÁ¢G‹Îx¢è }¢ï´ Ï¢ÇG¢ }¢vGS¢Î ¥ËH¢ã
¼¥G¢H¢ ÜUè §GÏ¢¢Î¼ ÜUÚÝ¢ ãñ ¥¢ñÚ »ïS¢ï ¥G}¢H ÜUÚÝï ãñ´ çÁ¢S¢ S¢ï ±¢ïã Ú¢Á¢Gè
ã¢ï Á¢¢», §SH¢}¢ ÜUè ¼¢’Hè}¢¢¼ ²ïã ãñ´ çÜU §‹S¢¢Ý çÁ¢G‹Îx¢è }¢ï´ }¢éSÏ¢¼
ÜGUÎ}¢ ©Æ¢» ¥¢ñÚ §GÏ¢¢Î¼ ± Îé¥G¢ ÜïU Á¢GÚè»G S¢ï ©S¢ ÜU¢ï }¢Á¢GÏ¢ê¼G ÜUÚï, ÜéUÀ
H¢ïx¢ S¢éS¼ ¥¢ñÚ H¢ ÐÚ±¢ã ã¢ï¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ Á¢Ï¢ ©‹ãæï ÜU¢ï§ü }¢éçàÜUH ²¢ Îé¶
ÐãéæÓ¢¼¢ ãñ ¼¢ï S¢¢Úï ÜU¢ S¢¢Ú¢ §ËÁ¢G¢}¢ ¥ÐÝè çÜGUS}¢¼ ²¢ ¼vGÎèÚ ÐÚ Hx¢¢
Îï¼ï ãñ´, ÜéUÀ ¼¢ï §S¢ ãGÎ ¼ÜU ÐãéæÓ¢ Á¢¢¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ ÜUã¼ï ãñ´ çÜU ¥x¢Ú
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ó¢¢ã¼¢ ¼¢ï ±¢ïã ²ïã x¢éÝ¢ã ²¢ ²ïã Á¢é}¢ü Ý ÜUÚ¼ï,
x¢¢ï²¢ çÜU ²ïã x¢éÝ¢ã ©Ý S¢ï ¥ËH¢ã 1 Ýï ÜUÚ±¢²¢ ã¢ï J
§S¢ ¼GÚãG ÜïU ÎH¢§H Ý¢ S¢}¢Û¢è ÐÚ }¢ÏÝè ã¢ï¼ï ãñ́ v²êæçÜU ¥ËH¢ã
¼¥G¢H¢ ã}¢ïà¢¢ ±¢ïãè ÜUÚ¼¢ ãñ Á¢¢ï S¢ãGèãG ã¢ï¼¢ ãñ, ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï
ã}¢ï´ ©S¢ Ó¢èÁ¢G ÜU¢ ãéGv}¢ Ýãè´ çÎ²¢ ãñ Á¢¢ï ã}¢¢Úè ¼G¢ÜGU¼ S¢ï Ï¢¢ãÚ ãñ v²êæçÜU
©S¢ ÜU¢ §‹S¢¢ÈGU ÜU¢ç}¢H ãñ ¥¢ñÚ Ï¢ï »ïGÏ¢ ãñ J
S¢é±¢H v²¢ ¼é}¢ }¢ÚÝï ÜïU Ï¢¢’Î Î¢ïÏ¢¢Ú¢ çÁ¢G‹Î¢ ã¢ïÝï ÜU¢ ²ÜGUèÝ Ú¶¼ï
ã¢ï ? }¢¢ñ¼ ÜïU Ï¢¢’Î çÁ¢G‹Îx¢è ÜUè ¼SÎèÜGU ¥¢Ð ÜñUS¢ï ÜUÚ S¢ÜU¼ï ãñ´ ?
Á¢±¢Ï¢ §SH¢}¢ §S¢ Ï¢¢¼ ÜUè ¼¢’Hè}¢ Îï¼¢ ãñ çÜU }¢¢ñÁ¢êÎ¢ çÁ¢G‹Îx¢è »ÜU
¥¢Á¢G}¢¢§à¢ ãñ ¥¢ñÚ ¥¢ç¶GÚ¼ ÜUè ¼Ä²¢Úè ÜïU çH²ï ã}¢ ÜU¢ï Îè x¢§ü ãñ, »ÜU
çÎÝ »ïS¢¢ ¥¢»x¢¢ çÜU ²ïã S¢¢Ú¢ Á¢ã¢Ý ¼Ï¢¢ã¢ï Ï¢ÚÏ¢¢Î ÜUÚ çÎ²¢ Á¢¢»x¢¢
¥¢ñÚ çÈUÚ S¢ï §S¢ ÜUè ¼wGHèÜGU ã¢ïx¢è ¥¢ñÚ }¢éÎïü çÈUÚ S¢ï çÁ¢G‹Î¢ ã¢ï Á¢¢»æx¢ï,
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜUè Ï¢¢Úx¢¢ã }¢ï´ çãGS¢¢Ï¢¢ï çÜU¼¢Ï¢ ÜïU çH²ï Ðïà¢ ã¢ï´x¢ï J
çÜGU²¢}¢¼ ÜU¢ çÎÝ »ÜU ÎêS¢Úè çÁ¢G‹Îx¢è ÜUè §çÏ¼Î¢ ã¢ïx¢è, »ïS¢è
çÁ¢G‹Îx¢è Á¢¢ï çÈUÚ ¶Gy}¢ Ý ã¢ïx¢è, ²ïã ±¢ïã ±vG¼ ã¢ïx¢¢ çÜU Á¢Ï¢ ãÚ »ÜU ÜU¢ï
©S¢ ÜïU çÜU²ï ÜU¢ ÐêÚ¢ ÐêÚ¢ Ï¢ÎH¢ çÎ²¢ Á¢¢»x¢¢, ¥ËH¢ã 1 Á¢¢ï çÜU
S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ §‹S¢¢ÈGU ÈGUÚ}¢¢Ýï ±¢H¢ ãñ §‹S¢¢Ý ÜïU ¥ÓÀï ¥¢ñÚ Ï¢éÚï
¥¢’}¢¢H ÜUè Ï¢é‹²¢Î ÐÚ ©‹ãïæ Á¢Á¢G¢ Îïx¢¢ J
¥x¢Ú }¢¢ñ¼ ÜïU Ï¢¢’Î çÁ¢G‹Îx¢è Ý ã¢ï¼è ¼¢ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜU¢ï
}¢¢ÝÝ¢ Ï¢ï }¢¢’Ý¢ ã¢ï Á¢¢¼¢ ãñ ¥¢ñÚ ¥x¢Ú ÜU¢ï§ü ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÐÚ
²ÜGUèÝ Ú¶¼¢ |¢è ¼¢ï §S¢ ÜU¢ }¢¼GHÏ¢ ²ïã ã¢ï¼¢ çÜU ²ïã ÜñUS¢¢ ¥GÁ¢èÏ¢ wG¢éÎ¢
ãñ çÜU »ÜU Ï¢¢Ú §‹S¢¢Ý ÜU¢ï ÐñÎ¢ ÜUÚÝï ÜïU Ï¢¢’Î ©S¢ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ©S¢ï ÜU¢ï§ü
ÐÚ±¢ã ãè Ýãè´ ãñ, Ï¢ïà¢ÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ §‹S¢¢ÈGU
ÈGUÚ}¢¢Ýï ±¢H¢ ãñ, ±¢ïã »ïS¢ï Á¢G¢çH}¢ ÜU¢ï S¢Á¢G¢ Îïx¢¢ çÁ¢S¢ ÜïU Á¢é}¢ü Ï¢ãé¼ ãñ´,
}¢S¢HÝ S¢ï´ÜUÇG¢ï´ Ï¢ï ÜéUGS¢êÚ §‹S¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï ÜGUyH ÜUÚÝï ±¢H¢, }¢é¥G¢à¢Úï ÜïU
¥‹ÎÚ Ï¢éÚ¢§ü ÈñUH¢Ýï ±¢H¢, ¥ÐÝï ¥¢Ú¢}¢ ¥¢ñÚ S¢é¶ ÜïU çH²ï ÎêS¢Úï
§‹S¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï ¥ÐÝ¢ xG¢éH¢}¢ Ï¢Ý¢Ýï ±¢H¢ ±x¢GñÚ¢ ±x¢GñÚ¢ J
çÁ¢G‹Îx¢è }¢éwG¼S¢Ú S¢è ãñ »ÜU à¢wGS¢ ÜïU ¥ÓÀï ²¢ Ï¢éÚï ¥¢’}¢¢H
ÜUè ±Áã S¢ï Ï¢ãé¼ S¢¢Úï H¢ïx¢ }¢é¼¥çSS¢Ú ã¢ï¼ï ãñ´, S¢ãGèãG ¥¢ñÚ ÐêÚè ÐêÚè
Á¢Á¢G¢ §S¢ }¢éwG¼S¢Ú S¢è çÁ¢G‹Îx¢è }¢ï´ Ý¢ ÜGU¢çÏ¢Hï ¥G}¢H ãñ, ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢éÜGUgS¢
ÜGU¼G§üG ¼G¢ñÚ ÐÚ §S¢ Ï¢¢¼ ÜUè ±Á¢G¢ãG¼ ÜUÚ¼¢ ãñ çÜU çÜGU²¢}¢¼ ÜU¢ çÎÝ
¥¢»x¢¢ ¥¢ñÚ ãÚ ÝzGS¢ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÈñGUS¢H¢ ÈGUÚ}¢¢»x¢¢,
ãÚ §‹S¢¢Ý ²ïã Ó¢¢ã¼¢ ãñ çÜU ©S¢ï §‹S¢¢ÈGU ç}¢Hï ¥x¢Ó¢ïü H¢ïx¢ ÎêS¢Ú¢ï´ ÜïU
çH²ï §‹S¢¢ÈGU ÜïU wG±¢ã¢æ Ý ã¢ï´ HïçÜUÝ ¥ÐÝï çH²ï Á¢GMÚ §‹S¢¢ÈGU Ó¢¢ã¼ï ãñ´
}¢S¢HÝ }¢é¥G¢à¢Úï ÜïU Á¢Ú¢§}¢ Ðïà¢¢ ¥¢ñÚ Á¢G¢çH}¢ ¥ÈGUÚ¢Î, ¥S¢Ú¢ï LS¢ê¶G
¥¢ñÚ ¼G¢ÜGU¼ ÜïU Ýà¢ï }¢ï´ {é¼, H¢ïx¢¢ïæ ÜU¢ï ¼vHèÈGU ¥¢ñÚ Îé¶ ÐãéæÓ¢¢Ýï }¢ï´
çÏ¢ËÜéUH Ý çãÓ¢çÜUÓ¢¢Ýï ±¢Hï, »ïS¢ï H¢ïx¢¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ ¥x¢Ú ÜUãè´ Ý¢ §‹S¢¢ÈGUè
ã¢ï Á¢¢» ¼¢ï ©S¢ ÐÚ S¢wG¼ »’ç¼Ú¢Á¢G ÜUÚ¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ wG¢êÏ¢ à¢¢ïÚ }¢Ó¢¢¼ï ãñ´ J
ãÚ ±¢ïã à¢wGS¢ çÁ¢S¢ ÜïU S¢¢‰¢ Ý¢ §‹S¢¢ÈGUè ãé§ü ã¢ï, }¢é¥G¢à¢Ú¼è ²¢
}¢¥G¢à¢è ©S¢ ÜU¢ ÜU¢ï§ü |¢è LyÏ¢¢ ã¢ï ±¢ïã ²ïã Á¢GMÚ Ó¢¢ãïx¢¢ çÜU ©S¢ ÐÚ
çÁ¢G²¢Î¼è ÜUÚÝï ±¢Hï ÜU¢ï S¢Á¢G¢ ç}¢Hï, ¥x¢Ó¢ïü }¢éÁ¢çÚ}¢¢ï´ ÜUè »ÜU Ï¢ÇGè
¼¢’Î¢Î ÜU¢ï S¢Á¢G¢ ç}¢H Á¢¢¼è ãñ HïçÜUÝ ÜU§ü }¢éÁ¢çÚ}¢ »ïS¢ï ãñ´ çÜU çÁ¢Ý ÜU¢ï
Ï¢ãé¼ ãËÜUè S¢è S¢Á¢G¢ ç}¢H¼è ãñ ²¢ çÈUÚ ±¢ïã ¥¢Á¢G¢Î ÜUÚ çÎ²ï Á¢¢¼ï ãñ´
¥¢ñÚ ã¢ï S¢ÜU¼¢ ãñ çÜU ±¢ïã »ÜU ¥¢Ú¢}¢ Îïã wG¢éçà¢²¢ï´ S¢ï |¢Úè ¥¢ñÚ ÐéÚ
¥}Ý çÁ¢G‹Îx¢è x¢éÁ¢G¢Ú Úãï ã¢ï´, ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ çÜUS¢è }¢éÁ¢çÚ}¢ ÜU¢ï Îé‹²¢
}¢ï´ S¢Á¢G¢ Ý |¢è Îï HïçÜUÝ çÜGU²¢}¢¼ ÜïU Ú¢ïÁ¢G ©S¢ }¢éÁ¢çÚ}¢ ÜUè S¢wG¼ çx¢çÚzG¼
ã¢ïx¢è ¥¢ñÚ ©S¢ ÜU¢ï S¢Á¢G¢ Îè Á¢¢»x¢è J
²ïã S¢ãGèãG ãñ çÜU }¢éÁ¢çÚ}¢ ÜU¢ï ©S¢ ÜUè S¢Á¢G¢ ÜU¢ »ÜU çãGSS¢¢ §S¢
Îé‹²¢ }¢ï´ ç}¢H Á¢¢» HïçÜUÝ ²ïã S¢Á¢G¢ Ý¢çÜGUS¢ Úãïx¢è çÏ¢ËÜéUH §S¢è ¼GÚãG
çÁ¢S¢ Ýï ¥ÓÀï ÜU¢}¢ çÜU²ï, H¢ïx¢¢ï´ ÜUè }¢ÎÎ ÜUè ¥¢ñÚ ©Ý }¢ï´ §GË}¢ ÈñUH¢²¢,
©Ý ÜïU §ü}¢¢Ý ÜUè çãGÈGU¢Á¢G¼ ÜU¢ S¢¢}¢¢Ý çÜU²¢, çÁ¢G‹Îçx¢²¢æ Ï¢Ó¢¢§üæ, ãGÜGU ¥¢ñÚ
S¢Ó¢ ÜUè ¼¢§üÎ }¢ï´ }¢éçàÜUH¢¼ ¥¢ñÚ Ý¢ §‹S¢¢çÈGU²¢ï´ ÜU¢ï S¢Ï¢í S¢ï Ï¢ÚÎ¢à¼
ÜUÚ¼¢ Úã¢, Îé‹²¢ ÜUè }¢éwG¼S¢Ú S¢è çÁ¢G‹Îx¢è }¢ï´ §Ý ¥ÓÀï ÜU¢}¢¢ï´ ÜUè ÐêÚè
ÐêÚè Á¢Á¢G¢ Ýãè´ Îè Á¢¢ S¢ÜU¼è, §S¢ ¼GÚãG ÜïU ÝïÜU ¥¢’}¢¢H ÜUè ÐêÚè ÐêÚè
Á¢Á¢G¢ ©S¢è çÁ¢G‹Îx¢è }¢ḯ Îè Á¢¢ S¢ÜU¼è ãñ çÜU Á¢¢ï ¶Gy}¢ ã¢ïÝï ±¢Hè Ýãè´ ãñ J
¥¢ç¶GÚ¼ ÐÚ ²ÜGUèÝ Ú¶Ý¢ }¢éÜU}}¢H ¼G¢ñÚ ÐÚ ¥GvGH }¢ï´ ¥¢Ýï
±¢Hè Ï¢¢¼ ãñ, ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ÜéUÀ Ó¢èÁ¢Gï´ »ïS¢è ÐñÎ¢ ÈGUÚ}¢¢§æü ãñ´ Á¢¢ï
çÜU ã}¢ï´ §S¢ Îé‹²¢ ÜUè çÁ¢G‹Îx¢è }¢ï´ wG¢éà¢è Îï¼è ãñ´ ¥¢ñÚ ¥ÓÀè Hx¢¼è ãñ´
Á¢ñS¢¢ çÜU §‹S¢¢ÈGU, ¥x¢Ó¢ïü ©G}¢ê}¢è ¼G¢ñÚ ÐÚ ²ïã ç}¢H¼¢ Ýãè´ ãñ J »ÜU à¢wGS¢
Îé‹²¢ ÜïU ¥‹ÎÚ ¥ÐÝï ÜU§ü S¢¢Úï }¢ÜGU¢çS¢Î }¢ï´ ÜU¢}¢²¢Ï¢ |¢è ã¢ï Á¢¢¼¢ ãñ,
Îé‹²¢ }¢ï´ S¢é¶ ÜU¢ »ÜU ¥ÓÀ¢ ¶G¢S¢¢ çãGSS¢¢ |¢è Ð¢¼¢ ãñ HïçÜUÝ ±¢ïã §S¢
Ï¢¢¼ ÜU¢ ÜGU¢§H ã¢ï¼¢ ãñ çÜU Îé‹²¢ §‹S¢¢ÈGU ÜUè Á¢x¢ã Ýãè´ ãñ J
²ïã çÁ¢G‹Îx¢è ã}¢¢Úï ±éÁ¢êÎ ÜU¢ »ÜU çãGSS¢¢ ãñ ¥¢ñÚ ¥¢ç¶GÚ¼ §S¢
ÜU¢ Á¢GMÚè Ý¼èÁ¢¢ ãñ çÁ¢S¢ ÜïU Á¢GÚè»G S¢ï ¥GÎìH¢ï §‹S¢¢ÈGU ÜU¢ ÐêÚ¢ ¼±¢ÁG¢éÝ
ÜGU¢§}¢ ã¢ï Á¢¢¼¢ ãñ, Á¢¢ï ²ã¢æ Ýãè´ ç}¢H¢ ±¢ïã ±ã¢æ ç}¢H Á¢¢»x¢¢ ¥¢ñÚ çÜUS¢è
¼GÚãG Á¢¢ï ²ã¢æ Ý¢Á¢¢§Á¢G ¼GÚèÜïGU S¢ï ãG¢çS¢H çÜU²¢ x¢²¢, §‹S¢¢Ý ¥¢ç¶GÚ¼ }¢ï´
©S¢ S¢ï }¢ãGM}¢ ÜUÚ çÎ²¢ Á¢¢»x¢¢ J ²ïã ±¢ïã ÜU¢ç}¢H ¥¢ñÚ Ï¢ï »ïÏG ¢ §‹S¢¢ÈGU ãñ
çÁ¢S¢ ÜU¢ ±¢’Î¢ S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ §‹S¢¢ÈGU ÜUÚÝï ±¢Hï Ï¢ï »ïÏG ¢ ÚÏ¢ Ýï çÜU²¢ ãñ J
S¢é±¢H v²¢ ²ïã S¢Ó¢ ãñ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î 6 Ýï wG¢éÎ
ÜéUGÚ¥¢Ý çH¶¢ ãñ ²¢ §‹Á¢èH S¢ï ÝvGH çÜU²¢ ãñ ?
Á¢±¢Ï¢ §S¢ x¢GH¼G ÈGUãì}¢è ÜU¢ï ÎêÚ ÜUÚÝï S¢ï ÐãHï §S¢ Ó¢èÁ¢G ÜU¢ï Ý¢ïÅ
ÜUÚÝ¢ Ï¢ãé¼ Á¢GMÚè ãñ çÜU ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ ÜïU §GH¢±¢ çÜUS¢è ¥¢ñÚ ¥¢S}¢¢Ýè
çÜU¼¢Ï¢ }¢ï´ Ï¢¢Ú Ï¢¢Ú ¥¢ñÚ ±¢Á¢ïGãG Î¢’±¢ Ýãè´ çÜU²¢ x¢²¢ çÜU ±¢ïã çÏ¢H¢
±¢çS¢¼G¢ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜU¢ ÜUH¢}¢ ãñ, ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ÜéUGÚ¥¢Ýï
ÜUÚè}¢ }¢ï´ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ :
¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : ¼¢ï v²¢ x¢G¢ñÚ
Ýãè´ ÜUÚ¼ï ÜéUGÚ¥¢Ý }¢ï´ ¥¢ñÚ ¥x¢Ú ±¢ïã
x¢GñÚï wG¢éÎ¢ ÜïU Ð¢S¢ S¢ï ã¢ï¼¢ ¼¢ï Á¢GMÚ ©S¢
}¢ï´ Ï¢ãé¼ §çwG¼H¢ÈGU Ð¢¼ï J
Á¢Ï¢ ÜéUGÚ¥¢Ý Ý¢çÁ¢GH ã¢ï Úã¢ ‰¢¢ ¼¢ï ¥ãHï ¥GÚÏ¢ §S¢ Ï¢¢¼ ÜU¢ï
ÐãÓ¢¢Ý Ó¢éÜïU ‰¢ï çÜU ÜéUGÚ¥¢Ý ÜUè Á¢GÏ¢¢Ý Ï¢ÇGè }¢éÝÈGUçÚÎ ¥¢ñÚ ©S¢ Á¢GÏ¢¢Ý
S¢ï ±¢Á¢ïGãG ¼G¢ñÚ ÐÚ }¢éwG¼çHÈGU ãñ, çÁ¢S¢ ÜU¢ï ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î 6
¥¢ñÚ Îèx¢Ú H¢ïx¢ Ï¢¢ïH¼ï ‰¢ï Ï¢¢ ±éÁ¢êÎ §S¢ ÜïU çÜU ©S¢ ±vG¼ ÜïU ¥GÚÏ¢ H¢ïx¢
à¢ï’Ú ± à¢¢§GÚè ¥¢ñÚ Á¢GÏ¢¢Ý ÜUè ÈGUS¢¢ãG¼¢ï Ï¢H¢x¢G¼ }¢ï´ Ï¢ÇGï }¢¢çãÚ ‰¢ï J
}¢Á¢GèÎ ²ïã çÜU ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î 6 Á¢G¢çãÚÝ ÐÉGï
çH¶ï Ý ‰¢ï §S¢ ÜU¢ }¢¢’Ý¢ ²ïã ãñ çÜU ¥¢Ð 6 Ýï çÜUS¢è »ïS¢ï
¼¢’Hè}¢è çÝÁ¢G¢}¢ ÜïU ¼ãG¼ §GË}¢ ãG¢çS¢H Ýãè´ çÜU²¢ Á¢¢ï ©S¢ ±vG¼ }¢vÜU»
}¢éÜUÚü}¢¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU ¥¼GÚ¢ÈGU }¢ï´ }¢¢’MÈGU ‰¢¢ HïçÜUÝ Ï¢ïà¢ÜU ¥ËH¢ã
¼¥G¢H¢ Ýï ¥¢Ð ÜU¢ï §GË}¢ çS¢¶¢²¢, ÜéUGÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU Ï¢²¢Ý ÜUÚ¼¢ ãñ :
¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : ¥¢ñÚ ¼é}ãï´
çS¢¶¢ çÎ²¢ Á¢¢ï ÜéUÀ ¼é}¢ Ý Á¢¢Ý¼ï ‰¢ï J
¥x¢Ú ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î 6 çÜUS¢è ÜïU Ð¢S¢ ¼ãGS¢èHï
§GË}¢ ÜïU çH²ï x¢» ã¢ï¼ï ¼¢ï ¥¢Ð 6 ÜïU ã}¢ ¥GSÚ H¢ïx¢ Á¢¢ï
¥¢Ð 6 ÜïU }¢é¶G¢çHÈGU ‰¢ï Á¢GMÚ §S¢ Ï¢¢¼ ÜU¢ Ó¢ÚÓ¢¢ ÜUÚ¼ï
¥¢ñÚ §S¢ S¢ï ÐÎ¢ü ©Æ¢¼ï HïçÜUÝ §S¢ Ï¢¢¼ ÜUè ÜU¢ï§ü à¢ã¢Î¼ }¢¢ñÁ¢êÎ Ýãè´ ãñ
çÜU }¢é¶G¢çHÈGUèÝ Ýï »ïS¢¢ çÜU²¢ ã¢ï, §S¢ }¢ï´ à¢ÜU Ýãè´ çÜU ÜU§ü H¢ïx¢¢ï´ Ýï
ãéGÁG¢êÚ 6 ÜïU Ðñx¢G¢}¢ ÜU¢ï ÚÎ çÜU²¢ Á¢ñS¢¢ çÜU H¢ïx¢
çÐÀHï ¥ç}Ï¢²¢ ÜïU Ðñx¢G¢}¢ ÜU¢ï ÚÎ ÜUÚ¼ï ¥¢» ãñ´ HïçÜUÝ
çÜUS¢è Ýï ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î 6 ÜïU Ðñx¢G¢}¢ ÜU¢ï ÚÎ ÜUÚÝï
ÜUè ²ïã ±Áã Ï¢²¢Ý Ýãè´ ÜUè, çÜU ©‹ã¢ï´ Ýï ÜUãè´ S¢ï ÐÉG¢ ãñ ²¢ S¢è¶
ÜUÚ ¥¢¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ çÈUÚ ã}¢ ÜU¢ï §S¢ Î¢’±ï ÜïU S¢¢‰¢ Ï¢¼¢¼ï ãñ´ çÜU ²ïã
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜU¢ ÜUH¢}¢ ãñ J
§S¢ Ï¢¢¼ ÜU¢ï Ý¢ïÅ ÜUÚÝ¢ |¢è çÎHÓ¢SÐè S¢ï ¶G¢Hè Ý ã¢ïx¢¢ çÜU
¥x¢Ó¢ïü ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ ÜU¢ï§ü à¢ï’Ú ± à¢¢§GÚè ÜUè çÜU¼¢Ï¢ Ýãè´ ãñ HïçÜUÝ
ÜéUGÚ¥¢Ý ÜïU ÝéÁG¢êH ÜïU Ï¢¢’Î ¥GÚÏ¢¢ï´ ÜU¢ }¢ñH¢Ý à¢ï’Ú ± à¢¢§GÚè ÜUè ¼GÚÈGU
ÜU}¢ ã¢ï x¢²¢, ²ïã ÜUã¢ Á¢¢ S¢ÜU¼¢ ãñ çÜU ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ ¥GÚÏ¢è ¥ÎÏ¢ ÜU¢
à¢¢ãÜU¢Ú ãñ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ }¢éã}G }¢Î 6 ÜïU Îéà}¢Ý¢ḯ Ýï ²ïã Á¢¢Ý
çH²¢ ‰¢¢ çÜU ±¢ïã ÜéUGÚ¥¢Ý ÜUè ÈGUS¢¢ãG¼¢ï Ï¢H¢x¢G¼ ÜU¢ }¢éÜGU¢Ï¢H¢ ÜUÚÝï }¢ḯ
Ý¢ÜU¢}¢ ã¢ï Ó¢éÜïU ãñ́, ÜéUÚG ¥¢Ý S¢ï ¥ÓÀ¢ ÜUH¢}¢ Ðïà¢ ÜUÚÝ¢ ¼¢ï ÎêÚ ÜUè Ï¢¢¼,
ÜéUGÚ¥¢Ý ÜUè »ÜU À¢ïÅè S¢è S¢êÚ¼ ÜïU Ï¢Ú¢Ï¢Ú |¢è ÜéUÀ Ý Ðïà¢ ÜUÚ S¢ÜïU J
§SH¢}¢ ÐÚ ¼‹ÜGUèÎ ÜUÚÝï ±¢Hï ÜéUÀ §üGS¢¢§ü §S¢ Ï¢¢¼ ÜU¢ Î¢’±¢
ÜUÚ¼ï ãñ´ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î 6 ÜéUGÚ¥¢Ý ÜïU Ï¢ Á¢G¢¼ï wG¢éÎ
}¢éS¢ç‹ÝÈGU ¼¢ï Ýãè´ ãñ HïçÜUÝ ©‹ã¢ï´ Ýï ²ãêçÎ²¢ï´ ¥¢ñÚ §üGS¢¢§²¢ï´ ÜUè çÜU¼¢Ï¢¢ï´
S¢ï ÝvGH ÜUÚ ÜïU ÜéUGÚ¥¢Ý ¼Ä²¢Ú çÜU²¢ ãG¢H¢æçÜU ãGÜGUèÜGU¼ ²ïã ãñ çÜU
ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î 6 ÜU¢ çÜUS¢è ²ãêÎè ²¢ §üGS¢¢§ü ¥G¢çH}¢ ÜïU
S¢¢‰¢ ÜU¢ï§ü Ú¢çÏ¢¼G¢ Ý ‰¢¢, ¼¢Úè¶G §S¢ Ï¢¢¼ ÜUè à¢ã¢Î¼ Îï¼è ãñ çÜU ¥¢Ð
6 Ýï »’H¢Ýï ÝÏ¢éÃ±¼ S¢ï ÜGUÏH çS¢ÈüGU ¼èÝ S¢ÈGUÚ çÜU²ï,
Àï S¢¢H ÜUè ©G}¢í }¢ï´ ¥¢Ð 6 ¥ÐÝè ¥}}¢è ãéGÁG¢êÚ S¢çÄ²Î¼éÝ¢

¥¢ç}¢Ý¢ C ÜïU S¢¢‰¢ }¢ÎèÝ¢ ¼à¢ÚèÈGU Hï x¢» J ¥¢ñÚ Ï¢¢Úã S¢¢H
ÜUè ©G}¢í }¢éÜU}}¢H ã¢ïÝï S¢ï ÐãHï ¥¢Ð 6 Ýï ¥ÐÝï Ó¢Ó¢¢
¥Ï¢ê ¼G¢çHÏ¢ ÜUè }¢§GÄ²¼ }¢ï´ à¢¢}¢ ÜU¢ »ÜU ÜU¢Ú¢ïÏ¢¢Úè S¢ÈGUÚ çÜU²¢ ¥¢ñÚ
çÈUÚ ¥ÐÝè ÐãHè à¢¢Îè S¢ï ÐãHï Á¢Ï¢ ¥¢Ð 6 ÜUè ©G}¢í
ÐÓÓ¢èS¢ S¢¢H ÜUè ‰¢è ãGÁ¢GÚ¼ï ¶GÎèÁ¢¼éH ÜéUÏ¢í¢ C ÜïU »ÜU ç¼Á¢¢Ú¼è
ÜGU¢çÈGUHï ÜU¢ï à¢¢}¢ Hï x¢» J(1)
»ÜU S¢¢çãGÏ¢ï §GË}¢ §üGS¢¢§ü à¢wGS¢ çÁ¢S¢ ÜU¢ï ¥¢Ð 6
Á¢¢Ý¼ï ‰¢ï ±¢ïã »ÜU Ï¢êÉG¢ ¥¢ñÚ Ý¢Ï¢èÝ¢ à¢wGS¢ ‰¢¢ çÁ¢S¢ ÜU¢ Ý¢}¢ ‰¢¢ ±ÚÜGU¢
çÏ¢Ý Ý¢ñÈGUH, ±¢ïã ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¶GÎèÁ¢¼éH ÜéUÏ¢í¢ C ÜU¢ çÚà¼ïÎ¢Ú
‰¢¢, ±¢ïã ¥ÐÝ¢ ÐéÚ¢Ý¢ }¢Á¢GãÏ¢ À¢ïÇG ÜUÚ §üGS¢¢§Ä²¼ }¢ï´ Î¢ç¶GH ãé±¢ ‰¢¢
¥¢ñÚ §‹Á¢èH ÜUè Ï¢ÇGè }¢ã¢Ú¼ Ú¶¼¢ ‰¢¢, ãéGÁG¢êÚ 6 ©S¢ S¢ï
çS¢ÈüGU Î¢ï Ï¢¢Ú ç}¢Hï, ÐãHè }¢Ú¼Ï¢¢ »’H¢Ýï ÝÏ¢éÃ±¼ S¢ï ‰¢¢ïÇG¢ S¢¢ ±vG¼
ÐãHï(2) ¥¢ñÚ ÎêS¢Úè }¢Ú¼Ï¢¢ ãGéÁG¢êÚ 6 ±ÚÜGU¢ çÏ¢Ý Ý¢ñÈGUH
S¢ï ©S¢ ±vG¼ ç}¢Hï Á¢Ï¢ ¥¢Ð 6 ÐÚ ÐãHè ±ãGè Ý¢çÁ¢GH
ãé§ü,(3) ±ÚÜGU¢ çÏ¢Ý Ý¢ñÈGUH 5 }¢éS¢H}¢¢Ý ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ ²ïã ±¢ïã
ÐãHï §üGS¢¢§ü ¥G¢çH}¢ ãñ´ Á¢¢ï Î¢§Ú» §SH¢}¢ }¢ï´ Î¢ç¶GH ãé±ï(4) ¥¢ñÚ §S¢ ÜïU
1......S¢èÚ¼ï }¢éS¼GÈGU¢, S¢. 86, 90
2......
3...... ± S¢èÚ¼ï }¢éS¼GÈGU¢, S¢. 109
¼èÝ S¢¢H Ï¢¢’Î §ç‹¼ÜGU¢H ÈGUÚ}¢¢ x¢» J(1) HïçÜUÝ ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ ÜU¢
ÝéÁG¢êH ¼ï§üS¢ S¢¢H ¼ÜU Á¢¢Úè Úã¢ J(2)
}¢éà¢çÚÜUèÝ }¢ï´ S¢ï ãGéÁG¢êÚ 6 ÜïU Ï¢¢’Á¢G Îéà}¢Ý ¥¢Ð
6 ÐÚ Ï¢¢ïã¼¢Ý Ï¢¢æ{¼ï ‰¢ï çÜU ©‹ã¢ï´ Ýï ÜéUGÚ¥¢Ý M}¢ ÜïU
»ÜU H¢ïã¢Ú S¢ï S¢è¶¢ ãñ Á¢¢ï çÜU §üGS¢¢§ü ãñ ¥¢ñÚ }¢vÜU¢ S¢ï Ï¢¢ãÚ ©S¢ Ýï
¥ÐÝ¢ ÇïÚ¢ Hx¢¢²¢ ãé±¢ ãñ, ©Ý ÜïU §S¢ Ï¢¢ïã¼¢Ý ÜïU ÚÎ }¢ï´ ¥ËH¢ã
¼¥G¢H¢ Ýï ²ïã ¥¢²¼ Ý¢çÁ¢GH ÈGUÚ}¢¢§ü :
¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : ¥¢ñÚ Ï¢ïà¢ÜU
ã}¢ Á¢¢Ý¼ï ãñ´ çÜU ±¢ïã ÜUã¼ï ãñ´ ²ïã ¼¢ï
ÜU¢ï§ü ¥¢Î}¢è çS¢¶¢¼¢ ãñ çÁ¢S¢ ÜUè ¼GÚÈGU
É¢H¼ï (§à¢¢Ú¢ ÜUÚ¼ï) ãñ´ ©S¢ ÜUè Á¢GÏ¢¢Ý
¥GÁ¢}¢è ãñ ¥¢ñÚ ²ïã Ú¢ïà¢Ý ¥GÚÏ¢è Á¢GÏ¢¢Ý J
ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î 6 ÜïU Îéà}¢Ý Ï¢ÇGï ÜGUÚèÏ¢ S¢ï
Îï¶¼ï Úã¼ï ‰¢ï çÜU à¢¢²Î ©‹ãï´ ÜU¢ï§ü »ïS¢è à¢ã¢Î¼ ç}¢H Á¢¢» çÁ¢S¢ ÜUè
Ï¢é‹²¢Î ÐÚ ±¢ïã ²ïã S¢¢çÏ¢¼ ÜUÚ S¢ÜïU´ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î 6
»ÜU Û¢êÅï §‹S¢¢Ý ãñ´ HïçÜUÝ ±¢ïã ÜU¢ï§ü »ÜU }¢¢ñÜGU¥G |¢è »ïS¢¢ Ý ÉêæÇ Ð¢» çÜU
çÁ¢S¢ ÜUè Ï¢é‹²¢Î ÐÚ ±¢ïã ²ïã Ï¢¢¼ ÜUÚ Ð¢¼ï çÜU ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î
6 ÀéÐ ÜUÚ çÜUS¢è ¶G¢S¢ ²ãêÎè ²¢ §üGS¢¢§ü S¢ï ç}¢H¼ï ãñ´ J
²ïã Ï¢¢¼ S¢Ó¢ ãñ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î 6 Ýï ²ãêçÎ²¢ï´
¥¢ñÚ §üGS¢¢§²¢ï´ S¢ï }¢Á¢GãÏ¢è x¢ézG¼x¢ê ÈGUÚ}¢¢§ü ãñ HïçÜUÝ ±¢ïã S¢Ï¢ }¢éÜU¢H}¢ï
¶éHï ¥G¢}¢ }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Ú¢ }¢ï´ ãé±ï Á¢Ï¢ çÜU ÜéUGÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU ÜU¢ ÝéÁG¢êH ¼ïÚã
S¢¢H ÐãHï S¢ï ã¢ï Úã¢ ‰¢¢, ²ïã Ï¢¢¼ Ú¢ïÁ¢Gï Ú¢ïà¢Ý ÜUè ¼GÚãG ±¢Á¢ïGãG ã¢ï x¢§ü çÜU
²ãêçÎ²¢ï´ ¥¢ñÚ §üGS¢¢§²¢ï´ ÜU¢ ÜéUGÚ¥¢Ý çH¶Ýï }¢ï´ ãéGÁG¢êÚ 6
ÜUè }¢é¥G¢±Ý¼ ÜUÚÝ¢ ¥GvGHÝ ÝvGHÝ Ï¢ï Ï¢é‹²¢Î ãñ, ¶G¢S¢ ÜUÚ Á¢Ï¢ ãéGÁG¢êÚ
6 ÜU¢ }¢ÜüUÁ¢Gè çÜUÚÎ¢Ú »ÜU ã¢Îè ¥¢ñÚ ©S¼¢Î ÜU¢ ‰¢¢,
¥¢Ð 6 Ýï ¶éH ÜUÚ ²ãêçÎ²¢ï´ ¥¢ñÚ §üGS¢¢§²¢ï´ ÜU¢ï §SH¢}¢
ÜGUÏ¢êH ÜUÚÝï ÜUè Î¢’±¼ Îè, ©Ý ÐÚ ±¢Á¢ïGãG çÜU²¢ çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢
ÜUè ¼¢ñãGèÎ ÜUè S¢ãGèãG ¼¢’Hè}¢¢¼ S¢ï ±¢ïã H¢ïx¢ ÜñUS¢ï çÈUÚï, Ï¢ãé¼ S¢¢Úï
²ãêÎè ¥¢ñÚ §üGS¢¢§ü ãéGÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢ 6 ÜUè Î¢’±¼ ÜU¢ï S¢éÝ ÜUÚ
²ãêçÎÄ²¼ ¥¢ñÚ §üGS¢¢§ÄÄ¢¼ À¢ïÇG ÜUÚ Î¢§Ú» §SH¢}¢ }¢ï´ Î¢ç¶GH ã¢ï x¢» J
²ïã ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜUè çãGv}¢¼ ãñ çÜU ©S¢ Ýï ¥¢ç¶GÚè ÝÏ¢è
ÜïU ¼G¢ñÚ ÐÚ »ïS¢è Á¢G¢¼ ÜU¢ï |¢ïÁ¢¢ Á¢¢ï çÜU Á¢G¢çãÚÝ ÐÉGè çH¶è Ý ‰¢è ¼¢çÜU
Á¢¢ï »’ç¼Ú¢Á¢G ÜUÚÝï ±¢Hï ‰¢ï ©Ý ÜïU çH²ï »’ç¼Ú¢Á¢G ÜUè ÜU¢ï§ü x¢é‹Á¢¢§à¢ Ý
Úãï ¥¢ñÚ Ý ÜU¢ï§ü ²ïã à¢ÜU ÜUÚ S¢ÜïU çÜU ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î 6
Ýï ÜéUGÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU ÜU¢ï ÜUãè´ S¢ï ÝvGH çÜU²¢ ãñ, ²ïã |¢è ²¢Î Úãï çÜU çÁ¢S¢
±vG¼ ãéGÁG¢êÚ 6 Ýï ÜéUGÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU ÜïU ¥ËH¢ã ÜU¢ ÜUH¢}¢
ã¢ïÝï ÜU¢ Î¢’±¢ çÜU²¢ ¥¢ñÚ H¢ïx¢¢ï´ ¼ÜU ÐãéæÓ¢¢²¢ ©S¢ ±vG¼ §‹Á¢èHï }¢éÜGUgS¢
ÜU¢ ÜU¢ï§ü |¢è ÝéS¶G¢ ¥GÚÏ¢è }¢ï´ }¢¢ñÁ¢êÎ Ý ‰¢¢, ²ïã S¢Ó¢ ãñ çÜU ÜéUGÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU
¥¢ñÚ §‹Á¢èH }¢ï´ ÜéUÀ }¢é}¢¢S¢H¼ Ð¢§ü Á¢¢¼è ãñ HïçÜUÝ ²ïã }¢é}¢¢S¢H¼ §S¢
Ï¢¢¼ ÜUè Ï¢é‹²¢Î Ýãè´ Ï¢Ý S¢ÜU¼è çÜU ãéGÁG¢êÚ 6 ÐÚ ²ïã
§ËÁ¢G¢}¢ Hx¢¢²¢ Á¢¢» çÜU ©‹ã¢ï´ Ýï ÜéUGÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU ÜU¢ï §‹Á¢èH S¢ï ÝvGH
çÜU²¢ ãñ J çÜU¼¢Ï¢¢ï´ ÜïU ¥‹ÎÚ }¢é}¢¢S¢H¼ ÜU¢ ²ïã }¢¼GHÏ¢ ãÚçx¢Á¢G Ýãè´ ãñ
çÜU Ï¢¢’Î }¢ï´ ¥¢Ýï ±¢Hï Ðñx¢G}Ï¢Ú¢ï´ Ýï ÐãHï Ðñx¢G}Ï¢Ú¢ï´ S¢ï ÝvGH çÜU²¢ ãñ, ²ïã
}¢é}¢¢S¢H¼ ¥SH }¢ï´ §S¢ Ï¢¢¼ ÜUè ¼GÚÈGU §à¢¢Ú¢ ãñ çÜU ¥x¢Hè ¥¢ñÚ çÐÀHè
S¢Ï¢ çÜU¼¢Ï¢ï´ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜUè ¼GÚÈGU S¢ï ãñ´ ¥¢ñÚ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢
ÜU¢ Ðñx¢G¢}¢ ãñ´ §S¢ çH²ï §Ý }¢ï´ }¢é}¢¢S¢H¼ ãñ ¥¢ñÚ ©Ý S¢Ï¢ }¢ï´ ¼¢ñãGèÎ ÜU¢
Ï¢é‹²¢Îè Ðñx¢G¢}¢ }¢éà¼ÚÜU ãñ J
S¢é±¢H ÜéUGÚ¥¢Ý ÎêS¢Úè Ý¢çÁ¢GH à¢éÎ¢ çÜU¼¢Ï¢¢ï´ S¢ï ÜñUS¢ï }¢éwG¼çHÈGU ãñ ?
Á¢±¢Ï¢ ãÚ }¢éS¢H}¢¢Ý ÜU¢ ²ïã Ï¢é‹²¢Îè ¥GÜGUèÎ¢ ãñ çÜU ±¢ïã ¥ËH¢ã
¼¥G¢H¢ ÜïU S¢¢Úï ÝçÏ¢²¢ï´ ¥¢ñÚ ÚS¢êH¢ï´ ÐÚ §ü}¢¢Ý Ú¶ï ¥¢ñÚ Á¢¢ï ÜéUÀ ¥ËH¢ã
¼¥G¢H¢ Ýï Ý¢çÁ¢GH ÈGUÚ}¢¢²¢ ©S¢ ÜU¢ï çÎH S¢ï ¼SHè}¢ ÜUÚï ¥x¢Ó¢ïü Ï¢¢’Á¢G
¥¢S}¢¢Ýè çÜU¼¢Ï¢ï´ ¥Ï¢ |¢è }¢¢ñÁ¢êÎ ãñ´ HïçÜUÝ ¥ÐÝè ¥SHè ¥ËÈGU¢Á¢G çÜU
çÁ¢Ý }¢ï´ ±¢ïã Ý¢çÁ¢GH ãé§ü ‰¢è´ ©S¢ ÐÚ Ï¢¢ÜGUè Ý Úãè´, ²¢’Ýè §‹S¢¢Ý¢ï´ Ýï §S¢
ÜïU ¥‹ÎÚ ¼ÏÎèçH²¢æ ÜUÚ Ç¢Hè´, ÜéUGÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU ãè ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜU¢
»ïS¢¢ ÜUH¢}¢ ãñ çÜU çÁ¢S¢ ÜUè çãGÈGU¢Á¢G¼ ÜU¢ çÁ¢G}}¢¢ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï
wG¢éÎ çH²¢ ãñ ¥¢ñÚ ±¢ïã ãÚ ¼GÚãG ÜUè ¼ÏÎèHè S¢ï }¢ãGÈGUêÁ¢G ãñ,
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜéUGÚ¥¢Ýï ÜUÚè}¢ }¢ï´ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ :
¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : Ï¢ïà¢ÜU ã}¢ Ýï
©¼¢Ú¢ ãñ ²ïã ÜéUGÚ¥¢Ý ¥¢ñÚ Ï¢ïà¢ÜU ã}¢
wG¢éÎ §S¢ ÜïU çÝx¢ãÏ¢¢Ý ãñ´ J
ãéGÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢ 6 ÜïU ¼à¢ÚèÈGU H¢Ýï S¢ï ÐãHï Á¢¢ï
¥¢S}¢¢Ýè çÜU¼¢Ï¢ïæ ‰¢è´ Á¢ñS¢¢ çÜU ¼¢ñÚ¢¼ ¥¢ñÚ §‹Á¢èH ±¢ïã ©S¢ ±vG¼ çH¶è
x¢§ü Á¢Ï¢ ±¢ïã ¥ç}Ï¢²¢ ç±S¢¢H ÈGUÚ}¢¢ x¢» çÁ¢Ý ÐÚ ²ïã çÜU¼¢Ï¢ï´ Ý¢çÁ¢GH
ãé§æü ¥¢ñÚ §S¢ ÜïU }¢é¼Á¢G¢Î ÐêÚï ÜU¢ ÐêÚ¢ ÜéUGÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU ãéGÁG¢êÚ 6
ÜUè Á¢G¢çãÚè çÁ¢G‹Îx¢è }¢ï´ }¢éÜU}}¢H ã¢ï Ó¢éÜU¢ ‰¢¢, ¶Á¢êÚ ÜïU Ðœ¢¢ï´ ÐÚ, Ó¢}¢ÇGï
ÐÚ ¥¢ñÚ ãça²¢ï´ ÐÚ }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ Ýï çH¶ çH²¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ çÈUÚ §S¢ ÜïU S¢¢‰¢
S¢¢‰¢ S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ H ÜUè Ï¢ãé¼ Ï¢ÇGè ¼¢’Î¢Î »ïS¢è ‰¢è çÁ¢‹ã¢ï´ Ýï
ÜéUGÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU ÜU¢ï çãGzGÁ¢G ÜUÚ çH²¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ §S¢ ÜïU Á¢¢ï ¥SH ¥GÚÏ¢è
¥ËÈGU¢Á¢G ‰¢ï ©Ý ÜU¢ï ¥ÐÝï S¢èÝ¢ï´ ¥¢ñÚ ¥ÐÝï çÎH¢ï çÎ}¢¢x¢G }¢ï´ }¢ãGÈGUêÁ¢G ÜUÚ
çH²¢ ‰¢¢ }¢Á¢GèÎ ²ïã çÜU ÜéUGÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU ÜU¢ï ãÁ¢G¢Ú¢ï´ Ï¢çËÜU H¢¶¢ï´ }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´
Ýï ãÚ Î¢ñÚ }¢ï´ wG¢êÏ¢ ÐÉG¢, §S¢ ÜU¢ï ²¢Î çÜU²¢ J ãGÜGU ²ïã ãñ çÜU ãÚ ¥¢Ýï
±¢Hï Î¢ñÚ }¢ï´ }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜUè »ÜU Ï¢ãé¼ Ï¢ÇGè ¼¢’Î¢Î ÜéUGÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU ÜU¢ï
çãGzGÁ¢G ÜUÚ¼è ãñ ¥¢ñÚ ²êæ ÜéUGÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU ÜïU ¥ËÈGU¢Á¢G ÜUè çãGÈGU¢Á¢G¼ ã¢ï¼è
Úã¼è ãñ ¥¢ñÚ ÜU¢ï§ü }¢Á¢GãÏ¢è ²¢ x¢GñÚ }¢Á¢GãÏ¢è çÜU¼¢Ï¢ Îé‹²¢ }¢ï´ »ïS¢è Ýãè´
ç}¢Hïx¢è çÁ¢S¢ ÜU¢ï §S¢ ¼GÚãG çH¶¢ x¢²¢ ã¢ï, }¢ãGÈGUêÁ¢G çÜU²¢ x¢²¢ ã¢ï ¥¢ñÚ
ÝSH ÎÚ ÝSH ±¢ïã »ÜU ÜGU¢ñ}¢ ÜïU ¥‹ÎÚ Ï¢ãé¼ Ï¢ÇGè ¼¢’Î¢Î }¢ï´ çãGzGÁ¢G ÜUè
Á¢¢¼è Úãè ã¢ï J
ÜéUGÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU §S¢ Ï¢¢¼ ÜU¢ï Ðïà¢ ÜUÚ¼¢ ãñ çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢
ÜïU çÁ¢¼Ýï |¢è ÝÏ¢è ãñ´ ±¢ïã ©wG¢éÃ±¼ ÜïU çHãG¢Á¢G S¢ï »ÜU ÎêS¢Úï ÜïU S¢¢‰¢ Á¢éÇGï
ãé±ï ãñ´, S¢¢Úï ÜïU S¢¢Úï ÝÏ¢éÃ±¼ ÜïU ç}¢à¢Ý }¢ï´ »ÜU Á¢ñS¢ï ãñ´ ¥¢ñÚ ±¢ïã Á¢¢ï
Ï¢é‹²¢Îè Ðñx¢G¢}¢ ‰¢¢ ±¢ïã S¢Ï¢ Ýï §‹S¢¢Ý¢ï´ ¼ÜU ÐãéæÓ¢¢²¢, ¶G¢S¢ ÜUÚ Á¢¢ï Ó¢èÁ¢G
S¢Ï¢ }¢ï´ }¢éà¼ÚÜU Úãè ±¢ïã ²ïã ãñ çÜU çS¢ÈüGU ¥ËH¢ã ±¢çãGÎ ÜUè §GÏ¢¢Î¼
ÜUè ¼GÚÈGU H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï Ï¢éH¢²¢, çHã¢Á¢G¢ ©Ý S¢Ï¢ ÜïU Ðñx¢G¢}¢ ÜU¢ }¢vGS¢Î »ÜU
ãè ‰¢¢ ¥¢ñÚ ±¢ïã ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜUè Á¢G¢¼ ÜUè ÐãÓ¢¢Ý ãñ ¥x¢Ó¢ïü ÎêS¢Úè
çÜU¼¢Ï¢ï´ §SH¢}¢ ÜUè Ï¢é‹²¢Îè }¢Á¢GãÏ¢è Ï¢¢¼¢ï´ }¢ï´ }¢é}¢¢S¢H¼ Ú¶¼è ãñ´ HïçÜUÝ
±¢ïã ¶G¢S¢ ¼GÏ¢ÜGU¢ï´ ¥¢ñÚ ¶G¢S¢ H¢ïx¢¢ï´ ÜïU çH²ï Ý¢çÁ¢GH ÜUè x¢§ü ‰¢è´ çHã¢Á¢G¢
©Ý çÜU¼¢Ï¢¢ï´ ÜïU ©S¢êH ± ÜGU±¢§GÎ ©‹ãè H¢ïx¢¢ï´ ÜïU çH²ï ãñ´ çÁ¢Ý ÜïU çH²ï
±¢ïã çÜU¼¢Ï¢ï´ Ý¢çÁ¢GH ãé§æü, ÎêS¢Úè ¼GÚÈGU Îï¶¢ Á¢¢» ¼¢ï ÜéUGÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU S¢¢Úè
§‹S¢¢çÝÄ²¼ ÜïU çH²ï Ý¢çÁ¢GH ãé±¢, çÜUS¢è ¶G¢S¢ ÜGU¢ñ}¢ ÜïU çH²ï Ý¢çÁ¢GH Ý
ãé±¢, ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜéUGÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU }¢ï´ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ :
¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : ¥¢ñÚ »ï }¢ãGÏ¢êÏ¢

ã}¢ Ýï ¼é}¢ ÜU¢ï Ý |¢ïÁ¢¢ }¢x¢Ú »ïS¢è çÚS¢¢H¼
S¢ï Á¢¢ï ¼}¢¢}¢ ¥¢Îç}¢²¢ï´ ÜU¢ï Í¢ïÚÝï ±¢Hè
ãñ wG¢éà¢ ¶GÏ¢Úè Îï¼¢ ¥¢ñÚ ÇÚ S¢éÝ¢¼¢
HïçÜUÝ Ï¢ãé¼ H¢ïx¢ Ýãè´ Á¢¢Ý¼ï J
S¢é±¢H v²¢ ²ïã S¢Ó¢ ãñ çÜU }¢éS¢H}¢¢Ý §üGS¢¢ j ¥¢ñÚ ÎêS¢Úï Ðñx¢G}Ï¢Ú¢ï´
ÜU¢ï Ýãè´ }¢¢Ý¼ï ?
Á¢±¢Ï¢ ¥x¢Ú ÜU¢ï§ü }¢éS¢H}¢¢Ý §üGS¢¢ j ²¢ çÜUS¢è |¢è ÝÏ¢è ÐÚ
§ü}¢¢Ý Ý Ú¶ï ¼¢ï ±¢ïã }¢éS¢H}¢¢Ý ãè Ýãè´, S¢Ï¢ }¢éS¢H}¢¢Ý §üGS¢¢ j
¥¢ñÚ Îèx¢Ú ¼}¢¢}¢ ¥ç}Ï¢²¢ ÜU¢ï }¢¢Ý¼ï ãñ´, ²ïã }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU
§ü}¢¢Ý }¢ï´ Ï¢é‹²¢Îè Ï¢¢¼ ãñ çÜU ±¢ïã ¥ËH¢ã 1 ÜïU ãÚ ÝÏ¢è ¥¢ñÚ ãÚ
ÚS¢êH ÜU¢ï }¢¢Ýï´, }¢éS¢H}¢¢Ý §üGS¢¢ j ÜUè Ï¢ÇGè §GÁGÁ¢G¼ ¥¢ñÚ Ï¢ÇG¢
»ãGç¼Ú¢}¢ ÜUÚ¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ §Ý ÜïU Î¢ïÏ¢¢Ú¢ ¼à¢ÚèÈGU H¢Ýï ÜïU }¢é‹¼çÁ¢GÚ ãñ´,
ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU §üGS¢¢ j ÜU¢ï Ý S¢êHè Îè x¢§ü Ý ©‹ãï´
ÜGUyH çÜU²¢ x¢²¢ Ï¢çËÜU ±¢ïã ¥¢S}¢¢Ý¢ï´ }¢ï´ ©Æ¢ çH²ï x¢» J(1)
}¢éS¢H}¢¢Ý §S¢ Ï¢¢¼ ÜU¢ |¢è ¥GÜGUèÎ¢ Ú¶¼ï ãñ´ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï §üGS¢¢
j Ï¢ãé¼ ªæÓ¢è à¢¢Ý¢ï´ ±¢Hï ¥ç}Ï¢²¢ }¢ï´ S¢ï ãñ´, HïçÜUÝ Ý
±¢ïã wG¢éÎ¢ ãñ´ Ý wG¢éÎ¢ ÜïU Ï¢ïÅï, ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï §üGS¢¢ j ÜUè ±¢çHÎ¢
ãGÁ¢GÚ¼ï }¢Ú²}¢ C Ï¢ÇGè S¢¢çHãG¢ ¥¢ñÚ }¢éœ¢çÜGUÄ²¢ ¶G¢¼êÝ ‰¢è´, ÜéUÚG ¥¢Ýï
Ð¢ÜU ã}¢ï´ Ï¢¼¢¼¢ ãñ çÜU §üGS¢¢ j çÏ¢x¢GñÚ Ï¢¢Ð ÜïU çÝà¢¢Ýï ÜéUGÎÚ¼ ÜïU ¼G¢ñÚ
ÐÚ ÐñÎ¢ ãé±ï, ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜéUGÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU }¢ï´ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ :
¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : §üGS¢¢ ÜUè
ÜUã¢±¼ ¥ËH¢ã ÜïU ÝÁ¢GÎèÜU ¥¢Î}¢
ÜUè ¼GÚãG ãñ ©S¢ï ç}¢^è S¢ï Ï¢Ý¢²¢ çÈUÚ
ÈGUÚ}¢¢²¢ ã¢ï Á¢¢ ±¢ïã ÈGU¢ñÚÝ ã¢ï Á¢¢¼¢ ãñ J
Ï¢ãé¼ S¢¢Úï §üGS¢¢§ü ²ïã Á¢¢Ý ÜUÚ Ó¢¢ïæÜU Á¢¢¼ï ãñ´ çÜU }¢éS¢H}¢¢Ý
ãGÁ¢GÚ¼ï §üGS¢¢ j ÜU¢ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜïU ¥GÁ¢Gè}¢ ¥ç}Ï¢²¢ ¥¢ñÚ
ÚS¢êH¢ï´ }¢ï´ à¢é}¢¢Ú ÜUÚ¼ï ãñ´, }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï ²ïã ¼¢’Hè}¢ Îè Á¢¢¼è ãñ çÜU
§üGS¢¢ j S¢ï }¢ãGÏÏ¢¼ ÜUÚï´ ¥¢ñÚ ÜU¢ï§ü à¢wGS¢ ©S¢ ±vG¼ ¼ÜU }¢éS¢H}¢¢Ý
Ýãèæ ã¢ï S¢ÜU¼¢ Á¢Ï¢ ¼ÜU çÜU ±¢ïã §S¢ Ó¢èÁ¢G ÜU¢ï Ý }¢¢Ý Hï çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï §üGS¢¢
j çÏ¢x¢GñÚ Ï¢¢Ð ÜïU ÐñÎ¢ ãé±ï ¥¢ñÚ }¢éS¢H}¢¢Ý §Ý Ó¢èÁ¢G¢ï´ }¢ï´ §S¢ çH²ï
²ÜGUèÝ Ýãè´ Ú¶¼ï çÜU ©‹ã¢ï´ Ýï ²ïã Ó¢èÁ¢Gï´ §‹Á¢èH S¢ï ÐÉGè ãñ´ Ï¢çËÜU
ÜéUGÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU §Ý Ó¢èÁ¢G¢ï´ ÜU¢ §üGS¢¢ j ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ çÁ¢GRU ÜUÚ¼¢ ãñ
HïçÜUÝ }¢éS¢H}¢¢Ý ã}¢ïà¢¢ §S¢ Ï¢¢¼ ÜUè ¼¢ÜUèÎ ÜUÚ¼ï ãñ´ çÜU §üGS¢¢ j
ÜïU }¢¢ï’çÁ¢Á¢Gï ã¢ï´ ²¢ Îèx¢Ú ¥ç}Ï¢²¢ ÜïU }¢¢ï’çÁ¢Á¢Gï ã¢ï´, ±¢ïã
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜUè }¢ÚÁ¢Gè ¥¢ñÚ ©S¢ ÜUè çÚÁ¢G¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU }¢é}¢çÜUÝ
Ï¢Ý¢Ýï S¢ï Á¢G¢çãÚ ã¢ï¼ï ãñ´ J
}¢éS¢H}¢¢Ý §S¢ Ï¢¢¼ ÜUè S¢wG¼è S¢ï ¼ÚÎèÎ ÜUÚ¼ï ãñ´ çÜU ¥ËH¢ã
¼¥G¢H¢ ÜU¢ ÜU¢ï§ü Ï¢ïÅ¢ ãñ ¥¢ñÚ ÜéUGÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU ¼¢ÜUèÎÝ §S¢ Ï¢¢¼ ÜU¢ï Ï¢²¢Ý
ÜUÚ¼¢ ãñ çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜU¢ ÜU¢ï§ü Ï¢ïÅ¢ Ýãè´ ãñ J
§S¢ Ï¢¢¼ ÜUè ±Á¢G¢ãG¼ ÜUÚ ÎïÝ¢ |¢è Á¢GMÚè ãñ çÜU Á¢Ï¢ }¢éS¢H}¢¢Ý
§‹Á¢èH ÜUè ÜéUÀ Ï¢¢¼¢ï´ ÐÚ ¼‹ÜGUèÎ ÜUÚ¼ï ãñ´ ¼¢ï §S¢ ÜU¢ }¢¼GHÏ¢ ãÚçx¢Á¢G ²ïã
Ýãè´ çÜU ±¢ïã §üGS¢¢ j ÐÚ ãG}H¢ ÜUÚ Úãï ãñ´ Ï¢çËÜU §üGS¢¢§²¢ï´ ÜïU
¥GÜGUèÎï }¢S¢HÝ y¢SHèS¢ ±x¢GñÚ¢ ÐÚ ¼‹ÜGUèÎ ÜUÚ¼ï ãñ´ v²êæçÜU ²ïã Ó¢èÁ¢Gï´
§üGS¢¢ j Ýï à¢éM¥G Ýãè´ ÜUè´, ©Ý ÜU¢ §Ý Ó¢èÁ¢G¢ï´ S¢ï ÜU¢ï§ü ¼¥GËHéÜGU

Ýãè´ ¥¢ñÚ Á¢Ï¢ }¢éS¢H}¢¢Ý §‹Á¢èH ÜU¢ ãG±¢H¢ Îï¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ ÜUã¼ï ãñ´ çÜU ²ïã
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜU¢ ÜUH¢}¢ ãñ HïçÜUÝ §S¢ }¢ï´ ¼ÏÎèHè ¥¢ x¢§ü ¥¢ñÚ §S¢
}¢ï´ Ï¢ãé¼ S¢¢Úï }¢ÜGU¢}¢¢¼ ÐÚ §‹S¢¢Ý¢ï´ ÜïU ¥ËÈGU¢Á¢G ãñ´ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜïU
¥ËÈGU¢Á¢G Ýãè´ ãñ´, ¼¢ï §S¢ ¼‹ÜGUèÎ ÜU¢ }¢¼GHÏ¢ ãÚçx¢Á¢G ²ïã Ýãè´ ãñ çÜU
}¢éS¢H}¢¢Ý §üGS¢¢ j ÐÚ ãG}H¢ ÜUÚ¼ï ãñ´ J
}¢éS¢H}¢¢Ý ²ïã ²ÜGUèÝ Ú¶¼ï ãñ´ çÜU ¥¢Á¢ ÜïU Î¢ñÚ }¢ï´ Á¢¢ï §‹Á¢èH
}¢¢ñÁ¢êÎ ãñ §S¢ }¢ï´ ÜUãè´ ÜUãè´ À¢ïÅï À¢ïÅï çãGSS¢ï }¢¢ñÁ¢êÎ ãñ´ Á¢¢ï ¥ËH¢ã
y¢¥G¢H¢ ÜU¢ ¥SHè ÜUH¢}¢ ãñ´ ¥¢ñÚ §S¢ }¢ï´ Ï¢ãé¼ S¢¢Ú¢ çãGSS¢¢ »ïS¢¢ ãñ çÜU
çÁ¢S¢ }¢ï´ §‹S¢¢Ý¢ï´ ÜUè ÎwGH ¥‹Î¢Á¢Gè ãé§ü ¥¢ñÚ Ï¢ãé¼ Ï¢ÇGè ¼¢’Î¢Î ¥¢²¢¼
ÜUè ±¢ïã ãñ Á¢¢ï çÜU ¼ÏÎèH ã¢ï Ó¢éÜUè ãñ´ ¥¢ñÚ §‹Á¢èHï }¢éÜGUgS¢ ÜïU }¢éwG¼çHÈGU
¼Á¢ü}¢ï Á¢¢ï H¢ïx¢¢ï´ ÜïU S¢¢}¢Ýï }¢¢ñÁ¢êÎ ãñ´ ±¢ïã »ÜU ÎêS¢Úï S¢ï Ï¢ãé¼ }¢éwG¼çHÈGU ãñ´,
}¢éS¢H}¢¢Ý §S¢ Ï¢¢¼ ÜU¢ ²ÜGUèÝ Ú¶¼ï ãñ´ çÜU ¥SH §‹Á¢èH ±¢ïã ãñ Á¢¢ï §üGS¢¢
j ÜUè ¼¢’Hè}¢¢¼ ãñ´, ±¢ïã Ýãè´ Á¢¢ï Ï¢¢’Î ÜïU H¢ïx¢¢ï´ Ýï }¢S¢HÝ Ð¢õH
(PAUL) ²¢ ÎêS¢Úï çx¢Á¢¢üÍ¢Ú¢ï´ ÜïU HèÇÚ¢ï´ Ýï çH¶è Ï¢çËÜU §SH¢}¢ ÎÚ
¥SH ©S¢è ¼¢ñãGèÎ ÐÚ Á¢G¢ïÚ Îï¼¢ ãñ çÜU çÁ¢S¢ ÜUè §à¢¢¥G¼ ãGÁ¢GÚ¼ï §üGS¢¢
j Ýï wG¢êÏ¢ ÜUè ¥¢ñÚ ±¢ïã ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜU¢ï »ÜU }¢¢ÝÝ¢ ¥¢ñÚ
ÈGUÜGU¼G »ÜU ¥ËH¢ã ÜUè §GÏ¢¢Î¼ ÜUÚÝ¢ ãñ J
S¢é±¢H ÜéUGÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU §üGS¢¢ j ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ v²¢ ÜUã¼¢ ãñ ?
Á¢±¢Ï¢ §üGS¢¢ j ©Ý ¥GÁ¢Gè}¢éàà¢¢Ý ÚS¢êH¢ï´ }¢ï´ S¢ï ãñ´ çÁ¢Ý ÜU¢ çÁ¢GRU
Ý¢}¢ ÜïU S¢¢‰¢ ÜéUGÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU }¢ï´ }¢¢ñÁ¢êÎ ãñ, ãGÜGUèÜGU¼ ²ïã ãñ çÜU ÜéUGÚ¥¢Ýï
Ð¢ÜU }¢ï´ »ÜU S¢êÚ¼ ÜU¢ Ý¢}¢ S¢êÚ» }¢Ú²}¢ ãñ, §S¢ S¢êÚ¼ }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï
}¢Ú²}¢ C ¥¢ñÚ ©Ý ÜïU Œ²¢Úï Ï¢ïÅï ãGÁ¢GÚ¼ï §üGS¢¢ j ÐÚ wG¢êÏ¢
Ú¢ïà¢Ýè Ç¢Hè x¢§ü ãñ ¥¢ñÚ §üGS¢¢ j ÜU¢ ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢éÜGUgS¢ }¢ï´ ÜU§ü
}¢éwG¼çHÈGU }¢ÜGU¢}¢¢¼ ÐÚ çÁ¢GRU çÜU²¢ x¢²¢ ²ã¢æ ÐÚ ã}¢ ÜéUGÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU ÜUè
Ï¢¢’Á¢G ¥¢²¢¼ Ðïà¢ ÜUÚ¼ï ãñ´ çÜU çÁ¢Ý }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï }¢Ú²}¢ C ¥¢ñÚ
©Ý ÜïU Ï¢ïÅï ãGÁ¢GÚ¼ï §üGS¢¢ j ÜU¢ çÁ¢GRU ãñ :
¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : ¥¢ñÚ çÜU¼¢Ï¢
}¢ï´ }¢Ú²}¢ ÜU¢ï ²¢Î ÜUÚ¢ï Á¢Ï¢ ¥ÐÝï Í¢Ú
±¢H¢ï´ S¢ï ÐêÚÏ¢ (}¢à¢çÚÜGU) ÜUè ¼GÚÈGU »ÜU
Á¢x¢ã ¥Hx¢ x¢§ü ¼¢ï ©Ý S¢ï ©{Ú »ÜU
ÐÎ¢ü ÜUÚ çH²¢ ¼¢ï ©S¢ ÜUè ¼GÚÈGU ã}¢ Ýï
¥ÐÝ¢ MãG¢Ýè |¢ïÁ¢¢ ±¢ïã ©S¢ ÜïU S¢¢}¢Ýï
»ÜU ¼‹ÎéLS¼ ¥¢Î}¢è ÜïU MÐ }¢ï´ Á¢G¢çãÚ
ãé±¢ Ï¢¢ïHè }¢ñ´ ¼éÛ¢ S¢ï ÚãG}¢¢Ý ÜUè ÐÝ¢ã
}¢¢æx¢¼è ãêæ ¥x¢Ú ¼éÛ¢ï wG¢éÎ¢ ÜU¢ ÇÚ ãñ
Ï¢¢ïH¢ }¢ñ´ ¼ïÚï ÚÏ¢ ÜU¢ |¢ïÁ¢¢ ãé±¢ ãêæ çÜU }¢ñ´
¼éÛ¢ï »ÜU S¢é‰¢Ú¢ Ï¢ïÅ¢ Îêæ Ï¢¢ïHè }¢ïÚï HÇGÜU¢
ÜUã¢æ S¢ï ã¢ïx¢¢ }¢éÛ¢ï ¼¢ï Ý çÜUS¢è ¥¢Î}¢è Ýï
ã¢‰¢ Hx¢¢²¢ Ý }¢ñæ Ï¢ÎÜU¢Ú ãêæ ÜUã¢ ²êæ ãè
ãñ ¼ïÚï ÚÏ¢ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ çÜU ²ïã }¢éÛ¢ï
¥¢S¢¢Ý ãñ ¥¢ñÚ §S¢ çH²ï çÜU ã}¢ §S¢ï
H¢ïx¢¢ï´ ÜïU ±¢çS¢¼ïG çÝà¢¢Ýè ÜUÚï´ ¥¢ñÚ ¥ÐÝè
¼GÚÈGU S¢ï »ÜU ÚãG}¢¼ ¥¢ñÚ ²ïã ÜU¢}¢ ÆãÚ
Ó¢éÜU¢ ãñ ¥Ï¢ }¢Ú²}¢ Ýï ©S¢ï ÐïÅ }¢ï´ çH²¢
çÈUÚ ©S¢ï çH²ï ãé±ï »ÜU ÎêÚ Á¢x¢ã Ó¢Hè

x¢§ü çÈUÚ ©S¢ï Á¢ÝÝï ÜU¢ ÎÎü »ÜU ¶Á¢êÚ
ÜUè Á¢ÇG }¢ï´ Hï ¥¢²¢ Ï¢¢ïHè ã¢» çÜUS¢è
¼GÚãG }¢ñ´ §S¢ S¢ï ÐãHï }¢Ú x¢§ü ã¢ï¼è ¥¢ñÚ
|¢êHè çÏ¢S¢Úè ã¢ï Á¢¢¼è ¼¢ï ©S¢ï ©S¢ ÜïU
¼Hï S¢ï ÐéÜU¢Ú¢ çÜU x¢G}¢ Ý ¶¢ Ï¢ïà¢ÜU
¼ïÚï ÚÏ¢ Ýï ¼ïÚï ÝèÓ¢ï »ÜU ÝãìÚ Ï¢ã¢ Îè ãñ
¥¢ñÚ ¶Á¢êÚ ÜUè Á¢ÇG ÐÜUÇG ÜUÚ ¥ÐÝè
¼GÚÈGU çãH¢ ¼éÛ¢ ÐÚ ¼¢Á¢Gè ÐvÜUè ¶Á¢êÚï´
çx¢Úï´x¢è ¼ê ¶¢ ¥¢ñÚ Ðè ¥¢ñÚ ¥¢æ¶ Æ‹Çè
Ú¶ çÈUÚ ¥x¢Ú ¼ê çÜUS¢è ¥¢Î}¢è ÜU¢ï
Îï¶ï ¼¢ï ÜUã ÎïÝ¢ }¢ñ´ Ýï ¥¢Á¢ ÚãG}¢¢Ý
ÜU¢ Ú¢ïÁ¢G¢ }¢¢Ý¢ ãñ ¼¢ï ¥¢Á¢ ãÚçx¢Á¢G çÜUS¢è
¥¢Î}¢è S¢ï Ï¢¢¼ Ý ÜUMæx¢è ¼¢ï ©S¢ï x¢¢ïÎ
}¢ï´ çH²ï ¥ÐÝè ÜGU¢ñ}¢ ÜïU Ð¢S¢ ¥¢§ü Ï¢¢ïHï
»ï }¢Ú²}¢ Ï¢ïà¢ÜU ¼ê Ýï Ï¢ãé¼ Ï¢ÇGè Ï¢¢¼
ÜUè »ï ã¢MÝ ÜUè Ï¢ãÝ ¼ïÚ¢ Ï¢¢Ð Ï¢éÚ¢
¥¢Î}¢è Ý ‰¢¢ ¥¢ñÚ Ý ¼ïÚè }¢¢æ Ï¢ÎÜU¢Ú
§S¢ ÐÚ }¢Ú²}¢ Ýï Ï¢ÓÓ¢ï ÜUè ¼GÚÈGU
§à¢¢Ú¢ çÜU²¢ ±¢ïã Ï¢¢ïHï ã}¢ ÜñUS¢ï Ï¢¢¼
ÜUÚï´ §S¢ S¢ï Á¢¢ï Ð¢HÝï }¢ï´ Ï¢ÓÓ¢¢ ãñ J
Ï¢ÓÓ¢ï Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ }¢ñ´ ãêæ ¥ËH¢ã ÜU¢

Ï¢‹Î¢ ©S¢ Ýï }¢éÛ¢ï çÜU¼¢Ï¢ Îè ¥¢ñÚ }¢éÛ¢ï
x¢GñÏ¢ ÜUè ¶GÏ¢Úï´ Ï¢¼¢Ýï ±¢H¢ (ÝÏ¢è) çÜU²¢
¥¢ñÚ ©S¢ Ýï }¢éÛ¢ï }¢éÏ¢¢ÚÜU çÜU²¢ }¢ñ´ ÜUãè´
ãêæ ¥¢ñÚ }¢éÛ¢ï Ý}¢¢Á¢G ± Á¢GÜU¢¼ ÜUè ¼¢ÜUèÎ
ÈGUÚ}¢¢§ü Á¢Ï¢ ¼ÜU çÁ¢²êæ ¥¢ñÚ ¥ÐÝè }¢¢æ
S¢ï ¥ÓÀ¢ S¢éHêÜU ÜUÚÝï ±¢H¢ ¥¢ñÚ }¢éÛ¢ï
Á¢GÏ¢ÚÎS¼ Ï¢Î Ï¢wG¼ Ý çÜU²¢ ¥¢ñÚ ±¢ïãè
S¢H¢}¢¼è }¢éÛ¢ ÐÚ çÁ¢S¢ çÎÝ }¢ñ´ ÐñÎ¢
ãé±¢ ¥¢ñÚ çÁ¢S¢ çÎÝ }¢Mæx¢¢ ¥¢ñÚ çÁ¢S¢
çÎÝ çÁ¢G‹Î¢ ©Æ¢²¢ Á¢¢ªæx¢¢ ²ïã ãñ §üGS¢¢
}¢Ú²}¢ ÜU¢ Ï¢ïÅ¢ S¢ÓÓ¢è Ï¢¢¼ çÁ¢S¢ }¢ï´
à¢ÜU ÜUÚ¼ï ãñ´ ¥ËH¢ã ÜU¢ï H¢§ÜGU Ýãè´
çÜU çÜUS¢è ÜU¢ï ¥ÐÝ¢ Ï¢ÓÓ¢¢ ÆãÚ¢» Ð¢ÜUè
ãñ ©S¢ ÜU¢ï Á¢Ï¢ çÜUS¢è ÜU¢}¢ ÜU¢ ãéGv}¢
ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ ¼¢ï ²êæ ãè çÜU ©S¢ S¢ï ÈGUÚ}¢¢¼¢
ãñ ã¢ï Á¢¢ ±¢ïã ÈGU¢ñÚÝ ã¢ï Á¢¢¼¢ ãñ ¥¢ñÚ
§üGS¢¢ Ýï ÜUã¢ Ï¢ïà¢ÜU ¥ËH¢ã ÚÏ¢ ãñ
}¢ïÚ¢ ¥¢ñÚ ¼é}ã¢Ú¢ ¼¢ï ©S¢ ÜUè Ï¢‹Îx¢è
ÜUÚ¢ï ²ïã Ú¢ã S¢è{è ãñ J
§SH¢}¢, S¢¢§‹S¢ ¥¢ñÚ çS¢¤GãG¼

S¢é±¢H v²¢ §SH¢}¢ S¢¢§‹S¢ ¥¢ñÚ §GË}¢ ÜUè }¢é¶G¢HÈGU¼ ÜUÚ¼¢ ãñ ?
Á¢±¢Ï¢ §SH¢}¢ §GË}¢ ¥¢ñÚ S¢¢§‹S¢ ÜïU }¢é¶G¢çHÈGU Ýãè´ ãñ, §GË}¢ Î¢ï ¼GÚãG
ÜU¢ ã¢ï¼¢ ãñ : ÎèÝè §GË}¢ çÁ¢S¢ ÜïU Á¢GÚè»G S¢ï §S¢ Ï¢¢¼ ÜU¢ï S¢}¢Û¢¢ Á¢¢¼¢ ãñ
çÜU }¢Á¢GãÏ¢è çÁ¢G}}¢ïÎ¢çÚ²¢ï´ ÜU¢ï ÜñUS¢ï çÝ|¢¢²¢ Á¢¢» ¥¢ñÚ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢
ÜUè §GÏ¢¢Î¼ ÜñUS¢ï ÜUè Á¢¢» ¥¢ñÚ ÎêS¢Ú¢ §GË}¢ ±¢ïã ã¢ï¼¢ ãñ çÁ¢S¢ ÜU¢
¼¥GËHéÜGU ©Ý Ó¢èÁ¢G¢ï´ S¢ï ã¢ï¼¢ ãñ çÁ¢Ý ÜïU Á¢GÚè»G S¢ï ²ïã Á¢¢Ý¢ Á¢¢» çÜU ã}¢
²ã¢æ Îé‹²¢ }¢ï´ »ÜU ÈGU¢§Îï }¢‹Î ¥¢ñÚ ¥¢Ú¢}¢ Îïã çÁ¢G‹Îx¢è ÜñUS¢ï x¢éÁ¢G¢Ú
S¢ÜU¼ï ãñ´, ²ïã }¢éS¢H}¢¢Ý ÜUè Á¢GMÚ¼ ãñ çÜU ±¢ïã Î¢ïÝ¢ï´ ¼GÚãG ÜïU ©GHê}¢
ãG¢çS¢H ÜUÚï, Ï¢çËÜU ²êæ ÜUãÝ¢ çÁ¢G²¢Î¢ }¢éÝ¢çS¢Ï¢ ã¢ïx¢¢ çÜU §SH¢}¢ Ýï
§GË}¢ ÜUè ©S¢ ±vG¼ ±ÜU¢H¼ ÜUè Á¢Ï¢ çÜU Îé‹²¢ ¥‹{ïÚ¢ï´ }¢ï´ |¢ÅÜUè ãé§ü
‰¢è ¥¢ñÚ S¢wG¼ Á¢ã¢H¼ ÜU¢ çà¢ÜU¢Ú ‰¢è J ¥¢ñÚ ÐãHè ±ãGè Á¢¢ï Ðñx¢G}Ï¢Úï
§SH¢}¢ ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î 6 ÐÚ Ý¢çÁ¢GH ãé§ü ©S¢ }¢ï´
§GË}¢ ãè ÜU¢ Ðñx¢G¢}¢ ‰¢¢ :
¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : ÐÉG¢ï ¥ÐÝï
ÚÏ¢ ÜïU Ý¢}¢ S¢ï çÁ¢S¢ Ýï ÐñÎ¢ çÜU²¢ ¥¢Î}¢è
ÜU¢ï wG¢êÝ ÜUè ÈUÅÜU S¢ï Ï¢Ý¢²¢ ÐÉG¢ï ¥¢ñÚ
¼é}ã¢Ú¢ ÚÏ¢ ãè S¢Ï¢ S¢ï Ï¢ÇG¢ ÜUÚè}¢ çÁ¢S¢
Ýï ÜGUH}¢ S¢ï çH¶Ý¢ çS¢¶¢²¢ ¥¢Î}¢è
ÜU¢ï çS¢¶¢²¢ Á¢¢ï Ý Á¢¢Ý¼¢ ‰¢¢ J
©S¢ ¥‹{ïÚï, Á¢¢çãH¢Ý¢, Á¢G¢çH}¢¢Ý¢ ¥¢ñÚ S¢zGÈGU¢ÜU¢Ý¢ }¢¢ãG¢ïH
ÐÚ çÁ¢S¢ ÜïU ¥‹ÎÚ ÐêÚè Îé‹²¢ ÇêÏ¢è ãé§ü ‰¢è, ²ïã ¥¢²¼ Ú¢ïà¢Ýè ÜUè ÐãHè
çÜUÚÝ ãñ, ¥¢ñÚ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÐÚ ¥ÐÝè Ï¢ãé¼ Ï¢ÇGè

Ýï’}¢¼ ÜU¢ §Á¢Gã¢Ú ÜUÚ¼ï ãé±ï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ :
¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : ±¢ïãè ãñ çÁ¢S¢
Ýï ¥ÝÐÉG¢ï´ }¢ï´ ©‹ãè }¢ï´ S¢ï »ÜU ÚS¢êH
|¢ïÁ¢¢ çÜU ©Ý ÐÚ ©S¢ ÜUè ¥¢²¼ï´ ÐÉG¼ï ãñ´
¥¢ñÚ ©‹ãï´ Ð¢ÜU ÜUÚ¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ ©‹ãï´ çÜU¼¢Ï¢
± çãGv}¢¼ ÜU¢ §GË}¢ ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´
¥¢ñÚ Ï¢ïà¢ÜU ±¢ïã ©S¢ S¢ï ÐãHï Á¢GMÚ
¶éHè x¢é}¢Ú¢ãè }¢ï´ ‰¢ï J
}¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜUè ÐãHè ÝSHï´ ÜéUÀ ãè S¢¢H¢ï´ ÜïU ¥‹ÎÚ »ÜU
Ï¢ãé¼ §GË}¢ ±¢Hè, S¢¢ÈGU S¢é‰¢Úè ¥¢ñÚ }¢Á¢GãÏ¢è ÜGU¢ñ}¢ Ï¢Ý ÜUÚ ¥¢x¢ï
¥¢§æü, ÎèÝè ¥¢ñÚ Îé‹²¢±è }¢é¥G¢}¢H¢¼ }¢ï´ }¢ã¢Ú¼ §Ý ÜïU ¥‹ÎÚ ±¢Á¢ïGãG
ÝÁ¢GÚ ¥¢¼è ‰¢è Á¢Ï¢ çÜU ÎêS¢Úè ÜGU¢ñ}¢ï´ S¢çÎ²¢ï´ ¼ÜU §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î |¢è
Á¢ã¢H¼ ÜïU ¥‹{ïÚ¢ï´ }¢ï´ |¢ÅÜU Úãè ‰¢è´, §SH¢}¢ Ýï §‹S¢¢Ý ÜUè S¢¢ï§ü
ãé§ü ¥GvGHè ÜéUGÃ±¼¢ï´ ÜU¢ï Á¢x¢¢²¢, ©Ý }¢ï´ ²ïã »ãGS¢¢S¢ Ç¢H¢ ¥¢ñÚ ²ïã
¼Úx¢GèÏ¢ Îè çÜU ±¢ïã ©Ý S¢H¢çãGÄ²¼¢ï´ ÜU¢ï ¥ËH¢ã ÚÏÏ¢éH §GÁGÁ¢G¼
ÜïU ÎèÝ ÜUè ç¶GÎ}¢¼ }¢ï´ S¢ÈüGU ÜUÚï´ J
ÎèÝè §GË}¢ Ï¢ãé¼ Á¢GMÚè ãñ v²êæçÜU §S¢ ÜïU çÏ¢x¢GñÚ ÜU¢ï§ü ¥ÐÝè
§GÏ¢¢Î¼ ÜU¢ï §S¢ ¼GÚãG S¢ï Ýãè´ ¥Î¢ ÜUÚ S¢ÜU¼¢ çÁ¢S¢ ¼GÚãG S¢ï ¥ËH¢ã
¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU ÚS¢êH Ýï ±Á¢G¢ãG¼ ÜUè ¥¢ñÚ S¢}¢Û¢¢²¢ ãñ, ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢
¥ÐÝï ãGÏ¢èÏ¢ 6 ÜU¢ï Îé¥G¢ çS¢¶¢¼ï ãé±ï çÁ¢S¢ }¢ï´ §GË}¢ ÜUè
¼ÚvGÜGUè ÜU¢ ÐãHê }¢¢ñÁ¢êÎ ãñ ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ :
¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : ¥¢ñÚ ¥GÁ¢üG ÜUÚ¢ï
çÜU »ï }¢ïÚï ÚÏ¢ }¢éÛ¢ï §GË}¢ çÁ¢G²¢Î¢ Îï J
ÈGU¢§Îï }¢‹Î Îé‹²¢±è §GË}¢ |¢è Á¢GMÚè ãñ, }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï §S¢ Ï¢¢¼
ÜUè ¼Úx¢GèÏ¢ Îè x¢§ü ãñ çÜU ±¢ïã »ïS¢ï ©GHê}¢ ãG¢çS¢H ÜUÚï´ çÜU çÁ¢S¢ S¢ï §Ý ÜU¢ï
¥¢ñÚ ÎêS¢Úï }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï ÈGU¢§Î¢ ã¢ï, ã}¢¢Úï ¥SH¢ÈGU Ýï §S¢ ãGÜGUèÜGU¼ ÜU¢ï
S¢}¢Û¢¢ ¼¢ï Ý¼èÁ¢¼Ý ÎêS¢Úè ÜGU¢ñ}¢¢ïæ S¢ï §GË}¢è ¼ÚvGÜGUè ÜïU ãG±¢Hï S¢ï Ï¢ãé¼
¥¢x¢ï Ï¢ÉG x¢» ¥¢ñÚ S¢çÎ²¢ï´ ¼ÜU §GË}¢è }¢ñÎ¢Ý }¢ï´ ²ïã }¢à¥GH }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´
ÜïU ã¢‰¢ }¢ï´ Úãè J }¢éS¢H}¢¢Ý }¢ïÇèS¢Ý, çãGS¢¢Ï¢, çÈGUçÁ¢GvS¢, SÅî¢õÝ¢ï}¢è,
Á¢¢ïx¢íG¢çÈGUÄ²¢, »ïx¢íèÜUËÓ¢ÚH, çHÅîïÓ¢Ú ¥¢ñÚ ¼¢Úè¶G ÜïU }¢ñÎ¢Ý }¢ï´ ÎêS¢Úè
ÜGU¢ñ}¢¢ï´ S¢ï Ï¢ãé¼ ¥¢x¢ï çÝÜUH x¢» J
ÜU§ü ©GHê}¢ çÁ¢Ý }¢ï´ }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ Ýï ÎêS¢Úè ÜGU¢ñ}¢¢ï´ ÜU¢ï ÐèÀï À¢ïÇG
çÎ²¢ ‰¢¢ ©Ý }¢ï´ S¢ï Ó¢‹Î ÜU¢ çÁ¢GRU çÜU²¢ Á¢¢¼¢ ãñ }¢S¢HÝ : ¥H Á¢Ï¢í¢,
çã‹ÎS¢¢ ¥¢ñÚ çS¢ÈGUÚ ÜU¢ ÝÁ¢GçÚÄ²¢ }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ Ýï §üÁ¢¢Î çÜU²¢ ¥¢ñÚ §S¢ ÜïU
Á¢GÚè»G S¢ï çãGS¢¢Ï¢ ¥¢ñÚ }¢ï‰¢ï}¢ïçÅvS¢ (mathematics) }¢ï´ Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢
¼ÚvGÜGUè ãé§ü J
¥¢ñÚ ²ïã ±¢ïã ©GHê}¢ ‰¢ï Á¢¢ï }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜUè ¼GÚÈGU S¢ï ²êÚ¢ïÐ ¼ÜU
ÐãéæÓ¢ï ¥¢ñÚ ²ïã }¢éS¢H}¢¢Ý ãè ‰¢ï çÁ¢‹ã¢ï´ Ýï Ï¢ãé¼ S¢¢Úï ãGSS¢¢S¢ çÜGUS}¢ ÜïU
¥¢ñÁ¢G¢Ú §üÁ¢¢Î çÜU²ï, Îé‹²¢ ÜïU ÝvGà¢ï ¥¢ñÚ S¢}¼ï´ »ÜU }¢éËÜU S¢ï ÎêS¢Úï }¢éËÜU
ÜUè ¼GÚÈGU, à¢ãÚ S¢ï à¢ãÚ ÜUè ¼GÚÈGU ²ïã }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ãè Ýï §üÁ¢¢Î ÜUè´, ¥¢ñÚ
§S¢ ÜUè ±Áã S¢ï ²êÚ¢ïÐ ÜïU H¢ïx¢¢ï´ Ýï Á¢¢ï Ý§ü Îé‹²¢ ÜU¢ï ¼H¢à¢ çÜU²¢, Á¢¢Ý¢
¥¢ñÚ ±ã¢æ ÐãéæÓ¢ï, ²ïã S¢Ï¢ }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ §GË}¢è }¢ñÎ¢Ý }¢ï´ ±¢Á¢ïGãG çãGSS¢¢
ãñ J }¢ïÇèS¢Ý, }¢ï‰¢ï}¢ïçÅvS¢, SÅî¢õÝ¢ï}¢è, ÜïU}¢ïSÅîè ¥¢ñÚ çÈGUçÁ¢GvS¢, §Ý ©GHê}¢
}¢ï´ }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ çãGSS¢¢ ¥¢ñÚ §Ý ÜUè ¼ÚvGÜGUè ÜGU¢çÏ¢Hï çÁ¢GRU ãñ, ÐêÚï
S¢¢Á¢G¢ï S¢¢}¢¢Ý S¢ï |¢Úï ãé±ï ãSÐ¼¢H ¥¢ñÚ §S¢ ÜïU S¢¢‰¢ »ÜU }¢ïÇèÜUH SÜêUH
}¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ Ýï à¢éM¥G çÜU²ï Á¢¢ï çÜU Ï¢ÇGï Ï¢ÇGï à¢ãÚ¢ï´ }¢ï´ ã¢ï¼ï ‰¢ï, ²ïã ±¢ïã
¥‹{ïÚï ¥¢ñÚ Á¢ã¢H¼ ÜU¢ Î¢ñÚ ‰¢¢ Á¢Ï¢ Îé‹²¢ ±ãì}¢ }¢ï´ }¢éÏ¼H¢ ã¢ï Ó¢éÜUè ‰¢è
¥¢ñÚ }¢x¢GçÚÏ¢è }¢é}¢¢çHÜU ÜïU H¢ïx¢ Ï¢è}¢¢çÚ²¢ï´ ÜU¢ §GH¢Á¢ ¥±ã¢}¢ ÜïU Á¢GÚè»G
S¢ï ÜUÚ¼ï ‰¢ï J ÎêS¢Úè ¼GÚÈGU }¢éS¢H}¢¢Ý Ç¢õvÅÁ¢üG Ï¢è}¢¢çÚ²¢ï´ ÜUè ¼à¶GèS¢ ÜUÚ
Úãï ‰¢ï, §GH¢Á¢ ¼Á¢±èÁ¢G ÜUÚ Úãï ‰¢ï ¥¢ñÚ ¥¢õÐÚïà¢Ý ÜUÚ Úãï ‰¢ï, ÝèÁ¢G
©‹ÝèS¢±èæ S¢Îè }¢ï´ S¢Ï¢ S¢ï Ï¢ÇG¢ }¢éS¢H}¢¢Ý Ç¢õvÅÚ çÁ¢S¢ ÜU¢ï }¢x¢GçÚÏ¢ }¢ï´ |¢è
Á¢¢Ý¢ ¥¢ñÚ }¢¢Ý¢ Á¢¢¼¢ ãñ ©S¢ ÜU¢ Ý¢}¢ “¥Ú¢üÁ¢Gè” ãñ, Ï¢ãé¼ S¢¢Úï S¢¢§‹S¢è
}¢¢ñÁG¢ê¥G¢¼ ÐÚ §‹ã¢ï´ Ýï çH¶¢, »ÜU Ï¢ãé¼ Ï¢ÇG¢ §GË}¢è Á¢G¶GèÚ¢ }¢ïÇèS¢Ý ÜïU
}¢¢ñÁG¢ê¥G ÐÚ §‹ã¢ï´ Ýï Îé‹²¢ ÜU¢ï çÎ²¢ ¥¢ñÚ Ó¢ïÓ¢ÜU ÜïU }¢¢ñÁG¢ê¥G ÐÚ §‹ã¢ï´ Ýï
Ï¢ãé¼ ãè ÈGU¢§Îï }¢‹Î çÜU¼¢Ï¢ çH¶è, ÎS¢±è´ S¢Îè ÜïU }¢àãêÚ Ç¢õvÅÚ “§ÏÝï
S¢èÝ¢” Ýï }¢ïÇèS¢Ý ÜïU }¢¢ñÁG¢ê¥G ÐÚ Ï¢ãé¼ Ï¢ÇGè çÜU¼¢Ï¢ çH¶è, ²ïã çÜU¼¢Ï¢
S¢œ¢Úã±è´ S¢Îè }¢ï´ ²êÚ¢ïÐ ÜïU ¥‹ÎÚ }¢ïÇèÜUH ÈGUèËÇ }¢ï´ »ÜU }¢ï’²¢Ú ÜïU ¼G¢ñÚ
ÐÚ §çS¼’}¢¢H ÜUè Á¢¢¼è Úãè J
ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ ¥x¢Ó¢ïü çÜU¼¢Ï¢ï çãÎ¢²¼ ãñ }¢x¢Ú §S¢ ÜïU ¥‹ÎÚ
Ï¢ãé¼ S¢¢Úï ¼¥GÁÁ¢éÏ¢ ¶GñÁ¢G S¢¢§‹S¢è ãGÜGU¢§ÜGU |¢è }¢¢ñÁ¢êÎ ãñ´, ¼¥GÁÁ¢éÏ¢ ¶GñÁ¢G
§S¢ çH²ï ãñ´ çÜU Ó¢¢ñÎã S¢çÎ²¢æ ÐãHï §Ý ãGÜGU¢§ÜGU ÜU¢ ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î
6 ÐÚ ÝéÁG¢êH ãé±¢ ¥¢ñÚ §Ý ÜU¢ï S¢ãGèãG }¢¢’Ý¢ï´ }¢ï´ H¢ïx¢¢ï´ Ýï
Ýãè´ S¢}¢Û¢¢ ²ã¢æ ¼ÜU çÜU }¢¢ñÁ¢êÎ¢ Î¢ñÚ ÜïU S¢¢§‹S¢ Î¢Ý¢ï´ Ýï §Ý ÜUè §üÁ¢¢Î¢¼
ÜUè´, §Ý ÜU¢ï ¼H¢à¢ çÜU²¢ ¥¢ñÚ S¢}¢Û¢¢ J ¥x¢Ó¢ïü ÜéUGÚ¥¢Ý S¢¢§‹S¢ ÜUè
çÜU¼¢Ï¢ Ýãè´ ãñ HïçÜUÝ §S¢ ÜïU Ï¢¢ ±éÁ¢êÎ ÜéUGÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU Ýï »ïS¢ï ÜU§ü
ãGÜGU¢§ÜGU Ï¢²¢Ý çÜU²ï ãñ´ çÁ¢Ý ÜU¢ï S¢¢§‹ÅèçÈGUÜU ¥¢ñÚ ÅïvÝ¢ïH¢õÁ¢èÜUH
¼ÚvGÜGUè ÜïU S¢Ï¢Ï¢ Ï¢¢’Î }¢ï´ ¥¢Ýï ±¢Hï Á¢G}¢¢Ýï }¢ï´ wG¢êÏ¢ S¢Ú¢ã¢ ¥¢ñÚ ÜGUÏ¢êH
çÜU²¢ x¢²¢ ¥¢ñÚ ²ïã »ÜU Ï¢ÇG¢ S¢éÏ¢ê¼ ãñ çÜU ²ïã çÜU¼¢Ï¢ ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢éÜGUgS¢
ãéGÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢ 6 ÜU¢ ¥ÐÝ¢ çH¶¢ ãé±¢ ÜUH¢}¢ Ýãè´ ãñ
¥¢ñÚ Ý çÜUS¢è ¥¢ñÚ à¢wGS¢ ÜU¢, Ï¢çËÜU ²ïã ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜUè ¼GÚÈGU
S¢ï ãéGÁG¢êÚ 6 ÐÚ Ý¢çÁ¢GH çÜU²¢ x¢²¢ ãñ J
S¢é±¢H ÜéUGÚ¥¢Ý ²ïã ÜUã¼¢ ãñ çÜU çS¢ÈüGU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Á¢¢Ý¼¢ ãñ
çÜU ÚïãG}¢ }¢ï´ v²¢ ãñ, v²¢ ²ïã }¢ïÇèÜUH S¢¢§‹S¢ ÜïU ç¶GH¢ÈGU Ýãè´ ãñ v²êæçÜU
¥¢Á¢ ÜïU Î¢ñÚ }¢ï´ ²ïã }¢¢’Hê}¢ çÜU²¢ Á¢¢ S¢ÜU¼¢ ãñ çÜU ÐïÅ }¢ï´ HÇGÜU¢ ãñ ²¢
HÇGÜUè ?
Á¢±¢Ï¢ §S¢ S¢é±¢H ÜU¢ Á¢±¢Ï¢ ÎïÝï ÜïU çH²ï ²ïã Á¢GMÚè ãñ çÜU ©Ý
¥¢²¢¼ ÜU¢ï wG¢êÏ¢ ¥ÓÀè ¼GÚãG S¢ï S¢}¢Û¢¢ Á¢¢» çÁ¢Ý }¢ï´ §S¢ Ï¢¢¼ ÜU¢ çÁ¢GRU
ãñ, ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜéUGÚ¥¢Ýï ÜUÚè}¢ }¢ï´ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ :
¼Á¢ü } ¢» ÜU‹ÁG ¢ é H §ü } ¢¢Ý : Ï¢ï à ¢ÜU
¥ËH¢ã ÜïU Ð¢S¢ ãñ çÜGU²¢}¢¼ ÜU¢ §GË}¢
¥¢ñÚ ©¼¢Ú¼¢ ãñ }¢è´ã ¥¢ñÚ Á¢¢Ý¼¢ ãñ Á¢¢ï
ÜéUÀ }¢¢¥¢ïæ ÜïU ÐïÅ }¢ï´ ãñ ¥¢ñÚ ÜU¢ï§ü Á¢¢Ý
Ýãè´ Á¢¢Ý¼è çÜU ÜUH v²¢ ÜU}¢¢»x¢è ¥¢ñÚ
ÜU¢ï§ü Á¢¢Ý Ýãè´ Á¢¢Ý¼è çÜU çÜUS¢ Á¢G}¢èÝ
}¢ï´ }¢Úïx¢è Ï¢ïà¢ÜU ¥ËH¢ã Á¢¢ÝÝï ±¢H¢
Ï¢¼¢Ýï ±¢H¢ ãñ J
¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : ¥ËH¢ã
Á¢¢Ý¼¢ ãñ Á¢¢ï ÜéUÀ çÜUS¢è }¢¢Î¢ ÜïU ÐïÅ }¢ï´
ãñ ¥¢ñÚ ÐïÅ Á¢¢ï ÜéUÀ Í¢Å¼ï ¥¢ñÚ Ï¢ÉG¼ï ãñ´
¥¢ñÚ ãÚ Ó¢èÁ¢G ©S¢ ÜïU Ð¢S¢ »ÜU ¥‹Î¢Á¢Gï
S¢ï ãñ J
¥x¢Ú ÜU¢ï§ü ÜéUGÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU ÜUè §Ý ¥¢²¢¼ ÜU¢ Ï¢x¢G¢ñÚ }¢é¼G¢H¥G¢
ÜUÚï ¼¢ï ©S¢ï ²ïã ¥‹Î¢Á¢G¢ ã¢ïx¢¢ çÜU §Ý ¥¢²¢¼ }¢ï´ }¢ãGÁ¢G çÁ¢‹S¢ ÜU¢ çÁ¢GRU
Ýãè´ çÜU }¢¢æ ÜïU ÐïÅ }¢ï´ Á¢¢ï Ï¢ÓÓ¢¢ ãñ ±¢ïã HÇGÜU¢ ã¢ïx¢¢ ²¢ HÇGÜUè ã¢ïx¢è
Ï¢çËÜU ÜéUGÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU çS¢ÈüGU §¼Ý¢ Ï¢²¢Ý ÜUÚ¼¢ ãñ çÜU Á¢¢ï ÜéUÀ }¢¢æ ÜïU ÚïãG}¢
}¢ï´ ãñ ©S¢ ÜU¢ §GË}¢ çS¢ÈüGU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜïU Ð¢S¢ ãñ J ÜéUÀ H¢ïx¢¢ï´ Ýï
§S¢ï ²êæ S¢}¢Û¢¢ çÜU §S¢ S¢ï }¢éÚ¢Î çS¢ÈüGU }¢¢æ ÜïU ÐïÅ ÜïU ¥‹ÎÚ Ï¢ÓÓ¢ï ÜUè çÁ¢‹S¢
ãñ, ²¢’Ýè ±¢ïã HÇGÜU¢ ãñ ²¢ HÇGÜUè ?
ÎÚ ãGÜGUèÜGU¼ §Ý ¥¢²¢¼ ÜUè }¢éÚ¢Î çS¢ÈüGU ©S¢ ÜU¢ }¢éÁ¢GvÜUÚ ±
}¢é¥‹ÝS¢ ã¢ïÝ¢ ãè Ýãè´ Ï¢çËÜU ©S¢ ÜU¢ Ï¢Î Ï¢wG¼ ²¢ ÝïÜU Ï¢wG¼ ã¢ïÝ¢, ©S¢
ÜU¢ çÚÁGÜGU ¥¢ñÚ ©S¢ ÜUè ©G}¢í ±x¢GñÚ¢ S¢Ï¢ ÜU¢ï à¢¢ç}¢H ãñ Á¢ñS¢¢ çÜU ãGÎèS¢ï
Ð¢ÜU }¢ï´ §S¢ ÜUè ±Á¢G¢ãG¼ }¢¢ñÁ¢êÎ ãñ, ãGÁ¢GÚ¼ï ¥ÝS¢ çÏ¢Ý }¢¢çHÜU 5
Ï¢²¢Ý ÜUÚ¼ï ãñ́ çÜU ÝçÏ¢Ä²ï ¥ÜUÚ}¢ 6 Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ :
Ï¢ïà¢ÜU ¥ËH¢ã 1 Ýï ÚïãG}¢ }¢ï´ »ÜU çÈGUçÚà¼¢ }¢éÜGUÚüÚ çÜU²¢ ãñ ±¢ïã
ÜUã¼¢ ãñ : »ï ÚÏ¢ ! ²ïã ÝéyÈG UG ¢ ãñ, »ï ÚÏ¢ ! ²ïã Á¢}¢¢ ãé±¢ wG¢êÝ ãñ, »ï ÚÏ¢ !
²ïã x¢¢ïà¼ ÜU¢ H¢ï‰¢ÇG¢ ãñ J çÈUÚ Á¢Ï¢ ¥ËH¢ã 1 ©S¢ ÜUè ¼wGHèÜGU
ÜU¢ §Ú¢Î¢ ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ, ¼¢ï çÈGUçÚà¼¢ ÐêÀ¼¢ ãñ : ²ïã }¢éÁ¢GvÜUÚ ãñ ²¢
}¢é¥‹ÝS¢ ? ²ïã Ï¢Î Ï¢wG¼ ãñ ²¢ ÝïÜU Ï¢wG¼ ? §S¢ ÜU¢ çÚÁGÜGU çÜU¼Ý¢ ãñ ?
§S¢ ÜUè }¢ég¼ï ãG²¢¼ çÜU¼Ýè ãñ ? çÈUÚ ±¢ïã }¢¢æ ÜïU ÐïÅ }¢ï´ çH¶ Îï¼¢ ãñ J(1)
²ïã S¢Ó¢ ãñ çÜU ¥¢Á¢ ÜïU Î¢ñÚ }¢ï´ S¢¢§‹S¢ Ýï Ï¢ãé¼ ¼ÚvGÜGUè ÜUè ãñ
¥¢ñÚ ã}¢ ¥Ä²¢}¢ï ãG}H }¢ḯ Ï¢¢ ¥¢S¢¢Ýè “¥ËÅî¢S¢¢©‹Ç SÜïUÝ” ÜU¢ §çS¼’}¢¢H
ÜUÚ¼ï ãé±ï ²ïã Á¢¢Ý S¢ÜU¼ï ãñ́ çÜU }¢¢æ ÜïU ÚïãG}¢ }¢ï´ Ï¢ÓÓ¢ï ÜUè çÁ¢‹S¢ v²¢ ãñ ?
§S¢ ¼GÚãG S¢ï Ç¢õvÅÁ¢üG ÜU¢ Ï¢ Á¢GÚè¥G» }¢à¢èÝ Ï¢ÓÓ¢ï ÜUè çÁ¢‹S¢ ÜU¢ï Á¢¢Ý HïÝ¢
§Ý ¥¢²¢¼ ÜïU ç¶GH¢ÈGU Ýãè´ ãñ v²êæçÜU }¢Á¢GÜêUÚ» Ï¢¢H¢ ¥¢²¢¼ Ï¢ÓÓ¢ï ÜU¢ï
}¢¢ñÁ¢êÎ¢ ¥¢ñÚ }¢éS¼çvGÏ¢H ÜïU ãG¢H¢¼ ÐÚ ÜUH¢}¢ ÜUÚ¼è ãñ´, }¢S¢HÝ Ï¢ÓÓ¢ï
ÜU¢ }¢éS¼çvGÏ¢H v²¢ ã¢ïx¢¢ ? v²¢ ²ïã S¢§üGÎ ã¢ïx¢¢ ²¢ à¢ÜGUè ? ±¢çHÎñÝ ÜU¢
Ý¢ ÈGUÚ}¢¢Ý ã¢ïx¢¢ ²¢ ÈGUÚ}¢¢æ Ï¢ÚÎ¢Ú ? çÁ¢G‹Îx¢è }¢ï´ §S¢ ÜïU S¢¢‰¢ v²¢
}¢é¥G¢}¢H¢¼ Ðïà¢ ¥¢»æx¢ï ? v²¢ ²ïã ¥ÓÀ¢ §‹S¢¢Ý Ï¢Ýïx¢¢ ²¢ Ï¢éÚ¢ ? §S¢ ÜUè
çÁ¢G‹Îx¢è çÜU¼Ýè ã¢ïx¢è ? v²¢ ²ïã Á¢‹Ý¼ }¢ï´ Á¢¢»x¢¢ ²¢ Á¢ã‹Ý}¢ }¢ï´ ? ²ïã
S¢Ï¢ ±¢ïã Ï¢¢¼ï´ ãñ´ çÜU çÁ¢Ý ÜU¢ï çS¢ÈüGU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ãè Á¢¢Ý¼¢ ãñ,
(¥HÏ¢œ¢¢ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ çÁ¢S¢ ÜU¢ï Ó¢¢ãï ²ïã §GË}¢ ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢ Îï
çHã¢Á¢G¢ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜUè ¥G¼G¢ S¢ï ¥ËH¢ã ÜïU }¢éÜGUÚüÏ¢ Ï¢‹Î¢ï´ ÜU¢ï
§S¢ ¼GÚãG ÜïU ©GHê}¢ ÜU¢ ãéGS¢êH à¢Ú¥GÝ ÎéLS¼ ãñ ¥¢ñÚ §S¢è ¼GÚãG ¥¢H¢¼ ÜïU
Á¢GÚè»G S¢ï Ï¢ÓÓ¢ï ÜUè çÁ¢‹S¢ ÜU¢ §GË}¢ |¢è ¥ËH¢ã 1 ÜUè ¥G¼¢G ãè ãñ) J
ÜU¢ï§ü S¢¢§‹S¢ Î¢Ý §S¢ Îé‹²¢ }¢ï´ §¼Ýè S¢¢§‹S¢è ¥¢ñÚ ÅïvÝ¢õH¢ïÁ¢èÜUH
¼ÚvGÜGUè ÜïU Ï¢¢ ±éÁ¢êÎ §Ý Ó¢èÁ¢G¢ï´ ÜU¢ï Ýãè´ Á¢¢Ý S¢ÜU¼¢ ¥¢ñÚ }¢¢æ ÜïU ÐïÅ }¢ï´
Á¢¢ï Ï¢ÓÓ¢¢ ãñ §S¢ ÜïU }¢éS¼çvGÏ¢H ÜU¢ï ÜU¢ï§ü |¢è }¢¢’Hê}¢ Ýãè´ ÜUÚ S¢ÜU¼¢ J
S¢é±¢H ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ §S¢ Ï¢¢¼ ÜU¢ï Ï¢²¢Ý ÜUÚ¼¢ ãñ çÜU §‹S¢¢Ý ç}¢^è
S¢ï ÐñÎ¢ çÜU²¢ x¢²¢ ãñ ¥¢ñÚ §S¢ Ï¢¢¼ ÜU¢ï |¢è Ï¢²¢Ý ÜUÚ¼¢ ãñ çÜU §‹S¢¢Ý
ÝéyGÈïUG S¢ï ÐñÎ¢ çÜU²¢ x¢²¢ ãñ, v²¢ ²ïã ¼Á¢G¢Î Ýãè´ ãñ ?
Á¢±¢Ï¢ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜéUGÚ¥¢Ýï ÜUÚè}¢ }¢ï´ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ :
¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : ¥¢ñÚ ã}¢ Ýï
ãÚ Á¢¢ÝÎ¢Ú Ó¢èÁ¢G Ð¢Ýè S¢ï Ï¢Ý¢§ü J
¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : çÜU ã}¢ Ýï
¼é}ãï´ ÐñÎ¢ çÜU²¢ ç}¢^è S¢ï J
¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : Ï¢ïà¢ÜU ã}¢ Ýï
§Ý ÜU¢ï çÓ¢ÐÜU¼è ç}¢^è S¢ï Ï¢Ý¢²¢ J
§Ý ¥¢²¢¼ }¢ï´ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ¼wGHèÜïGU §‹S¢¢Ý ÜïU ÜU§ü
}¢Ú¢çãGH ÜU¢ çÁ¢GRU ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ, ÜéUGÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU §‹S¢¢Ý ÜU¢ï S¢Ï¢
S¢ï ÐãHï Ð¢Ýè ¥¢ñÚ ç}¢^è S¢ï ÐñÎ¢ çÜU²¢ x¢²¢, çÁ¢S¢ S¢ï x¢¢Ú¢ ¼Ä²¢Ú ãé±¢
¥¢ñÚ ²ïã S¢¢Úï §‹S¢¢Ý¢ï´ ÜïU Ï¢¢Ð ãGÁ¢GÚ¼ï ¥¢Î}¢ j ÜïU }¢é¼¥GçËHÜGU
Ï¢²¢Ý ãé±¢ çÈUÚ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ²ïã ÈñGUS¢H¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¥¢Î}¢
j ÜUè ¥¢ñH¢Î §S¢è çÈGU¼GÚè ¥¢ñÚ ÜéUGÎÚ¼è çÝÁ¢G¢}¢ ÜïU ¼ãG¼ ¥¢x¢ï
Ï¢ÉGïx¢è çÁ¢S¢ ¼GÚãG S¢ï Îèx¢Ú Á¢¢ÝÎ¢Ú¢ï´ ÜUè ÝSHï´ ¥¢x¢ï Ï¢ÉG Úãè ãñ´ J
ÜU|¢è ÜU|¢è ÜéUGÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU ÝéyGÈïGU ÜU¢ï Ð¢Ýè ÜïU Ý¢}¢ S¢ï |¢è Ï¢²¢Ý
ÜUÚ¼¢ ãñ, §S¢ ÜU¢ }¢¼GHÏ¢ ²ïã ãñ çÜU Ï¢ãÝï ±¢Hè Ó¢èÁ¢G J Á¢Ï¢ ¥ËH¢ã
¼¥G¢H¢ ÜéUGÚ¥¢Ýï ÜUÚè}¢ }¢ï´ ²ïã §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ çÜU Á¢¢‹¢Î¢Ú Ó¢èÁ¢G¢ï´ ÜU¢ï
Ð¢Ýè S¢ï ÐñÎ¢ çÜU²¢ x¢²¢ ãñ, §S¢ }¢ï´ §S¢ ¼GÚÈGU §à¢¢Ú¢ ãñ çÜU ãÚ }¢wGHêÜGU
±¢ïã Ó¢¢ãï §‹S¢¢Ý ã¢ï´, Ó¢¢ãï Á¢¢Ý±Ú ²¢ ÎÚwG¼, S¢Ï¢ Ð¢Ýè S¢ï ÐñÎ¢ çÜU²ï x¢»
ãñ´ ¥¢ñÚ ¥ÐÝï ±éÁ¢êÎ }¢ïæ Ï¢¢ÜGUè ÚãÝï ÜïU çH²ï Ð¢Ýè ÐÚ }¢¢ñÜGUêÈGU ãñ´ HïçÜUÝ
²ïãè ¥¢²¼ çÁ¢S¢ }¢ï´ §S¢ Ï¢¢¼ ÜU¢ çÁ¢GRU ãñ çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ãÚ
Ó¢èÁ¢G ÜU¢ï Ð¢Ýè S¢ï ÐñÎ¢ çÜU²¢, §S¢ ÜU¢ ²ïã }¢¼GHÏ¢ |¢è ã¢ï S¢ÜU¼¢ ãñ çÜU
§‹S¢¢Ý ¥¢ñÚ Îèx¢Ú Á¢¢Ý±Ú ¥ÐÝï Ï¢¢Ð ÜïU ÝéyGÈGïU S¢ï ÐñÎ¢ çÜU²ï x¢» ãñ´ ¥¢ñÚ
§S¢ ÜUè ¼¢§üÎ ÎêS¢Úè ¥¢²¼ S¢ï ã¢ï¼è ãñ Á¢ñS¢¢ çÜU :
¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : v²¢ ã}¢ Ýï ¼é}ãḯ
»ÜU Ï¢ï ÜG Îí Ð¢Ýè S¢ï ÐñÎ¢ Ý ÈGUÚ}¢¢²¢ J
Á¢ã¢æ ¼ÜU S¢¢§‹S¢è à¢±¢çãÎ ÜU¢ ¼¥GËHéÜGU ãñ, S¢¢§‹S¢è ¼ãGÜGUèÜGU
}¢ï´ S¢¢çÏ¢¼ çÜU²¢ x¢²¢ ãñ çÜU §‹S¢¢Ý ÜïU çÁ¢S}¢ ÜU¢ çÁ¢G²¢Î¢ çãGSS¢¢ ÎêS¢Úï
Á¢¢ÝÎ¢Ú¢ï´ ÜUè ¼GÚãG Ð¢Ýè S¢ï Ï¢Ý¢²¢ x¢²¢ ãñ, ¼ÜGUÚèÏ¢Ý S¢œ¢Ú ÈGUèS¢Î §‹S¢¢Ý
ÜU¢ çÁ¢GS}¢ Ð¢Ýè S¢ï Ï¢Ý¢ ãñ ¥¢ñÚ §‹S¢¢Ýè çÁ¢S}¢ }¢ï´ ±¢ïã ¥ÁÁ¢G¢ çÏ¢»ïGçÝãè
Ð¢» Á¢¢¼ï ãñ´ Á¢¢ï çÜU Á¢G}¢èÝ ÜUè ç}¢^è ÜïU ¥‹ÎÚ Ð¢» Á¢¢¼ï ãñ´, §Ý ÜUè
¼¢’Î¢Î ¥x¢Ó¢ïü ÜU}¢ ãñ v²êæçÜU §‹S¢¢Ýè çÁ¢S}¢ }¢ï´ Ð¢Ýè çÁ¢G²¢Î¢ ãñ ¥¢ñÚ
ç}¢^è ÜU}¢ ãñ J
S¢é±¢H §SH¢}¢ }¢ï´ à¢Ú¢Ï¢ ÜU¢ §çS¼’}¢¢H v²êæ }¢‹¥G ãñ ?
Á¢±¢Ï¢ ãÚ ±¢ïã Ó¢èÁ¢G Á¢¢ï ÝévGS¢¢Ý Îïã ãñ ²¢ ©S¢ ÜïU ÝévGS¢¢Ý¢¼ ©S¢ ÜïU
ÈGU¢§Î¢ï´ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ ãñ´ ±¢ïã Á¢¢§Á¢G Ýãè´ ãñ çHã¢Á¢G¢ à¢Ú¢Ï¢ §SH¢}¢ ÜïU ¥‹ÎÚ
ãGÚ¢}¢ ¥¢ñÚ }¢‹¥G ãñ J
à¢Ú¢Ï¢ §‹S¢¢Ýè }¢é¥G¢à¢Úï }¢ï´ »ÜU H¢’Ý¼ Ï¢Ý ÜUÚ ã}¢ïà¢¢ }¢¢ñÁ¢êÎ
Úãè ãñ, Ï¢ïà¢é}¢¢Ú §‹S¢¢Ýè Á¢¢Ýï´ §S¢ ÜïU S¢Ï¢Ï¢ HévG}¢» ¥Á¢H Ï¢Ý Ó¢éÜUè ãñ´
¥¢ñÚ H¢¶¢ï´ §‹S¢¢Ý¢ï´ ÜUè çÁ¢G‹Îçx¢²¢ï´ }¢ï´ à¢Ú¢Ï¢ Ýï ¼vHèÈGU, ÎÎü ¥¢ñÚ Îé¶
ÐñÎ¢ çÜU²ï ãñ´, ¥¢’Î¢Î ± à¢é}¢¢Ú §S¢ Ï¢¢¼ ÜUè ±Á¢G¢ãG¼ ÜUÚ¼ï ãñ´ çÜU à¢Ú¢Ï¢
Ï¢ãé¼ çÍ¢Ý¢±Ýï Á¢Ú¢§}¢, çÁ¢S}¢¢Ýè ± çÎ}¢¢x¢Gè Ï¢è}¢¢çÚ²¢ï´ ÜU¢ S¢Ï¢Ï¢ Ï¢Ý¼è
ãñ ¥¢ñÚ H¢¶¢ï´ Í¢Ú §S¢ ¼G¢ÜGU¼±Ú Ï¢ÚÏ¢¢Î ÜUÚÝï ±¢Hè à¢Ú¢Ï¢ ÜïU Á¢GÚè»G S¢ï
Ï¢ÚÏ¢¢Î ã¢ï x¢», à¢Ú¢Ï¢ §‹S¢¢Ýè çÎ}¢¢x¢G ÜïU }¢ÜüUÁ¢Gè çÝÁ¢G¢}¢ ÜU¢ï ÝévGS¢¢Ý
ÐãéæÓ¢¢¼è ãñ, ²ïãè ±Áã ãñ çÜU Ýà¢ï S¢ï {é¼ §‹S¢¢Ý »ïS¢è }¢¢ñÁ¢ ¥¢ñÚ }¢S¼è
ÜU¢ §Á¢Gã¢Ú ÜUÚ Úã¢ ã¢ï¼¢ ãñ Á¢¢ï çÜU §S¢ ÜUè ©S¢ ãG¢H¼ S¢ï Ï¢ãé¼ }¢éwG¼çHÈGU
ã¢ï¼è ãñ çÁ¢S¢ ãG¢H¼ }¢ï´ ©S¢ ÐÚ Ýà¢ï ÜU¢ ¥S¢Ú Ýãè´ ã¢ï¼¢, à¢Ú¢Ï¢ ÐèÝï ÜU¢
¥G¢Îè Á¢Ï¢ Ýà¢ï }¢ï´ {é¼ ã¢ï ¼¢ï ¥ÓÀè ¼GÚãG S¢ï Ó¢H |¢è Ýãè´ S¢ÜU¼¢, ±¢ïã
à¢¢²Î ¥ÐÝï ÜUÐÇG¢ï´ }¢ï´ Ðïà¢¢Ï¢ |¢è ÜUÚ Îï ãGœ¢¢ çÜU »ïS¢ï H¢ïx¢ Ýà¢ï ÜUè
ãG¢H¼ }¢ï´ S¢wG¼ Ï¢ï ãG²¢§ü ÜU¢ ÜU¢}¢ |¢è ÜUÚ Ç¢H¼ï ãñ´ ÝèÁ¢G §S¢ ¼GÚãG ÜïU
H¢ïx¢ ¥ÐÝè }¢¢¥¢ïæ, Ï¢ãÝ¢ï´ ¥¢ñÚ Ï¢ïçÅ²¢ï´ S¢ï |¢è Ï¢ÎÜU¢Úè ÜUÚ Hï¼ï ãñ´ J
à¢Ú¢Ï¢ ÜU¢ï §SH¢}¢ ÜïU ¥‹ÎÚ }¢‹¥G ÜUÚÝï ÜïU ÜU§ü ¥SÏ¢¢Ï¢ ãñ´,
H¢¶¢ï´ H¢ïx¢ §S¢ ÜUè ±Áã S¢ï ãÚ S¢¢H }¢Ú¼ï ãñ´, à¢Ú¢Ï¢ ÜUè ±Áã S¢ï
Ï¢è}¢¢çÚ²¢´ ÐñÎ¢ ã¢ï¼è ãñæ çÁ¢Ý ÜUè çHSÅ }¢é‹ÎçÚÁ¢» Á¢ñGH ãñ :
(1) Cirrhosis of the liver.
(2) Various forms of cancer.
(3) Esophagitis, gastritis and pancreatitis.
(4) Cardiomyopathy, hypertension, angina and heart attacks.
(5) Strokes, apoplexy, fits and different types of paralysis.
(6) Peripheral neuropathy, cortical atrophy, cerebellar atrophy.
(7) Anemia, jaundice and platelet abnormalities.
(8) Recurrent chest infections, pneumonia, emphysema and
pulmonary tuberculosis.
(9) During pregnancy, alcohol consumption has a severe
detrimental effect on the fetus, causing “Fetal alcohol syndrome”
Ï¢ãé¼ S¢¢Úï H¢ïx¢ §S¢ Ï¢¢¼ ÜU¢ Î¢’±¢ ÜUÚ¼ï ãñ´ çÜU ±¢ïã ¥ÐÝï ¥¢Ð
ÜU¢ï ÜGU¢Ï¢ê }¢ï´ Ú¶¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ ±¢ïã »ÜU ãGÎ ÜïU ¥‹ÎÚ Ðè¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ Ýà¢ï ÜUè
ãGÎ S¢ï ÐãHï LÜU Á¢¢¼ï ãñ´ çHã¢Á¢G¢ ©Ý ÐÚ Ýà¢¢ Ýãè´ Ó¢ÉG¼¢ HïçÜUÝ
ãGÜGUèÜGU¼ ²ïã ãñ çÜU ãÚ à¢Ú¢Ï¢ ÜU¢ ¥G¢Îè S¢¢ïà²H ôÇîÜUÚ ²¢’Ýè ÜU|¢è
ÜU|¢è à¢Ú¢Ï¢ Ý¢ïà¢è ÜUÚ¼¢ ãñ, ÜU¢ï§ü |¢è à¢éM¥G ãè S¢ï §S¢ çÝÄ²¼ S¢ï à¢Ú¢Ï¢
Ýãè´ Ðè¼¢ çÜU ±¢ïã à¢Ú¢Ï¢ ÜU¢ ¥G¢Îè Ï¢Ý Á¢¢»x¢¢, ²ïã ¥G¢Î¼ Ï¢S¢ ÐÇG
Á¢¢¼è ãñ, Á¢¢ï ²ïã S¢¢ïÓ¢ ÜUÚ à¢éM¥G ÜUÚ¼¢ ãñ çÜU ÜU|¢è ÜU|¢è çÐ²êæx¢¢ ²¢
ãËÜUè ÈéUËÜUè çÐ²êæx¢¢ çÏ¢H ¥¢ç¶GÚ ±¢ïãè à¢wGS¢ à¢Ú¢Ï¢ ÜU¢ ÐvÜU¢ ¥G¢Îè
Ï¢Ý Á¢¢¼¢ ãñ çHã¢Á¢G¢ ²ïã Ï¢ãé¼ Ï¢ÇG¢ {¢ïÜU¢ ãñ çÜU }¢ñ´ ¼¢ï ‰¢¢ïÇGè S¢è çÐ²êæx¢¢
²¢ ãGgï Ýà¢¢ S¢ï ÜU}¢ çÐ²êæx¢¢ ÜU|¢è ÜU|¢¢Ú çÐ²êæx¢¢ J
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ï¢ãé¼ çãGv}¢¼ ±¢H¢ ãñ, ²ïã ©S¢ ÜUè çãGv}¢¼
ÜïU ¼ÜGU¢Á¢Gï ãñ´ çÜU ©S¢ Ýï à¢Ú¢Ï¢ ÜU¢ï ãGÚ¢}¢ ÜUÚ ÜïU §‹S¢¢Ýè }¢é¥G¢à¢Úï ÜU¢ï
§ÝçÈGUÚ¢Îè ¥¢ñÚ §Á¢ç¼}¢¢§üG ¼G¢ñÚ ÐÚ ¼ãGzGÈéUGÁ¢G ÈGUÚ¢ã}¢ çÜU²¢ ãñ, §SH¢}¢
ÜïU ¥‹ÎÚ à¢Ú¢Ï¢ ÜU¢ §çS¼’}¢¢H }¢é¼GHÜGUÝ ãGÚ¢}¢ ¥¢ñÚ Ý¢Á¢¢§Á¢G ãñ çHã¢Á¢G¢
ÜU|¢è ÜU|¢¢Ú ÐèÝ¢ ²¢ ãGgï Ýà¢¢ S¢ï ÜU}¢ ÐèÝï ÜUè |¢è x¢é‹Á¢¢§à¢ §SH¢}¢ }¢ï´
Ýãè´ ãñ v²æêçÜU çÏ¢H ¥¢ç¶GÚ §S¢ ¼GÚãG ÜïU H¢ïx¢ ÐvÜïU ÐvÜïU à¢Ú¢Ï¢ Ý¢ïà¢è
ÜïU ¥G¢Îè ã¢ï Á¢¢¼ï ãñ´ J ²ïã ¥ËH¢ã 1 ÜU¢ Ï¢ãé¼ Ï¢ÇG¢ ÈGUÁGH ãñ ¥¢ñÚ
²ïã Ó¢èÁ¢G |¢è Ý¢ïÅ ÜUÚÝï ÜïU ÜGU¢çÏ¢H ãñ çÜU }¢éS¢H}¢¢Ý »ïS¢è Ó¢èÁ¢G¢ï´ S¢ï LÜU¼ï
ãñ´ çÁ¢‹ãï´ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï }¢‹¥G ÈGUÚ}¢¢²¢ §S¢ ÜUè Ï¢ÇGè ±Áã ²ïã Ýãè´
ã¢ï¼è çÜU §Ý Ó¢èÁ¢G¢ï´ ÜïU ÝévGS¢¢Ý¢¼ ãñ´ Ï¢çËÜU §S¢ ÜUè S¢Ï¢ S¢ï Ï¢ÇGè ±Áã ²ïã
ã¢ï¼è ãñ çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï §S¢ S¢ï }¢‹¥G ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ ²¢’Ýè
}¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ }¢é‹¼ã¢» ÝÁ¢GÚ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜïU ãéGv}¢ ÜUè §¼G¢¥G¼
ã¢ï¼è ãñ ¥¢ñÚ §S¢ ãéGv}¢ ÜïU }¢¢ÝÝï }¢ï´ ©‹ãï´ ²ïã Îé‹²¢±è ÈGU¢§Îï |¢è ãG¢çS¢H
ã¢ï Á¢¢¼ï ãñ´ çÜU }¢Á¢GÜêUÚ» Ï¢¢H¢ Ï¢è}¢¢çÚ²¢ï´ S¢ï à¢Ú¢Ï¢ Ý¢ïà¢è Ý ÜUÚÝï ±¢Hï
}¢éS¢H}¢¢Ý Ï¢Ó¢ Á¢¢¼ï ãñ´ J
§SH¢}¢ }¢ï´ ¥G¢ñÚ¼ ÜU¢ }¢ÜGU¢}¢
S¢é±¢H v²¢ §SH¢}¢ ¥G¢ñÚ¼ ÐÚ ÁG¢éË}¢ ÜUÚ¼¢ ãñ ?
Á¢±¢Ï¢ §S¢ S¢é±¢H ÜU¢ Á¢±¢Ï¢ ÎïÝï S¢ï ÐãHï Á¢GMÚè ãñ çÜU §SH¢}¢è
¼¢’Hè}¢¢¼ ¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G }¢éS¢H}¢¢Ý¢ïæ ÜïU ¥G}¢H }¢ï´ ÈGUÜüGU çÜU²¢ Á¢¢», ¥x¢Ó¢ïü
»ïS¢¢ }¢é}¢çÜUÝ ãñ çÜU Ï¢¢’Á¢G }¢éS¢H}¢¢Ý }¢é¥G¢à¢Ú¢ï´ }¢ï´ ÜéUÀ H¢ïx¢ ¥G¢ñÚ¼ ÐÚ
ÁG¢éË}¢ ÜUÚ¼ï ã¢ï´ ¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G ¥±ÜGU¢¼ »ïS¢¢ ã¢ï¼¢ |¢è ãñ HïçÜUÝ §S¢ S¢ï ©Ý
H¢ïx¢¢ï´ ÜïU }¢ÜGU¢}¢è ÚS}¢¢ï Ú±¢Á¢ ÜU¢ ÁG¢éãêÚ ã¢ï¼¢ ãñ, ²ïã §SH¢}¢è ¼¢’Hè}¢¢¼
ÜU¢ ¥S¢Ú Ýãè´ ã¢ï¼¢ v²êæçÜU §SH¢}¢è ¼¢’Hè}¢¢¼ ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU ¥G¢ñÚ¼ ÜU¢ï
Á¢¢ï ¼ãGzGÈéUGÁ¢G ¥¢ñÚ Á¢¢ï }¢ÜGU¢}¢ çÎ²¢ x¢²¢ ãñ ±¢ïã Ï¢ãé¼ ªæÓ¢¢ ãñ, §SH¢}¢
§S¢ Ï¢¢¼ ÜUè ¼±vGÜGU¢ï¥G Ú¶¼¢ ãñ çÜU §S¢ ÎèÝ ÜïU }¢¢ÝÝï ±¢Hï, ¥G¢ñÚ¼ ÜïU
}¢ÜGU¢}¢ ÜU¢ï çãGÈGU¢Á¢G¼ ÜïU S¢¢‰¢ Ï¢éH‹Î S¢yGãG ÐÚ Ú¶ï´ ¥¢ñÚ ±¢ïã ©S¢ ÜïU
}¢é¥G¢à¢Ú¼è }¢ÜGU¢}¢ ÜUè çãGÈGU¢Á¢G¼ ÜUÚï´ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU LyÏ¢ï ÜU¢ï À¢ïÅ¢ ÜUÚÝï ÜUè
ãÚ S¢¢çÁ¢Gà¢ ÜU¢ï Ý¢ ÜU¢}¢ Ï¢Ý¢»æ, §SH¢}¢ §S¢ Ï¢¢¼ ÜUè ±¢Á¢ïGãG ¼¢’Hè}¢ Îï¼¢
ãñ çÜU ¥G¢ñÚ¼ï´ ¥ÐÝè ¥SH ²¢’Ýè §‹S¢¢Ý ã¢ïÝï ÜïU »’ç¼Ï¢¢Ú S¢ï }¢Î¢ïZ ÜïU
Ï¢Ú¢Ï¢Ú ãñ´, S¢Ï¢ §‹S¢¢Ý §GÁGÁ¢G¼, ¥ËH¢ã 1 ÜïU S¢¢}¢Ýï çãGS¢¢Ï¢¢ï çÜU¼¢Ï¢
¥¢ñÚ Á¢Á¢G¢ ± S¢Á¢G¢ Ð¢Ýï ÜïU ãG±¢Hï S¢ï Ï¢Ú¢Ï¢Ú ãñ´, ¥¢Á¢ }¢x¢GçÚÏ¢è }¢é¥G¢à¢Úï
}¢æï ¥G¢ñÚ¼ ÜU¢ï çÏ¢ËÜéUH »ÜU çÁ¢‹S¢è Ó¢èÁ¢G Ï¢Ý¢ çÎ²¢ x¢²¢ ãñ J
²ïã Ï¢¢¼ çÜU §SH¢}¢ ¥G¢ñÚ¼ ÜU¢ï ÎêS¢Úï Ý}Ï¢Ú ÜïU à¢ãÚè ÜU¢ ÎÚÁ¢¢
Îï¼¢ ãñ ²¢ §S¢ ÜU¢ }¢ÜGU¢}¢ }¢Îü S¢ï ¥¢{¢ ãñ ²ïã çS¢ÈüGU ±ã}¢ ãñ ¥¢ñÚ Ï¢ãé¼
Ï¢ÇGè x¢GH¼G ÈGUãì}¢è ãñ, §SH¢}¢ Ýï Ó¢¢ñÎã S¢¢ñ S¢¢H ÐãHï ¥G¢ñÚ¼ ÜïU }¢¼üÏ¢ï
ÜU¢ï Ï¢ãé¼ Ï¢éH‹Î ÜUÚ çÎ²¢, ©‹ãï´ ¼¢’Hè}¢ ÜU¢ ãGÜGU çÎ²¢, ©‹ãï´ ¥ÐÝ¢
¶G¢±‹Î §çwG¼²¢Ú ÜUÚÝï ÜU¢ ãGÜGU çÎ²¢, ©‹ãïæ ç±Ú¢S¢¼ }¢ï´ çãGSS¢¢ ç}¢H¢,
¥H x¢GÚÁ¢G »ÜU S¢Ë¼GÝ¼ }¢ï´ ¥G¢ñÚ¼ ÜU¢ï }¢éÜU}}¢H à¢ãÚè ã¢ïÝï ÜU¢ }¢¼üÏ¢¢
§SH¢}¢ Ýï çÎ²¢, ²ïã ãéGÜGUêÜGU çS¢ÈüGU çÁ¢S}¢¢Ýè ãG±¢Hï S¢ï ²¢ à¢¢Îè ÜïU ãG±¢Hï
S¢ï ãè Ýãè´ Ï¢çËÜU §SH¢}¢ ÜïU ¥ãGÜU¢}¢ }¢ï´ Á¢¢ï }¢ïãìÚÏ¢¢Ýè ¥¢ñÚ }¢ãGÏÏ¢¼
¥¢ñÚ Á¢¢ï Ý}¢ü çÎHè ¥G¢ñÚ¼ ÜïU ãGÜGU ÜïU }¢é¥G¢}¢Hï }¢ï´ Ï¢²¢Ý ÜUè x¢§ü ãñ ±¢ïã
Ï¢ÇGè ç}¢S¢¢Hè ¥¢ñÚ ±¢Á¢ïGãG ãñ, }¢Îü ± ¥G¢ñÚ¼ §‹S¢¢çÝÄ²¼ ÜïU Î¢ï Ï¢ãé¼
¥ã}¢ ¥ÁÁ¢G¢ ãñ´, §Ý Î¢ïÝ¢ï´ ÜïU ãéGÜGUêÜGU ¥¢ñÚ çÁ¢G}}¢ïÎ¢çÚ²¢æ ¥ÐÝè ¥ÐÝè
çÁ¢‹S¢ ÜïU »’ç¼Ï¢¢Ú S¢ï }¢é¼±¢çÁ¢GÝ, ÜU¢ç}¢H ¥¢ñÚ }¢éÜU}}¢H ãñ´ ¥x¢Ó¢ïü §Ý ÜïU
çÁ¢S}¢¢Ýè ¥¢ñÚ Á¢GïãìÝè ÈGUÜüGU ÜUè ±Áã S¢ï §Ý ÜUè çÁ¢G}}¢ïÎ¢çÚ²¢æ »ÜU ÎêS¢Úï
S¢ï ÜU§ü S¢¢Úï }¢é¥G¢}¢H¢¼ }¢ï´ }¢éwG¼çHÈGU ãñ´ HïçÜUÝ ãÚ »ÜU ¥ÐÝè çÁ¢G}}¢ïÎ¢Úè
ÜU¢ çãGS¢¢Ï¢ Îïã ãñ, ¥¢ñÚ ©S¢ï ±¢ïã çÁ¢G}}¢ïÎ¢Úè ¥ãGS¢Ý ¼GÚèÜïUG S¢ï çÝ|¢¢Ýè ãñ,
§SH¢}¢è ÜGU¢ÝêÝ ÜïU }¢é¼¢G çÏ¢ÜGU Á¢Ï¢ ¥G¢ñÚ¼ ÜUè à¢¢Îè ã¢ï Á¢¢¼è ãñ ¼¢ï ±¢ïã ¥ÐÝ¢
ÐãH¢ Ý¢}¢ Ï¢ÎHÝï ÐÚ }¢Á¢Ï¢êÚ Ýãè´ ÜUè Á¢¢ S¢ÜU¼è ©S¢ï §S¢ Ï¢¢¼ ÜUè ÐêÚè
§Á¢¢Á¢G¼ ãñ çÜU ±¢ïã ¥ÐÝ¢ }¢éÝÈGUçÚÎ Ý¢}¢ ¥¢ñÚ ÐãÓ¢¢Ý Ï¢¢ÜGUè Ú¶ï J
§SH¢}¢è à¢¢Îè }¢ï´ ÎéËã¢ ÎéËãÝ ÜU¢ï }¢ïãìÚ Îï¼¢ ãñ, ©S¢ ÜUè }¢¢çHÜU¢
ÎéËãÝ ãè ãñ, ±¢ïã ÎéËãÝ ÜïU Ï¢¢Ð ÜïU çH²ï Ýãè´ ã¢ï¼¢, ±¢ïã ©S¢ ÜUè Á¢G¢¼è
ç}¢çËÜUÄ²¼ ãñ Ó¢¢ãï ¼¢ï ±¢ïã ¥ÐÝï Ð¢S¢ Ú¶ï ¥¢ñÚ Ó¢¢ãï ¼¢ï çÜUS¢è ÜU¢Ú¢ïÏ¢¢Ú
}¢ï´ ©S¢ ÜU¢ï Hx¢¢ Îï çHã¢Á¢G¢ çÜUS¢è }¢Îü çÚà¼ïÎ¢Ú ÜU¢ï ²ïã ãGÜGU ãG¢çS¢H Ýãè´
ãñ çÜU ±¢ïã ¥G¢ñÚ¼ ÐÚ Á¢GÏ¢ÚÎS¼è ÜUÚï çÜU ±¢ïã ©S¢ ÐñS¢ï ÜïU S¢¢‰¢ v²¢ ÜUÚï
¥¢ñÚ v²¢ Ý ÜUÚï ? ¥HÏ¢œ¢¢ ¥G¢ñÚ¼ ÜïU ÈGU¢§Îï ÜïU çH²ï ©S¢ï }¢à±Ú¢ Îï
S¢ÜU¼¢ ãñ !
ÜéUGÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU Ýï ²ïã çÁ¢G}}¢ïÎ¢Úè }¢Îü ÐÚ Ç¢Hè ãñ çÜU ±¢ïã
¥ÐÝè S¢¢Úè çÚà¼ïÎ¢Ú ¥G¢ñÚ¼¢ï´ ÜUè çãGÈGU¢Á¢G¼ ÜUÚï ¥¢ñÚ §Ý ÜïU Ý¢Ý¢ï ÝÈGUÜGU¢
ÜU¢ §ç‹¼Á¢G¢}¢ ÜUÚï, §S¢ ÜU¢ }¢¼GHÏ¢ ²ïã ãñ çÜU ¥x¢Ó¢ïü ¥G¢ñÚ¼ ÜUè ¥ÐÝè
Á¢¢§üÎ¢Î }¢¢ñÁ¢êÎ ã¢ï HïçÜUÝ ²ïã }¢Îü ÜUè çÁ¢G}}¢ïÎ¢Úè ãñ çÜU ±¢ïã ¥ÐÝè
Ï¢è±è ¥¢ñÚ ¥ÐÝï ÐêÚï ¶G¢ÝÎ¢Ý ÜUè Îï¶ |¢¢H ÜUÚï ¥¢ñÚ ©Ý ÜïU Ý¢Ý¢ï
ÝÈGUÜGU¢ ¥¢ñÚ §GÁGÁ¢G¼ ÜU¢ ¶G²¢H Ú¶ï J
¥G¢ñÚ¼ ÐÚ ²ïã H¢çÁ¢G}¢ Ýãè´ ãñ çÜU ±¢ïã ¥ÐÝ¢ ÐñS¢¢ ¥ÐÝï
¶G¢ÝÎ¢Ý ÜïU Ý¢Ý¢ï ÝÈGUÜGU¢ ÐÚ ¶GÓ¢ü ÜUÚï çHã¢Á¢G¢ ²ïã çÝÁ¢G¢}¢ »ïS¢¢ ãñ çÜU
çÁ¢S¢ }¢ï´ ¥G¢ñÚ¼ ÜU¢ï ÜU}¢¢Ýï ÜUè ¼vHèÈGU S¢ï ¥¢Á¢G¢Î ÜUÚ çÎ²¢ x¢²¢ ãñ, ã¢æ
¥x¢Ú ±¢ïã ÜU¢}¢ ÜUÚÝ¢ Ó¢¢ãï ¼¢ï ÜUÚ S¢ÜU¼è ãñ Á¢Ï¢ çÜU ãG¢H¢¼ ©S¢ ÜU¢
¼ÜGU¢Á¢G¢ ÜUÚï´, }¢x¢Ú §S¢ }¢ï´ à¢¼üG ²ïã ãñ çÜU ±¢ïã ©Ý ©S¢êH¢ï´ ÜUè Ð¢Ï¢‹Îè ÜUÚï
Á¢¢ï à¢Úè¥G¼ï }¢é¼GããÚ¢ Ýï ¥G¢ñÚ¼ ÜïU ÜU¢}¢ ÜUÚÝï ÜïU ãG±¢Hï S¢ï ÈGUÚ¢ã}¢ çÜU²ï
ãñ´ J à¢ñ¶ïG ¼GÚèÜGU¼, ¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ Ï¢¢çÝ²ï Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ãGÁ¢GÚ¼ï
¥GËH¢}¢¢ }¢¢ñH¢Ý¢ ¥Ï¢ê çÏ¢H¢H }¢éãG}}¢Î §Ë²¢S¢ ¥Gœ¢G¢Ú ÜGU¢çÎÚè
L ÜUè çÜU¼¢Ï¢ “ÐÎïü ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢” §S¢ ãG±¢Hï
S¢ï ÐÉGÝ¢ Ï¢ãé¼ Á¢GMÚè ãñ çÜU §S¢ }¢ï´ Îèx¢Ú Ï¢ãé¼ S¢¢Úè }¢¢’Hê}¢¢¼ ÜïU S¢¢‰¢
S¢¢‰¢ ¥G¢ñÚ¼ ÜUè Ý¢ïÜUÚè ÜïU ãG±¢Hï S¢ï à¢Ú¢§¼G çH¶è ãñ´ J
»ÜU ¶G¢ÝÎ¢Ý çÜUS¢è |¢è ¥‹Á¢é}¢Ý, ¥¢õx¢ïüÝ¢§Á¢Gïà¢Ý ²¢ Á¢}¢¢¥G¼ ÜUè
¼GÚãG »ÜU çÜGU²¢Î¼ ¥¢ñÚ ÝÁG}¢¢ï Á¢GÏ¼G ÜU¢ ¼ÜGU¢Á¢G¢ ÜUÚ¼¢ ãñ çHã¢Á¢G¢ ÜéUÚG ¥¢Ýï
}¢éÜUG gS¢ Ýï §S¢ Ó¢èÁ¢G ÜU¢ï Ï¢²¢Ý ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¶G¢±‹Î ÜU¢ï ©S¢ ÜUè Ï¢è±è ÐÚ
»ÜU ÎÚÁ¢¢ Ï¢ÇG¢ }¢¼üÏ¢¢ ¥G¼¢G çÜU²¢ x¢²¢ ãñ, §S¢ ÜU¢ }¢¼GHÏ¢ ²ïã ãñ çÜU ©S¢
ÜïU ã¢‰¢ }¢ḯ Í¢Ú ÜU¢ï Ó¢H¢Ý¢ ¥¢ñÚ Í¢Ú ÜUè çãGÈUG ¢Á¢G¼ ÜUÚÝ¢ ãñ, ²ã¢æ §S¢ Ï¢¢¼ ÜU¢ï
Ý¢ïÅ ÜUÚÝ¢ Ï¢ãé¼ ¥ã}¢ ãñ çÜU ²ïã Á¢¢ï Í¢Ú Ó¢H¢Ýï ¥¢ñÚ Í¢Ú ±¢H¢ḯ ÜUè
çãGÈUG ¢Á¢G¼ ÜUè çÁ¢G}}¢ïÎ¢Úè }¢Îü ÜU¢ï Îè x¢§ü ãñ ²ïã §S¢ Ï¢¢¼ ÜU¢ H¢§S¢‹S¢ Ýãè´
ãñ çÜU ±¢ïã ¥ÐÝï Í¢Ú ±¢H¢ḯ ÐÚ ÁG¢éË}¢ ²¢ çÁ¢G²¢Î¼è ÜUÚï Ï¢çËÜU ²ïã ©S¢ ÜUè
Ï¢è±è ¥¢ñÚ Ï¢ÓÓ¢¢ï´ ÜU¢ »ÜU Ï¢¢ïÛ¢ ãñ Á¢¢ï à¢Úè¥G¼ Ýï ©S¢ ÜïU ÜU‹{¢ï´ ÐÚ
Ç¢H¢ ãñ, §S¢ }¢é¥G¢}¢Hï }¢ï´ |¢è ¥G¢ñÚ¼ ÜU¢ï ãÚ ¼GÚãG ÜUè ¼vHèÈGU ¥¢ñÚ
}¢éçàÜUH S¢ï Ï¢Ó¢¢²¢ x¢²¢ ãñ ¥¢ñÚ Á¢¢ï ¼vHèÈGU ±¢H¢ ÐãHê ãñ ±¢ïã }¢Îü
ÜïU ÜU‹{¢ï´ ÐÚ Ç¢H¢ x¢²¢ ãñ J
S¢é±¢H }¢éS¢H}¢¢Ý ¥G¢ñÚ¼ï´ ¥ÐÝ¢ Ó¢ïãÚ¢ v²êæ ÀéÐ¢¼è ãñæ ?
Á¢±¢Ï¢ }¢éS¢H}¢¢Ý ¥G¢ñÚ¼¢ï´ ÜU¢ §S¢ ¼GÚãG ÜU¢ çHÏ¢¢S¢ ÐãÝÝ¢ çÜU çÁ¢S¢ }¢ï´
©Ý ÜU¢ ÐêÚ¢ Ó¢ïãÚ¢ ÀéÐ¢ ãé±¢ ã¢ï ÜéUÀ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï »ïS¢¢ Hx¢¼¢ ãñ çÜU ²ïã
ÎéLS¼ Ýãè´ ãñ, ¶G¢S¢ ÜUÚ ¥¢Á¢ ÜUH ÜïU }¢x¢GçÚÏ¢è }¢é¥G¢à¢Úï }¢ï´ ÜéUÀ H¢ïx¢
§S¢ ÜU¢ï ¥GÁ¢èÏ¢ S¢}¢Û¢¼ï ãñ´ HïçÜUÝ §SH¢}¢è »’ç¼Ï¢¢Ú S¢ï §S¢ ¥G}¢H ÜïU
¥‹ÎÚ ¥wGH¢ÜGUè, }¢é¥G¢à¢Ú¼è ¥¢ñÚ ÜGU¢ÝêÝè ÐãHê }¢¢ñÁ¢êÎ ãñ´ J
§SH¢}¢ Ýï }¢Îü ¥G¢ñÚ¼ ÜïU çÜUÚÎ¢Ú ¥¢ñÚ ©Ý ÜUè çÁ¢G}}¢ïÎ¢çÚ²¢ï´ ÜUè
±Á¢G¢ãG¼ ÜUÚ Îè ãñ ¥¢ñÚ §Ý ÜïU Á¢¢ï ãéGÜGUêÜGU »ÜU ÎêS¢Úï ÐÚ ãñ´ ©Ý ÜUè |¢è
±Á¢G¢ãG¼ ÜUÚ Îè ãñ ¥¢ñÚ ²ïã S¢Ï¢ §S¢ çH²ï ãñ çÜU }¢é¥G¢à¢Úï ÜïU ¥‹ÎÚ »ÜU
Á¢GÏ¢ÚÎS¼ ¼±¢ÁG¢éÝ Úãï J
Á¢Ï¢ }¢Îü ± ¥G¢ñÚ¼ Ï¢¢ ÜGU¢§GÎ¢ §SH¢}¢è çHÏ¢¢S¢ ÐãÝ¼ï ãñ´ ¼¢ï ±¢ïã
Ý çS¢ÈüGU ¥ÐÝè §GÁGÁ¢G¼ ¥¢ñÚ }¢ÜGU¢}¢ ± }¢¼üÏ¢ï ÜUè çãGÈGU¢Á¢G¼ ÜUÚ Úãï ã¢ï¼ï ãñ´
Ï¢çËÜU §S¢ ÜïU S¢¢‰¢ S¢¢‰¢ ±¢ïã }¢é¥G¢à¢Úï ÜïU ¥}Ý ¥¢ñÚ ÝÁG}¢¢ï Á¢GÏ¼G ÜU¢ï |¢è
}¢Á¢GÏ¢ê¼G ÜUÚ Úãï ã¢ï¼ï ãñ´ J
§SH¢}¢ Ýï ¥G¢ñÚ¼ ÜïU çHÏ¢¢S¢ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ Ï¢ÇGè ±¢Á¢ïGãG çãÎ¢²¢¼ Îï
Îè ãñ´, ©Ý ÜU¢ çHÏ¢¢S¢ çÏ¢ËÜéUH Ó¢éS¼ Ý ã¢ï çÜU çÁ¢S¢ S¢ï çÁ¢S}¢ ÜïU ©¼¢Ú
Ó¢ÉG¢± ±¢Á¢ïãG G ã¢ḯ ¥¢ñÚ §¼Ý¢ Ï¢¢ÚèÜU Ý ã¢ï çÜU çÁ¢ËÎ ÜUè Úæx¢¼ ÝÁ¢GÚ ¥¢» J
»ïS¢¢ çHÏ¢¢S¢ ã¢ï çÜU ÐêÚï ÜU¢ ÐêÚ¢ çÁ¢S}¢ ÉÜïU, }¢éS¢H}¢¢Ý ¥G¢ñÚ¼ï´
§S¢ ¼GÚãG ÜU¢ çHÏ¢¢S¢ §S¢ çH²ï Ýãè´ ÐãÝ¼è´ çÜU ©Ý ÜïU Ï¢¢Ð ²¢ |¢¢§ü ²¢
¶G¢±‹Î ÜU¢ ãéGv}¢ ãñ ¥¢ñÚ ©Ý ÜUè §¼G¢¥G¼ ÜUÚ¼ï ãé±ï »ïS¢¢ ÜUÚ Úãè ãñ´
Ï¢çËÜU ±¢ïã §S¢ çH²ï ÜUÚ¼è ãñ´ çÜU ²ïã ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜU¢ ãéGv}¢ ãñ,
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜïU ãéGv}¢ ÜUè §¼G¢¥G¼ ÜïU Á¢ÁGÏ¢ï ÜïU ¼ãG¼ ¥¢ñÚ S¢±¢Ï¢ ÜïU
çH²ï ±¢ïã ²ïã ÜU¢}¢ ÜUÚ¼è ãñ´ J
}¢Îü ¥¢ñÚ ¥G¢ñÚ¼ Î¢ïÝ¢ï´ S¢ï ²ïã ¼±vGÜGU¢ï¥G ÜUè Á¢¢¼è ãñ çÜU ±¢ïã
¥ÐÝï çÜUÚÎ¢Ú ¥¢ñÚ ¥wGH¢ÜGU }¢ï´ S¢¢ÈGU S¢é‰¢Úï ¥¢ñÚ §GzGÈGU¼ }¢¥¢Ï¢ ã¢ïæ ¥¢ñÚ
§S¢ ¼GÚãG ÜU¢ çHÏ¢¢S¢ Ý ÐãÝï´ çÜU çÁ¢S¢ }¢ï´ ÎêS¢Ú¢ï´ ÜïU çH²ï wG±¢çãà¢ ²¢
à¢ã±¼ ÜUè Î¢’±¼ }¢¢ñÁ¢êÎ ã¢ï, Î¢ïÝ¢ï´ ÜU¢ï ²ïã ãéGv}¢ çÎ²¢ x¢²¢ ãñ çÜU ±¢ïã
çS¢ÈüGU ±¢ïãè Îï¶ S¢ÜU¼ï ãñ´ çÁ¢S¢ ÜïU Îï¶Ýï ÜUè §Á¢¢Á¢G¼ ãñ ¼¢çÜU ±¢ïã §S¢
¼GÚãG S¢ï ¥ÐÝè Ð¢ÜUèÁ¢Gx¢è ¥¢ñÚ ¼Gã¢Ú¼ ÜUè çãGÈGU¢Á¢G¼ ÜUÚ S¢ÜïU´, ¥ËH¢ã
¼¥G¢H¢ }¢Î¢ïZ ¥¢ñÚ ¥G¢ñÚ¼¢ï´ ÜU¢ï ÜéUGÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU }¢ï´ ¥¢æ¶¢ï´ ÜUè çãGÈGU¢Á¢G¼ ÜUÚÝï
ÜUè ¼¢’Hè}¢ Îï¼ï ãé±ï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ :
}¢éS¢H}¢¢Ý }¢Î¢ïZ ÜU¢ï ãéGv}¢ Î¢ï ¥ÐÝè çÝx¢¢ãïæ
ÜéUÀ ÝèÓ¢è Ú¶ï´ ¥¢ñÚ ¥ÐÝè à¢}¢üx¢¢ã¢ï´
ÜUè çãGÈGU¢Á¢G¼ ÜUÚï´ ²ïã ©Ý ÜïU çH²ï Ï¢ãé¼
S¢é‰¢Ú¢ ãñ Ï¢ïà¢ÜU ¥ËH¢ã ÜU¢ï ©Ý ÜïU
ÜU¢}¢¢ï´ ÜUè ¶GÏ¢Ú ãñ ¥¢ñÚ }¢éS¢H}¢¢Ý ¥G¢ñÚ¼¢ï´
ÜU¢ï ãéGv}¢ Î¢ï ¥ÐÝè çÝx¢¢ãï´ ÜéUÀ ÝèÓ¢è
Ú¶ï´ ¥¢ñÚ ¥ÐÝè Ð¢ÚS¢¢§ü ÜUè çãGÈGU¢Á¢G¼
ÜUÚï´ ¥¢ñÚ ¥ÐÝ¢ Ï¢Ý¢± Ý çÎ¶¢»æ }¢x¢Ú
çÁ¢¼Ý¢ wG¢éÎ ãè Á¢G¢çãÚ ãñ ¥¢ñÚ ÎêÐ^ï ¥ÐÝï
çx¢ÚïÏ¢¢Ý¢ï´ ÐÚ Ç¢Hï Úãï´ ¥¢ñÚ ¥ÐÝ¢ ôS¢x¢¢Ú
Á¢G¢çãÚ Ý ÜUÚï´ }¢x¢Ú ¥ÐÝï à¢¢ïãÚ¢ï´ ÐÚ ²¢
¥ÐÝï Ï¢¢Ð ²¢ à¢¢ïãÚ¢ï´ ÜïU Ï¢¢Ð ²¢ ¥ÐÝï
Ï¢ïÅï ²¢ à¢¢ïãÚ¢ï´ ÜïU Ï¢ïÅï ²¢ ¥ÐÝï |¢¢§ü ²¢
¥ÐÝï |¢¼èÁ¢ï ²¢ ¥ÐÝï |¢¢æÁ¢ï, ²¢ ¥ÐÝï
ÎèÝ ÜUè ¥G¢ñÚ¼ïæ ²¢ ¥ÐÝè ÜUÝèÁ¢Gï´ Á¢¢ï
¥ÐÝï ã¢‰¢ ÜUè ç}¢ËÜU ã¢ï´ ²¢ Ý¢ïÜUÚ Ï¢
à¢¼ïüG çÜU à¢ã±¼ ±¢Hï }¢Îü Ý ã¢ï´ ²¢ ±¢ïã
Ï¢ÓÓ¢ï çÁ¢‹ãï´ ¥G¢ñÚ¼¢ï´ ÜUè à¢}¢ü ÜUè Ó¢èÁ¢G¢ï´
ÜUè ¶GÏ¢Ú Ýãè´ ¥¢ñÚ Á¢G}¢èÝ ÐÚ Ð¢©æ Á¢G¢ïÚ
S¢ï Ý Ú¶ï´ çÜU Á¢¢Ý¢ Á¢¢» ©Ý ÜU¢ ÀéÐ¢
ãé±¢ ôS¢x¢¢Ú ¥¢ñÚ ¥ËH¢ã ÜUè ¼GÚÈGU
¼¢ñÏ¢¢ ÜUÚ¢ï »ï }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï S¢Ï¢ ÜïU S¢Ï¢ §S¢
©}}¢èÎ ÐÚ çÜU ¼é}¢ ÈGUH¢ãG Ð¢¥¢ï J
§SH¢}¢ ÜU¢ ²ïã ãéGv}¢ çÜU ¥G¢ñÚ¼ ¥ÐÝè Ýé}¢¢§à¢ ¥¢ñÚ wG¢êÏ¢
S¢êÚ¼è ÜU¢ï ÀéÐ¢», §S¢ ±Áã S¢ï ãñ çÜU ©S¢ ÜUè ¥ÐÝè Á¢G¢¼è ÐãÓ¢¢Ý ¥¢ñÚ
©S¢ ÜUè çãGÈGU¢Á¢G¼ ÐÚ ¥S¢Ú Ý ÐÇGï çS¢±¢» §S¢ ÜïU çÜU ¥ÐÝï ÜGUÚèÏ¢è
çÚà¼ïÎ¢Ú¢ḯ (}¢ãG¢çÚ}¢) }¢ḯ ã¢ï, §SH¢}¢ Ýï ¥G¢ñÚ¼ S¢ï §S¢ Ï¢¢¼ ÜU¢ ¼ÜGU¢Á¢G¢ çÜU²¢
ãñ çÜU ±¢ïã ¥ÐÝï çÁ¢S}¢ ÜU¢ï à¢}¢¢ïü ãG²¢ ±¢Hï çHÏ¢¢S¢ ÜïU S¢¢‰¢ ÀéÐ¢» J
ÜéUGÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU §S¢ Ï¢¢¼ ÜUè ±Á¢G¢ãG¼ ÜUÚ¼¢ ãñ çÜU ¥ËH¢ã
¼¥G¢H¢ Ýï ¥G¢ñÚ¼ ÜU¢ï §S¢ ¼GÚãG ÜU¢ çHÏ¢¢S¢ ÐãÝÝï ÜU¢ ãévG }¢ v²êæ çÎ²¢ ãñ ?
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï, §Úà¢¢Îï Ï¢¢Úè ¼¥G¢H¢ ãñ :
¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : »ï ÝÏ¢è ¥ÐÝè
Ï¢èçÏ¢²¢ï ´ ¥¢ñ Ú S¢¢çãG Ï ¢Á¢G ¢ çÎ²¢ï ´ ¥¢ñ Ú
}¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜUè ¥G¢ñÚ¼¢ï´ S¢ï ÈGUÚ}¢¢ Î¢ï
çÜU ¥ÐÝè Ó¢¢ÎÚ¢ï´ ÜU¢ »ÜU çãGSS¢¢ ¥ÐÝï
}¢éæã ÐÚ Ç¢Hï Úãï´ ²ïã §S¢ S¢ï ÝÁ¢GÎèÜU
¼Ú ãñ çÜU ©Ý ÜUè ÐãÓ¢¢Ý ã¢ï ¼¢ï S¢¼¢§ü
Ý Á¢¢»æ ¥¢ñÚ ¥ËH¢ã Ï¢wGà¢Ýï ±¢H¢
}¢ïãìÚÏ¢¢Ý ãñ J
S¢é±¢H §SH¢}¢ »ÜU S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ à¢¢çÎ²¢æï ÜUè §Á¢¢Á¢G¼ v²êæ Îï¼¢ ãñ ?
Á¢±¢Ï¢ §SH¢}¢ »ÜU ãGÎ ÜïU ¥‹ÎÚ ¼¥GgéÎï ¥Á¢G±¢Á¢ ÜUè §Á¢¢Á¢G¼ Îï¼¢
ãñ, ²ãêçÎ²¢ï´ ÜUè ¼¢ñÚ¢¼ }¢ï´ ¥¢ñÚ §üGS¢¢§²¢ï´ ÜUè §‹Á¢èH }¢ï´ »ÜU S¢ï çÁ¢G²¢Î¢
à¢¢çÎ²¢ï´ ÐÚ ÜU¢ï§ü ãGÎ Ýãè´ ç}¢H¼è, §Ý çÜU¼¢Ï¢¢ï´ ÜUè M S¢ï §S¢ Ï¢¢¼ ÜUè
ãGÎ }¢¢ñÁ¢êÎ Ýãè´ ãñ çÜU »ÜU }¢Îü çÜU¼Ýè ¥G¢ñÚ¼¢ï´ S¢ï çÝÜU¢ãG ÜUÚ S¢ÜU¼¢ ãñ
çHã¢Á¢G¢ ¥x¢Ú ÜU¢ï§ü ²ãêÎè ²¢ §üGS¢¢§ü ÎÚÁ¢Ý¢ï´ ¥G¢ñÚ¼¢ï´ S¢ï |¢è à¢¢Îè ÜUÚ Hï
¼¢ï ©S¢ ÜU¢ }¢Á¢GãÏ¢ ©S¢ï §S¢ S¢ï }¢‹¥G Ýãè´ ÜUÚ¼¢, ±¢Á¢ïGãG Úãï çÜU ¼¥GgéÎï
¥Á¢G±¢Á¢ çS¢ÈüGU §SH¢}¢ ÜïU S¢¢‰¢ ¶G¢S¢ Ýãè´ ãñ Ï¢çËÜU ÐãHï ÜïU ²ãêÎè ¥¢ñÚ
§üGS¢¢§ü §S¢ ÐÚ ¥G}¢H ÜUÚ¼ï ¥¢» ãñ´ J ¼¢ñÚ¢¼ ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU §Ï¢í¢ãè}¢ j
ÜUè ¼èÝ Ï¢èç±²¢æ ‰¢è´ Á¢Ï¢ çÜU S¢éHñ}¢¢Ý j ÜUè S¢ï´ÜUÇG¢ï´ Ï¢èç±²¢æ ‰¢è´ J
²ãêçÎÄ²¼ ÜïU ¥‹ÎÚ ¼¥GgÎé ï ¥Á¢G±¢Á¢ ÐÚ ¥G}¢H Á¢¢Úè Úã¢ ²ã¢æ ¼ÜU
çÜU ©Ý ÜïU »ÜU }¢Á¢GãÏ¢è ÚãÝé}¢¢ “çx¢Úà¢}¢ çÏ¢Ý ²ãêÎ¢ (955-1030 CE)’’
Ýï §S¢ ÜïU ç¶GH¢ÈGU ÈGU¼±¢ çÎ²¢, ²ãêçÎ²¢ï´ ÜU¢ ÜU^Ú }¢Á¢GãÏ¢è ¼GÏ¢ÜGU¢ çS¢Ýï
1950 §üGS¢±è ¼ÜU ¼G¥géÎï ¥Á¢G±¢Á¢ ÐÚ ¥G}¢H ÜUÚ¼¢ Úã¢ ²ã¢æ ¼ÜU çÜU
§SÚ¢§üH ÜïU S¢Ï¢ S¢ï Ï¢ÇGï Ú¢çãÏ¢ Ýï »ÜU S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ à¢¢çÎ²¢ï´ ÐÚ Ð¢Ï¢‹Îè
¥G¢§Î ÜUÚ Îè, Ý¼èÁ¢¼Ý ²ãêçÎ²¢ï´ ÜU¢ï »ÜU S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ à¢¢çÎ²¢æ ÜUÚÝ¢
}¢‹¥G ÜUÚ çÎ²¢ x¢²¢ J
§üGS¢¢§Ä²¼ }¢ï´ ¼¥GgéÎï ¥Á¢G±¢Á¢ ÜU¢ ¥G}¢H Ï¢ãé¼ ¥GS¢ïü ¼ÜU Á¢¢Úè
Úã¢, »ÜU à¢wGS¢ çÁ¢¼Ýè Ó¢¢ãï Ï¢èç±²¢æ Ú¶ Hï v²êæçÜU §‹Á¢èH Ýï çÁ¢G²¢Î¢
à¢¢çÎ²¢ï´ ÜUè ÜU¢ï§ü ãGÎ Ï¢²¢Ý Ýãè´ ÜUè ¥HÏ¢œ¢¢ §S¢ Î¢ñÚ }¢ï´ çx¢ÚÁ¢ï ÜïU
Ð¢ÎçÚ²¢ï´ Ýï ²ïã Ð¢Ï¢‹Îè ¥G¢§Î ÜUè ãñ çÜU »ÜU }¢Îü çS¢ÈüGU »ÜU ãè Ï¢è±è
Ú¶ S¢ÜU¼¢ ãñ J
çÁ¢S¢ Î¢ñÚ }¢ï´ }¢Î¢ïZ ÜU¢ï x¢GñÚ }¢ãGÎêÎ Ï¢èç±²¢æ Ú¶Ýï ÜUè §Á¢¢Á¢G¼ ‰¢è,
§SH¢}¢ Ýï ©Ý ÜUè çÁ¢G²¢Î¼è ÐÚ Ð¢Ï¢‹Îè ¥G¢§Î ÜUè ¥¢ñÚ Ó¢¢Ú S¢ï çÁ¢G²¢Î¢
Ï¢èç±²¢æ Ú¶Ýï ÜU¢ï }¢‹¥G ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢, ÜéUGÚ¥¢Ý ÜïU ÝéÁG¢êH S¢ï ÐãHï Ï¢èç±²¢ï´
ÜïU ãG±¢Hï S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ ÜUè ¼¢’Î¢Î ÐÚ ÜU¢ï§ü ãGÎÏ¢‹Îè Ýãè´ ‰¢è
çÁ¢S¢ ÜUè ±Áã S¢ï }¢Îü ÉïÚ¢ï´ Ï¢èç±²¢æ Ú¶¼ï ‰¢ï, ÜéUGÚ¥¢Ý Ýï çÁ¢G²¢Î¢ S¢ï
çÁ¢G²¢Î¢ ÜUè ãGÎ |¢è Ï¢²¢Ý ÜUè ¥¢ñÚ S¢¢‰¢ }¢ï´ Ï¢Ú¢Ï¢Úè ¥¢ñÚ §‹S¢¢ÈGU ÜUè
ÜUÇGè à¢¼GïZ |¢è Hx¢¢ Îè´, ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜéUGÚ¥¢Ýï ÜUÚè}¢ }¢ï´ §Úà¢¢Î
ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ :
¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : çÈUÚ ¥x¢Ú
ÇÚ¢ï çÜU Î¢ï Ï¢èçÏ¢²¢ï´ ÜU¢ï Ï¢Ú¢Ï¢Ú Ý Ú¶
S¢ÜU¢ïx¢ï ¼¢ï »ÜU ãè ÜUÚ¢ï J
}¢éS¢H}¢¢Ý ÜïU çH²ï ¼¥GgéÎï ¥Á¢G±¢Á¢ ÜU¢ ¥G}¢H Á¢GMÚè Ýãè´,
§SH¢}¢ }¢ï´ »ÜU S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ Ï¢è±è Ý ¼¢ï }¢‹¥G ÜUè x¢§ü ãñ Ý ãè §S¢ ÜUè
¼Úx¢GèÏ¢ Îè x¢§ü ãñ, }¢Á¢GèÎ ²ïã çÜU »ÜU }¢éS¢H}¢¢Ý çÁ¢S¢ ÜUè Î¢ï ²¢ ¼èÝ ²¢
Ó¢¢Ú Ï¢èç±²¢æ ã¢ï´ ±¢ïã §S¢ ±Áã S¢ï ©S¢ }¢éS¢H}¢¢Ý S¢ï Ï¢ïã¼Ú Ýãè´ ã¢ï Á¢¢¼¢
çÁ¢S¢ ÜUè »ÜU Ï¢è±è ãñ çHã¢Á¢G¢ »ÜU S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ çÝÜU¢ãG ÜUÚÝ¢ ÜU¢ï§ü
ÈGUÁ¢GèH¼ ÜUè Ï¢¢¼ Ýãè´ J
¥x¢Ó¢ïü ¼¥GgéÎï ¥Á¢G±¢Á¢ ÜU¢ ¥G}¢H Ï¢ãé¼ S¢¢Úï ¥Î²¢Ý ¥¢ñÚ
¼ãÁ¢GèÏ¢¢ï´ }¢ï´ Ð¢²¢ Á¢¢¼¢ ãñ HïçÜUÝ }¢x¢GçÚÏ¢è }¢é}¢¢çHÜU ÜïU H¢ïx¢ ²ïã S¢}¢Û¢¼ï
ãñ´ çÜU §S¢ ÜU¢ ¼¥GËHéÜGU çS¢ÈüGU ÎèÝï §SH¢}¢ S¢ï ãñ Á¢Ï¢ çÜU ãGÜGUèÜGU¼ï ãG¢H
²ïã ãñ çÜU §SH¢}¢ Ýï Ï¢èç±²¢ï´ ÜUè ¼¢’Î¢Î ÐÚ ãGÎÏ¢‹Îè ÜU¢ ÜGU¢ÝêÝ Ï¢Ý¢²¢
¼¢çÜU H¢ïx¢ §S¢ }¢é¥G¢}¢Hï }¢ï´ ¥G¢ñÚ¼¢ï´ ÜïU ãéGÜGUêÜGU Ð¢}¢¢H Ý ÜUÚ¼ï çÈUÚï´,
ÜéUGÚ¥¢Ýï ÜUÚè}¢ Ýï }¢Îü ÜU¢ï Ó¢¢Ú Ï¢èç±²¢æ Ú¶Ýï ÜUè §Á¢¢Á¢G¼ Îè ãñ Ï¢ à¢¼Gïü
çÜU ±¢ïã ©Ý S¢Ï¢ ÜïU ãéGÜGUêÜGU ÐêÚï ÜUÚ S¢ÜïU ¥¢ñÚ S¢Ï¢ ÜïU S¢¢‰¢ Ï¢Ú¢Ï¢Ú ÜU¢
S¢éHêÜU ÜUÚï, }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU ÝÁ¢GÎèÜU ÜéUGÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU ÜU¢ ²ïã ãéGv}¢ ¥G¢ñÚ¼¢ï´
¥¢ñÚ ¶G¢ÝÎ¢Ý¢ï´ ÜïU }¢¼üÏ¢ï ÜU¢ï }¢Á¢GÏ¢ê¼G ÜUÚ¼¢ ãñ, Á¢ã¢æ §SH¢}¢ Ýï x¢GñÚ }¢ãGÎêÎ
Ï¢èç±²¢æ Ú¶Ýï ÐÚ Ð¢Ï¢‹Îè Hx¢¢§ü ±ã¢æ ±¢ïã ¥G¢ñÚ¼ï´ çÁ¢Ý ÜïU ¶G¢±‹Î Á¢æx¢¢ï´
}¢ï´ ÈGU¢ñ¼ ã¢ï x¢» ±¢ïã Ï¢ï±¢ ã¢ï x¢§æü ¥¢ñÚ ©Ý ÜUè ¼¢’Î¢Î çÝSÏ¢¼Ý }¢Î¢ïZ S¢ï
Ï¢ÉG x¢§ü, çÝÜU¢ãG ÜïU Á¢GÚè»G S¢ï §SH¢}¢ Ýï ©Ý ÜU¢ï ¼ãGzGÈéUGÁ¢G çÎ²¢ ãñ J
ÜéUÀ »ïS¢ï ãG¢H¢¼ çÁ¢Ý }¢ï´ ÎêS¢Úè Ï¢è±è Ú¶Ý¢ ÈGU¢§Îï }¢‹Î ã¢ï¼¢ ãñ
}¢S¢HÝ ¥x¢Ú x¢ñGÚ à¢¢Îè à¢éÎ¢ ¥G¢ñÚ¼¢ï´ ÜUè ¼¢’Î¢Î }¢é¥G¢à¢Úï }¢ï´ }¢Î¢ïZ ÜïU
}¢éÜGU¢Ï¢Hï }¢ï´ Ï¢ÉG Á¢¢», ¶G¢S¢ ÜUÚ Á¢æx¢¢ï´ ÜïU Î¢ñÚ¢Ý Á¢Ï¢ Ï¢ï±¢ ¥G¢ñÚ¼¢ï´ ÜU¢ï À¼
¥¢ñÚ Ý¢Ý¢ï ÝÈGUÜGU¢ ÜUè ãG¢Á¢¼ ã¢ï, ±ñS¢ï |¢è }¢Îü ¥G¢ñÚ¼¢ï´ ÜUè Ï¢¢ çÝSÏ¢¼
çÁ¢G²¢Î¢ }¢Ú¼ï ãñ´, ¥vS¢Ú Á¢æx¢¢ï´ }¢ï´ ¥G¢ñÚ¼¢ï´ ÜïU }¢éÜGU¢Ï¢Hï }¢ï´ }¢Îü ãè çÁ¢G²¢Î¢
}¢Ú¼ï ãñ´, ©G}¢ê}¢Ý ¥G¢ñÚ¼ï´ }¢Î¢ïZ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ çÁ¢G‹Î¢ Úã¼è´ ãñ´, Ý¼èÁ¢¼Ý }¢Î¢ïZ
ÜUè ¼¢’Î¢Î ¥G¢ñÚ¼¢ï´ ÜUè ¼¢’Î¢Î S¢ï ÜU}¢ ãè ã¢ï¼è ãñ çHã¢Á¢G¢ ¥x¢Ú »ÜU x¢GñÚ
à¢¢Îè à¢éÎ¢ }¢Îü »ÜU ãè ¥G¢ñÚ¼ S¢ï à¢¢Îè ÜUÚï ¼¢ï H¢¶¢ïæ ¥G¢ñÚ¼ï´ »ïS¢è ã¢ï´x¢è´
çÜU çÁ¢Ý ÜU¢ï ¶G¢±‹Î Ýãè´ ç}¢H S¢ÜïU´x¢ï J
}¢x¢GçÚÏ¢è }¢é¥G¢à¢Úï }¢ï´ à¢¢Îè à¢éÎ¢ }¢Î¢ïZ ÜU¢ x¢Hü ÈíïGU‹Ç ²¢ Ú¶ïH
(}¢ãGÏ¢êÏ¢¢ }¢¢’à¢êÜGU¢) ÜU¢ Ú¶Ý¢ »ÜU ¥G¢}¢ S¢è ¥G¢Î¼ ãñ ¥¢ñÚ §S¢ ¥G¢Î¼
ÐÚ ©S¢ }¢é¥G¢à¢Úï }¢ï´ Ï¢ãé¼ ÜU}¢ ¼‹ÜGUèÎ ÜUè Á¢¢¼è ãñ Á¢Ï¢ çÜU §S¢ ÜïU
ÝévGS¢¢Ý¢¼ S¢ï ãÚ ÜU¢ï§ü ±¢çÜGUÈGU ãñ, ÎêS¢Úè ¼GÚÈGU ¼¥GgéÎï §Á¢GçÎ±¢Á¢ ÜïU
¥G}¢H ÜU¢ï }¢x¢GçÚÏ¢è }¢é¥G¢à¢Úï }¢ï´ çÏ¢ËÜéUH }¢}¢Ýê¥G ÜGUÚ¢Ú Îï çÎ²¢ x¢²¢ ãñ
Á¢Ï¢ çÜU §S¢ ÜïU ÜU¢ï§ü ÝévGS¢¢Ý¢¼ Ýãè´ Ï¢çËÜU §S¢ ÜUè ±Áã S¢ï ¥G¢ñÚ¼ ÜUè
§GÁGÁ¢G¼ ± §GzGÈGU¼ ÜU¢ ¼ãGzGÈéUGÁ¢G ã¢ï¼¢ ãñ J
¥G¢ñÚ¼ ¥x¢Ó¢ïü ÎêS¢Úè, ¼èS¢Úè ²¢ Ó¢¢ñ‰¢è Ï¢è±è ãè v²êæ Ý ã¢ï, Ï¢ãÚ
ãG¢H ±¢ïã Ï¢è±è ãñ Ú¶ïH Ýãè´ ãñ, ©S¢ ÜU¢ »ÜU ¶G¢±‹Î ãñ çÁ¢S¢ ÐÚ
§SH¢}¢è ÜGU¢ÝêÝ ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU ©S¢ ¥G¢ñÚ¼ ÜU¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU Ï¢ÓÓ¢¢ï´ ÜU¢ Ý¢Ý¢ï
ÝÈGUÜGU¢ ±¢çÁ¢Ï¢ ãñ, §S¢ ¶G¢±‹Î ÜUè ç}¢S¢¢H ©S¢ Boy Friend ÜUè ¼GÚãG
Ýãè´ ãñ Á¢¢ï »ÜU çÎÝ Ï¢ÇGè ¥¢S¢¢Ýè S¢ï ¥G¢ñÚ¼ ÜU¢ï ¥ÐÝï S¢ï Á¢éÎ¢ ÜUÚ Îï¼¢
ãñ, Á¢Ï¢ ¥G¢ñÚ¼ ÜU¢ï ãG}H ã¢ï Á¢¢¼¢ ãñ ¼¢ï ±¢ïã ©S¢ ¥G¢ñÚ¼ ÜU¢ï ÐãÓ¢¢ÝÝï S¢ï
|¢è §‹ÜU¢Ú ÜUÚ Îï¼¢ ãñ J
§S¢ }¢ï´ ÜU¢ï§ü à¢ÜU Ýãè´ çÜU ÎêS¢Úè Ï¢è±è çÁ¢S¢ ÜUè ÜGU¢ÝêÝÝ à¢¢Îè
ãé§ü ãñ ©S¢ ÜUè §GÁGÁ¢G¼ ãñ, ÜGU¢ÝêÝÝ ©S¢ ÜïU ãéGÜGUêÜGU }¢ãGÈGUêÁ¢G ãñ´, }¢é¥G¢à¢Úï }¢ï´
©S¢ ÜU¢ï »ÜU §GÁGÁ¢G¼ Î¢Ú ¥G¢ñÚ¼ ÜUè ¼GÚãG ÜGUÏ¢êH çÜU²¢ Á¢¢¼¢ ãñ, §S¢ ÜïU Ï¢Ú
¥GvS¢ Ú¶ïH ÜUè Ý }¢é¥G¢à¢Úï }¢ï´ §GÁGÁ¢G¼ ãñ ¥¢ñÚ Ý ÜU¢ï§ü ÜGU¢ÝêÝè ãGÜGU,
§SH¢}¢ S¢wG¼è S¢ï çÁ¢S}¢ ÈGUÚ¢ïà¢è ¥¢ñÚ çÁ¢GÝ¢ ÜU¢ï }¢‹¥G ÜUÚ¼¢ ãñ ¥HÏ¢œ¢¢
S¢wG¼ à¢Ú¢§¼G ¥¢ñÚ ¼¢’Î¢Î ÜUè ãGÎÏ¢‹Îè ÜïU S¢¢‰¢ »ÜU S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ çÝÜU¢ãG
ÜUÚÝï ÜUè §Á¢¢Á¢G¼ |¢è Îï¼¢ ãñ J
S¢é±¢H ¥x¢Ú }¢Îü ÜU¢ï »ÜU S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ Ï¢èç±²¢ï´ ÜUè §Á¢¢Á¢G¼ ãñ ¼¢ï
¥G¢ñÚ¼ ÜU¢ï »ÜU S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ ¶G¢±‹Î Ú¶Ýï ÜUè §Á¢¢Á¢G¼ v²êæ Ýãè´ ãñ ?
Á¢±¢Ï¢ §SH¢}¢ §S¢ Ï¢¢¼ ÜUè ¼¢’Hè}¢ Îï¼¢ ãñ çÜU ¥ËH¢ã 1 Á¢¢ï
çÜU x¢G¢çHÏ¢ çãGv}¢¼ ±¢H¢ ãñ ©S¢ Ýï }¢Îü ¥¢ñÚ ¥G¢ñÚ¼ ÜU¢ï ãÚ }¢é¥G¢}¢Hï }¢ï´
çÏ¢»ïGçÝãè »ÜU Á¢ñS¢¢ Ýãè´ ÐñÎ¢ çÜU²¢, ±¢ïã »ÜU ÎêS¢Úï S¢ï çÁ¢S}¢¢Ýè, ¥GvGHè
¥¢ñÚ Á¢ÁGÏ¢¢¼è »’ç¼Ï¢¢Ú S¢ï ÜU¢ÈGUè }¢éwG¼çHÈGU ãñ´ ¥¢ñÚ ©Ý ÜUè S¢H¢çãGÄ²¼ï´
|¢è »ÜU ÎêS¢Úï S¢ï Á¢éÎ¢x¢¢Ý¢ ãñ´, ²ïãè ±Áã ãñ çÜU ©Ý ÜUè çÁ¢G}}¢ïÎ¢çÚ²¢æ |¢è
»ÜU ÎêS¢Úï S¢ï Á¢éÎ¢x¢¢Ý¢ ãñ´ HïçÜUÝ ±¢ïã »ÜU ÎêS¢Úï ÜUè çÁ¢G}}¢ïÎ¢çÚ²¢ï´ ÜU¢ï
S¢Ú¢ã¼ï ãé±ï çÁ¢G‹Îx¢è }¢ï´ ¥¢x¢ï Ï¢ÉG¼ï ãñ´ J
ÜéUÀ H¢ïx¢ §S¢ ÐÚ »’ç¼Ú¢Á¢G ÜUÚ¼ï ãñ´ çÜU }¢Îü ÜU¢ï ¼¢ï »ÜU S¢ï
çÁ¢G²¢Î¢ Ï¢èç±²¢ï´ ÜUè §Á¢¢Á¢G¼ ãñ, ¥GÎìH¢ï §‹S¢¢ÈGU ÜU¢ ¼ÜGU¢Á¢G¢ çÈUÚ ²ïãè
ãñ çÜU ¥G¢ñÚ¼ ÜU¢ï |¢è »ÜU S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ ¶G¢±‹Î¢ïæ ÜUè §Á¢¢Á¢G¼ ã¢ïÝè
Ó¢¢çã²ï, ã}¢ Á¢GñH }¢ï´ ÜéUÀ ¥SÏ¢¢Ï¢ Ï¢²¢Ý ÜUÚ¼ï ãñ´ çÁ¢S¢ ÜUè ±Áã S¢ï ²ïã
S¢}¢Û¢Ýï }¢ï´ }¢ÎÎ ç}¢Hïx¢è çÜU ¥G¢ñÚ¼ ÜU¢ï »ÜU S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ }¢Îü Ú¶Ýï ÜUè
§Á¢¢Á¢G¼ v²êæ Ýãè´ ãñ J
}¢Î¢ïZ ÜU¢ »ÜU S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ çÝÜU¢ãG ÜUÚÝ¢ ¥G¢ñÚ¼¢ï´ ÜUè Ï¢ÉG¼è ãé§ü
¼¢’Î¢Î ÜïU }¢S¥Hï ÜU¢ï ãGH ÜUÚ¼¢ ãñ J
çÈGU¼GÚ¼è ¼G¢ñÚ ÐÚ }¢Îü ÜïU ¥‹ÎÚ ¼¥GgéÎï ¥Á¢G±¢Á¢ ÜU¢ }¢ñH¢Ý
}¢¢ñÁ¢êÎ ãñ Á¢Ï¢ çÜU ¥G¢ñÚ¼¢ï´ ÜïU ¥‹ÎÚ çÈGU¼GÚ¼Ý ²ïã Ï¢¢¼ Ýãè´ ãñ J
§SH¢}¢ §S¢ Ï¢¢¼ ÜU¢ï Ï¢ãé¼ ¥ãç}}¢Ä²¼ Îï¼¢ ãñ çÜU Ï¢ÓÓ¢ï ÜïU }¢¢æ
¥¢ñÚ Ï¢¢Ð Î¢ïÝ¢ï´ ÜUè ÐãÓ¢¢Ý ±¢Á¢ïGãG ã¢ï, Á¢Ï¢ }¢Îü ÜUè »ÜU S¢ï çÁ¢G²¢Î¢
Ï¢èç±²¢æ ã¢ï´ ¼¢ï §S¢ à¢¢Îè }¢ï´ Ï¢ÓÓ¢ï ÜïU }¢¢æ ¥¢ñÚ Ï¢¢Ð Î¢ïÝ¢ï´ ÜUè ÐãÓ¢¢Ý Ï¢¢
¥¢S¢¢Ýè ã¢ï S¢ÜU¼è ãñ HïçÜUÝ ¥x¢Ú ¥G¢ñÚ¼ Ýï »ÜU S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ ¶G¢±‹Î¢ï´ S¢ï
à¢¢Îè ÜUè ã¢ï ¼¢ï §S¢ S¢êÚ¼ }¢ï´ çS¢ÈüGU }¢¢æ ÜU¢ Ð¼¢ ¼¢ï ²ÜGUèÝè ¼G¢ñÚ ÐÚ Hx¢
S¢ÜU¼¢ ãñ HïçÜUÝ Ï¢¢Ð ÜU¢ Ð¼¢ Hx¢¢Ý¢ ²ÜGUèÝè ¼G¢ñÚ ÐÚ Ï¢ãé¼ }¢éçàÜUH ãñ,
çÈUÚ §S¢ ÜïU çH²ï }¢ïÇèÜUH ÅïSÅ ÜUÚ±¢Ýï ÜUè ãG¢Á¢¼ ÐÇGïx¢è çÜU çÜUS¢
ÜïU ÝéyGÈïGU S¢ï Ï¢ÓÓ¢¢ ÐñÎ¢ ãé±¢ ãñ, ÅïSÅ |¢è ã}¢ïà¢¢ S¢ãGèãG Ýãè´ ã¢ï¼ï ²ïã
Ï¢¢¼ ¼Á¢çÚÏ¢ï S¢ï S¢¢çÏ¢¼ ã¢ï Ó¢éÜUè ãñ, çÁ¢S¢ Ï¢¢Ð ÜU¢ï ²ïã ²ÜGUèÝ Ýãè´
ã¢ïx¢¢ çÜU ²ïã Ï¢ÓÓ¢¢ }¢ïÚ¢ ãñ ¼¢ï ±¢ïã ©S¢ ÜUè ¼ÚçÏ¢Ä²¼ ¥¢ñÚ Ý¢Ý¢ï
ÝÈGUÜGU¢ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ H¢ ÐÚ±¢ã ã¢ï Á¢¢»x¢¢ ¥¢ñÚ }¢¢çãÚèÝï ÝçzGS¢Ä²¢¼
Ï¢¼¢¼ï ãñ´ çÜU ²ïã S¢êÚ¼ï ãG¢H Ï¢ÓÓ¢ï ÜïU çH²ï Á¢GïãìÝè ¼vHèÈGU ¥¢ñÚ Ý¢
wG¢éà¢ x¢±¢Ú Ï¢Ó¢ÐÝ ÜU¢ S¢Ï¢Ï¢ Ï¢Ý S¢ÜU¼è ãñ J
S¢é±¢H §SH¢}¢ }¢ï´ çÁ¢GÝ¢ ÜUè S¢Á¢G¢ §¼Ýè S¢wG¼ v²êæ ãñ ?
Á¢±¢Ï¢ §SH¢}¢ }¢ï´ S¢Á¢G¢¥¢ïæ ÜUè »ÜU }¢é¥G¢à¢Ú¼è ±Áã ãñ ¼¢çÜU ÎêS¢Ú¢ï´
ÜU¢ï §S¢ ¼GÚãG ÜU¢ Á¢é}¢ü ÜUÚÝï S¢ï Ú¢ïÜU¢ Á¢¢», çÁ¢S¢ S¢‹Á¢èÎ¢ Ý¢ï§GÄ²¼ ÜU¢ Á¢é}¢ü
ã¢ï¼¢ ãñ ©S¢ ÜïU çãGS¢¢Ï¢ S¢ï ©S¢ ÜUè S¢Á¢G¢ Ú¶è x¢§ü ãñ, ¥¢Á¢ ÜUH ÜéUÀ H¢ïx¢
çÁ¢GÝ¢ ÜUè S¢Á¢G¢ ÜUè }¢é¶G¢HÈGU¼ §S¢ çH²ï ÜUÚ¼ï ãñ´ çÜU ©‹ãæï Hx¢¼¢ ãñ çÜU
§S¢ }¢ï´ ¼±¢ÁG¢éÝ Ýãè´ ãñ ²¢ S¢Á¢G¢ Ï¢ãé¼ S¢wG¼ ãñ, Ï¢é‹²¢Îè }¢S¥H¢ ²ïã ãñ
çÜU H¢ïx¢¢ï´ ÜïU Á¢GïãìÝ¢ï´ }¢ï´ }¢éwG¼çHÈGU }¢ï’²¢Ú ãñ´ çÁ¢S¢ ÜUè Ï¢é‹²¢Î ÐÚ }¢éwG¼çHÈGU
Á¢Ú¢§}¢ ÜïU ÝévGS¢¢Ý¢¼ ÜU¢ï Ý¢Ð¢ Á¢¢¼¢ ãñ J
§SH¢}¢ }¢ï´ çÁ¢GÝ¢ S¢wG¼ Á¢é}¢ü à¢é}¢¢Ú ã¢ï¼¢ ãñ v²êæçÜU ²ïã ¶G¢ÝÎ¢Ý
ÜUè ©Ý Ï¢é‹²¢Î¢ï´ ÜU¢ï ¶¢ï¶H¢ ÜUÚ Îï¼¢ ãñ çÁ¢S¢ ÐÚ »ÜU ¶G¢ÝÎ¢Ý ÜUè
¼¢’}¢èÚ ã¢ï¼è ãñ, }¢Îü ± ¥G¢ñÚ¼ ÜïU Ý¢Á¢¢§Á¢G ¼¥GËHéÜGU¢¼ ¶G¢ÝÎ¢Ý ÜU¢ï É¢
Îï¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ }¢é¥G¢à¢Ú¼è çÝÁ¢G¢}¢ ÜU¢ï ¼¢ïÇG ÈU¢ïÇG ÜUÚ Ú¶ Îï¼ï ãñ´, ¶G¢‹¢Î¢Ý¢ï´
ÜU¢ ÅêÅ ÈêUÅ Á¢¢Ý¢, ¥¢Ýï ±¢Hè ÝSH¢ï´ ÜUè Á¢ïGãìÝè ¥¢ñÚ çÁ¢S}¢¢Ýè çS¢¤GãG¼
ÜU¢ï Ï¢éÚè ¼GÚãG ¥S¢Ú ¥‹Î¢Á¢G ÜUÚ¼¢ ãñ Á¢¢ï çÜU }¢é¼¥çSS¢ÚèÝ ÜU¢ï x¢éÝ¢ã |¢Úï
}¢¢ïÇG ÐÚ H¢ ÜUÚ ¶ÇG¢ ÜUÚ Îï¼¢ ãñ, çÁ¢S¢ }¢ï´ ãÚ ¼GÚÈGU wG±¢çãà¢¢¼ï ÝzGS¢,
à¢ã±¼ ¥¢ñÚ HÇG¢§ü Û¢x¢ÇG¢ ã¢ï¼¢ ãñ J §S¢ çH²ï ²ïã H¢çÁ¢G}¢ ãñ çÜU ãÚ ±¢ïã
¼GÚèÜGU¢ ¥ÐÝ¢²¢ Á¢¢» çÁ¢S¢ ÜïU Á¢GÚè»G S¢ï ¶G¢ÝÎ¢Ý ÜU¢ï Ï¢Ó¢¢²¢ Á¢¢ S¢ÜïU,
²ïãè ±Áã ãñ çÜU §SH¢}¢ ¶G¢ÝÎ¢Ý¢ï´ ÜïU ¼ãGzGÈéUGÁ¢G ÜU¢ Î¢§üG ãñ ¥¢ñÚ ãÚ Á¢é}¢ü
çÁ¢S¢ ÜUè ±Áã S¢ï ²ïã ¶G¢ÝÎ¢Ýè ¼¢’}¢èÚ ÅêÅ¼è ãé§ü ÝÁ¢GÚ ¥¢¼è ãñ ©S¢ ÐÚ
S¢wG¼ S¢Á¢G¢»æ ÎïÝï ÜU¢ §SH¢}¢ Ýï ãéGv}¢ çÎ²¢ ãñ, ²ïã S¢Á¢G¢»æ }¢Îü ± ¥G¢ñÚ¼
ÜïU çH²ï ²vS¢¢æ ãñ´ J
S¢é±¢H §SH¢}¢è ÜGU¢ÝêÝ ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU ¥G¢ñÚ¼ ÜU¢ï }¢Îü ÜïU }¢éÜGU¢Ï¢Hï }¢ï´
¥¢{¢ çãGSS¢¢ v²êæ ç}¢H¼¢ ãñ ?
Á¢±¢Ï¢ §SH¢}¢ Ýï ç±Ú¢S¢¼ ÜïU ©S¢ çÝÁ¢G¢}¢ ÜU¢ï ¶Gy}¢ çÜU²¢ çÁ¢S¢ }¢ï´
S¢¢Úï ÜU¢ S¢¢Ú¢ ¼ÜU¢ü Ï¢ÇGï Ï¢ïÅï ÜU¢ï ç}¢H¼¢ ‰¢¢, ÜéUGÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU ÜïU ãéGv}¢ ÜïU
}¢é¼G¢çÏ¢ÜGU ¥G¢ñÚ¼ ÜU¢ï wG¢éÎ Ï¢ wG¢éÎ ¥ÐÝï Ï¢¢Ð, ¶G¢±‹Î, ¥ÐÝï Ï¢ïÅï ¥¢ñÚ
¥ÐÝï ©S¢ |¢¢§ü S¢ï çÁ¢S¢ ÜUè ÜU¢ï§ü ¥¢ñH¢Î Ý ã¢ï ²¢ çS¢ÈüGU Ï¢ïçÅ²¢æ ãè ã¢ïæ,
ç±Ú¢S¢¼ }¢ï´ çãGSS¢¢ ç}¢H¼¢ ãñ J
ÜéUGÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU }¢ï´ ç±Ú¢S¢¼ ÜïU ¥‹ÎÚ çãGSS¢¢ Ð¢Ýï ±¢Hï ãGÜGUÎ¢Ú¢ï´
ÜUè Ï¢ÇGè ±Á¢G¢ãG¼ ÜïU S¢¢‰¢ ¼zGS¢èH Ï¢²¢Ý ÜUè x¢§ü ãñ, S¢êÚ» çÝS¢¢ ÜUè
¥¢²¼ Ý}Ï¢Ú 11-12 ¥¢ñÚ 178 }¢ï´ ÜGUÚèÏ¢è çÚà¼ïÎ¢Ú¢ï´ ÜïU ç±Ú¢S¢¼ }¢ï´
ãéGÜGUêÜGU Ï¢²¢Ý ÜUÚ çÎ²ï x¢» ãñ´, ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï Ï¢ÓÓ¢¢ï´, }¢¢æ Ï¢¢Ð
¥¢ñÚ }¢è²¢æ Ï¢è±è ÜïU ç±Ú¢S¢¼ }¢ï´ ãéGÜGUêÜGU ÜU¢ï wG¢êÏ¢ ±¢Á¢ïGãG ÜUÚ çÎ²¢ ãñ
¥¢ñÚ ©S¢ ÜU¢ï H¢ïx¢¢ï´ ÜUè S¢±¢Ï¢ ÎèÎ ¥¢ñÚ Á¢Á¢GÏ¢¢¼ ÜUè ÝÁ¢íG ã¢ïÝï S¢ï
}¢ãGÈGUêÁ¢G ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ ãñ, Ï¢¢’Á¢G ÜGUÚèÏ¢è çÚà¼ïÎ¢Ú¢ï´ ÜïU }¢¢ñÁ¢êÎ Ý ã¢ïÝï ÜUè
Ã¢Áã S¢ï ÎêÚ ±¢Hï çÚà¼ïÎ¢Ú |¢è çãGSS¢¢ Ð¢¼ï ãñ´ J ç±Ú¢S¢¼ ÜUè ¼vGS¢è}¢ }¢ï´
ã}¢¢Úï ¶G¢çHÜGU ÜïU Ï¢ï »ïGÏ¢ ã¢ïÝï ¥¢ñÚ §GË}¢¢ï çãGv}¢¼ ÜU¢ ÝÁGÁ¢G¢Ú¢ ÝÁ¢GÚ
¥¢¼¢ ãñ çÜU »ÜU »ïS¢¢ }¢é¼±¢çÁ¢GÝ çÝÁ¢G¢}¢ï ç±Ú¢S¢¼ ÜGU¢§}¢ çÜU²¢ çÜU
çÁ¢S¢ }¢ï´ ãÚ à¢wGS¢ ÜU¢ï ©S¢ ÜUè çÁ¢G}}¢ïÎ¢çÚ²¢ï´ ÜïU çãGS¢¢Ï¢ S¢ï }¢éwG¼çHÈGU
ãG¢H¢¼ }¢ï´ ©S¢ ÜU¢ çãGSS¢¢ ç}¢H¼¢ ãñ J
Ï¢ãé¼ S¢êÚ¼¢ï´ }¢ï´ ¥G¢ñÚ¼ ÜU¢ï }¢Îü S¢ï ¥¢{¢ çãGSS¢¢ ç}¢H¼¢ ãñ, Ï¢ãÚ
ÜñUÈGU ã}¢ïà¢¢ »ïS¢¢ Ýãè´ ã¢ï¼¢, Ï¢¢’Á¢G S¢êÚ¼¢ï´ }¢ï´ ¥G¢ñÚ¼¢ï´ ÜU¢ï }¢Îü ÜïU Ï¢Ú¢Ï¢Ú |¢è
çãGSS¢¢ ç}¢H¼¢ ãñ ¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G S¢êÚ¼¢ïæ }¢ï´ ¥G¢ñÚ¼ ÜU¢ï }¢Îü S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ ç±Ú¢S¢¼
|¢è ç}¢H¼è ãñ ¥¢ñÚ Á¢Ï¢ }¢Îü ÜU¢ï çÁ¢G²¢Î¢ çãGSS¢¢ çÎ²¢ Á¢¢¼¢ ãñ ¼¢ï ±¢ïã |¢è
wG¢êÏ¢ S¢}¢Û¢ }¢ï´ ¥¢Ýï ±¢H¢ ¥¢ñÚ ¥GvGHÝ ÝvGHÝ ãÚ »’ç¼Ï¢¢Ú S¢ï ÎéLS¼ ãñ,
§SH¢}¢ }¢ï´ ¥G¢ñÚ¼ ÐÚ }¢¥G¢à¢è ¼G¢ñÚ ÐÚ ÜU¢ï§ü çÁ¢G}}¢ïÎ¢çÚ²¢æ ¶G¢ÝÎ¢Ý ÜïU
çH²ï Ýãè´ Ç¢Hè x¢§üæ ¥x¢Ó¢ïü ±¢ïã }¢¢HÎ¢Ú ãè v²êæ Ý ã¢ï ²¢ ©S¢ ÜU¢ ¥ÐÝ¢
ÜU¢ï§ü ¥¢}¢ÎÝè ÜU¢ Á¢GÚè¥G¢ ã¢ï, }¢¥G¢à¢è çÁ¢G}}¢ïÎ¢çÚ²¢ï´ ÜU¢ Ï¢¢ïÛ¢ çS¢ÈüGU ¥¢ñÚ
çS¢ÈüGU }¢Îü ÜïU ÜU‹{¢ï´ ÐÚ Ç¢H¢ x¢²¢ ãñ, Á¢Ï¢ ¥G¢ñÚ¼ x¢GñÚ à¢¢Îè à¢éÎ¢ ã¢ï¼è ãñ
¼¢ï ÜGU¢ÝêÝÝ ©S¢ ÜïU Ý¢Ý¢ï ÝÈGUÜGU¢ ¥¢ñÚ ¥¶GÚ¢Á¢¢¼ Ï¢¢Ð ²¢ |¢¢§ü ÜUè
çÁ¢G}}¢ïÎ¢Úè ã¢ï¼è ãñ, Á¢Ï¢ ©S¢ ÜUè à¢¢Îè ã¢ï Á¢¢» ¼¢ï çÈUÚ ²ïã çÁ¢G}}¢ïÎ¢Úè
©S¢ ÜïU ¶G¢±‹Î ÐÚ ²¢ Ï¢¢çHx¢G Ï¢ïÅï ÐÚ ÐÇG¼è ãñ, §SH¢}¢ Ýï }¢Îü ÐÚ ¥ÐÝï
¶G¢ÝÎ¢Ý ÜUè ãÚ ¼GÚãG ÜUè }¢¥G¢à¢è Á¢GMÚ¼ ÜUè çÁ¢G}}¢ïÎ¢Úè Ç¢Hè ãñ J
çHã¢Á¢G¢ ç±Ú¢S¢¼ ÜïU çãGSS¢¢ïæ }¢ï´ ÈGUÜüGU ÜU¢ }¢¼GHÏ¢ ãÚçx¢Á¢G ²ïã
Ýãè´ ãñ çÜU »ÜU çÁ¢‹S¢ ÜU¢ï ÎêS¢Úè çÁ¢‹S¢ ÐÚ ¼ÚÁ¢èãG Îè x¢§ü ãñ, ²ïã ÈGUÜüGU
çS¢ÈüGU §S¢ Ï¢¢¼ ÜUè Ýé}¢¢§‹Îx¢è ÜUÚ¼¢ ãñ çÜU Í¢Ú ÜïU ¥ÈGUÚ¢Î }¢ï´ Á¢ïGãìÝè,
ÝçzGS¢²¢¼è ¥¢ñÚ çÁ¢S}¢¢Ýè ÈGUÜüGU ÜUè ±Áã S¢ï ©Ý ÜUè çÁ¢G}}¢ïÎ¢çÚ²¢æ ¥Hx¢
¥Hx¢ ãñ´ ¥¢ñÚ ©Ý ÜUè çÁ¢G}}¢ïÎ¢çÚ²¢ï´ ÜïU çãGS¢¢Ï¢ S¢ï S¢Ï¢ ÜU¢ï S¢ãGèãG ¥¢ñÚ
}¢é¼±¢çÁ¢GÝ çãGSS¢ï çÎ²ï x¢» ãñ´ J
¥H x¢GÚÁ¢G ¥G¢ñÚ¼ ÜU¢ Í¢Ú }¢ï´ ²ïã çÜUÚÎ¢Ú ãñ çÜU ±¢ïã Í¢Ú ÜU¢ï
S¢æ|¢¢Hï ¥¢ñÚ Í¢Ú ÜïU ¥‹ÎÚ Á¢¢ï Á¢GMÚ¼ï´ ãñ´ §Ý ÜU¢ï ÐêÚ¢ ÜUÚï çHã¢Á¢G¢ ©S¢ ÜU¢ï
}¢¥G¢à¢è çÁ¢G}}¢ïÎ¢çÚ²¢ï´ ÜïU Ï¢¢ïÛ¢ S¢ï ¥¢Á¢G¢Î ÜUÚ çÎ²¢ x¢²¢ ãñ, ©S¢ ÜU¢ï
ç±Ú¢S¢¼ }¢ï´ çãGSS¢¢ ç}¢H¼¢ ãñ HïçÜUÝ ±¢ïã S¢¢Úï ÜU¢ S¢¢Ú¢ ©S¢ ÜU¢ ¥ÐÝ¢ ãñ,
±¢ïã Ó¢¢ãï ¼¢ï §çS¼’}¢¢H ÜUÚï, Ó¢¢ãï ¼¢ï S¢æ|¢¢H ÜUÚ Ú¶ Hï ¥¢ñÚ Á¢¢ï Ó¢¢ãï
©S¢ }¢¢H ÜïU S¢¢‰¢ ÜUÚï, çÜUS¢è ÎêS¢Úï à¢wGS¢ ÜU¢ï ©S¢ ÜU¢ §çwG¼²¢Ú Ýãè´ ãñ
çÜU ±¢ïã ©S¢ ÜïU çãGSS¢ï ÐÚ çÜUS¢è çÜGUS}¢ ÜU¢ Î¢’±¢ ÜUÚï ¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU }¢gï
}¢éÜGU¢çÏ¢H Á¢¢ï }¢Îü ÜU¢ï ç}¢H¼¢ ãñ ±¢ïã ©S¢ ÜïU }¢¢H ÜU¢ çãGSS¢¢ Ï¢Ý Á¢¢¼¢
ãñ çÁ¢S¢ }¢ï´ S¢ï ©S¢ Ýï ¥ÐÝï Ï¢¢H Ï¢ÓÓ¢¢ï´ ÐÚ, Í¢Ú ÜUè ¶G±¢¼èÝ ÐÚ ¥¢ñÚ
¥ÐÝè Á¢GMÚ¼¢ï´ ÐÚ ¶GÓ¢ü ÜUÚÝ¢ ãñ çHã¢Á¢G¢ ©S¢ ÜïU çãGSS¢ï }¢ï´ Á¢¢ï ¥¢²¢
±¢ïã ¼S¢ËS¢éH ÜïU S¢¢‰¢ ÜU}¢ ã¢ï¼¢ Úã¼¢ ãñ J
ÈGUÁ¢üG ÜUÚ¢ï ÜU¢ï§ü à¢wGS¢ ÈGU¢ñ¼ ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ ©S¢ Ýï »ÜU Ï¢ïÅ¢ ¥¢ñÚ
»ÜU Ï¢ïÅè ÐèÀï À¢ïÇGï, Ï¢ïÅ¢ Á¢Ï¢ }¢ïãìÚ ¥Î¢ ÜUÚïx¢¢ ¥¢ñÚ ¥ÐÝè Ï¢è±è ÜU¢
Ý¢Ý¢ï ÝÈGUÜGU¢ Îïx¢¢ ¼¢ï ©S¢ ÜUè ç±Ú¢S¢¼ ÜU¢ çãGSS¢¢ §çS¼’}¢¢H ã¢ïx¢¢ Ï¢çËÜU
Á¢Ï¢ ¼ÜU ©S¢ ÜUè Ï¢ãÝ ÜUè à¢¢Îè Ýãè´ ã¢ï Á¢¢¼è ±¢ïã ¥ÐÝè Ï¢ãÝ ÐÚ |¢è
¶GÓ¢ü ÜUÚïx¢¢, }¢Á¢GèÎ ÐñS¢ï ÜïU çH²ï ©S¢ï ÜU¢}¢ ÜUÚÝ¢ ÐÇGïx¢¢, Ï¢ãÚ ãG¢H ©S¢
ÜUè Ï¢ãÝ ÜU¢ çãGSS¢¢ ±ñS¢ï ãè }¢ãGÈGUêÁ¢G Úãïx¢¢ ¥¢ñÚ ¥x¢Ú ±¢ïã ©S¢ ÚÜGU}¢ ÜU¢ï
çÜUS¢è ÜU¢Ú¢ïÏ¢¢Ú }¢ï´ Hx¢¢ Îï ¼¢ï à¢¢²Î ©S¢ ÜU¢ çãGSS¢¢ ¥¢ñÚ Ï¢ÉG Á¢¢», Á¢Ï¢
©S¢ ÜUè à¢¢Îè ã¢ïx¢è ¼¢ï ¶G¢±‹Î S¢ï }¢ïãìÚ ±éS¢êH ÜUÚïx¢è ¥¢ñÚ ©S¢ ÜU¢ ¶GÓ¢¢ü
|¢è ©S¢ ÜU¢ ¶G¢±‹Î ©Æ¢»x¢¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ÐÚ çÜUS¢è çÜGUS}¢ ÜUè }¢¥G¢à¢è
çÁ¢G}}¢ïÎ¢Úè |¢è çÏ¢ËÜéUH Ýãè´ Ç¢Hè x¢§ü, ²ïã S¢Ï¢ Îï¶¼ï ãé±ï »ÜU }¢Îü
à¢¢²Î §S¢ Ý¼èÁ¢ï ÐÚ ÐãéæÓ¢ï çÜU §SH¢}¢ Ýï ¥G¢ñÚ¼ ÜU¢ï }¢Îü ÐÚ ¼ÚÁ¢èãG Îè
ãñ ¥¢ñÚ ¥G¢ñÚ¼ ÜU¢ï }¢Îü S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ Î¢ñH¼ ¥G¼G¢ ÜUè ãñ J
§S¢ ÜïU §GH¢±¢ }¢éS¢H}¢¢Ý ÜU¢ï ²ïã |¢è §çwG¼²¢Ú ãñ çÜU ±¢ïã
¥ÐÝè Á¢¢§üÎ¢Î ÜU¢ ¼èS¢Ú¢ çãGSS¢¢ ¥ÐÝè S¢±¢Ï¢ ÎèÎ ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU
çÜUS¢è »ïS¢ï à¢wGS¢ ÜïU Ý¢}¢ ±çS¢Ä²¼ ÜUÚ Á¢¢» çÁ¢S¢ ÜU¢ ç±Ú¢S¢¼ }¢ï´
çãGSS¢¢ }¢éÜGUÚüÚ Ýãè´ ãñ, ±¢ïã Ó¢¢ãï ¼¢ï ©S¢ ¼èS¢Úï çãGSS¢ï S¢ï çÜUS¢è x¢GÚèÏ¢
}¢Îü ± ¥G¢ñÚ¼ ²¢ çÜUS¢è ÎêÚ ÜïU çÚà¼ïÎ¢Ú ÜUè }¢ÎÎ ÜUÚÝï ÜUè ±çS¢Ä²¼
ÜUÚ Á¢¢» ¥¢ñÚ §‹S¢¢Ý ²ïã |¢è ÜUÚ S¢ÜU¼¢ ãñ çÜU §S¢ ¼èS¢Úï çãGSS¢ï ÜU¢ï
çÜUS¢è ÜU¢Úï ¶GñÚ, ÝïÜUè ÜïU ÜU¢}¢ }¢ï´ Hx¢¢Ýï ÜUè ±çS¢Ä²¼ ÜUÚ Á¢¢» ¼¢çÜU
}¢ÚÝï ÜïU Ï¢¢’Î ©S¢ï S¢±¢Ï¢ ç}¢H¼¢ Úãï J
§SH¢}¢ ¥¢ñÚ Îãà¢¼ x¢Îèü

S¢é±¢H çÁ¢ã¢Î v²¢ ãñ ?
Á¢±¢Ï¢ }¢x¢GçÚÏ¢è }¢é¥G¢à¢Úï }¢ï´ ©G}¢ê}¢Ý Ï¢ãé¼ x¢GH¼G ÈïGUãç}¢²¢æ Ð¢§ü Á¢¢¼è
ãñ´, çÁ¢¼Ý¢ à¢ÎèÎ Úgï ¥G}¢H HzGÁ¢Gï “çÁ¢ã¢Î” ÐÚ S¢¢}¢Ýï ¥¢¼¢ ãñ à¢¢²Î
ãè çÜUS¢è ¥¢ñÚ §çS¼GH¢ãG ÐÚ ¥¢¼¢ ã¢ï J
¥GÚÏ¢è HzGÁ¢G çÁ¢ã¢Î ÜïU }¢¢’Ý¢ ©G}¢ê}¢è ¼G¢ñÚ ÐÚ }¢x¢GçÚÏ¢è Îé‹²¢ }¢ï´
“}¢éÜGUgS¢ Á¢æx¢”(Holywar) ÜïU S¢}¢Û¢ï Á¢¢¼ï ãñ´ ãG¢H¢æçÜU §S¢ ÜU¢ Héx¢G±è
}¢¢’Ý¢ ãñ, “ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUÚÝ¢ ¥¢ñÚ çÜUS¢è ÜU¢}¢ }¢ï´ wG¢êÏ¢ ¼x¢¢ï Î¢ï ÜUÚÝ¢”, ²ïã
Ï¢¢¼ x¢GH¼G ãñ çÜU HzGÁ¢Gï çÁ¢ã¢Î ã}¢ïà¢¢ HÇG¢§ü ¥¢ñÚ Á¢æx¢ ÜU¢ }¢é¼Ú¢çÎÈGU ãñ
Á¢Ï¢ çÜU HzGÁ¢Gï çÁ¢ã¢Î ÜïU }¢¥G¢Ýè ÜU¢ çS¢ÈüGU »ÜU ÐãHê Á¢æx¢ ãñ J
çÁ¢ã¢Î S¢ï }¢éÚ¢Î ²ïã ãñ çÜU ¥ÓÀ¢ ÜU¢}¢ ÜUÚÝï ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUÚ¼ï
ÚãÝ¢ ¥¢ñÚ ÁG¢éË}¢ ÜïU ¶G¢ç¼}¢ï ÜïU çH²ï çÁ¢g¢ï Á¢ïãìÎ ÜUÚÝ¢, ¥ÐÝï ¥¢Ð
¥¢ñÚ }¢é¥G¢à¢Úï ÜU¢ï Ï¢éÚ¢§²¢ï´ S¢ï Ï¢Ó¢¢Ýï ÜïU çH²ï ¼x¢¢ï Î¢ï ÜUÚÝ¢, ²ïã çÁ¢g¢ï
Á¢ïãìÎ ÜU|¢è MãG¢Ýè ã¢ï¼è ãñ, ÜU|¢è }¢é¥G¢à¢Ú¼è ã¢ï¼è ãñ, ÜU|¢è }¢¥G¢à¢è
ã¢ï¼è ãñ ¥¢ñÚ ÜU|¢è çS¢²¢S¢è ã¢ï¼è ãñ J
ÎÚ ¥SH çÁ¢ã¢Î »ïS¢¢ ¥G}¢H ãñ Á¢¢ï çÁ¢G‹Îx¢è |¢Ú Á¢¢Úè Úã¼¢ ãñ
¥¢ñÚ §S¢ ÜU¢ Î¢§Ú¢ Ï¢ãé¼ ±S¢è¥G ãñ, HzGÁ¢Gï çÁ¢ã¢Î çS¢ÈüGU ã‰¢²¢Ú ©Æ¢ ÜUÚ
Á¢æx¢ HÇGÝï ¼ÜU }¢ãGÎêÎ Ýãè´ ãñ Ï¢çËÜU ãGÜGU ÜUè ¼GÚÈGU Î¢’±¼, ãGÜGU Ï¢¢¼ ÜUè
à¢ã¢Î¼ ± x¢±¢ãè ¥¢ñÚ }¢Á¢GÏ¢ê¼G ÎH¢§H S¢ï ãGÜGU ÜUè ±Á¢G¢ãG¼ ÜUÚÝ¢, ²ïã
S¢Ï¢ çÁ¢ã¢Î ãñ çÁ¢S¢ ÜU¢ }¢¼GHÏ¢ ²ïã ãñ çÜU ¥ÐÝè MãG ÜU¢ï Ð¢ÜU¢ï S¢¢ÈGU
ÜUÚÝï ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUÚ¼ï ÚãÝ¢, ¥ÐÝï §ü}¢¢Ý ÜU¢ï }¢Á¢GÏ¢ê¼G ÜUÚÝ¢, ¥ÓÀï
ÜU¢}¢¢ï´ ÜUè ¼GÚÈGU }¢ñH¢Ý ÐÚ ¥ÐÝï ÝzGS¢ ÜU¢ï }¢Á¢Ï¢êÚ ÜUÚÝ¢ ¥¢ñÚ Ï¢éÚ¢§²¢ï´
¥¢ñÚ Ý¢Á¢¢§Á¢G wG±¢çãà¢¢¼ S¢ï ¥ÐÝï ¥¢Ð ÜU¢ï ÎêÚ Ú¶Ý¢ J
çÈUÚ çÁ¢ã¢Î }¢¢H S¢ï |¢è ã¢ï¼¢ ãñ çÁ¢S¢ ÜU¢ }¢¼GHÏ¢ ãñ çÜU ÜU§ü
¼GÚãG ÜïU ¥ÓÀï ÜU¢}¢¢ï´ }¢ï´ ¥ÐÝ¢ }¢¢H ¶GÓ¢ü ÜUÚÝ¢, §S¢ }¢ï´ S¢ÎÜGU¢ ± ¶GñÚ¢¼
¥¢ñÚ Îèx¢Ú ÚÈGU¢ãï ¥G¢}}¢¢ ÜïU ÜU¢}¢ à¢¢ç}¢H ãñ´ J ¥ÐÝè Á¢G¢¼ ÜïU Á¢GÚè»G
çÁ¢ã¢Î ÜUÚÝ¢, §S¢ S¢ï }¢éÚ¢Î ²ïã ãñ çÜU }¢éS¢H}¢¢Ý ¥ÓÀï ÜU¢}¢ ÜUÚï,
}¢S¢HÝ ÝïÜUè ÜUè Î¢’±¼ ÎïÝ¢, Ï¢éÚ¢§ü S¢ï }¢‹¥G ÜUÚÝ¢ ¥¢ñÚ Á¢¢§Á¢G ¼GÚèÜïGU S¢ï
ÁG¢éË}¢ ¥¢ñÚ Ï¢ÚÏ¢çÚÄ²¼ ÜïU ç¶GH¢ÈGU ã‰¢²¢Ú ©Æ¢Ý¢ ±x¢GñÚ¢ J
çÜUS¢è x¢GñÚ }¢éËÜU ÜïU ¼S¢ËHé¼G, çÜUS¢è ãéGv}¢Ú¢Ý ÜU¢ H¢ïx¢¢ï´ ÜUè
¥¢Á¢G¢Îè ÜU¢ï ÀèÝ HïÝ¢, §‹S¢¢ÈGU ± ¥wGH¢ÜGU ÜïU ©S¢êH ¥¢ñÚ ÜGUÎÚï´ ç}¢Å¢
ÎïÝ¢ ¥¢ñÚ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï ãGÜGU ÜUãÝï ²¢ ãGÜGU ÜïU Ú¢S¼ï S¢ï }¢‹¥G ÜUÚÝ¢ ²ïã ±¢ïã
}¢Á¢G¢çH}¢ ãñ´ çÜU §SH¢}¢ Ýï çÁ¢ã¢Î ÜïU Ý¢}¢ ÐÚ §Ý S¢ï çãGÈGU¢Á¢G¼ ÜUè
Á¢G}¢¢Ý¼ ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢§ü ãñ J
çÁ¢ã¢Î ÜU¢ ²ïã }¢¼GHÏ¢ |¢è ãñ çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´
¥GÜGU¢§Î ÜUè ¼Ú±èÁ¢¢ï §à¢¢¥G¼ }¢ï´ ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUÚÝ¢, çS¢ÈüGU ©S¢è ÜUè §GÏ¢¢Î¼
ÜUè Î¢’±¼ ÎïÝ¢, ¥ÓÀè ÜGUÎÚï´ ¥ÐÝ¢Ý¢, ¥wGH¢ÜïGU ãGS¢Ý¢ ¥¢ñÚ ÝïÜU ÜU¢}¢¢ï´
ÜUè ¥ÓÀï ¥‹Î¢Á¢G }¢ï´ ¼Úx¢GèÏ¢ ± Î¢’±¼ ÎïÝ¢, ²ïã S¢Ï¢ çÁ¢ã¢Î ãñ J
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ :
¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : ¥ÐÝï ÚÏ¢ ÜUè
Ú¢ã ÜUè ¼GÚÈGU Ï¢éH¢¥¢ï ÐvÜUè ¼ÎÏ¢èÚ
¥¢ñÚ ¥ÓÀè ÝS¢èãG¼ S¢ï ¥¢ñÚ ©Ý S¢ï ©S¢
¼GÚèÜGïU ÐÚ Ï¢ãGS¢ ÜUÚ¢ï Á¢¢ï S¢Ï¢ S¢ï Ï¢ïã¼Ú
ã¢ï Ï¢ïà¢ÜU ¼é}ã¢Ú¢ ÚÏ¢ wG¢êÏ¢ Á¢¢Ý¼¢ ãñ Á¢¢ï
©S¢ ÜUè Ú¢ã S¢ï Ï¢ãÜU¢ ¥¢ñÚ ±¢ïã wG¢êÏ¢
Á¢¢Ý¼¢ ãñ Ú¢ã ±¢H¢ï´ ÜU¢ï J
çÁ¢ã¢Î ÜïU Ý¢}¢ ÐÚ §SH¢}¢ }¢é¥G¢à¢Úï ÜUè §SH¢ãG ¥¢ñÚ Á¢ã¢H¼,
¼±¤ãé}¢¢¼, xG¢éÏ¢ü¼, Ï¢è}¢¢çÚ²¢æ ¥¢ñÚ ÝSH ÐÚS¼è ÜïU ¶G¢ç¼}¢ï ÜUè Î¢’±¼
Îï¼¢ ãñ, çÁ¢ã¢Î ÜU¢ »ÜU Ï¢ÇG¢ ãÎÈGU ²ïã |¢è ãñ çÜU }¢é¥G¢à¢Úï ÜïU ÜU}¢Á¢G¢ïÚ
¥¢ñÚ çÐS¢ï ãé±ï ¥ÈGUÚ¢Î ÜUè ¼G¢ÜGU¼±Ú ¥¢ñÚ ¥S¢Ú¢ï LS¢ê¶G ±¢Hï ¥ÈGUÚ¢Î
S¢ï çãGÈGU¢Á¢G¼ ÜUè Á¢¢», §SH¢}¢ ÁG¢éË}¢ ÜUè à¢ÎèÎ }¢Á¢G}}¢¼ ÜUÚ¼¢ ãñ ¥x¢Ó¢ïü
©Ý H¢ïx¢¢ḯ ÐÚ ãè v²êæ Ý ã¢ï Á¢¢ï çÜU ÎèÝï §SH¢}¢ ÜUè }¢é¶¢G HÈGU¼ ÜUÚ¼ï ãñ́ J
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ :
¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : ¥¢ñÚ ¼é}¢ ÜU¢ï
çÜUS¢è ÜGU¢ñ}¢ ÜUè ¥GÎ¢±¼ §S¢ ÐÚ Ý ©|¢¢Úï
çÜU §‹S¢¢ÈGU Ý ÜUÚ¢ï J
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ¥ãHï §ü}¢¢Ý ÜU¢ï ©Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´
ãéGv}¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÁ¢‹ã¢ï´ Ýï }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï }¢çSÁ¢Îï ãGÚ¢}¢ }¢ï´ Î¢ç¶GH ã¢ïÝï
S¢ï Ú¢ïÜU çÎ²¢ ‰¢¢ :
¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : ¥¢ñÚ ¼é}ãï´
çÜUS¢è ÜGU¢ñ}¢ ÜUè ¥GÎ¢±¼ çÜU ©‹ã¢ï´ Ýï ¼é}¢
ÜU¢ï }¢çSÁ¢Îï ãGÚ¢}¢ S¢ï Ú¢ïÜU¢ ‰¢¢ çÁ¢G²¢Î¼è
ÜUÚÝï ÐÚ Ý ©|¢¢Úï J
Ï¢¢’Á¢G ¥ÈGUÚ¢Î ²¢ çÜUS¢è ÜGU¢ñ}¢ ÜUè Îéà}¢Ýè }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï
§S¢ Ó¢èÁ¢G ÐÚ Ý ©|¢¢Úï çÜU ±¢ïã ©Ý ÐÚ ÁG¢éË}¢ ÜUÚï´ ²¢ ©Ý ÜïU ãéGÜGUêÜGU
Ð¢}¢¢H ÜUÚï´ J
çÁ¢ã¢Î ÜUè ¥vGS¢¢}¢ }¢ï´ »ÜU Ï¢ÇG¢ çÁ¢ã¢Î ²ïã ãñ çÜU Á¢G¢çH}¢
ãéGv}¢Ú¢Ý ÜïU S¢¢}¢Ýï ÜUçH}¢» ãGÜGU ÜUã¢ Á¢¢», ¥ÐÝï ¥¢Ð ÜU¢ï x¢éÝ¢ã¢ï´ S¢ï
Ï¢Ó¢¢Ý¢ |¢è ¥GÁ¢Gè}¢ çÁ¢ã¢Î ãñ ¥¢ñÚ »ÜU çÁ¢ã¢Î ²ïã |¢è ãñ çÜU ©S¢ ±vG¼
ã‰¢²¢Ú ©Æ¢ Hï´ Á¢Ï¢ }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÐÚ ²¢ }¢éS¢H}¢¢Ý }¢éËÜU ÐÚ ãG}H¢ ã¢ï ²¢
ãG}H¢ ã¢ïÝï ÜU¢ §}¢ÜU¢Ý ã¢ï ¥¢ñÚ }¢éS¢H}¢¢Ý ©S¢ ÜUè çãGÈGU¢Á¢G¼ ÜUÚï´ HïçÜUÝ
²ïã ¥¢ç¶GÚè çÜGUS}¢ ÜU¢ çÁ¢ã¢Î çÁ¢S¢ ÜUè Á¢æx¢ S¢ï ¼¢’Ï¢èÚ ÜUè Á¢¢¼è ãñ
}¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÐÚ ©S¢ ±vG¼ ÈGUÁ¢üG ã¢ï¼¢ ãñ Á¢Ï¢ çÜU ©S¢ ÜU¢ »’H¢Ý »ÜU
S¢ãGèãG }¢éS¢H}¢¢Ý ãéGÜêU}¢¼ ÜïU ãGév}¢Ú¢Ý ÜUè ¼GÚÈGU S¢ï ã¢ï Á¢¢ï çÜU à¢Ú§üG
à¢Ú¢§¼G ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ ¶GHèÈGU¢ }¢¢Ý¢ Á¢¢¼¢ ã¢ï J
çÁ¢ã¢Î ÜU¢ }¢¼GHÏ¢ Ï¢ãé¼ ±S¢è¥G ãñ çS¢ÈüGU Á¢æx¢ Ýãè´ ãñ Á¢ñS¢¢ çÜU
}¢x¢GçÚÏ¢ }¢ï´ S¢}¢Û¢¢ Á¢¢¼¢ ãñ, Á¢Ï¢ ÁG¢éË}¢ çÜU²¢ Á¢¢ Úã¢ ã¢ï, ¥¢Á¢G¢Îè ÀèÝè
Á¢¢ Úãè ã¢ï ¥¢ñÚ ãGÜGU ¼HÈGU çÜU²ï Á¢¢ Úãï ã¢ï´ ÝèÁ¢G }¢éÁ¢G¢ÜUÚ¢¼ ¥¢ñÚ ÐéÚ
¥}Ý ÜU¢ïçà¢à¢ï´ Ý¢ÜU¢}¢ ã¢ï Á¢¢»æ ¼¢ï ©Ý ÜïU }¢S¢¢§H ÜU¢ ¥¢ç¶GÚè ãGH Á¢æx¢
ãñ ¥¢ñÚ §S¢ ÜU¢ï ãÚ ¥GvGH }¢‹Î S¢}¢Û¢ S¢ÜU¼¢ ãñ, çÁ¢ã¢Î ÜU¢ }¢¼GHÏ¢
²ïã ãÚçx¢Á¢G Ýãè´ çÜU H¢ïx¢¢ï´ ÐÚ Á¢GÏ¢ÚÎS¼è ÜUÚ ÜïU ©‹ãï´ }¢éS¢H}¢¢Ý
Ï¢Ý¢²¢ Á¢¢» ²¢ ©Ý ÜUè Á¢¢§üÎ¢Î¢ïæ ÐÚ ÜGUÏÁ¢G¢ ÜUÚ çH²¢ Á¢¢» ²¢ ¥ÐÝè
à¢¢Ý¢ï à¢¢ñÜU¼ ¥¢ñÚ ¼G¢ÜGU¼ çÎ¶¢Ýï ÜïU çH²ï H¢ïx¢¢ï´ S¢ï Á¢æx¢ ÜUè Á¢¢»,
çÁ¢ã¢Î ÜU¢ Ï¢é‹²¢Îè }¢vGS¢Î ²ïã ãñ çÜU ¥ÐÝè ¥¢ñÚ ÎêS¢Ú¢ï´ ÜUè Á¢¢Ý¢ï
}¢¢H, §GÁGÁ¢G¼ ± ¥¢Ï¢M, ¥¢Á¢G¢Îè ¥¢ñÚ Á¢¢§üÎ¢Î ±x¢GñÚ¢ ÜUè Á¢G¢çH}¢¢ï´ S¢ï
çãGÈGU¢Á¢G¼ ÜUè Á¢¢» ¥¢ñÚ »’H¢» ÜUçH}¢¼éH ãGÜGU ÜïU Ú¢S¼ï }¢ï´ Á¢¢ï LÜU¢±Åï´
ã¢ï´ ©Ý ÜU¢ï ÎêÚ çÜU²¢ Á¢¢» J
S¢é±¢H v²¢ §SH¢}¢ Á¢æx¢ ± çÜGU¼¢H ÜUÚÝï ±¢H¢ ÎèÝ ãñ ?
Á¢±¢Ï¢ §SH¢}¢ }¢ï´ ¼G¢ÜGU¼ ÜU¢ §çS¼’}¢¢H ¶G¢S¢ S¢êÚ¼¢ï´ }¢ï´ Á¢¢§Á¢G ãñ,
¶G¢S¢ ÜUÚ Á¢Ï¢ çÜU }¢éS¢H}¢¢Ý ÜGU¢ñ}¢ ÜU¢ï çÜUS¢è »ïS¢è ¼G¢ÜGU¼ S¢ï ¶G¼GÚ¢
H¢çãGÜGU ã¢ï Á¢¢ï }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï ÝévGS¢¢Ý ÐãéæÓ¢¢Ýï ÐÚ ¼éHè ãé§ü ã¢ï, »ïS¢ï
±vG¼ }¢ï´ ¼G¢ÜGU¼ ÜU¢ §çS¼’}¢¢H çÈGU¼GÚè |¢è ãñ ¥¢ñÚ }¢ç‹¼GÜGUè |¢è ²¢’Ýè
¥GvGH |¢è §S¢ ÜU¢ï ÜGUÏ¢êH ÜUÚ¼è ãñ, }¢Á¢GèÎ ²ïã çÜU ãÚ ÜU¢ï§ü Á¢æx¢ ÜU¢
»’H¢Ý |¢è Ýãè´ ÜUÚ S¢ÜU¼¢, ²ïã çS¢ÈüGU }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU }¢é}¢¢çHÜU ÜU¢ Á¢¢ï
à¢Ú§üG à¢Ú¢§¼G ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU ¶GHèÈGU¢ }¢éÜGUÚüÚ çÜU²¢ x¢²¢ ã¢ï ©S¢ ÜU¢ ãGÜGU ãñ
¥¢ñÚ ²ïã ÜU¢}¢ |¢è Ï¢ÇGï }¢éÝÁGÁ¢G}¢ ¥¢ñÚ }¢éãÁGÁ¢GÏ¢ ¼GÚèÜGïU S¢ï ã¢ï¼¢ ãñ, §SH¢}¢
}¢ï´ çÁ¢G‹Îx¢è ÜUè Ï¢ãé¼ ÜGUÎí ãñ, ¶G¢S¢ ÜUÚ §‹S¢¢Ýè çÁ¢G‹Îx¢è ÜïU ¼ãGzGÈéUGÁ¢G ÐÚ
§SH¢}¢ Ýï Ï¢ãé¼ Á¢G¢ïÚ çÎ²¢ ãñ, ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ :
¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : ¥¢ñÚ çÁ¢S¢ Á¢¢Ý
ÜUè ¥ËH¢ã Ýï ãéGÚ}¢¼ Ú¶è ©S¢ï Ý¢ãGÜGU
Ý }¢¢Ú¢ï ²ïã ¼é}ãï´ ãéGv}¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ çÜU
¼é}ãï´ ¥GvGH ã¢ï J
}¢Á¢GèÎ §Úà¢¢Î ã¢ï¼¢ ãñ :
¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : çÁ¢S¢ Ýï ÜU¢ï§ü
Á¢¢Ý ÜGUyH ÜUè çÏ¢x¢GñÚ Á¢¢Ý ÜïU Ï¢ÎHï ²¢
Á¢G}¢èÝ }¢ï´ ÈGUS¢¢Î ÜïU ¼¢ï x¢¢ï²¢ ©S¢ Ýï S¢Ï¢
H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï ÜGUyH çÜU²¢ J
çS¢ÈüGU »ÜU Á¢¢Ý ÜUè »ïS¢è ÜGUÎí ãñ çÜU ¥ËH¢ã 1 »ÜU Á¢¢Ý
ÜU¢ï Á¢G¢çH}¢¢Ý¢ ¼G¢ñÚ ÐÚ Á¢G¢»¥G ÜUÚÝï ÜU¢ï ÐêÚè §‹S¢¢çÝÄ²¼ ÜïU ÜGUyH ÜïU
Ï¢Ú¢Ï¢Ú ÜGUÚ¢Ú Îï¼¢ ãñ J
§S¢ Ï¢¢¼ ÜU¢ï S¢}¢Û¢Ý¢ Á¢GMÚè ãñ çÜU §SH¢}¢ }¢ï´ Á¢æx¢ ÜUè §Á¢¢Á¢G¼
¶G¢S¢ S¢êÚ¼ }¢ï´ ¥¢ñÚ S¢wG¼ ãG¢Á¢¼ ÜïU ±vG¼ ÐÚ ãñ ¥¢ñÚ §S¢ ÜUè §Á¢¢Á¢G¼
çS¢ÈüGU ©S¢è ±vG¼ ãñ Á¢Ï¢ çÜU S¢¢Úï ÐéÚ ¥}Ý ¼GÚèÜïGU Ý¢ÜU¢}¢ ã¢ï Á¢¢»æ J
¥¢ÜGU¢» Î¢ï ¥G¢H}¢ 6 Ýï ÜU|¢è ÜU|¢¢Ú çS¢ÈüGU
¥ÐÝï }¢vGS¢Î ÜU¢ï çÁ¢G‹Î¢ Ú¶Ýï ÜïU çH²ï Á¢æx¢ ÜUè ¥¢ñÚ LÜU¢±Å ¥¢ñÚ ¶G¼GÚ¢
ÎêÚ ãé±¢ ¼¢ï ¥¢Ð Ýï ÈGU¢ñÚÝ ¥}Ý ¥¢ñÚ çS¢ÈGU¢Ú¼è Ú¢S¼¢ §çwG¼²¢Ú ÈGUÚ}¢¢²¢,
Á¢æx¢ ÜUè ãG¢H¼ }¢ï´ |¢è §SH¢}¢ Ýï }¢éS¢H}¢¢Ý ÈGU¢ñÁ¢ ÐÚ ²ïã H¢çÁ¢G}¢ ÜGUÚ¢Ú
Îï çÎ²¢ ãñ çÜU ±¢ïã }¢ñÎ¢Ýï Á¢æx¢ }¢ï´ |¢è Îéà}¢Ý¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ }¢éç‹S¢ÈGU¢Ý¢ Ú±Ä²¢
Ú¶ï´, §SH¢}¢ Ýï HÇGÝï ±¢H¢ï´ ¥¢ñÚ ¥G¢}¢ H¢ïx¢ Á¢¢ï Îéà}¢Ý }¢éËÜU ÜïU
Ï¢¢çà¢‹Îï ãñ´ ©Ý ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý »ÜU ±¢Á¢ïGãG ¥¢ñÚ S¢¢ÈGU ¶G¼G ¶è´Ó¢ çÎ²¢ ãñ,
S¢ÚÜU¢Ú Ýï }¢éS¢H}¢¢Ý ÈGU¢ñÁ¢ ÜU¢ï ãéGv}¢ çÎ²¢ ãñ çÜU “çÜUS¢è
Ï¢êÉïG, Ï¢ÓÓ¢ï ¥¢ñÚ ¥G¢ñÚ¼ ÜU¢ï ÜGUyH }¢¼ ÜUÚ¢ï J”(1)
¥¢ñÚ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ : “Ú¢çãÏ¢¢ï´ ÜU¢ï ©Ý ÜïU §GÏ¢¢Î¼ ¶G¢Ý¢ï´ }¢ï´
ÜGUyH Ý ÜUÚ¢ï J”(2)
»ÜU Ï¢¢Ú »ÜU ¥G¢ñÚ¼ ÜUè H¢à¢ ÜU¢ï S¢ÚÜU¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢
6 Ýï }¢ñÎ¢Ýï Á¢æx¢ }¢ï´ Îï¶¢ ¼¢ï Ý¢Ú¢Á¢Gè ÜU¢ §Á¢Gã¢Ú ÜUÚ¼ï ãé±ï
§Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ : ²ïã ¥G¢ñÚ¼ v²êæ ÜGUyH ÜUè x¢§ü ? ¥¢ñÚ S¢ÚÜU¢Ú Ýï ©S¢
¼vHèÈGU Îïã ¥G}¢H ÜUè }¢Á¢G}}¢¼ ÜUè J(3)
¥¢ñÚ Îéà}¢Ý Á¢¢ï Á¢æx¢ ÜïU Î¢ñÚ¢Ý ÜGñUÎ ÜUÚ çH²ï x¢» ©Ý ÜïU
ãéGÜGUêÜGU ÜUè çHSÅ Ï¢ãé¼ H}Ï¢è ãñ : }¢S¢HÝ ©Ý ÜU¢ï }¢¢Ú¢ ÐèÅ¢ Ý Á¢¢»,
çÜUS¢è Á¢GwG}¢è ÜGñUÎè ÜU¢ï ÜGUyH Ý çÜU²¢ Á¢¢», çÜUS¢è H¢à¢ ÜU¢ï Ó¢èÚ¢ ²¢
ÈU¢ÇG¢ Ý Á¢¢», Îéà}¢Ý¢ï´ ÜUè H¢à¢¢ï´ ÜU¢ï çÏ¢x¢GñÚ çÜUS¢è ãGèH¢ï ãéGÁÁ¢¼ ÜïU
±¢ÐS¢ çÜU²¢ Á¢¢» J(4)
}¢é‹ÎçÚÁ¢» Ï¢¢H¢ ãGÜGU¢§ÜGU S¢ï ²ïã Ï¢¢¼ Ú¢ïÁ¢Gï Ú¢ïà¢Ý ÜUè ¼GÚãG
±¢Á¢ïGãG ã¢ï x¢§ü çÜU §SH¢}¢ ÁG¢éË}¢, Ý¢ §‹S¢¢ÈGUè ¥¢ñÚ Ï¢ÚÏ¢çÚÄ²¼ ÜUè ãÚçx¢Á¢G
§Á¢¢Á¢G¼ Ýãè´ Îï¼¢ Ï¢çËÜU ¥wGH¢ÜïGU ãGS¢Ý¢, §‹S¢¢ÈGU, Ï¢ÚÎ¢à¼ ¥¢ñÚ ¥}Ý
ÜUè Î¢’±¼ Îï¼¢ ãñ J
Á¢æx¢¢ï çÁ¢Î¢H ÜïU Î¢x¢G S¢ï Ï¢ãé¼ ÎêÚ Úã¼ï ãé±ï §SH¢}¢ ÎS¼êÚï ãG²¢¼
ãñ ¥¢ñÚ ²ïã ÎèÝ ÜGU¢ñ}¢¢ï´, ÝSH¢ï´ ¥¢ñÚ ÜGUÏ¢èH¢ï´ ÜUè ãGéÎêÎ S¢ï Ï¢ãé¼ ¥¢x¢ï ãñ,
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ :
¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : »ï H¢ïx¢¢ï ã}¢
Ýï ¼é}ãï´ »ÜU }¢Îü ¥¢ñÚ »ÜU ¥G¢ñÚ¼ S¢ï
ÐñÎ¢ çÜU²¢ ¥¢ñÚ ¼é}ãï´ à¢¢¶Gï´ ¥¢ñÚ ÜGUÏ¢èHï
çÜU²¢ çÜU ¥¢ÐS¢ }¢ï´ ÐãÓ¢¢Ý Ú¶¢ï Ï¢ïà¢ÜU
¥ËH¢ã ÜïU ²ã¢æ ¼é}¢ }¢ï´ çÁ¢G²¢Î¢ §GÁGÁ¢G¼
±¢H¢ ±¢ïã Á¢¢ï ¼é}¢ }¢ïæ çÁ¢G²¢Î¢ ÐÚãïÁ¢Gx¢¢Ú
ãñ Ï¢ï à ¢ÜU ¥ËH¢ã Á¢¢ÝÝï ±¢H¢
¶GÏ¢ÚÎ¢Ú ãñ J
§‹S¢¢çÝÄ²¼ Ï¢ï Ó¢ñÝ ãñ ¥¢ñÚ Îãà¢¼ x¢Îèü ÜïU ÜïU‹S¢Ú }¢ï´ ÈæUS¢ Ó¢éÜUè
ãñ , Üé U À ¥ÈG U Ú¢Î ¥¢ñ Ú ãé G Ü ê U }¢¼ï ´ §S¢ Îãà¢¼ x¢Îèü ÜU¢ï }¢Á¢G Ï ¢ê ¼ G
(promote) ÜUÚ Úãï ãñ´, §Ý ãG¢H¢¼ ¥¢ñÚ ¥‹{ïÚ¢ï´ }¢ï´ §SH¢}¢ ÜUè Ú¢ïà¢Ýè
ÜU¢}¢ ¥¢»x¢è ¥¢ñÚ §SH¢}¢ ãè }¢ï´ }¢éS¼çvGÏ¢H ÜïU ¥}Ý ÜUè ©}}¢èÎ ÜUè Á¢¢
S¢ÜU¼è ãñ J
S¢é±¢H v²¢ }¢éS¢H}¢¢Ý Îãà¢¼ x¢Îü ãñ´ ?
Á¢±¢Ï¢ Ï¢Î çÜGUS}¢¼è S¢ï Ï¢¢’Á¢G H¢ïx¢¢ï´ Ýï §SH¢}¢ ÜU¢ï Îãà¢¼ x¢Îèü ÜU¢
}¢é¼Ú¢çÎÈGU S¢}¢Û¢ çH²¢ ãñ, Îãà¢¼ x¢Îèü S¢ï Ï¢ãé¼ ÎêÚ §SH¢}¢ ¥}Ý ÐS¢‹Î
ÎèÝ ãñ, §S¢ ÜïU ÜGU±¢ÝèÝ }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï ¥}Ý ÐS¢‹Î ÚãÝï, ¥}Ý ÜUè
¼Úx¢GèÏ¢ ÎïÝï ¥¢ñÚ Îé‹²¢ |¢Ú }¢ï´ §‹S¢¢ÈGU ÜU¢ï ÜGU¢§}¢ ÜUÚÝï ÜUè ¼¢’Hè}¢ Îï¼ï
ãñ´, §SH¢}¢ Îãà¢¼ x¢Îèü ÜU¢ï çÏ¢ËÜéUH ÐS¢‹Î Ýãè´ ÜUÚ¼¢ Á¢ñS¢¢ çÜU ¥¢Á¢
ÜUH x¢GH¼G ¼G¢ñÚ ÐÚ S¢}¢Û¢¢ Á¢¢ Úã¢ ãñ, ¥ÐÝï çS¢²¢S¢è ²¢ }¢Á¢GãÏ¢è
}¢ÜGU¢çS¢Î ÜU¢ï ãG¢çS¢H ÜUÚÝï ÜïU çH²ï Á¢ã¢Á¢G¢ï´ ÜU¢ï §x¢G±¢ ÜUÚÝ¢, H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï
²Úx¢G}¢¢H Ï¢Ý¢ HïÝ¢, H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï }¢¢ÚÝ¢ ÐèÅÝ¢ ¥¢ñÚ Ï¢ï ÜéUGS¢êÚ H¢ïx¢¢ïæ ÜU¢ï
ÜGUyH ÜUÚÝ¢ ²ïã §SH¢}¢ ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢ Ýãè´ ãñ çÜU ¥ÐÝï }¢ÜGU¢çS¢Î ÜU¢ï §Ý
Á¢GÚ¢»¥G S¢ï ãG¢çS¢H çÜU²¢ Á¢¢», Ý ²ïã }¢S¥H¢ï´ ÜU¢ ãGH ãñ ¥¢ñÚ Ý ãè ²ïã
§SH¢}¢ ÈñUH¢Ýï ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢ ãñ J
S¢é±¢H ÎÚ ¥SH ²ïã ã¢ïÝ¢ Ó¢¢çã²ï çÜU v²¢ §SH¢}¢ Îãà¢¼ x¢Îèü
ÜUè ¼Úx¢GèÏ¢ Îï¼¢ ãñ ? Á¢±¢Ï¢ ²ïã ãñ çÜU çÏ¢ËÜéUH Ýãè´, §SH¢}¢ }¢éÜU}}¢H
¼G¢ñÚ ÐÚ ãÚ ¼GÚãG ÜUè Îãà¢¼ x¢Îèü ÜU¢ï }¢‹¥G ÜUÚ¼¢ ãñ, ²ïã Ï¢¢¼ Á¢ïGãìÝ }¢ï´
Úãï çÜU ãÚ }¢Á¢GãÏ¢ }¢ï´ ÜéUÀ x¢é}¢Ú¢ã ¥ÈGUÚ¢Î ã¢ï¼ï ãñ´, ²ÜU Á¢¢çÝÏ¢ Ý ã¢ï¼ï
ãé±ï ¥¢ñÚ §‹S¢¢ÈGU ÜU¢ Î¢}¢Ý ‰¢¢}¢ï ãé±ï ²ïã Îï¶Ý¢ Ó¢¢çã²ï çÜU çÜUS¢è
}¢Á¢GãÏ¢ ÜUè ¼¢’Hè}¢¢¼ v²¢ ãñ´ ? v²êæçÜU ¼¢’Hè}¢¢¼ ãè }¢ï’²¢Ú ãñ´ çÁ¢Ý ÜïU
Á¢GÚè»G S¢ï ²ïã ÐÚ¶¢ Á¢¢¼¢ ãñ çÜU ©S¢ }¢Á¢GãÏ¢ ÜïU }¢¢ÝÝï ±¢Hï Ï¢¢’Á¢G
¥ÈGUÚ¢Î ÜïU ¥¢’}¢¢H ÎéLS¼ ãñ´ ²¢ x¢GH¼G ãñ´ J
²ïã çÏ¢ËÜéUH Ý¢ §‹S¢¢ÈGUè ãñ çÜU §SH¢}¢ ÜU¢ï Ó¢‹Î x¢GH¼G ÜU¢}¢
ÜUÚÝï ±¢Hï x¢é}¢Ú¢ã ¥¢ñÚ Á¢¢çãH H¢ïx¢¢ï´ ÜïU ¥G}¢H S¢ï Á¢¢æÓ¢¢ Á¢¢», ÎÚ
ãGÜGUèÜGU¼ §SH¢}¢ çÁ¢S¢ Ï¢¢¼ ÜUè ¼¢’Hè}¢ Îï¼¢ ãñ, ±¢ïã »ÜU ¥¢ñÚ Ó¢èÁ¢G ãñ
¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU ¥¢Á¢ ÜïU Î¢ñÚ }¢ï´ x¢GH¼G ¥¢’}¢¢H ÎêS¢Úè Ó¢èÁ¢G ãñ´,
§SH¢}¢ ÜïU S¢¢‰¢ §‹S¢¢ÈGU ©S¢è S¢êÚ¼ }¢ï´ çÜU²¢ Á¢¢ S¢ÜU¼¢ ãñ çÜU ã}¢ §SH¢}¢
ÜUè ãGÜGUèÜGUè ¼¢’Hè}¢¢¼ ÜU¢ï }¢¢Ýï´ Á¢¢ï çÜU ±¢Á¢ïGãG ¼G¢ñÚ ÐÚ ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ
¥¢ñÚ ¥ãG¢ÎèS¢ï }¢éÏ¢¢ÚÜU¢ }¢ï´ Ï¢²¢Ý ÜUÚ Îè x¢§ü ãñæ J
§SH¢}¢ ¥}Ý ±¢H¢ ÎèÝ ãñ çÁ¢S¢ }¢ï´ §‹S¢¢Ý ¥ÐÝè wG±¢çãà¢¢¼
ÜU¢ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜUè çÚÁ¢G¢ }¢ï´ ÈGUÝ¢ ÜUÚ Îï¼¢ ãñ, §SH¢}¢ ¥}Ý ÜUè
¼Úx¢GèÏ¢ Îï¼¢ ãñ HïçÜUÝ S¢¢‰¢ ãè ÁG¢éË}¢ ± Ï¢ÚÏ¢çÚÄ²¼ ÜïU ç¶GH¢ÈGU HÇGÝï
ÜUè |¢è Î¢’±¼ Îï¼¢ ãñ, ÁG¢éË}¢ ÜïU ç¶GH¢ÈGU HÇG¢§ü }¢ï´ ÜU|¢è ã‰¢²¢Ú¢ï´ ÜUè |¢è
Á¢GMÚ¼ ÐÇG¼è ãñ ¥¢ñÚ ÜU|¢è ¼G¢ÜGU¼ ÜU¢ §çS¼’}¢¢H ¥}Ý ÜGU¢§}¢ Ú¶Ýï ÜïU
çH²ï |¢è ã¢ï¼¢ ãñ J
§S¢ }¢ï´ ÜU¢ï§ü à¢ÜU Ýãè´ çÜU §SH¢}¢ ¶G¢S¢ ãG¢H¢¼ }¢ï´ Á¢æx¢ ÜUè
§Á¢¢Á¢G¼ Îï¼¢ ãñ, ÜU¢ï§ü }¢Á¢GãÏ¢ ²¢ ¼ãÁ¢GèÏ¢ §¼Ý¢ |¢è Ý ÜUÚï ¼¢ï ©S¢ ÜU¢
±éÁ¢êÎ ç}¢Å Á¢¢¼¢ ãñ HïçÜUÝ §SH¢}¢ §S¢ Ï¢¢¼ ÜUè ¼¢§üÎ Ýãè´ ÜUÚ¼¢ çÜU Ï¢ï
ÜéUGS¢êÚ H¢ïx¢¢ï´, ¥G¢ñÚ¼¢ï´, Ï¢êÉ¢ï´ ¥¢ñÚ Ï¢ÓÓ¢¢ï´ ÐÚ ãG}H¢ çÜU²¢ Á¢¢», §SH¢}¢ §S¢
Ï¢¢¼ ÜUè |¢è §Á¢¢Á¢G¼ Ýãè´ Îï¼¢ çÜU }¢éS¢H}¢¢Ý Á¢ã¢æ Ó¢¢ãï´ Á¢¢ï ÜUÚï´, çÁ¢S¢ ÜU¢ï
Ó¢¢ãï´ ÜGUyH ÜUÚï´ ²¢ S¢Á¢G¢»æ Îïæ, S¢Á¢G¢»æ ÎïÝ¢ ²ïã ÜGU¢ÝêÝ ÜU¢ ¥¢ñÚ ÜGU¢ÝêÝ ÜïU
}¢é¼G¢çÏ¢ÜGU }¢é‹¼¶GÏ¢ à¢éÎ¢ Á¢Á¢ ²¢ ÜGU¢Á¢Gè ÜU¢ ãGÜGU ãñ J
S¢é±¢H §SH¢}¢ ÜU¢ï ¥}Ý ÐS¢‹Î ÎèÝ ÜñUS¢ï ÜUã¢ Á¢¢ S¢ÜU¼¢ ãñ ? Á¢Ï¢ çÜU
§SH¢}¢ ¼Ë±¢Ú ÜïU Á¢GÚè»G ÈñUH¢ ãñ !
Á¢±¢Ï¢ x¢GñÚ }¢éçSH}¢¢ï´ }¢ï´ ²ïã »ÜU Ï¢ÇGè x¢GH¼G ÈGUãì}¢è Ð¢§ü Á¢¢¼è ãñ çÜU
§SH¢}¢ ÜïU }¢¢ÝÝï ±¢Hï ÜUÚ¢ïÇG¢ï´ ÜUè ¼¢’Î¢Î }¢ï´ §S¢ ±vG¼ Îé‹²¢ }¢ï´ Ý ã¢ï¼ïU
¥x¢Ú §SH¢}¢ ¼G¢ÜGU¼ ± ¼Ë±¢Ú ÜUè çÏ¢Ý¢ ÐÚ Ý ÈñUH¢²¢ Á¢¢¼¢, }¢é‹ÎçÚÁ¢»
Á¢GñH S¢éÏ¢ê¼ §S¢ ÜUè wG¢êÏ¢ ±Á¢G¢ãG¼ ÜUÚ Îï´x¢ï çÜU §SH¢}¢ ÜïU ÈñUH¢± ÜU¢
¼G¢ÜGU¼ ± y¢Ë±¢Ú S¢ï ÎêÚ ÎêÚ ÜU¢ ÜU¢ï§ü ±¢çS¢¼G¢ Ýãè´ ãñ Ï¢çËÜU §SH¢}¢ ãGÜGU
ÜUè ¼G¢ÜGU¼ ¥¢ñÚ ¥GvGHè ÎH¢§H ± Ï¢Ú¢ãèÝ ÜïU Á¢GÚè»G S¢ï Ï¢ÇGè ¼ïÁ¢Gè ÜïU
S¢¢‰¢ Îé‹²¢ }¢ï´ ÈñUH x¢²¢, §SH¢}¢ Ýï §‹S¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï ã}¢ïà¢¢ }¢Á¢GãÏ¢è ¥¢Á¢G¢Îè
Îè ãñ, ÜéUGÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU }¢ï´ }¢Á¢GãÏ¢è ¥¢Á¢G¢Îè ÜU¢ï Ï¢ÇGè ±Á¢G¢ãG¼ S¢ï Ï¢²¢Ý
çÜU²¢ x¢²¢ ãñ :
¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : ÜéUÀ Á¢GÏ¢Ú
ÎS¼è Ýãè´ ÎèÝ }¢ï´ Ï¢ïà¢ÜU wG¢êÏ¢ Á¢éÎ¢ ã¢ï
x¢§ü ãñ ÝïÜU Ú¢ã x¢é}¢Ú¢ãè S¢ï J
¥x¢Ú §SH¢}¢ ¼Ë±¢Ú S¢ï ÈñUH¢ ¼¢ï Ï¢ïà¢ÜU ²ïã ãGÜGU, S¢Ó¢ ¥¢ñÚ
S¢}¢Û¢ }¢ï´ ¥¢Ýï ±¢Hï ÎH¢§H ÜUè ¼Ë±¢Ú ‰¢è, çS¢ÈüGU §S¢è ¼GÚãG ÜUè ¼Ë±¢Ú
S¢ï H¢ïx¢¢ï´ ÜïU çÎH ¥¢ñÚ çÎ}¢¢x¢G ÈGUyãG çÜU²ï Á¢¢ S¢ÜU¼ï ãñ´, ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ
§S¢ Ï¢¢Úï }¢ï´ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ :
¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : ¥ÐÝï ÚÏ¢
ÜUè Ú¢ã ÜUè ¼G Ú ÈG U Ï¢é H ¢¥¢ï ÐvÜUè
¼ÎÏ¢èÚ ¥¢ñÚ ¥ÓÀè ÝS¢èãG¼ S¢ï ¥¢ñÚ
©Ý S¢ï ©S¢ ¼GÚèÜGïU ÐÚ Ï¢ãGS¢ ÜUÚ¢ï Á¢¢ï
S¢Ï¢ S¢ï Ï¢ïã¼Ú ã¢ï J
ãGÜGUèÜGU¼ wG¢éÎ Ï¢¢ïH¼è ãñ
§‹Ç¢ïÝïçà¢²¢ »ïS¢¢ }¢éËÜU ãñ çÁ¢S¢ }¢ï´ }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜUè S¢Ï¢ S¢ï Ï¢ÇGè
¼¢’Î¢Î Ï¢S¢¼è ãñ ¥¢ñÚ }¢Hïçà¢²¢ }¢ï´ |¢è ¥vS¢çÚÄ²¼ }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜUè ãñ J
HïçÜUÝ ÜU|¢è ÜU¢ï§ü }¢éS¢H}¢¢Ý ÈGU¢ñÁ¢ §Ý Î¢ï }¢éËÜU¢ï´ }¢ï´ Î¢ç¶GH
Ýãè´ ãé§ü, ²ïã ¼¢Úè¶G ÜUè Ï¢ãé¼ Ï¢ÇGè ãGÜGUèÜGU¼ ãñ çÜU §‹Ç¢ïÝïçà¢²¢ çÜUS¢è
Á¢æx¢ ÜUè ±Áã S¢ï §SH¢}¢ }¢ï´ Î¢ç¶GH Ýãè´ ãé±¢ Ï¢çËÜU §SH¢}¢ ÜïU ¥wGH¢ÜïGU
ãGS¢Ý¢ S¢ï HÏ¢ÚïÁ¢G Ðñx¢G¢}¢ Ýï ©Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ çÎH §SH¢}¢ ÜUè ¼GÚÈGU }¢¢ïÇG¢,
Ï¢¢ ±éÁ¢êÎ §S¢ ÜïU çÜU §SH¢}¢è ãéGÜêU}¢¼ Á¢Ï¢ ±ã¢æ ¶Gy}¢ ã¢ï x¢§ü ¼¢ï çÈUÚ |¢è
±ã¢æ ÜïU Ï¢¢çà¢‹Îï }¢éS¢H}¢¢Ý ãè Úãï Ï¢çËÜU ±¢ïã H¢ïx¢ §SH¢}¢ ÜU¢ Ðñx¢G¢}¢
ÎêS¢Ú¢ï´ ¼ÜU ÐãéæÓ¢¢¼ï Úãï ¥¢ñÚ ÁG¢éË}¢¢ï Ï¢ÚÏ¢çÚÄ²¼ ¥¢ñÚ x¢éÝ¢ã¢ï´ ÜïU ç¶GH¢ÈGU
HÇG¼ï Úãï, ²ã¢æ §S¢ Ó¢èÁ¢G ÜUè wG¢êÏ¢ ±Á¢G¢ãG¼ ã¢ï Á¢¢¼è ãñ çÜU §SH¢}¢ ÜU¢
¥S¢Ú §‹S¢¢Ý¢ï´ ÐÚ ©S¢ ÜUè ¼¢’Hè}¢¢¼ ¥¢ñÚ ¥wGH¢ÜïGU ãGS¢Ý¢ ÜUè ±Áã S¢ï
ãé±¢, çÜUÚÎ¢Ú ÜUè ²ïã S¢êÚ¼ ©S¢ ÜïU çÏ¢ËÜéUH }¢é¼Á¢G¢Î ãñ çÁ¢S¢ çÜUÚÎ¢Ú ÜU¢ï
}¢x¢GçÚÏ¢ ÜïU H¢ïx¢¢ï´ Ýï Ðïà¢ çÜU²¢, ©‹ã¢ï´ Ýï H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï xG¢éH¢}¢ Ï¢Ý¢²¢, ©Ý ÜUè
Á¢¢§üÎ¢Î¢ï´ ÐÚ ÜGUÏÁ¢G¢ çÜU²¢, ©‹ãï´ ±¼GÝ ¥¢ñÚ Í¢Ú À¢ïÇGÝï ÐÚ }¢Á¢Ï¢êÚ çÜU²¢
¥¢ñÚ Á¢Ï¢ ²ïã x¢G¢çS¢Ï¢¢Ý¢ ÜGUÏÁ¢G¢ ÜUÚÝï ±¢Hï }¢x¢GçÚÏ¢ ÜïU H¢ïx¢ ±ã¢æ S¢ï
çÝÜUHï ¼¢ï H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï ©Ý ÜUè Ý¢ §‹S¢¢ÈGUè, ¼vHèÈïæGU, ÁG¢éË}¢¢ï Ï¢ÚÏ¢çÚÄ²¼
¥¢ñÚ ÝévGS¢¢Ý ²¢Î Úãï, ±¢ïã H¢ïx¢¢ï´ ÜïU çÎH Ý Á¢è¼ Ð¢» J
}¢éS¢H}¢¢Ý¢ïæ Ýï SÐïÝ (¥‹ÎHéS¢) ÐÚ ¥¢Æ S¢¢ï S¢¢H ãéGÜêU}¢¼ ÜUè,
§S¢ Î¢ñÚ¢Ý §üGS¢¢§²¢ï´ ¥¢ñÚ ²ãêçÎ²¢ï´ ÜU¢ï ¥ÐÝï }¢Á¢GãÏ¢ ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU çÁ¢G‹Îx¢è
x¢éÁ¢G¢ÚÝï ÜUè ÐêÚè ¥¢Á¢G¢Îè ‰¢è ¥¢ñÚ ²ïã Ï¢¢¼ ¼¢Úè¶G ÜïU ¥±Ú¢ÜGU }¢ï´
}¢ãGÈGUêÁ¢G ãñ çÁ¢S¢ ÜU¢ ÜU¢ï§ü |¢è §‹ÜU¢Ú Ýãè´ ÜUÚ S¢ÜU¼¢ J
§üGS¢¢§ü ¥¢ñÚ ²ãêÎè ç}¢ÇH §üSÅ (}¢à¢çÚÜïGU ±éS¼G¢) }¢ï´ }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´
ÜïU }¢é}¢¢çHÜU }¢ï´ Úã Úãï ãñ´, ç}¢SÚ, }¢Ú¢ÜéUà¢, çÈGUHS¼GèÝ, HéÏ¢Ý¢Ý, à¢¢}¢
¥¢ñÚ ©ÎéüÝ }¢ï´ §üGS¢¢§²¢ï´ ¥¢ñÚ ²ãêçÎ²¢ï´ ÜUè »ÜU ¶G¢S¢è ¼¢’Î¢Î ¥¢Ï¢¢Î ãñ J
¥ÈíGUèÜGU¢ ÜUè §üSÅ ÜU¢ïSÅ (}¢à¢çÚÜGUè S¢¢çãGHï S¢}¢‹ÎÚ) ÐÚ §SH¢}¢
ÈñUH¢ HïçÜUÝ §S¢ ¥GH¢ÜïGU }¢ï´ ÜU|¢è }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜUè ÜU¢ï§ü ÈGU¢ñÁ¢ Î¢ç¶GH
Ýãè´ ãé§ü J
¥¢Á¢ ÜïU Î¢ñÚ }¢ï´ S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ ÈñUHÝï ±¢H¢ ÎèÝ ¥}¢ïÚèÜU¢,
²êÚ¢ïÐ ¥¢ñÚ ¥ÈíGUèÜGU¢ }¢ï´ §SH¢}¢ ãñ, ¥¢Á¢ ©Ý }¢éËÜU¢ï´ }¢ï´ }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU ã¢‰¢
}¢ï´ ÜU¢ñÝ S¢è ¼Ë±¢Ú ãñ ? ²ïã ±¢ïãè S¢Ó¢ ÜUè ¼Ë±¢Ú ãñ çÁ¢S¢ Ýï ã}¢ïà¢¢ çÎH
ÐÚ ±¢Ú ÜUÚ ÜïU çÎH ÜUè Îé‹²¢ ÜU¢ï Ï¢ÎH¢ ãñ, ¥¢Á¢ |¢è §S¢è ÜUè Ï¢ÚÜU¼
S¢ï §SH¢}¢ ÈñUH Úã¢ ãñ J
§SH¢}¢è ÜGU¢ÝêÝ ¥ÜGUçËH²¼¢ï´ ÜïU ãéGÜGUêÜGU ÜUè çãGÈGU¢Á¢G¼ ÜUÚ¼¢ ãñ,
²ïãè ±Áã ãñ çÜU x¢GñÚ }¢éçSH}¢¢ï´ ÜUè §GÏ¢¢Î¼ x¢¢ãï´ }¢éS¢H}¢¢Ý }¢éËÜU¢ï´ }¢ï´ Ï¢ÇGï
¥}Ý ¥¢ñÚ ¥¢Á¢G¢Îè ÜïU S¢¢‰¢ ¥ÐÝ¢ ÜU¢}¢ ÜUÚ Úãè ãñ´ J
§SH¢}¢è ÜGU¢ÝêÝ §S¢ Ï¢¢¼ ÜUè |¢è §Á¢¢Á¢G¼ Îï¼¢ ãñ çÜU x¢GñÚ }¢éçSH}¢
¥ÐÝï ÐS¢ü‹¢H }¢Á¢GãÏ¢è }¢é¥G¢}¢H¢ï´ }¢ï´ ¥ÐÝè ÜU¢ïÅü ÜGU¢§}¢ ÜUÚ S¢ÜU¼ï ãñ´,
}¢S¢HÝ ÈïGU}¢ïHè H¢õ ÜïU }¢é¥G¢}¢H¢¼ çÁ¢S¢ ÜU¢ï ±¢ïã wG¢éÎ ¥ÐÝï }¢Á¢GãÏ¢ ÜUè
¼¢’Hè}¢¢¼ ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU ÇèÁ¢G¢§Ý ÜUÚ¼ï ãñ´, §SH¢}¢è }¢é}¢¢çHÜU ÜïU ¥‹ÎÚ
S¢Ï¢ à¢ãçÚ²¢ï´ ÜïU Á¢¢Ý¢ï }¢¢H ÜUè Ï¢ãé¼ Ï¢ÇGè ÜGUÎí ãñ, Ó¢¢ãï ±¢ïã }¢éS¢H}¢¢Ý
ã¢ï´ ²¢ x¢GñÚ }¢éçSH}¢, çHã¢Á¢G¢ ²ïã Ï¢¢¼ Ú¢ïÁ¢Gï Ú¢ïà¢Ý ÜUè ¼GÚãG ±¢Á¢ïGãG ã¢ï x¢§ü
çÜU §SH¢}¢ ¼Ë±¢Ú ¥¢ñÚ ¼G¢ÜGU¼ ÜïU Á¢G¢ïÚ S¢ï Ýãè´ ÈñUH¢ J
¥x¢Ú §SH¢}¢ ¼Ë±¢Ú S¢ï ÈñUH¢ ã¢ï¼¢ ¼¢ï çã‹ÎéS¼¢Ý }¢ï´ }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´
Ýï ¼ÜGUÚèÏ¢Ý ãÁ¢G¢Ú S¢¢H ¼ÜU ãéGÜêU}¢¼ ÜUè ¼¢ï §¼Ýï H}Ï¢ï ¥GS¢ïü }¢ï´ ¼¢ï ±ã¢æ
ÜU¢ï§ü |¢è x¢GñÚ }¢éçSH}¢ Ý Ï¢Ó¢¼¢ HïçÜUÝ ±ã¢æ ¥Ï¢ |¢è x¢GñÚ }¢éçSH}¢¢ï´ ÜUè
¥vS¢çÚÄ²¼ ãñ ¥¢ñÚ }¢éS¢H}¢¢Ý ¥ÜGUçËH²¼ }¢ï´ ãñ´ J
¥}¢ïÚèÜU¢ ¥¢ñÚ ÜïUÝïÇ¢ }¢ï´ ¼ÜGUÚèÏ¢Ý Ý¢ñ ç}¢H²Ý }¢éS¢H}¢¢Ý ãñ´ !
©Ý ÐÚ ÜU¢ñÝ S¢è ¼Ë±¢Ú Ó¢Hè ãñ ?
S¢é±¢H ÜéUGÚ¥¢Ý ÜUã¼¢ ãñ çÜU }¢éS¢H}¢¢Ý Á¢ã¢æ ÜUãè´ x¢ñGÚ }¢éçSH}¢ ÜU¢ï
Ð¢»æ ©S¢ï ÜGUyH ÜUÚ Îï´ §S¢ ÜU¢ }¢¼GHÏ¢ ²ïã ãñ çÜU §SH¢}¢ ÜGUyH¢ï x¢G¢Ú¼,
wG¢êÝ Ï¢ã¢Ý¢ ¥¢ñÚ Ï¢ÚÏ¢çÚÄ²¼ ÜUè ¼Úx¢GèÏ¢ Îï¼¢ ãñ ?
Á¢±¢Ï¢ ÜéUGÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU ÜUè ÜéUÀ ¥¢²¢¼ »ïS¢è ãñ´ çÜU çÁ¢Ý ÜU¢ ãG±¢H¢
x¢GH¼G ¼G¢ñÚ ÐÚ çÎ²¢ Á¢¢¼¢ ãñ ²¢ çS¢²¢ÜGU ± çS¢Ï¢¢ÜGU ÜUè ±Á¢G¢ãG¼ çÜU²ï
çÏ¢x¢GñÚ ©Ý ÜU¢ï Ðïà¢ çÜU²¢ Á¢¢¼¢ ãñ ¥¢ñÚ ²ïã ÜUã çÎ²¢ Á¢¢¼¢ ãñ çÜU §SH¢}¢
}¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï ÜGUyH¢ï x¢G¢Ú¼ ÜUè ¼¢’Hè}¢ Îï¼¢ ãñ ¥¢ñÚ §S¢ Ï¢¢¼ ÐÚ
©ÜUS¢¢¼¢ ãñ çÜU ãÚ ±¢ïã à¢wGS¢ Á¢¢ï Î¢§Ú» §SH¢}¢ }¢ï´ Ýãè´ ãñ ±¢ïã Á¢ã¢æ |¢è
ç}¢Hï ©S¢ï ÜGUyH ÜUÚ Ç¢H¢ï J
±¢ïã ¥¢²¼ çÁ¢S¢ }¢ï´ §S¢ Ï¢¢¼ ÜU¢ çÁ¢GRU ãñ çÜU }¢éà¢çÚÜUèÝ Á¢ã¢æ
|¢è ç}¢Hï´ ©Ý ÜU¢ï ÜGUyH ÜUÚ Î¢ï, §S¢ ÜU¢ S¢ãGèãG }¢¢’Ý¢ ¥¢ñÚ }¢ãGH S¢}¢Û¢Ý¢
Ï¢ãé¼ Á¢GMÚè ãñ ¥¢ñÚ ÐêÚè S¢êÚ¼ ÜU¢ }¢é¼G¢H¥G¢ ÜUÚÝ¢ Ý¢ x¢éÁ¢GèÚ ãñ J
±¢çÜGU¥G¢ ²ïã ãñ çÜU }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ }¢ï´ ¥¢ñÚ }¢éà¢çÚÜUèÝï }¢vÜU¢ ÜïU
ÎÚç}¢²¢Ý ¥}Ý ÜU¢ }¢é¥G¢ãÎ¢ ã¢ï Ó¢éÜU¢ ‰¢¢, }¢éà¢çÚÜUèÝ Ýï §S¢ }¢é¥G¢ãÎï ÜU¢ï
¼¢ïÇG çÎ²¢, ©‹ãï´ Ó¢¢Ú }¢ãèÝï ÜU¢ ±vG¼ çÎ²¢ x¢²¢ çÜU ±¢ïã §S¢ }¢é¥G¢ãÎï ÜUè
¼GÚÈGU ±¢ÐS¢ H¢ñÅ ¥¢»æ ±ÚÝ¢ ©Ý ÜïU ç¶GH¢ÈGU Á¢æx¢ ÜUè Á¢¢»x¢è, ÐêÚè
¥¢²¼ ²ïã ãñ :
¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : çÈUÚ Á¢Ï¢ ãéÚG }¢¼
±¢Hï }¢ãèÝï çÝÜUH Á¢¢»æ ¼¢ï }¢éà¢çÚÜU¢ï´
ÜU¢ï }¢¢Ú¢ï Á¢ã¢æ Ð¢¥¢ï ¥¢ñÚ ©‹ãï´ ÐÜUÇG¢ï
¥¢ñÚ ÜñGUÎ ÜUÚ¢ï ¥¢ñÚ ãÚ Á¢x¢ã ©Ý ÜUè
¼¢ÜU }¢ï´ Ï¢ñÆ¢ï çÈUÚ ¥x¢Ú ±¢ïã ¼¢ñÏ¢¢ ÜUÚï´
¥¢ñÚ Ý}¢¢Á¢G ÜGU¢§}¢ Ú¶ïæ ¥¢ñÚ Á¢GÜU¢¼ Îï´
¼¢ï ©Ý ÜUè Ú¢ã À¢ïÇG Î¢ï Ï¢ïà¢ÜU ¥ËH¢ã
Ï¢wGà¢Ýï ±¢H¢ }¢ïãìÚÏ¢¢Ý ãñ J
§S¢ ¥¢²¼ }¢ï´ ©Ý }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï ãéGv}¢ çÎ²¢ x¢²¢ ãñ çÁ¢‹ã¢ï´ Ýï
}¢éà¢çÚÜUèÝ S¢ï }¢é¥G¢ãÎ¢ çÜU²¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ }¢éà¢çÚÜUèÝ Ýï ©S¢ }¢é¥G¢ãÎï ÜU¢ï
¼¢ïÇG çÎ²¢, ÜU¢ï§ü |¢è ¶éHï Á¢ïGãìÝ S¢ï §S¢ }¢é¥G¢}¢Hï ÐÚ x¢G¢ñÚ ÜUÚï ¥¢ñÚ §S¢
¥¢²¼ ÜïU ¼¢Úè¶Gè ÐS¢ }¢‹Á¢GÚ ÜU¢ï S¢¢}¢Ýï Ú¶ï ¼¢ï ±¢ïã Á¢GMÚ §S¢ Ï¢¢¼ S¢ï
§çœ¢ÈGU¢ÜGU ÜUÚïx¢¢ çÜU ²ïã ¥¢²¼ §S¢ Ï¢¢¼ ÜUè à¢ã¢Î¼ ÜïU ¼G¢ñÚ ÐÚ Ðïà¢ Ýãè´
ÜUè Á¢¢ S¢ÜU¼è çÜU §SH¢}¢ ÜGUyH¢ï x¢G¢Ú¼, wG¢êÝ Ï¢ã¢Ýï ¥¢ñÚ Ï¢ÚÏ¢çÚÄ²¼ ÜUè
¼Úx¢GèÏ¢ Îï¼¢ ãñ ¥¢ñÚ Á¢¢ï H¢ïx¢ Î¢§Ú» §SH¢}¢ }¢ï´ Î¢ç¶GH Ýãè´ ãñ´ ©Ý ÜïU
ÜGUyHï ¥G¢}¢ ÜU¢ ãéGv}¢ Îï¼¢ ãñ J
§S¢ S¢ï ¥x¢Hè ¥¢²¼ §S¢ »’ç¼Ú¢Á¢G ÜU¢ Á¢±¢Ï¢ Îï¼è ãñ, ¥ËH¢ã
¼Ï¢¢ÚÜU ± ¼¥G¢H¢ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ :
¥x¢Ú ÜU¢ï§ü }¢éà¢çÚÜU ¼é}¢ S¢ï ÐÝ¢ã }¢¢æx¢ï
¼¢ï ©S¢ï ÐÝ¢ã Î¢ï çÜU ±¢ïã ¥ËH¢ã ÜU¢
ÜUH¢}¢ S¢éÝï çÈUÚ ©S¢ï ©S¢ ÜUè ¥}Ý ÜUè

Á¢x¢ã ÐãéæÓ¢¢ Î¢ï ²ïã §S¢ çH²ï çÜU ±¢ïã
Ý¢Î¢Ý H¢ïx¢ ãñ´ J
ÜéUGÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU çS¢ÈüGU §S¢ Ï¢¢¼ ÜUè çãÎ¢²¼ Ýãè´ Îï¼¢ çÜU Á¢¢ï
}¢éà¢çÚÜU ÐÝ¢ã }¢¢æx¢ï ©S¢ ÜU¢ï ÐÝ¢ã Î¢ï Ï¢çËÜU ©S¢ ÜUè çãGÈGU¢Á¢G¼ ÜUè |¢è
Á¢G}¢¢Ý¼ Îï¼¢ ãñ, ¥¢Á¢ ÜïU Î¢ñÚ }¢ï´ ÜU¢ñÝ S¢¢ »ïS¢¢ ç}¢HïÅîè ÜU}¢¢‹ÇÚ ãñ Á¢¢ï
¥ÐÝè ÈGU¢ñÁ¢ ÜU¢ï §S¢ Ï¢¢¼ ÜU¢ ãéGv}¢ Îï : “Ý çS¢ÈüGU ÐÝ¢ã }¢¢æx¢Ýï ±¢H¢ï´ ÜU¢ï
ÐÝ¢ã Î¢ï Ï¢çËÜU ©Ý ÜU¢ï çãGÈGU¢Á¢G¼ ÜïU S¢¢‰¢ }¢ãGÈGUêÁ¢G Á¢x¢ã ÐÚ ÐãéæÓ¢¢ |¢è
Î¢ï J” Á¢Ï¢ çÜU §S¢ Ï¢¢¼ ÜU¢ ãéGv}¢ ¥ËH¢ã 1 Ýï ÜéUGÚ¥¢Ýï Ð¢ÜU }¢ï´
ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ J
§SH¢}¢ ÜU¢ Ðñx¢G¢}¢ ¥¢ÈGU¢ÜGUè ãñ
S¢é±¢H v²¢ ²ïã ÎéLS¼ ãñ çÜU §SH¢}¢ çS¢ÈüGU ¥ãHï ¥GÚÏ¢ ÜU¢ ÎèÝ ãñ ?
Á¢±¢Ï¢ ²ïã S¢¢ïÓ¢ çS¢ÈüGU §S¢ »ÜU ãGÜGUèÜGU¼ S¢ï x¢GH¼G S¢¢çÏ¢¼ ã¢ï Á¢¢¼è ãñ
çÜU Îé‹²¢ }¢ï´ ¥GÚÏ¢ }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜUè ¼¢’Î¢Î ÜéUH }¢éS¢H}¢¢Ý ¥¢Ï¢¢Îè ÜU¢
Ð‹ÎÚã S¢ï Ï¢èS¢ ÈGUèS¢Î ãñ, §ç‹Ç²Ý }¢éS¢H}¢¢Ý ¥GÚÏ¢ }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ S¢ï
çÁ¢G²¢Î¢ ãñ´ ¥¢ñÚ §‹Ç¢ïÝïçà¢²¢ }¢ï´ }¢éS¢H}¢¢Ý §ç‹Ç²¢ S¢ï |¢è çÁ¢G²¢Î¢ ãñ´, ²ïã
x¢GH¼G ÈGUã}¢è à¢¢²Î §S¢è ±Áã S¢ï ã¢ï¼è ãñ çÜU }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜUè ÐãHè ÜU§ü
ÝSHï´ ¥vS¢Ú ¥GÚÏ¢ ‰¢è´, ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ ¥GÚÏ¢è }¢ï´ ãñ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î
6 ÜUè Á¢GÏ¢¢Ýï ¥vGÎS¢ |¢è ¥GÚÏ¢è ãñ J
¼¢Úè¶G §S¢ Ï¢¢¼ ÜUè x¢±¢ãè Îï¼è ãñ çÜU ¥¢ÜGU¢» Î¢ï ¥G¢H}¢
6, ¥¢Ð ÜïU S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ H ¥¢ñÚ ÐãHï ÜïU
}¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ Ýï §SH¢}¢ ÜU¢ï ¼}¢¢}¢ ÜGU¢ñ}¢¢ï´, ¼}¢¢}¢ ‹¢SH¢ï´ ¥¢ñÚ ¼}¢¢}¢ §‹S¢¢Ý¢ï´
¼ÜU ÐãéæÓ¢¢Ýï ÜUè |¢ÚÐêÚ ÜU¢ïçà¢à¢ ÈGUÚ}¢¢§ü, §SH¢}¢ ÜïU §çÏ¼Î¢§ü ¥Ä²¢}¢ ãè
}¢ï´ ãéGÁG¢êÚ 6 ÜïU ÜU§ü S¢ãG¢Ï¢¢ }¢éwG¼çHÈGU }¢éËÜU¢ï´, Á¢GÏ¢¢Ý¢ï´
¥¢ñÚ ¼ãÁ¢GèÏ¢¢ï´ S¢ï ¼¥GËHéÜGU Ú¶Ýï ±¢Hï ‰¢ï, §Ý }¢ï´ S¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï çÏ¢H¢Hï
ãGÏ¢à¢è »ÜU ¥ÈíGUèÜGUè xG¢éH¢}¢ ‰¢ï, ãGÁ¢GÚ¼ï S¢éãñÏ¢ ÜU¢ ¼¥GËHéÜGU ²êÚ¢ïÐ ²¢’Ýè
“M}¢” S¢ï ‰¢¢, ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý S¢H¢}¢ ²ãêÎè ¥G¢çH}¢ ‰¢ï ¥¢ñÚ
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢H}¢¢Ý ÈGU¢çÚS¢è §üÚ¢Ý S¢ï ‰¢ï J (F)
§S¢ ÜïU §GH¢±¢ ²ïã Á¢¢ÝÝ¢ |¢è Á¢GMÚè ãñ çÜU Ý ¼¢ï S¢¢Úï ÜïU S¢¢Úï
}¢éS¢H}¢¢Ý ¥GÚÏ¢è ãñæ ¥¢ñÚ Ý ãè S¢Ï¢ ÜïU S¢Ï¢ ¥GÚÏ¢ }¢éS¢H}¢¢Ý ãñ´, »ÜU
¥GÚÏ¢è à¢wGS¢ }¢éS¢H}¢¢Ý, §üGS¢¢§ü, ²ãêÎè ²¢ ÎãçÚÄ²¢ ÜéUÀ |¢è ã¢ï S¢ÜU¼¢
ãñ, Ï¢¢’Á¢G H¢ïx¢ ¼é<ÜU²¢ï´ ¥¢ñÚ §üÚ¢çÝ²¢ï´ ÜU¢ï |¢è ¥GÚÏ¢ S¢}¢Û¢ Hï¼ï ãñ´ ãG¢H¢æçÜU
±¢ïã çÏ¢ËÜéUH ¥GÚÏ¢ Ýãè´ ãñ´, ©Ý ÜUè Á¢GÏ¢¢Ýï´ ¥Hx¢ ãñ´, ©Ý ÜUè ¼ãÁ¢GèÏ¢ï´,
¥G¢Î¢¼¢ï ¥y¢G±¢Ú ¥GÚÏ¢¢ï´ S¢ï çÏ¢ËÜéUH Á¢éÎ¢ ãñ´ J
§SH¢}¢ ÜUè S¢ÓÓ¢¢§ü ¼}¢¢}¢ §‹S¢¢Ý¢ï´ ÜïU çH²ï ãñ, §Ý ÜU¢ ¼¥GËHéÜGU
çÜUS¢è |¢è Úæx¢ ± ÝSH, ÜGU¢ñ}¢, ÜGUÏ¢èHï, ¼ãÁ¢GèÏ¢ ²¢ Á¢GÏ¢¢Ý S¢ï ã¢ï, ¥¢Ð
Ý¢§Á¢èçÚ²¢ S¢ï Ï¢¢ïS¢çÝ²¢ ¼ÜU ¥¢ñÚ }¢Hïçà¢²¢ S¢ï ¥ÈGUx¢G¢çÝS¼¢Ý ¼ÜU ÝÁ¢GÚ
Î¢ñÇG¢»æ ¼¢ï ²ïã §S¢ Ï¢¢¼ ÜU¢ ÜU¢ÈGUè S¢éÏ¢ê¼ ã¢ïx¢¢ çÜU §SH¢}¢ »ÜU ¥GÏ¢ÜGUÚè
(Universal) ÎèÝ ãñ ¥¢ñÚ ²ïã Ðñx¢G¢}¢ï çãÎ¢²¼ ¥¢ñÚ Ðñx¢G¢}¢ï ¥}Ý S¢¢Úè
§‹S¢¢çÝÄ²¼ ÜïU çH²ï ãñ, §S¢ ÜU¢ çÁ¢GRU ÜUÚÝ¢ |¢è ÈGU¢§Îï }¢‹Î ã¢ïx¢¢ çÜU
}¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜUè »ÜU ¥ÓÀè ¶G¢S¢è ¼¢’Î¢Î ¥}¢ÚèÜUÝ ¥¢ñÚ ²êÚ¢ïçÐ²Ý ãñ
çÁ¢Ý ÜUè Á¢GÏ¢¢Ýï´ ¥¢ñÚ ¼ãÁ¢GèÏ¢ï´ }¢éwG¼çHÈGU ãñ´, ±¢ïã Î¢§Ú» §SH¢}¢ }¢ï´
Î¢ç¶GH ã¢ï Úãï ãñ´ ãG¢H¢æçÜU ¥GÚÏ¢¢ï´ ÜU¢ ÜéUÀ |¢è ©Ý ÜïU ¥‹ÎÚ Ýãè´ ãñ,
ÜéUGÚ¥¢Ý ±¢Á¢GïãG ¼G¢ñÚ ÐÚ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ :
ã}¢ Ýï ¼é}¢ ÜU¢ï Ý |¢ïÁ¢¢ }¢x¢Ú »ïS¢è çÚS¢¢H¼
S¢ï Á¢¢ï ¼}¢¢}¢ ¥¢Îç}¢²¢ï´ ÜU¢ï Í¢ïÚÝï ±¢Hè
ãñ wG¢éà¢ ¶GÏ¢Úè Îï¼¢ ¥¢ñÚ ÇÚ S¢éÝ¢¼¢
HïçÜUÝ Ï¢ãé¼ H¢ïx¢ Ýãè´ Á¢¢Ý¼ï J
S¢é±¢H S¢Ï¢ ¥Î²¢Ý ¥ÐÝï }¢¢ÝÝï ±¢H¢ï´ ÜU¢ï ¥ÓÀï ¥¢’}¢¢H ÜUÚÝï ÜU¢
ãéGv}¢ Îï¼ï ãñ´ ¼¢ï §‹S¢¢Ý }¢éS¢H}¢¢Ý ãè Ï¢Ý ÜUÚ ¥ÓÀï ¥G}¢H v²êæ ÜUÚï ²¢
}¢éS¢H}¢¢Ý ã¢ïÝ¢ ãè v²êæ Á¢GMÚè ãñ ?
Á¢±¢Ï¢ ÜéUGÚ¥¢Ýï ÜUÚè}¢ }¢ïæ ¥ËH¢ã ÚÏÏ¢éH ¥G¢H}¢èÝ §Úà¢¢Î
ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ :
¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : ¥¢Á¢ }¢ñ´ Ýï
¼é}ã¢Úï çH²ï ¼é}ã¢Ú¢ ÎèÝ ÜU¢ç}¢H ÜUÚ
çÎ²¢ ¥¢ñÚ ¼é}¢ ÐÚ ¥ÐÝè Ýï’}¢¼ ÐêÚè
ÜUÚ Îè ¥¢ñÚ ¼é}ã¢Úï çH²ï §SH¢}¢ ÜU¢ï
ÎèÝ ÐS¢‹Î çÜU²¢ J
}¢Á¢GèÎ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ :
¼Á¢ü } ¢» ÜU‹ÁG ¢ é H §ü } ¢¢Ý : Ï¢ï à ¢ÜU
¥ËH¢ã ÜïU ²ã¢æ §SH¢}¢ ãè ÎèÝ ãñ J
çÈUÚ ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ :
¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : ¥¢ñÚ Á¢¢ï
§SH¢}¢ ÜïU çS¢±¢ ÜU¢ï§ü ÎèÝ Ó¢¢ãïx¢¢ ±¢ïã
ãÚçx¢Á¢G ©S¢ S¢ï ÜGUÏ¢êH Ý çÜU²¢ Á¢¢»x¢¢
¥¢ñ Ú ±¢ï ã ¥¢ç¶G Ú ¼ }¢ï ´ çÁ¢G ² ¢æ Ü U¢Ú¢ï ´
(ÝévGS¢¢Ý ©Æ¢Ýï ±¢H¢ï´ }¢ï´) S¢ï ãñ J
§SH¢}¢ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜU¢ ¥¢ç¶GÚè Ðñx¢G¢}¢ ãñ, §S¢ }¢ï´
§‹S¢¢çÝÄ²¼ ÜïU çH²ï ÜU¢ç}¢H çãÎ¢²¼ }¢¢ñÁ¢êÎ ãñ, §SH¢}¢ ©Ý x¢GHç¼G²¢ï´
ÜUè §SH¢ãG ÜUÚ¼¢ ãñ Á¢¢ï çÐÀHï Á¢G}¢¢Ý¢ï´ }¢ï´ ¥Î²¢Ý ÜïU ¥‹ÎÚ Î¢ç¶GH
ã¢ï x¢§æü, ©Ý ÜU¢ ¼¥GËHéÜGU ¥GÜGU¢§Î S¢ï ã¢ï ²¢ ¥¢’}¢¢H S¢ï, Á¢ñS¢¢ çÜU
çÜUS¢è |¢è }¢éËÜU }¢ï´ Á¢Ï¢ »ÜU Ý²¢ ÜGU¢ÝêÝ Ï¢Ý¼¢ ãñ ¼¢ï ±¢ïã ÐãHï
ÜGU¢ÝêÝ ÜU¢ï }¢‹S¢ê¶G ÜUÚ¼¢ ãñ ¥¢ñÚ çÐÀHï ÜGU±¢ÝèÝ ÐÚ ¼ÚÁ¢èãG Ð¢¼¢
ãñ, §SH¢}¢ Ýï ¥¢ ÜUÚ S¢Ï¢ ¥Î²¢Ý ÜU¢ï }¢‹S¢ê¶G ÜUÚ çÎ²¢, ¥Ï¢ ÎèÝ
çS¢ÈüGU §SH¢}¢ ãñ, çHã¢Á¢G¢ ¥ÓÀï ¥¢’}¢¢H ÜUè ÜGUÏ¢êçHÄ²¼ ÜU¢ Î¢Ú¢ï
}¢Î¢Ú §SH¢}¢ ÜU¢ï §çwG¼²¢Ú ÜUÚÝï ÐÚ ãñ v²êæçÜU §S¢ ÜUè ¼¢’Hè}¢¢¼
Ý Ï¢ÎHèæ ¥¢ñÚ Ý }¢‹S¢ê¶G ãé§æü J
Ï¢ïà¢ÜU S¢¢Úï ¥Î²¢Ý ¶G¢S¢ ÜUÚ Á¢¢ï ¥¢S}¢¢Ýè ¥Î²¢Ý ãñ´ (}¢S¢HÝ
§üGS¢¢§Ä²¼, ²ãêçÎÄ²¼ ¥¢ñÚ ÎèÝï §SH¢}¢) ¥ÓÀï ¥wGH¢ÜGU, çÎ²¢Ý¼
Î¢Úè, ¥}Ý ±x¢GñÚ¢ ÜUè ¼¢’Hè}¢ Îï¼ï ãñ´ HïçÜUÝ §SH¢}¢ ÜUè wG¢éS¢êçS¢Ä²¼
²ïã ãñ çÜU §SH¢}¢ §S¢ S¢ï Ï¢ãé¼ ¥¢x¢ï ãñ çÜU ±¢ïã çS¢ÈüGU H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï
çÎ²¢Ý¼Î¢Ú ¥¢ñÚ ¶Ú¢ ÚãÝï ÜUè ¼¢’Hè}¢ Îï Ï¢çËÜU §SH¢}¢ Ï¢è}¢¢Úè ÜUè
¼à¢¶GèS¢ ÜUÚ¼¢ ãñ ¥¢ñÚ çÈUÚ ©S¢ ÜU¢ §GH¢Á¢ |¢è Ï¢¼¢¼¢ ãñ J
§SH¢}¢ §‹S¢¢Ý ÜïU }¢S¢¢§H ÜU¢ ¥G}¢Hè ãGH Ðïà¢ ÜUÚ¼¢ ãñ,
§ÝçÈGUÚ¢Îè ¥¢ñÚ §Á¢ç¼}¢¢§üG Ï¢éÚ¢§ü ÜU¢ï ¶Gy}¢ ÜUÚ¼¢ ãñ, §SH¢}¢ ¶G¢çHÜGïU
ÜU¢§Ý¢¼ ÜUè ¼GÚÈGU S¢ï §‹S¢¢çÝÄ²¼ ÜïU çH²ï çãÎ¢²¼ ãñ ¥¢ñÚ ¶G¢çHÜGU ãè
Ï¢ïã¼Ú Á¢¢Ý¼¢ ãñ çÜU ©S¢ ÜUè }¢wGHêÜGU ÜïU çH²ï v²¢ Ï¢ïã¼Ú ãñ, §S¢è çH²ï
§SH¢}¢ ÜU¢ï §‹S¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ çÈGU¼GÚè ÎèÝ }¢¢Ý¢ x¢²¢ ãñ J
# # # # #
ãGÈïüGU ¥¢ç¶GÚ
ã}¢ ¥ÐÝï ÜGU¢çÚ§üÝ S¢ï ÎÚwG±¢S¼ ÜUÚ¼ï ãñ´ çÜU ±¢ïã ¥ÐÝï ¥¢Ð
S¢ï ²ïã S¢é±¢H ÐêÀï´ çÜU §SH¢}¢ ÜïU ç¶GH¢ÈGU }¢‹ÈGUè Ðí¢ïÐïx¢ï‹Ç¢ ¥¢ñÚ x¢GH¼G
}¢¢’Hê}¢¢¼ ÈñUH¢Ýï ÜïU ÐèÀï ÜU¢ñÝ S¢¢ Á¢ÁGÏ¢¢ ¥¢ñÚ »ïÁ¢‹Ç¢ ÀéÐ¢ ãé±¢ ãñ ?
¥x¢Ú §SH¢}¢ |¢è çÜUS¢è ¥G¢}¢ }¢Á¢GãÏ¢ ÜUè ¼GÚãG Û¢êÅ¢ }¢Á¢GãÏ¢ ã¢ï¼¢, S¢}¢Û¢
¥¢ñÚ ¥GvGH S¢ï ÎêÚ ã¢ï¼¢ ¼¢ï v²¢ §¼Ýï S¢¢Úï H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï Á¢GMÚ¼ ÐÇG¼è çÜU
±¢ïã §SH¢}¢ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ Û¢êÅè ¥¢ñÚ x¢GH¼G Ï¢¢¼ï´ §üÁ¢¢Î ÜUÚ ÜïU ÈñUH¢»æ !
ãGÜGUèÜGU¼ ²ïã ãñ çÜU §SH¢}¢ ±¢ïã S¢Ó¢ ãñ çÁ¢S¢ ÜUè Ï¢é‹²¢Îï´ Ï¢ãé¼
}¢Á¢GÏ¢ê¼G ãñ´, §Ý }¢Á¢GÏ¢ê¼G Ï¢é‹²¢Î¢ï´ ÐÚ ¶ÇG¢ ãé±¢ }¢éS¢H}¢¢Ý çÏ¢x¢GñÚ çÜUS¢è
à¢ÜU¢ï à¢éÏ¢¢ ÜïU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜUè ¼¢ñãGèÎ ÜU¢ï }¢¢Ý¼¢ ãñ ¥¢ñÚ ¥ËH¢ã
1 ÜïU }¢ãGÏ¢êÏ¢ ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î 6 ÜU¢ï ¥¢ç¶GÚè ÝÏ¢è
}¢¢Ý¼¢ ãñ J
¥¢ç¶GÚ }¢ï´ ²ïã ¥GÁ¢üG |¢è ÜUÚï´x¢ï çÜU ÎèÝï §SH¢}¢ ÜUè ãGvGÜGU¢çÝÄ²¼
Á¢¢ÝÝï ÜïU çH²ï ã}¢ï´ ²ã¢æ ±ã¢æ S¢ï }¢¢’Hê}¢¢¼ HïÝï ÜïU Ï¢Á¢¢» ÜéUGÚ¥¢Ý¢ï
ãGÎèS¢ ÜU¢ }¢é¼G¢H¥G¢ ÜUÚÝ¢ Ó¢¢çã²ï ¥¢ñÚ }¢éçwGHS¢ ± Ï¢¢ ¥G}¢H ÝïÜU
}¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ S¢ï §S¢ ÎèÝ ÜUè }¢¢’Hê}¢¢¼ ãG¢çS¢H ÜUÚÝè Ó¢¢çã²ï´, }¢èçÇ²¢ ²¢
Ï¢ï ¥G}¢H Á¢¢çãH ¥¢ñÚ ÈGU¢çS¢ÜGU }¢éS¢H}¢¢Ý S¢ï Ýãè´ J
Á¢‹Ý¼ ÜUè Îé¥G¢

ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥ÝS¢ çÏ¢Ý }¢¢çHÜU 5
Ï¢²¢Ý ÜUÚ¼ï ãñæ çÜU ÝçÏ¢²¢ï´ ÜïU S¢éË¼G¢Ý, S¢Ú±Úï Á¢Gèà¢¢Ý, S¢ÚÎ¢Úï
Î¢ï Á¢ã¢Ý 6 Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ : çÁ¢S¢ Ýï ¼èÝ
}¢Ú¼Ï¢¢ ¥ËH¢ã 1 S¢ï Á¢‹Ý¼ ÜU¢ S¢é±¢H çÜU²¢ ¼¢ï Á¢‹Ý¼
Îé¥G¢ ÜUÚ¼è ãñ çÜU ²¢ ¥ËH¢ã 1 §S¢ ÜU¢ï Á¢‹Ý¼ }¢ï´ Î¢ç¶GH
ÜUÚ Îï ¥¢ñÚ çÁ¢S¢ à¢wGS¢ Ýï ¼èÝ }¢Ú¼Ï¢¢ Î¢ïÁ¢G¶G S¢ï ÐÝ¢ã }¢¢æx¢è
¼¢ï Î¢ïÁ¢G¶G Îé¥G¢ ÜUÚ¼è ãñ çÜU ²¢ ¥ËH¢ã 1 §S¢ ÜU¢ï
Î¢ïÁ¢G¶G S¢ï ÐÝ¢ã }¢ï´ Ú¶ J
à¢¢ï’Ï¢» §SH¢ãGè ÜéU¼éÏ¢ }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢

ÜUè ¼GÚÈGU S¢ï Ðïà¢ÜUÎ¢ü ÜéU¼éÏ¢¢ï ÚS¢¢§H
01....x¢G¢ñS¢ï Ð¢ÜU 5 ÜïU ãG¢H¢¼....................(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 106)
02....¼ÜUÏÏ¢éÚ...................................................(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 97)
03....ÈGUÚ¢}¢èÝï }¢éS¼GÈGU¢ 6.................(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 87)
04....Ï¢Î x¢é}¢¢Ýè...............................................(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 57)
05....¼æx¢ÎS¼è ÜïU ¥SÏ¢¢Ï¢....................................(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 33)
06....ÝêÚ ÜU¢ ç¶H¢ñÝ¢.........................................(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 32)
07....¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ ÜUè §ÝçÈGUÚ¢Îè ÜU¢ïçà¢à¢ï´.............(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 49)
08....çÈGURïU }¢ÎèÝ¢............................................(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 164)
09....§ç}¼ãG¢Ý ÜUè ¼Ä²¢Úè ÜñUS¢ï ÜUÚï´ ?...................(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 32)
10....çÚ²¢ÜU¢Úè................................................(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 170)
11....ÜGU¢ñ}¢ï çÁ¢‹Ý¢¼ ¥¢ñÚ ¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼...........(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 262)
12....©GàÚ ÜïU ¥ãGÜU¢}¢........................................(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 48)
13....¼¢ñÏ¢¢ ÜUè çÚ±¢²¢¼ ± çãGÜU¢²¢¼.....................(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 124)
14....ÈGñUÁ¢G¢Ýï Á¢GÜU¢¼..........................................(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 150)
15....¥ãG¢ÎèS¢ï }¢éÏ¢¢ÚÜU¢ ÜïU ¥‹±¢Ú........................(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 66)
16....¼ÚçÏ¢Ä²¼ï ¥¢ñH¢Î.....................................(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 187)
17....ÜU¢}¢²¢Ï¢ ¼G¢çHÏ¢ï §GË}¢ ÜU¢ñÝ ?......................(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 63)
18....Åè ±è ¥¢ñÚ }¢ê±è........................................(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 32)
19....¼GH¢ÜGU ÜïU ¥¢S¢¢Ý }¢S¢¢§H...........................(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 30)
20....}¢éçzG¼²ï Î¢’±¼ï §SH¢}¢è...............................(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 96)
21....ÈñGUÁ¢G¢Ýï Ó¢ãìH ¥ãG¢ÎèS¢...............................(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 120)
22....à¢ãïüG à¢Á¢Ú» ÜGU¢çÎçÚÄ²¢..............................(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 215)
23....Ý}¢¢Á¢G }¢ï´ HévG}¢¢ ÎïÝï ÜïU }¢S¢¢§H....................(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 39)
24....¶G¢ñÈïGU wG¢éÎ¢ 1.......................................(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 160)
25....¼¥G¢LÈïGU ¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼.......................(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 100)
26....§ÝçÈGUÚ¢Îè ÜU¢ïçà¢à¢....................................(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 200)
27....¥¢²¢¼ï ÜéUGÚ¥¢Ýè ÜïU ¥‹±¢Ú..........................(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 62)
28....ÜGUÏ¢í }¢ï´ ¥¢Ýï ±¢H¢ Î¢ïS¼.............................(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 115)
29....ÈñGUÁ¢G¢Ýï §ãG²¢©H ©GHê}¢..............................(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 325)
30....çÁ¢G²¢» S¢ÎÜGU¢¼.......................................(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 408)
31....Á¢‹Ý¼ ÜUè Î¢ï Ó¢¢çÏ¢²¢æ................................(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 152)
32....ÜU¢}¢²¢Ï¢ ©S¼¢Á¢G ÜU¢ñÝ ?..............................(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 43)
33....ÝïÜU Ï¢ÝÝï ¥¢ñÚ Ï¢Ý¢Ýï ÜïU ¼GÚèÜGïU.....................(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 696)
34....ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ©G}¢Ú çÏ¢Ý ¥GÏÎéH ¥GÁ¢GèÁ¢G ÜUè 425 çãGÜU¢²¢¼......(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 590)
35....ãGÁ¢ ± ©G}¢Úã ÜU¢ }¢éw¼G S¢Ú ¼GÚèÜGU¢...................(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 48)
36....Á¢ËÎ Ï¢¢Á¢Gè ÜïU ÝévGS¢¢Ý¢¼............................(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 168)
37....ÜGUS¢èÎ» Ï¢éÎ¢ü S¢ï MãG¢Ýè §GH¢Á¢......................(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 22)
38....¼Á¢GçÜUÚ» S¢ÎLH ¥ÈGU¢çÁ¢GH.........................(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 25)
39....S¢é‹Ý¼ïæ ¥¢ñÚ ¥¢Î¢Ï¢...................................(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 125)
40....Ï¢éxGÁ¢G¢ï ÜUèÝ¢..............................................(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 83)
41....§SH¢}¢ ÜUè Ï¢é‹²¢Îè Ï¢¢¼ï´ (çãGSS¢¢ 1)
(S¢¢çÏ¢ÜGU¢ Ý¢}¢ : }¢ÎÝè çÝS¢¢Ï¢ Ï¢Ú¢» }¢ÎÝè ÜGU¢§GÎ¢)....(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 60)
42....§SH¢}¢ ÜUè Ï¢é‹²¢Îè Ï¢¢¼ï´ (çãGSS¢¢ 2)
(S¢¢çÏ¢ÜGU¢ Ý¢}¢ : }¢ÎÝè çÝS¢¢Ï¢ Ï¢Ú¢» Ý¢çÁ¢GÚ¢)........(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 104)
43....§SH¢}¢ ÜUè Ï¢é‹²¢Îè Ï¢¢¼ï´ (çãGSS¢¢ 3).............(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 352)
44....}¢Á¢G¢Ú¢¼ï ¥¢ñçH²¢ ÜUè çãGÜU¢²¢¼.....................(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 48)
45....ÈGñUÁ¢G¢Ýï §SH¢}¢ ÜU¢ïS¢ü çãGSS¢» ¥Ã±H.............(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 79)
46....ÈGñUÁ¢G¢Ýï §SH¢}¢ ÜU¢ïS¢ü çãGSS¢» Îé±é}¢................(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 102)
47....}¢ãGÏ¢êÏ¢ï ¥Gœ¢G¢Ú ÜUè 122 çãGÜU¢²¢¼.................(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 208)
48....Ï¢Î à¢éx¢éÝè..............................................(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 128)
49....ÈñGUÁ¢G¢Ýï }¢ï’Ú¢Á¢.........................................(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 134)
50....Ý¢}¢ Ú¶Ýï ÜïU ¥ãGÜU¢}¢................................(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 180)
51....§SH¢}¢ ÜïU Ï¢é‹²¢Îè ¥GÜGUèÎï..........................(ÜéUH S¢ÈGUãG¢¼ : 122)
# # # # #
²¢Î Î¢à¼
Î¢ñÚ¢Ýï }¢é¼¢G H¥G¢ …GMÚ¼Ý ¥‹ÇÚ H¢§Ý ÜUèç…²ï, §à¢¢Ú¢¼ çH¶ ÜUÚ „ÈGUãG¢
Ý}Ï¢Ú Ý¢ïÅ ÈGUÚ}¢¢ Hèç…²ï J V §GË}¢ }¢ïæ ¼ÚvGÜGUè ã¢ïx¢è J
©G‹¢±¢Ý „ÈGUãG¢ ©G‹¢±¢Ý „ÈGUãG¢

Islam Kay Bunyadi Aqeeday (In Hindi)

Hochgeladen von

Dokumentinformationen

Originaltitel

Copyright

Verfügbare Formate

Dieses Dokument teilen

Dokument teilen oder einbetten

Freigabeoptionen

Stufen Sie dieses Dokument als nützlich ein?

Sind diese Inhalte unangemessen?

Copyright:

Verfügbare Formate

Islam Kay Bunyadi Aqeeday (In Hindi)

Hochgeladen von

Copyright:

Verfügbare Formate

ISLAM KE BUNYADI AQEEDE (HINDI)

Á¢ÎèÎ ± ÜGUÎè}¢ ¼}¢¢}¢ }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU çH²ï Ï¢ïã¼ÚèÝ çÜU¼¢Ï¢

§SH¢}¢ ÜïU Ï¢é‹²¢Îè ¥GÜGUèÎï

çÜU¼¢Ï¢ ÐÉGÝï ÜUè Îé¥G¢

¼…ü}¢¢ : »ï ¥ËH¢ã 1 ! ã}¢ ÐÚ §GË}¢¢ï çãGv}¢¼ ÜïU ÎÚ±¢…Gï ¶¢ïH Îï

çÜGU²¢}¢¼ ÜïU Ú¢ï…G ãG„Ú¼

çÜU¼¢Ï¢ ÜïU ¶GÚèÎ¢Ú }¢é¼±Á…ïã ã¢ïæ

Ðïà¢ÜUà¢ : }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)

“§SH¢}¢ ÜïU Ï¢é‹²¢Îè ¥GÜUG èÎï” ÜU¢ çã‹Îè ÚS}¢éH ¶G¼G

Á¢ÎèÎ ± ÜGUÎè}¢ ¼}¢¢}¢ }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU çH²ï

§SH¢}¢ ÜïU Ï¢é‹²¢Îè ¥GÜGUèÎï

}¢v¼Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢, ÎïãHè

Ðïà¢ÜUà¢ : }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)

¼SÎèÜGU ÜUè …¢¼è ãñ çÜU çÜU¼¢Ï¢

Ðïà¢ÜUà¢ : }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)

“§SH¢}¢ ÜïU Ï¢é‹²¢Îè ¥GÜGUèÎï” ÜïU ¥n¢Úã ãGéMÈGU ÜUè

Î¢ï }¢ÎÝè ÈêUH :-

§G‹ÎÁGÁ¢GMÚ¼ (²¢’Ýè Á¢GMÚ¼Ý) ¶G¢S¢ ¶G¢S¢ }¢ÜGU¢}¢¢¼ ÐÚ ¥‹ÇÚ H¢§Ý

¥ÓÀè ¥ÓÀè çÝÄ²¼¢ïæ S¢ï }¢é¼¥GçËHÜGU ÚãÝé}¢¢§ü

Ðïà¢ÜUà¢ : }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)

¼ÏHèx¢Gï ÜéUGÚ¥¢Ý¢ï S¢é‹Ý¼ ÜUè ¥G¢H}¢x¢èÚ x¢GñÚ çS¢²¢S¢è ¼ãGÚèÜU

ÐÚ±¢Ý» à¢}»G çÚS¢¢H¼, }¢éÁ¢çgÎï ÎèÝ¢ï ç}¢ËH¼, ãG¢ç}¢²ï S¢é‹Ý¼, }¢¢çãG²ï

Ú}¢Á¢G¢ÝéH }¢éÏ¢¢ÚÜU 1425 çãÁ¢Úè

Ðïà¢ÜUà¢ : }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)

#.....çÜU¼¢Ï¢ ÜU¢ï wG¢êÏ¢ S¢êÚ¼ Ï¢Ý¢Ýï ÜïU çH²ï ãïôÇxÁ¢G (Headings)

à¢¢ï’Ï¢» §SH¢ãGè ÜéU¼éÏ¢

¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÐÚ §ü}¢¢Ý

§S¢ S¢ï }¢¢’Hê}¢ ãé±¢ çÜU ¥ç}Ï¢²¢ ÜïU §GH¢±¢ Ï¢¢’Á¢G

Ðïà¢ÜUà¢ : }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)

¥ç}Ï¢²¢ S¢Ï¢ §‹S¢¢Ý ‰¢ï

1.....Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼ çãGSS¢¢ 1,1/68 }¢¢wG¢êÁ¢GÝ J

Ðïà¢ÜUà¢ : }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)

{7} §S}¢¢§üGH j(1) {8} §SãG¢ÜGU j(2)

± Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼, çãGSS¢¢ 1,1/ 48 }¢¢wG¢êÁ¢GÝ

¥ç}Ï¢²¢ ÜUè ¼¢’Î¢Î

1......Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼, çãGSS¢¢ 1,1/ 90 }¢¢wG¢êÁ¢GÝ

Ðïà¢ÜUà¢ : }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)

Ðïà¢ÜUà¢ : }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)

¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜUè çÜU¼¢Ï¢¢ï´ ÐÚ §ü}¢¢Ý

ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜU¢ ¥¢ç¶GÚè ÜUH¢}¢ ãñ

Ðïà¢ÜUà¢ : }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)

Ðïà¢ÜUà¢ : }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)

Ðïà¢ÜUà¢ : }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)

Ðïà¢ÜUà¢ : }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)

4......Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼, çãGSS¢¢ 1, 1/117 }¢¢wG¢êÁ¢GÝ

Ðïà¢ÜUà¢ : }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)

Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼, çãGSS¢¢ 1, 1/116-120 }¢¢wG¢êÁ¢GÝ

Ðïà¢ÜUà¢ : }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)

Ðïà¢ÜUà¢ : }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)

Ðïà¢ÜUà¢ : }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)

ãGÁ¢GÚ¼ï §üGS¢¢ j ÜUè }¢¢ñÁ¢êÎx¢è ÜUè Ï¢ÚÜU¼ S¢ï Ýï’}¢¼¢ï´ }¢ï´

Ðïà¢ÜUà¢ : }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)

± Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼, çãGSS¢¢ 1, 1/124-125

± Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼, çãGSS¢¢ 1, 1/126

S¢êÚÁ¢ }¢x¢GçÚÏ¢ S¢ï yG¢éHê¥G ã¢ïx¢¢

± Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼, çãGSS¢¢ 1, 1/126

3.....Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼, çãGSS¢¢ 1, 1/127

Ðïà¢ÜUà¢ : }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)

ÐãHï S¢êÚ ÜUè ¥¢±¢Á¢G ãËÜUè ã¢ïx¢è, ¥¢çãS¼¢ ¥¢çãS¼¢ Ï¢ÉG¼è

Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼, çãGSS¢¢ 1, 1/128

¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : çÈUÚ Á¢Ï¢

§SH¢}¢ ÜUè Ï¢é‹²¢Îï´

¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î 6 ÐÚ §ü}¢¢Ý H¢Ýï ÜU¢