opinie
Kansen door krapte!
Tekst: Menno Lammers*
Er zijn voldoende kansen om in te spelen op de
arbeidsmarktproblematiek in de bouwsector.
Maar wie ziet ze en nog belangrijker, wie pakt ze?
De vraag naar arbeidskrachten in de bouwsec-
tor neemt toe, terwijl de lage instroom, de ver-
grijzing en de uitstroom van werknemers
zorgwekkende vormen aanneemt. De aanhou-
dende krapte op de arbeidsmarkt kan de groei
van de sector zelfs in gevaar brengen. De
bouwwereld probeert dan ook uit alle macht
werknemers te lokken, bijvoorbeeld door aan-
trekkelijke secundaire arbeidsvoorwaarden of
aanbrengbonussen. Zijn deze maatregelen
pure noodzaak of waanzin? Tenslotte vissen
we allemaal in dezelfde vijver...
Geen balans Het aanbod van arbeids-
krachten in de bouwsector is veel te laag. Dat
komt in de eerste plaats door de beperkte in-
stroom van hoger opgeleiden. Dat is een
structureel probleem. Door de vergrijzing
wordt de uitstroom in de sector groter dan de
instroom. Daarnaast vinden hoger opgeleiden
een goede balans in werk en privé ook steeds
belangrijker waardoor het werken in deeltijd
terrein wint. De krapte wordt versterkt door-
dat de vraag naar hoog opgeleiden alleen maar
verder toeneemt door de aantrekkende econo-
mie, de rolverandering in de keten en de toe-
nemende complexiteit binnen projecten.
Binden en boeien Het tweede feno-
meen dat zich voordoet heeft te maken met
het binden en boeien van werknemers. De
sector weet de medewerker wel te binden door
arbeidsvoorwaarden. De vraag is echter of de
bouwsector zich ook voldoende bewust is van
het grote belang van het boeien van medewer-
kers. De afgelopen jaren overheerste de ge-
dachte dat werknemers door het kleine aantal
vacatures toch wel op hun plek zouden blijven
zitten. Nu de arbeidsmarkt is aangetrokken en
het aantal vacatures explosief stijgt, worden
werknemers aan de lopende band benaderd
door potentiële werkgevers, headhunters en
andere relaties. Werknemers kiezen voor per-
soonlijke ontwikkeling met doorgroeiperspec-
tief, opleidingen, goede arbeidsvoorwaarden
en een inspirerende werkomgeving. Daar
| buildingInnovation | april 2008 | 29 |
komt nog eens bij dat de bouwsector concur-
rentie ondervindt van andere sectoren, zoals
de industrie of ICT.
Imago Een derde oorzaak van arbeidsmarkt-
problemen heeft te maken met de planning
van projecten en resources. De ‘masterplan-
ning’ van Nederland kenmerkt zich door pie-
ken en dalen. Zoals iedereen wel weet, zijn
grondige voorbereidingen de basis voor succes.
Besluitvormingsprocessen en bijbehorende
regelgeving zorgen met regelmaat voor vertra-
ging in de realisatie van projecten. Alle hens
aan dek voor de projecten: Tweede Coentun-
nel, Tweede Maasvlakte, Nieuwe Sleutelpro-
jecten, Hanzelijn, Zuidas, Verbreding A2 en ga
zo maar door. In plaats van echt iets te maken,
raken veel projecten steeds meer gericht op
het in de lucht houden van de procedures.
Met als gevolg: vertraging, juridisch gekonkel
of ander geneuzel. Dat is niet goed voor het
imago van de sector.
Ook een slechte omgang met resources kan
het imago van de sector beïnvloeden. Door
slechte planning op HR-gebied (niet de juiste
persoon op de juiste plek) neemt de werkdruk
toe, met als gevolg een stijgend ziekteverzuim.
Daarnaast kan het plezier in de werkzaamhe-
den afnemen, waardoor men om zich heen
gaat kijken naar een andere werkgever. Want
iedereen weet inmiddels dat de kansen op de
arbeidsmarkt zijn toegenomen. Tegenwoordig
is iedereen architect van zijn eigen carrière.
Oplossing Om de instroom in de bouw-
sector te vergroten moet de sector continu
werken aan haar imago. Een gedegen perso-
neelsbeleid speelt hierbij een belangrijke rol.
Het binden en boeien van medewerkers gaat
verder dan alleen de salariscomponent. Plezier
en voldoening in het werk is uiteindelijk net
zo belangrijk. Misschien zelfs wel belangrijker.
En daar liggen voor de bouwsector enorme
kansen. Medewerkers moeten de ruimte krij-
gen om zichzelf te ontwikkelen en door te
groeien. Dit betekent niet dat iedereen direc-
teur wordt. Het is namelijk niet altijd noodza-
kelijk om de werkinhoud te veranderen, maar
wel de beleving of de werkomgeving. Mede-
werkers zijn het kapitaal van de organisatie.
De juiste man of vrouw op de juiste plaats en
vertrouwen hebben in mensen is van groot
belang. Meer aandacht voor de juiste teamsa-
menstelling in projecten zorgt voor een gro-
tere betrokkenheid en vergroot de loyaliteit.
Procesinnovaties Een structureel te-
kort aan arbeidskrachten verhoogt innovatie-
druk. We moeten meer bereiken met minder
mensen. Het moet zuiniger, maar niet ten
koste van de kwaliteit. Betere samenwerking
in de bouwketen kan de krapte op de arbeids-
markt reduceren. Bouwprojecten worden
steeds complexer en er is een toenemende
vraag naar slimmere oplossingen. Het toepas-
sen van procesverbeteringen en productinno-
vaties zijn belangrijke succesfactoren. Zorg
voor gelijke informatie en werk samen (bij-
voorbeeld middels het principe van lean bou-
wen) aan het project, dit geldt voor zowel de
opdrachtgever, de opdrachtnemer, de toeleve-
rancier als de onderaannemer. Communiceer
op een open wijze en maak heldere afspraken
over procedures. Want ook hier geldt: een
goede referentie is meer waard dan een slech-
te. En medewerkers die trots zijn op hun werk-
gever en het project dragen bij aan de imago-
verbetering van de bouwsector.
Overwinning Om de overwinning te be-
reiken zijn de juiste visie en strategie nodig.
Vertrouwen, lef, creativiteit, flexibiliteit en in-
zicht in elkaars positie en belangen zijn onder
andere geboden om dit te ontwikkelen en uit
te voeren. De bouwsector biedt die kansen, je
moet ze alleen wel grijpen. Je maakt het ver-
schil niet door te denken in problemen, maar
te denken in kansen!
•
*Menno Lammers is voorzitter van De Nieuw-
Bouw (www.denieuwbouw.nl) en werkt bij TASK.