Sie sind auf Seite 1von 966

NUEVO VALBUENA

DIC CIONARIO
LATINO-ESPAÑOL
FORMADO

SOBRE EL DE DON MANUEL VALBUEN A

CON MUCHOS AUMENTOS, CORRECCIONES Y MEJORAS

P011.

DON VICENTE SALVÁ

DECIMACUARTA EDICION-

!
I, L I-

í A [j

PARIS
LIBRERÍA. DE GARNIER HERMANOS
Sucesores de D. V. Salva

CALLE DES SAINTSPÉRES, N° 6

1868
ADVERTENCIA

SOBRE LA DÉCIMACUARTA EDIGION

Rogamos al lector que examine con detenimiento la impagnacion


que hallará á continuacion del prólogo. En ella se prueba hasta la
evidencia que los errores atribuidos á. D. Vicente Salvá por Mar-
tínez Lopez, están mui lejos de serlo ; y que solo la ignorancia crasa
de este ha podido calificarlos de tales. Allí se hace ver igualmente
que el Nuevo Valbuena de Salvá es el Diccionario latino-español
mas completo que tenemos hasta hoi, pues contiene muchos miles
(le vozes y acepciones de la mejor latinidad que no se hallan en el
Valbuena reformado por Martínez. Al desprecio con que el público
ha mirado la necia crítica del S r Martínez, se debe sin duda la rapidez
con que se han despachado las últimas ediciones de nuestro Diccio-
nario latino - español, á pesar de haber impreso cada vez un
grandísimo número de ejemplares.
Para suplir la falta que de mucho tiempo acá se hacia sentir de un
buen Diccionario español-latino , hemos reimpreso con algunas
mejoras el excelente que compuso D. Manuel Valbuena, autor del
latino-español. Consta de un tomo de mas de 1,000 páginas, en el
mismo tamaño que el Nuevo Valbuena.

1,11
/k4

PA - IMPRENTA U J. C1.Ai E Y CALLE PE SAN n2.:;]To,


SAINT-CLOUD. — IMPREYTA DE LA VIUDA. DE BELIN.
PRÓLOGO.

HUBO un tiempo en que nuestros mas distinguidos escritores se excusaban de comparecer en público
asando de su armonioso y rico idioma, aun en obras que no se destinaban para las escuela'. El
maestro Fr. Luis de Leon, al aumentar su tratado De los nombres de Cristo con el tercer libro, tuvo
que satisfacer á los reparos de los que le reconvenían por no haberlo compuesto en latin, confesando
que era nuevo y camino no usado el que había seguido ; y otro tanto se vió obligado á hacer el
P. Malon de Chaide para probar la conveniencia de dar en castellano La conversion de la Mayda
lene, que tenía que andar en manos de doctos é indoctos. Tal era el ascendiente que había tomado la
lengua latina, pareciendo como una madre zelosa que disputaba á su hija la castellana que ganase
en medros y hermosura, pues quería prohibirle que sirviese para tratar materias, cuya lectura era
casi peculiar de las personas que solo sabían nuestro romance.

lioi ha pasado ya esta manía , pero se halla reemplazada por su contraria : con el príncipe que
nos dieron los franceses en la última centro ia, y con las dos visitas que han tenido la bondad de
hacernos en la presente, si no han logrado arrebatarnos nuestras leyes, nuestros fueros y nuestra inde-
pendencia, han difundido mas el conocimiento de su lengua y han generalizado de consiguiente el
de su literatura. Lejos de mí el afirmar que no hemos sacado de ella ventaja ninguna ; mas diré sin
temor, que hemos perdido algo de nuestro carácter original, que, malo ó bueno, sería siempre pre-
ferible al copiado y postizo; que nos hemos hecho mucho mas frívolos ; que hemos abandonado el
estudio de las lenguas sabias ; y que entregados por entero á los libros con que nos ;tema la Francia,
hemos renunciado completamente á los italianos, y mas todavía :í los ingleses y alemanes, en los
que hai mucho muchísimo que estudiar y que aprender. Nada digo de nuestra habla, que anda la
pobre tan mal parada y contrahecha, que apénas la reconocen los que la han aprendido en buenos
libros, y cuantos la conservan como la oyeron de sus padres.

Para oponer algun dique á esta irrupcion gálica, que amenaza privarnos de una de las mas pre-
ciosas alhajas que poseemos, debiéramos resucitar la aficion á la lengua latina, cuando á ello no
convidase el ser miraoa corno vellícu'io general de comunicacion por los sabios de todas las naciones;
el estar escritas en latin obras, cuyo conocimiento es indispensable á quien se dedique á la teología,
á la jurisprudencia civil y canónica, y aun á la medicina y filosofía ; y el poseer modelos clásicos de
elocuencia y poesía, de que pueden aprovecharse coa fruto los mismos que gustan de seguir en sus
composiciones una senda ancha, desembarazada y original. Trabájese pues por facilitar los medios
de apr enderla, que son las buenas gramáticas y los diccionarios metódicos y completos, á fin que
pasado brevemente el vestíbulo que todavía se mira como el primero para todas las facultades,
nos queden mas años en nuestra corta vida para penetrar en algunas de las infinitas estancias, en
que está. distribuido el grandioso palacio del saber humano.

Apénas habían renacido el buen gusto y las letras humanas en Europa, cuando uno de sus primeros
restauradores en España, Antonio de Lebrija, publicó en 1492 un Vocabulario latino-español, y en
1495 otro español-latino, los cuales, como su Gramática, han logrado el singular privilegio de servir
de fundamento á todos los que entre nosotros han escrito gramáticas y diccionarios latines que hayan
obtenido algun séquito. Olvidados absolutamente el Vocabulario de Fernández de Santa-Ella, el de Ji-
ménez Arias y el Diccionario de vocablos de Sánchez de /a Ballesta; á Lebrija han tenido a la vista
Sálas en su Compandium latino - hispanum, Jiménez en su Dictionarium raanuale, Requejo en el
Thesaurus, y mas que todos Rubínos, el cual anuncia desde la portada que su Diccionario es el mismo
de Lebrija con varias enmiendas y adiciones, habiendo conservado igual titulo su nuevo espnrgador
Cruz Herrera, en la última edicion de 1790. Necesario era con todo adoptar un nuevo rumbo, pues
sobre la inexactitud en las citas y sus interpretaciones, el poco discernimiento en calificar las voces
y frases de pura e de mata latinidad, la repeticion de ejemplos de un mismo significado, la carencia
absoluta de los de diverso, y la escasez en general de vocee y de sus distintas acepciones; los dic-
cionarios de Sálas y de Rublos, que eran los mas usados, tienen el defecto capital de no guardar el
&dem alfabético, mas que para las raices, en seguida de las cuales se ponen los derivados; método
PROLOGO.
Ti
Thesaurus, y que supone un profundo conoci-
que ,habla adoptado anteriormente R. Estéfano en su
miento de la lengua latina.

Reparó estas faltas D. Manuel de Valhu.sna dando a luz á principios de este siglo su Diccionario
universal latino-español, no saca do del
de Forcellini, como él lo pretende en su prólogo, sinó tra-
ducido servilmente (1)
del compuesto por Boudot, á quien tiene el cuidado de no mencionar mas
que por incidente, para decirnos, que ha adoptado su sistema de poner en abreviatura los nombres
de los autores que cita, ( lo cual ni es una grande inveucion, ni se debe á Mr. Blondeau, verdadero
autor del diccionario que salió á nombre de Boudot) y que ha añadido algunas definiciones en vo-
cablos en que este las omite. No obstante los graves descuidos en que aun incurrió Valbuena, acaso
por haber hecho mui de prisa su libro, era este sin disputa el mejor prontuario para la juventud
española que frecuentaba las clases de latinidad. Bajo este concepto principié su reimpresion en 1820,
creyendo que no habría que hacer en él otra novedad que darle un tamaño mas manejable que el
de folio, y distinguir con versalitas las voces que forman el objeto de cada articulo, para que se ofre-
cieran mas pronto á la vista del que las busca, Pero no tardé en notar defectos de mayor bulto
y aunqué lo resistí de pronto, no pude menos de empezar por corregi r los mas reparables, basta
que insensiblemente fui formando un trabajo, que bien puede llamarse nuevo, tratándose de un
diccionario.

Cuando lo publiqué á mediados de 1832, espose en la Advertencii mi esmero en rectificar la p ro-


sodia, lastimosamente descuidada en las seis ediciones que hasta entónces se habían hecho; en
corregir las muchas y groseras erratas de que adolecían; (2) en restablecer los lugares de los autores
citados; eu rectificar las abreviaturas que los designan; en poner al principio un indice de todas
las empleadas en la obra; en distinguir con letra itálica ó cursiva las definiciones ó esplicacienes
mas latas, de la correspondencia estricta de las palabras ó de la traduccion literal de las citas ; en
hacer desaparecer los principales errores de Boudot y de Valbuena, y eu aumentar por fin
simas voces y significados que faltaban en el Diccionario de este. El público me ha dado el teetiimmio
ménos equívoco del aprecio con que ha recibido mi edicion, arrebatándola por entero en el corto
espacio de ario y medio.

Obligado por dicha razon á reproducida, he debido cumplir la oferta que hice en 1S-12 de unifermer,
al tiempo de la reimpresion, toda la obra, de modo que su primer tercio tuviese las mismas mejsres
que los otros dos ; y así es que las 306 páginas del primcipio han sido rehechas ahora completan:enes,
mientras en las restantes apénas se ha variado una que otra cosa, y son pocos las significados que
se han añadido. Resulta con esta novedad, que en casi todos los artículos del Diccionario de Valbuene
se ha hecho alguna variacion ortográfica ó prosódica ; que se han rectificado muchas definiciones:
se ha añadido á menudo la correspondencia estricta, el género de los nombres , sus genitivos. el

(1) Fácil es á cualquiera comprobar esta verdad teniendo á la vista un ejemplar de las ediciones del Diccionario
de Boudot antes que lo aincionase Noel. En algunos legare:; el traductor ha caldo en galicismos les mas crasos;
por no entender bien la fuerza de las palabras del original, segun es de ver en _,Erarium, que interpreta (li-
stero público (deniers publics) por caudal público; en Aletha, donde se hace a San /FIMO ciudad de 1»glateie
(Bretagne); Bonn (1113bne) se halla en lugar de &idilio tanto ea Cama y ia mimo en Colonia Allub7 ogum ; tonel
á graine por emana, debiendo decir sdiniVa, en CiCi22? n 771 alean ; dice r'.1 esta (cette) hora por d aquella hor,,
en Ille, nor no haber reparado que Boudot pone a cene heure-lá ; traduce Meleindryon atan )11(6,q110 (thon me
riné) por marinado b escabechado ; nos da ton (elan) por aten en Orryitus ; define á Parodia el pasa:;.-
Apassage) del estilo elevado &c.; succés es para Valbuena suceso y no buen ¿M.o en Provenías ; dóme el domo
eu Testudinatum, y á este tenor se le escapa alguna que otra palabra traspirenaica, que hace traiclon á su em-
peño de ocultar el modelo que copiaba.
(2)Parecería imposible, á no verlo uno por sus ojos , que en la impresion del Diccionario latino-espalicl de
Valbuena hecha en Madrid en l813, para la que ya se ha tenido presente la mis, pues se han corregido aleo
ces yerros que yo habla notado en la hoja primera de mi Advertencia ; se hayan dejado subsistir los siguientes,
aficionados los mas en ella, y que no son menos garrafales que los otros: Avenas por Flabenas en Adduco ;
aer por Traer en Adveho ; Afecto por Afectado en Arectus, a, unt; Amriades por Ami-andaos; abeja por al -
oloren Aphaca; Ancora por Anchova en Aphya ; Fermentar por Fomentar en Apozymo ; Cic. por — Cibo
4pSatus; Aristarchus, a, um por Aristatus, a, ton ; materia fácil por materia fósil en Asbestos ; Carrizal pos,
Clardizta en Carduetum; esclanzino por ciclamino en Chelonium; Chostologia por Chrestologia; Zurcir por Zu-
rrar en Circ-umeincio; Padecido por Pacido en Compastus ; empeorar por emporcar en Confiedo ; aderezar e!
peto por erizarlo en trigo; Seguir por Sugerir en Pneeo ; ejecutar la ira en lugar de
montar en ira en Re-
eandesco ; tomar por tornar en Rediturus; cebeliiza por cebellina en Sobella ; anda, por anudar
animo por amere en Sumo ; Imolo por Tinolo eu Tarne; paseo por paso en Tolutarius y ea SubneLto,
Tolutilis ; metafórica
en lugar de metáfora en Tropus ; caballo por Capitan en Turma ; mojado por majado en Tusas ; asistieron
por asintieron en llegue; pelo por palo en Vectis ; manos por manas en Vigilia; imperceptibles
tibies en Vitruvius, y ordenar por condenar en Vitupero. por incompren
sité en la pág. en de ml Advertencia, que Son mui pocas las erratas de las autoridades qua
hayan logrado la fortuna de ser corregidas, repitiéndose las cua-
tro que se hallaban al final de. articulo Scazon,
tes, al Voto, vis, y concluye aun esta diecion por elLos tres renglones últimos del Velo, as pertenecen, como án
adagio que debe
Irte noté en la Advertencia, solo se ha quitado el que había en colocarse en la antecedente. De los galicismos
centraposicion de algunas voces abunda de todos los defectos Testudinatum: y la lista de la Diferencia y
res que no pueden dejar de haberse introducido en edicion tau que allí observé. Cuéntese ademas con los erro-
Onces, de que pocos libros hai que deshonren tanto á la imprenta descuidada, y sacaremos la consecuencia que en-
real como el Diccionario latino-espaiieJ . de
Valbuena, reimpreso por ella en 1833, sin ap roveckar ninguna de las mejoras
Que 30 le 'labia dado,

PROLOGO. vil
clase á que cada verbo pertenece, y tambien sus pretéritos y supinos ; se han consultado todas las
citas que parecían: ofrecer alguna duda ; y, lo qua es mas esencial, se han aumentado muchos cen
tenares de dicciones y significados. (") Entiendo que no era menester tanto para poder afirmar, que mi
Diccionario e,‘ Id formado sobre el de D. Manuel Valbuena con muchos aumentos, correcciones y mejo-
ras, pues se diferencia ciertamente mes del de este autor, que el suyo del de Boudot. No me habría

(',) Para que no sv tenga per exageracion lo que digo acerca de los artículos enteramente nuevos, las signi-
ficaciones aumentadas, y las variaciones esenciales introducidas en esta obra, indicaré aqui las que be podido
-curtir recorriendo el original por el que se ha hecho la impresion , y estoi seguro de que dejo alguna,
llvidadas.
Dicciones que faltan en el Diccionario de Valbuena : Abo, Abscondidi, Abastas, Aceto (por Agito), Aceto (Agriarse),
Achane , Acherois, Achilleis, Achyruin Acragantinus , Acridiuni, Acrocorium, Actiosus, Acliuncula, Actorius,
A ctual-ju, in Acuminarius, Adrequa lis, Adeequate, Adamita, Addidi, Adipeus, Adjectam entum, Adjecto, Adna -
Adnuo, Adoneus, a, am, Adoppeto, Adoptabilis, Adoptarius, Adordino, Adporrigo, Adquo, Adraviclum
Adrasteus, Adroro, Adsuctus, Adulabilis, Adulleritas, Adulor, Advocito, Agdovitoollintrauns, JEgrdeijoic,atIrininS,ufE s,d1fincuiasiet,
"Bdificiolum, .Xditatus, A9clilis. m. f., .4Editimor, .cEetleus,
Á nos, cEquscrurius, dEquidistans, "Equipes, "Equipolleo, A2quivocatio, iFquivoce. /Entinen,
cErariolum, ./Erinus, JEsalus, £stimia, ./Estuabunclus, Affricatio, Affricatus, Africia, Agag, Agalissa,
Agapetce, Agareni, Ageraton, Ageratus, Agipedes, Agnatitius, Agnile, Agonizo, Agrestinus, Agria, isgricolutor,
Agricolor, Alapus, Alausa, Albee, Albamen, Albogilvus, Ales. Alitus, us, Allacto, Allerculuni, Alticomus,
Amaranthinus, Amarulus, Anearan:, Amassa, Anibiegna, Ambilarie, Anticosus, Ampedíces, Anipelinus, Amplexo,
Anaglyptus, Analimoticas, Anculo, Angustio, Angustitas, Animadvertendus, Aun, 'baloto, Annato, Antecanta-
rnentum, Antigraphum, Antlo, Aoratos, Apepsia, Apiastra, Apithia, Aplanes, Apologismus, Appetisso, Aquesco,
Aqueas, Arabus, i, Aras, Arcellula, Areator, Arfacio, Argentinus, Argyrlte, Ariena, Armistilium, Armosus,
druoglos.sa, Aromatopola , Arrhalis, Arruga, Aruspica, Aruspicinus, Arvicola, Ascelicus, Aspratus, Assa,
orum, Astensis, Astridens, Atalante, At at, Aterida les, Atheneea, Attegia, Aulai, Auletris, Aulula, Accrifi-
^isla, Aurigans, Ausculer, Asedo, Batilus, Batís, Balistra, Balluca, Barbator, Barbas, Basilicum, Belligeror,
Bellitudo, Biendium, Bituce, B:tunziczo, Biurus, Blandicule, Boreostoma, Borinus, Bosphorium, Briutitce,
Bracas, Bruges, Brundanum, Brutesco, Brutianus, Bu, Bv.bino, Bichalinus, Buccellare, Buccinus, Bacuice,
Bulbito, Bursa, Byssinum, Ctelibatis, Ccepium, (1zres. f., Ccesenatius, Calvo, as, Cama, Camele-tent, Canitia,
Capitolini, Carbacineus, Carroco, Celebrata, Chamceropes, Chanzcedrops, Chanicetortus, Cherronensis, Circites,
Circo, Citior, Guiaos, Coctona, Cocyttts, Comesor, Comitiatus, us, Compavitus, Comperco, Comperegri]ais,
Comperior, Compotior, Comprimir, Concarno, COndenSUM, Cont?itcrium (Saladero), Conclitam (I-lipocras), Con-
Confraceo, Confractio, Confutaras, Congener, eri, Congemninasco, C(4du p x, Connato, Conruspor, Ccal-
tingens, coriaria, Corycennt, Cracca, Cranium, Crates, is, Crebra, Crebrisurnia, Creinasteres, Cribraria, t7rithe,
Crocitatio, Cubitura, Custodela, Cyamos, Cycloides, Cydonia, Cygnas, Cynoceplialia, Cynozolon, Cyparismie,
Cyprinus, Cytinus, Dalmatica, Dalmatinus, Damium, Danisticus, Danosus, Deartio, Deargentcsso, Deargen-
teas, Decídium, Deeicluas (Cortado), Declarativas, Declives, Decor. V. Decoras, Decures, Deliciaris, Delw¿o,
Depeculasso, Despino, 1,iamoron, Didascalus , Dipsas, antis , Dispamatas , Disseca¿mc, Dissepimen , Dissvpo,
Distabeo, Distempero, Distitium, Drabus, Dacissa, Ductitius, Dupla, Ecauais, E y 'ectuni, Effuicio,
Elacatena, Elanguco, Etapis, Elegeia, Elegía, orum, Eloco, Encomium, Epibat • ra, Fpisc•ittion, D'iS, Encimo,
Exactum, Esamo, Exarciciatri, Exardeo, Excremu, Exbibo, Eaistentia, Exsuelas, Extriliclus, Exuber, Exicl-
tantia, Pabula (dan de Faba), F,-entina, Fanum Vacance, Fanam Valtunince, Fatiscor, Fatix, Fi ( interj:), Fi-
cedulee, Fcemina, Forjas, Froccticorius, Firstigatio, Glírios, Gurrio, Ilamaxagoge, Hanalcc, Hedychrum,
Hoicberce, Hosticapas, Hybrida, Hypoglossa, Ichor, Dobris, Immiseror, immutio, Impanoro, Intlevoratus, In-
fallibilis, Liinde, hiles, erais, Inspisso, Insuccus, Interlirec, Introvocatus, a, am, Irregularitas, Isop-
sephus, Isopyrum, 7spissa, Lacta, Laanas sinos, Legis (pres. de Lego), Licioia atria, Liciniain, Liras. Liso,
Loricutus, Liccentia, Lymphor, oris, cllanducanc, Mastigens, 7Jenceps, Messalicza, llletaxarii, Metempsychosi::,
,lfexicum, Minurizo, Malito>. (Molinero)„41olitus (part. Molior), Mcpsopius„Ilitlso, Multigricinis,
Motoras, Nana, NU1271121, Naritas, tNiecyio, Nemestoci, Nequino, Nidicus, Níveo, Nojatorianc, Nagii.rer, Nusci-
tio, Obedo, Obii, orum, Gbritio, Obrtzum, Obviolo, Occidi ( pret. Decido, Caer), Oculariarios, Odariarcas,
Odynolyon, Oreon, 1->agin•ct i cs, Pandocheunz, Parahia, Patraster, Pansabilis, Pausa, , s, Peccantia, Peccateía, -
Pectina, Pernio«, Penicomions, Peraffccbilis, Plumatiain, PIorivocus, Pollintio, Pollintor,
typtyca, pompatiler, Pompo, Poros (especie de mármol ), Porphyria, Prcemetior, Prcepos, Preestrictio, Pm e..
sulatus, Prcetersam. Premello, Froceresis, Proareticus, Prucapis, Pmicatio, Proclive, Prorr000•
Prodromus, Propaginatics, Fropagnien, Propater, Propiter, Prores, »ropero, is, Prosuscuti,
Protectrix, Protestado, Protestator, , Protosedeo, Prototypus, Prooento, Pranetuni, Psalmicanas, Ptysis,
Putsinz, Picts1J, Pumccator, Puryatorium, Patitos, Quer arium , Quiens, Quies, etis. com., Raudas y Bodas, .ila-
culos, Reclamator, Reclamatrix, Remenitni, Remillas, Renixics, Repentime, Repercussibilis, Ithizagra, Rhodopeate,
RomniaMs, Rauco, .S'acrament(ais, S a C r i l ) Salamina, Salicas, Soltura, Salio, Sarcino, Saínas, Saturatcr,
Scatebro, Secundatus, Sejugo, Sensibilitas, Seorsus, a, uzo, Seritas, Serpula, Servitor, Siga
larlas, Sipo, Solieinnis, So •orius, Specia, Spongizo, Stupre, S'abadjuvics, Suflatas, us, Suno, Su-
Perimtnitto, Superinsullans, Superintentor, Suppilator, Supravivo, Surctus, Sargrunis, Surrimo, Sitssiho,
Sussultu, sutriballics, S gbutes, Syllaturio, Syncopatus, Syncopo, Tarquinii, Taran:, Temeras, Temporius, Te-
nebeii fe, Tentacus , 7em.escens, Terraneola, Tescuaceus, Teterrinze, Tetrao, 7 extivilitium, Therminum, Thesiun
Thessoluoiray, Thetica, Ttios, Thyma, Thymbricus, Tinctio, Tollio, onis, Tollonas, Tolonium, Tomes, Toa
Tongo, Topciziacus . , Topicas, Tmaigle, Torporalus, Tralaceo, Transcursum, Transfigurator, Trans
Gens, T,,,,,sztans, Trausmeatorins, Trecenti, Trepo, Tríatrus, Tribon, Tributos:4s, Tribunalia, Trifurcatus
Trigla, Trigonus, Trivolum, Trochunz, 7'roxalir, Truculo, Tricnculatus, Trata, Tubanies, Tuca, n'inclusas.
Tamice/la , Tour, cris, 'futre, oris, Turbatum, Tarda, Tutatus, Tutelator, Tutelatus, Tyche, Typographicus,
Tyriumechiscus , Tyr,vio, Ubii, Ulvosus, Undequinauaginia, Undetriginta, Undula, Universo,
Unusqujiii,et , unnsv ii v is, urbina, rnarins , Urruucum. Usualiter, Utensile, Utraque, Utribi, Utrinquesecmc,
!'vosea. f-V " . L.X " r " CO Uxoriune, V eacetei, Vucuit, Vadatos, Vrecors, Vasit, Vati •inius, Vectibias,
Vect ariu Ve a ¿a , 1/chiu, Venerares , Ven er ins , Venero_, reri rtei,;i,i l,,s1:ev
vazst¿ 'e,crizic,,;an,a,Vervcemstluiinnir,
n et rlecititituium, , tv
ern:cm, Vermilium, Vernaiitas, Ver»at, Versicolorius, f
lía-
Vele raose, Vetern o)), , riarius Vibrissi, Vicí, riciariun„c, Vicina, Victi, Vidulum, Vigilarías,
1„u," 4, z» aíra,?, Vinaciola, Vindemator, Vinclenciales, Vindemitor, Violatus, as.
Vir(,sus, Vi‘elltaace, Vitic lum , Cc, Vive, Yobiscum, Vocalissiznus, T'olmos, VokM,
val siocum, 1 shas, P(ontax, Vomes, l'orsus, us,nilutrarius, Vulsiniensis, Pult,
Victucms, 2ciaciter, Zizania, 2Jophylu s Zicalus.
PRÓLOGO.
yut
yo atrevido á prefijarle mi nombre, si la diversidad consistiera solo en haber añadido un escaso
un apéndice, segun lo han hecho
número de voces, ó en colocar en sus respectivos lugares las de frances-español de Capmany. Pare
Diccionario
los dos sugetos que no han vacilado en apropiarse el
llamarse, no diré autor absoluto y solo, Binó coautor de una obra de esta clase, se necesita por 1.
con detencion todo el libro, para corregir en cada artículo lo que se advierta de-
albos examina
fectuoso, r
suprimir el inntil, aumentar el incompleto, y añadir el que falte, como lo he procurado
Dietionnaire latin-franfais de Noel, el Lexicon de Facciolati revisto por
hacer, teniendo presente el de
Forcellini, que acaba de publicar en Padua con grandes aumentos Fidanettl, el Anlibarbarum
de Roberto Estéfano, que será siempre la base de cuantos
Noltenio, y sobre' todos el Thesaurns
Diccionarios latinos salgan á luz en cualquier tiempo. Debe por tanto mirarse esta edicion, que lleva

Diferencia y contraposicion de varias voces latinas : Ado


Son tambien
lescens.
nuevos los siguientes artículos en la
"Emulado, Ala, Alapa, Amittere, Amor, Anna:atm, Annunliare, Appetimus, Astrum, Audacia.
Armenia, Auferre, Avis, Belice, Bibere, Bonus, Castitas, Castas Chirographus, Carcer, Cessare, Clibanus,
Comida, Committere, Conimune, Concubina, Congiarium, Consecratio, Contentnere, Contrarias, Corone, Cultas,
'Decipere, Delubrum, Deterior, Devenire, Differre, Disertas, Dives, Da us, Donare, Dos,
Facies, Faeno, Fama, Fatuas, Feas, Figura, Forum, Formerus, Fruges, Fut-
Elinguis, Bambús, Exsequite, Iinpudentia, lnficlus, Insomnia, Intelligere, Interire, Invidia, Iracundas,
gere, Oaudiunt, Habere, Impiaas,
frasci, Lares, Latibula, Laus, Lectica, Liberalis, Libertas, Lucus, Magis, Mulier, Muros, Notitas,
a Onus, Opera, Oratio, Orator, Pabutuni, Pacisci, Par, Pasa, Perticere, Persuadere, Pertinax, Pesas,
°dilat Pirata, Populus, Porta, Portas, Posse, Medicare, Pradium, Mes, Probrum, Proletarii, Paontiltere,
Pistas,
Provocare, Pudor, Punctum, Pusillus, Rapina, Recitare, Referre. Reglan:, Repitan, Reprintere, Roscas, Rapes,
Sacros», Saltado, Saluber, Societsts, Statua, Stipendium, Superoia. Timor, Triumphare, Tuba, Torpe, Turpitu-
do, Tutela, Vectigal, Vegetum y Vestitv.s.
Les dicciones en que he aumentado algun nuevo significado, son A, Abalienatus, Abies, Abolitus, Absyrtus,
Abydenus, Academia, Accessus, Accusatio, Acetabulum, Acherusitss, Acinosus, Aconiatm, Acquiru, Acrocerau-
nia, Acron, Acroterio, Actualis, Actuarios, a, um, Ad, Adtecuatio, Aclamas, Adamítee, Adaperio, Adapertus,
Addico. Addictus, Addubitatio, Adeps, Adliteresca, Adhamo, Adhinítus, Adjectio, Adjugo, Adjuncats, Adjungo,
Adittro, Adjutrix, Adju g o, Advocatio, Admensus, Admetior, Admalior, Adnotatio, Adnoto, Adoptitius, Ador-
natos Adorno, Adoro, Adsirus, Adultas, Adoro, Adventus, Advocatio, Advoco, aEacidinus, sEdes, ium, aEger
Agrotatio, sEgroto, aEneus, stEqualis, aEqualitas, aEqualiter, rEquamentum, .t 2Equo, Aér, aErarium, aEreus;
Ahenus,
Agria. ,Erugo, aEritinnula, aEruscator, Astas, yEthra, .Evitas, sEvism, Agens, Agitator, Aarippina,
Aras. alacris, Alastor, Alatus, Albesco, Aibicomus, Albii, Álbum, Alearium, Alemanuia, Alex, Algidus, Alias,
Allapsus, a, um, Allectus, Alago, Allino, Adusto, Atoé, Alte, Altercator, Alternan, Altitonans, Ahíta, Ai-
reas, Amabilitas, Ambulator, Amictus, as elmoveo, Ampliatio, /implicara, Amplias, Analecta, ce, Analecta,
oruga, Ancon, Ancyloglossum, Annus, Ansu.:st, Ante. adv., Anteceden, Anterior, Antes", Anthera, Antistrophe,
Aphaca. Apheteria, Apparitio, Appendix, Appetitio, Appias, Aquiles, Arte, Arationes, Arborarius, Arbuturrt,
Areanus. Archium, Area, Argei, Argonauta, Aries, Arando, Armamentarius, Armilustrum, Armo, Arrhabo,
Arruga, Artemo, Articulan°, Articulas, Artifex, Arcana Ascensos. us, Asellus, Asia, Assamenta. Asseveratio,
Assevero, Astacus, Astricte, Ater, Atlas, Attractatio, Attritio, ~tífico, Augmentuni, Augurase, Auguralis, Au-
gustanr.é, Aula, Aulceum, Aulas, Auratus, Atraer, Arras, Axon Bacca, Baccha, Bacchabundus, Bacchanal,
Bacchans, Bacchatio, Baccifer, Balistarius, Barbarismus, Barbatoría, Hartda, Baro, Basilica, Basiliscus,
Batis, Batíais, Bellicum, Bipennis. in. f., Bolis, B'ruscus, Bryou Bucea, Bitccella, Buccina, Bucephalus, Ba-
stas, Cadi, Carites, Ctesaries, Calumnior, Calvarium, Cala, Calva Cambio, Capes, Capraria, Caraxo,
Carbosus, Garbo, Carcinos, Carrago, Caryoplzylluni, Caste, Castrensiaid, Castro, Cataractu, Carta,
Caulis, Censura, Ceparius, a, am, Cessicius, Cizamaleon, Characias, Chelidonia, Chelonia, Chelonium, Che-
Cherronesus, Chia, Chim(rra, Chcenicium, Cibarium, Circuntscriptor, Claudico, Cierus, Clibanus, Cliens,
Clypeurn, Coctura, Cocytus, Cohortatio, Colophonia, Coluber, Cohan, Calumnarium, Comes, Canalizan, Com:
mercor, Cornmissio, Commissura, Communc a,Compassio, Compernss, Compilutio, Cempilator, Compilo, COMpressio,
Compressiuncula, Computo, Conamen, Concatenatus, Concsrno Conciliator, Conciliatrix, Concionalis, Concisio,
Concia:aura, Concussio, Ccesddlium, Condisco, COnfilLCO,Conductio, Conductor, Conductos, Geodas, Confatalis, Con
fine, Confío, Coikflatus, Coral:teas, Confundo, Confusio, Congelo Congeminatio, Consiento, Conalutinatio, Cotight-
ano, Congressus, Conjuratio, Coerjux, Conquassatio, Conscisco. Conscriptio, Consilium, Consistorium, Cbasisica
num, Constantia, Contristo, Copa, Coriceum, Cornipes, Cornil, Coritas, Coronis, Correcto (encola Colla-ni;
Crassa co, Cratera, Craticula,Creatris, Credibilis, Crementunt, Crepida,Crepito, Cre 'to Creta Cretas, t's;ris, a Cura,
Curvo,,
Cifr bas Cyprus, Dactylus, Damnatio, Dardanium, Datum. Debilis, Declaro, Decollo' Decr; emo Decreseo
Decurso vais, D ditus, Deductio, Defio, Defossus, Dehaurio, Delapido, Delego, Delicia, Demen t o, ' 1)
trasto. Dense, Deprehendo, Desuefacio, Determinan° , Detestatio, Devio, Devoto, Discerp. tus, Discessie, t ssior,juD9iss
crimen, Disparatio, Disparatas, Disparili as, Dispendium Dissolutio, Diste o: eDivinctao, Divisor, Dolium,
Dormitator, Duplicado, Duplicaras, Ecc re, Elactesco, Elimo, Enteritus, Ensis, Ephialtes, Epistoinium, En ua-
riel" Bros, Ex, Exanimatio, Exardesco, Excerptio, Excresco, Excretas, Factura,
dideM i hs Florencia , Focale, Follitím, Frausus, Freius, Frigeo, nGs' allirssutus. Exhibiti°' Fice
trahonts. Hebdomada. Merma. Hispane, Histories, Hunierosus, t
niserabi. lis ', lantepi lisciitnen. s nCtpr
"onstmeartio:s'Inli
aialtn;:.
lisfrons, Inscriptio, Instaurativus, Insto, Instrumentan' , Labium, Larvata L , Lux, ilachtera, Afecte
sdi, Medalla, Medus, Melina, Milis, 3fiscellanea, MiSSUS Mothficatio, NaS ¡Cal',Ci N SCle% bi , Ningo, NOMenciat r
igtsgidohloquides, Nurrig endus, Obesas, Obsoletos, Ocella, Oculissimus Ohm 011aria, Pappas, Pareagon, pagara
la'er
. chit'llás. "Irisan, Pondera Pontus, Prcerogo, Mesepe Proditu's, Prodo, odo, Pronatus, Putidiusculas, Qua
' raptas, Que, Rasorius, Regero, Repetitio, Repico, Repletos' Rhodopejus, Ronatleus, Sagum. Sedatio, Sensitalis
Sensualitas, Serra, Sigillator, Signator, Sm aragdites gis, Subju ngo, .Szbsidentia, Suspensas, Satrium
Syringa, Ttepocon, Ten ebrio, vais, Tensara, Tetti 07 , ST1 te:psus, Transcursits, Triguetrum, Talaba, Tañere
mur, Turritus, Vaporatus, Varianus, Vasarium,g 'Vatic inas, Vermiculor y Virilis.
En la Diferencia y contraposicion de varias voces latinas,
los artículos que siguen: Actor, Ager, Arma, As icei que va puesta al dri, están igualmente adicionados
Rpicedium, Eral, Flere, Hostia, ¡lamidas, Iners, re, Cibus, Conseguí, Contingere, Corlara, Crimen, Doctos.
P dargium, Lex. Loqui, Metas. Monstrum, Mora,
Occidere, Opinio, Paupertas, Perseveran tia, Prisco,
Praderas, Rogare, Silere, Spondere, Turba y Vindicta.
He hecho por fin alguna variacion esencial en las dicciones :
*Miaus, Abecedarius, Abito, Abjurgo, Abnuto. Abortas, a, unt,A, Aba, Abactus, us, Abascantsts, Abdera, Ab-
Abpatruus, Abstineo, Abusar. Acedo, Acaxgo
PRÓLOGO
el título de Nueva rannIeTta, corno mucho mas completa que la primera, de la que se tiraron alón.
para complacer á uno de los libreros que mas
nos ejemplares con la portada de Valbuena 11011 simo,
han contribuido á su pronto despacho.

A pesar de mi empello en mejorar este libro, no me he atrevido á tocar algunas cosas, por no
oponerme á La g ideas y nociones cornunmente recibidas, Así es que he dejado subsistir la division
del mondo en cuatro partes, division mas conocida por los jóvenes que la introducid por algunos
geógrafos modernos. Por el mismo motivo digo á veces la república de Génova, la de Venecia, el
Esiatio de 'ildun, pues se entiende mejor de esta manera que con las denominaciones del reino de

"coubuo, Accusalorie. .4cer, m,, Ave:abrí/Uní, Acha4, Acinaticium, Acinalicus, Acitare, Aclassis, Acopes, Acopas,
Atol/ros, Acuo, Ad, Adactos, a, 'un, Adarabolo, .4damiani, Adarnitte, Adivino, Au'dendus, .4ddenseo, Addico,
Adjuralio, Adjuratorins, ,4dottilo, Admito, Adri4stis, Adrianopolis, Adselialos, Adlegro,
Adolatzts, Adombratos, du nebro, A dostio, Adveho, Advocator, Advoco, Adytom, "41:acides, fEdes,ium, ,Egrotatio,
,,,r:yroills. A wo , _47,_•ap idlls , ,,,Enutum, ,Egne,./Equilibritas, 419:goor, "Erpium, JI:gous, nErarium, A:rechine , ./Ercolets,
fr,.„,„,„„/„, Ai'stivatio, /Eras, .tEternitas, Afrectatus, Aire-oto, Atreveos, a, um,
A,./ anivpe Aganippis, Agapeti. Agathopolis, Avglomerti, Agina, A gnata, Agiecens, Ag),alus, a , am,
joionienium, Agnominatio, Aprippina, Apriprinensis, Agrostis, Ahrt, Aiabaster, Alabastros, A lazon, Alazonia,
Albeas, Allmscens, Aibirltsvo, Alce, es. f., Alearius, Ales, Aletha, Alienior, A llantopreus, Allasson,
Alligo, Alpheias, 21,21¿7"Cator, Ittrnatus, Alterous, Alutamen, Amagetobria, Ambtautor,
Ameria, A merina, Amor, Arapeloprason, A rapelas, f., A inymene, Anitimonius, Andes, ringl,sega, Anguylicia_
vus, Anua. Annona, Annus. Aaserariora, Anta!, :1,, /(( /)()clirr,'.4ntiyrapheus, ~que, Aizei,:dor, Aires, Aplysix,
4 0 , jipo z.ymo, Appendo, Atipias, Aprietas, .4?,to tus, Apara, Aquagium, Agoarioia, A goariolits, Agítale, Agua-
Ouns, A goilegia, Arbitrario, Albur, Arcarins, Arci:. etypus, Arcularios, A rens, Arteria, A raerinjer, Argentum,
Arrisio, Arr ogo, , A7-sevirse, A rt ¿J'ex, Arundoiatio, A rviga, Arytena, A sbestinum, Asbestos, Ascanins, a, ura,
Asisinates, Asizia, A ssainenta, A ssarios, it,Assectator, Aslator, Asteismos, Aster, Astrepo, Astrictio, Asirá-
togmes, A tabetrium, AthencTolis,Atherina, Ac o laras, Audio, Augurales, Azilzdaria, A ?erarios, , Ausculto,
ilutuPYru s , Auxi m, A 1' 0211 Asitiosos, Laccaas. 13(n-catos, Racchaboadus, Baceltatas, Ba•ohens, Bajoce,
nearis, Ba • barisinos, Barbatoria. Barbitioni, Belial, Bellis, Binen? wali a? viles, Blandiloqueneolos, Bolis,
Boicn¿v, 2,rase(ia, BralenaelUrline, •Re'efenOlflOaCtzen, 137 iSit, R.-val/Don, BrOCherS, BruclarS, Bruscos,
Brulinos, .Bryonia, !,'//baso, Babelu Baccellaris, Burdo, Bustoralis, Cterites, C tusticos, Ctestrora, Calva,
Calvatus, Calyrionis, Camaria, Camella, Campestre, Caneen, Canchrema, Cantabundus, Caprfficatio,
Carcharos, Cardnetulm, Carrillos, Ca •ina, Cario o, Cana, Cassiliwn, Caseanetum, C«straiura, Castreosiani, Ca-
taphructos, Caienatos, Cothialra, Caticarius, Cal idos, Calorchiles, Cedens, Cedris, Cedropollete, Censor,
Centoracapita, Cera, Cerno, Cessicins, Cetas, Ch0mteleuce, Chaintetera, Charaie.ol, Chamelera, Chamulcus,
Chananitis, Charax, Charaxo, Che/ce, Chia, Chi-mai-21er, Chresiologia, Circoradatio, Circular/usos, Circompelo,
Circumlino, Circumscalpius, Ci •cumtollo, Cireoravincio, Cb.coravolitabills, Civil as, Clanius, Classia, Cleros,
Clientela, Climas, Cocionor, Coctivus, Coélenzentalos, Ceelone, Cohcrtalinns, Colindo, Colo-
netis, Colonia Allobrogum, Co ‘'ostra, CJlostratos, Colornetla, ce. f., Condijo, Contraeo, Commissorios, Como,
Compactos, Comproraitto, Comprmrincialis, Conciliator, Ccncionarius, Concito, Conclaraatos, Cnncretus, Con-
rizpirenti vos, Condecens, Condecore, Condititios, Cniolitoe (Liace(Ior), Cuuditztui (naler,o), Conditus, Confector
Couligo, (befo s , Con/gatos, Conflicto, Conjliutor, Confrico, Confrigiro, Congerro, Conisterinm, Conjectus, us,
r]onjotíctio, Conjuro, Connobialis , Congoosso, Consangednie as, Consciolus, Conseins, Consectio , Consensos, us, Con-
Chn,itus, Consobrina, ConsObritills, e Coplero, Con1)19 ;tili7,S,COnve, rsus, a, tren, Con-
9itiets, 0 , um, Corboliam, Cordainra, Cornam, Coro os, Corva arias, ii, Corrector, Cosaca, ('riete) , Cratio, Crebro, as,
Creeos, Crobylus, Cr-ociara, Crocio, Crostomeria, Cubdur, Caculos, Conque, enrole-61 0,T, !ecos, Cyleris, Dan -
s Decembris, Deelinis, Defluraiin, Dehanitatum, Defriro, Deolea-, Desaldo, Destrinientlini,
Drientalio, Delentator, Delentio, Detento, Detentor, Determinatio,Diaiogista, Dica, Dila, Dimidium,
riipsas, adis, Dfronvinc, Discessio, Dispando, Dispessos, Distentos, Dislerno, Divexo, Divinatio, Divipotes,
Vacunar an, Duchmius, Durmisco, Draba, Drindio, Ducenteáimus, ,Doi•ensus, Dorins, Echinus,
Coligniatium, Egregios, Elanienta ce, Emareum, Encautarium, Engonasis, Enneacrunos, Enrielen,
Svhippiatos, Ephyrrrias, Erro, Erro, Ex, Exacao, Exacutio, Exanimatio, Excerptio, Exeonstelaris, Excreabilis,
Exe • lini, Exporta', Expiro, Expromissor, Ersertu, Exsors, Exonctus, Ex-uní/tilo, Fardar. Forum, Paveo, Fenni,
Pcnnia, Feria, Ferrugo, Fiveo, Floreas, .Fluenle • , Focula, Follitira, Ponla, Eraocica, Posaba/ato-, Gabarus,
Calioligures, Gaosapa, Ceraria, Glabraria, llaga comitis, Hanala, ir sisaLfelvinura, Ilorateoptolon,
Hom ce o t elen ton , Iloryiríar, Ilustimentum, Hamaíálus, Iber, !di Aismos, Iduratea, Igniarihm, Igníragus,
l,s, iris, Illiusmodí, Impensu., a, r on, Improbus, Ineidens (el que corta),
Incurro, Induco, Eist•ictus, Intactos, Ineerfossus, vestigabiíis, lrreaus, Jaroacom, Jonicos, Juliebona
LatellS, Lauren, Lecticariola. Leoninas, Lepis, L,vana , Libethrides, Ligo, Linea, Linimentom, Linipulus,
Lixaboodus,Loli(so, Locura ° , illacrobii. Maadainr, ,ifiludragoras, :Ifeloaalry(»i, Miles, Aforlificatio, Afolorchus,
sive. adv.. "Vabis, NaCea (t.. ,T„ :Veíais, Nango, Noningerdies, Claes, Obtritio, Occumbo, (Edernura, Officiper.
da, Glim, Omraturw,Operio, Opiaalio, O • bis, Oreas, Oreynas, Ornilhogalum, Oliositas, Parafernalia, Paroot,unt,
P as., Pedantlariu•, Peutemimeris, Perno, PerSeriba, Pelusa. Polettlions, Polinientom, Portarais,
Porto,,' Romanos, Pree, Prarcernens ,Pradueeo , Proba, Pridhadus, Prod,nnus, Prodromus, P ropero, Prorexits, Pro-
riaatio ,Quadruplus, Quamr1nres, Quctssabilis, Qat-ajaos, Quaxo, Que, Qui,,euux. Quintruegenus, Ropilla (el trabar),
Recandesco, Reclino, Refiabilis,Regero, Refaxo, Remensus, Remulcus, Repono, 'g eriatra, a, tem, Rescindo,
Describo, Relancius, Rrticeo, Reventas, Reuolvo, Romanicus, nuxolania, p ollinos, Salieras, Sambuca, Sizrabu-
i slria , Sarcos's, Serosa, Sereno, Sedentarios, Sentio, Sephola. Siamum, Silentium, Sima, SimPulator,
Somrhus, sÉeffi t s, Storilesco, Strageela, Struilzopmfes, raddigar, Soccerlo, SuperPrlatio, Sordus,
r;ns, Sybaritis, syvolatroniate, S geamorus, Tabula. Taifali, Talasio, Tarmes, Tascodunilari, Teichines, Temo,
rn, in onarius, Ten toburgium, Thaumantis, Thespiades, dan' , Thyrovia, Titanis, Toper,Trossu
Traveattr, Terzetatris , Transfixxs, Trwilus, Tribus, Trilduras, Tripasius, Tabe .1., Turbinntio, Taxmala,
Lroyailla, Caivocus, L'e, Olor, Velificor, Velicor, reinar, Velites, Velo, Vtnalitas, Vitapera, Vivarius
F utura

Se ha hecho tan:hien alguna varincion tl correccion de importancia en /as dicciones siguientes de la Deferencia
tl cznaraposieion áe varias voces latinas : Abuti, Acensare, Adortri, Adulterivm. Agmen, Alte, Ales.
Amera, Ceeeus, !7aterva, Coutes, De lapidare, Erpergere, ExpiorúTlor, Pidelis, Piducia,
Fratio, ¡ofertar, inventa, I curas, Lo g uela, Memoria, 4leidth-4 Nimbus, Oliva, Perit4lunt, Pipas.
ricinia.. a
PROLOGO.
política ha dado á esas porciones de la Italia. —Otras im-
Cerdeña y el lombardo-véneto, que la
perfecciones son debidas á la fundicion, como por ejemplo, la de no llevar la Y cantidad señalada,
latinas en que se halla dicha vocal ; y la de no haber ver-
~qué por fortuna son pocas las voces
salitas acentuadas, lo que he procurado suplir colocando los acentos al lado, pues me parece un mal
menor esta deformidad tipográfica que dejar á los principiantes en la ignorancia de cómo se pro-
nuncian ciertas voces.
advertencias necesarias para que manejen con utilidad el presente
Antes de hacerles aquí las
Diccionario, bueno será darles alguna idea de las edades por que se distinguen los autores de le
abraza el período que medió desde la segunda guerra púnica hasta
engua que estudian. La de oro
los últimos tiempos del imperio de Augusto, por lo cual suelen tambien llamarla el siglo de Au-
gusto; es decir, desde el año 536 de la fundacion de Roma hasta el 767 ó el 14 del nacimiento de
Jesucristo. Constituye una duracion de doscientos y treinta y un años, en que florecieron los escritores
que con mas correccion y pureza escribieron la lengua latina, segun el testimonio de Séneca y de
Quintiliano. Los mas distinguidos son Enio, Caton, Planto, Terencic, Ciceron, César, Corn. Nepote,
Virgilio, Horacio, Ovidio, Catulo, rrealo, Propercio, Tito Livio, Salustie y Menino. La centuria qu
corrió desde la muerte de Augusto hasta la de Trajano, es decir, desde el año 14 de J. C. hasta
el 117, se denomina edad de plata, y en ella florecieron entre otros Quinto Cundo, Veleyo Patérculo,
Valerio Máximo, Corn. Celso, Fedro, los tres Sénecas, Persio, Lucano, Colurnela, Paladio, Pomponio
Mela, Petronio, Quintiliano, ambos Plinios, Juvenal, Justino, Tácito, Floro, Estacio, Marcial y Gelio.
Los escritores de este tiempo empezaron á degenerar de la magestad y pureza de sus padres. Si-
guióse la edad de cobre, que principia en la muerte de Trajano, ó el año 117 de J. C., y acaba en
el 410, en que Roma fué ocupada por los godos. En este tiempo ya barbarizaban sin disputa los
autores que escribieron en latin; pero aun pueden ser kicios con fruto Apicio, Apuleyo, Tertuliano,
Arnobio, Arriano Marcelino, Vegecio,,Lactancio, Minucio Félix, san Cipriano, Macrobio, Prudencio,
Juvenco, Claudiano, Ausonio, Aurelio Víctor, Entropio, san Ambrosio, san Gerónimo, y algunos de
los antiguos jurisconsultos, cuyas obras se hallan recopiladas en las Pandectas ó Digesto romano. En
las edades de hierro y de barro, es decir, desde que Roma fué ocupada por los godos hasta la res-
tauracion de las buenas letras en el siglo XIV, apénas hai escritor que no deba leerse con suma
cautela. Sin embargo aun son citados con aprecio san Agustin, Sulpicio Severo, Orosio, Sidonio
Apolinar y algun otro del siglo V; Boecio, Fulgencio, Marciano Capela, Justiniano, san Gregorio
!vlagno y Venancio Fortunato en el VI; san Isidoro, obispo de Sevilla, y el venerable Bada en el
VII, y Alcuino en el VIII; no habiendo ya ninguno, en los cinco siglos siguientes y principios del
XIV, que no abunde en barbarismos, aunqué uno ú otro, como Rábano Mauro, san Anestesio, Flínc-
. maro, Luitprando, Sigeherto, san Bernardo &c. lograsen preservarse del contagio genera, reteniendo
todavía el giro de la frase latina. Por esto ninguno de ellos, ni siquiera I3eda y Alcuino, son citados ea
este Diccionario, que solo comprende las voces que se hallan en los libros escritos en latin hasta el siglo
VI inclusive, ó en los autores que despues del XIV se han dado á conocer por su pureza en dicha
lengua, los cuales han inventado con felicidad muchas voces para designar las cosas que no cono-
cieron sus antepasados. A esta clase pertenecen casi todas las dicciones, que no comprueba auto-
ridad alguna, cuales son muchos nombres propios de reinos, provincias, ciudades, rios &c., y los
pertenecientes á las ciencias naturales, á las exactas v á las de descubrimientos modernos. Cuando
los buenos escritores han ocurrido á la necesidad dando forma latina á las palabras, tomándolas
unas veces de las lenguas vivas, y otras de la griega, ó bien recurriendo á una circinalocricion
perfectamente latina, han obrado dentro de la esfera de sus facultades ; pero cuando se han echado
á inventores por capricho y sin necesidad, corno cuando Budeo ha dicho infinitud° por infinitas,
al modo que otros han usado del adverbio rudenter por ruslice ; se hace preciso notar que seme-
jantes voces pertenecen á la baja ó corrompida latinidad, no ménos que algunas de Apuleyo, Ar-
nobio, Tertuliano, &c., y por lo mismo se las ha distinguido con la (t). — No puede haber lugar
á equivocacion, aunqué sirve este mismo signo para denotar, que la voz ocurre poco en los autores
del buen tiempo, ó que tal vez solo se halla en algun pasage donde no todos los códices tienen la
voz desusada; porqué si se ve que la han empleado Enio, Lucilio, Caton, Planto, Varron, Horacio,
Juvenal, ó alguno de los contemporáneos de estos, fácil es conocer la aplicacion que se hace de
aquel signo.

Cuando se halla el (;) en medio de una serie de los significados de cualquiera voz, hace casi
el mismo papel que el signo (In, pues separa acepciones bastante diversas ; oficio que tambien
desempeñan en ciertos casos las conjunciones. — La segunda terminacion que llevan algunos ad-
verbios sin estar unida por medio de conjuncion, es casi siempre la de su comparativo, v. gr. jejune,
ius ; y rara vez la del superlativo, segun sucede en
velusle,issime. Habiendo dos, sirve la primera
para el comparativo, y la segunda para el superlativo, como en
y libere, ins, berrinze. En los adjetivos
participios de pretérito se han separado siempre del positivo las de los grados de comparacion con
un punto por lo ménos, caso de no agregarse las abreviaturas comp.
frases y ó sup, — La (—) puesta entre las
citas denota que ha de repetirse el nombre 6 verbo que forman el objeto del artículo, en
el mismo caso y
número, ó en el mismo modo, tiempo y persona en que se halan en la autoridad
que precede.
Esto solo deja de verificarse en los casos de una misma terminacion, pues entónces
puede suceder que el nombre del w ejemplo esté en
dativo, y el del otro en ablativo ; ó bien el uno
PRÓLOGO.
en nominativo, y el otro en acusativo, cuando les nombres son neutros. Si se encuentra la (—) en
la primera frase, se sobreentiende el nombre en el nominativo del singular y en la terminacion mas-
culina, cuando es algun adjetivo que tiene mas de una ; ó el verbo en el presente de infinitivo.—
Se callan los genitivos, siempre que no lo terminan del mismo modo las dos palabras que forman el
artículo, como en Gallia lugdunensis, cuyo genitivo es Gallix lugdunensis. Tampoco me era dado
espresar el genitivo , si por mas que sea una misma su terminacion para ambas dicciones, lo forma
cada una de diversa manera. Si hubiese puesto Remusinus ager, i, todo principiante diría en el geni-
tivo Remusini age•i, y no Rernusini agri, que es como ha de decirse.

Respecto de los signos prosódicos, solo resta añadir á lo que ya se ha insinuado de carecer de
ellos la Y, que las vocales que no llevan ninguno pintado, son aquellas que no tienen una cantidad
bien determinada, como sucede por lo regular con los nombres propios que no se encuentran usados
por los poetas ; ó bien las indiferentes, es decir, las que unas veces son largas y otras breves, á cuya
clase pertenecen entre otras las vocales seguidas de una consonante muda y despues de eil:e la 16 la r,
(las cuales se pronuncian constantemente breves en la prosa, pues corno tales sueren en 4ssecla,
Celebris, Latebrce, Quintuplus, Tenebrce, Volucres c., ménos la vocal te que se alar w.. (147):1 7,73
en todos los verbales en alrix, Discriminatrix, Ornatrix, Venalrix, y en Candelabrum,
tilabrum, Yolutabrum, Ir c.) ó las que son de ordinario breves, como la vocal anteee e.e.1,7 leeeseee
sicion prce, cuando en los compuestos antecede á une vocal ; ó en fin las largas pae :ee'esersielee5:eereo
los diptongos y las vocales seguidas de las dobles x ó z, ó bien de dos consreeee.es, eme de lea
cuales concluya sílaba y la segunda la empieze, porqué entónces es larga la vocal

Al que haya saludado la gramática castellana, no es necesario advertirle, que . en las correst:Sn-
dencias de los adverbios se entiende la terminacion mente en todas las que van colocadas en serie
y preceden á una que lleva espresa dicha terminacion. Cuando se dice, por ejemplo, que Paree signi-
fica Parca, frugal, sobria, escasamente, se entiende, que equivale á Parcamente, frugalmente. sobria-
mente y escasamente. Mas difícil es que se sepa, no advirtiéndolo, que han de buscarse en este
Diccionario las frases adverbiales, compuestas de dos nombres ó de• cualesquiera otras dos partes
del discurso, no solo en el artículo correspondiente á estas, sinó en el lugar que requiere la frase
entera, lo mismo que si fuesen una sola diccion. Así se observa en Ab integro, Ad nutum, Ad ple-
num, Ad summam, Ad noqueo:, Ad aman, De • epente, Exinsperato, 111insmodi y otras.

En cuento á la ortografía, he seguido puntualmente la establecida en mi Gramática de la lengua


castellana, con las solas escepciones de no usar la y, cuando forma parte de un diptongo al fin de
la voz, y no separar la rr fuerte, confermándome en ambas cosas con lo que había hecho Valbuena,
ya que en mi sentir así debiera practicarse.—En punto á las letras mayúsculas, sigo la misma regla para
el latin que para el castellano, porqué no descubro la razon de escribir cónsul, pretor, rei, tebanos, y
que se ponga á renglon seguido Consul, Prcetor, Ree, Thebani.—1-Ie juntado siempre en neto los dip-
tongos te y se; y cuando estas letras no lo forman, no solo las he separado, sinó que he puesto los punto•
diacríticos sobre la é, para obviar toda equivocacion. Valbuena había practicado lo contrario, siguiendo
á Celario, Fabricio, Schubart y otros eruditos. Cuanto alegan estos, prueba únicamente que los latinos no
conocieron semejantes nexos ; pero yo entiendo, que fuera cual fuese la práctica de aquellos, debe
consultarse con preferencia á la utilidad del lector, al modo que por ella usamos de los diversos signos
de la puntuacion moderna, de las letras mayúsculas y minúsculas, y de la distincion de los caractéres
redondo é itálico ; refinamientos ignorados de los que habitaron el Lacio, y de que deberíamos abste-
nernos, á quererlos copiar con escrupulosidad judaica.— Por igual razon he usado de la á con ca-
pucha para distinguir los ablativos de los nominativos de la primera declinacion ; lo cual facilita mucho
la inteligencia de las autoridades latinas,

Espuestas ya todas las advertencias relativas al uso de este Diccionario, me resta hacer una á
los que se equivocan ci eyendo, que por su menor tamaño no puede contener tanta materia como
el de Valbuena. Baste decir en respuesta á tal reparo, que mi Diccionario no solo comprende por
entero todo lo que se halla en el de Valbuena, sinó que si en este hubieran de copiarse con el
mismo grado de letra los aumentos que yo le he dado, e abultaría el tomo en folio de la edicion
matritense ron cien páginas mas de las que ahora cuenta ; i tanto disminuyen mi volúmen la calidad
del papel, la pequeñez del carácter de la letra, y mas que todo la cortedad de sus palos!

Tambien quiero satisfacer aquí á los deseos que me han manifestado algunas personas de saber,
si era mi ánimo reproducir por mas adelante el Diccionario español-latino, formado por Valbuena é im-
preso en Madrid el año 1s-22. Si nunca me habla ocurrido la idea de verificarlo, por el poco oso que
de él se hace, piles es mili corto el número de los que escriben en latin, comparado con el de los que lo
traducen; mucho menos necesario lo creo ahora que voi á publicar el escelente Diccionario castellano
de mi amigo y paisano, I). Joaquin Lorenzo Villanueva, al que pienso añadir las correspondencias)
latinas , para que haga hasta cierto punto las veces de un Diccionaoio español-latino. Pero quisiera
que los escolares no lo manejasen con el fin de ejercitarse en la composicion de temas, hasta hallarse
mui versados en la traduccion y haber aprendido de memoria largos trozos de los mejores clásicos,
tti PROLOGO.
El maestro debe entórieee darles un terna en castellano, vertido de cualquiera parte que ellos no
cononcan, del mismo autor á que con especialidad se hayan dedicado; y al presentarlo puesto en
latin, es cuando lee hará sentir, poniéndoles á la vista el pasage original, las frases en que han
pecado contra la verdadera latinidad; las que se conforman con ella, por mas que desdigan del
escritor que se han propuesto imitar; y las que están bien empleadas, no obstante que hayan se-
guido un giro diverso del que guarda el autor en aquel lugar determinado, porqué. ni Ciceron,
ni Tito Livio, ni Salustio escribían una sentencia de un modo idéntico, cuando taní in que re-
petirla. Si el que está encargado de la enseñanza, por atender á la carrera que proimhlemente
abrazarán sus alumnos, ó por parecerle ardua semejante tarea, se decide á no emprenderla. sera
lo mas seguro que se limite á la traduccion y á hacer decorar á sus discípulos algunos pasages se-
lectos, absteniéndose de ejercitarlos en la composicion latina, y de darles reglas sobre la coleceeion
de las partes -del discurse; porqué el tino de escribir bien en una lengua muerta solo puede ad-
quirirse conversando, por decirlo así, diariamente con los que nos han legado en sus obras el giro a-
idiotismos que usaban los que la hablaron con pureza y elegancia. De la costninbre de hacer com-
poner sobrado pronto á los que principian, resultan casi los e::smos inconvenientes que acumuló nues-
tro Brocense, cuando sostuvo, á centinuatine d,a lili;ierra, (pie gni garriant latiné, eorranTuni
tpsam latinilatem ; y de aquí nace lo 'miela que nos cuesto o7-rarnos con el tiempo de los resabios
que adquirimos en la niñez por tan vicioso eiel-elaa. Pero de :sto trataré con la debida detencion.
cuando llegue e) din, si es que mi salud y neapa•ienes me lo permiten, de dar á luz una Colee-
cion de trozos ecogidos de los "lores de pw-a y una Gramática latina para et cs° de
las escuelas. Mis proyectos y deseos son mayores sin duda crac n-:s fuerzas y el tiempo que me dejan
otras atenciones; pero la esperiencia me ha enta-i;ado cín'iai.o pueden la asiduidad y la aplicacion de
'an nombra estudioso, particularmente si el p:'±lieo aeo.ae %,,,n cierta benevolencia sus in o cua,
IMPUGNACION
AL PPALOCO DEL VALBUENA. REF .OEMADO DEL SR. MARTÍNEZ LóPE77,

y BREVES OBSERVACIONES
SOlfilE Los DEFECTOS DE QUE ADOLECE Limo DICC1ONArdo.

Largo tiempo he vacilado si imitada la prudente conducta de mi padre ante las reitera-
das diatribas é injustns é insultantes ataques del Sr. Martínez López, En efecto creia con-
taminarme descendiendo al inmundo terreno donde se revuelve y de donde asesta sus tiros,
y darle con ello una importancia á que seguramente no Os acreedor; pero las instancias de
mis amio= han vencido mí repugnancia é irresolucion. No necesito vindicar la memoria
de mi padre; mas aunque ultrajes corno los del Sr. Martínez López se parecen á los de las
mujeres y los niños, que ni encarnan ni dejan sello, existe en la sociedad, entre otras mu-
chas, una preocnpacion , que no por sedo deja de dominarla con despotismo; y el home-
naje que reclama es de aquellos de que no se prescinde impunemente. Una larga serie de
insultos loerados en silencio, si bien entre las gentes sensatas tiene casi siempre in nir-
prefacio!) favorable al ofendido, en la generalidad no deja de causar el efecto de la máxima
(le Maquia velo : ealumni a, que si lo cal uranio lao (mema, á lo menos tizna. Mili presente
la ha debido tener el Sr. Martínez López, y acaso haya calificado de falta de razon, e de
miedo, lo que no ha sido sino profundo y solemne desprecio. Ahora quiero yo substituir
& o:ir un momento á este desprecio del silencio el desprecio de la palabra , y en n'id breves,
porque en realidad me infunde náusea, darle á conocer quién es, basta dónde llegan sus
alcanzes como litel ato y lexicógrafo, y ea qué derechos se apoyan las ínfulas censorias que
ha usurpado contra 3). Maulla de Vsllutena y contra nai padre. Ignominiosa es la asocia-
ei011 de aquel á estos nombres respetables; será empero forzoso resignarse á ello, siquiera
para que se convenza de que si no se hace caso de un perro que ladra, se le °Higa á callar
si da en terco y porfiado.
Mi pcsiciou en la presente circunstancia me coloca al abrigo de malignas interpretacio-
nes : ninnun interés mercantil puede involucrarse en la euestion, y esto no necesito repe-
tirlo. La simple lectura de las observaciones que voi á permitirme, será la justificación
completa de mi trabajo, y habrá de qué pasmarse al presenciar la estúpida frescura de la
ignorancia erigida en juez del saber, y ejerciendo su ridícula soberanía con el acierto y
sobre todo con la dignidad y decoro de que tan bellas muestras da el Sr. Martínez. y de
paso no puedo dejar de compadecer á los editores del Valbuena reformado, cuya buena
fe ha sido lastimosamente sorprendida.
Podrá imponerse si se quiere exageracion encarnizamiento en los ataque; pero cuando
estos se refieren á hechos, en los cuales no hai medio entre existir ó no existir, ¿ cómo cabe
la duda en uno solo, tanto mas, cuando es facilísima la comprobacion , tratándose de si tal
palabra es ó no es, de si tal ó tal autor la ha usado'? ¿Pasará á cualquiera por la imaginacion
sospechar que lo que el injuriador sienta, citando el testo, sea precisamente lo contrario?
Es que este conoce mui bien lo que vale la osadía, sostenida por so posicion particular; y
el Sr. Martínez, escribiendo en país estraniero, donde su idioma no es conocido lo sufi-
ciente, para in g pirarle rezelo, ha creido que nadie iría á apurar Lis citas de cuya autoridad
se sirve para maltratar innohlemente á sus pretendidos adversarios , y que él lograría á
p,,eá costa un triunfo mas útil que glorioso. Triunfo de que probablemente serán inocente:
víctimas los citados editores, empeñados en un dispendio considerable, de que ó mucha
me e mivoco, ó unai tarde se han de ver reembolsados.
Ardua y enojosa tarea fuera para mí estenderme cuanto presta la materia, pero repito
que ni el que me ha puesto la pluma en la mano merece tanto, ni los lectores que los
inv ite, á Presenciar miserias y pequeffezes.
Cuando me puse á leer el prólogo del referido Diccionario, y escarbé de entre el fango de
sus insultos las censuras que fulminaba contra Valbuena y contra mi padre; cuando ví el
bien nutrido catálogo de las que califica de erratas en el primero y desatinos en el segun
XIV
do, me afecté desagradablemente y con doble razon : primero porque persuadido de cnie
n de las obras humanas,
realidad la censura debía ser fundada, lamentaba la imperfeccio
en de las mas esmerada y detenidamente trabajadas; y lo segundo porqu e habia suminis-
aun
trado un pretexto á tan apasionada y descompuesta acometida. No es decir que me pasase
llaneras Si
aginacion disculpar esta, injustísima en el fondo é indecente en las.
por la i ► literaria que con mas fundado derecho reclame la consideracion é in-
existe producci on
utaencia públicas, es sin disputa un diccionario. Siendo obra del tiempo como la misma
exl
dlengua que resume ó compendia, este que modifica sin cesar los pensamientos de los bom-
y en consecuencia los signos que los espresan, somete los diccionarios igualmente que
b rel
las lenguas á continuas innovaciones y mejoras, lo cual no solo es aplicable á las lenguas
vivas, sino tamblen á las muertas , porque si las últimas no se trasforman ni renuevan , no
dejan por eso de mudilicarse con el conocimiento que de ellas adquirimos ; lo que para nos-
otros y para nuestros diccionarios viene á ser absolutamente lo mismo. Tal locucion , tal
testo, en que los latinos de los siglos XVI y XVII no encontraron sino oscuridad ó un sen-
tido dudoso, se hallan hoi restituidos á su verdadera signiticacion , y no ofrecen sino cla-
ridad y belleza , aun á los simples principiantes : lo mismo sucederá respecto de muchas
dificultades que nos detienen ó nos engañan aun en el dia.
Pero lo que sirve de aliciente al trabajo, no debe servir de estímulo á la ingratitud para
con nuestros antecesores. Si bien es verdad que se puede encontrar en sus obras algo que
criticar, no lo es menos que de esta ventaja que les llevamos somos deudores al fruto que
sacamos de sus trabajos; y por cierto que en lo tocante á lenguas y vocabularios puede de-
cirse con propiedad que somos mas bien hijos de las obras ajenas que de las propias. No
es decir que esta especie de respeto haya de cerrarnos los labios para no permitirnos se
ñalar y criticar sus desaciertos, con tal que la crítica se ejerza dentro de los límites de la
decencia y decoro, con tal que sea puramente literaria, y no se desmande en el terreno ve-
dado de la personalidad y grosería.
Un trabajo tan vasto como el de formar un índice ó tabla de las materias del pensamiento
humano, figurado en la lengua de un pueblo y de una época , lleva consigo no solo las im-
perfecciones que he señalado y que son inherent e s á la naturaleza de las cosas, sino Cam-
bien las propias del hombre laborioso que se ha impuesto esta tarea, y que no puede exi-
mirse de pagar su tributo á la flaqueza humana. Esta es otra de las causas que impiden
que un diccionario llegue jamas á ser una obra acabada, á la cual el tiempo no pueda aña-
dir alguna cosa. En este inmenso inventario de ideas y conocimientos, todos no pueden ser
igualmente familiares á un mismo hombre : algunas vezes pecará de ignorancia , y mu-
chas minuciosidades se escaparán á su investigacion. No hai cuidado que, por escrupuloso
que sea, pueda librarse de aquellas faltas
(nas aut incuria fudit ,
Aut tuauatia parum cavit natura.
Tal es el pensamiento que guió á mi padre al emprender la pubhcacion del Nuevo Val--
buena , ó Diccionario latino-español, que ha llegado ya á su octava edicion.
Las precedentes reflexiones me consolaban algun tanto del disgusto que la crítica mor-
daz y atrabiliaria del Sr. Martínez me causó, aun suponiéndola jusiiticada. Pero ¿olla' de-
bió ser mi asombro cuando al examinar detalladamente los fundamentos y apurar las ci-
tas, me hallé con que lejos de apoyarse en la verdad , lejos de existir los desatinos de
Salva, tan pomposamente repicados, casi todo es un puro embuste, una groserísima ca-
lumnia, y que los verdaderos desatinos
son en la casi totalidad las correcciones del Sr.
Martínez? Al principio dudé de mis ojos, y fué necesario que reiterados análisis y con-
frontaciones formasen una conviccion que se resistía aun á las pruebas de la evidencia.
Ejemplares se dan de impudencia y audacia ; pero el presente seria casi singular, si no ate-
nuara algun tanto su rareza la persuasion en que estoi de que van acompañadas de igual
dósis de ignorancia por lo menos, circunstancia que vuelve á confundir al Sr. Martínez
con la turba de ignorantes atrevidos, disminuyendo en consecuencia aun la poco envidia-
ble admiracion que su frescura inspiraria al público.
Mas no para aquí la serie de lindezas que los lectores están llamados á celebrar. Despues
de los terribles fallos fulminados contra mi padre y desde la cátedra de infalibilidad donde
truena, natural era suponer que los engendros de tan privilegiada organizacion habian de
participar de la perfeccion de su origen, ó que si algun lunar los empañaba, seria como las
manchas del sol , únicamente visibles á un corto número de observadores. Con el respeto
debido pues á tan razonable prevencion, me atreví á hojear el
Valbuena reformado del
Sr. Martínez. Lo que allí vi , lo que allí leí, no es para dicho en pocas palabras: solo puedo
asegurar que el Sr. Martínez se ha colocado
en él á la altura de su crítica. En ella corno
YiT
en él se. ha reproducido tal cual es, y ni el crue lea el prólogo estralará los prodigios
del Diccionario, como ni al que se fije en estos le causará novedad su sistema de censura-
obras ajenas.
lias'a aquí he hablado en términos generales. Perdónese á la agitacion inseparable del
ingralo y nauseabundo asunto que manejo el estravío declamatorio que me permito. Aho-
ra pasaré á consignar con pruebas fehacientes el derecho que me asiste para denunciar al
Sr. Martínez como calumniador é ignorante en los ataques que dirige contra mi padre y
contra Valbuena. Abreviaré lo posible esta tarea, tanto en gracia del público, á quien hago
la justicia de suponer cansarán tantas ruindades, como en gracia mia, hastiado como lo
estoi de verme en el caso de dar nombre á quien no lo merece, ni siquiera malo. Por mi
parte rue g o á los lectores acojan con indulgencia estas observaciones, en cuya emision
protesto hallarme ajeno de pretension alguna literaria, y declinando en consecuencia la
responsabilidad de los muchos defectos que naturalmente contiene el presente escrito, pro-
ducido par un motivo que me honra.
Mas como quiera que las censuras del Sr. Martínez , convertidas en calumnias, pueden
considerarae, bajo tres aspectos diferentes, en otras tantas clases pienso dividirlas para la
impugsacion, ó mas bien para su demostracion palmar. En primer lugar me haré cargo de
las que llama Erratas en Valbuena, desatinos en Salva, y cuyas correcciones supues-
tas son real y verdaderamente Desatinos de Martínez López. En segundo lugar de los
mismos llamados Desatinos y erratas , las cuales son errores de imprenta evidentes y al
alcance hasta de los niños. En tercero de los mismos Desatinos y erratas, los cuales son
mentiras y calumnias, pues ni se encuentran ni existen en el lugar que cita, ni en otro
alguno. Orillada que sea esta curiosa primera parte del drama, me dedicaré á desflorar tal
cual página del Valbuena reformado y señalar Con el dedo algunas de las innumerables
perfecciones que encierra el parto del infalible , lo cual completará su biografía litera-
ria, pudiendo servir de prólogo á la segunda edicion del citado Diccionario, que de se-
guro no se hará aguardar.
Dejo cortesmente pasar la salva del prólogo con toda su comitiva de aduladoras y cari-
tativas ad vertencias. Pero al inaugurar la serie de los desatinos consabidos, parece que ha
querido probar el tilo y punta de su tizona por via de ensayo en una palabra á la cual des-
carga sendos golpes ; aunque si va á decir verdad le pareció tan dura de digerir, que no
se cepntentó con ménos que con media llana de impresion que le dedica. ¿Y qué viene á
ser ello? A qué tanto ruido? Porque mi padre y Valbuena tradujeron á Sccevus, siniestro
y de buen agüero. Tentaciones me daban de copiar la sarta de insultos y necedades que el
Sr. Martínez hace servir de. comentarios al precedente pecado mortal como él lo llama. Me
contentaré con reproducir el siguiente parrafito, que vale todo un curso cm urbanidad y
toda una cátedra de lexicografía : « Al ver casada la espresion del siniestro con un buen
« agüero, casi cae uno en la tentacion de decir sin floreos , que el librero se fué al otro
« mundo ignorando la signiticacion de las vozes de la lengua castellana. » Bien por el Sr.
Martínez ! Bien por el latino ! Y digo yo : si el Sr. Martínez supiera latin, lo mas que hu-
biese echado de ménos, es la separacion de ambas acepciones por verticales ( ) segun
costumbre. Pero bramar porque Valbuena y mi padre las casan ! Si el Sr. Martínez, vuelvo
á decir, supiera latin, hubiera en su diccionario añadido á la acepcion de mal agüero, úni-
ca que adopta, la de buen agüero que tambien debió adoptar. Si supiera latin, repito,
salvia que N'arma, á quien cita á la husma, porque le cita, dijo : Dicta ab Scceva , id
est sinisira, guod guw sinistra sunt , bona auspicia existirnantur. — « Llamada así de
S e CLT , es decir, siniestra, porque los auspicios que son siniestros , se tienen por bue-

nos. » Ademas ¿sí no puede sccecus significar siniestro y juntamente de buen agüero,
¿por qué no lo ha corregido el Sr. Martínez igualmente en sinister y en leevus , que son
sinónimos de sccecus en este y en otros casos? Porque Quicherat, á quien copia servil-
mente, no olvidó esta particularidad en sinister y en hevus , como la olvidó ea sca?vus.
Para saber que las palabras sccevus , lcevus y sinisier implican figuradamente la idea de
un presagio desfavorable, no se necesita estar mili adelantado en las clases elementales de
latin. mas para saber que por un simple desarrollo de la misma idea hai á lo ménos un
casa en que dichas vozes lenian mi sentido favorable, es preciso ser un latino algo mas
esperimentado. A mi padre no se le escaparon estas diferencias, pero el Sr. Martínez
que no se para en barras, ni tiene motivos para guardarse de decir desatinos, ha embo-
cado la mas sonora de sus trompetas para anunciar á todo el mundo el pretendido error
de mi padre, reproducido en seis ediciones consecutivas; dejándose él mismo coger en
fragante delito de ignorancia radical y supina en materia de latín. El caso en que la pala-
bra sewvus, lo mismo que sinister y lcevus implican un sentido favorable ( se rá necesa
en que se trata del raso ó trueno.-riodecíslaS.Mtnz?)eprcisamqul
Xvi
significaban siempre para los antiguos un rayo ó trueno
armen screvarn, intonuit lcevuoi . r la de-
buen agüero, porque si calan á la izquierda, era señal de haber sida lanzados pi
de
recha de Júpiter. podido aprender en el diccionario de
Mas ¿qué digo que el Sr. Martínez no hubiera
Valbuena , por poco que le hubiera hojeado? En efecto mientras que el Sr. ?..lartínez se
scan. as, Valbuena
divierte en su prólogo á costa de mi padre y á próposito del malhadado
cita el hemistiquio de Virgilio : Intonait tcevuut , que traduce ( y el
en 1:1 palabra ¡ellas tronó hacia el lado izgnierdo,
Sr, Martínez ha hecho bien en no oponerse á ello) por : ¡He aquí á mi padre rehallill-
teniendo buen cuidado de añadir este era prescui lo feliz.
tado, si lo hicieran necesario las sandezes de su Aristarco! ¡Qué lástima que el triunfante
Diccionario, ó que el autor del Dic-
autor del prólogo no sepa lo que le hacen decir ea so
deje escribir y firmar prólogos por quien no sabe latin ! A buen seguir-) que el
cionario
Sr. Martínez no hubiera tronado esta vez á ti dera•ha , corno lo hace contra Mi padre.
Mucho he honrado al censor para principio de fiesta ; pero ademas de que el caso lg
pedia, no he querido deberle en punto á embadurnar papel ya que el se ha tomado la
molestia de servirme de modelo. Paciencia que ya roe enater;d-ré.

VACIEDADES Y DESATINOS DE MARTÍNEZ LÓPEZ AL QUERER CORREGIR LOS QeE Er.


CALIFICA DE TALES EN VALEUENA Y SALVA.

A biro. Y Salva traducen avtntar. 11:tdínez corrige array,. ar. Can decir que
veo, y cuiltilia
s inónimos areolar y ahuyentar tratándose de gun , salía nos
nos
isil i s era tau elielosa la corrección como necia la caldicacion de desatino. teto hai alias.
La
vez prop i a aplicable en su caso al garuado en la traduccion de abiyo, es °rentar, coa
permiso del Sr. Martínez, si no recusa la auteridad de la Academia su DicciLnari•, ce

desde la primera edicion en fi vols. , y todas las siguientes, á las cuales hacen eco "Pei•reros
y S2.0:1IW en SUS Vocabularios, y otros tesis que pudiera citar. *
:trancas. Valbsteua y Salva traducen La barba de las cabras. Martínez corrige Earba
rai,runa, planta. V dijo lib. VIII de su .historia wit ¡crol, 1:111ai) 7b, loililande de
las cabras : Depende( orni.ium, met,to v.q Ius , quem aruncum vocant. 'fiad acolan segun el
Sr. Martínez : « Cuelga de la barba de todas un vello ó pelo que liaman barba cabruna,
«planta.» Tendria)i que ver ciertamente Lis cabras a litigues con su barba verde colgando,
y que en su caso !es porfia servir de pasto cuando escasease la retama, etc. Liles
y cuán poco ve el que 00 ve por tela de cedazo ! Y no eres el dómine que se cuLito:dtó M-
ei con lo dicho, pues rambien se le eutendia de aeltalue de hierba, que I:dito liar,:ce le
°

r-,usta al Sr. .tlartfuez. Oiga y aprenda. La barba cub J'una ó barba da cabrón/ se dama en
Loan Iragopogon ó come, cuya esplicacinn da asimismo el ciliado autor, ti!). XXVII de su
fu C.XVII, donde dice: Est et trajopogon,gulAnalii carien vocant,
jareo, fG12is croci, radice tonga, ele., lo cual quiere decir en castellano ( á pesar de que
el i- \larlinez lo dice 2,a casi todo en su mismo mismísimo Diccionario á la lialalita
coiue): « Tamhien 'Jai la barba cabruna , que otros llaman come, de rallo pelad=o, hojas
« de azal s ra o, raiz larga, C:c.» P',beinos adelan te.
Assurios, a, unt. Valbuena y Salva traducen asado. Martínez corrige de una libra.
I.:sta voz ai,LicuaJa significa, segun todos lis autures, asado , y naden una Ub; •aeumo pre-
tende el corrector. Por no hacerle desesperar de impaciencia, me con:u tar¿t con remi- '

tirle á Calma, el cual en su libro de L:ep. Poni. cap. 15, dice : Vestw, si cGles
. 'o d<; •
Jotii assaria peuaina, urna cini Joci coste. Dígame si el daps pecuina
casi:do con u;;;;a-
ria es cosa de libra, á no ser que pretenda que el carnicero pesó
una libra de dogs pc-
cuino para la ofrenda á Júpiter. Mientras aguardo la'contestaci
Car e y 110 empeñarme cuino el en encontrar
i ,
on, loe pelona] a seguir
garbanzos de á libra.
Vallimma y Salva traducen burlas. nirtir ez corrige bolas . Aunque c,fr,•ce
i

sus
diticuitatles el lijar la exacta correspondencia de esta díccion, desde luego la acepcina
de bolas debe quedar descartada. Mas camino
lleva la de borlas que le asit411:in t „ahuma
y mi padre, pronero
pulque ta auloridad de Noel, aunque lue nos
ire , da e; Sr. fr l
li s¿ , no deja de ser ul¿o , traduce á Enlata,,
k
:M ;Ii>
:Mili'.

hoappe, Ufft,..:(tenti de,7:ousse, de tiap•naj.1;


porque al describir Virgilio la ninerte de Turno cal el tina( del 1 b. Xl1
de la
• El descaro (pues no tiene otro nombre) del Sr. Martínez al apoyar sus eiribruu
rezan lo contrario de lo que asegura, pudiet . a inspinr á su vez dt en testas l'• • ,
, scouliaiwi' i t s lt
2111)(11,i0 me abona y un sola palabra
CaVácter
t • • ‘-)•

Luis contestaciones con lis autorid es que las aimy ,,,,a/t'antia(: dce
i ! iluitIrt%Ilict ,so,'It'utlet tj•L111slill1ti'.ad;:sr
lUS cestos, ;ludiendo' las e i
'
do le Lspeeincar y coma
rcensame.as que ha6ma Le'il la itlaIt'aciw
in.i,r L
sion, capitulo, pMr,11, cae.
Ce la uta, como cl
i
XVII
da, para justificar la accion de Eneas , dice que las palabras del vencido empezaban á apla-
carle,
Infeliz humero quum adparnit alto
Babeas, el notes fulserunt cingula bullis
Pallantis puen etc.
Tenemos que bulla eran adornos de los cinturones y tahalíes. Así lo admiten varios comen-
tadores de Virgilio, entre ellos Lemaire. Dígase imparcialmente si un cinturon ó tahalí
adornado de bolas es admisible, y si no lo es con mas razon de borlas, segun Valbuena y
mi padre sientan. Por otra parte Valerio Flaco en el lib. V. de los Argonáuticos, verso
579, segun la enmienda de Heinsio , da á bullas el nombre de nodis, nudos, que tiene
mas analogía con borlas que con bolas :
Qui procul elle, humerum nodis cni babeas asper
Subligat? etc.
En resúmen , aun haciendo gracia especial al Sr. Martínez de sus bolas, la traduccion que
condena es mas conforme á la razon, á la crítica y á autoridades mas respetables que la suya.
Ccrsicius. Valbuena y Salvá tradujeron, Blanco, limpio. Martínez corrige, Laido, ra-
pado. No sé por dónde coger á este señor, es decir, no sé á dónde seguirle en sus exóticas
excentricidades. ¿De dónde diablos nos trae V. esa raedura y raspadura? Planto, cuyo
testo saca á relucir, dice linteoluin ccesitium, « pañuelo limpio » ; lo cual confirma Nonio,
De proprietate sermonis, 14, 17, cuando esplicando el testo citado, añade : Purum et can-
didum, sic dictum , vel'quod extiendo ad candorem perveniat , vel quod- oras circurn-
cisas habeat. No sé á qué pañuelo ó lienzo de las damas romanas á quienes critica Platito,
se le haya podido aplastar el pelo con el batan, ó cortárselo ó rapárselo, como quiere y
consigna en su Diccionario el Sr. Martínez. Adelante.
Calamites. Valbuena y-Salvá la llaman piedra preciosa , y Martínez corrige Rana verde
( que se crin en los prados ). Estéfano en su Tesoro le da el mismo significado que mi padre,
lo cual nada tiene de estraiío , cuando los comentadores de Plinio observan que en varios
códices antiguos se llama Calamites ó Cadmitis , una piedra preciosa que describe el ci-
ado autor en el libro XXXVII de su Hist. nat. En esta correccion ha dado el Sr. Mai tínez
la prueba mas grande de su ignorancia crasa, confundiendo á Calamites con Calamita, a>,
sin reparar ó sin querer reparar, que Valbuena y ad padre en la misma columna y con la
sola interposicion de un corto artículo, han puesto Calamita, ce, la rana pequeña que s2
hulla en el cañaveral, correspondencia mas exacta que la que pone Martínez, como lo de7
muestra hasta la etimología del nombre. En esto hai ó mucho descuido, ó suma ignoran-
cia, ó singular mala fe. Si el Sr. Martínez no escoge, yo escojo por él, y le asigno la segun-
da prenda, que es la que mas le favorece.
Caliginosos. Valbuena y Salvá traducen : tupido. Martínez corrige : tullido. Este es
uno de los primores del Sr. Martínez. Es inconcebible hasta dónde llega la petulancia de
ciertas personas; un simple escolar en los primeros meses de rudimentos gramaticales no
hubiera evitado un buen récipe de palmatoria por desatino tan atroz. i Caliginosos, tulli-
do! ! ! Si dijera ciego, allá que te vas. ¿Si creerá el Sr. Martínez que haí quien tiene ojos
en el talon, como aquel otro de quien cuenta el célebre Jovial , cristiano y erudito, que
veia por las narizes? Y sobre todo, si significa tullido ¿dónde se halla esta acepcion en
su Diccionario ?
Campana. Valbuena y Salvá dicen Campana, y Martínez corrige : Romana. Me ha he-
cho el amigo tan quisquilloso en punto á fe, que necesitaria nada menos que leer coimis
ojos pecadores el testo de Isidoro, que cita aquel. Entretanto séame lícito seguir á Valbue-
na y á mi padre, autorizados por Estéfano y Noel.
Clavicarius. Para Valbuena y Salvá es llavero, para Martínez cerrajero. Amiguito, con
permiso de V., es llavero, el que hace llaves, y no el que hace cerrajas. Pero soi necio en
gastar papel y pluma. Si significa cerrajero,. ¿á qué viene el llavero que V. sopla mondo y
lirondo á continuacion de clavicarius en su bendito Valbuena reformado, pág. 174, col. 2,
lín. 60?
Colegiatus. Colegial segun Valbuena y Salvá. Socio segun Martínez. En primer lugar
« perdónalos, Señor, que no saben lo que se hacen. » Mi padre escribió collegiatus con dos
U que es cual debe ser, y no me da la gana de esplicar al Sr. Martínez por qué razon or
tograllea ó etimológica: estudie y sabrá. Pero déjote en su satisfecha ignorancia y paso á 13
segunda parte. Y pregunto : ¿Si collegiatus no significa colegial, por qué en su Vocabuta•
rio español-latino le pone por correspondencias sinónimas, collega, collegiatus y soda.'
lis? Y ademas ( es cosa de desternillarse de risa ) si socio en castellano es collegiatus eu
latín, teste el infalible, su Vocabulario español-latino así debe rezar. Pues, señor,
XVIII
y santas pascuas. Verdad es ¿ biné obligacion
'hal tales carneros. A. socio le arrima socius
Martínez de saber labio para componer un Diccionario latino, ni aun de poseer
tiene el Sr.
sentido contrita? las minas traducen Valbuena y Salva. Perteneciente á
Cunicularis. Pertenecie nte á
corrige Martínez. No me ha sido posible consultar en el testo el ejemplo de
los conejos Martínez (que lo dudo) lo ha consultado, aguardo á que ad uz-
Marcelo Empírico. Si el Sr
ca las pruebas de la preferencia que deba darse.
Cruel , penoso , Martinienzfolerstuur.igLenesiceoritiole,nstae-_,
Cri.rius, a. Valbuena y Salva. dicen urio
guro. El testo de Planto es : Chlamydate, cave, sis UN á ccurionem supra dixit pro ma-
dores dicen entre otras cosas : Curius á cura. lta agnum
eurium infortunium dixit ; quo
cro, quia prce curis emaciantur homines. Da hoc loco
possit iste, qui tam sollicite qucereret ubi esset Ballio leno. « Curius vie-
manceerreddi
de
cuidado. Por eso dijo mas arriba agnuoi curionem, a cordero flaco , a porque
los cuidados enflaquecen á los hombres. Y por lo mismo dice aquí infortunio penoso,
de cuidado (corno quien dijera de una enfermedad de cuidado), el cualpodia enna-
quecer al que con tal afan andaba buscando al afilan Balion. » cuanto aal cierto y se -
uro del Sr. Martínez, déles V. memorias.
Denigro. Valbuena y Salva. traducen Denegrir. Martínez dice que debe ser Denigrar
Segun el Diccionario de la Academia denegrir (anticua lo) en 'atila denigrare, es lo mismo
que denegrecer. Denigrar, aun concediendo al Sr. Martínez que lo haya tomado por oscu-
recer, borrar ó hacer negro y no por infamar, etc. , es metafórico anticuado. Con que el
Sr. Martínez tiene por desatino tocino con huevos, y le sustituye huevos con tocino. Car
creen Ustedes que es eso todo ? Pues se equivocan. El Sr. Martínez que tal escomunion
fulmina contra denegrir, por compasion le ha guardado un rinconcito en su Diccionario
á continuacion de ennegrecer, teñir, dar de negro, poner una cosa negra. Véase página
262, col. 3, Un. 11.
Diesis. Vaibuena y Salva dicen tetratemoria, y Martínez les corrige tetratónica. En el
gran Diccionario de la Academia, tomo 3, pág. 273, col. 1, se lee : « D'ES'. s. f. Término,
« de música. Es una de las partes mas pequeñas y simples en que se divide el tono. Cuando
o es la tercera parte en que se divide, se llama diesi tritemoria y clirornatica mínima ,
u cuando es la cuarta parte, TETRATEMORI:v y enharmánica mínima. » A ver, seor helenista,
de dónde saca Y. otro testillo que echar á la oreja del mío. ¡ Pobre hombre:
Exterebra y Exterebratio. Valbuena y Salva traducen Hacha para cortar... — Cor-
tar leña. Martínez corrige Barreno — Barrenar madera. Pudiera perdonárselo la cari-
tativa advertencia , si tanto como entiende en materia de insultos , se le entendiera en
achaque de correcciones gramaticales. Pero el amigo no se para en pelillos, y tan bueno
es para un fregado como para un barrido, de lo cual voi dando muestras doeosíainias.
Si exterebra no significa hacha para cortar, ni Exterebratio la eccion de cortar lela ,
tampoco significa barreno ni barrenar, sino tirar liácia afuera la barrena y sacar la espe-
cie de serrin que produce. La verdadera correspoedeucia de barrenar es perlerebro , l-
ambas acepciones puede ver el Sr. Maestro usadas por Ciceron en el siguiente permito
que le copio para su entretenimiento. « flannibalem. Coolius scribit , quum ceba 11-111ttri
« auream.... auferre vellet, dubitaretque, utrum ea solida esset, an extrinaecus inaerata,
perterebrauisse ( agujereó); quumque solidam invenissat, statuissetque tollere , el SeC n 11-1-
« dura quietem visara esse Junonera prwdicere ne id faceret , minarique , si id fecisset ,
« se curaturam, ut eum quoque oculum , quo bene videret, amitteret ; idque a!) homine
« acuto.non esse neglecturn : ataque ex eo auro, quod exterebratuni esset
(que se había
« sacado del agujero ó barreno ) , buculam curasse faciendam , etc. »
De Divinatione,
Lb. I, párrafo XXIV.
fiera. Segun Valbuena y Salva : Corona de flores. Martínez corrige : La hilera del
medio (en el tablero del ajedrez). Es mucho hombre el Sr. Martínez, y su sistema de tra-
duccion el mas espeditivo. Sin meterse en honduras dije para su capote : Hiera se parece
mucho á hilera; encajémosle la 1 y articulum me fecit.
Y lo mas chistoso del caso es qua
maldito si se encuentra en el artículo Hiera
dei Diccionario del Sr. Martínez, pág. atea
col. 1, lín. 57, rastro ni reliquia de la dichosa hilera del medio.
Hombre, ó V. se burla„ Z.)
debe de tener vacíos los aposentos de la cabeza. Al caso. Hiera significa lo que traducen
Valbuena y mi padre, teste Lipsio. Otros autores añaden se
o. la i t ella e te don ,
,L111( si )-
ber : la línea que describían los que coi rían en medio del estadio , cuando la victoria
habia quedado dudosa. Ni á Mureto , ni á Casaubono , ni al citado Lipsio , sin contar los
fundamentos de Polibio y Pernio, les pasó por las mientes el juego del ajedrez.
Lignipedium. Valbuena y Salva ,es
traducen Albarcas. Martínez corrige Almadreñas.
Al desatino de mi padre le pone la siguiente colilla : « Zapato de madera, dice después.
XIX
Ni aun sabia el Sr. Salva que albarca es calzado de cuero, » La colilla en cuestion hace
honora los conocimientos zapateriles del Sr. Martínez. En efecto, no siendo zapatero mon-
tañes ¿qué obligacion tiene de saber que albarcas ó abarcas son calzado de cuero y de
madera? Há mas de doscientos años andaba por esos mundos cierto licenciado, D. Sebas-
tian de Covarrubias, algo ducho en eso de propiedad de votes, el cual publicó una obra
titulada ( con perdon sea dicho del Sr. Maestro ), Tesoro de la lengua castellana. En ella
se entretuvo en describir lo que es Abarca ó albarca , y vea el Sr. Martínez qué rarezas
le ocurrieron : « Un género , dice , de calzado rústico de que usan los que viven en sier- •

« ras Son en dos maneras , unos de palos que por tener forma de barcas, se dijeron
« abarcas, y otros de cueros de vaca crudos, etc.» Tambien en el tomo I del gran Diccio-
nario de la Academia, segunda edicion de 17 • 0 ( porque la primera de 1726 no lo trae) al
eMicar lo que es abarca, se lee : « Covarrubias dice que se hacian kauribiert de palo, y
« hoy se usan con este nombre en algunas partes de Castilla la Vieja y Montañas. »
¿ Anduvo tan desatinado mi padre, como lo anda Martínez al calificar de desatino su tra-
deccion ?
Musculus. Valbuena y Salvá dicen Galería. Martínez les corrige Galera. Es mui sin-
gular (pero como de estas singularidades nos regala el censor á cada trascanton) que haya
ido á soplar en botas y espuelas en su mismo Diccionario, pág. 557, col. 1, lín. penúltima,
el desatino que denuncia en Valbuena y mi padre. Con esto y con leer que cita á César en
acepcion igual á la que anatematiza en aquellos, me creo dispensado de copiar los testos
de dicho autor, segun los cuales musculus es tau galería como pueda serlo la primera
galería del mundo. Ahora por lo que toca á la acepcion de galera que le da , y por cierto
en último lugar, es de suponer que ni Valbuena -ni mi padre la adoptaron, por no ha-
berle encontrado en autores clásicos, y que mereciesen figurar en las columnas del Diccio-
nario.
Narcissites. Errata en Valbuena y desatino en mi padre : Olor. Correccion de Mar-
tínez Color. A ello, señor Dómine, hai una respuesta bajo dos aspectos contundente. Én
primer lugar , un argumento per te , en segundo, una autoridad irrecusable. i Cómo ! dijo
Y. para su sayo, tener una piedra preciosa las venas y el olor de una flor ? Mui flaco es V. de
memoria, amiguito, y por esta vez di() en vago. Vea Y. si no en su propio Diccionario
cómo da á Aromatites la traducciun de piedra preciosa « que tiene olor y color de mirra. »
¿Cónao arregla V. esta pequeña diferencia ? Pues lo mismo que Y. tradujo (ó le tradujeron),.
esi tradujeron Valbuena y mi padre el parralito que le endoso, el cual le convencerá , si
hai en su persona órgano de convencibilidad, de que odore significa para todos olor y no
color , segun V. disparatadamente desalina : Narcissites venís et odore distincta. Pli-
nio, Hist. nal , lib. XXXVII, párrafo LXXIII.
p onderatio. Valbuena y Salva : El precio. Segun Martínez : El peso. El testo latino
del Eclesiástico, cap XXVI , v. 20, dic.; : Omnis autem, ponderatio non est digna con-
tin,ntis unirme. El Sr. Tórres Ama traduce así : « No hai cosa de tanto valor que pue-
da equivaler á esta alma casta. » Basta y sobra lo dicho para dejar en su lugar el acierto de
Valbuena y mi padre. Otros eseositores tinte traducen á ponderatio, « peso, » han tenido
buena cuenta de acompañar nota en que se esplíca el peso , como suma de dinero de
mucho valor, etc. Es decir que literal y parafrásficamente asiste la razon á los dichos.
Recondo. Valbuena y Salvá dicen : Descubrir. Corrige Martínez : Encubrir. Vamos á
.ceentas, y sépase en qué quedamos. ¿ Es encubrir ó descubrir? Y si no es lo segundo, si
es desatino , desatinado está V., vive Dios! Si no tuviera con qué entretenerme á mi sa-
bor, el chiste del Sr. Martínez capítulo de por sí tnerecia. Oigan Vds., y revienten de
risa. Pone el sapiente pe.d igogo la primera acepcion de recondo , guardar, ocultar, es-
conder , encubrir, etc. Siguen tres acepciones mas con la ordinaria separacion por rayas
verticales (11), y ende quinta se lee : « Descubrir. »
Toluturius. Valbuena y Salvó traducen Árnblador. Martínez corrige . Andador. Anda-
dor y A reblaclor son igualmente castizos. Amblador es anticuado. De esto á ser desatino
hal gran distancia, señor Maestro. Aun diré mas, y écbola á mi vez de crítico.. Andador no
determina con tarea precisioe la idee que espresa amblador, aplicado al paso de las caba-
llerías. ¿ Por qué razon no se halan de poder resucitar ciertos arcaísmos, que carecen de
equivalencia exacta en el lenguaje moderno?
Aquí termina la primera jornara de las honras que dedica el Sr. Martínez á la memoria
póstuma de Valbuena y de mi padre. Si el lector ha podido dominar su indignacion lo
suficiente para leer á sangre fria hasta el lin el cúmulo de sandezes y vaciedades, y el .en-
sarte de prodigireos desatinos, revueltos con los insultos, y desvergüenzas, arma única
que por lo visto sabe manejar á la perfeccion el censor, me atreveré á rogarle me dis-
peuse otro momento de meritoria paciencia para seguirle y acompañarme en la . segunda
XX
espedicion, á falta de otra ventaja , reportará la de co-
jornada de dichas honras , en cuya
hasta dónde llega el atrevimiento de cierto hombres. Pero dejémonos de reflexio-
nocer
nes, y apuremos cuanto ántes el brebaje.

propuso demostrar el Sr. Martínez 'que mi padre no llegó á conocer el


liasta aquí'se
valor de las vozes de la lengua castellana y ménos el de las de la latina. Ahora toma al-
gunos artículos de la última, « y ellos nos dirán (son sus palabras ) el trato que recibieron
en Paris al pasar desde la imprenta de Madrid á la del librero valenciano. »
Funeraticium. Valbuena
Funeratícum. Así dicen Valbuena y Salva. Martinez corrige
mi padre dicen bien. Al erudito censor le ha dado la gana de sustituir funeraticium
y Funeraticium es ad-
al funeraticum . Aquella palabra no existe en latin como sustantivo.
jetivo sinónimo de funerarium , cosa perteneciente á funeral. Pero lo que quiere dar á
entender por funeraticium, á saber, el dinero que se gasta en el entierro, es un desatina
de á placa, pues su verdadera correspondencia latina es tal corno la asientan los censu-
rados. Vea, si le place, el Tesoro de Estéfano y el Diccionario de Noel.
Grandiscapius segun Valbuena y Salva , y Grandis , scapus segun Martínez. Este pone
Grandiscapix en su Diccionario, añadiendo arbores, y traduciendo : árboles que ;nen
mui alto el tronco. Es decir que segun él grandiscapíce es adjetivo femenino plural. Todo
adjetivo de esta clase tiene las tres terminaciones us, a, um en singular, ce, a en plural.
Que en esta regla se fundase mi padre, lo prueba el haber adoptado el testo mismo de Sé-
neca que cita el Sr. Martínez, no habiendo creido conveniente poner la terminacion feme-
nina del plural, que es la que trae el citado autor. Hasta ahora no sabia que fuera indis-
pensable en un diccionario manual, como por ejemplo el de Valbuena, copiar todos los casos
de un nombre, cosa que tampoco le ha ocurrido hacer al criticastro en el suyo. Esto en
cuanto á la justificacion de mi padre. Ahora tengo que dirigir una Tijera advertencia al docto
en su erudita correccion etimológica de grandis , scapus. Ya que supo tanto al censurar á
Valbuena y á mi padre, ¿por qué no supo que comentadores autorizados desechan la pala-
bra scapo como adulterada por algunos lijeramente, sustituyéndola á rapo ? Hé aquí testual-
mente lo que, dice el ilustrado y respetable Schweighausser en sus Comentarios á Seneca , 1
tpíst. LXXXVI, párrafo 16: Illagnarurn arborum truncos... cuna rapo suo translulit.
v Restitui ( añade el comentador ) constaioem veteruto librorum scripturam. Quod vulgo
u edebatur, cum scapo suo, Mureti inventum erat, nec necessarium illud hoc loco , et per
▪ se parum Rapum commode intelligetur teler illud quod in imo caudice esse solea,
• é quo radices exeunt : estque id ipsum, quod mox capta radicis dicit Seneca. »
Gravastellus, i, dicen Valbuena y Salva, debiendo ser segun Martínez Gravastellus, a,
um. Si el corrector de obras ajenas tuviera ojos en la cara , aunque no colue era del latin
lene que el a, b, c, leeria en Platito dar á Gravastellus el sello de sustantivo diciendo :
fst lacee muliercula , et ilie gravastellus qui ve nit ? Ademas Estéfano, Noel y Festo
han tree.do dejar feo al Sr. Martínez, y han dicho que Gravastellus es sustantivo.
Halo,. • 'e traen Valbuena y Salva, y el Sr. Martínez corrige Halo, us. Aquí le han dado
sus pujos ae helenismo, pretendiendo debe declinarse como declinan los griegos, y califi-
cando de dest.;,::,:til la declinacion latina .lue le dan sus víctimas. A ello, entre lo mucho que
pudiera decir, eee contentaré con que respondan por mí Estéfano que así lo declina, Ges-
nero que lo aprucao y Scheller que le sigue; y le echaré por añadidura varios lexicógrafos
declinándolo segun 1 lhuena y mi padre, y no segun el Maestro. ¿Y cómo no hacerlo aet?
Quintiliano supo lo ee ese decia al sentar « que debía seguirse en cuanto lo permitiese la
v hermosura de la 1 gua la declinacion latina en aquellas palabras, cuyo Wo han eeta-
blecido varios autores : » contribuyendo poderosamente á fortificar aquella senteeeia en
el caso presente, que los griegos declinaban Zaina izaíavoa,y nunca dad;, quizá para no
confundirlo con el participio del verbo «xl (»cuy .
Hinnula han dicho Valbuena y Salva, é Hinnulea les corrige Martínez. Remito al mismo
a la autoridad de Arnobio, Esíefano y Noel. Advierto que á varias de las palabras del Val-
buena reformado (Hinnulea es u nacle ellas) precede un interrogante, el cual segun la espli-
cacion de los signos convencionales del mismo Diccionario, signilica duda. Ahora bien : el
que duda , (lomo por ejemplo el Maestro, de la bondad de una palabra, no se propasa á ca-
lificar de error, y mucho ménos de desatino, ni g eria á la cual sustituye la primera. Esto
no merece otra calificacion que la de sandez , y segun ello son muchas las que se le pueden
echar en cara al Sr. Martínez, pues su lógica singular se resume en lo siguiente : «Te
a doi eso que yo mismo no sé si es bueno, para sustituirlo á lo tuyo que llamo malo por-
« que me da la gana. a Y digo porque me da la gana,
pues al interrogante dubitativo del
XXI
censor opongo la3 respetables autoridades ya citadas, á fin de que los lectores fallen
en un litigio que tiene mucho de curioso por lo nuevo é inusitado.
Homosios. Errata en Valbuena y desatino en Salvá. Homusius : correccion de Martínez
En primer lugar ni Valbuena ni mi padre dicen flomosios, sino Homousios. En segundo
que Homousios es diccion adoptada del griego , y el apuntarla como tal no está sino mm
conforme con las reglas gramaticales de la segunda declinacion. En tercer lugar el criticar
el diptongo MOU, y sustituirlo por mu es una quisquilla de aquellas á que se ase con avidez
el Sr. Martínez á falta de otro. Pero ni aun en esto quiero darle un pequeño gusto ; pues
ahí tiene á Estéfano y al mismo S. Gerónimo, á quien cita sin haberle consultado, los cuales
escriben Homousius como lo ponen Valbuena y mi padre en la parte relativa al diptongo-
Infumibuium segun Valbuena y Salvá. Infumabulum corrige Martínez. Testo al canto.
• Infumabulum. Vide Infurnibulum. Nam aliqui apud Plinium, non infurnibuium, ne-
« que infundibulum , sed infumibulurn legunt. » Pero nada de Infumabulum, señor mio,
estamos? A lo ménos así le plugo indicarlo á Estéfano, que sabia algo mas que usted.
Octachordus (en ochotachordus) supone que dicen Valbuena y Salvá, y Martínez corrige
octochardos. Y perdone el susodicho, si le digo que me quedé en ayunas de su correc-
cion. Porque ni Valbuena ni mi padre traen las palabras citadas, ni él ha puesto en su
Diccionario el octochardos que debia reemplazarlas, y cuya significacion debe ser cu-
riosa en estremo. Esta línea de su prólogo, que es la 55 de la pág. 'ni, es una muestra
mili fidedigna de la clase de obra que es el Valbuena reformado ; solo contiene cuatro
palabras, y en ellas se encierran cuatro embustes y cuatro necedades.
Omphacinus se halla en Valbuena y en Salvá, y Martinez corrige Omphacius. Ompha-
cinus dicen Estéfano y Noel : así lo dicta la razon gramatical y etimológica, y así lo autoriza
Plinio, lib. XXIII, can. IV, edicion de Gronovio de /669 y la Aldina de 1535, donde se lee
(antes liabia dicho oleum) proxime viride ; » y el licen--«Utilsmueophacn
ciado Gerónirno de Huerta traduciendo este pasaje, t . . 20 . pág. 332, col. 1. dice : « El om-
phancino (y no omphancio) es utilísimo etc. »
Tenemos pues en redimen, carísimo Señor Martínez López, que de los setenta y cinco
desatinos que cuelga usted á mi padre, los treinta y cuatro son desatinos de vuesa merced,
desatinos probados, desatinos calafateados, desatinos puros, sin mezcla de acierto, sin una
brizna de razon con que pueda V. relamerse, ó consolarse al menos de la inesperada zurri-
banda que lleva.
ERRATAS TIPOGRÁFICAS.

Asigné á la segunda categoría, en que he dividido los ataques del Sr. Martínez para la
impugnacion, los que llama desatinos, y no son sino errores de imprenta evidentes. Las
dicciones á que me refiero son las siguientes : Alienigenus, Complicatio, Conlevo, Depo-
litus , Destitutor,, Duidens, Inglomero , Luxus , Mersus , Nola , Obluctatus, Propator,
Retroduco, S caturio , S eptussis , Sequestro, Spinula, Statutus, Subo ffendo, Superpondero
Tignum, Ericanum , Escorpio, Gradaricus, Grcecisco, Gratis, Heraclopolites, Insaflen-
ses, Lapicinarius, Obstarius, Proactor, Quinquestio, Sino, Sorditatus , Statum y Yeli-
ticus. Pensaba haberlas analizado, como acabo de hacer con las pertenecientes á la pri-
mera clase; pero el miramiento que debo á la fatiga de mis lectores me retrae del propó-
sito, y creo suficiente compendiar la respuesta eal las siguientes observaciones :
Primera. Que en muchas de las palabras la errata tipográfica se percibe sin trabajo, por
eouglatIr en la falta de alguna letra , como : espinta por espinita eu Spinula ; puesto por
opuesto en Obluctatus, etc.
Segunda. Que en otras el órden alfabético indica fácilmente la falta, sobra ó trasposi--
cion de alguna letra, como : Gratis, Heraclopolites, Insaflenses, Proactor, Quinquestio,
Sino , Statum y Veliticus.
Tercera. Que en algunas es mas fácil de advertir la errata de imprenta, puesto que van
acompañadas de sinónimos , los cuales no dejan duda acerca de su verdadera inteligencia,
como : pegadura por plegadura, acompañada de dobladura como sinónimo en Complica-
tio; destruir por destituir acompañado de abandonar, desamparar en Destitutor ; ator-
mentar por amontonar, seguido de acumular en Inglontero ; minar por manar acompa-
ñado de salir, brotar, en Scaturio, etc.
Per último, aun en esta seccion no ha renunciado el Sr Martínez á su instinto de calum-
niar, pues muchas de las erratas que echa en cara á Valbuena, no se en cuentran en él.
Coronemos dignamente la contra-revista del Sr. Martínez con los
EMBUSTES QUE FóRJA Á COSTA DE MI PADRE.
Assarius, El asado. Mi padre dice : Assarius, ü (arium, gen, plur.) m. Varr. ArE
XX11
Despees de copiar testualmente el precedente artículo, vea alguno si huele á asado.
entendimiento que lo olió debla estar entónces mas que asado, carbonizado.
El
mi padre diga : V. Cresco. Dice : 1naccresco. Ademas
Inacresco. No es cierto que tengo á la vista , que son bastantes, se halla inacresco
en ninguno de cuantos diccionario s
por acedar.No hai tales carneros en el Diccionario de mi padre. Otrosí ¿qué quiere decir
PrIelus.
prcelus participio? confoeta de Valbuena y mi padre? Y
Confoeta . ¿Sabrá V. decirnos por dónde anda el
el caso de que V. hubiera tomado el femenino del artículo confatus , a, la primera
aun en deberia mas bien clasificarse corno adicion, puesto que con-
correccion dejaba de serlo, y
desatino de su merced, pues confreta no
fcetus está escrito en regla ;cualla segunda es
lo escribieron los dichos y todos los que no son Martínez
se, escribe confaeta, sino tal
López.
Lo que entra es Ye algo mas serio que lo dicho hasta aqui. Reclamo la atencion de mis
lectores, porque cito un rasgo que caracteriza por todos al Sr,Martínez. Despues de copiar
el párrafo de mi padre en que refiere las mejoras con que sucesivamente ha ido enrique-
ciendo las seis ediciones del Diccionario, esclama : « ¡ Qué impudencia La primera
« edicion fué clisada, sus moldes sirvieron para todas las demas, sin mas correccion que la
« de las erratas cometidas en la imprenta de Paris. » ¡ Qué impudencia y qué iniquidad la
de V., Señor Martínez !!! Qué impudencia, y qué infamia !!! V. solo es el impudente.
¿Conque sus moldes sirvieron para todas las demas, sin haber adquirido el Diccionario
de Valbuena en manos de mi padre la mas insignificante mejora ? ¿Y osa V. decirlo
teniendo á la vista el prólogo de la segunda edicion y los comprobantes , los cuales de-
muestran que en esa que fué clisada se rehicieron las TRESCIENTAS SEIS PÁGINAS del
principio? En cada una de las siguientes h hecho preceder mi padre una advertencia, en
que no corno quiera se indican, sino que se detallan y especifican las correcciones, adiciones
y mejoras introducidas, y se citan hasta las palabras. En lo secta edicion no permitieron los
estrechos limites de una advertencia notar las correcciones verificadas, por el sinnúmero de
letras que fué preciso variar, rehaciéndose por entero algunas páginas. Así lo dice mi
padre, y así lo comprueban las cuentas de estos relativas á la reforma y mejora de dicha
edicion, segun las cuales en 28 de noviembre de 1816 se satisfizo á M. Curmer el valor de
ocho mil ochocientas cincuenta y tres letras puestas en las planchas del Nuevo Valbuena,
veinte y dos pedazos de columna que se cambiaron en varias páginas, y dos de éstas que se
rehicieron por entero. ¿ Osa V. hablar de impudencia al leer el inmenso catálogo de las
dicciones añadidas al Diccionario de Valbuena, el de aquellas en que aumentó :dril nueve
significado, el de los artículos adicionados en la Diferencia ó contraposicion de varias
voces latinas, y el de las variaciones esenciales introducidas en otras dicciones ? V. no ha
leido, V. no ha visto, ó de lo contrario, se hubiera mordido la lengua antes de comprome-
terse ante el mundo literario, dando á luz lo que será un padron de ignominia para
V. 1-4) todos conceptos.
Veamos ahora el desórden que lamenta en la esplicacion de las correspondencias.
Dice el Sr. Martínez que mi padre no atinó con los verdaderos defectos que eran de notar
y enmendar en el original de Valbuena, y aduce en prueba el haber omitido explicar
motivo por qué el verbo inquiro , por ejemplo, tiene dos significados enteramente opues-
tos, á saber, lo averiguado y lo no averiguado , acepciones usadas por Ciceron y Platito.
En esto l'Aria mucho que hablar, pero blasfeme decir en justificacion de mi padre, que
lo que publicó es un diccionario y no u 10 gramática. No se me amostazo V., señor dó-
mine sabiondo ; ¿qué tiene V. que replicar ? ¿que debió haber colgado como V. su arra-
cada entre ambas significaciones, como quien diceelita gramatical p or via de
apéndice? Sin duda como buen legislador se cree V. dsuispretado de observar la leí; y si
no ¿ por qué no ha añadido V. la arracada ut supra en los verbos recludo, .recondo, re-
fgo etc. que significan abrir y cerrar, sconder y descubrir, arrancar
y clavar? ¿O dire-
mos que se ha cansado V. de hacer bondad á loss pocos pasos, creyendo que no se le averi-
gua Pian sus habilidades ? echase luego e Sr. Martínez á defensor de Valbuena contra las
p retendidas sacudidas de mi padre, y con el
pa labras por via de muestra, acierto y buena fe que le conocemos cita trece
desiraa
las, para pat entizar el sab er del mencionado Valbuena en aunar
la correspondencia lenguas, s etc. « con centenares de otros artículos que
« pudiéramos citar, añade, sin que ni uno de
ñol, etc. » Aquí miente el Sr q ellos figure en el Diccionario latino-espa-
Martínez
labras citadas que segun él laton. if. gid de una manera que da lástima. De las trece pa-
iran , figuran, y de un modo mui palpable, Gravitas,
Flárundo , Luxes; 2
.aente las solas que son de buena leí y garantizadas
con el nombre de autores clásicos, Las otras faltan, y qué ?
Osa V. lanzar su anatema
xxtlt
contra dichas omisiones, V. que hace votos once líneas mas abajo para que la lengua la-
tina llegue á manos de la juventud española tan pura y correcta cual se conservaba entre
los autores del siglo VI? , ¿A qué viene pues el estaañar que de las trece palabras haya
mi padre dejado nueve que son de baja latinidad? Eso no es ser consecuente; eso es ser
niño, y niño de mala especie.
No duran mucho sus amistosas disposiciones para con Valbuena, y torna á la carga con-
tra él por haber acogido una multitud de vozes desautorizadas, y por supuesto censura á
mi padre que las repitió. Remite al efecto á la primera columna de la composicion Rha.
En realidad tiene V. mucha razon. En no viendo la autoridad al canto, para V. todo es des-
autorizado, y aun por eso no se anda en chiquitas en materia de autoridades, pues todas
caben en el saco , de cualquier calibre y calidad que sean. Mas no por ende ha de
quedar V. descon t e nt o ; y así le hago saber que Rhabarbartnn tiene á .A une Mar-
celino; Rhabbenus á Libo, Primo synthagmate historice Deorum; Rhabdomantia,
á Noel; Rhacha , á S. Mateo, cata ; y Rhages á Noel. Ademas Hecatomphonia
tiene á Pausanias in Messen.iis ; Heeatontarchus á Estéfano; Hedycsmum á Plinio ;
ffelioseopium al mismo, á Dioscórides y á Apuleyo ; Heterodoxus á Noel; Heteroge-
neus lo traen Facciolati y Forcelino, Estéfano y Ducange; Hierapicra se halla en Noel ;
Hicrarchia lo acepta Estéfano; Hippago lo usan Livio, Festo y Gelio; Hippagoga ,
Livio; .LtipKgum, Plinio; Hipparcha ( y no hipparca) se encuentra en Estéfano;
Homogeneus, en el mismo; Homologus lo autoriza Euclides; Humanista lo cita Noel,
y finalmente Hydraleum lo engendró el Sr. Martínez, pues en cuanto á mi padre jamas
dió cabida en su Diccionario á semejante palabra. Con que tenemos que todas las dic-
ciones del Diccionario de Salva llevan espresa é sobrentendida una autoridad, por lo
ménos, no despreciable.
á proeósito de los deseos manifestados por el Sr. Martínez en favor de la pureza
del idioma latino, me ocurren sobre el particular algunas dudas que tendrá á bien re-
solverme, si sabe y puede. En primer lugar, si solo los nombres de pura y correcta
latinidad han de tener cabida en las columnas de un Diccionario, en el del Sr. Martí-
nez, á cuya formacion debe haber naturalmente. presidido esta laudable idea , se habrán
descartado cuantas no pertenezcan á la época clásica. Ilágorne pues un deber de concien-
cia el advertir á los teólogos, legistas y médicos por lo ménos, que no vayan á com-
prar el Diccionario del Sr. Martínez , pues será echar el dinero á la calle, y tener un
bulto mas en sus estantes, puesto que ni el primero encontrará en él palabras eclesiás-
ticas, adoptadas en las obras que maneja, ni el segundo términos forenses, ni el tercero
oicciones de su profesion , y seria chasco que al buscar la significacion de esta ó la otra
que encontrará á cada paso en las obras de testo, tropezase con un vacío, mui honroso si
se quiere ; pero que maldita la gracia le baria á Juan estudiante, que pasa trasudores
mortales para descifrar un párrafo del Lugdunense, del Charmes, del Silgado, Gómez
ó Boerhaave,
Ademas de que el Sr. Martínez no se halla tan avanzado como parece en eso de gramá-
tica, tampoco es su fuerte la lógica ; y no ha nido en que no es en un diccionario latino-
espahot donde se ha de buscar la pureza de la diccion, sino en la parte española-latina.
En efecto pudiera tener lugar la necia crítica del Sr. Maestro, si se proscribiesen todos
los libros que no fueran clásicos , y si se refundiesen todos los de baja latinidad , co-
menzando por la Biblia, revistiéndolos de las galas y magnificencia ciceronianas. Este
es un delirio de calenturiento, y en consecuencia mientras anden en manos de los hom-
bres producciones de escritores antiguos ó modernos de estilo y dicciones Mas ó ménos
corrompidas, será indispensable, á fin de traducirlas ó interpretarlas, usar diccionarios
que las contengan todas, ó el mayor número. Otra cosa es al tratarse de componer ó es-
cribir en lain. Entónces el escritor que recurra al vocabulario , no ha de hallar sino
pureza y buena lei en las correspondencias latinas , á fin de amamantarse de leche
sana, formarse desde el principio un estilo castizo, y contribuir á levantar el idioma del
Lacio de la postracion en que realmente yace.
Al tomar acta del parratito que cité mas arriba, no fué mi intencion darle una granth
importancia, porque sabia que el Sr. Martínez es partidario de la lei del embudo, y efec-
tivamente á los pocos pasos tropezé en su libro con intrusos que no solo lo empañaban
sino que enturbiaban su pureza y correccion. Y no como quiera , no como ocultas y ver-
gonzantes, sino á centenares se encuentran en el Valbuena reformado las dicciones de
baja latinidad con su testo al canto, entre las cuales figuran á docenas las bíblicas y otras
de este jaez. Por Dios que ha quedadb V. lucido. Cur tam carie? Usted tan quisquilloso,
que se horripila al leer en mi padre una cita bíblica, un autor eclesiástico, ¿cómo ha te-
nido valor para estampar esa calda de autores en apoyo de los artículos (le su Diccionario ?
XXI V
latinidad , entre ellos san Gerónitno y la
¿Dirá V. que todos son de pura y correcta
turbamulta de escritores de la época de la decadencia ? Otro renuncio. V que anatema-
tiza palabras bíblicas, las trae en su Diccionario con la abreviatura Bibl. ¿,Por qué en la
lista de las abreviaturas falta la que acabo de mencionar, figurando en el cuerpo de la
obra? Esto, Sr. Martínez López, unido á lo dicho y á lo que aun me resta que decir, es
ignorancia de V. , y mucho mas de su descaro é impudencia.
la prueba mas clara de la
Despues de tanto como ha disparatado el autor del Prólogo del Valbuena,reformado,
no espere que le baga gracia de una tilde, ni que me fie de su buena fe admitiendo á cie-
gas y sin apurar sus citas, aunque fueran del Padre nuestro. Dice « que mi padre dejó en
« su ser y est,do les errores de una desatinada interpretaciou en las vozes latinas, que
« se cuentan por miles en el Diccionario , particularmente desde la letra D hasta la Z. »
Cansado el Sr. Martínez del mareo del prólogo, que se le va indigestando, abrevia el capí-
tulo de pruebas, y daLIDIA por miles, seguro de que se le otorgará crédito á pié juptillas,
aturdido como debe hallarse el lector con la estrepitosa descarga de las cuatro primeras
páginas Hé aquí su prueba : « Contentarémonos, prosigue, con decir que la diferencia
« existente en el artículo Convitium 6 Convicium entre la edicion de Salva y esta nuestra,
« esa misma se podrá descubrir en casi todos los demas de la obra. » Ya que el Sr. Martí-
nez elegido entre millares la palabra convitium, la acepto d buena gana, y le doi el
119

parabien por su mejora, reconociendo la pequeñez de mi padre ante tan alta sapiencia.
Sin embargo me queda algun escozor, y nada estra o es que busque un alivio á él , y
g

descanso á mis escrúpulos. Primero : el Sr. Martínez que segun costumbre admitida é
Inmemorial de todos los diccionarios, en la diccion que tiene sinónimo incluye en uno de
ellos todos los significados, apuntando solo el otro con remision al primero, en convi-
cium, que segun él es sinónimo de convitium, como lo demuestra el poner Convitium
ó convicium pág. 227, col. 2. lín. 63, se separa de la senda trillada, únicamente por el
gusto de singularizarse y de poder citar con énfasis la decantada mejora. Una de dos :
6 convitium es lo mismo que convicium ó no. Si lo primero, ¿por qué lo separa V.?
Si lo segundo, ¿por qué á la palabra convitium le añade la disyuntiva? Eso cuando mas
podrá calificarse de lujo de tontería y ganas de emporcar papel. Prosigo. En el paréntesis
con interrogante dubitativo en que V. indica las variantes de la etimología de convitium
que segun Ulpiano, Labeon, Valla y Nonio puede derivarse de vox, de vicus 6 de vitiis, loe ( .1,ci:',1s.i
i
1
de voz, de aldea, ó de vicios, indica V. otra que no carece de chiste, es decir vitis. No
he encontrado comentador que le asigne semejante etimología ; pero si es V. el inven- F ;:
tor, habremos de decir que la vid ó el zumo de la vid es el origen de riñas, griterías .".:1) 1 (á ,/,(1) IG /.,, Ie 1
porrazos y contumelias, y tambien de la deshonra y oprobio de los hombres. Tiene . . ',1f-dlildlip..1.1
V. razon que le sobra ; se la doi, y váyase por el vitis. — La decantada mejora del
Iiiiii Pj EINAS,111 t'ir
artículo en cuestion se reduce á lo siguiente : En el convicium ha copiado en botas
,,,...rt ti (.1:11E
espuelas á mi padre y á Valbuena. En convitium ó convicium enriquece el artículo 11 fl'il»,

con gran ruido de vozes (en el anterior decia ya : grita, vocería, concurso de vozes): .:
.;;Iall(111pri:.;1,
injuria. insulto de palabra (en el anterior : injuria, afrenta, improperio, ultraje de pa- :
i.:,(11)
lau l reir
labras); Zumba, burla (en el anterior : burla , chanza que se hace de ó se dice á al- 1 .j:
tlálle
Izar»
guno.) » Sacamos en limpio que de las ocho acepciones de convitium ó convicium, ':.;101 ti lá j
15, t " .1:
tres por lo ménos son repeticiones de las de convicium ; otra, á saber, Gritos de re-
probacion , vivas reclamaciones, va embebida naturalmente en el conviciis insectari ,
conuicia fundere in aliquem; otra, Reprension, censura, lo va asimismo en conviciis .. Nr! ,.5
11'1:, ,,
Proseindere; la última, Deshonra, oprobio, es la misma que Valbuena y mi padre tra- r ' YJr

ducen por Ruina, perdicion ; y realmente en el testo de Plauto, en su Illercator, oct. I,


ese. I, v. 59, que dice : Convicium tot me annos jam se pascere , « hace tatues años que
« me está manteniendo á mí que soi su ruina y perdicion, ó su deshonra y oprobio,
traducciones ambas aceptables, si se quiere, no puede el Sr. Martínez alegar preferencia.
Quedan pues por todo aumento y en prueba de la cacareada mejora y riqueza : El gor-
jeo y canto de los pájaros, que, sea dicho de paso, no be hallado en Ovidio, en quien
se apoya, y El bramido, gruñido ó refunfuño sordo (de los animal,.?s),
A uradamente el testo que aduce es una falsedad. Dígalo porque ui es citando áni
p
Pedro.
bramido , gru-
ñido, ni refunfuño, y mucho ménos sordo.
En la fábula VI, lib. I„ que lleva por titule
Ronce ad solem, dice :
Clamoreen nana?, sustalere ad sidera.
Convido permutas qmrit Jupiter etc.

Las ranas levantaron


el grito hasta las estrellas. Incomodado Júpiter con la vocin-
gleria, ó gritería etc. Ya ve el Sr. Martínez que las ranas ni
r efunfuñan, sino que graznan, braman, ni gruñen, W•
y graznido que llega desde el charco á oídos de Júpiter.

4.,
X xv
vive Dios que tiene poco de sordo ; si acaso tenarl mucho de ensordecedor. El otro testo
de Fedro es de la fáb. XVI, del lib. III, Cicada et noctua :
Cicada acerbum noctum convicium
Faciebat etc.
,
Dice Festo á este propósito : « Occentassint antiqui dicebant, quod nunc convicium
fccerinrt dicimus, quod id clare et cum quodam canore fa, ut procul exaudiri possit. »
¿Está V.? El convicium se hace claramente y con cierta sonoridad, para que se pueda
oir desde léjos. — La mejora, pues, tomada de Fedro, es un desatino y no otra cosa. Hé
aquí á lo que queda reducida toda la balumba y hojarasca de las tan cacareadas reformas.
Y debiendo suponerse que ese elegido inter multos será de lo mas notable y depurado,
cuando se le ha confiado la investidura de campeon de sus millares de compañeros, ¿qué
diremos de los demas ?
Y para que no crea alguno que me he propuesto un sistema de negativa y de rechazo,
aunque mal puede sospecharse cuando las contestaciones llevan su auténtica irrecusable
en la razon y en las autoridades que las apadrinan, confesaré que el Sr. Martínez tiene
razon, sin duda por casualidad , en lo que dice de la remision de Incieo á Illoveo ; en
lo cual solo hallo la disculpa en lo que ya dejé apuntado acerca del trabajo de mi padre,
que se propuso una reforma de diccionario, y no un diccionario nuevo, en cuyo caso la
mayor responsabilidad hiciera indisculpables ciertas faltas que ahora son mui excusables.
En igual categoría se halla la palabra Roseanus , verdadero error de mi padre. En cuanto
á la voz Actorius ó actoreus, no me 1)3 sido posible dar con ella en Tertuliano ; así es que
estoi mui léjos de conceder al Sr. Martínn que tenga razon , ántes de verificar el testo ;
pero tampoco me es posible decirle que le falte en la correccion que propone. La buena fe
de que me vanaglorío en este particular, granjeará mayor crédito á lo que he dicho en de-
fensa de mi difunto padre, é indulgencia por parte del lector á lo poco que me queda que
decir.
He terminado la parte mas sensible de mi ingrata tarea : revolver )/is cenizas de una
rersona tan querida debla afectarme y me afectó; atropellé no obstante, y he cumplido
con un deber de amor y de justicia. — Voi ahora á entrarme por las anchas brechas
que imprudente y neciamente me deja abiertas el Sr. Martínez, y á demostrarle con el fa-
bulista , que es preciso sea
El que ha de reprender irreprensible.
Ímprobo y fatigoso sobre manera fuera hacer un análisis del Valbuena reformado
del Sr. Martínez López : por consiguente me he concretado á desmenuzar LAS CUATRO
PRIMERAS PÁGINAS, ó mas bien LAS TRES Y TRES CUARTOS, puesto que la cuarta parte de
la primera la ocupa el título. Las faltas de que me hago cargo tomadas del cuerpo de
la obra, han sido sorprendidas casualmente, pues teniendo para la contestacion un ejem-
plar del citado Valbuena reformado, encuadernado en rústica y con las hojas sin cor-
tar, solo las he abierto cuando ha sido preciso para la confrontacion y exámen acudir á
los artículos citados, y entónces ha sido cuando de paso he advertido los pecadillos de
que se halla decentemente salpicado el parto del Sr. López.
Principiaré por la denuncia de una falta general admitida en toda la obra, y bas-
tante grave para que su uso sea casi imposible á los estudiantes, por lo menos á los
que principian. En la- traduccion de las palabras apunta primero la correspondencia lite-
.ral y luego la esplicacion de lo que significa dicha correspondencia. Por ejemplo, en
lAbaptistum pone : « El trépano , instrumento de cirugía ; » en tibies , « Abeto , árbol. »
lUno y otro, es decir, la correspondencia y su esplicacion, van de letra redonda, l'Ida-
:í tras en Valbuena y mi padre la segunda va de cursiva. Esto es no solo oportuno , sino
indispensable. En obras que han de andar en manos de niños y principiantes, no hai
que contar con discrecion ni refiexion. Si el que consulta el diccionario en demanda
de un significado para traducir su leccion sabe que la correspondencia está de Ostra re-
donda, y la esplicacion de cursiva, al encontrar tibies traducirá abeto: pero el que
vea ambas palabras en igual carácter de letra, ó no sabrá discernir, ó traducirá indis-
tintamente abeto O árbol ; como no suceda otra cosa peor, y es que piense ser abies
nombre genérico de árbol ó un árbol cualquiera. El mismo inconveniente hallo en
abaptistum y otros muchos. Aun se ve mas marcada esta diferencia en el artículo Aban-
tiades. Mi padre pone tres significados sinónimos; pero como de los tres uno solo es
la traduccion literal, esta va de letra redonda , y los restantes de cursiva. Así dice :
Ddnae , nieta de Abante , hija de Acrisio. En la siguiente acepcion , igual sistema á
Diegroponto, isla del Archipiélago. El artículo del Sr. Martínez hará creer á un pritu i-
XXVI
« Dánae, nieta de Abante, hija de Acrisio, » son tres mujeres distintas ; que
piante que , » pueden ser dos islas, ó ademas de la primera,
« Negroponto, isla del Archipiélag o
cualquiera otra del Archipiélago. Otro tanto se puede decir de Abacus , en cuya acepcion
arquitectura , incurre. en el citado defecto trascendental , como
de Abaco, término de sistema indispensable parece reconocerlo el mismo Sr. Mar-
puede verse. Que sea el
tínez, cuando en algunos poquísimos artículos, v. g. Abdicativus, , colocaentre en parén-
tesis la esplicacion , como que nada tiene que ver con la correspondencia, digámoslo así
mecánica de ambos idiomas.
Entramos en el capítulo de las adiciones, uno de los mas importantes de un dic-
cionario . Las vozes nuevas introducidas por el Sr Martínez en las cuatro primeras pági-
nas, son en número de cuarenta y cuatro. De ellas, veinte son nombres propios
geográficos, á saber : Abali , Abalices , Abalus , A banteus , Abantiades , Abantius ,
Abaortce , Abaritanus, Abasgi , Abbassus , Abdalonimus, Abdenago, Abdolonimus ,
Abeatce, Abelus , Abessalom, Abgar, Abilenus , Abitacus y Abitinensís; mejora faci-
lísima de introducir y de llevar mui léjos con solo tornar un diccionario biográfico y
otro de geografía, y empezar á copiar. Nueve pertenecen á la baja latinidad, y son :
Abante, Abbreviatio, Abbreviatus, Abdicatrix , Abhorride, Abinvicem , Abjura-
tor, Ablevo y Abliguritor. Tres carecen de autoridad : Abcido , Abellana, y Ablecto.
Una es un arcaísmo, Abduce. Finalmente ocho son personas de verbos : Abduxti
.bes, Abforent, Abfuat , Abfuturus , Abibitur, Abidum y Abin. Entre ellas hai sín-
copas, como Abduxti y Abin que pudieran admitirse por no comunes; pero las demos,
tales como abes, abforem, abibitur, etc. son propias de una gramática mas bien que
de un diccionario. Me dirá el Sr. Martínez que siempre que una inflexion de verbo ó
nombre tiene autoridad que la cubra , debe citarse. Mui bien; pero entónces ¿ por qué
coo nos da á Abibitur con Plauto por patron, no daátambien
así como unos, primera
persona del plural del futuro imperfecto de indicativo, que tambien puede gallear con
su magnífico verso de Horacio :
,
Ulcunque pnecetics, etc....?
Una de dos : ó se han de suprimir los tiempos de los verbos y casos de las declina-
ciones, que es lo regular, ,y entónces las adiciones del Maestro son paja , ó apareje Y.
cajas para la nube de verbos y nombres, que bien darán en qué entender á los cajislas.
Por lo que hace á Abidum, treinta son las vezes que Terencio reproduce en sus obras
la segunda persona del imperativo de Abeo, en algunas de ellas seguida de domum, es
decir, abi domum; pero ni siquiera una abidum, á lo menos en la correcta edicion que
tengo á la vista. El Sr. Martínez podrá decir lo que se le ofrezca sobre el particular.
Otro renuncio. De que á Juvenal se le antojase tomarse una licencia poética y decir
abicit in mare, por abjicit in mare, no se sigue que deba consagrarse la tal libertad
para el resto del verbo. Darnos pues abicio por abicit pelado, única adicion pasable ,
es en buen romance ignorancia y necedad, y tal considero la mejora. Y ¿ cómo se h a rá.
creer á quien no !o palpe como yo, que el intolerante purista se haya descalzado en
su obra magna de reforma y aumento con nueve vozes nada menos de baja latinidad
en solas cuatro páginas?
Continuemos. Las adicionen que ha introducido en el caerpo de los artículos, son de
un mérito incomparable. A fin de que resalten mas con la comparacion , se humaniza
hasta el punto de copiar literalmente á Valbuena y á mi padre, y luego, zasl engan-
cha su carretilla, que se•-reduce á uno que otro testo de los autores que van unides
á cada correspondencia ó significado, trabajo inútil, puesto que debiera hacerlo, ó e o !I
todos ó con ninguno. La costumbre de citar testos á continuacion de los significados
en algunas vozes, se funda en la necesidad de dar á conocer ciertas frases, que tienes)
su traduccion peculiar, ó modismos especiales usados por los autores; pero tai necesidad
no es evidente cuando solo se trata de las correspondencias usuales y admitidas. Si tal.
sistema se adoptase, el diccionario formado bajo él requeriría una máquina de vapor
de fuerza de cuatro caballos para manejarle, y si es esto lo que pretende el Sr. Mar
tínez , mal corresponden á ello las adiciones
formado. con que ha enriquecido su Valbuena re-
Pero las donosuras de su reforma no paran ahí. No solo adiciona iciona
testosestos á
los significados
complacencia, y• comunes, sino que enamorado de sus propias lindezas, las repite con
en un mismo artículo copia dos vezes un mismo testo , con el mis-
mísimo autor de centinela.
Creeráse esto posible? Pues no hai mas que mirar ea
la pág. 3, col. 1, el artículo atbdo..Al empezar la cita de testos, el primero es, al.bi!eia
se iitteris. Cic. « D
arse enteramente á las letras, engolfarse en los estudios. » EsU, ya
XXVII
!o llevan Valbuena y mi padre. Entran luego las adiciones, y ¿ saben Vds cual es la
íitima ? Aldo me litleris. Cic. « Me doi enteramente al estudio. » Otro. En las citadas
pátina y columna, un poco mas abajo, artículo Abduco, dice entre otras cosas copiando
le los mencionados : Abducere cla • em. Plant. « Quitar la llave ; y luego adiciona
Clavem abduxi. Plaut. Yo quité ó me llevé la llave. » En Abhorreo , habiendo copiado
Valbuena y Salva entre otros de los significados- el de discrepar, pone como adicion
mas abajo « apartarse del parecer, diferir, » y lo confirma con el testo de Nepote, Ab-
horrere á consilio ceterorum , « disentir , no ser del parecer de los denlas; » como si
no pudiera traducirse con igual propiedad « discrepar del parecer de los demás. »
Añade en el mismo artículo : Omnes illum abhorrebant, traduciendo : « Todos huyan
de » En primer legar es un ripio , una traduccion de aquellas cuya inutilidad acabo
de demostrar. Ademas, sobre ociosa, es en rigor inexacta , porque puede aborrecerse
á uno, tenerle horror, acepciones que trae mi padre , y no huir de él por mil causas.
Y por fin de fiesta, aun dándole de barato la huida , no le paso el desatino gramatecat
de huyan por huían; pues debiera saber que abhorrebant es pretérito imperfecto de
indicativo, y no presente de subjuntivo, como él escribe. La precedente muestra dará
una idea de la estofa de las adiciones del Sr. Martínez.
En las cuatro dichosas primeras páginas SOD SESENTA Y CITATII0 las vozes que ba
suprimido el Sr. Maestro DEL DICCIONARIO DE VALBUENA Y SALVA; vozes tomadas de
autores que el adicionador acoge benévolo á cada paso en el suyo, tales como Oridio,
Plinio, Tácito, Dioscórides, Plauto, Suetonio, Varron, ['esto, la Biblia, Paulo Juris-
consulto , S. Agustín , Grutero y Lactancia. Las adicionadas son treinta , hacién-
dole gracia de las de baja latinidad y del arcaísmo. Resulta, pues, á favor de mi
padre una diferencia de treinta y cuatro vozes en cuatro páginas solas, cuyo gua-
rismo multiplicado por la cuarta, parte de 9-.5 páginas que tiene el Diccionario del
Sr. 11.1artinez, da mas de OCHO MIL PALABRAS de diferencia que no se encuentran en
su Valbuena reformado. Dicha diferencia es de asaz bulto para fijarse en ella con
atencian ; pero subirá de punto su importancia cuando. haga observar que al reconocer
con escrúpulo en el Diccionario de mi padre la columna donde debla hallarse la pala-
bra confceta, censnrada por el Sr. Martínez en su chistoso catálogo de desatinos, y no
dando con ella , acudí Valbuena reformado, á fin de comparar y apurar; y ~erices
me lijé por casualidad en el crecido número de supresiones ó faltas de que adelecia
una. sola columna. En efecto desde el artículo confiados hasta cou formo , pág. 209,
son DIEZ las vozes que trae mi padre y no se encuentran en la obra de su censor,
vozes de Plauto, Suetonio, Tito Séneca, etc. Las adiciones son dos, ambas
de baja latinidad. Diferencia á favor de mi padre, OCHO; que multiplicadas por 2835
columnas que com p rende el Valbuena reformado, la hacen ascender á VEINTE Y DOS
MIL SEISCIENTAS SESENTA. Aquí no hai duda, enredo ni tergiversación posible. Cuerna.
palmares, matemáticas, irrecusables. ¿Qué tiene V. que replicar? Que no lo he visto
todo? Tarabien seria casualidad que precisamente en las cuatro primeras páginas y en
la malhadado del Confoeta , se hallasen las únicas casualidades , como las de la capa
del pobre, que la tenia llena. Y se conoce que así como para lo malo y lo inútil tiene
V. en un desarrollo atroz el órgano de la adicion, no le va en zaga el de la supresion
de lo bueno y útil, pues no contento con quitar, cercenar, escamondar, entresacar, pu-
l y cortar de aquí y allá, corno bien 'visto le fue, los artículos que le plugo , aun en
los que indulgente dejó en paz, quiso ejercer su itirisdiccion censoria , sacándoles' al-
guna astilla. Así es que á las palabras Abdomen,- Abductio, Abecedarius, Abies, Abiga,
Abitio , Abjectio , Abjugo, Abjuratus y Ablatio , se les ha almorzado al todo TRECE
ACEPCIONES que estaban contentas de figurar y ocupar su puestecito, y que no creen
haber dado motivo para tan brusca despedida, sobre todo teniendo algunas de ellas
Loor padrinos á Planto, Ciceron y Virgilio.
Otro de los primores de.que con alguna frecuencia hace alarde el Sr. Martínez, es
el (le dejar sin distincion ó separacion las diversas acepciones de una misma palabra ó
frase, tratándolas como sinónimas. Por ejemplo, en el artículo Abactus, a, um, cita
la fase abacti oculi, y traduce : « ojos hundidos, que no pueden ver. » Esto indica
que lo mismo da « ojos hundidos » que « ojos que no pueden ver, » y en verdad que
por regla general sucede lo contrario, siendo la cualidad que' distingue comunmeme
á los ojos hundidos la de ser penetrantes y claros. Mi padre advertia y tropezaba en
estas poqueiiezes que el crítico desprecia , y en caso igual separaba ambas acepciones,
que no s(in sinónimas, por medio de rayas verticales (II) , como puede verse en el citado
artículo de su Diccionario. En Abatienor incurre en igual falta.
En la voz Abaces falta la autoridad de Persio ántes del significado tablero, niega

XXVIII
á Celso equivocadame nte en vez de Celio Rodi-
de mercader. Antes del de disco cita esdrújulo, lta acento en la a que forma la
faces
le fa
gin°. Finalmente á la voz ábaco, mucho mas si se advierte
sílaba antepenúltima. Esta omision ya de sí grave, Diccionario, dejando de poner el
Martínez la ha erigido en sistema en su
qué el Sr.
acento en los esdrújulos cuando la palabra está en letras mayúsculas.
mi padre dicen Aba
halla con una letra de menos. Valbuena y.te
El artículo Abari se con el testo de la Biblia, que re n cuatro vezes dicha
rim, lo cual está confor me y una en el Deuteronomio, y en todas ellas se lee
voz , á saber, tres en los Números
Abarim.
Como á pesar de los ascos que el Sr. Martínez hace de sus víctimas , le gusta con
harta frecuencia engalanarse con sus plumas, es decir, copiarlos y recopiarlos, cuando
ra de ellos lo hace generalmente con tan poca gracia , que mas bien los estropea.
a sa,
sen sl ep
E
abuelo del abuelo. » El docto correc-
az Abavus, mi padre traduce « Tatarabuelo,
tor no quiere en esta ocasion aparecer copista, y dice : « Abuelo del abuelo, tatara-
buelo. » Lo que es para disfrazar las picardías, no le falta habilidad.
Pues en punto á órden alfabético, es cosa admirable el ver tantas lindezas, y cuenta
que no hai que decir que son erratas de imprenta , pues las vozes á que me refiero
están bien y debidamente ortografiadas; pero en cuanto á la colocacion, allá me las den
todas. Entre Abdias y Abdicatio me sopla Abdolonimus, que debió estar en la página
siguiente entre Abdo y Abdomen. Entre las sobredichas Abdias y Abdicatio embute, á
riesgo de sofocarlas, á Abcido, Abcise, Abcisio, etc., cuyo sitio es en la columna ante-
rior entre Abbrevio , y Abdalonimus , y entre Abeat y Abeatce encaja á Abecedarius,
cuando debió colocarlo despues de la segunda voz.
En Abditamentum, « diminticion , » ha tenido la gran ciencia de añadir : Véase
Additgmentum, palabra que significa una cosa enteramente opuesta , siendo así que
cuando se hace referencia en el Diccionario á otra voz, es por ser aquella sinónima, como
se ve en Abietinus y otros muchos.
En Abhiemat, despues de la traduccion de « Es tiempo de invierno, hace frie, » añade
« ( y mejor ) está nublado. a ¿ En qué se funda el Sr. Martínez para dar la preferencia á
esta segunda acepcion'? Cuando mas podria defender la acepcion autorizada por algunos
testos notables , á saber : «Hace tiempo borrascoso, hai tempestad. » Ovidio llama hieras 2-¿u ¡ t,a t,
i7i, „! ú t l , t f
1 it..

1;
á la tempestad ; Horacio dice Ajare hiemat « el mar está borrascoso; » pero nublado á :::irle10:11.:::',,,:.:
nadie le ocurre sino al Sr. Martínez.
En Abjicio á las traducciones del Diccionario de mi padre agrega la de Uatar. En pri-
mer lugar deja sin separacion por verticales dicha acepcion de la de « Echar por tierra,
derribar, postrar, » como si fuesen sinónimas de matar. En segundo , el testo de Cieeron
que mas abajo cita, para corroborar esta nueva acepcion, no se traduce « mató al mons-
truo, » sino « abatió al monstruo. Así lo sienten con Noel otras autoridades respeta-
bles, y así lo dicta la sana gramática. Hércules p lató en efecto, segun la mitología, al jabalí
del D'imanto, Erymanthiam belluam ; pero esto no autoriza á violentar latraduccion , f [', lb
Cu
pues Hércules pudo mui bien abatirlo primero, y matarlo despues. 1,:'1 (12 klo, , el4,3 1
En Abjudico , despues de la traduccion : « desechar, rehusar, desaprobar, condenar. » I' 111‘1
'111.:.',1E:illi'E
llEtliillOrdA
DIIIEISI
:;1I"P:0111Sl
añade entre paréntesis: Dudosa esa definicion. Ignoro á qué venga semejante escrúpulo. ',. 'El) cMri plii,
iErili:llri('il°
1'111iiill
,
:11'111(;'11ll

Un testo se puede citar de Ciceron en su segunda orador' contra Verres , y en él viene


natural la traduccion en que el Sr. Martínez encuentra duda y tropiezo. En consecuencia
dicha mejora me parece un si es no es proble DM lea é impertinente. f' 1;* 'I1 11K
14 uht, ,grc:11 1::
:
En Abjurgo traduce : « negar con oprobio ó en litigio. » Ante todo teniendo la voz . : - .i,i1Ts b ,
negar doble significado , á saber , decir que no y rehusar, debió; elSr. Martínez evi-
1,, »L EN j"
tar la conlusion, esplicándolo mas claro, puesto que la segunda acepcion es la del testo
ii,,
Higinio, Achillis arma Ajaci abjurgata sunt. En segundo lugar, no hubo tal opro- itS b,i:::"
,i,
bio en la negativa de los generales griegos, aunque Ayax se resintiese del desaire; en
consecuencia , « negar con oprobio » no es verdadera traduccion , y en todos casos es
pre ferible la de mi padre.
En Abluo vemos al Sr. Martínez dándonos pruebas de su pericia en el idioma caste-
llano, cuando corrigiendo á mi padre que hauesto por sinónimo de lavar y limpiar
á espejar, sustituye espejear, siendo aquella voz
la única valedera, pues en este sen-
tido activo la usan Covarrubias y demas autores de diccionarios castellanos. En el mismo
Nuñez. Taboada ( y cito este por ser tal vez el único
Sr. Martínez para consultar) dice •. ESPEJA.R. Nettoyer, que conozca ó tenga a' ¡nano el
polir,, eclaircir. — En el
cap. XXVI de los Bocados de
oro , se
espejar é alimpiar el tu rostro . a — Espejear lee « Así Corno pones el espejo acicalado, para
spejear significa « relucir ó resplandecer como lo
hace el espejo. a
XXIX'

En Abibitur ha dramatizado el futuro pasivo, llamándole unipersonal, en vez de


smpersonal. Es habilidad que aun no le conocíamos, y tanto mas chocante y chistosa
cuanto que á renglon seguido espeta mui serio la traduccion : Nos iremos. 1 Vaya una
unipersonalidad de nueva especie!
Ademas el intolerante en sumo grado con los errores tipográficcs, tambien los deja
caer á su sldma. , y de ello le reservo un regalito al volver á tratar de su prólogo. Pero
por via de apetitillo, y para que entretenga el hambre, ahí tiene en Abduco y en Ábhor-
rens , donde cita por dos vezes á un autor cuya abreviatura escribe Lib., y que yo
supongo deberá ser. Liv. por Livio, que es como hasta ahora se habia escrito en español;
en Abigeatus la traduccion que pone es « burto, robo de ganado. » Amiguito, entre
todos la matamos , y ella sola se murió.
He dado fin á un rápido análisis DE LAS CUATRO PRIMERAS PÁGINAS del Valbuena
reformado. Solo me resta la última etapa de la áspera jornada que be recorrido, vol-
viendo al punto de partida , es decir al prólogo. En él prescindiré de algunas esca-
brosidades, que interrumpen su tersura literaria ( en cuanto á la urbanidad y co-
medimiento, harto he dicho, y es peor menean° ) , tales corno la linda frasecita de
la pág. VI, Un. 11 : « y por eso es justamente, por eso 'a tanta gloria, etc. a , y la
claridad y lucidez con que están vaciados los cargos que hace á mi padre en la pág. VIII;
y 1115' contentaré con llamar al chico de escuela que echa de menos el maestro para
corregir á Salvá, á fin de que le advierta en caridad que revele, pág. V., lín. últ., es re-
bele; que pretendiéramos, pág. VI, lín. 4, es pretendiéramos ; que disates, pág. VII,
lín. penúlt., es dislates; que contentarémenos, pág. IX, lín. 14, es contentarérnonos,
y finalmente que significativos en la pág. que contiene la esplicacion de los signos
y abrev iaturas , es significados. Verdad es que este último gazapo es demasiado gordo
para caber dentro de una caja de imprenta ; pero como de esas le perdono, porque
quiero acabar á todo trance.
Por lo visto los renuncios tipográficos del Sr. Martínez salen con poca diferencia á
uno por página, y eso en el prólogo escrito en castellano , y en donde corno de costum-
bre se mira y remira un editor. Infiérase de aquí el estado lastimoso del cuerpo de
la obra, especialmente en la parle latina, en la cual se ha demostrado ya no ser mui
fuerte que digamos el Sr. censor. Y en comprobacion de ello no cerraré, mi contestacion
sin apuntar las erratas con que topé recorriendo á la ventura algunas páginas del Val-
buena reformado.
91. ( En ASTREPO. ) Astrepebat hui en vez de Astrepebat huic.
95. (En ATTRAHO.) Attraltere arcas por Attrahere arcum.
4.8. (En DE.) Qui tantuni por cui tantum.
171. (En CLAUDUS.) Claudusé optimé por Claudus optimé.
180. (Ea CODO.) Co3no aparatias por Cceno apparatius.
197. (En COMPOSITIO.) Copositiones en vez de compositiones.
210. (En CONGELO.) Congelare tare tacto por Congelare aere tacto.
224. (En CONTRA.) Contra hac por Contra ac. Esta no es errata de imprenta, sino
que el Sr. Martínez quiso tambien corregir la plana á Ciceron.
249. (En DEBITES.) Debitas hostes por Debitas hospes.
255. (En DEFLECTO.) Defiesit , inox , ó consuetudo por Deflexit mos ó consuetudo.
268. (En DESERTUS.) Disertissinia solitudo por Desertissima solitudo.
303. (En EDO.) Heredes edent por Hairedes edent. Y á propósito dos líneas tintes en
el mismo artículo encuentro una abreviatura y delinicion que por mas vueltas
que las doi no las puedo comprender. líelas aquí : « Producir una hembra ( h.
de los huevos. ) »
30í.. (En EDOKNIESCO.) Edormicere somnum por Edormiscere somnum.
306. (En EFFUGIO.) Hec morte effigiuntur por Hcec morte effugiuntur.
310. (En ELEMENTA.) Per utremque por Per utrumque.
331. (En EXCIDO.) Memoria de memoriá por Jiemoriá, de memoriá.
Al fin del Valbuena reformado ha añadido el Sr. Martínez como por vla de apén-
dice un Vocabulario es p añol-latino. Pensaba dejarle en paz y en desprecio, ó hacer
observará lo sumo, qua trabajo tau conciso y mutilado es completamente inútil á los
que se dediquen á la composicion latina. Sin embargo al fijarme. en su PRIMERA PÁGINA
cuyo total compone poco mas de COLUMNA Y MEDIA DE IMPRESION, he hallado que
el Sr. Martínez siempre es el mismo, siempre lógico y consecuente con su ignorancia
revuelta can pedantería. lié aquí lo que de sí arroja desde sus umbrales el Vocabu-
Gario español-latino.
ass
de compendio, únicamente debian tener cabida en
Parece que siendo un compend io del idioma, dejando para los diccionarios comple-
,
él los términos y vozes mas usualestérminos
y que rara vez juegan. Pues bien , el Sr. Mar-
• tos el fárrago de nombres propios
nos da « Aa , rio de Francia , Ach, villa de Alemania ,
tínez en la página susodich a
Aarhusen , ciudad de Dinamarca, Aaron, Aaronitas, Aheleo,
Aar, rio de Alemania,
término poco !sacio de arquitectura) , Abadernar y Abarbetar (vozes náuticas de pota-
'-'mo uso) y Abadir (mitológico. )
qu isi
De nombres provinciales y anticuados ha metido : « Ababa y Ababol, Almea , Abadiado
Abano. a
Abanicaso mas sonoro
En Abanicazo, se ha espuesto á romperse las narizes con otro
que el que dió Hussen Dey al cónsul francas en 1830.
En Abacería y Abadía, ha suprimido el acento.
La palabra Ach se halla fuera de su órden alfabético.
En Abalanzar y en Abandonar, faltan dos ó tres acepciones corrientes , especialmente
como recíprocos.
En clase de usuales tambien se echan menos Abanderar y Abarracarse.
Por otra parte no dejará de quedar enterado el que vaya á buscar en el Vocabularie
cómo se traducen en latín « Aaron, hermano de Moisés , » y Aboco, y encuentre que
se pone Id. como correspondencia latina a los citados nombres.
Otrosí. ¿Sabrá decirme qué significan las líneas siguientes itácia él final del artículo A ?
Despues de Cede atqueincenctiis , continúa entre paréntesis : « Con infinitivo es un modo
tomado del griego, y no da ya un sentido final e ya condicional , y aun de gerundio,
mediante la contraccion con el artículo el. »
Resumiendo, pues, todo lo dicho en el escrito precedente, se saca por consecuencia que el
Sr. Martillez que ha recorrido con detencio• todo el Diccionario de mi padre , de lo cual
es prueba el haber copiado do él casi continuamente artículos enteros y al pié de la letra,
solo ha hallada DOS TIIIRODES y treinta y cinco errata:; de imprenta. Que en cambio á él se le
escapan á centenares, y de todo género y calibre, Que si el sistema adoptado fuese (segun
él dice , á pesar de ser falso de todo punto ) ef de dando solo cabida en él á la
lengua latina pura y correcta, baria el Valbue,:a reformado INÚTIL á la mayoría de los
estudiantes que se dedican á carreras cuyos libe os no son modelos de pureza y clasicismo.
Que aun los que las siguen literarias encontrarán en su manejo un obsiácillo insuperable
en la traduccion por la falta de distincion entre la correspondencia literal y su esplicaciou
por medio de letra redonda y cursiva. Que por lo que pidaablemente lee demostrado, allano:
el Diccionario de mi padre muchos 'millares de vozes mas que el del Sr. :71,: s tínez, á °O-
sar de sus adiciones, y de aquellas crecido número de buena lei á vueltas de otras de Laja
latinidad. Que los desatinos achacados á mi padre se han convertido en desatinos (lel
Sr. Martínez Lopez, desatinos admitidos, Jesatinos concienzudos, desatinos confe:;ado
y reconocidos solemnemente por él. Que si alguna duda polka quedar de su total lene-
rancia del idioma latino, de sa absoluta carencia de criterio y de su inocencia angelical
hasta en el plagio, su Valbuena reformado, y especialmente el Prólogo, la desvaneceria
hasta la evidencia. Que consecuencia de ello es su completo descrédito y la ninguna fe
que en lo sucesivo tiene derecho á reclamar en io que literariamente asiente, tanto en pro
como en contra de cualquiera. Y por último que el verdugo no siempre debe contar con
el sufrimiento y silencio de su víctima. De vez en 'cuando rompe ésta sus ligaduras, se de-
fiende, y á su vez ofende. Esto me ha acontecido á Ha sido defensa, si se quiere enér-
gica , pero justa, pero provocada. Nadie puede tacharme, y menos el Sr. Martínez López.
Solo del que haya tenido la paciencia de leer basta el fin las reflexiones que me he permi-
tido, reclamo de nuevo la indulgencia, seguro de que me la otorgará si es padre, de que no
me la negará si es hijo á cuyo padre se insulta injusta y villanamente. Uno y otro pueden
hallarse en caso igual al mio ; si en ellos late un corazon , disculparán, absolverán, elogia-
rán mi desahogo. Si existe par maravilla ana persona indiferente , esa no me censurará e;
que rechaze provocaciones gratuitas y ataquea indecentes. Tal es la historia del preceden te
escrito. Un hombre que se precio de honrado obra así ea caso semejante, y así es como y,
he obrado.
Valuziu, 8 de dicie.1:bre de 185!.
ABREVIATURAS
CON QUE SE DESIGNAN LOS AUTORES CITADOS

EN ESTE DICCIONARIO.

.le. ó Are- Accio. Fabr. ó Fabret. Fabreto. Paulin. Paulino.


Alter. Libros retóricos á C. Here- Fa». Fanio (Remnio). Pera. Persia.
FedraTedr o . Petron. Petranio.
nic, ci ne se incluyen siempre entre Fest. Festo. Pitisc. Pitisco.
las obras de Ciceron.
Afr. ó Afean. Afranio. Fiiandr. Filandro. Plaut. Plauto.
l'hin. óAlbinov Albinovano. Fina. á Firmie. Firmico (Julio). Pita. Plinio (Cayo).
,-tic. ó Alelar. Alcimo (A'vito). Flor. Floro Plin. seg. 6 mea. Plinio ;mundo
tiírYitteo. Fort. ti Portan. Fortunato ( Venan- menor.
Alfen. Al] ozio. cio). PIM. Valer. Plinio Valeriano.
Ain- á Amian. Amiano Marcelino. Fragor. poét. Fragmentos poéticos. Pol. Polibio.
Andr. o' Audrón. Andrónico ( Lirio). Front. Frozaiito. Pomp. ó Pompon. Pompoteio furia
A pi,:. Fulg. Fulgencio. caminito.
&pul. ApsIeyo. Gal. Galeno. Pump. Pomponia Meta.
Arar. Arator. Gel. Galio. Pore. Ladr. Porcio Ladran.
Ara. é Arnob. A•nobio. Glos. Glosa de Lgra al le Biblia. Prime. ó Priscian. Prisciano.
Asean. ó Asc. Ped. Asconio Pedia;so. Goes. Cociio, en la obra que publicó Pron. ó Properc. Propercio.
Vict. Aurelio Victor. intitulada Rei agrarias scriptores. Prud. Prudencio.
Aus. ó AUS011. AUSOni0. Grac. Grado. Pub, Syr, Publio Syro.
kat, de Fit.ó Filom.A utor de/N/onza/1. Grut. ó Gialter. a thuter. inscrip, Putsq. Putsquio, en su coleccioo
Aut. de la Priap. Autor de la Fria- erutara en las inscripciones. gramáticos antiguos,
Pea a. Herm. Flermolao. luan. Quint itian o,
Avíen. Avieon. Hesiq, Hesiquio. Ruin. Reinesio.
Baib. Bulbo ( Juan). Hig. ó Higiu. Reni. Bernia° Paulo.
Bibi. Voz de la Biblia. Mire. Hircio. 1.1..uel. Hacho.
Boez. Boecio. Dor. Horacio. 31.ut. á Rutil. Lup. ó Rut. Bulla° La-
Brut. Bruto. Inger. ó Inscrip. Inscripciones anti- po.
Bud. ,Baco. ollas Sabia. Sahino (Jorge).
Calpurn. Calpurniú. Instit. Instaura de hiatanzaud. Salto. á Salinas. &amaino.
Cap. ó Capit. ó Capitol. Capitolio°. lsid. Isidoro ( San). Sal. ó Sa!ust. S'alustio.
Cape!. Capela ( Marciano). Jul. Cap, Julio Capi.totino. S. Ag. o Agust. San Agu-Çtin.
Capit. ó Capitol. Capitolio& Jul._ Fin». ó Firinie. Julio Innatico. Salmaa, Salmicsia.
Caris. Carisio. Jul. Obs. ú Obsec. Julio Obsecuente. S. Ambr. San Ambrosio.
Casaub. Casaubono. Just. Jusaino. S. Cipt. San Cipria-fi&
Essiod. Casiodoro. Justita. Juatiniano. S. Ger. ó S. Gerón. San Gerónimo.
Cat. Catón. Juv Juvenal. S leen. Sao &eme&
Catul, Catado. Juretic. Juvenco. Sed. ó Sedul. Sedulio.
Cay. Jet. Cayo jurisconsulto. Laber. Laberio, Seo. ó Séuec. Sioteca (Aneo).
Cecil. Cacillo. Lec/. Lactancia. Sén. trae. Séneca, el poeta, autor do
Cal. á Cic. Celio á Ciceron. it..z.lnap. o Lampe. ti Lampria. Lanzpri- diez tragedias.
Cel. c Cel. Aur. Celia a'ureliano. dio. Ser. ó Seren. Serene S'amónico.
Cal. itod. ó 11.cdíg. Celia Rodigino. Lips. Lipsio (Junto). Serv. &rulo.
Cels. Celso. Lir. Livia ( Tito). Sea. Bu!. Sest il Bufo.
Cene. o Censor. ó Censoria. Ce/116- Lif. Andrón. Livio ;hidrante°. Ser. d Sever. Severo ( Sulpicioa
,1310. Lun. ó Lilaila. Lucano, Slcul. o Sic. Fiar, Siento Flaco.
Ces. Casar. Lucilio. Sid. ó Sidon. Sidonica Apolinar.
Cic. Ciceron. Liicrecio. Sil. ó Sil. Ital. Sitio Itálico.
C13,11d. Claudiano Macr. ó Macrob. Macrobio. Sim. Simaco.
"Jihad. Mainert. Caludio Mamertioo. Mai. art. Mas-,entino ( Claudio.). Sip ó Sipont. Siponlinc.
Clur. CPIVerlo, Man. ó Manid. Manilio. Sisen. Suena (E. Corootio).
Cód. ó Cbd. Sust. Código de Justi- Marc. Marcial. Sol, ó Soba. Solino.
niano. Marc. Cap. ó Marcian. Marciana Ca- Sosip. Sosipatro Clarisa).
Cód. Tcod. ó Teodos. Código Teodo- peta. Suet. Suetonio.
sianc. More. ó lYlarcel. Erais. Marcelo Em- Sulp,
Cul. ó Colean. Columela. pirico. Strip. Ser. Sidpicio Severo.
Coda. Curia°. Mar. Victor...11ar/o Victorino. Tac. Tácito.
Cora. Gal. Coi-nena Calo. Matera. Materno ( Firinico). Ter. Terencio.
Cora. Nep. Corneta) Nepo te Mei. Mala ( Pomponío). Ter. Maur. Terenciano Mauro.
Cure. Curclo ( Quinto). Mes. ei Mesa!. Corv. Mesala Corvino. Ten. Tertuliano
Deel. de Quint. Declamaciones de Min. Fél. Minucio Félix. Tib. o Tibui Tibuto.
Modost. Modestmo. Titin. Taba&
Diet. Cret. Dictis Cretense. Murat. Tcl. OMS°.
Dig. o Digest. Digesto. Nazar. Naz ario. Treb. O Treb. Pol. Trebelio Folion.
Diom. á Dioméd. Diomédes. Nemes. Neniesiano. Trifon. Trifonió.
Dioseór. Dioscóricies. Nep. Nepote ( Cornelio). Toro. Turnebo.
Don. ó Dona.).. Donato. Ncv. Necio, Taro, á Ttxrpil. Turpilio.
Drac. Dracancio. Nig. o Nigid. Nigidio. Ulp. Ulp)ano.
• Ecles. Escritores eclesiásticas roa. Nonio. Val. Flac. Valeria Flaco.
Era, ó Emil. 32chter. Oros. Orosio. Val. Mas. Valerio Máximo
En. Eaiu. Ov. ú Ovid. Onidio. V q rr. Vaaron.
Erase:1. Erasmo. Pac. o Pactar. Pacuvio. V eg ó Vegec. Vegecio
Escalig. Escaligeru. Pauli.. Pacato. Vel. ó Vele.y. o Vol Pat. ó Patén.
Es.;aur. Escauro. Pacuv. l'acucia). Veleyo Patercido
Eseév. Escayola. Pal. ó Pelad. Paladio. Velun i.taót6 1,,:enan. Fort. Venancio Fa a
2sceib. Escribooio Largo. Pauvio. Panvinic (Onofre).
• p. ó Espere. Esparciano. Pap. O Papin. Papiaia no. Vict. ti Victor. Victorino,
Est ac. Estacio. Patére. I) uterenlo ( Virg. o Virgil. Virgilio.
Estrabon. Paul. Jet. ó Paul. Paulo u riscoti- Vitr. ó Vitruv. Variarlo.
E21.10.. ó Eumen. Eumenio. salto. Vop. ó Voyise. Vopisco.
Raiz. Bulropo. Paul. Nol. Paulino Nolaoo• Vulcac. uicacio
t'al,. 'fiel I tibio Victorino.
OTRAS ABREVIATURAS

EMPLEADAS EN ESTA OBRA.

free. Frecuentativo. pas. ó pasiv. Pasivo.


a dad. Activo. fut. ó Cuitar. Futuro. pat. á patron. ó patronim. Patronfr
ah'. ó ablat. Ablativo. . gén. Género. mico.
abs. o ahsol. Absoluto. gen. á genit. Genitivo. pera. Persona ó Personal, segun los
so. á amar. Acusativo. ger. Gerundio. casos.
act. Activo. gr. ó grieg. Griego. pl. á plur. Plural.
sena. á actual Acusativo. pleon. Pleonasmo.
5(1.4 adv. dadverb. Adverbio. Id. I rse (El mismo.)
imp. ó imper. ó impera!. Imperativo. piur. Plural.
adag. Adagio. boort Imperfecto (Pretérito). piase. perf. Pluscuam perfecto.
adj. Adjetivo. impera. 4 imp. Impersonal. poét. Poética ( Voz).
adv. á adverb. Adverbio. pos. ó posea. Posesivo.
advero. Adversativa. Ind. ó indee. ó indeel. indeclinable.
aleg. Alegórico. indie. Indicativo. prep. ó propos. Preposicion.
anom. Anonsalo. IZAD. ó MEMA. pres. Presente.
int. ó ande. Anticuado. inter. Interrogativo. pret. Pretérito perfecto.
card. Cardinal. Interjeccion. pron. Pronombre.
cana. Causal. irón. Irónico. prov. ó proverb. Proverbio ó Pro .
com. Conran de tra. J. C. Jesucristo. venda', segun los casos.
comp. Comparativo. Jet. Jurisconsulto. ret. Refran.
•onj. Corsiancion. Jarisp. Jurisprudencia. rol. Relativo.
<hit. á dativ. Dativo. m. Masculino. ret. Retórica.
der. ó defect. Defectivo. . Neutro. seg. Segunda.
dem. ó demoatr. Demostrativo. neg. Negacion. sing. Singular.
dei. Deponente. ora. Nombre. subí. ó subjunt. Subjuntivo.
des. Desusado. nomin. ó nomina& Nominativo. sup. 1 super]. ó superlat. Supsrlari-
1111./11. ó nwner. Numeral. y0.
dif. Drfc'encia ó Diferencian. op. Opone ó Oponen.
dim.DMinutivo. sust. Sustantivo.
&sir. Distributivo. ord. u ordin. Ordinal. V. Véase.
dise. Disyuntivo. p. á part. Participio, en general de coa. ó vocut. Vocativo.
Femenino. pretérito, y rara vez de p,esentc

ESPLICACION
DE LOS SIGNOS QUE NO PERTENECEN A LA CLASE DE ABREVIATURAS

La '0 puesta delante de las voces, denota que son tomadas de la lengua griega, y 4ue conservan su inflexion.
La f manifiesta, que se hallan raras veces en los autores clásicos, ó mas yenercamen:2,
latinidad. que son de la bajo
La —colocada entre las frases, indica que ha de suplirse la diccion que forma el objeto del articulo, en los
términos que se ha dicho en las págs. X y XI del prólogo que precede.
leal I senara las diversas acepciones de -1 voces, ó los distintos significados de ama 2nisma frase.
La- puesta sobre una vocal, es serial e Ir brevedad. ,
La - por el contrario da d entender que es larga.
NOTA La naturaleza de la, vocales q ue
no llevan ninguno de estos dor signos, queda espJicada en iss nd-
gina XI del prólogo.
DICCIONARIO LATINO-ESPAÑOL.

A
es la primera letra vocal del alfabeto. Puesta Sobre, á cargo de. Legare pecuniani is filio, Cic.
Aántes de un nombre, espresaba el propio de una
persona, como A. Cecinna, esto es, Aulus Cecinna.
Legar una cantidad á cargo de su hijo.
Sirven tambien estas preposiciones para signi-
---Ciceron la llama salutaris, De vida, porqué con ficar los oficios, empleos y cargos cerca de los reyes
ella se absolvía al acusado.En las tablillas que se re- ó señores, entendiéndose la palabra servus ó minis-
partían á los ciudadanos para volar una ley, era ter, y poniendo en dativo la persona de aquel á quien
señal de desecharla ó anticuaria, por principiar por se sirve : v. gr. Regi ab epislolis. Suet. Secreta-
ella el verbo Antiguo. —Ea composicion denota rio del rei. A pedibus. tic. Criado de á pié, lacayo,
falta de una cosa, y. g. AApartar,
meas, .s.eso ; di bien volante. A studiis. Suet. Preceptor. A •ationibus.
separacion, v, g. Ámoveo, desviar. Suel. Contador. Por aquí se pueden formar los
A, Ab, Abs. Preposiciones de una misma sig- nombres de otros empleos, en que cuando hai dife-
ui que rigen ablativo. A se pone antes de rentes grados, se añade la palabra primus ó sum-
las consonantes : Ab ántes de las vocales, y á veces nm, para señalar el mayor o el geje. A vestiario
ántes de la D, .T, L, N, R y : Abs va de ordinario STOT/ PULS. Gefe de la guardaropa. A lagend primas.

ántes de C, Q y S. Sus diferentes significaciones se Gefe de la repostería, repostero mayor.


esplican en castellano por AÁRON. indecl. m. Aaron, hijo de Amram, her-
De. Doleo á copile. Plaut. Tengo dolor de mano de Moises.
cabeza, me duele la cabeza. A ÁRONITE, árum. m. pl. Bibl. Descendientes
Por, á causa de. A spe quam habebat. Liv. Por, de Aaron.
á causa de la esperanza que tenía. AB
Por, respecto de, en órderi á. A me pudica est.
Ter. For mí, por lo que á mí toca, en órden, en AB. V. A, Ab, Abs.
cuanto a' mí es honrada. A pecunid valer. Gel. ABA. indecl. In. Padre, nombre que los hijos
En cuanto al dinero, le tiene, no le falta. segundos daban por respeto al hermano mayor.
Despues. A jenlaculo. Plaut. Despues del des- ABA, w. f. Plin. Aba, nombre de algunas ciu-
ayuno. Ab • e divind. Plin. ii espues de los divi-
J dades y de un monte de Armenia.
nos oficios. t AB is. com. El que no tiene voz.
De, de con. Discedo ab illo. Ter. Salgo de con ABÁCION ó Abácium, u. n. V. Abaculus.
él, de su casa, de estar con él. AB ÁCIS. genit. de Abax.
Cerca de, para con. Ab eo gratiam inibo. Ter. ABACTOR, óris. m. .A.pul. El abigeo, ladron de
Hallaré favor con él, para con él. Ab Ronde cenit. bestias.
Liv. Viene de cerca de Roma. ABACTUS, us. Plin. Robo, hurto de hombres
Contra, fuera de. Ab re. Plaut. Contra toda ó de ganado. LI La accion de echar fuera, de •sacar
razon. Non abs re est. Suet. No es fuera de pro- y robar por fuerza. Abactus hospitum exercere
pósito, de tiempo, de•sazon, del caso. Plin. seg. De fuera vendrá quien de casa nos
En. Invictas á labore. Cie. Infatigable, incan- echará.
sable, constante en el trabajo. ABACTUS, a, um. part.de.Abigo.Quitado, robado,
De, desde. A se aliquid p •omere. Cic. Producir tomado, echado fuera por fuerza. I I Apartado, sa-
algo de sí mismo. A sole calor. Cic. El calor del cado. Il Privado, desnudo, despojado, desposezdo
sol. Inops ab auneis. Cic. Pobre, falto, necesi- por fuerza, con violencia. Abactus g2 ex ficrto.
tado, escaso de amigos. Cujas ú,morle. Cic. Desde Cic. Ganado robado por fuerza.—Amnis. Rio
cuya muerte, despues de la muerte del cual. llevado por otra parte, al que se hace tomar otro
Ab ostio. Plaut. Desde la puerta. A micro. Cic. curso.—Venter. Paul. Jet. Aborto, malparto pro-
Desde niño. A primo, it principio. Cic. Desde el curado con medicinas.—Epulis. ár. Echado del
principio. convite .—Mayistratu. Fest. Despojado, privado
De, de la casa de. A judice. Ter. De casa del del empleo. Abactá norte, Virg. Pasada la mayor
juez. Turnas ab Aricid. Liv. Turno natural de parte de la noche. Abactum ¡lamen. Estac. Viento
Aricia. apacible, sosegado. Abacti oculi. Estac. Ojos hun-
De parte de, del lado, del partido de, en favor didos. II Que no pueden ver.
de. A me. Cic. De mi parte. Ab romanos. Liv. De ABÁCUC. V. Habacuc.
parte, en favor de los romanos. Dicere ab reo. Ha- ABÁcijra, óruni. m. pl. Plin. Los tantos para
blar en favor del reo, abogar, defender, percrar contar ó jugar. Ij Damas, piezas.
su causa. A.nÁcürxs, m. Plin. Mesa pequeña, mesita,
Por, desde. A Romulo incipiam. Liv. Comen- tablero. Dim. de
zaré por, desde Rómulo. ABÁCUS, m. Cje. Mesa, aparador, mostrador.
Durante. A liberis impuberibus. Liv. Durante II Mesa de cocina.
Pers. Tablero, mesa de mer-
la tierna, la menor edad de sus hijos. cader. 1! Juv. Plancha, pizarra, tabla, encerad
Por. A senalu slare. Cie. Estar por el senado. para hacer figuras de geometría. jj Plin. Banco
Hoc talan est ci me. Todo esto hace por mí, á mi banqueta, poyo. Vitruv. A'baco, plancha de
favor. A fronte, d sinistrd p arte .Cic. Por el frente, mármol a otra piedra labrada, tablero cuadrado
por el lado ó á la izquierda. A re tud. Cic. Por tu debajo del cimacio del capitel dórico. ji Macr. Ta-
provecho, por tu bien, por tu utilidad, por tí. blero de danias.11 Cel. Rod. Disco. Abacuz satis.
Hasta. A- sanano plenas. Liv. Lleno hasta arriba. Disco ó cuerpo del sol.—Cantorum. Atril, facistol.
En comparacion de. Ab illo • iget.Gel.Esto está ABADDON, ónis. m. Bibl. Esterminador, &ostral.
frio en comparacion de aquéllo. dor, príncipe de las tinieblas.
De, debajo de. A madre Colum. Pollue- ABÁDlit, tris. m. Abadir,piedra que st¿ó á comer
los sacados debajo de la madre ó del nido. &Saturno su muger Ops, en lugar (14 Júpiter,
1

AB O
2 ABA
Asaa.u.indsc.Especie de pasta o mazaran.
f pl. Ciudad de Licia.
AB", ikram. * AnÁnacEs, is. ji Especie de hojaldre.
Ornm. m. pl. Pueblos de Arcadia.
Abrasarse. II Hervir. ABALICE°, és, ere. a. V. Aberceo.
AruzaTuo, ás. n. Tert. La cepa está res- ABÁRRA, imana plur. V. Abazea,
Mis abcestuat lactis uvis. Id. ABÁRES, ó Abári, oruin. m. plan Pad ioe
delicioso fruto de las uvas.
Vlandeciente con el nombre de varios de Tartaria.
ABÁGÁRUS,i. m. Ov. Ahagaro, ABÁRIM. Abari, monte de Siria en tierra de
dncipes 6 gobernadores de la ciudad de Edesa
Ganaren.
en Siria. ABÁRIS, is. in. Habitante de un continente en
ABÁG/O, ¿mis. Yarr. Proverbio.
Remedios, tierra firme.
ABAOMENTA, mnn. n. plan Plise. ABARMENTÁTUS, a, am. Separado del ganado.
Adicarnentos, medicinas. ABARNÁMA, Orina. n. plur. V. Rellana.
ABÁLIÉNÁTIO, onis. f. Cic. Enagenacion, venta, ABARTÉNUM, n. Cosa deshonesta, villana.
cesion. Desunion, division, mala inteligencia, dis-
sucia.
gusto. ABARTIA, f. Hambre canina, voracidad.
ABÁLIÉNÁTVS, a, nal. Cic.Enagenado, vendido,
cedido. ¡I Desunido de. disgustado con, Abaliena- ABARTYCÜLÁTIO, 'anis . Articulacion, unían á
los huesos donde hui movimiento.
ta niembra. Quint. Miembros separados, que no
hacen sus funciones, sin vigor ni comunicacion ARAS, antis. In. Virg. Abante, copilan de la
armada de Enelas. Hijo de Lrion y caudillo de los
con los damas. Abahoutti jure civium. Liv. Pri-
vados del derecho de ciudadanos.—A nobis. Cic. Centauros de I p O i0 072 y de Melarina, á quien
Separados, indispuestos con nosotros, con quie- Céres convirtió en lagarto. I¡ Rei de Argos, hijo de
nes no tenemos amistad. Est animo abalienato. Linceo é Hipermenestra.
Cíc. Está ahstraido, desviado de nuestra comuni- ABAS. indec. Epilesia, gota coral,
cacion, trato ó familiaridad. Part. de j- ABASA ó Abason.'iaboza, casa cubierta de paja.
ABILIÉNO, ás, avi, áturn, áre, Cic. Enagenar, AnÁsÁms-aus, a. BID. Novicio, bisoño en cual-
vender. Separar, apartar. Ceder, abandonar, quier cosa.
deshacerse, desapropiarse de alguna cosa. Indis- A BASCÁNTUS, naTalisman, cizractéres mágicos
poner, desunir, resinar, introducir division, enre- que se llevan para preservarse de los encantos.
dar, descomponer, embrollar. 11 Privar, levantar, ABASCÁNUS, a, um. Que no tiene envidia.
quitar, arrebatar. Abalienare agros. Cic. Euageaar, AnASOITUM, n. Ahascantus.
vender, empeñar sus tierras.—Aliaziena ab altero. .ABASSÉNIA, Abassia, Abassmia y Abyssinia,
Cíc. Enemistar, indisponer á Uno con otro.—A/i- ce. f. Abisinia, reino de Etiopía en A'fi'ica.
guaya á se. Plaut. Apartar, desviar, echar á uno ABASSiNC, Abisseni ó Ahissini, ()ruin. ni. plur.
de sí. Nos abalienavit. Ter. Nos ha echado de sí. Abisinios, etíopes.
Nisi mora abs te inewn aninium abalienaverít. ABÁTON, n. Edificio i'7.(7 I do por los
Plaut. Si la muerte no me separa de ti. rodios para defender el trofeo de Arlemiat . Abata
ABÁLIENOR, áris, átus sum, ári. pas. Aha- loca. Vitruv. Lugares inaccesibles.
lieno. Plaut. Estar enemistado, no estar bien con ABÁTOS, Luc. Abanto, isla cerca del gran
otro. 1! Estar privado, separado, apartado. Crucior Cairo en Egipto. 1! Peña de Egipto inaccesible, en
¿viro me tau abalienari. Plaut. Tengo gran pena que fué sepultado el rei Osíris.
en verme separada de un hombre tal. J. Cay. Jet. Tatarabuela, tercera
ABALLO, Onis. f. Aballon ciudad de Francia. abuela.
tAnasiaacEusTus,a,utn.kl que no está afeitado. AnÁvUNCUUs, i. Cay, Jet. Hermano da la
ABAMBÚLANTES m.1 piar. Fest. Loa que tercera abuela.
se ausentan, se parten,
' se retiran. AnÁvus, en. Cic. Tatarabuelo, abuelo del
AII.AMEICLATIO, onis, f. Apartamiento, separa- abuelo.
cion, viage, ausencia. II Paseo. ABAX, ñcis. m. Macas.
ABAMBITTLO, ás, 'ad, átum, áre. n. Peal. Partir- ABAZEA, ()ruin. a, piar. Cic. Fiestas de Baco,
se, retirarse, alejarse, irse, ausentarse. en que se le hacían sacrificios con gran silencio.
ABÁMIS, idis. f. V. Abramis. ABBA. i ridech Bibl. Padre.
Are:ostra, te. Cay. Jet. Hermana del tercer ABBAS, átis. .13nd. Abad, superior de un co-
abuelo, del padre del bisabuelo. legio ó comunidad.
ABÁNDONUM, n. Abendon eis Abington, ciudad 'L- ABBÁTIA, te. f. La abadía.
de Inglaterra. ABBÁTIÁLIS. j: le. n. Abacial, propio
ABANEO, Abanes, Abanet 6 Abnet inri. n. del abad.
Ceñidor, banda ó faja del sumo sacerdote 'lesl" Anu,SaissA, a. f. Abadesa, superiora de un
j udíos. monasterio,
ABANNÁTIO 6 Abannitio, Mais. f. Paul. Jct. ABBÁTISVILLA 6 Abávilla, se. f. Abevila, du-
Destierro de un año. dad de Francia.
ABÁNNÁTUS 6 AbaIlllitUS, a, um. Desterrado ABBRÉVIATOR, m. Abreviador, compen-
por un año. diador. II Abreviador, ministro de la nunciatura
ABANT.SEUS, a, una, Ov. Natural de la isla de que manda despachar los breves.
Zubea. ABBRÉVIO, ás, ávi, aturn, áre. a. Vegec. Abre-
AnaarrEcs, a, um. De Abante reí de A •g.
ABANTIÁD}E Abantides, um. viar, compendiar, acortar, estrechar. reducir á
plur. patio°ns. ménoa. Hebdomades abbreviatec atol ". Bibl. Las
De los reyes de A'rgos. semanas se han acortado.
Anksrrias, ádis Abantis, Idis f. pa ABDÉmÉuscizt. rodeo.
ja dehiACrisi o.illioNegr o- bre de un CUTLIICO, que m. Bibl. Abdemelec, nom-
Dánae, nieta de Abante,
ponto, isla del Archipiélago. significa criado fiel.
AHORRA, Mama n. plur. ó Abdera f Liv.
ABANTeraium, íi. n.Abenton, ciudad de Francia. Abdera ó Asperosa,
Alkrains, a, um. No teñido. ciudad de Tracia, patria de'
Prohigoras y de Demócrito. Plin. Adra ó Ab-
Aus •iaTunt, n. Cels. El trépano, instru- dera, ciudad de España en Andalucía.
mento de cirugía.
ABDÉRtiTA, m. ó
AsAYTISTUI, a, tina. Qtie no se puede hundir ABDÉR ÍTÁNUS, a, um. Marc. y
en el agua.
An nÉRíTES, Ee.
m• Y
A, B D ABF
ABDÉRrTICUS, a, um. Abderita, natural de Ab- 1 accion de apartar. II Rotura, descoyuntamiento,
i dislocaCion. Hernia, potra. I) Bibl. Soledad, re-
dera en Tracia, ó de Adra ó Abdera, ciudad del rei-
no de Granada.Dase Cambien este nombre á los gua tiro. IJ En términos de lógica, Demostracion imper-
tienen poco entendnnzento. Abderztzca meas. Cic. fecta.
Tonto, necio, estúpido. Abderitana pectora. Marc. ABDUCTDS, a, nm. part. de Abdaco. Plaut. Apar-,
Gente necia, sin espíritu, sin valor. tacto, retirado, llevado por fuerza. Abductum in
ABDTAS, X. m. Bibl. Abdías, profeta. II Abdías, secretora sic alloquitur. Liv. Retirado aparte, le
capitan del rey Acab. habla así.
ABDTCíTIO, OMS. Quint. Abdicacion, renuncia, ABDUX.I. pret. de bdilCO.
desaprobacion, recusacion, di ► ision, deposicion, ABEAT. imperat. (1 j11 Abeo.
con las (lemas significaciones de Abdico, as. 1- AnÉcÉDAntrird, n. S. Ag. El abecé, abece-
ABDICÁTIVE. adv. Marc. Capa. Negativamente. dario, alfabeto.
.ABDICATIVUS, a, um. Apul. Negativo. Dicese ABCEDÁRIUS, a, um. Cel. Que está todavía
de las proposiciones filosóficas. l en el abecé. 11Bild. Aprendiz de cualquier cosa. n
ABDICÁTUS. a, um. Quint. Desheredado, echado Agost. Lo que está puesto por órden alfabético.
de casa. .Abdicato maqi,vtratu. Salust. Renunciado ABÉDO, is 6 ales, ábédi, ésum, ére. a. Talr.
el magistrado antes de tiempo. Abdzcatd venere. Comer, tragar mucho. consumir.
Pira. Renunciados, apartados los deleites. Anua ABÉGI. pret. de A bigo,
abdicata Peud. Cuevas donde no da el sol, ABEJAM. ni. Bibl. Abejan, jaez de Israel, sucesor
escondidas al sol. Part. de de .repté.
ABDICO, as, ávi, áturn, are. a. Cic. Abdicar, re- ABEL, élis. in. Bibl. Abel, segundo hijo de Adan,
nunciar, dejar, abandonar, desaprobar. 11 Deponer, inuerlo por su hermano edil.
deshonorar. 11 Desheredar, no querer reconocer á ABELLA. f Sil. Avela 6 Avelino, dudad
un hijo. 11 Prohibir, poner entredicho. 11 Abolir una de Italia en el reino de Nápoles, de donde se dice
lei. Abdicare se preeturd. Cic. Hacer dimision de la haber venido las avellanas.
pintura.--„eilintener san. Plin. Renunciar sus BELLINJE YUCES. / pi. Las avellanas.
mentas. —Pitrein, Cure. Echar de casa á su ABELLINÁTES, M. Plin. Avelinates, los
padre. de Avelino.
ABDICO, is, isi, ictum, ére. a. Cje. Rehusar, de- ''IBELLINITIVI n. Plin.
negar, desechar, desaprobar.11 Prohibir, estorbar.11 ciudad del reino de Nápoles.
Disuadir, impedir, oponerse, contradecir. 11 Hacer A BELENES ó Avellanas, a, um. Plin. Avelano
perder el pleito á alguno. AL• es abdicuni. Cic. Los de le ciudad de Avein.
agüeros no son favorables. Abdicere vindicias ab ik.DF.LLIO, (mis. Gruter. Inscrip. Marte, Sol.
Pompon. No admitir la fianza dada por nombre de un Dios V o •)(;.r los galos.
alguno. ABÉ1110, Ile?,i2tare, ere. a. Plan!.
ABDIP.I. pret. de Ab:10. Quitar, disminuir, cortar.
ABDITAMENTUM, u. DinrifinCiOn. ABEO, is. abivi fi abii, ;:tum, Irse 72. C2(.. Irse,
ABDITE. adv. ,..3ecreta„ ocultamente, de salir, partir, retirarse. 11 Escaparse, deslizarse,
oculto, sin ruido, á hurtadillea, á escondidas, fur. escurriese. desaparecer. Disiparse, desvanecerse
uva mente. perderse de vista. II Paserse. II Mo r ir. 11 Mudarse. II
ABDITIVEr S, um. Plaza. Abditus. raeguir, 11 Apartarse, separarse, dejar. 11 Desdecirse.
.Annisaren, n. "11. Legar escondido, secreto, Abire medio. Ter.—E Cic. Morir.—Lienore
oculto, retirado, apartado, encubierto; retiro, de- rtá:e. Ser deshonraila.—in diem. Ter. Ser retar-
sierto, soledad. dado, diferido, ramitido, señalado para cierto dia.
ABDÍTUS, am. per!. de Abdo. Cie. Escondido, —Pro ludibrio. Liv. Venir a ser el juguete.--In
oculto, retirado, encubierto, secreto, apartado. II semen. Plin. Crecer en grano. Abiit illud tempus.
Sepultado, desconocido, impenetrable, .eledz,'a Ter. S pasó aquel tiempo. Abire in niorem. Ov.
reman, Hor. Cosas ocultas. — Ture•. Lec, Las Mudarse, convertirse en, venir á. ser costumbre.
entrabas de la tierra. ABIZÓNA, Abecne, és, y .Adeóne, és. J. S.
piel. de Abdico, iS. Ag. Diosas que presidían á los viages.
ABRO, is, abdidi, Pum, ere. a. l7.ls•onde,r, .Ani:iquITo. ás, ávi, átam e are. n. Liv. fluir á ea.
ocultar, encerrar, guardar. 11 Poner á cubierto, en hallo, correr ., escapar á toda rienda, á rienda suelte,
seguridad. II Apartar, retirar, desviar. Abriere, eb.s.- á uña de caballo, á carrera abierta.
condere, absfrusum hala re. Maui. Ocultar, escon- .ABERAM, as, at. imped: de Absum.
der, tener encerrado. Abriere se liiteris. Cic. Darse, ABERCEO, és, abercui, itum, ére. Maui. Im-
enteramente á las letras engolfarse en los estudies. pedir, estorbar, prohibir, negar la entrada, oponer-
—.Aliquem ni insulano. Tac. Desterrar á. uno á una se. 11 Apartar, desviar, retirar. IJ Desechar, recha-
isla. zar.
AM/e/MEN, n. Cic. Abdómen, peritoneo, tela ABERDÓNA, 1C. Aborden, ciudad de Escocia.
que sostiene las tripas. 11 Ijada, grosura del vien- J1BÉRO, is, it, érunt. fut. de Absum.
tre, barriga. 11 Tetas de una puerca, panza de los ABERRÁTIO, anis. f Cíe. Desvío, apartamiento.
animales. 11 Gula, ansia de comer, glotonería. 11 11 Yerro, error. Se usa con estas voces á dolore, á
Plaza. Las partes vergonzosas. Abdomen insalura- melestiis, para significar la accion de divertir la
bik. Cic. Un gran comedor, tragan, hombre quena pena, el sentimiento.
puede verse harto. Abdomini natas. Cic. Hombre ABERRO, ás, ávi, átum, are. n. Cic. Errar, apar-
que solo piensa en comer y beber, dado á comilo- tarse, desviarse, separarse, salir de su camino, per-
nas y borracheras. derse, equivocarse. 11 Discordar, no conformarse,
ABDON, (mis. m. Bibl. Ahdon, juez de Israel. no tener relacion.11Estar distraida, perder el tino,
ABDECO, is, abduxi, actual, ére. a. Cic. Apartar, no pensar en laque se :cace. Aberrare ches scribendo.
retirar. quitar, llevar, sacar á uno por tuerza. Cia. Divertirse, distraerse escribiendo. Aberrare
Abducere clavem. Plaul. Quitar la — Gra, mentem. Claud. Estar la unaginamon fuera de -
dum in tenga. Huir, echar á correr.---.S'aznnes. Ov. ABERRUNCO. V. Averrunco.
Quitar el sueño. — Polionem. Escrib. Beber. ABESSE. infinit. de Absum.
Echar de la plaza. —Defuro.Lic ABÉSII8, a, um. part. de Abedo. Prod. Comido,
ABDÚCOR, éris, uctus sum 6 fui, dad. vas, de consumido del todo.
lbdaco. ABEUNTIOgenü. • de Abiens.
* ~nem, únin.f. Apartamiento, separacion, AliPÉRO. V. Al/ro.
ABJ
A 13 1
abruturnm esse. AnILA, Plin. A'bila, monte de Mauritania
AsPiitte, en lugar de Abesse b en la embocadura del Estrecho, frente deGibraltar.
Virg. Faltar,Nihilestar ausente, distante. II . Desfalle- II Ciudad sobre el Jordan. 1) Ciudad en la region de-
abfore credent, quin. rirg.
cer, morir. Quod vitiain procul capolilana, patria de Didgenes, hoi Bellínas.
Creen que nada faltará para.cual vicio estarán libres ABIMELECH. m. Abimelec, padre-rei.
abfo re chartis. Hor. Del Nombre comen de los reyes filisteos,
mis escritos. Y. Absum. AB INTEGRO. adv. Cic. Desde el principio, de
AJOTE pret. de Absurn. nuevo, enteramente, de vuelta, otra vez, aun, to-
t ABCREGO, as, ávi, átum, are. a. Fest. Entre-
davía.
sacar, segregar, escoger, elegir, separar, sacar, AB INTESTÁ.TO. adv. Paul. Jet. Abintestato, sin
apartar del ganado. testamento.
A B IllÉMAT, abat. n. Plan. Es tiempo de in- 4 ABIOTOS, i. Dioscdr. Cicuta, yerba venenosa.
vierno, hace frío.
Asirlo, ilnis. f. Ter. Partida, viage, marcha, ida,
AnttiNc. adv. tle tiempo, que se junta con acusa- salida. 11 Retiro, apartamiento, separacion.11E'xito.
tivo y ablativo. Cic. Desde tal tiempo, ya hace Muerte, fin.
tanto tiempo, tanto tiempo ha. Abhiuc annis quia-
decint. Cic. l'a hace quince años, de quince años ABITO, RS. a. fi - cc. de Abeo. Miel. Irse, partir.
a esta parte.— Trienniztet. Ter. Tres años hace. AsiTurt. intpers. P leal. Se parte, se va, se van
Jase indo abhinc. Pacay . Desde ahora en adelante, AIIT[ • US ., 11B. ni. Firq. Lo mismo que Abitio
A 13 1 VI. Pret. de A heo.
de boa mas, de aquí adelante, en adelante. •IDÉCI. pret. de Abjicio.
ARIIORRENS, tis. com. Ter. El que tiene horror,
que aborrece, que tiene repugnancia, disgusto, A.BJECTE. adv. Cie. Abatidwnente, con bajeza,
aversiou, oposicion. 11 Cíc. Estraño, desemejante, con vileza. Abjecle aliquid Acere. Cje. Hacer,
distante, diferente, disonante. Abhorrente• lacri- cometer alguna bajeza, caer en ella.
ÁBJECTIO, j: Cic. La accion de echar, de
ince. Lit). Lágrimas fuera de propósito, sin venir
al caso. Abliorrens projectioni. Lit). Que se opone arrojar, de apartar de sí. 11 Abatimiento, bajeza, vi-
á la partida. leza. "L'hecho animi lei. La bajeza de tu habito, de
ABLIORREO, és, abborrni,ére.a. n.Cic. Aborrecer, tu espíritu.
tener horror, repugnancia, aversion. U Huir, re- A BJECTO, as, aire. frac. V. Abjicio.
tirarse. 11 Despreciar, desechar. U Discrepar. Ab- ABjECTUS, a, usa. port. de Ab,jicio. Arrojado,
horret paren famasn. Liv. Hace poco caso, se le echado, abandonado. 11 Va •r. Abatido, derribado,
da poco, cuida poco, le importa poco su reputacion. postrado. /1 Cic. Vil, despreciable, bajo, humilde,
—Hoc ab illo. Cic. No es capaz de esto. — Au- humillado, débil, debilitado, quebrantado. Abiectis
ras et animes A Cic. Ni el ánimo, ni el oido negi•. Han. Dejando a un lado, aliarte frioleras, ha-
se acomodan j. frioleras, las simplezas ofenden al blando seriamente. .Abjecla eanclatione. Cie. Sin
oido y al entendimiento.—Hoc fide. Liv. Esto tardanza, al instante, al punto, al momento. Abjec-
es increíble. —Hoc yero. Tác. No es verisímil. tes meta. Cic. Abatido, aterrado de miedo. Abjecto
—Animo. (dativ.) Cic. Horrorizarse interiormente. Besito Nep. Derrotado Bruto, vencido, deshecho.
ABRORRESCO, is, ére. a. Lact. Temer, temblar, AB.RCIO, is, abjéci, echn, ére. a. Cic. Echar,
tener miedo, temor. desechar, arrojar, echar de si. 11 Echar por tierra,
t ABHORTOR, Gris, átns sum, tri. dep. Disuadir, derribar, postrar. 11 Deponer, renunciar, desistir,
desaconsejar. V. Dehortor. dejar, deshacerse. 11 Deprimir, rebajar, abatir, dis-
ABI. imperat. de Abeo. Véte de aquí, salte, re- minuir, despreciar. Abjicere se. ele. Descaecer
tírate, marcha, escapa, corre. desfallecer, desanimarse, desalentarse, faltar de
AntÉcüaa, aa dim. Abeto pequeño, árbol. animo, de valor, de espíritu.—Mentoriam. Cíc. No
ABIÉGINEUS, a, inri. Gruter. y querer acordarse. 11 Olvidarse, trascordarse. —
ABIEGNUS, a, una A' Her. Be abete. Auctoritaletti. Cíc. !Menospreciar la autoridad. Ab-
Ann&Yrs, abeuntis. parí. de Abeo, Ter. El que se /ice te dchinc. Katt. Quítate de aqui, vé te de ahí.
va, se parte, se ausenta, se retira, marcha. Abren- A LIJUDICXTUS, a, MIL Lit). Perdido, quitado en
tes anua. Esl. Los años que se pasan. tela de juicio, en justicia, por auto ú sentencia de
ABIERAM,, at. piase. perf: de Abeo. juez. Part. de
ABIEs,étis. f.Cic. Abeto, arbol. II Virg. Navío , A BIÚDICO, as, ávi, ótum, are. a. Cíc. Desposeer,
nave, bajel. 11 Lanza. Pitad. Obsignal a abies. Tabla privar, quitar en tela de juicio. II Denegar, no con-
de abeto barnizada de cera, en que se escribía anti- ceder, escluir en justicia. 1¡ Desechar, rehusar,
guamente con un pzenzon llamado stilus. 11 Carta. desaprobar, condenar. Medicare sc lo vita'. Plaet.
ABIÉTÁRIUS, m. Fest. El que trabaja ó trata Quitarse la vida, darse la muerte.---la'ibi liber lateas,
en abeto. n Bibl. Carpintero, maderero. Cic. Quitarse la libertad.
AntilTÁrttus, a, urn. Fest . De abeto. Abielaria ARJÜCES ó InjUges, ügum. m. f. plise. Animales
negotia. Fest. Materiales, mercaderías de abeto. separados del yugo, ó que no se les ha puesto : y
ABIETINUS, a, urn. Apul. De abeto. hablando de los caballos,los potros.
tABIGA, se. J.Plin. Iva muscata, artetica, ayuaa AuJtico, ás, ávi, áturn, are. a. Non. Desuncir,
pirrillo, yerba que hace abortar á las meger; s. 1! U hn quitar del yugo. 11 Separar, ap i rtar, desunir.
rio de Numidia. A BJuNcius, a, um. Prop. Desunido, separado.
AtloBíTott, m. Paul. Abigeo, ladron de Part. de
bestias. A {MUSCO, is, abjunxi, ,junctum, gére. Virg.
t A EICEÁTUS, 1W. Dig. Abigeato, hurto, robo Desuncir, quitar del yugo. Separar, desunir, divi-
de ganado. dir, apartar.
ABIGEUS, i. Ulp. Abigeo,ladr(otn. de ganado. t ABJÜRASSO, en lugar de Abjuravero. Platct. Y.
MIGO, is, abég-i, abactum, ére. Abjuro.
espantar, aventar el ganado. 11 Echar delante.jell A BJÚRXTIO, ¿Mis. f. Picad. Perjurio, negaciou con
var pastando. II Obligar, hacer huir. Abigere . par: e
tem. Cic. Hacer abortar.—Peeus. Vare. Llevar el juramento de una cosa que se debe, juramento de
no tenerla.
ganado á pace?. Cic. Hurtarle por fuerza.—Cu- A 6J i:IRÁ1'UB, a, um. part. Virg. Abjurado, negado
ras. Hor. Echar de sí los cuidarlos.— Aliquem
cito. Plaut. Quitar á uno la comida. con juramento, con perjurio. 11Retemdo contra todo
Asa. pret. de Abeo. derecho, razon y justicia. Abjurutie rapince. kirg.
Abü, tirata, m. piar. Cure. Abios, pueblos de Hurtos retenidos contra derecho y justicia.
Tartana b de Tracia. kairRoo, ás, ávi„ atuin are. a. Higin. Quitar
una cosa por sentencia judicial.
ABM A BO 5
ABJURO, ás, ávi, átum, are, a. Cic. Abjurar, ne- ABNATO, ás, ávi, átum, are. a. Estac. Retirarse
gar, desdecirse, jurar y protestar con juramento. alejarse, libertarse, salvarse á nado, nadando.
Milai autem abjurare cediza est, guam dependere. ABNÉCO, ás, cui ó cávi, átum, áre. a. Plaut. Ma-
Cic. Primero negaré con juramento la deuda, que tar, dar muerte, asesinar.
pa irla. ABNÉGÁTIO, ónis. Arnob. Negacion, la accion
ABLACTÁTIO, (bilis. f. El destete, la accion y de negar.
ecto de destetar á los niños. A/Nr. ÉGÁTivus, a, um. Prisc. Negativo : dicese de
ef
ABLACTÁTUS, a, um. S. Ger. Destetado, quita- los adverbios' y de las conjunciones griegas.
do del pecho, de la teta. Part. de ± AB N ÉGÁTOR, tris. Tert. El que niega.
ABLACTO, ás, ávi, atan], áre. a. Gol. Destetar, ABNEGO, ás, ávi, átum, áre. a. Virg. Negar, re-
despechar, quitar el pecho, la teta, no dejar mamar. husa•, no querer, no conceder. •
ABLÁQUEÁTIO, ónis. f. Col. Escava de las viñas ABNÉPOS, 2n. Sud. Tercer nieto, hijo del
ó de los árboles para que se ventilen por el pie. biznieto.
ABLAQUEÁTUS, a, um. Plin. Cavado, descal- ABNEPTIS, is. Suet. Tercera nieta, hija de la
zado dícese de los árboles y de las viñas. Part. (le biznieta.
ABLÁQUEO, ás, ávi, atara, are. a. Col. Cavar al pié ABNER. m. Bibl. Abner, general de Saul.
de los árboles, descalzar, limpiar el tronco, cortar ABNiTOR. V. AbBITtO.
las ralees inútiles, para que con el sol, el aire y el ABNOBA, W.f Plin. Ahnaba, monte de Alemania,
estiércol prevalezcan. del cual nace el Danubio.
ABLÁTIO. ónis. f Tert. La accion de quitar. ABNOCro, ás, ávi, átuni, áre. n. Se'n. Dormir, pa-
intermiteacia, intervalo, espacio de tiempo en (lile sar la noche fuera de su casa., pernoctar fuera.
un enfermo esta se ra calentura. ABNÓDÁTUS, a, urn. Colom. Liso, raso, llano,
ABLÁTiVUS, m. Ablativo, caso sesto de sin nudos. Par!, de
la declinarion ABNÓDO, as, ávi, átum, áre. Colom. Quitar,
ABLÁTOR, Gris. m. S. Ag. El que quita. cortar los nudos. 11Podar, limpiar los árboles y
A BLÁTUS. a, um. part, de Aufero. Cic. Quitado, plantas.
llevado. .41110 duce. Fest. Muerto el general. ABNORMIS. m. f. m1.72. is. Han. Irregular, desa-
ABLECTUS, a, um. parl. de Ablicio, que no está rreglado, desordenado, sin regla, sin órden. Abnor-
en uso. Despreciable, comprado á menos precio. mas sapiens. Hor. Sabio que no está adicto á alguna
Ablectie mides. "tul. Casa dada, vendida por un secta.
pedazo de pan. ABNUENS, tis. com. Tác. El que rehusa, desa-
A BLÉG_ITIO, ¿mis. f. Cic. Orden de retirarse ., co- prueba, desecha, rechaza, no concede, se niega, no
mision de ir i alguna )arte. condesciende.
A BIECÁTUS, a, u ,,art. de Ablego. Cic. Despa- A tiNuE0,es, ére. H. D20721. Rehusar.
chado, despedido, vuelto á enviar. ABNUÍTIO, ¿mis. j: Fest. N e gacion.
ABLECMiNA, brum. n. plan. Fest. Partes de las ABNUITÚRUS, a, um. parí. de Abnuo. Salas!. El
entrañas que se escogían para ofrecer en los sacri- que ha de negar.
ficios. ABNÚMÉRO, ás, ávi, átiim, áre. a. Gel. Contarlo
ABLÉGo, ás, ávi, átrun, áre. a. Cic. Enviar, des- todo.
pachar • despedir, echar fuera á alguno, deshacerse ABNUO, is, aboni, ftum, ére. n. Cid. Menear, sa-
de él. Impedir, apartar, separar. Legalio c't f•alris cudir, volver la cabeza en señal de no querer.H Ne
aducida me ablegat. Cic. La embajada rue impide querer, rehusar, negar. l i Desaprobar, desechar, re-
asistir á. la venida de mi :iermano. Lloras ablegare. pudiar. Arce abnuitur. Liv. Ni se niega. Abnuit spes.
Plaut. fuera, poner á la puerta. Tibul. No queda que esperar, no hai esperanza.
ABLEPSIA, w. f. S'ael. Inconsideracion, teme- Locas abnitit. Iác. No lo permite el sitio. Nr.si ab-
11.1lel'el dUrilla. Tác. Si la dureza no lo estorbara.
r-idad, ceguedad del entendimiento, de la razon.
ABNÉRUS, os. Muger del nieto.
ABLTGÉRIO, is, ivi, itum, ire. a. Ter. Disipar, des-
ABNllTiVUM, n. Paul. Jet. Negacion, de-
perdiciar, malbaratar, consumir la hacienda en negado!).
comilonas. ALINTÜTivus, a, um. Paul. Jet. Negativo, lo que
ABLYEÉRITIO, ónis. f. Jul. Cap. Disipacion de
bienes. tiene fuerza de negar.
t ABNÜTO, as, ávi, átum, are. a. free. de Abnuo.
Aut.6c°, ás, ávi, átum, áre. a. Suet. Alquilar, dar Cje. Negar, rehusar frecuentemente.
a casa en alquiler a alguno, arrendarla.
.ABLÉDO, is, ablüsi, ablñsum, dére. n. Ho•. Ser t Af30,ás.a.vi,átum,áre. a.Ausi-tablar con cariño.
. á. tuoLÉFÁcio, is, féci, facturo, ére. a. Tert. Des-
desemejante, ser diferente, no parecerse, no confor- truir, deshacer, borrar.
marse con el modelo, con el original, desdecir de ABOLE°. és, é vi y aból ni, ítnin, ére. a, Liv. Abo-
él. íicec ú te non multam aíludil imago. liar. Este lir, suprimir, borrar, abrogare Consumir, aniquilar,
retrato se te parece bastante. reducir á la nada. Arruinar. IlDesposeer, depo-
Atuvo, is, lui, útum, ére. a. Cic. Lavar, limpiar, ner. Plin. Morir. Abotere accusatumem.
quitar ¡manchas, purificar, aclarar, espejar. II Regar, illareian. Omitir del todo la acusacion.—Crimen,
rociar, humedecer. 11 Lavarse, purgarse. justificarse Id. Borrar• el delito.
de algun Ablue•e agrura. Varr. Barrer, lim- ABOLESCO, is, lévi, ére. Vir,q. Abolirse, redu-
piar el campo.—Sitira. Lucr. Apagar la sed.—Sc cirse á la nada, destruirse, aniquilarse, arruinarse,
Virg. Lavarse en el rit, desvanecerse, borrarse, pasarse. II Coi. Perecer.
ABLUSI. pret. de Abludo. t ASOLES SET, en lugar de Abalevisset. Flor.
A lir, un°, is Abl ucion, lavatorio, la- AB9LiTio, ónis. f. Tác. Abolicion, estincion, sa-
vadura, la accion de lavar. presion. I Remision, gracia, perdon, amnistía.
ABLUTOR, óris. m. Ter!. Lavandero, el ue lava oris. m. Auson. Abolidor, destruidor.
ABLÚTUS, a, um. pan. de Abluo. Firy. ayudo, AB iLiTUS, a, nm. par/. de Aboleo. Abolido,
limpio, purificado, aclarado, espejado. borrado, aniquilado, destruido. ir Tác. Desosado.
t ABLUVIUM, u. n. Gel. Inundacion, avenida, ABOLLA, fe. Varr. Capote oble de dos paños
crecida. propio de la milicia, de que usaron tambien alguna
ABMÁTERTÉRA, J. Cuy. Jet. Hermana de la vez los filósofos, aunque/ reas largo y basto. 11.3141.C.
tercera abuela. Cap. Capote de soldado, saco, sayo, gaban, hopa
Aumrrro, is, abraisi, issum, ére. a. Plaza. En- landa.
viar, despachar. Abmitlere dona. "'Lauf. Regalar. AsóLus. pret.,de Aboleo.
ABS
A 13 11
Potro que no tiene todos Annirro, is, abripui, eptum, ére. Cic. Arreba-
ABÓLUS, 3. in. Bud. tar, llevar, arrancar, quitar por fuerza ó con vio-
los dientes. Intestino, tripa ciega, lencia. Ab similitadine abripi. Cíc. No ser seme-
t ABOMÁSON, n. Herm. j ante, no tener semejanza, no parecerse. Abripere
grosura, el redaño. S. Ger. Abominable. se contumeliis. Fedr. Apartarse, quitarse de loa
&BOMINÁBILIEL ni. f. lé. is. Abominacion, cosa insultos, injurias ó afrentas.
ABOMINÁMENTUM, a. Tert. éris, itur. pas . de Abripio.
abominable. AkBRoDLETUS, m. Plin. Sobrenombre del pintor
ABMINANDus, a, um. Liv. Abominable, detes- Panrusio,que significa elegante y delicado.
table, execrable. AsaúDo, is, abrósi, ()sun), ere. a. Plaza. Roer, !!
ABOMINÁNTE B . adv. Casiod. Abominablemente. Cortar raspando como la lima.
AsómisÁrio, ónis. f. Lact. Abominacion, execra-
le. ABRÓGATIO, ónis. Cic. Abrogaciou, casacion,
cion. Tent. Cosa abominab anulacion, abolicion,supresion.11Quint.Deposicion.
ABOMiN. TUS, a, inn. Liv. Aborrecido. II Que ha
abominado, que ha aborrecido. Port. de ABROGiTOR, (kis. m. Arnob. Abrogador, anula-
ABOMINO, ás, ávi, átate, are. a. Pitad. y dor.
ABOMINOR, áris, atus sum, ári. del). Liv. Abomi- ABIRGÁTUs, a, urn. Cic. Abrogado, anulado, abo-
nar, detestar, tener horror, execrar, maldecir. Abo-lido. Part. de
minor quod ego. Plin. Lo que Dios no quiera. ( A ABROGO, as, ávi, atoro, Ore. a. Cic. Abrogar,
veces se usa en pasiva.) &e cilia eorum aboMinabaturanular, abolir, suprimir, aniquilar. 11 Privar, quitar.,
ab omnibus. Flac. Su crueldad era abominada desposeer, echar, hacer perder con autoridad pu-
de todos. blica. Abrogare ley • i1Z. Cic.—Legi. . Abrogar,
ABtiMINOSUS, a, inri. &lin. Abominable. 11 De anticuar una lei.—.Aliciii .magistrulain. Lic. Quitar
mal agüero. á uno el empleo con autoridad pública.
ABORIGINES, m. plan Fest. Aborígenes, Can- ABRONUS Sino. ni. Sé-n. Poeta latino del tiempo
ligaos pueblos de Italia. I1 Los primeros habitantesde Augusto, que escribid fábulas.
de un pais. II Ramas superfluas que nacen al pié de ABROSI. pret. de Abrodo.
los ñrboles. AB arisus, a, um. par). de Abrodo. Plin. Roido,
ABORIOR, iris ó iris, abortos y aborsus stsin, iri.
corraido.
dep. Gel. Abortar, malparir. 11 Ser abortado, nacer ABROTONITES, m ó is. m. Col. Hecho de abró-
ántes de tiempo. I1Morir. Aboritur vox. Lao-. Falta tano ó lombriguera.
la voz. AB abrrinNualt. n. Non. y
ABÓRISCOR, Cris. dep. Aborior. ABROTÓNUS, i. f. Luc. Abrótano, lombriguera,
A BoRSUS, a, um.. Paul. Jet. Abortado, malpa-yerba.
rido. Parí, de. Ahorior. ABRU3LPO, is, uptum, ére. a. Cic. Romper
t ABORSUS, us. ni. Non. V. Abortus, us.
ABORTIO, ónis. J Cic. El acto y efecto de abor-
con fuerza, cortar. 11Dividir, separar. desunir. 11
Interrumpir. 11Dejar, cesar, desistir. IViolar, aco-
tar, aborto, malparto. dar, contravenir. Abrir-Hwerc fas. Vira, Violar la
j usti ala. —Sima iationem. 'Ida Deponer el disimulo.
ABORTIO, is, ivi. ire. . P fin. Abortar, malparir.
ABORTIOR, iri. dep. Ahortio, is, ivi, ire. —Sermonem. Vira. Cortar la conversacion.—Se
ABORTIUM, ti. a. S. Ger. Y. Abortus. latrocinio. Cje. Escaparse de un latrocinio como
AuORTIVUS, a, um. Abortivo, lo que hace abortar. rompiendo las prisiones.
11 Que nace fué'ra de tiempo, ji Juv. y Plin. le usan ABRUPTE. adv. Quint. Ex abrupto, sin exordio,
como sustantivo. Aborto. sin preámbulo. 1[ De repente, sin preparacion, de
ABORTO, ás, ávi, ares n. Vare. Abortio, is.improviso, de pronto, de golpe. Lto,les alwuptius
ABORTUS, a, um.. par). de Aborior. E.stae.Cosa illiCndantes. Amiun. Enemigos que entran inriosa-
nacida, sacada, dada, salida á luz. Abortas est mente por los campos como inundándoles.
sol. Ya ha salido el sol. ABRUPTIO, ¿mis. f Cic. Rionq rotura,
ABORTUS, ns. m. Plin. Aborto. Aborlum (acere. separacion, desanim, fractura. 11 Divorcio, 11 Fest.
Plin. Abortar. — Plin. Hacer abortar. interrupcion.
Abortas s-iderum. °vid. El nacimiento de los astros. ABRCPTUM, n.E.s. tac. Precipicio, abiomo, catre-
ABPATRUUS, i. m. Berma no del midad, quebrada.
e tercer
abuelo paterno. ABRUPTOS, a, um. port. cla Abrumpo. Tác. A's-
ABRA,. f Bibl. Criada, sirvienta. pero, escabroso, escarpado, qua bra do, dificultoso.
ABRÁDO, is, abrási, abrásum, dere. a. Cic. Raer,
II Liv. Dividido, separado, roto, hendido. 11 Inte-
raspar.11CJrtar, trasquilar, arrancar, cercenar. rrumpido. Abrupluni ingenium. Sil. mil. Espirite
ABRAILÁM 6 Ahram, Bibl. Abrahan, padre fogoso, inconsiderado, bullicioso, temerario, alboro-
ilustre. tado, impetuoso. Abruptum scrin072iS gema. Quint.
Aaablms y Abramius, a, um. Paul. Nol. Per- Estilo conciso, cortado. Abrupta Estas. Las
teneciente á Abrahan. partes mas altas del cielo. Torrentes abruplí. Flor.
Aaa.Áislls 6 Abáinis, f Vestido de mugen Torrentes precipitados.
de color de oro, de azafrau. Ass. prep. V. A, Ab, Abs.
ABR.tSI. pret. de Abrado. ABsÁLOM. ind. ú Absaion, ónis. m. Bibl. Absalon,
ABRÁSUS, a, um. Cic. Raido, raso, pelado, tras- hijo de David.
quilado, raspado. Part. de Abrado. ABSCÉDENS, tis. cene. Plin. El que se aleja ó se
*AssAx.A.s, m. m. S. Ag. Nombre de Dios in , • parte.
tado por Basílides, con que adoraban al sol él sus e AnscÉDENTIA, sum. 72. plan. ritruv. Aparta-
secuaces.
.AsaftucTus, a, una Tent. Desamparado, aban- miento, retiros, honduras, lejos : dícese de las cosas
que la pintura representa como lejanas por la virtud
donado de. de los colores. ¡I Gis. Malos humores de que se
ABREPTUB, a, um. par), de Abripio. Cic. Ar ba
tado, quitado, arrastrado, arrancado 6 quitado forma un absceso 6 apostema, abscesos.
ABSCÉDL injin. par. de Abscedo.
fuerza.
AsaícTNUs, a, am. V. Abrincensis. AsscÉno, is, cessi, cessum, 'ére. n. Cic. Retirarse,
ABRINCA, m. Abránches, ciudad episcopal de irse, apartarse, separarse, partir, dejar un lugar. II
D isiparse, pasarse, desvanecerse. II Morir. 11 Cels.
Francia.
AB RLNCENSIS, m. f. sé, n. is. Natural de Abrán- Hacerse un tumor, apostema, absceso, atumorarse,
ches. apostemarse. Absceditur. Liv. Se parten, se van.
Abscedere incepto. Liv. Desistir de lo empezado.
ABS AB S 7
Ab en httc ira abscedel. Ter. Se le irá 6 pasará el Ansormes, m. Varr. Absinthium.
enojo, ABRO 6 A b sis, idis. f Plin. Toda figura encor-
ABSCESSIO, 0D15. f Cic. y vada en forma de arco. 11 Encorvadura de tan arco
AriscEsses, us. ni. Cir. Partida, salida, retirada, ó n'edad! Min. Círculo que describe una estrella
apartamiento, desvío, separacion.11 Cels. Absceso, con su movimiento, en que cada estrella hace su
tumor. apostema. curso. 11 Ulp. Bóveda. 11 Plato cóncavo. 11 kW. Silla
ABSUÍDO,, is, isnot, ere. a. Ovid. Cortar, tajar, de un obispo ; tribunal 6 capítulo de las iglesias;
cercenar, separar, quitar, apartar del todo. Absci- recinto del coro.
ABSISTENS, com. El que cesa, el que desiste,
dit idg:do peclusqvte, fwmentinque sini•trzn. Ov. cesante.
cuello el pecho y hombro siniestro.
ABSCINDO, is, abscidi, abscissum, ére. a,
Oto. ABSISTO, is, abstiti, ére. n. Liv. Desistir, cesar,
Y. sm o, dejar, alzar la mano de algo. 11 Virg. Apartarse
AnscisEó A bscisse. adv. Di g. Precisa,. determi- estar lejos, separarse, retirarse atras, no acercarse.
nadamente. 11 Afea. Breve, concisa, com- Absi•tere benefacere ingratis, Lic. Dejar de hacer
pendiosamente. bien á los ingratos.— Sequendo. Liv. Dejar de se-
ABSCisIO Abscissio, Onis. f. Escrib. Corta- gair.—Labori. Sil. Dejar el trabajo. Si non absiste.
dura, tajo. 11 Precision. A' Her. Apócope, figura retar bello. Lic. Si no se desistía de la guerra. Ccede
intemipcion, reticencia. •isd miles. ab,slitit.Tác. Vista la mortandad, se con.
.%inSCISSUS, a, tn. 2)(0•1. de Abscmdo. el.. Cor- tuvo la tropa.
tado, separado, dividido. 11 Val. Rígido, se- sdbf. de Absurn. L'in No quiera Dios, no
vero, duro, riguroso.11Lic. Quebrado, precipitado, 1 permita Dios.
escarpado, inaccesible. b.s. vis sp e . v Perdida LXSíTUS, a, nal. Paulen. Distante, separado.
la esperanza. Res abscisso3. Cia. Cosas lastimosas. :'IasticErt, éri. m. Copilot. Bisabuelo de la niuger
Cosas cortadas, truncadas, inconsecuentes, ó de' marido.
-1- Aasetssus, i. ni. Eunuco, castrado, ca pon. ABSOCRUS, cm. f Bisabuela de la mugen
Anscosanioa pret. des. de Abscoada. Sil. itál.
ABSCOND:TE. adv. Cir. Escondida, ocultamente. t L.BSÚLEO, éS, éVi. etutri, ere. n. y
;,BS;LESCO, is. n.Tert. Desusarse, apartarse del
ABSCONDITOR, oris. nt. Fina. Ocultador, el aso, del moco ordinario, de la costumbre, pasarse,
que escanda, oculta. en • ejecerse ., no ser de moda.
AasconnaiTus, a, am. part. de Abscondo. ASSÓLÜTE. adv. Cie. Absoluta, perfecta, entera,
Oculto, escondido, cubierto, encubierto. secreto. cmplidameata. Absolule doctas. ,Suet. Verdadera-
ABSCONDO, is, abSc.,111_, itIDD y raro vez alisa in, mente sabio.—Dicue. Anson. Hablar tievemente.
ére. a. Cir. EScouder, cubrir, ocultar, encubrir, rabsolacion, libertad,
quitar de la vista, oscura cer. Abscondere fitgain remision, descargo, desempeño. 11 Cumplimiento,
furto. g • Huir con secreto.—Pueriliant. perfaccion, fin, término, última mano.
Pasar, dejar atess la ninez, Pliceaeunt abscondinis :ÁBSOLÚTÓRIUM, a. Plin. Remedio absoluto,
arces. Vey. Perdamos da vista les alcázares de los eficaz, que sana absolutamenta.
reacios.
_ 11BSCONSE. adv. Higin. Ocultamente. ....11SóDi -JTÓRILIS ,, a, um. Sud. Perteneciente á la
nrascoNsto, ¿Mis. f. Pira. La accien de ocultar. abseittnion, al descargo, á la remision. 11 Plin. Lo
lugar secreto, encubierto, propio) liara ?Itt2 adelanta la cura de un mal. nzbutw absoluto-
esconderse. ri(e. Suet. Letras de reinision, de absolacion, de
,Inseo ntsort, ores. nz. . gbanie. El qac °emita. gracia, de perdona
.!\ nsánúTus, a, nin. paré. CZe Absolvó. Cic.
Aascoszs ras, a, mil. par'. de !abseondo. Ocultado, n,bsuelto, libre, perdonado, suelto, desatado. U
escondido. Completo, concluido, llevado al cabo, finalizado. 11
,asee:nasa n. Fest!. Pedazo, trozo de una Perfecto. 11 absoluto, total. Absoluta causa,
cosa. Ulp. Causa clara. Absolalms creditor. Plaza.
ABSENS, Cia. Ausente, separarlo. distan- ?.creedor pagarlo, satisfecho. —.Aroman. se
Prisa.
te. 11 Muerto. _Absenta .nabi, en lugar de ab- Nombre que significa por sí. Lo cual entiende
re:n:1: nobis. fosan: yo.' enire los grdmáti•os de todas las palabras que dicen
_1...DSENTANS, tis. C(:111.,9idan. Absens, eIsoluta verba.
ADSENTIA, m. f. Cia. Ausencia, aaartasaenfo. nssoLvo, is, absolvi, fitum, ere. (t. Cir. Absol-
t ,IDSENTIO, ere. n. Disentir, pensar de dis- ver, declarar libre, libertar, desatar, desempeñar.
tinto modo. sor de otra opiaien. 11 Perfeccionar, acabar, llevar al cabo, concluir,
:ilISENTivus„ a, Liar l'elron. Ausente por largo lianlizar, terminar. 11 Dar la última mano.11Plaut.
tiempo. i)espachar, desenredar, desembrollar. 11 Pagar,
ABSENTO, atina, fue. Claud. Apartar, cum alba satisfacer. Absolve •e naveta. Plaut. Levar
echar, desterrar. anclas, desancorar, hacerse á la vela.—,Serudurto.
ABSERO, as, ávi, atina ; áre. a. Van .. Cerrar, en- Cie. Justificarse.—Pondusalvi. Piad. Descargar,
cerrar. desocupar el vientre.—Se. Se'nec. Matarse, darse
ABSÍDS, 23. V. Absis. muerte.
Ansiosa-os, lu n. Viat.or. Encorvada. tis. part. Absonns. -
ABS:1-MS. gen. de Absis. _AIBSONE, adv. Gel. Con mal sonido, malamente,
Aastous, is, ivi ó ni, altum, ire. n. E.S1a1J. fluir de mala manera. 11 Con desigualdad, con discre-
saltando, irse, salir, retirarse, saltar, echarse fuera pancia.
de golpe, corriendo. .A_BSÓNUS, a, une. Cia. Disonante, mal sonante,
ABSIMTLIS. ni. f lé. n. is. Suet. Desemejante, discrepante, que no es conforme, correspondiente.
difereate, que no se asemeja, que no se parece. 11
Que es contra el decoro, la decencia la ved-
AuslyrmÁTum ,, n. Lampr.Vino compuesto con similitud. Absonum Lic. Cosa increíble.
ajenjos. ABSORBEO, bes, absorbui y absorpsi, ptuta, ere.
ABSINTIHÁTUS, a, t an. Se'nec. Compuesto, m ez- a. Cie. Absorber, engullir, devorar, tragar, Re t- ard
ciado, confeccionado con ajenjos. tar, consumir. 11 Beber. Absorbere Tupes. Lucan.
AB S I N TH iTE S , m. Plin Vino compuesto, Cubrir, sumergir las rocas. Huno absorbuit erstus
aderezado con ajenjos. glorix. Cia. Se ha dejado arrastrar del deseo de
ABS1NTHWM, n. Plut. Ajenjo, yerba amarga. la gloria.
11 Cosa molesta. ASSORPTIO 6 absortio, ónis. S'uet. Bebido'.
AB
8 A BS
ulsum, IIére. ABsTRIno, is, actual, &e. a. Cric. Abstraer,
ABSPELLO 6 Aspello, is, separar, apartar, dividir. 11 Quitar, arrancar, llevar,
Pkut. Echar, apartar. sacar por fuerza. Abstrahere Cic.
Ansaun. prep. que rige ablat. Sin. Nani, ab•que Sacar de cuidado.
Porqué si no fuera esto, sin esto.
eo esset. Ter. Distancia, aparta- ABSTRICTUS, a, um. par!. de Abstrhugo.
ABSTANTIA, re f Vitruv. Desatado, suelto, libre.
miento, separacion. ABSTRINGO, xi, ictum, gére. a. Liv. Desatar,
ABSTEMIOS, a, um.
Plin. ó
a, um. Aguado,que no bebe vino. 11 desliar, soltar, libertar, aflojar.
ABSTÉNIUS, ABSTRITUS, a, um. S. Gerbu. Gastado, perdido.
Parco, sobrio, moderado, frugal. 11 Auson. Ayuno,
se ha desayunado. Abstemium prandium. ABSTRCDO, is, si, sum, a. Cie. Ocultar,
que no esconder, encubrir, encerrar mui adentro. Ab.s.tru-
Gel. Comida sin vino.
ABSTENTIO, ónix. f. Ulp. Abstinencia, privacion.
dere veritatem in profundo. Cje., Ocultar la verdad
E. Abstinentia. en una profunda oscuridad.
ABSTENTUS, a um. port. de Abstineo. Absteni- ABSTitUO, is, brea. Ter. Esconder, meter, poner
do, contenido.11U ' ly. Detenido, impedido. IlEcles. debajo.
Separado, apartado, escluiclo, escomulgado. ius. adv. Amian. Oculta, escondida-
ABSTERGENS, tis. com. Abstersivo, que limpia y mente.
lava. ABSTRÜSIO, Onis. Arnob. Ocultalniento.
ABSTERCEO, S. si; sum, ,gére. a.Plant. Limpiar, ABSTRÚSUS, a, um. C'ic. Oculto, escondido, re-
enjugar, lavar. 11 Cure. Quebrantar, quebrar, partir, cóndito. Abstrusas homo. Tác. Hombre encu-
hacer pedazos, rajas, piezas. 11 Cic. Quitar, aliviar bierto y disimulado. In abstruso esse. Anima.
ahuyentar. Abstergere molestias. Cie. aliviar, disi- Ser, estar, vivir desconocido. Port. de .5bstrudo.
par las penas. ABSTULI. pret. de Aufero.
ABSTERGO, is, si, sima gére. V. Abstergeo. t ABSTÜL0 y Abtulo en lugar de Anfero. Plan!.
ABSTERIUM, Absistrium, n. Monasterio, ABSUETÚDO, 'Mis. f. Apul. El no uso, falta de
convento. nao.
ABSTERREO, és, ni, Iban, ére. Cic. Espantar, ABSUM, be, fui, esse. an6711, C j e. Estar alísente,
amedrentar, intimidar, apartar, echar, impedir, lej os, d i stante, apartado, no hallarse, faltar. Quo-
contener con miedo. Ab.sterrere homines á peconii• niam prop•ios. abes. Cia. Ya que estás ménos
eapiundis. Cie. Espantar á los hombres de tornar el distante. Tantum abest Esta tan léjos, tan
dinero ageno. distante, dista tanto que. Prcesens abest.
ABSTERRiTUS, um. para. Liv. Espantado, apar- Esté presente, y no atiende á lo que se hace.
tado de hacer alguna cosa de miedo, por temor. ABSUMEDO, f. Plan!. Cousuncion.
ABSTERRUI. pret. de Absterreo. ABSUMO, is, surasi, sumptuni, mére. Ter.
AnsTaast. pret. de Abstergeo y de Abstengo. Consumir. acabar, dar fin. Absuare frrro. ri•r!.
ABSTERSIO, Onis. f. Limpiadura, la accion de Matar. iilasatmi jame. Tác. Morirse, perecer de
limpiar. hambre.
ABSTERS:VUS, a, 111/1. Abstergens. ABSUMOR, tris, mptus, tum esse, mi. yas. de Ab-
ABSTERSOR, Mis. en. Limpiador, el que limpia
sintio.
ó enjuga. t Assum pTio, ¿mis. Ulp. Absurnedo,
ABSTERSTI, en lugar de Abstersisti. Catul.
ABSTERSUS, a, Ilin part. de. Abstergo. ABSUMPTUS, a, un). parí. de Absunio. llar. Con
Limpiado, enjugado, lavado, espejado. sumido, apurado del todo. Ab•amplas jato. Val.
ABSTINENDUS, a, ara. Plaut. Cosa de que uno
Máx. Muerto.
debe abstenerse, contenerse, que uno debe negarse ABSUEDE. irle. Cíc. Absurda, necia, tonta, im-
á si ó á los otros. pertinente, ridículamente, fuera de tiempo, del
ABSTTNENS, tis. C0171. Cíc. Abstinente, templado, caso, de sazon, de razon, de propósito.
contenido, moderado, parco. 11 Desinteresado. Abs- ASSURD1TAS, átiS. Mainert. Absurdo, despro-
tinentes °culi. Cíc. Ojos honestos, modestos. Abs- pósito, desvarío.
tinentissima• alieni. El que está mai lejos de tornar ABSURDUM, i. n. Cic. Absurdo; necedad, 'ton-
6 retener lo agcno.—Rebus venereis. Col. Mui tería, disparate, despropósito, impertinencia, estra-
templado en la lascivia. vagancia, ridiculez.
AB ST.NENTER. adv. Moderada, templada, conte- Ansian.1ns, a, um. Cir. Absurdo,etc. Ab.s-iirdas
nidamente, con abstinencia. homo. Cíc. Hombre inepto. Ingenian' talad absur-
ABSTINENTIA, w. f. Cic. Abstinencia, templanza, dum. Salas!, Talento mediano, no absolutamente
continencia, moderacion. 11 Parsimonia, parquedad, inepto.
frugalidad, sobriedad, dieta. 11 Integridad, desinte- AasYNTraum, n. Y. Absinthium.
res. Abstinentid vitani finivit. Tác. Se mató, se ABSYRTIDES, un'. f. Plin. Absirtides, islas en
dejó morir de hambre. el mar Adriático, así llamadas por haber sido
ABSTINEO, és, nui, tenturn, nére. a. Cic. Abs- muerto en ellas Absirto, hermano de Medea.
tenerse, contenerse, negarse, prohibirse, renunciar ABSYRTUS, m. Absirto, hijo de Oétas, rei
por si mismo á alguna cosa, privarse de ella. 11 Apar- C6lcos, yhermano de Illedea, á golea ella hizo
tarse, dejar. Abstinere publico. Tác. Retirarse, pedazos. n Rio de Cólcos, que desagua en el mar
no dejarse ver en público.— II(ereditate. Pomp. Adriático. 11 Soldado de 1nIicomedia del ejército de
Rehusar admitir ó aceptar la herencia.—Cibo. Sén. Constantino; que escribid un tratado de veterinaria.
Estar á dieta.—Se osareis. Cic. Pasarse sin ostras. ABULA,
Ecles. Escomulgar á alguno. f. A`vila, ciudad de Castilla la vieja
en España.
ABSTIT por Abstitit. pret. de Absisto ó de Absto. t AECIJE, arum. f piar. Baños, termas.
ABSTO, ás, stiti, are. n. Roe. Estar lejos, ABÚLIA, f Temeridad, inconsideracion,
ausente, separado, apartado, retirado. falta de juicio, de consejo, de prudencia.
t Ans-roaao, is, tüli, ablátarn, llére. a. Plan!. '- ABiiLUS, a, um. Temerario, inconsiderado.
Q uitar, llevar. V. Aufero. ABUNDANS, tis. com. Cic. Abundante, copioso,
ABSTORQUEO, és, torsi, torturo, quére. a. A- rico, lleno. fértil. Ex abundante. Cic. Superabun-
rrancar, quitar por literza. dantemente. ria omnium rerum abundcins. Nep,
ABsTRAcrus, a, (un. parí. de Abstraho. Cic. Camino abundante de todas las cosas.
Separado, apartado, dividido, abstraido, abstracto. ABUNDANTER, adv, Cic, Abundante, rica, copio-
Il Quitado, arrancado, llevado, sacado por fuerza. samente.

AU A ACC 9
ABUNDANTIA, f Cic. Abundancia, copia, enseñó Platon, cuyos discípulos se llamaron aca-
afluencia, plenitud, fertilidad, riqueza. démicos. HFilosofía 6 secta académica. i) Casa de
ABUNDÁ.TIO, (mis. f Plin. Abundancia de agua, campo de CiceronliGimnasio, lugar destmado tí la
inundacion. enseñanza vícblica.
ABUNDE. adv. Cic. V. Abundanter. Abunde ACÁDÉMICI, órum. m. piar. Cic. Los académi-
glorice adeptas. Suel. Que ha adquirido mucha cos, secta de filósofos platónicos.
gloria.—Magnus. Salust. Bastante grande.—Simi- AoÁDÉmicus, a, um. Cic. Académico, lo que
lis. Quint. í1lui semejante.--Illihi est. Plan. Me pertenece á la Academia.
basta, me contento. AcÁDÉMUS, i. 7n. Igor. Academo, el que dió nom-
ABUNVO, ás, Avi, Atum, Are. n. Cíc. Abundar, bre á la Academia, que algunos dicen fue Calmo.
haber, tener, poseer gran copia y muchedumbre ACÁDiNUS, i. ni. Fuente de Sicilia, donde se pro-
de alguna cosa. Ser rico. II Eectundar, supera- baba la verdad de los juramentos.
bundar, sobrar. ACÁLANTIS , Idis. f. Plin. Acantilídis, ave que
ksuNnus, um. Gel. Abundoso, abundante. algunos creen ser la misma que gilguero ó colorin.
Y. Abund ans. ▪ ACÁNOS, i. f. Plin. Yerba pequeña llena do
A.ntino, is, ussi, ustum, ére. a. Prud. Quemar, espinas.
abrasar. * ACANTIITCE, es. f Plin. El jugo ó zumo dcs
ABliSIO, Onis. f Cic. Abusion, catacrésis,figara, la parietaria.
reto' rica, cuando se usa de otras palabras en lugar fi ACANTHILLIS, f Apul. Espárrago sil-
de las propias. 11 Abuso, mal uso, corruptela. vestre.
AutisivE. adv. Quint. Abusivamente. 11 Por la ACANTIHNUS, a, nm. adj. Plin. De acanto.
figura ahusion cí catacrésis. * ACANTIHON, Acancio, yerba.
Antisivus, a, urn.Cosa dicha, puesta por abusion. ▪ ACANTHIS, idis. Virg. El gilguero.
ADÚSOR, Chris. in. Príídigo.
ACANTIIUS, m. Virg. Aoanto, llamada yerba
AuusQuE. adv. Virg. Desde, de. gigante. ¡¡ Fel. Paterc. Branca'irsina. jj Planta de.
ABUSTUS, a, um. part. de Aburo. Varr.Quemado,
Egipto mui olorosa. 11 Ciudad de Macedonia. 1 J Da
la Propbetide.
consumido. ACAPHRACTÁRIUS, m. Soldado que lleva
A utstis, us. m. Cic. Abuso, mal uso. II Ulp. una alabarda ó partesana, alabardero.
El uso, el gasto y consuncion de una cosa. ACAPNUS, a, um. Marc. Lo que no humea, que
ABÚTOR„ éris, usas sum. dep. Cje. Abusar,
usar mal, hacer mal uso. !!Usar, servirse, aprove- no echa, no hace humo.
ACAR, is. 771. V. Acarns.
charse, emplear. 11 Consumir, gastar. Operam atm-
ACARNA, Plin. Y. Acorna.
litUr. . Ter. Emplea, gasta su tiempo. Abuli studiis.
ACARNAN, anis. conj. Virg. Natural de Acar-
Cic. Aprovecharse de sus estudios. — Auribus nania.
Plin. seg. Abusar de los oidos, de la mo-
ACARNÁNES, tun. 777. plur. Liv. Acarnanes,
destia de alguno, romperle la cabeza.
ABVERTO, is, ére. Averto. pueblos de Acarnania hoi Cernía.
Auvóeo, lis, Avi, Atum, Are. n. Corn. Gal. Irse A CARNÁNIA, 'PIM. Acarnauia, parte del
'piro, hoi Carnia.
volando. A cAuNÁNleus, um. Lit, . De Canija, ,que
ABYDÉNA, óruín. n. piar. Bagatelas, frioleras,
simplezas, niñerías, tonterías. p(?rienece á esta reaion.
ABYDÉNUS. a, um. 0v. El natural ó habitante
AcÁRms, n. Plin. Mirto silvestre, planta.
AcÁltus, i. vi. Arador, gorgojo, insectos.
de Abídos. llCalumniador, maldiciente. A CASTUS, i. 772. Ov. Acasto, rei de Magnesia.
ABYDOS, f ó Abydum, n. Roídos, Ov. "No de Pélias, rei de Tesalia. (J Ov. Padre
JJ
ciudad de Asia, e puerto en el mar llamado el de Laodamia.
brazo de san Jorge enfrente de Sellos, ciudad ACÁTALECTTCUS, A cátalectus. a, um. Diem.
de Europa ; Ilámanse les dos ciudades Dardane- Cosa á que nada falta. Dieese de los versos que
las. Aquí fié donde Gérges hizo el famoso puente están cal-ales.
para juntar la Europa con el Asia. AcXTÁLEPSIA, X. J. Cie, .Incornprensibili dad.
ABYLA, re. f. A'bila, monte de Africa, opuesto ACÁTÁLEPTOS, Tert. Que no se puede
al monte S'alpe de España, á los cuales llaman las comprender.
colarías de Hércules. Ao:vrium, n. Min. Navío pequeño de remo.
ABVSSíNI, órum..772. piar, V. Abissini.
ABYSSINIA, -e. Abassenia.
II La vela mayor de un navío.
ACÁTUS, Tert. V. Acatium.
ABYSSUS, 'Lid. Abismo, profundidad, golfo ACAUNUMARFA, ae. f. Pan. Especie de tierra
sin fondo. 11 Prud. El infierno.
arenosa.
ACAUSTUS, a, um. Plin. Que no siente el fuego.
AC AccA LAURENTIA. f. L2V Aca Laurencia,
ger de Fáustalo, la que crió á Rómulo y Remo.
Ae. Conjuncion que se pone delante de las conso- ACCALIA, ium. n. Varr. Días de fiesta de los
nantes, e.scepto la c y la q, como atque delante romanos en honra de Aca Laurencia.
de las vocales. Es mui elegante en el principio t ACCANTO, áS, áVi, Atum, are. n. Eslac. Cantar
del período. Se usa despues de los adverbios con otro, ó despues de él.
acque, aliter, contra, juxta, pariter, perinde, secas, ACCANTUS ó Acantus, as. m. Marc. Cap. La
similiter, y significa que, de lo que, como, al con- accion de cantar con otro.
trario, y. Alfiler ac putaram. De otra manera de ACCÉDO, ís, essi, essum, dére. n. Cic. Llegarse,
lo que yo pensaba. Fackin hoc ac lubens. Lo venir, acercarse. 11 Aplicarse, emprender, -dedi-
haré, y de mui buena gana. OblitUS sum ac volui carse. )) Acomodarse, conformarse, asentir, con-
dicere. Me he olvidado de decir contra lo que sentir con otro. II Ser conforme, parecido, seme-
pensaba, contra mi intencion. Ac si rex esset. j ante, parecerse, asemejarse. Accedere ad manas.
Nep. Como si él fuera rei. sic. Entrar en un empleo. — Ad remnpublicam.
ACÁCIA, X. f Plin. La acacia, árbol de pe- Com. Nep. Tomar parte en el gobierno, entrar
queño tronco, cuyas ramas y hojas están llenas en los negocios de la rrepública._
de espinas. alicajus. Cic. Entremeterse, introducirse,
ACÁDÉMIA, f Cje. Academia, lugar de ejer- tratar la causa, ser agente de alguno.—Ad
Parecerse, tener semejanza.---Pac-
cicio de las artes y ciencias junto a Atenas, en que tudinem. Cic.

A C C ACC
/O
ACCEPTÁTOR, óris. m. Tent. Acceptador, el que
tionem. sic. Tratar, convenir, hacer pacto, estipu-
lacion, convencion, trato, contrato con alguno. acepta. t AccEvrilakTto, órds. Ulp. Aceptilacion, ce-
Accede hue. Plaut.Veu, llégate, acércate acá. Ali-sion, fin, paganienb, declaracion del acreedor ES
ad ad aurem accedere. Cic. Hablar, decir algo
Accedo favor del deudor de dar por sati.,:P, ha la deuda.
al oido. hablar bajo, en secreto con alguno. ACCEPTIO, onis. Acepcion, aceptacion,
Quint. Soi de la misma opinion ó parecer que
tú. Accedere proximus Cic. Acercarse á, recibimiento, ¿a demora de recibir. 11 Proposicioe
lógica de asenso ó afirmativa. Aceeplio nocis. Sic.
igualará, ser comparable con alguno. Accedil eo Mac. Acepcion, sentido de una voz.
quod, y Accessit eo Cic. Fuera de que, ademas
de que, añádese á esto que. Febris acceda. Gel-s. ACC,'EPT1011. 01. ius. H. (iris. comp. de Acceptus.
Entra la calentura. Cassio animas accessit. Corra. A ccarTiTcl, ás . free. de. Accipio. Piazst.
creció, se le ACCEPTO, as. free. de Accipio. Qu ivt. Aceptar,
Nep. Casio se hizo mas animoso, le
recibir.
aumentó el ánimo, cobró mas ánimo. Accessil ACCEPTOR, 20. P laul. El ti na toma, recibe,
retiumagris. P.U. Subieron de precio las tierras. acepta. 1 1 El que aprueba, con viene. Rece/ lar Jai
AcanEnno, as, avi, atum, .re. n. Marc. Cap.
Accelero, "ud. Me he dejarlo engañar
AccÉLÉRÁno, ónis. f A' He)'. Aceleraciom de sus falsas palabras. Deux non cal (receptor per-
prisa, Fecipitacion. sonarum. Bibl. Dios no es aceptador peraanas.
AccEnÉrto, ás, átum, are. a. y 92. Acelerarse, ACCEPTORIUS, a, lun. Froui. El que recibe.
apresurarse, darse prisa. j1 Hacer con dllinencia, t AcetanaticA , le. Plaal.
con prontitud, con presteza. Auceleeure 1- 2.„CCEP . CRIX, iris..f. 7irleger que recibe.
gisinatam. Tác. Adelantar á alguno d empleo, f¡ AccEinrum, u, Cic racib:do. jj , f;argo que;
Dispensarle el tiempo para obtenerle. se opone á la data ó á lo gastado. .,..lec,p.'un,..Prre,
ACCENDIUM, fullea. Incendio, luego. refrene, habere. fiwcre. CL. =;_;aanar, hacerse caro
ACCENDO, di, sum, dere. a. CA. Encender, en la cuenta ó libra de caja. 2.±..ccn i' i o r.i..!l(052
poner niego, inflamar, abrasar, quemard Ilustrar, Libro d e cuerda, de cain, reJistro,
iluminar, alambrar, relumbrar, aclarar, esclarecer. cuenta de cargo y data. ..4.ecrpto 6 aC:',";)lum
Incitar, inflamar, irritar, acalorar. II esci- Peuir que se liquide la cm ni a. _decreto iiberane.
j1
tar, mover, alentar. Aumentar. Accenderepreliam. Dar descargo, liquidar la II tnitli, ani-
Plin. Encarecer, aumentar el precio. — Genes quito.
suoin. P luid. Dar honra, lustre, esp-lendor á ut fa- :',ccEvrus, a. um.part. ccipio. Recibido.
Accendit opus arlificem. Se'nce. La °lira da i1 r '•'a. Agradable, acepta, gin:toso. jj Bien recia
honra. nombre, reputadon al artífice. Accendi ad Mildo, bien venido, bien tratado, 11,1ruda mal imenos
dominatiw¿em. Salust. Tener una pasmo ardiente, ojos. Accephaszmus apad mu/ Gem. Bino.. laat El que
encendidos deseos de dominar. está en mucha estimacier: con al ateo.
ACCENDI/NES. ni. piar. Tert. Incitadores, insti- A CCERSIO, ts, ivi, fenal, re. Cie, .\
gadores. ,CCEP.SÍTOlt„ (.11:S. .? /712. LiLzkacUr, el (a. ,a va
ACCENSEO, Stiin y tal vez accens-itum, ere. á llamar, á buscar, á hacer vanir á otra, partero,
a. Séace. Juntar, añadir al número. Ac-críasí .rus,a, um.2;•aal.deAocc=-ao. (.`ia. Llama-
ACCENSinÍLIS. ni. f. Id. is. Bibl. Lo que abrasa, do, enviarlo á buscar, á llamar. 1 1 í.-restado, tomado
quema. de otra parte, no ?lateral, tahrapaestc.
ACCENSIO, ónis. f. Incendio, quemad 1 Sacrificio ACCER3 -iTUS, m. Cje. Liananniauto, órden de ífi
de alguna cosa que se quenia.1 1 Venganza. 1 1 Acce- venir.
sion, crecimiento, vuelta de la calentura. Accuuso. is„ i, Inta, ére. a. (2.e. .Enviar á lla-
ACCENSíTUS, a, una parí:. de Accenseo. Aña- mar, á buscar, hacer venir. Accersene ali.yent ce-
dido al número. pilis. Cic. Citar, hacer conaoaracer en juicio por
A.CCENSOR, óris. m. 1/al. Máx. Llamador, con- delito de pena capital.—Orafioni Cje.
ductor, introductor. I I Maestra de ceremonias. 1 Be- Dar á la oracion c., splandor ninctado.— Mareada.
del, macero, pertiguero. I j Portero, ministro.' 1 El Atraer, ganar con la es i )eranza de recan-
que pone ó atiza el fuego. pensa. Copio acceesini. Ter. Deseo que me lais-
ACCENSUS, a, oto. part. de Accendo, En- quen, que me iiainen, que me alivien á liamr.
cendido, puesto fuego. 1 1 Conmovido. 1 1 Brillante. ACCESSA, , y Reces.sa, re. ':ic,j@ y
Accensa studia in uliquem. Tác. Grande empeño reflujo del mar, marea alta y baja.
por alguno. ACCESSI. pr !d. de Accedo.
ACCENSUS, m. Cie. Ministro, corchete, alguacil. AccEsslEírns. ni. n. is. Text. .,',,ccesiLle
11Mi ni'stro de algun señor 6 magistrado, subalterno aquello á que se puede llegar.
en cualquiera compañía. 1 1 Sustituto.1 1 Macero, per- AccEssiallITAs, atis. Tert. Acceaibilidad, la
tig-,uero, bedel. 1 1 Soldado supernumerario, volunta- cílidad de llegar.
rio. Accensi. Cit. Soldados de recluta. ACCESSIO. Cic. La accion de acercarse,
ACCENSUS, us. ni. Plin. Encendimiento, la ae- llegada, venda, acceso. jj Cel
•. Accesion, creci-
clon de encender. miento de la calentura. 1j :';;;Mento, aditamento,
ACCENTIUNCULA, w. dim. Gel. Acento, vírgula, incremento. 1 1 Prenda, seguridad. 1j Añadidura.
nota, señal que se pone á las palabras ó sílabas. ACCESSITO, ás, ávi, átum, free. de Accedo.
ACCENTOR„ óris. Ll que canta con otro, Gel. Llegar, venir frecuentemente.
j unto á otro.
AccENTus, us, m. Quint. Acento, elevacion f ACCESSOR, tu. M'á.. El que viene,
llega, se acerca.
depresion de la voz. 1 1 Acento agudo, grave y cir- ACCESSÓRIUS, tau. Paul. Jet. Accesorio, lo
cunflejo. 1 1 Andan. El cauto. AccentuS hiemis. Sid,
El rigor del invierno. que se junta á la materia principal.
ACCENSUS, os. 111. Cic. Llegada, venida.1 ¡Acceso,
ACCEPI. pret. de Accipio. entrada. Accessus ct recessus niaris. Cic. Flujo y
ACCEPSO„ en lugar de Aecenero.
ACCEPTA, te. Isidor• Especie de navio.Vilsidor. I Cels.
reflujo dml mar, mar alta y baja. Accessus febeiS.
Poreion, parte de tierras dadas por suerte ó asigna-1 tus dierum. Accesion de la calentura. Accessus et (Idee-
Clon. Manipulas singulas acceptas accipiet. Cada 1 Crecimiento y mengua de los dias.
8uet. Paso, tránsitoliCia. Inclinacion, propension.
manípulo recibirá su parte, su porcion. i Acci, is. f. Cés. Guadix, ciudad de Andalucía.
ACCE PTABILIS, m. lé. n. is. Bibl. Aceptable,
favorable, agradable. AccaNus, a, uní. Cic. Perteneciente al poeta
Accio.
ACC 4 00 I

A cciriENs, entiy n. Quint. Accidente, caso ACCIPITER, tris. m. Gavilan, aleen, tare de
fortú ito, acontecimiento, acaecimiento, suceso im- rapiña, especie de azor. Accipiter pecuniarum.
peras ado, inopinado. imprevisto.11 Infortunio, des- Plaza. Codicioso del dinero.
gra cta. II Circunstancia, adjunto. Apenas se usa sine) AcciPiTnkmus, ii. In. Juv. El que cuida 6 caza
en plural. 1 Mace. Adjetivo. gavilanes, aves de rapiña, alcouero.
t ACCIDENTÁLIS, nz. f. lé. n. is. Fab. Vzct. Acci- ACCTPITRO, as, tire. a. Nev. Despedazar.
dental. Aceismus, i. Negacion disimulada de lo
ACCIDENTÁMTER. adv. Accidentalmente, por que se desea.
acaso, por casualidad, por accidente.. t Accisso, ás, ávi,átum, are. n. Varr. Tontear,
ACCiDENTIA, Plin. Accidente, acaso, acae- hacerse el bobo, el tonto. 11 Complacerse necia-
cimiento, acontecimiento, lo que suele suceder. mente de sí. 11 Dar muestras de no querer lo que
A.ccino, dis, di, dére. n. "a. Acaecer, suceder, otros desean.
ocurrir, acontecer. II Caer cerca. Cés. Llegar, t Accissus, a, um. part. de Acc7‘clo. Tác. Cosa
arribar. Accidil in te illud verbum. ler. A ti te toca, cortada, arrancada, pelada. 11 Liv. Cosa disminui-
se refiere aquella palabra. Accidit. Cic. Sucedió, da, afligida, estenuada, perdida.
aconteció, acaeció. Accideee ad pedes alicujus. Cic. ACCTTIO, ónis. f. Arn. La accion de llamar.
Echarse á los pies de alguno. Accidit ad aures ejes. AcciTo, ás, are. free. de Accio. Lucr. Llamar
Cic. Ha llegado á sets nidos, ha sabido, ha tenido muchas veces.
noticia, aviso, le han contado, le han venido á Accfnis, a, um. parl. de Accio. Salas!. Llamado
Cic. lte ha presentado, ha venido ó hecho venir.
á las manos la ocasion a. Accidisset si quid pupillo. ACCíTUS,us. nz. Cic. Llamada, llamamiento, con-
Cic. Si hubiese sucedido alguna desgracia al pu- vocacion, mandamiento, órden, señal de venir. Solo
pilo, si hubiese muerto. Accidit ad anin220Z. Cic. se usa en el ablativo de singular.
Se le ha puesto, se le ha metido en la cabeza. . (S-chis, ii. ni. Quint. Accio, poeta célebre por
QUOrStilli hoc accidat ineerlum est. Ter. No se sabe sys tragedias. 11 Cic. Otro, historiador. II Cic. Accio
en qué parará esto, cómo saldrá, qué fin tendrá. pisaurense, orador famoso.
ACCiDO, is, ¡di, dóre. Liv. Cortar, arran- Accivi. pret. de Accieo y de Accio.
car. lj Pelar, trasquilar. jj Enflaquecer, abatir. ACCLÁMÁTIO, ónis. f. Liv. A clamacion, gritería,
Perseguir, consentir, destruir, derribar, arruinar aplauso. 11 Quin!. Epifouema, /igurarelórica. 11 Cic.
enteramente. Accidit res corota uno pecelio. Burla, irrision.
Todo lo perdieron en una accion, quedaron venci- Accr.mi- To. ás, 5re. free. de Acclarno. Plaza.
dos, desbaratados, deshechos en una sola batalla. Hacer frecuentes aclamaciones
ACCIEO, és, ivi, citrina, ere. a. Maui. Llamar, ACCIÁMO, as, dvi, titum, are. a. tire. Aclamar,
enviar á buscar, á llamar. dar gritos, voces la multitud en aplauso de alguno.
Accu. pret. de Accio. Aplaudir. 11 Dar vaya, mofarse de alguno con
AccINcnTs y Adcinctus, nto. Ac- gritos.
cingo. Virg. Ceñido. I ¡Pronto, prevenido, listo, pre- AccLiNÁrus, a. um. part. de A.cclino. Ovid. In-
parado, armado. Defendido, fortalecido, cubierto. clinado. apoyado.
11 Parco, moderado. Accums. ni. f. né. n. is. Virg. Apoyado, recos-
Accf:;Go, is, xi, ctum, ére. a. Virg. Ceñir, atar. tado. Additus leniler accfinis. Se's. Subida suave.
j] Disponer, preparar, aparejar, poner haldas en r;cclinis falsas anizaus.Hor. Animo adicto á errores.
cinta. Accingere se priedw. Virg. Prevenirse para AccLINo, ás, dvi, tire. a. Liv. Inclinarse,
aderezar la caza.—Pagnee. Id. Disponerse á la pe- encorvarse, apoyarse, recostarse, reclinarse. 11 Con-
lea.—Se aliquo homine. Tac. Prevenirse, armarse descender, favorecer la parte ó causa de alguno.
de un compañero. Accingi siudio populariutn. Tác. Acclinare se ad causam senalus. Liv. Favorecer la
Estar cel.Udo en, defendido del favor del pueblo. parte, la causa del senado.
AccTNo y Adeino, is, nui, centuin, uére. AccLiNus, a, tan. V. Acclinis.
Diem. Cantar de concierto, cantar con otro. AccLivis. 172 j. V é. n. is. Sic. Lo ve está cuesta
ACCINXI. pret. de Accingo. arriba, que va subiendo.
Accio, is, Ivi ó ii, are. Cic. Llamar, ACCLIYÍTAS, titis. Cés. Subida, pendiente de
enviar á buscar, mandar, hacer venir. _a/ceiri peG- una cuesta.
peris litleris. Tác. Ser llamado por cartas mili ur- A ccLivus, a, um. V. Acclivis.
gentes, con gran prisa. Acco, os. f. Aco y A'lsito, dos viejas locas que se
ACCIPIO, is, cepi, ceptum, ére. Recibir, deleitaban en hacer posturas delante de un espejo,
tomar. 11 Conseguir, obtener, entrar en goce, en cuyos nombres ponían miedo á dos niños.
posesion. Oir. H Aceptar, aprobar, admitir. AccóL4 m. 7n. f. y
Aprender, saber, oir decir. interpretar. II Tratar ACCÓLENS, tis. com. Liv. El habitador, morador,
bien ó mal. II Emprender. Admitir, conceder. Ac- vecino de. alguna lugar.
cipere conclitionem. Cts. Aceptar la condicion, el Auców, is, lui, lére. a. a.c. Habitar, morar, vivir
partido, pasar por lo que se quiere. — Vehementer. cerca de un lugar, ser, estar vecino.
Cic. Reprender severamente. — Experimento. ACCOMMÓDÁTE. adv. Sic. A propósito, acomoda-
Quint. Aprender, saber por esperiencia. Accepit damente, de una manera conveniente, propia, con-
fident fabula. Marc. El cuento ha pasado por ver- forme, correspondiente, proporcionada. Accomme-
dad. Accipere audilione el famd. sic. Saber de dale ad persuadendum. Cic. A propósito para
oidas, por -el rumor, filma, voz, por relacion de persuadir.
otro. — Causam. Cic. Recibir una escusa. 11 Encar- AccommóDÁno, ónis. f. Cic. Acomodacion, el
garse de una causa para defenderla. — Fiduciain. acto de proporcionar, adaptar y acomodar una cosa
Cic. Recibir, tomar palabra, seguridad. —Prov'hz- á otra. n Proporcion, conformidad, apropiacion,
ciam. Cic. Encargarse de, tornar un gobierno, una aplicacion, regularidad, relacion, disposicion.
órden, negocio, comision.— Rudem. Plaza. Reci- ACCOMMóDATTYS, a, um. part. de Accommodo.
bir, obtener su licencia, retiro de su empleo. — Sic. Acomodado, apto, conveniente, oportuno, sjus.
Rationes. Cic_ Recibir, oir, tomar una. cuenta.— tado. Accommodate.
Rem publicum. Cic. Entrar en el manejo de los ACCOMMÓDE. adv. Quint. Y.
negocios del estado, de la república.— Imperium. AccommóDo, ás, ávi, átum, áre- adpo r
.isCzcrieA
modar, componer, ajustar, distribuir, las
Cic. Recibir el yugo, la lei, obedecer, someterse car. 11
al imperio. Nomen aocipere. Liv. Alistar, tomar el cosas con órden y método. Apropiar, apli de lo
nombre, la filiacion. 11 Pasar, hacer pasar revista. Dar, prestar. fi Prevenir, proveer á alguno
ACE
12 AOC
Accommodare curan; auribus. Quint. sobre otros. — Ilonorem alicui. Orid. Llenar á une
necesario. do honras.
Prestar, aplicar, tener el oído atento.
Acomodado, apto, ACCÜRkTE. adv. Cic. Cuidadosa, diligentemente,
ACCOMbIODUS, a, um. Virg. Accuratius, LICCaraiiSS2177.C. Cic. Con mas cuidado,
conveniente, oportuno. mui diligentemente.
AccoNGÉRo, ts, essi,
estum, 'ére. a. Plaut.Amon-
acumular. ¡I Colmar, llenar. Accongerere AccORAno, ¿mis. Cuidado, estudio, dili-
tonar, Llenar á uno de presentes, de gencia. II Maña, destreza. Exactitud, puntua-
cui dona. Plaut. lidad.
regalos. ás, ávi, átum, áre. a. Accii. Tort, óris. Quint. Procurador, admiais--
t ACCORPÓR O y Adcorpiíro, trador, el que cuida de alguna cosa.
Andan. Incorporar, mezclar. Accl'-rus, a,uni. par/. Clc.11 echo con cuidado.
ACCRÉDO, is, didi, dituns, dére. a. COM. Nep.
Creer, dar crédito, fe, fiarse de alguno. II Plaut. estudio, diligencia, arte, maña, destreza. II Limado.
Sufrir, permitir, consentir, dejar hacer. Quisnain estudiado, pulido, trabajado. Aecurala
istud accredat liba Ter. Quién será el qu: te con- Plaut. Malicia fina, engaño malicioso y estudiada.
sienta hacer esto? — Commendittio. Cic. liecomendacion fuerte, po-
ACCRÉDUAS. ant. en lugar de Accredas. Plaul. derosa. Accuratus corporis collas. Gel. Grau cui-
ACCRÉMENTUM, í. n. Plin. Crecimiento, acrecen- dado del aseo, del aliño del cuerpo. —.S'armo. Cic.
tamiento, aumento de las cosas. Oracion, estilo limado, bien trabajado. Accurato et
ACCRESCO, is, crévi, ere tum, ére. n. C ric. Acrecer, operato opus es!. Plan!. Se necesita diligencia y
aumentarse, acrecentarse. Sobrevenir. Acereril presteza. Accuratec litterce. Cic. Carta bien fan-
cespes peclori. Plin. Llegó el césped hasta el pe- mada, bien escrita, bien concebida, bieu digerida.
cho. Aecrescunt negotia nora. Plin. Occurren Accuralum habuit. Ilizo cuanto pudo.
asuntos nuevos. Jus acceescendi. Dia. Derecho de Acctiso, ás, ávi, atina, are. a. Cíc. Poner todo
acrecer parte de la herencia ó legado á otro por cuidado, conato y diligencia. II Plaut. Pensar con
falta del heredero ó legatario. madurez. Accurare prandium. Plan!. Cuidar ele
Acca.ÉTro. Cíc. V. Accrementurn. disponer la comida.—.Pensum. Plual. Cumplir pie-
ACCRÉTUS y Adcrétus, a, um. parl. de Accresco. namente su obligacion.
Plin. Acrecentado, aumentado, añadido. ACCURRO, is, ri, si e n, ére. si. C/C. Correr, venir
. AccaÉri, pret. de Accresco. corriendo, presto, en diligencia, acudir. Aecurri:
ACCÚBATIO, nnís.f. Situacion del que está me. Anal. _Acudió á mi.
recostado, sentado ó puesto cerca de alguna cosa, ACCURRITUR. impers. Ter. Se corre, corren,
en la cama, en la mesa &c. ACCURSIÓRUM COLÓNIA, 2e. j: Grenoble, ciudad
ACCÚBíTA, m. Lamprid. Cama, lecho. 1 Silla de Francia.
poltrona, canapé. ACCURSUS, as. Tác. Carrera, El acto de
ACCÚBITÁLIÁ, ium. n. pl. Treb. Almohada para correr. II Concurso, concurrencia,
poner encima de la silla ó banco que servia de Accusaasisas. ni. is. y
asiento en la mesa, cogin. ACCDSANDUS, mn. Cie. Lo que es digno de
AecúBV-rarro y Accubitio. P. Accuhatio. acusarse, reprensible, vituperable.
t Accúni-ro, ás, ávi. atm, are. n. , free. de Ac- ACCUSATIO, (Mis. A,;(1sacion, cl ct Iv ría
cubo. Sedal. Sentarse frecuentemente á la mesa, acusar á otro, delacion. 11 Oraren con que uno es
asistir frecuentemente á la mesa de otro. acusado. Lic. Reconvencion, reprension.
ACCÜBYTORIUS, um. Petron. Lo que sirve para .AcciDsÁnv y s, a, una Qaint. Lo que sirve para
recostarse eu la mesa ó en la cama, almohada, acusar. Ii Acusativo, cuarto caso de las nonit)re.,
cogin. latinos.
ACCÜBTTUM, 1. n. Lampe. V. Accubita. ACCESITOR, bris. M. Cíc. Acusador. II Delator.
AcctisiTas, us. Zstac. F. Accubatio- AccúsÁTóaia. adv. Cíc. A casan da.
ACCÚBO, ás, bui, bitum. áre. n. Plaut. Estar Acciisi rróams. a, lun. Acusatorio, que acrimina
echado, recostado, sentado, apoyado, acodado y acusa. Accusatorius animas. Cia. Espíritu de
junto á otro. II •e'n. Estar tendido á la larga, á acusador.
pierna suelta. Arrobare regi¿. Plaut. Estar echado Accusa.mx, icis. , f. Plin. Acusadora.
como un rei.—sal fl ud aliquein. Cic. Comer en casa Aoc Osarus, um. parí. de Acenso. Cic. Acu-
de alguno. Accubant bini custodes. P lant . Tiene dos sado. II Reprendido.
'
guardas de vista. Gulas accubit, flor. La tinaja está ACCl2SiTO„ ás, ávi, átum, áre. free. Plum'. Acu-
guardada. Eodem ledo Scipio alque Hasdrubal ac- sar, reprender con frecuencia.
cubuerant. Lic. Escipion y Asdrábal comieron en Acceso, ás, asá, átum,"áre. a. Cia. Acusar, de-
una mesa. latar, manifestar el cielito. Reprender, tachar.
AC C ÚBUO.adv.Plaut.Como el que está recostado.
vituperar, censurar. II Intentar una accion criminal.
ACCUDO, is, -fauna ére. a. Plaut. Añadir, Accusare tabulas. Quint. Mostrar que son fidsos los
juntar. Forjar, acuñar. asientos.—Atiquemfarti. Cíc. Acusar á uno de de-
ACCUM130,1S,Cilbai. ére.n. Cíc. Acodar, lito de hurto. I Se entiende de crimine. )— De ve-
(ant.) estribar sobre el codo como estaban los anti- neficiis. Cic. Acusar de hechicerías.
guos en la mesa sobre unos sitiales, recostados cn ACDESTIS, is. Arnob. Acdéstis, hijo de Júpi-
almohadas, y la mitad del cuerpo tendido. Accum- ter y de una piedra.
berein,summo SUMMUS, supra, superior. Plaut. Sen- ACDESTIUS, a, um. Lo perteneciente á Acdéstis
tarse en el primer lugar de la mesa á la mano iz- como Acdestius furor. Arnob. Furor brutal.
quierda.—infra. Plaut. A la derecha. ACÉDÁRIA.
ACCÚNIllIáTE. adv. Cie. Colmada, ampliamente,
Acetaria.
1- AcÉma, f: Eches. Acedía, desabrimiento,
con abundancia. superlat. Accumulatissime.
AcciimüLano, ¿mis. Plin. Acumulacion, mon- desazon, disgusto, tedio, II Negligencia, indiferen-
ton, amontonamiento, 11 Colum. Recalzo de los cia, pereza, indolencia. Desfallechniento, descae-
árboles 6 de las viñas. cimiento, abatimiento de animo, de espíritu, de
ACCÚMÚLÁTOR, aris. corazon, languidez, II Tristeza.
Té°. Acumulador, el que' t aris, ári. dep. Ecles. Estar acedo,
acumula y junta muchas cosas.
Accümüno, ás, ávi, alma, are. a. Cic. Acumu- poco afable, áspero, desapacible, desabrido, mal
lar, amontonar, juntar. Plin. Recalzar los arbo- ; acondicionado.
y plantas. Accumulare aliquem dosis, Virg. .Acaatam, n. Asolo, castillo en la Marca
Trevisiana.
Llenar a alguno de dones, colmarle de ellos unos *A CENT&TA, Orina n. plur. Plin. Sin puntos :
ACE A C H t3
tlicese de los cristales puros y trasparentes, que sa- pertenece al monton, amontonado. Acervalis
.en del pulimento sin, tropiezos ni agujeros. gismus. Cie. Sorites, silogismo compuesto de muchas
ACEO, és, coi, ere. n. Cat. Acedarse, ponerse razones.
agrio ó avinagrado. ACERVÁTLat. adv.Cic. De monton, confusamente,
ACÉPVIÁLUS, a, um. Acéfalo, sin cabeza, sin sin órden. Acervatim se prcecipitare. Lic. Precipi-
principio. 11 Acéfalos, herejes, cuyo autor se igno- tarse de tropel, unos sobre otros.
ra, que reconocia• en Cristo una .sola naturaleza. AcEavicrio, ónis. f. Plin. Amontonamiento, e.
ACER, éris. n. Plin.. El acebo, árbol. acto de amontonar.
ACER. m. acris. f. acre. 71. is. Cic.
Acre, áspero, ACERVÁTUS, a, nm. Plin. Amontonado. Mart. de
grio, fuerte, picante, agudo, vehemente, pene-• ACERVO, as, ávi, atinn, áre. a.Plin. Amontonar.
trante. Cruel, fiero. 11 Severo, rígido.11 Valeroso, ACERVOS, Monton, agregado ó junta
caerte. 11 Diligente, cuidadoso, atento. 11 Agudo, de muchas cosas. 11Sorítes, argumento de muchas
Acer proposiciones como amontonadas.
perspicaz. Acre acetum, Cels. Vinagre fnerte.
color. Han Buen bebedor, gran behcalor.—Homo. ACESCIINS, tis. com. Lo que se aceda, que se
Ter.Tosco rudo. avinagra.
Vira. Hombre fuerte, vaiieate.11
—Amator. Cic. Amante apasionado. — Animas. AcEsco,is, cui, Seére. n. Hor.Acedarse, avina-
Cic. Gran v alor.— Canis. llar. Perro animoso, atre- grarse.
vido.— ITU trIUS . Luce. Semblante agreste. Acris cura is. f. Plin. Especie de atíncar, goma de
-ric. Cuidado molesto. Acre judicium. Cia. Juicio sé- un árbol indiano, que en las boticas llaman borraj,
ido , peuetrante.profundo.—Ninist eriam. Tác. Etn- mineral que sirve para soldar los metales.
?resa dificil. Acres imagines. Cic. Imágenes vivas. /tCESTA, f Virg. .'Acesta, Segesta, .ciudad de
Acerrinii testes. Cíc. Testigos que aprietan mucho. Sicilia.
Acrein sui nuanorinin .• elinquere. Tac. Dejar de sí .AaEsT/Eus 6 ACESTÉUS, a, una. Plin. De la
mala opinion.Naribes (te r .0Z) . El que tiene buenas ciudad de Acesta.
narices, buen olfato : díae•e del que es 1721.2 agudo. ACESTÉI, orum. m. piar. Plin. Los moradores,
Acer belli juLTMS. Fel. Joven valeroso en la guerra. vecinos ó naturales de Acesta.
Acri memoria csse. Cia. Ser de una memoria tenaz.
ACESTES, m. Virg. Acéstes, rei de Sicilia,
Acaralmais, a, mil. Fest. Mezclado con paja. hijo del rio ltiS O y de Egesta, mugar troyana.
t ACERBA. acta. Luce. Acerbamente, con aspere-
t ,ACESTíDES, 11ffif. piar. Dioscdr.11ornos de hie-
za, cruelmente, amarga y rigurosamente.
ACERBÁTUS, a, um. part. de Acerbo. Test. rro en que se funde la calamina.
Acerbo, áspero al gusto, agrio, desabrido, arnarp;aa AcÉTÁnüL5,rus, ii. Sjit. El jugador de ma-
ACERBE, bilis, bissTme. adv. Cic. Rigurosa, ea,- llos, de cubiletes, de pasa pasa, de maese coral.
vera cruel, ásperamente. Acerbe tueri. Lacr.Echar ACETABULUM, Quint. Vinagrera, vasija
una mirada fiera y espantosa. Aliquid acerbe fecz•. donde se pone el rinagre.11Acetábulo, la encajadura
Cic. Llevar alguna cosa con impaciencia. de los huesos del MUSLO. II El cáliz de las flores ó
ACERBITAS, átiS. Crie. Amargura, aspereza, yerbas. 11 Los cubiletes para los juegos de manos.
desabrimiento, acerbidad : dicese de las frutas que Acetábulo, medida de líquidos, que es la cuarta
no están maduras.n Aspereza, dureza. 11 Calami- aarte de una heinina.liPlia. La boca de los tientos
dad, desgracia, afliccion. Severidad, rigor, du- en los polipos. 11 ("els. Una yerba.
reza, obstinacion, crueldad. ACÉTÁR1A, orum. n. plan. Plin. Ensaladas, yer-
• A caaafTtioo, inis. f. Gel. F. Acerbitas. bas ó legumbres compuestas con aceite, vinagre y sal.
ACERBO ais, viví, atan], áre. a. Estac. Poner una 1 Verduras.
cosa agria, áspera. Irritar, agravar, exasperar, ACETÁRIUM, Plin. Salsa hecha con vinagre.
empeorar, provocar. 11 Exagerar. Acerbare crimen ActilTo, ás, are. Fest. en lugar de Agito.
6 sectas. Virg. Agravar el cielito. ,A..cÉTo, ás, áre. n. Apul. Agriarse, acedarse.
ACERBUM, Ouid. Tristeza, pesadumbre. !\ cÉ.TósA, f. Acedera, yerba.
ACE,RBUS, a, una. Cia. Acerbo, aspero, agrio, ACÉTUM, n. Plin. Vinagre. Acetion habere
desabrido, amargo, verde. 11 A'spero, cruel, terri- pectore. Plan!. Tener talento, sabiduría, proden-
ble, desapacible, riguroso. 11Toseo, rudo, inculto. cia.—Habere in pectore peracre. Tener gran cora-
Acerba viran. Virg. Doncella demasiado tierna para zon, valor, espíritu. Acelo perfundere aliquem.Hor.
casarse. Acerba ni finas. Virg. Muerte temprana. Provocar, mofarse de alguno con sales picantes.
Acerbas recilator. llar. Recitador impertinente, ACHAB ó Ach abrís, Acab, rei de Israel.
eterno. Acerbre facetice. Die. Chanzas picantes. A crw, orum. ni. Av. Cic. Los griegos ó aque-
Ace 'mm habuinius Cu•ionent. Cic. Tuvimos mili os, los habitantes é naturales de la Acaya.
contrario á Curioii. Abamas, iádos. Ovid. La muger de Acaya
AGERIS. gend. de Acus y de Acer. L ibadla.
ACERNum, n. Acerno, pequeña ciudad ACII/EMÉNES, is. Hor. Aqueménes, primer
el principado ulterior en Italia. rei de Persia.
. i . ,JÉRNUS, a, inri. Virg. í.,o que está hecho de i AcieEmÉNtA, x. f. Aqueménide, parte de la
acebuche. Acernainensa. llar. Mesa de acebuche. Persia.
.A.ciia.C!sts, a, um. Fest. Lleno de paja. Acer usos AclizanÉNYDaz, árum. plur. Aquemenios,
jaanis. Fest. Pan moreno, poco limpio. !pueblos de la Persia.II Tribu ó familia de la sangre
AcEunx, f Virg. Naveta, caja en que se echa real de Persia.
el incienso. 11 incensario. 11 Mesa ó altar en que se i AcmEmÉNraas, m. Virg. Aqueménides, so-
queman perfumes. Vestani veneraba. acerrd. Vira. brenombre del traidor Sinon, griego, compañero de
Hace quemar perfumes en honra de la diosa Vesta. Ulises. 11 Persa, el natural o morador de Persia.
ACERR/E, :sum. piar. Acerra, ciudad del reino órum. ni. pl. Luc. Acineminias,
de Nápoles en tierra de Labor. persas, los habitantes ó naturales de Persia.
ACE.RRÁNI, bruna m. plur. Plin. Los naturales ACIVEMENIS, idis. J. Plin.Yerba de la India,
y los vecinos de Acerra. á que Demócrito atribuyó virtudes mágicas.
ACERRÁNCS, a, um. Liv. De la ciudad de Acerra. ACHtEMENIUS, a, un). Ovid. Persiano, pérsico,
Acmti'mu. adv. Cic. Acernmamente, con mucha de Persia 45 de su rei s. Aqueméne
fuerza, empeño, vehemencia, tenacidad. ACIII/BUS, m. Ovid. Aqueo, rei de Lidia. fi
ACERSECÓMES, 93. ni. Juv. Sobrenombre de Otro, hijo de Zata, que huyendo á Lacedemonia,
Apolo, que significa del cabello largo. fijó nombre á los aqueos. 11 Otro, lujo de Jupiter y
ACERVÁLIS. 291. f lé. is. Cia. L o que ea de 6 ,!Pilla de quien se dice lo mismo.
ACI
14 A e 11
del mar Enxino, donde fué enterrado Aquiles. II
AcnifiriS, a, tn. Ovid. Aqaeo, griego, perlene- Otra del mismo nombre junto á Sámos.
ciente la Grecia. « region del Pe- Aerm,LE.T._,,, asura. J. plur. Estatuas desnudas
Plin. Lasay Acaya,
A°11/111 L cia• HLa Grecia , con lanzas.
loperneso, hoi el ducado de Claren ACHILLÉIDES, éid1C. in. patron. Ovid. Hijo de
lioi Libadia. La mnger griega Aquiles, Pirró.
ACHAIAS, áiádis. adj. f. Ocie!. ACLIILLÉIS, éTdis. f. La Aquileida, poema de Pa-
6 de Acaya. pinio Est aeio , de que solo hai dos libros de la vida
Actuicas, a, nra, y de Aquiles.
Acg ÁIUS, a, am. V. Achicas. ,: Aerm,LÉox, i. n.yAchilléos,i.f, Plin. V.Achillea.
ACHAMOTHaNUS, a, um. Tert. Varon sabio
ACHILLES, is. m. Virg. Aquiles, héroe griego,
viene de la palabra Achl..:sioth, que era uno de íos hijo de Peleo y de la diosa Te'lis.
dioses inventados por Valentiniano. Aerm,LÉum, n. Plin. Especie de esponja miar
AcruNE, es./ Gel. Medida para cosas secas. delicada y unida, de que los antiguos hacían los
AMAR. f jadee. Nombre de una ciudad que hoi
pinceles.
se llama Nisiba. ACHILLÉUS, a, nm.Virg. Cosa de A quiles. Achil-
ACTIÁRES, is. m. Bibl. El que no tiene grasa ni
leus corlarnos. 01). Estile. Ipico, trá.gico,sublime,
dulzura.
ACIURNX, arana. f. Estac. Lugar á ciudad A emr.r..Éus. el y eos. m. V. Achines.
de la Alica,i 'Barrio de la ciudad de Alénas. ACHILLELS CURSUS. ni. Nel. Peníneula distante
AcHArtNÁNus, a, um. Nep. Cosa de Acárnas 25 millas de la isla en que está enterrado Aquiles,
Carnia. V. A chillea.
Al:HARNE, es. f Plin. Pez de mar. Acrrivi, órum. m. plus. Cje. Los griegos.
ACELSRNiDES, ae. In. V, Atarnides. Aculvtis ., am. Ovid. V. .A
ACHi.TES, is. m. Virg. Acates, amigo y compa- ACHLIS, is, f Plin. Fiera relocieima y sin jun-
ñero de Enéas. turas en la rodilla, de bes regiones ertent•ionales,
* ACHATES, re. m. f Plin.Agata,piedra preciosa. y tambien de la isla Escandinavia, la que dicen
ACIFÉLÓIÁDES, f pl. Ocid. y Colífulde César con el alee, que describe.: en el libro
ACHÉLÓiDE/I, um. f: plur. Ovid. Lac Sirenas, seslo de la guerra de Francia.
hijas del rio Áqueloo. Aerrort, óris. . .4..cor, dios de Afi-ie,a, in-
A etricóius, a, in . Virg. Lo que es del rio vocado contra peste de las mearas.
AeriELbus, m. Ovid. Agudo° , rio de Grecia, ACHÓRES, CM, ni. 31:111.11Lie. IT'Iceras de la
hoi Aspropotamo. Nombre de un rei de Elche,. II cabeza. tina.
El agua en general. AeunA y iNA, w. Liv, Parle de la dudad de
ACHÉRÓIS, idis. f. Plin. Especie. de álamo. Siracusa.
Acrif?~N, tis. m. Plin. Aqueronte, rio del _Ven- ULTRAS. ádis y Ldos. Cobran. Peral silvestre.
zo en la. Calabria citerior, hoi Carupaniano ó Sa- Acuvaum, i. v. Fesl. Paja.
vuto.11 filio de E' piro, hoiV al cual llaman los Aeix, re. f. Cels. HM, hebra de hilo enhebra-
poetas rio del infierno. El infierno. La muer- da para coser. A5 achí et acu omnia exponere. Petr.
te. Aeheronlis pabulum, Plan!. Tizon del infierno. Contar una cosa de Inri mitras.
ACHÉRWIS, ontis. m. Plaza. V. Acheron. t AcJÁuIUM. u. Fest. Acerico. Alfiletero,
ACRÉRONTZEUS, a, um. Claud. Cosa del Arpe- estuche pasa agujas.
ronte, del infierno, de la muerte. ACiCIÍLA y Aguja pequeña,
ACHERONTIA, f. .Plin. Aqueroncia, Acerenza, alfiler. 11 Clac illo de una hebilla. IlPri.s . c. Aguja,
ciudad pequeña de la Apulia en Basilicala. vez, 11 Cierta yerba.
AcriErtoNnicts, a, um. Plan!. Cosa de Aque- ACICÜLÁRIUM, u. Alfiletero, acerico.
ronte, del infierno, de la muerte. Acheronticus A eicuLÁRius, ii. m. El que hace 6 vende agu-
senex. Plan!. Viejo que está con un pié en la se- jas ó alfileres.
pultt ra. ACIDA, a. f. Plin. El agua ele los baños y fuentes
ACHERONT -iNI, órum. m. piar. Phi'. Los que minerales. 11 Espccic de C010; • ó alelí e.
viven cerca de Aqueroncia. ACIDÁIJA, I. Virg. ,\cidalia, epíteto de la diosa
ACHÉRONTIS. genit. de Acheron. '¿nos, de la fuente del mienio nombre en Beocia.
ACIIÉRONTIUS, a, ntn. V. Acheronticus. iteiDÁLICS, a, um. rirg. Propio de Vénus acidaba.
AcnitarrNs, nntis. m. V. Acheron. ,ACÍDÁLIUS, de Beocia, consagrada
ACIIÉRUNTICUS, um, y Acheruntius, a, un). á Vénu.s y á las Gracias.
V. Acheronticus. ACIDTTAS, átiS. Marc. En'p. _Acedia, aspe-
ACIIÉP.11:1SIA, Ze. f. Plin. Lago de la. Coluda entre reza. agrura, el sabor acedo y acerbo.
Miseno y Cúrnas. 11 Laguna de E'piro. 11 Cuera N, n. Plin. Yerba eficaz para curar
ÁCIDOTO
en la Bursia, por donde dicen que entró hércules los ataques cié nervios.
al infierno, y sacó el can Cerbero. ACiDÜLA, f Peral ó pera silvestre. jj Especie
AcnÉrtirsis, idis. f. Pal. Flac. V. Acherusia. de acedera.
Acakíttisrus, a, um. Liv. Lo que es de Aque- AcintiLus, a, um. Plin. Algo ácido, que tiene
punta de agrio. Diin. de
rnsia. Lo que ee de Aqueronte, del infierno 6 de Acinus, a, um. Plin. A'cido, agrio, amargo.
la muerte. Acherusia templa. Lucre El infierno.—
Vita. Lucr. Vida triste, afligida. Acherusius hu- ACIÉRIS, is. Fest. Segur de los sacerdotes en
mor. Sil. Ilál. El agua de Aqueronte. los sacrificios.
ACHÉrA, te. f Plin. Cigarra, insecto con alas, ACIES, Ci, f Cie. Punta, filo. corte. Parte del
llamado tambien chicharra, que canta fastidiosa- ejército. (I Todo el ejército.!] Escuadra, armada.
mente en el rigor del sol. 11 Batalla, combate, accion. 11 Campo de batalla.
ACHÉTNI, órum. in. plur. Cic. Los que habitan Disputa, contencion, contienda. 11 Fuerza, viveza,
en las cercanías del rio Aqueto. perspicacia. Acies unquium. fin. La punta, lo
negro de las uñas.—Rostri. Plin. La punta, el
ACIIÉTUS, m. Sil. Itál. Aqueto, rio de Sicilia, cabo del pico.—Freenal a. Sil. Pál. Gente de á
hoi Noto, cabal lo.—Pedest•is. Gente de 11
Armas, m. Cds. Nombre de un esclavo del Vangu ardia.—Secunda. Lir. Cuerpo de batalla.---.
reí' de Egipto, que mató á Pomyeyo. Postrema ac novissima. Liv. Retaguardia.—
Auttuá A, as. f. Achilleis, idis. f. Aehilléon, i.
n. y Achilleok, i. f. Plin. Milefolio, yerba.(( Isla Transversa. Liv. Flanco del ejército. Excedere
acre. Liv. Salir de las lineas, de la formacion.
ACO A C R .15.
Aciem ferre. Tác. Sostener el choque. Acies ACONTMS, Ovid. Aconcio, natural de Cea,
cama. Virg. La violencia del fuego. In aciem pro- isla del mur egeo, de quien tenemos en °oídio cartas
aucere, educere. Corra. Nep. Sacar las tropas, salir á Cidipe, y de Cidipe á él. U Plin. Monte de Mag-
at campo de batalla. Aciem instruere. Cje. Formar, nesia ó Beoda.
poner el ejército en forma de batalla. AcoNTIzo, as, ávi, atara, árs. n. Veg. Lanzar,
ACÍLIA, ce. f Ce'S. Anilla, ciudad de A'frica. arrojar, tirar saetas, asaetear.
PM. Ciudad de Arabia. ACONTiZOMENUS, i. Título de una comedia de
AchaA gens. f. Liv. Familia plebeya, oriunda de Nevio, que significa herido de un dardo.
Troya. ACOPA y Acópita, órum. n. piar. Plin. Medica-
ACILIA lea repetundarnm. f Cíc. La lei anilla so- mentos ó remedios para descansar.
bre cohechos, promulgada por M. Acilio Glabrion. Acóris, is. f. Min. Una piedra preciosa con pin-
ACILIUN1 compitan' lioin 3 . Plin. El barrio tas doradas, que se empleaba como remedio para el
de.
Acilio Rorna. -
cansancio.
Acnaus, ii. in. Nombre de una fuente ó rio de ACÓPUS, f Plin. Anagíris, yerba que provoca
Sicilia. JJ Acilio, autor de la leí Acidia de repetun- el vómito.
dis. ¡¡ Otro, que venció á Antioco. Acou, óris. in. Colom. Acedía, acor, el sabor
T ACINA, m. f. Cala!. Grano de cualquier gé- agrio y acerbo, agrura, amargura.
nero de fruta que tenga racimos. ACORNA ó Acormia, Plin. Cardo ó cardon
ACiNiCES, is. m. Alfange, sable, espada. espinoso.
cimitarra. J .,CÓRUS, i. f. y Acórum, u. Plin.Yerba que se
ACINÁCEUS, a, um. V. Acinaticus, cree ser la que en las oficinas se llama cálamo aro-
AciNrunus, a, um. adj. raer. Perteneciente á la mático.
vendimia, como los ces tos, etc. A cosmos, um. Luna. Cosa desaliñada, sin
AciNx-nícilitn I y A cinatitium, n. Ulp. Vino que adorno, mal ajustada.
se saca del orujo de la uva mezclado con agua. AC)TOS, i. Pila. Galanga, yerba.
ACiNATI" CES, a, um. Todo lo que S:3 hace ó t AcoutascÉamA, m. f Aquiescencia, condes-
bona con el hollejo de la uva. cendencia, admision y consentimiento tácito. Es
* Aci N É-ros, i. T.51.1. Inmoble. término legal.
AciNósA, f Cels. 1.i'vea, la tercera túnica del .Acourasco, is, évi, éturn, ére. n. Cie. Descan-
ojo. sar, reposar. II Aquietarse, contentarse, tomar des-
AciNósts, a, lun. Plin. Cosa agranujada, llena canso y placer. n Asentir, dar crédito. Acquievit.
de granos b pepitas. Plin. Jugoso, Peno de jugo. Corn. Nep. Murió. Quibus vel InUXiine acquiescebat.
Aciy an, n. y Acinus, m. Cie. Grano ó pepita &el. Con quienes se deleitaba mucho.
de la fruta de racimo. Acquiao. is, slvi, ére. a. Cío. Adquirir,
AcÍNUS, f Basilisco silvestre, yerba. ganar. 1 Llegar, juntar alguna cosa. II Enrique-
ACIPENSER, éris. 7:1. y cerse. I Flor. Conquistar. Acquirere odorem vino.
ACIPENSIS, is Arre. Sollo, esturion 0 asta- Min. Procurar dar algar) olor al vino.
rion, pesando de mar y de rio. AcQuisiTto, ¡anis. f. Adquisicion, el acto
Anis, is. Ovid. A'cis, vio de Sicilia, hoi Fredo. de adquirir, ganar, jnelar ó conseguir alguzza cosa.
I1 Plin. triza de las islas Cicladas. AcoulsiTus, a, um. pul. rae Acquiro.
Aoja, is 6 idis. Ovid. A'cis, hijo de Fauno y AcQuisins, us. in. Capel. El tono mas bajo de
de la ninfa Siméli•, muerto por Poli ferro su rival la música.
en el amor de Galatea, que le leashrinó despees Acia.órum.n. p/ar.Aprd.Alturas,cima, cumbre.
en el río de !Vicilia del nliSin0 nombre. ACRA, a f. Pértica, medida de tierra que cons-
Actscüaus, i. 7n. Martillo pequeño. ta de dos pasos ó de diez piés geométricos. jj Plin.
AcTiai,na, aut, en lugar de Agitare. Fest. Cabo de santa María de Leona.
ActAssis, is, f Fest.Especie de túnica que no Acr., artun. plur. Sil. Ciudad destruida en,
estaba (osida, sisó alada solo á tris espaldas. los términos de Siracusa.
Amas, f Virg. Especie de dardo que se 51CRÁGANTiNUS, a, um. Luer. Ir Agrigentinus.
arrojaba con una cuerda ó con amiento. ACRÁGAS, antis, in. Cir. Agrigento, hoi Ger-
AcmoN, onis. m. Virg. El yunque. genti, monte, rio y ciudad de Sicilia.
ACMCIN'TDES, m. Ovid. Uno de los oficia.'es de ACRÁTOPOORUM., u. Cia. Fiasco, limeta,
la fragua de Vulcano. botella.
AcmorritÉ.-rum , n. Tronco ó tajo sobre el cual ACRE. adv. Pers. Acre, agria, ásperamente.
está puesto el yuncrie. ACRÉDO, Polad• Amargura, sabor amargo.
Acosa ó Acnua„ w. f. Colara. Medida de tierras ACRÉDULA, W. f. Cie. El ruiseñor, segun otros la
de ¡20 piés en cuadro. calandria. II Cic. Una especie de rana mui chillona.
AC:',ZE, es. j: Bei-raga, lobanillo. AcrtÉmEyrruNt, n. Plin. Amargura, sabor
4 AONESTIS, is. f. Va•r. El espinazo. amargo. JJ Agraz, zumo de agraces.
ACC • NONETOS, i. ni. dar. Pedagogo interesado. ACRESCO, ére. n.Veg. Acedarse, avinagrarse.
• t\C(ETES, W. Ovid. Acétes, un hombre mui Ar.aticüans, a, una. riel. Cíc. Agrillo, un poco
pobre de Lidia. agrio, lo que tiene punta de agrio.
Acir,-rus, a, um. Plin. Cosa sin heces, que no de- ACRiDIA, tv. Isidor. Escamonea, yerba.
ja poso, pura, limpia, A CRIIIUM, ii.n. Langostilla.
ACOLASTES, i. ni, Gel. Pródigo, incorregible, de AcniooPiaj.Gt, órum. in. piar. Acridtifagos, pue-
malas costumbres. blos de Etiopía, que se alimentaban de langostas.
Acrnandus, Acoluthus y Acolythus, m. Isid. ACRÍDOTLIETA, w. f. Instrumento para coger lan-
Acólito, nombre de ministerio en la Iglesia. gostas.
* A coNE. es. f. Plin. Piedra de amolar. AcalFóktum, ü. n.Macr. Almez ó almezo, árbol.
* A CON1TI. adv. grieg. Sin polvo, y p.or me/fi/ora, ij Alisa, yerba.
sin trabajo, sin dificultad, sin cansancio. Acaltu0Nia, m. f. Plin. Acrimonia, la calidad
AcONiTum, n. Flia. Acónito, yerba venenosa, acre de algunas cosas. iJ Severidad, aspereza,
que algunos llaman centella, otros uva versa ó uva rigor. 1 Cic, Viveza, penetrado», fumerz vell
orauci
lupina. Veneno. G'el. Rod. Vasija sin barnizar. menda del ingenio. II Cal. Aspereza,
ACONTI/E, órum. f. plur. Plin. Cometas volantes en el tacto.
coma de AM'. Cic.
á manera de saetas. ACR.". VI. J. crian. ts,. briz.
ACONTIAS, z. ni, Lucan. Especie de serpiente. Mas, mai acre, j) A'spero, severo. V. Acer.
ACT
16 ACR
ACROTÉRIA, eruto. ritmo. Almenas de las mu
Amo genit. de Acer. rallas.II Pedestales de estatuas. Adornos tu
Aclare, idis. f.-La langosta. lo alto de un édificio.IlLos espolones de las galeras.
AenTsiónÉls, s. idi f. patron. Firg. Dánae, hija ACROTHYMIUM, ii. ?t. Cels. Especie de berruga.
de Acrisio, rei de A'rgos.Ovid. Lo perteneciente á J Promontorio, punta.11Estremidades de los miem-
AcuisióNisus, a, um. I
bros de los animales, despojos.
Acrisio. patro71. Ovid.vid. Perseo, ACROZYMUS t yanis. m. Isidor. Pan poco fer-
ACRÍSIÓNIÁDES, ee. mentado, con poca levadura.
hijo de Dánae, nieto de Acrisio. ACTA, w. Cje. Ribera, borde, oricIleaiodneels,mhaer:
Acaisrus, il•in. Ovid. Acrisio, hijo de Abante, ACTA, ()ruin. n. plur. Tac. Actos, a
ipadre de Dánae. Otro, hijo de Jú-
re:
re chos. II Hozabas, empresas. II Actas. II Autos,
piter, padre de Laá•tes. decretos. ¡I Procesos. protocolos, instrumentos. 11
f AcaíTAS, átis. f. Gel. Y. Acor y Acrimonia.
Met. Nombre de dos promontorios, uno en Bi- Archivos. Acta diurna. no. Diario. A liquid
tinia, junto al Bósforo de Dada, hoi Cabo Acria, acta referre, mittere. Mandare actis. Regis-
trar, notar, tomar razon co los libros de registro.
y otro en Mesenia, hoi Cabo venético.
ACRiTER. adv. Plaut. Acre, severa, cruelmente. Ab actis. Registrador, secretario, archivero, aquel
Cic.Con vigor, con vehemencia, con fuerza. 11 Cje. á cuyo cargo está el registro y custodia de los pri-
Atenta, perspicaz, agudamente.¿1 Fuerte, animosa, vilegios, decretos, cédulas etc.
valerosamente.1I Diligentemente, con estudio y co- ACTA, 023, y Acte, és. f: Ovid. La A'tica, asa
nato. Acriler mitas. Plin. Mui verde. llamada de A otean, su rei.
ACRÍTÚDO, rola. Vitr. Y. Acrimonia. ACT2MA, m. f. Plin. Yezgo, planta. 11 ?.íaúco,
Acalus. adv. comp. Cic. Mas áspera, mas fuerte- árbol.
mente. Acrius miser. flor. Mas ó mui miserable. ACTAZON, ibuis. ni. Ocié. Acteon, hijo de Au-
ACRIZYMUS, a, um. Isidor. Ligeramente fer- r risteo y de A 11107t0e, que habiendo visto casualmente
mentado por encima . en la caza á Diana bañándose con sus 91infaS, fitd
Acaokma,átis. n. Cic. Cosa agradable, gustosa por ella convertido en ciervo, y despedazado por
al oido. II Cuentos alegres, romances, novelas. SUS propios perros.

Música, tocata, concierto de música. II Bufon,gra- Acnr,us, um. Ov. Lo que es de la A'tica,
cioso. II El que toca y . canta con algun instrumento ateniense. II Litoral, de la orilla ó ribera.
músico. ¡j Cíc. Cuestiones sutiles de filosofía ú Aciaga (ar•a. n. piza .Virg. Fiestas instituidas en
otras ciencias. honra de Apolo, que se celebraban cada cinco anos.
ACROAMAT'ÍCUS, a, um. V. Acroaticus. AcriÁcus, a, um. Ov. Lo que es de la ciudad
* Acaoíszs, is. f. Cic. Auditorio.111/211% Escuela. ó promontorio de Accío. Achaca pugna. Ac iiacum
11 Suet. Discurso. .4croasirn,
facere. •Ilitr.1-lacer un prcelianz. Liv. La batalla de Accio, en que Augusto
discurso, una oracion, una leccion en público. venció á Marco Antonio y Ceopatra.
ACROÁTICUS y Acromáticus, a, inn. Gel. Lo que ACTIÁNUS, a, um. Cic. Lo que es de la ciudad
pertenece al oido, lo que se oye. Acromatici libra. de Accio.
Gel. Libros que necesitan esplicacion de viva voz. ACTIAS, ádis. f Virg . La muger ateniense, natu-
Acztün,turlcus,a,um. Vilr.U'til, apto para subir, ral de la A'tica. Actias Cleopatra. Eslac. Cleopatra
como los andamios ú otras máquinas que usan. á vencida por Augusto junto al promontorio ACCiO.
este fin los artífices. ACTIO, ¿mis. y. Cje. Accion, acto, operacion.
ACROCÉRAUNIA, ÓrUM. plur. Hor. Acroce- Discurso, oracion, arenga. n Proceso. Acciones.
raunios., montes mui altos de E'piro, que le separan plur. Procedimientos. I En la oratoria, la pronun-
de la Macedonia, montes del Diablo, de la Qui- ciacion. Acloris actio. Cic. La accion del acusador,
mera.' 'Ovid. Escollos. del demandante. Accio injuriaran'. Cic. Instancia,
ACROCÉRAUNWM, 1. si. Mel. El cabo de la Qui- proceso, demanda por razon de injurias. Aelioncnt
mera ó de la Lengiieta. postulare. Cic. Pedir juicio.—histituerc. Cje. Poner
AcabcÉltanallus, a, um. Plin. Lo perteneciente un pleito.—Litendere. Intimarle. — /alerce. Cic.
á los montes Acroce•aunios. • Litigar.—Restiluere. Cic. Dar facultad de tratar
AcitócHoonoN, ¿mis. f. Cels. Especie de berruga de nuevo. ki'abulte adío. Cíc. Representacion de
que nace debajo de la piel. • una comedia. l¡ La accion principal de ella.
ACROCONA, aroin.m.pl.Plin. Pueblos de Tracia. t Acritlisus, a, um. Plaut. Activo.
Aoabctimarraus, ni. Mei. Monte y ciudadela ACTiTO, as, ávi, alum, are. free. de Ago. Cic.
sobre Corinto. Hacer, tratar con frecuencia, dícese de las causas.
Acrtóconaum, n. PUL Especie de cebolla. Aculare mimos. Tác. Representar continuamente
ACRODRYA, órum. n. plur. liad. Frutas de cor- pantomimas.
teza dura, como nueces, almendras etc. Adnum, n. Plin. Accio, ciudad y cabo ó pro-
ACROLiTHUS, a, um. T•eb. Puesto encima, en la montorio en E'piro, donde Augusto venció á An-
altura de una piedra. II De piedra. tonio y Cleopaira, hui Cabo Mg-alo.
ACRON, ontis ú Uds. m. Prop. Acron, rei de los AcriuNctitnA, m. Plin. Discurso breve.
ceninos. II Hetenion Acron, famoso gramálico,ilus- ACTIUS NAVIUS,O. 2n. Liv. Accio Novio, agorero
¿redor de Horaci .1] Ápic.ta cima, la parte supe- famoso.
rior. II Veg. Lonja de jamon. ACTIVE. adv. Prisc. Activamente, en significa-
ACRONYCTA stellu, árorn. f. plan Jul. Fírni. cion activa.
Estrellas vespertinas, que nacen cuando el sol se Acrivus, a, nm. Sin. Activo, ágil. II Activo, en
pone. términos gramaticales.
ACROPÓDIUM, n. Hig. Basa, pedestal de una ACTOR, óris. Cic. Actor, el que hace. II Có-
estatua. mico. Actor negotü ó negotiorum. Cíc. Agente de
f AGROR, óris. m. Fulg. V. Acritas.
ACROSTíCITIA, órum. n. pl. yA crostichis, idis f
negocios. procurador. II El que propone ó deduce
Acrósticos, versos cuyas letras iniciales
• su accion enjuicio, el-que pide contra alguno ó le
es componen acusa. — Causa •um. Hor. Abogado, defensor.—
un sentido ó un nombre. Belle. Hor. Autor de la guerra.--,Surnmarum. Sud.
ACR0sTÓLIA, tonna. n, plur. Dioscór. Adornos
Registrador, contador. II °vid. Actor, compañero
de los navíos que son de quita y pon. de Hércules en la espedicion contra las Amazo-
Maleas, in. ni. Ov. A crótas, hijo de Tiberino,
rei de Alba, ti quien los historiadores llaman nas.
Agripa. ACTÓREUS, a, nra. Tert. Y. Activos.
ÁCTORIDES, m. Ov. Patroclo, nieto de Actor.


ACU AD 17
Acrértius, a, um, Tent. Activo, diligente, pro- picium ex acuminibus. Cíc. Agüero mit ar que so
pio para obrar. tomaba de las puntas de los dardos y lanzas.
Acaltix., j Dig• La que demanda en juicio AcilmiNA.nies, a, utn. Est. Que sirve para aguar.
pone un pleito. A cümíN ÁTus, a, um. Plin, Aguzado, puntiagudo
ACTUALIS. ni. f. le. n, Macrob. Activo, 11 afilado. U Sutil, ingenioso, vivo. Part, de
Lid. A ctual. AcúmiNo, as, ávi, atum, are. a. Lact. Aguzar,
AcTuiduotium, n.Cic.Dim. de afilar, apuntar, sacar la punta.
ACTUÁRIUM, ii. u. Cic. Nave ligera á vela y Acuo, is, acui, acinum, ére. a. Cic. Aguzar,
enio, bergantin. galera, pinaza, corbeta, patache, afilar, amolar, apuntar, sacar la punta, el filo, el
galeota, bo:e, lancha, &c. corte. 11 Despertar, dar viveza, animar, escitar,
AcTu,kmus, Suet. Actuario ., escribano. mover, provocar. Acuere gradual. Estac. Doblar,
kc-ruxitius, a, lun. Cés. Ligero. ágil, fácil de apretar el paso.—Metuin. Virg. Aumentar el temor.
manejar. Actuaría? naves. Liv. SJavíos mui veleros. —Ingeniara. Cíc. Aguzar el ingenio.—Syllabam.
Aduanas Ria. Trocha, camino de atajo. Quint. Acentuar una sílaba con acento agudo.
AcruÓsE. adv. Cic. Con prisa, con ligereza, dili- ACUPÉPíTUS, a, um. y
gencia, calor, fuego. prontitud, presteza. AcUránUS,ii. Fest. A`gil, ligero, corredor,
Acrubsus, a, uni. 'Cic. Actuoso, activo, diligente, veloz en la carrera.
solícito, cuidadoso, aplicado. laborioso. 11 Cosa tra- Actun •rieE, is. n. Bordadura, bordado.
bajosa, pesada, cansada. 1j Cómicos, bailarines de ACÚPICTOR, óris. ni. Bordador.
teatros. Acíaosa conardia. Ter. Comedia de mucha ACUPICTUS, a, um. Bordado. Part. de
accion, difícil de representar. ActiP000, is, inri, gere. a. Ovid. Bor-
AcTliS, us. ni. Cia. Acto, accion, operacion. dar.
Movimiento, gesto. 11 Hecho. j¡ Carrera, ímpetu, Acus, éris. n. Farr. Las granzas del trigo 6 de
impulso. 11 Manejo, administracion, cargo, oficio. otra semilla.
Hereu•Ti actas. Claud. Los trabajos de Hércules. Ama, i. Marc. Aguja, pez de mar.
Actas huminis. Diversas edades del hombre. A cus, us. Viizg. Aguja para coser. Re. ni acu
—Cumaulite, Cíe. Acto, jornada de cornedia.11D-ig. tatigisti. PUiat. Lo has adivinado. Acas
Camino, carril, carretera. 11 Cíc. El derecho de Juv. Aguja para prender el pelo, rodete, rasca-
hacer pasar el carro por la heredad de otro. Actas 1110110.

euadrulus. Cutara. Espacio de tierra de ciento y ACÜTÁLTEL f.lé. is. Puntiagudo.


veinte piés por cada frente de un cuadro.— Acijtvrüs, a, um. Veg. Aguzado, afilado, amo-
Duplica/as. El doble dé QiiWITUIUS. lado, agudo, puntiagudo.
AcTus, a, um. part. de Ag.o. Cric. Hecho, tra- ACÜTE. adv. Cíc. Aguda, sutilmente. Acule so-
tado, pasado. flis aclis. Cic. Hecho esto, en este nare, Cic. Sonar clara, agudamente.
caso, en esta disposicion, concluidas estas cosas. ACUTILIÁNUS, a, nue Cic. Perteneciente á Acu-
Actual est de nobi•. Ter. Estonios perclidos. Actd tilio, nom.bre propio de un rumano.
lastiutine. Cc.. Hecha, formada la tortuga, que ACÜTOR, m. Salm. Aguzador, amolador
quiere decir yendo cubiertos de sus escudos, que era ACÜTÚLUS, a, um. Cic. dina. de Acutus. Algo
la manera con que los soldados romanos iban al aguzado, agudo, puntiagudo.
asalto de una plaza. Aduna agere. Ter. Trabajar AcUTUM. acto. Hor. V. Acute.
en vano. Isie ayas. Ter. No pienses mas en eso, Act7rus, a, tun. parí. de Anuo. Pinol. Agudo,
es negocio concluido. Acta farore Juno. Virg. Lle- puntiagudo, afilado, amolado. Ingenioso, sutil,
vada, trasportada Juno del furor.—C/assi in tu- fino, penetrante, delicado. Aculas sol. llar. Sal
Juin. Vira/. Armada, escuadra, flota puesta en picante.--Odár. Pijo. Olor subido. Aculi
seguro, al abrigo. Actum babeo, Cíc. Lo apruebo, Plaza. Ojos vivos. Acuite auras. Han. °idos deli-
lo doi por bien hecho. Actas mulas casibus. Virg. cados, finos. Vir acuite naris. Virg. Hombre de
Perseguido de muchas desgracias. Actas ad sitiara. buenas narices. Dícese del que tiene buen gusto.
Virg. Ensalzado hasta las estrellas. Aduna genus ACULUIII gala. Hor. Hielo, helada fi , erte. Acula
per reges. Virg. Estraccion sacada de reyes. febris. Cris. Fiebre aguda. Acula belli. liar. Los
ACTUTUM. adv. Ter. Al instante, prontamente, peligrad, los trances de la guerra.
al momento, sin dilacion. • ACYT.08, i. Acylon, n. Fha. Bellota de
Aeu,ktius, iá, irisen Fabricante de agujas. t! encina hembra.
El sastre, Acv aoLoate, f Impropiedad, figura gra-
AQUI. pret. de '-ceo, de Acesco y de Axila, 1) matical, como Sperare dolorem. Virg. Temer el
dativo de singular de Acus. dolor.
ACÜLEÁTUS, a, una. Peen. Lo que tiene punta 6 ACY'rÉRIUM, m. Medicamento nara impedirá
aguijan, que pica, que tiene espinas. II Que ofende, la muger el concebir.
que hiere. II Que causa remordimiento, inquietud,
pesadumbre, pena, pesar. AD
AcüLEóLDS, li. ni. Marc. Aguja pequeña, agu-
jita. AD. Preposicion que rige acusativo, y se esplica
AceLEUS, vn. Virg. Aguijan, punta, pua que on sus diversas acepciones por
tiene la abeja. II Cic. Sutileza, agudeza, dicho, Cerca Ad montees Taurum. Cic. Cerca dei
palabra picante. jj Pena, pesar, pesadumbre. II atonte Tauro. Ad urbein. Ces. Junto á la ciudad.
Espina, pua punzante. Sobrenombre romano de Hasta. Ad _Amen. Cés. Hasta el ric. Ad satie-
los Furios.—Judicii. nien. La crítica del gatem. Liv. Hasta hartarse.
juicA io Hacia, á la parte de. Ad meridiana spectans.
m. Cic. Punta de cualquiera Cic. Mirando hacia la parte de mediodia.
cosa. I Ag u d eza , sutileza, delicadeza del filo. del Contra. Herbre ad vulnera. Cic. Yerbas control
corte. 1¡ Fineza, industria, destreza, artificio. las heridas. Ad tela. Virg. Contra las armas arro-
Acumen montis. Liv. Cumbre de un monte.— jadizas.
Saporis. Plin. Buen gusto, buen sabor.--In Segun. Sapiens ad nono" alícujui. Cíe* Sabio
Cic. Viveza, sutileza de ingenio. Mulierum acu- segun la regla, la escuela de alguno.
mina. Hor. Artificios trazas, engaños de !as mil- En comparamort. Ad universt turh compteram.
gerea. Acionina diatecticorum.Sine Cic. Sutilezas de Cic. En comparacion de todo el cielo. Al nihil ad
dialécticos, de los lógicos. tscumine illo. hanc. Ter. Pero no vale nada en comparacion, no
loa Aus. tiene que ver con esta.
Cio. Sin aquella cultura, delicadeza,gracia. 2

ADC
18 ADA
ADÁMÁTUS, a, um. part. de Aclamo. Sud. Entra.
fuera de. Ad certera vulnera. Cic.
Ademas, fiablemente amado.
Ademas de las otras heridas. ADATIIDÜL0, ás, ávi, áturn, ase. ve Placa. Andar,
Respecto de, por lo que toca A. Vir ad casnm caminar hacia alguna parte ó al rededor de ella.
fortunamque Cje. Hombre feliz. por lo que AcámUNI, óruna m. plica.. Lid. Adaanli.tas,
da n i.las, unos
toca al acaso y la fortuna.En el templo de Apolo. hereges.
En. Ad A pollinis. Cie. ink,x.f.lIerm ana del abuelo o de la abuela,
Ad mensem jaulUirium.Cic.Has-
Hasta, despues. ADÁMIT/E, árum. m. pl. Los hereges a Lindas.
ta el mes de enero. Ad decem anuos. (7k. Despues
Los hombres, los descendientes de Adan.
de diez años. ADÁMO, ás, ávi, átum, are. a. eje. Amar macho,
Delante. Ad judicem dicere. Cic. Hablar delante con pasion, con ternura. II Enamorarse.
del juez. ADAMPLIÁTUS, urn.laser. Ampliado, amplifi-
Aumenta la fuerza del simple en los compuestos.
cado. Part. de
v. gr. Adaniare. Amar con pasion. —Se/arman con ADAMPLIO, ás, avi, átura, are. a. ¡nace. Am-
ella los nombres de oficios, así: Ad manum servus.
pliar, amplificar, ensanchar.
Pie Escribiente, secretario. Ad pedes.SCTrus. Cic.
ADÁMUS,i.m . ó A datn. indec. m.1s2d.A dan, nom-
Criado de á pié.—Entra por fin en algunas frases
adoerbiutes, como : Ad ungueni. flor. Con la ma- bre delprimee h011ibre.S ign ifica terreno ó tierra roja,
vor diligencia ó perfeccion. Ad .YU)?271i11111. Cic. AD ÁMUSSIM, adv. Varr•Y. Amussis.
ADÁPERIO, is, ui, pertum, rire. a. Plin. Abrir
lo ,eas.
Aracno,Onis fiLiv.E1 acto de obligar,de forzar. del todo. II Descubrir, poner en claro, manifestar.
ADACTUS, os. ni. Luce. V. Adactio. Dentis adae- Adaperire copal. Se'n. Descubrir la cabeza, qui-
tus. Luer. Mordisco, mordedura, la impresion de tarse el sombrero etc. II I) Escavar los árboles.
los dientes. ADAPERTILIS, m. lé. is.. Lo que se
ADACTUS, a, um. Viro. Empujado, impelido,
puede abrir.
hundida a la fuerza. II Obligado, forzado„ constre ADÁPERTIO, enis. j. Bibl, Abertura.
An.Áraterus, a, una part. Liv. Abie ,. -to, II Des-
iddo. Aduclus jugo. leadae. Subyugado, puesto baja cubierto. ‘l Ala-perico cites, Col. Viñas escavadas,
del yugo.—Leyibus. Tríe. Sujeto á las leyes.— t ADAPTATUS, a, ma. Suet. A da i aado, ajustado,
Sacramento. Táe. Ligado, obligado con juramento.
—Alíe oulnu.s adactum. Viro. Herida profunda. acomodado. Por/. de
penetrante.—hz yerba Tes. Obligado ADAPTO, ás, ávi, áturn, are. a. Dig. Adaptar,
jurar fidelidad h Vitelio. Pare. de Aciago _ acomodar, aplicar, igualar una cosa con otra.
t ADÁQUÁTUS, Os. M. Abrevadero, sitio donde
ADAD b Adadus, 1. m. Mue•. Adad, e sol su-
premo dios de los asirios. hai agua para beber el ganado.
ADADUNEI'IIaOS, i. f. Plin. Piedra preciosa, en
AnÁou,kTaa, a, Tura Plin. Abrevado, dado de
beber, llevado á beber. II Regado mojado, remo-
nombre significa riñones de Adad, dios cíe los asirias.
AD.EQuAaaa 721. f. é. n. is. Vare. Igual.
jado. T'art. de
ADEQUÁ.TE. adv. Adecuada, igualmente, AD A- QUO, As, ávi, aturn aáre. a. Se.'i. Abrevar,
Ataa;au.erio, (mis. f Ter!. Adecuacion, igualo- . dar de beber, llenar al agua el ganado. ; ¡Regar, re-
cion. /1/a. Divisian por partes iguales. mojar, humedecer, rociar. Cés. Hacer pi'ovision,
AD,EQUITUS, a, mn. part. Cic. Igualan°. proveerse de agua.
ADY.QUE, adv. Lio. Igualmente, con igualdad, .ADARCA, w, y Adarce, es. j: Plin.Cierla espuma
uniformidad, sin distincion ni diferencia. salada que cubre las yerbas en lugares húmedos y
AD/E000, ás, ávi, ahusa are. a. Cie. Igualar. -rdatiosos, donde lamí cañas.
hacer igual una cosa con otra. Adrvouaeunl jzulices. ADÁREO, Di, ere, 71. Cal. y
Cic. Se empataron los votos de los jueces, la mitad ADÁRESCO, cis, ére. u. Cal. Secarse.
fueron de un parecer y la mitad de otro. ADÁN.0, ña, ávi, átinn, are. P li g . Arar.
ADÁSSINT ó Adaxint, en lugar (1,7 15,cligerin
ADIERATIO, ¿mis. J Dig. Tasa, el precio, apre-
ó A digant. Plan!. V . Adigo.
cio, estimacion, valuacion de una cosa. .AnAuc-ro. free. de Adangeo. Aumentar.
AnamArus, a, 11111. _Di!» Valuado, taaado.HOblí
gado á pagar su deuda en difiero. l'art. de ADAUCTUS, us. so. Luce. Crecimiento, aumento,
AD/ERO, „ avi atnin, áre. a. Arman. Tasar, multiplicacion.
apreciar, valuar, poner precio. II Mut. Ajustar, ADAUCTUS, a, um. Luce, Aumentado, crecido,
hacer la cuenta. multiplicado. Pad. de
AD/ESTUO, ás, ávi, áturn, are. 71. ADAUGEO. és, adauxi, duna gére. Cje. Au-
Estac. Hin- mentar, multiplicar añadiendo.
charse, crecer mucho, salir de madre los don. 11 ADAUGESCO, is, 'ere. n. Cic. Aumentarse.
Hervir mucho, rebosar hirNiendo. Acalorarse, ADAUxI. piel. de Adangeo.
conmoverse, agitarse, montar en cólera.
ADA 00ÉRITUS, a, um. Pijo. Parí. de ADÁVIA, f V. Abavia.
ADACCÉRO. ás, ávi, Muna are. a. Plin. ADÁVUS, Ahavus.
tonar la tierra. Amon- Anuino, is, bi, bitum, ore. Ter. Beber con
Anacno, otro. Ubi adbibit plus paulo. Ter. Despues que ha
f y Arlágium, Vare. Ada- bebido un poco mas de lo que acostumbra. Adbibe
gio, proverbio, refran.
Anaosirto. Onis. f. Terl. Conocimiento. puro pectore verba, pilen. Dor. Graba, niño, en tu
ADALLiGATUS, a, um.
corason esta .; palabras.
Parí. de ADIETO, ávi, áturn, áre.n. Plan!. Acercarse.
ADALLiOO, ás, ávi, atara, are. a.
Plin. Atar con adelantarse. Si adbiles proprins, os denasabit
otro, unir ó enlazar con cuerda ú otra cosa.
ADAXI. V. Adamus.
mordicus. Plan!. Si te acercas un poco mas, te
ADÁMANT.EUS, a, cm. °vid. y
ha de arrancar las narices coa los dientes.
ADDLANDIOR, iris, -ibis sum, iri. dep. Hor. Ha-
ADÁMANTINUS, a, um. Luc, . Diamantino,
lo que
al de diamante. II 'loe. Mui duro. I] Incontrastable, lagar, acariciar.
ADBLÁTÉRO, en. lugar de Matero. Apta.
inespugnable, invencible, inflexible. ADCENSI, en lugar de Accensi,
AnkmANists, idis, J. Plin, Yerba así llamada,
porqué no se puede quebrar. ~In°. Y. Accido.
ADC OGNOSCO, is, óvi, cognIturn, ére. a. Quino.
ADIMAS, antis. m. Plin. Diamante, piedra pre-
eiosa,surnamente dura. 9 ()vid. Dureza, rigor. Re c onocer, confesar.
Anínkrott , óris. m. 'al. Amador, amante. Aricommóno. Accommodo.
; A DCREDO. V. Acerado,


A DD AD 19
ADCRESDO. V. Accresco. ADDORMISCO, is, mitum, se-ere. Suet.
ADCÚBO, ás. V. Acculao. Adormecerse, empezar á dormir, á vencerse del
ADCUCURRI y Adcurri, pret. de Adcurro.
• sueño. Otros dicen Obdormisco.
ADDAX, acis. m. Plin. Nombre de una fiera de ADDUA ó Addaas, se. Dlaud. A da, rio que
Africa de cuernos derechos y . arrugados, llamada nace en los Alpes y se junta con el Po. AM, rio
por otro nombre strepsiceros. de Francia,
ADD gcE'r, addecuit. impers. Pinot. Conviene, AnnüníTÁno, ónis. Dadall Una figura retór
i‘DP1-.113iTÁ.TUS. a, um. Dudoso. Part. de
corresponde. 11 Es decente, justo, decoroso.
.A.DPUIDTO, avi, au. 7z. Cic, Dudar mit,
t ADDÉcTmo, ás, ávi, átnrn, bre. Bibl. Diez-
cho, estar en incertidumbre, en desconfianza.
mar, tomo.r, c9brar el diezmo, la décima ó la d¿cinza Anuüco, is, xi, durt'.cJu, ciare. a. Cin. Conducir,
parte. llevar, guiar, traer. Atraer, reducir, meter, poner.
ADDENDUS, a, um. Lo que se ha de añadir.
ADDENSEO, és, sai, sére. n, Virg.
Apretarse, jj Mover, inducir, persuadir. .A.iduevre ad f,07ZCO7•.
apiñarse, estrecharse, dia;e1. Reddeir a paz, á concordia. —lit con-
Plin. Apretar, ire. versiam. Dic. Poner en dispeta..—Lz judicium.
ADDENso, as. ávi, áturn, are. D,:c. En tela de juicio, citar en juicio, acusar.—
espesar, condensar, juntar una cosa con otra.
(bar, Feonlcm. Ovid. ó vz:ltam, Arrugar la frente.
Anulan. cére. a. Cic. Adjudicar, —Habenas. Virg. Tirar las riendas. — ArCil711.
destinar, entregar por vis de sentencia. I j Vender, Virg. Tener el arco tirante.—lo invidia Cic.
poner en venta, poner precio, poner en precio, en-
tregar al que da mas. ;j Confiscar. I1 Sujetar, obli- Hacer odioso, esooner al odio. á la envidia. —
0.4i.,¿??2, Petrol. Cerrar hacia sí la puerta.—A/i-
gar. 1 j Favorecer, aprobar, autorizar (en la ciencia quid ie honorem. DIC. Dar á una cosa reputacion
!'u agoreros). A z/dicere sanguinem Non adducar ot credzzoi. Dic. No me reduciré, no
Vender la vida d.?. alguno, sacrificarle.—Morti.
me puedo persuadir á creer.
Condenará muerte. —Ad ja.,,lztrandum.
Exigir juramento._,S`en?enticin Die. Vender adc.
ADDLerws. adv. Din sosa firmeza ; mas se-
su \ oto.-11»,a puldieum. los veridad.
Inene.i.j1 Sacarino al Pñblica almoneda.—J:dieenz,
:',DoucTuo, a, nra. par i. :\dduco. Dic. Lleva-
arbitrum. Dig. Dar juez, árbitro—& operibus do, cond un ido. SC1'1129 Plin. men . Estik
natu•a'. Val. Darse al estudio de' las cosas conciso. Adducias pca/ore. Dio. Contenido de ver-
naturales.-1Ele3 .meras alicui. Cic. Vender, ceder gii•enza.
mi casa á alemio barata. Ares 1i072 addixerzazt.
ADDrns y Allnit. Test,. :En lagar de Ajdicleris
Lie. No anunciaron leo aves buen agüero. y Addiderit.
ADDICTE. adu. V. Addu-te. AD-DUPLICO.
Ardmmo, Ouis. j: Adjudicacion, el acto de ADDU3ZI. pret. de Adduco.
adjadi(azr. jj .matan_- iento de juez. ADEDA, a:. Amposta, ciaclad de .Espana en. Ca-
ADDlurts„ a, um. pers. Addico. Cíc. Adju- talane.
dicado, entregado. II Obligado. II Dado, in- is, dedi, éssum, dére. a. Vi g.
destiaado. A:- r Consumir,
clinado, dedicado. jj conirsoin todo.
dictan( lenes. Maui. Soi mni tuyo. Addicla provi-n- p `:digo.
cia castilati. P-1-ovincia espuesta, abandona.- ADELA, le. f. en la cosía de Z an-
cl;l al pillage. Addici?¿:; jadea. . Juez nombrado por guebra;•.
el pretor. A ddieti. Qainl. Sujetos Corno siervos á ADELBETIC Cuidad de Alemania en el du-
le,s acreedores por deudas. cado de .Vitemberg.
Aun D:. 'arel. Addo. * ADELPIIÁDES, dum. f plan Hermanas.
A liDisCO. ir, dij•lci, océre. a, Ci,•. Aprender con ADELPHI, Orli in. piar. Cie. Los dos 1.,.?rmanos,
apheacion. ['ie. Añadir á lo aprendido. título de una comedia de. Terencio.
AuniTÁmEN-rum, mi. Dic. Aditamento, adieion. A DELPHiDES, dum. piar. Min. Especie' de
ADDITIO, +anis. Quint. El acto de añadir, atice- ¡,?a/rnas
sion, añadidura. AnuM l . pret. de Mimo.
ADDiTíTIUS, a, um. Cels. Lo que se añade. A c i irsi'r, en lugar de Ademerit.pret. (le Adimo.
Aoui-rivus, 11111. Prisc. Addititins. ADEMOTIO, Onis. f Cíc. Despojo, prieacion.
ADDi - nc:S, a, um. par(. de Addo. Anadido, jusito. ADEMPTOR, . )71. S. Ay. El que quita.
Addito tem pore. Tác. Andando el tiempo, con el ADEMTUS ó Ademptus, a, um. parl. de Adimo.
tiempo .41(Ida Juno Trojanis. Virg. Juno molesta, Quitado, privado, despojado. II ¡Ion, Muerto.
enelniga de los troyanos. Succus additas in cara ADENA, m. Adena á Adarva, ciudad en la Na-
denlianz. Plin. Jugo echado en el hueco de los tol,,l'ap. 1N Es,
dientes. • nro. in. piar. Plin. Los lamparones.
Ate.n is,ttvs,t:s.c• orn.t'lin.Elque adivina,adivino. ADENUM, n. A dem, ciudad de la Az.abia
V. Divino. APEO. adv. Cíc. Tanto, de tal manera, en tanto
pret. de Addico. grado, de suerte. de tal modo. Adeo sumnza eral
.z:,.DD0,ás, are , en lugar (le Do.
observatio. Cic. Tan grande era la circuospeccion.
Ano°, dis, diturn, dere. a. Cíc. Añadir, l'vreque adeo. Pian!. Ciertamente, sin duda, sin em-
aumentar, acrecentar alguna cosa. II i,,dicionar. barg.o, con todo eso. Adeo dum, adeo usque dum.
Addere gradan?. Lic. Doblar. apretar el Plan/. Hasta que, hasta tanto que.
paso.— Calearia equo. flor. Poner piernas, apre- ADE°, dis, divi y dii, trituro, dice. a. Cie. Ir ha-
tar, arrimar, meter las espuelas á un caballo.— cia alguna parte ó persona, acercarse, llegarse,
?ornna. flor. Hacer fiero, insolente, soberbio á venir. Adire aliquem. Tac. ó ad aliquein. Cic. Ir á
1M0.— Animum. Cic. Dar. aumentar eláni. 9 o, el buscar, á visitar á alguno. — Per (pistolas. Plaut.
valor.— Operan. Plan!. Tomarse el trabajo — Escribir, hablar con alguno por cartas. — í7Cr7 lo.
Fidem vez. Lira.. Confirmar, hacer creible una Tác. Hablar á alguno por escrito, por memorial. —
cosa, — Molino?. reipub, Salas!. Servir de mil-cho á 11,5eredi(atem. Dic. Aceptar la hereneia,tomar po-
la repnblica.Huc adde 7 addas h ", adde Liv. sesion de ella. —Preeibus vel armis. 'I'd,.. Valerse
Añádase á esto. del ruego ó de las armas, de la dulzura, ó de la
ADDÓCEO. Doceo. fuerza. Si-quid Cic. Presentarse ayuo por
j' Armor.mio, is, i vi, itum, n Cals. Dormir si quiere algo, si tiene que mandar. — In juR . Cyc.
compañia, 6 junto á otro, Comparecer en juicio. — Gaucha. Entre-
AD
21.7 AD
Cic. Acarrearse tino. Adlueserunt in me omnia tela. Cic. Todos loa
garse á la alegria,-,-Inimicifias.Cia. Se esponen á golpes se han asestado sobre, contra mi.
enemistades. Adeantur pericula. ADIVERESCO, cis, scére. n. Min. Pegarse, arri-
los peligros. Adi huc. Plaut. Ven acá. Adire ma- marse. aceraarsell Quedar estancado,parado.jjCic.
man Plaut. Engañar, burlar á alguno.— Titubear, dudar. Adhwrescere egres•ibus. Tác. Pa
Oppida, Sal. Visitar, recorrer las ciudades. Cum nerse al lado de uno cuando sale:
sacro acure. adag. Cuando te dieren la vaqnilla AD/LESE. adv. Gel. Con detencion.
la cochinilla, acude con la soguilla. ref. Aunaasi. pret. de Adhmreo.
ADEÓNA. re. f S. Al. Diosa de los gentiles que ónis. f. Cíe. Adhesiou, el acto de
presidía á la vuelta d llegada.
ADEFS, Coluin.Enjundia, sebo, grasa. adherir ó pegarse.
Hombre grueso ú obeso. II Plin. Albura de los ADniESUS, LIS. In. Laca'. V. Adhmsm.
Uarboles. II Kin. Marga, especie de tierra. ADII.XSUS, a, un). part. de M'atraca Lucr. Pe-
ADEMO, ¿mis. f y gada.
ADEPTUS, os. m. Paul. Nol. Adquisicion, logro, Amara), ás, asa, átum, are. u. Plin. Soplar,
el acto de adquirir, ganar ó juntar alguna cosa. echar el aliento.
AnraTus, a, um. part. de Adipiscor. Tác. El que Aun-tamo, ás, avi, aluna are. a. Cir. Pescar con
anzuelo. 11 Tener á uno cogido, metido en la red.
ha caaseguido. obtenido, adquirido, logrado. Tam-
bien se u.stí en pasiva. Cíc. Aspirar a.
ADV.aulao, ás, ávi, átum, are. n. Liv. Ir, pasar ADEITIIEO, es, bni, bitaru, bére. . Usar, em-
á caballo hacia alguna parte. Adequitcins portee. plear, servirse, valerse de algo. II Juntar, arrimar,
Flia. Pasando á caballo delante O cerca de la puer- aplicar., acercar, añadir. I Admitir, tornar, recibir.
ta. Adequiare ?•iras. Ces. Adelantarse á caballo jj Tratar bien ó mal. jj Hacer ver, parecer, compa-
hacia los nuestros. recer, presentar, exhibiall Llamar, invocar. Adki_
A GER malaara, w. f Aderbigum, provincia de bere se. Cic. Portarse, manejarse, conducirse.—Se
- ira con•ilium. Cíc. Consultarse á. si misnaa—Re/i-
Persia.
A aairo. arat. de Adsu /T ia nem. Cic. Formar escrúpulo. — Fidem. COr 72 .
ADERRO, ávi, áttnn, are. a. Eslac. Pasearse, Are p. Obrar con fidelidad.—A 72i111?In . e j e.er -
tir, atender.—'fl otas rail..•ni. Cia. Imprimir, in fundir
andar de una parte á otra.
ARES. V AdSlitn. los afectos en alguno. Madure. Cíc. Tener mo-
ADESCATUS, a, lun. Cel. Aur. Criado, mantenido, deracion.—Meaurnam. Ne p . Te ne r, conservar me-
alimentado. moria. Á dh.i.be luto vallas. Ovid. Vuelve acá la ca-
Anasnum. imp. de Adsum. Ter. Ven acá.. ra, vuelve, mira hacia acá.
Avara-ras, un). Cita Lo que esta sin señor, ADIITJIiI'JO, l-lis. f. Marc. Emp. El uso„ la accion
sin dueño, sin autor declarado ó conocido. de usar.
ADESSE,. Pffiait. de AdSilln. A DIlaTTU,S, un). part. are .'_dbibeo. Cia. Usado.
ADÉSlift10, is, Tsi ó lama ire. u. Plaza. Tener if Juntado, aplicado. jj Admitido. 11 Llamado.
mucha hambre. ADHINNIO, iS, Iban, ire. ti. Pida!. Relinchar
ADÉSUS, a, un). part. de Adedo. Cic. Comido, cerca. Adhi.nnire ad orationem. Cje. Aprobar, de-
consumido, concluido. 11 Corroido. jl isialbaratado. leitarse con la plática.
ADFÁBRE y todas las palabras que empiezan ADHORRESCO, is, rui, cére. Horrorizarse.
por Adf, búsquense con dos menos las que se Aniamaramaar, iris. n. Apul. y
espresan á pon financio?? . ADDORTÁTIO, (Mis. f Cic. Exi:ndacion.
ADFILIÁTUS, a, MIL Dig. Adoptado por hijo, pro- ADHORTÁTOR, Oris. m. Liv. Exhortador, el que
hijado. anima, exhorta, mueve, incita.
1DVÓRE. fut. de inf. de Adsum. El que ha ó tiene ADHOUTATUS, a, lun. par!. Cíc. El que ha exhor-
de estar, de hallarse en un lugar. tado. 11 pea. Prisc. Exhortado, animada.
ADFRACTUS, a, un). pret. de Adfringo. ADHORTÁTUS, m. Apul. Exhartacima
Arma:acr. pret. de Adfringo. ADiamaraR, iris, átus sana ári. dep. C ic. Exhor-
ADFRÉMO, is, m ui, mere. n. Val. Flac. Murmurar, tar, anizilar, alentar, escitar, incitar, persuadir,
gruñir, hablar entre dientes, refunfuñar, rezongar. aconsejar.
ADFRINCO, frégi, fractum, gére. Estac. D[1051'11'0, ás, are. a. Díct. Conciliar, hacer
Romper, quebrar, estrellar una cosa contra otra. migo.
Quebrantar, cascar. Armuc. adv. Cie. Hasta ahora, hasta aquí, hasta
ALTRI°, ás, ávi, átuna are. a. Varr. Majar, m'a 1 presente. jj Todavía, aun.
chacar, reducir á polvo. ÁDIARÉNA y Adiabéne, es. f. Plin. Pais de Siria,
AMPO!. pret. de Achura. hoi Botan.
ADFULSI. pret. de Adfulgeo. Flor. V. Affulgeo. ADIAR NI, bruna ,n. Plin. Los pueblos adia-
ADGARRIO, i5, ira. n. Fulg. Charlar con otro. benes.
ADGAUDEO, és, gavias sum, ere. n. Lact. Ale- ADIABÉNICUS, a, MIL Esparc. Sobrenombre del
grarse, regocijarse con otros. emperador Severo, por haber conquistado el Botan.
ADGÉLO, ás, ávi, atan), are. a. Luc. Helar, atie- ADIABENTJS, lun. 17. Adiabeni.
sar con el frío. A DIA.NOÉTC7S, a, un). Quint, Lo misterioso,
ADGÉMO, is, Iré. n. Ovid. Gemir, oculto, ininteligible.
llorar, lamentarse con otro; acompañarle en el ADIANTUM, u. Plin, Culantrillo de pozo,
llanto. yerba.
ADGÉNTGÜLOR, áris, átus sum, ári. dep. Tert. AparffóRIA, w. Cic. Indiferencia.
Arrodillarse, ponerse de rodillas, hincarías. ADIÁPI1ÓRDS, a, un. Cic. Indiferente.
ADGÉRO. V. en Agg ó Agu las palabras que co-
Aumars, candis. COM. p al" 1. de pres. de Adeo.
mienzan por Adg, y no se hallan aquí.
ADGUBERNO. Flor. V. Guberno.
AoToo, is, égi, actum, ére. Plin. Hincar, clavar.
ADHÁBÍTO, as, ávi, álamo, are. n. Plata. Vivir
II Compeler, obligar, forzar. 1 Impeler, llevar, em-
pujar. I[ Lanzar ; arrojar, echar. Adigere ad insa-
terca, ser, estar vecino. 717.102. Ter. Volver á uno loco.—Ad t5
ó adhoc. adv. Cic. Ademas, ademas de in .1.114 nr
esto, á esto se añade. . t.—Sacramento. Tác. Obligar á prestar
ju
dorlen Sato
ids
ADILEREO, es, si, sum, ere. Cic. Adherir, arri-
Ama pret. de Adeo.
marse, llegarse, pegarse, juntarse á otro. II Seguir Animo, is, emi, ernptum, ere. a. Cíc. Quitar,
opinion al partido de otro. 11 Estar cercano, ve-
tomar, separar, apartar.jj Usurpar, robar, privar,
ADJ ADJ
despojar. Adinere alicui compeles. Plaul. Quitar ADJODJCÁTIO, ónis. f. lp. Adjudicacion, el acto
á uno los grillos.—Aliquern klho. Hor. Salvar á de señalar ó consignar el juez algo.
uno de la muerte. ADJODiCO, ás, ávi, átum, áre. a. Cic. Adjudicar,
ADIMPLEO, és, évi, étum, ere. a. Plaut. Llenar, señalar, consignar alguna cosa á alguno con autori-
henchir. 11 Cumplir, acabar con lo que se debe. dad de jitez.liDar, atribuir.¡¡ Deliberar, determinar.
Adimplere vicem. Plin. Hacer las funciones de. Adjudicare sibi. Ho•. Adjudicarse, hacerse dueño,
t AormnnÉno, ónis. f. Tent. Cumplimiento. apropiarse.
ADIMPLÉTOR, óris. m. S. Ag. El que llena, t ADJÜGATUS, a, um. Plin. Atado, unido: dícese
el que cumple. de las cabezas de las vides ó ramas. 11Lacl. Uncido,
AvidinnÉTus, a, um. parí. de Adimpleo. ayuntado, puesto al yugo. Part. de
Firm. Lleno, cumplido. ADJürio, ás, ávi, átum, áre. a. Cul. Juntar, unir,
-j- AniNcasseo, cis, crévi, scere. n. BIbl. Acre- atar, ligar, amarrar á otra cosa.¡¡ Ayuntar, uncir.
centarse, aumentarse. ADJUNIENTUM, n. Cic. Ayuda, socorro, ausilio,
AJANDO, is, didi, (Muna, dere. a. Cal. Meter alivio, asistencia, apoyo.
adentro, introducir. t Aniuxciam, adv.., unta, unida, enlazadamente
An INSTAR. adv. Apul. A' modo, á manera de. ADJuNcTio, ónis. f. Cic. Union, enlaze, ligazon,
T ADINYENto, is, éni, entum, ire. a. inventar, ligamento, ligadura, atadura, juntura, adicion.
hallar, imaginar, encontrar. Alianza, conformidad, relaciona ¡Circunstancia, ad.
ADINvENTIO, bilis. f. Dig. Invencion, designio. j unto, agregado, adorno de alguna cosa. II Figura
ADINYENTUS, a, um. part. de Adinveniu. Cic,
A DINVICEM. V. Invicem. ADJUNCTI&RA, ¿km. n. plan Cic. Circunstan-
A.RíPÁLIS. ?ir. f. lé, n. is. Craso, gordo. 11 Abun- cias, adjuntos, agregados.
dante, lleno, fornido. ADJUNCTIVUS, a, um. Prisc. Que se añade, sub-
ADYPÁ.TUI51,i. n,Juv. Vianda crasa, llena de grasa. juntivo.
AnInÁ rrus, a, um. Cic. Cosa llena de grasa. Adi- ADJUNCTOR., óris. Cje. El que une ó añade.
p alee dictionis genus. Cic. Estilo cargado, hinchado, ADJUNCTÓRIUS, um. Cic. Lo que toca de cerca
tosco y redundante. á otra cosa, lo que es del fondo de otra cosa.
ADiPEUS, a, um. S. Ger. Gordo, craso. ADJUNCTUM, I. n. Cic. Adjunto, circunstancia de
-frudPiscon., cris, adeptus pisci. dep. Cic. cosa ó persona. 11 Adicion, añadidura.
Alcanzar, conseguir, obtener. 11 Adquirir, conquis- ADJUNCTU.S, a, um. Cje. Añadido, junto con otra
tar, hacerse dueño, señor. Entender. Adipisci cosa.11Apareado, uncido. Papi. de
queinquon. Plaut. Alcanzar a alguno. Non celate, ADJUNGO, is, unid, uncturn, gire. Cic. Juntar,
verum ingenio adipiscitur sapientia. Plaut. No por añadir, aplicar, acoplar, atar, unir, ligar, ayuntar.
la edad, sinó por el talento se adquiere la ciencia. 11 Uncir, alar á un mismo yugo. Adjungere se. Cic.
A DÍPóSUS, un,. Plin.Grueso, craso.¡ ¡Opulento. _Hacerse familiar.—A d rabones ulicuj as. Cia. Unirse
ADIPSOS, Fruto (le una palma que quili á los intereses de otro.—Sibi benevolen-
sed. 11 Min. Orozuz, regaliz ó regaliza. liam. Cíc. Conciliarse el ausilio, la benevolencia..
AllíTIÁLIS. ni. J. lé. n. is. Plin. V. Adjicialis. t ADJÚRÁMENTUM, Biili. y
ADi"1'ICULUII, i, n. y Aditicitlus, i. in. Fest. En- t ADJURÁTIO, ñnis. f. Juramento, protesta con
trada estrecha. juramento. Ruego, sñy l.ica.¡I Conjuro, exorcismo.
ADITIn, ónis. f. Plaut. Venida, llegada. Afilio ADJÜRÁT.on, m. Alc , El que invoca 6 con-
harcditutis. Dig. Posesion de la herencia. jura con encantos.
AftiTo, ás, ávi, atina, are.n. free. de Adeo..Pluut. ADJÜRÁTÓRIUS, a, Dig. Afirmado con ju-
Ir á visitar muchas veces. ramento.
Ard'rus, a, um. part. de Adeo. A DJtintikTUS, a, una. part. de A djuro. Lact. Ro-
ADITUS, us. m. Cic. Entrada, (aparte ó lugar por gado con mucha instancia.¡¡ Conjurado.
donde se entra. ¡l Acceso, facilidad de ver o hablar ADJURGIUM, n. Plan!. F. Jurgiurn.
á alguno. Aditura petentibus non dore. Nep. No ADJURGO, ás, áre. a. Plaul. V. Objurgo.
dar audiencia.—Obtine•e regir. Just. Obtener au- ADJLII.O. ás, ávi, atm, áre. a. Ter. Jurar, pro-
diencia del rei.—Ad mullitudinem. Cje. Medio de meter, protestar con juramento. ¡¡Tac. Conjurar,
conciliarse el fa vor del pueblo, rogar con instancia. 11 Lact. Exorcizar. II Tent.
ADJiCENS, tis. com. Tác. Adyacente ,. cercano, Esprimir el jugo.
vecino. - ADJütto, en lugar de A djuvero. En.
ADJÁcE0, és, cui, ére. n. Liv. Estar cerca, ve- ADJUTÁBILIS. in. lé. is. Plaut. Ausiliar, lo
cino. 11 Confinar, estar confinante. que da socorro, ayuda, ausilio, amparo.
ADJÉCI. pret. de Adjicio. .ADJOTANs, tis. com. Ter. V. A djutabilis.
ADJECTÁMENTUNI, n. Dig. Adicion, añadidura. ADJÚTO, ás, ávi, átla], áre. frec.de A djuvo. Ter.
ADJÉCTIO, (Mis. f. Liv. Añadidura, aditamento. Ayudar, ausiliar, asistir, amparar, favorecer, con
Vit •. Lo mas grueso de la coluna. 11 Dig. Puja, solar, socorrer. :Mutare onus alicui. 'Ter. Ayudar
mejor postura. á alguno á llevar la carga.
ADJECTiVUS, um. Macr. Adjetivo, nombre que AnJúTon, aris, ári. dep. Licor. Ayudar. pas.
signyica la calidad de la cosa. 1¡ Lo que se añade. lato-. Ser ayudado, socórrido.
ADJECTO, ás, are. ,f•ec. de Adjicio. Apio. ADJUTOR, m. (•ie. Ayudad«, favorece-
ADJECTUS, us. Virrup. V. Adjectio. dor. 11 Quint. Ayudante, pasante.
ADJECTUS, a, um. part. de Adjicio.Cic. Añadido. ADJUTÓRIUNI, ri. n. Cic. Ayuda, ausilio, amparo
Vitruv. Hincado, clavado. asistencia, favor, servicio, socorro.
AnaíciÁnis é Aditiális. m. f. len n. is. Varr. Lo ADJUTRIX, f Cic. La que ayuda ó asiste.
suntuoso, magnífico ? profuso. Adjicialis creara. V arr. 11 Ter. Cómplice. 11 Inscr. Título de honor de las
Cena suntuosa, opípara. Adjiciale epuluni. Plin. legiones victoriosas.
Convite magnifico, de cumplimiento, de ceremonia. ADJÜTUS, us. m. Macr. V. Adjutnenturn.
• ADJTC10, is, jéci, jectum, cére. a. Cic. Echar á AuJúrrus, um.Cic.Ayudado ,socorrido.Part. de
algun lugar. ¡¡ Cia. Añadir. Arrimar, aplicar. AuJúvo, ás, jfivi, jíiturn, are. a. Cic. Ayunidar,
ite-
Adjicere alburn calculan. Plin. Aprobar.—Expec- asistir, ausiliar, favorecer, servir, socorrer.
tationem alicui. Quint. Aumentar la espectacion de tesas adjuvaremur. Cic.. Si las letras nos fuend
fue ra
alguno.—Ocu/os aliquo. Cje. Echar, volver los ojos algun provecho. U Aumentar.—/gnem. L;v. Atizar
hacia alguna parte. el fuego.—Formam card. Ovid. Realzar la belleza
AD 1ÜBEO. Plaut. V. Jubeo. con la compostura.

.4,,1%111.4t,
ADM
2'2 ADM
1 A DMIIRÁ.BIL3S . M. f n. is. Cic. o.dmirable,
ADLIBÉnto, ás, ávi, átum, are. Ii. Cic. V. Alla- maravilloso, digno de admiracion.
boro. átono, are. n. Apta. Llo- ADMIRÁBíTJTA S , átis. f ele. La admiracion y
t ADLACRÍMO, ás, ávi, maravilla que resulta de alguna cosa.
rar con otro, llorar mucho. ADADRABíLiTER. adv. Cic. Admirable, maravi-
Amara°. V. Allatro. llosa, perfecta, pasmosamente. con admiracion.
A DLÁVO ás, ávi, átono,áre. a. Plaut. Lavar bien. ADMIRANDUS, a, Wo. Nep. Adipi„„bilis.
. Fe.st. Elegidos, los que
ADLECTI, bruno. 77Z. plu • ADMIRADO, Mais. Admiramon, maravilla,
de caballeros romanos eran admitidos al órden se-
pasmo, estupor. 11 .iVep. Veneraeion, reverencia,
nato•io. res_peto. R;IToR
Aurzerio, ónix. f. Jul. Cap. Eleccion, agrega-
A óris. 7n. Se'n.
ris. que admira, admi-
cima asociacion, el acto de pasar del órden de ca- rador. Quin]. Apreciador, venerador.
balleros al de senadores. ADM:ROR, cris, Atas sum, Sri. dep. Cic. Admirar
AuLEcrus. a, urn..S'ael. Escogido, elegido, agre- admirarse, mirar una cosa con pasmo, suspenderse
gado, asociado, nombrado. Part. de pasmarse. 11 Estimar, apreciar mucho.
ADLECD. V. Allego. A Will:CEO, es, cui, cére. a. Cic. Mezclar,
ADLENíMENTUM, i. n. Arman. Temperamento, untar, unir, incorporar una cosa con otra. Ne te
mitigacion, aplacamiento. j
Tac. Ali- admisce, Ter. No te metas en eso. Admisceri ad
ADLEVÁTUS, a, Dm. part, de Adlevo.
consilium. Cic. Ser admitido al consejo.
viado, sostenido, apoyado, socorrido, favorecido. ADMISI. pret. de Admita).
ADLÉVO. V. Allevo. ArautssÁittus, a, una CÍC. Tta y :eso, disolda Aa-
AnaiNo, V. Allino. missarius equas. P lin. Caballo gararion.
A DLI VESCIT. Fest. Se pone amoratado. Araurssio, (mis a l. Min. mete. _Ad inisicin, el acto
I. DLOCI-11-10, 15111S. f. Cic. Plática, conversacion.
súlalito•.
de recibir, de dar lagar; introduccion, libertad,
II A locu clon, dis.':urso de en gele á sus cultad de entrar. Admis.sionum murjislee. ataa'aa.
1- AotLcao, es, cére. n. Plaut. Aclarar, lucir, hl-traductor, el que da ó niega la entrada.
res landecer, alumbrar. ADMISSIONALIS, ie. Lampe. El ugier que intro-
ADMANDO. ás, Are. a. Pinot. V. Mando. duce á la cámara de palaci,I. 11 Portero.
AD MANUM. corno adv. A' la mano, pronto. a`loutssivus,una_Casi. Lo qua se puede ad-
ADMÁTÜRO, ás, ávi, átum, áre . a, C'es. Adelan- mitir. Admissicw aves. Feci. _aves de buen agüero,
tar. apresurar, incitar. Horion rliscessu admatura•i que le dan ú le admiten.
defeclionent existimabat. Gis. Creía que con la par- ADMISSOR, (iris. ni. .1:,(!1. El dolincuaute.
tida de estos se apresuraría la desercion, la revo- Aomissum, n. Crimen, delito, ira dad.
lucion. ADMISSCBA, re. f. Vare. La aceita: de cubrir, de
ADMENSUS, a, una pas. Cat. Medido. 11 Dig. El montar, de echar el macho á le hembra.
que ha medido. Part. de ADMISSUS, a, una par¿'. de A d t ta. Supt. dmi-
A Dlliknott, iris, mensas sum, tri.dep. Cic. Medir. tido, introducido, recibido. 11 Incitado. impelido,
Upas. Cal, Ser medido.11 Distribuir con medida. cometido, Adzei.sso eqzto. ala. A' rienda suelta.
AnMÉTUS. i. Pl. Oc. Admeto, rei de Tesalia, Ansusno, ónis of: cric. y Admistris, us. ,hace'.
cuyas ganados apacentó Apolo, y le alcanzó de las Mezcla, mistura, incorporacian, mezclamiento y
Parcas la inmortalidad, con tal que alguno se ofre- mezcladura. 11 Turbacion, desOnen, codusion.
ciese á la muerte por él. Dicen que se ofreció su ADMISTUS, a, una parí. de Admisceo. Chi Mez-
711119er. clado, misto. Poco sencillo, doblado. solapado.
ADMIORO, ás, ávi, átum, are. n. Plan!. Juntarse, A DMITTO, is, misi, inissu in. ére. C2 dmitir,
arrimarse. recibir, dar lugar 6 entrada. 11 Aceptar. 11 Come fer
AumiNküL.krou, óris. m. Gel. Ayudador, soste- algun delito. 11 Conceder, permitir, aprobar. 11 Echar
nedor. el macho á la hembra. Admittere j::e «re. Es-
AnsaYsacür..Árus, a, um. parí. de cachar chanzas. —E'quum in aliq,(C112., Lit , . Apretar
ADMrNÍcÜLO,ás.a.ó Adminictdor, óris. dep. Cic. el caballo contra alguno. — Surcnium. 13 lin. inge-
Apuntalar, aostener, apoyar, rodrigar las vides. 11 rir, ingertar un árbol. — ellip(1711. Clic. Cometer una
Vare. Ayudar, socorrer, asistir. falta. —In se CHIpítill. "tul. Tomar la culta sobre
A Dmiarictlum, i. n. Cic. Adminiculo, rodrigon; sí. —Pilaron fienzin(e . Aplicar, hacer que cubra
estaca, apoyo. 11 Ayuda, asistencia, socorro. el macho a la hembra.— Fidrni. Claud. Creer. —
ADIrliNISTER, tri. M. Cic. El que sirve ó se mez- Viam. Claud. Abrir el camino.
cla en algtin empleo, como gobernador, ministro, A DMITTIER por Admitti. Virg. Ser ad-
agente, director, encargado de algun negocio ú
oficio, oficial, criado. ADMIXTIO &c. V. Admistio.
ADMINISTRA, Ee. f Cic. Mugar de gobierno, la ArtMODEROR, óris, atas SI1111, ári. flap. Plaut.
que sirve ; criada, sirvienta. 11 La que suuiinistra su Moderarse, contenerse. Nequeo roe admodrra-
ayuda ó consejo. rier. Plaut. No puedo contener la risa.
Aukums-ruÁrto, ónis. f. Cic. Administracion, A DMODúLOR, óris, áttIS sitio, dep.
régimen, gobierno, maneja), cargo, direccion de al- Cantar con otro.
guna cosa. 11 Oficio, ministerio. Administralio por- Anvionum. adv. Cic. Cierta, verdadera, absolu-
tus. Cés. El uso del puerto. tamente. 11 Del todo. II Mal.
ADMINISTRATIVUS, a, um. Qutnt. Lo que perte- f ADM12NIO, is, ívi, tuna, ira. a. Plan! Cercar,
nece á la administracion, activo. A.rs administra- rodear con murallas, poner sitio ó cerco á una plaza.
tiva. Quinte El arte de manejar los negocios, admi- ADMOLIOR, iris, ítus sum, iri. dep. Plan!, Esfor-
nisacion. zarse, empeñarse, no perdonar fatiga ni trabajo. II
.A.DMINISTRÁTOR, óris, m. Cic. Administrador, el Fabricar cerca. Admoti•z manas rei, Plan!.
que rige, gobierna ó beneficia alguna cosa. 11 Minis-
tro, siervo, criado. Poner la mano en una cosa.flAput Forzar, violentar
AD/ROMEO, es, ni, itum, ere. a. Cic. Amonestar,
ADMINISTRATUS, a, um. Tác. Part. de
aconsejar, rogar, advertir, requerir. Adinuneniur
ADMiNISTa0, ás, ávi, átum, Are. a. Ces. Adminis- mulla. Cic. Se nos dan muchos avisos. Adversas, res
trar, manejar, gobernar, disponer, cuidar de alguna admonuerunt religionem. Lic. Las adversidades
' ecosa.11 Servir. Administrare bellum. Cíc. Tener el nos hicieron acordar de la piedad y da vocion.
mando y direcciou de la guerra. 11 Hacerla.
ADMóNiTIO, beis. ele. Aviso, ITClIel do, me-
ADMiliáBilL108 moria, advertencia. 11 Amooestacion, adinonciou.,

ADN A D O 23
requerimiento, consejo. U Exhortacion. Repren- nadando. Aunare terree. Varr. Nadar. por llegar á
sion, correccion. Admonitio morbi. Plin. Resenti- tierra. Atinare nacibus. Liv.—Naves. Cés: Nadar
miento, reliquias de una enfermedad. — Debitoris. por llegar á las naves.
Ulp. Recuerdo, peticion de la deuda. ADNOTÁTIO, ónis. f Quint. Anotacion, observa-
ADVIONiTOR, Óris. nt. Cic. Amonestador, el que cima reparo, censura, nota. Senal,marca.liApun-
aconseja, advierte y amonesta. 11 Ov. Exhortador. tainiento. ¡I Rescripto del príncipe.
AnatóNiTottlum, Dig. Admonitio. A ONOTKTOR, bris.m.Plin. Anotador, el que pone
ADMON1T}tIX, :Gis. f. Maui. Amonestadora, la notas, reparos ó apuntamientos.
que amonesta. ADNÓTO, ás, avi, atutri, are. a. Col. Anotar, ob-
ADMONirum,i. n. y Admónitus,DS. m. V. Admo- servar, apuntar. II Hacer reparable ó notable.
nitio. II Dia. Citar, emplazar. fl Ulp. Señalar el lugar de
ADMONITLIS. a, una part. de Ad moneo. Cic. Acon- destierro,Feris. Suet. Condenar á ser devorado
sejado, advertido, 'requerido. II Reprendido. por las fieras.
4D.110NUI. pret. de Admoneo. ADNOTUS, a, um. Sud. Mni conocido, sabido.
.;.¡Jaaaa Le:aaes.nla /borda su in, ere. a. Virg.Morder, Adaotunt est. Suet. Es cosa sabida.
roer. Comer, consumir la hacienda de otro. Ad- ADNÚBTLO, á.8„ avi„abon, áre. n. Suel.
inordere aliguem ó aliquid ab aliquo. Plata. Mor- .larse, encubrir, ocultar las nubes la luz del sol.
der algo á alguno, quitarle algo con halagos ó astu- 1 ,:mpafiar, oscurecer, manchar, disminuir lo bueno.
cias, chuparle alguna cosa. ÁDNÜMÉRO. V. Anruunero.
.ADISIORSUS. in. Símac. Mordedura, mordisco. ,..\.DNUNTIO. Annuntio.
ADMURSus, IM1, par/. de Adinordeo. Virg. Mor- axNuo, is, ni, fauna ere. a. y
dido, saced,,. a l rancatio con los dientes. ADN ÚTO, ás, avi, ataire,are. n. Plaut. Annuo.
ADISIÓRUNT, en lugar de .Adinoverunt. rirg, ADNUTRIO, Nutrid.
Araño;no, onis. Clic. y .AD NÜTUM. adv. Al gusto, al arbitrio, á la volun-
ADMOTUS, es. i n.. Plin. Cercanía, aplicacion, a- tad, al placer de alguno.
rrimo, avec'eainiento. ÁDOBRIGA. f. Villa del Conde en Portugal
Aumórus, a, lun. Plin. Acercado, arrimado. entre Duero y Aliño.
Movido. eornovico. II Presentado, ofrecido. Ad Anósau°, ni, ütum, ére. a. Col. Enterrar, so-
publica 712.1U1 e r u ad motu:J. Suet. Promovido á los em- terrar, cubrir, meter dentro de la tierra.II Recalcar
pleos públicos. Par'. de los árboles.
ADNIÓVEO. es, la° v °tem, ere. a. Cic. Arrimar, ADOLEO, és, lui ólévi, dultum. ere. a. y n.Plaut
acercar, ligar. poner una casa junto á otra. I :Mo- Oler mucha, trascender. Crecer, aumentarse.
ver, incitar. Arimorere cruciatus. Cic. Poner á tor- Encender, quemar. II Sacrificar. Verbenas arlo-
mento.— Aiirein. Ter, Prestar, aplicar el oido. — ¿'re pingues.Virg. ve rbenas frescas.—Ho-
operi. Cure. Poner mano t la obra. —Ma- nores.Virg.Ofrecer víctimas en honra de los dioses.
nos Liv. Echar la nimio á alguno. --Preces. .AtioaEscaNs, tis. nt. Clic. Adolescente, jóven,
Ov. Suplicar. — Calcar. Cic. Arrimar la espuela, muchacho,mozo.dasalc 14 años hasta 23 en los hom-
apretar los talones. Terrorem. Liv. Intimidar. bres, y desde 12 hasta 21 en las mugeres, aun !té
— filanditias. Oc. Acariciar. — Ubera. Virg. Dar ciceron y Salustio dieron este nombre á personas de
de mamar, dar el pecho. — Aliquein contubernio. 35 y 40 años. A dolescens Jóven que
SJet. Recibir á uno en compañia. aun no tiene bien formadas sus costumbres.
Anatticto, is, iVi ltum '1re. n. Ov. Mugir, bramar ADOLESCENTIA„ W, f. Cíc. La adolescencia, ju-
al oir otros mugidos, corresponder á ellos. ventud. Mocedad,
ADMÜGiTUS, us. m. Mugido, bramido que corres- ADOLESCENTIOR, oris. m. f comp. Cíc. Mas jó-
ponde á otro. IIMas nuevo, mas moderno ó reciente. Os
ADMULCEO, és, malsi, mulsum, ere. a. Palad. ndolescenlioris ./Larlemice. Cje. La des vergdenza
Halagar tocando, acariciar. de la nueva Academia ó de los nuevos acadetnicos.
1.omuttmotaTio, anis. f Cic. Murmullo, ruido 2;,DÓLESCENTIOR, cris, átus sala, art. dep. rato..
sordo y confuso de las que hablan bajo. Zumbido. Vivir, obrar, hacer, portarse cuino muchacho, con
Aplauso, aprobaciim. libertad, con poco reparo, con poco miramiento.
XDIYIURNIt:RO, as, aví, átum, áre. n. Cic. Mur- A DOLESCENTÚLA, m. dim. Ter. Jovencita, mu-
murar, susurrar, rezongar, regañar, refunfuñar,' ehaelia, mucliachnela, rvpsza.
ADOLESCENTÚLUS, 1. in. dim.Cic. Jovencito, mu-
Aalauclir, aprobar con un murmullo sordo y con-
uso, por lo bajo. Adulto-poo-alzan est. Cic. Se le- chacho, muchachuelo, rapaz.
vantó un ;nuronullo, un confuso ruido. ADOLESCENTÚR10, is, ire. n. Quint. V. Adoles-
Aom1:riao,
; ás, avi, are. a. Plaut. Mutilar, cei,tior, arias.
cortar, cercenar. II Mondar, rapar, trasquilar, cortar ADOLESCO, lui ó lévi, dultum, cére. n.
el pelo. II Quitar, estafar, pelar. Crecer, 'aumentarse, tomar vigor, mayor pié.Inue-
Adoleseunt ignibus ara, . Viry.Los
A DNÁSCOR, nátus suca, sci. dep. Nacer mar en sacrificio. con el fuego de los sacrificios. Ver
5 crecer ó criarse algo en alguna cosa. V. Agnascor. altares humean Va entrando la primavera.
ADNÁTI. Agnati. adoiescit. Tétc.
ADNATO, áre. V. Adria. indect. Bibl. Señor, nombre de Dios.
t AnNkvioino, ónis. Utp. V. Navigatio. .U)ÓNEUS, i. Plaut. Adónis jóven, querido de
ADNÁV 'íGO, ás, ávi, afama, áre. n.Plin. Ir embar- Venus. 11 Baco entre los árabes.
cado, ir por agua n alguna parte. ADÓNEUS, a, um. Aus. De Adónis.
ADNEcaro, is, eaui, nexunanectére. a. Cic. Anta- ADÓNIA, Órum. a. plur. Atinan. Fiestas de Gre-
¡dar. enlazar, atar, unir, ligar. cia en honor de Adónis.
ADNÉPOS. ótis. m. Cay. Jet. Quinto nieto. ADONIS, nidis. nt. Ov. Adónis, hijo de anira y
ADNEPTIS, ptis. f. Cuy. Jet. Quinta nieta. de Mirra, querido de Vénus.liPlin. Un pez marino.
ADNICTO, as, avi, atora, are. n. Fest. V. Nicto. A p oNlum, n. Plin. Yerba, especie de abró-
ADN1SUS ó A daixs, a, uní. susp sal. tano. Adonium y Adonicum carmen. Verso adót ico:
ADNITOR, cris, dep. c consta de dáctilo y espondeo., v. g. Térriüt úrbém.
Apoyarse, arrimarse, estribar junto á otrodj Es- cI
tADort:É
i,a iac,erui, ertum, ire. a. Lact. Cubrir,
forzarse. II Ayudar, socorrer, amparar. Adnitihas- oscurecer.
Virg. Descansar sobre las armas. ADOPERTUS, a, um. peal. de Adoperio
ADOPiNOR, átus sum, ári. dep. Luor. V. Opinar.
AUNO, ás, avi, atino, are.a. Virg,Nadar á alguna
parte, , ir, pasar á nado, /legar, abordar, acercarse ADOPPÉTO, is, ére. a. Apu.l. oppoo.
ADS
14 ADP
Adoptado. n PLENUM. adv. .liar. A' manos llenas
AnorrÁrillis. m. f. 1 'é. 9i. is. Cód. ADPLORO, ás ávi,atum, are. n. Sén. Y. Apploro-
DOPTÁRIUS, a, um. Isid.
El hijo ó hija de un
Anne°, is, ui, ere. n. Plin. Llover.
hijo adoptivo. ADPORRECTUS, Mil. Ovid. 'Vendido, estendido,
.Areorario,
a nnis.ac. Gel. Adopcion. echado, acostado cerca. Pa•t. de
y
Anon rainus, a, q In.. Plaut.Adoptitius. A anautaico, rexi, rechina gire. a. V. A pporrigo.
ADOPTÁTIVUS, a, um. ~ose°, is, póposci, scére. llar. Pedir, exi-
ADOPTÁTOR, orna m. Gel.
Adoptador, prohijador.
Adopto. Cic. Adop- gir, requerir, pretender con instancia.
ADOPTÁTUS, a, tan. part. de
Escogido. JJ Adquirido, apropiado. t ADPOSTULO, ás, are. a. Tent. V. Postulo.
tado. Jj Plin. A DPItüCÁTUS, a, una Flor. El que ha rogado, in-
Adventus mihi adoptatis.simus. Venida que ha sido
para mí del mayor placer. vocado. Parí. de
ADPRÉCOR y Apprecor, áris, átns sima ári. dep.
Morra), onis. f. Cíc. Adopcion, el acto de reci-
bir por adopcion, prohijamiento. Adoptio ramorunt. Hor. Rogar, pedir, invocar con instancia.
ADPRÉHENDO, is, di, 811111., dere. a. Ju.st. Re-
Plin. La accion de ingerir ó ingertar.
ADOPTITIUS y Adoptivas, a, um. Plaut. Cíc. prender.
Adoptado, prohijado, recibido por adopcion. II AanalimissoR, óris.nz.Ulp.Cancionero,flador, ga-
Ov.Ingertad o, ingerto. rante, el que se obliga, da caucion afaii50 por otro.
ADOPTO, ás, ávi, &tan, áre. a. Cic. Adoptar, pro- ADPItOMITTO, is, misi, missina, ere. a. Cj e. Dar,
hijar, tomar ó recibir por adopcion. II Elegir, esco- prestar caucion, salir garante, por fiador, respon-
ger. II Apropiarse, adquirir, hacer suyo. IJ ingerir, der, obligarse por otro.
ingertar.11.Pion Dar su nombre á alguna cosa. ADPUGNO, ás, ávi, atan], áre.n. Toe. V.Oppugno.
Adoptare se alicui ordinaLiv.Agregarse, ascaiarse, t A DQUO. adv. Non. Hasta dónde ó cuándo.
entrar en una sociedad. ADRACHNE, es. f. Plin. A'rbot pequeño sil-
Aaoa, óris. n.Plin. Escanda, trigo candeal.rarro. vestre, semejante al madroño.
La flor de la harina que se ofrecia en sacrificio. ADRADA, Tac. El O'der, rio de Alemania.
II Se dice lambien Adrana y Adranus.
ADORÁBILIS. lé. n. is. Apul. y
ADhRANDUS, a, um. Juv. Adorable, digno de ser ADRÁDO, is, si, sum, ere. Col. Raer, raspar, qui-
adorado y reverenciado. tar raspando.
ADOaa rrio, Mis. f. Liv. A doracion, veneracion, ADRA,MYTENUS, a, um. Cíc. Landramitino, de
el acto de adorar y de rogar á Dios.II Ruego, súplica. Landrainítis.
t A urniaTon, óris. Pl. Tent. Adorador. ADRAMYTIUM, n. Landramítis, ciudad á
ADDRÁTUS, a, tan. pant. de Adoro. Tent. Adora- la falda del monte Ida.
do, venerado, reverenciadoll Rogado, suplicado ADIL41)11 'ladrar-1nm, n. ,S'ilv. Ademo, cas-
con devocion. tillo en Sicilia á las faldas del Mongibelo,
ADORDINO, ás, áre. a. Apic. Preparar. t A DRÁPÍDUS, a, um. Ge/a Mui rápido.
ADORDIOR. V. Adorior. Armas:11a, aa f. Virg. Adrastea, hija de Júpiter
ADDREA, m. f. Plin. Plaza. Cosecha de mieses.II y de la Necesidad: se llama lazo bien N e in esis.I ;Pais
Farro. II Honra, riqueza, opulencia. JJDítdiva de c.-,Tto, y ciudad de la Misia.
mieses que se daba a los soldados despues de la A DRASTI-213S, a, una. Estac. Propio de Adrastea,
victoria. HOn. Victoria. ó inspirado por ella.
Annaauat, n, Col. V. Mor. A DItASTIS, idis. f. Estas. Epíteto de Dele y
ADOREUS, a, um. Virg. De-escanda, de trigo can- Arpía por ser hijas de Adrasto.
deal. Adorea liba. rirg. Tortas de la flor de la ha- A DRASTUS, i. Virg. Adrasto, rei de A'rgos.
rina. Adorew falces. Varr. Hoces para segar las Anaan sns, a, um. parí. de Adiado. ¡Ion. luido,
mieses. raspado.
Anoalort, iris 6 g ris, ortos sum, íri. dep. Cic. Asal- .AnnÉmico, ás, ávi, átum, are. a. Fi'or. Remar
tar, atacar, arremeter, acometer, echarse encima. hacia alguna parte.
II Tentar, intentar, esforzarse, empellarse. ¡I Empe- ADREPO, is, psi, ptum, pére. a. Gatear,
zar, emprender, ponerse á hacer. Adoriri aliquern. arrastrarse. II Trepar hacia alguna parte. J j insi-
Ter. Acercarse a uno para hablarle.—Giudiis et nuarse, iutroducirse.
fastibus, Cie. Arremeter á uno á cuchilladas y pa- ADREPTANS, cose, Flin. El que gatea, el que
los.—A tengo. Salu•t. Acometer á uno, cogerle por va arrastrando.
detras, á traicion. Aullaran). V. Repto.
ADORNÁTE. adv. Adornadamente, con adorno, ADRIA, m..f. Atro ciudad del reino de Napoles.1]
con ornato. Mor. El mar adriático, el golfo de Venecia.
ADORNÁTUS, a, um Tác. Adornado, hermoseado, Anarkens, a, um. Properc. Adriático, del mar
ataviado, engalanado, compuesto. Puesto en 6r- adriático, del golfo de Venecia.
den. II Cia. Sobornado. Papi, de * ADRIÁNOPOLIS, eos. f. Andrinópolis, ciudad de
ADORNO, ás, ávi, átuin, áre. a. Cje. Adornar, Tracia en la Turquía europea.
hermosear, ataviar.I1Poner end or en, disponer, pre- ADRI ANUM mare. n. Hor. y
parar, equipar. jJ Sobornar. II Honrar. Adornare ADRIÁTICUM MARE. n. Calza. El golfo deVenecia,
tragulam. Plaut. Maquinar alguna treta. -el mar adriático.
ADORO, ás, ávi, átuin, are. a. Tíc. Adorar, re- ADRIENSIS. f sé. n. is. El natural ó vecino de
verenciar, venerar.` 1 Saludar con humildad, hacer A tr,,si
reverencia. jI Post r arse, hincarse de rodillas. II Su- A n aóoo. V. Arrobo.
plicar, orar, rogar humildemente. JJ Apul. Arengar. Apilen°, ás, are, a. Marc. Emp. Rociar ligera-
Adorare pacen' . Liv. Pedir la paz.—Curam pnis- mente.
corum. Plin. Admirar el trabajo delos antiguos. ADRUMÉTUM,
Armases, a, um. part. ciudadde
A dorior, en lugar de Africa en Berbería, hoiCl.N's.i.. ahodru
A rnetu
tse.t°'
Adortus. Ter. Asaltado, arremetido, atacado:
Virg. El que emprende, el que comienza. t Alineo°, ás, ávi, alma are. n. Fest. Y. Ad-
murin111-0.
Anclares, a, um. part Adorior. Cara. Nep. ADRUO, is, ére. a. Varr. Vubrir de tierra, ente-
Anosenact, óris. Día. Osculor. rrar con el arado. II Amontonar le, tierra.
ADP. Búsquense en App las palabras que suelen
empezar por Adn, y no se hallan aquí. ADSCIO, is, ivi, Runa, ire. a. Virg. Hacer venir,
Apriato, á.fl, ó Adpário y Appario, is, ui, riturn, llamar, traer, sacar de otra parte. II Admitir, reci-
are. a. Luer. Adquirir. Prevenir,preparar. bir, aprobar. Asociar, añadir al número.
Ansniseo, cis are. a, Salust. Adscio. Adscis-

ADT AD 25
cure sibi nomen. Cic. Tomar el nombre.--Socios. ADTÜBERNÁLIS, is. na. Vest.Habitador de un edi-
Cés. Ganar aliados.—Oppidum. Cic. Ganar una ficio de madera.
ciudad. Adscisci in civitatein. Liv. ó it civitate.Cie. ADU-ÁBIS, is. Ces. El Donic, rio de Francia.
Ser admitido por ciudadano. ADUÁCA, a; f. y AdtlátiCa Tungrorum. f
ApsciTines. Plaut. y Adscitus, a, um. part. de Tongres. ciudad de Lieja.
Adscio y de Adscisco. Cic. Llamado, sacado, ADUÁTICI, nt. plur. Ce's. Pueblos de la Ga-
traido de ctra parte. Adscitce rapes. 0v. Manjares lia antigua, donde está hoi el condado de Namur,
esquisitos.Lepos non adscilus.Nep.Gracia natural, en el Pais :Bajo.
no afectada. Adscita proles. Esta y. Hijo adoptivo. t ADOLÁsicas. m. f lé. n. is. En. Accessible á
ADSdVI. pret. de Adscio. la lisonja. II Am. Adulador, lisonjero, lleno de adu-
ADSCRIBO, y sus derivados. V. Ascribo, etc. lacion.
ADSELLÁTUS, a, um. Veg. El que está sentado en ADÜL.I.NS, tis. com.. Ov. El que adula ó lisonjea.
el sillico, en la secreta. Print. de ADULÁTIO, Unir). f. Cje. Adulacion, lisonja, ala-
ADSELLO, ávi, átum, áre. n. Vcg. Ir al sillico, banza escesiva.11Cic. El halago de los perros.
á hacer del cuerpo. ADÚLÁTOR, tris. In. Cir. Adulador, lisonjero.
t ADSÉNESCO, énui. n. Tent. Envejecerse, ha- A DÜLÑTóRIUS, a, una. Tác. Lo que huele a adu-
cerse viejo. lacion.
ADSEPTUM, ti. n. Apul. Seto, cercado de palos ADI)LÁTRIX, iris, f. Treb. Aduladora.
á varas entretejidas. AnünÁTus, a, um. Cir. El que adula. [IPeisc. El
AnsÉli0 y todas las palabras que suelen empezar que es adulado. ?art. de
por Ads, y no se mencionan aquí, sehallarán en Ass. ADULO, ás, ávi, átum, are. a. Luce. y
AnsÉrtou, sér ¿ris, sitos séri. pas. Cal. Estar ADÜL011, áris, átns sum, ári. dep. Cic. Adular,
sembrado, plantado cerca. lisonjear, alabar con escaso, I Lucas Halagar, aca-
ADStriír.0, ás, ávi. átum, áre. n. Auson. Silbar riciar. Tambien le usa Ciceron en pasiva.
cerca, responder con el silbo. ADULTER, a, um. OV. Lo falso, falsificado. Adul-
ADsicco, ás, ávi, átum, áre. a. Col. Secar, dese- tera clavis. Llave falsa.
car, extraer, enjugar la humedad. ADULTER , éri. 771. y Adultéra, f Cic. El
t ADSIDÉL/E, árum. f plan. Fest. Mesas en que adúltero y la adúltera, el 6 la que viola la fidelidad
se sentaban los sacerdotes flautines para hacer los conyugal.
sacrificios. t ADULTÉRALAS, tis. com. Adulterante. j I El que
ADSIGNYKCO, áS, áVi, átum, áre. a. Vare. Signi- disfrawa, falsifica, enreda alguna cosa.
ficar, mostrar, dar á entender. ADULTÉRÁTIO, enis. f. .Plin. Adulteracion, el
Ansio'saa, ávi, átam, áre. Pers. Signar, fir- acto de falsean', contrahacer y adulterar alguna
mar, suscribir. II Asignar, destinar, diputar, atri- cosa.
buir. ADULTÉRÁ.TOR, óris. Adulterador, fal-
ADSTPÉRE. Fest. Saber mucho. sario, el que contrahace ó adultera &Anota cosa.
ADSiTUS, a, um. part. de Adsero. raer. Sem- Monelíe adulteeator. Dig. Monedero falso.
brado, plantado cercal ¡Situado ó colocado cerca. ADLLTI)r:RÁTUS, a um. part. de Adultero. Flia.
ADSP. V. en Asp las palabras que empiezan por Falsificado. II Adulterado.
Adsp, y no se hallan aquí. AnunTÉniNus, a, lun. Plin. Adulterino. Se dice
ADSPUO, is, pui, pfltum, pudre. a. Plin. Escupir, de los lujos nacidos de adulterio. II Cia. Falso, fal-
salivar, gargajear hacia ó contra algun lugar. seado, contrahecho, adulterado.
AnsT. F. en Ast y en Assu las palabras que fal- - RITAs, átis. f. Non. y
A Duna. É
tan aquí de las que principian por Adst y Adsu. AnunTÉrtinm, ii. 7/. Cia. Adulterio. II Falsifica-
ADSTE LINO, strávi, strátum, nére. a. Ov.Ten- cion. Adulteria arborum. Plin. Engertos de los
der, estender cerca. árboles.--Mercis. Plin. Adulteracion de s--..neros.
ADSTiTUO, is, tútum, ére. a. Roe. Poner, ADULTERO, ás, ávi, aluno. are. a. Site/. b.Adulte-
colocar, disponer, ordenar cerca. rar, cometer adulteriodl Cic. Corromper, viciar,
Ansuo'res„ a. um. LILO'. Chupado. falsificar.
ADSUM, adfui, ádesse. Cje. Estar ADÚLTÉROP., áris, átus sum, ári. dep. V.
presente, hallarse, parecer, dejarse veril Asistir, a dultero. Alguna vez se usa en sentido pasivo.
servir, ayudar, socorrer, defender, amparar.] 1 Lle- ADULTUS, a, u rri port. de A dolesco o de A doleo.
gar, venir. II Acercarse, estar cerca. Adesse animo Cir. Adulto, crecido, llegado á la edad perfecta,
animis. !'ir. Estar atento, oir con atencion, con robusta y entera. Adultas sol. Pele. El sol en su
gusto, pesar, meditar un negocio. 11 Tener ánimo, mayor altura. Adultas apud ó inter pastores. inri.
valor, estar sobre si, no temer. II Tener en su co- Criado entre los pastores hasta la adolescencia.
razon interesarse.—Judici. Cie. Ser asesor de un Urbs adulta. Cic. Ciudad floreciente. Eloquentia
juez. Adesdum.
' Ter. ó 1Iac ales. Plitat. Ven acá. adulta. Cic. Elocuencia formada. Adulta estas.
Adsis milíi. Ampárame. Adesse scribendo. Tac. El rigor del estío —Nox. Tác. La media no-
Cic. Suscribir, firmar. che.—Lacte ubera. Catul.Tetas hinchadas de leche.
AD summnm. Cic. ó Ad summun. Cic. En suma, Adultior. comp. Plin. Mas grande, mas fuerte.
en una palabra. II A' lo sumo, á lo mas. ADUMBRÁMENTUM, i. n. Lucr. Sombra, cubier-
Ansesniao,as, ávi, átum, áre.n.Apul.Suspirar to. II Oscuridad.
cerca, con otro. ADUMBRÁ.TINI. adv. Luce. Tosca, grosera, oscu-
AnT. V. en Att algunas palabras que se escriben ramente.
con Adt. ADUMBRÁTIO, ¿mis, f Vilma. Bosquejo, ensayo,
AurÁmlszo, ás, ávi , átnm, are. alsid.Usurpar, dibujo. II Muestra, semejanza, apariencia.
quitar. II Ensuciar, manchar, emporcar. ADUMBRÁTUS, a, um. Pele. Cubierto de sombras,
t ADTÉGER, gra, grum. Vilruv. Gastarlo , -dismi- que está bajo la sombra. I I Cie. Bosquejado, deli-
nuido, usado. II Sucio, manchado. neado, trazado. IlFalso. Adumbeatu.s. Cic.
t ADTÉGRO, ás, átum, are. a. Fest. Gastar, rido supuesto. Adumbrata 7 'de, Alegría
disminuir, usar. II Manchar, echar á perder. II Au- fingida.—Intelligentia. Cic. Falsa sabiduría, tin-
mentar. tura de saber. l'art. de.
ADTONSUS, a, nao. Plaut. Cortado, trasquilado, ADUMBRO, áS, ávi, aton, are. a. Ha-
raspado, afeitado. cer ó dar sombra. (Bosquejar, trazar, delinear,
AnTlámo, is, ui, ére. n. Estacjemblar, tiritar dibujar. 11 Contrahacer, falsificar. II Copiar, imi-
de miedo. tar. Il Fingir, disimular, cubrir, encubrir, dila-
A 13 V
ADV
26 lj El que asiste de continuo á una parte. 11 Parro-
Adumbrare
umb mores. eme- !
fleme-
fresar, ocultar Ad quiano.
dar las modales, las costumbres Anywrrónius, a, um. Marc. Lo que se ofrece
Adunacion, junta
ADÜNÁTIO, ónix. Dion. se da á cualquiera que llega.
congregacion, union, reunion. ADVECTUS, us. Cic. y Adventus, ni. Ter,
Aduno. Plin. Adu-
ADDNÁTUS, a, Ullli. parí. de Llegada, venida, advenimiento. El adviento.
nado, junto en uno. 1 Cic. Encorvadura, curva- ADVERBERO. Verbero.
ADUNCITAS, átiS. ADVERBIALÍTER. adv. Dioni. Adverbialmente, t
tura.AnuNco, ás, ávi, átum, are. a. Encorvar. modo de adverbio.
Cic. Adunco, corvo, encor- ADVERBIUM, a. Gel.Adverbio, parle de la o • a-
ADUNCUS, a, ara. don que se junta á otra para modificar su signifi-
vado. Con toda perfeccion, con la cacion.
AD traiDuEal. Hor. Averranco.
i I d ADvaitauNco.
mayor prolij c a . ADVERSA, erant.n.p/.0vid.Adversidades,
ADUNO, as, ávi, átum, áre. a. Lact. Adunar,
tunios, desgracias, malos sucesos, acontecimientos
.untar, congregar, unir en uno. adversos.
AD urrum. Cure. A' una, todos, todos sin escep-
cion. ADVERSANS, tis. com. Cic. Contrario, que re-
ADURGENS, tis. com. Hor. El que persigue, insta, siste, repugna.
sigue con fuerza, con vehemencia. ADVERS.kRIA, f C je. Adversaria, contraria,
ADURGEO, es, gére. a. flor. Instar, apretar, la que contradice, se opone.
perseguir, obligar, constreñir, dar caza. ADVERSÁRIA, arum. n. pl. Cje. Libro de me-
Anoto is, dussi, dustuin, raye. a. Virg. Que- moria, repertorio, prontuario.
mar, encender, inflamar con vehemencia ó del ADV ER S A RI US, m. Ces. Cic. Adversario,
tod j il Cure. Secar, tostar. ¡ ¡ Plin. Rozar, esco- enemigo, contrario, opuesto.
riar. 1j Hor. Inflamar de amor. ADvaasímus, a, am. dic. Adversario, contra-
ADURUM, i. 71. Aire, ciudad de Francia. rio, opuesto, enemigo.
ADUSQUE. prep. Virg. Hasta. ADVERSÁTIO, ¿mis. f. Tert. Aversion, oposicion,
ADastio ói is, f. S 4 nec. Incendio, fuego, que- contrariedad, repaguaacia, a-o:Apana, eueaustad.
ma, inflarnacion. liCalor demasiado, bochorno. ADVERSATIVUS, a, lun. Prisc. Adversativo. Di-
ADUSTUS, um. part. de Adoro. Min. Que- cese de algunas cotjancionc3.
mado. Adustas color. Liv. Color tostado, moreno. ADVERSÁTOR, óris. Apul. y Adversatrix,
j- ADOTOR por Abutor. Cut. Usar. Ter. El adversario y adversaria, contrario,
.a:nvacTió, tisis. f. Pijo. Acarreo, traginc, la con traria, opuesto, opuesta. &c.
accion de trasportar en, carros, carretas ó rí lomo. ADVERSE• alto. fiel. ersa, COn.i.rnria, desgra-
ADVECITTIUS, a, um. Satust. Acarreadizo, lo uy/ ciadamente, con fortuna y suerte contraria.
se puede acarrear. j Con-
traria. (T uesta:acate ; culi repugnancia, acatara-
A.DVECTiTO, 6 Advecto, ás, áva átum, are.
Tác. Acarrear, conducir, trasportar, traginar. riedad, oposicion.
ADVECTOR, óris. m. Plaut. Acarreador, arriero, ADVERSIO, ñnis. L ) /p, Riesgo. peligro. Alver-
carruagero, traginero. sione amere. Comprar á su riesgo.
ADVECTUS, DB, m. V.'„Advectio. Aavaasiras, atis. ersidad, contra-
ADVECTUS, a,um. l'art. de riedad, oposicion.
A DVÉHO, is, ve zi, vectuni, are. a. ao. Acarrear, ADVERSiTOR, óris. 771. Ter. El que sale al en-
conducir, traer de cualquier modo. cuentro, ó va á encontrar á alguno.
ADV:ILITÁTIO, ónix. Plaut. Escaramuza, pe- ADVERSO, as. Advere°.
/ea de ginetes.¡YeA. Escarapela, riña, quimera ADVERSOR. avis, atas ári. d rp. Cic. Opo-
de palabras. nerse, resistir, contradecir. Arh)cr.suni naturd.
.ADvIto, ás, ávi, átum, Are. Virg. Cubrir con Cte. Contra el Orden ó disposiciones de la natura-
un velo, ocultar. leza.
ADVÉNA. Tent. Advenedizo, forastero, ADVERSUM, i. 71. Ter. Adv elsiad, desgracia,
estrangero. Dícese lambien de las aves que 'L'Un y infortunio, fracaso, desdicha, mal wceso, re y es de
vienen en diversas estaciones del año.Illgnorante, la fortuna.
bisoño. Aavanstaa. prep. V. Adversas. prep.
ADVÉNÁRIUS, a, urn. Cie. Y. Adveua. ADVERSUS, oro, par!. de Adverso. Ter. Coa;
ADvÉabloa, aria, átus sana, ari. dep. Varr. trienio, adverso, opuesto, eneinigo.11 El que esta
Venerar, adorar con mucha reverencia. enfrente, (T uesto. Ad (: '• L3 palma
ADVÉNIENS, tis. com. Plin. El que viene, llega, ¡le la mano. Adversi denles. Cic. Los dientes de
sobreviene. Adveniens ?nave. Plin. La marejada, adelante. Adversas rumor. Tác. Mala fama. Ad-
las olas, mareall Flujo y refluj o del mar. verso flumine. irg. Ces. Contra la corriente.—
AnvÉrao, is, 'Aura, ire. n. Cic. Llegar, Valla. Cara á_ cara. Adversa vulnera. Liv. Heri,
sobrevenir. das en el pecho. Valetudo adversa. Liv. .Mala sa-
ADVENTiTIUM, ii. 71. Cte. Azar, caso fortuito, lud. Adversis musis. Ov. Con mala voluntad de las
casualidad.11Ganancia. Musas, con poco talento. Adverso animo. Tác. Con
ADVENTITIUS, a, una. Lo adventicio, no es- indignacion. Adversns yratiw homo. Quint. Hom-
perado, por acaso o de léjos. Adventicia bona. Cic. bre sin gusto, sin cultura.
Bienes adventicios, de fortuna; Adventittus mor- ADvaasus y Adversum. prep. de aens. Contra,
bus. Cels. Enfermedad de accidente. Adventilia hacia. II Frente, enfrente. Ij Delante, por delante,
cena. Suet. Cena de bienvenida. Adventili(e para con.
Cic. Tropas estrangeras, ausiliares. Adven- Ai)YERTO, is, ti, sum, ere. Volver, diri-
titia dos. Utp. Dote que viene á la muger, no por gir, encaminar hacia alguna parte.Ter. 11 Cte. Advertir,
su padre, guió por otro cansino, bienes paraler- observar, atender, poner cuidado. lj Amonestar,
nales. avisar. Advertere agmenurbi. rirg. Volver el e'ér,
ADVENTO, ás, ávi, atm, Are. n. free. Cic. Acer- cito contra la ciudad,—Aures, ora(' ae ad se.t ac.
Carse, estar cerca de llegar. Adventare parthis. Atraerse la ate-ncion de los ojos y de los oidos.—
Tác. Acercarse á los partos.—Barbaricos pagos. AlliMU M alacui rei. Tác. Aplicarse á alguna cosa.
Acercarse á los pagos de los bárbaros. —Animo. Plin. Pensar seriamentel•in diquan.
~mon, tiñe. m. Plaut. El que viene cerca Tac. Castigar á alguno.

N AED A B G 27
ADVESPÉRASCIT. pret. ravit. futuro rascet. SEDES ó is. f. Cic. Templo, iglesia, 11
rascére. def. Cic. Anochece. Cuarto, pieza de la casa.
ADVFXI. pret. de Adveho. MIES, iurn. plur. Cic. Casa, habitaeion.
ARVÍGiLANTIA, f Estile. Vigilancia, cuidado Xcies inscribere renales. Ter. Avisar por carteles
grande. que se vende una casa.—Inscriberemercede. Pltin.
ADviGh.o, .s. ávi, átum, tire. n. Tilrul. Velar, Anunciar que se alquila. Ab cedibus esse. Lic. Te-
invigilar sobre alguna cosa, desvelarse. ner el encargo de cuidar de las obras públicas.
Aovivo, is, xi, ctum, dre. n. Plin. ViVir,tener Curo. Dormitorio, alcoba. II Virg. Colmena.
aun vida. M.DictjLA, a.!.. f. dim. Cic.Ca Ca pilla, ermita.
Auvoc:i.mENTum, n. Plin. V. Avocamentum. .,EDYFeÁno, bilis. Cic. Edificacion, construc-
ADVOCÁTIO, On18..f. Cic. Advocacion, abogacía. cion, fábrica, la accion de edificar.
Consulta.11 Junta de amigos ó parientes. lj lteco- IEDiFICÁTIUNCtiLA, W. f. dim. Cje. Edificio, fá-
mendacion, proteccion. I' El acto de llamar. Di- brica pequeña.
laciou„ término jadicial.11Tcrt. Consuelo, alivio. JEDiFICATOR, Cris. in. Cic. Edificador, el maes-
AD VOCÁTO oris. m. Ter!. El que llama. tro, arquitecto ; ó la persona que fabrica.,,Edffica-
ADVOCiTUS, i. Cic. Abogado. I El que asiste lor mondi. Cic. El autor de la naturaleza, Dios.
al litigante con su consejo, presencia o de otro JEDIFICÁTÓRIUS, a, um. Tert. Que es causa
moda, lo (o /e era propio de los jurisconsultos. de nua cosa.
ADVOCÁTUS, a part. de Advoco: ifloiFicÁTus, a, um. parí. de 'Edifico. Plin.
DVOCíTO, as, are. u. Fest. Free, de Edificado, construido, fabricado.
ilovoco, as, avi, ftum. tire. Cie. Convocar, :DiF'ICI ALE, is. n. Dict. Crel. El retrete de
elarmoo atraer hacia sí. Abogarll Tu/. Consolar. las casas en que adoraban á Júpiter.
AdVLICare •OlINUMM. Cia. Pedir consejo.---h, iEDIFICIÓLUM, n. Inscr. Edificio pequeño.
Tac. Pedir socorro.—Aries. Cic. Va- Dial. de
lerse de sus mañas.—Aniinum ad se ipstint. Cic. ./EDIFYcium, n. Cic. Edificio, fábrica, obra.
Recobrarse. JEDiFíco, ás, ávi, átum, áre. a. Cje. Edificar,
ADVOLÁ TUS m. Cic. El vuelo. fabricar, hacer, levanlar, construir obras ci edifi-
ADvothomas, tis. COM. Prad. Que revolotea. cios. 1 En términos de moral, Edificar, dar buen
Azvóoo, tes, iivi, aturn, ñre. n. Cic. Volar á ejemplo.
alguna parte ú cerca. 1 1 Venir corriendo. EDILXTyls, us. m. Fest. V. JEdilitas.
ADvoiaiTus, um. 1 lin. Echado á rodar,Advo- "Eolus, is. m. Cie. Edil, el magistrado que cui-
lutits geieibas. Lic. Echado á los piés, puesto de daba de lodo lo tocante á la buena policía de Roma.
rodillas. ['art. de dites emules. Cje. Ediles cundes, 'nombrados
m'oto-o, is, vóititto, &e. a. Virg. .Echar del cuerpo de la nobleza. J'Edites Ediles sa-
á rodar, revolver, volver de una parte á otradi cados de entre el pueblo.
Amontonar. I Postrarse, ecloirse á los plés. ,Evites. f lé. n. is. Cie. Dei edil, ó de los
ADVousiToit, Gris. Pago ó criado que enes.
va delante de su _tEDiLITAS, Itis. f Cic. Edilidad, la dignidad y
ADY oitsusu. V. Adversos. prcp. empleo de los ediles.
ADvowro, :s, ére. a. Pbtal. Adverto. OEDILinus, um. Cic. Perteneciente al edil.
Atoorum, u. FI lugar mas retirado o in- iEorTimotd y iliDiTÚMOR, Iris, átus sum, ári.
terior de un ed :flojo. Cés. El sagrario donde solo dep. _Non. Guardar el templo.
podían eulrar los sacerdotes. Moii-»mus, i. in. y "Edituus, ui. m. Cic. Guarda
del templo. 11 Sacristan.
AE AÉDoN, Ouis. in.-Firg. Aedon, monte de Tracia.
11f. Pele. Ruiseñor, ave.HS'éti. Aedone, muger de
tE. Este diptongo se íbice y pronunciaba anti- Celo, que fue converlida en ruiseñor.
gn-amen'le meen; Terr;!i, cm inyllr de Terrw. i',ÉDÜNIS, Mis. O•id. íll uger tracia ó de Tracia.
Pise. g atabela, ciudad de Cacos. ÉDONWS, um. Ov. Del ruiseñor. 1 ,1 Sát. Tra-
..Z.ciutous, ;un. Ov. Lo verteneciente á Eaco. cio, de Tracia. I I Luc. De A edone.
"E.kcinEs, ¡die. M. peina.. de Virg. Des- f Cés. El estado de los eduos,
cendieute de Faca. cono Agoiles y Pirro. hui lorgoha en Francia.
./EÁciniNus, a, ion. ice Aqailes, de Eaco. Xa YErui, ()ruin. in. plan. Cés. Los ednos, hoi los
cidinre :ravat-as, fanfarronadas. pueblos de O.utun, de Leon , de Macon, de Ne-
EÁCUS , ci. m. iry Eaco, hijo de Júpiter y de vei-s, que lodos se comprenden bajo el nombre
Europa o Egina, Con famoso por su justicia, que le de borgoñones. Flat'ia ó Liria ./Elaort171. Autun.
fingieron juez en el infierno con :dinos y Rada-- .Y.ÉTA, as, o .Eetes, 171. r ley. Eétas, rei de
Caeos, padre de Medea.
A..17.A. as. ,f. Rom27. Med. Isla del mar tirreno, _,EÉT.Eus, a, um. Calul. De Eétas, rei de Cólcos.
donde dice Humero ,pie vicia Circe: hui creen algu- iEforiAs, ádís. f pairan. Ov. 3ledea, hija de
nos Ser CivitavequiallIsb del 71W-1 • sículo, en que Eétas. ilainada tambien Métine. es, y tEetis, idos.
dice Columela que vivía Calipso. /Elnus, a, una. Val. Mac. V. Yetxus. '
.3EiEus, a, ufo. Pirg. Lo que e's de Cólcos. Xcece "EGy, áruln. plur. Ciudad de Cilicia.
Cir • es Virg. La isla cíe Circe, de Cólcos. IEGJEoN, onis. rirg. Egeon, l3riareo, gigante
Artes (viere 6 carraina cecea. Ov. Encantamientos, de cien manos, hijo de Tilín y de la Tierra.
hechicerías. ./Ecícum orare. n. Plin. El mar egeo, hoi el
"'Zas antis. 711. Pompo. Aoo, rio de Epiro. rchipiélago.
Ov. Vayosaorio de Macedonia. iEo.¿Eus, a, um. Eslac. Del Archipiélago.
íi. n. Plin. Ciudad de Trácide. tEGÁTES, um. f plur. Sicl. Tres islas en el ma
lEsüLtA, X. Lie. Talavera, ciudad de España. de Sicilia junto al cabo Boca, Levenzo, Moretano M
YBUT1A LEX. f. Gel. La lei aneja, con que co- y Fa voñana.
rrigió el tribuno Eb•cio las de las dore tablas. .rEGER, gra, grum. Cic. Enfermo, ac cidentado
1EdASTOR, adv. de jurar por Castor, por el tem- doliente. 11 Triste, melancólico, apesadumbrado.
plo de Clator. ¡¡ Ciertamente, con toda verdad. Desagradable, molesto. JEger cor ra s!' 8/n.11s:taco. pPrio-..
iEcitttE. adv. de jurar por el templo de Céres. bre, falto de consejo, dudoso.— ett •• A.
.IEDÉPOL. adv. de jurar por el templo de Pólux. mido por los cuidados. £ger anhelitos. Virg. Di-
ti Ciertamente, de verdad. ficultad en la respiracion. ACgram anona poner*•

AEM
28 AEG
r.s oculis aspicere. Llevar con impaciencia.—Mihi est. Ter. Me es i•
Luc. Morir con gTan pena. ./Eg sufrible.—Quid libi est? Plaut. De qué te afliges?
Tác. Mirar con malos ojos. YGiltIEEs0,copS,sL
JEG sic s. y
eiir
/EGERIA, f O e•.~ ge
rm Va adorada en
scére. Lucr. Enfermar, an-
la selva Aricia, con quien fin gio ' utria que tenía dar malo, quebrar de salud, pasarlo ma1.11 Afli-
coloquios de noche sobre los ritos de la reh_
sus girse. apesadumbrarse.1] Empeorar, venir á peor
gio n , para dar ut a, autoridad á sus leyes.
Con mucha dificultad, de estado. Zarescere rebus teetis.Estac. Contristarse
2EcenaiNsa. adv. Ces. de la felicidad.
mui mala gana. Super!. de Ygre. re. f. Cic. Tristeza, melancolía,
•EGESTA. Segesta.
pesadumbre, afliccion, pasion de ánimo. t1Enfer-
MGESTANI. V. Segestani. asedad, dolor.
.ZEGEUS, m. Go. Egeo, rei de Atenas„ padre JEGníTtmo, T.nis. f Clic. V. JEgrimonia.
de Teseo, que teniendo por muerto á su hijo, se
echó en el mar, le dejó su nombre, y fui venerado j 1EGROB., óris. Lucr. Enfermedad, indispo-
de los atenienses como dios marino. sicion.
i-EGitóTÁno, Cie. Enfermedad, indispo-
ACGIÁLE, es, ó f Estac. Egíale, sicion acompañada de debilidad. I] Piar. Enferme
muger de Dioniedes, repudiada pur el por sospecha
de adulterio. dad de los arboles.
./EuiÁt.Eus, 7n. Egialeo, hijo de Ee'las, her- JEGrJrro, ás, avi, átum, are. n. Cic. Estar, caer
mano de Menea, llamado tambien• Absirto. enfermo, enfermar. j¡ Bar. Tener malas inclina-
fEctku.A, ze. f Plin. Cerigo, isla en el mar de ciones. ./-Egrotat fama. Lucr. Decae la reputacion.
Candia. • ./Egrotane artes luce. Plaut. Están apagadas tus
IEGíDES, re. m. Ov. Terco, hijo de Egeo. astucias.
„Somlus. Gil, nombre de lumbre. AEcuIrrus, a, um. Cie. Enfermo, inclis¡;uesto,
JEGiLirs ,. Jipis. In. Sitio escarpado. accidentado, doliente, débil, faro de salud. JE-
il. f. Plin. La isla del Gillo en el groio din anima est, mes est. aday. Aun bai sol en
mar de Tusca2za. las bardas. ref. Manita est respublica. Cje. El Es-
IEGÍLOPS, ópis. f Plin. Fi stola lacrimal .1 !Avena i tado no tiene vigor, está enfermo h débil.
egílope. esnecie de arena, que nace entre el trigo y JEGitult, n. Picad. V. iEgrimonia.
le daña. fi Es' ecie de cebolla. II Encina que da e see- .,,EG‘FrrÁcus, a, um, y JEgyptius, a, un,. Cje.
lentes bellotas. Plin. Egipciano, gitano, de Egipto.
fEGIMÁNUS, i. f. Gallita, isla del A`fric.az en la .áiGYPTus, íGic. E g ipto, reino de iffrica.11
costa de Berbería en el reino de Túnez. Egipto, hijo de Bolo, d̀e Babilonia. J'Otro, hijo
./Értirtn, f. Ov. Egina, isla de Grecia en el de Egisto, hermano de :Dália°.
mar egeo. liEgina, hija del rio Asopo, que preñada W. f. Jerusalen, capital de Judea, así
de Júpiter convertido en fuego, parió a Eaco, que llamada de su restaurador Elio Adriano.
dio á la isla el nombre de la madre. lex. f. Cic. La lei elia sobre los agüeros
AgGiNENSIS. m. / sé. n. is. Flac. y iEgi- de ▪ íos comicios.
Déta, w. In. f. Cic. lie la isla de Egiva. rEmÁNus y Milis, a, um. Cic. Diario, de Elio
/EGINÉTts, um. ni. pl. Los eginetos. romano.
/FAINÉTEs, is. Egineta, rio y ciudad del Asia 1ELINON. 0v. El cántico con que Apolo lloró la
menor. .mugirle de su hijo Lino.
jEntmÉTIcus, a, um. Plin. V. 2Eginensis. AELLO, os. f Ovid. Una de las tresArplas.
.zEGINI1751, íi. n. Plin. Eginio, castillo de Tesalia AELLO, ni.Ov. Uno de los perros de Acleon.
junto al rio Aqueloo. iELünus, i. ni. Gel. El gato.
JEGIPAN, cris 1> anos. m. Mei. Sátiro con pies de rErt :i,rHIA, w. f. V. Entalla.
cabra. 1kiátínus, a, Fest. 1-1-inclado.
• JEGis, Mis. Virg. La égida, el escudo de Mi- m. f. Marc. Emilia, provincia de Italia,
nerva ó Pais techo de la piel de la cabra Amaltea, hoi▪ komania.
en cuyo centro estaba in cabeza de Gorgona ó JEMIL1ÁNUS, i. Ju•. Sobrenombre de Publio
Medusa, llena de serpientes.' 1 Especie de pino in- Escipion africano, hijo adoptivo de Lucio Paulo
corruptible. Emilio.
/EcísóNus, a, um. Val. Fine. Que suena mucho JEMILMS, a, am. Marc. Natural de Romanía.
á modo de la égida de Palas. "Emilia gens. Cic. Los Emilios, familia romana
/EuisTus, m. Cie. Egisto, hijo de Tiéstes y de nobilísima.
Pelopeya, hija del mismo Tiéstes : mató á Aga- Macer, Ov. Emilio Macro, poeta
memnon, ayudado de su 9nuger Cliteninestra ; pero veronense centemperáneo de Ki•yilio y Ovidio.
á él le dió muerte Ore'stes, hijo de Agamemnon. .11:•MONIA, W. Hor. Tesalia, provincia de
./EcLE, és. f. Virg. Egle, hija de Júpiter y de la Macedonia, llamada así del monte Eme.
ninfa Nee •a. Otra, hija de Espero, rei de Italia, /ENIÓNIUS, a, um. Ov. Lo que es de Tesalia, de
que con sus hermanas Arelitsa y Asperetusa habi- Aquiles, de magia ó de Jason.
taban los jardines dichos de las Espérides, donde iENIeLANDUS, a, uno. Pan. 2flen. Digno de ser
un dra9on, vetando siempre, guardaba las manzanas imitado.
de oro. 2EmüLÁTro, ¿mis. f. Cic. Emulacion.
• 1EocikA, re. f. Égloga, diálogo entre pastores. competencia, rivalidad. j'Envidia, oposicion, con-
V. &lega. trariedad.
/E0ócÉRos, m. Luc. Capricornio, .signo ./EmúLÁTon.„óris. Cic. Emulador, imitador
celeste. II Min. Mielga, yerba, ó fenogreco, planta competidor. II Emulo, envidioso, rival.
donde se crian las alholbas. JENItiLÁTUS, us. m. Tác. V. _i'Emulatio.
''./EGOLETRON, i. f. Plin. Yerba venenosa. 2E1111)1.0R, áris, átus sum, ári. del). Cie. Emular,
./EooN, ónis. ni. Eslac. El mar eo. II Fest. El imitar, seguir el ejemplo bueno de otros, competir,
monte quirinal de Romali Virg. Nombre de un procurar igualarlos. 11 Sentir mal de uno, contra-
pastor. l'Egos ,flumen. Mel. Rio de Ego, ciudad en decirle, repugnar ó reputar por malas sus accio-
Romanía junto al estrecho de Galipoli. nes.il Tener envidia. ./Eniulari cían aliquo. Liv.
Acnytómri s, m. Cabrero, el pastor de cabras. Disputar el premio con alguno.
MARA, re. f. Eger, ciudad de Bohemia. ./ElutiLus, ni. V. fEmulator.
1Ee:m.4. adv. Cie. De mala gana, con dificultad, illmúLt.s, a, um. Ter. Emulador, imitador.
con trabajo, con impaciencia. "re ferre. Competidor, rival, envidioso, contrario, enemigo,
AEQ AE Q 29
denigrador. 'Emula labra rosis. Marc. Labios de IEQUÁLTTER. adv. Cic. Igualmente. Con igual-
rosa, cuyo color compite con la rosa. dad, uniformidad, sin distincion ni di ferencia. 11
J'Emes ó Haimus, m. Fiemo, rei de Tracia. Tác. Con equidad.
JEYZARIA, f Isquia, isla junto al golfo JEQUÁMENTUNI, n. Varr. Equilibrio, peso que
de iguala á otro peso. 11 Non. La accion de igualar.
YN'ÉriD.E, árum, y eEnéádes, ádam. plan ./F,ouXNA, re. f Sil. Vico Sorrento, ciudad de
Virg. Los descendientes de Enéas. tierra de Labor,
./ENÉAs, Virg. Enéas, hijo de Anquises y de t eEoekNimis, ni. mé. n. is. "Equaninius.
Venus, príncipe troyano, nieto y yerno de Priamo. iEQUÁNYNaTAS, atis. f. Ter l. Ecuanimidad, igual-
JENEATOR, óris. Size!. Trompetero, trompeta, dad de animo, tranquilidad, moderacion, bondad.
clarinero. - NImiTER. adv. Macrob. Con igualdad de
JERu A
.ZENÉiDES ó eEnides, m. Virg. Hijo de Enéas, ánimo, con moderacion, con tranquilidad.
Asean«). ,EQe:1Nimus, a, um. Auson. Igual, sabio, pru-
.,ENÉrs, idis ó idos. f. .2s tac. La Eneida, posma dente, moderado, tranquilo de animó.
épico famoso de Vicgilio. iEouímo, ¿mis. f. Cic. Igualacion.
JENEfes, a, une Virg. De Eneas. elEQu.kTon, Oris. in. Varr. Ecuador, círculo
AINZEOBARBUS, ni. Barbaroja. maxiino de la esfera, equidistante de los dos polos.
IENEOLUS, a, lun. Fest. Dina. (le AliQUÁTUS, a, um. part. de JEquo. Cje. Igualado,
iENEus, a, Cje. De alambre, de cobre, de hecho ó puesto igual. 11 Allanado. JEqualis viribus.
bronce, de latosa. de azófar. _Mucus zct stes. Lic. Con iguales fuerzas.
Para que se te levante una estatua de bronce de JEQUE. adv. Cie. Igualmente, del mismo modo.
cuerpo eotero.11 Suel. Bronceado, de color de bronce. 11,Justamente, con equidad. .l-Eque y YEeTie ac, at que,
/ENIGMA, átis. v. Cíc. Enigma, acertijo, quisico- uf. Cíc. De la misma manera que, lo mismo que,
sa, pregunta, i.wntencia, cuestion, proposicion os- igualmente que, tambien corno.
cura, intrincada, dificil. eEquiciiii y rEquichlani, ó - rum, ó ./Equi-
MNIGNeÁrícus, um. Enigmático, oscuro, di- chim. asum. piar. Virg, Lic. Los ecuos, pue-
ficil. blos de Italia.
JEN iGMÁ.T1STES, a?.. in. S. Ag. El que propone t „YeuIcathaus, a, um. Marc. Cap, Que tiene
enigmas. dos lados iguales.
JEN:W:5111MS, 1. m, ,Eneobarbus. .:EQuIcus, a, um. Liv. Lo que es de los ecuos.
eEtios, i. Eno, ciudad de la Romarzia. ni, f. lé. n. ís. Fest. Equinoccial.
n. Fest. Dim. de JEQUID;C1 versus. in. plan. Diorn. Verso equí-
;Z ,NUM ó A él -Mil), i. o. Paul, Jet. Caldera de dico, verso de miembros iguales, aunque' opuestos,
bronce ó de cobre. v. gr.Alba ligustra cadunt, vaccinia nigra. leguntur.
eENes, i. Aur. Eno, ciudad de Tra- Virg.
cia fundada por Eneas. H Tac. rio (le los Mou'íDiEs, éi. in. y eEquIdium, n. Fest.
grisone.s. El equinoccio, cuando los días y las noches son
;ores, re. f Piin. ;Folia, ;Jai la isla de LIpari, iguales.
pedazo de tierra en Sicilia, que se compone de siete J EQU'rDISTANS, COM.MarC.cap.F.vidistante.
islas, Lipari, V alca no, Es I rorabo Salinas, Prínitri, t ./Be titi_áNium e Equilárium.
Faicur y Ustica. Plin. hoi Sarcina, pro- t XgeleÁ • ÁTIo, ónis. f. riLruv. Longitud, lar-
vincia del Asia menor. gueza, largura igual.
1Ern.icus, a, um. Plin. Eólico, de Folia. eEQuIr1.11,_:ms. in. f lb. n. is. Censor. y
E
"oLíez.-s, is. Virg. 'elijo de E'ol o. ./EQuiLÁTLitus, a, une/jure. Cap. V. ,:Equilatas.
./EóLii'vik, re. f. Vilma). E,olipila, instrunicnlo .AEQui'Tium, eEquilótinun, eEquilarium
cóncavo de ¡nidal, en forma es/Jrica, con un cuche- ./Equilanium, n. Mst,. Merma, mengua, dismi-
cilio mui por el que introducida agua, y nucion de la mitad.
puesto despzies al fuego, arroja un viento inui im- LEQCLÁTUS, éris. a. Auson. Equilátero, de lados
petuoso. iguales.
.fflous, Idis. Ov. Eálide, provincia del Asia J.EQUILiBRÑTUS, a, um. Tert. Equilibrado,
menor. 11 Ovid. Ilija e nieta de E'olo. puesto (11 equilibrio.
irbouus, a, ene Hior. Perteneciente á Erolo 1EQUTLMR1S. in. f. bré. 0. 15. Vill'UV. Equili-
á. Bolla. Alrlia 1-b».. La poetisa Safo. JEo- brado, de igual peso. lj Equilibre, de igual ?nov.-
hum carmen. tior. Verso lírico. miento.
./EóLus, m. Virg. -Mto, hijo de Júpiter, rei IEQUiLiBítiTAS, ritis. f C j e. Exacta correspon-
dios de los vientos. dencia ó proporcion de todas las partes.
eEoN, (-mis. ni. Ter!. La eternidad.' "EoufeiBílitJ:`,1, n. Sen. Equilibrio, igualdad
fEi t, is. n. Eslác. Ciudad de los mesados. t
de peso, de balanza. ¡fiel. igualdad. compensacion,
1EQU_,5BrLIS. lé. n. is. Cric. Igual, ajustado,
conveniente. 11 Parecido, semejante. 11 Constante, IEK2uTmÁNus, a, urn. Auson. Ambidestro, el
siempre de una manera. que usa igualmente de las dos Manos.
fEQUÑEaLíTAS, áti g . f. Cic. Igualdad, semejanza, "EQUIMÉLIUM, n. Cic. Equimelio, nombre de
conformidad. proporcion. Uniformidad, constan- una plaza de Roma, donde fue arrasada la casa de
cia, inmutabilidad, firmeza. Espurio Meira.
2EQUABUTER. adv. Cic. Igualmente, con igual- iEQUINOCTIÁLIS. in. f lb. a.is.Plin. Equinoccial.
dad ó uniformidad, sin distincion ni diferencia. 11 eEguisoc-num, iL n. Cic. El equinoccio, igualdad
Con justicia, rectitud, igualdad. 11 Con firmeza, de dia• y noches.
con constancia. AZQUÍPAR, iris. com. Auson. Igual. eq u ipara d o.
/EQLEvtis, a, ti m. Plin. De la misma edad, J EQuIPLiiaims.
SO nl. is. Plaut. Compa-
contemporáneo, coetáneo. rabie. que se puede poner en paralelo.
1EQUÁLIS. m. f lé. Cic. Igual, semejante. JE,:tuiPÁnAr,rrek, w. Ter!. Igualdad, parangon.
11 Contemporáneo, coetáneo. 11 Llano, sin cuestas. IEQUiPÁRÁTIO, Ónis. f. Gel. Equiparad a), com-
—Sibi. Rar.Consecuente, que guarda consecuencia. paracion, cotejo, paralelo, parangon, semejanza.
MQUilLÍTAS, átis. f. Plin. Igualdad, justa pro- JEQUIPÁRO, as, así, atimai,arre.a.
porcion. 1i Cic. Semejanza. 11 Cíc. Equidad. 11 Cic. Equiparar, igualar. (1 Comparar, parangonar.
La misma edad, igual número de años. Encuere JEQ uirÉiaus, a, um. Apta. Y
wq ualitalent. Tac. Ensalzarse sobre los otros. _EQUIPES, edis. com. Dium.11e iguales pies:

AER AER
30
cora. Apul. Equivalente. Liv. El lugar en que se guardaban las insignias de
1 ./EQuiPor.I.E3ts, entis. igualdad de valor. las legiones.
./EQUiPOLLENTIA, w. f JERÁRIUS, m Plin. Calderero. lj Latonero. 11
Ser de igual valor,
JEQui p oLLEo, és, ére. n. Cic. Privado del derecho de ciudadano,
tener la misma fuerza. ,:truv. Contrapeso, igual AERÁRIUS, a, um. Plin. Lo que es de bronce,
JEQUIPONIMUM, ii. n. V7 de cobre, de azófar, de latan, de alambre. Plin.
peso. I1Romana, peso. . Equidad, igualdad, jus- JErarius lapis. Mina, veta de cobre, calamina.—
/Encinas, átis, f Cic. Quaestor. Díc. Intendente, tesorero.—.Hergrrs.
ticia, rectitud. 11 Yloderacion, resignacion, tran-
Cap. Usurero, el que guarda ú sepulta el dinero.
quilidad de ánimo. tERÁTus, a, um. part. de "Ero. Cic. Bronceado,
JEQUÍTER. adv. Liv. Igualmente, con equidad.
chapeado, adornado. cubierto de bronce. 11 Hecho
j- IQUiTERNUS, a, inn. Mamert. Igualmente
de bronce. 11 Prop. Fuerte, impenetc.lble. Meolus
eterno. homo. Mout. Hombre adinerado. 11 Cje. Cargado
/Equivikeno, és, lui, ére. n. Ovid. Equivaler,
corresponder en estimacion, en valor, en precio, ser de deudas.
equivalente. /ERÉDiRtiTUS miles. In. Varr. Soldado á quien
YouivOCÁrto, ónis. f. V. !Equivocn)). se detiene la pega poe Ca=stigo.
YQUÍVOCE. adv. De un modo equívoco. LELIÉNERVUS, m. n•in. Cuerda música
lEauívóctim, i. n. Equis poi), voz ó espresion de alambre.
que puede tener diversos sentidos. ./EREOLUM, n. Peso de dos granos, la sesta
t "Enuivincus, a, um. Equívoco, lo que puede parte de nn óbolo.
tener varios y diversos sentidos. t fEREOLUS, ni. Moneda pequeiki de cobre.
JETA ás, ávi, áturn, áre. a. Cic. Igualar, alla- AÉRÉUS, a, um. Viog. Aéreo, cosa del aire, ,:fá.e.
nar.11 Comparar. confrontar, parangonarl¡Repartir se hace ó vive en el aire.
con igualdad. .1Equa • e solo. Lic. Asolar, echar por }Miaus, a, une Virg. (ele ea de bronce, de
tierra, arrasan—Lin/uní nonti. Virg. Jugar tecla cobre, de alambre. cle laten. i1 Peina Breeceado.
la noche.—Animan/ natalibus. Ov. Corresponder f Gro. La cli Juno, cun a,
al nacirnienna—Pwan a.s. imilamine. Ov. Represen- reina del aire. j1 Aire, ciudad de -Uragria.
tar, copiar al natural. 1- n. Gel. V. ./Evilkinni.
M gma, 'Mis. n. Cje. Llano, vega, llanura del MarFErt, a, um. Ov . Que llei a O pro, use cobre.
mar ó del campo. Consccnde2 e .navibas cequon.Virg. jERYFYCIUM. H. a. Tr arr. Obra de cobre
Embarcarse, hacerse á la vela. Camporum patentjit ../ERTFODSA, W.f.Varr. Veta ó l ' Iniciad de cobre.
cequora. Virg. Llanura de una grande estension. -ERTYLEUS ó etleíneus, a, me. Min. 1.)e zizaña.
Alenónaus,a, um. Virg. Marino, que es del mar. Varr. De bronce.
Xquorcurit gems. Virg. Los peces. Xquoreus ..EitiNus, a, tiro. Drt, Cerúleo. azulado.
valer. Colom.. El Océano.—. ex. 0 v . Neptuno. 11 IERiPES, adis. co pa. Or.Que tieee piés de bronce.
LliCan. Aquiles, hijo de Te'tis, diosa marina. .AÉldPES, édrs. con?. Virg. Ligero creme el tiento.
JEquo • ei populi. Ov. Pueblos rodearlos de mar, ,Eals ar.osefCardenillo, alela de cobre, verdete.
isleños.—Proceres. Cesad. Dioses marinos. frpio- elinisóNtna,tinnEs1.Q 4e su un ruar ti 1-C-nee.
rew ;mella?. Prop. Las nereidas, ninfas del mar. .AÉRn is, a, uni, reo, del aire. eíaene Alpes.
.LEQUUM, i. a. Vira. Equidad, justicia, igualdad. Virg. Los altos, encumb -lides Alpes. Aerias vicie
II Ter. Honestidad, decoro. 11 Lic. Llano ; llanura, corpere. Ov. Volar. Arillo rb.mils. _as casas
campo raso. JEgaiboni 6 YERd bonique facere ó coal del cielo, de las estrelles. Airiam 'Org. Miel
sulere ‘ Cie. Admitir alguna cosa como justa y buena, hecha del rocío que cae del aire..Aéreics IW))1s.rirg.
tomarla en buena parte. II Lic. Llevar con igualdad Miseria, monee en Hm :a de Lab(o . sobre Nápoles.
de ánimo. ./Equi bonique partem dice•e.Ter. Hablar A ÉRVzúsÁ, m. f. Plin. E.,pecie de jaspe azulado.
en razon.Ex ,equo. Liv. Igualmente, con igualdad. 1- A:Ro, g is, ávi, afean, áre. cc. Prisc. Broncear,
Injurias gro: las cc quo habere. Sal. Sentir las inju- guarnecer de chapas de cobre.
rias mas de lo que es razon. Asao, ónis. Min. Cesto, cesta, canasto.
.1EQUUS, a , um. Cic. Igual, justo, ajustado. 11 AÉROíDES, iS. ,u. f. Berilo, piedra pi':7-
Llano.11.1 asta, equitativo. Prceseutibus lequo.:. Hor. fiasyt de color verde.
Contento con su estado..Non cepo senal.o. Cic. No AÉROPE, es. f. Ov. Aérope, mugen de Aireo, que
estando de su parte el senado. !Equis oculis aspi- adultero con sn (://urdo
cere. Virg. Mirar con buenos ajos. -* A IRÓPftES, Que vuela por I.)s aires,
AÉR, tris, ?n. Cic. Aire, viento. 11 Aliento, soplo. titulo del libro sello de A1 neio del condimento de
11 _0v. China. 11./etcía Olor. 11 Varr. Sonido.11 Virg. las aves.
Nube, niebla. In aire piscari. Plaut. prov. Gastar AtimMtikaii,a).f.Pel•.Comicla, guisado de aves.
el tiemperen balde. Liér summus arboris. Virg. La A ÉlV.THÓBUS, m. Cel. Aun. 'Temeroso del aire,
copa del árbol.Aére sepias íter. Val. Flaá , Cubierto lEROPUS, Liv. Eropo, rio do3locedonia.
el camino con una nube, con niebla. Aérem, aebulam AÉROS1S, is. f Gal. La parte mas aérea de la
diverberare. adag. Azotar el aire. sangre.
t 'ERA, w. f. Cel. Rodig. Era, época. 11 Plin. lEttósus, um. Plin. Abundante de cobre O
Zizaila, yerba mala. bronce. 11 Mezclado de él. fErosus . La
ITERA, ma. n. piar. de .1Es, que puede verse. eazinia O calamina de que se hace el cobre iErosa
1 JERÁMEN, milis. n. V. /Es. pecunia. Dig. Dinero de mucha liga(. de baja lei
./ERÁMRNITÁRIUS, ii. m. Calderero. /Enúca, f Vil rur. Moho, crin, herrumbre,
JEFLÁMENTÁRIUS, a, urn. Lo concerniente al cardenillo. 11 Color verdegoi, que se Izare de él. II
oficio de calderero. Gorgojo, insecto que corroe el trigo.
21RÁMENTU111, i. n. Plin. Todo lo que se hace YRUGiNÁTOR, m Juv. El 'que guita el moho
de alambre, de cobre ó de azófar. del cobre. 11 Armero, o
JERÁRIA, W. f. Plin. Mina de cobre.11 El lugar
esadero, que limpia, aci-
cala y bruñe las armas. 11 El que hace el color
donde se trabaja, calderería. verde gris.
IERÁRIÚLtillf, i. u. Ovid. Dim. de tiE tttiniato,:
ó de he asi, avri,.átum, are. n.Bibl.Cubrirse
imbe
tEn..knium, ii. n. Cic. Erario, tesoro público, de orin
tesorería, caudal p úblico. Xrarium militare. Sud. a, m. Sén„ Cubierto de orin.
fi
Fondo para la guerra, caja .luilitar. -¿Eral -a prafec- Cic. El moho, orin, herrumbre
tus. Tac. Cuestor, tesorero.—Tribunus. intendente
del cobre bronce, &c. j 1 Plin. Cardenillo. II Virg.
ó tesorero militar. ijCze. El archivo del senado. 11 Anublo, tizon, enfermedad de las mieses. II Pim,
AES ES
Gorgojo, que roe el grano. Hor. Avaricia, codi- IESCRYLUS, m, Bar. Esquilo, poeta trágico
aja. ti Hor. Envidia. l¡Ja7.7. Calderilla, moneda de ateniense.
cobre. Versus eerugine lincli. Marc. Versos llenos JESCHYNES, is. m. Cia. Esquines, orador ate-
de hiel. niense, discípulo de isóc •ates, émulo de Demóstenes.
JEEUMNA, f.Cie. Pena, trabajo, fatiga, dolor, /Escila NÓM ÉNE, es. f Sensitiva, planta.
sentimiento, pesadumbre, quebranto, afliccion, pe- /EscijaaNns et Argentinas. S. Ag. El dios del
sar. lj Calamidad, miseria, desgracia, infortunio. cobre y el de la plata.
fERUMNÁBILiS. m. f lé.. n. is. Iter. y /EsctiaÁrius, 771, Cels. Esculapio, dios de la
MRUMNÁLIS m. f n. is. Apul. Penoso,,tra- medicina, adorado en figura de una serpiente. Fue
baj oso, miserable, calamitoso, lleno de pena &c. hijo de Apolo y de la ninfa Corónide.
MItUll "4 Á TUS > a, um. Plaul. y ../EscüLÁT0a, m. Charlatan. 17.../Eruscator.
/E RUMNÓSUS, a, um. Cic. Trabajoso, oprimido alEsatiaÉtruxt, n. Entinar, el monte de en-
le fatigas, de trabajos, afligido, calamitoso. cinas.
./ERU fiLA, w. [dita. Plaul. Pena ligera.[IFest. 1ESCÜLEUS, a, um. Plin. ó rEscillinus, a, um.
Horeuilla inventada por Mario para llevar las car- Vitrao. Lo que es de encina.
qus, -Ide donde vino la espresion muli Mariani. Ysctiana, f. Plin. Una especie de encina.
IERUSCANS, tis. com. Gel. V. lEruscator. rEsÉras, 1. M. Rio del Asia menor.
JERUSCÁTIO, ónis. f. Fullería, todo género de in- JESERNIA, f Cíe. lsernia, ciudad de les sam-
dustria picaresca para sacar .dinero. niles ()) del Abrazo.
i/USCÁTOR, aris. m. Gel. Fullero, bribon que JESERNiNI, óruna. 7n. plur. Plin. y lEserninua, a,
estala con trampas c y engaños. jugador de manos. um. Habitadores de, ó lo perteneciente á la ciudad
11
El que cobra a la puerta del teaPro. de Isernia.
Macaco, íes, á vi, átame, are. n. Fest. Andar á la JESERNiNUS, nz. Cic. Esernino, insigne gladia-
briba, sacar dinero con fullerías y otras tretas. dor, émulo de Pacidiano.Estos dieron lugar al prov.
/Es. 71.P lambre,cobre, bl unce, latan. latino, lEsernin ls cum Pacidiano, para comparar
Cualquiera cosa hecha de estos metales. ¡I Mo- dos arbfices excelentes.
neda. II Armas. ¡I Trompeta. II Yelmo. ¡I Estatua. ¡ I Oise, río de Francia.
Espuela. Quilla del navío. .X3 grave. Toda mo- is. m. Sil. Esino, vio tle Italia.
neda que se da al peso.—Signalani. Moneda sella- lEson, ónis. Ov. Eson, rei de Tesalia, trasfor-
da.—Rade. Plata en pasta, en barras. Tes . lamen- marlo en joven de viejo por Meden.
tan; per ces et Donacion da sus bienes 1ESÓNTDES, X. m. Ov. Hijo de Eson, Jason.
por acto simulado de venta. Ex (ere aliquem (lacere. /Eso:satis, a, uta. Ov. De Eson.
Virg. Fundir la estatua de alguno en bronce. 2E,s lEsóricus, ./Esópeus y fEsapins, a, um. Fedr
confla • e. Funclin—Domare. Estac. Forjar. De Esopo.
—Alienum. Liv. Dinero prestado, deuda. la (ere IESÓPUS, i. 7n. Fedr. Esopo, autor de fábulas. ¡I
alieno esse. Pira. Deber, estar adeudado. J'Es alie- Esopo, cómico amigo de Ciceron.
Pura contrahere. -- Faiere. Liv. L'oyere. rAS, átis. Cia. El estío, una de las cuatro
Plaut.—Contare. Salust. Cargarse de deudas cada estaciones del añol IE1 arm a/31141s cestatibus gesta.
vez masa—A lienum dissolvere, persolvere.Cie. Pa- Tác. Los hechos, los sucesos de dos campanas.
gar las deudas.—A1ienum Cic. Mis deudas. .Non semper erit cestas. lp,s-d die modo pareas, modo
OVIT,11MfOra)12211.'1. Dig. Dinero tomado á interes. noverca. FlitViUS non seloper fert secares. adag.
—Alienara alicujits suscpere. Cic. Tomar scbre sí Agosto y vendimia no es cada dia. refr.
la deuda de otro.—Alnatai donare. Liv. Perdonar JESTIFER, nal. Vira. Que causa grande calor.
la deuda á alguno. !Ere in meo esi. Cje. Es cosa Luc. Espuesto a grande calor, que se abrasa de
mia propia, de mis bienes. .3evove • e se pro (ere calor.
alieno. ()ie. Entregarse á sí mismo por la paga de iESTNIÁTITLIS. 271. f. lb. 97. is. Cia. Estimable,
las de, .las. JEre ;neo -Y, lacessis. Pladt. Me aco- apreciable, digno de estimacion, de aprecio.
metes con mis propias armas, yo te he dado armas ./EST1NIÁT10, (mis. Cic. Estimatuon, precio y
para matarme. A s matare. Colara. Vender.— Tex- valor que se da y en que se -tasa una cosa. lj Apre-
tile. Alambre, hilo tirado de metal.—Batalle. cio, estima. In cestimationein accipere. Cic. Tomar
Toda especie de metal batido.— Coroaarium. por la tasa:
Metal batido, forjado á martillo. — Corinthiani. IESTi- MÁTOR, óris. 171. Cic. Estimador, aprecia-
Plin, Metal corintio. mezcla de cobre y de los g n us dor, el que pone precio á las cosa:;. 11E1 que estima.
preciosos 77zelales.—Culdariant. Min. Cobre, azó- aprecia, alaba y pondera las prendas de alguno.
far, el metal propio para hacer batería de cocina. Lamodicas sui testimator. Curo. El presumido, que
—Cavara. Virg 'Trompeta.—Reeureum. Luc. Cla- hace demasiada estimacion, que tiene un concepto
ritabocina. En el número plural es !Era, rerum : vano de sí propio.
el dativoo-y ablativo JET:bus. Cie. Virg. las trom- i2EsTimaTóalus, nra. Ulp. Lo que pertenece
. pedls. aEra micantia. Virg. Armas brillantes.— á la tasa. Xylimaloria aclio. Accion o proceso
Virg. Estatuas de bronce que parecen por causa de una tasa.
animadas.— Anca. (hiel. Anzuelos.— Gary/man/2.a. aESTNIÁTUS, Flia. V. JEstinaatio.
Virg. Timbales.—/awni.eic. Tablas de bronce en lEsTÍMATus, a, um. par(. de 'Estimo. Plin.
que estaban grabadas las leyes romanas. Dislant ./Eaabi 1A, f Fest. y
cera lapinis. Ilur. Es m ui diferente la moneda bue- iEsrímium, n. Hig. iEstimatio.
na do la falsa, esto es, hai mucha diferencia de la .7ESTiMO, ás, ávi, átum, are. a. Cic. Estimar,apre-
gente de bien y de mérito á la canalla. ciar, valuar, tasar. ¡I Considerar, reputar, pensar,
./ESACUS, m. Ov. Esaco, hijo de Príamo y de discurrir, imaginar, hacer concepto y juicio de una
la ninfa A lijoloe d Alejiroe. cosa. I I Hacer aprecio y estimacion. ,Estimare no-
1E8 ÁLON, ónis. Suet. y mina. Cic. Hacer un balance. liquidar las cuentas,
al<i:SÁLUS, i. 7n. Plin. Esmerejora ave. señalar las partidas de deudas. Magni «estimare.
MS21,1'11.15 ó .lEsepius, a, um. Plin. Propio de eic. Tener en mucho.
Esapo. IESTi VA, Órum. n. plur.CKSitioa,lagares donde
./EsÁrus ó ./Esepus, m. Plin. Rio de Misia, se pasa el estío. Campaña, el tiempo que suden
noi Espiga. estar acampados los soldados. jj Cuarteles, campa
YEsalt, áris. m. Suet. Dios en la lengua etrusca. mento de verano.
Ovid. Rio de Calabria. ./EsTivÁlas. m. f. ié. n. V. 49101s-
./EscuYLÉus, a, um. Prop. Del poeta Esquilo. lEsTivÁT10, ¿mis. f. Campaña, el tiempo que

AET AF F
32
estancia en un ./ETHÉttu, órum. in. pl. Etíopes, los de Etiopia
un ejlreito está en campaña. fi La JETITIOPLA, f. Plin. La Etiopía, provincia
parage durante el estío.
LESTilVE, adv. Plaut. Como en verano, á la ligera. de Alnica,hoi Abisinia.
aErmorícus, a, um. Plin. Lo que es de Etiopia.
lEsTivo, ás, ávi, atan), are. n. Sud. Pasar el JETEDÓFIS, Plin. La etiópido, yerba pe-
estío en alguna parte.. recida en das hojas al gordolobo.
"EsTivus, a, ame Cíe. Lo 9ue es del estío../Esti-
JETHIOPS, Opis, Plin. Etlopearbisinio,negro.
rus locus. Clic. Lugar fresco, a propósito para pasar
el estío. Confeetis Cíc. Concluida la cam- ' Negro. I J Feo.
paña. Aura eestiva. flor. Aire fresco. JETHNier, órum. rn. piar. Cels. Aire inflamado,
JESTUÁBUNDUS, a, un. Mitad. 1/. iEstuosus. globos de fuego que aparecen en él aire.
/EsruaNs,tis. com. Cic. Lo que tiene calor, que iEntoN, ÓniS. M. 01'. Eton, caballo del Sol.
hierve. Cje. Turbado, agitado, ansioso, IETERÁ, m. f. Oc. Etra, hija del Océano y de
.,EsTuÁrtinm, ii. a. Cés. Estuario, el lugar por Tétis, 11111ger de Atlante, madre de las Pléyades.
donde entra y se 7 abra el mar con su flujo y •eflajo. Otra, hija del rei Piteo, madre de Tesee.
El estero, albufera, laguna, lago. Vilruv. Res- JETHRA, m. Virg, Buen tiempo, claro y se-
piradero por donde exhalan vapores. reno. I) Ca,. La parte mas elevada del cielo.
JESTUÁTIO, f Piro. El efecto del calor. JETHREA, X. f. La isla de Ródas.
Agitacion, conmocion, ardor, hervor. II Violencia, AblA, Orlfin. 91. 3)1117. . Marc. Titulo de un poema
pasion, de Culimacy, al cual llama Propercio somnia Calli-
iEszuo, ás, ávi, latín), áre. n. Cie. Tener calor. machi. Contiene las causas de las cosas sagradas,
Estar perturbado, dudoso, incierto, solicito,-cui- al modo de los Fastos de Ovidio.
dadoso. 11 Bullir, fluctuar, flotar, agitarse. Quint. Etiología, proposicion
JESTUOSE. adv. Hor. Con ardor, con inquietud. para dar razon de otra antecedente.
, EsTuósus, a, una Hor. Ardiente, caliente.IlAgi- * )12Th'ES. m ó -Ars. Plin. Etites, piedra del
tado, conmovido, inquieto. águila, que al menearla, suena otra dentro de ella.
./ESTUS, us. m. Cie. Calor, ardor, hervor, fogosi- fETNA, a. y ,Ethne, es. f Cie, Etna, Mongibelo.
dad. II Agitacion, conmocion, inquietud, alboroto, monte de Sicilia que arroja fuego.
perturbacion. Vira. Fuego, llama, incendio..ahl•iu ITNJEUS, a, un). Cic. Del Etna, ó que se le
secundo procederé. Cic. Caminar con buen s iento,con parece. ./Etiza..i. trabes. lTng. Los Cíclopes que
felicidad. 'Estas excestuare. Luer. Hacer salir, ex- habitaban este monte.
balar el calor.—Maris. [ice-denles IFÁTNENSIS. 111. sé. n. is. Los habitado-
etrecedentes. Cje. Flujo y reflujo del mar, marea.— res ó naturales de las cercanías del monte Etna.
Mustulenlus. Plaut. Humo, tufo del vino nuevo.— ali:Tóraa, m. Etolia, provincia. de Acaya
Gloria. . Cic. Pasion ardiente por la gloria.—Con- en Grecia, hoi Artinia, Lepanto, Despotato.
sueludinis. Cic. Torrente de la costumbre.—In- ,i-ET•Ina, Mama ni. piar. Cic. Los átelos, lepan-
gemí. Cic. Fuego del ingenio. tinos.
átis. Cic. Edad, los amos de vida que als'tólius y a, uní. Cie. De
uno tiene.11 Vida, la edad regular del hombre. I El Etolia.
tie po.I I El a-n° .11 1 e s hombres. fElas Jira/ata, con- AfróLus, i. rn. Plin. E'tclo, hijo de ilartc, que
firmala , con fans . Cíc.— Inlegrans. Tent. La virili- dió nombre á la Etolia.
dad, la edad varonil.—Bona. C ric. La adolescencia, fETUÁTES, MIL 711. piar. Cés. Los suizos.
la juventud. — Liv. La edad á propósito JE:vi-ras, atis. Cic. Edad. [Gel. Vejez.; l Van..
para la milicia.—ingraveseens. Cica Edad avan- Duracion perpetua,
zada.—Deerepila. Plin. La edad decrépita. Per fEVITD.7 1iNUS, 11111. Vare, V. agEternus.
aelatem, ó solo "Elatem, puesto adverbialmente. 7Evu ys, tic. Tiempo largo, edad, vida, siglo.
Ter. Un siglo, toda la vida. Id netati.s. est. Cic. Está II Perpetuidad. :Evocon fectus. Virg. Consumido
en una edad. JElatem agere. Cie. Pasar la vida. de vejez.Ab cavo condito.Plin. Desde la eternidad.
YTÁTÚLA, le. f. dila. Cie. La tierna edad, la Acl hoc cevi. Plin. Hasta nuestros días.
niñez, la puericia.
jETERNÁLIS. ni, f. 17. is. Bibl. V. Aternus. AF
JETERNJOR, óris. ni. f comp. Plin. Mas durable,
que se conserva mas tiempo.. AFER, fri. m, Vira. Africano.
Allraaatí ras, átis. f. Cic. La eternidad, duracion AFER, fra, frurn. 3-lar. Africano, de ATrica.
de tiempo sin principio ni Larga duracion. II AFFÁBER y Adfáber, bra, une Fesl. Hecho con
Inmortalidad, lEternilateir, donare. (tic. ó JEterni- artificio, destreza y maestría. ingenioso, arti-
tati mandare. Plin. bine Atizar. ficioso.
./ErEiboo. adv. Plin. Eterna, perpetuamente. AFFÁBTLIS. ni. f. n. is. Cic. Afable, agrada-
EITERNO, AS, ávi, are. a. Hor. ;Eternizar, ble, amoroso, blando, benigno, cortes en su trato.
perpetuar para siempre, inmortalizar.
AFFÁBILISSYME. adv. sup.Gel. Afabilísintamente,
.ETERNUM. adv. Virg. Eterna, perpetua, con-
tinuamente, sin fin, para siempre jamas. con mucha afabilidad y cortesía.
AUFÁBiLíTAS, átis. Cic. Aalabilidad, cortesía
JETaaNus, a, un). Cie. Eterno, sir, principio ni
fin, perpetuo, continuo, inmutable. agrado, dulzura el t el trato.
MTHÁLE, és, y £thália, f Plin. Elba, isla del AFFÁBWTER. adv. Macro!). agradable,
fiar tirreno. cortesmente, con apacibilidad en el trato.
JETBÁLus, m. Plin. Especie de uva negra que AFFÁBnE. adv. Cic. Artificiosa, di e stramente,
se cria en Egipto. con maestría. con artificio, con delicadeza.
/ETHER, cris. Cic. E'ter, el fuego elemental, t AFFÁBÜLÁT10, ónix. f. Cels. Moralidad ; inter-
la esfera del fuego, la region mas alta del aire, la pretacion, esplicacion de una fábula.
parte mas sutil de él. II El aire, la region del aire. t AFFÁME1V, n. Apul. Plática, conversa.
IlE1 cielo. ii La luz, el resplandor. Júpiter, dios cion, coloquio con alguno, abocamiento, discurso,
v padre del aire. t AFFÁNL-E, árum. piar. Apul. Charlatanería,
IETIIÉREEE, a, Hm. Virg. 6 .7Ethérius a, um parla, cuentos de cosas vanas y frívolas, chanzas.
&tac. Etéreo, celestial, II Virg. Del aire. .:zEtherert AFFÁTiat. adv. Cie. Abundante, copiosa, supera-
tema. Macroln La luna. 1E1/tercas sedes sperare, bundantemente, bastante.
Onid. Esperar ir al cielo.
AFFÁTUS, a, una. pan/. de Affor. Hor. El que ha
litrolous, se. f. Etiopia. hablado. Apta. Hablado.

AF AFF 311
AFFÁTLIS, m. Virg. Plática, coloquio, con- lames, sitisque corpora afficiunt. Liv. El trabajo
versac" el hambre y la sed debilitan los cuerpos, los ha:
AFFÉCT pret. de Afficio. cen enfermar.
AFFECTÁTE. adv. Afectadamente, con afecta- AFFICTiTIUS, a, 11M. Varr. Añadido, junto, per-
cion, con estudio, con diligencia y curiosidad estu teneciente. II Fingido ó contrahecho.
aliada. AFFInTUS, a, una part. de Mingo y de Affigo
AFFECTÁTIO, ónis. f. Quint. Afectacion, cuida- Cic. Añadido, junto, unido. jj Fingido, simulado;
do, estudio demasiado. [I Plin. Pasion, ansia, co- imitado.
dicia, deseo inmoderado de alguna cosa. .AFFiGo,is, srum 6 ctum, gére. a. Liv. Afijar,
ÁFFECTÁTO. adv. Lampr. Afectadamente. fijar, hincar, clavar. jj Imprimir, grabar, inculcar.
A naacTSTon, óris. Quina. Afectador, el pi,. II Poner, aplicar. Affigere litteram ad caput. Cie.
pone demasiado cuidado y esmero cn sus obras 1. imprimir una letra en la frente con un hierro ca-
palabras. II Flor. El que desea con ansia alguna fiente, castigo de los falsos acusadores.—Cruci.Liv.
cosa. Ahorcar. II Crucificar.
t AFFECTÁTOIX, Icis. f. Tert. La que afecta AFFINGO, is, ctum, gére. Cic. Formar, figu-
desea con ansia. rar ; añadir. I I Fingir, suponer, contrahacer, for-
AFFECT Tus, a, um. part. de Afrecto. Suet. j ar, inventar á so gusto.' l Atribuir, adaptar, dar,
seudo, pretendido con ansia ,j ¡Plin.A fe ctado,estu poner, añadir. Affingere crimen. Tác. Imputar un
diado, hecho con thtnasiado y vicioso cuidado. delito.—Hominum mores.Cic. acomodarse á imitar
j- AFFECTE. adv.Tert.Afectuosamente, Con afec- las costumbres, las maneras de los hombres.
to ó pasion. Ansiads. na f. ne. n. is. Salas!. Vecino, confi-
FFECTIO, ónis. f. Cie. Afeccion, afecto, incli nante, cercano, inmediato. II Compañero, cómplice,
aacioa, pasion, movimieuto„ disposicion, propen participante. II Afin, pariente, deudo por casa-
sion del ánimo. II Afinion. amor. I\ Voluntad. Afeo miento.
tio ,firtna corporis. Cie. Buena constitucion o com ÁFF ►NTTAS, atis. J. Varr. Vecindad, cercanía,
plexion del cuerpo.—Astrorin. Cie. Influencia ininediacion. ji Afinidad, parentesco, deudo. I¡ Se-
impresa-al de los astros. mejanza.
t AFFECTIÓSE. adv. Seo. Affectnose. AFFINXI. pret. de Affingo.
--¡- Amsac-núsus, a, um. Ter!. Affectuosus. AFFIRMANTER. adv. Gel. y
AFFECTU, dvi, áttnn, Are. a. Cie. Desear, AFFIRM:ÁTE. adv. Cie. Afirmativa, cierta, posi-
pretender. querer con ansia.j ¡Afectar, poner dente, tivamente, con seguridad, con aseveracion.
cuiddllo, e4ndto y arte. Affectare «liquen, AFFIRMATIO, ónis. J. Afirmacion, asevera-
datnni • . !aut. Hacer daño á alguno. —Viam no- cion. II Seguridad, certidumbre, profestacion.
alitptent. Ter. Buscar con ansia el camino de in AFFIRMÁTOR, óris. in. tilp. Afirmador, el que
troducirse con alguno.—Biligentiant. Plin. Pones asegura y afirma con esfuerzo.
toda diligencia. AFFIRMATUS, a, um. Cje. Afirmada, confirmado,
Asnar •coósn. adv. Cusiod. Afectuosa, amoro- asegurado. Par!. de
samente, con voluntad y afecto. AFFIRMO, as, ávi, aturn, are. a. Cíc. Afirmar
t ,'411FECTUUSUS, a, um. Afectuoso, amo- asegurar, confirmar, aseverar, certificar.
roso, afable, marinos°. AFFIxt, pret. de Afhgo.
AFFECTUS, os. ni. Ov. Afecto, pasion, inclina- AFFIXIO, ónis. !Marc. Cap. La accion de afilar,
cioa, ?m,ritthento del ánimo, bueno o malo. II Deseo de unir una cosa con otra.
codicia. ansia. II Amor, jl Voluntad, 1 1 Enferme- AFFIXUS, a, una parí, de Affigo. Cíc. Afilado,
dad, indisposicion. Afecta Incito lcelari. 0o. Ale- fijado; hincado.
grarse dentro de si mismo. AFFLAGRANS, autis. com. .Ainian. Perturbado,
AFFECTUS, um. parí. de Affi.Ao. Cic. Afectado, calamitoso, afligido, lleno de turbacion.
movido, agitado, inclinado, dispuesto, animado. II ÁFFLATOR, mis. 271. Ter!. El que sopla.
indispuesto, maltratado, enfermo. H Mul- AFFLÁTUS, os. in. Lie. El aliento, soplo, viento,
tada, 'castigado. II Debilitado, quebrantado, dismi- exhalazion, respiracion del aire. lj Inspiracion,
ntúdo. ij Casi c-oncluido, Affeclus animas •rirtuti- entusiasmo, espíritu.
ts. Cte. A'nimo dotado de buenas prendas, de AFFL:S.TI:s, a, lun. part. de Afilo. Suet. Tocado
virtudes. — Pasendis. Cie. Premiado, lleno de del soplo, de la respiracion del viento. II Inspi-
recompensas. Afecta celas. Cic. Edad nsui avan- rado. Afflatus peste. Sil. lid/. Tocado de la peste.
zada. Affecld (estate. Cic. Inclinado ya, casi pa- —Nomine. Virg. Inspirado del cielo.—Incendio.
sa do CI estío. Lic. Abrasado.
AFFECTUS, Oorn. 771. 17 111r. Apul. Los frutos del AFFLEO, és, dvi, étinTI, ere. n. Plaut. Llorar,
amor conyugal, los hijos. gemir, suspirar, lamentarse mucho con otro.
Aasitito, Mfers, attáli ; allatum, aferre. a. Cic. AFFLICTÁTIO, ónis. f Cie. Afliccion, tormento,
Traer, llevar, II Alegar, dar causas, razones. trabajo.
Anunciar, hacer saber. Aprovechar, ayudar, fa-
jj AFFLICTÁTOR, óris. 7n. Tent. El que aflige y da
vorecer. I Producir, llevar, criar. :AlPrre rico. pena.
Cic. Hacer fuerza, obligar. — Manas. sibi. Cíe. AFFLICT ilTUs, a, uum. Suel. Afligido, atormen-
Darse muerte.—Quxstionem. Cje. Proponer una tado, molestado. Point. de Afflicto.
duda, una cuestion.—Compertum„Li ta Contar por AFFLICTIO, (mis. j. Clec. Afliccion, desconsuelo
seguro.—In meditan. Cíe. Comunicar. Afferant, ahogo, pena, opresion, congoja, tormento, an-
affi:rtur. Cie. Se dice, dicen. Allual ces alienum gustia, pesadumbre, inquietud, trabajo.
híec res. Cie. Este negocio me ha hecho AFFLICTO, as, avi, atinan are. a. free. eje.
empellar, contraer deudas. Nihil aSferunt. Cic. Afligir, desconsolar, atormentar, dar pena, angus-
Nada alegan, no sirve lo que dicen. tia, sentimiento, congoja &c. II Abatir, deprimir,
AFFIBIA,O. V. Fibulo. maltratar; destruir, asolar, arruinar.
AFFiC10, is, éci, ectum. ícére. a. Cic. Mover, AFFLICTOR, óris. in. Cie. El que aflige &c.
hacer impresion, escitar, causar alguna pasion 6 AFFLICTUS, OS. Apul. Choque, colision de
alteracion pos buena ó por mala parte. jj Dar, una cosa con otra. 11 Postracion, abatimiento l aitra:
añadir, aumentar, honrar. II Tratar bien 6 mal, AFFLICTUS, a, una Cia. Afligido, desconsolado,
Affice•e dolore. Cic. Dar sentimiento, afligir.— angustiado, lleno de pena y sentimiento. l je
Cie. Alegrar. —In diversum.T La báo er talo, agitado, arruinado, perdido. Parí.
(iceasionar diversos sentimientos, afectos. AFFMO°, is, atm, gire. a. Cje. Afligir, deo-
3
AFR AGE
34 fri5aor1
~ir
consolar, atormentar, oprimir, ocasionar angustia,
romper, es - Ate
dar pena. 11 Arruinar, abatir, destruir,
trellar. Aaac. indecl. Bibl.Agag,rei de los anialecita.s.
are. n. Virg. Soplar,
ItiFLO,, ás, ávi, átum, Inspira, chi. n. Diosa. Aloe, árbol. n
echar el aliento ó respiracion. Sic.
AGALLOCHUM.

Cic. Exhalar. Tib. Favo- Zabila, una planta asi llamada.


efllin. Herir soplando.11 AGALMA, átis, n. Marc. Urta.Estatua, simulacro.
recer. Ajlari divino spiritu. Cíe. Ser inspirado
silbado por las AGi ME MNON, ónis. Roe. Agamenmon, mei de
de Dios.—A serpentibu .s. Col. Ser Miee'eas, supremo gefe de los griegos zm el cerco de
culebras.Afflat villas anhelitus oris. Ov. El aliento Troya, que de vuelta fue' muerto en an, casa pm' su
marchita los ramilletes de flores.,
AFFLUENS, entis, com. Vilr u v, Afluente, abun- muger Clitemnestra y el adúltero Egisto..
AG A- NIEDINONTUES, ae. inc. Hijo O nieto de
imite, lleno. Allluens omni acelere. Sic, Lleno de
todo género de maldad.—Ves/du. Fedr. El que Agamemnon, Gréstes.
lleva el vestido ancho, pomposo. AG ÁNIEMNÓNIUS, um. Virg. De Agamemnon.
AFFLUENTER. cutv.Afiluentius. comp.Cie. Abun- AGÁMUS, ni. S. Ger. El celibato, célibe, el
dantemente, con afluencia. copiosamente. que vive sin muger.
AFFLUENTIA, W. f. Plin. Afluencia, copia de AGÁNIPPJEUS, a, um.Prop.De la fuente Aganipe
materia liquida. Cte. Abundancia, copia, con- ó de Hipocrene.
curso, inuehedambre. t A ÁNIPPE, es..f nrg. La fuente Aganipe ó
AFFLUO, is, xi, alma ere. n. Min. Correr lo Hipocrene, consagrada á Apolo y á lile Mesas.
líquido. II Lin. Concurrir, acudir, venir, llegar por AG Á NIPPIS, as. f. Ov. Aganippe. H Sobre-
todas partes. II Loar. Abundar. nombre rle líes Musas.
AFFODIO, is, Odi, ossum, ére. Plin. Cavar AG .sum. J. " l. Ter!. A'gapas, convites. de
cerca. ahondar, profundar. amistad entre los cristianos de la primitiva Igleeia.
AFF"Ott, que no se usa en la primera, persona, 11 Vgapas• convites en honor de lus ?nárti•e.s. y de
aris. atas sum, dep. Cje. Hablar. platicar, con- otras solemnidades.
tersar con alguno.— Extrenntia. Virg. Decir, (lar AG Á PE, és. f S, Ag. Anaistad, caridad, bene-
el último á Dios, el último vale. volencia, limosna.
AFFORE, en lugar de Adfaturum esse ó adesse, AGÁPÉT,E,árum. J. pl. S. Ger. Agapetas, mu-
infin. de Adsuin. yeres que cehebilaban con los clérigos Agapetos,
AFFORNIi Do, ás, ávi, átum, are. a. P/aut.Teuer r\G Á PÉTI, orina. ni. pl. S. Ger. ..\gapetos, los
mucho miedo. clérigos que en lo antiguo vivían mari:lablemente
AFFRANGO, is, egí, actual, ére. a. Estar. con las diaconisas, a pesar de profesar estas y agite.
Romper, quebrar, estrellar naa cosa. con otra. líos el celibato.
t Aaaai2alo, is, mol, ere. 11. Sil. Hacer AalartÉNI. Mnn. in.pl. Agarenos, mahometanos,
un ruido como de bramido. pueblos de la Arabia.
t FRICÁT10, Onis. f Ce l. A ur. Roze, Indimiento. AGÁ n. Min.. Agárico, especie de hongo
t AFriTeÁTus, a, una Apal. Frotado. Parí. de que nace en el tronco del árbol lárice.
AFaaVco, ás, ávi, átum, áre. a. Plin. Frotar, AcÁso, Ünis. m. Lic. Pa l afrenero. 11 Alquilador
fricar, flotar, estregar una cosa con otra. de caballerías. i] Mozo de mulas, de caballos.
AFF RIMO, Onis.f. y Conductor de asnos. 1I flor. Siervo vil.
AFPRICTUS, us. Plin. Flotadura, fricacion, A G THA, w. A g de , ciudad de Fraueia. Beles.
fregacion, friega, el acto de flotar á estregar. Agreda, 'nombre de muger.
t Aaaato, ás, ávi, atm», áre. a. Vare. Desme- AGATIIIANAS y Agathyrna, pa. Lira. Aaati:aaa
nuzar, desmigajar, reducir á tnui pequeñas partes eiudarl y /» .emoulcrio de Campo de san
O á polvo. Martín y Campo de Orleaus.
AFFÚIM. pret. de Airando. ,AGÁTHIicaEs, is y eos. m. Auson. Agatócles, ti-
AFFUI, AfitOrUS. V. AC1311111, rano de Sicilia.
AFFULGEO, és, si. ére. u. Sil. Ital. Aparecer ÁTHI)CLÉUS, a, UM Just. De Agatócies.
resplandeciendo, reluciendo, brillando. Mos- * 21GÁTtainacaloa. ibis. tu. Lamer. El buen ge •
trarse favorable. nio, nombre con que los fenicios y egipcios adoraban
A ['FUNDO, is, úsala, ése. a. Plin. Eehar. in. las sereienles.
l'iludir, derramar en otra cosa. [i Estender. Ajan- ÁTIIOPOLISM. , f. P/in.Agde,eiyalacidePraneia.
dere alicui Plin. infundir fuerza á alguno. ÁTIIYIZSI, orina. ni.. Agatirsos. peeblos
FFUSIO, f. Palad. Aspersion, la acciona de luSareionia europea en la ,srovia setenirional•
rociar ó regar. A.R Á VE, es. f Ovid. -'agave, hija de Gala ° y de
AFF ÚSUS, a, lun. part. de Affurido. Tac. infun- Hermione, muge?' de Equion, que enfurecida despe-
dido. echado, derramado. Cleopatra (drusa geni- dazó con sus propias manos á su hijo Pealen. II UTIOL
bus Ccesaris, Flor. Cleopatra arrojada a los piés de las nereidas. Il Uva de las. amazonas.
de César. A CE. y en play. Agite. impera(. cíe Ago. adv. Ter.
AFÚRIS. arlo, en lugar de A foris.Plaut.De fuera. Ea, vaya, vamos, ea pues, ánimo, buen :mimo, y
AFRA. de Afer. adj. bien, veamos. Age dam,, aya mine, acre porro, rige
AFRANIA, f Val. Max. Afrania, muger del
sane, age inquam, oye yero, ase sis. Ea pues, ya
senador Licinio Bauceion, que; deiado aparte el pues, ahora bien, vamos, veamos.
pudor femenil, trataba por sí las causas, y habla- t AGFA, f. Fest. Tina, la m illa de la nave,
ba á los jueces con tal descaro, (pie dejó su nombre el combes, la cubierta. el puente mas alto.
por proverbio de una muger descarada. A G1LÁ DES, M. in, Cic. AgellIcles.celebre estatuaria.
Antaatus (L.), ii. Cje. Lucio Afranio, poeta AGELASTUS, m. Piin. El que nunca se ríe.
latino, escritor de comedias togadas. AGELLULUS, ni.
AFaTcA, m. f Plin. El ATrica, una de las cuatro Din
AGELLUS, m. Cic, Campo pequeño.
parles del mundo. A G ÉMA, átis. n. Escuadron, batallo», bri-
AFRIC.5,NUS, a, um. Cic. Africano,
gada macedOnica. II Gente escogida.
t AFRICIA,Ve lf.Arn. Torta usada en los sacrificios. A GENDICUM ó Agedincum, 91. Seas, ciudad de
ArecuS, m, Cés. Viento del sudueste en el Francia.
°alano, q teveche en el mediterráneo. A GÉNÉALÓGÉTUS ó Agénéaloaitus, Tert. El
Atr attlait, a, opa. Flor. De ATrica,africama
• que no tiene genealogía conocida, padreó abuelos
AMI«. n. de Afer. adj. conocidos.
A tG C A G IV1
• AGENNÉTOS, ni. Tent. No engendrado. AnrcaEssoa, óris. m. Agresoí, el que aco-
AGENNUM y Aginnum, n. Agen, ciudad de mete por fuerza. 11 Ladron.
Francia. A GGRESSIDErA, 9e. f. Ulp. Aggressio.
AGÉNOR,óris. m. Virg. A genor, rei de los fenicios, AGGRESSUS. a, utn. par!. de Aggredior. Virg. El
padre de Canino. II Otro, hijo de Antenor troyano. que ha tentado, empezado, acometido &c.
AGÉNOREUS, a. um. Ovid. Perteneciente á Age- AGGRESSUS, os. in. ülp. Aggressio.
nor. Sil. Ilah Agenorei nepotes. Los cartagineses. AGiLIS. in. flé. n. Liv. A'gil, pronto, ligero,
AGÉNORIA y Angerona ó Angeronia, f. S. Ag fácil, hábil, vivo, activo, que se maneja con faci-
Diosa de la industria, que tuvo templo en .el Aven- lidad.
tino. Anín • rxs, tia. f. Lic. Agilidad, ligereza, pron-
AGÉNORíDES, m. m. Ov. Hijo de Agenor, Cadmo. titud, facilidad.
tis. com. Cic. Agente, eficaz, activo. A ara a. arte Co am . A'gil, pronta, aspe dita
Paul. .Ict. Agrimensor. II Dig. Actor, demandador ligeramente, con facilidad y presteza.
en juicio. A adv. comp. Col" . Con mas agilidad,
gri. Cje. Campo, heredad, tierra de prontitud, facilidad.
labor. 11 Territorio. Ager exossalus. Pers. Campo AGINA, w. f. Fest. Alcoba 6 caja donde entra
desempedrado.—ampaseu rts . Cic. Pasto coman. el fiel de la balanza.
Agruin atorare, iterare, tediare. Colum. Barbe- AGINÁTOR, m. Fest. El que se mueve á una
char, binar, terciar, dar la primera, segunda y ter- parte y á otra por pequeño interes, y con la facili-
cera ¿mella d una tierra. Qat agru pa helvelicum dad que una balanza.
Germana C‘*;. Que separa el pais de los AGINNENSIS. m. sé. n. is. El natural de la ciu--
helvecios de la Alemania. In agro .furculario ca- dad o condado de Agen.
peas. Sus ver rosas. adag. El fuego junto á la es- AnINNum, n. Auson. y Aginnus, Agen,
topa, viene el diablo y sopla. TC,I. ciudad tnincia.
.AGÉRÁTON, n. {'Lenta llamada así por- AGiNOR, tris, ári. dep. Fest. Vender frioleras,
que' sus flores están mucho tiempo sin .marchilarse. comerciar , en cosas de poco valor. II Moverse por
AGÉRATUS, a, tira. Tert. Que no envejece. corto niteres.
AnÉsiinans, Corra. Nrp. rei de AGiPÉDES, dura. nt. pl. Fe.st.Cahallero que tenía
Esparta. ¡I La( 1. Sob •enonil(re de Pluton. derecho de entrar en el senado, pero no de votar.
Anilsis. en layar de Age si vis. Age. Aras, idis is. COP71. Nep. A'gis, ene de los
AnnÉmo, is, mui, ére. u. 0v. Gemir con otro. lacedemo idos, muerto en una p•ision por sus pueblos,
Annan, éris. 711.. Cic. Montan de tierra. 11Ribazo, porque quería se observasen las leyes de Licurgo.
calzada, dique. Terra plan, baluarte. II 1 rmcnera. AdíTÁnbas. in. f. lé. is. Ov. Lo que se puede
Altura, eminencia. 11 A az. Marc. Camino empe- mover fácilmente.
drado. Aggeees Virg. Los Alpes. AGYTiTIO, ónis. f Cic. Agitucion, el acto de mo-
AGGÉRÁTIM. adv. Apul. De monton, amonto- verse, movimiento. Agitatio studiornni.eic. El ejer-
nadamente. cicio de los estudios.—Teme. Catan. La cultura
AGGÉRATIO. (ibis. f. ['ritmo. Amontonamiento, de la tierra.
.congerie, cúmulo. Agger. óris. m. Cic. El que agita. II Oic.• Pi-
AGGÉRTUS, a, una. Tic. Port. de cador de caballos. 1 Cochero.
Aner2ao. áe, avi, are. a. Cic. Amontonar, , AGITATORIUS, a, um. Quin!. Agitante, el que da
juntar cinchas cosas en un lagar. 11 Hacer un te - movimiento, ó la cosa que lo pide.
rraelen, un camino, una calzada. 1j Vira. Atlinr11- .n.níriTtir iris. Apul. La que agita ó con-
tar; aiiadir. Calzar, recalzar los árboles. duce. Agitairix Diana. Arnob. Diana cazadora,
AGGÉRO, is, essi, esti] m. érére. Cic.V. Agge ro, as. que persigue las fieras.
AGGESTiO, (mis. f. Palail. Aggeratio. Aníannrus, as. m. Vare. V. Agitatio.
ACCESTUS, m. 0 ggestaiu, u. Ata. Terra- AGiTATUS, a, ora. Cic. Par!. de -
plan, obro militar. Aerrau, ás, ávi, atizan are. ez..fiec. de Ago. Agi-
AGGESTU.-;, us. ni Tic. Montan, cúmulo. tar, mover, conducir.HEchar, perseguir,cazar, dar
Acrnas-rus , um. p arn de A g ge ro, is. caza. Turbar, perturbar, alborotar. u Ejercitare
Annunaaao, as, ávi, aturar. are. Virq. Aglo- ejercer, hacer con frecneecia. II Atormentar, dar
merar, amontonar, juntar. 11 Ovillar, conglobar. trabajo, pena, inquietud. Considerar, pensar,
AGGLOTíN.kMENTUM, L n. 13 lin. y reputar, disponer, prevenir. intentar, maquinar,
Aonnteríanrio, ónis. f. Engrudo, cola. II Pega- trazar. Agitare equitni calearibus. Plaut. Apretar
dura, juntura, union. consolidacion. á un caballo las espuelas.—C/toros. Virg. Danzar,
AnnneTian, gis, avi, átum, are. a. Plin. Engru- guiar las danzas.-3Eras. Salust. Diferir, retar-
dar, encolar, pegar. juntar, unir, soldar una cosa da•, temporizar. — einslodiam. Placas. Hacer la
con otra. Any/atinare se alicui 6 ad aliquem. Cíc. guardia.—Inducias.Salust. Estar en tregwis.—Pa-
Asociarse, acompañarse con alguno cern. Salas!. Estar en paz. Agitare sermonibus.
AGGRAVATus, a, une parí, de Aggravo. Suet. Liv. Ser el asunto de la conversacion. Divo-sus
Agravado, empeorado, cargado. agitabatue. Sal. Estaba perplejo.
AGGRÁVESCO, is, ére. n. Tert. Agravarse, em- AGLAIA,X. f. Ovid. Aglaya, alegría, una de
peorar, ir de mal en peor. tres Gracias.
AGGRÁVO, ás, ávi, átnin, are. a. Plin. Agravar, * AGLAOPE, éS.f. La que tiene hermosos ojos,
cargar, sobrecargar, cargar mas peso. jj Empeorar, nombre de una sirena.
poner peor, * AGLAOPHOTIS, is. f Plin. Yerba de un calor
AGGREDIOR, éris, essus sum, édi. dep. Cic. Ir, hermoso, de que usaban los magos para llamar al
acercarse, arrimarse alguno ó á alguna parte. j1 demonio.
Acometer, asalta r.11 Emprender, empezar, tornar a 4 AGLASPIS, Liv. El que tiene escarde
su cargo. Aggredi ad leyes singulas. Cío, Tratar de resplandeciente.
cada lei en particular. — Aliquem dictis. AGLAURUS y Aglauros, Ov. Aglauro, hija.&
Reñir á alguno. Cécrope, rei de Aténas, convertida en piedra por
AGGSÉGO, ás, átum, are. a. Cic. Agregar, Mercurio.
allegar, unir, juntar, amontonar. Aggregare in co- AGMEN,. Inis. et. Firg. Multitud, tropa,,junta uf
nvites, Vel. Recibir por compañeros. hombres ó animales.IIEjército en marelta.o paradb,
AGGRESSIO, (anis. Cia. Asalto., acometimiento, II Manada, rebaño, bandada de bestias ó aves.02
abordage, ataque. curso, la. manera de moverse " de.andar. 11' Ruta. fi
AG
AGO
Tgliar- Tác. Estar de guardia, de centinela.—In crucen?.
Marcha, caminoeilgmen primum.Ce's:It Gl amas. Cic. Crucificar, ahorcar, colgar.—Rirnas.Cie. fl eh_
dia.—Novissimuni.Cés. La retaguardia. dense. Cia. Morir. —Ambages. Plaza,
La enrosca-
,r sca
Tíic. Bagar. Agmina caudw. res Andar en. con rodeos.—Niegas. Maui. Entretener-
dora de la cola. Terna agmina den !s. e Es(Or. a
Miel l se en frioleras.—Dicen fesium. Cic . Celebrar la fies-
carreras de dientes. Graniferum ag,i2 orden, el ta.—Ex animo. A' Her. Trabajar_con intericion
titud de hormigas. Agmina fati. e
Cie.Pensar en otra cosa.—Potum. Virg.Lle-
ai rso del hado. var á bebe r.—Amicam. Pinn.Tratar corno mingo.—
Aom líNÁLLS, m. f. 16.n. is. Ulp . Lo perteniente al
Ayminales equi.Bud. Caballos del bagage. Se aliquo. Cíe. Irse it alguna parte. Ver age. Ov.
cj,s rcito. Vjte tu camino. Ago tecum. Pliint. Contigo hablo,
AGMiNAT IM . adv. &lin. En tropa, de tropel.
Aaitu • bene Inecum. Cíc. Mis cosas van bien.—
AGNA. f Hor. La cordera. ll Colum. Medida Fíale merina. Van mal. Agere rerzint Tác,
r', tierra de ciento y veinte piés en cuadro. 11 Fest.
Contar lo que ha pasado. Agitar de eapile et fama.
T, espiga.
Ck. Se trata de la vida y la fama.—Aanas .S.C2)¿1.-
AceNALIA, órum. n. piar. Ov. Fiestas de los ro-
manos en tiempo del esquileo. mas. Tác. Este es, va corriendo el aho septinio.—
AGNASCOl t , cris, átus sun), n. Ciu. Nacer des- Seeril as. 8:wt. Están en el senado, está. junto. Age
pues del testamento del padre. quod agis. Ter. Mira lo que haces, a lo que estás.
AGNÁTA, f. Cic. Agriada, la parienta por parle
rinde te agis? Ter. 1)e dónde vienes? Que hura te
de padre. agis? Plin. A' dónde vas?Hecriae agis? Ter. Est:ís
AGN.4.TIO. ónis. f Cic. Agnacion, el parentesco en esto ? atiendes ? entiendes' Agendi ratio.
de parte del padre. Parentesco, conexion.11Aiml. El proceder. la conchicta,la manera de vida, el mé-
Escreseencia natural o 710 natural. todo. Actum est. Cia. Perdiilise todo, se concluyó.
AGN:ITiTIUS, um. Just. Agnaticio, lo que per- ACIÓGA, w, y Agine, és. f. Plin. Canal quia sa
tenece al agnado, 6 que viene de varon en varon. hace en las minas para despedir el agua,
AGNÁTCS, i. Cia. Agnado, pariente por parte AGOLuar, n. Test. Cavado de pastor.
del padre.Ad ag n tilos aliquem deducere.l iarr. Poner AGo N , ónis - ni. Cic. Oertálnen, competencia,
á uno al cuidado de sus parientes per estar loco. lucha, juego público en que se compite sobre el
AGNÁTus, a,um. parí. de Agnascor.Cie. Agnado. premio.
pariente consanguíneo.;( Min. Lo que crece de mas AtiOt
Ot eras. m. f is. Ov. Lo que pertenece
en algunas cosas, como el sesto dedo en la mano. á los certámenes ó juegos
AGNÉDA, we. f. Edimbourg, capital de Escocia. AGONALIA, lium ó 'júrela. Ou. Fiestas agonales,
AGNELLUS, m. dim. Plaut. Cabrito, corderillo, que se celebraban en el mes de enero, en las que el rei
lechazo, cabritillo. de los sacrificios ofrecía la víctima tío• earaero.
AGNES, étis. Eres, nombre de 7121lger. AGÓNENSIS. in. ,f sé. 71. iS. Peal. V. Agonalis,
AGNETINUM, Agnetino, ciudad de Transil- Agonensís borla. Fest. La puerta colilla y quirinal
vania. de Roma, puerta salara.
ACNTCÉLUS, i. in. dim. Arnob. V. Agneilus. _sGONE5, um. ni. piar. Es[ac. Los ministros cine
AGNiLE, is. n, Redil de ovejas. acogotaban las víctimas.
AGNiNA, a>,. f. Plata. y AGÓN1A, f Bibl. La agonía. la congoja, ansia
AuNiNUNI, Flor. Carne de cordero, cordero. y pena de un moribundo,j1Fe.si.Vicluali, sacrificio.
Agnina dupla. Plan!. Carne de cordero ya gran le, GON1A, értlin. ptur.Ov. Fiestas ét,70.11/11C8, que
de oveja. Agnince Plaitt. Tripas de cordero. se celebraban en honor del dios Jecho.
.AGNiNITS, a, min. Plin. Perteneciente al cordero. A GONISTA, re. ni. S. Ag. El competidor riel cer-
Ao,NTTIo, ónis. Cia. Conocimiento, reconoci- tilmen, El que le preside.
miento. AGÓNISTi' CUS, a, une Tent. Tocante al certamen.
AGNYTGS, a, um. parí. de Agnosco. Tdc, Lo que Ao óazius,
l ii. 711. Fest. Agonio, dios que presidía
es reconocido, conocido. á los negocios.
AGNÓMEN, n. Cic. Sobrenombre, apellido, AGÓNiZO, áS, hre. n. S.Cer. Luchar, lidiar.elgo-
nombre de familia, adquirido por algun hecho seña- nizere c11711 ?norte. Estar agonizando.
lado, ó por otra circunstancia : el tercero entre los AGÓNOTHESIA, M. Lir)). El señalamiento del
romanos, v. g. Marcus es el pl7e11017lell, Taus el certámen.
nomen, y Cicero el agnomen. AGoNómÉTA, se. in. &pare. El juez Ú presi-
AGNÓMENTUM, i. n.Apa/.Apodo, mote, sobre- dente de los certámenes.
nombre. o. Feel. El puente quirbial.
AUNÓAÚN:ATM, ónis. A' Iler. Anominacion, AcairrÁNómus, i. P buil. Juez de policía entre
paranomasia, ,figura reto•ica. los griegos. F. A<:ldilis.
AGNOSC -MYL1S. m. f. lé. n. is. Tert. Lo que se AGRA, M. f. Agra, ciudad capital del Indo.s-lan.
puede reconocer. AGRAGANTINUS, a, um. Plin. De la ciudad de
AGNOSCO, is, ntivi, nTtum, san-e. Cic. Reco- Gergenti.
nocer, conocer. Confesar. Aprobar, admitir, AGRÁCAS. F. Acragas.
consentir. Agnoscere auribus. Cíc. Oir. AuilÁnis. in. J. le. .n. is. Pro):t. Agrarius.
AoNus, m. Cic. El cabrito, el cordero. Agrios AGRAMMÁTUS, a, urn. Vilma,. El ignorante que
hornos, Prop. Cordero de un alio. Tuna eauent no sabe leer.
agni, cum tacebunt graculi. adag. Hablen cartas, y AGIIÁHIUS, um. Cíc. Lo que es del campo, de
callen barbas. ref. la agricultura. Agraria lex. Cic. Lei agraria sobra
AGO, ís, egi, actiia, ere. a. Cic. Hacer, tratar, el repartimiento de tierras en favor de los pobres y
ej ecutar, manejar. l' Hablar. ll Tratar bien O 1121(1. j soldadas. A grarii. Cie. Aquellos en cuyo favor se
Gobernar, llevar, guiar, conducir. Pers e guir, se- Inicia esta 1(4.1 Los que desean tierras y reparti-
guir. Atormentar. apesadumbrar. .Echar, I -- •
nnpe - miento de ellas. Agraria' exeubice ó stationes. rirg.
ler, empujar. Instar. mover. Pasar la vida, vivir. Guardas del campo,
.Ágere caudani. Col. Menear la cola.—Tu•res. (.7¿s AG ItÁTíCUM, o. Di g. Tributo de las rentas del
Llevar delante las torres, que era una máquina de C11111p0,
guerra, donde iban los soldados al batir una mu- A GRIDA, A'greda, ciudad de América.
ralla á cubierto de los tiros de los cercados.—Con- -'-'- 1“lpisTiNus, a, um. Lo que nace en el campo.
ventas. Cts. Tener, celebrar el congreso.—Prercla AGIIESTIS, m. f. té. n. is. Virg. Rústico, agreste,
vitela ex alto. Uds. Precipitar á uno desde lo alto.
--Forum. Cic. Administrar justicia.— Stalionem. campesino, labrador, campestre. l I Rudo, inculto,
tosco, salvage, incivil, impolítico, ignorante,
AH ALA
AGREsTis, m. Cic. -Villano, aldeano. La- ánimo, como dolor, indignacion, consuelo, alegría,
brador. contradizcion, y significa ah, ai, eh. Ah! me inise-
kulux, se. f. Cels. 'hiña, enfermedad de la cabeza. ram I Ter. Ai desdichada de mí! Ah, ah, ah. Es-
AGRiCÓLA, ni. Cia. Labrador, agricultor. clamaeion que esplica la risa.
m. f. ré. n. is. Pat. De la la- Plaut. Inlerjeccion de reprender. Oh, ea.
branza, Alta lace. Plául. Ea, calla. Alta minime. Plaza.
Uíticótáno, ónix. f. Colina. V. Agricultio. Oh, no quiero, de ningun modo,
AGRIcoh.kut, Orís. Plia. V. Agricola. AI/ALA, W. Liv. Aala, sobrenombre de aquel
AGnicoLoa. tris, ári. (Lep. Capil, Dedicarse á 1 -0Mall o S'ervilio, que dió muerte al perturbador Es-
la labranza ó agricultura. purio "Mijo.
Amtícurirm, ¿mis. Cia. La agricultura. Aniv%NE US, um. Hoe. De metal, de bronce, de
AORicUL'roit, óris. in. .Liv. Agricola. cobre, de azóthr. II Fuerte, firme, indisoluble.
AGRICULTÜI Z A, w, f. Cia. Agricultura, labranza, édiS. com. Ov. Que tiene piés de co-
e/ arte de labrar y cultivar las tierras. bre de bronce.
AcaticENTim, orna[. M. »lar. Cje. Agrigentincs, XIIENOBARBUS, ó aEnobarbus, ó /Eneobarbus,
los naturales y habitantes de Gergenti. i. ,S'aet. Enobarbo, sobrenombre de C'ít. Damjcio,
AGRiGENTíNUS, a, um. Cie. Perteneciente ti del color de la barba roja.
Gergenti ú Agrigento. i. a. Virg. Vasija de cobre, corno cal-
í. a. 13 /in. Gergenti, ciudad de Si- de •a. escalfador 15-•c.
t7 tia. AntINus, a, um. Firg. Lo que es de metal, de
AGRiMENSOII, tris. Ata. Agrimensor, medidor cobre, de bronce. Ahena signa. Hor. Estatuas de
ri.0 tierras. bronce. ¡I Estila. 'Duro, inflexible.
AGRTMENSÚRA, f, Goe • . Agrimensura, el arfe Alfónus ó Aórus, a, Uní. Terl. El que muere de
de medir las I:iirras. muerte temprana.
AGRIMbNIA, W. f. Gis.Agrimonia, planta amar- Aun. ó aheu, 6 ahalie. interjec. de queja á de int-
go tiemejante al eit,mtorio. paciencia. Ter. Ai, ah. Calla, espera.
AGItiouos, ontis.ii1.0V.D e fieros clientes. •om- AHUSA, te. Ans, ciudad de Suecia.
bre de un perro de caza.
AGRION, n. Especie de rábano silvestre. AL- AJ
AG1110PLIÁGI, bruin. piar. Min. Pueblos de la
Etiopitt,que se alimentaban de carne de fieras,leones, A. inleij, del que se lamenta. Ov. Ai.
panteras A remsrÁtnum, n. Aichsted, ciudad de Alema-
itGarPLTA, f Cia. El que demanda la -,e.r- nia en la Franconia.
eion de tierra que le corresponde por la lel. agraria. AIDUNUM, n. Aiduni, castillo de Sicilia.
AociPPA, fPlia. El que al nacer saca A IN' ? en lugar de _lis ne ? Ter. Dices la verdad ?
mero los pies, como dicen que nació un romano, hablas de veras ?
quien llamaran Agripa.11Liv. Silvio .':gripa, hija A [QUILLCNIUM., ii. a. Aiquilon, ciudad de Fran-
le Tiberio °, duol-fu'einio rci de los tal cia en Guiena.
AGRIFPIANTA SEPTA, bruna. 9t. pl. Lampe. El cer- A tzotrst, n. ó Rizóon, oi. n. Pijo. Yerba pun-
rado de Agripa en lá nona region de Roma_ tera- ó siempreviva.
AGRIPPi, f Tác. Agripnia, hija de Agripa, AJAN, ni. Cc'. voniT)re de dos Mino-
muge) . de Germánico y madre de Calígula. 11 Oí ni, S03 griegos, llamados el uno Telanionio, y el olio
mager de Dumicio Enobarbo, ' madre de Neron.11 Cifro.
Toe. Colonia :\ gripíri, c¿na'aii de Yes:filio. tis. com. port. de pres. de Ajo. Cje.
AGIIIPPINENSIS. sé. n. is. Tdc. Lo que es AJENTIA, w. f. Marc. Cap. La afirmacion.
de Colonia . gripina, eididad de Ve.j.i tia.
filiara Aso, ais, aít,.ajunt, aisti. (V Cia. Decir, afirmar,
;"agrio, tiran) de hijo certificar, asegurar. Yel ai, set riega. Plaat. Di sí,
de Utire,s y de Circe. 11 Otro, hijo de Pariaan, nieto 6 no, confiesa ó niega.
de Marta. A.1úGA, le. Plin. Abiga.
Acitius, a, 3 Plio. Fiero, agreste.
. AJUS LOCUTIUS 6 Loqueas. M. DLOS
AcaosTis, is. j La grama 6 cliente de así del verbo Ajo, por Itt voz que se oyó de noche
perro, yerba. en Roma, que avisaba de la venida de lar; galos.
AGRósus, a, am. Vi!rr. El que tiene muchas
tierras. AL
ACRYPNIA, Insomnio, vigilia, desvelo.
'',GUMENTUM, n. Vaaa. Pedazo de la víctima ALA, at. f Virg. El ala. I I C'4. Sobaco. F lirt.
sacrificada, que se añadía al hígado ea el sacrificio. Meta de pescado, II Vilriev,. Ala de un edificio.
Arnob. Especie de salehieha, 'l'oa, Banda de geute á caballo. Virg. pluma
.;'AiYEUS, í. m. fiar. Nombre de Apolo, como pre- de una flecha. Cels. El costado de un ejército.
sidente (lelas calles de la ciudad. Vela de un navío, remo de una galera. Alis sub-
AGYLLA, t e. j: Virg. Ciudad de Toscana, hoi nixis se inPrre.Plaitt. Andar de asas, con las manos
Cers ete re . en las caderas. Alas hominis reitere. duo. Arran-
AGYLLEUS, m. Estac. Agite °, luchador car el pelo de los sobacos. Alce prre.frclus. Gis. Co-
gant ado, que al fin , fité vencido por Tideo. mandante de la caballería.
AurtaiNus, a, um. Virg. De la ciudad de Agila. ALA. VLAYSANA, f ó Aloe Fiavile. plum.
AGYRINA urbs. j: Agyrium. Viena en Austria, donde está la corle del emPe-
ACYRiNENSES,111111. ni. Cia. A girinenses, pueblos Factor.
de Sicilia, y habitantes de ALABANDA, f Jicv. Eblebanda, ciudad de
AGYRILIM, n. Ptin. Ciudad de Sicilia, hoi San Gario.
Felipe de Augíron, patria de Diodoro &culo. his- ALÁ.BANDENSTS. in. f sé. n. is. Cic. y
-toriador. ALÁBÁNaus, a, cm. Cic. y
AGYRTA y AGYRTEs, w. in. Charlatan, jugador ALÁBANDtÁcus y Alabandícus, utn. Lo que
de ruanos. C3 de Eblebanda.
ALÁBANDUS, m. Cic. Alabando, hijo de Cifres,
AH fundador de Eblebanda, tenido por Dios.ios
ALÁBANDUS, a, un]. Phi:. Lo que es de Eble.
An ütterj. que indica varios Inownientos del banda.
A
A. L
El peagero, el que soruni. Albi, colonia en los confines de lus me/a-
ALÁBARCIIE S , ae. m. ¡u y . sos.—Lovga. Alba Longa, ciudad del pais latino.
cobra el tributo ó peage por pasar puente, barco d
—Regalis. Alba Real , cuidad de. Hungría.—Virgo.
calzada. Bote de alabastro sin Viana, ciudad del Asia en el Mogol.
ALABAsTER, tri. m. Cic. Yélves, ciudad de Portugal.
ALBY, árum. f
asas, caja para perfumes. ALBÁmEN. n. y Albamentum, n. Apio.
ALÁBAsTniTEs, 772 . pian. El alabastro, pie-
dra, especie de mármol blanco, de que se hacían los Albura, lo blanco de una cosa.
vas os para los perfumes. 11 Hor. La piedra llamada ArnÁNENsis. ni. f. sé. 71. is. Allanes,
vizcaíno de Salvatierra en Vizcaya.
óthque, que es una especie de. ágata. ALBÁNIA. Zuiria, provincia sobre el mar
ALÁBASTRUM, n. Pian. Alabastro, pueblo
Guinjo. jj Albania, provincia de Grecia. 11 De Es-
jun lo á Tébas, donde halda mina (le topacios. ji V.
Alabaster. cocia.
ALÁBASTRUS, i. ni. Plin. Rio de la Wide. ALBÁN6I'OLIS, ie. f Albanópolis, ciudad de Al-
ALABAST ROS, i. f. Plin. Boton de una rosa no baaia.
abierta. EJ V. Alabaster. ALBÁNtri,t, n. Albano, ciudad de Italia. Pue-
ALÁ BÉTA, ni. Min. Pez del Nilo, que se sos- blo en la camperfia de Boina.
pecha ser la lamprea. ALBANUS, a, um. Albanes, el natural b morador
ALÁCER• in. cris. f cré. is. Cje. Alacris. (le Albania á de Alba. Albunu.s • locas. Mitre. Lago
ALÁCRE . adv. Plaul. Alegre, pronta, determi- del Castel Moritalban,-i:dul de
nadamente. Francia. j j Monte .Albano, ea [e campana l'e Roma.
ALÁCRIS. cré. 2/. is. Cia. Alegre, pronto, A LB Á ii. Piiu. Jalbegue, enyesadura,
dispuesto, gozoso, vivo, activo deliberado. Ij Li- blanqueo de las paredes.
desenvai- ALBA Rius,
gero, ágil. Alacris e1:1;7S. Claud.Espada
' Blanqueador,jalbegador
nada. el que blanquea.
ALACRÍTAS, á tis.f. Cic.Prontitud, denuedo, vive- A.LB ÁRIUS, a, um. rit•uv. Lo cp31,n toca al blan-
za, actividad, gallardía. jj Alegría, gozo. quec„jalbegue ú ex:lucimiento.
Altere. :\LBA'i'US. a, una. parí. de Albo. Cic. Blanquea-
A L AcuirEa. (Lda. Aujj;tiz.
ALAGON'IrIS, un. Alagon, rio de España. do. jalbegado, enjalbegado. enlucido, blanquecido.
ALÁLAGMU S , ni. Gritería, algazara de los sol- ALBEDO, milis. Ami. V. Albor.
dados, algarada. ALBENS, tis. com. uno. Blanco. blanquecino.
ALALCOMENZ; árum. f ptur. Eslac. Alabeo- Un/e cado. Ces. alba, al salir w.1„-ora.
mena, pueblo de Beocia, por el templo A LIIENSIUM civrrAs. f .Al ba Al:gasta en Alba.
Minerva. ALBEO, es, ni, ere. a. f'irg. Ser, estar bk.aco.
ALAMANNI, Orum. ni. Alemani. ALBESCE:‘:S, t19. COM. Sd. Blanco, 11 Cano.
ALANDIA, f. Alandia, isla del .ma• Báltico. ALBEsco, cis, ocre. n. Emblanquecerse,
Aiátii, Main. ni. plu•. Piin. Alanos, iituanios, ponerse blanco. jj Encarmcer. Albescil Virg.
pueblos de Escdar descendientes de los gelas. Se hace de din.
ALÁNIA, j: Plin. Lituania, pais entre Polonio ALBESIA, ¿ruin. u. pl. Fas!. wiz gran-
y Moscovia. des ele que usabcc:11,',.5- albcuues doi. r ¿.'zo
ALÁNUS, a, lun. Claud. De Lituania. ALBLUS, i. ni. Plin. Tablero de damas, de cba-
ALÁPA, m. /1 Fede. Bofetada, bofeton, sopapo, quete.
soplamócos. ALBIA, Albi, el pais de los albigenses en
ALlusTA, A.e7Z. Bnfbn, arlequin de teatro. FranCia.
ALÁPUs, i. un. Bufon que recibía bofetadas ALBLÁNUS, a, am. Albiano, de Albio, nom-
para divertir al público. bre rom ano.
ALÁIIICUS, i. un. (load. Alarico, reide tos godos. ALEICANS, tis. coas. Plin. Blanquecino, que
ALARis. ni. f ré. n. is. Lic. Perteneciente á las blanquea.
alas de un ejército, A LBTCÁNTER. adv. Sol. Blanqueando.
ALÁltius, a, unt. Ce's. Alaris. t ALLICASCO, sccíre. n. Gel. Empezar a blan-
ALAS • OR, cris. Calle'. Uno de los cuatro ca- quear, emblanquecer.
ballos riel carro de Pluton. ji Nombre propio de ALracÉRA y Albicéris otea. f. Plin. Especie de
hombre.UUn mal genio. aceituna.
ALSTEU^IUS. i, J. Plin. A' rbol extc'ril cuyas hojas ALIITCÉRÁTA. CU.I. Especie de higo.
son parecidos á las del olivo y de la encina. :11.131CI, Oran/. plar. Los álbicos, pueblos cerca
AL ATRIIIM, ó Aletrium, ú Alatrum, Liz,. de Marsella.
Alatri, ciudad en la camPaña de Roma. ALBico, ás, ávi, átum„ are. 91. Plin. Ser, estar,
ALkTUS, a, um. Virg. Alado, que tiene alas. lj irse poniendo blanquecino, tirar á blanco.
Pronto, ligero. 211.13 -1C01,011, Cc/ Cotip. Blanco, de color
ALAUDA, W. Min. La alondra, calandria, pá- blanco.
jaro semejaule á la cogujada. 11 Cíe. Nombre (le una ALt3Tcámus, am. Pel cabello blanco. 11 Ve-
legion romana, non. Be hojas blancas.
ALAUDIUM, Bud. Allodium. T A•nleort, tris, ári. dep. Varr. V. Albesco.
AratusA, f. Aus. Alosa, trisa, sábalo, pes- -I- A Luitiürxs, luir Pilad. Dina. de
cado de rio. ALBIDus. a, um. Oy. Blanquecino, que tira á
* ALÁZON, ontis. ni. P/aut.Vanaglorioso, jactan- blanco. Plin. Albidior. comp. Cetas. Albidissimus.
cioso, baladron. superl.
ALAZON, onis. Plin. Alazon, rio de Asia. Auíci, re. f. Albi, ciudad de Francia.
ALAZONIA, W. Ulp. Jal-tancia, fanfarronada. ALe. -íGENsiS, is. ni. f. Albigense, de la diócesis
ALBA, te. Lampa•. La perla. IjSalvatierra, ciudad de Albi.
de España en Vizcaya. 1 j Aube, rio de Francia. 11 A LBA, Órum. vi. piar. Los A'/pes. j'j Ce'•. Monta-
Alba, nombre de muchas ciudades, y de Alba de ñeses de los Alpes, los de la dió cesis de Riez en
Tórmes, villa de España junto á Sulanianra.—Au- Pro venza,
gula. Aubénas, Vivicrs, ciudad de Francia. — um. Paiad. Y. Albidus.
Grceca, Belgrado, ciudad de Hungría,—Helvio - t ALBINEUS ,
A LsIxóvÁNo (C. Pedo) un. Sén. Pedo Albi-
ruin O Retvorum. Albi ó Viviers, ciudades de novano. poeta heroico,
Francia.—Julia. Alba Julia, ciudad de Transa- ALBiNUS, ni. Dig. El que blanquea las pa-
vania.—Pompeja. en Lombardía, 11/ redes. jJ Estnquista. II Clodio Albino, emperador.
ALC .kr,C '39
AntioN, ú ónis. f Plin. La isla de Al- ALCATHOUS, i. m. Virg. Alcatoo, hijo de Peiope.
hui Inglaterra y Escocia. it Albion, hijo de Otro, troyano, marido de Ipodainia, muerto en el
Neptuno, muerto por Hércules. cerco de Troya por Idomeneo.
ALBIS, is. m. ríe,. El Elba, rio de Alemania. ALCE, és, o Alces, is. f. Cls. El alce, fiera de
t ALMTiES, Albitio, La blan- la selva Hercinia parecida á la cabra. 1 Plin. La
cura, el color blanco. danta, que se cría en Indias, parecida á la ternera.
t A I.BiTUDO, inis. f. Plaut. La blancura.HEn- ALCE, és. fi Arcos, ciudad de España en A-
canechnieído. ragon.11 Alce, ramera de este nombrelim.
ALBIUS TIBULLUS, Hor. Albio Tibulo, poeta filio de Bitiazia.
elegiaco, contemporáneo de Horacio. A Latino ó Halcédo, bis, y Alcyon, J. Min.
t ALBO, ás, áví, aluna, áre. a. Prisc. Blanquear, Ale ion, pájaro pequeño y marino.
poner blanco. ALCIDONIA, orum. n. piar. Plan!. Dios en que
ALBÓnÁI,ÉRUS, m. Fest. Especie de sombrero el mar está en calina : dicen que es miéntras que
ó bonete que llevaban los fláinines, sacerdotes de los aniones hacen sus nidos.
Júpiter. ALCLDONiDA, lit. f. y
t ALBócusus, am. Seis. Pardo claro. ALCEDóNIUS, a, ure. Plaut. Perteneciente á loe
ALRÜNA. m..f Aubona, ciudad de la Suiza en el alciones, o á los días serenos de mar.
canoa de Berna. ALCES, cis. V. Alce.
ALBOR. Mis. ni. Pillad. La blancura, el color ALCESTE, es, y Alcestis, estis. f. Juv. Alceste,
blanco. ¡1 Plin. La clara del huevo.
Unúcum, i. R. ó Albücris, Gamon, intuyen de Adinelo, rei de Tesalia, que se ofreció á
la muerte por su marido.
planta. ALcÉus. i. Plin. Alcen, pudre de Anfitrion,
ALBETÉLts, is. f Espeele de ara blanca.
abuelo de Hércules.
ALBuoo, iris. f. Plin. La clara del huevo. 11 El ALenvaLk , F La alquimia, arte de.
blanco del ojo. ¡ICatarata, lela blanca, nube que se 'rasmillar los metalas. j (luí
cría soi)re la lacra del ojo. 11 Min. Empeine ó ALciBIADEs, 13. ni. Corn. .Nep. Alcibíades,
que se cría en la cabeza. ateniense, hombre m.ui principal..
ALBlil. pret. a. • Albeo. ALCIBIADEUS, a, um. Arnob. Perteneciente rl
_-\LBULA, re. 171. Vira. Albula, nombre que tuvo el Alcibíades.
Tiber, rio de Italia. Albulates. ALCIDÁMAS, antis. m. Eslac. Alcidamante, ce
ALBút../E, 0 A i bulle ac l are, artim.f. piar. Plin. p ebre hichador.11Quint. Filósofo, discípulo de Gór-
Los baños de aguas minerales cerca de g ias leontina
Boina. Cia. Alcídamo, antiguo orador.
ALBÜIATES, re. ni. Librafata ALCIDES, Virg. Hércules, así llamado de
fi Liberata O V inrato, riu la Marca Ancona. su abuelo Aireo.
ALBÚLUS, un". dini. Catal. Blanquecino. V,
ALCLMÉDE. es. f. Val, Flac. Alcimede, muger
Albidus.
de Es011, niadre de Jason.
ALBUM, i. Virg. La blanGura, lo blanco, la par-
ALcímÉDoN, ontis. Virg. Alcimedonte, fa-
le Glauca1112a cosa. Album pradoris. Pant. jet.
MOSO escultor.
Una tabla dada de blanco en que escribían los
ALOLVIUS, m. Aus. Alcimo Edicio Avito, es-
pretores sus edictos, acciones y . fármulas de ellas, y
crito' célebre por los años 500 de J. C.
otras cosas pericnecienles al foro. 11 Registro, lista,
ALCINOUS, oi; ó AlCinus, 771. Hor. Alcinoo
nómina, matrícula, en que están sentadas las per- hijo de Nausitoo, rei de los feacos en la isla de
sonas por sus .11011¿bre.S.1¡ Libro de memoria-II Min.
Corfíi, donde tenía tan deliciosos jar-
Albo, promontorio en j[ Cabo Escandallo, ('besare. hoi
dines, que han quedado por prov. Alcinoi horti.
promontorio de Fenicia
ALCITHOE, es. f. Ov. Mugen tebana convertida
ALBOMEN, iris. n. Hin. La clara de huevo.
AD3UMENTUM, • :7/. Vegee. V. Albumen. en murciélago por el dios Baco.
ALBUNA. y Albunea, en. Viro. La fuente Al- ALCMX0 y Almecon, nais. in. Or. Almeon, hijo
bunea cerca de la ciudad (le Tiro!". 11 ',io'. La de 'Pifiara° y de Enfile, lile, que mató á su madre para
sibilaAlhunea, que profetizó, y era aduraditt en, vengar la muerte que ella había dado á su padre. 11
Tíroli, crotoniata, discípulo de Pilágoras.
ALBURNUM, V. Pila, Albura, especie de corteza ALCSIJEONIUS, une. Prop. Perteneciente a
blanca y tierna, que e.da entre lo vivo del árbol y la A boicot).
corteza. ALCM:iNIUM metrum.n.Piin.Verso alcmanio, in-
ALOURNUS, i. in. Virg. "urna, monte Luea- ventado por Alemánes,.poela lírico griego.
nia. jj Au.con. Album), especie de pescado. ALCM.UsIA, w. f. A temer, ciudad y universidad
ALBUS, am. ne. Blanco, Gandido. Marc. de Holanda.
Pálielo. ¡I 31,,ro. Vestido de blanco. 11 Fausto, i ;rós- ALcmÉNA y Alcméne, es. f. Proper. Almena,
pero, fe l iz, favorable. Albo rete (dig na oppitonti•e. OtRger de An fitrion, madre de *
Hércules. Plauto uses
Plaut. Echarse sobre los bienes de otro con ' esne- siempre Alcurnena en lugar de Aicinena.
ciosos pretestos.—Notare Hor. Señalar ALCON, (mis. Virg. Alcor, flechero cretense
con piedra blanca, celebrar con aplauso el dia 7171ti diestro, que viendo á un hijo suyo rodeado de
feliz. Albura calcalnui rei adjicere . -:,robar luna sierpe, le tiró una flecha con tal arte, que m2:7$
una cosa.—El ',n'arrua 'nocit. Fest. Sabe de todo, la sierpe sin ofender al hijo.
de bueno de malo. Alba per me sial omnia. Pers. ALCORÁ.NUM, i. n. ó
Yo cedo a todo lo que se quiera. Álbum est loare. ALCORÁNUS, i. Coran ó Aleoran, libro que
arr. El mar está en calma, en leche. contiene la lei de Mahoma.
AfunT,A, f PIM.. Malva, malvavisco silvestre. ALcuíms, m. Flaco Alenino ó Albino, escri-
ALc.v.us, m. Hor. Alcen, poeta lírico, natural tor riel siglo VIII.
de Mitilene. l' Otro, abuelo de Hércules, de donde ALCYON, Virg. V. Alcedo.
viene Alcides. ALCYON, ónis y Alcytmus, ni.• /aud Mcion 7
ALCAiCUS, a, um. ,Bidón. De Alcen, como los gigante, hijo de la Tierra.
ija de Violo y m'irle).
versos arcaicos endecasílabos, e. g. Vides ut alta ALCYONE, es. f. Alcione, hija
atet nive candidnin. de Ceico, rei de Tracia, trasformada en el pd-
ciudad de "¡cuya 1 Otra, hija de Atlante vio-
AlecA • HoE, és.l. O L' llegara, taro de su nombre. 1

en Grecia. ; lada por Neptuno.


ALE ALI
40
A LDEMBURGUM, n. Aldembourg, ciudad de ALÉTHES, T. zn. Virg. _Nombre de un troyano.
ALETiNI, Úrum. zn. plur. Min. Los pueblos sa-
Alemania.
ALDEAEDA., Ee. f. Ó
lentinos en Apulia.
ALDENARIA.T. f Hordinarda, cuidad de FI-birles. ALETiNUS, a. um. Salentino, de los pue-
ALDELMUS ó Anthelinus, Aldelmo ó An- blos salentinos.
y n. Phn. Alecio, ciudad de Italia,
telmo, escritor célebre ingles en prosa verso en el ALÉTIUSÍ,
siglo sun de C. hoi Lecci cut °iranio.
ALOVÁBIS ó Alduádübis, is. f. y ALETRINAS, átis. f Cje. y
ALDUILIS, is. f as. El Doubs, vio de Francia. ALETRNÁTES, um. plur. Cia. Alatrinos, los
LEA, a... Cic. Todo juego de suerte, y naturales y moradores de Alatri.
especialmente el de los dados. II Suerte, fortuna, ALETRÍNENSIS. sé. a. is. Cic. Natural 6
riesgo, incertidumbre, peligro a que uno está es- vecino de Aiatri, ciudad de Italia.
pne sto. Jacta est alece Sed. La suerte está echada. ALETBIUM y Alatrium, n. Front. Alatri, ciu-
Aleara adire. Sud. Probar fortuna. Extra aleara dad del Lacio.
zuz sitas. Que no corre riesgo, que está fuera ALÉTtiDO, IniS. f. es Robustez, frescura,
'de toda duda. Envere aleara. Dig. Comprar á la gordura, buena salud.
ventura, como cuando se compra una suerte de ALEUS, a, um. Min. De Belvedere, ciudad de
aves d peces. Acoge.
ALEAms. m. f. re'. n- is. Aur. V. .Alea- ALEX. écis. f. Pleut. Arenque, sardina,an-
fi
tonos, chova. II Plin. Salmuera de pescado.
f ALE.otrum, n. Cubilete de cuerno para me- ALEXANDER, dri. ni. Ur e . Alejandro, hijo: de
ter los dados. II Casa de juego. Filipo, reí de Macedonia. llamado el Grande.
t ALEUIlUs, a, um. Animan. Perteneciente al ALEXANDRIA, re. f. P lin. Alejandría, ciudad de
juego de suerte. Amicilia alearia. Amian. Amistad Egipto, fundada por Alejandro.
que se contrae en el juego. ALExANeaaANus ü Ale xan drinus, a, una CJs.
ALEkroa, iris. m. Cje. Jugador de dados. II Alejandrino, de la ciudad de Alejandría.
Jugador, tahur, garitero. ALEXANDRÓPOLIS, is. f. Plin. Ciudad de los
ALEaTbalUNI, n.Seet. Casa de garito ó de jue- partos, Paz dada por Alejandro.
go, donde se juega dios dados. ALEXÉTEB, éros. rices. éra. Plin. El que
ALEATóaius, a, um. Cic. Propio del juego ó del defiende, protege y rechaza los males, epíteto de.
jugador de dados. Aleatorius ritus. Gel. Regla de Júpiter y de Apolo.
este juego. ALEXIA, w. f. Cés. Misa, ciudad de Borgoña
ALEBAS 6 Alévas, Ov. Alébas, tirano de ALEarícÁcuS, i. Lael. Sobrenombre de Ap4o
Tesalia. y de Hércules, el que destierra los males.
ALEnaÉ r rum, n. Albret, ciudad de Francia. ALEXIPIIMINIÁCON, i. Pije. Antídoto, con-
ALEO. V. Alex, traveneno, medicamento contra los venenos y he-
ALECTA, T. f. Alet, ciudad de Francia. chizos.
ALECTO, uS. Virg. Alecto, una de las tres A LE7..ortrioi, és. f. Ov. Alexiroe, ninfa, /tija del
Furias. rio Grdnico, en quien Príazzio tuvo á Esaeo.
ALECTóRIA, T. f. Plin. Piedra cristalina, que ALEXIS, is ó idis. .171. Virg. Aléais, juren
dicen se halla en el ventrículo o hígado (le los regaló Polion á Virgilio, y de en nombre intitulo !a
gallos. égloga segunda.
ALECT6RIUS, a, um. Plin. Lo perteneciente á. ALGA, re. f Vire. Alga, ova, cierta yerba mine
la piedra Alectoria. crin en los bordes del mar, y en los rioe y arroyee.11
ALECTORAiLóPHOS, Plin. Cresta de gallo, Musgo. moho. I Cosa vil, despreciable.
yerba llamada así por la figura de sus hojas. ALGEBRA, Algebra, parte de la malcznática.
ALECliLA y Halecida, f dios. de Alex. ALGENS, tis. cozn. Estac. Lleno de frío, yerto,
ALEICS, a. um. Cíc. De la ciudad de Ale, 6 de aterido, que se hiela de frio.
los campos aleyos en Licia, por donde dicen que ALGENSIS. ni. f. sé. si. is. Plin. Que se orla
and(co errante Belerofonte. vive en las ovas.
Ar..biANNI, Orem. ni. plur. Asir. Wel. Los ale- ALCEO, és, alsi, sum, gére. Enfriarse
manes. mucho, helarse de frio, tenerle, padecerle. 'r obitrs
ALÉMANNIA, Claud. Parte de la Germa- laudalzir et alget, Jaz:. Se alalia la bondad, la vir-
nio situada entre el Rin, el Danubio y el Mein. 11 tud, y sin embargo se desprecia. está abatida.
La Alemania. ALGEsco, seis, scére. Prod. Aigeo.
ALÉMANNYCUS, um. Am. De los alemanes, de ALGIANA. aa f. Col. Especie de aceituna.
Alemania, atenían. ALGYosNsts. flt.. f. sé. n. is. Plin. De la ciadad
ALEMóNA te. f. Tert. Diosa que pre- de
sidía al alimento del feto en el vientre. ALGIDUM. i. Hor. Algida, ciudad del Lacio,
ALENCONIENsIS. J sé. n. is. Lo que es de A- hoi Roca del papa.
lenzon. ALGTDUS, a, uta. Ca tul. Frio, yerto, aterida de
ALENCóNIUM, ii. Alenzon, ciudad de Francia. fria. II Fresco.
ALEO, ónix. m. Fest. V. Aleator. ALGIEicus, um. Gei.Lo que causa mucho frio.
ALES, ítis. f. Virg. Ave, pájaro, nombre co- ALCOR, (iris, na. Sales!. Frio. hielo, mucho frica
nana á todos los volátiles. Toda cosa ligera, veloz, Ptin. El invierno.
ágil. Ales cristales. Ov. El gallo.—Palladis. Ov. ALGósus, a, lun. Plin. Que abunda de algas (.1
El bullo. ovas.
ALES. adj. com.Veloz, ligero. Ales passus. Ovitl. Arcos, Loor. Maui. V. ,Algor.
Paso acelerado, violento.—Plumbum. Iiát. ALIA. adv. Ter. Por otra parte, por otro ca-
Bala de plomo que se dispara con la honda. mino.
ALESCO, seis, scére. Vare. .Alimentarse, cre- .ALIACMON, Rio de :Macedonia.-
cer, aumentarse. ALIAS. adv.Cie. g n otro tiempo, otra en otra
ALÉS!ENSIS. m.f sé. n. is. Que es de Ales. parte, algunas veces, por otro término ó -nombre.
ALÉsium, ii. a. Ales, ciudad de Francia. II Ademas, tambien. Alias aliare sentre. Cíc. Ser
ALESUS, m. Sanguinara, vio de Toscazza.
A L ÉTHA, T. f. San Maló, teizzld de Francia.
unas veces de un parecer y otras de otro. Animal
Met, ciudad de Fi anda
11 terrestre, alias terribile. Plin. Animal terrestre, y
ademas terrible.
ALI ' ALI 41
Aünt. adv. Cic. En otra parte, en otro lugar, ALIMENTÁRIUS, 31. m. Dig. Aquel á quien se dan
en otra ocasion, en otra cosa. alimentos para vivir en fuerza de un testamento.
ALi131115. f lé. n. is. Varo. Nutritivo, nutri- Alimentaria pueri. Dia. Los niños sin padree, á
mental, lo que es bueno para, ó tiene fuerza de quienes alimenta el público.
alimentar. 11Que fácilmente se alimenta y crece. ALÍMENTUM, 1. n. Cic. Alimento, lo que es bueno
AUCA, oe. f. Plin. La espelta, especie ole lrilo para comer y sustentar el cuerpo, mantenimiento,
seine icuile á la escanda. 11 Poleadas 6 puches me di - nutrimento,sustancia. Alimenta arca ex),edire.Tde,
hechas de espelta. 11 Una bebida compuesta Mantenerse de la caza.—F/aminw. Ov. Alimen-
de ella. to, materia del fuego.
ALICÁRI2E. árum. f. piar. Plaut. Raineras, ma- ALTMONIA, te. f. Plaut. y
geres de mal vivir, que habitaban cerca de los Ar:faióNium, n. Vare. V. Alinaentum.
ALIMONTIA mysteria, 'mann. si. pl. Ami. Cere-
molinos.
AdcÁrtius, a, lun. Plaza. Perteneciente á la momias con que se celebraba en Grecia la peregai-
espelta. 11 Perteneciente á las rameras o mngeres nacion de Baco, que buscaba el camino del infierno.
de mal vivir, que estaban cerca de los molinos. Atm. cede. Cic. En otra parte, hacia ó á otra par-
ArrcÁntus, d. ni. Fest. El molinero que muele te. 11 A' otro fin ó uso. Se junto con verbos de :no.
la espelta, y el que la vende. vi:Mento. Quo alio nisi ad nos ? Cíc. Dónde, á qué
UICASTRUM, I. n. Col. Especie de trigo pare- otra parte sin() á nosotros? Hoy lonqe alio spee..-
cido í la espelta. taba/. _Ven. Esto tenía mui diverso fin, otra mira
ALiCÜRI. adv. Cic. En alguna, en cualquiera mm distinta.
parte. ALI(IQUI. adv. 6
AtaGoutN.a tiv.Cds. Por lo demas, en cuanto á lo
kLictIA, ve. f llítirc. Vestido corto de los viñas
con mangas de ángel á manera de alas. denlas, de otra manera, en cualquiera otra cosa 6
manera.
AalcajareE, adv. Cic. De cualquiera parte ó per-
ALiousum. adv. ó Aliorsus, ó
sona.
ALIENÁTIO, ónis. f Cíc. Enagenacion, venta,
Amó versuin ó Alio versus. adv. Plaut. 'lacia
cesion. 11 .Division, apartamiento, disgustó, dife- otro lugar, de otra manera, en otro sentido, con otra
rencia, enemistad, indisposicion. 11 Perturbacion, intencion.
AÚPES, édis. com. Virg. El que tiene alas en los
conmocion del ánimo, delirio.
piés. 11 El ligero para correr, veloz, alado. Den
ALIÉNÁTOR, Cris. sn.Dig.Enagenador, vendedor, alipes. Ov. El dios Mercurio.
el que se deshace ó enagena.de algo. ALIPHA, ae. f. Ali.fa, ciudad de Italia en el pais de
AL1ÉNATUS, a, una. part. de Alieno. Cic. Ena- los saniniles.
gemido .. vendido. 11 Disgustado, 11 Caido en des- ALTPHÁNA, órum (vasa).n. plur. Hor. Vasos
gracia. ¡J Delirante. 11 Enfermo. grandes para beber que se hacían en Alifa.
ALIÉNIOÉNA, a.,•.1/1•/AS'en. y AL,H1IANUS, a, am. Cic. Natural ó habitador de
ALIÉNíGÉNus, a, um. Val. Máx. Estrangero, de Alifa.
otra ciudad, de otro pais que el que habita. 11 ALíPILUS, m. Sén. El que cortaba el pelo de los
DGC7'. Engendrado de elementos diversos. sobacos en el baño.
ALIÉNIOR. f aus. 71. (iris. comp. Cica Aliénis- ALIPTA, In. V. Aliptes.
simns, a, um. superl. Cic. V. Alienus. ALIPTÉRIUM, n. Cel. Lugar donde se untaba
ALIÉNTTAS, Mis. f Cel. Aur. Cosa entraña O con aceite á los atletas ó luchadores.
corrompida en el cuerpo, que le enferma. U Delirio. LIPTES, ae. Cic. El que unta, el que tenía
ALIENO, ás, áVí, átoM, are. a. Cic. Enagenar, el oficio de untar con aceite y ungüentos aromáticos
ceder, vender, devapropiarse, deshacerse de algo. á los que salían del baño ó á los luchadores.
1 1 Introducir division, discordia, indisponer á uno ALIQUA. adv. Cic. Por algun lugar, de alguna
can otro. Alienare queznquanz a se. Cic. Romper con manera, de algun modo, por algun camino ó medio.
alguno, perder su amistad.—Áliquein. Ter. Echar, ALIQUAMMuran,w, a .plar. Cte. Algunos, bastan-
despedir á uno. — Mentem Liv. Hacer tes, un buen número.
perder á uno el juicio, sacarle fuera de sí. Alie- ALYQuamarrarum. adv. Apul. Bastante, mucho.
nantur momento intestina evoluia. Cic. Los intes- ALYQuamaatiaas. .Aliquammulti.
tinos arrancados, y puestos al aire, se corrompen AL1QUANDIU. adv. Cje. Por algun tiempo, durante
al instante. Tu inc alienabis nunquaiti. Plaut. Nun- algun tiempo.
ca harás que yo sea otro del que soi. AelQuaNno. adv. Cic. Alguna vez, algun cha, en
ALIÉNUM, n. Salust. Lo ageno, los bienes de algun tiempo.
otro. ALiQUANTILLUM. adv. Plaut. V. Aliquantulum.
ALIÉN.US, um. Cic. Ageno, lo que no es pro• ALIQUANTISPER. adv. Ter. Por un poco de tiempo,
pio, lo que lora y pertenece á otro. 11 Estriño, un rato, un instante, un momento.
estrangero, que no pertenece á nosotros. 11 Apar- AnYQuaNT0. adv. Cic. Un paco, algun tiempo.
tado, remoto. 11 Fuera de propósito, no convenien- A LrQUANTtiLUM. adv. Algun poquito, uu poquito.
te, inútil, inepto. Alienas homo. Ter. Hombre ALiQUANTUM. adv. Cíc. Un poco, algun poco.
estranyero. Qui genus jactal sauna,aliene tendal. Todos e.stos adverbios de cantidad se juntan con
Sén. El que hace vanidad de su nobleza, ensalza genitivo, v. g. Aliquantum ~maman. Cic. Algun
la gloria de otros. Alieno animo esse in aliquem. dinero, un poco de dinero.
Ter. Estar ofendido, de mala voluntad con alguno. ALIQUANTUS, a, uno. Salas!. Algo, alguna cosa en
Aliene vivere quadra. Ja y . Vivir de estafa, de número y cantidad poco considerable. .Aliquantus
rnogollon, de petardo. Alienan-1 dignitatis, digni- tirnor. Salust. Algun temor, un temor ligero.
tate ó á dignitate. Cic. No correspondiente á la ALÍQUÁTÉNUS. adv. Petron. Hasta cierto punto.
dignidad. ALiQUID. n. Cic. Alguna cosa. II adv. Un paco,
ALíPÁNA, ñrum. n. plur. V. Aliphana. algo. Id aliquid nihil est. Ter. Este algo no es nada.
ALÍFER, a, u.n. Ov. y ALiQ uis, qua, quod. Cic. Alguno, uno. Aliquis,
ALiGER, a, um. Virg. Alado, que tiene alas, ex privatis. Plin. Algun particular. Si vis esse al:-
aligero. 'a.. quis. Juv. Si quieres ser 6 valer alguna cosa. Aliqu2s,
AL-tm NTIRIUS, un,. Cic. Alimentar, que perte- aperite ostiuns. Ter. Alguien llama, abrid la puerta.
esoz
Tres aliqui, aut quatuor. Cje. Algunos troze. cuaAtrho..
nece y es propio para el alimento, que alimenta.
Lex alimentaria. Cje. lei que obliga á los hijos quiepiam, quodpi ara.
á dar alimentos á sus padres. quia.
a.
A. LL ALL
42 -
alguna parte. ALTATUS, a, um. part. de Affero. Traido„
AaiQuo. adv. Ter. A, hacia .Aliquammultam. llevado, llegado. 11 Anunciado, referido, contado.
Anioutíntruvruat. adv. Apu• V. ALLAUDÁBILI S. f lé. n. is. Azud. Mai
ALIQUORMUM. adv.
Hacia alguna parte..
plur. indec. Cic. Algunos. Ahquot me laudable, mui digno de alabanza.
AaiouoT. -1- ALLAUDO, ás, avi, átum, are. a. Plaul. Alabar
adkre. Ter. Algunos me han venido á hablar.
ALTQUOTPÁRIAM.
adv. Varr. En algunos lugares, mucho.
algunas, diferentes veces. AaaacerÁno, oíais. f. Quint. Caricia, halago,
ALiQUOTIES. adv. C2C. Algunas veces.
dulzura.
A
Hasta cierto tiempo 6 lugar. TI, órum. m. plur.Suel.Los elegidos entre
AL ►QUOUSQUE . adv. la nobleza para llenar el hueco de los primeros
ALíquóvaasuai. adv. Plaul. Hacia algun lugar,
par un lado y por otro. senadores. Tambien sr llamaban Conscripti.
ALLECTIO, ónis. f. Capita. La eleccion, la
ALTS, en lugar de Alias, y Alid por Aliad. Luer.
. ónis. m. Tác. Simbourg, ciudad cerca de asnncion, elevacion á la dignidad.
paderborn. ALLECTO, áS, ávi, aluna are. a. free. de Allicio.
ALITSR. adv. Cte. De otra manera, de distinto Cia. Convidar, llamar, atraer. Allectare boyes si-
modo, de otra arte, de otro género. bil',. Col. Silbar á los bueyes para que beban con
Mins. genitiv. de Ales. gusto.
ALrITA, f VA.nus entre los árabes. ALLECTOR, Cris. m. Colum. El que atrae. 1T
ALITÚRA , w.f Gel. y'Alitus,us.m.Don.Alimento. Añagaza. 11E1 señuelo que el cazador pone para
AL:ros a, um. part. de Alo. Curc. Alimentado, cazar aves. 11 Dio. Enviado á cobrar los tributos
nutrido, criado. del fisco, cobrador. 11 Grul. Elegido, nombrado,
en lugar de Alibi. admitido en algun (salen.
ALIUNDE. adv. Cic. De otra parte, por otra parte, ALLECTUS, tan, part. de Allego y de Allicio.
por otro medio. Aliunde pendere. Cic. Depender Atraido, convidado, llamado. 11 Plin. Escogido,
de otro. elegido.
Amas, a, ud. gen. Alias. Ca'. Otro. ALLEC'rus, m. Fest. El elegido entre los ro-
diverso, diferente, desemejante. Los poetas dicen manos para ocupar la plaza vacante del senado. 11
en el género masculino y neutro Alii. y Cic. en gén. Sid. Cuestor o tesorero, que llevaba la cuenta de loe
femenino Alias. IVerno alias. Ter. 'Ninguno otro . gastos públicos, ó salía á cobrar las rentas del fisco.
nadie. Alias alid Lit,. 6 alio modo, Cíc. Uno' 11 Supernumerario de una compailí ,. cómica.
de una manerh,yotro de otra.—Alque alius.Cic.Mu- ónis. Cic. Legacía, delegaciou.
clios.—Vir eral. Liv. Era otro hombre mui distinta. diputacion, embajada. 11 „Alegacion, Citaciora 1',
Longe alia est lux solis, ac lichnorum. Cic. Es and Alegato, razones que se alegan en justicia.
diferente la luz del sol de la de las lámparas. Alii LLÉGÁTUS,U112. ni. Plaul. Orden. mandamiento,
repetido en la misia::- frase significa estos, aquellos, citacion, llamamiento.
unos, otros. Divilie.s ala praT onanl, bonam alii A LLEGATUS,a, um. Ter.Mapdado,env Mol ¡Cita-
valetudinem, alii polentiam, alii honores. Cia. do, acusado, hecho comparecer. Miel. de
Prefieren unos las riquezas, otros la buena salud, Ara.úao, ás, ;oía átum, are. a. Cje. Enviar, di-
estos cl poder, aquellos las honras. Aliad me quo- putaralelegar.liAlegar, producir razones para asea-
lidie imperlit. Cje. Cada dia me sobreviene, me rse. 11 Esporte-, citar. Alionrelpi vez aliegabo.
estorba un asunto nuevo. Fatal. Yo daré este encargo a otro.
ALIUSMÓDI. adv. Cic. De otro modo. ralram, is, egi, ctum, gire. a. Liv.Elegir, esco-
Amosvis, avis, udvis. sic. Cualquiera otro. ger, asociar, agregar, añadir al número.
ALIÉTA. adv. en lugar de Aliter. Fest. JiLLÉGORIA, a,. Quint. Alegoría, flgur a re-
ALLÁBOR, éris, psus sum, bi. n. rhp. Cic. Caer, tórica por la que se esconde ue sentido (rebajo de
correr cerca, derramarse, estenderse. 11 Virg. Des- palabras que aparentemente dicen otra coral : es 20;(7;
cender, abordar. 11 St5n. Postrarse, arrastrarse. continizacion mehifiras.
Allabi genibus. Sin. Hincarse de rodillas. Allabi- ALLÉceatíca.adrefArn. Alegórico, figure (lamente.
mur Guinarum oris. Virg. Abordamos á, tomamos t Ata.,Éciónizo, ás, afia, are. v. 7', ro 1 la-
berra. saltamos en Cúmas blar alegórica, figuradamente, por alegorías, por
Todos los verbos que tienen ala en el principio, figuras.
.tun compuestos de su simple y de hl preposicion Aellc:Mlícos, a, um. Ara. Alegórico, figurado.
q d, (trinqué el simple no esté en uva. ALLÉLÜIA. ¡Mecí. Bibl. Alabad á Dios, palabra
ALLÁnÓRO, ás, ávi.átum, are. cay lior.Traba- hebrea.
jar, esforzarse, fatigarse (]Añadir algo con trabajo, ALLÉVLMENTUM, 1. .
ALLACTO. ás, ávi, átum, tare. a. Marc. Eral). ALLÉVÁTIO, ónis. f. Cic. Levantamiento_ el acto
Amamantar, dar el pecho. de levantar. II Alivio, consuelo.
ALL.EVO, áS,áVi, atum, are. a. Col. Alisar. pulir, ALLÉVÁTOR, (iris. Tert. Aliviador, el que
suavizar, poner una cosa tersa, quitarle los nudos. alivia, aligera 6 quita parte del peso, de la afilccion.
ALLAMBO, 1S, ere. a. Quint. Lamer.'] Tocar ALLÉVÁTES, a. um. par!. (le Allevo. Cic. Le-
ligeramente. vantado, sostenido, aliviado, aligerado, suavizado.
ALLANTOPCEUS, i. 772. y Ar.aÉvr. pret. de Allino.
ALLANTOPOLA, en. 771. f. Tocinero, salchichero, ALLÉVIO, áS, ávi, átum, are. a. Cir.. Aligerar
ei que vende la carne de puerco. disminuir, minorar.
ALLAPSUS, a, M71. part. de Allabor. Cíc. Caldo. AaaÉvo, ás, ávi, átum, are. a. Tác. Levantar
li Abordado. jj Arrastrarlo. alzar. 11 Aliviar, aligerar, suavizar, mitigar. Aile
ALLAPSUS, us. Hor. Curso, corriente, caida. vare se. Plazit. Cobrar espíritu, Allevari. Flor.
II Camama. jj Acometimiento Engreirse. Alienare supercilia. Quint. Levantar el
ALLABSON, ontis. com. Yopisc. De color torna- entrecejo, tomar un aire serio y amenazador.
solado 6 que forma visos, corno los vasos etc. ALLEX, iris. Maui. V. Allector. /sid. El
ALLATItO, ás, ávi, átuni, are. a. y n. Acr. Vict. dedoo delmpié.
.
Ladrar. 11 Vocear, gritar hacia alguno. 11Decir inju- ALLBXI. pret. de Allicio.
rias. 11Bramar, rebramar, hablando del mar. Calo ALLYA, a3. f Virg. Alia. hoi Caminata ó rio de
allatrare Africanimagnitudinern sclitus eral. Liv. Morro cerca de Roma, donde Breno, general de los
Caton solía murmurar de la grandeza de .Africano. galos, alcanzó una célebre victoria de las tropas
ALLÁTÚRUS, a, mn. part. de fut. de Affero. romanas, quedando memorable, y como proverbio
Nev. El que ha ó tiene de llevar.
de un suceso infeliz Aliensis dies, pugna.
ALL A L O 4a
ALLUNUS, um. Plin. De la region aliana en tALLillIESCENTIA, W. Mut. Buena voluntad
tatua, entre los Ho• Po y Tesino. condescendencia, deferencia, consentimiento.
ALLIÁB/A, ALLüBESCO, is, bitum,,ére. Plaut. Agra-
ii.Diod.E1 ajo chalote, especie de dar, deleitar. II Apul. Complacer, condescender,
ajo, jj Aliaría, yerba que da de sí un olor de ajos. consentir.
ALLIX-rom, n. Flia. Salsa de ajos. ALL g CEO, és, alluxi, n. Suzl. Lucir,
ALLIÁTus, a, uní, Plaza. Lo que huele á ajos, dar luz, alumbrar. Bono animo estofe. &buril nobis
lo que tiene ajos. Fuel. Tened buen ánimo, que se nos muestra favo-
A Talí1FÁcio, ís, ére. a. Sera. y rable la fortuna.
is, le xi, lectims, cére. a. Cic. Atraer, ALLUCTNÁTIO, ónis. fi Non. Alucinador], error,
convidar, ganar, traer, llamar á sí con caricias. equivocaciou, engaño, desvío de la razon.
Alliee•e .v01111108. Ora. Provocar el sueno. ALLUdiNOR, áris, átus sum, ari.dep. Cic. Aluci-
ALLicis. geniI. de Allex y de All:x. narse, errar, engañarse, equivocarse,desviarse del
ALLiDO, is, lisi, hsn,o, dere. Ce's. Estrellar, camino recto ó de la razon.
romper, quebrar, quebrantar, hacer pedazos con- ALLOCiTA, Le. I Petron. El mosquito, el cínife.
tra algalia cosa. jj Padecer algun dado ó pérdida. jj Mariposa que se quema á la luz.
A Ilidere Se'n. Abandonar la virtud. ALLtioENs, tis. COM. Cic. El que retoza, juega, se
A LLÍENSIS dies. 71Z. Cíe. Dia fatal, como aquel en burla con otro.
que los romanos fueron derrotados por Brean sobre t .ALLülno, ás, ávi, átain, mire, ri.Plaut. Acari-
el rio Alia. ciar, halagar.
ALLO , A, ó Allipha, ó Alifa, w. f. Liv. Alisi, ALLÚ , is, si, sum, dure. n. Ter.Retozar,jugar,
ciudad de cerca de ti ¿diurno. enredar con otro. 11 Chancearse. ji Aludir, hacer
ALIIEÁNUS, a, uin. Roa. Lo que es de Alifa relacion, alusion, referirse a otra cosa. .Alludit tibi
Alisi. vitív prosperita•. Sén. Se te muestra placentera
ALI7GÁ110, ónis. Vil • . Ligamento, ligadura, ó risueña la fortuna. Ubi alinda miau, nascitur.
aligacion, atadura, el acto de ligar y alar una cosa Plin.Crece en aquel parage donde baten las aguas.
con otra. ALLuo, is, ui, ere. Bailar, regar, batir, la-
.ALLYGÁ-nR, 111.001. El que liga, anga o ata. var, correr el agua cerca.
:ILL -íurt.otA, a. f Ca/. Alligatio. ALLUS, 121. FeSi. El dedo grueso del pié.

ALLí-;a aaus, um. Pa•l. de ALLÍ-isla pret. de Alindo.


ALL;cío, mili, alioli, are. o. Col. Aligar, atar, ALLüsto. ónis.fArn.E1 juguete, retozo, ma-
enlazar a-a cosa con otra. f¡ Ligar. vendar. 11 noseo. jj Alusion.
Obligar, empeñar, poner en precision.Ms/dc. En- LLliVIES . , éí.f.Lio. y Alliivio, ónis. f.Cic. Ave-
torpecer, obstrair.—Peranium. Varr. Obligarse á Dida, ,crecida, inundacion. jj Cay. Jet. Aluvion, el
pagar la cantidad.—,5"e seelere. Cic. Hacerse mi- terreno voceo que resulta de las aren/das, bien por
Ter. 1 lacerse reo de hurto. la tierra que han llevado las aguas, bien por kaberse
.ALLIN0, is, lévi faino, ére. a. Cíe. Ungir, retirado ele su lecho anligzio.
untar, frotar con o ugiiantos. Borrar, pasar la ALLÜVIUS, a, um. Varr, La tierra que cubre
espoa• a, Plin. U',ir, juntar. Allinere lieri villa el rio, y deja en seco cuando se retira.
SUrt. ,9'(111. 'e garle á caro sus vicios.—Sordea T ALLux. Ei dedo gordo del pié.
Homíac'aar, hacer sospechosa una sen- ñrel. de Alineen.
tencia de carru'ncion. A LmiTiEs, éi. f Fe.si. Hermosura, belleza.
ALLISL piel. Anido, ALMO, onus. ni. Ov. Pequeño rio (leí campo ro-
.e.VP7TC. El acto de estrellar, de mano, hoi Daquia ó rio de A nio.11Dios de este rio.
romper, de quela:ar. 114)1.1'w•un?. conterere. ALaws, a, uni.Vi •g. Nutritivo. que da alimento.
Esp. liacer pedazos entre las manos, entre los Hermoso. II Feliz, propicio. II Poro, limpio,
dedos. sano.
ALLisus, a, una paria de Allido, Ce's. Estrellado, ALNitTUM,i.'n. Alameda, sitio poblado de álamos
quebrado, roto, hecho pedazos contra otra cosa. ALNEUS,, una Pitrata De alaoli
rn Fértil, abun-
¡vLLIUM, Plin. El ajo. 'picuta conocida. d ante.
Alliicapat. Pera. Cabeza, dienta de ajos. Ne ALNUS, f Plin. El álamo, árbol, álamo negro,
quideni capo( a faq. No dar una sed de agua. II Nave, barco, en los poetas.
II Cualquier cosa he-
ALLax, iris. f. Gel. Vestido con mangas. cha de álamo.
AramBaoc,‘, me. ni. f. y A Lo, is, álui, miltum y altura, álére. Cíc. Ali-
ALLonaonEs, inn ni.J. piar. Cíe. Los alóbroges, mentar, criar, nutrir, mantener, Fomentar, au-
/os naturales de Saboga y del Del/,nado. mentar, sostener. Honor ahí artes. Cíe. El honor
ALLOBROGICUS, a, um. Plin. De Saboya ó del fomenta las artes.
Delfinado, natural, habitante de, perteneciente á Li5A, [e. j: Fiestas de los labradores y vendi-
este pide. miadores de Atenas en honor de Céres y Baco.
ALLOBROX, Ogis. in. f Ron. El saboyano, el ALOE, és, Plin. Aloe. zábila, planta de que se
delfiaes. sa ga el a jj Jav. Acíbar, amargo.
ALLócirrrió, ónis. f. Plin. El habla, plática, dis- ALOEUS, í. Luc. Aloco, gigante, hijo de la
curso que se hace á otro. II Cal. Consuelo.11 Il azo- Tierra y de Titan.
namiento de un general á los soldados. ALOOLk, w. Sera. La accion ó estado de un
t ALLODIÁL1S. f. lé. is. Alodial, €;sento de hombre á quien falta la razon. II Despropósito,
carga. bestialidad, dicho ó hecho necio. jj Bestialidad,
1- ii. 71. Posesivo franca, libre, esenta brutalidad.
de toda carga. ALOGUS, um. S. Ag . Privado de la razon.
A LLOPTIYLus, a. um.Bibl. Estrangero.Allophyli. ALoiDiE, áruni. ni. piar, Vira Los hijos del gi-
S'al». Ser. Loa filisteos. gante Aloco, Oto y Efiáltes.
ALLOQUlum , 71. Lía. V. Allocutio. A.L0 »: ú . f. Alicante ., ciudad de ri-
ALLOQUOR, éris, clitus sum, dep.Cie. Ha- len cia en España. és.
blar á alginno. dirigir á él las palabras, el discurso, ALópÉcra, w. f. Plin. Alopecia, especie de tiña
la conversacion. I j 1-tablar en público. J1 Consolar. que vulgarmente se llama pelona, porque con ella
Parenle• alloqui in luctu.Se'n Consolar a los padres se cae el cabello.
en el llanto. ALÓPÉCIAS, re ú ádis. f Plin. Zorra marina,
+ A/1£ BENÜ M, f. especie de pescado.
ALT ALT
f. Especie de uva llamada pulador terco y porfiado. Qaint. El clac terna
cola de zorra, porqué se le parece. parte en los debates forenses.
f Plin. Cola de zorra, yeetia ALTERCO, ás, avi, áre. ,i. Ter. y
ALÓPÉ0Crtus, A UTE aCOR, ftris, atas sum,ári.dep.G.r.Altercar,
que tiene esta semejanza.
ALÓPEA, écís. f. La zorra.
disputar, contender, porfiar con tenacidad. Cic,
ALÓSA y Alausa, ae. Auson. La alosa, pescado
Contender en el foro con preguntas y respuestas.
de mar, y Cambien de rio, sábalo, trisa, saboga. A LTE.E.CÚL11:11, u. Ápicl. y
ALPES, ;Ruh . f. piar Pije. Los Alpes, montes
Aurzitcum, n. Plin. Yerba. apolillar ó alba
que separan á Italia de Francia y Alemania. Alpes porcuna, yerb,1 aale priva de LOS' en tid0
tiro:;.
.‘LTERNÁ,\IENTUM, Alternatio.
marilimee. Los Alpes de Provenza.
ALPH A. J. Alfa, primera letra del alfabeto griego. ALTERNANs, tis. com. Prop. Alternativo, lo que
Alphapenulatoram. Marc. El rei de los mendigos. re y viene, lo que se hace y sucede por turno d por
ALPHÁBITUM, n. Tert. El alfabeto, el abece-
veces. Alternante equd. Prop. Yendo y viniendo
dario, el abecé. el agua. Alternantes brce-hia /oliente [ir-q. Le-
ALPHEIAS, ádis. f. Ov. La ninfa Aretusa, lla- vantan los brazos por turno, á la vez, á compas,
mada así por haberla amado el rio uno despues de otro. II Perplejo, dudoso. Alter-
ALPHESIBCEA, f Alfesibea, Arsmoe, mugre (le eanti potior seelentia visa est. Virg. 'a:stand ° ea
Almeon, que por vengar su muerte, malo á sus her- estas dudas, vacilante, irresoluto, le pareció el
manos. mejor acnerdo.
ALrutsíniEus, m. Virg . Nombre de un pastor. ALTERNXTiM. reir. Non. Alternada, alternativa-
ALPHCUS, i. Ov. Alfeo, rio del Peloponeso, mente, por torno, á la vea, sucesivamente, por su
hoi Orfea, Carbon ó Darbon. Orden.
ALPHÉUS, a, um. Firg . Perteneciente al rio Alfeo. AlarEarrio, ¿mis. f Fimít. Alternacion, alter-
.ALPTCUS, Marc. El que curra la lepra blan- nativa, (1 turno, res y sucesion de unos y otro: , de
ca ó sarna. Gel. El que padece esta enferniedad. Wm as Cosas y Gura,.
ALPHUS > Cris. Especie de lepra e sirva ALTERNATUs, a, in. par(. de 1'dt:era ° . Flia.
blanca. Alternado, hecho, puesto can órclen allereativo.
AtrYc.us, a, um. COM . . Neje y ALTERNE. adv. ['liar. F. ;..iterualitn.
ALPkTS, a, um. Lir. De los Alpes. ALTEr.No, as, a y: , atuan, are. a. Min. Alternar,
ALsÁTIA, w. J. La Alsacia, provincia de Ale- decir ó hacer ?ata Cosa.c';7t otros, á veces, por lzeno,
mania. in terpoladamente. Alterna hic ayer. Esta
ALst. pret. de Al•eo. tierra se siembra un año, y descansa otro, es de
ALsinINA, P Espeeie de cebol'ia. año y vez.
ALSIENSIS. J. sé. n. y ALTEnNus,. a, um. Cia. AWrno, '','/re 56 hace 6
ALSIET -INUS, a, um. Cie. De la ciudad de Alsio dice can inlerposicion de otra cosa, por veces.
en Etruria. Alterno, lo que se pone ó coloca interpoladamente.
ALSLNE, bs. f. Pije. Alsine, yerba llain acta oreja Allernd rice. Col. tí Allernis vi•ibus. J9eM. Cada
dr ratos y paverina. uno a su vez. Buten! alterne Caarnee. rirg. Las
ALsiiisus, a, um. Plin. Friolero, que se enfría Musas gustan de la alternativa. Alíe:mis pedibus
con facilidad. insiriere. P•lia. Mantenerse ya sobre un F lé, ya
Alelo, ciudad de la Etruria. sobre otro. Alterna Thells.Clized. El flujo y: redujo
ALsrus, a, ion. Lucr. Frio, que se enfría del mar.
cilineute, co mp. u. de Alsus, a. u in. Cie.Nil afames. ALTI:ao, ás, avi, atoen. are. a. O L'. Iterar,
Cíc. No hai cosa mas fria. Sil. De la ciudad de mudar, variar, hacer novedad.
Aislo en la Etruria. Aurratousus. adv. Apul. De otro lado, lar otra
AuriNus, Pha. El viento de tierra, el ábrego parte.
ó el sudoeste. ALTERPLEX,ICiS. COM. f.--‘'es 1 oblu, artificioso,
ALTAR y Altáre, is. n. Firy. y solapado, redomado, ho:abre de don caras.
Auríiiium, n. Salp. Altar. ALTERTRA, en lagar de Alterutra. Fe4.
ALTÁTus, a, um. parle de Alto. Sid. A urlailarEn, tra, trum. gen. trius, dale `o•:.
ALTE. adv.Cic. Altamente, en alto. Profunda, Uno ú otro, uno de dos.
hondamente.(( Con sublimidad. De lejos. Per•um ALTERÜTERQUE, traque, &aloque. lin. tino y
hand elle descemdit. Liv. La herida no profundiz5 otro, ambos, entrambos.
mucho. comp. Altins, sup. Altissime. ALTILEA, m. Plin. Malva. aa isco, altea.
t ALTEGRinIUS ó Altigrá,dius, a, um. Tert. De- II Hija de Tiésle s, 111111;e1' de 1,:17eo, ret• cíe Elo tia.
recho, el que anda con el cuerpo derecha. ALIICINCTUS, a. n'al. Fu-(Ir. Vd que tirotee la ropa
ALTELLUS, m. Fest. Sobrenombre de Rdneulo, regazada, haldas en cinta. lumbre pronto, dis-
como criarlo ea la tierra. puesto para echar mano de alguna cosa.
ALT .uR, a, uni. gen. las. ri. Cie. Uno de dos, -I. ALTícOmr.:S, ntra. Tert. De rnmage elevado.
el otro, el segundo. 11 Distinto, diferente. A/ler 1-ALTbi5GUS, a, aun. Paul. N;1. De alta cumbre.
Cic. Otro yo.—Ilk. Ter. Aquel otro. Altero -I- A urittNEus, a, una. Seer. Quo tiene largas las
guoque Cela. Cada segundo dia, cada dos dias. lanas.
Altere' die quarn. Dos dias despues que, 6 de.Ahér AirTraA, hurra n. pl. Bibl. Animales cebados,
anuas belli. Plaut. El segundo año de la guerra. engordados.
Altero tanto mejor. Cíc. Otro tanto mayor. Avis Arribl1m.:8,ii. Inscr. El que cria y ceba las
est altere. Fest. Los agüeros son opuestos. Alter aves.
ab Virg. El segundo, ó mui semejante á di. .- 5..tarítas. f lé. are is. Que se ceba, se
ALTER, cris. n. Merc. Plancha ó bola ale plomo cria para engordar. Marc. Nutritivo, que ali-
de que usaban los luchadores en los gimnasios. menta. 11 Plin. Cebado, gordo. Altilis dos. Pleut.
ALTÉkvs, en lugar de Alias. Fest. Dote rica, considerable. Alfiles asparagi. Pita.
ALTÉRATío., (mis. j. Alteracion, mutacion. Espárragos gordos.
ALTERCÁHiLIS. m. lé. n. is. Arito!). Lleno de t AL TILÓQUIUM, ii. illes.007T. Estilo sublime.
altercacion, de disputa. Arrhó Q uus , a. am. Sidon. El que tiene alta la
ALTERnÁno, dms.feic.Altercacion, contienda voz. Elocuente;facundo.liAltílocuo, el que habla
de palabras, disputa, porfía, controversia, contes- de cosas grandes.
tacion, debate, diferencia. ALTIMETRIA, a:. f. altimetría, parte de la geo-
A LTERokroft, ¿Iris. ni. Quid. Altercador, dis- metría práctica que enseña tí medir las alturas.
ALU A L Y 45
ALTiNATES, um. Plin. Habitantes de t ALÚMINÁRIUS, m. inSC. El artífice 6 co-
merciante en alumbre.
Auriaura, Marc. Altino, ciudad de la repú- ALÚMINA-TUS, a, um. Plin. y
blica de Venecia. Aatimkaósus, a, um. Aluminoso, lo que tiene ca-
Aririaus, Colma. Lo que es de la ciudad lidad ó mistura de alumbre.
de Altillo. ALUMNA, a-. f. Suel. Alumna, la que simia come
tALTIPÉTA, W. in. f. Paul. Nol. Que camina, se hija. Ama de leche, nodriza, el ama de criar. 11,
endereza hacia arriba, á lo alto. La madre que cria, que alimenta, como la tierra, la
tAlarirlarEas, entis. com..Marc. Cap. El pode- patria Ice.
roso en lo alto, en el cielo. ALUMNANDUS, a, mu. Apul.Qac ha de ser criado,
Aurisóaus, a, urn. Cic. Altísono, que suena alto, dado para ser criado.
ó de lugar alto, altisonante. j j Jan. Sublime. ALUMNA:TUS, a, um. 4pul. Criado, educado.
UTISPEX, icis. com. Non. El que mira desde El que ha criado ó educada. Part, de
lo alto. t ALUMNO, ás, are. v. Cap. 6
Aanssi'ma. adv. Altísima, mui altamente. ALUMNOR, áris, Sri. dep. Apul. 41o.
Amssió DÓRU A!, i n.Auxerre, ciudad de Fran- ALUMNUS, i. ni. Hor. Alumno, el discípulo que
cia. uno ha criado desde su niñez. 11 Lid. El que crin,
j ALTiTartiiNUs, fauna. El que tiene su educa y alimenta.
trono en la altura. Aauvrium, Plin. Ciudad de Sicilia.
.ArriTóaaas, tis. com. Luce. Que truena desde ALÚTA, f Cdr. Piel ó cuero sutil. 11 Zapatod I
lo alto. II Júpiter. Bota, pellejo. II Bolsa. I Cosmético para el cutis.
ALTITUD°, Mis. f. Cic. Altura, alteza. i j Eleva- ALÚTXMEX, Laca. V. Alutamentum.
clon, grandeza, sublimidad. jj Profundidad, con- t A LtiTÁ MENTÁRI a, ii. ni. El que comercia e ri
cavidad, hondura. Altitud° tediara. Cic. La altura pieles.
de una casa.—Maris. Cie. La profundidad del t ALUTÁMENTUM, Comercio de pieles para
mar.—Animi. Cie. Grandeza de animo.—ingenia curtir.
Salas!. Eleyacion del entendimiento. ii. in. Plaut. El curtidor, zurrador.
ALTIVOLANS, tis. com. En. Que vuela en alto, ALÚTÁIIIUS, a, urn. Plin. Del curtido de pieles.
que se remonta, que vuela mui alto. anis. f. Plin. Alutacion, la capa de
Arrivóaaa, a, um. Altivolans. oro en grano qua suele hollarse en algunos mine-
A.LT 1 U s. adv. comp. V. Alte. rales de este metal: se llama tainbien manta.
ALTIUSCÚLE. adv. Alud. Un poco altaineiae. ALÚTÁTIUS, a, um. Marc. Emp. De piel, de
Aranuscúaus, urn. Sud. Un puco alto. cuero sutil.
¡ ALTO, ás, áre. a. Set. Levantar en alto. ALTEAR 6 Alveáre, is. Colom. y
ALTOR, tris. m. y Altrix, icis. f Cic. El ó la ALVEÁRIUM, n. Coba. Colmena, vaso en que
que cria, alimenta, educa. las abejas hacen la miel. jj Colmenar, el cercado,
AlaritiasÉets. adv. l'hall. De otra part¿i, de la sitio o lugar donde están las colmenas.
otra parte, por otra parte. 11 La..1. Por una y otra ALVEITUS, um. Calitl. ó
parte, por ambos lados. ALvEóLÁ.Tu g, a, urn. Vilruv. Ahondado, profun-
ALTRIX, (Plinio le usa como adjetivo.) La do, cavado, acanalado.
que cria, alimenta ó educa. Aavaóaus, m. dina, de Alveus. Cure. Pe-
ALTROItSUS. adv. Apul. ó queña madre del rio. 11 Vasija en forma de barco.
Atiraóvousum. adv. Maui. Hacia otra parte, Tablero para jugar. jj Canal, cañuto, callo, con-
por otro lado. ducto pequeño.
ALTUM, í. n. Virg. Lo alto. Se loma sustantiva- t ALVEUM, i. u. Fest. La concavidad de cual-
mente supliendo siempre otro sustantivo, e. gr. quiera cosa honda.
Altitin (so mazan) dormire. . Dormir un profundo ALVEUS, m. Virg. La madre de un rio. 1) Ca-
sueño. In altiva (mara) abslrahere. Cie. Llevar á ñon. cariado, conducto. II La panza 6 barriga de
alta mar. In anula (locuaz) editas. Cje. Elevado, cualquiera cosa cóncava. I Tablero para jugar. I¡
levantarlo en alto. Ab alto (emlo) detaillere. Virg. El hueco, el fondo de una nave. ¡I La misma nave.II
Enviar del alto cielo. Vaso en figura de barco. jj Vasija para lavarse. II
Ataras, a, um. Cíc. Alto, elevado, levantado. II Plin. Colmena. jj Plin. Las abejas.
Sublime, grande, noble, escelente. Profundo, Aavitaus, a, tun. Min. El que tiene cursos 6 cá-
hondo. Cóncavo. 11 Altivo, altanero, soberbio, maras.
fiero, orgulloso. Altos dolor. Virg. Dolor vehe- i. f. Cíc. El vientre, la barriga. II Col-
mente ú oculto.—aE,tus. Min. Fuerte valor. Altle mena. [IU'tero, matriz. jj Correncia.jj Escrementu.
Carthaginis animi. Pro?). Los corazones de la fiera Alvits liquida, cita, fluens, fusior, solula. Cels.
Cartago. Alta pecunia. Ov. Suma gruesa de di- Vientre corriente, fácil, suelto.— Coacta, con-
nero. Allá mente repo.stuni. Virg. Depositado and tracta, dura, astricta, suppressa. Id. Vientre duro,
en el alma, grabado, impreso mui profundamente cerrado. estreñido. Alin resolulio. Cursos, corren-
en la memoria, en el corazon. Alta guíes. Virg. cias.—Ductio. Purgacion. Alvus extrema, ni-
Tranquilidad perfecta. Altissimis radicibus gra, pallida. Cels. El escremento, la deposicion.
vicios. Cte. Virtud que ha echado mui hondas Alvom (lacere, liquare. Cels. Laxar, ablandar el
raices, arraigada sólidamente en el alma. Allá cace vientre.—Astringere, supprimere. Id. Estreñir, de-
clamare. Calul. Gritar en alta voz. tener los cursos.—Reddere cola mullo spiritu. Id.
ALTUS, a, um. part. de Alo. Cíc. Criado y ali- Ventosear mucho, obrar con mucha ventosidad.
mentIdo, educado, crecido. Nata el alta. Cie. Na- despedir mucho flato,
cida y criada. A LYATTES, is y ei. m. Plin. Aliates, reí de Lidia,
ALTUS, us. ni. Maca. Cría, crianza, /a accion de padre de Creso.
criar. U Alimento, mantenimiento, cebo. ALYATTÍCUS, a, um. Hor. Propio del reí Alia'tes.
ALÚCINOR. V. Allucinor. *ALYPON, n. Plin. Una especie de berza.
ALDI. pret. (le Alo. * ALYSSON, n. Plin. Planta contra la morde-
Aman, n. Alo, yerba, consuelda. mayor. dura de perro rabioso.
A LU- NEN, n, Cris. Alumbre, piedra mineral ALYTARCHA y Alytarches, re. m. Casiod. Ma-
denaturaleza de sal. Alarma, liquidaría. Alumbre gistrado que presidía a las fiestas que se hacían a
zucarino.—Sci.sai/e. Alumbre de pluma.—Catinum. los dioses. U El principal de los ministros que ser-
Alumbre catino 6 de soda, yerba. vían para apartar la gente y evitar loe alborotos.
AMA
AM A
46
La dignidad y oficio del 1 causar amargura, provocar la cólera. ainiarieave -
ALYTARCHIA, f. Dig. rui n Benin. Irritaron á Dios.
magistrado llamado Alitarca. AMÁRITÁS, Mis. Vitruts. Amargura, guate
AM amargo y desabrido.
AMARITER. adv. 8. Ger.Amargamente, con pesa
AMA, X. j. Ulp. La hoz, podadera. Yerba AMÁRITIES, Cariar- y
medicinal. indecl. Bibl. Ciudad de la tribu de Asee. Aso i r is. f. Pan. v
tAMAAD, Amlamt, Uris. Viro. Amargor, amargura. 11
Amásius. ni. sr. is. Cic. Amable, digno Dolor, sentimiento.,] .Aspereza.
de ser amado. comp. Amabilior. m. us. n. Cic. Mas Ara:kaülmarta,- 2e. f Amargar ...1.111\1ml humor
amable. sup. Amabilissimus, a, um. Cic.Mui ama- mal genio, desagrado.
ble, amabilísimo. Amaaamaamms, a. am. Amarga, agrio,
AMÁBILÍTAS, atía. Plan?. Amabilidad, afabi- pero. 11 rlordaz, maldiciente:
lidad, dulzura, atractivo. jj Plaut. Amor. AM.:RULus, a, una Apnl. Un poco amargo.
AMÁBILITER. adv. Ov. Amablemente, con ca- AMARUM, adv. Apul. V. Amare.
riño y suavidad. Amaaus, a, una Cic. Amargo, asperoll ingrato,
ArtfÁBO. ínter j. de cariño y amistad. Ter. l'cr desapacible, incOmodo, ofensivo. 11"Priste, duro,
amor, por mía por tu vida. acerba, áspero. I 1Mordaz, ¡Fastidias°,
AMÁGÉTOBRIA, a>, f. (Yc. Magstat, ciudad do.ule icopertineute. Amari casos. Or. infortunios, casas
los galos perdieron un ejército. adversos. Amara terra. Mili,. Tierra :2-mata,
AmiaÉcimaa, arma, ni. piar. Bibl.Los amalecitas, Amario•eni 111C senectus furia. Cw. La vejez
pueblos de Llamea. me-hace mas impertinente.
tAMAXGÁMA, n. rí Arnalgámátio, anis. f. AMARYLLIS, idas. Virg. Amarilis, nombre de
71analgamacion, la calcinacion Y271 metal que .sJ :inri aldeana.
hace por medio del mercurio. AMÁFIYNTHIS. f. Lii'. Epíteto de Diana.
I LTH A, X . f O C. A rn Rite a , hija de Meli.co, Amaaco, is, ere. Fest. Empezara amar.
reí de Creta, que crió á Júpiter con leche de una AmÁsrx, m. f. Fest. Muaer enamorada.
cabra: otros dicen rice Anz altea. era una cabro .1 tEie. t Amasa), ams. m. en lugar de Amasias. Prod.
La biblioteca de A ilico, así llamada por su abun- ...imante, enamorado.
dancia. A malthere corno. Ov. El emano de is. m. Luc. A rralsis„ rei Zgiptu, cuyo
tea 6 de la abundancia. 11 Tibor. La sibila Cumea. t¿'¿ /o e una de las pirámides.
AMAM. ¡latee. Bibl. Ciudad de la tribu de Judá. AraaálaNaMma. j. Peir. Enamarada.
AMAN, antis 6 ans. m. Bibl. Aman, ministro Enamorado. Din?. de
del rei Asuero, condenado á muerte. A mamas. ii. n?. Plaut. Amador, acemite, eimma-
AMANDÁTIO, anis. f. CL:. Destierro. 11 Aparta- vado, amartelado.
miento, separacian. A7.m.s3a. en lugar de Amavaro.
AMAN us, a, um. Part. de AMAaraA, Ie. f. Sil. Cilidc!it n de
AMANDO, áS, atina, are. Cic. Desterrar, 2'1,7oASTRIÁCUS, mn. OL • . Pertemedente á la
enviar, echar, apartar lejos á alguno, mandarla. ir. ciudad de
AMANDUS, a, urn. Mor. Amable, el que es digno Aamarmais, is. Oc'. A mástoris, titulad de Pa-
de ser amado. jlay ()flia.
ANIANIENSES,inm. m. piar. Cje. Amanenses.ha- AmÁTA, w. f. Gel. _Nombre de 71710 rimen vestal,
bitanies del monte Amano. Amant13. II La muorr del rei Latino, adre Lacinia,
..kmAars, antis. com. Cie. Amauta, el que quiere quien ca.u, Ljne'as.
hien, carinoso, afectuoso. comp. r\ supert. AMÁTHUNTIA, f Coba. .2\'onti.;•e ae T'e'n;, s_. de
Ainantissiinus. Anians se sine ricati. Cje. U'nico la d.:id:id de
amante de si mismo. Araía untis. Virg. chult-td de Cha
AMANTLR. adv. Cic. Amorosa, tierna, afectuosa- pie consagrada á i'énus.
mente, con amor &c. comp. .inantius. Con mas Amanafisiacas, a, um. 01'. De la ciudad
amor. sup. Amantissime. tiernamente. miso.
AMANTIA, f Plica , El amor. II Cés. Ciudad AMÁTIlliSIUS, a. um. Plin. Lo que es le la ciu-
de la Mai-Tdonia flirícrz,hoi Puerto raguseo. dad de Lialiso. Tac. Sobrenombre tic la diuso
AmANTakaa y Arnantini, áruin. ni. piar. Pliu. t'aus. iri
Habitantes del Puerto raguseo. AMÁTIO, f Plaut. :\.rnor, enamoramimito.
AmÁNaaasis, is. in. .S'uel. Amanuense, escri- Araamut, 112. Cic. Amador, amante, enamo-
biente, copista. 11 Secretario. rado. jj _Amigo.
ANIA_NUS, m. CM. El monte :imano que separa AmAmoucatms, a. um, U Amatorcialus,
la Siria de 1c Cilicia, hoi Escauderona. de Amator. Pina!. Enamcradillo, alzo enamorado,
AMÁRÁCiNUM, í. n. Luce. Amaraciao, ungüento el que todavía ama poco.
llamado sansuquino. "'
AMÁTÓRIE. adcerb. Cíc. Amorosa, tierna, apa-
AMABÁCINUS, a, una Plin. De mejorana. sionadamente.
ArnÁltiaara, n. AMÁTÓRIUM, ?t. ,S'értec. Lo que inclina 6escita
AMARÁCUS, Virg, El amáraco, yerba, ¿o al amor.
wrismo que Mejorana y a 1 mora d tia. Amamonrus, nm. Cic. Lo qae es del amor,
AIMARÁMIS, is. &U. Amrarn, padre de Moiices. perteneciente al amor, que escila é inclina á él,
AMAR.Abis, Lis. cota. Avíen. Aniaricante, que que trata de él.
amarga. AMÁ.TRIX, f Plaut. Amante, enamorada,
AIMARANTHTNUS, a, um. Col. De amaranto, apasionada. •
AMARANTUUS, m. Plin. El amaranto, yerba
mui olorosa, que se llama Cambien guirnalda, flor t AMATURIO, is, Prisc. Tener deseo de
amar.
de amor ó cantueso. AMÁTUS. a, um. parí. de _bao. flor. Amado.
AMARE. adv. Virg. Amarga, acerba, agriamente.
j' AMAxicus, nz. Cochero, calesero.
Ileon pena y sentimiento. A M AZON, 6nis v Arnazónis, Virg. y Ama-
ÁMÁRÉFÁCIO, is, ére. a. Plaut. Poner amargo.
z6nides, dura. f. 1)- lur. Las Amazonas, mugeres gue-
Alokithrus, m. Virg. gin de Lacio y de rreras. de Escitia.
AmÁREsco, is, ére. Pujad. Ponerse amargo. AMAZONIUS, a, nm, y Amazónícus, a, Ov.
Assattico, áa, are, a. AS'. Ag. Poner amargo,
De las Amazonas.

AMB AMB
MB 47
.c4 rtZBACTU% m. Cds. Criado de condicion libre. gimen. Cic. No tuve duda. In ambiguo Britaania
n Siervo. fuit. Tác. Estuvo en peligro la Inglaterra.
AMBÁDÉDO, is, édi, ére. a. Plaut. Devorar, con- ÁMBiGUUS, a, um. Cic. Ambiguo, dudoso, equl
sumir, roer. coco, on,curo, incierto. Infans ambigaus. Sén. Cria-
AMBÁCE. abla.t. sing. Ambages. nominat. plur. tura que no se sabe si es macho ó hembra. Vir
Imbagibus. dat. Solo se usa en estos casos. Virg. ambigua Jidei. Liv. Hombre de dos caras. Ambi.
Rodeo camino oscuro, difícil, con vueltas y revuel- guain ingenian ' . Plaut. Ingenio vario. Ambagute
tas. 11 Ambigüedad, sutileza, equivoco, sentido res. Tác. Desgracias, calamidades.
doble. Rodeo de palabras. Ambages miltere. AMBíLIÁTES, um. m. plus. CYsi. Los maniates,
Plaut. Dejarse de rodeos, venir al hecho. pueblos de Lamban(' en Francia.
AMBÁGIO, únis. f V1171'. Ambage. is, ivi 6 ii, itum, ire. a.c. Ir al rede-
AMBÁGIOS- US, a, Lun. Gel. Intrincado, enredado, dor, rodear. 1l Pretender captain.W la voluntad, pe
oscuro, lleno de rodeos y sutilezas. dir, rogar con mucha instancia. II Cercar. Ambire
A MBAGO, iris. f. _Han. F. Ambage. curo oras vestis. Virg. Guarnecer de oro un ves-
AMnAR, Gris. V. Ambarin. tido. Ambire alique.m. Virg. Solicitar á uno, pro-
Así/Luta'. n ruin. la. pira'. Cic. Pueblos de Cha- curar hacerle suyo.
/ons sobre el Saomi en Francia. AmBIT10, f El acto de rodear, de cercar
AMnÁnum, n. Ruel, El ámbar gris, cierto beben 11Pretension con instancia. 11 Ambicion, codicia de-
Ve masiada. ¡I Fausto, vanidad, ostentaciou. J'Estimare
minuto:sima, luto. v. piar. .Fest. Fiestas en que viras per ambilionem. Tác. Estimar á las gentes
los antiguos paseaban por los campos el animal que por apariencias. Ambitione .maynd proclacere.Corn.
había de W11' sacrificado, para alcanzar de los dioses Vep. Conducir á uno con grande aparato.—Rek-
la fertilidad de la tierra. :raid dicere. llar. Hablar sin vanidad, con modestia.
';MBAKVÁLIS. i n. f. lé. n. is. Fest. Lo que toca á
AMI:1 .1'11)SE. adv. Cic. Ambiciosamente, con co-
la procesion al rededor de los campos. Anibaecalls
dicia. 1 Con vanidad, con afectacion, oficiosidad
hostia. ,V(o . r. La víctima que se paseaba por ion Anibitiose tristis. Marc. El que por politica afecta
campos para ser sacrificada. uña seriedad triste. Anibiliose aliquid fucere. Cic.
AMEASIA, Amboise, ciudad de Fi.a"ncia. Hacer alguna cosa por vanidad., con aparato esce-
AMBAXIOQUI; ÓrMit. m . ?Ate. Fest. Los que siva. Ambilio.sissime petere. Quin!. Pretender con
llevan ó conducen al rededor. ambicion escesiva.
AMBÉDO, dis o besó Lest,edi,ésum,re. n*Plaut.
Am p í rriósu:s. um. Plin. El que rodea. ¡I El que
Comer al rededor.
sisita y cerca á. todos para pretender.tl El que
A MBEGNA y Ambiegirsa hostia, f. Post. Vícti-
ma que se llevaba al sacrificio acompañada de desea ser rogado. Ambiliosas ainnis. Pan.
G oe toma largas vueltas.—/n aliquem. CM. El que
corderos por ambos lados.
AMBENS, tis. COM.L11C1'. El que consume,come
desea el favor de otro. Ambillosce sententire. Saet.
al rededor, por todas partes. Sentenniss dadas por favor. Ambiliosts preeibus
AMBESTRIX, iris. Am. Devoradora, voraz,
petere. Tác. Pedir con importunos ruegos. Ambi-
la que consume. liosa alrz" a. Merc. Palacios soberbios.
aus,
An iii:s sur.. de Ambedo. Virg, Con- AMBiTPR, m. Lampe. El que rodea, cerca
sumido, devorado por todas partes. ó anda ni rededor. ¡I El que insta y ruega en sus
A o istiANE siss;s, ium. ?o, v pretensiones.
AmBIANI, orum, m. pLr.etfs.li aeblos de A mione Imniirtio, f Ald. Rodeo, cerco, chi-
en Fran( ia. °Cuto, ámbito, circunvalacion.
Amm.kNum• . n.Ce's. i!`imieris,cridr«/ deFrancia. AstsíTus, us. •I1L. Cm. V. Atnbitudo. Sutil. Cír-
ni;LS,.1-11TI. ÓrUM. nt. . OS. Pueblos de culo, circunferencia, ámbito, giro. 11 Intriga en las
Vicien. a de iNevers en. Francia. pretensiones. Verboram ambilus. Cic. El período,
AMBTB:kRII. 51"Bul. nt. piar. Pueblos de Abrán- la cláusula. hinque ambilum. tren. Deja la so-
ches en Francia. berbia, la ostentacien. Ambilus 710111i num. Plin.
AsiníosiNs, tis. m. f Fest. Oveja que tiene Diversidad, ostentacion de nombres.
dientes en la mandíbula superior é inferior. Am3'íTus, a, inn. parl.de Arabio. Cic. Rodearlo,
smnloExa-sa, a, um. Ambidextro, el que ii;;o cercado. II Apetecido, pretendido, solicitado.
kmalmeute de 2u.s. dos 11111110S. ikMBIVAItÉTI, oruni. in. piar. Pueblos de Bra-
AMIIIEGNA, Ze. f. V. Ambegna. bante, entre el Rin y el Mosa.
Asii3ftÁr.1,01. Apul y AnibiTarie. Mamert. adv. ANtrlivi. pret. de Arabio.
Por dos partes, de dos modos. AMBiVIUM, n. Vare. Encrucijada, la travesía
j- AmsTFArtitis, a, um. Asno!) . Lo que es doble, C11 que se encuentran dos o mas calles.
de dos lados. de dos sentidos, ambiguo, falaz. AMBIX. m. El alambique.
T AMBIFORNaTER. adv. Ara. Ambiguamente. AMBO, bu', bo. adj. piar. Cic. Ambos, los dos,
AmBrGA, W. f. Apio. Vasija de barro á vidrio en entrambos, uno y otro.
figura de pirámide. nI• AMBO, onis. m. Ecles. Tribuna, púlpitolj Fa-
AMBMENA, W.111. f. y cistol, atril.
"1" AMBTGENCS, a, um. Lo que es de dos géneros ANIBÓLAGIUM, n. Amito, lienzo de que usa
dos sexos, como el hermaf (nta, el mulo 1Cc. ol .sa•erdole para celebrar la misa.
AMBíco, is,ére. a. y Ti Cic. 11udar,estar entre dos AMBRA, f Liv. A'mbar.
opiniones, estar en duda, estar dudoso, irresoluto. AMBRÁCIA, fe. f. Liv. Ambracia, ciudad de
Disputar, tener contienda, controversia.IlLitigar. Eine°.
Ambigitur (impers). Cic. Se duda, no se sabe AmsnActExsts. m. f. 81. n. is. Lw. y
Ambiyere de jinibus. Cic. Tener pleito sobre la di: AMBRAC1ENSES, ium. ni. piar. Liv. y
wisior. de términos.—Pairiam. Tác. No saber á su AMBRÁCIOTES, m. f Plin. y
patria. ANIBRÁCLUS a, um. Plin. De Ambracia.
AMBrGUE. adv. Cie. Ambigua, dudosa, oscura é brama sima. . Plin.
' El golfo de Lartaó de Ambrat-
ugnare.
inciertamente.
inciertamente. Ambigue pugnare. Tác. Pelear con cia, en que Augusto venció á Antonio y eteaParra•
vario suceso. t AMBRíCES, f plan Fest. Latas, palos sivi
AmaiGuiTAs, átis. f. Cic. y pul ir. 11 Las tejas acanaladas.
A.mrsicuum, n. Cic. Ambigüedad, duda, equi. • t AMBKO, m. Fest. Vagabundo, hoktean,
voco, oscuridad, incertidumbre. Non hainsi hombre perdido. 11Disipador
AMI
48 A E
T AMÉNTÁTIO; bnis.f.Tert. La accion de lanzar
AMBRÓNES, ónum. m. plur. Flor. Pueblos de la
Galia narboneu.se, que vivían de robos. un dardo.
Ambrosía, néctar, comida AmENTÁTIOS, a,um.pad. de Amento. Cic. Atado á
AMBRÓSIA. w. f. Cic.
ó bebida delicada de los dioses. Artemisa, an amento: dícese de las armas arrojadizas.
AmENTER. adv. Locamente, sin seso, comp.
yerba. 11 Cic. La inmortalidad . II Cels. Remedio, A menti as. superl. A me»tissime
antídoto. AMENTIA, w.lCie.Demencia, locura, enagena-
AMBRUIÁCUS, a, um. Plin. De ó semejante á la
cion de la razon. Perturbacion, consternaciou,
ambrosía. sorpresa que pone al hombre fuera de sí.
Ammtósíu s, a, um. Virg. Inmortal, divino, es- .A.mENTraásaivi, átunaáre. a. Lucr.Amentar, atar
<visito. con correa, lanzar, disparar un dardo con correa.
A:12E1165M S , ji. m. Ambrosio, nombre propio del
santo doctor, arzobispo de Milan, que floreció en el AMENTUM. n. Amento, la correa con que
se alaba el dardo para tirarle.j1 Dardo, flecha,
siglo tv de J. C.
Aatuünkrx, aran). f. plan Flor. Mugeres siras lanza. IjFest, Correa para atar las suelas que
prostituidas, que tocaban flautas y otros instru- usaban en lugar de zapatos.
mentos. AMÉRIA, j: Aso r da. ciudad de Italia.
AmsúnIta, f Cels. La chicoria silvestre. AMÉRICA, a). f La América, una de las cuatro
Amnifaacaum, n. Pinol. Paseo, arboleda, ala- parles del mundo.
meda para pasear.1íGalería cubierta para el mismo Amtialicalaus, a, um. Americano, el natural de
fin. América.
AMBÜLANS. tis. com. Marc. El que anda ó se A mÉaiara, órum. piar. Est. Especie de peras
pasea. Ambulan • ceena. MdrC. Cena ligera en que tardías.
se ponen y quitan los platos mui de prisa. AmIaiiau, ()ruin. pla •. Plin. Los ciudadanos
Amutia.kTuas. ni. lé. n. is. Vilnav. Movible, de Ameria.
que va y viene, que se alza y ba j a, que se quita y AmÉRiNUS, a, tuna Cic. De la ciudad de Ameria,
se Done. Ambulaliles fundali. Los machos de los AYnenina salix, Mía. Especie de san-:e o' de mimbre.
cañones de las bombas para sacar agua. AMES, itis. HOr. Palo ít horquilla para es-
AmaüLano, ónis. f Cia. Paseo, el acto de pa- tender las redes en la caza.
.sear,y el juglIr donde se pasea.Ambulatio subdialis. AMÉTUYSTINA, órum. a. piar. Jay. Vestidos
Plin. Paseo al raso, á cielo descubierto. color de amatista, de púrpura.
AMBOLÁTIUNCtiLA, dim. Cic. Paseo breve, AmÉTHYSTíNÁTUS, a, ruta Pija. Lo que es de
corto. fl Sitio corto para pasear. amatista ó de su color.
Amstiuilut, m. Colum.E1 que se pasea, el AMET.InsTiNUS, a, ton. Plin. De amatista, ó de
que anda de un lado para otro. HAzotacálles, el su color, purpureo.
holgazan que no pára en casa. ¡I Mozo recadero. Amfarn-asTizoN, ontis. a. Pila. El carbunclo,
AmnüláTóalus, una Hire, Que anda ó puede porque lira al color de la amaslista.
moverse y trasladarse de uua parte á otra. U AmÉTHYsTus, Plin. Amatista, piedra pre-
Lo que sirve para andar ó pasear. ciosa de color purpúreo ; aunque tambien la /Jai
A MBÉL Iris. f. Cal. AndariTa, la muge• blancas.
que gusta de pasearse y de estar poco en su casa. A:ataron., Tent. El que no tiene madae.
AMDÜLKTÉRA, re. f. y Arnbüiátus, us. 771. rey. AMFRACTUS, os. 711,. V. Aláltetils.

El acto de andar. AMiA, W. f. Min. El amia, pescado que coinna-


ANIBLLO, ás, aví, átum, áre. n. Cic. Pasearse, atente se llama bonito ó biza.
andar yendo y viniendo. Ambulare in jus. Maui. AMIANTUS, Pijo. El amianto, piraba que
Ir delante del juez. Bote ambula, el nedanzbula. pasa por el alumbre de pluma, que rehace en a
Vé y vuelve con feliz viage. fuego, arde y no se consume.
AMBURBÁLIA, ium. a. piar. Fest. Fiestas en AMIGA, re. f. Ter. La amiga, por buena (; inon
que se paseaba la víctima al rededor de la ciudad malit
dates del sacrificio. m. f, lé. is. P !aut. A aligabia,
AMBURBIÁLTS. )n. f lé. a. is. Fesi. Lo que se que • OIlL • iCne y periem'ce á be amistad.
lleva al rededor de los términos de la ciudad. operant da•e. Metal. Hacer servicios de
AMITURBIUM,ii .1¿ . Vol). Sacrificio anual que se ha- amigo.
cía en Roma para espiar,lustrar y purgar la ciudad. Amicaus. 01.f. lé. a. is. Apul. Anticabilis.
AMBÜRO, is, ussi, ustum, ére. a. Lic. Quemar, .Amfearifus, m. Dime. El ruflan ó tate.
abrasar, poner fuego al rededor, por todas partes, AMICE. adv. ele. Amigable, amistosa, cariñosa,
incendiar. amorosamente, coa toda voluntad y afecto. Allá-
AMB. URVO, ás, are. u. Lucil. Saltar al rededor. Ci •Sinle vivero. Cie. Vivir en una e:traeala-Una
AMBUSTA, Órum. n. piar. Min. Quemaduras. amistad.
Aminsno, anis. f. Plin. Quemadura, la accion tAmicimaa, ínisanailpiti.La ropa esterior, como
de quemar, incendio, quema, fuego. toga, palio, clámide .
AmausTüaaTua, a, una Plaui.Medio quemado. Amiclatum, i. n. Fest. El piezgo del pellejo por
AMBUSTUM, n. lesion de algun miem- donde se saca el vino..
bro por fuego ó demasiado frio. is, icui 6 ictum, Jre. u. Sael. Cu-
AmnusTus, a, um. part. de Amburo. Cie. Que- brir, tapar, vestir. El pretérito Amkivi carece de
mado, abrasado. Ambustus incendio saciar " . Cie. ejemplo.
Sepultado en la desgracia de los aliados. Ambusti AMIC 'TER. adv. Piad. V. Arrice.
ardas vi f •igori.s. Tác. Los artejos llenos de grietas, Amidra, f Cíc. La amistad, amor, bene-
abiertos del frio. volencia, cariño, familiaridad y confianza recí-
t AmÉcus, a, um, en lugar de Amicus. Peal. proca. Suet. El amigo. Amiciliain encare ad
AMELIA, f Min. La manzanilla, yerba. calcules. Cic. Ajustar las cuentas en la amistad,
AMELLUS, m. Virg. Amelo, planta. ser amigo por sus intereses.—Appetere. pi,. Ape-
AMEN. adv. Prod. Vocablo hebreo, que signi tecer, desear la amistad.—Cunsequi—Sibi compa-
fl ota así sea, ó ciertamente, en verdad. rare.—Conciliare. Cic. Ganar, adquirir, conciliar-
AmErafaus, Ov. Rio de Sicilia. se la amistad. — —Dis-
AMENS, entis. com. Firg. Amante, el que está sociare.—Di.s-suere.—Dissolvere. Cie. Romper la
fuera de sí, demente, mentecato, insensato, loco. amistad. Multas arnicitias silentium diremit. Viri
comp. Amentior. superl. Amentissimus. infortunali procul amici. Non sunt amici qui degunt
AMM AMO 49
procul. adag. A muertos y á idos no hai amigos. ref. amodite especie de sierpe parecida á la víbora, que
AmicillEs„ éi. f. Lncr. V. Amicitia. nace en los
' arenales.
Amieo, ás, ávi, atoro, áre. a.Edaa. Amistar, AmmoN, ónis. m. Ov. Amon, sobrenombre de
reconciliar los ánimos, volverlos á unir y hacer Júpiter, venerado en los desiertos de la A'frica en
amigos. figura de carnero.
Amkósul, a, um. Dioni. El que tiene muchas AMM6NI ÁCUM, i. n. Armoniaco tí amo-
queridas. Maco, goma d licor que destila de la Manta llamada
AMICTÓRIIIM, li. n. illa • e. Lienzo ó corbata con agecílis.
que las magere.s• cubrían la garganta y el pecho. .A.MNIÓNIÁCUS sal. in. Min. Sal amoniaco.
AMICTUS, os. in, Cic. Todo género de vestido ó AmmONIns, tdis. f. Plin. Nombre de la nave que
ropa esterior, como toga, palio, clámide 1re, ¡¡ E'l conducía los dones y víctimas de los pueblos al tem-
amito de los sacerdotes. II Quia!. La accion ó modo templo de Júpiter Aman.
de vestirse, de componerse. li Col. El musgo o A mmóNi-rx, árum. piar. Bibl. Los amo-
yerba que cubre la tierra. n i las, pueblos de Pále.s.tina.
ANUCTUS, a, um. par!. de Amicio. Cic. Cubierto, Ammówrimm, n. Plin. Arena blanca, masa
tapado, vestido. que consta de arena mezclada ron nitro.
A m ic feLA.m. f. dina. Cia. Amiga tierna, amiguita. Í AMMÓVEO, és, ere. a. Val. Mac, Acercar,
4., AmictitkTus, a. um. Solio. Cubierto, vestido, arrimar.
AMieüLt3M, i. n. Cic. Vestido corto y ajustado. AmNilcum, n. La yerba matricaria.
Amieüntis, i. ni. dina. Cic. Amigo tierno, ami- AMNENSIS. f sé. n. Fes-t. Situado junto
guito, á un rio.
Amicus, a, um. comp. Amicior. superlat. A mi- AMNESTIA, le. Vop. Silencio, olvido, perdon
cissimus. Amigo, benévolo, propenso, amicísimo y de las cosas pasadas, amnistía.
amiguísimo. 1 I Confidente. 11 A liado, pariente. 11 Fa- AmNYeónis., M. 777.f. ac. El que habita cerca de
vorable, agradable, oficioso. A !m'ere civilates. Ces. un rio.
Ciudades unidas, confederadas. Amicus ex animo. Am>itóüntis, dirn.Liv. Riachuelo, arroyo,
Cia. Amigo de veras, de corazon. Amica quies. regato, rio pequeño.
Claud. Reposo agradable. illin" Ca 712111a1S, Ov. Amtitícus,a,um.Plin.De el ó perteneciente al rio.
Mario oficiosa, trabajadora, que da de comer. Ami- AmNíGÉNA, ni. j. Val. Fine. Engendrado en
cara numen. Virg. Numen, deidad propicia. el rio, hijo del rio.
.Amicus, i. ni.. Cía. El amigo. I IConfidente, com- Amms, is ni. Cic. El rio. Amois Tác. El
pañero, camarada. Amicus usque ad aras. aday. agua del rio.—Oceani. Virg. Las olas del océano.
Amicus Plato, sed magis (mica ver qa.s. Amigo Amo., ás, ávi, áturn. áre. Cic. Amar, querer
hasta el altar 6 hasta las aras. Mores amiei 'noveris, bien, tener cariño, afecto. Estar enamorado.
non oderis. Quis nainque benigno cumho.spite pug- Deleitarse en una cosa, tener gusto ó aficion á ella.
nal? adag. Al amigo con su vicio. ref. Amare •unc videor, antca dilexisse. Cie. Ahora
A,MILCAS, 5.r:s. ni. Liv. Amilcar, general de me parece que amo, y que ántes solo estimaba. In
Carla:in. hoc me salde amo. Cic. En esto me complazco.
A?•Ii1;7t, m f Aio. Constancia, ciudad de ille- Ila me Dti ament, credo. Ter. Lo creo, así Dios
sopota i.,7. 2110 ayude. Amare ut curo. maxiine. Ter. Amar so-
Amr-íEus, a, eer. 21acr. De la region aminea, bre manera.—Misere. Ter. Perdidamente.—Me-
ó del campo Paler-r.o. (halitas. Plan!. Eatrañablernente.
Amisr. p;',1. de Amigo. Amóno. adv. Bibl. En adelante, de aqui ade-
Amist,s, Ir. f. Plin. El Ems, rio de Alemania. lante, de hoi mas.
t AYIISSIViLIS. 772. f. lé. 72. iS. S. Ag. Lo que se AWEBXUS, nro. Fest. Alternativo. Ame-
puede perder. beeion carinen. Fest. Amebeo, composieion mé-
Amissin, ónis. j«. Cje. y trica en que cantan dos aliermilivamente y con
Amissus, os. ni. Nep. La pérdida, perdicion, igualdad, como en la e'gkya tercera de Virgilio.
el acto de perder. AimEbaus pes. Dion u d. Pie de cinco .sílabas,
AMISSUS. a, um, part. de Amato. Cic. Perdido. dos largas, dos breves y la última larga, como
AMiTA, m. f Cie. Tia hermana de padre. íncredibIles.
AMÍTE12 •NíNUS, a,um. Colum. y Amíterníni,óram. A mcnu.:Eus, i. In. Ov. Un fumoso citarista ate-
Flia. y Amíternos, a, nro. Viry. De la ciudad de niense.
Amiterno ó San Victorino. AMMNA, órum. u. plur. Tríe. Lugares amenos,
AMiTERNUM, i. n. Plin. Asniterno, ciudad del deliciosos.
Abruzo, hoi San Victoria°. AM NE. adv. Maui. Con amenidad, agradable,
AmIT/I3n ON,, ónis. in.0v.Un evitan griego, padre deliciosamente. Atimenissime habitare. Plin. Vivir
de Melainpo. con mucha comodidad, en sitio ameno y delicioso.
AIIITHANIUS, a, um. Virg. De ,Ainitaon. AYKENíTAS, átiS. f. Cia. La amenidad, fron-
AM1TiNI, Ornen. in. plur. y Amítinae, -anon. f. dosidad, buena vista de aguas, yerbas, plantas
plur. Dig. Los primos hermanos. y flores.
Amer-ro, is, arnisi, amissurn, ére. a. Cie. Dejar ACENTTER. adv. Gel. V. Amcene.
ir, enviar, despachar. 11 Perder, dejar perder. I1 AMCF.NO, ás, ávi, átum, áre. a. S. Cápr. Ame-
Quitar.Amillere é conspeelu. Ter. Perder de vista. nizar, hacer un sitio ameno, apacible y delicioso.
--Ex arrimo. eje. Olvidar, dejar Irse ó escaparse AMCENUS, a, um. Cia. Ameno, delicioso, apa-
una cosa del pensamiento, de la memoria.—Ati- cible, frondoso, divertido, alegre, hermoso. comp.
caí •itam. Plaut. Quitar á uno la vida. Amoenior. super Amoenissimus. Cic.
A mw. pret. de Atnicio. ~mon., iris, ibis sum, iri. dep. Apartar,
AMMI, i0S, y Ammiurn, ii. n. Pijo. Ami, planta arredrar, desviar. 11 Quin!. Rechazar.
TIC se parece al comino. AMÓLiTJO, Onis. f. Gel. Apartamiento, el acto
AMMIANUS Marcellinns, i. m. Arriano Marce- de desviar ti retirar una cosa.
lino, soldado natural de Antioquía, historiador in- f.PIM.Planta semejante al amomo
culto que floreció en el ,siglo IV de Cristo. i. Virg. El amomo, planta pare-i
AMMOCIIRYSUS,i. in. Plin. Nombre de una piedra cida al apio, que da una fruta de esceleiite olor. I
preciosa de color de la arena, que está mezclada Ov. Ungüento precioso.
con oro. ' AMOR, Oráis. ni. Cic. El amor, afecto, benevo -
AldlIÓDYTES 6 Ammódítes, W. m. Lue. Xea lencia, cariño. Cupido, el dios del amor. II cual-
4

AMP
50 A 11,1P
In amore ene alicui. Cic. Ser amado Ameurebeni, Mann. m. piar. Liv. Anfilocos,pue-
Quiera deseo. El amor propio. L'os de piro.
de alguno. Amor sui. Hor. Gel. Enamorado, AMPHYLOCH IA , m. Anfiloquia, provincia
AmóaÁouNoos, a, une de Epi•o. l Pijo,. Una cuidad de esta provincia
irg. Los amores : se
AlláRES, MIL ni. plan. If
toma en buena y en mala parle. II Poesías ama- fundada por Anfiloco, hijo tle Aullara°.
AMP1-láLÓCHUS, su. Anfiloco, hijo de
torias, eróticas, amoríos. Aszliarao.
AltólifFER, a, um. Fort. y
AMPIIIMÁCER y Amplámácrus, m, Quint. An-
AmóRiFícus, a, um. Apul. A' propósito para
hacer enamorar. fimacro, pie que consta de tres sílabas, larga, breve
AMÓTIO, Onis. f. sic. La remoción, a partamien-
y larga , v. g. castítás.
AMPHiMALLUM, u. Plin.Especie de capa ó man-
o el acto de apartar. 11Privacion, separacion. teo de paño igualmente peludo por uno y otro lado.
' AMÓTUS, a, um. Hor. Apartado. Part. de Amuilori, m. Anfion, roi de Pibas,
ANIOVEO, es, óvi, otum, ere. a. Cic. Remover,
apartar, desviar, separar, retirar. 11 Alejar, des- músico mos°
terrar. ll Robar, hurtar, quitar. 11 Tác. Desterrar, Ammie earis, a, une Prop. De
deportar. Asnovere á se culpan-t. Liv. Justificarse. mrHírows, is. f LíreAufípolis, ciudad de Ma-
Amovemini hinc inlro vos. Retiraos, idos de aquí cedonia.
allá dentro. Asnovere aliquessz ex officio. Cic. Des- AMPHIPÓLÍTÁNUS, a, um.Jusl. Lo que es de An-
poseerá uno !I el ernpleo.—A , foribus. Maui . Echar, fípolis.
hacer quitar á uno de la puerta. l'irgas amovet lex AMPLITPOLÍTES, Varr. Natural de Anfípolis.
porfia. Cic. La lei porcia prohibe el condenar á AMPIÚPROSTYLOS, f.* Varas,. t «Mica de dos
pena de azotes. fachadas con colunas.
AMPÉDiCES, um. f. F'st. V. Appendix. *AMPITIRRIIEUSIS, is. f. Vitr. R-zelillo de ma-
AMPÉLiNUS, a, uta. Non. Lo que es del color dera, al que se arrollan las cuerdas para subir co-
de la viña. sas de peso.
AMPÉLiTIS, idis. f. Plin. Tierra bituminosa con .A.MPCISILENA, f Liso. Anfisbena, serpiente
que se benefician las vides. que anda adelante y atras.
• AMPÉLODESMOS, i. f. Plin. Especie de yerba A memssA., ae. fLue. Anfisa, ciudad de la Edcide.
semejante al esparto, con que los sicilianos alaban AMPII1S5IU5, um. Ov. De la ciudad de :`_alisa.
las vides. AmPriTTÁNE, es. Plin. Piedra pre,iosa de co-
AmPÉe&excE, es, f, Plin. La taragoncia ú dra- lor de oro, que dicen atrae el oro y el hierro.
gontea, planta. AMPHITÁPA, W. f. V arr il-mphimallum.
AMPÉLÓMÉLXNA, ee. f. Dragontea de raiz negra. Amaxia-nÁnÁmus, i. so. Mitrar. El cuarto inine-
• AMPÉLOPRÁSON, n. Plin. Puerro que nace diato al sebor. dende duermen los criados.
ente las vides. AmpniermarnÁlas. ni. f lé. is. y A iapláthea-
AmPÉLos, i. f. Plin. La mimbre con que se atan &ices, a. une Plin. Lo que es del anfiteatro. Aso-
las vides. Ampelos agria. Piin. La vid silvestre. phithealrales Mitre. Las fustas del anfitea-
Ampelos melevna. Ampelomehena. tro.
AmPILes, 1. ni. Ovid. Joven hermoso, amado Ami, iiiTme-1/2erefeus, a, am. V Ampliitheatralis.
de Baco. AMPIliTHEÁTRUM, Marc. El eefiteatro, el
• AmPRÉstÉni'NoN, n. Pira. Calentura coti- sitio donde antiguamessie tenían las.lirst as y lirios
diana, continua. pt'im'os.
AMPIIIÁRÁCUS, a, um. Prop. Del agorero An- AMPHITIIITCM, i. a. EraS712. Vaso grande para
fiarao. beber. De donde quedó el proverbio : Ex ~phi-
* ANIPFIIÁRAiDES, ida:. Ov. El hijo de An- theto bibisti. Has bebido mucho.
fiarao, Alcilieosz. AMPIIÍ'FRJTE, éS. j: laud. Anfitrite, diosa del
A NIPIIIÁRÁ us, ni. Cic. ,Anfiarao, agorero griego mar. 11 Oc. El mar.
famoso. m p nr-raYómÁDEs, Virg. El hijo de
Am ptirsIeis, m. y Amphihálum, n. Anfitrion, ilércules.
&v. La capa ú otra ropa esterier. AmPHOltA, Hor. La cántara ó cánlaro de
AmenTsix, n. pl. Cw. y dos asas. j1 Medida para medir cosas secas y liqui-
ii. Vaxr. y das, capaz de veinte y ocho azumbres. 11Botella.
AMPLÉBIUS, a, um. Col. El ó los animales an- Aaterwariers. ni, J. le.. is. Plin. Perteneciente
fibios, que viven igualmente en tierra y en agua. al cántaro, ó de la cabida de un cántaro.
AMPIITBOLIA, m. f. Cic. y AMPHÓRÁRIUS, su. Alfarero, cantarero, elque
AMPFliSOLOGIÁ, f Quint. Arnfibologia, modo ha-re o vende Can faros.
de hablar ambiguo ó con dos sentido:;. AMPIIWYSIA yates. f.Virg. Sacerdotisa de Apolo.
AMPHIBOLLE, s, uva. Marc. Cap. Anfiboiógicc, Amenuy stÁcus ó Ámphrisius, a, um. Per-
ambiguo, equivoco. teneciente á Atifriso ó Apolo.
AMPIIIRRÁCHYS, ios ó eos, y AmphIbrácinis, i. AMPHYRSIUS , Río de Tesalia, á donde
m. Quint. A lifíbraco, pié compuesto de una larga Apoco llevaba á pastar los ganados del reí Motel°.
entre dos breves , v. g. áraioá. Pastor ab Amphrysio. Virg. Apolo. el pastor de
AMPHICTYONES, uro.rn. pl.Cic. Los Anfictiones, Anfriso, el que se hizo célebre junto á An•iso.
magistrados que arreglaban las cosas de la Grecia, AMPLE. adv. Cic. Amplia, dilatada, estendida,
enviados de cada cuidad, y congregados dos veces difusamente. 11 Noble, espléndida, rica, copiosa,
al año en algsvia parle. magnífica, grande, abundantemente.
AMPIIICTVONICUS, a, um. Lo perteneciente á
AMPLECTOR, éris, idS SLIM, cti. dep. Cic. (Am-
tus Anfictiones. Amphielgonicum concilian!. Dieta, pleeto, a. su halla en Plauto.) Abrazar, tener,apre-
congreso general de los estados de Grecia. Aso- lar, estrechar entre los brazos, ceñir, rodear.11
phiclyonicee leges. Las constituciones y decretos
de estas asambleas. Aplicarse, darse, dedicarse, entregarse, aficio-
• AhIPHiCYRTOS, i. f. Macr. La luna cuando es-
narse. 11 Contener, comprender, encerrar. jl Amar,
tá entre su medio y plenitud curva por todas partes. favorecer, estimar, apreciar. Ampleclitur
Está lleno de sí mismo, de amor propio. Judex
AmPinoaoltta,ec ef. Suet.Fiesta que se bacía en non am i. lectitur. Cie. El juez no entra en esto, no
casa de las paridas al quinto dia del parto. pone buena cara. A mplecti aligaitl pluribzis verbis.
Asseniott NiA, al. f. Estas, 'Ciudad de Mesenia dC:iftue saEisuten
en al Peloponeso, entrleerse, esplicar una cosa con estension,

AMP A .M Y 5t
AMPLEXkTUS, a, um. part. de Amplesor. AmPuLLXitius,ii. Plaut. El que hace las bo-
El que ha abrazado. tellas ó las ampollas.
AMPLEXO, ás, are. a. Plata. y AMPULLÁRIUS, a, um. Plaut. Perteneciente á
AMPLEXOR, cris, átus sum, art. dep. Cic. Abra- las ampollas ó botellas.
zar estrechamente. AMPULLOR, áris, átus sum,- ari. dep. Hor. Ha-
Amnaaxua, us. m. Cic. El abrazo, la accion de blar hinchado, con estilo que afecta magnificencia,
echarse los brazos en señal de cariz u Serpentis AMPÜTÁTIO, anis. f. Cica La accion de cortar,
~Oras. Cic. El acto de enroscarse una culebra mutilacion de los miembros, poda de los árboles.
á alguna cosa. Atnpulatio voeis. Cel. Aur. La pérdida ó estincica
AMPLEXUS, a, ura. para de Amplector. Cic. El de la voz.
que ha abrazado.11 Pele. Lo que es abrazado. t AMPÜTÁTÓRIUS, a, um. Prisc. Lo que tiene
MPLIÁTIO, ónis. f Asean. Amphacion, próroga fuerza ó virtud de cortar.
de un juicio.! Tent. Amplificación; aumento. AMPÜTkTUS, a, um. Cic. Amputado, cortado.
AMPLIÁTUs, a, um. port. de Amplio. Val. lilas. Amputa/a toqui. Cic. Hablar en estilo cortado, sin
Lo ampliado, remitido, diferido á mayor informa- unjan de palabras ni pensamientos. Pare. de
cion. 1I Cels. Agrandado, ensanchado, AafaüTo, as, ávi, b.tum, are. a. Cic. Cortar,
AMI'LíCE .adv Catal. Amplia, magníficamente. quitar, mutilar, podar, amputar, Amputare ramos
Amaaiaicano, Cic. Amplificación, dila- miseriarum.Cic. Cortar el curso á las calamidades.
tacion, estension, ampliacion.:1Exageracion. * AMPYCiDES, W. ni. patron. Ov. Mopso, hijo de
AmaaiTicaToit, óris. ni. Cic. El que amplifica, el Ampico, agorero célebre.
que estienfle, dilata, aumenta. II Exagerador. AMIrYCUS, at. y
, MI'Ll1.4CÁTUS, a, um. part. de Amplifico. Cic. AMPYX, iris. m. Ov. Ampico, padre de Illopso.
Amplificado, estendido, ampliado. 11 Adornado, Am HA iDE S, is. in. Sobrenombre de illoises,
enriquecido, exagerado. lujo de Amram.
AmrafFíca. adv. Calza. Adornada, ricamente. AMSANCTUS, Cic. Valle de Fricenti en Ita-
AMPLiFiCO, ás, áturn, are. e. Cic. Ampli- lia, pestífero por las aguas pútridas que contiene.
ficar, engrandecer, aumentar, entender, dilatar. 11 AMSÉGÉTES, is. in. Fest. El campo que está
Exagerar. Amplificare rent ornando. Cie. Hermo- tocando con el camino, por el cual el vecino tiene
sear, enriquecer nna cosa con los adornos.—Pee- la servidumbre del camino.
/atm. Cic. Encarecer.—Kirlalem laudibus. Cita AmsTaaóaaimum ó Arnstéródámum, n. Ams-
Ensalzar la virtud con alabanzas. terdam, ciudad capital de Wanda.
t AMI'LiFiCUS, a, uta. L'alai. Rico, nuble, ele- AMTERNIINIS. in. f. lié. is.
vado, magnífico, espléndido. Ai'rrntMixus, a, una Fest. Fronterizo, el que
AMPLIO, .s, avi, átum, are. a. Cia. V. Ampli- está cerca de los le'rininos.
fico. Ampliare tetalem. Merc. Alargar la vida.— 1- AMTRUO v Amptruo, ás, are. n. Fest. Saltar,
i
Urbani. Lic. Engrandecer la ciudad.—Ru n. Boa. bailar al rededor, como los sacerdotes sallos en sus
Aumentar sus bienes.--Reum ó causara. Pul. Mrix. sacrificios.
Remitir un reo ó causa hasta mas plena iufor- t AMULA, re. f. Sipont. Vaso para poner agua
macion lustral odre los antiguos, c.pizo entre nosotros el
AmmassiME. adv. superl. Cíc. Amplísima mente, agua bendita.I1 Pila de agua bendita.
mui abundante y magnificamente. AmtiaaTum, i. n. Plin. El amuleto, remedio su-
AMPLÍTER. adv. Maui. Amplia, abundante, persticioso para curar ó preservar de enfermedad.
magníficamente. AmuLlus, Liv. Amalio, hijo de Prócas,
AMPLÍTÚDO, ínis. Cío. Amplitud, la anchura rd de Palia.
ó estension de alguna cosa. 11 Dignidad, gravedad, AMURCA, w.Virg. La amurca ó alpechín, la
altura, elevacion. Amplitud° aninii.Cic. Grandeza hez tle la aceituna es primicia ó del aceite.
da alma, de capacidad. Amplitudive sumad dig- AMURCÁRIUS, a, um. Cal. Lo que es de amurca,
nos. Cic. Digno de los mas altos empleos. ó pertenece á ella.
AMPLIUS. adv. comp. Cie. Mas ampliamente. AMOSIA, re. f Vare. Ignorancia,
CiaMas, ademas. superl. Amüsrum, a, Máquina inventada para cono-
A MPLIUSCULE, ario. (hin. de Amplias. Sitian. cer la diferencia de los vientos.
Algo mas difusamente. Amussiarus, a, um. Vitruv. Lo bien arre-
talarmuscaaus, a, lun. dina. de Arnplins.Apid. glado, bien trazado y dispuesto.
Lo que es algun tanto mayor, mas amplio. ANIUSSIN.I. adv. Fest. Ad amnssim. adv. Gel.
tAmaafv.kaus, a, um. A' áer. alui estenso. Examussina adv. Plata. A' cordel, á nive1.11Recta
4- Amara>, ás, are. Non. V. Amplio. y exactamente.
A A1PLOCTI. anlic. en lugar de Amplecti. Prisc. AMUSSIS, is. f. Gel. Cuerda, regla.11Medida,
AMPLUS, um. Cíc. Lo amplio, grande, vasto, modelo. 11 Patron , nivel, escuadra. Ad ainussini
espacioso, estendido, ancho, difuso l' Ilustre, ele- atiquid lacere. Gel. Hacer una cosa con exactitud,
vado, considerable, honroso, distinguido, magní- con perieccion. Judicium ad amussint jadian. Gel.
fico. Amplas homo. Cie. Grande hombre, de dis- Juicio hecho, dado con entero conocimiento.
tinguido mérito. Acopla occasio. Cic. Ocasion mui Amussi atbd. Gel. Sin juicio, sin discernimiento.
oportuna.—Amicilia. Cic. Amistad noble y gene- AmussaraTus, a, am. V. Amussiatus,
rosa. ~buil Cic. Exequias magnificas. Amussium, n. Vitr. Amussis.
Amplissimo loco natos. Cic. Hijo, descendiente de AMusus, m. Vitr. Rudo, ignorante, idiota.
una casa mui ilustre. Antplissimus ordo. Cic. El A m act-E, áru m. f Virg. A inicias, ciudad
órden senatorio. del Lizeioll Del Peloponeso. 11 De la Laconia.
ANIPSANCTUS, Anisauctus, AMYCL1EUS, a, nm. Virg. y
AMPOLLA, Plin. A ni polla, botella, Amacaaaus, a, uta. Plin. Lo que es de la ciu-
redoma de vidrio de cuello largo. dad de Arincias.
Amauaaaoaus, a, HM. Plin. Lo que es ampo- AmacainEs, te. ni. patron. Ovid. Jacinto, hijo
llado, en figura de ampolla. 11-0,Vii3 ampidlacea. de Anaictas, fundador de la ciudad de su nombre en
Ptaut. Vestido ancho, pomposo. la Laconia.
AMPULLJE, árnm. f piar. Hor. Palabras hin- Amacricus, a, nm. Ccl. Aur. Perteneciente á
chadas; palabradas, fanfarronadas. los medicamentos que cauterizan.
f AMPULLÁGIUM, n. atar. La flor del Amvcus, m. O. Azoico, hila de >14tuno, rd
granado. de los bebricios,
ANA
ANA
52
bnis. Ana Ciudad de Peonia, que ANÁBATHRII M , n. Juv. Tablado, graderío. H
AMYDOM, Palco en que se sabe á. ver las fiestas.
favoreció á los troyanos.
f Colom. El almendro, árbol.11 t ANÁBÓLiCU S , a, am. !Top. Perteneciente á
AMYGDÁLA, mercaderías y géneros para vestir.
fruta de este deba Amygdalw
Plin. La almendra, as de la garganta. Ar.o,a3 nuom, n. Grul. El palio ó capa.
fauciurn. Plin. Las glándulPhi/. Lo que se parece • ANÁCAMPSER OS , f. Plin. Yerba mágica,
AMYGDÁLÁCEUS, a, um. que dicen tiene la virtud de renovar el amor.
á la almendr a á almendro. * A N ÁCÉP11 ÁLAIÓSIS, iS. f. Quina Epílogo, breve
AMYGDÁLEUS, a, um, y
1A 11: ,,(;)

AMYGDAISNUS, a, una Plin. Lo que pertenece á


recapitulacion de lo que ya se ha dicho.
A NADES, in. piar. Cie. Epiletu de tres dioses, hi- 0 1 ,: •

la almendra ó almendro, jos de Jupiter, que son Tritopatreo, Euboleo y Dio-


AMYGDÁL ÉTES, 2e. f. Plin. El tártago, planta. I••
AMYGDÁLUM, n. I,a almendra, fruto de
AMYGDALUS, i. f Calan,- El almendro, árbol. niS4°. ANÁCHíTES, X. rn. Plin. El diamante, piEdra
t AMYLÁTUS, a, nm. Apic. Port. de preciosa, que dicen tiene virtud de antídoto.
Amvact, ás, áví, atum, áre. a. Cel. Aur. Almi- • ANÁCHORÉSIS, is y eos. f Soledad,
donar, mojar, rociar con almidon. yermo, retiro.
AMYLON y Amylum, 71. Plin, El almidon. .ANÁCHÓRÉTA, m.Sulp. Sev. El anacoreta, so-
AravaNxi 3 Orum.m.plur.Serv.Pueblos de Tracia. litario. el nue Vive en el desierto ó soledad.
AMYNIÓNE, és. f Prop.Amimone, hija de Dánao, ANA is.. f. Bud. Examen de testigos ó de
que acometida de un mina" , á quien hirió casual- la misma parte ; careo, confroutacion.
mente en la caza, imploró el favor de Neptuno, y ANÁCLINTÉRIUM, n. Esparta La cabecera de
sufrió de este la violencia que había temido del la cama, ó la almohada de la cabecera.
AUT . Purga, purgante.
satiro. ti Nombre de la fuente que hizo brotar Nep- ANÁCCELIASMUS,
tuno para Ami inane en desagravio de su fuerza. ANÁCOLLliMA, átis. n. Vea. Cataplasma glutino-
AMYMONIUS, a, nro. Hig. Perteneciente á Ami- sa, como de aceite rosado y clara de huevo.
mone. .ANÁCOLÚTRUM, n. Sera. Inconsecuencia, con-
AMYNTAS, Ee. m. Cure. Amíntas, joven que ser- clusion mal sacada.
vía á Filipo, rei de Macedonia. II El padre de este ANACREON, ontis. ni. Cie. Anacreonte, poeta
rei. II Viry. Un pastor. griego lírico.
Aml/N-EranEs,ae. 711. patron. Ov. Hijo de Atrita- .ANACREONTEUS, Anacreontius y AnacreontIcus,
tas, Filipo, rei de Macedonia. a, um. Quint. Del poeta Anacreonte, como los ver-
AMYNTOR, tiña. m. Ov. Amintor, rei de los di5- sos anacreónticos, a que él dio nombre.
lopes. ANACTORIA, X. f. Plin. Ciudad de Epiro.
AMYNTORbES, X. m. patron.Ov. Hijo de Amin- ANACTÓRIUM, n. P laut . (liudad de Acarnania,
r:15
tor, Fénix, preceptor de Aquiles. Apul. Arternis.-1, yerba.
AMYRUS, m. Val. Flac. Un rio de Tesalia, así ANIDEMA, átis. u. Luce. Adorno de la cabeza,
llamado de Amiro, hijo de Neptuno. como mitra o corona.
ArIntsns, Idis. f. flor. Modo de beber entre los ANÁDENDROMALACIIR, és. J. Apul. El malva-
tracios, que significa beber á gollete ó sin llegar el visco, planta.
jarro ó botella á los labios. ANÁDESMUS, m. Prisa. La ligadura.
AMTITIÁON, n. Ov. Antitaon, padre de Me- ANÁDIPLÓSIS, f. Marc. Cup. FU1- 11ra retórica
lampo, caebre médico. llamada reduplicacion,coirto Me me adsnm qui fe ci.
Virg.
AN :\NÁDYÓMÉNE, és. Plin. Lo que sale del agua
hacia arriba ; sobrenombre de //e'aus.
Al% conj. para preguntar y para dudar, cuya sig- ANÁGALLIS, idis, f Plin. Corregriela, yerba. 11
nificacion es varia segun las palabras á que seplta. Anagálide, planta silvestre.
Al principio de una cláusula se le añade con mucha ANÁGLYPIIA,Drum.n. piar. Marc. V. Anaglyptum.
elegancia vero. Ara yero tibi Romulus videtur. Cic. ANÁGLYPTES, w. ni. Ptin.Cincelador de relieve,
Te parece acaso que Rómulo. Pazecis antequam ANÁGLYPTICE, és. f. Plin. El arte de cincelar,
mortuus est, an diebus, an menszbus. Cie. Pocos, no de grabar ó tallar de relieve.
sé si días ó meses, ántes de morir. Cuando se ha ANÁGLYPTICOS, uní. Sid. Anaglyptus.
de repetir varias veces, se omite con elegancia en el ANÁOLYPTUM, n. Anaglifos, vasos
principio. Senatus, an populus, an judices. Cic. Si otras obras talladas de relieve tosco.
el senado, si el, pueblo ó si los jueces. A veces se ANÁCLYPTUS, um. Marc. Cincelado, grabado
pone ántes neo utrum en lugar de an. Roznara ne en relieve tosco.
venia, en hic maneo? Cic. ¿ Paso á Roma, ó me ANAGNIA, f firg. Anagni, ciudad del Lacio.
quedo aquí ? An non dixi?Ter.No lo dije yo? Jure, ANAGNiNUS, a, um. Cie. Natural de Anagni,
an injurze. Liv. Con razon ó sin ella. An nonduin lo que es de esta ciudad.
etiam? Ter. Qué, aun no ? Erravit, an potiza in- ▪ ANAGNORIZOMÉNE, és. f Fest. Muger reco-
sanivit? Cic. Es yerro este, ó mas bien es una lo- nocida, cuyos padres y condicion se ignoraban
cura ? ántes.
ANA y Anas, m. Plin. Guadiana, vio de Es- ANACNOSTES, as. m. Cic. Lector, el que lee á
paila. otro
to
r.
ANA. Cifra con que los médicos denotan, que sean
* ANÁGÓGE, is. Anagogia, sentido místico de
de pesos o parles iguales los ingredientes de Una la sagrada Escritura.
recela.
Abriohnic.us, um. Místico, misterioso, espiri-
ANXBAPTISMUS, i. T'ES. Ag. Bautismo reiterado. tual, oculto, elevado.
ANÁBAPTISTA, m. S. Agust. Anabaptista,
ANAGRAMMA, átiS. n. El anagrama, pala bra 6
herege de la secta que creía se podía reiterar el sentencia que resulta de la trasposicion de las
bautismo.
4 AN Á B ÁSIS, ie. Plin. Cola de caballo, planta. letras de una palabra ú otras sentencias, lo cual d
las cuales se
ad programa, v. g. 'Laudator,
ANÁBASIUS, m. S. Ger. Correo, posta, posti-
flan de á caballo.
ANÁGRÁPI/E, es. f Reportorio, registre, me-
AriiaaTustwi, i. ni. Plin. Escalera por donde moria, inventario.
silban las Parias al teatro, á de donde precipita- ANÁGYRIS, is. f
ban a los reos en Ruma, llamada gemonia. ANÁGYRON, n.

ANA ANC 53
• ANÁGYROS, ' i. f. Plin. Anagíris,planta pare- ANASTInióTiCUS, a, am. Anastomótíco, que lana,
cida al agnocasto, perteneciente á la anastótnosis.
ANÁLECTA, ar.. tn. f. Marc. El siervo que barre A NASTRRóPHE, és. f Quint. Anástrofe, figura
las migajas que caen de la mesa. ['Compilador. retórica, irasmuta•ion, trocamiento del orden de
ANÁLECTA, ()ruin. 11. piar. Marc. Las migajas las Palabras, y. q. Sacra per, et scopulos. Virg.
que caen de la mesa, j Coleccion. compilacion. A NÁTÁRIUM3i. n.Plin. Vivero, estanque donde
' ANÁLECTIS, idis.J. Ov. Almohada hecha para se crian los ánades.
disimular la giba, ó para igualar los hombros á , ANÁTikaitis, fi, Plin. El que cuida de los
quien tiene uno mas alto que otro. anades.
4 ANÁLENnuA, átis. n. Filma,. Analema, proyec- ANÁTÁRIUS, a, um. Plin. De los ánades. Ana-
cion ortográfica de la esfera sobre el coloro de los lada aquila. Plin. A'guila que caza ánades.
solsticios. ANÁTAS, f.
A NÁLímóTicus, a, um. Prisc. Que destierra el ANÁTES, is. f. Fest. Fístula, úlcera del ano.
hambre. ti ANÁTHÉMA, átis. n. Prod. Don, ofrenda, pre-
ANÁLÓCIA, w. f Quinte Analogía, relacion, pro- sente, que se cuelga en los templos, ó con ocasion
porcion ó conveniencia de algunas cosas entre sí. de nn voto, ó de despojos de enemigos.
ANÁLóGiCus, a, um. Gel. Analógico, lo que tiene Asiráma, átis. n. Bibl. Anatema, escomuniou,
relacion, proporción y correspondencia entre sí. execracion y detestacion de alguno.
ANÁLOGOS, a, um. Varr. Análogo, proporcio- ANÁTHÉMX.TIZO, ás, ávi, áturn, áre. a. Ecks.
nal, que corresponde á otro. Anatematizar, escotnulg-ar y separar á uno de
j- ANÁLISIS, is. f. Bad, Análisis, resulacion o cuerpo y gremio de la Iglesia.
redaccion de una cosa á sus principios. ANÁninuÁsIs, is. f Pelron. Vapor, exhala
ANANciEUM, i. n. Plaza. Lo que sucede pre- cion, aliento.
cisamente, lo que es inevitable. II Vaso grande que A NÁTICÜLA, f dimn. Cje. Anadino, anadina
era preciso apurar en las borracheras. l I Vaso de el ánade pequeño.
cicuta que hacían beber á los reos en algunas ciu- ANÁTILIA, ae. f. Plin. San Gil, dudad de la
dades de Grecia. Galia narbonense.
,VszaNeiTis 6 Ananchitis„ Idis. f. Plin. Piedra ANÁTjLÓRUM, n. Provins, ciudad de Bria en
-preciosa con que pretendían los magos hacer apa- Francia.
recer las imágenes' de los dioses. ANÁTiNUS, a, um. Plaut. Anatarius.
ANÁNIA, w. f. Bibl. Ciudad de la tribu de Ben- ANÁTóCISMUS, nt. Cje. Anatocismo, renova-
jamin. .
c2on ó reduplicacion de la uvera, usura de usura,
ANÁP.EsricUs, a, um. Cíc. Anapéstico, de pi:7s interes de interes, llamado vulgarmente alacernina ó
anapestos. gallerin.
ANAPMSTUM, i. n. Cíe. Verso anapesto. Á.TóLE, és. f Hig. El oriente, nombre de
ANÁpiESTUS, i. m. Cic. Anapesto, pié de verso una da las horas.
latino compuesto de dos breves y una larga, como " ANÁTómE, CS. f. Cels.
véniánt. ANÁTOMIA ó AnátórnIca, m, y AnátórnYce. és.
* ANÁravómÉN0s, i. ni. Plin. Ocioso, cesante, f La anatomía, diseccionó exámen, de las partes de
que descalsa. un cuerpo.
ANÁUSE, es. f. Plin. Nanflo, isla del mar de , • m. Macrob. Anatomista, el pro-
A?.4, 10MICLS,
Creta. fesor de anatomía.
ANAPHÓNI:SIS, is. f. Cel. Acr. Eje' cícto de la A NÁ-róluVeus, a, una Anatómico, lo que pertenece
voz para conservarla y aumentarla. á la an ata mía.
AXÁPIIOaA, w. f Asceusion oblicua dé los as- ANÁTóNUS, a, tura Vitruv. Que se dirige hacia
tras.11 Anáfora, figura retórica en que se repite va- arriba.
T i(L' reces una palabra dentro de una cláusilla. ANATRÉsis, is. f. Cel. Aur. El taladro, el
ANketizilliCus, a, lun. Jul. Frrar. Anafórico, que. tré patio que sirve para horadar el casco de la cabeza.
echa esputas de sangre. Anaphoricum ho•ologium. ANAUDIA, w. f. Cel. A 1.1.7* . La pérdida ó estincion
Vi!ruv. Clepsidra, reloj de agua. de la voz.
4 AN:kinuistm A., átis. n. Apta. Evaporacion, es- ANALTRUS y Anauros, 911. Luc. Rio de Tesalia.
plasian de hálitos 6 vapores de la tierra. ANaxa.coa.aus, a, um. Plin. Perteneciente á
ANk p is, is un. V. AllapLIS. Anaxagoras, filósofo clazoynenio.
ANAPLÉRÚTICUS, a, urn. irreg. Que llena le Le si- ANAXARCITUS, i. ni. Val. Filósofo abde-
da y hace crecer la carne. vita, discípulo de Denióerito, á quien Nicueleonte,
A NÁ p ánicu, a, um. Vitritv. Perteneeiante á tirano de Chipre, hizo machacar en un pilan de
unos rélajes de campana, que sehalahan las liaras hiedra.
con movimiento retrógrado, 6 que señalaban en la ANAXERETE, es. f 0v. Doncella de Salamina en
campana las ascensiones de los astros. Chilre, convertida en piedra.
ANVatjs. i. m. Ora Anapo, rio de Sicilia. 11 .(;,'n..
Anápis y Aufínomo, hermanos sicilianos que sana- ANC1ESUM, n. Fest. Vaso ú otra pieza graba-
da, cincelada, tallada de relieve.
ron en sus hombros á sus pudres de l,F, fuegos del
Etna. XmaEus, m. Gel. Anceo, hijo de Neptuno. 1)
AY:ARMA, re. f Anarquia, estado sin cabeza
Olro,hijo de Actor. II Olro,hijo de Licurgo, uno
que lo gobierne. 11 Anarquía, desórden, trastorno, de las argonautas.
ANCÁLA, e. f. y Ancále, és. f Cel. Aur. La
confusion de un estado, dobladura interior de la rodilla.
* .'1.NAltailiNoN, i. n. Plin. Yerba semejante á la
aciaga fide. ANCÁRIUS, tn. Non. EL asno. [1 El que lleva
ANARTE:s, ton. m. piar. ó . . la cargaá cuestas.
ANART1, muna ni. piar. C'és. Pueblos de la Tar- A NCEpa, ipitis. com. 0o. Que tiene dos cabezas,
/aria ea Europa. ó que por las dos partes es una misma, [1 Incierto,
AMAS, átis. f. Cíc. El ánade, ave. 11 Pm . Fí s-
dudoso, peligroso. 11 Indeterminado, Irresoluto,
que no sabe qué partido tornar.11 De dos aspectos
tula que viene al ano,
o visos. Bellum ancipile Marte gestora.
Liv.
ANASSUM, i. si. Plin. Rto de Venecia, hoi Piave.
* ANAsTÁs'is, is. f Lart. La resurreccion. Guerra con vario suceso de una y otraAnceps parte.
''' ANASTÓnfosis, is. f. .Anastóinósis, abertura, Ancipites bestia. Cic. Animales anfibios.Vocabula
dilatacion de las venas. gladius. Hoy. Espada de dos cortes.
ancipilia. Gel. Palabras ambiguas, que pueden
AND
54 A NC
AarcLo, ás, áre. a. Ande. Sacar y levantar en
tener dos Liv. Dardos dispara-, alioli Beber. I J Suministrar.
dos por dos partes.a , am. @int. De la familia an- ANCON, bnis 7/1. Pitr. El doblez del codo,
AarestaitiaNns, codo. A'ugulo, juntura de una muralla. Cane-
canana. cillo, adorno de arquitectura que sostiene una cor-
AarcHskarus, h. m. ó nisa. II Ensenada, ancon. puerto abierto. j1Jaula.
Marc. El asno, 6 el dios de
AN cfnazus, 1. ni. gentiles, que pensaban que los H El centro de una bóveda de órden jónico. ;1 Los
los judíos, segun los brazos de una catapulta, máquina de guerra de
judíos adoraban un asno. Per Anchialum jurare.
los antiguos. II Los brazos de una escuadra. 11 Los
Marc. Jurar por Dios vivo. de una silla poltrona. ji Brazo navegable del Nilo.
Ar-icfniLus, i,y Anchialos, f Ov. Ciudad de Vasos cuya boca era triangular. herolin. h Pro-
Tracia. montorio. II Horquilla de que usan los cazadores.
AycHisiEus, a, um. Virg. De Anquíses, padre A NCON. anis, y Ancóna, w. Cés. Ancona, ciu-
de Enéas. dad de Italia.
ANcHisns, re. m. Virg. Anquíses, padre de A.NeóNíTINUs, a, am. Gral. De la ciudad de
Enéas. Anemia.
ANCIÚSIIDES., x. patron. Virg. Enéas, hijo ANCÓR A, M. V. Anchara.
de Anquíses. ANCTÉRES, um. piar. Vendas, ligaduras
ANCHiSiTES, m. Cic.Viento austral, que sopla para contener y cerrar las heridas.
de Anquisa, puerto de Epiro. ANTÜL.E, arma. f. piar. ó
ANcalszitum, i. n. Cel. Aurel. Instrumento de ANcÚLI, orara. ni. plan. Fest. Dioses de los
cirugía corvo en figura de anzuelo. siervos y esclavas entre los romanos.
ANcii6m.1.NEs, ae. f. Apul. Dragontea, yerba de ANCÜL0, as. áre. a. V. Anclo.
este nombre. ANCüNÚLENTY,, arum. f plur. Fest. Nombre de
L‘NCHORA, M, f. Virg. El áncora á ancla del na- las inugercs en tiempo del menstruo.
vío.11Esperanza, amparo, refugio, asilo. Anchor() ANCUS, Fest. Manco, el que tiene rl brazo
sacra. La esperanza, áncora ?aró grande, de que encogido y doblado. 11 Dor. Auca Mamo, el cuarto
solo se usa en el mayor peligro. In anr norls atare.
•ei de Roma.
Flor. Estar en áncoras. Auchoram reitere. Lie. A c-vraicaissum, i. I?. El frenillo que impide el
Levar ¿Incoras.—Jitcere. Suel. Ancorar, anclar,
uso libre de la lengua. jj Tartamudez.
echar ancoras, dar fondo,— Tolkre. ,Varr. Partir, Claad. Plin. Ancira, ciudad de
ANCYRA,
hacerse 1.'t la vela.
Galacia.HCiudad de Frigia.
ANCHOR.V., árnm. f. plur. Cir. Los cables
ANCYRÁNUS, a, urn. Claud. De la ciudad de
d i menas a. que se afirman las fincaras.
ANCIIOR 1GO, inis. Ca.s. ind. Especie de pes- Ancira
AND ÁRiTA, m. ni. Cic. El gladiador que peleaba
cado, que algunos dicen ser el estnrion, ó sollo, en R ama á caballo vendados los ojos, ó con una
ANCHÓRÁLE, is. n. Liv. El cable del áncora. celada sin viserallritalo de una sal ira de Va-
ANC/IÓRÁLIS. f lé.n. is. Liv. 6 rron, que reprendía la ceguedad y errores de los
ANCHORARIUS, a, um. Ces. Del áncora ó perte- hombres.
neciente á ella. ANDEG:I.VENSIS. 177. f. Sé. 72. y
ANDÉCÁVI, arnin. In. piar. Plin. Los naturales
ANCEIÓBÁRIUS, m. Hirc. El que cuida de las
ancoras. de Anjou en Francia.
ANDEGÁVIA ., m. f. Alijan, provincia de Francia.
ANCHRACOSIS, is. f. Cels. U'Icera maligna que
ANDÉGiVUM, n. Angers, capital de Anjou en
sale en los ojos. Jf Carbunco.
ANCHOSA, w. f. Plin. Ancusa, planta, llamada
Francia.
ANDÉGÁVUS, a. lun. De Arijo % v de Anirers.
tambien conoclea_y alcibadio.
1NDELA, marino que se pone al hogar.
ANCILE, is. n. Virg. y
A NDÉLIUM, h. 7/. A IldeleiS, ciudad de F•(Mria.
ANCiLIA, órurn. n. plur. Flor. Escudos peque- A NDf:I.US, i. Pamplona, , capilai riel reino de
ños por ambos lados. Nararra en Es .) ; aria.
ANcius. m. Id. n. is. Juv. Perteneciente á ANDIRYDENSIS. m. f. is. Ei natural de
los escudos. Albret.
ANCILLA, Cic. La sierva, criada, sirvienta. ANDIRilUM, i. 71. Albret, ciudad de Frr,nria.
I¡ Salu.s•. El hombre siervo de algun deseo ú ocu- A NDERNÁCUM, 71. Andernac, ciudad de Ale-

paciou.
Mania.
ANCILLÑRIUUS, m. S'In. El que enamora á ANDES, ium. 7;7. plan Cés . Los naturales de An-
las criadas. II El que se deja mandar de su mugen. jou. II Andes, aldea del campo ele illantua, patria
ANCILLÁRIS. ni. f. re. n. is. Cic. Servil, perte- de Virgilio, segun Do nato.
neciente á las siervas ó criadas. ANDiNUS, um. Sil. El natural de Anides,
ANCILLÁRIUS, ii. Treb. Pol. Y. Ancilla- cerca de ,llantos. A ndinos vales. Virgilio.
riolus. ANDFtACIINE, éi. f. P/M.Verdolaga. pian( rt. An-
Arscithántus, us. Arn. Servidumbre, escla- draehne aria. Plin. Verdolaga silvestre.
vitud. ANDRÉMAS. Apul. AndraChne.
ANCILLOR, áris, atas sum, ári. dep. Apul. Ser- ANDRIA, W. f. Plin. Ciudad de Elide. II De
vir como esclavo. Ancillari Tilin. Dejarse Macedonia..11 De Erigía. 11 La rianter de la isla do
manejar de su rnuger. Ambo. jl Anclria, comedia de Terencio.
ANCILLÜLA, j: dim. Ter. Sierva pequeña. ANDRIUS, a, um. Ter. De la isla de Andro.
ANCTPES en lugar de Anceps. P 'aut.
j
- ANCíSUB, a, um. Varr. Cortado en redondo,
al rededor.
ANDRoDÁmas, antes. 171. Plin. Piedra preciosa.
ANDIiODAS y Andróclas, M. Jul. Firm. El
ano 63 de la vida humana, llamarlo así por los
t Arscietia, us. m. Varr. Cortadura, talladura egipcios, como entre nosotros climatérico.
en redondo. ANDROGEUS y Andrógeos, o. ni. Ov. Andro-
ANCLÁBRIA, órum. n. plur. Fest. Vasos de geo, h ijo de Minos, reí de Creta, y de Pasifue.
bronce usados en los sacrificios. AND RóGirm, Orum. in. piar. Plin. Pueblos de
MeLiknuis, is. f Fest. Mesa al lado del altar A'frica, que dicen tener los dos sexos de varan y
Para poner los vasos y otros instrumentos de los hembra. jj Andróginos, hermafroditas.
sacrificios. ANDROGYNUS, ni. f. Cic. Andrógino ó hernia-
ANG AN G 55
frodita, que tiene los dos sexos de varan y hembra. mozo de cordel. I [ Maestro de postas. [1-Postilla',
ANDRÓMÁCHE, es, y Andrómáca, 33. f. Virg. correo.
Andrómaca, muger de Hictor troyano. ANGÉLA, f Tert. A'ngeia,. nombre de muger.
ANDRÓMÁDUNUM, Langres, ciudad de t ANGÉLICA, :e .. f. Angélica, planta.
Champaña en Francia. ANGÉLIcus, a, um. Prud. Angélico, angelical,
ANDROMÉDE, es, y Andromeda, EC. Ov. Andro- que pertenece, participa de 6 se parece á los án-
meda, hija de un rei de Egipto. II Constelacion geles. I A' propósito para anunciar.
celeste. ANGÉLIFICÁTUS, a, um. Tert. Convertido en
A NDRON, m. Vitruv. Sala donde tenían naturaleza de ángel.
los hombres sus fiestas entre los griegos, y en que ANGÉLLUS, i. ni. dim. de Angulus. Lucr. A'ngulo
no se hallaban las mineras. II Galería, corredor, pequeño, nnconcillo.
paso, pasillo, callejon para otras habitaciones. ANGÉLUS, i. 2n. Sén. El mensagero. II Prud. El
ANDRONÍCUS, Cje. Lucio Livio Andrónico, ángel, sustancia criada espiritual é inteligente.
poeta latino, que floreció el año de 514 de la fun- ANGENORA, W. f. Plin. Angenora, diosa que los
dacion de Roma, el primero que representó en ella romanos invocaban contra las anginas ó inflama-
la comedia. eion de la garganta.
AszomaNins, Habítacion ó cuarto ANGÉNORÁLIA,111111 ü órum. n. plur. Párr. Fies-
de los hombres, sin comunicacion con las mugeres. tas de la diosa Angenora.
ANDRÓNIITM, n. Cels. Remedio para curar la ANGÉRIÁCUM, n. San Juan de Angelí, ciudad
enfermedad que sobreviene al galillo 6 campa- de Santona en Francia.
nilla ANGERONA, X. ó .Angérónia, re. f. ilacrob:
ANDEOS, i, y Andrus, 1 0v. A'ndros, una de Angerona, diosa del silencio, o la misma que Volu-
las islas Cíe ludes. pia, diosa. de los deleites.
ANDROSÁCES, is. J. Plin. Androsáces, yerba ANGÉRGYÁLIA, ium. n. piar. Varr. Sacrificios
raid ainalg fiestas de la diosa Angerona.
ANDEOS7EMON, n. Plin. El androsemo, planta ANGIBÁTA, w. f. V. Engibata.
mui semejante al alciro. ANGINA, Cels. La angina, esquinciicia,
±ANDRUO, as, ávi, átala, are. Fest. V. Re- inflainacion de la garganta, que se llama lambiera
curro. garrotillo. Angina vinaria. Fest. La sofocacion Tia
ANECDOTUS, a, um. Lo que no se ha publicado proviene del escaso del vino. It Cable de una an-
divulgado. cora.
ANGTPORTUM, 1. n. Tert.
ANECLOGISTUS, i. tilp. El que no está obligado
ANGIPORTUS, us. m-. Cia. Calle angosta ó sin sa-
á dar cuenta de su adininistracron.
lida, la vuelta de una calle.
ANELLUS, 771. dim. Cia. Anillo pequeño, sor- ANGITLA y Anguitia, ni. J. Virg. Hermana de
tija. .tdea„ venerada por diosa de los 111UrSOS, por ha-
Aa,Émo, ónis. m. Amon, •io de Italia.
Orles dado á conocer los contravenenos.
ANÉMONA, X. j. 6
ANGUSÉGA, le. f. Anglesey, isla del principado
_ ANÉMONE, és. j. Plin. Anemone, planta.
Gales en el mar de Irlanda.
* ANEMETOS, i. in. Terl. Eterno.
ANGLI, órum.-m. plan Táe. Los suevos, que upo.
ANEO, éS, ére. n. Glos. Ser vieja. Merados de Inglaterra le dieron el -nombre de "tnalia.
ANÉTHÁTUS, a, um. Apic. Compuesto con Los ingleses, los naturales de la Gran Bretaña.
eneldo. ANGLIA, w. f. Inglaterra, reino de Europa.
ANÉTHUM, n. Virg. El eneldo, yerba mui olo- ANGLiCÁNUS, um,
rosa. ANGLICUS, a, um. Anglicano, de la Inglaterra.
ANETTCUS, a, um. .13 TiS C. Lenitivo, que suaviza ArIc,us, a, um. Ingles, el natural de Inglaterra.
y aplaca. ANGO, is, ai, gére. a. Virg. Angustiar, ahogar,
ANEURISMA, átis. n. Veg. Aneurisma, tu-mor que sofocar, oprimir, impedir la respiracion. íj Afligir,
causa la ditattwion de una vena. fatigar, acongojar, dar pena, dolor, sentimiento,
ANEURITÁTUS, a, urn. El que busca una res- pesar, afliccion. Aligere sese Angi
puesta o una escasa. animo. Cic. Angustiarse. Angi d re aliquel.—De re
ANFRACTUM, n. Vare. El anfracto, rodeo de ca- aliqud. Cic.—Ad rem Liv. Tomar pesa-
mino ii•-pe ro. dumbre por ó á vista de alguna cosa. Angor inti-
t ANFRACTUOSUS, a, urn. S. Ag. Lleno de ro- mis sensibus.Cic. Estoi traspasado de dolor.
deos. AracórzEs, um. m. plur. Dardos, lanzas, picas
ANPRACTUS, m. Cts. V. Anfractum. Anfrac- de los francos.
lus .solis. Cic. El giro, el curso del sol.—Maris, ANCOR, óris. m. Plin. La esqninencia 6 infla-
aut larme. Loc. Los recodos que hace el mar y la mado,' de la garganta, que embaraza el tragar, y
tierra.—Orationis. Cic. Rodeo, largo giro de pa- ahoga. I I Angustia, dolor, sentimiento, congoja,
labras. ahogamiento, afliccion, pesadumbre, tristeza, pe-
ANFRACTUS, a, um. Am. Que tiene rodeos, vuel- na. Angoribus confici. — Implican*. Cíc. Estar
tas, recodos. muerto de pesadumbre, consumido de tristeza, de
ÁNGÁRA, órum. n. plur. Casas de postas. pena &c.—Sese dedere. Cic. Entregarse, abando-
ANOÁRIA, x. f. Paul. Jet. Carruage, acarreo 6 narse á sus penas.
acarreto público. llObligacion de dar al príncipe ANGRIVÁRU, órum. m. pisar. Pueblos de Pader-
caballerías para las cargas y postas. II Carga con- born 6 de Osnabruc en Alemania.
cejil. ANGUESCO, is, scére. n. Tert. Volverse, pasar á
ANGÁRIÁLIS. n. lé_ n. is. Cód. Teod. Pertene- la naturaleza de culebra.
ciente á la obligacion y servidumbre de las postas AactTEus, a, um. Solin. V. Angninus.
6 carruages. ANCUiCÓMUS, a, um. Ov. Que tiene culebras por
ANGÁRIÁRIUS, m. El que cuida ae erigir los cabellos.II Sobrenombre de 'Medusa.
servicios. ANCUleüLlaa, m. dim. ac. Culebra pequeña.
pro-
ANGÁRIO, as, ávi, átala", are. a. UlpianObd- ANCUÍFER, a, am. Properc. Que lleva é
gar por el público á llevar alguna cargaA I Alquilar. duce culebras, serpientes.
ANGÁRIUS, á. m. 6 ANGUiFaa, Cal. El. serpentaria canstela-
ANGÁRUS, m. Laca. Aquel á quien le obliga don celeste.
6 se alquila para llevar las cargas, como ganapan, ANOVIGÉNA, fe. m. f. Ov. 6
ANO ANt
be
Hijonlacido de una ser- ANGUSTIO, ás, áre. a. Bibi. Angustiar.
ANGUIGIINU8, a, um. Ov. .
piente 6 culebra. 1j Sobrenombre ye los tebanos. ANcUSTÍTAS, atis. f Non. V. Angustia.
1. Juv. La angu n ia,pescado cono- ANGUSTO, ás, ávi, atarlo, áre. a. Luc. Angostar,
ANGUTLLA, :
Angula de cabo o rebenque, azote. recoger, reducir y estrechar lo que está ancho.
zido.11 Isidor. ANGUSTUS, a, um. ior, ius, issirnus. Cíe. Angos-
Anguilla est, elaintur. "'aut. Se escurre como an-
mui astutos, que con engaños y to, angostado, recogido, reducido, estrecho. Au-
guila. Dfcese de los
embustes tes se escapan de sus fechorías. Anguilas gusta dies. Estere. Dia corto.—Mens. Cic. Espíritu,
%tare. In seditione,vel Androclides belli ducem entendimiento li,nitado.—Res ó angustee res. Cic.
Pobreza, falta de facultades, de medios. Augusta
aeglgz . adag. A río revuelto ganancia de pescado- viaruni. Virg. Estrechos, desfiladeros.A ar,aiypuosclues.
res. ref. animas. Cic. Corazon, animo estrecho, p
ANGUILLÁRIUS, a, um. Abundante de an-
guilas. —Odor rosa, . Plin. Poca fragancia de la rosa. In
ANGui&.wus, m. Laten El elefante, llamado angustuni addizci.—Venire. Cic.—Cuoi. Ter. Ve-
así por la agilidad de la trompa, que es como una nir, estar reducido á una suma estrechez.—Con-
mano que se mueve á modo de la culebra. cliidere. Cic. Apretar, oprimir, reducir
ANGUNEUS, a, um. Perteneciente á las cule- mui estrechos. Sresejt in angosto. Hai poca espe-
bras. ranza. Aogiís. ti.s' rebus. llar ". En las adversidades.
ANGuiNum, n. Plin. Monton de culebras en- Anoustalides. Cés. Poco crédito.
sortijadas juntamente. ANHÉLANS, tis. com. Ter. Anhelante, el que
ANGt.fiNus, a, um. Cic. De las culebras ó ser- respira de prisa, que le falta el aliento. 11E1 que
pientes, serpentino. desea con ansia alguna cosa.
ANGUTPES, édis. com. Ov. El que tiene los piés ANIIÉLANTER. adv. Amian. Con anhelo, con are
retorcidos, como fingen que los tenían los gigantes. sia 6 gran deseo.
ANGUIS, is. 711. f. Virg. La culebra 6 serpiente.11 ANGÉLÁTL5I. adv. Tib. V. A nhelanter.
flor. Cosa abominable. 11 El dragon, constelacion. AsniÉekrro, f Plin. Dificultad de respi-
fi Otra, la hidra.
rar, respiracion fuerte y anhelante.
ArsGarÉsrE ats, rn. Cic. El que trae serpientes ANHÉLÁT0R, órís. 721. Pijo- El que respira con
culebras.11El serpentario, constelacion. dificultad, con ansia. U El asmático.
ANGÜLÁRIS. f ré. n. is. Vitruv. y AtiatÉrierus, U.S. ro. 0i). F. A ulielitus.
ANGÚLÁRIUS, um, ANHikeiTus, a, urn. part. de eje. Alen-
ANGliLiTiLIS. tu. f. lé. n. is. Vitruv. Angular, que tado con grande esfuerzo, con dificultad. Aohelala
pertenece al ángulo, que tiene ángulos. verba. etc. Palabras dichas con tanta precipitacion
ANelüninsa. adv. Apul. Angularmente, por án- ó esfuerzo, como si faltara el aliento.
gulos. ANIIELITUS, us. 711. (lie. El enhila° , aliento 6
ANGULÁ.TUS, a, um. Cic. Que tiene ángulos. respiracion. Anhelituni reddere. Plia. Echar el
t ANGULO, ás, áre. a. S. Ambr. Hacer ángu- aliento, respiran—Captare. Ov.—Becipere. Plin.
los. Tomar aliento. Anhelita • lep ra. Cric. Vapor ven-
ANg ünósne, a, um, Plin. Angular 6 de muchos toso de la tierra. Anhelitzan movere. Cic. Alentar
ángulos. con dificultad, faltar el aliento.
ANGITLUS, Cje. .A'ngulo, la inclinacion de ANnÉa.o, ás, asá, átum, áre. a. Ov. Anhelar,
dos lineas sobre un plano, que alargadas se cortan faltar el aliento, respirar de prisa, con vehemen-
y forman el ángulo en el punto de su inierseecion. 11 cia y dificultadl Exhalar, echar, despedir de sí
Seno, golfo del mar. Terrarum anguila. Hoz . . Rin- respirando. Anhelare sedas. Cje. No respirar siv')
con de la tierra. In angulo disserere. Cíc. Discurrir maldades_
en secreto, en particular. ANnÉeus, a, am. Vi; •g. El que está fuera de
ANGUSTANDUS, a, um. Sén. Lo que se debe an- aliento, que le pierde, que se sofoca, que está as-
. gestar, estrechar. mático. 11 El que respira con vehemencia y prisa.
ANGUSTANS, tis. com. Cal. El que angosta 6 es- Anhela febris.-0v. Tussis. Virg. Calentura, tos
trecha. que impide la respiracion.—Sdis. Luce. Sed que
ANGUSTiTUS, a, um. Cic. Angostada, recogido, no deja respirar, que ahoga.
reducido, estrechado. Pul. de Augusto. ANOYDR0S, I. f. Apul. Narciso, planta.
ANGUSTE, ius, issime. adv. Ch.,. Estrecha, reco- ANIATREUTUS, a, um. Vila•. El que sana sin
gida, reducidamente. Angustias pabulari. Cés. Es- ningun remedio.
tar reducido á corto terreno para hacer forrage. ANIATRÓLÓGETOS, i. 771.
Anguste uli aliqua re. Cés. Tener escasez de al- ANIATRótÁjoIcus, i. 711. Vitr. El ignorante de la
guna cosa. Angtatissime aliquem continere. Ces. medicina.
Tener á uno reducido á un terreno mui corto. — ANicnaak, re. f. dita. de Auus. Van .. La veje-
Dicere. Cic. Hablar con concision.—Urgere. Cic, zuela, viejecilla.
Apretar fuertemente. ANícÉTUm, i. 7Z. Pan. El anis, pznta.
ANGUSTIA, Ee. f Cic. Angostura, estrechura. El ANiciXstus, a, um. Plin. Perteneciente á Ani-
plural es mas usado. Angustia, Cic. Necesidad, cio, nombre de varon.
circunstancias, términos precisos. Angustia. loci. ANiCIUM, n. ó Avicium, n. Pui, ciudad de
Cés. Estrecho, desfiladero, sitio de corta estell- litrozzeirc,
sion.—Temporis. Cic. Brevedad de tiempo, poco A Nieúna, se. dim, de Anos. Cic. La viejecilla,
tiempo. Tiempos calamitosos. — Itineris. Cíe vejezuela.
Malos pasos, dificultad de loscaminos.—caminos. ReíRe' ,am.-
1. ANicünkais. 711. f, ré. n. i. S. Ag. Perteneciente
lia •is.Cic. Indigencia, pobreza.—Rei f•/menta/ice. á la vieja.
Cés. Escasez de víveres. AxictiaCrsus, a, nm. V. Anilis.
ANGDSTÍCIÁVICII, m. Suet. Caballero ro mano AMEN, enis. Cic. El Teveron, rio de Italia.
que en señal de su dignidad llevaba una banda es- ANIÉNicOi..?„ w. ni. f. Sil. El que habita en las
trecha sembrada de nudos ó botones á manera de orillas 6 cerca del Teveron.
cabezas de clavos de oro ó de púrpura. Los sena- ANIENsiS. f sé. n. is. Cic. y
dores y nobles se distinguían por la banda y botones A NIÉNUS, a, uin. Virg. Del rio Teveron.
mayores, y se llamaban Laticlavii. A NIÉNUS, i. ..V.Anien.(1E/dios del río Teveron.
ANGUSTICLÁNUM, n. y Elaia
Aszt.Gao s, m. Ov. Rio del Peloponeso en la
Asmusriceknus, i. Mi La banda y dignidad del
caballero romano angusticlavio. Cic,Perteneciente á las viejas.
ANI AN N 57
Aniles fabellce. Hor. Cuentos de 'viejas. Aniles su- que tiene en la cóbertera un Gañen para que salga
perstitiones. Cic. Supersticiones, patrañas de viejas. el vapor.
ANIL/TAS, átis. f. Galia. La vejez de la muger. f.Tert. La que da vida, alma
ANILITER. adv. Cic. A' modo de vieja. y animo.
ANILITOR, aria, ári. dep. Apul. Hacerse vieja. t ANIMÁTUS ., us. m. Min. V. Anima.
ANIMA, le. f. Cic. El alma, el espíritu, lo que ANimÁTus, a, um. pan. de Animo. Cic. Ani-
anima el cuerpo, la vida. II El aliento, la respira- mado, que tiene alma, sentidos y movimiento, vi-
clon. II Aire, soplo, viento. jj El olor. Animce thra- vificado. II Apasionado, dispuesto. j j Alentado, va-
cite. Hor. Vientos del norte. Anima ,feetens.Plaut. leroso, esforzado. Animatus Lene ver mate erga.
Aliento pestífero. Animan& exhalare, expirare. 0v. Plaut.—In. Hor.—Circa aliquem. Cic. Bien 6
—Eillare.Cic. Dar, rendir el alma.— '1'iti.here.Est. mal dispuesto, intencionado para con alguno.—
— Agere. Cic. Estar en la agonía.—Alicui aufe•re. Facere. Plaut. Dispuesto, pronto, capaz de hacer
Virg.—Adimere. Plaut.—EripeTe. Ovid.—Extin- cualquiera cosa. Animatce tegul c e. Vitruv. Tejas
guere. Ter. Matar, dar muerte a alguno. Vos, ani- cóncavas en forma de canal.
ma? mece. Cic. Vosotros, almas mías. Animara t ANIMITUS. adv. Non. De corazon, de veras.
debet. Ter. Debe !mata el alma.— l'alzare. Ovid.— ANIMO, as, ávi, áturn, are. a. Cic. Animar, dar
Compriniere. Ter. Detener el aliento, la respi- alma, vivificar, infundir espíritu en el cuerpo para
racion.—Altrahere alque reddere. Min. Tomar que tenga sentido y movimiento. II Incitar, alentar,
aliento, respirar. Anima putei. Plaut. El agua de infundir valor. Animare in anguenz. 0V. Trasfor-
un pozo. Aniince silentes. Prop, Las almas de los mar en culebra.—Caminum. Sid. Soplar el fuego,
difuntos. AartmósE, ius, issime. adv. Cic. Animosa, vale-
ANIMABILIS. m. f. lé. n. is. Cic. Animable, que rosa, fuerte, constantemente, con espíritu, con in-
anima, que da la vida, ó que la tiene, ó es capaz trepidez, con ardimiento, calor, fuego, ardor.
de ella. Animosissime aliquid comparare. Suet. Comprar
A NiMADVEBSIO, ónis. f. Cic. Observacion, nota, alguna cosa sin reparar en el precio.
advertencia. II Reprension. jj Castigo. Animadve•- ANTN1ÓSITAS, álts. Am. La animosidad, la osa-
sio peperit artera. Cic. La observacion ó reflexion día, aliento, esfuerzo y valor.
es la madre del arfe.—la sceleratos. Cia. El cas- ANIMÓSUS, a, um. ior, issimus. Virg. Ani-
tigo de los malos.—Contume/id vacare debet. Cíc. moso, valeroso, bizarro, alentado, esforzado, va-
La reprension no se ha de dar envuelta en afren- liente. Prop. Animado. n Que sopla, que respira.
tas. 11 Non. Iracundo, furioso.
ANIMADVERSOR, Oris. in.. Cíc. Observador, el AzaImifta, le. f. dial. Sulp. á Cic. Alma pequeña,
que observa, advierte, reflexiona, atiende y con- corazon apocado, lle''`) de timidez,
sidera. 11 Ei que castiga. Animadversor vitiorum. ANhatíLus, i. ni. dila. 'simule mi. Maui. Mi
Cíc. El que reprende. alma, mi vida, mi amor.
ANIMADVERSUS, us. Lampe. V. Animad- ANTmus, i. Cic. El ánimo, el alma, el espíritu
versio. que hace discurrir y moverse á los anima'les.j 'Valor,
AazistaDvEasus,a i um.part. de Animadverto. Cic. corazon, esfuerzo, brio, ardimiento, fortaleza. II
Advertido, notado, observado, reflexionado, aten- Voluntad, deseo, aficion, inclivacion, amor, bene-
dido. II Reprendido, castigado. Animadversorum volencia, amistad, buena voluntad. jj Pensamiento,
corpora. Dig. Los cuerpos de los delincuentes. designio, sentimiento. j j Partido, resolucion. j j Me-
ANIMADVERTENDUS, lun. Punible, digno moria, aviso, recuerdan Fiereza, altanería, sober-
de castigo. bia, orgullo, arrogancia. Conciencia. j j Capricho,
ANIMADVERTO, is, ti, sum, ére. a. Cíc. Adver- humor, genio, fantasía. II Viento, aire, soplo, res-
tir, notar, reflexionar, observar, considerar, po- piracion, aliento. II Razon natural. jj Genio. Anim:
ner cuidado, atencion.tl Corregir, reprender. II Cas- causd. Cia. Por diversion. Animo meo. Plaut.
tigar. Aniniadve•tere verberibus in aliquem. Liv. mi dictamen.
Castigar á alguno con azotes. Amo, ónis. ni. Liv. V. Anien.
j ANIMIE:QUIOR, óris. Bibl. El valeroso y fuerte. ANIS lAcunt, n. Ai, pueblo de Francia.
Comp. de ANISóCYCLA, ÓrUUL n. pita•. Vitruv. y
-I- A krila.7aQuus, a, um. Paciente, firme, igual. AN1SCICYCLI, órum. nz. plur. Vitruza Instrumen-
ANIMAL, n. Cic. El animal, cuerpo anima- tos pequeños, compuestos de círculos desiguales,
do que tiene sentidos y Inovinziento. jj Los brutos, para tirar flechas é impeler alguna otra cosa con el
bestias, sabandijas. monstruos, insectos &c. 1 El movimiento é impulso de los mismos círculos.
hombre grosero, tosco é incapaz. ANISURI, n. Plin. El anis, planta inui semejante
ANINIALIS. in. J. lé. n. is. Lucir. Animal, del ani- al apio.
mal, de la vida. 11 Que tiene alma ó vida, que res- ANIUS, m. Virg. Ario, hijo de Apolo, rei y
pira. Animalia vincula. Cíc. Los nervios. Animales sacerdote de Délos.
spirilus. Plin. Los espíritus animales, que am- ANN. Búsquense en Adn las voces que no se ha-
mon,—Res. Quin!. Cosa animada, que respira.— llen aquí escritas con Ama
intelligentia. Cic. Inteligencia animal ANNA, W. f. Nombre de muger. Anna Perenna.
del animal.—Sonus. Cic. Sonido animado.—Hos- Ana, hermana de Dido, diosa que presidía á los años.
tia Maer. Víctima que se sacrcaba para ofrecer ANNALES, ium. ni. plur. Gel. Los anales, histo-
su vida á los dioses, á diferencia de aquella en que rias escritas por años, por órden cronológico.
se consultaban las entrañas para adivina,- lo futuro. ANNÁL1S, 1S. m. Cia. El libro de los anales.
.4niniales dii. Serv. Dioses hechos de hombres, ANNÁLIS. m. f. lé. n. is. Cje. Anual, de un año.
como los dioses penales y viales. Annalis lex. Cic. Lei que señalaba la edad para
ANIMANS, tis. com. Cia. Animante, viviente, entrar en la magistratura.—Ciavus. Fest. Clavo
que anima. 11 Plin. El que da vida y alma. Ani- que se clavaba en una pared de los templos para
tnantes costeras abjecit ad pastura natur a. cí c. La señalar los años. Annale tempus. Varr. El espa-
naturaleza redujo á todo el resto de los animales cio de un año.
al pasto. ANNÁRIUS, a, um. Fest. Anual, de un año. A.n-
ANIM;ITIO, (-mis. Cic. La animacion, la accion naria lex. Fest. Lzi que prohibía á los magistrados
de animar ó dar vida. romanos permanecer mas de un año en los empleos.
+ ANIMATOR, óris. Prud. El que da vida. t ANNASCOR.. V. Adnascor.
Arriatierónius, a, um. Virg. Lo que tiene res- ANNiVI. pref. de Armo.
piracion. Animato • ia olla. Vitruv. 011a, puchero ANNAVIGO. Y Adnavigo..
ANN ANÑ
ANNósus, a, am. limr. Anciano, viejo, de muchos
Mem. V. Así. años.
Armero. V. Adnecto. ANNÓTÁMENTUM, n. Gel. y
ANNELLus, m. V. Anellus. ANNÓTÁTIO, ónix. f
ANNExus, us. m. Tác. Proximidad, cercaniall Adnotafio.
ANNOTÁTIENCliLA, se. f dim. Gel. Anotadora ob-
Conexion, enlace, atadura,anex ion, tiaion,ó agre-
gaeion de una cosa á otra. servacion, reparo ó nota ligera.
ANNOTÁTOR, cris. Plin. El anotador, el que
ANNEXUS, a, um. Cic. Anejo, unida, agregado,
hace 6 pone notas ó reparos. II Observador mali-
ert ciente y unido i otra cosa.Part.de A nnecto.
cioso.
P Asisa.i via, re. f. Grut. Camino cerca de Roma.
ANNOTÁTUS, m. Adnotatus.
A lvmÁnY, ama. m. plur.Claud.Los de la fami- ANNOTrWS, a, un" Colom, De un año, del año,
lia Ania, ilustre en Roma.
ANNIniu. y Hannibal, ális. nt. Nep. Aníbal, gene- 6 que tiene el año. Anno lince naves. Cés. Los navíos
ral de los cartagineses. que llevan 6 traen la pro vision.
ANNICÉRIL, Minn. m. plur. Anicerios.,fiióso- ANNÓTO, .s, áre. a. F. Adnoto.
as de la secta de Aristipo cirenaico. ANNUA, órum, n. piar. Sart. Salarios, sueldos,
f pagas. rentas &c. réditos, tributos de un año
AstrsIcüaus, a, um. Nep. Lo que es de un año.
A:N:Vilo/1R, a, nro. Flia. Que lleva fruto todo el t ANNUÁLIS. in. lé, n. is. Arnob. Anual, de
año. un a ño.
ANNiSÜRUS, a, um. Liv. El que ha 6 tiene de es- ANNsur. pret. de Annuo.
forzarse. ANNUÍTtJRUS, a, am. Saiust. El que ha o tiene de
t .ANNIsus y Adnisus, us. m. S'id. Apoyo, la ac- conceder.
cion de estribar 6 de esforzarse. ANNÜLÁRIS. ni. f. ré. n. is. y
ANNí s u s, a, una Lic. Apoyado,estribasTo. P. de ANNÜLÁJUUS, a, um. Vitruv. Anular, tocante al
ANNITOR, éris, nixus o nasas sum, ti dep. Cic. anillo. A nnulare candidum. Anaularia creta.
Esforzarse, empeñarse. Arrimarse, apoyarse, es- Vitritv. Blanco para la pintura hecho con greda. I!
tribar. Cosa del anillo de cristal, que llevaba el pueblo en
ANNÍVERSÁRIE. adv. S. Ag. Cada año. Roma. Annularim scala?. Suet. Escalera de caracol.
ANNiVERSLRIUS, a, aus. Cic. Anual, que se hace ANNÜLÁRIUS, m. Cia. El que hace anillos, sor-
todos los años. Anniversarius medicas. Varr. Mé- tijas:
dico para el año. Anniversarii austri. Gel. Vientos ANNÜLÁTUS, a, MIL Plaul. El que lleva anillo.
que vienen todos los años en la misma estacion. ANNULUS, Cia. Anillo, sortija. II ritrov. El
Anniversaria sacra. Cia. Sacrificios, fiestas que se collarino que rodea la colmas por la parte estrema
celebraban todos los años. superior. Marc. Bucle del cabellodi Van-. Cliculo
kNNIXE, adv. Apul. Con esfuerza, con empeño. pequeño. Annulus signatorios. Más.—Si9illa-
ANNO y Ilanno, ónis. ni. Lic. Anon, nombre de ris. Cia. Sello.—Nuplialis. Val. x.—Pronobus.
algunos cartagineses. Ter. Anillo nupcial.—Astronoiniaus. Anillo astro-
ANNO, ás, ñvi, átum, áre. n. Macrob. Pasar el nómico, que sirve para tomar la altura. — Osseus.
año. A nnare et perennare. Fórmula con que roga- Instrumento del oido en la oreja. A anua pala. Cie.
ban á la diosa Ana Perena para alcanzar larga vida. El chaton ó la piedra de un anillo. Annido obsignare.
AssomlNkno, ónis. f. Cic. Anominacion, para- — Sigilla imprimare. Cic. Sellar, cerrar con sello.
nomasia,figura retórica, que consiste (n. el juego y Annulu.s. (zurras in naribus sois. adag. Da Dios ha-
equívoco de las palabras : v. g. Amantes cual bas á quien no tiene quijadas. Da Dios almendras
amen les. á quien no tiene muelas. ref.
ANNÓNA, a•. f. Cic.Vitualla, víveres, bastimento, ANNtiniÉnÁno, ónis. f. Modest. Numeracion,
provision, comestibles para un año. Annona lactis. cuenta, acto de contar.
Provision de leche para un año. — Cara. A NNtiZIÉRÁTUS, a, um. Cia. Numerado, contado.
Tác. — Arctior. Suet.—Gravis. Vel. Pat. k irno- Part. de
nce caritas. Cic. — Gravitas. Tác.— incendian ANNUMERO, ás, tivi, átárn, áre. Cia. Numerar,
Quint. Carestía de víveres. — Dificultas. Cia. Difi- contar. II Añadir al número, poner en él. ..-Innunie-
cultad en las provisiones. — Villlas. Cia. Bajo pre- cure aliquid alicui rci. Cia. Añadir una cosa á otra.
cio de los víveres. Annonam incendere.— El:con- —Se in exemplis. Oc. Proponerse a sí mismo por
desa-re. Varr. — gravescert. Cés.— Plage liare. ejemplo, por modelo.
Plin.—Vastare.—Vexare. Lamp. Encarecer, su- ANNUNTIÁTIO, (Mis. J. Cia. La armaciaciora
bir de precio, ocasionar carestía en los géneros. anuncio, la accion de anunciar,
Cic. Bajar, moderar —Tempra.SulLv el ANNUNTIÁTOR, lis. Eibl. El anunciador, el
precio de los víveres. Annona ingravescit. Cic. Los que lleva nuevas, noticias y mensages de. buenos ó
comestibles se encarecen. — Laxat. Catira- malos sucesos.
kscit. Suet. Se abaratan los víveres, se modera su A NNUNTIO, ás, ávi, átum, áre. a. Plin. Anunciar,
precio.— Crescit. Cés. Se aumenta el precio, suben llevar mensages á nuevas, hacer saber, decir ó
de precio. Annonam comprimere. Liv. Encerrar los pronosticar una noticia. Annunliare sattlent
víveres para encarecerlos. Annona gravis mit po- Cic. Saludar á. alguno de. cerca ó por escrito.
pulum. Vel. Pat. La carestía de los víveres tiene ANNUNTIUS, Y. Nuncios.
abrasado, consumido al pueblo. Ad annonre incen- A NNUO, Canal, (El supino de este verbo ca-
dium fru menturnsupprimere,Quini.OculLar el trigo rete de ejemplos.) ére. a. Cia. Conceder con la
para encarecerle, para ponerle pot las nubes. AL- cabeza, consentir, convenir, aprobar, permitir,
nona dupla. Veg. Doble racion, doble paga de un prometer bajando la cabeza. ¡I Favorecer, ayudar.
soldado para un año.—Diurna. Aut. Marc. La pro- A /muere loto capite aliquid. Cia. Conceder :ligo de
vision diaria. mai buena gana.—Nutum.Liv. Dar á entender por
ANNÓNÁRIUS, m. Veg. El proveedor, asentista. señas lo que se piensa de alguna cosa.—Aliqueni.
ANNONÁRIUS, a, um. Veg. Concerniente a los Cia. Señalar á uno por sellas.—Viatoriant
víveres ó provisiones. Annonaria lex. Ase. Ped. Virg. Conceder ó prometer á alguno la victoria.
Lei perteneciente á, los víveres 6 géneros. Si Deus annuissei. Plin. Si hubiera V eril) Dios.
.ANisü ssolt,, áris„ ári. dep. Capítol. Ir á buscar ANNU; nt. Cia. Año, el espacio de tiempo de
víveres. ¡¡ Distribuirlos, repartirlos. 365 días y seis horas menos 12 minutos. II Los suce-
-1-ANNósa, ze.f.Aind. La venganza de los dioses. sos ó la cosecha del año. 11 Edad, serie de años, el
ANNÓSITAS, átis.f. S. Ag, La ancianidad,la edad tiempollVarr.Círculo grande.Annus pomifer Mur .
de muchos años. 111 otoño. Labeutibus annis.Virg. Andullo el tiesa-
ANT A N T 59
po. Serpens novos esuit annos. Sil. ltát La cu- postes, pilares cuadrados al lado de las puertas en
lebra rejuvenece despojándose de su piél. Anni las fachadas de los edificios.
enzeriti.0o. La vejez.—Silentes. Mari. Los cinco ANT'EUS, m. Ov. Anteo, gigante de cuarenta
años de silencio que guardaban los discípulos de codos de alto de. estatura.
Pitágoras. Anni sitientes. Plin. Año de seque- A VT ÁGÓNISTA, m. f. S. Ger. Antagonista, el
dad. A117121111 aperit Taurirs, Virg. El año empieza contrario, opuesto, enemigo, competidor en conliel
en el signo de Tauro.—Exigere cuin Virg. da ó lucha.
Pasar el año con alguno. Annus producit, non ager. ANTÁSACLXSIS, is. f. Quint. Figura retórica,
adag. Abril y mayo llave de todo el año. ref. cuando se repite una palabra de otro en diverso ó
ANNUTO, ás, are. a. free.. de Annuo. Plaut. contrario significado.
ANNUUM, n. Sud. Pension,renta,sueldo, paga, * ANTÁNIGÓGE, és. f. Quina. Figura retórica,
salario de un año. cuando se convierte una rasan contra el. que la dijo
ANNUUS, a, um. Cie. Anuo, anual, que se hace antes.
ó se repite cada año. Aanui magistralus. Cés. Ma- ANTANDROS y Antandrus, f, Antandro.
gistrados anuales, que se nombran cada año. An- ciudad ina litima de la Frigia menor.
nuis vicibus, Plin. Al ternativamente, cada año, por ANTÁPOCIIA,. Contraescritura. contrare ci lee
años, un año uno y otro año otro. ANTÁPÓDÓSIS, 18. f Quin!. Figura retórica
ANODYNA, Orino. n. piar. Cels. y cuando corresponde el medio de un período al pran-
ADONYNUS, a, um. Anodino : dicese de los medi- cipio y al fin.
camentos que templan los dolores.. AerrAuws, a, um. Vitrztv. Perteneciente á 1:is
ANÓMÁLIA, re. f. Vare. Anomalía, irregularidad, antas ó pilastras de nn Anta rium bellurn.
'
discrepancia, desigualdad, disparidad. Fest. Guerra que se hace delante de las puertas
Axóminus, um. Marc. Cap. Anómalo ó irre- de una ciudad. Ardarii fumes. Vitrue. Maromas (pe
gular. se ponen de ambos lados á la madera ó piedra en
A NÓMASTOS, i.m. Tent. El que no tiene nombre. una obra, para que suba rectamente.
ANONIS, is. Plin. Yerba anónide ó bonagra, ANTARCTICUS, a, MIL nig. Antártico, epíteto
semejante al fenogreco. del polo meridional del orbe, opuesto al ártico
A NÓNYMUS, a, um. Plin. Anónimo, lo que no tiene selentrional.
nombre, ó cuyo nombre se ignora. ANTE. prep. que rige aeu gatiro. Cíe. Ante, de-
ANORMIS. ni. f. mé. n. 1S. Hor. Desarreglado, lante, en presencia de alguna persona. 11 Antes.
que no tiene regla ni órden. Mas. Ante irre illum diligo. (lb.. Le amo mas que a
ANOTÉRTCUS, a, Mil. Gel. /lar. Nombre que se da mí.—Alias feliz. Virg. Mas feliz que los otros.—
ad medicarrie7do que sirve parar curar el estómago Diem terliapn, Cic. Tres dias
y vientre superior. rem mortuirs. Cic. _Muerto antes que él fuese
AradauiNA, W. f. V. Angina. Non. Maroma de la pretor. In ante diem quarturn differre. Cie. Diferir
nave con que se amarra la antena al mástil. hasta el cuarto dia.
Aenzuírto, is, sivi, situm, rére. a. Cie. Inquirir, ANTE. adv. Cic. A'nteo. Oc. En otro tiempo.
buscar, investigar, informarse con gran cuidado. Longe ante. Cic. Mallo ante. Ter. Mucho tiempo
Anquirere aliquem, ira aliquem, de aliquo, capitis, ántes. Pauci.; ante diebus. n.o. Pocos dias ántes.
capite, cle capile. Liv. Hacer causa á uno de pena ANTEA. adv. Cic. Antes. •
capital.—Pecitnid, Liad. Sobre dinero. ANTEACTUS, a, une Cic. Pasado, hecho de an-
ANQUtSlTE. adv. bus. comp. Gel. Con cuidado, temano. Anteada telas. Luce. El tiempo, la vida
con viveza, diligente y exactamente. pasada.
ANQUiSiTIO, ¿mis. J. Van. . Investigacion, inqui• ANTEAMBÜIO, ónix. m. Marc. El que va delante
sicion. de su señor, ó de algun cuerpo formado, para he-
ANQuísiTus, a, um. par!. de Anquiro. Liv. Acu- cer lugar, bedel„ macero, alguacil.
sado de pena capital. ANTÉBAsts y Antibasis, is. f Fitruv. Pieza que
ANsA, ae. f Virg. El asa, puño ó mango de cual- está fintes ó delante de la base.
quiera cosall Vilma,. El ramplon de la herradura. .AN-ritcÁNis„ is. m. Procion ó el Can
H nb. Correenela, liga. 11Cuenda, cuerda, atadero. menor, ci,nsiclacíon.
ji Flae. La oreja del zapato. Cic. Motivo, ANTÉCANTÁNIENTUNI, n. Apul. Preludio
ocasion, materia, asunto. Ansa gubernaenli. r. canto que precede al sacrificio.
La barra del úname ---fludentis. Vitruv. El cabo de ANTitCÁPIO, is, cépi, captum, cápére. a. T
un cable.—Aurien/ae Plin. Cabo de la oreja.— Preocupar, anticiparse, prevenir, ocupar, upo
Ferrea. Vitrzio. Madero ó hierro en forma de cola rarse antes que otro. A alecapere multa. Salust.
de golondrina, que sirve para unir dos piezas de Prevenirse de muchas cosas.—Farnem. Id. Preve.
madera, sobiva, clavo de madera.—Caten (e. Pijo. nir el hambre.—Por,tem. Tác. Apoderarse antes
Anillo, orilla, eslabon de una cadena. Ansam gure- que otro de un puente.
rece. Plaul. Buscar motivo , ocasion. Ansasseenzo- ANTÉcA yrus, a, une par!. de Antecapio. Liv
1 dore. Cic. Dar que hablar, que decir. Prevenido, previsto, preocupado.
ANSÁ.TA, me, f. En. Dardo que se tiraba atado á ANTECEDENS, tis. com. Cie. Antecedente, pre-
una correa. cedente, anterionlin. Cie. Antecedente.
ANSÁTUS, um. Cdum. Que tiene asas. Ansa- ANTECEDO, is, cessi, cessimi, ére.. a. Cic. Ante-
tus homo. Hombre puesto en asas : señal de ceder, preceder, estar ó ír delante. Anteeedere ali
orgullo e hincharon. quem magnis itineribus. Ce's. Adelantarse á alguno
ANSER, iris, n. Virg. El ánsar, ave doméstica, lo con jornadas mai largas.— Omeibus ingenii
misma que ganso o pato. Cic. Tener la gloria de esceder fi todos en in-
ANsEitÁnium, u. Colum. Ansarería, el sitio genio.—Gregem. Col. —Peeudibirs. Cm. Ir delante
donde se crian los ánsares. del ganado.—Pretio. Plin. Ser de mas precio.
ANSERCÜLUS, in. dina, de Anser. Ansaron, án- ANTÉCELLENS, Lis. COM. Cic. Que escede y se
sar pequeño. aventaja á otro, superior.
ANSÉRINUS, a, um. Plin. Ansarino, del ánsar. ANTÉCELLO, is, !ni, ere. a. Cie. Esqed_ r,
ANSÜLA, f. Val. Máx. Asita, asa peque- sar, aventajar, ser superior ó mayor. Anlecele.e
Ag. Mar. Correa del zapato. aliquern ó aliqud re tí in altqud re. C ic.
ANTÁCILTES, 211. Pan. Piedra preciosa, espe. Aventajarse á alguno en ale l tina cosa.
cie deurgata. ApritcÉPt. prez. de Antecapio.
ANT" árum. f plus. Vitral', Jambas, pilasgras, /ton ÉcEPtrus, a, am. Y. Antecaptns.

ANT ANT
60
dioses Antelios, que se colocaban a las puertas de
A 'CESsio, esnifo. f Cic. El c acto de preceder las casas entre los griegos, como entre los latinos los
/ 1 1
6 anteceder, la precursion 6 preedencia. Janos y Limentinos, dioses tutelares.
t AerrÉcilssivus, nra. .Fest. Antecedente, P./ g
t ANTELÓGIUM, n. Plaut. y
precedente. Paul. Jet. Antecesor, ANTELÓQUIUM. 71. Plaut..Prólogo, preludio,
AerrÉcEssoz, óris. m.jiPmfe_aori maestro, ca- proemio,exordio. 11 Macrob. La precedencia en el
ante p asa d o, predeceso
pre d r.
jurisprudencia. Sud . El que pre- habl ar
te dratico de A NTÉLUCÁNUS, a, nos. Cic. Cosa que es ó se
cede 6 va delante. 11 Batidor.
hace ántes de amanecer. Antelucana CCIella. Cic.
ArerZezssemzs, um. m. plan Ces. Los batidores, Cena que dura toda la noche, hasta la mañana.
corredores, espías de un ejército.
AarrÉcassus, us. m. Sén. Anticipacion, adelan- Antelacanu• spinitus. ritmo. Viento que sopla
ántes del dia.
tamiento. In antecessum dare. Sén. Dar anticipa- AN-ril., nncio. adv. Apul. y
damente. AsTÉLtictiLo. adv. Apul. Antes del amanecer.
AarrÉezssus, a, lun. Petr. Pasado, anterior.
ANTÉLÜDIUM, íi. n. Apul. Preludio que ante-
A NTÉCCENA, w. Macrob. y cedía á la pompa del sacrificio.
ANTÉCCENIUM, n. Isid. La merienda que se
torna entre la comida y la cena. 11 Apul. El ante 6 ANTÉMÁLORUM en lugar de Práteritoruni ma.
antes, los platos por donde se comienza á servir la lorum. Viro. De los males pasados.
comida d cena. ANTÉMÉRIDIÁLIS. lé. n. is. Marc. Cap, Lo
ANTÉcURRENS, tis. com. Vitruv. Que va de- mismo que
lante, que precede corriendo. ANTÉtsfÉRtDIÑNus, um. ..\1;1:'r:ftrecliaro,
ANTÉctntatü, is, cücurri, cursum, rére. a. Vi- lo que es, e.std á se hae antes de .medio dia.
truv. 6 ANTÉM1SSUS, a. um Frout. Lo que está al etl-
ANTÉcuRso, ás, are.
a. Correr delante, preceder. tremo ó término de un campo. A nielni.s.;ee
AN-deunsert, ÓriS. Ces. V. Autecessores. 11 Pront. A'rboles plantados para señalar los térmi-
Tent. El precursor san Juan Bautista. FrUg.'171 nos de las tierres. Parl. de
antecursores. Tent. Las flores que salen ántes de N'TÉMITTO. Missum, tére. a. Ces. En-
los frutos. viar, echar delante.
f ANTÉCLRSÓRIUS, a, um.
Apul. Que va ó pasa ANTE:11NY, arara. f. plus. Virg.
adelante. A ntecursoria polio, Apul. El vaso que dad de los sahinos.
se bebe al empezar la comida. ANTEMNAS, kíS• m. f. Liv. Anteninate, el natu-
ANTÉDíCO, is, xi, ctum, ére. a. Cic. Predecir, ral ó habitador de la ciudad de Anie.'mna:;.
pronosticar, anunciar, adivinar, profetizar. -j- ANTÉN1ÓNENS, fig. com. Val. El que avisa
AN-áinerrus, a, nra. Predicho, sobredicho. ántes 6 de antemano.
AerrÉe0, is, ivi, anua, ire. a. Cic. Preceder, ANTÉMURALE, S. 72 . Bibl. Ante nr, al)tenni-
anteceder, ir delante. JJ Esceder, aventajarse. ral, falsabraga ó barbacana, muralla baja ates del
Anteit omnibus rictus. Plan!. La virtud vale mas
que todo. Anteire ¿E lide aliquem ó alicui, Cíe. Ser t ANTÉRIÚRÁNUS, a, nos. A Minn . A ural
de mas edad que otro.—Viste/e. Cic. Esceder en ro-lalezcz, montaña fu otro impedimenlo ir e ((ellen-
virtud.—Mtatein honoribus. Anticiparse á la edad eí muro.
con los empleos. Ab aliis ajad principcm anteire. ANTENNA, Virg. La antena ó entena, verga
Tener mas mano que otro cerca del príncipe. pértiga (le Madera, pendiente de una garrucha
ANTEEXPECTATUM. Virg. Contra, fuera de molon que cruza al mástil de la vare, y en que
toda espectacion, inopinada, inesperadamente. prende la vela. Antennce cornuu, Virg. Los cabos
ANarluzAeTA, Mma. n. piar. Liv. Los hechos, de las vergas.
las acciones pasadas, anteriores. ANTÉNOR, cris. 77l. Virg. Antenor, rei de Tra-
ANTÉFAcTus, a,urn. Gel. Hecho ántes, anterior. cia.
A NTÉPÉRO, fera. tüli, látum, ferre. anbin. Tác. ANTÉNÓREUS, a, um. Marc. De Anterior 6 de
Llevar delante. 11 Cic. Preferir, anteponer, esti- Pad Lla, , fuvdd(la por ¿1.
mar mas, dar la preferencia. Anteferregressam. ANTÉNORTDY, árum. m. piar. Virg. Los hijos
Virg. Marchar delante.--Se honore alicui. Cic. de Antenor. 11 Los paduanos, sus descendientes.
Preferirse á otro, creerse mas digno de honra y ANTÉNUPTIALIS. in. f 16. n. is. justin. Lo que
de estirnacion que otro. es de ó se hace dates de la boda.
ANTÉFIXA, orum. /1. pl. Pest. Cosa salediza, ANTÉOCCUPÁTIO, ÓniS. f. Cie. Anticipacion,
que sale fuera de la pared, como las tejas que se po- preocupacion, prevencion. 11 Quini. Figura retó-
nen al estreno ele los tejados para apartar el agua rica.
de las paredes. II Liv. Estatuas de los dioses y otros ..A.N-doccüro, ás, ávi, átum, áre. Cíc. Anti-
' adornos de arquitectura. 11 Vitruv. El apoyo que ciparse, preocupar, prevenir, ocupar antes que
sostiene un plinto. otro. Anteoocupat quod puta! opponi. Cia. Pre-
ANTÉFULUS, a, um. l'Uno. Prefijado, colocado viene, se anticipa á las objeciones que le pueden
6 puesto delante. hacer.
ANTÉc É i xiTínis. m. f lé. n. is. Min. Pertene- ANTÉPACNIENTUM, n. Vitruv. Adorno de las
ciente á lo que ha nacido antes, á los antepasados. p uertas de un edificio 6 de las colunas que están
1- AerrÉGENiTus, a, um. Engendrado dates. delante de él.
ANTÉGRÉDIOR, éris, gréssus sum, di. dep. Cic, ANTÉPÁRO, ávi, ;atan], are. a. Prop. Prepa-
ir delante, preceder. Antegredi debet honestas. rar, prevenir, aparejar, aprestar, disponer de an-
Cic. La honestidad ha de ir por delante. temano.
ANTÉaABEO, es, bui, ére. a. Tác. Pre- .ANTÉPARTUS, a, una. par!. ele Anteparre, que 710
ferir, anteponer. Anlehabere veril inc•edibilia. está en uso. Plaiá. Adquirido ántes
Tác Anteponer, dar mas fe ó crédito á las cosas Ónis. Bibl. El primer movitnieeto
increibles que á las verdaderas. de una pasión.
ANTÉHAC. adv. Ter. A'ntes de ahora, antes,
ANTÉPÉDES, dom. m. piar. Casiod. Los que por
hasta ahora, hasta aqui, ántes de estas cosas. cortejo ó ceremonia van delante del superior,
Aerrzivi. pret. de Anteeo. T ÉPeEl
d a, um. Apul. Que pende 6
ANTÉLKTus, a, um. part. de Antefero. Cic. Pre- c Al ga delante. U S ,
cuel
ferido, antepuesto. niliAtiN
friToÉ. PÉNULTiMUS, a, am. Marc. Cap. .Antepe-
Aerrz eaus,ü.m.Antelii, «una. m. plur. Tert. Los
ANT AN T
-1-Avril.PERE0, is, ivi, itum, ire. n. Auson. Pere- Prevenir con un veneno la condenacion,
cer ántes. ubi ego huic anteverte •im. Ter. Me admiro cómo
ANTÉPiLÑNI, órum. in. piza. y he llegado ántes que ella.
ANTEPILANUS , nt. Liv. La tropa romana mas t ANTÉVÍDENS, entis. com. Val. Flac. El que
escogida y mejor armada, que componía la pri- antevé, el que ve con anticipacion ó previene al-
mera y segunda línea del ejército. guna cosa.
tANTÉPoLLEo, és, ére. n. Apul. Poder mas que t ANTÉVIO, are, n. Fortun. Preceder, ir,
otro. andar delante.
ANTEPON°, is, ósui,nsitum,nére. a. Plaut.Ante- ANTÉvereo, as, avi, átum, are. a. Virg. Prece-
poner, poner delante ó antes. Preferir, apreciar, der volando, volar delante. Antevolant zephyros
estimar, tener ea mas, hacer mas caso. Quid an- pennce. Claud. Sus alas dejan atras el viento.
tepones illijentarulo? Plaut. Qué le servirás para ANTÉVORTA, W. f. On. Diosa de lo pasado,
desayuno? Auleponere amicitiam rebas omnibus. como Postvorta de lo futuro. Llámase también
Cie. Preferir la amistad á todas las cosas. Porrima.
Aar-rÉrosíTus, a, um, part. de Antepono. Plaut. ANTEXPECTÁTUSI, Virg. Antes de lo que se
Puesto antes 6 delante, antepuesto.¡IPreferido. esperaba.
ANTÉPÓTENS, tis. conz.Plaut. El que puede mas, ANTILÁLIONI, n. Plin., Especie de yerba que
6 el que es superior á otro en poder. arroja unos botones como nísperos y sin hueso.
tANTÉPRiECURSOR, óris. Tert. Precursor. V. ANTILEDON, ónis. f. Plin. El níspero, árbol.
II
Antecursor. Plin. Larisa 6 Zaron, ciudad de Palestina. Ov.
ANTÉPILEDICO, is, iii, ictum, ére. a. Cic. Pre- De Beoda. ¡¡ O v. El golfo de Egina.
decir, pronosticar, anunciar. ANTILÉDÓNIUS, um. Estay . Perteneciente á
ANTÉQUANI. adv. Cic. Antes que, hasta que, la ciudad Antedon ó Larisa.
ántes de. Anlequarn discedimus. Cic. A'ntes de ANTHÉMIS, Mis. Plin. La manzanilla, yerba.
irnos, que nos vayamos.—Venisses.Cic. A'ntes que ANTHÉRA, f P lin. La semilla amarilla de al-
vinieses. gunas flores. n Confeccion hecha de flores.
ANTÉRIDES, dom. f. piar. Vierta. Pilastras, con- 21Nrail/E, arma. f. piar. Apul. Guedejas ó
trafuertes, espolones, barbacanas que se ponen peinado que se ponían las damas sobre la frente.
esteriormente á las paredes para sostenerlas. II * ANTILLAS, re. ni. Plin. Antia, pescado que se
Puntales, llama tambien lampuga.
ANTÉRÍDION, n. Vitr. Contrafuerte, puntal, ANTHisus, a, um. Plin. Hecho ó confeccionado
apoyo oblicuo de alguna cosa. de flores. Anthinunt riel. Plin. Miel de prima-
ANTÉRiOR. in. f. ius. n.óris. Cir. Anterior, lo que vera, por sacarse de las flores que da esta estacion.
está delante de otra ros rt,11 Sulp. Sev, Antepasado. ANTHOLÓGIA, W. f. ó
ÁNrÉnzs, idis, Vitr. Pié derecho, puntal, ANTHÓLÓGiCA U AnthOlógüncéna, órum. n. piar.
apoyo, pilar. Plin. Florilegio, tratado ó coleccion de flores ó de
ANTERICS. adv. Sidon. V. Antehac. sentencias.
ANTERNIINI, órum. m. piar, Fest. Los vecinos, ANTHRÁCIAS, 2e. m. V. Anthracitis.
confieantes ó fronterizos de una provincia. ANTHRÁCINOS, a, um. Varr. De color negro.
ANTROS, ntis. m. Cia. El tercer Cupido, Anthracince adulescentalx. Van . . Doncellas vesti-
hijo de Marte y de Vénus. II Espacie de jaspe das de negro, de luto.
amatista. * ANTHRÁCITES, m. Plin. Lápiz colorado ó
ANTES, m. piar. Virg. Los órdenes en las rojo.
cepas de una viña. ¡I Las filas de los soldados. A.NTHRÁCiTIS, IdiS. Plin. El carbunclo, pie-
ANTESCHOLANUS, i. ni. Pelma. El repetidor ó dra preciosa.
pasante subalterno del maestro en la escuela. ANTIIRAX, ácis. Plin. Carbunclo ole color
ANTÉSIGNANUS, i. Cés. El antesignano, el vivo como un carbon encendido. II Mác.
que acompaña d guarda la l andera. II Tropa que Carbunco, úlcera peligrosa.
va delante de todas las líneas. I I Capitan. II El que ANTHROPÓGRÁPILUS, Pintor de figuras
anima o exhorta á hacer alguna cosa. humanas, Dionisio.
ANTESTÁTUS, a, LILTI. pari. pus, de Antestor. El ANTHROPOLATRA, nt. Dig. El que adora al
que es llamado ó puesto por testigo. hombre. Dí•ese de los hereges nestorianos, que
ANTESTO, as, stéti, státum, are. n. Cic. Esce- tenían á Jesucristo solo por hombre.
der, adelantarse á otros.
ANTHROPONLORPHITIE, árRIH. in. plan Tert. Los
ANTESTOR, .tus sum, ári. dep. Llór. Ates- antropomorfitas, hereges que decían que Dios tenía
tar, testificar, traer, poner á uno por testigo. Licet- figura de hombre.
ne antestari? flor. Puedo pcnerte por testigo?
Antestare nze. Plaza. Ponme á mí por testigo. t ANTHRÓPOPLIAGIA, f Sustento de carne
humana.
ANTÉTÚLI, pret. de Antefero. A NTIIRÓPÓPFIÁGUS, m. f Plin. El antropófago
ANTÉURBÁ NU S , a , um, Fest. Lo que está de- ó caribe, que come carne humana.
tante ó cerca de la ciudad. ArTrxus, i. ni. ¡'Un. Un pájaro que imita el
ANTÉVÉNIO, is, éni, enfiln, ire. a. Salust. Anti- relincho del caballo.
ciparse, preceder, llegar antes 6 el primero, ade- ANTHYPOPHORA, f Qzzint. Antipófora, figura
lantarse a ntro. ¡I Esceder, av entajarse, sobresalir, retórica, en que el orador se opone a sí mismo, y
ser superior. Insidias hostium anterenire. Salust. responde á las objeciones contrarias, anteocupa-
Prevenir las asechanzas de los contrarios.—Exer- cion.
citum per tramites °ocultos. Salust. Adelantarse á ANTIÁDES, dom. f. plur. Plaut. ó
un ejército por caminos ecult os.—Alicui. Plaut. ANTVE, órum. plan Fest. Cabellos de la
Ir delante de alguno.
frente de las mugeres. Guedeja ó penacho de la
t ANTÉVENTúLI, órum. plur. Ápui. Cabellos frente de los animales.
que caen sobre la frente. ANTIA LEX. f. Lei que prohibía á los romanos
t ANTÉVeRSIO, ónis. f. Am. Marc. Prevencion, cenar fuera de sus . casas : nadie la seguro, y fui
anticípac con. abrogada por sí misma.
AarrÉvvero, is, ti, sum, tére.a. Cic. Anticiparse, ArmáNus, a, um. Plin. De la ciudad de Ando.
prevenir, adelautarse á otro. II Pacat. Anteponer, Arrrus, átis. com. Lin.
preferir. Antevertere veneno damnationem. Tác. ANTIATES,iUM. SIL plur.&iv.Loe anadee, les via•
ANT ANT
02
Aarrinótatnum, n. Contradiccion, sofisma.
tardes ó vecinos de la ciudad deAntianus.
Ando en el Lacto.
* Aarri'mÉnoar,i. neDiosc. La mandrzlgora, verba.
ÁNTIÁTNTI.: 8, a Lun. Suet. F.
ANTTBACCHTUS, ii. m. Diom•
Pié de verso com.- ANTi'múliA, a. f. Figura retórica en que se
puesto-de dos largas y una breve, como fOrmósá. emplea una parte de la oracion por otra.
AarriBaccaus, i. m. Aus. V. Antibacchius. ▪ AarrimÉTÁBóLE, es. f. ó
is. f. Vitr. La coluua de detras en • ANTImÉTALEPSIS, is. f, y
* Atvrisksts, • ANTImÉTiTHÉSIS, f. Figura retórica, lla-
una catapulta. Filr. Lo que está opuesto mada retruécano, cuando se repit n las mismas pa-
ANTIBOREUS, a, um.
al setentrion. labras en diverso sentido, v. g. Non, ut edam rico ;
AarrícA pare. f. Serv. La parte meridional del sed, ut vivan?, edo. Cut. No vivo para comer, sinó
cielo. Ji lrarr. La puerta delantera de un edificio. que como para vil ir.
ANT1CÁRIA, a. J. Antequera, cuidad de España. ANTÍNONIIA, Quint. Antinomia, oposicion
ANTiCITEGGRIA, a. f Quint. Mutua ó recíproca de leyes.
acusacion. ANTIÓCHÉNI, órum. in. piar.
ANTTCÁTO, ónis. in. Juv. Título de dos libros ANTIOCHENSES, m. piar. Gel. Antioquenos,
que escribió Julio César contra Catan el uticeiz.se. los naturales ó vecinos de Antioquía.
1- ANTICHRISTGS, i. ni. Lact. El Antecrísto, .A.ismocHÉNus, a, um. Ven. Fort. Perteneciente
contrario tí opuesto d Cristo.
A NTICHTHONES, uta in. plur. Mel. Los antic-
j
(I. Antioquía. Del rei Antíoco.
ANTIOCIliA, a. f. Aus. Antioquía, capital de
tones. V. Antipodes. Siria, y otras ciudades.
ANTiCí p ÁTiO, onis.f. Cíc. Anticipacion, presen- ANT1óCIIIENSIS. in. f sé. n. is. Plin. Pertene-
timiento, conocimiento anticipado. 11 Anteocupa- ciente á Antioquía., de Macedonia.
cion, figura retórica. ANTiOCHIUS, a, um. Cic. De Antíoco ó de An-
t ANTICírÁ.TOR. óris. M. Aus. Anticipador, el tioquía.
que prevé, adelanta ó anticipa alguna cosa. ANTIÓCHUS, m. Cir. Nombre de muchos reyes
ANTÍCTPÁTUS, a, urn. Cic. Anticipado, adelan- de Siria y de un _filósofo académico, maestro de
tado, prevenido, previsto. Part . de Ciaron y de Bruto.
ANTICIPO, ña, avi, atipla, áre. a. Cic. Anticipar, ANTIOPA, f Pers. Hija de Nicle() y mugre
adelantar. 11 Adelantarse, prevenirse con antela- de Lico, reí de Tébae. Ira. Otra, hija de Polo.! I
cion. Anticipare inolestiam. Cic. Anticipar la pe- Mg. Antiope, hija de d'arde, una de las amazonas.
sadumbre.—Mnriem, S'ud. Adelantarse la muerte. ANTIOSA, a c. j: Marc. La danzarina ó baila-
ANT1CUM, i. n. Fest, La entrada de la casa. rina.
ANTICUÉ, a, una. Var • . Delantero, de adelante, ANTT p AGMENTA, orlan. n. plur. V. Antepagmen-
anterior. tum.
ANTICYRA, a. f. Ov. Antícira, isla del mar egeo. ANTIFÁPA ., a. m. El antipapa, el concurrente
11
Ciudad de la Fócide, famosa por el eléboro. An- con el papa, cabeza de partido que ?nueve cisma en
ticyra3 naviget. flor. Que vaya á buscar el re- la Iglesia.
medio de su locura. Anticyrd non eget. Jai:. No • ANTTPARASTÁS/S, is. f Figura retórica, cuan-
necesita del eléboro para sanar de su manía. do el acusado trae razones para probar que debía
Anticyris tribus caput insanabile. flor. Cabeza ser alabado y no vituperado, si fuera cerdad b que
incurable aun con el eléboro de tres Antíciras. se le opone.
ANTIDAL/EI, órum. rn. plan Pueblos de la Ara- ANTT p ASTUS, i. in. Antipasto, pie de verso que
bia feliz. consta de dos sílabas largas entre dos breves. como
ANTIDEA, en lugar de Antea. Liv. videns
ANTÍDEO, en lugar de Anteeo. Pletitt. A vrinÁTans, aa. f Plin. Piedra de color negro,
f ANTTIMAC, en lugar deDon, Antehac. Plaut. que dicen resiste á los hechizos.
ANTÍDORUM, i. n. Utp. presente que se ANTIPATIliA, f Plin. La antipatía, canten-
hace por reconocimiento. 11 Pan bendito. riedad, oposicion, repugnancia y enemistad na-
A N'TíDÓTUM, i. n. Cels. ó tural.
ANTininus, i. j: Gel. Antídoto ó contraveneno, * ANTÍPÉRISTASIS, is. f. La antiperistásis, ac-
que preserva de la peste y de ti lo género de pon- cion de las cualidades contrarias, una de las cuales
zoña y veneno. escila el vigor de la obra.
Awrisxsts. ni. f. O. n. is. Val. Máx. V. An- ANTIPHATES, zo. Oc. Antífates, rei de los
tianus. lestrigoizes, que mataba y comía á sus huéspedes.
ANTÉGTRIO. adv. ant. en lugar de Valde. Fest.
ADITIGIJNE, és. f. Juv. Antígone, hija de Edipo,
ANTITHERNA, ó " ruin. 7L. piar. Di g. . Los bienes
rei de Tébas. 11 Olra,hija de Laomedonte convertida que da el marido á la nmger en lugar de dote.
en cigüeña por ¿a diosa Juno. ANTII, IIONA, f La antífona, que quiere decir
A.NTIGONIA, a. f Antígone, ciudad de Epiro. voz recíproca : es el versículo que se reza ó canta
ANTIGRAXIMA, átis. n. Contraescritura, ra papel, en el oficio divino dotes de empezar el salino.
instrumento por el cual se deroga otro. ANTTPIIÓNÁRIUM, n.
ANTIGRÁPHÁnius, 11. ni. ó ANTIPHONARIUS, ii. In. El antifonal ó antifona-
ANTIORÁPIIEUS, i. m.Veedor, fiscal, registrador. rio, libro de coro en que se contienen las antífonas
ANTIGRÁPIIUM, i. u. Libro de registro. 11 Copia, de todo el año.
traslado de una escritura ó decreto. * ANTI p HRÁSIS, íri.f. Antífrasis, figura
A_ atTILÉak, ae. f. Sip. El pretal del caballo. irónica, en que dicien do una cosa,se da á entender
*ANTTLEPSIS, is. f. lntercesion ó interjeccion, otra contraria.
figura retórica. ANTTPÓDES, clum. plur. Cic. Los antípodas.
ANTit.EX1211 is.f.Contutnacia, rebeldía, la falta moradores de un meridiano, pero en puntos dia-
de comparecer e no responder en juicio. e metralmente opuestos.
ANTILTBÁNUS, i. m. Cic. Antilíbano, monte de ANTIPOLIS, is. f. Plin. Antibo, ciudad y puerto
Siria ó de Fenicia. de Francia. 11 La parte de Roma de la otra parte
AarritácHus, i, ni. Hor. Antíloco, el hijo mayor del Tíber. 1 Ciudad del Lacio.
de .Néstor, muerto en el cerco de ?rema. A NTTPOLITÁNUS, a, um. Mire. El natural de
ANTILOCÜTIO, Giii8. f. Ó Antibo. 11E1 que es de la parte de Roma que esta
AbITILóGIA, te. f. 6 al otro lado del Tíber.
Áramooluxt,ii. fi. y ANTIPTGSIS, f Figura gramatical, en que se
ANT A:N X (13
pone un caso por otro : v. g. Urbem quam statuo, * A NTITHÉSIS, iS. ó
vestra est. Virg. ANTiTHÉ-roN, n. Cie. Antítesis, figura re tí_
ANTiQUÁRIA, f.Juv. Anticuaria, la muger cu- rica, que quiere decir opasicion..
riosa ó que afecta tener conocimiento de las cosas ArTriraEus, m. Lact.E1 diablo, el que es cen-
antiguas. tra Dios, ó se quiere tener por tal.
ANTiQUÁRIUS, 772. Quin!. Anticuario, el que ANTIUM, n. Hor. Ancio, ciudad del antiguo
es curioso de la antigüedad. 11 CM. Teodos. El que Lacio.
copia, cuida y repara los códices de una biblioteca. ANTLIA, w. ,f.Marc.Instrumento, mlquina é bam-
ArtrtouÁmus, a, um. S. Ger. Perteneciente al ba para sacar agua del profundo. Condemnare ali-
anticuario. quem in antliam.Suet.Condenart uno á las bombas.
ANTiQUÁTIO, ónis. f Gel. El acto de abolir, la A NILO, as, áre. a. Fest. V. Anclo.
abolicion ó casacion. ANTCECI, bruta. un. plur. Los antesces ó ante-
ANTiouiTus„ a, um. part. Cic. Desusado, ó que cos, moradores de un mismo meridiano en el globo
no tiene taso mucho tiempo ha, anticuado. de la tierra; pero en opuesto paralelo, distancio
ANTtQUE. adv. ric. A' la manera de los -anti- igualmente de la equinoccial, y mirando á diferente
gaos, á la antiguallAntiguamen te , en otro tiempo, pulo.
en lo antiguo. ANTÓNA, m. El Nen, rzo de Inglaterra.
ANTíQUIOR. nl.f quius.il. óris. comp. V.Antiquus. ANTENA, f Norzámpton, eitulcul de Ingla-
ANT1QUIT A S, f Cje. La antigüedad, an- terra.
cianidad, los tiempos antiguos, los siglos pasados. A7'síTÓNIA.NUS, a, nm. Cie. Perteneciente á al-
11 Los hombres antiguos y sabios. Antiquitatis guno de los Antonios romanos.
Maltee peritas. Gel. Hombre de singular noticia ANTONIASTER, tri. dim. de Autonius. Cie.
de toda la antigüedad. Antohito, Antoñuelo.
ANTiouiTus. adv. Ces. Antigua, ancianamente, ANTÓNINIAS, ádis. f Capit. Título del poema de
con larga distancia de tiempo pasado. Non ateo Gordiano el mayor, ea que escribió en treinta libros
antiquitas. Plin. No mucho tiempo ha. las ¡Lazadas de Antonino Pio y III.' Antonino e‘
ANTiQUO, ás, ávi, 111UUL, are, Cic. Anticuar, filósofo.
anular, abolir una leí. ANTONNUS, m. de Antonius.11Antonino,
ANTIQUUS, a, um. comp. quior, ius. sup. quis- nombre de hombre.
sbnus. Cic. Antiguo, mas antiguo, antiquísimo. ANTÓNiNUS, a, aun. F. Antonianus.
Cje. Hombre de antigua pro- AN-róxics, m. Antonio, nombre de hombre.
bidad. Nthil habui anliquius. Cic. Nada tuve mas ANTóNómÁsa, Quin!. Antonomasia, figura
en mi corazon.Antiquior ei fcit Luis, quam regnum. retórica en que se toma una coas por el nombre
Cic. Estimó mas la gloria que el reino. _Unge an- propio : g.el filósofo por Aristóteles.
tiquissimum. Liv. Lo primero de todo. ANTORICENSIS, is. az. f Natural de Chártres en
ANTIRRIICTiCA„ ornan. n. piar. Apologías , Francia.
escritos en que se responde á lo que se ha dicho A NTORICU I1 i, n. Chártres, ciudad de Beauce en
contra nosotros. Francia.
ANTiSOII, órum. ni. plur. Ala. Los antiscios, ANTR E, árum. plan Pesc. interme-
pueblos que habitan en lugares opuestos de esta dios de unos árboles á otros.
parte y de la otra de la equinoccial. -1- ..'siNTRORSUM. adv. Por delante.
ANTISOPHISTA, W. m. Sud. ó ANTRUM, n. Virg. Cueva ó caverna, gruta,
* ANTISOPHISTES, a1. m.Quint. Antisofista, el que antro.
disputa contra los sofistas. ANTUÁTES, um. un. plur. Nantuates.
ANTISPASTiCUS, a, um. Diont, El verso que ANTI.JEIZP/A, f Ambéres, ciudad de Brabante.
consta de biés antispastos. ANTUERP1ENSIS. cn. j. sé. n. is. El natural de
Amasaas-rus, V. Antipastus. Ambé res.
* ANTISPODOS, Plia. El espodio contra- ANTUMACUM, n. Andernac, ciudad de Alema-
hecho, con feccion que hacen los boticarios con dife- nia.
rentes yerbas para suplir la Alta de la verdadera ;'E-aúnas, is. Juv. El Mercurio de los egip-
yerba espodio. cios, á quien representaban con cabeza de perro.
ANTISSIODÓRENSIS. f sé. n. is. El natural ANÜBIS. .f. bé. a. is. El que no ha llegado
de Auxerre. á la pubertad. II Lo que está descuidado í2 olvi-
ANTissiónoaum, n. Auxerre, ciudad de Bor- dado.11 1,o que no esta cubierto de nubes.
pita en Francia. kNÜCÉLA, a. . f. dial. Ter. Viejecilla.
ANTISTÁTUS, US. Ter!. La preeminencia ó ANÜLÁrtts, Anularius, Anulatus, Anulus. F. An-
escelencia. nularis, Anularais, &C.
ANTISTES, itis, m. f. Cic. El primero, el que ANUS, ni. Cic. El ano, la vía para espeler el
preside á otros, prelado, prior, cura, abad, obispo. cscremento mayor.
Antisles artis. Cje. El mas hábil 6 sobresaliente en ANUS, us, Cic. La vieja. Ames hircum re-
an arte.—Juris. Quint. Maestro en el derecho.— dolet. adag. El pajar viejo al ai presto se enciende.
Cerernoniarum. Cic. Maestro de ceremonias. ref.
A.NTISTÍCHON, n. La mudanza de una letra ANXI. pret. de Ango.
en otra, como de olli por iii,. ANXIE. adv. Sal. Angustiada, ,congajosamente
A vris-ri-rik, f Cic. La s acerdotisa. 11 La con afliccion y encogimiento del animo.
abadesa, priora ó superiora. ANXIÉTAS, átis. j: Cje. Angustia, congoja,allic-
AN-risTiTium, ti. n. Marc. Cap. La dignidad del cion, apretura del corazon, encogimiento de mi-
superior ó prelado. mo, 11 Afan, cuidado, solicitud, inquietud, desa-
ANTISTITOR, m. Antistor. sosiego.
ANTISTO, as, áre. Cat. V. Antesto. ANXIÉTÚDO, bis. 8. Ag. Y. Anrietas.
ANTI STO a. m. Superintendente, empresario. ANXIPER, a, um. Cic. El que lleva cons/ga la
ANTISTROPIIE, es. f. Antistrofa, la segunda es- congoja, angustia &c.
trofa en las cdai que cantaba, et CGTO entre los an- ANXIO, 'ás, ávi, atora, áre. a. A ftuL AngnS-
liguuos.1l A n tí strofe, fi gura .retorica. liar &c. V. Ango.
ANTTHALÁMUS, Van.. •Lat antecámara 45 ArixiTOno, rala. Cie. V. Aprietas.
antesala, donde dormían los criados que estaban ~uno, a, lam. Cic. Angustiado, acongojado.
de guardia. afligido, apesadumbrad o. 'U Cuidadoso, admito,

APA • APE
64
APÁTHIA, W. f. Gel. Apatía, insensibilidad, in-
inquieto. Anzius invidid. Tác. Zeloso, envidioso. dolencia, privacion de toda pasion.
—Sui. Tác, Desasosegado, inqruieto . consigo mis- APÁTÚRIA, f: Sobrenombre de Vénus y de
mo.--Potentice. Tác. Zeloso o ambicioso del po- Minerva.' lFiestas en Atenas á Baco y á Minerva.
der.—Pectore. Tác. El que está lleno de pesa- APÁTÜRUM, n. Plin. Templo de Vénus en Asia.
darnbre,---Alicujus vicem. Liv. Solícito por la APÉCÚLA ó Aplcilla f. din?. Plin. Abejita.
alguno.—Curis. Liv. Lleno de
suerte 6 éxito de que teme que le roben. APÉLIÓTES, Viento de levante, este. 311
cnidados.—Farti. Oval.E1
APELLA, . flor. Apela, nombre propio de
Ansia oratio. Gel. Discurso peinado, mui estu-
diado y compuesto. Ansio animo esse. Cic. Estar un judío d circunciso.
apesadumbrado, inquieto, de mal humor. APELLES, is. Plin. Apéles, famoso pintor de
Asrxua, (iris. in. El que aun no se afeita. 11Virg. la isla de Coo.
Sobrenombre de Júpiter, como tambien Anzurus. APELLÉUS, a, um. Est. De A2éles.
Terracina, ciudad de Italia. APENNiNICOLA, na, Virg. Habitante del
11 Hor. Apenino.
ANYTUS, m. Ilor. Nombre de un ateniense que
ayudó á la condenacion de Sócrates. APENNiNTGÉNA, .7/1. Ov. El que ha nacido
y vive en ó cerca del Apenino.
AO APENNiNUS, m. rirg. El monte Apenino ó los
Alpes apeninos, que dividen á la Palia por medio.
AMES, tem. m. plur. Virg. Montes de Beocia. ti APEPSIA, 03. f Gal. Apepsia, indigestion.
Los que viven en estos montes. APEE, pri. Ov. Jabalí, puerco ruontes.11Fedr.
AONIA, Firg. Parte montuosa de Beocia. Jabalina, la hembra del jabalí. II Fest. Una insig-
MNIDES, f piar. Ov. Las Musas, así llama- nia militar.l!En. Cierto pescado. l Nombre propio.
das del Helicon, monte de Aonia, y de la fuente APERCÚLUS, i. dint. de Aper.
Ilipocrene. AnÉair.o, lugar de Aperiam. fut. de Aperio.
AUNIUS, a, um. Ov. De Aonia, de Beocia. Ao- APÉELO, is, rui, erturn, rire. a. Cic. AbrirlDes-
niee Ov. Las Musas. cubrir, declarar, aclarar, manifestar, esplicar, dar
AÓRÁTOS, i. in. Tert. Invisible. á conocer, hacer ver, esponer, advertir. Aperire
AÓRISTUS, m. Aoristo, tiempo indefinido de la caput alicui, Juv. Abrir, rajar á uno la cabeza.—
conjugacion griega. Caput. Cic. Quitarse el sombrero. — Cuniculos.
Aoasnas y Aornus, m. Cure. Lago de Epiro, Crs. Abrir, romper una mina.—Futura. Virg. Des-
en la Tresprocia. 11 El Averno, en Campania. 1,1 El envolver, esplicar lo futuro.—Oeca,sionem suspi-
lago A verno.11 Peña fragosa é inaccesible atina las cioni. Cíc. Dar lugar á la sospecha.— //cr ferro.
aves entre los indios. Salnst. Hacerse, abrirse camino con la espada.— :-;

Aoitst, plur. Los tártaros vecinos del Se. Cic. Manifestarse, descubrirse.—Limites. Fel.
Tánais. Paterc. Ensanchar los caminos.—Literas. Cíc.
AORTA, M. f. Cels. Aorta, La arteria magna del Abrir una carta.—Enigma. Plaul. Esplicar, desci-
cuerpo humano. frar un enigma.
AÓTI, na. in. pl. Pueblos fronterizos deT•acia. APERTE, issime. adv. Cic. Abiertamente,
AÓTUS, a, una. in. El que no tiene orejas. con claridad, con lisura, manifiestamente, sin re-
Aóus, m. El Vayusa, rio de Macedonia. bozo. Aperlius dicere. Cíc. Hablar con mas clari-
dad. Apfrlissime insanire, Cic. Dar irui claras
AP señales de locura.
.1251.11i
t APERTIBILIS. nt. f. n. is. Aur. Y.
APICE 6 Apágesis. Interjeccion que aenota dis- Apertivus.
gusto, repugnancia y aversion, Apage le á me. APERTIO, ónix. f. rarr. Abertura, la accion de
Plaut. Apage te. Ter. Quítateme, vete, anda de abrir.
ahí, quítate de de•ante de Plan'. No APERTIVUS, a, tiren Cel. Am. Aperitivo, lo que
me hables de eso, dejemos eso, quita eso de ahí. tiene fuerza de abrir las ganas o las vías. ...),,:r'• ,.

—Me islam salulem. Ter. Bien estaba yo sin APERTO, ás, áre. free. de Aperio. Plaza.
esa salutacion, sin ese cumplimiento. Apagesis, t APERToit, Cris. m Tert. Abridor, el que abre
nunc videcinus. Cic. Dejemos eso: veamos ahora. ó descubre algo.
ArÁna ó Flapála ova, Mnn. n. Apic. Huevos APERTUM, I. n. Hor. Llano, campo, plaza.
frescos. APERTURA, 03. Vilma, . Abertura, la entrada ó AP1¿:;:i

APÁL:IrtE, is. n. Aus. La cuchara con que ser- division ¿le una cosa cerrada. ,' i',
vían los huevos frescos. APERTUS, a, um. l'art. de Aperio. Cic. Abierto, 01r:flora
APÁLESTRUS, a, urn. El. que no se ha adies- descubierto ; patente, claro, manifiesto.11 Simple, teii''. Izrrdrlrli'a' p:','Pl"il'i.Itpl'L,':-l
ti ToIlCt',7'lPi'jI'.:'ISV':I,1lI.til
,'tl'I,'
trado en la palestra 6 en la gimnástica. sencillo, sincero.11 Sereno. Aper tus impelas manís.
• APÁLUS, m. Delicado, tierno. Ces. Golpes de mar al descubierto, donde no hai
ArástÉA, re. f. Liv. Apamea 6 llaman, ciudad abrigo.—Alomo.Cie. Hombre abierto, sincero, fran- hj Alts ,
de Siria. co. Aperen navis. Liv. Nave sin cubierta.Apeetuna
APAMEA ó Apamia, f Pamiers, ciudad de c«lunz. Virg. Buen tiempo, cielo sereno.—illare. 11.1J )1'
1:ft , j91
Francia. Liv. Alta mar. Apertus omnibus. Cic. Conocido de 1»: 41 1
APÁMENSIS. in. f sé. n. is. y todos. Aperla loca. Cés. País descubierto, raso, sin
APÁMEUS, a, nal, y montes.—Pericula. Virg. Peligros evidentes. Aper-
Arkstiaersis. in. f. sé. n. is. Cia. El natural de, lissimi eampi. Ces. Campo raso, ancho, llano y des- 1,114'.1,
'''''
`(n.¡1114

ó lo que toca á la ciudad de Haman en Siria. ij A cubierto. In aperlicin proferre opus. de. Publicar,
la de Pamiers en Francia. dar á luz una obra. In aperto ponere castra. Liv. 'Illlk'Illll
APANÁciUm, n. Heredamiento, infantazgo, po- Campar, sentar sus reales á descubierto, al raso. 4
sesiones ó pensiones que se dan á los hijos segundos APERUI. pret. de Aperio.
1 l. id, ,1,1
de reyes ó grandes señores para su subsistencia. A PES, un' . f. plur. de Apis. 4443. ,pm4
APARCHin, arum. piar. Suet. Las entrañas de APEX, Virg. La borla de lana ó de seda P a,
Zas víctimas que se quemaban en los sacrificios. que los Guilles, sacerdotes de Júpiter, lltelvmabbraen, 11,1; úJ111
*APAROTIAS, 711. Plin. El viento tramontana, en lo alto del bonete. 11Suct. El bonete do los flí- r f' y,
Y. 1/:
opuesto al austral. mines. 11 Plin. Cresta ó penacho. 11 Virg Ctmlbre, '//1 11
AP ARCTIUS, m. Plin. V. Aparctias. punta, cima, altura de cualquiera cosa. II Cic. El o )11
APÁRisz, és. f. Hin. El aparine, filántropos, punto ó grado mas alto de perfeccion. II Quini.
amor de hortelano, planta. Acento, nota ó señal que se pone sobre las letras.
k‘1 , n I '
,,

k1
/.:., N
n
API A P O ab
Apea senectutis est auctoritas. Cic. La mayor dig- famosos por su gula ; uno de los cuates escribid de
nidad de la vejez es la autoridad. Apices juras. re culinaria.
Ulp. Quisquillas del derecho. Apex reglan. Hor. APicits, a, mil. Cut. Perteneciente á Apicio.
La autoridad suprema de los reyes. APictít.A,m.f.dim.Plin.Abejuela, abeja pequeña.
AFEYÁHO, enis. m.Varr. Salchicha, chorizo, sal- APictiLUM, I. 7/.
chichon, morcon, morcilla, embuchado, obispo, y AP'íctjuis, m. dila. de Apex. Fest.
toda especie de tripa llena de carne de puerco. APIDÁNUS, i. Ov. Epideno, rio de Tesalia.
APILICA, m. f. Pila. Afaca, especie de arveja sil- APÍLAScUS, cildis, P lin . El oro apilado y hecho
vestre. j I Ciudad de Siria. barras.
APHÁCE, és. f Plin. La algarroba. legumbre. A pinzA, re, 6 Affinw, árum. f. plan y Trica, ae. f
APLLERÉsis, is. f. Figura en que se quita una Plin. Dos ciudades de Apulia asoladas por Dioinl-
sílaba ó letra al principio de la diccion,v.gr. tem- des, tan despreciables, que quedaron por proverbial
ne re en lugar de contemnere. y nombre de las frioleras vanas y ridículas.
APLEANDLE, árum. plur. Un parage desprecia- t APÍNÁRIUS, ií. m. Treb. El bofon chocarrero
ble de la Sicilia, que dió lugar al proverbio ad que mueve á risa con dichos y gestos ridículos.
Aphannas, cuando se desecha o menosprecia alguna APIRÓCÁLUS, m. Gel. El hombre rudo, tosco
cosa. y necio que no sabe guardar el decoro.
APHARA, a e. f Ciudad de la tribu de Benjamin. APIS, is. f Cic. La abeja.
Anainzus, 11t. 01). Afareo, rea de los mesinios. APis, is ó in. Plin„ A' pis, el buei que adora-
I
Uno de los centauros. ban los egipcios como dios.
APHECA, te. f. Ciudad de la tribu de Manases. APISCOR, éris, aptos sum, sci. del). Cío. Adqui-
A pLIÉSAS, antos.m.Estac.Monle del Peloponeso. rir, conseguirli Atrapar, coger. Apisci sine me il-
ApHÉTÉRIA, órum. n. plur. La barrera ó lugar han. Plaut. Dcjamele atrapar.
de donde partían los caballos á la carrera , en los APiTMA, f. Incredulidad, obstinacion.
juegos públicos.1111áquina para sitiar las plazas. APIum, n. Plin. yerba.
APHIDNJE,árum. f. pl. Sera. Un barrio de Aténas. APLÁNES, is. m. ,f. Macr. Estacionario.
Aniaismus, m. Aforismo, sentencia que con- Apr.t.inx, m. f. V. Appluda.
tiene mucha sustancia en pocas palabras. APLUSTRA, órum. n. plur. Cíc. y
APHRACTum, n. 6 Aphractus, Cic.Galera, A p LUSTRE, is. n. Lucr.
barca, galeota sin cubierta. APLUSTRIA, mum. n. plur. Sil. RO. Flámula,
APHRÓDES, x. in. f Plin. Dormidera silvestre. banderola que se cuelga de lo alto de los mástiles.
w. f. Serv. Ciudad de Apulia, por AmYsix, árum. f. plur. Plin. Especie de espon-
otro nombre Venusia. jas malas que no se pueden lavar.
APHRÓDiSIA, órum. n. plur. Plaut. Fiestas en T JIPO, is. a. Fest. Atar. I I Adaptar.
honor de Venus. APUÁLIPsis, is. f. Bibl. El Apocalipsis, libro
APIIRÓDisiÁCE, és. f. Plin. Especie de piedra sagrado y canónico de las revelaciones que luy o y
preciosa de color rojo, consagrada á Venus. escribi5 el evangelista san Juan.
APLIRÓDíSIAs, ádís. Plin. Isla en el golfo de _A.POCARTÉRÉSIS, is. Tert. Tolerancia del
Persia. fl Otra cerca de Cádiz. 11 Ciudad de Escitia. hambre hasta acabar la vida. í murió Licurgo.
II Ciudad de Caria. APOCATASTÁSIS, iS. f Restitucion o re-
APHRODISIENSIS. ni. f. sé. n. is.Plin. Lo que es greso á la primera forma 6 estado. Dícese del curso
de Caria, donde está la ciudad de Afrodisia. de los planetas, cuando despues de cierto tiempo
APHanioisrum, n. Plin. Templo de Venus en vuelven al mismo signo.
el antiguo Lacio. APÓCÁTASTICUS, a, um. Sid. Vuelto, reducido,
APHIlkuTA, W, y Aphródite, es. f. Aus. Venus, restituido á su antigua forma 6 lugar.
así llamada de la espuma del mar, de que fingieron APÓCHA, w. Ulpian. La ápoca, finiquito, carta
algunos había nacido. de pago, recibo.
A p HRON, Clis. ni. Plin. V. Aphrodes. APCCOLOCYNTÓsis, is, Título de un gracioso
A rautóNtutum, n. Plin. Espuma de nitro, mi- libro que compuso Se'neca de la muerte de Clau-
neral salitroso. dio : quiere decir traslacion ó colocacion entre las
AnfrILE, árum. f plan Cele. Aftas, llagas ó úl- calabazas.
ceras de la boca. APOCOPE, és. f Supresion, .fl9'212'U gramatical,
APRYA, re, y Aphye, es. f. Plin. Anchova, pes- por la que se suprime una letra o sílaba al fin de
cado. Aphya populi. Cic. La gente menuda ó infe- la diccion.
rior del pueblo. APácÓ p US, a, um. Jul. Firin. Castrado, eunuco.
A prÁctus, um. Hig. Hecho de, 6 compuesto APOcRTSÁRIUs 6 Apócrisiarius, m. Dig. Era
con apio. bajador, subdelegado, procurador.
Aer:icus, a, um. Plin. Perteneciente al apio. Aeocaifcrus, a, um. Jul. Firin. Castigado, apa-
APLINUS, a, um. Plin. Perteciente á las abe- leado.
jas. Apiana uva. Plin. Uva moscatel.—Brassica. APÓCRYPHUS, a, urn. S. Ag. Apócrifo, lo que no
Especie de camomila. es auténtico, lo que no merece fe ni crédito.
APIÁRJUNI, H. n. Col. Colmenar, el sitio donde APbcüLÁNIU8 orcus, m. Petron. Cuero, el
están las colmenas de las abejas. hombre mui bebedor.
ArtÁitrus, m. Calzn. Colmenero, el que cuida t APÓCULO, ás, áre. n. Petron. Beber mucha.
guarda y castra las colmenas. APÓCYNUM, i. Plin. Huesecillo del anca iz-
APIASTRA, f. Serv. V. Merops. quierda de la rana, que dicen tiene la virtud de con-
AriAsTaum., n. Plin. El apiastro 6 torongil ciliar el amor, y sosegar la furia y rabia de los perros.
limonado, yerba llamada tainbien yerba abejera. t piiunarm, árum. plur. Recibidores de
APIÁTUS, a, um. Plin. Manchado ó sembrado impuestos ó tributos.
de pecas ó lunares, goteado. APODES, um. m. pl. Plin. Especie de golondrie
APiCA, ce. f. Varr. Oveja pelada por la barriga. nas que carecen del uso de los piés.
APiCÁTUS, a, um, Ov. Que tiene punta, borla ó APÓDICTÍCUS, a, aro. Gel. Demostrativo, que
penacho. prueba claramente.
APicis. gen. de Apex. Arótuxis, f Quint. Demoatracion, prueba
ÁPiciANUS, a, uni. Plin. Perteneciente á Apicio. evidente y clara.
APicuis, H. ni. S'erice. Apicio, nombre de varo% APtipósis, j' a. f. Repeticion y contraposici
contraposicion
Sid Cuentan tres en la antigUeelad de este nombre, fig. :vi*. cuando á diferentes miembro: de una clfiu-
5

X18 Apo UPO


igualdad los. que se siguen. ▪ APóPIIYGE, és.f. 6
Aida corresponden con * APárnveas, is. f. Varar. Anillo, círculo de
segunda parte del periodo compuesto.
fi Apódosis, Cie. El sitio donde se deja- hierro puesto en el capitel de las cotanas antiguas.
APÓDIMIRIUM, ii. n. APOPHYSIS, is. f. Cels. La apofísis, se llama
ban los vestidos en los Apogeo
baños.
; auge y ábsis; es el así en la anatomicé la eminencia y salida de un hueso.
APÓCLEUM, i. n. Cls. APOPLÁNÉS1 S, is. f. Cic. Figura retórica can
punto de la circunferencia del circulo de un planeta que se engaña al juez, como hizo Ciceron en la
que está en la máxima distancia del centro de la causa de Cluen•io.
tierra. APOPLECTÍCUS, a, um. jul. Firm. Apoplético,
APÓGiellS, i. ni. Plin. Viento de tierra.
APÓGRAPHUM, i. n. Plin. Ejemplar, copia, tras- perteneciente á la apcplegía, como los accidentes y
lado de libro ó pintura. remedios apopléticos, y los enfermos de este mal.
APOLACTISS O á Apálactizo, ás, áre.a.Plaut.Aco- APOPLEX1A, 22. C,els. ó
oear, patear, pisar.IIDespreciar, hacer poco caso. APOPLEXIS, f Cels. La apoplegía, el pasmo
APOLEC TI , órum. rn.plur. Plin. Pedazos de atun
y estupor de los nervios en todo el cuerpo.
escogidos para salarlos. ¡lidia. Los magistrados de APORIA, W. f. Bibl. Duda, incertidumbre, per-
Etolia juntos en asamblea. plejidad, irresolucion.
t AróLis, idis. ni. f. Dig. Desterrado, privado AvómÁno, ónix. Bibl. V. Aporia.
del derecho de ciudadano. - APÓRIÁTUS, a, um. Destituido, desnudo,
APOLLNÁRIA, w. f. Apul. Yerba así llamada. reducido á la indigencia y estrProidad. Part. de
APOLLiNÁRIS. m. f. ré. n. is. Cic. Perteneciente APORIO, ás, ávi, átum, áre. a. Bibl. Desnudar,
á Apolo, como la poesía, la música y la medicina. destituir, empobrecer. II Dudar, balancear, estar
APOLLNÁR18, i8. in. Sidonio Apolinar, leones, incierto, irresoluto, dudoso.
escritor de cartas y poesías por los años de 440 de APORRIIÉTA, órum. n. piar. Letrina, secreta, lu-
Cristo. gar comun.
APOLLTNEUS, a, um. Ov. Y. Apollinaris. * APOSIÓPÉSIS, is. f Quint. Aposiopésis ó reti-
Ain ow,o,inis. m. Cic. Apolo, dios de la poesía, de cencia, figura retórica, cuando se corta /a oracion
la música y de la medicina. sin acabarla, v. g. Quos ego.... Sed motos 'ke. ring.
ApoLtonóitilus, a, um. Quint. Perteneciente á átis. n. Plin. Sello para se-
Apolodoro. llar ó cerrar.
APoLLooórt.us, i. In. Apolodoro, retórico y pre- * APOSPLÉNOS, i. Apul. El romero, planta
ceptor de Augusto César : se cuentan otros cinco de oloroso,.
este nombre. APOSTÁSIA, f Tert. ostasía, la negacion
APOLLONIA, m, f Plin. Apolonia, nombre de va- de la fe católica despues de haberla recibido en el
rias ciudades de É'piro, Creta, Siria, Tracia 1c. bautismo.
APOLLONIATBS, w é is. m. Cic. El naturá de A posTiTA.„ re. m, f Test. Apóstata, el que -niega
Apolonia. la fe católica, pasándose á otra secta. Í I Desertor,
APonLómikTícus, a, um. Plin. y rebelde.
APOLLONiDENSIS ó Apollónidiensis. m. f sé. n. t .kPOSTÁj'ICE. adv. Dig. Al modo de los após-
is. Cic. El natural de Apolónide, ciudad de Lidia. tatas.
APOLLÓNIENSIS. in. f. sé. n. is. Cic. De la ciudad t A posTrki5cus, a, um. Tent. El que por aposta-
de Apolonia. sía se aparta de su religion.
APOLOGATIO, ónis.f. Quint. Fábula, ficcion,cuen- t ,'XPOSTÁTO,., ás, ávi, átum, áre. n. S. Ciar.
to. II Injuria. Quintilianc, dice que no estaba recibida Apostatar, negar taje recibida y pasarse á otra
esta voz, aunqué la usaban algunos en su tiempo. ó secta.
APOLÓGÉTÍcus, a, urn. Tert. Apologético, jus- t APOSTATRIX, iCiS. f. Bibl. La que apostata.
tificativo. Apo•latrices gOites. Gentes que han abandonado
ArónóGra, 133 . f. Apul. Apología, defensa, excusa, su religion.
satisfaccion, respuesta á los cargos de otros. A POSTÉMA., átis. ?lin. La apostema ó poste-
APOLÓGISNIUS, i. in. Cic. Y. Apología. ma, humor acré..que cria materias.
f :‘ P OLOGO , ás, ávi, áturn, are. a. &n. Maltratar APOSTOILATI:818. Bibl. El apostolado, la dig-
de palabras, injuriar. II Echar de sí, desechar. nidad sí oficio de 1,2s apóstoles.
1'114/LOGI/S, i. in. C'ic. Apólogo, parábola ó fábula APOSTOLÍCI.S. a um. Ter1. Apostólico, pertene-
moral, en que se introducen las bestias, las plantas ciente á les apóstoks.
y cosas inanimadas para enseñar deleitando. APOSTÓLIUM, 1.9/. Templo ó iglesia dedicada á
t APULTriciE epistolar, artun. f. pl. Dimisorias, Dios bajo la invocalion de un apóstol..
cartas de un obispo á otro para ordenar de clérigo ArosTóLes, i. 71. Bibl. Apóstol, discípulo de
ó presbítero á (ligan sugeto. Jesucristo enviado (4 predicar el Evangelio.
APONINU8, a, u m. Vap. Perteneciente á la fuente Cartas de apelacion.II Dimisorias.
de Italia, llamada Abano. APOSTROPIIA, te. I. A.vc. Ped.
APONO, is. V. Appuno. * APOSTROPILE, él. f Quint. Apóstrofe, figura
APONUS, i. m. Plin. Abano, fuente It ua ca- retórica, por la cual se cunsidte oracion a al-
liente cerca de Padua, que ha dado su nosnlire al guna persona, auscnle ó presente, el á una osa
pueblo de Abano en Italia. animada.
* APhPFI'ASIS, is. f. Quint. Figura retórica, que APOSTROPIIOS postróphus, :n. Donat.
vale negacion y repulsa. IBud.Inventario de bienes. Apóstrofo, la nota cómo a irgulilla gIss. cae sobre la
APOPIIÉTIE, árum. . plur. Despeñadero en la sinalefa, y la espresa y manifiesta, v. gr. Ain' ?
Laconia, donde espontan las partos monstruosos. en lugar de Aisne ?
APOPHLEG mÁnsNlus, i. in. Cel. Aur. Medica- APoTÁMIA, W. Cel. Aur. y
mento que se masca para escupir. APóTxÉca, w, Cic. La despensa donde se
APOPHLEGMITIZO, ás, are. a. Prisa. Aplicar el guardan las cosas para comer y beber.I1Botica,
medicamento que se masca para escu pi r. tienda.
APOPHÓRÉTA, orina. 71. plur. Sud. Regalos que APOTH ÉCÁRIUS, M. El despensero, el que
se hacían en los convites los primeros dias del año guarda y distribuye\ los comestibles Farmacéu-
bloc de fiesta por postres. II Regalos que enviaban tico ó boticario.
á sus amigos, hm que daban fiestas publicas. tAPórnÉco, ás, \ re. a. Ven. Guardar en la
APOPETREGIMA, Mis. fi. Cic. Apotegma, sal- despensa.
.tencia.breve dicha con agudeza. Aintrrasúszs, is. f. Sud. Apoteósis, la deifica-
A PP A P P 67
;;ion, relacion 6 colocacion entre los dioses. jj Ca- APPELLKTOR, óris. m. Cie. Apelante, la parte
nonizacion. que reclama.
-1( APÓT1EIÉSIS, is. Apophygis. APPELLA.TÓRIUS, a, um. Ulp. Perteneciente á je
APOZÉ NI átis. n. Apcima apelacion.
cima, bebida, confeccion, cocimiento medicinal J.:: APPELLÁZUS, a, um. part. de Appello, as.
yerbas y otras drogas. APPELLÍTO, ás, ávi, átum, are. frec. de Ap-
Arozvmo, ás, are. a. frise. Fomentar ceo pello. Gel.
cocimientos. APPRLLO, ás, ávi, átum, áre. a. Cic. Llamar,
AroseTus„ a. nin. part. de Appingo. nombrar. I j Invocar, pedir ausilio. II Poner por tes-
APPÁNAGIUM, JT Apanagium. tigo. j j Apelar, reclamarll Incitar, solicitar.
APPÁRÁTÉ, Bits. tissíme. adv. Cíc. Con aparato, tar a juicio. Appellure litteris crebris aliquem. Sic.
pompa, imesniiicencia. Escribir frecuentemente á uno.—Litte•as. Cie.
APPÁRÁTIO, ools. f. CM. El aparato, prepara- Aprender a nombrar las letras.—Aliqueni de ah-
cion. pre se tic ion .j .Niagniticencia du á re. Cie. Acusar á uno ó citarle en juicio á dar
Ansi oris ./n. Lie. El que prepara, pre- su descargo.—De pecunia. Cíe. Poner pleito á uno
viene, a j e-esis y disimxie. sobre una deuda.—Deion. Cie. Invocar, implorar
A PPA itÁlÓ111U:17.. u. Lugar narrado j el ausilio de Dios.—Aliquem honorificenlissime.
al seeme re para la lastracion y cenas ank ea's las. Cic. hablar de alguno con mucha estHacion.—
APPÁRÁTUS, os. m. Cie. El aparato, prepara- Lesenlem. Cia. Interrumpir al que está leyendo.
cion, prevencioa, dispasicion, provision. Appara- —Victorea. Fi •g. Aclamar, declarar á uno vence
tus Cic. Armamentos, preparativos de punice. Maui,. Llegarse á hablar-dor.—Aliquem
guerra. á alguno en lengua cartaginesa.
APPÁRÁTUS, a, mía l tid. de Apparo. Cie. Pre- APPELLO y Adpeiio, is, pulsum, ellére. a.
parado, aparejado, prevenido, dispuesto, provisto. Cje. Aportar, arribar, llegar, tomar puerto, dar
Apparata He•. Discurso preparado, fondo, tomar tierra. 1L Abordar. Appellere
premeditada, €-studiado.—Dumus rebas ó Skil:Min. Front. Arribar, tomar tiea •a, desem-
Cic. amasa provista, pera-echada de todo.Apparatas barcar en Sicilia.—Ad scopulos. Cíc. Encallar,
Boro. Cje. H ola bre remirado, que pone mucho varar, dar el traves en los escollos.—Oris. Virg.
saldado en todas sus paiabras y maneras. Appa- Arribar á las costas.—Ad Cric. Abordar á
rala verba. A' Her. Palabras escogidas, estudia- alguno, acercarse á él .— Ad aguani animalia.
das. alsipa • aiíssi;ni. Cie. Fies Las mai lucidas Vare. Abrevar, llevar el ganado al agua.—Ani-
con gran pompa. muní ad ali,-qrid. Cic. Dedicarse á alguna cosa.—
AppÁRENTaa, Teel. Aparicion, apareci- Animum, ad usorem. Ter. Pensar en casarse.—
algun objeto.nJul. Fírm. Ferrum. Sen. Amenazar con la espada.—Aliquem
miento, inanifestacion
Apariencia, esterioridad, aspecto, perspectiva. ad probrum. Plaut. inducir á. uno a la maldad.
:11.P1',Á RE O, és , mei, ritum, ere v. Cie. Aparecer,
AaaaN DEO , és, di, sum, ére. a. V. Appendo.
parecer, comparecer, :manifestarse, presentarse- t Arinewaícats, n. S. Ger. Y. Appendix.
descubrirse. eler claro, evidente, manifiesto. Ap- Y. f Cíc. .S.péndice, breve adi-
paret res. Ter. La cosa es clara, se ve:—Nos- Siüli "Jim. de
quant. Ter. Es invisible.-0eatione. Cie. man:- APPENDIX, icis. Cic. s',,péndice Ú apéndis,
Sesta en el diseurso.—.Ex eo. Cie, Se conoce de ahadidura suplemento alguna cosa
aquí, de aquí se saca.— U irsen. Cie. Se conoce, en la que tiene :.'one.rion. O (le que depende.11Apal.
Apparebo mox domi. P tau/. Luego voi á `.', ' do lo que depende colgaado de otra cosa y está
casa. Appa7•e•e regí. Co•a. ]Vep. Servir al rei en —ido á ellian Accesorio, incidente, circunstancia.
palacio.—Magistratui. Sud. Ir delante ó hacienda ara: r. Lo que está vecino á un campo, como un ca-
lugar al magistrado.—In alicujus nomine. Cie. Pre- mine un prado, Un rio Appeudix animirorpus
sentarse ea nombre de otro ó bajo sus auspicios. Cje. 'El cuerpo es una dependencia del alma.—
APFiRIT10, ónix. f Cie. La accion ó empleo del Plin. &sabia blanca. planta. Appendices.
ministro que va delante del magistrado, por digni- Li v. Tropas ausiliarrs ó de refuerzo.
Amoosoo, ís, di, sum, ére. CM. Colgar, sus-
dad y autoridad de este. Ecl. Aparicion.
pende:x-1 ¡Pesar. dar al peso. ri¡o ) eedere peenniam,
APPÁRiTOR, óris. vra. Cje. .Ministro, alguacil
anram Cic. .air el (hilero á uno al peso.—
cualquiera otro que va delante ó acompaña al ma- Mutuo. Plid. Dee orestedo al peso.—Verba. Cic.
gistrado. Pesar, etalninar la fuerza de las palabras.—Aii-
APPÁRiTORIUM, ii. Escrib. La casa donde vi-
ere r cd solem. I? . Poner, colgar una cosa el sol
ven los ministros ó alguaciles. ¡Cuartea de guardias
de corps. APPEN8OR, óris. ni. 8. Ag. El que pesa.HEI que
APPÁRTTÚR Á, 11. j Sud. V. Apparitio. Appari-
examina las coses.
turam S'let. Servir el oficio de alguacil. APPENSUS. a, um. Líe). Pesado, dado al peso. II
APPÁRO, ávi, átum, are. a. Cie. Preparar, Colgado. Part. de Appendo.
prevenir, aprestar, aparejar, disponer, poner en APPENSUS, us. Apul. El peso. Su misma
árdea, hacer prevencion. Apparare fabrican' . : gravedad. jj La accion de pesar.
P1e1a. Maquinar un embuste enredo.—/ter. Cie. APPETENDUS, una Cíc. Apetecible, lo que se
Disponer un viage.—Crinsisa. Cie. Forjar una puede desear, apetitoso.
apelacion. Apparas Maui. Andas bus- APPÉTENS, tis. com. Cje. Apetente, el que ape-
cando como ablandarle. Dura apparatur. Ter. tece, desea y gusta mucho de una cosa, deseoso.
M•ántras se disponen, se preparan las cosas. Appeleas glorzw. Cic. Codicioso de gloria. Alieni
APPÉGI. pret. de Appingo. appelens. Sal. Deseoso de lo apeno. Appetentius
APPELLÁTIO, ¿mis. Cic. El acto de nombrar. jj nihil est similinm Cic. No bar cosa que mas de-
Apelacion, provocacion, el acto de reclamar la sea- see su semejante. Appetentissimu.s alicuju.s. -Civ.
cosa.
tenc iadada. A. litterarum. Cic. La pronun- El que tiene una pasiou ardiente por alguna
adv. Cia. Con gran dese o , ape-
ciacion ó el acto de nombrar las letras cuando se APPÉTENTER.
apreuden.— Tribuno-una Cie. Apelacion al tribu- tito, codicia y ambicion.
nal de los tribunos.—Ad populum. Plin. Apela- desAeP o p6ÉpTis
asNirar. , Ee. Cic. La apetencia, apetito,
cion al pueblo.
Aseastscrivus, a. ara. Ájc. Ped. Apelativo: 1 APPETiBiLIS. f. té, e, ie. Apul. Apetibile- ó
Dicese del nombre coman. apetecible, apetitoso.

APP A PP

APPITIsso, is. a. frec. de Appeto• Non. moría abintestato, estando entregado y puesto bajo
APPÉTiTIO, briba Cic. El acto de acercarse á
su protec cion
alguna cosa para tomarla,Il Cia. Apetencia, el acto APPLiCÁTUS, a, uta. part. de Applico.
de apetecer alguna cosa. II Apetito, deseo. Aplicado, arrimado, acercado, allegado, puesto
APPÉTÍTOR, óris, m. Lamer.
Apetecedor, el que junto á otra cosa. ll Dedicado, atento, diligente,
apetece y aesea con ansía alguna cosa. dado, cuidadoso, ocupado. Applicatec cures. Plin.
APPÉTiTUS, us. m. Cic. Apetito, movimiento del
Orejas pegadas á la cabeza.—Naves ad ferrara.
ánimo, que inclina á querer y apetecer las cosas, in- 1 Ce's. Navíos que han aportado mí, tierra. Applicatus
clinacion, deseo, pasma Appetitus contrahere.— ad se diligenduin. Cic. Dedicado, ocupado todo de
Continere.— Regere.— Remitiere. — Sedare. Cic. sí mismo, en el cuidado de su persona. Applicata
Reprimir, moderar, sosegar las pasiones. Barbari- urbs colli. Plin. Ciudad situada á la falda de un
'os appetilus reprimere. Am. Reprimir los asaltos monte, arrimada á él.
de los bárbaros. APPL!CiTUS, a, um. Arrimado, puesto ó pegado
APPÉT ►TUS, a, um. Cic. Apetecido, deseado. junto á otra cosa. Appliciimun cubiculo hypocaus-
Acometido, asaltada. Paz-t. de tum. Estufa, hornillo de hierro ó de barro pues+o
APPÉTO, is, ü ó ivi, itum, ére. a. Cic. Apetecer, j unto a una pieza para calentarla. Part. de
desear una cosa con ansia. Acercarse á coger al- APPLiCO, ás, ñví 6 culi, átala ó cítinn, are. a.
guna cosa. Acercarse, venir cerca. II Acometer, Cic. Aplicar, acercar, allegar, arrimar, pegar, po.
asaltar. Apytere aliquid nalurd. Cic. Apetecer. per una cosa junto á otra. Applicare oscula. Ov.
inclinarse a una cosa por naturaleza.—Hegnum. Besar.— Se ad arborem. Ces. Arrimarse, recos-
Cls. Aspirar al reino.—Ob jactalionem. Tác. De- tarse junto á un árbol.—Castra fizimini. Lic. Cam-
sear por vanidad.—Europam. Cic. Desear llegar a par cerca de un no.—Se ad A/minan-a Cic. Acer-
la Europa. — Vitam alicujus. Cic. Querer dar carse á la lumbre.—Navenz ad ripam. Cic. Dar
muerte á alguno.—Alienara sibi lauden'. Cic. Que- fondo junto á la ribera.— Terra-. Erraran.
rer atribuirse las alabanzas que merecen otros.— Cés. Dar en los escollos. Sacar una nave á tierra,
Humanan gladio. Ce's. Dar a uno una cuchillada ponerla en seco.—Se ad ductum aiterius. Cic. Po-
en el hombro.—Dextram osczzlis. Min. Tomar á nerse bajo la direccion de alguno.—Se ad aliquem.
uno la mano para besarla.—Aliquem •ferro. Ce's • Cia. Arrimarse al lado, á la amistad de alguno.—
Acometer a uno con la espada, acuchillarle.— Un- Se ad jidem, alicujus. Cje. Confiarse de otro, fiarse
guibus. Plin. Arañar, desgarrar con las alas.— en la bondad de él.— Aliquern alicui ocio.—Ad tl
Lapidibus. Cic. Apedrear,—Ls.vidus. Cic. Ase- aliquod o icium. Col. Poner, aplicar s uno á un
char, poner asechanzas.—Manilaua Cic. Echar la oficio.—Animurn ad frugem. Plaut. Entregarse á
mano. Appeti ignominiis. Cic. Ser cubierto, car- lo bueno.—Animum alicujus ad deterioren par-
gado de oprobios. Appetit díes septizmis. Cic. Se tem. Ter. Inclinar el ánimo de alguno á la peor
acerca el dia. séptimo.—Nos. Liv. Viene la noche. parte.—Unum annum bis senil mesaibus. Marc.
Plaut. Se acerca el medio dia. Estar cerca de los trece años.—Amicas cures volis
Afana V1A, T. f. Cic. La via apia, camino de cien alicujus..Hor. Dar, prestar ciclos gratos á los ruegos
leguas de largo, hecho de 0'z-den de Apio desde de alguno. .Applicari in terras. Ov. Arribar á
Roma hasta Brindis en el reino de Nápoles. tierra. Quo me applicem? Cic. A dónde me vol-
APPIÁNA MALA, órum. n. plur. Plin. Especie de veré, ó volveré los ojos ? dónde hallaré socorro ?
manzanas. APPLÓDO, is, si, sum, dére. a. Apul. Dar, tocar,
APpikNr, órin. m. plur. Plin. Pueblos antiguos golpear una cosa con otra. V. Applaudo.
de la Frigia mayor. .araaóao, ás, ávi, átum, d.re. Hor. Llorar
APPIÁNUM, i. a. Plin. Especie de color verde, que cerca de, ó con otro.
toma el nombre de una tierra llamada Appiana. A.aaaósas, a, um. part. de Applodo. E.sparc.
APPIANUS, a, um. Liv. Perteneciente a Apio. Tirado, golpeado contra el suelo, estrellado.
APPIAS, ádis..f. Cic. De Apio. II Ov. El APPLUDA, w. f. Plin. Las aechaduras ó granzas,
agua apia, así llamada de Apio. I/ Ocid. La diosa los residuos de las semillas cuando se acriban ó
Vénus, que tenía un templo junto á la fuente limpian.
Apia. Ov. La ramera ó muger prostituida, que .APaaumnlerürta, f Dig. La soldadura, la
vivía cerca del templo de Vénus. Appiades dele. union y seguridad de dos piezas, o de rzza quebra-
Ov. Pálas, la Paz, la Concordia, Vénus y Vasta. da, con plomo derretido.
APPIÉTAS, átis. f. Cic. Nombre inventado por APPLUMBÁTUS, part. de
Ciceron, para burlarse de la vanidad con que Apio APPLUMBO, as, ávi, átum, are. a. £11p. Soldar y
Claudio ensalzaba su nobleza. asegurar con plomo derretido.
APPINao,is, ictum. gére. a. Cic. y APPLUO, is, ui, ére. n. Plin. Llover cerca. V
APPINGO, is, pegi, pactum, ere. a. Hor. Añadir Pino.
pintando 6 escribiendo, pintar cerca ó junto á otra APPÓNO, is, sui, sitnm, nére. a. Cic. Poner, co-
cosa. Añadir, juntar. locar cerca, arrimar, allegar, acercar, aplicar.
Armas, m. Suet. Nombre de la familia Clau- Añadir, jactar. Apponere lumen. Cic. Poner, traer
dia en Roma. luz.—/kanam ad os. Cic.—Ante os. P 'aut. Llegar
APPLAUDO, is, si, sum, dére. a. Cic. Aplaudir, la mano ft la boca, ponerla delante de la boca.—
celebrar, aclamar, aprobar con palmadas, saltos y Ad ignein. Plaut. Arrimar al fue go.--Aprian in
otras demostraciones. epulis. Cic. Poner servir á la mesa un jabalí.—
APPLAUSOR, m. Plin. men. El que aplaude, De suo. Plaza. Añadir de suyo.—Cusiodes alicui.
celebra y aclama. Cic. Poner guardias á uno.—Mensam. .Plaut. Po-
AP p LAUsUs, us. Cic. Aplauso, gozo, contento, ner la mesa.—Ccenam. Ter. Servir la cena.—
complacencia, aprobaeion, alabanza. Modum vitiis. Cic. Poner freno á los vicios.—
APPLAusus, a, um. part. de Applaudo. Ovid. Diem et signara. Cic. Poner la fecha y el sello,
Acariciado, halagado, tocado suavemente con la cerrar el pliego.—Lucro. Hor. Tener, contar por
mano. ganancia.
APPLRX, iris. com. plicior. comp. Apul. Con- APPounuerus. V. Adporrectus.
junto, adherente. APPORRYGO, gis, reai, rectum, gére. a. Ov. Es •
AamicÁxio, ibis. f. Cic. Aplicacion, el acto de tender hacia alguna parte.
llagar, poner, arrimar y aplicar una cosa á otra. APPORTÁTIO, ÓDiS. f. Vitrue. La accion de por-
4, pplicationis jus. Cje. El derecho que competía tear, conducir, llevar, trasportar.
a un ciudadano :emano sobre los bienes del que APPORTÁTUS, a, nra. Cic. Porteado, conducida.
A PP A P S 69
trasportado, llevado, traido, conduela°. .Part. de • AP PRbMISSO.V.t, óris. m. Ulp. El que promete
APPORTO, ás, ávi, átum, áre. a. Cic. Portear, por otro, corno el fiador que se obliga por otro.
conducir, acarrear, llevar, traer, trasportar. Anni ApPRomirro, rs, isi, issum, tére. a. Cic. Pro-
tempora apportani morbos. Luce. Las estaciones meter por otro, salir fiador, obligarse por otro.
del año traen enfermedades. APPRÓNO, ás, ávi, átum, áre. a. Apul. Arro-
APPOSCO. V. Adposco. dillarse, hincarse de rodillas ó ponerlas en tierra
APPÓSTTE. adv. Cic. Apta, oportuna, propor- humillándose.
cionada, adecuadamente. con buen método, forma APPRÓPÉRATUS, a, um. Cic. Apresurado, hecha
y órden, a propósito. de prisa, con demasiado calor y viveza. Apprope
A p aósinia, ¿mis. f Cic, La accion de poner, de ratum opus. Liv. Obra, accion apresurada, pre-
cipitada. Pa • t. de
arrimar, allegar y poner cerca. Figura de gra-
mática, por la que se juntan dos sustantivos en un APPRÓPÉRO, ás, ávi, átum, áre. a. Cie. Appre-
mismo caso, como Fluvitis Iberus. surarse, ir de prisa, obrar con suma presteza.
APPOSITUM, n. Quint. Adjunto, aditamento, lo diligencia, viveza y prontitud. Approperare gra-
duna. Plaut. Acelerar el paso. — Ad cogitatunz
que está unido y agregado á otra cosa. II Epíteto.
APPÓSTTUS, us. Plin. La aplicacion, la accion f uina.* Cie. Apresurarse á la ejecucion del delito
rueditido.—Moriem. Tác. Adelantarse la muerte.
de agregar ó arrimar alguna cosa. APPRO P INQUATIO, ónis. f. Cie. La aceiou de
AardósíTus, a, am. part. de Appouo. Cic. Apli-
cado, acercado, allegado, arrimado, puesto cerca. acercar, allegar ó poner una cosa junto á otra,
A' propósito, apto, conveniente, proporcionado. II cercanía, aproximacion.
,S'¿n. Repuesto, separado, guardado. II etint. In- APPROPINQUO, ás, ávi, átum, áre. a. Cíe. Acer-
carse, allegarse, estar cercano, vecino.
clinado.
APPROPIO. Bibl. Appropinquo.
APPÓTUS, a, um, Plaut. El que ha bebido mu- APPRÓPRIATIO, ónis. f.Cel.lblr. La apropiacion.
cho. adjudicacion, asignacion y designacion con que ci
APPRÉCÁTUS, a, vira Hor. .E.1 que ha rogado, uno sc le da y apropia una cosa.
suplicado, invocado. .part, de Apprecor.
APPRÓPRIO, ás, ávi, átuni, áre. a. Cel. Aur,
avaaaÉctíTus, a, un.. part. de
átum, áre. a. Bibl. Apre- Apropiar, destinar, señalar, asignar, atribuir, ad-
-a:'PPRÉCIO, ás, judicar á uno como propia alguna cosa.
ciar, tasar, valuar, poner precio á las cosas.
APPROXIMO, ás, ávi, átum, áre. n. Tert. Apro-
kPPRÉCOIL. áris, átus ári. dep. Ho y . Rogar,
ximarse, acercarse. Y. Appropinquo.
suplicar, pedir, invocar coa instancia.
APPÜLL pret. de Appello.
APPRÉHENDO ó Apprenclo ( entre los poetas), is, APPuLsus us. m. Liv. Abordo, arribo, el acto
di, sum, clére. Cic.Apreliaad . r.agarrar, tomar, de aportar álerra. Llegada.
asir las cosas y traerlas á sf. 1 -Tent. Aprender, APPULSUS, a, um. part. de Appello. Cie. Abrir
entender, Ocupar, apoderarse. dado, aportado, arribado, entrado en tierra.
APPRÉBENS1BILIS. f lC. is. Te •t.Lo que APRÁRIUS, a, um. Paid. Jci. Lo que pertenecí-
se puede entender, inteligible. al jabalí ó la caza de él.
4PPRÉHENSIO, ónis Aprehension, APRiCTIO, ónis. f Cic. La accion de poner--
ac 022, de cc,y i • 6 agarrar las cosas. al sol, al abrigo del viento.
á paa.ÉHENsus ó App • ensus, a. um. part. Suet. APRiCITAS, átis. f Plin. El abrigaño, lugar dc.
prehendido, asido, agarrado,`.ornado. abrigo, defendido del frio. 11 Col. La serenidad:,
APPRENSO, ás, 5.re, a. free. Lor. Asir, agarrar buen temple del dia.
fi e cueotemente. APR1CO, ás, ávi, átuín, áre. a. Palad. Abrigar.
APPRESSUS, a, um. part. de Apprimo. Plin. arropar, reparar y defender del frio.
ADretado. APRICOR, áris, átus sum, ári. dep. Cic. Estar
APPRÉTIATUS. V. Apprecraus. en lugar de abrigo, estar al, sol, resguardado del
APPRÉTIO. V. Apprecio. frio. al abrigo de algun edificio.
APPR1MA. affu. Vir g .y APRicüLus, m. Apul. Pececillo, así llantadv,
APPRIME. adv. Cte. Sobre todas las cosas, mui, p or su semejanza con. el jabalí terrestre.iikball.
mui bien, grandemente. Apprime •ectissime. pequeño.
Escelente, grandisimarne le. Apprime tenar flos. APRICUS, a, um. Cic. Abrigado, defendido del
Vira. Flor que arraiga macho en la tierra. frio. Apnicus locas. Virg. Abrí o-aiio, lugar de abrigo
ÁPPRIMO, is, essi, pressum, mére. Flin. ó abrigado.—Homo. Pers. Hombre que gusta de
Apretar, restringir, constrenir, estrechar. ponerse al sol. Liceo in al .ieunt projeret
APPaIMUS, um. Gel. De primera clase, de Ho y . Esto el tiempo lo descubrirá.
prime: . órden. Vir summus appnimus. Liv. Hombre APRILIS, is. Ov. El mes de abril, segundo
de un mérito mm singular. entre los romanos.
APPROBÁTIO, ónis. f. Cic. Aprobacion, califica- APRILIS. in. f lé. n. is. Ov. Lo que es del mes
cion, abono de una persona ó cosa. ¡I Prueba, de abril.
seguridad, confirmacion. II lnclinacion, voluntad. APRiNEUS, a, um. Mg. y
APPRÓBÁ.TOR, óris. Cic. El aprobador, el APRINUS, a, um. Plin. Perteneciente al jab.:i.
que calrLca y aprueba. Arao. dat. de Aper.
APPRÓDÁ.TLIS, a, um. part. Cic. Aprobado, ca- AP1tONIA, w. Plin. La taragoncia ó dragon-
lificado, consentido. I ¡ Probado. tea, yerba.
APPttóBa. adv. Pla u t. Mui bien,grandemente. ÁPRONIÁNUS, a, am. Cíe. Perteneciente á Apro-
APPROBO, ás, ávi, átum, áre. a. Cic. Aprobar, pio romano.
calificar, consentir, autorizar, dar por E •Ieno. II APROS, us. f. Plin. A'pros, ciudad de Tracia.
Probar, asegurar con pruebas, hacer ver, poner Acusativo piar, de Aper.
patente, en claro. Approbare aliquid auctoritate APROXIS, is. f. Plin. La estera ó esparto de
sud, Cic, Autorizar una cosa, apoyarla con su auto- que se hace.
ridad.—Aliquid Cic. Probar, persuadir á APRDGINEUS, a, um. Solin. y
lino á alguna cosa. Approbat id fama. Ter. Esto APIWGNUS, a, um. Carne de jabalí, 6
lo aprueba todo el mundo, la voz coman. cualquiera cosa que le pertenezca.
APPROBRAIWENTUM, i. 7L. Plaut. Oprobio, igno- APRÜTIQM, 91. El Abrazo, provincita
minia, afrenta, deshonra, injuria. reino de Nápoles.
APPROBUS, a, um. Cecil. Mui bueno. Apare, "'dls. f. Flia. Y. Absis.
A I'U • AQ U
• APSYCTOS, Piada p recuoza negra ; . APYRÍNA MALA, órum. n. piar. Plin Granadas,
Piedr
cuyas pepitas son tiernas.
pesada, que guarda mucho el ciudad
calor.
de Francia. Arstaiaus, a, mn. Illarc. Fruta que tiene el
APTA JULIA, ere. f. Apta.
paró. de Apto. Cic. Adaptado, grano ó pepita tierna.
.itaTatus, a, um. acomodado, a pro- APYRON sulplaur. n. Plin. Azufre que no ha
nado,
ad
apto, ajustado, proporcionado,
Apta z deleclationem. probado el fuego.
Eósito, conforme. para agradar.- Gibo. Plin APYRÓTUS 6 APYI1ÓTOS, i. In. Plin. Que no se
Dispuesto, á propósito
Bueno pa ra camera Ferreis clavus aplates. Am. quema ó consume al fuego. li El carbunclo, piedra
Clavado, unido con clavos de hierro, preciosa.
A?TE, apti us, apti ssime. adv. Cic. Apta,
alta--
tada, proporcionada, ajustada, convenientemente, AQ
á propósito. Apee ad tempes dicere. Cic. Hablar
segun] el tiempo lo pide. AQUA, w. f. Cic. El agua, uno de los cuatro ele-
'Mis. f Aptitud, facilidad, capa- mentos. Agua inlercus. Cíc.— Inter cateto. Cels.
t APIftliDO,
Hidropesía, agua entre cuero y ca:-ne.—Pla
cidad, buena dis osicion, modo y estado o salía- 1,:r.--linb•ium.
ion para hacer alguna cosa.
ApTo, as, ávi, atia, are. a. Virg. Adaptar, Agua llovediza ó lluvia, que cae d•l cielo.
ajustar, acomodar, proporcionar, juntar con buena L'zianz cedo manibas. Pina!. aguaménos,
proporcioa . ¡1 Aprestar, aparejar, prevenir, ora- ami para lavarme das roanos. A j'aci. adversa 11C1.'2-
parar, disponer. Aptare quectlam naturam. :.e. Plan!. Ir contra la corriente. Aquaia é pu-
Pintar algo al natural. — Narem remigio. t/iro. riee postulare. Play!. Querer sacar jugo de una
Pertrechar, armar una galera de remos.—Cla saM piedra, trabajar en balde, perder al tiempo. Agua
lis. Virg. Poner una escuadra á punto de ia- mihi hceret in hac causa. Cia. "r• io fai qué partido
cerse á la vela. Aplari virtulibus. Cíc. Adornar-;n tomar, estoi en un mar ¿le dificultadas en esta can-
de virtudes. Danaum insignia nobis ¿plantas., lu erguid acribara. nit. Escribir, tataer una raya
Vistámonos las armas de les griegos. -u el agua. trabajar en vana. A igni i;!rdiei,
APTÓTA nomina. Dionz. Los nombres que can- . dasterrado, ser privado de la sociedad.
een de casos, como fas, dícis &c. A QU.'7:, aran. p ar . C MT,r11.) aa.nero de aguas
A anis, a. una Cia. Apta, adaptado, ajustado, siaeralas, sidadaliles y mediciaales.
proporcionado, acomodado, á propósito. propio. 1511; . p1(11'. CiUll a (I .51au1'i1a111 a.
Aptas ex sese. Cje. Proporcionado por si mismo, Qu 'E A UGUSTZ, .r11:. f. 2ilar. Bayona, camelad
el que en sí mismo tiene facultad y disposieWn para 1 de Franela.
Ii¿yttrea 1. el auxilio de otro,—Ex
(.;:u sin Cje. AQUY. Pasnoust, Visenbourg, ciadad del du-
Compuesto da tres cosas juntas. Apila regi. Gr. cado de Berivra.
Fácil de gobernar.—.Xicui. Cic. Que se aviene CONVENRUM. f. plan Briéras, ciudad
bien, que congenia con otro. Aplum f,'CI
cmne ano? lampes. Cm. Capa para todo tAouaisnacTio,ouis.f.Gic.E1 acto y modo de coa-
tiempo, para todas las estaciones del aao. Colees heir las aguas.
habites el apti ad pedem. Cíc. Zapatos que vienen. AQUIEDUCTUS, 119. ni. Cic. Acueductri, el canal
:arte ajustan hien al pié. comp. A ptior. super?. por donde se conducen les aguas. ili derecho do
japtissiains. Cic. sacar y conducir las aguas para regar los campos.
Aassus, a, tral. Pes?. ..Adeptus. QL/E GILANí. ni. Aix la (Jimparte v Aqinsgrao,
APUA, 1c. Liv. .ánenova, Pm:Aré- imperial de la Alemania.
I120E ) ciudad en los confines de TOSCaP(t ausaxausTos, us. ni. Cia. El derecho de tomar
APCÁNI, arana m. plur. Liv. Pacidos de Lige- agua de la casa de otro.
ria, los naturales de Pontrémoli. árum. f. plar. Badea, ciu-
APUD.prep. de ares. Cie.Cerca de lugar ó perso- dad de Suiza.
na, en casa de, junto, delante de, ante.Apud jom). AQW.EliBRÁT012, (-iris. 971. CÓ11. Teod. El arqui-
Ter. En la plaza.—Judicem diceee. Cic. Hablar tecto que examina el peso de las aguas para ha-
delante, ante el juez.—Focuin sedera. Cic. Estar cer :Os conductas.
sentado á la lumbre.—Exercitain esse. Cic. Estar AQUiEMÁNÁLIS, is. ni. Vare. 6
en el ejército, —Aliguem esse. Cin. Estar en la ÁQUiEMANiLE, is. o. P0;21. .14. El aguamanil,
casa de campe, ó en el campo en casa (le alguno. jarro con un pico por donde ate ..pjde ci agua,
—Juventutem. Cic. Entre la gente jóven.—lihna A QUJE MORTU2E, arma, f. plan Aguasniuértas,
fui! usos jaris. Cic. Era hombre versado, práctico, u l de la Galia narbonense.
docto mi el derecho civil.— Mejores rostros. piar. Aix, ciudad de
En tiempo de nuestros mayores, antepasados.— AQU,E SEXTLE, aran.
Te lecum eral. Cíe. Estaba contigo en tu casa. Francia.
AQUiE STATIELL/E, ñrum. piar. Acqui, ciudad
--Pktonem sceipteun est. Cic. Dice Platon, se lee del .11onferrato en Italia.
en Platon.—Malrem recle Cic. Mi madre eatá. AQUX TARBELLICJE, Tarbellhe 6 TarbelliOrnin.
buena. Sum apud le primas. Ter. Nadie tiene mas
plur. Acqs 6 Dux, ciudad de Fcanaia,
crédito contigo que yo. Apud se case. Ter. Estar AQuitoitim, ii. 9/. Ponip. El conducto natural
en 94 saber lo que se dice, lo que se hace. Se
usa esta preposicion con los verbos de quietud y COI
d
los ele movimiento. AQUÁLTCULUS, i. m. Sén. El ventriculo, la cavi-
artesa pe-
APuumrs (L.) ji. m. Lips. L. Apuleyo, afri- dad del estómago. II Pers. El dornajo,
cano, orador, jurisconsulto y filósofo platónico, queña donde beben los cerdos. Dilo. de
que florecil en el siglo segundo de Cristo. AQUALÍCUS, i. Apic. V. Aqualiculus.
APULEWS, a, am. Cic. Lo que es del tribuno AQUÁLIS. m, f. lé. n. is. Vare. Del agua, car-
.Lucio Apuleyo Saturnio, como las leyes que pro- gado de agua.
Sulgth AQUÁLIS, is. m. El aguamanil ó la cantidad de
Araia. te. f. Hor. La Pulla, provincia del reino agua que contiene.
de Nápoles. AQUANS, tis. com. Col. El que va por agua.
AP ÜLIors.a ., am. Hor. AauÁadis, a, un]. Tert. Aqualis.
AQUARIÓLA, íe. f. y Aquáriblus, m. La 6 el
~Los. tí, um.Hor.Natural de la Pulla, palles.
APUS, hdi g . V. Apodes. que sirve o acompaña á las malas mugeres.
AP URA, f. Plaut. La ausencia. II Pérdida,
te.
AQUÁRIÓLUM, 1. n. Cal. Pila pequeña ó frega-
dero de la cocina.

A QU ARA 71
AQUÁRIOLUS, m. El cabron consentido. 11 cuatro mentos principales, que se llama tambum
Aquanola. norte o cierzo.
AQUÁ$lllhi, ü. n. Cat. El abrevadero, la pila de AQULóNíLIS. na le. n. 1S. Cic. y
agua. AQuiLóNaals. ni. f. ré. n. is.Vitruv. Aquilopar,
AQ4.1ÁRICs, ii. ni. Acuario, uno de los doce le tocante al aguiloni5selentrion.
signos del zodiacal! El fontanero, el que cuida (le AQuiLÓNES, m. piar. ny. Tempestades,
los conductos de las aguas. 1,21 aguador. tormentas, torbellinos.
AQUÁRIUS, a, urn. Cic. Lo que pertenece á AtatnaóÑIGÉNA, aa. ni. f Aus. Nacido del aqui--
las aguas. Aquaeius suleus. Cal. Regato, reguera ó 10n.
surco pequuño por dolida se conduce el agua pa- • AQUILUS, a, um. Plaut. Moreno, negrillo, ne-
ra regar. Aguarium vas. Varr. Aguamanil, jarro gruzco.
para agua. AQUÍMÁNiLE, is. n.
AQUATE. adv. Ce!. Aun Con ara. AQUISIIÁNÁRIUM, ü. 72.
AQLÁTictas, a, um. Acuatil, lo que vire en 1LQUIMA TI E, iS, 71. Aguamanil. Aljofai-
el agua o' cerca de ella. II Acuoso, aguanoso, la que iS. 7/. na, palangana para la-
abunda de agua. Aqualicus alisten. Ov. El viento A QUiMiNÁR11.3:11, jj. v., varse las manos.
austral ó de mediodia que trae agua.Aquati:ea cris. A Quimixkitius, u.
Plin. Ave acuática. AouimINIE, is. Tb.
AQUÁTh.IS. nt. f lé.n.is.Cic. Acuátil, acuático, A Qui b. uis, atis. com. Tác. El natural de la ciu-
/a que vive en el agua. A 1 uatilix 711ZISCZ¿bis. -Pliu. dad de Aquino.
Raton de agua. Aquatile »seas. Col. Los peces, AQuiNum, n. Plin. Aquino, ciudad de Abrazo
animales que viven en el agua. en el reino de Nápoles.
AQuÁno, /mis. f (:es. Aguada, la provision de AQUiPENSER. V. Acipenser.
aua.1 j Cic. El sitio d,,nule se va por ella. II Pal. El AQUISEXTÁNUS, a, um. El natural de Aiz en Pro-
riego. jj Plin. El aguacero á aguaducho, copla de venza.
agua llovediza. QuiscutiNum, n. V. Aqua: grani.
AQI.J.kTiOR. ;a. ins. 12. GriS. comp: de Aqututus. AQUISGRÑNUS, a, um. El natural de Aquisgran.
Aguarlas (estivo emzunc Luc. La leche de la A.QJÍTANIA, Plín. La Aquitania, Guiena 6
primavera es mas acuosa que la del estío. Gascuha, provincia de Francia.
AQuiliaat, Oris. in. Cds. El aguador, el que trae AliRíTÁ,NiCUS, um. ó
y va ver agua. AQuirimis, a, um. Tibia. El natural de Guiena
AQUÁTUS, um. A'cueo, flúido como el en Francia.
agua, mezclada con ella'. Past. de Aquor. AQUÓR, áris, átus sum, ári. dep. Cic. Hacer
AQuaNsas vacua. :r:. aula Convenarinn. aguada, hacer provision de agua, ir á buscar agua.
AQUESCO, is. C're. Vol n erse agua. 11Salus-i. Abrevar, llevar á beber el ganado. Agua-
AQUEOS, a, u. Y. Aguosas, balar ex Liv. Se proveía' de agua del rio.
AQUICALDENSES, 'aun. ni, pica . . Los naturales —Sub mcenibus urbls. Virg. Se hacía aguada bajo
de Caldas, pueblos de Cataluña en España. de las mismas murallas de la ciudad. Aguaban
AQUICELUS, Piñones cocidos en miel. equos egredi. Salust. Salir á dar agua, á llevar los
AQuiat.:cus, a, unaCei. alar. Desecativo, lo que caballos al agua.
es desecante. AQuósus, a : una Liv. Lleno, abundante de agua,
AQuíFót,u,, w. f. 6 acuoso, ami húmedo. Aguosas languor. _Flor. La
AQuiFóalum, n. Plin. El acebo, árbol siem- bidropesia.--Canipus. Liv. Campo lleno de agua,
pre enaguazado. II Donde hai muchas fuentes ó manan-
Aguiróuus, a, una Plin: Lo que es de acebo. tiales de agua. Aguosas Orion. Virg. La lluviosa
Aquit•LcA, fCel.Aur. Que huye del agua. constelacion del Orion. Aguosee nubes. ring. Nu-
AQUiGÉNUS, um. Tent. Nacido en las aguas. bes cargadas de agua. que amenazan agua. Aposta
Aguiaix, m. f. Cic. El águila, ave. Una c •ystallus. ¡'cap. Cristal resplandeciente como el
constelacion. jj Lac. El aginia romana, insignia de agua.—llyems. Col. Invierno lluvioso. Aguosior
la s tropas romanas. f1 tina especie de pesc:ado. Ij ayer. P1111. Campo mas húmedo.
A ciudad de Lidia en el reino (le Nápoles. AQUliLA, f Gil,. Poca agua, un poco de agua,
T Asault.nciA, aa ó pajarilla, planta. un arrovuelo que lleva poca agua. Aguulam suffun-
A ouitA.ruum, Maui. La cisterna ó aigi be . dere. .Plaut. Echar agua en el rostro para que una
donde se i au . oge agua pana beberla sentada. II El persona vuelva de un desmayo.
modo de recogerla ó guardarla.
AQUYISGUS, a, um. Tcrt. El que coge agua. AR
AQLYLEII te. J. Mar-c. _Aquilea, ciudad asolada'
de Italiala provincia de Friul. AR. Lo mismo que Ad entre los antiguos: Ar
A QUiLE1 ENsi s. ni . f. sé. u. is. Liv. Perteneciente me, en lugar de ad me. Plaut.
á la cinWtti de Aqailea. A RA, w. Lic. El ara, alfar en forma cuadrada
AQCíaa-N-Das, a. um. Varr. Que abunda de agua, para hacer saer¡ficios á dioses. j Unid. Una de
lleno de agua, ó de 5,1 color. las diez y seis constelaciones celestes, llamada',
AQUI.Ex, égis é icis. Pl. Col. El fontanero , el
australes. II Cic. Asilo, refugio, sagrado, lugar de
maestro c... antif,Te que liare y cuela de los eGli due- seguridad. Are destinare. Virg. Destinar al sa-
tos de aguas y fuentes. Ij Serv. El que busca y
descubre los manantiales. crificio. Ara legara. Cic. El tribunal de la justicia.
Aouim A - Nus, a, una Cie. Pe rteneciente al juris- In a • am confugere, CM. Retirarse á una ara co-
consulto Aquilio Galo. mo a sagrado-. Pro avis el focis cerrare. Cic. Com-
órum. a. l)lar. ó batir por la religion y por la patria. Non cst apud
AQUiLiCÍUM. ii. 7Z. Fest. Fiestas ó sacrificios ara.co consultanduni. aday. Antes que te cases,
mira lo que haces. ref.
hechos á Júpiter para alcanzar lluvia. ARA Lugdunensis. f. Ara de Leon,
donde está
AQuiLiGER ti Aquilifer, éri. Ce",;. Aquilifero, la abadía de Ainai. planta.
el alfdrez ó antesignano, que llevaba uno águila
puesta en la punta de un bastón en cada legión
ARÁBA, J. El nasturcio oriental,
Cabeza de akaha-
ARÁBARCUES, w. ni. Cic.
romana. leros.
AQUÍLiNUs,a,um,Placit. Perteneciente al águila. ARÁBARCHIA, m. Cad. D'ud. La dignidad ú
ónis. m. Virg.. El aquilon, uno de los el oficio del intendente ó cabeza de los aleaba-

A RS
79 ARA
MAMA, re. f. Ciudad episcopal, bajo la metró-
ler" que exigían la alcanala . de los ganados. poli de Cesárea en Capadocia.
Mama, fe. Pomp. Mel. Arabia, parte del Asia ARÁTIO, ónis. f. Cic. La aradura, el acto de
dividida en tres; Petreea, petrea, Deserta, desier-
arar. I¡ Plin. La arada, la tierra rota con el arado,
ta, y Felix, feliz. la heredad.
Aninímade.Plaut.Alla manera de los árabes. ARÁTIÓNES, um. f plur. Cic. Tierras de Lbor,
II En árabe. Arabice olerme cedes. Plaut. Perfuma Cic. Las tierras ó bienes del Estado.
la casa con perfumes de Arabia.
ARÁnicus. a, um. Plaut. Arábigo, árabe, de [a
ArtimuNcln.A, f. dim. Plan!. Un campo pe-
Arabia. Arabicus sinus. El golfo arábigo, el mar queño, un corto espacio de tierra de labor.
rojo.—Lapis. F. Specularis lapis. ARÁTOR, Plin. Arador, la persona ó
AlaBíLI1. fi lé. n. is. Plin. Lo que se puede animal que ara la tierra. Cir.. Ardores. Los ricos
arar. poseedores de tierras. I Arátor, poeta cristiane
AtiÁms. gen. de Arabs. que tradujo los Hechos ¿e los apóstoles en verso
ARÁsissa, m. f. S Ger. Muger de Arabia. hexámetro. y floreció en el siglo vi de Cristo.
ARÁBISSUS, f. Ciudad de Armenia, bajo la ARÁTÓRIUS, a, una Paul. Jet. Perteneciente á
metrópoli de Malla. la labranza.
Arshirus, a, um. P•op. Arábigo, árabe. ARATRO, ás, ávi, átum, are. a. Plin. Aricar,
ARABO, ónis. Raab ó Rab, rio de la Hun- arrejacar, binar, dar segunda vuelta á las tierras
gría. f. Javarin, ciudad de la Hungría baja. despues de barbechadas o aradas la primera vez.
ARABS, áhis. com. Roe. A'rabe, el natural de ARATRUM. n. Cic. El arado con que se rompe
Arabia. la tierra para limpiarla y beneficiarla.
ARÁMUS, a, um. Virg. Arábigo, árale, de la ARATÜRA, w. f. y
Arabia. ARÁTUS, M. Díct. V.Aratio.
ARÁBuS, Plin. Cierta piedra blanca que ARÁTUS, a, urn. para de Aro. Ov. Arado, barbe-
reducida á polvo, sirve para limpiar los dientes. chado, cultivado.
ARACHLEA ó Arachlia, .f. Ciudad episcopal AR.A- TUS, i. Ov. Arato, poeta y astrónomc,
de Pitlev.`ina, suf•agiínea de Tiro. griego que escribió un poema de los fenómenos,
ARACHNE, es. f. Ov. Doncella lidia, convertida ARA Uliorum. f. Bonn, ciudad sobre el Rin.
por Palas en araña. II Vitr. Reloj de sol. ARAURÁRIS, 1S. ó

ARACHNEA, f. Man. Arachne. ArtAtams, m. El Eraudo, rio de Lenguados.


Asimos,. i. V Arachus. ARAUSICA, ze. f. V. Arausio.
ARÁCHCISIA, M. f. Plin. El Candahar, pais del ARAUSiCÁNUS, a, um. y
gran Mogol. ARAUSENSIS, Arausiensis ó Arausionensis. m.
ARÁCIIÓSIIIS, a, um. Justin, Perteneciente al f sé". si. is. El que es de la ciudad ó del prin-
Candahar, provincia del gran Mogol. cipado de Orange.
ARICHUS, i. La algarroba, planta. ARAUSIO, ónis. f. Plin. ()ranga, principado y
ARÁCI.£. árurn. f. piar. Plin. Higos blancos. ciudad de Francia.
ATI -Ansa-1ms, i. Plin. Monte de Beocia, de ARAUSIONENSIS. in. f. sé". is. V. Arausensis.
Elolia, de Acarnania y de Acaya. Artax, ácis. in. Especie de guisante.
ARÁDUS, i. f. Ciudad episcopal, sufragánea de is. PU1111.7. Mei. El Arares, rio de la
Tiro, del patriarcado de Antioquía. Armenia mayor. II El Peneo, rio de Tesalia.
ARE, árum. piar. Virg. Aras, altares.IIRocas ARAXEUS, a, um. Avíen. Perteneciente al rio
el escollos á flor del agua entre Cerdeña y A•ica. Aráxes.
l¡Mnelles, malecones, diques. ARRE, és. f. Plin. Arbe, ciudad en la isla de este
ARX Flaviae, ártim. f. plur. Norlingue, ciudad nombre, •ufragánea del arzobispado de Zara en
imperial de la Suecia en Alemania. Croacia.
AR/EOSTYLOS, i. f. Vitruv. Edificio sostenido ARBELLA, te. f. Cure. Arbella, ciudad de Asi-
por cotanas mai apartadas unas de otras. ria.
ARAGONIA, w. f. Aragon, reino de España. ARBILLA, 2e. f. Fest. La gordura, grasa
ARAM. Bibl. Arara, hijo de Sem to sebo.
de Noé. tri. m. Cic. El árbitro ü arbitrador,
ARÁMAI, 'anua. plur. Los tártaros. juez que las partes eligen, y en quien se compro-
ARÁMUS, m. Garza real, ave. meten para ajustar sus diferencias. II El juez en
ARANEA, te. f. Plan!. La araña, insecto cono- general, 11E1 dueño, poderoso ó soberano. II Tes-
cido. 0o. La tela de araña. 11 Vit •itv. Reloj, cua- tigo. Arbiter annont e. Esta°. El juez, el ministro
drante de sol, donde las horas están representadas o regidor que pone precio á los géneros.—I •se. Ov.
en figura de las patas de araña. Ministro de la ira.—Inter aliquos. Cic. Juez ar-
ARANEOLA, W. dim. Cic. y bitro entre algunas personas—De finibus. Cic.
A RÁNEÓLUS, m. dim. Vira. Araña pequeña. Para señalar, demarcar los tr ininos.—Littera-
ARÁNEÓSGS, a. um. Cal. Lleno de telas de ruin. Tác. Ministro de los despachos, secretario.
araña. 11 Parecido á la tela de araña. Arbitri janz mihi vicini sunt. Plaut. Mis vecinos
ARÁ.NEUNI, n. Fedr. Telaraña. Arañuelo, ven y saben todo lo que pasa en mi casa. A•bi-
especie de araña pequeña, que daña mucho á las i•21171 cedo queinvis. Ter. Señálame un juez árbitro
riñas y olivos, cubriéndolas de una pelusilla, pare- cualquiera. Ab arbitris remota ú libera loca. Cia.
cida a la telaraña. Sine arbitrio. Parage retirado, donde está
A RÁNEUS, ras Plin. Araña. II Col. Musaraña, uno sin ser visto, sin registro ó sin testigos.
especie de •aton mas pequeño que el casero, llamado ARTÍTERIUM, 1i. n. V.
Cambien inusgaño.IIPlin. Pez parecido á la araña, ARBITRA, re. f Hoy. La mugar que sirve de
pequeño y venenoso. testigo. 4191
ARAR, dril. ni. ó ARIITTRÁLIS. m. f. lé. n, is. Marc. Arbitral, ar- 11;
ARAILIS, m. Cés. El Saona, rio de Francia. bitrario, lo que depende de la voluntad y arbitrio
ARARAT. indecl. Bibl. Ararat, monte de Arme- de un juez árbitro. 1111
nia, donde paró el arca de Noé despues del diluvio. t ARBYTILÁMENTUIlf, 7/. Sipont. V. Arbitrium, kko.
MUTER, tri. nt. Hig. Voz de que usaron los an- AaaiTa.kruo. adv. Plaza. Arbitraria, libremen- 1;14,14i
tiguos en lugar de Aratrum. te.{ {Conforme al dictamen y juicio arbitrario. De 1,1
A RÁTÉUS, a, um. Cic. Perteneciente á Arato, un modo dudoso.
cuyos F enómenos tradujo Ciceron en verso latino.
ARBiTRÁRIUS, a, um. Plaut. Arbitrario, ar-
A RB A R C 73
balad, lo que pertenece á la voluntad y arbitrio derecho con una cavidad por ¡a parte inferior'
de unos donde se le pone una rueda con su eje para llevar
t ARBITRÁTIO, ónix. f Gel. V. Arbitrium. los carros y otras máquinas militares, de una parte
ARBITRÁTOR, óris. ni: Grut. Arbitrador, árbitro. á otra.II flor. Nombre de una muger pantomima.
ARBITRÁTRIX, IC1S. f. Tert. Arbitra, modera- ARBUSTIVUS, a, ron. Col. Plantado de árboles.
dora, gobernadora. Arbustiva vitis. Col. Vid que se aplica á los' ár-
ARBITRÁTUS, us. m. Plaut. Arbitrio, albedrío, boles para que este derecha y crezca. Arbustivus
discrecion, gusto, voluntad. 11 Juicio arbitrario. locas. Col. Arboleda, alameda, soto, bosque.
Arbitratu tuo. Cic. A' tu gusto. In arbitratum vic- ARBUSTO, ás, ávi, átum, áre. a. Min. Plantar
tori se dedere. Plaut. Entregarse a discrecion del arboles. Arbustare agros populo. Plin. Plantar un
vencedor. campo de álamos.
ARBITRÁTUS, a, um. part. de
Arhiírax• Gel. ARBUSTUM, n. Virg. Arboleda, alameda
V. Arbitror. plantío de arboles.
Afrorraitau,ii. n. Cic. Arbitramento, arbitrio, de- ARBUSTUS, a, um. Plin. Plantado de In-bolea.
liberacion, ele ccion, disposicion, conocimiento, jui- Res arbustiores ó arbustiviores. Tert. Cosas mas
cio de juez árbitro. 11 Cualquier juicio. j ,Voluntad, felices, mas abundantes.
facultad, libertad, placer, albedrio. j 1 estimonio, ARBÚTEUS, a, um. Virg. Perteneciente al ma-
presencia de alguno. Arbitrio sito., Vel. Pat. Ad (ir_ droño.
bilrium Cic. A' su gusto, a su arbitrio, á su ARBÚTUM, n. Virg . El madroño. 11 Madroño, la
voluntad. Arbilrü sui horno. Suet. Hombre libre, fruta del árbol del mismo nombre.
que no depende ni se su j eta á otro, que se' gobierna ARBtiTUS, i. f. Virg. El madroño, árbol.
por sí solo.— Vestri non erit. Liv. No estará en ARCA, aa f Val. Más. El arca ó caja grande
vuestra mano, no serás el dueño, no se pasará con tapa. 11 La urna de piedra en que se depositan
por vuestro dictámen. Arbitrium Cic. los cadáveres. 11E1 fisco, la tesorería. Arca ves-
Quede esto á tu discrecion, a tu prudencia. — liaria. Cal. Cofre, guardaropa. In arcas conjici.
Liberum. Liv. Libre albedrío.—Urbis habere. Ov. Cic. Ser metido en un calabozo. Arca tecii.
Ser el dueño. tener la autoridad suprema en una trae. La armazon de una casa.
ciudad, en un Estado. Arbitria belli. pacisque ARCÁDES, duna in. piar. V11'9, . Los árcades,
agere, gerere. Liv. Ser el árbitro de la paz y la pueblos de Arcadia.
mena. Arbitrio sao carere. Cic. No ser dueño de ARCADIA, f Cic. La Arcadia, parte de
Ad arbitriumalicujus totum se fingere, el accom- Grecia en medio del Peloponeso. Arcadiam peéis
modare. Cic. Seguir en todo, acomodarse al arbi- me oras. proverb. Cica Me pides un imposible.
trio y opinion de otro. Arbitria funeris pebre. Cic. 1 Arcadia, cuidad de .a isla de Creta.
Pedir los derechos del entierro. ARCÁDICUS, a, um. Liv. De Arcadia, árcade.
ARBITRO, ás, ávi, atan), are. a. Plaut. 6 Arcadicus Juv. Jóven tonto, majadero, ala-
ARBITROR, óris, átus surra ári. dep. Cic. Ar- ; á los grandes asnos que se crian en, Arcadia.
bitrar, discurrir, pensar, proponer medios para Au.a:imórólas, is. f. Ciudad arzobispal en otro
algara fin. 11 Juzgar, determinar, decidir arbitra- tiempo, y despues metrópoli bajo el patriarcado de
riamente, 11 Observar, escuchar, espiar. 11 Consi- Constantinopla.
derar, examinar. Parí. pres. Arbitrans. Nep. De _-3.14CÁDIUS, a, um. Ov. De Arcadia, árcade. Ar-
cadias galeras. Estac. El sombrero de Mercurio.
fut. Arbitralurus. Apul. De pret. Arbitratus, a, Aliger arcas. Estas. El alado Dios Mercurio. Ar-
una Gel. Arbiírari fidem alicui. Hacer confianza
de alguno. Arbilretur azor tuo nato. P taita Bús- cadias daos. P •op. El dios Pan. Arcadia date. Ov.
quese muger para tu hijo. Carmentap madre de Evandoo. — Virgo. Ov. La
ARBOR, óris. f. Cic. A'rbol. 11 Virg. El árbol 6 ninfa Aretusa.—Virga.E,•tac.La vara de Mercurio.
mástil de un navío. 11 Flia. La viga de un lagar. 11 ARCÁNE. adv. Col. ó
Nombre de un pez marino. Arbor novella. 02C. ARCANO. adv. Cic. Secreta, oculta, misteriosa,
A'rbol nuevo, arbolillo, arbolico.— Vetula. Cia. profunda, recónditamente.
A'rbol viejo.—Jovis. Ov. La encina.—Infelix. Liv. A rieraNUNI, n. flor. Arcano, secreto, misterio,
La borea.'1 1,Plin.A rrbol que no da fruto.Post folia reserva, 11 Cic. Casa de campo de Ciceron o de su
cadunt arboles. adag. De tales romerías se traen hermano Quinto, hoi Arce.
esas ventras. De tales bodas tales tortas. ref. AacaNus, a, um. Cic. Arcano, oculto, miste-
Ar,',orc Irgan colligit. adag. Del árbol rioso, profundo, secreto, recóndito. 11 Plaza. Calla-
caido todos hacen leí a. ref. do, reservaeW, el que guarda un secreto.
ARBORÁRWS, a, nra. Plin. Que pertenece á los RCÁRIUS, m. Lampa-. Arquero, tesorero,
árboles. — Picas. Plin. Picoverde, ave. Arborarii mayordomo. 11 Cofrero, cajero.
provenías. Sol. El beneficio de la corta de árboles. ARCAS, ádos 6 ádis. nr. flia. A'rcas, hijo de
AaaórraToa, cris. in. C'ol. Arbolista, el que cuida úpí , er y de la ninfa Cali sto Arcade, de Arcadia.
es arboles y conoce cuándo se han de beneficiar. ARCATURA, w. f. Casiod. La fábrica, estructura
ARBÓREA. Vitrity. y figura del arca. 11 Casiod. El límite ó término de
-\r q oalA fa, x. f. Varr. La podadera para lim- los campos.
piar y podar los árboles.. ARCATUS, a, una Ov. Arqueado, encorvado
ARBORESCO, is, ére. n. Plin. Hacerse árbol, n figura de arco.
llegar á ser tan grande como un árbol. Art-caLaa, w. f. dim. Fest. Arquilla, arquita, ar-
ARB6RÉTUM, n. Gel. Arboleda, alameda, lugar (pietn. II Col. Emparrado en arcos.
poblado de muchos árboles, bosque, plantío, ar- AircaaaaTus, a, um. Col. Doblado, encorvado.
bolado. ARCELLÜLA, w. f. dim. de Arcella. Diom.
ARBOREUS, um. Virg.' Que pertenece á los Altea:catra, n, Braciano, ciudad capital de un
árboles. ducado en el Estado eclesiástico.'
t ARBOIÚDEUS ramos, m. Col. Rama plantada, ARCEO, és, cui, ére. a. Cic. Apartar, rechazar,
é sarmiento amugronado. estorbar el acercarse. 11 Contener, detener. Man -
AIIBÓRÓSA, a3. f. Arboes, ciudad de B orgoiia en dar, hacer venir. Arcere fainiliam. Fest. C Con-
Francia. tener, gobernar bien la familia.
Mimos, óris. f. Virg. A'rbol frutal. liteArait.CÉRA, W. f. rana Andas, angarillas, camilla,
Manosium, n. V. Arborosa.
AususeüLA, f Col. Arbusto, mata débil que ARCÉSIUS, m. Ov. Arcesio, hijo da Jupiter y
770 llega á ser árbol. jj Vain,. Pié de carro, madero padre de Laértes. 11 Mercurio.
ARC ARC
74
m. men. El llamador, ARCI-Ifd1WERN-US, i. Dig. El primer pilotc.
ARCESRITOR, Hállase Cambien archigubernulus.
convocador, el que va á llamar, á mandar venir,
AacriiaÉvit á, se. m. Príncipe de los
dm. Acusador. Llamado, convocado, levitas.
ARCESSiTUS, a, nm. Lir.
Aricatiaócams, a, nm. Perteneciente al poeta
enviado á llamar. 11 Afectado, traido de lejos, bus.. Arquíloco. II Cic. Satírico, afrentoso, injurioso,
cado con demasiado estudio. Arcessitus somnas.
corno los versos que escribió Arriiálaco cuntra Li-
Prop. Sueño procurado con remedios, que no es cambe, que eran tan picantes que le obligaran á
natural. A r cessitum díctala. Cic. Dicho, manera
ahorcarse. Hal..
de hablar afectada. Arcesitta joca. Saet. Chanzas AacubrÁciaus, m. Juv. El gefe de la cocina,
frias. Innatas,non arcessitus. Quint. Natural, no
postizo ó afectado. Part. de Arcesso. el cocinero principal.
Atwassivus, ns. Cía. Llamamiento, convo- AncHimaanarra, m. »id. Archia_audrita,
nacion, invítacion„ mandamiento, órden de venir. abad, s. ,perior de un monasterio.
Solo se halla usado en ablativo singular. AncnimÉDEs, is. m. Lic. Arquimédes, siracu-
iturn. ere. a. Cir. Llamar, san.o, célebre matemático.
A R CESSO, is, AnciiimtioLus y Achimedius, a, nro. Marc.
enviar á llamar, mandar ó hacer venir, coa; ocar.
Acusar, llamar a juicio. .Arcessere usque á capile. Cap. Perteneciente á Arquimédes.
Cic, 'Tornar desde el principio, desde su origen, Ancitímrma, f y
de mui atras. de mui arrara.—Aliquem pecunia' ARCFIísiiMus, i. m. gefe o maestro de
captie. Salust. Acusar á uno de haberse dejado los minios, que en bis comedias antiguas entretenían
sobornar. Arcessere sibi matual jumen 'o sao, prov. al pueblo con visages y ademanes 7-ir/Uníos.
Maui. Acarrearse mal con su propia diligencia. ARCIIINAUTA, ae. ro. V. Archignberims.
A IcdnAicUS, lun. flor. Anticuado, sencillo, á AnciaxEÁNISCUS, th. Cabeza ó primero entre
la antigua, los jóvenes.
m. Arcaísmo, figura con que .ÁncirirÉaÁrras, i. in. El Archipiélago, parle del
AacHaismus, mar mediterráneo.
hablamos ó escribimos al modo antiguo.
AllelliPiRKT.K. re. ni. Lic. E capitau de los pi-
ARCIIANGÉLÍCA, w. 1. Angélica la mayor,
ratas ú corsarios.
planta. AitCHIPPóCóMUS, ro. Caballerizo mayar :
ARCHANCÉLUS, Bibl. Arcángel, el priii-
dice laminen Archippus,
cii7al de los aogeles.
AnCHE, és. f. Tent. El principio.
ARCIIITRESBYTER, éri. S. GCT. Arcipreste ó
ArtcaaniaaÉram ó Archebulium metrurn, n. dean rural; el primero de los presbíteros.
Verso a.i llamado del poeta griego Arque- ARCHIPRESBYTÉRÁTUti,i. .Arciprestazgo,dig-
baleo, que iv,b de este solo verso en .s-zas poemas. nidad del arcipreste.
ARCIIÉOTA ó A rchiota 6 atarchiotes, m. Dig. ARCIÚSÁCEODOS, ótis. Furlini. El primero
El archivero ó archivista, el que cuida del archivo. entre los sacerdotes.
ARCIINYNAGÓGUS, í. Larlip. Arquisivagogo,
ARCHEROsTi13, is. j:
el príncipe de la sinagoga.
Artcnasosaas, is. ó Archezostis. Pan. Alzara-caca-a, at. j: Min. La arquitecta. Así
Nueza_ planta, lhancuiat lambien vizallra silvestre. llama. Plinio á la .natu.•aleza.
ARCUÉTYPUM. ó Archetypus. i. 7/1. _Kin. t ARcraTECTÁTIO ó Architectio, ° pis. f. Flirt_
El arqnétipo, modelo. traza, dibujo, original, la La conducta de un arquitecto en la obra.
obra hecha primero por un artífice para muestra y AliCHiTECTO, (mis,. ni. ó
ejemplar. Anciii-racT0N ónis. in. Maui. El arquitecto,
ARCIIÉTYPUS, a, una Jux. Original, nuevo. el maestro de obras.
Archelymv Mara. Los epigramas escritor? 4 ARCIiiTECTÓNICE, es. f Qa rquitectura,
de propia mano. A rchetypi anden. Marc. Amigos AitcHivacTóNicas, a, uní. Perteneciente .4,,i11111!
que no hacen gasto y divierten, como las estatuas á la arquitectura.
pinturas. A IICHiTE.CTOR„ óris. ni. Pian!. El arquitecto:
ArcrarriTan„ Archiatrus ó Archiátros, tri. Se cree que se debe leer Arcliitecton.
Cód. Protomédico, primer médico. 1¡ A ReitiTECTOR, áris, atas sana Chp.
Médico de cámara del rei. II El in.clico any enerat Construir, fabricar, edificar, levantar, hacer, di
a?.. f Cód. Teod. La dignidad y rigir un edificio. Archilecturi voluplales.
oficio del protomédico. ventar deleites.
ArtcHiata.us, in. Plan!. Y. Arcarins. AltelliTECTURA, W. f. Vilrlev. La arquitectura,
ARCIIiMÁCÓNÁTUS, os. ni. El arcedianato, dig- arte de jnbricar Con firmeza, conveniencia ., her-
nidad eclesiástica. mosura y proporcion.
ArteniMicóws„ S. Ger. El arcediano, la A ItCHiTECTUS, m. Lic. El arquitecto, maestro
cabeza, príncipe ó primero de los diaconos. de obras, 11 Autor, inventor. Architretlis sreleris.
ARCHIDUX, úcis. m. El archiduque, titulo de los Cic. El principal autor de una maldad.—Farboa
príncipes de la casa de Austria en Alemania. ruin. Cic. El inventor de palabras nuevas.--Fai-
AarnitÉiscórkrus, us. m. El arzobispado, la laciaruni. Plaul. Autor ó director de un engaño,
dignidad de arzobispo. de un embuste. Arehileclus oinnibus Deus.
AamtÉp iscomia, áris, ári.pasia.Ser hecho ó Dios es el autor de todas las cosas.—Legis. Cic.
consagrado arzobispo. Autor de una lei.
AannÉaiscOrus, m. El arzobispo. 4 A ReillTÉLONES, is. m. El principal de los a-
ARCIIIEREUS, ei. Lamp. El príncipe, primero rrendadores,
6 principal de los sacerdotes. A ac ilITIIÁLASSIA, re. In. Almirantazgo, empleo
ARCI-11Éitóayat, se. f. Cód. Teod. La dignidad
militar con jurisdiccion en las armadas.
del primer sacerdote. AnCiliT IIÁLASSUS, i. su. El almirante.
ARCIÚGALLUS, m. Plin. El gran sacerdote de ARC IliTIIEÓRUS, i. ni. El intendente, director á
Cibeles, gue era eunuco, como lodos los demas de gefe de los espectáculos.
su orden.
idis. f .Nombre de rénus entre los
ARCníGÉNES, ni. Jiu). Argnigénes, un mé- asir íos
dico del tiempo del emperador 11.ajano. AncuIral"caNaltellus, i. m. ó
ARemotao N, ontis. in. Cód, Teod. El primero
6 principal de lbs ancianos. ni. El arquitrichno, mayor-
do-1-11
'1110C.
ARC ARD 75
ARCIIII 6 Archivuru, tilp. El archivo, ARctisÁusTARIUS, m. Vegee. El ballestero.
lugar donde se guardan papeles. [i Santuario. A II CÚBLE, armo. f. piar ó
ARCHOLEOr', Argóleon ó Agrióleon, ontos. . A RCÚBII, órum. m. plan Fest. Centinela de no-
Capit. Una especie de leones. che en una fortaleza.
ARCHON, ontis. m. Cic. Arconte, el presidente Mteur. pret. de Arceo.
de los nueve magistrados que gobernaban elEstado ARCÚLA, re. dim. de Arca. Arqueta, arquilla,
de Alénas desunces de la muerte de su último rei aguita. Cic. Arcada loeulata. Varr. Arca, cofre,
Cedro. caj a con varios nichos.
ARCIIONTOPOLUS, í in. El que llevaba la espada Anctakazus, Plaut. El cajero, el cofrero
delante del emperador. 6 carpintero que hace arcas ó cofres.
ARCII0S, 6 Ancürum, n. Fest. Corona ó círculo de una
ARCIIUS, ni. El primero, el principal, el mas rama de granado, alada con una cuerda de lana
poderoso. blanca, que se ponía en la cabeza la sacerdotisa ficí-
ARCHYTAS, az. ni. Hor. Arquitas, un filósofo de mine durante el sarri flujo.
Tarento. ¡I Otro músico de Metelizill Otro escritor Altatjus, i. m. Fest. El dios , que defendía las ar-
de agricultura. cas. ¡I Rodete, rosca de lienzo o pairo que se ponían
ARCIS, arci. gen. y dat. de Ara. en la cabeza los que llevaban algo en ella para que
ARCHJXÁLIS. ni. f. I . n, is. Front. 6 hiciese asiento, cuino hacen entre nosotros los' que
t ARCH, INIUS, a, um. Varr. Campo que no tiene llevan cántaros, cargas de ropa ¡ El arzon de la
mas límite que la voluntad del que se apodera de silla.
él, 6 que no tiene otro término que un rio, un mon- ARCUMA. re. f Fest. Especie de carro 6 carre-
te 6 cosa semejante. ton, capaz de una persona sola.
is, ivi, iban, ire. a. Cic. V. Arcesso. Aacuo, ás, ávi, atm, áre. a. Plin. Arquear, do-
ARCJPOTENS, tis. com. Val. .Flac. 6 blar, encorvar en figura de arco.
ARCITÉNENS, tis. COM. Virg. El que tiene el arco ARCUOR, aris, átns ari. dep. Arquearse,
en la manad ¡ El sagitario, uno de los doce signos del doblarse, encorvarse, ponerse en figura de arco.
zodíaco. II Epíteto de Apolo y de Diana. ARCUs, ni. Cic. Arco de arquitectura. ¡I Arco,
ARCiVUS, a, uta. Fest. Que detiene, reprime, usarlo en la guerra y en la caza. ¡¡ Ov. Un corte 6
estorba, rechaza , impide la entrada. seccion de cilindro ó esfera. II Tác, Arco trinnti?.1.
ARCTXTIO, anis. J. Varr. El acto de acortar, Virg. El arco iris. Al' CU le a ddil"er Vira ar
abreviar, estrechar, restringir. L" Gr e Estac. Ftecler. &fu .—Intendere. Cic.—
ARCTATUS, tun. Liv. Acortado, abreviado, Leniare. Esta ..—Lanare.—Sinuare. O vid.— Ten-
estrecha , compendiado,reducido á ménos. Par& . Hoy Armar un arco.—Lapi dant. coniyagibus
ARCTE. adv. Cie. Estrecha, apreta- elj¿ere. Ov. hacer un arco de p i edra, ó un ojo de
damente.11 Breve. corta, compendiosamente. Arete peente .—.Diya re. Tác. Dediear 112 arco triunfal,
dormire. Dormir 1.1n profundo sueño.—Di/i- —1 3 arrigere, Oc. Rendir las arw:-,s . .__ t. endere ah
gene Pita. Amar estrechamente.—Habe •e. Plaut. ? uó. Pers. Apuntar, asestar á alguna parte.
Tratar á uno con aspereza, atarle corto. .AilDÁLUS. ni. Ardido, hijo de í'ulcano, inven-
Aarricus, a, uní. A'rtico o setentrional, tor de la flecha.
del norte. ARDif,Á, Ov. La garza, ave coneeida::Plin.
ARCTO, átum, are. a. Col. Estrechar, Arden, cuidan del La.. io.
apretar, restringir, comprimir, oprimir. ARDEAS, átis. com. Cic. Perteneciente á Ardea,
ARCTOPHYLnX, deis. ;a. Cíe. Artúfilas, Boetes, o natural de ella.
el guarda de las Osas, constelacion. ARDEÁTiNUS, um. Se'n. V. Ardeas.
Arturcs, eh, y L',.rctus, ti. f. Civ. Constelación ARDÉLIO, ónis. Fed. El entrometido. que se
llamadaGesa, y contenida en el círculo del polo, que mete en todo, que nada hace bien y de todo le pa-
de su nombre se llama A'rtico. Hai OSa, ?nlyor y 'Me- rece que entiende.
nor. 2SILDENS, tis. COM. s . Ardiente, que arde
ARCTOUS, um. Luc. A'rtico, seteatrional„ del y abrasa. ¡ I Vive, animoso, lleno de fuego, vehe-
norte. mente. I I Indignado, colérico. ¡I Brillante, resplan-
Aitetantrs, in. Virg. El arturo, estrella ale la deciente. ¡ ¡ Enamorado, apasionado, Ardcns jebris.
primera magnitud en la cola de luOca mayor, entre Pdo. Calentura ardiente.—Studiain. Cte. Inchna-
las piernas de Boóles. cion ardiente.
AucTus a, am. Cir. Estrecho, angosto, com- ARDENTER, tiras, tissírne. adv. Cic. Ardiente,
primido, apretado. Arelum aninium solvere. flor. apasionada, acaloradamente, con fuerza, vehemen-
Dar algua ensanche ó desahogo al ánimo, al cora- cia, vigor, violencia, con una fuerte inclitiacion ,
zón oprimido. Arelis in cebas opero forre alicui. Oc. un deseo ardiente.
Socorrer á uno en sus necesidades. Arena James. ARREO, és, si, saín, ére. n. Virg. Arder, que--
Sil. Ilál. Hambre estrecha, que aprieta. Arda.. le- marse, encenderse. abrasarse, inflamarse. ¡I Tener
ges. Plin. Leyes estrechas. Are (CM a-M(11'1S viveza, fuego, ardor, calor. I¡ Brillar, resplande-
vincubtai. Cic. Vinculo mm estrecho, mai apretado cer. redecir. ¡I A t ener un deseo ardiente, desear,
de amor. ArCia pelilio. Liv. Preteusion difícil. pretender, solicitar con pasion. Ardebal
ArtetiValius, a, um. Vegec. Lo que pertenece á Vira. Tenía una pasion ardiente por Aléxis. Arde
los arcos. basa Cje. Echaba fuego por los ojos. Ar
ARCUSkRIUS, ii. ni. Dig. El que hace arcos.11Fle- denle bella. Liv. Encendiéndose la guerra.
cher°. ARDEOLA, w. Ardé,ola, garza pequeña.
AncuÁlims. m. f. lé. n. is. Arqueado, garzota.
doblado, encorvado en figura de arco. ARDESCO, cére. n. Plin. Encenderse, abra
ARcujnm. adv. Plin. En Corma, manera de arco, sarse, prenderse fuego. 11 Enardecerse. 11 Tac.
por arcos. Aguzar. afilar. Ardescere in iras. Ov. Montar en
AltcuÁTlo, Onis. Front. La arquería, fábrica cólera.—In nuptias. Tác. Tener un ardiente deseo
de arcos. de casarse.—Mucronent. Tác. Aguzar, afilar,
salero.aTác.
A RCUATlis, a, nin. parí. de Areno. Plin. Arquea- amolar un puñal.—Pariter, pariter
do. doblado, encorvado, puesto en figura de arco. Agitarse, y aquieiarse con la misma _fac,.ilid
Arcadas morbas.,Col. La tiricia. Vino. Sil. Ital. Ponerse caliente con el vino,
ARCHBÁLISTA W, l'egec. Especie de ballesta Arin►amt, a, um. Varr. Ardiente.
menor. ARDOR, óris. in. Cíc. Ardor, incendio,
i calor
ARE ARG
115
nci asi ARÉNÁTUS, a, um. Vitruv. Argamasado, mez-
fuego.11Resplandor.li1impetu, vehemencia, pon,
Luer. El dolor. A rdorem dissi- clado de cal, arena y aua, hecho argamasa.
deseo violento. II Ardor edendi. ARÉNTFÓDINA, f Ulp. V. Arenaria.
Imre. Tibul. Disimular el amor. ARÉNíVÁGUS, a, um. Virg. Errante, vagabundo r g,
Ov. Hambre horrible. Ardénas, bosque en las por los arenales.
AftorrEmie, f Cés. AuÉrtósus e a, um. Virg, Arenoso, lleno de are- 0
teras de Franciay de Lorena.
-fron f Grul. Diana, vene- na, árido y seco.
ARDDINNA y Ardomna, se.
ARENS, tis. com. Virg. A'rido, seco. Abrasado,
rada en la selva Arden(.
ARDUPTAS, átís. f. Farr. Arduidad, dificultad ardiente. Arcas vivas. Virg. Rio seco, agotado.—
grande_fi Altura, elevacion, eminencia de un sitio. Plago. San. País seco.—Sylva. Virg. Bosque de
ARDÉSIA, w. Filandro sobre Vilr. La pizarra.
leña seca cortada.—Silis. O v. Sed ardiente.
ARENCLA, In. f. ditn. de Arena. Min. Arenilla,
ARDUUM, ui. n. Virg. Arduo, lo escarpado, difi-
cultoso de subir, áspero, fragoso. la arena menuda.
ARDUeS, a, um. Cic. Arduo, alto, elevarlo, es- A REO, és, rui, ére.rz. Plalct. Estar árido, seco, sin
carpado, fragoso. fi Difícil, penoso, molesto, tra- j ugo. II Virg. Estar abrasado de sequedad, del ca-
bajoso. Bebas in arduis. Hor. En las adversida- lor. Arene siti. San. Abrasarse, arder de sed.
des, en la mala fortuna. Ardua cervix. Ilor. Cerviz, AREOLA, M. f. dila. de. Aren. Col.
cuello erguido. AREÓPÁGITA, m.
ÁREA, m. f Cic. Área, el espacio de cualquiera AREOPÁGITES, m n.. Cje. Areopagita, juez
supelficie. 11 La era, donde se trilla el grano .II Plaza del areópago, senado ó consejo de Aténas.
pública. I; Suelo, terreno desocupado. II Cuadro de AREÓPÁGITICUS, a, um. En. Perteneciente al
un jardin. II Cov. Campo, carrera. Liv. Pórtico, areópago ó á los areopagitas.
portal, patio. fl SC172. El circulo resplandeciente que AREÓPÁGUS, m. Clic. El areópago, lugar en que
suele aparecer al rededor de la luna. II Cels . Alo- se administraba justicia en Aléuas. El templo de
pecia, pelona, especie de tina que hace caer el pelo. Marte, donde se juntaba este tribunal.
fl Van. . Espacio de un pié en cuadro. II Il•are. AREOPOLIS, is. f. Moab, cuidad de Arabia.
Edad del hombre, el espacio de 30 anos. II Sobre- ARÉPENNA, m. f. ó
nombre de Minerva. Isla del reino del Ponto. AREPENNIS ó Arepensis, is. f. Col. Medida de
Fuente de Tébas. Arca sepulturarum. Tert. El ce- tierra que es media yugada de tierra.
menterio. ARES, en lugar de Aries. Van-. ¡ Plaut. El dios
AREÁLIS. m. lé. n. is. Serv. Perteneciente á la Marte.
era. Areale cnibrum. Col. Arriero para cribar. ARESCO, is, árui, scére. n. Plaut. Secarse, po-
AREÁTOR, óris. ni. Col. El que trilla el grano nerse árido y seco. Arescere adore. Licor. Secarse
con látigo ó vara. en fuerza del calor.-- In genima.s. Plin. Petrifi-
ARÉBURGIUM, n. Arensberg, ciudad de Ale- carse. Cito arescit lacryma in alienis Cic.
mania en la Vesfalia. Presto se enjugan las lágrimas en las desgracias
ARÉCÓMICI, órum. m. piar. Plin. Los pueblos agenas.
de Armañac, provincia de Francia en Gascona. ¡I Art.EsTx bovis. f Aresta, especie basta y gro-
Ciudad y pueblos de Avirom. sera de lino 45 cáñamo.
ARECTÉUS ó Aractéus, a, um. Tibul. Los cain- ARETÁLOGUS, m. Jur. Bufon, charlatan, ha-
pos aracteos cerca de Babilonia. blador. Escritor de novelas, de caballerías.
ARÉFÁCIO, is, féci, factura, cére. a. Gel. _A rever A RÉTHÚS,A, m. f. Oc. Aretusa. ciudad episcopal
(ant.), secar, desecar, enjugar. de Siria, sufragáneci de 1j Furi2le de
AREL, órum. in. piar. Los habitantes del reino I Rio de Sicilia. II Siracusa, capital de
del Ponto. AttlrllüseEns a, um. Claud. Del rio ó fuente
ARÉLAS ., átiS. f. y Aretusa.
ARÉLÁTE, éS, f Cés. ARÉTIIúSIS, Vdis. adj. f. 0v. De Aretusa.
ARÉLÁTUM, i. a. Arles, ciudad de Francia. ARÉTHÚSIcs, a, um. De Aretusa.
II Lintz, ciudad de Alemania. ARÉTINI, ór u m. M. piar. Plin. Los naturales y
ARÉLÁTENSIS. f n. is. Plin. De la ciudad habitantes de Avezo.
de Arles. ARáTiNus y Arretinus, um. Marc. De la ciu-
ARÉMICI, órum. m. piar. V. Arecomici. dad de A rezo en Italia.
ARÉNICRICA, f Ces. Armañac, provincia de A RÉTIUM, ii. a. Plin. Arezo, ciudad de Toscana.
la Galia céltica (3 la Bretaña en Francia. AREUS, a, um. Die. Perteneciente al areópago.
AnÉmórlcus, a, una. .Cés. Perteneciente á la ARFÁCIO, en, lugar de A refacio. 6'at.
provincia de Armañac. AnFÉRLe AQUA, Fest. Agua que se sacrifi-
ARENA, f Virg. Arena, tierra menuda de caba en los funerales á los dioses del infierno.
naturaleza como de piedra. 11 M are. La estacada ó ARCECS, m. Claud. Monte de Capaducia en-
palestra. Virg. Arenal, tierra arenosa, terreno tre Cesárea y Sebaste.
arenusco. Arend arcere. Virg. Prohibir la entrada ArtazEus, a, um. Claud. Perteneciente al monte
en el pnerto.Arence mandare minina. proc.0e. Se ra- Argeo.
brar en la arena. ref. Arentes arenen. Igor. Arenales ARGANTÓMÁGUM, n. Argenton, ciudad de
secos, áridos, estériles. Arenee inzpingere aliquem. _Francia.
Lucan. Derribar á alguno. cortarle lo-3 pasos. ARGANTIIÓNIÁCUS, a, um. Plin. Perteneciente
ARÉNÁCEUS, a, um. Plin. Arenoso, lleno de á Argantonio, rei de España, que dicen vivió 120
arena. (dios.
AaÉrUcum, n. Arnhem, ciudadde d G''
ue lres
t ARGÉI, órum. piar. Varr. Lugares de Roma
sobre -el Rin. en que estaban los sepulcros de algunos argivos
ARÉNÁRIA, órum. n. piar. Vitruv. ó ArénáriEe, ilustres. fi Simulacros hechos de juncos que los
¡ruin. f plan. Cic. Arenales, lugares de donde se sacerdotes arrojaban todos los años en el Tiber.
saca la arena. ARCEMA, átis. n. Plin. La nube del ojo, lela ó
ARÉNÁRIUS, m. Petron. El atleta que lucha mancha que se cria en el ojo, colorada por los es.
en la palestra. Iremos, y blanca por el medio
AIÉNÁTIO, ónis. f Vitruv. La accion de mezclar ARGEMON, n. Plin. Yerba llamada filántro-
cal y arena para hacer las paredes 6 revocarlas.
pos, amor de hortelano y aparine.
ARÉNÁTUM i. ?t. ritmo. Argamasa hecha de ARGÉNIÓNE, és. Plin. y
cal y arena.
ARGÉNIONIA., se. f. Pan, Argemone, ababol,
A E. G A n 77
amapola, planta útil para C23. • ar tal nubes y man- epíteto de Mercurio, que por mandado de Jove mato
chas de los ojos. á A'rgos.
ARGENNON, n. Fest. Plata mili blanca. ARCÚTIS, is. f Col. Especie de vid, que lleva /a
A RGENITÁCEUS, a, urn Apic.V.Argentarius. uva vitisalba.
ARGENTÁNUM, n. San Marcos, ciudad episco- ARGIVUS, a, nm. Liv. Griego, de Grecia, argivo,
pal de Calabria. de A'rgos.
ARGENTARIA, f Cic. El banco, la casa,, ga- Anuo, Virg. La nave Argo, en que fueron.
rage ó lugar donde se da y recibe dinero a in- los argonautas con Jason á la conquista del vello-
teres. Cambio. 1 I Plaut. Tienda de platero, pla- cino de oro. ¡I A'rgos, conslclacion.
tería.IILir. Mina de plata. Argentariam dissolvere. ARGOLiCUS, um. Virg. V. Argivus.
Quitar el banco, hacer bancarrota, quiebra, ARGÓLIS, idis. f. Mei Region del Peloponeso, en
concurso.—Facere. Cic. Hacer negocio, ejercitar que estaba la ciudad de Argos, Micénas tIe. 11 bv.
el cambio, ser banquero, cambiador ó tratante en La mugar griega.
letras de cambio. * AncriN, i. in. Arpista, tocador de arpa.
ARGENTÁRIUM, n. Ulp. El armario, cofre o ARGÚNAUTA, W. ni. flor. Argonauta, nombre de
alacena donde se guarda la plata. los primeros navegantes que fueron con Jason á la
ARGFNTÁRIUS, m. Cic. Banquero, cambiador, isla de Cólcos, en la nave llamada Argo. Marc.
tratante en letras de cambio, cambiante. Piloto que está mucho tiempo en sus viages.
ARGENTA Rius, a, uni. Plin. Perteneciente á la AR.coNAuTTcA, órum, n. plur. Título del poema
plata ó al dinero. Argenta • ia melisa.Ulp. Mesa de Valeria Flaco sobre la espedicion de los argo-
para contar el dinero.—Cura. Ter. El cuidado de nautas, el cual tenemos, aanqué imperfecto.
buscar dinero.— Geta. Plin. Greda ó yeso para ANoóravis, is. f. Col. A'rgos, constelacion.
limpiar la plata.—Inopia. Pinol. Falta de dinero. ARGOS. norain. n. Argos. acusat. y en piar.
Plin. Minerales de plata. Argentarium Argi, orara. Virq. A'rgns, ciudad del Pelopo-
auxilium. Plaut. Socorro de dinero. Argentarius neso. I De Epiro. I I De Tesalia.11 De _Italia en la
commealus. Plaut. Prevencion de dinero para un Pulla, llamada Arpi.
viage. Argentctrire labernie. Liv. Tiendas, casas ARGÓUS, a, um. Val. Flac. Perteneciente á la
de banqueros ó cambistas. nave Argo ó á los argonautas.
ARGENTÁTUS, a, una. Liv. Argentado, plateado, ARGUENS, lis. com. Plin. El que arguye ó re-
cubierto, bañado de plata. A rgentata qua=rinionia. prende.
Plaut. Queja plateada, acompañada con dinero. Al/mur. pret. de Arguo.
ARGENTEOLUS, a, uni. Plaut. Dim. de ARGUITÚRUS, a„ um. Salust. El que ha de ar_
ARGENTEUS, a, uni. Cic. De plata, hecho de giiir ó reprender.
plata. II De color de plata, parecido á la plata. A y ARGÜMENTALIS. m. f. lé. n. Ped. Perte-
Cabello blanco, cano. —-gentmcris. neciente á las pruebas ó argumentos.
Fons. Ov.. Fuente de plata, argentada, de color de ARGUMENTATIO, ónis. f. Cie. Argumentacion,
plata. Remitiere alicui salutem argenteam, Plaut. la esplicacion artificiosa, la forma del argumento.
aladar ó enviar á. alguno las saludes acompañadas ARGÚMENTÁTOR, óris. Tert. Argumentador,
de dinero. el que arguye mucho.
T _IRGENTIEXTEREBRONIDES, is. Plaut. El
ARGUMENTICrRIX, icis. f Terl. La muger que
fullero y trnhan que saca el dinero con engaños.
t A RGENTiFER, a, uni. Que produce plata. disputa mucho.
_ARGÚMENTATUS, a, lun. Cic. El que arguye
t ARGENTlFEX, icis. Varr. Platero, el que tra-
baja en plata. argumenta. Part. de
ARCIENTiFÓDINA, te.J. Plin, La mina que lleva ARGTMENTOR, árís, átus sum, ári. dep. Cic.
la plata. Argumentar, traer, discurrir, alegar, sacar, va-
ARGENTINA, f. V. Argentoratum. lerse, usar de argumentos y pruebas. II Argüir,
ARGENTliNUS, i. ni. S. A. El dios de la plata. inferir. Argumentara aliquid. Cic. Traer por argu-
ARGENTORATUNS, n. Aur. Víct. Estrasbourg, mento ó prueba.—De
volunlate alicujus. Cic. Pro-
ciudad ephs. coprl y capital de Alsacia en el arzobis- bar, manifestar con argumentos y conjeturas la
pado de Magssisia. voluntad de alguno.
ARGENTWIS, a, urn. Plin. Mezclado con plata. ARGÜMENTOSUS, a, um. Quinl. Argumentoso, la-
:A .RGIIINTLYÁRIA, Fe. f. Horbourg, ciudad de Ale- borioso, artificioso, de mucho trabajo y dificultad.
mania. ARGÜMENTUM, I. n. Clic. Argumento, razon,
AknENTuss, n. Cic. La plata. I I El dinero, prueba. Señal, indicio, conjetura. II Materia,
las riquezas. Alhaja de plata. Argentuni asunto, tema. II Sumario. Argumentuin grave et fir-
Plin. Mercurio, azogue.—Factuin. Cic. Plata la: main. Cic. Argumento grave y firme. — Vanum et
brada.—Rasile. Vel. Patero. Plata bruñida.— Sig- frigidum. Cic. Vano y débil. Argumenti satis est.
natura. Cic. Plata acuñada, sellada.—Preesenta- Cic. Bastante prueba es.
neam. Plaut.—.Prresen,?. Cic. Dinero contante. ARGUO, is, ui, ritum, ére. a. Cic. Argüir, mostrar,
Emunaere aliquem argento. Ter. Sacar los cuartos demostrar, probar, afirmar con razones, argumen-
á. alguno, limpiarle la bolsa. tos. Acusar, reprender, convencer, hacer ver un
ARGESTES, Ie ó is. Plin. Viento de occiden- delito. Arguere ali quem ex moribus. Cic. Juzgar de
te, nordeste. II Serv. Argéstes, hijo de la Aurora. alguno por sus costumbres. Id quod arguis. Cic.
AlaGEUS, a, am. flor. V. Argivrls. Lo que tu me opones.
ARGIA, 813. f &tac. Tila, hija de Adrasto, rei ARGUS, i. Argos, hijo de A rpis y reí de la ciu-
de A'rgos, y muger de Po 'níces. dad de su mismo nombre en la Grecia. II El hijo de
ARGILÉTANus, a, una. Maro.. P erteneciente al Frixo, llevado á Cólcos en el carnero que tenía los
barrio Ergileto de Roma. vellones de orollAirgos, el guarda de los cien ojos ó
ARGILÉTUM, n. Virg. Ar gileto, barrio de muchos mas, que dicen puso Juno á Io, convertida
Roma, en que había muchas tiendas de artesanos. en vaca.
ARDILLA, Cic. La arcilla ó argilla, tierra ARGÚTÁTIO, ¿Ira. f. Catul. El ruido, crujido,
blanca y tenaz, llamada greda. rechino, que hacen las tablas de una cama ó de otra
ARGIELACEUR, a, urn. Plin. ó cosa, cuando están mal unidas y se mancan de golpe.
ARGILLósus, a, urn. Col. Arcilloso, gredoso, A RGÚTÁTOR, óris. ni. Ged.Grande hablador, 'Mil
abundante de, hecho de,
ARGIPIIONTES, is.
6 parecido a la greda.
Arnob. Asesino de Argos,
y agudo, sofista, decidor.
ARGÜTE, tics, tifiRilile. adv. Cic. Aguda,e"
78 ARI AR
ARIDITAS, átis.
ingeniosa, astutamente, con destreza, delicadeza Plin. Aridez, sequedad, Salta
d e jugo, de humedad.
arte y maña. S, a, nm. din:. de Arias. Calza. Algo
ARGÜTIA, te. f. Cic. Argucia argudeza, sutileza,
ARIDÚLU
primor, destreza, artificio. Argutice. pla y . Truha- áril co,
olDsuem
cut
nerías, bufonadas, burlas, chocarrerías. Arglitice n. Ces. Ribera, borde del agua, arena
digitorurn. Cic. Movimientos ligeros y estraaños de de la ribera, garage seco.
Pan. Deli- AltíDUS, a, um. Cic. And o, seco, enjuto, sin jugo
* los dedos, gestos ridicelos.—Operum.
adeza, finura de una cosa.— ultu •. Pim. El aire ni humedad. II /!Taco, delgado, magro. 11 Mezquino,
fino y delicado del rostro. —Pítela. iS'én. Gracias, miserable, avariento, ruin. Anida enana. O Pier-
agudezas, prontitudes de un niño. Argulias alicui ras secas. In anido consisten». Ce's. Tomar tierra,
exhibere. Plaut. Hacer mofa, burla de alguno con desembarcar, ponerse en seco. Árida vita. Cie.
palabras 6 indirectas picantes. 1 Vida triste, solitaria, pobreaut stera.—Febris, Virg,
Attmariates, as. f. Gel. Agudeza ó iieho con poca 1 Calentura ardiente. Anidas seria° . Cje. Discurso,
gracia, frio. frialdad. platica, couversaciou seca, descarnada, sin solidez
ARGÜTIDLUS,, a, uni. Gel. De falsa sutileza, de ni adorno,—Fragor. Vilma•. Gran ruido, estrépito.
poca gracia. — Victus. Cje. Vida ó comida miserable.—Paater.
ARGUYO, ás, ávi, átum, are. a. Prop. Charlar, Virg. Caminante sediento.—Nagieler. Quiso. Maes-
hablar mucho y sin propósito. Argutone aliquid tro seco, que no trata con ensanche y dulzura a sus
alicui. Prep. Repetir muchas veces, machacar so- discípulos. —Calor. Luce. Calor seco, fuerte,
bre una cosa. t ARLÉNA,83..f .;;Voiptire frute de la
ARGÚTOR, áris, átus sum, ári. dep. Plaut. Hablar India.
mucho, parlotear, charlar. 11 Decir agudezas, suti- A alas, étis. in. Cie. Carnero, el ¿nacho de la oveja.
lezas. arar an. Saltar, mover los pies acelerada- 11 El ariete, máquina militan de que ssalatiz
mente. guamente para batir la murallas. Eiet una viga
ARGÜTÚLUS, um. Cje. Dim. de grande, á cuya punta se ponía una cabeza de car-
ARGÜTUS, a, uni. Cje. Agudo, ingenioso, sutil, nero de hierro. 11 Plin. Aries, el primer signo del
vivo, delicado Astuto, diestro, refinado. Reso- zodíaco, correspondiente al mes de Marzo. 11
nante, sonoro. Angula sedulitas. Cie. Exac- pescado. Ariete enebro ¿ohne. Virg. -.1ilac,er senti-
titud menuda, escrupulosa, afectada. Argution aca- miento á fuerza de golpes del ariete,
men. Hor. Ingenio, agudeza sutil. —raitenit.s. Virg A araakatas,a, um. :'es teneci•nte al ariete.
Bosque que resuena. Angulus Plata. Ciuda- Anif.rÁno, ()sis ar. Se';:. El choque, el encuentro
dano hablador, charlatan. Argutior in sentenlits. de una cosa con otra.
Cic. Mas ingenioso en sus pensamientos, en sus ARI1TÁ.TUS, a, u m apara de Ariete. . Encer,
sentencias. Argitlissimee litterw. Cie. Cartas llenas tracio, tocado con otro.
de menudencias y sutilezas. Aftliarialuía a, um. Carneruee. carneril,
ARGÚTUS, a, um. p t . de Arguo. Plaut. Demos- 7.-u:rleneciente al carnero. jevan.
trado, probado, convencido. Argucia malonint faci- Hígado de carnero.—Cicer. 0,1. El garbanzo.—
noruin. Placa. Reprendido ó acusado por delitos. OreculaaaGel. El oráculo de aapiter amon.
.A IIGYNUS ó Argynnus, Prop. Jóven beocio slatiero, a s, avi, álion. are. a. Cae Macear,

rido de Agamemnon.
querido de cabezadas ú testaradas como hacen los carneros.
ARGYRASPÍDES, Mil. in. piar. Soldados que Encontrarse, tropezar, tocar uno con otro. Arie-
llevan los escudos cubiertos ó chapeados de plata. tare align ein in terrallt. Cure. Der•ioar a uno de
A IIG YR iPÁ, f Yieg. Benevento, ciudad de lo un encoraron.- portas.. Virg. Golpear á las
Pulla, del reino de N ánoles. puertas.
ARGYRITE, éS..f. y Arg,yritis, tOriS. Cel. atar. Desecante, lo que
mártaga, espuma de la plata, mezcla de alomo, pone ó deja SeCO.
tierra y cobre que arroja cuando la afinan. V. Lis ArdLÁTOR ''''irriiátor, Fest. El Que da
thargy ru . prenda para que le fien.
ARGYROCóRINTHIUS, a,inn.Plin.I.o que es hecha asaatasra, ana. m. phir. tiTilna89L48, los
de metal corintio, que es mai parecido a la plata. n naturales de la Sa •macia asiática en (YIUSCOVia, de
ARGYRODÁMAS, antes, m. Plin. Piedra de color quienes se finge que tienen un ojo so y fr,J111e.,
de plata fnu: parecida al diamante. y que pelean con los grifos.
ARGYROTOPSUS, ni. MUC • . Que tiene asco de ium. Cie. Los naturales de Rimini
plata, epiteto de Apolo. ARLMÍNENSIS. in. f. sé. n. . ¡loe. De la ciudad
ARHUSIA, W. f. Arhusen, ciudad episcopal en Di-
namarea.
de Rimini en Italia,.
ARIMINUM, n. (7(.58. Rí mini, ciudad episcopal de
ARIADNA, te, y Ariadne, Vis. f Ov. Ariadna, hija
de Mínos,rei de Creta,y de Pasifae, que dió arbitrio Italia sufragánea de Resuena.
á Teseo para matar al Minotatiro, y salir del labe- f Plin. Especie de trigo.
ARIOLA. V. Hariola.
rinto.
ARIADNEUS ., a, um. 'Quid. Lo perteneciente á
ARIOLOR. Hariolor.
ARIOLUS. V. Hariolus.
Ariadna.
ARIÁNI, arana m. pana S. Ag. Arianos ó arria- Aliaos; y Ario, únis. ni. Ov. Arion, 'mítswo
aos, los hereges de la secta de Ar r io. poeta lírico de Metimna, ciudad de Lésbos, inventor
ARIÁNIS, Idis. Plin. Yerba de color de fuego, de los ditirambos.1 Estac. Nombre del primer ca-
con cuyo tacto dicen los magos que se enciende la leña ballo que Neptuno hizo salir de la tierra herida con
untada con aceite. su tridente.
AittÁnom, n. Ariano, cuidad episcopal del reinv. ARISTA., M. Cíc. La arista, punta de la esputa
&Nápoles. delgada como Una cerda, raspa. ¡I La espiga, la
ARIIYIUS, a, um. S. Ger. Del herege Arrio y raiz mies, el año, el estío. 11 La cerda. l Auson. Espinas
secuaces. de los peces. Odoratee aristi Estac. El espliego.
ARICIA, lie. f. Marc. Aricia, Ricia, ciudad de la Post aliquot aristas. Virg. Despues• de algunos
campaña de Roma. años.
AsticiNus, a, um. Marc. Perteneciente á Aricia, ARIST,EUS, m. Ov. Aristecepastor,rei de Arca-
ARiDA, f Bibl.La tierra, porque' nada prodn- dia, hijo de Apolo y de Cirene, inventor del uso ti,
sopor si misma. la oliva, leche cuajada y miel.
Asila. adv. Varr. A'rida, secamente. ARISTARCHUS, 1J3. Cic. Aristarco, famoso gra-
AR M A M 7
!filático alejandrino y crítico, cuyo nombre ha pasado ARmÁRiótum, n. Plata. Armario, alacena pe-
d proverbio, para denotar un censor riguroso. queña. Dina.
ARISTÁTUS, a, um. Fest. Lo que tiene aristas. ARMÁRIUM, n. Cic. Armario, alacena
AftisTivas, is. m. Nep. Aristides, ateniense, hijo ARmÁTúRA, w. f.' Cic. La armadura, las armas.
de Lisímaco, llamado el justo.) Plin. Otro tebano, Arma tura duplices. reg-ec. Soldados que tienen
eran pintor contemporáneo de Apeles. )1 Ov. Otro, doble paga.—Levis Cíc. Soldados arma-
poeta ,milesio. dos á la ligera.— Gratis, gravioris, Liv. :Soldados
Attis-riFaa, a, um. Prud. Que lleva aristas. aminados con armas pasadas.
ARisTicEli, a, um. Aristifer. Atea ÁTLis, us. Liv. La armadura.
Aitzsmaaaus, a, um. Cic. Perteneciente al filó- ARMÁTUS, a, am. pa,!, de Armo. Cic. Armado,
sofo Aristipo. pertrechado, provisto, equipado. vestido de armas.
ARISTIPF us, Aristipo, filósofo de Cirene 1 Fortalecido, defendido, cubierto, fortificado. Ar«.
ó de Larisa en A.` frica, cabeza de los cirenaicos y mata unís monis. Cje. Ciudad rodeadade muralla.
anicerius : estableció en el deleite el sumo bien. Armulum peutus ,lide. Sil. Pecho armado de .fe, de
Akusro, Onis. m.Cic. Ariston. filósofo quio, llamado fidelidad. Armaba azuld.tid. Cia. Armado, fortale.
escéptico o investigador : laff aborrecido y despre- cido de ardimiento, de atrevimiento.—Centralor,
ciado ¿ • niitt! ::ego lodo el orden de la naturaleza. tu.;-:ant. Cic. Preparada contra los golpes de la for-
Aitarrottaala, J. La aristocracia, gobierno de tuna. lj Fest. El que lleva la toga recogida á la
los nobles solamente, e01110 el de Venecia y Génova. espalda, como las vestales cuando sac•ificabari.
AaisToaocillA, £e. La.aristoloquia, yerba. 1NIA, Plin. Armenia, region.de Asia
ARISTONÉUS., 11111. Cic. Perteneciente al filósofo entre los moldes Tauro y Cáucaso.
z'ssiston. :,117,13NIÁCA, f entiende malas Ó primas, y
..Aausrór•tliatas, is. flor. Famoso poda co'ini:o A 11MÉNIÁCUM, n. El albaricoque, la finta, y el
griego, inventor del verso letránietro y ocljnwiro. deba. Arusahac, nombre de una provincia
ARISTOPID.NEOS, a, um. Cric. Lo perteneciente Yroacia ea su antigua división.
al poeta A r.istófaues. aatmENiaaus, um. Plfa. Pedem ciutite á .Ar-
AlusaolaanalliM, i. n. Fest. Marmita, olla para reenía. 11 Capit. ¡Sobrenombre de Marco Antonio el
llevar la comida. , •ilásolo" , por haber vencido á los partos. Armenia-
AllisTottivas, x. patron.0v. Argos, hijo de .:Affii malicia. Col. El albaricoque. Se tambien
Aristor. V. Arcas. .',rineniacian,i, y Armeniaca, Armeniaca
ARITOSUS, .a, ran. Venanc. For t„,kbundante de lamíais.
aristas. amia‘inaf, n. ó Armenias lapis. Lapis-
AaisDarLaaa, is. m. Cic. Aristóteles, filósofo ifIzuii, ultramar, color azul.
esceleule, natu•al de E.,-lagira en Macedonia, A RMÉNIUS, ara. Cic. Armenio, perteneciente á.
pulo de Platun, mae.d-o de Alejandro Magno : es el Armenia.
•irincipe de los peripatéticos. ARMENTA, ve. f. en lugar de Armentum. Non.,
ARISTOTELEUS, a, am, y .''.11MENTAIUS. j: le. n. is. Virg. Perteneciente
APIsToTiza,icus, a, um, y I ganado.
ARISTOTEIAUS, a, Lila, Cíc. Aristotélico, pertene- AnetaxTitaus. in. Virg. El pastor, guarda de
ciente i A ristOteles. ganado, vaquero, boyerizo.
kaisToxh,Nue, i. Cic. Filósofo larentino, ?;2¿- All.T.IENTÁRIHS, a, um. Solita Perteneciente al
dico y mú . ,-i-co, disr lindo de Aristóteles. ganado.
ARITIIMETiCA, ae. aenareriaus, una Plin. Del ganado.
A RiTSLMÉTICE. é e. f. PTin. La aritmética. .-"uatieNTi• as, a, um. Van. . Armeutalis.
ARITHMÉTICIIS. a, Cic. Aritantien, pertene- Analavrivus, a, 11111. Plin. V. Armentalis.
ciente á la ar¡Ifiultica. ARMENTO:XS, a, am. Plin. Abundante, rico do
ARITIIMUS, ¡a. Ter!. -El número. ganados.
Al/Jat:ra 'fais ef. Varr. ridez. sequedad, fla- ARNTENTum,i. n. Cic. El ganado mayor, el ganado
cura. 11 Economía, mezquindad, tacañería, vacuno. 11 Virg. Los caballos, todo género de ga-
ii ó Arríes, ii. in. Prad. Ardo, nombre de nado.
un herege, cabeza de los arrianos. :'A/MIDOCTOR, óris, ó Armiductor. m. fregee. El
AR MA, Mima n. Cte. Las armas, los inst • u- amestro de esgrima ; el que enseña á los soldados
mentos que ,sirven para el ataque y defin.sa, así de el manejo de las armas, el ejercicio. 11 Ayudante,
hombres como de aniniales.11 La guerra. 11 La ba- sargento.
talla. 1¡ Los instramcitos ó herramientas de las ar- ilINIÍFER, a, am. Ov. Armífero, el que lleva
tes. 11 Las erillas. blasones ó timbres de los nobles. armas ó va armado. Aemifera Den. Ov. La die3a.
Arma ee•ealia. Vi,-y. Los instrumentos para hacer Miaerva. Anille). campas. Estac. El campo de ba-
el pan.—Iltstico ruin. Virg. Los aperos de los labra- talla. Ar1112:1eVi labores. Estac. Los trabajos de la
dores.—NaMs. 0c. El equipage de un navío.—Ad guerra.
nocenduni el ad tegendam. Cie. Armas ofensivas y éri. ni. Ov. Page de armas, el que lleva
defensivas.— Carece. Virg. Cantar en verso los he- las armas de su amo. 11 Cure. El que va armado. i)
chos militares. A milis e! caviris. Cje. Con todo po- Sil. Inclinado á las armas, guerrero.
der, con todo empeño. A lialiGÉRA, Ove La que lleva las armas de
ARMACHA, Armac, ciudad arzobispal de Ir- Diana. Armigera Jovis. Plin. El águila.
landa. iSHMÍLAUSA, f Vestido militar q jubca
t ARMÁfIÉDON, ónis. m. Bibl. El sitio donde se para encima de la armadura.
ha de tener el juicio final. ARMILLA, le. f. Min. Arnai la, brazalete, az/anilla.
ARMANIENTA, orum. piar. Suet. Armamento, Vitruv. Anillo, armella de hierro.
prevencion y coleccion de los i nstrumentos de un AFtMILLÁ MI cursores. ni. plur.Bad. Correos de
arte. 1 1 Pinol. Las herramientas. aperos, equipages, gabinete ,que llevan un anillo o medalla por distintivo.
instrumentos, aparejos, pertrechos de alguna cosa. A RMILLÁRIS spna3ra.f. La esfera armilar, com-
Ármamenta eripere. Cés.—Dentittere. Sén. Desar- puesta de los círculos que se fingen en
mar un navío ó armada. Aammr.ÁTus, a, um. Sud. Adornado denadloa
ARMAMENTARIHM, n. Cíe. Arsenal, armería, á brazaletes. Armilla.lus eanis. Pro. Herro con
el lugar en que se fabrican ó g -lardan las armas. collar, con carlancas.
ARM.4,11ENTÑRIUS, H. m. E guardaalmacen. Aktmu,LE, is. n. Apul. almacén de
Armero, espadero, bastes y engaños.
4r n
h61 111

ARP AR 11.P

Cántaro para vino que AnQuÁTus, a, um. Ov. Arqueado, encorvado, en


Anatratim, n. Lucil.
Anus ad armaban redil. figura de arco. II Cels. Ictericiado, el que padece
llevaban á los sacrificios. como solemos ictericia. Arquatus o regias morbus. Varr. La ic-
prov. Vuelve la vieja al cántaro, ó tericia ó tiricia.
decir, vuelve á las andadas. Aaloo líTÉNaNs, tis. com. Marc. V. Arcitenens.
?s'
ARMIUDIUM, /t. ó ARQIATES, tum. piar. Fest. Los soldados ar-
n. Varr. ó
A RaliLUSTRIaral, queros ó flecheros.
AnailusTaus«, it .Liv.Sacrificio que hacían los ARQUUS, nz. L2LC1'. El arco iris.
soldados armados al son de trompetas para lustrar
las armas y el ejército. l El lugar en que se hacía. Anna, m. f. V. Arrha.
ARRAGONENSIS. f Sé. n. is. Aragones, el
ARMIPÓTENS, tis. Com. Virg. Armipotente, po-
natural del reino de Aragon.
deroso en armas.
ARMTPOTENTIA, m. f. Amian.. Valor en las armas. ARRAGONIA, m. f. Aragon, reino de España.
ARMISÓNUS, a, um. Virg. Que hace ruido, que ARRECTÁRIA, órum. n. Vitruv. Piés dere-
resuena con las armas. chos de arquitectura.
AnansTenum, n. Armisticio, tregua. ARRECTÁRIUS,a, uní. VittaDerecho, recto.Arrec-
ARMO, ás, ávi, át in, are. a. Cic. Armar, equipar, tarius asser. Vitruv. Pié derecho, puntal, apoyo.
vestir, pertrechar, dar armas. ti Fortalecer, forti- ARRECTUS, a. um. pare de Arrigo. Virg. Derecho,
ficar, reparar, guarnecer. Virg. Escitar, mover. recto, enderezado, levantado. f i Liv. Atento, des-
ARNIÓRÁCEA, ó pierto, animado, movido, escitado. Arrectus in dí-
ARMÓRÁCIA, w. f ó gitos. Virg. Levantado sobre las puntas de los
Anarilmacium. , n. Col. El rábano silvestre. piés.—Quadrupes. Viry. Caballo puesto de manos.
ARMÓRICA, m. f. Ces. Armórica, provincia que --Animas ad bellandam. Liv. Animo inclinado á
en lo antiguo comprendía la Bretaña baja, la Nor- la guerra. Arrecize mentes. Virg. A'nimos atentos.
mandía baja y la Turena. — COMte. Virg. Cabellos erizados.—Aures. Virg,
AltmüntYcus, a, ara. Ces. Los naturales de Ar- Orejas tiesas, empinadas, enhiestas, derechas. Ar-
mórica, los bretones. reciara pectus. Virg. Pecho levantado.
Anatósus,a,um. Espaldudo, de grandes espaldas. ARRÉPO, is, ére. V. Adrepo.
ARMUS, m. Firy. La espalda ó la parte supe- ARRÉPTO, ás, tire. Plin. V. Repto.
rior de ella. ARREPTUS, a, RIÓ. pare. de Arripio. Arrebatado.
ARMUZA Ó Armuzia, f. Ormus, isla, ciudad ARREXI. pret. de Arrigo.
y reino en el golfo pérsico. ARRUA, m. f. Plin.
ARNA, m. f. Fest. La oveja. ti Sil. Ciudad de la ARRHÁBO. (mis. Plaut. Prenda, la señal dada
Umbría, cuyos naturales se dicen arnates. en seguridad y firmeza del cumplimiento de lo pac-
ARNÁCIS, idis. Varr. Vestido de pieles de oveja tado ó debido. ti Gel. Rehen.
que se daba en Grecia por premio de unos juegos. Aartmkaas. ni. f. ?t. is. Lo que pertenece á
Vestido de las doncellas, hecho tal vez de dichas la prenda ó rehenes que se dan.
pieles. AnatnÉaríctu, ci. n. Plin. Arsénico, mineral
ARNIENSIS. 172.f. sé. n. is. Cia. Del rio AMO de veneno llamado rejalgar, y Cambien oropimente y
Toscana. II Nombre de una tribu romana. sandaraca.
ARNOBIUS, ni. S. Ger, Arnobio, retórico gentil ARREÉNOGÓNON, n. Flia. Satirion, yerba
y despues cristiano, que floreció en el siglo tercero. dulce y sabrosa.
ARNOGLOSSA, Plin. El llanten, planta. ARRHÉTOS, ni. Tent. Indecible, que no se
ARNUS, m. Min. El Ama, rio de Toscana. puede esplicar ni ponderar.
Gel. El cordero. ARRiDEO, és, si, sum, ére. n. Cic. Reir, son-
ARO, ás, ávi, átum, Etre. a. Cic. Arar, romper la reirse, aplaudir ó aprobar riendo alguna cosa. j1
tierra con el arado. II Cultivar. Arare littus. prov. Agradar, gustar. Arridere ridentibiis. Hor. Reir
Ovid. Perder el tiempo. — In singulis jugis. Cic. con los que ríen. Arridet hoc inilzi. Cic. Esto me
Arar con una yunta.—aEquor. Virg. Navegar. agrada mucho.
AROMA, átis. n. Col. Aroma, goma olorosa, la ARRYGO, is, rexi, rechina ére. a Ter. Endere-
especia y todas las drogas de este género. zar, levantar, empinar, alzar, poner en pié, recto,
AROMÁTÁRIUS, m. Bud. Perfumador, perfu- derecho. ji Escitar, mover, despertar, animar. ab-
mista, droguero, especiero. rigue cures alicui. Plaza. Hacer aplicar el oido á
ARÓMÁTÁRIUS, a, am, y alguno .—Aur es . Ter. Aplicar el oido.—Alicujus a-
Aat5miTicus, a, um. Plin. Aromático, oloroso. /217122CM. Salust. Animar a uno.
AROMÁTITEs, m. Plin. Vino compuesto con Aaníoo, ás, are. a. Arreglar, disponer sus co-
cosas olorosas, como el hipocras.11 Min. Piedra sas, hacer testamento durante una enfermedad.
preciosa que tiene olor y color de mirra. ARRILÁTOR, m. Fest. Mercader que
ARÓMÁTIZO, ás, áre. Bibl. Aromatizar, mez- quiere le fien sobre prenda.
clar infundir aromas en alguna cosa, llenar de sua- ARWPIO, is, poi, reptara, ére. a. Cic. Arrebatar,
vidadj y fragancia. tomar, echar mano, agarrar, asirse de alguna cosa
AnómiT6PoLat, m. m. V. Aromatarius, con violencia. II Acometer, invadir. II Flor. Tomar
t ARON/EUS, a, nra. Paulin. Lo perteneciente á alguno por blanco de censura. jj Suet. Acusar.
á Aaron. Arrzpere nzedium aliquenz. Ter. Agarrar á uno por
A nos, f Aron, ó Arum, n. Plin. Bulbo, medio del cuerpo.—Barbd. Plaut. Tomarle á uno
especie de cebolla silvestre. las barbas.—Sese forra. Plaut. Echarse fuera
AROSIA, os. f. Arosen, ciudad episcopal de Sue- apresuradamente.—Anide Meras. Cic. Emprender
cia, hoi Véstras. con ahinco las letras. — Oecasionem. Liv. Apro-
~rae, árum. m. f pl. Criados siracusanos, á vecharse de la ocasíon, no dejarla pasar. Arripi
quienes la pobreza obligaba á servir como esclavos. somno. Justin. Cogerle á uno el sueño.
• ARPI, 'orina. os. plur. Plin. Arpi, ciudad de la
ARRÍSI. pret. de Arrideo.
Pulla en Italia. ARRISIO, ónis.f. Cic. Risa, sonrisa de aprobado«).
ARPINÁS, átia. com. Cic. El natural de Abrazo. ARRFESOR, m. 8e'n. El, que se rae alabando
Anpirrum, i. n. Cic. Abrazo, ciudad de la provin- adulando.
cia de los vascos, patria de Plauto, de Ciceron y ARRIUS, m. V. Arius.
de Mario. ARRÓDO, is, si, sum, dére. a. Cia. Roer, morder
ARPiNUS, a, um. Marc. Perteneciente á la ciu- al rededor. Arrodere rempublicam. Cic. Ir afluí-
dad de Arpino, , nando poco á poco la republica.
ART ART
ARRÓGANS, tis. com. Cic. Arrogante, presuntuo- soto, rei de Caria, la cual levanto á su marido un
so, soberbio, altanero, vano, altivo, insolente, orgu- sepulcro famoso en Halicarnaso, de donde ha ve-
lloso, que se atribuye las virtudes y prendas que nido la voz mausoleo. J Plin. La artemisia, yerba
no tiene. Arrogaras minoribus. Tác. Soberbio con llamada taínbien unicaule y marina.
los inferiores. AuTÉmo N y Artémo, ünis.m.Plin. Polea ó motos
ARRÓGANTER, tius, isiime. adv. Cic. Arrogant de muchas roldanas. Illsid. Artemon, la vela gran-
con soberbia, insolencia ú orgullo, de de la galera.
ARRÓGANTIA, M. f. Cic. Arrogancia, altanería, ARTÉRIA, Cie. La arteria, el conducto de los
altivez, soberbia, insolencia, orgullo, vanidad, pre- espíritus que dan la vida al cuerpo con la sangre
suncion. ¡I Liv. Obstinacion„ pertinacia, mas sutil. Aspera arteria. Asperarteria, traquear-
t ARRÓGÁTIO, tinis. f Aur. Fíat. Arrogacion, la teria garguero, conducto que sale del pulínon, y
adopcion de un hijo, persona libre, con consenti- llegethasta ' la raiz de la lengua.
miento del pueblo 6 del príncipe. A ríTÉrtácE, és. f. Plin. Medicamento para cu-
ARRÓGÁTOR, óris. Cay. Jet. Adoptador, el rar la arteria.
que recibe y admite por hijo suyo al que no lo es. ARTÉRIIÁCUS, a, nm. Cel. Aun.
ARRÓGATUS, a, um. Aur. rica. Adoptado o adop- ARTÉatínrs.m. f. lé. n. is. Arterial, de la arteria.
tivo, recibido en una familia por adopcion. l'art. de ARTÉRICUS, a, nra. Prud. Gotoso, el que tiene
ARROGO, ás, ávi, átum, áre. Cic. Arrogarse, gota.
atribuirse, usurpar, apropiarse, adjudicarse las ARTÉRIÓTÓMIA, m. f. Cel. Aur. La arteriotomía,
prendas que uno no tiene. Aun. Víct. Adoptar, seccion, incision, sangría de la arteria.
pedir permiso al pueblo á al príncipe, para adoptar .± Awrlaium, n. en lugar de Arteria. Luce.
al que está fuera de la Meta. I ¡ Apropiar, adjudicar, ARTHÉSIA, e. f. A rtois, provincia de Francia.
atribuir. Arroga anuos charlis prelium. Hor. El ARTHRIRIS, idis. f. Prud. V. Arthritis.
tiempo da estimador, á los libros, los encarece. .ARTIIRiTYCLIS, a, um. Cic. Gotoso, el que padece
Anaósa pret. de Arrodo. gola artética.
ARRÓSOR, óris. m. Sin. Roedor, el que roe. I ¡El ARTHRIT/S, idis. f. Filruv. Gota artética, la que
que va gastando y consumiendo á otro su hacienda. da en los artejos y coyunturas riel cuerpo.
A RRÓSUS, a, um. part. de Arrodo. Roido, t ARTICÜLÁMENTUM, n. Escrib. A rticulacion,
corroido. la juntura y juego de los miembros.
AltaliCA y Arritgia; m. f Plin. Mina subterrá- ARTTCÜLÁRIS. 771. f. re". is. Plin. ó
nea de donde se saca el oro. ¡I Las galerías y ca- ARTICtilLitRIUS, a, urn. Plin. Articular, pertene-
minos de las minas. ciente á los artejos. Artictdaris ó Articularius mor.
Ans, artis. Cic. El arte, facultad que pres- bus. Plin. La enfermedad articular, la gota.
cribe reglas para hacer con perPccion las cosas. ARTYCIILÁRIUS, m. "tul. El gotoso.
Artificio, primor, perfeccion, delicadeza de una ARTTCÚLÁTE. adv. Cia. Clara, distintamente, por
obra. ¡I Arte, el libro que enseña las reglas. Arte, artículos ó capítulos.
mafia, destreza, habilidad, capacidad, sutileza, ARTYCÜLÁTINI. adv. Plaut. Miembro por miem-
sagacidad, industria, II Los oficios de manos. II La bro, parte por parte. JJ Cíc. Clara, distinta y orde-
astucia, ardid, malicia, cautela, estratagema mali- nadamente.
ciosa. Ars a •morum. Quint. El arte de la guerra. Aarrioünkno,ónis. f.Plin. Articuiacion,la coyun-
Plaitt. Arte del adulador.—Peinga. tura y juego de los JJ Los nudos de los ar-
Vira. Arte, malicia griega.—Pecuniosa. Marc. Arte boles. Plin. Una enfermedad de las vides.
lucrativa. Aries tiza? antiquze &grotant. Plaut. A urrieütkzy s, a, mil. Arnob. Articulado, claro,
Tus mañas antiguas no son de provecho. Notario inteligible. Con Orden, por artículos. Part. de
nalurce peperit arfen:, Cic. La observacion de la ARTiCÜLO, ás, ávi, átum, are. a.Lucr. Articular,
naturaleza engendró el arte. A•lium choros. formar voces claras é inteligibles, pronunciar, hablar
Fedr. El coro de las Musas. Ars tnedendi. Pila. clara y distintamente,
La medicina. ARTküLóSUS, a, urn. Plin. Nudoso, que tiene
ARSÁCES, is. m. Arsáces, rei de los par- nudos. Articulosa partitio. Quint. Division muí
tos, cuyo nombre quedó á todos sus sucesores. menuda, de muchos miembros ó partes.
ARSACIWE, ártuu. plur. Tác. Los sucesores Aluríctinus, i. Cje. Artículo, artejo, nudo,
de Arsaces, rei de los partos. II Arsácidas, los per- juntura de un miembro con otro. II Los dedos. /I El
sianas. nudo de la plantas. ¡I Quint. Artículo, el que denota
ARSCIUS, a, um. Marc. Lo perteneciente á. Ar- los géneros.' Oportunidad. Artículo, capítulo, di-
3áce3 ó á los persianas. vision. Articulo•um dolores. Cic. Dolores de la gota.
AlisÉNrcum, n. Plin. Arsénico, mineral 6 ve- Articulas supputare. Vv. Contar por los dedos. —
heno llamado rejalgar, y tainbien oropimente y Distincla oratio_ Cic. Discurso repartido por artí-
sandaraca. culos, por capítulos, por secciones In artículos ire.
ARSEVERSE. Afean. Frase toscana que significa Plin. Comenzar á echar nudos : se dice de las
Aparta el fuego. plantas.Articuliorationis.A'Her. Las transiciones,
Alisa, pret. de Ardeo. enlaces, conjunciones de una oracion.—Montium.
has/ami:u y Arsínum, n. Cal. Adorno ó to- Plin. Ribazos, repechos, tesos, cuestas de poca
cado de las mugeres para la cabeza. elevacion. Articulos commoditatis ontnes scire.
ARSIS, is. f. Diom. La ele vacion de la voz. Plaut. Saber aprovecharse de todas las ocasiones
Aasus, um. pret. de Ardeo. P/in.Asado, tosta- favorables.
do, quemado. ARTÍFEX, iris. m. Cic. El artífice, artista, arte-
ARTÁBA, W. f. Bibl. Medida de los egipcios para sano, menestral. maestro en alguna arte mecánica
las cosas secas, que hacía tres celemines y la tercera ó manual. Artifex sceleris. Sén. Artífice, inventor
parte de otro. de maldades ,--Mundi Deus. Cie. Dios, criador del
ARTÁCIE, és. f. Tibul. Fuente de los lestrigones. mundo.—Dicendi. Cic. Orador, maestro en elo-
AuTÁ• us, a, urn. Vel. Pat. El que posee las ar- cuencia.— Saltalionis. Suet. Gran bailarín.—Sce
tes, que tiene conocimiento é inteligencia de ellas. Cic. Buen cómico.—Morbi. Prop. El médico.-nicus.
ARTAXÁTA, óruru. n. Ill?' Juv. Táuris, Téfiis, ARTEFEX,ICiS. com. Plin. Artificial,
que tiene ar-
ciudad de la Árazenia mayor.' 'Ciudad de Capadocia. lificia, que está hecho con arte. II rz 7. 9-Artificioso,
-
ARTÉltís, idis. f. Plisa. Diana, Luna, l'ida y solapado, astuto. Artifex %notas. (Ming. Moví-
Lucina entre los griegos. miento artificial.— Vultus. .Pers. Rostro afeitado,
A RTÉM reís, ae. f. Gel. Artemisa, muger de >frau,- lleno de afeites.—Scrlpto •. Cia. Autor que escribe
6
MUY
A S
El caballo enseñado, ARtJLA, f dim. Cíc. El ara pequeña.
con arte. — Maus. Ova. ARULÁTOR. V. Arillator,
maestro. Quint. Artificial, Amas C7A, f Ciudad de Italia.
AsaríaImAats. f L. n.
ARUNCUS, Plin. La barba de las cabras.
artificioso, hecho segun arte: Artificial, artificio- Atm:amasa, a, um. Ov. Lo que lleva ó cría cañas,
ARTÍFICIÁLJTE R. adv. Qinnt. ARUNDiNÁCEUS, a, um. Plin. Lo que tiene figure
artificio. segun reglas del arte.
samente, con de cañ a,
t ARTÍFIchvA, se. f El taller, la oficina, obrador, mN i. a. Plin. El cañaveral, sitio
tienda en que se trabajan obras mecánicas. donde nacen cañas, cañar.
A RTiFÍCIOSE, ius, issírne. adv. Quina. Artificiosa, ARUNDINEUS, a, una Virg. Lo que es de caña.
artificialment e , con industria, artificio, con primor, A truNDiNósus, a, um. Cata/. Abundante, lleno de
con arte. cañas.
ARTÍFICII)SUS, a, um. Cic. Artificioso, de artifi-
cio. de ingenio, de primor, hecho segun reglas y ABUNDO, 'lois. f. Liv. La caña. Virg. La saeta,
arte. II Artífice, maestro, el que posee el arte. Arti- la flecha. La flauta, caramillo, churumbela. [10v.
sas ignis. Cic. Fuego con que se trabaja alguna Caña de pescador.
ficio Arlificiosis rebus se detectare. Viteux. Delei- ARUNDULÁTIO, ónis. f Varr. El apoyo de cañas
cosa. para sostener las ramas de los árboles. 11 El rodri-
tarse; asustar de obras hechas con arte
ARTiFÍCIUM, fi. n. Cic. Artificio, el arte conque gon de las vides.
está hecha alguna cosa. II Destreza industria, in- ARIJO, ás, are. a. Col. Enterrar el grano dando
genio, habilidad, capacidad de l'artífice. II Fingi- una segunda vue l ta á la tierra arada.
miento. cautela, astucia, mana, nistintuo. AR uPAS, átis. m. Tibul. El natural de la ciudad
plina, ensermsza. Artifrcium oppugnationis. Cés. de Ar up, u en h. Japidia.
El arte de atacar las plazas. —Dicendi. Cic. El EIITI J. La araaa, la tierra 6
arte de hablar bien, de la elocuencia.—Coqusrum. campo írselo, labrado.
a
Qmint. El arte de cocina. Artilicii aliquid habere. A A, lela. COM. Cic. El agorero, adivino, el
Cric. Tener algun oficio. Artificio simulationis eru- que consulta/id las entrañas de has víctimas para
ditas. Cic. Gran maestro, diestro en el arte de di- sacar los aq 'reos.
simular, de engañar ó de remedar. Bramo arti- ARUSPICA, ae. f Plaut. La rim,er agorera.
ficio factum. Cic. Hecho con grande arte. Arlificia ARUSPICINA, M. f. Lampe. La b ciencia de les
tueri. Cic. Ocultar, encubrir sus engaños. agoreros.
t ARTIGRÁPIIUS, Serv. Gramatico, el maes- ARUSPICINUS, a, ilm. Cic. Lo perteneciente á los
tro de gramática. agüeros.
ARTIO, is, ivi, itum, ire. a. Cal. Empujar, echar ARUSPíCIO, is, are. n. Agorar, adivinar, pro-
hacia adentro, apretar estrechamente. nosticar lo futuro por las entrañas de las víctimas.
ARTíTUS, a, um. Fest. Instruido en las artes. 11 .Anusrícium, n. Cal. Agorera, adisinacion.
Prod. Apretado. parí. de Artio. V. Artatus. ARVÁLIA, ium.??.. pta. . Plin. Fiestas ó sacrificios
ARM5cOPUS, i, Liv. El panadero. por la fertilidad de los campos.
ARTóCREAS, á..is. n. Pers. Pastel, Manjar de pan ARVÁLIS. m. f lé. n. is. Gel. Perteneciente al
y carne. campo, á las tierras de labor. Arvales frai•es. Gel.
.AaTórAcxxus. m. Cic. Especie de hojuela, Doce sacerdotes d r Cjres y Baco, que ,s.a:Tificabaii
buñuelo, torrija, torta, tortada 6 pastel cocido con por la .fertilidad de los campos.
vino, leche, aceite y pimienta, fruta de sarten. ARVÉHO, is, ere. a. en lugar de Adveho. Cal.
ARTóMÍOI, Cama m. 'piar. Les naturales del bajo ARYERNA, as.. f. Clermont, ciudad de Francio.
Lenguados. ARvERNI, órum. na. plan Luc. Los naturales de
ARTOPTA, f Maui. Especie de tortera ó tar- Auvernia.
tera en que se cocía el pan mas delicado. ARVERNIA, f Au venia, provincia de Francia.
ARTOPTITIUS, a, una Plin. Pan cocido en tartera. t ARviCóLA, le. ni. Labrador, agricultor.
ARTOTROGUS, m. Plaut. Comedor de pan, . ARYIGA, f Vare.
j Arvix.
nombre de un bufen en Planto. ARVIGNUS, um. Varr. Del carnero, orivneruno.
ARTOTYRiTX,, árum. m. plur. S. Ag. Ciertos he- ARVINA, m. Virg. Grasa, el gordo del tocino.
reges que ofrecían pan y queso en el altar. ARViSIA vina, órum. n. pl. rirg. Vino del monte
t A EURO, ás, ávi, átum, áre. a. l'ha. V. Aratro. Arvisio, en la isla de 91120.
t Afma, una a. piar. Piala. Las junturas ARVISIUM, n. Monte de la isla de Qeio, flamero
coyunturas de los miembros. por sus vinos.
t ARTILÁTIM. adc. Jul. Firm. Miembro por Artva, ¡gis. f Vare. La víctima con cuernos.
miembro. A avust, al Col. Arada, el campo labrarlo

t ARTUkTUS, a. um. Jul. Firm. Desmembrado, cultivado. El campo en general. II Virg. Cosecha,
hecho pedazos,despedazado miembro por miembro. mies. Virg. Costa, playa, ribera.
t ARITO, ás, áre. Maleen. Desmembrar, hacer Alta, arcis. f. Cíe. Alcázar, ciudadela, forta-
pedazos, despedazar miembro por miembro. leza, castillo, fuerte. IlLa ciudad. La altura. i¡ 1,

t ARTUÓSUS, a, una Ama. Membrudo, fornido, Refugio, asilo, sagrado. Al' X Capitolii. Tác. La
fuerte. fortaleza ó alcázar del Capitolio.— Minerva!. Cic.
t ARTUS, a, um. en lugar de A rctus. Fed. Estre- El templo de Minerva.—Causte. Cic. El punto
cho, pequeño, apretado. A • lum theatrum. Hor. principal de una causa.—Leais. Cic. La fuerza de
Teatro lleno de gente. la lea.-0M71210 11 gentium Roma. Cic. Roma, re-
ARTUS, uum. gen. ubus. dat. m. piar. Cíc. Las fugio de todas las naciones.—Cralcstia Oc. El cielo
Junturas de los miembros. II Los miembros. 11 Cic. Arces sacra?. llar. Los templos. Arcem
Fuerza, fortaleza. Arias elapsi iaa pravum. Tác.-- possidere. Prisc. Saber la musica á fondo. Ars:
Moti kco. Quina. Miembros dislocados, desconcer- corporis. Sén. La cabeza. Arcem ex cloaca fiicere
tados.—Equoram. I'dc. Esqueletos de los caballos. prov. Cic. Amplificar demasiado una cosa despre
diriman dolor. Cie. Dolor de tazota. In. arias re- ciable, hacer de una hormi g a un camello.
dire. Plin. Componerse, volver a su lugar el hueso ARYTÉNA ó Arténa, w. f. Fest. Vaso en general,
dislocado). Artubus omnibus contreiniseo Cic, y una especie particular empleada en lo r sacrificios .
Siento un temblor en todo el cuerpo.
Ama. pret. de Areo ó de Aresco. AS
AROLA, m. El Loire, rio de Francia. U El Aar
rio de la Suiza. As, y ragua los antiguos Assis, assis. m. Varr. El
as, libra romana de 12 onzas, que fué la.primera
ASC ASC 83
monda de los romanos. Ex asse Fueres. Plia. Here- ripam. Cic. Subir al otro lado del vio á caballo.—
dero absoluto. Ad aseen: redigere. Hor. Reducir á In concionem. Cic,—In rostro. Lila Subir á la tri-
una estreina pobreza, á la mendicidad, á pedir li- buna, al púlpito, á la barandilla para hablar -al
mosna. Ad assem omnia perciere.Hor. Perderlo todo pueblo.—Navent. Ter.—ln navem. Hor • Ir á bordo,
hasta el último maravedí,. embarcarse .—Egicum. Suet.—In equom. Liv.Mon-
Nombres de las parles del As, siguiendo su anti- tar á caballo.—Thalamr. Val. Flac. Contraer
gua division, que hasta la primera guerra púnica matrimonio,
gra- ASCENSiBILIS. in. f. n. is. 112%V. As-
f ié de 12 onzas, como la libra, y se llamaba des cendibilís.
ve, porqué se daba al peso.
As ó Libra. El as entero de una libra (512 onzas. AsczNsto, ónis. f. Plaut. Ascension, ascenso,
Deunx. Once duodécimas ú 11 onzas. Dextans. eaaltacion. AsCellSiO Cic. El adelanta-
.g inco saisenas ó 10 onzas. Dodrans. Tres cuarta- miento y progreso de los oradores.
tones ó 9 onzas. Bes. Dos terceras partes ú S onzas. ASCENSOR, óris. 17/, S. Ger. El que asciende ó
Septunx. Siete duodécimas 6 7 onzas. Semis. Me- sube.
dio as, media libra ó 6 onzas. Qailiczinx. Cinco AsczNsus, us. In. Cic. Ascenso, subida. I1 As-
duodécimas ó 5 onzas. Triens, Una tercera parte censo, grado superior. _Ascensos mollis. Sa-
ó 4 onzas. Quadrans. Un cuarteron ó 3 onzas. Sea- bida fácil, sum-a—S;(1 • ila. Pila. El nacimiento,
taus. Una seisena 6 2 onzas. Sexcunx ó sexquitin- el oriente, la elevacion de las estrellas ó astros so-
cía. Una octava ú onza y media. (lacia. Una dozava bre nuestro horizonte.
duodécima, ó una onza. ASCENSUS, a, lun. port. de Aseando.
Los compuestos de Assis son Tressis ó Tripon- *AsciSsts, is. Ejercicio del espíritu,meditacion,
dium. Tres ases ó 3 libras. Qicineussis. Cinco ases chte placion
ó 5 libras. Ociaseis. Ocho ases ú 8 libras. Decussis. ASCETA, w. ni. Asceta, ascético, el que ejercita
Diez ases ó 10 libras. Undeciin ceris. Once ases ú los actos de la per feccion. cristiana. 11E1 monge.
11 libras. Daodeciiii eeris. Doce ases 6 12 libras. ASCEIÉRIA, óruin. n. piar. Cód. fuel. Lugares
(y así hasta) 'ligaseis. Veinte ases ó 20 libras. Tri- adonde se apartan los hombres dados á la contera-
gessi,s. Treinta. ases ó 30 libras. Cantaseis. Cien placion de las cosas divinas. II Monasterios.
ases ó 100 libras. JE: • is (lacean. Doscientos ases ó AscáTicus, a, um. Ascético.
200 libras. (y así de los damas.) fEris deni, vise rci, ASCETRL'E, áruna. f. piar. Cial. Just. Mugeres
centeni. Diez, veinte, cien ases 6 libras. dedicadas á Dios y á la contemplacion de las cosas
t ASA, ea. f. Gel. r. Ara.
ASAFCá'íDA, Assafcetida.
divinas, que viven léjos del trato de los hombres
en vida solitaria. II Monjas.
AsÁnóTlicus, a, tuna Sidun. De obra mosaica, * .m• Estaca Nombre de un caballo.
taraceada de piedras á tablas de varios colores con ASCIA. Cie.La hacha, segur, destral, azuela
simetría. para labrar, dolar y desbastar la madera. IIEscar-
A S Á RÓTUM a, Plia. suelo ó pavimento de dillo 6 almocafre para escardar y limpiar la tierra.
Ja casa ó templo: díeese del que está solado artifi- ¡I P:veta, azadon.
ciosamenle y con simetría, con piedra.; de varias ASCIXTLIS, a, una Vitr. Dolado, acepillado, ali-
coloree. sado, pulido, desbastado con la azuela. Para. de
ASÁRUM, n. Pila. A 'saro, asarabácar, nardo Ascio, ás, á vi, átual, áre. a. Vitral,. Dolar, ace-
silvestre, yerba olorosa. pillar, alisar.
ASBESTiNUM, n. Plin. Lienzo asbestinó ó de Ascisco, is, scivi, itum, odre. a. Cje. A tribuirse,
asbesto. aplicarse, apropiarse, arrogarse, usurpar, adjudi-
ASBESTfNUS. a, una Incombustible. carse. II Tomar, admitir, recibir. LI Poner en uso,
Asnasaus, i. f. Plia. Piedra llamada. amianto, en práctica.I1Liv. Limitar, atraer a sí. j¡ Introducir.
ó asbesto, é alumbre da pluma, que es de inaieria I 'Asociar. A sciscere sibisapienliani. Cie-Atribuirse,
fosil, y firma unas hebras incombustibles. hacer profesion de la sabiduría.—Cicein ó in civi-
AsrioLus, i. Ov. Un perro de Acleon. talem. Cte. Admitir por ciudadano, dar el derecho
ASCÁLÁBOTES, ni. Plin. La tarántula, especie de la ciudad.— Iiogalionem. Lic. Admitir, aprobar
de araña 7n2ii reneaosa. una lei.—Peregrinos vitae. Liv. Tomar, introducir,
Ascinkvnas, Oe. Ascálafo, hijo de Ayue- admitir costumbres, usos, ceremonias estrangeras.
ronte y de Upe, convertido en bulto „por Proser- —Ad simia piacclee. Lir. Atraer á su partido con
pina. II Otro, hijo de Marie. esperanza de la presa.—/a commilitium.Tác. Ha-
A SCÁLIA, f. Pijo. Especie de cardo. cer liga, alianza ofensiva y defeasiva.—Sibi oppi-
ASCALONIA, f Plin.. La escaloña, especie de dura . Cíc. Hacer alianza con una ciudad.
cebolla. ASCiTES, m. 'a. Cel. Asir, Especie de hidropesía.
A seiliaószus, um. Flia. Perteneciente á Asca- A sciTinus, a, um,
lona, cuidad nta:'ítinia de Palestina. ASCÍTUS, a, uni. pa •l. de Ascisco. Tomado
Asck:aius, Ascanio, hijo ele EntÍaS y de de fuera. estrangera, aaadido, postizo, introducido,
cre6ea. recibido, admitido. Coma, aseititia. Plin. Cabello
AsekNius, a, UITI. adj. Aaeanius Pijo. El postizo. Aceitas superis. Ou. Colocado en el nú-
lago de Ni,iea en Bilinia. Ascanius portas. 13 li7t. mero de los dioses.
Puerto en la TrOade...Aecanicc Islas en el A scius, a, um. Plin. El. lugar donde no hai som-
mar egeo ó el Archipi4ago. bra, lo que sucede cierto dia á los que habitan en la
AscAuLEs, is. m. Marc. Ei que toca el foja ó la zona tórrida.
gaita. Ascivi. pret. de Ascisco.
ASCENDENS, entis. coma. Paul Jet. Ascendiente, ASCLÉPIÁDJEUNI carmen. a. El verso asclepia-
aquel de quien desciende otro por línea recta. II El deo, inventarlo por el poeta Asclepiddes: consta
que sube y va hacia arriba. Ascendens machina, de un espondeo, dos coriambos, y un pirriquio ó
Vitruv. Máquina propia para los asaltos de las mu- yambo : y. g. Mecwnás átávis édíté régibús.
rallas, que con oculto artificio y muelles fáciles se Hor. Otras le miden con medio pentámetro y doi
levanta de pronto. dáctilos.
ASCENDÜ3ILIS. in. lé. n. is. LacL Que se puede hojas á la yedra. f. Plin. Yerba parecida en las
AsenÉrfas,
subir. h
ASCENDO, di. sum, dére. a. Cic. Ascender. AsCLÉPIÓDÓTONi, n, Tent. Remedio exce-
subir, caminar, ir hacia arriba, trepar, escalar. II lente, como si fuera aplicado por el mismo Ileotsla-
Levantarse, llegar arriba. Ascendere quo adversam pio, inventor de la medicina.
ASI A S I'
84
te. f. Yar•. El asna, borrica, pollina_
Asea:Pm, m. Hig. EacuTapio.f f S. Ag. Nieto
ASINA,
jumenta, burra. ;41
de Escolapio. ptur. S. Ag. Ciertos AshiÁms.m.,-kilé.n.is.Anui. V. Asininus.
ASCODROGIT" árum. ASINÁRIUS, ii. 111. Varr. Borriquero, el que cría al"
hereges que veneraban en sus iglesias un pellejo
los asnos y cuida de ellos.
inflado. Se llaman tambien A scitw. ASNÁRIUS, a, mil. Cat. V. Asininus. Asinarita
Asakite, te. f. 6 Asetilía, órurn.n. piar. Fiestas Vare. Borriquillo, buche.
de Baco, en que saltaban con un pié solo sobre veji- 0,1:,
AsibiLkNus, a, um. Cic. Perteneciente á alguno
gas b pellejos inflados, moviendo la risa del concurso de los Asinios romanos. (11, 511
con loaporrazos de los que caían ; de donde viene ASINiNUS, a, am. Varr. Asnal, asnino, asinino,
Aavomiesatus, i. ni. A' coscojita, juego de los
muchachos en que van saltando C071 un pié en el perteneciente al asno, del asno.
aire. Llámase tambien Empusx ludas. AsíNrus, m. Nombre gentil romano cama
Ascównis Pediánus, m. Asconio Pediano, gra- Asinio Asinio Galo.
mático doctisirao de Padua, que escribió comenta- ASINUS, ti. Colmo. El asno, jumento, borrico,
rios á algunas oraciones de Ciceron. pollino, burro. II Cic. El hombre necio, rudo,
torpe, bestial, brutal. Ab aszni.s ad bo yes trans-
f ASCÓPA, Bibl. y
A SCÓPÉRA, te. f. Suet. Especie de balija ó alforja cendere. provcrb. Plaut. Pasar de una coudicion
en que lleva lo que necesita el que camina á pié. miserable á otra ménas mala. Asinus balneatcris.
ASCRA, f.0v. Aldea de Beocia, patria de He- adag. El sastre del cantillo, que ponía de su casa
síodo, 6 lugar donde vivió. el hilo. El alfayate de la encrucijada pone el hilo
ASCR/EUS, a, um. Virg. De Ascra, ó de Hesíodo. de su casa. ref. Asirio fabulani narrabal qui.spiam,
ASCRÍAO, is, ipsi, ptum, bére. a. Cíe. Añadir es- et irle ntovebat acres. adag. Habló el buei y dijo
cribiendo, suscribir. II Añadir. 1¡ Alistar, matricu- mu. ref.
lar, empadronar. II Atribuir, imputar. Asc•ibere AsíNuscik, re. Min. Especie de uva de poca
salutem alicui. Cic. Saludar á uno por escrito.— estimaciolt.
Aliquem civilali, in ci y itatem, in civilate. Cia. Re Asio, ¿mis. nz. Plin. El asio, ave, lo nii';:720 que
cibir, admitir, matricular á uno por ciudadano. mochuelo.
—Ptenam scelere. Cic. Establecer pena al con- A sis, klis. adj. f Ov. La muger asiática, la na-
traventor. tural de Asia.
AseRnmo, ¿mis. f. Cic. Adicion á un escrito. ji A SISINÁTES, m. piar. 1-71SC1*. Los naturlies
Asociacion, agregaciOn, recepcion. habitantes de •
ASCRIPTiTIUS, a, um.Cic. Elegido, escogido, ad- Asisium, n. ó
mitido, añadido. Aseriptilii Bud. Dioses infe- Asium, n. tisis, ciudad de Italia.
riores.— Cives. Cic. Estrangeros naturalizados.— Asas, a, um. Virg.. De la laguna `p si en Lidia.
.3Iihles. Fest. Soldados de recluta. ASIZ/A, ()ruin. 22. piar. Los tribunales de los
ASCRIPTIVUS, a, una. Varr. V. Ascriptitius. jueces ambulantes que recorren ciertos pueblos por
ASCRIPTOR, ni. Cic. El que añade al escrito un tiempo determinado para sentenciar las causas
6 suscribe, suscritor. j i El que aprueba, favorece. pendientes.
ASCR1PTOS, um. para de Ascribo. Cic. Aña- AS1ZiDA ó Asivida, m. Plaut. El gene va ca-
dido al escrito. 11 Elegido, escogido, nombrado. Y. ballero en un asno.
Ascribo. ASMA, átis. n. Cancion.
ASCULÁNENSIS. m. f sé. n. is. Patérc. y A SMÁTIUM, n, dim. Cancioncilla, cancioneta.
ASCULÁNUS, a, um. Plin. Lo perteneciente á la ASMÁTOCAMPTX, piar. Poetas
ciudad de A'sculo. bicos, cuyos versos eran libres, y no sujetos á me-
ASCÜLUM, n. Plin. A'sculo, ciudad del campo dida alguna.
piceno en Italia. AsmITÓGR ÁPIII, 151'UM. ni. »lar. Poetas músí,
A sevuoinEs,ae. f. Plin. Yerba p arecida á la ruda. cos, que cantan sus versos acompamíndose con
ASCYRON, n. Plin. La ruda, planta. algun instrumento.
ASDRUBÁLIÁNUS, a, um. Si don. Perteneciente á ASMÓD?EUS, m. Bibl. Asmodeo, demonio de la
Asdrúbal, hermano de AaibaL impureza.
ASEDOTH. f. indecl. Bibbl. Asedot, ciudad de los ASÓMÁTUS, a, um, 6
amorreos. jj Otra de la tribu dé Ruben. AsóMus, a,um.iliarc.Cap.Incorp6reo.sin cuerpo.
ASELLA, se. f. dim. de Asiria. Ov. Borriquita, bo- W. ,f Ignorancia, rudeza, 'brutalidad,
rriquilla. estupidez.
ASELLI, ?num. ni. piar. Min. Dos estrellas del Assáritus, a, lun. Ignorante, rudo, brutal.
cáncer, cuarto signo del zodíaco. A SÓPIÁDES, Ee. zn. Ov. Ruco, nieto de Asopo.
ASELLZILUS, i. ni. Arnob. El borriquito 6 borri- Astmts, idis. f. Ov. Egina, hija de Asopo. Ov.
quillo. Dim. de Evadne, hija de Asopo.
ASELLUS, ne. dinz. de Asinus. Ov. Borriquillo. AsóPus, m. Asopo, rio de Beocia, de Te-
Plin. La merluza. II Argüe, cabrestante. salia, de Macedonia, de Acaya y de Lidia.
ASEM. ind. Bibl. Asem, ciudad de la tribu de Si- ASORUS, zn. Rio que pasa por Heraclea al
meon. pie del monte Oeta.
Asimuiz tunicte, árum. f. plur. Lampr. Túnicas, ASÓTIA, M. f. Gel. El lujo, prodigalidad, profu-
vestidos lisos, simples,sin guarnicion ni bordadura. sion. I I Disolucion.
ASIA, f Hor. El Asia, una de las tres parles ASOTIUM, n. Casa, lugar de placer, de diver-
del mundo que conocieron los antiguos, é de las ma- sion, de juego, de libertad ó de disolucion.
traz que se conocen el dia de hoi. j j Plin. El centeno. AstiTus, a, um. Cic. Pródigo, desperdiciador,
Amácus, a, um. 0o. Asiático. malgastador, maniroto, consumidor de su hacienda
ASIÁNE. adv. Quint. A' la asiática. sin orden ni razon. IlDisoluto, libertino.
Aaráns, a, um. Liv. Asiático, del Asia. ASPÁLÁTHUS, i. Plin. Aspálato, mata seme-
Asienclis, re. m. Dig. Asiarca, el supremo Sa- jante al aloe, que algunos llaman eriscisceptro,
cerdote entre los asiáticos. otros palo del águila y de rosa.
ASIARCRIA, a. f. Pitisc. La dignidad del su- ASPÁLAX., ácis.f. Plin „Especie de planta que tiene
premo sacer docio del Asia. mas dentro de la tierra que k que demuestra fuera.
MATICES, a, um. Cic. Asiático, lo perteneciente ASPÁRiGIA, ea. f. Fest. El espárrago ó esparra-
.dsindi Redundante, difuso. Dícese del estilo. guera, la mata que se forma del espárrago.
M'UN m. Virg. El tábano, especie de moscon. AseÁnlous, m. Plin. El espárrago, planta.
ASP ASP
ASPÁRÁTUM, n. palabras.—Viarum. Cic. Desigualdad de los ea-
i. ni. Plin. Especie de hortaliza. minos.—Rationis. Lie. La aspereza ó poca política
ASPECTABILIS. m. f. lé, ¡s. Cje. Visible, que de las razones.—Ace/i. Plin. La fuerza del vi-
puede ser visto. 11 Que merece, es digno de verse. nagre.—Aquarum. Plin. La crudeza de las aguas.
ASPECTAMEN, n. Claud. Mamen. V. As- —Aniinee. Plin. Dificultad de la respiracion.—
pectus. Poini. Plin, La aspereza, el agrio de la fruta.
ASPECTIO, ónix. f. Fest. Et acto de ver, de ASPÉRíTER. adv. Maui. V. Aspere.
mirar. ASPÉRITODO, 'Mis. Cels. Asperitas.
ASPECTO, as, avi, átimn,áre.a. erec, ASPERNÁBILIS. 711. I lé. y. is, Gel. Desprecia-,
considerar, fijar los ojos, mirar con atencion.11 ble, desestimable, contentible.
Mirar de frente. 11 Luce. Mirar hacia arriba, admi- t ASPERNÁMENTUM. n. l'ert. Despreciamiento,
rar, mirar con veneracion. desprecio.
ASPECTUS, us. m. Cic La mirada, vista, la ac- ASPERNANDUS, a, um. Cic. V. A spernabilis.
cion de mirar. 11 La presencia, el aspecto. jj El t ASPERNANTER. adv. Am. Con desprecio.
rostro, el semblante. 11 La figura. Aspecto primo, ASPERNÁTIO, ónis. Cic. Desprecio, desesti-
Cje. A' primera vista, al primer aspecto.—Uno. macion, desaíre, menosprecio.
Cic. De un golpe, de una mirada. Aspertunz alicu- ASPERNATOR, óris. m. Tert. Despreciador, el
Perder á uno de vista, huir de la que desprecia.
jus exuere. Tac. ASPERNÁTUS, a ,
vista de alguno, irse. Pulcher ad aspeclunz. Cic. Cic. El que ha despre-.
De hermosa vista.—Definz • e. Cic. Fijar, clavar ciado, desechado, d" esestimado, menospreciado. 11
los ojos. Aspectus morum. Plin.. La idea que se Despreciado, desechado. Part. act, pa.s. de
forma de las costumbres.—Siderum. Plin. El as- ASPERNOR, áris, atus ári. dep. Cic. Des-
pecto ó respecto de uu astro á otro.—C're/i. Plin. preciar, desestimar, menospreciar, tener en poco.
El hemisferio. 11 Ser despreciado. Aspernatur qui pauper e•st.
ASPECTUS, a,um. Itel. de Aspicio. Mirado, visto. Cic. Al pobre se le desprecia. Minime aspernan,
A seEnee püli, puisum, ére. a. Plaut. Echar, dos. Cic. No despreciable.
rechazar, alejar, separar, apartar de sí. Aspellit ASPÉRO, ás, avi, átum, áre. Colina. Exas-
:pes melar "tul. Todo el temor me ,quita la perar, poner una cosa áspera y desigual. 11 Tác.
esperanza. Aspeilere it se. Cic. Echar de sí. Aguzar, afilar, amolar. 11 Val. Fiar. Encender, ea.
ASPEN1MOS, PU. Especie de vid, cuya citar. j' Irritar, ensañar, enojar, enfurecer. Aspe-
libarion estaba prohibida en las (77'7U7. vare sexo pogionein. Tac. Sacar la punta, afilar
A se ENDI us, a. am. Pomp. Met. Lo pertenecie id el puñal en una piedra.— Sugillus ossibus. Tác.
á la ciudad de Aspendo en Peof 7i(t. Armar las flechas con puntas de hueso.—Crimina.
A ENDIUS, m. Aspendio, famoso cilarista. Tríe. Exasperar los delitos, hacerlos mas atroces.
Calo/. Un ladren famoso. —Lindas. Vire. Alborotar el mar—Pana vietoris.
ASPER, a, um. ior, rimas. Cic. A'spero , esca- Tac. Irritar la ira del vencedor.
broso, bronco, desigual, lo que no está liso ó llano. AseEnse pret. de Aspergo.
11 Desapacible, desagradable, agrio. j j Riguroso, AsrEitsio, ónis. Cic. Aspersion, rociadura,
duro, intratable, inicuo. j j Cruel, fiero. 11 Acre, mor- salpicadura.
daz, maldiciente, satírico. jj Calamitoso, adverso, .As p Enst3s, us. Plin. V. Aspersio.
trabajoso. 11 Molesto, enfadoso, fastidioso. Asiera ASPERSUS, a, am. pael. de Aspergo. Cic. Ro-
ecene. Plaza. Mala cena. Gens espera culta. rieg. ciado. j j Esparcido. j j Infamado. Aspersus luto,
Gente grosera, inculta. Aspera ()ratio. Cic. Ora- Hor. Salpicado de lodo.—Oculis liquo • . Plin. Li-
cion dura. Asperurn jugum. Ces. Montaña fragosa. cor, colirio echado en los ojos.
Aspera tempera. Cic. Tiempos calamitosos. Aspe- ASPERUGO, f ó
rc e Metía. . Tác. Sales picantes. Aspen Ov. ASPERULA, X. f. Plin. Aspérgula, yerba,
Piedra en bruto.— Vicias. "tul. Vida austera. amor de hortelano, aparine, Minora, filántropos.
Animas. A'nimo fiero, duro. A.sperius nihil est ASPEXI. pret. de Aspicio.
hurnili, man su•git in altum. Claud. No hai cosa AsettmereeN, n. Plin. El asfalto, especie de
mas insufrible ci ne un hombre bajo exaltado. beton natural, llamado betílmen judaico ó babi-
ASPÉRÁTIO, ónis. f Macrob. La accion de poner lónico.
áspera, de exasperar una cosa. ASPHALTiTES, is. in. Plan. El lago Asfalto
ASPÉRÁTUS, um. part. de Aspero. Plin. mar muerto de Palestina en Jadea.
Exasperado, irritado ; refregado. AsulLwrium, ii. 72. El betun.
AseÉRE, ins errime. adv. Cic. A'spera, rigu- setionnus, i. in. Plin. El gamon, planta
rosa, desapaciblemente, con desagrado, aspereza, medicinal.
dureza. A &MY w. f. Debilidad, desfallecimiento del
ASPERGILLUM, n. Sipont. Aspersorio, hisopo, pulso, de la arteria.
el instrumento con que se rocía. Aseício, is, pexi, pectum, cére. Cic. Mirar,
ASPERGO, Inis. Virg. El aspérges, aspersion ; ver, poner los ojos en una cosa. 11 Reconocer. 11
el acto de rociar con algun licor ; rociadura, salpi- Visita ' . II Considerar, contemplar, observar. ¡ lAyu-
cadura. dar, socorrer, amparar, favorecer.
ASPERGO, is, si, sum, gére. a. Cíc. Rociar, es- AsPIcuus, a, am. 1117S072. Visible.
parcir delicadamente el licor sobre alguna cosa. 11 Asetoeus, a, un]. Lo perteneciente al áspid.
Esparcir. arrojar. 11 Murmurar, zaherir, Aspersisti * ASPIEÁTES, m. Plin. La aspilate„ piedra
(Plectro.. Plaut. Me has hecho acordar, me has preciosa de color de fuego, que se cría en Arabia
hecho volver en mí. Labeculain aspergere en los nidos de ciertas aves.
Cic. Denigrar á alguno, oscurecer algo su fama. ASPIRÁMEN, n. Val: Flac. La aspiracion.
Aspergere aliquein. 0v. Injuriar á alguno, darle ASPiRÁTIO, ónis.,}. Cíc. La aspiracion, el alien-
una rociada. to, la atracciou del aire al respirar. 11La fuerza
ASPÉRITAS, átis. f Cic. Aspereza, la desigual- con que se pronuncian las vocales, denotada por
dad de alguna cosa. 11 Dificultad. ji Rudeza, du- la letra H. Aspiretio ed
Cje. La.iti 1,:lescnpiato
,ecii.laeil.„ irdareíli
reza, severidad, rigor, austeridad. U Grosería, cielo.— Terrarum. Cíc. Ezhalacion de la tierra.
impolítica, falta de cultura, Aspeeitas ASPIRO., as, avi, átinn, áre. a
La aspereza del sitio. — Contentionis. Lo respirar, echar el aire, la respiracio , aliento.
agrio de la disputa.— recis. Luce. La rudeza, lo Favorecer, ayudar, proteger. 11 Inspirar, infundir.
tosco de la voz —Verborum. Ov. Dureza de !as Pretender, desear . solicitar con ansia.
Eh' ASS AS8
serpiente pequeña AssEuro, as, are. n. Virg. V. Adsello
ASPIS, ¡di& f Cic. 131 áspid,
mui venenosa. A.ssarasi. pret. de Assentio.
AnPLÉNatin, iL n. y ASSENSIO, ¿- mis. f. Cic. Asenso, consentimiento/
AnpLÉNnin, n. Rlin. Eacedpendra 6 aprobacion, confirmacion, el acto de consentir.
arede s o h llameada ASSRNSOR, óris. Iti. Cic. El que asiente, aprueba,
planta que crece por las púmedas.
tambien dora es del mismo dictamen ú opimon.
ASPLÉNUS y Asplénius, a,
um. Lo que no ASSENSUS, a, nm. part. de Assentior. Cic. El
tiene hígado. que ha consentido, asentido ó aprobado. ji Cosa
ASPORDA, e. f. La blancura. consentida. Assensum est de religtone Bíbulo. Cic.
ASPORTANDUS, a, um. Cic..Lo que se ha de tras. Se aprobó el parecer de Bíbulo en órden á la reli-
portar. gion.
AsroarraTio, ónis. f Cíe. El traspore co.nduc- ASSENSUS, as. Cic. Asenso, consentimiento,
mon, acarreo, la accion de llevar de una parte á otra. aprobacion.
ASPORTÁT U S, a, UM. Cíc. Part. (fC. ASSENTÁTIO, ónis. f Cqe. Condescendencia,
Asroarre, ás, ávi, ittum, are. a. Cuí."Trasportar, complacencia, lisonja, adulaciou.
llevar .de una parte á otra, acarrear, conducir. Mulla ASSENTÁTIUNCtiLA, dim, de Assentatio. f Cíc.
de suis rebus secuaz, asporlare. Ci•. Llevar consigo ASSENTÁTOR, óris. »t. Cie. Adulador, lisonjero.S
muchos de sus bienes. Tent. El que. consiente.
ASPRÁTTLES eisces, urn. ni. plar.Plin, ASSENTATÓRIE. adv. Cje. Con
ces que tienen aspera la escama. con lisonja.
t ASPRÑTUS, a, uta. ,Saaam. V. Asperatus.
ASPRÉDO, Tnis. Cel s. Y. Asperitas.
ASSENTÁTRIX, icis. f Plaut. Muger lisonjera,
complaciente.
ASPRETUM, Lugar áspero, fragoso, ASSENTIO, is i sensi, sum, tire. a. y
difícil, desigual, quebrado. ASSENTIOR., tris, sonsas S11111, dep. Cic. Asen-
ASPRTTÜDO, ínis. f. Cels. V. Asperitas. tir, convenir con otro, estar de acuerdo, consentir,
Asatter. pret. de Aspello. aprobar, confirmar. Assentiri ad WIltt711. Cic. Ser
ASPULSUS, a, am. part. de Aspello. todos del mismo parecer.—Alicui. Cic. Asentir á
Assa, f Y. Assus. alguno, seguir su opinion.
ASEA, órurn. n. pl. Cic. Sudatorios, el lugar desti- ASSENTOR, áris, átus sima, ári. dep. Cic. Com-
nado en los baños para S?1,1c7r. placer, condescender lisonjear, adular. II Plaut.
AssmikvJs, m. Plin. Dios de los etíopes. Asentir, consentir, aprobar. As.ventari omnia. Ter.
ASSA DULCIS. f Asa olorosa, benjuí I, menjuí, Asentir á todo.
Za goma que destila el árbol laserpicio. AssÉguoR, quéris, tiCitus sum, séqui. dep. Críe.
ASSÁFCETTDÁ, a'. f. La asafétida, otra especie de Llegar á lo que se desea, alcanzar, conseguir,
asa. Vi Assa dulcis. obtener. 11 Entender, percibir, comprender. Asse.
ASSÁMENTA, brum, n. plur. Plin. Las tablas qui cogitatioriern alicujus. Cic. Adivinar el pensa-
fuertes de que se hacen los quicios y marcos de miento de alguno.—Prudentiaili aticujus. Clic. Lle-
las puertas y ventanas. j j Y. Axamenta. gar á ser tan prudente como otro.—.Aliquid animo.
AssaatÁcus, ni. Vira. Asáraco, troyano, abuelo Cure. Formar idea de una cosa.
de Anquíses, padre de Enéas. ASSER, éris. Tác. Viga pequeña, cabrio, ma-
AssaftaTuar, n. Assiraturn. dero que forma, con otros el bullo de la casa ; pierna
AssÁmas, a, nm. Cat. Asarlo. de puerta ó ventana ; pieza de madera para serrar;
A ssaarus, (árium. gen. plur.) 771. Varr. Y. As. pieza de madera que se taracea y adorna con si.
_ASSATÚRA, f Vopisc. El asado, la vianda rnetrra. El piar. Asseres es macho 771as usado.
asada. ASSERCELUM, i. a. Cal. y
ASSÁTUS, a, tan. part. de Asso. Plin. Asado. ASSERCIíLUS, din.. de Asao-. m. Colara. La
ASSÉCLA, te. in. Cia. A s secla, el que acompaña y viga pequeña. ij Maderito, madero pequeño. n
sigue á otro. Assecla inensaruni. Cíc. Pegote, el Tabla.
que anda de mesa en mesa. Asseclm legatorum. ASSÉRO, is, sévi, situm, ére. a. Cal. Sembrar,
Cíc. Bl acompañamiento de los embajadores. plantar cerca de, junto á alguna cosa.
AssÉcoR, iris, átus sum, ári. dep. Plaut.. Des- ASSÉRO, is, rui, serturn, rére. Surf. Atraer,
membrar, despedazar, partir, hacer pedazos. arrogar, tomar, hacer suyo. Vindicar, defender,
saissac-raTio, (mis. f. ele. Cortejo, el acompaña. proteger, amparar. II Libertar, sacar. I Afirmar,
miento d corte que se hace á alguno. I j Observacion, asegurar. Asserere manir. Ter. Echar mano.—
nota, adicion. Asseclalio cceli. PIM. La observa- Uiráque manu. 111w-c. Coger con ambas manos.—
cion de los astros. Ira libertatem. Suet. Poner en libertad.—In •ervi-
ASSECTÁTOR, óris. M. Cic. El que acompaña, tutela. Liv. Pouer en esclavitud. — Aliquid
sigue, corteja, el que hace la corte á otro. Assec- aliquem ulicui rei. Plin. Asignar, atribuir, adjad,i-
tator dapis. Plin. El que acompaña á la comida, á la car una cosa á alguno.
mesa.--Alicujus. Cic. Compañero, sectario, discí- ASSERTIO, ónis. Quint. La vindicacion a la
pulo, partidario, secuaz, imitador de alguno.-8a- libertad. II Arnob. La afirmacion, asercion.
pientice. Plin. El que desea alcanzar la sabiduría. AssEwroR, óris. in. Suet. Libertador, protector,
ASSECTÁTUS, a, um. Fest. Part. de defensor.
ASSECTOR, óris, .átns sum, ári. dep. Cic. Acom- ASSERTORIUS, a, um. Cód. Just. Lo pertene-
pañar, seguir, cortejar, hacer la corte.II Imitar. ciente al defensor de la libertad.
Assectari atiquern omnibus beneficiis. Suel. Servir ASSERTUM, a. Marc. Cap. La afirmador),
á uno, desear ganarle con todo género de líela fi- aserto, asercion, aseveraeion.
cios. Se halla usado tambien en pasiva. Assectarz ASSERT.US, a, um. part. de Assero. Suet. Puesto
(mines sr cupiunt. En. Todos quieren seraseguidos, en libertad.
imitados. ASSÉRCIL vret. de Assero.
ASSÉCÚEA, m. Juv. V. Assecla. sassaavaras, onis. Bud. La guarda, censen.
AssiIetyroR, óris. m. Marc. Cap. El que -sigue vacion„ defensa y proteccion cuidadosa.
&acompaña á otro. ASSERVATUS, a, 11M. part. de Asservo.
ACSÉCÚTUB, a nrn. patri. de Assequor. ASSERVIO, is, vivi, vitum, irean. Cte. Servir,
pret.de
' Assideo y de Assido. sujetarse, someterse. Asservire studio alicujus.
A SSÉFÓLIUM, li. n. Apnl. La grama, yerba mui n . Someterse al capricho de alguno.— rota
Plum.
ars mun, que om nibus unqulis vocis contention i
co p re cal
A SS ASS 87

Cic. Emplear todas sus fuerzas para realzarla voz. Assinco. adv. Plaut. V. Assidue.
Asma°, 'ás, ami, afina, are. a. Cje. Guardar. AssInuus, um. 'Cic. Asiduo, continuo, fre-
custodiar, encerrar.I1 Cés. Defender, estorbar el cuente.-11 Diligente, cuidadoso, exacto, aplicado,
paso. llPlaut. Observar, velar, espiar. il'Plin. Con- activo. Assiduus jidefussor. Bud. Fiador bueno y
servar, preservar. Asservare oram maritimani.Cé.s. suficiente.—Est itt prwdiis. Cic. Está continua-
Guardar la costa del mar. mente en el campo.—Scriptor. Gel. Escritor 'dili-
ASSESSIO, (mis. f. Cic. La sesion, la a.ccion de gente.— Testis. Gel. Testigo de toda escepcion,
estar sentado con alguno, conferencia, conversa- de crédito.
Mon, consulta entre varios. ASSIGNÁTIO, f Cic. Asignacion, destina-
Assassoa, Mis. ni. Cic. Asesoró asociado, el clon, señalamiento, diputacion de persona ó cosa
que asiste con otro, y le aconseja para juzgar las para algun fin.
ASSIGNÁTOR, m. Ulp. El que asigna, seña
causas.
ASSESSÓRIUM, u. Ulp. El lugar donde juzga
la, determina, destina.
ASSIGNÁTUS, a, um. part. de Assigno. Cic. Asig-
el asesor.
Assasstnuas, a, um, Ulp. Lo perteneciente al nado, seitalado, destinado, determinado, adjudi-
• cado, atribuido. Asignati 1.1 preetoz e apparitores.
asesor.
ASSESSÜRA, X. f. Ulp. La asesoría, el oficio del Cíc. Ministros nombrados por el pretor. Munas Cc
asesor. Deo assignalum. Cia. La obligaciou impuesta, en-
Assassas, us. Prop. V. Assessio. , comandada por Dios.
Assassus, a, am. part. de Assideo y de A ssialo. j- ASSIGNIFICO, as, are. a. Gel. Significar, dar á
ASSESTRIX, f Afean. La que asiste á otra, entender, declarar á alguno.
la comadre ó partera. ASSIGNO, áS, avi, átum, are. a. Cic. Asignar,
Assausa n. Cels. Aposento recogido y abri- señalar, destinar, dar, atribuir, adjudicar, apro-
gado.' ;Sudadero, cl lugar en el baño destinado para piar, reparar, distribuir. JJ Pers. Sellar, cerrar. II
sudar. Imputar, acumular, echar la culpa. Cum est assig-
ASSÉVÉRANTER, ius, issíme. adv. Cic. Con ase- natuin suo loco. Quina. Cuando está puesto en su
veracion, con toda certidumbre. lugar.
AssÉvÉnaara. adv. Gel. V. Asseveranter. Con Assíraaas, tis. com. Ov. EI que salta de alegría,
mucha gracia y destreza. baila de contento.
AssÉvÉrtSaso, ónis. f. Cic. Aseveracion, afirma- Assiato, is,. lui ultum, lira. n. Ov. Saltar
cion con que se expresa y asegura una cosa por cierta hacia alguna parte. 11 Asaltar, acometer de impro-
y legítima. 11 Lic. Severidad afectada. viso, escalar. Neque assilienduin statim est ad. Cic.
AssÉvÉlio, ás, avi, átum, are. a. Cia. Aseverar, Ni se ha de saltar de un golpe, no se ha de pasar de
decir con firmeza, afirmar, asegurar con certidum- un salto á. Assilire mcenibus. 0o. Escalar las mu-
bre. Asseverare de re aiiqud. Cia. Asegurar una rallas.
cosallTác. Indicar, probas, confirmar. Assaverare ± A s ImILANTER. adv. Non. Por, con semejanza.
gravitatenz. Díc. Ostentar gravedad. —Frontem. Ass'imiLÁTaa, anis. f Plin. Asimilacion, la se-
Apul. Arrugar la frente, ponerse severo. mejanza de una cosa con otra.
AssÉva pret. de Assero. AssiaiIaaus, um. Cia. Asimilado, semejantes
AssiBiao, as, are. Claud. Silbar, chiflar. asemejado, parecido. Part. de A ssi i lo .
Assice.kus, a, um. pan& deAssicco. Cribn. Lo AssIaiiais. ns f. lé. n. ís. Cic. Mui semejante,
que está mui seco. parecido, conforme.
As,,:tecEco, is, ere. n. Colurn. Secarse entera- ASSIMíLÍTER. adv. Plaut. Semejantemente, con
mente. semejanza, de la misma manera, lo mismo.
Assicco, ás, avi, átum, are. Colum. Secar, AssYmir,o, ás, avi, átum, are. a. Cia. Asemejar,
desecar. JJ Enjugar. hacer una cosa parecida A otra, asimilar, seme-
AssYcüraus, i. ni. Colum. La tabla pequeña, ta- jar. II Comparar, hacer cotejo de una cosa con
blilla, tableta. otra. Os longius iii assimilat porcum. Claud. Su
t ASSTDÉLA, f Fest. V. Adsidelas. boca prolongada se parece la del puerco.
ASS!DEO, es, sédi, sessum, dere, a, Cia. Estar ASS -III/ÜLÁTIO, ¿Mis. f Plin. Disimulacion,
sentado con ó cerca de otro. II Cercar. Hacer el ficcion, fingimiento, cautela, arte de encu-
oficio de asesor. 11 Asistir, estar cerca, pronto por brir la intencion ó propiedades.
causa de oficio ó de custodia. Assidere in selid ásssimtiaaaus, a, um. Cia. Simulado, disimulado,
apud aliquem. Plaut. Estar sentado en una silla fingido, encubierto, cautelado, reservado. Assinzu-
unto á otro.—Valetudini. Tác. Asistir, cuidar de lata, virtus. Cia. Hipocresía, virtud aparente, fin-
la salud de alguno.—Litleris. Plin. men. Estar gida. A•simulata linera. Tác. Carta fingida, con-
siempre sobre los libros.—Gubernaouto. Plin. Es- trahecha, falseada. Para. de
tar á la barra del timon. II Tener en su mano el go- AssimúLo, ás, avi, átum, are. a. Ter. Simular,
bierno del estado.-11Icestcz matri. Mara. Asistir, fingir, aparentar lo si ne no es. Ulysses furere cusi-
acompañar, consolar á su madre afligida.—Fero- Cic, Ulises se fingió loco.
cissimis populis. Plan. men. Estar cercano á unas Assioorssnum, ü. n. arr. El peso de un as 1"
gentes fieras y bárbaras. — Mcenibus. Virg. Tener libra romana, que es de doce onzas.
cercada una ciudad. Asslitivrum, n. Fest. Bebida, brebage de san.
ASSIDO, is, sedi, sessum, dére. n. Y. Aasi- gre y vino mezclado.
deo. Asais, is. m. Y. As, Asser, Axis.
ASSíDITE, issirne. adv. Cic. Continua, perpetua, ABSiSIA y Assisa, EC. f Residencia de un juez
incesantemente, con frecuencia, con constancia. superior en la de un subalterno. II Residencia para
Assiciaissime mecumfuit. Cic. Me siguió siempre, (sir las quejas de los ministros inferiores ó de otros.
y emas me dejó. AssIsTFais, tis. com. Quin. Asistente, el que
AssínuirAs, á.tis. f. Cic. Continaacion, perse- asiste ; oyente, espectador.
verancia, diligencia continua. U Presencia, asis- ASSISTO, is, astitum, ére. n. Asisstfiarr.
tencia continua. Assiduilas belloruin. Cic. La con- estar presente, delante, cerca, concurrir. J! Estar.
tinuacion de las guerras, la duracion.—Ejasdem I I Presentarse, parecer, comparecer. 1j Plaut. Am-
litterae. A' Her. La repeticion frecuente ó continua parar, proteger, defender. -
Asistenta, la que
de una misma letra.—Orationis. Cic. La continua- .Assitarnix, icis. f
cion de un discurso.—Exercitat ianis. Cic. El con- asiste; criada, la que sirve. •
Itiaue ejercicio. AasíTus, um. part. de AFSer0.
ASS A ST
E8
de la causa. itssittriptiva para. Crc. Proposicioa
Asmus, a, um. Plin. Pertenecie nte á Asio, cm-
Piedra de segunda, la menor de un silogismo.
dad de la Trbade. Assius lapis. Plin. ASSUMPTUS, um. part. de Assumo.
que se hacían sepulcros, en que se consumían los To-
eadáverea mui pronto. mado. Ov. Fingido, postizo.
Asso, ás, ávi, Marra, áre. a. Apul. Asar.11 Assuo, is, sui, suturo,ere. a. Hor. Coser una
Tarr. Las flautas cosa caín otra, remendar.
Entarimar. Tikeines assant. k
solas, tocan un concierto de flautas. ASSURA, w. f. Varr. El cuidado de criar, de
tocan
ssócakrusa,, nro. Dig. Asociado, junto, acom- A sesnut R
a im a rG. o
A is, resi, rectum, gére.
paliado con otro. Part. de Cic. Levan.
Assócro, ás, ávi, átum, áre. a. Estac. Asociar, tarse, ponerse en pié. 11 Crecer, alzarse, remon-
junt ar, acompañar. Associarepassus. Estac. Acom- tarse. ! 1 Nacer, brotar. Assurgunt Virg. Mara.
pañar, ir andando en compañía.—Cornua malis. ta en cólera. Assurgere strato. Claud. Levantarse
Claud. Estender las vergas. del estrado.—Ex aliquo loco. Liv. Levantarse de
Assócrus, a, um. Casiod. Asociado, compa ñ ero. algun lugar. 11 De donde se ha caido. 1! De un
11 Semejante. negocio penoso.—Alicui. Quin t. Levantarse, po-
Assberer. impers. Cic. Suele, suele suceder, es nerse en pié por hacer acatamiento á alguno.—
costumbre, es lo comun. Animo. Estac. Recobrar el animo.—Queerelis haud
ASSONO, ás, nui, nitum, áre. n. Ov. Correspon- justis. Virg. Quejarse injustamente. Assurgit tu-
der á la voz, sonar cerca, resonar. mor. Cels. El tumor se inflama. Assurgi. Cia. Re-
Assuaassrr. def. Plaut. Suda mucho. cibir la honra de que otros se levanten. Non
t AssünEsco, is, ére. Vat•. Enjugarse, se- ceept,e assurgunt turres. Virg. No continúa la
carse de puro sudar. obra de las torres. Raro amo-gil Hesiodus. Quint.
Asstiloo, ás, are. Plaza. V. Sudo. Rara vez levanta Hesíodo su estilo.
AsseW,leto, is, féci, factura, fácIre. a. Cje. AssumtEx.a. pret. de Assurge.
Habituar, acostumbrar, enseñar á hacer una cosa, Assus, a, urn. Cals. Asado.(( Van. . Solo, sin
hacerse á ella. Assuefacere equos eodent vestigio mezcla alguna. Assus sol. Cic. :'401 ardiente, seco.
remanere. Ce's. Acostumbrar, enseñar á los caballos Ad vitulinum assum james perducitur. Cje. El
á estarse quietos en el mismo puesto. — Se armis. hambre dura hasta la ternera asada. (Este era el
Cic. Hacerse á las armas. áltimoplato entre los romanos.) Assa et Cels.
ASSUÉFACTUS, a, nro. Cic. Acostumbrado, habi- El asado y el cocido,---Frixa (se entiende caro).
tuado,enseñado, hecho á hacer alguna cosa.Part. de Cels. El frito.—Vox. Cal. Voz sola, concierto de
ASSITÉFiO, is, ¡actas sum, fiera pus. voces sin instrumentos. Assd roce cantare. Varr. rifs
ASSUESCO, is, é vi, arma scére. n. Cic. Acostum- Per vocera assam canere. Asc. Ped. Cantar sin
brarse, habituarse, enseñarse, hacerse á. acompañamiento de instrumentos, formar un con-
AssuÉTUD0,ínis.f. Liv. Costumbre, hábito, uso. cierto de voces solas. Assa? tibie. Concierto de
Assueludinis amor nos ad noca vestimenta tra- flautas solas. Assa cilhara. Cítara sola.—.Nutrix.
ducit. Varr. El amor al uso ó de la moda nos hace La aya, el ama que no da leche á los niños, sinó
andar mudando de vestido. que pone su cuidado en criarlos.
Assuikzus, a, um. 'mart. de Assuesco. Cic. tior. ASSUTUS, a, IDO. par!. de Assuo.
comp. Liv. Acostumbrado, habituado, hecho, en- ABSYRIA, w. f. Pün. La Asiria, reino de Asia.
señado. 11 Usado, ordinario, comun. Videre ¿miajas ASSYRII, Orón]. m. piar. Cic. Los asirios, pue-
assueto, Ov. Ver mas ó mas léjos que lo ordinario. blos de Asiria.
Assuetior montibus. Liv. Mas hecho mas acos- ASSYRIUS, a, um. Hor. Asirio, el natural de
tumbrado á los montes. Asiria, ó lo que le pertenece.
AssuÉve pret. de Assuesco. ASSTIUMVI pomum, n. Plin. La cidra ó liaron,
Assue pret. de Assuo. fruta.
ASSULA, m, J. Plin. Pedazo de tabla 6 de ma- AST. conj. advers. Cic. Pero, mas. 11 Lira Cier-
dero.11 Suel. Tabla pequeña. 11 Plin. Viruta, ace- tamente,
pilladura de carpintero, la broza y hojas que ASTA, w. Plin. Asti. ciudad de Ligarla. (Wel.
levanta el cepillo cuando se alisa la madera ; as- Jerez de la Frontera en España. 11 Ast, ciu-
tillas, pedazos que se sacan de la madera cuando se dad del Milunesado.
labra. ASTACENUS. a, nra. Plin. Perteneciente á As-
Assijekrew. adv. Piaut. y taco, ciudad de Bitinia. Astacenus simis. El
AssiírAsa. adv. Plin. A' pedazos. golfo de Comidia.
ASSULTANS, tis. com. Tác. El que asalta, se ASTÁCiDES, m.Ov. Menalipo, hijo de Astaeo.
abalanza, ataca, asalta. ASTÁCUS, i. Cangrejo de mar. semejante al de rio,
ASSULTIM. adv. Plin. Asaltos, saltando. aunque mayor.(( Plin. Ciudad de Bitinia.
ASSULTO, ás, áVi, áturn, are. a. Pim. Llegar ASTANS, tis. com. Cic. El que asiste y está pre-
saltando á saltos. 11 Tác. Asaltar, atacar, acome- sente. 11 Virg. El que está derecho, en pié. As t ante
ter, echarse sobre, arremeter; insultar. illo. Plaut. A' su vista, en su presencia, a sus mis-
Assurfus, us. m. Virg. Salto, asalto, ataque, mos ojos.
arremetida ; insulto. ASTÁPHIS, Mis. f. Plin. La pasa, la uva pasa.
Assust, n. Varr. El asado. A.rt aphis agria. Plin. El albarraz, yerba llamada
Asnal . Se'n. V. Adsum. piojera.
ASSUME7TUM, n. Bibl. Remiendo, arrapiezo, ASTÁPHIUM, ii. f. Nombre de una esclava en la
pedazo par remendar la ropa- comedia de Platito, intitulada Truculentas, El feroz.
Asssinuo, is, psi, ptum, ére. a. Cic. Tomar para ASTARTE, és é f. Cic. Vénus, diosa de los si-
sf. 11 Atribuir, apropiar. 11 Inferir, concluir. Asga- rios y sidoniosil Varr. La Tierra, diosa de los fe-
Mere sibi artero. Cic. Tomar un oficio.—Aliquenz nicios. lis. Ag. Juno, entre los cartagi.neses•
Plin. menor. Adoptar á uno. ± A STÁTOR, óris. m. Inscr. El que preside, divi-
ASSIIMPTIO, onis. f. Cic. La accion de tomar. I 1 nidad tutelar.
Cic. Asuncion, la menor de un silogismo. ASTEISMUS, m. Diont. Urbanidad, ironía fina,
AssuatrrivE. adv. Marc. Cap. Por inducejon tropo que se comete cuando alabamos una cosa bajo
asuncion; en términos de ret. por prueba tomada la apariencia de vituperarla. ó bien pretendemos
de afuera. deprimirla con nuestros elogios.
Assuanarivals, a, nra. Cic. Asuntivo, (término de A STENSIS, m. f. sé. n. is. El que es de Asti.
retorica) lo que se prueba con argumento de juera ASTER, g ris. m.Plin. La estrellada,flor cuyes
AST 14 S T 89
jas tienen la figura de una estrella. Aster sendas. pequeña, especie de garbanzo silvestre. 11Eihugsa
del talon llamado carnicol.
Plin. ba tierra samia, especie de tierra mui blanca
de la isla de ,S'iimos. Macr. La estrella. ASTRÁLIS. f lé. n. tu. S. Ag. Astral, lo que
ASTERIA, a, y Asterie, Cs. f. Cie. Asterie, hija pertenece d los astros.
de Apolo y Febe. Hig. Otra, hija de Atlante.U0v. ASTRÁPE, és. f.Plin.El resplandor del rayo : lid.
Otra, hija de .`Pilan, trasjOrmada por Júpiter en co- znasc así un cuadro en que Ap¿les pintó los truenos
dorniz. 11 Plin. Una piedra preciosa blanca, que y los rayos.
ASTRÁPIAS, m. Plin. Especie de piedra pre-
brilla COMO una estrella.
ASTÉRIACE, és. Cels . Medicamento que parece
ciosa que tiene figurados en el medio como radios
del rayo.
ser la tierra samia, y sirve para fortificar las car-
ASTRÁPOPLECTA, Prum. n. piar. S& Las cosas
nes. heridas del resplandor ó del rayo.
A STERIAS, m. ni. Plin. Alcon, garza estrellada.
planta. ASTIIEANS, tis. cona, Marc. Cap. Que brilla co-
ASTERICIJM, i. u. Plin. La parietaria,
AsTÉRioN, ii. Plin. Especie de araña vene- mo un astro.
ASTRÉPO, is, poi, pitum, pére.a. y 71. _Kin. Hacer
nosa. u Estar. Nombre de un rió en el Peloponeso.
Val, "te Uno de los argonautas. ruido con 6 junto á. Astrepere mires. Plin. roen.
A STÉRISCUS, i. Isidor. Asterisco, estrelli- Atronar los oídos.—Ateeli. Tac. Aplaudir á algu-
ta ( 4 ) con que en lo escrito se nota alguna cosa. no con ruido de voces, manos y piés.
es_
ASTÉRITES, In. ni. Apul . Especie de basilisco ASTRICTE, issime. adv. Ch.,. Apretada, es-
tre fiado. Piedra preciosa. V. Asteria. trechamente. Min. De un modo conciso.
,seerERNo, is, astráví, astráturn, nere. a. Ov. ASTRICTIO, Onis. I.Plin.Estreintnierito, la accion
Estender cerca de alguna cosa. de estrenir, ó la calidad de ser astringente.
is. COM. Inválido, enfermo, impo- AsTnicTóRius, a, inn. Plin. Astringente, que
sibilitado. aprieta y estriñe.
ASTHENIA, f Impotencia fiaqueza, debili- .AsTaicTus, um. par/. de Astringo. Cic. As-
dad. tringido , (ant.) comprimido, apretado. Cia. As-
Asup rik, átis. n. Cele. Asma, enfermedad del tricto, obligado, precisado. II Parco, moderado,
pecho, dificultad de respirar. sobrio. Astriclus g le • essitate. Cíc. Formado de la
ASTMHÁTICUS, a, um. Cela. Asmático, el que pa- necesidad.—Oratur. Cic. Orador conciso.—Gus-
dece la enfermedad de asma. Plin. Gusto, sabor amargo.—In amere. Lucr.
ASTIAGES, is. Astiágee, rci de los heles. Enredado en los lazos del amor. Astricta agua
ASTiPüLÁ.TIO, ra. Conformidad de pa- gelu. OV. Agua helada.—F•ons. Marc. Frente a-
receres, afirmacion, coufirmacion, union de dic- rrugada, semblante fiera—Herm/e • /biyua. Cic.
támenes. Boca tapada con dinero, el que calla par haberle
AsTirtiLÁTort, Cris. ni. Cic. El que asiente y se sobornado .—Nutneris oratio. flor. Le poesía.
conforma con la opinion de otro. El garante ó .As-rtticiis, a, um. Vai . r. Astral, perteneciente d
fiador de la promesa de otro. Astipulalor vanas opi- los astros. Astricu,s . anuas. El aii0 astral, el curso
nionis. Val. Más. El que apoya, sostiene una opi- del sol desde una estrella tija hasta que vuelve al
nion ú máxima falsa. mismo punto.
ASTÍPÜLTUS, Plin. Astipulatio. ASTRIDENS, tis. COM. Eslac, Stridens.
ASTíPüLÁTUS, a, um. pral. de ASTRIEER, a, um. Esta y . Estrellado.
AsTínüLott., (iris, átus sum, ári. dele. Liv. Ser del ASTRíKCANS, tis. COM. .1jarc. Cap. y
mismoyarecer, opinion, dictamen. Í ASTR1FiCOs, a, um. Marc. Cap. Que hace los
ASTITI, pret. de Asto y de Asisto. astros.
AsTauo, is, tui, tfitum, ere. a. Plaut. Poner, ASTRTGER, éra, errn. E,stae. Estrellado.; pár-
colocar cerca. Astiluere aliquid ad aliqiiod. necido de estrellas. -
Her. Poner una cosa junto á otra. 1" ASTRYLÚQOUS, a, utri. Marc,-Cap. Que habla
ASTO, ás, astiti, astituin, astáre. n. Cic. Estar de la influencia de los astro.
cerca, presente, asistir, concurrir, presentarse. As-ruetr.lcus, a, nen. Marc. Cap. Que luce
Asiere alicui.—In conspeclu. Cic.—Ante oculos. como un astro.
Virg. Estar cerca de alguno, estar en pié en su ASTRINGO, inxi, ictum, gire. a, Cic. Astrin-
presencia, presentarse á é contra. Final. gir, (ant.) apretar, comprimir, estreñir. II Estrechar,
Oponerse, resistir á alguno facha a facha.—Ad- reducir á ménos.11 Cerrar. Astringere se in jura
vocales. Plaza. Presentarse como abogado.—In sacra. Ov.---Se sacris. Cic. Obligarse con jura-
grane. Plaut. Estar de rodillas.—Mensee. Marc. mento:—Fidein. Ter. Dar, empellar su palabra.-
Asistir á la mesa. Tu subsidias, ego iniser vix a,sto. Alcu pta. Cels. Estreñir el vientre.
Plaut. Tá saltas de contento, yo triste de mí ape- Asilaos, ii. y Astrion, n. Plin. Piedra
nas puedo tenerme en pié. pr yciosa parecida al cristal.
A számÁctázus, m. Gral. El que no padece AsTuísoNus, a, um. Marc. Cap, Que lince
del estómago. ,z) con el movimiento de los astros, epíteto de
ASTOMI, orum. ni. piar. Plin. Indios que habi- Júpiter.
tan junto atrio Ganges, los cuales dice Plinio que *AsTutTEs, re. in. Marc. Cap. Piedra preciosa
no tienen boca, y que viven solo del aliento y olor que resplandece como un astro.
que atraen por la nariz. * ASTROARCHE, és, f. Marc. Cap. La diosa Vé.
ASTRÁBA, m. Isid.Tabla donde descansan los nus, llamada por los fenicios el principal de los as-
pies. Salm. El arzon de la silla. 11E1 tros.
estrib'
para montar á caballo. * AsTaóaihos, Plin. Piedra preciosa muy
ASTRIEA, W. Ov. Astrea, diosa de la justicia brillante, semejante á los ojos de los pescados.
• 11
Luc. El signo libra, que es el sesto del zodíaco. AsTitóires, x. Plin. Piedra preciosa, mus
ASTRiEUS, a, une Ou. Pe r teneciente á Ast e°' celebrada de los magos.
gigante. ASTRÓLÁDIUNI, n. Astrolabio, instrumento de
Aszu2Eus, ni. Acien. El gigante Astreo, )adre metal en que se describen geométricamente los eir-
de los vientos, uno de los Titanes. culos celestes.
t ASTRÁGALLZONTES. m. piar. Plin. jo=ad"" ASTRóLÓGIA, W. Cic. Astrología, astronomía,
de dados. la ciencia que trata de la naturaleza y movimiento
ASTRÁGÁLUS, m. Astrágalo! el orna- de los astros.
mento del co tialina de las colunas pot. Mata ASTROLACUS na. cric. Astrólosro astrónoma.
AS ATE
90
el que conoce los astros y juzga de su miluencia.11 ASYLUM, n. Liv. El asilo, refugio, sagrados
lugar de seguridad.
Epíteto de Hércules. astronomía, la cien- ASYMBóLUS, a, nra. Ter. El que no paga su es-
ASTRóNóMIA, f Cia. La
del curso y movimiento de los astros. cote en el convite.
: la ASYNDÉTON y .Asynthéton, n. Cic. Asínte-
Ataraóaaiatimis, a, um. Man. De la astronomía,
astronómico. ton, figuraretórica en que se dicen varias cosas sin
Asaltó:vamos, I m. JuL Fina. Astrónomo, el conjunciones que las unan, v. g. Gere morera pa-
que tiene conocimiento del curso y movimiento de los renti, paree cognatis, obsequere amicis, obtempera
astros. legibus.
ASTRUCTIO, f Marc. Cap. Construccion, -ASYNTIIÉTUS, a, um. Lo que va suelto, sin union
fábrica. j f Invencion, compósicion. j Adicion. ni enlace. IIClaro puro, trasparente.
ASTRUCTOR, aria m. Ven. Fort. Constructor, '
* ASYSTÁTOS. lacte/. Instable, inconstante.
arquitecto. Inventor, compositor.
ASTBUCTUS, a, u in. part. de Astrl°. Apul. AT
AsTRUM, n. Virg. El astro, cuerpo luminoso
del cielo, como sol, luna, otros planetas y estrePas. AT. conjuncion advers. Pero, mas, con todo, no
Constelacion, signó que constada varias estrellas. obstante, sin embargo, á la manos. At quena. Cic.
fi
Astro malo natas. Petron. Nacido con mal signo. en lugar de Ad quena A/ videle hominis cuida-
Astris cadenlibus. Virg. Al alba. — Surgentibus. Curia. Cic. Pero ved el atreviinieuto de este hom-
Virg. Al anochecer. In castra (erre. Cic. Levan- bre. Al enim, ul vero se juntan con elegancia. At
tar hasta el cielo. mihi unas scrapulee resta.t. Ter. Sin embargo me
Mamo, is, ctum, ére. a. Ci!s. Fabricar, edi- queda un escrúpulo.— Postridie, .si non codera die.
ficar, construir cerca, junto á. I J Añadir. j] Hire. A- Cat. A' lo manos mañana, ya que no sea en el
tribuir.II Quina, Fingir, añadir inventando. I j Plin. dia.
Afirmar, aseverar, asegurar. ATantiaus, i. 2n. Plin. Viento noroeste, parti-
ASTU. indecl. n. Cic. La ciudad de Aténas entre cular de la falla, donde con su mucha frialatel
los griegos como Urbs la ciudad de Roma entre hace Grande en, los camlum.
los latinos. An in asta venit? Ter. Ha venido á. ta ATÁRYRIA, .f. Min. Epíteto de la ida de Ro-
ciudad das.„ así llamada de
AsTcr. ablat. de _Astas. Ter. V. Astuta. n. Plin. U n nao ele de la isla de
t ASTÜLA, ó MaS bien \ssula, f Plin. La vi- Ródas. Atabyrius Júpiter llainOee así, por un tem-
ruta que se saca de la madera cuando se alisa. plo que tenía en este monte, o par rtn rei de la isla
-I- Asa-atlisas, a, inri. Marc. Emp. Abundante nombrada A tabirio, sepan Esirabon.
de virutas, ó lo que pertenece á ellas. ATÁCiNI, bruna ni. plar. flor. Los naturales del
ASTUPEO, és, ére. n. Est. Pasmarse, admi- territorio de Narbona, ciudad de Francia.
rarse, quedarse sorprendido. Aslapere divittieaSie'n. ATÁCiNUS, a, um. !kr Perteneciente al Ande,
Dejarse llevar como pasmado de admiracion de rio (le Francia.
las riquezas. ATÁGEN, énis. ni. V. Attagen.
Asnat, t'iris. ni. f. Marc. Asturiano, el natur al ATALANTA, le. j, ()vid. _atalanta, hija (e lisio,
de Astúriaal ¡Jala Virni. Especie de gavilan d rei de Arcadia, y muj er de Meleagro, rei de Cali-
ASTI:J/1A, f. Cie . Rio, isla y ciudad del Lacio. donia. 11 Diga Atalanta, muge) . de Iiiaameacs, (pie
AsTuaco, ónis. in. Plin. Caballo asturiano, mui la ganó á correr, arrojiindote las tres manzanas de
estimado de los antiguos. oro.
ASTURIA, ae. f. Pita. El principado de Astúrias ATÁLANT}EUS y Atálantéus, a, um. Es tac. De
ana. Atalanta.
ASTU ce.f. Plin. Astorga, ciudad de España ATÁLANTE, és. f. P . lin. Isla del Archiaielago.
sobre el rip Te ATÁLANTIÁDES, re. in. palia Estac. Partenopeo,
AsTünicus, a, m'u. lin. Asturiano, de Astúrias. hijo de Atalanta.
jj Natural de Astorga ó e a de esta ciudad. t ATANUVIUM, ii. a. aso de barro de que
Vaso
AsTünni locus. 111. Ovie ciudad capital de usaban ea los sacrificios los sacerdotes
Asiíerias en España. ATARGÁTIS, idis. f. Plin. Diosa de los asirios,
Asaras, us. Tde. La astucia, ar , maña, cau- medio muge ?' y medio pez. Se halla lainbiEn, llama-
tela, malicia, sagacidad, estratagema arte para rla con los nombres Atargata, Atérgatis, Adérgatis,
engañar. Adárgidis, Derceto y Derce.
ASTUS, a, una, en lugar de Astutus. ATARNiDES. ni. Ocid. tirano de
Ana-3111,ms, isslme. adv. Cic. Astuta, astut ísim a, Alarna, ciudrd, de Misia.
sagazmente, con malicia. ATAROTIL indecl. Atarut, cuidad de la tribu
ASTÚTIA, W. f. Cic. V. Astas. II Cic. Agudeza, de Grid.
sagacidad, prudencia sin daño de otro. AT AT. ó Atat, ó Attat. jalad. de recuerdo, de te-
AsTiartaars, a, um. Apul. trampo- mor ó de esclamacion. Ter. Tate! Ah! Bueno! Ai, ai!
sillo. Dim. de ATÁVIA, Ee. f. Cay. Jet. Cuarta abuela.
ASTÜTUS, a, una flor. tissímus. Cic. Astuto, cau- ATÁVINUS, a, um. Tibul. El que vive á las ori-
teloso, sagaz, malicioso. jj Diestro, prudente. llas del Aude, ido de Francia.
ASTYÁNAX, actis. Oc. Astianacte, hijo de An- ATÁvas, i. m. Cic. Cuarto abuelo. jj llar. Ante-
diainzaca y He'clor, troyanos. pasado, ascendiente.
AsTveusaa, tura Suet. Perteneciente á la ciudad Atax, ácis. M. LUC . El j‘ n de, rio de Francia.
de Aténas.
ATAXIA, as. f. El desórden. desarreglo, confusion.
ASTYLIS ó Astytis, idis. f. Plin. Especie de le-
ATE, és. f. Diosa del mal, que seaun los. poetas,
chuga casi redonda, llamada romana.
solo se ocupa en hacer daño.
ASTYPÁLEA, f Plin. Estimpalea, isla del ATECHNIA,.W. f. Quina. Ignorancia, ineptitud, in-
mar carpacio, una de la Cieladas. capacidad.
ASTYPÁLEICUS, a, um,
A TELLA, re. Cic. Ciudad (le Campania.
ASTYPÁLMIUS, a, um. 0v. Perteneciente á la
AT aaaaNa arana in. plan Los habitantes de la
isla Estimpalea. ciudad. de Atela.
ASYLIA, se. f. Bud. La inmunidad, el privilegio
ATEk.aaNícus, a, um. Suet. Perteneciente á las.
que tienen algunas iglesias para que no se puedan
sacar de ellas ciertos reos.
fábulas atelanas, poemas jocosos y ridículos.
ATEluNeva, um. •Cic. Atellanicus.

4
ATH A TL -91
ATELLINUS, a, um. Cic. De la ciudad de Atela. ATIIIIICÓSIA, n. Cels. Absceso, tumor que
Atellana fabula, y Alellana, Juv. Poema ridí- sale por lo comun en la cabeza.
culo para mover la risa al fin de la comedia ó tra- ATHÉsts, is. Virg. El Ndige., rio de •enecia.
gedia, al-modo de nuestros entremeses. ATHEUS y ATHEOS,.i. Cic. Ateo, ateista, el
ATELL.rkNUS, i. ni. Cia. El cómico que represen- que niega la existencia de Dios.
taba una especie de entremeses. ATHLÉTA, as. in. Cia. Atleta, el luchador ó com-
ATER, atra, atrum. Cia. Negro, oscuro. II Feo, petidor en los juegos públicos.
tome. II Funesto, infeliz, lúgubre, triste. II Oscuro, ATHLETICA, te. f. y
dificil, intrincado.I1Envidioso, maligno, maldicien-
ATHLÉTICE„ és. Plin. El ejercicio profesio ar
te. Molesto, enfadoso, grave, pesado, trabajoso. d
del atleta.
../iTHLETICE. acta. Plaza. Al modo de las atletas.
IHor.Satírico. Ate?. homo. Cal. Hombre negro, mo-
I Athletice valere. Placa. Tener la salud de un at-
reno.—Panis. Ter. Pan bazo,moreno.—Odor.Virg•
leta, fuerte, robusta.
Mal olor. Atra bilis. Cia. Atrabilis, cólera negra.
—Cura. Hor. Cuidado enojoso.—Des. Virg. Dia ATHLÉTiCUS, a, um. Ceis. De los atletas.
funesto.— Tempestas.Virg. 'Tempestad terrible.— * ATHLON, n : Petr. El premio de los ;atletas.
Tigris. Virg. Tigre cruel.—Hiems. Virg. Invierno II El trabajo de sus certámenes.
crudo.Atrunt neinus.Virg. Bosque espeso, sombrío. ATHLOS, m. Hig. El certámen ó juego de los
—Mace. Hor. Mar tempestuoso. —riiiunt. Plallt. atletas.
Vino cubierto, negro.—Agmen. Virg. Tropa de ATHLOTHÉTA, ni. Suet.
gente que apénas se puede ver por el polvo que ATHLOTHETES, le. ni. El juez de los certáme-
levanta.-0/us. Colum. Especie de hortaliza. nes, el que los dispone, el que da el premio.
ATErtGims, idis. Atérgatis, diosa de los asca- Almo y Athou, ónis, y Athos, Plin. El
lonitas, la mitad niuger y la mitad pez. monte A'tos de Macedonia, hoi Monte santo.
ArERNIA lex. f. V. Atherina. Aninismus, ó Athroésmus, ó A tliroismus, m.
TERNU\I i, n, Pescara, ciudad de Dalia. Figura retórica en que se juntan con brevedad di-
ATERNUS, Plin. El rio Pescara de Italia. ve •sos sentidos en una misma cláusula.
ATESTE, és. f. Flia. Este, ciudad del estado de ATHYR. indecl, El tercer mes de los egipcios,
Venecia. que corresponde á noviembre, así llamado de Ator,
ATESTINUS, a, um. Marc. De la ciudad de Este. nombre que daban á Venus.
ATHICUS, i. Bibl. Especie de 13 apTO de ATIA lex. Lei promulgada por-el tri-
cuatro pie's. buno del pueblo Tito Amo Labieno, para que el
ATHÁMÁNIA, x. Atamania, provincia de pueblo eligiese los sacerdotes.
Etolia ó de E piro. t ATIGERIS. adv. Fest. Statim.
ATHÁmÁms, idis. f Ov. La muger de Atamania. ATietA lex. f. Liv. Lei promulgada por el tri-
--53..THAMANTES y Athámánes, um. m. plur. Cic. buno del pueblo Lucio Mili° sobre los rendidos por
Los naturales de E'piro. armas. 11 Otra, sobre dar tutores el pretor y la ma-
ÁTHÁMANTÉUS y Atilámanticus, a, um. Ov. ó yor parle de los tribunos á las mugeres y 'pupilos
ATHimANT.(ÁnEs, ron. ni. f. plur. Ov. Que trae que no los tuvieren. II Otra, sobre crear elpueblo los
su origen de A/amante. diez y seis tribunos militares.
AT}{ÁMANTLS, idis. pairon. Ov. Hele, bija de ATILIÁNUS, ru.Cic.De nombre romano.
Atamaute. ATINA, te. f. Virg. Ciudad y colonia de Lacio.
ATHImskNus, a, um. Prof. De Atamania. Plin. Otra arruinada en Venecia.
ATHÁMAS, antis. Ov. Atarnante, rei de Te- ATINAS, átis. con. Cic. tse la ciudad de Atina.
bas. 11 Monte de Te.s'alia. f Calzan. Especie de olmo.
ATHÁNÁsius, Atanasio, nombre de varon. ATINIA lex. I: Gel. Lei romana sobre recibir á
ATHÁNÁTOS, i. ni. Bibl. inmortal. los tribunos del pueblo en el número de los senado-
V. Athera.
AniÁRA, ae. f. Pli;i. res. ¡Otra, que prohibía la prescripcion de las-cosas
ATHEIA,te.f. hurtadas.
ATHEISmi3S,i. m. .Ateismo, la impiedad que niega ATIZÓES, w. Plin. Especie de piedra preciosa
la existencia de Dios. de color de plata.
ATIIÉN.,E,árum 1:p1.13 lin. Aténas, ciudad de Gre- itTLANTEs, ron. m. plur. Plin. Pueblos de Libia
cia, capital de la hoi que degeneran de todas las costumbres humanas. 11
ATIIÉNIEA bruta. n. pl. Fiestas que se cele- Vitr. Atlautes ó telamones, estatuas de hombres
braban en Aténas
' en honor de Minerva. que se ponen en lugar de colunas en el orden atlán-
ATHENXI, &nra. ni. p lar .Los naturales de Até- tico. 111Vev. Los gigantes.
nas ; no de la A'lica, sinó (le otra (le las tres que ATLANTEUS, a, um. Llar. y
cuenta Yarron ; y otros añaden hasta nueve. ATLANITACUS, a, um. Auson. Atlántico, pede
ATHEN.Eum, u. Templo de Minerva en Ale'- neciente á Atlante.
itas, donde ofrecían sus obras los autores griegos, ATLANTIADES„ w. ni. f pub. . Ov. Nieto de At-
corno los poetas romanos en el de Apolo. I 1 Lant- lante, Mercurio.
prid. Academia, escuela pública, lugar donde se ATLANTIAS, ádis. palr. Sil. liál. De Atlante,
ejercitan las artes y ciencias. sus hijas, las Pléyades.
ATEÉ)i..cus, a, um. Lucy . Ateniense, de Atinas. ATLANTiCUM, 1L. Cic. El mar atlántico, el
crurn. n. piar. Treb. Pol. Bibliote- océano.
cas en que se guardan los monumentos literarios. ATLANTTCUS, a, um. Cic. Atlántico, de Atlante.
ArHINIENsis. ni. f. Sé. 91. Cia. Ateniense, • ATLANTIDES, ¡dom. f. piar. Virg. Las hijas de
perteneciente á la ciudad de Alelas Atlante. II Las islas Fortunadas, las Canarias.
AritÉmiráms, is. f Ciudad y puer to de Pro- ATLANTION, u. Pijo. Nombre de la e.drerna
venza en las inmediaciones de Marsella. vértebra del cuello, -inmediata á la espalda, quesos
ATHÉRA, te. f. Plin. Atera, especie-de, puches -tienáodasl•cm.
poleada, hecha de almidon, • de espelta, ó de cual- ATLANns, f Virg. ó
quier género de harina. ATLÁNTIUS, a, um. Plin.Que traen su origen del
AIIIIEWNA ler. f. Gel. Lei del consnl Aterio monte Atlas.' Terteneeiente al mar atlántico. II
So-

Foutinal, que hixo pecuniarias las multas que las brenombre de _Mercurio, nieto de Atlante. Atl~
estrellas Ver-
ankquas !eles señalaban en orejas y bueyes, esta-1 tides, hijas d e Atlante:nombre de las
blecielui.,o que se pagasen 10 ases por cada oveja, y gilias ó Pléyades, y de las Ilíezdas.
100 por cada buei ATLANTIUS notitas, m. Plin. La nuca, la parte
ATIt AT
92
superior del espinazo, que esta' entre la primera y ATRÁMITE, árurn. m. plan Pueblos de bu
segunda vértebra, y le une con la cabeza. Arabia.
Atlas, /non te de &frica. ATRÁMITICUS, a urn. Plin. De los atramit"
ATLAS, antis. Virg.
liNombre de un rei de Maurita nia , sabio astrónomo, como el incienso y mirra de su tierra, que es el
de quien fingen los poetas que llevaba el cielo sobre celebrado.
sus hombros. IJ V. Atlantes. ATRÁTUS, a, um. Cic. Ennegrecido, teñido,
ATmosrizERA, v. f.
La atmósfera, la esfera puesto, dado de negro. 11 Enlutado.
que se forma al rededor y cerca de la tierra de los ATRAX, ácis. m. Plin. Rio de Etolia. II Ciudad
vapores que ella misma exhala. de Tesalia. n El padre de Hipodamia.
ATNÉPOS, ótis. m. Nieto del biznieto ó biznieta. ATRÉBAS, atis. com. Cés . El natural de Arras á
ATNEPTIS, is. f. Nieta del biznieto ó biznieta. de Artois.
ATÓcLUM, ir. v. Plin. Medicamento que causa ATRÉBÁTE, f. 6

esterilidad en las murieres. ATREILITES, um 6 tium. piar. Cje. Pueblos


ATÓCIUS, a, una Plin.. Lo que impide la concep- de la Galia céltica, hoi Artois.
clon, que causa esterilidad. A-ritÉ.BITIcTs, a, um. Treb. Col. De Arras, de
ATÓiit1S, Cie. El zItotno, cuerpo indivisible. Artois.
ATOPEMA, átis. U. y ATREUS, i. Sén. Atreo, hijo de Pelope e' Di-
ATÓPIA, j: Necedad, tontera, de hecho podrunia, rei de Micénas, enemigo mortal de su her-
depalabra. mano Tie'stcs.
t ATOPUS, a, 11113. Necio, simple. ATREUS, a, um. Estro. Lo perteneciente á Atreo.
A T QuE.conj.copulatica que se pone por lo coman ATRIA, f La ciudad de Venecia.
de' tante de las vocales. Cíc. Y, é.J 113/aut. Al instante, Arniartioaum paludes. Los lagos de Venecia en
al punto, al momento. 11A' la verdad, cierto, cier- la embocadura del Po.
tarnente. 11 Del mismo modo. Alque Num prweeps Autraatius, a, lun. Uip. Dei zaguan ó porte l.
rapit. Virg. Le arrebata, le precipita al instante. ArrtiÁltius,ii. ni. Dig. Siervo que cuida del atrio.
—Ipsis conz2nentuni placa. Ter. Con todo ellos ATRIL:APILLA, w. f. Plin. Et becafigo, pájaro
creen esta mentira. Nullus alque is est. Cic. Nadie pequeño de color ceniciento, me'nos la cabeza, que es
es como él. Bellas alque optabam. Plata. Hermoso negra.
como yo le quería.—Ego qui te confirmo. Cic. Pero Ararat-A.0a, Óris. com. Pan. Negro, de color
yo, que confirmo tu pensamiento.—Vides. P laut. negro, oscuro.
Pero ya ves.—Exorta est semel. Plaut. Una vez ATRWES y Atrida, m. patrón. Ov. Hijo de
que salió. Aliter, contra, ó secas alque ante. Cic. Atreo dícese coniumnente de Agameninon y
De otro modo, al contrario que ántes.—Aliquis Menelao.
dicat. Ter. Pero, aunque alguno dirá.—Id hyemis ATRIENSIS. ni. f. Sé. is. Cia. Siervo mas distin-
ternpore. Quint. Y esto especialmente en invierno. guido que los demas, como mayordomo de una casa.
A' veces no sirve mas que para adorno ; y otras se tATRÍGÍCIUM, n. Ase. Ped. El portal donde
reduplica para anadir fuerza. Alque, alque ascendit trabaja el tejedor.
muros romana juventus. Gel. Se abalanza á porfía ATRIbLUM., i. 2/. Cia. Portal, zaguan pequeño.
á las murallas la tropa romana.
ATRiPLEX, icis. f El armuelle, especie de
ATQUI. conj. advers. Cic Mas, pero, con todo,
con todo eso, sin embargo. 11 Cierto, ciertamente, en hortaliza.
ATRIPLEXUM, n. Fest. V. Atriplex.
verdad, verdaderamente. Atqui si illam altigerit.
ATR►TAS, átis. f: Plin. La negrura, negror ó ne-
Ter. Pero si él la tocare.—Habeatur necesse est.
Cic. Pues es preciso que le haya. Sirve con mucha gregura, color negro.
elegancia para continuacion del discurso como Annum, n. Vara. . El zaguan, porta1.11Corral,
Atqui si, Atqui etiam, Atqui si ternpus est ulluco. patio.
Cic. Pues si hai algun tiempo. Y para las asun- ATRÓCITAS, átis. j: Cia. Atrocidad, inhumani-
ciones, ilaciones o pruebas de un silogismo. Alqui dad, crueldad, maldad, barbaridad, fiereza. Ateo-
pares esse virtutes perspici potest. Cic. Es así que citas sceleris. Salust. La enormidad de un delito.—
las virtudes son iguales. Temporum. Suet. La desgracia de los tiempos.—
Anua% Piale'. Atqui. Tác. Aspereza de costumbres. Quomodo
ATRACES, áCI-itn. ni. plan Pilo. Pueblos de Eto- atrocitas ista i •ruperit nes•io. Cic. No sé cómo se
lia junto al vio Atrace. Pueblos de Tesalia. introdujo esta dureza, insensibilidad.
ATRACIDES, m. Cenia Césalo, natural de ATRÓCiTER, ius, issinie. adv. Cia. Atrozmente,
Atrace, ciudad de Tesalia. de una manera cruel, atroz, enorme, bárbara, fiera,
idis. fpatron. Ov. Hipodamia, hija de inhumana. Atrociter aliquid accipere. Tác. Tomar,
Atrace, ó natural de Tesali a. llevar una cosa mui á mal.—Ferre. Cic.Promulgar
ATRACIUS, a, um. P•op. Del rio Atrace de Eto- una leí mili severa.
lia. Airada virgo. Val. Flac. Fhpodainia.—A•s. ATR6PJIA, órum. n. plan Miembros entorpecidos
Estac. El arte mágica profesada de los tésalos. que no les aprovecha el alimento.
ATRACTYLIS, etylidis. Plin. El atril, planta se. f Cels. Atrofia, enfermedad que
espinosa semejante al cártamo, y una de las especies impide la nutricion.
de cardo santo. Es buena contra la mordedura de kraoents, a, um. Plia. Atraco, el que padece
animales venenosos. la enfermedad de atrofia.
t ATRAMEN, n. La negrura. * ATROPOS, f Marc. A'tropos, Ulla (le las tres
ATRAMENTÁRIUM, n. El tintero. Parcas; quiere decir inexorable.
t ATRÁMENTÁRIUS, a, um. Perteneciente á la ATROR, ¿iris. f. Gel. V. Atritas.
tinta. ATROTUS, a, um. Hig. Invulnerable.
ATRÁMENTUM. n. Cíc. La tinta, tinte, licor _ ATROX, COM. cior, cius. comp. cissírmis, svp..
negro. II Plin. El licor negro que escupe la gibia, Atroz, cruel, bárbaro, inhumano, terrible, fiero.
con que enturbia el agua y se oculta de los pesca- Crudo. 11 A'spero. 11 Acerbo, infeliz, funesto. Atroz
dores. A tramentum scrip torium Cic. Tinta para odii femina. Tác. Mfiger de un odio implacable.
escribir.—Librarium. Vitral,. Lo mismo que scrip- Spectaculum. Tác. Espectáculo bárbaro.—Nego-
toriurn; y ahora se puede llamar así el barniz ó tiion. Salust. Negocio difícil.—Animus Cálanis.
tinta de la imprenta.—Sutorium. Plin. El tinte de Hor. La constancia, el genio severo de Caton,—
los zapateros. Atramento sulorio absolutos. Cic. Genius orationis. Cic. Estilo duro.—Facinus Sén.
Absuelto con un decreto denigrativo. Delito atroz.—Ccaurn. Plin. Tiempo crudo. Atro-
Al 'r A T T 93
dor rabies.Tác. Rabia mas cruel. Atrocissima sus- Sonsacar. Allentarefidem audiloris. Cie. Procurar
picio. Cic. Sospecha mui vehemente. sorprender la buena fe del oyente.—Annenam.
ATKUSCA, ae. f. Macrob. Una especie de uva. Ulp• Procurar encarecer los víveres.
A rrA, m. Fest-Nombre que los niños daban a ATTENTUS, a, um. part. de Attendo. Cje. Atento,
los ancianos por reverencia.11Hor. El que por en- aplicado, dedicado, cuidadoso, vigilante, diligente.
fermedad de las piernas ó de los pies los sienta Hig. Tendido, entendido.
solo de puntas. ATTÉNUATE, ius, issime. adv. Cic. Sencilla, ba-
ATTÁCEO, es, cui, citum, ere. Cic. Callar con jamente, con estilo humilde.
otros. ATTENUATIO, Onis. f. Cic. Atenuacion, este-
ATTACTUS, us. nt. (Solo se halla usado el abla- nuacion, la accion de extenuar, comprimir y en-
tivo.) Virg. El tacto, el acto de tocar ó palpar, flaquecer. 11 Minoracion, brevedad, concision.
ATTACTUS, a, um. part. de Attingo. Plaut. To- ArritNukTus, a, rime Lit). Atenuado, adeiga•
cado, palpado, tentado. zado, enflaquecida disminuido, estenuado, mi-
ATTÁ tusa, n. Tarragona, ciudad arzobispal de norado. 11 Cic. Conciso, breve. Parí. de
España. ATTENUO, .s, á vi, atino,- are. a. Plin. Atenuar,
t ATTACUS, art. Bibl. Especie de insecto. V. ostenuar, adelgazar enflaquecer, disminuir, mi-
Attelabus. norar. 11Bajar el estilo. Lingua felis attenuat catea?
A TTÁGEN, énis. ni. ó hominis. Plin. La lengua del gato raspa el cútis
ATTÁGÉNA, Marc. El francolin, ave. del hombre.
Myr:1GUS, A.rnob. Cabron, el macho cabría ArrÉuo, is, trivi, tritnm, térére. a. Plin. Fro-
ATTÁLENSIS. sé. n. is. Plin. Perteneciente tar, flotar, estregar, sobajar con las manos. U Dis-
á la ciudad de Ataba en la Eólide, ó de Misia en minuir, debilitar, enflaquecer, gastar. 11
el Asia. quebrantar, pisar. Atterere Aman' raque pudorez.
ATTÁLTCUS, a, um. Hor. Perteneciente al rei Salust. Hacer perder la fama y la vergüenza. —
Opes Salust. Consumir las fuerzas del
Arrhas, Plin. rei de Pe'rganio, que imperio, agotar sus caudales. Asiati allerunt se spi-
poseyó muchas dquezas. netis. Plin. Los asilos se rascan contra los mato-
ATTÁMEN. conj. advers. Cie. Con todo eso, no rrales. Allerere herbar. Virg. Pisar la yerba..
obstante, sin embargo, con todo, pero, mas. ATTESTA.NS, tis. C0112,. Cíc. El que atesta, •esti-
t ATTÁmiNo, ás, ávi, átum, tire. a. Aur. Víct. fica, da testimonio. Allestante omnium memorial.
Manchar, contamivar, corromper, echar á perder. Cic. Segun el testimonio de todo el mundo, segun
Capit. Tornar ó tocar lo que no es licito. la voz pública.
ATTAT. inter j. At at. ATTESTÁTIO, ónix. f. Macrob. Atestaciou, depo-
ATTÁTE. itiled, con que se significa haber venido sicion del testigo que testifica y afirma.
á la memoria alguna especie. Plata. Tate, ta. ATTESTÁTOR, nr. Plin. El testigo que da
ATTÉGER, gra, grum. Fest. Disminuido, redu- testimonio, que testifica y afirma.
cido á menos. ATTESTÁTUS, a, um. ,S'én. Atestado, testificado,
ATTEGIA. a. f. Ja y . La cabaila, choza. traido por testigo. 11 Plin. Atestiguado, depuesto,
ArrÉu RO, ás, ávi, átum, are. a. Fest. Disminuir apoyado, asegurado, comprobado con testigos. P. de
reducir á menos, ATTESTOR, gris, ¡tus sum, ári. dep. Cic. Ates-
4..TTÉTEA, a e. f: Juv. La cabaña, choza. tiguar, atestar, deponer, apoyar declarar, testi-
ATTÉLÁuus, i. Plin, Langosta sin alas, de la ficar, comprobar como testip-,0 ,11 Traer por testigo.
especie mas pequeña. Atlestari aliquent. Cíc. Llamar á uno por testigo.
ATTEMPERATE, ius, issime. adv. Ter. Atempe- ATTEXO, is, xui, textura, xére, a. Cers. Tejer
rada, moderada, blanda, templadamente. juntamente, añadir tejiendo.l¡Juntar, añadir, unir.
ATTEMPÉRATUS, a, um. Vitruv. Atemperado, ATTHtS, idis. f. Marc. A'tis, hija ale Cránao,
acomodado, adecuado. Pral. de rei de Alénas.11 Marc. Ateniense ó de la A'tica. 11
Al-TEMPERO, ás, ávi, áturn, áre. a. Se'n. Atem- Larte. La provincia de Alica.11 Marc. El ruiseñor,
perar, acomodar, ajustar. Al 1 emp er are sibi g ladium. ave. 11 Marc. La golondrina, ave.
Proporcionarse el golpe ele la espada, expo- ArrícA, f. Flirt. La A'tica, provincia de
nerse á él : como hacían los gladiadores vencidos, si Grecia. El territorio de Atenas.
et pueblo lo mandaba. ATTICE, es. f. Cels. El ocre, tierra amarilla de
ATTENDO, is, di, entum, dére. a. Cic. Atender, que usan los pintores.
poner atencion, reflexion, cuidado, aplicacion.11 ArricE. adv. Cíc. Al modo de los atenienses.
Advertir, observar, escuchar. Allendere aliquem. Allice Cic. Hablar culto, aticamente ó al
Plin. Escuchar, estar atento álo que estilo de Atenas.
uno dice.—Aliquid, ad aliquid, de aliqud re. Cic. Arríctsmus, i. ni. Cje. El aticismo, la manera de
Alicrci rei. Pijo. Considerar una cosa con atencion. hablar de los atenienses, la mas propia y elegante
—Yerba. Cte. Pesar las palabras. --Ánimos. Liv. de los griegos.
Animo. Ter. Animan. Cic. Poner cuidado, atender. Arricisso, lis, ávi, át u m, áre. n. Plaut. Hablar
ATTE:sZTATiO, bnis. Sin:.. La accion de aten- como los atenienses, afectar su modo de hablar.
tar ó tocar. ArrícuRGEs, is. com. Viírt1 2). Hecho por órden
ATrENTkTUS, a, um. part. de Attento. Cic. Aten- ático de arquitectura. •
tado. 11 Intentado, empezado. Allentala defCclio. ATTicus, a, am. Plin. De la A'tica ó de Atenas,
Cte. '1 umulto intentado. ateniense, ático.
ATTE:vas, ius, issime. Cic. Atentamente, con Arrfur. pret. de Attingo.
atencion, con cuidado, con advertencia, con re- AT-ríoo, is, ere. Y. .tongo.
flexion, con tiento, atentadamente, con aplicacion, Arrmuus, a, um. Apul. Contiguo, vecino,
con madurez. Altentius cogilare. Cje. Pensar con próximo, cercano, inmediato.
mas madurez. Attentissime audire. as. Oir con ATTiLLs lex. f. Lci sobre las tutelas.
muchísima atencion. ATTILIÁN'us tutor. Tutor elegido segun la !ei atí tia.
ATTENTIO, (mi s. f. Atencion, cuidado, adver- ArriLys, i. Plin. Atilo, pez del Po, que
tencia, aplicacion, quietud, silencia con que se ¿Irga á crecer mucho, y no se puede sacar sino li-
oye. (1 Vigilancia, reflexion, intension del ánimo. ado de bueyes con garruchas de hierro.
ArrENTO, ás, ávi, átum, áre. Cic. Atentar, A.T-risuz, árum. ,f plan Sic : Ftac Montos
tentar, intentar, cometer, emprender. LEmpeaar, piedras para señalar los términos de los car
p robar, sondear, a Atacar, acometer. 1 Solicitar U ATTINEo, és, tInTri, tenturn, nene. a.
ATT A. U C
51
11 Int- Arrancrkrus, a, um. Gel. Tocado, manoseado
ner, detener, retener. 11 Ocupar, guardar.
mportar, ser Part.
pers. Pertenecer, tocar, mirar. (1
aliquemscustodia: Tác. cero, as, ávi, atara, are. a. Cic. Tocar,
útil, necesario. Attinere palpar, manosear. 11 Tác. Intentar, emprender.
uno
TenerEntretener,
á en custodia, pres o-- Pe Pacir . Sa-
detener con esperanza de paz. ATTRÉMO, is, ere. n. Estac. Estremecerse
lust. Detener, cortar el ímpetu. At- temblar, amedrentárse mucho. Attremere loquenti:
—Impetum. Tác. Estac. Temblar a la voz de alguno. —Granti.
tinen domi studiis. Tác. Quedarse en casa para
Estac. Moverse á los ruegos.
estudiar. Altinet ad me . quid istud2 Por Plaut. Qué
mi, ,por
me importa esto Quod ad me—.Cic. ArraÉphy kTE. adv. Plaza. Al modo que andan
'laque a mí toca, en orden á mí, en cuanto á los niños y los viejos, temblequeando.
Quid piara dicere? Cic. Para qué se ha decir mas? ArraÉrino, ás, ávi, átum, are. n. Plaut. Tem-
Para qué, de qué sirve estenderse mas? Allinuil blequear ó tembletear, moverse perturbadamente,
quia nihil, non venit. Cic. No vino, porqué no era como los niños y los viejos cuando quieren andar
menester. Scyter ad Tanaim aninem altinent. Curc. de prisa.
Los escitas llegan hasta el rio Tánais. ATTRÍBUO, is, bui, bütum, ere. a. Cic. Atribuir,
ATTINGO, is, tígi, tactum, tingére. a. Cic. Tocar, dar, aplicar, señalar, asignar. Imputar, achacar.
pa/par, llegar con el pié ó la mano á alguna cosa. Altribuere pecitnirtm. Cic. Dar dinero del erario
['Llegar á nigua lugar. 11Ser confinante. 11 Perte- para gastos públicos.
necer. Attingere extremis digitis. Cic. Tocar con Arrntntrno, ónis. Cic. La atribacion, seña-
las puntas de los dedos.—.S'anamas. Nep. Tocar lamiento, asignaciou, aplicacion. 11 A tributo, ad-
solo los puntos principales.—Ciliciam. Cic. Tocar, junto, propiedad, predicado.
llegar á la Cilicia.—Leviter grecas huleras. Cie.To- A'ITRínÜTUM, n. Varr. El libramiento que se
mar una tintura de la lengua griega.—Cognatione. hacía á los tribunos para las pagas de la tropa.
Cie.Ser pariente. —Rein ad verbuin.Cic. Llamar una ATTRTBDTUS, a, tn. part. de Attuirm. Cic,
cosa por su nombre.—Rempublicam. Cic. Entrar Atribuido, asignado, aplicarlo, se aalude. Atíributi.
en el manejo de la república. Ut seditionem al- Liv. Pueblos sin fueros propios, ;le, egados m' otros.
tigit. Tác. Cuando llegó al punto de la sedicion. ATTRITA, órum. n. play . Desolladuras, rozadu-
ATTiNUI. pret. de Attineo. ras, despeaduras, heridas que sobrevienen de al-
Arras, idis. Luer. V. Atthis. ga!) e sra. e rzo.
ArroLLo, is, lére. a. Liv. Levantar, alzar. 11 Anuileo, enis. f. Lanip. La accion de fregar,
Engrandecer, ensalzar, elevar.l'Aclainar. 11 Pacuv.
frotar, flotar, manosear. II Ecl. Dolor de atriciou.
Quitar. Attollere pariam. Plin. Criar el hijo.— ATTRiTUS, os. in. Min. La frotadura, frotamien-
Palliam. Ter. Arregazar, enfaldar, recoger, arro- to, rozadura de una cosa con otra. Aitrilas ea "tra-
llar la capa. Virlutibus res principum allolluntar. me. Worm, Plin. Mordedura del za, ato.—(Li. Id.
Aur. Vict. Los hechos de los príncipes se ensal-
La accion 'le deshacer y mascar la comida.
zan por sus virtudes.
ArrniTUS, uní. parí. cíe Attero. Marc • Ate-
ATTONDEO, és, di, sum, dere. a. Virg. Tundir,
trasquilar, cortar, rapar, pelar. HPodar. Attondere nuado. estennado, consumido, gastado. Alirila
toga. Toga, vestido viej o, hecho pedazos.
virgulla. Virg. Pacer la yerba.—L/hnos. Pinol.
Podar los olmos. — Aliquem aura doctis dais. Arrni VI. pret. de Attero.
Plan!. Estafar, sacar el dinero á uno con mafia. ATTÜLO, ea lagar de A !Yero. Pava
ATTONiTE, adv. Min. Con espanto y admiracion. ATTÜM DEO, as, ae ., „ anon, are. a. Plin. Enterrar
ArróalíTus, a, une Cic. Atónito, pasmado, ea- juntamente,
pantado, admirado. i Pele Furioso, incitado, per- Arraaus, i. .
turbado, fuera de st. H Virg. Inspirado de una AT•RUS ó Alyrus, ni. A a.s. on. El !:_dur; rio
deidad. 11 Virg. Admirable, pasmoso. l'art. de
ArróNo, as, nM, itum, are. Se'n. Atronar. •Tneus, a. ten. Gel. Tartaland6, bathaejerene
aturdir y confundir con el tronido. 11 Ott. Dejar el que tiene eslor; -h, ó d jicaltatl pa,•a
atónito, espantado, suspenso, aturdido, admirado. ArrYs, is, yos. m. Ov. A'tis, hijo del rio San-
ArroNsus, a, um. parí. de Attondeo. Cels. gario, que fue convertido en pino por haber que-
Trasquilado, rapado, pelado, cortado, tundido al brantado el voto de castidad que hizo á la diosa
rededor. Allonsa arca. Luc. Campos segados, ra- Cibéles. 11 Hijo de Hércules. 11 Otro de Alba, rei de
sos, pacidos. Allonsa laus. Clic. Alabanza, gloria los albanos.n Glro,de quien taro origen la gente
oscurecida. Acta latina. 1 1 Otro indio, compañero de Fineo, en
ArríaNut. pret. de Attono. la batalla contra Perseo.
ATTORREO, és, ni, tostara, rére. a. Apic. Tostar
mucho, asar. V. Torreo. AU
ATTRACTIO, ónis. Qaint. Contraccion ó abre-
viacion de palabras. 11 Pal. Arrigamiento, crispa- Au. inter]. del que abomina, de amonestacion,
tura. 11 Atraccion, la accion de atraer. indignacion, y del que llama. Ter. Oh.
ATTRACTÓRIUS, a, um. Macrob. Atractivo. AUCELLA y Aucilla, . Aval. Avecilla, ave
que tiene virtud de atraer á sí. pequeña.
• Arruan-rus, a, urn, parí. de Attraho. Cels. AUCEPS, Tte./. Plaut. El cazador de aves.
Atraido, traido hacia sí. f 1 Se'n. Arrugado. 11 Cica El que busca alguna cosa con mucha dili-
ArraAcrus, es. m. Díct. Cret, Atraccion. gencia, que anda á caza de ella,—Sermoni ó dictis
Arrabio, is, ctura, hére. a, Cic. Atraer, alicujus. Pinot. El que escudriña y examina con
traer hacia sí. e Áltr .
iler
animain. Plin. Respirar, atencion las palabras de otro.
echar el aliento.—Aliquem ad se. Cic. Rednair á AUCETCS y Aucéus, a, um. Fest. Aumentado
uno á su partido, ganarle.—Aliquem ad atuptid. acrecentado.
Cic. Aficionar, empeñar, meter á uno eu una cosa. AucirÉT2E, árum. m. prur. Plin. Pueblos dt.
—Ad judicis subselia. Cic. Traer á uno arrastrando Escilia.
por fuerza ante el tribunal del juez. AUCíPÜLA, w. f. Red para cazar pájaros.
ArrnÉnÁn, órutn. m. piza. Los naturales de AUCTÁRIMII, Plaut. La añadidura, lo que
Bercahire en Inglaterra. se da de mas del justo peso ó medida.
ATTRECTÁTIO, (mis. Cele. y AUCTÍFER, éra. um. S. Ag. Fértil, que produce.
' ATTRIleriTUS, U9. m. Cic. El tocamiento, la ac
Aucrif ►no, ávi, a.tinn, are. a. Arnob, Au-
clon de tocar 6 llegar con la mano. mentar, hacer mayor, hacer crecer. 11 Sacrificar.
A UC AUD 95
AtlerlFictis, a, Mil. Lucr. Que da aumento, Awaraix, Tert. La que aumenta,a auinoerz
que hace crecer y aumentar. tadora.l¡La que vende. ¡I La que sale por fiadora.
Muno, ónis. Tác. Aumento, aumentacion, AucTum, n. Gel. Aumento, acrecentamiento.
acrecentamiento. j i Cic. Venta pública, almoneda. Fest. Espacio del circo fuera de los límites sena.
Inventario de la almoneda. Auctio hasta. Sueton. lados.
La almoneda 6 venta de la almoneda.—Regia. Plin. Anczus, us. Plin. Aumento, acrecentamien-
—Hereditaria. Cic. Inventario de bienes de una to, anmentacion.
sucesion, almoneda de los bienes de una herencia. Aucrus, a, um. part. de Augeo. Salusl. Aumen-
Auctionem facere. Cic. Hacer almoneda.—Propo- tado, añadido, acrecentado, engrandecido. Auctus
nere. Quint. Publicarla.— Vendere. Cje. Pregonar animo. Tác. Aquel á quien se ha aumentado el
los bienes de una almoneda. animo.—Danuto. Ter. El que ha recibido un nuevo
AUCTIÓNÁLIS. m. f. lé. n. is. Ulp. Auctio- daño.—Auxílio. Tác. El que ha recibido nuevo
narius. socorro.
AUCTIÓNANS, tis. com. Cíc. El que hace, abre AUCÜPÁBUNDUS, a, um. Tert. El que caza 6
almoneda, el que vende sus bienes en ella. coge con mucha atencion.
AUCTIÓNÁRIUS, m. Ulp. El que vende los A UCÜP ÁT LO, ónis. f. Quin!. La caza de aves, la
bienes de una almoneda. jj Tasador, apreciador. cetrería.
AUCTIÓNÁRIUS, a, um. Cíc. De la almoneda ó AUCúPÁTÓRIUS, a, um. Plin. Bueno para casar
venta pública. Juctiozurrire Cic. Cartel aves.
en que se publican los bienes de alguno. Audio- AUCtiPÁTUS, us. Capite V. Ancupium.
naria atrio. Cic. Patios en que hacían las almo- AUCDPÁTUS, a, um. Lacl. Cosido, cazado.
nedas. AUCÜPIUM, n. Cje. Cetrería, caza de aves.
ACCTIÓNOR, iris, ibis sum, inri. dep. Cic. Almo- Cela. La misma caza ó presa. Aucupium t'electa-
nedear, poner en venta pública, pregonar á voz Cie. Afectaciou de agradar y divertir á
del pregonero los bienes. otros.— VErb0711771. Afectacion de palabras su-
AUCTiTO, ávi, atina, áre. free. n'e. Au- tiles y falaces. j j Crítica de las cosas mas menudas.
mentar, acrecentar mucno y a menudo. Auctilare —Auribu.s facere. Plaut. Andar escuchando lo que
pecunias famore. Acrecentar el dinero con se habla.—.Nomenclationis. Colum. Investigacion
continuas usuras. escrupulosa para averiguar los nombres de las
1We-ro, ás, ávi, itum, áre. a. Plaza. Aumentar, cosas.
acrecentar, engrandecer, añadir. Anclare aliquein AUCÜPO, áa, ávi, átum, are. a. Plan!. Cazar
lucro. Muní. -aumentar las ganancias á alguno.— aves. II Observar, acechar, escuchar ocultamente.
Opibus, Eurivecer á. uno, colmarle de ACCÜPOR, iris, atas sum, ári. dep. l'arr. Cazar
bienes, Free. de Auge°. aves. I I Buscar, acechar, estar en observacion, pre-
AucToR, bris. ni. Cic. Autor, inventor, el que tender adquirir, desear. Este verbo es mas usado
inventa, discurre. hace, da principio á una cosa. II que c I antecedente.
Escritor. 11_=,quel por cuya autoridad ó imperio, A0D.3.CIA, W. f. Cic. Audacia, atrevimiento,
consejo, obra, impulso, instancia, peligro ó ejemplo arrojo, determinacion, osadía, intrepidez.II Es-
se hace alguna cosa. H Medianero. Testigo. II fuerzo, valentía, superioridad de ánimo. II Valor
Fundador. Te auclore id feci. Ter. A' instancias ánimo, espíritu.
tuyas he hecho esto. Aiictorea prinzi. Ulp. Pri- AUDÁCITER. C1111). Ap111. y
meros vendedores.—Secundi. Ulp. Los que salen AUDACTER, cius, cissínie. adv. Cic. Atrevida,
por fiadores de la eviceion, saneamiento y seguri- osada, intrépida, resuelta, arrojada, inconsiderada,
dad de la cosa vendida. Auclor liba sum uf. temerariamente. H Con valor, con esfuerzo, con
Cic. Te aconsejo que. espíritu. Audacias verba transferre. Cic. Usar cm
AUCTORÁMENTUM, i. 97. Cíe. Paga, salario, jor- metáforas con ménos reparo. AUCIdeiSSi.171C ()Mida
nal que uno gana con su trabajo, II Obligacion. incipe •e. Lie. Emprender todas las cosas con
Aitcloramcnlum Sén. La obligacion del grande ánimo.
soldado por cierto tiempo. jj r ea paga de sus servi- AuPacúeus, a, una. dim. de Audaz. Gel. Atrevi
cios. dillo, el que es algo arrojado.
Aue-rentaTto. ónis. f La venta que hacían los Anoax, acis. C01711, ciar, cissfinus. Cic. Audaz,
gladiadores de sí mismos. atrevido, arrojado, resuelto, temerario, osado, in-
Aucaóak-rus, une part. de Au¿doro. 1107'. trépido, denodado, inconsiderado, audacisimo. ¡j
Vendido, obligado, alquilado, sujeto á otro por Esforzado, valeroso, animoso, de ánimo y constan-
cierta paga. Auct orca us miles. Sén. saldado alis- cia grande, superior. Ardas Cla2Z(1. Atrevido.
tado que he hecho el juramento de fidelidad. —bribas. Virg. Esforzado, fiada en sus fuerzas.
Auctoratom sibi rata: est. Lic. Creyó tenerle bien —Cave sis. Cubil. No seas soberbio.— Oninia per-
seguro, bien afianzado. peli. Hor. Atrevido para emprended°, acometerlo
Aun-remiras, atis. Cic. Autoridad, crédito, todo.
estimacion, té, verdad, aprecio, reputacion. II Po- Atanestans, a, um. Vel. Pat. Que se debe em-
der, potestad, j urisdiccion. Testo, lagar, testi- prender, acometer, intentar. Audendiauctor. Virg.
monio, sentencia, dicho, palabras que se citan de Autor de un hecho arriesgado. A:fdendum Tib.
libros .r; personas. II Escelencia, representacion, Es menester atreverse, es menester resolucion.
peso. 11 Seguridad, caucion, garantía, fianza. II AUDENS, tis. dom. Virg. Audaz, el que se atreve
Plin. Precio, valor. jj Viiruv. Magnificencia, her- animoso, intrépido, resuelle:. V. Audaz.
mosura de un edificio. Auctoritatern detrahere, A lma:e-rara tiiss, tissime. adv. Tác. Atrevida, in-
Quint. Desacreditar.—Deferre. Liv. Dar crédito. trépidamente. Audentius. Tríe. Con gran valor. V.
E • s.e ir auctoritale. Pila. Estar en estimacion. Audacter.
—Alicujus. Liv. Seguir y obedecer el parecer de AUDENTIA, se. f. Tac. Atrevimiento, au dacia,
otro. Auctorilatem defigere. Cia. Negar ó rehusar arrojo, temeridad. V. Audacia.
ser autor de alguna cosa. Senatus auctorllas. Anna°, és, sus, sum, dore. n. Cic. Atrevers ee,de-
Lie. Decreto del senado, al cual falta alguna con- terminarse; arrojarse, no detenerse en. Audere ca-
dicion para ser legitimo, para tener fuerza de leí. pitalia. Lir. Atreverse, no temer hacer muertes,
AUTOR°, ás, avi, atarla, are. a. Quint. Vender, asesinatos.— Viin aliquem. Tác. Maltra-
obligar, sujetar á alguno por cierta paga. Aucto- tar, hacer violencia á a Iguno.— pericula. Tác. A-
rare síbi mortem. Vel. Pat. Vender su vida, procu- rrostrar los peligros.— Ultima,.Lw.—Extrema.Firg.
rarse la muerte por interes. Esponerse a los último» peligros, arriesgarse á
gg F A TI G
Tener el atrevimiento de negar. AUFIDENÁTES, um. m. plu•. Plin. Pueblos da
todo Negare. Cic.
emprendían, se San:ajo.
Mita dolo audebantur. Liv. Se AUFIDIA lex• Cic. Lei sobre los votos de la plebe
acometían machas cosas por engaños. Res magno
adquiridos por soborno.
duci audenda. Liv. Empresa digna de un gran ca- AUFIDIÁNUs, a, u m . Cic .PertenecienW á Aufidio ,
pitan. Non audeam guinpromain Plaut. No
podré ménos de decirlo todo. Machinas etiam ausi. ciudadano romano.
podré AUFÍDUS, ni. Hor. El °t'auto, rio de la Pulla.
Habiendo intentado tambien usar de las má-
quinas de guerra. AUFÓNA, m. El Avon, rio de lnigel.altiezesca_
AUDIENS, tis.cona.Cic.Oyente,e1 que oye, atiende. AuFÜGIO, is, fügi, giturn, ere. n. e
Dicto. Cic .—Impe rii. Plaul. Obediente al mandato. par, retirarse, escurrirse a otra parte. Aufugit agua.
AUDIENTIA, f Cic. Atencion, cuidado, adver- Plaut. El agua se vierte, se va. Aufugere ad ali-
tencia, aplicacion, quietud, silencio para escuchar. quem. Apul. Refugiarse.—Aspeclum parea lis. Cje.
Audienliam sibi facereCic. Conciliarse la atencion. Huir de la vista del padre.
Plan!. Intimar silencio. S urdis reddere andien- AUGJE, árum. piar. En, ciudad de Normandía.
tiam. Prud. Volver el oído á los sordos. Audien- HEu, rio de España que separa la Galicia de ela-
fiam impertiri.—Precbere. Cic.—Tribuere. Apul. tú•ias.
Dar audiencia el que ejerce jurisdiccion. AUGE, es y Augea, 0v. Rija de Aleo, y sa-
Audio, is, lvi, Huna cree a. Cic. Oir, entender, cerdotisa de Minerva.
escuchar, percibir por el oido. ¡ Obedecer. I ¡ Asen- Aucuo, és, si, ctum, gére. a. Cic. Aumentar,
tir. consentir, aprobar. Comprender, concebir.' I acrecentar, añadir, multiplicar, adelantar, ampliar.
Ser oyente ó discípulo. !! Oir decir. Si me C(V.•al' Augere aliquem. Alabar. 11 Promover, adelan-
audisset. Cic. Si César me hubiera creído. Audio tar.—Aligud re. Cic. Engrandecer á uno.—Aliquid.
sero. Cic. Tarde lo he llegado á saber. Audi4i rex Cíc. Amplifican—Arara. Vi •g. Poner sobre el ara
el patee. Hor.Fuiste llamado rei y padre. Bese out como sacrificio.—.Res al que alere. Luce. Engen-
drar, producir.
mole audire. Cic. Ser alabado 6 vituperado, estar AUGESCO, is, ére. n. Cic. Aumentarse, crecer,
en buen 6 mal concepto. Minus commode audire. hacerse mayor. Augescere lacilis inceementis. Lic.
Cic. No estar en buena opinion. Audire aliquem. Aumentarse, crecer insensiblemente. auimi
sic. Ser discípulo de alguno, seguir sus consejos. augescunt. Salust. Les crece el valor.
—Causas. Paterc. Dar audiencia á las partes. .Au-
AUGIAS y Augeas, m. Aus. A'ugias, •ci de
dile paucis. Ter. Escucbád un instante, dos pala-
bras, en una palabra. Audies mole. Ter. Oirás lo Elide.
que no quieras. AuGiFico, áre. En. Y. Augeo.
* AUGNOS, Alud, keeba llamada hisociamo
AueiTio, ónis. f. Cic. El acto de oir. Fiche au- por el resplandor de su flor.
diliones. Cíc. Rumores falsos. Auditione fabularum AUGITES, as. Plin. Una piedra preciosa.
duci. Cic. Gustar de oir cuentos.—Accipere. Cic. AuGmEn, ínis. 71. Luce. y
Saber por haberlo oido decir. Audiliones (acere. AUGMENTÁTIO, anis. j: Aumento, incremento.
Gel. Esplicar la leccion el maestro.—Obire. Plin. AuGmENTO, ás, avi, atm, ure.a. Fírin. D
Ir á oir la esplicacion. aumento. V. Augeo.
AUDITIUNCULA, 33. f Gel. Rumor ligero que se AUGMENTUM, P1111. V. Augmen. lj Farr.
oye. 1, Doctrina breve que se aprende oyendo. Nombre de una torta que se añadía en el ara para
AUDITOR, óris. ni. Clic. Oyente, el que oye. ¡ ¡ Estu- el sacrificio.nIncremento : es .voz de la Gramática.
diante, discípulo, alumno. Varr. Lector. Aucumwzals. 711. f. sé. n. is. El natural del con-
t AUDITÓRJÁLis. ni. lé. is. S. Ag. Del audi- dado de En en Normandía, provincia de FLuncia.
torio ó de la escuela. AUGUR, úris. Cic. A'ugur, agorero, el que ).?co-
AUDÍTÓRIUM, n. Plin. Auditorio, concurren- nostica los sucesos futuros por el nido y canto de
cia, concurso, junta de oyentes. ¡I Quint. La escuela, las aves, agorador, adivino.
el lugar donde se enseña. II Paul. Jct. La audien- AUGÚRÁCULUIT, n. Fest. El lupas donde los
cia, tribunal donde se habla en público. áugures hacían sus observaciones.
t AUDiTÓRIUS, a, une Cel. Aur. Del auditorio. AUGÜRÁLE, 71. Sin. La insignia .te`. agorero.('
Auninam, n. Tác. Lo que se ha oido decir. Tác.EI lugar en que tomaba el general los agüeros.
Ipse, audito castellumobside •i. Tác. E'l, cuando supo AUGÜRiLis_ lé. n. is. Cic. Lo que pertenece
que el castillo era cercado. Auditum prreter á los agüeros ó á. los agoreros. Auguralis vir. Cic.
habeo. Cic. No lo sé sitió por haberlo oido decir. El que ha sido agorero.—Porta. Tác. La puerta
Audito crudelior. PaUre. Mas cruel de lo que se augural en Roma.
había oido decir. AUG ÚRÁTIO, ¿mis. Cic. La accion de agorar, la
AuDiTus, us. ni. Cic. El oido, el sentido de oir. agorería. 11 Lact. La prafesion del agorero.
l¡ La accion de oir. Auditus gravitatem oleuin ainyg- AUGORÁTO. adv. Liv. Habiendo consultado los
dalinum disoutit. Plin. El aceite de almendras quita agüeros, consultado el vuelo y canto de las aves,
la sordera. los auspicios. II Tomadas todas las medidas.
AUDITUS, a, um. part. de Audio.Cic.Oido. Auditd AUGÜRÁTORIUM, n. V. Auguraculum.
re ex utrdque parte. Cic. Oidas las partes. AuatjuareRta, iris. f. Fest. La que profesa la
AUDE•MÁR01, 011s, is. f. San Amaro, ciudad del agorería, agorera.
Pais bajo en la provincia de Artois. Auetinkrus, us. in.Cic.La dignidad del agorero.jJ 7
AUDÜMÁRUS, m. Amaro, nombre de hombre. El arte de adivinar por el canto y vuelo de las aves,
AUFEIA lex. Lei del tribuno Aufeyo sobre la Auct)rtÁns, a um. Cic. Lo que se ha hecho des-
restitucion de Ariarátes á su reino paterno de Ca- pues de observados los agüeros.
padocia. AUGÚRIALls. m. f, lé. n. is Plin. Auguraba.
AUFERO, fers, abstüli, ablátum, auferre. a. Cic. AUGÜRIUM, i4 n.Cic. El agüero, pronóstico, adi
Quitar, llevar mitra parte. Auferre se. Plaut. Qui- vinacion. vaticinaciou, prediccion. I Auspicio favo-
tarse, retirarse. Aufer isla quceso. Plaut. Ruégote rable. l¡La interpretacum y ciencia de los agüeros.
que dejes esas cosas. Auferre paucos dies ab alivio. AUGÜRIUS, a, usa. Cic. Auguralis.
titc. Alcanzar de otro algunos dias de próroga.— AUGURO, ás, áyi, átum, áre. a. Cic. ó
Litem. Plaut. Ganar el pleito. Inultum nunquain AUGUROR, áris, átus sum, art. dep. Cic. Agorar,
aullret. Ter. No se irá sin castigo. Ne te auferant vaticinar, predecir, pronosticar,anunciar los suce-
aiioruni consilia. Cje. No te dejes llevar, gobernar sos futuros por el canto y vuelo de las ares 6 por
de los consejos de otros.
otras señales.

AUG AUR
AbousTA , Dic. Augusta, la emperatriz, la AUGUSTONÉMÉTUAI ., Clermont, ciudad de
oaiger riel emperador, Tambien se daba esle no aa- Francia.
bre á las madres, hijas y hermanas de los empera- Auc u STáltiTÜNT, n. Poitiers, ciudad de Francia.
dores. 11 Sebaste, ciudad de Cilicia. AUGUSTUS, m. Suel. Augusto, nombre de un
_AUGUSTA Ansciorumj. Anch, ciudad de Francia. emperador rumano. 1i Nombre de sus sucesores. fl
AUGUSTA Cmsarea, w. f. Zaragoza, capital del El mes de agosto.
reino de Aragan en España. AUGUSTUS, a, uno. Cic. Augusto, grande, magní-
fico, ilustre. /1 Venerable, sagrado, respetable.
AUGUSTA. DiáVOCOntiOnlal. f. Die, ciudad de
Francia. Magestuoso, suntuoso. 11 Perteneciente a Augusto
AucusTA Finerita, w. fi Mérida, ciudad deEspa- ó al emperador.
ha en la provincia de E. ¿remadura. AULA, f Vitruv. El patio de la casa. 11 Aula,
AUGUSTA Pratoria, Aost, ciudad del Fin- la corte y palacio real de los príncipes. 11 Prop. El
monte. cercado,redil,aprisco ó establo del ganado.11Plaul.
AUGUSTA Rauracorum. Ciudad de la Galia, en La olla 6 puchero grande. 11 Clarin.11 g. La ca-
otro tiempo famosa, y ahora un lugar pequeño lla- silla de la réina de las abejas en las colmenas.
mado k ugst cerca de Busilea en la Suiza. A ULMA, w. fi Cura. V. Aulaum.
AUGUSTA Rotnanduerum. :f. Luxemburgo, capi- AULIEDUS, i. 2n. Cíc. V. Auletes.
tal de la provincia, de su nombre en el Pais bajo. Auuxum, n. Cic. Tapiz, tapicería. 11 Tapete,
AUGUSTA Suessonum. f Soissons, ciudad capital cubierta de la mesa. 11 Quid. Telon de teatro. 11
de la provincia t#el mismo nombre en Francia. d'uy. Especie de toga hs:eca de varios dibujos.
AUGUSTA Taurinorum. Turín, ciudad capital AUL Al. yen. en lugar de A.ula. Virg.
del Pianionte. AULAR, áris. n.Varr. La tapa de una marmita ó
_AUGUSTA 'I'iberii. f. Ratisbona, ciudad imperial tartera.
en el círculo de Baviera. A uuAx, ácis. 711. Aus. El surco que hace el arado.
AUGUSTA Trevirorum. Trév eris, ciudad arzo- Aubpinct Cenómáni, orum. piar. Los de la
bispal de Alemania. provincia de Mena en Francia.
AUGUSTA Tvicastinorma. f. San Pablo de Tres- :'s.uutoict Diablintes. m. plur. Los naturales de
castillos, eiiuldd de Francia. Percha, provincia de Francia.
AUGUSTA Trinobantum, f Lóndres, capital de AULLRei Eburovices. plur.Los de la provin-
Inyalerra. cia de Evreux en Francia.
A G USTA Vagiennoru;o. f Sal uzo, ciudad de Su- j Auuf:rEs, z. ni, Cia. El flautero ó flautista, el
boya. que toca la flauta.11Sobretiontbre de Tolomeo, padre
AUGUSTA Valeria, se. f Valencia, ciudad capital de Cleopatra.
del reino del mismo nombre en España. Autkricus,a,urn.Ptia.Perteneciente á la flauta.
AUGUSTA Veromanduerum. f. San Quiatin, ciu- AULÉTUIS, ldis. f. La tocadora de flauta.
dad de Francia.. AuLicoQu'us, a, um. Fest. Cocido en olla.
AUGUSTA Vindelicornin. f Ausburgo, ciudad de AuLicus, a, um. Suet. A'ulico, de palacio ó de
Suecia en A lenutaía, la corte.
AuGusTÁLE, is. n. Quin!. pabellon ó la tienda Awicus, Suet. El cortesano ó palaciego.
de campaña del general. Ataos, f.Viry.A'ulide,provincia de Beocia.
AuousTÁLEs, luso. ni. piar. Vey. Capitanes esta- AULIUM, sZ. Vare. 011a pequeña, puchero.
Mecidos por Augusto que combatían á la frente de Autox, ícis. m. Vey. V. Aulas.
los escuadrones.. AULcEDUS, m. Cic. Auletes.
t AucusrÁulikNus y Augustálícus, a, um.Dig. y AULON, ónís. in. Monte de Calabria. 11f. Ciudad
A.ticusTÁr.is. 111. f. ré. o. is. neo Perteneciente de Cilicio, de Candia, de Arcadia, de Macedonia,
á Angusto.Auyustales ludi ó AugusItzlia.Tác. Fies- de Laconia, de Calabria.
tas en honor de A agosto .—Sodales, Tác.Sacerdotes AuLüLA, le. dim. Apul. Pucherito.
que cuidaban de los sacrificios hechos á Augusto. .A ULULA f Título de un a comedia
Petr.Seis magistrados establecidos en las Platito, en que se introduce á un viejo avariento que
colonias y municipios para el mismo fin. Prce feclus tenía una olla llena de monedas de oro. Parece ha-
artyustalis.Ttic. El procónsul ó prefecto de Egipto. berle dado el nombre Aulula, alfa pequeha ; pero
.-iuctisrÁ LíTAs, atis. y. La dignidad del este no tiene ejemplo en los autores de aquel tiempo.
prefecto de Egipto. 11La de los 25 sacerdotes insti- AULUS, ca. A ulo, prenombre coman entre los
tuidos por Tiberio para celebrar las fiestas en honor romanos. 11Especie de pescado.
de A Gg-uStO. At.lm ii. v. Pete. El lugar coman ó letrina
t A UGUST_ANEUS, a, mil, y de un parage público, como de un teatro, lo.
A uGusrÁNus, a, urn. Tdc.I.o perteneciente á Au- AuñA, f Plin. El aire, el viento. II Aura, el
gusto. Aagustana confessio. La confesiou de Ans- viento suave. II Prop. El eco de la voz. 111,a respi-
burgo. Aiiyustanits CUITUS . S ue I . Carrozas de los ca- ración, el aliento. 11 El olord ¡Fedi . , La reputacion.
balleros Auyast ani, que Augusto agregó al senado. 11 El favor, aplauso, el aura popular. Aura auri.
AuGusrÁTus, a . um. part. de Augusto. J11 Cr Virg. El resplandor del oro.—Tenuis Virg.
Dedicado, consagrado. Un rumor leve.
Auousru, tius, .tissiine. adv. Cic. Augusta, reli- A URÁMENTUM, n. Plin. Instrumento propio
giosa,sautamente.HGrandediustre, eminentemente. para sacar ó limpiar el oro.
A UGUSTEáNUS, a, oto. Front. V. Augusteas. AURANTIA poma, Cirum. n. piar. Diose. Las na-
AuousaLum, n. Templo dedicado á Augusto. ranjas, fruta.
AUGusTÉUs,s,um..Vaet.Perteneciente á Augusto. AURÁRIA, W. Tác. La mina de oro.
A UGUSTIÁNI, Morra. plur. Caballeros romanos A URÁRIUS, á. ni. Orífice, el artífice que trabaj'
del cuerpo de los senadores. en oro.
AuousriNus, a, nra. V. Angusteus. Aunáltius, a, um. Plaut.. Perteneciente al oro.
AuousriNrus, i. (S. Aurelius) m. San Agustin, A u Ft ATA , f Cels. Dorado, dorada ó doradillo
natural de Tayaste en Africa, doctor de la Iglesia pescado marino.
santísimo y elocuenlísimo : floreció á fines del si- t AURÁTiLIS. m. f lé. u. is. Solin. V. Aureus.
glo iv de Cristo. AURÁTURA, f Quint. Doradura, el dorado.
t AUGUSTO, ás, are. a. Arnob. Hacer augusto y AUATUS,
R a, um. part. de Auro. Cae. Dorado
venerable. cubierto de oro. 11 Liv. Adornado de oro. II Catul
AticuTODUNum, Autun, ciudad de Francia. De oro. Plin. De color de oro.
9,s A ti 11, AU R
. La cabezadaudóweilde oomania.
freAnu que tiran del coche 6 carro. Col. El carretero,
AaritEa,m1.Fest
í, n. Aichstadt, consteiacion celeste. II Coi. El piloto.
AUREÁTUM, Sidon. Adornado. AuRiGADS, tis. com. Suet. El que cochea.
t AUREÁTUS, a, une Auriga, coc h ero, el que
ácis . m. Fest. AuRiGARIUS, ii. ni. Suet. El que eochea CD el
AUREAX, circo. jj El que cuida de los carros en el circo
gobierna los caballos.de un coche carro.
AURELrA, w. Sidon. Orleans, ciudad de Fran- AURiGÁTiO, Suel. La accion de cochear,
Familia romana. de gobernar y manejar los caballos de un coche.
cia. II Aurillac, ciudad de Francia. A UniGÁTOR„ ¿iris. ni. Maui. V. Aurigarius
AvuELrÁcum.
AUftatJANENsts. in. j: sé. n. ís. Sidon. Lo que es .AUDiGÉNA, X. 731. Ov. Engendrado
por medie
de la ciudad de Orleans. del oro, sobrenombre de Perneo.
ArnEtta.Num, Lintz, ciudad de Austria. AtnIGEn, a. uta. Val. Fine. Aurifer.
AunkriÁ.Nus, m. Vopisc. _Aureiiano, uno de _AL al Go, aa, ava atio, are.
los emperadores romanos. AuttfGo, Ploot. La tiricia á ictericia.
Au R.Euus, a, um. adj. De Aurelio, nombre ro- 1 Aunicton, ario, átus sum, ári. (tu). Varr. Co-
mano. chear, guiar ó gobernar un coche.
ArnErous, m. Sesto Aurelio Víctor, africano, AuaiLÉGÜLus, Dig. El que escoge el oro
historiador que gureeib á la mitad del siglo iv de entre las arenas.
Orislo. AURiPluMENTIX,M, min. oropitnente,
AurtEóLus, m, Marc. Pequeña mondda especie de arsénico o sandaraca, mineral amarillo
oro. que se halla en las minas de plata y oro.
AUREÓLUS, a, um. Colum. De color de oro. 11 AURLS. is. Cic. La oreja. Auris El
nihil. De oro. 11 Prud. Dorado. 11 Lmil. Hermoso. cabo de la oreja.—Patiens cullaree, Hor. Genio
11
Cje. Precioso. dócil, que se deja culti ‘ !lee, Hom-
AURESCO, is, ere. n. Varr. Ponerse de color de bre que no puede guardar secreto.--Menior. Ov,
oro. Buena memoria.—Deerain ab Mis abhor•el.
AUREUS, i. Plin. A'ureo, moneda Je oro. Los dioses no los quieren escuchar. .11íe'aire atirC-Y
Así se llamaba una antigua de España, (»te hoi tercies. Cic. Tener el nido fino, delicado.—Facike
llamamos escudo. Cia. Tener oyentes dóciles, atentos. — Sardas.
ArnEus, a, una Cíc. A'ureo, de oro, I j Dorado. Oidos sordos, orejas de mercader. Acrem reitere.
11
Parecido al oro. 11 Esceiente, resplandeciente. Virg. Tirar de la oreja, avisar.—la dee-
Aurei mores. Ho y. Costunibres doradas, las sen- mire. Ter. Dormir á pierna suelta,
cillas y amables. Aurea regulo. Regla áurea ó de AURISCALP1UM, Au.-ieniariue.
tres en la aritinetica.—Mías, Ov. `alado, edad de specillum en Anricularius.
oro.—Corsaries. Virg.—Coma. Ov. Cabello blondo, AratTrErs, a, urn.Fedr. Din. de
rubio.—Koz. Val. Flac. Noche estrellada. Ai- Aunt-rus, a. um. Ov. Orejudo, que -llene gran-
rean-2 dictum. Lucr. Palabra mni buena.—illa/am. des orejas. j j El borrico. H O; ente :Acato. .Aurilus
Vira. La naranja. Aureus numeras. N (linero áureo, testis. Maui. El testigo que depone de old‘as.
ciclo decenovenal, período de 19 años, Arnívómus, a, um. Que despide (ie si res-
Aritienaacum y Orichaicum, n. Plin. El plandor como de oro.
oropel, lámina de laton mai batida. H Laton.
dita. de Auricula. Auno, ónis, ni. El abrotano ó lombrigaeera,
AURICJLLA y ()rica', m.
plania.
Catul. Oreja pequeña, el cabo de la oreja, orejilla.
AURJCOCTOR, óris. ni. inscr. Platero que limpia
Atino, ás, áre. a. Tent. Dorar.
AuuócLÁvÁTus, a, une TTeJ;ioe. Claveteado,
el oro al luego.
AURÍCOLOR, óris. com. J'avene. De color de
guarnecido y adornado con clavitos rle oro.
oro. AURORA, T. f. Virg. La aurora, el alba, la pri-
AURTCOMANS, tia. com. Aus. y
mera luz del dia.
Aultice"mrs, uta. Val. _Mac. De cabello do- t AURORESCO, is, scére. n. Rcsplaudecer come
rado 6 de color de oro. la aurora.
Arnicrea, w. Cie. La oreja. 11 El oido. Aunósus, a, une. Lampe-. De color de oro.
culam opponere. Hor. Presentar la oreja, ceremo- AtirtrolaiErs,aann.Cci.einr.L, ceja: oe ictericia.
nia que hacía el que era llamado por testigo para AURtiGINO, ás, áre. Tent. Estar ictérico, pa-
que le tocase el cabo de la oreja el que le llamaba, en decer la ictericia.
señal de aceptarlo. Auriculd influid inollia•. prov. AURÜGO, iris. f Escrib, La enfermedad de
Cic. Mas blando que el cabo de una oreja, hablando tericia ó ictericia.
de los hombres de buena pasta. Auriculas diinit AURÜLA, f dini. de. Aura. Aire, viento leve,
tere. Hor. Bajar las orejas, no tener que respon
der. Auricula inuris. Oreja de raton, yerba. Aurtill.wz • us, urn. P •ad. De color de oro.11
AURictiLÁR'S. ni. ré. n. is. Cels. Auricular, lo Abundante de oro, rico, opulento.
perteneciente á la oreja d al oido. Auricularis ver- AUR.UM, 7T. Cic. Ei oro, metal niai precioso. ti
minatio. Celo. PiCaZoo ú comezon de la oreja. El dinero, la riqueza. H Lo (píe es hecho de oro. 11
AUR1ctiLÁR1US, a, um. Celo. V. Auricularis. 4ii- Val. Flac. El esplmdur 6 resplandor como de nro.
, riculariuni .5^pecillum. Celo. Escarbaoréjas, instru- Aurum ecelatum. Cir. Alhaa j de oro labrada.—
mento para limpiar las orejas. Faction. Virg. Oro trabajado.—/nfeclum. 1 ng.-
AURíPÁBER, bri. ni. V. Aurifes, Grave. Liv. Oro en barras, barra de oro.— Tez-
AURiFER, a, um. Plin. Aurífero, lo que lleva oro ti le. PLaut. Orfebrería, tejido de oro. II Hilo de oro.
ó está dorado. — Genimalum. Estac. Anillo de oro. — Lentum.
AURif EX, Icis. m.Cic. Orífice, el artífice que tra- Ovid. oro molido. — Obrizum. Plin. Oro afinado,
be& en oro,plaiero de oro ,Azieificenz le :fa turuin cre- refinado.— Tolosanum. Cic. Oro funesto á los que
debas. adagfoé por lana, y volvió trasquilado. ref. le poseen. — Coronatura. Estac. Corona de oro. —
te. f. Platería en que se venden al- Coronarium.' Cíe. Oro coronario, oro puro que
hajas de oro. servia para hacer coronas. — Signa Izan. Cic. Oro
' AURiELUUS, a, nra. Prud. Lo que lleva oro. acuñado, moneda de oro. — Musivum. Pers. Ore
AURifidDiNA, Le. j: Plin. Mina de oro. de la pintura. —Priscum. Hor. La edad de oro.
AueíFult, (iris, Plaut. El que hurta oro. A
Au utRiuuNN oc ei: si. f. Fest. Ciudad de Campana.
AtaliGA, m. Virg. Auriga, carretero, cochero, Iírum. ni. plur. Plin, Lo , ;laterales díe,
eZ que conduce, gobierna y gula los caballos ó mulas Aurunca,
AUS AUT 99
AunuNcus,a,um. Virg.Perteneciente á Aurunca. AUSTÉR1TAS, ális. Quin'. Austeridad, upe-
AUSCÁRIPEDA, Varr. La oruga, especie de reza, rigidez, estraiieza, dureza de coudicion,
gusano. rigor y fortaleza de genio, poca afabilidad y agra-
Ausea Auch. ciudad de Francia.n do, sobra de tiesura y deveridaddi Col. Aspereza,
17.os naturales ó moradoi-es de Auch. punta de agrio de la fruta. Austeritas colorum.
Auseúnca, en lugar de Osculor. Fest. Plin. Vivacidad de los colores, colores demasiado
AUSCULTÁTIO, bni g . .Plant. El acto de oir, cargados.
obedecer y deferir d. la voz de alguno. 11 Sin. Cu- AusTÉRüLus, a, um. Apul. Dim. de
riosidad, la accion tle escuchar lo que se habla en AUSTÉRUS, a, um, Col. Austero, acerbo, áspero
público ei en secreta. al gusto. II Severo, rígido, áspero, fuerte, poco
AUSCULTÁTOR, óris. m. Cie. Escuchador, el que afable y benigno. desabrido, mal acondiciona3o.
oye y escucha con atencion. II Apta. Obediente, el Austerus color. Plin. Color sobrecargado. Auste-
que obedece. rior gustas. Colunz. Gusto, sabor áspero. Azule-
AuscuteraTus, m. Apid. .Auscultatio. rum vinum. Cotana. Vino áspero, fuerte.
AUSCULTO, as, dvi, atina, are, a. llar. Escuchar, AUSTRÁLIS. in. f. lé. n. 18. Cíe. Austral, meri-
oir con ate:mime atender á lo que se dice. II Maui. dional, del mediodía, del sud. Australis cingulus.
Escuchar lo que se habla en secreto.j jitar crédito, Cic. La zona austral, meridional.—Po/us. Sén.
creer lo que se oye. Mai ausculta. Cic„ Créeme, Polo antártico, austral.
haz lo ve te digo. AUSTRÁSIA, se. f La Austrasia, uno de los cuatro
AUSIM. is, it. pres. 31ibl. de ;Suden. reinos antiguos de la Francia.
Ausoe, Cais. Virg. ?.(,son, hijo de Ulises y d. AUSTRIA, a). f. ó Istria, f. La Austria, pro-
atinan Calipso, vincia de Alemania.
A teseete, f LZP. Ciudad de la antiguaAusonia. AUSTRIÁCUS, a, um. Austríaco, el natural de
Ateisneki.s, »he. Lúe Los naturales de la Austria.
antigua Aieremie Los de la Gre- AUSTRIFER, a, um. Sil. Que trae vientos ó lluvias
cia magna, Ausonia. II Estac. Los italianos lel mediodía.
AUSCiN [A, ai ej: usonia, parte de Italia. AUSTRINUS, urn. Colum. Australis.
AusoaleNus, lea. Perteneciente á Au AUSTRO, áS, ási, atum, are, n. Plaza. Mojar,
sonio.
Ausoxin3e, anua. .717.pfirT. Firg. Los pueblos de AUSTRO, - Afcicus, na. Plin. Austro garbino,
Los latinos, romanos, italianos. viento.
f Oca/. muger natural de A USTRÓNÓTUS, 171. Lid. El polo austral, an-
=ynsonia. tártico,
al usa \ares, a. am. rirg . Iie ausenia o de Italia. AUSUM, n. Virg. Atentado, atrevimiento, tenta-
Dachno Magno ,1115;011 .10, gra- tiva, empresa arriesgada.
mático, reto rico y pramplor de los Ausus, a, una Ov. pul. de Andel), El que se
emperadore Graeiano y Val,et¿ielaao::!;ae' natura atreve, que tiene la audacia ó atrevimiento de.
de B Tac. Acometido, emprendido con atrevimiento.
AusrEx, icis. 7a, Cia. ¡Vueur, agorero, adivino AUSUS us. ni. Va:. Flac. V. Austera
Autor, consejero, primer móvil de ale-una aeciou AuT. conj. disy. Cic. 0'.II O i si no, ó de otra
ji ave de que se toman los agüeros. II adj. manera.
Ciaild Favorable, de :aren agüero. A,isprz legas. AUTEM. conj. Cic. Mas, pues, pero, y. Quid
Cic. El que ol>SCIV4 Lis agüeros aera promulgar una autem ille? Ter. Y él qué decía? Mihi culero.
le:. Auspice ;ler. Con el i'nvor ú proteccion En cuanto á mí, por lo que á mí toca. Quid
de la Musa, (talen' mea? Ter. Y qué me importa á mí ?
t ..;USPiCX13 ‘ILIS. 112. f lea is. denob. De buen AUTENTA y Authenta, in. Fuly. El señor ó
agüero, (le ° nen auspicio. autor priucival de una cosa.
AESPíCÁLLi. f lb. a. is. Plin. Perteneciente Aumwerlcus, a, ron. _autéetieo, lo auto-
á los auspicios O agüeros. rizado y legalizado, que hace fe. A.,thenticce tes.
25,13s i,:c A adv. tamenti (abulte, Ulp. Original de un testamento.
Ausetea ro. adv. CM. Segun los aguerrís obser- Authentioen rdtiones. Ulp. Recados justificativos
vados de mute:airee Ij Ter. Con buen agüero, con de una cuenta.
buena estrella, con feliz auspicio. AUTIIÉPSA, X. f. Fornel, especie de ruar-
AUSPTC. n TUS, una par'. de Auspico. Cic. Lo
Mita con dos suelos, el de abajo para poner la lum-
hecho con consulta de los agiieros. Feliz. Auspi- bre, el de mas arriba para la chocelatera, puchero
entrar dcd. Catul. Diosa mas favorable. Auspiee- o cazo con agua, ú otra cosa que se haya de ca-
tissiinani e•oruianz. Quin', Principio mili lentar.
Ausaíreerus, us. Plin. Y. Anspicium, * AuTocimiims, ora. m. plur. Justin. Pueblos
AUSPiCIS. gen. de A uspex. nacidos en la misma tierra que habitan, y no ve-
('ic. :auspicio, agüero, presagio, llidos de otra parte.
observacion del vuelo, canta y pasto de las aves, y A uroortkenus ., a, um. Sud. Original, escrito de
y•ediacion de lo filaro.1 1 Virg. Derecho, potestad, propia roano.
'iurisdic,cion, imperio. Auspiciis sois vivere. Virg. nz. plur. Luc. Pueblos de Mau-
AuTOLÓLES,
Vivir á su libertad, seguir su fantasía. ritania.
Ate-ir :feo, ás, avi, atum, are. a. Plaut. y AUTOLYEUS, i. Marc. Hijo de Mercurio,
Aus p ieoit, mis, ates sur), ari. dep. Cje. Obser- abuelo materno de Ulises, célebre por la destreza
var el multo y vuelo de las aves para pronosticar de sus hurtos.
lo futuro. II 1)1.in. Empezar, emprender. Auspicari AUTÓMATA y Autómátária, bruto. n. plur. V.
aliquid. Suel. Consultar las aves para empezar Automaton.
alguna Hig. Dar presagio á alguno. AUTÓMITÁRIUS, m. Irisen El que hace autó-
Au.spicatus est cantare. Sud.. Empezó á cantar. matas.
A us-reoaaes, m. Lucil. Dim. de AuTósaTkatus, a, um. Paul Jet. Perteneciente
A terna, tri.ni. Cic. E I austro. A ustri. pl. Los vien- las máquinas que se mueven por sí mismas.
tos en general. jj Plin. Las regiones del mediodía. Maquina que se
*. A UTOMÁTON, ti. n. Suei.
Aus-relen eis hierba. j. Apul. El sisunbro, yerba. mueve por sí misma corno el reloj, autómata.
A usezaz, ius, issi in' e . adv. Cic. Austera, áspera, A UTOMÉDON, m. Virg. Automedonte, el
acerbamente, con rigor. que gobernaba el carro de Aquiles.
A. V A AVE
100
de las riquezas. Avaritia glorice. Cure. Ambicion
AuTóiloÉ, dm. f. Ov. Autónoe, madre de Acteon, de gloria.
hija de 'adino y de Herintone. AváRus, a, um..Cic. Avaro, avariento, el que
Atm O:valva
- a, um. Ov. De Autónoe.
está poseido de avaricia, miserable, escaso, codi-
kurórrous, m. Pers. Pan de municion, hecho cioso, mezquino, interesado, tacaño. Avaros lau-
de harina inferior ó mal cernida.
dis. Hor. Ambicioso de al abanza—ro:ter. Hor.
AUTOR y otras. V. Motor &c. Vientre insaciable.—C‘edis. Claud. Ansioso, ham
Auraicum, ,. n. Cliártres, ciudad de Francia.
AUTRON1ÁNI 8, a, inn. Cie. De Autronio, nombre briento de sangre.
romano. AVE. imperat. def. Marc. Buenos dias, Dios te
A uruANAL, álís. com. Varr. y guarde. Ave alicui dicere.— Malutinion portare.
AUTUNINiLlb. tn. f. le. n. is. Autumnal, del Mire. Dar á uno los buenos dias, saludar á uno, ir á
otoño. verle por la mañana. Ave al que vale. Catul. A
AU'TUMNESCIT, ébá,. n. defect. Marc. Cap. Entra Dios, y mantente bueno.
ó empieza el otoño. AVECTUS, a, um. Plan]. Llevado á otra partell
AorumNirAs, átis. f. Cul. La otoñada. 11 Arn. Virg. El que ha marchado ó partido. l'art. de
La cosecha ó frutos del otoño. AvÉno, is, xi, ctum, hére. a. Liv. Llevar, con-
AuruNINo, ás, áre. n. Hacer tiempo de otoño. ducir, trasportar á otra parte.
AUTUMNUM, n. Farr. y AVELLA, X. f Sil. Itál. Avella, ciudad del
AUTUMNUS, i. A. Cic. El otoño. reino de Nápoles, de donde viene el nombre de
AUTUNINUS, a, inn,Plin. Del otoño ó propio de él. AVELLÁNA, Plin. Avellana, fruta.
AUTÚMO, ávi, átum, are. a. Cie. Creer, ima- AVELLO, is, lió vulsi, vulsum, lére. a. Cic. A-
ginar, pensar, opinar, ser de parecer. 11 P . De - rrancar, sacar de su lugar con fuerza. 11 Quitar.
en-, contar. Avellere se ab aliquo. Ter. Retirarse de alguno.—
• AuxÉsis, is. f. Aumento, amplificacion. A corpore. Ter. Sacar, arrancar del cuerpo.
Auxt. pret. de Augeo. AVÉNA, Ee. f. Cie. Avena, especie de grano que
Auxiuí.BUNDUS, a, 11111. Apul. y crece como la cebada, aunqué sin espiga. 11 Viry.
AUXÍLIÁRIS. in. f. ré. n. is. y avena, zampoña, caramillo, churumbela. Avena
AuxíI.IARIus, a, Ln. Cie. Ausillar, que socorre, sterilis. Virg. Avena silvestre.
ayuda, favorece, acompaña. AVENÁCEUS, a, uin. Plin. De avena.
t kan°, ónis. f. Liv. V. Auxilium. AVÉNÁRIUS, a, um. Plin. Perteneciente á la
Auxit,aroa, óris. Quint. El que da ausilio. avena.
f AUXiDIÁTRIX, ICIA. j: Casiud. La que ausilia. AvÉNto, ónis. f. Aviñon, ciudad de Provenza en
AuxiLIÁTus, us. in. Luc. V. Auxilium. Francia.
AuxíliÁTus, a, ln. part. de AVENIÓNENSIS. ni. f. sé. n. is. El natural de
Auxkto, ás áre. a. Diom. Aviñon.
AUXiLIOR, áris, átussum, ári. dep. Cic.Ausiliar, AvENs, tis. com. Ov. El que desea con ansia.
ayudar, socorrer, patrocinar acompañando. AVENTER. adv. Am. V. Avide.
AUXiLIUM, Cic. Ausilio, socorro, ayuda, AVENTiCUM, n. Avenches, ciudad de la Suiza.
asistencia. Y. Adjunientum.Auxiliainadversw vale- AVE:NTINENSIS. ni sé. n. is. Val. Mis. Perte-
tudinis. Cels. Remedio contra una enfermedad. — neciente al monte Aventino.
Virg. l'reveucion (le las cosas necesarias para AVENTiNUM.n. y Aventinus, 771. Liv. El monte
viajar con comodidad. Aventino, uno de los siete de Roma. Í Aveutino, uno
Auxur.LA, ve,. f. Fest. 011a pequeña, ollíta. de los hijos de Hércules.
Auxne, en lugar de A udeam y de Aurerim. ant. AVENTINUS, a, um. Ov. Del monte Aventino.
AuximaLis ager. in. Varr. Porcion de tierra asig- AvÉo, és, ere. def. a. Cie. Desear con ansia, con
nada por centurias. pasion, con ardor, con estremo. Valde aneo scire
Auxt m ATES y A urumátes, um. in. plan Inscr. quid agas. Cc. Tengo un grandísimo deseo de saber
Los ciudadanos de Oximo en la Marca de An- de ti. Acere diseere. Cic. Tener ansia por aprender.
cona. AVERNA, órum. n. piar. V. Avernus, i.
AVERNÁLIS. jr. lé.n. is. Prop. y
AV AVEaNUS, a, um. Firg. Del lago Averno, infer-
nal, del infierno.
AVALLÓNIA, f Glasemburgo, ciudad de In- AVERNUS, ni. Cic. El lago Averno de Campa-
glaterra. 11 Otra, de la provincia de Sommerset en nia.11EI infierno.
Inglaterra. AVERRO, is, erri, ersum, rére. a. Prisc. Apartar
AVALO, ónis. f. Avalon, cuidad del ducado de barriendo.
Borgona en Francia. U Provincia de la América AVERRUNCASSO, i3, ere. Varr. y
setenta zonal. AVERRUNCO, ás, áVi,, át.DIM, áre. Cic. Apartar,
AVAI.ONENSIS. m. sé. n. is. El natural de A ya- quitar, alejar, echar a otra parte. Averruncent
Ion. Dii. Cic. Los dioses nos quieran preservar. Ayer-
AvAN-rici, órum. plur. Pueblos cercanos á runeandce Deum free. Liv. Para aplacar la ira de
!os suizos. los dioses.
AVAR. V. Avares. AVERRUNCUS, in. Varr. El que quita los males
- RE,
AV A issime. adv. Cic. Avara, escasa, mi- y los aparta : nombre de un Dios de los latinos.
serablemente, con avaricia, con amor desordenado AVERSÁBiLIS. in. lé. n. is. y
de riquezas, con mezquindad. AVERSANDUS, a, una. Lucr. Abominable, detes-
Av ARES, ruin. m. plur. Pueblos de Escitia. table, aborrecible.
órum. m. piar. Pueblos de Italia. AVERSATEO, ónis. f. Quint. Aversion, oposicion,
AVÁRÍCENSIS. ni. f. sé. n. is. cts. El natural de contrariedad, repugnancia que se tiene a alguna
Bút ges. cosa.
AvÁRIeurtt, n. Cés. Bárges, ciudad de la pro- Á bToRrirxe,ceic. is. 7. Tert. La que tiene repug-
ncviaER6sa
naA
vincia de Berry en Francia.
Avilaticus, a, tn. Cés. De la ciudad de Búrges. AVERSATUS, a, un). Aur. Vid. AVer€41113,
AVÁRITRR. adv. Plaut. Avare. AtVraErRiaSIM. adv. Claud. Al contrario, por la parte
Con
AvARITtA, as. f. Cic. ó
Avialries, el. f. Lucr. La avaricia, miseria, t AVERSIO, ónis. f. Bibl. Aversion, aborreci-
codicia, escasez mezquindad, amor desordenado miento. En este sentido no es latina. ti Apao,
AV1 A X E 101
tamiento, figura retórica en que se a parta tí abstrae seoso, avaricioso e Novitatis (midas. .Plin, —In res
al oyente de la cuestuan propuesta. Aversione o per novas. La. Deseoso, amigo de la novedad. —
aversionem emere, aut rendere. Ulp. Comprar Ignis. Ov. Fuego devorador.
vender en grueso, por junto. Aversione locare opus. AviÉNcs, i. 9n. Rufo Festo Avirno, español,
Paul. Jet. Emprender una obra, tomarla por ajuste, poeta celebre que floreció al principie del siglo v de
por asiento, Per aversionem conducere navean.Ulp. Cristo.
Fletar un navío á su riesgo, por su cuenta. Avis, is. f. Cic. Ave. Ov. Prevagio agüero.
AVERSOR, óris. m. Cje. El que aparta ó saca una Avis Diomedea. Apul. La gaviota.,—/ie. El fénix
cosa de su uso regular y debido . el que la emplea ó el gallo.—Jovis. El águila.—Junonis ó medica.
mal. El pavo real. — Minerve e. El bula - Sinistra.
Plaut.---Adversa. Cic.— .. pira. Chut!. Asa de mal
AVERSOR, áris, átus sum, ári, dep. Cic. Volverse agüero. Flumiatea. Ave de agua. • -- Peregrina.
hacia otra h arte, mostrando aversion, repugnancia ó O v. Ave de paso. —Alba. Cje. Buen al üero. —
aborrecimiento, huir, rehusar, abominar. Aversari
Squamcsa. Plata. Pez alado, volante. Avibus
honores. Ov. Huir de las honras. bonis. Plin.—Secundi.s. Lic. Con buen agnero, con
AVERSUS, a, um. Vuelto á otra 'parte. II buen auspicio, con felicidad.
Averso, opuesto, contrario, repugnante, enemigo. AVISPEX, m. Tert. El que olpleeva las
Aversa pecunia. Cic. Dinero empleado en lo que aves para sacar las señales de buenos ó malos
no se debe. .Aversissimo animo lame foil. Cje. Tu- agüeros.
vo el animo mai opuesto contra mí. Aversus hoslis. AViTE. adv. Tent. Desde ó de parte dei abuelo.
Cir. Enemigo que vuelve las espaldas..--A propo- 4- AVITIUM, n. A /311 El averío, (aut. ) copia y
silo. Lía,. Que muda de resolucion. Aversa char- junta de muchas aves, C07710 bandada fíe.
la. Marc. La vuelta, la espalda del papel.—Pars AVÍTUS, a, um. Cic. Lo que es de los -abuelos
capilly. Plin. El cogote, la parte posterior de la
antepasados, cosa antigua, anciana, vieja. Avita
cabeza.Part. de Averto. bona. Cic. Los bienes de una familia. Avitum
AVERTA, Dig. La maleta 6 alforja que se andana. Liv. Vicio de familia, de casta, de raza.
pone á las ancas del caballo. .A a, uní. Salust. Escabroso, fragoso, áspe-
.AVERTÁ.111US, 11. m. Se entiende equu.s. .Dig. El ro, quebrado, cortado, donde no hai senda ni ca-
caballo que lleva en un viage la maleta ó la alforja. mino. ¡I Virg. Descaminado, perdido, el que ha
AVERTENS, tia. com. Macrob. Elque aparta, errado el camino.
quita de alguna parte. Avertentes dii. Macrob. Dio- -
AVOC ÁMENTUISI, n. Plin. Diversion , diverti-
ses que apartan males y desgracias. F. Averruncus. miento, descanso con que nos apartamos (le alguna
Avawro, is, ti, sum, tére. a. Cic. Volver á otra ocupacion.
parte. apartar, quitar. Omnium ()culos in se aver- AVÓCÁTIO, ónis. f. Cic. La distraceion,diver-
lene. Lic. r‘traerse la atencion, la admiracion de sion, recreo, descanso. Arocatio á cogilanda mo-
todos.— C/asseni in ,fiagam. Lir. Poner en fuga la lestia. Cic. Divertimiento de pensamientes tristes,
escuadra. — Peeuniam. Cic. Emplear el dinero en melancólicos, de pensar en los trabajes.
lo que no se debía. — A liquem alieui. Val. Fine. AVÓOÁTOR, an. Fest. El que r para de una
Quitar, arrancar á uno de otro, de su amistad. cosa y llama á otra.
Avertens. Virg. Apartándose, retirándose. Equus AVOCATRIX, iris. Tent. La que a l arte:, distrae.
fontes avertitur. ny. El caballo no quiere probar .4..VOCÁTUS, um. Liv. Llamado 1. otea cosa, á
el agua. Gallice animi á se averterentur. Cés. Se otra parte, divertido, distraído. Part. de
indispondrían con él los ánimos de los franceses. Avóco, ás, avi, aluna, are. a. Cic. Apartar de
órum. an.plur. Virg. Los abuelos, los an-
tina cosa, distraer, divertir. Aroca9 e se. Arnob.
tapasados. Divertirse, recrearse .—Aquanz. Paul. .11. Echar
AVIA, as. f. Cic. Abuela, la madre del padre el agua por otra parte, darle otro curso.— Concio-
de la madre. 91C31 á mayistratu. Gel. Estorbar, aportar la junta
AVIA, órum. n. plur. Tác. Descaminos, lugares del magistrado que la convocó.
quebrados, fragosas, por donde no hai camino. Avói.o, ás, ávi, átum, are. a. Cay. Jet. Volar á
AVIÁRIA, órum. a, plur. Virg. Nidos de aves en otra parte, huir, escapar volando. 11 ( Vc. Huir con
los árboles, ligereza.
AVIáRIUM, a. Vara. El lugar donde se guar- A VUIST. pret. de Avello.
dan y crian las aves, como palomar, gallinero, (.5-c. AVULSIO, nnis. f Plin. Arrancanü inter') arran-
11 Col. Los estanques donde se crian ánades y gan- cadura, la accion de arrancan.
sos. AvuLsoa, óris. m. Plin. El que arranca de raiz.
AvaXalus, an. Col. Pollero, el que cuida y AvuLsus, a, um, part. de Avello. Cic. Arranca-
guarda las aves ó la volatería. do, sacado, quitado, separado por la fuerza.
AVIARIUS, a, Mil. Var •. Lo que pertenece á las AVUNCÚLUS, i. M. Cic. Tio materno, el hermano
aves. de la madre. Avanculus major. Cay. Jet. Tio, her-
AVíCENNA, ve. 771. Avicena, filósofo árabe. mano de la bisabuela.—Maynets. Hermano de la
Avkü L A, as, f dim. Gel. Avecilla, pajarilla, ave almela.—Morunos. Hermano de la tercera abuela.
pequeña. Avus, i. as. Cic. Abuelo, padre del padre o de
AvIcCeilur A , 2e, P lin. Especie de traquelio, una la madre. Anciano, hombre de edad.
planta.
AViDE.ins, issime. adv. Cic. An siosamente, con AX
ansia, con gran deseo, solicitud, anhelo, apetito,
codicia, pasion, calor, ardor. Anide expeclare xÁmENTA, órum. n. piar. Fest. Versos com-
tercas amici. Cic. Esperar con impaciencia carta de puestos en alabanza de les dioses y cantados por
su amigo. —Slim afectas de fano. Cic. Tengo un los sacerdotes Salios.
deseo ardentísimo de que se haga el t emplo,—/n- Ax,kitc. Fest. Llamar ; de donde rano la voz
tueri aliquem. Cure. Mirar á uno de hito en hito. Axainenta y la voz Axamar. Fuero Juzgo. lib. 8,
AVili"TAS, átis. Cic. Ansia, codicia, deseo ar- 1/1.1. dei 5. En castellano lo mismo que llamar, ape-
diente, anhelo, apetito desordenado. ti Ape_ llidar,invocar.
tito,
tito. gana de comer, hambre. A xE. adv. Fest. V. Confestim.
adv. Apul. Ansiosamente, con deseo AxÉno. bnis. n/. Marc. Emp. V. Axis.
vehemente. AxÉ.Nruzt1 mare.n. y Axenus pontus; i. 0v. Ei
AVIDUS, a, UM. Cic. Ansioso, codicioso, de- Ponto curia°, el mar negro.
BAB BAC
102 cortar el ca- f. Marc. V: Babel.
me. f, Plaut. Tijeras para
Bly,„/ÁIN,
Airea, BÁBYLÓNIA, z. f. Plin. Babilonia, parle de Me- 111
bello. El eje ó travesaño pe- sopotamia y Asiria.
Axíctr.us. m. dim• Vitr. BÁBYLÓNIÁCUS, a, Mn. Hun. y
qua°. 11 Tabla pequeña. BÁn y taarsicus, a, um. Plazca y 4
Azulas, a,. f. Cia. ElEfferim.
sobaco.
Fest. BÁBYLÓNIENS1S. m. f. sé. n. is. V.Babylonius.
en lugar de
f. Plin. Adivinacion que se 13ABYLCINI1, arana. piar. Cic. Astrónomos cal-
xmluesrri
txto, e, se.
Bo sí.
d eos.
hacía por hachas y segures. BYLCINIUS, a, • urn. Ov. Babilonio, babilónico,
AXIÓVIA, átis. n. Cia. Axioma, sentencia, prin-
cipio, proposirion clara y constante. lo que es de Babilonia,
t BACANTiYUS, a, MIL Lamp. Perezoso, holga-
Alais, le. m.Vitr. El eje de la esfera.(( , Cic. El eje zan, vagabundo, vago.
del mundo, cuyos dos cabos son el polo ártico y an- BAGAR, cris. Fest. Vasija para vino, cántaro,
tártico. irroda línea que atraviesa por el centro de frasco.
tin gírenlo ó de la esfera. j1 Ov.Quizio de una puer-
ta, bel espigon del quicial. II Carro, coche, carro- BACCA,re. f Cic. Baca, la fruta pequeña que crian
BEL I f Tabla para serrarse. (1 Virg. Cielo. Tronco,
algunos árboles y plantas, como el laurel, el cerezo
palo grueso, cabrio, madero. jj Estac. Las tierras silvestre, el mirto, la yedra y otros. , llamada Cam-
que están bajo el polo ártico. ilxis meridianas. bien baya. II Virg. Perla. I Prud. Eslabon de una
Vitruv. Línea equinoccial. II Piezas de madera ó cadena, II Pal. Globito, bolita.
de hierro que atraviesan, y sobre las cuales andan -j- BACCÁLAUREÁTUS, as. ni. Bachillerato, el grado
las ruedas, garruchas, poleas, carrillos, cilindros y de bachiller.
demas partes de las maquinas que ruedan. Sub t Becc.41,AultEus, m. Bachiller, el que está gra-
are. Virg. Al aire ó cielo descubierto. duado de bachiller.
f Axrr, en lugar de Egerit. Fest. Beccíme, w. f. Plin. Especie de laurel que lleva
AXiTES, um. f plan Fest. Mageres supe • ticio- muchas bacas ó bayas.
sas que se juntaban para ciertos actas de religion. BACCÁLIS, m.flé. n. is. Plin. Lo que lleva bacas
AXiTIA, Fe.' Plaul. V. Alicia.
AXiTiósUS, a, um. Fest. El que se confabula con
alguno para hacer el monopolio ó para otro objeto.
AXON, ónis. m. Vitruv. Línea que corta un cír-
culo, un globo ú otra figura por el medio. II Línea
Ibayas.
BAOCANS, ti s. COM. 0v. Gordo, rollizo.
Ace;i:fus, a, un 1.. Vira. Adornado de perlas.
BeccÉLus,i. ni. Nombre de un eunuco de Augus-
to de laucha estatura y de suma debilidad de cuerpo
perpendicular a la equinoccial, colocada en el cír- y espíritu.
culo de un cuadrante de un estremo á otro. jj Una BACCÉLUS, a, um. Suct. El que es de grande
parte de la balista, máquina de guerra. estatura, pero mui débil de cuerpo y espirita.
AXÓNBs, una. rn. piar. Luc. Gentes que habitan Baecna, x. °vid. Bacante, (a .saaerdalisa de
en la ribera -del Aisne. Gel. Tablas en que esta- Baco. Plan?. Mugar furiosa, arrahatada.
ban grabadas las leyes de Solon. BACCHABUNDUS, a, um. Cure. Parlo á comilonas
AXUNGiA, te. f. Plin. Enjundia, la gordura que y borracheras. jj Apul. El que aulla como las ba-
las aves tienen en la oyera. jj El unto y gordura de cantes.
cualquier animal. BAcCILE, árum. piar. flor. Las bacantes, sa-
AIUNRIABIUS, a, am. Lo perteneciente á las en- cerdotisas de Baco.
jundias ó menudillos de las aves. BACCILEUS, a, tila. Estac. Bacchicus.
BACCIIÁNAL ó Bachánale, :s. Plaul. Bacanal,
AZ lugar donde las bacantes hacían los sa,..ri ficios á
Baco. II Todo sitio de borracheras y escesos.
ATAN, ónis. m. Estac. Monte de Arcadia, consa- BACCHINALIA, Mal ft ()runa . plar. Lita. Baca-
grado á la diosa Cibéles. nales, fiestas y sacrificios al Dios Baco, en que se
AZÁN1AC nuces. f. piar. Plin. Una clase de piñas, entregaban á la borrachera y disolucio?1.Bacchanalia
que sino se cogen en tiempo, se abren y se secan en facere.—Exercere. P laut.—Vivere „ha. Visir en el
los pinos. desorden, en la borrachera y disolucion.
AZÁ.N1US Pons. m. Fuente de Arcadia,cuyas aguas BaccmaNiaas. rn. f. a. is. Macro!). Bacanal,
daban al que las bebía, horror al vino ; otros dicen, perteneciente d las fiestas bacanales.
que al agua. BACCHANS, tis. com. °vid, El que celebra las
j Amarro. n. indecl. Azimut, círculos verticales fiestas de Baco.I ¡Cia. Bacante, furioso, embriagado.
que pasan por el cenit, y cortan el horizonte con Ventas bacchans. llar. Viento furioso.
angulos rectos. BACCILINTEs, um. piar. Cure. Las bacantes.
AZÓNI dii, óruto. m. plur.Marc. Cap. Dioses que BACCIIÁR, áris. n.
no tienen en los cielos zonas b esferas ciertas, como Baccuaarus, is. f. Virg. Bácara, yerba olorosa. jj
Júpiter, ¡liarle, Saturno, 1c. Pila. La asara bácara, llamada tambien nardo sil-
AZYBUS a, um. Gel. A'zirno, cenceño y sin vestre ó ásaro.
levadura. Festum asymorum. Ecks. Fiesta de la BACCI1ÁTIM. adv. Apul. A modo de las bacantes
pascua. de una manera lona y libertina.
%emano, ónis. Cic. Bacchanalia. El
BA, banquete en que hai escesos en comer o beber.
BACCHÁTUS, a, um. part. ele Bacchor. Prop
BA. interj. de repugnancia ó fastidio. Plaut. Ab, teto que se aplica al que ha celebrado las fiestas
eh, oh. de Baco. II Virg. El lugar en que se han celebrado.
BAÁL. Palabra hebrea que significa señor. jiBelo, Baacuals, idis ó idos. com. Estac. y
ídolo de los asirios, de las fenicias y de los judíos. BACCHEIUS, a, uní. Virg. y
BÁBA, te. m. Sén. Hombre de insigne fatuidad BACCHÉUS, a, um. Ov. Bacanal, de Baco.
que vivía en tiempo de Séneca. Baccnan.E, árum. plata Ov. Familia de Co-
BÁB.E. interj. de admiracion, aplauso y aproba- rinto, que por espacio de 200 años ejerció la tiranía
cion. Hola. en su patria, y espelida por Cipselo, fundó á Sira-
BÁ BAECÁLUS, a, um.Arnob. Lujurioso, dado sá los cusa en Sicilia.
gustos y pasiones desordenadas. BACCHÍCUS, a, um. Marc. V. Baccheus.
BÁBEL. f. indecl. Plin. Babel, Babilonia,
ciudad Becafilrnium metrum, n. Serv. Verso que
capital de Caldea, donde huí está Bagdad. consta deun dírnetrohipercatalecto.
BA B A 14 103
BACCHIS, Idis. f. Ov. Bacante, sacerdotisa de- BALINUS, a, am. Plin. Perteneciente fi la ciudad
dicada al templo y culto de Baco. de Báyas. Baianus sinus. Prop. El golfo de Báyas,
BacenistiNus, a, um. Paul. No!. y de Nápoles, de Puzol.
BACCHIUS., a, um. Bacchicus, BAJOCX, arum. plur. Bayeux, ciudad de
B áccmus, ii. Quint. Baquio, pié de verso Francia en Normandía.
compuesto de una breve y dos largas, como amantes. BAJócAssas, ium. 711. plur. Habitantes o nata-
BACCUOR, iris, átus sum, ari. dep. Pan. En- ralas de Bayenx.
loquecer, celebrar las fiestas de Baco, correr, BAJOCASSINA, ae.f. Bajocae.
andar furioso como las sacerdotisas de Baco. II BAJONA, a5. f. Sayona, ciudad de Francia.
Claud. Eucruelecerse. Alegrarse inmoderada- BÁJULÁTÓRIUS, a, um. Aur. Portátil, fácil
mente. Baechari in aliquein, — Cum digan. Ter. de llevar de una parte á otra.
Encolerizarse contra alguno. — La voluptate. Cic. ILIJilno, lis, ávi, átum, .re. a. Planta Llevar á
Abandonarse á los placeres.. Bacchatur fama per cuestas, cargar, llevar un fardo.
urbes. Virg, Se estiende, corre la lamo por las BÁJCLUS, n. in, Cic. Ganapan, mozo de trabajo,
ciudades. mozo de esquina, de cordel, que lleva cargas de
BAccitus, m. Baco, hijo de Júpiter y de &- una parte á otra.
nide, dios del vino u de la borrachera. BALA, De. f. Bala, ciudad de Galilea.
E xecíFEat, a, iri. Pita. Lo que lleva bacas ( B ALAAM. indecl. in. El profeta Balaam.
bayas. ¡I Sil. Abondante de olivos. BÁL/ENA., re. f. Plin. La ballena, el cetáceo
BACCiNA„ A,,,u/. La YC Iba aiolinar, mayor que produce la mar.
BACcULA, f ¿un. 11:16ca: BÁLJENARIUS, a, Petron. y
BACHION, O. 1:lec/duna BÁLIENÁTUS, a, um. Petron. Hecho de aletas
BÁcinualt, n. Cic. y de ballena. Balcenala virga. Petron. Vara de
BÁctu,us, i. in. Boston ó báculo. bal lena.
BACRW, únis. ,íZ. Fest. Especie de jarro de que BÁLÁNÁ • US, a, um. Pers. Lo que está untado
usahac los ,iervos en los baños. con el ungiiento ó aceite de rnirobalano.
It5ACTiik„ ;,ruin. n. piar. aura BOcara, capital del BALAN utais,a,um. Plin. Lo que es de mirobalano.
Bai u tal eu ENeitiz.t. B ÁLÁxíTlis, is 6 ae. 373. Plin. ¡'ladra preciosa,
;211J.P. Min. Los naturales del que tira á verde con una veta de color de fuego en
Baldosan ó Corazan. el medio.
BaaaratANa, ae./ Bactriana, hoi Corazan, pro- BAkNins, Idis. f. Plin. Especie de castaña
viusia de 1-',Tsia. purgante.
ACTRZÁNcs, a, ULTI, Cure. Lo que es del Bai-
BÁLANS, tis. com. Virg. Balante, la oveja, car-
daban 0 CO.:::11a.n, vais de Esoilia o Perdía. • nero ó cordero que forma balidos ó que bala.
BAC:MINUS', a, lun. ,‘,1))/il.
leva el
BÁLÁNUS, 1. f. Plin. La bellota. fruto de la en-
BACTROPÉRÉTA. ej. Gsros.
cina, carrasca y roble. II El mirobalano, bellota se-
cavada, y la aWIrja : dísese de los filosofas cínicos
des C•_ ,M1. Mundo. mejante en la hoja al heliotropio, que sirve para
BAcTRuu, Bactra, ungüentos olorosos. 1{ Plia. La castaña coreliana,
BACTRUS, Loe, El Bfarlian Bi'antra,
que es la mejor.
de Essitia, BÁLánr, óruin. m. Pueblos de Cerdeña.
BÁCULIJNI. n. y Bacülus, 1. ni. Ci a. El báculo, BÁnkals, is. f El trébol, planta.
baston, cayado para apoyarse, BÁLÁTRO, únis. • Hm'. El balad ron, fanfarron,
BAnius, a, una ;/arr. Bayo, color dorado bajo hablador, que presume de fiero y valientedI Be-
que tira á ti /(zp, litre, pícaro, ruin, bellaco. II Vagabundo.
BADIZO y Uadisso, ávi, átum, áre. Pi-oit. BÁLtals, os. m. Ov. El balido, voz que forman
Ir, andar, niarahar, calainar. las ovejas y corderos.
Beamus, am. Liv. Lo que toca á. Bebio, B ALAUSTINUS, a, um. Plin. Lo que es de
nombre de un 9.0171iIi0, BALAUSTIUM, n. Plin. La balaustria, flor dei
B,ETICA, f P lia. La Bélica, el reino de An- granado.
dalucía en España. BÁLAI:STRUM, Plin. El cáliz de esta flor.
Bl.TIC,ÁTUS, a, um. Marc. De color dorado ó BALEE. adv. lacen Balbucienteruente, articu-
rojo canco las lanas de Andalucía, que eran mili lado, pronunciado con torpeza de la lengua.
es21;lladaS. BALBUC, Tm. Clic. Balbuciente, tartamudo,
B.ETiCOLA, te. m. f. Sil. El que vive en la ribera torpe de lengua, que no pronuncia clara y distin-
del 111(;tis ó Guadalquivir. tamente,
faarícus, a, um. Marc. Lo que es del Anda- t BALBüTIES, di. f. La torpeza de lengua del
lucía 6 do! Guadalquivir, andaluz, bélico, balbuciente.
2. ,ETfillINA, m. f:Sil. Nacido en la ribera del BALBUTIO. is, ivi, itum, ire. n. Cic. Tartamu-
Bétis. dear, tener torpeza en la lengua, no pronunciar
WETILUS,i. m. Dios que reverenciaban los pueblos con claridad. Balbutire diga-el/t. Igor. Llamar á
de oriente bajo la forma de una piedra rústica. uno tartamudeando.—De re dique/. Cic. Dudar de
is. ni. Marc. El Gu adalquivir, vio de alguna cosa, hablar de ella sin conocimiento.
Andalucía. BALEA, re. f Barca, esquife, chalupa.
BAGANUM, n. Tornai, ciudad de Flándes. BÁLEÁRES, ium. f. plan Plin. Las islas Ba-
BAnAuDA y Bacauda, w. Aur. Vid. Gente leares, Mallorca y Menorca, frente de España en
agreste que se alimenta de robos, el mediterráneo..
BAGAUDÍCUS, a, um. Eumen. Perteneciente á BiLEiRIcus, a, am. Ov.
los ladrones llamados Bagando- BÁLEÁRIS. m. ré. is. Virg. y
indecl. f. Baghurin, ciudad de la • BÁLEÁRLUS, a, wu. Lo que pertenece á las islas
tribu de Benjamin, en Palestina. Baleares.
Bieous, i, y Bagóas, ea. m. CM. El eunuco, BUErerus, a, um. Marc. Cap. Y. Baliolus.
;estrado. BALEOCA, a). f. Plaut.
BAGRÁDA, Ze. Bagrada, vio de Caramania y BALEUCA, Plin. Oro que no está pariti,
de Africa. cado, que no está acrisolado.
Betx, áTum.f. plur. Estas. Báyas, ciudad del BALIGENTIACUM, " 13caugend , ciudad de
reino de Nápoles. Francia.

B A R p''"
BAM $10'
Bailas públicos BAMBYCIUS, , a, una Min. Perteneciente á ta
BÁLiNE/E, ternm. f. plur. Pilo.
ciudad de Hierápolis en Celesiria.
é Erivados, casas de baños
BÁLTNEUNT, n. Cic. V.
l3alnetina.
()flia./ La palma de la mano, la mano.
t BAMPLUS, Pulo. Barca, esquife, laucha.
BÁNAUCON, n. Vitr. Polea, garrucha, y lodo
BÁLIO,
BÁLIÓLUS, a, um. Plaut. De color moreno. máquina propia para levantar cosas de mucha
BÁLIS, idis. f. plan Yerba que cura las morde- peso. . INYCA, m. f. Plin. Especie
duras de las serpientes. BANN de cid que llama
BÁLISTA. Cic. La ballesta, balleston, cata- Plinio de incierto fruto.
BANTINUS, a, um. Ilor. Perteneciente á Bancia
pulta, máquina de que se usaba antiguamentepara
disparar flechas, piedras y otras armas arrojadiza.:7. ó á los bantinos, pueblos de Lucania.
BÁLISTARIUM, u. a. Plin. El lugar donde sa BAPIIEUS, ni. Dig. El tintorero, el que da los
guardaban las ballestas. tintes.
BÁL1STÁRIUS, m. Veg. Ballestero, el que ma- BAPHIA, órum. n. plur. Lamprid. El tinte,
nej aba las ballestas. 11 Ballestero, el que las hacía.
tintorería, la casa donde se tiñe.
t BALISTEA, Orlan. n. piar. Yopisc. Jácaras ó BAPTJE, Mama plur. Ju v . Sacerdotes viciosos
canciones para bailar. de Corito, diosa de la deshonestidad, á quien ha.
BALISTRA, le,. f. Y. Balista. cían ,fiestas y sacrificios de noche en Atilnas, atan_
BÁLiTANS. tis. com. frec. de Balans. donandose a la disolucion : ahogaron al poeta
BÁLiTO, ás, ávi, atufa, are. free . de Balo. Pla u t. Erupolis, porque los pintó en una comedia.
Balar á menudo. BAPTES, Plin. La báptes, piedra pre-
BALL1STA, 22. f. V. Balista. ciosa, tierna, pero de excelente olor.
BALLÓTE, cs. f. Plin. Ballote, marrubio negro, BAPTISMA, etis. n. Prud. El baptismo ó bau-
planta. tismo, el primer sacramento de la Iglesia; significa
BALLÜCA, I8. f. V. Baleuca. lavatorio, ablucion.
BALNE/E, f. p lur. y BAPTISMUM, I. n. Tei't. y
BALNEARIA, órum. n. Yitr. Baños públicos. BAPTISMUS, i. in. Y. Baptisma.
BALNEÁRIS. in. f. ré. n. is. Y. Balnearios, a, um. BAPTISTA, m. Sedal. Baptista ó Bautista, el
BALNEÁRIUM, a. Colu;n. Baño particular. que lava ó bautiza. Llámase así por escelencia á
BALNEÁRIUS, a, una Cte. Lo que pertenece á los san Juan, precursor de Cristo.
baños. BAPTISTÉRIUM, a. Sidon. Baptisterio, la pilo,
BALNEÁRIUS, Plin. y del bautismo. 11 Baño para lavarse.
BALNEÁTOR, (iris. Cic. El bañero, el que cuida BAPTIZÁTOR, óris. 771, Ten t. El que bautiza.
de los baños y asiste á ellos. BAPTIZÁTUS, a, tn. S. Ag. Bautizado. .Part. de.
BALNEÁTÓRIUS, um. .Dig. Y. Balnearios, a, am. BAPTIZO, ás, ¿vi, ahusa are. a. Lavar, bañar:
BALNEÁTR1X, iris. f. Petron. Bañera le que cui- purgar. 11 S, Ag. Bautizar, administrar el sacra-
da ó asiste á los baños. mento del bautismo.
BALNEDUM, Cic. ó RartaTuao, amis. in. Lucr. Hombre insaciable ,
BALNEÓL:E, árum..f. piar. Cic. y ansioso, nunca harto de comida.
BALNEOLUM, i. a. dina. Cia. Baño pequeño. BARÁTHRUM, Viro, Báratro, abismo, pro-
BALNEUM, i. n. Cje. Baño de casa particular. fundidad inmensa donde arrojaban en. Atenas á los
BÁLO, ás, ávi, atara, Are. n. Ov. salar, pro- delincuentes. 11E1 infierno.11 Plaut. El vientre de
f las ovejas, corderos y carneros su voz natural un gloton.
erir
el Arnob. Decir simplezas, desatinos.
BALSÁMEUS, a, um. Luce.‘y Balsámicas, y
BARBA, M. f Cic. La barba, el pelo ene nace al
hombre en las mejillas y al rededor de la boca, y
BALSÁMiNUS, a, ion. De b álsamo. tambien á algunos animales. Barbara sopientem
BALSÁMiTA, f Pan. Yerbabuena, planta paseare. Hora Dejarse crecer la barbapara parecer
olorosa. sabio. Barbd (gnus philosophus. Cic. Filósofo solo
BALSÁMÓDES casia. Plin. Especie de casia ó en la barba. Barbara alicui venere, flor. Burlarse
canela amaga y útil en le medicina. de alguno.
BALSÁMUM, Plin. Bálsamo, árbol que des- BARBA alfugi. f El eléboro, planta.
tila un licor precioso llamado bálsamo. 11 Bálsamo, BARBA JOViS. f. La siempreviva ó yerba puntera.
el licor que destila. BARBARÁLEXIS, is. f. Barbaraléxis, figura retó-
BALTEÁTUS, a, um. Marc. Cap. Ceñido de ta- rica, en que se mezclan palabras eslrangeras en la
labarte, tahalí ó biricú. lengua en que se habla.
BALTEÓLUS, m. dial, de Balteus. Capit. Tahalí BARBARE. adv. Cic. Barbara, grosera, tosca-
pequeño. mente, así respecto del habla (W720 de las costum-
BALTEÁRIUS., ii. Inscr. El que hace tablas bres. Los griegos y los romanos llamaban bárbaros
6 birinles. á lodos los estrangeros ; y así significa muchas veces
BALTEUM, n. a4s. y esta voz y las de su derivacion al modo de los es-
BALTEUS, m. Viro. El tahalí, cinturon ó tala- trangeros.
barte para poner la espada. 11 Vitruv. Lista estre- BARBÁRI, -orara. nt. piar. Los bárbaros, incultos,
cha de alto a bajo de una coluna.11 Borde, orla. 11 groseros, ignorantes, rudos, toscos, salvages.
Vitruv. Grada del anfiteatro la mas alta y larga Todos los estrangeros, respecto de los griegos y de
que le ceñía al rededor. los romanos.
BALT1CUS, a, um, y BARBÁRIA, ae. Cte. Barbaria, toda la gente fue-
Barrios, a, um. Báltico. Balticum mare. Plin. ra de Grecia y Boma.1 pie. Barbaridad, la rudeza,
El mar báltico. incultura y tosquedad en las costumbres y en el
BÁLÚCA, f, y habla.lj Roe. El pais de Frigia. 11 Berbería,
BÁLUX, (mis. f Plin. Arena de oro, grano que BARBÁRICÁRTI, orinal. plur. Dig. Los frigios.
se halla en las minas ó ríos. 11 Bordadores de oro y sedas.
BamsÁciNus, a, um. Plin. De algodon. BARBÁRiCE. adv. Cap. A l modo de los bárbaros.
BAMBÁCION, n. Plin. El algodon. BARBÁRiCUS, a, am. Snel. Bárbaro, barbaresco,
Ilaainámo, ónis. m. Clic. Tartamudo, tartajoso. (ant. ) de los bárbaros. 11 Frígio.11 Estrange-
BAMBÁTUS, a, um. Colom. Empapado, embe- ro. Barbaricnc oestes. Inscr. Vestidos ó telas teji-
bido, remojado. das y bordadas de diversos colores y figuras como
BA MBERGA, te. f Bamberga, ciudad imperial los tapices. Barbarica sylva. Col. Bosque donde
del circulo de Franconia. hai árboles de todas especies.
B A 11 B A R 105
BAR3ÁRIES, éi. V. Barbarla. BARNÁBAS, m. Bernabé, nombre de hombre.
BA.RBÁRISMUS, i. ni. Alter. Barbarismo, el uso BAR°, ¿mis. 7n. Cic. Tonto, fatuo, majadero, nes
de alguna diccion centra las reo las del puro lenguage. ció. Siervo de un soldado. Baron, lítulode dig_
Quint. Metaplasmo. 11 Id. Barbarie, ferocidad. viciad, inferior á la de marques, conde
BARBÁRBLEXIS, iS. V. Barbaralexis. BÁRtiMETRUM, n. Barómetro, instrumento para
BARBÁRUS, a, ma. Cje. Bárbaro, todo estrange•o medir la pesantez del aire.
respecto de los griegos y romanos. Inculto, gro- BARÓNÁTUS, LIS. in. y
sero, ignorante, rudo, tosco, salvage. BÁRÓNIA, W. f. Baronía, la señoría ri territorio de
BARATA, te. f. Plin. Especie de águila. un baron.
BARBÁTOR, (iris, rn, El barbero. BAR0FrÉtqus, U. Plin. Piedra preciosa de color
BARBÁTÓRIA, f Pelr. La ceremonia de afei-
negro con manchas blancas y encarnadas.
tarse por primera vez entre los romanos. 11 Lampe. BARRINUS, a, um. Sidon. Del elefante.
La barbería ó tienda del barbero. BARmo, is, ire, n. Fest. Bramar el elefante.
BARBATÚLUS, a. um. Cic. Ba rbi poniente, el que BARRiTUS, as. m. Me. El ronquido ó bramido
rzpétras tiene barba, ó le empieza á apuntar el bozo. del eléfantelVeg. La algarada, vocería y algazara
BÁRBATUS, a, um. Cia. Barbado, que tiene bar - de los soldarlos al tiempo de acometer.
bas. 4I Pers. El fii ,..)sofo. 11 Cic. El hombre anciano. BARRUS, m. ¡for. Ll elefante.
BARBESÚLA, T. f Plin. Marbella, ciudad de Es- BARSÁBAS, m. Bibl. Nombre de hombre: sig-
paña en la Andalucía. nifica hijo de reposo, de juramento 6 de conversion.
BArtrifint, a, lun. Leer. El que tiene barbas. loaBzit t IT.11óLóm.xus, i. in. Bartolomé, nombre de
BARBUIUM, a. Apul. Barba larga y poblada. l i .e
BARBíToN, n. Aprel. y t BÁRYCUS, y Bárycephálus, a, urn. Llá-
BARBITOS, i. O . mase así el edificio poco elevado por tener mucho
BARsTrus, i. flor. La lira, instrumento músi- peso, y pocas embutas que lo sostengan.
co de /Os antiguos, cíe Varias cuerdas. BARYPICRON, n. Apul. Mui amargo, epíteto
BARI10, onis ni. V. Barbas, que se da al ajenjo,
BARBOSTBÉNES, is. ni. Liv. Monte de 1,7 O /lid en BÁSALTES, w. f. Plin. Mármol basalto, que tiene
el Peloponeso. el color y dureza del hierro.
BARBI:LA, te. f. dial. Cic. Barbilla. Barbotee hirci. BÁsktsliTEs, 771. Plin. La piedra de toque lla-
Di')se. Barba cabruna, barbaja. yerba. mada basanite.
BaItBes, ni. Auson. El barbo, pez de mar y BAsckun.k., x. f. Marc. Barreño, lebrillo, vaso de
de rio. barro que sirve para fregar y otros usos.
Plun. r -s , uni. V. Bardos. BAsBoNTum y Cascantum municipium, i. 71.
t BARCA. T. f. Paul. .Nol. La harca, esquife. Plin. Cascante, ciudad de Navarra en Espala.
lancha. Barca, reino de Af•ica. 1 Nombre de BAScÜLI, Orna). m. plur. Plin. 13ásculos, antiguos
771ug r • pueblos de España en la Andalucía.
BARC.EI,Órum. ni. piar. Virg. Pueblos de A frica. IlksELLA, dirn. Pal. Base pequeña.
BA nca,ajs me. Sil. De los barceos, 6 de Barca, BÁSIATIO, Onis. Grial. Beso, el acto de besar.
ciudad que les dió el nombre. BASIÁTOR, óris, rn. Marc. El que besa.
BARCO. es. Pan Barce, ciudad de Africa, di- BI, SIATUS, a, lun. parl.de Basto. Marc. Besado.
cha hoi Tolemaide. Virg. Nombre de mugre. BASíGi.ossis, is. 77/. Basiglósis, músculo que está
BARCHA, L112 No mbre de una familia de en la raiz de la lengua.
Cartago, de la cual era A nitral. BÁStiLÁRE, is. n. El hueso corona].
BARCILE, arrua. nt. plur. Liv. Los de la familia f Atajan. Basilea, ciudad capital de
de los Barcas de Cartago. la Suiza.
BAReolmjs, a, um. Lie. De la familia barquilla, órum. m. piar. Pueblos de la Sarmacia
de los Barcas en Cartago. europea.
BARc .ko, Cutis. f. Plin. Barcelona, ciudad capi- BÁsiIrk, órum. 7n. plur. Tert. Los libros de los
tal de la provincia de Cataluña en España. re y es en la Biblia. II V Basilica.
ItCítiÓNENSIS. rn. f. sé. a. is. Austin. Barcelo- -BÁsiL7cA, "Quint.Basilica, palacio, casa, edi-
nes, el natural de Barcelona, de Barcelona. ficio real. 11 S. Ger. Basílica, iglesia, templo.H Lugar
BARDAICUS, a, um. Jun. V. Bardiacus. donde se administra justicia. Ij Casa de contrata-
BARDEI órum. plar. .S'afinas. Pue- cion. II Atrio, pórtico espacioso. II Pal. Bodega.
blos del Pírico. BAsITcE. adv. ¡nazi!. Real, magníficamente.
BARBI. , Orino. m. plur. Luc. Bardos, los poetas Basilice Maui . Me he perdido enteramente,
é historiadores de los antiguos galos. sin recurso.
13AltoiAcust, n. y BÁsidnoN, n. Plin. Basalicon, ungüento lla-
BARDIA cus, t. Trage militar de los antiguos mada regio y basilicon.
galos. IlAsTrAcüLA,w. fulim.Paul.Nol. Iglesia pequeña.
BArtolAcus„ a. um. Jun. Lo que es de los 13:Isideusr, n. Plazit. Vestido real, magnifico.
ó del traga que usaban en la. guerra. 11 Col. Una esPecie de vid.
II El ungliento basilicon.
BARDíTUS, i 6 as. m. Cancion de los bar- BAskicus, a, uní. Plata. Real, suntuoso, magní-
dos ó galos, con que animaban á los suyos refiriendo fico, espléndido.
los hechos de sus 'mayores. IlkskiscA, m. Apul. Yerba semejante á la ruda.
BARDócij eum.us, in. Marc. Sayo ó capote de Wkshascus, i. Plin. Basilisco, serpiente mui
pairo burdo con una capucha. venenosa.l] Sobrenombre romano.I1Corazon de leon,
BA R us, a, um. Cic. Burdo,tosco,basto, grosero estrella fija de segunda magnitud.
rndo,brutal, salvage. Se aplica rí las personas y á la Bksio, ás, ávi, átnin, are. a. Catul. Besar.
cosas. Bardare se lacere. Plaut. Hacerse el tono 13Ás1ótom, i. a. dirn. - Apta. Besito.
BARINÜLY. órum. piar. Serv. Los que bus Bksis. is, f. Cic. Base : en las figuras planas de
can los manantiales de las aguas. geometría es la línea sobre que descansan las otras
BARts, idis. Prop. Especie de barca mui li- de figura (e.11e:s sólidas, la superficie sobre que
;yen
gera, propia solo para el Nilo. las
BARIUM, Bari, ciudad del reino de Nápoles BASISTÁNI, m. plur. ms de España en
en el golfo de Venecia. Andalucía. Basculi.
BAR ,MNA, te. ce. Bild. Sobrenombre de san Pe- Bksrum, n. Catut. El beso.
dro, hijo de Juan ó de la paloma. 134..ssiastis, Ilor. Sobrenombre de Baca,„
BAT BEE
106
tejido que se hacia en Básara, sus himnos dió nombre á la figura batologia.110v.
llamado así de un Un pastor, d quien Mercurio convirtió en piedra.
pueblo de Lidia. Perteneciente á Baco. BATULUM, n. Virg. Ciudad de Campania fun-
BASSÁR1CUS, a, Am. Prop. dada por los samnites.
BAssIms, Dls. ! per: Bacante, sacerdotisa de
BÁTUO, is, ni, ére. Plaut. Golpear, sacruiir,
Baco. batir. 11 S'iret. Reñir.
BAsavs, a, u ► . Gruter. Sobrenombre de muchas BATUS, Bibl. Medida hebrea para los líqui-
familias romanas. dos, que hacía, segun Josefo, setenta y dos cuartillos.
BASTÁOA b Bastagia, se. f. Cád. Just. Porte,
¡¡ La yerba batimarina y batihortensia.
trasporte, el acto ú oficio de conducir y trasportar Bauoct, aria, atas sant, ári. &p. laten Verbo
careas de una parte a otra. que esplica la voz bao bao de los perros cuando no
BASTÁGÁRU ó Bastagiarii, órum. m. Cód.
ladran, sino' se quejan. ¡j Ladrar.
Justin. Los que cuidan de que se trasporten las BAucss, idos. f. Ov. muge'. de Filemon,
oargas. do., ancianos mai pobres que hospedaron á dízailea
BASTAN/El, órum. m. plur. Pueblos de la Arabia
desierta. á Mercurio.HPere. Toda vieja ea ge„„Liwser.
BASTARN/Eó Basternae, órum. pla y . Pira :Sobrenombre romano.
Pueblos de la Sarmacia europea. BAULI, bruna. m. piar. Suel..2auli, Bagola, un
BASTERÁNI, órum. nt. piar. Pueblos de Egipto.
lugar de Canipania.
BASTERNA, aa. Lampe. La litera, silla de ma-
linvitatÁ, j: i3avierti, peoviaa'a de eVe•anza.
nos, carruage uncí acomodado para caminar, propio BAYXHUS, a, ton. Bávaro, el que es de Baviera.
de las mugeres. Bívtus, ji. ni. Vira, Bavio, ur mal poeta, cea-
BASTERNÁRIUS, m. Sím. La bestia que tira de
temporáneo de Virailio y d'ola/ad°.
BAXE2E., arara. piar. laul. Zapatos o calzada
la litera. acculiar de los filóeolbs, como abarcas.
BASTITÁNI, órum. in. plan Plin. Pueblos del
reino de Murcia en España. BD
BAT• Interjeccion para burlarse del que pronun-
cia un sonido semejante al de la diccion bat. Picad.
BDELLIUM, n. Plata. Bdelio, ártol de color ne-
BATA, órum. n. plan Bata, puerto de la Sarma-
a•o del tamaño del olivo, que sada una goma que se
cia asiática. llama Cambien
•ÁTÁvt, órum. m. piar. Tría. Los holandeses,
BATÁVIA, f, La Holanda meridional y BE
señorío de Utrech. II Batavia, ciudad ,fundada por
los holandeses en la isla de Jaca en las Indias orien- BEARNIA, re. f. Bearne, -arovine2a va:a.
tales. BEÁTE, tías, tissfine. 1101 11. (tic. Feliz, dichosa,
BÁTÁVÓDORUM, n. Tác. Durostad, ciudad de la gloriosa, perfectamente.
Holanda en el ducado de Giiéldres. BF.ÁTÍFICO, as, are. S. Ag. Beatificar, calificar
BÁTÁvus, a, um. Marc. Holandes, do Holanda. por bueno y santo.
BATERN,E, órum. piar. Val. Flan. V. Bas- BE.ÁTIVícus, a, am. Apul. Beatífico, el que hace
tarnw. feliz y bienaventurado.
B -AmEn PONTE. a. pl. Plin. Un parage del mur BEÁTI"TÁs, fl Cíe. y
del Ponto donde no hai fondo. L'El.TÍTÚDO, Mis' . Cie. -!Ieatitial ; bienaventu-
BATIVONiCA, ae. f. Bath. ciudad de Inglaterra. ranza, fenidad, gran dicha, fortuna, contento,
BÁTiCÜLA, j. Min. Hinojo marino, peregil *ría
la mar, planta. BEÁTRIX, kis. f. Beatriz, nombre ae inager.
BÁTILLUS,i. Hor, Batilo, jóven saurio, querido BEÁTÜTtis, uní. Pers. El que se halla con al-
de Anacreonte.i ¡ Tác. Un p anComino célebre en tiem- gana felicidad, que lo pasa medianameote. tic
po de Augusto. BEÁTUS, ano eic. dielioso, con-
BÁTILLUM, L n. 6 Bátillos, ni. Hor. Badil, ba- tento, afortunado. Rico. II S. Ger. }reato, decla-
dila, paleta para la lumbre.J I Vare. Pala. rado por tal por la Iglesia católica.
BiTiNus, a, am. F. Stultus. Rutinas saltas. Hoy. BEBIÁNI, Orin. ni. plan Los habitantes ele .Li-
El bosque de Batino en la Pulla. guria.
BÁTIOCUS, i. ni. Plata. y BEBRIÁCENSIS y Bebryacensis. f. 8 é. a. 19. Plin.
BATIDLA 6 BÁTIOCA, W. f. Plaut. Taza, copa, Perteneciente á Bebriacum, lugar de la Palia cutre
vaso para vino. Verona y Cremona.
BATES, is é idis. f. Plin. El bátis, pez marino. ¡j BEBIUÁCUM, i. a. »ave!. Lugar en- aun Vitelio de-
Plin. La yerba batimarina y batihortensiana, lla- rrotó á Oton. V. Rebriacensis.
mada por algunos espárrago gálico. U Lid, lat so- BEBIUSCES, uní. 171, p lur. Sol. Pueblos del Asia en
brepelliz de los eclesiásticos. Bitinia. Di, la Galia narbonense.
BAT RÁCILION y Batráchium, n. Plin. Ranán- BEIIRYC1.. , pe. f Plin. Provincia de( Asia menor,
culo, planta. llamada dei-pues Bitinia.
BATRÁCIIETES, m. Plin. Batraquita, piedra BEBRYCIUS, a, mil. Virg. De Bebricia,provincza
preciosa del color de la rana. de Asia. Perteneciente al rei BeLirice.
BATRÁCHOMYÓMÁCIIIA, Be. Marc. La batraco-
BERRYX, ycis, com. Val. Flac. Natural de Bebi:-
miomaquia, combate de las ranas y los ratones, cia ó Bitinia. jj Amico, rei de esta provincia. jj Un
poema atribuido á Hornea,.
• BATRÁCHOS, i. ni. La rana. ¡j Plin. Un pez ma-
rei de la Galia narbonense.
t BECCO. Siteld/ozgálica, que significad pico del
rino semejante á la rana.
gallo.¡IeS'obrenombre del primer Antonio arce c/d:rata
BATTIÁDES, te. palron. Ov. Sobrenombre de
a Vitelio.
Calímaco, poeta griego, que se decía hijo ó descen-
diente de Bato, lacedemonio, fundador de Cirene. t BECHIUM 6 Bachion, n. Plin. La fárfara,
BArrrs, Mis./ Ov. Batís, doncella de la isla de llamada tambien uña de caballo, yerba.
Coo, celebrada por Piletas, poeta elegíaco. BEDELLA, Marc. Ern p. V. Bdelifum.
BArrotóaa, se. f Betologia, vicio de la oracion, BEE. inded arra Bé, el sonido que forman las
que es la repeticion de palabras, necia y enfadosa. ovejas, carneros y cabras con su voz.
BArrus, a. ni. Sil. Bato, laceilernonio, fundador y BEELPRgGOR. indect. Tert. Beelfegor, el ídolo
rei do Giren en Africa. ¡¡ Un poeta necio, que con Baal, á quien estaba dedicado el monte Fegor en la
region de los mohabitas.
BEL B E N tO7
BEELZÉRUB. indecl. y Beelcebud, üdis, BELLTirEn, a, um.
Beelcebub, el príncipe de los demonios. jj El dios 13ELLiaEn, um. 0v. á
Mosquero, d quien adoraban los asealonilas para BELLiGÉRÁTOR, Urja. Vi. Lit). Belígero. P.
que los libertase de las moscas. Tert. El dios de la licosas.
casa y del estiércol; BELLTGÉRO, ás, ávi, áturn, tire. n. Cie.
t BÉLA. Mama n. pl. Varr. Palabra antigua, que BKLLIGÉRost, áris, átus sum, tu. .
significaba la oveja. Guerrear, estar en guerra, hacerla, tenerla, pelear.
BaLAanicAnaus, m. Grut. 17. Belenus. BELLIO, m. Plin. Beliotropio, girasol, fiar.
BELBUS, ni. Capil. La hiena, animal feroz y BELLIPOTENS, tis, com,Virg. Poderoso en guerra.
cruel. I El que preside á la guerra, sobrenombre del dios
BÉLÉNus y Bélintis, i. Tert, Dios de la pro- Marte.
vincia Borrica y de los galos, el mismo azie Apolo. BELLIS,T.dis. f. Plin. Maya ó margarita, yerba.
BELLLE, arma, ni. pl:„T. Cév. Flamencos, belgas, BELLIsirnTUS, a, um. Paul. "Vol. Que suena ó re-
pueblos de Francia entre el Océano, el Rin, el suena guerras.
Maree y el Sena. 13ELLI'TúDo, iris. f. Fest. Hermosura.
BELGYeus, um. Pan. De la Galia bélgica BELLO, ás, avi, atina, tire. n. Clic. V. Bellor,
Flándes francesa. BELLOCA,sSI, Osuna. in. plur. Cés. Pueblos de
BELome, n. Cés. La provincia de Picardía Veril-1 y de Gnus.
la Flandes francesa, la Galia bélgica. BELLOR, áris, átus sum, dri. dep. Virg. Gue-
BELcuADum, Eelgeado, ciudad capital de la rrear ; hacer lá guerra.liPelear. Bailare alicui. Es-
provincia de Servia en Hungría, 11 Una ciudad de tac.— HM aliquo. Cje. Pelear, lincee la guerra á
república de Tenecia. a!guno.--Com diis. Cic. Violentar la naturaleza,
BELIAL. indecl. y Belia, ae. ni. Ter!. 'acula, el ;nacer fuerza, oposicion á las inclinaciones nata-
que no reconoce superior, ídolo de los ninivilas.. Nles.
LEMAS, ádis. f. pala. Sén. Nieta de Belo, hija BELL6NA, w. f Varr. Belona, diosa de ea guerra.
de Danao. Pala. de lielial. Pritd. BELLONÁREA, ae. f Apul. La yerba solano, lo
BÉLiDES, pata. Virg. Hijo, nieto, descen- mismo que yerba mora.
diente de Belo. BELLONÁRII, óruna.m. plur. Lamur. Sacerdotes
BÉLiciclasus, i. ni. Pila. Ojo de gato, piedra pre- de Belona.
ciosa, que segun algunos es la esmeralda aguacate, BELLÓSUS, a, aro. Non. V. Bellic:osus.
y segun otros es de diferentes colores, y parecida al BELLÓVÁCI, órum, m. piar. Cés. Los naturales
¿pulo. y habitantes de Boyes, ciudad de Francia.
BÉms, Tdis. patr. Ov, Hija cí nieta de Belo. BELLOVÁCUM, n. Bo y es, ciudad do Picardia en
BEraáNs, tís. com. Hor. Guerrero, combatiente, Francia.
el que pelea. BELLóvÁcus, a.. um. Lo que es de Boyes.
BELLÁRIA, órum. n. piar. Suet. Confitura, fruta BELLUA, re. f. C- je. La bestia feroz así de mar
u, otra cosa eoifitada, y lodo lo de dulce que sirve como de tierra. II Hombre cruel, bárbaro, inhu-
en las. mes« para postre. ij Gel, Los licores y mano,
vinos dulces. BELLisikus. in. f. 16. a. iS. Mocr, V.
BELLÁTOR, óris. m. Cie. Guerrero, combatiente, PELLiaATus, a, lun. Plan!. Q Le representa bestiaa,
soldado, el que ra á la gama, el que pelea, el qa,, &liuda lapetia. Plaut. Tapicerías que represen.
tiene genio guerrero ó inclinacion á las armas. tan bestias.
BELLiróluus, a, um, Pijo. Belicoso, guerrero, BELLuiNus, a, um. Gel. Bestial, parecido 6 per-
propio para pelear. teneciente 1. las bestia.
BELLA-nux, iris. f. Viry Guerrera, la que gusta BELLULE, adv. diría. Apul. Bouitica, pulidilla-
de La guerra á es apta tiara ella. Bellatrix diva. mente.
Ola La diosa Palas.—Gratina. Eslac. Nave de gue- BELLÜLUS, a, tiro. dila. de Bellas. Plaza.. Bonito,
rra.—Gleba. Flize. Tierra que produce gente pulidito, gra tiosito.
guerrera, que envía gente armada. BELLUM, n. Clic. La guerra. II Enemistad. 11 Ba-
BELLAttLas, urn. dita. de Bellos, Plaza. Pu- talla, combate. 11 Refriega. 11 Oposicion natural, an-
!idilio, bonitillo. tipatía, disension. Belli ex pers. 0c .—Inexper i as.—
BELLAx, seis. COM. Lite. Guerrero, belicoso. Insolens. Tác.—Rudis. flor. El que no entiende de
BELLE. adv. Cic. Hermosa, discretamente, con la guerra, que no tiene esperiencia de ella, nueve
primor y elegancia, perfecta, selecta, cabal, admi en el arte de la guerra.—Itiimunis. Virg. Escrito
rablemente. Bolle se habere. Cic. Pasarlo bien.—
de ir á la guerra. Bello duras. Virg. Endurecido,
Ira. Plaza. Andar despacito.
Pecho á los trabajos de la guerra, aguerrido.—La-
BELLELANDA, Biland, ciudad de la provin-
-iiliorain. Cie. En tiempo de la guerra con los
e= de Ferk en lag laten a.
BELLÉrtoancas, ontis. m. Belerofonte, hijo nos.— Habili... Ov. Propio para la guerra. IV,. ¿luna
de _Neptuno y de Eizrinoine, que venció a la Quimera def erre ad aliquein. Dare. Cic. Dar uno el
en el caballo Pegaso. mando de la guerra. Belli, doinique..--Domi bel-
BELLÉitorlioNTÉus. a, um. Prop. De Belero- ae. Lic. En paz y en guerra.
forde. UELLUÓSUS, a, um. Hor. Que abunda de bestias
&Laica., m. f. Fest. Colima erigida delante dei feroces,
templo de Detona cont r a la cual se lanzaba un ¿ar- BELLus, a, um. Cie. Bello, hermoso, bien dis-
io en señal de declaracion de guerra. puesto, proporcionado y adornado de especial gra-
BELLictisus, a, um. sior, sissimus. Cie. Belicoso, cia y primor. 11A' pruposito, cómodo, propio, coa.
guerrero, valeroso, bravo, ejercitado en la guerra, yernente.
de ánimo fuerte y denodado. BELLCTUS, a, um. Fest. V. Belluinus.
BIELLICREPA saltatio. f Fest. Baile con armas BELtINUM, i. a. Plin. Beluno, ciudad de Venecia
instituido por Rómulo. BELUS, m. Belo, primer reí de los asiriosaVem-
BELLYeet, n. Liv. La señal, el sonido de la brot. ¡¡Plin. Rio de Siria cerca de Tolemaide. ea
trompeta. Bellicum cayere. Cje. Sonar la trompeta, BÉN Ácus, m. Virg. 13enaco, lago de &arda
dar la señal de acometer. 11 Promover disensiones, Venecia entre Brixia y Verona. rectajustamente.
excitar una revolucion. 13ÉsE. adv. Cic. Bien, buena, mur de •
BELMeus , a , am. Cte. Belico, guerrero, perte- Bene inane. Cic. Bien de mañana,
--, Lopnga CicaDiscurso mal largos—Putare.
neciente á la guerra. 11 Ov. Belicoso. Lo pasa
Cia. Pensar rectamente • —Haba. Plaza.
BES
108 13 E N
BÉNÉYÓLENS, tis. COM. Cic. Amoroso, afectuoso,
bien, le va bien.--Hoe haber _Le s_ _ale, le
con feficidad.—Nuntias.sPtau . Me das amigo, amante. Benevolens alicujus 6 alicui. Plaut.
viene bien, Salust. Prometer con El que quiere bien a alguno. Se hallan en Ciceron
buenas noticias.—Polliceri.
alicui. Plaut. Ser bien tratado Benevolentior y Benevolentissimus.
Esse
liberalidad. — mala habere aliquem. Cic. Tratar BÉNEYÓEENTIA, X. f. Cie. Benevolencia. buena
de algano.—A ró mala voluntad, afecto, amor, inclinacion, deseo' de ha-
bien o mal á alguno. Benedico.
BÉNÉDIC. imperat. de ce-r}- B enÉvónENzus,
biÉN a, um. Plaut. V. Benevolens.
BÉNÉDiCE. adv. Plaut. Con palabras suaves y
BÉNÉvónus, a, um. Cic. Benévolo.—alicui. Cje.
blandas. —Erga aliquem. Pitad., Benévolo, deseoso, amigo,
BÉNÉníco, is, hi, ictum, cére. a. Cic. Decir,
hablar bien, usar de buenas palabras. II Alabar. propenso á hacer bien a otros.
BÉNIGNE. adv. Cic. Benignamente, con benigni-
Lact. Bendecir. Benedicere alicui. Cic. Hablar dad y agrado, blanda, amorosa, grata, afectuosa.
bien de alguno. Benedixti ; al mihi isla() non in mente. I Liberalmente. Benigne dicere. Ter. Ha.
ntentem venerat. Ter. Has dicho bien; mas nunca
tal me vino al pensamiento. blar con palabras blandas y suaves.—Respondere.
Hor. Responder con d ulz nra.—Negare. Ter. Rehu-
BÉ NÉDicTio, ónis. f Apul. Alabanza. Ecles. sar, negar con cortesía.—Audire. Cic. Oir con be-
Bendicion, el acto de bendecir.
BÉNÉDICTUM, v.Cic. Palabra, espresion dicha á nignidad. Benignius operam dure. Plaut. Servir con
propósito. II Alabanza de alguno. Benedictorum et galantería, con liberalidad. Benignissime promit-
benefactorum matar philosophia. Cic. La filosofía leve. Cic. Prometer con suma liberalidad.
es la madre , la causa, la maestra de todo cuanto BÉNIGNITAS, átis. f. Cic. Benignidad, afabilidad,
se dice y hace bien ; ella enseña á decir y á obrar blandura, suavidad, agrado en el trato y coamni-
cacion. Liberalidad, inclinacion á hacer bien.
bien, Paul. Nol. La bendicion. t BÉNIGNITER. V. Benigne.
BÉNÉDICTUS, a, um. 8. Ger. Bendito, santo,
BÉNIGNUS, a, um. Cic. Benigno, afable, tem-
consagrado. II A labado. Pare. de Benedico.
BENEFICIO, is, feci, factual, cére. a. Cic. Hacer
plado, suave, compasivo, blando y amoroso, incli- ass
nado á hacer bien.11 Liberal, Plaut. Pródigo.
bien, hacer favor, beneficio, placer. Benefaxit tibi il
Deus. Ter. Dios te llene de bienes. Benefacere ad Hor. Copioso, abundante. 11 Plin. Fértil, feraz.
aliquid. Escr. Ser bueno, aprovechar para alguna Flor. Propicio. Benignas se•il ° . Hor. Conversa-
cosa, hablando de los remedios. cion agradable, gustosa.—Dies. Eslac. Dia feliz.
BÉNÉÉACTIO, ónis. f. Tert.Beneficio, la accion BENNA, X. f. Fest. Voz gálica, que significa uva
de hacer algun bien. especie de carro hecho de mimbres, cuadrado y con
BÉNÉFA.CTOR, óris. m. El bienhechor, el que dos ruedas.
hace bien. BEO, ás, ávi, átum, áre. a. Ter. Hacer feliz.,
BÜNÉFACTUM, n. Cic. Buena obra, beneficio. alegre y dichoso. Beare orlo aliquein. Han. Colocar
I Accion buena.
á. uno en el cielo, hacerle inmortal. Hoc me beat
BÉNÉFACTUS, a, um. pare. Cíc. Bien hecho, con saltero. Plaztl. Esto á lo ménos me consuela.
razon y prudencia. BERBÉCÉLUS, i. Petrait. D1111, de
BÉNÉFICE. adv. Gel. Benéfica, liberalmente. 13ERBEX, Petron. Y. Vervex.
BÉNÉFICENTIA, f Cic. Beneficencia, el acto BÉRÉCYNTHIA, X. f. 01'. Frigia, sobrenombre de
de hacer bien á otros, liberalida
d. Cibéles, del monte y ciudad de Frigia Berecintu ),
BÉNÉFICIÁRIUS, m. Ce'.. El beneficiado, el que donde Cibéles era adorada.
goza y posee el beneficio recibido.(( Vea. El promo- BEREGINTHIUS, a, um. Virg. Perteneciente á la
vido á otro grado en la milicia por el tribuno, pre- diosa Cibéles.
tor ó cónsul. JJ Ce's. El que en premio de sus servi- BÉRÉCYNTHIUS, ii. 171.f. ó
cios quedaba esento de la milicia. BÉRÉCYNTHUS, 771. f. Plin. Berecinto. monte
BÉNÉFICIÁRIUS, a, um. Sén. Perteneciente al y ciudad de Frigia.
beneficio. BÉRÉNiCE, es. f. Hig. Berenice, hija de Tolomeo
BÉN ÉKCIUM, n. Cic, Beneficio, el bien que uno Filadelfo y de Arsínoe. Berenices coma. Cabellos
hace á otro liberal y g•atítitamente Pension, re- de Berenice, constelacion compuesta de siete estre-
compensa dada por servicios militares. II El privi- llas junto á la cola del leon celeste.
legio, derecho y accion que á uno le compete por BÉRÉNICEUS, a, um. Catul. Perteneciente á
las leyes. II La promocion en la milicia á mayores Berenice.
grados..Beneficio meo. Cje. Por beneficio mio, por BERÉNiCIS, f Luc. La region pentapoli-
amor de mi. lana de Libia, así llamada de Berenice, una de sus
BÉNÉFICUS, a, um. Cie. Benéfico, que hace bien cinco ciudades.
á otro,bienheclior, liberal, inclinado a hacer bien. BERGIUM, n. Bergio, ciudad de Italia.
Beneficus oratione. Plaut. Gran prometedor, libe- BERGOMÁTES,11111. in. pl. Plin. Los naturales de
ral en palabras, en promesas. Bene,ficentissimus in Bérgamo.
amitos. Cic. Mui liberal para con sus amigos. Se BERGOMUM, n. Plin. Bérgamo, ciudad de la
halla en Calon Beneficissimus y Beneficior, pero no república de Venecia.
se deben imitar. I3Enoa, w. Beroa, ciudad de Tesalia. ; 1 De Siria.
BÉNÉ mérens, tis. V. Merens. BÉROE, es. f.' Nombre de nzuger. J Ciudad de Ma-
BÉNÉ méreor. V. Mereor. cedonia llamada Boor. 11 Alepo, ciudad de Siria.
BÉNÉ méritus. V. ~rus. BEROÉA , .f.Beroea,ciudad de Macedonia.
BÉNÉ filena , tis: com. Virg. Que huele bien, de BERONES, um. m. piar. Hire. Pueblos de España.
buen olor. BERSÁBE, es. f Bersabé, ciudad de Judea.n
BÉNÉ pláceo. Bib. V. Placeo. Nombre de mugen:
BÉNÉSUÁDUS, a, um. Apul. Que aconseja bien. BERYLLUS, m. Plin. El berilo, piedra preciosa
BÉNÉVÁLENS, tis. com. Gel. Que está bueno y de color verde mui subido y trasparente.
sano. BERYTENSIS. f Sé. n. is. Ulp. 3'
BÉNÉvEarnaNus, a, am. Cic. De Benevento. BERYTIUS, a, um. Plin. Lo perteneciente á Ba-
BÉNÉVENTUM, n. Plin. Benevento, ciudad del ruti, ciudad de Fenicia. junto al monte Líbano.
reino de Nápoles. BERYTUS, i. Plin. Baruti, ciudad de Fenicia,
BÚNÚYÓLE. adv. Cie. Con benevolencia, con llamada tambien Echa Julia,
amistad, con buena voluntad, afectuosa, amable- BES, bessis. m. Cic. Dos terceras partes de la li-
mente. bra romana, ú ocho onzas. ¡I Las dos terceras partes
BIA BI B 109
de cualquiera especie que se divida en doce. Bes- BIARCHIA, 03. f Teod. El cuidado de la
sis usura. Cic.—Usura •um.—Centes.sima. Ocho por provision de víveres para el ejército.
ciento. Bes •em bibere. Marc. Beber ocho veces. BIARCIIUS, m. S. Ger. kl asentista 6 inten-
V. As. dente que cuida de las provisiones del ejército.
BESSÁLIS. m. f. 1.e. n. is. Lo que tiene BIAS, antis. m. Cic. Bias, filósofo, uno de los
ocho dedos ú ocho pulgadas. siete sabios de Grecia.
BESSÁLUM, i. n. Solin. El ladrillo. j- BinícITAs, átis. f Disposicion de un sugeto
BESSI, órum. ,n. plur. Claud. Los besos, pueblos para beber mucho.
fi eros y bárbaros de Tracia b de Misia. BiuáctiLus, m. Suet. Bebedor, el que bebe
BESS1CUS. a, am. Cie. Perteneciente á los besos, mucho vino.
pueblos de Tracia. BIBACUM, ir. Bibrac, ciudad de Alemania.
Bassls, is. Vitruv. Cuatro, las dos terceras BIBAX, ácis. com. Gel. Grau bebedor, el que
parles de seis, primer número matemático perfecto. bebe mucho vino.
BESTIA, T. f. Cíc. La bestia fiera, como el oso, BIBER. rodee, ant. Cat. La bebida. Dure aticai
lean, jabalí, tigre 11Plaut. El hombre rudo, biber. Dar á uno de beber.
ignorante, basto, y semejante en sus operaciones á BIBÉmus, m. Epíteto que por burla dieron al
los brutos. emperador Tiberio Neron, porqué era raid dado al
BESTIÁLIS. f. lé. n. is. Prud. Bestial, lo per- vino.
teneciente á las bestias. 11 Lo que es ageno de la BÍBÉSIA, f Plaut. El ansia de beber.
razon y entendimiento del hombre. BíBI. pret. de libo.
BES'TIÁ mus, um. Lo que pertenece á las Binitss. f. sé. n. is. Cel. Aur. Que se puede
bestias. Destiarius ludas. S'én. Fiesta donde se li- beber ó sorber.
dian bestias. Insto, ónis. nt. bid. El mosquito que se cria en
BESTIÁMUS, ii. Cic. El que lidia asalariado eLvino.
las bestias en los juegos públicos. 11 . E1 delincuente t BÍBiTOR, óris. 111. S'id. Bebedor, el que bebe.
que está condenado a lidiar las fieras. t Iliolrus, a, urn. parí. de libo. Bebido. Em.
BESTIOLA, T. f. dha. de Bestia. Cío. Bestezuela. M ác.
BETA, T. f La acelga, planta bien cono- BIBLIA, órum. n. plur. Ecles. Los libros, (por es-
cida. 11 La segunda letra del alfabeto griego. Beta celencia) la Biblia, la sagrada Escritura, que con-
ium luan .stale bona. adag. Zamarra mala, tiene el antiguo y nuevo Testamento.
hacia mí la lana ; zamarra buena, la carnaza afue- BiBLINUS, a, um. S. Ger. Lo que es de papel.
ra. ref. BiBLIOPOLA, T. ni. Min. Librero, mercader de
iSÉ.TÁenes, a, um. a•r. y libros.
BÉTÁLIS. m. f lé. n. is. Petron. De, 6 parecido BíBLIÓTIIÉCA, se. f. Cic. Biblioteca, librería que
á la acelga. se junta y guarda en algun parage.
órum. piar. Pueblos de Brabante. BIBLIOTBÉCÁLIS. en. f. lé. u. 1s. Sic!. Lo que es
BETERONES, plur. Antiguos pueblos de de la biblioteca.
España. BIBLIOTIIECÁRIUS, m. Bibliotecario, el que
BÉTIIÁNIA, se. Betania, ciudad de Palestina. cuida de y guarda la biblioteca.
BETHEL. indee. f Betel ( casa de Dios ), ciudad BIBLIS, Ov. Una fuente dtz Licia.
de Samaria. BIBLUS, i. en. f Luc,. Junco de Egipto ó papiro,
BETIILÉBEM. jadee. Bethléma se. f. Betleen ó árbol del mismo pais, cuya corteza servía para es-
Belen (casa de pan ), ciudad de la' tribu de Jada lla- cribir, y la madera para hacer navíos. 11 El libro.
mada ánles Efrata. BiBO, is, bibi, bibitum, ére. a. Cio. Beber. Bi-
BETHLEBEMTCUS y bere ad numerum. 0v. Contar las veces que se bebe,
BETHLEIIEMITICUS, a, Y beber por cuenta. — Pro sen/no. "cut. Beber el
BETIILÉ ITIS. ni. f. té. n. is. S. Ger. Pertene- vaso lleno.—More grwcu. Cic. Beber á la griega,
ciente á Betlehen ó Belen.. esto es, mucho y á menudo.—Gentemi. Virg. En una
BETIIPHÁGE, es. .f. Betfage, ciudad de Jadea. taza de una piedra preciosa.—In auro. Se'n. En una
BETilsAiDA, re. Betsaida, ciudad de Galilea, copa de oro.—Morsu ó suela. Flia. Beber á sorbos,
patria de S. Pedro. á chupetoues.—Longum, amoreen.17irg nem os-
BETIISÁMES, is. f Betsames, ciudad de Galilea. sibus. Estac. Dejar que se introduzca, que penetre
BETirsímiT.i , arum. m. Betsamitas, los y se arraigue el amor en el corazou. Sal prala bi-
naturales y habitantes de Betsames. berunt. Virg. Ya están bien regados los prados:
BETIISliRA f Betsura, castillo de Actea. modo pmerbial para dar á entender que ya basta
BÉT núNtA, j, Betuna, ciudad de la provincia de una cosa. Bibere nEroreen. Plaut. Alimentarse
de Artois ere Francia. de su tristeza, beber el agua de sus lágrimas. Bi-
III:nitiatA, ie. f. Plin. Extremadura, provincia bencli arbiter.Hur. El rei del convite, el que ponía
de España. coto y ordenaba las veces que se había de beber.
BITizo, ás, áre. n. Suet. Estar descaecido, lán- libere mire. Ho • . Suspensis auribus. Prop. Escu-
guido como las acelgas. char con gran gusto y atericion.—Mandata. Plaut.
BÉTO, is, ére. n. Varr. Andar, marchar, cami- Olvidarse de los encargos con el demasiado vino.
nar. —Nomen alicujus. Marc. Brindar al nombre de
BÉTONICA, f Plin. Betónica, yerba de muchas guno, bebiendo tantas veces ó vasos cuantas letras
virtudes. tiene el nombre. Aut bibat, aut abeat. Cic. O' beba.
BÉTti:LA, ae. f Plin. El álamo blanco. ó váyase : lei de los convites entre los griegos, por
BÉTlliácEus, a, um. De álamo blanco. la cual estaban obligados á beber todos con igualdad,
BETill,o, ¿mis. ni. Rio de España que riega el para dar á entender, que b nos hemos de acomodar
carneo de Barcelona, llamado Becon. al tiempo y lugar, o hemos de huir del trato de los
BETUN1CA, f Ciudad de España. hombres. Bibere fiumen. Virg. Vivir cerca de un
BÉTYLUS, Bétilo, la piedra que tragó Satur- rio.
no en lugar de Júpiter. Bino, ónis. m. Jul. Piren. Bibaz.
BE VA, Z. f. Ciudad de Macedonia. BiBÓSUS, a, um. Gel. V. Bibáz.udad de Francia.
BIBRACTE, e8. f. Cés. ci
131 BIBRÁCUM, n. Bibrac, dudaddedeAr.ardia a..
BIBRAX, áCi8. f. Braisne, ciudad
Bzáwoa, óris. Virg. Bianor, nombre de hombre. BinüLus, a, um. Virg. Que embebe, atrae, chu-

BIF B M
110
Bandas potor. Flor. Buen bebe- BiFURCUS, a, um. Plin. De dos puntas, de dos
pa la humedad. especie de pie- cumbres.
dor.—.Lapis. Virg. Piedra pómeu,
dra esponjosa, porosa y mui liviana;
ciudad de Dinamarca. B3111AE' , Ie.
1 in?'
ár (f plur. Virg. Carro, coche tirado;
BIBURGUM, n. Biborga, caballos.
de BdioGskem axbAa,l
BTCÁMÉRÁTUS, a, am.
S. Ger. De dos nichos
Bigamia, el segundo Maitinia/2i0
arcos.
dpitis. cona. Cic. De dos cabezas, de que se contrae despees de haber muerto uno de los
dos puntas, de dos cimas dos ó cabos. Bicep. s cavilas. primeros contrayentes.
Ciudad dividida en bandos ó facciones. Bil oi1mus, a, um. Bígamo, de la bigamia, ó casa-
y . Dilema, argumento cor- do dos veces sucesivamente.
—Argumentarla . Apul.
BioÁrms, m. El que gobierna un coche de
nato. dos caballos., A•nob. El maestro de coches,
BICESSIS, is. m. Varr. Veinte ases.
BÍGÁTUS, a, um. Lir. Que tiene impresa la señal
BICHORDliLUS, a, um. Apul. De dos cuerdas.
de un carro tirado de dos caballos, como algunas
BICLÍNIUM, n. Plaut. Comedor, cenador con
dos lechos al rededor de la mesa al modo de los an-
7"BI dE(I M.S. mé. n. is. Tad). Pu?. Q u e tiene
tiguos. dos piedras preciosas, como ?Ir
BÍCÓLOR, 45118.
- com. Plin. y Que
BÍCOLOREUS, a, am, y tiene dos botones ó yernas,:omo Cfrbui,S y fiare::.
BiCOLÓRUS, a, cm. Vop. De dos colores. BÍGÉNER, a, am, o
BicóMis. m. f iné. n. is. Veg. De dos cabelleras BicÉsif.:aus, a, um. Fest. De dos gen ?ros 6 espe-
cies diferentes, como el leopardo, de leo;, y onza.
ó crines, 6 que las tiene por dos lados. BÍGERRI, plur. y
BiCORNYGER, a, utre Ov. y
BíGERRIONES, rito. plur. y
BICORNIS. fné .n.is. Ov. De dos cuernos. ij BiGERRbNES, nro. ni. plur. Los naturales de Bi-
Vira. Dividido en dos puntas ó cabos corno hor-
gorra en la Galia aquitánica.
qniila, ó en dos dientes. Bicornis Rheris.Virg. El BIGERRONU• regio. f. Bigorra, provincia d,
Rin que se divide en dos brazos.—Luna. Hor. La
Guiena en Francia.
luna en creciente. BIGNUS, a, jun. Fest. Gemelo ó mellizo, nacidc
BrCORPOR, óris. com. Cic. y
de un parto con otro.
BÍCORPOREUS, a, mil, Jul. "TI. De dos cuer-
BTJUGIS. ni. gé. is. y
pos. BIJticus, a. ten. Virg. Tirado de dos caballos.
BTICÚBITÁLIS. in. f. lé. n. is. Plin, y Bijugum cerlanitdi. Virg. Cerrha(e, certamen es.
BíCÚBTTUS, a, tiro. Apul. De dos codos. que se usaban canos tirados de dos caballos. Bi-
BIDENS, tis. com. Virg. De dos dientes. j, La jugi equi. Virg. Dos caballos que tirs;ncje un carro,
oveja de dos años, y á propósito para el sacrificio. tiro de dos caballos.
II La azada de dos mentes, el azadon.
BIDENTÁL, ális. n. llar. Lugar donde ha caído tos cóncavos
un rayo, el cual purificaban los arúspices con el sa- peso.
BTLANX, cts. Marc. Cap. La .r.2•alaRssa, los pla-
que penden de los brazos del peso. t El
e
I. Tia

crlficio de una oveja de dos años. BILBiL/8, f Calatayud, si".¿:(!rid de España en


órum, o Bidenses, m. plur. Cia. el reino de Aragon, patria dei ;locar Kurda/.
Pueblos de Sicilia. BILBILJTÁNUS, a. inn. De Calatayud.
B1DUCESSI, órum. m. plur. Pueblos de la Galia BILIBRA, f Lic. Dos libras, el peso de doe
leonesa. libras.
B ÍDUU9r, i. n. Cic. El espacio de dos días, Bi- ni. f. bré. n. is. Que pesa dos.
cha abesse. Cia. Estar distante dos jornadas. Se en- libras.
tiende la palabra spatio. genil. de Bilix.
n. Plin. Puerto de este nombre en Biersonts. f giré. si. is. _Ho y. El que habla
la España citerior. dos lenguas ti Virg. El engañoso, disimulado, a
BIENNÁLIS, m. f. le. n. is. Just. Bienal, de quien se dice hombre de dos lengaas, como de dos
dos años, que dura dos años. caras.
Illteasscs, ne. is.P1.'w.Blenal, de dos años. Bielósus, a, um. Celo. Bilioso, lleno de bilis, de
el espacio de dos anos.
cólera. De humor, de temperamento bilioso.
BIENNUS, i. f. Ciudad de la isla de Candia. BILIS, is. Cia. Cólera, bilis, humor bilioso.
BTFÁRIAM. adv. Cia. En dos partes, de dos mo- Hor. Cólera, furor, ira. lizos c.,Sea. 13 lin. Atrabilis,
dos. cólera negra Hor. Cólera que no se
13TrÁm u s a, um. Apul. De dos partes, de dos
puede disimular.—Lihers, sp tendida. Roe. Cólera
modos.
que hace hablar con libertad. dl
BÍFER, Plin. y BIeix, kis. com. Vira. De dobles lizos, de doble 1311zDi',
BIFÉRUS, a, um. Suet. Que lleva fruto dos veces estambre ó hilo. Bilis Vira. Loriga de do-
al año. ble malla.
BTFESTUS, a, am. Prud. Dia de doble fiesta, BiLusTals. tn. f tre. n. is. Ov. De dos lustros,
corno el dia de S. Pedro y S. Pablo. que dura ó tiene dos lustros.
BIFTDATUS, a, Plin. y BILYCHNIS. in. né, n. is. Pet 7'071. De dos can-
BIFIDUS, a, cm. Plin. Hendido, partido, dividi- deleros, de dos luces, dos mechas, dos mecheros.
do en dos partes. BimAmmuE vites. f plan. Pan. Vides biinamias,
RIFISSUS, a, um. Solin. V. Bífidos. las que llevan las uvas gordas llamadas de lela de
BIFÓRIS. m. f. ré. n. is. Ov, De dos puertas ó de vaca.
dos hojas. Bifores valvice.Ov. Puertas de dos ho- BimÁcis. m. f ré. n. is. Ron Que está entre dos 01,e1

j as. Biforis cantas. Virg.— Tibia. Sonido de dos mares, bañado .de dos mares. MI

flautas desiguales, discordes. BistÁcITus, m. Cia. El que tiene dos rau-


BTFORMÁTUS, a, U1211. ele, y geres. d.715'11,10
BTFORMIS. m. f iné. n. is. Virg. De dos formas kse3,
e
tris. m.f.. Ov. Que tiene dos madres, a;gÉ rn h
ó figuras, como loe Centauros, medio hombres y ca como se R' dice B aco
medio caballos. R► miTes u,s. Plin. La edad de das años.
BEFORUS, a, um. Vitruv. F. Biforis.
broBsilfEMBRIS. In. f. bré. n. is. Juv. De dos Mlelll-
&moto, ontis. com. Virg. De dos rostros de naturalezas co nw
V irg.
slos aspectos ó frentes, como el dio: Jano. 1 s c • i zi Vairrgas .De dos esqecies
Centauros.
13 1 R BIT 11 1
13'1111Es/sis, is. m. .Liv. El tiempo de dos meses. BIRRUM, n. ó Birrus, m. S'. Ag. Especie de
BIM,ESTRIS. m. trd. n. is. Cic. Que dura dos gabán ó sobretodo para encima del vestido.
meses, adv. Cie. Dos veces. Bis die. Plin. Dos
13 -1- 51É- TER, tra, trnm. Sid. Compuesto de dos veces al dia.—Tanto quam. Plaut. Dos veces, dos
metros, de dos versos de diversa especie. tantos mas que.— Slulle facere. Ter. Hacer dos
BiMÚLUS, um. Catad. v locuras.
BiMus, a, [un. De edad de dos años. Bizna sen- BTSACC1UM, ii. 71. Pele. La alforja que tiene das
tentia. Cic. Sentencia, acuerdo en que se establece sacos ó senos.
una cosa para dos anos.—Legio. P buil. Legion le- BÍSÁCñTUS, a, um. S. Ag. De dos cortes, que
vantada dos años hace. corta por dos partes.
BiNÁRIUS, a, aun Lampe. Binario, que contiene BISALT2E, árura. m. piar. Plin. Pueblos de Ma-
el número de dos. cedonia.
BiNI, a, a. plur. Cic. Dos, un par. Se risa en lu- BISA.I.T1A y Bisaltica, f Liv. Provincia de
gar de duo con los nombres que no tienen singular, Tracia, junto al no E.s.trimon.
como castra bina, ludi bini, y á reces Cambien con BISALTIS, 'ídis. f. Ov. Nombre de una doncella
sustantivos que tengan los dos números: Biai boyes. amada de _Neptuno,
Plaut. Un par de bueyes, una yunta. Mace litte- BISELLIUM, ii. 77, Vare. Silla poltrona, sitial ca-
rae, (y ni., duw, de lo que reprendió CiCe1'07L á su paz para dos, concedida por singular honra á al-
hijo). Dos cartas. Fivhevari bicis üentesiazi,y . Cic. gunos varones esclarecidos en las fiestas, en el tea-
Dar á interes de dos por ciento al mes. tro, en el fo' ro y en el consejo, como la silla curul
Bino, ás, are. a. Cal. Juntar en uno. de los romanos, á los que llamaron Bisselliarii,
131:socT1um, Tac. El espacio de dos no- OFUM,
.13rSÉTA, Fe. f. Fest. La puerca de seis meses,
ches.
BiNómiNts. m. ne. 72. is. Ov. Y Binomins, cuyas' cerdas se dividen en dos partes desde la
Bi- NO5111;51, n, Binchéster, ciudad de Ingla- cerviz.
terra. BISMÁGA, re. f. La zanahoria.
Bís;ósUius, a, mu. Fest. Que tiene ríos nombres. Bissrsinva, ve, f La malva fina hortense o mal-
BINsITRA, Bensitra, ciudad de la Mauri- vavisco.
tania cc,ari¿til. Irsbmus locus. Rein. Sepulcro da dos nichos.
Binus, 1110. Ov. Doble ó de dos. Binas hoyos. BISON, ontis. m. Plia. El bisonte, especie de
bac: salvage.
Doble honra. Bicis anais. PIM. Cada dos anos,
de dos en dos años.--Gentesimis fcenerari. Cic. Bisosrrium, n. Besanzon, ciudad del Franco
Prestar á dos por ciento al mes. Condado en Feo icia.
.BisoNus, a, nm, De dos sones 6 sonidos.
BitreA, te. j: Ciudad de Cerdeña.
BiSPELLIO, óni.s. Uip. Solapado, fraudulento.
Iban, tinis. m. Blau, filosofo y safisia, que ha-
I Bisouiszus, a, um. Prud. Décimo.
ló mal de las homb:ddi
BISSÉNUS, a, lun. AUSGIL. Doce, duodécimo.
i313.,zÉus a, um. H.:e. S i'j rico como el filósofo
BISSEXTILIS. 711. lé. 71. is. Murc. E711p, Que
contiene doce.
LioNa,=,, T. I fionia, cuidad de Italia. B/sSEiTOS (líes. 771. ó Slissext.ac 27' e». Dia
BitiTnÁsi:1-ruj, a, sin. Lampe, El que muere de in:.-rcalar, que se añade cada cuatro desppa-a.
muerte vio del dia 24 de febrero. Bissextus altilit.7. S. Ag. El
Eróricus, a, nro. Aur. Vis'!. Perteneciente á la • -año Insiesto, en que ke añade el dia intercalar.
vida. BiSTON, Luc. Biston, hijo de Marte y de
Lir. Ei lizadon sor; ci:?c se cara Cahvoe.
la tierra. Bisislrus, Ónum. m. plur. Lus. Los tracios,
•11.. ;s. Vare. De dos pulmos. uvate llzzli guerrera, así llamados de Bision, hijo de
dep. Marte.
uarl.es. I Bis-rósuA, re. f. Val. Fine. Bistonia, ciudad y
7.3.11, ,kinTrú, 11(f1 , , das uartes, de dos mci- comarca de Tracia.
dos. ()ruin. in. plur. Lm naturales de Bis-
liiss..iuri • cus, a, um. ele Lipartior: Di- : %Orna.
vidido, distribuido en dos. llitsToNis, j: Ilor. Lo que es de Tracia.
ss. com. i'72 .y. Qslese abre en dos, 11islonis ales. &a. Progne, ¡tija de Terso, rei de
ti dos tradas, de das pu:das e ventanas. 11 aria, convertida en yolondriaa.
Bírl.oA, m. • J. Pal. Losa, baldosa 6 ladrillo de BisTóNtus, a, um. Ov. De los tracios ó bisto-
dos piés para solar. - Dios. Bislovius turbo. Ou. Torbellino, huracan
Id. 71. is. Gis. y
furioso de Tracia.
BiP g oss:Ers, 0, um, iffsuLciLINGuA, m. Plaut. El que tiene la
111"Pilnisius, a, inn. Cola;;,. _De dos piés. • lengua Lsndici. a, y figuradamente el hombre falso
Bi- PENNELLA, f. la pim,,inela. planta. y eisailos.
IITENIINER, mil. Ois El que lleva una hacha Bisuncus, a, urn. Ov. Hendido, dividido en dos.
de dos cortes. Bisuuron, Ocie. m. Ov. Dos veces vengador,
13ip ENxis, is./ flor, l bocha de dos cortes. emítelo de Marte.
[31 / 1 EN ,ns . n, is.Quint. De dos cortes. ¡
Bisunors, ís. m. El Véser, rio de Alemania. V.
tiene dos alas. Visurgis.
BÍPENSiLIS. m. f n. is. Yar • . Que tiene dos Bis-Ymknus, a, um. Vare. 'De dos sílabas, disí-
mangos para colgarse. labo.
edis. com. Cje. Que tiene dos Biés. 1ITÉRR1N1, ro. Dho. . Los de la provincia
BiPRORA navis. Pita. Nave de dos proas para de 1.3eziers.•11 Los de la Galia narbonense.
usarse en los estrechos y canales. BÍTEntuE, árutn. piar. Beziers, cuidad de
is. jr. Cte. Galera de dos órdenes de Francia.
remos. Biremis scapha. flor. Batel, esquife, cha- BiTHYMOM mel. n. Plin. Miel dedos espec es
lupa, góndola que se maneja con dos remos. de tomillo, blanco y ne_g-ro.
BÍROTA, Teod. El carro ó coche de dos IITInNIA, f Plin. pr«rinda del
ruedas. Asia menor.
Bleirrus„ a, um, Ulp. Lo que tiene dos ruedas. BiTIlYNIÁCENSIS. m. f. Sé. n. is. Bithyniouis
BL A
112 BL A
BLANDILóQUUS , ura. Plaut. V. Blandidicus.
BírirtvNicus, a, um. Cje. De Bitinia.mugar de Bitinia. I BLANDiMENTUM, n. Cic. Halago, lisonja, ca-
BrTnynis, 'dia. adj. f Ov. La ricia, blandura, suavidad en el modo de hablar y
BiTIIVNIUS, a, um. Co/unz. y en eltrNantioo.a,
Bitínio, de Bitinia.
BITHYNUS, a, um. Hor. "tus sima, dep. Cic. Acariciar,
BITIENSIS. m. f.
sé. n. is. Fest. Vagabundo, halagar, lisonjear, adular.
que anda de un lugar en otro sin oficio ni domicilio.
BLANDITER. adv. Plaut. V. Blande.
is, n. Marc. y. BLANDITIA,
BÍTO, is, ére. Plaut.
Bito, ás, á.re.Plin.V.Beto
BLANDITUE, árum.f. piar. y
Bi TU^, áruna f. pl. P lin. Mugeres de Escitia
BLANDTTIES, ei. Apul. Caricias, halagos, ca-
que tenían dos pupilas en cada ojo. riños. Lisonjas., adulaciones.
BITCMEN, n. Plin. El betun.
BLANDITIM. adv. LUCY. V. Blande.
BITÚDITNÁTUS, a, um. part. de Bitumino. Plin. y
BLANDiTUS, 711. Luir. V. BlaDditieS.
BITÜMINEUS, a, um. Ov. Mezclado con betun.
BLANDÍTUS, a, um. part. de Blaudior. Gv. El
BíT ümirso, ás, áre. a. Dar de betun. que adula, acaricia y lisonjea. I I Prop. Apacible.
BYTÜMLYÓSU S, a, um. Vitruv. Bituminoso, abun- agradable, dulce, suave.
dante de betun.
Biataresil,árum. f. pl.Bárges,ciudad deFrancia. BaAlsrirais, a, um. dim. de L/ aJ0

BÍTÚRIBES, um. in. piar. Cés. Los de la provin- BLANDUS, a, um. Cic. Blando, dulce, suave, U;
cia de Berri en Francia. tierno, cariñoso, amoroso y lisonjero. 11 Manso, que
BITÜRIaU51, i. n. Biturica3. no ofended' Eficaz para persuadir. Blandi anni.
BITÜRIX, m. f. Luc. El natural de Búrges Prop• Años jóvenes, tiernos, la flor, la primavera
6 de Berri. de la edad. Blandos amicus. Czo. Amigo lisonjero.
BIÜRUS, m. Plin. Gusano de dos colas que roe
—Precum. Estac. Suave en sus súplicas .—Ducere
las vides. quercus canoris fidibus. Han. Tan dulce, que lle-
BÍVERTEX, com. Estac. De dos cumbres vaba las encinas tras del eco de su lira. Rícese de
cimas, epíteto del monte Parnaso. Orfeo.
BLANDUSL fons. f. Hor. Blandusia, fuente de la
'Vivías, f Varr. La mugar que ha tenido dos
maridos, la viuda que se vuelve á casar. casa de campo del poeta Horacio.
Bfnum, n. Virg. Camino que se divide en dos. BLAPRIGONIA, M. f. Plin. Blapsigonia, enfer-
Bici= dure ad aliquid. Varr. Dar dos medios paro medad de las abejas que las estorba sacar su en-
una cosa. jambre con pe?feccion.
Bivius, a, um. Virg. De dos caminos. BLASIUS, ii. ni. Blas, nombre de hombre.
Bizácium, n. El recorte, ripio, descostra- BLASPBÉMÁBILIS. f u. is. TOL Vitupe-
dura de la piedra que se labra. rable, digno de vituperio y reprension.
BisANTSus, a, um.Hor. Bizantino, de Bizancio BLASPHÉMÁTIO, (mis. j: Tent. Blasfemia, injuria.,
Bizasrrium, n. Cic. Bizancio, hoi Constanti- oprobrio, el acto de blasfemar.
no la, ciudad de Tracia. BLASPHÉMÁTOR, óris. Tert. Blasfemador,
BIZERTA, se. f. Plin. Biserta, ciudad del reino de blasfemo, el que injuria con palabras y desacatos,
Túnez en Berbería. rspccialmente á Dios y á sus santos,
BIZON, tis. f. Plin. Ciudad de Tracia. BLASPITÉMIA, W. f. S. Ag. Blasfemia, injuria,
&ZONA, te. f. Ciudad de Tracia, reino del Ponto. oprobrio, en daño de la repulacion y Jamo de al-
guno.
B L BLASPHÉMO, ás, áVi, á.t11111 ., áre. d. Ag. Blas-
femar, injuriar con palabras, en especial á Dios y
BLABIA, al . Blavet, puerto de Francia. á sus santos.
BLscstra,m.J.La Valaquia,principado en Europa. BLASPHÉMUS, a, um. Prud. Bias rfemo, maldi-
BLACTÉRO, ás, áre. n. Aut. de Fil. Balar. ti Y. ciente.
Blatero, as. BLASPHÉMUS, 711. Prud. Blasfemo. V. Blas-
árurn. f plan y phemator.
BLIESIA, M. f. Blois, ciudad de Francia. BLASTO, ónis. m. Cal. El hostelero.
BLIESIÁNUS, a, um. :Marc. Perteneciente á Ble- BLATEA ó Blathea, m. f. Fest. La cazcarria
so, nombre propio de un romano. ó salpicadura de lodo que se pega al vestido.
BLesus, a, um. Ov. Balbuciente, tartajoso, e) BLÁTÉRÁTUS, us. Sid. El acto de hablar
que tiene estorbo en la lengua para hablar. mucho neciamente, habladuría, charlatanería.
BLANDA, M. f. y BLITÉRITUS, a, um. Apul. Hablado inútil-
BLANDE, és. f. Blánes, villa de Cataluña en Es- mente. Para. de
paña. BLÁTÉRO, ás, ávi, átinal áre. a. Hor. Hablar
BLANDE, is. m. Rio de Cataluña.
mucho y neciamente, aturdir, ' atronar los oidor
BLANDE, ius, issime. adv. Cic. Blanda, dulce, hablando á tontas y á locas.
suave, amorosa, cariñosa, lisonjeramente, con ter- BLÁTÉRO, ¿mis. ni. Gel. El hablador, d'adatan,
nura, halago, suavidad. parlauchin.
t BLANDICELLA verba, órum. n. pl. Fest. Pala- BLATHEA, 93. V. Blatea.
bras tiernas, dulces, amorosas. BLÁTIO, is, ire. Plaut. Blatero.
131..1.NolctiLE. adv. dim. de Blande. Apul. BLATTA, W. f. Virg. La cochinilla, insecto pe-
BLANDIDICUS, a, um. Plaut. Que habla con
queño que se cría en lugares húmedos, parecido al
tono blando, dulce, tierno, suave, lisonjero en sus escarabajo. 11 Plin. El escarabajo. I I Hor. El arador
palabras.
BLANDlicus, a, um. Marc. Cap. Que ablanda,
6 gorgojo, gusano pequeño. ji Sid. La púrpura, con-
que hace y vuelve blando. cha del mar. I I Lampr. Paño de color de púrpura.
BLANDIFLUDS, a. um. Ven. Fort. Que corre BLATTÁRIUS, a, um. Sénec. Propio del lugar
blanda, suave, apacible, mansamente. donde se crian cochinillas y escarabajos.
BLANDTLÓQUENS, tis. com. Marc. V. Blandidicus. BLATTEA, Se. f. Fort. La púrpura, pescado de
BLANDILÓQUENTIA, se. f. Clic. Modo de hablar concha retorcida, dentro de cuya garganta se halla
blando, suave y amoroso. el precioso licor para tintes llamado púrpura. jiLa
ELANDILÓQVENTÜLUS, a, am. dim. de Blandilo-
polilla, gusano que roe y destruye la ropa. 11 r
quena, -Blate.
BUNDIÚSQUIUM ii. n.8. Ag. Blandiloquentia. a, um. Eutrop. De púrpura, de su
color,
BOA
FI BON /13
BrAfrráliii, órum. m. plan. Cbd. Teod. Los que BouÉmius y Bobémus, a, urn. Lo que es de
tiñen las ropas de color de tIrpura. i3oemia, boemio.
BLATTIFER, , a, nin. Sid.Q ue lleva púrpura. BOIA, W. f. Cés.Moulins, ciudad ó regios. de Ba-
BLATTOSÉRJOUS, a, urn. opis. Tenido de color viera.
de púrpura y tejido de seda. BOLE, órum. f Plaut. La argolla, collar
L>LENtNritE, órum, y de hierro con cadena que se ponía á los delincuentes
BeEmm-YE.s 6 Blemyes, yum. m. plur. Plin. Pue- al cuello.
blos fabulosos de Etiopia, de quienes se dice que no Bou, órum. m. Plin. Los borboneses los
tienen cabeza, y que tienen la boca y los- ojos en el de la provincia del I3orbones en Francia. II Tác.
.pedro. Los de la ciudad de Ravena y su territorio, lla-
BLENDIUS, ii. rn. Plin. Bleno, pez, cuya ceniza
mado Romanía en Italia.
es noii inedivinal. Bolus, a, Lira. Plaut. Aprisionado, puesto en /e
argolla.
BLENNUs, a, orn. Plaut. Necio, tonto, imperti-
nente, majadero. dientes blenni. Plaut. Dientes BOLA 6 V olaa, . Antigua ciudad de Lacio.
BOL.tNI 6 VcIaní, Orina. m. piar. Liv. Los pue-
sucios,.
illí.É pHARO, (mis. rn. Plaut. Nombre de un per- blos de Bola,
sonage introducido por Planto, que significa hombre BOLÁNUS ó Volanus, a, 11M. Liv. Perteneciente
de grandes cejas. á la ciudad de Bola.
BOLB1TON, i. 11. El estiércol de buei ó la boñiga.
BLErtÁrszi, órum. ni. plur. Plin. Pueblos de Tos-
cana, .•ii capital 131era, hoi Bleda. L-OLENTIUM, n. Rochesbourg ; ciudad de la
alta Hungría.
BLÉsek, W . J. Blois, ciudad episcopal del Blesois
en Francia. BÓLtTAR, oís. it. Trtb. y
BLÉSENSIS ó I.Ilesiensis..m. f. sé. n. is. El nato- BOLÉ.TÁRE, n. Ji).
val de Blois. BÓLÉTÁRIA, f 6
BLÉsi. órum. M. piar. Los pueblos de la comar-
11_;ÓLÉTÁRIUM, tz. Marc. Plato en que se ser-
vían las setas.
ca de Blois.
BóLÉTts, i. 7n. Marc. Boleto, seta, especie de
BLTTEILE, árUM. f. plur. V. Interne.
hongo, fruta silvestre que produce la tierra cuando
BLITEus,a, um. Plata. Fatuo, insulso, necio.
ha llovido mucho, sin semilla ni raiz.
13úTum, i. a. Pla tal. z * l3ous, f Plin. Arma arrojadiza, como
BLITUS, i. m. Plin. El bledo, especie de berro lanza, dardo, piedra. La sonda 6 plomada con
silvestre blanco y rojo, yerba rnui insípida. que se esp lora la profundidad del mar.11P/in. Fue-
go fatuo, euhalacion que se enciende.
BO BoLissós, f. Ciudad de Eolia,
BóLiTEs, ,n. Plin. La raiz de la yerba licni,
BOA, X. Plin. La serpiente Boa, de estraila
que tiene color y firma de llama, nombrada por los
grandeza. El sarampion. H Una enfermedad que asiáticos
da á loe bueyes. Fest. La hinchazon de las pier- bolito.
BÓLÓN2E, órum. in. plur. Arnob. La pesquería
nas por haber andado mucho. Un cántaro 6 jarro
donde los pescadores venden los grandes peces á
grande para vino.
el pescado por junto.
80:krzis., n. plan. Fiestas consagradas á los 11,óLus, m. Plaut. El lance de tirar los dados
dioses infernales. para jugar. II Suet. La redada, el lance de echar la
BOANERGES, um. n. plan. Hijos del trueno : sobre- red para pescar. Picara La ganancia. I/ Plaut.
nombre darlo á ,S'antiago y á san Juan evangelista. El daño ó pérdida. II Ter. El terron de tierra.
BOÁRIUS, a, um. Plin. Perteneciente á los
Un pedazo, una parte, un bocado de cualquiera
bueyes. Cosa.
I3órus, 113. rn. Apul. El boato, el tono de la BOMILIX. inted. Plaut. Baba;.
voz alto, presuntuoso v arrogante. Grito, vocería. 13omBILÁno, ünis. f. Fest. El zumbido o mur-
Bocei-7-zum, n. ciudad de logia- mullo de las abejas.
'erra. P.omnTio, ás, áre. a. Varr. Zumbar, murmullar
t BóDONEs, nm. plur. Cotos, el snonton de como las abejas.
tierra que sirve para término de un campo. BOTuniTo, á.s, áre. Bombilo.
B000-rniA, ke. f. Tác. Estrecho de Edimburgo BOMBOMÁCHÍDES, a3 . in. Plaut. El que pelea
en E.SCGcia. voceando, nombre de un emperadorfingido por risa.
BcF.RE, és. f. 0v. Ciudad de Tesalia. BOMBUS, m. Varr. El ruido, zumbido. ¡I Mur-
BIEBIS ó Bcebeis, Mis. f. Luc. Lago de Tesalia mullo de las abejas.
la Pida del monte Osa. BONIBYCINUS, a, um. Juv. Lo que es de seda.
BocHÉlus y BoebIcins, a erra. Luc. Lo que es de BOMBYLIS, is. in. Plin. Gusano, de quien tras
la ciudad de Bebe ó de su' lago. Tesálico. su origen el gusano de seda.
BoÉimómuí., órum. n. plan Fiestas de Apolo en BOMBYX, ycis. rn. Plisa El gusano de seda. II
Aténas. La seda. La tela de seda.
BoÉnaórolum, n. El mes de abril ó de junio. BONA, órum. 11. plan. Cic. Bienes, riquezas, me-
13(roN, bnis. f Ciudad del Quersoneso táurico. dios, facultades. Bona omnia dicere. Ter. Decir
BCETARCIIES, Liv. Nombre del supremo mil bienes. Bonorum pauperriinus. flor. Mui po-
magistrado en Beocia. bre, falto de bienes de fortuna.
I3cEOTIA., w. f. Plin. Beocia, provincia de Gre- BONA DEA. J. Cic. La diosa Bona, llamada Cam-
cia. bien Fatua y Fauna. La tierra.
BaÓTiCUS, a, um. Plin. BóNAsus, i. 7n. Plin., El bonaso, buei silvestre que
BFtTIUS, a, um, tiene los cuernos retorcidos por delante, y crines
BCEOTIJS, a, q m. Ov. Beocio, de Beocia. como el caballo.
t órum. plan. Cbd. Jasa. Ayudantes, BóNE en lugar de Bene. Lucr.
escribientes, amanuenses. El laurel alejandrino,
pia T a. FÁCIA , te. J. PIM.
tNi
BOÉTHIUS, sn. Anicio Manlio Torcuato Seve-
• rino Boecio, natural de Roma, de familia, mui noble, BÓNÍTAS, átis. Cia. La bondad.
Bonitas
eausa.—Agri. Ces.n La yeti t
cristiano, y mui versado sn casi todas las ciencias ; e de .Lauun iade
acm
justicia la
alorecici al principio del siglo VI de Cristo. campo. Ingenií. Cic. Esce1s
BOainiu.►, w. f. Boemia, reino de Europa. lento.
• BOT B RA
114
Tác.Lo que es de Bo. wyrn y Nus, Sen. Especie de cometa en figura
BONNENSIS. tn. f sé. n. is.
Álernania inferior, de un hoyo.
ea, ciudad de la BOTRONÁTUrd,
BóNONIA, re. f. Me/.
Bolonia, ciudad de Dalia, de Ter. Collar ó manillas • á
Picardía, de Hungría y de Misia, modo de racimo de perlas, adorno de las mugeres.
is. Cia. Bolottes, clo t la BoTauósus,, a, nm. Aput. Arracimado, en forma
BóaltiartzNals. m. f se. n.
cuidad de Bolonia. deBroaci , i, y Botryon, ónis. m. Marc. Racimo
.rttmuoss.
Bólnrtnit, n. Cíe. El bien, lo que es honesto , útit
, perfecto en su género. y confirme d la de uvas. Botrus juata botrum maturescit. adaq.
adable
agradable, Hágote porqué me hagas, que no eres Dios que me
naturaleza. Borann-litterarum. Cic, Utilidad de las
valgas. ref.
bellas ietras.—Fo rme e. Ov. Ventajas•de la heruio- Bo-rnmEs,w. Botrítes, cierto genero de
sara.—Ingenitam. Quint. Buenas cualidades na-
hollín ligero que se pega y cuelga como racimo en la
turales.—Lu cís. Sén. Felicidad de gozar de la luz.
Bonorion usurnfructum uxori legare. Cic. Legar á campana de la hornaza : llámase en las boticas
eu muger el usufructo de sus bienes. Mobilia el atutía.
mobilia bona. Bienes muebles é irmaebles. BOTRYTTIS, idis é itis. f. Plan. Ecoecie de piedra
BóNus, a, um. Cic. Bueno. I Propicio, favorable. preciosa semejante á la uva cuando empieza á ma-
'Docto, sabio, instruido. Rico. II Propio, conve- durar.
niente. Mil, ventajoso. Bono animo ease. (;'ic. Tener BóTUEÁRtus, 771. Sen. El que Laceó vende sal-
valor. ánimo.—in aliquem. Cé.s. Tener buena y o- chichas ó morcillas.
lactad á uno. Bond tud venid. Cic. Con tu permiso • BOTÜLUS, m. Marc. La salchicha, morcilla u
ó licencia. Bona verba qua?so. Ter. Habla mejor. no • chorizo.
te enfades. Bonus animus in re mald rlimidi cara ni. a BovA, re. f. V. Boa. Tura. Frasco ó cántaro
adaq. Buen corazon quebranta mala ventura. ref. para vino.
BóNUSCÜLUM, n. Sid. Pocos bienes, cor- .1-OvERUM en lagar le Botan. Vara
tas facultades. BOYES mortui. Plaza. Correas de cuero de buei.
Boo, ás, ávi, átun are. n. 0o. Gritar, vociferar. BOVIcIDIUM, Sol. Muerte. matarize de
BOOTES, m. OiaBoótes, ' una de las vriate, y dos bueyes.
emistelaciones boreales. Bootis valiainium hosiibus B0VILE, is. n. Fedr. El boil ó boyera, el corral 6
eveniat. alag. Arredro vaya Satanas. ref. establo donde se encierran los bueyes.
BOREA, ó Borla, te. f. Plin. Bórea ó aerizusa, Bóvialem, árum. f Oc. Aldea lel Liccio
especie de jaspe. les via, Apia.
BOREÁLIS. m. f. lé. n. cien. Boreal, setentrio- BOVILLÁNUS., a, ion. Cje. Perteneciente á esta
nal, del norte. aldea.
BOREAS, m. m. Virg. Bóreas 6 aquilon, viento; Bóvri.Lus, a, uni. Piar. Boymio, bovino,
frío y seco de le parte setentrional, cono, de los bueyes ó aeas.
BÓREOSTOMA, átis. Plin. Una le las enzboca- T BOviNÁTOR, órís. na Gel. Tergiversador, el que
duras del Danubio. por malicia detiene las cosas.
BOREUS, a, um. 0c. y BóvíNort, átus sima ári. deje Fest. lujuriar
BóniNus, a, um. Luc. Boreal, setentrionaT. con palabras.
BORMAICO, ónis. in. Narbona, ciudad de Francia. 1 Box, ócia. m. Plin. El buei marino.
BORT:SSÍA,a3 f. La Prusia, provincia de Alemania. i
BORYSTIIÉNES, is. m. Mil. El Niéper, río de la
Sarmacia europea, que entra en. Polonia. PR
BORYS'ITIÉNTID,E, arara. ?II, 7)1W', y
BóRYSTIIÉ.NiT1E, árum. nr. play. Macrob. Los que BRÁBANTIA, te. f Brabante, provincia rle 19.1
habitan en las riberas del Niéper. Paises Bajos.
BóRySTIIÉNIUS, a, um. Ovid. Perteneciente n1 BRÁBANTINUS, um. De Brabante.
Niéper. BRÁnÉtum, i y Brabeitm, u. Pral. Brabio,
Bus, b6vis. m. Cite El bnei, la vaca. el premio de la victoria en los juegos públicos.
BOSCAS, ádis, ó Boschis, Cotiza. y Boscis, BRÁSEUTA6 Brabeutes, w. Suca El que pre-
idis. f. Ave que se cria en estanque como los gansos. side los juegos públicos y distribuye los premios.
BOs p liáRÁNUS. Cic. y Bosphórens, y Bosphóri - BRÁBÉUm 6 Brabium, ii. Brar>eium.
cus, y Bosphóriuc, um. Ovid. Lo que es del Bós- BRÁCA, m. f y
foro. BRÁC7E, asum • !: piar. OV. Bragas, un género de
Bos p riártust, n. El puerto de Constantinopla. calzones largos y anchos propio efe los persas,medos,
BOsinióitOpOLis, is. f. Cafa, ciudad sobre el Bós- sármalas , germanas y galos antiguos. Pantalones.
foro eiznerioll Otra en la India. BitÁCÁRA, w at: Aus. Braga, ciudad arzobiopal en
BOspEIORUS, m. Bósforo, estrecho, canal Portugal.
y como garganta por donde un mar entra en otro. BItACAR-AUGUSTANUS, a, um. Pe rteneciente á la
Hai dos : Bosphorus thracins, el Bósforo de Tracia, ciudad de Braga, á la que se añade el epíteto Au-
ó estrecho de Constan l'ami) traque separa la Europa gusta.
del Asia, y que junta e/ mar Egeo ó Propóntide con BRACÁRI, órum. 111.. plan Plan. Los pueblos de
el Ponto euxino ó Mar negro; y Bosphorus cinterías, la comarca de Braga.
el Bósforo cimerio, que une el Ponto euxino con la BitAcÁktius, Lampa El sastre que hace
laguna Estrecho de Cafa. bragas ó calzones anchos.
BOSTRy CIIITEs, Ee. Plin. Piedra preciosa BaAukTus, a, inn. Prop. El que va vestido con
semejante al cabello de las mugeres. calzones anchos y largos. Bracala Gallia. Met, La
BosTavpaus, Jul.Firtn. El rizo del cabello. Galia bracata 6 narbonense. Así la llamaban los ro-
BOTÁNICA, te. f. Botánica, el arte de conocer las manos , para distinguirla de la provincia cometa y
yerbas. de la toga,,.
BOTÁNICUM, i. n. Herbario, libro donde se juntan BRACE, es. f Plin. El trigo blanco del Delfinado
muchos géneros de plantas. en Francia. Es voz Odien.
Ból'Itt<ícus, m. Botánico, el que enseña y posea BRACHA, lie. V. Braca.
el conocimiento de las yerbas y plantas. BRÁCHIÁLE, is. n. Plin. El brazalete manilla,
BiáTÁNtsrdus, m. Plin. La accion de arrancar adorno que las mugeres se ponen en las muñecas ó en
las yerbas. el brazo.
BóTELLtis, i. m. V. Botulus. BRÁCHIÁLIS. tn. n. is. Maui. De los brazos.
BRA SR1 116
BRACffiATUS, a, um. Colom. Ramoso, frondoso, BRASTA1, artnn, ó Brasinátite, árum. f
&cese de los árboles que tienen estendidas las ra- Apul. Terremoto fuerte.
mas á manera de brazos. BRÁTUS, i. Plin. Fruta o árbol del paraíso,
BRACHILÉGA,a8. llrackly,cindad de Inglaterra. árbol semejante al cipres.
BRACHIMARIES. m. f ré. 71. , Veg. V . Brachialis. BR ÁTUSPANTIUM, Boyes, ciudad de Francia.
Biekeellóeum, n. dim. Calza. Brazito, brazo pe- BRAUNÓDIJRU2d, Branau, ciudad de Baviera
queño. en Alemania.
BlukcHium, n. Cic, El brazo. Brachia arbo- BRAVÓNIUM, n. V. Brannoviurn.
ruin. Pida. Brazos; ramas de los árboles.—Alon- BRAVUM, i. n. Burgos, ciudad de España.
tizna. Pim. Colinas, cumbres diversas de loa mon- • BREMA, w ó Brarnis, f Brema, ciudad de
tes.—Piscium. Min. Las aletas ó nadaderas de los Sajonia.
pescados.—Navis. ring. Las antenas ó entenas de BREMENIUM, ii. 55. Rochéster, ciudad de Ingla-
la nave.—Mari. Lit,. Linea de comunicado') en la terra.
mnralla.—F/uminis. brazo de eñe— Maris. BaEmeeeratieum, n. Overburrow, dudad de
Oe. Brazo de mar. Melli ó levi brachio apere. Cic. Inglaterra.
Obrar con lentitud. Brachia pidebere saeta; i. Ov. BREMENTORÁCUM, n. Brámpton, ciudad de In-
Dar la mano ó, favorecer un delito. glaterra.
BLINCHMÁNiE, arene plur. Plin. y Bateeed,órunem.plur.Hor.Los pueblos del Tira
BRAMMÁNES, urn. piar. Bracmanes, sabios an- BRENNICUS, a. mii. Sid. Perteneciente á Breno.
tiguos de la India, sacerdotes y ,fllósufo.s. BitENNUS, M. Breno, general de ¡os gatos,
BE ÁCICYCÁTÁLECTUM y Br.; rlycátálectícu in me- que derrotó á los romanos junto á Alia, y tomó la
trum. u. El verso al cual le falta un pié. ciudad. V. Mlia y Alliensis.
Ba."Á CE -VT.6M, f Quint. La figura asíndeton BREPHOTROPIIEUM Brephntrophium, i. Cód.
disolucion. en que fallan las conjunciones.. da.s. l. hospital donde se crian los niños sin padres
BitÁcinsYLLÁBus pes. su. Lo prisma queTribra- conocidos, casa de espósitos, la inclusa.
chys. Pié que consta de tres sílabas breves, como BRI p lIOTROPHUS, i. CC Just. El que cría los
lee niños que no tienen padres conocidos.
BRACTEA, V irq. Hoja O lata delgada que se BRESSIA, 113. f Brema, provincia de Francia.
hace de los metales 6 de la madera. BRÉvE, is. Vop. Memoria, lista, epitome. su-
BRACTEALIS. ni f. re, Prud. De hojas mario.
latas.
BE ACTEA VENTUM, n. Puig. Licor flúido, hu-
Baitvt, especie de adv. Cic. Brevemente, en
breve.
medad corriente.
BRACTEARIUS, ii. m. y
BítÉva, n. plur. Virg. Vados, parage donde
BIACTEÁTOR, Cris. 271. .Eírm. El batidor de oro
el agua no está mai profunda. 11 Bancos de arena.
6 plata, el que pone el oro b plata en panes sutiles BaÉvaRnim, n. &'ss. Breviario, epítome, com-
d fuerza de mazo para dorar ó platear. Tambien se pendio, sumario. Bneriariuni rationum. ,Suet. Mein-
llama batihoja. j¡ El ebanista, el que hace ()Veas de arete, memoria, cuenta, lista de que se hace paga-
taracea ó embutidos. mento.
BRACTEÁTUS, a, um. SAL Cubierto de latas á Bal.vsiliaaes, um. Dig. Breve, compendioso,
hojas; dorado, plateado. Bracteata felicitas. sucinto.
Felicidad aparente, superficial. BRÉVIÁTIO, ¿mis. f S. Ag. Abreviacion, contrae-
BRACTEOLA, Juv. Hoja ó lata pequeña cion, el acto 6 modo de abreviar.
ó sutil de oro ó plata. BP.EVLATOR„ Cris. in. Oros. Abreviador, compen•
fleNeee.E. V. Bracw. diador.
Baeemiel, árum. f. plus . . Min. Los oidos ó ale- BEilsvLATus, a. parí. sic p revio. Su!. Abre-
tas de los peces. viado, acortado, reducido á 'Dénos.
BRANCIIIILE, arene in, piar. Plin. Sacerdotes de BitÉvioüLum, i. u. y Bréviciilus, i. dia. Dig.
Apolo didimeo en la ciudad de Posideo, y promon- Librito.
torio de Jonia, que se ¿lanzó primero oráculo de los Bnitvicilus, a, um. dim. Plaza. Cortito, breve-
Bránquides. ci o.
BRANCHUS, i. Cel. Ata. La ronquera que BREVíLOQUENS, tic. COM. CÍC. Conciso, breve,
proviene de la destilacion de un humor acre á las compendioso, sucinto, lacónico, que habla 6 se
fauces. esplica en pocas palabras.
Bateeceus, i. ni. Est. Bramo, hijo de Símaro. BailviceieuENTta, f Cje. y B.reviloquierre
Dicen que estando preñada de él su madre, la en- n. Gel. Modo de hablar breve, conciso, lacónico,
tró el sol por la garganta, y la salió por el ritutre, sucinta, laconismo.
quedando este nombre al hi;;',), de las fauces, Otros 13itÉvro, ás, ávi, átum, áre. a. Quint Abreviar,
dicen que fué hijo de Apolo. acortar, estrechar, reducir á ménos.
BRANDEBUMUM, n. Brandeburgo, marquesado BRE viS. f vé. n. is. Cic. Breve, corto. Con-
del imperio. 11 Ciudad de este electorado.
yIirleclorado
Ciudad de Polonia. Ii Ciudad de Sajonia.
ciso, sucinto, compendioso. Brevius spe. Oc. Mas
breve de lo que se pensaba. Cwila breves. llar.
B- aANGÓNIA, 93. f. Brannovium. Poca cena.—Homo. Cíc. Hombre de estatura pe-
BRANNeDliNUM, n. Braucáster, ciudad de In- queña.
glaterra. BRÉVÍTAS, .tis. f Cic. Brevedad, 11 Cée. Pe-
BRANNTÓGEMM, fi. n. F. Brannovium. queñez. Brevila.s diei. Cic. La poca duracion del
BRANNOvICES, um. su. piar. y_ dia.-4//t7.145e. Cic. Abreviacion de una sílaba.—
BRANNOVii, órum. m. piar. Pueblos de la Galia Arboris. Plin. Pequeñez de un árbol. —Oratorit.
narbonense. Cje. La concision, estilo lacónico de nn orador.
BRANNlivium, d. e. Vorcester, ciudad de Ingla- BRÉViTER. adv. Cic. Brevemente.
terra. BRIA, le. f. Arnob. Especie de vaso para beber. fi
BRASiLIA, f El Brasil, imperio independiente Bria, pequeña provincia de Francia.
en la América del sur. BluÁrtÉtus, a, una. Claud. Perteneciente al gi-
BRASS n CA, te. f. Varr. La col, berza, planta. gante Briareo.
Brassica capitata. Virg. El repollo, especie de berza BRIÁ.RELLS, Virg. Briareo, gigante que tenia
recogida y apretada.— Apiana. —Plan. Crispa, Cut, cien brazos- y cincuenta vientres.
Berza encrespada 6 rizada. BainArrrEs, m. plur. Maro. Emp. &sea-
BRO BRN
110
los párpados de los ojos. fi • BRONCO, 1. f La avena cultivada, especie de
nillos que suelen dañar á grano que crece en caña parecido á la cebada.
Tác. Pueblos de la Bretaña. t Brtüulisus, a, nm. Cel. Aur. Lo que huele mal.
BaiGarma, • Braganza, ciudad de Portugal, RONCERA, órum. n. plur. Concavidades de la
en la provincia de Tras-los-montes.
El ,natural de Braganza. asperarteria.
BfficANTINUS, a,
Brigantinus portas. La Coruña, ciudad y puerto de órum. f. plur. Tropiezos, cancavida-
Galicia en España. Brigantinu • y Brigantius des del pulmon.
BRONcHOCÉLA, m, J ó
Lago en los Alpes alemanes. ciudad de Francia. BRONcHÓCÉLE, es. f. Cels. Especie de tumor car-
BaYnaerriust, Brianzon,
York, ciudad de Inglaterra. U Compostela, Santia- noso que suele salir debajo de la barba, y ocupa.lodo
go, ciudad capila-1 del reino de Galicia en Espana.I j el cuello.
Otra ciudad en los Alpes alemanes. BRONCHUS, Colum. Rama de un árbol cor-
BruLLENnuNum, n. Bridlington, ciudad de In- tado. 11 Non. La parte interior de la asperarteria,
glaterra. el gargüero b gaznate.
BRIMO, ns. f Prop. Sobrenombre de Proserpina, BRONCOS, a, urn. Plaut. V. Brochus.
que significa bramido de leon. • BRONTE, es. f. Min. El trueno. II Hig. Uno de
BRIOC/E, anua. f. plur. Plin.San Brieux, ciudad los caballos del sol.
de Francia. BRONTES, a ó is. Virg. Uno de los Cíclopes,
BRISA, m. f. Colum. El orujo, los hollejos de las oficiales de Vulcano.
uvas y de otros fe utos esprimidos: llámase tambien ' BRONTEUM, i. Fest. Vasija de cobre, en la cual
casca. se echaban y meneaban chinas ó guijarros para imi-
BRISACUM, n. Brisac, ciudad de Alemania. tar el ruido del trueno en el teatro.
BlusiEus. a, um. Macrob. Sobrenombre de Baco. BRONTIA, m. f. y.
BaisÉ/sMis. f. Ov. Hipodamia, hija de Brisa° : BRONTIAS, ádis. Plin. Broncia, piedra del ra-
ue'esclava de Aquiles, y la robó despuesAgameninon. yo, se me:ante a las cabezas de los galápagos : dicen
f
BaistnikviA, m. f. Brisgau, provincia de Alema- que cae con los truenos y rayos.
nia en Suecia. BROTEAS, Hijo de Fulmino, ó de Júpiter y
BRITANNI, Órnm, m. plur. Varr. Britanos, los in- Minerva, que despreciado de todos por su fealdad, se
gleses. echó en una hoguera.
BRiTANNIA, m. f. Plin. La Inglaterra, la Esco- BRUCTIUS, i. ni. Prud. Especie de langosta sin alas
cia, la Gran Bretaña, isla del Océano. Bretaña, que roe las viñas y otras plantas.
provincia de Francia. BRUCTÉRUS, ni.
BiliTANNíCA, m. f. Plin. Británica, yerba pa- BRUCTÉRI, órum. 771 piar. Tác. Los bructeros,
recida á la romana silvestre, cuyo zumo es medicinal. pueblos de Alemania que habitaban en la selva Heri
BriTANNiCIANI, órum. m. plur. Pueblos de la cinia, hoi selva Negra.
Galia bélgica. BRUCUS, a. um. Fest. V. Gravis.
BRiTANNÍCUS, a, um. Británico, de la gran BRIDGiE,árum „fp/. P lin .Brújas.eindad deFlándes,
Bretaña. BROCES, um. ni. pl. Quint. V. Phrvges.
13a1TatsrNus, a, nm. De la gran Bretaña, ingles. BROMA, 22. !Cje. El solsticio del invierno, cuan-
BaTTo, ónis. m. Juv. Breton, el que es de Breta- do son los Bias mas cortos del año.11 Virg..E1 invier-
ña. Ingles. no. II Marc. El año.
BRITómAaTts, is. Solin. Sobrenombre que bis BablÁLIA, han. n. plur. Fiestas de Baco que
creienses dieron á Diana, que significa doncella celebraban los romanos el 19 de febrero y el 16 de
dulce. II Claud. Doncella cretense, que huyendo de agosto.
ser violada, se precipitó en el mar. Bni)m:Ires. in. lé. 21 is. Cic. Lo que es dei in-
BRIÚDiT/E, áram. in. piar. Pim. Los habitantes vierno ó del solsticio del invierno.
de Briula, ciudad de Lidia. BRÚMAR1A, f Apul.Yerba llamada pié de leon.
Buívá, w,Cn Brivas, átis.f. Sidon. Briva la gallar- BRUNDA, w. f. Fest. y
da, ciudad de- Francia. Briva Isaree. Pontoesa, BRUNDÍSIUM y Brundúsium. H. n. Lic. Brindis,
ciudad de Francia. ciudad y puerto de mar en C'alabria, reino de Ná-
BRiVAS, atis. Briouda, ciudad de Francia. po les.
BRIVÁTES, is. f. Brest, ciudad y puerto de Fran- BRINDÚNUM, n. V. Braimodurinn.
cia. BRUNDÜSINUS, Brundisianus y BrundIsTruis , a,
BRIXELLÁNUS, a, um. Suet. De Bersella, ciudad um. etc. Lo que es de, ó pertenece á Brindis.
de la Galia cisalpina de Palia. Bauscum, 1. n. Plin. y
BRIXELLUM, n. Plin. Bersella, ciudad de Italia BRUSCUS, m. Plin. La corcova q,ne sobreviene
sobre el Po. al acebuchedl El acebo pequefio.li Especie de ave.
BRIXIA, m. f. Liv. Brescia, ciudad de Lombardía. BRUTA, m.Plin. Y. Bratus.
13RIXIÁNUS, a, um. Liv. y BRIJTESCO y Bratisco, in, scére. n. Sidon.
BRIXIENSIS. in. f. sé. n, is. S. Ag. De la ciudad Embrutecerse, volverse bruto.
de Brescía. BROTIANUS y Brütinus, um. Cic. Lo que es de
Buiximum, H. n. V. Brixellum. Bruto, nombre romano, ó lo que le pertenece.
BRIXINO, ónis. f. Brixen, ciudad de Tirol. B Rurr1i NI,ó rum. in, piar. y
Baizacum, n. Brisac, ciudad sobre el Rin. BRUTTIARII, órum. plur. y
BROAGIUM, n. Brouaga, ciudad de Francia. Baurrii, órum. in. pl. Los pueblos del Abrazo.
BaucÁaum, n. Brongham, ciudad de Inglaterra. Baurrius, a, mn. Plin. Del Abruzo ó Calabria.
BROCCIÚTAS ó BréchItas, atis. f. Plin. La defor- BRUTOS, a, um. Hoy . Bruto, bárbaro, bestial, in-
midad de sobresalir demasiado los dientes. capaz, estólido. Bruta ¿ellas. Hoy . Tierra grosera
BRóCHON Ó BRÓCIIUM, n. La goma ó licor del y barbara.--Fortuna. Cic. Fortuna ciega.—Pira.
árbol lad e lio. Plin. Peras cubiertas de una especie de pelo, ó la-
BRÓCHUS, a, um. Non. El de dientes salidos ha- Plin. Rayos de que no se podía sa-
cia fuera. Dentes brochi. Varr. Dientes deformes can ningun presagio, como de los que caían en los
por salir fuera de la boca. montes y selvas apartadas.
BROSIFELDA, w. Bronfiel, ciudad de Inglaterra. BrtuxEr.r•w., órum. f. plan Brusélas, cuidad ca,
BRóMIE ó Bróme, es. f. Hig. Nombre de la nin-
f a gue crió á Baco.
Bítómius, m. Ov. Uno de los nombres de Baco.
pital del ducado de Brabante en el País B
BRYA,
BRYON,
. ajo;
Plin. Tamarisco ó tamariz, árbol.
Plin. Uva ó baca del álamo blan,

ir,
B Lie E U L 117
co. f l El musgo que ere cría en los árboles viejos. Bucertgo, ás, á.vi, átum, áre. .n. Apul. Tocar
BRYÓNIA, re.f. Plin. Brionia, nueza blanca,dra- el cuerno, la trompeta, la bocina ó caracol.
gontea, planta.11Coloquintida, calabaza silvestre. Bucchtuar, i. n. Plin. El sonido de la trompeta,
de la bocina ó caracol. II La misma trompeta &c.
BU Becciaus, i. ni. Pele. El trompetero.
Buceo, time. ni. Plant. Necio, fatuo, bobo, tonto.
Bü. Fest. Partícula aumentativa. H Lo mismo que Buccesrans, idis. f. Plin. Vid que no se ven-
Bua ó Boas, se. f. Vare. Voz con que los niños dimia hasta que biela sobre ella.
que no pueden hablar, piden agua. BUCCULA, w. f. dim. Suet. Boquita, boca eque-
BURÁLiNTJS, a, nm. flop. Perteneciente al buei.
ña.¡¡ Liv. La babera ó visera del yelmo. I Cap.
BÚBALIS. ne f. lé. n. is. Petron. V. Bubalinus. El escudo 6 el centro de él. ¡I Filme. El abio á
Benáeus, í. ni. Plin. El búfalo, especie de buce. línea saliente en el camal de la catapulta, llamaaa
BUBÁSIS, Ov. La muger de Bubaso, ciu- M 'alijen regla, para que la flecha no se vaya á un
lado y á otro.
dad y provincia de Claria.
I3ÜBASTIS, ídis. f. Mei. Ciudad deEgipto, donde BueceeÁneus, íi. m. Dig. El que hace cascos,
había un templo de Diana. II O•. Diana. yelmos, celadas, baberas y viseras. 11 Armero.
BUBBÁTIO ó Bullatio, ¿mis. J. y Beccürza•res, a, um. Maui. El que tiene la
Hunnials, is. Piedra que atrae elhieero boca grande. ¡I El hablador y bocachon.
como el iman. BecÉairÁea. w. f Ciudad de la India sobre el
Beim:ene bruna plur. Min. Los que celebra- Ilidáspes, fundada ' por Alejandro en honra de su
ban los juegos en que se daban bueyes por premio. caballo.
WnEwsí, Bubleum ó Bublinuni, i. e. Fest. Es- 13UCEPHÁ LUS, i. nana. Bucétillo. nombre delca-
pecie de vino. bailo de Alejandro. II Promontorio del Peloponeso.
ntiEíCYNO, as, are. a. Colom. Tocar el cuerno Btiefr tas, átis ó Itos. f. Plin. Fenogreco, la
el boyerizo ó pastor del ganado vacuno. planta donde se crian, la; alisolvas.
BUBiLE, is. n. Colum. y BúcÉal.E, árum. I: plise. Luce. Vacada, torada.
BUBILIS. is. 171. Pinot. Establo de bueyes. BOcÉrtues, a, una Luce. y
BiliaTt,o, ás, áre. n. Ov. V. Bolado. &miquis, a, um. Ov. Boyuno, vacuno.
BtiaTao, ás, a. Fest. Manchar con la sangre Ikcierum ó Bücliuni, i. u. Gel, El prado, dehe-
menstrua. sa 6 otro parage donde pastan loe bueyes.
onis. 2n, Ov. El buho, ave nocturna. BUCULtiCA, Mama n. piar. Virg. Bucólica, pas-
Büao, is, ére. n. y toral, 'poema en que se tratan cosas de los pastores,
BÜBIO, ire. n. Oc. V. égloga.
BUEÓNIUM, n. Plin. erba, mcdicilial para Bücódcum, i. n. .Plin. La panacea silvestre,
los tu more., en las ing les. planta.
BUBSÉQUA, ai. Ápid. El boyero, el que gula B(ieéaícus a, um. Coi. Bucólico, pastoral, per-
los !:ner es. teneciente á los ' bueyes 6 sus eastores.
13tint5LA, m. f Pla'st. Carne de buei ó de vaca. BUCOSTENUM, i. n. Búaton, ciudad de Inglaterra.
Btiatiamo. is, ire. 11. liare. y Búclaalum, ii. n. La cabeza del buei cortada.
.13ÜBULCiTO, ás, áre. n. Non. y 11 Plin. La corregüela, yerba.
Btiaueci-roa, áris„ áre. dep. Plaid. Guardar, BÚCtiLA, X. f. Virg. La ternera, vaca nueva.
guiar, conducir bueyes ó vacas. BtiCtil./11,árt1111. f. pl.Plin.Cabrestaute de navío.
Búntjecus, •711, El boyeriza boyero ó vaquero. Brki5aus, i. ni. Coturn. El ternero, novillo.
BÚBÜLiNUS, a, out. Veg. V. Bubulus. BUDA, w. f. Buda, ciudad capital de Hungría.
BUBU o, ás, áVi, átum, are. u. Ov. EUBEA, le. f. Sobrenombre de Miaerva.li Ciudad
aullar como el buho. de Magnesia. I I De Frigia.
Ilentieus, a, um. P,!aut.Boyuno, de buei ó vaca. Bueaaonna, x. f. Bédford, ciudad (le Inglaterra.
Beweaia, te. ni. • Mane El que es azotado con Bi3uiNi, orino. M. piar. Los tártaros europeos,
correas de cuero de buei. vecinos del Níéper 6 Boristénes.
EUCAR, ie. n. Fest. Búcaro, especie de barro Bueoms, is. f. II eidelberg y Durlac, ciudades
fino y oloroso. de Alemania.
BUCARD1A, X. f. Plin. Especie de turquesa, pie- BUFO, btiiS. ira. Virg. El sapo, una especie de rana
dra preciosa semejante á un corazon de buei. terrestre venenosa.
BULLA, Cie. La boca. II Los carrillos hin- Bto.-á:erras, re. In. y .
chados. Buscos ambas alleui inflare. Hoe • Enojarse BüFóriins, idis. J. Crepuñina, piedra de sapo,
con alguno, ponerse airado hinchando los carrillos. piedra que .•e llalla en la cabeza de algunos sapos.
j¡ j2.1.1'.. Flautista. 11 Marc, Bocado de cualquiera BUCLOSSA, X. f. y
Cosa. Bueeossum, i. n. y
BUCCEA, w. f. S'uet. El bocado de cualquiera I3ucaossus. i. m. Plin. 6
cosa de comer. Bulieurís,ídis. f. Buglosa, la yerba comunmen-
ni. dila. Maree El bocadito. II Bo- te llamada lengua de buei.
quita. j 1 Un pan en figura de • orazon que los campe- litiGoNEs, um. ni. plur.Vare. Las abejas que la-
n:1(107'es l'OnlanOS repartían algunas reses al pueblo. bran los panales.
BuceELLÁ RE, n. Ma•c. Enmp. Tarro para co- BUGON1A, ae.f Varr.La generacion de las abejas.
cer en M alguna cosa. Bus.. indeel. El octavo mes de los hebreos.
Bucearatats. 711. ré. a. Lo que es pro- BULAPATIIUM, i. te. Plin. La acedera silvestre
pio para hacer el pan llamado Bziceella : se dice de BULBÁCEUS, a, um. V. Bulbosus.
la harina. BULBINE, és. I Plin. Cierta especie de cebolla.
BLICCELLÁRIUS, 11. m. Cád. Just. El criado 6 el BULBÍTO, ás, áre. a. Fest. Emporcar con escre=
que acompaña á otro por comer con él. • mento de muchacho.
BUCCELLÁTUM, 22. Am. El bizcocho, galleta Buenósus, a, um. Plin. Lo que tiene cebollas.
pan de muoicion cocido para durar mucho tiempo. BULBÜLUS, i. ni. Palad. Dina. de
BuccT NA , as. Cic. La trompeta ó bocina, el I3ULBUS, i. 171. C0/24771. El bulbo, especie de cebolla
cuerno de caza ó de los pastores. Buccina prima. silvestre. Llámanse así lambiera ideas raices, como
Prop. La primera vigilia de la noche. las del ,fodelo, satirion y ciclamino.
BucciSa-ron, Oris. ni. Ce's. El trompetero, clari- * BOLE, és. f.Plin.EI seriado, consejo, gobierno/
nerajleic. El que grita aiondera el mérito de otro. I junta de ministros gobernadores.
BUR 11 U T
118
senador, con- BunouNctsus, m. Marc. Emp. Yerba llamado.
BÜLEUTA, m. Plin. Men. El
lengua de buei.
sejero. lugar donde se junta BURDUS, m. El burdégano 6 mulo romo, el
B fiastrrialo!«, n. Cic. El mulo ó macho engendrado de caballo y borrica.'
el consejo. • Btinojata, órum. ni. piar. CM. q eod Los que
Bu/AA, f raer. Todo género de bolsa, saco, viven en burgos, arrabales, aldeas, lugares, alque-
costal pequeño alforja pendiente del brazo. j 1

utero de la mugen rías 6 caserías.


Lucil. El BURGI, ()ruin. ni. piar. Burgos, ciudad de Es-
BULGARI, eruto. 711. piar. Búlgaros, los habitantes
paña.
de la Bulgaria. Burga-indio/tes.
BURGUNDI, Ortun. ne. plur.
BULGARI A, te. f. La Bulgaria, provincia de Eu- BeereuNela, f La Borgoña, provincia de
6
ropa.
Watatarts, tia. com. P •isc. Que tiene un hambre Francia.
BURGUNDIONES, nro. 111. Sid. Los borgo-
horrible. ñones, los naturales de Borgoña, provinci¿z de
BULIMIA, 10. f. y
BOLimus, m. Fest. Hambre canina. Francia.
BuRGus. i. Veg. El fuerte 6 castillo. 11 Sid.
&J'As, is. f. Ciudad de la Fócide.
BULLA, 01. j". Ov. La burbuja, la ampolla ó cam- El burl o, arrabal, alquería ó casería.
panilla que se forma en el agua cuando llueredi &Jalees, i. 711.17-eg . Caballejo, caballo ruin, rocin.
Claud. La cabeza dei clavo. 11 Pers. Anillo en forma BURIS, is. f Vira. V. Rara.
de corazon. que los nobles romanos ponían at cuello Btiarav., árnm. irme. Aus. Necedades, friole-
á sus hijos hasta la edad de catorce años. jj Alizerob. ras,_ cuentos de viejas. fábulas.
Cierta insignia de logia que triunfoban, dentro de la Bunaaco, iris. f. La borraja, yerba bien cono-
cual ponían los remedios que tenían por mas efi- cida.
caces contra la envidia. 11 rilruv. Bola de bronce, BURRANTCUM, i. n. Fest. y
hueca por dentro, de suerte que no se hundiese en BURRIIANiCUM, u. Fe4. Una especie de vaso.
el agua, de que se servían para conocer las horas. 11 BURRIINON, n. Apul. Yerba //amada nariz 6,1%
Apul. Las borlas b flecos que cuelgan de las gual- de buei.
drapas, mantillas y otros jaeces de los caballos. 11 BURRIII0, y
Billa del papa. Burlan:), is, ire. n. Apul. Hacer un ruido ó mur-
BULLATUS, a, nra. Juv. El que trae al cuello dijes mullo confuso, como el que hacen las hormigus ea
á modo de ampollas ó anillos llamados Balice. lj el hormiguero.
Guarnecido de borlas.11Sellado, marcado con sellos BURRUs, a, um. Fest. Nombre propio romano,
ó marcas, como los fardos de las aduanas. Pa pi. de que significa roja.
Bullo. f. Bolsa de cuero.
BULLID, is, ivi, itum, ire, n. Cels. Bullir, hervir BusÉLINum. u. J"lin. Una especie de apio.
el agua ú otro licor; y dar borbollones. Büsinis, ro. itlasíris, rei de Egipto,
BurLi-rus, us. El acto de bullir y estar am ai cruel.
cociendo el agua. Besemt, áris. V. Bastilla.
BULLITUS, a, um. Part. de Bullio. Veg. Cocido, BusTEus, a, mn. Maui. El que está para ir á
hervido. ser puesto en la hoguera, segun la coslu'inb•e de
BULLO, ás, avi, átum, áre. n. Cels. Burbujear, los que quemaban los cadáveres. 11 Cercene á la
hacer burbujas ó ampollas en el agua, muerte, con un pié en la sepultura.
BULLÜLA, te. f. dim, de bulla. Cele. La burbujita, BusTicÉTem, a. Arnob. p2.1-,Ige ;raí
empollita ó campanilla pequeña que se forma en el muchos sepulcros, el :tía ei osario.
agua. UCSTíaíPUs, a, ó El que hurte
BÚMAMMA, Van.. y Bürnammia, T. f.Co /Ion . loque puede de las sepulturas á los cadáveres.
BÚMASTUS, i. f. Plin. Racimo de uvas de teta de BUSTUAR1US, a, um. Cic. Perteneciente al lugar
vaca. donde se queman los cadáveres e 6 h la sepultura.
f. Plin. Una especie de fresno muí Busluarius gladiator. Cic. Gladiador que solero.
grande. nizaba las exequias del muerto.
BONIAS, á' i118. f. Cohen. y_ BUSTÜLUM, n. lira. de
BiJaioN 6 Mina un, n. Banio, especie de BUSTUM, n. Cje. Lugar donde se queman y
nabo gordo semejante al rábano. sepultan los cadáveres. ji Cia. El mismo cadáver
BOPÁLUs, Hor. Bápalo, escultor y pintor, quemado. jj Cic. El sepulcro, 11 Cic. Monumento
natural de Quia, , que habiendo espuesto á la risa el para memoria del difunto.
semblante mui feo dei poeta Hiponacte, este con lo Be sTun Ñus. 711. J. le. n. is. Bustuarius.
satírico de sus versos le obligó á ahorcarse. lluaecum, i. a. Fest. Higo mui grueso, pero
BUF. IITRAIMUS, i. ni. Flia. Ojo de buei, planta insípido.
que produce el botos de la flor amarillo, grande, BuTAuuts, m. Flia. El alcaravan, especie de
parecido á un .jo de buei. pájaro mui grueso, que vire en cenagales, pantanos
* . Bu p LEumoN, n. Plin, Yerba que cuentan los y lagunas.
griegos entre la_s que nacen por si mismas. Ilerzo, (-mis. Piin. El girifalte, ave de .rapiiia,
BUPRESTI4, is. f. Plin. El bupreste, gusano se- especie de alcon.
mejante al escarabajo, especie de cantárida, que si BUTES, al. Virg. Hijo de Arnico, rei • de los
el buti le pace entre la yerba, se le inflama el hígado bebricios.
y muere. 11 Especie de hortaliza. BUTHRÓTIUS, a, um. Cic. Perteneciente á
BURAy se, y Buris, is. f Virg. Cama del arado, Bunimarum. 72, y Buthretus, Butroto,
la encorvadura' la parte corva de él, que 501. I ciudad de Epiro, Butriuto.
eelan estremo es está afir
afirmada entre el dental y la es- BUTIIYSIA, w. f. Sud. Sacrificio solemne de
leva, y por el otro unida con el timon. bueyes, especie de hecatombe.
BmiANICA, f Fest. Bebida compuesta de licB a buTeA}, Plaut. El sacerdote que sacri-
leche y vino cocido.
BuRdaÁLA, 01. Burdéos, ciudad de Francia, BÜTIO, ¿mis. m. Ov. V. Buteo.
capital de Guíen. Mulo, is, ivi, itum, ire. Ov. Gritar como el
BuRDInÁLENsis. m. f. sé. n. tu. Sid. Pertene- alcaravan, que cuando bebe, hace un ruido semejan-
ciente á Burdeos. te al mugido del buei.
Buauo, auis. m. Ulp. y BUTYRUM, n. Plaut. La manteca.
CAB CAC 119
BUBA, órum. n. plur. Estac. Plantas de boj, CABELLIO, ¿mis. f. Cavaillon, ciudad del condado
caramillo, tlautilla. Venesino en Francia.
BUXANS, tis. com. Apul. De color de boj, pare- C ► BERA, 9e. f. Cabera, hija de Proteo, madre
cido al boj. de los Cure tes y Coribantes.
BuxÉTum, n. Marc. El bojedal, el sitio plan- CÁPILIZNENSIS. f sé. n. is. Cés. De la ciu-
tado de bojes. dad de Chalona en Francia.
Biases, a, nm. Colom. De boj, de madera de CABILIANUM, n. Cés. Chalona, ciudad de Bor-
boj. De color de boj.Buxeidentes. Marc. Dientes goña en Francia.
pajizos. Buxea forma. Colom. Semblante ictérico, CABIRUS, Lact. Dios de los macetronios
de color de tiricia. samoiraces.
CABLIÁCUM, n. Chabll, ciudad de Francia.
BUXIIER, a, una Cata:. Que lleva ó produce
CABULUS, i. ni. El ariete, máquina de guarra
bojes . antigua.
Bu:Oses, a, um. Plin. Abundante de bojes; ea-
CABUS, m. Medida hebrea de cerca de tres
mejante al boj.
azumbres y media para los líquidos, y media fanega
Bexuai, n. y para las cosas secas.
Buxus, Virg. El boj, arbusto conocido. U CACA, ae. Lact. La hermana de Caco, adorada
Estas. El caramillo 6 flauta de boj. Bi<X1L711 volu- por diosa de los gentiles.
bile, Virg. El trompo, peonza con que juegan los CÁCÁBACEUS, a, um. Tert. Perteneciente á la
machuchos. olla 6 caldera.
BUZYOIA, fe. f Familia ateniense, de quien era CiuÁaaTus, a, um. Paul. Nol. Ahumado, de-
propio el sacerdocio, en memoria de Bucíges, el pri- negrido, lleno de ollin como las ollas y calderas.
mero que aró la tierra. CÁcÁno, ás, ávi, átum, are. n. Ov. Cantar como
la perdiz.
1W CÁCÁBÚLUS,i. m. 5 CÁCÁBÜLUM. n. Tent. El pu-
chero ó marmita, olla pequeña. Dim. de
Bvnus, Mis. f. Ovid. Hija de Mildo, convertida CÁcÁbus, m. Mur. 011a, marmita ó caldera
en fuente en pena del torpe amor que tenía á su de barro 6 de metal para poner al
fuego.
hermano CaU110. CÁCÁLIA, fe. Plin. La chirivía silvestre,
BYRSA, X. f. Virg. Birsa, a/rozar fundado por planta semejante jante á la pastinaca.
Dido en Cartago. CACATÜRIO, is, ivi, itum, ira. n. Marc. Tener
Bvftsicus. a, un). Sid. Lo que es de Birsa, forta-
gana de hacer del cuerpo.
leza Cartago. CÁCÁTUS, a, um. part. de Caco. Cata. Cagado,
Bassices, a, um. Dig. V. Byssinus. ensuciado.
Bassfaum, n. Tent. Vestido de lino.
CACCÁBUS. Cacabus.
BYSSINUS, a, um. Pija. De lino finísimo. CÁCITECTES á Cachecta, re. ni. Plin. El enfer-
Bassus, i, Piin. Especie de tino finísimo de
mizo, mal complexionado.
Acorta. CÁCIIECTICUS, a, am, y
BYTtuus,i. ni. y
CÁCIIECTUS, a, una. adj. Plin. El que es de un
BYTeaus., i. f. Plin. Especie de oruga que roe
temperamento débil, mal complexionado, que-
los ár o es.
Byz . cÉazes ó Byzácius, a, um, y brado de salud.
CÁCIIEXIA, f Cela. Mala salud, constitucio q
BYZANTi:sZUS, um. Lo que es de Bizancio.
BYZANTiUM, n. Piin. Bizancio, ciudad de valetadinaria.
Tracia, 'coi Constantinopla, capital de Turquía. -I- CaceiNarÁnIais. ín. f lé. n. is. Apul. Lo que
BYZANTIUS, a, rara Hin. De la ciudad de Bi-
pertenece a la risa descompasada.
zancio ó Conatantinopla. Bizucio, region de CACHINNÁTIO, f Cir. Y. Cacliianus.
CÁCHINNO, onis. 9n. Pers. El que se ríe á. car-
A 'frica.
B'ZERES. um. plus. Plin. Pueblos de Asia cajadas.
entre Capaa'auaz y Có/cos. CÁCHINIVO, áa, ávi, átum, are. a. Licar. y
CíCIIINNOR, áris, átus suizo, ári. dep. Cic. Reirse
á carcajadas.
CÁcniarNósus, a, ura. Cel. Aur. El que es mili
CA risueño y fácil en reir a carcajadas.
CÁCHINNUS, i. ni. Cic. Carcajada de risa, risa
Llama Cicero'i triste á 1a letra C, por ser la pri- descompasada.
mera de la palabra Condemno, con que los jueces CACIILA, fe. f. Plin, V. Balplithalmus,
condenaban á los reos votando por votos secretos. * CÁCIIRYS, yos. Pan. La grana ó semilla del
CAAS, M. Monte de Siria. roinarmo. Piin. Una especie de piñon que se crí a
CÁBALA ó Cabbála, re. f. Críbala, tradicion, en el roble, plátano, pinabete y otros árboles.
do ctrina de los hebreos, ciencia misteriosa. CÁciaao, as, ávi, átu qs, are. a. Ov. Cacarear
CÁBÁLISTA, fe. ni. Cabalista, el profesor de la como la gallina.
cábala. CÁCIZOTECIINOS, a, nm. Vitruv. El que se
CÁBÁLISTTCUS, a, nm. Cabalisto 6 cabalístico, engaña á sí mismo. I I El que condena su propia arte.
perteneciente á la cábala. e-ices ás, ávi, ¡turra are. a. Fedr. Cagar, des-
CÁnÁLLÁTio, ¿mis. f Cód. Teod. El pasto 6 cargar el vientre, hacer del cuerpo.
pienso del caballo. CÁcóD/EMON, ónis. m. Más. Cacodemon,
CABALLINUS, a, um. Pers. Lo que es del ca- el espintu malo, el demonio.
ballo. Fons cabaltinus. Hipocrenv, fuente cabalina' CÁctil'aruns, is. n. Cela. Ulcera maligna. j'Ab.
la que dicen los poetas que abrió con el pié el cat.. Mala costumbre. ti La comezon ó prurito de hacer
hallo de Balerofonte en el monte Helkon. alguna cosa.
CÁBALLIO, onis. Veg. Caballo marino. * Crt (Y/PLUTON, a. Quint. Cacófaterk; escolo-
* CABALL1ON, n. Apul. Lengua de perro, gia ó astirologia, pronunciacion y sonido áspero en
yerba. las finales, como negligei.ming.ens
caco.sinteton,
CÁBALLUS, m. Hor. Caballejo, caballo pe- CÁCOSYNTHÉTON , .Quite
queiio, de mata figura, de poca estimacion. Ca- yYg atifica mala Caoialocaartceiónd. epra.
ballo de carga ó de tahona.
C órum. pla y-. Sacerdotes de Céees vacion del arte.
eAD C ./E C
120 I ri
Cacizotechnos. bienes de que no hai legítimo heredero, que se
*Cieó.rEcnc:01. V. imanaron, afee- clpict jacEaÁlToi
adjudican p Rtebóló.is. m. Liv
CÁCÓZÉLIA. te. f. Quint. Mala . Caduceador, el reí
tacion ridícula. de armas que publica la paz, embajador, enviado
CÁcózÉaoN,i.n. V. Cacozelia. á
CicCaÉLus, a, una ,Suet• Imitador afectado.
alcachofa cultivada y co- dra
PCeÁn Tuz.s, a, una Itiscrip. El que lleva el
i ücl EÁI3a
CACTOS, i. Plin. La dirDégc.Eum,
cae
mestible. • - n. ó Cárlúcens, i. ni. El caduceo,
CiounÁLuss, I. n. Plin. El cacubalo ó estrunio,
vara lisa rodeada de dos culebras que llevaban los
yerba medicinal. embajadores como insignia de paz.
CÁCÜLA, te. m. Plaut. El siervo del soldado.
Ciciírjarus, lis. ni. Fest. La servidumbre, el CÁDUCYFER, a, um,
oficio del que sirve á uu soldado CÁDUCYGER, a. nm. Ov. Epíteto de . Mercurio
CÁcÜMEN, has. n Ces.. Cacúmen, la altura ó que lleva el caduceo.
cima del monte. 11 Estremidad.11Perfeccion, la CÁDliCiTER. adv. Varr. Con precipitacion, ace-
última mano. leradamente.
CÁCÜMÍNÁTUS, a, um. Mi,. Lo que remata en CÁDticus, a, una Cic. Caduco, decrépito, mui is
punta, puntiagudo. Mut, de anciano. (1 Poco estable, perecedero, cercano á
CÁCÚMINO, ás, ávi, áturn, áre. a. 0v. Hacer caerse y acabarse.11Caduco, epiléptico, que pa-
acabar en punta. dece convulsiones arrebatadas. Caducce preces.
CÁCUS, ni. Liv. Caco, insigne ladron del La- O c. Ruegos inútiles. Caduci. Vira. Muertos en
cio, á quien mató Hércules. la guerra. Cadinue hwredilate.s. Cia. Herencias
CÁDÁVER, éris. Cc. Cadíver, el cuerpo muer- que por faltar aquel á quien se debían por derecho
civil, recayeron en otro.
to, en especial del hombre. 11E1 hombre vil y des-
preciable.11E1 hombre flaco macilenta. Oppido- CÁDURC.V.US, a, om, y
rum cadavera. Sulp. d Cia. L as ruinas, las reli- CÁDURCENSIS, is. ni. Natural de Cahors tí de
quias de las ciudades. Quercy en Francia.
CÁDURCI, orlan. plur. Cés. Los naturales de
CÁrávÉnINus, a, um. Tert. Del cadáver. la provincia de Quercy en Francia.
CÁDÁVÉROSUS, a, um. Ter. Cadavérico, cada-
CADURCUM, n. Cés. Cahors, ciudad capital
veraso, lo parecido al cadáver. Cadarerosa facies. de la provincia de Quercy en Francia. (liar. Tela
Ter. Semblante desfigurado y pálido, cadavé- de lino que se hacía en Quercy, y servía para
rico. velos de las mugeres.11Tienda de campaña.
CADDUSSI, bruna in. plur. Pueblos de la Media.
CÁDURCUS, a, ara,. Aus. Lo perteneciente á los
CÁDENs, tis. com. parí, pres. de Cado. Cadeu lur de la provincia de Quercy.
sidera. Uirg. Las estrellas que se van á poner.
CÁDÉTES, um. m. piar. Los naturales de Caux CÁDUS, 111.. Han. Tinaja, barril, cuba 6 corral
en Normandía, provincia de Fronda. para vino.11Medida holrea que haría tres hancgas.
CÁDI, órum. pille. Prop. Ciudad de Frigia o y tres cuartas partes de otra. II Medida antigua de
de Illisia r y sus naturales. setenta y dos sectarios. Cadis parecre. A-
CÁDIÁLls. n. is. Perteneciente á la tina- horrar el vino. Lados siccare. Hor. Desocupar las
tinajas.
j a. V, Garlas. CÁDÚSA, Fe. f. Bibl. La muger prostituta.
CÁDIsCUS, i. ni. dim. Bud. Cajeta, caja pequeiia
para echar los votos en las elecciones. CÁDÜSII, óram, m. piar. Pueblos de Asia, entre
CÁDtiVUS, um. Plin. Caedizo, lo que es fácil el mar Caspio y el Ponto Euxino.
de caer, lo que se cae por sí mismo. Ci£A, f. Ov. Isla del mar Egeo.
CADMÉA, fe. f. La fortaleza de Tébas. II 'Fébas. if GECÁTOR, ¿Iris. Paulin. El que ciega, cierra
Cartago. 6 cubre pozos Ssc..
CADMI:11, órum. m. piar. y C,ECÁTUS, a, una part. de Casco. Paulin. Ciego,
CADMEIÓNES, um. ni. pilo• . Los tebanos, los de el que ha cegado.I1Confuso, perturbado, apasie-
la comarca de Tébas. nado ciegamente.
Ca p arais, Mis, 6 Cadmeia, az. f. La Beocia. CX.CIAS. f Plin. Nordeste, el viento que
Semele, hija de Cachito. ¡i La muger tebana. sopla entre el oriente equinoccial O el setentrigii.
CADmE1US, a, um, y CaxiciSus, a, um. Lame Ciego de ancimieato.
CADMÉUS, a, um. Estar. Lo perteneciente á CsEsILIA, Plin. Cecilia, serpiente semejante
Tébas, á los tebanos 6 á Cadino. Cadmus. a la anfts'bena, que con dificultad se le conoce la
CADNIIA, f. Plin. La calamina, especie de cabeza y los ojos por ser gorda por igual en todo su
piedra mineral artifiatal, que se hace del ollin que cuerpo.
se levanta de la fundicion del cobre. C.EcimANus, a, um. Cia. Perteneciente al poeta
CADMUS, ni. Ov. Cadmo, hijo de Agenor, y Cecilio.
fundador de Tébas en Beocia. ClecTuus, m. Cic. Estacio Cecilio, poeta
CÁDO, is, cécidi, churla dére. n. Cic. Caer. II cómico, de ?zanjan galo, de quien sola quedan al-
Morir, perecer, fenecer. 11 Acontecer, acaecer, gunos fragmentos.11Suet. Un gramático antiguo. ll
suceder. ilConvenir, cuadrar, adaptarse, acomo- Gel. Un jurisconsulto. Ir
dar. Cadere animis. Cic. Perder el ánirno.—Cau- ClEcialus, a, uta, Propio de Cecilio, nombre
sd.—Lite.—In judicio. Cia. Perder el pleito.—Sub romano.
aspectum. Cic. Presentarse á la vista.—la CiECiNUM, Ciudad de la provincia de Lócros
alicujus. Cic. Ser fácil de entender de CiaciTas, átis. f. eta. La ceguera. privacion dt,
alguno.—In curso. Cic. Frustrarse las esperanzas. la vista. aceitas libidinis. Cic. Pasion ciega.—
— Formuld. Quint. Declararse que no se debe Mentis. Cic. Ceguedad del entendimiento.
admitir en justicia. Non cadil in viruta bonum CIECO, ás, ávi, Muní, áre. a. Lucr. Cegar, qui-
mentiri. Cie. No cabe en un hombre de bien el tar la vista. I! Cje. Deslumbrar, oscurecer. Ceceare
mentir. Quo res cunique cadent. Hui . . De cualquier mentes largitione. Cic.Cegar los ánimos con dádivas.
modo que sucedan las cosas.
CiEctínum, Marc. Cecubo, aldea de Cana-
CÁDÓMENSIS. m. f. se. n. is. Natural de Caen. pv ino c éeubo célebre por sus vinos.1111or. El
anideaenlialin
Cánómum, n. Caen, ciudad de Francia.
CÁDREMA, w. f. Ciudad de Lisia.
-
CÁ D ÜCÁRIUS, a, um. Ulp. Perteneciente á los
CEcumso, ás, ávi, átum, áre. n. Plin. Ser mai
corto de vista, ser cegatoso. V. Crecutio.
C iE L 121
C --17' 3
C/EctILus, a, um. Plaut. Cegarrito, cegajoso 6 C ELiCÓLA y otros. V. Cwlicola.
cegatoso, mui corto de vista. C.¡; ;LiUs mons. m. El monte Celio de Roma,
C.tEcümis, i. ni. Virg. Céculo, hijo del rei La- CELO, ás, tvi, átum, áre. Cic. Cincelar, gra-
tino y fundador de Preneste. bar, librar, burilar, abrir con el buril.
CMCUS, a, um. Cic. Ciego, privado de la vista. C.ELTES, tis. 713. y
Virg. Oscuro, tenebroso, adonde no entra la luz. C/ELtim, i. Cte. El buril, ins2rumento.de «m•o
1
1 Hor. Oculto, incierto, misterioso, encubierto. ij con que se graba en bis metales.
Cíc. Inconsiderado, imprudente. Cegado, cerra- CrEMENTÁRIUS, m. Vitral). Cimentador, el
do, lleno de tierra y broza, iuipedido,embarazado. que abre ó echa los cimientos duna fábrica.
German vallum. Fest. Campo sembrado de abrojos CIEMEInrriTIUS, a, ura. Vitruv. Cimental, lo que
artificiales hechos de hierro, y sembrados de pro- sirve de cimiento ó le perteneee.11 Hecho de ci-
pósito para impedir el paso. Cceca vox. Cic. oz mientos.
oscura, confusa. Gema ignís. Virg. Amor oculto. CAzmENTum, n. Liv. Cimiento, la base ó fun-
Gee& fines. Virg. Puerta secreta. areca vade. damento que mantiene firme y segura la fábrica.
Vi •y.Vados, pasos por donde no se ha abierto ea- Ccementa marmorea. Pedazos que saltan
mino,insondables.—Arma.0v.Soldad os puestos en cuando se labran los mármoles.
celada. — Pectore. Luc. Gentes imprudentes. C.ENEus, m. Ov. Ceneo, hijo de Elato, que
Heridas dadas por detras. Acervos primero fué mego• , Neptuno le hizo l'al'011, y des-
—Vulnera.Liv
creeos. 0o. Aionfon de cosas confuso, sin órden. pees de su muerte se convirtió ea ave.
Creed die entere, .vendere. Comprar CiENTNA, f Plin. Cenina, ciudad del Lacio.
al fiado, y vender á dinero contante. Cceeus aninzi. CiENiNENSIS. m. f sé. 71. is, y
-Quint, Ignorante, rudo. CWC11111 corpus. CizmiNzuz, a, um. Prop. De Cerina.
Salas]. La espalda. Ceeei morbi. Colum.—Dolores. C/ENum, n. V. Cienum.
Plin. Dolores, enfermedades cuyas causas so C:EPA, f Colum. ecti;):.
ignoran. C.V.PÁRIA, w. iller c. E In». Especie de &lije 7.-
Címus, m. El ciego. Creces caco dux. Crecí medad este•na que adule á las ingles.
preescriptio. Creces recelan. doren. adag. Ciego LIEP Á GIUS Ludí. Cebollero, el que vende,
adiestra, y gula al ciego. re¡: gusta, de, á está acostumbrado á comer cebolla.
C3,TUTIO, is, ivi, ore. n. Mur. Quedarse CJEPE. indecl. PIM. La cebolla.
casi ciego, no ver casi nada, perder la vista. C.ITLTUM, (iv'el. y
CsEuss, is. Cic, Muerte violenta, mortandad, C1EPiNA, tr. alio% El cebollar, sitio donde se
cara seria, matanza. ¡j Cic. La herida. (1 La corta criaa las cebollas.
de árboles. II Ter. Los azotes. H 0o. La san;?-e. CIEPÍTIUM, u. y Cnicius y Cwpitius, ü. ni.
is, cwsunt, ciare.. Ces. Cortar. Arizob. La cebolla ó cabeza de lir cebolla.
fl Sacudir, herir, azotar. Ij Matar. 11 Sacrificar. Cyomt, u. Gel. La cebolla.
Gimiere carmino in marmore. Oil. Grabar, escul- C_;EPüL.A ó CWpulla, .f. diez. Pelad. La ce-
pir versos en narmol.—Vi • gis. Pilad. Azotar con bolleta, cebolla pequeña y tierna.
varas, dar baquetas a uno. —.Mignis. Dar á uno f V. Cera.
de puñadas. —Cal-.ibas. De patadas.----Januant es:RE. a. indect. y Caves, étis ó pis, f. ifirg.
vais. Cic. Aporrear la puerta. C,edi. ]estibas. Cje. Cervetere, ciodud rle Toseana.
Ser convenció) por testigos. Ceedere sermones. n. Plin. El perifollo, yerba
Ter. Conversar, cortar una tela, catar en conver- olorosa y .subrorc, perecida ni
sacion. Pijno;-a. Lucil. VeurLr lo., bienes en CfE:11.ÉNIÓNIA, f Cic. y
alma inda. C}FatbitYsisE, arurn. f. plum Ceremonia, rito,
Cacuuus, a, urn. Colina. Lo que se puede cortar, costumbre religiosa.
bueno, a propósito para cortarse. CAMUS, étis ó ida. f. V. Clere.
C.s:L.iaaEN, iris. Ov. Ei grabado, la obra de CiERES, étis ó Itis. COM. Liv. y
cincelar, esculpir y grabar. C/F.Ei.ÉTÁNUS. a, um. Lo perfoneciente á la ciu-
g ris. m. Cincelador, grabador. dad de Cervetere.—Tabuire. Cel. Las tablas en
CseLÁ-rusi, u. V. Cwhmteu• que los censores inundaban, notar los nombres de
C..ELÁTtlitx. f Qiiint. El grabado, la obra de aquellos que habíanperdido el derecho de volar.
cincelar O grabar. jj El arte del grabado. te. f. V. Cwremonia.
C.EuiTUs, a, unt.pa • l. ele C .selo. Ciar. Cincelado, C,v.aimóNiÁrss. ni. f. 16. is. A rnob. y
labrado, esculpido, grabado. GeitimóNiósfs, a, um.A zaina. Ceremonial, per-
CsELEns. ibis. com. Cric. Celibato, célibe, el sol- (ene e a ceremonias.
tero. Ceelebs arbor. Pan. El plátano, porqué en C211:11TTES, mil. ni. pl. Lic. Lo., nato-eles de
no se enredan las vides.—Vita. Ov. Celibato, el Cervetere. 11 Los ciudadanos o quienes p: is atan
estado del soltero. los censores del dercco de votar.
CELES, iris. adj. com. Os. y brum. u. pito•. Les mares.
CiELEsTIS. 712. té. n. is. Cic. Celeste, celes- C.EllüLANS, antis. coro. Puig. Azulado, parecido
tial, del cielo ó lo que á él pertenece, divirti, de al color azul del mar ó del cielo.
Dios. Ca-lestis urj an. Hu y. El agua llovediza que C.EzüLEÁ-rus, a, um. Vd. Teñido, dado de azul.
cae del cielo. Cielestia ()L,. Las guerras de Vestido de color azul.
los gigantes con los dioses. jj
CiEnüLEUM, n. Plin. Azul, el color simple que
CA:LEST1S, is. f. Ter. Diosa de los africanos, que semeja al de los cielos y al zafiro, azul celeste
dicen ser Vénus, Juno ó Luna. verdemar.
Crs:Les, f. Plin. La celia, especie de bebidii C.IlltÚLEUS, a, um. Cic. Cerúleo, de color azul
hecha de triuo. cómo la cerveza ó la chiche. azul celeste ó verdemar.
CiELiz s, in. f. la. u. is. Prisc. y C.ERÜLUS, a, um. Ov. V. Caeruleus.
CiELíuAluS, f ré. 71. Fest. Lo pertene. de corte.
CiESA ,w 1". Virg. .E1 golpe dado con arma
ciente á la recien casada. Cizlibaris hasta. Feá-t. Cmsis. m m/ . té. n. Lo que parte ó divide.
La aguja del rodete de una novia, que se hacía de CESAR, áris. m. César, sobrenombre 7-ornan°

una flecha que hubiese estado en el cuerpo de un la familia Julia, que se le dió al primero por haber
atleta vencido y muerto, para significar la union del nacido abriendo a su madre depues de muerta, y
matrimonio, quedó por epíteto de los emperadores.
Cizzánans, us. Sud. Celibato, el estado de CESAR AUGUSTA, ce.
f. Plin. Zaragoza, ciudad
soltero. capital del reino de Aragon en España.
C^ET CAL
Lo perteneciente CIETÉRO. adv. Cw. En cuanto á lo denla», por
CjESAR AuciusTÁrfus, a, am . lo demos, lo que resta.
á Zaragoza. f Pila. Cesárea, ciudad de . pales- adv. y
C.EsÁREA, se. nombre en en cCIE
.,ETÉ
TÉRR4 iN. adv. Cic. De otra manera. si no.
oll.
tina. Otras heti del mismo
Mauritania, en Cilicia y en Baviera. CIETÉRUM. adv. Cic. V. Costero.
dad d e Capadocia . C/ETÉRUS, a, ron. Cic. Lo damas, lo que resta,
GESÁREA Magna, te. f. Ciudad
f. Ciudad de Palestina. lo qua falta, lo otro. Ceeterum omne. Liv. Todo lo
CESÁREA Philippi.
CESÁREUS, a, una Ov. Cesáreo, de los Césares. damas. Crrte •unz quid? Plaut. Qué hai ademas ?
a, um. Cic. De César, de los Cé- CSTOBRIX, !gis. j Setubal ó Sanoves, ciudad y
C,EsÁRLÁNu s,
puerto de mar en Portugal.
sares. CAJA, a). Nombre propio de muger romana, que
CiEsaa rrus, a, am. Plaut. El que tiene largo significa señora, como Cains, caii, el señor ó amo.
el cabello. Uói tuCaius, et ego Cata. Donde tú serás el señor
CESÁRIENSIS. m. f sé, n. is. Tác. Lo que es de
y yo la señora. Palabras que decía la mugen al que
Cesárea. hacia con ella un contrato matrimonial, por el que
C/E8iRIES, éi. f. Liv. La cabellera, el cabello,
ae instituían herederos recíprocamente.
el pelo largo y tendido. j¡ Ovid. La barba larga. CAICI, oraría. m. piar. Pueblos de Alemania.
GESÁRiNUS, a, um. V. Cwsarianua.
CAiCUS, ni. El Calco, rio de Misia.
C2ESÁRIS l3urgus, i. Querborgo, ciudad de CAJETA, w. f. Virg. Gaeta, puerto de mar en el
Francia en Normandía. reino de Nápoles, que tomó el nombre de Gaeta,
CJESÁRIS Insula, ce. f. Caisersvert, ciudad del
ama de leche de Endas, enterrarla en aquel lugar.
electorado de Colonia. CÁIÉTÁNUS, a, um. Lo que perte-
CiESÁRIS Mons. naCaisersberg, ciudad de Fran-
nece á Gaeta.
cia en la alta Alsacia. CAINO, ónis. f. Chinon, ciudad de Francia.
CiESÁRól3RICENSES, ium. m. piar. Pueblos de ± CALO, ás, are. a. Plaza. Apalear, aporrear,
Portugal. sacudir, dar d palos á uno. .-1zotar.
CiasÁrtboúraum, n. Tours, ciudad arzobispal CAIRUM, o. El Cairo, ciudad capital de Egipto.
de Francia. CAJUS, m. Caía.
CMSÁRóMIGUS, i. f. Boyes, ciudad episcopal de t Catok, 1S'erc. Especie de baston coa que
Francia. los esclavos acompa aban á sus señores al com-
CJESÁRÓTIUM, n. Gisors, ciudad de Francia. bate.
CiESÉNA, oe. f. Cesena, ciudad de la Romania. t CÁLÁnaomuNotiro, &aria ni. piar. V. Cala-
CiEsÉNas, atis. com. Plin. Lo perteneciente á burriones.
Cesena. CALÁBER, bri. ni. f. flor. Calabres, el natural
CaasÉNITins, una Lo que es de Cesen«. de Calabria.
Czesicrus, a, am. Plaut. Blanco, limpio. CALARRA CÜRIA, 2C. f. Macrob. El lugar donde el
C.,Estm. adv. Colara. De corte. Pune/ira magis ponlílice convocaba al pueblo para anunciarle las
guara cosim. Liv. Mas de punta que de corte. Testas y los dices que había entre las calendas y las
Carsim dicere. Cic. Hablar por incisos ó miembros nonas.
cortos. CÁLABRIA, le. f. Plin. Calabria, provincia del
Caasto, ónis. f. Colom. Corte, cortadura, en- reino de Nápoles.
chillada. CÁLABRICA, m. f La venda.
n. Non. Toda especie de tela CÁLABRICO, ás, are. a. Plin. Vendar, fajar con
blanca de legóa ó colada. vendas ó ligaduras.
CESITTIUS, a, unn. Cwsicias. Cwsitium CÁLABRICUS., a, um. Colara. Lo que es de Ca-
linteolum. Plaut. Lienzo recortado, festonado, labria.
deshilado por la orilla. CÁLABURIIIÓNES, um. piar. Los pregoneros;
Caasrus, a, urn. Cic. De color azul celeste ó los que convocaban al pueblo en el lugar llamado
verdemarli Ter. El que tiene los ojos azules. Ca/abra curia.
C/ESO, ónis. m. Plin. El niño que nace abriendo CÁraE, árran. V. Cala,
el vientre á su madre„ Quedó por propio de la CÁL/EGIA, f. Vitemberg, ciudad de Alemania.
familia de los Fabios. CÁLÁGURINA, W. f. y
1 e/EWA, Óris. m, S. Ger. El que corta, espe- CÁLÁnuIUs, is. f Pan. Calahorra, ciudad de te
cialmente madera, como el carpintero. España tarraconense.
Caasazs y sus derivados. V . Cespes &c. CÁLÁGÜRITÁNUS, a, am. Lo perteneciente á Ca-
Cia.wricus, a, um. Trío. Perteneciente á los ces- lahorra.
tos ó guantes con que combatían los atletas. CALÁIS, is. m. Ov. Cales, hijo de Bóreas, rei de
CiEsTatim y Cestrum, n. Pila. Buril para tra- Tracia, y hermano de Celes, que muertos por Hér-
bajar el marfil y otras materias. cules se convirtieron en vientos.
CIESTUS, os. M. Virg. El cesto, una especie de CÁLAIS, Min. Especie de zafiro, piedra
guante guarnecido de plomo con que combatian las preciosa.
atletas. jj V. Cestas. CÁLÁmÁnius, a, um. Sael. Perteneciente á las
Cazsuaraz, árum. rn. f Fest. Los que tienen plumas para escribir. Calumaria Checa. Sart. Va-
los ojos azules. so, plumero donde se ponen las plumas para es-
CJESÜRA, w. f. Plin. El corte, cortadura, sec- cribir, caja de la escribanía.
clon ó incision. Cesura, la sílaba que queda al j- CÁLÁmaNrnum, n. El calamento, yerba
fin de una diccion despues de algun pie, que lunlán- gatera.
dose con otra ú otras de la diccion siguiente, forma C LÁMÉTUM, n. Colum. El pedazo de caña
otro pid. óyodrigon con que se apoyan las vides.
CESORÁTIM. adv. Sid. Por cesuras, camas ó CÁLIOniNaE, arara. f. piar. Plin. islas de Lidia.
incisos. CÁLÁMISTER, tri. m. Calamistrum.
Cssus, a, um. part. de Ctedo. Plin. Cortado. 11 CÁLÁMISTRÁTUS, a, um. Cic. Rizado, el que
Muerto, degollado. n Sacrificado. Herido. a ! lleva peinado y ensortijado el cabello. Part.
et pórrecla. Cic. Las entrañas de las víctimas que CÁLÁMISTRI, óru m. piar. Tríe. Discursos
los sacerdotes ponían al lado d'el altar despues de afectados, mili estudiados y adornados. Calaini.s-
balierlas observado y cortado. tris historiara inurere. Cic. Afear una historia coy
GETiRA. adv. Salust. y adornos postizos, afectados.
CAL C A L 123
CÁLÁmisTao, ás, are. a. Plaut. Rizar el ca- CALCARIUS, a, nm. Plin. Perteneciente á la cal.
bello, peinarle en bucles. CAI,CÁTA, te. f. Hire. La Pagina, hacecillo pe-
CÁLÁMISTRUM, n. ó Calamistrus, L m. queño de ramas delgadas, ó brozas mudadas con
La media caña con que se riza el cabello. ¡ tierra para la fortificacion.
C.IaÁstiTa, le. Plin. 1n 14 rana pequeña que se C ALCÁTIO, ónis. f. La accion de pisar ó apretar.
halla en el cañaveral. CA LCÁTOR, Cris. m. Calpurn. Pisador, el que
CÁLÁMiTAS, átis. f. Ter. Tempestad que des- pisa ó huella alguna cosa : se toma regularmente
truye las cañas del tr1go ó la cebada. Calamidad, por el que pisa la uva, en lidia y en castellano.
desgracia, desdicha, infortunio, desastre, adversi- CALCÁTORIUM, h. 77. Pal. El lagar, estanque
dad, trabajo. pequeño ó alberca donde se pisa la uva.
CALCÁTÚRA, ae.f. Vit •uv. y
CÁLÁNaTES,
CÁLÁsans. idis. f -Plin. Especie de piedra pre- GALCÁTUS, us. rn. Pal. La accion de pisar
ciosa, así llamada porqué nacen muchas juntas apretar. -
CALCÁTUS, a, um. par/. de Calco. Ov. Pisado,
Como las canas.
• a p retado. II Estac. Ofendido, despreciado. n
CÁLÁmíTósa, issime. adv. Cic. Calamitosa,
L'aliñado, frecuentado.
infeliz, miserable, trabajosamente.
CAL.SmiTosus, a, um. Espriesto al mal CALCE,AMEN, n. Plin. y
tiempo, corno al hielo, al frio &c. Ulla -aliso, fu- CALCEÁMENTUM, i. Cic. El calzado, no solo
nesto, perjudicial, pernicioso. II Calamitoso, des- el que ajusla al pié, sino' lanibien el que cubre y
dichado, miserable, desgraciado, trabajoso. adorna las piernas.
CÁLÁsnocnaus, Calarnocno ó adarca, CALCE.ARIA ufficina, f V arr. La zapatería.
animal que nace entre la espuma salitrosa y conge- CALGEÁnium, n. Suel. El gasto del calzado.
CALCEÁRJUS, 111. Plaut. El zapatero.
lada en lugares húmedos, y especialmente jwilo á
los caiiareralee. CALCEÁTUS, mis. m. .Plin. V. Calceamentam.
CALCEATUS, a, una par t de Calceo. Cic. Calzado.
CÁLÁsius, entro. La caña, el cálamo 6 plu- m. Plin. La calcedonia, pie-
CALCÉDÓNIUS,
ma para escribir. II Virg. La flauta pastoril, zam- dra preciosa de color de zafiro.
poña, caramillo. ij ¡[o. La saeta. ji Plin. La caña
de trigo. II Hin. 1,a varita delgaua del árbol. CALCE°, áS, ávi, áturn, áre. Calzar.
Marc. La vareta armada con liga para cazar pá- Calceare aliquem sor'cis. Plin. Calzar á uno los
jaros. Calamos aronialicas.—Asleroides.—Odora- zuecos.--allairts. Suca. Herrar las mulas.
tus. Plin. El cállalo aromático, caña olorosa que CALCEOLÁRIUS, ii. 771. Plaul. El zapatero.
nace en. el nion!e Líbano. CALCEtiLUS, m. Cia. El zapato pequeño.Dim. de
CÁLANTYCA, w. f Cíc. La cofia, garbin ó rede- CALCEUS, m. Cic. El zapato. Calceo.s ma-
cilla para recoger el pelo las rungeres. l-are. Cia. Mudar de condicion y estado. Los 7'0.
171(008 llevaban zapatos de diferente hechura, segun
CÁLÁnls, f Cágliari, ciudad de Cerdeña.
CÁLÁlliTÁNus, um. Plin. El narural de Ca- las diversas clases de personas. Calceos posce•e.
gliari en Cerdeña. Plin. Pedir los zapatos. Espresion de los convida-
dos que se descalzaban para comer, por no man-
CALAS1RLE, arana m. piar. y
char con los zapatos el triclinio ó cenador.
CALASIRII, Mann. m. pla • . Pueblos de Egipto,
CALMAS, antis. m. Virg. Cálcas, agorero
nobles egipcios, á quienes enseñaban sus padres el famoso que fué con los griegos á la espedicion de
arte 771iliiar.
CÁLASS1S, is. f. Fest. Un género de túnica talar
Troya.
que se ataba al cuello. II El nudo de ella. CALCLACI, orum. m. phir. Los pueblos del du-
CALÁTUE, es. f. Min. 6 Calathusa, w. f. Plin. cado de Cléves en Alemania.
Isla del mar Egeo, junto al Quersoneso. CALCIARIUM. V. Calcearium.
CÁLíTulkNA, j: Calaciana, violeta sin CALCIFRÁGA, W. Plin. La saxifiaga, yerba
olor alguno. que nace por los Montes y prados, salsafras y
CÁLÁTHiscus, dina. de saxifragia.
CÁLÁTIIUS, ?71. Virg. El canastillo ó canasto, CALCITRÁTUS, as. 2n. Mil. Coceadura, la ac-
azafate hecho de mimbres. cion de tirar coces.
CaaiTnus, i. rn. Calato, hijo de Júpiter y de CALCITRATUS, a, um. Colum. Coceado, el que
Anliape. ha recibido coces. Part, de
CÁLÁTIA, Cic. Cayazo, ciudad de Italia. CALcíluo, ás, ávi, átum, are. n. Min. Cocear,
CaaaTiNus, a, um. Ca;. De la ciudad de Cayazo. tirar coces. I{ Resistir, repugnar, no querer con-
C.,,LAT10„ ónis. f 'fuer. Llamada, convocacion. venir.
óris. El llamador, convoca- CALCiTRO, Onis. ni. Plaul. Coceados, qua da ó
dor, mandadero, sierro público que servía de este tira coces.
oficio á los sacerdotes. CALC1TRÓSUS, a, tun. Y. Calcitro, avis.
CAL ÁTUS, a. mil, Cic. Llamado, convocado, CALCO, ás, avi, átala, are. a. Ov. Pisar, apretar
avisado. Calcita conidia. Gel. Comicios 6 juntas á con el pié. ij flor. Andar•, caminar. pasar andando.
que se llamaba al pueblo para la creacion de los Cal. Llenar apretando. II Ov. Deprimir, abatir,
magistrados y sacerdotes. Part. de Cala. ülespreciar.
CALAUREA ó Calauria, f Caláurea, isla Ceactirarkatus, a, ron. Modest. Perteneciente al
del mar lIntiler•áneo. cálculo, cuenta ó cómputo.
CALBZCS, i. ni. Peat. Brazalete que se daba en Caccütsmo, bilis. f. Casiod. Calculacion, la
premio uí los soldados victoriosos. cuenta ó cómputo. II Mal de piedra.
CALCÁBILIS. ni. f. lé. n. is. Sid. Cosa sobre que CALCÜLÁTOR, Cris. m.Marc. Calculador, el que
se puede andar 6 pisar. hace cuentas 6 cómputos.
Ckacastaum, i. u. Virg. y CALCULENSIS. ni. f. sé. n. is. Plin. La púrpura
t Caacisvaus, m. El carcañal, calcañal ó calculosa, pez que se crin en el pedregoso mar,
calcaño, la parle posterior del pié. ¿Igen-
como lutenaes las que se sustentan con cieno,
CALCAR, árís. Cic. La espuela ó aguijon. ses las que con ovas, y tenienses las que se pescan
El estímulo ó incentivo. en el mar Ténaro• Calculator.
CALCÁ.RIA, ae. f Plin. Calera, el horno de cal. CALCULO, (mis. m. 8. Ag. Y.
Catcírtirus, ii. in. Cal. El calero, el que saca la Caactiao, .s, are.PruraCalcular, hacer cuentas.
cal u la quema en el horno. CÁLCULÓSUS, a, um. Plin.
Pedregoso, abur
C A L
CAL
124
Col:. El que tiene tarse, avivarse, animarse, ponerse en movimiento.
dente de piedras pequeñas. II Calera vilio aliquo. Hora Padecer, tener a ge n vi
mal de piedra. cio. Curra caletur maxime. Plaza. Cuando hace
CALoueos, m. Cic. Piedrecita, piedra pe-
La piedra arenillas que se crian mucho calor.
querut.II Ce/J. CALES, furo. f. piar. Sil. V. Calenum.
riñones.likid. Las piezas del juego de da-
culos
El cálculo, cuenta ó cómputo. CÁLESCO, is, lui. scére. 72. Cie. Calentarse, po-
mas ó del ajedrez. (I o porqué sr volaba con nerse caliente e ildv. Agitarse, moverse, encen-
,Y0o. La sentencia vto,
Calculan' albuin adjicere. derse.
piedras blancas y negras.
Plin. Echar haba blanca, aprobar. .Ad calcados CÁLÉSIENSIS, ni. f. sé. n. is. El natural de Cales
amicitiam votare. Cic. Tomar estrecha cuenta á la eu Francia.
amistad, esto es, contar hasta el menor servicio CÁLÉsium, fi. 71. Cales, ciudad y puerto de mar
que se hace al amigo. Es diminutivo de Cala. en Francia.
CALDA, 03. f. Sén. En lugar de Agita ealida. CALET/E, Ortun. M. plir.
Agua caliente ; caldas, los baños de agua caSenle. CALI:TES, M. play. Las de la provincia de
CALDÁMENTU NI , i. 91. Marc, Enip .. El fomento cá- Caux en Normandía.
lido que se aplica al cuerpo. CÁrdera Pl. piar. Les naturales de Cales.
CALDÁRIOLA, Jav. Caldera pequeña. CÁLÉTUM, i. n. V. Caiesium.
Caarraaidar, n. La caldera, caso de CALFACIO. V. Calefacio.
hierro, cobre -le otro metal con Una asa en medio. t CALICÁTUS, a, um. post. Dado de cal, blan-
CALDÁRIUS, a, uin.Piin. De caldera O estufa. queado.
Caduld s Biberius Mero. .Set. En lugar de CÁLICIS. genit. de Celia.
Claudius Tiberius Nero. Mate que pusieron los CÁrdcdeus, i. in, dirn. Cels. Copita, copa pequeña
soldados al emperador Tiberio por ser mui dado al para beber, cáliz pequeño.
Vino. CÁrdnanium, ii. 92. Cele. Caldarium.
CALDÓNIA., -f. Gel. La muger que tenía cui- CÁLÍDE, issime. adv. Maui. Can calor. con
dado de calentar el agua en los banus. • mucho calar. 1 .1' Vaat. Con prontitud, Can vivza.
CALDOR, Oris. m. Varr. V. Calor. CÁLIDOBECUM. a. Caudebec, ciudad de 1`, : so-
. CALDUDA, f. Pilo. Ciudad antigua de Es- mandía en Francia.
paña. Ciadous, a, une Cid Cálido, caliente, que tiene
CALDUS, a, um. Varr. Calidus. calor natural á adquirido. ji Precipitado, atrevido,
CALÉDONES, um. ni. piar. Eninen. Los pueblos ' pronto, feroz. jj Plaul. Veloz, ligero. Caliduni roe-
de Calidonia. Cie. Consej o aventurado.dPredente.
CALEDONIA, ó Calidonia, w. f. Tác. La selva CÁLIENDRUM, i. e. Hor. El cairel. » (t pei-
Calidonia de Escocia.[1Laregion de la Gran Bre- nado de cabellera postiza que ja lifa al pelo na-
taña, en que está dicha selva. tural.
CÁaduríaídus, it ; am. Solin. y CÁLIGA, M. J. Cie. Ganga, armailura de la pierna.
Caa7n5atus, a, am. Perteneciente á la
que usaban los romanos- desde el pié á la pantorrilla,
selva Calidonia. g uar ne c ida cíe eteL,O.í' de hierre, como la media bola
CÁLÉFÁCIO ó Callado, is. feci, factura, cére. a. • entre naiolros. II Seda La !ailicia. A va rad- con-
Cic. Calentar, comunicar calor propio ó estraño. I j : sulatuai. Llegar á cónsul de simple soldado.
Cic. Alentar, avivar, alterar los ánimos. CÁLIGANS, tis. COM. Caliginoso, oscuro, te-
CÁLÉFACTIO, oras. f. Ag. Calentamiento, ca- nebroso.
lenton, la accion de calentar ó calentarse.
CÁLIGÁRIS. m. f a. is.
CÁLÉFACTO, ás, ávi, átum, Ore. free. de Cale-
CÁLIGARIUS, a, une Plin. Perteneciente á las
facio. Hor. Calentar á menudo, caldear, poner mui
caliente. caligas de los romanos.
CÁLiGÁTIO. ¿MIS. f Plin. Oscuridad, niebla,
CÁLÉFACTÓRIUS, a, um. Plin. Lo que tiene vir-
tud de calentar, ,e1 lugar destinado para calen- impedimento de los sentidos.
CárdidaTus, a, um. Sael. Ceñido de caligas la
tarse.
CÁLÉFACTUS, us. m. Plin. V. Calefactio.
romana.
CÁLEFACTUS, a, um. port. deCalefacio. Oc. Ca- Cardal:aras, a, mn. CalirinOSIIS.
lentado, caliente, lo que tiene y ha tornado calor. CÁLIGINO, ás, Ore. a. Fati'. Oscurecer, cubrir de
Virg. Vivo, fuerte, sangriento, encendido. niebla.
CÁ.LÉFIO, is, factus sum, fiéri. pas. Cíc. Calen- CÁLIGINOSUS, una. Cie. Caliginoso, oscuro, pa-
tarse, tomar d recibir calor. voroso.11 Tupido, impedido.
CALEGIA, W. f. V. Calaegia. GUACO, Cic. Oscuridad, niebla, impedi-
CALENA, OC. f. Varr. Cubileteó vaso de vidrio mento de los sentidos.
para beber. j j Oxford, ciudad de Inglaterra. Ci.alao, ás, ávi, átum, Ore. Cie. Estar os-
CÁLENDtE, árudi •f. piar. Cje. Calendas, el pri- curo, caliginoso, impedido con niebla ó nube. Ca-
mer dia de cada mes. Ad calendas graneas. .Set. ligan! oculi. Cele. Tiene malos los ojos, cegajoso.
Nunca, porqué los griegos no contaban calendas. CÁadarian, f dina. Tác. Pequeña caliga
Calendee primer, secundee, terliee. Out. Primero, bota de un soldado romano. 11 Sobrenombre dado
segundo y tercer mes. por los soldados al emperador Cayo, por haberse
CÁLENDÁRIS, is. ni. f. Macrob. Calendar, epíteto criado y vestido como un, soldado desde niño en el
de la diosa Juno, á quien eran consagradas las ca- ejército de su padre Germánico.
lendas. CALIM. prep. y adv. Fest. Palabra anticuada en
CÁLENDÁRIUM, n. Se'nec. El libro de caja de lugar de Clam.
los mercaderes.j1E1 calendario en que está la des- CALISTO, as. Catal. Caliatre i'dia de Licaon,
cripcion de todo el año. rei de Arcadia, convertida en osa.
CÁLENDÁTIM. adv. Bud. Cada calendas, cada CÁtax, iris. ni. Cic. El cáliz, la copa 6 vaso para
primer dia del mes. beber. j j Vasija para cocer la comida, y plato para
CÁLENS, tis. com. Cic. Caliente, ardiente. servirladj F •ont. Cañon de bronce de un acue-
CÁLÉNUM, n. Calvi, ciudad de Campa- ducto.
nia donde se coge mui buen vinoll Ja y. El vino de CALLA, f -La calla, yerba de dos espe-
Calvi. cies, una que nace en las tierras aradas ., la otra se
CÁLEO, lui, ere. n. Cíc. Calentar, estar ca- llama anchusa : son medicinales.
lteMediTener pasiva y deseo ardienteli Alen- CALLJECUS, a, dm. Callaicus.
CAL CAL 125
CALLAIN ñrum. piar. Gallegos, los pueblos CALLISCO en lugar de Calesco. Cal.
de Galicia en España. CALLISTRUTHIA fiCIIS. Plin. El higo de Ca-
CALL/UCUS, a, un). Gallego, de Galicia. listrusia de mal sabor, y el mas frío de todos, aun-
CALLAINUS, a, um. Marc. Del color de la pie- qué mui alabado de Ateneo.
dra callais. CALLISTRumOdis.f.V. Callistruthia ficns.
CALLASS, 'ídis. f. Plin. La callais, piedra pre- CALLiTHRIX, Plin. La yerba calitrique,
ciosa semejante al zafiro, que algunos' creen la parecida en las hojas á la lenteja: es medicinal
misma que la augítes. para la cabeza, II Plin. La mona de Etiopia, lla-
CALLARLAS, m. ,P lin. La merluza ó pescado mada calitrique, que tiene barba en el rostro.
CALLiTUTCA, W. f. y
cecial. CALLITRTCHE, és. fi
CALLENS, com. Plin. El docto, diestro, ins- ó
truido en una arte ó ciencia. CALUTRTCHUM. Culantrillo de pozo, o sim•
plemen le culantrillo, yerba.
CALLEN TER. adv. Apul. Diestra, prudente-
CALU,SiTAS, átis. Eserib. Callosidad, la du-
mente,
CALLE°. és, ere. n. Plaut. Callecer, encalle- reza que Se parece á los ca/Ios-.
cer, criar calloslitz•eic.Saber, entender, penetrar, CALLósus, a, van. ('cts. Calloso, lo que tiene ca-
llos ó dureza que se les parece.
comprender. Cediere (licencia lacendaque. Pers.
Saber lo que se ha de hablar, y lo que se debe CALLum, i. 21. y
callar. CALLUn, gie. Callo, la dureza que se hace
CALLISCO, is, scére. n. Cal. Ponerse calloso, en el cuero, o entre el cuero y la carne. Insensi.
encallecer. hilidad. Callana aprognain. Plin. La espina de
CALrkrum, n.Plin. Callet, ciudad de España un jabalí ó el lomo de él.—Obducere dolori. Cic.
cerca de Cádiz. ,1 urecerse, hacer callos, hacerse insensible al
CALLIBLEPHÁRUM, n. Caliblefara, me- dolor.
dicamento para los ojos, y en especial para los pár- CÁI.0„ ónis. m. Cés. El leñador, el siervo quo
pados y las pestañas pegadas. en el ej,rcito va por leña, y a veces tambien por
CALLICIA. Plin.. La yerba calicia, que dicen agua. ¡I flor. El siervo que se emplea en los ejer-
cuajes y hiela el agua. cicios del campo.
CALLiDE, ius, iásfine. adv. Ci,e Diestra, sabia, CALO, iss, avi, átum, áre. a. Gel. Llamar,
doctamente. Astuta, sagazmente, con destreza. convocar, citar. Nombrar. Invocar.
CALLiDiTAS, átis, Cíc. Habilidad, destreza, CÁLÓNÉSUS, Bella-isla, isla de Francia en
industria, sutileza, viveza, !I Dolo, malicia, astucia, el mar de Gascuña.
mana CÁLÓNIS, idis. eleves, ciudad capital del du-
CALLinilLos, um. diin. palabra de desprecio. cado del 'mismo nombre en Alemania.
A•nob. CÁLÓPHANTA, m. f Burlen, mofador.
CALLIDUS, urn. dic. 'lábil, diestro, fino, sutil, CÁLÓPóDIUM, n. Sip. El marco, la medida de
vis-o. entendido. I) Astuto, malicioso, manos°. madera con que el zapatero loma la del zapato.
CALLIELJEA, re. Ruel. El olivo hortense ó cul- CALOR, óris. in. Clic. El calor. II El ardor del
tivado. sol. II Tib. La calentura. II El ímpetu, fervor, vigor
CALLIGONPAI, u. Plin. La centinodia, corregüela del ánimo. El amor. Calor animi. Cíc. 'Ardor,
sacejo, yerba coman con muchos nudos en sus valor.
ramos, de donde tomó el nombre. CAL'ORATLs, a, lun. Apul. Acalorado, que ha
CALLIGPAPIIIA, re. f. Caligrafía, el arte ele escri- tornado calor, caliente.
bir. 11 La belleza ó hermosura de la escritura. CÁLÓRIFICUS, a, una. Ge;. Calorífico, que ca-
CALLimAcous, m. Ov. Calimaco, hijo de lienta.
Bato, poeta lírico, célebre entre los griegos. CALPAR, hris. n. • Vare. (voz anticuada.) Tinaja
CALLiMCS, Pibe Calimo, piedra mili blan- grande para guardar vino. Fest. El vino nuevo
ca, especie de piedra del águila. que se sacaba de la tinaja antes de gustarle para.
CALLION, 712 Helicacabo, la yerba ofrecerle 5. Júpiter. 11 Fest. Vino de las libaciones
mora, que algunos tienen por venenosa. que se hacían a los muertos, y la tinaja donde se
CaLLIONNmus, i. Plin. El caliónimo ó ura- guardaba.
noscor, pez que tiene los ojos sobre la cabeza, y CALPE, es. f. y
cuya hiel es medicinal para los ojos. CALPE, i3. in. Mel. Calpe, monte de España en
CALLrOPE, es. f. Virg. y el estrecho del mar inediterraneo.
CALLIOPEA, I Oc. Caliope, una de las nueve CALPETÁNUS, a, um, y
Musas,que preside á la poesía heroica. CALPETITÁNUS, a, una Avíen. Perteneciente 'á,
CALLIPhiES, is ó tn. f Sitet. El que anda Calpe.
corriendo de una parte á otra, sin pasar de la dis- CALPURNIUS. Fop. Tito Julio Calpurnio
tancia de un codo. Quede; esto por proverbio del Sículo, poeta latino, que vivió en tiempo de los em-
nombre del poeta Calípides, trágico, que repre- perack)res Caro y Ñuinerino, escritor de églogas.
sentaba en la escena con demasiada precipitacion. CALTHA, f Calla, especie de violeta
ChLmeóras, is. f. Plin. Galípoli, ciudad del amari lla .
Quersoneso de Tracia, junto al estrecha de su CALTEWLA, re. Plaut. El capotillo ó capoton
mismo nombre, ¡-1 Naxa o Sicilia menor, isla del de muger, llamado' así por el color de la violeta
manar Egeo. II Ciudad de Italia en los salentinos
II De CALTHÜLÁRIUS, m. Plaut. El que hace ó tiñe
CALLIaok, es. f. OD. Caliroe. hija del tirano los capotones de amarillo.
Lico, que desamparada de Diomédes se ahorcó. n CALUMNIA, f Cic. La calumnia, acusacion
Otra, natural de Calidmnia, que se sacrificó por falsa y maliciosa; impostura. II Superchería, pi-
acompañar en Ia muerte á su amante Coreso, sa- cardía, astucia perjudicial. Calumnien Cic.
cerdote de Baco. Olra, hija del rió Escamandro. Trampas que se hacen en un pleito para embrollar
n Otra,. muger Almeon, hija de Aqueloo. U Una el derecho de las partes. Calumniam jurare. Cic.
fuente del A' tica. Plin. Otra de agua caliente en Prestar juramento de calumnia, justificar el actor
.1114t7a. Otra en la Arabia. Se escribe tambien el
con su buena intención en poner o seguir
Callirhoe.
CALLIS, is. m. Cic. La senda, sendero b camino CÁLUMNIANS, tis. parí. Cic. El que usa de cs•
estrecho. j I Val. Flac. La calle. lumia, impostura ó falsa acusación.
e A M •
CAL
11.6
ralmente en os árboles el boten cerrado de que sale
CÁLUMNUTIO, bilis. f. Ascon. Calumnia, el acto despues la flor y el fruto.
de calumniar.
CÁLUMNIÁT011, oris. m. Cic.
Calumniador, im- t CÁmÁ, ae. Isid. Cama estrecha y baja.
CÁMÁCUM, n. Plin. Una especie de canela de
postor, falso acusador de otro.
CÁLUMIVIATRIX, icis. Ulp. Calumniadora, la la Siria.
CÁMALDüLENSES, inm. piar. Carnaldul enges,
que acusa á otro de delitos falsos, impostora, em- los religiosos de la Camáldida.
bustera. CÁMALDULUM, i. Camá
CALUMNIOR, áris, átas sum, art. dep. Cic. Ca- ciudad de Italia.
lumniar, acusar falsamente, levantar falsos testi- CierALontiNum, i. Colchéster, ciudad de In-
monios. Calumniari verba »iris. Dig. Dar una in-
terpretacion forzada y maliciosa á las palabras de w. f. V. Camera. n Ciudad de la isla
la ley. de Candia.
CALUNINIÓSE. adv. S. Ag. Calumniosa, falsa é in- CÁMARIA, Camaro, isla á la embocadura del
ustamente. &lano. 11 Ciudad de Dalia en la Umbria.
j CÁ:,IÁuicA, re. f. Vitoria, ciudad de iZCaya en
CÁreenNlósus a, lun. Arnob. Calumnioso, lo que
contiene calumnia,inj urioso, fraudulento. Espcna.
CALVA, w. f. Plin. La calva, el casco de la ca- CÁMÁRiNA, W. f. Virg. Camarana, ciudad de Si-
beza de que se ha canto el pelo. cilia con una laguna pestífera. de donde vino el
CALV ÁlirÁ, Cels. F. Calva. 11 El cráneo. proverbio Camarinam movere, que se aplica á los
CALVÁRIUM, n. El calvario, (ant.) el cemente- que revuelven cosas que despues les sirven de dado.
rio, lagar público donde entierran á los muertos. jj CAMBALA, m, f: Cómbala, ciudad capital de Tar-
El montecillo algo elevado, desnudo y pedregoso. laria.
En. Un pescado o una salsa. CAMBEIIIENSIS. ni. f. sé. n, is. Natural de Cham-
11
CALVA STER, tri. 111. Calvete, el que es algo calvo. herí,
CALVÁTUS, a, um. part. de Calvo. PliteCalvo, C.6.,MBERIUM, n. Chamberí, capital de ;aboya.
desguarnecido, despojado. Calca& vinea. CAMBI O, is,psi, psum, ira. a. y a. <e:pul. Cambiar,
Viña descepada. trocar O permutar. 1 Pelear. 11 Ponerse en camino.
CALYÉFIO, is, factus sum, fiera. pas.lvarr. Encal- j CAMBIUM, n. Cambio, trueque. 11 Lonja, bol-
vecer, caérsele á uno el pelo y quedarse calva. sa. casa de cambios.
CALVEO, és, vi, ere. n. Plin. Ser calvo. CAMBODUNUM, n. :Maui° ó Manchen, ciudad
CALVESCO, is, scére. n. Plin. Encalvecer, po- ca) it al del reino de Baviera.
nerse calvo. Dicese lambien de los árboles, cuando CAMBOIZÍCUM, n. Cambridge, ciudad de Ingla-
se les cae la hoja. terra.
CÁÉviTÁs, átiS. Ulp. El fraude, engaño, as- CA MIMA, te. f. El principado de Gáles en lit-
tucia, maña para engañar.
CÁLViTIES, n. Cic. Calvez, la falta de cabe- CAMBYSES. w. in, Pro». Cambises, reí de Per-
llo en la cabeza por haberse cuido. Dicese cambien ei.e, hijo de Ciro. II Un rio del monte teaucaso.
del sitio que está sin árboles. CAMELA: VIRGINES. Alar. Fest. Diosas del ma-
CALVO, ás, are. a. Poner calvo. trimonio, á quienes hacían sus votos las doncellas
t CALVO, vi, vare. a. Paca y . V. Calvor. que iban á casarse.
CALVOMONTO , Ni,ii. n. Cbaumout, ciudad de Cham- CÁMÉLARIA, Ie.! Y. Camelasia.
palia en Fraiicia. CÁMÉLÁIZIUS, íi, Camellero, el que cría
f CALVOR, éris. dep. Plaut. Engañar, frustrar. lí domestica camellos y tragina con ellos.
CALVUS, a, van. Suel. Calvo, sin pelo.»» Plaut. CAMELASIA, f Dia. La camellería, lagar
que está raso y afeitado. donde están y se encierran los camellos. 11 El cui-
CAJA, calcis. j. Cic. Talon ó earcarial.11Te•. dado que se tiene de. ellos.
Una coz. una patada. ¡j Vilr. El pié ó base. 11 Ció, CÁMÉLASIUM, n. Ata. El tributo que se paga
El fin y tjtriniuo de la carrera ó de otra cosa. A al fisco por la manntencian de los camellos.
calce ad carcere.Y. Gis. Desde el principio al lin. CÁmÉta Á, aa. f. Ov. V. Camella.
A capita zuque ad calcem. Plaut. De pies á cabeza. CÁ^tI*r.inUS a, nin.Plin.Perteneciente al camello.
Desde el principio al fin. II Fest. Piedrecilla. CÁMELLA, as. f. O v. ra.,,o de madero parecido á
Plan'. La pieza del juego de damas ó del ajedrez. una gamella, de que usaban en los sacrificios.
Cic. La cal. Cala: viva. Pila. Cal viva.—E •tinc- cÁmÉtimüNzm, i. .1.; uncáster, ciudad de la pro-
ta. Vitrav,—Illueerala. Pibe Cal muerta. vincia (le Y ork en Inglaterra.
CÁLYBA, f Salm. Choza. II 'taberna. ¡I ,'7;alut. CAMELOPÁRDÁLIE, is. Vare, y
El dormitorio en que bai estatuas y lechos de los CÁMELOPARLALUS, i. Capil. Girafa, camello
dioses, en especia! de Cibéles. pardal u oveja riera, especie de camello.
CÁLYCCLUS, i. Plin. El botoncito, cáliz ó CÁMÉLOPODIUNI, n. Apul. Pié de camello,
campanilla en que está encerrada la flor. yerba, lo mismo que marrubio.
CÁLYBON, (mis. f, Plic. Calidonia, ciudad de CÁMÉLUS, I. a. Flia. El camello, animalcitadru,
Etolia. pedo bien conocido.
CÁLYDONIA,W,f.Plin, Comarca y selva de Etolia. C 'AMENA, w. J. La Musa. II Ilor.Los versos.
CÁLy nnenicus, a, uta. Man. v. Calydonius.
CÁLYDÜYBS, idis. Ov. La ninger de Calidonia.
CÁMÉNÁL1S. in. f. lé. n. is.Avwn. Perteneciente
á las Musas.
CÁLYDONIUS, a, um. Ov. Perteneciente á Cali- CÁMÉBA, Se. f. Cia. La bóveda ó arco que sirve
donia. para sustentar un edificio. 11 El techo abovedado.
CALYPSO, us y onis. I: Met. Calipso, ninfa que CÁmÉtteezNs fs, m, f. sé. o. is. El natural de
reinó en la isla ► gigia. Cambrai.
CÁLYPTRA, w. f. Fest. Toca conque las mugeres CÁmfitÁcum, n. Cambrai, ciudad de Francia.
cubrían le cabeza, al modo de la mantilla. CÁmÉrttlatus, a, um. Plin. Perteneciente al arco
ycis. Plin. Cáliz, el boton de las flo- ó bóveda de un edificio.
res en que está por lo comun la simiente de ellas. CÁMÉRÁTIO, Oíais. Esparc. La fábrica above-
Plin. La concha del caracol. 11 Id. La cáscara del dada ó hecha en forma de bóveda.
huevo. j j Id. El baño de cera o yeso que se da á al- CÁm ÉRÁTUS, a, uul. Ulp. Abovedado, lo que tiene
gunas frutas para conservarlas. 111d. La capa de bóveda, ó está hecho COMO bóveda.
tierra con que se cubre la leña paca hacer el car- CÁMÉR1NUM, n. Plmnevino, ciudad 14 la
bon. Id. El erizo de la castaña y bellota) y gene- Umbría en Italia.
CAM CAN
CÁiMaiNua, a, um. Val. Mdx. Lo perteneciente disciplinar y mandar el ejercicio a los soldados.
á Camerino. El sargento mayor.
CÁMÉRO, as, ávi, áttn, áre. 'i. Plin. Abovedar, t CAMPSO, ás, áre. a. Prisc. Volver, doblar ha-
hacer el cielo ó techo de una sala ó templo en forma cia alguna parte. II Cambiar, trocar.
de arco cerrado como la bóreda. CAMPTAULA, EP. m. y
CAMERS, e r lis. cela. Cic. y terCo.A1UPTAULES, m. Vop. El {hulero ó trompe-
CAMERTES, ium. piar. Plin. Los naturales de
la Umbría. CAMPTER, éris. m. Pacuv. El limite ó término
CAMERTINUS, a, um. Cje. Lo que es de la Um- de un campo.11La nieta ó borde del circo, al re-
bría. ¡¡ De Camerino. dedor de la cual corrían los carros sin tocar en
CAMILLA, te. f rirg. Camila, reina de los vas-
ella.
cos, amazona célebre. CAMPUS, Cic. El campo, la llanura de
CAMiLLum, n. Fest. Caja ó cofre en que lleva-
tierra ancha y dilatada, la campiña.II Cie. El tér-
ban á las bodas las ropas y adornos de la esposa. mino de un lugar ó ciudad. REI sembrado. I1El
CAMiLLUS, i. Ov. Marco Ferio Camilo, in-
campo marcio de Roma, donde se tenían los comi
signe repitan romano. jl Ministro ó ministra de los cios para 'nombrar ministrados, 11 La palestra.,
dioses en las cosas ó sacrificios mas ocultos. plaza, circo ó anfiteatro para celebrar fiestas. n
CÁMíNÁTUS, a, um. Plica. Cavado en forma de El campo de batalla. C a ni pus aquarum. v . El
horno ó chimenea. Parí. de mar. Campl cequor. Vira. Camporum aceitara. Cic.
CAmixo, ás, ávi, átum, are. a. Pijo. Hacer chi- La llanura de un campo. Compran relaxare. Sil.
meneas hornos ó edificios en esta forma. liál. Hacer campo, apartar el tropel.—Da•e. Cic.
CÁmlsras, Vire. El horno a hornilla donde Abrir campo, dar lugar, asunto á. Campo se in-
está el faego.li Cie. El mismo fuego de la hornilla. "erre, da•e. Sil. ll (d. Entrar en campo,
Hor. La chimenea, el hogar O . /t,gon en que se en la iid. Credere aciem. Virg. Presentar la ba-
hace lumbre para guisar O calentare, Oleitm camino talla,presentarse en el campo de batalla.--indai-
addere. Dor. Añadir leña ó y esca al fuego: prov. gcre. Pers. Deleitarse en los ejercicios del campo,
de los que añaden fiíznenio aly niel para que crezca en los trabajos de la guerra.
CAuusl, n. LIlp. Especie de cerveza o bebida de
frutas machacadas y cocidos.
CAMISIA, w, f. Fest. La camisa. le. f. Fest. Cofre ó arca que se lea la
*CAMMARON, a. Pijo. La yerba acónito, cuya abierta en las bodas para ensebar las ropas y ador-
raiz se parece e la cola del remaron. nos de la mug-er.
CAMMÁRUS, m. Plin. El camareta especie de Cimürws, a, um. rirg. Encorvado. 11 Retorcido
cangrejo de mes. hacia adentro, como los cuernos de los bueyes, ca-
CAMENX, urna. f pkr. Virg. Las Musas. b•as y carneros.
CAMPA, w at: Caq ui. V. Campe. CAMUS, i. Plaza. El collar de hierro ó la
CAm p icus, i ni. Salm. Zapato propio de los se- cuerda para castigo de los siervos. II Bocado este-
nadores, patricios y emperadores, de color rojo o rior de hierro para los caballos. ¡I La vasija en que
encarnado, siendo lodos los tiernas negros. se recogían los votos en figura de coro.
CAMPANA, f. La campana. CANA, re. Cana, ciudad de la Arabia feliz, do
CAMPÁNÁRJUS, m. El campanero. El artífice Galilea, de Licaonia, de la Lácride. Pron. ientorio
que vacía y funde las campanas. I El que las de Asia.
toca. CANÁBIS, is. f. V. Cannabis.
CAMPÁNiA, ee. f. Plin. La Carnpania, provincia CANÁCE, es. f. 0o. Cánace, hija de E'olo.
del reino de Nápoles. II Champada, provincia. de. CANACIUS. adv. comp. Apul. Con mas espre-
Fruncía. sima con mas sonoridad.
CAm p ,NTeus, a, tan. Cal. y CANA.Lic0L2E, arum. f piar. Fest. Gente
Cantkaaus. a, um. Cic. De Campania á de Ca- holgazana que se ponía junto á un canal que es-
pua, ciudad de esta provincia. Canipenus .inorbus. ; taba en una plaza pública de Pauna.
Hor. .Las berrugas ó granos que afean el rostro. CÁNÁLiCULA, W. f. Gel.V. Canalionlus.
CAMPANUS, 211. y CÁNÁLiCÚLÁT.151. adv. Plin. Por canales pe-
CAMPARIUS, .y queños.
CAMPAS, le. ni. El meseguero, el que guarda los CÁNALicúLiTus, a, um. Min. Acanalado, á
campos y las viñas. modo de canal.
CAMPAS-CENUS. Pinol. Gente voluptuosa y so- CÁNALICULUS, inaiim.Co/.Canaleta, canal pe-
berbia, como los de la provincia de Campania. queño, cañoncito. Gel. El esófa go. f Vitritv. El
CAMPE, es. f. Colom. La oruga ó cualquier otro embudo. Canalicunts columnarum. Vilma,. El ca-
insecto que para andar eleva la espalda en arco. nal y estría, madura cóncava que se hace á trechos
CAMPENSIS. f sé. n. is. Apul. Del campo. en la caja de una colaña.
CAMPESTER, tris. m. Carnaestris • CÁNÁLIENSIS. ni. f. sé. si. is. Plin. r. Cana-
CAMPESTRÁTUS, a, um. S. Ag. El que cubre con litius.
un paño ó lienzo sus partes vergonzosas estando CÁN.ALIS, is. m. Fileno. El, la canal, la cavi-
desnudo. dad que se labra para conducir el agua. l E/
CAmPE'sTRE, is. a. Hor. El taparabo con que ea- canon de una máquina, como de una cerradura. II
luían las partes vergonzosas los que se presentaban Sén. La canal de un rio. I/ Apul. Camino estrecho,
desnudos en los ejercicios del campo de Marte. sendero, senda. Canalis arundineus. Virg. El cation
CAMPESTRIS. m. f. tré. U. is. Cic. Campestre, de una caña, la cerbatana.— Tubee. Sén. El canon
campesino, propio del campo, el que vive en el de un clarin.—Animre. Min. El garguero ó gorja.
campo. CÁNÁLITIUS, a, um. Plin. Perteneciente al ca-
CAMPHÓRA, ee. f El alcanfor, goma que pro- nal, hecho í manera de canal. Canalitium metal-
duce un árbol de las Indias orientales. Plin. El metal que se saca de las minas,
CAMPICURSIO, vais. f. Veg. Ejercicio de la ca- cuyas venas se entienden por ellas á manera de ca-
rrera en que se adiestraban los soldados romanos. nales.
CAIIIPÍDOCTOR, mis. in. seg. V. Campiductor. niAaNiLUVII, <man. m. piar. Montes de Mace-
doe
CAMPIDONA, ee. f. Quémpten, ciudad de Alema-
ma. eiNÁN/EA, te. f. Cananea Palestina, Tierra da
CAmPinucron, éris. m. El oficial destinado Canaam.
CAN CA N
128
cÁ NÁNleu s, cananeo, el natural de Ca- CANDELIFER , a, um. Ter. Que lleva la candela.
, sobrenombre de Diana.
nanea. CANDENS, tis. com. Virg. Candeal, lo que ea
cÁNÁ RIA, a3. f. Plin, Canaria, isla delOce'ano,
de cuyo nombre se llamaron Canarias otras que es- mui blanco con resplandor. II Cje. Ardiente. fl a
-mante,cd.1ColuQec,qhirv.
tán al rededor, llamada s de los antiguos Fortm3atas. CANDENTIA, Vitruv. La blancura con res-
canaria ó grama.
Plin. La yerbapasser.
CÁNÁRiENSís 7n. El canario, pájaro que plandor.
.vino de Canária.s á España. CANDE°, és, (luí, ere. n. Cat. Ser blanco, tener
CÁNÁRIUM, n. Fest. Sacrificio que se hacía una blancura luminosa. II Hor. Brillar, resplan-
por los frutos de la tierra y por causa de la caní- decer, relucir. II Cje. Estar encendido, ardiente,
abrasado. nutriere eestale. Colum. Abrasarse de
cula. Canarium, augurium. Plin. Agüero que se
tomaba sacrificando un perro. calor en verano.
CÁNÁRIUS, a, um. Canario, el que es de las islas CANDI:seo, ís, ere. n. Ov. Emblanquecer, vol-
Canarias. )1 Lo que es del perro. V. Caninas. verse blanco con una blancura resplandeciente. 11
CÁNÁTIM. adv. Non. A' manera de perro. Vilma,. Ponerse encendido, inflamado, ardiendo.
CANCÁMUM, n. Pila. El cáncano ó ánima co- CANDETUM, í. n. Colum. Medida de los galos,
pal, la goma, lágrima 6 resina de un árbol de las que en los suelos urbanos abraza el e.spacio de cien
Indias parecida al incienso y á la mirra. piés, y en los campesinos el de ciento y cincuenta.
CANCELLÁRIA, x. Bud. La chancillería, au- CANDIA, w. f. Candia, isla y ciudad en el Me]i-
diencia ó tribunal superior. terráneo.
CANCELLÁRIÁTUS, tia. m. Bud. La cancellería, CANDIcANS, tis. etrin. Plin. Blanquecino, qua
el oficio del canciller. tira á blanco.
CANCELLÁRIUS, ií. ni. Casiod. El portero, el que CANDIcANTIA, m. f. Plin. El color blanquecino,
asiste en la antesala ó á la 'mortal I Secretario. que tira a blanco.
CANCELLÁTIM. adv. Plin. A' manera de cancel. CANDICO, ás, ávi, átum, áre. n. Pila. Ser blan-
P. Cancellí. quecino, tirar á blanco, blanquear.
CANCELLÁTIO, ónis. Front. Cancelacion, la CANDIDARIUS, a, um. /nava. El panadero que
limitacion o término de los campos. hace pan candeal.
CANCELLÁTUS, a, um. 7)(14. de Cancello. CANDIDATORIUS, a, una. Cie. Lo que concierne
Cancelado, hecho á manera de cancel, celosía 6 á la pretension, ó al pretendiente ó candidato. Can-
'cancilla. 11 Paul. Jet. Anulado, borrado, truncado. didatoríant munas. Cíc. Regalo de un pretendiente.
Dícese del instrumento público en que se raya ó CANDIDATUS, a, um. _Knut. Vestido de blanco.
corla el signo para inutilizarle. CANDIDATOS, m. ele. Candidato, preten-
CANCELLI, (num. in. plan Cie. La celosía, enre- diente. Candidali principia. Suet.—Gesaris,
ado de listones de madera. 11 Casiod. Los limites ó Recomendados del príncipe, del César. II Veg. Los
j
términos de los campos. 1 Estrecho, el corto.espa- soldados maa sobresalientes que peleaban cerca
cio de cualquiera cosa.I1P/in. Los huecos ó caver- del emperador.
nas cuadradas que forma la piel del elefante. CANDIDE, ins, issime. adv. Plaut. De blanco,
CANCELLO, ás, ávi, átUm, áre. a. Colom. Poner con b'ancura. tt Cic. Cándidamente, con candor,
en forma de cancel ó antipara, celosía, reja ó ba- sencillamente, con sinceridad, pureza y candidez,
laustrada. I Ulp. Cancelar, anular, borrar, trun- sin rebozo ni dolo, con verdad.
car, quitar la autoridad á un instrumento público, GANDIDO, ás, áre. a. Tcrt. Blanquear, poner
rayando ó corlando el signo. blanco. Apul. Ser blanco.
CANCER, crió Cris. m. Plin. El cangrejo que se CA:11~LE. adv. dim. Arnob. y
aria en el mar y en los rios.110v. El cáncer: el tu- CANDIDULUS, a, um. Cic. Algo blanco. Dina. de
mor maligno en el pecho de las mzigeres se llama CANDIDUS, a, um. Virg. Blanco, cándido, albo.11
zaratan .11 Lucr. Cáncer, el cuarto signo del zodíaco. Sencillo, sin malicia ni doblez, ingenuo, sincero,
, CANCÉRÁTíCUS, a, um. Veg. Perteneciente al abierto. II Cano. I1 Benigno, benévolo, bueno. 11
canear ó zaratan. Hermoso. 11 Sereno. tJ Puro, claro, distinto. 11 Bri-
CANCÉRO, ás, are. n. Apul. Cancerarse encan- llante, resplandeciente, reluciente. II Próspero, fe-
cerarse, cundir el cáncer por la parte sana del liz. Gandida/a dicendi genus. Cic. Estilo paro,
cuerpo. terso.
CANCÉRCEMA, átis. n. Apul. y CANDTFÍCO, ás, áre. a. S. Ag. V. Gandido.
CANcHREM ,Itis n.Veg. Cáncer. úlcera maligna. CAND -1FICUS, a, um. Apul. El que blanquea ó
CANDÁcus, a, um. Varr. Suave, dulce. pone blanco.
CANDALIA, Ee. f Quendal, ciudad de Ingla- CANDOFRÉMO, is, ni, ituni, ere. n. Aut. de Fil.
terra. Aullar corno un lobo.
CANDAULUS, i. in. Cel. Rodig. Guisado hecho de CANDOR, óris. 777. Cic. Candidez, candor, blan-
carne cocida, pan, queso de Frigia, eneldo y caldo cura con resplandor y luz. 11 Sinceridad, pureza,
gordo. candidez da ánimo, ingenuidad, franqacza, buena
CAND:kVIA, f Cic. Candavia, monte de gpiro fe. It Claud. El calor.110v. La inte a ridad é ino-
region de Albania, que separa la :resalía de la cencia. Candoris sztperbia. La
b viveza del
Macedonia. color blanco.
CANDÉFÁCIO, is, feci, factum, cére. a. Plaut. CANDOSOCCUS, m. Colom. El mugron, sarmien-
Blanquear, poner blanco. (Í Plin. Blanquear á to largo de una vid, que sin separarle de ella se en-
fuerza de fuego. tierra para que brote por otra parle, provena,
CAnailEAcrus, a, um. part.de Candefacio. Gel. acodo.
Blanqueado. II Plin. Encendido, inflamado. CÁNENS, entis. com. Virg. El que canta. li/Q110
CANDÉFíO, is, iéri. pas. blanquecerse, hija de Jano y de cid-
ponerse blanco. btil'a
u,nd¿liuesellrjle9
nDeanetanure.nte,
CANDEI, &QM. m. plur. Plin. Pueblos del golfo Virg. Encanecer, estar,
de Arabia, llamados ofiófagos. po U neÁrNE Cilci.Bálanquear.
se °c' Jos,' Cuan eecreer". n.
CANDELA, E0.. f. Juv. La candela, vela, hacha, CÁNÉPIDORA, R.
mechan CÁNÉPHÓRUS, Plin. La 6 el que lleva un
CANtÉLAsítum. Cic. Candelabro cande- canastillo 6 cesta en la cabeza. Canephon5e. Cic. '111,

lero. Doncellas atenienses nobles que llevaban en las fie••



CA N CAN 129
las solemnes los aparatos del saceZficio de Palas Pulla caz Italia, en que Aníbal derrclb d los ro.
canastillos sobre la cabeza.
CÁNESCO, is, ére. n. Ov. Encanecer, ponerse CANNENS1S. 111. f sé. u. is. Cic. Canense, de Cá.
blanco el cabello. ¡I Blanquear. Cane•cit oratio. nas.Carmensis cursor. Fest. El fugitivo ó corredor,
Cia. El estilo se envejece, va cobrando cierta ma- con alusion d los romanos, que huyeron en la rota
durez propia de los viejos. de Cana.';. Cannensis pugna. Liv. La batalla de
CANI, óruin. m. plur. Cia. Las canas, cabellos Canas, en que fueron lbs romanos deshechos por
blancos. Aníbal.
CÁN1A, ae. f Plan. La ortiga, planta conocida. CANNÉTUM, n. Palad. El cañaveral, el sitio
CÁxicÑcFés, a, um. Pacer. De salvado en que donde nacen muchas callas juntas.
queda alguna harina, ó del pan de morena. CANNEUS, um. Colum. De caña. Caniteee se-
CANíCiE, aran' . f plur. Fest. El salvado en que
geles. Coleo?. Esteras de caña ó junco.
CANNiTIUS, a, um. V. Cannens.
queda alguna harina, de que se hacen las morenas
para los perros. 1 ANNÜLA, m. f. Apul. Caña pequeña y delgada,
C.iNcEns, cipitis. com. Plan. Que tiene cabeza cañita.
de nem). CÁNO, is, cédni, cantuiu, abre. a. Cia. Cantar.
dÁNictiLA, f Min. La perrilla ó perrita, Describir, publicar, celebrar, alabar, cantar en
perra pequeña. Hor. La canícula, constelacion, verso. II Predecir, profetizar, anunciar. Tác. Decir,
estrella fija que asid en la boca del Can mayor.1 I hablar. amere ad citharam. Quin!. Acompañar
El calor escesivo.j] Pers. Suerte de tres ases, su voz con la citara.—Tiind. Cic. Tocar la flautas
golpe de dado 1! ice los antiguos. 13 lin. El Celv. Tocar al arma.—Ck•.vieum. Ce's.
can /ii;:rino„ pescado.11 Fest. Puerta de Ronia,don- Liv. Dar la señal de acorne-
de se .';'áeriliCáball perros á la CI-SiZíCIGIC4, COM O á elle- ter.— llece,mon. Or. — Receptum. Liv. Tocar la
miga de los Jrzito.s- de la tierra. retirada. Cia. Retirarse. — Surdis auribus. Liv.
In. ré. n. is. Pelad. Canicular, Hablar á quien no quiere cir.— Sibi el Cia.
de la canícula. Escribir para sí y para los sabios. —,S'iiper diga°.
f mé. n. is. Prud. Que tiene i firg. Escribir de alguno. — Eanidem. ea7ztilenam.
figura de perro, CO7W) Anzíbis. Ter. Repetir la misma cancion, la misma cosa.—
C.,/,NíNEFÁTES, un/. m. piar. Tase. Pueblos de la Zact. Virg. Anunciar los hados futuros. — Ex ore
Germanía .injerioe, que •aiipaban parle del pais de Vieg. Profetizar inspirado de alguna deidad.
!';Oro ros. —Latos ú sibi bitas. Cia. No ser bueno sinó para
CANINIÁNUS, a, ma, y ni. Cimentar licec apud Ilw yteruin. Cia. De estas
CANINIUS, lun. Cic. De Csprinio, nombre pro- cosas habla Hornero. Cenit cornix. Cic. Grazna la
pio de lin ciudadano •(;!r¿,:.:•io. corneja. CanuaL` ronce. Virg. Cantan las ranas.
CÁNiNus i. um. OL'. Canino, perruno, lo que CÁNON, ónis. Cic. Cánon, regla, norma, lei.
es propio del perro. Cuiii:d denles. Cals. Dientes Pension anual, paga ó tributo. Vitruv. El
caninos ú orejerIs, corno los de la víbora ; col- arca en que se guarda el aire en la máquina hi-
Camina cluquentiu. Quint. Elocuencia sa- dráulica.
tírica, mordaz.—Rosa. Col. La flor riel escara- CÁNONYCÁRU, Órum. piar. Casicd. Los que
mujo O gavanzo. aminum praadiz:a. Plaut. Co- exigían de los particulares ciertas cantidades de
mida de perro, donde no se bebe mas que agua. trigo para la provision de Roma.
Canince nuptue. Ger. Los malos tratos de los CÁNóNicus, m. El canónigo.
que se juntan corlo los perros. CÁxóNrcus, a, am. Vileza. Regular, medido,
is. ni. f. Cje. Perro ó perra. II Ter. Ca- proporcionado, exacto, justo, verdadero, conformo
nalla, bribon, belitre. 11,Plaut. Manilla de hierro, á las reglas y perteneciente á ellas. Canonici
esposa. II Crítico, satírico. II Pers. La suerte de Libros can ¿micos de la sagrada Escritura. Ca-
tres ases en los dades.HVi¿rite. La canicula. Canis nonica philosophia. Filosofía regular o que da re-
prcesepi. adag. El perro del hortelano, que ni , glas, como la granuzliea y la lógica.—Autio.
como las berzas, ni las deja comer al estraño. ref. La regla ó razon de las proporciones. As
(;alter paleas, a,siiin (das.) adag. A' la borra- cuan. El derecho canónico. Horco CallOniCCe. Horas
cha pasas. ref. Cruz eane sima] et lorum. adag. canónicas.
Allá va la soga tras el caldero. Allá van rocín y CÁNOUCUs, a, um. Culul. y
manzanas. Bien vengas, mal. si vienes solo. CÁNOrq cCs, a, uus. Y. Caunpitanns.
Donde va el mar, vayan las ondas ó las arenas. CÁNOPÍT,E, arum. in. vlur. Cic. Los naturales de
re f. Canope ó Damiela.
CÁNISTELLUM, i. a. Fest. El canastillo. Dime. CINÓPiTÁNUS, a, um. Solin. Perteneciente á
dC Canope, isla y ciudad de Egipto, hoi Boquir.
CANISTRUM, n. Cia. El canastillo ó azafate he- CÁNOPUS, i. Vitruv. Estrella fija de la pri-
cho de mimbres. L'ea CU772, ipso canistro peletera mera maanilud ea el Union de la nave Argo, cons-
naulum. adag. Echar la soga tras el caldero. ref. telacionII Canope, hoi Boquir, isla y ciudad en
CA 1.)iiu. y t_ anities, ci. Virg. y el inediterránco, á la embocadura del Nilo en Egipto
CÁNiTCín3, Mis. J raer. La canosa ó canea, la CÁN0a, óris. in. Or. El canto acordado, la armo-
5lancura de la cabeza por estar cana. nía, melodía de la voz ó de los instrumentos mú-
CANNA, f Vare. La caña. V. Calatnus. II sicos.
Jv. La flauta, churumbela. Carina gettziris. Cel. C Á NÓRE. adv. Apul. Con canto ó sonoridad.
Rad. El canal ó conducto de la respiracion. CÁNÓRUS, a, lun. Cia. Canoro, sonoro, entonado
CANNÁBicEUS, a, mu. V. Cannabinus. que tiene melodía y dulzura en el modo de gabarra
CANNÁBÉTUM, a. 111Se • . El cañamar, el sitio lar, cantar ó sonar. Canorce Hor. Frioleras
donde se siembra el cáñamo. bagatelas canoras. amores ales. flor. El cisne.
CANNÁllIFER, a, um In•ee. Que lleva cáñamo. CANÓSUS, a, am. Vop. Canoso, lleno de canas.
CANNABiNUS, a, lun. Colum. De cáñamo. CANTinEtt, bra, brum, fJlaud. Cántabro, de
CANNÁBIS, is. Vare. V. Cannabus, Cantabria.
CANNÁBIUS, a, urn. Grite. V. Cannabinus. CANTÁBER, bri. m. Hor. El cántabro, el natural
CANNÁBUM, n. Pelad. y de Cantabria en España.
C.fk)us, m. El cáñamo, planta bien cono- CANTABRÁRIUS, m. Cdtl. Teod. El que ilevn
cida: la hui domestica y salvage. la insignia militar llamada Cantabrum.
eANN,r., árum, f plur. Liv, Cánas, lugar de la 1 CANTABRiA, te. Plan. La Cantabria, proyitt.i
9
C AN CAP
130
eta de España, que compro-día parte de Astúría• CANTITO, ás, ávi, Atum, are, a. frec. Cic. Can-
tar á menudo.
y le Vizcaya. Cantabrius, a, uta, CANTIUM, n. El promontorio, cabo de Qszerd.
CANTABRICOS, a, nm. Phn. y
Cántabro, cantábrico, natural de, propio de en Inglaterra.
Plin. CANTIUNCULA, f dim. Cic. Canzoneta, can-
Cantabria. ciudad y upi- cioncilla, cancion corta.
CA NTABRIGIA, 03. f Cambridge,
Tersidad de Inglaterra. CANTO, AS, ara aíran, tire, a. Cic. Cantar.
CANTARRUM, n. Min. Fel. Especie de insignia Virg. Encantar con canciones mágicas. Cantare
estandarte militar de los romanos. j j El salvado ó fi dibus Plise!. Tocar un instrumento de-
pan moreno. lante de alguno. — Aliquem. Cia. Cantar, publi-
CANTÁBUNDUS, a, um. Pe r . El que canta. car, celebrar las alabanzas de alguno.—Cararina.
ANTÁMEN, btlis. f Prop. Encantamiento, en- Hun Recitar versos á hacerlos. — Sardo. Prop.
cantacion y encanto, por via de palabras ó cosas Dar mósica á un sordo, hablar á quien no quiere
oir.—Ad cho •darum sonora. Nep. Acompañar con
para fingir lo que no es, b maleficiar. la voz el instrumento.
CANTÁTIO, bnis. f Plaut. V. Cantio. II Jai'.
CANTOR, óris. ni. Hor. El cantor. músico que
Fina. El encanto.
CANTÁTOR, óris. Hare. Cantar, el que canta
,
canta. 11 1 ;1 poeta. ¡I flor. El actor de la ópera. de
la comedia ó tragedia cantada. Cantor • ormida-
con reglas ó sin ellas. Cantata:- fidibits. Gel. El que
toca instrumentos de cuerdas. rum. Cia. El leguleyo que repite muchas veces 11.

CANTATRIX, icis. Varr. La cantora, canta- una misma cosa.


CANTRIX, ie1S. .Plaat. Cantatriz, cantara.
rina ó cantatriz. 11 Apul. La encantadora. cantarina, la muge:• que calla por niá.liLa
CANTÁTUS, US. m. Cantio.
ella.
CANTATOS, a, uni. parí. de Canto. Gel. Can-
tado.110a. Celebrado en verso. Canta/ce aaitee.Ov. CANTUÁRIA, se. f. Cantórberi, ciudad de Ingla-
terra.
Aguas encantadas. Cantata culmine. Ov. Por en- CANTÜLUS, m. dura de Cantas. ,Je!.
cantamiento, por mágica.
CANTURIO, is, n. Maro:a Cantar te.
CAN'TERIÁTOS, um. Col. V. Cantheriatns. baja.
CA:majaras, Plin. La cantárias, piedra • CANTOS, a, uta. 5/. CaOlatOS.
preciosa, que ha, tomado el nombre dcl escarabajo
al cual .se parece.
CANTOS, es. vi. C r
a tn l :i cantt, de la vea, el taaa
de ella cuando se calita, 11!a.;! san da !os insnaa
CANTIIÁRIDA, Be. f. y montos de cuerdas y aire, 11 0a. .Eutamtamie.nta,
CAarrHÁRis, Id is Cic. La cantrida,especia de encanto, conjuro. Cap tas :ale; a El canta, a:
mosca ó abadejo que aplicado polvo á cualquiera
parte . del cuerpo, produce llaga inmediatamente.
gorgeo de las aves.--paph.ridítaa
caro de másie,a.— Ci(luire . =ion.
a ,. CO ncie
saaído de l'
CANTOÁRITES, Plin. Especie de vino ul- cítara. —NeaVOrU.M. Cíe. E sonido de las iaster.
t•amarino mai especial. mentos, Cantas gallure Cave. Cantar de
CANTHARUS, I. m. Vira. El cántaro Ó cántara garganta..—..dEnicaii, Val. Fine. Encantainientos,
para vino. 11E1 jarro de Buce. ¡¡ Aason. Figura eanazros.
grotesca que se pone corno tidjo á las fuentes Para (!annarteas. a, um. Fatua Perteneciente al tri
dese dan el agua. 11 (Main. Pez marino de real brota de la plebe Cayo Canal:e:a.
í
: I
CANTIC,R.I..TOS, a, Ora. Colom. Sostenido de per-
chas, apoyos o rodrigones.
CÁNun, a, um. Plaut. C% blanco, eireaae-
ciclo. 11 Virg. Antiguo, anciana. 11 Van Ple:e„
cilio. 11 Vira. Nevado, cubierta de nieve.
CANTIIERNUS, a, um. Piala. De caballo calma. CÁNüSíNÁTUS, a, tuna &ici. Vestido coa ropa t?,
Cantherinum lapathum. PIM. La acedara silt-ei,- lana ;?na, que se hacia e;: Canosa, ciudad de Palia.
tre, planta. CÁNOSiNUS, a, nm. Hor. De Canosa, ciudad de
CANTHÉRIOLOM, n. CO1U171. Percha pequeña, Palia.
apoyo, ro rl rigon .,• dc
CÁNOS:UM. ii. _Min. Canosa, C2
CANTHERIUM, ii. a. Se'n. Carro dedicado á Pulla, fundada por Di.ana'des.
Baco. CÁPÁciTas, Cia. Capacidad, el cím;ilo
CANTHÉRIOS, ií. m. Cic. Caballo capota l'Apta. cornp- tante para reeil.,ir en sí otra ¡ La esteo-
El jumento ó cualquier caballería despreciable. sien y dilatacioa de alguna cosa. jj La aptitarl, 'a-
Colom. La percha, madero delgado y largo que sc cuitad, inteligencia y pericia del hombro. 11 Cuy.
atraviesa C071 otros para sostener las parras ú otra ?cl. El derecho de recibir la herencia ó el le-
cosa. gado.
CANTEms, m. Quin!. El calce, cubierta ó CÁPICITER. adv. S. Ag. Con capacidad, estmí-
manta de hierro que se echa á las ruedas de los co- sien, anchura.
ches y carros. CÁI'ÁNaIUs, a, um, y
CANTIC O, As. V. Cantar). CÁPÁNAUS, a, um. Estaca Lo perteneciente á
CÁPÁNÉliS, Virg. •aparle°, capilar: griego
-
CANTICOLA, f y
CANTiCi MM,
corta. Dim, de.
i. Sipon. Cancioncilla, cancion que en el cerc,--, de Tébas se dice inventó las es-
calas.
CANTiCUM, n. Quint. El cántico, cancion, CÁPAX, ácis. C0171. cior, cissímus. Cic. Capaz,
cantinela, composicion poética para cantar. Ij Cíc. lo que tiene en sí capacidad ó ámbito suficiente para
El canto del coro en la comedia. Cantieum agere. contener otra cosa. 1lLo que es grande y espacioso
Liv. Cantar una cancion ó cantinela. en su proporcion y especie. 11 Inteligente, hábil,
CANTILENA, se. f. Gel. Cancion, cantinela, cán- ingenioso. II Paul. Jet. Proporcionado, habilitado,
tico. Tonada, tonadilla. 11 Cic. Rumor, voz que apto para poseer y adquirir por testamento ó le-
corre. gado.
a, um. Sial. Métrico, poético,
p CANTILÉNÓSUS,
es ectrocomo los versos.
ás, ávi, átum, áre. a. Apul. Cantar.
CÁPÉDO, f Cie. Cuenco grande de dos asas
que usaban en los sacrificios.
CÁPEDUNOÚLA, w. dim. de Capado. Cic. Cuen-
tenrno, ¿mis. f. Maui. Candor]; cantiña, can- co pequeño de dos asas.
tinela, cántico, 11 Cic. Encantamiento encanto. CÁPEDUNIJM, n. Ciudad de .Flungria.
CAtericems f. Hamburgo, ciudad de Ale- C.ÁPEL.LA, M. diin. Virg. Cabrilla, cabra pre
mania. queña.11Plin. Cabrilla, estrella de primera meapal

N
CAP CAP 12i
tud en ira constelación del Carretero.{( La capilla, CÁPILLYTItm, ü. Cals. La cabellera, el pelo
f ábrica contigua ó separada del cuerpo de la iglesia,
que por sí forma una como iglesia aparte.
largo y tendido que adornaba la cabeza.
CÁPILLGR, cris, ,tus sima, ári. dep. Plin. Echar,
CÁPELLA, se. in. Marciano Capeta, africano, es- tenea cabello, ó ponérsele postizo. II Tener, echar
critor de prosa y verso acerca de filología ó de las raices ó fibras.
siete artes liberales, de Mal estilo : vició en el si- CAPlatósus, a, um. Cel. flor. 1'. Capillatus.
gle de Cristo. CÁriadjaals, m. dim. Corra. Gal. El caballito,
f CÁPF.LIÁNUS, El capellaii, el que goza cabello pequeño y corto.
renta el:iesiástica por capellanía.jjEl sacerclote CÁPiLrum, i. Piaut.
que asiste á decir misa en capilla particular CÁPILLus, i. Cíc. El cabello, ciprio que nace
como doméstico de algun señor. en la cabeza. 11E1 pelo y barba del cuerpo humano,
CÁPÉNA, X. J. Joe. Capyna ó Canapina, ciudad y del de los denlas animales. II El hilo delgado y
del Lacio, hoi destruida, que dejó nombre á una sutil semejante al cabello. Capillas Pencris.Apui.
plurla de la ciudad, gac por estar cerca de le igle- El adjunto ó culantrillo de pozo. Capillum comere.
sia de san ,asltcuit se llamó paerla de san .5'ebas- Saet.—Ornare. Oc.—Ferro torquere, Oe.—Ton-
tian dere. Plin.—Alere. Plin.—Crispare. Plin.—Fran-
átiS. COM. ele. Perteneciente á la du- que. Se'n. Dare legem rudibus capillis. Sdn. Ri-
da.: de Capena. Capenus. zarse el cabello.
CAPÉNÁTES, CM. in. pto... Liv. Los naturales de CÁPIO, is, Cépi, capturo, pera. a. Cje. Tomar,
Capean. coger, agarrar. II Reciba. . ¡I Comprender, concebir.
1J 5 :-IuF. no). Lo que es de Capera u Cana- 11 Sacar. retirar. HCaber, contener, comprender
dentro de sí. L'apere magistratom. Gis. Entrar en
CÁPElt, poi. ViT. El cabros. el macho Ca- en,-leo de la laagistratura.—B4o aliquem.
brío. ll Sabaquiria, el mal olor d( de Hacer á uno prisionero de guerra.—Multitudinem.
sobar ;s. fairatail. El Capricornio, décimo :,igo t) C Caber una multitud, ó contenerla dentro. Cap./
-o. s.f.e i a :ion Plin Un pez de nz(f:.. pictord. 11w . . Ser apasioaado de la pintura. —Ab
C.,'-‘ eriATiffs a, lun. Pacar. Port. de Cje. Ser agarrado por alguno.—Afiquo.
CÁPaito, ás, ári, átura, are. a. Maui. :arrugar, Estar apasianado da alguno. — AJsentatione. Cic.
enaraspar la `rente. Bajarse llevar de la lisonja. — Altero ()colo. Lic.
CÁPESSO, iturra fe' re. a. Cir. Tomar, co- er taerto. —Lectione. Cic. Ser mili aplicado á la
ge!!!'impYenl, r, empezar. !I ',l'ornar á su cargo. lectura. —haliyioae. Lit.. Tener, hacer escrúpulo
',,z¿i:.5?1,;. Al 'arder, coge la de aonciancia. —.7\0)cle. Oc. Cogerle á uno la no-
ca.inida con las .dientes —e': Lira. 1-liasa,;render che. Generan.), capere. Ter. Escoger yerno.—Desi-
g tia .Rmp--eubli .am . f. Es ic asga rse de dariant. Cic. Entristecerse. — aMCC?¿771. Plaut.
1 0 3 negocios del eslado.— Fugara. 1 ¿qui . Hacer la cuenta. — Carsom. Sael. Echar á correr.
á:. :'_ cn enemistades. alfa- —Mente aliqaid. Liv. Entender, comprender fina
tria2oni.Un. a'1. Casarse.—iassa. Viro. Hacer uno cosa. Ne capiator. Cic. No sea engaitado. In salta
lo qua le mandara—Paga-taz. Liv. Dar la batalla, .uno do yr apros capere. adag. Con_ un tiro matar des
Re tirarsa á se casa. pájaras. ref
CA7IIAREUS, I. Virg. Moníc y Carlo, ónis. f Paul. Jet. El acto de coger 6 to-
7110 de ¡Tal, ca. mar. 111.,a usura - 'ion.
CAPFIÁREUS, a, um. Prop. Propia del monta Ca CÁ J: Van.. Taza ó cuenco de dos asas
farro. cle que usaban en los sacrificios.
CAPRIS, adj. Ss'a. Mugar pertene- CkatsTÉntum, ii. ti. (10b1M. Cangibin ó cuenco
ciente al u; o ez.nrao... grande para limpiar el trigo con agria ; capisterio.11
CÁPIIARN=1:A, Le. J. ;_;,',•ctd. Cafarnaum, ci..dad de El cribo ó amero para acribar y limpiar trigo, ce-
bada, paja ú otras cosas.
C A PUARNJEUS, a, um.Sedui. Pene/lacio-ate á Ca- CÁPISTRÁTUS, a, um. Ora. Encabestrado. Par!.
farnaura. de
m. Pito. Taza ó cuenco pequeño CÁPISTRO, ás, átum, are. a. Phi?. Encabes-
ci; des asas. trar, conducir y llevar el ganado por el cabestro. II
C Á PID11LUM n. Fest. El capillo para cubrir la Colum. Atar con cordeles las vides ó árboles.
cabsza. CÁPISTRUM, n. Viro. El cabestro, ramal ó cor-
Casoraaacaus, ura. Plin. Que se parece al ca- del que se ata á la cabezada de la caballería para
bello. contenerla ó guiarla.
Gala agTnis. Tent. La cabellera. CÁPITAL. ti. Varr. Capillo con que los anti-
C ÁPILT,AMENTUNI. u. Tcrt. Cabellera natural ú guos se cubrían la cabeza en los sacrificios. II De-
postiza.' ¡ »lin. Los filamentos de las raices y hojas lito de pena capital.
de las planrts. CÁPiTÁ m. f lé.n.is. Cic. Capital, lo que per-
CÁPILLÁRE, is, e. Marc. El tocado ó peinado tenece á la cabeza, aquello en que va la vida o la
de las murieres. H El ungüento ó pomada para el muerte. Capitalis adversarias. Cic. Enemigo capi-
cabello. tal, mortal, irreconciliable.—Lucus. Fest. Bosque
CÁmraolaas, um. f play. Plin. El culantrillo de sagrado, cuya profanacion tenía pena de muerte.
poso, yerba semejante al helecho. --Morbos. Cets. Enferniedad mortal. — Scriptor
CÁP1LLRIS. ré. n. is. Plin. Capilar, lo que Cir. Escritor compendioso de sumarios ó epítomes.
por su sutil, za es como un cabello. Capillaris rubor. —JEdes. Plaut. Casa donde se ha cometido ur
Fest. A'rimi donde colgaban las vestales su cabello delito grave. Capitales rei gmfestiones. Cte. Mate-
al hacer los votos. rias, causas criminales. Capitale ingeniara. Ov. hl*
CÁPILLATIO, onis. f Paul. Nol. El cabello. H genio mui agudo y sutil.—Judiciura. Paul. Jct. Jni
Enfermedad de la vegiga cuando salen como cier- cio, sentencia de muerte. Capitales triunivirí. Liv.
tos filamentos en la orina. Los tres jueces 6 triunviros que conocían en Boina
CÁPILLÁTÚRA, f Capillitium. de las cosas criminales. Capitale est. Plin. Va en
CÁPILLÁTUS, a, una. Cic. Cabelludo, que tiene esto la vida. Cic. Es un delito atroz.
mucho cabello largó y espeso.11 Plin. Que tiene CÁP ITÁLITER. adv. Pite. men. Capital, mortal-
mochar fibras ó raices. Capillati. Val. lac. Los mente.
dedicados á los sacrificios de Cibéles y felona, CÁPITÁTIO, ónis. f. Ulp. Capitacion, repara-
q ue se dejaban crecer e] cabello. • 1 miento de tributos por cabezas.

CAP CAP
132
Lo que tiene cabeza ó Cara j
: ala:1s. f. Colara. La alcaparra, j;aitit de la
CAPÍTÁTUS, a, um. Plin. mata del mismo nombre (pie la produce.
cepa. Gel. El que no era in- CAPRA, j: Cia. La cabra. II Mor. Estrello jifa
CÁPITICENSUS, a, um.
la capitacion 6 repartimiento de tributos de la primera magnitud en ta p d ula ízmerda
cluido en sin bienes. de Enicton. Capea olida. Mor. El alar del anda ;. de
sine, por sola su persona. I Pobre, si los sobacos. Libere ealwe ab aratr'o. adag. El
n. Cabecilla, cabeza pe-
CÁ.P ÍTELLU M, buei suelto bien se lame. ref:
qUeña. El capitel de la coluna.
C Áru.S.mA, 1)1iti. Isla del Medijerránco
GUITHA, f Medida que contenía doce ses-
U1111 de las Canarias.
(arios.
CÁMTIOM, n. rarr. El pañuelo que se ponen CAPRXRIENSIS. ni. f. n. is. Pila. Lo que es de
al cuello las migares. ,1 1 San Ge • . El cuello ó ti- esta isla.
rilla de la tánica talar ó camisa de los romanos. Cara:kutus, a, um. «arr. Perteneciente á la
CÁri-ro, onis. 911. Cr ic. Cabezudo, de cabeza cabra.
grande, disforme. ii Pica!. Terco, porfiado, tenaz CAPRÁRIUS, Vare. El cabeero, guarda-
y asido á su dictámen. Cal. El sargo, pescado de cabras.
mar, el triírgil ú mújol, pescado de mar y de rio. V. CAPREA, tu. f Plin. La cabra montés, que es
Sobrenombre romano de los Marzos y Ses- mayor que la ordinaria.
tics. 11 aduar. Lucio Ateyo Cepiton, escritor antiguo CAPRE/E, árum. piar. Tta. La iada. da Caari,
y sabio en el derecho pontificio. cerca de Nápoles.
C ÁríTóai Naórti in. .p Cic. Personas que vivían CAPREENSIs. m. f. sé. n. is. Su e t.. Natural de a
en el Capitolio y celebraban los juegos cap i¿í liaos. isla de Capri.
CaorrotaNus, M. J olio Capitoiino, uno de los CA p REIA, a:. Plin. Capreida, la yerba zapri-
seis escritores de Ta historia aztaiista, ° de las vidas folio. que es medicinal.
de los emperadores romanos desde Adriano hasa CA p REOLATIM. Tul. Intrincadamente.
car¡no, Iodos las cuales florecieron á principios del CAPREOLUS, Virg. El caltritido ul(nités, II
siglo IV de Christo. Vara, El pimpollo ó renuevo con que la vid se an-
CÁPITitaimus, a, um, Virg. Capitolino, del Ca- rada, el pámpano. II COIC1911. La escarbadem 6 es-
pitolio. cardillo para /rever la tierra y limpiarla.
CÁPYTÓLIUM, n. Min. El Capitolio, fortaleza CApiti* CORNUá r, i. 911. AllIFC. El Capricornio, dé-
y templo de Júpiter en Roma, construida en el din() signo del zodiaco.
monte capitolio°. CAFRÍFICÁTIO, Ouis. f Plin. Cabrahigaduca. fu
CÁPITOSDS, um. Pricd. Caprichoso, terco, accion de cabrahigar ó de hacer ¿t los higos siic(:n.-es
obstinado, fuerte y tenaz en su dictárnen. buenos para comer.
CÁPíTÜLÁRIA. n.p CJd. Así. Recapitula- CAPRIFICIALIS. nt. n. is. V. Canicularis.
cion, coleccion de leyes, estatutos, constituciones, Caprificialis dies. Plin. Dia dedicado á Vulcano
ordenanzas. por los atenienses.
CiaiTriaÁltrr, órum. m. piar. Ca.siod. Los co- CAPRIFICOR, áris, idos anua del). P/Vn. Ca-
bradores de tributos. brahigar, hacer sartas de higos 121:(4i.03. y colgarlos
CÁPiTtiL;NITIAl. adó. Coro. Nep. Por capítulos.
en la higuera hembra para que lleve el indo sazo-
CÁPÍTúLÁTUS, a, um. Cels. Él que tiene la ca-
nado y dulce.
beza pequeña.
CÁPITúLENSES, ium. in. piar. Paul. Jet. Pue- CAPRIFICUS, j: Ter. El cabrahigo, liiguara
blos del Lacio en los coa:/fines de los hérnicos, cuya macho ó silvestre.
ciudad era Capitulo ó Capitolum. CAPRIFOL112,1 , ii. R. Plin. La rilar2reselva, 1;r1.1
CÁPiTÚLUM, o. Plaul. Cabecilla, cabeza pe- pequeña.
queña. Vilz • . El capitel. Tert. Capítulo, argu- CAPIIIGÉNUS ., a, utn. Plaza. Engendrado de una
mento, sumario de un libro. El capitulo, lugar cabra.
donde se juntan los canónigos, el cabildo. fj Lei ó CAPRJLE, n. Vitra°. El establo de las cabras,
parte de ella. Capitulan?, sarmenti. CU b1111. La ca- el chibetero, chibital ó chibitil, el corral donde .s.c
becita de un sarmiento.—Madi punici. Cels. Gra- encierran cabras ó chibos.
nito de una granada. CAPRILIS, j: n. is. E i:11. . Cabruno, lo
CÁPITUM ó Capaium, n. Vopisc. El pienso ó que es de ó pertenece á la cabra. Caprils casa.
pasto de las caballerías. Cabaña, establo de cabras.
"CAPNIAs, m. Plin. Jaspe oscuro y como ahu- CAPRISIUMIUS, a, utn. Cald. El que manta éz or-
mado. deña las cabras. Plin. La chotacabras, are
4 e/UNION, n. Plin. La fumaria, planta lla- turna que de noche mama y chapa las cabras con
mada palomilla ó palomina ; es una yerbecita gran sutileza.
parecida al culantro que nace entre las cebadas. CAPRiNus, a, um. Cic. Caprino, lo mismo que
"CAPNiTES, M. Capnias. cabruno, de cabra. Rixari cíe land caprind. adag.
"CAFNITIS, Mis./ La capriitis, cierto género de flor. Reñir, armar una disputa sobre una friolera.
cazmía que se rae de la boca de la hornaza del cobre. CAPRiPES, édis. com. Pr'op. El que tiene píés de
*CAPNOS, ni. f V. Capnion. cabra.
CAPO, m. Marc. El capon, el que es cas- CAp RIZANS pulsus. Tent. Pulso siempre al-
trado; díctel e tanto de los hombres como de los ani- terado corno el de la cabra.
males, aunque( entre estos se llama así con especia- CAPRÓNX, árum. f piar. Lucil. Los cabellos
lidad al gallo capon. f ue caen sobre la frente á modo de penacho. II El
CAPPÁDOCIA, as. f. Plin. Capadocia, reino del penacho, remolino que cae á algunos animales sobre
Asia menor. la./venle.
V. Antix.
CAPPÁDOCIDS, a, am. Plin. y dioCsaAPJRuroliNA, m. f. Fan-. Sobrenombre de la
CAPPÁDOCUS, a, um. /Ware. ó •
CAPPÁDOX, U ' U. com. Hor. El, la, lo que es de CAPRoTIN.E nonas. plur. rarr. Nonas del mec
Capadocia. de julio consagradas á Juno. Dia en que las criadas
CAPPÁnox, ócis. m. Plin. Rio que (lió nombre rí R o celebraban un sacrificio debajo de un ca-
hiogina
la Capadocia. ta
teAPPAR, áris. m. Palad. La alcaparra, mata ca lCrAal:KIGINEUS ó Capruginus, a, um. Cabruno, do
que produce las alcaparras.
CAPPAitr. indecl. Cels. y • CAPRUNCÜLUM, Fesl. Vasija de barro.

CAP C A R 133
CArsA, f. Cia. Ll caja, cesta*arca. E! tura!. II La condicion ó• estado. II Fest. El sitio
mide en que los estudiantes llevan sus libros. señalado para sacrificar en él. Captos tri n an di-
CAPSACES, w. in. S. Gee-. Vasija para aceite. gilorum. Plin. Lo que se puede coger con tres
CAPsÁRius, fi. Suet. El siervo b pedagogo dedos. Pro capta rerain. Am. Segun el estado de
que lleva los libros en el vade al muchacho á quien las cosas. Ut est captas hominum. Cic. Segun la
acampa/in a' la escuela. I Paul. Jet. El capsano, el inteligencia de los hombres.
que en los baños guardaba la ropa á los que en- CAPTES, a, um. paro. de Capio. Tomado,
traban á tomarlos. cogido. 11 Privado. Aprisionado. Apasionado,
CAPSILLA, f V. Capsula. enamorado. I I Ganado, captado. Oculis captas. Hor.
CAPSIS en lugar de Cape si vis. Cic. Torna si Ciego. —Mente. Cie. Loco, mentecato.
quieres. CUITA, f Liv. Capua, ciudad de Italia en el
C.A.PSO en lugar de Cepero. Pinut. reino de Nápoles.
CAPSúLA, I Catad. El vade para poner los C:ÁPUANUS, a, um. Cic. y
libros, papeles ñ otras cosas. Homo lotos de cv- (/APUENSIS. f sé. n. Caymanc>, el, lo que es
suld. adri g. Sén. El que no piensa mas que en su de Capna.
adorno y limpieza. CÁPÜLA, m. f. Varr. Taza ó cuenco de dos asas
CAvsu-a, Film,. El asiento de los que van para beber.
en coche. Val. El seto cerrado ó aprisco donde CÁPÜLÁRIS. f. ré. n. is. Load. Del féretro á
se encierran animales. ataud. Capularis seize.e. — Homo. Plaut.
CAPTATÉLA, Tc:rt. V. Captio. Hombre ó viejo que está con un pié en la sepultura.
CAPTÁTIO, onis. f Pdo. La accion de tomar, ó CÁPUL&TOR, óris. ni. Colom. El que desocupa
el deseo, diligencia, cuidado de tomar, desear y una tinaja de aceite para echarla en otra, trase-
solicitar. Capialio verborion. Cia. La afectacion gador.
crítica de ir escogiendo las palabras. Testa- CÁPC7LreA, w. f. Gel. Especie de embarracion.
manid. Pida. La industria y vigilancia para que CjirúLo, ás, ávi, atina, are. a. Pdo. Desocupar
uno deje á otro por heredero. una tinaja de aceite con uu cuenco y echarlo en
CAPTÁTOR, m. Liv. El que con gran cui- otra.
dado procura halagar y atraer las voluntades de CÁvüLum, i. Fest. y
otros, como quien anda á caza de ellas. CÁPÚLUS, i. in. Fest. Li féretro, atand ó caja en
exi,raajalus, a, ion. Paul. Jet. Perteneciente que se llevan los muertos. 11 Cia. El puño de la
al cuidado ó industria de hacerse heredero de espada.
alga no, CAPUS, Varr. V. Capo.
CAFTÁTaix, icis. f. Apul. La muger intrigante CiPUT, u. Cíe. La cabeza, la parte prin-
que capta las voluntades. cipal del cuerpo. Origen, autor, causa. I1 Punto
CAPTATUS, a, um. pa.rt. de Capto. OL'. Captado, principal , lo primero, lo mas importante de un ne-
atraido. halagado. 11 Dado y recibido mutuamente. gocio. 11 Capítulo, articulo, sumario, compendio. 11
!-3tiscado, amado, seguido, pretendido. Proposiciones, tases, máximas, conclusiones. El
CAPTENSULA, f Mara. Cap. Sofisma, falacia, fin. II Capital, suma principal. El cabo. 11 Cés. La
engaño de la dialéctica. embocadura.(( Liv. El gefe. Plaut. Principio. 11
()Armo, onis. Plaut. Falacia, engaño, fraude, Ter. Conductor. Aidla.x caput. Viro. Valiente sol-
trampa ; artificio para coger á uno y engañarle. (j dado. Caput Vieron' fa,:cre. Cia. Dar á lino libertad.
Gel. La aprehension ó accion de tomar. 1I Cia. Pér- Carum caput. ¡loe. Vida cara, amada. Capilis cau-
dida, daño, perjuicio. Caplio dialeetica. Cie. So- san orare. Cia. Defender en justicia una causa de
fisma, paralogismo, sutileza de la dialéctica.--in pena capital. — Cunden/nal-e. (da. Condenar á
verbis. Cia. Am bigüedad, dad, equívoco, juguete de muerte.—Minor. llar. Degradado, privado del de-
palabras. recho de ciudadano, desterrado. Esclavo, privado
CAPTLóSE. adv. Cia. Sofísticameute, con designio de la libertad. ('apile anquirere. Liv. Proceder
de coger á uno, de sorprenderle con engaño. criminahnente contra alguno. --Damnalas. Cie.
CArTiósus, a. mil. issimus. Cia. Capcioso, Condenado á muerte. — Expendsre pu=nas. Lda.
falaz. engañoso, sofístico, artificioso. Perjudicial, —Lucra. — Persolvere. Sé91. Pagar con la ca-
daimso. beza, ser condenado á DI tierte.—Suoderernere.eic.
CAPTÍTO, áS, átum, áre. a. frac. de Capto. Tomar sobre sí el peligro. A capite. Cia. Desde el
Aput. principio, ,S1iiie capita manare res clic:llar. Cia. Corre
CAPTIUN . C(ILA, f Cie. Agudeza sofística. la voz sin que se sepa el autor de ella. Capita ligizo-
CAPT1VíTOR, cris. ni. S. Ag. El que cautiva ó rum. ee's. Lis cabezas, las puntas de las vigas. .
hace cautivo á otro. Caput, Plin. Cabeza de ajos.—Viiis. Cal. El
CAP . FiVíTA`,-3, f Tác. La cautividad ó cau- pié ó tronco de la vid. Capita reruin. Liv. Las ca-
tiverio ; privacioa de la libertad ; esclavitud, ser- bezos del gobierno. Net: caput, nec pedes. Cia. Sin
vidumbre. pies ni cabeza. Capita aut Plin. Juego de
CAPTíVO, ño, are. a. Apul. Cautivar, aprisionar los machaAos; como entra nosotros el castillo ó
al enemigo en ia guerra. le on con la moneda, que hoi podemos llamar cara
CAPTKUS, a, uta. Cia. Cautivo, prisionero, es- lis, porque' los ases romanos tenían por un lado las
clavo. 11 01% El prisionero de guerra. agilice dos cabezas de Juno, por otro la proa de una nave.
res. Pdn. .EI botin, los despojos que se han tomado CAPYS, yos ó is. m. Virg. ('apilan troyano,
al enemigo. compañero de Ene:as. Ov. Hijo de Asaraco, padre
CAPTO, ás, ávi, áturn, áre. Cia. Tomar, coger ale Anquíses. Liv. El octavo rei de Alba, funda-
con deseo, 6 desear tomar, buscar, pretender, pro- dor de Capita.
curar tener.(( Ma • c. Captar, atraer con halagos, CAR, is. com. 01, . El caria ó natural de Caria.
destreza y palabras suaves la voluntad, atencion CARÁBUS, Plin. El cangrejo 6 langosta de
y benevolencia de otros. mar. Isid. La canoa de uninbres ó juncos cu-
CAPTÜaA, W. f.Plin. La ca,;tura, la aprehen- bierta de cuero.
ilion, el acto de tomar, de coger. 11 Sud . La misma CAI1ACALLA, f Aur. Víct. Casaca, casacon
presa que se coge. IlSuel. Ei salario, paga ó ga- capote, que dio renombre de Caraeala al emperadorpibe,,y
nancia de algun oficio bajo. U S¿ in. La limosna que romano Valerio Antonio Easiano, por haber repar-
recogen los mendigos de puerta en puerta. tido muchos de estas casacones entre k
CAPTUS, us. Plin. La toma, la accion de to- mandado que se le presentasen con ellos. Era ves-
mar. fi Tent. La capacidad, ingenio, talento na- tido propio de los galos, can la diferencia dsser
CAR BAR
184
que mandó usar Caracala, era talar. CARCHÉDON, ónis. f. Plin. Cartago, en Aifricl.
rías corto.pues a CARCHÉDÓNIUS, lun.
*CÁRAGÓG09, Apul. V. ChaaMdaphne. Cartagines, lo-quo
CABALES, Wil. plur. y es de Cartago.
• CARCHÉDÓNIUS, ii. ni. Plin. La calcedonia, pie-
CARÁLIS, is, f. Claud.
Cágliari, ciudad capital de
la isla de Cerdeña. dra preciosa riel color de zafiro.
CÁRALITÁNUS, a, oro. Liv. De la ciudad de C.kítellÉstum, n. Catad. La gabia del navío. l¡
Virj . Carquesia ó carquesio, cris() con asas
CARAMIHS, is. f Capopisello, promontorio de boca y estrecho por el medio. ¡¡ Vitruv. El ce,•.
de Pallagonia. bestraute, torno de madera grueso con que se cogen
CARANTONUS, i. ni. Charento, rio de Francia. tus tincorus y cabos pura tirar é. izar las retas, subir
CÁRAXO, ás, áví, áttun, áre. a. Sal. Notar, ano- y bajar cosas de peso en los vacíos.
:lar,- señalar con alguna figura ó nota. ['Borrar, ta- CARCHI, &uní. piar. Min. Pueblos cercanos
11 Grabar. 11 Prud. Arañar. rí la Medio.

CARDAS, w. Vilror. El viento ábrego, viento CARCINETHRON, n. Min. La yerba sanguina-


lel oriente ó del occidente equinoccial, el nordeste ria, centidonia, corregliela 6 sacejo.
ó sudoeste. CARciNi,,..s, re. in. _Kin. La piedra carcluia,
CARBÁSEUS. Cic. y Carbá.áneus, a, um. Yarr. y llamada, porqué tiene color de cangrejo
CAntaÁsiNtis, a, nra. PIM. . De cárbaso, lino li- UARC;i: ,a5L)ES, u. Min. Ei p6lipo, ó
nísimo, que se dice fué hallado primero en España cado que se ceta en las naricin ., ble
en la ciudad de Tarragona. pi'aCiOn y el habla.
CARBÁSUS, i. f. y en plur.earbása, órum.n. CARCINOMA, áti.S. a. Cris. El cáuci, r, tumor n2,-/-
El cárbaso, género de lino p•ecio.s'o de que se hadInZ ligno o zaraian.
ropas para vestirse.11 Virg. Este, género de sanen-J.1j .CAnciNos, i. in. Luc. El cáncer, cuarto signo
Lucr. Hl velo.11La vela del naviod¡Riii. El navío. oled zodía,7o. í j 2! c. a tagrejg, animal Cr1Ist:t. ..: .
CARBÁTISA, w. Criba. El zapato propio de las CARDA mómum, n. ¿ces. El cardatnmen
rústicos. del paraíso, planta.
CARRO, ¿mis,. ut. Sic. El carbon. Carbone notare. CAaDÁMUM, u. dpul. Ll mastuerzo, yerba.
Pers. Desaprobar una cosa. ¡Ii9ercn. Ulcera CARDIÁCON, n. y
j¡ Pula. La chisma de la leña encendida. CARDIÁ.cus morbus..w.Ceis.Flaqueza,deltliír,m1,
CARBONÁRIA, a. . Tert, La carbonera, el horno enfermedad del corazon " delor car-
donde se hace el carbon. j) La carbonería, la tienda díaco.
d puesto dwale se vende el carbol'. CARDIÁCUS, UM. Cardíaco, ci que piuitTe
Caltru)NÁBAus, tn. Plaul. El carbonero, el que dolor de estómago o mal de cora-oa l¡ , o -ele perte-
h.ace á vende carbon. nece al estómago ó al corazoe, a síes ci:.ü.1 es
CARBÓNÁRIUS, a, um. Atar, riel. Del carbon. ó remedios.
Sarbonavium -negoliain ese • cere. Tratar en c.arbon. CARD 'íNÁLATUS, 'al,. El cardenalato, la ni-
CARRONESCO, is, scére. n. Cel. Ailtr. : dad del cardenal.
volverse carbon. . CARDINÁLIS,is. ni. El cardenal, peur-e
CARBUNCtiLÁTIO, f Pija. El ahornaga- lira inmediata en dignidad al sumo po.qí,/ice.
miento, el acto de abrasarse la tierra ó las plantas '1;.1.1{DíN.1LiS. m. J. !é. n. ;s. /it rae. que
con el mucho calor ó hielo escesiro. tenece al quicio. j¡ Cardinal, principal,
CARBUNCULO. as, ávi, átutn. áre. a. Plin. y
Cardinales venti. Los cuatro vientos
CARBUNCULOR, tris, atas stun, Sri. dep. Plin.
Temporani. Las cuetro estaciones del alia.—eVn-
Abornagarse, q2,emarse, abrasarse con el mucho a-teri. 1405 muneroscardinales, de tus caales
calor, hielo ó viento. forman los o:atínales y distributivos, zumo
CAnnuNeüLNus, o, ron. lum. Abundante rle
tos, seni.
carbol,. ¡I Quemado, abrasado.
CARBuNeúLus, i. diin. Her. Carboncillo, GAIZi.:íNÁTUS, a, nos. Yitrziv. Metido, ajusletelo,
carbon pequeño.l¡Plin. u carbunclo, piedra pre- encajado !in palo en otro.
ciosa. ¡I (Yds. El carbunco, tumor ó postema. n Vi- CARDNLus, a, uva. V. Cardinales.
ir'z La tierra negra y quemada con el sol. CARDO, íniS. 171. rirej. El (vicio, la parle de la
CARCASSIUS, a, nen, y puerta ó ventana en (Lux entra el espigón del quicial,
CARCASSONEYSIS. in. fi sé. n. is. El natural de y en que se mueve y revuelee.il Vitrun. La mecha
Carcasona. de un madero que encaja en lo muesca o cotana de
• CÁRCÁSSUNI, i. n. Pijo. Cap casona, cialad epis- otro. ¡tHor. .EI el pais. jj Hig. Linea de un
copal de Francia. polo a otro, del mediodía al setantrion.
CARCER; Cic. La cárcel, casa fuerte y Senda que corta una tierra, limite. Sardo reí. Cic.
pública para custodia y seguridad de los reos. 11 La dificultad, el punto principal, ice esencial de
Ter, El hombre malvado y digno de la cárcel. una cosa.—iEvi extremas. .S;12. La estrena vejez,
Cic. El encarcelado ó preso. Virg. Cárcel, el sitio • el fin de la vida.
de donde arrancaban los caballos para correr en el CAUDUÉ LIS, is. f. El jilguero, are.
circo. A carceribus ad calcein. Cic.—Ad metas. CAu.nutiTum, Pulan. El cardizai, el sitio
Yarr. A calce ad carceres. Cic. Desde el principio donde nacen muchos cardos.
al fin, de un cabo á otro. Ais tandear, careo. ? Ter. CARDES, Cap. y
Dí pues, malvado. CARDUUS, 171, Virg. El cardo, planta cono-
CARCÉRÁLIS. n. is. Prud. y cida. Cardaos benediclus. El cardo santo ó ben-
CARCÉRÁRIUS, a, um. Plaid. Lo que per- dito, segunda especie de cártamo silvestre, ó car-
tenece á la carcelería, cárcel 6 prision. Ca•rera- dohuso.—Fullonum 6 Veneris, La . carda, la ca-
Has quíestus. Plaza. Ganancia ó derecho del car- beza de la yerba cardencha.--Stellains El cardos-1,
celage. cardo grande que -nace en los campos.—Acaleatus.
CAReütfáRas,ii. na. Plaul. El carcelero, alcaide La alcachofa cultivada y comestible.
de la cárcel. , CÁttE, ius, issírne. adv. Cic. Cara, costosamente,
CARCEREUS, a, um. Prod. V. Carcerarius. a gran precio, á un precio subido.
t CA.RcÉko, ás, áre. a. Mesa. Corv. Encarcelar, CARECTUM, n. Colum. El Barrizal, sitio donde
poner, meter en la cárcel. se crian las cañas ó carrizos.
CmtenÁRus, m. PIM. El can marino, pes- CÁRÉNÁRIA, Ele. f Palod. El vaso en que se hace
cado. el cocimiento de vino.
C R C A R. - 135
CÁRÉNUM, n. Palud. Vino cocido de manera dA.rtmÁtstla, w. f: 111d. La Carmama 6 Queman,
que de tres partes rueden dos. provincia de Persia.
CÁitao, és, rtii, ritum, rece. n. Cic. Carecer, te- Calladita', Oran). Met. Los pueblos de la religion
ner falta, estar privado, estar necesitado. ¡I Estar carmania.
fi
ausente ó léjos. ¡I Abstenerse, pasarse sin. Carece CARMÁNUM, n. Carmain, ciudad de Francia.
domo. Cic. Estar ausente, retirado, léjos de su 211. f. Habitante del monte Car-
gasa, no tener casa ni hogar.—Fide. Ov. No ser Enehaj Religioso carmelita.
areible, Cie. CARMÉLITÁNUS, a, uta, y
No presentarse en el tribunal, en el senado, ni en CaamÉ.aiTlcus, a, tan. Carmelita, carmelitario,
público.— Honore monis. -Virg. Carecer de la lo que es de é, pertenece al monte Carmelo, ó á la.
honra de la sepultura.--illorie. Flor. Ser inmortal. religion carmelitana.
.Prceter fui carendum quod eral. Ter. Ademas CARMÉLUS, Tdc. Carmelo,
C mó nte de Pa-
de que era preciso carecer de tu vista. Intelleclu lestina. II-Uvate de Fenicia, dondeh,abiló el profeta
carel. Quina. No se puede entender.
CÁRES, um. plan. Virg. Los naturales de CARMEN, n. Cie. Versal! Poesía, poema,
aria. obra de poesía.l¡CanciotallEaitafitall Vira. Encanto,
CÁ1tcUM, a. Pié:7. aicarabea, planta. encantamiento. El Vaticinio. Virg. El cauto
CÁREX. m.. Virg. El carrizo, yerba grande cántico. ¡ Clic. Las fórmulas concebidas en ciertos
que lleva las hojas á modo de cana larga y ayuda: términos, cuino de los jurisconsultos, pretores y fe-
CÁRIA. flia. La Caria, provincia del Asia ciales. Luc. La carda con que se .suaviza el paño
menor. ¡ICiudad del Peloponeso. sacándole el pelo. Carmen allernunt. Ov. Dialogo
CÁltIÁT.E, arma. ni. plur. Los habitantes de Ca- en verso.—Exequiale. Ov. Canto fánebre.—Fa-
ria, ciudad de la Mueca ó del Peloponeso. vomita Hor.--Mordax. Ov. —Probrosain. Tác.
CÁRIÁTiDES, 11111. piar. Vitritv. Danzas en tira contra alguno.— Operosiiin. flor. Verso traba-
honra de Diana. j j Culatas hechas en figura de mu- joso, que cuesta mucha dificultad.—Perpaaaan.
eres.:'. Caryatis. Hal'. Poema épico, que contiene una historia entera.
Canaeris, Fitruv. La mugen de Caria. — Con wt:)iale.
Caldea, On. La canica, yerba espinosa, Ov. Epitalamio. — Tragiciun. Ilo • . Tragedia.—
árbol o ci:¿.1;ee:L que so LTiO• en la Siria ó juv. Cancion 6 copia de ciego.—Focale.
:aria. jj Cic'. Higo silvestre. Ov. Canch-a—Píe/ama Cje. Verso lleno, armo-
CARICO, á3, are. S. Ger. Cargar. nioso.—Magicum. Virg. Encantamiento, encanto.
CÁRICCS, a, um. Pa. De Caria. Canica (iras. — Cruciaus. Cic. Sentencia de un juez criminal.—
Plin. Los higos cáricas ó de Siria. Canica charla. Divinizan. Cloral Profecía, va-
Estar. El pergamino de Caria. Canicuin sepul- ticinio, ca:.?.lculo.—Sveculare. flor. Poesía cantada
chráin. Mausoleo, sepulcro magnífico, con elitsion por los niños de ambos sexos ea las fiestas secu-
á Mita:, .rei de Curia- lares. Carniinis arma. Ov. '_`cedo lo que contribuye
CÁRIES, ei. _La autrefaccion ó carrup- á la belleza de la poesía. La fuerza tí virtud de
Jion. ¡I tia carcoma ., que roe ia los encantos.—Ars. flan. El arte de la poesía, el
'mulera y la reduce á polvo. El mismo polvo á que arte poética.
gusano reduce la madera. Caries riai. Flia. El CARMENTA, f. :Vil:» 6 Car.neatis, is. Ov.
moho ó mapa del vino. II Apta. La acedía ó corrup- Carmelita, prafelisa, madre de Evandro, rei de Ita-
':ion de ius comestibles añejos. lia. que daba sus oráculos. fea verso.
CABINA. La Q uilla, parle del buq u e de la CARME •ZTir., arria. Subl'CliOntbre ale.las
nave que entra debajo del agua. I¡ La nave. Masas y de las Parcas.
eA - REN:E, ana. pla •. Cic. Cuartel ó barrio CARMENTÁLIA, n. plan. Fiestas en .honor
ele íitoiita, í 6-usas cuyos lechos se de :a niulit Carmenta.
pctreía it á las quillas de los navíos. CARMENTÁLIS. m. f lé. is. Virg. Pertene-
CAUINÁN .;'Es. V. Carinor. ciente á la ninfa Carmenta.Carnienlatis porta. Virg.
C AltíNÁRIUS, um. Maui. El que tiñe de color La puerta carinental de Roma, 'llamada de.spues
de estera ó anatrilio. .malvada, por haber salido por ella tos irescielitin y
CÁllNÁTUS, a, um. Hecho ea forma de seis Fabios con un cuerpo de cinco mil hombres a
quilla de navío. Carenado, _recurrido y calafa- la guerra de 103 táscanos, y haber muerto todos sin
teado. Puri. de quedar ninguno.
CÁRINO, as, avi, atuna, are. a. F lia. Carenar, CARmiNÁBUNDUS, a, um. Sid. El que hace veta
dar carena, recorrer el navío, quitarle la broma y sos naturales y sencillos.
raparle los agujeros. II Hacer en forma de quilla. CaltufNiaius. V. Carminator.
CARINGR, avis, atus sola, art. dep. Fest. Hacer CARMINÁTIO, unís. f Plin. La cardadura ó car-
burla, echar ea cara, hacer invectivas y sátiras. menadura, la accion de limpiar la lana.
De cloiLe viene Gurinanies chart(e. Fest. c látiras CÁlnaNÁTOR, ¿iris. Inscr. Ei cardador ó car-
mordaces, invectivas. menador, el (Ocial que limpia y quita lu borra á
f. Plin. Corintia, provincia de la lana.
Alemania. CARMINÁTRiX, icis.f. Cardadora ó carmena-
CARINTIIIUS, a, tau. Piia. Lo que es de 6 per- dora de lana.
tenece a Carintia. CArnáNíTus, a,. u ca Pila.. Cardado, carmenado,
CÁRIO, ás, are. n. Marc. Cap. • Carcomerse, irse peinado, limpio. Par!. de
consumiendo ó pudriendo. CM/MINO, ás, ávi, aluna áre. a. Plin. Carme-
CÁil.iúSUS, a, um. Colilla. Carcomido, podrido, nar, cardar, rastrillar, peinar, limpiar la lana,
enmohecido, lleno de gusanos. lino, algodon, &c.
Cursis, idis. f Ov. Pez marino, que algunos CARNA, j: o,. Carna, diosa que presidía á los
.reen :ida lit esqiiilliz. quicios de las puertas, y echaba de ellas los malos
CÁRISEUS, urn. Non. 7. Rancidus. espíritus.
CauiTas , atis. Cic. La carestía, ei,precio su- CARNALES, ium. m. plur Varr. Los
, ediies _que.
bido de las cosas. La falta y penuria de alguna tenían el cargo de asistir á. las carnicerías.
cosa, y especialmente de los granos. El. amor. Y. CARNÁLIS. f. is..T‘a.t. Carnal, lo que es
Chantas. . c.
propio de o perteneciente á la carri
a,, um &tac. Perteneciente á ó de CARNÁLiTAS, átiS. f. S. Ag. e nalidad,.el vicio
Cala. y deleite r~reo, el apetito sensual.
136 CA C A R
CARNÁLYTER. adv. Prudi Carnalmente, segun la CÁRáLóPáLls, is. J. Carlovila,
vil a ., ciudad de FrantIa
carneó el cuero.
CARNÁRIUNE n. Colom. El garabato para col- en ClUatuar, n. Carleroe, ciudad de loe
pr carne. H Plin.
La carnicería donde se vende. II Paises Bajos.
Plaut. La despensa donde se guarda. CÁROLOSTADIUM, n. Carlostat,
CARNÁRIUs, m. Marc. El carnicero, el Tic `ron copia.
vende y pesa la earne.11Carnicero, carnívoro, el que CÁROLUS, i. Carlos, nombre de hombre.
come mucha carne. Carlial • US pinguiarius non * CÁRos, f La borrachera, el sueño prafunde
sum. Marc. Me gusta la mucha carne, pero no la que causa la embriaguez.
mucha grasa. CAROTA, f Plin. La pastinaca errática 6 za-
CARNÁRIUS, a, una Marc. Perteneciente á la nahoria silvestre.
carne. Taberna ca •naria. Vare. La carnicería, la CÁRÓTÍCE venle. áram. f piar. Venas caró-
tabla de la carne. tidas, dos arterias que nacen de la arteria grande
CARNÁTIO, amis. f. Cel. Aur. La carnosidad, la ascendiente, cuya sangre creen los médicos ser 11
gordura y abundancia de carne : obesidad. principal causa del sueño.
CARNÁTUS, a, um. Cel. Aur. Carnoso ó carnudo, CARPIEA, lE, f. Cel. Rod. Especie de itanzi
abultado y grueso de carnes. que bailaban con armas.
CARNEA, De. f V. Cama. CAUPÁTII/US, a, lun. flor. Perteneciente á TaIs-
CARNEÁDES. is. ni. Cic. Carveádes,filóscfo cire- Carpa nto.
naico, cabeza de la nueva Academia. CARli'ATHOS, y
CARNEÁDÉUS y, Carneadius, una Cic. Perte- Caataerrws, f Escarpauto, entre
neciente á Carneadas. Candia y Radas en el Mar Egeo.
CARNEUS, a, luí. S. Ag. Carnal, lo que es de CARPENTÁRIUS, ii. Vcg. El carretero. I I lía E' 3-
carne. tro de coches.
CARNI, n/. plan Plin. Los pueblos de CARPENTÁRIUS, a, um. Plin. Perteneciente al
Carniola ó de Erial, provincia de Venecia. carro, coche ó carroza. Carpentaria.s• eques. Ca-
CARNiFEX, ícis. ni, Cic. El verdugo. I{ Plaut. ballo de coche. Ca2pozlaria, j'(¿brica. L:r
.E1 carcelero ó alcaide de la cárcel, II Marc. Car- tienda ó taller del carretero ó maestro de coches.
nicero, desalmado, cruel v sangriento. II Hare. El CARPENTORACTE, es. j: Carpéctras, ciudad de
que come mucha carne. Carnifices pedes. Marc. Provenza en Francia.
Piés gotosos que atormentara—Nanas. Sil. Manos CARPENTUM, n. Lic. El cacbe carroza. II
sangrientas.—Epu/ae. atad. Manjares, comidas Flor. El carro, galera ó carreta. JI Co-d. Trad. La
que arruinan la salud. silla de posta,
CARNíFiCiNA, W. Liv. El cadalso ó el CARPETÁNÍA, Plin. La Carpe aria ó co-
lugar donde son ajusticiados los delincuentes. j I Cic.
marca de Toledo en España.
La crueldad, carnicería, destrozo y matanza de
CARPETÁNI, M. piar. Plin. -Carpetanos.
gente. II El tormento, suplicio. II P 1(14. El ejercicio '1,:leaD.
los que .riLlaat en la COMIWC(1. de los montes
del verdugo. CARPETÁNUS, um. Lo que es de los
CARNiFiCiNUS, a, um,
montes de Toledo.
CARNiFICIUS, a, urn..laut. Lo que pertenece al
CARPHEÓTUM, n. Plin. Incienso blanco, el
verdugo. Carnificium ó carnificinum cribruot. puro y mejor.
Plaut. Las espaldas de ave' a quien ha azotado
el verdugo hasta ponerle como un cribo. CARPIIGLOGIA, ve. f. Cel. Aur. La cuieccion de
CARNIFiCO, as, are. a. Liv. pajas, el andarlas buscando y recogiendo, lo e r al
CARNIVÍCOR, áris, átus sutil, ári. dep. Liv. Des- se cuenta entre los síntomas de los f•enétieo.s.
cuartizar, dividir el cuerpo en cuatro partes, ha- * Calamos, Pan. El fenogreco, le planta
cerle cuartos. I I Ser descuartizado. en que se crian las aloleas.
CARNIOLA, re. f Plin. Carniola, pais de Palia. CARPI, Ornan. .m. piar. _attrop. Pueblos bárbaros
CARNIOLENSES, ium. 71i. piar. Los carnioleuses, y enemigos de los romanos.
naturales y habitantes de Carniola. CARPÍNEUS, a, um. Colum. De madera de carpe„
CARVIS. gen. de Caro. CARPiNUS, f Plin. El carpe, árbol pequeño.
t CARNISPRiVIUM, n. Privacion de carnes, CARPISCÚLUM, n. y
abstinencia, cuaresma. II El carnaval. CARPISCULPS, Vopisc. El calzado 6 zapato
CARNIVORUS, a, uní. Plin. Carnívoro, el que cortado, picado de varias maneras.
come mucha carne. Dícese principalmente de los CARPO, is, psi, tuna pére. a. Clic. Tomar, coger,
animales. recoger sín violencia. II Escoger. Reprender.
CARNÓSUS, a, um. Plin. Carnoso, abultado de Ofender. Auras vitales campen'. Viry. Vivir, res-
carnes. pirar. Carpere iter. Marc. Pasearse, andar.—Ci-
CARNUENTUS, a, um. Plin. Carnoso, parecido á Gura. Va•r. Comer.—Fugara. Huir.—Granrina.
la carne. Virg. Pacer, roer la yerba.—Oprs. 0v. Quitar, a-
CARNOTES, 772. plur. Ces. y rrebatar los bienes. Muden faCieln ne Cre pito. Lee
CARNÚTI, orum. en. pla •. Los naturales de la de las XII tablas, Que la mugar no se arañe el
comarca de Chartres. rostro. Curpitur forma sito spatio. Oil. Se pasa la
CARNÜTUM, i. a. Chártres, ciudad de Francia. hermosura con el tiempo.—Cinco igni. V'iry. Un
CARO, is, ere. 71. Vare. Cardar la lana. fuego oculto le consume.—Pectus auro. Prop. La
CARO, carvis. f:Cic. La carne de los animales y avaricia le roe las entrañas. Cm-pi. Virg. Ser aco-
de las frutas. II .Sea. El cuerpo. Caro patrida. metido, atormentado, cogido, atacado.--ald
Miembro podrido. Dicese del hombre malo' y abo- plicium. Cte. Ser llevado al suplicio. —inventa;
minable. perpelud. Virg. Gozar de una juventud perpetua.
CAROBURGUS, i. Quérburg, ciudad de Nor- Cárpese maledico denle. Cic. Murmurar, 1"rder
mandía en Francia. con diente mordaz.
CÁROLÉSIUM, n. El Caroles, provincia del CA R p ORALSÁMUM, n. Cels. El carpobálsamo,
Franco Condado en Francia. la simiente del bálsamo, .de color de 01'0,
CAROLINA, w. f La Carolina, pais de Américall CARPOPHYLLON Carpophyilos, a. Pan. El
La yerba carlina ó cardo aljonjero blanco. laurel alejandrino que se cría en los montes.
CÁRóLóMONTIUM, n. Charlernont, ciudad de CARPTIM. adv. SaluA. Tomado de arvir y de allí,
Francia sobre el Mesa. un poco de uno y otro poco de otro. ->or partes,
C A 11 CAS - 137
rada cosa de por sí. II Plin. men. De paso , ligera, CARYATÍDES, DM. f. plur. 3itrUt• Cariátides.
sumariamente. estatuas en figura de mugeres, que sirven de adorne
CARPTOR, óris. en. Ja y . El trinchante, el que cor- en los edificios, á las cuales se pone en la cabeza ca-
ta, reparte ó hace platos en la mesa. II Gel. Mur- • nastillo.s. ele flores ó cojines.
murador, maldiciente, crítico. Cataaí-rts, f Fitruv. La muger natural de
CARPTÜRA, X. f. Vare. . La accion de tornar y an- Caria, ciudad del Peloponeso.
dar buscando de una parte á otra. La picadura CARYCA, X. f. Cel. Rodig, Especie de budín
de los pájaros y de las abejas en las frutas y hecho de sangre e varios ingredientes.
flores. CARYINON y Cáryinum, n. Min. Aceite de
CARPTUS. us. Plin. Lo que se puede tomar nueces.
con tres dedos. CARY1NUS, a, una. V. Carynas.
CARPTUS, a, lun, parí. de Carpo. Os,. Cogido, * CARYiTES, Plan. Una de las especies de
tomado, recogido de diversas partes. Cels. Car- lib'inalo, yerba purgante.
menado, cardado, peinado, limpio. CÁRYNUS, um. Min. Lo que es de nuez.
CARPUM, CO11(777. Carphos. ▪ UÁRYON, yi. n. Min. La nuez ó el nogal. Ca-
CARPUS. m. Cele. El pulso, la porte del brazo rgan myristicon. La nuez moscada. Carga pontica.
que se une con la mano, la muñeca. La avellana.—Ba.vilica. Nuez, el fruto del nogal.
Carmaco. irás. Am. Atrmenerarmento flecho CARYOPHYLLUM y Gárybphylltun n. Min. E!
con carros II Veg. • Los carruages de un ejercito en girofle, árbol áromalico que produce Íos clavos de es-
marcha. pecia. II El clavo de especia.
CARMIA, X.f.Ciudad deArabia sobre el Mur rojo. CARYÓPHUM, n. Plise. A'rbol de Siria seme-
CaaaraE, árum. f. plur. Loc. Ciudad de .11,(7.. jante á la canela, que se crea en ea estada Ceilan.
polamia, donde Craso fue' deshecho por los partos. CÁRYÓT A, w. Plin. y
CARR>)3 Veg. Balleston grande que CÁRYUTIS, idis. f Marc. El dátil, el fruto de
se llevaba en un carro. lee palma.
CMIRUCO. (_ns. Ausan. Un pescado. CARYSTÉUS, a, um, O . De la ciudad de Cz-
Caaatjaa, re. Sud. La carroza, cocne ó silla risto.
volante. Calumnia, a, um. Pijo. Carysteus.
Caltaüaanins, Clip, El cochero 6 carro- CARYSTOS, Caristo, ciudad de la isla
cero, el que quia el coche. de Eubea,, célebre por el mármol que se sacaba de
CARRUCÁRIUS, a, una. Ulp. Lo que es del coche ella.
6 carroza. CASA, I Ce's. La cabaña, choza, casa pa-
CARRULUS, Ulp. .Dien. de jizal La casa de campo, granja, casería. 11 V cu.
CARRUM, I. n. Hire. y La barraca de los soldados en campaña.
CARRUS, su. Ce's. Carro, galera, carreta. CÁSÁBUNDUS. a, um. fralT. Que cae á menudo
CARSEOLÁMjS, a, um. Liv De los naturales ó ó titubea.
del llano de Cársoli en Palia. CÁSALE, 71.
CARTEIÁNGS, a, um. Plin. De Tarifa, ciudad de CÁSÁLIUM, ií. n. El Casal, ciudad del Mon-
España en Andalucía.
CARTEJENSIS. 711,f sé". n. LO mismo que
ferrato en Italia.
CASANS, tis. part. Plaul. Cadente, lo que cae
Cartelanus. ó amenaza ruina. Casanti capile incedcre.
CARTHI1US, a, una Ora y Andar cabizbajo, como aquel á quien se le cae be
CARTH.EUS, a, u/n. De la ciudad de Carteya, en cabeza.
la isla de Cea, en el mar Egeo. CASARLA, X. f Fest. La muger que guarda la
CARTHÁ.GiNENSIS. m. f sé. n. is, y casa 6 choza, casera.
CARTI~IENSIS. f. sé. 21•. is. Lic. Carta- CÁSÁRIUS, a, um. Fest. El hombre ó la muger
gines, de Cartago. casera, la persona mai, asistente á su casa, que
Cmarnaao, iris. f. Cartago, ciudad de Africa. cuida mucho de su gobierno y economía.
CARTI1ÁGO nova. f. 13 lin. Cartagena, ciudad CÁSÁR1US, ii. en. Cod. Teod. El guarda, cachi-
marítima del reino de Granada en España. II Otra can 6 mayordomo de una casa de campo.
del nuevo reino de Granada en América. CASCE. adv. Gel. A' la antigua, al modo de los
CARTUUS1A, X. f Cartuja, monasterio del arden antiguos,
de san Bruno. II La órden de los cartujos. t CAscixt.m forran y Cascinum oppidum.n. Varr
CararriCsakaus, urn. Lo que pertenece al ór- Plaza vieja, ciudad vieja.
len de los cartujos. Cascas, a, um. Gin. Cascarlo, viejo, anciano.
CARTHUSINUS, m. Cartujo, el religioso de la CASEALE, is. n. Colom. La quesera, oficina
Cartuja. dende, se hace ó se guarda el queso.
Calariaúraim, i. fruir. Mesa de piedra mas CASEÁRIA, X. f. Ulp. La tienda donde se vende
larga que ancha, sostenida de un pié solo. el queso ó el lugar donde se cura.
CARTiLÁGINEUS, una Plin. De cartilágine CÁSEaRIUS, a, um. Ulp. Perteneciente al queso.
ternilla. CASEATUS, a, una. A.pul. Mezclado con queso.
CawriLaaiNósus, a, um. Cels. Cartilaginoso, CASEM.US, zn. (Hm. Quesito, el queso pe-
aternillado, lleno de ternillas. queño.
CARTÍLAGO, inis. f la lin. El cartilágine, la ter- CÁSEUM, n. raer. y
nilla que ni es hueso ni carne, mas dura que la CÁSEUS„ i. en. Cica. El queso. Caseus mus-
carne, y nzérios que el hueso. ceoe o ceceas. Plin. Queso reciente, tierno, fresco.
CÁRUNCÚLA, w af. Cíe, La carúncula, la, carnosi- — Oculalus. Paniceus.— Fisteelosies.—.S`pongi o-
dad que sobresale en alguna parte del cuerpo. II Un sus. COIUM. Queso con ojos.—Bubeilus. Plin. De
pedazo de carne. leche de vacas.—Caprinus. De leche de cabras.
Cartas, a, um. Cíc. Caro, subido de precio. II — Ovilius. De leche de ovejas. —Equinos. Plin.
Caro, amado, estimado, querido. Caras sibi. Cic. —De leche de burra.—Glaciatus lacte Colum.
El amante de sí mismo. Cariarme ?niki. Ov. Ques o hecho con leche de higos.
quien yo amo mas que a mi. Camamila lux venia. I CÁSIA, w. Plin. La canela, corteza olorosa
Ov. Amaneció, vino el dia deseado. del árbol del mismo nombre, á quien llaman Cam-
Cansa, x. .ViIruv. Ciudad del Peloponeso. bien casia ó cinamomo.,) Viro. La casia vírgiliana,
CARYÁTES, atium, en. plan Los naturales de yerba parecida en las hojas al tP in "r<) .Casia. fi'lit e"
Caria, Plin. Valer, La eañafistub, arl)°E.•
CAS CAS
128
Casi li aran. CASSTTA,...w. f. Gel. La alondra, ave.
'CISTLINA. te. f CASSTTÉRIDES, um. piar. Isla del Oceetrio.co-
átiS. COM. MáX. y
is. Cic. El natural c sslasil
CÁSILÍNENSIS. m. f. sé. n.
ciden ÉRON, n. Plin. El estaño, metal sclne-
de Casttlucio.
Cisiagnm, n. Castelucio, ciudad anti- t ante al plomo, pero mas blanco.
gua, y hoi un lugar en ( ..ampania. CASSIUS, a, um. Cic. De Casio, nombre propio
eisithrus, a, lun. Sil. Lo que es de Caste- romano.
CAsso, ás, are. a. Sid. Casar, abrogar, dero-
/nejo. gar, anular 5 deshacer.
CÁSTLINUS, m. El Vulturno, rio Italia.
CABINA, f • Plaza. _Nombre de una comedia CASSOV A, f Casan, :7'Zda.11 de lliaig
de Planto, que significa ramera. CAssus, a, um. Cic. Vano, iaídil, frivolo, de
CASiINAS, átis. com. Cic. De la ciudad de Ca- niugun valor. II Vacío. Casrnn; :té) . Luer.
sino. Tiempo oscuro, cubierto de nubes.—Labor.
CAsiNum, n. Plin. Casino, ciudad de los vols- Juv. Trabajo inútil, en balde, tiempo perdido.—
cos en el Lacio. LUMiite,Virg. Muerto, difunto.—Luminis_
CÁSíTO, ás, áre. free. de Caso. Cte. Ciego. Augur casca Estac. Adivina
CA.sius mons. Plin. Larisa. monte de Egipto. H ignorante. Crasa Mt.T. flo v. Nuez vana, llueca,
Plin. Lizon ó Liza, monte de Siria. que nada tiene dentro. De cassmin viene Im can-
CASIUS, a, uní. Lue. Del monte Larisa. Casius sum. adv. Luc. En vano, en balde.
Jupiter. Plin. Júpiter adorado en el monte La- CASTÁLIA, Da. f Nombre de una muger. j j Fuente
risa. del monte Parnaso consagrada á Apolo y d las
t CASNAR, áris. m. Varr. El viejo.
CAso, ás,, ávi 9 aluna, áre. n. PIM. Caer ma-
:fuscas.
1,,,ASTALIDES, plan.
chas. veces. CASTALIS, idis. coa. ,Mitre.
CASPÉRIA, ae.f.Virg. Aspra, castillo antes de íos CASTALLUS, a. mis. Le Castalia 6 del monte Par-
sahinos, y ahora un lugar de Italia. naso. ,--illo715'. El monte l'arnaso.—Feas. La fuen-
CASPI. /ruin. ni. plan Plin. Los caspios, pue- te Costaba dril mor2( T5;trprum.
blos de Hireania. CASTÁMOLA, Un:, :fe .'itV:riflcio.5' de
CASPIÁCUS, a, urn. Caspliis. las Vestales.
CASPI ÁDX, árum. plur. Val. Flan. y. CAsTANEA, f. Vare. El castaño, (í.; • bol. CaS-
CASPIÁLI, Orlan. m. piza. V. Caspa Ianea miar. Virg. La castaña, trata rle este (i7fio/.
CASPINUS, a, um. A vien. V. Caspins. CASTANETUM, n. El castañar ó 1.;;Ista-
CASPIUM mare. Plin. El mar caspio, entre la /mi, el sitio donde heti atochos castaaeJo
Tartaria desierta y el reino de Persia. en ilsizíria.v,
CAsPtus, a, una. Estax. Caspio, de los caspios. CASTA.NEUS, a, um. Sip. De castañas, de castaao
CASSANDRA, ae. f. n• l. Casandra, hija de ó del castañar.
Príanio y de Ile'enba, amada de Apolo, que pronos- CASTE, iris, issime. adv. Cío. •.Cast: 1, honesta-
ticó la ruina de Troya. mente, con continencia, con pmeza é integridad.
CASSATUS, a, una. ?mart. Casso. Casiod. Ca- CASTELLA, E.';prlille.
sado, abrogado, anulado ó deshecho. CASTELLÁMENTUM, n. Arnob. Deser, servicio
CASSE. adv. .Liv. En vano. cíe mesa en jo. rina de pirámide.
CASSES, 'Min. f. plur. Virg. Redes, lazos, tram- CASTELLÁNA, Castellana, ' i•L? Fran-
pas de cazadores. cia en la Provenza.
CASSESCO, is, scére. n. Salín. Desvanecerse,
CASTELLÁNUS, S11¿'.51. o eS ViVe' ea nu
abrogarse, anularse, deshacerse. castillo ó bajo el amparo de él. Castellani agrestes.
CAssuorus, a, um. Perteneciente á Casio,
(latinizo romano. Pan. Los que viven cerca 6 en el territorio de un
CASSiCULUM, n. Fest. y
castillo. Ll(iniase ClltJ •e nosotros castellano al g.9-
bernador ó alcaide de un castillo, y castellanía,
CAsslcilus, m. diin. S. Ger. Redecilla, red pe- territorio separado de otros amanera de provincia,
en que haz leyes y jurisdiccion particular. '1. Cas-
CASSTDA, M. f. Virg. Ei casco ó casquete, cela-
da, armadura de la cabeza. tallarlas.
CASS'iDÁ-111liS, ii. Inscr. El que hace celadas. CASTELLANUS, a, uni. Cic. De castillo. II Cas-
CAssiarA, w. f ó tellano, el natural del reino de Ca.e'iila. ala-
CAssiaium, n. Casal, ciudad de _Alemania. /dianas triamphics. Cic. Triunfo por haber ganado
CASS1NUM, n. Plin. Casino, ciudad de Cam- un fuerte, un castillo.— pites. LiV. Soldado de
pania. guau-Malora, destacado en un fuerte.
CASSIODÓRUS, m. Marco Aurelio Casiodoro, CASTELLÁRIUS, Front. Castellano, el cene
natural de Rayana, célebre escritor cristiano, que tiene á su cuidado la guarda de las aseas de agua
floreció d mitad del siglo vr de Cristo ; tuvo los CASTELLÁTIM. adv. Lit,. Por patrullas, por ball
mayores empleos y mucha estimacion con Teodo- das, piquetes ó pelotones de tropas.
rico y otros reyes godos, poseedores de Italia, y tilolon.tones,.con separacion. Ij De castillo en cas-
m
acabo sus dias en un monasterio en el territorio
de Calabria. ¡lig
e eAnSLL
T
FaEr nIci um , n. Cbatelet, ciudad de Picar-
Ta.
CASSIÓPE, es. f y
CASSIOPEA, ae. f. 6 ell C(thsruEzel
aiout,. ónis. Chatillon, ciudad de Francia
CAsstóiniA, Prop. Casiopea, muger de
Ceseo, rei de Eliopia, á cuya hija Andrómeda li- CASTELLODÚNUM, n..Chateaudan, ciudad de la
bertó Perseo de una ballena, á quien fue arrojada provincia de Chartraiiz en Francia.
en pena de la presunción de su hermosura. H Plin. CASTELLUM, u. Cic. Castillo, fortaleza, c iu-
Casiope, hoi Santa María de Casopo, ciudad y dadela, fuerte, alcázar. fI Vitruv. El depósito e
puerto de Corcira. arca de agua en los conductos. Castellarn philoso-
CASSES, ídis. f Ces. 'Casco, casquete, yelmo, phiee. Cic. El fuerte de la filosofía.—Ferensis la-
celada, morrion, armadura de la cabeza. trocinü. Cic. Apoyo, refugio del ladronicio fe-
CASSES, is. lOv. La red para cazar.I1 Virg. La rense.
tela de araña. Casses alicui tendere. Tib. Poner Castel-blanco, ciudad dy
CASTELLUM
asechanzas á alguno, armársela. Portugal.
CAS C A S 139
CASTELLUM Aquarum. n. Báden, ciudad de la Castra mocere. ring. Levantar el canapo.—Consti.
Suiza. traere.—Facere. Cés.—Locare. Cic.—Imponer e.Sij,
CASTELLUM Ariauorum. n. Castel Nódari, ciu- Liv.—Pov ere. Cia. Campar, tomar
dad de Francia. campo el ejército, sentar su real. Caslris conferre.
CASTELLUM Hurinorum. u. Castel Nao, ciudad Liv.—Converte•e. Cés. Cam par á vista del ene.:
de Francia. migo —Cingere Cic. Hacer líneas de cir-
CASTELLUM Menapiorum. n. Quesel, ciudad de cuavalacion.—Navalia. Cés..—Nauliea.Corn.Nep,
Brabante. La armada naval 6 el mueblage de ella, el aneo-
CASTELLUM Moriuorum. n. Casal, ciudad de rage.—I/abere oppidin, Cica Sitiar, poner su
Fldn des. campo sobre una ciudad.—Siativa. Cia. Campo de
CLSTELLUM in Vosago.n.Chatel sobre el Mosela, detencion, donde se está algun tiempo.—Adegai-
ciudad de Lorena en Francia. tare. Tá •. Hacer la ronda, campear, hacer cabal-
CASTItRJA. X. f Plaul. El lugar en que se guar- fiadas al rededor del campo. CaSir0.21111 metalor.
dan los reinos y armamentos de una nave cuando Cic'. El mariscal de campo, el que señala el campo
no navega. U El alancen del cordage y jarcia. 11 Id ejéraito. Ca:dris entere. Sil. l. Desalojar á los
rse nal . enemigos, echarlos de sus cuarteles. Castris
CASTMCO, 5.51, 512. a. 8. Ag. Castificar, hacer 0a, 'Permanecer firme en su campo.
casto y continente. CASTRA Caecilia..f. Plin. Castra Cecilia, ciudad
CASTíFiCUS. a, um. hace casto ó in- antigua de España en la comarca de la colonia nar-
ibude castidad. bonense ó cesariana.
CASTíGÁBIL1S. ni..;.". lé. ir. is. P 3 itt. Digno de CASTRA Julia. ,f. Pilo. Castra Julia, rindan de
reprension ó de castigo. Espraiia en la eionaeca de la colonia narbonense ó
CASTiGATE, ius, isaime. ad'. ,'Séra. Castigada, cesariana.
pura, correctamente, con estudio y lima de lo vi- _:ASIR.`. constanti a ./..0 utánces,ciadad deFrancia.
cioso. CASTRA Lircu. J. Calas, ciudad de Frraneiu.
CASTiGÁTIO, (mis. Cdc. Castigo ó correccion, CASTRA Postumiana. hico. Castillo del rio, pe-
1}
Enmienda, re pransion, correccic u queño castillo de Andalucía.
CAsTioíTon, Cris. m. Llo •. Castigador, el que CASTRIMÉTANS, tis. Lil/. Mariscal de campo,
a:, a; punlaal en que se ea: horcan 103 Vid05. II y lambien de logis, portpu van Las dos juntos á
Censar, crítico, raprendedar, el que corrige ó en- marcar el campo (le (tia anotar' las guardias.
mienda. CASTRAMÉTÁTIO, ÓMS. TIA. El campamento,
C...,ST;GATñR:1;9, a, nra. :nen. L9 que sirve la accion y forma de campar un ejército.
y es r1 propósito para castigar, reprenda r, co- CASTRAMÉT;TOR, -irás. Trirnav. V. Castra-
rregir. metans.
CASTIGÁTUS, a, um. para. de Castigo. Re- CiasTitÁTÉTort, deis, átus ári. dep. La".
prendido, carregido, enmendado. 11 Castigado, co- Tomar las dimensiones de un catm, repartir, dis-
rregido severa ó rigarasamente por delito o culpa.11 tribuir el terreno y los puestos, formar un campa-
Pulido. ro ai esmerado, sumamente cu y o. Cu•ti- mento.
galas aninii dolor. Cia. Sentimiento del ánimo sua- CASTRÁTA, f Plin. La harina castrada, que
vizado, minorado. 61 ((sligalliiileV f)7"M Q V 1172d281'. es la cernida, quitado el salvado.
Uje. Muger de 'ma hermosura cumplida, perfecta. CASTRÁTIO, (mis. Colanz. La castradura, la
Casa-tic:o, as, avi, áre.a.Cia. Castigar, co- accion de castrar ó capar.
rregir bw va:at y rigu • asamente por calpa j CASTRÁTOR, se. l'art. El castrador ó ca-
Reprandea, corragir, enmendar. 11 P(.:11. Templar, pador.
moderar, Castigare se in re aliqurl. Cia. CASTRÁTÓRIUS, a. m. Palad. Perteneciente á
Caatiarse, elunandarae, .orregirae, reprenderse la castradura ó capadura.
en algo , — Verlas ¡dignen'. Cia. Dar una reprension CASTRATÚRA, X. f. Plin. La accion de limpiar
á alguno..--i[.aaa. Virg. Reprender la tardanza. el grano. 11 Pal. La castradura.
dar prisa.—alLirr. Castigar la pereza,—Carmen ad CAs-rniTus, a, mu. part• de Castro. Plin. Cas-
Flor'. Dar la nitima mano á los S' ers,--;, trado. capado. 11 Limpio, cernido. Ca..4ratit íes iy ?t -
pulirlos con el mayor esmero y :,,,,ami.—Daéaaela. 1?epóblica consumida. Tia ha perdlo
Lino'. Moderar el dolor. su lustre y gloria.— ni.s. Pli n. Vid o rama podada.
CASTL,I1)NiA„ f Cia. V. Castitrido. CASTRA Ulpia.. f. Cléves, ciudad de Alemania.
CAsTltróalams. in. f 11. n. is. Pal. Lo quee pe z - - Ci...STIZENSIANI, Grum. Vi. pi. La ni pr . Ciertos rill-•
t'acece á la castidad. picados del sacro palatio.11 Los soldados que guar-
CAs-rbióN.um, u. Apul. daban las fronteras del imperio romano.
CASTiTAS, át.iS. Cie. y CASTRENSIÁRIUS, una InscP. y
Ca,á•iliaJ o , luís. Aaa. Castidad, honestidad, CASTRENSIS. f sé. n. is. Cia. Castrense, lo
conciaencia, pureza, integridad de costumbres. que pertenece al ejército d campo de guerra. Cas-
CASTOR, ad:s. in. Min. El castor, animal anfi- trensis corona. Fest. Corona con que se prendaba al
bio, parecido en el cuerpo á la nair:a.II Castor, her- que entraba primero en el campo enemigo.--Ba-
mano de Polix y Melena. 11 Cástcr y Kilt ' , especie lio. Cic. Las ordenanzas militares, las leyes de la
de inetioro, llamado de los marineros Santelana : es guerra. — Triumphus. Liv. Triunfo concedido al
un fuego corlo, que suele aparecer en tiempo de que quedaba señor del campo en una accion.—
tempestad en las antenas de los navíos. Cibus, Esparc. Comida de campaña, la dispuesta
CASTOREA, orum. n. plan. Virg. y con prontitud. Castrense verba/ti. Plin. El santo
CASTOREUM, n. Cele. El castóreo, ungüento de la milicia. —Peculium. Pomp. Peculio castren-
de los te.slieulos del castor, que son mcci medicinales. se.—Slipendium. Plin. men. El sueldo, la paga
CASTORLUS, a, um. Plin. y del soldado.
CAsTóRIN:vrus, a, um. Sic!. CASTRICI5LNUS, a, van. Cic. De Castricio, nombre
CAsTóiti Nas, a, unb Marc. Emp. Del ó perte- propio romano.
neciente al castor. CASTRO, ás, ávi, átuna, áre. a. Var, • Castrar,
CASTRA, ()ruin. n. plan. Cic. El campamento, el capar. Castrare arbores, LimPlar, mandar
lagar donde el ejército es acampado, el pabelion, los árboles, podarlos--Ale
pod earia. aduna. Castrar
las tiendas, el campo, el cuartel. Castra hiberna. las colmenas, quitar los panales c on la miel,
de

Cuarteles de invierno.---JEstiva. Campamento de fruido á las abejas el panal suficiente para mante-
verano.—Cerea. Climd. La colmena de las abejas. nerse u criar de nuevo.—Avaritiain. Claud. Corre-
CAS CA T
140
CÁTÁnÁsts, is. f. Macrob. La bajada ó descenso.
gír, templar la avaricia.—ízites. Calul. Podar las * CÁTÁBATIIMOS, Salase Sitio declive,
Colar, pasar el vino por
viñas.— Vina saccis. Plin. CÁTÁRÓLENSIS . 771. f. sé. n. is. Cá Teod. E
una manga para clarificarl e y suavizarle.—Laudas que conduce el grano al molino.
á los perrillos.
catulorant. Col. Cortar la cola CÁTÁBOLiCI spiritus. 2n. pl. Tert. Los genios in-
CASTRUM, í. n. Cic.
Castillo, fuerte, fortaleza,
faustos ó calumuiadores que ponen furiosos á los
alcázar, ciudadela. I I Plica'. El real ó sitio donde hombres, ú aquellos de quienes se apoderan.i
está acampad o el ejércitío. Castris undecimis.Cure. CÁTÁCÉCAUMÉNE, éS. f. Vilma. on ar-
A' once dias de marcha.11Chátres, ciudad de Fran-
diente que habitan los misios y lidias, donde no haí
cia. I 1 Castro, ciudad de Toscana. árboles, sinó solo niñas.
CASTE UM Albiensítnn.n.Cástres, ciudad deFran-
cia en el Lena uadoc. CÁTACECAUMÉNITES, M. Vitrziv. El vino
CASTRUM Altura ó Alatum, n. Edimburgo, ca- generoso que producen los collaIrs de Misia.
CÁTÁCIIRESIS, 18. f. Varr. Catacrésis 6 abusioe,
pital de Escocia.
CASTRUM I3rientii. n. Chateaubriant, ciudad de
Francia en la Brelana.
figura retórica. V Abusio.
CÁTÁCLISTA VeSIiSf. TM:Vestida nuevo y fla-
CASTRUM Britonum. n. Dumbriton, ciudad de mante, que se tiene guardado, y se saca solo en los
Escocia. dias festivos.
CASTRUM Cameracense. n. Chateau Cambresis, CÁTÁCLISTICUS, a, um. Venanc. Precioso y mci lJ
ciudad de Flandes. guardado.
Casasuat Corvolinum. n. Corbella, ciudad de CÁTÁCLÍTA, n. plan Ter!. La alfombra
Francia, pintada o bordada para cubrir el suelo.
CASTRUM Dunum. n. Chateaudrui, ciudad de CÁTÁCLYSMUS, i. Varr. Cataclismo, el dilu-
Francia. vio, inundacion ó avenida.
CASTRUM Fruentinum. n. Cic. La torre de Se- CÁTÁCRISIS, is. Cic. Decreto, auto, senten-
gura en la Marca de Anemia. cia, condenacion.
CASTRUM Gontberii. n. Chateaugontier, ciudad CÁTÁDRÓMUS,i. m. Suri. La cuerda t'inda de alto
de Francia. abajo, por la que suben y bajan los que danzan en la
CASTRUM Heraldi. n. Chatellerault, ciudad de maroma en el teatro, yla misma cuerda donde bailan.
Francia, CÁTADUPA, ürnm. piar. Cic. Catadupa del
CASTRUM n. Chatean - d'if, fortaleza Nilo, 2/n parage de Etiopia, donde las aguas de
cerca de Marsella. este vio caen por una montaña ami fragosa con
CASTRUM ad Lwduni. n. Castillo de Loira, ciu- tanto ruido, que hacen sordas á las gentes de la
dad de Francia. comarca.
Casraum Novum. n. Chateau-Neuf, ciudad de CÁTÁDUPI, órum. 222. plan Plin. Los que habitan
Francia. cerca de Catadupa, ó las cataratas del Nilo en
CASTRUM Novum Arrii. n. Castelnodari, ciudad Etiopia.
de Francia. CATIEGIS, Mis. f. Apvl. Viento impetuoso, bo-
CASTRUM Sancti Aueinondi. n. Sanchamondo, rrasca.11 S . Viento particular de Panfilia.
ciudad de Francia. CÁTÁGÉLÁsimus, 711. Filial. El mofador, bur-
CASTRUM Theodoricurn. n. Chateardierti, ciu- lon, que hace burla y mofa de otro.
dad de Francia. CÁTÁGRAPI/A, órum. n. piar. Plin. Imágenes,
CASTÚLA, W. Varr. La faja ó ceñidor-que se pinturas que solo se ven de medio perfil ó de lado.
ponían las mugeres por bajo del pecho. CITÁGRÁPHUS, a, um. Catul. Pintado, delineado.
CASTÚLO, unir. Plin. Caslonala vieja, pueblo CÁTAGUSA, w,fP lin. Estatua de bronce hecha por
de Andalucía junto al rio Guadiana. Praziteles, que representaba á Céres saca; do á
CASTÚLÓNENSIS. m. f. sé. n. is. Plin. De Cas - su hija Proserpina tic los infiernos.
lona 6 de su comarca en Andalucía. CATAIA, f. El Catai, reino de Tartaria.
CASTUM, n. Tert. Tiempo de rnortificacion 6 de CÁTÁLAUNENSIS. m. ,f sé. n. is. Catalan ó de Ca-
sacrificio á I'sis ó Céres. In casto Cereris esse. Fest. taluña.
Estar en la celebracion de los misterios de Céres, CÁTÁLAUNIA, f. Cataluña, reino y principado •
en cuyo tiempo las mugeres guardaban continencia. de España.
CASTUS, us. m. Yarr. Ceremonia de religion. CÁTÁnauaficus, a, um. Natural de Chalous, ciu- uu
V. Ritos. dad de Francia.
CASTUS, a, lun. Cic. Casto, honesto, puro, con- CÁTÁLAUNIUM, n. y
tinente, modesto.11Limpio, incorrupto, entero, ín- CÁTÁLAUNUM,i. C halons, ciudad de Cha mp arla
tegro. Castas moribus. Marc. Hombre de cos- en Francia sobre el illarne.
tumbres puras.—A culpd. Plaut. Irreprensible, sin C ÁTÁLECTA, órum. n. piar. Aus. Coleccion.
tacha. Casti.ssimas vir. Cic. Hombre de una recti- CÁTÁLECTÍCUS, a, 11173 y
tud, de una integridad, de una conducta mili pura. CÁTÁLECTUS, a. um. Diom. Verso cataléctico
Cían Aus.
- m. lé. n. is. Varr. Casual. Casualis catalecto, al cual falta una silaba en el fin.
declinado. Dioin. La declinacion de los nombres. CÁTÁLOGUS, tu. 8. Ger. Catálogo, lista, me-
CASUÁLiTER. adv. Sid. Casual, impensada- moria, inventario de personas, cosas ó sucesos pues-
mente, sin premeditacion ni deliberacion. tos por iirden.
CÁSÜLA, te. f. dini. Plin. Casilla, casita, choza, CÁTÁMíDIO ó Cátiimidio, ás, ávi, átum, are. a.
cabaña. Petron. Azotar en las espaldas. [1 E.spare. Espo-
CÁSURGIS, ídis. j: Ciudad que se cree ser Praga, liar á la risa del público 6 á la vergüenza.
capital de Bohemia. CÁTÁroiTus, i. . A pul. Epíteto de Ganimedes,
CÁsus, us. Cic. Caso, suceso, acontecimiento eatamito y copero de Júpiter. '1 Cic. El hombre
regular ó casual.11Caida.11 Accidente, desastre, afeminado.
desgracia, infortunio, daño, peligro, ruina, des- CÁTAMPO, (mis. ?U. Fest. Un juego entre dos. ,
truccion. 11 Caso fortóito, aventura, azar. encuentro CÁTlkara, le. f. Cic. Catania, ciudad de Sicilia a
inopinado. 11 Caso ó variacion de un nombre. Casas la falda del monte Dna.
latinas. Varr. El ablativo.— Urbis. Virg. Ruina de CÁTÁNANCE, es. J. Catanance, árbol de que ha t
la ciudad. Manis. Tác.—Marini. Virg. Los peli- dos especies, la segunda de las cuales se llama bis-
gros, los riesgos del mar.—Gravissintus. Cic. Te- torta, que es como un manzano pequeño. ó
rrible situacion. In casan: dure. Tác.Esponer, aven- CÁTÁPIIÁGES, te. 712. Petr. El comedor traga-
nuar. Casa. Cic. Por casualidad. dor, el hombre voraz en comer.
C A T C A T 141
CÁTAPHRACTA, w. Vea, La coraza ó cota de CÁTÉcnismus, m. S. Ag. El catecismo. y. Cu-
malla, armadura de hombres y de caballos, jaco, techesis.
coselete. C ÁTÉCHISTA, m. S. Ger. Catequista, el que
CÁTÁPIIRACTÁRIUS, a, um. Lamp. y instruye y enseña la doctrina cristiana.
CÁTÁPHRACTUS, a, um,Salust. Coracero, armado CÁTÉcnizo ó Cátéchisso, are. a. S. Ag. Ca-
de coraza. tequizar, instruir en, enseñar la doctrina cris-
CkTAPiRÁTER, éris. ni. Ó tiana.
CÁTÁPIRÁTES, M. La sonda, escandallo ó plo- CÁTÉCHUMÉNA, 03. f. S. Ag. y
mada para saber y medir la profundidad del mar. CÁTÉcnusrÉNus, m. S. Ger. Catecúmena, ca-
CATAPLASMA, á.' tiS. Gas. Cataplasma, em- tecumeno, la persona, que empieza á instruirse en
plasto. la doctrina cristiana y sus misterios.
CÁ - ru r ssmo, ás, are. a. Cel. Aur. Poner, apli- CATÉCIJUNTES, um. 112. piar. Vitruc. Lugares
car un emplasto. que comunnie,nte hacen la voz confusa y sorda.
Cirii.oralssurm, n. V. Cataplasma. CÁTÉGóRENIA, atis. 91. y
CÁTÁPLEXIS, iS. Lucir Admiracion, pasmo, es- CÁTÉGORIA, x. f. S. Ger. Acusacion. Predi-
tu por. camento.
iCÁTXraus, m. Marc. Nave que vuelve al CÁTÉGÓRICUS, a, um. Sidon. Categórico, que se
puerto de donde salió. ¡I Escuadra que arriba á un aplica á la simple proposicion que afirma o' niega.
puerto. CÁTÉ1A, f Virg. Dardo arrojadizo, de que
CÁTÁPtiTIUM, n. Qts. La catapocia, la pil- usaban los• antiguos galos y teutones.
dura que se traga sin, mascar por remedio. CÁTELLA, f. Jur. La perrilla, perra pequeña.
CATAPULTA, OC. Cels. La catapulta, máquina 11 Lic. La cadenita, manilla ó brazalete.
de que usaban los anligno." en la, guerra para tirar CÁTELLÜLUS, i. 711. Diom. Di /l. de
dardos grandes. raiama dardo. CÁTELLUS, i. 7n. Cic. El cachorrillo, perro pe-
CÁTÁmite • ítius, a, tira. Plaul. Perteneciente á, queño.
6 arrojado por la catapulta. CÁTÉNA, Ze. f. Cíc. La cadena. 1 Plin. El cín-
CÁTAPULTÁRIUS, .Plaul. El soldado que gulo, ceñidor ó cinto. II Gel. El Orden y encadena-
manejaba la catapulta. miento de las cosas.
CÁTÁRACTA 6 Uatarrhacta, ae.f. y Cataractes, re. CÁTÉNX, árum. plur. Cic. Las cadenas, gri-
121.: › .511. Iraaar estrecho y abierto, de donde salen llos ó prisiones. Calenarum plena qucestio. Cic.
las agalla con impetal I El rastrillo o compuerta Cuestion. caasa llena de embarazos y dificultades.
formado a modo de reja.11 Lic. La represa ó dique Catenis legum obsl•iclus. Cje. Reprimido Dor el
de un rio. lea esclusa para detener 6 dar ele- rigor de las leyes. Catenarum cotonas. Plaut.
vacion á las aguas en !os canalesilLa :ompuerta Siervo que ha estado preso mucho tiempo.
de la esclusa. 11 p lin. Un pájaro. CÁTÉNARIUS, um. Se'n. El que esta atado á la
CÁTARRDUS, rrhi. in. Marc. Emp. Catarro, cadena, como el perro que guarda la puerta, ó el
itaxion ó destilarlo?" que cae con esceso de la cabeza delincuente y forzado.
á las narices, boca y pecho. CÁTÉNÁTIO, f Trilruc. Encadenamiento,
CÁTARIZATUM, n. Hipona, ciudad de A'frica. prision. j Union y atadura.
CÁTASCOPIUM, u. Bergantín, jabeque, CITÉ7-zÁmjs, a, uni. pa • /. de Catean. Flor. En-
fragata ligera, bote para ir á descubrir el mar. cadenado, aprisionado, atado con cadenas. Calo-
CÁ • ASCÓPUS, í. ni. Hire. Espía, esplorador, natas Izamos. Kin. Anzuelo pendiente de una ca-
atalaya. dena.—Janitor. Calan. El perro 6 el esclavo ata-
CkTASTA, f Tibul. La catasta, potro con"- do á una cadena para guardar la puerta. Cai ¿mata
»neslo (le M.!d(TOS atravesados en forma de aspa, lagena. "Hare. Botella o frasco esterado, cubierto
con que atormentaban á los reos y á los mártires. de mimbres ó juncos. — Equo•um Eslac.
81:Ct. Tablado en la plaza pública donde vendían La lengua del caballo á la que detiene el freno.—
los esclavos, Palestra. E.stac. La lucha en que se aferran y en-
CÁTssTsemus, Cels. La destilacion. lazan los brazos y los pies como con cadenas. Ca-
CÁTÁsTóLícus, a, um. Veg. Que tiene fuerza de tenati labores. Marc. Trabajos continuos que se
contener l) comprimir. suceden unos á otros sin intermisión.— Versus
CÁTÁsTnómA, átis. n. El puente del navío, la Quint. Versos encadenados, enlazados unos con
combes, crugía 6 cubierta de la nave, el puente otros ; ñificiles y oscuros.
mas alto de ella. C11-1:sto, as„ tsvi, atan], are. a. Tren. Fortun.
CÁTASTRÓPHE, es, ó Cátastrópha, fe. Petron.. Encadenar, aprisionar, cargar de hierro.
La catástrofe, la última parte de la tragedia ó co- • CÁTÉNÓPLIUM, n. Aus. Cancion, á la cual
media; el desenlace, desenredo 6 solucion de la danzaban, haciendo ruido con las armas.
fábula, en que viene á parar la accion en éxito feliz CÁTÉNUA, ae. f dina. de Catena. Paul. Nol.
(i infeliz. Cadenilla, cadena pequeña.
CÁTASTUS, 111. Vit•uc. El esclavo vendido en CATERVA, C,fic. Caterva, multitud de perso-
un tablado en la plaza. nas o animales juntos en algun parage sin órden.
4 e ÁTÁTECHNOS ó Cátátechnus, a, ron. Vitruv. Veg. Cuerpo de tropas de los antiguos galos y
Artificioso, esmerado, para cuya perfeecion no se celtíberos, compuesto de seis mil hombres. (iNep.
perdona trabajo alguno. Cualquier cuerpo de tropas. II Virg. Escuadran de
CÁTÁTÓNUS, a, um.Vitruzeinclinado hacia abajo. infantería.
* CATÁTYPÓSIS, is. f. Figura retórica. que equi- CÁTERVÁRIUS, a, MIL Suet. Gente que. va á tro-,
vale oí copia ó imitacion, porque se describe la jiu- pas. bandas, catervas 6 pelotones.
liza ó , figura (le alguna cosa. CÁTERVÁTIM. adv. Liv. En tropas, por
cater-
t CÁTAX, ácis. Lucil. El cojo. vas.
CATE. adv. Plaut. Ingeniosa, diestra, astuta- CÁTHARTICUS, a, usa. Cels. Purgante, lo que
mente. tiene virtud de purgar.
• CÁTÉcnksis, is. f. S. Ger. Catecismo, ins- CÁTFIEDRA, Juv. La silla 6 asiento. Mor.
traccion de la doctrina cristiana. I] El libro que la Marc. La cátedra desde ldase
jiw.dlui
La silla poltrona. 11
contiene. enseña el maestro. Molles oathoch .
C',IrrerÉTIcus, a, mil, Ecles, Perteneciente al poltronas, en que se sentaban las mugeres delicadas
eatek que vivían con mucho lujo.
CAT CAT
ur2
Perteneciente fiera de Etzopia mzd ponzoñosa, así llamada por
CÁTHEDRÁLITIUS, a, ano. Marc.
qué mira hacia abajo.
á la cátedra ó silla. Perteneciente á la 4 CÁT¿5CHiTES, m. in. Plin. La catoquites,
CÁTvi imaÁaítis, a, um. &n.
cátedra 6 silla. Cathedrariiphilosophi. Sén. Filó- dra preciosa de Córcega que se pega á la mano como
cátedra.—Oratores. goma.
sofos solo en el nombre ó en la elocuencia -
la en la cá- ervii5a rus, m. Paul. Jet. Modorra, especie d2
Sid. Oradores que enseban los tribu-
tedra, y no se atreven á presentarse en letargo, durante el cual están cerrados los ojos.
CÁTÓMíDlik, ás, are. a. Petron. Azotar en las ea,
nales.
CATHEMERNON. gen. de piar. De los cotidia-
nos: título que dib Prudencio á una parle de sus PaT eTersrium,
ildasi Laber. La nuca del cuello.
poemas, en que comprendió varios himnos para CÁTÓNIUM, n. V. Catornium.
cantarse en ciertos dia.s y horas. CÁTÓNIÁNUS, a, um. Perteneciente á Ca-
CÁTHÉTER, éris. Gel. Aar. La geringa, ins- ton.
trumento de cirugía. t CÁTÓNIUM, n. Cic. El infierno, lagar subte-
CÁTHETUS, Vilruv. Cateto, línea perpen- rráneo.
dicular, plomo ó plomada que se usa en la arqui- CATOPTRiCA, f y
tectura. CÁTO p TilicE, es. j. Catóptrica, parte de /a mate_
CATHÜLTCE. adv. Tent. En general, universal- mítica> que trata de las propiedades del rayo fj re-
mente. II S. Ger. Católica, religiosamente, con- flejo.
forme á la doctrina católica. * CÁTórrvoi rrEs, m. m. Plin. La catopirítes, pie-
CÁTHOLICIÁNI, órum. piar. Cód. Teod. Los dra preciosa que se crin en Capadoda.
oficiales de lcs católicos. Esta era dignidad y mit- CÁTORcHITES, P lin. El vino hecha de
gistralara de que equivalía á procuradores higos, llamado sicítes, pazmiprino y catorepii:.r:,.
del fisco, y administradores de renta;. * CATORTHOmA, n. Cica Accion Ole
CÁTuomous, a, um. Pije Universal, católico, perfecta.
perteneciente á todos. Prad. Lo perteneciente á CÁTORTHÓSIS, f. Cic, IroWaocion
la fe divina y á la religion cristiana, católico. . virtud.
CATI ,.;as. Fea'. La fuente de que bajaba el CATTA, Marc. Cierta ave desconor.Wa, de
agua pelronia al ' io Tíber. . dicha así por estar en el Panonia. 1 Gel_ Especie de enzbarcaciffia
campo de un ciudadano Pamaao Cato. Caaar.,E, árum. in. plaza y
CATICÁRIUS ro. Parrio en la aninta re- CATT1, bruno az. plan Tac. Los natural =s (le
P,,,,ae
gioa Hesse de Brunsvic.
CATILiNA, m. m. Lucio Sergio Catilina. patricio CATUAC1, órum. plaz• • Cés. Los 1,abianOo.
romano, que en compañia de otros nobles se con- de Dovai y sus contornos.
'laró contra la república. Descubrió Cierran sus . CÁTÜLn. f Prop. Lo perrilla, colloora,
designios ; y habiéndose él, salido volanlariconente perra nueva.
desterrado, morid su eje'rc:lo contra Roma, y pre-
Pool. Una de pae•tas
sentó batalla al cón•sal (Joyo Antonio, en lo' que
murió desesperado con lodos sus tropas. de R,cna, así llamada, porque eez-ea fta
y hacía un sacrificio de una perra roja d lea afazi:.a
CATILiNÁNUS, a, u in,
por la con•ervacion de ba; fu/ fa,.
CATTLi y RiuS, a. lun. Cie. Pertenecierte á Co-
CÁTÜLASTER. V. Catloster.
tilina.
CÁTÚLASTRA, Dra2. Lo doocelia robusto
CÁT1LLA, Pload . La mugen golosa.
y casadera.
CÁTLE.LATIO, Fest. La accion de lamer
los platos, de golosear. CÁTULIÁNUS, a, tima Min. Perteneciente. á Ca-
CÁTILLÁTUS. a, nro. Pila/. Lamido 'é galo- tolo, ciudadano =romano.
seadzi. Part. de Cotillo, CÁTtioiNus, a, urn. Perteneciente al ca-
CÁ.T000, m. plan Virg. Pueblos de los sa- chorro éperro nuevo. Caizflizza caro. Feal. Carne
hinos junio al monte Caldo. de perro.
COTILLO, ás, ávi, attun, are. a. Plan!. Lamer CATÜLIO, ltum, i re. a. l'arr. Ando:- sa-
los platos, golosear. lidas, se dice de las hembras de al/ 220..; /indiza/fa:,
CÁTILL0, m. Lucil. El lameplatos', el go- y C7t eSpr-WiQe. de las perras, cuando tienen p;aaien-
loso. Laca. El pez lobo, que se alimentaba de es- siva. al como.
tiércol entre los dos puentes del Nilo. CÁTCLiTal, ónis. f Min. El andar calientes ó
CÁT1LLUS, ó Catilluin. i. dim. Col. El salidos las li•rras.
platito, plato pequeño ó escudilla. II Plin. Plan- CATULLIÁNUS, a, ron. AUT. Del poeta Cotllo.
chela de metal para adorno de las vainas. ¡I Hua. CATULLUS, Cayo Valeria CAnlo, re -
Catilo, hijo de Anfiarao, fundador de la ciudad de rones, poeta celebre y elocuente del tiemp•
hoi Tívoli, en Italia. de Julio César.
CÁTNE, es. f y CÁTLLUS. Cie. El cachorro, perro Pequeño
CÁTiNA, • f. Sil. V. Catana. y nuevo. ¡I El parto de casi todos los animales.
CATINENSIS y Calánensis. m. O. n. is. Cic. De Fest. El collar con que tenían prosos á los siervos:
Catonia. y el del perro.
CÁTiNIENSES, mum. M. piar. Cic. Los naturales CÁTumE.um, n. Arnob. Torta 6 mazanan
de Clatania. hecho con carne del cuello del animal sacr'if.-
CAi NIENSIS. V. Catiuensis. cado.
CÁTÍNÜLLs, dinz.Varr. V. Catillus. CÁTÜRÍGES. um. m. piar . Pueblos de Pa-
CÁTNUNI, n. Vare. y lia del otro lado del Po.11Cés. Pueblos de la Ga-
CÁTINUS, i. flor. El plato ó escudilla. lia cerca de Ambrun y de Gap.
CÁTIUS, m. S. Ag. Cacio, dios de los roma- CÁTUS, a, nro. Cic. Avisado, prudente, circuns-
tzos, que presidía á los jóvenes para hacerlos agudos pecto, astuto y recatado. 11 flor. Ingenioso, hábil,
é ingeniosos. sutil. Leguen catas. Aus. . Jurista
CATLASTER, tri. m. ritritv. El jóven robusto. cerros. Flor. Diestro para cazar los ciervos. Cata
CiTo, m. Caton, varon romano, ilustre y dicta. 'arr. Dichos agudos.
mui severo, llamado el uticense, nieto de Calon el CÁTUS, II?. Palad. El gato, animal bien cono-
Censor. nOtro, llamado el Censor. cido. Veg. Máquina militar, lo mismo que vinea
CÁTOBLÉPAS, m, Plin. La catoblepa; bestia pluteus,' de la cual cubiertos los soldados, se 4cer-
CA CAU 193
catan á desiroir el muro y cegar los fosos de una CAUTO, ónis. m. Cic. El tabernero, hostelero,
plza, mesonero, abacero.
CAucíms, Ildis. Plin. La catic¿Ilis. yerba se- CAUPÓNA, f Cir. La hostería., taberna- , aba-
mejante al hinojo, y en el sabor y olor á la pasti- cería, donde se vende vino y de comer. I¡ Apul. La
vaca, nace en los sentbrzl.'ios, y algunos la llaman hostelera ó tabernera.
dauco si; vestre. C A UPÓNANS, antis. com. En. El que tiene taber-
CAucAsEus„ um. r ivg, y na á hostería. 11 El que hace alguna cosa por
CAUCÁSIUS. um. Pro ?). Del monte Cáucaso. cansa de ganancia.
Caucasim porta>. Plin;EI estrecho entre el monte CAurüN-Án i us, a, um. Ulp. De la taberna -á
Cáucaso yfel mar caspio. hostería.
CAuáÁsurs, Pijo. El Cáucaso, moiJe mal CAUPÓNIA ars. f Juslin. El oficio del hostelero
alio de Asia, rpte separa la India. de la Escilia. tabernero.
CuAcotanÉals, Colibre, ciudad del condado CtstxoNíus,a, Plata. Del oficio del taber-
tle Rosellon en Francbs. nero á hostelero.
CAtictis, Esparc. Taza ó vaso para beber. CAUPÓNOR, iris, l'ttus sum, Sri. dep. En. Co-
C.Auwt, Cie. La cola del animal. II Liar. El merciar, comprar.
miembro Viril. ettéldalii . jaclare.Per • . Menear la cola CAUPONÚLA, a.>.f dita. Cio. Tabernilla , hostería
halagando.--jactucc alicui. Pers. Lisonjear á uno, o hgonciilo.
acariciarle.—Trahe •e. :dor. Llevar cola: espre- C.A.uPti.us ó Caupblus, 177. Gel. La harca,
sien proverbio/ para decir que se burlan tic al- esquife u lancha.
guno, por lt toslunibre„ así antigua como 'moderna, ..',AUIl j NLS, a, um. Grac. Del viento nordeste.
de coser o pegar tina cola por claras á quien se CAURIO, is. Li. dan!, •e. Aut. de Fil. Verbo
gu;e re hacer ,,:gunct burla. que esplica el bramido de la rara fiera.
CALDEA, j: Min. Cesta de juncos 1 taint- CAURUS. 1, o Coros, i. Virrj. Viento coro, el
bres da Igaelos. ,'•'r nordeste opuesto al euro ; viento poniente
C.kuo E us , a, u:n. 7):e2. Lo que cs bocho de un parle donde se pone el sol en el solsticio de
tronco. ¡I Lo gut. la junio.
icis. Ea ' [irg. Ei tronco del ilrbol. CAUSA, M. f Cie. Causa, principio, fuente,
Ter. Ei hombre necio, torAo, atajadero. II Gel. La origen. II Materia, asunto. I Motivo, ocasion, pre-
union ;15 ur:chas tibia;. l pedazo de ma- testo, razon. I Escusa, color, apariencia. 1 Partido,
deí-a d0 aS;e1:tj, bando ; faccion, parte, cábala. Estado, condicion,
Ye. a. is. Plazti. De tronco ó clase, calidad. II Cargo, encargo, counsion. 11 Ne-
pié de arbol. provim¿:ia. .Kattl. El oficio gocio, o„ proceso, pleito. Causa laceo, ó canse iidoteisvlo,
de corto:- tmod slaluo. Cie. He aqui, este es el motivo
• ,•
Cauuicanit. y Codic • rius, a, 1-Z, por que me ínclaw á esto, por que tomo este par-
chada grmEsas piezas mallera. (-..fami,-Icti• ó , tilo, esta resolacion. Causa, jaummbili.s. . Causa de
cuudi:a!a. DZaVe beeha de un tronco • la viuda y el pupilo.—Sontica. Tib. Escusa
da un árlml canoa.. aparente, como una indisposicion &c. Qi:id cansa
CAULJN.7. fauces. pla•. Lit, . b fircze. est? Qué tienes que decir ? Causan non dice,
piar. Vol. Catt;:lhtuin jugual. n. • Nada tengo que decir. Ad caw:anz t•eedere. Cte.
E! estrecho de Ariirty.a,(or ;ti" rOinai/US fiteron . Mezclarse en, encargarse de un negocio. In estz!“
obligados .0 los á pasar debajo de:1 ylt(m sana. se dimillere.—Ingredi.—IncumIre.
se flama yue» eanta María de Vade- deduccre. Liv. Entrar en, seguir el ,partido.
gardano. causan suam recedere. Prop. Volver a su primera
CAUDiNUS, a, tino Hecho de no condicion ó estado. In causara desee/niers, ingredi.
Cltuol.t1, is. y Cic. Entrar en materia, á hablar de su asunto.
Lic. .).tri )aya, e•i/u/c¿;- Per causan' legationi.s'. Silel. Con pretesio de una
,'.,alaba. Catud laborare. QUi7d. Ny tener buen
CAUDO:-3- Isla cerca (lb: Claudio. dereclio.—eadeer. ('e. Perder el p!eito.—il/cri,
Cm.N., re. r Vieg. pauslue, re:drei, sud. Cíe. Por anun-, por respeto de
de las ovejas. Ca Le:... Los poros i ní, de ti. de vos, de él.—Verbi. Cic. Verbigracia,
del cuerpo ó S113 por ejemplo.—indictr'f domnari. Cie. Ser condena-
t enuLEsco, ore. a. Plin. Crecer en lado. do sin ser oido. Ira causd damnalionis Quin'.
* CAuutxs, .111. Pii15. E/ j tgo del lase•pHo, Estar en estado de ser condenado.—Eddem case.
llamarlo vicia y caoba. Cic. Estar en seguir el mismo partido. II Cés. Co-
CA utíct:r.;Tus, a, um. Apul. Le que tiene tallo. rrer la misma fortuna, tener igual suerte e des-
CataiictiLus, 1---Tc:in encorvada en el ' tino. L1 causó 7norbi rase. - l'Uy. Estar enfermo. Gra-
tat,.p11; culuaa, que sic como de un tro— •:: v: tic cau.s.d.Cir,Por un motivo grave, por una razon
que forma cuatro hojas. II .Dim. de Canija. poderosa.
CACLINC7,7, Plin. Ei vino caulino que se CAUSÁLIS. m. f lé. n. ís. 8. Ag. Perteneciente
cagas cerca de Copare. - a la causa.
CAULIS, is. Min. El tallo da las plantas. CAUSALTTER. adv. S. Ag. Por causas.
La col 6 berza. Asta de dardo o pica. Cuu- CAUSÁRIE. adv. Marcian. Con razon, con mo-
is 13 El caben de la pluma. tivo, con fundamento.
CAULÓDES, is. Plin. Que tiene gran tallo. CAusjatius, a, um. Se'n. Valetudinario, enfer-
CAULON, ¿mis. in. Virg. y mo. Cousariu• Liv. Soldado inválido por en-
CAuLum, n. Sil. Castelvetere, ciudad de la fermedad 6 vejez. Causaria Ulp. La licen-
Magua Grecia cerca de Calabria. cia 6 esencion del soldado inválido. Causarius oeu-
CAUNE.E, hrum. f piar. Higos de Cauno lorum. Marc, Eaw. Enfermo de los ojos. Causarice
Rosa, ciiidad de Caria. animi partes. Sin. Enfermedades del ánimo.
CAUNEUS, Caunius y Cannmus, a, um. Petron. CAUSiTE. adv. Plin. Con causa.
De Cauno, ciudad de Caria. CAUSÁTIO, onis. f Gel. Escasa, pretesto.fiPal.
CAUNUS, i. f. Pan. Cauno ó la Rosa, ciudad de Euferrneda.d.Pila,c. Cap. El estado de la causa
Caria fundada por L'auno. ó controversia.
CAUSÁTIUS. adv.comp. Plin. Con mas razon,
CAUNUS, i. in. Ov. Cauno, lujo de Mildo, que mo-
huyendo del amor de su hermana Biblida, fue á tivo y fundamento.
airia, y fundó la ciudad de su nombre. CAUSÁTiVUS, a, am, Marc. Cap. Lo que da
C AV C A V íl
144 n. AA

cansa íi motivo, que hace la controversia y cons- CÁV/EDIUM , Cavnin tedium. n. ritmo.
El patio de la casa.
tituye el estado de la causa. -laCavÁmaN, n.
CAUSIA, Plaut. Sombrero de grande, ala Aajero, hueco,
. manta ó mantelete deyque
usado de los griegos de los romanos.II reg La concavo, caverna.
usaban en el asalto de CAVANA, f Ciudad de la Arabia feliz.
CÁvanaa, áruin. piar. y
las ciudades. CÁVÁTES, Lila. plu • . Plin. Pueblos de la Ga-
CAUSIDICA , se. Vilruv. La sala de la audien-
que se peroran las causas. lia narbonense, hoi el condado de Aviñon.
cia en CÁVÁTiCA, X. f. El caracol, gusano mui
CA usloiciata, w. J. Am. La abogacía, el arta y parecido d la limaza.
oficio del abogado. CÁva.Ticus, a, una. Plin. Que nace y vive en
Causiedcus, m. Cic. El causídico o abogado agujeros en la tierra.
que trata los negocios de los litigantes.
CÁVÁTIO, ótv:s. Varr. La cavidad, hondura,
t CAUSIFiCOR, áris, filas sum, ari. dep. V. hueco, hoyo ó agujero.
Carisor.
CAUSON, ¿mis. m. Cels. El causon , calentura CÁVÁTOR, g ris. Cavador, el que cava,
repentin a y mai ardiente. el que hace un hoyo ó agujero.
CAVÁTÚRA, re. f. Veg. Cavadora, la profundi-
CAUSOR, árís , átus sum, ári. dep. Liv. Alegar
razon, escasa, pretesto.11-rirg. Diferir, dilatar, dad ú hondura.
poner dificultades. 11 Quia. Intentar una accion , CÁVÁTUS. a, um. pan. de Cavo. Virg. Cavado,
poner una demanda, acusar. Causari eetatein. ahondado.;) Hueco, agujereado. Cavati.
Cic.—Atritos. Marc. Escusarse con la edad.— Lucr. Ojos hundidos.
ilforbian. Cie. Con la enfermedad.— Tempus. Sic. CAVE, es. f. Ciudad de Bilinia.
Con la estacion, con el tiempo. Causan cura ali- CÁVEA, Cic. Caverna, cueva ó concavi•
quo. Treb. Quejarse, esponer SUS quejas á alguno. dad, hoyo ó profundidad hecha en la tierra.11 Jau-
CAUSTICUS, a, um. Marc. Cáustico, que tiene la de bestia feroz. Ji La caja. 11 Coluni. Cerco de
fuerza de abrasar y quemar. Caustica spuma. espinos que se. hace al rededor de un árbol para
Marc. Legía mui acre o fuerte. estorbar que las bestias se acerquen á él. II Virg.
El panal. J J Plaut. La prision. II Estar. Lugar ca-
CAUSÜLA, X. f.dim. Cic. Pleítecillo, causa pe-
arado por todas partes.IJCic. La planta del teatro.
queña. II Hire. Pretesto, ocasion pequeña.
CAUTE, ins, issime. adv. Cie. Cauta, prudente,
luta carea. La parte del teatro mas autorizada en
recatadamente, con prevencion y cuidado. que estaba la orquesta, los senadores y caballa-
CAUTÉLA, aa. Apul. Cautela, diligencia, cui-
ros.—Media. Otra parte destinada para el pueblo
dado, prevencion, precaucion. (J Cuy. Jet. Cau- y gente de mediana esfera.—Summa..La parte del
cion, seguridad. teatro que ocupa la gente mas imanar. Verba ad
Palad. V. Cauterium. •ummain caveain spectanlia. Palabras diri-
CAUTER, tris. gidas solo al bajo pueblo.
CAUTÉRIÁTUS, a, una. S. Ger. Cauterizado,
quemado con cauterio. CÁVEÁTUS, a, um. Plin. Hecho, dispuesto en
CatarÉalum, Veg. Cauterio, instrumento forma de teatro.
de hierro de que usan los cirujanos hecho ascua CÁVÉFÁCIO, ia, ere. Port. V. Caceo.
para abrir llagas ó quemar alguna parle, restañar CÁVWDUS, a, um. Cje. Lo que se debe huir,
la sangre, y castrar la herida. 11E1 remedio cáus- precaver á evitar.
tico, y que quema. ¡Iba llaga que hace el cauta- CÁVE.0, és, cávi, cautum, vare. a. Cíc. Preca-
rio.11 211urcian. Instrumento del pintor ó esmalta- ver, precaverse, guardarse, reservarse, sospe-
dor en cera. char, desconfiar, evitar, prever, no aventurarse.
CiuTÉu.ízo, ás, ávi, átum, á.re. a. Veg. Cau- Cave quid facías. Cic. Guárdate de hacer alguna
terizar, quemar con hierro encendido ó para abrir cosa. Ca yere sibi. Cic. Precaverse, tomar sus se-
llaga, ó para restañar la sangre. [131arcar, notar, guridades. J J Ulp. Dar caucion. —.Aliquenf ó ab
señalar con algun signo á alguno, ó alguna cosa Cie. Tomar caucion de alguno.—Aticui ali-
para que sea conocida. quid. Cic. Guardar, precaver a uno de alguna 11

CAUTES, is. Cic. Roca, peñasco, escollo. cosa.—Aliquein. Cic. Huir de alguno, tenerle por 1.

CAUTIM. adv. Ter. V. Cauta. sospechoso, desconfiar de él.—Sibi cbsidibus ab fi

CAUTIO, (lib. f. Cic. Precaucion, prudencia, aliquo. Ce:s. Recibir prenda de otro para su saga-
circunspeccion, cautela. jj Caucion ridad.—Sibi loco. Ter. Precaverse en tiempo, po-
, seguridad, nerse en seguro. Cautum est lege. Fiji'. Esta
garantia. II Vale, promesa, cédula de obligacion.
Cautio chirographi. Cic. Cédula, vale de mano prohibido, esta mandado, prevenido por lei. —
propia. —Est. Ter. Es menester precaucion. Cau- Fwdere. Cic. Se ha acordado, se ha quedado, se
tio mea, ó ó libi ne. Cic. A' mí y á ti ha prevenido en el tratado de paz.—Mmhi preedi-
nos toca tener precaucion. Cautiones facere. bus, et Cic. Se me han dado cauciones é
Dar seguridades, fianzas.—Proferre. Sén. Pre- hipotecas. Cayere de eviclione. Ulp. Prometer la
sentar, ofrecer cauciones. Cautionein adhibere. — eviccion de lo que se ha vendido á otros. Cave-
Adjungere. Cic. Precaverse. A caulione discedere. buntur ceetera. Cíe. Se verá, se cuidará, se tendrá
Cje. Desviarse de la prudencia y precaucion. cuenta con lo damas.
CAUTIÓNÁLIS. m. j: lé. a. is. Ulp. De la caucion CÁVERNA, Cic. La caverna, cueva ó con-
seguridad. cavidad en la tierra. Carernw Lucy. La con-
CAUTIUNCÜLÁ , X. f. Inscr. Caucion pequeña. vexidad del cielo.
CAUTOR, tris. m. Plaut. El que provee á su se- CÁVERNA_CULA, re. f. din-t. de Caverna. Plin,
guridad ó á la agena, que usa y toma precauciones CÁvERNÁTIa!. adv. ;S'id. Por cavernas ó cuevas.
con prudencia. CÁVERNU, ás, are. a. CeL Aur. Socavar, ahora=
CAUTUS, Lis. m. Gel. V. Cautio. dar, hacer cavernas.
CAUTUS, a, um. Cic. Cauto, prudente, juicioso, CÁVERNÓSUS, a, um. Flia. Lleno de cuevas,
avisado, circunspecto, hábil, sutil. II Part. de cavernas, hueco y socavado.
Caven. Asegurado, seguro, cierto. Caulior quo CÁVERNÜLA, dina. Plin. Caverna pequeña ,
mulieri res esset. Cic. Para que los bienes de la boca, concavidad estrecha.
mugar estuvie ghn mas asegurados. CÁVEUS, m. Treb. El pote ó jarro para beber.
t CIVA, w. f. Pliu. El agujero ó nido de pá- CÁVI/E„ áril. f. plur. y
aros. CÁVIi RES, ium. piar. y
e E C E D I45
CÁviinLE, árnm. f piar. Fest. Las partes de ácula ne, el ce se muda en ci : v. g. laiecine, lune-
una víctima hasta la cola. cine, hoccine.
CÁVILLA, Plaut. V. Cavillatio. CEA w Cea, isla del mar Egeo, una
CAVILLÁBUNDUS, a, um. Tert. Caviloso, inquie- d
de las , Cícladas.
c
to de genio, maliciosamente discursivo. CEBA,
CEBA, f Plin. Ceba, ciudad de Ligaría.
CkvILEÁ.Tio, ¿mis. Quint. Cavílacion, argu- CEBÁNUS, a, um. Plin. Perteneciente á la
mento y discurso sofístico. Imaginativa, discur- ciudad de Ceba.
so, aprension y maquinacion inclinada por lo co- CEBENNA, j. y
man a enredar, inquietar y engañar. Cueillationes CEBENNJE, ár im. f. piar. Los Cebenos, mentes
juris. Quint. Escapatorias, cavilaciones, malicio- de Francia.
sas interpretaciones del derecho. CEBES, étis. m. Cébes, filósofo tebano.
CÁVILLÁTOR, Oris. in. Se'n. Cavillatrix, icis. f CE2REN, énis. in. Plin. Cebreno, río de Trbade.
Cia. El bnfon, burlon, decidor. jj Sén. Caviloso, CEITIRENIA, f Ce b ren i a, pa is de
d Tr bade,
sofista, engañoso. por donde pasa el rio Cebreno.
CÁVILLÁTUSI as. m. Apul. V. Cavillatio. CEBRÉNts, Idis. f. 01) De Cebrenia.
CÁVILL.kTUS, a, um. Apul. Part. de CECAUr1E N US, a, un' . Marc. Cap. Lo que está
CÁVILLOR, iris, átus stun, ári. dep. Liv. Ca- quemado ó abrasado.
vilar, pensar, inventar, discurrir razones falsas é CÉcini. pret. de Citdo.
inciertas para engañar. l l Decir chistes, donaires CÉeíDi. pret. de Cado.
para mover la risa. Cai' illari aliquem.—Aliquid. CECINA ó Cecinua, m. Plin. Cecina, vio cl¿
Cia. Burlarse de alguno o de alguna cosa.—/a ali- Tosca n a.
gurí re. Cic. Hablar con chiste y gracia sobre al- CECiNI. pret. tle Cano.
guiri asunto. CECRÓPIA., w. Plin. Cecropia, la fortaleza de
CÁVILLÓSUS, a, uni. Fimo. Caviloso cautelo- Aléna.slj Cubil. La ciudad de Aténas, así llamada
so, malicioso, inclinado á sembrar chismes. jj de su fundador Cecrope. II Epíteto de Minerva.
Chistoso, gracioso, chocarrero, chancero. CECROHD/E, 'amo 6 um. 0v. Los
CÁVILLULA, w. Plant. atenienses
CÁVILLÜLUM, n. Plant. Dim. de CErRÓPIUS, a, um,
C.AviEEENI, n. Plin. V. Cavillatio. CECROPIS, f ()vid. Natural de Aténas,
CÁVILLUS, Apul. V. Cavillatio. perteneciente á Cecrope.
CÁVITAS, átis. f. Cavidad, hondura, hueco, CECROPS, Plin. Cecrope, primer reí
ti2yri ú agujero. y fundador de Aténas.
CÁVYTIONEM en lugar de Cantionem. Fest. CECROPUS, m. Sén. Cecropo, monte de A' tica
CÁVTTUS, a, um, en lugar ele Cautos. Plaut. junto á Aidnas.
CÁvo, as, ávi, átum, área. Vira. Cavar, ahondar CECRYPIIÁLEA, T. f El promontorio ó la isla
la tierra. Cavare lintres arboribus ó ex arboribus. del Peloponeso.
Virg. Escavar los árboles para hacer canoas.— CECUA, te. f V. Cicuma.
,Clypcum gladio. Ov. Penetrar, traspasar el es- CECÚBUM, n. V. Cmcuhum.
cudo con la espada. Cauca luna cornea. Plin. La CEDAR. indecl. Bibl. Cedar, pais de Arabia.
luna está en menguante. CÉDENS, tis. com. Pijo.. men: Cadente, lo que
CAVODA, T. f. La ciudad de York en Inglaterra. se cae ó se va ca yendo : díces. e propiamente de
CAVODIUM, n. Cabal), ciudad de Irlanda en la los cabellos.
provincia de Fister. t CÉDENTER. adv. Cel. Anr. Concediendo 6 ce-
CAVORTIUNI, n. Cabous, castillo del Piamonte. diendo.
CÁvósírAs, átis. f Tert. La concavidad 6 ca- CEDO, ig, cessi, cessum, dére. a. Cic. Ceder,
vidad. dar, hacer lugar, retirarse. Fluir, escaparse.
CP;uvi„ n. Virg. y Andar, caminar, pasearse. ti Rendirse, sujetarse.
CAVUS, i. Liv. La cavidad, hondura, hueco, 1¡ Suceder, acontecer, ir, salir bien 6 mal las co-
hoyo ó agujero. Carian wdium. dn). El patio sas. j j Pertenecer, corresponder. Cedit ;urna in
de una casa.—Medium servare in structurd parie- vicem fidei. Liv. Le vino el castigo en lugar de
lis. Vitrur. Dejar un hueco ó ventana en la fá- paga. Cedere alicui in re, aliqud. Cia. Ceder á al-
brica de una pared.—Mcei cubila-le. Liv. La tro- guno, rendirse á él en lo que quiere.-Villd credi-
nera de un codo de una muralla.—rEs. Virg. toribus. S'uet. Abandonar sir casa de campo á loe
Trompa, clarin, trompeta.li Cic. El caldero ó acreedores.—Foro. „bto. Quebrar, hacer concur
caldera. so.—Legibus, Cje. Obedecer á las leyes.— Tem-
CÁvus, um. Cic. Cóncavo, hueco, ahon- pori. Cic. Acomodarse al tiempo.—Religioni. Cic.
dado, profundo, cavado. Cura halls. La canoa Someterse á la religion,—Precibus. Clic. Dejarse
de una sola pieza de árbol hueco.— Testado. Virg. vencer de ruegas.--Ma!e. Hor. Salir mal.—Vitd.
-Instrumento músico de cuerdas.—Lumina. Ov. Cje. exemplmn. Quint. Servir de ejem-
Ojos hundidos.—Lana. Plin. Luna en menguante. plo. Cedant horíe, dies, anni. Cic. Se pasan las
—Tempora. Virg. El hueco de las sienes.— Vena. horas, los días y los años.—.11ores rebus secundis.
Cia. La vena cava.—Fenestra. Virg. Ventana Liar. La prosperidad muda las costumbres.
abierta.—Convallis. Firg.E1 valle hondo.—Lintea. Domas el qua. domui cedunt. Ulp. La casa y sus
Val. Flac. Velas hinchadas por el viento. Cavum dependencias.
ntre. Ov. El mar profundo. CEDO. verbo def. Cic. Dime, habla, dame,
GAYCI, oran m. plan. Lucr. Pueblos de Ale- nómbrame. Cedo unum mihi. Ce. Nómbrame uno
mania. solo.—Qui ainisistis? Cic. aguamanos,ómo
Decídete, perdis.
CAYSTER, Caystros ó Caystrus, i. ni. Ov. El Cais- teis?.—Ylanum. Plaut. Dame la mano.—Aguam
tro, rio de Lidia b Meonia en el Asia menor. manibus. Plaut Dame os, ó agua para
CAYSTRIUS, a, um. 0v. Perteneciente al rio lavarme las manos.
Caistrio. Caystrius ales. Ov. El cisne. .itÁTus, um. Plin. Frotado con aceite de
cederE013 cedro.
CE CEDRÉLX1.311, n. Plin. Aceite de
CED ÉLÁTE, es f Plin. Cedro de Fenicia,
CE. Dkcion silábica que se junta regularmente cedro raid grande.
al pronombre hic, hwc, hoc, y Cambien á la par- CEDFIEUM, n. Vitral). y
tícula sic ; pero cuando á los dos se junta la par- CR,oalA, *c. f. Plin. Goma que destil ol cedro.
10
CEL CE L
146
ala_
CEDRINUS y Cedreus, a, um. l'Unir. De leberri: a res est iota Cic. Es sa mui
bida toda la Sicilia.
dera de cedro. e l ce_
CEDRIs filia. Plin. La cedride,froto d CELEBRiTAS, átis. f. Cic. Celebridad , solernai-
dro, que es una bolita azulada y roja al modo del dad. 1¡ Concun-encia, concurso, junta de mucha.
gente. 11 Estiniacion, reputacion, fama, esplen-
fruto del enebro. dor, aplauso, alabanza. Crleb•itas uihi ,:.¿Lio est,
CEDItis, is. Rio de la isla de Cerdeña.
n. Plin. La cedria , goma, resina Celebritatem odi. Cic. Yo huyo de los grandes
CED,RICNI,
ó licor que destila el cedro cuando se quema. concursos, aborrezco el tropel y confusion de gen-
CEDROYT. indecl. Bibl. Cedren,
valle y torrente tes. Cehbriia.s Cic. La concurrencia b fre-
entre Jerusulen y el monte Olivele. cuencia del pueblo por un camino.----Dici
CEDRÓPOLIS, is. f. Ciudad de Caria, Cic. El concurso de un duelo, la solemnicinj
CEDII9PÓLITiE, árum. ilt. plur. Los naturales un entierro.—Lialonan.eic. La solenn.idad. de las
de Cedrópolis. fiestas.—Loci. Cic. La f•ecuentacion de mi lior.
It CEDROS, i. f Isla de la costa de Alemania. Ce lebritate maxim rice j'e. ei( ! . Vivir
CEDROsIL órum. piar. Pueblos vecinos del reputacion, con mucho esplendor.—..d
mar rojo. honestare. Cic. Hacer la curte á uno.
CEDROSTIS, is. f Plin. La vid alba. Y. Arnee t CÉLEBRITER. Célebremente, con cele-
loleuce. bridad, solemnidad, alein, regocijo y aplauso.
CE p aus , 1. f. Plin. El cedro , árbol Celeber•ime. Sud. .12(:11 concorso.
gante, siempre verde é incorruptible. Cedro di, CiLik.uito, ás, ávi, atom, are. Cje. Cele-
Pers. Cosas dignas de una memoria eterna.-- brar, festeja-, solem1.1zar.Concurrir, frecuen-
Linenda. Flor. Dignas de la inutortakidad„ tar. ¡I Alabar, aplc.talir, pkA,derar, encarecer,
qué lo ire se frota con aceite de cedro., nunca se inagnifica.-, dar espiennor, lustre, nom1):-e, fama
carcome. y repotacion. (.1¿:!cfa.a.k,q t:dos. Ceje. u el.-hear :as
CÉLADúSA, e. Isla del mar Egeo cerca de fiestas.---1/Loz.—Dom:mi.—e.ketus. CU. Ú'recuen.
Délos. tar un camino, una casa, ni.a te:lidia b concu-
CÉLADÚSM, árum. plan Islas pequeñas (14 rrencia.—Ce;Ivici.‘¿nz. Cric. Dar un convte, LIG han.
mar Adriático. mero. Or. :ama de
CEL.ENE, árum. f. pl.0v, Fricouia , ciudad de buen bebedor. — D 2. CM. 1.1z!..•. Celebrar, i.k.:.;t-jar,
Frigia. solemnizar un dia.--31alrilicli• u/iquein. Cte. 3,ar
CEL.ENO, as. f. Virg. Celeno , una de las Ar- á conocer á uno por lo nial que se Ikabla de él.—
pías. ij Ov. Celeuo, hija (le Licurgo .11 Una de las Leudes alimjus ó laude aliguem. Cje. 1 ) 1.5licar las
Pléyailas. alabanzas de alguno.—Popirmse ; r. Frecuen-
CÉLÁMEN, ínis. n. Apul. Ocultacion. tar las tabernas.
CELÁTE. ack. CÉLeat 1:3Ce3eris. J. 3 e. 1s. CQ ,'11p . sup.
tCÉLÁTOR,
CÉLÁTiM. adv. Gel. Ocultamente , de secreto.
Dris. . E! que oculta.
111. LUC] .
rrimus. av. Ligeres. tu, ágil, velaz.
espedito. presto. II Hun. Vivo, activo. Cele.-' coma
CÉLÁTUS, a, ron. parí. (le Celo. Cic. Celado, Ter. Resolucion 1:marida de repente : . ven-
oculto , encubierto , escondido. ¡I Hor. Secreto. j torada, precipitada. Cr. ilc? . H-k.Lo,
Ter. Disimulado. adulza aliquid 6 de aliquo. fácil en encolerizarse.--.ik'n'Jo.
Cic. Aquel á ,4 ,: .m se oculta ó se hace misterio de tirador diestro.—Aninv¿s. I el.
una cosa. Pat. rlombre vivo, de una v:va. Ce-
CELÉBER. m. is. Ov. V. Celebris. leris mors. Ov. Muertere-pe:aja:a.— Niiír.ein i pe-
CÉLEBERRiME. adv. sup. Suet. Con gran con- ra? versus. Han. Versos !niii de ..;risa.
curso, con mucho aplauso, con mucha cele- ¿e •es d .12. O V. Las - r... '.s.
bridad. Tác. Arribo que será ,eali
IL:131.1.k131LiS. 111. f I S . Ma•c. y CÉLÉRANTER. adv. y
UÉLEBRANDUS, am. Digno de ser celebrarlo. CÉLÉR.Xn.m. i/LIV. Ó
CELE BRÁTÁ, ornan. n. Marc. Los funerales. CÉLERE. adv. Plaat. V. Celeriter.
CELEBRÁTIO, ónis. f. Cic. Celebracii ' n, el acto CÉLÉRES, m. plan. Lar). Les céleres, , tres-
de celebrar y solemnizar una cosa. n Elogio, pa- ' cientos soldados de á caballo, que levanto' R ómulo
negírico, alabanza. II Concurrencia, frecureata- para la guarda de su persona. Trlbunits •elerum.
cion , celebridad, concurso. II aplauso, aclama- Liv. Comandante de la caballería ligera.
cion , júbilo, solemnizacion. Celebrado domas. CÉLÉaloEs, edis. com. Cje. Ligero de piés.
Cic. La reputacion de una casa, su alabanza, su CÉLEitiTAS, f. Cíc.. Celeridad, prontitud,
concurrencia. Celebrationent habere. Plin. Estar, presteza, velocidad, ligereza, diligencia, aídicitud
en estirnacion. precipitacion. Celeritas ve • borum. Cic. Torrente,
CÉLEBRÁTOR, Oris. m. iTIarc. Celebrador, el flujo de palabras.----in capiendis castris. Ce's. Pres,
que celebra, aplaude ó encarece alguna cosa. II El teza en apoderarse del real de los enemig3s.—Ex-
que festeja, solemniza, celebra. ercitatione. Ces. Velocidad adquirida por el ejer-
CÉLEBitáTus, a, parte de Celebro. comp. cicio.—Dicendi.—Ad dicendum. sic. Velocidad
ior. sup. issimus. Cic. Celebrado, celebradísimo, eu hablar. Celerita.tes nimias suscipere. Cic. Apre-
alabado, elogiado, solemnizado, aplaudido, pon- surarse mas de lo que es menester, mas de lo ne-
derado, encarecido, ti Conocido, sabido, de que cesario. Celcritate opus est. Cíc. Es menester
se habla con alabanza. jj Frecuentado, concurri- diligencia, viveza, prontitud; no hai que perder
do. Celebrada res oninium sermone. Cic. Cosa de tiempo.
que todos hablan, que todos saben. Celebralior CÉLÉnirEn. adv. Cic. Presto, ligera, veloz-
nomine, quam precio. Ov. Mas famoso por su mente. Celerrime. Cic. Proutísiinamente, en un
nombre que por su verdadera estimacion. Cele- instante.
bratissimis in rebus versari. Cic. Emplearse en co- CÉLÉRITUDO, inis. f. Var •. Celeritas.
sas de grande esplendor. CÉLÉRIUSCULE. adv. dim. Aller. Un poco alas
CÉLEBRESCO, ere. n. Non. Hacerse céle- presto.
bre, famoso. CÉLÉRO, ás, ávi, átum, are. a. Cic. Acelerar,
CÉLEBRIS. m, bré. n. is. comp. ior. sup. be- acelerarse, darse prisa, adelantar, precipitar. Ce».
rrImus. Cic. Célebre, celebérrimo, lo que por SUS lerare manimos itbwribus. Tác. Avanzar a grandes
partes, calidades y circustancias tiene nombre y jornadas, correr la posta.—Gradum. Virg. Acele-
fama. Concurrido, frecuentado. II Solemne. Ce- rar el paso, adelantar mucha tierra.,—Opus. Virg.
C EL C EN 147
Adelantar, apresurar una obra.-•-Opero. CELITAS, átis. f. Cíc. y
Flac. Darse prisa á socorrer, á llevar el socorro. CELSITUD°, /lis, f. Vel. Pat. Celsitud, eleva-
CELES, étiS. Plin. Batel, chalupa, barca, clon, grandeza, alteza, soberanía. Celsitas anitni.
laucha. V. Celox,Il Plin. El que en los juegos Cic. Grandeza de alma, de valor, de espirite,
públicos llevaba un solo caballo, ó el mismo ca- magnanimidad. Celsitud° corporis. Vel. La altur2.
ballo. del cuerpo, la estatura alta, grave y magestuosa.
CÉLÉTIZONTES, um. m. plur. Plin. Los que p-,o- CELSUS, i. ni. Aurelio Cortielio Celso, retórico
biersan un solo caballo en los juegos públicos. famoso, escritor célebre del arte militar y de agri-
4 CÉLEUMA ó CÉLEUSMA, átis. Ase. Ped. El cakura, del tiempo de Tiberio, de quien solo nos
/ rito de los marineros ó remeros para animarse a quedan ocho libros mui elegantes de medicina, por
la maniobra. La señal que se da á los marineros cuya pureza de estilo ha merecido ser llamado e{
ó remeros, sea de viva voz 6 C.Gn un silbido para Púdico, y por su ciencia el Ilipócrates la-
señalarles las diferentes maniobras. tino
CELEUS, ni. Virg. Ceceo, rei rfe Elusina, que CELSUS, una ior, issImus. Cit.'. Alto, excelso,
iospedó á Céres, y ella -k enseñó la agricultura. sublime, elevado. Celsus honore. Ov. De una
4 CÉLEUSTES, w. Bud. El que hace hacer su honra distinguida. Celsior monis. Val. Fine. Mas
deber á los marineros 6 remeros, como el cómitre. alto de espaldas. Celsissima sedes. Cic. Dignidad
CELIA, f Plin. La celia, bebida de los anti- mui superior, mui elevada.
guos espuneky, que Se de trigo cocido á modo CELTa:, arana ni. piar. Cés. Los celtas, pueblos
de la cerveza, o la chicha de los indios. de la Galia céltica.
aran.k ats. m..f. sé. n. is. Cxlibaris. CELTE, is. 12. y
CELSUS,
CELTES, is. ni. losen El buril 6 cincel para gra-
CELLA, f Cic. La despensa en que se guardan bar, celar. burilar ó cincelar.
los coniesiibie,s para la casa. }I Colara. Dormitorio CELTIBERI, ñrum. in. piar. C'e's. Pueblos de la
retirado de los siervos. ¡I Marc. La choza de los Celtiberia ó Aragon et España.
11 Kin. La caverna 6 hueco de los panales
pobres. CELTiBÉRS.A, Cés. La Celtiberia Ó Aragua,
0.,,e abejas. El sagrario del templo, el cuerpo de reino de Espada.
la iglesia, y tambien la capilla particular. Calla
CELTIBÉtticus, a, um. Min. y
panaria. Cic. El granero.—Prompluitria. Maui.
CELTIBEItius, a, um. Cric. ó Celtiber, era, eruta.
La desp•asa.-01caria. Cje. La despensa del Celtibero, aragones ó lo que es de Aragua.
aceite.— Vinaria. Cic. La cueva ó bodega para CELTiCA, 93. f. Pila. La Galia céltica ó el Leo-
vino:—Calduria. Vilruv. El cuarto donde se ca-
nes.
lentaba el agua para los baños.—Frigidaria. Pa% CELT-íCE. adv. Sulp. Sev. A' la manera de los
men. El cuarto donde se tenía el agua fria para el ,
amos celtas.
mismo efecto.—.i-Edis lempli. Vilruv. El santuario CELTICI, orum. m. piar. Plin. Los Célticos, pue-
de un templo. la rellana envere.—Samere. blos de Espada cerca de Portugal, ó la provincia
Comprar para la despensa, hacer las proaisimies
de E'bora de este reino.
para el año.
CELLÁIIIA, f. Plaut. La despensera. CELTIousi, a, nm. Plin. Céltico, de los celtas.
CEEEÁRIENS1S. '711. f. sé. u, is. Cód. Teod. De la CELTIS, Plin. El almez ó almezo, árbol.
despensa ó despensero. CELTIS, ;s. /71. Ribl. El buril para grabar.
CELLÁRWLUM„ n, dim. 8. Ger. La despensa CÉNA, 1-e. f. V. Caería con sus derivados.
pequeña. Ov. Ceceo, promontorio en la
CELLÁRIS. m. ré. n. is. CO11131. De la despen- isla de Aegroponto.
sa. Cenares Colum. Pichones del palo- CEN:EUS, Oc. Epíteto de Júpiter del pro-
mar, caseros. montorio Ceceo, donde Hércules' le levantó una ara.
CELLÁRIUM, n. Pijo. La despensa ó cueva Ce-si:111/.5:ns, a, um. Estac, De Corinto ó Cén-
donde se guardan cosas de cartel. cres.
CELLkRIUS, a, 11111. Plaut. De la despensa. CENCHRAMIDES, um. plur. Plin. Los granos
CELEKRIHS, m. Plaut. Proveedar 6 mayor- de los higos.
domo, despensero. CaactmE2E, árum. f plur. Céncres, puerto
CELLÁTIO, anis. f. Petron. El Orden, serie 6 si- de Corinto en el golfo de Egina.
tu ;.oran de muchas despensas. CENCHRES, is. ni. Céncres, rei de Egipto, que
CELLIC, Ót11S. Inscr. V. Cellarins. pereció en el mar rojo.
CELatLA. dim. Ter. Célula, la de:mensa CENCHRIS, is. f. Plin. El cencro, serpiente que
pequeña ó alacena. La celda ó habitacion estre- tiene el vientre salpicado de pintas semejantes á los
cha. granos del mijo, y es mui veneitosa.
CELLÚLÁNUS, m. Sid. El mouge que vive en CENCIIRIS, idis. f lin. Uno de las especies de
una celda. gavii,i ó alcolaii. j[ La muger c:e L'isi'as, rei de
CÉL0, ás, ávi, átum, áre. a. Cic. Celar, encu- Asiría.
brir, ocultar. Celare aliquem d alieui aliquid. Ter. CENCHRITES, iS.
—De aliqud re. Cte. Celar una cosa á uno, hacerle 4 CENCHRITIS, idis. f Plin. La piedra pre-
misterio de ella.—Se tenebris. Virg. Ocultarse en ciosa llamada cencrítes, parecida á los granos del
las tinieblas, sepultarse en la oscuridad—Damos muj o.
eibis. Ov. Cubrir con el cebo los anzuelos. Celari CENCHRIUS, ii m. Tác. Cencrio, rio de Asia,
maximis rebus ab Cic. Ignorar cosas de que pasa cerca de Efes°.
mucha importancia por el misterio de alguno. • CENCIIROS, m.Plin.El cencro Ú cencron, es-
CEEÓNES, 1.1111. f plur. Isid. Naves de dos re- pecie de diamante del tamaño de un grano de mijo.
mos mui ligeras. CENIENSES m. plur. Pueblos de
/a Galia
CÉderium, ii. O. y narbonense.
CÉLox, ocis. Liv. Fragata ligera, be lgantin, CENIMAGNI, órum. m. plur. Pueblos de Ingle'
/ancha, esquife,. barco. l¡Liv. Nave corsaria. ¿erra.
locent onerare. Plaul. Llenar el vientre, hartarse. CENTiNA, te. J. Inn. Cenina, chs<al del lacia
CELSE. adv. Calan. Alta, elevada, grande, so- CENINENSIS. m. f sé. n . is. Y
berana, escasamente. CExiNus, a, una. Prop. Lo perteneciente d la
CaLstNustus, a, una Apic. De Celsinio, nombre ciudad de Cenina.
113#127172/0. Calvo, as, áre. Y. Cceno.
CEN CEN
148
hecho por los censores de las personas y hacien-
CÉNÓMÁNENSIS. m. f sé. n. is. El natural de
das que se hallaban en la ciudad de Roma. II Las
Maine ert Francia.
CÉNÓMÁNI, órum.
m. piar. Plin. Los pueblos naciendas, bienes y facultades. j1 El aprecio y tasa
Maine á de la Galia cisalpina. 11 Lombardía, de los bienes á proporcion de los cuales se ~fi-
ala capital era Bre.s•ia ó Brescia. n j an los tributos. Censum oyere. Tác.--Habérc.
— Censere. Liv. Hacer la lista ó padron de
CÉsró paÁsn A, te. f. Maine, provincia de Francia.
CÉNOKÁNnta , n. Mans, ciudad episcopal y ca- los ciudadanos y de sus bienes. Ca(y3ozsru, Ist rrioCrItli

pital de Maine. tus. . Hor. Tren, porte escesivo, mayor, superior


CÉNÓTÁPIIIÓLUM ., n. Inscr. Pequeño cenota- las rentas y facultades. Censui censendo agri. Cic.
fio. Dirn. de Tierras que podían ser compradas y vendidas pcn
CÉNOTiPTIIUM, n. Ulp. Cenotafio, monu- derecho civil. Census senatorias. Liv. El patrimo-
mento, túmulo, sepulcro vacío en memoria de al- nio de un senador. Censa opimo onerare digitos.
guno que está enterrado en otra parle. Liv. Llevar-llenos, cargados los dedos de anillos
CENSA, órum. n. piar. Cic. V. Census, us. de gran precio.
( ertseo, és, süi, surte, ere. a. Cic. Juzgar, pen- CENSUUS, a, um. Fest. Censual, lo perteneciente
sar, creer, opinar, 'heir su parecer. Hacer. un á censo ó renta.
estado, un plan, hg ter una lista ó enumeracion. II
Ordenar, mandar, t'alar. Censere de fide ali,.upt•.
Cic. Decir lo que se viensa de la probidad de al-
CENTAUREA, m. f V2rg y
CENTAUREUM, n. Plin. r Centaurium.
CENTAUREUS, a, um. Han De los centauros.
guno.—Familias. Cíc. Alistar, empadronar, matri- CENTAURI, órum. m. plur. Los centauros, pri-
cular las familias. Cens ,11 id senatus. Cic. Esto or- meros habiladore.s• de Tesalia.
dena el senado. Censesin me te esse? Plaul. Crees CENTAURCA, W. Fest. Centaurium.
que soi yo como tú? oh; tal que tú? Quinto quo- CENTAURICUS, a, um. Estac. De los centen-
que asno Sicilia censetur Spas.) ó Siciliain censor ros.
censetur (dep.). Cic. Cada cinco años se hace el CENTAURIS,Ídis. f La centaura triárques,
padron de Censui censendo legem ftrre. yerba que despide de sí un jugo saggitMo.
Cíc. Promulgar una lei pan el aprecio y encabe- CENTAURIUM, n. Plin. La centaurea, planta
zamiento de bienes. de que hai dos especies, mayor y menor.
CENSIO, ónis. f Vara-. Sentencia , arbitrio. CENTAURÓMÁCHIA, W. Plaul. Voz inventada
Gel. La tasa ó aprecio de los bienes hecha por el por chanza para nombre de una provincia de resala
censor. 11 Pluut (4a reprension ó castigo. Censio en, que habitaron los centauros..
habida. Plaut. Sentencia de azotes con correas de CENTAURUS, m. Ov. Centauro, monstruo, la
cuero de bnei. Censionein facere. Plaut. Ejercer mitad hombre y la mitad caballo. 1 Vilrav. Una de
autoridad, castigar. las diez y seis constelaciones aust•ales.H Un eco de
CENSiTIO, Esparc. La imposicion de tri- Elolia. 1 Virg. Una nave llamada centauro. 11 Pila.
buto ó gravárnete La yerba centauro á centó urea.
CENSiTOR, m. Ulp. V. Censor. CENTÉNÁRIUS. a, um. Vare. Centenario, lo que
CENstrus, a u n, Cód. Just. Empadronado, ma- contiene ciento. Centenarias lapis. Vi/ riza. El tiesa
triculado, enea bezado, admitido en el censo. I! de cien libras, el quintal, Centenaria?. ccenee. Fest
Tasado, aprecia do. Convites en que ciertos días no se podían gastar
CENSOR, Cris. m. Liv. Censor, la persona que le- mas que cien ases en las cosas que se hab í an de
nta á su cargo et are los romanos la tasa y padron comprar, por la leí licinia. Centenarii. Veg. Los
de las haciendas de los ciudadanos la policía y centuriones en la milicia.
costumbres, las rentas y sus causas con mucha CENTÉNUS. um. Tác. Centeno ó centenario.
autoridad,querefundieron en si los emperadores. Centenas jadea:. Oc. Los cien jueces. Ceniciuí ar-
bure jinetas verberare. Virg. Remar, bogar con
fi Censor, crítico. cien remos.
CENSORINUS, Censorino, graniltlico ?Mei cé- CENTÉSIMA, W. y
lebre en tiempo de los emperadores Alejandro CENTÉSIMiE, árum. piar. Cic. Centésima. in-
Severo, Maximino y Gordiano. II Sobrenombre ro- teres de doce por cielito al año, ó de uno por cien-
mano de algunos que hablan sido censores. to al mes. Cenlesima •erunt venalium. Tac. El
CENSORIOS, a, um. Cic. Censorio, del censor ó tributo de uno por ciento en los géneros que esta-
reformador. jj Grave, severo p Quint. Del crítico bleció Augusto despees de las guerras civiles.
ó censurador. Censorium minime est facere. Cíc. CENTÉSIMO, hvi. áturn, áre. a. Cá»itol. Sa-
No es cosa para que la haga un censor. — Opus. car uno de ciento, ó de las cosas por tributo, ó
Suet. Accion digna de castigo ó reprension. Cen- los hombres para castigo.
soria no l a. Quint.Nota de infamia. Censorite notiones. CENTÉSIMOS, a, nto. Plin. Centésimo.
Gel Juicios, conocimiento ,judicial dolos censores. CENTICEPS, cipitis. COM. Hor. De cien cabe-
Censoria virgulá notare. Quint. Criticar, censurar. zas.
CENsuiLis. m. f. 11. n. is. Ulp. Censual, porte - 1 CENTIES. adv. Ter. Cien veces.
reciente al censo, á la tasa de bienes y padron CENTIFIDUS, une Prud. Dividido, partido en
de los ciudadanos. Censuales. Capit. Los es- cien ó muchas partes.
CENTiFOLIA rosa. f. Plin. Rosa de cien hojas.
cribanos públicos que hacían los censos.
CENTIGRiNIUM ó Centlgránuin tritictn. Plin.
«le CENsuinit, m. plur. Cod. Just. Censa-
tarios, los que pagan los réditos anuales de algun censo. Trigo, del cual lleva cien granos cada espiga.
CENTIMÁNUS, i ó os. m. Ov. De cien manos,
CENSURA, W. f. Cic. Censura, la dignidad y ofi-
centímano.
cio del censor. II Exámen, parecer, juicio ó dietá-t CENTIMÉTER, tri. Sid. El que usa de cien me-
men.jj T •eb. Severidad, gravedad. Censura colunt-1 tros ó de muchos y varios géneros, como Teren-
bas vexa t. hl!). No recae la crítica mas que sobre ciano Mauro.
loa simples. jj Plin. Ensayo, prueba, cata. CE NTIMÉTRUM ., n. Serv. La obra de cien me•
CENSUS, a, tira. part. de Censen. Liv. Empadro- trosc tóNINcbiDe inAd
diferentes
e. f géneros de versos.
nado, aquel de cuya persona y bienes se ha hecho Plin. La centinodia, yerba
censo, y cuya fami.'ía ha sido matriculada. Censi ca- que produce muchos ramillos nudosos.
pite. Cic. Los que nada tenían que empadronar si- CENTIPÉDA, Plin. El gusano llamado cien«
giló sus personas. topiés ó milpiés.
CENSUS, as. m. Cic. Censo, la lista ó el padron CENTIPELLIO, ónis. m. Plin. El vientre del ciar-

C EN C E P 149
vo, del cual dicen que tiene dos, llamados centipe- CEN'ri5RIA, te. f C,oluin. La centuria, todo 4) que
se comprende por el número de ciento. 11 La compa-
CENTTPES, édis. com. Plin. De cien piés, como ñía de cien hombres.
el pez llamado escolopendra. NTÜRIÁLI3. f le. n. is. Fest. De /a con-
CENIT), ¿mis. Ces. Centon, especie de manta turCiali.
burda ó colchado de muchos "paños ó remiendos CENTúRIÁTIM. adv. Cic. Por centuria% por
para apagar los fuegos y resistir á las flechas en la cotnpañias de cien hombres; por centenares.
guerra. II Auson. La poesía compuesta de palabras CENTURIÁTIO, ¿mis. f. Hig. El acto de distribuir
y clátolulas agenas. 1j Cat. La capa del pobre por centurias 6 centenares.
compuesta de muelles remiendos. Centones alicui CENTURIKTUS, us. in. Liv. La division 6 distri-
farciré. Plaut. Contarle á uno fanfarronadas, bucion en centurias.11Cic. Centurionazgo, el oficio
mentiras. y dignidad del centurion.
CENTZ5BRICA, w. Centóbriga, ciu- CENTÜRIÁTUS, a, um. part. de Centurio. Cic.
dad de la Celliberia en España. Distribuido por centurias. Centuriala comilia.
CENTURÍCENSIS. f sé. ut. is. Val. Pica. Juntas en que el pueblo votaba por centurias. Cen-
Centobrigense, de Centóbriga. tariatus ayer. Fest. Campo, tierra repartida en cien
CENTÓCÚLUS, ni. S. Ger. Que tiene cien ojos yugadas.
ó muchos ojos, como A'rgos. CENTtiruo, ás, ávi, áturn, áre . a. Cic. Distribuir
CENTÓNA órum. plan. Cbd. Teod. Re- en centurias.
men ciones, los que hacían centones para la guerra CENTÚRIO, ¿mis. ni. Cic. Centurion, el capitan
los fuegos. que gobernaba una centuria ó simia compañia de cien
CENTONÁRWS, a, um. Tent. De centones ó poe- hombres.
sías hechas de palabras y cláusulas agenas. CENTúRIÓNATUS, us. m. Tdc. El centurionazgo,
CENTóNICUM, n. Planta llamada absintio la dignidad del centurion.11La quinta ó la leva he-
ajenjo marino. cha por él.
CE.NTORES, m. plur: Val. Pida. Centores, CENTÚRIÓNUS, i. in. Fest. Palabra anticuada
pueblos de la 'fui-tarja o de la Escitia europea. en lugar de centuria, onis.
CENTII.LIS. in. I: le'. is. Plin. Central 6 cen- CENTtirtiPx, árurn. f. plur. Centorbe, ciu-
trical, perteneciente al centro. dad en otro 17012710, y ahora castillo en Sicilia al pié
CENTRÁTUS, a, um. Fulg. Puesto en el centro. del illangibelo.
CENTRiN.E. artint. m. Plin. E.spceie de CENTURiPiNI, Mnn. 211. plan. Cie. Los naturales
moscas á manera de los zánganos de colmena. de Centorbe, ciudad de Sicilia.
CENTnósEs, um. m. plur. Plin. Los naturales ó CENTURÍPiNUS, a, 11111. Cic. De la ciudad de
habitadores de Contrai, ciudad de Flámulas, y de Centorbe.
sus alrededores.jj Los de 'rarantesa, comarca de CENTUSSIS, is. in. Pers. La suma de cien ases
romanos.
CENTRÓNíCUS, a, lun. Plin. De los centrones ó Creas, Plin. V. Cea.
de Contrai. CAPA, W. J. Plin. V. Ccupe.
CENTRÓSUS, a, ton. Pila. Lleno de nudos ó de CÉP.EA, Plin. Cepea, planta semejante á la
callos y durezas á manera de nudos, que se lla- verdolaga.
man centra. CÉPÁRIus, m. Lucil. V. Ca'parius.
CEN-raum, n. Cic. El centro, el lugar ó punto CÉ.PÁR.les, um. Lucil. Lo que es de cebolla
que hace el inedia en alguna cosa. jj Plin. El nudo pertenece á ella.
de los árboles, mármoles y de los cristales. CÉPE. indecl. Pers. V. Cave.
CENTUNI. num. indec. Cic. Ciento. CÉPÚ,TUM, n. Gel. 1'. Cmpina.
CENTUIICáPITA, n. pl. Plin. El cardo co- CÉPHÁ.L/EA, se. f. Plin. La jaqueca, dolor grave
rredor,cardo pequeño, que en cada uno de sus varios de cabeza,
tallos echa una alor azul con parecida á una CtliniÁniEus, a, um. Lucil. V. Ceplmlicus.
estrella. CÉPIIÁLALcIA ó Cephalargia, J. Pon. Dolor
CENTUMCET.I.JE, arum. f piar. Plin. Cívitave- continuo de cabeza.
quia, ciudad y puerto de Toscana. CEPHÁLALGiCUS, lun. Veg. El que padece do-
CENTUMGEmiNUs. Virg. De cien brazos, lor continuo de cabeza.
como el gigante liriarco. Centunigeinina Thebe. CÉ pHÁLícus, a, une Cels. Cefálico, pertene-
Val. Fine. La ciudad de Tébas que tenía cien ciente á la cabeza.
puertas. CÉPIJÁI.ÉNE , es, d Ceplialenia, m. f. Plin. Ce-
CENTUMPONDIUM y Centupondium, Plaut. falonia, isla del mar jonio.
El peso de cien libras ó cualquiera peso grande. urn. in. plan. Sil. Cefalonios, los
• CENTUMVYRÁLIS. in. f n. is. Ceutunvi- naturales de Cefalonia.
ral, perteneciente á los centunviros. CEPHÁLiNE, es. f. Plin. La parte de la lengua
CENTUNIViR,ÁTUS, Os. in. Plin. El centnnvirato, en que está el gusto.
junta de los centunviros compuesta de ciento y CÉxiikUrrEs, JI Plin. La yerba acimut-lacia--
cinco jueces, que conocían de las causas privadas, niki cabezuda, semejante en las hojas al orégano.
sacando tres de cada una de las treinta y cinco tri- CIA,HÁLus, í. m. Plin. El pez qnúgil ó mujo!.
bus romanas. CÉellÁeus, i. Ov. Céfalo. hijo de E'olo, que
CENTUNIvílU, ür u m . ni. plur. Cic. C e ntunviros, mató en la caza a su n' ayer Prócris por equivo-
los jueces de bis causas civiles privadas. cacion.
CENTUNCÚLUS, m. Liv. Capa de pobre, an- CEPHÉIS, idis ó idos, ó Cepheia, w. f. Ov. An-
drajo, calandrajo, ropa vieja llena cdertemiendos. drómeda, hija de Cefeo, y mager de Perseo.
CENTUPLEX, iris. com. Plaza. C é n t uplo, cen- CÉ pnÉrris, a,u1n.Ou. Perteneciente al rei Cefeo.
liplicado ó multiplicado cien veces. CÉPHÉNES, am. m. piar. Plin. Cefenes,
CENTUPLekTO. adv. Plin. Centiplicado, cien f zuriir ityncainos de colmena cuando empiezan el tomar
veces multiplicado.
CEyrruptickTus, um. Prud. Centiplicado, CEPHEUS, Oo. Cefeo, rei de Etiopía, padre
multiplicado cien veces. de Andrómeda. Virg. Constelacioiz celeste.
CENTUPLO. adv. V. Centuplicato. CÉPItiSIAS y Cephissías, á.dis. com. Pertene-
CENTUPLUS, a, um. V Centupley. ciente al rio Cefiso.
C ENTUPOND1UM. Centumpondita. CÉpHims, idis. f. Ov. y

C ER CE
160 eg ia TiA, Ee. f. Plin. Ceracia,
Maullan», a; nin. 01.7. Perteneci ente al rin Ce- yerba de una sola
hoja medicinal para la disentería.
fino. Ov.. Cefiso, rio de CÉRITIAS, m. Plin. Cometa que tiene se-
CÉPHISOS b Cephisus, mee e , euerynoc.
j aÉnRziaTIN
Beocia,
CÉPHUS, m. Plin.
El cefo, animal, eapecie de rocodilinae qutestiones. Quint-
su color encarnado, por sus te- Sofismas, argumentos falaces.
mona, mui raro por is. f Plin. Ababol, 6 amapola sil-
tas de color cerúleo, .su vientre blanco, y los pie's vestre negra.
negros: es llamad; tambien cepo, cebo, celfo y
CÉRÁTÓRIUM, n. Marc. Emp. y
chibor. CÉRÁTUM, n. Cels. Cerato, ungüento pegajoso
CÉPI. pret. de. Calcio.
CÉPÍDINES, tun. f. plur. Fest. Piedras de espera,
á manera de cera.
CÉRATÚRA, a. f. Colum. Enceradura, la accion
que sobresalen fuera de las fábricas.
CÉPINA, te. f. Colina. Y. empina. de untar con cera.
CEPITIS CeHatitis, is. f. Plin. La piedra pre- CÉRÁTUS, a, um. part. de Cero. Cic. Encerado,
ciosa llamada ceputes, que es mui blanca. dado, untado de cera.
CEPITUM, n. Gel. Cebollar, sitio plantado de CÉRAULA, a. un. Apul. V. Cerataulw.
cebollas. 4 CÉRAUNIA f. Plin. Ceraunia, piedra pre-
CÉPOCAMES, ni. Plin. y ciosa, que se ' dice cae con el rayo.
CÉPOCAPITES, m. Plin. y. CÉRAUNIA, órum. Virg. Montes cerannios, acro-
• ceraunios, Quiniera en Epiro. de
CÉPOCATOPTRiTES,'W. m. Plin. y
CÉPONíDES 6 Cépionides, le. f. Plin. Piedra A. lacerca del mar Cwpio. 11E1 monte Tauro.
preciosa, clara como un cristal. CERA UNIUM, n. Ceraunio, una de las
CEPOS Apnródites, m. Apul. Huerto de Vd- especies de hongos b criadillas de tierra.
nns, nombre de la yerba cotWdon. CÉRACNICS, a, una. Colum. De los montes ce-
CÉPÓTÁPIIIUM, n. fi Selip . Sepulcro en un raurnos, 6 del rayo.
huerto. ó huerto hecho religioso por contener al-- CÉRAUNOBOLIA, a. f. Plin. La accion de a-
gun sepulcro. rrojar los rayos : nombre que se dió á una pintura de
CÉvuLA, ae. Paica!. Capula. Apeles.
CÉPÜRÍCOS ó Cépítricus, um. Firin. Hor- CÉILAUNUS, a, um. Prop. V. Ceraunius.
tense, de huerto ó huerta. CERBÉREUS., um. Ov. Del Cerbero Can-
* CÉPUROS, nt. ALric. El hortelano, el que cerbero,
tiVet las huertas. CERBÉRUS, 2n, Ov. El Cerbero 6 Cancerbero,
CERA, a. f. Cic. Cera. n Tablas barnizaras perro de tres cabezas, guarda riel pulaeio de Pluton.,
cera para e s cribir sobre ellas con un punzon. CERciiati g, is. ¡'arr. La cerceta, especie de
Ov. Imagen 6 retrato de cera.(( Cualquiera mistura ánade que se crin en las orillas del mar, naos,
parecida a la cera. 11 Afeite de mugen Cera minia- tanques y lagunas.
la ó 2ninicttula. Cíc. Cera amarilla.—Sigillaris. . Cera CERCÉT/E. órum. 771119". Los sármatas,
para los sellos.—Punica. Cera blanca.—Prima. del Ponlo É,uxino.
Hor. La primera página, y también el principio de CERC;II, órum. plur. Los habitantes de
la página .—Secunda. Sud. La segunda hoja.- Susaco.
Ex—trema.—Inca.—Ultima. Suel. El fin de la página. CERCIUS. Círclue.
Cera. plur. Ov. Carta, billete. Retrato de cera. CERCOLIPS, ípis. j: Fest. Especie de mona con
In ceris fing ere. Cic. Grabar, hacer retratos de cera. cola mui peluda.
CÉRÁCITÁTES, 80. m. Plin. Piedra preciosa, es- CERCCIPA, M. f. El ó la que es mui diestra en
pecie de ágata de color de cera. buscar sus intereses.
CERACOLIPS, pis. f. Fest. Especie de mona ó CERCOPti'lliECUS, i. 171. Plin. El cercopiteco,
mico. mona con cola, gato maimon 6 mico.
CÉEÁMICI, órum. m. piar. Cia. Dos paruges de CERCOPES. m. pl. Pueblos de la isla de Pitecusa,.
Aténa,s, uno dentro de la ciudad, que era destinado por sus engaños convertidos en monas. Pían. Mo-
á las rameras, y otro fuera de ella, donde enterra- nas con cola.
ban con gran pompa a costa del público á los que CERCOPS, ópis. m. Fest. F. Cercopa.
habían muerto en campaña. CERCÚRUS, m. Liv. Galera, nave de carga
CÉRINIIUM n. Cic. Parage de Roma donde de Asia.
tenía su easaCiceron.
' CERCYONÉUS, a, um. OL'. De Cercion, hijo de
CÉRÁRIUM, n. Cic. Impuesto sobre el consu- Neptuno, ladron insigne de Elusina.
mo de la cera para escribir. CERCYRA, Corfú, isla del mar jenio.
CÉRÁRIUS, in. Cic. El cerero. CERCYROS, i. Plin. Ei bopgiro, pez que rice
CÉRAS. n. Apul. El cuerno, y por su semejanza en los peñascos.
la zanahoria. lie.sperion ceras. Plin. Promontorio CERDO, onis. in. Juv. Artífice de los mas infe-
de Africa en el mar atlántico. Ceras Chryseon. riores y bajos. Sutor cerdo. Marc. El zapatero de
Plin.Otro llamado por Plinio Crisocéras. • viejo.
CÉaÁsINns, a, um. Petron. De cereza, 6 de co- CEREALES, m. piar. Ulp. Los ediles que
lor de cereza. cuidaban de la provision del trigo.
CÉRÁSIUSI, ü. n. en lugar de Cerasum. CÉREÁLIA, ium. n. plur. Plin. Las unieses, los
CÉRASTA, se. ni. Plin. La cerasta 6 cerástes, panes. Plaza. Fiesta en honor de Céres en que las
serpiente con cuernos. matronas celebraban el llanto de la pérdiaa de su'
CERASTIAS, ádis. f. y • hija.
CaftAs ►s, idis 6 is. f Plin. La isla de Chipre. CÉREÁLIS, is. f E'bora, ciudad de Portugal.
CÉRISUM, n. Cels. La cereza, la fruta del ce- CEREÁLIS. ni. f lé. n. is. Ov. Lo que pertenece
real). á la diosa Céres. Cerealis sapo • . Plin. El sabor del
CÉRISUS, Plin. El cerezo, árbol. trigo. — Cicena. Plaut. Cena, convite espléndido
Citaásus, untis. f. P Quirisonda, ciudad de corno se solía hacer en la fiesta de Céres. Cereale
Capadocia. papaver. Plin. La adormidera que se siembra y
URITAUL/E, ártun. m. plur. Vop. Tocadores de cultiva como el pan. Cereales auree. Plin. Vientos
dantas 6 cornetas. útiles para los panes. Cerealia arma. Virg. Loa
CÉRÁTIIÉUS, a, um. Virg. 'Del rio de Creta lla-

instrumentos para hacer el pan. — Dona. Sil. Ata
mada Cerado. El pan, el trigo.
CER C E R. 151
CÉREÁRIUS, ni. V. Cerarius, senalus. Cic. El senado ha determinado. .Non cer-
CÉRÉissaaÁRE, is. n. Vey. El casco, morrion, )iiIIIUS ea, quce videmus. Cic. No distinguimos las
celada, armadura de la cabeza. cosas que vemos.
CÉREBELLUM. n. Cels. El cerebelo, la parte CERNUÁLIA, ium. piar. Varr. Juegos en qua
posterior de la cabeza, y contigua al cerebro. saltaban y volteaban sobre pieles untadas para res-
CÉREBRÓSUS, a, tren. Maui. Cabezudo, encapri- balar en ellas.
ihado.11 Loco, lunático. CERNUÁTUS, a, mil part. de Cerrillo. Solin. El
CÉRE1111111t, n. Cic. El celebro. Cerebrum ?niki que tiene inclinada la cabeza, puesto con la ca-
careatittut. :Me rompen la cabeza.- -Arboria. beza baja, ó echado en tierra de cabeza.
Flia. La medula del árbol. Cerebri felix.Hur.Holn - CERrSÜLO, ás, ávi, átum, áre. S/n. V. Cernao,
bre de buena cabeza, que nada le perturba. CERNÜLUS, a. uin. Apul. V. Cerunus.
CÉRÉMONIA, w. f. V. Ca'remonia. CERNUO, ás, ávi, átum, áre. Van. . Voltear,
CEREO: ant. en layar de Creo. P•.si!. dar soltcretas ele cabeza. Illiunnliarse, bajar, in-
CÉllEOLUM, n. Céreólus, i. ni. dim. Culum. La clinar la cabeza.
cerilla. II Candela ó vela mili delgada de cera. CERNUUS, uin. Virg. Inclinado hacia abajo,
CERES, rerís. Ov. Céres, hija de Saturno y de ele cabeza. j El que da vueltas de cabeza. Cernuus
Opia- venerada como inventora de la agricollttra.11 equus. zry. Caballo que cae de cabeza.
Ca.. El trigo.1] La. lima. II La tierra. tererem CARO, ás, avi, &una, áre. a. Colom. Encerar,
more vacada. Viro. Pedir abundante cosecha de untar, dar de cera. .
trigo. Ce•eris labo. rala duna. {Virg. El pan. Ceres CERtiMA, á tis. n. Plin. El cerato ó cerote mea-
inferntz y profunda. Estac. Proserpina, hija de clado de cera y aceite, con que se ,fiotaban los at-
Caras. letas tintes de combatir.il El gimnasio ó lugar de la
CÉREUS, ni. Cic. El cirio, vela, candela, hacha palestra dond se untaban.II Marc. La lucha.
de cera, CÉnósalaricus, a, una Jav. Frolido ó untado con
C1.1:LtEUS, a, um. Cic. De cera. II Virg. De color el ce. ote de miel y aceite de los atletas.
de cera. Fácil como la cera. Curen castra. CÉRON, onis. tn. Plin. Fuente que hace volverse
Pía Los panales de las a'sejas. negras las ovejas que beben en ella,
Caff.É; ISLA, se, Plin. 1/. Cervisia. 43ÉRÓNIA, W. f. Plin. La siliquia 6 ceraunia,
CÉ:aavisisaaus, ni. Curvisiarias. t,: rbot de Siria y Jonia, parecido á la higuera.
CÉRI Á. le, J. Flia. 1'. Celia y Cervism. CÉnosTitiarum, i. Vi:aaav. Obra de taracea ó
etzatis leo, as, avi, aluna are. a. Pies. nacer la ae embutido de varios colores.
cera. CEROSTRÓTUS, a, una. Vit •al). Obra taraceada ó
CÉRímot.zia„ Illarc. Y Caremonia. embutida de varios colores.
CÉRINÁMUS, urn. Pinol. El que tihe de co- CLEtósus, a, um. Plin. Ceroso, perteneciente á
lor de cera. cera, de cera ; lleno de ella.
(ÉRINTIIA, w. Virg. y CERRETÁNI, bruna en. piar, Plin. Los cerreta-
Cf::RINruta es. Min. :las, pueblos de Cerdaita en la España turra-
CERINTHUS, Diosnt.Lit yerba cirinte y la eri- ::aenensc
tace ó lamino, llenada lambien sauderaca y ce- CERRETÁNUS, a, um. Plin. De Cerdaña, pro-
rina), que curan los abejas mitintras labran la miel. iacia de la España tarraconense.
Cluthum. i. a. Plaza. Vestido de nriaaer de co- CERREUS, um, y Cerrinus, a, um. Plin. Del
lor de cera ó amarillo. cerro b brezo, llamando érica ó ¿rice, de que se ltace
CÉRINus, a, mal. P ¿aut. De color de cera. el ra •bon para los herreros.
CERIÓEARE ó Cereolare, is. n. Imes¿.T. El cande- CERRTTÚLUS, a, um. Marc. Cap. Dim. de
lero á mechero para velas de cera. CERRiTUS, a, une. Plaat. Loco, furioso, lunático.
CE - RION y Cerina ' , n. Plin. El panal. jj 1ERRONES, WR, en. piar. Fest. Hombres ineptos,
La llaga costrosa con agujeros, por donde mana un estílidas.
humor cano miel, CERRIís, i. Min. El cerro ó brezo, árbol.
CÉRITES, a. en. Pan. Piedra preciosa de color CERTÁSUNDUS, a, um. Apul. El que disputa ó
de cera llamada cerítes. contiende.
CÉrd-rss, 11111. m. piar. Plin.Pueblos de Toscana. CERTÁMEN, n. Cíc. Certamen, combate,
CEIGTES tabula. f. pl. Asc. Tablas enceradas en disputa, debate, diferencia, controversia, lid. lj
que escribían los censures tus nombres de los que Juego, tiesta en que se disputa el premio. II La ba-
nutalmJn de inftemia. talla. Cerlamine primas equits. flor. El caballo ó
CERiTUS, a, um. flor. V. Cerritus. ginete que ganó el premio en la carrera. Vario Cer•
CEiraSats o Cernidas, i. so. Fest. Un parage &mine pagnalumn est. Cia. Se peleó con vario su-
de Roma así llamado, donde fueron hallados los dos ceso, con igual pérdida. Ce•tamina divitiarum.
hermanos Rómulo y Renio á la orilla del Tíber. llar. Cuidarlos, trabajos, desvelos por adquirir
CERNA, f. y riquezas.
CELINE, es, f. Madagascar, isla de San Lorenzo GERTANTER. adv. Paul, y
en el ()•itan ° elio. ¡I Madera y Graciosa, islas CERTATIM. adv. Cic. A' porfía, con emulacion,
del Océano aligntico. con enlaciar.
CI.SNENTIA, le. f. Marc. Cap. La vista. CERTÁ ónis. f. Cje. Es acto de combatir, con-
Challo, is, crévi, créala', mere. a. Cje. Decretar,tender ó contrastar. V. Certamen.
pulsar, deliberar, determinar. (1 Distinguir, discer- CERT:h.-roa., óris. ni. Gel. Combatidor, compe-
nir, separar. Cerner, acribar. II Ver, penetrar, mi- tidor.
rar. Cernere acutum ó acule. Leer. Tener larga CERTÁTUS, us. m. Estac. V. Certamen.
vista, mucha penetracion, alcanzar á ver de roui CERT:S .1. 0 aa, nra. part. de Certo. Tac. Dispu-
iájos Viry. Penetrar hasta las cosas mas tado, contendido,aquello sobre que se ha disputado:
menudas ó recónditas. II Prever el último dia de la CERTE y Certo, tus, issims. adv. Cie. • Cierta,
vida.—Ferro. Viro. Pelear con las armas en la seguramente, de verdad, en realidad, aerto, i sn
mano.—Pro paIrid.Plaut.—Vilain.Ci. Pelear por duda, sí. ¡I A' lo ménori. [(Con todo. Certo seto. Czc.
la patria, por la vida.—(MiquisPlin. Mirar Lo sé de cierto.
aohre el - hombro, al traves, de medio ajo.—Faisam C I;RTI(RO, ás, avi, átum, áre. a. (Hm Cerciorar,
li.sreditatern alienee • gloriee. Cia. Apropiarse, asegurar, manifestar, hacer saber, dar a conocer.
usurpar la gloria de otro.—Illereditatem. Cie. De- CERTIBSO, as ,áre. n. Paa. Ser advertido, beche
clarease heredero.—Eat Vry. Se puede ver. Crevit sabedor.
CER CES
152
Certeza, conocimiento mo. 11 Virg. La horca de tronco de árbol que sirve
CER.TiTúDo, 'lis, f. Am. para las cabañas de los rústicos. Cés. Tronco de árbul
de alguna cosa, seguridad, ciencia.
Cede. con ramas a manera de cuerno de ciervo, de que
CERTO. adv. Cia. usaban los romanos para las empalizadas. 11 Vare.
áre. a. Ces. Contender,
CERTO, ávi, átum, Clavos de hierro con varias puntas, que clavaban
contrastar, combatir. pelear, debatir. II Empeñarse,
eco e inulacion. Certare in omne facinus. en lo profundo de los fosos, cubiertos por encima
esforzarse
Abandonarse á toda especie de delitos.— para impedir el paso á los enemigos.
Sén. CÉRYclis, 'Mann. n. piar. Digest. El caduceo, la
Foro. Hor. Contestar en justicia.—Honorem. Cic. insignia de paz que llevaba el caduceador•
Disputar un punto de honra.—Officii inter se. Cic.
Disputar, porfiar en ser cada uno mas cortes y ser- CERYX, icís. in. El pregonero. II Caducea- fi
vicial. Certantes agro crines. riry. Cabellos que se dor ó legado.
las apuestan al oro.—Cuna usurisfructibas preedio- CESÉNA, as. f. Cesena, ciudad de Italia.
rum. Cia. Cargarse tanto de usuras que llegan á CESI'ES, itis. m. Cie. El césped, pedazo de tierra
igualar á. los frutos de su hacienda. mezclado con la yerba y raices, y cortado con aze-
CERTUS, a, um. Cic. Cierto, seguro, manifiesto, don, pala ú otro instrumento. I[ Yerba semejante á
claro, verdadero, indubitable, infalible. Cerliorem la grama,
aliquem ¡acere alicujus rei ó de aliqud re. Cíc. Cer- CESPiTÁTOR, bris. m. El que tropieza.
ciorará uno, hacerle saber alguna cosa. Cerlissinzus Case-di-1'ms, a, um. Plin. De césped.
consul. Cic. Mui seguro de ser cónsul. Ccrius CESPiTO, ás, dVi, áre. n. Tropezar, dat
candi. Virg. Resuelto á partir.—Mori. Estee. De- tropezones.
terminado, dispuesto á morir.—Jaculis. Val. Frac. CESPOSUS, a, une Cazan. Herboso, abundante
Certero, tirador diestro. Certi hamines. Cid Hom- de yerba.
bres de verdad. Cerca verba. Cje. Términos for- CESSANS, lis. com. Virg. Tardo, perezoso, ocio-
males.—In verba jurare. Liv. Jurar segun la fór- so, el que está sin hacer nada. Cessans marbes.
mula prescrita. Cerio certhis est. Apul. Es conEtante, Hoz-. Enfermedad porfiada, contumaz, intermi-
es cierto y evidente. tente, que da algun reposo.—Ventas. Se'n. Viento
CÉadcrius, i. ni. Frac. Maroma con que se que se echa, se aplaca.—Amphora. flor. Cántaro
atan las antenas al mástil por las dos puntas, y se Ocioso, vacío.
vuelven á cualquiera parte cuando es necesario. 11 CESSÁTA, bruta. n. piar. Ov. Barbechos, tierras
Brazo de la antena. aradas que descansan un 71710.
CÉuües., w. f. dim. Cic. Un poco de cera, la CESSÁTIO, f Cíc. Cesacion, detencion,
cerilla. suspension, inteemision de lo que se estaba na-
CERUS m. Fest. Criador bueno, nombre ciendo, interrupcion, tregua. ji Inaccion, ociosidad,
místico de Jano : palabra antigua de los versos pereza, negligencia.
salieres. CESSÁTOR., (a-i . 771. Cic. OCioSO, perezoso ; el
CÉRUSSA, .f. Plin. La cerusa, lo mismo que que cesa, interrumpe lo que estaba heeieudo ; el
albayalde. que esta denlas y sin hacer nada.
CÉRUSSÁTUS, a, Lun. Cic. Blanqueado con al- CEssÁ'riux, icis. Terl. La que cesa de tra-
bayalde. bajar.
CERVA, m. f. Virg. La cierva, la hembra del CESS.ÁTtiRUS, a, une Ov. Lo que está demos,
ciervo. de que no se hace nada, que no se usa.
CERVÁRIUS, a, um. Plin. Cervario ó cervino, del CESSÁTUS, um. parí. de Cesso. Ov. Suspen-
ciervo, cerval. Cerverias lapas. Plin. Lobo cerval, dido, interrumpido.
lo mismo que lince. Cervaria avis. Fest. Oveja que CESSYCIA tütela. f. U/p. `Tutela cedida en de-
se sacrificaba á Diana á falta de la cierva, que era recho por el tutor legitimo,
su propio sacrificio. Cessliclus, a, um. Lo que se cede. I j Aquel á
CERVICA, X. f. Cal. El bofeton ó manotazo. quien se cede algain derecho, administracioe &c.
CERViCAL, lis. n. Pijo. y Ce, sicias Tutor á quien se cede la tu-
CERVÍCÁLE, ía. n. Juv. La almohada ó cabecera. tela en justicia, llamada por esto cessicia.
CERViCÁTUS, a, um. V. Cervicosus. CEssed. adv. Jazz!. .Atras, hacia atras.
CERVi- CIS, gen. de Cerviz. CEssio, Onis.f Cie. Cesion, dejecion ó renuncia
CERViCOSiTAS, atas. Sid. Dureza, obstinacion, de posesion, alhaja (5 derecho en favor de otro.
testarronería. CESSO, ás, ávi, átum, áre. n. Cesar, in-
CERVICÓSUS, a, une Testarudo, cabezudo, terrumpir, detener, suspender lo que se estaba
porfiado, testarron. haciendo. II flor. Pecar, errar, faltar. I j Tardar,
CsatviCíüLA, W. dila. de Cerviz. Cic. dilatar. 11 Vacar, descansar, estar ocioso. II Omitir.
Cenvirees, a, um. O ye Cervino, cerval, cervario, Cessare in officio. Liv. Descuidarse. no atender á.
de ciervo. su obligacion.—A Liv. Dejar la guerra,
CERVISIA, Fe. f Plin. La cerveza, bebida de ce- —Sibi. Plata. Divertirse, descuidarse, detenerse
bada ó de trigo, ó de ambas semillas, mezcladas con con daño propio.—De aliguo delerdiere. Cie. Dejar
la flor del lúpulo. de hablar mal, de murmurar de alguno.Si quid
CERVISIÁRIUS, m. Cervecero, el que hace potes. Virg. Si tienes lugar. Quo(' ces.s. at ex redil u
vende cerveza. •ugalitate suppletur. Plin. aren. Se suple co n la
CaRviz, icis. f. Cic. Cerviz , la parte posterior frugalidad lo que falta de renta.
del cuello. ji El cuello, el pescuezo. j1 Filmo. El CESSUS, a, um. parí. de Cedo. Liv. Cedido.
cuello de un cañon largo y estrecho de una vasija. CEsTicii,LUs, 711.
Cervix bocata. Juv. El mozo de trabajo que lleva CEST1CÜIXS, '711. F est. di
carga por interes. Bellota in cervicibus eral. Liv. CesTim.us, ni.. El rodete ó rosca de lienzo
Nos amenazaba, teníamos sobre nuestros cuellos parlo que se pone en la cabeza para llevar cosas
6 cervices la guerra. Peloponnesi cerviz. Plin. El de peso.
istmo, que es como el cuello por el que se junta la Plin. La yerba betónica ó se-
Grecia con el Peloponeso. rrá*tuC11.511" ' f
CERVÜLA, se. f dim. S. Ag. La cierva nueva y 4 CES TROSPIIENOONE, es. f. Liv. Dardo de un
pequeña. codo de largo, usado de las tropas de Perseo en da
CERVÜLUS, m. Front. El cervato, ciervo guerra
cs contra los romanos.
nuevo. Dim. de .Crostrotu
ne.a.
CEP.VUS, m. Me. El ciervo, anim al 1 PIM, El buril.
Ve OCI S1 - CESTRUM y Cae' surro.n,Vi.
C HA CHA
CESTUS Cestos, i. m. Van.. El ceñidor ó ma- * CHALCEOS, i. f. Plin. Yerba espinosa, casi
to. [1 Flor. El cinto de Vénus, en que estaban todas llamad-a.
las virtudes y encantos del amor.11Marc. El que 1 CHALCETUM, i. A. Plin. Yerba así llamada.
daba el marido a su muger el dm que se casaban. ,CHALCEUS, a, um. Marc. De bronce.
CÉTÁCEUS, a, um. Cetáceo, de ballena ó pesca- CHALC1A, m. f Plin. Isla del mar Egeo, una
d° grande. de las Cícladas.
CETÁRIÁ, ürum. n. plan Hor. y CHALCIA, Oruro. n. plur. Fiestas en honra de
CÉTÁRI/E, árum. f piar. Plin. Estanques, vive- Volean°.
ros donde se. crian peces grandes. CHAEcIDENE, es. f. Plin. Provincia de Siria.
CETÁRIUS, ii. in. Ter. El pescador de peces CHALC6ENSIS. in. f sé. n. is. Gel. Y. Chal
grandes ó el pescadero que los vende. cidice Dais.
CÉTE, n. plus. Plin. V. Cetus. CHALCillICE, es. f. Plin. La cálcides, pez se-
CÉTÉRUS, a, Lun. Cwterus. mejante á la sardina.
CETonitie.a, j. y CHALCiDTCENsIS. m. f. sé. 11. is. De Cálcis. II
Crronnix, ícis. Setúbal, ciudad marítima de De Cúmas.
Portugal. CHAueinícum, i. n. Fest. Sala grande ó pórtico
i.,ETÓSUS, a, una. Avíen. Lleno de pescados gran- donde se administra justicia.
des ó cetáceos. CHAEcinícus, a, ton. Plin. V. Chalcidicensis.
CETRA, m. Liv. La cetra,
escudo de cuero CHÁLCÍD1X, cis, ni. Plin. Especie de lagarto.
ríe que usaron los antiguos españoles en lugar de CHAEct(Ecum, i. n, Chalcicecus, i. 111. Nep. Casa
adarga y broquel. de bronce. Llamábase así un templo que fundaron
CETRÁTUS, a, um. Cés. Cetrado, armado de es- los espartanos á Minerva.II Epíteto y fiestas de
cudo, adarga y broquel cubierto de cuero. Minerva.
CÉTUS, nt. Min. Cetáceo, todo pez grande co- CHALCIÓPE, es. f. Hig. Calcíope, muge,. de Me-
mo ballena y otros. ne.,,ito 6 de Te'salo, y madre de Antijo, el cual se
CEU. conj. comp. Virg. Como, así como, lo mis- halló en la guerra de Troya. II OLY. Olra,hermana
mo que, del mismo modo que. de peden.
CEus, Cius y Ceius, a, um. Lucr. De la isla de CHALC1S, idis. f piel. Negroponto, ciudad ca-
Cea. pital de Eubea, de donde se llamó la isla del mismo
CEus, Virg. Ceo, hijo de rifan y de la nombre.1101ra en Arabia y en Siria. 11 El pez
Tierra, padre de Latona y Asteria, rei de la isla cáici des. 11 Especie de serpiente venenosa.
de Cea. CHALCITES, re. 211. y Clalcitis, idis. f. Plin.
CÉVA, le. I Colum. Vaca pequeiia abundante Calcítes, piedra preciosa de color de cobre, de fa
de leche. cual cocida se hace el cobre.
CÉVE0, gis, ere. n. Juv. Halagar meneando la CHALCiT1S, idis. f Plin. La calcItides. piedra
cola. Se dice de los perros. mineral.
CEYx, ycis. m. OL". Ceix, hijo de Lucífero, rei de * CHALCÓPHÓNOS, i. f Plin. Piedra negra, que
Tesalia, marido de Alcíone, convertido en alejan herida suena como el metal.
junto con su muger. * CHALCOPHTONGOS• V. Calcophonos.
* CHALCOSMARAGDOS, i. f. Plin. Especie de
CH esmeralda algo turbia con velas de cobre.
CiiivEcus, i. in. Ei bronce. ji Flia. Peso de la
CILERÉpHYLL0N, n. alzan,. El perifollo, yer- décima parte de un óbolo.
ba parecida al peregil. CHALO/EA, w. f Plin. Caldea, hoi Caldar, pro-
CIESRÓNÉA, m. Plin. Queronea, ciudad de vincia de Babilonia.
Beocia. CHALO. I, órinn. 211. piar. Cic. Los caldeos.
CILERÓNEUS, a, um, y CIIAED:Eus, a, um. Phi/. y
CIUERONlCUS, a, mn, ó CilinnAícus, a, um. Cic. Caldeo, de Caldea.
CILEBONIS, idis, f. ti CHÁL0, as, ávi, auno, are. a. Vitt-u y. Calar,
CILERONIUs, a, 11. m. Plin. De la ciudad de Que- amainar, bajar.
ronea, en Beocia. CHÁLYBS, ybis. 2n. Virg. El acero. jj Luc. La
CuÁLAs-ricus, a, urn. Cód. Teod. Emoliente, espada.. 11 El corte de la espada. 1 El hierro.
resolutivo. CHAMA, iítis. a. ó ce. m. Piro, El lobo cerval.
CHALASTREUS, a, una, y CHAM.E, artun..f. piar. Plin. Especie de pesca
CHAEAsTaícus, a, um. Plin. De Calastra, ciu- dos que conciben de sí mismos.
dad de Macedonia. CHAM.EACTE ó Chainecte, es. 2n. P. El yezgo,
CIIÁLÁTOctius, a, um. Veg. Lo que sirve para planta semejante al saúco.
aflojar ó tirar de nigua peso. CHAmfECERASSUS, i. f Plin. El cerezo enano.
CHÁLAzus, 111, Pan. Una piedra preciosa, CHAmiEcissos y Cimuimcissus, i. f. Piin. La
dura como el diamante, del color y figura del gra- yedra terrestre.
CHÁNLECYPÁRISSUS, i. f Plin. La yerba lom-
CHÁLAzius, a, um. Plin. Semejante al granizo briguera.
en su figura y resplandor. CHAM/EDAPHNE, es. f Plin. Camedafne, planta
CHALRÁNE, es. f. Dig. V. Galbanum. parecida á la clafnuide, llamada laureola.
CHAEcANTHum, n. y * CHAMIEDRÁCON, ontos. in. Solita Serpiente de
CHALCANTHUS, in. Plin. El calcanto, flor de
Africa que no se levanta de la tierra.
cobre, lo mismo que caparrosa ó vitriolo. CHAM.EDRYS, yos. f Min. El camédros, mata
CHALCEDON. ni. y semejante al teucrio ; nace en lugares ásperos y
CHALCÉDONIA, f Claud. Calcedonia, ciudad pedregosos: otra hai llamada camedris de agua b
de Bitinia. ji Piedra preciosa de color de zafiro. acuátil, parecida. á la laureola, y se cria en lugares
CHALCEDONIS, idis. f y húmedos y pantanosos.
Cd›..EctoóNaus, a, um. Cic. De Calcedonia. ni, pura Especie de
• CE11111../EGLYCIMÉR1D111, se.
CHAEcENTÉctus, m. S. Ger. Que tiene intes- pescado.
tinos de bronce : renombre que se dió á Didimo, C111;5 m.ELEA, ce. f Plin. La
camaleEa,l
camale on,
vcca1Mbaal.eon
gramático alejandrino, por lo mucho que leyó y CHÁm2ELEON, anis y otitis. in. Plin.
escribió, pues se dice que escribió 3500 volúmenes. animal del tainaiio del bgaria. 11 Plin. Una planta.

o 11
154 CIIÁ
Plin. Especie de cangrejo de Cli Á RÁCE. Cs. , f Plin .Caracia, ciudad de la Su-
CHÁM/ELEOS, m.
siena
mar. ?idaelÁgctesPf'a.. .,ie°u 'm. Plin. Caneen.), de Cae
C R ÁMYLEUCE, és. f Plin. La cameleuca, ca-
melcaca, fárfara ó tusilago, planta. rac.ia.c
Apul. Yerba parecida á la EIARÁCIAS, Plin. Caña gruesa del la
CHM.nELYGOS, Orcomeno, de que se hacían rodrigones para
verbena. vides. Plin. Una especie de titímalo.
CHÁMAIMELON, i. 72. Plin. La camomila ó man-
CHARACTER, tris. m. Colant. Carácter, senai,
zanilla. yerba olorosa. figura ó marca. II La forma ó estilo. ¡I S. Ag,
CHÁMJEMYRSINE, es. Min. El mirto silvestre.
CHAMJENIYRSiNUS, a, um. Plin. Lo T ia es de señal, número ú otra especie de caracteres supers-
mirto silvestre. ticiosos.
CHAIALEPÉ.LORI S, ídis. f Plin. Una especie de CHÁRACTÉRISMUS, Rut. Lo». Etopeya,
171arz:; e O .

CUÁMXPEUCE, es. f Fha. Yerba parecida cr las


figura reldrica, en que se descri¿e la Ghia, virtudes
ó vicios de alg ano.
hojas al árbol CHARADROS, i. 711. Estac. Rio de la Fu'eide en
CHÁ MiliPiTY S, yos.1 Plin. Yerba de san Juan. Araya.
CnIatEaLÁTiNus, f Plin. El plátano bajo, * CHÁRAX, Colon. La escala 6 esca-
que crece poco. lera. II f. F. Characias.
CnikauflnitrEs y Chárnxripes y Cilámicrópes, CHARAXO, ás, áre. a. V. Caraxo.
f plar. Es,occie de ' , dinas bajas y de ho- CHARAXUS, Ov. Caraxo, hermano de la
jas mas anchas que las otras, que nacenen Camdia poetisa ,Salo, que enamorado de una ramera perdio
y en Sicilia. lodos sus bienes, y se hizo pi•abi.
CHÁMiEROPS y Chámwdrops, ópis. f Piro. CHÁRIENTISMUS, Diom. reí driza., e,
Chamwdrys. que por cosas agradables darnos a entender otra.;
CHimaasYcE, és. f. Plin. Camésice, especie de distintas de las que decimos.
peplo, cuyos ramos de4icados• están llenos de leche. CHARISMA, átis, n. El carisma, merced, dota
CHIM.ETÉRA, w. f. Plan. Cametaera. dádiva graciosa y liberal.
t CHÁM.LETORTUS, a, U M. Front. Inclinado hacia CHÁRISTIA, orina. n. piar. Ov. Convite solemne
la tierra, 6 que arrastra por el suelo. de Roma en que se juntaban solo los parlantes.
CH :kaliETaacHaEA, f. Especie de pez CHÁRISTICON, i. n. Dig. Re,galo, donativo, pre-
cerrado en una concha. sente, dádiva para remunerar a otro.
CHÁmxvi, órum. piar. F. Chamavi. CHARPEAS, atis. f Cia. El amor, amistad, ter-
Cakm/Ex,ia0N, n. Plin. y nura, celo, aficion, benevolencia. j j Caridad, le
CHÁMXZÉLON, n. La yerba qninquefolínm; lo virtud que constituye al hombre justo. -
mismo que cincoenrama. CHÁRITES, nra. f piar. Oca. Las tres gracias.
CHÁMÁNI, piar. ó Aglaya, Eufrosine y Taba. La; pintan los poeta,
CII Á M Á VI, órum. pta . . Pueblas; de Ale-- desnudas y agarradas de las manas,
mania, donde ahora está Carneo en Ve.yfilia. * CHÁRiTOBLúPIIÁRON, n. Plin. El árbol ca-
CHAMEDYOSMOS, i. f Apul. La yerba roncar no. ritobléfaro ó del amor.
CHANIÉTIERA, f Min. y Charnétris, idis. CHARMiDÁTUS, a, Ln. Plaul. El que se ha pues-
Compañera ó amiga de baja talla, 6 que está sali- to alegre.
ta& en el suelo. II La estatua que la representa. CHARM1DES, is. m. Plata-. Nombre propio de un
CIIÁMEUNIA, 33.f. S. Ger. El acto de dormir en personage de Planto que significa alegre.
el suelo. CHÁR.ON, anis ó ontis. 7n. Viry. Caron ó Ca-
GRAMOS. indecl. Bibl. l' dolo de los lirios y de ronte, barquero del infierno, hijo de Erel,o y de la
los onrOglita•. Noche, que trasporta las atinas de los ditnn!os pai-
CHÁMULCUS, Am. Carreta baja para aca- la laguna Estigia. Apul. Oprobio que se dice a¡
rrear cosas de mucho peso. hombre mui tbo y cruel.
CHÁN•US, 271 Eibl. lEl freno.j1E1 ídolo de Deel- CHÁRÓNEUS, a, um. y
fegor. CHÁRÓNIÁCHS, a, lun. Perteneciente á Casan,
CHÁNÁN/EA, a e. f F. Cananam. barquero del infierno.
CakNÁN.Eus, a, um. Cananeo, el que es CHARTA, m. f. Cie. La carta, el' papel.11
de Cananea, de Canaan. libro, escritura ó carta escrita. Charla plitinhea.
CHÁNiNiTIS, f. S. Ger. La que es de la Suet. Plancha de plomo. — Epistolari • . Marc. rr
tierra de Canaan ó de Palestina. Papel de cartas.—Docta et laboriosa. Cubil. Obra
CHANNA, Plin. ó de mucha ciencia y trabajo.—Dentaia. Cia. Ali-
CHANNE, és. f Oc. y sada, batida.
CHANNUS, Plin. El pez llamado cana, que CHARTÁCEUS, am. Ulp. y
concibe de si mismo. CHARTÁRIUS, a, um. Min. De carta o de papel.
CHÁONES, um. piar. Caonios, pueblos Chartarius calamu-s. Apaa. Pluma para escribir.
de Epiro,hoi Albania. Cluzrtaria affirina. Plin. El molino de papel. I!
CHAONIA, w. Virg. Provincia de Epiro, hoi Atenacen ó tienda donde se vende.
!Canina en. Albania. CHARTARIUS, as. Inscr. Papelero, el ftbri-
Citi‘nNts, Idis. f. La que es de Canina en Alba- cante ó comerciante en papel. II El cartero 6 correo.
' nia. Chaonis ales. Ov. La paloma. Ch,aotii.s. arbos. CHARTOPHYLÁCIUM, n. La papelera, escri-
0o. La encina. torio ó armario, archivo de papeles.
CiWiaaus, a, um. Virg. De Canonia 6 Canina, CHARTOPHYLAX, ácis. inscr. Archivero,
en Albania. que guarda papeles.
CHAOS. n. indecl. Firg. El caos, la materia sin CHARTOP, RATES. w. Cód. Just. El que vende
forma, confusa y sin distincion. jj Prud. Las tinie- papel.
blas Lact. La materia confusa del cielo y de la CHARTULA M. dim. de Charta. Cartit;
tierra hecha por Dios de la nada, de la cual reci- cartilla, carta pequeña, un pedazo de papel.
bieron forma todas las cosas del universo. ¡ ¡ Profun- CHARTÜLÁRIUS, ii. m. Cód. ..tust. El ateiliVeiti.
didad. CHARUS, a, um. Cic. Carus.
CRÁRA, f Cés. La alcarabea, yerba. CHÁRYBDIS, is. f. Virg. Caribdis, abismo
deL
C HÁRÁCATO gk a um. . Co"
• Sostenido con ca; mar siciliano, cerca de Mesina, enfrente de los pe
fIRS. fiascos de Escila, hoi Galofa •o. Fingen los poetas
CHE e H I 155
que At é. una mover precipitada por Júpiter en. aquel tracia. El Quersoneso de Tracia.— Taurica. El
lugar, por haber hurtado los bueyes de Hércules. Quersoneso táurico, la pequeña Tartaria.—Aurea.
Churybdis bonorum. Cic. El desperdiciador de su El Quersoneso de oro, la península de Malaca.—
patrimonio.— :cnyui,iis. Prnd. El hombre cruel, Cimbrica. Quersoneso círnbrico ó Jutland, provin-
ó la fiera que no se ve harta de sangre. cia de Dinamarca.
CHASMA, átis. n. Sén. La abertura de tierra ó de CHEnsvonus. i. Plin. Quersidro, serpiente
las nubes. anfibia.
* Crt iS tiÁTJAs, ze. Am. Terremoto con que CHÉRUH. m. indecl. ó
1-e abre la tierra. CHÉRÜ131111. 77E. indecl. Bibl. Querub-ó querubio
CHAUC1, ornan. m. pl. 13 hn. Pueblos de Alemania. espíritu angélico de la, suprema gerarquía.
i. Plin. El lobo cerval. Énusei. ()ruin. ni. plur. Claud. Los queruscoa,
árum. f Virg. 1.os brazos ó te- pueblos de Alemania.
1:7..zas eccorpion. 11 La parte delantera dei Es- CHLSIPPUS, a, um. Cic. Puerco, sucio, palabra
)rpion, sig no del zodíaco. de oprobio con que Ze110ie llamaba siempre á CH.-
CHÉLE, és. Departe de la ballesta que sipo .
hrzha á maum . a de los brazos del cangrejo. CHIA, feaverna, cueva, guarida. Chiaficus.
Z • HÉLilioN, (mis. j: Colom. La golondrina. Marc, Higo de la isla de Quio. — Terra. Mose.
eni±,ür,fiNEs, pire. Pueblos de ''l'ierra blanca.
CHÉLIDONIA, f Plin. La celidonia, yerba. 11 CHILIARCHA, Ó
Una piedra preciosa que se halla en el nido de las liltíLIARCHES, EC. CUTC. 6
golondrinas. 11 La golondrina. CHILIAHCHUS. com. Nep. Cabo, gefe 6 ca-
CHÉLíDONIAS, X. ni. Fine. El viento favonio ó de pitan de mil soldados.
la primavera. adis.fl Macrob. Millar, el número de
CHÉLiDONiUS, a, um. Plin._:"--3e la yerba celido- mil.
nia. 11 De la zsolondrina. CIIiLIA'..T.E, eirum. ni. plur. Hereges milenarios.
CUELO. (mis. ni. 1'i/r. La llave de la ca t apulta. CHILIODYNÁMA., a). f. 6
CITILONE, és. f Serv. La tortuga, animal an fi- CHILIOnYNÁME, és. f. Plin. La yerba fragi-
bio.11 Serv. Doner.11a quo se L.•115 de las bodas de neta.
Júpiter y Juno, á que la había convidado Mercu- * CIIÍLIJPHYLLON, n. Apul. La yerba ciento-
rio, y c t castigo la echó este su casa cueinia, y la enrama.
convirtió en tortuga. CHILO, (mis. ni. Fest. Bello, el que tiene el labio
CHÉLÓtilA, e. Plin. Ojo de tortuga de la India, inferior grueso y caiao.¡I Nombre de uno de los siete
pieduz iire: . iosa. (1 ;vitt. . Chelonium. sabios ele Grecia.
CHÉLItNiTíDES. um. f plur. iatraquítes, side- CHILONIUM, n. Quel,fortateza de la Alsacia.
r;tis, crepuclina, piedras preciosas parecidas á las 11 Quiel, ciudad del ducado de Holsteli.
tortugas. Quimera, monlaita de Li-
ii. 7z. Apoyo ó anillo sobre cia, que arroja ftego, en cuya cima habitan leones,
que estriba el perno de cualquiera máquina.' 1Mirte en el medio cubras, y al pié serpientes, de donde na-
tse la catapulta. 11 yerba ciclamino. 11 La concha ció la fábula de que Quimera era un monstruo que
de la toi-tuga. vomitaba llamas, con la cabeza de lean, el vientre
CHÉWNOPHAM. tiran]. ni. piza. Fu e. Pueblos de de cubra, y la boca de drajon.11Numbre de una nave
Crinauiii que se alimentaban solo de tortugas. que llevaba una quimera en la popa.
CHÉLYDI1US, i. tu. Virg. El quelidro, serpiente CHÍNIJERÉUS, a, um. Virg. Perteneciente á la
mui venenosa de agua y de tierra. montaña Quimera.
CHÉLYON. n.P lin. La concha de la tortuga. CHIM.EitíliER, a, um. OZY. Que comprende la
CuÉus, yis é Vos. ;u. Ge. La tortuga.' 1 La citara Q uniera : se dice de la Lidia, donde eslu.
o laud.11 Arien. La Lira, signo celeste. CtiiiiÉni- Nus, a, lun. Maar. Lo que pertenece al
és. f. Rem. iliedida de líquidos que trópico de Capricornio.
couliene la duodécima parir de un ciato. UffiMIA. Serv. La química, la alquimia,
Caún.iósis, is. f. Defecto de los ojos, en que lo CHINA, ze. f La China, reino de 'Asia.
blanco se so l;repO1D3 (S, lo negro. CIIINENSIS. 711.1 sé. is. Chinesco, de la China.
CHÉNÁDinEx, écis. Plin. y CHIONE, éS. Ov. Quione, ninfa que clic:, nombpe
CIIÉNÉLons, f El quenalópes 6 vulpánsar, á la isla de Quio.
especie de gall.'m semejante á la zorra. Culos y Chius, f Cic. Quio, isla del Asia en
,..SÉNÉROS, otis. j: Plin. Otra especie de gansos el Archipiélago.
ye:lores. CHinicuit, f Hor. Quiragra, gota de la.; ma-
CHÉNtscus, ni. Apul. El ansaron ó ánsar pe- nos.
quelló.11 La papa que tenía al estreno un ánsar. CiiiitÁGnIcus, a, um. Sid. El que tiene gota en
ClikNoBosctoN, n. Cu/a7n. Ausarería, los
cas a. donde Se crian los ánsares ó gansos. CHHI.ANIA.X1UM, n. Petron. Carro capaz de
CHÉMj MYCON, i. Plin. Yerba de que huyen una persona sola, del cual tiraban los siervos.
loa pauos. CnininerrA tunica, Gel. Especie de sotana
CH'S:,xlinus, dis. f Plin. Pié de ganso, planta. con mangas largas.
CHERAMiDES, Plin. Especie de piedra pre- * CH1ROCMÉTA, ton. n. piar. Vitruv. Obras de
CiO manos : título de un libro de Demócrilo sobre his-
CHEREBUIIGICM, n. P. Cwsaris burgus. toria natural.
n. Chiers, ciudad del Piainonte. CHiROGR -APHiRIUS, um. Ulp. Quirografario,
* CHERNiTES,X,m.Plin.Pied •a semejante al mar- perteneciente á papel, vale ó escritura de obligarioni
, dentro de la cual no se consumen los cadáveres. Chirographarius creditor. Acreedor que tiene et
CHERRONENSIS ó Chersónensis. in. j. sé. n. resguardo de un vale ó recibo.—Debitor. Obligado
Ju•t. Del Quersoneso. por recibo ó vale de su mano. Pecunia chirogres-
CHERRONÉ.SUS, i. Peiliscola, ciudad de Es- pharia. Pago, libramiento, dinero ea letra.
paila en el reino de Valencia. 11 Chersonesus. CHIROGRÁPHUM, i. u. Cic. y
C HERSH<A, w. Plin. El caracol 6 tortuga te- CninoonÁnaus, m. Quint. Quirógrafo, des-
rrestre. crito de propia mano. II El vale, escritura ó pape/
C HERSóNÉsus, Plin. El Quersoneso, penín- de obligacion escrito de propia mano.
suda.11 La Morea o el . Peloponeso, Chersonesus CHiROMAPMA, te. fi Quiromancia, adivinociosé
CHO CHO
156
por las rayas de las manos, llamada buetinav,ek ntuarue
a. de Sámos, que escribió la victoria de .los atenienses
romántico, contra Jérjes, los hechos de Lisandro, ca pitan de
CHíRÓMANTICUS, a, um. Qui
los lacedemonios, y de Alejandro el Grande.
pertenece á la quiromancia. CHGERODRYLLUS, m. Plin. El erizo terrestre,
m. Virg. Quiron, cen-
CHI RON y Chiro, ónis. animal.
Lauro, hijo de Saturno y de Filira, medio hombre y
Clioicus, a, um. Tert. Terreno, de tierra.
medio caballo. CHOLAS, m. Plin. Esmeralda de Arabia
Coinorqicos, a, mit.' Plin. Lo que pertenece al (2HOLÉRA, m. f Cele. Cólera, uno de los cuatro
centauro Quiron. humores que haz en el cuerpo humano. giolerd la-
CHIRÓNIUM, n. Cele. Herida grande de labios
bo •a •e. Cele. Padecer cólico bilioso ó cólera-mor-
callosos ó hinchados. bo. Cholerain lacere. Plin. Mover, • provocar el
CHIRONóMIA. w. f. Quin.t. El arte de arreglar el
vómito de la cólera.
gesto y todo el movimiento del cuerpo para hablar CHOLÉRÍCUS, a, cm. Plin. Colérico, bilioso, el
en público, danzar, andar &c. que padece de la cólera.
CHIRÓNÓMOS, m. Juv. y Chironomon, ónis,
cutis ó untis. ,Vid. El que mueve con arte la ca- HóLiAmni, órum. m.piar. Diom. Los versos
beza, manos, piés y todo su cuerpoll Maestro de yácmbicos, trírnetros, senarios, acatalécticos ó es-
danza. cazontes, que tienen yambo en el quinto pié, y en
CHíRÓTHÉCA, f La quiroteca, el guante. el sesto un espondeo.
CHIRURGIA, f Cic. La cirugía. CROMA, átis. n. Ulp. El dique, mouton de tie-
CHÍRURGICUS, a, um. Cels. Quirúrgico, de ciru- rra y cascajo para detener las aguas.
CHONDRILLE, es. f. y
gía.
CHIRURGÜMÉNA, órum. n. plur. Cel. Aur. Libro CHoyantieeoN y Chondrillum, n. Plin. Espe-
de cirugía. cie de chicoria silvestre.
CHONDRIS, is ó itis. Plin. V. Pseudodictarn•
- CHiRURGUS, m. Cels. El cirujano. DUM;i0NDRos
CHIUS, ii.f. Luc. Y. Chios.
CHms, a, um. Marc. De la isla de Quio. C, i. f V. Cartilago.
CHLÁMYDA, f Apul. F. Chlamys.
CHORIGIARIUS, ii. _ser. El que dispone e; VE

1
CHLÁISIY.DiTUS, a, am, Cic. Vestido de clámide. aparato de la escena.
CHLÁMYDÚLA, f Plaut. Dm de CHORÁGIUM, n. Plaut. El aparato ó decora-
Cmilm ys, ydis. f Cic. La clámide, ó palio para cion de la escena. 11 Filmo. El fondo del teatro, ó
encima de la armadura entre los griegos, que solo el vestuario en que ponían las cosas necesarias
cubría la espalda, y se ataba al cuello o al hombro. para la decoracion. II A' ¡lee. El aparato 6 pompa
Se usaba lambien entre los romanos, y aun fuera de cualquiera fiesta.
de la guerra. CHORÁGUS, m. Plaut. Autor, el que surtía á
CHLÓREUS, m. Plin. El ciorio, ave enemiga los cómicos de los vestidos y adornos para repre-
del cuervo. sentar, tornándolos de los ediles, que eran los mi-
CHLÓRIS, f Clóris ó Flora, diosa de las nistros á cuyo cargo estaba la direccion del teatro
flores.11Hig Otra , hija de .Anfion y de Níobe. público.] j Suet. El que guia el coro ó la música.
CHeáltiTEs, m. ó CHORAULA, 00, y
CHDÓRiTIS, f Plin. Piedra preciosa de co- CHORAULES, m. in. Marc. El músico que acom.
lor verde, la cual dicen los magos que se cría en el paria al canto ó al baile con la flauta.
vientre del ave motacila, llamada aguzanieve y CHDRAULISTRIA, f Prop. La muger que
mutelita. danza y canta bien.
CEDA, m. f. y Chufe nz. Bud. Medida de los CHORCHOR ó Chodchod. indecl. Bibl. Toda es-
líquidos entre los áticos, capaz de 2/7Z congio ó una pecie de mercadurías preciosas ó de ropas borda-
cuartilla de arroba. das y recamadas.
CHWACONT, n. Cels. Nombre de un emplasto ne- CHonnA, f Cic. Cuerda de un instrumenta
gro que se pone en las heridas. músico. II P leed:. El cordel.
CHOASPES, is. m. Plin. El Coáspes, huí Tiritiri, CuortnÁcisTA, m. in. Marc. Cap. El músico que
vio de Persia. j j Olro de la india. toca ó canta al instrumento de cuerdas,
CHOASPiTES, ni. Plin. ó CHORDAPSUS. in. ó Cordapsum, n. Cels. Do-
CIROASPíT1S, is. f. Piedra. preciosa de color verde lor cólico con inflamacion del intestino.
que se halla en el vio Coáspes. CHORDUM, n. Colom. El retoño de la yerba.
CHOÁTR/E, órum. piar. Lucr. Pueblos situados CHORDUS, a, una. Vare. Tardío, que nace, viene
cerca de la laguna Meótis, cuyos habitantes fueron 6 se da tarde dícese de los frutos y de los pastos
encantadores célebres. de los animales.
CHOBAR. indecl. Bibl. 1?io de Caldea, ó épiteto CHOREA, m. f. Vi •g. El baile ó danza con mú-
dado por los caldeos á los rios Tígris y Eafráles. I sica. II Va•r. El curso de los astros. ,
Ciudad de la Mauritania cesariana. CHÓREPISCOPUS, i. ni. Cód, Just. Vicario del
CHODCHOD. indecl. Bibl. Todo género de tela y obispo.
ropas preciosas. CHOREOS, i. in. Cic. Coreo 6 troqueo, pie métri-
CHCENTCA, w. f. Fest. V.. Chenix co, disílabo, compuesto de larga y breve, como
CHOZNICIUM, n. Cels. Navaja ó sierra pequeña ármá.
con que los cirujanos cortan los huesos pequeños. II CHOREUTES, le. Petron. El danzarín ó bai-
Lo mismo que larin.
CHCEN1X, f .Bud. Medida capaz de dos sec- Cm5aiAltracus, a, um. Sid. Perteneciente al
tarios, que era la porcion diaria que daban los se- pié coriambo, como verso coriánibico.
flores á los siervos entre los griegos. 11 Medida. para CHORIAMBUS, i. ni. Diom. Coriambo, pié métri-
las cosas secas capaz de tres cbtilos aticos. II Kylida co, que consta de un coreo y un yambo, ti de una
de dos libras y un cuarteron.il Media h anega . alce- sílaba larga, dos breves y otra larga: v. gr. distia-
n= syria. Medida de cuatro sestarios romanos. lerant.
Chcenici ne insideas. Frase proverbial, para dar 4 CHÓRTCUS, a, um. Aus. Córico, perteneciente al
entender que ninguno deje de buscar la comida por ocraos..IIJA. Fírm. El que gusta de bailes y MCI-
flojedad. ;i
CHCERÁDES, HM./. piar. Apul. Los lamparones CHóRION, n. Urden, estructura do
paperas. piedras de igual grandezadlSalou de baile.I1Dar-
CIHRRILHS 6
CherIlus, llar. Querile, poeta ramater, membrana del celebro.
CHR C H R 157
CflótaúnkTas, m. Fitruv. Regla de s einte Cnaomnus, m. Plin. El trombo , especie de
piés, instrumento para nivelar las eguae. pez.
CHoalicITHÁResT A, re. 01.../1 y C:7nómia,is. 112. Plin. El pez coracina ó castaño.
CantócíamÁitisTr-,s, w. in. f Syet. El ó la CHRUNiCA. órum. n. plus. Plin. Crónica, his.
que toca instrumento de cuerdas en una orquesta toria anales'. de los reyes y personas ilustres.
O en un baile. Cntóazicus, a, um. Gel. Crónico. Chronici
CII(MÓGit X,. f. Vit •uv. La corografía, dt7S- Las crónicas.—Morbi. Cel. Aur. Enfermedades,
CrifiC7-011 de 110 p cayo humor se mueve por dias, como quinto, se-
CitóinicitÁawas, i. Filien). Corógrafo, el que 1C110, onceno, y se llaman dias crónicos.
describe un país Cmaatisso, ás, ávi, áturn, are. n. Loen. Retar-
CHOROSTITES, X. in. El maestro de capilla, el dar, prolongar, hacer pausas ó paradas.
que gala el coro de música. CnitoazocatÁpina, Cronograiia, descripeism
Ciams, cutis. Colein. El corral ó cortijo cer- ó escritura de los tiempos.
cado ron bardas para criar aves. CIIRÓNÚCIRÁPIIUS, i. in. Sid. Cronógrafo, el es-
Cranasia, Corsia. eieded Beocia. critor ti hombre docto en croizografia•
61 . 11111. in. piar. Los naturales ó habi- Cititóatóaocla, ce. f Cronología, narraeion,his-
tantes de Corsia. toria o discurso de los tiempos.
(7,Hott•raCINA, T . f. Ciudad de Asia. CHRONÓL()GUS, Cronólogo, el que sabe ó
CHORTALIS. in. lé. is. Lo que es del corral. escribe de cronolog:a.
Cnoa•aus, m. Puldd. ó Chorta,te. Vestido CHItóanasTitnium, i. 2r. Especie de poesía en que
tosco de los esclavos para trabajar en el campo. las letras numerales señalan el año.
CiaariNum, n. Plin. Aceite de heno 6 de CIIRYSÁLIS, idis. Plin. La oruga llamada cri-
grama.. sálida, que rompiendo la corteza que ella misma
Culatas, i. in. Vire. El coro, multilaid de gente forma, sale de ella volando como mariposa.
junta para cantar y bailar.11 La junta y compaluí( CIIRYSANTHÉMUM, n. Plin. Crisantemo, yer-
de gente.II El baile y canto. II Compaina del teatro. ba tierna y ramosa con flores amarillas en fo. rinade
HUnion de las estrellas. Extra chornoi saltare. un ojo.
CHRYSAOPIS, idis. f Min. Piedra preciosa de
Extra cantieuin. Canere ad ifigluni. adag. Bailar
sin son. e, ,. color de oro.
CHRESTiiLDG IA, f. La afabilidad y dulzura en
CHRYSE, es. f 6v. Crisa, isla (le Asia, hoi el
el hablar, á que no correspanden las obras. Japon.
Cap. El que habla bien y CHRYSEIS, idis. fi Oc. Astínome, hija de C •i-
CHRESTÓLOGUS, i.
obra mal, el que da muchas y buenas palabras, y ses.
CHRYSÉLECTRUM, inlin.E.pecie de ámbar ó
S.113corresponden SUS obras. electro amarillo ó dorado. 11 Plin. Piedra preciosa
CHRESTON ó Chrestum, n. Plin. Saludable,
de color de oro, que solo tiene buena vista por la ina-
110172bre que se da á la chicoria.
iíana.
CllaasTus, i. Suel. Cristo Señor nuestro, asa CIIRYSENDÉTA ó Chrysentdta, (bruna 7/. piar.
llamado de los romanos 1 ion ignorancia de la clima-
Mire. Vasos, fuentes ó ta.rivas con orla de oro.
logía del nombre. CHRYSEOS y Chrysius, a, Ulla Mire. De oro.
CHRIA, f Quina. Cria, breve esplicacion de CHRYSES, m. Ov. Crises, sacerdote de Apolo,
un dicho ó un hecho por ocho partes o capítulos, p lre ele Aslínoine, que de su nombre se llamó Cri-
que son alabanza, paráfrasis, causa. contrariedad, se ó
semejanza, ejemplo, testimonio, epílogo. ';'IIRYSIPPEUS, a, Cic. Perteneciente al filó-
CHRISMA, idis. sr. Tent. El crisma, aceite y bál- sofo Crisipo.
samo consagrado con que se unge al que se bautiza Cimasiraus, Cie, Crisipo, ,filbso,) estoico,
e; confirma, y lanibien á los obispos y sacerdotes discípulo de Ze17012 y de Cledules, y cabeza, despues
cuando se consagran y ordenan. de ellos, de la secta estoica.
t CHRISTIÑNE. adv. S. Ag. Cristianamente, con CIIRYSiTES, w. Plin. Piedra preciosa de
caridad cristiana, religiosa y devotamente. color de oro.
CHRISTIrkNISMUS, I. ni. Tent. El cristianismo CHRYSITIS, f Plin. Piedra de espuma
cristiandad, el gremio y religion de los fieles cris- blanca, lustrosa, especie de azogue que se halla en las
tianos. minas de plata. 1 La yerba crisitis ó crisocoma,
t átis. Cód. Teod. La cris- que tiene ramas de color de oro re.splandecientes.
tiandad. V. Cristianismos. CIIRYSOASPID,E, dram. ín. play. Solda-
t CHRISTIANIZO, ás, áre. n. Tert. Profesar la dos que llevan escudos grabados de oro.
religion cristiana, ser, portarse como cristiano. CURYSÓBÉRYLLUS, m. Plin. Crisoberilo, pie-
j- CHRISTIÁNUS, a, tun. Tác. Cristiano, pertene- dra preciosa, especie de berilo cuyo verdor
áente á Cristo y á la religion cristiana. .Se halla lira á e0hr de oro.
en S'. Geróninio el superlativo Chriatianissimus. * CHRYSÓCANTHOS, i. Apul. Especie de yedra
CHRISTICOLA, te. Maui, Cristiano, el que que cela unos granos de color de oro : llamase lam-
sigue á Cristo y profesa su lei. bien Cbrysocarpus.
CHRISTiGÉNA, 112. Pnud. El pariente de
CHRYSUCEPIIALOS, i. ni. Apul. Especie de ba-
Cristo. el descendiente de David. silisco eón la cabeza dorada.
± en alsrirairrENs, cutis. in. f Prud. El que pue- CHEYSOCOLLA, le. Plin. La cris6coia, licor que
de para con Cristo. destila por la renta del 07'0, y se congela en piedea
Cniusrus, i. in. Lacl. Ungido con el óleo santo. con 171 frío (10 invierno . 11P /in. La borra del oro, de
Nuestro Señor Jesucristo. que 1LS072, los pintores.
Cllalíma, átis. 11. Vi/rae. V. Chromaticus. CHRYSÓCÓME. cs. f Chrysitís.
CHRÓMÁTI.U.IUS, nt. Inarprete de Pers. El CIIRYSÓCÓMES, le. in. Marc. Que tiene cabe-
que despues de untado se ponía al sol para que el llos de oro, epíteto de Apolo.
aceite se embebiese en el cuerpo. CIIRYSOGRÁrnÁ- rus, a, una. Treb• P o t. Pintad
Pintado
CHRÓMATÍCE, es. f Yitriiv. Uno de los tres sis- ó adornado de oro.
temas músicos llamado cromático. Cnicastaaíci-iÁNuat, Plin. El armuelle,
CHROmíTicus, a, um. Vilruzi. El sistema mú- yerba. •
sico cromático, que procede por dos semitonos, y CHRYSÓLAMPIS, idis. f Piedra preciosa,
una tercera menor ó semiditono• pálida dia, y por la noche de color de oro.
C B C I C
168
CnairsUrnius,i. m. Plin. El crisólito, piedra Se. Laca. El comedor,, el
e que no
mui parecida al oro en el color. sirve en casa mas que de una boca mas.
preciosa Hig. Que tiene vellones CiIIILLA, J: Pare. laa mesa para comer.
CEraYsómAuxs, que fingen los poetas, en Cineenum, n. Hermanstadt, ciudad de Alanza-
de oro, como el carnero
que Frixo . fié á aleos.
nirCt.I110, ñs, ávi, átum, are. a.. Colma. Cebar, ali-
CHRYSÓMELUM, n. Colum. El crisomela, mem-
Le llaman mentar, mantener, dar de.comer.
brillo pequeñ o , amarillo y mui oloroso. Cineetta berba.f. Apul. El haba de Egipto.‘ .
tambien Chrysonzelianzim
CIIRYSÓPASTUS m. SO lin . Piedra preciosa Cierto género de manzanas de A lejandría, cuyo ári
dorada, especie de crisólito. bol tiene las hojas semejantes á las del haba egipcia
CIIRYSOPH IS ó Chrysófis, idas. f. Plia. Piedra
Cinómem, ii. a. flor. Vaso, taza ó copa grande'
preciosa de color de oro. para beber. 11 El boton en que se encierra el haba de
CiU yos. f Ov. El pez dorada: Egipto por su semejanza con la copa para beber.
CHRYSOPLYSION, n. Bud. El lugar en que se Cines, i. ni. Cje. El cebo . la comida, alimento,
lava el oro. mantenimiento de los hombres y de los animales.
CHRYSÓPóLIS, is. f. Ciudad de 11 Ciudad Gibas ill'iberalis. Plin. Viandas groseras.—Opero-
de Cilicia. II Promontorio de Asia, hoi Escútari. sus. Plin. Gravis. Cic. Manjares hligestose__
CHRYSÓPRÁSIUS lapas. Plin. Sumaria. Flia. Los postres, Cibitin capeee cum
CHRYSÓPRÁSUS, i. ni. Prud. ahquo. Ter. Comer con alguno. in ribo es t, homini,
CHRYSOPTillIÓS ó Chrysoptérns, in. Plin. El Plin. Es cosa que se come regularmente. Cibi
topacio, piedra preciosa amarilla sobre verde. minimi eral, alque vulgari•. e;aet. de mili poco
CHavsóaóertos ó Chrysophus, a, um. Que tiene comer, y viandas comunes.
el techo dorado. CIBYttA y Cybirn, m. f: Plin. Ciudad de Cilicia
*CHRYSORIIIIOÁZ, m. Plin. Que corre 6 lleva cerca del monte Trago. ‘IPZia, Otee tic e oeieie, en
oro en sus aguas : dícese del Pactolo, rio de asiria, comarca de Caria.
de otro en Bilinia, y de otro en el reino del Ponto, CIBYRÁT.E y Cybiratm, area,. ni. p!..... bic.
y del Tajo en España. Pueblos de Frigia donde estaba la ciudad de Ci-
CHRYSOS, m. Plaut. El oro. 11 Pan. El pez bien.
dorada. CIBYRÁ.TICUS y Cyhiraticus, um. P.,e la
CHRYSÓTIIÁLES; is. adj. Plin. Que crece con llo- ciudad de Cibira. Cybiralici canes. Cia. Dos her-
res de color de oro, epi l elo de algunas plantes y manas pintores de e.sla ciudad, que erre.; tenia
flores. consigo en y de quienes se valía ?)a •a sus
Críes', room. m. piar. Claud Los chunos, lla- robos. ‘‘ Los naturales y habitantes de Cieaee que
mados despues hunos, pueblos mas allá de la laguna corno en tierra montuosa, eran alai dUL a' á la
Ilfecilis junto al rio Tánais. caza. (
Culis. V. Cima. CíCÁDA, f Virg. La cigarra, iilaa lo con
eireames. f. Plin. Colocasia. alas. 11 duo. El verano. II Insignia de los reyes y eia-
CHYD/BA, re. 1.* Plin. Especie de palma.'J El (rápanos atenienses. qC
dátil, su fruto. CICATRÍCÁTUS, a, am. Sid. Cicatricceels.
CsvD.Ens, a, inn. Marc. Barato, coman, vul- CICA,TRICO, ás, ávi, átum, are,. e:t. Aur.
gar, de poco precio y estimacion. ‘‘ Lo que es de Cicatrizar, cerrar, unir el cutis de una herida 6
palma. llaga.
CHYLISMA, n. Eecrib. El jugo que se saca CíCÁTRICÓSUS, a, um. CO /JIM, Lleno de cica-
de alguna cosa. trices.
CHYMICUS, a, elle Marc. Lo que es de química CICYTRiCULA, al. f. dim. Cal. Cicatriz pequeña.
(1)
ó alquimia. CIeaTalx, iris. f Cic. Cicatriz, señal que queda
CHYMUS, m. Seren.. El jugo ó quilo. en la piel ó eúlis donde ha habido herida ó llaga. 11
CHYTRA, aa. f Cal. El pote 6 marmita de barro, El mal ó daño antiguo que se renueva. Guudrix
la olla. °Muela. Ció. Llaga cerrada enteramente. Repi- la o
CHYTRÓPóDA, ae. f. y care eicatricem. Cica Renovar la llaga, la memoria
CHYTRÓPÓDIUM, ii. a. Pillad. 011a con tres pies. de la desgracia.
CHYTRÓPUS, ódis. ni. Cal. 011a de tres píen ;. CzccuM ó Cieurn, i. a. y Ciccus ó Cicus, í.
Las trébedes. Varr. La membrana ó pellejo delgado que separa
laa I
CI los granos de la granada. Ciccuin non interduim.
laat. No se me da un bledo, un pito.
e;
CIA. E13. f. Nombre de una isla. V. Cea. éris. n. Plia. El garbaezo, legumbre ce-
CIÁNI, &nal. lijo. Los habitantes de la ciu- noeida. Fricti eiceris emplor. Hor. La gente baja Cü
dad de C.n. que compra los tostones y otras golosinas de bajo Cit

CliNUI, a, urn. Plin. Perteneciente á Ciou, que precio. Entre los romanos tambien se usaba vender
as nombre de un rio y de usa ciudad en el Líeles- garbanzos tostados como entre nosotros.
ponto. CÍCÉRA, X. Colum. Tito, especie de garbanzo
'111
elliáus. ni. f. le". n. is. Lect. Perteneciente á la menudo desigual y anguloso.
comida, al alimento. CietateüeA, Plin. Garbanzo menudo. Y.
Cínáitia, orum. n. plan Cic. Los víveres, vian- Cicera.
das, la vitualla, la comida, - sustento, manteni- CÍCERCULUM, n. Plin. Especie de tierra roja Cha
miento, alimento. para pintar, que viene de Afriea.
CIBÁRIUM, n. Sin. La comida, el alimento ó CICERO, (-mis. in. Marco Tulio Cicerou, prín-
mantenimiento del cuerpo. II Col. El moyuelo. 14
'14
cipe de la elocuencia romana.
CIBÁRIUS, a, um. Cic. Perteneciente al sustento, CiÓÉROMASTIX, igis. ni. Gel. Azote de Cice-
á la comida, al alimentoll Non. Bajo, vil, de poco rconirtítulod rn libro que escribió Laraw
de 1 lir
precio. Homo cibarius. {jara. Jornalero miserable, contra cice fk
hombre plebeyo. Cibaria res. Plaza. Los víveres, ClaÉa(aTaNus, a, nm. Plin. Ciceroniano, de
provisiones de boca. Oiteron, ó perteneciente á él.
CIB ►TIO, bilis. f Solin. El acto de comer, de CICÉRÓNIS agave. f piar. Plin. Las aguas 6
alimentarse. baños de Britolino en Italia.
Cinkrus, as, m. Plaut. La comida, la vianda Crcititóerrs castra. n. piar. Cés. Veltsita pueblo
lo qu' se come y se bebe, de Ffrindes cerca de Gante. 1.9
e 1L CIN .159

C1CÉRONIS villa. f. Suet. Ciceroniano, pueblo de Cisma icis. com. 0v. Ciliciano, el natural de Ci-
Campania, al cual 'llama Plinio Academia. licia. Cilices, cum. Cic. Los cilicianos.
Cícuartalist, Hor. t ónis. m. Cel. El que toca el violon fi
CiCHORIUM, n. Plin. La achicoria, planta, otros instrumentos, para los cuales hace posturas
especie de endibia silvestre. poco decentes.
CICI. Árbol de Egipto, el croton y ri- CILLUS. Petr. El asno.
cino. Chs, ónis. m. Fe.st. El que tiene la cabeza en
CICILENDRUM, n. y
punta y la frente sacada.
Plaut. Nombres de dos gui- CILUNVOLUS, Arnob. Dim. de CHO.
Cicaitaxcatsm. CIMA, f Plin. La cima ó cumbre, lo mas
sados (,:ze puso Planto por chanza en. boca de un,
alto de los montes, cerros y collados, y tambien de
cocinero. los árboles.
CICINDÉLA, X. f. Plin. Especie de mosca ó gusano
de luz. Cunas, ádis. f. Isla en la embocadura del Danu-
eíNUM ° lema, i. Aceite de la semilla
ricino ú do la planta palmacristi. CIMBIZI, Orara. m. plur. Flor. Los cimbras,
del
CLCLOAius, ¿e. f. Cielehle,fiyar a geolue'trica. pueblo.; de Germania, habitantes de la, Cinibrica
C .;cJNEs, :un..... nlur. Virg. Puebks de Tracia. Qaersoneso: eu la lengua antigua de los galos quiere
decir ladrones.
j tialitan les cerca dei Ebro. CIMBRTCA Chersonesns.f. La tierra de Jutiand.
CiCONLA. w. f. Ch.• . La eig,iie Ua. 1I Cola;;,. Máqui-
na para sacar . agua, y para medir pr.ofundidad, Cannalcus, a, Inas Claud. De Jutland, ó de
de los surco y en el campo, d para lin.- cric»; iguales. Clinbrica Qlersoneso.
il pers
. Burla que e hace á Z1,220 por {letras, ponien- T .v. 'a. Cid. Just. Tesorero ecle-
do los dedos relw .eidos sobre el índice, á mulera. siático.
pico de ei,riieña. CafÉLIARCHIUM, Just. El tesoro ó el
CíciSar iaus, a. um. Sud. Pert2r.2cleate a la ei- lugar donde se guardan las alhajas y el dinero de
glieir: aesia.
CíaSlux, se. f. 1211 CINIÉLIUM, n. Presente, regalo de alguna
'1 7 u , Tris . com. Cric. y cosa mui preciosa.
a:auaaaus, um. par/. de Cicuro. Cic. Manso, ChIEX, icis. nr. Min.. La chinche, animalejo a.s-
dornysti: , :do. i'JEmist:c.olIVWT. Dulce, suave, tra- queroso que pica macho.
table, is. n. Cal. Palangana 6 aljofaina para
Cicaaa, ire. n. Aut. de Filosa. Cantar corno lavarse las manos, ó barreñon para lavar.
el CímiNus, í. m. Montaña de Viterbo en la
Cicuaa, as, avi, átum, are. Varr. Domesti- Etruria, á cuya falda está la ciudad de Viterbo.
car, amansar. CIMMÉRII, oraría phc•. Fest. Nombre coman
Cicus. 1. ;n. Plaut, V. Ciccum. de roda; las geules que habitan tierras mui frias,
CiCÜTA, z. flor. La cicuta, planta de un tallo vio los que vivían entre .Báyas y Oremos, donde
semejante al hinojo. cuelo zumo es venenoso por ser nunea daba, el aal, 11P lin. Los tártaros, pueblos de
escesiramente Virg. Cicuta 0 flauta, ia,sdru- Escitia.
Men io c¿ssha. CIstmatius, a, am. 0v. Perteneciente á los ci-
CYDARIS, is.f. Caes. 21 laTeiete, sombrero O tiara merios. Cinimerix tenebrw. Ud. Tinieblas densí-
propia de los reyes de Persia. n S. Ger. Vestido simas ; que ademas del sentido propio de ir„; caver-
sacerdotal de los hebreos. ;UH entre etr l!W y Báya.s., cc dice de la ignorancia
Gel. Especie de ernbareacion. crasa y ubsold
CIEO, éS, cievi, cietum y civi, altura ere. a. CIMÓLIS, idis. 3Iel. Ciudad de Paflagonia. 1j
'over, provocar, escitar, animar, in. Ciudad de Galicia.
citar. U Virg. Llamar, invocar. Ciere alertas. Co- Cistólaus, um. Plin. De greda.11De la isla
Plin. Relajar el vientre, provocar Cimolia 6 Polino.
la orina. —Nomina .;ingulorum. Tic. Llamar á. Cisaaaus, 1. j: Ov. Polino ó Argentiera, isla del
cada uno por su nombre. mar de Cand{a.
CILIRANTES, um. plan Cels, Instrumento CiN y DíAs, Min. Pk:tra que se halla en la
de guerra con tres pies, en que los antiguos ponían cabeza del pez cinedo.
Los escudos cmtrido descansaban. CiNT.EníCus, a, um. Plaut. Perteneciente al des-
C1LIIIANTUM, n. honesto.
Ciainasuus, 112. y CiN.EDÓLÓGUS, m. Turn. Desvergonzado, des-
CfLIHÁNUNI, n. Varr. Mesa redonda. benesto en el hablar.
CÍLICENSIS. m. f. se. n. is. V. Ciliciensis. CiNlEDüLus, Marc. Dim. de
f. Plin. La Cilicia, provincia del CiNiEuus, a. um. Mare. Deshonesto, desvergon-
Asia menor. Sado, aftsninado. comp. Cinmdior. Catul.
m. Inscr. El que hace ó vende CINAMOMUM. V Cinnamomum.
ropas de pelo de cabra á de castron. Cili- CINÁRA y Cynara, f Colunz. El cardo hor-
its ase.
CiLi* CIENSIS. naf. sé. 11. is. Cic. Perteneciente á CiN1RiS, is. Plin. Yerba con que dice Plinio
Cilicia. que resiste el ciervo á los pastos venenosos. Alguno'
ClaidNus, a, nra. Solin. Lo que es hecho de creen ser lo mismo que Cinara.
cilicio. V. Cibelina, Craasaaus, í. m. Fest. La aguja de rodete.
Claidóaum, n. S. Ger. Dim. de CINCINNÁLIS. m. lé. n. is. Apul. Rizado.
CILIcIUrI, ü. n. Cic. Cilicio, manta de cerdas, CINCINNÁTÜLUS, a, um. S. Ger. Dim. de
de que se hacían 'varios usos en la La faja CINCINNATUS. a, um. Cic. 1-Usado, ensortijado.
de cerdas ó cadenillas de hierro con puas, que se n
Ciitnosci.nnat ae Cie. Estrellas come tas crl"
trae ceñida junto á la carne para mortificacion.
CILÍCIUS, a, um. Pa. y C.ascireatjaus, li. m. Varr. El ricito, rizo pe-
Cialcus, um. Virg. Lo que es de Cilicia. queño. Dim. de
£e S Cilissus, a, um. Ov. De Cilicia. CINCINNUS, Cie. El rizo del cabello. Cht-
-iLIUM, n. Plin. La estremidad del párpado cinon orationis, Cic. Adornos afectados de la osar
ci
en que está la la ataña. 11 El párpado.
CIN CIR
760
Lo perteneciente á cilicio las exequias á un muerto. Cinis dummodo absol-
CINCIUS, a, um. Cic. Van Fedr. Con tal que yo sea justificado despues
romano. tf
de mi muerte. Dies cinerum. El miércoles de ce-
CorMar..us, m. Plaut. Cinturica, cinturilla, .
nizcaíN
cordon, cinta ó pretinilla prop la de los niños. iscijm3s, m. dim. de Cinis.
C intura, cinturon, bi-
CIN~ ► UM, n. de ceniza.
Un poco
rioá para traer la espada. n.
C i azaróftrus, a, um. Plin. Amigo de traer es- 2N rtani-ÁRairs.
:aar n lin.
P y El cinabrio, licor ami
pada. rojo que destila de un árbol de Africa, de que usan
CINCTÚRA, m. Quint. y
CiNcrus, us. 7n. Varr. Especie de faja con que los pintores. 11 Bermellon, piedra mineral roja con
los antiguos se ceñían el cuerpo y las piernas. venas de azogue : le hai artificial hecho de azafre
Cinclus gabinus. Virg. Ropa de los soldados ro- y azogue incorporados alfuego.
manos con que se ceñían todo el cuerpo. CINNÁMEUS, a, um. Auson. De cinamomo.
CINCTUS, a. um. part. de Cingo. Plaza. Ceñido, CINNÁMiNUS. V. Cinnamominus.
rodeado. fl Plin. Soldado pronto para cualquiera CINNimóLóGus, i. ni. Plin. El que anda co-
empresa. Alle cincli. Plaza. Los valientes. II Fedr. giendo la canela.
Las siervos dispuestos y aparejados para cual- CINNAMÓMINUS, a, um. Plin. De cinamomo.
quiera servicio, baldas en cinta. CINNÁMOMUM, Plin. y
CINCTUTUS, a, Hor. Ceñido con el ceñidor CINNÁMON y Cinnámum, y Cinnamus,
ó faja todo el cuerpo en lugar de tánica. lWarc. La segunda corteza del árbol, que se llama
CíNÉFICIO, is, téci, factual, ere, a. Lucr. Re- canela. U El árbol cinamomo.
ducir á cenizas. CINNATUS, a, um. Nep. Perteneciente á Civa
CiNÉFACTUS, uni. part. de Cinefacio. Lucí. (L. Cornelio), romano famoso por sus crueldades.
Reducido á, hecho cenizas. CINNUS,i. tu. Arnob. Mezcla de muchas cosas.
CNÉrtiloEus, a, um. Plin. Cinericio, ceniciento, Cflaxi, pret. de C:1g°,
lo que es ó tiene color de ceniza. m. f. Arnob. Epíteto de Juno, -¿miaja/1
CINÉRÁR1UM, n. Inscr. Sepulcro ó lugar presidía á los casamientos, despues de los cuales se
donde se guardan las cenizas de los muertos. desataba el ceñidor con que estaba ceñida la esposa.
CiNñRÁRIUS, ni. Varr. El peluquero, el que CINYPII1US, a, nm. irirg. Del rio 6 region de
riza y empolva el cabello. Cinipe de A'frica. II Claud. Líbico, africano.
CíNÉRESCO, is. n. Tert. Volverse, reducirse á CINYPIIUS, i, y Ciuyps, ypis. 7n. El Magra,
cenizas. rio de A' frica.
CINÉREUS, a, um. Culata. y CINYRA, e. f BibL Instrumento músico usado
CINÉRiTICS, a, una Varr. Ceniciento 6 de ceniza.. en los funerales.
CiNÉRIS. genit. de Cínis. C/NYRAS, Ciníras, hijo de Paro, rei
CíNÉRCISUS, a, um. Ov. Lleno de cenizas. de Asiria, que se dió muerte por el . feo pecado que
CINGA, m. Gis. El Chica, vio de España que cometió COn, su hija Esmirna, de quien nació Adb-
separa á Aragon de Cataluña, y desagua en el nis. Ciníras, rei de Chipre, padre de Mirra.
Ebro. CINYREIUS, a, uni. Ov. De Ciníras. rei de Chipre.
CINGILLUM. n. ó Cingillus, 7n. Petron. El ves- CINYREUS, a, una Luc. Cinyreius, um,
tido que servía en lugar de tánica 6 camisa. Faja , is, ivi, item, ire. Cieo. fú

ó ceñidor. Caos y Cius, ni. Mel. Rio y ciudad de Bitinia.


CINGO, is, xi, ctum, gére.. a. Cic. Ceñir, rodear, Cn'vus, tu. CA. Género de fortificaciou hecha
ajustar, apretar la cintura u otra cosa. 11 Cercar, de troncos de árboles. II Gs. Madero con tres
sitiar. II Tác. Acompañar. Cingere cerslra cuatro 6 mas puntas por arriba, hincado en tierra
Liv. Atrincherarse, rodear los reales de trinche- para estorbar el paso á los enemigos. Llar. Ca-
ras.—Urbem copiis. Liv. Cercar, sitiar una plaza. lima cuadrada de un sepulcro con inscripciou 6
Cingi odiis. Claud. Estar aborrecido de todos.— memoria. El cepo.
Venenis. Val. Flac. Armarse de venenos. Cinxe- CIRCA. prepos. que rige acusativo. Al rededor,
runt (ethera ninzbi. Virg. Las nubes cubrieron el cerca, junto á, en órden respecto de, hacia,
cielo. para con.
CINGÜLA, T. f Ot'. La cincha con que se ase- CIRC.EA, M. f. Plin. El amaranto, yerba llamada
gura la silla 6 albarda de la caballería. Ov. El Cambien manzanilla bastarda, guirnaldas, flor del
cíngulo, ceñidor, faja, cinto, cintnron, pretina ó amor y cantiles°.
cintura del hombre. CIRCY,I, mama nz. plur. Pan. y
CINGÜLI, órum. ni. piar. Cic. Las zonas ce- CIRWEIUM, n. Cic. Civitav e quia, ciudad en
lestes. otro tiempo de los volscos en la campana de Roma,
CUSGULUM, n. Cés. Cíngoli, castillo en la Alar- hoi un lugar corlo.
ca de Ancona. CIRCXUM, n. Plin. La mandrágora, yerba,
CINGULUM, n. Varr. y Cm.c:Eum ó Circeum, 71, Ud. El monte Circe-
CINGÚLUS, m, El cinturon, cíngulo, cin- lo, cercano á Civitavequia.
tura, faja 6 ceñidor. El cíngulo 6 cordon de que CIRCtEUS, um. Prop. De Circe encantadora.
usaban por insignia los soldados. II Anillo que se Val. Flae. Del monte Circelo.
pone en el dedo. 11 Título y dignidad de magistra- CIRCÁNEA, T. y: Fest. El milano, ave de rapiña.
do. Cingulo spolia l e. Bud. Privar de la magistra- CIRCÁTOR, ória. m. Veg. Circitor.
tura. CIRCE, es y Circa, f Cic. Circe, hija del szJI
CISÚFES, Uta. plur. S. Ag. Los cínifes, mos- y de la ninfa Pérses, hechicera famosa.
quilos de trompetilla que pican cruelmente. ce ENsis. M. f sé. n. is. Cic. Del monte
CÍNIFE°, ónis. m. Hor. El que sopla en la ce- Circelo.
niza. I I El peluquero. C1RCEII, ñrum. plur. Los naturales o
CINIS, Cris. m. Cic. La ceniza. El sepulcro. habitadores de Civitavequia.
II La muerte, las reliquias de los funerales. Cine•i CIRCELLUS, 771. Apic. Circulo pequeño. Dim.
alicujus dare pcenas. Cic. Ser castigado por haber de Circulus. Se hulla tanzbien Circillus.
violado la sepultura de alguno.--Fidem servare. CIRCENSIS. 7n. f sé. n. ís. Varr. Del circo.
Virg. Ser fiel á alguno aun despues de su muerte. Ci •ce)Isis laca ó Circenses. Liv. 'Podas las fiestas
—Alicujus dolorem inurere. Cie. Perseguir á uno solemnes que los romanos celebraban en el circo á
hasta el sepulcro.—Suprema ferre. Virg. Hacer plaza pública con gradas al rededor.


C1 R CI R lfil
CIRCES, m. Fest. Círculo, rodaja, anillo de de gente. Circuli stellarum. Cic. Los orbes 6 zo-
cualouiera materia. rras de las estrellas.
CIRCÍNÁTiO, (MIS. f Vitruv. El círculo, ó la cir- Crucum. prep. quo rige acusativo. Al rededor,
cunferencia de él hecha con un compas. cerca.
CraciaÁT0. adv. Plin. En círculo, en redondo. CIRCUM. adv. Virg. Por una y otra parte, por
CiardNATua, a, um. Plin. Redondeado, compa- todas partes.
sado. Parí. de CrucüMacTio, ónis. f. Vitruv. y
CIRCINO, ás, avi, atina, are. a. Plin. Redon- CiacümAcns, us. Plin. La accion de cir-
dear, compasar al rededor, hacer redonda una cundar, de andar, llevar al rededor, 6 cercar.
cosa. II Tornear. Cireinare auras. Ov. Volar al re- CIRCÚMACTUS, a, um. parí. de Ci rcurnago. Plin.
dedor.--In orbem ramos. Plin. Echar los ramos Llevado, andado, conducirlo al rededor. Atino Cir-
en copa redonda. Caln(LCI 0. Lir. Pasado el año.
CmcNus, i. Vitruv. El campas. CIRCEMADNITENS, entis. com. Salust. In obste
Ci REITER. »cepos, que rey a,.osatiro.Casi, cerca.
dione nioronti fi-amen/ion (Vizi!, nullia circuni-
CIUCI l'ER. adv. Cic. Cerca da, casi, poco mas o adnitente. Estando cercado, le faltó el trigo, no
ménos, con corta diferermia. socorriéndole alguno de aquellos que estaban al
CUICITES., a-. f. Cul. Especie de olivo. rededor.
Ciaci• -roa, tris. i3nilonero, el que anda CineúNtADSPICIO. Min. V. Circiunapicio.
por las calles vendiendo cosas de poco moniento. j1 CIRCUMAGGÉRÁTUS, a, Flia. Cubierto de
Front. Los siervos que amiaban registrando los tierra amontonada. Mart. de
conductos y encañados, por si necesitaban. COMp0- Clacumaociaito, ás, ávi, átum, are. a. ahora.
ner.se.1 reo. Los soldados que hacían. las rondas a Amontonar al rededor.
las centinelas por la a» he. CIRCÚMÁGO, is, égi, actuar, gére. a. Liv. Lle-
CIRCITORES, urn. pler. Dos estrellas fijas ea var, volver al rededor. Cireeinagere equum, Lav.
eslretnuiod de la Osa menor. Hacer andar en giros al caballo.—Legiones. Flor.
Cincirouius, a, una Cod. T'od. Perteneciente Hacer volver la cara tI las legiones.—Auverra Liv
al grado militar, que se decía circiforia dignitas, Revirar de bordo. Circumegit se annus. Se
que era el yrala o diaaidad de los soldados que ha- pasó el año. Circemagi. Sén. Ser puesto en liber-
Man las ronda., á las centinelas. tad. Para esto se llevaba el esclavo delante del pre-
Clactus, L'ha. El viento cierzo ó tramon- tor, que le hacía dar una vuelta, en señal de estar.
tana. libre para ir donde quisiera.
CIECLUS. acope rla Circulus. Virg. CIRCÚMANIBULO, áf 3, ávi, átum, aro. a. PIM/. Jet.
Cinco, ás, are. a. Pro». Rociar, dar vueltas. Pasearse al rededor.
Cincos, i. m, Plin. Especie de gavilan. I I Una CIRCÚMÁNIICTO ., ás, are. a. Pan. Cubrir con nn
piedra preciosa senc jante al garilan en el color. velo ó capa.
CIRCUEO, is, ivi, ire. Cés. Vi •g. Cir- CIRCliMÁNTICTUS, a, r Peir. Vestido, cubier-
enmeO. to todo al rededor.
CIRCCiTIO, ónis, Vilrev. Rodeo, e:refrito, la ClacümÁaÉltio, 18, 1 re. a. Cele. Abrir al re-
accion de andar al rededor, el espacio que se pue- dedor.
de anclar al rededor. Circuitio verborum. Cic. CIRCÚNI ÁRENS ., entis. COM, A m. A'rido, seco al
Circunlococion, perífrasis con que se dice en mu- rededor.
chas palabras lo que se podía es olivar con pocas. CIRCÚMÁRO, ás, ávi, áttun, are. a. Liv. Arar al
Nihil eireeitione uses es. Ter. No te has andado rededor.
por rodeos, has hablado claramente. CIRC(IMASPrCIO, Y. Circumspicio.
CIRCIfITOR, nt. Paran, El que anda al re- Cirteumc.EsüttA, re. f. Leer. La estremidad que
dedor. rodia, come orilla, orla O borde.
CIRCIRTES, us. m. Cie. Circúito, circnnferencia, CIRCUNICXSUS, a, MIL LiCCr. Cortado al rededor.
cerco. Circulacion. Circuitos lebrium. Cels. El CIRCUMCALCO y Circuinculco, ás, are. a. co_
acceso, el periodo determinado de la ten:lana ó luna. Acalcar al rededor.
cuartana. Cfacumcamao, milis. m. Fest. Vagabundo, tu-
Cracui-rus, a, Lun. port. rle Circueo. Cia. Cir- nante, ,que no tiene morada fija. II 8. Ao. Ciertos
cuido, rodeado, cercado, andado al rededor. hombres con habito de monges, que andaban por
CIIICELÁRIS. ni. f rra u. is. Marc. Cap. Circular, las celdas 6 grutas en los desiertos sin morada fija.
perteneciente el circulo. Y tambien ciertos hereges, que con necio deseo
Cutcütánm. adv. Suct. Circularmente, en cír- del martirio se daban muerte a sí mismos. Se halla
culo. también. Circe !iones.
Cutcül.K•o, ónis. ,f. Vilrui'. La circulacion, la CIRCUMCIDÁNEUS, a, una. Cotizan. Circumeida-
accion de circular. neum mustian. El mosto, partidos los racimos des-
CIRCULÁTOR, ó:is. In. Cela. Charlatan, embaii- pues de pisados y vueltos á pisar.
cador, el que anda haciendo corridos por los 'me- is, idi, isum, ére. Cic. Circun-
Mos, proponiendo 777edicamodos, juegos, adi- cidar, cortar al rededor. 11 Cic. Quitar, cercenar
vinaciones y otras cosas á este nodo. lo superfluo.
CracúLÁ.Tóanis, a, um. ()dial.. Perteneciente al CIRCUNICINGENS, entis. C0773. Cels. Lo que ciñe
charlatan. en vuelta, al rededor.
CIRCULATRIX, iris. f. Marc. La mugar charla- CIItcUMCINGO, is, 11Xi, cturn, gére. a. Sil. lea.
tana y embaidora. Rodear, cercar, circundar.
ClacCLkTus, a, tan. Cel. Aur, Circulado. Pare. CIRCIINICIRCA. adv. CiC Al rededor, por todas
de partes.
Clucür.o, avi„ atina, are. a. Apul. Circular, CIRCIIMCIRCO/ ás, are. a. Am. Andar al rededor,
andar de una ,arte á otra, ó al rededor. de una parte a otra.
CIRCÚLOR, átus sola, ári. dep. Crfs. Hacer CIRCUNIGISE. adv. Sud. Con brevedad, conci-
corrillos. II Se'n. Andar vagando, andar de una siou, quitando lo superfluo.
parte á otra. CiRCLIMCISIO, Orne. LaCi. La eircuncision, el
Ciacijaua, i. in. Cia. Circulo, figura plana de una acto de circuncidar.
sola línea llamada circunferencia, que forma It73 et cumctsínum yinuru. Párr. F. Circuméída-
neug
cerc o cerrado pede. ctamenle redondo. II Cic. Corro
.n It
CIR C I R •
162
Instrumento de c do. II Andar asechando y engañando. Circumire
CIRCUMciS-DRIUM, n. Veg. saucios. Tác. Ir visitando los heridos.—Prcedia,
rugía para cortar al re dedo r;,i-
CIRCumcisÓRIU S , tall. r eg.
Lo que es propio Cic. Ir á ver sus heredades.
CiRcUMÉQUITO, ás, ávi. átum, are. a. Liv. An-
para cortar al rededor. dar á caballo al rededor.
Clacumcisútua Plin. Incision hecha al re-
CIRCÜMERRO, ás, átum, are. a. S'e'n. Andar
dador. H Circuncision. part. de Circumcido. Plin.
C iacumcisu s, a, nm. al rededor, de una parte á otra.
Cortado al rededor. II Cic. Cortado; fragoso, que- CIRCUMFARTUS, a, um. Plin. Lleno al rededor
brado, hablando de una montada. H Liv. Conciso, CIRcUMFERENTIA, m. f Apul. Circunferen-
breve, sin superfluidad. Circztmcisa res libro. cia, la línea que forma el círculo.
Varr. Lo que se ha quitado de un libro. CIRcUMFERO, fers, tüli, laturn, farra. a. Cje.
CRICUMCLÁMÁTU S, a, um. Sid. Lleno de gritos Llevar, trasportar de una parte á otra, por todas
y clamores por todas }mates. partes. II Publicar, sembrar, divulgar. Virg. Pu-
CIRCUMCLAU DO y Circumcládo, is, sum, rificar, lustrar. Circumferre se. Plaut. Volverse
dére. a. Cic. Cerrar, ceñir, cercar, rodear por to- de un lado á otro.—Vinum, Plaut. Dar vino al
das partes. Circumchzdere carnita ab labris. argento. rededor.—Pard mida aliquem. Virg. Purificar,
Cts. Engastar en plata el borde de un cuerno. lustrar á alguno con agua pura. Circumferri ad
Claraimcatisus, a, um. part. de Circumclaudo. nutum alicujus. Curc. Dejarse llevar, gobernar al
Cic. Encerrado, rodeado, ceñido, cercado por to- arbitrio de alguno.—Ad nutum licentiunz. Circ. A'
das partes. voluntad de quien da mas en una venta.
CIRCUMCóLA, nz. f. Tert. El que habita al CIRcUMFIGO, is, 11, ctain, gére. a. Cal. Clavar,
rededor. fijar, hincar al rededor.
CmdtlatdótEars, entis. com. Ulp. Circumcola.
CIRCUMFiNIO, is, ivi, liana ire. a. Solin. Poner
CIRCUMCOLO, is, lui, cultum, lére. a. Lív. Ha-
términos 6 límites al rededor.
bitar al rededor, cerca, en las cercanías. CIRCUMFIRMO, ás, ávi, átum, áre. a. Col.Apoyar,
CIRCUmcORDIÁLis. m. f. lé. n. is. Terl. Que
sostener, afirmar al rededor.
está canea ó al rededor del corazon. CIRCUMFLANS, tis. C0171. Estay . Que sopla por
C/RCUMCULCO. Circuincalco.
todas partes.
CIRCUMcURRENS, tis. com. Quin!. Lo que corre
CIRCUMFLECTO, is, flexi, Sum, ctére. a. Virg.
al rededor. Circunicurrens ars. Quínt. Arte que se
estiende á, que trata de todo, cuya materia no Torcer. doblar al rededor, no ir por camiao dere-
tiene límites. cho. U Entre los gramáticos, poner acento circun-
CIRMICURRO, is, cursum, rére. a. flejo sobre una sílaba.
Quint. F. Circumeurso. CIRCUMFLEXIO, órilS. f. Macrob. y
CIRCUMcURSIO. onis. Ami. La accion de CladtamFeaxlis, us. Plin. El rodeo, ambite
correa- ó andar de una parte á otra, ó al rededor. 6 circúito.
CIRCUMCURSO, ás, ávi, atum, are. a. Plaut. CIRcUMFLEXUS, a, um. Claud. Lo que da vueltas,
Correr, andar en diligencia, de aquí para allí, de 6 hace giros ó rodeos. Circumflexa Gel.
una parte á otra. La sílaba que tiene acento circunflejo.
CIRCuMDÁT1O, anis. f. Bibl. La accion a,e ci CIRCUmFLO, ás, ávi, átum, áre. a. Cia. Soplar
cundan, de rodear un vestido con un adorno. de, por todas partes. Ci • cumflare ab onznibu.s.
dice rentis. Cíc. Ser atacado por todas partes de z
ClacumaaTes, nm. part. de Circurndo. Cic.
Circundado, rodeado, puesto al rededor. Ceñir- la envidia.
do, rodeado, cercado. CIRCUMFLUENS, tis. com. Plin. Lo que corre a.
CIACUMDENSÁTUS, a, um. Cercado de es- rededor. por todas penes. Circzenzfluens excrcitus.
pesura. Cic. Ejército que se junta por todas partes.—Glo-
Craeumno, ás, dédi, dátum, are. a. Cia. Circun- ria. Cic. Gloria que viene, que rodea por todas'
dar, cercar, rodear. partes.—Oratio. Cic. Discurso llano, abundante.
ClacjmnoL Á Tus, a, aína. PliJt. bolado, pulida. eiRcUMFLUO, ís, xi, murn. fluére. Plin.
rededor. ace»iLadJ. Pa, I. (le rrer al rededor.] Concurrir de todas partes. jj Varr.
CIRCUID& O, ás, a.vi, atoro, áre. a. Plin. Rodear, cercar. II Cic. Tener COn abundancia.
Dolar, acepillar, pulir al rededor. Circumiluit amnis oppidunz. Plin. El rio baja al
CIRCUMDUCO, is, xi, turra cére. a. Cic. Lle- rededor de la ciudad .—ignis frontem. Clazid. Sale
var al rededor. II Plaut. Engañar, entrampar. U el rubor, la vergüenza al rostro. Ci:-cumPuunt
Ulp. Barrar, abrogar, cancelar. Circzanducere
cedes aligucm. Plata. Conducir á uno por todas undique gentes. Min. Concurren gentes de todas
las piezas de la casa.—Aliquem per dolos. Plaut. partes.—Rebus omnibus. Cic. — Eos res omites.
ugar a uno una pieza, engaaa 1
J ClirC. Tienen todos los bienes en abundancia.
r Ali quem ar-
gento. Plan!. Sacarle á. uno con maña el dinero. Clacumaatu.s, a, uin. Plin. Lo que corre al
—Cognitionem causas». Ulp. Diferir la vista de una rededor, por todas partes. Circzrz,flua urbs ponto.
causa.—Diem. Sud. Pasar el dia.—Orationem. Ov. Ciudad rodeada de mar.-11.1ens Claud.
Quint. Trabajar con cuidado, redondear el estilo, Espíritu poseido del lujo.
hacer una oracion periódica. CIRCUMFODIO, is, fbdi, fossum, dare. e. Col.
Cutzumoticrio, f Vitral,. El acto de llevar Cavar al rededor.
al rededorli Plaut. La astucia y maña para en- CiRcUMEóRÁNEUs, a, nm. Cic. El que anda de
gañar. Hig. La circunferencia del circulo. II plaza en plaza, el charlatan ó chamarilero, que
Quint. El orbe ó giro de palabras que forma el anda cou géneros in6tiles, con embustes y reme-
período. dios vanos engañando á los incautos.
Cutcuszoocroa, Orla. Tert. El que lleva CIRcUMFORÁTUs, a, um. Plin. M •t. de
al rededor. CIRCUMFORO, ás, ávi, átmn, áre. a. Plin. Rom-
CIRCUmuucTus, us, m. Quint. V. Circum- per, hacer agujeros al rededor.
ductio. CIRCUMFOSSOR, óris. m. Plin. El que cava al
CIRCUMDUCTUS, am. part. de Circumdnco. rededor.
Cds. Llevado al rededor. H Plaut. Engañado. u CIRCUmFOSSIMA, Ee. f. .Plin. La escava, fosa.
Quint. Periódico, armonioso, elegante. hoyo, reguera hecha al rededor.
CIRCÜMEO, is, ivi, itutn, ire. a. Cic. Circun- CIRCUMFOSSUs, a, um. part. de Circumfoalio.
dar, andar, ú al rededor, rodear. Instar pidien- Plin. Cavado, ahondado, socavado al rededor.
CIR CIR 163
ClitclytFaAcTus, a, um. part. de Circumfrango. CIRCUHILÁ.TIO, iáLliS. f. Tent. El acto de llevar
Am. Roto, quebrantado, quebrado al rededor. al rededor.
CIRCUMFRÉMO, is, 'tura, ere. a. Se'n. Bra- ClacuarajiTinUs, a, am. Sid. Portátil, que se
mar, chillar, hacer ruido al rededor. puede llevar al rededor.
CIRCUMFRÍCO, as, frictum ó frícáturn, are. CitteumaaToit, cris. m. Tert. El que lleva al re-
a. Cal. Frotar, fregar, estregar al rededor. dedor.
ClucumFuumo, is, si, -Ie. a. Tael. Atar, unir, CIRCUMLATRATUS, a, um. Juv. Ladrado al
ceñir al rededor. rededor. Par!, de
CIRCUMFULOEO, és, si, gére. a. Plin. Relucir, CIRCUMLATRO, ás, átum, áre. a. &n. La-
resplandecer, brillar al rededor, por todas partes. drar al rededor. 1 Alborotar, hacer mucho ruido.
CIRCUMFUNDO, is, füsum, dore. a. Plin. CIRCUMLÁTUS, a, uno. parí. de Circumfero. Plin.
Derramar, esparcir al rededor, 11 Rodear. Cireum- Llevado al rededor. Lucid. Lustrado. Circumlata
oralio. Quint. Oracion periódica.
;unciere hostzuni agoten. Lir. Atacar por todas
Clacumaivo, ás, lávi ó lávásd, lIváturn y lan-
partes al ejército enemigo.--Amidu nebulce. Virg.
i'. -Jubrir con una nube. Circumfandítur huir tana laváre. a. Salust. Lavar al rededor, bañar.
iiludo. Lic. El pueblo se amontona al rededor de CmacuMLÉvo, ás, ávi, átum, áre. a. Cel. Aur.
este. Levantar al rededor.
CIRCUMLIGÁTUS, a, um. Cje. Atado al rededor.
Ciacia:a E' dale, ónis. J. Fi'rni. Derramamiento, el Part. de
acto de derramar ó esparcir. 11E1 acto de cercar.
CIRCUMLIGO, ás, ávi, átum, áre. a. Plin. Ligar,
CIRCUMFUSUS. una parl. de. Circumfundo.
atar al rededor. Circumligare ulnis aligicem. Eslac.
Cic. Esparcido al rededor. 11Rodeaclo, circundado, Abrazar á uno estrechamente.
bloqueado, embestido.
el ireadMelaitalENS, tis. com. Claud. Mamert. Que CritcumuNio, ls, ívi, itura, ire. a. Colon.
garla ó charla al rededor. Untar al rededor. Circamlinire vocem. Quint.
CIIICUNICIA,ÁTUS, a, um. Part. de Echar la voz mas fuerte y áspera que lo na-
Cateutscaao, as, ávi, atia, are. a. 'Tert. Helar tural.
al rededor, O enteramente. Ciacuandao, is, lévi litum, nére. a, Plin.
rtátam, &e. a. Hor. Ge- V. Cireurnlinio.
CiacumnÉmo, is, CIRCUIMLÍTIO, ónis. , f Plin. El acto de untar
mir, bramar, aullar al rededor. al rededor. 1j. Quin!. El contorno, la delineacion
eiliCUMGESTO, as, ári, átuni, are. a. Cic. Llevar
perfil esterior en que termina la figura por todas
por todas partes, de un lugar á otro, al rededor. partes.
CureumaadaaTus, a, oto. Plia. Amontonado al CIRCUMLÍTUS, a, mit. part. de Circumlino. Cic.
rededor. Part. Untado por todas partes. Cic. Puesto al rededor.
CIRCUMGLÓ130, áS, ávi, átum, are. a. Plin. 11 Flor. Circundado. 11 Lact. Adornado. Circurtilita
Amontonar al rededor, por todas partes. curo pocula. Oc. Vasos dorados.
CIRCUMGRÉDIOR, déris, gressus, sum, édi. dep. Ciateumaódtirriaa 'anis. f. Quint. Circunlocuciam,
Tác. Asaltar, acometer, atacar, embestir á la re- periirasis, circunloquio.
donda. 11 Andar al rededor caminar, pasar por C1RCUMLOQUOR, éris, fans sum, qui. dep. Au-
toda una provincia, tierra ó son. Usar de circunlocuciones, de perífrasis para
CIRCUMGRESSUS, us. Ama. El giro ó hablar.
cuito. Catatanakaars, entis. com. &n. Que luce,
CIRCÚMTHSCO, 111, ére.' n. Arnob. Bostezar me- brilla, resplandece al rededor.
neando la cabeza á una parte y a otra en ademan Cateamaco, is, latí, ére. a. Tác. Bañar al re-
de incierto y pensativo. &dor.
CuteüanaimíTus, a, una Am. Sepultado, ente- Clacumnúvio, ónis. f Cic. El acto de bañar 6
rrado en el contorno, cercanía 6 circáíto. L'anidar por todas partes.
ClaciNtiaJtein, ts, jIcere. Liv. Circuraiicio. CIRCUMLUVIUM, n. Fest. El lugar donde la
Cliteranavoavo, is, olvi, ama, ere. a. Vit-uv. inuuilacion ha formado isla.
Envolver al rededor. CIRCUMMEO, as, ávi, atina, áre. a. Mal. Andar
Caactt.MiTOrt. V. Circuitor. al rededor, andar vago ó errante.
.Jeterjtat-rus., a, una »art. de Cirenitiaa. CiacummÉrioa, "iris, mensus sum, tiri. dep.
CIIICUNICEO, és, ciai, ere. u. Lir. Estar puesto Vilrav. Ser medido al rededor.
ó situado al rededor, en la inmediacion, ó contorno. CineummiNdo, is, mictum, gére. a. Pe-
Quo gentes circumjaecnt Europa. Liv. Las gentes trol. Orinar al rededor.
que están ó haatitan en los alrededores de la Eu- CIRCUMMissus, a, una Liv. Part. de
ropa. CIRCUNINI1TTO, isi , missurn, tere. a. Ces.
CIRCUMJÁCIO, is, 'Cte. a. Lic. V. Circinjitito. Enviar á todas partes, ó al rededor.
CIRCUMJECT/O, OniS. f Arnob. El acto de estar CIRCUNIMCEN10. V. Cireuirartunio.
al rededor. Circumjectio manuum. Aur. El Cine UNI laCEN 'Tus, a, um. Plaut. V. Circummu-
acto de menear ó sacudir las manos. nittis.
CIRCUMJECTUS, os. .2n. Cic. Circuito, ámbito, Ciacamaauacaars, cutis. com. Plin. El que
cerco. halaga pasando la mano 6 la lengua por todas
ClacuatJaczas, a, um. Cés. Puesto, situado al partes.
rededor. 11 Tác. Rodeado, cercado. Circumjecta CIRCUMMULCEO, és, medid, mulaum, cure. a.
urbi Liv. Los alrededores, las cercanías de Plin. Acariciar, halagar pasando la mano por
ta ciudad. ' Sallibus planilies. Tác. Llanura ro- todas partes.
deada de montes. Part. de CIRCUMMÚNIO, is, lvi, iturn, -*e. a. Col" For-
CfncumJicio, is, jéci, jectum, jIcIre. a. Lio. tificar al rededor. 11 Cés. Cercar con obras y forti-
Echar, arrojar, tirar, lanzar, disparar por todas ficaciones.
partes. i Cie. Rodear. CIRCUMMÚNiTIO, ónis. f Cés. Circunvalacion,
C11:1,C111MLÁBENS, cutis. C0171. Lucan. Lo que cae accion de circunvalar ó fOrtifsear alrededor.
angina 6 al rededor. Ciacomitúaires, a, um. par . t. de Circulan:num?.
CIRCUMLAM110, is, bi, bére. a. Plia. Lamer al Cés. Circunvalado, rodeado de fortificacion, forti-
mili-
rededor. ficado al rededor. Circummuniti a6 hostibus
Crucutaaaatso, ás, ávi, atora, áre, a. Grite. tes. Cés. Soldados cercados por los enemigos con
Ceñir, atar cota lazos. líneas de circunvalacion.
CIR C I TI.
164
a, ti ra. Am. Cercano á las CIRCUMILiDO, is, sum, dére. Plin. Raer, raa-
CIRCUMMÚRÁNUS,
murallas. com. Plin. Lo que nace ParC taRlcruencetAdao T r.us, a, otn. Plin. Arrebatado, arras-
CIRCUSEVASCEINS, Mis.
traccl ioRca IrteRdzsdloor; ónix. f
al rededor. erra, nátus SUD- , SC1. dep. Plia. Plin. La accion de raer
CIRCUMNASCOR,
ó raspar al rededor. ,
Nacer, crecer al rededor. -m allicÁisou, s,r
CIRCUMNAVrGO, ás, ávi, átum, áre. a. Vel. Pat. 7t i rn. uc lt
(l
c oi parí.. de Circumrado
Navegar al rededor. ll'ms.
aaspado arl.r(eLdied,oj..Trabar,
CIRCUMRETIO, 15, tuno, ie
Craculaxac ro , is, xui, zuna, tére. a. Sén. En-
lazar, unir, atar al rededor. enredar, envolver á uno en el lazo, en la red, ea'
CracumNaxa s, a, una part.de Circumnecto.Am. la trampa.
Ceñido, atado, unido, enlazado al rededor. CIRCUMRÉTÍTUS, a, una par!. Circumretio.
Cic. Enredado, envneao.
C i acumsoTáTus, a, una Apul. Notado, seña-
lado, distinguido, marcado, adornado al rededor. Cotaamaiatias, a, um. Prop. Regado al re-
CIRCIJMOBRUO, is, brüi, brütum, ruére. a. Plin.
dedor.
Tapar, cubrir al rededor. CIRCUMRÓDO, is, si, sur), dére. a. Plin. Roer.
flor. Murmurar. Circum •odo dudura (morí dwo--
CIRCÚNIOFFiGO, is, ere. a. Cat. Fijar, clavar,
randum est. Cic. Tiempo hace que estoi royendo
hincar al rededor. lo que es preciso tragar, e.slo es, ya hace Iuucho
CIRCUMÓPÉRIO, is, ira. a. Cat. Cubrir al re-
tiempo que procuro ev;tar lo que precisamente me
dedor. ha de suceder.
ClitcímonNiTus, a, um. Bibl. Adornado al CIRCUMRÓRANS, t18. •70M. Apul. Que recia al re-
rededor. dedor.
CIRCUMPACTUS, a, uní, part. de Circumpango. CIRCUMRÓTO, ás, ávi, átum, áre. A.M. Ro-
Plin. Plantado, hincado, fijado al rededor. dar, mover al rededor.
CIRCUMPÁDÁNUS, a, una Lit). El que habita en CIRCUMRÓTUNDATIO, tenis. f Vitruv. La accion
las orillas del Po. de mover al rededor.
CLRCUMPANGO, is, pégi, pactum„ gére. a. Plin. CIRCUMSALTANS, tira com. Prud. Que danza
Fij ar ó plantar al rededor. salta al rededor.
CiacumaÁvio, is, íre. a. Plin. Apisonar, apre- CIRCUMSARRIO, is, Cat. Escardar al re -
tar, acalcar, macizar a' rededor. dador.
CIRCUMPÁVITUS, a, t part. de Circumpavio. CIRCUMSCALPO, is, psi, ptum, pére. a. Plin.
Plin. Raspar, limpiar al rededor.
CIRCUMPECTO, is, ére. a. Pet •ol. Engañar. CIRCUNISCALPTUE, a, una part. de Circumsealpo,
CIRCUMPECTUS, a, um. part. de Circumpecto. Plin. CircumscaMi radice denles. Dientes lim-
Petron. piados enteramente con alguna raiz.
CIRCUMPÉDES, um. . Cic. Criados de á CISCUMSCÁRLFiCATUS, a, nra. part. de
pié, como lacayos. CIRCUMSCÁRLFiCO 3 AS, ¡vi, átum, áre. Plin.
CIRCUMPÉGI. pret. de Circumpango. Descarnar al rededor.
CIRCUMPF.NDENS, entis. com. Cure. Pendiente al CIRCUMSCINDO, is, scissum, dére. a. Lic.
rededor. Cortar, hender, dividir, rajar al rededor.
CIRCU'IIPLAUDO, ,plansum. dére. a. CIRCUNSCRIBO, is. ptum, Pire. a. Cíc. Es-
Ov. Aplaudir por todas partes o al rededor. cribir al rededor. Dt tinir, describir. II Circuns-
Claculruerro, is, ére. a. Plaza. y cribir, terminar, limita]. Reducir á estrechos li-
ClacumaLacrroa, éris, plexus sum, ecti.dep.Cic. mites, restringir, disminuir, abreviar, compendiar.
Abrazar al rededor. Apoderarse, hacerse señor Ceñir, abrazar, rodear. II Comprender, concebir.
de. Circumplectuntur terni vix arborem. Plin. Contener, reprimir, refrenar. eircumseribere pu-
Apénas pueden tres personas abrazar este árbol. pillos. CM. Engañar á los pupilos.—Vecligalia.
Cirmanplecli patrimoniiun alicujus. Cíe. Apode- Quin!. Defraudar las rentas.— Teslamenlum.P‘qn.
rarse del patrimonio de alguno. Interpretar maliciosamente, eludir un testamento.
CIRCUMPLEXUS, a, tn. part. de Circumplector. CíRCUMSCRIPTE. adv. Cíe. Con ciertos límites,
Cic. Que abraza ó rodeall Gel. Abrazado, ro- con separacion, con brevedad y precision.
deado. CIRCUMSCRIPTIO, tenis. f. Cie. El acto de escribir
CIRCUMPLEXUS, us. Plin. Abrazo ó el acto al rededor. II Límite, limitacion, modilicacion, res-
de abrazar. triccion, medida. II Estension, ámbil,o. cireúito, cir-
CiacuataaleATus, a, uña Cic. Part. de cunferencia. I I Suspensiun, inteidiccion. I Engaño.
CmcummIco, ás, ávi, átum, áre. a. Cia. En- fraude, dolo. Circumseriptio verborum. Cie,. El
rollar, envolver, doblar 6 cubrir al rededor. período. Quint. Sentencia comprendida en pocas
Ciatcumaaumno, ás, ávi, ataría, áre. a. Cal. Em- palabras.
plomar al rededor. CiacumscairTon, m, Cic. Embustero,
CIRCUMPONO, is, pósui, pbsitum, pónére. a, Tác. fraudulento. Tert. El que abroga ó anula.
Poner al rededor. Circumponerc aliquid alleri. Cuteumscatrrus, a, am. parl. de Circurnscribo
flor. Colocar, poner, arrimar una cosa a otra. Cic. Circumscriptius nihil est. Min. ?nen. No hai
CtacumaósiTio, tenis. f. S. Ge •. El acto de po- cosa mas limitada. Cireumscriptus capliosis inte-
ner 6 colocar al rededor. rrogationibus. Cie. Embarazado por preguntas fa-
CiacumrósiTms, a, tn. part. de Circumpono. laces, capciosas.—A senalu ó senalusconsullo ma-
Cvls. Puesto al rededor. gist•atus. Cie. Magistrado suspenso, privado,
ClitcumPOUrto, tenis. f. Cic. El acto de beber apartado deZ senado ó por Orden del senado de las
muchos en rueda. funciones de su emplee. Circumscriplis senlenliis.
CIRCUMPROJiC10, is, jéci, jecturn, jicere. a. Cel. Cie. En pocas palabras,( desechadas las sentencias.
Aur. Echar, derramar, esparcir al rededor. CIRCUMSÉCO, ás, chi, sectum, cate. a. Cic.
CIRCUMPULSO, ás, ávi, átum, áre. a. Estac Cortar al rededor.
!latir, golpear, hacer ruido al rededor. CIRCUNISECTUS, a, am. part. de Circumseco.
CIRCUMPURCO, As, ¡VI, átum, áre. a. Ce/s.-Lim- Escrib. Cortado al rededor. lj Suet. Circunciso,
piar al rededor. hablando de los judíos.
CIRCUMQUAQUE. adv. Aur. Viet. Do todas parte: , CLACUNISÉCUS. adv. Apul. Por todas partes.
al rededor. CIRCUMSEDEO, es, sédi, séssum, dere. n. Sin.
CIR CIR 165
Estar sentado cerca ó al rededor. cje. Asediar, CIRCUMSTiPÁTUS, a, um. Claud.. Rodeado, cir-
cercar. Se halla Cambien Circumsideo. cundado, cercado de gente, acompañado. Part. de
CIRCUMSEPIO, is, sepsi, septuw, pire. a. Liv. CIIICUMSTIPO, ás, ávi, áturn, are. a. Ckud. Ro-
Rodear, circundar, hacer cerco. dear, cercar, acompañar al rededor, c n rcuudar.
CIRCUMSEVUUS, a, um. par!. de Circumsepio. ClucumsTo, ás, Eitéti, árc. a. Cic. Estar,
Cic. Circundado, rodeado, cercado. ponerse al rededor, acompañar, cercar, rodear.
CiRCUMSitQUENS, tis. COM. Apul. Que, sigue al Circumslant nos Jata orania. Cic. .:ercan ma-
red
rededor. les por todas partes.
C IRCUNISTRÉPiTUS, llrll. Apu Impelido con
Cincumsiao, is, sévi, sítuta, rére. a. Pan. gran ruido.
Sembrar, plantar al rededor. CMICUMSTRÉPO, 8, pui, pitum, pére. a. Tác,
Clacumszssio, uds. f. Cia. El cerco ó bloqueo. Hacer estrépito ó macho ruido al rt dealor.Circums-
CIRCUMSESSUS, a, um. Cic. Part. de
trepeal mine humanam viram. &n. Por todas
Clact;msluzo. Tac. y partes se, ve aturdida de amenav.as la vida hu-
CIRCUMSÍDO. Liv. V. Circumsedeo. mana.
CIRCUMSIGNO, ás, dvi, acula, are. a. Colma. CIRCUMSTRiDEO, és, di, ére,
Trazar, notar, señalar al rededor. CulcumsTnluo, is, di, ére. a. Ara. Marc. Rechi-
Cfficumsimo, is, ire. n. Calul. Saltar al re- nar, hacer ruido al rededor.
dedor. Ciacums-rnecrus, a, tira. Colara. Part. de
CtacumstsTo, is, stítum, sistere. n. CIRCUNISTRUO, xi, etnia, éta . a. ,S)tet. Fa-
Estar al rededor, circundar, rodear, cercar. bricar, construir al rededor.
ClacurasiTus, a, uta. Aut. Lo que cerca al re- CIRCUNISliDANS, antis. co771. Plan. Le que suda
dedor. por todas partes.
CIRCUMsóNT ANS, tis. com. Liv. V. Circumsonus. CIRCUNISÚDO, ás, ávi, átum, are . Plin. Sudar
CIRCUMSONO, ás, ¡taro, áre. a. Cic. Resonar por todas partes.
por todas partes. CIRCUNISUO, is, sui, sütutn, ére. Plin. Coser
CILICUMSONUS, a, um. Ov. Resonante, que hace al rededor, bordar. 1 Remendar.
ruido por todas partes, al rededor. CIRCUMSURGENS, entis. coma. Tác. Lo que se
CIRCUMS ,?.,,I2GO. Circurnspergo. levanta al rededor.
CIRCUMS • ECTÁTRIX, icis. f. Piad. La muger CIRCUMSURCO, is, xi, ectum, gére. 71. TáL, . Le-
curiosa que mira á todas partes. vantarse al rededor.
CIRCUMSPECTE, ius, íssime. Cele. Q?dnr. Con Ctucumsü-rus, a, lun. part. de Circurnsno,
circunspeccion, con cordura, prudencia y reserva. Cosido, recosido.
Circaraspeele indalus. Art. VCS lid ° C(111 mucha CIRCUNITECTUS, a, una. Plaut. Par!, de
pulcritud y aseo. CIRCUMTÉGO, is, xi, ctura, gére. a. Lace. Cu-
CIRCUNISPECTIO, ñnis. f. Mayra:. La accion de brir todo al rededor.
mirar á todas partes. 11 Cic. Circonspeccion, aten- 1 CittcumTENrus, a, lun. Plan& Estendido a/
cion,cordura, reflexion, prudencia. rededor.
CIRCUMSPECTO, ás, a atutn„ are. a. Cia. CIRCUMTERGEO, es, si, sum, gire. a. Cal, Lim-
Mirar al rededor. Advertir, considerar, obser- piar al rededor.
var. Cirrurnmeclare deje. clioni.v !culpas. Lie. Estar CIRCUMTÉRO, is, trívi, tritura, ré. ré.re. a. l'ibul.
esperando, acechando la ocasion de rebelarse. Trillar al redecir r, andar al rededor.
CuteumseEcTus, us. ni. Cie. La mirada á todas CIRCUMTEXO, is, textura, xére, a. Virg.
partes. 11 Oc. La consideracion, atencion &c. Tejer, entrelazar, hacer un tejido ó bordado al
CIRCUMSPECTUS, a, une pral. de Circamspicio. rededor.
Tú ° . Mirado al rededor. Cte. Considerado, CIRCUMTEXTUM, i. n. Vestido bordado, 6
atendido. jV Cels. Circunspecto, cauto. prudente, el bordado de un tejido.
atento. Verba non circuraspecla. Ov. Palabras in- CIRCUMTEXTURA, f Leer. Tejido o bordado
consideradas. Circumspeetissimus PrincePs. Sud. al rededor.
Príncipe mili circunspecto, mui prudente. CIRCUNITINNIO, is, ivi, Ruta, n. Vare. Reso-
nar al rededor : dice•e de mefrdes ubncavo.v.
CIRCUMSPERGO y Circumspargo, is, si, HUID,
CIRCUMTOLLO, is, sustüli, latan), lére. a. Ce1.
gére. a. Colara. Esparcir al rededor.
CIRCUMSKCIENTIA, W, f. Gel. Coasideracion, Aro•. Quitar ó levantar al rededor.
CIRCUMTONDEO, es, ére. a. Siwt. Trasquilar ó
circ os pe cc ion.
cortar el cabello al rededor.
CIRCUMSP 'íCIO, is, spexi, spectum„ cére. a. Cic.
CIRCUMTONO, ás, ' mi, nítuni, tu e. a. Oc. T s °liar,
Mirar al rededor, á todas partes. 1i Advertir, pro- hacer mocho ruido al rededor. h Mor. Aturdir,
veer, considerar, examinar, mirar de cerca, re- dejar atónito con el ruido.
flexionar, tener cuenta. Circummice•e animo. Cic. Ctacum-roNsus, a, ora. ?rant. de Circondondeo.
Ce's. Poner atencion.—Se magnilice. Sud. Trasquilado, -.ornado el cabello al rededor.
Cíe. Tener grande opinion, estar mui pagado de CIRCUMTORQUEO, és, orsi, ortom, quere. a.Apul.
sí mismo.—Diern bello. Salusl. Esperar la ocasion Torcer, volver al rededor.
oportuna de hacer la guerra.—Auxilia. Liv. De- CiacumaatÁno, is, axi, &actual, ére. a. Cel.
sear, buscar socorros por todas partes.—Se. Cic. Aun. Llevar al rededor.
Examinarse, entrar en sí mismo. CIRCUMTHÉMO, is, mui, mére. n. Luce. Temblar,
CIRCI I NISPiRÁCULUM, i. 71. Lace. Respiradero al retemblar todo al rededor.
rededor CIRCUMTUEOR„ éris, ditas amo, eri. dep. Apul.
CzacuNtsTadNo, as, ávi, atum, áre. a. Tert. Mirar. ii Guardar, defender por todas partes.
Estancar al rededor. CIRCUNITÚMULATUS, a, um. part. de Circuir►
CIRCUMSTANS, tis. com. Quint. Circunstante, tumido. Perron. Enterrado al rededor.
elque está al rededor. CIRCUMVÁDO, is, si, sum, d ére. a.
Sor-
CiacumsTaana, Fe. f Sén. La accion de estar prender, atacar, asaltar por todas partes, 'error
presente, asistente ó circunstante. Quin/. La barbaras circumvasit. Liv. El terror me apodero
circunstancia ó accidente de tiempo, lugar, mo- de todos los bárbaros.
do &c. CIRCUMVÁGOR, aris, ári. dep. V.
Circumerro.
Ciacumsakno, bn js . f. Gel. El acto de estar CIRCUMVÁGC8, a, um. Hor. El que anda al
al rededor ó presente, como la guardia. rededor, vago, errante.
I R CIS
166 C
Liv. Par!. CIRCUMVOLYO, 1/1. Vi, vá/útum, ére. a. Pim,
CIRCUMVALLÁTUs, a, urn. eir- Envolver, arrollar, ceñir al rededor.
átum, are * a. ale-
CIRCUMVA LLO I
c ircunvalacion, cercar. Ciacuo, is, ivi, ire. a, Estar. Circuir.
cunvalar , hacer linéaa Circdmvado. rodear, cercar.
CIRCUMVÁSI. pret. de CIRCUS, i. m. Plin. El circo, cerco, circulo.
f. C2C. El trasporte ó aca-
C IRCUMvEcno, ¿mis, El circo máximo en que los romanos celebraban sus
rreo de todas partes.ávi,átu
Cracustvacr o , as, átum,áre. free. de Cir- fi estas. Circus candens. Cic. La vio láctea.
Plin. Trasportar, llevar frecuentemente CIRENCEsTRIA, se. f Circéster, ciudad de In-
por todas partes.
Ciacumvacrus, a, um. Liv. Part. de glate l7 ;as., is. f. Ov. La cogujada, ave en que dicen
C iet
CIRCUMVELIO, iS, vexi, vectum, héres Liv. los poetas fué convertida Escila, hija de ;Viso.
Llevar, trasportar de todas partes. CIRNEA, as. f. Maui. El jarro ú otra vasija para
CIRCUMVÉLO, as, ávi, átum, are. Ov. Cu- vino.
brir al rededor. CIRRÁTUS, a, um. Pers. Crespo ó rizado.
CuictarvaszraNs, entis. com. Petron. Lo que CIRRHA, ¿e, f Marc. Ciudad marítima de Gre-
circunda ó rodea. cia,, consagrada á Apolo cerca del Parnaso.
CIRCUMVÉNIO, is, véni, venturo, nire. a. Cic. CIRMIELIS, Mil. Plin. Perteneciente á la
Rodear, cercar, circundar, abrazar por todas ciudad de Cirra, á Apolo, ó á sus oráculos.
partes. Cercar, bloquear. Engañar, sorpren- Ciftatm, orum. piar. rarr. Los rizos ó los
der. Circumvenire h lateribus CJs. atacar cabellos crespos. ll Min. Los penachos de ;desunas
á un ejército por los flancos.—Mania urbis culto aves. ¡I Plin. Los brazos del pez papo. II
et fosad. Salccs J . Hacer fosos y palizadas al re- Los fiuecos ó franjas deshiladas.
dedor de las murallas de una ciudad. Circunive- CIRS.EA, f. La mandrágora, yerba.
nire leves. Marcel. Eludir las leyes. CIRSION, ii, ó CIRS1Um. Pijo. la
Cracsusfveserio, (mis. Diy. El acto de engañar yerba buglosa, borraja ó lengua de buei.
ó sorprender á uno. C t s. »repos. de ausal. De parte, del lado de
CIRCUMVENTOR, Óris. m. Lampe. Frau dulento, acá, dentro de. Cis Evphratem. Cic. Del Eu-
engañoso. fráles acá.—Pcuteos dice. 1%¿.(1. Dentro de. pocos
Cllteusivaseróalus, a, am. S. Ag. Engañoso, á Bias.—Undique. Plaut. De acá y de allá, de esta
propósito para engañar. y de la otra parte.
CIRCUMVENTUS, una part. de Circumvenio. Cism-es:es, urn. Cic. Cisalpino, de la parte
Cés. Cercado, rodeado, cogido en medio. 11 Cic. de acá de los Alpes.
Engañado, oprimido por todas partes. eisi Á aius, Ulp. El cochero ó carretero,
CIRCUMVERRO, is, rrere. a. Cut. Barrer entera- el que .4. 1tia un carro ó calesa de dos. ruedas.
mente, al rededor. CistnitSTEs, Plin. Especie de tino dulce
CIRCUMVERSIO, ónix. ef. Quint. El movimiento de la Gatacils.
circular, el giro ó la accion de rodear por todas n. Cir. El carro, calesa 0 silla vcrlan•
partes. te ele dos ruedas.
CHIC • MYERSO, ás, ávi, átum, are. a. CIsMÁRE. adv. .Dom.. De la parte de acá del
Clacteaveasoa, Gris, tus sum, ári. dep. Loar. mar. •
Llevar, volver, mover al rededor. ¡I alejen. Ser CISMONTXNUS, a, um. Cismontano, de la
movido al rededor, en circulo. parte de acá de los montes.
CERCUMVERTO, is, ti, sten, tdre. a. Ploul. Vol- Cisóitatim, n. Veg. El corte de cualuiet
ver, mover al rededor. U Engañar. CirCitMi.T.,.- arma.
tere aliquera argento. Plaza. Sacar á uno el (li- CISPELÉO, is, pu! a'u ' n, are. a. 53!aef.
nero con maña.--111reecipianz. Quint. Manuinitir, pujar, echar de la parte de acá.
dar .libertad á un esclavo. CISPIUS moras. M. Fest. El monte Cis.3io
CIRCUIIVEsTIO, is, ivi, dime lre. a. Mit. Vestir, Roma, llamado Eszailinc.
revestir, cubrir al rededor. Circumveslire Cfsenastasajs, a, 11M. Ces. El que es de la parte
dictis, Cic. Envolver en oscuridad lo que se dice, de acá del Rin.
CIRCUMVEXI. pret. de Circurnvelie. CessatentÉsros 9 Cissanihsmus, Plin. Se-
CIRCUYIVINc10, cié, nxi, vincturn, vincire. a. gunda especie de cicláinen, yerba.
Plaut. Atar, ligar, anudar al rededor. Circunivin- CISSEÍS, idis. f Virg. fiecuba, hija de Cisco,
cire aliquem virgis. Fíala. Zurrar á alguno, azo- muger de Priomo,
tarle con varas. CISsEUS, i. ni. Mg. Cisco, mei de Tracia, pudre
CIRCLMVINCTUS, a, um. inri. de Circumvincio. de TEcuba.
Avien. Atado al rededor. CISSiTES, CiSSaiS, is. f Flia. Piedra
Cateusrviso, is, si, sum, ére. a. Plaut. Mirar preciosa parecida en el color á las hojas de la ye-
al rededor ó á todas partes. dra.
CiacutvdeaTas, a, um. part, de Circumvolo. CISS013 ó Cissus, i. a. La yedra.
Plin. CISS'iMUM, n. Macrob. Vaso hecho de yedra.
CiRCUmvOLYTRILls. in .f. Id. is. Mar. Cap. CISTA, re. f. Plin. La cesta. Cia. La caja.
Que se puede volar á su rededor ó eu su circun- CISTELLA, T. dim. Ter. La cestilla o cajita
ferencia. Lo dice del aire. para guardar alguna cosa.
CIRCUmvóLITO, áS, ávi, átum, áre. a. free. de CisTam„Saaus, a, um. Plaut. Perteneciente á
Circumvolo. Virg. Volar muchas veces al rededor. la cesta ó caja pequeña.
Circumvolitare limina potentiortara. Colina. Ir CISTELLATRIX, icis. Plaza. La doncella, cría •
haciendo la corte por todas las casas de los pode- da que cuida de las arcas ó cajas de su ama.
rosos. i¡ Se'n. Andar corriendo de una parte ó CISTELLELA, T. f. dina. Plaza. La cestilla, ca-
otra. jita, arquilla, cofrecillo.
CIRCUMYÓLO, ávi, aluna áre. a. Virg. Re- CISTERCIENSES, luan, m. piar. Cistercienses, los
volotear, volar al rededor. 11 {'el. Andar, correr monges de la (arden del Císter, de san Bernardo.
de una parte a otra. CISTERNA, f Colum. La cisterna ó algibe.
CIRCUMVóLúTOR, atus sum, ári. dep. Plin. ERYIiINUS, a, um. Cotana Perteneciente á la.
Doblarse, envolverse, arrollarse, ensortijarse. c sCtel snra.
r
CIRCUMVOLÚTUS, a, um. Plin. Envuelto, do- Cfsrelos, i. ó Cisthum, n. Plin. Arbolillo
blado, ensortijado, arrollado, Mut, de que produce el ládano.

e I'1" C L A 167
is. com. Pomp. Jct. El que está de Sin fastidio — Paucis Liv. Pocas millas
la parte de acá del Tíber. á la parte de acá.
CIST1FER, a, um. Marc. y C1TRAGO 6 Citreágo, iris. Palad. El torongil,
CISTÍGER, a, um. Marc. y cidronela, yerba que echa de si un olor de toronja
CISTOPHORUS, a, um. El que lleva una cesta 6 ó de cidra.
canastillo. C1TR9TIJS, a, um. Citrinus.
CISTOPHORUS, m.. Cic. Moneda asiática en que C1TREA, f. Plin. El cidro, árbol.
estaba esculpida una cesta como que contenía loi C 1T.RÉTUM, n. Palad. El cidra], lugar plan-
secretos de Ce'res b de Baco. Valía casi ocho ases. tado de cidros.
Cas-rúaa, ai, f Plaut. V. Cistella y Cistellala. CITREU91, n. Plin. La cidra,fruto del cidro.
C1STUS, i. 77/. Plin. La vejiga. 11E1 hueso de la CeraEus, a, nm. Cic. De cidro.
aceituna.11 Cisto, jara, cergazo, cengajo, estepa, CerniNus, a, uin. Plin. De color de cidro.
planta ramosa. CITRUS, f Pujad. V. Citrus.
Ortna. //1. plan y CITRO. adv. Cíe. De la liarte do acá : siempre
CITAMNI, ()ruma m. piar. Citarinos, pueblos de se usa con nitro, Ultro i:itroque. Cic. De una
Sicilia cerca de Palermo. parte y otra.
CiTATIM. adv. Quint. Prontamente, aprisa, con elTROSUS, a, um. Arca. De ó perteneciente al
ligereza. viveza y prontitud. cidro.
CiTaTürtrost, n. Cod. Citacic,n, el despacito ó C1TRUM, 1. 7/. Marc. Madera de cidro.
m„„da„,,,aaa, ron (i ne se cita .d etnplaza a uno para CITRUS, f Plin. El cidro, árbol siempre verde.
que c(0317arczca en juicio, citote. HA'rbol .le Africa, cuya madera huele á cidra,
CIT.Sróaws, a, um. CÓd. Perteneciente á la ci- • pero sin fruto.
taciau. C ► Túl.E. adv. dios. de Cito. Aprl.
Ci'rtrus, a, un). tior, tissImus. Lic. Pronto, li- CiTus, a, una Cic. Veloz, ligero, pronto, apre-
gera, apresurado. 11 art. de Cito. Cia. Citado, lla- • mirado. 11 Aitt. Incitado, conmovido, provocado.
mado á juicio. 11 Estac. Movido, conmovido. Equo Cris, 1i. 771, Río de Tracia. 11 Ciudad de Bifida.
citato. rienda suelta. Lapsis cilatior astris. CItvÁRo, (mis. f. Cic. Chamberí, ciudad capital
Estac. Mas veloz que el curso de las estrellas. le ,'aboya.
Citatissimus. Liv.12.1101disnuo. Civicus, a, ton. flor. Del ciudadano ó pertene-
otérior. sup.ciflinus. Cie.Lel lado ciente á la ciudad. Cívica bella.—drusa. Gv.
1 ):Irte da acá. El po.siiir,) no as irga. Guerras civiles.—Corona. Cia. Corona cívica, que
ZTFE:11.\ , f. Fest. Estatua que .se sacaba en se daba al que había conservado la vida en urea La-
.7c.:a co les dios de gran fiesta, á la cual hacían /olla á ¿en ciudadano. Civicum jus. flor. El dere-
Ilicertir al pueblo. e:no civil,
Ci.rfrina. ,n. ices. n. erie. comp. Cia. Citerior, CiViLIS. m. f lé. n. is. Cic. perteneciente
mas a ia earre de acá. á la ciudad y-sus moradores. 11 Suet. Civil, sociable,
CITart, es. adv. 3e'77. dénos de lo que se debe. urbano, cortes, atento. 11 Coman, ordinario, usado
CITHsaaaN, anis. la. 171(d. Cite ron, monte de en las ciudades. 11 Quint. Popular , amado del pue-
Beocio. couso,Pultio o Apaiu, ci las Masas y á Baco. blo. 11 Político.
flor. Cítara, instrumento músico CxviLiTAs. pais, f. Qi(int. PoIírica, el ar,'.e de' go-
le cuerdas o1 modo de la guitarra ó arpa. bernar el eae-
ChitatticEsr. m. V. Citharista. tesacía, urbararialls,
CiTres ars, irlia. f. V. Cidaf 1S. CIV1LPTER. adv. Cíc. Civilmente, á modo de
C1THARibilA, átiS. a. Plaut. El sonido ¿ toque ciudadanos. 11 Ulp. Conforme a! derecho civil. ¡I
de la citara. Tac. Con cortesanía, afabilidad, política.
CÍTIliR/STA, a. nt. Cia. y Civis, is. f. Cia. Ciudadano, el vecino de una •
CITHÁrusTara, x. f. Ter. Citarista, el, la que ciudad. Civis meza. Cic. 111i compatriota, da la
toca la cítara. misma ciudad que yo. Civeta adsciscere. Cia. Dar
CI-rniarzo, ü3, áNi, átinn, áre. CO•72. 21'ep. el derecho de ciudadano.
Citarizar, tacar la cítara. CiVITíCtiLA ó Civitatala, dita. Sén. Ciudad
?z. f. ITISCr. . V. Citharistria. pequeña.
Cinixaceric ts, a, um. Suet. Perteneciente á la (21ViTAS. á11.9. f Cic. La ciudad. 11E1 derecho
cítara, o a; que la tcca. de -vecindad.11 La nacion, pais, tierra.11La polí-
CITiraa/Enus, i. in. Cic. V. Citharista. tica, el gobierno de la república. Civitate aliquetn,
CiToírtus, 1, 7n. Plin. Pez marino, especie de in civitatent, ó civitati adscribere, o civitalent
rombo que sabe mai mal. alicui i7npertiri, largiri, ó tivilute alitptem donare.
CiTLEUS, a, ton. Cia. y Cic. Dar á ano el derecho de ciudadano, recibirle,
1,:NS 1S. /i7.. f. sé. n. is. Gel. y Citieus, 7/Z. reconocerle, empadronade por tal. Licitas Ilelve-
Cte. Le la ciudad de Citio en Chipre. tia ín qualuor pagos divisa. Cés. El país, la tierra
aTrimus. sep. de Citer. Cic. 1,6 que está de los suizos, la :Suiza repartida en cuatro canto-
mui cerca úe nosotros. nes. Magna civilas, magna .solitudo. adag. Chico
CiT10 ins. oria.comp.P/aut. Mas pronto. paj ar() para tan grande jaula. ref
CITO, i2sifue• adv. Cje. Prontamente, e f ií. in. La cigarra ó chicharra, insecto.
prisa, ligeramente, al instante, prontísimarnente.
Citius Cic. Primero que, antes que. CL
CITO, ás, á.yi, StOM, áre. a. Cela. Mover, con-
mover. 11 Incitar, impeler. 11 Llamar. 11 Citar á jui- CLARtiLA. X. f. Varr. V. Clavola.
cio. ti Acusar. 11 Recitar. 11 Nombrar. Citare equina. Ceanikaals cursas. Am. Permiso de usar de
Cés. Arrimar las espuelas á un caballo.—Gradion. carruages públicos para las cosas de mucho peso,
Claud. Doblar, acelerar el paso.—Urinara. Cela. que se daba á los soldados.
Provocar, escitar, mover la orina.—Testero in ali- CLAVES, is. f. Salas. Pérdida, daño, calamidad,
quam reta.—In re aliqud. Cic.—Álicujus rei. Liv. desgracia.]] Roca, destruccion que ocasiona la
Citar, llamar á uno por testigo de, en una cosa. guerra, desolacion, mortandad, matanza, carni-
prep. de acus. Cic. Del lado de acá. Ci- cea.
d
tra marear. Gel. Contra la costumbre.—Quarn de- CLAM. prep. que rige -acus. ablat.,y
. es adverbio,
buit. dénos de lo que debia.—Spem. Flor. cuando le falta el caso. C1e. A' escond i das, de se-
Fuera de toda esperanza. —Satielatem. Colara. creto, ocultamente. Clara vos sant ficinora eje».
168 CIJA CLA
sabéis, no conocéis sus delitos.— CLARIGO, ás, átum, áre. a. Plin. ant. Pedir
Cío. Vosotros no la restitucion o recompensa del daño recibido del
Patrem. Ter. Sin saberlo su padre.
El que grita óvocea. enemigo, y en su defecto intimar la guerra. JJ Usar
CLÁMAN8, lis. com. 0v.
CLÁmÁTOR, os.
n na. Ck.Gritad or,vocead or. LRisous.,
d eerepresalias
que va á llamar o citar á cada a, urn. Cic. De un sonido claro,
Marc. Llamador, el agudo y penetrante.
uno por su nombre. CLÁRissIMITus, us. ni. Am. El estado y digni-
CLAMÁTÓRzUf, a, mil. Plin. El que grita, vocea,
mete mucho ruido. dad de los senadores y magistrados llamados Cla-
CLAMATUs, a, um. part. de. Clamo. 0o. Dicho á
voces.lj Llamado á voces. j l Publicado. e nÁ
rissiLITAs,
liR. átis. f. Plin. Claridad, resplandor,
CaÁatITÁTio, ónis. Plaul. La grita, gritería, luz. 11 Fama, nobleza, reputacion. estimacion, glo-
vocería, clamor repetido. rio, grandeza. Clarilatent alicui dare. Plin. Dar á
CLÁMÍTO, ás, ávi, átturi, áre. a. Cic. Clamar, uno crédito, estimacion, ponerle en parage donde
gritar, vocear, vociferar con gran ruido y á me- la adquiera, ser el instrumento de su gloria, Clari-•
nudo. Calliditalein clamilare. Cic. Vociferar, os- las OCIC1,91'11M. — Visu.s• . ;) ha. Palana vista.
tentar la malicia. Free. de CLARITCM, bis. f. Gel. V. Claritas.
CLAMO, ás, ávi, átum, áre. a. Cic. Gritar, vo- Cakains, -ii. in. Clario, epíteto de Apolo.
cear, decir en alta voz.11 Clamar, llamar. J1 Cla- V. Claros.
mar, quejarse en alta voz y lastimosa. ¡I Publicar, CLARO, ás, ávi, átum, áre. a. Estue. Aclarar,
intimar. Clamari temerarios. Cic. Ser llamado te- iluminar, hacer, poner claro. 11 Hor. Hacer famoso
merario. Clamare aliguena nomine. Plaul. Llamar é ilustre. I 1 Declarar, manifestar.
á uno por su nombre. CLÁROR, amis. m. Plaut. V. Claritas.
CLÁmou, m. Cic. Clamor, grita, vocería. 11 CLAROS, i. f. Gro. Claros, ciudad de „jonja consa-
Injuria, oprobio.¡ La aclamacion o aplauso.11E1 grada á Apolo,de donde le vino el epíteto de Clarius.
ruido, estrépito. tumor LUC1*. El canto de CLAROS, a, une ior, issimus. Cje. Claro, lúcido,
las aves.—Montium. Hut% El ruido de los montes. espléndido, luminoso, brillante, resplandecielee,
CLAMOSE. adv. Quin!. Con griteaía, voceando. tras parente.1¡ Famoso, ilustre, célebre, nombrado.
CLÁMOSOS, a, um. Quita. Clamoso, que grita 6 11Manifieato, patente. Clarissimus. lo con
vocea. ¡I Eslac. Lleno de clamor y estrépito. que se solía honrar á los senadores y colsules, y
Caaardieaftins, a, nro. Marc. Que se oculta, se aun á sus mugeres.
encubre, calla su nombre, no quiere ser conocido, CLAsS1A unimammia ó unornammia, m. f. Nom-
anónimo. bre con que Platito designa la region de las Amazo-
CLANCÜL0. adv. 111acrob. y nas, las cuales se corlaban el pecho derecho para
CLANCÜLUM. prep. y adv. Ter. V. Claro. manejar las armas con mas desembarazo.
CLANDES'IiNO. adv. Plaut. Clandestinamente, de CLASSLARII, óruni. plur. Cés. Los soldados
oculto, de secreto, á escondidas, sin testigos. de marina de una armada. ['Los marineros, la tri-
CLANDESTINOS, a, um. Cje. Clandestino, secre- pulacion.
to, oculto, hecho 6 dicho á. escondidas. CLASSÍÁR1US, a, um. Com. .Nep. Lo pertene-
CLANGO, is, nzi, gére. n. Val. Flac. Sonar el ciente á una armada ó á la marina.
clarin (S trompeta. 11 Lita Graznar algunas aves, y CLAssicEN, muis. m. Varr. El trompetero, clari-
hacer ruido al batir las alas. nero, el trompeta.
CLANGOR, óris. ni. Virg. El sonido del clarin 6 CLAssiCOLA, dim. Cia. Peque ita Calta,escua -
trompeta. n Colom. El graznido de algunas aves, y dm, armada.
el ruido del batimiento de sus alas. CLA.SsIcUNI, n. Vare. El sonido del clarín 6
CLAN1S, ie. m. Plin. El Chial, río de Toscana. trompeta. ¡I Cés. La señal que se lince con ella.
CLANWS, m. Virg. El Aguo, rio de Campania. Clas.sica canere. Cés. Dar la señal con los clarines
El Clan, rio del Poilou. Ó trompetas.
CLARE. adv. Cie. Claramente, con luz y resplan- CLASSICOS, M. Vare. El clarin. 11 Gel. Un
dor. jj Abierta, manifiestamente, con franqueza, sin hombre de la primera clase entre los romanos, que
disimulacion, sin fingimiento ni equívoco. estaban divididos en cinco, y de esta se tomaban los
CLARENTIA, a3. f Clarencia, ciudad de Ingla- testigos para hacer los testamentos. 11 Liv. El que
terra. está empleado en la marina, ó que estainui dedi-
CLAREO, és, rui, ere. n. Cje. Esclarecer, acla- cado á ella. l¡ Cure. Marinero, remero.
rar, brillar, resplandecer, lucir. 11 Ser claro, evi- CLASSikUS, a, am. Prop. Naval, lo pertene-
ciente á la marina. Classicum certamen. Vel. Pat.
dente, distinto, visible, inteligible. ¡ ¡Ser ilustre, no-
ble, célebre, famoso. Claret hoc mihi. Claud. Lo Combate naval. Classzcits-seriplo • . Gel. Escritor,
conozco claramente. Insula ejus adventu cla•et. autor clásico, de los mas cultos,) que deben servir
Cic. La isla ha adquirido reputacion con la venida de ejemplo y de modelo.
de él. Ad óestatís primordia clarent. Cic. Apare- CLASSIS, f CIC. Flota, armada, escuadra. ¡I
cen al principio del verano. Clase, órden, grado. 1J Gel. Ejército de tierra.11
CLARlisCO, is, ére. n. Tác. Aclarar, aclararse. Virg. Tropa de caballeria.11Una sola nave. Cías-
Quint. Hacerse claroy manifiesto. n Táe. Hacerse sis proezncta. Fest. Escuadra puesta en Orden de
ilustre, célebre, famoso. batalla.
CLuticiro, as, áre..a. Loor. Llamar, citar á CLATHRATUS, um. Cal. Cerrado con reja.
voces. Part. de
1 CLARIFICATIO, ónix. f S. Ag. El acto de glo- CLÁTHRO, ás, ¡vi, átum, áre. a. Cotana. Cerrar
rificar. con reja.
CLARIFICO, tia, ávi, átum, áre.. a.. Plin. Clarifi- CLÁTHRUM, n. CO1U171. y
car, aclarar. 11 Lact. Hacer célebre, famoso. CLÁTHRUS, i. in. Hor. Reja de hierro. No sz 101
CLARIFICOS, a, Cabal. Clarifico, que da cla- usa en singular. •
ridad 6 la tiene. CLAUDIO, és, ere. n. Ceeil. Claudico.
CLARIGÁTIO, dais. f. Liv. La intimacion de gue- LdAeUfnigAiaciamsTtraa., órum. n. plur. Glocéster, cío-
rra, la aceitan de pedir satisfaccion á los enemigos datCl
de los agravios recibidos. Liv. El derecho de CLAUDIÁNUS, m. S. Ag. Claudio Claudiano,
hacer prisionero a tul hombre 6 cualquiera otra natural de Alejandría en Egipto, poeta latino, que
cosa del enemigo por causa del dallo 6 injuria re- floreció en el siglo Dr de Cristo.
eibidadi Represalia. CLAOMÁNUS, a, um. Sén. Perteneciente á Clan-
lFji

CL A C L E 169
dio, ó á la familia de los Clandios. Claudiana lo_ CLÁvÉcvmnÁLum, n. Firin. El clavicor-
nitran. Fest. La inaitacion de los truenos con pie- dio, instrumento músico de cuerdas de alambre, y
dras, que se hacía en el teatro por invencion con teclado como el órgano.
Claudio Pulcro. 7cuLanius, m. Cid. El llavero, que trae
CLAufficÁno, ónis. Cic. Claudicacion, la ac- 6 lleva las llaves.
don y efecto de claudicar ó cojear. CLÁvIcür,,A, Fe. f. Cic. El pámpano de la vid.
CLAUDÍCO, ás, ávi, atular, are. n. Cje. Cojear, II Vilma. La clavícula, uno de los huesos que en el
serio andar cojoll Claudicar, apartarse de la recti- cuerpo humano salen de los hombros, y se unen por
tud, pecar. II Faltar, ser defectuoso. Ciudicare in debajo de la garganta encima del pecho: II Apul.
sao officio. Cie. No cumplir con su obligacion. • Llavecita.
CLAUDicO, bis. Veg. Y. Claudicas. ClávicüLixim. adv. Plin. En forma de pámpano
CLAUDiOCESTILIA, ae. f fr. Claudia castra. ó caracol.
CLAuoTTAs, atis. Plin. La cojera, el defecto CLÁVÍGEIt, a, um. Ov. El llavero, el que lleva
de ser cojo. las llaves 6 una maza.
CLAUDWS, ni. Suet. Nombre propio de muchos CLÁ.vis, is. Cit.. La llave. Tib. El cerrojo.
célebres romanos y emperadores. Glacis laconia. Pida'. — Adultera. Oe. Llave
CLAUDIUS, a, ron. Suet. Perteneciente á, Clau-
dio, nombre propio de muchos romanos. 1111-9aC. LÁVO, áS, avi, átum, are. a. Paul. ?Vol. Cla-
CLAVO°, is, si, sino, dére. Cie. Cerrar.1 var.
rodear, circundar, cerradiConcluir, finalizar.1 'Com- CL'ivót,A, se. f Varr. El ramo tierno, cortado
prirair, detener, contener. Claudere sententias nit- por igual de ambos cabos para plantar.
meris. Cie. — Verba pedibus. Ilo • . Hacer versos. CLAVULA. V. Clavola.
—Aliquid pedibus HUI'. Hacer versos hexá- CLIkvút,us, ni. Varr. Clavillo 6 clavito. Dim. de
metros. CLAvus, i. ni. Cic. El clavo. II El timon de
CLAUDUS, uta. Cic. Cojo, el que cojea. ata- nave. II El clavo, especie de callo ó grano con punta,
da navis. Liv. Nave que tiene quebrados los re- • que suele salir en los pies. j El nudo de los arbo-
mes. — Fules. Sil. Fe vacilante, inconstante. — les. II Ei nudo 6 hoton de purpura ó de oro que lle-
Caratina. Oc. Versos desiguales, como los hexá- vaban en una banda los senadores y caballeros
metros y pentámetros de la elegía. Cía:alas op- romanos en señal de su dignidad. Clavas annalis.
time viruta cuj el. ailag. Aunque somos negros, gente Fest. El clavo que los cónsules ó dictadores cla-
somos. ref. Si jaita claudam habites, subelaudire vaban cada año al lado derecho del altar de Jápi-
distes. adag. En casa del albognero todos son al- ter el dia 14 de setiembre para denotar el número.
rel. _Mascalas. Vitritv. Clavo de ala de mosca.--.
CLAUSTRARIUS, a, una. Lampe. Lo perteneciente Trabalis. ¡ion. Clavo grande, trabadero. Clave Inca-
a la cerradura. jori.s. munas. Estac. Latas clavas. Plin. men. Dig-
CLAusTaum, n. Cíc. Cerradura, cerrojo, pes- nidad, empleo de serador. Latas clavus. La
tillo, barra, y cualquiera otra cosa con que se cierra ropa del senador.—Anyu.slas. La de uu caballero.
una puerta. 1¡ illarc. La misma puerta cerrada. n CLÁLONIÉN.E, arma. f. plan. Clazomene,
Estac. El encierro ó jaula estrecha. 11 La barrera, ciudad de Jonia.
oposicion, dique, obstáculo. Ciaustra loci. Cie.— orum. piar. y
Montis. Virg.—Viarum. Luce. Pasos estrechos, CLAzoarÉNit;s, a, nal. Ció. Clazomenio, lo perte-
desfiladeros. — Regni. Lic. Las llaves, las fronte- neciente á la ciudad de Clazomene.
ras O plazas fronterizas de un reino.—An nott(e. • CLEANTI1ES, is. in. Se'n. Cleántes, filósofo es-
Tác. La llave de la abundancia.—.Naturce. Luce. toico, natural de Aso en la Troade, discipalo de
Los secretos de la naturaleza.—Dadaka. Sea.. El Crátes y de Zenon, y maestro de Crisipo ; fue tan
laberinto de Creta, donde estuvo preso su mismo pobre, que dice Séneca, vivía de lo que le daban
artífice Dédalo. por sacar agua en las casas.
CLAUSULA, re. f. Cje. Conclusion, término, fin CLEANTHÉUS, a, um. Pers. Perteneciente á
de alguna cosa.11El fin del período. 11 El mismo pe- Cleántes.
riodo, cláusula. jl Dig. Cláusula de los testatneu- CLÉNIA, átis. n. Plin. Yerba de la especie de la
tos. escrituras, edictos &c. Cictusultenercorum un- sanquinaria o polígono.
gue.s existimantur. Plin. Se cree que las unas son idis. f. Plin. Clemátide, yerba lla-
el término ó el fin de los nervios. lin-puliere clatt.sai- . maitu en las boticas vincapen iota, cuyas hojas son
lam Sén. Acabar la vida. Cláusula fabulce,. parecidas- á las del laurel, aunque menores.
Cic. El rin de la comedia. CLÉasoNs, tis. cota, Cic. Clemente, el que tiene
CLAUSUM, n. aun ,. La clausura ó claustro, clemencia, piadoso, benigno, suave, dulce, apaci-
el sitio cercado ó cerrado. ble, humano. Clementiur cluster. Estac. Viento mas
CLAtisün.A. ó Clirsara, a?,. f. Casiod. V. Clau- moderado. Clenienlissimus ab innocenlid. Cic.
sura. Mai favorable á los inocentes. Clemens clivulus.
CLAUSUS, a, lun. pan/. de Ciando. Cic. Cerrado. Apul. Cuestecilla suave.
11 Encubierto, oculto. ll, Cerrado, rodeado. Ciausa CLÉmENTER, ius, issime. adv. Cic. Clemente-
domas pudori. Cic. Casa ó familia sin pudor ni mente, con clemencia, benigna, suave, moderada,
honra.—Habere sua consilia. Cic. Tener secretos, favorablemente. ¡I Quieta, sosegada, apacible-
ocultos, encubiertos sus designios. mente.
CLÁVA, ?e. Cic. La clava, palo de mas de CLÉMENTIA, se. f. Cje. Clemencia, benignidad,
cara de largo, que va engruesando desde la empuña- moderacion, suavidad, misericordia, blandura, hu-
dura, y remata en una como caheza llena de puntas. manidad, piedad. jiTranquilidad, serenidad, quie-
11Palad. La rama que se quita del árbol para plan- tud, apacibilidad. Clemencia hientis. rolum. La
tarla. suavidad del invierno.
CLÁvaitrtim, ii. Tóc. Donativo que se hacía CtilmEN-ruNtx, árum. f plan (stípieseepistolíc.)
á los soldados romanos para los clavos con que ta- Las clementinas, una de las colecciones _de1 de dereockho.
chonaban las botas. canónico, compuesta de las constituciones
CLávÁroa, brin. rn. Plaut. El que lleva clava ó mente quinto,publicadaspor el papa Juan XXII.
maza. CLE01318 is. Claud. Cleobe, hijo de unpaold-o
CLÁVKTUS, a, un). Plin. Hecho en forma de cerdolisa de A'rgos, la cual pidiend o en e
clava. ff j Fest. Clavado, guarnecido de clavos. que mas le conviniese z él y a su Sitas
que le tenia, les
Parí. de Clavo. por el mucho amor y respeto
C LI CLO
170
&revino de repent e la muerte, como que era la se tiene supersticiosamente por aciago, como el año
twor felicidad. Estac. Ciudad del Pelo sesCenntiNatACTrÉitícus,
tres. a, um. CtfIS. Climatérico. /o
C "Nig, árnm. f. phér. que se aplica supersticiosamente á. los años multi-
M'USO. plicados de siete en siete ó de nueve en nueve, á los
CLEólvEVEI, a, inn. Plin. Perteneciente á la
ciudad ó á los naturales de Cleone. enfermos y á los tiempos que lo son.
CLIMATLIE, áruns. in. plur. Am. Los terremotos
CLEONITION 6 Cleoniciurn, h. n. Plin. V. Chino-
que suelen arrasar las ciudades y los montes.
podion. CLiMAX. ácis. f. Escalera de caracol, entre tos
CLEOPÁTRA, £43. Estac. Cleopatra, reina de griegos Quint.
Egipto, hija de Plolonieso Aulétes, que casada con Clímax, gradacion, figura entre
Antonio, al cabo de mui raros sucesos se mató con los gramáticas y retóricos.
CLINÁMEN, inis. u. .Lter. La inclinacion, decli
áspides en la famosa derrota de Accio.
nacion ó declivio de alguna cosa.
CLEOPATILANUS, a, um. Treb. Pol. y
Ceametraicus,a, um. Perteneciente a Cleo- CeiN3..Tus,a,um, paraCie . Inclinado, pendiente.
CLINGO, is, ere. Fest. V. Cingo.
patra. CLINÍCE, es. f. Plin, Clínica, el arte de la medi-
CLÉPO, is, psi, tum, pére. a. Cic. Hurtar á es-
condidas, robar. I Sén. Encubrir, esconder, ocul- cina, la profe sion de visitar d los enfermos y darles
remedio para sus males.
tar.
CLÉPO, m. Petron. El ladron que hurta á. i. in. Plin. El médico que visita á los
escondidas. enfermos que guardan cama. II S. Ger. El enfer-
mo que está en cama. jj Marc. El sepulturero ó
CLEPSO, is, ére. Lueil. Y. Clepo. enterrador. lí
CLEPSYDP.A, se. f. CiC. Reloj de agua. Instru- CeiNicus, a, um. Plin. El enfermo que hace
mento matemático para tomar la altura. 11 Nainbre cania.
de dos fuentes ó pozos, una en Illesina y otra en CLINO, ávi, átum, áre. a. Cic. e-
Aténas. cliaar hacia alguna parte.
CLEPSYDRÁRIES, m. Inscr. El relojero que
C•LleeórópioN y Clinopodium, ii. Plja. Chao-
hace á vende relojes de agua. podio, yerba semejante al poleo silvestre.
CLEPTA y Cleptes, in. Plaut. El ladran.
CliNÓPUS bdis. ni. Marc. El pié de la cama.
CLÉRiCÁLIS. m. le. n. is. .5:id. Clerical, perte-
Calle us ou. f. Ov. Clio, una de las 972ZI'L'i ilu-
neciente al clérigo ó al clero. sas, que preside al canto de los hecho.' .ilustres
CLERiCÁTUS, us. m. S'. Ger. El clericato, el es-
la historia.
tado y cargo del clérigo. í. ni. V. Clypeus.
CLERICUS, i. ni. 8. Ger. El clérigo, el que me- CL1TELL2E, arara": piar. Fedr. La albarda.
diante las órdenes mayores 6 menores está dedicado CerrEeLa Haus, a, um. Cal. Perteneciente á la
al culto divino y se:vicio del allaisil El que tiene la albarda ó al asno nue la lleva.
primera tonsura. CliTERNINUS, a, um. Perteneciente á la ciudad
CLÉROMANTIA, Le. f. Adivinaciou por suertes, de Cliterno en Italia.
sortilegio. CLITOR, is. 971. y Clitoriuni, n.
CLERONOMIA, w. f. Herencia ó heredad recibida ciudad de Arcadia.
por suerte. CLITORIUS, a, una 0v. Pertenecienl.e á Clitorr-o,
CLÉRUS, m. Ter. El clero secular y regular, ciudad de Arcadia.
la porcion del pueblo cristiano dedicada al culto di- CLITUMNUS, U/. Virg. Rio de la f 'incoa, cuya
vino y servicio del altar por medio de las órdenes. ¡I agua dicen que hacía nacer blancas las reses. II ;So-
Plin. El aborto de las abejas, gusano que las daña. brenombre de Júpiter por un templo ene tenia ::o-
fi Lote, suerte. bre este rio.
CLIBÁNÁRIUS, ii. ni. Lampr. El soldado armado CLIVENSIS. ni. f. sé. n, is. Lo que pertenece á 1.1

de ama loriga toda de hierro. C é ve s .


CkínÁmis, m, Plin. El horno portátil de hierro w. Cléves„ ciudad de Alemania. 1141

ó de bronce para cocer pan y guisar la comida. IL Cabila avis. f: Plin. Así llamaban los agoreros ti

Horno en general. (j de loriga ó coraza. jj al ave que segun sus observaciones prohibía ha- ti

Un monte de Italia. cer alguna cosa. ?UeS1

CLIDION, n. Kit. El cuello del atan. Ceiviark, he. f. Plin. F. Clivia avis. iti
CeinticHns, i. Plin. El llavero, nombre de dos Catvites, a, ion. Fest. Lo perteneciente al ave lib1
estatuas de Pluton, uva hecha por Fidias, y otra que prohibía hacer alguna cosa seguí) las obser- 101

por Eufranar, representando á este dios con las vaciones de los agoreros. iush
llaves de los infiernos. Ceivósus, a, una. Cotana. Clivoso ó en cuesta. Ct
CLIENS, ea lis. Cic. El cliente, el qae está bajo Ceivúeus, m. dint. Goluin. Cuesta, repecho
la proteccion, tutela ó patrocinio de otro. ¡I Marc. eminencia corta, pequeña.
El que tiene devocion particular á algon dios. Caivum, n. Cat. ó
CLIENTA, w. Hor. Cuenta, la muger que está tlti
Ceivus, i. Cic. Cuesta, colina, eminencia,
bajo la proteccion, tutela, patrocinio ó dependencia repecho, teso ó subida. Clivus sacer. Liv. La cues-
de otro. ta del Capitolio. Chivo sudasnus tia imo. Ov. esta-
CLIENTÉLA, 20. f. Cíc. Clientela, proteccion, pa- mos al principio del trabajo.
trocinio, defensa que una persona poderosa jeta á CLOÁCA, m. Cic. Cloaca, alcantarilla, con- 1111,
otra: 11 Clientela, el conjunto de los clientes. ducto por donde van las aguas sucias ó las inmun-
CLIENTELA, Ve. dim. Ascos. Cliéntula. dicias.
CLIENTilus, m. dim. Quint. LIS. ni f. le. n. ás. Cal. PPertenecienteá
ni.
CLIMA, átis. n. Colom. Medida para los campos l la Cc11:a Clti
3ra.ik
de sesenta pies en cuadro. Apul. El espacio de CLOÁCÁRIUM, n. Ulp. El tributo para limpiar
cielo 6 inclinacion que basta para ocasionar la di- y componer las cloacas.
ferencia de media hora en la duracion de los dioCsaLOqíuceiNpAl.eysidSlauadclas f.
ina,c1.c.as Cl oscina, /a
diez. II El clima.
CLIMICIS, idis. f. Filmo. Escala pequeña. Cacao°, ás áre. a. Fest. Ensuciar, emporcar. 1.1,k
aimscrEn, éris: m. Plin. La escala ó el año CIA)A.CELA, al. f. Lampr. Cloaca pequeila..
escalar ó decretorio, que llaman los médicos, al a, =s. Cia. Perteneciente a cio
etted se llega de siete en siete y de nueve en nueve, y dio.. V. Clodius.
CL U C OA 171
Chónico„ ás, áre. n. Cic. V. Claudico. Se usa CLÜSIUS, nt. Ov. Chulo, sobrenombre del dios
tambien en el sentido de inclinarse al partido de Jano, porqué en tiempo de paz se cerraban las puer-
(Rodio. tas de su templo.
is, ;'re. Plin. V. Claudo, is, ere. CLUSOR, Oris. m. Sid. El que cierra.
Cunatk, f Lío. Clelia, nuble doncella ro- CL USURA. V. Clausura.
?nana, que dada con otras en rehenes á Porsena, CLüsus, a, um. part. de Cludo. Marc. Cerrado.
rei de los etruscos, se escapó con las demas al cam- CLÜTUS, a, um. Fest. Célebre, glorioso.
po de los romanos pasando á nado el Tíbet-. CraivrÁxus, a, um. Liv. Perteneciente á Cluvia,
CLOSTELLUM 9 n. Petrol.. La cerradura pe- ciudad de Samario.
queña. CLYMÉNE, es. f 0v. Climene, hija del Océano y
CLOSTRUM, n. Cal. F. Claustrutn. de Télis, ó de Minio y Eurinaxe, muger de Japeto
CUITA. f Tac. El flujo del mar en la costa ó de Merope, madre de Faetonte.
de Inglaterra. CLYMÉNIMORS, dual. f piar. Ov. Las hijas de
CLÓrno, us ti on. f. 0o. C/oto, una de las tres Climene, hermanas de Faetonte.
Parcas. • CLYMENEMS cí Climenerts, a, min. Ov. De Chille-
CU-ICEN, lis. rn. Apul. Espada de encaje pro- nO,Clyinenein proies.0v.Factonte, hijo de Climene.
pia de la tragedia, cuya hoja se metía dentro del CLYMÉNUM, n. ó Clymenus, i. f. Nombre de
mango, cuando el cómico hacía la accion de darse una planla hallada por Climeno, rei de Arcadia,
muerte con ella. buena para las almorranas.
CUIDO, is, si, silla, dé:re. Pliu. V. Claudo. CLYPEA, IC. f Y. Clupea.
CLUDIJS, a, um. Pinol. F. Claudus. CLYPEATUS, a, una. Virg. El que va armado de.
CLUENT?A gens. f. Virg. Familia 3nrci antigua d.., un escudo. Parte de
Roma descendiente de Cloatito, compañero dr CLYPEO, 9.3, are. a. Pae. Cubrir con un escudo,
Enelas. CLvr 7, 9Lual. n. Hig. Escudo pequeño. Dila. de
CLUEO, es, ére. R. Pim. Limpiar. n "int. Te- CLYPEUM, i. n. ó Clypeus, Cíc. El es-
ner fama, estimacion. Lucr. Ser, existir. cudo. Clawl. Defensa, amparo. 11 Plin. Escudo
Cuoiv,im pecas. n. Plaza. El ganado que esta: de armas. ¡I Ovid. El disco del sol. d'i'n. Metém-o
en el parqueó en el pasto. • en figura de escudo.
Cuas. oz. f é. n. is. Marc. Cap. Noble, ilustre. CLISMUS, i. in. Escrib.
CLUMY, atora. • plizr. Fest. La paja menuda éris. in. Plin. La ayuda para limpiar
de cebada. el cuerpo. j1 Geriuga, el instrumento con que se echa,
CLUNA , f. Fest. La mona. llamado lambien Clister.
Cr iiiaádülij m, n. Fesi. El cuchillo para matar CLYSTÉRIO, ás, ávi, átum, are. Veg. V.1Clyei-
ó de gollar las i ictimas. terizo.
CLINALIS. ni. f. 'é. n. is. Avíen. Propio de las CLYSTÉRIUM, n. Escrib. Larg,Y. Clyster.
nalgas. CLYSTÉRIZO, ás, a. Cel. Aur. Limpiar el
CLIINES, vientre con ayudas.
CLUNIÁCUM, i. n. Cluni, ciudad y abadía en Bor- CLYTEMNESTRA, f Ov. Clitemnestra, hija de
plaTincia de Francia. Júpiter y de Leila ~ger de Agameninon, á quien
CLUNIICENSIS, 711. f. sé. n. De la ciudad de dió muerte en un convite ayudada del adúltero
Cluni, Egislo, y ella murió despees á manos de su mismo
C.I.UNICüLA, f Gel. hijos Ore'sles.
CLtiNiefAxs, i. dirn. de Callan. Gel. La nal- CLYTIE, es. f Clicie, ninfa del Océano, amada
guita. primero, y despues aborrecida de Apolo, á qquiea
CLUNíCUSI, n. V. Cluniaccm. mirando ella siempre, se dejó consumir de luan e y
CLUNIENSIS. vi. f. sé. n. is. Plin. Perteneciente de sentimiento, y fue convertida en girasol.
ít Clunia, ciudad antigua de la Celtiberia en Es-
paña sobre el rio Duero. CN
CLÜNLS, is. 7n. j: Cia. Hor. La nalga. CNJEUS y Cimas, i. ni. Val. Máx. Prenombre de
CLUN I STARIDYSARCHIDES. Plai.d. VOZ Com- muchos romanos.
puesta por burla, para significar un terrible gene- CNASONAS acus. f. Fest. Rascamoño, las agujas
ral de los enemigos, ti quien se vanagloria de con que ?as niugeres se rascan la cabeza.
haber vencido Pirgopolinices (en la comedia del CtsEniNus, a, um. Plin. ó Cnecinus, a, am. De
soldado jactancioso de Plauto) 'en los campos gur- ortigas , como el aceite que se saca de ellas.
gustidonios. CNEÓRON, n. Plin. Especie de yerbe,, que
CLuo, is, ére. Plin. Y. Claeo. muerde la lengua.
CLUPEA, f Plin. El sábalo, pez. Ciudad de CNEPIO5SUS á GnéphOsus, a„ um. Fest. Oscuro,
tenebroso.
CLtiu.A, w. f. Y. Clima. CNESTRON, Cneoron.
:CLCaiNus, a, um. Maui. Perteneciente á la CNlcos ó Cnicus, ni. Pila. Yerba particular
mema. de Egipto, de que trae Plinio dos especies, y la da
CLÚSiRIS. ni, f. 1. 6. n. is. Hig. Lo que cierra. por desconocida en Italia.
CLÚSÁRIUS, a, um. Hig. Propio, á propósito CNIDE, és. f. lin. Ortiga marina, de naturaleza
para cerrar. media entre la planta y el animal, especie de zoofito.
CLiDsifas. ni. f. le. n. is. Plin. Qc se cierra con CNID03, i. f: V. Gnidus.
facilidad. CNISSA, 93. f Arnob. El humo ó el olor de la
CLüsiNI, orara. m. plan Plin. Pueblos de Tos- grasa ó carne asada.
cana. CNODAX, ácis. m. Vilruv. El perno ó clavija de
CLüsiNt fintes. Hor. Los baños de S. Casiano hierro.
en Toscana.
CLüsiNus ager. m. El Cosentino en Toscana. CO
en
CUsiNus, a, um. Calzan. De la ciudad de Quillsi Co. indecl. Ciudad Egipto. I J La isla de Co
de
en Toscana. elócm
p áneo, al presente
rediterr
aus Lango, pa n de
CLtisióLum, si. Plin. Lugar pequeiío en Tos-
Cana. COA, m. f. Coa, ciudad de
la Arabia feliz. Coa
CLúaium, ii. Virg. Qaiúsi ó Clusino, ciudad de Ve4liS . Hor. Vestido de gasa,txasparente, por el
Toscana. cual se trasluce todo el cuerpo.
COA C O .A
L'2
COEQUATUS, a, um. Sabia. Part. de
COACCÉDO, is, casi, essum, Urea n. P/aut.'Acer-
Co.EQue, áa, ávi, atnm, are. a. Salust. Igualar,
corsa juntamente. De monton, junta- allanar. II Cíc. Igualar con otro. Corequare monja
Coa' clavario. adv. Aput
ad suas injurias. Cje. No perdonar á nada ni á na-
mente. Cic. Coacervacion, amon- die, hacer injuria á todas las cosas y á todo el
COacEnvaTiO, f
mundo.—Montes. Salust. Allanar los montes.—
tonamiento. I I Suma, recapitulacion.
Coacaavarus, a, um. Ci rc. Coacervado, amonto- Grafi= ° undula. Salust. Estar bien con todos.
CozEguus, a, 11111. Plin. Igual, semejante, pare-
nado. Part. de
COACERVO, ás, ávi, átum, are. a. Cia. Coacervar, cido. Coa'qua pars. Plin. La mitad.
CO/EST6i0, ás, ávi, are. a. Cels. Estimar
junt ar, amontonar.
Catease°, is, ácui, cescere. n Cic. Acedarse, juntamente.
avinagrarse, corromperse. j- CO/ETÁNEO, ás, á.re. n. Tent. Ser coetáneo,
COACTE. adv. Gel. En breve tiempo, con pres- contemporáneo.
teza. jJ Apretadamente, con rigor. Ter!. Por COJETÁNEIJS, a, um. Poro. Lady, Coetáneo, con-
fuerza. temporáneo, del mismo tiempo ó edad.
COACTTLIA, mora. ti. plur. Ulp. Las arpilleras 6 CO/ETERNUS, a, ion. S. Al. Igualmente eterno.
lienzos gruesos con que se cubren los fardos para Coxvus, a, um. S. Ag. V. Coaaaneus.
trasportarlos y líbranos del polvo. II Los fieltros he- COAGGÉRÁTUS, a, um. Serv. Recogido en mon-
chos de lana no tejida, sino unida é incorporada to». Par. de
á fuerza de agua caliente ó goma, con la que se CoaccÉao, ás, ávi, átum, are. a. Colom. a'amon-
va tupiendo y apretando. tonar por todas partes. Pr

COACTILIÁRius, ii. 7n. Inscr. El que hace fieltros COÁGITÁTIO, ónis. f. Cic. Movimiento recípro-
de lana por tejer. co, agitacion de dos ó mas cosas que se menean.
COACTILIÁRtus, a, um. Capit. Perteneciente á los COÁGíTÁTUs, a, uta. Marcel. Emp. Print. de
fieltros, al que los hace ó al lugar donde se venden. COÁGITO, ás, (Vi, átIlltl, are. a. Apio. gitar,
411

COACTiM. adv. Sid. V. Coacte. mover juntamente.


Coaerio, ónis. f Sud. El acto de recoger las COAGMENTÁTIO, Ónis. , f. Cic. Conexion,
C

contribuciones. II .4sc. La recapitulacion ó com- concatenacion,conjuucion, union de muchas cosas. lat


pendio. II Coacciou, fuerza ó violencia que se hace COAGYIENTÁTUS, a, 11111. Cic. Conexo, unido,
1

a alguno. concatenado. Part. de


Cda

Catemas. adv. comp. Gel. Mas de, prisa, mas CoaamENTo, ás, ávi, atino, a.re. Cic. Unir,
brevemente. encadenar i:nas cosas con otras. Coagmentare pa-
COACTO, ás, ávi, atara, are. a. ,free. de Cogo,
cena. Cic. Cimentar, fundar, establecer la paz.—
Lucr. Constreñir, obligar, forzar, violentar con Quasi verba verbis. ,Cie. Unir, enlazar, atar, esla-
mucha vehemencia ó ft menudo. bonar, por decirlo así, unas palabras con otras.
COACTOR, óris. m. Cat. El que junta ó recoge el
ganado.I ¡Cia. El exactor, cobrador, que cobra y re- COAGMENTUM, n. Ces. La unjan, conezion,
coge las rentas y tributos.II ,S'én. El que obliga, juntura.
fuerza ó violenta. Coactores agrainis. Tac. Los sol- Coactünkrie, ¿mis. f Coagulacion, la ac-
dados que cierran la retaguardia. cion y efecto de cuajarse y condensarse alguna cosa,
COÁGÜLÁTUS, a, uin. Plin. Part. de
COACTURA, ce. f. Coluni. La recoleccion de cual-
COAGÜL0, ás ávi, átum,are. a. Plin. Cuajar
quiera cosa. -
COAL-TUS, us. m. Fuerza, coaccion, violencia.
6 condensar lo líquido.
Lucr. impulso, movimiento. COÁGÜLUM, n. Plin. Vl cuajo de que sr usa
COAcTUS, a, um. part. de Cogo. Cic. Junto, para cuajar la leche, que es la sustancia blanca que
amontonado, congregado, recogido. l' Unido, coli- se halla en el buche ó estónuiyo del lechazo. Plin.
gado II Impelido, forzado, constreñido, obligado La misma leche cuajada. Lo que une unas cosas
por fuerza. Coacta pecunia. Cic. Dinero sacado, con otras.
exigido por fuerza.—Lactis massa. Ov. El témpano COÁLEO, es, lui, itum, ere. Plin. y
de leche cuajada. Malta arte coacluin ebur. Val. Co.lkaaseo, is, scere. 97. Colma. Cle

Flac. Marfil bien trabajado. Coactce lach•ynice. Arraigarse, echar raices, fortificarse, nutrirse con. COr.

Virg. Lágrimas forzadas, fingidas. Salu st. Unirse, juntarse, convenir. II Crecer, c arl

Coalla°, is, didi, dítum, ere. a. Cal. Añadir criar fuerza juntamente. Vinuni minus cito coales- COC
juntamente. cit. Gel. El vino no se biela tan presto. Coaleseit 1011

Coanficio, is, jéci, léctum, jicere. a. Colum. vulnies. Plin. La Haga se cierra, se consolida. eCc
Juntar en uno. COÁLTTUS, a, tn. parl. de Coalesco. Gel. Uni- dt' bel
COÁDOLESCO, is évi, éturn, ere. n. Tea. Crecer do, aumentado, nutrido, fortificado, crecido, arrai- Coco
juntamente. gado con. Coalita liberlate i•rererenlia. Tác. La COCO
CoaDóao, ás, ávi, átum, are. a. S. Amb • . Adorar irreverencia, la falta de respeto, la insolencia ali- '1,00
juntamente. mentada, fomentada con la libertad.
CoanúNaarro, ónis. Cód. Coadunacion, union, CiVÁLITus, us. in. Arnob. La union, asociacion,
mezcla ó incorpora,cion de unas cosas con otras. ligazon de una cosa con otra.
COÁDONÁTUS, a, una Dig. Coadunado. Part, de COALLUO, is, ni, ere. Dig. Bañar, regar, co-
COADUNO, ás, ávi, átala, are. a, Dig. Coadunar, rrer al rededor ó juntamente.
unir, mezclar, incorporar unas cosas con otras. COÁMÁTOR, Cecil. El compañero en el
COZEDÍFICÁTUS, a, um. Cic. Lleno de fábricas. amor, el que lama juntamente con otro.
Par'. de COAmisUL0, ás, ávi, átum, are. Claud. Marn.
Co/EDÍFico, ás, ávi, atm, are. a. Cic. Fabricar Andar, pasearse con otro.
junto, al rededor, en todas partes, en cualquiera. C OANGUSTÁTUS, a, Qui. Hire. Estrecha, redu-
CO,EGRESCO, is, ere. n. Tent. Enfermar junta- cido al estrecho. Print. de
mente. COANGUSTO, ás, ávi, átum, are. a. 01.9. Estre-
CO.EGRÓTO, ás, ávi, átum, are. n. 8. Ger. Estar char, coartar, restringir.
enfermo con otro. COAPTÁTIO, ónis. f. Ag. La. proporcion Y
CO,EQUÁLIS. ni. f lé. Colara. Igual, coetá- conveniencia de una cosa con otra. 'iNkr
neo, contemporáneo. CoApTÁTUS a um. S. Ag. Parí. de 1:›aa
COMQVÁLITAS, áth. f. Dig. La igualdad de tinos Camro, ás, are. a. S. Ag. Adaptar, acomodar,
Con otros, proporcionar, ajustar bien una cosa con otra.

CO C COD 173
COARCTÁTIO, ¿mis. f Liv. La accion de coartar, CUL() ó Coctio, ?mis. m. Fest. El regaton, el
limitar (5 restringir. que regatea mucho para comprar ó vender.
COARCTA.TUá, a, um. Colum. Par& de COCIÓNOR, áris, atas sum, ári. dep. Quint. Re-
CoArtc-ro, ás, ávi, átum, are. a. Colum. Coar- gatear para comprar ó vender, tardar muda° en
tar, limitar, restringir, estrechar. Abreviar, com- llegar al justo precio.
pendiar. COCLES, itis. nr. f. Plin. El tuerto, el que no tiene
COÁRESCO, is, rei, ére. n. Vilruv. Secarse, de- mas que .un ojo, Liv. Sobrenombre de aquel ro-
secarse juntamente. mano Horacio, que detuvo él solo á todo el ejércilo
COARGUO, is, ni, gütum, guére. a. Cic. Mostrar, del rei Pórsena, peleando en el puente de tablas,
hacer ver, probar. 11Objetar, reprender, censurar, hasta que sus compañeros derribaron el puente, y él
acusar. Courg ssere errorem alicujus. Cic. Reprender se salvó a nado.
á uno de su' error, hacerle ver su falta. descubrirle Coemórus, is. Plin. Especie de uva de Espa-
en qué ha pecado.—Reuni testibus. Convencer ña así llamada.
á un reo con testigos —Aliquein avariliee. Cic. COCTÁNA, óruin, sr. piar. Plin. Especie de higos
Acusar a uno de avaricia. snui pequeños, así llamados de la ciudad Cóclana
COARTICI1LO, ás, áre. rt. Arnob. Ora coas-limi- en Siria, de donde se trajeron. .
tare mulonsin. Desatar las lenguas de los mudos)), CO0TillíLIS.M.1 TI. is. Cocedero, roce-
hacer que hablen articuladamente. dizo, lo que es fácil de cocee.
COASPERNANS, tus. com. Irse. Despreciacior, el CocTietA, hrí. n. piar. Ulp. La leña tostada, de
que desprecia. moda que no haga humo, pero que no esté aun con-
COASPERNOR, ás, álus sum, ári. step. Tác. Des- vertida en carbon.
preciar, menospreciar, desechar, impugnar con CeeTiels. sn. Id. n. is. Cocido. Cocales
desprecio. Ot1. Murallas de ladrillo.
Coasms, Mis. ni. El Cnespis, río de la Media. Como, ni-lis. f. Min. La coccion, la digestion,
COASSÁTIO, kilrztv. El entarimado ó
el (se/o de cocer o digerir la comida. 11 so. •V, Cocio.
entablado, la union de tablas ú maderos. COCTiTO, ás, áre. e. free. Fest. Cocer á menudo.
Coasserus, ion, Filrun. Part. de CocTivus, inn. Plin. Que se cuece, se digiere
COASSO, tea, ávi, átum, are, a. nimio. Entari- e madera fácilmente.
mar. 11 Cubrir un techo con vigas. COCTONA, Ortun, n. pl. V. Coctana.
COASSOLET. Plaut. Assolet. CocToR, útis. sn. Pele. El cocinero; el que cue-
COATILE ó Coastrx, artun. ni. pilar. Luc. Habi- ce.. 11 Se'n. Disipador, el destruidor de su hacienda.
lados-es entre la Asiria y- Media, junto al monte CourúrtA, m. Plin. Cocedura, cochura, la ac-
Coatra, cion ó la manera de cocer. El calor que madura
CoAx. jadee. Serv. La voz de la rana, á cuya los frutos. 11 Col. Cocimiento, lo que se cuece.
imilacion se inventó esta palabra. COCTUS, um. parl. rlc Cogito. Cocido.
COAXÁTIO, ónis. f El Calit0 de les ranas. 1. 1 nebro.. sazonado, Coulas ager. Prop. Parape-
CoAxo, as, áre. a. Aut. de Filos/s. Cantar las to hecho de sermo. Cic. Discurso
ranas ó cantar corno ellas. bien digerido, limado. bien trabajado. Coctior lurte.
CoatAmActius, su. Cio. Cabainag, pass entre PIM. El que sabe mejor el derecho.
Tolosa y Narbona. COCULA, órin. n. piar. raer. Todos Ios utensi-
COP10, CuiS. in. Plin. El gobio, cadoce ó cadoz, lios de cocina que sirven para cocer algo.
pescado pequeño. Cocos, i, ni. Cocpms.
COMON ó Cobium, n. Pan. Planta, especie Cl Ocrnius, a, um, Claud. Perteneciente al rio
de titímalo ó lechelrezn a. Corito.
COCÁLIDES, um. f. plUr. Sil. Les hijas de Có- Ciemos y Cúcytos, lior.Cocito, rio del in-
calo, rei de Sicilia, j7.er no. 11 El infierno.
COCANICUS, i. Plin. Cocánicc, lago de Sicilia. CODA, w. raer. Cauda.
COCCETUNI, n. Fest. Manjar hecho de miel y CODÁNIA, W. f. Copenhague, capital de Dina-
adormideras. ;2iat•C(I. ,
COCCEUS, a, urn. Lampe. V. Coccineus. CooÁtq ussinus. m. Arel. El Sund, golfo del Océa-
COCCINATUS, a, um. Suel. Vestido de grana 6 no setentrional entre la parle meridional de Escan-
escarlata. dinavia y la Címbrica Quersoneso (El Mar báltico.
Coeclete.us, a, um. Petron. Do grana ó es- CODETA, Ornen. n.plur. Nombre de dos campos del
carlata. circo indo del Tzber, en que dice Pesto que había
COCCINUM, n. Marc. Vestido, ropa de color unas plaulas á manera de colas de caballos.
de escarlata. CÓDEX, m. Col. El tronco del árbol despo-
COCCINUS, a, Tan. Jav. V. Coccineus. jado de ses ramas. II Códice, libro. Las tablas
COCCUM, n. La grana para teñir. ¡I Ro-enceradas para escribir. !I Ulp. El código ó colee-
pa de grana. 3ion de leyealn codicem aliquidrefirre. Cic. Apun-
CoccYs, ygis. Plin. El cuclillo, ave. tar en un libro de memoria e de cuenta. Cortex ro-
COCHLEA, aa. Cic. El caracol. Vitral,. C6- bustas. Plaal. Un leño de gran peso, que llevaban
clea, máquina antigua para elevar las agna,,.. siempre alado los siervos que habíais cometido al-
COCHLEAR, 18. n. Colom. y guna . falla, en el cual comían, se sentaban y dor-
COCHLEARE, n. Marc. La cuchara. 11 Colsan. mían hasta que los perdonaban.
Medida para los líquidos, que hacía la cuarta CócicArtius, nui. Vare. Hecho de plantas 6
parte de un cielo. de troncos de árboles.
Coeueeittis. in. f ré. n. is. Plin. Lo pertene- CÓDiCILLÁRIS, f ré. n. is. Larnpr. Pertene-
ciente á la medida llamada cochlear. ciente te los codicilos.
COCHLEÁRIUM, n. Vare. El lugar donde se CODiCILLUS, dim. Cat. Un tronco de árbol
crian caracoles. pequeño. Codicilli. plu•. Plin. Las tablas ence-
COCHLEÁTIM, adv. Sid. A' manera de caracol. radas en que escribían los antiguos sus cartas.
COCHLEÁTUS, a, ln. Pomp. Retorcido á modo Sdn. Cualquiera género de escrito. Ij .ric. El me-
de caracol. morial. 11..Suat. La patente nombramient o que da
COCHLEOLA, ae. f. dim. S. Ger. El cazacolejo el príncipe de un empleo. II El codicilo, escritura
con que declara uno su última voluntad, añadien-
CocHus, Idis. Plia, Piedra preciosa de la do ó quitando al testamento, ó aclarando alguna
figura de un caracol, de tus cláusulas.

COE COE
174
din:, de Cauda. Apul. La co- Cabía, re. fi Cic. La cena que usaban los antiguos
05l1c 'A, f. denpues de puesto el sol, y tambien la comida de
lilla. de un ani- la mañana. Ccena apponitu•. Ter. Se sirve la cena
Cóno, m. Sil. La piel en crudo —Prima, altera, tertia. Marc. El primero segun:
mal.
có rx»rE s , am . plur. CeL Rodig. Sonajas, do y tercer cubierto.—Dabia. Ter. Comida de
carne y pescado, donde no se sabe lo que se ha de
cascabeles, campanillas.
CODÓNOPIIÓRUS, m. Rad. El que lleva
sonajas escoger.—Recta. &In. Convite es-
pléndido, de ceremonia. Comes patee. Hor._
é cascabeles. illaqister. Marc. El que da la comida ó la cena.—
CODRUS, i. ni. flor. Codro, el último rei de Até.-
ras que se metió en los reales de los lacedemonios á Cereales. Plaut. Convites suntuosos que se hacían
morir por la patria. 11Juv. Un mal poeta, y ?nue' po- en las fiestas de Céres.—Adhibere abauem. Suet
bre, que había.en Roma en tiempo de Doiniciano. Ad ccenani addwJe•e. Cic. Traer, convidar á co-«
CELE, es. f Plin. Nombre de Siria, que quiere tuer 6 á cenar.—Promillere. .Plaut. Dar palabra
decir cóncava. II Liv. Celesiria, parte de Siria, di- de ir. Cama sine sanguino. flor. Cena toda de yer-
cha así por la profundidad de su situacion, pues bas y legumbres.
está entre los dos altísimos montes Líbano y Anti- CWNICULÁRIA, Ulp. El alquiler de un
liban°. cuarto alto de una casa. Camacula•iam face•e.
CcELEEs Gen sus derivados. V. Cmlebs. Ulp. Alquilar la vivienda alta de una casa.
CóÉLECTUS, a, um.Bibl. Elegido, escogido, jun- CCExÁCULÁRIUS, ii. ni. Ulp. El arrendador de la
tamente con otro. vivienda alta de una casa.
COELEMENTÁTUS, a, une Tert. Compuesto de loa CcENÁcüLum, i. Varr. Comedor, cenáculo,
mismos elementos. sala, pieza ó cuarto paca comer ó cenar.
CELESTES, Mut. m. plan Cic. Los dioses de la CCENÁTÍCUS, um. Plaut. Perteneciente á la
gentilidad. 11 Los bienaventurados. cena.
CcELEsTIS. Db. f. té. n. is. C011017. Celeste, ce- CCENÁTIO, O - MS. f Plin. La sala donde se come
lestial, del cielo. Ccelestis arcas. Plin. El arco Iris. ó se ceca. ¡I El refectorio, comedor. 11 B ud. Sala
—Agua, Plin. El agua llovediza.—In dicendo ,;ir. para convites y festines. H &'et. El cenador de un
Quiirt, Hombre admirable, divino en el decir.— jardin.
Aula. Ov. La corte celestial. CCENÁTIUNCULA, ee. Plin. Pieza pequeña
CCELESYRIA, ae. Plin. V. Cante. para comer.
CCELIÁCUS, a, nra. Cris. Celíaco, perteneciente C(ENÁTOR1UM, ii. a. ulcere. El vestido de comer
á las enfermedades del vientre inferior, cómo flujo ó de casa.
:,.elíaco, humor celíaco. CENÁTEtrus, a, am. Capit. Propio para cenar.
CELIÁNUS, a, um. Cic. Perteneciente á Cerio, CCENÁTtlnua, is, lvi, itum, iae. a. Marc. Tener
nombre de algunos ciudadanos romanos. gana de cenar 6 comer.
CCELICóLA, W. in. Cat. y C=aa-aaus, a, une Cic El que La cenado. Ctr-
Ccarkóta€,, árum ó luna in. piar. Virg. Los natce noctes. Noches que se pasa-_, en cenas
habitadores del cielo, los bienaventurados. y cemilonas.
CELIFER, a, um. Varr. Que lleva el cielo, ú le C:ENiPETA, El que se anda de mesa
sostiene, como se dice de Atlante. eu mesa, que come de mogol-Ion, á cspeasas de
CCELIPóTENS, tis. com. Plaut. El poderoso en el otro.
cielo, Júpiter. j j Dios. CcErarTo, ás, ñvi, átum, áre. a. Cie. Comer á
CrEniTss, amó uum. ni. plur. Cic. V. Coelicola. menudo. Free. de
CxxiTus. adv. Lael. De ó desde el cielo. CCENO, as, avi, /tum, é.re. a. Cic. Comer, cenar.
Ccema, n. Cje. El cielo. 11E1 aire ó la region Ornare Plaut. Cenar á costa de ato.-
del aire. II El clima. II El buril. Cceluin cainer(e. Irs odorem calmen. Pilad. Al olor de las viandas,
Vitruv. La concavidad de una bóveda.--Natis. al humo de la cocina.—Apparalius apud calquen'.
Plin. El cráneo.—Discedit. Virg. El cielo se abre, Cíc.—Clan dique. flor. Cenar suntuosamente en
se descubre.—Caliginosuin. Cic. Atmósfera nebu- casa de alguno ó en compañía de alguno. .1..1e por-
losa, oscura.—Cruasana Cic. Aire grueso.— Te- tala orinare. Pieena ave el ave de tuyo. Cada
Aire sutil.—Matare. flor.Mudar de cielo ó carnero de su pié cuelga. ref.
aires.—Se dígito allingere pulat. Cic. Cree tocar CCENóBIARCIIA, e. ni. El superior de las perso-
con un dedo en el cielo, imaginase en el lleno de la nas que viven en com u nidad, como abad, prior.
felicidad. Geli verles:. Virg. El cenit, la parte mas CCENOII/TrE, tu. piar. 8. Ger. Cenobi-
elevada dei cielo.—Aspiratio. Cia. El aire que se tas, los .iuonjes ó monjas, re figiosos que projéJan ni
respira.—Gravitas. Cie. La pesadez 6 intemperie vida monástica.
del aire, Tolo ccelo errare. Macr. Eugaiiarse CENómum, n. S. Ge •. Monasterio, convento,
gravemente. De fi é cesto ici ó tangi. Virg. Ser he- cenobio.
rido de un rayo.—Servare. Cic, Observar lar se- CUENOMY(A, ae.f: Bibl. ',civil cwizoinyia
ñales del cielo para tomar los agüeros. el cinifes. . Dijo, y vinieron todo género de mamas
CCEMENT► TJUS, a, um. Vitriiv. Hecho de ni- y mosquitos.
miento. CcENós ► TAs, átis. f Puig. Cenagal, lugar lleno
CCEMENTUM, i. V. Cementum. de cieno o burro hediondo.
Cwadís.TÉittum, ii. n. Ecles. El cementerio, el lu- CGNÓSUS, a, tiro. juv. Cenagoso, lleno de cieno
gar sagrado fuera de los templos, en que se entie«, 6 barro.
Ivan los fieles. CCENÜLA, ce. f dim. ele Ccena. Cie,
CoEmo, is, cmi, emptutn, mere. Cic. Com- CENum, n. Cic. El cieno, lodo, basura. j¡Cic.
prar en compañía, ó muchas cosas juntas. El hombre vicioso, encenagado.
COÉMPT10, onls. Cic. Compra, el acto ¿ efecto Coa, is, ivi, itum, ira. a. Cíe. Unirse ó juntar-
de comprar. II Cierta manera é. 4 matrimonio lit- se, asociarse, acompañarse. II Ligarse, conspiran,
linda coemptio. 11Cels. Reunirse, apretarse. I Espesarse, cuas
CoRMPTlintánleo /41. lé. is. Cie. Pertene- j arst. Coire non caiga() ó societatem Clan aliqua, re.
ciente al contrato de compra. II Pina/. Persona de alicujus 6 de re aligud. Cic.—In reir aliquam,
experiencia, de quien se tomaba consejo para las PauL. Jet. Formar compañía, liga, alianza, socie,
compras y ventas. dad, union con alguno para alguna cosa.—In
CoEmprus, a, kux. psi Suei. Comprada junta- quem locum. loco. Ter. J q ntarne en
mente. algun
CO G C O G 175
GEPI, isti, it.., pret. del verbo antiguo defect. aniTicro. adv. Cje. V. Cogitare.
Ccepio. Cic. Empezar, comenzar. Ccepit ruere. CÓGÍT_kTÓRIUM, n. Tert. El recePtkalo de
Cic. Empezó á arruinarse. Ccepere urbem novain. los pensamientos.
Sil. Empezaron á fundar una ciudad nueva. Post- COGLTÁTUM, n. Che. ,y
quain pugnan ccepit. Nep.Despues que se empezó Ci)GtiTÁTUS, Sén. El pensamiento, pro-
á palear. Este verbo y sus derivados solo .s-e usan yecto, designio 6 intencion, loque se ha pensado.
en el pretérito. CóníTÁrrus, um. Cíe. Pensado, meditado,
t COÉPISCÓPUS, i. ft/. S. Ger. Coepíscopo, obis- considerado. Part. de
po m'adiar, el obispo en conipaíua de otro de un Cócho, ña, ávi, átum, áre. a. Varr. Agitar, re-
yisnio obispado. 11 Paul. Nol. Coadjutor del obispo. volver muchas cosas en el entendimiento, tomán-
CCEPTÁTUS, a, una Tá e. Empezado, comenza- dose tiempo para deliberar, pensar, imaginar,
do. Parí. de concebir, meditar, reflexionar. ;¡ Deliberar, resol-
CCEPTO, ás, ávi, áturn, tire. aafree. Cíe. Comenzar, verse, determinarse á. Cogitare secum ó animo.
emp ezar, principiar. Cic.—In 6 curo animo. Ter. Pensar para consigo,
C(EPTU111, i. n. Oc. y Cceptus, us. ni. Clic. El dentro de sí mismo. — Rem aliquam ó de -re aliqud
principio, orígen, cabeza y raiz de alguna cosa, loto animo ó tolo pectore. Cic. Tener puesta toda
comienzo. la meditacion, toda la reflexion en una cosa.—Rus
CCEPTUS, a, am. part. de Ccepi. Cia. Empezado, ó in villain• Cic. Deliberar, determinarse á ir al
comenzado. campo 6 á la casa de campo.—Álicui frauttem.
COÉPÜLÓNU8, í. -in. Plan!. El compaitero en la Roe. Pensar en los medios de engañar á tino.
comida. COGNiTIO, óuis. Cic. Cognacion, parentesco
COÉPÜLOR, tris, ári. dei. Plaut. (iomer con de consangiinidad por la línea femenina entre los
otros. I] Regalarse. descendientes de un padre comun: se dice de lodos
CCÉQUiTO, áS, tv i, áttnn, tire. a. Lic. Ir Li. ca- lo:; animales y de las plantas. n La union. semejan-
ballo en compañía de otros. za, conveniencia, proporciou y conformidad de -
C.airta. ant. en lugar de Curare. Gel. una cosa con otra. Cognatione amplissiind Cie.
Ccati• oR. aut. en legar de Curator. Hombre de una familia mui ilustre, de ami neme-
CoIRcEo, és, cui, ¿dual, ere. a. Cic. Refrenar, rosa parentela.—Aliquern ctlingere. Cic. Ser pa-
reprimir, contener, moderar. 1I :abrazar, ceñir, cir- riente de alguno, tocarle algo en parentesco. Coy-
cundar 11 Core roer, incluir, 1 Castigar. Aludir° se natio studiorain. Cíc. Conformidad, enlace de parte
coércere. .Ve'll. Moderarse, contentarse con poco. de los estudios.—Natura. Cie. Conformidad de
COURCíTIO, ibais. f Cels. El acto de refrenar y genio, de Mclinacion, simpatía.
contener. II Restriccion. ii La facultad de contener COGNXTUS, a, tian Cic. Cognado, el pariente por
y castigar que reside en el magistrado. ll El casti- cGnsanguinidad respecto de otro, cuando ambos des-
go ó pena. Se halla tambien coérctio en el mismo cienden por hembras de un padre coman ; y se dice
sentido. lambien de los brutos : pariente, deudo consanguí-
COlitciT0R, óris. ni. Entro,. Contened- Or, el que neo. il,acinejante, parecido, conforme. Cognatuni
contiene, sujeta y modera. illud est nientibus nostris. Cic. Esto ha nacido con
Coi!iaciTus, a, ion. parí. de Coérceo. Tác. nosotros, en nuestros ánimos. Cognalce acies. Luc.
COÉT:110, ás, tire. a. Dig. Andar paseando ñ ron- Los ejércitos de César y Pompeyo en la guerra ci-
dando en compañía de otros. vil, (pie eran suegro y yerno.
Ces:aúna, ortm• ni. plur. Virg. El mar, las hon-
COGNITIO, ónix. f. Cic. Conocimiento, la accion
das.
C(ERÜLEÑTUS, a, um. Vel. Pat. Azulado, dado
y efecto de conocer, discernimiento, inteligencia,
nocion, penetracion. conocimiento de una
de azul. causa que pertenece al magistrado. Cognitionis
CCERÜLEUS, a, urn. Cie y Cic. Dia de
imago. Tác. Exáinen
Camúnus, a, um. Virg. Ceróleo, de color azul la vista ó conocimiento de un proceso.
oscuro, ()1:10 sci: la..-; ezga.ri del mar, rios y asían-
que.-;. COGNITIÓNÁL1S. M. lé. a. ís. Dig. Pertene-
Ccraaus, a. ate. ';' Ctesizis. ciente al conocimiento judicial.
C (E1TS, os. M. Cia. La anima junta. congrega.. COGNiTIÓNALYTER. adv. Dig. Por medio del
cinta. en buena y en mole 7-;a•c. jl P.laaa. El ellocuse conocimiento judicial,
de los que pelean. li El congrese. II La bal.a.halu COGNiTIVUS, a, 11111. Ce l•. El que conoce, cog-
de aves. Miseere ccetit.i. Tcíu. Hacer juntas.—Di- niti
inilierc. Cie. Disolverlas. L'onxi-roa, óris. M. Cho. El procurador, agente
Coxs, i. m. Yirg. Ceo, gigante, hijo de inTierra. de negocios. El abogado. II El juez que conoce y
CO:b:MCIIÁTUS, tl, 1-1M. Q,cint. e'racticado, senteucia.
puesto en uso, en practica. COGNíTÚRA, a.. f Suet. La relacion de un plei-
COIV n YGRIA, m. J. Plin. El melocoton, el árbol to,11 El oficio de relator.
ingerí° de durazno y membrillo. COGNITUS, a, urri. parl. de Cognosco. Co-
CÓ(íiTÁRiLIS. in. f. lé. n. is. .'jéiz.. Lo que se pue- nocido, 3ahido, comprendido. jj Ulp. Examinado
de pensar. cota conocimiento judicial.
CbGiTITUNDUS, a, una Gel. Cogitabundo, el que Coosbia's, ínis. n. Cic. y
está mai pensativo. COGNóMENTIJM, n. Cic. El sobrenombre, nom-
CÓCtíTÁ.TE. adv. Cje. Considerada, atentamente, la .e inventado que se pone á alguno por su genio ó
con reflexion, meditacion.
CC>ci-rxmi. adv. en lugar de Cogitate. Fest.
f orIulla, ó por otra parle esterior, como Cícero, so-
brenombre de Marco Tulio, por haber tenido uno
COGITÁTIO, (Mis. f Cica Pensamiento, medita- de .sus ascendientes un grano en la nariz á modo de
cion, atencion, consideracion, reflexion. Cogitatione un oarbanzo.
nulld homo. Cie. Hombre de ninguna reflexion, COGNÓMINÁTIO, <mis. f. Afr. V. Cognomen.
que en nada piensa.—Alinuidfingere. Cie. Ima- :squ,i a quien
ginar, figurarse alguna cosa. Cogitationes alicujus "°N/551INATUS5 out. pia
se pone un sobrenombre. Cognominaídverba..
accipere. Cat. Ser confidente de alguno, ser se- Palabras sinónimas, de una misma significamos).
cretario ó depositario de sus pensamientos ó se- COGNÓMÍNIS. m. f né. n. is. .2.Vep. Tocayo, del
cretos. Cogitationem alicui injieere de re aliqud. mismo nombre. Cognominis illa fuit urea. Plaza.
Cic. Inspirar á uno el pensamiento, darle, desper- Ella tenía el mismo nombre que yo, era tocaya nue.
tarle la idea de alguna cosa. COGNÓWNO, as, áturn, are. a. Min. Pones'
COH COI
176
Rodear la toga al brazo.—Manas el oculos ab
sobrenombre, llamar por ¿1. que Conoce. II alieno. Cic. No poner las manos ni aun loa ojos ea
COGNOSCENS, tis. com. A Her. Ei l o s bie nes
/naco. El que examina, sentencia y Juzga. lé. n. is. Gel. Cohibilis ()ratio.
Con conocimiento.
COGNOSCENTER. adv. Tert.
novi, n'Unto, scére. a. Cic. Cono- Discurso seguido, bien unido y coherente.
Cocaosco, is, ConiniLITEn. adv. Apul. Ordenada, unidamen-
cer, percibir el entendimiento, penetrar, tener
idea, conocimiento de alguna cosa. Oir, saber, te, Brevemente.
entender. I I Esperimentar. II Reconocer. I I Conocer COHIBiTIO, ¿mis. Cic. Cohibicion, la accion de
de una causa, ser juez de ella para sentenciarla. refrenar, reprimir y contener.
Cognoscere de aliquel re. Cic. Tener ó tornar cono- CoidnITus, a, um. part. de Cohibeo. PIin. Re-
cimiento, informarse ó juzgar de alguna cosa.— primido, refrenado, contenido, cohibido. Cu/libi-
Causas alicujus. Cic. Escusar, atender á las razo- tum dicendi genes. Gel. Modo de decir conciso.
nes de alguno.—Ex lilteris. Cic. Saber por cartas. C6IIIRCINÁTIO, bilis. Apul. El ansia ó voraci-
—Humanitatem alicujus. Cic. Esperimentar la dad. II La lascivia del macho cabrío.
honradez de alguno.—Jus domi. Cic. Estudiar el COHONESTYkTUS, a, um. Arnob. Honestado, auto-
derecho en su casa.—Indicio transjugce. Tác. Sa- rizado, honrado. l'art. de
ber por delacion de un desertor.—Experiendo. COHONESTO, ás, ávi, áturn, áre. a. Cje. Hones-
Cje. Conocer, saber por esperiencia. tar, honrar, autorizar. Cohonestare exequias alicu-
Cóco, is, coégi, actum, gére. a. Cie. Obligar, jus. Cic. Honrar, asistirá las exequias de algnno
constreñir, forzar, violentar. J untar, recoger, con- —Laude aliquem, Cic. Honrar á alguno con ala-
gregar. II Espesar, hacer tomar ú dar cuerpo á una banzas.—Res turpes. Arnob. Disfrazar las cosas
cosa; incorporarla.11 Concluir, sacar una conse- torpes de modo que no parezcan tales.
cnencia. Cogere alíquem in ordinem. Plin. Redu- COIIONÓ110., ás, ávi, átum, are. a. Fest. Honrar,
cir á uno á la razon.—Senatum. Cic. Hacer jun- honestar, autorizar.
tar, convocar el senado.—Copias. Ces. Levantar CónoartEo, és, uí, ére. Cic. Ser sobrecogido
tropas.—In classe,n. Liv. Para embarcarlas.— de horror, temor ó miedo.
Medicas. Cic. Hacer consulta de médicos.—Ad CO1101111E:SCO 3 is, rui, scére.n. Suet. V. Cohorreo.
fiseuta bona. Cic. Confiscar los bienes.—Agroen. Corroan, ortis. ,f. Van . . El corral ó corraliza. II
Liv. Cerrar el ejército, estar, ir en la retaguardia. Hor. Tropa de gentes ó de soldados. II Cíc. El sé-
Mela coya hyeins. Virg. El frio condensa, hiela, quito ó acompañamiento de una persona poderosa.
aprieta la miel. MI' in nubern cogitar. Virg El aire II El ejército.II Cohorte romana, que componiéndose
se oscurece. Ex his cogitar. Cic. De esto, de aquí, la legion de seis mil hombres y diez cohorles, cons-
de lo dicho se infiere, se saca, se concluye. taba Cada una de estas de seiscientos, divididos en
C151I;11ÚTÁTIO, (mis. f. S. Ag. Cohabitacion, el tres. manípulos. Despees se aumento' el id.11:Zr0 de
acto de cohabitar. la legion, y por consiguiente de las eohorte.s. Cohors.
CÓHÁBITÁT0/1, oris. m. 8. Ger. El que habita •6 prceloria. Cés. La cohorte pretoria, que acampa-
vive con otro. naba al pretor ó al general pura su custodia.
COHÁBÍTO, ás, ávi, átinn, áre. a. 8. Ag. Coha- 1 j OHORTÁLiNUS, a, cm. Cod. De la celiel•Q de
bitar, vivir con otro. la guardia de paladio.
Cic. El asesor ó asistente. COnOaTÁLIS. n1. 9J. is. Col. r'ortey
el que ayuda con su consejo á otro en un negocio. ' al corral ó corraliza. II -Propio de lo eolierte
COMERENS, tis. com. Cic. Coherente, unido, con-
forme, adaptado. Coluerentia inter se verba. Cic. COITORTÁTIO, ñnis. Cic. Exhortacion, et acto
Palabras conformes entre sí, que no se contra- de inducir, amonestar, 1»i'W con
P71:7L'Cr 7í •'•5Til(¿,"
dicen. razones. 11 Corn. Arel,. Arenga a, las seldados.
C6I-LEFtEN'TER. adv. Flor. Continuada, unida- Coaloorj,-rioNCÜL,A, te. f. :dm. :1. fjrev.]
mente. Cohcerentius. Gel. Mas conforme, mas con- exhorta(' i On.
venientemente. COHORTÁTUS, a, Hm. parí. de Cohortor. C!s. El
CÓII/ERENITIA, at. f Cic. Coherencia, conexion, que ha exhortado. Ii Cut. El que es exhortado.
relacion, union, conveniencia, conformidad, pro- Cono s terccoa, Cie. Cohorte peque-
porcion de unas cosas con otras. Coluerentia mor- ña, una corta compañia de soldados.
lis et vine. Gel. La proximidad entre la vida y la Conowron, Gris, ates sum, ári. den. Cie. Ex-
muerte. ttortar, animar, alentar, inducir, mover, escitar
CóII2EREO, é9, si, sum, rére. n. Cic. Estar uni- con eficacia ó con otros. Se usa coa iVinilivo,
do, tener relacion, conexion y conformidad ,una con las particulas ut y ne en .9.192(111Iva.
cosa con otra. II Constar, ser compuesto. Coheerere C01-10SPES, itis. can. Paul. "Vol. El huésped en
inter se. Pija. men. Estar las cosas bien unidas y compañia de otro.
conformes entre sí.—Cum cazad Cic. Tener co- Cónusi, Fest. La correa con que se ata el
nexion, union ó enlace con la causa.—Alicui. Cic. yugo de los bueyes. II Entre los poetas el cielo,
Estar unido con alguno.—Alicui sanguine. Qaint. alln:/Ué 7)000 usada.
Tener conexion con otro de parentesco, de sangre. C011iEVill)0, ás, áre. Apul. Humedecer, bañar
Ci511/ERES, édis. m. Cic. Coheredero, el que es dos cosas á un mismo tiempo.
heredero juntamente con otro. COIENS, euntis. port. de pres. que no sc misa
CÓWERESCO, is, ére. n.Unirse. pegarse. nomin a tivo de singular. Ov. Lo que se junta ó se
Cón/Esus, a, um. part. Gel. V. Cohrerens. une COI) otro.
CÓHiBE!SS, tis. com.. Han El que refrena ó re- Coiara, Vitruv. Elevacion que forman los
prime. conductos de las fuentes en un valle. •
re. f. Cód. Teod. La accion de co- COINIEÍBO, is, bibi, bitum, bibére. a. Arnob.
hibir, refrenar y contener. Embeber juntamente.
CffiiirsEo, és, húi, bitum, ére. a. Cie. Contener, CO.INIQUiNÁTIO, onis. f Bibl. Manolo. suciedad,
abrazar dentro de sí. II Detener, parar. II fncluir, porquería, el acto de manchar ó ensuciar.
ceñir, rodear. II Refrenar, reprimir, cohibir, pro- COINQUiNÁTUS, a, um. Colunt. .1.1danchado, em-
hibir. Cohibere se. Ter. Moderarse contenerse.— porcado, ensuciado. Part. de
«Miqueta cancere. vinculis.Curc. ' Tener á Col:aqui-No, ás, ávi, átum, áre. a. Calen:. Man-
ano preso.—Nodo crines. Hor. Atar con un nudo char, emporcar, ensuciar. II Colom. Infestar, co-
los cabellos.—Parietibus deos. Tác. Tener simu- rromper por contagio. Coinquinare se scelere. Val.
lacros de los dioses en casa.—Brachium topes. Mcíx. Mancharse, disfamarse con alguna maldad.
CO L COL
CO 177
Coila°, oras. Cic. El acto de juntarse, la mayar, desfallecer de dolor, de sentimiento.—
anion, t;ociacion, compañía, liga, couspiracion.11 Saro. Plaut. Dejarse caer sobre un peñasco.
Ter. El coloquio ó conversacion.11 Arnob.E1 cóito. COLLÁBÓRO, ás, ávi, átum, áre. n. Tert. Tra-
COiTUS, lis. in. Cels. La union de una cosa con bajar, tener, estar en trabajo y peligro juntamente.
otra. I j El coito venéreo. Coitus lance. Plin. La con- Coatánus, Cels. La clavija de un instru-
'uncion de la luna con el sol. ti La luna nueva. mento músico de cuerdas.
COiTUS, a, um. part. de Coéo. Ulp. Unido, jun- CoauÁcÉR.krus, a, um. Díc. Port. de
to, asociado, confederado. COLLÁCÉRO, ás, ávi, átum, áre. a. Tác. Despe-
CóLÁtaltzo, lis, are. a. Tent. Dar de puñadas. dazar con ó juntamente.
Cot-amos, ni. Ter. La puñada, el golpe que COLLACRYMÁTIO, (anis. f Cic. El llanto de Mu-
se da con el puño ,lereado, puñete. Culaphunz chosc o.
Quint.--rucutere. Juv.—Infligere. Quint. LLACRYMO, ás, ávi, átum, áre. a. Cic. Llorar,
—Infringere. Ter.—. Abstrudere. Plata. Dar a uno derramar lágrimas al llanto con otros.
nua puñada. COLLAcRYmOR, áris, átus sum, dep. Cic. V
CohiTOrta, f Ce... .lur. La coladora, lo que Colla rym o.
queda en el colador, cedkaxo 6 manga. CoaaAcTiNaus, a, una. Dig. y
COLVaUs, a, ton. part. de Colo. Plin. Colado, COLLACTEUS, a, um. Marc. Cap. y
pasado por manga, cedazo ó paño. COLLACTIUS, a, um. lascr. Hermano de leche.
COLAR, écis. In. Ter. El adulador. CoLaaaroz, Avis, átus ávi. dep. Tert. Ale-
Coaciti, órum. Hor. Cólcos, los natu-
plrtr. grarse juntamente.
rales ó habitantes de la Cólquide. Cou,vo y Collévo, ás, ávi, átion, áre. a.
CoLcHIÁcus, a, um. V. Colchicus. Min. Aliviar, suavizar.
CoLcilIcum, n. Flia. Yerba . ceizenosa, como la CoLLArsio, f Jul. Fírm. La cuida ó ruina.
cicuta. COLLAPSUS, a, ton. part. de Collabor. Liv. Cal-
CoLcilicus, a, urn. liar. Lo que es de la Cól- do, arruinado, derribado. Cellapsa membra. Virg.
quide. Miembros desmayados, desfallecidos, pasmados.
COLCIIIS, f. Val. Flac. La Cólquide, país Ira in se ipsd collapsa. Val. Máx. Ira apaciguarla.
de Aria, ha i Mengrelia. jj llar. Nombre gentilicio, COLLÁRE, is. n. Ludí. El collar ó argolla para
en especial de Malea entre los poetas. aprisionar. ji Vare. Las carlancas de los perros.
COLcIIUS, a, nin. Han. Colchicais. COLLÁRIA, ae. f Plaut. El collar ó argolla para
COLÉ:ITU S - , a, um. Prop. Cojudo, que tiene tes- a larisiona r.
tículos. Colectas equuleus. Prop. Caballo entero, COLLÁRIS. f ré. n. is. Petr. Perteneciente al
no castrado. cuello.
COLEsous, a, um. Cic. Venerable, respetable, COLL.,TÁTUS, a, um. Cie. Dilatado, ampliado.
reverendo. COLLÁTENSIS. m. f. sé. n. is. y
Coaaats, tis. com. Cic. El que honra, reverencia, COLLÁTÉRÁLIS. 91t. f lé. n. is. Colateral. que
respeta. está á los lados, ó que no viene por línea recta.
COLES, ís. m.. Cris. V. Medula. COLLITÉRO, ás, ávi, átum, áre, a. Cape'. Estar
COLEUS, Cic. El testículo e genital. al lado.

COLIAs, '711. Plin. Un pez, especie de lagarto. COLLÁTIA, f Fest. Colacia, ciudad arruina-
CóLicA, f. y da del Lacio.
CórJcu, es. f. Cels. El medicamento para los COLLATiNI, órum. Liv. Los naturales ó habi-
dolores cólicos. tantes de Colacia. Collatinus. Lucio Tarquino Co-
CóLictiLus, 2/2.. Colma. El tallo ó tronco pe- latino, primer cónsul de Roana con L. Junio Bruto.
queño de una planta. COLLÁTINZS, a, um. Virg. Perteneciente á la
Caa'icus, a, lun. Plin. El que padece dolor có- ciudad de Colacia. Collatina porta. Fest. Una de
lico.jj Cólico ó dolor eólico. Colicuar .medicctinen- las puertas de Roma. Collatina Dea. S. .Ag. La
tala. Cels. Medicamento para el cólico. diosa Colatina que presidía á los collados.
CoLício, ig'ínis. f. Arnub. La casa que se habita. COLLÁTio, (mis. f. Lic. La contribucion, tribu-
Cóhiranum, n. Juv. El pan o el manteni- to, subsidio que se impone. j Cie. La comparacion,
miento de los atletas, que unos dicen era una torta cotejo ó paralelo.11 S. Aq. La disputa ó conferen-
de higos secos, otros unas tortas de carnes de puerco cia. Collatio .signoruin. Cic. El choque ó reencuen-
y caca, y otros unos panes ácimos mezclados con tro de los ejércitos.—Instrumentorum. Cód. Con-
queso fresco. frontaciou, cotejo de un escrito, de un instrumento
Unas, is. Cal. El tallo, troncho ó vara de ó de una pieza con su original.
una planta.11 Calzan. La rama ó vara tierna á ma- CoaaaTirtus, a, um. Quint. Hecho de la contri-
nera de pámpano. 11 El miembro viril. Se escribe bucion de muchos. Cultatitia instrumenta. Sin.
lambien Coles. Muebles prestados de muchos.
COLLA, w. j: Sipon. La cola para pegar. II El Coará rrivuat, n. Cód. Teod. V. Collatio.
pedazo de cuero que se cuece para hacer la cola. COLLATIVUS, um. Plaut. Lo que se hace poi
COLLÁBASCO, is, ére. a. Luce. Empezar á caer, cierta contribucion de muchos. Collatious venter.
amenazar ruina. Amici collabascunt. Plaut. Los Plaut. Vientre donde se sepulta gran cantidad de
amigos caen de ánimo, desmayan, no tienen firme- comida. Collativa ccena. Pitpit. Cena á escote.
za ni constancia. COLLÁTOR, óris. Plaut. El que contribuye, que
COLLÁLIÉFACTiTUS, a, um. Luce. Deshecho, escota ó paga su parte. 11 Cód. El que paga su tri-
destruido. Port. de buto. jj S. Ag. El que coteja ó confronta una cosa
COLLÁBÉFACTO, ás, ávi, átum, are, a. Ov. Des- con otra.
hacer, destruir, hacer caer, echar por tierra, derri- COLLÁTRO, ás, ávi, átum, áre. a. Sin. Ladrar al
bar. rededor, juntamente. I I Atronar, aturdir los ',idos
COLLÁBÉFACTUs, a, um. Luce. Part. de con palabras injuriosas. reuen -.
CoaalánÉFio, is, factusSum, fiéri. a. Cels. Des- C0LLÁTUS, us. ni. Jure. El choque 6,
truirse, arruinarse, deshacerse, derribarse. tro de los soldados. 11 La conferencia de4puta...ii
ó

COLLÁBELLO, as, are. a. Laber. Juntar labios Comparacion, paralela.li Repartimiento, impon-
con labios ; besar. cion de tributos.
COLLAIIESco, is, ére. n. Luc, . V. Collabasco. CoLLTus,A,
Á. um. part. de
CO ufero, Cie. Contri-
ti OLLÁBOR, éris, lapsus sum, bi. dep. Tác. Caer, n fin. II Compa-
buido, dado por muchos para alg-u pa
ii 2rn chocar
ar ruinarse juntamente. Collabi dolore. Ov. Des- es- o,
rado, confroutar3o.cotejado. Opuesto
COL COL
178
in COLLÉMA, átis. n. Marc. Cap, La soldadura.
COmbatir..11Unido, junto. Collata vota ..as por la COLLEPRÓSUS, a, um. Sidon. Ei Icoroso con otra,
men. Votos, súplicas unid
salutem. Plin. solo.—Pecunia CoLancus, a, um. Veg. Lo que tiene virtud de
ad alicujus honores.
salud de uno para honra de unir v juntar una cosa con otra.
Cje. Dinero contribuido, repartido
Collatis viribus. Plin. men. Juntas, unidas CáersÉvi. pret. de Collino.
alguno. Democrito Cleántes. Cic. Com.Évo, ás, Avi, atum, are. a. Pan. Aliviar,
las fuerzas. Collatus cuna consolar, ayudar con ó juntamente..
Cleántes comparad o con Demócrito. Collato pede. COLLIÁNUS, m. V. I'ublicanns.
Liv. Collatís signis. Collato Marte. Collatd dexterti
pugnare.Oind.Combatir mano á mano,batirse de cer- COLLIBERTA, Irisar. Liberta con ctso de
ca, estar en la refriega, en el trance de la batalla, un- mismo dueño.
COLLAUDÁBYLI S. m. f. lé. n. is. Prud. Laudable. COLLIBERTUS, Plaut. Liberto con otro de
COLLAUDATIO, ónis. Cie. Alabanza, elogio, un mismo dueño.
panegírico. COLLIBET, iturn, ere. imperas. Cic. Ser agra-
COLLAUDÁTOR, óris ne S. Ag. El que alaba. dable. Este verbo no se usa sinb en las terceras
COLLAUDÁTUS, a, Cts. Part. (le: personas Collibfdt ü eollibitum est inihi lacere. Cic.
COLLAUDO, áS, átIOM, are. a. Cic. Alabar He querido, me ha dado el gusto ó la gana, se me
mucho, O con otro. S' en la cabeza, me ha parecido hacer
COLLAXO, áS, are. a. Lucr. Alargar, soltar. at Pu2L
esto.
Coa-Lec-re, w. Cic. El escote, contribwion de Conn'iee2a, Arum. ,f. piar. Plin. Regueras, cana-
muchos para un convite. 11 S. Ger. Colecta, la junta les targeaa que se hacen en las fierras para dar
dcongregacion de los fieles en la iglesia para orar. corriente á >ea aguas. U Vitrztv. Las tejas ó canales
COLLECTÁCUUM, n. Receptáculo, el lugar para recoger despedir las aguas.
donde alguna cosa se recoge. COLLICIÁRIS m. re. u. is. Cal. Perteneciente
COLLECTiNEA, órum. n, piar. Cole,ctánea a los canales ó regueras.
coleccion de varios escritos. Coeeloüena, i. Apta. La colina ó collado
ConneariNans, a, um. Plin. Recogido de mu- pequeIto.
chas partes. CoiliDo, is, lisi, listen, dore. a. Cje. Colidir
COLLECTÁRIUS, m. Cód, El que recoge dine- ludir ó rozar una cosa con otra, frotar, fregar,
ro, y por U n tanto le trueca. I1 El cobrador. estregar. Chocar, herirse, darse, tropezarse una
COLLECTIM. adv. Claud. Mam. En breve, en su . •. cosa con otra. Collidere ,nanas. Jar palma-
ma. en pocas palabras. des, batir las manos en señal de aplauso. Cullidit
COLLECTIO, ónis. f. Cic. Coleccion, conjunto de jrat •e,s Esta% La ambicion, el deseo de
varias cosas, por lo comun de una misma clase. II gloria hace que riñan entre si los lierman(::. Si col-
Sén. Argumento, por el que supuestas unas cosas lidantur bince consonantes. Quint. se juntan, si
se concluyen otras, induccion, silogismo, concia- concurren con aspereza dos consonantes. Du¿E col-
sion. Collectio spi •itus. Petron. La accion de con- lidunlur legos. Qirint. Se contradicen, ;atareen entre
tener el aliento, la respiracion.—Ramorann Plin. si dos leyes.
Concurso de los humores, postema. COLLIGÁTE. adv. S. Ag. Unida, e st cha m ente.
Connarrinue, a, um. Cic. Colecticio, recogido COLLiGÁTIO, ónis. Cic. Coligacion, enion, en-
de diversos parages. Collecliliras exereitus. Cie. lace, conenime vínculo.11 Gracejan, shi1,3-Jii
Ejército de gente nueva sin disciplina, recogida COLLIGATUS, a, um. Cje. Coigadu, unido, junto
apresuradamente. con. Pan t. de
CoLLEurivus, a, um. Sén. Colectivo, lo que tiene CoLLioo, ás, Avi, Atum, are. a. (Ja. Unir, jun-
virtud de recoger. Fácil de recoger, ó lo que se tar, atar una cosa con otra. Cu/ligare velan:;. Pijo.
ha recogido de diversas partes. Colleetiva wee Vendar, atar, ligar una C11171, aliis. Cie.
Quint. Cuestioti de donde pueden sacarse conse- Coligarse, unirse, confederarse con otros.—Ahi-
criencias.--Sc•ipia. Sén. Colecciones, piezas que quid - in fasciculos. Atar, dividir, repartir alguna
merecen recogerse en un cuerpo ó en un libro. cosa en, por paquetes.—impeeen alicujus, i;
Collectivus humor. Sin. Humor que se recoge de Contener, detener, refrenar, reprimir el ímpetu, la
diversas partes. impetuosidad, los movimientos violentos de alguno.
COLLECTOR, óris, m. S. Ag. El que lee á un —Aliquid Cie. Unir, juntar, comprender,
mismo tiempo ó revuelve con otros los autores. II abrazar, recoger alguna cosa en un libro.
Cobrador de tributos. COLLIGO, is, legi, lectura, gére. Cie. Recoger,
COLLECTRIX, beis. Plaut. La que recoge el juntar, unir, congregar muchas cosas, ó de muchas
escote. partes. ¡I Colegir, concluir, inferir. Adquirir, pre-
COLLECTUM, n. Plin. Lo que se recoge ó se parar, ganar. Calligere se. Cic. Recogerse. entrar
junta. en sí mismo.—Animos. Liv. Tomar corage, cobrar
COLLECTUS, us. rn. Lucr. La recoleccion ó co- ánimo.—Se ex limo •e. Cris. Recobrarse, volver del
secha. miedo, del temor.—Se in mecida. Sil, Dril. Reti-
CoLLEcTus, a, um. port. de Colligo, is. Cic. Re- rarse, recogerse, refugiarse, ampararse dentro de
cogido, junto.I1Breve, compendiado. Collecto ani- las murallas.— Testes. Cic. .1 untar tes tigos—Facete
mo. no. Habiendo recogido sus tuerzas, sus espí- dicta. ele. Hacer una coleccion, recoger chistes,
ritus. Conecto vivere. Plin. Vivir de lo que se ha palabras graciosas.—Western. Cic. Recoger, rega-
recogido ó prevenido. zarse la ropa.—Rationes. Plan'. Amontonar rezo-
COLLÉMA, m. Cic. Colega, compaUro en al- nes.—Ex aliqud re. Cic. Colegir, concluir, inferir
gun colegio, empleo b comunidad. Consiervo. de alguna cosa.— Vitia multa in aliquein. Cje. Des-
Compañero. cubrir, hacer presentes muchos defectos de una
ConnÉokTinms, m. Dig. Aquel á quien se ha persona.—Mento•iam anliquilalis. a.c. Repasar la
legado con otro, legatario junto con otro. memoria de los tiempos antiguos.—Se ex somno.
COLLÉGIÁLIS. m. lé. n. is. y Lucy. Despertar.—/nvidiam. Cie. Acarrearse abo-
CoLLÉGiikatus, a, um. Tent. Perteneciente al rrecimiento. — Benevolentiam. Cic. Conciliarse,
colegio 6 gremio. ganarse la benevolencia, el amor.—Vasa. Ces. Re-
COLLÉGIÁTUS, a, U111. Cbd. Colegial, el que tiene
coger su equipage, disponer la marcha.—Usura
plaza en algun colegio. patiendi. Ov. Hacerse, acostumbrarse á los traba-
COLLÉGIUM, Cje. Colegio, cuerpo, gremio
jos, á padecer, á sufrir.—Omnium laudes ex aliqud
de una misma profesion, de un mismo empleo, 6 Ci(j. Merecer, disfrutar, gozar de las alabanzas
que se junta en un mismo lagar, de todo el mundo ó del público por alguna cosa.—
CAL 1, COL 1 29
m. Hor. Montar en culera..,--Anta animo di- Com,óco, ás, ávi, atan),, are. a. Cic. Colocar,
Ira
quid. Cíc. Prevenir, prever, conjeturar, sospechar poner, disponer, ordenar, establecer, situar. Collo-
algo de antemano.—Stipem. Liv. Pedir, recoger care in bono lamine Cic. Poner una pin-
Clic. Hacer levas de gente, le- tura en toda su claridad .—Prcesidium in loco. Cés.
vantar tropas.—Capillos in noduni. Ov. Recoger, Poner, establecer, apostar una guarnicion en na
atar el cabello.—Gradum. Sil. Ital. Detener el lugar.—Castra. Cés. Sentar ou real, su campo,
paso, pararse.—Anuos. Plin. Contar los años.— acampar.—Spem in aliquo. Cic. Fundar, poner,
Causas. Plan!. Buscar, alegar escasas.—Sexagiata colocar su esperanza en alguno.—/asidias
pedes orbe. Flia. Coger, tener sesenta pies de cir- Cés. Poner, armar asechanzas, emboscadas á al-
cunferencia.—Vi •es rdl agencian'. Lic. Recoger to- guno. —Pecuniaria noininibus. Cic. — Li nomina.
das sus fuerzas para obran—Se ad aciein. Clip. Poner el dinero á ganancia, darle á iuteres.
Juntarse al grueso del ejército.—Se. Virg. Estre- —Pectiniam in capita. Liv. imponer una contri-
charse, apretarse.--i rentos ornes T111:102W712. bucion, establecer un impuesto por cabezas.—in
Dar oidos á todos los rumores, á todo cuanto se loto. Cic. Poner en seguridad.—Se itr .s. ludio. Cic
dice. Aplicarse, darse á las letras, al estudio.—Male
COLLiMÁTUS, a, um. parí. de Collimo. Apul. Mi- horas. Ajare. Emplear mal las horas, el tiempo.—
rado, apuntado, aquello hacia donde se ha puesto Benefician), apad Cic. Hacer favor, bene-
la mira. ficio á alguno.—Dotent in fundo alivio. Cic. Esta-
CoLLimiNIUM, ii. a. Sol. Los límites, confines ó blecer una dote cobre algun fondo, hipotecar cierto
fronteras de un pais. laudo para una dote.-1%am suam. Cata
ComamíTÁNans, a, une. Su/. Confinante, rayano, trinioninin. Cic.—.Nuploi. Cés.
fieuterizo, vecino. —Ahcui. Ter, Casar una hija, colocarla, ponerla
CoLL1miTf+.117S, nm parí. de CcIlimito.. en estado, darla en matrialimio á alguno.—Sedero
Limitado, alindado, amojonado con. sucia "'mace. Cic. Establecer su domicilio en Ro-
CoraimiTiom, iz. Sol. Y. Collimialum, ma.—Aliqueni ad intediciendum. Cje. Apostar á
CoaalmiTo, ás, ávi, atum, are. a. Aria y uno para un asesinato.—Se in arborein. Pica!. Re-
COLLiMiT0.11„ áris, átus sum, ári. dep. Sol. Limi- tirarse, refugiarse, ponerse bajo de un árbol.—
tar, alindar, amojonar uno con otro. Patrimoniam in salatem, re publico. CÍC. Emplear
CoLLimo, ás. ;1 . Collineo. su patrimonio en servicio del estado.
COLLíNETU:s, a, um. Apal, Dirigido derecha- GÜLLóCUPLITO, ás, ávi, átalo, are. a. Ter. En-
mente. Par'. de riquecer, hacer á. uno rico. j1 A' Rer. Hermosear,
CoeLINE0, ás, ávi, aluna are. Cíc. Mirar, po- adornar, componer.
ner la mira recta, dar en el blanco. Coneócirrio, (mis. f. Cic. Coloquio, conferencia,
COLLiNIÁTUS, um, en lugar de Collineatus. conversacion, platica ó el acto de tenerla.
Mara Can. COLLóCÚTOR, Gris. ni. Tert. El que Labia con
ConaiNI0, raí, liana irle Collino. otro.
CoLIiNÍTIUs, um. Co/am. Untado, frotado, en- C'onatiot.num, ii. Clic. Coloquio, abocamiento,
grasado, embetunado con 6 de. Collinilus melle. plkca. co;:ferncin. [111.¡C01.1lin ab,VC72,-
CUball. Untado de 6 con miel. Poni. de, El cou.ercio con los amigos por cartas.
is, livi, hui y levi, Worm, uére, a. llar. COLLOQUOR, geéris, cfaus sum, qui. dip. Cic.
Untar, frutar, engrasar de b con. Collinere erioev 1 -;.ablar, razonar, conferenciar, conversar, platicar
polo ere. liar. Manchar, emporcar los cabellos crin alguno. Colloqui
el po!vo. alivia). Cir. Entretenerse en pláticas con alguno.—
COLLkCS, a, uno Colino. Perteneciente al ce- latee se. Cis. Hablar, tratar, discia-4 juntamente,
nado. de acuerdo con otro.
Coroalanium, 21117,J. COLLU8ET. Collibet.
Cc:Lid- otorlo, (mis. Acc. Coiicuaciou, la ac- CoLLtelTIO, Onis. Varr. La corta ó poda de
cior ó rf;icLo de coliciiar las viñas ó de los árboles.
ConaieneL. Ácio, is, feci, factten, cure. a. Cic. COLLOcE0, és, xi, ere. Cic. Resplandecer,
Derretir, desleir, hacer liquida una cosa, celienar, relucir, brillar mucho. Collucenl oinnia luminibus.
coliquecer. Lic. Todo está iluminado, resplandeciente, bri-
CoLiíroa:Fxerus, a, ten. parí. de Colliquefacio. floribus.0e.Estáa hermosos los 0a:ti-
CL. Derretido, desleido, liquidado. colicuada. pos, brillantes con las flores.
Co rneYouE,o, es, cui, ére, qt. y CoeLtico, ás, ávi ; átala, áre. a. Colum. Podar,
Com.i' QUESCo, is, scére, ca,m. Derre- mondar, limpiar, quitar, cortar las ramas super-
tirso, desteirse, hacerse liquido, resolverse, desa- finas ; dar luz á un bosque ., á un monte, ponerle
tarse r‹•,. claro, abierto,
COLLIQULE, árum. piar. í'. CoLLueríTio, Zmis. Colma.. Lucha, combate,
;,3, ni, Cic. La colina, collado ó altera resistencia, debate, disputa, diferencia, pelea con
de tierra que no llega á ser montaña. alguno.
Comist. pret. de Curtido. COLLUCTÁTOR, óris. Lacl. Luchador con
Comisio, ónis. f Just. y otro.
CoaListis, os. Plin. acto de ludir o rozar COLLUCTOB, áris, átus sum, ári. drp. Phn. Lu-
una cosa coa otra, el choque, encuentro, friccion, char, disputar, debatir con otro,
CoLLCDIUm, U. a. Sol. El juego 6 diversion con
Cc:mei- sus, a, um. parí. de C oludo. Sil. Ilál. otro. 11 Am. El engaño, fraude ó colusion.
Rozado uno con otro, sacudido, herido, dado por COLLÚDO, is, lñsi, lúsurn, dore. a. Virg. Jugar,
casualidad uno con ó contra otro. divertirse, regocijarse con otro. 1 'Cje. Entenderse,
COLLÍTUS, a, lun. part. de Collino. Maui!. Un- estar de inteligencia, usar de colusion para en-
tado, i 1 Emporcado, manchado con. gañar á alguno.
C0LLóexT.10, (mis. f. Cic. Colocacion, el acto ó COLLÚGEO, és, ctum, gére. n. CeL Aur. Llo-
efecto de colocar, posicion, situacion, asiento, dis- rar con otro.
posicion. 1I Empleo 6 destino. Collocatio Cia. Coanot, n. Cic. El cuello, lapo?* del cuerpo
Acto ó efecto de poner en estado á una hija, colo gue sustenta la cabeza. Colla eripere Jugo. flor,
-caion,smet. Libertarse, sacudir el yugo, salir ó sacar de la es-
Cou.,ocATus, a, uno Cic, Colocado, puesto, es- clavitud,—'Montis. Estac. La pendiente de una
tablecido. Port. de montaña. Invadere a&Tni. in colé" Cje. Echarle
COL COL
180
cuello.—Arzquem ¿oliere. Plaut. hilas para introducir en las llagas 6 Piolas, hecho
uno las brazos al Ce-
Cargar con uno á cuestas. Dare collum. Prop. a' manera de cola de raton cortada, que es lo que
Collum lagenee. Fedr.El significa la palabra en griego. 11 Rol. . E l colirio que
der, darse por vencido. sirve para curar ó corregir la iluxion de ojos.
cuello de una vasija ó redoma.
COLLUMINO, a.
s, ávi, átum, áre. a. Apul. Duni- Colum. La cerilla 6 algalia que se introduce para
C que salga la orina.
que
nar con 6 juntamente.
lútum, ére. a. Plin. Lavar junta- Cóno, as, ávi, átum, áre, a. Colum. Colar, ts, a
mente. algun licor por manga, cedazo ó paño. Colare e'31(¿;---'-
COLLURCISIÁTIO, ónis. Apul. El ansia ó vora- nes. Man. Pescar con red. Calicemad co lar e, aay ag
cidad. II La lascivia. Colar el mosquito v tragar el camello. ref.
CoeLüsr. pret. de Collado. eón°, is, luí, rdiuna, lére. a. Cia. Trabajar, cul-
Connüsto, ónis. f Cic. tivar. 11 Amar, estimar, querer.11Honrar, respetar,
COLLÜSIUM, n. Ulp. Colusion, convenio ó reverenciar, adorar. l' Habitar, vivir, residir, mo-
contrato fraudulento y secreto hecho entre dos ó rar. Colare Deuin. Cia. Adorar á Dios.—Agrura.
mas personas. Cia. Cultivar una tierra.—Locura. Cic. Fijar su
Conntisoit, óris. m. Cic. El que juega, se di- morada ó residencia en algun lugar.—Festa. Or,
vierte con otro. II Cód. El que trata colusiones en Solemnizar, celebrar las fiestas.—Donis aliquein.
los juicios. Collusor pue•oram. Plin. El que juega, Lie. Cultivar á uno, hacerle la corte con regalos.
enreda con los niños. —1/ileon veteram. Virg. Seguir la manera de vivir
COLLÚSÓRIE, adv. Ulp. Por colnsion, con inte- de los antiguos, vivir como ellos.—Se. Plaut. Cui-
ligencia para engañar. dar de su persona,--Qacestum. Plaut. Mirar por
COLLUSTRÁTUS, a, um. Cic. Brillante, claree sus intereses.—/nter se. Cic. Amarse mutuamente.
vivo, que tiene lustre. Pad. de —Studia. Cic. Darse á los estudios.
COLLUSTRO, ás, ávi, átum, áre. a. Cic. Ilustrar, Conwnicus, a, um. Fíen'. El que tiene al-
iluminar, dar lustre, claridad. 11 Mirar á todas par- gun miembro truncado ó pasmado.
tes. Collust •are vias. Ov. Limpiar las calles. COLOBIÜM, n. Serv. y
COLLÜTIO, ónis. f. Escrib. Lavadura, la accion Coeónus, i. ni. Cód. Camisa sin Mangas, de que
efecto de lavar. usaban los romanos antiguos.
COLLÜTÜLÁ.TIO, ónis. f. Plaut. La accion de COLOCÁSIA, m. f. Plin. y
embarrar. CórácÁztum, n. Virg. Colocasia, planta lla-
COLLÜTÜLO, 'ávi, átum, are. a. Plaut. Em- mada por otro nombre haba de Egipto.
barrar, ensuciar, manchar con barro.11Deshanrar, COLOCYNTÍD/E, árum. f piar. Bibl. y
disfamar. CÓLÓCVNTHIS, f Plin. La coloquíntida,
COLLÜTUS, a, um. part. de Colluo. planta que produce un fruto mui amargo y medici-
COLLÜVIÁLIS. V. Colluviaris. nal.
COLLÜVIÁRIA, órurn. n. plan Suet. Las cloacas, COLON y Colum, n. Cels. El intestino colon
canales, conductos ó alcantarillas por donde van que empieza donde acaba el intestino ciego, y fina-
las inmundicias. 11 Vitruv. El respiradero para que liza ea el recto. El dolor de este se llama cólico.
éntre 6 salga el aíre. El miembro del período.
COLLÜVIÁRIS. f ré. n. is. Fest. Perteneciente COLONÁ, £e. j. Ov. La paisana ó labradora, lu-
al albañal, cloaca ó alcantarilla. Colluciaris por- gareña.
cus. Fest. El cerdo que se revuelca en un lodazal ; ConóarÁrtius, a, am. Sid. Perteneciente á los la-
que se alimenta de la inmundicia. bradores.
CoentivrEs, éi..f. Colum. El lodazal donde se COLÓNÁTUS, us, m. Cód. Teod. El estada 6 con-
juntan las inmundicias. 11 La confusion ó turbulen- dicion del labrador.
cia. Colluvies nalionum. Tác. La hediondez, la COLÓNÉUS, a, um. De Colona. CEdipas coloneus
podre de las naciones, avenida de gente baja y Cic. Edipo coloneo. tragedia de Sojocles.
despreciable.—Sceleratorum. Cia. Tropa, gavilla COLONIA, m. C ' ia. Colonia, po •cion de gente
de pícaros, de gente mala, perdida. que se envía de Orden del estado á establecerse en
Connüvlo, ónis. f Ov. La coufusion y mezcla otro pais. Coluin. Cualquiera tierra de labranza.
de muchas cosas 6 gentes ¡I El desórden, turbu- II El mismo pais poblado por los estrangeros.
lencia. COLONIA Agrippina, f Colonia, ciudad, arzo-
Connasisous, m. Plaza. Dim. de bispado y electorado sobre el Rin.
COLLYBISTA, EC. in. y CÓLÓNIA Allobrogum, ie. f Ginebra, ciudad so-
COLLYBISTES, £e. m. S. Ger. El cambista, el que bre el Ródano.
daba dinero entre los judíos, recibiendo por la CÓLÓNIA Brandeburgica, f Colo, ciudad de
usura no dinero, sisó garbanzos tostados, uvas, Alemania.
pasas, peras y otras cosas á este modo. El que COLONIA Trinobantum, aa. Colchéster, ciudad
lleva dinero por el cambio ó giro, se llama Num mu- de Inglaterra.
larius, y este es propiamente el cambista ó cam- COLONIA Victricensis, se. f. Maldon, ciudad de
biante. Inglaterra.
Cousuistictis, a, um. Lo perteneciente al cam- CÓLÓNiCUS, a, um. Ces. De ó perteneciente a la
bio. colonia. II Varr. De la labor ó la labranza. Coloni-
COLLYBUS, i. ni. Cic. El cambio de moneda por ca. legos. Varr. Costumbres, usos de los labrado-
dinero ú otra especie. U El interes que lleva el res.—Cohortes. Cés. Tropas sacadas de las colo-
cambista por el cambio ó giro. nias.
COLLYRA, f Plaut. Especie de masa frita o CÓLÓNUS, 1. ni. Cia. Colono, el que habita en, al-
cocida en figura redonda. guna colonia. El labrador que cultiva una here-
COLLYRICUS, a, uní. Plaut. Perteneciente al gé- dad y vive en ella. Colonos deducere. Cic. Estable-
nero de masa ó pan llamado Collyra. Collyricum cer una colonia. Colonia urbanas. Gobio'. El que
tus. Plaut. El caldo 6 salsa con que se cocía ó freía cultiva el campo con sus criados, y no por sí.
la masa Collyra, CÓLÓNUS, a, urn. Cic. Propio para cultivarse.
COLLYRINDES.1 S. Ag. V. Collyra. I1 Tert. Es- Colocas ager. Cia. Campo que se da á un arren-
pecie de adorno que usaban las mugeres en la ca- dador, á uno que le cultive.
beza de la figura del pan llamado Collyra. CóLópnoN, ónis. f Cia. Altabosco ó Belvedere,
COLLYRIUM, n. Cels. Medicamento de cosas ciudad de la Jonja entre Esmirna Erfeso.[JFest.
sólidas, de figura redonda, á manera de clavo de El fin 6 perfeccion de una obra.
.COL COL 181
CÓLÓPHÓNIA, ae. Plin. La colofonia, resina CÓLUMBAR, árís. n. Plaut. Collar que se le echa
compuesta de varias gomas. II Escamonea, planta. á uno al cuello paraprenderle.
CÓLÓPH6!n71ÁCUS, a, um. Firg. y CÓLUMBÁRIS. m. ré. n. is. Cblum. Pertene-
CÓLÓPIIÓNIUS, a, um. Plin. Perteneciente 6 na- ciente á las palomas.
tural de Altabosco. CÓLUMBÁRTUM, n. Colum. El palomar. I Fl
CÓLÓPHÓNII, órum. Cic. Los naturales de esta nido de las paternas. Fest. El agujero de la nave
ciudad. por donde entra el remo en el aguadilnscr. U
CÓLOR ó Cólos, óris. m. Cic. El color. Pretes- hueco que dejaban en los sepulcros para depositar
to, motivo, razon aparente. Adorno, hermosura. la caja ú olla de las cenizas.
Color viles. Hor. La condiciou ó estado de vida.
COLUMBÁRIUS, ii. Varr. El palomero, el que
caza ó cuida de las palomas.
— Civitatis. Cic. La hermosura de una ciudad ; la • CÓLUMB TIM. adv. Gel. A' manera de las palo-
situacion, el estado de sus intereses.—Dicendi.
mas.
Quint. Pretesto para hablar. Nullius colorir homo CÓLUMBÍNÁCEUS, a, um. Cel. Aun. y
Plaut. Hombre del todo desconocido. CÓLUMBiNUS, a, um. Cic. Columbino, de palo-
CÓLÓRÁTE. adv. Quin'. So color, con pretesto. ma. 11 Plin. De color de paloma. Columbinus pul-
CÓLÓRÁTOR, óris. m. Salm. El que da de color, luz. Cic. El pichon ó palomino.
el pintor. CÓLUMBÜLUS, i. in. Cut. El palomino ó pichona
CÓLÓRÁTUS, a, um. parta de Coloro. Cic. Colo- Dial. de
rado, dado, teñido de algun color, colorido. II Ov. CÓLUMBI'S, i. Parr. El palomo, el macho de
Tostado, rojo del sol. II Adornado, hermoseado. U la paloma. El palomo ó paloma. .
Coloreado, pretestado, fingido. Colorati inri. Virg. CÓLÚMELLA, f diin. de Columna. Cje. Colu-
Los indios tostados del sol, ó que tienen pintado el nilla, coluna. Marc. El siervo mayor de una fa-
cuerpo. Colorata oralio urbanitate. Cic. Oracion milia.
con cierto aire ó colorido de urbanidad. Qui colo- CóLúmELLA, m. L. Junio Moderato Colume-
ratior fictus est. Cels. El que está mas colorado, la, gaditano, escritor mui culto y puro en tiempo
mas encendido, mas sano de color. del emperador Claudio. Escribio doce libros De re
CÓLÓREUS y Cólórius, a, um. Dig. De varios co- rusticá, de los cuales el décimo De culta hortorum
lores. está en verso hexámetro, y otro De arboribus.
CÓLÓRIFICUS, a, um. Virg. El que colora ó da CÓLÜMELLÁRES dentes. Varr. Los dientes que
color. les nacen á los caballos á los cuatro años.
C151,151:0, ás, ávi, áturn, Tire. Cje. Colorar, co- CóLúmEN, n. Cic. La cima, altura, el techo
lorir, dar de color, teñir. II Tostar, poner moreno. de un edificio. II Vitruv. La viga ó coluna que sos-
Disfrazar, pretestar, fingir, buscar escasas, co- tiene un techo. El apoyo. U El que tiene el pri-
lorear. Colorare liberalitatein debili nomine. Val. mer lugar, lo principal, lo mas importante de una
Máx. Cubrir, colorear la liberalidad con nombre cosa.
de deuda. CÓLÚMIS. ni. mé. n. is. Plaut. Libre, salvo.
CóLossÉtis, a, um. Plin. V. Colossicus. CÓLUNINA, f Cit.,. La coluna, especie de pilar
COLossict5TÉRA opera, uni. n. pl. l'itrio. Obras redondo, que sirve para sostener y adornar algun
colosales, de una grandeza estraordinaria. edificio.
CÓLOSSÍCUS, a, um. Plin. Colosal. Dícese de la CóLiimxx, áruni. f plan Islas del mar rojo.
fi gura que escede mucho la estatura del natural. CÓLUMN.E Herculis. Plin. Las colunas de Hér-
CÓLOssINUs color. m. Plin. Color de oro ó ama- cules, dos montañas una en España llamada Calpe,
rillo, llamado así de una ciudad de Frigia dicha y otra en A' Pica llamada A'bila, que forman el
Colósis. Estrecho de Gibraltar.
CóLossus, m. Plin. Coloso, estatua de una CoLumN.inis. m.. f ré. n. is. Prud. Colunario,
magnitud que escede mucho al 'natural, como fué la perteneciente á coluna.
del Sol de Róelas que tenía 70 codos. CÓLUMNÁRIUM, n. Cic. Impuesto que se pagaba
CÓLOsTRA, f y Cólostra, órum. n. Plaut. en Roma por cada coluna. 11 Vitr. Respiradero, ata-
Colostro ó calostro, la primera leche de la hembra be. 11 Inscr. Sitio crique se trabajaban las cotanas.
despues de parida. CÓLUMNÁRIUS, ii. Cel. á Cic. El recibidor ó
CóLOsTRÁTIO, [mis. f. Plin. Enfermedad que cobrador de este impuesto Columnarii. Cic. Gen-
resulta á los niños, y aun á los animales recien na- tes de mala conducta, que desperdiciando sus
cidos, por haber mamado la primera leche de sus bienes, estaban todos los dias ad Coluninain Mce-
madres. niam, que era el tribunal donde los acreedores ci-
CÓLOSTRÁTUS, a, um. Plin. El que tiene la en- taban a sus deudores, y donde. los triunviros capi-
fermedad llamada Colostrat;.o. tales juzgaban los delitos de la gente baja.
CÓLI-JBER, bri. Virg. La culebra macho. La CÓLUMNÁTIO, "(mis. f Apul. La colunata, serie
serpiente en general. de colunas que sostienen b adornan un edificio.
CÓLUNINTÁTCS a, um. Varr. Sustentado de cola-
CÓLÜBRA, w. f. Hor. La culebra hembra. ll
nas. Columnatuni os. Plaut. El rostro apoyado en
Cualquiera serpiente.
Plin. La Dragonera, isla del el brazo como en una coluna, como el que está
CUÜBRXRIA,
Mediterráneo cerca de Mallorca. pensativo.
CÓLUMNELLA, se. f. V. Columella, f
CóLÜBRIFER, a, um. Luc. Que lleva ó produce CÓLUMNÍFER, a, um. Pild. Que lleva una co-
culebras. luna.
CóLÜBRIMóDUS, a, um. Com. A' modo de cule- CÓLÚRI, órum. plur. Macrob. Colinos, los
bras. dos círculos máximos que se consideran en la esfera,
CóLÜBR1NUS, a, um. Plaut. De culebra 6 ser- los cuales se cortan en ángulos rectos por los polos
piente. Colubrinum ingenium.P laut. Ingeuio astuto. del mundo, y atraviesan el zodíaco ; el uno se llama
C61113RÓSUS, a, um. Tert. Tortuoso, retorcido, coluro de los equinoccios, y pasa por los primeros
á manera de culebra. grados de Aries y Libra ; el otro por kr ah Cán-
CÓLUM, n. Virg. Coladera, vasija de mimbres
ó cerdas para colar el vino, la leche y otros licores.
11 .Aus. La nasa para pescar. V. Colon.
l ecii.
01
Capricornio, y se llama coloro de los sols-

CÓLÚRIA, órum. n. plur. Sidon. Las pilastras


enums , Cic. La paloma. II El palomo 6 que se hacen de piedras, y carecen de adornos
pichon, como las colunas.

e
C O 31 COM
182
a, am. Serv. Del avellan.o. CómE,. es. f. Plin. La barba cabruna, yerba
CiSauffus, Sin coia, rabon. cuyas hojas son semejantes d las del azufran.
COUntus, a, nra. Plaza. Cíe, La rueca. s
ElclóugmaiDoo,a/ddeia.
COLB s, i, y Cólus, -118. f
f. y Colustrum, n. V. Colostra. ó comes, dit ó comest,
CiánusTaA , pirar.. Plaut. Confituras. ésum o estriar, esse ó &Vare. a. Cia. Comer en
Có rivrEA, órum.n.
r Rad. El espantalóbos, árbol. compañía. l Consumir, disipar, destruir. Comedera
CéLirrEA, beneficia. Cíc. Tragarse los beneficios, no tener
COLtiTEum, n. Pinol. La vainilla del e.span-
memoria de ellos, perderla, olvidarlos —Alicaten'.
tal5bos.
CóLvmBÁDEs Plin. Aceitunas compues- Ter. Comerle á uno su hacienda.—Atiquenr, oeitlis.
tas, guisadas, aderezadas. piare. Comerle á uno con los ojos, querérsele tra-
CÓLYMnUS, m. Lampr. El baño ó pesquera. gar; es mirar á 11170• con ansia curvándole los ojos*
ze. f. Cic. El cabello, la cabellera, el CóMÉD0, ónis. nt. Fest. Pródigo, disipador,
elo compuesto. La hoja de !os árboles. lt El pe- gastador, desperdiciador en comilonas.
P CÓMES, itis. in. f. Cica Compañero, el que acom-
nacho. II Las crines de los caballos y la melena
de otros animales. paña yendo ó estando con alguno, (Imitern se ali-
CÓMÁGÉNA, al. J. y cui dure. Liv.—Addere. Virg.—Piaabere.
CómÁGÉNE, es. Comagene, provincia de alicui. d'ira. Seguir á alguno, acompañarle. —le
Siria cerca del Eufrettes. Comes imperii. Sé71. Asociado al iniperio.—Exte-
CÓMÁGENI, órum. m. play. Plin. Los naturales rine. Ov. El que va á la mano izquierda.—Inte-
de Comagene. rior. Ov. El que va al lado derecho. Coris . i/iis ali-
CóMÁGIINUS, a, um. Jay. Comageno, natural b cujus ó secretorian comes. Pirulí,. Amigo de con-
habitante de Comagene. fianza, confidente, que sabe sus secretos.—Scura-
CÓMANA, órum. n. plan Plin. Ciudad de Capa- ruin laegitionuna AM. El limosnero mayor ,le
docia, hoi Armenaca. principe.---Illágistratanni.Cie. Los subdelegados ó
CÓMÁNI, órum, m. plan Flaca Comanos, ministros subalternos de los magistrados y gober-
siervos consagrados á la diosa Belona, en cuya nadores.11 Conde, titula j dignidad.
honra derramaban su sangre dándose de cuchilla- CÓMÉSOR. y Córnestor, M. Tert. Comedor,
das. gloton.
CómANs, tis, com. Virg. El que tiene largo el CÓmESsÁBUNDUS, a, mar. Liv. y
cabello. Comans humus. Eslac. Tierra cubierta CÓMESSANS, tís. com. Liv. El que da ó asiste á
de yerba prado.— Pectu.s. Val. Flac. Pecho ve- grandes comilonas.
lludo.—Galia Vieg. Casco, morrion, yelmo con CómEsSÁTIO, (mis, f. Cic. Comilona, merienda,
penacho. Comantes apare. Piar. Yeguas de largas merendona.
Estac. Jarales, bosques espesos. COMEsSÁTOR. óris. in. Cia. El que gusta ele dar
CómArtmius,i. in. Plaut. El señor de una villa ó ó asistir á grandes comilonas.
lugar. COMESSOR, áris, atas sima, inri. dep. Ter, rar,
CÓMÁRON ó Cómárum, n. Plin. El madroño, tener ó asistir á comilonas.
fruta del árbol del mismo nombre. CóMEsTÚRA, w.f.Cat.La comida,el acto de comer.
Cómárróirrus, a, um. Peleen. Lo que sirve para CÓMESTUS, a, um. part. de Comedo. Cal. y
rizar ó componer el cabello. Cómisus, a, urn. Jun. Comido, consumido, apu-
CóMÁTÜLUs, a, um. S. Ger. El jóven acicalado, 1 rado.
que pone mucho cuidado en componer el cabello. CóMÉTA, m. Se'n. y
CÓMÁTus, a, una. Suet. El que tiene el cabello CóMÉTES, W. ni. Cita Cometa, estrella crinita.
largo y espeso. Cama& silva. Cal. Selva espesa, CÓI\TYcE. adv. Cic. Cómicamente, á manera de
frondosa.—Gallia. Luc. Toda la Galia transal- cómicos ; graciosa, alegremente.
pina, que se dividía en bélgica, céltica y aquitánica, CóHíct, Orino. in. piar. Plaut. Los cómicos, los
escepluando la narbonense, que se llamaba bravata. comediantes.
COMEIMO, is, bibi, bibitum, ere. a. Plin. Beber CÓMícus, a, um. Cia. Cómico, de comedia. Co-
juntamente. Agotar, apurar, beberlo todo. Coma micas poeta. Cica Poeta cómico, autor de come-
Gibare lacryinas sitas. Oil. Alimentarse con sus lá- dias. Comica res. Hor. Asunto de comedia. Coini-
grimas, consolarse solo.—Artes. Cie. Aprender á cum aunara Platal. Los altramuces, legumbre tle
fondo las artes. Combibitur ricas in arras. Ov. El que se usaba en la comedia en lugar de dinero.
arroyo se embebe en la tierra. Conticae persona?. Plin. Las máscaras de que usa-
COMBinO, ónis. Cic. El que acompaña á otro ban los cómicos en la escena. Coinici actores.
beber. Quint. Los cómicos.
COMBYNÁTI, te, a. S. Ag. Combinados, unidos, CÓMINUS. adv. Cic. De cerca, H Vira. Al ins-
juntos. tante, al inoiriento.Caminms agere.Cie. Tratar boca
COMBiNÁTIO, ónis. f. La combinacion. á boca, cara á cara, mano á mano, de cerca,
t COMBI NO, ás, áre. a. Sidon. Combinar, unir, tener una conferencia.
ordenar, poner cosas diversas de modo que hagan CÓMIS. ni. f. mé. is. Comior, issírnus.
un compuesto, como combinar las letras, los nú- Cortes, político, cortesano, atento, comedido, afa-
meros 4-c. ble, urbano, civi1.11 Plaut. Liberal. Plin. Lim-
Comnakrum, n. Plin. Yerba semejante á la pio, aseado.
asarabacara, aunque algo mas alta. CómiSsÁBUNDUs, a, am. Liv. Dado á comilonas.
COMBULLIO, itum, ire. n. Apio. Bullir, CómissÁ.Tio, ónis. f. Comilona, merienda, me-
hervir, cocer juntamente. rendona.
CoMaOao, bnssi, bustum, re're. a. Cic. Que- COmiSsÑTOR, óris. nt. El que gusta de dar comi-
mar, abrasar, encender del todo ójd untamente. lonas ó asistir á ellas,
Ubi hurte comburemus diem? Plaut. Dó n e pasa. CÓmISSOR, áris. dep. Dar, tener ó asistir á co-
remos hoi el dia? Comburere aliquem judicio. Cic. milonas. 4
Hacer mal juicio, juzgar temerariamente de al- CÓMiTAS, átis. f. Cic. La cortesanía, civilidad,
guno. afabilidad, urbanidad, atencion, agrado, comedi-
COMBUSTIO, ónis. f. Firm. Combusbon, la ae- miento. Gomitas se•inonis. Cic. Urbanidad, política
don ó efecto de abrasar ó quemar. en la conversaciou. Cómitatis exgzásitissiintP ca-
COMBUSTÚRA, se. f. Apio. V. Combustio. na. Suet. Convite mui suntuoso, espléndido y
ComnusTus, a, um. pral. de Comburo. Cic. delicado. Mihi est camitas ad enarrandom. Plata.
Combusto, abrasado, quemado, Tengo facilidad, estoi pronto y prevenido para
C O M COM 183
contar, esplicar. Comitati esse Plaut. Ser CommANDUATus, a, um. Parí, de
garboso, ejercitar su liberalidad con alguno. COmmANDtiCO, ás, ávi, áturn, .re. a. Esc..-ib.
CóMi7ÁTENSIS. m. f sé. n. is. Cód. Teod. Mascar, tragar, comer mucho.
Perteneciente á la dignidad de conde. Comitalen- COMmINEO, és. nui, ere. n. S. Ag. V. Maneo..
sis fabrica. ea. Teod. Calumnia, delacion calum- is: m. Tác. Camarada, sol-
niosa de los condes de palacio.—Legio. Cód. Tro- dado del mismo manípulo ó compañía.
pa destinada á las fronteras del imperio para su COMAIÁNiPüLiTIO, onis. Esparc. La compa-
defensa y guarnicion. ñía ó sociedad de los soldados de un mismo ma-
CóMITÁ.TUs, 1151. part. (le Comitor. Ces. El nípulo.
que acompasa. Acompañado, seguido, el que COmmÁNYPÜL0, y
lleva séquito ó acompañamiento, Comitatus dAre. COMMINTPÜLUS, Esparc. El camarada,
,AcompaZiado de su dolor, á quien no se le soldado del mismo manípulo.
Ov. Escoltado. Camita& ba- COmNIANSUs, a, um. part. de Commando.illarc.
licen f(einina. Estay. Mugar que ha estado, que ha Empír.
seguido la guerra. Comilatior. Cic. Mas acom- COMmARcE0, es, ui, ere. n. Am. Marchitarse,
pañado. enflaquecer, debilitarse.
CóelfiaaVrus, us. Cés. Acompañamiento, co- ,=..;01‘fmARGINO, ás, ávi, atarla., are. a. Am. Pone
mitiva, séquito, compañia, cortejo.l¡Escolta, guar- inargenes, bordes.
dia. Í Jig. El condado. CommÁRITus, m. Plau.t. Marido juntamente
ComiTEa. adv. Cia. Cortesanamente, con corte- con otro.
sanía, política &c. COMMARTYR, yris. ni. Tent. Compañero en el
Cómriera, brtun. n. pian Cje. Comicios, las jun- martirio.
tas que tenían los romanos para votar los empleos COMMASCiji3O, ás, are. a. Aya/. Corroborar,
y negocios público... Comitia centuriala. Cic. La confortar.
j unta ó asamblea de las centurias del pueblo ro- COMMASTicO, ás, are. a. Am. Marc. Masticar.
mano,—Curiata. Liv. La junta del pueblo por de- CommÁTivus, a, um. Sid. Breve, por comas ó
curias.—Tributa. Liv, Por tribus.— Calata. Con- incisos.
voeadapor pregon ó bando público.--Edicere. Liv. COMmEÁBILIS, en. f. /é. 71. is. Arnob, Que .nasa
—Indicare, Gel. Convocar el pueblo, publicar la anda ó va de una parte á otra. Que se puede
asamblea.—Facere.—Gerere.—Haber e . Cic. Te- pasar con facilidad.
ner, celebrar las juntas del pueblo. CommEÁTÁLts. M. f. Ié. n. is. Pertene-
CóMiTIÁLis. f. le. n. Perteneciente ciente al equipage.
á los comicios. Comiliales dies. Cic. Días de: co- CommEÁTort, óris. Apul. El que anda, pasr.
micios, en los cuales no había consejo ó secado. va de viage de una parte á otra.
—Nomines. Plaza. Hombres litigiosos, contencio- CommEÁTus, res. 711. Cíc. El tránsito pasage
sos. Conitialis mochas, PI -n. ó Comitiale de una parte á otra. II El convoi, flota, e.-cttadra,
Sen. epilepsia, mal caduco ó gota coral.— armada. ¡I La licenciar quese da por tiempo á los
Homo. Pan. Epiléptico. el que padece este mal. soldados. ¡I Los víveres o provisiones del ejército.
CÓMiTIII.J.TER. adv. Plin. •e la gota coral. - Commeatum hostibus. A' Her. ó Conimeatibus liar-
COMYTiÁRIUS, cm. Liv. Lo que es á modo de las intercludece. Ce's. Cortar los víveres á los ene-
las juntas de tos comicios. migos. Commeatibus duohas exercilum reportare.
CóMiTliTUS, us.m.Cic. Bar-mien de los comicios. Céa. Pasar su ejército en dos veces. In com./matiz
CómITIÁTUS, a, um. Asa. Elegido en los comi- r7SSS. . Estar con licencia. ausente del ejército
cios. II Parí. de del regimiento. Servilus sine comineala. S'én.
Cómino„ ás, ávi, alum, are. re. Va?' r. Sacrificar Servidumbre sin vacacion. Commeaius argenta-
en el comicio. inaul• Provision de dinero.—Spalinin ex-
ra.f. 'La condesa. cedere. &Vd. Jet. Pasarse el tiempo de la licencia.
CómiTilim. H. se. Cia. Comicio, garage donde se COMMÉDTTOR, cris, atas sum, dejo. A' Ile.r
tenían las juntas por dacuciag. 11 Fest. El pueblo Meditar, pensar con atencion, reflexionar seria-
junto en los comieies.11 Nrp. Rennion, junta.¡ IPfin. mente.
men. El sitio donde eran' ajusticiados los reos. COmMEMBRÁTUs, a, um. Paul. Nol. Compagi-
CtaniTivns, a, um. ireg. Tocante á los condes. nado, ordenado, compuesto, unido.
CómiTo, as, avi, atinara are. a. Ov. y CommÉmíNr, nisse. n. anbm. Cia. Acordarse.
CómiTOR. iris, atas sum, ári. dep. Cic. Acom- CommÉmORÁnius. en. f. lb. n. is. Cic. Digno do
pañar, servir, cortejacptnitantur huía vil?. conmemoracion, memorable.
Cic. Las cosas que acompañan esta vida: CammÉmóRÁMENTUM, n. Cecil. V. Commento-
CommA„ átis. n. Coma ó la Menor ratio.
parte del período. )071.• La nota de esta-figu- Commlislm.A.Nous„ a, um. Cic. V. Commerno-
ra ( , ) con que se de; . 'en en lo escrito los in- rabilis.
cisos. I La cesura en los a 9s. COmMÉMORÁTIO, ónis. f Cic. Conmemoracion,,
COmmÁcÉRO, ás ivi, aturri are. Marc. memoria ó recuerdo.
Emp. Macerar, ablandar, modera' la dureza de C,13MMÉMÓRÁT011, tris. m. Tert. El que hace me,.
alguna cosa. U Machacar, majar. mosca ó eonmernoracion.
Comm ÁcEsco, is, macui, sobre. u. Varr En- ÓNIMÉSIÓItiTUS, us. m. Apul. V. Col-amen:os-
flaquecerse, ponerse magro, enjuto. ratio.
ColarstÁctuárrus, a, una. Paul. Nol. Part. de CommtmórtiTus, a, um. part. de
COMÁIÁCiii.0, ás, ami, aluna, are, Tác. Man- COMMÉMÓRO, ás, ávi, are. a. Cia. Conme-
char, ensuciar, emporcar con ó mucho. II Desks- morar, contar, hacer memoria ó conmemoracion . I(
bar, oscurecer la fama y reputacion. Hacer mencion, contar, citar, recitan') Alabar,
COmMÁDEO, és, dui, ere. n. Cat. Estar húmedo apreciar, engrandecer. ¿'ommemorare .allquem de
ó mui húmedo. aliquo , ó aliquid, ó de aliqud re. Cie. Hacer mando»,
Co ArmÁ. LNico, ;is, avi, aluna, are, a. ra,r•. mace- hablar de alguno 6 de alguna cosa. — Aliguid
in
rar. ablandar, madurar. aliquo. Cic. Alabar alguna cosa en uno.
CommaÑO0, is, di, sum, dére. a. Bibl. Mascar, COMMENDÁBILIS. m. lé. n. is. Liv. Reco-
bagar o comer mucho, devorar. mendable, apreciable, digno de recomendacion,
Commte,mücÁno, ónis. f. Escnib. El acto de aprecio, alabanza y estiinacion.
mascar, de comer ó tragar. COmMENDÁTIO, ¡mis. f. Czc Recomen dac ion,,
COM COM
184
g
aprobacioa,i estimacion, eloo deie al
ó alabanza
alaanza - cion y tráfico que se hace comprando ó vendiendo. a
auno, accion de recomendarle. COMMenc aho La comunicacion y trato de unos con otros.11E1
y es- comercio o trato ilícito con alguna persona. Com-
vulgus. Cic. La reputacion, fama, crédito mer•ium illi cum alio nutlius rei est. Cje. No tiene
timacion con el público.
COMMENDÁliTIUS, a, nm.
Cíc. De recomenda- enlace ni comercio al alguno de ninguna cosa con
otr o o.
cion.
COMMENDÁTOR, óris. m. Plin. El que alaba ó C MMERCOR, áris, átus sum, ári. dep. Plaut.
recomienda. Comprar con otro, ó muchas cosas de una vez.
COMMENDÁTÓRIUS, a, uva. Sid. Commenda- COMMÉREO, és, rui, ritum, ere. a. Cíc. y
tititis. ComatÉrtEart, reris, ritos sana eri. dep. Cic. Me-
COMMENDATRIX, icis. f pie. La que alaba ó re- recer, ser, hacerse digno. Caer en falta, cometer
comienda. culpa, delito, faltar, pecar. Commerere ó comme.
COMMENOkTUS, a, um. ior, issimus. Cic. Reco- Ten culpam cle aliqud re erga alteram. Ter. Caer
mendado, encargado, cometido ó dado al cuidado en falta respecto de alguno en alguna cosa, tenerle
de otro. I Alabado, estimado, apreciado. Commen- ofendido. Meren, es propiamente merecer en buena
datas sibi homo.' Cic. Hombre que estima mucho parte : Commereri, en mala, aunque tal vez se usa
su persona.—Favore alicujus. Ov. Apoyado en el uno por otro.
favor de alguno. Part. de ComarÉui• ms, a, urn. parl. de Commereor. Ter.
COMMENDO, ás, ávi, átum, are. Cíc. Reco- El que es culpado, que ha ofendido, que merece
mendar, habla.r ó empeñarse por alguno. 11 En- pena.
cargar, pedir ó dar órden á otro de que tome á su COMMÉTIOR, iris, ensus sum, iri. dep. Colma.
cuidado alguna persona ó cosa. Commendare no- Medir con ó juntamente.11Compasar, ajustar, pro-
men ó noneinis memoriain immortalitati. Cic. In- porcionar. Commetiri cuna tempore negotium. Cic.
mortalizar su nombre, consagrarle á la inmortali- Medir las ocupaciones con el tiempo, con el lugar
dad, hacer su memoria eterna.—Atiquid memo, que uno tiene.
Cie. Encomendar algo á la memoria, aprender de COMMÉTO, ás, are. n. free. de Conmieo. Non.
memoria, decorar.—Litteris ó lillerarunt monu- Andar continuamente pasando y repasando de una
mentis. Cic. Poner por escrito, dejar á la memo- parte á otra.
ria de la posteridad.—Se fagcv. Hirc. Poner su Commic-rius. m. f. /é. n. is. Pomp. Vil, despre-
salud en la fuga. Marrnora cornmendantur macu- ciable. como en que se puede orinar.
lis aut coloribus. Plin. Los mármoles son estima- Com yucTus, um. Plaut. Ensuciado por mear
tlos por sus manchas ó colores. Commendare Míni- en ello : es oprobio de una persona vil y de mala
mos alicui. Dig. Depositar dinero en alguno. vida.
COMMENSUS, us. m. La simetría, exac- COMMIGRÁTIO, beis. f. Sén. Trasmigracion, la
titud, medida, proporcion. accion de trasmigrar, de ir á vivir á otra parte.
COMMENTÁRIENSIS. m. f se. n. is. Dig. El que COMMIGRO, ás, ávi, atara, are. n. Cie. 'I'rasmi-
tiene á su cargo los libros ó escrituras publicas, grar juntamente, mudar de habitacion, irse, pa-
el notario 6 escribano. Los había tambien en la sarse á vivir á otra parte. Cominigrare huic vici-
milicia. ?tire. Ter. Venir á vivir, tornar casa, cuarto en
COMMENTÁRIOLUM, n. Cic. Díaz. de nuestra vecindad.
COMMEYiTÁRIUM, n. Cic. y CommiLEs, itis. m. Ces. Camarada, soldado de
COMMENTÁRIQS, m. Cic. Memoria, libro de una misma compañía.
memoria ó registro. 11 Gel. Comentario, comento, Commiaina, m. Apul. y
esplicacwn de alguna obra para entenderla con COMMiLITIUM, n. Tác. La alianza, liga
mas lacílidarl.11 Cíc. El sumario en que se lleva- union para la guerra.11La compañía en la mil i cia.
ban escritos los principales capítulos de una acu- Uti cotmnililio alicujus. Quint. Militar juntamente
sacion ó defensa. con otro.
COYIMENT Á,TIO, ónis. f. Cic. Medifacir'n, Cu:emir:ft°, ónis. ni. Cíe. Conmiliton, compa-
xion, consíderacion, contemplacion.ilDe,scripcion, ñero, camarada en la milicia.
relacion, memoria, comentario. CommiaiTo, ás, ávi, átum, are. ?a Flor. Militar,
COMMENTÁTOIt, óris. Apul. El que piensa, servir, seauir la guerra, la carrera de las armas
medita, reflexiona ó inventa alguna cosa, inventor. juntamente. b
COMMENTATUS, a, um. pare. de Commentor.Cic. CommiNÁnuNDus, a, um. Tent. V. Comm;na-
Pensado, meditado. tivus.
COMMENTIOR, dep. Apul. Fingir, mentir. COMMINANS 3 tis. com. Anal. Que conmina, aper-
COMMENTiTIUS, a, um. Cie. Inventado, pensado, g iabilL
eó amenaza. Apul. El que lleva, conduce ó
de nueva invencion.11 Fingido. é
Commmou, áris, átus surn, ári. dep. Cie. Pen- CommiNÁ rno, dais. f Cic. Conminacion, aperci-
sar, meditar, considerar, reflexionar, contem- bimiento, amenaza.
plar, revolver en el entendimiento.11Comentar, COMMNÁTIVUS, a, am. Tert. Conminatoria que
esplicar, glosar, esponer, hacer comentarios. 11 tiene fuerza de conminar, apercibir y amenazar.
Fingir, forjar.11Inventar. Commenlari COMMTNÁTOR, óris. ni. Tert. El que conmina,
De aliqud re cura aliquo.—Inter se. Tratar algo apercibe ó amenaza.
ó de algo con alguno, entre sí. ComeibrÁams, a, uta part. pas. de Comminor
COMnENTOR, óris. m. Ov. Inventor. Unte com- Apul. Conminado, amenazado, apercibido.
mentor. Ov. Baco, inventor de las viñas. CommiNcTus, um Maui. Aquello en que se
COMMENTUM, n. Cie. Ficcion, falsedad, in- ha orinado. Part. de
vencion, mentira, fábula, cuento. COMMINGO, is, nxi, nctum, gére. a. Hor. Orinar,
Commaerrus, a, um. part. del verbo Caraminie- mear, rociar meando.
con Cic. Imaginado, inventado, fingido. 11 El que CoumiNisco R, g ris, mentas sum, nisci. dep.
ha imaginado, inventado ó fingido. Inventar pensando, imaginar, hallar. 11 Fingir.
COMMEO, ás, ávi, átum, are. n Cic. Ir, andar, Pensar, meditar, reflexionar, contemplar. tj Plaut.
volver, tornar, pasar. Commeare á loco ad locura Hacer venir á la memoria, repasar en la idea, en
6 in locura. Cic. Pasar de un lugar á otra—Vid el pensamiento. PhIrnices lilteras, aliasque diana
aliqud. Plaut. Pasar, pasearse por artes, maría navibus active, classe couflige •e, impe-
migan camino. vitare gentibus commenti sunt. Pomp. Met. Loa
COMMERCIUM, n. Cic. El comercio, negocia- fenicios inventaron las letras y otras artes, surcar
C O M C O M 185
toa mares con navíos, dar combates navales, y —Contra legem. Cic. Obrar contra la lei, violarla,
sujetar otras naciones. quebrantarla.—Vereor 'ut. Cic. Temo, recelo hacer
COMMINISTRO, as, avi, átum, are. a. Min. Ayu- por donde, terno dar lugar, ocasion á.—Gnatam
dar, servir, suministrar juntamente. suam in uxorem. Ter. Casar á su hija, estable-
CommNoR, áris, átus sum, ári. dep. Liv. Con- cerla, Ponerla en, darle estado, darla en matrimo-
minar, amenazar fuertemente. Comminari impe- nio á alguno.—Se itineri. Cic. Ponerse en camino,
tum. Hire. Intimar, amenazar el asalto. emprender, ir á hacer un viage.—Se nocti. Ov.
CommiNuo, is, nui, nfiturri, ere. a. Cic. Desme- Aventurarse á ir, salir por la noche.—Plyclium.
nuzar, hacer miajas. Quebrantar, abatir, humi- Salust. Dar, empezar la batalla. — Oras plaga
llar. 11 Dividir en muchas, en menudas partes. suturis. Cels. Unir los labios de una Haga con pun-
COMMÍNÜTUS, a, um. part. de Cornalina°. Cic. tadas, con puntos, coserla, tomar puntos en una
Desmenuzado, hecho miajas. 11 Quebrantado, aba- llaga...—Ponte fizivium. Flor. Construir, levantar,
tido, disminuido. Re familiari comminuti sumus. hacer, echar un puente en un rio.—Se in conclave.
Cic. Hemos quedado mui pobres. Cic. Encerrarse en un cuarto.—inter se orines.
Co1Mss, is. f. Plin. La goma, licor que destilan Suet. Poner á todos en discordia.—Se ponti. Virg.
algunos árboles y plantas. Empeñarse en el, paso del puente, pasarle.—Ali-
COMMISCEO, és, cui, mistum v mixtura, cere. a. . quid alicujus arbitrio. Cic. Poner una cosa en el
Cic. Mezclar cosas diversas. Commiscere arbitrio, en el consejo, en manos de otro, compro-
cuna aliquo. Plaza. Consultar á alguno, comu- meterse en su dictamen, hacerle árbitro.—tices
nicarle sus pensamientos, darle parte de sus de- seas Se'n. Cometer, dar sus veces á alguno.
signios. —Aliquid.Cic. Confiscar, embargar una cosa, y tain-
COMMISCIBILIS. 2n. f. n. is. Tert. Lo que bien denunciarla. — Se soli. Cic. Ponerse, espo-
se puede mezclar. nerse al sol.—Se in .fidem alicujus. Cic. Entregarse,
COMMíSÉRÁTIO, ónis. f. Cic. Comniseracion, abandonarse á la discrecion, a la buena fe de al-
conipasion, piedad, misericordia. guno.—Ludos. Cic. Comenzar, dar principio á la
CommIblaiEort, cris, éritus sum, éri. dep. Gel. fiesta, á celebrarla.—De existimatione sud alleri.
Commiseror. Cic. Poner su crédito en manos de otro.—Vitem
CommisÉREsco, is, ére. n. Tert.V. Commiseror. sulco. Virg. Plantar una viña.—Curas sitas auribus
COMMISÉRO, ónis. ni. Tert.E1 que tiene ó el que alicujus. Sén. trag. Contarle á uno sus cuitas,
merece compasion. abrirle su pecho.—Habenas alicui. Sén. trag. De-
CoanfísÉnoti, áris, átus sum, ári. dep. Cic. Te- jar á uno vivir como quiera, soltarle las riendas.—
ner conmiseracion, piedad, tomar parte y senti- Se pericia°. Cic.— In discrimen. Liv. Esponerse
miento. al peligro, ponerse, meterse en riesgo, arriesgarse.
CONIMISSIO, ónis. f Cic. La accion ó efecto de —Mature ccenain. Varr. Cenar temprano.—Frau-
chocar una cosa con otra. Commissio pugnce. El dem,. Hor. Hacer una picardía, cometer una vileza.
trabarse la batalla.—Ludorunt. El principio de una —Mullan. Varr. Esponerse á una multa, á una
fiesta. Commi•sio poélarum. Suet. El certamen de pena. Non cominittam ut. Cic. No permitiré yo,
los poetas. 11 Arn. Falta, pecado. no sufriré, no aguantaré, no dejaré, no consen-
CommIssóltios, a, um. Ulp. Les commissoria. tiré que, me guardaré ami bien de, no haré por
Escepcion añadida á un contrato, á la que sí fal- donde &.—Se 27/ conspectuni. Cic. Dejarse ver.
ta alguno de los contratantes, incurre en la mul- COMMIXTIM. adv. Bibl. Mezclada, confusamente.
ta convenida. Dícese 1 ‘-inibien Commissoria abso- CommixTio, ónis. f. Y. Commistio.
lutamente. COMM1XTUS, a, tan. F. CoministnS.
COMMISSUM, n. Cic. Crimen, falta, delito, pe- COMMÓBILIS. f: lé. n. is. Cel. Aur. Lo que
cado. 11 Secreto. 11 Claud. Depósito confidencial. 11 fácilmente mueve.
Ulp. Multa, confiscacion, comiso, embargo. COMMÓDA, arara. n. plan Cic. Comodidades,
COmM[SSÜRA, ae. f. C2C. La comisura, union de dos bienes, riquezas, facultades.
cosas que se traban entre sí, especialmente de los COMMODÁTÁRIUS, a, urn. Comodatario, el que
huesos ; juntura, union. toma prestada alguna cosa con obligacion de resti-
Com:siissün.ois. j. n. is. Veg. Pertene- tuirla.
ciente á, 6 propio de la comisura. COMMODÁTIO, ónis. f. Apul. La accion de Ares-
COMMISSUs, a, um. part. de Committo. Cic. Co- ¡ tar, empréstito, préstamo.
metido, confiado. 11 Hecho. 1¡ Confiscado, denun- I CommóokTou, óris. in. Dig. El que presta.
ciado, embargado. Ludi commissi. Virg. Fiestas COMMÓDÁTUM, n. Ulp. El comodato, contrato
empezadas. Lwiilia commissa. Prop. Alegría co- por el que se da ti recibe alguna cosa prestada con
municada. — Dextrre dextra. Ov. Mano que se obligacion de restituirla. 11 La misma cosa prestada.
junta con otra, que se da á otro en señal de pro- CONIMODÁTUS, a, um. part. de Commodo. Cic.
mesa ó amistad. Prestado, dado para usarlo. Cónimodatijilii. Sén.
Commisno, ónis. Apul. Conmistion, mezcla de Hijos dados, tomados en adopcion.
cosas diversas. ¡I Union, conjuncion de los planetas. COMMÓDE, dius, dissíme. adv. Cic. Cómoda-
COMMISTUI1A, m. f. Commistio. mente, á propósito, justa, cabal, propia, conve-
CommisTus, a, um. part. de Commisceo. Con- nienternente.110portunamente, á tiempo. Con cor-
misto, mezclado, unido uno con otro. tesanía, afabilidad y suavidad. Minus commode au-
COmmiTi00, ás, ávi, átum, are. a. Ter. Mitigar, dire; Nep. Tener mala opinion, estar en mal
suavizar, ablandar. concepto. Commode saltare. Nep. Bailar, danzar
CommorrENous, a, um. Cic. Lo que se ha de con destreza.—Cadit. Cic. Viene mui bien, gran-
hacer, que se ha de cometer ó confiar. demente.
CoMMirro, is, missuna, tare. a. Cels. En- COMMODIÁNUS, m. Comodiano, africano ó ro-
viar juntamente. I1 Unir, juntar. Committere alicui mano, poeta cristiano, que floreció al principio del
negotium. Cic. Cometer, confiar á uno un negocio. siglo iv de Cristo. Escribió Adversos geutiuiii Deos
—Aliquos inter se. Marc. Trabar, poner en disen- pro christianá disciplina, instrucciones en verso,
sion á algunos entre sí.—Ovem lapo. Ter. Entregar pero sin tener cuenta con la cantidad de las sílabas,
la oveja al lobo, el inocente, el pobre al furioso, al y en estilo casi del todo bárbaro.
ambicioso.—Litteras alicui. Cic. Dar á uno una COMMODIÁNUs, a, um. Lampr. Perteneciente á
carta para que la lleve.—Litteris Cic. Es- Cómodo, emperador romano.
cribir, poner una cosa por escrito. — Multa in COMMÓDITAS, átis. f Suet. Comodidad, conve-
Deum. Cia. Cometer muchas ofensas contra Dios. niencia, buena disposicion, proporcion. Utilidad,
i$6 C O 31 •C
C OMMONSTRO ,át nm,
provecho, interes cómodo.jl Indulgencia, condes- áre. a. Cic, >los-
afabilidad, buen genio, dulzura, suavi- vtriaarrn, descubrir, hacer ver. Coramonstrare
' tendencia, ea/Tal-t. En. Enseñar el camino al que va
dad. Co ' ~toditas corporis. Suet. Buena disposicíon
del euerpo.—Fitae• Cíc. Conveniencia, abundan- eaodmo.m5FLITro
errado
cia, para vivir. f. Cic. Detencion, demora,
Coarrdiaro, as, ávi, átum, are. a. free. Cat. tardanza, dilacion.11 Cic. El acto de morar ó habi-
tar, morada, mansion. Figu.-a retórica, cuando
Prestar frecuentemente.
COMMÓD/US, a, um. Lampr. Perteneciente á Có- el orador se para largo tiempo en un punto principa
modo, emperador romano. de la causa, volviendo á hablar y tratar de él mach,a1
COMMODO. adv. "tul. Oportunamente, á tiempo. veces y de varias maneras.
COMMÓDO, ás, ávi, átum, are. a. Cia. Servir, th- COMMORDEO, és, di, sum, dere. a, Sén. Morder
vorecer, asistir, obligar, hacer un gusto á uno. 11 II Murmurar.
Prestar.!! Acomodar, adaptar, ajustar. Commodare COMMDRIENTE%, ium. m. Compañe-
se alicui omnibus in reíis. Cic. Servir á uno en todo. ros en la muerte: especie de alianza entre los egip-
—Patientem aurem culturce. Hor. Ser dócil á las cios, por la cual no les es-a permitido sobrevivir al
instrucziones, recibirlas de buena voluntad. amigo muerto. La misma costumbre refiere César
CommóDüLáno, ónis. f. Vitrue. Proporcion, con- de los galos.
veniencia, exactitud en las obras de arquitectura. Commearoa, éris, taus sumo, nidri. dep.
COMMÓDÜLE. adv. dúo. de Commode. ?luid. y Morir juntamente. Si mullí libi commorereniar.
CoNtmáeüLear. adv. dial. de Commode. Plaza. Se'il. Si muriesen muchos contigo.
Con alguna conveniencia. COMMDRO, áS, ávi, átum, áre. a. Plin. y
COMMDDÚLUM, n. Arnob. Comodidad, COMMÓROR, Gris, atas sum, art. dep. Cic. Dete-
conveniencia corta. nerse, morar con ó juntamente.!! Detener, retar-
Coaiatoeuat. adv. Plaut. A' tiempo, oportuna- dar, dilatar.
mente.11 Al mismo tiempo. Commodum disce•seras. CommoRsIco, ás, are. Apul. Mordiscar, mor-
Cic. Apenas habías salido, acababas tú de salir. der frecuente ó ligeramente.
Commoolum, n. Cia. Cómodo, utilidad, pro- Commoasos,a,um. par t. deCommordeo. Mordido,
vecho. interes, emolumento, fruto. 11 El premio que Commoirratas. J: Id. n. is. Go han. 2 . A..artal, su-
se da á los soldados, ademas del estipendio, como jeto á corrupcion.
la presa, el vestido, una porcion de tierra, un es- COMMÜSIS, is. f Plin. La materia tenaz y vis-
clavo A.. e. El estipendio, paga ó provision que se cosa que sirve de fundamento para la fábrica de
da á los siervos publicos. Claire tuum erit comino- la miel.
duni. Cia. Cuando te venga bien, cuando tengas COMMtYfÁCúEUM, i. 91, Fe.s. t. Vara que ilevabau
lugar, comodidad. ea la mano los sacerdotes Marines cuando iban á
COMMODUS, a, um. dior, issimus. Virg. Acomo-
dado, a propósito, propio, bueno, conveniente. II sacrificar, y les servía para kairtar el tropel de las
Entero, IlenollTratable, humano,moderado, suave. gentes.
Coninioda vale- COMMóTliE nimpit. f. plus.. Varr . Ninfas del
1! Oportuno, útil, fácil, cómodo. lago Cutifense, hoi Contigliano, en el ca no sentina,
todo. Cic. Buena, perfecta salud. Simulabal cont-
modiorern esse. Fingía estar ó que estaba me- Commóno, ónis. f. Cíc. La conmocion, movi-
jor. Terra conminada Baccho. rirg. Tierra a propó- miento, agitacion ó perturbacion violenta del ánimo
sito para vino, para viñas. ó del cuerpo, inquietud, pasion, sentimiento.
COMMÓDUS, m. Cómodo, emperador romano, COMM(YrDiNeilL.S., J. dim. Cic. Ligera comno-
hij o y sucesor de M, Antonio. Zívil.
COMMCENiTUS, a, um. Gel. Cerrado, fortalecido COMMeyro, as, áre. a. free. de Co;Ilmovao. Prisa.
por todas partes. Comm(rrus, us. Varr. Ir Counnotio. Solo se
COYGICIEREO, és, ére. n. Plaut. Afligirse, entris- halla en ablativo de singular.
tecerse. CommOTes, a, um. port. dr
COMMÓLIOR, iris, müdítus sum, iri. dep. Cic. Ma- Co11movE0, és, móvi, mntuin, vére. Cm,. Con-
quinar, inventar, discurrir con intension cosas mover, agitar. II Perturbar, inquietar, alterar, irri-
nuevas. tar, incitar. Commovere castra ex a/Lituo loco, Cic.
CommóLITus, a, um. par& de Commolo. Coluin. Levantar el campo de un lugar.—Aliguem. Cic.
Molido, machacado, majado. Mover, incitar, inquietar á alguno.—Se CO 11 ira rem-
CommoLuo, ire. a. Marc. Einp. Ablandar. publicam. Cia. Levantarse, sublevarse, albero-
Commóno, is, mólui, lítum, ére. Coima. Moler, tarse, conmoverse contra el Estado.—Sui Peda'
majar, machacar. lionent alleri. Cic. lala,:erse desear de alguno.-
COMMIIINEFÁCIO, is, féci, factual, cére. a. Cic. Aliorci inemoriain. Hacer acordar á uno, des-
Advertir, avisar, recordar, hacer, traer á la memo- pertarle la memoria, hacerle memoria. —Seaibua.
ria. Commonejiteere aliquem alicujus rei ó de aliguti Cals. Mudar de sitio.
re. Cia. Avisar á uno algo ó de algo. CommuLcEo, es, si, sten, cére. a. Gel. Acari-
COMMONÉFiO, is, factus sum, fiéri. pas. Cic. Ser ciar, halagar, suavizar, mitigar.
advertid:,, COMMUNDÁTUS, a, um. l'art. de
COMMONEO, es, nüi, níturn, ere. a. Cíc. Amo- CommuraDo, ás, áre. a. Col. Limpiar.
nestar. ¡,Recordar, hacer memoria ó traerá la Coaeftiaa,is.n. (Ve. Comunidad. Coman, cuerpo.
memoria. Commonere aliquem alicujus rei ó de IIir/or. Las rentas del EstadollUIP. Capital de una
aliguá re. Cje. Amonestar, avisar á uno alguna cosa :compañía. Communia. Front.Tierrac c J111 anales,
de alguna cosa. COMMÚNiCÁRIUS dies. Fest. La fiesta de todos
'Commáaárto, ónis, f . Quin g . Aviso, advertencia. los dioses, como entre nosotros la fiesta de odos los
COMMONiTOR, M. &Di. El que avisa ó santos.
amonesta. Commü yackno, ónis. f Cic. ,Comunicaciou, par•
COMMONÍTÓRIUM, n. Dig. El conmonitorio, ticipacion, el acto de comunicar 6 de conamicarse.
carta acordada en que se avisa su obligación á un o c on-
11 _Figura retórica en que €1, orador comunica
juez subalterno, II Instruccion al magistrado que se sulta con aquellos ante quienes ó contra . quienes
/'
ausenta de 4010. habla. Conzinunicatio civitatis. Cic. Laparticipacion
COMMONITUS, a, um. parta de COMMOne0, Liv. concesion del derecho de ciudadano.
A visado, advertido. COMMÚNíCÁTOR, óris. ni. Arnob. El que comu-
COMMONSTRÁTOS, a, QM. Cia. Part. de nica y hace participante á otro» 1 1' . El partici-

COM COM 181
pante de la comuuion eclesiástica, que se opone al trocar, cairl'iar, permutar una cosa por otra. 1Mu-
que está escornulgado. dar, variar, alterar. Co manare
d pedempecunid cuna
COMMUNICÁTUS, us. m. Apul. V. Communicatio. pecunid. Cia. Dejarse sobornar, vender su fe y pa-
COMMUNÍCÁTUS, a, una. part. de Communico. labra por dinero.—:Verba cum aliquo. Ter. Altercar
Liv. Comunicado, participado. con alguno. — Alicujus contumeliam vitd. Salust.
± COAtMüNkEPS, icipis. m, f Inscr. Natural del Ultrajar a otro, comprar su afrenta con peligro de su
mismo municipio. propia vida.— Vitam cummorte. Sulp. a Cic. Morir.
COMIMUNICO, as, ávi, áttun, are. a, Cia. Comuni- mmutari animo.Cic. Mudarse, mudar de parecer.
car, dar parte, hacer participante á otro, artir, CON10„LS, ávi, atino, •are. a. Tert. Cubrir con
repartir con él. 11 Tratar, hablar, conversar. 1 Des- el cabello.
cubrir, manifestar, publicar. Caza parierais a icujus COMO, is, psi, mptum ó lidian mere. a. Plaut.
sua communicare. Cia. Arriesgar, aventurar su Peinar, adornar el cabello. Molieres dem conmu-
hacienda con la de otro.—Cain aliquo i9zimicitias. tar, annus est Ter. Las mngeres pasan un ano en
Cia. Entrar, tomar parte aulas enemistades de otro. componerse.
Conzmunicabo te senzper mensá med. Plaut. Te COMCEDIA, fe. f. Cia. Comedia, poema dramá-
tendré siempre a mi mesa. tico, que imita en verso las acciones populares, re-
CometúNio,is, lid, amo, ere. a. Ce's. Fortificar, presentándolas para corregir las costumbres,
fortalecer. Communire auctoritatent.Cic. Fortificar, Cóma:n.fcE. adv. Plaut. Cómicamente.
afirmar la autoridad. CóeliEnicus, a, am. Apul. Cómico, perteneciente
Coiemtierio, bilis. f Cic. Comunic), sociedad, á la comedia á ¿ cómico.
participacion, comunidad, comunicaclon, unjan, COMCEDIOGRÁPIIUS, 271,. Poeta cómico, escritor
participacion mutua. Communio sanguinis. Cia. de comedias.
Parentesco. proximidad de sangre.—Ser monis. Cia. COMCEDUS, Cia. Cómico, comediante,
Conferencia, plática. in, communionem bona VC- farsante, representante, actor de comedias.
férre. Cia. Poner los bienes en la compañía, en el COMCEDUS, a, um. . Cómico, propio de la co-
comun. Imperctiores 910SirCe communionis. S. Ag. media.
Emperadores de la iglesia católica. Aliquent a COM-. Cómósis, is. f. Plin. Commosis.
miallOne suspendere. Sal)). Ser. Escornulgar á uno, Cómóses, a, um. sior, sissimus. Fed. El que
privarle de la conzunion de los fieles y del uso de los tiene pelo ; cabelloso, cabelludo, peludo.
sacramentos. COMOTRIA, W. f. Fest. La mugar que es mili
COMMUNIS. m.f. né.a. is. Cic. Comun, lo que per- diestra en peinar ; la peluquera.
tenece á muchos. I1 Corriente, recibido, admitido. 11 Com pAcTims, m. J. lé. n. is. Vitruv. Bien unido,
Ordinario, vulgar, frecuente, trivial. 11 Bib/. In- trazado, compaginado. H Corto, pequeño, y como
mundo, impuro. 11 Bajo, inferior, vil, despreciable. cuadrado ó redondo,11 Bien compuesto.
Communis belli Mars. Cia. La victoria ya por una CompAcrio, ónis. Cia. Compaginacion, co-
paree, ya por otra.—Locos.. Cic. Los lugares comu- nexion, trabazon, union, el acto de compaginar,
nes, las fuentes de los argumentos de la retórica y compage.11 Vitruv. La obra compaginada,
dialéctica.—Horno. Cia. Afable, benigno. Vocare ho- COMPACTURA, w. f. Vitruv. V. Compactio.
nores in commune. Liv. Hacer comunes los em- COMPACTUS, a, um. part. de Cornpingo, Cia.
pleos, las honras á los padres conscriptos y á la ple- Compaginado, compuesto, unido, trabado, junto,
be. Communis in viatorid.Cia. Afable en la victoria. compacto. De compacto. Aaal. Ex compacto. Sztet.
COMMÚN 'iTAS, átis. f. Cia. Comunidad, coma- De concierto, de inteligencia, de comun acuerdo.
nion, sociedad, compañia, union. J1 La justicia civil &plana compacta ciculis. V irg. Flauta compuesta
que pertenece a la coman utilidad de los hombres. de siete cañones unidos á modo de silbato de ca-
Contmunitas qtz,z vobis est cum eo? Cic. Qué enlace pador. Compactara corpus. Plin. Cuerpo no grande,
tenéis con él? pero fornido y robusto. Compactas in a:merma.
Co)nteerITEit. adv. Cic. Comunmente, de uso, Plaut. Preso metido en la cárcel.
acuerdo ó consentimiento comun. II En general, t COMPÁG ÁNUS, a, um. Natural del mismo
en coman, juntamente. 11 Por lo comun, ordinaria- pago, lugar ó territorio, paisano.
mente. COMPÑGES, is. Cic. Compage, compagina,
COMMONiTIO, ónis. f. Vitruv. La fortificacion ó el miento, enlace, trabazon, juntura. Compages hu-
acto de fortificar. mana.Luc. La union del alma con el cuerpo.—
COMMUNITUS. adv. Varr. V. Conununiter. Corporis. Cic. La trabazon de las partes del
COMMÜNíTUS, a, um. part. de Communio. Cia. cuerpo.
Fortificado, fortalecido. 11 Liv. Edificado, fabri- COMPÁGINkTUS, a, um. Am. Compaginado. Part.
cado, construido. de
COMMUS.MCRI.T10, dms. f Gel. El murmullo, et CompÁGYNo, ás, ávi, áttnn, are. a. Prud. Com-
acto de murlinGrar 6 hablar pasito, de modo que no paginar, unir, enlazar, trabar una cosa con otra:
se entienda. COMPÁGO, ginis. Ov. V. Compages.
COMMURMÜRO, ás, ávi, átUM, are. a. Plin. y t COMPALDAGOGITA, m. Inscr. Siervo peda-
COMMURMUROR, áris, áttiS sum, áti. dep. Cic. gogo con otro.
Murmurar, gruñir, hablar entre dientes, de modo t Com pAinAnoonis, m. _tasar. El que está
que no se entienda lo que se dice. 11V arr. Murmure r con otros bajo de un pedagogo, pupilo.
de otros. ComrALro, as, ávi, áttym, are. a. S. .Ag. Palpar,
CommüTÁnInts. m. f lé. n. is. Cic. Conmutable, tocar.
lo que se puede conmutar, variar ó trocar. 11 Mu- COMPAR, áris. com. Liv. Igual, parecido, seme-
dable, ligero, inconstante, variable. janted J Compañero, camarada, consorte.
COMMUTíTE. adv. A' Her. Variada, diversa- COMPÁRÁBILIS. m. .f. lé. n. ís. Cia. Comparable,
mente. que se puede ó es digno de compararse.
CommírráTio, ónis. f. Cia. Conmutacion, muta- COMPÁRANDUS, a, um. Tert. Y. COmplrabilis•
eion, mudanza, variacion, alteracion.I ',Figura retó- COMPÁRÁTE. adv. Cic. En comparacion, cola-
rica, cuando se retrueca la frase: v. gr. Esse oportet parativamente.
ut vivas, non vivere ut edas. Debes comer para vivir COMPÁRkTIO, ónis. f Cic. Comparacion,
y no vivir para comer. n
ó efecto de comparar, cotejo, confrontacion.eill Ana:.
CommúTkrus, us. m. Luan V. Commutatio. logia, relacion, semejanza, conformidad. ti Apresto,
ComreteriTus, a, um. Nep. Part. de preparativo, disposicion, provision, ppreparacion.
11
Commtrro, ás, ávi ttum are. a. Cic. Conmutar, Inquisicion, investigacion. Comparan° criminis.
COM COM
188
CfC. Comparacion de una accion buena con el deli- Lósdno onis, f. Cic. Apelaclon , el acto
to de que se acusa al reo, aparato de la acusacion. lammPEaLr
de Cl° z la vo d alguno. II Apóstrofe,
irigir
Tert. V. Comparabilis. figura retórica. Reprension.
COMPARATITWS, a, nm. COMPELLO, as, avi, atum, are. a. Cic. Llamar,
CoMpARATIVR. adv. Gel. Comparativamente, por
nombrar, dirigir la voz ó la palabra á alguno. 11 Re:
coinparacion. prender, reñir, llamar á uno para reprenderle.
COmPARA TIVUS, a, um. Cic. Comparativo, lo que COMPELLO, ís , puli, pulsuin , lere. a. Cic. Jun-
compar a ó contiene comparacion. tar, congregar. II Compeler , obligar, forzar, hacer
COmPARATOR , oris. m. Paul. Jet. Comprador,
proveedor, el que hace provision ó prevencion de violencia ó fuerza. jj Animar, incitar. Compeliere
una cosa. in angustias. Cic. Reducir á un estremo, á un es-
COMPARATUS, a, um. port. de Comparo. Ces. Pre- trecho.— Ossa in suarn sedera. Cels. Volver a po-
venido, recogido, dispuesto, aparejado. jj Adquiri- ner en su lugar los huesos dislocados. Cotnpulit de-
do, comprado. Establecido, fundado. II Compara- sistere expto. Luc. Le obligó á dejar la empresa.
do, cotejado , confrontado. Comparaturn ita est COMPENDIARIA, m. f. Petr. El atajo, camino mas
natura. Ter.—Legibus Cic. Así está dispues- Corto.
to, ordenado por la naturaleza, por las leyes, que. COMPENDIARIO. adv. Sén. Por un camino mas
CoM p ARATUS, uS. m. Vitruu. Prevencion, apa- corto, por el atajo.
rato. pendloso.
COMPENDLutIUS, Cje.a,Breve,
um. sucinto, com-
COMPARCO 3 is, oral, arsum, ere, n. Ter. Ahor-
rar, usar de moderacion, parsimonia y economía. COMPENDIATUS, a, um. Tent. Compendiado , re-
COMPARE°, es, rui, ere. n. Cie. Comparecer, pa- ducido á compendio.
recer, presentarse. COmPENDIPACio, is, feci, factura, cere. Plaut.
COMPARILIS. m. f. le. n. is. Aus. Igual, seme- Acortar el gasto, ahorrar, vivir con economía.
jante, parecido. Compendiar, abreviar.
en OMPARO, as, avi, atum, are. a. Cíe. Comparar, ComPENoIOSE. adv. Sid. Compendiosamente, en
cotejar, confrontar. ¡I Aprestar, prevenir, preparar, compendio.
disponer, aparejar. 11 Establecer, fundar, ordenar, COMPEINDIOSUS , ,a,um. Colum. U'til, provechoso,
arreglar. II Adquirir, juntar, hacer provision. Com- fructuoso. II Compendioso, abreviado, reducido.
parare provincias. Liv. Comparar los gobiernos COMPENDIUM , n. Cíc. El ahorro de cualquier
para elegir uno de ellos. — Se ad dicenclum. Cic. cosa, ganancia, provecho , utilidad , interes , lucro
Prepararse, disponerse para hablar en público. que produce el ahorro y economía. II Compendio,
Disponerse para hacer un viage. ——Seaditr.Cc sumario. Compendio priva lo servire. Cds. Mirar,
Vultorn ex vultu alterius. Plaut. componer, er arre buscar su propio interes. — Magno ligni, opere,
glar, conformar su semblante por ó al de otro. Ure- Plin. Con mucho chorro de lefia, de trabajo. C0772-
re tecla comparant. Ov. Tratan de, se previenen pendii (acere. Auson. Ahorrar.
á poner fuego á las casas. Carita comparare ali- COMPENDO, is, ere. V. Pendo.
quid. Suet. Comprar mas caro, á mas caro precio. CO MPENSATIO, onis. f. Cic. Compensacion , re-
—Argenlum. Plaut. Acumular dinero. tia compa- sarcimiento, recompensa, reemplazo.
ratum est natura; ita comparaturn est ; compa- ComPENSATO. adv. Tent. Con compensación.
fati ita sumís a natura; ratio ita comparara COMPENSATUS, a, una. Cie. Mut. de.
est vitce.Cic. Esta es la condicion de nuestra natu- COMPENSO, as, avi, atum, are. a. Cic. Compen-
raleza, tal es el Orden establecido por la naturaleza. sar, resarcir, contrapesar.II .S77. Acortar el camino.
COMPARTIOR, iris, tifus sum, iri. dep. G1'211• Dar, COmPERCo, is, cero. n. Picad. V. Parco.
comunicar. V. Impertior. COMPEREGRINUS, i. 772. Sid. Compañero de viage.
COMPASCO, is, pavi, pastum, scere. a. Cic. Apa- COMPERENDINATIO, onis. f. Asc. y Comperendi-
centar juntamente. II Varr. Pacerlo todo. II Apacen- natus , us. Cic. Dilacion, próroga de tres dios.
tar. COMPEBENDINATUS, U111. Cie Print. de
COMPASCUUS ager. m. Cic. Pasto Coman, COMPERENDINO, as, avi, atm , are. a. Cie. Pro-
COMPASSIBILIS. 777. f. le. n. is. Tert. Compasible, rogar, dilatar, diferir la sentencia de una causa por
que se compadece ó es digno de compasion. Lo tres dias.
que puede padecer juntamente. COMPERENDINUS, a , um. Marc. Propio de la pró-
COMPASSIO , onis. f. S. Ger. Compasion, lástima roga ó dilacion por tres dios.
del mal de otro. II Tent, Conformidad. COMPEnio, is, perí, pertum, rire. Cic. y
ComPAsTtem delicia!, arana. f. pl. Plaut. La va- COMPERIOR, iris, itus sum, íri. dep. Sal. Descu-
nagloria, vanidad, vana complacencia de sí mismo. brir, saber, entender, reconocer, hallar de cierto.
COMPASTOR , oris. m. Hig. El que apacienta con Comperire lestibus de aliqua re. Cic. Estar in-
otro. formado de, saber alguna cosa por testigos.
COMPASTUS,a, um. port. de Compasco, Plin. CoMPERNIS. in. f. ne. n. is. Fest. El que tiene mui
Llevado á pacer juntamente. juntas las rodillas. Non. De grandes pies, patudo.
COMPATIOR, teris, passus sum, ti. dep. Tert. Pa- COMPERPETUUS, , uta. Prod. Coeterno, igual-
decer con otro ¡¡ S. Ag. Compadecerse, tener lásti- mente eterno.
ma, sentir la afliccion de otro. ' ComPERTE. adv. Gel. Evidente , patente, cierta-
C OMPATRONUS, m. Ulp. Compatrono, el que es mente.
patrono ó señor con otro. COm p ERTUS , a, ann. Part. de Comperio. Cie.
CONIPAUPER, cris 712. f. S. Ag. Compañero en Cierto, sabido, descubierto, reconocido, entendido
la pobreza.
claramente. Comperlus alicuj us criminis.
COMPAVESCO, is, scere. n. Gel. V. Pavesco.
Convencido de algun delito. Computo Bitiniam
COMPAVITUS, a, um. Apul. Apisonado, majado.
consuli datara. Salust. Averiguado que se había
COMPEDES, um. f. plur. Hor. Los grillos con que
aprisionan los pies. ji Varr. Las esposas. 1¡ dado al cónsul la Bitinia.
Ajorcas, adorno que las mugeres llevaban en las COMPES. V. Compedes.
COMPESe0 , is, cui, ere. a. Cic. Comprimir, re-
gargantas de los píés. primir, contener, refrenar, detener. Compescere
COmPEDIO, is, ivi, itum, ire. a. Varr. Poner gri-
llos, aprisionar. dígito labellum. Juv. Tener, detener la lengua.
COM PEDITUS, a, um. port. de Compedio. Plaut, COMPETENS, tis. com. Ulp. Competente, corres-
Preso con grillos. pondiente , legítimo , congruente. Competentes.
COMPEGI, pret. de Compingo.
Plin. Men. Competidores, concurrentes, cooposl-
tores.

COM C O M 189
ComPÉTENTEn. adv. U43. Competente, propor- todo corazon.—Vitte peak-taja. Cic. Aun con poli-
cionada, adecuadamente. gro ó riesgo de la vida.—Aliquid animo, mente, cc.
COMPETENTIA, re. f. Gel. Competencia. ¡I Pro- .gitatione. Cic. Concebir, comprender alguna cosa,
porcion, conveniencia, simetría. Nasci ad eamdem c onsiderarla.—Oratione non possurn. Cic. No pne.
competenliam. Gel. Nacer bajo la misma cons- do esplicarlo con palabras.
telacioa. C OMPLÉMENTUM, n. Cje. Suplemento, para
Comalrfro, ónis. f. Sid. Competencia, disputa, perfeccionar 6 completar alguna cosa.
concurrencia de los que compiten ó pretenden una COMPLEO, es, plévi, pléttnn, ere. a. Cic. Aca-
misma cosa. bar de llenar, llenar hasta arriba, completar, aca-
COMPÉTITOR, 1:11. 19. m. Cic. y balar, colmar. 11 Perfeccionar, concluir, acabar del
COMPÉTITRIX, icis. f. Cic. Competidor, compe-
todo. Me comptevit Pluut. Me llenó de
miedo.
tidora, rival, concurren .. .), coopositor, preten-
COMPLÉTIO, ónis. Bibl. V. Complementutn.
diente con otros.
Cocar .ro, ís, lvi ó itum, ére. a. Just. Com- COMPLÉTOR, óris. m. Ecles. El que completa,
ja-,tir, contender, pretender, pedir lo mismo que cumple, llena, acabala.
c ro. Dic. Acaecer, suceder a un tiempo. 11 Con-
t COMPLÉTÓRIUM, n. El completorio ó las
Compelebat vix ad arma ca- completas, la última de las horas canónicas, ó la
v .tnir, pertenecer.
p aria animas. Plin. Apenas tenía valor para última parte del rezo.
tc .nar las armas. Ei competa luvreditas. Ulp. Le ComPLÉTus, a, um. part. de Compleo. Cic. Com-
compete, le pertenece, le toca la herencia. pleto, acabado,perfecto, cumplido, concluido. 11
CONIPÍLÁTIO, ónis. Cic. Robo. (1 Compilacion. Lleno, colmado. Bien nutrido o complexionado.
COMPILÁTOR, óris. m. S. Ger. Ladron. II Com- COMPLEX, m.f. Sid. Cómplice en el delito.
COMPLEXIM. adverb. Plaitt. Abrazando.
pilador.
COMPiLÁTUS, a, um. Pul. de COMPLEXIO, ónis. f. Cic. Conexion, union, jun-
Comaiao, ás, ávi, Muní, tire. a. Cie. Robar, pi- tura, enlace, trabazon. I1Conclusion, consecuencia.
llar, quitar. II Compilar. Compilare sapientiam ab 11 Dilema. 11 Figura retórica que comprende la re-
peticion y conversion, 11 Jul. Firin. Complexion,
aliis.Cic. Juntar en sí la sabiduría de otros.
temperamento y graduacion de los humores del
COMPINGO, is, pégi, pactara, gére. a. Cje. Echar,
cuerpo. Cumplexio verborum. Cje. El período.—
impeler. II Compaginar, juntar, unir. In Apuliam se Canta/ala bo'iorum. Cic.
Plenitud de bienes.
compegerat. Cie. Se había metido, retirado á la COMPLEXIVUS, a, um. Gel. Copulativo, lo que
Pulla. Ignominiosas de diis COMPillgitis tabulas. abraza 6 une.
Arnob. Fingís, forjáis fábulas ignominiosas de los CONIPLEXUS, a, um. parí. de Cornplector. Cie.
dioses. Abrazado, contenido, comprendido. II Que abraza,
COMPrTÁLÁRIS. m. f. ré. n. is. Inscr. Pertene- contiene, comprende &c.
ciente á los dioses compitales. Comar,Exus, ni. Cic. Complexo, conjunto ó
CONIPÍTÁLIA, Mama u. piar. Cic. Fiestas cele- uniría. II Círculo, circúito, giro, circunferencia.
bradas en las encrucijadas en honor de los dioses Complexuspersonarum. Quint. Las circunstancias
á quienes estaban dedicadas. de las personas. Avellere filian' de complexu ma-
COMPÍTÁLIS. ni. f. lé. n. is. Suet. Perteneciente tris. Cíe. Arrancar á un hijo de los brazos de su
á las encrucijadas. madre. Ad triuni hominum complexicm. Plin.
COMPÍTÁ.LiTIUS, a, um. Cic. V. Compitalis. Cuanto pueden abrazar tres hombres juntos. De
Conipitalitius dies. Cje. Dia de la fiesta dedicada complexu ejus ac sinu. Cic. De sus mas ínflalos
á los dioses de las encrucijadas. Compilatiliíe am- amigos.
bulationes. Cie. Paseos ó procesiones en el dia de Comaarckno, ónis. Cel. Aur. Dobladura ó
esta fiesta. plegadura.
Comaívual, i. U. Cic.- ComrLicigrus, a, utn. Cje. Complicado. Par!.
CompiTus, i. Varr. Encrucijada donde se jun- de
tan dos o mas calles ó caminos. Compitafrequenlia. Comaaico, ás, ávi ó id, átum ó itum, áre. a.
Hor. Encrucijadas llenas de gente. — Ramosa. Cje. Doblar, plegar. Complicare vela. Recoger,
Pers. De donde salen muchas calles. — Per- izar las velas.-1?udentem. Plan& Arrollar una
tusa. Pers. Desde donde se da vista á. machas cuerda. Se complicuit in dolio. .S'én. Se acurrucó
en la tinaja.
COMPLÁCEO, es, úi, itus ére. n. Col". COMPLÓDO, is, si, saín, dére. a. Quint. Dar pal-
Complacer, agradar, deleitar, dar gusto ó placer. madas al que habla ó recita en público.
De este verbo solo se hallan los tiempos siguien- COMPLÓRÁTIO, ónis. f. Liv. y
tes : Complacet, Complacebat, Complacere, Com- COMPLOR ÁTUS, us. M. Liv. El llanto de mu-
placía, Complactierat, Complacitum est. chos.
COMPLACiTUS, a, um. Marc. Cap. Lo que da COMPLÓRÁTU1, a, um. Petrol'. Part. de
ha dado gusto y placer. Comraito, ás, ávi, átum, áre. Cic. Llorar,
COMPLiCO, ás, ávi, átum, áre, a. Gel. Aplacar, gemir, lamentarse con otros. Co'nploratuni est pu-
suavizar, sosegar, calmar. blice.Elor. El llanto limé universal.
Comenaaacrio, ónis. f. Se'n. El acto de alla- ComPtimus, a, um. part. de Complodo.
nar. COMPLUO, ís, ui, ütuni, ére. Varr. Llover.
COMPLÁNÁTOR, óris. Apul. El que allana. Comp lui. S. Ag. Mojarse cuando llueve.
COMPLÁNÁTUS, a, um. Suet. Part. de COMPLURES. in. ra ó ria. n. piar. rium. gen.
COMPLÁNO, ás, ávi, átum, áre. a. Cat. Allanar, Cie. Muchos, mucha gente.
poner llano. II Asolar, destruir, arrasar, derribar, COMPLÚRIES. adv. Plaut. Muchas veces, mas
poner, echar por el suelo, por tierra. veces.
COMPLAUDO, is, si, sum, dére. a. Paul. Nol. Comaanscliaa. adv. Gel. Con alguna frecuencia.
COMPLUSCÜLI, &nra. m. plan Ter. Algunos,
1112
Aplaudir juntamente.
COMPLECTOIL, óris, P lexos sum,plecti. dep. Cic. mediano número.
Abrazar, rodear, ceñir. Dar los brazos. 11 Amar, COMPLUTENSES. m. plan p lin. Los alca.
favorecer, amparar, proteger. II Cultivar, apren- lainos, naturales de Alcalá de Henares.
der. 11 Comprender. Complecti aliquem amzeitid, COMPLÚTENS1S. m. f. sé. I/. 18.
' Paul. Nol.
benevolentid, caritate. Cie. Amar á alguno.-0m- Complutense, alcalaino, de AlealdE dl ue h
Hentáireesv.o.
tribus studiis. Cic. Servirle de todas veras, de t COMPLÚTOR, óris. m. S. Ag. q

C O 11 COM
199
Alcalá de 'Henares, frontado. 11 Bien hecho, elegante, artificioso. 11
CoNtrl~r, Plin. hoi Castilla la Sepultado. 11 Maduro, grave. Composita aries. Tdc,
cui dad de la España tarracone nse, Ejército ordenado, puesto en órden de batalla.—
Nueva, con famosa universidad.
Mojado de la lluvia. Oraba. Cíc. Discurso trabajado, bien dispuesto.—
COMPLÚTUS, a, um. Solin. Yerba. Salu.•I. Palabras escogidas, locador], estilo,
COMPLÚVIÁTUS, a, ¡no. Plin. Hecho á manera
términos cultos, propios, estudi ados.—Hora. flor.
depatio de nna casa. 11 En cuadro.
La hora dada, en que se. ha coirlovpeinoidm
Coarravium, n. Vitruv. Lugar donde se o.aseaámppro
junta ó recoge el agua llovediza, el patio. 11 Los sitior nema ad. Cic. Nadie maslitte,p
canalones que despiden el agua que se junta de los pósito para. Composilissinice sa. Gis. Carta
mai bien escrita, dispuesta, trabajada.
tejad os. f Compostela, hoi Santiago
COMPLtiVIUS, a, am. Varr. Que recibe ó recoge COMPOSTELLA,
el agua llovediza. de Galicia, ciudad del mismo reino en Escaña.
COMPONDÉRO, ás, are. Apul. Pesar junta- COMPOSTUS, a, una síncopa de Coinpositns. Virg.
mente. CONIPÓTÁTIO, ónix. Cíe. Convite.
Cosiróxo, is,Pasui,pOsItum, nére. Cic.Cornpo- COMPÓTENS, tis. com. Lucí.. Poderoso con otro.
ner, colocar, disponer, ordenar, arreglar. 11 7 ae. CostraSTIos is, ivi, Ítem, ire. Plczu f. Dar á
Enterrar, sepultaT.11 Construir, formar, edificar, ha- uno el goce ó posesion de lo que deseaba.
cer, fabricar.11 Ajustar, concordar, concertar, poner COMPG • IOR, iris,itus SUM iei.dep.Piasaleog,rap
en paz, moderar, templar, corregir. 11 Escribir, in- ComaóTo, ás, ávi, átum, áre. a. V. Combibo.
ventar.I1 Comparar, confrontar, cotejar. Componerc COMPÓTOR, óris. m. Cic. El que bebe junto con
amig os aversos. flor. Reconciliar los amigos enemis- otro, compañero para beber.
tados. — Vullas. Tibul. Componer el semblante ó Comed-na pa f Ter. La compañera para
el rostro, mostrar seriedad ó modestia. — °culos. beber. Cumpotrix turba. Sid. Tropa de bebedores.
Val. Flac. Bajar los ojos.— illagna parvis. Virg. COMPILECiDO, is, di, sum, dere. a. hiy. Cortar.
Comparar las cosas grandes con las pequeñas. COMPR2ES, asdis. ni. Fest. El que da ca: ticion
—Insidias alicui. Tibul. Armar, poner asechanzas fianza con otro.
á alguno.—Animan ad amansas ccasas, Qnint. Pre- COMPRANDEO, es, di, sum, ere. a. Fierra. Comer
venir, preparar el ánimo á todo acontecimiento. en compañía.
(Infles composui. Dor. Ya he enterrado á todol,. s COMPRANS012, m. Cic. El que come cera
Ul domi compositnin fzerat. Liv. Corno se había otro.
tratado, dispuesto, quedado acordado en casa. COMPRÉCÁTIO, ónis. f. Liv. Ruego, súplica, ro-
COMPORTA r10, ónis. J. Vilruv. El porte, tras- gativa publica.
porte, condaccion ó acarreo. Casus aisixan.„ áris, atas sum, ári. dep. Ter. Ro-
COMPORTÑTUs ., a, MIL Cíe. Parl. de gar en coman 6 con mucha instancia.
COMPORTO„ ás, ávi, atara, <re. a. Cic. Compor- COMPRÉHENOO, dis, di, sana dore. Cíe. Apre-
tar, llevar á cuestas j untamente con otro, acarrear, hender, prender, agarrar, coger. 11 Comprender,
trasportar, conducir. abrazar, ceñir. 11 Entender, alcanzar, penetrar. II
Cosmos, ótis. com. Cíc. El que posee, ha con- Contener, incluir. 11 Prender, arraigarse. Compre-
seguido, tiene en su poder alguna cosa. Compos hendere mullos amicitiri. Cíc. Abrazar, favorecer
sui ó mentis. Liv,—Aninii. Ter.—Animo. Salust. á machos con la amistad.—Numero. Virg, Contar.
El que está en su sano juicio.—Itationis. Cie. —Visa. Sil. V er.—Epistolas. Jusi. Interceptar'
Dotado de razon. — Scientitt. Cic. Lleno de una carta.
sabiduría. — Lingua/. Salust. Libre de lengua.
Corapotem voli aliquem lacere. Cic. Cumplir a uno COMPRÉHENSE, rus, issiune. adv. Cic. Sucinta,
sus votos, llenarle los deseos, ponerle en pose- brevemente, en pocas palabras.
COMPRÉHENSi2kIS. ín. f Id. is. Cic. Com-
sion de lo que deseaba. Prwdli, ingenti compos
exercitus. Liv. Ejército que se ha apoderado de prehensible, fácil, capaz .de comprenderse.
COMPREOENSIO, ónis. f. Cíe. La aprehension, el
gran presa.
COMPOSITE. adv. Tríe. Suavemente, con quietud, acto de coger, agarrar ó prender, 11 Comprension,
con sosiego. 11 Gel. Adornadamente, con com- facultad, perspicacia, facilidad para comprender,
postura, compuestamente. Ii Con órden, con pro- conocimiento, inteligencia. Compr4-,hendio verbo-
aos
7'1(371, Cíe. El período.—Sonlizon. Cic. La prision
piedad, elegancia.
CONIPOSÍTIO„ ónis. Plin. Composicion, la ac- , de los delincuentes.
cian y efecto de componer. 11Disposicion, coordina- COMPRÉBENSUS, a, um. parla de Comprehendo.
citan, arreglo, órden. 11 Confeccion, mezcla, mis- Cic. Preso. II Esplicado. 11 Incluido. II Entendido.
cht
tura. 11 Pacto, convencion, acuerdan Reposicion. 11 COMPRESInTER, dri. m, S. Ag. Compresbi
Constitucion, institucion, ordenacion. 11 Colocacion tero, el presbítero con otro.
de las palabras. Compositúmes. Vitruv. Las fá- Comartass:azus, a, Lun. Tert.Oprimido, com-
bricas. primida.
COMPOSíTiTIUS, a, um. Tert. Componible, que COMPRESSE, ius, issime. adv. Cíc. Breve, sucUis
se puede componer ó concordar. bullente, con pocas palabras. Compressius guarere.
CostrosiTivus, a, um. Que compone ó es Gel. Investigar, inquirir con mayor instancia, exac-
compuesto. titud.
CosaaósIrro adv. Ter. De concierto, de inteli- COMPRESSIO, ónis. f. Vitr. Compresicn, accion ;.;

gencia, de acuerdo. y efecto de COnyi'illlir . 11 Cic. La concisian.11Plaut,



COMPOSITOR, m. Cic. Componedor, el que Abrazo cariñoso. II Ara. El cOito.
compone, arregla 6 dispone. 11E1 autor ó inventor, COMPRESSIUNCULA, f. dim.Plaut. Compresion
compositor. ligera. 11 Caricia, espresion amorosa. Ci
COMPOSITÜRA, ae. f. Gel. La compostura ó cona- COmPRESSOR, óris. m. Plaul. Estuprador, el '91
posicion. 11 El acto de componer y ordenar. 11 Luce. que hace violencia á una doncella.
Compage, trabazon. COMPRESSUS, m. Cic. Y. Compressio.
COMPOSÍTUS, a, una. tior, tissímus. para de Com- COMPRESSUS, um. part. de Comprimo. Lic.
pono. Cíc. Compuesto, hecho, mezclado de varias Comprimido, apretado. 11 Reprimido, detenido,
cosas. II Establecido, ordenado. 11 Propio, ajustado, contenido, Compresbi acula. Coluín. Ojos hundidos,
adapta o, conveniente, útil. 11 Quint. Tranquilo, cerrados. Compressas manas 'tenere. Luc. Com-
apacible, moderado., suave. 11 Virg. Colocado, or- pressis manibus sedere. Lie. Estarse con los
denado.11 Liv. Concluido, finalizado. 11 Tác. Con- Corapressa
brazos cruzados, mano sobre mano.
COM CON 191
annona.Liv. Trigo guardado para ponerle mas caro. COMPÜTUS, i. jul..Firm. El cómputo, cuenta
Compres.siniorbi. Cels.Enfermedades que estriñen. ó cálculo.
COMPRIMIS. adv. cje. V. Imprimir. Comst. pret. de Como.
COMPRIMO, is, pressi , pressum, mére. a. Cic. COMTUS. V. Comptus.
Comprimir, oprimir, apretar, estrechar. II Repri- COMUM, -si. Catul. Como, ciudad en el estado
mir,detener, contener, refrenar. moderar. II S• i de Milctn.
primita ocultar, callar. 11 Plaut. Estuprar. Compri- Comus, m. Varr. Como, dios que presidía á
mere animara. Ter. Detener el aliento, la respira- las meriendas y fiestas nocturnas.
cion.—Linottant alieni. Plaut. Hacer callar á uno. CóNÁBiLis. ni. lé. is. Cel. Aur. Lo que se
COMPROB ATTO, ónis. f. Cic. Comnrobacion, el hace con esfuerzo.
neto ó efecto de comprobar, confirmacion, CONÁBUNDUS, a. una . El que hace sus
COMPROBÁTOR, óris. m. Cic. Comprobante, el esfuerzos, que procura esforzarse.
que aprueba ó confirma. CONIMEN,1" nis. n. 01". Esfuerzo, empeño, cona-
Compa(niÁTus, a, am. Saiust. Part. de I to. j1 Ensayo, tentativa. 1 1 Empresa.
Comoubuo, as, ávi, átum, are. a. Cic. Compro-. CÓNÁMENTUM, n. Plin. Palo ó palanca que
bar, aprobar, apoyar, confirmar, verificar. girve para arrastrar ó levantar cualquiera cosa.
COMPRÓMISSÁRIUS, a, um. Dig. „Índex compro- CÓNÁTIO, ónis. f Sén. y
mis,wria..,.. El compromisario, la persona en quien CÓNÁTUM, Cis. Intento, tentativa, designio,
otros se comprometen para que decida y juzgue sus empresa. 11 Esfuerzo, conato, ímpetu, fuerza.
diferencias, juez árbitro. CálvakTus, us. Cis. Conato, empeño, inten-
Comraómissum, i. n. Cíc. Compromiso, conve- don, esfuerzo del ánimo ó del cuerpo. II Cic. In-
nio entre litigantes, por el que comprometen en clinacion. movimiento, instinto natural. Conatum
litigio en jueces árbitros. habli .e ad. Cíe. Tener disposicion para.
COM2RÓMITTO, is, mísi, missum, tére. a. Cie. CONCÁCO, ás, ávi, átum, are. a. 56n. Ensuciar,
Comprometer, comprometerse, poner de coman emporcar con el escremento.
acuerdo en manos de un terrero la decLion de un CONCiEDES. inm. f. piar. Tdc. Fragmentos de
lii(j¿..:,, o lie i rnat apuesta. los arboles, ó montones de ramas ó de árboles
CommtdiviNcríais. ni. f. H. n. i ta 'S'id. El que ea cortados para estorbar el camino. 11 Reparo, barda.
de una raisma provincia, paisano. CoNci-kaibaÁcio, is, féci, factura, cére. a. Cje.
COMPSÁNUS, a, um. Liv. De Compsa, hoi. Con-. Calentar mucho.
za, ciudad de Italia. CONCÁLEFÁCTORIUS, a, um. Plin. Calefactorio,
Corte E, tius, tissime. adv. Gel. Compuesta- ; que calienta mucho.
incrOaa con compostura, adorno y gala. CONCÁLÉFACTUS, a, um. Cic. Calentado. Part.
COMPTÚLUS, a, am. dim. de Comptus. C. Ger.
Comnuesto, aseadito. CONCÁLÉFie, is, factus sum, fiéri. pus. Varr.
Co?diaaus, a, am. tior, tissimus, pari. de Como. • Calentarse, ponerse caliente juntamente.
Cíe. Compuesto, aliñado, adornado, pulido; afec- CONCÁLEO, és, lui, ere. n. Plaul. Calentarse,
tado. estar caliente. II Tomar fuego, montar en cólera.
COM2TUS, no. ni. Luer. Moran, gala, ccrapos- CONCÁLESCO, is, scére. n. Cie. Ponerse
lura. caliente, mui, caliente.
CoaraudNo, ás, áre. a. S. Ger. _Pelear con CONCALLEO, es, llui. ere. n. Cte. Encallecer,
-/tros. criar callos, endurecerse.
COMPÜLL pret. de Compelo. CONCÁMÉRÁTIO, (mis. f. Vitruv. El arqueo, /a
COMPULSÁMENTUM, i. n. Fulg. El cheque ó acojan y eléei o de arquear ó abovedar. II La estan-
golpe de una cosa con otra. H Exhortadora cia ó pieza abovedada.
ComouasÁ rno, ónis. f. Tert. La accion de cho- CONCÁMÉRITUS, a, um. Suet. Abovedado, ar-
car ó dar una cosa con otra. 1Contienda,
[riña. queado. Part. de
ComouLsio, ¿mis. f. Dig. Cocapulsion, aprenzio ejoNcÁmiaao, atarlo áre. a. Ar-
(ífuerz:( que sehaee (i alguno. quear, abovedar, fabricar en arco.
COMPULSO, as, are. a. Apta. Dar, chocar una CONCANDEO, es, ni, ere. n. Manil. Escande-
cosa con otra. cerse, penetrarse del fuego.
ComnLso2., óris. in. Palad. El que compele, CONCÁNI, órum. m. plan Cunean«, pueblos de
obliga y fuerza a otro. Cantabria en España, hoi Santillana„ciudad del
Commuusua, us. ni. Apul. El impulso, golpe ó principado de Astiírias.
choque de una cosa con otra. CoNcAPTivus, a, um. 5. Ger. Compañero en la
etyvtatma-ms, a, uta. par t. de Compello. Suet. esclavitud.
Campelido, impelido, echado,. arrimado á. ll Obli- CONCÁRNO, ás, áre. a. Tert. Encarnar. j I Veg. Cu-
gado, forzado. brir con carne.
Comrulammio, ónis. f. Plin. Picada, picadura. II CONCÁSTiCO, ávi, átum, áre. a. Plaut. Castigar
Eibl. Compuncion, sentimiento, dolor del pecado. CONCÁTÉNÁTIO, ónis. `Tert. Concatenacion,
COMPUNCTUS, a, um. Cje. Picado, señalado, el acto y efecto de concatenar, encadenamiento.
distinguido con picadas. 11 Marcado. Mart. de CONCÁTÉNÁTID3, a, una. Plaul. Concatenado,
COMPUNOO, is, nxi, unctum, Ore. a. Cazan. enlazado. 11 Cargado de grillos con otro. Part. de
Picar, aguijonear. 11 Ofender, hacer mal. Com- CONCÁTENO, ás, ávi, átum, áre. a. Lact. Conca-
pungere se szds acaminibus. Cie. Embarazarse con tenar, enlazar, trabar, unir, juntar.
sus propias sutilezas. CONCÁTERVÁTUS, a, um. Am. Amontonado.
COMPUTÁRILIS. m. f. lé. n. is. Min. Fácil de, CoNcÁvA, orum. n. piar. Claud. Concavidades,
ó que se puede computar, contar. profundidades, fosos profundos, hondonadas.
COMPllTÁTIO, ónis. f. Sén. Computacion, Ca- CONCÁVATUS, a, um. 23114, de Concavo. Colum.
culo ó cuenta. II,Moderacion, parsimonia. Hecho cóncavo.
COMPÜTATOR, óris. in. Sin. Computista, calcu- CONCÁVÍTAB, Mis. f Cel. Aur. Concavidad,
lador, computador. cóncavo, profundidad.
COMPÜTO, á8, ávi, átum, áre. a. Cic. Computar, CoNcivo, ás,átum, are. a. Ov. Cavar,
calcular, contar. u Penaren cuenta.11P/ant. Pensar. ahuecar, hacer cóncava una cosa. j'Abovedar, Uy. _-ar-
Comauraasco, is, trui, scere. n. Calan.. Co- guear, hacer un arco. Concavare bractiza.
rromperse, podrirse. Ponerse de asas. , ar-
Comrtrum, i. n. y CONCÁVÜS, a, mn. Cic. Cóncavo, hueco

192 C ON CO N
queado. Concava cera. Ov. Las campanas ; las 1 cresa, cretum, n'ére. a. Cic. Dia-
cerCir, csveRrN°¿larj
is a y distintamente. fi i S. Ag. Iba-
trompetas. dére. .a. Cic. Con- clar, confundir cerner juntamente.
CONCEDO, is, cessi, cessum,
ceder, ceder, acordar, dar, consentir, deferir, I CONCERPO, is, psi, ptum, pére. a. Cic. Despe-
pe itia dedeo-, retirarse, irse, refugiarse. dazar, hacer pedazos. II Reñir con palabras ás-
remitir. ji Tac. Morir. Concedere bi- peras.
P er d onar, Ausentarse por dos dias.—De jure CONCERPTUS, a, um. para de Concerpo. Min.
duunz. Ter.
duo. Cic. Ceder de su
derecho.— Partem prelii. ' Despedazado, hecho pedazos. f s .
Plín. men. Remitir, rebajar, perdonar parte del CONCERTÁTIO, 15fliS. Concertacion, con -
irain urbein. Virg.Abandonar, tienda, disputa, debate, contestacion, querella,
entregar una ciudad á la ira, á la cólera de algo- diferencia.
no,—Dicto ó facto alicujus. Cic. Perdonar á uno CONCERTATIVUS, a, um. Quint. Contencioso,
10 que ha dicho ó hecho mal.—Ludum pueris. perteneciente á la disputa 6 certárnen.
Hor. Dar á los niños libertad de jugar.—Solio. . CONCERTÁTOR. oris. m. Tác. Emulo, competi-
Levantarse de su asiento.—Fato. Plin. amen. dor, antagonista, contrario.
—In filian. Dig.—Naturce. Salust. Morir. CONCERTÁTÓRIUS, a, urn. Cic. Contencioso, ju-
CONCELEBRATUS, a, um. Cic. Frecuentado, cul- dicial, forense.
tivado, célebre. Part. de CONCERTATUS, a, um. Cic. Part. de
CONCÉLEBRO, ás, avi, átum, áre. a. Plin. Ce- CONCERTO, áS, avi, atino, are. a. Cic. Contes-
lebrar, publicar, festejar, solemnizar, honrar, hacer tar, debatir, disputar. II Combatir con otro. Con-
célebre, famosoll Frecuentar, cultivar. Cancele- certare verbis C1071 ciliquo. Cic. Trabarse de pala-
brare v i ctoria/1z in litteris. Cic. Publicar, dar no- . bras con alguno.
ticia á todo el mundo de la victoria por cartas. CONCESSITIO, ónis. f. Col. Interrupcion, repo-
CONCELLITA, W. Sidon. El que vive en una so, descanso, pausa, cesacion.
misma celda con otro. CoNrassio, onis. f: Cic. Concesiou, ,permision,
Cceacaao, as, avi, atutn, áre. a. Gel. Ocultar, permiso, consentimiento, tolerancia. .e'iyar a re-
encubrir. tórica. II Deprecacion del reo, parle de la consti-
CONCEPTIO, (anis. 3 Cic. Consentimiento, union, laman judicucl.
concierto de muchos. CONCESSO, ás, avi, átum, áre, n. Plaut. Cesar,
CONCENTO, ás, áre. a. Plaut. Cantar acordes. hacer pausa, interrumpir, tomar reposo.
CONCENTRICUS, a, um. Concéntrico, lo que tiene CONCESSORIUS, a, um. Sera. El que concede.
el mismo centro. CONCESSUM, i. n. Cic. y
CONCENTURIO, ÉS, avi, átum, áre. a. Plata. Jun- CONCESSUS, os. m. Cic. Concesion, permiso.
tar por centurias. Lo dijo Planto por chiste en CoNcEssus, a, urn. parí. de Concedo. Cic. Con-
lugar de aumentar. cedido, permitido, cedido.
CONCHA, Le. f. Cic. La concha. II Plin. Perla,
CONCENTUS, us. m. Cic. Concento, armonía,
canto, música acordada de diversas voces. ji Con- madreperla. 11 Hor. Vasija á modo de concha,
cordia, union, enlace. como escudilla, salero &c. fi Plin. La trompeta ó
CONCÉPI. pret. de Concipio. caracol que los poetas atribuyen a los tritones.
Coxemaractjaum, n. Plin. El lugar donde Concha ceeralea. Varr. La convexidad azulada
una cosa se contiene, receptáculo. del cielo.
CONCEPTÉLA, j: 1'. Conceptaculum.
CoNcnaTos, a, Ilril. Plin. Hecho á modo de
CONCEPTIO, 01115. f Cic. Coucepcion, genera-
concha.
ción, el acto y el efecto de concebir o engendrar'. CONCHEUS, a, urn. Varr. De concha. Bacca
Fórmula, modo formal y prescrito de esplicarse en conchea. La perla.
los juicios y actos públicos. Vitruv. El acto de CONCHICLA faba. f Apic. y
comprender, abrazar, ceñir. CoNolus, chis. f. Marc. La haba entera con su
CONCEPTIVUS, a, um. Van. . Que se esplica y
corteza, dentro de la cual se encierra como en una
con cha. .
declara. Conceptivce J'erice, ó conceptce. Varr.
Fiestas movibles, que no tenían dias ciertos y de- CoNcnisiiNus, a, um. Estac. El que toca la con-
terminados, cuino las latinas, sementinas, paga- cha ó el caracol • epiteto de los tritones.
nales y compitales. CONCHULA, w,. f. diez. Cels. Conchita ó pececito
CoNcaPro, as, are. a. ,free. de Concipio. Arnob. de concha.
Concebir, engendrar frecuentemente. ¡I AM. Pen- CONCHYLE. V. Conchylium.
sar, prevenir, disponer. CoNomaiaTus, a, min. Cia. Teñido de color
CONCEPTOS, Oris. in. Arat. Conceptor peccati.
de púrpura. II OS'én. Vestido de púrpura.
CONCHYLILEGtiLUS y Conchyliolegulus, I. n a
El que concibe ó comete un pecado.
CoNcarrus, um. pral. de Conchio. Cic. Dig. V. Conchyta.
CONCHYLIUM, ii, n. Colum. La púrpura, pescado
Concebido, engendrado, producido. fiNormado,.
imaginado, inventado, maquinado. Concepta de concha, en cuya garganta se halla el licor llama-
ordini infamia. Cic. Infamia inventada contra do tambien púrpura. U Juv. Vestido de color de
-púrpura.
algun cuerpo ó comunidad.—Yerba. Cic. Fór-
CONCHYTA, m. in. Plaut. Pescador de peces de
mula, términos, palabras formales, prescritas, es- concha, como púrpura, ostras l'e.
tablecidas para los actos judiciales y públicos.
Conceptum odian continere. Cic. Ocultar el odio CoNelno, is, di, sum, dére. a. Colum. Cortar,
antiguo. — Fortuna. Cod. Hurto, robo cogido dividir, separara II Destruir, arruinani I Matar. Con-
entre las manos, interceptado. cidere aliguenz loris. Jur. Desgarrar, abrir á uno á
azotes.-- Testamentum.Dig, Abrogar un testamento.
CONCEPTOS, us. nz. Cic. Concepcion, genera-
á CoNoTno, is, ére. n. Cic. Caer, arruinarse, venir
don, 11 Seltz. Recepráculo, reservatorio. I Jul. a tierra. lj Morir, caer muerto. l 1 Desfallecer. Con-
_Kiva. Concepto, idea, imaginacion, pensamiento. cidere mente, animo, animis. CM. Faltarle a uno el
1 La cria de los animales. fi El fruto y produccion entendimiento, el corazon, el valor. Concidant ar-
de la tierra, árboles y plantas. Ex conceptu ca- tes. Cic. Las artes van en decadencia, van de-
mini. Suet. Por el canon de la chimenea. Con- cayendo.— Venta Hor. Calman los vientos.
ceptos aquarum inertium. Suet. Estanques ó la- Coatemo, és, civi y ciévi, citurn, ére. a. Liv.
gunas donde se recogen las aguas paradas, dete- Mover, conmover, 11 Convocar, llamar, congregar
nidas. j untar.
C ON CO N 193
CONCILIÁBÜLUM, n. Liv. Lugar donde se junta numeroso, elegante, adornado. II Bien dispuesto,
tina audiencia de la ciudad:11Conciliábulo junta bello, agradable. Concinnus ad persuadenditm.Cie.
de gentes para alguna cosa. Conciliabula nun:tyruni. Propio para persuadir.—Amicis. Hor. El que se
S. Ger. Templos ó capillas en que se celebra la porta, se aviene bien con sus amigos.
memoria de los mártires. CONCINO, is, nüi, centinn, nére. a. Cic. Cantar
CONCILIAN,, tis. com. Ov. El que concilia. en compañía. II Conformarse, convenir, acordarse.
CONCILIÁTIO, (anis. f Cic. Conciliacion, la ac- Concinere ad fores alicujus. Ov. Dar una música
cien y electo de conciliar. II La conveniencia ó á alguno.
semejanza de una cosa con otra. Concilian° gra- CONCIO, civi, citum, 1re. a. Liv. V. Con-
nee. Cia. Conciliacion del amor ó benevolencia. cieo.
CONCILIÁTOR, óris. Liv. Conciliador, media- CoNcIo, f Cie. Concion, sermon, oracion,
nero. Conciliator Asc.—Proditionis. Liv.- arenga, discurso público. 11 Junta del pueblo con-
El que aconseja un hurto, una traicion.—Nuptin- vocada. 11 Auditorio, concurso. 11 El razonamiento
ruin. Suet El que ajusta, concilia á compone una introducido en la historia. Concionent advocare.
boda. II Alcahuete. Ces.—Votare. Ter. In 6 ad concionem vocare.
CONCILIintiCliLA, f Cic. Dini. de Convocar una junta, citar, convocar para ella.
CONCILIÁTRIX, icis.. J. Cic. Conciliadora, la que Concionern habere ¿e aliquo. Cic, Hacer una ora-
concilia, aconseja,ajusta y compone.ileasamentera. con, un discurso público en favor de alguno. In
CONCILIÁTÚRA, k B. f. Sén. El arte de introdu- concionem prodire. Cic.—Procedere. Salust.—As-
cirse, de insinuarse. /1 La alcahuetería. cendere. Cic. Subir al púlpito ó á la tribuna, á la
CONCIIIÁTUS, a, tun. part. de Concilio. Conci- cátedra, á hacer un discurso, una oracion. Laudare
liado, atraido, ganado, hecho favorable. 11 Con- aliquern pro concione. Salusl. Alabar á uno en un
gregado, unido, mezclado. II Comprado. 11 Con- discurso, delante del pueblo.
densado. CONCIÓNÁBUNDUS, a, um. Liv. El que arenga,
Coackaínry s, os. m. Luce. Union, conciliacion. predica, habla en público.
CoNdLíctiTus, a, um. Tert. Vestido, ceñido CoNcióNAms. m. f. lé. is. Cic. Perteneciente
de un cilicio. á la junta del pueblo. 11 El qne suele arengar al
Coxcluo, ás. Avi, Atum, Are. a. Cic. Conciliar, público. Concionalis senex. Liv. Viejo muí acos-
granear, ganar los ánimos, adquirir, atraer la be- tumbrado á !tarar discursos al pueblo.
nevolencia. 11 Unir, juntar. 1 Adquirir, comprar. CoNciótakams, a, um. Cic. El que suele asistir
Conciliare pateen inter cides. Cic. Ajustar, poner á una plática o arenga.
paz entre los ciudadanos. Conciliat nos prirnum CONCIÓNÁTOR, óris. m. El que arenga al
diis, parentibus el patrice. Cic. La natura- público, el orador, predicador.
leza nos une primeramente con los dioses, con CONCIOYIkTÓRIUS, a, um. Gel. Perteneciente á
nuestros padres, con la patria. la junta del pueblo, ó al discurso que se le hace.
Coadunan n. Cic. Concilio, junta 6 con- CONCIÓNOR, áris, Atus sum, Ari. dep. Cic. Aren-
greso. 11 Luce. Enlace, unían, conjuncion. 11 Junta gar al puebla, predicar.
del pueblo. Concilian' indicare. Ces. Determinar, CONCIPÚ,O, ás, Avi, Atum, Are, a. Plaul. V.
publicar el dia de la junta.—Convocare. Ce's.— Compilo.
Trocare. Ov. Convocar la asamblea ó el congreso; CoNcirro, is, cépi. centurn, cípIre. Cic. Con-
juntarle.---Habere. Cic. Tenerle, celebrarle.—Di- cebir, hacerse preñada la hembra. II Concebir, for-
millere, Cés. Despedirle, concluirle. mar idea, hacer concepto, comprender. II Recibir,
CONCÍNENS, tis. com. Arn. Que cauta con otro. tomar. 11 Esplicar, pronunciar, proferir. Concipere
jj Acorde. I morbuni. Cels. Contraer una enfermedad.—Verba
CONCINENTIA, f Mac•ob. Concento, armonía. juramenti. Liv. Prescribir la fórmula, los términos
11 Simetría, proporcion de las partes. precisos de un juramento.—Aquain. Front. Deri-
CONCINER ÁTUS, a, um. Tert. Encenizado, cu- var el agua de rio ó lago.—Diem, ferias, saca,
bierto de ceniza. bellain. Liv. Declarar con ciertas palabras los
Coacusaiallo, Onis. f. Cal. Coiuposicion, con- dias, las fiestas, los sacrificios, la guerra.—Arbo-
feccion. res. Col. Brotar los árboles.—Surnma de aliquo.
CONCINNÁTITIUS, a, uní. Apul. Bien colocado y Quid. Formar grandes esperanzas de alguno.
dispuesto. CONCiSE. adv. Quint. Concisamente, con con-
CoaciNNKToa, ()ría. in. Colom. El que adorna, cision.
compone y engalana. 11 'len. El que tiene arte y Coarcisto, ónis. f Cia. Concisiou, brevedad,
maña para engañar y enredar una cosa. 11 El que precision en las palabras. 11 Cic. Corte, cortadura.
la tiene para estar bien con todos. CoNcisóRius. a, um. Veg. Propio para cortar.
CONCINNÁTÓRIUS. a, uin.Dig.Propio para guisar CONCisúRA, fi Sdn. Corte, cortadura, inci-
6 componer la comida. sima, division.
CONCINNÁTUS, um. part. de Concinno. Coací aus. a. um. pul. de Concino. Ov. Cortado,
Ajustado, adornado, propio, acomodarlo. partirlo. ¡l Dividido, separado.I1 Distinto.11 Conciso,
CoNciN NE. adv. Cic. Propia. 11Elegante, puli- breve, dicho en pocas palabras. Concisas exe•cilus.
da mente. Cic. Ejército deshecho, destruido.—Orator. Cic.
CONCINNIS. ni. f nea n. is. Apul. V. Con- Orador conciso, cuyo estilo es cortado. Concisa
ilinera. Ce's. Caminos cortados, interrumpidos.
CONCk N NiTAS, átis. Cic. Concinidad, buena CONCITÁMENTUM, Sin. Licitar-tiento, lo que
armonía, aptitud, uonveniencia ;elegancia, adorno. sirve para incitar ó conmover.
CONCINNITER. adv. Gel. V. Concinne. CONCITÁTE. adv. Quint. Con ímpetu, velocidad,
CoaciazaiTtiao,fitis. Cic. V. Concinnitas. concitadamente. 11 Con vehemencia, con conzno-
CÓNCINNO, ás, ávi, átum, Are. a. Plaul. Ajustar, cion.
poner, disponer, acomodar, colocar con buena CoNchalno, Cic. Concítacion, conmo•
gracia y armonía. 11 Hacer, componer. Conf.-innare don, ímpetu, movimiento, perturbacion.
viam Plaul,. Desembarazar, dejar la CONCITATOR, óris. m. Cic. y
calle libre, Liinniarla.—/ngenium. Adornar el CONCITATRIX, 'Cia. f Min.
Concitador, cona-
ingenio de buenas artes.—Uxorent lacrymantem. tadora, el ó la que mueve, incita, instiga.
us. part.
Pinot. Hacer llorar á su muger. CONCITÁITS, a, um. C2e. tior,
CoNotabill b , a, um. Cic. Concino, armonioso, de Concito. Liv. Concitado, conmovido, mangado,
13
a0N CAD N
194
~fiado, sublevado., agitado. Concitatus studio ad CONCLÜ8IUNCÜLA, £49. dim. de ConClusifl. f Cic.
Lleno de un deseo impetuoso Conclusion, argumento breve.
philosophiesm. Cic. Coneitatior cursas. Lic. Ca- CONCLÜSÚRA, rae. f. Vitruv. Nexo, enlace, tra-
de aprender la filosofía. Coneitatissimus corporis bazon, union.
rrera mas apresurada. CoNcaasus, as. m. Cel. Aun. El encierro á
Movimiento del cuerpo mui acele-
motes, Quint. i equi. Liv. Caballos á encerramiento.
rado. Quain concitatissim
toda rienda, á carrera tendida 6 abierta. CONCLüsüS, a, am. parí, de Concludo. Cje.
CONCITO, ás, ávi, atum, are. a. Cés. Conmover, Cerrado, encerrado. 11 Concluido, acabado, termi-
animar, incitar, provocar, instar, instigar, solici- nado, finalizado.11 Numeroso, armonioso, couci
tar, irritar, perturbar, poner en movimiento, mo- no. 11 Probado, inferido, deducido.
ver, agitar c ' n presteza y celeridad. Concitari in CONCOCTIO, ónis. f. Cel•. Coccion, digestion.
aliquem. Cic. Acalorarse contra alguno. Concitare CONCOCTUS, a, inri. pant. de Concoquo. Lucr.
féra s. Ov. Andar á caza de fieras, perseguirlas.— Cocido juntamente. 11 Digerido.
Bellum romani • ó adversus romanos. Liv. Concitar CONCCENA, re. Lucr. Convidado, el que
la guerra á los romanos, moverla contra ellos. come ó cena con otro.
CONCiTOR, mis. in. Tác. V. Concitator. Coy:XI:E:VATIO, ónis. f. Cic. Convite, comida con
CONCiTUS, a, um. Cic. F. Concitatus. otros.
Coaciarus, um. pant. de Concieo. Cia. Lla- CoszoiSaoR, óris. com. Plin. Lo que es del mis-
marlo, enviado á llamar, á buscar. mo color.
CosciTes, us. m. Concitacion, conmo- CoactjalaaAats, tis. com. Tert.Qve tiene el mis-
ciona V. Concitatio. mo color.
Cormuscúi,A, se. f. dim. de Cone j o. Cíc. Aren- Coacóaaaus, a, um. Capel. V. Concolor.
gaita, discurso, razonamiento corto en público. CONcOmÍTÁTUS, a, nal. _Knut. A.compañado.
Coscivis, is. com. Cic. Conciudadano, natural Pan'. de
ó vecino de la ntisina ciudad. CoNcoatíToz, áris, atas sum, ári. del), C1722i.
CONCLÁMÁTIO, ónis. f Tác. Vocería, gritería, Acompañar, hacer compañía.
grito universal de la multitud. lj Cés. Aclamacion, CONuO p ÜL0, as, ávi, anima are. a. Lace. Aco-
aplauso. plar, unir, ajustar.
CONCLÁ.MÁTUS, a, um. part. de Conclanto. Cés.
CoacaaatiaNs, tis. com. Plin. Que cuece, di-
Lo que se ha voceado, publicado, proclamado. giere, digestivo.
.Non conclamatis vasis abire. Cés. Marchar sin CONCOQUO; is, oxi, coctum, guara. a. Cia. Co-
ruido de cajas ni trompetas. Conclamata corpora. cer, cocer bien, digerir. 11 Pensar, rumiar, revciver
Lucr. Cuerpos reconocidos por muertos, despees en el pensamiento. 11 Padecer, sufrir, llevar con
de haber sido llameados en alta voz, ántes de po- resignacion, con valor, con buen ánimo. Egomel
nerlos en la pira. Conclamatuni Marc Frio me con•oquo. Plaza. Yo mismo me consumo, rae
mui grande, esiraarainario. ConclamatUin est. Ter. acabo.
Se acabó, esto es hecho, todo es perdido, no haii Coaeorto m. f. ié. n. is. Censo;'. Con-
remedio, no hui recurso.
, cordable, que se puede concordar con otra cosa.
CONCLÁMíTo, ás, ávi, áturn, are. a. Plaza. Frec.
CoacorcuaTus, a, una. para. de Concordo.
de
1 Concordado, conforme con.
CONCLÑMO, ás, ávi, áturn, are. a. Cic. Gritar,
vocear juntamente. Conclamare rictoriam.
CONcORDIA, f. Concordia, drusa.
Cantar, gritar victoria.—Ad arma. Liv. Gritar, Concordia, conformidad, union, consentimiento,
llamar á voces á las arenas.—Pasa. Cés. Levan- buena paz. 11 Quint. Armonía, concento, conso-
tar el campo, recoger el bagage.—Socios. Cío. nancia. concierto.
Llamar á voces, á gritos á sus compañeros. CONCORDIÑLIS. .171. lé. n. is. Firm. Per-
CONCLAUDO, is, si, slan, dere. a. Colma. Cerrar
teneciente á la concordia.
CONCORDIENSES, j uay 171. 1.4os naturalea
con.
CoNcLAusus, a, uin. par!. de Conclaudo. Coluin. de la ciudad de Concordia.
CONCLÁvÁT/E res. Pest. La cosas que están ce- CONCORDIENS{S, ni. f. sé. n, is. Plin. Pertene-
rradas bajo de una misma llave. menta a la ciudad de Concordia. Hubo dos de esi 'r
CONCLAVE, is. n. Cic. y nombre, una entre Aluno y Aquileua en Italia, y
CONcLAr IUm, n. Vilruv. La sala, gabinete otra llamada Julia en la Andalucía.
dormitorio, ó cualquiera pieza de la casa que se t CONCORDIS. m. f. dé- . n. is. V. Concors.
puede cerrar con llave.11 Ter. Cuarto separado, CONCORoiTAS, atis. f. Pacía, . Y. Concordia.
retirado.{{ Conclave, junta de cardenales. CONCORDiTER, ius, issinie. adv. Plaza. Con-
CoscLüno, is, si, sum, dére. a. t'el/. Cerrar, corde, conformemente, de coarta acuerdo.
encerrar. 11 Concluir, acabar, finalizar. 11 Inferir, CONCORDIUNI, n. Dig. Y. Concordia.
deducir, sacar una consecuencia. Concludere se in CONcoRDO, as, ávi, atum, are. n. Cj e. C0110017-
cellam. Ter. Cerrarse en un cuarto.—Carcá. Pinot. dar, convenir, conformarse, estar anido, de con-
En una cueva.—Versutn. Hor. Acabar un verso, cierto, de inteligencia, de acuerdo con otro. Con-
—Aliquem tot rebus. Ter. Embarazar, apretar, cordase cum aliquo. Ter. Estar bien, tener buena
estrechar á tino con tantas cosas.— Viras excellen- armonía con alguno, congeniar.
tium rirorum uno vol:mane, Nep. Abrazar, com- t Coacottrantaus. in. f. ié. n. is. Am. Vecino,
prender en un volúmen las vidas de los varones compañero, el que es de un mismo cuerpo, de una
ilustres.— Verba el sententias. Cíc. Concluir, aca- misma compañía ó vecindad.
bar las palabras y sentencias con número y ar- t CONCORPORÁTIO, ónis. J. Tert.Incorporacion,
monía. mezcla, junta, union ó agregacioi de unas cosas
CONCLÚSE. adv. Cic. Numerosamente, coa ar- á otras.
monía. CONCORPORÁTUS, a, am. parí. de Concorporo.
CoramüskO, ónis. f. Cés. El acto de cerrar. Am. Incorporado, unido, mezclado con.
Conclusion, fin. terminacion. Epílogo, perora- t CONCORPORíFiCATUs, a, tia]. Tent. Redu-
cion, el éxito y terminacion de una oracion. 11 Con- cido á en mismo cuerpo, incorporado.
secuencia, deduccion, proposicion que se infiere CONCORPÓRO, ás, ávi, atarla are.
a. Plan. b-
6 deduce. Argumento. Pestilentid ex diutind ite c e mezclar,
r art; rl o. unir, juntar, agregar a un
conclusione confliclati. Cds. Afligidos de la peste mismo
en fuerza del largo cerco. CoNcoas ordis, ordior dissimus Ter C(
CON CO N
195
corre, conforme, uniforme de un mismo acuerdo, CosscrIBITus, us. m. Cic rl concúbito , cóito,
sentir y parecer. ayuntamiento carnal. Concubinas delirium. Cet.
CONCOXI. pret de Coneopio, A II?". La estrecha union y cierro de los dientes.
CONCRASSO, as, ávi, átum, are. a. Cel. Ant. CONcrIllium n. Gel. V. Concubitus. 11 El
Encrasar, espesar, poner craso. pingue ó espeso concubio, la hora en que suelen recogerse las
genfe.s d dormir.
CoszcniTirius, a, um. Dig Compuesto de vigile
unidas. CoNctinrus, a. 'Varr. Concubiá nocte.
CONcREBRESCO, is, brui, ¡tare. n. Virg. Crecer CONCirleo, is, !ritual, are. n. Plata. Dormir
aurneotarse, hacerse mas fuerte con ayuda dt. con compañía.
Ot.O. CONCULCÁTIO, link f. Piin. y
CONCRÉDO, is. didi, dituin, ére. a. Cic. Confiar CONCULCilus, nserr¿Tert. Coriculcacion, el ad*
/lar, entregar, dar á guardar II Atribuir,.senalar. ,le hollar b pisar.
CONCRÉDUO, is, U, ére en lugre de
Concredo CONCULcáTus, a, una. Finta. Pisado, bollado
Plaut. coa los piés, conculcado. Par( cle
CONCRÉMÁTIO, ónis. f. Puig. El arto 6 efecto CONCULCO, ás, ás i, ateto, are. a. Cic. Concul-
de quema:, incendio, fuego. car, pisar, hollar con los piés. II Menospreciar.
CoNcitÉsis rus, a, ton. parí. de Concremo. Sén. CoNcustno, is, et-1 13(1i, Usen, bére, u, Cic. Dor-
Q uemado, abrasado, incendiado juntamente. mir con otro II Dormir con muger.
CONCRÉMENTUM, i. n. Alud. Amontonamiento,
CONCÚNItILÁTUS, a, uta. Ter!. Acumulado,
coleccion. amontonado.
CoNonÉmo, ás, ávi, átum, áre. a. Liv. Quemar, CON.7liP10, is, pitum, ladre. a. Cje. De-
incendiar. poner, dar al fuego, abrasar. sear ardientemente, con ansia, con pasion,
CONCUEO, as, ávi, atan', áre. a. Gel. erial
CONCÚP ISCENTIA, in. f. Cure. Concupiscencia,
j untamente. deseo de las bienes sensibles. 11 Concupiscencia, ape-
CoNcitánÁno, ónis. f. Arnob. Estrépito, ruido. lilo de.s. ardmidu de lascivia y deshonestidad.
Coxestij:Tiro, as, ávi, átum, áre. Prod. Free. de t CoNctierscENrivus, a, uno Tert. El que tiene
CO:•;CREPO, as, hui, piteen ase. n. Cic. Hacer
la facultad de desear con ansia.
estrépito, mucho ruido, rechinar. II 0v. Resonar. CONCÚPISCBillS, in. lé. n. is. Concupiscible.
CONCRESCENTIA, a',.1: Vitrav. V. Concretio.
CONCÚPISCO, is, pivi y pii, píturn, scére. a. Cio.
CoNcansco, is, crévi, crétlina, scére. n. Cir. Con -
giutinarse, congelarse, cuajarse. II Gobio. Crecer. Cünetlpi0.
Cum tac concrevit. Colum. Cuando se ha helado CONCEPiTOR ., m. Jul. Pirro. El que desea
ó cuajado la leche. con ansia.
CoNcitÉTio, onis. f. Cic. Coagulacion, conglu- Co.\-cúPiTus, a, um. par( ale Concupisco y de
tinacion, el acto de cuajarse ó conglutinarse. Coneupio. Cic. Deseado, apetecido con ansia.
CONeltÉTUS, a, tn; par!. de Concresco. Cíc. CONCÚRÁTOR, Mis. m. Ulp. El que cuida ccu
Condensado, cuajado, conglutinado, coagulado, otro.
pingüe, grueso, espeso.)l Concreto, compuesto, CoNcÉlito, ás, ávi, áttnn, are. a. Plual. Cuidar
combinado. Concretas vigore. Marc. — Glacie. mucho, tener gran cuidado, disponer con cuidado.
Virg. Helado, congelado.—elér. Cic. :\íre espeso, CONCUI1RENS, tis. caer. 0v. Concurrente, el que
denso.—Dolor. Oc. Dolor ahogado en el pecho.— concurre.
fi'acie.v. Quirl.—Color. Cic. Rostro, color sombrío, CoNCURRo, is, carri, cursum, rére. n. Cíc. Co-
cetrino. Concretas breviter in arlas. Pron. El rrer juntamente, venir, juntarse, acudir con pres-
cuata) (pie tiene mei recogidos sus miembros. teza. II Venir á las manos. II Ser del mismo dicta-
CONCRÉTUS, us, ni. Plin. V Concretio. men, concurrir en un mismo voto. Franiibas ad-
CoNcantaa.o, ás, ávi, átum, áre. a. Cubil. versis concurra re. Luc•. Ir á encontrarse unos con
Acribillar, agegerear como una criba. Coneribil- otros bajas las cabezas. Coroairril szepe. C'ic. Su-
lace jlagellis nades. Cubil. Desgarrar, abrir el culo cede, ocurre muchas veces. Concurrila •. ¡loe. Se
á azotes. viene á las manos, se da la batalla. Concurtere
ConctimiNost, arria, atlIS S'Ara, ári. dep. Plaut. viris. Virg, Pelear con los hombres. Coneurrit
Acriminar, acusar. publica, hipe regís salas. &'n. Concurren, se
CONCRISPANS, tis. coro. Vil•a. Lo que se interesa por una parte la salud pública, por otra la
levanta en ondas. Se dice de los vapores. del rei. C'ancur •runt nomina. Cic. Se juntan á un
CoNclusesrus, a, um. Vitral,. Crespo, encres- mismo tiempo las pagas en favor y en contra.
pado. l'art. de Concurrid c lon senund. Díg. Es igual á la suma.
CONCIUSPO, ás, ávi, átum., áre. a. Vitral). En- Cancurrere ira piyous.—In pignore. Dig. Concu-
sortijar, encrespar. rrir, tener derecho con otro á la prenda.
CONCRÚCIOR, Gris, tus sum, ári. pas. LUCY. Ser CONCURSANS, tis. com. Plia. El que corre de
utormentado, sufrir, padecer. aquí para allí.
CONCRUSTATUS, a, ion. Am. Encostrado, cu- CONCURSATIO, ónis. Cío. El acto de correr
bierto de costras. de andar de una parte a otra. I I El concurso, en-
CONCOBÁTIO, ónis. f. Cel. Acr. El acto de acos- cuentro de una cosa con otra.
tarse. CoNcuasiTott, ni. Liv. El que corre de
CONCúBli nocte. Cic. Al concubio, á la hora de una parte á otra.
cogerse , de dormir. COWCURSÁTORMS, a, um. Am. Lo que se hace
COMMIIINA, w. J. Cic. Concubina, manceba, la corriendo de una parte a otra.
que cuhrl bila con alguno corno si fuera su marido. CoNcutsto, ónis. f Cic. Concurso, encuentro/
CoNeuniNÁLis. in. f. lé. n. is. Sid. Propio de la el acto ó efecto de suceder, concurrir, juntarse a
concubina. un mismo tiempo ó lugar. (locura° rerburum.
CoNctiniNsTus, ns. in. Plaut. El concubinato, Cic. El concurso ó enlace áspero de las palabras.
el trato ilícito de los concubinas. CoNcutso, ás, ávi, Main], áre. a. Cie. Correr,
CONCÚB1NCS, i. m. Quin/. Concnbino, el que vive andar, rodar de una parte á otra.
con concubina. II Marc. Adultero. CoNcuasus, ns. ni. sic. Concurso, concurren-
CONCÜIÉTALIS. ni. f. lé. n. is. Tert. Propio del cia, copia de yentes en un rnisnur lugar. II Choque,
COnt líbilLO. encuentro. Il Prete nsion, competencia. Quo& con-
CoNceniTio, ónis. f. Hig. V. Conenbitus. cuenr!faccre „iebat i Cuánta gente llevaba tras
d
CoNeúniToa, mis. m. Tert. Y. Concabinus.
ON CON
IPS C
is. Tent. Lo que se CONDiCTiTIUS, a, am. Ulp. Perteneciente á las
n.
Corkrcvssinlo s. m. .f lé. acciones ó demandas en justicia.
puede sacudir. Colma., Concusion, conmo- CONDICTUM, n. Fest. Acuerdo, consentimien-
CoNcussio, /mis. f.
clon violenta,sacudimiento.11Sen.Temblor de tierra. to, palabra mutua.
ávi, átunt, áre, a. Lucr. Con- CONDICTUS, a, um. pan. de Condice . Plaut.
CoNcusso, ás, Intimado de acuerdo, acordado, establecido, de-
mover, sacudir violentamente. nunciado, convenido, pactado.
CONCUSSUS, us. nt. Plin. Concusion, sacudi-
COND1GNE. adv. Plaut. C ondignaniente, con
miento. igualdad y proporcion debida. II Oportunamente.
CoNcussus, a, um. Plin. Conmovido violenta-
mente, sacudido. lj Perturbado. Hominum licentia CONDIGNOS, a, una. Plaza. Condigo
CONDIGNOS,
nado, conveniente al mérito.
concassa. Cic. Libertad de los hombres refrenada, CONDINIENTÁRIUS, ii. in. Tert. El guisandero,
atemorizada. Part. de
GIS. Conmo- el que adoba y sazona los manjares, cocinero.
CONCÜT IO , is, ssi, ussum, tére. a. CONDIMENTÁRICS, a, WO. Mili. Propio del CCM-
ver, agitar violentamente, sacudir. IJ Amedrentar,
atemorizar. danento.
Coariáinum, ii n. Plaut. Nombre de un anillo CONDiMENTUM, n. Piala. Condimento, lo que
que llevaban los esclavos. Dedil. 1) Dedal. sirve para dar gusto y sazon á la comida, guiso,
CONDÉCENS, tis. com. Condecente, decente, adobo, salsa &c. Condimenta oninium sernionum
decoroso. facelicE. Cic. Las gracias son la salsa, la sal, el
CONDÉCENTER. adv. Gel. Con decencia, decen- sainete de las conversaciones.—nriclat. Cciarn.
temente. Las verduras frescas que se usan en los guisados.
CONDÉCENTIA, X. f. Cic. Decencia, decoro. Uanio, is, ivi ó -atora ire. a. Cic. Sazonar,
CONDÉCET, cüit, ere. n. Plaut. Ser decente,
condimentar, guisar, adobar, dar sabor y gusto á
la comida. Condire mord/on, Cic. Embalsamar un
correspondiente, co nveniente.
a, um. pare. de Condecoro. cadáver.—Orationein. Cio. Dar gracia á la oracion.
CoNnÉ.CÓR ÁTUS,
—Tristitiain lemporam lcilarilate. Lic. Mitigar,
Varr. Adornado.
CONDECORE. adv. Gel. Adornada, docente, de- e- suavizar la calamidad de los tiempos con la alegría.
CL•_iDiSCIPOLA, X. f. Marc. Condiscípula, com-
corosamente.
pañera en el estudio.
CoNnÉcóao, ás, ivi, átum, are. a. TeraConde-
CONDISCiPüLÁTUS ns. Nep, Ei condiscipu-
corar, adornar. Condecorare aliquem suo nomine. lado, compañia, sociedad ' de los estudios.
Plin. Honrar, condecorar á uno con su nombre.
COND1SCiPÜLUS, i. Cic. Condiscípulo, malura-
CONDELECTOR, iris, atus sum, ari. dep. Bibl.
aero en el estudio.
Deleitarse en. CONDISCO, is, scére. Cic. Aprender
CoNDELíquEsco, is, ére. n. Cal. Colicuarse,
juntamente. 11 Acostuninrarse. 11 Plin. Ejercitarse,
liquidarse. CONDITÁNEUS, um. Fan. . Lo que se condi-
CoNneurNÁniers. lé. n. is. Palad. Conde-
digno de ser condenado. menta ó sazona.
nable, CONDITAR1US, a, um. S. Ag. Perteneciente al
CoNoEmNÁTro, onis. Ulp. Condenacion.
condimento ó guiso.
CONDEMNÁTOR, bris.m. Tác. Condenador, el que
Comp irro, onis. f. Cic. El acto de guisar, adobar
'condena. El acusador que hace condenar al reo. y sazonar la comida.
CONDEMNÁTUS, a, inn. Cic. Condenado. Con- CoNorno, (mis. f Bibl. La creacion. 11E1 actc
dernnatus fu•li. VII). Condenado por hurto.- de guardar, de hacer repuesto. 11 La cualidad, con-
Mal-tis cri,ninibus. Clic. Por muchos delitos.—D„ vi.
dicion, estado, situacion, disposic•ion. naturaleza, ín-
Cíc. Por violencia.—Inju •iarum, Clic. Por inju- dole, ingenio, suerte. 11 Cláusula, articuio, tratado.
rias. Purt. de Conditio Cic. Condicion, estado, carrera de
CONDEM NO, ás, ávi, ataran áre. a. Cíc. Conde- vida.—Inflinct. Cíc. Baja condicion.—Loci. OL'. Si-
nar. 11Hacer el acusador que se condene al reo. tuacion, naturaleza, cualidad de un sitio, de un lu-
CONDENSÁTIO, (Mis. f. C'el. Attr. Condensacion, gar. Condilione.s. pacis. Cje. Condiciones, articules
el electo de condensarse alguna cosa. de un tratado de paz.—Ferre. Cie. Ofrecer las con-
CoNoENsaTus, a, tan. pare. de Condenso.Colarn. diciones, proponer partidos. Sub ed condilione. eje
Condensauo, espesado, trabado. Bajo de, con esta condicion. Accipere conditionein.
Comas:asao, ed, ére. Lucir. V. Condenso. Ter. Aceptar el partido.
CONDENSi f átiS. f. Apul. Coudensidad, es- CONOTTIONÁII -ILIS. m. f. lé. n. ís. l'ert. Lo mismo
pesura, consistencia, condensacion. que
CONDENSO, ás, avi, aterra are. a. Colwn. Con- CoNni"-rióNfi LIS. m. n. is. Dig. Condicional,
densar, espesar, trabar, dar consistencia á mate- que incluye y lleva consigo alguna condicion.
rias que de suyo son líquidas, y tainbieu á otras. CONDÍ • IONÁLÍTELL adv. Dig. Condicionalmente
CONDENSUN1, n. Bosque. matorral. con condicion.
CONTIENSUS, a, um. Lucr. Condensado, trabado, CONDíTITIUS, um. Colom. Guardado, reser
espeso1Lira. Apretado. Condensa arboribus vado, repuesto.
Lie. Valle cubierto de una espesura de arboles. CoNurri vum, n. Sén. El sepulcro ó bóveda
CONDEPSO, is, sui, psitum, psére. a. Cal. Mez• donde se depositan los cadáveres.
clar, amasar, ablandar con. CONDiTi VOS, a, Varr. Que se puede guar-
CoNDico, is, xi, cturn, cére. a. Cie. Prome- dar ó conservarse sin perderse.
terse uno á otro, darse palabra, citarse, quedar CON urroit, óris. Cje.. El cocinero, guisan-
de acuerdo, en penarse, obligarse recíprocamente dero, el que guisa y sazona la comida.
parad)] Anunciar, significar. 11 Ulp. Citar á CONDITOR, (rus. ni. Suet. Hacedor, fundador,
Juicio, emplazar, poner por justicia. Petron. De- autor, escritor ; inventor.11Bibl. Criador. Condilor
cir, publicar de coman acuerdo. Condicere aticui mri redeuntis Cliristus. Ciaud. Nuestro Señor Jesu-
carnam. &el. Prometer auno ir á comer ó á cenar cristo, criador, autor de la nueva lee de gracia.—
su casa.—Locum, lempluque J List. Con- Legan/. Cic. Legislador, el que da, hace y estable-
venir en el tiempo y lugar de juntarse.—/educias. ce las leyes.—Sectce.Colum. Inventoteautor de una
Jusl. Hacer, quedar en una tregua de cornun sen- secta. seoc ttoar —l\'e
de l in cio Conductor, ageuce principal,
get eii. oC
Cic.
timiento. motor n egocio.
Com:Immo, erais. f. Intimacion, denuncia- CONDiTRIUNI, n. Plin. Saladero para salar
cion, accion que se Intenta. carnes.11Tarro para dulce.
CON CON 197
CosinPrónium, n. Marc. El arsenal, almacen. Cic. Perdonar á uno en consideracion, por respeto
La caja de los muertos. El sepulcro. de otro.—Se et vitam sumo reipublica. 'S'alud.. En-
II Petr.
CoNnintsx, ícis. f. Apul. La que funda ó esta- tregarse á sí y su vida á la república.
blece. CONDORMIO, ís, ivi, itum, ire. n. Plaut. y
CONDYTUM, n. Veg. La panera, hórreo donde CONDORMISCO, is ivi, itum, scére. n. Plaut. Dor-
se guardan los granos. Condita militaría. Veg. Al- mir, dormirse con otro.
macenes donde se guardan las provisiones de boca CONDRILLA, se, y Condrille, es. f y Coodrii-
y guerra. lon, n. Condrilla, yerba, especie de endivia
COND -ITUM, n. Plin. El hipocras. silvestre mui amarga aljusto.
CONDITÚ RA, f.Colunt. El guiso, sazon ó modo CONDUCENTER. ady.(iel. Con conducta, con juicio.
de componer la comida. CONDUC►BÍLIS. m. f. lé. n. is. Plaul. Condu-
CONO -1TUS, os. ro. Apul El acto de guisar, sazonar. cente, útil, provechoso, venta joso, conveniente.
Cosod-rus, us. rn. Apul. El acto de fabricar. CONDUCIT. impers. Conduce, es útil, á propósito,
CONDIlts, a, 'mi. part. de Condio. Cic. Sazo- provechoso.
nado, condimentado, guisado, compuesto. Gorditas CONDUCO, is, ctum, ére. a. y n. Cic. Condu-
sale el facetils Cdesar. Cic. César era hombre de cir, llevar, trasportar. Alquilar, tomar á renta.'¡
mucho chiste y sal, niui sazonado, lleno de donaire Emprender. Conducir, ser útil. Conducere lac.
y gracia en sus conversaciones. Condita comitate Coatms Cuajar la leche.— Vulnera. Val. Flac. Ce-
gravitas. Cic. Gravedad mezclada, sazonada con rrar las llagas.—Exercituro in muro locuaz. Ces.
cierto aire de afabilidad. Conditain vinum. .Plin. Juntar un ejército en un Ingar.—Homines. Cés. Le-
Vino compuesto, dulce. vantar tropas, gente, hacer levas de gentes. Con-
CONDYTIJS, a, um. part. de Condo. Cic. Guar- daca hoc tibi. Colum.—Tuis rationibus. Cic.—
dado, repuesto, reservado, conservadod Fundado, In ó ad reto tuarn. Plaut. Te conduce, te es útil,
fabricado, edificado. II Compuesto, escrito. Condi- provechoso, conviene á tus intereses. Conducunt
tus sepulcro. Cic. Enterrado.—Demi. Cje. Oculto, ea maxiine quee sunlrectis.sima. Cic. Las cosas mas
encerrado en casa.—Ensis. Ilor. Espada metida justas son las mas provechosas.
en la vaina.—In 0 11d calígine. Se'72. Oculto, cu- CONDUCTIO, ónis. Cic. Consecuencia, ilacion.
bierto de una espesa oscuridad. Ab urbe condild. Conduccion, el acto de conducir. II El alquiler. 11
Desde la fundacion de Roma. Cel. Aun. Contraccion ó encogimiento de nervios.
CONDUCTITIUS, a, um. Maui. Lo que se alquila
CONDO, is, dicli, dére. a. Cic. Ocultar, por cierto precio. Conduclitice operee. Varr. Tra-
cubrir, encubrir. II Cerrar, guardar, reservar. II
Contener, tener dentro.II Fundar, fabricar, cons- bajos de jornaleros.
CONDUCTOR, Oris.M. Plaut.El que alquila ó com-
truir, levantar, edificar. I Hacer, componer, inven-
pra por un tiempo. Cic. Empresario de una obra.
tar, establecer. Condene jura. Ov. Hacer, estable- CoNnuerulx, ícis. f. Cód. La que alquila ó com-
cer leyes.—Urbern. Virg. Fundar una ciadad.— pra por cierto tiempo.
flistoriam. Pan. Escribir, componer una historia. CONDUCTUNI, n. Cic. La casa ahrilada.IIE1 al-
—Ensent. lior. Volver á envainar la espada, vol- quiler de ella.
ver la espada á la vaina.—Lumina. Ov. Cerrar los
CONDUCTUS, us. Cel. Asir. La contraccion
ojos á un difunto.—Adiquid arca. Cic.—In aleo.
encogimiento de los miembros.
erumenam. Plaut. Poner, meter en el
CONDUcTUS, a, lun. wat. de Conduco. TáC. Con-
cofre, en el vientre ó en el estómago, en la bolsa.
ducido, llevado, dirigido.I!Emprendido.'JAIquilado.
Longos cantando comiere Virg. Emplear los
Gonductus exercitus. Nep. Ejército estrangero que
Bias enteros cantando.—Famani ingenio suo. Fedr.
se tiene á sueldo. Conducti manmi. flor. Dinero á
Fundar, adquirir una fama eterna con su ingenio.
interes. Conducta cutis. Gel. Aur. Cútis, pellejo
CoNnocÉFÁcio, is, feci, facturo, cére. Gc. En-
señar, instruir, amaestrar, acostumbrar. arrugado, encogido. Conductas dies. Solio. Dia
CONDocÉFACTUS, a, mil. part. de Couslocefacio.
corto, de invierno.
CoNnünnicÁnilis. m. f. 1 'é. u. is. Vilruv. Lo que
Cic. Enseñado, instruido, amaestrado.
CONDOCEO, és, cui, docturn, cére. a. Hor. Ins-
se dobla en dos partes ó piezas. Conduplicabiles
truir, enseñar. Ares. Vitruy. Puertas de dos hojas.
CONDUPLÍCÁTIO, Plaut. Reduplicacion,
CoNeocToft, óris. in. S. Ag. Doctor juntamente multiplicacion, aumento, repeticion de una misma
con otro. cosa. Quint. Figura retórica en que se repite una
CONDOCTUS, a, um. part. de Condoceo. Plaut.
palabra sobre otra.
Docto, instruido, prevenido. CONDUPLICO, As, Avi, &ton, Are. a. Cic. Redu-
CONDOLED, és, lai, lére. n. S. Ger. y
plicar, redoblar, aumentar. Conduplicare alicui be-
CONDOLESCO, is, lui, suére. n. Cje. Condolerse,
nelicium. Ter. Hacer á uno un beneficio doblado,
dolerse, sentir algun mal ó dolor. Condoluit mita al doble.
capul de venlo. Pinza. Me ha hecho mal el viento á.
CONDURDUM, n. Plin. Planta que florece en el
la cabeza, me duele la cabeza del aire, del viento. solsticio del estío con llores encarnadas, que traído
—Sipes, si dens, (erre non possumus. Cic. Si nos al cuello cura las paperas.
duele un pié ó un diente, no lo podemos sufrir, no
CONDtJRO, ás, Avi, Atara, Are. a. Lucr. Endure-
podemos sufrir el dolor de un pié ó de un diente. cer, poner duro.
Gandolcscunt ulcera ad suspicionern Lacias. ,Se'n.
Se sienten las heridas, cuando se imagina que CONDUS, m. Final. El mayordomo ó clespen•
las tocan, que las van á tocar. cero. II Cal. Especie de taza.
CoNnvelÁTus,a,uneP/in.Nudoso,lleno de nudos.
CONDONIO, ás, id, itum, áre. a. Prud. Domar, CONDYLÓNIA, Atis. n.. Cels. Tumor,. postema.
sujetar. CONDYLUS, i. Marc. La juntura, nudillo ó
CONDóNÁTIO, Onis. f. Condonacion,largueza, artejo.
Don, donacion. II Perdon, remision de
CONE, es. Tác. Cona, isla en la embocadura
una deuda. del Danubio. .
CONDÓNkTUS, a, um. Cje. Part. de CONFÁSULATIO, <Mis. f Tent. Confabulacion,
CONDONO, ás, ávi, átum, Are. a. Cic. Condonar, coloquio, conferencia, couversacion.
perdonar, remitir alguna pena ó deuda. Dar, re- CONFÁSÜLÁ rus, us. m. Sial. V. Confabulatio.
galar. Condonare alicui munas. Cm. Hacer un pre- CONFABULO, As, are. Plaul y _
sente á. alguno.—Pecunias debitoribus. Cic. Per-- CONFiDULOR, Aris, átus sum, dep. Plaut.
Coa:ir las deudas á sus deudores.—A licui aliquem, Confabular, tratar, conferir, hablar entre ahlunos.
198 CON CON .
CONLICIO, is, fecí, facturo, cére. Luer.. Hacer asunto en pocas palabras. Verba si ad reM canje,
~lar. Ter. Si las palabras sirven de algo, si lao
son otro.
CONF,ETA sus. Fest. Marrana que se sacrificaba
procionza:RtRirtiNt osu eá.stectáci.s,i,
:ton toda su aria. atarlo ase. a, Plin
COffirAltREÁTIO, Confarreacion, ce- Unir. juntar, encolar, soldar, pegar.
-monja de las casamientos entre tos roznamos, en CO 7,ZI" E RTE adv. Am. y
CONE ERT1M, adv. Liv. Estrecha, apretad
que se daba á comer a los esposos un pan hecho de amen te .
farro. Cosiaasurus, a,um. part. de Confercio. Crc‘ n
CONFARREÁTUS, a, ton. Tác. El casado ó unido Lle o, acalcado. l I Apretado, unido, espeso. Con,
sn matrimonio con la libacion del pan de farro. fertissima acies. Cés. Ejército mui apretado, unido,
Part. de apiñado.
CONFARREO, as, are. a. Tác. Casar con esta ce- CONFERVA, f Plin. Esponja, planta.
-emonia. CONFERVÉFÁCIO, is, ére. a. Licor. Abrasar, in-
CONFÁTÁLIS. m. lé. n. is. Cic. Lo que tiene el flamar, quemar.
mismo destino, suerte ó hado que otra cosa. ¡1 Lo CoNFEitvzo, es, vni,vére. n. Palad. Hervir jun-
me es fatal a muchos. tamante.11 Ce/r. Componerse, unirse, cousolidaraa
CONFECI pret. de Confino. lo que estaba roto ó quebrado.
CONFECTIO. f Cic. Confeccion, composa- CONFERVESCO, is, scere. n. Plin. Cocer, hervir,
clon, preparacion.11 La perfeccion, el acto de ha- fermantar.11 Inflamarse, ponerse ardiendo.
cer, formar, acabar, perfeccionar, dar fin á una CONFESSIO, anis. f. Cic. Confesion, declaracion,
cosa. Cozifectio bah. El fin de una guerra.— Confessionem imilatur tacita-mitas. Cic. El silen-
Fsaarion, Cia. La mascadura ó accion de mascar la cio parece confesión ; quien calla otorga. Cumfes-
comida, digestion. — Tributi. Cic. La accion de szone sud zuda. Cic. Ser con% encido por su propia
levantar un tributo.— Libri. Cia. La composicion de confesion. Exprimere con fessionem arucialu.. ,Suet.
un libro.— Valeittdinis. Cia. El desfallecimiento, Hacer confesar en el tormento.
pérdida de la salud. t CONFESSOR, cris. in. S. Ger. Confesor, el que
CONFECTOR, oris. m. Cic. El que acaba. lleva al confiesa y predica la fé católica,
cabo, finaliza, concluye, perfecciona, da fin a una CONFESSORIUS, a, urn. Perteneciente á la
cosa. Confector ~man iynis. Cic. El fuego es el confesion.
destruidor de todas las cosas.—Ferraran. Suet. El CONTESSUS, a, MIL part. acr. de Confiteor.
cazador que persigue y mata las fieras.—Parpurze, Clazia. Confeso, el que ha confesado. [1 Ciara. lila:.
Vop. El que tiñe de púrpura.—Coriorum. Jul. nifiesto Conftssas manos tendera. Oc. Tender las
Ejem. El curtidor de pieles. manos, darse por vencido. CwIje' ss¿u (cris. Gel. El
CoNFEcTirix, icis. f. Lact. La que acaba, fina- que confiesa y reconoce la deuda. lsx conftsso.
liza, consume. Quint. De la propia confesion ó declaraaion. CCM-
CONFECTÚRA, ve. Colum. La manifactura, ar- fessa res est. Cic. Confessum venir. In -con-
tificio, fahrica.11 Pila. Confeccion, composicion, fesso est. Plin. Es cosa reconocida de toda el
pre_paracion. . , inundo, constante, cierta entre todos, es opinion
NFECTUS,
CO a, MIL par t. de COIlliC10. u u
Hecho, coman.
Trabajado, compuesto. 11 Finalizado, completo, CONFESTIM., adv. Cic. Al instante, al punto
perfecto, acabado, concluido. I Consumido. 11 Ma - al momento, incontinenti, sin di!acias, pronta-
cerado, cocido, digerido. 11 Debilitado, quebrantado, mente.
acabado, consumido. Coi/fiel/4s cibus. Cia. Vianda CONFIBüLA, Fibula.
digerida,--Senectule. Cic. Agobiado de la vejez.— CONTÍCIENS, tis. COM. Cj e.. Eficiente.
Frigore. Cic. Aterido, pasmado de frit).— Fume. CONFiCIENTiSSiNIUS, a, una. Cia. exacta.
Cic. Transido de hambre.—Vino. Cic. Borracho CONITC10, is, faci, factual, ficére. a. Cie. Hacer.
perdido.—Gladiator. Cic. Gladiador vencido, de- Acabar, concluir, dar fin, perfeccionar. I1 °adqui-
rrocado, abatido. Confectd victoria. Cic. Ganada la rir, amontonar, juntar. 11 Matar, esteraniaar, hacer
victoria.—Res. Cia. Negocio concluido.— Civil as morir. I1 Gastar, consumir, perder, disipar, arrui-
ab alivio. Cic. Ciudad destruida por alguno.— nar, borrar. I I Traer, acarrear. ¡I Transigir, dar sa-
Mide forma. Virg. Belleza perdida por la flaqueza lida, dar vado. ¡I Mascar. I1 Digerir. Con/itere fu-
y magrura. neta justa.Cés.11acer las exequias, el fintaral de un
CONFERC1O, is, ersi, arbitra cire. a. Plin. Llenar, difunto.—Longam ciara. Cic. Acabar de hacer un
amontonar. 11 Apretar. largo viage.—Officia sua. Puna. Cumplir con sus
CONFÉRO, fers, labro), ferre, a. y n. Colurn. obligaciones.—Bibliothecain. Cic. Formar, hacer
Llevar muchas cosas, juntar, amontonar en un lu- Ann.os prope untura. Cic. Llegar casi
gar. II Conferir, concedes, dar. 11 Contribuir, pagar. á tener, á cumplir casi citas anos.— Ratioaes. Cia.
1/ Comunicar, tratar, eiaminar por via de consulta. Liquidar sus cuentas.—Pecuuiam ex re aliqud.
l'Aplicarse., dedicarse. 11 Diferir, dilatar, reservar. Cic. Sacar, hacer dinero de alguna cosa.—Pecu-
11 Comparar, cotejar.11 Mudar, trasformar, trocar. II lium grande. Piala. Juntar, amontonar grandes ri-
Arrimar, juntar, unir. ¡I Llevar.110e. Combatir. El quezas. (Infectares est, ó Coi/freí/un cst. Cic. Se
Servir, ser útil, provechoso. Conferre se atiquo.Cia, acabó, esto es hecho, se perdió, no hai recurso
Irse, pasar á alguna parte —Se Roznam. Cia. Ir á Confici firme. Cia.Murirse de hambre.—Lacrarais.
Roma.—$e in fugam. CM- Dar á huir, tomar las Cic. Deshacerse en lágrimas, en llanto.—Caris.
de Villadiego.—Cuipam in aliquem. Ter. Echar á Cia. Estar lleno, afligido de cuidados, de afanes.
alguno la culpa.--/n aliviana beneficia. Cia. Hacer Ex quo comficitu• Cic. De donde se infiere, se
favores, bene ficios á aignno.—Verba ad rent. Ter. saca, se concluye que. Conficere aliquem verbiS.
Pasar, llegar de las palabras á los efectos, á las Plan!. Convencer á uno con palabras.
obras.—Capita. Liv. Alinearse con alguno, te- CoNaicno, (mis. f. Cic. La ticciou, fingimiento,
ner, venir, asistir á una plática ú conferencia.— el acto de forjar una mentira.
Consilia. Ter, Comunicar los pareceres, deliberar CONFICTOR, gris. M. Paul. No l. El que finge °
entre.—Castra ca,stris. Cte. Acampar unos enfrente in; esta algun embuste.
de otras. -1Vortssima primis. Cic. Cotejar, compa- CoNrie •us, a, urn. parí. de Configo. Ter. Fin-
rar lo presente con lo pasado. In queestum vocean. gido, inventado, forjado, urdido con flema.
Cje. Haces oficio de pregonero para ganar la vida. CONKDÉJUSSOR, oris. m. Confiadoro com-
—Pedem, cie Venir, llegar á encontrarse.—Rem pañero en la fianza, fiador con otro.
in pauta. Plata. Reducir, contraer, abreviar un CONFIDENS, tis. com. Cic. Confiado, seguro da
CO N CON 199
sí mismo, presuntuoso, temerario, atrevido. Ani- que este negocio se hiciese mas fáciunente por tu
moso, intrépido,que nada le asusta ni acobarda.Ini- medio. (Infiel id. Liter. Esto se hará. se ejecuta-
tio confldens, in Jacto limidus. Prwmones rá. Id (Medias confieri animadventit. Cic .Advier-
Canes timidi vehernentius latrant. adag. Gato te, observa que esto se hace con mas, con mucha
maullador nunca buen cazador. Perro que muchas dificultad. Ut confiat punir diligetiter curare.
liebres levanta, pocas mata. ref. Colum. Poner mucho cuidado en que se haga bien
CONFIDENTER. adv. Plaut. Confidentemente, el pan. Plaut. Consumirse. I I Estar recogido.
con presuncion, confianza y vana opinion de sí CoNeutelÁTE. adv. A' Her. Confirmadamente,
mismo. CO//fidenlius dicere. Cie. Hablar con mas con firmeza y seguridad.
atrevimiento. Confidentissime resistere. A' Hez.. CONTIRMATIO, ónis. f Cje. Confirmacion, reva-
Resistir, oponerse temerariamente. lidacion de alguna cosa hecha ó probada, compro-
CONFIDENTIA, f Cic. Confidencia, confian- bacion, seguridad. Apoyo, fuerza, firmez a,- II
za, seguridad, esperanza firme. II Temeridad, au- Aseveracion, afirmacton. II Prueba. Confirmatione
dacia, imprudencia, vana opinion de sí mismo, non egel virtas Cje. No necesita tu valor ser
presuncion. alentado.
CONE IDENTILOQUUS, a, um. Maui. El que habla CONE' IRMÁTIVE. adv. Tent. Con confirmación y
con demasiada confianza y presuncion. seguridad.
CONI is, ab, isus sum, dere. n. Cic. Con- CONFIRMÁTIVUS, a, um. Prisc. Confirmativo
fiar, esperar con firmeza y seguridad, fiarse, ase- confirmatorio, que confirma ó comprueba.
gurarse, poner su confianza. II Esperar. Con/ido CONFIRMATOR, óris. m. Cje. Confirmador, ase-
rent Are Cic, Confío que esto me ha gurador.
de acarrear alahanzas.Collfido r e 121 ui volamos esse. CONF IRMATRIX, iCiS. f. Tul. La que confirma
Cie. Estoi seguro que la cosa es como nosotros y asegura.
queremos. Mallum naturd loci confidunt. Ces. Es- CONFIRMATUS, a, mil. pral. de Confirmo. Cje.
tán mui confiados ea la naturaleza del sitio. Ac- Confirmado, asegurado, comprobado, corrobo-
ece nortrce confidito. Cic, Confía en mi bolsillo, rado. Confi •matus animus. Cje. Animo asegurado,
en mi dinero. alentado. Conflrmata valeludo. Cie. Salud vigo-
CONTIGO, is, fixi. xum, gére. a. Cje. Clavar, rosa, fortificada.—e-Elas. Cic. La fuerza de la
traspasar. 11 Herir. Clefiyere curas in reipublicce edad.
salarle. Cíc. Poner, dedicar, emplear todos sus CONFIRMiTAS, átis. f Firmeza de áni-
cuidados en la salud pública .—Cornicum oculo.s•; mo, fortaleza, constancia, valor.
Cric. Frase proverbial, que quiere decir engañar a CONFIRMO, ás, ávi, átum, are. a. Cje. Confir-
los engituadores, ó como decimos nosotros, a un mar, asegurar, autorizar, establecer, probar. II
pícaro pícaro y medio. Afirmar, fortificar, apoyar, comprobar. U Alentar,
CONFIGURÁIS. adv. Apul. Con figura, forma animar, levantar el ánnno, el corazon. Euler.
configuracion. Confirmar, administrar el sacramento de la con-
CONF iGÚRÁTIO, ónis. Tent. Configuracion, firulacion. Confirmare aliquid alictii. Cíc. Asegu-
conformidad. semejanza. rar alguna cosa á alguno.---De aliquo. Cje. Ase-
CONFIGÚRÁTUS, a, uni. Lact. Configurado.
gurar de alguno —Corpus. Cels.—Se. Cic. Reco-
Parí. de brar sus fuerzas, reponerse, restablecerse.—Ani-
CONFIGURO, ás, ávi, átum, are.. a. Colum. Con-
mos cerbis. Cés. Asegurar el corazon con buenas
figurar, dar forma ó figura. Configurare aliquid ad palabras, alentar, levantar con su plática el co-
similitzutinem Colum. Dar á una cosa la
razon de otros. Hoc libi confirmo. Cit.:. Esto te
forma, el aire y configuracion de otra.
aseguro.
CONFINÁLIS. ni. J. lé. n. is. Var •. Pertene-
ciente a los confines ó términos. CONFIscARIUS, rn. Ulp. Delator.
Co szerNeo, is, fidi, fissnm, findére. Tibul. CONFISCÁTIO, ónis. f. Flor. Confiscacion, el
Hender, dividir, separar, abrir. Confindere tela- acto y efecto de confiscar los bienes.
rem ferro. Tibul. Abrir la tierra con hierro, ararla. CONFISCÁTUS, a, tun. Suet. Parí. de
CONFINE. n, Se'n. Confin, término, linde ó lin- CONFISCO, ás, ávi, átum, áre. a. Suet. Confiscar,
dere.' IVol.Plae. temar confinante, vecino, cercano. privar de los bienes á alguno, y aplicarlos al fisco.
CONFINGO, is, finxi, fictum, gére. a. Plin. For- CONFISIO, Cic. Confianza, seguridad,
mar, hacer, fabricar, II Fingir, forjar, inventar. creencia.
Confluyere rolarainter se. Ama. Concertar entre CONFiSUS, a. uní. part. de Confido. Cic. Con-
sí una picardía.—Crimen in aliquem. Cic. impo- fiado, que se fia ó confía.
ner, suponer, inventar un delito contra uno, acu- CONFiTEOR éris, fessus sum, téri. dep. Cie.
sarle falsamente, levantar un falso testimonio, una Confesar, declarar, reconocer, decir ingenuamen-
calumnia. te. Confiten aliquid ó de re aligar& Cic. Confesar
CONFINIS. rn. né. n. is. Liv. Confinante, que una cosa ó acerca de ella.—Vulia. Ov. Confesar
confina ó linda con, contiguo, inmediato, cercano, con el semblante, mostrar, manifestar la verdad
vecino. Semejante, parecido. en el rostro.—Quctstione adhibitd. Cic. Confesar
CONFINITIMUS, a, um. Mui cercano. inme- en el tormento.—Pallore timorein. Ov. Descubrir,
diato. II Mui semejante. manifestar el temor , el miedo en la palidez del
CONFINIUM, n. Cic. Confin, término ó raya rostro.
que divide y señala los términos. II Vecindad, cer- Coereixt. pret. de Configo.
cama, proximidad In con finio boni maligne posila CONFIXILIS. m. f lé. n. Apul. Compuesto de
est inedioc•itar. Colum. La mediocridad esta en piezas.
medio del bien y del mal.—in aneto salutis exi- CoNatxus, a, am. part. de Configo. Cic. Trae
tiiquc esse. Fel. Pat. Verse al borde del precipi- clavado, atravesado. -pasdo,
cio, a punto de perecer, entre la vida y la muerte. CONFLÁBELLO, ás, ávi, átenla, áze. a. Tert. So-
CoNFio, is, fíéri. par. Virg. (Este verbo solo se plar, atizar el fuego.
halla en los tiempos siguientes.) Confit res utroque CONFLACCEO, es, ére. n. Fírnt. y
modo. Lucr. Esto se hace de dos maneras.—Quod CONFLACCESCO, ére. n. Ge¿
Desfallecer,
ex pecudibus stercus. El estiércol que se quedar sin movimiento.
hace de los ganados. Confit hoc quod voto. Ter. Coeurnkoas, is.f. Fest. Lugar espnezto I todos
Se hace lo que yo quiero, se hace lo que yo deseo. vientos.
v
Confurel quo jacitius per te res iota. Cie. A' fin CONFLÁGITO, áVi, átum, are. a. Min. Pedir
200 CO N CO N
con mucha instancia, hacer muchas instancias para CoNFLuomeroft, iris. átus sum, "ári. dep. nuca
alcanzar lo que se pide. tuo.
CONFLAORATIO, onis. f Sén. Conflagracion,
CONFLUENS, tis. com. Plin. Que corre juntas
incendio. mente ; que viene de tropel.
CoyfreArnainrus, a, um. A' Iler. Part. CONFLUENS, tis. Ces. Confluencia, la union
CONFLAGRO. ás ávi, áturn, are. a. y n.Cie. Que- de dos rios. ¡I Conflans, nombre de varias ciudades.
mar, consumir al fuego. ¡I Quemarse, arder, constu_ CONFLUENTES, tium. m. piar. Suel y
mi rse ala fuego. Conflag 1-are incidid. Cíc. A bra- CONFLUENTIA, w. f. Coblentz, ciudad de Ale-
same, comerse de envidia. 11 Ser mui aborrecido. mania, donde se junta el rio Rin con el Mosela
Corsr LA Ntmo, ás, áre. a. Apul. Inflamar. CONFLUENTIA, w. f. Macr. Confluencia, rCon-
CONFLATÍLIS. m. f. lé. n. is. Prud. Con-dátil, lo cu so, abundancia. Dícese particularmente de los
que se puede fundir. humores que acuden en demasía á alguna parte del
CONFLÁTIO, onis. Sén. Conflacion, la fundí- cuerpo.
°ion de los metales. CONFLIDGES, is. f. Fest. y
t CONFLAT0R, m. El fundidor. CoNFLOcruet, n. Solin. Confluencia, union de
t CONFLÁTORWM n. El horno. II La fragua, dos nos.
El lugar en que se funden los metales. CONFLICTO, 5.s, are. Ne t,. Y. Confluo.
CONFLÁTURA, ve. j: Plin. La fundicion, el acto CONFLUMEUS, a, um. Apul. y
de fundir los metales. CONFLUMLNEUS, a, um. Lo que está sobre el
Co N ei„kmos. um. par!. (le Conflo. Pan, Fun- in:smo rio.
dido. I I Lucr. Soplado. II Cic. Hecho, forjado, com- CoNFeuo, is, xi, mine fluére. si. Cíe. Correr
puesto. Conflati testes. Quin!. Testigos comprados, juntamente, juntarse, unirse las aguas. Venir,
sobornados. acudir en tropa.
CONFLECTO, is, flexi, fiemo, tére. a. Plin. En- Coneiuus, a, um. Prod. Que corre juntamente.
corvar, doblar. CONFLÚVIÁTUS, a. 111T1 . Lic. Lo que está junto
CONFLEO, es, ere. a. Llorar con otro. a un rio, colocado á la orilla de un rio.
CONFLEXLS, a, urn. par!. de Conflecto. Plin. CONFLtiVIUM, n. arr. El lugar donde se
Doblado, encorvado. juntan las aguas de muchos rios, ó muchas cosas,
CONFLICTATiO, ¿mis. f. Gel. La colision ó cho- ¡¡ La misma concurrencia de las aguas.
que de una cosa con otra. II Quin!. La altercacion CoNForno, is, fedi, fossurn, clére. a. echn.
forense. ¡I Gel. Ataque, choque, combate. Cavar. Herir. 11 Traspasar, matar. Confedere
CONFLiCTÁTRIX, iris. f. Tert. La que choca O horturn apud aliquein. Picad. Cultivar el jardin,
tropieza con. el huerto de alguno.— Aliquem rulneribus. Lic.
CONFLICTÁTUS, a, mil. part. de Conflicto. Cés. Coser á uno á puñaladas, cubrirle de heridas.—
Maltratarlo, afligido. Scripta alicujus notis. Plin. usen. Criticar, poner
CoNFLEcerio, onis. f Quini. El choque, colision notas a las obras de alguno.
ó encuentro de dos cuerpos. II Cic. Choque, ataque, CONMEDATIO, j: Pacaes. El acto ó efecto
combate, oposicion, contrariedad. de afear, de borrar.
CONFLICTO ás, avi, átum, are. a. y n.Chocar,tro- CONFCEDERÁTIO, ónix. f S. Ger. Confederacion,
pezar, encontrarse una cosa con otra. ¡I Maltratar, alianza, liga, union.
afligir, atormentar, inquietar, incomodar, hostigar, CONFCEDÉRXTUS, a, urn. Oros. Confederado,
vejar. Confite/are cum aliquo. Cic. Debatir, reñir unido, aliado. Part. de
con alguno.—Iniquissimis rerbis. Cic. Decirse, ul- CONFCEDÉB.0, ás, avi, átum, are, a. P 7'21(1. Con-
trajarse con injurias mui atroces. Conflietare rem- federar, hacer alianza, liga ó union, confederarse.
publicam. Tríe. Inquietar, alborotar la república. CONFCEDO, ás, are. Apul. Afear, emporcar,
CONFLICTOR, g ris, .tus sum, ari. dep. V. Con- embarrar, ensuciar.
flicto. CONFTEDUSTI, Ortml. m. piar. Fest. Confedera-
CONFLICTUS, us. m. Cíc. El choque, colision ó dos, aliados.
encuentro de una cosa con otra. II Conflicto, ba- CONFCETO, ás, are. a. Fírm. Parir al mismo
talla, lucha, pelea. tiempo, juntamente.
CONFLIGIUM, n. Solin. V. Conflictus. CON.FCETÚRA, f Firin. El preñado de los
CONFLIGO, is, ixi, ictum, gére. a. y 92. Cic. Cho- animales.
car. Combatir, batirse, venir, llegar á las manos, CONF(ETUS, a, nra. Fest. Preñada, que tiene
dar la batalla. II Contender, disputar. Conflrgere el vientre lleno de hijuelos. Dícese de los ani-
acie. Liv.—Armis. Cic.—Collatis signis. males.
Da.x la batalla, combatir en campo de batalla.— CONFOMO, ás, are. a. Galia. Mondar, descor-
Mana cura hosle. Cic. Venir á las manos con el tezar los árboles.
enemigo.—De re aliqud. Cíc. Disputar, tener con- serC. ONFORE. Ter. V. Fore. Lo que ha ó tiene de
tienda, contestacion sobre alguna cosa. Confligitur.
Claud. Se pelea. CONFÓRIO, is, ire. a. Pomp. Manchar, ensuciar.
CONFLO, ás, ávi, aturn, are. a. Plaut. Soplar con CONFORMA LIS. m, f. lc, n. is. Tert. Conforme
6 juntamente. II Lucr. Encender. I I Suet. Fundir. 11 semejante.
Virg. Forjar. 11 Cic. Hacer, escitar, suscitar. CONFORMATIO, onis. f Cíe. Conformacion, co-
Componer, hacer. Confiare alicui bellum. Cic. Mo- locacion, disposicion, forma, figura. ¡I Idea, nocion,
ver una guerra contra algurío.—Invidiam alicui representaclon, inaágen, concepto.
novo scelere. Cje. Escitar la envidia, el odio y abo- CONFORMATOR, ores. 774 Apul. El que forma,
rrecimiento contra alguno por un nuevo delito.— arregla, coloca y dispone.
Societatem, ftedus, amiciliam cum aliquo. Cic. CONFORMATUS, a, um. part. de Conformo. Cic,
Asociarse, ligarse, contraer, hacer amistad, liga ó Conforme, arreglado, dispuesto, colocado, propor-
compañía con alguno.--Seditionem. Cic. Mover un cionado, formado, figurado.
alboroto, una sedicion.—Judicium. Cic. Forjar, CONFORMIS. m. f. me. n. is. Sid. Conforme, igual,
inventar, suponer una acnsacion, un delito.—/Es parecido, correspondiente, semejante.
alienum. Cíc. .Contraer deudas.—Negotium alicui. CONFOR1ÚTAS, átiS. f. Sén. Conformidad, se-
Cic. Dar que hacer, molestar enfadar a alguno. mejanza de una cosa con otra.
CONVLORENS, tis. com. S. Ag. El que florece, CONFORMO, a.s, avi, atan], are. a. A' Her. For-
que está en la flor de la edad con. otro. mar, dar forma. (I Conformar, disponer, ajustar,
C ONFLUCTUO, as, ávi, átnm, are. n. Sén. trag. y acomodar, arreglar, perfeccionar. Conformare ora,
CON C.ON 201
tione-m. Cic. Dar forma á tina oracion, arreglada, CONFÉSIM. adv. Varr. Y. Confusa.
ponerla en órden.—Se ad voluntatem alterius. Cic. CONFUSIO, s'anís. f. Cie. Confusion, mezcla.11
Conformarse, ajustarse, adaptarse, acomodarse á Desórden, perturbacion, falta de órden, de loé.
la voluntad de otro. todo.—Oris. Tác.—rullus. Petr. Confusion, ver-
CONFORNICO, ás, ávi, átum, áre. a. rtruv. Abo- güenza. 11 Tristeza.
vedar, fabricar, formar en arco. CONFUSOS, a, um. pan. de Conrundo. Cic. Con-
CONFORTO, ás, áre. Lact. Confortar, animar, fuso, mezclado, oscuro. 11 Derramado, esparcido.
alentar, consolar, dar vigor, espíritu y fuerzas. Turbado, temeroso. 11 Perplejo, incierto, irrea
CoNaossus, a, am. pare. de Confodio. Non. Ca- SOlutO.
vado, ahondado.11.1firg. Herido, traspasado, muerto. C-ONFÉTÁTIO, ónis, f. A' Her. Confutacion, im-
CONFOVEO, és, fOVI, l'atara, vére. a. Apul. Fo- pugnacion, respuesta á las objeciones.
mentar, calentar, abrigar, reparar. Y. Foveo. CorzatnraTott, óris. m. S. Ger. El que confuta,
CONFRÁCEO, és, ácüi, ére. n. Varr. Pudrirse. impugna, convence á otro con razones.
CONFRACTIO, ónis. f. y CONFUTÁTUS, a, um. Cje. Confutado, impugna-
CONFRACTUS, as. m. Cels. Fractura, quebradura. do. 11 Convencido. Inri. de
CONFRACTUS, a, am. pare. de Confringo. Plin. CONFUTO, ás, ávi, átum, áre. a. Cic. Confutar,
Q uebrantado, quebrado, roto. Confragoso, fragoso, impugnar, rechazar convenciendo el error ú opi-
CONFRÁGÓSUS, a, am. Liv. Mon contraria. 11 Cic. Reprimir, sosegar.
áspero, intrincado, lleno de malezas, quebradas y CONFUTURUS, a, am. Confuturum silero. Plaut.
breñas. 11 Quint. Tosco, grosero, aspar° . Guaira- Confío que esto será.
go • um illud quiero. Maui. Busco, quiero saber CONGAUDEO, és, ére. n. Tent. Alegrarse con otro.
aquello mas intrincado. CONG ÉLA sco, is, ére. n. Plin.Congelarse, helarse.
CONFRÁGUS, a, urn. Estas. V. Confragosus. CONGÉLÁTIO, a - nis. f. Pan. Congelacion, con-
CONFRÉGI. pret. de Confringo. gelamiento.
CONFRÉMO, is, mili, imítala, ére. n. On. Hacer CONGÉLÁTUS, a, um.part. de Con oelo. Ceban. y
gran ruido bramando, hacer macho estrépito. CONGÉLiDUS, a, uno Cels. Congelado, ' helado.
Ccvlitin confremuit. Sil. Val. El cielo ha retumba- CONGELO, ás, ávi, Muro, áre. Colum. Con-
do. ha tronado. gelar, helar.11Cic. Congelarse, helarse. Congelatur
CONFRÉQUENTO, ás, ávi, átala. are. a. 13 1"21(1. Fre- humor isle Bolis colore. Vitruv. Se espesa este
cuentar, asistir con frecuencia, con continuacion. humor con el calor del sol. 11 Cic. Calmarse, en-
CONFRiCÁMENTUM, n. Cel. 441t • Confricacion, friarse.
estregamiento. Coarc;baiarovs, tis. com. Val. Flac. El que redobla.
Coy artYcÁlao, anis. f. S. Ag. V. Confricarnentum. CONGÉMiNÁT10.0IliS. f.Plaut. El acto de doblar,
CONFRiCÁTUS, a, um. Flia. PaH. de redoblar, duplicar. 11 Id. Abrazo mui apretado.
CONFRiCO, ás, frictum, care. a. Cobon. CONGÉMNÁTus, a, urn. Apul. Part. de
Confricar, estregar, frotar contra alguna cosa.11Ma- CONGÉMYNO, ás, ávi, átum, áre. a. Plaul. Re-
nosear. 11 Irritar, enfadar. Confricare alicui gemía. doblar, doblar, duplicar.
Plaut. Manosear á uno las rodillas, para darle CoxoÉmisoo, is, scére. n. S. Ag. y
á entender una cosa con mucha instancia, d para CONGÉMO, is, mui, mitaca, ére. n. Cic. Gemir,
suplicársela. afligirse, lamentarse con otro.11Virg. Crujir, estallar.
CONFRÍGÉFiO, is, éri. pas. Cels. y CONGÉNER, éris. com. Plin. Del mismo género,
CONFR:GEO, és, ere. II. Fí •in. Enfriarse. de la misma especie.
CONFRiGÉRO, ás, ávi, átala, áre. Apul. Res- CONGÉNER, éri. ni.Sim. El que es yerno al mismo
friar. tiempo que otro de un suegro coman á los dos.
CONFRINGO, is, frégi, fractura, Ore. a. Cic. CONGÉNÉRÁTUS, a. am. Varr. Part. de
Hacer pedazos, quebrar, romper. Conf•egisti tes- CONGÉNÉRO, ás, ávi, atara, are. a. En. Engen
seram. Plaul. Frase proverbial. Rompiste la amis- drar, producir á un mismo tiempo ó juntamente.
tad. Co n fregit navein apud A 11 drum. Ter. Hizo nau- Congenerat euro mihi ajfinitas. En. El parentesco
fragio junto á la isla de Andro, me le hace mirar como hijo mio.
CONFIÚDI, pret. de Confundo. CONGÉNÍTURA, . f. Generacion, pro..
CONFÜGA, m. in. f. Dig. El retraido ó retirado duccion hecha á un mismo tiempo.
á un asilo. CONGÉNiTUS, a, uta. Piin. Nacido, producido
CONFUGÉLA, az. f. Fest. V. Confagium. engendrado á un mismo tiempo.
CONFUF10, firgi fagition, ére. n. Cic. Fluir CONGÉNÉLÁTUS, a, um. Non. El que cae en tierra
juntamente, refugiarse, retirarse al refugio ó aedo. doblando las rodillas. Part. de
11 Recurrir, valerse de alguna escasa, medio ó CONGÉNÚLO, ás, ávi, atara, áre. n. Non. Arro
salida. dillarse, postrarse, hincar las rodillas, ponerse de
CoNaüornm, n. Ov. Confugio, refugio, amparo, rodillas,
ausilio, 11 Recurso. CONGER, gri. m. Ter. El congrio, pescado.
CONFULCIO, is, si, turra tire. a. Lile?'. Apoyar, CONGÉRIÉS, éi. f. Ck v. Monton de cosas. 11 Ov
Sostener, afirmar, servir de apoyo. Masa ó materia confusa de cosas, el cáos.
CONFULGEO, és, si, tra, gére. n. Piala. Brillar, t CONGERMÁNESCO, is, scére. n. Apul. Unirse
resplandecer, relucir mucho. asociarse como hermanos.
CONFULTUS, a, am. par-2, de Confulcio. Lucr. CONGERMiNÁLIS. M. f. lé. n. is. S. Ag. Del
Apoyado, sostenido. mismo origen ó semilla.
CONFUTO, ás, áre.Fírin. Ahumar, llenar de humo. CONGERMINASCO, is, ére. n. Non. V. Congermino.
CONFUNDO, is, fadi, ffi sara., ére. a. Cic. Con- CONGERNIiN'ÁTUS, a, um. Varr. Crecido, nacido
fundir, mezclar. 11 Equivocar, perturbar, desor- juntamente. j! Unido, asociado. Pare. de
denar. 11 Derramar. Confundere vera cura jalsis. CONGERMINO, ás, ávi, átum, are. n. Varr. Salir,
Cic. Confundir la verdad con la mentira. 11 pas. nacer, crecer, brotar juntamente ó á un tiempo.
Confloti. Sev. Avergonzarse. CONGÉRO, is, gessi, gestara, rére. a. Cia.
Amon-
CONFÜNÉRO, ás, ávi, átum, áre. a. Juv. Sepul- tonar, acumular, amasar, poner eu, llevar á un
tar, enterrar. monton. Quo congessere palumbes. .Vi •g. Adonde
CONFUSÁNEUS, a, nro. Gel. Mezclado, vario, anidaron las palomas. Congenere plura tn servio-
confuso. nem. Cie. Juntar muchas cosas en un discurso.--
CONFÉSE. adv. Cic. Confusa, perturbada, mez- Cic.—Causas in aliguem. .Liv. Acumn
clada, desordenadamente, con confusion. lar delitos, culpas contra alguno.
CON
202 CON
Juntarse, hallarse con otro en un lugar, ir, caminar
CONGÉRO, ónis. m. Plaul. El que junta, amon-
juntamente. Acercarse, abordar, ir á buscar, en-
tona y todo lo atrae para si. contrarse, ir á visitar á alguno. Disputar, pelear.
CONGERRA, Varr. y CONGRÉ GÁlti LIS. f. lé, n. is. Cic. Congrega-
coNGERRo , anis. Plaut.L a persona con la
cual se divierte alguno para pasar el tiempo. ble, que se puede juntar, sociable.
CONGRÉGÁTINI. adv. Prud. Juntamente.
CoNGEsst. pret. de gmgero. CONGREGÁTIO, ónis. f. Cic. Congregacion, so-
CON. GEsTE. adv. CaP11. ciedad, junta de personas, cuerpo, comunidad.
CONGEsTial. adv. Apul : De monton.
CONGRÉGÁTIVUS, a, um. Prisc. Que puede con-
CONGESTIO, anis. f Vitruv. El acto de amon-
tonar, monton, amontonamiento. gregar.
CONGRÉGÁ.TOR, óris. ni. Arnob. El que congre-
CONGESTiTIUS, a, um. Colom. Lo que está he-
cho ó junto en motora ga, junta.
CONGRÉGÁTUS, a, um. Cic. Parí. de
CONGESTUS, us. m.. Cte. El acto de llevar
CONGREGO, as, avi, átum, are. a. Cic. Congre-
trasportar. ji Tdc. El monton, cúmulo.
gar, unir, juntar, convocar. Congregare se cum
CON GESTUS, a, um. part. de Congero. Cic.
Amontonado. requalibus. Cíc. Juntarse con sus iguales.—Se ad
CoNtriaars. m. f lé. n. is. Vitniv. Que hace ó alienan. Cie. Arrimarse á otro, juntarse con otro.
en que cabe un congio. V. Congius. F,delia con- unum locura turbtun. Cíc. Juntar en un lugar
gialis. Plaul. Jarro que hace un congio. mucha gente.
CoNGI Dm:u, n. Dig. Congiario, vasija que CONGRESSIO, ¿mis. f. Cíc. El acto de juntarse
se-roía para los líquidos entre los romanos, y hacía ir juntamente. Abocamiento, con versacion,
un congio. II Donativo de la república, de los em- LI El choque ó conflicto de la b:italia.
peradores ó de algun gran-señor al pueblo. CONGRESsUs, ras. Cés. El choque, combate,
CONGIÁRIU,s, a, um. Plin. Propio del congiarío el conflicto de la batalla. Encuentro, caín pañía,
ó donativo. conversamon, visita. Congreso, junta.
CONGIUS, Luz. Congio, medida romana CONGRESSUs, a, um. part. de (jobgredior. Díc.
para los líquidos, capaz de tres azumbres. El que se ha acercado, ó ha atacado.
CoNattclATus, a, uni Plin. Part. de Coortaa, égis. corra. .Apul. De la misma ma-
CONGLÁCIO, ás, a vi atina áre. n. Cic. Conge- nada ó rebaño. l'Aus. De la misma compañia ó
larse, helarse. Estar ocioso. tropa.
CONGLISCO, sceret ft. Plaut. V. Glisco. CoNGRUENS, tia. com. Cic, Congruente, conve-
CONOLMÁT111. ailz .. 1.tv. De monton, de tropel, niente, conforme.
por pelotones Ú tropas. CONG.ItUENTER. er.dv.. Cia. Congruentemente, con
CONGLÓBATIO, ores. I Son. Conglobacion, unida conveniencia, con conformidad.
de cosas o' partes que Minan un globo. I Tdc. Tropa CONGRUENTIA, f Suel. Congruencia. conve-
de gente, monton. niencia, conformidad, simetría, proporcion.
Cormiaótttrus. a, um Cic. Conglobado, unido CONGRUITAS, atis f. i'. Congruencia.
en figura de globo, en figura redonda.' ¡La y . Unido, CONGRUO, is, ére. Fest. Venir juntamente,
amontonado. Par!, de venir en tropa, en manada. Acaecer, suceder ú
CONGT.O130, ás, ár áturn, áre, a. y n. Cic. Con- un mismo tiempo. 1¡ Convenir, cuadrar, correspon-
globar, congloharse, unir algunas cosas ó partes. 11 der. .CO'n gritare inter se. Ter. Avenirse, estar bien
Lir. Juntar. amontonar en un lugar, ó amontonarse. de inteligencia, de acuerdo con otro.—Cuat y a-
CoNGLOMÉRÁTIO, ónis f. Dig. El acto de juntar turd et moribus alientas. Cia. Congeniar, ser de un
ó amontonar. mismo genio ó humor, tener las mismas inclinacio-
CoacaomÉlatTus, a, ion. Cels. Part. de nes ó natural que otro.—Decre/is alicujus. Cic,
CONGLUM ÉRO, ás, ávi, atum, are. a. Luce. A mon- Ceder, rendirse a la opinion de otro, seguir su
tonar, juntar, acumular. Congiomerare mala in dictan:lela—A/int per vilia. Teia. Parecerse
aliqueni. En. Amontonar, acumular desgracias so- otro en los vicios.
bre alguno. CONGRUS, Plin V. Conger.
CONGLÓRiKCOR, áris. átus sum, ári. dep. Bibl. Concauus, a, unía Plaza. Congruo, conveniente,
Llenar de gloria con ó juntamente. i I pas. Tert. Ser correspondiente, .propro, semejante.
glorificado. CoNG-mxs, is ó 'dls. f. Cazan. Especie de nabo
CONGLUTiNÁMENTUM, n. y redondo.
CONGLUTINATIO, ónis. f. Cic. Conglutinacion, el Clialaalt. a, um. Vizy. y
efecto de conglutinarse o unirse alguna cosa con CONÍFil US, a, un-3, O'
otra.—Verborum,Cie.Cuttrdinacion de las palabras. CONiGER. a, um. Cal. Que lleva frutas en figura
CONGI1TiNATOR, óris. in.Cic. El que une ó pega de cono ó de piña.
una cosa con otra. CoNiL Apul. El orégano, yerba.
Coact.LeriNÁTias, a, urn. Cic. Part. de CoNimaalaa f, Coimbra, ciudad arzobispal
CONGLUTINO, as, ávi, átala, are. a. Vitruv. de Portugal.
Conglutinar, unir, pegar, encolar una cosa con otra. CONIMIMICENSIS. nz. f. Sé. 1/. Conimbricense,
Plin. Cicatrizar. el natura' de Coimbra.
ConnaCriarósus, a, um. Veg. Conglutinoso, que CONISCO as, ávi, aluna áre, n. Quin'. Cabe-
pega y une una cosa con otra. cear, mochar como los carneros. Se dice mejor
Coma.tno, is, ¡re a. Apul. Pegar con. Conisso.
t CoNonatios, a, urn. Avíen. El que está en CoNtsaitatum, fi. n. Vitruv. Un lugar donde los
igual grado, que va ó camina al mismo paso. luchadores se echaban polvo uno al otro, para que
CoNoRmco, ás. are n. Picad. y les fuese anis fácil hacer presa en sus cuerpos
CONG-RASCOR, áris, ári. dep. Plaut. Vivir á la untados con aceite.
griega, esto es, con lujo y libertinage. cid(-40NITUIll Coníptura, n. Fest. Especie de
CONGRÁT9LÁTIO, ónis. f. Cic. Congratúlacion, libacion que hacían los antiguos con harina aspar-
la accion y efecto de cuingratular ó congratularse.
CONGRÁTULOR, aria atas sum, ári. dep. Cíe.
Comum, n. Cone, ciudad de Francia.
Congratular, congratularse, felicitar, dar muestras CoNize., re. f Plin. Coniza, yerba, la zaraga -
de alegría á alguno pot el bten que le sucede. total.
Cosekkuo, ¡a, ére. n. Plaul. en lugar de C omitel pret. de ConjiciO.
CONGRÉDIOR, éris gressus sum, édi. dep, Cia. r lectáno
CONJECTÁZOLS., Órtira, n. piar. —e.. —o
CO N CON 203
ó miscelánea, coleccion de diversas opiniones y CoraJünkrus, a, um. part. de Conjugo. 8..4
conjeturas. Unido, junto. II Sacado del mismo origen, deri-
CoasacrÁnios, a, am. Conjeturalak, lo vado. I Conjugado.
que se puede saber por conjeturas, se puede con- CONJÜGIÁL1S. m. f. lé. n. is. Ov. Conjugalis.
jeturar. CONJÜGIS. ni, f. gé. n. is. Apul. Junto, unido
Coetmerano, ()pis. f. Plin. Conjetura, juicio, con un mismo yugo.
opinion probable. CONJÚGIS. genil. de Conjui.
CONJECTÁTURIE. adv. Gel. Conjeturalraente, por CONJÜGIUM, n. Cje. El matrimonio, El
conjetura. ayuntamiento de los animales macho y hembra. 11
CONJECTATURIUS, a, nro. Gel. Propio de la con- Union, conjuncion.
etura. CONJÜGO, ás, ávi, átum, áte. a. Cia Unii, atar,
j
CO::JECTÁTUS, a, upa part. de Conjecto. Apul. juntar al mismo yugo, uncir. Casar. Conjugat
Conjeturado. amicilianr morara similitud °. Cic. La semejanza y
CoNiacTio. ónis. Ci.k. La accion de arrojar, conformidad de costumbres estrecha la amistad.
tirar, echar, disparar, lanzar. 11 Conjetura, inter- Cc:len-Jai:rus, a, ura. Plin. Lo que se aplica,
pretacion, esplicacion por coejetura. Conjeclio arrima, une á.
causa. Sumario, reduccion, el compendio CoetJüoos, a, in. Apul. Lo que se jada, une
de una causa, de un pleito.— 3oniniorion. Cia. lo- á. Plin. Casado.
terpretaciou de sueños. CONJUNCTII:, tics, tisSírne. adv. Cic. Conjunta;
CONJECTO, as, ávi, 71- t. u m are. a. free. de Con-unidamente. j1 Est/echa, apretadamente. Con-
jicio. Gel. Echar, arrojar. Ij Conjeturar, adivinar, ptuctius amare. Plin. Amar mas estreelimente.
j uzgar, busc•r por conjeturas. Conjunclissime vivere. Cic. Vivir cuujunt1Sinla
CONJECTOH, Mis. ni. 4Jic. Conjeturador, intér- mente, en la mas estrecha amistad
prete de secaos, adivina. Coannoacroa, adv. Nep. 1'. Conjuacte.
Coamarrata, icis. Plaut. La adivina, que CoNiuNerw, onis. j: Conjuncion, junta,
interpreta y enpiica los suelos por conjeturas. union. II Amistad. II Parentesco, afinidad, alianza.
CONJECTÜUA, Cic. Conjetura, juicio, opi- j j Conjuncion, partícula conjuntiva.
nion probable. Conjectudi consequi. Cic. Acertar, CONJUNCTiVUS, a, una Tent. Conjuntivo, lo que
alcanzar por c onjeturas.. Conjectitrarn de se, ex se junta y une una cosa con otra. (I El modo subjun-
lacere. Cic. Conjeturar, hacer juicio por sí mismo. tivo.
CONJECTÜRAL1S. in. lé. n. is. Conjetural, CONJUNCTO, áre.frec. de Conjungo. Prad.
fundado en conjeturas. C'onstiliclio, causa, (pires- CoNJuNcTatx, icis. f S. Ag. La que une ó
tio, controversia, status conjecluralis. Cic. Estado junta.
ó causa conjetural, en que se trata de averiguar si CoNatrereTtaa n. Gel. Parte de una proposiciou
una cosa se hizo ó no. condicional que hace relacion á otra.
CoaiaarMiaLtTER. adv. Sidn. Coujeturalmen- CONJUNCTU6, a, um. Incl. de Conjungo. Cic.
te, con, por conjetura. Conjunto. unido, conexo. 11 Aliado, unido a otro por
CoNiacTiatario, ónis. Plaut. V. Conjectura.
el vínculo de parentesco ó amistad, pariente,
CONJECTUS, a, tn. patri. de Conjicio. Cic.
deudo. II Contiguo. Conjunctissimi inter se. Cic.
Echado, arrojado, lanzado, disparado. jj Conjetu-
Mei unidos, unidos con la mas estrecha anima
rado, opinado, interpretado por conjeturas. amistad.
CONJECTUS, us. m. Cic. Tiro, la accion de echar,
CoNJuNc-rus, us. m. Varr. V. Conjunctio.
lanzar ó disparar. Conjectus °calorina. Cic. Ojea- CONJUNGO, is, nxi, nctum, gire. a. Cia. Juntar,
da, mirada.—Lapidam. Lucr. Mouton de piedras. unir. Conjungere Gallina reyes. Cic. Juntar los reyes
Ad t eh conjectunc. Al alcanzo /lel dardo.
sus fuerzas para la guerra, hacerla de manco-
is, jeci,jectum, jicére. n. Cic. Echar, mun.—Abstinenlianz cibi, Tác. Coatirmar la abs-
arrojar, disparar, lanzar. jj Conjeturar, opinar, tinencia en la comida. — Botes. Cal. Uncir los
hacer interpretar, sacar consecuencias, ha- bueyes al yugo, al carro. — Aliquam secara matri-
cer conjeturas. Conjiecre causara. Ascos. Expli-
monio. Curc.— A liquain sibi justo matrimonio.—
car sumariamente una causa.—Cutoom in aliquem. Connubia. ere Conjungi Tác. Casarse,
Uds. tachar la culpa á otro.—Se in noclem. Cic.
CONJUN1, ungis. na. f 1 7. Conjnx.
Aventurarse, esponerse á la noche.—Aliquem in
parturbaliones. Cia. Meter á uno en trabajos.—in CONJÚRATE. adv. y
naplia•. Ter. Empeñarle en una boda, en que se CONJURÁTIM. adv. Plaut. Con, por conjura-
case.-0,:atos in ahincara. Cic. Fijar, clavar los cion.
CONJÚRÁ.T10. '<Mis. f. Cje. Ccnjuracion, conspi-
ojos en alguno, ponerlos, echarlos hacia él. Curcjici
la .ricorbirm. Maui. Caer enfermo, en una enfer- . racion.II Liga secreta. El arto de jurar con otro.
medad. CONJÜRÁTOR, m. Plaut. El que jura con
Coetüniao, ás, ui, num, áre. otro.
CéS. Regcci-
jarse con otros. CONJÜRÁTUS, a, um. Cíc. Conjurado, unido en
CONJÜCUNDOft, tris, ari. dep. Bibl. Complacer- conjura, ligadonLiv. El que ha jurado con otro.
se, alegrarse juntamente. Pa p i. de
CONJUGALIS. ni. f 91. is. Conyugal, per- CONJURO, ás, ávi, átum, are. n. Lic. Conjurar,
teneciente á la union entre marido y mugar. c'on- conspirar, sublevarsel ICic.Obligarse con juramen-
jugales dii. Se'n. &ag. Dioses que presidían al ma- to, conjuramentarse. jjlior. Unirse con buen fin.
trimonio, Júpiter, Juno, Lucina, re'rucs, Guano é CoNJux, ügis, va. f. Cae. Consorte, el marido ó
Himeneo. la inuger, el esposo o la esposa, el casado ó la ca-
t CONJUGÁLITER. culo. S. Ag. Conyugaltoenta, sada. Se dice lambiera de los animales• , y aun de los
con uniou conyugal. árboles. II Virg. La querida.
CONJUGÁTA, orara. n. piar. Cic. Cosas que tie- CONLÁTiVUS, a, tan. Fest. V. Collativus.
nen entre sí analogia, como justitia, justas, justa. CONLATRO, ás ; áre. a. Sén. V. Collatro.
CONJUGATIO, onis. f Cic. Union, coligation, Coaraaxo, ás, áre. Lucr. V. Laxo.
conjuncion. •onjugacion, varia inflexion de /no CONNÁCUM, n. Coñac, ciudad de Francia.
terminaciones del verbo por sus modos, tiempos y Riva CorizN:;To, áre. n. Nadar c on otro_ II Plaut.
personas.
CONJúakToR, óris. m. Catul. El que junta, une, CoNaamo, 1, nazi y neaui, nexturn, tire. a.
acopla. Cic. Enlazar, unir, juntar, trabar, atar, comide.
CON CON
CO
. 204
Connectere quIrdard.orathne. Quint. introdu- dimiento, conmomon violenta.—Vaictudiars. Cje.
nar. Alteracion de la salud.
cir, meteralguna cosa en el discurso.
CONQuAssÁTus, a, um. Lucr. Par!. de
Coersacrus, a, urn en lugar de Connexus, a,
CONQUASSO, ás, ave, ,átum, are. a. Cat. Que-
nen. Lucr. brar, romper, estrellar, hacer pedazos. 1 Menear,
CONNEXE. adv. Marc. Cap.
Con conexion, en-
onion. agitar, sacudir, mover violentamente. Asolar,
lace. E , uar rRuoinRa ris
Cosyssmo, f Quint. Conexion, enlace, desco olazQ
atadura, trabazon, urnon, concatenacion. , questus sum, quéri. dep. Cje.
CoNNExivus, a, ron. Gel. Conexivo, lo que Quejarse, dolerse, lamentarse, lastimarse, llorar
puede unir ó juntar una cosa con otra. mucho ó con otro.
CONNEXUNI, n. Cic. Conexion, proposirion en CoNocasTio, ónis. Cie. y
se unen dos miembros con ta partícula si, y . gr. CoNQuEs-rus, us. m. Liv. Queja, lamento, dolor,
Ji sol oritur, dies est. sentimiento, lamentacion, llanto.
CONNEXUs, a, nra. part. de Connecto. Cic. Co- CONQUEXI. pret. de Conquinisco.
nexo, enlazado, unido con otro, agregado á otro. Conumsco, is, t vi, étum, scére. Cic. Des-
CONNEXU8, us. m. Lucr. V. Counexio. cansar, reposar, parar, cesar.11Dormir. Conqu¿es_
CONNiTOR, iris, nisus ó xas sum, niti. dep. Cic. cene in sludiis. Cic. Hallar el mayor deleite en los
Esforzarse, procurar, tentar, intentar, trabajar estudios.
con esfuerzo.1I Estribar, apoyarse. 11 Virg. Parir, CONQUNISCO, is, conquexi, conquiniscére. n.
hablando de animales. Conniii virtute aliqueni Plan& Ponerse en cuclillas, acurrucarse.11Ba-
locura. Cic. Hacer todos sus esfuerzos para subir á jarse, inclinarse al suelo.
algun parage. CONoUíNo, ás, are. V. Coinquino.
CoNativENTIA, w. f. Ase. Connivencia, disimulo CoNeulao, is, sivi, situm, a, Cíc. Buscar,
tolerancia. procurar, adquirir con mucha diligencia.
CONN-iVEO, vera. n. Cia. Cerrar CONQUiSiTE. adv. A' Her. Cuidadosamente,
los ojos. II Disimular, tolerar, hacer la vista gorda. con estudio, con mucha diligencia.
liPlin. Cerrar casi los ojos para ver mejor. Corri- Costeuiscrio, onis.f: Cic. La accion de buscar
VerC ad . fulgura. Suel. Cerrar los ojos al resplan- investigar con mucha diligencia. Corigritio e:-
dor de los relámpagos. libere Liv.—Exercilus• Cic, Leva de gente, de sol.
t CONNiVO, is, nivi vére. ant, en lugar de dados.
Conniveo. CONQUISjTOa, óris. nz. Cíe. El que tiene comi-
CoNsaxus, a, um. parí. de Connitor. Ying. sion de hacer gente de guerra ó reclutas. Plaut.
CoNNtimrkms. m. f. lé. n. is. E.stac. Conyugal, Inspector ó comisario que vela y observa sobre al-
nupcial. Connubiale carmen. Claud. Epitalamio. gima cosa.
CONNÜBLÁ.LITER. adv. Marc, Cap. 111 modo de CoNQuisiTus, a, um. part. de Cenquiro. Cic.
matrimonio. Buscado, procurado, investigada con mucha di-
CONNUBYLIS. in. f. lé. n. ís. Firm. Casadero, Conquisitiores nati9nes. Cte. Razonas mas
que está mi edad de casarse. estudiadas. Conquisilissinue . cpulce. Cíc. Manjares
CoNNúnit.o, ás, are. a. Firm. Anublar, oscure- mui exquisitos.
cer, cubrir de nubes. t CONRÉCUNIBENs y Correaumbens, tis. com.
CONNUBiuM, n. Liv. El derecho de matrimo- Tert.L1 que está recostado cica otro.
nio legítimo, la facultad de casarse. El maleitno- CONREGNO, ás, are. a. Paul. Conreinar,
nio. Connubium arborum. Plin. El engerto de reinar con otro.
t CONRÉSÜPÍN á. TUS y Corresupinatus, a, um.
CONNÜBIUS, a, nra. Apul. Matrimonial, pertene- Tent. Tendido para arriba con otro.
ciente al matrimonio. CONRÉSUseiTÁTUS y Corresuscitatus, a, una
CoNNUBO, is, psi, ptum, bére. n. Apul. Ca- Tent. Resucitado con otro.
sarse. CONREUs y tprreus,i.ni. Ulp.Correo.reo con otra.
CONNÜDÁTUS, a, um. Plin. V. Nudatus. CoNuus pou, Lu is, ári. dep. Krl. nd a gar..
CONNUMÉHO, ás, Ovi., átum, áre. a. Dig. Cono- CoNsÁnatoos, btis. f Paul. Nol. Sacerdote
merar, contar, hacer mencion de alguna cosa ó sacerdotisa en compañía de otro.
entre otras. UONsÁLtiTÁTIO, j. Cíc. Salutacion, saludo
CONON, ónis. m. Cic. Conon, capitan famoso de recíproco de muchos, el acto de saludarse.
los atenienses, que vencido por Lisandro lacede- CONsÁLÚTiTUS, a, um. Tdc. Saludado por mu-
monio, despees con ayuda de Artaje'rjes, rei de chos, II Aclamado, proclamado. Pant. de
Persia, restituyó la libertad á su patria. Prop. CONSALOTO, ás, avi, átum, áre. Cje. Salu-
Astrónomo de gamos, que escribió siete libros de dar á un tiempo ó recíprocamente. Consalutu•e
astronomía. dictatorem aliquem. Liv. Aclamar, proclamar dic-
CÓNOPÉUNI, i. n. Juv. Mosquitero ó rnosquitera, tador a. alguno_
pabellon, colgadura de cama para libertarse de los CONS:'n NESCO, is, nui, scére. n. Ce/s. Sanar, cu-
mosquitos. rar, restablecerse, recuperarse.
*CONOp ON Diabaris. Plin. Lugar frente de la Co\r siNouíNEus, a, um. Cje. Consanguíneo, pa-
cuarta embocadura del Nilo, al que pasan los mos- riente de consanguinidad, pariente, deudo. 11 Cris.
quitos en cierta estacion del año. Aliado, confederado. Consangaineus lelhi sopor.
CoNoR, óris, átus sum, ári. dep. Cic. Procurar, Virg. Sueño semejante á la muerte.
tentar, esforzarse, intentar, acometer, emprender, CONSANGUíNiTAs, átis. f Liv. Consanguinidad,
trazar, maquinar, pensar proponerse. Conari obja parentesco, enlace de los que descienden de una
triar alicui. Ter. Procurar encontrar á alguno, misma raiz ó tronco. II Ulp. Hermandad.
salirle al encuentro.—Pedibus manibusque. Ter. guiCnoeatoss..azacens. f gué. n. is. Apul. V. Cousan-
Hacer todos sus esfuerzos, emplear todo su po-
der. CONSÁNO, ás, avi. átum, áre. a. Colon. Sanar,
CONQUÁDRÁTUS, a, una Co:uin. Cuadrado, he- curar.
cho en forma de cuadro. Part. de CONSÁNOR, óris, átus sum, ári. vas. Colom,
Conu:kouo, ás, ávi, átum, áre. a. y n. Varr. rarse, ponerse bueno, sanar.
Cuadrar, formar en cuadro. II Sid. Cuadrar, venir CONSARCINÁTOR, óris. ni. am. Embrollador,
bien, ser conforme, correspondiente. de enrdeidvaisdioorn..IISembrador de discordias, de pleitos.
ConuAssino, ónis. f Cje. Concusion, saco- aco-
CO N CON 205
CONSARCiNITUS, a, um. Am. Pare. de Roto, rasgado, cortado, desgarrado, hecho peda-
CONSARCiNO, ás, ávi, átum, áre. a. Gel. Coser, zos. Conscissus pugnis el calcibus. Cíc. Molido á
unir. II Entretejer, introducir unas cosas entre puñadas y á coces.
otras. 11 Forjar, inventar, fingir. CONSCiTUS, a, um. l'art. de CODSCiSCO. Liv.
CoNsmtuto, is, ivi, -num, ire. a. Colom. Escar- Conseild nece. Sen. Siendo homicida de sí mismo.
dar, limpiar, entresacar y arrancar las malas yer- CONSCIUS, a, um. Cia. Consabidor, el que jun-
bas de los sembrados. tamente con otro sabe alguna cosa, cómplice, tes,
Co NsAnatiTto, ónis. f. Colom. La escarda o es- tigo, participante, confidente. 11 Pretil. Reo, delin-
cardadura, el acto de limpiar y escardar los sembra- cuente El que tiene la persuasion íntima de.
das. t CoNscIrriNts, a, um. adj. Lucil. y
CONSÁRIÚTOR, óris. m. Colom. Escardador, el CONSCOTUS, a, um. Lucil. El que está con otro
que limpia y escarda los sembrados. en tinieblas.
CONSÁTUS, um. &lin. Sembrado. CONSCREOR, óris, átus sum, ári. dep. Plaut.
CONSAUCIÁTUS, a, um. Suet. Herido. Part. de Toser para despedir la saliva, gargajear, salivar.
CONSAUCIO, ás, ávi, átame áre. a. A' Her. He- CONSCRIBILLO, ás, ávi, átuna, áre. a. di'n. de
rir. Conscribo. Catul. : es palabra que incluye
CoNsívio, ás, áre. act. y en sí algun desprecio.
CoNsivioa, árís, átus sum, ári. dep. Apul. Besar. CoNscitino, is, psi, piara, bére. a. Cia. Escri-
CONSCÉLÉRÁTUS, a, urn. tior, tissímns. Cte. Mal- bir, ó escribir á un tiempo.II Componer, tratar al-
vado, impío, lleno de maldad. Consceleratus guna cosa escribiendo. Conscribere epistolam ali-
tus. Cic. Traza, semblante de malvado. Conseele- cui ó ad dignen' de aliqud re. Cia. Escribir á uno
rala incas. Cia. Animo, intencion impía, depra- una carta sobre alguna cosa. — Qucestionem. Cic.
vada, llena de maldad. Conseeleratissimililii. Cia. Poner por escrito un interrogatorio, las declara-
Hijos dados á todo género de maldades. Part. de ciones.—Legern, Cíc. Hacer, componer una lei
CoNscÉLÉtto, ás, ávi, atum, áre. a. Lic. Profa- para proponerla al pueblo. — Cic. Alistar
nar, manchar, contaminar con maldades. Ger/su- soldados.
b:raí-e ° culos. Ov. Contaminar sus ojos viendo una CONSCRCPTI, órum. in. piar. Fest. Los caballeros
accion Cubil. Deshonrar, profa- que entraban en la clase de senadores, cuando no
nar una casa con sus delitos. estaba completa. Padres conscripti. Cje. Padres
CONSCENDO, is, di, sum, dére. a. Liv. Subir. 11 conscriptos, señores, los patricios y senadores.
Embarcarse. Conscendere equum. CONSCRIPTIO, onis. Cia. El acto de escribir
Ov. Subir, montar á caballo. ó la escritura.11 Tratado. 11 Conscripcion militar.
CONSCENSIO, ónis. Cia. El acto de subir, de CONSCRIPTOR, óris. Quint. Escritor, autor.
embarcarse, embarco. Canscensionem J'acere. Cic. CONSCRIPTUM, n. Ov. Escrito, tratado, libro.
Embarcarse, irse á bordo. CONSCRIPTUS, a, lun. pan. de Conscribo. Cíc.
CoxscENsus, a, um. Jo•t. Part. de Conscendo. Escrito, compuesto, tratado por escrito.I1Alistado.
CONSC1ENS, entis. com. Tert. Consabedor, el 11 Notado.
que sabe juntamente con otro. CONSCRÚTOR, óris, ári. dep. Firm. Buscar, in-
CONSCLENTIA. in. fi Clic. La opinion de muelles, vestigar, inquirir, escudriñar con otro.
noticia, conocimiento de alguna cosa. 11 Concien- CoNsÉce, ás, coi, secturn, are. a. Plia. Cortar,
cia, luz, judo, testimonio de la razon sobre lo que rajar, dividir en piezas.
pasa deliro de nosotros. 11 Conocimiento, partici- CONSECICÁNEUS, a. um. adj. Capit. Participante
eaction, complicidad de una accion.11 Memoria, re- do los mismos sacrificios ó ceremonias,
llexion. 11 Escrúpulo, remordimiento. 11 Td•. Con- CONSECRÁTIO, ónis. f. Chi. Consagracion. dedi-
fianza, seguridad, confidencia. In conscientiain cacion de un templo ó de una iglesia. 11El acto de
faaiiwriss asciscere aliquem. `n'u. Hacer confidente conceder la apotéosis, deificar ó poner en el nú-
á alguno de una accion mala. Con•cientid mero de los dioses á los emperadores. 11 La insti-
sui froi. Cia. Complacerse con la satisfaccion é el tucion de un sacerdote.
testimonio de su conciencia. con el conocimiento' ji" CONSECRÁTOR, óris. re. S. Ger. El que consa-
de que ha cumplido y satisfecho su obligacion. gra, dedica.
CONSCINDO, is, dére. a. C'ic CONSECRATRIX, icis. f Tert. La que consa-
Romper, desgarrar, hacer pedazos. lI Molestar, gra, dedica, deifica.
atormentar. 11 Quitar el crédito, injuriar. Conscin- CoNshca.ÁTras, a, urn. Cia. Part.de
de: s •drilis (autocar. Cia. Silbar, hacer burla y CoNsEcno, ás, ávi, átum, are. a. Cic. Consagrar,
h alguno, insultarle silbando.—Atiquenc ca- hacer sagrado y religioso, dedicar á los dioses. II
pillo. Ter. Arrancar á uno el cabello. Canonizar, poner en el número de los santos. Con-
CoNscio, is, ivi, num, íre. Hen. Ser con- searare aliquein. Cic. Deificar á alguno. ponerle en
eabidor, saber, tener noticia, parte con otro. el .número de los dioses.—Memoriant voinimis sui.
Consaire sibi aliquid. ILr. Ser cómplice de alguna Cic. Consagrar, perpetuar la memoria de su nora-
maldad, tener daiiada, manchada la conciencia. patria,. Cia. Sacrificarse, emplearse,
CoNscioLus, a, une /han. de Conscius. Cal. dedicarse todo á la patria.—/res deoruni. Pan.
CONSCISCENDUS, a, lun. Cia. Aquello á que se mee. Maldecir, entregar á la ira de los dioses.
3,ebe uno determinar ó resolver. CONSECTÁNEUS, a, uní. Sid. El que sigue la opi-
CUNSCISCO, is, íri, iraní, scére. a. Liv. Delibe- nion, doctrina ó sentencia de otro, secuaz, sec-
ra•, determinar, decretar. 11 Poner por obra lo re- tario. Consectaneum est. Arnob. Se sigue, es con-
suelto. Con :siseare el bel), " jial. Liv. Mandar, de - siguiente.
eretar que se haga la guerra.—Sibi mortem ve- CONSECTÁRIUM, n. Cia. Consectaric, corola-
e7i0 . ere. Darse muerte con veneno.—Siói rio, consecuencia sacada de las proposiciones
cre. Condenarse á un destierro voluntario.—/ti ,ye demostraciones anteriores.
husillos Liv. Pecar contra sí mismo.—Siei fogam. CONSECTÁRIUS, a, um. Cic. Consiguiente, que se
esoiverse á huir.— Homoreni. Col. Contraer sigue ó se infiere de las cosas ó proposiciones au-
humedad, cogerla, ponerse húmedo. teriores,
onis. 1. 8. Ag. El acto de cortar, CONSECT, ATIO ónis. f. n , estu-
cortadura, herida, llaga. dio, seguim iento cuidadosoC.sic. investigacio
CetiscresuaA, w. Plin. La cisura, abertura •ONSECTÁTOR, óris. m. Cje.
sutil ro MCI de una vena. CONs CTATIIix, icis. Cic. El ó ta que inves-
CoNscia:,:us, a, um. part. de Conscindo. Cric, tiga, hosca, signe con diligencia.
CON CO N
206
Corta de árboles ti otras CONSEPTO, ás, ávi átum, áre. a. free. de Sepio.
CoNsecTro, Dnis. Cje. Solin. Cerrar dentro de
' un mismo cercado.
cosas, tala. CONSEPTUM, Colunz. Cercado, seto, redil,
iris, áhis sum, áre. del): Cje. BUS-
Co NsEcToR,
r con diligencia. 1 1 Imitar, se- aprisco, corraliza. Ingenium consepto fori termi-
investigar, seguir nare. Quin& Contener el ingenio dentro de los lí-
la secta ó doctrina. I Í Perseguir. Consectarí
.
guir mites del foro, tratar solo las causas forenses.
benevolentiain largitione. Cje. Pretender el amor
ita. Cic. Pretender , CoNsEP-rus, a, um. par!, de Consepio. Cc. Cer
de otros con dádivas.—Deb cado al rededor.
perseguir el vago de sus deudas.---Hastes. Liv.
CONSEPTUS, os. 2n. V. Conseptum.
Persegu i r á los enemigos. CONSÉPULTUS• a, uno parí.
CostsocTus . a, nm. part. de Conseco. Plin. Cor- Consepelio. Ter:,
Sepultado, enterrad "juntamente.
ta do. CONSÉQUAX, acis. adj. com. Apul. V. Gansee-
coosÉctrio, ónis. f Cic. Consecuencia, conclu-
tanrs
q
enoIs.NssE
sion, ti Tent. Consecucion, goce, posesion, adquisi-
cion. Consecutio verborum. Cic. Buena construccion COLASEigue.1QUENS, tis. com. Cíc. Consiguiente, lo
y ór den de las palabras. lj Argumento que se saca se leConsecuencia conclusiou. Con se-
1?t, las circunstancias de oiga) hecho. quentia. Cie. Las circunstancias á adjuntos
CoNsÉcüTUS, a, um. Cic. El que sigue ha se- que acompañan de á ordinario una persona ó co-
guido. U El que ha conseouido. V. Consequor. sa. Q,Iod non conseq;Jens. Cje. Lo que no es con-
CosísÉoao, és, ére. V Consideo. siguiente, que no esta bien unido, que no es con-
CONSÉDI, pret. de Consideo. gruente. Consequeras est. Cic. Es regular, natural,
CONSÉDO, <mis. m. Non. El que está sentado consiguiente.
junt o á otro. CONSÉQUENTER. adv. Apul. Consiguientemente,
Co:oslo.io, ás, ávi, átum, are. a. Cat. Sosegar, par consecuencia.
apaciguar, aplacar. CONSÉQUENTIA, ae. f Cíe. Consecuencia, concia-
CONSÉMNALIS. m.f lé. n. is. Coluni. y sion, deduccion, serie y encadenamiento de cosas.
CONSÉMNEUS, a, atm. evitan. Sembrado, plan- CoNsÉQuIA., 'm. f. y
tado de diferentes cosas. CONSEQUIUM, n. Apul. Lo que se nigue como
Co NsÉNEsco, is, nni, scére. n. llar. Enveje- apéndice, lo que acompaña ó se añade.
cerse, hacerse viejo.11 Desfallecer, perder el ánimo, CoszsÉ000a, cris, secutus S11111, , dep, Cje.
el vigor. II Perder el uso, desusarse, desacostum- Seguir, ir detras, despues de otro ó de otra cosall
brarse. Consenescere in commentariis rheturzczn. Obedecer. l imitar. l j Llegar, alcanzar á alguno.
Quint. Envejecerse, gastar, perder mucho tiempo, Conseguir, obtener, alcanzar.[¡ Aprender, entender,
emplear toda la vida en estudiar los preceptos de la percibir. Consequi diluid animo. Cie.—IníciíecIu.
retórica. Q uin( . Alcanzar, concebir, comprender una cosa.
CONsENSIO, f. Cic. y —Memoria. Cje. Acordarse, consers ar en la ine-
CoN s'Es: s , us. n . Cc. Consentimiento, acuerdo, moria.—Conjecturál. Cic. Sacar, adi n Mar por con-
asenso universal. il cíe. Conspiracion, liga, con- jetura. — Verbis. Cic. Esplicar con palabras.—
j ura, trama, maqninacion. ./Etate aliquem. Cic. Ser de 1,1 misma edad con corta
CONSENSUS, a, um. part. de Consentio. Gel. diferencia. Ex quo illnd notara' consequilu•. Cíc.
Consentido, concedido, convenido. De lo que se sigile, resulta naturabnente, por upa
CONSENTÁNEE. adv. Lact. Conveniente, con- consecuencia natural.
formemente. CONSÉQUUS, a, uno. adj. Leer. V. Co. -,seg un os:.
CONSENTÁNEUS, a, 11111. Cic. Conveniente, con- CoNsÉoÉsio, ás, are. u. Estar sereno, nace!
forme, á propósito, proporcionado, regular, con- buen tiempo.
grua, correspondiente. Consentuneum persone CoNsErtmócíNort, áris, átus sum. áre. dcp. Gel.
tempori, ele. Conveniente a la persona y al tiempo. Hablar, platicar, conversar con otro.
CONSE:NTES dii, piar. Los dioses mayores CONSERMONOR, iris, atus suni, ári. dep. Gel. V.
que componían el consejo celestial. Son doce , com- Consermocinor. 1:;11;ilt
prendidos por Enio en estos versos CONSÉRO, ís, sévi, sítialo ré.re. a, Cic. Plantar, Ci

Juno,Vesta Minerva, Ceres, Diana, Venus,Mars, lira


sembrar con ó juntamente. Conserere uncir f'u-
Mercurius, Jora s, Neplunus, Yulcanus, Apollo. mento. Cure. Sembrar los campos de trigo, sem-
CONSENTIA sacra. Fest. Sacrificios ofrecidos brar trigo en los campos.—Sin),/lates cr uz aliquo. lled

por la multitud ó por toda una familia, llameulos Arn. Seinbror enemistades, introducir discordias
tambien gentiles. con alguno. coa

CONSENTIA, ae, f. Liv. Cosenza, ciudad de Ca- CoNsloto, rni, sertum, rére. a. Oc. Mezclar,
labria. juntar, enlazar. Conserere cadenas ry viznin Front. aro
CONSENTIENS, tis. par!. de Consentio. Cic. Con- Hacer, entretejer cadenas de mimbres. — Diem
senciente, el que consiente, siente, conviene y se nocti. Ov. Juntar el dia con la noche.—Dor/ras. ter,
conforma en lo mismo que otro. E•tac.—Manum. Cic.—Certamen.
CoNsEvriNus, a, sn. Vare. Lo que pertenece á Vir9 .—Pa9 a a in- Liv.----41anus euro h. ust ibas. Cie.
k ciudad de Cosenza. —Pugnara alicui. PIM. Venir á las n ' anos, dar,
CoNszsmo, is, sensi, sensum, tire. n. Cic. Con- trabar la batalla, combatir.
sentir, sentir lo mismo, convenir, conformarse, ser CONSERRÁ'rus, a, um. Plin. Dentado, que tiene
de la misma opinion. Consentiens fama de aliquo. dientes, hecho á manera de sierra.
Cic. Reputacion universal de alguno. °ratio ex CONSEDTE. ada. Cic. Unidamente. (?4,
omni parle secuaz ipsa consentit. Cje. La oracion CoNsalurio, Clis. f. Ar'nob. Conjuncion, no-
está petfeetamente igual y seguida en todas sus nexion, union. trj,1
partes. In quem illud elogium unicura consentrant (ON
ia;d oSrERTOR, m. Plin. Combatiente, atleta,
gentes. Cic. A' quien dan las gentes aquel (mico y lid
singular elogio. Negue se sum ceeteris belgis con- oNserros, a, uno par!. de Consero. Entrete-
sen.sisse. Ces. Y que ellos no se hablan conjurado, jido, enlazado, unido. C'onsensuv legmen
no habían conspirado con loa denlas bellas. liry. Los girones del vestido sostenidos con espi-
CONSEPÉLIO, is, ilVi, pultum, tire. Ud. Sepul- nas. Urbe tu me ex jure ?flan)) conserlum ro- 1,1

tar, enterrar con otro, juntamente. inde ibi ego le revoco. Cje. De la misma ma-
CONSÉPtO,is,psi,ptum, Imre. a. Suet. Cerrar con nera que tú me citaste á juicio, te cito yo ahora
setas 6 cercados. Para venir á disputar nuestro derecho.
CO N CON 207
CONSERVA, a,. f Ter. La consierva, esclava con escrito, sentar. (i Notar, advertir, observar.il Gel.
otra, compañera en la esclavitud. Manifestar, declarar, mostrar como con alguna se-
CovsnavAnints. m. lé. n. Ter!. Lo que se ñal. Con.vignala litteris• publicis memoria, Cir. Su-
puede conservar. ceso memorable, de que se ha hecho mencion en
CONSERVÁTIO, enis. f Cic. Conservacion, la ac- los anales ó memorias públicas. Consignatee in ani-
cion y efecto de conservar, custodia, guardia.11De- mis yotiones. Cic. Nociones grabadas, impresas en
fensa, amparo, proteccion. los ámalos. Con.s•gnalum litteris. Cic. Escrito.
CONSERVATOR, m. Cic. y CONSILEO, éS, ui, ére. n, Gel. y
CONSERVATRIX, ieis.f:Cie. Conservador, conser- Cosiensco. is, ére. n. Plaza. Callar, estarse
vadora, el,la que guarda y conserva. callando., guardar silencio. 11 Estarse quieto.
CONSERVÁTUS, a, nal. part. de Conservo. Cic. CONSILIANS, tíS. C0711. Hor.
Conaervado, guardado, reservado. CONsiLIÁRIS. m. n. is. Dig. y
CONSERVITIUM, n. Plaul. Servidumbre, ser- CONSILIÁRius, Cic. 6
vicio. esclavitud coman á muchos. CONSiLIÁTOR, ons. Red. y
CONSERVO, as, ávi, átum, are. a. Cic. Conser- CONSiLIÁTRIX, Apul. El 6 la que acon-
var, guardar, mantener alguna cosa.11 Defender, sej a, consejero, consejera.
proteger, amparar. Conservare °refinen?. Cic. Guar- CONSILIÁRIUS, um. PlaUe. El que aconseja.
dar, observar, mantener el órden.—Simulacra d- CossiLIÁTus, a, urn.pari. de Consilior.
ime aras. Nep. Conservar, dejar intactas, respetar CoNsiinno, fiáis. f (lazn. Pulmonan'a, yerba,
las aras y simulacros. especie de liquen, que es medicinal para la pulmonía.
CONSERvULA, ae. dim. de Conserva. Sén. CONSILINUM, n. Ciudad de la Pulla en Italia.
CONSEIlvES, i. Cte. Consiervo, compañero en CoNsinio, é.s, ávi,adune áre. a. Cir. Aconsejar.
la esclavitud. Conferir, consultar con otro, dar ó tomar consejo.
CONSESSOR, Mis. in. Cia. El que está sentado CoNskio, is, lui y livi, sulturn, ire. a Tác,
con otro, junto á otro. 11 Asesor. Asaltar, atacar embestir. Consilire hartes ú hosti•
CoNsEssus, us. te en:, Compañía, junta de perso- bus. Tác. Atacar á los enemigos.
nas sentadas, concurso. 11 El lugar donde se sientan. CoNsímoa, áris„ anis sum, ári. dep. Cic. Acon-
CoNsÉ1,7 1, pret. de Consero. sejar, dar consejo. 11 Comunicar, conferir, consultar
CONSIDEO, és, sedi, sessum, dére. Cic. Sen- con otro.
tarse, estar sentado cerca de ó con otro. II Dete- CoNsiulósus, a, um. Gel. Abundante de con-.
nerse, pararse. 11 Reposar, descansar. 11 Acampar. sejo, de medios ó arbitrios. Se halla en Sidonic
ira ron.vedil. Lic. Cuando se apagó, se sosegó, Consiliosior y Consiliosissimus.
se apaciguó la ira 6 la cólera. CoNsinaten, h. n. Cic. Consejo, parecer, dic-
CONSILERANTER. adv. Val. illá.e.r.Considerate. tamen que se da ó tonina. 11 lieliberacion, proyecto,
CONSiDÉRANTIA, Iritrifv. V. Consideratio. resolncion, empresa, designio, intento. \ Congreso,
CONSiDRÁTF., 'tus, issime. adv. Consi- tribunal, junta de gentes que deliberan. 11 Seso,
derablemente, can consideracion, prudente, jui- prudencia. Consilium restrum est, quid sil lar•ien--
ciosa, madura, sabiamente, con circenspeccion, dura. Cir. A' vosotros toca ver lo que se ha de ha
atencion, meditacion, precaucion. ce le ConNiliurn est ita lacere. Plan!. Se ha resuelto,
CONSíDERÁTIO, ¿mis. Cic. Consideracion, aten- se ha determinado hacerlo así. Con.s•lio. Liv. Con
cion reflexion, rueditacion, prudencia, circuns- consejo, con resolucion con designio premeditado,
peccion. espresarnente. In consilium' adrocare aliquein. Cir.
Co ,:siDIRÁTou., óris. te. Gel. El que considera. Tomar parecer de alguno, consultarle, pedirle
CONS:DÜRATUs. a, um. Cíe. Con..;iderata tarditas. consejo. In ancle consilium. adag. La almohada es
Cia. Lentitud prudente y sabia, conducta jui buen consejero. Dormiréis sobre ello, y tomaréis
ciosa, sin precipitacion. Consideratius consilium. consejo. E'chate sobre, en tu cama, y piensa lo de
Cje. Conse j o mes juieioso. Consideratissimum ver- tu casa. ref.
bum. Palabra mui prudente, dicha con la mas CoNsimints. f lé. n. is. Cic: Mili semejante,
seria meditacion. Yuri. de parecido.
Cossinnon, ávi, átum, are. a. y n. Cic. Consi- CONSINIÍLTTER. adv. Gel. Semejantemente, con
derar, pensar, meditar. reflexionar. Mirar con semejanza.
atencion. Considerare aliquid servia in animo. Ter. ConsimieekstE. adv. Ter. Mui semejantemente.
Meditar , reflexionar consigo mismo.-- De re ali- CONSiviO. ís, poi, pére. Liv. Tener juicio.
qud casi ali D o. Cir. Consultar sobre alguna cosa CeNsis-ro, is, nstiti, nstíturn, sistere. n. Cic.
con alguno, á alguno. Parar, pararse, detenerse, mantenerse. II Estar en
Consi no, is, sedi, sessum, dére. n. Cic. Sen- sí, mantenerse firme y constante. 11Consistir, estri-
tarse, ponerse, colocarse. 11 Estar sentada con otro, bar, estar fundado en. Existir. Fluidas frigore
junto a otroll Pararse, detenerse, morar, estable- consistir. Ov. El rio está helado. Alegue mente,
cerse. H Sosegarse, apaciguarse, aplacarse. 11 Ca- llegue litigad consistere.Cir. Faltarle á uno el ánimo,
larse, caer, descender, irse al fondo. Cousedit el entendimiento y las palabras para defenderse.—
ardor ira, furor. Cic, Se sosegó la cólera, la Tridulan Cic. Detenerse tres dias en
ira el furor.—In cinerem regia. Estar. El palacio Roma. Consistit utrinque fides. Liv. Se guarda la
leí reí fué reducido a cenizas. Considere in aliara palabra de una parte y de otra. Ovnis admini•-
farlein ó in alié parte.Sén.Ser de; contrario parecer. tratio belli consi•tit. Cés. Paran las hostilidades,
CONSIGNANTTEa. adv. Gel. Espresivatuente, con cesa toda la administracion de la guerra.
nnergla. Consignantius quid direre. Gel. De c i r an. CoNsisTóitiÁNus, a, um. Am. Consistorial, per-
Irina cosa con unas espresion, fuerza y energía. teneciente al consistorio.
CONS1GNÁTE. adv. Gel. Señalada, particular- CONsISTÓRIUM, n. Aus. Consistorio, el con-
mente. Consignatissime fitclus est versus Eupiilidis sejo que tenían los emperadores para tratar los ne-:
de id genus honnnibus. Gel. De esta especie de godos mas importantes, y Cambien el de .os papas.
hombres habla particularmente el verso de EIripolis. CONsiT!0, Cia. Plantacion, accion de
CoNsioN:uno, unís. J. Quint. La accion de sellar plantar ó sembrar.
6 firmar.11El sello ó firma. CoNsrroa, m. On. Plantador, sembrador.
CoyrsioNÁ:rus, a, um. part. de Consigno. Liv. CONSITÚRA, re. f. Cic. La sembradura, plantío,
Finando, sellado, cerrado. siembra.
CoNsmNo, ás, ávi, átum, are. a. Cic. Sellar, CONsiTUS, a, utn, part. de Consero.' Cic. Plan-
cerrar.li Firmar. Escribir, registrar, anotar por tado, sembrado. Consitta creed mentir caligine.
CON N
208
to obcecado. i Modo de vivir siempre igual, constante; uniforme.
Calla. El que tiene el entendimien CONSONA"-TTER. adv. Vitruv. V. Consone.
—Senectute. Plaut. Consumido de vejez.
CONSONANTIA, ve. f. Vitriiv. Consonancia, con-
CoNsiv A, te. f Fest. Sobrenombre de Ops, muge•
de Saturno, como abogada de los plantíos y semen- foranidad, correspondencia, relacion. 11Armonía,
proporcion de voces.
teras. COsSONANTISsIME. adv. Vitruv. Con la mayo.
CoNsosaiNA., f Cic. Prima hermana por parte armoola y consonancia, con la mas exacta confor-
de madre.
corwscumriNus,i . m. Cic. Primo hermano por parte midad y proporcion.
CoNsoNE. adv. Apul. Co nsonantemente, con
le madre.
iicEa,
i céri. Suet. Consuegro, el padre consonancia.
CoNs
del marido ó el de la mugen Das padres son con- CONSóNO, ás, nni, nitum, nare. a. Cic. Conso-
Aregros Consoceri, cuando el hijo del uno se casa nar, tener igualdad, conformidad, relacion ypro-
con la 'hija del otro. porcion entre sí. 11 Sonar con el mismo sonido. 11
CONSOCIÁTIN I , adv. Am. Juntamente. Resonar. Consonare sibi omnibus rebas. Quinto_
CoNsómiorto, ónis. f. Cje. Sociedad, union, Per omnia. Sén. Guardar siempre la misma con-
alianza. docta, no desmentirse, no deseniejarse en nada.
CoNsOonlars, a, um. Cic. Part. de Consonat omnibus ° ratio. Cic. Corresponden sus
CONSOCIO, ás, ávi, átum, áre. a. Cic. Asociar, palabras á sus costumbres.
unir en sociedad, hacer liga ó union con otro. CoNsóNus, a, um. Ov. Cónsono, acorde. 11 Con-
Consocia•e se curo alivio. Plaza. Asociarse, aliarse forme, conveniente, correspondiente.
con alguno. CONSÓPtO, is, pitum, ire. a. LUC)* . Adorme-
CoNsocrus, a, nm. Dig. Socias. cer, provocar el sueño.
CONSÓCRUS, us. J. Aus. Consuegra, la madre del CONSOPITUS, a, urn. part. de Consopio. Cic.
marido á de la muger. Adormecido.
CONSOLÁBYLIS. ni. f. le. is. Cíc. Consolable, CONSORS, tis. com. Cic. Consorte, partícipe,
capaz de consuelo ó de alivio. 11 Lo que puede dar compañero con otro en su suerte. Coesors gene•is.
consuelo. Ov. Pariente.--Pericali alterius. inca,
CONSÓLANS, tia. com. ac. Consolane, que con- Periculi cu• aliquo.—In periculo alterius. Cic
suela. Compañero en e! peligro, que corre los mismos
CONSÓLÁTIO, ónis. Cic. Consuelo, alivio. rieseos, la misma fortuna que otro.
CONSÓLÁTOR, óris. m. Cic. Consolador, confor- b
CoNsorerio, ónis.1: Cje. Consorcio, la participa-
tador, el que consuela. cion y comunicacion de una misma suerte, socie-
CONSÓLÁTORIE. adv. Sidon. Por manera de con-, dad, compañía.
suelo. CONSORTITIO, ¿Mis. 771. Fírm. La accion de sor-
CoNsónkrImius, a, um. Cic. Consolativo, con- tear ó sacar una suerte con otro.
solatorío. CoNsowriTon, Oris. Firin. El que sortea
CoNsOLÁTus, a, um. port. de Consolor. Justin. echa suertes con otro.
CONSÓLIDA, m. f. Apul. La yerba consólida ó CONSORTIUM, az. Cels. V. Consortio.
consuelda. CONSPÁTIANS, lis. com. Paran. El que pasea ó
CONSOLI. DÁTIO, ónis. f. Ulp. ConsolidaCion, anda con otro.
acto y efecto de consolidarse el usufructo con la CONSPECTOR, óris. 171. Text. Inspector, el que
propiedad. mira y preside como juez.
CONSOLTDKTOR, (iris. 171. Venan. El que consoli- CoxseEcTus, as, ni. Cic. Aspecto, vista. 11 Pre-
da, da firmeza y solidez á alguna cosa. sencia. In con.rpectum alícujus venire, se dare. Cie.
CONSOLÍDÁTUS, a, urn. Cic. Consolidado, reuni- --Prodire. Plaut. Presentarse á alguno, ponerse
do, vuelto á juntar. 11 Asegurado, afianzado. Con- delante de él, venir, llegar á su presencia. Ji con-
solidalw rabones. Cic. Cuentas liquidadas, ajusta- speclum non cadera. Cic. Ser imperceptible, esca-
das, finalizadas. Ususfructus consolidatus. Ulp. parse de la vista. Uno in conspectu °muja ridere,
Usufructo consolidado, confirmado, unido con la Cia. Verlo todo de una mirada, de una ojeada.
propiedad. Pa •l. de CONSPECTUS, a, urn. port. de Consoicio. Sud.
Coataótointo, ás, ávi, átum, áre. a. Viiruv. Con- Vistoonirado.11Famoso, notable,ilustre,distinguido.
solidar, reunir, volver á juntar lo que estaba que- CONSPERGO, is, rsi, rsuin, gére. Cic.
brado ó roto.11Dar firmeza y solidez á una cosa. 11 regar. 11 Esparcir por encima. 11 Espolvorear.
Consolidarse, reunirse el usufructo con la propie- CoNsonlisio, únis. Aspersion, el acto
dad de la hacienda. de regar ó rociar.
CONSOLious, a, urn.Aenob.Sólido, estable,firme. CONSPERSUS, a, urn. part. de Conspergo. Cic.
CONSÓLO, as, are. a. Varr. y Rociado, regado, humedecido. Consperso caro
CONSÓLOR, áI is, atm sum, ári. dep. y tambien sale. Col". Carne salada, espolvoreada con sal.
pas. Cic. Consolar, aliviar, dar alivio y consuelo. 11 —Verborum floribus quasi conspe •sa oralio. Cte.
Ser consolado. Consolari aliquem de mol* alicu- Discurso como sembrado de flores, de palabras
jus. Cic. Consolar á uno en ó acerca de la muerte floridas.
de otro.—Se per hileras. Cic. Consolarse en ó con CONSPEXI. pret. de Conspicio.
los estudios.—Se in malo. Cic. Consolarse en un CONSI, íCÁBíLIS. ni. f. lé. n. is. Sid.Visible, nota-
trabajo.—Se exeinploallerins. Cte.. Consolarse con ble, insigne, iluso-e. .
el ejemplo de otro. Consolatus, dos consurgere jus- CoNsnicÁnuNous, a, um. Marc. Cap. Que nora
sil. Cés. Habiéndolos consolado, quitado el temor, como admirado.
dado esfuerzo, los mandó levantar. CONsPiCÁTUS, a, urn. port. de Conspico.
CONSONINIÁTIO, (mis. f. Hire. Sueño, vision, Pat. Visto, apercibido, descubierto. 11 Ei que ha
irnaginac ion . visto ó descubierto.
CONSONINIO, ás, ávi, átum, áre. n. Plaut. So- CONSI4CiENDUS, a, 0v. Notable, digno de
ñar, revolver en la fantasía imágenes ó visiones. ser ‘ isto, visible.
CoNsONA.Ns, tis. com. Cic. Consonante, que CoNsoiciuum, ii, ó Couspicillum, n. Plaut.
suena juntamente, ó hace armonía con otro. Conso- Atalaya, vigía. 11 Catale j o, anteojo.
nantes litterce. Quint. Las consonantes, que ,u por sí CONSpiCiO, 1s, pexi, pectina, picare. a. Cic.
no suenan, sinó unidas con las vocales. q cn mirar. 11 Considerar, observar, re-
percibir,
hora verba. Cje. Palabras de un sonido mas armo- flexionar. T icere carde. Plaut. Comprender,
nioso. Consonara sibi per amnin tenor vilce. Sén. alcanzar, penetrar. metrar.—Sibi,
- Plaut. Prever, saber
CON CON
CO /09
para Consprei. Rep. Dar en los ojos, ser visible, La edad viril 6 madura.—Animus. Cic. Animo
notable. constante., valeroso, resuelto. — In levilate, Ov,
CONSPÍCIO, ónix. f Yarr. Voz de los agoreros Siempre mudable. Inimici constantes. Atep. Ene-
qucsíynifica la observacion del cielo. migos implacables. Constantior in L'ibis. Hor.
CONsPTCO, as, ami, átam, áre. a rarr. y obstinado en los vicios.
CoNsricoa, iris, átum sum, ári. pas. Vel. Pat. CONSTANTER, tics, tissime. adv. Cic. Constante,
dep. Cés. Ver, mirar. Conspicor cur in his ego te uniforme, firme, igual, grave, fuertemente. jj Porfia-
relionibus? Cómo es que ahora te veo en este da, obstinadamentell Uniformemente. Canstanter
pais ? Canspicalus ex loco s-upe •io • e. Ces. Habien- diccre. Cie. Decir, hacer un discurso bien
do visto, descubierta, registrado desde una altura. seguido.—Sibi diem. Cje. No desmentirse en las
CONSPiCUUS, a, um. Tac. Visible, que se ve. palabras,hablar siempre conforme—Se genere. Cic.
Ilustre, insigne, notable, sobresaliente. Portarse con constancia, con valor y firmeza. Cons-
CONs p ittANs, tis. COM. Cic. El ó lo que cons-
lartlias manere in aliquo statu. Clic. Permanecer
pira. con obstínacion en cualquier estado. Omnes coas-
CONsPIRÁTE. adv. Just. Unánimemente, de lanter nuntiaverant. Cés. Todos dijeron unifor-
corono acuerdo. memente.
CoNseinTio, -anis. f. Cie. Conspiracion, con- CONSTANTIA, f Cic. Constancia, firmeza,
cordia, unjan, consentimiento, liga. II Conjuracion, gravedad, igualdad, estabilidad, perseverancia. 11
conj ura. Fuerza, forta leza.1 I Valor, atrevimiento, confianza.
CoNS p illÁT •S, us. in. Gel. V. Conspiratio. II Constanza, nombre de mugen y de p ila ciudad.
CONaPIRAIUS, a, um, en lugar de Conspiraras. CONSTANTIA ee. f. Min. Alcalá. de Gua-
Mac' t'ab. Conspirador, conjurado. Pa • t. de daira, villa de España en Andalucía sobre el
Coszsmao, as asá, afma, are. a. Cic. Conspi-
rar, unirse, coligarse. Conjurar, conjurarse. Cons- CONSTANTIA Zilis. f Plin. Arcilla, ciudad del
pirare se. Plin. men. Enredarse, enroscarse corno 5 • Ci720
(le Fez.
una culebra. Conspirate nohiscum. Cie. Uníos con CONSTANT' ÁCUS, ]la, y
nosotros, ayudad, favoreced nuestro proyecto. CONSTANTIANUS, a, tan, y
(tomado en (mena parle). CONSTANTIENSIS. m. f. sé. a. is. Pertene-
CONSI, ISS:iTUS, a, um. Colom. Condensado, ciente á Constancio, emperador romano. 11 Perte-
espeso. neciente á los naturales habitadores de Cons-
CONSPOLIUM, m. Arit, Una especie de torta tancia.
usada en los sacrificios. CloNsTAsriNnS.sais, um. Am. Constar:tirano, •
CONSPONDEO, és, spópondi, sponsurn, dere. a. perteneciente á Constanlino, emperador romano.
Pest. Prometerse una fe mutua, empeñar su fe y CONSTANTINOPOLIS, is, j. AM, Constantinopla
palabra uno con otro. Ó Estambul, capital de Turquí-r, corte del gran
CoNsIsesse orara, in. plan .Punk. Decianse an- Señor.
liguainente, los que estaban coligados con mu- CONSTANT' NOI ,OLITÁ s, a, tan. Sod. Constan-
tua fe. tinopolitano, de Constantinopla.
CoNseoNson., ¿tris. m. Cic. El que sale por CONSTAT, abat ; stitit. impers. Cic. Es constan-
fiador y ola caurcion con otro. II Fest. Conspirador, te, cierto, se sabe, consta, es notoria, es evidente,
conjurado. !I El que solicita en una causa el jura- manifiesto, claro, seguro.
mento de la parte contraria prometiendo él el CONSTELLA T10, Onis. Fírin. Constelacion, con-
suyo. junto de varias estrellas fijas, su figura y situacion.
CONsPONSIJ, a, ron. parí. de Conspondeo. Narre. Conslellatio principis. ..tini. El horoscopo del Kin-
Obligado reciprocainente con juramento. Coas • cipe.
psnsa lacten Aya/. Faccion, liga en que se ha CONSTELLKTUS, a, um. Jal. Cs4o. Adornado,
prometido la fe mutua con juramento. guarnecido d.> estrellas. Constellali Treb;
CONSPÓPON DI. pret. de Conspondeo. 'l'rrhalíes bordados de estrellas.
CoNseno, is, pui, spütum, ere. a. Plaut. Escu- CONSTERNATiO, Oms. j.
pir, arrojar la saliva. conturbacien pavor, contbsion, aabatimiento del
CoNsetercrus, n, um. Tert. Mart. de ánbno. II Tumulto, sedie,ion. sublevacion.
CoNsrunco, as, ávi, áturn, are. a. Colum. Em- CoNSTEItNÁTIJS, mil. Lii. Pall. de
porcar, ensuciar, manchar. Conspureare aliquid CONSTERNO, ás, ávi, atina, áre. 'i. Lic. 'ens-
tato. Cre. Embarrar, manchar de lodo alguna cosa. tek par, conturbar, atemorizar, espantor. Suble-
CoNseendsroo, l'iris. si. Leer. Escupidor, el que var, tumultuar, conmover. Cansteriare animas..
escupe muelo. i .. . Consternar,
, llenar de espanto y al-atimiento
CoNseüTi-rus, a, une pan, de Consola ° . ',Peri. los amnios. Consternari animo. tia. Estar C0011-
Escupido. ternado, abatido de ánimo.—in fugant. .Liv. Dar a
Cosisrtrro, ás, ávi, atoro, áre. a. Cie. Escupir huir atemorizados.
muelas, gargajear. CONSTERNO, stravi, strátum, uere. Cic.
Cosrseo-rus„ a, um. pan!. de Conspuo. S. caen. Cubrir estendiendo. Con.dernerr contaba'atiouem
Ese u pido. lapidibus ci luto. Cris. Cubrir el entablado con
Codis-rSahao, is, Iivi, litem, ire. a. Ter. Esta- echarle una capa de piedras y Isirro. Tempestas
blecer, afirmar, asegurar. Sonstabilire Pera suam. ahil ad .signa constnacit. Lic. La tempestad de-
Tr.n. Establecer su casa, disponer bien sus cosas, rribó, echó por tierra algunas estatuas.
sus intereses.—Subsidias alieujus. Laccr.—Con el CoNsTirino, íropisc. El acto de juntar
ir,; ilio de alguno. cerrar, apretar.
CoNsorkmletrus, a, nm. part. de Constabllio, CoNsTrnaTus„ a, um. Ces. Parí. de
rucr. Establecido. CONSTIPO, ávi, átum, áre. a. Sic. Apretar,
CosisTSBOLSTio, onis. Apul. Deteacion en el unir, apiñar. Constipare se sub vallo. Cés. Apre-
establo. tar rsehra. ponerse mai apretados, á cubierto de nos
e, epon
CONsT -AnüL0, ás, ávi, atusa, áre. n. Cotrun. trinchera.
Quedarse en el establo durante el invierno. CONsTiri. pret. tle Consto y Cun 3 i9t°. ,
Corss'rANS, tis. tior, tissimus. Cie. Constante, CONST1TuENDUs, a. um. Gel. Que se ha de es
firme, inalterable, igual. Constaras in retms opti- tablecer. plantar ó colocar.
mis. Cte. Dedicado á las cosas buenas.—Fides. CONsTiTUO, is, tfitum, are. a a. Cés. Consti-
no. El U ne es firme en su palabra.—Mías. Cic. tnir, formar, disponer, colocar. j 1 Establer, plan- lan-

9ON CON
210
ordenar. II Fabricar, levan- estrépito, mucho ruido, atronar, aturdir la cabeza,
ter, fundar. 11 Arreglar, loa oídos. Constrepere exemplis. Gel. Aturdir, rom-
Determinar, resolver, decidir,
tar, hacer, poner.
deliberar.
I j
Decretar, prescribir. n Dar palabra, per á uno la cabeza can ejemplos, con citas.
j imponer. Con.slituere aciem t CONsTRIurE. adv. S. Ag. Constreilidatnente
p~eter. II Prevdrar . Ipastar su ejército, acampar con coustriccion 6 constreñimiento ., estrecha, apee-
matra sylvam. ués. tadame c onNtesT.
---Rara farniliarem. Cic. Arreglar,
en un bosque. iquem inagnd gratid apud lucTio, f
establecer su casa.—Al Constriccion,
regem. Cic. Colocar, poner á uno en gran favor constreñimiento, el acto de apretar, estrechar,
Goa el rei. Constilui non poterant naves nisi in constreñir.r RicTivus,
alto. as. No se podía dar fondo minó en alta mar, a, nal. Cels. Constrictivo, lc
en una gran rada. Constituere jura, leyes. Cie. que a rieta, constriñe y es astringeute.
nacer, estableces leyes.—Aetionem,judicium, con- t seisTaneero, ás, áre. a. free. de Constringo,
troversiam, gueestionetn. Cie. Poner, plantar una Tert.
demanda ó accion en tela de justicia. CcrasTnactrus, a, um. part. de Constringo.
Coetsridírrio, (mis. f. Cic. Constitucion, estado, Constreñido, apretado, cerrado, II Atado, unido
positura. I I Complexion. I I Disposicion, ordenacion, con otro estrechamente. Conste/eta narratio. Quint.
reglamento. II Estatuto, ordenanza, derecho, lei. Narraciou concisa, breve. Psephi.s. mata jurejuran•
Fundacian. do constricta. Cie. Decretos confirmados con jura-
CONSTiTÚTOR, Orbe in. Quint. El que consti- mento.—Fronx. Pelron. Frente arrugada, aire se-
tuye, establece, arregla, decreta. vero, desapacible.
CONSTiTÚTÓRIUS, a, um . Dig. Constitutoria ac- CONSTIUNGO, is, strinxi, strictura, gére. a. Cte.
tio. Ulpi La accion que compete contra el que ha Constreñir, apretar, atar, II Reprimir, moderar, su-
faltado a pagar al tiempo que había prometido. jetar. Constrinyi neeessilate. etc. Verse obligado
CONSTiTÜTUM, n. Cic. Convencion, acuerdo de la necesidad. Constringitur religione fide.
entre muchos. II Dig. Constitucion, decreto, ler. La fidelidad elite. fundada en la religion, está atada
Ad constitutuni. Cic. Para el dia señalado. Ex con el vinculo de la religion. Tu non con.,,tringen-
constituto. ¡ Tel. Pat. De cornees acuerdo, consejo, das? Cte. ¿ 1 u no debes estar atado a la cadena,
consentimiento. cargado de prisiones ? Tradunt se libidinibus coas-
CoNsairtaue, a, am. part. de Consiituo. Cie. tringendos. Cid Se hacen esclavo; de los deleites.
Constituido, puesto, colocado,. plantado, estable- CONSTRUCTIO, ünis. f Cte. Construccion, fábrica
csdo. IlOrdenada, arreglado, dispuesto. 11 Estable- estructura, arquitectura. Constructio hominis. Cic.
cido, prescrito, decretado. I¡ Fundado, fabricado. La compusicion, construccion del hombre, la for-
Constituías &ene de rebus donieslicis. Cie. Hombre ma y disposicion de sus partes.—Verburam. eje.
mal arreglado en sus cosas, en las cosas de su La colocacion de las palabras. II Pri,.c. La coas-
casa. truccion gramatical, la sintaxis.
CONSTITÜTUS, as. m. Fest. La junta 6 concu- C0NSnsuc'rus, a, um. Parí. de
rrencia de hombres. Coeseetao, is, xi, :duda ére. a. Cie. Construir,
CoNsTo, ás, stiti, atatum are. n.. Plaut. edificar, fabricar, hacer, levantar mi edificio. II
Estar juntamente, ó estar de pié con otro. IJ Ser, _Amontonar, acumular. II Arreglar, colocar, dispo-
existir, subsistir. II Constar, ser compuesto o lbs-- ner, ajustar, acomodar. Co s upad sum
mado. U Ser constante, permanecer, perseverar, nummoruin acervi. Cte. Se juntan, se acumulan en
mantenerse firme. II Pararse, detenerse, hacer su casa montones de riquezas.
alto. ¡I Costar. ¡I Cenionuasse, estar de acuerdo. ¡I CGNSTÜPEO, és, pul, pére. a. .lurene. Pasmarse.
Constar, ser una cosa cierta y manifiesta. Condal. CONSTiúPRÁT011, Óris. nr. Liv. El que comete es-
Cic. Es constante, cierto, seguro, evidente, con- tupro, estuprador.
venirnos, vedamos en eso.--.31ati. Cte. Estoi se- CONSTÚPILS.T1S, uno. Cic. Part. de
guro, cierto, tengo evidencia.—fd •an/ superiorí- CONSTúPItO, ás, a',/, atoro. are. a. Consta-
bus. Cie. Esto se coufbriva, viene lesism con las prar, forzen d desflorar á una doncella coi:
cosas auteriores.—De hac re. Cje. La cosa r; CONSU. 1.DÉO, asi, asu sil ere. a. Plaza. Per-
cierta, segura, constante, evidente. ho e, suadir, aconsejar, inducir con instancia. '
tecum, A' Ller, Quedarnos, estamos convenidas ea CONSUÁLIA, ium, n. plur. Frsi. Fiestas
esto.—Fides sus. Liv. Cumple su palabra, es hom- consueles, que hacían los ra p amos al dos Canso,
bre de palabra.—Nec tibi color, nec ¿'unos. Lic. dios riel consejo ; y se celebraba á 6 de ,'u.s. to, como
No mantienes un ,punto constancia en tu color ni las 21epÉrnale,s' en el mes de julio.
en tu semblante : á cada instante mudas de color y CONSUÁLIS. lé. n. is. Vare. Ceasual, pe•
semblante.— Victoria plarimoruin ?norte. Cés. La teneciente al dios Censo. V. Consualla.
victoria nos cuesta mucha sangre, mucha gente, Celase esoa, cris. Cje. que persuaie, acon-
mur cara.—Magistratibus reverencia. Pite. men. Se seja ó induce jiluto con otro.
da, se tiene á los magistrados el respeto, la vean- CONsUlláiDO, ére. n. F/i. llenar, que-
racicrn debida.—Pita sine criatine. Gv. Su vida es dar,
ejemplar, inocente. ConSlabunt Mea in te oficia CONSUBSTANTIÁLIS. lé. is. Trrt. Con
non secus tie si te vidi.sseni. Cie. Te serviré de la tal tzaancyiae,sl„odleazILlia inisita y única sustancia nata-
misma manera que si hubieras venido á verme : se 7ssIt
conocerán nsis oficios para contigo, lo mismo que CO NsUnsTANTIVUS, a, sun. Tert. V. Consub-
si te hubiera visto. Tibi constilit feudos odü tui. stantialis.
Cic. Tu iktax recogido el fruto de tu ocio, de tu CONSÚDASCO, is, scére. n. Colara. Sudar jinda-
r< tiro. Constat auri ratio. Cie. Está bien la cuenta mente.
del oro. CONSÜDO, ás, .avi, áturn, are. u. Platel. Sudar
CONSTRÁTOR, m. Aus. El que allana ó el mucho, estar bañado en, cubierto de sudor.
que fabrica en lo llano. CONSUÉFÁCIO„ is, feci, !basun, cére. ,S'alit.•t.
CONSTRÁTUNI, 1. n. Petran. El suelo entarimado, .Acostumbrar, habituar, enseñar, formar, hacer á.
CONsTRiTUS, a, um. part. de Consterno. Cés. Censuefeci Minn, ea sis me cela. Ter. He ense- pt
Cubierto, solado. ñado á mi hijo, le he hecho, acostumbrado á, le
CONTRÁVI, pret. de Consterno. ite sugreoscarsiado en la costumbre de no ocultarme ta-
CONSTRÉPENS, tia. parí. Apul. El que hace es-
trépito, mucho ruido. COMPUSO), isAs, snevi y saetas sum, guarnir,
Cornrraüpo., is, poi, pitusa, are. a, Gel, Hacer scére. a. ta Cic. acostumbrarse, ha-
CO N C O N 211
situarse, ensenarse, hacerse á. C011.31Weefit 'atina oras ó intereses de otro.—In commune, zn mcdium,
Plin.—Aliquá re. Cie. Acostumbrarse á al- in publicum. Liv. Mirar por el público.—.íEqui bo-
puna cona.—Pronuntiare. Cic. Hacerse, enseñarse que . Ter. Tomar en, echar á buena parte.--De se
a pronunciar, á hablar en público, formar la pro- gracias.Cic.—Graciter quidquam. Liv. Tomar algu-
nunciacion.—eVicui. Ter.—Curn aliquo. Plaut. na resolucion fuerte, violenta., precipitada contra
Hacerse á alguno, con alguno, acostumbrarse á su lonyitrlinem. Ter.—Longe.Vir g .Tomar las
trato.—Libero Colum. Estar acostumbrado á medidas desde léjos, pensar en lo venidero.—Pes-
vivir con libertad, libremente. •ime aliquid in se. Ter. Tomar el peor partido, el
CONSUÉTE. adv. Ara. Segun costumbre. peor medio 6 camino: no conocer sus intereses.
CoNsvisno, f Consue Nec te id consulo. Cic. No te lo aconsejo. Eam rem
(JONSUÉTÜDLYÁRIUS., a, um. Sidon. Consuetudi- deferunt consuks ad paires, sed delatara consulere
nario, lo que es de costumbre. ordiue non &mil. Liv. Esto refirieron los cónsules
CONSUÉTÜDO, . pis. f Cíc. Costumbre, hábito, en el senado; mas no se pudo, atinqué ellos dieron
uso, modo ordinario, práctica. I¡ Trato, comercio, parte, discurrir sobre ello, y examinarlo porsu
frecuencia, amistad, familiaridad, conversecion. orden..
Consuetudinis meLe est. Con.s•aeludo mea fert. Pro CONSULTiTIO, Cic..Consultacion, consul-
»red consuetudine. Segun mi costumbre, es mi ta, conferencia, consejo, deliberucion. jj La enes
costumbre. Consuetude victus. Cic. El modo, el -tina,espcóobrquedlia.
régimen, el arreglo de la vida. In consueludinem CONSULTiTO R, óris. in. Cic. Consultor, consul-
cadere, venire. Cic. Usarse, ser de moda. f j Pasar tate, el que consulta ó pide dictamen.
á proverbio.—'Vetos fori. Cíc. El antiguo uso del CONSULTÁ.TORIUS, a, um. Macrob. Consultivo,
foro, de los tribunales.—Tenuit. Quint. Esta ha perteneciente al dictamen 6 consulta, á lo que se
sido la costumbre, se ha usado, acostumbrado. In debe consultar.
consueludinem ali •ujus se dure, se immergere, se in- CoNsuaTÁ'res, a, um. part. de Consulto. Sil.
sinuare, ó Consuetudinem ruin aliquo lamiere, ó Con- Consultado, deliberado.
suetudine aücujus sc imp tirare. Cia.— Aíicui.—Cum CONSULTE, iras, issirae. adv. Plaut. Prudente,
aliquo ingredi. et!s. Darse, dedicarse al trato de al- sabia, madura, juiciosamente, con consejo, coa de-
guno, tratar, tener trato, introduccion, comunica- liberacion.
cion con él. i'rxter ó 1,1pra consitetulnem. Cje. CONSULTO. adr. Che. Espresamente, de pro-
Contra, fuera de la costumbre, contra lo comun pósito, con refiexion, con madurez, con designio
y ordinario. Consuelaclinera facere atieui ettIll al- premeditado.
tero. Cic. ntieducir a alguno con otro, dársele CONSULTO. ablat. ras. Salust. Consulte opus est
á conocer. E con suetudine •ecedere. Cic. Salir de prins quarn &hui. Es menester pensarlo
su costumbre. Consnlludo ncttu • d potentio • . Cure. antes de emprenderlo. Ex consulto. A' Iler. De
La costumbre aun es mas poderosa que la natura- propósito, con premeditado designio.
leza. Ad gracc•um consuetudinem. Lic. uso, al CONSULTO, as, ávi, áre. a. free. de Con-
modo, segun la costumbre de los griegos. Consue- sulo. Cíc. Consultar, pedir consejo. fi Tomar seso-
tudinern alic?;jas reí nuncisci. Cje. Acostumbrarse luc2on. j ¡ Deliberar, tratar, examinar, tener con-
á una cosa. sejo. jjProveer, mirar, velar, cuidar. Consultare
Consuerus, Mi/. part. de Consuesco. Cje. quid agendanr, Quint. Consultar lo que se ha de
Acostumbrado, el que esta hecho y scostumbrado hacer.
á, una cosa. ¡ ¡ Usarlo, ordinario, frecuente, familiar.
Consuehssinut verba. Ov. Palabras mui usadas, CoNsurroa, aris, ni. Cie. Consultor, el que pide
mur mmteines. y da consejo.
CoNaes., m. Cie. Cónsul, supremo magis- Coosuurame iris. J. Cíe. La que da consejo,
trado en ir república rumana despues de echados 103 cuida, mira, vela.
reyes ) introducido por Jun io Bruto el año 245 de CONSULTUNI, n. Cie. Decreto, constitncion.
laJundacion d,-; Roma. Eran dos, y se elegían, lodos Consulta. Cie. Decretos, deliberaciones, autos, re-
los aUus. soluciones, órdenes, estatutos. Patrum consultan?.
CONW,-;LÁ.R.13, í7;. f, n. is. Cic. Consular, per- Tic. Senatas consulta. Cíc. Decretos, órdenes del
Ife7¿e•ient e al Vicio y dignidad rle cónsul. Consularis senado.
homo.. Cje. L aron consular, que ha sido mí-astil. CONSULTUS, a, um. part. de Colmado. Cic. El
Cic. INiner del que ha s i do cónsul.— que ha sido consultado, á quien se ha pedido con-
Et . CL. La edad necesaria para ser cónsul. sejo , de quien so ha tomado. jj Establecido, de-
- Nadie porfia, serlo ¿rles de los 42 años. Consularia cretado, ordenado, mandado. IL Consultado, exa-
comilia. Cic. Comicios consulares, asamblea por minado,conferido, tratado en consejo. jj Sabio,
orden de los cónsules, ó para su creacion. docto, hábil, entendido, inteligente, Consultus
t CONSÚLkItiTAS, átis. Ccitl. Consrdatus. Lie. Docto en, que posee la elocuencia.
CoerseeÁltiasat. adv. Liv. A! modo de cónsul, el juslitice. Cje. . Sabio j urisconsulto.—Dis-
de un modo comeipondieute á su dignidad. ciptime alieujus. Colara. Maestro, profesor de al-
CON:iÚLiTUS m. Cie. El consulado, el gil- guna ciencia. Consulta verba. OV. Palabras sabias,
cio y dignidad ;le cónsul, y el tiempo y duracion de prudentes, meditadas. Consullius est. Paul. Jet.
este empleo. Consulatu functus. Tác.— Mejor es, es lo mas acertado. Cunsultissima via
tus. Liv. El que ba obtenido el consulado, ha sido sapientirt, . Petron. Camino de la sabiduría mai ala-
Dáusul. bado de todos.
CONSULCO, ás, áre. a. Pkaut. Consulcare fron- CONSUMMÁRILIS. m. f. n. is. Sén. Lo que se
tera. Arrugar la frente. puede consumar 6 perfeccionar.
CONSÚLO, is, 1(11, ultum, ere. a. Cic. Consultar, CONSUMMiTIO, 1)1211. f. Quint. Consumación, el
pedir, tomar consejo. jj Deliberar, examinar, pro- acto de perfeccionar, dar la última mano, concluir
poner, ventilar, 11 Velar, tener cuidado. 11 Resolver. enteramente alguna cosa. 11 Colaran. La suma, co-
Consulere pessime de aliquo. Liv. Tratar á uno m u r lecciou 6 completo de mochas cosas.
mal.—Apollinena. Nep. Consultar el oráculo de CONSUMMÁTOR, m. Tert. Consumador, el
Apolo.—Speculum. Ov. Mirarse al espejo, con- que consuma y perfecciona.
sultarle. —Sibi, sute famee,utilitati, commodis.Cic. CONSUMMITUS, e, en]. Callan. Pare. de
Mirar por si, por su fuma por su utilidad, por sus Colara. Con-
intereses.—Rationibus atteuju • . Cje. Tomar parte, acealal2.r,
asn'ari,vicónactillumir',Ar
umrfme°c'cio
stuencIrN,spe
interes, tener cuidado, velar sobre las convenien- mano á alguna cosa. I! Sumar, reducir á eme.
CON C O N-
212
Consummare dignitatem rdicujus. Ensalzar CONTÁGIUM, n. Plin. V. Contagio.
CONTAMEN, n. Tert. V. Contaminatio.
hasta el grado mas alto la dignidad de alguno. ONTÁMÍITÁBiLIS. m. lé n. is. Ter!.. L que
CONSUMO,
is, sumpsi, surriptum, mere. a. Cic.
Consumir, comer, beberlo todo. 1J Gastar, con- se puede contaminar ó contagiar.
cluir, destruir, arruinar. Spes consumere. Salust. CONTÁMiNÁTIO, erais. Coutaminacion, el
Perder las esperanzas. Consumi fe" bri. Cic. Irme acto y efecto de contaminar, contagio, corrupcion.
consumiendo, aniquilando con la calentura. C011SU- CoorrÁmiNkToa, oris. m. Ter!. Contaminador,
mere ignominiam. Tac. Perder la vergüenza de la el que contamina, maacha, corrompe.
infamia.—Op eram in gr‘ecis legendis.Cic. Emplear, CONTÁMÍNÁTUS, a, um. p«rt. de Contamino. Cic.
pasar, gastar el tiempo en leer autores griegos. Contaminado, manchado, infectado, emporcado,
Hi.spani& Scipiones consumpserunt. Vel. Pat. Las ensuciado. 11 Cómplice en alguna accion torpe. Con-
Espaiias acabaron con los dos Eseipiones. taminatissimus horno. Cic. Hombre mui perdido y
CONSUMPTIO, ónis. Cic. El acto de consumir. perverso, encenagado.
La perfeccion, el acto de consumar. CONTAMINO, ás, ávi, átum, are. Suet. Con-
ij taminar, manchar, contagiar, infestar, corromper.
CONSUMPTOR, óris. m. Cic. Consumidor, gasta-
dor, devorador, el que consume, malgasta y des- Contaminare 'abatas. Ter. Hacer una comedia de
truye. muchas.
CONSUMPTUS, a, um. de Consumo. Cic. CONTARA, órum. piar. Cap. Soldados arma-
Consumido. JI Consumado. dos con pica, piqueros.
CONSUO, ► 8, sui, sütum, suére. a. Plin. Coser Coser:km, (mis. ei: Apul. Detencion. 11h-res°.
con, juntamente. Consuere alicui os. Sén. Coserle lucion„ timidez.
á uno la boca, no dejarle hablar. CONTÁTUS, a, um. Apul. Armado de pica. lj
CONSURGO, is, rex ►, recturn, Ore. n. Cic. Le- Tenido, irresoluto.
vantarse, alzarse, ponerse en pié juntamente con CONTECTINffit, cris, átUS sma, ári. dep. Plan!.
otro. 11 Elevarse, crecer, subir. 11 Levantarse, sub- Tramar, forjar, inventar, meditar, maquinar una
levarse. Consurgere alicui. Cic.—In veneratione ► . trampa, un fraode, una picardía.
Plin. raen.—Honorifice. Cic. Levantarse por res- CONTECTUS, a, urce. Plin. men. Part. de
peto de alguno, cuando entra ó cuando pasa. Con- CoorMÉtio, is, texi, tectime gere. Cic. Cu-
surgitur contra eum totis impera viri bus. Flor. Se brir. 11 Encubrir, ocultar. Con luyere lanudo. Lir.
levantan, se mueven contra él todas las fuerzas del Cubrir con un monten de tierra, en errar.- —Padore
imperio. Cic. Ocultar sus liviandades por ó con
CONSURRECTIO, Ónis. f. Cic. El acto de levan- vergüenza.
tarse en pié por cortesía. CosnÉsiÉrto, as, ávi, átain ase. a. O e . Man-
CONSUS, i. Liv. Conso, dios de los consejos se- char, profanar, violar.
cretos entre los romanos. 11 Lo mismo que Neptuno. CONTEMNENDUS, a, am, Plin. Despreciable,
CONSÜSURRO, ás, avi, átum, are. a. Ter!. Cu- digno de desprecio.
chichear, hablar á otro al oido, CONTEMNO, ís, tempai, temptime nére. a. Cie.
CoNstrritis. m. lé. n. is. Apul. Cosido junta- Menospreciar, desdeear, hacer caso, hacer
mente. poca cuenta, no hacer estenacion ni apremio. Con-
CONSÜTÚRA, 35. f. Suel, La zapatería tí oficio lemnere Enmaro pr ce Capea. ,f,!L. Des ere ciar
del zapatero. lloina en comparación de Capna.a. l'/,tul. Hu-
CoNsCrus, a, nra. par!. de Consuo. Plan!. Co- millarse.
sido juntamente. CONTEMPÉRÁTUS, a, um. Viíruv, Centemperado
CONTÁBÉFÁCIO, féci, factual, cére. a. Plaul. P (lr . de
Deshacer, consumir, descarnar, enflaquecer. t CONTEMPÉRO, ás, á átum, ere. 2) u 1.
CONTÁBEO, és, bui, bére. n. .P tau/. y Contemperar, templar, mezclar, atemperar.
CONTÁDE.SCO, ► S, hui, scére. n. CimEninagre- t CONTEMPLÁBILIS. m. lé. o. is. Aíra. V. Con-
cer, enflaquecer, secarse, consumirse. tempians.
CONTABÚLÁTIO, ónis. f. Cés. Entablado, entari- t CONTEMPLÁBILiTER. adv. Am. Contempla-
mado, suelo, palco de tablas. tiv mem nte. •
CosrrÁnütkrus, a, um. Liv, Part. de j- CONTEMPLÁBUNDUS, a, um. Apul, V. Centelle
CONTÁBÜL0, ás, ávi, átnm, are. a. Cés. Solar, plativ va.
entarimar, cubrir, hacer suelo de tablas. Coniabu- CONTEMPLANDUS, a, ten. Cie. Que puede 5
lare murum turribus. Cés. Levantar torres de ma- debe contemplarse.
dera sobre la muralla. Xerxes Hellesponlum con- CONTE3LPLANS, tis. parí. de Contemplor. Cje.
labulavit. Suet. Jérjes hizo palenque del Fieles- El que contempla.
ponto, hizo puente de sus naves para pasarle. CONTEMPLÁTIM. adv. Sdn. Contemplativamente
COINTÁBUNDUS, a, um. Apul. Tardo, lento en el con contemplacion.
andar. CONTEMPLATIO„ bula. j e. 130. Conteniplacior,
CONTACTUS, us. m. Colum. Contacto, el acto de acion, reflexion, es-
atencion, consideracion, Medit
tocarse dos cuerpos. 1 El tocamiento. peculacion, vista,, mirada fija. 11 Respeto, conside -
CoNTAcTus , a, um., par!, de Contingo. Plin. To- rac ion, atencion . a alguna persona.
cado uno con otro.11Inficionado, infecto. Contactas CONTEMPLATiVUS, a MIL iS'en. Contemplativo,
eligione dies. Liv. Dia desgraciarlo, en que no era que contempla.
licito emprender cosa alguna: el día de la batalla CONTEMPLÁTOR, óris. ni. Cje. y
de Alia.—Societate peculatus. Liv. Manchado en la CONTEMPLÁTRIX, f Ce/ • . Contemplador,
complicidad del robo.—Sale rnodico. Cels, Espol- contempladora, el ó la que contempla.
voreado con un poco de sal.—Fulmine. Ov. Herido CONTEMFLÁTUS, us. ni. O v. Contemplacion.
de un rayo. Covromotkrus, a, una. par!. de Contemplor.
CONTAGES, ie. f. Licor. Lo mismo que Petron. El que contempla ó mira con cuidado.
CONTAGIO, Cic. El contacto, union ó co- Am. Contemplado, examinado, considerado.
herencia de muchos cuerpos que se tocan recíproca- CONTEMPLO, ás, ávi, átum, are. a. Plaut. y
mente. Veneno, peste, infeccion, contagio, enfer- CONTEMPLOR, óris, atila sum, ari. dep. Cic.
Con-
rnedadque se pega ó comunica. 11 La complicidad, templar, reflexionar, considerar, especular, medi-
cornanicacion, compañía de una accion torpe. tar, mirar atentamente. In animo contempiar,e.quod
Coorrkoiósus, a, nra. Cels. Contagioso: se dice ocutis non potes. Cic. Centenipla con el espíritu lo
de la enfermedad 6 vicio que se pega. que no puedes ver con los ojos.
ip
CON C ON 213
CONTEMPORÁUS. M. lé. n. is, y ruin. Lucr. Fijos los ojos. Contento poplile. Hor,
CoNTEainlmÁNEns, a, tan. Gel. Contemporá- A' pié firme.
neo. CONTÉREBRO, ás, átum, are. a. Gel. Aur.
t CONTENWORO, ás, áre. a. Tert. Hacer del mis- Taladrar, horadar, agugerear.
mo tiempo. CONTEREBROMIA, a 1. J. Voz inventada por Plau-
CONTEMPSI ó Contemsi. pret. de Contemno. to : significa toda la tierra que Bromio ó Baco
CONTEMPTínk1S. f lé. n. is. (r1/3. Conten- anduvo con su ejército, ó cualquiera pai abun-
tible, despreciable, de ninguna estimacion. dante de vino.
CONTEMPTIIIIItTAS, átis. Cel. Ata.. V. Con- CONTERMiNkTIO, anis. f. Liv. El límite, confin,
temptus. frontera.
CovrzmPirm. adv. Liv. Con desprecio. CONTERMINkTUS, a, urn. Liv. Pat. de
Cje. V. Contemptus. CONTERMNO, ás, ávi, átum, áre. n. Ala. Ser
CONTEMPrIO, bniS.
Cosaamanus. adv. coiap. Tic. Con mas des- confinante.
precio. CONTERMYNOS, a, um. Tác. Confinante, vecino,
CONTEMPTOR, óris. ni. Lin. y cercano, inmediato, contiguo, fronterizo, rayano.
CONTEMPTRIX, .Túnel. Menospreciador, Conte•mina3 Indis gentes. Plin. Gentes confinan-
menospreciadora, el ó la que menosprecia, despre- tes con los indios. anterminus alicujus ó aliquo.
cia, hace poco caso. Apul. Cercano, vecino de alguno.
CONTERNÁTIO, (mis. f Ilig. La comparacion ó
CONTEmPTUS, us. Ces. Desprecio, menosprecio.
Contempla: laborare. Liv. Contempluí esse. ,S'uel. sorteo de tres números, terna.
CONTERNO, ás, ávi, átum ¿Ice. a. Hig. Sortear
Ser despreciado.—Ilabere Fuel. Despre-
ciar aigana cosa. combinar tres números. Conternans
' vitula. S.
CONTEMPTUS, a, um. par!. de Contemno. Cic. Ger. Una vaca de tres años.
Menospreciado, abatido, vil. CONTERO, is, trivi, tritura, térére. a. Vare. •a•
ja•, machacar, reducir á polvo. II Consumir, gastar,
CONTENDO, is, d, sum ó tuna dere. Cic. Tirar,
aniquilar. Conterere argumenta epistola•unz. Cic.
estirar. Tirar, lanzar, arrojar, disparar. 1 Traba-
Consumir, agotar, escribiendo en todas las imite-
jar, procurar, intentar, esforzarse. Contenner,
rilts epistolares.—Frustra ope •ant. Ter. Perder
disputar. II Combatir, pelear. ¡i Afirmar, sostener,
el tiempo en vano. Conleris me tad oralione.
mantener, defender. 11 Marchar, ir, caminar, partir,
Me matas con tus palabras.
dirigirse Contendere (minium- Ov.—Animo, olrt-
CONTEERÁNEUS, a, um. Plin. Conterráneo, pai-
ttibue cetnlis industriceque.Cic.
sano, el que es del mismo pais.
Emplear todos sus esfuerzos, todo el vigor de su
CONTERREO, és, rui, ritual, rrére. a. . Ame-
edad y de su industria.— roccai ó roce: Cic.Levan- drentar, aterrar, espantar, atemorizar, dar, poner
tar, esforzar la voz.—Maximis lalmribus ad lauden'. miedo, terror, espanto. Cdnlerrere aspeclu Lpia-
Cic. Caminar a la gloria, á la alabanza, aspirar á citalem alicujus. Cic. Hacer callar á uno, conte-
ella con grandes trabajos.—Atimd. llor.—Guna
ner su locuacidad con una mirada.
aliquo ó contra aliqueni. Cic. Sostener, defender CONTERRITUS, a, ron. parí. de Couterreo. Sud.
una cosa contra aiguno.—Cidnarni. Virg. Apretar,
Cje. Ir, caminar Amedrentado, atemorizado, espantado, aterrado.
apresurar carrera.—Se
CONTESSERÁTIO, (mis. f Tent. Comunicacioa
con diligencia á alguna parte.—Privilo. Ce's. Dar
de la hospitalidad.
la g atada, venir á las manos. — cara
CONTESSÉRO, ás, ávi, átum, áre. a. Tent. Cul-
aliquo. Marc. Competir sobre quien regala mas.—
ti Irir ó comunicar la hospitalidad recíproca.
Amori alicujus. !'rol). Entrar en competencia de
CONTESTÁTIO, Onis. f. Ulp. Contestacion, la ay
amor, á quien mas ama.—Pedibus culi( aliquo.
Oc. Apostar á quien va mas presto, quien llega declaracion, testimonio.-(noyefctlsar,
Contestacion de la demanda, el acto de responder
primero.—Oca/o. .Flux. A' quien ve mas desde
lejos.—Ocir/os. flor. Fijar, clavar los ojos.—A/i- derechamente á ella. Deprecacion, súplica.
quid cual re aliad. Cic. Comparar una cosa con CONTESTÁTIUNCÚLA, Fe. f. dint. de Contestatio.
otra. Sidon. Oracion ó deprecacion breve.
CONTÉNÉBRAT, abat, áre. impers.irarr. Se hace CONTESTíTO. adv. Ulp. Por afirmacion, decia-
noche, se oscurece. racion ó testimonio de testigos.
CONTESTÁTUS, a, lun. p(Ixt. de Contestor. Ulp.
CONTENÉERiTUS, a, um. Tent. Par'. de
que ha contestado, declarado ó atestiguada con
CONTÉNEBRO, ás, ávi, átum, are. a. Tert. Cu-
otros. II Cic. Declarado, atestiguado, contestado.
brir con tinieblas.
CONTESTIFTCANS, tis. com. Tert. El que atesti-
CONTENTE, ius, issime. adv. Cic. Con esfuerzo,
gua ó declara juntamente con otro.
vehementemente. I l Plaul. Est •echamente,con par-
CONTESTOR, áris, átus sum, ;tri. dep. Cie. Po-
simonia.
ner, llamar por testigos. blp. Contestar, decla-
CONTENTIM. adv. Lo mismo que Contente.
t ONTENTIO, (mis. J. Cje. Intension, esfuerza,
conato. ¡I Certámen, controversia, contencion, con-
rar, atestiguar lo mismo que otros e ll edil. Con-
testar la demanda ó el pleito. Conlestans deos el
Cic. Poniendo a los dioses y á los hom-
tienda, competencia. II Riña, batalla, guerra. bres por testigos.
Conf•ontacion, comparacion. Figura de palabras, CONTEXO, )(id, xtum, xére. a. Tác. Tejer,
llamada lanibien antítesis y c ontraposicion, en que entretejer, unir, enlazar una cosa con otra. I Com-
se contraponen las palabras y sentencias unas C011 poner, j untar. Contexere negolia nostra cura
otras. Cic. Mezclar, enlazar nuestros negocios con loa
CoNTENTuJsE, ins, isshne. adv. Quint. Conten- de otros.—Carmen. Cic. Componer un poema.—
ciokiamente, con esfuerzo, empeño. Crimen. Cic. Fingir, forjar, componer un delito.
CoNTENTiósus, a, una Quint. Contencioso, lo CONTEXTE. adv. Cte. y
que se disputa ó porfía. ¡I El porfiado. CONTEXTrM. adv. Plin. Seguida, unidamente,
CONTENTOS, a, ruin. part. de Coutineo y de Con- con enlace y contesto.
tendo. Cic. Tirado, estirado. Concitado, veloz. II CONTEXTIO, emis. f. Mace. y
Contento, agradado, satisfecho. Contentas surte CONPEXTÚRA, Vitrav. y
Ind. flor. Contento con su suerte.—Equoram CONTEXTOS, as. In. Cic. Contesto, contes tara,
Curc. Mui pagarlo, satisfecho de sus caba- mio
serie del discurso, tejido de la narracionl,bohilo
llos.—De re aliqud. Civ. Contento de ó con alguna la oracion, cvmpaginacion, disposicion y de
osa. Contentis Suet. Contentd ame oculo- las partes.
eON CON
214
Contezo. ele. Te- Untar con miel el borde del vaso. Contingere sale.
CONTEXTUS, a, ata. part. de
jido, entretejido, unido, compaginado con. Virg. Echar sal, salar.
GONTíCEO, es, coi, ere, y c
Co° 1T-InUi. ATIEYabosdriteinyuabut . adv. S. Ag.
cuyrricasno, ficui, acere. n. Cic. Callar, Conté-
guardar dando, quedarse sin saber qué decir. nuada, continua, seguidamente, sin intermision.
anikescere ad casm aliquos. Quint. Enmudecer, CONTiNUATIO, (Mis. Cic. CoritLrna i lc-i
de ciertos casos ó acci- cion y efecto de continuar, serie, progreso.'
no saber que decir a vista CONT1NUATUS, a, MIL part. de Continuo. Cic
deontes. Conticescunt artes. Cíc. Las artes no están
en estimacion, no se premian, no se aplican á Continuado, seguido, proseguido. Contiguo, 113:-
ellai.--Lites >Prenses. Cic. No hai negocios en el co NiiN u
mediato.
foro, en los tribunales. E. adv. Yarr. Continuamente, de con-
Cúrsala...nu m , n. Varr. El conticinio, la hora tinuo, sin intermision.
de la noche en que está todo en silencio. CoaTiNtimas, atis. f. Plin. Continuidad, zonti-
CornioEa, a, um. Paul. Nol. Armado con una nuacion, union, conexion, enlace, juntura.
pica. CONTINUO. adv. Cic. Al instante, al punto, a.
CON'TÍGI. pret. de Continuo. momento, incontinenti.
CONTIGNiTIO, ónis. f. Ces. Contignacion, la tra- CoarriNuo, ás, ávi, átrim, are. a. Lic. Conti-
bazon de las vigas y cuartones con. que se forman nuar, seguir, proseguir, durar, permanecer, pes-
los pisos y techos. severar. /I Unir una cosa a otra, hacerla contigua,
CONT1GNATUS, a, am. Varr. Parí. de inmediata. Continuare agros. Estender, dila-
CoNTIGNO, as, aVi, atiun, are. a. Plin. Trabar, tar lasposesiones juntandclas á otras. Continuari
unir las vigas' cuartones, formar, hacer el techo ó alicui. Cia. Juntarse á otro, seguirse á él inme-
piso de una casa. diatamente.
CONTLGNUM, í. n. Fest. Pedazo de carne con CONTiNUUS, a, um. Cic. Continuo, continuado,
siete costillas, como un cuarto de carnero. ain intermision, perpetuo, pererne. II .9111. Conti-
CovriouE. adv.. Marc. Cap. Contiguamente, con guo, inmediato. Continuosprincipia.Tác. El que
contigüidad ó ininediacinn de tiempo ó lugar. acompaña siempre al principe. Continuos ries
CONTÍGUUS, a, um. Tác. Contiguo, lo que está quinque. Cds. Cinco dias seguidos. Continua dios.
inmediatamente junto ó vecino á otra cosa. Ov. Un dia entero. Continuo spieitu. Plin. Con
CONTI.NCTUS, a, um. parí. de Contingo. Lucr. un aliento, sin perder la respiracion.
Teñido. CONTiRO, m. Lucí. . Soldado bisoño con
CONTINENS, tis. com. Lic. Contiguo, inmediata-
otro.
mente junto ó vecino á. otra cosa. Continuo, con- CovróGÁTus, Am. Compañero, abogado
tinuado.11Continente, que contiene en sí. 11 Conti- en el mismo tribunal que otro.
nente, moderado, parco, sobrio, frugal. Continens Coarroeeo, is, ére. def, Pinot. Cont.ollanz gra-
'erra. Cic, Tierra firme.—Febris. Cels. Calentura cluní. Iré, pasaré allá.
continua. Billa() continenti. Suel. En dos dias se- CONT6NAT, ó.bat, nuit. n. impera. Plan!. Tronar
guidos. muChn.
CONTOR, Gris, átus ári. dep. Cje. Pregun-
CONTINENTER. acto. Cic. Continuamente, conti-
nuadamente, de continuo, sin intermision. II Conti- tar, inquirir, averiguar, informarse, investigar. ¡I
nente, parca, templada, sobria, frugalmente. Sondar, echar la sonda. Contari e.r aliquo de ali-
qua re. Cia. Preguntar á alguno alguna cosa, in-
CONTINENTIA urbis. Di g. Edificios, estrarnuros
de una ciudad, pero contiguos á ella. Continens formarse de él acerca de alguna cosa. Contabar
mercatorem indum de smaragdis. Va.rr. Pregun-
causte. Quint. El punto principal de una causa.
taba yo á un mercader indiano el precio de las
CONTINENTIA, ise. Cic. Continencia, el acto de
contener 6 comprender, el contenido. ti La cerca- esmeraldas.
Cowonquao, és, rsi, dura,quére. Cia. Tor-
nía inmediacion ó contigüidad. 11 Continencia,
ces-, doblar, volver con fuerza. flIVIover.IlLanzar,
abstinencia
' de los deleites. ll Moderacion, tem-
planza, parsimonia. Continentia Ces. La disparar_ tirar con ímpetu. II Contornear, dar
sumision y obediencia de los soldados. vueltas.
CONTORREO, és, uní, ortum, ere. a. Am. Tostar
CONTINEO, es, nui, tentum, nere. a. Cje. Conte-
abrasar del todo.
ner, incluir, encerrar, comprender dentro de sí, CONTORSIO, ¿mis. f. V. Contortio.
abrazar. 11 Reprimir, moderar, comprimir, refre- CONTORTE, rus, issime. adv. Cic. Torcida, obli-
nar. II Mantener, sostener, hacer subsistir. ¡lGuar- cuamente. 11 Oscuramente, de una manera embro-
dar, conservar, ocultar. Continere se domi aut TU- llada, irregular.
ris. Cic., Estarse en casa ó en el campo. Continen-
tur artes cognalione qiuldam inter se. Cic. Las Coaeronno, ónis. f. A' Her. Contorsion, el
artes tienen cierto parentesco entre sí ; están uni- acto de volver, torcer 6 revolver dando vuelta.
das y enlazadas unas con otras, como con cierto Rodeo, oscuridad.
CONTORTIPLICATUS, a, um. Plaul. Intrincado,
vínculo de parentesco.
CoivriNcIINS, tis, com. Cia. Contiguo, inmediato, difícil, oscuro, como esta misma voz inventada por
Planto, para muestra de las palabras difíciles de
cercan0.11Cód.Lo que cabe en cuota 6 contingente.
pronunciar por la aspereza de su composicion.
CONTINGO, is, nctum, tingére. a. Lucr. Corrrowrou, mis. ni. Ter. Torcedor, intérprete
Tenir.
CONTINGO, is, tigi, tactum, Ore. a. GIS. Tocar,
malicioso. Leguen contortor. Ter. El que da á las
leyes un sentido malicioso.
llegar con la mano.11Ser contiguo, vecino, confi- CovroarrUus, a, um. Cia. Don. de
nante.11 Llegar á alguna parte. )Acaecer, suce-
der. Contigit eum sois. Vel. Pat. Le cayó, le tocó CONTORTUS, a„.1Ita. part. de Contorqueo. Csc.
la suerte.—Mihi. Cic. Me ha sucedido. —1d ple- Torcido, tortuoso, doblado, envuelto, revuelto.
runique in magnis unimis. Cic. Esto sucede ordina- Lanzado, disparado, arrojada, tirado. con ímpetu.
1,3itad
1 Oscuro, velos. perplejo, embrollado. 11 V i eheeute'
n
riamente á los grandes ánimos. Si contigerit Incitado,
vita. Cje. Si Dios me diere vida, si vivo. Contin-
CONTRA. prep. de acusat. Contra, enfrente de,
gere alicujus familiaín. Suel. Ser pariente de al-
Medicina contra ebrietates. Plin. Medicina contra,
enuo.-21liquid viso. Salust. Alcanzar á ver alguna para la embriaguez. Contra Brundusinumportuni.
cosa. &mune contingi. Ulp. Ser culpado, delin-
cuente. Contingere melle pocula circum oras, Lucr.
n
as
le ris
.E co
Enfrente
nfnrterna scus puerto de Brindis. kerebat ha.
Plin. Llevaba en los hombro
CO N CO N 2 15
por la escalera arriba. Contra ea. Cés. repugnante, enemigo. II Lo que esta enfrente. II
contrario, por el, por lo contrario. Elephanti tanta Plin. Dañoso, perj udicial. Contrarias Za parles
narratur clementia contra minus validos. Plin. disceptare. Cic. Hablar en pro y en contra. E á ex
Cueñtan que es tanta la compasion del elefante contrario. Cie. Al, por el contrario.
para con los otros animales de ménos fuerzas. C ONTRASCRIPTUM, i. n. Cic. Escritura, escrito
CONTRA. adv. Cic. Al contrario, por el, por lo en contrario.
contrario. Contra ac, atque, quam. Al con- CONTRAVÉN», is, véni, ventura, nire. n.
trario, de otra manera, al rey es, diversamente de Venir, salir al encuentro. Contravezzire de litteril
lo que. Et ego quid ille, et contra ille videbat, quid corruptas. Acusar la falsedad de unas cartas.
sentirem. Cíc. Yo veía lo que él sentía, y él lo que Coerritivansum. adv. Apul. Por lo contrario.
yo recíprocamente. Contra intueri aliqueín. Liv. CONTRAVERSUS, a, nm. Solin. Vuelto al con-
Mirar a alguno cara á cara, de frente. Non caros trario.
est curo contra. Plaut. No es caro aun á precio CONTRECTABILIS_ ni. f lé. n. is. Prud. Lo que
de oro. sepuede tocar y manosear.
CONTRACTE. adv. Sin. Angosta, estrechamente. CoNTREcTinielTE R. adv. Luc r. Sensible, palpa-
CONTRACTIO, (mis. f: Cic. Contraccion, encogi- blemente.
miento, la accion de retirarse ó encogerse los ner- CONTRECTÁTIO, DMS. f Cie. Tocamiento 6 ma-
vios. II La brevedad. Contractio frontis. Cje. La noseo. II Mg. Hurto.
accion de arrugar la frente, el sobrecejo. — Sylla- CONTRECTÁTOR, m. Ulp. El ladron que
bw. Cíc. El ision de una sílaba.—Azzimi, Cíc. Enco- roba y se lleva alguna cosa.
gimiento del corazon, del ánimo. CONTRECTÁTUS, a, um. Hor. Tocado, mano-
CONTRACTIUNCULA, f dim. de Contractio. seado. Part. de
Cic. CONTRECTO, ás, ¡vi, átlIM, ¡re. a. Colum. To-
CONTRACTURA, w. f. Vitruv. Contractio. car, manosear. Contrectare mente voluptates. Cie.
CoNTRacTue, us. in. Varr. El encogimiento ó Contemplar en la imaginacion cosas divertidas, los
estrechura de alguna cosa. Contrato, pacto, con- deleites, Contrectare oculis. Tác. Mirar con mu
vencion entre partes arreglada al derecho. cha atencion.
CONTRACTUS, a, um. part. de Contrato. CoerraÉmisco, is, ére. n. Cíe. y
CONTFIJkDiClUiLIS. ni. f. lé. n. is. Que se puede CoNTRÉmo, is, mui, ére. n. Cic. Temblar de
contradecir. miedo. C011 treiniwere oinnibus artubus. Cic. Tem-
CONTRADiCO, is, xi, ctuin, are. Tác. Contra- blar todo el cuerpo, todos los miembros de miedo.
decir, decir lo contrario que otro, oponerse, negar CONTRÉMÜLUS, a, urn. Varr. Trémulo.
lo que otro da por cierto. CONTRIBULÁTIO, ÓDiS. f Tert. Trib ulac ion.
CONTRÁDICTIO, onís. Tác.Contradiccion, opo- afliccion.
sicion, el acto de contradecir ó negar lo que otro CoNTRYBúaiTus, a, nm. Tert. Atribulado, afli-
afirma. J! Quint. Ohjecion, réplica, argumento al gido. Part. de Contribulo,
contra vio. CONTRYBOLIS, is. m. f Sid. El que es de la
CONTRADICTOR, ÓriS. ;n. Ulp. Contradictor, el misma tribu.
que impugna á se opone á lo que otro dice ó hace. CONTRIBtiTLO, ás, ¡vi, átlIM, are. a. Bibl. Que-
CONTRADICTUS, a, um.. part. de Contradico. brantar, romper, II Atribular. afligir.
Quint. Contradicho, dicho en contrario. CONTRIBUO, is, bui, báturn, ére. a. Cie. Contri-
CONTRÁDO, is. didi, ditum, dére. a. Luer. Dar, buir, dar, atribuir. II Poner en el número, colocar
prestar. Contradere fidein dictis. Par crédito á lo entre. Cozztribuere se alicui. Liz , . Estar dedicado,
que se dice. entregado á alguno.—in ?Tema Liv. Colocar entre,
CoNTRA,10, is, ivi, itum, are. n. Tác. Ir al con- poner en el número de los reinos.—Milites in
trario, oponerse, contradecir, tomar el partido unam cohortem. Just. Formar los soldados en un
opuesto. ese uadron
CONTRIII0, is, traxi, tractum, ére. a. Cic. Jun- CeNTRInüTio, etnis. f Di g. Contribuciou.
tar, congregar, coligar, traer á junta y union. II CONTRYBÚTUS, um. part. de Contribuo.
Contraer, estrechar, restringir, encoger, abreviar. Añadido, unido, incorporado. In unam urbeni con-
Endurecer, coagular, cuajar. U Arrugar, encres- tribulz. Liv. Incorporados, unidos en una misma
par. j Transigir, pactar, negociar, tratar. I I Atraer, ciudad.
conciliar. II Levantar. 11 Producir. Cozztrahi incoin- CONTRISTATIO, Zmis. f Tent. Afliccion, pena,
modis Cic. Afligirse, angustiarse, entriste- pesadumbre, tristeza, contristacion.
cerse en las fatalidades de un amigo, Contrahere CONTRISTATUS, a, am. Calzan. Part. de
nzorbum. Plin. Contraer una enfermedad, caer CONTRISTO, ás, ávi, áturn, are. a.Cel. á Cic.Con.
malo, enfermo.—Truituni. Ov. Arrugar la frente. tristar, afligir, entristecer, dar dolor, pena, pesa-
—Cum aligzio. Cic. Tratar, contratar con alguno. dumbre.' VIrg. Oscurecer . II Cubrir con la sombra
—Negotium Cje. Buscar á uno, originarle CONTRITIO, ónix. f Quint. El acto de triturar,
alguna molestia.—Cerlanzen. Cíc. Venir á las ma- majar, machacar y reducir á polvo I IS. Ag. Contri-
nos, dar la batalla.—Cicatricein. Plín. Cerrar una cion, dolor de haber ofendido á Dios por ser quien es
llaga, cicatrizarla. — Vela. Hoy. Amainar las ve- CONTRiTOR, m. Plaza. Consumidor, gasta-
las. Frigore contractas. rirg. Encogido, arrecido dor.
de filo. Coerrithrus, a, am part. de Contero. Plin. Ma-
CONTRAETCEOR, éris, citas sum, éri. dep. chacado, majado, triturado.) 1 Gastado, consumido.
Pujar el precio contra otro, ofrecer mas.
CONTRAPÓN°, is, pósui, pósitum, nére. a. Quint.
Il Usado, coman, vulgar, ordinario. ll Contrito.
Contritum vetustate proverbiiun. Cic. Proverbk
Contraponer, oponer. mui antiguo y usado. Contrita celas in etudio. Cic.
CONTRAPÓSITUM, i. n. Quint. Contraposicion, Edad, vida gastada, consumida en el estudio.--•
antítesis, figura retórica. Preccepta. Cic. Máximas, preceptos comunes.
CONTRARIE. adv. Cic. Contrariamente, en con- CONTRÓVERSIA, f Cíc. Controversi a,
dis-
trario. puta, cuestion. I Pleito, querella, riña, debate, di-
CONTRÁRIÉTAS, f Macrob. Contrariedad, Ierencia, causa judicial. I I Declarnacio n retórica.
oposiciOn. Sine controversid. Cíe. Sin disputa, sin dificultad,
CONTRARIO. adv. Nep. Al contrario, por el, por sin contradicion. Controversiarn (acere alicui de ure
lo contrario. Sén. Moverle á uno un pleito sobre Fe.
Coreraímus, a, um. Cic. Contrario, opuesto, cosa. Controversia cum aló est res j'amillaras
CON CON
216
Controversiamhabeo cuan eo de re familiari. Cic. CO N TURBO , ás, as a atara, are. a. Cia.
8
Estoi en una diferencia con él, tengo una cuestion bar, alterar, perturbar, confundir. JJ Turbar, alte-
rar el ánimo, amedrentar, espantar. 11 Desbaratar,
con él sobre asuntos domésticos. disipar. Conturbare fortunas. Cje. — Rein_ Plaut.
Coyrraóvaastaars.m. f ie• n. is. Pertene-
Disipar, perder, desperdiciar sus bienes, no tener
ciente á la controversia. f. dita. de Controversia. orden, arreglo, conducta en sus cosas.
Coarritóvaasióka, ae.
CONTURNIÁLis. in. f. lel . n. is, Am. De la misma
S. Ger. compañía de caballos.
Cosmióvaasiósus, a, um. Liv. Contencioso, n
tigioso, sobre que se disputa, que esta puestoen CON-TURNIO, ás, ávi, áturn, are. Am Am.D.aaainer
tela de juicio. por compañías de caballos.
CONTROVERSOR, aria, Mas sum, ári. dep. Cic. Covrts, m. Virg. Pica, hasta, lanza. n Dardo,
Controvertir, disputar, altercar sobre alguna ma- saeta, flecha,
teria. jj Litigar. Controverrari inter se, 6 cuan ah- Cosarúsia, anis. f. Colum. Contusion, golpe re-
quo de aliqud re. Cia. Tener diferencia entra sí ó cibido sin herida, magullacion. 11 Fractura, ro-
con otro sobre alguna cosa. .ura.
CONTROvERs US, a, uin. Cia. Contro•ertido, liti- CONTÚSUS, a, 111/1. parí. de Contundo, ea,. Can_
gioso, dudoso. 11 illaer. Contrario, opuesto. JJ Plei- tundido, magullado, machacado, golpeado, :tea
tista, amante de pleitos. primido, abatido. J( Afligido. CW"Lin.',US slanjuis.
CONTRUCIDÁTUR, a, urn, Cia. Part. de Plirr. Sangre coagulada, recogida de una muelo un.
CONTRUCIDO, ás, avi, átum, are. a. S'ilet. Matar CONTUTOR, oris. Contutor, el que es
á puñadas, cruelmente. tutor ó ejerce la tutela con otro.
CONTRI:IDO, is, trúsi, tributa, dére. a. Cic. CÓNUM, n. Vare. y
Echar, meter dentro, por fuerza, a empujones. CÓNUS, m. Cic. Cono, ,figura en que piochas
CoNrrauNco, avi, atarla áre. a. Plaut. Des- líneas se elevan de la periferia á un solo eauaa
pedazar, hacer pedazos,. j 1 Matar. j Mascar. como la de los pilones de azall..ár. 11 La pifia dal pida
Com-ratisus, a, tan. parí. de Contrudo. Lucr. o cipres por tener la mis ;Ii(l figura 11 Viag. La
Echado, impelido con violencia. cimera del yelmo ó marra) donde se pone el ae-
CoNTÜBER.N,ÁLIS. 171. lé. is. Cíe. Contuber- nacho, el capacete. 11 El penacho.
nal, el qae vive con otro en zal. MISMO alojamiento.li CONVÁDOR, aria, atus anua, ari. dep. Ci-
Camarada, compañero. Contubernalis mulier. Co- tar á juicio.
lum. La mugar de un esclavo. — Alicui in consu- CONVÁLEO, es, lui, ere. n. J. Convalesco.
latu. Cic. Compañero de alguno en el consulado. CONVÁLESCENTIA., ae. f. Sim. Convalecencia,
—Cruei. Plan!. Compañero ea el suplicio, en la el estado en que sc halla el que sale de u ?tia
horca. medra/.
CONTÜBERNIUM, n. Ces. Contubernio, aloja- CoavÁraisao, is, scére. n. Liv. Con alteer,
miento, tienda donde viven algunos soldados. 11 recobrar fuerzas, reforzarse, mejorarse, rehacerse,
Compañia de diez soldados. 11 Compañía de gente. recuperarse, ponerse majar. lis rcbus ita ac;, va-
11
El amancebamiento. (J Matrimonio entre escla- Lit. Cia. Con esto, así, por estos medios, de ;asta
vos, que no era antiguamente verdaderamente tal. manera llegó a tanto poder, se hizo tau vale-
CONTUDI. pret. de Contundo. r-09o. Convaluit fama nwrtis satec. Cura.
Cosraaoit, éris, ratas y taitas sala, éri. dep. vuelo, cuerpo, creció, se aumentó la noticia de su
Cic. Mirar, ver. muerte,
Couirus, as. 112. Cic. Mirada, vista, ojeadaa Coawar.aano, ónis. f. Tert. Fortilicacion con
Aspecto. trinchera.
CONTÚNLÁCIA, w. f. Cic. Contumacia, tenacidad, CON\ A.LLÁTUs, a, arn. parí. de Cunvatio.
duraza, rebeldía, porfía, soberbia, desobedien- Circunvalado, rodeado con trinchera
cia, orgullo, obstinacion.11 Cia. Constancia, fir- Co N vaaras, is. f Ca's. y Convaliumnm, u.
meza, resollicion. i Llano, llanada, llanura rodeada de montes por to-
CaNTÚNIÁCiTER. adv. Cia. Conttunaziuente. das partes.
Covr • max, aria. com.. Cic. Contumaz, porfiado, CONVALLO, as, are. a. Tert. Circunvalar, ro-
duro, rebelde, desobediente, tenaz, obstinado. V dear, cerrar con trinchera.
Arrogante, soberbio, atrevido, altanero. 11 Cons-' CoNv Ártio. ás, áre. a. Apul. Variar, hacer una
tante, firme, inalterable. Contuntax in supe- cosa varia.IICe/. Atar. Variar, ser iimanstante.
riorena. Cíc. Contumaz, que resiste, que no se su- CONvÁSO, ás, ñvi, átuni, are. a. Ter!. Levantar
jeta á su superior. Contumaces preces. Tác. Sapli- el campo, recoger el bagage.11 Quitar algo, hurtar
cas, ruegos arrogantes. á escondidas.
CONTUNIÉ.Lik, te. ,f. Cia. Contumelia, afrenta, CONvECTIO, Onis. f. Ata. Conduccion, c on
oprobrio, injuria, ofensa, agravio, ultraje. -ducta,pores.
Cosartiaaawasa, iris, issjrne. adra Cia. COIttli- CONVECTO, as, avi, atina, are. a. ¡pea. Con-
meliosametate, con contumelia &c. V. Contumelia. vello. Tac. Conducir, trasportar can frecuaucia.
CONTÚNIELIÓsUS, a, una Cic. Contumelioso, CONvECroR, m. Cia. Conductor, arriero,
afrentoso, injurioso, ofensivo. carruagero. 11Patron, capitan de una nave. II Com-
Coarrüsitnaa as, avi, aluna are. a. Plin. Amon- pañero eu la navegacion, en el viage.
tonar. n Ov. Enterrar, sepultar. CoNvEcrus, a, una 1,Vs Llevado, coudacida.
CONTUNDO, la, tridi, dére. a. Cic. Con- Port. de
tundir, magullar, machucar ó golpear.11Abatir, CoNvÉmo : is, vexi, vectum, hére. Liv. Cea-
domar, reprimir. Contundere calumniara Cia. Re- dacir, llevar, trasportar, aranreal- por agua, cri
chazar la ca lumnia.—Iras. Colum.—Anin.zos fetos. carro, á lomo G de otra manera.
0v. Reprimir, amansar la ira, los ánimos fiemos. CoavitaiTus, a, um. Min. Cubierto con un velo
CONTUOR, éris, tatas y taitas sum, éri ó ni. dep. Parí. de los
Plaut. V. Contueor. • .N.cto u,návse, loa. si ii, átala, are, a. Gil. rapar,
CorrruarLerio, (mis. f. Cia. Cnnturbacion, in- ruencbCerOrir Encubrir, embarazar, osen-
quietud, turbacion, pertorbaciou, alteracion.
Turbacion d3 la vista. CoNvELLo, is, velli y- vulsi, vais", lere. a.
CONTURBÁT0R, oria. ara. Marc. Conturbador. tj Cic...t sacar
u afuera,
vg desarraigar, mover,
Disipador. quitar ki por fuerza. Abatir, derribar, des-
CONTURBÁTUS, umn. Cie. Para, de truir, asolar, echar por tierra. j1 Cia. Abolir ano-
C O N CO N 217
lar. Conveliere vires. Cels. Abatir las fuerzas.— CONVERBÉRO, as, ávi, átum, are. a. Sén. Sacu-
Gratiam alicujus. Cds. Hacer perder á uno el cré- dir, golpear, azotar.
dito, quitársele.--Aliquid Plaul. Arrancar, Coarvartaicürxm, La escoba.
atrapar, quitar alguna cosa á alguno. CONVERRiTOR, óris, Apul. •Barrendero, el
CONVENZE, arana f plur. Cic. Advenedizos, que barre.
estrangeros, tus forasteros que vienen de diversas CONVERRo, is, ni, sum, ri.5 re. a. C0111771. Barrer,
parles á vivir á un lugar. limpiar con la escoba.
CoNvÉNI.ENs, tis. com. Quin!. El que viene ó se CONVEasANS, tis. C0171. Cic. Lo que vuelve, que
Conveniente, conforme, con- hace giros. II Sén. Aquel con quien se habla ó
j unta con otro. 11 Cic,
corde. U'til, provechoso, correspondiente. , Con- trata.
reniens tempus operi. Ov. Tiempo propio, a pro- Coravansliao, ónis. La acaion de estar
pósito para la obra.—Ad res secundas. CM. Con- o morar en algun lugar. II Quita. Conversacion,
veniente á ó para la prosperidad. Convenientes trato, comercio, comunicaciou.
inter se. Cic. Los que se avienen bien entre sí, que CONVERsÁTOR, óris. in. V. Contubernalis.
tienen entre sí buena correspondencia. CONVERSIO, duis. Cic. Conversion, vuelta,
CONVENTENTER. adv. a.; . comp. taus. Plin. sup. giro. II Mutacion, revolucion, mudanza, II Plin.
tissíme. Conveniente, útil, oportuna, decente- 'Trastorno. Conversio verboruni. Cic. El período.
mente. II Figura de palabras en que se repite una misma
CONVENIENTIA, x. Cic. Conveniencia, co- palabra alfil, del período.
rrelacion, conformidad, proporcion, simetría, co- CONVERSO, ás, are. Y. Verso.
rrespondencia, ration de partes, cosas, personas ó CONVERSOR, óris, atas sum, ari. dep. Colunz.
tiempos. Conversar, vivir, habitar en compañía.11,1én. Tra-
CONVENIO, is, veni, ventura, nire. n. CM. Con- tar, comunicar, tener amistad con otros.
venir, concurrir, venir, ir ó estar juntamente. CONVERSUS, lis. 771. Macro!). Conversio.
Estar de acuerdo, concordar, conformarse. II Co- Coavaasus, a, nto. Col. Parí. de Clonverro y de
rresponder, pertenecer, tener relaciun, conformi- CONVERTO, is, ti, saín tere. a. Cie. Volver,
dad. Importar, ser a propósito, decente, útil. llevar, mudar al rededor ri á otra parte. Conver-
Convenit (impers.) de jacto. ó Acidia.. A' tir, mudar, trasformar una cosa en otra, II Tradu-
He • . Convenimos, estamos convenidos O de cir, trasladar, interpretar de una lengua en otra.
acuerdo en el hecho —Fax. Liv, Se ha acordado, Convertcre tenga. Ce's,— ¡ter ad juegan. Cic.-
queda tratada la paz.—Hoa mecuin. Ter. `Se in fugara. Liv. Volver la espalda, las espaldas,
—1111/zi cual ,fratre. CM. Mi hermano es del mismo huir, dar, echar á huir.—Ad se, in reina SU(1111. Cic.
parecer que yo, hemos con ‘ cuido los dos en un Apropiarse, traer á su utilidad. — Animas. Cic.
mismo dictamee. —Priori pos ferius. CM. Corres- Mover los ánimos, los corazones. Se domum.
ponde, cuadra el fin al principio. CÚ 11VC 1 tire ali- Ter. Volverse á casa.
quem. Cic. Ir á buscar, á hablar á alguno. Ulp. CoNvEsoort, cris, sci. dep. S. Ag. Vivir, comer
Citar a alguno á juicio, ponerle demanda judicial. con otro.
jEtatem alma aliad luchan convenit. Plaut. A' CONVESTIO. is, ivi, ice. a. Cíc. Vestir, re-
otra edad, á otros años corresponden otros hechos, vestir, cubrir con.
otros cuidados. CONVESTiTUS, a, lira. parí. de Convestio.
CoNvENTicüram, n. Cic. Conventículo ó coa, CONVE7EW,NUS, m. Dig. Soldado veterano,
vent; juata, pequena ó secreta de algunas pe •- companero de ntro.
SOq IS. El lugar donde se juntan. CoNvax.aTos, a, uta. liad. de Convexo. Veg.
CU-NvENT[O, dais. f. Tác. Convencion, ajusta, Molestado gravemente.
concierto, pacto. trato entre algunos. II Varr. Con- CoNvE moo ónis. j: Gel. y
curse, junta, concurrencia publica. Cód. El acto CONvExiTAS, átis. f. Min. Convexidad, la cur-
de citar á juicio G poner demanda. vatura eslerio • de un cuerpo convexo. ¡I La conca-
Coava.annyridas. 7n. f. lé. n. is. P077113 . Jet. vidad.
Convencional, perteneciente al pacto, lo pactado CONVEXO, ás, are. Gel. V. Ven).
ó convenido. CoNvExus, a, mil. Firg. Convexo, elevado hacia
Coavaa • i-rics y Conventicius, a, uní. P/aut. afuera, lo contrario de cóncavo. II Ov. Cóncavo.
El que concurre á la misma casa que otro. C'oxvinito, ás, ávi, atan), are. a. Apul. Vibrar.
CoNvENTIuNcULA, j: S. Ag. La junta, con- CONViCA.NOS, i. 771. Sidon. El que es del mismo
currencia uequena ¿conventículo. lugar.
CONVENTO, as, ayi, átuni, are. n. free. de Con- CONVici. pret. de Convinco.
venio. Soba. Juntarse con frecuencia. CONVICIÁTOR, óris. Cic. Injuriador, ultraja-
CONVENTUM, m. Cic. Convencion, ajuste, trato, dor, el que dice palabras injuriosas.
pacto, contrato, concierto. Pacta conventos. Cíc. CoNvicróLUM, n. dita. de. Convicium. Lampr.
Pactos, tratados, conciertos en que se ha conve- CONvícIOR, aris átus sum, ari. dep. Quina. In-
nido. juriar, ultrajar con palabras afrentosas.
CoatvENTus, uta. parí. de Convenio. Cic. CONviciUNI, li. a. Cic. Injuria, afrenta, imprope-
Convealus est á me. Yo he ido á hablarle, á bus- rio, ultraje de palabras. Estrépito fastidioso
carle. Convento eo opus est. Cia. Es menester ha- importuno. Marc. Burla, chanza que se hace de
blarle, buscarle. Convenía pax. Salust. Paz con- ó se dice á alguno. Grita, vocería, concurso de
certada, ajustada. voces. Convi •iis inseelari. CM. — Proscindere alz-
Coavaarrus, lis. in. Cíe. Congregacion, junta, quem. Suet.—Os alicujus verberare. Cic. Coilvicia
concurrencia, asamblea, concurso publico. Con- ingcre •e. Hor.—Fundire in afilada. Ov.—Facere
greso, consejo. Audiencia, tribunal, convento Ter. Ultrajar, injuriar á alguno, decirle,
jurídico. I Pacto, convelieron, contrato, concierto.. llenarla de improperios, de palabras injuriosas,
Convenías vagare, peragere. Ce's.—Celebrare. Cic. ofensivas.
Tener, celebrar el congreso, la asamblea, la an- CONVICTIO, ónis. Cic. El acto de vivir junta-
diencia.—Indicere. Liv. Publicar, intimar, convo- mente ; conversacion, compañía.
car para cierto dia la asamblea, el congreso, la CONVICTOlt, óris. Cic. Convivient e , el que
dieta. vive en compañía de otro, que come y trata mai
CoNVÉSIOSTO, as, atum, are. a. Sid. Ador- familiarmente con otro.
nar, hacer, poner hermoso y adornado. CONVIoTniX, icis. f aa muger casada.
CoNvERBÉRÁTUS, a, ara. Plin. Part, de que vive con el marido.
218 CON COP
CONVIcTUS, Cie. V. Convictio. if Tác. Caminada. m. J. lé. n. is. Tent. Aborrecible
juntamente con otro.
El convite.
CONVICTOS, a, nra. Cic.
Part. de. Convivo y de COÓLESCO, is, ui, huna, scére. n. Lucr.
Creces
CONVINCO, je,
vici, victum, voacere. a. Cic. j untamente, o conglutinarse.
Convencer, hacer confesar, , precisar, persuadir COONÉRO, As, ávi, átum, Are. a. Tác.
Cargas
juntamente.
con va gones á mudar de dictamen. ji Mostrar, pro-
bar con evidencia. CoónÉrt.Itzto, (mis. f. Quint. C ooperacion, la 30•
Colvv.racTio, Quint. Conj uncion, parte de cion de cooperar.
la oracion que une las otras partes y otras ora- CO5PÉRITOR, m. Apul. Coaperador, coo-
ciones. perante, el que ayuda Q coopera con otro.
CONVIO LO, ¡S, ávi, Atum, 'are. a. Tent. V. CamEuctintiar, i. Plin. y
Violo, COOPÉRIMENTUM, n. Gel. La cubierta 6 cio
CONVISCÉRO, ás, ávi,áturn, Are. a. Tert. Encar- bierto, todo lo que sirve para cubrir.
nar, mezclarse, unirse enteramente, incorporarse. COOPÉRIO, is, rui, erturn, mire, a. Liv. Cubrir
CONVISO, is, sum, ére. a. Cic. Visitar, ir á tapar.
ver. COOPÉROR, Gris, ates sum, ári. dep. Bibi. Coo-
CoNvinum, n. Plaza. Ruina, perdicion, Con- perar, obrar juntamente con otro, ayudar.
vitium domas reficere. Liso. . Restablecer las rui- COÓPERTÓRIUM, n. Dig. La cubierta, tapete
nas de una casa.—Familia e filias. Plaza. Hijo que alfornbra.11 Cualquiera ropa que cubre el cuerpo,
es la reina de una casa. y la piel de los animales.
CONVIVA, Ee. m. f Cic, Convidado, el ó la que C0óPERTUS, a. um. port. de Cuoperio. Cic. Cu-
come en compañía de otro llamado de él. bierto. .Salust. Infatuado, deshourado. Cuopertus
CcavivÁus. m. f. le. n. Liv. Perteneciente al fazzosis versibus. Mor. Deshonrado can versos sa-
convite. tíricos.
CONViVÁTOR, óris. Liv. Convidante, el que CoorTaaro, imis. f. Liv. Agregacion, eleccion,
convida 6 da el convite. asociacion, recepcion, el acto de colocar ti recibir á
CONVIVIÁLIS. m. f. 1é. n. is. lklacr. V. Convi- uno en una clase, cuerpo ó comunidad. 11 Adopcion.
valis. COOPTATUS, a, um. Cic. Part. de
CoNvIviFico, ás, Avi, Atum, are. a. Bibl. Resu- COOPTO, ávi, Atum, are. a. Cic. Agregar,
citar, hacer revivir á alguno. asociar, elegir, admitir, recibir en un cuerpo 6
CONVIVIUM, n. Cje. Convite, comida ó ban- comunidad.
quete, CooRioR, réris, riris, ortos sum, riri. dep. Cis.
CoNvivo, is, ni, ctum, vére. n. Quint. Vivir en Nacer, levantarse, escitarse, moverse, originarse.
compañía, comer y beber juntos. Coonrus, a, une parí. de Coorior. Liv. rtsmcido,
CONVIVO, áS, are. u. En. y originado, levantado.
CONVIVOR, Gris, átus sum, ári. dep. Cic. Convi- COORTUS, us. ni. Lucr. Nacimiento, origen.
dar, dar convites. I Asistir á ellos. Coos y Cous, i, y Cos, o. f: Co, al p•esen:e
CoNvi5cÁno, Más. f. Cic. Convocacion. Lango, ciudad é isla del mar Egeo, patria de Hi..
CONVUKTUS, a, um, Cic. Convocado. Pant. de pócrates, de Apéles, del poeta Filétas y de Pán-
CoNvUo, As, ávi, átum, are. a. Cic. Convocar, fila, mugen á quien los griegos atribuyen la ¿icen-
citar, llamar, mandar, juntar, congregar á muchos cion del uso de la seda.
en una parte. Convocare Nomines in ó ad cozwio- CórA, Virg. Tabernera, la muge, cu t, vciule
nem. Cic, Citar, convocar, llamar gente á oir una vino .1 La taberna.
arenga.— Plebem auxilio. Suel. Llamar en ó á su COPÁDIA, Mnn. n. plur. Apul. Manjares deli-
socorro á la plebe. cados.
CONVOCO, As, ávi, Atum, Are. n. Ter. Volar COPHINUS, m.Col. Cesto ó cuévano grande de
juntamente. Concurrir, juntarse prontamente. mimbres.
CONVOLUTÁTUS, a, um. Sén. Volutatus. Part. COPIA, Be. J. eme. Abundancia de cualquiera cosa
de que sea. Los bienes, haberes, facultades. Ejér-
CoNvántro, As, ávi, Atum, are. a. Sdn. Envol- cito, tropas, fuerzas. U Provision de víveres. ¡I La
ver, revolver con otro. diosa de la abundancia. Est ;niki copia. Ter. Rabeo
CONVOLÚTUS, a, am. part. de Cotivolvo. Plin. copiani. Salust. Puede 'lacea, tengo dis; osicion,
Envuelto. Enroscado facultad para. Facere., dare copiara. Cic. Dar facul-
CoNvoevo, is, vóliitum, vére. a. Cic. Envol- tad, libertad, licencia para, de. Non est cunctandi
ver, arrollar. 11 Inter. Recoger 11 Sén. Cerrar. C011- copia. Plaul. _N o hai que perder tiempo. 11Ligna.mih1
volvere verba. Sén. Amontonar palabras. copia est memorandi qai reges. Salust. Fácilmente ci
CONYOLVÜLUS y , Convolvelus, i. ni. Plin. Co- pueda contar muchos reyes que. Copia. Cic. Tro-
guillo, gusanillo menor que la oruga, que roe las pas, ejército. ;1 Bienes, facultades. 11 Vitruv. Ma-
uvas cuando van madurando. Campanilla, planta teriales. Copia pedestres. Liv. Tropas de á pié, la
silvestre, que produce una flor• en figura de campa- infantería. Copias in aciem educere. Lic. Sacar las
nilla. trovas á pelear, al campo de batalla.
CoNvómo, is, mili, matan), ére. Cic. Empor- COPIÁRIUS, ii. ni. Turn. Proveedor, el que su-
ear, ensuciar vomitando. ministraba lo necesario á los reyes y embajadores
Ccesvóao„ ás, Avi, átum, are. a. Tert. Devorar, esinangeros.
tragar. Cóto:k.T.E, ártun. m plan Cód. Teod. Los que
CONVULNÉRÁTUS, a, am. Plin. Part. de asistían antiguamente a enterrar los cada, er e s de
CONVULNÉRO, ás, Avi, Atum, are. a. Sén. lierir. los cristianos con. los clérigos.
CONVULSA, orara. n. plur. y COPIOL.E, Arum. f piar. Bruto á Cic. Pequeñas
CoNvunsm, ónis, Convulsion, retraecion tropas, corto número de soldados.
y encogimiento de nervios. preCsrbOoRti, a'á. ris, Atus sum, A.ri. dep. Hacer
CONVULSUS, a, um. part. de Convello. Cic. A-
rrancado, desarraigado, sacado , por fuerza.( 1:krrui- COPIOSE, ius, issime. adv. Cic. Copiosa, abun-
nado, destruido, hecho. pedazos. II Perturbado, dantemente. Copiose aliquó proficisci. Cic. Partir
consternado.11P/in. Convulso, que padece con- á alguna parte con grandes prevenciones.
vnisiones. Cóniósus, a, um. comp. sior. sup. sissinms. Che
COMA., le f. Plin. Coniza, la yerba zaraga- Copioso, copiosisimo, abundante, rico, opulento
tona. Copio SiOrtni legendaaltquidfieri. Cic. E,uriquecers
COR COR 219
de noticias, hacerse mas sabio, adquirir mas sabi- Virg. A'nimos fieros. Cor longtevum. Claud. La
duría con la lectura. sabiduría, la prudencia de un viejo.
Córle, idis. f. Curc. Cuchillo corvo á manera de CóRA, W. f. Aus. La niña del ojo. Cora, ciudad
hoz. de Lacio, La diosa Proserpina.
Coro, ónis. m. Cje. V. Caupo. Hostalero 6 figo- CORÁCICUS ., um. -S. Ger. y
nero. CÓRÁCiNUS, a, um. Vitruv. Perteneciente al
COPÓNA, W. f. Fest. V. Caupona. cuervo, corvino; negro. Coracina sacra. S'. Ger.
COPI'A. Quin/. Nombre de una letra entre los Sacrificios corvinos, en que los egipcios adoraban. á
griegos, que solo quedó por letra numeral, y valía tos cuervos y otros animales hediondos.
noventa. Con.ÁciNus i. Plin. Nombre de un pez del
COPI12.A, Sitet. Bufon, char latan que mueve
á risa por que le den de comer. NiCIORALITIcus lapis. m. Plin. Especie de mármol,
* Coritos, m. Varr. El estiércol. blanco, llamado así de Coralio ó Sangario, vio de
Cors, cópis, ó Copis, copa. com. Plaut. Rico, Frigia. •
abundante. CÓRALIUM, Corallium, Corallmn y Curalium,
Colra, z:e, f. Marc. Especie de turron hecho de n. Plin. El coral, produccion marina de figura de
almendras, piñones y miel. jj Fasta medicinal com- un arbusto; le hai de varios colores.
puesta de varias cosas machacadas. CORmaal, ¿limera 111, piar. Ov. Pueblos bárbaros
Covricus, a, um. Perteneciente á la ciudad de de la Misia inferior.
Coto en la Tebaida de Egipto. CORALLIS, idis. f. Pila. Piedra preciosa de la
COPTOPLÁCENTA, fe. f Macr. Copta. India 6 Siene.
COK:TIA, w. Plaza. Cópula, atadura, ligamento CORALLOACIIÁTES, Plin. Piedra con man-
de una cosa con otra.il Ov. La correa o cordel chas de color de coral.
para atar los perros, tialina. CORAM. preso. de ablat., y adverbio, cuando está
COPüL.kBILIS. m. f lé. n. is. S. Ag. Lo que se sin su caso. ei•3. Delante de, en presencia, á la
puede juntar ó unir con otra cosa. vista, delante de los ojos. COralii senatu. Cic. En
COPULÁTE. adv. y presencia, delante del senado. Coraza in os lau-
CÓPLLÁTIM. adv. Gel. Copulativa, junta - dare aliquem. Ter. Alabar á uno en su cara.
mente. CORAMBLA, w, y Coramble, es. J. Col. Especie
Córináno, Luis. f. Cic. Cópula, union, colijan- de berza.
cion. COTAS, ácis. nz, Solía. El cuervo. 11
CÓPüLÁTiVE. adv. Marc. Y. Copulate. Mácf nina militar para demoler y destruir. ij Cic.
j- COPULiTiVUS, a, um. Marc. Cap.Copulativo, lo Córax, retórico aní iquísimo el primero que se dice
que ata, liga, junta y une. inventó y enseñó el arte oratoria en Sicilia.
t COPÜLATRIX, iris. f S. Ag. La que une ó en- CORBÍCULA, te. f. Pal. Din:. de
laza. CORBIS, is. Cic. El cesto ó cuévano de mim-
COPüLÁTUS, us. Arnob.r. Copulatio. bres.
COPULÁTUS, um. par t. de Copulo y de Copu- CORBiTA, le. f. Cíc. Nave mercante y pesada ;
lor. Civ, corbeta.
Córúao, b.s, ávi, átum, áre. Cic. y CORBÍTO, ás, ávi, átum, áre. a. Plan!. Cargar
CórúaoiL, áris, átus sum, ári. dep. Plaut. Aco- un navío mercante. 11 Plan!. Llenarse, hartarse
lar, juntar, unir, ligar, atar una cosa con otra. COMO un cesto.
CÓQUA, f P luid. La cocinera. CORB -iTOR, Oris. ni. Fest. El bufon 6 saltada.
COQUíBiLIS. 17b. f lé. n. is. Lo que se cuece con CORMUENSIS. M. f. se. n. is. El natural ó habi-
facilidad. tante de Corbeil.
CÓQUitiA, m. f. Arriol.,. La cocina. II Apul. El CORBLIUNI, n. Corbeil, ciudad de Francia.
arte de cocina. CORBÜLA, EC. f. Varr. Cesta ó cestillo.
COQUINÁRIS. 7.11,. f. ré. n. is, y CORCIIORUS, f Plin. La corregüela, yerba.
COQUíNÁRIUS, a, um. Plin. y Coactianar, n. dim. de Cor. Plaid. Corazon-
CobaniNÁ.Tóitius, a, um. Ulp. Propio de la co- cito. II Cje. Sobrenombre de Publio básica, así lla-
cina. mado por su prudencia.
COQUiNO, ás, ávi, átum, áre. a. _Maui. y Coactilaus, a, um. Plin. Prudente, sabio.
COQUINOR, áris, átus, sum, ári. dep. Maui. Co- CORCYRA, al.. f. Mel. Corfú, isla del mar jonio,
cinar, andar en la cocina, guisar la comida. culi' -ente de Calabria, dicha antiguamente Feacia.
COQU1NUS, um. Plan!. De la cocina ó del co- CORCYRX.US, am. Cic. Perteneciente á Corfú.
cinero. Coquinum foru.m. Plaut. La plaza ó pla- CORDATE, issime. adv. Plaut. Sabia, pru-
zuela donde se vendían las cosas de comer coci- dente, juiciosamente.
das. ColtoÁros, a, una Cic. Cordato, prudente, jai,-
CÓQUÍTÁRE por Coctitare. Plaut. Cocer á me- cioso, sabio, sensato.
nudo. COItDAX, ácis. ni. Cic. El pié troqueo, compues
COQUO, is, coxi, coctum, quére. a. Cels. Cocer, lo de una larga y una breve, como lena. Petron.
guisar, componer la comida, cocinar. U Madurar, Baile cómico lascivo.
sazonar. II Cocer, digerir, hacer la digestion. Se- t CORDICITUS. adv. Sid. En el corazon, de cora-
car, desecar, Maquinar, trazar, agitar. Coquere zon cordialmente.
ccenam. Plaut. Disponer, preparar, guisar, com- dORDóLIUM, n. Plaut. Dolor de corazon.
poner, aderezar la comida. Coquit me cura. Cic.
Me consume, me acaba la pesadumbre. II Pesar, afliccion grande.
CORIABA, ie./. Marc. Córdoba, ciudad de Es-
CóQUUS y Cocus, m. Cic. El cocinero. paña en el reino del mismo nombre, patria de los
COR, dis. n. Cia. El corazon. Animo, valor, dos Se'necas y de Lucano.
espíritu, esfuerzo. Coi. illi sapit. Lic. Es hombre COROÜBENSIS. m. f. al. n. ie. CoMobes. de itt.s
sabio, prudente, sabe lo que se hace. — Haber,. Córdoba. Cordubensis conventos. Plus.Un a de
Cic. Tener ánimo, valor. Cordi est inihi. Ció. Lo cuatro audiencias ó conventos jurídicos que tuvie-
tengo en el corazon, lo estimo mucho. Mer- ron los romanos on Andatucía4, las otras tres esta-
que utrique est cordi. Ter. Se aman entrañable- ban en Cádiz, en Sevilla y en 1%e ja.
mente uno á otro. Fortissima corda. Viry. Pe- CORDUS 6 Chordus, a, am. Fest. Tardío, que
chos, hombres fortísimos, mni alentados.— áspera, viene fuera de tiempo.
220, COR COR
Cardillo, as. f Plin. La novilla, el C0RNELminis,a, tn.P/in. P ortenociel-itc
• COADYLik ó Cor
nelio, nombre romano.
;aun recio: nacido. Plin. Pertene-
CoariNisrens. In. f sé. n, is. CooNzmus, a, um. Cic. Propio de Coríielith
de la familia de los Cornelios, que fue mni ilustre
ciente Á Corfinio. CORNEOLUS, a, um, dim. de Corneas.
CORFINIUM, n. Corfiuio, dudad de los Cic.
pelignos cerca del monte Apenino. dial,' hecho en figura de cuerno.
CORiÁCEUS, a, nm. Lo que es de cuero. CORNESCO, ore. n.
Endurecr.e como
CóituaiNósus, a, um. Veg. El que padece de un cuerno.
en/peines. CORNÉTUII, n. Vitruv. El sitio plantado de
CORIÁGO, ágínis. f Culata. Empeine, enferme- cerezos silvestres.
dad del cuero o del ctitis. CORNEUS, a, nen. Cje. De cuerno. 11 De madera
t CORIANDRÁTUM, n. Apul. El zumo del cu- de cornejo.
/antro. CORNYCEN, m.Salust. El que toca 01 cuerno
CÓRIANDRUM, n. Coriandro ó culantro, CORNiCOR. Tris, atas aura, Srs. dep. Per;. Gran
¿TU. nar como la corneja,
CÓRIÁRIA., w. f. Petr. Tenería, curtiduría. CoriNicür,A, aun .de Cornil. Lir Cornejilla
CORIÁRIUS, h. m. Plin. Zurrador, el curtidor de Corn2cu a sopica. adag. Al qu e se viste de lo agelr.,
.aleros. en concejo se le desnuda. re f.
CORIÁRIUS„ a, um. Plin. Coriaritte frutex. El CORNI' CULANS, tia.COM. ' CorniA de fij, •
n _'+ 0

manque, planta de mui mal olor, con cuyo zumo y de cuerno.


gua se adoban las pieles. CORNiCÚLINUS, a, um. Plin. Perteneciente á
j- CORICEUM, i.n.
Vitruo. Lugar en la palestra en Cornículo, ciudad antigua del Lacio.
jue se ejercitaban las muchachas. 11 Barbería. CORNícULÑRJA, te, f. Nombre de una comedia d
Cr3RICIL.LU <i, i, n. dime de Coy. Pelean. Corazon- Planto, que se ha perdido.
ito ; ter mino de cariffo. CORNICULÁRIUS„ •m. Ase. Nombre de un. gra
CORINNA, se./ Mitre. Nombre de tres ;mujeres do de oficio de la milicia urbana y provincial, de l
célebres en los podas. La primera, tebana ó lana- clase de los comisarios ó asentiiaas del ejército.
grea, discípula de Mirtídes, de quien se dice que CORNICULÁTUS, a, urn. Apul. Hecho á maner-
.encio cinco veces fi Pinder°, príncipe de los poetas de cuerno.
líricos, y que publicó cinco libros de epigramas. La CouNicünum, i. u. dim. cuer
segunda, lesbia, famosa por las alabanzas de loe an- uo oequeiM, 11 Liv. Especie de adorno en el 11i0
tiguos. La tercera, romana, que „floreció en tiempo rrien, que daban los generales á /os soldados poi
le Ovidio. sedal de su valor..
CónINTHIA, bruni. u. piza. Plin. Los metales ó CortNYcúLus, i. as. Insole El oficio del comían
lhajas de Corinto. río ó asentista,
CORINTLUÁCUS, a, nto. Ov. De Corinto. Corin- CORNrFER, a, uni. Lucr. Cornizer.
ihiacus •inus. Liv. El golfo de Corinto, de Potras CooNiFiclus, a, um. Cic. Perteneciente a la fa-
3 de Lepanto. milia romana de los Cornificios.
CóRINTHIÁRIUS, Sztet. El artífice que Cozniuscius, fi. ni. Cic. Coruificio. Ii772ig0 y emn
Jabaja en el metal corintio. panero de Cliceron en el augurado, á quien mi.eUe
CeUttiNvmÁulus, a, um; y han. creido autor de la Retórica á Herenio. 11Quint.
CORINTHIENSIS. in. f Sé, 12. iS. Fest. y Un poeta del mismo nombre, cuna hermana G • id-
CORINT1111, Mum. plur. Liv. Los naturales ficia fuécam bien eseelente poetisa.
le Corinto. Corinthienses se llamaron despues los CoitNiFooxs, ontis. com. Pac.Que tiene cuernos
de la colonia que pobló á Corinto, á diferencia de en la frente.
los primeros naturales. CORNIGER, a, um. Virg. Cornígero. que tiene
CáltINTHIUS, mil. Liv. De Corinto. arin- Cuernos.
thium tes. Min. El metal corintio , que resultó de la CORNirES, édis. com. Ov. Que tiene pies de
mezcla del bronce, plata y oro que se derritió é hizo cuerno, como los caballos y las cabras, que tienen
.una masa de las muchas estatuas que halda en Corin- el casco duro. II 111. Sil. El caballo.
to, cuando la tomó é incendio' Lucio Murrio. CortyasciE, ¿Juni. piar. Frst. Un sitio del otro
bÓRINTIIUS, i. f Cíe. Corinto, ciudad famosa lado del Tíber, dedicado á las cornejas, porqué
del Peloponeso en la Acaya. se creía que estaban bajo la tutela de Juno.
CORIOLÁNL, m. plur. Plia. Los naturales CORNIX, icis. f. Ov. La corneja, ave,especie de
6 habitadores de Corióloa. cuervo. 11 Llamador, aldaba.
CORIOLÁNUS, a, um. Cic. Perteneciente á, la CORNU. indeel. en singular, en el plur. Corma,
ciudad de CoriOlos. genit. Cornuum. dat. ablat. Cornibus. n. Cic. El
ConioLÁNus, i. ni. Cic. Coriolano, ilustre roma- cuerno. Virg. La corneta, instrumento baleo de
no, á quien llanca Ciceron Temistocles romano. la milicia romana. II Ce's. Cuerno, el ala de un
CÓRION, n. Plin. La mata corazoncillo, que ejército. Corneta ramoso. Plin.—CCITO7'1011. Virg.
es una de las tres especies de la planta hipérico, y Cuernos del ciervo ramosos.—Lance. Ov. La luna
es conocida tambien por yerba de S. Juan. en creciente.—Antennurum. Virg. Los dos cabos
CoulePus, Flavio Cresconio Coripo, rífri- de las vergas.—Montis. Estae. PA pico, la punta
cano, gramático y poeta, que floreció á la mitad del de una montaña.—Tribunalis. Tác. El lado, el
siglo vi de Cristo.' rincon de un tribunal.—Fluminitin. Virg. Las
eónísópiTum, n. Quimper, ciudad de Francia. vueltas, recodos de los rios.—Lance Ov.
CC/111MM, ii. Cic. El cuero, la piel de los anima- La luna está llena.—Nov a reparta Phwbe. Ov.
les y de los hombres. 11 Palad. La corteza de los La luna es nueva..----Dispidationi s . Cie. Puntos
árboles, y la cáscara de las frutas. de una disputa.—Po•tus. Cic. Los dos lados de un
CORLINUM, n. Corlino, ciudad de Alemania en puerto.—Pauperi addere. llar. Dar insolencia,
faf Pomerania. orgullo á un pobre.--Sonare. Tocar el cuerno
CORNELJA, es. f. Liv. Cornelia, famosa matrona ó la corneta.—Lenta Jlectere. Che—Lentar
e. Es-
romana, hija de Escipion africano, muger de Ti- tac. Armar, estirar una ball esta, un arco•
bario Sempronio Graco, madre de Tiberio y Cayo CORNUÁRIUS, m. Díg. El artífice que hacía
Grato. las cornetas para la guerra.
.á modo
CORNELIA gens. f Cje. La familia de los Cor- CORNUÁTUS, a, tun, Vara. Encorvado
célebre entre los romanos. de cuerno.
COR COR 2)1
CORNÜBIA, a;. f. V. Corno Galliw. couuNis, /cts. f. Ov. Corónide Arsinoe,
CORNUCOPIA, f Plan'. Cornucopia, cierta ninfa amada por Ápolo, y muerta despues por él,
especie de vaso de hechura de cuerno de toro, habiéndola acusado un cuervo 'de haber cometida
bosando frutas y flores, con que los gentiles signifi- adulterio con el jóven Hísques. 11 Marc. El fin 6 co-
caban la abundancia; el cual fingen los poetas haber ronacion de una obra.11 La popa de la nave.
quitado Hércules á Aqueloo. CÓRÓNO, ás, ávi., átala, are. a. Hoi . Coronar,
CORIWETUM, n. Corneto, castillo en Toscana. poner ó adornar á uno con la corona. 11 Lucr. Guar-
Coanu Galliw. f. Cornualia, provincia de In- necer, adornar. 11 Rodear, circundar, cercar. Co-
glaterra con titulo de ducado. ronare muleras. Virg. Coronar los vasos ó llenarlos
t CORNÜLUM, i. si. dim. Apic. Caernecillo, cuer-
hasta el borde.
necito. CORÓNOPOS, ódis. f. Plin. La raiz llamada
Coltraum, n. Virg. Cornizola ó cereza silves- diente de perro, ó la yerba cuerno de ciervo, lla-
tre, la fruta del árbol cornejo. mada tambien en latín gramen aculeatum.
CORNUS. f Plin. Cornejo, cerezo silvestre. CORCNÜLA, f dim. Coronita, coronilla,
Varr. flauta pastoril. _Pala cornos. corona pequeña.
Virg. La pica ó asta hecha de cornejo. COROPHIUM, n. Plin. Especie de cangrejo de
CoaNt:rros, a, uin. Colum. Cornudo, que tiene mar.
cuernos. Gomales syllogismus. S. Ger. Silogis- CORPÓRÁ.LIS. ni. f lé. u. is. Sén. Corpóreo,
mo coi-mito, dilema. perteneciente al cuerpo ó que le tiene. Corpora-
CORNUTUS, m. Gel. Aneo Cornuto, africano, lia. Ecles. Loa corporales. los lienzos que se ponen
docto y eamálico en tiempo de Meran. en el altar encima del ara para celebrar el santo
COMBOS, i. Virg. Corebo, rei de Migdonia sacrificio de la misa. II El lienzo que sirve de
en Frigia, muerto en el templo de Pálas la noche mantel para recibir la sagrada comunion.
que se perdió Troya, á cuyo socorro vino por a772.0 r CORPORILITAS, átis. Tert. Corporalidad, la
de Casandra, hija de Priamo, que le estaba pro- naturaleza del objeto material y corporeo.
metida por esposa. CORPORÁLITER. adv. Tert. Corporal, perso-
COROLLA, le. f. dila. de Corona. t'alai. Coro- nalmente, en ó con el cuerpo.
nica, coronilla, coronita. Vare. Corona pequeña t CORPORASCO, is, ére. n. Claud. Mam. Ha-
guarnecida de laminas de plata ó de oropel, que cerse cuerpo.
se daba á los cómicos que mas agradaban. Corolla CortmlatÁmo, ónis. f. Tert. Corporalitas.
plectilis. Plan!. Corona ó guirnalda de flores y t CourciaTívus, a, um. Cel.Azir. Lo que nutre,
y Prats olorosas. hace ó forma cuerpo.
n. Varr. Lo role se da de 111113 CORPORITÚRA., w. f. Viteuv. La corpulencia, la
ó por vía de gratificacion. 11 Plin. Corona de grandeza, estatura del cuerpo.
metal oropel, plateada ó t'airada, que se daba CoReCatinis, a, um. Cic. y
á los espectad•res en las fit-rr,as, y á los convida- CORPÓREOS, a, um. Cic. Corpóreo, corporal,
dos en los banquetes. 11 Corolario, 7iropo•i- que tiene cuerpo. 11 Ov. Carnoso, de carne.
C2071, deducida de lo demos¿rado anteriormente. CortnOrto, as, ávi, atin, are. a. Plin. Hacer
CORONA, 1E. f Cronstad, '_..lu g
ar de Transiiva- cuerpo, reducir á cuerpo, incorporar. 11 Dejar el
71itZ.H Lands Croen, ciudad de la Suiza. 11 La Co- cuerpo sin alma, matar.
niña, ciadad y puerto (le mar en el' reino de Gali- Comentó:3os, a, ala. V. Corpulentos.
cia en t-_,:spaísía. CORPÜLE7.`ZTIA. f Corpulencia, gorda.
CORONA, Corona, guirnalda, diadema. ra, obesidad.
1 La concurrencia, círculo, concurso de gente. 11 C011P iiLENTUS, a, um. Plaut. Corpulento, grue-
VilrUe, ira cornisa. 11 Liv. El cerco de una ciudad. so, de mucho cuerpo. Corpulentioe videris.Plaut.
11E1 cerco que se nota al rededor de la luna y de Me pareces mas lleno, mas grueso, mejor.
algunas estrellas. 11 La constelacion así llamada. Coaaus, óris. n. Cic. Cuerpo, sustancia mate-
0!ra llamada corona austral ó la rueda de lxion. rial y esterna. 11 El cuerpo organizado del hombre
11 Círculo de circunstantes. Sub corona 'vendere. y de los animales. 11 El agregado de personas que
• emindo•e. Flor. Vender como se ventilan forman un cuerpo, i epública, comunidad, socie-
los esclavos coronados de llores.—Penire. dad, colegio, Orden, asamblea. 11 Sustancia, mate-
Ser vendidos de esta manera. ria, sólido. 11 Tomo, i ultímele Corpus ainittere.Cic.
CoaóNraus, a, une Plin. Perteneciente á. la Perder carnes, perder la salud, enflaquecer.—
ciudad de Corma Aguce. Leer. La sustancia de; agua.—Cieitalis,
Ceattti vÁms. f n. is. Apul. Perteneciente reipublicce• Cic.E1 cuerpo de la ciudad, de la repú-
á. la corona. blica, cuerpo político. — Arborís. Plin. Tronco
CORÓN:IMEN, iris. Apnl. y de un árbol.—Leguen, juris. Ulp. El cuerpo de
CORONÁ.MENV:M, n. Plin. Todo lo que sirve las leyes, código.— lionieri. Ulp. Obras de Ho-
para hacer coronas, como llores, Wts. mero.—Nepluni. Lucr. El mar Corpora effugeee.
CORONÁRBA, Se. f Plin. y Cic. Huir el cuerpo, evitar el golpe. Gellilalia Cor-
CORONARIOS, m. Plin. La ó el que hace co- pora. Luce. Los cuatro elementos. Corpus Acere.
ronas ó ramilletes. Fedr.Echar cuerpo, engordar.
CHRÓNARIUS, a, um. Plin. Coronario, pertene- • CORPOSCOLUM, n. Cia. Cuerpecico,
'riente á la corona. Coronarían? opus. Coronamien- cuerpecillo, cuerpecito, corpezuelo. 1 A'tomo.
to, obra riecIa., en forma de corona.—Aurum. ConnÁno y Courádo, is, sí, sima, ere. a. Ter.
Oro para hacer coronas, ó la contrihucion ó pre- Arrebatar, barrer, quitarlo todo. 11 Ulp. Adquirir,
sente que hacían los vasallos á los emperadores. buscar cou mucha dificultad. Corran omnia. Ter.
CORONÁTOR, óris. m. S. Ag. Coronador, el que Lo he quitado, lo be barrido todo, me he deshecho
corona. de todo.
COnÓNÁTus, a, um. part. de Corono. Cte. Co- Counisus y Conrasus, a, mn. paet. de Corrado.
ronado. Dig , Quitado royendo, barriendo ó borrando.
COa(mE, es. f Plin. Co•on, ciudad de la Morea. CORRECTIO, Cic. t orreccion,
enmienda,
CiiRONEÓLk, ae. f Plin. La mosqueta, especie censura de yerros b defectos. 11 Reprension. ¡I Co-
de rosa que florece en el atollo. erran o e
rreccion, figura retórica de
ES, te. m. 1.71.5. Esculapio, hijo de la
CóRONSE corrige ó enmienda la palabraóe que .se esaioncootr
ssp rus .
otra
ninfa Corónide. que explica mas el concepto.
222 v OR CO R
CORRECTOR, óris• in. Cíc. Corrector, el que co- CORRÓBÓRÁTUS, a, um. Cic. Part. de
ur a alguna cosa. Correctores CORRÓRÓRO, as, avi, htum, áre. a. Cia.
rrige, enmienda ce ns CO-
rroborar, fortificar, dar, añadir fuerza. Confir-
ó g. Gobe rn adores estraordinarios
Di
mar, Resforzar
de loe provincias. Dátase este nombre á ciertos C as fat oz
subdelegados, que se enviaban como jueces de resi - rósi, t'osuno, dére. Cic. Roer,
dencia a las provincias. corroer.
CORRECTI:113A, ae. J. Víct. El oficio y dig- CORRCGATUS, a, una. Cica Yuri. ae
nidad del juez comisionado para corregir abusos. CORRÓGO, ás, ávi, atine, are, Cic. Rogar,
CORRECTOS, a, lun. parí. - de Corrigo. Cic. Co- suplicar con muchos ruegos é instancia.
rregido, reparado, enderezado, rectificado. ¡I En- COM/055[3S, a, ton. parí. de Coi- •odó. Co-
mendado. rroido.
t CORRELATIVA, bruto. n, piar. Correlativo, lo CORRÓTCNDITUS, a, um. Petron. Redondeado.
que tiene entre sí relacion. Peri. de
CORRÉ;PO, is, epsi, eptuin, oaére. a. Cic. Intro- CORRÓTUNDO, ávi, dtum, áre. a. Petron.
ducirse, entrometerse, insinuarse, colarse insensi- Redondear, hacer, poner redondo.
blemente, ocultamente, poco á poco, y como quien CORRÓTLINDOR, áris, átus sum. ári. pus.
se va arras t rando ó resbalando. In dainctu corre- Redondearse, ponerse, quedar redondo.
pere. Cic. Meterse entre las breñas, esto es, en CORRÜDA, 1C. f. Colum. Espárrago silvestre d e
cosas oscuras y difíciles, de donde no se pueda salir. trigo.
—Inlra muros arbis. Varr. Meterse, establecerse CORRÚGÁTUS, a, um. Colom. Arrogado. Part.
poco á poco en una ciudad. de Corrugo.
CORREDTE,, adv. Gel. Brevemente, hablando de CORRÚGIS. in. f. gé. n. ís. Nemes. Arrugada,
la cantidad de las sílabas. plegado.
CoRRErTIO, (mis. f. Gel. Aprehension, el acto Conatioo, ás, ávi, átum, áre. a. Hor. Arrugar
de aprehender, coger ó asir alguna cosa .¡j Tea. doblar haciendo pliegues. egues.
Reprension. Correptione,s aut creseenti& dierain. CORRÜGUS , . i. Pije. Acequia hecha en los
Vitruv. Los menguantes ó crecimientos de los ríos para conducir y subir agua.
dias.—Syllabarant. Ouint. Abreviaciones de las Comiumro, is, rfipi, reptan), rumpere. a. Cie.
sílabas. Corromper. viciar, depravar, destruir, estragar,
Se'n. Reprensor, censor, pervertir. Salu•t. Echar a perder. Corrnmpere
CORREPTOR,
nS'a t . Corromper, inf'estar las fuentes, las
el que .reprende ó censura.
Colmar-ros, a, una parí. de Corripio. Cíc. aguas.—Ungucs dentibus.Prop. Roer, comerse las
Aprehendido, cogido, asido, preso. II Reprendido, unas con los dientes.—Litteras. Falsear una
carta.---olliquent pecitid, prceiniis. Cic.
reñirlo. II Varr. Acortado, abreviado. Quint. Bre-
Sobornar, cohechar á alguno con dinero, con da-
ve ; hecho breve.
Couitiaao, és, isi, sum, dére. a. Litcr. Reir divas.—Diem. P luid. Hacer perder el dia,—itlinp,
con otros. torera arte valra. Marc. Engariar con astucias a'.
couiprad.or.
W. J. Cic. La correa, tira larga y Conauo, is, ére. n. Cie. Caer, arrui-
delgada de cuero. nrse,
a -ter. Arre inar, hacer caer. 11
CORRYGIÁRUS, ii. in. Correero, el que Amontonar. Corruere risa. Cric. Caerse, morirse
nace cuereas. de risa.
CORRMIÁTUS, a, um. Val. 1i1áx. Atado, ceñido CORRUPTE, ius, issíme. adv, Cie. Corrompida,
con correa. corrompidísima, corrupta. viciada, ainiestraiiiente.
Col/Alfu°, is, rexi, rectum, gl'eae. Plin. En- PTÉLA, f Cíc. Corruptela, coi"ruceniun,
derezar lo que está torcido. II Corregir, enmendar. vicio, depravacio», todo lo que tiene liseiTza de
u Advertir, amonestar, reprender. II Disminuir, corromper ó echará perder.
templar, moderar. Corrivare aliquent ad .iinagenu, Cortaurrínhas. un. f. lé. is, Laci. Corrup-
Plaut. Corregir á uno de sus defectos, reducirle tible, lo que puede corromperse.
á la probidad, á mejores costumbres. CouttupTIniLiT.A.9, átis. Tent. Corruptibilidad,
CORRiPIO, is, pui, reptuna rípére. Cic. Co- la facilidad b sujecion á corromperse.
ger, aprehender, asir, agarrar, tomar con presteza. CORRUPTIO, ún1S. f Cic. Uorrupcion, alteracion.
II Corregir, reprender. Disminuir, moderar. repri- depravacion, soborno, el acto de corromper &e.
mir. II Quint. Abreviar, hacer breve una sílaba. vus, a, um. Tent. orruptivo, lo que
Corripere corpus é soriano, d strati.s.Viry. Levan- tiene virtud para coi . rompe • ó destruir.
tarse de dormir, de la cama ligeramente.—Se ad CORRUPTOR, Cris. Cia. Corruptor, el que
aliquent. Ter. Ir en diligencia en busca de alguno. corrompe ó soborna.
—Cursara. Liv.—Viam,spatim. Ving.—Grádian. t Conauvróitios, a, lun. Tert.V . Corruptibilis.
Flor. Dar, echar á correr, meter pies.—.Pecunias. CoanuoTaax, Cic. La que corrompe,
Cic. Robar dinero.—Mons.it aliquid. seduce, soborna &c.
Fedr. Coger alguna cosa con los dientes, á boca- CORRUPTOS a, ton. part. de Corrompo. Cic. Co-
dos. Corrapi dolore, morbo. Cels. Ser atacado de rrompido, corrupto, alterado, depravado. II Fal-
un dolor, de una enfermedad. seado. ¡I Sobornado.
CORRIVÁLIS. ni. f. lé. n. is. Quint. Rival, com-
petidor.
COAS, cortis. Vitruv. El corral.
CORSA, a3. Vitruv. La primera faja que corre
CORRiVÁLiTAS, átis. f. Plaza. Rivalidad, com- ó se hace al rededor de las pilastras.
petencia, concurrencia. Coaloa, se. Plin. Córcega, isla en el mar de
Connavino, onis. f. Plin. La obra de condu- Toscana.
cir y juntar los arroyos en un lugar para hacer ConsicÁNus, a, um. Serv. y
caudal de agua. CORS1CUS, a, um. Ov. y
CORRIVÁTLS, a, um. &fru Parí. de Consua, a, um. Gv. Corso, pertenecien te á la isla
Co gaivo, ás, ávi, átum, áre. a. Plin. Conducir Có rcega ó á sus
de Córcega habitadores, llamados por Li
y juntar arroyos en alguna parte para hacer cau- vio Corsi , óru m .
dal de agua. Corrivare flunien. Dividir, CORTERIACENSES, irun. in. piar. Pueblos de
sangrar los ríos por diversas partes. Courtray.
CORRI-MiónimErcrum, n. Lact. Corrobora- CORTERIÁCUM, Courtray, ciudad de Pian-
clon, esfuerzo, vigor. confortacifm des.
COR C O S 223
Ctnerzx, icis. nt. f. Cic. La corteza. Cortex oct. Z;ORYMBIA, ae. f. Plin. El tallo de la férula co-
Pitruv. La cáscara del huevo.—Testudinis. Fedr. cido y aderezado con miel.
La concha de la tortuga—Rosco. Plin. El botos CÓRYMBIÁTUS, a, 07a. Treb. Hecho 6 adornado
donde está la simiente de la rosa. Levior cortice. á modo de racimos de yedra.
qor. Proverbio del hombre ligero é inconstante. CORYMBIFER, a, um. Ov. Epíteto de Baco, que
Sine cortice atare. Hor. Nadar sin corcho. Prover- lleva la cabeza coronada de racimos de yedra.
bio del que no necesita de otro para manejarse, * CORYMBiTES, 99. m. Plin. Especie de titímalo,
corno entre nosotros : No necesitar andadores. yerba que mata los peces y aligera el vientre.
CORTíCiTUS, a, um. Colum. Lo que tiene cor- Córtymnium, n. Petron. El erizon, peinado
teza. postizo de muger que imita con sus r: ‘. zos los raci-
CORTiCEUS, a, um. Plin. De corteza. mos de la yedra.
CORT1CO, ás, avi, atum, are. a. Colum. Descor- CORYMBUS.1. m. Yirg . Racimo de yedra.
tezar, fpir.itr la corteza. boueesrat.£us, m. etc. Corifeo, ea que guiaba al
Cowrieósus„ a, um. Cortezudo, lo que coro en las tragedias antiguas. 11Príncipe, cabo,
tiene mucha corteza. cabeza de alguu órden 6 secta.
CORTICÚLA, X. f. din. Colum. Cortecica, corte- CORYPIIASJA, W. f. Arnob. Minerva ecuestre,
cilla, cortecita, corteza sutil, delgada. así llamada por haber nacido del cerebro de Júpiter
CORTINA, j: Cut. La caldera o peroldj Virg. armada de lanza y escudo.
La trípode de Apolo en que se daban las res- CóRmius, i. f. Serv. Cortona, ciudad de Etruria.
puestas de sus oraculos. CORYTUS, m. Virg. El carcax 6 aljaba para
CORTINÁLE, is. a. Colima. El lugar donde se meter las saetas ó flechas.
guardan los peroles ó calderas. CORYZA, m. Cel. Aur. La destilador" ó ca-
Corerieaeis. na. f lé. u. Colum. Pertene- tarro.
ciente al perol ó caldera. Cos, ótis. Cic. Peña, roca, peñasco grande. II
CORTINIPOTENS, tis. com. Lucr. Epíteto de La piedra de amolar. Aquarice coles. Plin. Las
Apolo, cuyos cráculos se daban desde la trípode. piedras que afilan con agua.-0/earice. Plin. Las
CORTINÜLA, W. din. Ala. Caldera ó perol pe- que afilan con aceite.
queño, calderilla. COSA., Liv. Coseno, ciudad del reino de lVá-
CORTÓNA, a). f. Sil. Cortona, ciudad de Tos- potes en Calab•ia.
cana. Cosaca, erum. rn. plur. Cosacos, pueblos situa-
CORTONENSIS. fi. f. sé. a. is. Liv. Cortones, dos en los confines de Polonia, Rusia, Turquía,
perteneciente á la ciudad de Cortona. Tartaria, 'c.
CoituxeÁNus, Cíc. Cortincano, el primer Cosa, arum. f. plur. Virg. Cosa, ciudad arrui-
pontífice romano creado por la plebe. nada en Toscana cerca de Orbitelo, de cuyas rui-
Cónus, nt. ritmo. El nordeste, viento de oc- nas se fabricó Alsidonia.
cidente, el viento coro.
COSÁNUS, a, um. Flia. Perteneciente á Cosa,
CORUS, i. In. Medida de 45 medias l 'anegas. ¡I
Medida de 30 medias hanegas que hacían la carga donde está hoi Alsidonia.
COSFELDIA, te. f Coeafeld, ciudad de Alemania
de un camello, ó de 41. de Atenas.
CORUSCÁMEN, n. Apul. y ,en la Vcstfalia.
Centuseamo, (mis. j: Sol. Resplandor.
Cosma, nt. Cosme, nombre de hombre.
CánuseírER, a, um. Marte Cap. V. Cornscus. COSMETA, ni. f. y
COSMÉTES, z.e. f. luo. Siervo ó sierva que cuida
CORUSCO, ás, ávi, átum, n. Virg. Tremolar,
vibrar ó vibrarse con movimiento acelerado, blan- del vestido y peinado de su amo ó de su ama, como
dear. It Resplandecer, brillar. Coruscare macro- el ayuda de cámara y la camarera.
nent. iry. Hacer relucir una espada desnuda. COSMIÁNUS, a, um. Marc. Perteneciente á Cos-
Coauscus, a, um. Virg. Vibrado, tremelo.11Res- mo, famoso artífice de perfumes.
plandeciente. Corusca tabulare pare tremore. COSMICUS, a, um. Marc. Del mondo, mundano.
Piala. Hablar temblando, tiritando los dientes y COSMOGRÁPHIA., W. f. Cosmografia, descripcion
de miedo. del inundo.
Coaviaais , nyn. Pita. Perteneciente al CossioGnÁrHicus, a, um. Perteneciente á la cas-
cuervo. ij Sobrenombre de lo familia romana de los i mografia.
ate•eos. CosetoGnírHos, rn. Mes. Coro. Cosmógrafo, el
F
Coavir ro, as, avi, alma, are. a. Plata. Hartar- que sabe ó profesa la cosmogra fia, geógrafo.
se, llenarse de vianda como los cuervos de carne. CosetoTortiN.E. Non. Título de una de las sáti-
COD.VITOR. a.. Fest. Conailon, tragon, que ras menipeas de Varron.
come basta hartarse, que come con ansia. COSMOS, nt. oído. Cosmo, nombre de un perfu-
Co leves, ni„ Cic. El cuervo, ave mui C0110- mero eidelre.
ci4a. [¡ Maquina militar á semejanza del pico del Cosora., J. Cic. Cosopa, puerto de Corfú.
cuervo para aferrar alguna cosa. 11 Un signo ce- COSOSUS deus. Inscr. Dios propio de los b.i.tu.
leste. I I Lin pez marino. riges, de Berri.
CORYBÁNTES, tino. ni. piar. Hor. Los coriban-
tes, sacerdotes de la diosa Cibéles.
t m. atto. Apul. Con las ancas.
hssi
Cossts, is, y Cossus, m. Plin. Carcoma, gu'
Córivnityrrius, a, una. rirg. Perteneciente á 109 sano que nace en la madera y la roe.
Coribantes. COSSYRA, w. f. Ov. Pantalarea, isla del mech•
CORYCNUS, m. Cie. El enriosoilEl que espía terráneo entre Sicilia y Africa.
CónvcÉuet, n. Vitr. El juego de pelota. COSTA W. f. Cels. La costilla. Cosaco naviurn.
CottYcis, cidis. f Ov. Ninfa que habitaba en la Plin. El costillage de un navío.
cueva Coricio á la falda del Parnaso. COSTAMÓMUM, I. n. Dig. Planta aromática del
CÓRYCIUS, a, una. Estac. Perteneciente á Co- género de costo. V. Costura.
rico, ciudad de Cilicia, 6 al monte Parnaso. ClUTÁTUS, a, uní. Varr. Que tiene costillas.
CÓB.YOU g, ni. Plin. Ciudad de Cilicia situada COSTUM, n. Plin.
cerca del mar. CosTus, 1. f. Ov. Costo, raiz olorosase de la Indas
C,XlaYLÉTI/M, n. 0v. El avellanar, sitio pobk.. oriental: la hai negra y blanquecina, y la usa
do de avellanos. los perfumes, aderezos del vino y sacrificios.
CÓRY1.7.18 ,,i. f. Virg. Avellano, el árbol que da las COSYRA,•. Pantalare a, isla
pequeña junte
ctvellanat. á Malla.
CRA CRA
224
plur. Phi?. Los naturales y CRABRA, w. f. Cic. El Marrana ó Marranela,
COSYRI, órnm. pequeño rio del Lacio.
habitantes de Pantalarea.
Cantera de donde se sacan CRATIRO, bilis. in. Virg. El abispon ó t á bano.
CÓTARIA, 12. f Ulp.
piedras de afilar. moscon. Crab • ones irritare. Plaut. Frase prover-
las Cothonum, u. Hirc.Puerto bial, provocar a los coléricos.
CÓ ►HON, ónis. in. y
mar, no natural, sino hecho con arte. u P lin. CRACCA, re. f. Plin. Especie de arveja.
en el
Isla del Ploponeso. Otra cerca de Cartago.
I re. Cracovia, ciudad de Po lo nia.
CÓTHURNÁTE. adv. comp. ins. Am. Con estilo CRAGUS, m. Ov. El monte de Garante en
trágico ó sublime. Li
COVIURNATIO, ónis. f. Tert. La representacion Plin. Especie de col 6 berza.
de la tragedia. Irtan:rembEis' posma
es, ta est. aday. Dos veces cocina 6
COTRURNATUS, um. Oc. Calzado con coturnos gallina, amarga el caldo, ref.
ó borceguíes á modo de los trágicos. Cothurnalas CRÁNEUM, n. Cic. Cráneo, escuela de Corinto.
vales. Ov. Poeta trágico. Autor que escribe con Á n. El cráneo.
estilo sublime. CRÁPULA, f Cic. Crápula, embriaguez ó bo-
Cónitiaszus, m. Cic. Coturno, calzado alto de rrachera, pesadez ó aturdimiento de cabeza por
que usaban los antiguos, y los que representaban. haber bebido mucho vino. II La flor de la resina co-
tragedias. 11 flor. Estilo trágico, sublime. La tra- cida coa que se aderezaba el vino.
gedia. C/UPÜLENTUS, a, um. Jim. Embriagado, borra-
CdliCULA, re. Plin. Piedra de toque para en- cho.
sa .íar los metales. II Plin. Especie de vasija. CatÁrüLósus, a, um. Fina. Dado [1. la bo-
CerríFico, ás, ávi, átuin, áre. n. Apul. Cortar rrachera.
as piedras de amolar. Citas. adv. Cic. Mañana.
CóTíNUS, f Plin. Arbusto del Apenino que CRASIS, is, Pri.s.c. La mezcla 6 mistura. I La
sirve para dar el color de púrpura. union de dos vocales ó de vocal y diplony9 que jcq.-
COTONEA, le. f. Min. La cotonea, yerba olo- man un solo sonido.
rosa. CRASSÁMEN, Iras. n. COittIli. y
CtiTÓNEUM, n. Plin. El membrillo, árbol, y CRASSÁMENTUM, n. Pan. La crasitud 6 gor-
la fruta de él, que se llama lambien Cotoneum, y dura. II El poso de los licores.
Cotoninin malura, Cydouitun y Citonium. CRASSÁTUS, a, um. Am. Craso, grueso, pingüe.
COTTA, as. m. Cia. Cota, sobrenombre romano CRASSE, adv. Colum. Con crasitud ó gordura.
de la familia de los Aurelios. Crasse componere. Hor. Componer grosera, tosca-
Corr A- uus, m. Plaut. El ruido que hace el mente.
zurriagazo dado con una correa. t CRA.SSÉDO, Inis, ,f. Fulg. F. Crassitudo.
COrrÁNA, bruto. n. play. Min. Especie de higos t RASSESCO, 1S, ere. mi. Plin. Ene. ItS¿ii Z±2, po•
secos de Siria ami pequeños. nerse craso ó espeso. Plin. Endeiecerse.
CorniE Alpes. Min. Los montes Alpes que Gol. Engordar, criar carnes.
separan la Francia de la Italia. GRASS/ÁNUS, a, mit. Plin. Perteneciente á Craso,
COTTIANUS, a, uta. Tác. Perteneciente á Cocio, nombre romano.
rei de los Alpes. • CRASSIFiGATIO, f Cel.
Corrius, ii. Cocio, rei ó régulo, amigo RASSTFIcÁTUS, a, um. Cel. Aur, Encrasado,
de Augusto, que hizo caminos mas cómodos en los espesado, condensado. Part. de
A' lpes, á los cuales dejó su nombre. CRASSÍFiCO, aS, á.vi, átum, áre. Gel. ilas.
CÓTÚLA. Cotyla. Encrasar, engordar, condensar.
Cónmsnum, n. Fest. raso para vino de qus CRASSIPES', édis. com. Cje. El que tiene los piés
usaban en los sacrificios. gruesos. 'sobrenombre de la familia romana de /OS
CbTURNIX, Plin. La codorniz, ave de paso. Miros, con uno de los cuales casó Tulla, hija de
II Pinol. Pichona.
esnre.Yinn tic ,'aritT:). Cicercn.
CÓTYLA, f Cel. Aur. Medida romana, la CRASSITAS, átis. Apul. y
misma que entina: era la mitad de un. sestario, y t CRASSÍTIES, ei. Apal. y
servía tanto para los líquidos coma para los gra- CfbassiTtab, iris. f Ces. El grueso ú corpulen-
nos. Entre nosotros • es la tercera parle de una A- cia de alguna cosa. II Crasitud, gordura, e Sveti
nega. ]¡ El poso de los licores.
CáTYLÉDON, ónis. f Plin. La planta llamada CRASSIVÉNiUM acer. Plin. Especie de acer o
ombligo de Venus, y lainbien oreja de monge y acebo de me'nos eslimacion que los otros por sus se-
oreja de abad. tas mas toscas y gruesas.
COTYS, yos. Tác. Cótis, nombre de un rei de ClIASSO, ás, ávi, átum, áre. a. Apul. Engrue-
Tracia. sar, hacer, poner mas grueso.
CtiTYTIA, órum. n. plan Flor. Fiestas nocturnas Caassua, a, lun. Min. Grueso, corpulento.
que se hacían en Mellas á la diosa Cotito. Craso, pingüe, gordoll Espeso, denso, grueso.
CoTYrro, us. f Jav. Cotito, diosa de la des- Crassus. ager. Cic. Campo fértil, buena tierra.
vergüenza y lascivia, á quien los atenienses hacían Cic. Aire grueso, espeso, denso. Crassuni
fiestas y sacrificios por la noche. Pum. Ov. Flilo gordo.Crassd, flor. Ceas-
Coua, a, um. Cic. De la isla de Lango. siore musá. Quint. Sin arte, sin delicadeza, tosca-
CóViNÁR1US, Tác. El que gobierna y com- mente, á la pata llana. Crassus tres digitos. Cal.
bata desde un carro armado de hoces. De tres dedos de grueso, del grueso de tres de-
CóvíNos, i. Arel. Especie de curro, cuyo eje dos. Crassis•imus Plin. Corteza mili gruesa.
estaba armado de hoces, de que usaban en la guerra CRASSUS, 912. Cíc. P. Craso, hamado el rico
los britanos y belgas, hijo de P. orador y jurisconsulto eélebri.
COXA, w. f. Cels. y CRAsTiNE. alta. Gel. Mañana.
COXENOIX, Cels. El anca ó el hueso del Cam • risais, a, inn. Cic. Dei dia de mañana.
anca. El muslo. que será mañana. c•aslinum (diem) differre.
Coxo, ónis. m. Non. El cojo. Cic. Dejar para mañana, dilatar de un dia para
C otro. Cra:dinus dies. Cic. El dia de mañana.—
.Pi uctus. Plin. El fruto nuevo, venidero. Cras tina
CRA,DAyn A , re, f. El Casal, ciudad del Mont- celas. EsIae. El tiempo que ha de venir.--Stella. 14
ferrato. t1.1111
Plaut. Estrella que saidra mañana.

CRE E CRE 225


f Virg. Cratéis, madre de Es- CRÚERTTER. a011). Vilruv. -Frecuentemente, á
cila. Í Un no del A bruzo. menudo.
CRÁTI,¿óGoNmsl, i. n. La persicaria, yerba. CRÉBRITOno, Nona Crebritas.
CRÁTER, iris. in. Virg. y Caitnao, brios, berrIme. adv. Cie. Frecuente-
CRÁTERA, ze. f. Cic. Vaso, copa, taza grande mente, á menudo, muchas veces.
para beber. II La concha de una fuente. ji Non. El CaÉlno, ás, ávi, áturn, are. n. Plata. Reiterar,
cubo para sacar agua. 11 Cráter, la boca de los vol- repetir, ir á menudo.
canes por le que despiden fuego, lava y otras ma- CRÉDIBTLI ., re. j: lé. n. is, Cic. Creible, pro-
terias.11Vdr. Una constelacion. bable, verisímil, lo que puede ó merece ser creidolj
CR ÁTilafTEs, Plin. Pi edra preciosamui Ovid. Natural, sin afectacion.
dura, entre el color de crisólito y el electro. CRID 'IBiLYTER. adv. Cje. Creíble, probable, ved-
CaÁTÉRus, m. Pers. Cratero, macedonia com- sinfilmente. .
pañero de Abjaudro, y escritor de sus hazañas. CRÉDÍTo, ás, áre. a. free. de Credo, Fula.
UnÁTEs, etis. Cic. Crátes,filds'gfo tebano, que CRÉDTTOR, óris. m
echó al mar sus •iqueza.s para dedicarse d la, filoso- CRÉDÍTRI X, icis. Paul. Jet. El acreedor 6 acre-
natural le Mallo en Cilicio, edora, aquel ó aquella á quien se debe, el o la que
fía. 1 Suel. Crátes, ha prestado.
conlemporáno de Aristarco, el primero que enseñó
en notan la gramática. CRÉDITum, 1. u, .S'én. Crédito, deuda que uno tie-
CRÁTES. ¡loe. Zarzo ó enrejado hecho de ne á sn favor. ha credilum Paul. Jet.—Dare.—
mimbres en figura plepa, P Genero de ,sunlicio Abire in ere:Main alicui.n. Fiar, prestar á alg uno.
para matar con piedras á los reos tendidos debajo CRÉDITUS, a, inn. Par'. de
de zarzos. Crates jam»ntin. Virg. La estructura de CREDO, is, didi, diluir], dése. Crea Creer, dar
los panales. asenso, tener por verisímil ó probable. II Pensar
CRÁTIDS„ is m. Orid. Grafi, río de Cala- opinar, juzgar. ¡I Prestar, fiar.[¡ Confiar, fiarse, en-
bria. tregar á la confianza de alguno. &editar non te-
CRÁTiCÜLA, 113. Cal. Zarzo pequeño. 11 me•e. Cia. No se cree de ligero sin fundamenta.
Marc. Las parrillas. Credin' ? Ter. Lo crees t6? lo piensas así? Crede
CRíTiCiiLUS, a, um. Cal. Hecho á modo de zarzo. hoc mere jidei.Ter. Créelo sobre mi palabra. lite-
CRÁT1NUS, Ilor. Gratino, poeta cómico dere uní manía. Cic. Fiarlo todo de uno, á un gí, te-
griego mui dado al ajan, que fad el primer autor de ner entera confianza de. en a l guno.—,S'e 'mar/. Cic.
la fábula satírico, ea las jie.s. las dioni,ius de Ale'izas. Embarcarse.—Per syngrapham pecaniam. alicui.
Cut aro, is, ivi, ire. a. Plin. Rastrillar la Cia. Prestar á 'alguno dinero sobre vale ó papel
tierra. pasar el rastrillo o' le grada por un campo, de obligacien—Se Sil. Echar á. correr, á
CRÁTiaans, a, um. Vilmic. flecho de zarzos. 6 huir.—Cene. Plan!. Escribir. —Terr.e. Col. Sem-
á modo de zarzos. Cralitins panes. Tritruc. Tabi- brar.—A ligirem solo. Luc. Echar á uno en el sue-
que hecho de palos trabados entre sí á mode de lo, derribar l e, echarle 1í ó en tierra.
zarzo. CRÉDIER. ant, en lugar de Credi. Pinol.
CRA mus, m. Cratilo,fildsof7) ateniense. CRÉDUAM. un!. en lugar de Credarn. Plaut.
t CRE j.IIÍLIS. 17/. lé. n. is. S.Ag. Que se puede Ctubenr.ant. por Credam y Crediderim. Plaut.
criar. Cal p üníTas, átis. j: Cia. Credulidad, demasiada
CREAGRA, Ir. f. Marc. Cap. El trinchero ó te- facilidad en creer.
nedor para sacar las viandas de la olla, fuente ó CRIDÜLUS, a, um. Cic. Crédulo, que se cree de
caldera. ligero, que cree con demasiada y necia facilidad,
Caakmaan Luis. n. Prud. creaciorel I Criatura, que tiene buenas creederas.
la cosa criada. CREMA, f Crema, ciudad del Estado vene-
CREATi3, f. Cic. Creacion, eleccion, el acto ricino.
de crear ó eleoir.11Varr. La procreacion, genera- CRÉM1STÉRES, nal. in. pl. Col. Los nervios de
don, produccion. que están pendientes los testículos.
CREÁTCT, oris. m. Cie. Criador, fundador, ha- CRÉMÁTES, um. .m. plan. ¡usar. Cremascos, los
cedor. autos-. Cod. Teod. Padre. 11 0v. Elector, el naturales de la cuidad de Crema.
que iiombra á elige para alynn empleo. II Dios, CRÉMÁTIO, ónis. Plin. La quema, incendio. -
criador de todas las cosas. t CRÉMÁTOR, Oris. m. Tert. Quemador, incen-
CREATRix, icis. f. Criadora, autora, madre; cau- diador, el que pone fuego. incendiario.
sa, orígen.11 I,a patria. • Club] ÁTus, a, nro. pan!. de Cremo. Cic. Que-
CREATÚRA,m. , [Tert.Criatura, toda cosa criada. mado, abrasado, incendiado,
CREÁTUS. a. f ui. pan!. de Creo. Ov. Criado, en- CR1MENTUM, u.Plin. Incremento, crecimiento.
gendrado. jj Cern. Nep. Elegido. 11 Vare. El salen.
CRÉBER, bra, brama comp. briOr. cap. beraMug. CitÉmÉaa, Liv. El Varee, ó Valca, ó Bac-
Cia. Frecuente, reiterado, que se hace b sucede cano. pequeño rio de Toscana, celebre pon la mor-
mui á menudo. 11 Espeso, apiñado. Crebri hosles ca- • tandad de los 300 Fabios romanos, hecha por los
dunt, Maui_ Caen las enemigos á montones. Creber veyentes.
procellis Virg. Viento proceloso, tempes- Cal:NIÉRF.Nsts. m.f sé, u. ís. Tác. Perteneciente
tuoso. que escila in echas tempestades. Ceebeuni al rio Varea ó
tanate. Cic. antorcha de muchos mecheros. CRÉMIA, órum. n. piar. Col. Leña delgada y
CRÉHRA adv. Virg. V. Crebre. seca que se quema fácilmente.
CHEBRÁTUti, a. nro. papi. de Crebro. Plin. Espe- CRÉMIÁLIS. nt, f. lé. n. is. Ulp. Lo que se puede
so, denso, apiñado apretado. quemar fácilmente.
CnimuE. adv. Viteito. Espesa, densa, apiñada, CRÉMIUM, o. Ca/. Hojarasca, leña menuda y
apretadamente. seca. I [ Holocausto, el sacrificio en que se quema la
CRÉBRESCO, is, brui ó bui, scére. Tác. Cre- víctima.
cer, aumentarse, redoblarse. Ceebrescit fama CRÉMO, ávi, átum, áre. Cic. Quemar,
sermo. Tcíc. Crece, se aumenta, corre la V02. abrasar, consumir al fuego.
t CRÉBR IMIRUM, n. En. Trinchera hecha con CREMÓ A, Viry. Cremona, ciudad de los Ce-
maderos mili espesos. nomano.s• en el stado de ,Vilan.
CRÉRRTTÁS, áti8. f Frecuencia, -continua- CRÉMÓNENSIS. in. f sé. n. ie. Tác. Perteneciente
cion, multitud. Crebri'las Vilruv. Condensi- á la ciudad de Cremona.
dad, espesura del aire. CuÉstokt. ,m. Cets. La crema ó nata de la
CRE CRI
226
IlLa leche que se saca de almendras y de CRESCENTIA, as. f Vitrur. Crecimiento, acre-
centamiento.
otras cosas machacadas. Citzsco, is, crévi, crétum, seére-. n. (lie. Cre-
arum. f. piar. Plin. Rajas, incisiones,
cortaduras, bende aras. Muescas. II Abertura de cer, aumentarse, hacerse mayor. c 1Engrandecerse, Engrand
plintos de una pluma. ascender, subir á mas alto gra o, enriquecerse,
Cid°, as, ave aluna, are. a. Cic. Criar, engen- crecer en dignidad.
drar, producir, dar el ser. II Ocasionar, causar. I CRESSA, Ov. Candiota, cretense, la mu-
Elegir, nombrar por votos. Ancianas creare ali- ger ó cosa de la isla de Creta,
cui. Piad. Ocasionar desdichas á uno, hacerle mi- Calissius, a, um. Virg. Candioto, cretense , per-
serable. teneciente á Creta.
CREO ó Creon, ontis. m. Sén. Creon, rei de los CatÉTa, le, y Crete, es. f. Plin. La isla de Can-
corintios, que casó á su hija Creúsa con Jason.ii di¿ ó Creta en el mar )mediterráneo.
Otro tebano, suegro de Edipo, mide Tébas y her- CRÉTA, X. f. Plin. La greda, tierra blanca y
mano de Yocasta. I
pegajosa. Ha-. Blanquete, ali7ite de 1(13 mvacre
CRÉPANS,tis. com. Hor. Sonante, resonante, que pda. Los límites del circo, qua estaban se iii,)tri.01(btdaors.
hace ruido. coa una raya de greda. Creta notare. Pers. A
CREPAX., ácis. com. Sén. Lo que hace ruido. CRETÑCEUS, a, lun. Plin. Gredoso, /0 periene_.
CRÉPÉRUS, a, tura. Lucr. Dudoso, incierto. Ore. (...i.eale á la geecla, á que tiene sus calidades.
penan bellum. ',acr. Guerra dudosa, incierta, pe- CHETEUS, Rin, y
ligrosa. CRÉTaatus, a, une Ov. Cretense, perteneciente
CREPI. m. plur. Fest. Nombre que los romanos á la isla de Creta.
dieron á los lupercales, del ruido que hacían las Cafara.nans, a, ion. Varr. Perteneciente a. la
pieles con que herían en las fiestas, así llamadas, a greda.
las ',luyeres que encontraban. CRÉVITUS, a, ura. Cic. Dado con greda, ó blan-
CRÉPiCüLUNI, ó CrepTdialurn. ó n. queado con ella.
Fest. Adorno á prendido que llevaban las inageres CiricrENsis. f sé. 92. ís. Cic. Candioto, cre-
en la cabeza llamado así del ruido que hacía cuando tense, natural de la isla de Creta.
se maneaba. CRÉTEus, a, ura. Lacia V. Cretaceus.
CRÉPiDA. X. f. Liv. Calzado o zapato llano de CitETITÉIUS, a ; um. Val. Fine. Perteneciente á
una á muchas. suelas, que se alaba con correas por Creteo. C •elheia proles. Val. Mac. jason, nieto de
encima del pie'. j Cie. Caliga. ;veteo. L'.:9'0. Val. Rete, hija de
CRÉPiUÁRIUS, ii. in. Gel. El zapatero. allaniante, hermana de Creteo.
CRÉPIDÑRIUS, a, um. Gel. Perteneciente á los CRETIIEUS, i y tos, m. Flac. Creteo, hijo de
zapatos atados con correas, ó al zapatero que los Eolo, padre de 'son y abuelo de lasos.
hace. CRETU►DES, 1.13. 2I1, Val. Fila:. Jasun, -aleto de
CRÉPTDÁTUS, a, um. Cic. Calzado con el género Creteo.
de zapato llamado Crepida.
CRÉPTDO, Luis. Cic. La base á fundamento alto
CaLricus, i. ni. Cic. Cretico, pie de verso cona
y elevado. El reparo, parapeto 6 estribo que se. pue.,to de una breve entre dos huyas, ceilio caritas.
pone contra el ímpetu de las aguas. II Estaa CIIÉTiOUS, a, um. Hui". Cretense, de la isla de
roca, escollo. penieco. Crepído porros. Cure. a,re ta, •Sobrenumbre de Q. Cecilio Xielelo, con-
muelle ó atarazana de un puerto. aaislador de esta isla.
CRÉPYOULA. ale f dim. de Creuida. Gel. CRÉTIFODINA, Ulp. Gredal, el sitio donde
CRÉPíTÁCILLUNI, i. a. Te • l. Ljim. se halla y de donde se saca la greda.
CRÉPiTACULUM, u. Col. Castaileta, tarrenas CitaTio, J. Cia. La aceptaciou de una he-
tejuelas, á cualquiera otro instrumento de bronce reacia, y el tU-nipo que se concede á un heredero
ú otra materia, que se toca con la mano. ijes d legatario para aceptar ó rehusar la sucesimi ó el
juguetes de los niños. legado. La posesion de una herencia y las solem-
CRÉPíTo, ás, avi, attuu, áre. n. free. de Creon. nidades al tiempo de tomarla. Creta) ies-
Vira. Hacer ruido, ó hacer algun son ilieiudo titacion de heretlero ó legatario, sin carga alesna,
acelerado.. 11 Plaut. Peer. Cláusula del testanieetre :ot . la
CRÉPiTUS, us. ni. Cia. Pando, sonido, zumbido, que es permitido á uno de les herederos admitir
choque de cualquiera cosa que sale con viyleucia, la herencia 6 eucesion.
que se rompe ó tropieza contra Otra. 11 El palmoteo Cularis, Oia La anager cretense o liana
de las manus.11El rechinamiento de los dientes. jj • val de la isla de Creta.
El ruido de las espadas. II La ventosidad con rui- Caiwieua, um. Ov. Gredoso, abundante de
do. Sumv caique crepitas beue olel. Qace qiiisque greda.
ípse facit. adag. Cada buhonero ¿daba sus agujas. CRÉTULA, te. f. Cic. Un poquito de greda.
Cada ollero su olla alaba, y mas si la tiene quebra- CaaTuaa. Ee, f. Pal. Las a. elnduras del trigo.
da. ref. CRÉTus, a, mil. parí. de Cresco. Vira. Engen-
CREDO, as, pui, pauta, pirre. n. Ter. Rechinar, d•ado, descendiente de la sangre 6 raza de. (.'retos
hacer ruido sonando. Romperse, tropezar, cho- Hectona Vira. Descendiente de /-iéctor. Port. d-
car con otra cosa. Quis post tina gravent militiam, Corno. Cernido, pasado por la criba o la
c •epal? Dor. Quién despues de bien bebida, vi- zaranda. II Ov. Resuelto, decretado. Salín' tibiis-
tupera, se queja de los trabajos de la guerra ? tud co•de cretuaz est ? Maui. ¿ Estás determina-
Crepare Luer. Tener siempre en la boca, do á esto ?
hablar de, celebrar continuamente una cosa. HMISA, f Ovid. CretIsa. hija de Crean, rei
CRaFULUS, a, tan. Sid. Lo que hace ruido ó es- de Corinto, con. quien se casó Jason, habiendo re
trépito. á Medea. Esta, que era famosa encanta--pudiao
CatívuNDrá, Orara. n. plur. Ter. Diges,juguetes, dora, regaló á Creúsa, una caja que encerraba un
enredos de los apios, aquellas cosas que se les dan /;lego Creúsa abrió la caja, de la cual
para divertirse, y que se les ponen por adorno. salió el fuego. que la abraso a ella y a. toda la casa
CRÉ"IisciiLum, n. Ov. Crepúsculo, la claridad de Creon. 01,ra, hija de Fríanlo yde lie'cuba,mu-
~precede á la salida del sol, y la que queda des- do de Enefas. Cribado, cernido.
plus de haberse puesto hasta que cierra !a noche. 1 CRiBELLÁTUS, a, utn. Palad. Cribo pequeño.
Qui étis . m. Cic. Candioto cretense, el na- CR1BSLLUM, n. dim. Palad.
CRIBRIRIA, ae. f Phi', La
flor de la harma,
'al de , la is la de Creta.
tu rai

CR I C R O 221
CRiBRÁRIUS, a, um. Perteneciente al cribo CRISPÁTVS, 11111. pan/. de Crispo. Claud. En-
6 criba. crespado.
CRi' 3RÁRIUS, m. El que hace cribos. CR ISPICANS, tis, con?. Gel. Que encrespa ()hace
RiBRÁTUS, a, um. Col. Cribado, limpio, pa- crespo.
nado por el cribo ó criba. Part. de ClUsPiNUS, a, uní. Sobrenombre de la famtrita to-
CIÚBRO, as, avi, átum, are. a. Plica. Cribar, marla de los Quincios.
limpiar con el cribo. 11 Cerner, pasar por tamiz. C RISPiSULCANS filmen, is. n. Cic. Rayo que
CRiBRUM, n. Cic. El cribo, criba ó zaranda Ca2, serpeando, haciendo varios giros ti vueltas.
con que se limpia el trigo' y otras s'emillas. .11 El ta- CaisatTOno„ 'luís. Arnob ., Meneo trémulo
miz ó cedazo por donde se pasau los granos moli- i-recuente.
Cris p o, as, ávi, &aun, are, a. Plin. Encrespar,.
dos ó los líquidos. Aroman cribrum novo 'Jarillo.
rizar. Crispare hastilia manis. Virg. Blandear,
adag. Cedacillo nuevo tres dias en estaca. ref.
Cribro diviitare (stulle), adag. Adivino de Mar- vibrar lata lanza en la mano.
cliena, que el sol puesto el asno á la sombra que- CansaüLus, a, una t9én. Dim. de
da. ref. CRIsPus, a, una Plan!. Crespo, ensortijado, ri-
CaímEN, ínis. u. Cic, Crimen, delito, culpa. II La zado. Criapu,s' homo. Plaut. Hombre que tiene el
Scusacion. 1 Causa, pretesto. Crimina bello serene. cabello crespo. 11 S.,Orenond»-e de la familia roma-
Fig. Sembrar discordias, divisiones, motivos de na de los Salustios, da la cual jité el célebre historia-
guerra. dor Cayo Salu,stio Crispo, contemporáneo de Cice-
CRiMTNÁLIS. ni. lé. n. is. Dig. Criminal, per- ron, y !patnde enemigo suyo,
teneciente al crimen. Corso, ás. ávi. alzan, are. n. Marc. Moverse,
CRiMitiÁlJTER. adv. lile. Criminalmente, por mear arce torpemente.
la t'ia criminal. CHISTA, f Pan. La cresta, penacho o copete
CabliYiÁTIO, Unís. Cic. Criminacion U acrimi- de carne ó pluma gen tienen algunas aves en la ca-
nacion, acusaCion, accion de acusar. (1 Ca- be..r.a.II Ei aconcho del inorrion.Ii El morrion.
l u mnia. CiusTaTas, um. Ma • c. Que tiei,e cresta ó pe-
Ca1MINÁTOrt, ÓriS. Plan!. Acusador, delator.
CR1)1IN.kToalus. un. Picor!. Lo que perte- C li :;-rü7,2k, ro.f d;., 11•. de Crista. Colam. Crestilla,
nece al delito, y á la delaciaa y acusacioa. crestira, crestita,
CattlíNaTus, a, am. parl. de Criminor, y pa- Caí-rx, árum. piro'. Ter!. Los jueces de los
sivo de „i mino. judíos.
Cal míN-0, as, avi, atara, are. Plan!. y CRITITE, J. Urbe. Ti;m5i-G'.110 semejante á un
CilimíNoa, iris, atas aun;, ári. dep. Cic. Acusar, grano de cebada que sale en los párpados.
acriminar. delatar. Criminare alipzem aPae•. Ter. Dig. La recoleccion de .la
- aloquen'. CiJ. Acusar uno á otro 6 delante cebada.
de otro. CRTTICE, es. f. ()niel. Crítica, el arte de juz-
CRÍNINÓSE, adv. issíme. Cic. Criminosa, que de aigana cosa, especialmente en materia de
criminalmente. Crimino.•;les • diee•e audivi neminem.
Cic. No he ()ido hablar si nadie con inaa fuarte• nYTIcrFs, ci. 77?. Qqini, Critico, censor, el que es
invectivas. Criminosissime insectari. tSarl, Verse. tb , la.:siar alguna cosa.
guit• con las mas injuriosas calumnias. C R oTi A , j: Croacia. parle de le E.:clavonia.
Caimi:,zósus, 0, ior, issTinus. Cic. Satírico, Cilónvuis, M. Ter!, El moño de los niños ata-
maldiciente, detractor. 1 Criminoso, clelineuuit ó do huria, aras.
reo. Caoca taaa„ itl is. j: Pan. Piedra preciosa que re-
ClIkkLE, is. n. El peinado de la mugar. eseela en cerezo.
lé. n. is. Ov. Perteneciente á Caí aatorio, CrOdtio é CrOcliátio, beis. f. Fest. El
los cabellos. Crienlis La acojo da la -- -ratínido del cuervo.
cabeza 6 del rodete.—Uilta. Va. La cinta con que Caoca-rus. a, um. Pila. Azafranado, dado de
sa ata el pelo, o con que se sujeta y adorna la calar de azufran.
cofia. CRÓCEUS. a, um. Virg. y.
CRiNTGER, 0, 1110. Luc. y Cr-ir:fíats, a, um. Ca- CaociNus. a, una Plin. De azafran ó pertene-
beUirdo ó cabellos ° , que tiene largo el cabello. é al azafran.I I Azafrunado,de colar de azafran.
Crininum ungeentem. Unaiiento de azucenas, Cancio, is, le i, ore. n. Plan!. Crascitar,
is, are. Estay. Echar, poblarse de ca- graznar el cuervo.
bellos. tuocUraTio, ¿Mis. Pe.,,•1. F. Crocatio.
CRiNiS, is. f. Cia. El pelo, el cabello, la cabe- Cnoct-ro, as, are. a. V. Crocio.
llera, las tronzas del cabello. 11 Las crines. Crines ettOCITUS, as. ni. Picad. El gi aznido ó cauto del
arborum. Plin. Las raices de Ins árboles.— Pis- cuervo.
rizan. Min. Las al e tas que ayudan á nadar á los CabeóriírrÉk, f Min. El estiércol del croco-
peces.— •itiam. l'he, Los p i:apodas 6 renuevos dilo terrestre, gee es de mai buen olor.
de las vides, de las parras. úapere crines. P Cuotamiatats, a. lun. Crocodilino, prole-
Aprovecharse de !a ocasion, tomarla por los ca- nerien te é semejante al croeodilo. j 1 Capcioso, falaz.
bellos. Carntooiaus, PIM. El crocodilo, animal an-
CaiNisus, ó Crinissuso ó Crimisus, m. Virg. libio.. fiero, de cuatro pies, y (legran corpulencia, que
Bancidestro, rio de Sicilia. se c•ia en el Nilo y en algunos nos de América.
CRiNITUS, a, una On. V. Criniger. Sobrenombre CIViCÓMAGMA, atis. u. Plin. Pastilla hecha del
del emperador Trajano. angitento de azafran.
Culonómum, ii. u. Inser. Sacrificio de un car- Citóc(atrA., aa Cic. Especie de túnica inui del-
nero en honor del joven Atis, amado de Cihéles, gada de calor de azafran, que usaban por ¡rijo la.g.
en nombre del venl adoraron los antiguos al sol, mngeres, los representantes y los sacerdotes de e:-
como en nombre de ella á la tierra. • Mies.
Crtisíto dies. pl.Cel. Aun Días críticos en que CRÓCÓTÁRIUS, a. u in. Plaut. Lo que pertenece pe
suelta, terminar algunas enfermedades. á la ropa llamada Crocot a.
CRiS113 C as s, mulacion considerable
o CIOCÓTILLS, a, una Maui. Mui delgado.
para bien o para mal del CaóeariNuti,.i. u. Fest. Cierta especie P •
en una enfermedad, 5 en- Plaut. Nombre gricgo de una
ferma. Ij Crítica, censura, crisis, juicio de una cosa CaOcirrium, i. fi
examinada, esclava.
228 CRU CRU
y Corócotta, zn. La CRÚDÉLÍTAS, átis. f Cic. Crueldad, ferocidad
COCOITA, 95. m. PIM. cRnulaDtdiaid.ER,
inhu issime. vett,. Cic.
animal monstruoso de Etiopía, de mui
crucuta,
fieros dientes, engendrado de perro y lobo.
Crocota. Plaut. con crueldad y fiereza. . Cruel, eme'
CRÓCOTÚLA, a. f dim. de lisiemaat=stceo' , is, dui, scére. Virg. Encruelecerse.
Caócum, n. Cds. y azafran, planta mui co- Encrudecerse.11 Exasperarse, irritarse.
Ciojc-ca, m. Ov. El
CRÚDITAS, átis. f. Cic. Crudeza, indigestion.
nocida. Aspereza.
ICEÓC(ITA• V. Crocotta.
CRacsus, i. ni. Cic. Creso, rei de Lidia, suma- CRUDITÁTIO, ¿mis. Cel. Aur, Crudeza de es-
mente rico. 11 El rico. tómago.
CitomYoN, 6 Cromuyon, ó Crommyon, óris. f. CltÚDITO, ás, are. Tert. Pade-
0v. Lugar del Peloponeso, donde Teseo mató cer crudezas de estómago.
jquella puerca que talaba los campos. CRÚDUS, a, am. Cíc. Crudo, verde. 11 ras. Lo
CRóNIA, órum. n. piar. Macrob. Fiestas satur- q ue no está cocido, asado ó frito. 11 El que padece
nales, en honra de Saturno. crudezas é indigestiones. fue. Indigesto, mal
CaóNos, Cíc. Saturno; el tiempo. digerido. 11 Ov. Cruel, duro, inexorable. 11 Plaza.
CRÓTWA, Orna!. n. plur. Pendientes, Tosco, rudo grosero. 11 Sil. Duro, fuerte, evadum-
perendengues de dos ó tres perlas que se daban rulnus. Ov. 'Llaga reciente, fresca.—Corium. Val.
unas con otras cuando se movía la cabeza. Fiar. Cuero recen quitado al animal, que no está
CROTÁL1STRIA, le. f. Petron. La que toca el adobado.---So/un, leer a. Colom. Tierra que no
címbalo. 11 Petron. La cigüeña, que imita el sonido está cultivada ni arada, erial.—Adhuc servitium.
del címbalo con su pico. Tác. Servid u mbre á la que uno no está acostum-
Virg. El címbalo ó el atabal, brado. Cruda senectus. Tac. Vejez verde, vigo-
CRÓTÁLUM,
rosa.--illois. Tác. Ardor juvenil. Crudi rrrsu.s..
instrumento 112ÚN1C0 de los egipcios. Pers. Versos daros, poco castigados, mal dige-
CROTÁPITUS, Cel. Aur. La sien.11 El do-
ridos.
lor que se siente en ella.
COTO 6 Croton, onis, G Crotona, re. f. Cíc. CRUENTÁTIO, emis. Tal. Derramamiento de
Crotona, ciudad de Calabria, cerca de Tarealo. sangre.
CRATÓNIÁTA, 711. y CRUENTÁTUS, a, MIL part. de Cruento. Cic.
CROTÓNIiTES, Fe, M. Ensangrentado.
CRÓTÓNIENSIS. m. f Sé. n. is. Cia. Crotoníata, CRUE NT E . adv. Just. y
el natura l de 6 perteneciente á Crotona. CRUENTER. adv. Apul. Cruentamente, con de
CROTOPIÁDES, te. m. Ovid. palr. De Crotopo, rramainiento de sangre.
octavo rei de los argivos. CRUliNTIFER, um. Tert. V. Cruentos.
CRÓTOS, m. Colunt El sagitario, signo CRUENTO, ás, ávi, átum, are. a. Cíc. Ensan-
celeste. grentar, derramar sangre. 11 Manchar. C•uenIan
CRüCl.kTITIAS. m. f. n. is. Gel. Lo que da scelere. Cie. .Ensangrentarse, mancharse con alud,
tormento, doloroso, Penoso. crimen.
CRUCL:"..3iLÍTAS, átis. f. Plaut. Tormento, pena, CRUENT'.:S, a, uni. Cris. Cruento, sangriento,
dolor. manchado de sangre, ó que la derrama. j Hor.
CRÜCIÁRTLTTER. adv. Hirc. Cruel, penosamente, Cruel, fiero. 11 Vi •y. Rojo, rubio, sanguinoliCon-
con tormento y dolor. taminado de sangre.
CRÜCliBUNDUS, um. S. 'Gil). Lleno de tor- CRÜMA, Mis. ,71k7"3. La tm-reimela ó casta-

mentos. ñuela. Crumala. piar. Las castañuelas.


CRUIDIEN, n. Prud. V. Cruciatus. CRÚMENA, Plan!. La bolsa. bolsillo; mo-
CRÜCIÁNIENTUNI, n. Cie. V. Craciatus. chila, alforja. 11 El dinero. Crumenadeliciens. Ron.
CROCIÁR1US, a, tun. Ter!. Perteneciente á la Bolsa vacía. Cupidinis crumena porri folio •iacla
cruz ó al. tormento. 11 Petron. Ahorcado.11 Apul. est. adag. Amor ni cata linage, ni fe, ni pleito ho-
Digno de la horca. menage. ref.
RUCIAS en lugar de Cruciatus. Maui. CRÜMÉNiTSÉCA, a... in. Dig. El rapabolsas, el que
CRÜCIÁTOR, onis. m. Jul. Fírm. Atormentador, las hurta.
el que atormenta. y aflige, verdugo. Cnuort, óris. m. Cje. La sangre derramada ó
ClIliCITUB, a, um. pul. de Crucio.b Lie. Ator- que corre de la herida. 11 La matanza. 11 La cruel-
mentado. dad.
us. m. Cic. Tormento, tortura, do- órum. piar. Tác. Esclavos 6
lor vehemente. Crucialus animi. Cíe. Tormento, gladiadores ibe los edaos, armados de hierro de los
pena, alliccion del espíritu. pies á la cabeza.
CaticiFER, a, um. Prud. Crucífero ó crucero, Clit.utíms. in. f. lé. n. is. Petron. Propio de las
el que lleva la cruz. piernas.
CRÚCiFiGO, is, zi, zum, gére. Sud. Crucificar, CRÚRICRÉPIDA, Fe. ni. Aquel á quien le quiebran
poner en cruz. las piernas, 6 le suenan á quebradas, ó merece que
CaúciFixon, óris. m. Paul. Nol. El que cru- se las quiebren : es nombre de un .siervu mui malo
cifica. en Plauto.
CRÜCiFIXUS, a, um. part. de Crucifigo. Pila. CitúniFaiÁraum y C.urifrangium , n. Plaut.
Crucificado. Quebradura ó quebrantamiento de piernas.
CitüC10, as, avi, átum, are. a. Cic. Atormentar, Cnus, (iris. a. Cíc. La pierna. Cenes arboris. Co-
dar tormento, afligir. lum. Pié del árbol.— Vilium. Calan. Las cepas.
Caúcis. genil. de Cruz. Cnuscúeum, a, din:, de Cros. Plaut. Pierne-
Cat:cisáLus, i. in. Piala. El que brinca ó salta cilla, piernecita, perneznela.
á Ira horca: nombre _fingido, CRUSTA, átis. a. Marc. El instrumento que se
CRLCIUM, n. Fest. Lo que aflige 6 atormenta. 6 sl
toca a scoonla mano,corocoo la castañuela, pandereta,
CIRÚDÁRIA,a. Plia. Veta de plata que se sonido.
halla al principioe la mina. con la n
Causlnn lÁTo.iCUS, a, um. Pulsatorio, que se toca
CRÜDÉUS. m. f. !é. n. comp. lior. snp.lis-
duna. Cje. Cruel, fiero, inhumano, cruelísimo, CRUSTA, Se. f. Plin. Costra, la corteza, la su-
bárbaro, desapiadado. perficie endurecida de alguna cosa, como de- lag
CU C U C 229
agitas heladas. Crusta parietis. Enyesadura, sirve en la cámara inmediato á su amo; camarero,
enjalbegadura de una pared. ayuda de cámara.
CRUSTARtUS, a, um. Plin. Propio de la costra CtinicijariTus, a, am. Sén. Lo que tiene cámaras
corteza. ó dormitorios.
CausTÁTua, a, cm. Luc. Cubierto, barnizado, CÜGICULUNi, n. Cic. Cámara, la sala ó pieza
guarnecido de planchas ó láminas.ICEncostrado. principal de una casa.11 La alcoba ó aposento donde
p ad. de se duerme, dormitorio.
Cnusig , As. Avi, Aluna, Are. a. Plin. Cubrir de füllicus, a,, tan. Vilma,. Cúbico. lo que tiene tres
alguna cosa como costra, blanquear, barnizar, cu- dimen.siones iguales como el cubo.
brir O guarnecer de planchas, laminas &c. CitarLE, is. n. Cie. La cama, el lecho. HEI nido
Caus-rúsus, a, cm. Flia. Costroso, lo que tiene de las aves, la boca, vivero ó cueva de los animales.
costra ó corteza. Cubilia jerri. Val. Fine. Minas de hierro. Virg.
.EI matrimonio. 11
CRÚSTULA, f Pan. Costrita, cortecita..
CRUSTULARIUS, m. Se'n. El pastelero 6 confi- CULIíTAL, :lis. n. lior. La almohadall
tero, el que \ ende tortas, bizcochos ú hojaldres. Capa corta que no pasa de los codos, que usaban
-j- CRUSTULATUS, a, um. Esparc.Que tiene costra los enftrinos.
corteza. CÚBÍTÁLIS. m. f. lé. u. is. Liv. Codal, cubital,
CausTriaum, n. flor. Rosquilla, confite, ho- lo que consta de un codo.
j aldre pequeño. Virg. Rebanada ó pedazo de CúBi eno, (mis. f 8. Ag. V. Cubatio.
CnusTum, i. u. CÜBITISSIM. adv. Plaut. En 6 sobre el codo.
pan. CÜBTTO, As, Avi. Atum, Are. n. , free. de Cubo.
CDUSTUMERIA, x. Lic. 6 Crustumerium, ir, Cic. Acostarse. echarse con frecuencia.
u. Flia. Ciudad antigua de las rabinos junto al Ti.- ClinaiToa, (iris. Colom. Repropio, rehacio.
ber, hoi Palonohara ó Marcialartio, castillo. CúniTórtfus, a, min. Petr. Propio para echarse.
CRUSTUMEICKUS, a, cta. y CúBITUM, u. Plin. V. Cubirns.
CRUSTUMINUS y Crustumius„ a, um. Liv. Perte- CÜBITÚRA, te. f P1,77, t. F. enbatia.
neciente á esta ciudad. CijaiTus, Cels. El codo.11 Vitral,. La me-
CHUSTUNIIUNI, n. Scrv. V. Crustumerium. 11 dida de un codo ó de pié y medio. Ponere cubil=
Rio y ciudad entre Al-indizo y Pe'saro, hoi Concisa apud Plin. Comer en casa de alguno.
Caux, crack. j: Cie. La cruz. II La horca. 11 Tor- CülliTus, us, ni. P ha. La accion de acostarse;
mento, pena, athccion, dolor, pesadumbre. Crucera la postura del que está acostado. II La cama.
in MailWi abi. Ter. No te ahorcaran ! anda á la CUBO, As, bar, bávi, bittun ó Atum, Are. u. Cic.
horca. In crecerla apere.— Tullere. Cruce aligere. Acostarse, echarse, meterse en la camall Recos-
Cruci suffigere. Affigere. Quini. — Dure. tarse, sentarse á la mesa al modo de los antiguos.
Maui. In cruce suffige •e. flor. Poner en cruz, cru- ti Estar eniermo, quedarse en, guardar la cama.
cificar. horcar. Cunus, ni. Gel. El cubo, cuerpo sólido com-
CitYcuii ornen. m. piar. S. Ger. Sacerdotes de puesto de seis cuadrados perfectos, y que tiene iguales
los mas ocultos sacrificios del dios Nitra, que se las tres dimensiones de largo, ancho y alto. 11 Figura
prob¿:bau en oca cueca del mismo nombre con mu- cuadrada de todos lados como la de los dados.
chas penitencias. Cücürio, As, ávi, Atum, Are. a. Aut. de Fil.
CRYPTA, f Suel. Cripta , lagar subtarránao. Graznar ó chillar como el bulto 6 la lechuza.
Cumícus, a, ion. Sid. Sublerránrar. C r:TULLA, f Camillas.
Cana-roaowricus, us. f Suet. Pórtico u estancia eacuatáTura a, um. ¡cid. Que tiene cogulla ó
subterránea para tomar el fresco en tiempo de caalla capaz.
calor. tú-cual-ro, onis. ni. Cal. y
CaYsTaka•ixus, a, cm. Plin. De cristal, crista- CúclfraluNcüaus, Cucullas, Fest.
lino, claro cuico el cristal. V. Camillas.
CRYSTALLUM, 1. n. Estac. y Cticuu,o, As, Are. n. Aut. de Fil. Cantar el cu-
CRYSTALLUS, f Plin. El cristal. illa •c. Vaso clillo ó imitar su voz.
de cristal, CCcuaaus, i. in. Juv. Cogulla, capilla ó capuz,
parle del vestido que se ponía sobre la cabeza. ¡lea-Cu-
CT 1 curucho para tasad ver alguna cosa.
CÜCtJLUS, i. ni. Flia. El cuclillo, ave que: tiene
CTÉNIÁTRUS, ni. Vare. Mariscal, albéitar, el en la cabeza un copete cuino el de la cogujada. 11
que cura las enfermedades de las caballerías. Haat. Cuclillo, el marido adúltero. li Plaut. El la-
CTESIlli" CUS, a, cm. Perteneciente á Ctesibio brador que difiere sus labores para el tiempo en
alejandrino, inventor de las Máquinas hidráulicas. que canta el cuclillo.
CTESiPHONT, ontis. m. Cic. Ctesifonte, ciudadano CUCUMA, X. Petron. Vasija de cocina en figura
ateniense. ¡I Arquitecto, que dicen fabricó el templo de pepino ó cohombro.
de Diana en Efeso. CUCUMELLA y Cucumula, te. f. dim. de Cucuma.
Alfen.
CU Cúcúnms, i111118 y éris. Virg. El cohombro,
legumbre parecida al pepino.
CÜLIA, X. I. Fest. Cuba, diosa á quien ofrecían CÚCURBiTA, f Min. La calabaza, planta que
los niños recién destetados, para que (es reconciliase lleva por fruto las calabazas. 11 Juv. La ventosa.
el sueño. 11 Fest. La litera, en lengua sabina. Cucurbita caput. Apul. Calabaza, cabeza ó cascos
CUBA, X. f. Cuba, isla de la América, á la en- de calabaza; se dice de los que tienen poco juicio,
trada del golfo de Méjico. Cuelo-bita glabrior. Apul. Calvo, pelado como una
Ci313ÁTio, ónis. f Va •r. La accion de echarse, calabaza.
de acostarse ú de dormir. CücuarliTÁRtus, m. S. Ger. Calabacero, (at
CUILÁT011, cris. m, Paul. Nol. El que se echa, se que vende ó cultiva calabazas.
acuesta ó duerme. acuanliTÁno, ónis. f. Cel. Aur. El acto de
CÜHÁTUS, ni. Plin. V. Cubatio. echar ventosas.
CÚBIcÚLÁRIs. m. ré. n. is. Cic. y ClleURIVÍTiNUS, a, um. Cal. De calabaza, seme-
Cürncúakitais, a, cm. Suel. Lo que es de la cá- jante á ella.
mara ó perteneciente á ella. CUCURBÍTÜLA, te. f. Ceis. La ventosa, ¡I Calaba-
C ÜBiCÜLÁRIUS, ü. nt. Cic. Cnbicalario, el que ciu, calabaza tierna y pequeña.
CUL C M
230
íre. n. Aut. de Fil. Cacarear, can- gere. Plaut. Echar la culpa á otro, atribuir á otro
COCÜRIO, is,
- la falta ó delito, disculparse con otro, imputar á
tar el gallo. í otro el delito de que uno es acusado.
COCURRI. pret de Coreo.
V. Cucan/ni, il Plin. A'rbol CULPÁBIL13. m. f. lé. n. is. Apul.
COCOS, i m. Plaut. Culpable, á
I quien se echa ó se puede echar la culpa,
semejante a la palma. a. Colara. Batir, for-
repren-
CODO, is, cúdi, sum, dére.
jar, machacar, macear. Cudere miramos. Maui. eLPÁBiLiTER.
sibleU. adv. Sid. Culpablemente, con
Batir moneda. Isthiec in me cudetur faba. Ter. Es- culpa.
to caerá, recaerá sobre mi. CULPÁTIO, órds. f Gel. El acto de culpar 6 acri-
CODO Ó Ceden, anis. in. Sil. Piel cruda que á minar. 11 Reprension.
veces servía de morrion. Comaarus, a, una. port. de Culpo. Ov. Culpado.
Calculltear. indecl. Cic. De cualquier modo Curad-ro, ás, ávi, aluna are. a. Plaul. Free. de
manera. CULPO, ás, ávi, afama are. a. Roe. Culpar,
CYJIMODI. indecl. Gel. De qué modo ó manera ? echar la culpa, reprender, vituperar, desaprobar,
COJAS ó Cajátis, vis. con, Cie. De dónde, de acusar.
qué pais, de qué tierra, de qué inicien, de parte (le CULTE, tiras, tissfin,?. adv. Quint. Culta ,rente,
quién ? con cultura. Cuajas pruyreci.:, Jiist. Andar mas
~S, a, una. Cic. De quien. Cajas es? Maui. bien vestido.
De quién eres ? A' quién sirves ? Caja res est? Cuteraerxrus, a, me. Pijo. Hecho en forma de
Cic. )e quién es eso? A' quién toca ó pertenece ? cuchillo. 11 Pad. de
— Interest ? A' quién importa ? Gafara pecus? CULTELLO, ás, a vi, litum, g ro. a. Frani. _Igua-
Virg. De quién es, cuyo es ese ganado ? Cajas_ lar, allanar á cordel, á nivel.
dammodi. Cie. De cualquier modo ó manera. Ca- CoaTaatats, i. 711. lior. Cuchillite, cuchillo pe-
jusm odi. Cie. De qué inolo, de qué suerte 6 queño. Dim. de
manera. Cujuscemodi, crjusmodicunque. Cir. 6 CULTER, tri. in. Colom. El cnehillo.11Plie. La
Cujuscunque morfi. Salust. o Cujusque morfi. Cíc. navaja del barbero. II Colum. La parte de la poda-
De cualquier manera, modo 6 suerte que sea. dera inmediata al mango, que es recta. Uetinquere
Cinches., ve. I. Cic. Hl colchon ; la almohada. sub culero. flor. Dejar en el peligro. Catire cena-
Culcita hinca. Maui. Colchou de lana.—Plumea. toriírs. liaron. Cuchi:lo de caza, de monte.
Cie. Colchen de pluma. Culcilam gladio jacere. CUL3:10, bnis. j: Cic. V. Cultva.
Plaut. Dejarse caer sobre la punta de la espada. CULTOR, Oris. m. Cíc. (1 ni livador, el que cul-
Se halla laminen Culcitra, aunqué menos usado. tiva, labrador. 11 Marc. Hallaader, vecino , 11 Ote
CULCITELLA, ie. f. dita. Pirra,- y
Colchoucico, col- El que honra, reverencia y respeta. Cultor Mi-
CuaelTijak, J'urce. Marc. El que cultiva, que es dado á las
choncillo, colchen pequeño. letras.
Caaaóra.:s, i. Fest, Dim. de
CULEUM, n. Vare. Coantanius, 'ii. ni. ,S'uel. El que degollaba la
CULEUS, ni. Plin. La medirla mayor de los ro- víctima ó llevaba el cuchillo en los sacrificios. 11
lu y en. Cuchillero, el que haee á (crack c¿,,lijilos.
manos para los líquidos, que hacia veinte ciintaros.
Cuero ó saco de cuero. II Cic. Suplicio de los pa- CuaTuatres, a, um. Plin. Cortante como un cu-
II
rricidas, á los cuales, despees de azotados con va- chillo.
ras, los cosían en un Cuero con un perro, una mona, Cuantas, iris. f Cir. La (pie cultiva la tierra,
un gallo y una ',ahora, y los arrojaban al mar. labradora. 111abitadora, vecina. II !mee. La que
CÜLEx, iris. ni. Min. El mosquito, de que hai reverencia, venera, respete.
muchas especies. Culicunt eleyltratili cuhfers. Carmena, e. f. Cíe. eultgra, cultive, la lebor y
lam noctuee. Minerece Thrasibulo .Diouy- beneficio de la tierra. 11 Institucion, eeseaueza. Il
sium dicitis esse similem. aday. Comparar un 'nos- Veneracion, obsequio. culto.
quito con un elefante. ref. Cuarrus, lis. in. i'el. Pat. El vestido, el porte
COLiNA, le. J. Cíc. La cocina. esterior. II Ornato, adoren, compostura. 11 Hermo-
CtiLINÁRIUS, a, ton. Perteneciente á la cocina. sura, elegancia del estilo. II Estudio, cuidado, pro-
Cijaletaains, á. m. Escr. Cocinero, el que sirve piedad. j1 Culto, adoracion, veneracion, respeto,
en la cocina. reverencia. II Nep. Equipage. Cultas Dei. Cíe.
CULMEN,Inis. n. Tira. El techo de paja. 11 El te- Culto de Dios, adoracion que se le de. — Aoani.
jado, lo mas alto de la casa, del edificio. 11 Altura, Cíc. Estudio, meditacion, euseaanza, cuidado de
cumbre, cima, cabeza. Sunimo de culmine lapsus. cultivar el talento. — Vita:. Cje. El buen pode,
LUC, Caido del alto estado de dignidad ó de for- placer y conveniencia de vida.—Pasturalis. Vel.
tuna. Clara Myeenis culmina, Val. Flac. Suu.tuo- Pat. Vestido, hábito pastoril. — Justo inundi9r.
sos templos 6 ediácios de Micénas. Lir. Compostura afectada.
CULMINO, .s, are. a. Marc. Cap. Levantar, CULTU.S, a, am. parte de Colo, is, Cíc. Cultiva-
elevar. do, trabajado, beneficiado. 11 Enseñado, instruido.
CuLmásus, a, aro, Sid. Lo perteneciente al 11 Vestido, adornado. 11 Respetado, venerado, reve-
monten. renciado.
CULMUS, m. Cje. La calla de trigo, cebada 6 C .üauaaus, i. in. Hor. Cáliz ó copa de barro que
centeno hasta la espiga. ij El techo ó cubierta de usaban en los sacrificios los pontífices y vírgenes
paja. vestales. Se toma en general par el vaso.
Cura, te. f. Cic. Culpa, delito, falta, pecado. Ctaxs, a M. Catul. El culo.
Vicio, daño. 11 .Peer. El culpado, delincuente, reo. Cum. prep. de ablat. Cje. Con. Significa ?t'ilion y
A v141pd proeza esse. Ter.—Abesse. Ov.—Abhor- compañía : se pone con elegancia entre el sustantivo
rere. Cic. Culpe! vacare. (Mut. Extra culpara y adjetivo. Magno crup meta. Cie. Con gran miedo.
esse. Cío. No tener, estar léjos de, estar sin culpa. Con los pronombres me, te, se, nobis, vobis se pos-
Culpd teneri, ó in culpa esse. Cie. Tener la culpa, pone, y las mas veces con los ablativos qui, qua,
estar, ser, hallarse culpado. Culpw 6 culpd libe_ quo, quibus. Cum eo ut. Liv- Cum eo ne. Cels.
rare. Liv.—Krolvere. Táa. A culpó eximere. Cie. Con condicion, con la condicion, con esta condi-
&mar, libertar á uno de la culpa, disculparle, cien, de que. Esse omitía alieui cura alivio, 6 esse ih

juatificas sa conducta. Calpain in aliquein are).- nihil. Cic. Tener mucha amistad con alguno, ó no la
kow. — Inclinare. Liv. — Conferre. Ter. — Confi- tener nada con él. Cum primo', luce. Varr. Con
are. CA---Transferre, alleibucre. Cic. —Irnpin primera luz del din, al amanecer. Bellum gerere
CU N Cili P 231
cum digno. Cie. Hacer la guerra á uno ó contra t CUNCliPÁRENS, tis. m, Prud. Padre de todas
alguno. las cosas.
Cum. conj. de indicativo y subjuntivo. Como, t CUNCTrPÓTENS, tis. m. Prud. OintliE0telge.
cuando. Curtí primum. Cic. Luego, al instante, al CUNCTOR. áris, átus surn, ári. dep. Dete-
punto que. Cuan le summis laudibus estiderant. nerse, pararse, diferir. II Dudar, estar perplejo,
Cic. Despues de haberte ensalzado con grandes irresoluto. Se halla tambien activo en Maui°.
alabanzas, despues que te ensalzaron, b babiéo- CUNCTUS, a, um. Cíc. Todo. Canelas Cic.
dote ensalzado. Multi anni sunt cum. Cic. Muchos Todo el mundo, todos juntos. Cuneta terrarum,
años ha que ó desde que. Curo sunncna hunianilas, flor. Toda la tierra, Fac islam cunctam gratiam.
tuin mira concitas. Nep. No solo mucha afabilidad, Plaut. Haz esta gracia entera, completa por en-
sitió tambien suma cortesanía. Cuan quident princi- tero. V. Cuncti.
palian obtineret. IVep. Aun teniendo, aun cuando CÜSTEÁTum. adv. Cés. En forma de cúneo 6 for-
tenía el principal mando. macion triangular.
CUMA, ó Culpe ó Cyme, es. f. Liv. Ciudad del t CUNEATIO, ónis.f. Escrib.La figura triangular
Asia menor en la costa ded golfo de Esmirna.. 6 de cúneo.
CÚME, irum. f. piar. Plin. Cámas, ciudad de CÜNETUS, a, um. Colara. Mas estrecho de una
Italia en Componía. parte que de otra. Cuneatum thealtain. Cohim.
CllmiEus ó Cylowns, am. Virg. Perteneciente Teatro en que los asientos se estrechan en el Kin
á •Cúmas. cipio, y despues se van ensanchando.
CUMANUM, n. Cic. Cumano, casa de campo CÚNEO, ás, ávi, aterra, are. a. Plin. Hender6
de Ciceron cerca ck Cientos. raj ar con cuñas. Galerita). ibi Hispania inter duo
CUNIANUS, a , ton. Lic. De Cítalas, 6 pertene- maria, Plin. Se estrecha allí la España entre los
ciente á esta ciudad. dos mares.
CUMÁTíLiS. in. lé. ?I, is. Plaza. De color ver- CÚNEOLUS, m. Cia. Dial. de
de. 11 Ondeado, prensado. CÚNEUS, in. Colom. Cuña, pieza de madera
CUMERA, flor. Cesto grande de mimbres de hierro que sirve para hender ó dividir, y tam-
ó esparto. o .linaja grande de barro en que los anti- bien para ajustar y apretar. II La fo rmacion trian-
guos guardaban él trigo. gular de un batallan para chocar con otro por el
CümiNiTum, u. Apio. El guiso hecho con vértice.
comino. CUNiaLÁRIS. in. f. ré. n. is. Marc. Emp. Per-
CUMiN.S.TUS, a, um. Pal, Compuesto, guisado ó teneciente á las minas.
mezclado con comino. CÚNICÚLÁRIUS, ii. Ireg. Minador, el que
CÜM1NUM, Colom. El comino, planta. II Sa hace minas.
grano. CliNiCULAT1M. adv. Plin. En forma de canales
CUM'AAXiME. adv. Ter. En gran manera. ij Cic. 6 tubos.
Al presente, ahora. CúNioü.-iATct,ñris.m. Veg.Minador 6 zapador.
CumeitimE. ado. y CUNICÚLÓSUS, a, 1111k. Calza. Lleno de, abun-
CUMPRiMiS. adv. En gran manera, mas dante de conejos. II Lleno de cavernas, bocas ó
que otros, sumamente. /Limo (2unprimi.s. cuevas subterráneas, de minas.
Cic. Hombre luid rico. de los mas ricos. CúN-ieftum, n. Fest.
CUMFRIMUNI. adv. dia. Luego que, al instante ; CúNiofit,us, ni. Min.. l conejo. II La mina. 11
que, cuanto lintes. Foso oculto. 1¡ Plin. Conducto, canal. Cuniculos
Citomta..íTE, das, tissíme. adv.Cic. y agere cilios ad aliqueni lucran. 'dic. Hacer una
‘111v. Vare. Colmadamente, con mina hacia alguna parte, empezando á cavar rmií
mucha abundancia, copiosamente. de ateas, 6 hacer una mina mai profunda. Cuni-
Citmüo.orio, avis. f Aroaa. .",montonamiento. culis lransversis hoslium enviemos eicipere. Liv.
Ctimtio.áTus, a, uno (dic. Part. de Contraminar 5 inutilizar las minas de los ene-
CÚMULO, ás, avi, atton, are, Caro.Amontonar. migos.
S'in'. Colmar, llenar. 11 Cargar, aumentar. CliNíLA. m. f .Plin. Ajedrea, yerba de anni
CtimtiLus ; Cumulo, montan. II Cic. buen 010r. parecida al lomillo.
Colino, la yorcion que sobra de la justa medida, CÜNILÁ inis. Flia. La ajedrla silvestre.
formando copete. CÚNiNA, reí. f. Lact. La diosa cunera, que tenía
CtiN.kn'Ooa, (mino n. piar. Cric. La cuna, cama bajo su proleccion lis niños en /4 emuni.
pepena rae los dinos. 11 Proa. La patria 6 lugar del UNÍ°, is, ire, a. Fesi. Ensuciarse en los calzo-
nacimiento. A cunabalis. Plaut. Desde la niñez, nes, corno los nidos en la cuna.
desde la infancia. CUNQUE. partícula que se compone con otras,
CONX, árum. f piar. Cie. -La cuna. V. Cuna- como quandocunque, quomodocunque, y tambien,
bula. con el relativo qui, quite, quod, como guicunque.
C13-NÁRÍA, Inscr. Cunera, la mugen desti- Algunos escriben cumque.
gineta á mecer á bis vino., en la cuna. árnM. f. piar. dim. de Curare. Prud.
CuNenknuNous, a. um. Lic. Tardo, lento, irre- Cunica, caniM.
soluto, pesado, detenido, espacioso, moroso. COPA, f. Plin. Cuba, tonel.
CUNCTkMEN iniS. n. Cunctatio. CUPÉIMA, te. f Cie. Apetito, pasion por golosi-
CUNC'I'ANS, tis. com. L'ic. Tardo, dudoso, de- nas, por buenos bocados.
tenido. CUPÉDIA, ürum. n. pl. ó Cupediae, arum. f plan
CUNCTANTER. adv. Liv. Con tardanza, con Plaza. Manjares esquisitos y delicados. 11 Golosina,
lentitud. apetito de golosinas.
CUNOTATIO, ónis. f Cic. Tardanza, lentitud, CÚPÉDIÁRIUS, M. y
delencion, duda, morosidad. CUPÉDÍNÁRIUS, m. Ter. Pastelero; confitera..
CUNCTATOR, cris. Liv. Y. Cunctabundus. CürÉno, bis. f. V. Cnpiditas.
CUNCTATUS, a, MIL port. de Cunetor. Cure. El CUPÍDE, ius, adv. Cie. Ansiosa., apasio-
que se pára, se detiene, no se resuelve. Clinela_ nadamente.
al dios
tior
, esse deberem. Min.
Debería yo ser mas dete- CÚPiDiNEUS, a, am. Ov. Pertenecien te
nido,
n menos
m apresurado. Cupido.
CoNcy, se, a. Cic. Todos juntos. t1 Todos.11 CúPiniTAs, ates.. f. Cic. Deseo vehemente, ape-
Todo. tito, ansia, pasion. II Avaricia, codicia del dinero..
f CurNamm, adv. Apul. Juntamente, todo junto. n Favor, parcialidad. II Liviandad.
232 CUR C
hijo de Venus, CURCULIO, ónis. m. Virg. El gorgojo, gusano que
ag uo, iris. m. Virg. Cupido, corroe y estraga las semillas.
dios del amor. CURCÜLIUNCULUS, m. dial,. de Carcutio.
CUPÍDO, Liv. V. Cupiditas.
ele. Deseoso, .ansioso, apasio- CURENSES, tinta. 112. piar. Varr. Pueblos de Ita-
Cür li nus, a, uta.
nado, el que ama y desea con pasion. lia en los sahinos, donde hui está Corese.
cuni,dus. CURES, Virg. Cures, ciudad de loa sali-
CünENTs, tis• ¡Ital. de pres. <he.
Cupientissiudi plebe consul fitetus. Salust. hecho nos en Italia.
sumo contento y satisfaccion de la ple- C ij RÉTES, um. ni. piar. Varr. V. Cures. II Ov.
C ónsul coa Pueblos de la isla de Camita.
be. Capientior dominandi. Aur. Vid. Mas codi-
ciase de dominar, de mandar. f Curia, senado, consejo, templo
a l ••:sanar, ius, issiine. adv. Plaul. Deseosa, donde se tenía. II Palacio, corte. ii Curia, una de
ardiente, apasionadamente. las treinta partes en que Rómulo dividio el pueblo ,
Cürni, en lugar de Cupiv i. pret. de á las que se añadieron despues otras seis.
Cürg o, is, ivi, -duna are. a. Cie. Desear, ape- etffiaLis. f lé. u. is. Cíc. El que es de la
tecer con ansia. apere alicui, ó cupere cau.s•d ali- misma curia que otro, Perteneciente a la curia.
cujus. Cie. Querer bien, ó desear bienes á alg u no. Ctuti.-xxus, a, uni. Cic. Perteneciente á la
CúriToa, cris. ni. Tac. Deseoso, apasionado, el curia.
que desea con pasion. CtillIkTIM. adv. Gel, Por curias, barrios ó cuar-
CÚPITUS, a, uta. parí. de Cupio. Cic. Deseado, teles.
apetecido. CURIÁTUS, um. Cíe. De curia, 6 hecho por
CURA maritima, Plin.Ciudad del campo pi- las curias. Carnita concilia. Gel. Comicios, junta
sano. del pueblo por cuarteles ó curias. Ca•ialus helor.
CuPaLNsts. m. f. sé. is. Min. Propio de esta Gel. El ministro que convoca el pueblo por curias.
ciudad. CllI110, bilis. ni. Liv. Curion, sacerdote de la
CUPRESSÉTUN1, n. Cic. Cipresal, sitio poblado curia. Marc. El pregonero. Aguas curio. Plaza.
de cipreses. Cordero hambriento, que no tiene mas que la piel
CUPRESSEUS, a, um. Lira. De cipres ó pertene- y los huesos.
ciente á él. CURIONiLIS. m. lé. n. is. Gral. Curionius.
CUPRESSTFEB, a, urn. Ov. Que lleva ó produce CURIONÁNUS, a, 1.1511. Eire. Lo perteneciente á
cipreses. C. Curion, ciudadano romano.
CUPRESSINUS, a, am. Colain. Cipresillo ó ciprino, CtinióNÁTus, us. m. Fest. La dignidad de cu-
perteneciente al cipres. rion ó sacerdote de la curia.
CUPRESSUS, f Virg. El cipres, árbol alto y CüilióNius, a, una Fest. Lo perteneciente á los
derecho que remata en punta como pirámide. curiones, sacerdotes de las curias.
CUrREUS, a, una Plin. y eültICSE, ius, issime. adv. Cje. Curiosa, dili-
CUPRINUS, a, um. Palud. De cobre, ó pertene- gentemente, curiosísimamente, con mucho cui-
ciente á él. dado.
Curitum, n. Plin. El cobre, metal de color CÚR1ÓSTTAS, átis. «f. Cíe. Curiosidad, cuidado,
rojo. diligencia, deseo de saber.
CÚPULA, m. f. Dig. Carral, tonel, cuba pe- Ci:7R1ÓSÜLUS, a, um. A pul. Al bo curioso.
que ña. de
CUR. conj. inter. Cic. Por qué ? z por qué causa, Ctialósus, a, um. Cic. Curioso, diligente,
razon ó motivo? Tambien se hulla sin interroga- deseoso de saber. El que pone mucho cuidado
cion, y enteces tiene fuerza de relativo. Quid est en saber las cosas agenas. Pica/ t. Magro, flaco.
aliud causa', cur repudietur, nisi quod. Cic. Qué CURIOSUS, 1, m. Sud. Espía, delator.
otra razon hai, por que, ó por la que, ó para des- Cún s, is. f. Ov, La lanza, en lengua de los sabi-
echarlo, sin5 porqué. nos, H Fest. Sobrenombre de Juno.
CURA, X. Cic. Cuidado, afiiccion, trabajo, Cüarus, nr. Juv. Curio, varan romano, de
solicitud, pena, pesar, pesadumbre, molestia, afán. singular frugalidad y lo' rtaleza.
II Meditacion, estudio, diligencia, atencion. II Ad- CURIUS, a, um. Plata. Cruel, penoso.
ministracion, procurauion, cargo, manejo. Cura- CURO, as, avi, átum, áre. a. etc. Cuidar, poner
duría. Cura' habere alíquid,. Cje. Tener una cosa atencion y diligencia en alguna cosa. Curar. II
en gran cuidado, en el corazon, en mucha estima- Disponer, prevenir. Administrar, manejar, gober-
cion. Est mihi cura. Cie. Tengo yo mucho cui- nar. Curare inandalum. Cia. Seguir exactamente,
dado. cumplir las órdenes ó encargos da•as.—Pecunium
CORAGENDÁRIUS, m. ad. El que tiene algun Cic. Buscar, trabajar por ganar dinero.—Se. Cíc.
cuidado ó encargo público. Cuidarse, procurar conservar la salud.—Corpus.
t CÚRANTIA, kr . f. Cic. V. Cura. Vir .—Pelliculain. Hor.--./Etutent Maui.
CURÁTE, ius, issime. adv. Tríe. Cuidadosa, dili- —Cutem. Juv. Tratarse bien, cuidarse mucho,
gentemente, con cuidado. regalarse. _Non cura' redice. Cie. No piensa en
CintiTIO, más. f. Cic. Cuidado, procura, admi- voiver. Usque adeo rebus mcis cura]. Tan
aistracion, manejo, gobierno. II Curaduría, el oficio cuidadoso es 6 está de mis cosas, de mis intereses.
y encargo del curador. II Curacion de un mal. Curabitur. Ter. Se cuidará. Gratir á mullís.
CÚRKTOR, oris. m. Cie. Administrador, mayor- Pila. Es servido y respetado de muchos.
domo, procurador, el que tiene algun cuidado ó ma- CfiROTROPILE nymplae. f play . Serv. Las Intl-
nejo público ó particular. 11 Curador que se da 41 geres destinadas á cuidar de los Mima.
menor. 4 CUROTROPIIÉU M y Curotropinum, n. Dty.
CÚRÁTÓRIUS, a, um. Dig. Perteneciente á la Hospital para criar los jovencitos que aun no pu-•
curaduría. dían ganar de comer.
CÚRÁTRIX, icis. Dig. La curadora, la que CURRAS, ácis. com. Grac. Lo que corre ; co-
cuida de alguna cosa. rredizo, escurredizo.
CtatíTúRA, m. f. Ter. El cuidado, atencion, CURRÍCULO. adv. Maui. Corriendo.
diligencia con que se cuidan las cosas, CURRÍCULUM n. Cje. Carro pequeño, carrocin,
CtuaTts, a, um. parí. de Curo. Hor. Cuidado, birlocho ó calesin. 11 Carrera. 11 Espacio breve de
echo, dirigido, tratado, manejado con cuidado. tiempo. 11 El espacio donde se corre. 11 Carreta.
CÚRAR, ácis. adj. Coy. Jet. Cuidadoso, dili- CURRO, is, cücurri, cursum, rrére. a. Cic. Co-
gente, solícito, atento, activo. rrer. 11 Virg. Navegar. Se dice tambien correr, de
CUR C UT 233
rus flúidos y Nudos, y del tiempo que pasa. Cur- CURVUS, a, um. Virg. Curvo, encorvado, corvo,
rere cursiva, stadium. Cie. Correr en la lid, en el doblado, abovedado, hecho ó puesto en figura de
estadio. —Subsidio alicujus ó Cic. Correr, arco. Curvas al calor. Virg. El labrador que va en-
volar al socorro de alguno. corvado cuando ara. Curva senecto. Ov. La vejez,
CURRUCA, se. f Juv. Curuca, ave pequeña, que oue hace encorvar á los que agobia con los años.
dicen cria los hijuelos de otras. turca tgitortz. Luc. Mar proceloso; alborotado.
Clataútos..m. f. lé. n. is. Apul. Propio de la Curvo dignoscere reclina. non Distinguir el bien
carrera, del mal, lo verdadero de lo falso.
Cuitaus, os. Cie. Coche, carroza, silla vo- Cuscaarum, n. Pan. La carrasca, encina
lante para caminar y andar en la ciudad. I pequeña ó coscoja.
Carro triunfal. ¡I Virg. Los caballos que le tiran. 11 Casto, anis. f. Cdd. Teod. La acuñacion, la
Catul. La nave. accion de acuñar moneda.
-}- CURSÁ•10, Donat. La accion de andar C1:8011, bris. Liv. El acuñador, el que acuña
corriendo de una parte á otra. moneda.
Censan, adv. Cic. Corriendo, prontamente, en (..UbPilIkTIINI. adv. Min.. En
punta, en figura de
diligencia, de prisa. Carsiutpergere ad dignitales. punta ; de ó con la punta.
Cie, Caminar a. paso largo, levantarse de un golpe, CusaioaTus, a, um. Plin. Puntiagudo, lo que
elevarse apresuradamente á lasdienidades.—Atia
'' tiene aguda la punta, aba uzado, agudo. Part. de
quid dicere. Cia. Pasar ligeramente hablando por Cusrauo, as, avi, atuin, are. a. Plin. Aguzar,
alguna cosa. adelgazar, sacar la punta é hacerla.
Cuasio, anis. Varr. La carrera, el acto de Cusata, idis. f Ce'•. La punta, el estremo agudo
correr. che las armas, como de la espada. 11 Plin. La
CURSíTÁTIO, bnis. f. &lin. La accion lie correr flecha, la lanza, y toda arma que tiene punta. 11
de aquí para alli. G v. El tricleute de Neptuno. II Plin. El aguijon, la
CURSTO, as, avi, átala, are. a. free. Ter. An- pita o punta aguda que licite y con que pica la
dar corriendo de una parte a otra. abeja y Lel musqUito.
Cuaso, ás. avi, atina, are. a. free. de Curro. Cursi !Ja y .is.Fesl.Perezuso,espacioso.
Cic. Correr á. aleando, 13 de villa parte, á otra. CUSTODii:LA, aa f. Fest. y
Cuason, bris. Cie. Corredor, el que corre. II CUSTODIA, f Cic. 6
Ov. El que gobierna los caballos en la carrera del CUSTOIsLE, árutn. fplur. Cic. Custodia, guarda,
estadio. ll Marc. El siervo de á pié, cuino entre la accion y efecto de custodiar y guardar. !1 El
nosotros el volanta. il Liv. Sobrenombre de L. Pa- cuerpo de guardia, guarnicion, centinela. II La cár-
caebre romano en, la paz y ea la guerra, á cel a prision. 11 Sud. El prisionero. Libera custo-
q,dril, se llamó Cursor por su gran ligereza de dia. Lic. La prision en que no se. detiene al reo en
la cárcel pública, situé que se le da alguna casa ó
Cuasóalus, a, um. Sid. Propio para correr, per- la ciudad por cárcel. la cusludiam aliquem clave,
teneciente á la carrera. iradere, includere. Cic.— Condene. Tac. Poner á
t Cuttsualas. lé. n. is. Dig. Propio para uno en la cárcel ó en prision, arrestarle, Ex cu•-
correr la posta. ludid aliquem educere, eripere, Cic. Sacar
Cuttsuaa. f Plaut. á uno de la cárcel, libertarle de la a t'ision.
CURSCS, os. ni. Cic. Carrera, curso, el acto de CUSTbDIÁRIUM. n. Mural. E. a!aar en que
correr, y el e s pacio donde se corre. Vides in quo algo se guarda y custodia.
cursa suniu.s. eic . Ya ves en qué empeño estamos. CusTaalantus, ii. Gral. La persaaa desti-
Cursas eicendi. Cie. El tenor de vida. CUTSUS pu- nada públicamente para guarda ó guardia de al-
blicus. Saet.—Vehicularis. .Dig. Las postas. guna cosa.
Cuita-tus, ii_ ni, Marco Cueca), caballero romano, CUSTÚDIO, is, ivi, ítem, ire, a. Cje. Custodiar,
que se sacrificó por la patria. 11 Quinto Curcio guardar. 11 Aprisionar, detener en prision. Custo-
Rufo, historiador insigne de los hechos de Alejan- clére Plin. Conservar, guardar la costura-
dro Magno, del cual quedan ocho libros escritos bre.—Reaulanz . scribendi. (Mili. Observar la orto-
con mucha elegancia, y no se sabe á punto fijo el grafia.—Ferias. Plin. Guardar las tiestas.—Side-
tiempo en que Ito•ecio, ruin motas. Min. Observar, contemplar los movi-
•uaro, ás, avi, aturn, are. a. Llar. Acortar, mientos de las estrellas.
disminuir, abreviar. II Cortar, truncar, mutilar. CUSTÚDlóln, w. f. dim. Pequeña custodia ó se-
CUATUs, ala. Luce. Mutilado, quebrado, cor- pulcro.
tado. ¡¡ Quebrantado, .oto. 11 Corto, pequeño . ; im- CUSTÓDíTE. adv. Plin. Con custodia, con cui-
perfecto; conciso. dado, con cautela, con reserva. Custoditius dicere.
nl. f.lé. is. Suet. Perteneciente al Plin. Hablar con mas reserva, con mas rnoderacion.
carro, ó al carro triunfal. Ca • alis sella. Juv. Silla CUSTóniTIO, Ónis. f. Fest. El cuidado de guar-
curul, guarnecida de intuid, que las magistrados dar.
romanos llevaban en sus carros para sentarse cuan- CUSTÓDiTUS, a, um. e-art. de Custodio. Guar-
do se presentaban en público. Curulis cediiitas. dado. Observado.
Oic. Cargo ó dignidad del edil, que tenía derecho CUSTOS, ódis. Cic. Guardia, custodio,
de llevar una silla curul en sic carro. custodia. Hilar. Gobernador, el que cuida y vela
Cuas ÁnhAs. nt. f.lé. is. Palad. Lo que se sobre alguna cosa. II Ayo, pedagogo ó director.
puede encorvar ó doblar. Castos corporis. Liv. La guardia del príncipe, de
Caavameiar, inis. n. Ov. La encorvadura. corps. — Gazta regir. Nep. Tesorero del reí,
Cu av aaio, aras. Callan. La accion de encorvar. guarda del tesoro real.—Porlee. Cic•—Ad
Cuila aaaita, ie. Ov. La curvatura 6 desvío Virg. Portero, guarda de la puerta.—Liberlaaa.
de la dirección recta. encorvadura. Cie. Conservador de la libertad.—Janiaar. Plaut.
CuavaTus, a, um. parí. de Curvo. Encorvado, Porte ra.—Telorum. Ov. La aljaba, donde re guar-
doblado. dan las saetas ó flechas.
CuRviTAs, átis.f. Marc. V. Curvatura. eüTÍCOLA, cc. f dim. Juv. Cutícula, el e tegumen-
Cuavo, ás, aya aluna are. a. Virg. Encorvar, to pellejito esterior.
doblar. 11 Abovedar. ¡I Mor. Doblegar, enternecer, CüTICÜL:kRIS. m. réan. Cuticular, cu-
mover á compasiou. Curvare arman. &tac. Armar tánea. perteneciente á la clítis.
un arco. eüTimENsts. ni. f. sé. n. is y
Cuovoo, Mis. Varr. V. Curvatura. Ciarialaus, a, um. Varr. De Cutilío 6 Cotillas,
234 CYC CYN
ciudad de los sabinos en el Campo reatzno. CYDVUS, ra. Cure. Rio de Cilicia
m. Marc. Ernp. La ornga. Cstuost,, ónis, y Cydónia, Alá Canea, ciu-
CÜTIO, Candis.
6 el Mis, cuero ó pellejo dac C sns,
d ydDe ÓNa
CÜTIS, is. Cie. La
util que cubre esteriormente el cuerpo. II La tela, . m. plur. Luc. Los naturales ó ha-
sutil que cubre otras cosas, yen bitadores de Canea en Candia. i Cretenses
áscara 6 cuero
special las frutas. Agua inter culero. Cels. La hi- CYDONEUS, a, um. Ov. Perteneciente á la ciudad
Cuidarse mucho de Canea. jl Cretense.
dropesía. Curare cutem. Hur.
fratsKse bien. Cogere aliquem infra eutem sitarti. CYDÓNIA, órum. n. pl. Prop. membrillos.
Sén. Contener á uno en su ohligacion, en los límites CYDIJNIÁT.E,. anuro.
de su estado. CYDÓNiTES, X. Palad. La mermelada.
CYDÓNIUS, a, um. Virg. Perteneciente á la ciu-
CY dad de Canea. I I Plin. Lo que es de membrillo. Cy-
donia Mala. Plin. Los membrillos.
CYÁmÉA, a,. f. Piedra preciosa negra, de Cvcsus, Cycnus.
figura de una haba partida por el medio. CYLINDRÁCEUS Ó Cylindrátus, a, um. Flia. He •
CYÁmos, m. Plin. V. Coocasia. cho en forma de cilindro.
CYÁNE, és. f. Ov. Ciane, ninfa que por haber CYLINDRUS, i. In. CI: C. Cilindro, cuerpo sólido,
querido resistir á Pluton el robo de Pro „, eipi-a „t, largo y redondo, cuyas estremidades ó bases son
convertida por él en una fuente de que hui p lanas,
se llama Pisma. C y LLI RUS y Cylláros,i. M. Ov. Claro, el mas
CYÁNEJE, árum. f play. Ov. Dos islas del Ponto hermoso de los Cenlauro •. 11 El famoso caballo de
de l'ocian, frente del Dos/oro de Tracia ., llamadas Cristor.
lambiera Simplégades. CYLLÉNE, és. f. Viro. Cileno, nieeife deA:Tar!ia.
CYÁNEUS, a, urn. Plin. De color azul celeste. donde dicen que na(ió Mercurio. I j Ciudad en
CYÁNUS y Cyános, m. Pilo. Flor de color ce- ta Morea donde hui esld Clarencia. 1--í.ra,bre de
rúleo. jJ La piedra preciosa lapiSli.¡ZtIli. hita 12112 fa, Madre 6 nodriza de illercurio.
CYÁTHISSO, ás, dvi, atam. are. a. Piad.. Escan- CYLLÉNIS. Ov. Perteneciente á Mer-
ciar, dar de beber, eclnir vino en el vaso. curio ú Cilenio.
CYÁrtics, 711. .9uel. El vaso para beber. II Pan. Cvls-ÉNÉes, a, um. Ov. y
Medida pequeña de los líquidos y cosas .5'.7CaS, que CYLLENIUS, a, um. Ov. Perteneciente al monte
haría dracmas, ti la duodécima parte de un sec- Cileno ó á Mercurio, llamodu lambiera
tario. Ar1 cyalhos regis stare. Ser copero del rei, CYMA. átís. El breton C rensevo
servirle la copa. de la berza.
CYBEA. f Cia. Cierta nave de carga. CYMATILIS, in. n. is. De color verdemar 1
CYBERÉ y Úybéle, és. f. Virg. La diosa Cibéles, cerúleo.
madre de los dioses. CYMÁTIUM y Cymátion, n. Vi/2w. Cimacio,
C y nÉLizAus, a, vn. Oc. Perteneciente á la diosa 71201fhtra ;'7,,r1lia n‘;,?(Sada en la arqlí lerrira.
Cibéles. CYMBA, • f Cia. Barca, cealupa, esquile.
CYBÉLUS, i. nz, Cibelo, monte de Frigia COJZ.Va- CYMP, ÁLYCUSJ, a, MIL Ven. Fue,. Perteneciente
grado á Cibéles. al címbalo.
CYCrált lus, ii. ni. Arnob, El que hace ó vende C111113ÁLTS„ .1)177‘. Cymbalistria.
pedazos de pescado salado. CYM E Á 1. :sso y Cymbálizo„ as, ere. e. 'Tocar
CYBIUM, y. Fest. Pedazo de pescado salado el ci;i'balu.
de figura cuadrada. CYMBÁLISTA, Aptd. y
CYCEON, ()Y-1;S, Arnob. Bebida compuesta de CYMBÁLISTRIA, Pefrou. El, le que toca el
muchos licores diferentes. címbalo.
CY tal RÁMUS.i. Ave que acoriptia á las CYMILUM, Virg. El embalo. ii7,qrl:Men10
codornices cuando vuelven de la otra parte del mar. it¿revo .firp:ra de mai 14 CirCia'0, y aW:13,0
CYCLÁDÁTUS. a, um, . Test ido con una r()7»,i
dura llamada cíclada, propia de las mugres. CYMBIUM, n. Virg. Vaso para beber en figura
CYCLÁDES. f. play. Oc. Las Cícladas, nue- de góndola.
ve islas del mar Egeo, llamadas hoi las islas del Ar- CYM re. lira, de Cymbs. Pliu. La gón-
chipiélago. dola, especie de barca C011 remos y leido al M0‘)0 de
eveleKsaos, y CyclárnInum, n. Plin. Pan una pequaria chalupa.
porcino, especie de ciclamino, yerba á la cual lla- CYMINDIS, is. Min. fs'specie de gacilan noc-
man en las boticas artanica. turno 77111i opuesto al águila.
CYCLAS, ádis, V. Cyclades. Prop. Cíclada, CYMÓDÓCEA, X, ó Cymtdóce, és. f Virg. Chno-
cierta vestidura antigua de las mugeres larga y re- doce, ninfa marina, hija de Nereo y Dáris.
donda como bata. CYMÓSUS, a, urn. Col. Abundante de cimas,
CveLicus, a, um. Hor. Orbicular, circular, cí- montuoso.
clico. Cyclicus scripto•. Flor. Poeta que va reci- CYruÓTriÓE, éS. f. Vira. Cimotoe, RUTA marina,
tando sus versos por los corrillos, poeta de café. Nereo y Do'ris.
C y ceoi DES ., se, Plin. Piedra preciosa redonda. CYNA, f. P A'rbol de Arabia semejante á la
CYCLOPES, um. piar. Virg. Los Cíclopes, hi- palma en la; hojas, de las cuales se hacen vestidos
j os del cielo y de la tierra, que fabricaban los rayos los árabes.
para Júpiter en la fragua de Vulcano, debajo del CYNÁCANTHA, ce. f. Plin. Espina de perro,
monte Etna de Sicilia, planta,
CYCLÓPÉUS y Cyclópius, a, um. Firg. Pertene- CYNÉGÉTICUS, a, um. Venatorio, perteneciente
ciente á los Cíclopes. á la caza. Cynegetica intitularon á sus obras Gra-
CYCLOPS, ópis. ni. El Cic.lope, V. Cyclopes. Cy- cia Falisao y Olimpio Neinesiano.
elopis donum. adag. Hurtar el puerco, y dar los CYNÉUM mitre. n. Hig. El mar en que se preai-
piéa por amor de Dios. ref., piló Hécuba, la cual fué convertida en perra.
CYCNEIUS ó Cygneius, a, um. Ov. y CYNiCE, és. f. Aus. La secta de los MICOS:
CYCNÉUS, a, urn. O v. Perteneciente al cisne. CYNICE. adv. Plan!. A' la manera de los cinicps
,
e-vestís i. In. Cia. El cisne, ave blanca semejante CYNICUS, a, um. Plaut. Canino ó perruno.
al ánade.1 4 nig. Una de las veinte y dos constela- Perteneciente á los filósofos discípulos de Antaste-
ciones celestes llamadas boreales. nes, llamados cínicos, ó por la mucha velleineneta
CYR DAC 235
con que reprendían los vicios de los hombres, o d iserilae.s de Aristipo, que ponían el nono bien en
porqué como los perros, no dudaban de hacer pú- el deleite.
blicamente sus necesidades naturales. Car trÉerE, es, y Cyrénze, árum. Plaza. Cirene,
arNúCÉPVIÁLIA, le. f. Pan. Cabeza de perro, capital de Cirenaica, hoi el reino de Barca en la
planta de este nombre. Libia. I Una fuente del mismo nombre, de Tesalia.
CYNOCÉPHÁLUS, m. Cic. Cinocéfalo, cierto ani- CYRENE, es, Ó Cyrnos ó Cyrnus, i. f. Plin. La
mal, especie de mona, con cabeza y cota de perro, isla de Córcega.
que se cela en la Libia. Tert. Attábis, 6 el Mer- CYRÉNENSIS. m. f. sé. n. is. t'Yo. Pertene-
curio de los egipcios. ciente á Cirene, 6 natural de esta ciudad.
CYNOGLOsS0a, f Lengua de perro, yerba. CYREUS, a, um. Cie. Perteneciente á un arqui-
CYNOMYA, Plin. Mosca de perro, yerba. tecto llamado Ciro.
CYNOPHÁNES, um. piar. Tert. hombres mons- CYRNÉUS, lun. Virg. y
truosos con cabeza de perro. CYRNIÁCUS, a, um. Corso, natural de Córcega,
CYNOPOLIS, ís. f. Plin. Ciudad de los perros en ó lo perteneciente á esta isla.
Egipto sobre el Nilo, donde se veneraba á einíreie, CYT,IVEUS 6 CytEeintes, a, um. Prop. Pertene-
y se tenia dispuesta comida sagrada para los pe- ciente á Medea u otra hechicera.
rros. CYT/EIS, idis. patr. La que es natural de Cita,
CYNORRHÓDA, f Plin. y ciudad de la Colquide, patria de Medea.
CYNORR11ODON, n. Rosal silvestre, mili eficaz Car.Eus, a, em. Val. Flac. Perteneciente á la
contra la mordedura de perro rabioso. II La flor de ciudad de Cita, patria de Medea.
la azucena raja. Cr/tatue 6 Cvtherius, a, um. Cic. Apodo que
CyereseÁTos, i. f. Flia. La planta llamada rosal puso Ciceron á Marco Antonio del nombre de
silvestre ó yerba perruna. ramera Ciléris que le acompañaba.
CYNostiaa, Clic. y CYTiIERA, ¿ruin. 71. plur. Plin. Citera, hoi Ce-
CYNOSÚRIS, ídis. f. Ov. Cinoewira, estrella de ta rigo, isla del mar Egeo.
Osa menor. I La Osa menor, constelacion. CeTnÉ12.2 A, ie. I: Ov. Vénus, llamada. Citerea de
CYNÓZOLON, i. Plin. Camaleon, planta. la iste de Cdera, adonde se dice que arribó primero
CYNTHIA, f Loe. Ciritia, Diana 6 Luna. So- esta diosa, habiendo sido concebida en el mar.
brenotab •e de la isla de Délos. 11 Nombre propio de ter,Ceerutetai:els, ádis. adj. f. Ov. Perteneciente á
muger.
CYNTEDUS, ii. flor. Cintio, Apolo. CYTITÉRÉ1S, Idis. Ov. Vénus, asi llamada de
CYNTTIIUS. a, ln. Ov. Perteneciente á Apolo, la isla Litera.
Diana, á la isla de Délos y al Inonte Cinto. CYTiii:;RiMIS, um, y Citiiiiréns, y
CYNTnUS, 211, Min. Cinto, monte de la isla de CY • IIÉITaIS, a, tira. Ov. Perteneciente á la isla
Délos, donde nacieron Apolo y Diana. Citera, ó á Yénits.
CYreiniss.E y Cyle árum. p!. Fest. Me- CarrllÉnua,i, ó Citheron, ¿Mis. Citeron, monte
téoros que tienen la forma de un cipres. ele Beoda.
CYPARI551FEll, a. une. Sid. Que itbanda de ci- CYT1INOS ó Cythrms, f Plin. Isla del unir
preses. Egeo, del Archipiélago.
CYPÁRISS:US ni. Plin. El gen de Arcadia OVIL:1;S Pita. El beton de la flor de le gra-
en el Peloponeso. nuel
CYPÁRISSUs. i. °vid. El cipres, ¿dial en. aue CYTISUM, n. Coi. y Cytisus, Plin. El ci-
jiu convertido Ciperiea, joceo hermoso de la isla de arbusto que es agradable á las caleras, á lee ove.
Cea ó de Creta, amarlo de Apolo, y iembien á :as abejas.
CYPÉ Ras, Plin. Especie de junco blanco per 4..:aeremÁcus y Cytorius, a, um. Ov. Pertene•
la parle de abajo, y negro por la superior, parecida ciente al mente Citoro.
en el olor al nardo. CYTÓRUS. i. ni. Vire. Citoro, monte de paflagonia
CNP111, 's. n. 8. Ger. Un perfume compuesto, de C-ezi"eÉxi; óruin. piar. Cic. Los ciudadanos
que usaban los sacerdotes egipcios. de Chicico.
CYPirtt s y Cyperns,l.f. Plan. La yerba llamada CYZIC2NUS, a, um. Flia. Chiciceno, natural de
espadilla que es medicinal. la ciudad de Chicico, ó perteneciente á ella.
CYPRIÁcus, um. F. Cyprius. CYzicue, i. ó Cyzicurn, n. 00. Chicico, (du-
CYviti A NUs, ni. Tascio Cecilio Ciprane, africa- dad Misia, en el Asia.
no de Cartago, y obispo de ceta ciudad, ilustre
mártir por la fe de Jesucristo en tiempo de los empe- DA
radores Valeriana y G alieno : adquirid gran gloria
de la profesion de la elocuencia; y de su estilo dice DA en. lugar de Dic. imperal.M, dime.
S. GerOnimo, que corre dulcemente como una fuen- Dmei y Dalne, ártnn. plar. .111el. Pueblos del
te purísima. Asia en la Escilia sobre el mor Caspio.
CYPRiCUS, a. um. Cal. Y. Cyprius. indect. Oráculo de Dios, nombre de una
CYPRÍNUS, i, y Cyprius, nt. Plin. 1Bi pescado. ciudad de la tribu de latid.
CYPRINUS, a, tn. "12. Perteneciente al árbol Drtci, órum, ó Dure, árum. ni. plan Plin. Da-
J'amado alheña. cios, pueblos O habitadores de Dacia.
CYPRIS,idis. f Hor. La diosa Vénns, que se ve- DALIA, J. Flor. Dacia, provincia de Europa,
neraba en la isla de Chipre. que se divide en Transilvania, Moldavia y Vala-
Car enius, a, um. Cte.. De Chipre 6 perteneciente quia.
esta isla. DÑcícus, a, um. Claud. y
CItexus y Cypros, f Plin. Chipre, isla del mar DÁcius, a, um. V. -Dacus.
Mediterráneo. n Plin. El árbol alheña, que echa DACTYLÍCUS, a, um. Cic. Perteneciente al verso
tinas florecitas mai delicadas y olorosas. Cels. Un- dactílico.
güento que se hace de las flores de dicho árbol. DACTYLIÓTÉCHA, 015. f. Marc. Caja ó cofrecito
CYPSÉLIDEs, te. patroním. de para meter. anillos y piedras preciosas. 1) PIM. El
CYPSÉLUS, i. Cic. Cipselo, tirano de Corinto, surtido y adorno de pedrería, corno joyas, pio-
padre de Periandro. chas &c.
CYREN£Us, a, um. Cje. y DAarms, Idis. adj. Plin. Lo /pe tiene la lon-
Cyrtiteteucus, a, um. Clic. Perteneciente á Cire- gitud 6 crasitud de un dedo.
ne, ciudad de Cirenaica, ó á los filósofos cirenaicos, DÁCTYLUS, in. Apio. l l dátil, fruto de ta pak
DAM D A P
2a6
que consta de una larga y cumplir un voto. Aves damnat ‘e in cibis. Plin. Las
mei. fi Cic El pié dáctilo, Una concha marina. II aves prohibidas ó que no se usa comerlas. Danz-
das g. ré II
nata alicui urbs. Hor. Ciudad e ntregada,abando-
U del< adall Un pez. II Una piedra preciosa. nada a la discrecion de alguno.
aleas. a, um. Estay. Perteneciente á Dama, o
DAMNiFiCUS, a, um. Incoa.
natura' de esta provincia. Perteneciente á Dé- DaarNinÉattinus, a, una.' Plaza. Dañoso, que
DA:D.:Lao s , a, um. Hor.
DceAmd as, Ivi,
hazioio;
dalo.
paEnanaoan ónis. /n. 00. Dedalion, padre de átum, are. a. Cic. Condenar ñu-
Quione, que se precipitó del monte Parnaso por el poner pena. [I Obligar. Desechar, desaprobar.
sentimiento de haber perdido á esta hija, y fué con- Daminare aliquem sceteris. Cic.—Crimine. Catacan_
vertida por Apolo en gazalan. denar á uno por un delito.— Capilis. Cic.— ea_
nz. Dédalo, ateniense, padre de pite. Ces. Condenar a, uno a muerte.
l•aro, inventor de la sierra y el hacha, autor del DAMNOSE, ius, issime. adv. Hor. Dañosamente.
laberinto de Creta, donde encerrado por el rei con daño y peligro.
Minus, por haber descul•ierto su salida á Teseo, se DAMXÓSUS, a, um, sior, isaímus. Liv. Dañino,
escapó volando con su hijo con alas de cera. dañoso, que daña ó hace daño. II Ter. Pródigo,
Dmai►nns, a, um. Virg. ingenioso, industrioso, gastador. Plaut. Infeliz, afligido de dados y
artificioso. II [lecho con grande arte,bien trabajado. males.
D.,Enoar, ónis. in. Ció Espíritu, genio, inteli- DAMNUM, n. Cie. Daño, detrimento, perjuicio,
gencia. 11 Lact. Demonio, diablo, ángel malo, espí- menoscabo, pérdida. 11 Multa, confiscacion. Dam-
ritu maligno. num infeclum. Dig. El dano que se teme.
DJEMONIÁCUS, a, um. Tert. Demoniaco, ende- DÁMÚLA, f. dita. de Dama. Apul. El gamez-
moniado, afligido y atormentado por el diablo, dia- no, gamo pequeño y nuevo.
bólico, perteneciente al diablo. DAN'? en lugar de Das ne ? Plaza.
D.Enótaicona, w. ni. f. S. Ag. El gentil que da DÁNal, es. f. Ov. Dánae, hija de Acrisio, rei de
culto y adoracion al demonio, pagano. Argos, á quien su padre encerró en una torre, te-
DavanNícus, a, um. Terl. V. Dwmoniacus. 111C2" OSO de una prediccion que le anunciaba morir
Dxstótaluan n. Cia. V. Dannon. manos de su nieto. Tuvo de Júpiter, trasformado
Dancen, ónis. S. Ger. Dagon, dios de los fe- en lluvia de oro, un hijo llamado Perneo, es cual
nidos y filisteos. conforme al oráculo dió muerte á Acrisio , (atina-a -
DALM f Cic. Dálmata, el que es de líe:altote en. piedra con ponerle delante de los ojos
Dalmacia. caz5eza de Medusa.
DALMÁTENSIS.77?..f. is.
Wanaltua, a, um. Ov. Perteneciente á Dánae,
DALMÁTIA, m. f. P lin. Dalmacia, de
.W:NA1, orillo. in. piar. Vieg. Los griegos, así
la Pirra en Europa.
DALNIÁTÍCA, X. f. Enes. V. Dalmaticus.
llamados de Da" nao, rei de Argos.
Daamjnricí'rus, a, um, Lamp•. Vestido con una D anai DY, áru p lar. en. Danai.
DANADES, um. piar. Se'n. Las hijas de Dá-
dalmática
DALMÁTICUS, a, urn. Plin. y Dalmátíris, a, um.
nao : estas eran cincuenta, casaron con otros tantos
InSC7' . Dalmático ó de Dalmacia. Dainzatica vestís.
hijos de Egisto. hermano de Dánac, y mataron to-
Isid. Dalmática, vestido blanco guarnecido de nudos das zi sus maridos, menos Iliperinenestra, que per-
de color de púrpura, y mangas cortas, tejido primero donó al suyo llamado Linceo. Fingen los poetas que
en Dalmacia, y que se empezó á usar despues en están condenadas en el infierno á llenar de agua
los divinos oficios. una tinaja sin hondon.
DÁMA, X. m. Virg. f. Hoz . . El gamo, animal r‘,.:-- DÁNAT, drusa. ira plan. Las dallases, pueblos de
locísinzo. la címbrica Quersoneso, dinamarqueses.
DÁMÁLIO, ónis. nz. Lampr. El ternero ó ternera. DÁNAUS, m. Ov. Dánao, hijo de Egisto y her-
DÁmascÉtans, a, um. .Piin. Damasceno ó de, mano de Egipto, con cuyos hijos casaron las cin-
Damasco. cuenta hijas de aquel.
D Á s'ascua, Plin. Damasco, ciudad de Siria DÁNAUS, a. um. Ov. Perteneciente á los griegos.
en la Celesiria• Danta, f La Címbrica Quersoneso, hoi Dina-
DÁmÁsicwrnoN, ónis. Ov. Damasicton, hijo 1 marca.
de Niobe, muerto por Apolo con .sus seis hermanos. DÁNDSTA. y Danistes, m. Picad. El logrero 6
Daattuat, n. Fest. Sacrificio que se hacía en usurero.
honor de la diosa Bona. DÁNISTICUS, a, um. Pla,ut. Dei usurero.
t DAMNÁRILIS. m. f. n. is. Sid. Condenable, t DÁNÓSUS, a, am. Piaci'. Pródigo, liberal.
digno de ser condenado. Daaaascust, n. Dantzic, ciudad de la Prusia
DAMNÁI1íLITEit. adv. S. Ag. Culpablemente. polaca.
DAMNÁS, adj. indecl. Quint. Condenado, obliga- DÁNtiniNns,a,urn. Sid. Pertenecieu te al Danubio.
do. Danznas esto. Sea, quede condenado, obligado. .DÁNÜBIUS, ii. Plin. El Danubio, famoso rio
DAMNÁTIO, ónis. f. Cie. Condenacion, pena, de Alemania.
damnacion. II Plin.. Desaprobacion, II Paul. Jet. DÁPÁLIS. nt. f lé. n. is. Varr. Dapaticus.
Cláusula obligatoria. DÁrl.Tica. adv. Fest. Magnífica, opíparamente.
DAMNÁTITIUS y Damnafícius, a, um. Tert. V. DÁPÁTíCUS, a, um.P/M.Grande, suntuoso, mag-
Damnabilis. nífico, de mucho aparato y abundancia.
t DAMNÁTOR, Gris. nz. Tert. Condenador, el que DAPIINTEU8, a, unn Daphnensis.
condena. DAPIINE., es. f. Pelron. El laurel. II Ov. Dafne,
DAMNÁTÓRIUS, a, um. Cic. Condenatorio, de hija del rio Peneo, amada por Apolo, y , trasfor-
condenacion, que contiene la sentencia dada. mada en laurel. II Dafne, lugar cercano a Antio-
DAattaaTus, us. m. Y. Damnatio. quía de Siria, donde había un templo consagrado á
DAMNATUS, a, um. pala. de Damno. Cic. Conde- Apolo y á Diana.
nado. Damnala causa. Cíc. Causa perdida. Dan- Lo pertene-
DAPHNENSIS. m. f sé. n. is. Eutr.
natos capita. Cic.—Capilis. Lucr, ciente al lugar de Dafne.
Condenado á muerte.—Ad bestias. Dig. Conde- reír Dáfnis, se , j de ur
s?AP
pri:D deanala,
or.H hace-
nado á las fieras.— Sordium. Plin. Por vicios
delitos feos.—.Longi laboris. Hor. Condenado
un largo y penoso trabajo.—Voti. Liv. Obligado a DAPIINOiDES. .f PUL Semejante al laurel.


DA U A 237
iihíniase asi cierta especie de canela parecida al Filomela, convertida la primera en golondrina, 5
;wird en la corteza. la segunda en -ruiseñor, por haber dado á comer a
DAPEINON, ónis. m. Petron. Lugar plantado de Terco, rei de Tracia, á su mismo hijo P lis.
laureles. Diurna, i-dis, ó Danlius, a, um. Ov. De Dáulido
DAPIFER, ri. m. Inscr. El que lleva 6 sirve la ó de Tracia.
comida. DAUNIÁCUS, a, um. Y. Daunius.
ás, ávi, átum, áre. a. Plaza. Dar, dis- DAUNII, orara. m. piar. Plin. Dannios ó apu-
poner un banquete. lios, pueblos de Italia.
DAPs, dápis. f Hor. Comida, manjar. 11 Ov. DAUNIUS, a, urn. Virg. Perteneciente á Dauno,
Convite espléndido.11 Virg. Los manjares que se batuda, ó á los daunos ó aprilios.
ofrecían á los Manes y a los dioses en los sacri- Danans, ni. Virg. Dauno, natural de la Vi-
ficios. ria, rue despues se apoderó de aquella parte de
DAPSILE. adv. Suele Abundante, suntuosa, es- Apulia, á que dió su nombre, y reinó en ella.
pléndidamente. indecl. y 771. Bibt, David, segundo
DAPsIDIS. ni. f lé. n. is. Plan!. Magnífico, rei de los hebreos, y profeta santísimo.
suntuoso, espléndido, abundante. DAVIDICUS, a, um. Prud. Davídico, pertene-
DiPSWTER. adv.1/. Dapsile. ciente á David.
DAPTiCE. adv. Fest. Dapsile. Divus y Divos, m. Nombre de un siervo que
DARDÁNÁIDLS, m. Fan•. El que compra trigo introdujeron Picudo y Terencio en sus comedias.
y otros géneros, y los guarda para encarecerlos y
estancarlos, monopolista. DE
Daireaaa Mnn. Virg. Los troyanos. 11 Sil.
Los romanos. DE. prepos, de ablat. De, desde, acerca de. De
DARDANIA, iL. f. Plin. Isla, la misma que Samo- tempore ccenare. .Hirc. Cenar á buena hora, tem-
tracia. 11 Ov. Troya. 11 La region de Tróade, donde prano. De prandio non bonus est soninus. Plaut.
estaba la ciudad de Dardania. Despues de comer no es bueno, no es sano dor-
arum. zn. plur. Virg, . Los troyanos mir. De mearse decembri navigare. Cij. Embarcarse
6 descendientes de Dardano. en ó por el mes de diciembre. De le qu,idem satis
8. plth'On. Virg. El hijo, nieto scio. Tert. De ti, de lo que á ti toca ya sé bas-
ó descendiente de Dárdano. tante. De nos asnal. Ter. Nos ama por ella,
DARDANII, Orum. In. piar. V. Dardani. por causa de ella. De principio. Cic, Desde el
D.,!_;t.DANt s, ldts. f. patrón. Oc. La mnger des- principio. De lizo islud addis. Picad. T6 añades
cendiente de Dárdauó, troyana. esto de tuyo, de tu propria cosecha. De concilio
Dikanaanne, n. Plin. Ciudad entre la antigua alieulizs. Cie. Por consejo de alguno. De die. Ter.
Troya y los Dardanelos.11 Brazalete de OVO. De dia, por el dia, durante el dia. De rege sangui-
DartuaNies, a, um. Viig. Perteneciente á Dár- nem furidere. Cure. Derramar su sangre en ópor
dano, á Troya ó á los ti °Tallos. Dardaniw artes. el servicio del rei. De medid nocle minera. Ce's.
Colum. Artes mágicas ; (tírese de las astucias con Enviar á inedia noche. De more. Firg. Segura la
que se hacen los monopolios, Tornado del nombre de costumbre. De aliquo exemplani capere. Ter. To-
Dárdizu), irsiy1ie mago „k mar ejemplo de alguno. De lege servilizi oralio.
DARDANUS, I. in. Virg. i)árdano, hijo de Júpiter Cic. Oración de ó sobre la lei servilia. De scripto
y de Electra, fundador y primer rei de Troya. dicere. Cic. Recitar por el escrito, leyendo. De
Diurna Nus, um. Dor. Perteneciente á Dar- repente. Cic. De subito. Plaza. De repente, de sú-
dano ó á Troya, troyano. bito, al punto, al momento. De industria, Cic. De
Drutas, etis. ni. Dares, historiador, el industria, con todo cuidado, con estudio. Rabea-
primero que escribió en griego la guerra de Troya, lar sane orador, sed de minoribus. Cic. Téngase
en la cual se halló. por orador, pero de ó mitre los mas inferiores.
Dartius, Just. Cure. Darío, rei de Persia, DaA, I CM. Diosa. Deus.
á quien A lejandro despojó del reino. Babo otros Daaciaa;rus, a, u n a. Cal. Parl. de
dos reyes de Persia del mismo nombre. DEACiNO, ás, avi, átuna, áre. a. Cal. Desgranar,
DAsY1138, ódis. 171. f. Plin. Animal cuadrúpedo, quitar los granos ó las uvas á un racimo.
que tiene unas velludos los pies ; algunos dicen que nEACTIO, unís. f. Fest. Y. PeractIO.
In libre. DEALBATOR, gris. un. (Vid. Blanqueador.
frts. .. vírus, a, um. Plaut, Lo que se puede 6 se Da–tea:anis, a, tuna CM. Blanqueado. Part. de
ha de dar. DEALBO, ás, ami, átum, are. a. Cic. Blanquear,
i) A'ra-rim. adv. Plaut. Dando y recibiendo, dan- poner blanca alguna cosa. Dealbare daos parieles
do recíprocamente. eeidempleliii. CM prov. como entre nosotros Ma-
Da-rni al u m Plin. Incienso de segunda clase. tar de un tiro dos pájaros.
DATIO. onis. f. Flia. El acto de dar. DEAMÁTUS, a, um., pul. de Deamo. Plaut. Mui
D ÁTIVUS, DnI. Dig. Que da 6 que se da. Da- amado.
tiVIL • casu•. Quint. Dativo, el tercer caso de las de- DEA.:1113ÜLÁCRUM, Mamen. El paseo, lugar
di?? a( ioncs de los 710mbres. ó sitio público desligado ara pasearse.
Da-ro, ás, ávi. alín, áre. a. f •ec. de Do. Plin. DEANIBULATIO, ÓDis. Ter. El paseo, el acto de
Dar y recibir, dar recíprocamente. pasear ó pasearse.
DATOR, m. Viro. Dador, el que da. i1 Plaut. DEANIBULÁTÓRIUNI, n. Sipont. Paseo, galería
El que saca en el juego de la pelota. para pasearse.
DATUM, n. CM. Don, regalo, dádiva. DEAMBULATOn ► us, a, um. Capit. A' propósito
fecha de una carta. 11 La pieza del juego de da- pura pasear.
mas ó del ajedrez. DEAMnÚLO, ás, ávi, átum, áre. n. Ter. Pasear,
DA -FLYS, a, um ?niel. de Do. Cic. Dado, regalado. pasearse. Deunibulatzizzi ice. Cic. Sa lir á Pasearse'
Dald Cic. Con estudio. DEANIO, ás, ávi, atina, áre. a. Ter. Amar tier-
DÁ • us, us. .Plaut. Datio. namente, con pasion.
DAUCUM y Daucon, n. Cels. El dauco, biznaga,
planta nazi semejante á la zanahoria.
Daumas, ádis. f. Petron.
b DEARGENTAsso,is,ére.a Ñon. Robar el dinero.
EA RGENTATUS y Deargenteus, a, um. S. 41.9.
Plateado, argentado.
Dantas, idis. 00. Dáulide, provincia y ciudad DEARMATUS, a, um. Liv. Desarmado, despojado
de da Fácide. Nombre de Progne y su hermana de las armas. .Part. de
DEC D EC
23.8
DRARMO, ás, avi, átnm, are.
4. Apul. Desarmar, DÉcÁcRoaDus, a, um. Paul. Nol. Que tiene diez
quitar las armas. ikeaAsC. trldNÁTIO,Unis. f. Plin. La accion de des-
Non. Descoyuntado. P. de rueDrd
DEA uTuÁTus„ a, rim. áre. Plaut. Des- cabezar los árboles ú otra cosa.
ar
avi, , átate',
D EARTUO , ás, y quebrantar los huesos. DÉcActimiNo, as, ávi, átum, áre. a. Col. Desca-
untar, desenca
coyuntar, bezar los árboles, cortarles la copa.
Dearuare apea. Plaul. Disipar, malbaratar sus
DÉo;vuocius,- m. Tert. El decálogo, los die**,
bienes. mandamientos de la lei de Dios.
DEAscaztis, a, um. Prud. Dolado, labrado.
DECALVO, á da, áre. a. Veg. Poner calvo, arrancar
Part. de
likasmo, ás, ávi, átum, are. a. Piad. Acepillar á. uno los cabellos, pelarle.
aplanar alguna cosa como tabla ó piedra, dolar, t DÉcÁNÁTes, us. in. La sociedad de diez per-
labrar. sonas, la decena. 11 Decanato, ti dignidad del deca-
DEAÉRÁTOR, óris. m. Cód. Dorador, el artífice nato de alguna comunidad. 11E1 deanato, la dignidad
que da ó cubre de oro alguna metal ó madera. ú oficio del dean.
DEAuriáTus, a, um. &u. Dorado, cubierto de DÉcAwráno, ónis. nt. S. Ger. La charlata-
oro. Yuri. de nería.
DEAURO, ás, ¿tan., áre. Ter!. Dorar, cu- DECANT.k.TUS, BBL ere. Parí, de
brir de oro. DECANTO, ás, ávi, atino, áre. a. Cte. Decantar,
DÉBACCHOR, óris, atas sum, ári. dep. Ter!. En- divulgar, publicar, exagerar, ponderar, engrande-
furecerse, ponerse furioso. Debachari in aliqueni. cer.n Sud. Cantar. lj Cic. linar de cantar. I Re-

t
Terl. Desenfrenarse contra alguno.
DÉBÁTUO, is, are. a. Petron. Azotar.
DÉBELLATOR, óris. Virg. El que debela,
vence, destruye, arruina alguna tropa, ejército
petir, recitar cosas sabidas.
DÉciNus, m. Veg. El que mandaba diez sol-
dados en el ejército. U El decano, el dean.
DItcÁinous, is. f. Pita. Decapolis, provincia de
plaza, Palestina, en que se ea wpi•ende una parle (le Cele-
DÉBELLATRIX, icis. f. Lar!. La que debela, siria, así llamada porqué comprendía diez ciudades.
vence, destruye, arruina. DticÁróLITÁNus, a. um. Pan. Natural de ó per-
DÉBELLÁ1 US, a, lun. Liv. Debelado. Pa • l. de teneciente á i_lecápolls.
DÉBELLO, ávi, átalo, are. a. Liv. DÉCA PÚLO, ás, avi, altor}, áre. a. Mi)? F . ecau-
vencer, destruir, arruinar, esptignar, coruistar, tar, es-tetter los licores de bis iofusiones, inclinando
ocupar, reducir, tomar á fuerza de armas. Debel- poco a poco el caso en que se hallen para separar-
¡are superbos. i•g. Abatir á los soberbios,. Debel- los del poso.
lation est cut grweis. Lic. Se acabó la guerra con DÉCARNO, ha, áre. Veg. Descarnar, quitar,
los griegos, se acaba de conquistar la Grecia. apartar la carne.
IDÉuEel, es, hui, bitna, are. a. Ci,J. Deber, ser DÉcAs, á.clis. Ter!. Década, el número de
deudor, estar obligado a pagar. Debe() ° maja lucí
diez, COalt) (U.-adaS de Tilo Lirio, (T 'e cada una
causti. CU,. Todo le debo yo hacer por ti, no hal comprende diez ii/nos.
cosa á que yo no esté obligado por tu amor. Ani-
IJECASTYLUO, i. rilrav. Que tiene diez co-
mata debere. Tert. Deber finas de lo que uno vale. lapas.
Debentur corpo • a Jalo. Se ha de morir pre-
DÉCAULEECO, is, ere. n. Plin. Echar tallo, cre-
cisamente. Nisi vealis debes ludibriani, Hur. Si no
quieres sor juguete de los vientos. cer en tronco ó tallo.
DLálno, is,1:re. a. Deber del todo. liac g uo, is, essi, essum, dare. Cic. Retirarse,
PEEfLiS, n. is. ior, issimus. Liv. Débil., irse, volverse, parar, salir, ceder el biger, el cam-
flaco, este:modo, falto de t icor, de fuerzas., Plan!. po. 11 Morir. H Menguar. disminuirse. ¡I Suceder,
Manco, cojo, estropeado. acaecer, salir las cosas bien O mal. ik,.edere alicui
DÉifiarA s, átis. J. D;;bilid ad, liaqueza, es- de cid. Ptaut. Retirarse. para que pase alguno,
tenuacion, falta de vigor, de frer7as. darle, dejarle, hacerle lugar, retirarse por no en-
DÉBiLírATio, erais. Debilitacion, debili- contrarse con el.—Fide. Liv. I .'aitar á se palabra.
dad, flaqueza, estenuacion. —Jure st:o. Cic. Ceder de su derecho. — .31agis-
DEBÍLITATUS, Buil, part. de Debilito. trata. (he. Salir de, acabar su empleo.-0ifieio.---,
Debilitado, estenuado, enilaqu,2cido. ¡¡ Estropeado, lie officio. Cic.-11 t; ujjjejo. Faltar á su obli-
inhibil 2 inútil. gacion.—De ó ex previncH. Cae Salir de ó acabar
DÉmuiTlia. (ido. Pacay. Débil, flacamente, con su gobierno, su comision.—De vid, Cic. Apartarse
descaecimiento. del camino recta. De sunima decrotet.
Dituit.I Tc. ás ávi, aPia,, are, a. Cic. Debilitar, Nada lidiará de ó á la suma. Deced:i febris. veis.
inhabilitar, hacer inhábil, estropear. ¡ I Enflaquecer, Se disminuye la calentara.—dra. Ter. Se aplaca
estenuar. Debilitari animo. Cic. Descaecer, caer la cólera.—.Nemini. Du • . A' nadie cede. Deuessil.
de ánimo. Debifilatas jure cognoscendo. Cic. De- Cic. Muri ó.
sanimado, disgustado de aprender el derecho, las LÉCEM. narra. caed. indecl. Cic. Diez.
leyes, la jurisprudencia. DECEMBLR, beis. in. Cic. Diciembre, el décimo
DÉBiTio, clis. Cje. Deuda, débito. mes del aro entre los antiguos, que empezaban á
DÉniToa, óris. ni. Cic. Deudor, obligado á contarle desde marzo.
pagar. DÉcEmmus. n. ís. Liv. Lo pertene-
DEnintlx, iris. f. Dig. Deudora, la muger que ciente al mes de d i ciembre. Libertate decembriuti.
debe, que esta obligada á pagar. Roe. Divertirse en las fiestas de diciembre, que
DÉB1TU31, Cic. Débito, deuda. eran Os. saturnales en que los amos servían á los
DÉBiTUS, a, um parl. de Debeo. Cic. Debido, larlas
esclavos
o que se debe á otro, Hililerecido. Debito cilicio DÉcEmJüóts • in. f. gé. n. is. Suet. Que tiene diez
fungí. Lic. Cumplir con lo que se debe, con la yugos. DiCese del carro tirado de diez caballos.
obligacion. DÉcEmmbolus, a, um. Col. Que hace ó es capaz
DÉRLÁTÉRO, as, ávi, átnin, áre. n. Maui. Char- de diez 111010S.
lar, hablar mucho sin sustancia y fuera de . pro- DECEMPEDA, a3. f Cic. La pértica, medida de
pósito. tierra que consta de dos pasos o diez piesge°7731"
DÉuttcelNo, ás, áre. Tert. 17 . gurbio, tricos.
DE CÁCIIINNO, as, avis atm, áre. a. Tert. Befar, DÉCEMPÉDÁTOR, 191 Cic, El medidor de
mofar, escarnecer, hacer burla. tierras ó agrimensor.
DEC D EC 239
DÉCEMPLEX, iris. adj. Nepol. Diez veces • mas ó batalla al enemigo. —Matiza. Cia. Pelear mano á
mayor. mano. — De imperio. Cic. Combatir, disputar el
DitcEatridclaTs, a, um. Farr. Multiplicado por sobre el dominio, el señorío.
diez ó diez veces. DÉ CERVi.CÁTUS, a, am. S'id. Degollado, cortada
DÉcEmraimíTus, us. m. Dig. La dignidad de la cabeza.
los diez decuriones principales. DÉCESSIO, f. Cic. La partida, ida.1
DÉcEmraímt, órum. ni. piar. Cic. Los diez de- Disminucion, mengua. Decessionis dios, Cic. I dia
curiones principales, que gobernaban los municipios de la partida de un magistrado de su gobierno.
y ciudades de las provincias, de coman acuerdo con DÉCESSOR, óris. m. Tác. El predecesor, el ma-
los duunviros. gistrado que se retira, á quien sucede otro.
DÉCEMRÉMIS, is. f. Plin. Nave de diez órdenes DÉCESSUS, us. m. Ces. La partida, la ida, reti-
de remos. rada. 1 La muerte.
DÉCEM8CALMUS, a, um. Cic. Que tiene diez ban- DÉCET, d écuit, décére. inwers.Cic. Ser decente'
cos de remeros. conveniente, decoroso, estar. decir bien. Oralorein
DÉCEMVIR, íri. V. Deceniviri. irasci minitne decel. Cic. No 'corresponde á un ora-
DÉCEMYhtÁLIS. in. f. té_ n. is. Cic. Decenviral, dor la ira. Ila nobis decel. Ter. Así nos corres-
lo perteneciente tí los decenviros. ponde.
DÉcÉvtviaaaiTER. ado. Sid. A' modo de los de- Of.z.c.uiNus, um. Liv. Perteneciente á Dedo.
DÉcicium, Desfallecimienta. desmayo
cenviros.
DECIDO, as, cidi, ere. n. Cíc. Caer. I Plaut. Mo-
DÉcENIviaÑTus, os. ni. Cic. El decenvirato, el
rir. Decidere ab archetypo. Plin. men. A partarse
oficio y dignidad de los decenviros. del original. Spe ó á spe. Ter. Perder la espe-
DÉCEMViRI, ni. piar. Liv. Los decenviros,
magistrados que se crearon en _Roma para el go- ranza. Decinza pata. decidet. Col. Menguará, se . dis-
bierno, en lagar de los cónsules. minuirá la décima parte.
DÉcENNV.LIA, iota. n. ?da • . Ti-eb. Prestas que DECIDO, is, cidi, cisura, ére. a. Col. Cortar,
celebraban los emperadores en cada decena de arrancar. j I Transigir, decidir, determinar por via
años de su imperio. de ajuste y composician. Decidere pro libertate,
SOL. Venir á composicion por conservar la liber-
DÉcENN.-vms. ni. f. n. is.Amian, tad.—Caín aliquo. Cíc. Componerse, ajustarse con
DÉCENN1S. né. a. is. QuisteDecenal, de diez alguno en un pleito .---Neaoliain 6 de ncgo!io. Cic.
años. Decidir, determinar, juzgar un negocio. —
DÉCENNIUM, n. 114). Decenio, el espacio de prop2 .iis verbis. Quid. Esplicar una cosa con pala-
diez años. bras propias.
DáCENS, t;s. com. comp. tior. sun. tissimus. DÉciuüus, a, um. Plin. Caduco, lo que amenaza
Quint. Decente, conveniente, razonable, acomo- reina e) está para caer.
dado, á propésito. 11 Hermoso, belio, gracioso, agra- Dixtutius, a, tiln. Ovid. Cortado.
dable. Decens servit.s. Plin. unen.:siervo de buena DÉCIES. adv. Maui. Díez veces. Decaes centena.
traza, bien parecido. Hor. Mil.—Centena millia. Cic.— centam.
DÉCF.:NTER, tifus, tissi'me. adv. Cic. Decente- Lic. Un millon.
mente, con decoro, convenientemente. DÉCtiMA, T. f. se entiende pars. Dic. Décima, la
DtcENTIA, Cic. Decencia, conveniencia, décima parte, el diezmo ó décima. Se usa como
decoro. ailelico y sustaidico erz latin y en castellano, y se
DÉCÉPi. pret. de Deci pio. escribe lambien .Ceruma.
DÉcEuTIO, onis..f. Marc. Cap. El engaño. DÉCiMA ras. mí: lé. n. is. Tác. Dezmeño, de-
DÉCEPTOR, Gris. in. ,SVit. Engañador. cimal, lo perteneciente al diezmo, ó que le paga.
DÉcate rÓltlus, a, tun. Ag. Engañoso. propio DÉcim:Verus y Decumanus, nin. Tac. Dez-
para engañar. meño, decimal, perteneciente al diezmo. Decuma-
DÉcEaernix, iris. f. Lact. Engañadora, la que mis alter. Cic. Campo que paga por tributo el
engaña. diezmo de sus frutos. necia/mai, orara. ('te. Los
DÉcErTus, us. Terl. Deceotio. dezmeros b diezmeros, los que cobran y recogen
DÉcarrus, a. nm. / lar/. de Dcciio. Cic. Enga- los diezmos. Dceamanam f•amentum. Cic. El trigo
ñado. Destruido. privado. ve se paga por diezmo. Decamana por /a. Ces. La
D E cÉa l s, SHet. Decemremi. puerta mayor de los reales enfrente del enemigo.
DÉcEitmi s;A, tirana. n. Mar. Fest. Lo que se Decumaui milites. Hire, Soldadoe de la décima
quita y separa de las cosas que se limpiar.. legion.
DÉcEttNo, is, crévi, cretnin, nitre. a. Cic. Dis- DliChIXTIO y Decematio, ,f. Capit. Diezmo,
cernir, juzgar, decretar, ordenar, establecer. 11 De- castigo militar para el cual se elige por suerte de
cidir . Cometer., encargar, encomendar. j Deter- cada diez soldadmi uno.
minar, resolver, deliherar. Combatir, decidir, DÉCiMÁTUS y Decumatus, .t, um. &tel. Diez-
disputar con las arillos. De •erne•e plignam. mado, sacado de cada diez para el suplicio. Part. de
Decidir una batalla, inclinándose ti una parte II vic- DÉcimo y Decenio, as, ás i, atem, are. a, Sud.
toria. De salid?. reipublic s.e a- Dezmar ó diezmat e separar la décima parte. De-
rriesga, se trata de la salud pública ó del Estado. cimare legionem. Lic. Diezmar una legion, sacar
DÉCERPO, is. psi, ptum, pére. a. Col. Coger qui- pot suerte un soldado de cada diez para el suplicio.
tando ó arrancando. Quitar, tomar para sí, dismi- DÉCiMÓD1A. f Col. V. Decemmodius.
nuir. Percibir, recoger, sacar. Dreerpere DÉcivws y Decturms, una. Cic. Décjino-
Hor. Recoger los frutos.—Folia. Hal. . Deshojar. DÉciNÉte larus, a, in. Ter?. Reducido a cenizas.
DÉCERPTIO, ¿mis./ Non. El acto de coger a- DÉCiNÉRESCO, i8, ere. 71- Ter?. Reducirse á ce-
rrancando. ni2a4 convertirse en cenizas.
DÉcuar Tus, a, Jim. part. de Decerpo. Plin. DÉcirto, is, céri, ceptuin, cipere. a. Cíc. En-
DÉcEnTkno, ¿Mis, j. Cic. Contienda, debate, gañar. j Entretener, divertir.
combate. DÉcieúna , x. f Sal. y
? trampa,
DÉCERTÁTUS, a, um. Estac. Contendido, dispu- DÉcirtreust, Apal. Lazo, garlito
ratonera para coger aves y ratones. Decipula
mu-
tado, debatido. t'art. de
Ditczttro, ás, ávi, altura are. a. no. Contender, rena capil. Caer en el garlito.
combatir, contrastar. Disputar, tener diferencia, DÉcracilvo, ás, ávi, atino, are. a. Man. Hacer
debatir. D ecertare pi-echo cual hostibus. Cic. Dar la un círculo.
DE C DEC
240
Decemremis. DÉCOCTOR, óris. 3n. Cic. Disipador, maniroto,
IYÉCTRÉMIS, f. Plin. Disminucion, mengua. desperdiciador de su hacienda.
DÉcisio, ónix. j r. Apul.
determinacion, resolucion, DÉcocTum, n.
1) Corte. 11 Decision, DI:COM:1RA, f Plin; y
transacción de una controversia.
de Decido. Hor. Cortado. DÉCOCTUS, us. tn. Coccion, cocimiento, ce --
DÉcístis, a, nra. vart. d Éirc
ce D tao.
Decidido, transigido, determinado, resuelto. DÉCO CTUS, a. ota. part.
nombre propio de hom - Decoquo. Plin Co-
Ditclus; a. In. Cic. Decio, cido, bien cocido. Consumido
bre. Hubo tres famosos en Roma, padre, hijo y nieto. Pers, Peif"ecto
todos tres se ofrecieron votan- Decoelum argentum. Cic. Dinero reman=
d os tres c ón su les, y
lados mido, malgastado, malbaratado. Decoda orationis
á la muerte por la patria: P. Decio Mas,
el padre, en la guerra latina ; P. Decio, el lujo, en suavilas. Cic. Suavidad de estilo, oracion limada,
la etrusca; y el nieto en la que se lavo con Pirro. castigada.
DÉCOLLÁTUS, a, um. Escrib. Degollado. Par/. de
DÉCIUS, a, um. Perteneciente á los Dedos.
DÉCLÁMÁTIO, ónix. fíe. Declarnacion, ejercicio DÉcoeao, avi. atarla are. a. Sud. Degollar,
privado de los oradores para adquirir la elocuencia. cortar la cabeza. II Plan!. Frustrar, faltar, engañar.
II La composición ó el e j ercicio de componer en la 11 Non. Quitarse del cuello ti na cosa.
escuela del retórico. Oracion retórica. DÉcúeoa, Mis. com. Plia. Descolorido, que tiene
DÉCLÁMÁTIUNCÜLA . w. f. dini. Gel. Declarna- perdido el color, pálido, macilento.
cioncilla, dedamacion ú oracion corta. DÉcOLORATio, ónis. Cte. Descoloramiento, el
DÉCLÁMÁTOR, m. Cic. Declamador, el que acto de ponerse alguna cosa pálida y macilenta.
se ejercita en la oratoria. DÉcóajiaaerus, a, UM. Suel. Descolorado, desco-
DÉCLÁMÁTÓRIU S. a, um. Cíc. Declamatorio, per- lorido. Part. de
teneciente al estilo de la declamacion. DÉcóLóno, ás, ávi, ótom, tire. a. Col. Desco-
DECLÁMÁTUS, a, mn. pare. de Declamo. Lampe. lorar, quitar, amortiguar el color á alguna cosa.
Declamado : dicese de la oracion pronunciada. Mudar el color, dar mal color á, una cosa. Capit.
DÉcr,Ám .rro, ás. ávi, átum, áre. Cje. Decla- Deshonrar, disfamar.
mar frecuentemente. Declamilare de aliquo. Cje. DÉcoeóaus, um. Pritd. Decolor.
Declamar contra alguno. Free. de DticoNcralo, ás, áre. a. Plaul . Quitar, privar.
DÉCLÁMO, ás. ávi, atipla are. Cic. Declamar, DÉCONDO, is, didi, dére. a. .S'éa. Escon-
componer, ejercitarse en temas d asuntos fingidos der, ocultar.
para adquirir la elocuencia. Orar con elocuencia DÉc0N-roa, áris, átus sun), ario deja Apul. De-
y elegancia. Hacer invectivas contra alguno. De- tenerse.
clamare alicui. Ov. Declamar delante de, ó contra DÉCOQUO, ia, Xi, ctum. quére. e y u. flor. Co-
alguno. cer, cocer bien, hacer herir. II Plin. Endure-
DÉca.aat7mo, (mis. f. Cia. Declaración, madres- cerse. lI Consumirse cociando. II Consumir, des-
tacion, testimonio, esplicacion. perdiciar, disipar, malbaratar. II Lic. Disminuir,
t Drz.caaaaTins, a, nin. Capel. Declarativo, descaecer. Decoquere creditoribms. Plin. Hacer
que declara o esplica. concurso de acreedores. Mullum decoquent an u al.
DÉCLÁ RÁTOR, oris. ni. Plin. Declarador, mani- Quin!. Mucho purgarán ; limpiarán, limarán los
festador, el que declara, manifiesta ó espose.
DÉCLÁRÁTUS, a. um. C j e. Declarado. Fact. de bris. Decoro. decencia, corres-
DÉcaarto.ás,a.vi,atum,are. a. Cic.Declarar.des- , pondencia, gracia. II flor. hermosura, belleza.
cubrir, hacer ver, dar á conocer, demostrar. II Es- DÉCOR. cosa. Sal. Y. Decoros.
plicar, esponer. publicar. 11 Nombrar, proclamar. DECORÁMEN, i r is. 82/. v
DÉcaiNÁBInis. ia. f !é. is. P•isc. Declinable, DÉCORAMENTUM, n. 2'ert. Decol acion, adorno,
que se puede declinar, Como VOMbres. ornato.
DixLiataTio. ¿mis. f Cic. La acción de hurtar DÉcÓRÁTUS, a, um. port. de l- ecoro. Cie. Ador-
el cuerpo. la evitacion ó evasion. digresion nado. hermoseado.
apartamiento. Col. El clima ó cierto espacio del DÉCÓRE. adv, Cic.. Decorosamente, con decoro,
cielo. ¡1 Declinacion, inflexion de los nombres por con aropiedad, como corresponde.
sus casos. , y de los verbos por sus Iiempos. Deri- DÉCORIÁTUS, a, um. Pa/. Desollado. Part. de
vado q y composicino de las voces. ji Quint. La .DÉcantio. ás, áai, atan), tire. a. Ter!. Desollar
mutadon y varia inllexion de la voz. quitar el pellejo ó la piel.
DÉcaiMrus, us. ni. Cje. Declinacion. evasion, DÉcIlaITErt. adv. Apal. V. Decore.
la acción de desviarse de algun golpe ó peligro. DÉcóno, ás, ávi, áturn, tire. Cíe, Decorar,
DÉctiNaTus, a, 001. parí. de Declino. Quint. hermosear, adornar. pulir.
Inclinado. II Derivado. DÉcr)ao, ás, dvi, átum, tire. Hor. Ilustrar,
DÉCLINIS. u,. né. n. is. Estac. Que va decli- ennoblecer, honrar.—Lacrymis. En. Llorar la
nando, que está en declivio. caerte de alguno. Decora le insum, arlag. iron.
DÉcLiNo, á.s. á.vi, átum, are. a. y sr. GOL De- Alabaos, nariguda, y ella no tema narices. ref. irán.
clinar, bajar. Menguar, decaer. Apartar, des- t DÉcónósus, a, um. sén. 1'. Decoros.
viar. II Evitar, diferenciarse. Il Declinar, variar por DÉcoRTICÁ.TIO, OniS. f Min. Descortezamiento,
sus casos los 'nombres. Paulu,n ad dexterarn de vid el acto de descortezar.
declinavi. Cic. Me desvié un poco del camino hacia DÉCORTICÁTUS, a, utn. Pila. Descortezado.
la derecha. Dectinavi me extra viam. Pinot. Me Par!,
aparté un poco del camino. Declinare in aliqud re cod wríco, ás. ávi, átum, tire. a. Pila. Descor-
ab oficio. Cic. Apartarse en alguna cosa de su obli-
tezar, quitar la corteza.
gacion.—Minas. Cric. Evitar las amenazas.—Ad DIceinum, n. Cic. El decoro. decencia, hones-
discendum jus. Quin!. Retirarse, apartarse á apren- tidad, buen parecer, conveniencia. II Ornato.
der la jurisprudencia. DÉoóuus, um, Cie. Decoroso, honesto, de -
DÉcaivis. in. vé. n. is. Cic. Declive, lo que cdeo,nthee rcnolon svae. niente. Bello, hermoseado, adorna-
esté cuesta abajo, y el mismo terreno inclinada.
DÉctiviTAs, átis. f. Ces. La bajada, declivio, DÉcoxi. pret. de Decoquo.
inclinacion, pendiente de una cuesta. diminu-
DÉCREMÉNTUM, n. Gel. Decremento,
DÉcaivta, a, urn. Ovid. V. Declivis. clon, descaecimiento, menoscabo, mengua.
DÉcocTA, (agua). A y . Agua cocida. t DÉen.Émo, ás, are. a. y ti. Tert. Quemar. (i
Mechen°, Zulia. f. Gel. Aur. Decoccion, coccion. Quemarse, abrasarse.
e
DEC D ED 241
DÉCRÉPiTUS, a, um. Cic, Decrépito, de edad corriendo.11 Incursion, correría, entrada erúl tierra
avanzada, mui viejo. la
enemiga. 11 Suet. El ejer cicio militar para habilitar
DÉcitasczNeriA, ac. f. Vitruv. V. Decrementum.
DÉCRESCO, is, crévi, crétum, scére. n. Cés. Dis- ne,D
isÉ, cliuzaas. ómum, n. Plaza vara justas y tor-
minuirse, acortarse, descaecer, menoscabarse,
menguar. Cland. Alejarse, irse apartando de la DÉCURSUS, m. Liv. V. Decursio. Decursus
-vísta. II Hor. I iincharse, crecer los ríos. honorum. Clic. El curso, la carrera de los honores,
DÉCRÉTÁ.LES, mann. f. pilar. Ecles. Las decreta- isrea.
ucres i v a progresion de los empleos, el fin de esta
ucesiv
les, las epístolas ó decisiones pontificias. 11E1 libro carrera.
en que están recopiladas. DÉcuusus, a, um. part, de Decurro. Cic. Co-
DÉCRÉTÁLIS. ni. f 16, n. is. 171p. Decretal, per- rrido, andado, terminado. j j Perfecto, concluido.
teneciente á las decretales ó decisiones pontificias. Decursurn vitce spatium. Cic. El tiempo de la vida
DÉCRÉTIO, ónis. f. Marc. Cap. V. Decretarla. pasada.
DÉCRÉTORIUS, um. Sin. Definitivo, decisivo. DÉcuuT,Crus, a, una. Plin. Cortado. Part, de
Dec•elorius dies. Se'n. Dia decretorio ó crítico de DÉCURTO, ás, ávi, átum, áre. a. Plin. Cortar,
una enfermedad. Decrelonia hora. Sén. La últi- dividir. I I Acortar, abreviar.
ma hora, la hora de la muerte. Decretorium sidus DÉcuavíTus, a, una. .Non. Encorvado.
fruclibus. Plin. Constelacion que decide sobre las DECUS, bus. ir. Cic. Honra, ornamento, decoro,
cosechas. gloria, esplendor, lustre, grandeza, dignidad, ala-
DÉcnierum, Cic. Decreto, sentencia, coas- banza, reputacion.
titucion, determinacion, establecimiento, resolu- DÉcussÁTÉse adv. Vilnuv. En figura de aspa
sion, decision, auto, órden. II El decreto de Gra- de la letra X.
I Dogma, principio, máxima, sentencia. DÉCUSSÁTIO, ónis. f Vitruv. El acto de poner
DÉCRÉTUS, a, ann. part. rle Decenio. Cic. De- en figura de aspa, o el punto doade se cortan las
cretado, establecido, mandado, ordenado.. dos líneas que la forman.
DÉcaiwi. pret. de Decerno y de Decresco. DÉCUSSYTUS, a, una. part. de Decusso.
DÉcitiao, ás, áre. a. Plaut. Abrir á golpes como Puesto ó formado en figura de aspa ó de cruz.
un cribo. DÉcusse pret. de Decutio.
DÉCUBO, as, büi é ávi, itum ó átum, áre. n, Gel. t DÉcussio, ónis. f Tert. La accion de cortar,
Estar acostado. amoutacion.
DÉcueco, ás, ávi, átum, áre. a. Plin. Pisar, DÉcussis, is. m. Va ••. Moneda con la figura do
acalcar con los pies, apisonar. un aspa, que valía diez ases. II El número diez. lj
Mí:CULPA TUE, a, una. Gel. Poco usado, bajo. Vitrav. La formacion de dos líneas en figura de
Direse de las palabras. aspa.
DIcibrA, f V. Decima. DÉcussYsExts. indecl. Vilrav. Diez y seis
i, y ases.
DÉcümdezus, a, um. V. Decimanas. DÉcusso, ás, ávi, átum, áre. a. Cic. Cruzar,
DÉcumso, is, cübui, cübitum, cumbére. n. Co- poner en figura de aspa.
lunz. Estar recostado ó acostado. jj Saci. Estar DÉcussus, us. m. Plin. El acto de derribar á
enfermo, estar malo, en la cama. jj Estar á la mesa golpes.
al modo de los antiguos. jJ Caer en tierra, morir. DÉcussus, a, um. Liv. Derribado, abatido á
DÉcuNx, uncis. en. Fan. Medida ó peso de diez golpes. Part. de
onzas, llamado por otro nombre cle tans. DÉcÜT10, is, cnssi, cussum, ere. a. Liv. Abatir,
DÉCÚPL Á - TUS, um. Jun. y Décüpius, a, una. derribar á golpes, sacudiendo. Decutere caput tuse,
Liv. Lo que contiene en si la cantidad de diez. Ov. Derribar la cabeza de una cuchillada. Decussi
DÉCURES, um. in. pl. Fest. V. Decurio. muri ariete. Liv. Murallas derribadas con el
DLetialA, ae. f Cic. Decuria, número de diez ariete.
honzbre• en la milicia y fuera de ella. II Cualquiera t DÉDAMNO, ás, ávi, átum, áre. a. Tent. Absol-
multitud 6 compañía de hombres, aunque sea mas ver, eximir de la condonacion, de la pena.
ti ;';;e'rios de diez. DÉDÉCET, dédécuit, cére. impers. Cic.No ser de-
DÉcúniÁLis. m. f. lé. n. is. Tent. Perteneciente cente, honesto, decoroso, conveniente, correspon-
á la decuria ó asignado W ella. diente, no estar, no decir bien.
DECURIÁTDI, adv. Por decurias. DÉDÉCOR, éris. com. Salust. Dedecorus.
DÉCÜRITio. Cic. y DÉDÉCORÁTIO, Tert. V. Dedecus.
DÉctatiiTus, us. Liv. La distribucion de-las DÉDÉCORATOR, óris. m. Tert. Deshonrador, el
decurias. II El cargo 8 dignidad del decurion. que deshonra, afrenta, injuria, agravia.
DÉcuaidTes, a, un P. Liv. Distribuido en demi. DÉDÉCÓRÁTUS, a, urn. Suet. Deshonrado, afren-
rias. Part. de tado, injuriado, infame. Part. de
DÉcúnio, ás, ávi, átum, áre. a. Czc. Dividir, DIDÉcono, ás, ávi, 'atarla, áre. a. Cic. Deshon-
distribun por decurias. rar, afrentar, injuriar, infamar.
DÉCÜRIO, oíais. ni. Cic. Decurion, cabo, supe- DÉDÉCOROSE. adv. .11_20% Víct. Deshonrada, tor-
rior ó gefe. de diez soldados. Veg. Décurion el pe, infamemente.
capitan de una compañía de 32 soldados de á ca- DÉDÉcoltósus, a, um. Aur. T zet. y
ballo. jj Cic. Decurion, el gobernador en las colo- DÉDÉcOe.us, a, um. Tác. Deshonrado, deshon-
nias y municipios romanos. roso, afrentoso, indecoroso, infame, torpe.
PECÚRIONiTUS. en. Cat. V. Decuriatus, us. DÉDÉCUS, óris. Cte. Deshonor, deshonra, in-
Dieculeito, is, cursi ó cursum, rére. a. famia, torpeza, ilnominia, oprobio, afrenta.
Bajar corriendo. II Correr hacia abajo. jj Co- DÉDI. pret. de Do.
rrer con mucha lieereza.11Recurrir, tener recurso. DÉDÍCÑTIO, f Cic. Dedicacion, el acto de
Decurrere exerczturn. Lit " . Hacer el ejercicio un dedicar ci consagrar.
ejército, ejercitarse con fingidos encuentros para DÉDicaTivE. adv. Marc. Cap. Afirmativamente.
estar mas ágiles contra el enemigo. Inceptum labo- DÉDicÁTivus, a, um. Apul. Afirmativo.
rem decurrere. Virg. Proseguir el trabajo empe- deD diÉcoaícoÁcT000Ésa, óris. nz. Tert. Dedicad «, el que
zado.— Vitam. Fedr. Pasar la vida. A montibus
vi planitimn deeizrrit. Plin. Corre, se estiende, PaDrInde ickrus, a, um. Cic. Dedicado, consagrado,
llega desde los montes á una llanura.
DÉcurtsro. onis. f Arnob. El acto de bajar D'Épico, ávi átum, áre. a. CicitiDedicar,
D E dro I) E F
242
aplicar, destinar, consagrar alguna cosa á Dios conducido. II Llevado, trasportado. Sacado, de-
Dedicare librum•honori rivado. flecho, compuesto, trabajado, II Sutil,
los diosesde la gentilidad.Dedicar un libro á algu- delgado. 11 Tenue, humilde, bajo, (hablando dei
et raerías Fedr.Divinizar .á uno, hacerle estilo).
na_Aliquene Yitrzw.
libris. Quint. Consagrar •aluna DEERRO, ás, ávi. adurn, áre. n. Quin!.
Estra-
~a en los libros, l emoria de la posteridad. viarse, peiderse, vagar, andar errante. ¡¡ Apartarse,
_je censuro Cic. Dar un estado, una desviarse. Sors deerraLat ad pa
rum idoneos. Tde
nota de su hacienda al censor. Naturain dedica! La suerte caía en sugetos poco -hábiles.
Lucr'. Manifiesta su naturaleza. t DÉF/Feaniats. m. lé. n. is. Sid. Que se
ejes.
DÉDÍDÍ. pret. de Dedo. puede limpiar.
U/bah:rica pret. de Dedisco. t DÉF EoÁeno, ónis. f. Tert.EI acto de limpiar y
DÉDIGNÁTM, ónis. f. Quin!. El desden, menos- quitar las heces.
precio, el acto de hacerle 6 manifestarle. DÉF.I.CATUS, a, am. Colom. Limpio de las he-
DÉ Di garou, iris, tussum, ári. dep. Virg. De- ces. ¡¡ Plaut. I.avado, limpio. Defiecato animo.
dignar, despreciar desestimar, dediguarse, desde- Plaut. Con ánimo tranquilo, sereno, libre de te-
ñarse de hacer ó admitir
' alguna cosa. mor. Part. de
D I SCO, is, clec/Miel, scére. a. Ció. Desapren- DÉF,ECO, áS, ávi, átum, are. a. Plan. Purgar,
der, olvidar lo que se ha sabido. limpiar, quitar las heces.
D' Énino, órds. Liv. Rendicion, entrega, el DÉraeco, ás, ávi, áturn, are. a. Col. Cortar con
acto de rendir ó entregar á si ó á otra cosa. Dedi- la hoz. II Quitar, desfalcar, rebajar, dedeeir.
tionein facere ad ho.stenz. Liv. En- DIFaaraTus, a, am. flor, tíssimus. Gel. Disfa-
rse al enemigo.—Miuere. Flor. Enviar los mado, desacreditado, sin honra, sin fama, sin cré-
trega
artículos de la capitulacion para rendirse. In dedi-
tionem accipere. Ces. Recibir á capituiacion. ditlÉFIeramis, a, nro. Arn. Profanado.
DÉDIT- rius y Dedíticius, a, um. Cic. Rendido, DÉFÁrtleak-rus, a, una. TerL. Hecho harina.
entregado, sujeto al poder de otro.Il Dig. El escla- DÉFÁTíGÁTIO, f. Cia. Fatiga, cansancio,
vo castigado por justicia, 6 marcado despees de la lasitud.
pena: se llamaban tanibien Dedititii, aunque'fuesen DÉFÁTíGÁTUS, a, um. Cic. Cansado, fatigado.
manumitidos. Par!. de
DEDITUS, a, um. Cic. Obligado, adicto. I I Dado, DÉF ÁriGO, ás, ávi, áturn, áre. Cés. Fatigar,
entregado. Part. de cansar, dar, causar cansancio.
DÉDO, is, dídi, d'Ultra, dére, a. Cés. Dar, entregar, DEFÁTISCENS, tis. com. Min. Lo qua se abre ó
rendir. Dedere se hostibus.Cic.--In dilionenz has- rajo de suyo.
tium. Plan!. Readirse, entregarse A los enemigos, DÉFEcno, ónis. f Cic. refecto, Hta. Defeetio
ponerse en sus manos.— ,Se 101:011 Cic.. En- so lis aut lun(e. Cío. Eclipse de sol 5 de Iiina.—Ard-
tregarse absolutamente á. la disposicioa de alguno. 111W Cels. Falta del espíritu, de la vida, del alma.

—iíanus. Lucr. Randirse, entregarse.—Se lilteris. ic. Falta de s olor. ¡I Defeccion, levanta-

Cic. Darse, entregarse á los estudios.--Se ad seri- miento,conjuracion.Subiid deferí Pompeií. Cje. El
bendum. Cic. Dedicarse á escribir. Decline operá. haberme abandonado Pompeyo de repente. /Lima-
Ter. De propósito, de industria, con designio pre- tarare defectionem. Cés.Apreslirar tina s I) le v ac ion.
meditado. DÉFECTIVES, irn. Ter/. Defectil o. defec-
DÉDócEo, ¿s, coi, doettun, ere. a. Cric. Desen- tuoso, imperfecto, falto, diminuto. Dejectiva.verba
señar, hacer olvidar aquello que se había ya ense- ó nomina. Verbos ó nombres defectiN os entre los
ñado, para enseñar mejor. gramáticos, ó los que carecen de a lgunos modos,
DÉDUÁTus, a, um. para. de Dedolo. 1.7olum. personas, tiempos ó casos.
Dotado) acepillado, pililo. II Bruñido. DÉFErrron., oris. ni. Díc. Rebelde, desertor.
DilDowo, es, liturn, ere. n. Ov. Cesar de DEFECTRIX, f Ter/. La que desfallece.
afligirse, de sentir,. de apesadumbrarse. DEFECTOS, m. Plan. Defecto, Uta. Fla-
DÉO:)1.0, ávi. abur), áre. a. Col. Dolar. ali- queza , desfallecimiento , dehatidad , languidez,
sar, allanar, acepillar, pulir. abatimiento. ¡I M • o, Desercion, retienen, sable-
DÉDÚCO, is, ctum, cére. a. Gis, Traer, se•er, vacion, levantamiento.
conducir de alto á. bajo. II Traer, conducir, llevar. DEFECTUS, a, um. pap i. de Deficio. Cie. Falto,
I I Acompañar, cortejar, hacer á uno la corte acom- desproveido, destituido. II Descaecido, desfalle-
pañándole. Ii Disminuir, quitar, sustraer, 11 Diferir, cido.
dilatar, prol ougar. II Espeler, privar, echar, despo- DÉFENDO, is, di, sum, dére. Cic. Defender
jar.II Inducir. Deducere vela. Ov. Aparejar las preservar, librar de. II Mantener, conservar, sos.
velas.—Cibum. Ter. Acortar la comida.—Fila. tener el dictárnen. 11 Alegar, abogar. ¡I Procurar,
Plan. Hilar.—/n jus. Cic. Hacer comparecer en cuidar, empeñarse en, iS'enianz dejendere j'aína?.
jnicio.—De seolentiú. Cic. Apartar a uno de Estac. Estorbar la senectud de la fama, preser-
su parecer. Rem huc deduxi ut. Cic. Puse la cosa varla deque perezca. Fa n aos defendit ce.s.taton
en estado que 6 de que, la reduje á tales términos capellis. flor. Fauno defiende las cabras del estío.
que, ó á términos de que. Deducere vocero. Pomp. DÉFÉNÉRÁTus, a, una Apul. Agobiado á opri-
Adelgazar la. voz,fingiéndok mido de usuras. Papi. de
Diluyera, ta. f. Cíc. y DÉFÉNÉrto, ás, ávi, átam, áre. a. Cic. Consu-
DEDUCTIO, ónis. f. Cíc. Deduccion, descuento, mir con usuras el caudal de otro.
rebaja, diminucion. I I Espulsion. j I Derivacion, DEFENSA, w. f. Ter/. La defensa y la ven.
en. 11 Trasporte. It El acto de poblar 6 emigrar. ganza.
Nnueroit, óris. Cic. El que acompaña á DÉFEarsio, ónis. Cia. Defensa, amparo, pro-
otro por cortejo ú obsequio. teccion, alivio, reparo, resguardo. Defensio cri-
t DÉDUCTORIUM, ü. n. Palad. El canal 6 con- minis. Cje. Justificucion de un delito. — Demos-
ducto. thenis. Plan. La oracion de 'Dem6stenes en su de-
DÉDUCTORira, a, nm. Ce!. Aur. Propio para fensa.—.Morlis. Ulp. Venganza de la muerte.
traer, llevar 6 sacar. DÉFENSÍTO, ás, ávi, áturn; are. a. free. de De-
Mucama, as. m. Cic. Deduccion, derivacion. feudo. [tic. Defender 'frecuentemen te , á menudo.
Se dice propiamente de las aguas. DÉFENSO, ás, ávi, atm, áre a. ..1'1 .w. de Defen-
DÉDECTUS, a, um. parte de Dedujo. Cic. Saca- do. Salust. Defender.
do, baldo de alto á bajo. II Deducido. II Traído, DEFENSOR, (uds. in. Ce. Defensor, la persona
DEF DEF 243
qre preeerva, defiende, ampara, protege. DÉFiarino, emita f Cic. Definicion, esplkacion
Cic. Abogado. II Cés. Estacada, empalizada. breve, clara, precisa de la naturaleza y propiedades
DÉFENSÓRIUS, a, cm. Tert. Defensivo, lo que de una cosa. ilDecision, determinacion.
pertenece á reparo, resguardo, defensa. DÉFiNiTiVE. adv. Tert. Definíte.
t DEFENSTR1X, f Ulp. La defensora. DÉFiNiTívUS, a, um. Cic. Definitivo, pertene-
ÉFENSUS, mil. parí. de Defendo. Cic. ciente á ladefinicion. Decisivo, -resolutorio y ul-
DÉFERDEO, és, bui ,, ere. Deferveo. timado.
DÉFÉ110, fers, latum, ferre. a. Liv, Llevar t DÉFiNiTOR, m. Tert. Definidor, el que de-
de alto á bajo. I¡ Llevar, traer, conducir, trasportar. fine, decide 6 determina alguna cosa.
Producir, exhibir, ofrecer, manifestar. II Referir, DÉFiNiTUS, a, um. parí, de Definio. Cic. Defi-
contar. Diferre primas alicui. Cic. Dar el primer nido, determinado, señalado.
Jugará alguno.--Aliquíd cuipiam loco .beneficia. DÉFINXI. pret. de Defingo.
Dar á uno una cosa por hacerle favor, por obli- DEriócüaus, i. Marc. Tuerto, aquel á quien
garle.—In errorem. Cic. inducir á uno, meterle en le falla un ojo.
en error.—Nomen alicujus. Cic. Acusar a alguno. DÉF!T, defiéri. defect. Ter. Faltar, tener falta ó
Ulp. Delatarse. — Cic. Presentar necesidad, no tener. Defieri nihil apud me libi pa-
las cuentas. Deferri irr Ierram. Vare. inclinarse, liar. Ter. No permitiré que te falte cosa alguna en
caer en tierra. Dtliwtur quanti hoc? Sén. Cuanto tni casa. Dificil ut (bes. Pinut. Para que se pase, se
vale, cuánto cuesta esto? c Qué se pide, cuánto nos vaya el dia.
ae pide por esto ? En cuánto se vende ? LEFlaus, a, une port. de Defigo. Cic. Defina
DÉF-EuvÉFÁcio, is, féci, factual, cére. a. Cal. allis •adicibus. Profundamente arraigado, que
Hacer hete ir 6 cocer. tiene, que ha echado profundas, hondas raices.-
DÉFEavEFacTus. a, um. Vitritv. Bien cocido tí Ja cogitatione. Cje. Fijo, atento con el pensamien-
hervido. Parí. de Defervefacio. to.—Lamina valla nicvsto. g. Clavados los ojos
LÉFERVEO, es, hui 6 val, vére. n. Cic. y con semblante triste.—Pavore, Tác. Inmóvil, y
LÉFÉRVECO, is, bui 6 vui, scére. a. Colom. como pasmado de temor.
Dejar de cocer, de hervir-1i Sosegarse, mode- BÉFLÁGR (mis. f. Cia. Incendio, conflagra•
rarse, apagarse, resfriarse. Dcfriarail orare. Gel. cion..
El mar se ha sosegado, ha colmado. Delervuere DEFLÁGRÁTUS, a, uní. Cic. Inri. de
hominunt Cic. Se pasaron, se han apagado, DÉFLÁGRO, as, avi, .áturn, are. n. Cic. Arder,
resfriado, han calmado los deseos, la aplicacion y abrasarse, consumirse al fuega.1¡•Sosegarse, 'apa-
el zelo de los hombres. Difervuit .addesceulia. ciguarse. Dejiagral Liv. La ira se mitiga, se
Ter. Ha perdido la juventud sus ber t ores, sus •er- modera, se sosiega, calina. Deflagran/e .seclitione.
vores. Tác. Sosegándose, apaciguandose la sedicion.
DÉFEssus. a, tan. parí. de Defetiscor. Cic. Can- DÉFLANIMO, as, avi, atum, are. n. Aire/. Apagar
sado, fatigado, laso. la llanta, el fuego.
ÉFÉ rISGENTIA, as. Tent. Fatiga, cansancio, DEFeaTus, a, una parí. de Dedo. Farr. Echado
lasitud. arrojado soplando.
DÉFÉrtsc.oa, fessus sum, sci. dep. Ter. DÉ:FaEcTo, is, flexi, flexum,.tére. Col. Po-
Cansarse, fatigarse, desfallecer de cansado. blar, doblegar, encorvar. Volver hacia alguna
DÉFiC10, is, féci, factura, ficére. a. Cic. Faltar, parte. II Apartarse, desviarse, torcer el camino,
tener falta, necesidad. ij esfallecer, perder !as Convertir, reducir, atraer. &tient mos ó consue-
fuerzas. IÍ R.einatar, terminar, acabar. tejar, ludo de vid, ele currículo, de citr.,,u, de spatio. Cic.
abandonar, dese. eip ai ar. ebe larse, suble vareé Ya no has. se ha peielido, olvidado esta costeara
Morir, espirar. ere in ni",enz. Pila. Re- bre, no está en uso, no se usa. "Meciere oculos ab
matar, acallar en punta. Drf il hoc mihi. Cée, aliquéi re. Val. Flac. Apartar los ojos de alguna
falta esto. -- prudentia. Cic. Le falta pru- cosa.—Iiirtales in villa. Suel. Convertir en vicios
lencia.—Soi. Cic:. El sur se eclipsa.—.11c nimay. las virtudes.—Factura in alium. Quid. Echar la
Cic. Desfallezco, me falta el valor, el ánimo. Mu- culpa de un hecho á otro.
lier abundut audacia, con,s. ilio el ralione deficilue. DÉFLEO, ea, flévi, flétenla ere. a. Cic. Llorar, la-
Cric. Tiene la muger mucho atrevimiento, y es mur mentarse con lágrimas.
escasa de razon y prudencia. De ficere legibus. Liv. DÉFLÉTio, anis. f. Juv Llanto, lloro.
Faltar á las leyes, no geardarla¿ no observarlas. DFFEE'rus, a, um. parí. de Dedeo. Cíc. Llorado
DÉ:Fíe°, is, xi, aum, gére. Plantar, hin- lame atado.
car, clavar, meter dentro de la tierra 6 de otra DÉFLEx][0, anis. f. Macrob. y
cosa, lijar. I Wastear, sobrecoger, serprehder. De- DFFLEXUS, nti. .Colunt. La encorvadura, la
figere res suus. Cic. Establecer sus cosas, sus ne- accion de doblar 6 torcer. Proximo deJleXa. Val.
gocios, su casa. —Culpara. Pers. Reprender una Más;. Con poca matadora
E.,tac.—O _ i/os ita aliquem.Tác. DÉFLEXUS, a, um. pul, de Deflecto. Cic. Tor]
Clavar los ojos en alguno, mirarle con mucha aten- cido, encorvado.
cion.—Ocutes. Tác. Convertir á sí la atencion, los DÉFE0, ás, avi, are. a. Plin. Soplar con-
ojos de todos. tra, echar, apartar soplando. ilSuel. Men[spreciar,
t DEFINDO, is, issum, ere. En. V . Fiado, DEFLOCCATUS, a, U/11. Plaut.'Part. de
DÉFiaeo, is, fiuxi, fichn, gére. a. Cut. Dise- DEFLocco, ata n , are. -a. Plaut. Gastar,
ñar, trazar, delinear, figurar, formar. Defingil ca- consumir. Dícese de. los vestidos que se traen hasta
pul Rheni. Hor. Describe en verso el origen del que se les cae el pelo, y de las personas calvas.
Rin. DEFLMeerto, anis. j: Tert. La accion de ajar
DÉFÍNIO, is, lvi, itum, 'ira. a. Cic. Definir, .de- 4 cogerlas flores.
terminar, resolver, establecer jiTerminar, limitar, DÉFLÓRÁTUS, a, una port. de Deflor.).,Quint.
establecer límites 6 términos. ;,Prescribir, seña- Desflorado,[ajada la flor.
lar, arreglar. ¡I Esalicar, definir, descrit,ir.11 Aca- DI:FLOREO, és, rui, ere. n. Coi. y
bar, da; fin. Delirare aliqueni..Apul. Dar muerte DÉFIARESCO, la, ruí, scére. 71. Cal. Marchitarse,
á alguno. — Constitutiva in. annos, Cés. Señalar, ajarse, desflorarse, perder la .fivr..11Descaecer,
tratar del consulado para los anos. siguientes. perder su lustre, su vigor.
DÉFrafira. adv. Cic. Definitivamente, de un DI:FLOR°, as, avi, atuna are. a. Gel. Desflorar
modo definitivo, determinado, distinta,. manifiesta, coger, quitar, ajar, marchitar la .flor,ltt gracia, be-
positiva, espresamente, en térnainos]formales. lleza, el lustre de alguna cosa.
113 E F DEG
244
DÉFLUo, is, fICIX11111, .ére n• Salust• Correr Colum. Fregar, frotar mucho, limpiar. Defricare
Caer. ti Dejar de correr. II Pasar, sale multo ni-heno. flor. Satirizar. criticar, censu-
de alto á bajo. I I Defluere ab antiquis. Quint. rar, reprender con mucha sal y gracia los defec-
cesar, dejar de ser. to sa tccostumbres
jel,f).rlÉiacFrt o
Apartarse de los antiguos l —Luxo
os. . el inerbá. Cic. de una ciudad.
DÉFRICTU S , a, um. part. de Defrico. Col. Y.
donarse al lujo aocros i ad.—Adó in ler-
Abandonarse
rarn. Liv. Caer en, a ó por Salir, tierra. —E sophista-
ntibus in forum. Cie. pasar de la es- és, ai, gére. n. Cíc. y
rumfo
cuela de los sofistas al foro. Defluxil ubi sandalia. DÉ.artroaseo, is, frixi, seeee. n. Col. Enfriarse..
ponerse frio.
Cic. Luego que se acabaron las visitas.
DÉFLUUS, a, um. Estac. Que cae ó corre, ha- D'Éarrimoo, is, frégi, fractura ' , friugére. a. Cic.
blando de las aguas. Dejlua etesaries. Prad. El ca- Quebrar, romper. ¡ ¡ Sén. Arrancar.
bello largo. DÉFRÚDO, as, are en lugar de Defraudo. Ter.
DitFaüvra m n. Plin. La caida. La corriente DÉatatjoo, as, ávi. tern, are. a. Plin. Apurar
6 fiaxion. Deiluvía capilis ó eapilloriont. Plin. El todo el fruto y así perderle. •
caerse el pelo.—Fonlanea. Salín. La corriente 6 DEFRUOR, éris, fruí. dep.Fest.Percihir todo el
caida de las aguas de las fuentes. fruto.
DÉFLUXIO, ónis. f. Cel. Aur. y DÉFRUSTÁTUS, a, una part. de
DÉFLUXUS, us. m. Apul. Deflujo, fluxion, co- DÉFauszo, ás, avi, atum. tire. a. Am. Partir,
rriente. ¡ ¡ Influjo. dividir en pedazos,
DÉFÓGIO, is, fódi, fossum, dére. a. Colum. Ca- DÉFRÜTARIUS, a, um. Col. Perteneciente al vine
var. II Liv. Cubrir con tierra, soterrar, enterrar. fi cocido.
Plin. 'Plantar. DÉaniro, ás, ávi, atara, are, a. Col. Hacer vi-
DÉFÓMITÁTUM lignum, i. n. Fest. A'rbol cor- no, cocer el mosto.
tado separado de su fomento natural que es la DÉFRÜTUM, n. Col. Vino cocido, espeso.
tierra. DÉFInm. pret. de Defuudo.
DÉFGRE, en linar Delatar= esse. Cic. Lo t DÉFÜGA, w. Prod. Desertor.
que faltará ó ha de faltar. DÉFticao. is, fagiturn. gére. Cje. huir,
DÉFÓRIS. adv. Bibl. De fuera, por fuera. escapar. ¡I Evitar, rehusar. Delagere auctoritalein
DÉFORMA exta, órum. n. plan Fest. Las en- alic ujus. Ter. Rehusar obedecer a alguno.—Aitc-
trañas de la víctima calientes. Iorilatem alicujus rei. Cic. Desaprobar una cosa.
DÉFORMÁTIO, ónis. f Vitruv. Descripcion, de- DÉFllGO, ás, ávi, titum, tire. Fugo.
lineacion, diaehce modelo, forma.Il Deformacion, DÉFULGURO, ás, ávi, tire. Aus. V. Ful-
alteracion, destruccion, el acto de desfigurar, afear guro.
ó destruir. DÉFUNCTÓRIE. adv. Sén. De un modo perfunc-
DÉFORMÁTUS, a, urn. part. de Deformo. torio, ligeramente.
DÉFORMIS. ni. f mé. n. is. Cie. Deforme, des- DÉFUNCTÓRIUS, a, una Fel pan. Perfunctorio,
figurado, feo. ¡I 'Forpe, vergonzoso. Deforme no- leve, ligero.
men. Quint. Nombre, voz tosca, de sonido áspero DÉFuNcTus, a, urn. pan!. de Defungor. Cie. Ei
ó grosero. que ha cumplido con lo que debía, el que lo ha
DÉFORMYTAS, átis. f. Cic. Deformidad, fealdad. concluido. 1I Libre. I I Difunto, muerto. &l'uncí
Deshonor, infamia, torpeza, ignominia. perpaucis funeribus. Liv. Libre la citichrd
DÉFORMiTER. adv. Quint. Con deformidad, des- (de la peste) con la muerte de mui pocos. Deí,ne-
agradable, torpe, vergonzosamente. tus regia imperio. Habiendo ejecutado la órd en
DÉFORMO, áS, ávi, átuin, tire. a. Vitruv. Figu-
del rei. —Morbo. Liv. El que ha pasado una en-
rar, diseñar, delinear, trazar. II Adornar, hermo- fermedad, ha salido de ella.
sear. ¡I Afear, deformar, desfi g urar. II Deshonrar.
DÉFORMÓSUS, a, um. Sid, . Deformis. t DÉFUNCTUS, m. Tent. La muerte.
DÉaossus, os. ni. Plin. La escavaciara4 la es- JJÉFUNDO, is, Urdí., fibum, dére. a. Cul. Echar
clava. 11 Poza, foso. de una cosa en otra, vaciar de un vaso en otro.
DÉFossus, a, um. port. de Defodío. Virg. Cava- DÉFUNGOR, éris, déffinctus surta gi. dep. Liv.
do, excavado. iI Cie. Soterrado, enterrado. II Plin. Aríahar, hacer, cumplir con lo que se debe, salir,
Plantado.—Verbere.Claod.Despedazado á azotes. llegar al cabo de la obligacion, trabajo ó peligro.
DÉFRacrus, a, urn « pant. de Defringo. Plaut. Defungi cual. Cíc. Salir, libertarse, desembara-
Quebrado, roto, hecho pedazos.. zarse del cuidado.—Pceade Liv. Ser castigado.—
Tribus deciinis pro and. Cic. Pagar tres áiezmos
ti DÉFRA.UGATIO, (Mis.
ÉFRAUDÁTOR, óris. m. Sén. y
DÉFRAUDÁTRIX,ICiS.
Tent. Defraudacion.

Tert. Defraudador, de-


por uno.
DÉFÜSUS, a, um. part. cle Defundo. Val. Mar.
fraudadora, el ó la que defrauda ó usurpa. Derramado, echado de una cosa en otra.
DÉFRAUDÁTUS, a, um. Paul. Nol. Defraudado. DÉGÉNER, éris. com. Sén. Degenerante, que de-
Part. de genera de su principio. ¡I Vil, torpe.
DÉFRAUDO, ás, ávi. áturn, tire. a. Cíc. Defraudar, DÉGÉNÉRO ., ás, avi, áturn, are, a. Cie. Degene•
usurpar, quitar, pirar á otro con fraude de lo que rae, bastardear, decaer, apartarse á una cundicion
es suyo. Defraudare aliquem ahquid. Plaut.—Re inferior de la primitiva. Degenerare ab aligar). Cje.
aliqud. Ter. Defraudar á alguno en alguna cosa,— Degenerar, no parecerse, no corresponder á la no-
Se frucia victorice sude. Lic. Privarse. del fruto de bleza de otro.—Propinquos. Prop. Degenerar de
su victoria.—Se vicia suo. Liv. Quitarse de la boca sus parientes.--Fama. ()v. Degenerar de la fama,
el sustento. — Genium suum. Ter. Privarse de los del crédito y reputacion adquirida.
placeres. DÉGÉRO, is, gessi, gestara, rére. a. Plaut. Lle-
t DÉFRÉSO, is, mui, ére. n. Sid.Cesar de hacer var de ó desde, trasportar. 1¡ Hacer. Degenere bel-
ruido. lum. Lucr. Hacer la guerra.
DÉFRÉNÁTUS y Defrwuatus, a, um. 01). Desen- DÉGI, pret. de Dego.
frenado, sin freno. DEGLÁBRÁTUS, a, um. Lact. Pad. de
DÉFRÍCÁTE. adv. Non. Graciosa, salada, sa- DÉGLABRO, as. ávi, átutn, tire. a. Paul. Pelar,
tricaments. mondar, quitar el pelo ó la corteza.
DÉFItiCins, a, um. Col. Fregado, limpio. DÉGLIJBO, is, psi, plum, ére. a. ,, Varr. Pelar,
Parl. de trasqailar, mondar, descortezar.11Su ct. Desollar,
Dia-aic0, as, ávi ó cui, átala ó frictum, case. a.- quitaala piel.

1) 1 H D EJ 215
DEGLUPTUS, a, am. pare. de Deglubo. Plaut. hortantur á vobis. Sal. Muchas cosas me apartan,
Desollado, quitado el pellejo. me quitan la voluntad de defenderos.
DÉGLOTINO, ás, avi, aturn, are. a. Plin. Disol- DÉIÁNiRA, ae. f. Ov. Deyanira, hija de Eneo, rei
ver, desatar, desleir lo que está espeso, trabado, de Elolia, muge,' de Hércules ,de cuya muerte fujella
congelado la causa, enviándole el vestido del centauro Neso, á
DÉGLUTIO, ivi, "aura, íre. a. Alcen. Engullir, quien había muerto Hércules. Este vestido estaba
devorar, tragar con ansía ó con gula, emponzoñado de manera con la sangre del centauro,
D ÉGO , gi, ere. a. Cic: Pasar la vida, vivir, que al punto que se le vistió Hércules, sintio tales
subsistir. II Habitar, morar. Degere vitam, tormentos, que se echó furioso en una hoguera.
Cic. Vivir, pasar la vida.—Bellurn. Liv. Hacer la Dcyanira oyendo este suceso, se dio' muerte con
guerra. Sine viras vita degi non potes!. Plin. Sin clava de Hércules.
las que no se puede vivir, pasar la vida. DEIDÁNIIA, te, Prop. Deidatnia, hija de Líco-
t DÉGRÁDO, ás, ávi, atina, are .a. Cód.Degradar, ?l'urdes, rei de la isla de Esciro, en la cual tuvo
privar, deponer á alguno de sus honras y digni- Aquiles á su hijo Pirro.
iades por sus delitos. DELE -1' GUS, a, um. Tert. El ó lo que hace dioses.
DÉGRANDiNAT. impera. Ov. Graniza terrible- Deifico, divino, perteneciente á Dios.
mente, hai una fiera tempestad. DEIN. adv. Cíc. Despues, luego, luego despues.
DÉGRASSOR, tris, atas sane, ari. dep. Estac. Ul- DEINCEPS. adv. Cje. Despues, sucesiva, consi-
rajar, maltratar, atormentar. .Degrassari deorsum. guientemente, en adelante.
Apul. Llover encima, caer encima como cuando DEINDE. adv. Cic. Despues, en adelante.
llueve. DEINSÜPER. adv. Salas& Desde arriba, de a-
DÉGRAVÁTUS, a, um. Fedr. Part. de rriba_
DÉGRÁVO, "ás, ávi, atum, are. a. Liv. Cansar, DEINTÉGRO. adv. Cic. De nuevo.
agravar, oprimir, agobiar. JElas illum degravat. DEL:N/TU:cito, ás, ávi, áturn, are. a. Cecil. Co-
Sén. La edad le agobia. rromper, desfigurar, deshonrar, disfarnar.ILDismi-
DÉcurnioic, iris, gressus sum, di. dep. Liv. Ba- nuir.
jar, ir, andar hacia abajo. Qná iridio ascenderat, DEINTUS. adv. Bibl. De, desde dentro, dentro

biduo est degressus. Liv. Bajó en dos dias por por dentro.
donde había tardado tres en subir. Ad pedes de- DEIPÁRA, ile. f. Cód. Just. Laque pare ó da á
gresso equite. Liv. Desmontada la caballería. De- luz á Dios, lo cual conviene á la Virgen María.
gredi palatio. Tác. Bajar del palacio. DEIPHiLE, es. f. Plin. Deilile, /tija del rei Adras-
DÉGaessia, ónis. f. El acto de bajar. II Cic. Fi- lo, mugre de Tideo, madre de Dioine'des.
gura retórica. Y. DigTessio. DEIPIIÓBE, es. f Virg. Deífobe, hija de Glauco,
DÉcRESSUS, a, urn. port. de Degredior. Liv. vulgarmente la Sibila Clanana.
t DÉGRÍDIOR, iris, átus sum, art. dep. En...Diri- DEIrliónus, í. m. Virg. Deífobo, hijo de Príamoy
gir, guiar por derecho. de He'culia, muerto cruelmente por los griegos por
t DEGCLÁTOR, óris. in. Apid. El goloso.
t DÉGÜLO, ás, ere. a. Non. Dar á la gula.
traicion de E:ena.
t DEÍTAS, átis. f. S. Ag. Deidad, divinidad, ser
DÉGUSTITIO, ónis. jr. Ulp. La cata ó catadura, divino.
probadura, gustadura, la accion de catar, probar ó DÉJÉCI. pret. de Dejicio.
gustar alguna cosa. DÉJECTE. adv. Ter!. Humilde, baja, abatida-
DÉeusmais, a, um. Ulp. Pare, de mente.
DÉGUSTO, ás, ávi, atina, are. a. Ov. Catar, pro- DÉJEeTio, ónis. f. Cic. El acto-de echar, de a-
bar, gustar. Degustare aliquem. Cic. Sondar ó son- rrojar con violencia ; empellon, empujon, la accion
dear, examinar, probar á un s ageto. Lancea deglu- de derribar. Dejectio anititi. Sén. Abatimiento del
ta! vulnere corpus.V irg. La lanza le hiere ligera- ánimo. Dejectió ó dejectio Cels. La correncia.
mente. DÉJECTIUNCÚLA,.6e. f. dila. Escrib. Leve caida ó
DÉIIÁBEO, és, bui, hére. a. S. Gen. Te- bajada.
ner menos, carecer. DÉJECTO, ás, áre, a. free. de Dejicio. Gel.
DÉHACRIO, ausi, austum, tire. a. Cat. Sacar, DÉJECTOR, ("iris. .771. Lflp. El que derriba ó deja
agotar, extraer. II Ter!. Devorar, tragar. caer, el que arroja ó tira.
DEIiaus-rus, um. pare. de Dehaurio. Tert. DÉJECTUS, us. m. Liv. La caída ó bajada, Cés.
Sacado, estraido, exhausto. La pendiente ó declivío.
DÉHINC. adv. Ter. Desde aquí, de aquí adelante, DÉJECTUS, a, urn. para. de Dejicio. Cia. Arro-
en adelante, despues. jado, echado, derribad
o.
Dsuisco, is, ére. n. Virg. Abrirse, henderse. DEJÉRÁTIO, bnis. f Tert. El juramento.
Dehiscere in aliquem. Cic. Declamar, desfogarse DÉJÉito, ás, ávi, atinn, are. a. Ter. Jurar, pro-
contra alguno. testar, asegurar con juramento.
DÉlioNEsielenean-um, n. Tríe. Deshonor, tor- is, jéci, jactan), jicére. a. Cia. Arrojar,
peza, ignominia, infamia. Gel. Deformidad, feal- echar abajo, derribar. ij Postrar, abatir, matar.
dad, defecto que desfigura y afea. Echar, apartar, separar, retirar con violencia. Dejz-
DÉIIONESTATIO, ¿mis. f. Tert. Dehonesta- acre arene. irg . Derribar muerta una ave .—Aliquern
rnentune equo. Liv. Echar, derribar á. uno del caballo abajo.—
DÉliONESTíTUS, um. Arn. Part. de Ocutos. Cic. Apartar, volver los ojos á la otra parte.
DÉIIONESTG, ás, ávi, áturn, are. a. Tría. Des- Cat. Mover el viemre.—Sorles, Cés.
honrar, disfamar, desacreditar. II Desfigurar, afear. Echar suertes, sortear.— Templo. Cic. Echar del
DÉIIÓNESTUS, a, um. Gel. y templo.—Jugunt. Cic. Sacudir el yugo, ponerse en •
t DÉlióteentÁrtius, a, um. Ter!. Vil, bajo, sin libertad.—Aliquem degrada. Cic. Hacer perder su
honra. puesto á alguno, apartarle de su constancia, de su
DÉre5NemikTes, a, um. Oros. Deshonrado, estado natural. II Degradarle. Dejici spe. Ces. Per-
DrimortaaTro, Onis. f Ter!. Disuasion. der las esperanzas.
DÉfroierÁTivus, a. um. Prisc. y EJO m. patron. 0v. Hijo de Depone,
DÉiwaTX-remles, a, um. Tert. Disuasivo, propio Dieto .
para disuadir ó desaconsejar. DEJOPÉIA, at. f. Yí •g. Deyopeya, Ju no.
Mima-roa, iris, atas sum, ari. dep. Cia. Desa- DEJOTÁRUS, m. Cic.
Deyotairo, rei
consejar, distradir. Dehortari aliquem ab aliquá re. menia menor, que habiendo seguido el partido de
Cic. Disuadir á alguno alguna cosa. Mulla me de- Poinpeyo en la guerra civil, fía defendido por a-

DEL DEL
246
en una acusacion que, se levantó contra ett. contento Tu
ti:aceion. Delectationi esse, detecta
eero n Aus. Lo que esta pen - tionem qfferre haber. Cic.
Dfoticis. In. f. gé. n. is. 1-larIctItI
Servir de gusto, dar
diente, que valaajando. a, um. part. de Delecto. .Nep. De-
DÉJÉTno, ás, áví, aforra áre. a. Pacay. Desun-
'tar del yugo. 11 Apartar, separar. leitado, divertido, el que ha tenido placer,
• quitar
cir, Vopiac. Eleccion.
• DÉJUNCTUS,
a, urn. Cic. Pad. de t DÉLECTIO, OCiS.
DÉJuwo, is, cturn, gére. a. Maui. Desun- DÉLECTO, As, ávi, átum. Are. a. Cje.
Deleitar,
cir; separar, apartar. alegrar, divertir, dar placer, gusto, contento -y sa-
DÉJÜRICM, n. Gel. El juramento. tisfáccion. Detectare se alioud re, cuma aliqua re,
DIUIR°, ás, ávi, átum, are, a. Platel. Jurar, deleclari ab aliquá re, y in aliquá re, y aliipz á re.Cic.
hacer juramento. Deleitarse, divertirse, tornar placer de, con ó en
D'ÉJtivo, ás, are. a. Plaut. No ayudar. alguna cosa.
DÉLÁBOR, éris, délapsus surn, bi. dep. Cic. Caer, Dia,EcToa, tris. m. Fruid. El que escoge gente
resbalarse, deslizarse, dejarse ir, correr, tener pen- para la guerra ó reclutas.
diente ó inclinacion. :De/abi ad equitatem. CÍC. In- DELECTUS, us. m. Cic. Delecto, eleccion, dis-
clinarse á la equidad, ser ó estar mas tratable. — tincion, diferencia. 11 Leva de gente. Habere delec-
in fraudem. Cic. Dejarse engañar. — Iic insidias. tan?, almejas rei, ad a /igualo reir, in dignó . re. Cic.
Aur. Vid. Dar, caer en una emboscada. — Sinere Tener, hacer eleccion ó distincion de, para ó en
rema familiarem. Cic. Dejar perder su hacienda.— alguna cosa. — Ager.—Haliere. Lic.—Jastiluere.
In morbum. Cic. Caer enfermo.—In saapicionem. Cés. Hacer levas de gente para la milicia. Sine de-
Gel. Caer en sospecha. Delabilur eo interdam ut tecta. Cje. Sin eleccion, sin distincion, confusa, te-
dicat. Cic. Se deja decir alguna vez, se le cae tal merariamente.
vez de la boca. DELECTUS, tun. par!. de Deligo. Cje.
DÉL -AcÉno, ás, ávi, atara Are. a. Plan!. Des- DÉLÉnano, ónis. f Cic. Delegacion, snstitucion
garrar, hacer pedazos. 11 Disipar, consumir, desba- de jurisdiccion ó autoridad, diputacion, comision.
ratar. Delegalionem res isla, non Sén. Esto no
DÉLACRYMÁTIO, ónis. f. Phi?. La accion de la- se puede hacer por medio de otros.
grimar ó llorar. 11 La lágrima ó humor que por do- DÉLÉGÁTÓRIUS, a, un;. Cód Teod. Lo que con-
lor ó fluxion sale del ojo. tiene alguna delegacion 6 comisHn.
DÉLACRYMÁTÓRIUS, ,a, une/liare. Einp. Perte- DÉLÉGÁTUs, a, um. Picar Deie:,, ado. Pa -1. de-
neciente á la lágrima ó l á grimas. DÉLÉCO, As, ávi, áturn . Are. e. Cíc. Delegar, co-
DÉLACRYMO, As, ávi. aluna Are, n. Col. Lagri meter, encargar, diputar, sustituir La jurisdiccion
mar, echar, derramar lágrimas, llorar. autoridad en otro. ('casan ' mortaja dele-
Dsikcríkrto, ónis. f Cal. Destete ó desteto, la gare. Hice. Imputar, atribuir In cal,a-i de los desór-
accion de destetar. denes á los muertos. 1 Lie, Traa.portar, desterrar.
DÉLACTÁTUS, a, nm. Vare. Pad. de DELÉNI • ÍCUS, a, um. balee, lisonjero,
DÉLACTO, AS, ami, átum, áre. a. Cels. Destetar, , suave, cariñoso.
?talar la lela al que mama, despechar. DÉLÉNiMENTUM, i. Y. Delinimentum.
DEL.EVO, ási Are. Col. V. Delevo. DÉeÉxio. V. Debnio.
DÉLAMBO, hi, ére. Eslac. Lamer. DELÉNiTIO y Lelinitio, ónis. Cic. El atractivo,
DÉLAMENTOR, Gris, Atus sum, ári. dep. Ov. La- halago.
mentarse, afligirse, quejarse, sentir, lamentar con DÉLÉNiTOR v Delinitor, óris. ni. Clic. El que
pasion y llanto. mitiga ó ablanda.
DÉLÁrínÁns, a, um. Fest. Enlosado de piedra. DELÉNiTUS y Delinitus, um. Par!. de Delenio.
Par!. de DÉLEO, és, levi. letanía lene. a. Cie. Borrar, can-
DÉLiPino, as, ávi, átum, Are. a. Cal. Desem- celar, raspar. 11 Abolir, aullar, abrogar, casar. 11
pedrar, quitar, arrancar las pldras de un empe- Estinguir, destruir. arruinar, deshacer, aniquilar,.
drado. l'Enlosar, cubrir con losas. Delire exeecitt1712. "(Ve Desbaratar del todo, des-
DÉLAPSUS, a, urn. part. de Delator. Cie. trozar un ejército, deshacerle.
DÉLAPSUS, us. m. Vare. El declivio ó bajada. DÉLÉTiLIS. 171. f lé. u. is. Vare. Que borra ó
DÉLASSÁBILIS. m. l'e, n. is.Man.Que se puede sirve para borrar.
cansar. DÉTro, Lue.Destruccion, derrota, ruina.
DÉLASSÁTUS, a, um. Piad,. Iklui cansado. P. de DÉLÉ'riTlus y Deleticius, a, urn. Charla
DÉLASSO, As, ávi, átum, Are. a. Roe. Cansar, fa- delelicia. Carta o papel en que estaba escrita algo,
tigar mucho. y despues se ha borrado.
DELÁTIO, f Cic. Delacion, acusacion. DÉLI,Taix, ícis. Cje. La que borra ó destruye.
DÉLÁTOR, ín. Tác. Delator, denunciador, DÉLÉTUS, a, um. paet. de Delco. a.c. Borrado,
acusador. cancelado, destruido.
DÉLÁTóaws, a, nm. Ter!. Delatorio, acusatorio, DÉLÉTus, lis. Tert. V. Deletio.
:perteneciente al delatar-de ó delator. DÉLÉVI. pret. de Deleo.
DÉLÁTURA, f. Terl. V. Delatio. DÉLÉVO, As, ávi, atina Are. a. Col. Alisar
ÉLÁTUS, a, um. par!. de Defero. Delatas divi- allanar.
nitus ad nos. Cie. Que nos ha sido enviado del DÉLIA, ae. Vir g. Delhi, Diana ¿Luna, así lla-
cielo. — la nostrum eevum. Hui . . Nacido, parecido mada de la isla de Daos donde nació
en nuestro tiempo. DÉLIÁCUS, a, um. Cie. Perteneciente a la isla de
DÉLÁvo, As; ávi, Atum, Are, a. Picuta Lavar, Délos.
limpiar con algun licor. D ÉL i BÁMENTUM, L Val. Más. Libacion, de-
i1 ÉLÉnYtas. f. lé.-n. is. Marc. Deleblr, que rezaliexiTdlood: e algar' licor en los sacrilicios.
se puede•borrar. ónis. f Dig . Separamon de una
DÉLEcyÁnhas. m. f. lé; n. is. Tác. Deleitable, parte, porcion de una posesion legada en testa-
que deleita, da gusto, satisface. mento, que no esceda la novena parte del total. 1:
DELECTÁBiLiTER. adv. Gel. Deleitosa, deli- Latprom
pnbLaidriurao.óa, catadura de alguna cosa.
ciosamente. que. prueba, gusta
DÉLECTAMENT, n. And: y guna cosa.
ó cata alguna
DÉLEcT ÁmENTot, n. Ter. y t DELIBÁTÓRIUM,I. n. Lugar á propósito
DÉLECTÁTIO, ónis. Cic. Deleetacion, deleite, para hacer libaciones.
delicia, dulzura, placer; recreo,- gusto especial, DÉLIBÁTUS, k part. de Delibo: Cic Escce
DE DEL 247
gido, entresacado, selecto. II Suet. Violado, co- DÉniermus, a, um. Dim. de.
rrompido. n Probado, gustado, catado, tocado lige- DÉLYnos e a, um. Varr. Destetado. Dicesc de los
ramente. cochinillos que han dejado de mamar.
DÉLIBÉRÁBBNDUS, a, um. Liv. El que gasta mu- DÉLIGÁTUS, a, um. Cés. Part. de
cho tiempo 6 tarda en deliberar. DÉaloo, ás, ávi, Atum, Aa•e. a. Cic. Atar, ligar,
DÉaísÉitíTio, Onis. Cie. Deliberacion, con- amarrar. Naves ad terram deligare. Céa. Amarrar
sulta, reflexion, consideracion. las naves á tierra.
DÉLIBÉRÁTíVUS, um. Cie. Deliberativo, per- DÉLiGO, is, légi, lectura, ligére. a. Cic. Escoger
teneciente á la deliberacion, sobre que se ha de elegir, coger, tomar, sacar con eleccion. Deligere
deliberar. aliquem ex eedilms.Plaut. Echar á uno de casa.—
DÉLiBÉRÁTOR, m. Cic. El que delibera 6 RO S (Un Ov. Cortar, coger una rosa.

consulta. DlarmíTus, a, lun. pare. de Delimo. Plin.. Li-


DÉLiBÉR:ITUM, n. Cts. Deliberacion, resolu- mado.
cion, determinacion. DÉLimis. m, mé. is. Varr. Oblicuo, tras-
DÉLIBÉR:XTUS, a, una Cíc. Part. de- versal.
DÉLiBütto, ás, Avi, atia, Are. a. Cic. Deliberar, DÉLiMiTÁTIO, f. Balb. El acto de poner lí-
discurrir, considerar, examinar, consultar, pen- mites.
sar. Determinar, resolver, decrdar. Deliberaban DÉatml"TÁTus, a, uns. Front. Notado con /I-
est Cie. He ó tengo resuelto. Deliberabas mites.
nilcil mihi est. Cje. En nada estoi mas resuelto, DÉMato, ás, Avi, Aturar, Are. a. Plin. Limar,
determinado. pulir.
DÉataiTo, As, ávi, átum, áre. a. Cie. Free. de DÉLiNEÁ.TIO, ónis. Tert. Delineacion, el acto
DÉLi730, As, ávi, átala, Are. a. Lee. Gustar, y efecto de delinear, dibujo.
probar, catar. l I Qaitar, disminuir. 11 Coger, tornar, DÉniarao, As, ávi, átum, irte. a. Plin. Delinear,
entresacar. Delibare artes, Ov. Tomar una tin- dibujar, trazar, tirar los perfiles esteriores de un
tura de las artes. ---Aliquid narratione. Quid. Tra- •aceao natural ci ar.12ficial.
tar algo , tocar ligeramente, por encima en la na- DÉLINGO, is, nxi, fletara, grsO-e. a. Plan!. .lia-
rracion.
D.Liana.Ñ-rus, a, am. Cul. Descascarado, des- IDÉLINimENTum, n. V. Delinitio.
cortezado. Pa • t. de DÉerNio, is, ivi, Anal, íre. a. Plan,. Frotar sua-
DÉLIBRO, as, ;jai, átala, Are. a. Col. Descasca- vemente, hacer una f•iccion ligera. Cie. Acari-
rar, descortezar, quitar la corteza. ciar, halagar, atraer con suavidad, con maña, con
UÉLIBUO, is, ere. Solin. Untar, cariño.
bañar, humedecer, frotar. Es poco usado. rii_,Do."ÉaiNiTio, amis. f Cic. Halago, atractivo, ca-
DÉaiatarus, a, um. parí. de Delihuo. Cic. Ba-
ñado, untado, frotado, humedecido con aceite, D'ÉLiNiTOR, óris. Cic. Acariciador, lisonjero.
ungüento ó cualquier licor. Delibutus unguenlo. DÉLINiTUS, a, am. papi. de í)elinio.
Fedr. Perfumado. Delibution gaudio •edderc. Ter. DÉLiazo, is, lini ó lévi 6 livi, litum, nére. a.
Llenar, colmar á uno de alegria. Delibuta veneno Prisc. Rayar, borrar.
dona. 1-lor. Dones, presentes emponzoñados. DÉLINQUENTIA, w. f. Tent. El delito.
DÉLYCÁTE. ¿ele. Cic. Delicadamente, con deli- DÉLINQUO, is, liqui, lictum, quere. a. Cte. De -
cadeza, con regalo y delicia. Delicate ac molliter linquir, cometer ale un delito 6 falta, caer en ella,
vivere. Cie. Vivir una vida mole y regalada. Deli- pecar, quebrantar la lei. Si quid delinquitur. Cic.
calias fracture iracundos. Sén. Tratar con mas Si se cae en alguna falta. Quid' ego tibi deliqui?
suavidad á los iracundos. Plaut. Qué delito he cometido yo contra ti ?
Dí..icíTus, a, lun. comp. time sup. tissiinua. DÉLTQUEO, es, licui, ere. Oc. y
Cic. Delicado, blando, suave, tierno. ji DÉLIQUESCO, is, licui, scére. n. Gol. Liquidarse,
flaco , afeminado. 11 Fino, esquisito.il Dado a las de- colicuarse, desleírse, derretirse, hacerse, ponerse
licias. Delicatissimi fastidii homo. Gie. Hombre de líquido. Deliquescere alacrilale. Cic. Dejarse tras-
un gusto mai delicado, que frcilillente se fastidia. portar de alegría,
DÉLicI A , ae Plaut. 11 Fest. Canal DÉnfotnx., árum. plur. Vitruv. Canales. con-
de un tejado. duetos para recibir y despedir el agua dr. los teja-
DÉníCl/E, arara. plur. Cje. Delicias, placeres, d os.
suavidad. gusto, deleite. l¡ Ligereza, debilidad, in- DÉafiatilum, ii. y. Plaza. Falta. pérdida, menos-
constancia. In deliciis esse Cic. Ser las deli- cabo. Ij Deliquio, desmayo, desfallecimiento. Deli-
cias de alguno.—Habina aliquem. Cic. Amar á uno quiuin solis. Plin. Eclipse de sol.
tiernamente, tener en él sus delicias. Delicias fa- DÉLiQUO, ás, ávi, Atum, áre. a. Col. Echar, va-
cerc. Plaut. Reirse, burlarse, entretenerse, diver- ciar derramar un licor.
tirse. '
DÉniotais, a, uní. Plan!. Lo que falta, aquello
DÉLiciÁrtis. m. f re. n. is. y Deliciátus, a, um, de que se tiene necesidad.
Pesa. Perteneciente á las canales de los tejados. DÉLIILIMENTUNI, n. V. Delirii.11B.
DÉMCIO, is, cére. a. Non. Atraer. DÉL:RANS, tís. com. Plaut. Delirante. V. Deli-
DÉníciónia, árum. f. piar. dina. de Delicim. Cic. ras.
DÉnícioataa, n. dirn.de Delicium. Sén. DÉLBLITIO, elniS. f. Min. Declinacion ó aparta-
DÉLICIOSUS, a, um. Marc. Cap. Delicioso, lleno, miento del camino derecho. 11 Delirio.
abundante de delicras. DÉLiRíTAS, Atis. Laber. y
DÉLiCIUM, ii u. Marc. V. Delicire. Fedr. El DÉatatum, n. Cels. Delirio, desórden, turba.-
j oven amado de otro por bien ó por mal. cion, destemple de la imaginacion por alguna en-
DÉLico, As, áre. a. Non. Esplicar. Fest. D e- fermedad.
dicar. DÉLÍRO, As, ávi, Muna, Are. sr. cta. Delirara cha,
Dbac-roa, óris. m. S. Ger. Delincuente, pe- variar, decir disparates y locuras fuera de cazan y
ea or.
DÉmerum, n. Cic. Delito, crimen, falta, pa-
jcamino
uicio. liohs. Salirse del surco, estraviarse del
recto. Delirare limare. Ter. Delirar de
rado, ofensa. h Hor. Error, falta del entendi- miedo.—/n aliqud re. CÍC. Delirar en alguna cosa:
miento. DÉMaus, a, um. Cíc. Delirante,, el' que delira
DimacTua, a, um.pari. de Delinquo, En, Aban- por enfermedadó vejez. •
donado, desamparado. [ DSaitears, tis. com. Plin. Part. de pret. de
248 DEL DEM
gar, deslomar, descaderar, maltratar, quebrantar
DitarEo és, ni, ere. Ov. los riñones ó los lomos. U Cic. Enflaquecer, debi-
Ocultarse, es-
DÉLITEsco, i s, tui, scére. n. Cic. , litar, enervar. Delumbare sententias. Cic. Estro-
conderse. Deliteseere auctoritate a pear los pensamientos, quitarles su fuerza y ener-
Ponerse á cubierto con la autoridad de alguno.
DikeiTico, as, ávi, attim, áre. n. Hu . Reñir ás- gra.
peramente, con vehemencia. D'Émuo, is, tafia-1, ére. a. Cal. Lavar, limpiar
DÉLiTO, ás, ávi, átum, áre. a. Prud. Sacrificar, lavDáÉnLelüos.10,
hacer, ofrecer un sacrificio. ónis. J. Arnob. El acto de hacer
DÉLiTOR, ¿mis. Acc. El que borra, tacha ó burla.
raya sy Un escrito. D Lüsus, a, um. part. de Debido. Ov. Burlado.
nÉerrus, a, am. par'. de Delino. Cic. Borrado, engañado.
tachado, lleno de borrones. DELÜTÁMENTUM, n. Cat. Argamasa, la mez-
DÉLIUS, a, am, Delio, de la isla de Dé- cla de cal y arena, ó la obra que se hace con ella.
los. Delia dea. Hoy. La diosa Latona. DílmúTo, ás, ávi, aduar, áre. Cal. Enlodar
DÉLIUs, íi. ni. Hor. Apolo ó Delio, sobrenombre embarrar, cubrir de argamasa, ú fabricar con ella.
de este dios, por haber nacido en la isla de .Délos. DÉMÁDEO, es, ni, ere. n. Ov. y
DÉLOS y Delus, f Cie. Délos, isla del mar DÉ1\1.1,DESCO, is, scere, n. Escrib. Humedecerse.
Egeo, consagrada á Apolo por haber nacido en ponerse húmedo 6 mojado.
ella: emporio, oráculo y erario coman de la Gre- t DÉmÁcts. adv. Non. Mucho mas.
cia. DÉMANDÁTUS, a, um. Suet, Encargado. Par t. de
t DÉ - mirus, a, um. Frise. Lavado. DEMANDO, ás, ávi, átum, áre. a. Liv. Encargar,
DELPHI, órum. in. piar. Just. Délfos, ciudad de encomendar, fiar, confiar, cometer, dar encargo,
la Pódele en la Acaya, donde estuvo el célebre orá- órden ó comision. Demandare aliquem in eivitatem
culo de Apolo.11.Tast. Los naturales de esta ciu- aliquarn. Suet. Retirar á uno ¿í, alguna ciudad para
dad. tenerle en salvo.
DELPBiCE. adv. Varr. A' modo del oráculo dél- DEMÁNO, ás, ávi, atan), áre. n. Catitl. Manar,
Seo. destilar, caer poco a poco.
DELPTITCÓLA, m. f. Aus. Que habita en Dél- DÉ N'alterna, m. Irisen La dernarquia, el oficio
fos, epíteto de Apolo. y dignidad del demarco.
DELPHICUS, Cíc. Deifico, perteneciente á t DÉMARCHUS, in. Plaut, Demarco, príncipe
la ciudad de Delfos,s, ó al oráculo de Apolo en ella. caudillo del pueblo entre los griegos, semejante al
Delphica mensa. Cie. Mesa de mármol con tres tribuno de la plebe entre los romanos.
piés, como la que servía en el templo de Apolo.— DEMEÁCtiLUM, n. Apul. Bajada, mina para los
Laurus. Plin. Corona de laurel, que se daba á los lugares subterráneos.
vencedores en las fiestas pitias. DEMENS, tis. coin. comp. tíor. superl. tissimus.
DELPHIN, j nis, y Delphiuus, i. in. Plin. El del- Cic. Demente, falto de juicio, insensato, loco.
fin, pescado cetáceo de cuerpo largo y angosto, con DEMENSIO, bilis. Cic. Dimensien, la medida
la cola en forma de media luna, velocísimo. [I Ov. de la estension de los cuerpos, superficies y líneas.
Una de las 2-2 constelaciones celestes. 11 Plin. DEMENSUM, n. Ter. La medida de granos 6 de
Adorno de oro, plata ó bronce, que se sobrepone otra cosa que se daba cada mes á los esclavos, los
á los vasos y otras cosas. Delphini meres. Vitruv. gages ó mesada de un esclavo.
Las pesas de una máquina hidráulica, como del DEMENSUS, a, urn. par'. de Dernetior. Cje. "hedido.
reloj. DENIENTER. adv. Cic. Locamente, sin juicio ni
DELPHíNAS, átis.2n. f. Delfines, natural del Del- razon.
finado. DÉMENTIA, m. ,f. Cie. Demencia, locura, falta de
DRLPHiNÁTUS, as. m. El Delfinado, provincia juicio. Imprudencia, necedad.
de Francia. DEMEY:TIO, is, ivi y tii, itum, Ire. n. Luir. Estar,
DELPHIS, ldis. f. Marc. La sacerdotisa de Apolo ser demente, salir de juicio.
deifico. D'IlmEarrea, Iris, itus sum, iri. dep. Apul. Men-
DELPriftícus, a, am. Marc, V. Delphicus. tir mucho.
DELTA, T. f. Aus. Delta, n ‘anbre de la cuarta DEMENTO, ás, ávi, átum, áre. a. y n. Bibl. En-
letra de los griegos de esta jiqura A, tontecer, poner tonto á uno. Hl-atol. Estar fuera de
' DELTÓTON, n. Cic. Una conslelacion seten- juicio. -
trional sobre la cabeza del Carnero, que consta de DÉMEO, ás, ávi, áre. n. Apul. Ir, cami-
tres estrellas principales en figura triangular, d de nar hacia abajo, bajar.
la della griega. DÉMIREO, és, rui, Muna, éte. n. Plaut. y
DÉmúnitum, n. Cic. Templo donde había ídolo. DÉmÉrtEolt, éris, rítus sum, éri. dep. Lie. Ga-
ll Fest. Tronco de árbol sin corteza, que servía de nar.IIMerecer. ¡I Hacerse, ser digno. II Alcanzar,
idolo.II El lugar delante del ara donde se lavaban adquirir el favor ó proteccion de alguno, hacer me'-
las manos los sacerdotes ántes del sacrificio. ritos para con él. Demereri deos cullu. Liv. Obli-
DÉLUCTÁTIO, alliS. f Marc. Cap. V. Luctatio. gar, hacerse favorables á los dioses con el respeto
DÉLucro, ás, ávi, átum, áre, y y reverencia.
DELUCTOR, áris, átus, sum, art. dep. Plaut. Lu- DÉKERoo, is, si, sum, gére. Cic. Sumergir,
char, combatir. blandir, sepultar, abismar. Denzergit scepe fortuna
DÉLimívíco, ás, ávi, átum, áre, y gama <alid. Ni:p. La fortuna precipita, abate
DÉLenísícon, áris, átus sum, ári. dep. Plaut. frecuentemente al que ha ensalzado. Denzergere
Hacer burla y mofa de alguno, befar, mofar, es- navigia. Plin. Echar las naves á pique.—Semen.
carnecer, hurtarse, divertirse con alguno. Plantar.—Animas lulo, ccenove. Lact. Sepul-
DÉLÚDO, is, iósurn, dore. a. Cic. Befar, tar las ánimas en cieno ó lodo.
mofar, escarnecer, hacer birria y mofa de alguno, DI,arltins, .uir. part. de Demereo. Plaut.
engañarle, burlarle. Plia. Dejar de jugar. Merecido.
DÉLOMBÁTUS, a, urn. part. de Delumbo. Plin. Marc. Sumersion, la aceitan
Descaderado, derrengado, dañado de las caderas, d e sumergir.i°' "18.
Vitruv. Corvo, encorvado, doblado. DÉMERSUS, us. Apul. V. Dernersio.
Dikuimsis. m. f. bé. n. is. Plin. Derrengado, DEMERSUS, a ano. port. D e me e es 0Sput..:
r :1 gCic.
deslornado.UPers. Blando, mole, afeminado mergido, hendido, sepultado. De m
DÑLvmso ás ávi,, átum, áre. a. Plin. Duren- bus. Cr ic. Leyes inutilizadas á fuerza de dinero.
DEM D E NI 249
Plebs rere alieno denzerea. Liv. Pueblo oprimido, braban los romanos al ponerse á comer. Demore
cargado de. deudas. alicui so llicitudinem, me lum, mo les (ion. Ter .—Igno•
DÉMESSUS, Inri. part. de Demeto, is. Virg. miniam. Liv. Quitar á uno, sacarle de cuidado
DÉT1IÉTATUS, unt. part. de Denteto, as. miedo, pesadumbre y de ignominia.
DÉmÉTrün, iris, cosas ó etitus surn, iri. dep. DÉNIOCRÁTIA, J. Bud. Democracia, gobierno
Cio. Medir exactamente. popular, como el de las repúblicas.
DtmÉTriTus, a, ton. part. de Demetior. t DÉMOCRÁTiCUS, a, um. Bud. Democrático,
Medido. 11 El que ha medido republicano, perteneciente á la democracia.
DÉmÉTo, ás, ávi, atara, áre. a. Liv. Medir, po- DÉMOCRYTEUS y Démocriticus, a, um. Cia. Per-
ner, establecer límites. teneciente á Demócrito, como sus dogmas ó sus
DÉmÉT0, is, messtii, messum, tére. n. Cic. Co- sectarios.
ger cortando, cortar, segar. DÉmocRY'rus,i. m. Cje. Demócrito, filósofo ab-
DÉNIETRIAS, adis. Demetríade, cuidad de Te- derita, que enseñó que había innumerables mundos
salia.110tra de Persia, j j Otra de Macedonia. 11 La y que constaban de átomos todas las cosas.
isla de Paros, una de las Círladas. DÉmóLio, is, ivi, Ruin, ire. a. Varr.
DÉMIGRÁTIO, ÓrtiS. f COrn. Nep. Trasinigra- DÉ:g o:m.10n, iris, itns surn, iri. dep. Cic. Demo-
ejote mudanza de habitacion de un pais á otro, he- ler, deshacer, arruinar, arrasar, destruir, echar
cha por alguna familia ó nacion. por tierra. Dernoliri culpani de se. Plaut. Hacer
DÉ:meto, ás, ávi, atan), áre. u. Trasmi- uno ver que no está culpado.
grar, pasar á vioir de en pueblo d otro.il Plaut. DÉMÓL1TIO, ónix. f: Cic. Demolicion, la accion y
Marchar, partirse. Demigrare ex agrie in erbern. efecto de demoler, de arrasar, destruccion, ruina.
Liv. Pasarse á vivir de la campaña a la ciudad.— DÉMÓLiTOR, Vilruv. El que destruye,
Ab inyrobis. Cic. Irse léjos, apartarse, alejarse arruina y echa por tierra.
de los malos. DEMÓLITUS, a, um. part. de Demolior.
DÉmiNeirtÑTio, f I)iminutio. DÉMONSTRABLIS. su. f. lé. n. is. Apul. Demos..
DÉMINUO, is, ére. Plan!. V. Ditninuo. hable, b) que se puede demostrar.
DÉminANDes, a, una. Gel. Alai admirable. DEMONSTRANTtA, re. f. Plin. Indicacion, la
DÉMíROR, áris, átus sum, ári. dep. Cic. Admi- aceion de indicar ó demostrar.
rarse, maravillarse mucho, pasmarse, mirar con DEMONSTRÁTIO, O - MS. f Cia. Demostracion ,
pasmo y ad miracion. prueba evidente, razonamiento que prueba y con-
DÉMISSE, MS, issi'me. adv. Ov. Bajamente, por vence. 11 La accion de demostrar ó enseñar. II El
abajo, cerca de la tierra. 11 Cic. Humildemente, género demostrativo. 11 Hipotlposis,.figuraretorica.
con sumision. 11 Con estilo bajo. Demississinie ali- DÉMONSTRÁTIVE. adv. Marc. Demostrativamen•
quid exponere. Cée. Esponer una cosa, decirla te, con demostracion.

con la mayar SiErliSiOn - DÉMONSTRÁTiVUS, a, am. Cia. Demostrativo, lo


DÉMISSIO, f Ces. La accion y efecto de que persuade y demuestra con evidencia, Demons-
bajar. Dentissio animi. Cie. Abatimiento del ánimo, trativem genes. Cie.Género demostrativo, entre los
falta de espirita. retóricos, es el que contiene la alabanza ó vituperio
DÉmissiTrus, um. Plaut. Largo y pendiente, de alguna persona b cosa.
que arrastra, talar, que llega hasta los talones. DÉMONSTRÁTOR, óris. Cia. Demostrador, el
DÉMISSUS, a, um. part. de Deinitto. Ter. Bajo, que demuestra, el que señala ó indica.
inclinado á la tierra. Dernissa vulnera. Se'n. Heri- DÉMONSTRÁTUS, a, um. Ce's. Part. de
das profundas. Denussa puliera zuque ad talas. DÉMONSTRO, ás, ávi, áre. a. Cia. Demos-
Cia. Púrpura que cuelga, talar, que llega hasta los trar, probar, hacer ver con evidencia, esplicar,
talones. Birlo demi•sa velturn. Virg. Dido con el exponer clara y distintamente.11.Mostrar, señalar,
rostro inclinado, bajo. Dernissu • horno. Cia. Hom- indicar, enseñar.
bre suave, modesto.—Orador. Cic. Orador que t DÉMÓRÁTIO, ?mis. f Demora, tardanza, dila-
habla en estilo tenue. Dernissi. Salas!. Los que cion.
viven una vida privada, sin mezclarse en el go- DÉMORÁTOS, a, um. ? ra. de Demoror.
bierno del Estado. DÉMORDEO, és, mordi, morsum, dere. a. Plin.
DÉMiTiGO ., ás, ávi, átum, áre. a. Cia. Mitigar, Arrancar á bocados, morder.
suavizar, aplacar. DEMORIOR, éris, mortims sum, morí, dep. Cic.
DÉmirro, is, misi, messum, tére. a. Cic. Bajar, Morir. 11 Plaut. Amar entrañablemente.
inclinar, echar hacia abajo. 11 Lic. Enviar. Demi-1- DÉmrinon, áris, átus sum, ári. dep. Tác. Demc-
lene animurn. Cic. — Se. Ces.—Se animo. Ger. rar, tardar, hacer larga mansion, detenerse.11 Ges.
Abatirse, desfallecer, perder el ánimo. 'Demi/fere Detener, reprimir, entretener, contener, isle vos
se. Quia!. Bajarse á cosas inferiores á la dignidad (tedies demore • . Cia. Para no eutreteneros mas
propia. — .Morfi. — Umb•is. Sil. — Slygirv largo tiempo.
nocti. Ov. Matar.— Vocera. Virg. Hablar bajo, ba- DÉ.,. MORSICÁTUS, a, um. _Apul. Par!. de
jar la voz.— Caput á cervicibus. A' Her. Derribar DÉ.moasico, ás, áre. a_ Apul. Tirar, sacar, a-
la cabeza de los hombros,—Se ad aurenz alicujus. rrancar á bocados, mordiscar.
Cic. Inclinarse, bajarse para hablar al oido á al- DÉmoasus, inn. part. de Dernordeo. Pers.
guno.—Aires. Virg. Bajar las orejas.— Altius ar- Mordido, sacado a bocados.
bo yes. Plin. Plantar árboles.—Dernittere aliquid in, DÉmort-ruus, a, um. part. de Demorior. Cic.
pecha. Sal. Imprimir alguna cosa en el corazon, Muerto, difunto.
tenerla mui presente y tija. Cura in cuna ca,suni me DÉMOSTHENES, is. m. Che. Demóstenes, ate-
fortuna dernis-is•et, ul. Cic. Habiéndome puesto la niense, el príncipe de los oradores griegos, discí-
fortuna en tal coyuntura, que. pulo de Istierates y de Platon.
DÉmiurtnus, rn. Liv.E1 supremo magistrado DÉmosTnÉNicus, a, um. Cic. Perteneciente á
nul as ciudades de Grecia. 118. Icen. Dios criador De m t'une nes.
de todas las cosas. DÉmirrus, a, um. Cic. Paul. de
DÉmo, is, dernsi, demturn, mere. a. Cíc. Quitar, DÉMOVEO, és, argantnumiu,gva ér. e. a. . Cic.
agarrar. tomar, llevar quitando. Dentare de capile. rar, apartar, echar dvei r I j Privar, depo.
Cic, Quitar, sacar del capital.—Capa! alicujus. ner. 11 Desterrar. Demotus iin insularn. Tac. Des-
Rio
Cic. Cortarle á uno la cabeza. Deudo auctore. Liv. terrado á una isla.—Solito alveo asuma. Tac.
Muerto, quitado de en medio el autor. Derne so- sacado de su curso ordinario.
leas. Piara.. Quítame los zapatos, coma acostum- DEMPSI ó Demsi. pret. de Demo.
.060 DEN DE N
ónix. Fan... El acto de cosa al que la pide, pretende
DEm-rno y Deintio, vitp. ÉTNe qpuieuruo.C
Denega-
q,rtitar, detraccion, dísminucion.
parí. Demo. Cic. ic. Diez, cada diez. Demo-
DEMPTLIS ó Demtus, a, um. rara annorum pueri. Cic. Niños de diez años.
Quitado, llevado á otra parte. Bis-
dena. T ng. Veinte. Terdenee naves. Virg. Treinta
D'Émtioin, is, 'va num, íre. 21. Ov. Bramar, llenar
naves.
de bramidos ela,aire. 1CÁLES feria' . play . Cic. Fiesta que se ha-
DÉMÚGiTUS, um. parí. de Demugio. 0c, Que
cía á los diez dias despees de la muerte de alguno,
resuen a con bramidos. para purificar la casa y familia.
DÉmuLc Eo , es, si, sum y ctum, ére. a. Lir. Ma- DÉ:saGRATIO, ónis. f Prisc. El acto de enne
nosear, halagar, acariciar. grecer ó poner una cosa negra.
DEMIIWTUS., a, um. parí. de Demulceo. Gel.
Halagado, acariciado. DENIGRO, áS, ávi, abata are. a. l'Un. Ennegre-
DÉMU17. adv. Ter. Al fin, en fin, finalmente, por cer, teñir, dar de negro, poner una cosa negra, de-
fin, al cabo, últimamente, II Suele Solamente. a Sol. negrir. i I Ffrm, Denegrir, deslustrar, infamar,
En suma. manchar la lama y opinion de alguno.
DENIQUE. adv. CC:. Final, últimamente. al fin,
DÉMURNItiRO, ás, ávi, atina, are. a. Oc. Hablar
entre dientes, murmurar, gruñir. por fin, en fin, al cabo, en conclusion. "Cia. En
Daainssants, a, lun. Aína. Disimuaado,. sufrido suma, en una, en dos palabras, l¡ A' lo mas, cuan-
con paciencia y disimulo. do mas. 11 Ce's. A' lo ménos.
DÉMÜTÁBILIS. f. la. n. ís. P•ud. Mudable, DataamiNamm, anis. f. A' Her. Denominacion.
II Metonimia, hipalage,figura retórica.
alterable. DENOYIkÁTiV.k, orum. n. piar. Princ. Adjetivos
DÉNIÜTÁTIO., anis. f. Plin. Demudacion, mudan-
Mutatio. sacados de sustantivos, derivados.
za, alteracion. DENÓMiNÁTIVE. culo. Marc. Cap. Con deriva-
t Da:Nrirri T oi r , aria ni. Ter!. El que demuda, cion.
muda, altera. t DÉNómiaarivus, a, una Denominativo, deri-
j DamtrraTua,
- a, um. TerE.Deruudado, mudado,
vado, como de studeo, studiosus.
alterado. Part. de Deniuto. II NÓMiNkTUS, a, um. pai q . de
DÉNitrrao, ás, ávi, atum, áre. a. Col. Mutilar, iiisN, ómiNm, ás, asa, atum, áre. a. Qaint. Deno-
cortar, cercenar. minar, nombrar, poner, ciar nombre á las cosas.
DÉNIÚTO, ávi, atia, are. a. Tác. Demudar, DaszültmaTas, a, am. Firm. Port. de
alterar, mudar, variar. Denuilant mores ingenium. Daaroanü, ala, atina, are. a. 1-Ior. Defor-
Plaza. La educacion corrige el natural. mar, despropordoear, hacer irreatilna ó desigual,
t
DÉNÁR1SMUS, m.Dig.Pension de un denario.
DÉNARIUM, n. Piad!. y
dar forma ó figura irregular y desproporcionada á
una cosa.
DÉ N aitius, ii. ni, Cic. Denario, moneda de plata Daarararza, (Mis. ,f. y
de los romanos, que valió primero diez ases, y des- DÉ:vareares, us. Ter/. andicacion, demostra-
pues diez y seis. ¡I Pan. Le hubo tallibien de oro que don.
tuba veinte y cinco denarios de plata, ó cien sester- DastarraTus, a, um. Cic. Pral. de
cios. Ad (tent-crian?. solvere. Cic. Pagar basta el últi- DENOTO. ás, ávi, atem, are. a. Gis. Denotar
mo denario, hasta el último maravedí. señalar, indicar, anunciar, mostrar, significar. De-
DÉNÁRIUS, una Vitra viienario, que contiene el notare a!iquem prohro. Sud. Disfainar a una, no-
número de diez. Denarix cerenionice. Fest. Cere- tarle de infamia,
monias en que los que habían de sacrificar, se abs- DENS, tis, C¿;. Diente. Denles primores . Virg.
tenían de ciertas cosas por espacio de diez dias. --Adversi. — faci/ores. Cels.
—Fistule e. Plin. Cañones, flautas de diez pulgadas Los dientes de adelante.—Canaa.
de diámetro. Triginte clenarioruni pondus. Cels. El mellares. Jur. Los colmillos.-31.mallarra.
peso de treinta dracmas áticas, tomando le dracma Molares. Jav. Las muelas.—Geneini Cic.
por le séptima parte de una onza. Las dos muelas últimas ó de nris adentro. Dens
DENARRO, asa, atora, are. a. Ter. Contar ancho •ce, 'Fig. El garfio, el diente del áneora.
plenamente y por su arden. Virg. La hoz de Saturno.—Inanis.
DÉNASCOR, ériS, DAIS SUM, sci. dep. Varr. Mo- Diente de leon, planta, especie de chicoria.— Ca-
rir, cesar de ser. vas. Plin.—Cariosus.fcctidos, pulridus. Cje. Dien-
SO, ás, ávi, atrun, are. a. Plant. Desnari-
bÉNÁ tes 6 muelas dañadas, padiidas.—Namida. Or.—
gar, quitar, cortar, arrancar las narices. Indus. Esiac. El diente del eleaulte. el marfil. —
DENÁTIUM, n. Ter!. Medicina que se da. al _Numerosas. Ota El peine.—Eaarmaa ..i•abiaus•
que esta moribundo. -- Pron. Pe i ne (le marfil . —Serrarían. PIM.. Dientes
DÉNÁTO, ás, ávi, atara, áre. n. Hor. Nadar con de las sierras. Llamause aludí:en denles los dien-
la corriente, agua abajo; pasar á nado. tes que se dejan en los edificios, y son
* DENDRACI1ÑTES, m. ni. Pira. Dendracates. partes sobresalientes en que encajan otras, cuando
piedra, especie de ágata con velas que representan. se prosigue la fábrica. Preeverld anchura' jaetum
un arbusto. (lens . adag. El hombre propone, y Dios dispone.
DENDRITIS, is 6 ifidís. f. Plin. La dendrítis, re]:
piedra preciosa. DENSÁZTLIS. ni. f. lé. is. Cel. Aun. Lo que se
DENDROIDES, re. m. Plin. Yerba, especie de ti- pueda espesar ó condensar.
tímalo ó lechetrezna. Datasallo, anis. f. Plin. Condensacion, el efretc
DENDROPIIÓRI, órum, 911. piar. Inscr. Artífices de condensarse ó es-pesarse alguna cosa.
madereros que disponían la madera para los edili- DENSÁTOR, (mas. m. Estay. El que espesa, con-
cios, y formaban un colegio dedicado á Hércules. densa. traba.
Otro cuerpo de gente supersticiosa que llevaban á DENS.kTUS, a, um. par!. de Denso. u-
cuestas por las ciudades a rboles arrancados con sus densado,, espesado, encrasado, coagulado, tra-
raices en honra de Baco, de Silvano ó de la diosa bado.
Cibales DENSE, bis, issime. Plin. Densa, espesa-
DÉNÉGkrus, a, nra. Cds. Part. de mente, con densidad. I1 Cic. Frecuentemente.
DÉNÉGO, ás, ávi, áturn, áre. Ce's; Denegar, DENSEO, Vis, ere. _buen V. Denso. Densrri lae
pegar, no concederlo que se pide, negar redonda- non pautar hire herba. . Esta yerba no dej
mente. Denegare aliquid petenti: Cia. Denegar una cuajar la leche.
D E-N DEP 253
DENSESCO, is, ire. n. Paulin. Espesarse. Achilli mortem denuntiat. Cic. Héctor al morir
DENSÉTUS, a, um. parí. poco usado de Denseo. pronostica á Aquiles una muerte cercana.
Miwr. Condensado. DÉNUO. adv. Cic. De nuevo, otra_ v ez..
DENSITAS,átis.f. Plin..Densidad, espesura, era-. ~acallo, ¿misa! Col., El acto de quebrantar
finad. los terrones en-las.- tierras.
DENSO, ás, ávi, átum, áre. a. Tác. Espesar, en- DEOCCO, ás, ávi, átum, áre. a. Plin—Desterro-
grosar, .encrasar, coagular. Virg. Apretar; estre- nar, deshacer los terrones.
char. Pensare ictus. Tác. Menudear los golpes. DÉ:C:11s, idis. f. patron. Ov. Proserpina, hija de
DENsus, a, um. Cic. Denso, espeso. Densa vox. Ce'res.
Quint. Voz gruesa. Densissinia nox. Plin. Noche DÉótus, a, um Ov. Perteneciente á la diosa
mai oscura.pensapericula.Ovid.Frecuentes, conti- Céres.
nuos peligros. DEONEakTua, Am. Descargado. Pad. de
DENTÁLE, is. n. Col. Dental, el palo, en que. en- DEoNEuo, ás, ávi, atual aáre. a. Cic. Descargar,
caja la reja de! arado. II El arado. quitar-6 aliviar la carga.
DENTAIIPÁGA, w. J. Varr. El gatillo con que DEOPÉRJO, is, ire. a. Cels. Descubrir, manifes
se sacan los dientes ó muelas. tar.
DEN-raTus a, lun. Oc. Dentado, que tiene dien- DEOPTO, á, ávi, áre. a. Hig. Escoger.
tes. 11 Plaut. Denton,
' que tiene los dientes gran- DEORSUM. adv. Cic. Abajo, hacia. abajo. Deor- .
des. Dentata charla. Cic. Papel ó carta alisada suin directo. Cia. Derecho hacia abajo.— Versum
con un diente de jabalí ó cosa semejante. a versus. Ter. Hacia abajo.—Sarsum. Cic. Arriba
DENTEX, iris. 111. Col. Denton, pez así llamado y abajo, hacia arriba y hacia abajo.
por salirle los dientes hacia aln era, DEOSCULÁTUS, a, un]. part. a. Val. Más. pas.
DENTiCÚLÁTUS, a, una Piro. Dentellado, que Apul. de
tiene dientes ó pautas que lo parecen. DEosaaort, cris, atas sum, ári. dep. Plaut.
DENTiCULUM, n. Fest. Alliietero, estuche de Besar tiernamente.
agujas. 11 Punta, diente. DEPÁCISCOR, éris, pactas sum, cisci. dep. Cic.
DENTICULUS, i. dina. Apul. Dientecillo, Pactar, hacer un trato, un tratado, contrato ó con-
diente pequeho.11 ritruv. Dentellon, cierta mol- venio. Depacisci partem suain CUM aliquo. Cic.
dura que se pone debajo de la cornisa. ¡I Instrumen- Convenirse con alguno en su parte de ganancia.—
to rústico con clientes para segar las mieses. Ad condiciones alicujus. Cic. Conformarse con las
DENTTDOCUS, a, una Cel. Alar. Lo que sirve condiciones que otro quiere ó impone.— Monte
para sacar los dientes. cupiu. Ter. Deseo conformarme aun á costa de la
DENTIENS, tis. com. Cels. El que va dentecien- vida.
do, á quien nacen ó salan los dientes, que echa los DEPACTUS, a, una part. de Depango. Plin.
dientes. Plantado, hincado en tierra.)1Parl. de Depaciscor.
DENTIFRANOTnÜLUM, 1. n. Maui. Instrumento Cic. El que ha pactado.
para romper ó quebrar los dientes. Lo dice del DEPÁTÁTIO, ónis. J. Vitruv. Desigualdad de la
puño. sombra que hace la punta del cuadrante en el
DENTaRANGTBULUS, i. Plaza. El.ciae. rompe crecimiento á menguante de los dias. Puntos que
quiebra los dientes. señalan la de.clinacion del sol en un cuadrante
DENTIFB. :.alum, n. Plaul. Medicamento para solar, y por los cuales se conoce en qué signo está.
limpiar los dientes. La accion de fijar ó hincar en tierra un palo.
DENTILÉGUS, i. ni. Piiu. y DÉPÁLaTolt, óris. ni. Tert. El que hinca en
DENTiLÓQUUS, i. in. Pla¿it. El que ha sido tan tierra palos.
maltratado, que le han quitado los dientes, ó se los DEPALNIO, ás, ávi, atm, áre. a. Gel. Dar un
han hecho escupir, e los anda 1-J ' escanda. Dentile- bofeton.
gos eos . faciam. MeV. Les quitaré los dientes, DÉriao, ás, ávi, átum, áre. Tert. Cercar,
les haré. ese iair los clientes. rodear de palos hincados en tierra.
1)ENTIO, se. n. Cels. Dentecer, echar, nacer, DEPANGO, is, nxi. pactum, ngére. a. Col. Plan-
salir, apunta: lo.-- dientes. ¡I Alargarse los dientes tar, fijar, hincar eu tierra.
de hambre. Dentiunt denles. Plaul. El hambre DÉPARCO, is, parsi, parsum, ere. n. Sol. Aho-
Alarga los dientes.); Los dientes se alargan 6 tiritan rrar, escusar algo en su gasto.
de frío. Daraucus, a, una Suet. Demasiado parco, co-
DENTISCALPICM, /2, Marc. Mondadientes, es- diciosa, avariento.
carbadientes, instrumento para limpiarlos. DÉPASCO, is, parí, pastum, szére. a. Col. y
DENTiTIO, ñnis. J. Plin. Denticion, elacto de DEPascok, éris, pastos sant y pastura, pasci.
echar, nacer, salir ó apuntar los dientes. dep. Plin. Pacer, apacentarse el ganado, comer
DENTÓSUS, a, um. Que tiene dientes. la yerba v pastas. Col. Apacentar.)) Virg. Co.-
DÉNtJno, is, psi, ptum, bére. n. Tác. Casarse. rroer, con.sumir. Febnis depaseitur actas. Virg. La
DÉNUDÁ.TIO, (MIS. f. La accion de desnudar. calentura va consumiendo los miembros.
DENÜDÁTUS, a, IttU. Cje. l'art. de DÉPASTIO, (mis. f . Plin. La accion de. pacer.
DÉ.Nabo, ás, ávi, aluna áre. e. Cic.. Desnudar, La pastura ó pasto..
quitar el vestido 6 ropa, despojar. Privar, quitar. DÉPASTUS, a, urn. part. de Depascor. Plin.
DÉNÜMÉRÁTIO, Dig. Enumeracion. Pacido, consumido, comida. De pasta altaria lin-
DÉNUMÉRO, as, are. a. Plaul. Contar.. quere. Virg. Dejar los altares despues . de haber
DÉ-su:arta-no, ónis. f. Cte. Denunciacion, aviso, comido lo que había en ellos..
noticia, si,,nificacion, prediccion, declaracion, in- Daraurarto, ás, átum, áre. a. I 1.2rr. Enl-
tlinacion que incluye ame n aza. pobrecer,lacer pobre.
DÉNUNTIATOR, (Iris. 111.SCr. Denunciador,. el t um. SOL: Pisado..
que avisa ó da parte. DÉPEciscoa, Deyaciscor.
DÉNta.rriÁTus a, una. Cic. Denunciaba intima- DEPECTIO, Cód.Teod. Pacto, acuerdo,
do, hecho saber.Parl. de DEFECTO, X11.1- 6 si ,„ zurra otere.
a.. Ov.
DaNuarrio, ás, ávi, Marra are. Cic. Denun- Peinar.
ciar, avisar, intimar, significar, declarar, hacer t DEpEcron, óriá.m.APui.E1 que hace.an pact
saber, predecir. Amenazar.iVlaudar. Denun- ó convencion.
Liare testimonian& alicui-Cic. Citar á uno para to- DÉPEcTus, a,. part.. de Depeciacor..
inat le .uuadeclaraciOn. Recibe moriens propinquam Pactado. acorcha.
DEP DB p
252 DÉPLA.NO, ás, áre. a. Veg.
ssére. a. Lucil. Robar, Aplanar, allanar.
DÉPÉcüralsso, dsr.on , e/ epueecruoiboar. DEPLANTÁTUS, a, um.
tic. Laa
DÉrÉcOnÁT ort , oras. part. p de
Par!, de
DÉPLA yro, ás, ávi, átam, áre. a. Col Arran-
DÉPÉCÚLÁTI3S, a, urn. car, sacar de raiz lo que estaba plantado.
Plaut. Robado. us. m. Fest. El robo. DEPLEO, Vis, évi, etum, ére. a. Col. Desocupar,
DÉpÉcúnÁTus,
DÉPÉcilmort, aria, átus sun), ári. dep. Cic. Ro- apurar, agotar lo que estaba lleno, vaciar.
bar. particularmente el ganado. Depeculari laudem DÉPLEXUS, a, um. par!. del antiguo Deplector
alicujus. Cie. Apropiarse la alabanza debida á en lugar de Amplector. Luce. Desatado, &sanca_
aÉdpoL,
d e DÉ uo
alguno. toDus,
p us, a, um. Plaut. El que llora
4-, D.ÉrELLicür.o, as, ávi, átum, áre. Cels. De-
sollar, quitar la piel, despellejar. mucho.
DÉPELLO, is, pulsinn, llére. Cic. Echar DÉPLÚRANDUS, a, um. Cic. Deplorable.
Depel- DÉPLÚRÁTIO, Onis. ,Sí/I. Llanto entre muchos.
á. empujones, retirar, apartar. Desterrar.
lere aliqueni a se ad ealamitutem. Cic. Echar á DÉPLORÁTUS, a, um. part. de Deploro. Lic.
uno de sí dejándole abandonado á su desgracia.— Deplorado, llorado tiernamente. 11 Desesperado,
Ielion aliad. Val. Flac. Libertar á uno del golpe. abandonado, aquello de que se ha perdido toda
—Suspicionem á se. Cie. Apartar de sí la sospe- esperanza. Deploraba á niedicis. Plin. Desahu-
cha.—Aliquein sententiti tí de sententiá. Cic. Apar- ciado de los médicos.
tará uno de su opinion, hacerle mudar de parecer. DÉPLÓRO, ás, ávi, atara, are, a. Cie. Deelorar
—Loco de loco. afs. Echar á uno de algun llorar con lamento. 11 Quint. Desesperar, dar por
lugar. perdido, perder la esperanza de aquello que se
DÉPENDENS, tia. com. Col. Pendiente, col- llora. Vitam deplorare. Cic. Llorar las miserias
gante. de esta vida.—Apud aliquem de suis miseriis. Cic.
DEPENDED, és, di, sum, dére. n. Col. Pender, Lamentarse de sus desgracias con alguno.
estar colgado ó suspenso de. II Depender, seguirse, DÉnnurr, ébat, uit. zmpers. Col. Llover.
originarse. Dependel fides adveniente die. Depende DÉi› Lümis. in. f. me. n. is. Desplumado,
la creencia del dia siguiente, ó se suspende has- sin pluma, pelado.
ta él. DÉPOLIO, is, ivi, itum, ira. a. Plin. Pulir, lus-
DÉPENDO, is, di, sum, dére. Plan!. Pesar. 11 trar. Acabar, perfeccionar.
Cie. Pagar. 11 Gastar, consumir. Pro capile pecu- DEPÓLÍTIO, onis et. Vare. Pulimento, perfeccion,
niam dependere. Sén. Rescatar la vida con dinero, lustre. Depolitio agrio Vare. El cultivo, la cultura
pagar rescate ó talla por la vida.—Caput. Luc. del campo.
Morir, dar la vida. DÉróniTus, um. par!. de Depolio. Plin. Pu-
DÉPENDÚLUS, a, uní. Apul. Lo que pende, cuel- lido.
ga ó está suspenso. DÉPOMPÁTIO, ?mis. S. Ger. Despojo de los
DÉPENNÁTus, a, una. Vare. Alado, que tiene ornamentos.II Oprobio.
alas. DÉPomno, ás, áre. S. Gee. Despojar del
DÉPENSUS, a, um. part. de Dependo. Non. ornamento. 11 Deshonrar.
Pesado. Apul. Pagado. DÉPONDÉRO, ás, áre. n. Peiron. Pesar.
DÉPERDÍTUS, a, um. Suet. Perdido. Parta de DEPC/NENS, tia. com. Diom. Deponente, dicese de
DÉPÉRDO, is, didí, dituin, ére. n. Cic. Perder, los verbos que tienen la lerminacion de pasivos y
perder del todo. Depeedere de existimatione sufi el significado de activos ó neutros.
aliquid aliad aliguem. Cic. Perder algo de su esti- DÉPONO, is, pesui, pósítum, nene. a. Clic. Dejar,
macion para con alguno. poner en tierra. II Col. Plantar. 11 Depositar, retirar,
DÉPÉREO, ivi y ii, itum, ire. n. Ce's Perecer, poner en salvo.11 Dejar, abandonar, desistir, re-
perderse enteramente. 11 Plaul. Amar perdida- nunciar. Deponere legiones. Hire. Desembarcar las
mente, con cierto génercade locura. Deperire ali- legiones.—Fessum latas. flor. Recostarse, echar-
quem. Plaut. — Amare aliquem. Lie.—Alicujus se.—Seinina sulco. Col. Plantar, sembrar.—Pon-
amare. Liv. Amar á alguno perdida, locamente. das ami lerrd, Han Enterrar una cantidad de oro.
Decae lachrymis deperit. Ov. La hermosura se des- —Provinciam. Cic. Renunciar el gobierno de la
vanece, se pierde a fuerza de llorar. provincia ántes de concluir el tierapo.—Raliones.
DÉPÉRITORUS, a, nal. Ov. Lo que se perderá. Cic. Entregar las cuentas.—Rimosá in arme
DÉPESTA, órurn. n. piar. Vare. Vasos para vino, quid. Tior. - Confiar una cosa á alguno que no sabe
que se ponían sobre las mesas de los dioses en los callarla.—Pudorem. Ov. Perder la vergüenza.—
sacrificios sahinos. "ruin.Cels.Desahnciar, desesperar de la cura del
DÉPÉTiGO, f. Lucil. La lepra, empeine. enfermo.—Opinionem de re aligud. Cíc. Deponer
DÉPÉTicósus, a, una. Cela. Leproso, lleno de la opinion 6 estimacion que se tenía de alguna
lepra. cosa. Ego huno citutam depono. Virg. Yo apuesto
DÉPÉTO, is, ivi ó Atm" , ére.. a. Ter!. Pe-lir, esta ternera. Deponere aliquem imperio. De-
pretender con mucha instancia. poner á uno, quitarle el empleo ó gobierno.
DávExus, a, ion. part. de Depecto. Luc. Pei- DÉPONTÁNI series. m. plan Fest. Los sexagena-
nado, bien peinado. I1 Ter. Bien sacudido ó gol- rios que perdían el derecho de votar, y á quienes
peado, castigado. se negaba el paso del puente por donde se iba á la
DEPICTUS, a, lun. part. de Depingo. Quint. Pin- asamblea del pueblo romano.
tado. I I Cic. Mui adornado. DÉPONTO, ás, áre. Vare. Echar del puente.
DÉPÍLÁTUS, a, um, par!. de Depilo. Maro. DÉntiPünÁnuNnus, a, um. Liv. El que va a talar
Pelado. los campos.
DÉPints. in. f. lé. n. is. raer. Sin pelo, des- DÉ.PontinÁno, ¿mis. f Cje. Tala, destruccion
barbado, pelado, sin pelo de barba, lampiño. rib
i nlaa,d roos.h o, quema, desolaciun de los campos Y
DÉPiLO, ás, ávi, átum, áre. a. Marc. Pelar, qui- poblados.
tar, arrancar el pelo. II Afeitar. DÉPÓPÜLÁTOR, óris. m. Cie. Talador, destruidor,
DÉPINGO, ia, nxi, ncturn, gére. a. Nep. Pintar. ¡I asolador de los campos y poblados.
Cic. Describir, representar, hacer la pintura de DÉPOPÉLÁTUS, a, am. ?mi• . ele Depopulor.
una cosa. Aliquid cogilatione depingere. Cic. Fin- El que ha asolado los campos 6 poblados. lI Pasiv..
gir, imaginarse, figurarse una cosa. Asolado, talado, destruido.
DÉPLANGO, is, nxi, nctum, gére. a. Ov. Llorar DÉeónúno, ás, ávi, átum, áre. a. Hi•e.
amargamente, lamentarse. DÉriírüLott, áris, átus sum, ári, dep. Ova. Cic.
DEP DEP 253
Molar, talar, destruir, quemar, abrasar, arrasar, neD
raÉ. PRÉCkTRIX, icis. f Asc. Intercesora, media-
arruinar, robar los campos y poblados.
DÉPORTÁTIO, ónis. f Cat. El porte, trasporte, IMPRÉCÁTUS, a, um. .710.1. de Deprecor. Cic. El
conduccion.IIII/p. Deportaciou, destierro á una isla que ha suplicado. Pas. Just. Rogado, suplicado.
determinada. DÉPRÉCOR, áris, átus sum, ári. dep. Cic. Depre-
DÉPORTÁTiMIUS, a, um. Cód. Perteneciente al car, pedir, rogar, suplicar con instancia. Depre-
trasporte ó canduccion. cari pro redilu alicujus. Cic. Solicitar con muchos
DÉPORTÁTUS, a, um. Cic. Part. de ruegos la vuelta de alguno.—Ab aliquo mortern,
DEPORTO, á.s, ávi, átum, áre. a. Cic. Conducir, sanguinem, vitani alicujus. Cic. Pedir con muchas
trasportar, acarrear.II Tác. Deportar, desterrar a instancias á alguno por la vida de otro.—Alicui ne
isla determinada. Deportare triumphum. Cic. Vol- vapulet. Plaut. Suplicar que uno no sea castigado.
ver triunfante. —Calamitatem abs se. Cic. Rogar que no le sobre-
DÉPOSCO, is, phosci, poscIturn, sclre. a. Cic. venga alguna desventura. Quintara .fratrem audio
Pedir con instancia. Deposeere aliquem ad suppli- profectum in Asiam, ut deprecaretur. Cic. Oigo que
ciara.Cés.—In prenarn.Liv.—Morti.Tiic.—Ad mor- mi hermano Quinto ha pasado al Asia á pedir per-
tem. Liv. Solicitar el castigo, la muerte de alguno. don á César de haber seguido el partido de Pom-
DÉPOSITÁRIUS, m. U.lp. Depositario, el que peyo.
está encargado de un depósito. DÉPRÉFIENDO y Déprendo, is, di, sum, dére. a.
DÉPOSVTIO, f: Ulp. La accion de depositar, Cic. Prender, coger, atrapar. Coger, hallar, sor-
de entregar en depósito. (I Deposicion, el acto de prender en el hecho. II Advertir, conocer, descu-
privar de oficio. ti Declaraeion que se recibe al reo brir. Il Sén. trag. Interrumpir. cortar. Deprehendere
ó al testigo. II Demoliciou de un edificio. fl Quint. menducium. Petron. Descubrir, hallar la mentira.
El finó conclusion de un período. DÉPRÉIIENSA, f Fest. Especie de castigo mi-
DÉeósiTori, tris. in. Prod. El que arruina litar menor que la ignominia.
pretende arruinar, el que depone á otro de su es- DÉPRÉFIENSIO, ónis. f Cic. Sorpresa en alguna
tado ó empleo. II El que depone ó deja un empleo. accion secreta y mala.
DÉPRÉHENSUS, a, Cic. y
II El que deposita algo en otro.
DÉPósíTum, n. Cic. El depósito, la cosa de- DÉPRENSUS, a, urn. part. de Deprehendo. Oc.
positada. ¡I Ulp. Depósito, la obligacion que contrae Preso, cogido, sorprendido, atrapado, hallado,
e/ que le recibe. conocido, descubierto en el hecho.
DÉPRESSE. comp. sius. adv. Col, Profundamente.
DÉPÓSITUS, a, um. pul. de Depono. Cic. De-
puesto, dejado. I Depositado. I I Desesperado, aban- DEPRESSI. pret. de Deprimo.
donado. Deposita urbs, Estac. Ciudad tomada y DÉPRESSIO, ónis. f. Vitral). El acto de bajar 6
destruida. proftlnelar.
DÉPOSTULÁTO1t, óris. m. Tert. El que pide con DÉPRESSrTAS, atia. f. Apul. Devexitas.
instancia. DÉPRESSOR, m. Apul. El que deprime 6
DÉPOSTÜLO, ás, ávi, átum, áre. a. Ilirc. Pedir baja.
con instancia, demandar. DEPRESSUS, a, um. part. de Deprimo. Cic. Bajo,
t DIPR.V.DÁTIO, ónis. f. Lact. Robo, latrocinio,
abatido. II Hondo, profundo. Hundido, sumergido.
DÉPRÉTIÁTOR, óris. . Ter t. El que desprecia
destruccion.
DÉPR.EDÁTOR, óris, m. S. Ag. Talador, des- 6 disminuye el precio de alguna cosa.
DfsentriÁTes, a, um. Sil. Part. de
trn i or
DÉPRÉT10, as, ávi, átum, áre. a. Tert. Baja:
DÉPP2EDITUS, a, um. Díct. Cret. Robado. Print.
pus. de del precio, despreciar, envilecer.
DÉerteEnon., áris„ átus sum, ári. dep. Así. Pi- DÉertimo, is, epressi, pressum, mére. a. Cíc.
Deprimir bajar, abatir, humillar, oprimir. Echar
llar, robar, asolar..
á fondo, a pique.
DÉritmetaeis, tis. com. Hor. El que combate. DI:intacta, adv. Plaut. De léjos, desde léjos.
DÉPCUELIÁTIO, nniS. f. Lit,. Combate vigoroso.
DÉertivemort, áris, átus sum, ári. dep. Hor. Pe- DÉeneeelaNs, tis. Y. Depritlians.
lear, combatir con denuedo. DIPRÓN10, is, prompsi, promptum, mére. a. Cic
DÉPR_ESENT1ÁRUM. adv. Petron. Al presente. Sacar fuera. Deprornere scieriliam á, peritis, vel de
DÉPRÁVÁTE. atto. Cic. Depravada, malvada- libris. Cic. Sacar, aprender la sabidu.ria de los
mente, con depravacion, malicia y maldad. hombres doctos b de los libros.
DÉPRÁVÁTIO, f Cic. Depravacion, corrup- DÉritomle rus, a, um. part. de Depromo. Cic.
cion, estrago. Depravatio verbi. Cic. Interpretacion DÉPROPÉRANDUS, a, um. Estac. Que debe apre-
torcida de una palabra.—Oris. Cic. Fealdad del surarse.
rostro. DÉPRÓ ÉRO, ás, ávi, átum, are. Hor. Apre-
DÉPRÁNÁTOR, óris. m. Liv. El que deprava ó
surar, dar prisa, acelerar mucho, apresurarse.
corrompe. DEPSITYCIUS ó Depsititius, a, um. Cat. Ama-
DÉPRiVÁTUS, a, um. Sal. Depravado, corrom- sado, sobado.
pido. Part. de DEPSO, is, ui, depstum, ére. Cat. Amasar,
DÉPRíVO, as, ávi, átum, áre. Cíc. Depravar,
sobar, ablandar la masa á fuerza de manosearla.
corromper, viciar, adulterar. Desfigurar. II Inter- DEPSTUS, a, um. part. de Depso. Cal. Mace-
pretar torcidamente. rado, enternecido.
DÉPRÉCÁ.I3UNDUS, a, une Tác. Suplicante. DEPURES ó Depubis. f bé. n. is. Fest. El
DÉPRÉCÁNEUS, a, um. Se'n. Deprecanea fulmina. que no ha podido llegar á la pubertad.
Rayos que atemorizan sin hacer daño. DÉPÜDESCO, is, scére. n. Apul. Avergonzarse
DÉPRÉCÁTIO, ónis. f. Cic. Deprecacion, ruego, mucho.
peticion, súplica instante. Cic. Figura retórica. DÉrtjevr, dutt, ére. impers. Vel. Tener mucha
Quin/. Recusacion, denegacion. II Cic. Detestacion, vergüenza. 0v. No tener vergüenza, haberla
imprec acion, maldicion. perdido del todo.
t DÉPÚDiCO, ás, ávi, átum, áre . a.
Gel Quitar
Gel. Qu
t DÉPRECÁTÍVUS, a, um. Marc. Cap. Depreca-
tivo perteneciente á la súplica ó peticion. el honor.
'
DÉPRÉCÁTOR, m. Cic. Intercesor, el que DÉ etioaraTio, (mis. f. Veg. Combate,
bate pelea.
Dinexiaikrus, a, lun. Plaut. Part. .de
pide y suplica por otro.
DÉPB.ÉCÁTÓRIUS, a, um. Ter& Deprecativas. IMPUGNO, ás, ávi, átalo, áre, ti. Cte. Combatir
254 D ER DES
Depugnare cura animo suo. DÉFdSOR, óris. Burlador, burlon. ( j Bu-.
pelear fuertemente. i
sus inclinaciones fon. traban. II.A.drilador. II Pantomimo.
Pleutt..Contraatar, combatir con DÉ:frisón:rus, a, um. Ulp. Digno de risa, que la
siones. mueve.
Depello.
DEpÜL I. pret. de f Cte. Espulsion, el.acto de DÉRiSUS, a, um. part. de Derideo. Cic. Burla-
D itruesio, Orlis.
echar ó despedir. dobracisa unsi ,ecu isdoon.. . Quint. Irrisioa, mora, burla, befa.
DZeuLso, ás, avi, atara, are. a. free. de Depel-
DÉRívÁno, óris.. Cic. Derivacion, Origen e
lo. Plaut. D rivan° jlioninutn. Cic. La accion y efecto de
Dfonfeso a , óris. m. Cic. El que echa ó espele. apartar las aguas de los rios para finmar acequias.
DÉruLsóltius, a, am. Am. Propio para echar ó
—Verboritm. Quint. Derivacion de las palabras,
espeler.
DEPULSUM, n. Val. 111-tír. Conj uro, exorcismo, como de bonus, bonitas.
oracion para apartar ó espeler. DÉIÚVÁTiVUS, a, ura. Princ. Derivativo, lo que
Dioutsus y Dépultus, a, Lun. part. de Depel- se deriva de otro.
DÉRiVíTUS , a, um. Cts. Part. de
lo. Cic. Depitl.sits á lacte. Virg. Destetado.
DÉruzvÉrtaxs, tia. com. Plaut. El que sacude DÉrtivo, as, ávi, atum, are. a. Col. Derivar, traer,
el polvo ó le limpia. hacer venir, conducir. Dicese propiamente de las
DÉPUNGO, is, ere. Pers. V. Pongo. aguas. Derivare culpara, crimen in aliguent. Cic.
DÉPURGÁTUVUS, a, um. Gel. olar. Purgativo, Echar á alguno la culpa de un delito,—Lana alicu-
purgante, que tiene virtud de purgar ó limpiar. jus in se. Ter. Acarrearse la ira de alguno.— Ali-
DÉPuRGÁTus, a, um. Col. Purgado, purificado, quid in silos usus. Cic. Traer, reducir á, convertir
lirapio. Part. de en provecho suyo.
DÉPURGO, as, ávi, atina, are. a. Cal. Purgar, DGI-tono, is, si, sum, dere. Cic. Roer, corroer.
limpiar bien. DÉ.n(mÁTio, (mis. A' lier. Deroaacion, abo-
t DEPURO, ás, are. a. Front. Depurar, limpiar, lieron, anulacion de la leí ó de alguna de sus cláu-
purgar, purificar. sulas.
DÉPÜTÁTUS, a, um. Macrob. Elegido. II Cortado. DÉRÓGÁTíVUS, a, um. Derogatorios.
Part. de
DERÓGÁTOR, Oris.m.,S'id. Detractor, murmurador
DÉPÚTO. ás, ávi, atara, are. a, Col. Cortar, di- DÉROGÁTOftlus, a, um. Dig. Derogatorio, que
vidir, separar. Pensar, juzgar, estimar. Deputare deroga.
secum cationes frustra. Ter. Hacer las cuantas DÉRÚGÑTUS, a, ora. parí. de Derogo. A' Her.
sin la huespeda. Falx depulat timbras. Oil. La po- Derogado, abolido, anulado. Reformado.
dadera corta las ramas que hacen sombra. Dr.-A/DGI-ro, as, atia, are. a. Plaza. IN-.1niti-
t Dapevoze a. Fest. Dar, sacudir, Plioar ruegos, rogar con III uelvis sépticas,
golpear. DÉEÓGO, avi, átual, are. a. Cte. Derogar,
Dikpy nim. ni. f. ge. n. is. flor. El que esta flaco, abolir, anular la lei ó alguna de sus cláusulas, re-
que no tiene caderas, nalgas. formarla, quitarle alguna cosa. Derogare legi, de
DÉQUE. adv. V. Susque. lege ó lege,n. Cje. Derogar la alicui
DÉQUEROit, &jis, estos sum, quéri. dep. Val. de fide alicujus.Cic.Quitar el erj:dito á alguno.Non
Flac. Quejarse mucho, lamentarse. anaai tantum derogo. Cie. No oto tengo por tan corto.
DÉltÁDO, is, si, sitia, dere. a. Cal. Raer, ras- DÉRósus, a, ura. pare. de De codo. Cic. Roído,
par, quitar rayendo ó raspando. corroido.
DÉRkscs, a, una. ' rad, de •erado. Cels. DEaPÁTUM, n. Derpt, ciudad de Livonia.
DERCEA, f Apal. La yerba apolinar, especie DEEF(3NA, Plin. Tortona, ciudad del estado
de yerba mora. de Milan entre Pacía y alnora.
DERCÉTIS, is, y Derceto, us. f Oil. Derceto, DERTÓSA y Dertusa, w. Plin. Tortosa, ci u dad
por otro nombre Atergátis, diosa adorada en Jope, de Cataluña en Espuilit.
que tenía la cabeza de muge? . y lo restante tle un pez. DERTISÁ.NI, brum. nt. piar. Plin. Los naturales
DÉRELIETIO, °ni g , J. Clic, y de Tortosa.
DÉRÉL1CTUS, us. m. Gel. Abandonamiento, DEIrrüsÁN-iis, a, urn. Plin. Perteneciente a la
abandono. ciudad de Tortosa en España.
DÉRÉLICTUS, a, une A' Her. Abandonado, des- DÉRUNCNITUS, a, um. part. de
amparado. Part. de DÉRUNCiNO, as, avi, átum, are. a, Plaut. Ace-
DÉRÉfaNquo, ís, liqui, quére. a. Cje. pillar. II Hacer pedazos.
Desamparar, abandonar. Pro derelicto habere, ali- DÉrtuo, is, rul, rútum, ére. Apul. Arruinar,
qt tid. Cte. Dejar una cosa abandonada, por per- precipitar, dejar caer.1I Caerse, arruinarse.
d
ffia. DERUPTUS, urn. Lie. Cortado, fragoso, wad-,
DÉRÉPENTE. adv. Cic. y pitado, escabroso.
DÉREPENTiNO. adv. Apul. De repente, repen- DÉRUTUS, a, in. part. de Deruo. Gel. Allanado,
tinamente. derribado.
WRÉro, is, psi, pturn, pere. n. Plin. Bajar a- DEaVENTIO, ónix. '772, Dervent, Huldbi
rrastrando, gateando. II Apul. Bajar. ciudad de Inglaterra.
DEREPTUS, a, lun, part. de Derepo. Cic. Quita- DESÁBÚLO, as, are. a. rarr.Agujerear, taladrar.
do, arrancado y corno tirado hacia abajo. V. Desubulo.
DERIA, aa. f Derry, ciudad de Manda. DÉS,iCRÁTUS, a, um. Cap. Port. de
12) ÉRiDEO, és, si, surn, dere. a. Cie.-Reirse, bur- DÉsÁcito, as, avi, atm, are. a. Estae. Consa-
lar, mofar, befar. grar, dedicar.
DERIDÍCULUM, n. Die. Befa, burla, mofa, i- DÉsxvio, is, vii, itum, ire. n. Virg. Encruele-
rrision. Deridiculo esse. Tác. Ser la risa, ser el cerse, .abandonarse á la ira, enfurecerse.iI Luce.
objeto de la mofa, servir de burla é irrision. Sosegarse, aplacarse. Desxvire in arte tragwa.
DERfnicimus, a, una. Plaza. Mai ridículo, ira- u
Ht; tari p . enetrado de la pasion al componer
pertinente, necio, digno de risa. una
ir. tragedia.
DÉRTPIO, is, pui, repturn, rIpére. a. Virg. Qui- DÉsALT.4.TUS,a,..um. Suel. Part. de
tar, arrebatar, arrancar con presteza. Deripere de DÉSALTO,_ás,.ávi, atan], áre. a. Suet.
Saltar, dan-
auctoritate . alicujus. Cje. Disminuir la -autoridad zar, bailar.
de 'alguno. DEskRemo, ás,áre. a. Sén. Descar-
DitRiSIO, bilis. f. Lact. F. Derisas, as. gar quitar, aliviar la atrugrna'.
D E S 'D E S 255
DEscArüLÁTus, um. Se'n. A uel á quien se le s et prata. Col. Segar las mieses y1los-pras.
cae el vestido-de 'los hombros, de las espaldas. 'dos.— ollum alicui. 'Virg. Cortar la eabela,.segar
DEscÉsaxi, is, di, sum, dére. n. -Cic. Descender, el cuello á alguno.
bajar, venir abajo. Hodie Antonius non•descendit. DÉsÉcRÁTts, a, um. Plin. Consagrado,
Cic. Antonio . no sale hei de casa.—His eifus cele- do. Part. de
riter. • Cels. Este manjar so digiere flícilmente.— • DÉsÉcno, ás, áre. a. Plin. V..Denacro.
Altats. Cels. El vientre está corriente.—'Va hos Mag- DÉSECTIO, anis. f Col. La corta 6 siega.
no hiatu. Eslac. La Haga es mui profunda.—PeAis. D ISE CTOR, cris. ni. Col. El que -corta, -el segador
Virg. Se estiende la peste.—Ad crystaill• DEsEcarus, a, um. l'art. de Desero. Liv.
Plin. Se acerca, se parece mucho al cristal.— D ÉSÉRTUS, a, urn. Apot. V. Reseratus.
Fabubt in gentes. Prop. La farda se divulga, se DÉSÉRO, is, sévi, situm, rére. n. Varr. Sembrar.
estiende, se esparce por todos. Equo ó ex cquo des- 'DÉSÉRO, is, rui, serturn, rére. a. Cic. Dejar,
cendere. Cic. Apearse del caballo, desmontarse.— desamparar, abandonar, destituir. Deseruit -huna
Ad curas citerior. Plin. Tomar parte en los cuida- fides et Pian/. Ha perdido su crédito y re la-
dos de otro,—In famdiardahs officio. Plan. tacion. /Yrsi me lucerna desereret. Cia. Si no me iab,
Bajarse hasta los servicios mas inferiores de la tase, si no se me acabara la luz.
amistad.—Ad preces. ,S'e'n. - Re currir L las súplicas. DÉSERPO, is, psi, ptum, pére. n. Estas. EStet•
—In sese. Pers. Entrar en sí mismo.—Ad dieendiMi. derse, derramarse, cundir.
Cia. Ponerse á 1...ablar en público.—In dzmicalzo- DESERTIO, (mis. f: Deaercion, desamparo.
nem vire. A' Ider. Venir a una disputa sobre la DESERTOR, rIris. Cic. El que abandona ó de,
vida.—in certamen?. Cia. -Venir á las manos.—Ad sarnpara. ¡ I Desertor, el soldado que deja su bandera.
ultima ó extremo. Cia. Recurrir á los últimos reme- DESERTRIX, kis.. Tert. La que abandona 6
dios.—Ad condiliones oblatas, Cie. Conformarse, desampara.
aquietarse con las condiciones propuestas.—Ab an- llÉsuerum, u. Virg. Desierto, yermo, soledad,
Quia. A partarse de los antiguos.—Fbimen. DÉSERTUS, a, um. para. de Desero. -Cic. Desam-
Sud. Ir por el rio abajo. Descei uiunt iit altunt cc- parado, abandonado, destituido. I Solitario, desier-
boris radiees. Col. El árbol ha echado hondas, pro- ; to, inculto. Se entiende locas.
fundas raices. Paralus ad urania de3cenda. Ce's. DÉsERvio, is, ivi, iteras, ire. n. Cic. Servir, obli-
Estoi pronto á conformarme con cualquier partido. gar, hacer servicio con mucha diligencia. De.seroire
A pa Iriaiis el co nsu !dots descendere. Cllo. Descen- stadiis. 'asen. Aplicarse á los estudios.---0O2.-
der de patricios y de cónsules. 2)nri. Cia. Buscar su propia conveniencia.
DESCEN3IC, (mis. f Lir. Descenso, la accion de eidis. coto. Liv. Desidioso, ocioso, .pere-
descender o' bajar.. El desembarco. zoso, holgazan.
DESCE'ÇSUS, uS. in. rirq. El descenso ú bajiela, Fisuras-rio, anis. f Varr. La accion de secar
el acto de bajar- 6 desecar.
DEsaaNscs, a, um. parí. ale Descendo. Prud. DEsieco, ás, ávi, áturn, áre. u. Plum& Secar
Dascisco, is. scitum, scére. n. Cia. Dejar, desecar.
abandonar, salirse, irse, retirarse, partirse de. DÉsYDE0, és, sédi, sYdére. n. Ter. Estarse sen-
Liv. Rebelarse, amotinarse, faltar á la fe. Da tado sin hacer nada, estar ocioso. ¡I Ce/s. Hacer del
rece ab instituto. Cíc. Vallar á la obligacion de cuerpo.
su profesion.—Ab excitala jarlund ad inclina- DÉsiDÉRÁBTats. nr. f: ié. is. Cic. Desideralle
lam, et prope jacentem. Cia. Caer de una gran deseable, apetecible, digno de ser deseado.
fortuna en una estrema vii/(i. Cia. Morir. adv. S.A. 3.Desitieranier.
DESCOBINÁTUS, um. V arr. :Arañado. Parí. de DÉSíDÉRANS, tis. com. Paul. El que desea, ape-
DESCOBINO, ás, are. a. Varr. Limar, raspar, tece.
afma 11- )ÉsIDÉRaxTER. adv. C'csiod. Con deseo.
DESCRiBO, is, psi, ptum, hcre. a. Cje. Describir, E ÉSiDERÁTIO, anis. f Cie. Deseo, el acto de de-
delinear, figurar, dibujar, representar. ¡I Coriar, sear, querer, ai.etecer.
.11 DÉsiuiDtkTus, a, uno. parí. de Desidero. Desea-
trasladar, , Pintar, hacer una descripcion, definir, do, apetecido.
espliear. laividir distribuir, seimlar, repartir.
Prescribir, establecer. Describere ratione:;. Cia. DiSiDÉRrust, n. Cia. Deseo, anhelo, apetencia.
Ajustar sus cuentas. —.lac ra. Cia. Dar á cada uno T laelor, sentimiento de haber perdido loque .se
lo que le es debido.—Milite.s. Liv. Levantar, alis- amaba. Pretension, demanda, suplica. l'alele,
tar soldados.—In deos. Plin. Poner en el número mea desideria. Cic. A' Dios, prendas alias, mis amo-
de los dioses.— Vectigal. Cie. Imponer un tributo. res. Brutos eral in desiderio Cica Bruto era
—Urbis partes cid incendia. Cic. Señalar las-partes mui deseado de toda la ciudad. desideriani,
de la ciudad á que se ha de poner fuego. mea lux. Cia. Mi corazon,-tni vida.
DESCRWTE. cado. Cie.Se parada, ordenada, distin- DÉSIDERC, ás, ávi, áturu, are, a. Cic. Desear,
tamente. apetecer. ¡I Echar de manos, sentir la falta, la pér-
DESCRIPTIO, tinis. f Cia. Descrípcion, defini- dida. Ulp. Pedir, demandar en juicio. Ea diend-
cion, esplicacion, pintura, retrato, carácter. I I (Ur- lites se plingenli sant desiderati. Ces. Este dia falta-
den, disposicion, distribucion, colocacion. ron, murieron setecientos soldados.
Deecriplio militan'. Cia. Leva de soldados. Des- DESIDIA, ni. f. Cia. y
cripciones temparum. Cia. Anales históricos. Nos.se DESÍDIES, f. Luta-. Desidia, pereza. negligen-
descriplionem c•iritatis. Cia. Conocer el orden, la cia, flojedad, poltronería.
distribucion de los magistrados y da manera de go- DÉSiDIÓSE. adv. Luc. Desidiosamente, con desi-
bierno. dia, pereza, flojedad.
DESCRIPTICNCÚLA, f de'Descriptio.Sén. DESÍDIÓSUS, a, um. ior, issírnus. Cic. Desidioso,
Descripcion peque Ca. ocioso, perezoso.
Dascituaroa., g ris. M,Lact.E1 que describe,pinta. -DÉsioo, is, sédi, sidére. n. Cia. Bajar al profun-
DESCRIPTUS, a, um. para, de Describo. ,Cic..Co- do, calarse. Desidil tumor. Cels. El tumor, la hin-
piado, trasladado, Notado, señalado -escrito. ¡I chazon baja, se disminuye. Desidentes mores. Liv.
Ordenado, dispuesto, colocado, repartido, distri- Costumbres que van de mal en peor.
huidolI Descrito, esplicado. Épsiouo. adv. Varr. De continuo, por lafg0
DEsCROBO, ás, áre. a. Tert.:Encajar,'engastar. tieDm
DÉsÉco, ás, cui, sectum, áre. a. Cic. Cortar, se- sinrs . adv. Gel. Se ñalada, espresaraente,
rde
ar. Desecare vitela. Varr. Podar la vid ó la viña. conDI
DES DES
25C)
f. Vitruv. Diseño, delinea- f DESPECTRLX, icis. f Ter!. La que desprecia.
DÉSIGNITIO, ónis. ESPECTUS, a, 1/n1. par!. de Despicio. Clic. Des-
clon, traza, modelo, idea, plan. ilDesignacion,
preciado, menospreciado.
fialamiento, órden. DesPEcTus• os. m. Cés. La vista de un lugar
DÉsies.Ánot, m. Delineador, arquitecto.
alto á otro inferior. f j A' Her. D esprecio. Eral ex
Hoy El maestro deque ceremonias en las pompas fu-
dispone y acomoda las per- oppido despectus in campum. Cés. Se dominaba
nera i es. Plan!. El desde la ciudad con la vista todo el campo. nab a

sonas en el teatro. jj Ulp. El presidente en las fies-
DeseÉnuffus. m. f le. n. is. y
tas públicas. j El ministro del príncipe que iba á DESPÉuANDUS, a, 001. C'ic. Aquello de que
recoger los diezmos. se
DÉSIGNÁTUS, a, um. Cic. Designado, destinado. debe desesperar, deplorable.
ji Dispuesto, ordenado. jj Sdn. Notado, señalado.
DESPÉRANS, tis. com. Cíe. El que desespera 6
Designaba consul. Cic. Cónsul creado para el ano desconfía. Desperantes ritant dontini. Cte. Des-
próximo. Pant. de • confiando de la vida de su señor. Despenans de
DESIGNO, ás, ávi, átum, áre. Cje. Señalar, Cic.—Rebas sois. Cic. Desesperando de sí , de sus
notar. II Significar, denotar, manifestar, espresar cosas. Desperanlia ulcera. Plin. Llagas de cuya
como con señales. II Destinar, designar. II Diseñar, curacion se desespera ó se pierde la esperanza.
delinear, dibujar. Designare notd ignavice. Liv. DESPÉRANTER. adv. Cje. y
Infamar. DESPERÁTE. adv. S. Ag. Desesperadamente, sin
DÉsimo, is, Ini y lii, sultum, Tire. n. Cíc. Bajar esperanza, con desesperacion.
de un salto, saltar hacía abajo. Desilire de nheilá. DESPÉEtSTIO, ónis. f. Cic. Desesperacion, pér-
Cic. Saltar, echarse fuera del coche. —Ad pedes. dida total de la esperanza.
Cés. Desmontar, echar pié á tierra con presteza. DESPERATES. a, um. l' art. de D espero. Cic. Des-
t DÉsieriTio, ónis. f. Se'n. Cesacion.
DI:siroit, óris. ni. Fest. El que cesa, deja
esperado, perdida la esperanza. Comp. De.spera •
tion. sitp. despe•atissitnus.
lo que estaba haciendo. DESPERNO., is, pre vi, prétum, n'ere. a. Col. Des
DÉSTNO, áre. n. Fest. Cesar. preciar en gran manera.
DÉSiNO, is, ivi y sii, situm, nére. n. Cic. Cesar, DESPÉRO, as, avi, átum, áre. a. Cte. Desesperar,
parar, dejar, acabar. j j Abandonar, renunciar. desconfiar enteramente, perder la esperauza.. Des -
Plin. Morir. Desinere artem. Cic. Dejar el oficio. penare pucem. Cic. Perder la esperanza de la e az.
Desine mollium quenelarttin. Hor. Deja las tiernas —Salutis sute, salute suá. Cte. De su salud'', 'le
quejas. PyrC91cCUS desinens. Flor. La última parte su vida.
del Pirineo. Sintilite • desinere. Cic. Acabar en de- DESPEXI. pret. de Despicio.
cadencia. Dícese de las palabras que terminan en DESPICABILIS. M. f. le. n. is. Am. Despreciable
unas mismas sílabas en uno 6 muchos periodos. DESPICÁTIO, unís. f Cíe, y
DÉS .íPIENS, tis. com. Cíc. Igneraete, nct..10, in- Desnica'res, 771. eic. Desprecio, menospre

sensato. cio, desestimacion, desaire.


DESÍPIENTIA, W, f. Lucr. Ignorancia, necedad. DESPi" CATUS, a, um, pul. de Despicor. Ter. Des-
Manto, is, pui, ere. n. Cic. Ser necio, ignorante, preciado. Despicatissimus. Cic. Mui despreciable,
mentecato. II Tert. a. Hacer, poner insípido, desa- DESPiCIENS, tis. com. Cie. Desureciador.
borido. Desinere in loco..1hr. Hacer el tonto en la DESPiCIENTIA, W. f. Cic. V. Despica tío.
ocasinn. Senectute. Cic. Chochear con la vejez. DesPicto, is, pexi, pectum, picére. a. Cir. Mirar
Desipiebain mentis. Plaut. Ye estaba loco, estaba hacia abajo. j j Mirar, ver. I j Despreciar, menospre-
fuere de reí,. ciar. II Descuidar. jj Rehusar, huir, evitar.
Desamo, is, atilL stftune, sistém. Cíc. Desis- Deseicon, óris, átus sum, ári. dep. Prisc. Des-
tir, parar, cesar, dejar, apartarse de, dar fin, con- preciar.
cluir.' Plaat. Detenerse, permanecer, estanIIMar- DESPiCUS, a, um. Neo. Atento, contemplativo.
char, partir, irse. Desisterc Lir, Desistir de 1/ESPINO, áS, ávi, átum, t- re. a. Quitar ó sa-
la guerra.—Sententiá, ó á sentenliá, ó de sentenliá. car las espinas.
Cic. Mudar de parecer, revocar su opinion. Quid DESPOJA ÁBULUM, n. Plaul. Lugar donde uno
illic taindia Plaut. ¿Por qué te has de- se desnuda, se despoja.
tenido allí tanto tiempo ? DeseóreÁeno., f Tent. Despojo, el acto de
DÉSÍTUDO,Inis. J. ,S'ulp. Ser. Cesacion, parada, despojar.
dejacion. DesermÁTon, óris. 'in. Despojador, el que des-
DÉSiTUS, a, um. par!. de Desero y de Desino. poja.
Desitunt est. Cic. Se ha dejado, se ha cesado, se DesrófeWrus, a, una. Cic. Pad. de
ha concluido. De•itis •eminibus. Van-. Sembradas, DESPOLIO, ás, áni, átum, áre. Cir. Despojar,
plantadas las semillas. desnudar. Despoliare aliquent. Plaul. Robar á uno.
DÉSOLJ,T10, f Cic. Desolacion. DESPONDEO, eS, di ó spópondi, lisura, dere. a.
DESOLÁTÓRIUS, a, um. Platit. Que desuela, que Cic. Prometer, dar palabra. Dícese propiamente
sirve para desolar. de la que es prometida en casamiento. Despondere
DÉSOLÁTUS, a, um. Tác. Pant. de animo. Liv. Prometer, dar palabra. — Animunt.
DÉsóeo, ás, áví, átum, áre. a. Col. Desolar, Liv. Desesperar, perder la esperanza..- Sa pien-
destruir, arruinar, asolar, dejar solo y desierto. liana. Col. Desesperar de alcanzar la sabiduria.
DÉSOLÜTUS, a, une Dig. Pagado. DESPONSÁTUS, um. par!. de Despous o (que no
DÉsomNis, ni. f. ne. n. is. Petron. Desvelado, es usado). Cic. Concedido, prometido en matri-
despierto, sin sueño. monio.
DESORBEO, es. Te • t. V. Absorben. DeseoNsio, ónis. ,f. Cel. Aun. Desesperacion,
DESPECTATIO, ónis. Vitruv. El acto de mirar DESPONSO, áS, áre. a. fi-ec. cfe Despondeo. Suet.
desde arriba. II Lugar alto con vista á otros infe- Desposar, prometer en matrimonio.
riores. El que promete ó da
DESPECTIO, ónis. f Cic. Desprecio; desaire, pap brs (P::1°11' "is.
laE Varr.
desden. Deseoerses,
al a, um. part. de Despondeo. Cíc.
DESPECTO, ás, ávi, átum, áre. a. Virg. Mirar Desposado, prometido en matrimonio.
desde arriba, mirar hacia bajo. fi Tác. Mirar con DESPRÉTUS, a, urn. pant. de Desperno.
desprecio, despreciar. DESPRÉVI. pret. de Desperno.
DESPECTOR, óris. ni. Ter. Despreciador, me- DESPÜMÁTIO, ónis. f. 1 ent. El acto ele espumar.
nospreciador. DESPOMÁTUS, a, uní. Cel •. Part. de
1) E S DES 257
DEsininvto, ás, ávi, aúnan áre. a. Virg. Espumar, DÉSTRICTIVUS, a, um. Cel. Aun Purgativo,
waitar la espuma. 11 Fregar, limpiar,!I Pers. Dile-- que tiene'virtzul de purgar.
nr, cocer. DESTRICTUS, a, um. port. de Dest¿mgo. Col.
DESPUO, is, ni, tamo, ére. a, Liv. Escupir, arrcr Arrancado, quitado. cortado: Destrialus ensis. Hor.
j ar la saliva. 11Desechar, despreciar, echar de si. Espada desnuda. Destrictum miaus. Ov. Herida
Despuendce sant volaplates. Sen, Se han de des- leve. cutánea.
preciar los deleites. DESTR G MENTUM, n. Plin. Raedura, ralladura.
DESPUTÁMENTUM, n. Puig. y DESTRINGO, is, trinxi, strictum, gére. a. Col.
DEsTúTurn, n. Aur. Escupidura, esputo, Cortar, arrancar, coger arrancado. Destringtre en-
saliva. sem.Cic.Sacar, desenvainar la espada, tirar de ella.
DESQUÁMÁTIO, ónis. Apic. Escamadura, el acto Destringere oteas. Col. Arrancar, coger con la
de quitar las escamas. mano las aceitunas.—Aiiquem contomelid. Fedr.Ut-
DESQUÁMÁTU S , um. Part. de &ajar á alguno.—Scripla alicujus. Fedr. Examinar
DESQUÁMO, ás, ávi, átum, tire. a. Plaul. Esca- críticamente los escritos de alguno.—Sunitrunn cor-
mar, quitar las escamas á los peces. ITIrri. Esca- pus arundine. Ov. Herir levemente con una flecha.
mondar, limpiar los árboles. D ESTRUCTIBiLIS. El. lé. n. is. y
D' ESTE RCORO, ás, ávi, átum, tire. a. Ul p. Qui- il DESTRUCTILIS. 1n. f lé. n. is. Lact. Lo que se
tar el estiércol, limpiar. puede destruir, deshacer.
DESTERNO, is, strávi, strátum, nére. a. reg. Des- DES-ritucTio, ónis. f. Suet. Destruccion, ruina, aso-
ensillar, desaparejar, quitar la silla. larniento.
DEsTERTo, is, tul, ére. n. Pers. Dejar de roncar, DESTRIWVIVUS, a, tan. Cel. Aur. Destructivo. lo
despertar. que destruye ó tiene facultad de destruir.
DESTTCO, ás, áre, n. Aut. de Fil. Chillar como DESTRUCTOR, óris. m. Ter!. Destruidor, el que
los ratones. arruina, asuela y destruye.
DESTILLÁTIO, Cels. Destilacion, fluxion. DESTRUCTUS, a, um. Suet. Destruido. Part. de
11El acto y efecto de destilar ó sacar por alam- DESTRUO, is, struxi, structum. ére. Cte. Des-
bique el jugo de algunas cosas. truir, deshacer, arruinar, aniquilar, asolar. _Des-
DESTILE°, as, tire. n. Cals. Destilar, trizare testes. Quin!. Rebatir los testigos.
correr, caer, manar gota á gota. DÉsun. prepos. de ablat. Flor. Debajo. Desub
DF.STIMÚLO, as, árí, átum, áre. a. Plan!. Disi- Alpilm.Y. Flor. Al pié de los Alpes.
par, gastar, consumir los bienes. I I Sím. Estimular, Dissúni-ro. adv. Cia. De repente, de improviso,
escitar. repentinamente.
DESTINA, ae. Vilruzz. Vínculo, cadena con que DÉsüsiTo, ás, áre. a. Jul. Ffr172. Destruir.
alguna cosa se ata y contiene. DÉsúnüL0, ás, ávi, atora, tire. a, Van. . Horadar,
DESTINÁTE. adv. Am. Obstinadamente. penetrar, agugerear con una lesna.
DESTINÁTIO, ónis. f. P lin. Destino, destinacion, DÉ:SUCTUS, a, um. par& de Desugo. Palad. Ago-
determinacion. 11 Deliberacion, intencion, resolu- tado chupando.
cion. DEsúrasdo, is, ére. n. Plaul. Sudar, trabajar
DESTrNíTO. adv. Suet. Con deterutinacion. mucho.
DESTINÁTUS, nm. Apul. Atado. 11 Cierto, cons- DIstrailTio, ónis. f Jul. Firm. Sudor, el acto y
tante, obstinado. II Deliberado, propuesto, resuelto. efecto de sudar.11 Marc. Cap. El rancho trabajo.
II Determinado, prefijo, prefinido.I !Destinado, asig- DESII DÁTUS, a, um. Claud. Sudado, trabajado
nado. .1)11.v¿. de con fatiga ó desvelo. Fact. de
DESTINO, áS, ávi, áre. a. Cés. Atar, ligar, DESÚDO, áS, á vi, atoan are. n. C'els. Sudar mu-
contener. 11 Liv. Destinar, asignar, ordenar, señalar, cho. Cia. Trabajar con fatiga y desvelo.
determinar, resolver, establecer. Destínala cuto D1,;sul•Ácio, is. feci. faction, ftieére. a. Cia. Des-
acto ferire. Curo. Dar en el blanco. Cur eam non acostumbrar. deshabituar. hacer pender y dejar el
properas destinare? Plaut. Z Por qué no te das uso y costumbre. 1 Ter!. Poner en desuso.
priesa á comprarla ? Ex argento SOU)l'ellt destinal. Wnst.IÉFAcrus, a, um. Cia. Desacostumbrado,
Plant. Con este dinero intenta rescatar á su her- que ha perdido el uso y costumbre. Parí. de
mana. De ampliando imperio plura in dies de • tina- DinsuÉFio, is, factus sum, fiéri. n. Van-. y
bat. Suet. Cada dia maquinaba nuevos caminos de DÉ:stso, és, suévi, ére, ó
ensanchar su imperio. Destinaban es! rnilti animo ó DÉsnÉsco, is, suévi, suétarn, scére. n. Quin!.
in, animo. Liv. Estoi resuelto, tengo determinado. Desusarse, desacostumbrarse, perder el uso y cos-
DESTITI. pret. de Desisto. tumbre, deshabituarse.
DEsTi-ruo, is, tiitum, ere. a. Cia. Destituir, DLsuLTüno, Lis. f. Liv. Falta de uso, de ejer-
privar, desamparar, abandonar, dejar sin espe- cicio, de costumbre.
ranza. I; Engaitar, defraudar, frustrar. II Poner, co- ÉSUETUS, a, ln. par!. de Desuesco. Liv. Desa-
locar. plantar. :.s'orti »visen .72estrus tbstituit. Cia. costumbrado, que ha perdido el uso y costumbre
Dejó en manos de la suerte nuestras fortunas. Duo V trc. Desusado..
arinali in medio destituuntar. Liv. Se meten en me- DÉsüco, is, xi, dura, gére. Palad. Chupar
dio dos hombres armados. Destítui spe. Ov. Ser mamar.
destituido de la esperanza. DÉSULTO, ás, ávi, átum, áre. n. Ter!. Saltar de
DES . víTüTio, ónis. Cia. Destitucion, desam- una parte á otra.
paro, abandono, privacion. IlFalta de palabra, en- DÉ.eutnrort, óris. ni. Liv. El que salta de un ca-
gaño. ballo á otro, como hacen el dia de hoi los cabizi¿erov
DEsTrrúTon., óris. Tib. El que destituye, tártaros. Non sum desullor ainoris. Ov. No soi de
abandona, desampara. los que se aludan en el amor.
D E sTiTu-rus, a, une part. de Destituo. Liv. Plan- D E S ULTOR I C S , a, um..4Sttel. A' propósito para sal-
tado, puesto, colocado. Destituido, desamparado, lar. II Cia. inconstante. DesztlIoria saientra. Apul.
abandonado. La magia, por la que se mudan diferentes formas.
D E sTRANGULO, tis,ári, átum, áre. a. Pura. Latir. i uL.-ririx, ícis. J. Tert. La que es inconstante,
Esle
nsit )ab
V. Strangalo.
D EsTRATus, a, um. par& de Desterno. I)ESULTORA, se. f. Plaut.
El acto de saltar de
DESTRÁVI. pret. de Desterno. una parte á otra. 1lLa destre destreza de saltar de un ca-
DEsTrucTE. adv. Claud. Precisa, clara, dis- hallo á otro.
ti ntarnente 1 DÉsum, dees, defui, deesse. n, anóni d Cje. Fil.
,—>l DET DETT
. .
tata estar ausente, no hallarse. Deesse officio. Cic, Anal. Pésimamente.
Faltar á su oblig-acion.— Oecasioni„ Cje. Perder la TER
D IT alitt livItluEt.i,aad,v u. V. Deterior.
odaosiota—Alictd. •Cio. Faltar á alguno en la nece- DÉTatuaiTus, um. parí. de Deterreo.
sidad, dejarle, abandonarle en el la.—Convivio.Cic. Disuadido, apaai:taidinol,. azerdt.rednetatploe. terg:.e .epsetat?b.olie
No hallarse en el convite, faltar á el. DÉTERSUS,
Dasemo, is, sumpsi, sumptuni, mére. a. Liv. To-
mar, coger. nitiPai'aads°T-aoItas. ni. f la. n. is.
LiD Pt
DÉSU t), 113, ere. a. .Cat. Afianzar, abrazar, ceñir. abominable. execrable, digno de aborrecimientu
D ÉSIJPER. adv. Cé4 . y ÉsTasraniaiart. adv. Lace. Aborreciblemente,
Desemax a. adv. Varita. De arriba, desde ar- de una manera detestable.
riba, por la parte de arriba, por arriba. DÉTEsTaanus, um. Tác. Detestable, abomi-
Dasuaao, is, surrexi, rectum, gére. v. flor. Le-
vantarse. riall)lite.i'esTaTto, onis. f. Lic. Imprecacion,
DÉsURSUM. adv. J3ibl. V. DeSuper. Detestacian, aboininacion. jI tilo. Intima-
DETECT/O, ónis. j Lilp. Descubrimiento, marii- clon hecha con testigos. 11 Aps I. La castradura. Di-
fe,stacion. •is delestationibus agore olopient Ho•.--1.1,,cessere,
DÉTECTOR, óris. ni. Tent. Descubridor, el que Suet.—Dcligere, Pan. Llenar á uno de maldiciones.
descubre. manifiesta. t DÉTEsT.Oroa, óris. Teri. El que detesta,
DÉTECTU8, a, um. Nepe. Descubierto, manifiesto. abomina, aborrece.
Par t. de D1TESTÁTUS, a, nro. flor. Detestado, aborre-
DÉTÉao, is, texi, tectum, gére. a. Plaut. Descu- cido, maldecido. Part. pas. de
brir, manifestar, quitar la cubierta. II Revelar, pu, Diaras-roit, aria atas sum, dep. 'Plan!. Ates-
bliaar. declarar. Delegt •e ossa alicujus. Oc. Des- tar, poner por testigo. 11Detestar, abominar. abo-
enterrar los huesos de alguno. Detegere stoina- rrecer, condenar.11 Maldecir.11Suplicar que tal cosa
clium. Plaul. Descubrir el pecho, el rorazon. no nos suceda. Irav? dcomom in copal alicujas
DÉTENao, is, di, sum, dére. a. Ces. Aflojar. De- lestari. Plin . men. 1 lacer imprecaciones contra al-
tendera labernacula. Ces, Quitar, levantar las guno, echarle maldiciones.
tiendas. prel.de Delego.
DETENSUS, a, um. part, de Detendo. Ce.. DÉ'rExo, is, textura. acre. a. Virg. Tejer,
t DÉTENTÁTíO, onis. f. Clip. Detentacion, reten- hacer un tejido. Dé:lea:ere aliquid junco arel
clon. pusesion ilegítima. Virg. Hacer alguna obra, al b ur tejido de
DÉTENTTOR, beis. m. U!». Detenta dar, rete- juncos ó mimbres.
ne1 ar, el que posee lo que 'no le pertenece. 1.3aTaxTus, a, um. parí. de Detexo. Tibul. s'e-
Da• ias-no. anis. f. Utp. Detentacian, retencion. 1 Cic. Hecho, acabado, concluido.
t 13 ÉTENTO, ás, ávi, aturn, are. a. (»p. Detentar, DÉTfisao, es, nui, tentarla mire. a. Detener,
retener, ocupar, estar apoderado ae lo ajeno. retardar, retener. HA' flor. Estar ocupado, d i ver-
DETENTOR, óris. ni. 1.3p. Y. Dotentlitor.
b
tenido.
ITENTUS, a, nro. port., de Define°. Tac. De-
tido. Nisi quid le delinci. flor. Si no tienes otra
cosa que hacer.
DÉTóNsar, abat, zinpers. Ov. Tronar.1 Pajar de
DÉTÉPESC6, is, coi. sacre. n. ,S`id. Enfriarse. tronar. Hacer muela) ruido.11 Quint. Hablar ami
DÉTERGEO, és, si, surta Vare, y a
DETERGO, is, si, sum, gdre. a. Col. Limpiar ., la- DÉTONDEO, és, di y tatondi, tonsuro, dére. a,
var, fregar, frotar. Detergere sarnienta de arboribus. Col. Corlar, trasquilar. 11 l'imer.
Col. Escamondar, limpiar los árboles. — iasninain IJÉTONSO, itvi, cero,. a. Pea. ole Deton-

pollice. Claud. Estregarse los ojos para desechar deo. Gel. Cortar, trasquilar á menudo.
el sueño.—Remos. Ces. Romper los remos.—Xiari DÉTONSUS, a, um. parí. de Detondeo, Col. Tras-
crepidinem. Liv. Abatir el parapeto de la muralla. Talado.
—Fastidia. Col. Quitar el disgusto ó fastidio. 13 a-ron o- ra,s, a, una Gel. Torneado. Pitri. de
DÉTÉltira. parca;..). piar. Fest. Puercas flacas, DÉTORNO, lis, ávi, Étum, are. i'masnr,
que están en los huesos. trabajar al torno.
DÉ-reí-Eri. va . f. rius. n, aria. su)). errimus. CiC. 1;i:1'0am:so, és, rsi, rsum y duna calare. c. lije.
Deterior, menoscabado, inferior. peor. Deterior pe- orne'', doblar, inclinar á otra parte. Apartar. 11
&tata. Nep. Inferior en la iufantería.—jor re. Cje. Interpretar siniestramente. Delorqueve ira lrrvrarn.
6 Conditione esse. Liv. Ser de peor condiciun, ha- Plin. Torcer ir la izquierda.--•Labra, Quin!. Torcer
llarse en mas mal estarlo. Deterrimus mortalianz. :a boca, torcer el hocico en sena] de disgusta.—
Cic. El mas malo de todos los mortales. Cutpain in alium. eic.Echar la culpa á otro.
t DÉTERIORA.TUS, a, uno Sím..Deteriorado, em- DÉTORREO, de, ni, are. a. Tosta, mucho.
peorado, menoscabado. DaToasto„ beis. J. Firin, Ira accion de volver
i)ÉTÉRius. adv. Cíc. Peor. Ci torcer.
t DÉTEItNINÁBÍLIs. m. f, lé. n. is. Tert. Que se Diroasus, a, um. Cal. y
puede determinar ó limitar. DaToltTUS, a, uM. part. de Detorqueo. Cic
DETERMiNATIO, óris. f. Cic. Término estremo, Tuerto, torcida, contrahecho.
linde, límite. li Conclusion, fin. 4- Da-nasarano 5 anis. Tert. V. Detrectatio.
t DÉTEamia.karost, óris. ni, Ter!. El que deter- Dan/aura-roa. Detn. stator.
mina, señala, define. t DÉTRACTiTUS, a, um, part. de Detracto. Tert.
.0 aTEat :st IN a TUS, a, um. Plin. Determinado, de- Tratado, examinado.
bido, prefijo. Mart. de DÉTRac-raTas, us. m. Tert. El tratado.
DÉTERMINO, as, avi, .a.tum, are. a. .Liv. Deter- DÉTRACTio, onis, (lic. La accion de quitar o
minar, fijar, limitar, ,prescribir términos ó fines. 11 robar por fuerzaHlEspulsion de algar humor vi
Suel. Concluir, terminar, acabar. cioso y del escremento.
DÉTÉRO, is., trivi, tritura, aére. a. Plin. Gastar, DÉTaaeTo, as, avi, aúna, are. a. Tent. Tratar,
consumir.111%/ajar, machacar 11Dismintlir. escribir.
DÉTERÉE0, és, rui, ritual, rére. a. Cic. Apartar Di • l-Rae-roa, (iris. 7/2. Tác. Y Detrectator.
amedrentando, atemorizar, amedrentar, arredrar. DETRACTES US. in.
Del~ere aliquen it senlenli4, i propósito. Cte. DT:nue-rus, a, una. itlie tdroa.cittaLide
Quitado.
ij
APartar á uno de su opinion 6 propósito.--A dinii- Din-Rano, is, traai, traeium, aíre. a. .as.
01,410.0. Cia. Disuadir á uno de combatir. tar, arrancar, detraer, II Decir mal, infamar, ata
DE U DE V 259
tar el crédito, murmurar. Detrahere aliquid alíen. DiuNco, is, netum, gire. a. Plaut. Ungir,
(lie. Quitar una cosa por fuerza á alguno.—Aliesi. untar bien.
Ov,—De aliquo. Cic. Decir mal de, infamar á. al- DÉ UNX, uncis. Cic. La medida 6 peno de
essuo.—Aliquern in judicium. Cic. Traer á uno á once onzas. II Cualquier todo al cual se quita una
j uicio, al tribunal.—Sanguinern Col. Sangrar. parte de doce. Macas Vasija que hace oncé cia-
DETRECTATIO, !lis. f Liv. El acto de rehusar; tos, ó un sestario.menos un Cinto.
dificultad de hacer ó de obedecer. DÉCI10, is, ussi, ustum, t ére. a. Liv. Abrasar,
DÉTREcTÁTort, óris. m, Liv. El gire rehusa, re- quemar. Hiems arbores deusserat. Liv. El frio del
pugna, Detractor, maldiciente, infamador. invierno había abrasado los árboles. Lo mismo
DÉTRECTO, as, ávi, átum, are. a. CdS. Rehusar, dice Séneca del aliente de las serpientes.
repugnar, no querer hacer ú obedecer. Detrectare DÉUS, Cie. Dios, señor y criador de todo.
principem. Suet. No querer reconocer por su prín- Dase lambien este nombre por escelencia á los hom-
cipe. Adversa? res eliam bonos detreclant. Salust. bres sobresalientes en alguna cosa, á los benéfi
Las adversidades hacen perder el crédito aun á y á los mui felices.-cos,liberaynvds,
los hombres de hien. Invidia caca est, nec quid- Excedere et transgredi ad deos. Vel. Ser contado
guara aliad scit, gratin de/rectare virtutes. Liv. La . despues de la muerte en el número de los dioses.
envidia es ciega. y no sabe hacer otra cosa que des- Pus isatis natas. Fedr. Nacido en mala hora, en
acreditar las virtudes. mal dia, en dia aciago, con mal agüero y estrella
DETRiMENTÓSUS, a, um. C. Dañoso, perjudi- infeliz, á quien todo sucede mal. O dii! Dii 2.77"-
cial, pernicioso. mo:dales Dii boni ! Dii dea, que ! Dii magni
DÉTSZIMENTU M , n. Cir. Detrimento, daño, me- Cie. Son fórmulas de eselamacion y admiracion.
noscabo, perjuicio- . IlApul. La accion de gastar, Per deos, Ea me dii ament. Cie. Fórmulas de ju-
raspa-r, limar. Detrimentum accipere. Cic. Recibir rar y rogar. Por los dioses, así los dioses me sal-
dono. — In/erre, importare. Cic. Dañar, perju- ven. Por Dios, así Dios me salve. ./.)4.i averruncent.
dicar. —Prohibeant. Quod dii ornen acerlant. Ter. Cic.
DÉTni-rus, a, urn. parí. de Detero. Plin. Gas- Fórmulas de rogar que no nos suceda mal. No lo
tado, consumido. Fregado, limpio. Molido, ma- quieran, no lo permitan los dioses, como tambien
chacado. Dii melius duint, Dii Dii meliora. Ció. Ter.
I- DÉ-rail:muno, ás, ávi, atuni, áre. Tent. Mejor lo hagan, lo quieran, lo permitan los dioses.
Triunfar enteratunte. Dri farint, Dii facian1 , Ulinarn dii frxirtt, al 6
DÉTrtive pret. de Detero. 920 Dii tiene vertant. Cic. Fórmulas de desear y
DÉTittino, is, si, sitia, dere. a. Cic. Echar em- rogar el bien. Los dioses lo hagan, quieran, per-
pellones. Compeler, obligar. Detrudere aligdem . mitan. Dii perdant, eradicent, mate jaciant, Dii,
de sentenlid. Cíc. Hacer mudar á uno de parecer deceque O 11171eS funditus perdant. Cie. Ter. Fór-
por fuerza.— Aliquein in p (rnani. Cie. Castigar á mulas de maldicion. Los dioses confundan, maldi-
uno con violencia, contra las leves.—Comilia: Cie. gan. Dii te alnelit. Fórmula riz salulacion. Plata.
Dilatar violentamente los comicios.—Nares :;co- Dios te guarde. Si dás placa. De ironía é indig-
pulo. Vire. Arrancar, sacar con fuerza las naves del nacion. Sea, vaya por los dioses. Dios quiere.
escollo. Descendo, ac duma(' ded. V irg. Bajo, y guián-
DÉTnurseXTro, ónis. ,f Min. Truncamiento, la dome la diosa Venus. T'alai deus pervenit ad ac-
accion de truncar, cortar ó tronchar. res. Sil. El oráculo llegó á oidos del vulgo. Dii
DÉTRUNCATES, um. Liv. Par!, de majorum genlizon. non. Los dioses maycres,com-
DÉTRUNCO, ás, ftum, áre. Liv. Cortar, prendidos en estos (.1-)s versos de Enio
truncar, tronchar. Juno, l'esta, Minerva,Ceres, Diana . Ven os, Mars,
DÉTROst. pret. de Detrudo. Mercurius, Jovi' Nep tunas, S'uf eanu3, Apollo.
Dít-rittsus, a, um. parí. de Detrudo, Cic. —Minoran". Os. Los ' dioses menores, comprendi-
DÉTÜLI. pret. de Defero. dos en estos dos versos del mismo :
DÉTÚMEO, ci',13, ni, ere. n. Estar. y Vos queque plebs superum, Fauni, Salyrigue, La-
DÉ-tesis:seo, is, mui, scére. n. Petrol'. Deshin- resque,
charse, deshacerse, bajarse la hinchazon ó el tu- Fluin¿naque, et Nympliee, Semideumque genus.
mor, desintiamarse. Delit7IleSCUld odia. Pelron. DEUSTUS, a, una. l'art. de Deuro. Cés. Abrasado,
Los odios se mitigan. quemado.
DÉTUND0, is, ére. a. Non. Sacudir, batir ; reorri- DEIrrÉrdsE, arma. ni. plur. Plin. Vinos segun-
per. dos, de segunda suerte.
t DÉTuNsus, a, um. par/. de Detundo. Apul. DEUTÉRONONIIUM, íi. n. Lact. Deuteronomio,
Sacudido, golpearlo, roto, quebrantado. segunda lei. Uno de los libros de la sagrada Escri-
DÉTURBATUS, a, DM. Ces. Par!. de tura.
DÉTuReo, ás, ávi, áturn, áre. Cic. Echar, DÉÜTOR, iris, úsus sum, dep. Nep. Abu-
derrumbar, derribar a empellones, por fuerza. sar, usar mal.
Possessione delurbare aliquem. Cie, Echar á uno DÉVAGOR, iris, átus sum, ári. dep. Dig. Andar
por fuerza de su poseSion. Sedas quemque mente vago, errante, andar rodando de una parte á. otra,
aeturbal. Cie. La maldad saca de juicio á cual- 1W.VASTÁTUS, a, um. Ov. Parl. de
quiera. DEVASTO, as. ávi, atuni, áre. a. Liv. Devastar,
DÉTURCENS, tis. com. Plin. hoque se va deshin- asolar, robar, abrasar, desolar.
chando, aplacando. DivAsTus, a, um. Mui vasto, grande.
DÉTuaeo, ás, ávi, átum, are. a. &el. Deturpar, DÉvECro, ás, avi, áturn, are, u. free. de •Deve-
afear, desfigurar. ho. Sirl. Llevar, conducir frecuentemente.
DEUCALION, ónis. m. Virg. Deucalion, hijo de -DÉVECTUS1 a, um. Cic. Print. de
Promeleo, rei de Tesalia, el único Q ue se salvó con DÉvSao, vectum,here. e-
su mago- Puro de una inundacion que sobrevino. var, conducir, trasportar, acarrear p33- mar 6[p
Llor
Los dos repararon el ge'nero humano, tirando hacia tierra.
aíras los huesos de la gran madre, ( esto es, las pie- DIvÉLÁTus, a, um..pant. de Develo.
dras de la tierra) convirtiéndose en hombres las DiNELL0, is, 'elli y ulsum, ere. a. PI"
piedras tiradas por Dricealion, y en mugeres las Tirar, arrancar, sacar, coger tirando con fueran.
que tiraba Pirra. Just. 1. 2. cap, 2. Ditvér.o, ás, ávi, átum, áre. Ov.

DEUC,tLIÚNÉUS, a, um. 0v. Perteneciente á velo, descubrir, manifestar.


Dencalion. DÉvasokaoa, iris, átus auca, ¡si. Ov A-110-
DEV DE V
260
respetar, honrar. Deumá carriarse, descaminarse, desviarse del camina
ras, venerar , reverenciar,
reve recto. 11 Aus. Degenerar,
precibus devenerari. Ov. Rogar humildemen te DEVIRGÍNÁTIO, ónis. f Escrib. Desfloramiento,
Dios. el acto de desflorar ei estuprar ci atoona virgeni
DÉSÉSIO, is, véni, ventum, aire. n. Cic. Venir, DitviadbrÁsus, a, am. Paul. jet. Desflorado,
,
llegar.
Il e flor. Descender, bajar. (1 Plaut. Caer.
Devenire ad studium juris. Cic. Pasarse al estudio estit; Ea vradGiR o ÍNPo,a
insidias. Plaut. Caer en Parí ávi, átum, áre. a. Petron. Des-
de la jurisprudencia.—In florar, estuprar una doncella.
una emboscada.—A d senatum. Cic. Recurrir al
DÉVíTÁBIMS. f lé. n. is. Apul. Lo que se
senado- puede evitar, evitable.
DÉVÉNUSTÁT1) 2 , a, um. Sid. Detnapado, afeado.
Par,• de DÉvi'-rio, ¿mis. f. Cic. Evitacion, el acto ó
DÉvilausTo, ás, ávi, alma, áre. a. Gel. Dettir- efecto de esquivar ó evitar.
DEOTATOR, ÓriS. m. Plin. El que evita ó es-
' par, afear, deformar.
DÉVERBÉRÁTU S, a, um. Lact. Azotado, sacudido quiva.
fuertemente . Part. de DÉVíTÁTUS, a, um. Cic. Evitado, esquivado,
DÉvannÉao, ás, ávi, átum, áre. a. Ter. Azotar, Parl. de
sacudir fuertemente. DÉvITO, ávi, átum, áre. Cje. Evitar, huir,
DÉVERGENTLA, j: Gel. Pendiente, declina- esquivar, procurar evadirse y librarse de.
nion, declivio. DEVI US, a, um. Cic. Descarriado, perdido, apar-
Dilvaitao, is, ére. n. Apul. Inclinarse hacia abajo. tado del camino recto, descamisado. Coneihis
DÉVERÉ1A, f Fa •r. Deverra, diosa que guar- prercep• el devius. Cje. Precipitado en sus conse-
daba á la muger recien parida. jos y fuera de sentido. lam flexibile ac de-
Dlvaltao, is, ére. a. Col. Barrer, limpiar bien. vium guata animus ejus. Cic. No hui cosa tan fácil
Dízvs.-asíacia, Cris. in. Petron. y é inconstante como su ánimo, su espíritu.
DÉSVERSOR, Mis. V Diversor, oris. DEVOcÁTiO, ónis. f Apul. Llamamiento.
DikvEusou, áris. F. Diversor, aria. DÉvoco, ás, ávi, atarla áre. a. Cic. Llamar á
DtvERSORIUM. V. Diversurinm. fuera, hacer salir ó venir llamando. In dubiani for-
DÉvaasus. a, ton. Fest. Pa • t. de tunas seas devorare. Cic. Poner en riesgo sus bie-
DÉvERTO, is, ti, sum, tére. n. Cic. Salir del ca- nes.—Ournes invocatos. Nep. Traer, convidar á
mino para albergarse en alguna parte, hospedarse, comer á todos los que no están convidados en otra
alojarse. In cauponaiii gratis devertere. Paul. Jet. parte.
Alojarse de balde ea la hostería. DÉvóao, ás, ávi, átum, are. a. Lata. Volar hacia
DÉVESCOR, éris, sci. dep. Estac. Alimentarse abajo, descender, bajar volando. jj Bajar, venir,
apacentarse. correr apresuradamente, volar. Simul ar jiirtuna de-
DÉvasrlo, is, ivi, itum, ire. a. Apul. Desnudar, lapsa est, devolant omnes. A' Her. Así que la for-
despojar. tuna vuelve las espaldas, desaparecen todos.
DÉVÉTO, ás. Quint. V. Veto. DÉvoetrrus, a, um. Liv. Echado, tirado ó caido
Dávax_kaws, a, una part. de Devexo. Cic. Tra- rodando. Par. l. de
bajado, molestado, atormentado. DÉVOLVO, is, vi, vólúturri, vare. Liv. Voltear,
I)Évaxl. pret, de Deveho. revolver, tirar, echar dando vueltas hacia abajo.
DÉvaxio, onis..f. y Devolvere aliquem Plaut. Privar á uno de la
DÉVEXir rAS, átiS. f Plin. men. Declivio, des- vida. Devolvi jumenta culi oneribus. Liv. Caer ro-
censo, pendiente, declinacion. dando las caballerías con las cargas.—Eo
DÉVEXO. Vela). Lic. Ponerse las cosas en estado de que, reducirse
DÉvaxus, una Colum. Pendiente, inclinado, á.—Ad otium Cie. Darse á la ociosidad.
declive. ,filas devexa. Se'a. Edad próxima á la Davomo, is, mui, itum, inére. u. Gel. Vomitar,
vejez. Devexioi dies. (load. Dia que va declinan DÉVONA, Neuniarc, ciudad de Silesia,
do, que se acerca á la noche. DEVORAT1O, ónis. f. Ter!. La acciou de de-
DÉvIA, orara n. piar. Sil. Itál. Lugares sin ca- vo
mino. ra) r.
IEVOIRÁTOR, í,ris. ra, Ter!. Devorador, tragon,
DEvici. pret. de Devinco. voraz, tragaldabas.
DÉVICTIO, fruís. f. Tert. La victoria. t DÉvoltaTónius, a, um. Tert. Propio para
DÉvIcsoit, ¿iris. in. Estac. El vencedor. devorar.
DÉvicrus, a, una part. de Devinco. Gis. Ven- I" V OR Á TUS, a, um. Cje. Par!. de
cido, batido, ileshecho. Ganado. Devielum est DEVORO, ás, ávi, átum, áre. Cric. Devorar,
semper privatá gratia bonum publicum. Salust. tragar, consumir. Devorare pecuniam. Cic. 6 patri-
Siempre es vencido el bien público del interea monium. Calul. Disipar, gastar, consumir el dine-
particular. ro, el patrimonio en festines.—Mulestiam paucorian.
DÉviciao, és ére. n. Tert. y dierom. Cic. Sufrir el tedio de unos pocos dias.—
Davíaasco, is, ére. n. Tert. Marchitarse, °ratio/lene Cje. Escuchar una oracion, un dis-
debilitarse, pei der el vigor. curso sin atencion, sin gusto, sin entenderle.—
DÉV ► NC ►O, is. nai, actual, cite. a. Cic. Atar, li- Libros. Cic. Devorar, tragarse libros, leerlos con
gar, aprisionar. 11 Obligar con beneficios. Devincire ansia y con presteza.—Oculis. Marc,. Querérselo
se vino. Maui. Emborracharse.—Locurn aliqueiri tragar con los ojos, mirar con ansia. In thealro-
religione. Cic. Consagrar, dedicar á los dioses ruin orehestris vox devoratur. Plin. En las orques-
Edwin lugar.— Sese affinitate cum aliquo. Cie. tas de los teatros se pierde la voz.
Unirse en parentesco con alguno. Isthoc me facto DÉvoirrium. V. Divortium.
taba devinxisti. Plaut. Me has dejado con esta ac- DÉvoTAmENTuat, n. Tert. Anatema, escoma-
clon mui obligado. nion.
Ditvruco, is, ici, viettim, are. a. Cic. Vencer DÉVÓTÁTUS, a, um. Apul. Ligado con hechizos
enteramente. encantamientos. Parí. de Devoto.
DÉviNcrio, ónis. Tert. Ligadura, atadura, DÉVOTE. adv. Lact. Devotamente.
lazo. DÉVÓTio, onís. f. Cje. Voto, ohlac:on, consagra-
DÉVINCTUS, a, um. part. de Devincio. Cie. De- clon, dedicaciou. Devocion, adoracion, venerl-
vinctior me illi alter non est. Hor. Nadie está mas cion, culto que se dedica á. Dios, á María santa,
obligada á él que yo. sima y á los santos. (j Ne'p. haprecacion, maldicion.
Ditvio, ás, ávi, átum, ¡re, n. Macrob. Des- 11 Tác. Hechizo, encantamiento.
DIA D I A 261
DítviiTo, as, are. a. frac. de Devoveo. Cje. Ofre- • DtÁcuTroN, n. Plin. Vino de uvas secas
cer, consagrar. 11 Hechizar. 11 Invocar. al sol, de pasas.
DÉVOTORIA carmina, um. n. pl. Liv. Versos ó * DtÁcnotorg, n. Plin. Diac6dion, jarabe de
fórmulas señaladas para las invocaciones y votos. cabezas de adormideras blancas, medicinal contra
Dikvirrus, a, una. Cic. Votado, ofrecido, desti- el catarro.
nado, dedicado, consagrado. 11 Inclinado, aficio- DIÁCONÁTUS, as. m. S. Ger. Diaconato, digni-
nado, fiel y como dedicado á otro. 11 S. Ger. De- dad eclesiástica, la segunda de las órdenes sacras.
voto, piadoso, religioso. 11, 11or. Maldecido, exe- DIÁcóxissA, te. fi S. Ger. Diaconisa, nombre
crable, detestable. 11 Ov. Encantado. Devotas slu- que se daba antiguamente á ciertas inugeres dedica-
diis. Cic. Dado enteramente á los estudios. Devoli. das al servicio de la iglesia. 11 La mugar cuyo ma-
Cés. Los que se ohligaban solemne y recíproca- rido halda sido promovido al diaconato.
mente á correr la misma fortuna en todo aconte- DI ÁCONUS, m. Tert. Diácono, ministro ecle-
cimento, entre los galos. Part. de siástico de grado segundo en dignidad inmediato al
DÉVOYEO, és, vovi, vótum, vére. a. Cic. Votar, sacerdocio.
Ofrecer, prometer con voto. 11 Ov. Maldecir, detes- DIÁCOPI, Drara. In. piar. Ing. Canales para
tar. 11 Tibul. Encantar, ligar, hechizar. 11 Dar, en- regar los campos.
tregar, obligar. 11 Cure. Proscribir condenar a DIÁDEMA, átis. n. Cic. Diadema, faja ó insignia
muerte. Devovere se pro republicá. Cic. Sacrifi- blanca que antiguamente ceñía la cabeza de los
carse por la república, por el bien público.—Se reyes.
amicitiee alicujus. Ce's. Darse todo, dedicarse á la DIÁDÉMÁTICDS, a, um. Liv. Perteneciente á la
amistad de alguno. diadema, diadeniado.
DÉvuLsi., pret. de Devello. DIÁDÉNIÁTus, a, nra. Plin. Ceñido ó adornado
DÉVULSCS, a, um. part. de Devello. con diadema.
DEXTANS, tis. M. Col. Diez onzas. V. As. * DiÁnácuos, m. Plin. Diadócos, piedra ama-
DExTELLA, e. f. dim. de Dextera. Cic. Pequeña rilla semejante al berilo.
mano derecha. DIÁDtJMÉNUS, a, una. Plin. Y. Diadematus.
DEXTER, tra, truco, ó téra, térum. Cic. T.'iestro, is. j. Sera. Diéresis, division, figura
derecho, de la mano derecha. 11 Favorable, propi- que se comete, cuando una sílaba se divide en dos,
cio. 11 Apto, cómodo, idóneo, fácil. _Dexterior. como en Pictaé vestis. l'ir g . en lugar de Piale.
Plin. Mas apto. Dextiinics. Varr. Aptísimo. Itero DIJETA, re. f. Cic. Dieta, régimen de vivir con
da dexter egil, ut. Liv. Condujo el negocio con parsimonia y moderacion, la regla , que establecen los
tanta destreza, que. médicos á los enfermos. I Plin. Camara, sala, pieza
DEXTÉRA y Dextra, f Cic. La derecha, la donde se habita.
mano derecha. Dexterá, á dexterá, ad dexterain. DI,ETARCHUS, lnscr. y
Cic. A' la derecha, á la mano derecha. Dextrain DIAETÁRICS, m. Ulp. Camarero 6 mayordo-
tendera, p orrig ere. Cic . Dar la mano, favorecer, pro- mo, que tiene el cuidado de la cámara, ó manda á
teger. Audenduin dextrá. Viry. Es menester com- los criados que la cuidan. I El despensero de un
batir, apretar los puños. Dextras renovare. Tac. navío.
Renovar la paz, la alianza.—Conjungere.—Copu-
l'are. Vira. Dextrani dextrer jungere. Virg.—Com- DI/ETETICA y Dimtetice, es. f. CeZs. Dietética,
miltere. Oc. Hacer una alianza, hacer la paz. parle de la medicina que enseña á curar solo con
DEXTÉHE y dextre. adv. Liv. Diestramente,
diela.
con maña y destreza. II Con felicidad. Nemo dex- DIXTÉTICUS, a, uni. Cel. Aur. Perteneciente á
terias fortuna est usas. Dor. Ninguno ha sabido la dieta.
aprovecharse mejor de la fortuna. DIÁGLAUCION, n. Plin.Colirio compuesto entre
DEXTERiTAS, atis. f Liv. Destreza, maña, habi- otras cosas del jugo de la yerba glaucio, llamada
lidad, aptitud. 1Í Arnoó. Prosperidad, felicidad. vulgarmente mamita.
DExtímus, a, um. superl. de Dexter. Salust. DIÁGONÁLIS, ni. f. lé. n. is. Vitruv. y
DExTRÁLE, i8. n. y DIÁGÓNICUS, a, ara. Vitruv. y
DEx-riaelea,um, n. Bibl. Brazalete. • DIÁGONIOS. Vitral,. Diagonal. Se dice de la
DEx .rax-rio, más. j: Solin. Movimiento de la línea tirada en un paralelogramo de un, ángulo á
izquierda á la derecha. otro opuesto.
DEXTRATUS, a, um. Colocado, puesto, situado DiÁcitAmmA, átis. n. Vitruv. Descripcion, dise-
á la derecha. ño, figura.
DEXTR.00IIÉRiUM, n. Capít. Brazalete. * DIÁGRÁPHÍCE, es. f Plin. Diagráfica, pintura
DEXTRORSUM 6 Dextrorsus. adv. Liv. y en dibujo, arte del diseño ó de delinear.
DEXTROVERSUM ó Destrovorsurn. adv. Plaut. DIÁLECTÍCA, W. f. y
A' la derecha. DIÁLECTICE, es. f. Cic. Dialéctica, arte que en-
seña á discurrir y juzgar exactamente, á discernir
DI lo verdadero de lo falso.
DIÁLECTÍCE. adv. Cia. A' la manera de los dia-
Di y Dis. Preposiciones que solo se hallan juntas lécticos, segun las reglas de la dialéctica.
en composicion, y significan separacion ó division, DIÁLECTICUS, a, um. Cic. Dialéctico, lo que toca
como en Diduco, Distraho. á la dialéctica.
DIA, ce. j: V. Dea.110v. Isla del mar crélico, DIÁLECTICUS, m. Cie. Dialéctico, el que pro-
/un Estandia.. 11 Plin. Ciudad de la Quersoneso fesa la dialéctica, 6 es perito en ella.
Táurica. Plin. La isla de Náxos. DIÁLECTUS y Dialectos, i. f. Suet. Dialecto, idio-
DIÁBÁTHRÁRIUS, li. ni. Plaut. El zapatero. lila, propiedad de cada lengua en sus voces, esplica-
DIÁBÁTHRUM, n. Varr. El zapato á la griega. don y pronunciacion.
* DIÁBETEs, m. Col. Cañon, encañado por DIALEUCUS, a, um. Plin. Mezclado de blanco
donde pasa el agua. Habla del azafran.
DIÁBOLICUS, a, um. Paul. Nol. Diabólico, D1ÁLIS • té. is. Liv. De Júp iter. li
propio del ó perteneciente al diablo. Etéreo, aéreo. Dialis (lamen. Liv. e
Jupi-
Diánoeus, Terl. El diablo. 11 Calumniador, Júpiter.— Flaminiea. Tac. Sacerdotisa de
acusador. ter,—Consul. Cíc. Cónsul por un solo dia.—
Cona.
DiÁcÁTOcitu, a). f Cód. Teod. Posesion. Sén. Gran convite que celebraban los fiámines en
DiÁckrocitus, m. Cód. Teod. Poseedor. las fiestas de Júpiter.
26'2 DIA 1 (a
*Dreszice, ea. f Qadnt. ()llaga, figurpaa rrae torno. 11 Adornado, engastado de piedras, oro 6
plata.
rica, cuando juntan muchos argumentos DiÁrraiaa, as. f. Gel. Disputa, disertacion, con-
<seto solo. m. Cje. Dialogismn, figura de ferencra.I Academia 6 el lugar en que se tiene.
Di kaoarsrstrs, t . Escuela, secta. Diatriba Platonis. Gel. La escuela
sentencias, cuando el orador habla con alguno, o
introduce é otros hablando entre sí. d e DPI lAait ui
on
DIÁLOGISTA, Ee. m Vulcac. Disputador, diestro LEUs, a,um Cel.Aur. De la te rciana. Lo
en las dispu tas -6 debates. que sucede una vez, otra no, y otra sí..
DrÁtoous, in. Cíe. Diálogo, coloquio, conferen- Dneratrus, i. J. Gel. Aur. Terciana, calentura
cia escrita 6 representada entre dos ó mas personas. ó accesiou de ella que repite al tercer dia.
DIÁMÉTER, tri. f. y DIÁTYPOSIS, is. Marc. Cap. DiatipOsis, eto-
Di/Mi-ROS, tri. f Vitruv. Diámetro. peya, descripcion, pintura. de la forma y costum-
DrimortoN, n. l'atad. Jarabe hecho de moras bres de un suyelo.
silvestres y miel. DIAULUS, i. ni. Vitruv. Espacio de dos estadios
DiásrÉmus, a, tn. Jul. Fírni. Diametral, lo que 6 de 2.50 pasos geométricos en la carrera olímpica
taca al diámetro. 6 circense.
DIANA, a). f. Cic. Diana, diosa de los bosques n Diazauxis, is. f. Figura poética : lo mismo que
la caza. II j'are. La caza, Diana luciera. Val. diéresis.
Flae. La luna en el cielo.—Cierna. ral. Flac. D1ÁZÓMA, átis. n. Cíngulo, ceñidor.
Hécate en los infiernos. t DiaSin, ás. ávi, ataría are. a. Varr. Consu-
Daksuum, n. Liv. Templo de Diana. I¡ Cés. mir, gastar. Dibalare reni suam. Varr. Consumir
Denia, ciudad de España en el reino de Valencia, sus bienes.
DiGÁPIIUM, 1. n. Cic. Púrpura teñida dos veces.
enfrente de la isla de Ibiza.
Dibapho strumani veslire. Clic. Cubrir su infamia
DIÁNIUS, a, urn. Ov. Perteneciente á Diana.
con la púrpura ó insignia de magistrado. ("arrias
DIÁPASNIA, átis. n. Plin. Flor, yerba, polvos ó
pastilla olorosa que se trae o se masca por medicina dibapham cogilat, sed euin infector ~rabo•. Cje.
Curcio piensa en la púrpura, pero le detiene el
apor lujo. tintorero. A ley. que quiere decir, piensa en la ma-
* D1ÁPÁSON. n. ind. Plin. Diapason, octava que
consta de cinco tonos, tres mayores y dos menores, gistratura, pero no le salen bien las cosas.
DiBÁPII1jS. a, um. Perteneciente á la par-
y de dos semitonos mayores, que son díapente ó pura teñida dos veces.
quinta, y diatésaron ó citarla. Dinakmas, is. Diant. Dibrácinis, pié nie?rico
DIÁPENTE. /2. V. flapason,
que consta de dos sisabas breves, coinñ daré:.
DtÁPinutests, is. f. Cel. Aur. Diaforesis, evacua- Dicta ce y is.J.Cie. Prcceso, accion, pleito, de-
cien ó evaporacion por el sudor, por los poros del manda en justicia. Dicain impingere. Ter.—S¿ri-
cuerpo. bere alícui. Cje. Demandar en justicia, poner pleito
DIÁPRORÉTICUS, a, um. Cel. Aur. Diaforético, á alguno, Dicis causa 6 gratia. Cje. Por causa de
disolutivo, sudorífico. Se aplica al sudor y á los justicia, 6 de derecho. II eNrep. So color, con apa-
medicamentos tilite? para sudar. riencia. Sorliri dicam y dices. Gira Sortear los
DIÁPIIRAGMA, átis. n. Cels. Diafragma, mem-
jueces de un pleito.
brana musculosa que separa el estómago de los in- DICÁCÍTAS, átis. Cic. Dicacidad, mordacidad,
testinos. gracia en el decir picante y sutirica.
DIÁPORÉSIS, is. f. Quint. Duda, figura retórica. DTCÁCÜLE. adv. Apul. Mordaz, satíricamente,
Dakinust, n. Cic. Diario, la pitanza que se con agudeza y chiste.
da á un soldado ó á un esclavo para cada dia., y la Dicaeuatis, a, um. Apul. Decidor, agudo,
que se daba á los presos. II Gel. Diario, relacion gracioso, satírico, un poco mordaz. UPtaai.
liara. biador, locuaz.
DIARRILEA,Ee. f. Cic. Diarrea, flujo de vientre. Día/Exilan', Orara. ni. piar. Fest. Los naturales
Dtas, ,f. Marc. Cap. El numera de dos. de Puzol.
DIASTEMÁ, átis. R. Sid. Espacio, intervalo, dis- DIC/EARCIIYA, a. f. Fest. Puzol, ciudad de( reino
tancia: voz propia de los medidores, astrónomos y de Nápoles.
músicos. DICIEARCHUS, a, urn. Estrze. De Puzol ó pertene-
DrasTillukrirus, a, um. Marc. Cap. Dividido, ciente á esta ciudad.
distante. V. Diastenia. U/cimas, adj. Plin. Justo, sobrenombre que die-
Dimeren.a, és. f Diástole, figura poética, cuando ron los tebanos á Apolo.
:x alarga una sílaba breve. Dicaactlis, .idis, f Petron. V. Dicwarchia.
Duna-aus. a, um. Vilr. Que tiene cotanas mas DiCATIO, Cia. y
ralas 6 mas separadas. Dic,vrÜRA, w. f. Flia. Dedicacion, el acto de
DiÁsvaMos, m. Marc. Cap. Dirninucion, //gura dedicar. Dedicatoria.
de sentencias, cuando el orador alabando lo que Dreams, a, um. part. de Dico, as. Cia. Dedi-
dice el contrario, lo disuelve y rebate. cado, destinado, asignado, ofrecido, consagrado.
DIÁTESSÁRON. V. Diapason. DicAx, avis. COM. Cic. Decidor, gracioso, mor-
DIÁTIIÉCA,orurn. n. Marc. Testamento ó heren- daz, agudo, satírico.
cia que proviene de él. Diclinacaast y Diahalcon n. Vitruv. Moneda
DIÁTFIVR.11/11, Vitruv. Puerta. Reja que pequeña de cobre que valía la cuarta, y segun otros,
se pone á la entrada de las puertas para que no la quinta parte de un óbolo.
entren caballerías. niefroicaus, i. Cic. Dicoreo, ditroqueo, pie
DIÁTONICUS, a, una Marc.. Cap. ISIodulacion métrico que consta de dos careos ó troqueos, como
diatónica. F. Diatouus. civitáté.
MA1'0141,18, a, una. Vitruv. Diatónico, uno de los neicrbetó.Tósios, U. Macrob. La luna en medio
tres géneros del sistema músico que procede por dos desu
tonos y un semilono.11 Vil?. u v . La piedra que forma plus. Tert. Cuentos, aba-
el ángulo interior ó salient dé un edificio. asppiticei Britl eLsA. órum.
DIATRETÁRIUS, ü m. Cód. El tornero. Dios causó ó gratin. Y Dica.
DIATILÉTUM, 1.. mi. Marc. Vaso, copa. 6 taza cen n rá. ,vi„ atam, are. a. Cíc. Dedicar, ofre -
,ás,a
adornada de pedrería. r, destinar, aplicar,. consagrar. Dware se in
DIÁTRÉTUS, a, um. Ulp.. Torneada, hecho á, clientela= alicui. Cés. Ponerse bajo la proteccion
D IO D D 241.3

de alguno.---Se lobina Cic. Dedicarse ente- clon, tenguage.1) Oráculo, respuesta del origewi.,
ramentc á alguno, á su trato, servicio ó interes. Dicho eausce. Esposicion, defensa de su Qatw.i,
Hacer un voto.--Operara alicni. Ter. —Vota.Sil descargo.— Tesumonii. Ter. Dedmucion,
Emplearse en servir á alguno.—Se civitati ó in !nonio, de posicion.—Sublla. Cje. Discurso hecho
aliquam ciritaleta. Cíe. Establecerse en una ciudad. de repente.
Templan. Deo. Plin. Dedicar, consagrar un DICTiÓNÁRIUM, n.
templo á Dios.—Anuos suos Sétt. Re- DicTIONÁltriS liber. m, Diccionario.
solverse á pasar sus dias en el celibato. Plisanee Diciatasts, am. Van. Decidor, graciotm,
laudibus volumen dicavit Hippocrates. Plir. Hipó- chistoso.
erutes compuso un libro entero en alabanza de la DICTÍTO, ás, ávi, tire. a. Cic. Andar di-
tisana. ciendo, decir a mentido, repetir. Diclitare causas.
Dicta is, dictum, cére. a. Cic. Decir, ha- Cir. Defender muchos pleitos. Diclitabam mita.
blar,• pronunciar. I I A firmar . Nep. Intimar. ((Sta. Ce'•. Decía para escusanne, que es la sign2fica,
Describir, cantar, celebrar en verso ó prosa. ¡I Pre- don mas propia. Free. de
pronosticar. II Establecer, acordar, determi- Diem, as, ávi, anula áre. Cic. Decir, profe-
nar, prescribir.(( Prometer, asignar. Dicere apud rir, espinaar despacio lo qué otro ha de decir ó es-
contra ó adversas cribir, dictar. ¡I Echar, señalar el maestro la
judices pro aliquo, de aliqad re,
aliquem. labla• delante de los jueces. defen- cion ó conferenciad( Quita. Mandar, ordenar. 11
der en justicia la causa de uno contra otro. Dicere Inspirar, sugerir. Dictare lestamentum,
de scriplo. (1w. Recitar leyendo.--Sententimat. Cíe, Sao'. Hacer testamento ó codicilos. -- Actionem.
Dar su parecer.----Dictalorem. Cic. Nombrar dicta- Sael. Escribir una oracion á alguno para que repita
dor.—Diem ó alicui. Ter. Dar. señalar dia. su derecho. I Paul. Jet. Introducir la pretension,
ncee. P /aut. Decir al oido.—flet/a.
li entablar la demanda,
Prcelia. llor. Cantar, celebrar, escribir las gue- Daroa, Mis. ni. S. Ag. El que dice.
rras y batallas.— C(P)7(.72. Plan!. Convidar á Gemir. DIcrum, n. Cic. Dicho, espresion, palabra, II
—Saddent. Cic. Saludar en presencia y por escrito. Promesa. f ¡ Orden, precepto.. mandato. Prover-
—Lepes, conditione.s. Lic. Imponer, ciar leyes !) bio, sentencia. Respuesta del oráculo, predic-
condiciones. — Cita Multar, echar una eion. Dicho agudo. gracia, donaire, chiste. íI In-
multa, dicta opus esa _ni'. Así es preciso de- juria„ agravio, oprobio. Dictan' sapienti sat est.
cir. Q n dini sale!. Ter. Como se suele decir, co- Ter. A' quien entiende, basta una palabra; al buen
mo suelen decir. Vd dicant. Clic. Mejor diré, ó por entendedor pocas palabras. Dicto cilios. Lic. Tan
mejor decir. Lf¿ ita, dienta.. PeLi • 072. Por decirlo así. presto como lo dijo.—Audiens. Quid. Obediente,
Non fucile Cic. No sabré decir. Dices, puntual. lic¿c ubi dicta dedil. Virg. Luego que dijo
dicet aliquis. Cíc. Dirás, pero dirá alguno. Dici nos esto.
bonos sliale mas. Ter. Deseamos ser tenidos por DICTÜRIO, is, ire. n. Mace. Querer decir.
buenos. Ruma patrent palrid? c:-onent libera DicTus, a, mil parí. de Din), Lie. Dicho, pro-
Juv. Roma libre llamó á Cice •on padre de nunciado, hablarlo, recitado. Prometido, pacta-
la patria. Ars diaendi. Cica La retórica. Dicendi ge- do, establecida. Virg. Consagrado, dedicado.
nus. Cje. El estilo, el modo de hablar e. de es- Llamado. Conmemorado, alabado.(( Ciatiio, te-
cribir. nido por. Diclum factual ó ac factuna Ter. Dicho
Dinnt/Ta, w. f. y y hecho, al instante.
DICRóTUNI, n. Cc. Galera de dos órdenes de liturYNA, 2e f Gr. Diana ó la luna.
remos. DiurvaiNigus, a, una Plin. Perteneciente á
DicriEus, a, una Min. Perteneciente á Dicte, Diana.
monte de Creta de laido de Cundía. DterrYs, ys 6 ,vas. Ott. Díctis, uno de los Cen-
DICTANINUM, i. n. Plin. y tauros muerto por Piriloo.11 Uti pescador ser?/lo,
DieTiOINUS y Diclamus, f CL•. Díctamo, que halló el urca en qu e fue'echada al mar Danae
la semejante al poleo. ( :. 011 su hijo Perse íciis cretense. que vivió segun
Dirma'rx, muna a. piar. Cic. La leccion ó confe- algunos en tiempo de la guerra de Troya, y escribid
rencia diaria que un maestro dicta á sus discípulos. ea griego seis libros acerca de ella, los cuales están
anis. Paul. Jet. La accion de dictar. t u•tris en lidio, sin que se sepa el autor de esta
DICTÁT! .UNCI:iLli, . f dim. Ger. Breve copia lraduccion, que unos (atribuyen a Q. Sept. Severío
hecha dictando. y otros á Cornelio Nepote.
Doc-rjarda, cris. Lic. Dictador, magistrado DilascalLIabs, a, uso, Gel. Didascálico, m'opta
supremo entre los rOMCInOS, Cread() por cierto tiem- de, ó perteneciente á la enseñanza.
po y en caso de grave necesidad. Le nombraba el Dinascaaus, m. Ili7 aestro, preceptor.
cónsul; debía «S'el' Vffi • 011 consular; ¿Levaba delante DtaCi. pret. de Disco.
de si dos segares y veinte y cuatro haces de varas ; DiDiln. pret. ele Dido.
nombraba él al general de la caballería ; perdían con Daárus, part. de Dido. Virg. Divulgado,
su nombramiento la autoridad y el poder todos los esparcido, sembrado. 1 Repartido, distribuido.
temas magistrados ; no podían usar de caballo, aun- Dirnus, um. iiiacrob. Perteneciente á Dirijo,
que' le llevaban en la guerra, pidiendo licencia al ciudadano 7'0' 11121W. Lez lidia. La leí (lidia, que mo-
pueblo para ; duraba su imperio seis meses, si deraba los gastos CSCCSÍVOS en los convites.
no pedía otra cosa la necesidad del Estado, hasta, Diuo, us y (mis. f Virg. Dido, Elisa, hija de
que Sita y César hicieron perpetua esta dignidad. Belo. rei de Tiro, que huyendo de su hermano Pig-
DICTkTÓRIUS, a, um. Cia.. Perteneciente al dic- malie' fundóá Cartago.
tador. DiDO, is, dididi, dirlítum, ére. a. Hor. Espar-
DicríTitix, beis. Plaut. La que dicta, manda, cir, divulgar, sembrar. II Distribuir, repartir, seña-
ordena. lar, asignar. Duna mutua didit. klur. Miéntras
DICTATÚRA, Fe. f. Cic. Dictadura, dignidad y po - parte los empleos.
de,- del dictador. ' primitos, i. Vitruv. De dos palmos.
DIcrÁTus, a, um. part. de. Dicto. Cc. Dictado. DillitACIIM átis, 71. y
vaiia' das
Dicrarauta, n. Marc. Dicterio, dicho satírico, d raDetraD tatAa.entuu NI, n. Tert. Moneda que
ayudo y mordaz.
Dic--na , a las , f. Diccion, el acstoosztc,Ideov,doeeccroibrcl. )iDuco, is, ctum,
Lo mismo que se dice, palabra, (lucir á diversas partes. II Liu,s. CSice.paLraler,v adri'vicdría
1) Frase, modo, manera de hablar. ((Estilo, distribuir. Vitruv. Abrir, desunir. Diducere Mar
DIF DI F
264
Separar, deshacer, desunir un DIFFÉRENS, tis. co(n. Cic. Diferente, desame--
trimonium. Sud. Enviar, repartir los sol- ja i:dell Quin& Diferencia, á modo de sustantivo.
matrimonio.—Mdites. Gis.
dados eu varios destacamentos.—Hostern. Tác. D1FEERENTER. adv. Solaz. Diferentemente
Distraer, dividir las fuerzas del enemigo.—Ar- D ikaasima, f Diferencia, desern ejan-
gumeni, digilos• Quimil. Dividir los argumentos za. disparidad, diversidad.
DIFFÉRENTLUS. adv. comp. Lic. Con mas dife-
por los dedos. Separacion, division,
Di p wrio, ónis. f Se'n.
deoinion„ distribucion. i l1ÉllíTAS, atis. Lucr. Y. Liifferentia.
rercia;
D
DÍDUcTUS, a, uno. part. de Diduco. Divi- DissÉito, fers, distúli, dilatara, forre. a. Cia.
dido, separado, abierto. Diductus ab hostibus Llevar, distraer, trasportar á un lado y á otro. I1
erat Porapejas, Cés. Mis enemigos habían seduci- Diferir, trasferir, dilatar, prorogar, 1 . 1 Divulgar,
do á Ponipeyo. Disuria civitas. Tác. Ciudad divi- sembrar, esparcir. 1 1 Ser diferente, discrepar.
dida en bandos.— Terra. • Tác. Tierra hendida. Prop. Infamar, desacreditar. Differre sitini. Plin.
abierta.—Co rnua. Liv. Alas de un ejército estenj Men. Aguantarla sed.—Fautammi aliciti.Plaut.Sem-
didas, abiertas.—Britavnia mundo. Claud. Ingla- brar, estender la voz ó huna de alguno.—Animumn.
terra separada del resto del mundo por ser isla. Estar. Suspender la cólera.—Nubita. Virg . Disi -
Fo•ibes palutii diductis. Abiertas, fi as par las nubes. — A/ir-j uera. Marc. Hacer esperar á
apalancadas las puertas del palacio. alguno.--Carn aiiquo aliqua re. Cic.—In ahilad. re.
DínYma, w. f. Plaza de la Tebaida (le Egipto. (1 Nep. Diferenciarse de alguno en alguna cosa. Dif-
Oráculo de Apolo en Milelo. II Puente de Tusaba. ferri vi fiumintS. GS. Ser arrebatado de la corriente
11 Montaña cerca de Laodicea.11 Dos pequeñas islas del rio. Differtur,nunquanz Prop. Puede
cerca de la de Escíros. bambalear, pero no desarraigarse.
árum. f piar, Didimo, ciudad de Si- li/FFERTUS, um. parí,. de Diffireio. Tác.
cilia. 1 isla en el mar de Sicilia. 1 1 Ciudad de Liria. Lleno, cargado de.
DiDYNtYum, n. Plin. Templo de Apolo en Mi- DisFinúao, ás, ávi, átalo, are. a. Esiac. Desa-
kto, donde hubo un oráculo célebre. brochar, desabotonar.
DIDYM1EUS, m. Mucrob. Iiidimeo, sobremzom - D1FFICILE. adv. Cic. Difícilmente, con dificul-
bre de Apolo, del sol. tad, apénas. comp. iris. sup. dime.
DucuLA, dim. de Dies. Cic. Un breve dia. Diusieitas. in. f lb. n. is. comp. liorasrp.
D'ERECTA, y Dierecte, y Dierecto. adv. Pítima. Difícil, dificultoso, penoso, trabajoso, arduo.
En mala hora, en hora mala. Impertinente, mal acondicionado. 11 Osc u ra, em-
D1ERECTUS, a, uta adj. Plaut, Aln (heredas. barazado. Homo dificilis. Cje. Dtffil noma 'loadora.,
Anda en hora mala. Pnlep. Hombre duro, de mal genio, impertiaente,
DIE8, diéi. Cic. Dia. 1 1 Tiempo, largo espa- de mala condicion. In difficili est. Liv. Es difícil
cio de dias.1 1 Luz, claridad. U Eslac. El cielo.j 1 La Diffleile ad fidem. Liv. credendum. Lucr.
vida. Dies pecaniaruni. Cic. El dia señalado para Dificil de creer.
la paga del dinero. Die alivia! faCere. Hacer DitTíciatTaa. adv. Cic. V. Difficile.
una cosa á su tiempo, en tiempo oportuno. Ad DIEFICULTAS, átis. Cic. Dificultad, trabajo,
hanc, ad hunc diem. Plin. Hasta este tiempo. — embarazo, oposicion. 1 ¡Gas. Enfermedad. 1 ¡Mala
Supremuni ó sutura diem obire. Nep. Morir. condicion. Dificultas domestica. Cic. Pobreza.
Di
-cera. Cic. Dar, señalar, determinar dia. 1 Citar á Cic. Escasez, falta, carestía de vivares.
inicio para cierto dia. Dies profesli. flor. Días de —Corporis. Ceis. Indisposicion, enfermedad.
labor, de trabajo.— Legitinii. Cje. Dias en que se DIFErCULTER. adv. Cic. V. 1J
tenían las juntas del pueblo. — Gel. Treinta DI EVIDENS, tis. coma. Cic. Desconfiado. DffidJmts
diasque daban los jueces á los deudores para pa- rebus suis. Cic. El que desespera del buen sueesa
gar. 1 !Fest. Treinta días, durante los cuales, ha- de sus cosas.
biéndose mandado estar pronto el ejército, estaba DIFEIDENTER. adv. Cic. Con desconfianza.
enarbolada una bandera roja en el Capitolio.Dieni DIFFIDENTIA, aa. Cia. Desconfianza, miedo y
ex die deducere. Ce's. Diferir, dilatar de un din poca esperanza de salir bien,
para otro. — Ex die speciare. Cic. Esperar de din Diadrioo, fisus sum, dére. u. Ce's • Descon-
en dia.— Projicere. Esiac. Matarse, darse muerte. fiar, no tener confianza, perder la esperanza.
—Adineregritudinent hominibus falsuua est. Ter. fidere er nitra l ó de aliquo. Cic. Desconfiar de alguno,
Es un error creer que el tiempo quita las pesadum- tenerle por sospechoso. 1 IN ° fiarse de él.
bres á los hombres. — Petere. Clic. Pedir tiempo, DIEFINDO, is, ffdi, fissum, dére. a. Cia. Hender,
término.—Satis laxam siudere. Cic. Conceder na dividir, rajar, separar, abrir. Dffindere diem. Lir.
término bastante largo. — emitiere. Flor. Pasar Diferir, cortar, dejar para el dia siguiente.
todo el din, el dia. entero. —De die. Ter. De dia DirsiNoo, is, nxi, fintan], gére. a. flor. Echar á
por el dia. — Die ceecti mere. Plaza. Comprar á perder, destruir, descomponer, desfigurar lo que
crédito.—Ocidaid. Plaut. A' dinero contante. estaba hecho y formado. Diffingere incade jerrum
is. f 3iirmir. La cuarta parte del tono retasara. ¡ion. Renovar, componer las armas usa-
músico, diesi, tetratemoria y enarmónica mínima. das.
DIEsPITER, pitris. 7n. Hor. Júpiter, padre del DIFFNIO. Definio.
dia, de la luz. ónis. V. Definitio.
DIFFÁmáTus, a, um. 0v. Part. de DIEFiNiTiVE. adv. Asc. Ped. Definitivamente.
DIFFAMO, aa, ávi, alma, are. a. Tac. Disfamar, Dississio,Onis. f Gel. Prorogaciou, dilatacion,
desacreditar, publicar, los defectos de alguno. 11 DIFEISSUS, a, um. part. de Diffiudo. Cia. hen-
Publicar, divulgar. dido, rajado, dividido.
DIFFARREATIO, ónis. J Fest. Difarreacion, se- Dosists, a, um. part. de Diffido. Cic. El que
paracion solemne entre los antiguos tic las personas desconfía, desconfiado. Difusas fidei alicatas. Cia.
casadas, divorcio, sacrificio para romper el matris Desconfiado de la lealtad de alguuo.
~Dio. DiFsiTamst, éris, bri. dep. Cic. Negar, no con-
DIFFARREO, ás, ávi, átum, are. a. Ulp. Hacer fesar, no conceder.
divorcio, separarse haciendo la ceremonia de la c DIEFLÁTUS, lun. parl. de Dallo. Aus. Deshe-
difarreacion. cho, desfigurado, disipado soplando.
DIFFATIGO, áre. a. Plamil. Fatigar por todas DIFFLÉTUS, um. Apul. Echado a perder, des.
partes. figurado, afeado llorando.
Difir aitcio, is, rsi, dan), tire, a. Hor. Llenar. DIFFao, ás, ávi, átam, áre. a. Plaut. Disipar;
DI G D I G 266
deshacer, abatir soplando. tar, consumir un humor.—Jus civile in genera. Cio.
DtsFLesNs, tis. COln. Cic. Que mana, corre, se Distribuir el derecho civil en varios titolos.—Mans
estiende por diversas partes. dala g licujus. Cic. Ejecutar puntualmente los man-
DIFFLUO, is, fluxi,fluxnm, ére. n. Cj e. Correr, datos.
manar, estenderse, derramarse por diversas par- DIGESTA, órum. n. piar. Cód. Jite!. El digesto,
tes. Diffluere extra ripas. Cic. Salir de madre. — las pandectas, recopilacion que mandó hacer Justi-
Sudore. Plin. Estar todo sudado, cubierto de su- niano de las respuestas de los antiguos jurisconsultos.
dor.—Olio. Cic. Vivir entregado al ocio. t DIGESTIBiLIS. 77I. f. !é. n. is. Cel. Aur, Fácil
DIFFEUUS, a, um. illacrab. V. Diffiliens. de digerir.
DisseemoS Onis. Cel. Aun Fluxus. Di GESTISI. adv. Prud. Ordenadamente.
DIFFRACTUS, a, nra. Vilma,. Roto, hecho peda- DiGESTIO, ónis. Cic. Distribucion, órden, co-
zos Parl. de locacion, reparticion. II Digestion, distribucion de la
DiftatiNao, is, fregi, fractura, fringére. a. Pica!. comida desde el estómago á las venas y miembros
Romper, quebrar, quebrantar, hacer pedazos, del cuerpo, coccion.
piezas. DIGESTOR, óris. m. Estac. El que digiere, or-
DIFFIDDI. pret. de Difundo. dena, dispone.
is, fagi, n. Cic. Huir DiGESTÓRIUS, a, um. Plia. Digestivo, lo que
por diversas partes, dar á huir, a correr, echar á ayuda y facilita la digestion.
correr. 11 Evitar, rehusar. Diffugere domen?. Lie. DIGESTOS, a, nro. par!. de Digero. Cje. Distri-
Huir á su casa.— Ad preesidia. Cés. Retirarse á buido, ordenado, dividido.
las fortalezas, á las guarniciones, á las plazas l'el.- DIGESTUS, us. m. Eslac. Distribucion, reparti-
tilicadas.—Perieuto monis. Cie. Escapar del peli- cion, division.
gro de la ;suerte.—Pradium. Cd•. Rehusar la ba- DiaiTÁBijeum, n. Varr. y
talla. Di Pgiuni Ov. Desaparecen las estre- DierTSLE, is. n. Varr. Dedal ó dedil, defensa ó
llas.—Aires. Bar. Se derriten las nieves.— Terro- cubierta de los dedos,
res. Leer. Se disipan, se desvanecen los temores. DiaiTÁras. m. lé. n. is. Pila. De un dedo, de
Difsüottim, n. Tác. Huida por una y otra la medida de un dedo.
parte. DíGiTÁTus, um. Que tiene dados.
DIFFÜGO, bre. a.. Sil. Lda. Ahuyentar, hacer DiciTÉLeum, n. ó Digitel us, i. dan, de Digi-
huir, pouer en fuga. tus. Pijo. j La yerba llamada siempreviva mayor
DIFFULGÚRO, as, áre. Sd. Esparcir, echar puntera.
de sí resplandor. DIGiTÚLUS, dina, de Digitus. 7n. Tert.
DissuemiNo, ás, avi, atum, are. Arrojar,
lanzar, disparar rayos. 11 Destruir, deshacer con DíciTus, m. Cje. El dedo. Digitus índex. Hor.
rayos. —Salataris. Suet. El dedo índice.—/Vedius. Tare.
DiFFUNDíTO, áS, itero, áre. n. , free. de Dif laftmis. Pers. El dedo de en medio. — Anne-
fundo. Plaut. Derramar con prodigalidad, consu- laris. Plin. — Medicas. Gel. Dedo anular.— Mi-
mir, disipar. nimus. Plin. — Minescules. Plan!. Dedo meñique
DIFFUNDO, is, fitdi,ffisum, funclére. a. Cie. Di- ó auricular. —Pollea;, Dedo pulgar, dedo gordo.
fundir, estender, esparcir, derramar por diversas Digili primores. Cut. Las puntas de los dedos.
partes. Dfflaulere dolo•em jlendo. Aliviar la Summis ó extremis digilis allingere. Cie. Tocar con
pena llorando.—Sumen. Cic. Brotar la simiente.— las puntas de los dedos, esto es, ligeramente. Di-
Vulluni. Lie. Mostrar alegría en el rostro.—A ni- pites Iral7SUCTSW:. Cal. El grueso de un dedo. —
?num atice:yes. Oc. Ensanchar el corazon de algu- Paleas. Cdr. El largor de un dedo.—etpree. Paul.
no. Diffendi ab elige°. Vir g. Descender de al- Jel. Un dedo de agua, la duodécima parte de una
gimo. onza, Dig Ya pa ab aliqud re non. discedere. a,.
No
DIFFÚSE. adv. comp. sius. Cic. Dispersamente, discrepar, no apartarse un dedo de una cosa.
por una y otra parte.HDiftesa, estendida y dilatada- Levantar el dedo, mostrarse partida-—Tuler.Cic
mente. rio de alguno. IJ Pujar el precio en una venta pú-
DIFFÚSTLIS. n. is. Leer. Que se di- blica. I Marc, Confesarse vencido pidiendo perdon
funde, se estiende 6 derrama, flúido. al pueblo, como hacían los gladiadores. Digilis com-
DisKisio, (mis, Sea. Difusion, estension, dila- putare. l'Un. Contar por los dedos. Dígito ctrlein
tacion. allingere. Cic. Tocar con un dedo en el cielo,
DIFFOS011, óris. in. I aSer . Trasegador, el que tra- creerse en el lleno de la felicidad.
siega los licores. DIGLÁDIABiLIS. m. lé, a. is. Prud. Contras-
Duistestis, a, une parí. de Difundo. Cic. Derra- table.
mado, esparcido, disperso por todas partes. Ov. DiGEADIATOR, óris. ni. Liv. El que combate 6
Alegre, libre de cuidados. IlDifuso, dilatado. Co- disputa.
rona djusior. Flia. men. Auditorio mas numeroso, DiGLADIOR, iris, átus suru, ári. dep. Cie. Andar
DícÁmlA, n. Tert. Bigamia, la condicion del á. cuchilladas. II Reñir, disputar, contender.
que se casa con dos 2112Igeres, ó á un tiempo, ó una DIGMA, dtis. n. Dig. El indicio ó prueba.
despees de otra. DIGNANDUS, a, um. Cíe. Que merece, que es
digo
DicAmmik, átis. a. Quia!. Digama, nombre griego
con que los latinos nombraban la F, compuesta de DIGNANTER. adv.Vop. Favorablemente, con dig-
dos gammas. nacion.
DIGÁmus, i. Tent. Bígamo, el que se casa con DIGNATIO, ónis. f. Cic. Honor, concepto, repu-
dos mugeres. tacion, estimacion, crédito, dignidad, favor. Digna-.
DIGENTIA, m. El rio del Soi, rio de Italia. tia principis. Tdc. Dignidad, cualidad del prm.
DieÉRivs, éi. fi V. Digestio. cipe. In dignationem principum perven2re. Liv.
Dícdao, is, gessi, gest" , re.re. a. Cic. Digerir, Llegará ia estimacion, a ser mni estimado de los
distribuir, disponer, dividir, ordenar, colocar. liDi- principales.
gerir, cocer, hacer la digestion. Digerere DtGNA TUS, a, um. pad. de Dignor. Vírg..E1
que
Plin. Rastrillar el lino.—Atiquem, Cris. Levantar, se ha dignado. II Cie. Dignado, honrado, Juzgado
Los que
conducir á uno de una á otra parte.—Senium. Val. digno. Qui ¿ah hono • i dignati viví. Czc.
Flac. Pasar la vejez.—Tempora. Liv. Ordenar la han sido tenidos por dignos de tal honra. t
Dignamen e, con-
historia de los tiempos.—Rempublicam. Cic. Arre- DIGNE, íes, issime. adv. Cic. Co
lar la república.---Humorem. Cels. Resolver, gas- forme al mérito. Peccare cruce dignius. Hor.
266 DIJ D I L
meter un delito que merece mas que la horca. DL/ÚGO, áre. Árnob. Separar de lo unirle
Dignidad, mérito. 11 Dig- ó aptai jduoiy.eT10, f
D'OMITAS., elle. f. Cie.
nidad, clase.lf Grandeza, autoridad, estimacion. ónix. Che. Proposicion disyuntiva,
Honestidad, decoro, virtud. jj Hermosura. Laudare Arnob. Desunion, separacion.
alkatni pro dignilate. (lie. Alabar á uno cuanto DiauNcTus, a, um. Vare. Separado, desunido.
Parí. ole
merece. Docere non habet dignitatem. Clic. El en-
señar tiene poco decoro, no es estimado. Dignilate.s. arco, is, nxi, ctum, gére. a. Cic.
Dividir,
Plin. men. Las , dignidades, empleos, honras. Dia_ de p suniLiAr : sxe.pafraE
r.l
nilas domas. Cic. Grandeza, magnificencia de una puerto de Verdon en Francia.
casa. Dignilati servire. Nep. Mirar, aspirar al de- DILÁBENS, tis. C0171. Hoy . Deleznable. escurri-
coro, á la honra, á la estimacion. Digailas aclama?. dizo, que se desliza. ji Que se pierde, se v se
Plin. El precio, estimacion de una piedra pre- pasa.
ciosa. DiI,ÁT3IDUS, a, um. Plin. y.
D i dNiTiásus, a, um. Petron.Constituido en alta DiLÁBiLIS. su. f lé. n. is. _Leer. Lo que con
dignidad. facilidad se pasa, se pierde y deshace.
t DIGNO, ás, áVi, átum, áre. Paca y . y
DIG^NOR, óris, átus sum. ári. tlep. ,S`ael. Juzgar,
DiLi1301:„ cris, lapsus ssum, 'ella dep. Cíc. Es -
currirse, deslizarse, correr, disiparse per varias
reputar digno, tener por tal. 11Suet. Dignarse, con- partes. II Perderse, disolverse, deshacerse, pere-
descender, no desdeñ arse. Dignari nomine. Cic. cer, decaer, desvanecerse. l' Huir, escaparse. Di-
Ser creido, digno de un nombre. Non clignor am labi Cic. Escaparse de la memoria, pa.
bire graminalicos. Hor. No me digno, me desdeño sarse. — Vetas-late. Col. Arruinarse. caerse de
de consultar á los gramáticos. viejo. —Ad epulas. Quint. Meterse como quien se
DIGNÓRÁTIO, ónis. f Tert. Marca, señal. escurre en un convite.
DiLÁCÉHANDUS, a, um. Cal. Lo que se La de des-
DIGNORÁTOR, óris. m. Tert. El que marca ó
pedazar.
señala. DtL CÉR Á - TIO, bilis. f ArnoLnespedazamiento,
DIGNORO, ás, are. Fe.st. Marcar,
señalar, poner una señal para reconocer alguna la division de alguna cosa en pedazos.
Diee.cÉneTus. a, une nc. Despedazado. P. de
cosa. Dieec g RO, ás, líale: dime áre. a. Cic. Despedazar,
DIGNOSCO, is, nóvi, nótum, sare. a. Tac. Dis- desgarrar, romper, dividir en pedazos. 11 Destruir.
cernir, distinguir, conocer con diferencia y clec- Dieeatieo, ás, ávi, átum, áre. a. Ov. Rajar, hen-
cion. Dignoscere l'echan curvo. Hor. Discernir lo der, dividir en dos.
tuerto ó derecho, distinguir el bien del mal. DILANCINÁTUS. a, une Przid. Despedazado,
DIGNUS, a, um. ior, issimus. Cic. Digno, acree- desgarrado.
dor, merecedodninsto, decente, conveniente. 'Dig-
DiLÁNIÁTUS„ a, ura. Ov. Despedazado. Part. de
nius nihil est gat/ asnelur. Ter. No hai cosa mas DiLÁNIO, ás, áVi, átnIn, Líe. a. Cia..:.. espeda-
digna de ser amada. Dignis.simant soez .VirlettiS ca- zar, desgarrar ; dividir en pedazos.
ram suscipere. Cic. Tomar un empeño, emprender
una cosa mui digna de su virtud, Dignissiioos odio, Cod. Teod. La accion de
desempedrar. Dilapidacien.
Cic. Mui aborrecible. Dignas alter e ligi, alter eligere. DiLÁPiDO, as, ávi, átUM, cine. a, Cal. flesempe-
Plin. raen, E: uno digno de elegir, y el otro de ser drar.11 Ter. Dilapidar. disipar, gastar temeraria-
elegido. mente.
DIGRÉDIENS, tis. C0111, Vire. El' que parte, mar- Diexesio, ónis. f. S. Ag. El acto de consumir,
cha. disipar, dilapidar.
DIGRÉDIOR, reseus sude édi, dep. Cic. Dlreeads, a, um, pile!. de Mielen. . Liv. -íd - esva-
Partir, ir, marchar. 1 Retirarse, apartarse á otra neeido, disipado, consumido, arruinado. Dilapst
parte, 11 Hacer digresion. Digredi ad pedes. Lee doincs. Cje. Retirados á sus casas. Dilapsa a lacies.
Apearse. — Ab aliqzio. Cic. Dejar á uno.—A pro- Cic. Hielo derretido, deshecho. Dihips(e res. Cic.
pósito, a ó dR causé. Cic. Apartarse del asunto, Negocios arruinados, decaidos, perdidos.
hacer una digresion. DILARGIOR, iris, getus sum, iri. dep, Cic. Dar,
DiCRESSIO, ónis. f Cic. Partida, ida, salida, hacer, repartir larguezas, liberalidades. Dilargiri
apartamiento, separacion. 11 Digresiorr. verles mililibus. Tac. Repartir vestidos á los sol-
DiCRESSUS, a, tia,. part. de Digredior. Cic. El dados.
que se ha apartado, ido, separado. DigTálkS24S ion- DieerteiTus, a, um. parí. a. y pas. ria Dilargior.
gius ab iracundia. Cic.Dejado llevardemasiado de DILÁTÁTIO, ónis. Tent. Dilatacion. estension.
la cólera. DILÁTÁTUS, a, une perl. de Dilato. Cic. Dila-
DIGRESSUS, m. Cic. V. Digressio. tado, estendido, alargado.
DIGRUNNIO, is, ire. 11. Fede. Gruñir el puerco ó DILÁTIO, beis. Dilacion, prolongacion,
como él. próroga, re tardacion, de tencion. Dilationem pelere.
Dit, dein-une 7n. plan. V. Deus. Plin. men. Pedir término, prbroga. —Res non
DIJAMBUS, i. 7n. Diom. Diyanabo, pié métrico, re-ipit. Liv. El caso no admite dilacion.
compuesto de dos yambos, como séverítás. LieeTo, ás, fui, átum, áre. a. dee, Dilatar, es-
is. Varr. Júpiter ayudado•. tender, alargar. j j Ampliar, amplificar. -- 1Llantnn.
DíJUDICÁTIO, ónis. f. Cic. Juicio, decision, crí- Cic. Abrir la mano. — Oraliouem. Cic. Amplificar
tica. la oracion.
DLJÜDTCÁT:11.1X, icis. f. Ama. La que juzga, hace Diavroa, óris. 7n. Hor. El que dilata, difiere.
j uicio, discierne.
DiJÚDICÁTUS, a, urn. Cés. Juzgado, decidido.
DILÁTÓRIIIS, a, um. Dig. Dilatorio, lo que pro-
roga, alarga el término jurídico.
Part. de DILÑTUs, a, um. part. de Differo. Cic, Diferido,
DiJUDÍCO, ás, ávi, átum, áre. Cic. Juzgar, pcirdooro. gado, prolongado, j Nep. Divulgado, espar-
hacer juicio, decidir, discernir juzgando.Dijudicare
controversiam. Cic. Decidir, ajustar, componer una DILAUDO, áS, áVi, a. Cic. Alabar con
diferencia.— Vera et falsa, o vera á falsis. Cíc. variedad ó mucho. atare, áre,
var
Discernir, distinguir ío verdadero de lo falso, la Diraxo, ás, áre. a. Ho y. Dilatar, alargar.
verdad de la mentira.—/nter sententias. Cic. Dar Dieeeno, ónis. j: Tent. El amor.
dietáraen entro:Lelos sentencias. DITLECTOR óris. Apul. El amador.
Escoe
DIJÚGÁTIO, Cala. f. .Árnob. Separacion. DiLECTUF,,a,
: am. part. de Diligo. Cje.

DIL DIM 267


gidc. jI Amado, dilecto. Dilectior. Clauct. Mas DILÜTE. adv. Macrob. Lavando.
amado. Dilectissimus. Est. Dilecdeimo, mui amado. DiLUTIUS. adv. comp. Cels. Con mas cantidad
Dilectas civilale. Cic. Elegido de entre los ciud. de agua. Dilutius potare. Gel. Beber el vino mas
danos. agitado.
DILECTOS, as. m. Fest. Eteccion. DirOTUM, n. Plin. Infusion.
DILENMA, átis. n. Cic. Dilema, argumento cor- Dinü-rds, a, un). tíor, tissírnus. part. de Diluo.
dato, compuesto de una disyuntiva en dos proposi- Flor. Cela. Mezclado, templado, aguado.
ciones, que por cualquiera de las dos queda conven- DieüvtÁms. na. lé. n. is. Sol. Lo pertene-
cido el contrario ó el asunto. ciente al diluvio ó inundacion.
DiLEXT. pret. de Diligo. DiLllYIES, Pi. f. Hor. Diluvio, inundacion.
DiLiCENS, tis. com. Nep. Amante. Diligente, Dintivio, ávi, átum, áre. a. Lucr. Inundar,
cuidadoso. II Económico, parco, aplicado. Diligen- cubrir de aguas.
lissi,nus ° milis Cic. Exactísimo en todas DiLtívro, ónis. f. Cens. Diluvies.
sus obligaciones. Dinüvium, n. Plin. Diluvio. jj Virg. Ruina,
DiliGENTER, tius, tissíme. adv. Cic. Diligente- destruccion.
mente, con cuidado, solicitud, actividad, exacti- árum. m. piar. Cure. Soldados, de
tud. J¡ Con juicio, discernimiento, eleccion. caballería de los macedonios, que peleaban tam-
DidGENTIA, w. Cic. Diligencia, cuidado, soli- bien . á. pié cuando era necesario ; dragones.
citud, actividad, exactitud. j1 Frugalidad, econo- DimÁnE o, és, dui, ere. 91. Luc. Bañarse, hume-
mía, parsimonia.;jSina.Dileccion„ amor. Diligentia decerse. II Derretirse, desleírse.
non cst isla, sed avaritia cje. Esta no es econo- DiatáNo, ás, ávi, atara, are. n. Cic. Manar,
mía, sinó avaricia. Mea diligencia mandatorum correr, derramarse por diversas partes.
fumada. Cie. Mi diligencia en ejecutar tus órdenes. DimaNsio, (mis. f. Cic. Dimension, medida.
is, lexi, lectum, lige:re. Cic. Amar Di- meNsOR, tiris, -ni. Medidor, el que mide,
con ele ccion, escoger, elegir. Parece que Diligo sig- Di MENSUS, a, tito, par!. de Dimetior. Virg. El
nifica mines que Amo, como se puede ver por las que ha medido. II Cta. Medido.
espresiones siguientes de Ciceron : Tantuin weessil, Dimartsus, a, uni, Tent, V. Demersus.
ut mihi 1/2121C (trinque amare videar, aldea dilexisse. DIMÉTATIO, (-mis. f. Liv. Medida.
Se acrecentó tanto, que totora es cuando me parece Di NIÉTATUS, a, uní parl. de 13 huelo. Liv.
que le amo, y ántes le estimaba. Ut scires culi'. non DimÉ• er, tra, Diom. Dímetro, lo que
it me diligi sobn, veruni eliam anzari. Para que su- consta de dos metros.
pieses que no solamente le estimo, sinó que le amo. DIAIÉTIENS, tis. com.. Plin. El que mide. Dime-
DtLor1A, GO. je, Aso. Ped. Ambigüedad, anfibolo- liens linea. Plin, El diámetro.
gía, equivoco. DNÉTiort, Iris, masas sum. métiri. dep. Cic.
t DILÓRES, am. f pl.rop, Vestidos que se ata- Medir, tomar la medida. 11 Ordenar, disponer con
ban ó atacaban con dos cordones. medida y órden. j j ritruy . Ser medido.
DiUtiCÁTUS, a, um. .Apiil. Part. de DIMÉTO, ás, ávi, atm, are. a. Liv. Señalar,
Diedirico, ás, ávi, alune are. a. Cic. Desabro- describir midiendo, medir.
char, desabotonar, apartar el vestido del pecho. DiMÉTR1A, le. f. Aus. Poema en yambos dime-
1] Quitarse la loriga. tros.
DiLucEo, és, xi, ére. n. Hor. Resplandeces, DiMTCÁTIO, ónis. f. Cic. Combate, batalla, pe-
brillar, lucir. 11 Lic. Manifestarse, aclararse, des- lea. 11 Riesgo, peligro. 1 I Certamen, disputa, de-
cubrirse, hacerse patente. bate, contienda, riña. Dimicatio •apilis el fama.
DILÜCESCIT. imper•. Cic. Amanece, empieza á Cic. Peligro de la vida y de la fama.
ser de dia. Dimico, ás, ávi, cuí (0v.), atan], áre. Cíc.
DiLliCiDANDUS, a, am. A' He. r. Lo que se ha de Combatir, pelear, venir á las manos.11 Disputar,
ilustrar, dilucidar, declarar, esplicar. contender, debatir. jj Correr riesgo, peligro. Dimi-
DiLeCiDATIO ; (Mis. f. Cap. Dilucidacion, Has- care de ó pro imperio cuto alialle. Cic. Pelear, te-
tracien„ mayor esplicacion. ner guerra con alguno cobre el imperio ó dominio.
DILUCIDE. adv. Cíc. Claramente, de una manera —Viritim. Cure. Pelear cuerpo a cuerpo, eu de-
clara, inteligible. Plin. Mas clara- safío. In Hispaniél prope clucentos per annos
mente. Dilucide ducere. Liv. Enseñar, informar calum est. Flor. Duró la guerra ( de los romanos )
claramente. en España casi 2,00 años. Diinicare de vitá glorice
Diüjcino, ás, ávi, áturn, áre. A' Her.. Dilucidar, causci.Cic. Arriesgar la vida por la gloria.
duetrar, esplicar, declarar con mucha claridad. DiMiDIATIM. adv.. Plaut. Por Mitad.
DiLticinus, a, um. Plin. Claro, lúcido, resplan- DIMiDIATIO, (mis. f. Ter!. Divisian por mitad.
deciente. jI Cic. Claro, inteligible, manifiesto, evi- Diminikrus, a. um. Cic. Demediado. Part. de
dente. DiMÍDLO, ás, ávi, átum, are. a. Plaut. Reme-
DILÜCÚLAT, abat, impers G el. Amanece, rompe diar, separar, partir, dividir en mitades.
el dia. n. Cic. La mitad. Dimidium ani-
D leficímo. ablat. abs. Cic. Cum plaza. mce mece. Ilor. La mitad de mi alma. Dimidium
Diluc ido primo. etc. Al amanecer, al romper el
dia, á la primera luz del dia.
f acti, qui empil, habel. Hor. La mitad de la obra
tiene hecha, el que llega á empezarla. Dimidium
Dietictmum,i. n. Cic. El alba, la aurora, cre- horas. Gel. Media hora. Dimidio carius. Cje. La
púsculo matutino. mitad mas caro.—Minoris constare. Cic. Costar
Diudnia, orum a. plan Hor. Intermision, dila- la mitad ménos.
ilion de las fiestas públicas, descanso, vacacion Dimínius, a, van. Cirs. Medio, demediado, me-
que se daba á los gladiadores de cinco dias ántes diado, líartido por el medio. Dimidiain labran:.
de las fiestas. Marc. Uno- de los dos labios. L'imidid ex parte
DILUO, is, lui, ére. a. C'e's. Quitar, lim- liceres. Cic. Heredero por mitad-
piar lavanda. !j Disminuir, desvanecer, disiparen tDimiraütto, ás, áre. a. Tert. Minorar,.dismi"
Fluc. Humedecer, bañar. I Mezclar, templar. fluir.a. .Cic.
Diluere crimen. Cic. Confutar, refutar el delito, DilfiNUO y Deminuo, is, nu,i Mito m,.

justificarse de él. — Curas mero. Ou. Disipar los Disminuir, minorar, apocar, reducir a. ménos. (I{
cuidados con el vino. — Vínanz. llar. Aguar el Enagenar. Diminuana cap . ut tuum. Ter. Te rom-
Vino mezclarle, templarle con agua. Dilue mihi peré la cabeza. Diminuí capile. Cic. Perder ea
quoc rogavi. Plaut. Esplícame lo que te he pedido. puesto, su dignidad, ser degradado.

DIO 1) 1 1
268
Dirainticion, .merma, del D~us, a, um. Virg, Perteneciente á Dione
DiMINÚTIo, anís. f. cia is de b i enes del sen-
cabo, pérdida. II Engle- na Degradacion. 11 De- VéDn;ó1sat. E, es. f. Cíe. La ninfa Dione, madre de
tido. Diminutia
capatas. Cic.
de fortuna, de estado. Vénus.11 La misma Venus.
caimiento adv. Asc. Ped. Con, en dinninu- DIONYSIA, ()ruin. 9'. piar. Ter. Las fiestas dioni-
DiSfiNírriVE. sias ó bacanales que se celebraban ea honor de
cion. um. Tert. Diminutivo, lo que Baco ó Dionisio.
Di MtiNtiriYUS,
apoca, estrecha, reduce á ménos. DióNirstÁcus, a, um. Aus. Perteneciente á Dio-
DIMINUTOS, a, um. part. de Ditninuo. Cic. nisio 6 á Baco.
Disminuido, minorado, reducido a ménos. DIONYSIAS, Dionisia, piedra negra
tum nomen. (Mili. Nombre diminutivo, salpicada de pintas encarnadas.
anis. f. Cic. El acto de enviar, des- DIONYstóróras, is. f Nájera ó Nájara, ciudad
pedir, licenciar. de España en la Rioja. 11 Nisa, ciudad de la ddiuldiae.1
Dimissou, twist. Tert. El que envía, despide, Varna, ciudad de la Misia baja.
da licencia. Ponlo, de Frigia, de Libia y de Traga,
DiMISSORI2E litterae, árana.f pl. illodest. Cartas, DIONYSIOPOLiTY. nrum. m. plus. Los naturale s
letras dimisorias. ó habitantes de estas ciudades.
.DIMISSUS, us. m. DIONYstes HEI1ACLEOTES. in. eje,. Dionisio de
D1stissus, a, um. Cés. Mandado, enviado por Heraclea,.fildsofO, discípulo de Zenon.— Junior.
diversas partes II Licenciado, despachado, despe- Cic. Dionisio el ménor, tirano de Sicilia, que des-
dido, enviado con licencia. 1l Abandonado, dejado. pues se vid obligado á en.sefiar gramática en Corin-
11 Depuesto. Part. de to.— Halicarnasseus. Quint. Dionisio de Halicar-
DimrrTo, is, missurn, tére, a. Cic. Enviar, naso, que escribid la historia romana en tiempo de
despachar por diversas partes.11 Licenciar, despe- Augusto.
dir, enviar con licencia. II Hacer ditnision, dejar, DIOPÉTES, m. Min. Especie de ray a ó sapo
deponer., 1 Desamparar, abandonar, dejar: Dñnit- que dicen cae del cielo Citando !/rece.
terepueros circa amitos. Cic. Enviar los criados á DIOPTRA, f Vitral). Dioptra, instrumento
las casas de los amigos. — Cic. Licenciar óptico, geométrico y astronómico, que puesto sobre
las tropas.—Se in valles. Lit). Bajar, dejarse caer el astrolabio ó sobre un círculo graduado, sirve 7mra
á los valles.—Afiquean á se. Cic. Despedirá uno, medir y tornar las alturas, profundidades y distan-
echarlo de sí.—Uxorem. Tác. Repudiar a la mu- CiaS.
ger.—Vitam arbitrio alieno. Nep. Abandonar, en- 1- DIOPTIÚCA, Dióptrica, ciencia de la re-
tregar la vida al arbitrio apeno.—Caratn. CM. De- fraccion de la luz.
poner el cuidado. Demosthen.em non dimillis de DIORYX, m. Foso, canal.
manibus.Cic.No dejas á Demóstenes de las manos. Dios Balanus. f, Bellota de Júpiter, una
Di MOTOS, a, um. Tác. Separado, apartado. 11 de las especies de bellota.
Oc. Conmovido, agitado. Part. de * DIOSPNEUMA, á' tis. Apul. Espíritu de Jove,
DiMOYEO, Vis, rribvi, mótam, vére. Virg. Mo- cierta especie de la yerba romarino.
ver a' una parte y otra, agitar.11Remover, apartar, Dmspous, is. f S. Ger. Di6spolis, ciudad de
separar, retirar, echar. Diinovere de suo CM'SU.Cic. _Arabia, de Egipto y de
Apartar á uno de su carrera, de su curso natural. DIOSPOLVTÁNUS, a, uta. S. Ag. Natural de ó
—Bonuin el malum. Sal. Separar el bien del mal. perteneciente á estas ciudades.
• DINANTIUNI, n. Dinant, ciudad de Flándes. I DIOTA, f Hm-. Cántaro ó tinaja grande dt
De Bretaña. dos asas para vino.
DINDYMENE, es. f Hor.Sobrenombre de la diosa DIPHILYGES, is. f Plin. La escoria de los me-
Cibe'les ., del monte Dindimo, donde era venerada. tales.
DINDYMUS ó Dindymos, i. in. y Dindyma, drum. Dian[THÉRA, w.fCic. Pergamino, piel de un ani-
n. pla y . Virg. Dindimo, monte de Frigia, donde mal preparada para escribir. l¡ Piel de la cabra
era adorada Cibe'ies. Amaltea, en que Júpiter oeSCribia los destinos hu-
DINOCRÁTES, is. in. ritruv. Dinócrates, arqui- manos. 11 Tapa, cubierta, forro de un libro.
tecto, que fabrícdá ...ilejandrict en Egipto por man- DIPIITHONGUS, i. f. Marc. Cap. Diptongo, la
dado de AlejandroMagno. 2012071 de dos vocales que forman una simba, y se
DINÜMÉRATIO, anis. f. Cic. Enumeracion, cuen- pronuncian en 7191 ljeM130.
ta, la accion de contar. 4 DIPHYES, is. f. Plin. De dos naturalezas. Se
DiNültito, lis, avi, átnm, are. a. Cic. Contar, aplica á la piedra preciosa blanca y negra, macho
numerar, computar. y hembra.
Diatummium, n. Dig. Dos monedas. DIPLANGIUM, íi. n. Prisc. Vaso doble, vaso de
DI Oí:MARI
- s. ni. f. ré. n. is. Plaza. Cosa de dos barro metido en otro de bronce.
óbolos, que vale ó se aprecia en dos óbolos. DIPLINTIIILS, a, nal. Hinco. Lo que consta de
DICECÉSÁNUS, a, um. Ecles. Diocesano, de la ju- dos órdenes de piedras.
risdiccion de una diócesis. DirLois, idis. f Bibl. Capa que oubre dos veces
DítEcÉsis, is. f. Cje. Gobierno, administracion, el cuerpo echando la una mitad sobre la otra, y
urisdiccion. II S'id. Diócesis, distrito, territorio de embozandose con ella.
jurisdiccion espiritual. DIPLOMA, átis. n. Cic. Diploma, despacho,
DitzcIrEs, Cic. Procurador, administra- carta, patente, privilegio, bula, edicto, mandato.
dor, ecónomo, agente. licencia del príncipe ó del magistrado dada -por
DnaaatiT.w., áruna. m. plan. Am. Soldados arma- escrito.
dos á la ligera, puestos en las provincias para con- icPieOnNtDeIkaRl lduips oynD . ond iarius, a, um. Col. Per-
ditotp
tener los robos. telDie
DúimÉDEs, is. m. Virg. Diomédes, hijo de Tideo Dip oNntom y Dupondium, n. Van-. Dipon-.
y de Dele, uno de los famosos capitanes que se dio, moneda romana que valía dos ases o libras. l•
hallaron en la toma de Troya. Col. Medida de dos pres.
DiómÉnÉUS, a, una. Ov. Perteneciente á Diomé- n. Dípsaco, plan ta llamada
des. Diomedei agri. Marc. Los campos de Etolia, la:nbii)einPsciacrd°
donde reind Diomédes. Diomedeee aves. Plin. Las DiPsks, ádis. f Loc. Especie de víbora que se
garzas, en que ,fueron convertidos los compañeros creía mataba de sed á los que mordía_
de Diomédes. DIPSAS, antis. m Luc. Rio dP Cautos.
D IR D I S 269
DIPTÉRUS. a, um. Lo que tiene dos alas tir, distribuir, dividir, dar á cada uno. Dzribere
ó dos series de colunas. tabellas. Cic. Repartir las tablas á los que habían
DIPTÓTA, órum. n. piar, Diom. Nombres que de votar
solo tienen dos casos, como sappetice, suppetias. D al Bino, bilis. f. Cic. D istrib u cion, reparticion.
DIPTWIIUS, a, um. Juv. Doblado, plegado; per- DiltiBiTOR, óris. m. Cic. Repartidor, distribui-
teneciente á los dípticos, catálogos ó series de suge- dor, el que en los comicios y tribunales repartía
los. Diptychon se intitula un libro de Prudencio, las tablas á los que habían de votar.
en que por series comprende el nuevo Testamento. DiRinirónium, n. Suet. El lugar donde se pa-
DÍPYLUM, n. Liv. Nombre de una puerta de saba revi ,ta al ejército, y se le repartían las pagas.
Atinas por donde se iba á la Academia. DiliíSiTUS, a, um. para, de Diribeo. Cic. Re-
* DiPYROS, i. adj. Marc. Quemada dos veces. partido, distribuido, dividido.
DiRÁDIÁTIO, f Vitruv. Disposicion, colo- DinincYrous, a, um. Cic. Lo que se ha de diri-
cacion en forma de rayos. gir, disponer, arreglar.
DirrÁnio, ás, ávi, átum, are. a. Cel. Despedir DIRÍGEO, éS, gui, gére. n. Virg. Quedarse
rayos por varías partes. /I Dividir como en varias frio, tieso, inmóvil de frio ó de miedo. Diriguere
líneas ó radios. come. Virg. Se le erizaron los cabellos.
árum. f plan Cic. Maldiciones, execra- " DiRíGO, la, rexi, rechina, rigére. a. Liv. Diri-
ciones. 11 Las Furias, diosas, hijas de la Noche, gir, enderezar, colocar directamente. n Ov. Go-
Alecto, Tesifone y Megera. Diras alicuiimprecari. bernar, conducir. Dirigere iter aliquó ó ad aliquem
Tác. Diris aliquem devovere. Cíc. Llenar, cargar locum. Cic. Tirar, ir, enderezarse, encaminarse
á uno de maldiciones, maldecirle. directamente á un lugar—Alici ad re ó ad aliquam
DiRÁPIO, is, ere. a. Apul. Apartar, arre- revea Cic. Arreglar, conformar, disponer
batar. una cosa segun la regla ó norma de otra.
DIRC,EUS, a, um. Hor. Tebano. Dirccetts cyc- DiRiN10, is, rémi, rernptuin ó remtum, rirnére. a.
mis. flor. El poeta Phadaro.—Heros. Estac. Poli- Cic. Dirimir, separar, desunir. II Interrumpir.
níces, reí de Te'bits.—Dens.Sén. trag. Diente de la Desbaratar, deshacer. Dirimere tempus. Cic. Di-
serpiente que mató Cadmo, fundador de Te'bas, del ferir, prorogar el tiempo. — Cés. Inte-
cual nacieron hombres que se mataron unos á otros. rrumpir, cortar la batalla.—Litern, controversiam.
DIRCE, es. f Prop. Dirce, mugen de Lico, rei Cic. Ajustar, fenecer, decidir alguna controversia.
de l'jbas, que alada á la cola de un toro, y arras- —Societatem, ttiniciliam, nuptias. Cic. Deshacer,
trada largo tiempo, al cabo fui trasformada descomponer, desbaratar la amistad, la alianza,
una fuente de su mismo nombre cerca de Tébas. las bodas, dirimir el matrimonio.
La fuente Dirce. DiRYPIO, is, pui, reptum, ripére. a. Cje. Saquear,
DIRCENNA, ac. f. Marc. Dircena, fuente de agua robar, destruir, talan(' Arrebatar, desgarrar, des.
mui fria en España, cerca de Calatayud. pedazar por varias partes.
DiRECTÁR1US. m. Chip. El ladron que se entra DiRÍTAS, átis. f Cic. Crueldad, fiereza, inhu-
en las casas por las ventanas ó por los tejados. rnanidad.Dirilas diei.Tác. Dia aciago, desgraciado,
DiRECTE, ius, issime. adv. Cic. Directamen- de mal agüero.
te, en derechura, por su órden. Directias gober- D i RUNIPO is, reptum, pé re . a. Cic. Rasgar,
na •e. Cic. Guiar, gobernar mas en derechura. romper, hacer pedazcs por varias partes. 1Í Des-
DiRECTIANGúLIJS, a, um. Marc. Cap. Lo que baratar, desunir, cortar. Dirumpi pite Plaut.
tiene un ángulo recto. Reventar de cólera.—Dolore. Cic. Ser despeda-
DíltECTi' LTNEUS, a, uni. Marc. Cap. Lo que zado del dolor.
tiene una línea recta. t nillUNCtNO, ás, a I' 11721t. y DIruncio, tre.
DiñEcTim. adv. illaer. Directamente. a. Fest. Limpiar de las yerbas malas.
DfRECTIO, mutis. Vitruv. Direccion, la accion Dirtuo, is, rui, rütum, ere. a. Liv. Arruinar,
de dirigir, enderezar y guiar. ¡I Apul. Línea recta. destruir. demoler.
DiaEcro. adv. Cic. V. Directe, DiRUPTIO, ónis. f. Sin. El quebrantamiento,
DirrEeTúnius, a, um. Cod. Teod. Directo•ice rompimiento ó fractura.
litterte. Cartas con que se dirige ó envía á alguno. DIRUPTUS, a, ron. parí. de Dirumpo. Cic. Roto
Di RECTÜRA, re. f. Vitruv. Direccion, derechura. quebrantado, quebrado.
DillEcerus, a, lun. part. de Dirigo. Ce' • . Directo, 1/aus, a, um. Virg. Cruel, fiero, inhumano, bár-
derecho, en linea rectadi Recto, severo. rígido. baro.11 Severo, áspero, rígido, riguroso.11Terrible,
Directas partes. Cic. Pared que está unida á, otra horrible, espautoso.11Peligroso, dañoso, dañino:II
coman por la parte inferior en esta figura.. Di- Funesto, fatal.
rectas locas. (Jis. Sitio, panage mui pendiente, DiltÜTIO, (mis. Inscr. Ruina, demolicion, des-
derecho, escarpado. Directa actio. Dig. Accion tru c cion.
directa, iegiiinla, recta, que nace de las palabras Diiuu'rus, a, um. 71114. de Diruo. Arruinado,
de una lei.--Verba. Liv. Palabras claras, direc- demolido, destruido. Dimitas (ere. Cic. Soldado a
tas, sin rodeo, alusion ni colusion. quien se quitaba la paga por ignominia.
DiitÉmi. pret. de Dirimo. Dts, ditis. m. Cic. Plato, dios de las riquezas. II
írrEelvrio, onis. Cie. y Pluton, dios de los infiernos. f I El infierno, Ditis
onis. f Cic. Separacion, próroga. sacrania diri. Virg. Templo, palacio del inexorable
DirtEmi e rusDireietus, us. m. C'ic. Separacion, dios de los infiernos.—Domina. Virg. Proserpina,
division.11 Prór'oga. diosa del infierno.
DiREMPTUS y Diremtus, a, um. part. de Diri- m. dite. n. is. Ter. Rico, opulento, abun-
mo. Lie. Dividido, separado, desunido. dante. Diles animi. Tib. Talentos de gran fondo.
WIRÉPO, is, epsi, pturn, pére. n. Apul. Colarse, Dile pedas. Lila Gran corazon, pecho noble,
escurrirse, meterse como arrastrándose 6 deslizán - magnifico. Dilissimus agri. Virg. El mas rico en
dose. tierras.- humani. Sil. IlciL El mas anciano
DiREPT10, ónis. f. Cic. Saqueo, pillage. de los hombres.
DiREPTOR, g ris. Cic. El que roba, saquea, DISCALCEÁT10, ¿mis. Suet. Laccion a ccion de des-
ladron. calzarse, de quitarse el calzado.
DiaE pTus, us. Esparc. V. Diripio. izots.e.aLcEiTus, a, um. Suet. Descalzado, dea.
D
D iREPTUS, a, ln. pía-t. de Diripio. Cic. Roba- ca
do, saqueado, entregado al pillage. l litalasucaSpispiNfi, ás, ¡re. Apul. Abrir,
DIRIBEO, es, bui, batan, bére. a. Cic. Repar- la
DIS D S
270
ínisavE0, es, cávi, eautum, vare. a. Plaut. DISCINCTE. adv. Liv.
De una manera libre, diga-
Guardarse mucho.
DISCEDENS, tis.
com. Ov. El que parte, se va. nm. part. de Discingo. Hee.
dore. n. Cic. Abrir - IDIl etps
aseh
eclir, ljdesaad
s'aio, quoquitado
DISCÉDO, in, cessi, cessum, cíngulo
dividirse, rajarse en dos partes. H quiera cosa que ajusta. II Ov. Ne gligente, cual'
se, henderse, g OCIOSO,
salir, marchar, dejar. Discedere
Partir, irse,Retirarse,
perezoso. II Disoluto, entregado al lujo'
irse á la cindad.—In parles. Discierno, is, scidi seissurn, déte.
urbein. Cic ex animo. Abrir, partir rasgando ó rompiendo. II Li‘ . Diei
Tác. Dividirse en facciones.—Namerram nd:
ervi-
Cia. No apartarse jamas del ánimo, del pensa- dir. A micitiie dissuendee, inagis quam disciiidoe
miento, de la mernoria.—A recta conscientici (raras.- Vio. Las amistades se han de ir descosie n dopoco
veesuno unguem. Cic. Apartarse de la recta con- á poco, no rasgarlas 6 romperlas de una vez.
ciencia lo negro de una uña.—A constantiá, ú DISCINCO, is, nxi, nctum, gére. a. Marc. Des-
mente, ú se. Cic. Mudarse, apartarse de su cons- ceñir, desatar, soltar, quitar el cíngulo ó ceñidor,
tancia, de su juicio ; abandonarse á sí mismo, olvi- Discingere ingenium. Se'n. Corromper el ánimo
darse de sí propio.—/n sententiam alicujus_ Liv. Dolos ratione. Mi. :Descubrir los engaños á
Arrimarse al, seguir el parecer de alguno, dejan- ó con razones.
do todos los denlas. In alía °M'ira discedere, dis- DISCIPLINA, Cic. doctrina, en-
cessionein J'acere. Liv. Seguir los demas pareceres, señanza, instruccion. ¡I Educacion, institucion.
menos el que alguno ha dado. Arte, método, manera, regla. H Secta, escuela.
DISCENS, tis. com. Quina. Estudiante, escolar. Doctrina, ciencia. Discipliwe alas e•se. Final. Ser
DISCENTIA, Tent. El acto de aprender. ó servir de ejemplo a los denlas.
D iscEsTo, as, are. n. Loar. Cantar en tono DISCIPLiNABiLIS. 222, j: le. is. A' Her. Lo que
bajo. se puede aprender por arte ó disciplina.
DISCEPTAT IO , ónis. Cic. Disceptacion, dis- t DISCIPLiNABILi can. adv. Cresiod. Con arte y
puta, controversia, debate, diferencia, contesta- disciplina.
cion. DISC1PLINÁTUS, a, um. Disciplinado, educado.
DisdEaTÁTIuNnünn, to. f. dita. de Disceptatio. DISCIPLINÓSUS, a, mil. Cae Dócil á la disciplina
Gel. enseñanza, el que aprende con facilidad.
D i scerrÁTda, óris. 2/2. Cic. El juez árbitro que DISCÍPI'LA, f Hor. Discípula, la que aprende
examina y juzga la controversia. con maestro o maestra.
DiscarraTioix. ícis. f. Cic. La que examina y Deneeúniarns, us. m. Tent. Discipulado, disci-
j uzga como árbitra fa controversia. Idina, doctrina, educacion, enseñanza.
Discas ero, as, avi, aturn, are. a. Cic. Disceptar, DiscipüLus, i. Clic. Discípulo, estudiante,
contender, disputar, debatir. II Juzgar, decidir, escolar. Discipuli. l'hll. Mancebos de mercade-
dar sentencia, oirías y pesadas las razones de los res. Discipuli coquorum. Pinol. Marmitones, ayu-
que disputan. Disi. epture bella. Cic. Conocer, exa- dantes ó galopines de cocina.
minar la justicia ó injusticia de la guerra.—Inter Discissus, a, MIL pan. cle Discinda. Cic. Roto,
se controversias. Liv. AMstar entre sí las diferen- desgarrado, quebrado, abierto, hecho perlazos.
cias. Disceptal in uno pnirlio 011271iS fortuna rei- Descula)°, is, si, sum, dore. a. Cic. Cerrar -con
publicce. Clic. Se aventura, se arriesga, depende separacion, separar, poner encerrado aparte. II
la suerte de la república del trance de una sola Voy. Abrir, dividir cortando. rajando.
batalla. DISCLtJSIO, irniS. f. Apul. Separacion, desunion
InSCERNENTER. adv. Cel. Aur. Con discerni- Discedses, a, urn. l'art. de Discludo. Cic. Ce-
mien lo. rrado separadamente.
t DISCERNiBrLIS. 712. f., lé. n. is. S. Ag. Lo que Disco, is, didici, scare. a. Cic. Aprender, per-
se puede discernir. cibir, comprender por enseñanza ó nieditacion.
DISCERNÍCULUM, n. Varr. Aguja con que las Informarse, saber, llegar á conocer. Disceee ati-
mugeres separaban los cabellos desde la frente. yaid ab ó de atiquo. Ter.—Ex. Plin.
Diferencia. Cic.—Pee Ov. A-
Discardeo, is, crévi, craturre nare. a. Cic. Dis- prender algo de alguno, con alguno, bajo de al-
cernir, distinguir, juzgar, conocer la diferencia guno. Dicendo dicere di3cunt. rodar. Eí uso hace ma-
de una cosa á otra. I I Separar, dividir. Discernere estro..ref. A buois Gana diste, Cu inineecio sapicntium
alba et alra. 'Cia. Distinguir lo blanco de lo negro. princeps• aday. Júntate con los buenos, y
—Utra pues jusliorem habeat causara. Ces. Cono- serías uno de ellos. Tararira discenduni quamdiu
eer, juzgar cuál de dos partes tenga mas justa ne••ias. adral. Cada dia sabemos mas. re/1
causa. DiscónóLus, Q aint. El que arroja el disco.
DISCERPO, is, psi, ptum, pare. a. Cic. Hacer DISCOCTUS, a, una. part. de Discoquo. Plin.
varios pedazos, desgarrar, despedazar, dividir en DISCOLOR, gris. COM. Cic. De varios colores.
pedazos. Disconóruus, a, une. Pe rnon. y
DISCERPTUS, a, um. part. de Discerpo. Lir. DiscoLóaus, mil. Marc. Cap. V. Discolon
Despedazado, hecho pedazos. II Cic. Separado. DtscoNotAuT. imp ers. Plaat. No conduce, no
t DISCERTO, '118, átum, are. a. Tác. Dis- conviene.
currir, hablar, tratar. Discertaxe de aliquti re. Tác. DisenervÉsnENs, tis. com. Lact. Desconveniente,
—Aliquid. Plaut. Hablar de alguna cosa. no conveniente ni conforme.
DrscEssid, ónix. f. Tác. Partidanseparacion, - DISCONVÉNIENT/A,
j Tent- Des ' "'"i"-
apartamiento. Ter. Discordia, diaension, divor- ele, discordia, desemejanza, .desconformidad.
cio. II La adcion de seguir el dictárnen de otro. DiscoNvÉmo, is, véni, venturo, nire. n. Bar.
Discessioneta lacere. Cie. Opinar, votar. D esconeeria•desconformar, disentir, no convenir.
DascEssus, um. part. de Discedo. Discormouns i. S. Ger. Que ileva-elídiaco,
lluteEsses, as. m. Cric. Partida, separaeíon, esto es, el plato para comer.
apartamiento. II Abertura, hendedura. DiscoQuo, is, cosí, .coctum, quére. a. Plin. Ha-
e
DIEICED6,1i. in. Min. Jamet de figura redonda cer, .dejar cocer mucho.
como el disco. Discoitúanims, m. f. Dé. n. is. Maui. Discorde,
Division, desunion, sepa- desavenido, desconforme..
racimo de los cuerpos, y discordia de los amnios. D1SCORDANS, iiS. com. Plin. juv• Discorde.
tbaoivRat, ttm. por. El que lleva un disco ó DISCORDIA, ee. Cic, . .Discordia, contrariedad,
Virg,
tina bola de metal ó piedra. oposicion, desuniou.de á nimos ú opnuones. II
DIS S 271
La Discordia, hija de Erebo y de la Noche, diosa de DISCRÚTOR, iris, ári. dep. Plin. Aprisionar,
a guerr a, Haat y sedicion. Malum disco•diw mitiere. DIscfraTio, Onís.f. Insto-. El lugar donde uno
fa«. Echar la manzana de la discordia. se acuesta ó recuesta.
Discoutinims. In, J. lé. si. is. Min. y Diseúni-rónits, a, am. Plin. Aquello sobre que
Discoaanósus, a, asco. Salast. Que siembra dis- alguno se acuesta ó recuesta. Di.yeabilorius lectus.
cordias, que es causa 6 instrumento de ellas. Plin. La cama en que se . recostaban los antigusse
DISCORDIS. ant. en lagar de Discors. Ponip. »ara comer.
DisconuiTAs, atis. Pacue. Discordia. DISCÜBITUS, us. m. Val. 111dx. El acto .de sen-
Discatino, ás, ávi, áre. n. Cic. Discor- tarse á la mesa.
dar, no convenir, disentir.I¡ Quint. Ser deseme- Discirao, ás, ávi y ni, &aun y itum, á e. st.
Cic. Acostarse, meterse enla cama.
j ante. Discordare ab alivio. Quint.—Cum aliquo. DISCUMBO, is, cabui, cabitum, curnbére. n. Cic.
Teic.— 41ieui. Dore—Adversos Quint. Es-
tar en discordia con alguno. Sentarse á la mesa á la manera de los antiguos
DIscoRs, ordis. com. Cic. Discorde, discon - que se recostaban. II Acostarse, echarse á. dormir
forme, desavenido, opuesto.) 1 Cure. Diverso, de - Diseumbere mensis. Estay. Sentarse á la mesa.
semejante. Discordes modi. !., .slac. Tonos, sonidos Discubilasn ire. Plaut. Irse á acostar, á la cama.
discordes. Us•ors Tanais. 11w'. Los habitadores DISCtiNEÁTUS, a, tira. Plin. Abierto como con
de las orillas del Tauais, propensos á la guerra y una curia.
discordia D iscurro, ére. a no. Desear ar-
DISCREPArg S, tis. com. Sol. Discrepante, dife- dientemente.
rente, discorde, desconveniente, que desdice. Disculata, is curri y cücurri, cursurn, rére. n.
DISCRÉNINTI A, Ir. Cic. Discrepancia, dife- Liv. Discurrir, andar, caminar, correr por varias
rencia, desisnaldad, discordia. partes.Fundt bid urbe discurrit. Cure. La fama, el
DiscitÉnS • 10, (mis. Liv. V. Discrepantia. rumor, el ruido corre, se estiende por toda la ciudad.
DiscaSiaIre, ás, a vi, ;Anal, are. n. Luce. Free. de DISCIIIISANS, tis. com. Quint. El que discurre,
Disen2 , o, as, ávi á•e. n. Dis- corre por varias partes.
srepar, desdecir, desentonarse, no estar acordes D escuasS • io, ~s./. Sén. La carrera ó camino
las consonancias. II Discordar, ser diferente, di- de una parte á otra.
verso. Discrepare alicui, ab ó cosía aliguo, in ali- DISCURSÁTOR, oris. m. Ant. El que discurre,
via, re. Cie. Disentir de, no conformarse con al- corre de aqui pa:e allí.
guno, en alguna r asa. Discrepan' tuve inter aucto- DiscuRsim. Itaerob. Discurriendo, co-
res. Cje. No se co.• t.:alean en esto los autores.— rriendo acá y allá.
../<Szctu cura diciis. o vienen bien las obras con DISCURSIO, uni . j Lact. y
las palabras. Discurtsi • ÁTIr ónis. I Sén. Discnrsatio.
DiscuEsca, is, crevi, crétum, scérn n. Lact. Discultsa, as, ál atum, are. free. de Dis-
Crece r aniche. curro. Quint. Discurrir, correr de una parte á otra.
DiscRÉTs. adv. Cie. y Discuasesi, oris. ni. Apul. El que corre de una
Discasrisi. adv. raer. Separada, distintamente. parte á otra.
DiscisÉss,), bilis. f. La•l. Separacion, distincion. DiscuRsus, us. 2n. Discurso, camino, ca-
eleccion, discrecion. rrera de una parte á otra. Macrob, Discurso, razo-
DiscllsTivE. adv. Donal. Con dísliecion, sepa- namiento, platica, conversaciou.
raeion. Discus, Dor. Disco, bola de metal ó de pie-
Discr.É:Ti- vus, a, uta. P rise. Lo que tiene virtud dra de un pié de diámetro, con que ejercitaban las
de dividir y separar. fuerzas los antiguos en el gimnasio, y mostraban su
DiscRÉTus, mito. par'. de Discerno. Liv. Sepa- destreza, en arrojarla.11Aput. Plato para comer. ¡I
nido, dividido, apartado, distinto. Vitrue. Cuadrante horizontal, cuyos bordes están
DiscnÉve pro. de Discerrio. un poco relevados.
DIscalmEN, n. Cie. Di ision, separacion, es- j- DiscussE. adv. Marc. Cap. Con examen, con
pacio, intervalo. Diversidad, diferr tient, distin- diligencia.
cion.Weligro, riesgo, discrímen. Discrimine .nullo. Discussio, oíais. f Sén. Agitacion, sacudimiento,
Virg.—Omni remoto. Cje. Sin diferencia ninguna. repercusion.11,1hei reb. Discusion, examen diligente,
Discrimina •eruni .servare. Liv. Guardar los debi- in estigacion, •evision.
dos respetos. Res in id di:WrinICIL addu•ta. D i scussou, ni. Maerob. Examinador, in-
Caso puesto en tal e.streelm.—Capit/s. Ov. Divi- vestigador, diligente. Discasso • es. Dig. Revisores
sino del cívello.—S.Wpdís inleadere, Cje. Acusar de cuentas. contadores pnblicos.
de • delite e que noinesponde pena capital. Discussinuus, a, um.Plin.lS isolutivo, resolutivo.
Dn,eniNlí N .1s. '11:. I: té. 72. Ger. Lo que Discussus, a, aun Virg. Desvanecido, disipado,
sirve pera separar ó dividir, en especial el cabello. disue l to. Pad. de
Discrimiralis aras. G-'7• Discerniculuin. Discúrio, is, cussi, cussum, tére. a. as. Sacu-
DISCRIMiNkTI :M. adv. Va • r. Con distincion. dir, despedir, arrojar. ¡I Deshacer, desbaratar, des-
DISColmíNÁTro,
. onis. Diom. Discrecion, dife- truir por todas partes.11 Cels. Disolver, -resolver
rencia, coste/cío)]. los humores :mutes de llegará supu!'acion. II (sic.
DiscalsiíssTon, Mis. in. Tert. El que distingue, Apartar, quitar, remover. Discussa est ealiqo Cia.
diferencia, discierne. Se han disipado las tinieblas. Diseidere e. • ',l'iones.
[fox, iris._}. IV azur. La que dite- Cic. Apartar, desenredarse de sofismas.. Marum.
reacia, discierne, distingue. Liv. Abrir brecha en una muralla.
D1SCIU jNÁTus, a, une Distinguido. Par', de t Disoiír-SsoN. indect. Vitreiv. Octava doble.
DIscaimiNo, as, ávi, atuni, are. a. Cic. DisisNIUS, i. in. Marc. Cap. El pié métrico que
guir, diferencsar, separar. tiene dos sílabas, corno triscares, leiraseinus, pen
II/sexi:el Al o s, a, cm. par'. -de Disc ru cio. Cje. el de tres, cuatro y cinco sílabas. -tasemo,
atormenta.ns DissatTE. adv. Lic. Clara, espresa, distinta-
DiscaticiAs• is. as. m. P •ud. Tormento grande, -mente.11.Cic. Elocuentemente.
terrible. Dissirrist. adv. Plaut. V. Diserte.
DISCRCCIO, ás, ávi, atm, 'are, a. y mas sisado Distswaruno, laja. f. 8. Ver. Facundia, e/o-
en pasiva. Cic. Atormentar, afligir mucho. Disoru- -cueucia.
ciari anima. Plaut.—Aninzo. Ter. Ser alai atar- DisEwrus, a, .am.tissírnos. Cíc. Diserto,
mutado. elocuente, facundo. II Que habla bien. ,Diserturn
DIS D I S
272
Ter. Le creí hombre sagaz, DisPEcrus, as. m. Sén. Atencion, consideracion
credidi hominem. reflexion, examen, discernimiento.
astuto. áre. a. S. Ger. Di- DIsPELLO, is, llére. a. Liv. Echar
DISGLÚTiNO, ás, ávrl,
solver, desunir, desatar lo que estaba conglutinado. por varias partes, disipar, apartar, remover. Dis-
Dis¿ R itero . ás, ávi, átum, are. a. Marc. Cap. pellere caliginem ab oculi•. Cic. Quitar las tinie-
Segregar, separar, dividir. blas, la obscuridad de d ea m
l ojos.st.
Diseitikeesi a, nm. Marc. Cap. Desemejante, DISPENDIÓSUS, Gastador,
desconforme, diferente. gasta y espende con esceso.p
D i sniaseo, is, ére. n. Cat. Abrirse, henderse, DISPENDIUNI, n. Ter. Dispendio, gastoelescle:
rajarse. sivo y perjudicial de dinero, de tiempo, Í1 Detri-
DISJECTO , ás, ávi, átum, are. a. free. de Disjicio. mento, daño. I j Menoscabo de la reputac,ion. Dis-
Lucr. Desparramar, disipar, echar a una parte y pendia vive. Lucan. Camino largo, trabajoso.
á otra. DISPENDO, is, di, sato, dére. .a. Col. Emplear,
DtsJEcrus, us. Lucr. Disipacion, disolucion. ocupar, tener ocupado. 11 Plaut. Colgar, suspender.
Disiecres, a, un'. A' Her. Disipado. disperso. DISPENNO, is, ére. a. Plaut. Estender los brazos
li Despedazado, destruido, arruinado, desbaratado. las alas.
Part de DISPENSÁTIO, bnis. f. Cie. Gobierno, adminis-
Dissicto, ís, jéci, jectum, jkére. Salust tracion, mayordomía, el acto de manejar y distri-
Echar por variaspartes, abatir, desparramar, des- buir el dinero. Dispensado wrarii. Cie. Manejo y
baratar, espareir.li Destruir, disolver, disipar, des- distribucion del dinero público.
vanecer. ij Arruinar, derribar, demoler. Di.sjice•e DISPENSATOR, nt.Cic. Administrador,teso-
copias. Nep. Romper, desbaratas las tropas.—/Vu- rero, mayordomo, ecónomo. Dispensator belli.Plin.
bila. Ov. Disipar las nubes.—Pacem. Liv. Desba- Tesorero de los gastos de la guerra.— Prosincise.
ratar la paz. Plin. Cajero, tesorero de la provincia, comisario.
DISJUGÁTUS, a, um. Arnob. Separado, dividido, DISPENSATRIX, icis. f. S. Ger. La que maneja y
DISJUNCTE. adv. Fest. y administra, administradora.
DISJUNCTIAI. adv. Dig. Disyuntiva, separada- DISPENSATUS, a, ura. Sén. Espendido, gastado,
mente, aparte, en particular, con separacion. distribuido. Part. de
DisiuNcrio, Clis. f. Cte. Desamon, separacion. DISPENS9, ás, ávi, atm, are. a. Cic. V.l n'aiis-
11 Cic. Figura retorica, omision ite conjunciones. bar, manejar, emplear, distribuir, espender como
DISJUNCTIVE. adv. V. Disjunste. administrador, tesorero ó mayordomo.
DISJUNCTIVUS, a, um. Gi I. Disyuntivo, lo que DisseNsus, a, um.part. de Dispendo. Cic. Enten-
separa. dido.
DisieNcr0a, óris. m. Apa 1. E , que separa, des- DISPERCtiTIO, ia, ére. Plaut. Romper, que-
une. brantar sacudiendo. Tibi cerebruin dispercutiant.
DISJUNCTUS, a, um. Cic. Desunido. Part. de Plaut. Te romperé á palos la cabeza.
DISJUNGO, is, xi, cturn, ére. a. Salu.st. Desunir, DISPERDÍTIO, OIliS. f. Cie. Desperdicio, clestruc-
separar, apartar.11 Desuncir, quitar del yugo. Dis- cion, malbarato de hacienda ú otra cosa.
jungi ¿unge italis unir. Virg. Estar mili lejos de la DISPERDITUS, a, ten. "ud. Perdido entera-
Italia. mente. Par/. de
DISÓMUS, a, una. Inscr. Capaz (Urna) de dos DISPERDO is, dídi, ditunn, dére. Cic. Perder
cuerpos. enteramente, arruinar, destruir, consumir.
DISPALANS, tis. com. Am. El que anda vago por DISPÉREO, is, rivi y rii, ire. n. Cic. Perderse,
varias partes. destruirse, acabarse, echarse á. perder del todoll
DISPÁLÁTUS, a, um. part. de Dispalor. Salas!. Perecer.Disperii. Ter. Pobre, triste, infeliz de mi,
Disperso, vago. soi perdido. Di.spereaninL Hor. —Si. Marc. Muera
DISPÁLESCO, is, are. n. Plaut. Esparcirse, di- yo, si.
vulgarse. DISPERGO, is, si, sum, gére. a. Cic, Esparcir,
DISPÁLOR, áris, átos sum, ári. dep. Am. Vagar, derramar, sembrar, estender por diversas partes.
andar disperso, errante par diversas partes. Braehia el entra di.s•ergere. Cels. Mover los bra-
DISPANDO, is, nsi, nsum y assum, dére. a. Lucr. Z09 y las piernas cada uno por su lado.— Vilnin
Estender, descoger, desplegar. auras. Virg. Dar el alma, morir.—Cerebrum. Ter.
DISPANSUS, a, nto. part. de Dispando. Plin. Es- Quitar la tapa de los sesos.—Ri0720)'6771. Tdc. Es-
tendido, descogido, desplegado, parcir, hacer correr la voz, el rumor.
DISPAR, avis. com. no. Dispar, desigual, dife- DISPERNO, is, prévi, prétion, nére. a. Gel. Des-
rente, desemejante, diverso. preciar mucho.
DISPARATIO, onis.f.Pitr.Separacion; diversidad DISPERSE. adv. Cie. y
DISPÁRkTus, a, uni. part. de Disparo. Cic. Se DisrEasim. adv. Suel. Por diversas partes.
parado. jj Opuesto, contradictorio, disparatado. Dismism, dais. y
DISPÁRENS, tis. com. Lact. Diferente. separado. i sssas US , os. m. Cie. Dispersion, separacion á
DISPESSUS
DISPARiLIS. m. f. lé. n. is. Cic. V. Dispar. diversas partes
partes.
DISPÁRiLíTAS, átis. Varr. Disparidad, desi DISPESSUS, a. un). part. de Disperso. Cic. Es-
gualdad, desemejanza. 1 Gel. Variedad, diferencia. parcido, dividido, derramado, sembrado por varias
D ISPARILÁTER. adv. Varr. Desigual, diferente- partes.
mente. DISPERTIO, is, ¡vi, itum, rn ire. a. y
¡tus DISPARO, ás, ávi, átum, áre. sum, a. Plaut. Separar, DISPERTR, IO iris, ' dep. Cic. Des-
dividir. p artir, lr eeier dividir. . Dispertiri exereitu.
pa apartar, ni
DISPARTIBILIS. m. lé. n. is. Tent. Partible,
divisible. DissEaTiTus y Dititus, a, um. Cic. DesPa=.-
DISPARTIO, is, ire. Tác. y tido, partido, repartido, o dividido.
DISPARTIOR, iris, iri. dep. Cic. V. Dispertio. DisPEsco, is, scére. a. Plin.Dívidir, s ep arar,
DISPECTIO, imis. f. Tert. Mirada, vista, el acto Llevar el ganado de un pasto a
apartar. II Fest. Llevar
de mirar. otro,, trashumar.
DISJECTO, ás, ávi, átum, áre. a. free. de Dispicio. DISPESSUS, a, um, en lugar de
Pispassu.s. par!.
Arnob. Mirar con atencion, atender, considerar. de Dispando. Gel. 'rendido, estendido.
DISPECTOR, Óris. ni. Tert. El que mira con aten- DISPICIO, is, spexi, speetum,
cére a. (,Ve.Mi-
en todas par-
cion. rar, volver, poner los ojos, observar
DIS D I á; 273
tes, mirar con atencion.II Considerar, reflexionar, DISPUNtTUS, a, um. Terl.Reconocido, examinad
examinar, pensar con madurez. comprobado. Mol. de
DISPLANO, ás, ávi, átum, áre, a. Vare. Allanar. D IIIPUNGO, is, nxi, nctum, gére. a. Sin. Recono-
DISPLiCÁTUS, a, um. par'. de Displico. Vare. cer, examinar cuentas.11 Contar, computar.
Desplegado, descogido, entendido. Segregado. DtsétrÁniras. m. f. lé. n. is. Sin. Disputable,
DISPLiCENTIA, m. f. Sén. Displicencia, despla- lo que se puede disputar, controvertir.
cer, desagrado, disgusto, desazon. DzsetíTÁTio, ónis. f Cia. Tratado, discurso.
DISPLYCEO, és, in, citum, ere. n. Cje. Despla- Disputa, controversia, cuestinn.
cer, disgustar, desazonar, desagradar, causar sinsa- DI se .5.TIUNCÜLA, dina. Se'n. Disputa breve.
bor. Cuna de vid languere,m, et anihimet displicerem. DisatrK-roa, cris. m. Cic. Disputador, el que
Cic. Estando cansado del camino, y no sintién- disputa, controvierte
dome bueno. actoo Sid. Por via de disputa,
DISPLICITUS, a, um. part. de Displiceo. Gel. disputando.
R y atuni, are. a.
t Disaeico, as, cui y ávi, airn DISPtiTÁTRIX, Quant. La que disputa.
Fara% DIsplegar, descoger, 'desenvolved} Espar- DISPLTATUS, un ' . Plaut. Confrontado, hecho
cir, dividir, segregar. cuenta. ¡I Disputado. Paro. de
DISK:4lb°, is, plosi, plesuin, dore. a. Vare. Que- Diseúro, as, avi, áturn, áre. a. Cic. Disputar, con-
brar, romper con gran ruido. trovertir, defended' Tratar, hablar, razonar. Dis-
Disneósus, a, urn. parí. de Displodo. Hor. Roto, putare verlas
• in uta-apague partem. Cés.— In contra-
quebrado con estrépito. rías- partes. Cic.—Aliquam rem, ó ad aliquid, á de
DISPLLVIÁTI T S, a, um. Filma". Que despide ó re aliqud. Cic.—Cirau Hablar en
arroja el agua llovediza por varias partes. pro y en contra, disputar por una y otr.a parte al-
Disoeúvitien, n. Vitruv. Patio descubierto. guna cosa, de, acerca de ó sobre alguna cosa. UI
Dispearus, a, inri. Sén. Despojado. Parí. de Itanc reos vobis exaanussim disputen ' . Plaatt. Para
DISPÓLIO, as, ávi, átum, are. a. Cia. Despojar. contaros, esplicaros esto menudamente. Disputo
Diseórao, is, ivi, ire. a. Plaza. Pulir, in etnia sententiamut. Cia. 6 in eo. Ter. Defiendo,
quitar la corteza. sostengo, pruebo que.
DraeoNDÉtis, 211. Diom. Lispondeo, pié 7r".-. DISQU i- RO, is, siturn, rére. a. Roe. Inquirir,
frico compuesto de cuatro sílabas largas ó dos es- investigar, buscar, examinar por todas partes, con
pondeos, como ñrátóres. mucha diligencia.
DISPÓN°, is, pósui, pósituna, nére. a. Cic. Dis- DIS Q UiSíTIO, ónis. f. Cie..Disquisicion, discusion,
poner, poner, colocar cada cosa en su lugar. Dis- examen riguroso, diligente, exacto.
ponere insidias. C'e's. Preparar una emboscada.— DisaÁrto, ás, avi, átum, are. a. Col. Enrarecer,
Equites ad latera. Cés. Distribuir, colocar la caba- aclarar, poner ralo y líquido lo que está espeso.
llería á los lados, en las alas.—Qui nuntient. Plin. DISRUMPO, is, rüpi, ruption, pere. a. Cíc. Rom-
men. Apostar quien avise.—Ministeria in quites. per, quebrar, hacer pedazos, dividir en piezas ó
Tlic. Repartir, distribuir los empleos á los caba- pedazos.
lleros.—Legiones in Manija. Cés. Repartir las le- IksizuPTIo, ónis. f. Sdn. Rotura, rompimiento.
giones por la Pulla. Libros Homeri Pisistratus dis- DIVRUPTUS, a, nm. part. de Lisrumpo. Liv. Roto.
posuit. Cic. Pisistrato ordenó, puso en órden los ¡I Quebrado, escarpado.
libros de Hornero. Diean disponere. Cia. Repartir el Dissite:S.Toft, Cels. El que diseca, ana-
111. •

dio, las ocupaciones del dia. tómico.


D ISPÓSÍTE, issime. ad°. Cic. Con órden.• DissÉco, as, cui, sectum, are. a. Pan. Disecar,
DISPOSTTIO, ónis. f. Cia. Disposicion, colocacion, dividir en dos partes; disecar no cid ver.
distribucion, repartimiento ordenado. Disposi- DISSECTIO, (mis. f. Col. Diseccion, disecacion.
cion, colocacion de las parles (le un discurso, una de DISSECTUS, a, una. parí. de Disseco. Plin. Ra-
las cinco de la retóricallCopilol. Gobierno, man- j ado, hendido, partido por medio.
dato, órden, voluntad del superior. DISSEMNÁTIO, Apul. El acto de sembrar
- DISPóSíTOR, óris. an. Sdn. Disponedor, el que or- y esparcir por diversas partes, la siembra ó se-
dena, coloca las cosas en su órden. mentera.
DlsPésrriu icis. J. Fortun. La que dispone, DISSÉMiNATOR, Cris. in. Gel. El que siembra,
ordena. esparce, estiende por diversas partes.
DISPOSITÚRA; f. Luce. y Dissi-imisrÁTos, a, um. Cic. Sembrado, espar-
DISPÓSITUS, US. m. Tdc. V. Dispositio. cido, divulgado. ¡'art. de
Disnósi rus, a, in. part. de Dispono. Cic. Dis- DissÉsiiiso, ás, ávi, átum, are. a. Cíc. Sembrar,
puesto, ordenado, distribuido con órden. Dispositi esparcir, estender, divulgar.
milites. Nep. Soldados ordenados, formados en ba- Dissaxsio, Unís. f Cic.
talla. Nuntii aliad per dispositos quites. Cic. Noti- DISSENSUS, os. in. Es/nc. Disension, oposicion,
cias traidas por los caballos apostados en varias contrariedad de opinin i es y voluntades. ¡j Sén. De-
partes. Vira disposita. Plin. men. Vida ordenada, semejanza, desconformidad, 11Sedicion, riña, dis-
arreglada.—Studia ad honoren'. Cic. Ocupacio- cordia.
nes, empleos que disponen, abren el camino á las Dr,SENTÁNEUS, a, ton. Cíc. Discorde, contrario,
honras, dignidades. opuesto.
DISPÜDET, duit, d'aun est, ere. impers. Ter.Lle- MISS \TIO, is, ensi, ensillo, tire. n. Cic. Disen-
Darse, cubrirse de vergüenza y confusion. Dispit- tir, discordar, no ajustarse, no conformarse, no
del inihi sic dala esse verba. Estoi lleno de ver- convenir, ser de contrario parecer. 11 Diferenciarse,
güenza de que me hayan engañado de este modo. ser desemejm.te.11Rebelarse. Dissentire á se ipso.

DISPÜLI. pa-el. de Dispello. Cia. No estar de acuerdo consigo mismo.—.4b ah-


DISPUL8198, a, nro. part. de Dispello. Cic. Echado. quo, cion aiiquo re ó de re aliquá. Cíe. Disentir, no
DISPULVÉRO, atan', are. a. Neo. Redu- ajustarse al sentir otro sobre alguna cosa. Ora-
cir á polvo. tioni vita dissenti.l. be'n, Sn .-,nducta no corres-
DisatisrÁTus. Despumatus. ponde á sus palabras.
DISPUNCTIO, ónis. f. Ulp. Revista, examen, re. Ia.rs
azriv
u 8..f.NSe
t DISSÉPÁRÁTIO, bnillt .
conocimiento de cuentas, Dispunctio meriti. Tent. cSrp.arado,
Examen del mérito.—Viles. Tent. La muerte. vidlidlsos.1""TUS a,
DISPUNCTOR, m. Tert. Examinador, reco- DissÉrimEN,Inis. n. y Dissépimentam,i. n. Fest.
aoceder, apreciador. • 1 Lo que separa una cosa de otra.
1
274 13 1 S' DIS
DissÉme, ja, psi, ptam, pire. a. Luc. Apartar, mitiludo ab 6 cure re aliqud Cic. Desemejanza
de una cosa.
dividir, separar con cercas. Disslettleaníms.
DISSEe110, f ritruv. y f lé. n. is, Disimula-
Luce. Lo, que separa, divide, ble, le que se puede disimular.
Disssinvm, Disaialdeamanzum,
aparta, corno los tabiques en la piezas de una casa. Apul . Dissimu-
membrana que separa el
illacrob. El. diafragma, latiD
LSSiM
'I '
CLANTER.
pecho del vientre. adv. Lic. Con disimulo, disi-
DissErTes, a, um. part. de Dissepin. Sin, Se- muladamente.
parado, apartado, dividid EsItte. Roto, abierto. DISSÍMÚLANTIA, (tje. V. Dissimulatio.
[i Derribado. Díssimi.:LÁTim. adv. Quint. Dissamilanter.
DassilltÉN AT, ábat, ávit, áre. impers,Liv.Serena, DiSSiMtLÁ.TIO, ónis. f. Cic. Disimulacum, disi-
aclara, hace buen tiempo. mulo, cautela, arte de ocultar lo que se siente ó se
is, sevi, situm rére. a. Col. Sembrar, quiere ejecutar. 11 /mon j a, figura telúrica.
plantar en varias partes. II 'Tac. Sembrar, divulgar. indationem suicompositus. Tác. Lisfrizaci o para
DI$9Htt 0, is, rua sertum, rere. n. Lic. Disertar, no ser conocido.
tratar, discurrir, hablar, disputar. Disserere cuin i)ISSiMULATOB, óris. m. Sal. Disimulador, el que
aliquo, de re aliqud, in contrarias parles, ó in disimula b no da a entender lo que es.
utrainque partem. Lic. Disputar con alguno sobre DissieteL:kTUS, mil. Ter, Disimulado, oculta,
algun punto en pro y en contra.—Alicui., &!u. Dis- encubierto con arte. Pral. de
putar en presencia, delante de alguno. Dissimiji.o, ás, avi, aturn, are. a. Lic. Disi-
DISSERPO, is, ére. Lucr. Esteuderse, espar- mular, encubrir,. ocultar, calaí,- con artificio lo que
cirse por varias partes. es ó no es. Dissimulare nomen. 1.)e. Callar, ocultar
t Dissiderandiands, a, um. Gel. V. Dissertator.
Dtssearano, Más•. f Plin. Disertacion, dis-
su nombre.
Dissi p Ádims. f lé, n. is. Cae. Que se puede
curso, tratado, disputa. disipar ó desvanecer fácilmente.
DessaierÁToit, cris. ni. Truca. El que diserta, e:. tasíradrio, <mis. f. Lic. Disipador:. separac.ion,
discurre, disputa, hace una disertacion. resolacion, desvanecimienteaUDisipadoe, desper-
DISSERTIO, Onis. f. Gel. V. Dissertatin. dicio.
DissEirro, ás, ávi, atara, are. n. free. rae Dis- DtSSIP ÁTOR,- (tris. m. .Prod. Disipador, et duo
sera. Gel. Disertar, disputar frecuentemente. n'ir disipa.
romanain dissertare. Tac. Ponderar las fuerzas DessiaaTes, a, uta, part. de Dissipo. Lic. .1.;:isi-
de Roma. pado, desvanecido, disuelto. Dissipaius exe•cilus.
D tasa RT0a, óris. ni. Non. V. Dissertator. Cae Ejército desbaratado, deshecha.— Orailer in
DLSSERTUS, a, um, part. de Dissero, S. Ger. Dis- st •uendo. Lic. 'Orador desordenado er. disponer,—
putado, tratado, esplicado. Scine. Cw. Voz, rumor esparcida, dieelgado.
DISSÉRUI, pret. de Dissero, is, rui. Dissierdea n. El diafragma.
Dissávi. pret. de Dissero, is, se vi. Dissii'o,
" ás, ávi, átum,
es- are. a. Cic. Disipar,
DISS 'íCIO, is, ére. a, en lugar de Disjicio. (5e. parcir. separar, desvanecer. 11Ilesbaratar, rom-
DISSiDENS, tis. com. Lic. Discorde, contrario, per.11Desperdiciar, malbaratar, destruir, acabar,
opuesto, diverso, diferente. Dissiettnis pian. llar. consumir. Dissipare palrinionium„ Lic. Disipar,
Q ue no se conforma con la opinion del pueblo. malbaratar el patrimonio. — Slattaitn. Lic. Rom-
D1SStoENT1A, f Pito. Antipatía, oposicien, per, derribar uua estatua.—llemorem. Cels. Disi-
DISsYoE0, és, séd : , sessurn, dore. n. Se'n, Estar par, resolver un humor.—Exe •cilitni. CM. Romper,
léjos, distar, estar re moto, apartado.ilDiferir, dis desbaratar un ejército.— "%noma?. ó rieni0Te11: Cte.
tinguirse, no convenir, discordar, ser de contrario Estender la voz, la fama. Dissiptiratil le periissc.
parecer. Di •sidere ab aliquo, ó sum aliquo, ó inter se. Cel. á Cic. Habían estendido la voz de que habías
Cic. Estar opuesto con afgano, 6 uno con otro entre perecido.
sí. Dissident olores et e.P lin. Son enemigos los DissíTus, a, um. part. de Dissero. Lucr. Es-
cisnes y las águilas.--.111ilites. Tac. Los soldados parcido, sembrado. ((A g ua. Remoto, distante.
están amotinados.—In Arminítan el Scgestent. Tw. DISSbeikBILIS. 111. té. n. is. Tlic. Lo que no se
Están divididos er facciuoes, unos per Armado, pu read.e asociar ó unir, iusociable.;1 11w'. Lo que se-
otros por Segéstee. Dissidel impar si toga. flor Si
la toga cuelga reas de un lado que otro. Dissóciams. m. f Id. n. is. F. Dissociabilis-
DISSiDiUM, n. Discordia, disension, di- DissóciaTio, 1.1 lin. Antipatía., contrarie-
on. ((Separacion, desunion. Defiere dissidiuM dad, oposicion, repugnancia. Dissocialio spirilus
conjugas. Cic. Llorar la ausencia, alejamiento el corporis. Tác. Separacion de alma y del
partida de la ninger 6 del marido. Pissidium ani- cuerpo.
mce. Loc. Separacion del alma y el 'aierpo. Dissócii,zus, a um. Lic. Separado, desunido,
DISSIGNÁMR, m. Desigaator. dividido. ¡i Discor?de, opuesto. Port. de
DISS► LO, lui y sultum, tire. n. Virg. Sal- Dissocio, ás, ávi, átum, are. a. Lic. Desunir,
tar por una y otra parte, saltar en pedazos, rom- separar, dividir. Disse•iare causatn, Tele. Sepa-
perse, quebrarse saltando. Dissilire igni. Piin. rarse de la faccien seguir otra partido. -- Copras.
Saltar en, al fuego. Dissiluit gratia fralrián. Tác. Desunir, desbaratar las tropas.
llar. Se rompió la unjan, la amistad de los das Diss5Lúui'Lls, m. f lé. n is. Cje. Disoluble, le
hermanos. que se puede disolver .fácilmente.
Dissimius i m.flé. n. is. comp: flor. sep. DISSóLüTE. adv. Lic. Negligente, perezosa-
Cic. Desemejante, diferente, diverce, no parecido. mente.
Dissimilis moribus. .Nep. Diferente en las costum- DissóLirrm, (mis. f Lie. Disolucion, separa -
bres, en su manera 6 modo de vivir; de costum- cion, division. Dissolutio animi. Lic. Bajeza de
bres ó inclina( iones diversas. —Sao generi. Sén. molicie.—Criniinis. Lic. Absolución, jusii-
El que degenera de su linage. —Sri. Jur. Incons- ficacion de un delito.—Sionzach i. Plin. Debilidad
tante, que no está de acuerdo, consigo mismo. de estórnago.—Legrara. Lic. abolicion de las leyes.
Hand dissimilí forma in dominum. Tác. Parecido —Qturstionis, He•. Decision, re salumon de una
á sn amo. cuestión,—Nabirce. Lic. La muerte.
DISSIMILTTER. adv. Cic. Diferentemente. DISS‘)LOTOR; gris.. in. Lód. Teod. y
inia.f. Deseraejunza, diver- Diss6U5Taix. icis. f Tert. Fá, laque disuelve,
sidad, diferLueia contrariedad, oposicrnn. desata, desune,'
DIS D I S 275
DIS9451,ÚTUS, a, um. comp. ior. sup. issItnuS• mos. Liv. Este suceso dejó perplejos, dudosos los
parí. de Dissolvo. Cic. Dissolulus in re familiari. ánimos de loa sainuites.
Cic. Disipador, pródigo, malbaratador de sus bie- DIS TENNO, en lugar de Distendo.
nes, Liberalilas dissoluta. Cíc. Liberalidad desor- DI STENSIO, (IniS. f. S. Ag. y
denada ó descompasada, prodigalidad. Dis•olatis- DISTENrio, bilis. f Cel•. Estensiol. Distentionm
simas hominum. Cic. El mas disoluto, libre, licen- nerrorain. Cel. Movimientos convulsivos, proinn,
cioso de todos los hombres. Aquá calidá dissoltz- gaciones de nervios.
tunt. Plin. Disuelto en agua caliente. DISTENTO, EtS, ávi, átum, tire. a. free, de Disten-
DISSOLVENS. tis. (Usado como sustantivo en la do. Piro. Hinchar, llenar.
Medicina) Disolvente. DISTENTUS, ni. Plin. F. Distentio.
Dissohvo, is, vi, sólidum, vére. Cic. Disol- DisTErrrus, AM. ior, issfirms. parí. de Disten-
ver, desatar lo atado. ¡l Destruir, descomponer, do. flor. Estendido. Part, de Distineo. Cte.
De-
quitar, H Pagar. Ter, Soltar, libertar. j Disolver, tenido, retenido, ocupado. Distentus 7>aido. Quint.
resolver argumentos 6 pruebas. Luce dissolcuutur Elincliado de comida. Capella? referunt disienta
lezzeberc. raer. Con la luz se disipan las tinieblas. ?d'era. Viro. Las cabras traen las tetas llenas de
DISSONANS, tis. COM. •itrub. Disonante, discor- leche. Capeltd., disienta' lacte. Viro. Las cabras que
de .1LSordo, confuso, que no resuena. tienen las tetas cargadas de leche. DistentiuS
t DISSONANTIA, Ee. Claod. Mato. Disonancia, siber. flor. Teta mai lanchada de leche. Dístesztu.s
discrepancia, sonido desagradable, sin concierto. Cic. Alui ocupado, mili metido en negocios.
DISSONO, ui, are. n. Catan. Disonar, DISTERMNÁTIO, (mis. f. Liv. Separacion de lí-
discordar, sonar desapaciblemente. 11 Filira. Re- mites, límite.
tumbar. DISTEHMTNÁTOR, óris. nt. Apul. El que aparta,
Dissóxus, a, uta. Dísono, disonante, dis- separa 6 divide territorios.
corde. II Estar. Diferente, diverso. DisTEdmINkrrus, a, am. Disterminado.
Disonar, ortis. com. Ov. De diversa suerte, di- (ant.) Pa; t. de
verso. DisTErioallo, 8 s, ávi, áttim, tire. a. Plin. Dis-
DISSORTIO, f Fest. Division, repartimiento ,,errumar, (ant.)apartar, separar, dividir territorios.
de bienes por suerte entre los coherederos. DISTERMINUS, a, ROI. Sid. Disterininado, (ant.)
Dissuínuo, es, ási, tasan], dere. a. Cic. Disua- separado, distante.
dir. 1)tsTERN.0, is. strávi, strIturn, ére. a. Apul. Po-
DIssuÁsio, Cic. Disuasion, consejo, per- ner una cama ó silla en sitio separado.11 V. Sterno.
suasion al contrario. DieTiUto, is, tritura, térére. a. Catul. Ma-
DissurIson, óris. m. Cte. El que disuade, desa- j ar, machacar, moler.
conseja. DisTicitum ó Distichon. n. Minoro. Distico,
Dissur: sus, a, um. part. ale Dissuadeo. dos órdenes ó de dos versos, poesía en que se com.
Dissukvtos, /tris, átus sum, ári. dep. Cie. Besar ps .ende un pensamiento en dos ver.s'e,s, hesí'i meino y
tierna. amorosamente. pentámetro. .Distichum ordeunz. Gel. Espiga de ce-
DissuEsco. Dessuesco. bada que tiene dos órdenes de granos.
DISSULCUSporcus, m. Fest. El puerco que tiene DisTionus, a, usa. Col. Lo que tiene dos ór-
separadas las cerdas en el cuello en figura de denes.
Surco. DISTILLÁRIUS, m. V. Distillator.
DISSULTO, as, ávi, áttun, tire. n. Plizz. Saltar DISTILLA.TIO, ónis. f Cets. Destilaciou, tluxion
por una y otra parte. de la cabeza al pecho ú otra parte.
Drssuo, is, sui, ére. a. Cic. Descoser. DISTILLÁTOR, m.. Cels. Destilador, el que
destila las aguas.
H Romper, rasgar poco á poco. DtsTur,Lo, lis, ávi, átono tire. a. yn. Flia. Desti-
Dissüro. a, Luce. V. Dissipo.
Dosserus, a, uno part.de Dissuo. Descosido. lar, manar, correr lo liquido gota a gota.
DISSVI,LABUS, um. Quint. Disílabo, de dos DISTINCTE. adv. Cic. Distintamente, con órden,
slowas. claridad, distincion. Dislínclius nihil est. Plin.
DIsT.:iwo, és, ere. Fest. y Distábesco„ ére. men. No hai cosa mas clara.
a. Cut. Destruirse, deshacerse. DISTINCTIO, Onis. f. Cic. Distincion, diferencia,
DISTJEEET. ebat..duit. tacsum est, dére. iMperS. division. Distinctionituts uti in loqueado. Quint.
Pla . d. Enfadarse. disgustarse, cansarse mucho. Usar de pausas al hablar.
Disttedet me tai. Maui. Me canso ya de DisTiNoTon, óris. in. Anz. El que distingue.
lormi vais illo. Tes-. Me enfrda hablar con él. DisTrocTus, Us. Tác. V. Distinctio.
DISTANS, tis, cama. no. Distante, apartado, le. DIsTiNcTus, um. pael. de Distir.; Cte. Dis
f ano, remoto, separado. 11
Hoz. Diferente, diverso. tinguido, distinto; separado, di vidido.1J Adornado,
DISTANTIA, a. . f. Plin. Distancia, intervalo, es- variado. Pocula gemmis dislencta. Cic. Vasos, ta-
pacio que media catre las cosas á el tiempo. 11 Di- zas guarnecidas de piedras preciosas.
íversidad, desproporoion. Dis'rk-Eo, nui tentum, nere. Cés. Tener
DISTEOTUS, a, um. Alcim. Descubierto, asido, agarrado por diversas partes.11Separar, di-
abierto. vidir, apartar. 11 Distraer, tener ocuparlo, divertir
DISTEGIA, te. f. Piso doble. H Pieza de comer en á varias partes.11Impedir, detener. DiStinere pa-
un palacio.11Sitio destinado en el teatro á los co- cen:. Estorhar, impedir la paz. Senatunz da&
merciantes de esclavos. distinelmnt sententice. Liv. El senado estaba divi-
Dis-r.Gus, a, um. Luce. Lo que tiene dos al- dido en dos pareceres.
tos b techos. DisTINGuo, is inctum, guére. a- CiC-Dir
.Disu.meÉrto, as, ávi, átum, tire. a. Liv. Pertur- tinguir, diferenciar,
' separar, d i scernir.11V ariar. II
bar, causar desorden ó confusion.H Poner en- Notar. Distinguere cometa. Sén. Peinar el ea-
fermo, bello. Distinoucee yerba. Diosa. Separar las pala- •
DISTENDO, is, di, sutil y tum, d'ére. a. Cés. Es- bras con puntos y comas.—Verrum. Quint'. Hacer
tender, alargar. estirar. liPlaut. Llenar.11 Ocupar, pausas para dividir los versos.—Lites.
distraer, tener ocupado. Distendere acien t . Cé•. Sentenciar, decidir pleitos.—Or ationem• Va.-
Extender, ensanchar el ejerbito.—llo•tium copias. riár, adornar la oracion.— Ves f also flor. —
Lir. Divertir, tener ocupadas en varias partes las l'era á falsis. Distinguirla verdad de la men-
tropas enemigas. Distendit ea res samnitium ani- tira, lo verdadero de lo falso.
276 D S D 1U
DISTISUM y Pertisum.
ant. en lugar de. Dystie_ Scrípla. Fedr. Criticar los escritos.— Frontem:
Fest. Quin". 'l'ornar atrevimiento, descaro.
som y Pertaisum. DISTRUCTUS, a, um. part. de Diatruo. Sud.
Sitio. lugar.
Dorrinum, n. Nep. DISTRUNCO, ás, ávi, átum, are. a. Hin.
DISTÍTO, áre. n. Col. Free. de Des-
stitum státnm, 'are. n. Cic. troncar, cortar los árboles por el tronco, ó descoyun-
D OMO ág , Btéti , apartado con espacio de lugar tar el cuerpo ó parle de él.
Distar, el tar léj os,
e, ser diferente, diverso.
6 tiemPo.11Diferenciars DISTItUO, is, ctum, ruge. a. Suet. Fabricar
D,wronottE0 es, si, sum y tum, quere. a. Ter. aparte, con separacion.
Destorcer, deshacer lo torcido. 11 &el. Atormen- DISTÚLI. pret. de Differo,
tar. Distorqu ere sibi os. Ter. 'torcer la boca, ha- Disa-uniaÁrio, ónis. f Cic. Ruina, demolicion.
cer gestos, visages. — Oculos. Hor. Volver los DisruanÁrus, a, um. Cje. Arruinado. Part. de
ojos, torcer la vista, atravesarla. DISTURBO, áS, ávi, átum, áre. Cic. Demoler,
DIsTonTio, ónis. f Cic. Torcimiento, torcedura, arruinar, abatir, echar por tierra. I1Disturbar, per-
la accion de torcer y destorcer. turbar, embrollar, descomponer.
DISTORTU S , a, non part. de Distorqueo. Sén. DYsüxio, is, ivi, itum, Ira. a. Aria Desunir, se-
Torcido.) 1 Cic. Contrahecho, monstruoso. Distor- parar lo que está unido.
tissimus. Cíc. Feísimo, mui contrahecho. DIssaaLÁBus, um. Quita. V. Dissyllabus.
DISTRACTIO, ónis. f Cic. Separacion, division t DíTATOR, óris. m. S. Ag. El que enriquece é
forzada, violenta. 11 Lllp. Venta. otro.
DISTRACTOR, óris. ni. Ced. Vendedor, el que Di• eros, a, um. /mil. de Dito. A' Her. Enrique-
vende. ciclo.
DISTRACTUS, a, um. Cíc. Dividido, esparcido, t DITE. adv. Ricamente.
ikrasco, is, scére. n. _bici . . Enriquecerse.
disperso. 1l Arrancado. separado por fuerza. II
Enagtínado, puesto de mala voluntad. 11 Ocupado,
divertido, distraído. Peri. de
t DITirÁLAssus, a, um. Lo que está bañado de
dos mares, como la ciudad de Corinto.
Disriano, is, xi, cturn, hére. a. Cic. Tirar, DÍTILYRAMBi' CUS, um. Cic. Ditirámbico, per-
teneciente á la ditirámbica.
traer con violencia á una y otra parte. 11 Separar,
dividir. 11Enemistar. II Decidir, cortar controver- DÍTHYRAMBUS, m. Cic. Ditirámbica, poesía
sias. I ;Distraer, divertir, tener ocu pado.11Des ha- hecha C/2 ii`1Z02" de Baco, llamado Ditirambo, porqué
cer, descomponer, dividir.11 Impedir, estorbar. II nació dos veces, una de su madre Semeje, y otra de
un 712 islu de Júpiter, como que entró en el mundo
Vende ja enagenar.I1Disipar, desparramar. Di.s.-
balare controversias. Cic. Cortar, decidir una por dos puertas.
controversia.—A/iquid Suet. Vender mas DITio, (Mis. Cic. Jurisdiccion, imperio, seño-
caro. —Rem. Cir. Estorbar una cosa.—Hostem. río, autoridad, poder, dominio, y el lugar donde se
Tác. Divertir al enemigo. Dístrahuntur sope ani- ejerce. No se usa el nominativo.
mi. Cic. Los ánimos muchas veces se quedan per- DinssímE. adv. SUp Apul. Riquisimamente.
plejos, irresolutos, inciertos. DiTIUS. adv. comp. Estac.Mas ricamente.
Dito, ás, avi, átomo, áre. a. Hor. Enriquecer,
Dis-rakTus, a, um. part. de Disterno. Apul. hacer rico. 11 Aumentar.
Puesto, tendido, echado en el suelo. DcrtuiemEus, ni. D20171. Ditroqueo, pié mélrico
DISTRTBUO, is, bui, bütum, cu re. a. Ce' • . Distri-
que consta de dos traqueos ó coreo • , como vitat é.
buir, partir, repartir, dividir. Distribuere causara. DIu. adv. Maui. De dia, par el Mucho
Cia. Dividir la oracion, la defensa ó la acusacion. tiempo ha. Diu est ó est fiel um, ó est anod abiis-
--ln ministeria. Flia. ínen. Dar, repartir los em- ti ad formo. laut.Y a mucho tiempo que fuiste á la
pleos á ocupaciones. plaza. Din, noctuque. iS'alus•t. De dia y de noche.
DISTRIBUTE y Distrilfitim. adv. Cíc. Con dis- Diulius auno. Cíe. Mas de un año. Diali.s.sime
tribucion, con órden. Distributius tractarc. Cje. lorquere. Cic. Atormentar ruuchísimo tiempo.
Tratar con mas órden. num, n. Asco•. El aire, el cielo, el sereno.
DISTRiBUTIO, ónis. ,t Distribucion, divi- Sub dio. Cic. A' la inclemencia. Sub t'izan rapere.
sion. lj Vitruv. Economía. Hor. Publicar, divulgar, descubrir, propalar.
DisrninCrort, óris. Apul. Distribuidor, re- DitiliÉTIcos, a, MIL Pelad. Diurético, que pasa
partid or. fácilmente por la via de la orina.
DasTrtinOTus, a, um. part. de Dis L ribuo. Cíc. DIURNA, órum, n. plur. Sud. Diario, gaceta.
Distribuido, repartido, dividido. Diurna populi 9 . 0111a112 per provincias can-días le-
DwriticTE y Districtim. adv. Min. Estricta- guntur.Tdc. Se leen con ansia en las provincias las
mente, con rigor. noticias, los diarios, las gacetas de Roma.
DISTRICTIO, ónis. f. Paul. Jet. Estrechura, difi- -DIURNO, ás, are.71. Gel. Vivir largo tiempo.
cultad. Í iuwarum, n. Sén. Racion, pitanza diariade un
DISTRICTUS, a, mía. part. de Distringo. Asc. Es- siervo.
trecho, atado, oprimido. l'Ocupado, distraido.11 Diunasus, a, um. Cje. Diurno, lo perteneciente al
Riguroso, austero, severo, rígido.11 Incierto, du- dia.11 Duradero, durable. 11 Ov. Lo que solo dura
doso. Districtics gladius. Cic. Espada desnuda.— un dia. Diurna actor= scriplara. Tac. Diario, re-
Bellis. Ocupado en guerras. Distrietior accusator. lacion, memoria, apuntamiento de lo que pasa en
Tác. Acusador mas vehemente. un dia.
Disuticunnturoa, óris. m. Firm. Almohazador, Dius, a, um. Varr. V. Divinas. Dia ° tia. .LUCT.
el mozo que estrega ó limpia con almohaza las ca- Descanso, reposo que Dios. da.—Sententia Calonis-
ballerías. II Mozo ó criado que frota la piel en los Hor. Sentencia escelente de Caton.
bailes . DIUSCULE. adv. dinz. S. Ag. Por algun tiempo.
LIFTRINGO, is, inxi, ictum, ingére. a. Cíe. uselrefizt. iems: Vare. Hilo de Júpiter, sobre-
no7DnbiuresFdieniH
Apre t atar. (I Distraer, divertir, embarazar,
ocupa. II Col. Coger, recoger. Gladiu,n di•trin- D1ÚTINE. adv. Plan!. Por largo tiempo.
gere. Cic. Sacar, desenvainar la espada.—Hos- D
DinINNuos. , adv. Apul. V. Diutine.
tem. Flor. Divertir al enemigo.—Atiquen t MOT Plaut. De largo tiempo, de
daci Termine. Ov. Quitar á alguno la fama con mucha duraciaon.urn.
versos satíricos.—Arundine sunilnitin corpus. Ov. iv.. Lo que dura mas tiempo.
Di lititiaTrigisosnilliElulisp. oaLlv
tanD
Herir ligeramente con una flecha.—/ncendiis Ya, Qztam diutissima, Cíc. Por
bem. Flor. Arruinar la ciudad con incendios.—
DI D I V 277
DIÜTIUS. adv. Cte. Por mas tiempo. Non obtun- tes.—Transare. Plin. men. Mudar de opinion, to-
iant diutiu.s sures vestras. Cic. No os molestaré mar la contraria, seguir el partido opnesto.—Affi-
mucho mas, no os romperé mas las cabezas. cere. Tác. Hacer mudar de opinion•—Auctor. Tác.
DlllTÜLE. adv. Gel. Por algara tiempo. El que disuade. Diversior populus nuniquam con-
DIUTURNE. adv. Clic. Por largo tiempo. fluxit. Claud. Jamas se vio concurso de gentes
DIUTURNITAS, átis. f. Cia. Diuturnidad, larga mas diversas. E diverso. Plin. Al contrario, por el
duracion de tiempo. contrario. Ex diverso. Sin. Por diversas partes.
MI-nasas, a, uni. ior, isslinus. Cíc. Diuturno, D iVERTICÜLUM, n. Cte. Senda, camino que se
de larga duracion, lo que es durable. Diuturnas sub aparta del real. I¡ Posada, meson. Digresion.
injuria pluclizruin. Col. Que resiste mucho á las Escusa, pretesto, escapatoria. Diverliculum dolis.
aguas. Cje. Escusa para los engaños.
DivA, w. f. Virg. Diosa de la gentilidad.I1 E eles. DIVERTO, is, ti, sum, tére. a. Cte. y
Santa. DivEnToa, cris, versus, sum, ti. dep. Cric. A i .ar-
DivÁc.oR, áris, átus sum, ári. dep. Lact. Andar tarse del camino para tomar posada. Apartarse
vagando. del propósito, hacer una digresion. '1 1 Suet. Par-
Di- VÁLIS. f lé. n. is. Esparc. Divino. tirse, marchar.11Plaitt. Diferenciarse, ser deseme-
t DivSsicAno, anis. j: La accion y efecto de j ante, Divertere ad. Cic.—A irad aliquem.
estender, abrir ó alargar. In tabernatn. Cic. Diverti ad aliquem. in
DÍVÁRíCiTOR, üns. m. El que estiende, abre, Plata. Hospedarse en casa de otro ó en la posada.
alarga. Divertere domum. Ter. Irse á su casa.—Ad alias
Div.SrácSTus, utn. Vitruv. Alargado, esten- Quint.—A m'oposito. Plin. Hacer una digresion.
dido, tendido. l'art. de —Acies. ,Luc. Desbaratar, poner en fuga las
DivÁrtíco, ás, ávi, atarla, áre. a. Cic. Alargar. es- tropas.
tender abriendo. Dicaricari jubel hominem in DIVES, itis. com. Divítior, tissimus. Cite Rico,
cruce. Cte. Manda estender y atar á un hombre opulento, abundante, poderoso. Dices ingenium.
sobre la cruz. Ov. Ingenio fecundo.— Pecoris. —Pecore.
DÍVELLO, is, velli y vulsi, vulsum, Ilére. Cie. Hor. Rico, abundante de ó en ganados,— Avis.
Arrancar, separar, apartar, quitar por fuerza. Di- Virg. Ilustre por sus antepasados, de esclarecida
rellene mordicas. Hor.—Morsa. Ov. Arrancar con estirpe. Divitissimus scientici. Sid. Hombre mili sa-
los dientes, á bocados.—Somnos. Hor. Interrum- bio, lleno de ciencia. Avaras dices. Ov. Rico ava-
pir, estorbar el sueno. Divelli ci complate. Cíe. Ser riento.
apartado de las deleites.—Rerum varictate. DivExo, ás, ávi, utum, áre. a. Cíc. Robar, aso-
Distraerse con la variedad de cosas. lar, saquear, talar, tomar, quitar, llevar violenta-
DiVENDITUS, a, urn. Liv. Vendido. Par!. de mente.
DiVENDO, is, didi, itum, ére. a. Cic. Vender en t DÍVEXUS, a, um. S. Ag. Inclinado á diversas
varias partes. partes.
DIVERBERO, áS, ávi, átum, áre. a. Virg. Azotar, órum. m, plur. Cic. Los dioses de la genti-
batir en varias partes. lidad. I Ecles. Los santos.
D1VERBIUM, 11. Liv. Diverbio, parte de la co- DiviÑNA, f.Varr. La luna. V. Diana.
media en que hablan varias personas, ó el primer DiviDiA, T. f Plaut. Trabajo, molestia, •Iolor,
acto de ella. desplacer, pena, alliccion, tristeza.
Di'vEnGium, n. Sicul. El lugar donde un rio D VíDIc finA, r u ra . ti. piar. Fest. Depósitos,
tuerce su curso ó se aparta de su corri.ente regular. arcas de agua, pozos de donde saca cada uno la
DiVERSE, issnne. adv. Sal. En diversas que necesita para el rieso.
partes, diversamente. Diversa (minium trahe•e. b
DivToo, is, visi, suiredére. a. Cic. Dividir, par-
Ter. Embarazar el animo, dividirle. Diversissilne tir, separar en partes.1111ender, rajar, abrir por
afficere. Sud. Mover mui diversamente. medio: 1I Distribuir, repartir. Legeat bonam ab alfil'
DiSt ERSiCULOR, üris. com. Marc. Cap. De di- dividere. Cic. Distinguir la lei buena de la mala.
verso color. WVIDUE. adv. Picid. Por mitad.
DiVERSiTAS, átis. f Quin!. Diversidad, diferen- Diviouirss, átis. f Cay. Jet. Division.
cia, desemejanza, variedad. Divinus, a, um. Ase. Dividido.
DivEnsíTo, ás, ávi, áturn, áre. n, Gel. Variar, Divinuus, a, una. Cic. Divisible, lo que se puede
mudarse á menudo. I¡ Buscar adornos, variedades dividir.¡ ¡ Hor.Dividido, separado.
con afectacion. I}ivÍLIRIA, m. f Dublin, capital de Irlanda.
DivEasi•roa, &iris. ni. Petran. y DivinA, f Ho •. Adivinadora. Divina avis int-
DivEnsos, m. Cic. Huésped, el que se hos- Hur. Ave présaga, adivinadora, pronostica-
peda ó aposenta en casa de alguno. dora de la lluvia.
DivErisois, áris, átus sum, ári. dep. Cíc. Alo- DivisrÁcEnns, m. Suet. Astrólogo judiciario,
tuse, hospedarse, aposentarse. Di versari epud ali- adivino.
quent ó in domo alícujus. Cic. Hospedarse en casa D IV iNANS, tis. COM. Cje. Adivino, el que adivina.
de alguno. Divisarlo, ónis. f Cic. Adivinacion, el acto
DivErtsónióeum, n. Cic. Dim. de arte de adivinar por conjeturas lo futuro. Predic-
DÍVERSORJUNI, n. Cic. Diversorio, meson, po- cion, profecía. Juicio ó eleccion del mas idóneo
sada, albergue, alojamiento para los pasageros. para formar una acusacion, entre muchos que la
DiVERSÓitiUS„ a, inn. Suet. Perteneciente á po- pretenden.
sada O hospedage. Diversoria taberna. Plaut. Po- DiViNiT011,5ris. m. Firrn. Adivinador, adivino.
sada, hostería, casa de posada. DiVÍNÁTR1X, icis. f Tert. Adivinadora, adivina.
DivEasus, a, um. ior, issímus. Cic. Diverso, di- Divisr.STEs, a, U411. parí. de Divino. Gv. Adivi-
ferente, desemejante, otro. II Contrario, opuesto. nado. predicho.
aviad.Tac. Animo diversa en pareceres,
liad. DiViNE. adv. Cic. Adivinando. IIQuint. Esce -
suspenso, incierto. —Ab alivio. Cic. Diverso de lente, divinamente.
Desprecio d s
otro, de genio opuesto. Diversa pars. Suet. Parte DiviNIcoNTümÁctA, Ee. f Apul«
contraria.—Acies. Tác. Ejército enemigo.—Pars las cosas divinas.
que tiene po-
DiviNiroTENs, tis. com. .pu El
A L
provincice. Plin. mera. La otra parte de la provin-
eia.—Inter se loca. Cic. Lugares apartados uno de der divino ó en las cosas divinas.
A ul• El que sabe 6
otro. Diversa de causa. Varr. Por otro motivo. DiviNtsciENs, tia, com. --).?
In divereum concitare. Liv. Mover á diversas par- tiene ciencia de las cosas divinas.
DO DOO
278
cje. Divinidad, deidad, uní- í nerla en manos do todos.—Aquain Manibus. Plaut,
DivinkAs, ¡tia. f eiD
Ielesnctriz rail. Dar aguamános, traer agua paya lavarse las ma-
.11 El
men, magestad,potested mar. I te nos.—Perferendum. Cic.—Ferre. Virg. Dar, en-
facultad adiv .
arte y tregar para llevar, enviar.---Animum . Liv. Alentar,
Di em res. ad v. Caa Por. inspiracion, &den,
!dilatad, don d e Dios.f I Divina, maravillosa, es- animar, dar ánimo.—Aauam in alvum. Cals. Echar
una ayuda.—Fabulam. Cic. Dar una funcion de
(*lentamente. a. Cic. Adivinar, teatro, representar una c o med i a.—Dainnumi upe
Divieo, ás, ávi, átum, are. rana malaria. Plaut, Hacer dafio.—Beneficium,
predecir, pronosticar lo futuro por conjeturas. De
1u divinar e. Nep.
Prevenir, adivinar el suceso. Hacer un favor, un beneficio.—Ne/ateia. Cic. Re-
Divieus, í. m. Marc. Adivino. galar en dia del nacimiento.—Se ad lenilatein. Cio.
In Ablandarse, aplacarse.—Se alicni. Cia. Darse, en-
Divisus, a, um. Cic. Divino, perteneciente á
Dios. 11 Raro, asee lente, estraordinario. jI Celeste, tregarse á alguno.—Eximias ad hosles in singulis
celestial.. sobrenatural. Res divina. Cia. Sacrificio, Plaut. Dar, dejar sus despojos al ene-
oracion a Dios.—Scelera. Liv. Pecados, ofensas migo en cada campaña.—Paueis • Ter. Decir en
contra los dioses.—Loca. Virg. Lugares sagrados, pocas palabras.—Alicui vici•sim. Ter. Escuchar
consagrado s. Divina li ceo in te sant. , Cic. Estas á alguno recíprocamente, á su vez.—eitieui
prendas se hallan en ti en un grado mui sublime. sit aliquis. Cic. Enseñar, decir á alguno quién es
Divinissima dona. Cic. Dones sumamente dignos otro.—Jus jurandum alíquid esse. Ter. Jurar, hacer
de Falleinlur scepe divini. Se engañan juramento de que una cosa es.—Symboluni. Ter.
muchas veces los adivinos. Pagrr su escote. — Anim(1771. Viry. Morir.— Ve.
bivio, ónis. m. Díjon, ciudad de Francia. niam. Cic. Conceder. 11 Perdonar.—Se ad ducal:duna
Divioneeem, n. Metz, ciudad de Francia. editad ii aperara alieui. disciplind aticui.
Divieetea, n. V: Divio. Gel. Estudiar con, ó ponerse bajo la enseñanza de
DíViPOTES, um. ni. pl. rarr. Dioses poderosos. alguno o en su escuela.—Se in .V77' n12.012C)11. Ter. Dar
Divisa. adv. Gel. Con division, separacima que hablar de sí.—Pivecipilem. Ter.— In rmcep s.
DíViSiri7LIS. f lé. n. is. Tall. Divisible. Liv. Precipitar.—Se cica ó in ciara. Cica Ponerse
Div is131. adv. V. Divise. en cansino.—rirginem in .nianum. Ter. Dar una
Dívisio, ónis. f. Cic, Division, separacion, par- doncella en matrimonio. — Litem secundan ' ali-
ticion. Distrihucion, repartimiento. quent. Liv. Juzgar, sentenciar un pleito en favor
ónis. M.Cie. El que divide, distribuidor. cae alguno.—Judiaimal tia illiqueia Ira cetnpluin.
II El que compraba los votos para algun calididato.
Condenar á uno á pagar ocho veces mas.----In
x. f Plin. Division, mcision, sepa- bonen. Plaut. Hacer avergonzarse á alguno. —
racion. Manas. Cíc. Rendirse, confesarse vencidm—Dic-
Divisus, us, m. Liv. V. Divisio. tis infensum aliquein alleri. Ter. Hacer malos ofi-
Divisus, nra. pare de Divido. Gio. Dividido, cios á uno con otro ; poner á una mal con otra por
partido, repartitio,distribuido.liSeparadompartado, sus palabras.--Operan alicui• Plaul. Escuchar á
Dile-Ten°, ónis. f: Peirtill. El acto de enri- uno.---Lae. Pica!. Montar en cólera.—ee IT1t,102q-
quecer. bus. Siiet. A feitarse.—Afiquid in mandatis. Plan!.
arum. f. play . Cic. Riquezas, bienes de Cometer, encargar. — Vela. Virg. Hacerse tí la
fortuna, facultades ; posibles, caudales. vela.—Crimini, cilio. Cic. Imputar á delito á vi-
a aere. Luan In diviliís esse. Plan!. Vivir en abun- cio. Ut res dant Bese. Ter. Segni) la disposicion
dancia y opulencia. Divilias ex atoo facies. Piant. las cosas.
Harás caudal con esto, este es el medio de hacerte DócEo, és, cui, doctoro, cére. a. Cic. Enseñar,
rico, de fabricar tu fortuna. la dar ilius ntaximas informar, mostrar, hacer ver. II Instruir. Docere
nubere. Plaut. Casarsa con una mugar mai rica. mercede paneros tulleras. Cie. Enseñar a leer á los
DivíTo, ás, áre. a. Gel. Enriquecer, hacer á uno niños por salario.—Fidibus. Cic. Enseñar á tocar
rico. un instrumento.—De re eiliqud (dignen?, Cic. in-
DíVÓDÚRUM, n. Y. Diviodnnum. formar, instruir á alguno de alguna cosa. Quanti
DIVÓNA Caducorurn. Cahors, ciudad de Fran- doeet?Cic. Cuánto lleva por enseñar ?_Docere equo,
cia. arrisque. Liv. Enseñar a montar a caballo, y a
DivoRrium, n. Cic. Senda, hijuela, separa-
clon del camino real. II Variedad, desemejanza, di-
j ugar a las armas,
Douetalius y Dechimus, ;91. Dóquimo, pié
versidad. 11 Divorcio, dia)lucion del matrimonio. métrico de cinco sílabas, breve, dos largas, breve y
Divortia aquaritin. Liv. Separaciones de las aguas, larga, como álnIcós té'nés,
arroyos que salen de un mismo ingar.—Doctrina- DfachtTele. ni. f. lé. is. Tent. Lo que se enseña
rum. Cic. Diferentes sectas de filósofos. fácilmente. II El que aprende con facilidad.
Divuenemea, ónis, f. Tert. Divulgacion, publi- Dóerras. le. a. is. Cic. Dócil, que aprende
cacion. alicujus diseiptinee. Hor.—Ad
DiVULGA • US, 11111. Cic. Divulgado, publicado, dignan?, disciplinam. Cica El que tiene disposicion
esparcido. Part. de para una ciencia.
DIVULGO, ás, ávi, átum, are. a. Cia. Divulgar, DOCIdTAS, átiS • f Cic. Docilidad, capacidad,
publicar, esparcir. proporcion, buena disposicion y facilidad para
Divuaelo, 'anis. f. S. Ger. Arrancamiento, el aprender.
:lo de arrancar, separar ó corlar. DOCTE. adv. tius, tissime. Cic. Doctamente.
DiVULSUS, a, um. part. de Divello. Cic. Arran- DOCTiCÁNUS, a, um. Marc- CM' Que canta
ado, cortado, separado, apartado. bitn
bien.
DIVUM, i. Bar. V. Dium. t DocTIFIcus, a, um. Mare. Cap. Que hace
Divus, a, uno. V. Divinos. doctos.
Divus, i. ni. Cic. Dios. I l Santo, bienaventurado. DocTilóguus, a, um. rarr. El que habla bien.
that. pret. de Dico. DocTistaus, a; une Sid. Lo que suena bien.
DomusetiLE. adv. Gel. Con afectada erudiciau.
DO DOCTOR; cris. Cic. Maestro, preceptor, ca-
tedrático, el que enseña.II Doctor.
Do, dás, dédi, dáturn, dáre. a. Cia. Dar, conce- DOCTUISIA, a,. f. Cia. Doctrina, enseñanza, has-
der entregar. Dare aliqaid alioni in manum. Ter. truccion. 11 Ciencia, erudicion.
Dar, poner una cosa á alguno en la mano.—Afiquid DocTaix, iris. Apitl. Maestra, la que e3c1se ip
opña

in manta hominum. Min. Publicar una cosa, po- DocTus, a, ma. adj. ypart. de Dneo
OL ,D -O 279
bar. rup. tissimus. Cic. Docto, sabio, instruido,lite- DÓLITILis. nu f. Goog. Lo que se
raki, erudito. Doctas latine Sitet.—Litler ó puede acepillar 6 :Manar fácilmente.
litteraruni latinaruni. Cie. Que sabe ó ha aprendido DóráTóalum, n. ó Dolatoria, re. S..Ger.
la lengua latina.—De Plaut. Instruido con el Pico, instrumento de hierro para labrar y pulir las
ejemplo de otros ó á costa de otros.—Ad piedras.
Ter. Instruido, versado en hacer mal, en malicias. DóLÁTus, ns. Prud. V. Do/amen.-
—Cantare, Hoy. Diestro en cantar.—Ex DOLATOS, a, um.. part. de Dolo. Cic. ' Alisado
Cie. Instruido en la doctrina.—Ad legera. Cic. con azuela.
Docto en las leyes. Docta patata. Col. Gustos fi- DOLENDUS2 um. Cje. Lo que se debe sentir.,
nos, delicados. Dorli Plaut. Engaños, astu- DómzNs, coin. flor. Doliente, el que padece
cias ami delicadas y tinas. Doctis.sima fandi. Virg. dolencia. ji &dos& Doloroso, que da dolor.
Que habla, se esplica mai bien. DOLENTER, adv. Cic. Con dolor. Dolentius de-
DOCtiMEN, mnis. n. Lucr. y plorare, Cia. Sentir con mas dolor.
DOLENTLA, ae. f. Aricob. Dolencia, dolor, en-
Dócú.nwrum, n. Cic. Documento, doctrina,
enseñanaa, precepto. ji Modelo, ejemplo, ejemplar. fermedad. .
LI Prueba, testimonio, indicio. Document" .sui DOLED, es, lui, Minn, ere. a. Dolerse,sen-
dare. Lic. Dar pruebas de sí.---Ex uliyuo capere, tirse. 11 Doler, padecer sentimiento. ¡I Disgustarse.
6 Documento sibi aliqueni habere. Cie. Tornar Dolet caput 6 mihi capta. Plaut. A so .—Plin. Me
duele la cabeza del sol, de estar al sol, el sol me
ej emplo de alguno, tomar á uno por ejemplo. ha hecho daño á la cabeza. Dolere ab °culis. Plaut.
Lócus, m. Min. Viga, madero.
*DODICAU:DRON, a. Dodecaedro, figura geomé- Tener mal de ojos ó malos los ojos. — Rein ali-
trica', uno de los cinco cuerpos regulares, compuesto guapa, re aliqud de re aliqud. Cic. Estar enfa-
de doce pentágonos iguales. dado, disgustado de alguna cosa.—Do/oreni, casum
DODÉCATÉMORION, n. Man. La duol'::cima ricen alicujus 6 casa alicujus. Cie. Dolerse de,
parte de alguna cona. sentir l a desgracia de alguno.—Delicto. Cic. Estar
i. a. Plin, Yerba llamada de sentido, sentir haber hecho una falta.—Gravias ex
los doce dioses. commutatione reruni. Cés. Sentir mas vivamente
la mudanza de las cosas ó del Estado.—Quod alias
LÓDO',ZA, Dodona, diosa de la be- stomachalur. Cie. Sentir que otro se enfade. Qike
liotu.1 ¡No obre de una ninfa, de una ciudad y bosque dolent , ea molestara est contingere. adag. En casa
de Caoipia consagrado Jíipiter. del ahorcado no se ha de mentar la soga. ref.
DeinóN.Eus, a, um.Mel.Pedeneciente á Dodona. DOLIÁRIS. m. f. ré. n. is. Propio de la
DóDóNinEs nimpine. f. piar. Hig. Las .Atlán- tinaja 6 cuba.
lides, niqiis que criaron á Júpiter. n. Gay. Jet. Bodega, cueva donde
DÓDONTBÉNA, ni. Sil. Fi ;iatural de Dodona, muchas tinajas ó cubas.
que se aliáientalui con bellotas, dates que Ce'res Dóra:latus, n. Plin. El cubero 6 tinajero.
ventir:c las mieses. DOLIÁRWS, RUS. iriso. Perteaecieute á la
DótiOsts, ídis. 0v. La que pertenece á Do- cuba 6 tinaja.
dona. i. in. Inscr. Epíteto de Jove, de la
EODÓNIUS, a Canal. Dodonteus. eiadad de Dolinquene en la provincia de Coma-
Dtmrta. z.e. Ana. Bebida que se componía de ae.
nueve eosas, agua, vino, caldo, aceite, sal, pan, IJhL16r.C4t, i, n. dite. de Dollum.Col.Tonel,carral.
yerba, miel y pimient rl. DOLTTO, as, ávi, atm, are. n. free. de Doleo.
ni. J. lé. n. is. Auson. Pertene- C'ea. Dolerse á mereido.
ciente á esta bebida. Dómum, n. Ter. Tinaja, cuba para vino,
DOD1e..Ns, tis. Cje. Dodrante, peso de nueve acede, frutas y otras cosas. 11 Man. Metéoro ígneo.í
onzas. n Nueve parles de cualquiera cosa que se DO Y iVIUM. n. Col. Doladera, azuda.
divida en doce. 1 Palazo de doce pulgadas. Do- :DOLO, as, ' avi. áre. a. Cic. Alisar, pulir,
drante altos. Col, Que tiene nueve pulgadas de desbastar con la azuela. j j Perfeccionar, limar. Do-
profundidad. Dodrans Col. Las tres partes 6 ¿are aliquem fuste. Hor. Dar á ano de palos.—
tres cuartos de un dia. .Dolain. Plaut. Llevar col cabo un engaño.
DODRANTLIS, ni. f. II. a. is : Col. Lo que con- DoLoN, (Mis. in. Virg. Boston dentro del cual se
tiene nueve partes ó tres cuartos de doce. 11 Lo que oculta mi hierro ó un arma. ¡I Fedr. El aguijon as
tiene nueve pulgadas, á pesa nueve onza.s. la mosca. I jLiv. La vela menor de un navio, la
DOFRIS, is. f Douvres, ciudad de Inglaterra. del trinquete.
DOGA, e. f. Vol). Bota de agua ó de vino. DoLOPÉts, J. Hig. La que pertenece á loa
DOGMA, átis. 7/. Cíe. Dogma, principio, seuten- dolopes.
cia, máxima, precepto. litn.oPÉJus, a, :nm. Val. Fine. Perteneciente.
DoGmÁitcus, a, um. Aus. Dogmático, pertene- los dotopes.
ciente á dogmas y principios. DOL O RES, um. in. play . Virg. Dolopes, pueblos
DOGMÁTIZO, ás, áro. a, S. Ag. Dogmatizar, en- de Tesalia.
señor los dugtaas. DOLOR, óris. Cic. Dolor, mal, dolencia. 11
DOLA, re. I. Dola, capital del condado de Bor- Afiiccion, pena, sentimiento. Dolor intestin.us. Cic,
gona.11 001, ciudad de Francia. Pesadumbre doméstica.—Artieukruna. Dolor
DóalnELLA, f din,. Col. Azuela pequeña. de la gota.
DOLÁBELaa, w. ,Cie. P, C. Dolabela, yerno Dotottoses, a, um. Cel. Aur. Dolorosoane de
Ciceron. causa dolor.
DetnÁnaaniáNus, a, um. Plin. Perteneciente á DOLOSE. adv. Cie. Dolosamente, con dolo.
Dolabela. DoLósus, a, um. Cic. Doloso, engañoso,'faz
DOLÁB RA , ie. f. Col, la azuela, instrumento fraudulento, malicioso. .
para desbastar la madera. cioDucli..us, i. Cie. Dolo, engaño, fraude, out
DóLÁBRÁRIUS, Inscr.11 que hace:amuelas
DOMA, átis. n. S'. Ger.
El techo de una casa.
ó trabaja con ellas.
Dót..kna,vms, a, um. Cés. Cortado, desbastado DiámAnius. In. lé. n. is. flor. Domable.
ónib. f Tibul. Domadura,
la ~Ion da
con la azuela,
DOidowt, bis. Apul. Alisadora hecha con la domar.
azuela. DóM ÁTOa, Am. Domador, -el quadstna.
D O 114 D ON
280
Domo. Petron. Do- DÓMITO, as, ávi, átum, áre. n. free. de Domo.
Dóstlatts a. um. parí. de Virg. Domar frecuentemente.
DÓmíToR, iris. m. Cia. Domador, el que doma ó
t:)..us, a, out. Petron. Domado, dome-
mandilUsliAcci sujeta.
ñado. DÓMITRIX, Icis. f. Virg. Domadora, la que
DómEsTícÁTI M. adv. Sud. De casacaseramente.
en casa.
DÓMESTicE.
adv. Tert.Domestica,
DÓMESTICUS, a, um. Cíc. Doméstico, casero, mr1-;MíTÚRA, ce. f. Col. y
d° D
familiar, privado, lo perteneciente á la casa y fa- DÓNüTUs, us. m. Gio . Domadura, la accion de
milia . Domesticas otior. The. Me quedo desean- domar o sujetar.
do en casa, Alienigenos doineslicis anteferre. DómíTus, a, nm. Cia. Domado, sujetado. Parl. de
Cíc. Anteponer los forasteros á los nuestros, á los Dómo, ás, ui, Run], áre. a. Cic. Domar, sujetar
de nuestra patria. vencer. Domare terram neutro. Col. Rastris. Virg.
Dómicinium, n. Cic. Domicilio, casa, habita- Arar, cultivar la tierra. Virlutibus die fortunam
clon, estancia, morada. Domicilium superbiee. Cic. Claud. E'l sujetó la fortuna con sus vir-
Miento, trono de la soberbia. tudes.
DÓMICCENIUM, n. Marc. Comida que se hace Dwttino, Cic. La vuelta á casa.
en nasa. DomeNduA, a.±..f. Vilma. Casita, casilla. Dim.
DtruTiukus (llens), m. Vare. Un dios, bajo de
cuyos auspicios era conducida la esposa á casa del DóNius, us. f. Cia. Casa, babitacion, domicilio.
marido, Vira. Templo. Ij Sepulcro. Familia. n
DOMINA, Cic. Dueña, señora. I I Firg. Patria. La deelinacion es irregular. Genit. Domus,
Madre de familias. Urbs domina. Marc. La ciudad y casi siempre Domi. Lomui. Acus. Do-
dominante, Roma. muni. Vocal. Donms. Ablal. Domo. Se halla tain-
bien Doma en Planto y en los jueiscomshllos anti-
DÓMINANS, tis. com. Cia. Dominante, el que do-
guos. Nomin. y vocal. de plus. Dermis. Genit Do-
mina, señor, dueño. Dominaos in nobis Deus. Cic. morum ó Domuum. Dat.
Dios, que es el señor de nuestras voluntades, so- ablat. Domibus.
Acus. Domos 6 Domus. Domi 6 in domo. Ter. rn
berano de nuestros corazones. Dominanlia verba.
casa. Dami, Cic. — Bellique. Plaut.
. flor. Palabras propias y como dominantes en el En paz y en guerra. Dumi el Deis.
nao comun, que no admiten sentido figurado. Entre
nosotros y entre los estrangeros. Domus sergia.
DómíNÁTIo ., ¿mis. f. Cia. Dominacion, dominio,
señorío, imperio, gobierno, poder absoluto. Casi Vira. La familia de los Sergios.—Cornea.
siempre se toma en mala parte por dominio tirá- La concha del galápago.—Acium. Virg. Nido de
las aves.—Pecorum. Eslac. Establo. Domo exire.
nico, por el odio que tenían los romanos al imperio Cés. Salir de su país, de sa patria. .Domi habere.
de uno solo.
Ter. Tener abundancia en su casa. Domo peca-
DÜNÜNÁTOR, m. Cje. Dominador, el que
niam saliere. Plaut. Pagar del arca doméstica, sin
tiene dominio y señorío. buscarlo fuera.
DÓMiNÁTRix, Iris. f. Cic. Dueña, señora, la que
DÚNICSCÚLA, dial.. de Domus. Apul. V. Do-
tiene dominio y señorío. muncula.
DÓMINÁTUS, us. Cíc. Dominio, dominacion, Dnx.knhus. f lé. n. is. Plaut. Lo que se
seiiorio. Terrenoruin commoduram omni• est in puede dar. jj El que merece que se le dé.
?unnine doininalus. Cic. El hombre es el que tiene DÓNÁRIUM, ii. Tác. Donativo, don. II Azar.
poder absoluto sobre los bienes de la tierra. Vid. Ofrenda. II Loc. El lugar donde se presentan
t DÓINüNicA (dies). f El domingo. V. Domini- 6 se cuelgan dones en un templo.
cas. 1- DóNiTÁrtius, m. Donatario, á quien se hace
fDÓMÍNÍCÁLIS..m. ,f n. is. Dominical, per- una donacion.
teneciente á la dominica ó domingo. DóNÁTícus, a, mil. Test. Lo que se da en don
t DÓMÍNÍCUS, a, um. Col. Lo perteneciente al ó se regala por premio, como las coronas á los
dueño ó señor. Dies dominica. Ecles. Dia del Se- vencedores en los juegos públicas.
ñor, ei domingo. DÓNÁTIO, blliS. f Cic. Donacion, don. dádiva.
KmiNium, n. Suet. Dominio, mando, imperio, Donalio m'opte,- nuptias. Cíc. Donacion en favor
señorío. del matrimonio.—intér vivos. Dig. Donacion inter
Dómi'Nónints. m. f. lé. n. is. Just. De casa vivos.— Causcimortis. Donamon 'nmio causa,
noble. hecha por testamento ú otro instrumento irrevo-
Dibibtort, áris, átus sum, ári. dep. Cic. Domi- cable.
nar, señorear, mandar, sujetar, adquirir, tener do- DÓSÁTiVUNI, n. Tác. Donativo que el prín-
minio, señorío. Dominan inter saos. saos, cipe ó el emperador da á los soldados.
6 capite suorum. Cic. Tener imperio absoluto sobre DóNÁTivus, a, um. loses. Aquello de que se
los suyos.—In rara •i. Sén. Tener el imperio, el do- hace donacion.
minio del mar. Domina/nar ne crastino quidein. DÓNÁTOR, 212. Sén. Donador, el que da 6
Sén. Aun no somos dueños del dia de mañana. hace donacion graciosamente.
DómiNtmus, m. Escév. Señorito. Dim, de icis. f Pritd. La que da 6 hace gra-
DOMTNUS, i. ni. Cia. Señor, amo, dueño de casa y ciosa donacion.
familia. n Señor, tirano, dominante. Dominas con- darZogárazeuios s, aameuninte..part. de Dono. Cic. Donado,
vivii. Sal.—Epuli. Cic. El que da el convite.
DómhonTA, £0. f Cia. Que lleva su casa á cues- DÓNÁTUS, m. Donato, gramático do•rsinzo,
tas, como el caracol y la tortuga. maestro de S. Gerónimo.
DÓMISÉDA, w. f. Inser. Matrona que guarda y DóxAx, ácis. ni. Plin. Caña á propósito para
cuida de su casa. hacer flechas. j j El pez marino llamado ónix.
DÓKiTIÁNUS, m. Suet. Tito Flavio Domiciano, hasta tanto que. (1 sur
hijo de Vespasiano, duodécimo emperador de Roma,
famoso por su crueldad, y porqué se divertía en
coger moscas en su cuarto, y clavarlas con un
Miéntras, rais que. que,
tC
DóNicum. adv. Plaut. Donec.
El que da y recibe
DÉNIFIcANs, tis. com.
punzon. • dones.
ones.
DomíTtÁNUS, a, nm. Cés. y MINO áá ávi átum. áre. Cie. Donar, dar
DomInts, um, Cic. Perteneciente á Dom inio, graciosamente. Remitir, perdonar. jj Dar, cópec.-
ciudadano romano. der, atribuir. Donare alicui immortalitate, m o ab-
1) 0 1. D R A 281
quem immortalitate. Cje. Inmortalizará uno.— DoRsUARiUs, a, um. Varr. Dossuarius.
Inimicitias sitas reipublicce. Cic. Sacrificar sus sen- DORSUM, Hor. Espalda. 11 Dorso, reves.
timientos al bien del Estado. Banco de arena, escollo. Dorsum Quint,
DÓNOSUS, a, um. Plaut. Donador, liberal. CurczLa espalda de un monte.— Testudinis. Quid.
Dólvaint, n. Cic. Don, presente, regalo, dona- Concha de la tortuga.
cion. Emit vi •ginem dono mihi. Ter. Compró la DoRstiósus, a, um, Am. Que, tiene espalda 6
doncella para dármela á mí. Donan rejicere hand grande espalda, espaldudo.
quaquazn decet. Non opo•tet denles equi inspicere DORUS, a, lun. Prop. Doricus.
donati. adag. A' quien dan, no escoge. A' caballo DO RVENTANIA, X. f. La provincia de Darby
dado ó presentado no le mires el diente. ref. Inglaterra.
DONYSA y Donusa, m. Virg. Donusa, isla pe- DORX, cis. 217.. Ov. Gamo, cabra silvestre.
queña del ;lla• egeo. DORYCNIUM, n. Plin. erba con, que frotabas
DORCA, X. ni. Har. El gamo. las puntas de las lanzas en, las batallas.
DORCÁDES, dom. f piar. Flia. Las Dórcadas, DORYPHORUS, nz. Plin. Piquero, soldado que
islas del Mar all,ízzlico. lleva Una pica ó lan z a. 11 Cic. Estatua que repre-
Doacas, ddis. f Plin. El gamo ó cabra silvestre. senta á este soldado.
DORcENCIS. 71] j. sé. n. is. Natural de ó perte- Dos, ótis. Cica El ó la dote, la hacienda que
neciente á Dorchéster. lleva la mugen cuando se casal' Ventaja, don, ta-
DORCESTRIA, f Dorchéster, provincia de lento. Dos forma. . Ov. Cualidad de la hermosura,
Inglaterra. Ov. Don de la elocuencia. 11 Belleza del
Doac E us, í. m. Ov. El perro que persigue á los rostro. Dotes natura?. Plin. mea. Dotes, prendas
garnm de la naturaleza.—Ingenii. Ov. Del ingenio, talen-
DORDÉRÁCUM, n. Dort b Dordrecht, ciudad tos, buenas disposiciones naturales. Doti dicere.In
de holanda. doten'. Cic. Dolem de.spondere. Prop. Prometer
DORDINCUM, n. Dourdan, ciudad de Francia. en dote.
DORDUNIA, m. Dordoña, rio de Francia. Dossuanaus, a, um. Varr. Lo que se lleva á
DORDRÁCUM, n. Dorderacum. lomo, sobre la espalda. Dossuaria jumenta. Varr.
DÓRES, 11111. m. piar. Cte. Los dores, pueblos de Bestias de carga.
Livadia ó de Dóride en. Grecia. DÓTÁLIS. nz. f lé. n. is. Cje. Dotal, lo pertene-
D2RIA y Dórica, f Parte de la Acaya. ciente á la dote. Dolalis servus. Piad. El siervo
DÓRÍCE. adv. iSizet. A' manera de los dóricos. que llevaba la muger juntamente con su dote.
Dóaicus, um. Plin. Dórico, perteneciente á DÓTÁTUS, a, una ( parí. de Doto.) tior. tissImus.
los dores de Grecia ó del Asia. 11 Griego. Cje. Dotado, que tiene dotell Rico, opulento. I!
DÓRIENSES, m. piza-. V. Dores. Adornado. Dotatissimd forma. 0v. De mucha her-
DORIENSIS. m. f sé. 7/. is. Just. V. Doricus. mosura.
DÓRIS, idis. f. Or. Dóris, hija del Océano y Té- DOTO, ás, ávi, átum, are, a. Suel. Dotar, dar,
tis, madre de cincuenta hijas llamadas Nereidas, señalar dote.
de su padre Nereo.ilFirg. El mar. II La Libadia, DOV/EUM ., i. n. Dove, ciudad de Francia.
regio?' de Acaya. [I Region del Asia menor. DOV2EÓNA, f Cahors, ciudad de Francia.
DÓRIUS, a, um. Min. V. Doricus. Dóvóna, f Douvres, ciudad de Inglaterra.
DORLÁNIUM, u. Dourlans, ciudad de Francia.
DORMÁNUM, n. Dormans, ciudad de Francia. DR
Doamio, is, ivi, itum, ire. Cic. Dormir, coger
el sueño, estar dormido. Dormire Juv.— DRABA, X, y Drabe, es. f. Draba, yerba, cuyas
Arete, arctius. Cje. Dormir un sueño profundo.— fl ores se parecen zi las del sanco.
Ad lucem. Cic.—In lucem. Hor. Dormir hasta el DRARUS, nr. Drabe, rio de Alemania.
dia.—In medios clics. Hor. Dormir hasta el medio DRÁC2ENA, f P •iSC. El dragon hembra.
dia.—Longa/a noutem. bloc. Dormir toda la noche. DRÁCÉNUM, n. liragniñan, ciudad de Francia.
Cic. Olvidar á alguno, no pensar en él, DI/ACTINIA, ce. f Plin. Dracma, peso 6 medida
—In utranivis aurem. Ter.—In utrumvi.s oculum. que contiene tres escrúpulos ó la octava parle de
Plaut. Dormir á pierna suelta, con descuido y se- una onzall Moneda romana de plata, que valía
guridad. cuatro 11 Dracma ática del peso de la ro-
noRattesco, is, ére. n. Plaul. Dormirse, dormir. mana, que valía y pesaba seis óbolos.
DonmiTÁTon, óris. ni. Plaut. Dormidor, (ant.) DRÁCIIONUS,I. nr, Draon, rio de Austria. 11 Traen,
Lento, perezoso. 11 El ladron nocturno, que duerme rio de Tréveris.
por el dia y vela de noche. - DRÁCO, ónis. ni. Cic. Dragon, serpiente de mu-
Doamino, ónis. f Varr. La dormida, el sueño, chos años, que con el tiempo crece mucho. Se atri-
cl arto de dormir. 11 S. Ag. La muerte. buía á Esculapio por creerse que los dragones son
DORMiTO, átum, are. n. Cic. Dormitar, mai vigilantes, y los poetas les atribuyen la custodia
tener sueño, estar medio dormido y medio des- de los tesoros, como del vellocino de Coleos, del jar-
pierto, tener gana de dormir. 11 Dormir. i1 Ser pere- din de las Espérides, &c. ¡I Dragon marino,
zoso, negligente. Dormitaras sapientia. Cic. Sabi- pez de gran cuerpo. 11E1 dragon, constelacion ce-
duría que está en inaccion ó negligente. Quando- leste. II Plin. Vástago grueso de una viña.
que bonos do•mital Romeras. Hor. Cuando se des- DRÁCON, Rio de Italia, al pié del monte
cuida, se duerme el insigne Hornero. Vesubio.
DORMíTOR, m. Marc. Dormidor, (ant.) el DRÁCÓNÁRIUS, ii. ni. Am. Alférez que lleva una
que duerme mucho, el que gusta de dormir. bandera con la insignia de un dragon.
DORMITORIUS, a, um. Min. Perteneciente á dor- DRACONÍGÉNA, te. in. f Ov. Engendrado de un
mir, al dormitorio. Dormitoriunz membrum, cubi- dragon. Se dice de la ciudad de Tébas en Beocia, y
cula m. Plin. La alcoba, dormitorio. de Alejandro Magno.
DortonnEvom, n. Rochéster, ciudad de logia- DRÁCONIS, f. Isla al lado de la Libia..
cen a. DRACONTÁRIUM, n. Tert. La corona m il itar
DORSUÁLIA, una. 7/. piar. Treb. Pol. La albarda, que llevaba el alférez llamado Draco-narius.
ó enjalma que se pone á las cabalerias, y las Dakco yariA, f y Dracontites, m.
mantas con que se cubren. Piedra preciosa, que dicen se halla en la cabeza
DoresuÁras, in. f ré. n. is. Apul. Lo pertene- del dragon.
ciente á la espalda, al I0/219, DIUCONTIAS., 03, m. Plin. Una especie de trigo.
RY DU
282
DitÁmarrio rd, 41. u. y
m. Plin. La dragontea ó tara- DU
Da ÁcuNcúcus,
cantea, yerba, jiLampr. Dragoncillo, dragon pe- DuÁcENsis. m. f. té. n. is. Perteneciente
queño.
t DiuoiL-frum, n. Yeg. Yerba que da un jugo vai.
DuÁcum, ci. n. Davai, ciudad de Francia'
medicinal. DUÁLIS. ni. f. lé. n. is. Quint. Dual. cosa de
DRAMA, 'á lis. n. Aus. .'Representacion, fábula,
accion de la comedia 6 tragedia, y el mismo dos.
poema. DunÉazts. ant. en lugar de Dominas. Fest.
DRÁMÁTÍCUS, a, um. Dramático, perteneciente DÚBIE. adv. Cic. Dudosamente. llana dubie
al drama, que comprendía entre los griegos la tra- Liv. 6 Non &dije, Salust. ó Alee dabie. Liv. Sin°
gedia. comedia, .sátira y mimos ; y entre los romanos
las fabulas preleslalas, tabernarias y «tebanas. dua
Dd t'imP.Tas, átis. f Am. F. Dubitatio.
aa.Nc./Eus y Drangaus, um. Plin. Lo per- DÚBIÓSUS, um, Gel. Dudoso, incierto.
teneciente á los Drancas, pueblos de la Persia. is. in. El Doux, rio de Francia.
DRÁPÉT A , ni. Plazit. Siervo fugitivo. D ÚBITABíLis. in, lé. u. is. Ov. Dudable, lo
Ditaucts, i. Mire. El sodomita, hombre que ye puede dudar.
torpe, obsceno. DUBiTANTER. adv. Cic. Dudosa, inciertamente,
Dttaus, i. in. El Drabe, rio de Alemania. con dada, incertidumbre. Pericula non dobilanter
DRÁVUS, i. in. Drabus. adire.Polion á Cic. Entrar en los peligros con valor.
DRENSO, are. n. Aui. de Fil. Cantar como WBÍTÁTINr. adv. Sisen. Y. Dubitanter.

el cisne. DúniTíTio, (mis. f. Cir. Luda, indete.rminacion,


DRÉPÁNts, is. f Plin. La golondrina. irresolucion, incertidumbre. ji Cuestion. II Figuro
Dala.kal-raNus, a, uní. Cic. Perteneciente á retórica en que se introduce el orador u otro, du-
Drépano ó 'Frápani en Sicilia. dando lo que se va á decir.
DitÉr'ÁNum, n. Drépano ó Trápani, ciu- DúdíTÁTlvE, adv. Terl. V. Dubitanter.
dad y promontorio de :Sicilia. DÜBITATiVUSy a, um. l'ert. Lo que tiene duda,
DRÉSA, m. f. y dudoso, incierto.
DRESDA, M. f. Dresde, ciudad de Sajonia. Oris. Ter!. El que duda.
DR/MYPIIÁGIA, J. Gel. Aur. Comida de man- i)tiBTÁTus, a, MI. U n. Dudado. Port.
j ares agrios. Dürii-ro, as, avi, atum, are. n. Lic. Dudar, es-
DRINDIO, is, ire. n. Aut. de Chillar como tai ea duda, no determinarse á decir U hacer.
la comadreja. N071 dilbilare (acere. Cic. No dudar decir ó en
DRÓCUM, n. Drena, ciudad de Francia. decir. Non dubiiat quin le duclii•um myes. Ter.
DRÓMAS, ádis. 271: Liv. El dromedario, especie No dudo que no querrás casarte con ella. Dubi-
de camello ami ligero. Cic,. Se dada, se pone en dada, en disputa.
Dnómraduti, orín». piar. S. Ger. V. Bromas. Dubilare de fide encajas. A' Hee. Pialar de la fe
Daótao, (-mis. Plin. El pez dromo, lao asi de alguno. 'iliec duni dubdas. Ter. Mientras estás
por su gran velocidad. 11 Nave ligera para correr en esas dudas.
los mares, saetía. Se halla lanibien Drornou, onis. DÚDIUM, n. Cte. Dubio, duda. Sine ;labio.

Daómos ó DrOinus, i. ni. Liscr. La carrera. Cíc. Labio procul. Loor. Ilaud dubio. Li•. Sin

unl DRÓPAX, ácis. j'are. La tanquía, especie de


iento para hacer caer el pelo.
RIJENTIA, f. Druncia, rio de Francia.
duda, seguramente. In dubium res 11021 cenit. Cic.
Es cosa que am puede dudarse, en que no se
puede poner duda. Tau Ama in ditbium cc niel.
DRUENTICUS, u, OM. Perteneciente á este rio. Ter. Tu fama corred riesgo.
DRÚGÉ114, ¿n'Un]. 771. plur. Pueblos de Tracia. DüB1US, a, um. Cic. Dudoso, Incierto, lo que
DRUIAS, ádis y idis. f. rol). La mugen entre los tiene duda ó corre peligro. Dudoso. indeciso,
Drúidas. indeterminado, irresoluto. Ditidus animi. Mire.
DRUiDiE. ártnn. piar. Ces. y Suspenso, irreseluto.-9enteati(e. Oc. El que no
DRUiDES, duro. plur. Loc. Dráidas, magos, sabe qué partido seguir.—mitre. Lip , Que duda
filósofos y sacerdotes de los antiguos galos. de su vida. Dubia lanugo. Marc. Vello (píe empie-
DRÜNIA, f y za á salir. —Lux. El crepósculo. — Gena.
DRtiNI, j: El Droma, rio del DeYinailo. Tdc. Cena espléndida tan abundante, que no se
t DRUNGUS, m. Veg. El globo ó peluton•de sabe á qué echar mano ó por dónde empezar. Da-
un ejército. Num argentunt. Plaut. Alopecia que se duda si es
DRUPA, me. J. Col. Aceituna no mui madura. buena.—Cce/am. Virg. Tiempo no mui seguro
DRUSIÁNUS, a, um, y Drusínus, a, um. Tác. Per- sereno,
teneciente á Druso, ciudadano romano. DUBLNIA, m. f y 9u
DRYÁDES, duna f. plur. Virg. Las Dríades, DUBLÍNIUM, n. Dublin, capital de Irlanda. Dm
ninfas de los bosques. DUBRIS, is. f. Douvres, ciudad de Liglalerra.
DRYANTÍDES, Se. m. Licurgo, rei de Tracia, - Áms. na. lé. a. is. Vop. Perteneciente al
Dix
hijo de Drías. capital] general ó emperador.
DRYBACT,E, árum. plur. Pueblos de la Sog- t p tioji.LiTEn. arlo. Sid. A' manera de capitan.
diana. Se halla en el mismo el comparalica Ducalins.
DRY- ÓPE, es. f. Driope, ciudad del Peloponeso. DticÁTort, Oris. Ulp. V. Ductor.
DRYÓPÉJUS, a, um. Perteneciente aí Driope, rei DÜCÁTRIX, kíS. La que .guía,
de Tesalia, ó á la region de Tiro, llamado Driope
ó Aldradina. ,1
DtiCÁTDS, os. in. Cic. Capitanía, mando, poder
DRYDPES, aro. m. piar. Plin. Naturales ó ha-
del capitan ó gene,ral. Ducalitin sceleri priebere.
bitadores de Driope ó Ablradina. g
Fiar. cabeza de una maldad, de un a
DRYODDIVE, .ártna. ,f. pla y. Plin. Ranas que civil.
caen durante al unas lluvias.
DRYÓPIA, EC. f. Y. Dryope.
DücÉNA , ae. Dig. La dignidad del que man- ii
daba doscientos oficiales del sacro palacio.
DRYOPTEMS, idis. f Plin. Planta semejante al DÜDENÁRIUS, ii. Veg. Capitan de doscientos
hdlecho, que nace entre el musgo, de las encinas viejas. hombres. USuet. El que no tenía mas de doscientos
ze. f. La isla de Saraos. sestercios,en el censo.
DúcilarÁnius. a, um. Plin. Lo perteneciente al
DUC D U L '283
número de doscientos. Ducenaria pondera. Plin. denamiento. Ductus rei. Quina. Union, conmiion
Peso de doscientas libras. de las cosas.—Litterae. Plin. La formacion de la
DücÉNI, a. piar. Col. Doscientos. letra,—Oris ó .Cic. Facciones, lineamentos,
DticENTI:sYmus, a, um. Tác. Ducentésimo, uno aire del rostro.—Aquarion. Cic. Acueducto. Ad
de doscientos. duchan ó docta alicujus. Cic. Bajo la conducta, al
DUCENTI, M, a. piar. Cic. Doscientos. gobierno ó mando de alguno.
DtiCENTIES, arlo. Cic. Doscientas veces. DucTus, a, nra. para. de Duco. Cic. Llevado,
Dinas. penit. de Dux, guiado. II Derivado.
t DÚCISSA, áa. f. La duquesa. DÚDUM. Cic Poco tiempo ha, poco ha. II
Dtico, is, xi,etum,cére. a. CV. Conducir, guiar, Ter. Ya hace tiempo. Qurtm (Ulula? Ter. Cuánto
traer, llevar. U Estimar, pensar, creer, juzgar. n ha
Diferir, alargar. 1 Inducir. Ducere frenos ó usuras. DUELLA, Bud. La tercera parte de una
Cic. Contar, calcular los intereses, las ganancias ó onza, que contiene dos sestulas.
usuras.—.1Ere. Hor.—Ex te p e. hundir, for- DUELLÁRIUS, a, am. Plin. Belicoso, guerrero.
j ar en bronce.— riendo horas. Virg. Pasar las llo-
ras, el tiempo llorando.—Al g u n a. ()els. Poner el
t Dursi.LÁTon, óris. ant. por Bellator. Plan&
DuELLicus, a, um. rol. en, lugar de Bellicus.
vientre corriente.—Bellion ira hiemem. Ce's. Alar- 1,21C•.
gar la guerra hasta el invierno.—Vídiunt. Marc. D L'ELLIS, is. ni. ant. en lugar de Hostis. Ama.
Arrugar la cara, poner mal gesto.---E luto L' asa. DUELLÓ.)ZA, ant. Varr. Bellona.
Quint. Hacer vasijas de barro.—Yullus de .nair- DuEroarit, n. (ant. en lugar de 13ellum. Cíe.
more. Virg. Hacer un retrato en márniol.—///«. D UELLUS, a, um. ant. en lugar de Bellos. Non.
He •. A nbelan—De.spioului, parri, pro nihilo. Cric. DUESMIS tractus. nr. El Duemes, pais de flor-
Despreciar, tener en poco, en nada, no hacer caso, goDu.
hacer poca cuenta. —Gloria, laudi, honori. Cje. : DUiCENSUS, um. Fest. El empadronado con
Tener a ó por gloria, alabanza, boura.—Sibi ali- otro, á saber, con su hijo.
quid. Cic. Hacerse honor, sacar gloria, fama de DUIDENS, tia. en lugar de Bidens. Fest.
alguna cosa.—A/ieui quidpiam. Cic. Creer, tener nom, Duint, Duis. alit, en lugar de Dem, Dent
una cesa por honrosa para alguno.—U,rorem. Cic. ó Dederint, Des ó Dederis. Ter. Plaut.
Casarse.---Aninio Prever.—In una- DuiTy, ann. ín. piar. Prad. Here ,es 'nardo-
lis. Cic. Mirar como malo, contar entre los males. Dilas, que enseila •on que había dos dioses, uno
Lia. autor de los bienes y otro de los moles.
ilEtateni in Cic Pasar la vida, el tiempo Dig. El número de dos.
estudiando, en los estudies.—Netninemprce se. A' llana. imp. inri. en lugar de Detur.
Iler. No estimar á nadie sinó á sí mismo, en cola- DoLcÁoious, a, mn. Seren. Agridulce, mez-
paracion de si ; anteponerse á todos.—Tempu•. clado de dulce y agrio.
Cic.—Diem ex die. Ce'.v. Diferir de dia en dia, alar- t DULC6TOR, óris. nt. Paul. Atol. El que en-
gar el tiempo.— A liquid in crimen. Tdc. Mirar una dulza.
cosa como delito, atribuirla á delito,—Diera sana-
DuLcÁTus, um. p art. de Dulco.Sid. Endulza.
no. &.'n.—Aacleor ludo. Claud. Pasar el din dur- •
do. hecho dulce.
miendo, la noche jugando.-0, ilieii. Soco Tener D ULCE, ira, issime. adv. Cic. Dulce, cIulcisí-
por obligacion.—Opus ad umbilieuna. flor. Llevar mínenle, con suavidad y dulzura.
una obra al cabo, concluirla, perfeccionarla.—Se f Dulzura, suavidad. Gusto,
DuncÉDo,
ab tedibus. Peana. Salir de casa. Duci aligaci re.
placer.
Cic. Ser llevado, apasionado por alguna cosa.— DULCEO, és, Coi, ére. a. No/. y
Ventee. flor. Dejarse llevar de la glotonería, Co- DuncEsco, is, scére. n.. Cic. Endulzarse, ha-
lore aureo pelles duce;'e. Plin. Teñir pieles de co- cerse, ponerse dulce.
lor de oro.—Atiqueni, dtclis. Ter. Engañar á uno DULCIA, Orum, n. piar. Lanip. Los hojaldres 6
con palabras.—lounus Cic. Enterrar á uno, confituras.
hacerte las exequias.
DucTikoiLfrAs, átis. Ac. Facilidad, simpleza, DuLculnius, ii. ni. Lamp. Pastelero, repostero
con la que uno se deja engañar fácilmente. confitero.
UCTÁRIE. adv. Plaut. Con lentitud. jITrayendo Do•.ciÁRIus, a, um. Marc. De pastelería, repos-
ó tirando. tería ó confitería.
DUCTÁIIIUS, a, um. Vitruv. Lo que sirve para
DuLCICOLUs, a, urn. dim. de Dulcis. Cic.
tirar, traer, arrastrar. cilio, algo dulce.
Duemis. 77/. té. 73. is. Marc. Manejable, lo DuLcIFEa, a, um. Plaut. Dulce. jI Que lleva
que se puede llevar ó conducir fácilmente. ij Plin. cosas dulces.
Ductil, lo que se puede estirar, alargar ó es:tender. . Bur.cfLóotais, a, urn. Aus. Que habla con dul-
Dumm. /ido. Plin. Tirando, llevando. Í j Sin to- zura y suavidad.
mar aliento. jl Poco á poco. Duncímoous, a, nro. Prod. Y. Dulcísonas.
DUCTIO, o p te. rilrur. Coniuccion, la accion ULCINEll VIS. m. f vé. n. is. Marc. Cap. De
de conducir. Ducho aquarum. Conduccion, cuerda suave. Lo dice de un arco.
derivacion de aguas.—El reduclio arietis. D ULCIOLA, orno. n. plan dim. de Dulcia. Apul.
La ida y venida, el empuje y retirada del ariete. j j El babo de ro sq uillasDulcioriloquus,
ó confituras.
Duermus, a, una. (Mira. Maleable. DULCIORÉLOW2US ó a, um, Ud.
DucTíTo. ás, ávi, ation, are. a. .frec. de ! Q ue habla con dulzura, epíteto de ¡Néstor.
Conducir, llevar de una parte á otra con I Doicis. f cé. n. is. ior, issímus. Cic. Dulce,
frecuencia. agradable, suave. jj Amado. Dulcissirne frater.
DOCTO, ás, ávi, átum, áre. a. síncope de Dile- Cic. Hermano mui amado.Dulce satis humor. Virg.
tito. Plaza. klevar frecuentemente de una parte á La humedad es mui provechosa á los sembradas.
otra. Dudare aliquern dolis ó frustra. Plaut. En- DuLdsóNts, a, um. &d. Dulcísono, lo que
gatiar á. uno, tener, entretenido con astucias,— suena con dulzura y suavidad.
Plaiit. Hacer burla de alguno torciendo la DuLc►a. As, átis. f Apul. Dulcitudo.
boca. DuLciTmi. adv. Cic. Dulcemente.
DOCTOR, tris. nt. Cic. Conductor, cabo, capitan. DULCITÚDO, Inis. Cic. Dulzura.
DUCTUS, us. Cic. Conducciondi Gobierno, Dutco, ás, áre. a. Sid. Endulzar, dulzurar.
manejo, conducta. II Quint. Conexion, órden, enea- UULCOR, Tert. V. DulcitudO.
DUO D U R
284
Endulzar, dul- DoónÉvicÉsimus y D uodevigesimus, a,nin.
Duccóno; ás, are. a. S. Ger. Deim Pan.
zurar. De uóncytianviZ:rt. indecl. Cíc. Diez y ocho.
Dtaaa, Ecles. Dalia, culto que la Iglesia da
Duo et vicés í mán i , mann. In. piar. Tác. Los
á los santos.adv. Plaut. Servilmente. soldados de la liengrfsn,
Dtrami• Duo et vices
Dijacmum, n. Mei. Duliquio, isla del Mar av,euit2
nt.e GedLoV.igesimoseundo
Y

junio, donde reinó Ulises. Se halla tambien Duli- DUONUS, a, um. ant. en lugar de Bonu S. F es t,
DUPLA, w. f. Vare. El doble del precio.
DUISCHIUS, a, nm. Ov. Perteneciente á la isla DUPLÁRIS. ni. f. ré. is. Macrob. Lo ceie con-
Duliquia, ó á Ulises su rei. tiene el duplo. Doplaris annona. reg
Dom. adv. Cic. Mientras, mientras que, en tanto, doble. Duplares milites. rey. Soldados que neceo
entre tanto que.11Con tal que. Nihil atan. Liv. doble paga. V. Duplicarii.
Nada todavía. Dina ne. Cic. Como no, con tal DUPLÁTIO, tinis. .11 Dig. F. Duplicado.
que no. DUPLEX, beis. COM. Uoble, duplo, cosa de
DÜMECTUN, n. Fest. ant. en lugar de das. 11 aloa. Engañoso, doblado, solapado. Dupl,:3,-
likmÉTum, n. Cic. Jaral, sitio intrincado y quum cateris pretium. Plin. El doble. doble pre-
espeso de jaras y espinos. Dumeta s'ojean" Cic. cio que los demas.—Pannos. flor. Paño grueso,
Cuestiones intrincadas, oscuras de los estoicos. doble, fuerte.— Porticus. Vare. Pórtico con dos
DIbliCOLA, ae. m. f ileien. Que vive entre zar- órdenes de cclunas. Duplices manos. Yieg. Las
zas y espinos. dos manos.
DUPLICÁRII, órum. m. phír. Liv. Soldadas que
DUMMUDO. adv. Cic. Con tal que, como.
Diiimósus, a, um. Virg. Lleno de jaras y espinos. tienen racion ó paga doble.
DUPLTCÁTIO, nms. f Se'n. Duplicacion, el acto
DowrAxAT, adv. Cic. Sola, tan solamente. h de duplicar. 11 Capit.Réplica, contrarespuesta.
Al menos, á lo Méaos. Se escribe tambien Dan- DUPLTCÁTO. adv. Plin. Al doble otro tanto.
taxat. DurnicÁ—ron, g ris. ni. Sid. El que duplica.
DOmus, i. Cic. Jaral, cambronera, cambron. Doonic.k-rus, une part. de Duplico. Cic. Da.
DONA/1, ácis. m. Monte de Tracia. plicado, aumentado al doble. ll Viro. Encorvado.
DÚNENSIS comitatus. ni. El condado de Dunes DUPLÍCiTAS, átis. f Lao!, Duplicacion,
en Francia. DUPLiCÍTER. adv. Cic. Duplicadamente, dos
DUNÉSXNUS tractus. in. El Dunesan, pais de veces, de dos maneras.
Lenguadoc. Duniin°, ás, ávi, atum, áre. a. Cíc. Duplicar,
DoNKERCA, w Donquerque, ciudad de Flandes. doblar, repetir dos veces. 11 Aumentar, 11 Esiac.
DUNTAXA'r. adv. Cic. Solamente. Bonos, sed Encorvar, doblar.
duiztaxat bonu.s. Cic. Bueno ; pero solo un buen Domo°, ónis. m. Pan. El duplo. 11 Doblen.
hombre, un buen Juan. DUPLO, ás, áre. a. en lugar de Duplico. Fest.
Dúsurn, i. Doune, ciudad de Irlanda. DurLus, a, um. Cic. Duplo, doblado. Dupli
Duo, a, o. genit. Orara, árum. ()bus, ábus. poenctin subire,6 l a doplum ire. Cic. ó Dopli con-
atas. Daos, deo, y á veces Dua. Cic, Dos. deninari. Cal. Ser condenado á la pena del duplo.
DUCDÉcENIVIR, iri. ín. Inscr. El que está en el Duplo mejor. Pan. Dos veces mayor.
magistrado de los duodecemviros. LUToNnianius, a, um. 1'. Dipondíarius.
DUODÉCENNIS né. is. y Duodennis. DÜPONDIUni. Y. Dipondiuni.
Sulp. Ser. De edad de doce arios. DúnÁniros. in. f. le. n. is. Ov. Durable, lo que
Dubolcias. adv. Liv. Doce veces. dura ó es de dura.
DUCIDÉCIM. n. ladea. Cje. Doce. t DtataárniTAs, átis. f. Palad. Duracion. 7.J

DoóoÉctNto. adv. Cap. La duodécima vez. DtnaciNus, a, unn Plin. Duro ó que tiene al-
DoólÉcimos, a, um. Ces. Du0d6cimo, lo que es guna cosa dura : dícese de las frutas cuya carne
de doce. está and pegada al hueso, y de las uvas que tienen
DoónÉclmviiti, orurn. in. piar. Inscr. Los ma- mui duro el hollejo. Duracina persiea. Pan. Pu-
gistrados duodecernviros. la
raznos, así llamados por haberse buido de Perüia.
DlióDÉMILLESTMUS„ a, an. Noovzcientos DliRÁMEN, 'milis. a. Luce. y
noventa y ocho. DÚRÁMENTUNI, i. u. Col. El vástago ó brazo de
DUóDÉNÁItiUs, a, um. Varr. De doce. luí
la vid. 11 Se'n. Dureza, fortaleza.
DIJCIDÉN1, se, a. CéS. Doce, una docena de. DÜRÁNIUS, ií. nt. y
DUODÉNxts. Duodecennis. DijitáNCS, i. in. El Dordoña, rio de Errara.?-.
DUCDENONÁGINTA. indee. Plin. Ochenta y ocho. DültiTEUS, a, um. Luc. De madera. la
DUóDÉOCTÓGINTA. Plin. Setenta y ocho. DÜRÁTOR, 211. Pacat. y
DUODÉQUADRAOKNI, te, a. Plin. Treinta y ocho. Düní rratx, ícis. f. Plin. El, la que endurece
DUCI DÉQUÁDRAGESÍMUS, a, um.Lic. Trigésini000- hace durar.
tavo. 131(3m- 'rus, a, nra. part. de Duro. Liv. Endure-
DUODÉQUÁDRIGINTA. indecl. Cic. Treinta y nido. 11 Fortalecido.
ocho. DORE. adv. rus, issíme. Cic. Duramente, con
DUéDÉQUINQUiGÉNI, [e, a. Plin. Cuarenta y dureza, con rigor.11Con poca elegancia, ruda, tos-
ocho. camente. Darlos accipere Cic. Recibir
D U6DÉQUINQUAGÉSISIUS, a, um. Cic. Cuadrage- una cosa de mili mala voluntad, tornarla, llevarla
simooctavo. con poca resiguacion, mui á mal, mui agriamente.
DUODÉQULNQUAGINTA. indecl. Col. Cuarenta y ZUREO, és, rui, ére. Ov. y
ocho. DÜRESCO, is, rui, scére. n. Cic. Endurecerse,
DUÓDÉSEXAGÉSIMUS, a, ara. Vel• Quinquagesi- ponerse duro. In Gracchorom et Calonis lectione
mooctavo• dureseere. Quint. Hacerse, acostumbrarse á la da
DUÓDÉSEXAGINTA. indecl. Plin. Cincuenta y reza y tosco estilo de los Gracos y de Caton.—
ocho. /gni. Virg. Endurecerse, atiesarse al fuego.
DUi5DÉTRICÉSiMUS, a, nm. Vigesirnooc- DÜRÉTA, se. f. Suet. Dureta (antiguo), el asiento
tavo. que había en los baños para los que se habían de
DODÉTRiCIES. adv. Cic. Veinte y ocho veces. lavar,
DUODISTRiGINTA. 'jadea. Suet. Veinte y ocho. Ee. ni. Plin. Dora, rio del Pianionle.
DUi5DÉViCÉNI, te, a. Liv Diez y ocho. Claud. El Duero, rio de España.
DUU E B I 28b
DÜRIAS, m. Mel. Guadalaviar, rio de Es- DUUMVIRÁTUS, us. m. Plin. men. Duninvirato,
paña. el empleo y dignidad de los duumviros.
DtinIconntA, w. f. Tert. Dureza de corazon. Dux, ücis. I Cic. Gula, cabo, capitan, ge-
DúRicórtius, un. likerob. Lo que tiene el neral. H Autor. Duque. Dux astrorum. Sén. El
cuero, la corteza, cascara, hollejo duro. sol—Recte vivendi natura. Cíc. La naturaleza DOS
DÜRIENSIS. m.sé". n. is. Cic. Perteneciente enseña á vivir bien. Rationem habere ducem ad
al Duero, rio de Pspaña. aliquam rem, ó sequi in aliqud re gerendd. Cic.
DORITAs, átis. j: Cic. Dureza. Tener, seguir por norte á la razou para, ó al
D liftiTER. adv. Ter. Duramente, con rigor. DU- hacer alguna cosa, ó en la ejecucion de las cosas.
raer agere. Ter. Vivir con trabajo.—Trans- Duxi. pret. de Duco.
lata verba. A' Her. Metáforas duras, estrava-
gantes. DY
DÜRTTIA, ao. f. Cic. y
DÜRYTIES, Cie. Dureza, firmeza, solidez, DYAS, ádis, 21Iacrob. .E1 número dos ó de dos.
resistencia. Aspereza de vida, paciencia en los DYMX , es. ,f. Cic. Dime, ciudad cleAcaya.
trabajos. Severidad, acerbidad. II Fuerza, forta- D ymmt, orum. 7n. plus. Cia. Pueblos de Acaga.
leza. Daritia ventris. Suet. Dureza DYMANTIS, Ov. Merla, hija de _Di-
de vientre, obstruccion,—Oris. Se'n. Desvergien- manto.
za. Durities animi. Cic. Insensibilidad, estupidez. DY:•IÁMIS, is. f. Piad. Copia, abundancia. II
DÜ n DO, iniS. f. Gel. V. Duritia. Arn. El número cuadrado entre los aritméticos.
DÚRIUS, a, u rn. Aun ría. Lo que es de madera. D YNASTA y Dynastes, m. Cic. Dinasta, señor,
Duria nos. Val. Flac. La noche en que metieron el grande, príncipe, el que tiene dominio de estension
caballo de madera en Troya. considerable.
DUalus, m. Plin. El Duero, rio de España. DYÓTA, x: f. Flor. V. Mota.
DI.711.111SeüLUS, a, cm. din?. de Duros. Plin, Du- DYrinÁciiiNi y Dirracheni, órum. ni. piar. Cje.
rillo, algo duro. Los ciudadanos de Dirraquio.
DurtnÁcum, n. Dnrlac, ciudad de Alemania. D y ntÁciii- Nus, a, um. Plin. Perteneciente á
Mito, as, ávi, ñtum, are. a. y n. Col. Endurecer, Dirraquio G Durazo.
hacer ó poner duro, firme ó consistente. II Durar, D YRRÁCIIIUM, n. Cés. Durazo, ciudad de
mantenerse, conservarse. II Tener valor, pacien- A lb ani a.
cia, sufrimiento, constancia. Durari ad plagas. DYSENTÉRIA, Plin. Disenteria, flujo de
Quint. Endurecerse á los golpes. Lassus sum du- sangre.
rando. Plaut. Estoi cansado de esperar. DYSENTERTCUS, a, uta. Pila. Disentérico, per-
1 . ;ÜllOCORTÓRUM, n. Reims, ciudad de Francia. teneciente á la disenteria. 11 El que la padece.
DÜROSTÁ D rum, n.Durestad, ciudad de Geldre. *i_hr sÉttos, i. In. Aus. Infeliz en amor.
D ROTRiGES, pian m. pito'. Pueblos de la . pro- DYSPEPSIA, Cat. Crudeza, mala &gel-
vincia de Dorset en Inglaterra. tion.
DÜROVERNUM, n. Cantérbury 6 Cantórbery, DYsmóRicus, a, um. Firm. Infeliz.
ciudad de Inglaterra. DYSPN2EA, f Plin. Asma, dificultad en la
D 1.:1:12S, a, cm. Cic. Doro, firme. Cruel, respiracion.
violento, áspero, rígido. Bronco, tosco, rudo. DvsPNoicus, a, um. Plin. Asmático; el que
Sufrido, paciente. Trabajoso, dificultoso. Cala- padece asma ó dificultad en la respiracion.
mitoso, adverso, dañoso, molesto. Os durum. DY W. Cel. Aur. Mal, supresion de
Ter. Desvergonzado, descarado.—•Ingenium. Se'n. orina.
Rudo, tardo. Duros Badil sapor 6 duri saporis D YSÜRIÁCÜS, a, urn. Jul. Fírm. El que padece
rinum. Yirg. Vino áspero, acerbo. mal de orina.
Dussi, óruan. nt. plur. S. Ag. Diablos íncubos
(en lengua antigua de los galos) semejantes á los E
Faunos y Silvanos.
uu m Id. Val. Más. y E. prep. de d' id. V. Ex, pues tiene los mismos
DEUMV ÍR. 1, Oriol. plur. eje, Duumviros, m a- usos, escepto que E nunca se pone delante de las
gistrados romanos, cuyo empleo se esp liad en las
gistrados vocales.
espresiones siguientes.Duontviri perdaellionis. Cic. EA. adv. Ces. Por allí, por aquel lugar.
Dos varones creados para juzgar si uno se había E ÁDEM. Idem.
portado como enemigo de la república.—Capi- E ÁLE, es. Min. Fiera de la &l'opa de la
tales. Cje. — Parricidii. Liv. Los que presidían grandeza de un caballo.
las causas de homicidio, y cuidaban de la custodia EAPROPTER. adv. Solin. Por eso, por lo mismo.
de los reos de muerte. A' estos se añadió uno con EAPSE. Fest. Ella misma.
el tiempo, de donde se llamaron triummiros.—Na- EmliNus, a, um. Tert. Perteneciente á la pri-
vales. Liv. Los que cuidaban de pertrechar y mavera.
reparar la armada.--Sacrorion. Liv. Los que Rt-rtiNus. adv, Cic. Hasta tanto, en tanto, hasta
guardaban é interpretaban los oráculos de las tal término, hasta que.
Sibilas y prescribían las ceremonias para los sa-
crificios. Al principio se crearon dos, despues diez, EB
cinco de los padres, y cinco de la plebe ; y al fin
quince, de donde se llamaron decenviros y qujnd, EBA, f Ciudad de Toscana.
cemairos.11Front. Liv. Otros había estraordinarios EBENí NUS, a, [un. S. Ger. De madera de ébano.
para los acueductos, fábricas y dedicaciones de tem- EBÉNUM, n. y
plos, aunqué á la dedicacion asistía uno solo.I1 En Enfms, f Virg. E'bano, árbol de madera ne-
los municipios y colonias era igual este magistrado gra, lisa y mur pesada.
al de los cónsules en Roma, y se creaban del cuerpo EBERODUNENSIS. m. f sé. n. is. El natural de
de los decuriones, Ambrun.
p uumvTaÁLis. m. f. I. n. is. lp. Pertene- EBEROOÜNUM, n. Ambrun, ciudad de Francia.
ciente al magi3trado de los du viros. EBiBÍTUS, a, um. Sid. Agotado, bebido entera-
DuumvíaWcits y Dunmviralitius, a, um. Fa- mente.Part. de
bri:,, t Lo perteneciente á los duumviros. Eaíso, is, bíbi, bibitum, are. a. Ter. Apnrar,
DUUMVIRDÁTAS, átis. f D i:t . y agotar bebiendo, beber enteramente, coneumir
E B tr E C II
286
imperium alicujus. Plaut. Olvidarse de ' Eavsus, i. f. Ibiza, isla del Mediterráneo.
Ebibere A lacre amas ebibitur.
las órdenes de alguno. rio en una laguna. EC
Se entra todo, se embebe el
EBLÁNA, te.. f Dablin, capital de Irlanda.Alean_ ECASTOR. adv. Plaut. Por Clistor, fórmula tic
Eill..Abr.DiOa, iris, 'tus sum, iri. dep. Cic.
gar,, conseguir, lograr á fuerza de halagos y eari- 111 7- rE. caurns. m. f (11. n. La. Diem. Acortado, ea-
cías. II Acariziar, halagar para conseguir. iI Col. parci ,c_anix¿ sa sla:iisdef desk
eis.vv.elalz9gsu.ra igresiotnie
Mitigar.
Emmani •aus, a, nm. parí. de Eblandior. Cia. ECBATÁNA, órum, u. piar. Ecbatan dcapita l
Logrado, conseguido con halagos y caricias. la Media, he: Táuris.
EBÓRÁ, j: E'bora, ciudad de Portugal. ECBOLA, a.3. f Pae. Arma enojadiza.,
EBORÁCENSI S . m. f. sé. n. is. Natural de York. Eenáraes, ádis. f. Min. Esp'cie de uva de Egipto.
EBbRACUM, n. York, ciudad de Inglaterra. Em.a. eccam, en lugar de Ecce ea, ecce cern.
Esbaialus. ii. ni. Ulp. El que trabaja en madi!. Pinol. Vesla allí. Eccurn. Plaut. Vesle
EBORENSIS. m. f. sé. n. i s. Lisia. . Natural de
EcteE.ada. Ter. Vé ahí, vé aquí. Ecce tibie V6
E'bora, 6 perteneciente á ella. allí, ves allí, ahí tienes.
Eubrieus, r., um. Plin. Lo que es de marfil. ECCENTROS, ni. f. lijare. Cap. Puesto, colo
EnoslA ó Ehusia, f V. Ebustis.
cada fuera del centro.
EBREóDUNUM i. n. 's'ardan, ciudad en las fron-
ECCÉRE y Ecerc. adv. Vé ahí, va aqua. II Plaul.
teras de la Suiza.
Por Céres, jai amenlo.
Eunficus, a, lun. P V. Ebrios. ECCHEUMA. átis. Piara. Efusion, derrama-
EBRIAMEN, n. Tert. y miento.
EBRIÉTAS, átis. f. Cie. Ebriedad, borrachera. ECCILLA, por Rece ala. ECC171(1717 ecrliind
EBRIO, ás, avi, atm, áre, a. llirtarob. Embria- Vesla allí, vedo ahí. Eccilli. Vélos allí.
gar, emborrachar. ECCISTAM, por Ecce islam. Plan. Véla allí.
EBRIOLÁTCS, a, un. Plin. V. Ebrius. ECCLÉSIA, Congzegacion, concu-
EBBIÓLUS, a, nro. (liar. de Ebrias. Plaul.
rrencia, j unta del pueblo para oia hablar de la re-
borracho, á medio vivo. pública. Aus. Cualquiera junta o congreeacion.
EBRIÓSITAS. Mis. f. Cic. Borrachera, !trapee-
sion 6 facilidad de embriagarse. H fetal. Iglesia, la congregación de A:s (cica cris-
tianos. II Tropi.se . Templo. iglesia, donde se juntan
EBRIÓSUS, a, une Cie. Borracho, el que aeos- lo.s . f;eles á orar y e los divinos oficios,
tunibra á emborracharse, á privarse con el fino. ECCLÉSIARCHA y Ecclésiarches ; m. ne Cura,
EBRIUS, a. inn. Cia. Ebrio, borracho, embria- párroco, pastor de una iglesia..
gado, tomado del vino. Ebrias dulci fortuna. 1 for. EeceÉsiasTÉRTuar, ti. iii*UV. El lugar de
Altanero con la buena fortuna. Ebria cama. Plaul. Una li,a7111)¡::'a.
Cena abatid:11de, espléndida.—Bruma. Mire. In- EecI,Éseasnas, w. in. El Eclesiastes, uno de los
vierno helado, en cuyos días se bebe mucho vino. libros de la Biblia.
—/Vox. Marc. La noche que pasa un borracho. Ecca.ÉstasTieus, m. El Eclesiástico, otro libro
EBRÓDÚNI, aran). in. plan Los que habitan en de la sagrada Biblia.
las cercanías de Ambrun- ECCLÉSIASTICUS, a, erre Eclesiástico, pe•tene-
EllailDÚNUNI, n. V. Eberodunum. ciente a la iglesia y dedicado á ella.
Eriuoicae, árum. m. piar. Cés. Ebreux y sus Eccos. eccas. ecce, en lugar de Ecce CA, ecce
habitantes en Normandía. eas, ecce ea. Vélos allí ó aquí.
EBROICENSES, m. piar. Los de la diócesis ECDICUS, m. Cíe. Síndico, procurador, defen-
de Ebreux. sor. En los municipios y colonias era. este el mismo
EBRUS, i. re. V. Hebrus. aur o leo que el de los tribunos de la pl,'be en Roma.
EnuLuo, is, ivi y ii, iturn,Tre. a. y n. Sén. Echar Eci-IEA ó Echeia, Orial. n. piar. Vitruv. Vasos
fuera, ó salir bullendo, II sic. Ostentar, hacer jac- de bronce á manera de campanas, que e.vlaban me-
tancia. Eballire animara.. Pelara. Morir. -- "loe tidos en las paredes de los teatros para que reso-
solet Epicurus. Cíe. Esto suele decir á veces el nasen y retumbasen las voces de los cómicos y can-
mismo Epic aro. tores.
EnÚLUra, n. Virg. y ECHÉDLE, árum. f. piar. Ciudad de la Alma.
ErstiLus, m. Pim.. El yezgo, planta parecida ECIIEDAMIA, ca. f. Ciudad de la. Fo.eide.
al saúco. ECIIÉDÓRUS, i. ni. Rio de Macedonia.
EBUR, bris. n. Cic. El marfil. II Virg. Cosa hecha ECI-u idis. f Plin, La rémora, pez peque-
de marfil. Ebar cunde. Ov. Silla curul adornada ño, de quien se dice tener tanta fuerza, que detiene
de mara el curso de un navío en el mar.
E-Bi/RA, w. f. E'bora ó Talavera, ciudad de Es- ECIUDNA, m, y Echidne, es. f Ov. La víbora
paña. hembra. I I Cualquiera serpiente; y en especial la
EBURATUS, a, oro. Piara. Cubierto, guarnecido, hidra lernea que mató Hércules.
adornado de marfil. Eeneetaxes, a, um. Ov. Perteneciente á la hi-
EBÜRI:kel ó Enatraici, arum. m. plur. Los na- dra lernea.
turales de Ebreux y sus alrededores. .Eleui ara DES, um. piar. Plin. Las Curzolares,
EBURNSOLLS, a, 11111. Cia. Don. de tinco islas pequeñas del Mar jonio.
EBURNEUS, um. Cje. ó M csucioN2uesl
espti,Eui Plin. Erizado, cubierto de
ERURNUS, a, um. Pan. Ebúrneo, guarnecido, cu- erizo.
bierto, adornado de marfil. Ec
roó N,
ETRA Se. jc.. Plin. Erizo de mar.
rE

EBÜRÜNRS, m. plur. Cés. Los naturales de E CU I NOPIIORA., Plin. Pez de concha cm-
Lieja en Brabante. bierto espinas.
EEUROVICES, um. Ya. plur. Cés; Los naturales
de la diócesis de Ebreux. en t us nac7ttay»frz!ji
•aliadey Adcear A
ncis. fdeCiTuedsal
E.BÜROViCUM Mediolantun, n. Eb reux, ciudad • Id ciudad del Mar egeo.
de Francia. ECHINUS, m. Erizo de mar. II Erizo,
EatisiTiNua, a, tn. PU. De la isla de Ibiza, animal terrestre. II Ho y .. Vasija de bronce, de
Eaussus, i.f y barro, 6 cubeta de madera en que se enjuagan los
Eabilue, 1, f. Plin, 6. vasos. II Gap El erizo de la costana. Vitro.
EDA E D I 281
Equino, adorno en las catapultas de las colzina4 árum.
EDEATR.'E, piar. Fest. Los que dis-
jonicas y dóricas. ponen los banquetes reales, reposteros.
ECII/ON, n. Plin. Triaca, composicion de va- E DECTMÁTA. Órinll. plur. Los diezmos.
rios simples contra los venenos. E DECÍMÁTIO, ¿mis. f Veg. Diezmo, el acto de
ECHIONIDES, m. m. Oc' . Hijo de Equion, nom- diezmar, de sacar uno de diez.
valIero de Cadmo en la fundacion de Tebas. EnÉchnkTog, óris. Veg. Dezmero, el que re-
EcnióNIns, a, tn. Oc. Perteneciente á Eqnion. coge ó cobra el diezmo. 11E1 que saca ó elige de
jj Tebano. diez uno.
EMITES, m. Plin. Piedra preciosa pintada EDÉCINIÁTUS, a, um. Fest. Escogido, sacado de
como la vibra. diez, diezmado. Part. de
Bono, us. f Ov. El eco, (que Horacio llama EDECIMO, as, are. a. Sím. Diezmar, sacar ó es-
imago) el sonido ó repetición de la voz que se for- coger uno de diez.
ma en los valles hondos, en las cuevas y bóvedas. l¡ Eranvinurcaum, i. y . Edimburgo, capital de Es-
Ou. Eco, nombre de una ninia.que. despees jué . con- cocia.
vertida en peí asco. EDENDUS, a, nir Le, que se puede ó debe
EcHoicus, um. Sid. Perteneciente al eco. Comer,
ECT,ICMA, átiS. Plin, Eglegrna, compo,sicion EDENTITUS, a, um. Macrob. Desdentado. Part.
medicinal de mayor consistencia que la, miel, que de
puesta en la boca se pasa chupando. ij Jarabe, la- EDENTO, ás, ávi. átum, are. Plan!. Desden-
medor, electuario. tar, quitar a uno los- dientes, sacárselos.
ECLIGMÁTIUM, H. n. Prisc. Dim. de Ecligma. EDENTULUS, a, um. Desdentado, sin
Ecursts, is. A' Her. Eclipse de soló de dientes. Etlentultinz rimn. Plaul. Vino añejo,
a. que no tiene punta, que no pica. Edcritulus ves-
EctaPirícUs, a, um. Piza. Perteneciente al centium denlibas adag. A grillas eran.
eclipse. ref.
ECLIPTÍCUS, Plin. La eclíptica, círculo EDÉPOL. V. ./Edepol,
máximo en la esfera celeste, que corta obli•itamente EnnItA. V. liedera.
el ecuador, haciendo con él un ángulo de 23 grados EDESSA, as, j. Edesa, hoi Oda o Rohai,
y medio, y el sol anda siempre por ella. ciudad de Mesopotainia.
ECLOGA, oe. Plin. E'glogn, poema ó diálogo EDI. pret. de Edo, edis ó es, edit ó est.
entre pastores. Eleccion. Enico, is, xi , ctiiin, cére. Cic. Publicar,
ECLOGÁRIUYI, ií. n. Titulo de un libro del poeta hacer saber. jj Mandar, ordenar. dar órden. jj In-
Ausonio, que es una coleccion de sus mas breves y timar, hacer un edicto. Etlicere senalum. Suet.
escogidas poesías. Convocar el senado.—Diem. Liv. Fijar el dia.
EcLonÁaius, a, um. Aus. Libro en que están Edixil ne quis. Liv. Prohibió que ninguno.
varios poemas breves escogidos. EnicT.Uns. ni. f. k. is. 111p. Perteneciente
Eci.oGÁ RIUS, Cia. .Siervo literato, que en- al edicto.
tresacaba con brevedad pasarles escogidos del libro EDICTIO ; huís. f. Plaid. V. Edictmn.
que se leía. EuicTo, ás, aví, átuin, áre. a. Plaut. Decir,
* ECNÉPIIIAS, a?. m. Min. Viento impetuoso que contar, esplicar. j1 Advertir.
ocasiona cierto género de tempestad así llamada. ED1CTUM. n. Cie. Edicto, órden, auto, man-
ECONTRA. adv. Bibi. y damiento, declaracion.
ECONTIIARID. adv. Min. Al contrario, por el EDICTUS, a, um. parí. de Edico, Cie. Mandado,
contrario. intimado por edicto.
ECII1611A, f Varar. La parte salediza de ElliDl. pret. de Edo.
una fábrica. EDillíCI. pret. de Ed:sco.
ECTIIIIASTES. as .vt. _Puig. intérprete, tra- Enhas. un. f. 1(1,. n. is. Gel. Perteneciente á la
ductor. comida.
4 ECEYRÓSIS ., Serv. Inflamacion, fuego. ED/SCENDUS, a, um. Cíc. Lo que se ha de apren-
EcnunNuo. adv. Cic. Y cuando, cuando. der de memoria. Ediscendus ad verbum libellus.
Ennurs, gira ó qum, quod ú Cte. y Cic. Librito que se ha de aprender de memoria
ECQUISNAM, quwnam, quodnam 6 quidnam. pron. palabra por palabra.
Cje. Quien, cual. Eniscrrtin, a. um. Aprendido. Part. de
&Mi°, adv. Cic. Donde, adonde. Enisno, is, scére. Cic. Apren-
ECSTÁS;IS, is. , f. Tert. E'stasis, arrobamiento de der de memoria, encomendar á ella.
espíritu, que deja al hombre fuera de sentido : se EDISSERÁTOR, nt. Aus. El que esplica
halla lambien Extasis. hace disertacion.
ECT A- SIS, is. f Diom. Figura poe'liCCI, por la que Enissibto, is, rui, sertum, re. a. Cic. Declarar,
se alarga una sílaba breve. esplicar, dar á entender, esponer.
EV11'1,11'815, is. Dirpn. Figura pottlica, por la EDISSERTÁTIO. V. Dissertatio.
o:te se elide la sílaba acabada en in al fin de diceion, EDISSERTÁTOR. V. Edisserator.
si empieza la siguiente con vocal ó diptongo. EDISSERTTES, a, um. parí. de Edisserto. Atm'
ECTROMA, átiS. n. Tcrt. Aborto. Esplica do, espuesto.
ECTROPA ., f Varr. Senda, separacion del EDISSERTIO, onis.f: S. Ger. V. Dissertatio.
camino. EDISSERTO, as, ávi, atara, are. a. free. de Edis-
Ec-ry nus, a, um. Se'a. Grabado, esculpido de sero. Plaut. Esponer, esplicar. Ordine omne, utí
relieve. quidque actum est, edi&sertavit. Plaut. Lo contó
ECÚLEUS, m. Equuleus. todo conforme pasó.
ElliTIO, ónis. Cic. Edicion, publicadora, pre-
D sectacion en público. II Ulp. /Nacimiento. Editio
libri. Quint. Edicion, publicaciuu, impresion de un
EuÁci.rAs, átis. f Cic. Voracidad, la. propie- iitberos.:Consubzun. Liv. Nómina, lista de los. eón"
s
dad y calidad de los animales voraces, y hombres
mui comedores. EUITITIUS, a, um. Cie. Lo que e e nublica,. pro-
EuAx, ácis. com. Cic. Voraz, comilon, gran 'nalga ó exhibe. j
Edititius u ex.
dex.
d Cic..
c Jaez arbitro
comedor. Edax cura. Hor. Cuidado, pesadumbre nombrado por una parte.
que consume. EDITOR, oris. na. Luc. El que produce.. engen-
ED E F
288
Editor nocturna aura. tiempo durmiendo. .Edormiseere somnunz. Plaut.
dra, hace nacer, da á luz.redeeeL sere , dabanme a ño.
Echar Euin, Ósruteirn
Luc. Que causa ó os . que d los plur. Ciudad de los aniorreol.
Editores luditrum. ea pitol. EDRI, órum. m. plan La isla de Bardsei
espectáculos al público. bi. en U
t anis, thg. £.11p. Pu mamo. llEstiércol de costaDidec Inglaterra.
Cic. E ducacion, enseñanza,,
los animales.
Cic. Dado disciplina, crianza. II Pasto de los animales. I I Cria
EníTus, a, am. part. de Edo,
publicado. II Declarado, intimado, hecho sa- de ellos.
á luz, Nacido, descendiente, oriundo. I I Alto, EDÜCÁTOR, Oris. Cic. El que cris, alimenta,
ber.11 Hor. educa, enserial !Preceptor, maestro, direct or,
escelso, eminente. Ediles regihns. Hor. Descen- Or, ayo.
diente de reyes. —Ex oráculo Apollinis. Cic. De- EDtiCATRIX., icis. f. Col. Ama de leche, la que
clarado, dictado por el oráculo de Apolo.—Judex. cuida, educa, enseña.
EDÜCÁTUS, a, um. part. de Educo. Lic. Educa-
Cia. Un juez nombrado, elegido.—In lucero. Cic.
Dado a luz. — In vulgus. Ces. Estendido, divul- do, criado, enseñado, instruido. Educalu• Ra yen-
gado, publicado ,—/nimensum collis. Tác. ó in a l- Tlee. Díc. Criado en Ravena.—Ád luipiteduze,a.
titudinenz. Liv. Collado mui alto, de gran altura. Cic. Criado en torpeza, en malas costumbres.
Editior viribas homo. Hor. Hombre mas fuerte, EDÜCÁ.TUS, us. Tert. Educatio.
mas robusto. Enúco, ás, ávi, áttn, are. a. Cic. Educar,
EDO, édis 6 es, édit ó est, édit, ésum ó estira), criar. II Enseñar, instruir, formar, dar educacion.
edére ó esse, a. Cic. Comer. Edere de patella. Cic. Educavit hiero sibi pro Plaza. La crió como
Comer en plato. — Pugnos. Plaut. Llevar, sufrir si fuese su propia hija. Educari mammis fasterti.
puñadas. Esse panera ex vnio. Cel. Comer pan mo- Plin. Dar el pecho á su hijo, criarle á su pechos.
jado en vino, o sopa en vino. Edil animen' cura. —Oratorein. Quint. Formar un orador.—Aliquem
Virg. La pesadumbre, el cuidado le consume. Es- liberaliter, ingenua. Ter. Dar á uno buena, noble
tur, bibilur dies, noclesque. Plaut. No se hace mas educacion.
que comer y beber en todo el dia y en toda la no- EDI-Je°, is, uxi, ctum, cére. Lic. Sacar afuera.
che. II Llevar, conducir, pasar. II Alzar, levantar. II
EDO, is, dídi, ditum, dére. a. Cic. Sacar 6 echar Agotar, apurar. I I Educar, criar. II Engendrar, pro-
afuera. I I Dar á luz, parir. II Producir, engendrar, ducir. Educere gladium é vaginii. Cje. Sacar la
criar. 11 Hablar, decir. II Contar, esplicar, esponer. espada, desenvainarla. I I Echar, poner, meter ma-
II
Dar, ofrecer, exhibir. II Publicar, divulgar. Edil no a la espada, tirar de ella.—A letho. Val.
quisque quod potest. Plaut. Cada uno hace lo que .Frac. Libertar á uno de la muerte.—Aliquem in
puede. Edere judices. Cic. Nombrar, elegir jueces. jus. Lic. Traer á uno á juicio, emplazarie.—Sor-
—Minas. Cic. Amenazar. tem. Cic. Sortear, echar suertes. Ludo noctem.
EDO, ónix. Vare. Comilon, comedor. Estile. Pasar la noche jugando. — Se itudine.
EreócEN-rea. adv. Gel. Por via de enseñanza. Se'n . Salirse, escaparse de entre la multitud.—
EDOcEo, éS, cui, doctum, ére. a. Cic. Enseñar, Poculum. Plaut. Agotar, apurar un vaso.
mostrar, instruir, informar, hacer saber. Juvenlu- EDUCTIO, Onis. J. Cal. La accion de sacar fue-
tem milis modis mala facinora edocere. Sal. En- ra, estraccion.
señar la juventud á malas acciones por muchos EDUCTUS, a, une peal. de Educo, is. Cic. Sa-
caminos.—elliquem de itincre hostium. Infor- cado fuera. I I Virg. Alzado, levantado en alto.
mar á uno del camino de los enemigos. Educado, criado. Eductus severa disciplina. T,íc.
EDUCTUS, a, um. part. de Edoceo. Liv. Ense- Criado, educado bajo una severa disciplina.
ñado, advertido, informado, instruido. Edoctus EDULCO, ás, ávi, atara, áre. a. Gel. Endulzar.
artes beili. Liv. Enseñado, práctico en las artes EDULIA, n. plur. Hor. Manjares, cosas de
de la guerra. comer. Alguna vez se halla Edulitun.
EDÓLATOR, óris. Plin. El que acepilla, alisa, EnuilcA ó Educa, m, f. S. Ag. Diosa que cid-
ole. daba del alimento y crianza de los niños.
ED6n:i-rus, a, um. Col. Acepillado, alisado, pu- EDÚLIS. m. lé. n. is. Varr. Cosa de comer, ó la

lido perfectamente. Part. de buena para comer.


EDOLO, ás, ávi, átame áre. a. Cic. Acepillar, EDURE. (vio. Ov. Dura, obstinadamente.
allanar, pulir., alisar perfectamente. Edolare 11: EDURESCO, ís, ére. n. Cel. Aur, Endurecerse.
brum. Varr. Perfeccionar, dar la última mano á EDÜRO, ás, ávi, átum, áre. a. y u. Sén.
un libro. • Endurecer, hacer, poner duro. II Durar mucho
EDÓMÍTUS, a, um. Col. Domado, subyugado, tiempo.
sojuzgado enteramente. Part, de EDURUS, a, um. Virg. Duro, mui duro. II Ov.
EDOMO, ás, mui, iturn, áre. Cíc. Domar, su- Endurecido, obstinado. dt

jetar, subyugar, sojuzgar del todo. Edomila na- EDÜSA, as,. f. Varr. Edusa diosa abogada de la
turadoctrinti. Cic. Natural, domado, domeñado comida, como Potina de la bebida ' y Cuba del
por la doctrina ó enseñanza.—Herba. Col. Yerba sueño.
cultivada, hortense. EDYLLIUM G Idyllium, n. Aus. Idilio, poema
EDON, onis. Plin. Edon, monte de Tracia. corto á manera de epigrama. Así intituló Ausonio
EDI:1Ni, ()ruin. ni. plur. Plin. Pueblos de Tracia. los suyos.
EDÓNIs. idis. f. Ov. La muger natural de las EaTioN, ónis. n. Ov. Etion, padre de Andró-
pueblos edones en Tracia.I1Bacante, /a niuger maca, que reinó en Tebas de Cilicia.
que celebraba con otras en Tracia los sacrificios de EETIONÉUS a, uní. adj. Ov. Perteneciente a'
Baco, llamados orgia. Etion, rei de Tebas' en Cilicia.
EDÓNIUS, a, um,
EDDNUS, a, um. Virg. Perteneciente á los pue- EF
blos edones de Tracia, á Baco y á sus sacrificios.
E DÓNuS, i. in. V. Edon. EFFiBiLIS. m. f lé. n. is. Virg. Lo que
se puede
EDORMIO, is, ivi, itum, ire. n. Cíe. y decir.
EDORMISCO, is, ére. n. Plaut. Dormir mucho. 11 EFF.ECÁ.TUS, a, um. Apul.
Limpio, sin heces ni
Dejar de dormir. Edormire. Cic. 6 edormiscere. inmundicias. Part. de
Plaut. Crapulam ó vinum. Cic. ó villum. Ter. EFT/ECO, ás, ávi, áttnn, áre. a. Apul.
Quitar las
Dormir la borrachera. — Tempus. Se'n. l'asar el heces,limpiar de inmundicias.
1
EFF E F F 239
EFFÁmEN, Inis. n. Merc. Cap. Diccion, pro- tecer los ánimos, hacerlos intratables y bárbaro
nunciacion. con la costumbre de lo malo.
EFFARCIO y Effercio. is, rsi, rtem, cire. a. Ce's. EFFÉRO, ers, extilli, élátum, efferre. a. Cit. Sa-
Llenar, henchir del todo. car afuera. jj Llevar, conducir fuera.Producir
EFF.kat, atus sum. dep. Cic. Hablar, decir, pro- engendrar, criar. jj Espouer, esplicar, eclarar.lj
ferir, publicar, divulgar. Effari Ha- Divulgar, pu b licar.jDecir, pronunciar, hablar.
blar á alguno.— Templara. Cje. Delinear los ago- jj Alzar, levantar. 11 Llevar áa enterrar. Efferre se.
reros, y consagrar con ciertas fórmulas deprecato- Ter. hnsoherbecerse, engreirse.—Aliquent. Cic.
rias los limites de un templo. Engrandecer á alguno. — Landibus. Cic. Alabare
EFFASCiNÁTIO, ónix_ Fascinacion, aojo, ensalzar con alabanzas. Efferri diva' re. Cic. Set
mal de ojo. trasportado, ponerse fuera de sí (en buena yen
EFFAsdNÁTOR, óris. m. Min. Fascinador. ji mala parle).— De custodia. Col. Sacar de la pri.-
"ncantador, hechicero. sion.— Sese serbia, sermenibas, gloriando, preedi-
EFFASCINTO, ás, ávi, atino, are. a. Min. Fasci- eatione. Cic. Alabarse, jactarse, vanagloriarse. --
nar, aojar, hacer mal de ojo. Cadaver ad sepulcrum. Liv. Llevará sepultar me
EFFATA, @nal. n. piar. Cic. Vaticinios. Effala cadáver. — Pedem aliquo. Cic. Ir, dirigirse á al-
augururn. Varr. Deprecaciones de los agoreros guna parte. Hac me de 1€elitid extulerunt.
i lara consagrar un lugar. Estas cosas me han dado una suma alegría.
EFFÁ • IO, ónis. Ser o. El acto de hablar. EFFERTUS, a, inri. parl. de Effercio. laut
EFEÁTUM, n. Cic. Axioma, dogma, máxima, no, colmado. II Repleto.
sentencia, principio, dicho. EFFi;tRUS, a, um. Sen. Fiero, inhumano.
Eioeveus, um part. a. y pus. de Effari. Ef EFFERVE: ,nS, tís. com. Gel. Fuerte, vehemente.
templara. Cje. Templo delineado y consa- EPTERVEO, Vis, hui ó ervi, ére. n. EsIae. Hervir
grado por los agoreros con ciertas fórmulas depre- jj Cic. Encruelecerse, enfurecerse.
catorias. Tanium jala. Virg. Rabiendo dicho
sto.
f
EFF.11:1LVESCENTIA, W. .C'és. Hervor, eferves-
cencia.
EIFXTUS, us. in. Apul. Habla, pronunciacion.
EFEERN - ESCO, scere. n. Cic. Empezar á
Eteaf,:cl. prez. de EtliciO.
5.1, 1, 1.. CTE. adv. Am. Con perfeccion.
cocer. 11 Enfurecerse, embravecerse, acalorarse.
Eet itvo. is, bid ó el, ere. n. Vilruv. Salirse
onis. j: Cje. Practica, el acto y modo hirviendo el licor, derramarse.
hacer.
EFFECTtVE. adv. Efectivarneme, con, en EFFt.ere, a;. f: F. Etfuta.
EFFÉTE. adv. Marc:. Sabiamente. 11 Pronta-
efectn.
EFFECTi- VUS, a, 'len. Efectivo, lo que se ente.
lleva á efecto. .EFFÉTUS, a, um. Y. Etfcetus.
1- 1, FECTOR, cris. 01. Hacedor, autor. ErFicÁczA, J. Plin. Eficacia, virtud, activi-
sr",'FFECTIZIX ; icis. j: Cic. Hacedora, autora, dad, fuerza, poder, propiedad para obrar.'
EFFECTUM, n. Quint. y
EFFtü CITAS, átis. f. Cic. Etlicacia.
1.,jTTECTUS. as. Cic. Efecto. Opera in effectu EFFYCÁCÍTER, issirne. adv. Min. Eficaz.
Liv. Las obras estaban concluidas. Sine ullo mente, con actividad, eficacia, fervorosa, podero-
iffectu. Liv. Sin efecto alguno, sin haber hecho samente.
nada. Non carel Tecla. Ov. No carece de efecto, EFFICAX, ácis. com. Min. Eficaz, activo, pode-
se a á electo. Radicis Teclas. Cic. El efecto, roso, propio para obrar. Efficaz adversas serpen-
virtud, fuerza, eficacia de una raiz. tea ex acido pala. .1-n'in. mera. Eficaz, saludable
EFFErerus, a, um. parí. de Eflicio. Cic. Efectua- admirable, maravillosa, de gran virtud contra la
do, hecho, acabado, concluido. perfeccionado. mordedura de serpientes bebida en vinagre.
Effecla res. Cic. Los efectos. Effectum aliquid EFFYCIENS, lis. COM. Cje. Eficiente, el que obra
reddere ó dare. Ter. Efectuar, llevar algo á efec- y hace alguna cosa, y la causa que obra y produce.
to, á ejecncion. Aares Techas aliquidposlilantes. EFFiCIENTER. adv. Cic. Eficientemente, efecti-
Oides que no se satisfacen, que desean otra vamente, con efecto.
cosa mas perfecta. ErFiciENTIA, 1C. f. Cic. Eficiencia, virtud y fa-
EFFLcusno, as, are. a. Voz). Fertilizar, hacer cultad pala hacer.
abundante, abonar. EFF 'íCto, is, feci, fectum, ficére. Cic. Hacen
EFFÉNkÁTE. adv. sic. Afeminadamente, de efectuar, llevar á efecto. jj Ocasionar, causar, re•
una manera afeminada, á modo de mugen. ducir. ji Concluir, deducir, colegir, probar.
EFFismiNATio, f Tent. Afeminacion, blan- cene mandada. Cic. Ejecutar el mandato, la órden
dura, delicadeza, molicie. encargo. — Alicui nuplias. Ter. Ajustar á uno
EFFENINATUS, a, um. Cic. Afeminado, blando, una boda. — sludiis. Quint. Adeiantar
delicado, de ánimo mugeril. Print. de mucho en los estudios. — Exereiturn coafirmatio-
EFFÉMINO, ás, ny:, atarla are. a. Cés. Afemi- rem in dies. Cje. Hacer al ejército mas animoso
nar, hacer, volver flaco, débil, enervar. Pecunia cada dia, alentarle, animarle mas.—Admiraliones.
animan vir;lenr ljealinal. Sal. El dinero afemina Cic. Causar grande admiracion. Ex quo efficitur•
el ánimo aronil. Cic. De donde se sigue.
Eretai-va. adv. Lwl. Fiera, cruel, inhumana- EFFiCTIO, ónis. f. A' Representacion, re•
mente, á manera de fieras. medo, copia del carácter de algunoll La figura
EFFER:iTIO, onis. f Tent. Fiereza, inhumani- etopeya.
dad, crueldad, barbaridad. E'FFicrus, a, mu. part. de Efhngo. Cic. Repro-
ISITú,'ItÁTUs, une part. de Effero, as. Cic. En- se Macio, remedado.
furecido, hecho, vuelto fiero, bárbaro, cruel. EFF 'ÍGIA., w. f. Plaut. V. Effigies.
EFFEIZBUI. piel. de Elferveo y de EfFervesco. EliFíciÁTus, us. art. Apúl. El acto de retratar 6
EFFERcia, Etfarcio. remedar.
EFFÉ,itEsc0 y Etferasco, is, ere. ?t. Aun. Ha- EFric IÁTus, a, una. rffigio • Apul. Re-
cerse fiero, inhumano, bárbaro, cruel. tratado, figurado.
EFFERITA8, átis. Laet. Fiereza, crueldad. EFFí ciES, éi. f. Cic. Efigie,imar n ,:eguttrta ,unosee.
EFFÉsto, as, ávi, attun, are. a. Lic. Encrude- me j anza, busto, retrato,
cer, hacer, volver fiero, cruel, bárbaro, inlnna- Ad eifigient sti oe ad , al regmedo
miju
no. leferare animos rnrtli assuetudine. Liv. Embru- de tin imperio justo. Consiliorum ac vtrum tri
l9

S FF EF P
2N)
Imágen, retrato de los pensamientos y EFFOCO, ás, ávi, átum, are. a. Sén. Sofocar,
'ir,. Cíe. ahogar
iFaFró.
hof is,
vírtudes. -are. a. S.d. Figurar, fódi, fossum, clara. a. C18. á
EFFIGIO, ás, ¡Vi, cavando. Effodere
hacer aria efigie. °culos. Cic. Sacar a uno
is, ere. a. Man. Cortar, surcar las los ojos.
EffiNDO» E atiNo, &e. V. Effemino.
aguad'. fletara, n gere . a. Cic.
. Ret ra - EFFQeTA, m. f Sal. Hembra estéril, mruggerueqha
E rv [Nao, is, nxi, fleta, no puede tener sucesion. 11 Virg. /le ba
ua
tar, copiar, figurar, representar, pintará lo v'vo.
EJlgere alzquid in amaro. Virg. Grabar alguna parido.
cosa en oro.--Spo-ngiis sanguineni é firo. Cic. En- EFFCETE. adv. Mara. Sin efic acia, sin vigor ni
ar, empapar con esponjas la sangre del foro. Cí- fuerza.
jug EFFCETUS, a, Uni. Cia. Gastado, consumido.
cero cilla. vira Pemosthenis, copiara Platonis.
Quint. Ciceron imitó, igualó la vehemencia de De- apurado, sin fuerza ni vigor. Effoelos ager. Yirg,
móstenes y-la abundancia de Platon. Effirlum solum. Col. Tierra apurada, cansada,
EYFiO, os. en lugar de Fio, is. Plaut. gastada. Effceta gallina. Plin. Gallina e nodipone. emern é...
Errutmo, ás, avi, aluda are. a..Acc. Confirmar, —Viribus seneclus, Virg. Vejez inca débil,
hacer firme y constante. pita.
EFFLÁCiTATIO, ónis . f Cje. y E • FOR. V. Effari.
EFFLÁG 7.TATUS, us. m. Cica Instancia, peticion EFFOItATUS, a, am. Col. Taladrado, horadado.
vehemente. Effiagilato meo. Cic. A' ruegos rnios. Part. de
EFFLAGiTATUS, a, am. Suca. Pedido con muchas EFFORO, as, avi, altura are. a. Col. Taladrar,
instancias. ¡'art. de horadar, agujerear de parte á parte.
Eaninfro, ás, ávi, átum, are. a. Cia. Pedir EFFOsSiO, onis. f Teod. La cava, ¿a accion
,Son muchas instancias, con muchas súplicas y de cavar ó de sacar cavando.
ruegos. Locos arlvtesarios efflagilabal. ¡lira. El EFFOSsOR, óris. ni. El cavador.
lugar convidaba á los contrarios. EaFossos, um. parí. de Efl'odio. Sacado
EFFLAMNIANS, tis. corn Alarc. Cap.Lo que echa cavando. 11 Cavado.
de sí, arroja, despide llamas. EFFRACTARIUS, m. Sén. y
EFFLÁTCS, un). 1,iti 1. de Elio. Sud. Espirado, EFFRACTolt, óris. U/p. }:l que rompe, que-
despedida ó echado espirando ó respirando. branta, descerraja puerta, ventana ó arca violenta,
EFFLÁTUS. as. r. Sén. Espiracion, respiracioa, mente.
el acto de echar el aliento. EFFRACTÚRA, w. f Paul. Jet. Rotura, quebran-
EaFado, es, evi, ct u m, ere. a. Quint. Llorar tamiento de puerta, ventana, arca ó cofre.
amarga, copiosamente, deshacerse en lágrimas, EFFRACTUS, a, um. parí. de Effringo. liar. Ro-
consumirse llorando por. E ere (majos. Quint. to, quebrantado con violencia. Effractus jame.
Deshacerse ea llanto. Platel. Muerto de hambre.
EFFI1G-IE. adc. Apul. y_ EFFRENATE. Cia. Desenfrenadamente, sin
EFFL1CTINI. adv. Maui. Ardiente, apasionada- sujecion, respeto ni temor.
mente, con extremo. EFFRENATIO, "Culis. f. Cíc. Desenfrenamiento,
112, a amen imis.f. AfIlietio. desenfrena, despeño, precipitacidn, disolucion.
EFFLICTO, ás, ávi, átum, are. Platel. V. Af- EFFRE.NATUS, a, um, ior, issimus. Liv. Desfre-
dicto. nado, quitado ef freno. 11 Indómito, desordenado.
EFFmens, a, lun. Cic. Afligido, atormentado. disoluto. Par!. de
Part. de FuntÉao. ás, av;, átum, áre. a. Sil, Soltar
EFFLiGe 2 is, xi, aun), gére. a. Cíc. Afligir, ator- quitando el freno. Suele escribirse Effrwmo con sus
mentar. Golpear, matar, arruinar. Filigere la- derivados.
pide. Maui. Cubrir, cargar de piedras. EasttÉNus, a, um, y Effrenis, e. Lic. Sin freno.
EFFLO, ás, ávi, átum, are. Plin. Echar fuera Se dice de la caballería d la cual se le ha aiitado.
soplando. 11 Exhalar, espirar, respirar. Efflare ani- Indómito, desenfrenado. Effrena mors.Sén. :Muerte
main P lant.—Ex tren? haliluía.Cic. Espirar, dar violenta.
el alma, dar el último alienta.--Coloreen.. Leer. Eis ed- oí-no, emis. Freg-acion, fregadura,
Perder el color. fregamiento, la accion de fregar, friega,
EFFLÓREO, es, ere. n. Tib. y EFFRICATUS, a, uno. A jad. Frega_lo. Parí. de
EFFLOREscO, is, ni, scére. n. Cia. Florecer, El: FRICO, ás, ni a ávi, átalo y ctum, are. a. .Sén,
abrirse las flores, echar, criar, producir flores. Limpiar fregando.
Efflorescere ingenii laudibus. CM. blorecer, brillar EFFRINGO, is, frégi, fractura, ngere, Cic.Que-
con las prendas del ingenio.— Ex aliqua re. eje. in•ltar, romper, quebrar con ímpetu. Effringere
Brillar por alguna cosa, sacar 6 salir, resultar de animara. Sén. lrag. Estrellar á uno, arrancarle el
ella. alma.
EFFLUENTER, adv. Plan!. Abundantemente. EFFRONDEO, és, ni, ere.n.. Vop. Echar, criar
EFFLUENTLA, te. f. Pilo. Efluvio, vapor exhala- h ojas.
do de los cuerpos. EFFRONS, otitis. coca. Vop. Desvergonzado, des-
EFFLCO, is, Iluxi, fluxum, ere. n. Cid Salir co- carado.
rriendo, manando, destilando. Vilain ejluere. Cic. 111,E. F 1p
FftUeezTa ireO, árso,,táv,i, átum, are. a. Tert. Pulo-
á bar,
Irse desvaneciendo, acabando la vida. Capillí 1a planta.
empezará echar renuevos ó vástagos
Omaní. Plin. Se caen los cabellos. Coro effill.vit la
«las. Cic. Cuando se pasa la edad, la vida. Muere EFFtiDI. pret. de Elfundo.
es. animo. Cid Olvidarse, escaparse de la memo- EF lidia, f Se rv. La víctima que se escapaba
ria.—In Luc. Deshacerse en llanto. 1
de las aras.
Utrumque hoc latsuan est, effitiel. Ter. Ambas á EFFUGIES éi. f Sil. F. Effugium.
dos cosas son falsas, se me saldrán de la haca. fúgitum, gére. n. Cje.
Cic.
EFFLIvium, h. n. Plin. La salida de una co- escapar, dar, echar á correr. Effugit te nihil. Mi
rriente ó manantial, y el lugar de donde sale. Nada se te escapa.—ille memoria. Plan!.
• EYFLUXI. pret. de Effluo. Effugere manos ó
wtrizi et tz, me falta. de
EFFLUXUS, a, um. parí. de Efiluo. Arien. Lo lz I , patria. Maui. Escaparas
que corre manando ó destilando. entre las manos, del combate, abandonar la patria.
(mis. f. Cels. Sofocacio ► — Ade= oculorum. Sén. trag.--k'751(.9. 01'. Baca-
EGB E G R 291
D arse de la vista, Effugi malum, mvenz bontem. vado de todo placen—Rebus °maza. Cíc. Falto
adag. A' quien se muda, Dios le ayuda. ref. de todo.
EFFÜGIUNI, íi. n. ele. Huida fuga, la manera de EGENütxs, a, um. Paul. NoL Pobrecillo, pobre
escapar, efugio. El lugar de donde ' se huye. Ef- cito. Dina. ele
gium incidere. Tác. Cortar la fuga, cerrar, í lupe- EGÉNtis, a, aun. Liv. Pobre, necesitado, falta,
di' el paso. Efingiu pennarin. Cia. Alas para huir. Egena aquarmmin regio. Tác. Tierra escasa de agua.
EFFULCIO, is limo, cire. a. Lic. Apoyar, Res egena. Plaut. Necesidades. negocios desea-
sastener, afirmar. pc,rados. annium egeni. l'rivados de todo
EFvtieGEo, Isi, gére. n. Lio. Resplandecer, humano consuelo.
relucir, brillar mucho. lineo, ere. n. Cia. Carecer, estar falto,
t EFFtiuco, ia, Ore. Virg. Effula-eo.
P necesitado, pobre. 1 .'hemisloclis liben eguerunt.
a, um. parí. de Effulcio. virg. Apo- Cic. Los hijas de Teraístocles fueron pobres. Lo-
ywio, sostenido. tus panca munimenta egebat. Scrl. El parage nece-
EFFÜMiGITUS, a, um. Tert. Espelido, echada sitaba poca fortificacion. Egere medicines o medi-
con humo. cind. Cic. Necesitar de remedio, de medicina.
EFFÜ110 ., ás, are, Sever. Humear, echar humo. Alter freenis, alter eget cal•arib:ts. El uno peca por
lPF FUNDO, is, filstun, dére. C. Cje. Derra- carta de mas, y el otro por carta de inénos.
mar, esparcir, echar fuera. Effundere irain am au- EnÉita, as. Liv. Egeria, ninfa. I1 Viry. Ege-.
quema. Liv. Descargar su ira, su cólera en, rcbre ria, bosque y fuente cerca de Reina. II k est. Egena,
coreb. a alguno.—Fortunas, pal • imonium. Cje. diosa abogada de los. partos.
Disipar, dilapidar, derramar, malbaratar, desbara- EGERIES, éi. f. Sol. La accan de despedir el
tar su hacienda, sus bienes, su patrimonio.— 'c im- esuremento. II El escremento.
111C1k50 ore in Oceanum. Tac. Arrojarse al Océano EcEamis. 0, ás, ávi, átum, are. n. Col. Echar
por una larga embocadura.—Animara, Firg. botones ó renuevos los árboles 'y plantas.
—E,rlremum Cic. Dar, despedir el último EGÉito, is, gessi, gestum, ére. a.. Plin. Sacar,
aliento, morir.—Pedilatam. Sal. Desbaratar la in- llevar fuera, estraer. II Echar fuera, vomitar. Ago.
fantería.—Crines. Luc. Pelarse.—[(cebas. eje. tar, apurar, vaciar. Cteli gravitas egerit»olidos.
Echar, criar, producir yerbas.--Aticui oculman. SIn. La intemperie del clima echa fuera los laalaP
Ulla. Echar a uno un Dio fuera.—Omnia qua? lacue- tadores, los hace salir de la tierra.
val. Cío. Vomitar todo lo que había callado.— DIESIXS, átis. Cia. Necesidad, pobreza, in.
Curan/ sui. Abandanarse, descuidar de sí digencia.
enteramente .--Orafi o ne . Sin. Hablar con pertur- EGESTIO, unís, Plin. El acto de sacar ó llevar
bacion, con oscuridad.—Gradam, frena. h....5.1u. fuera. II nision, profusion.11Evacuacion.
Correr á carrera tendida. EnEsTuóstis, a, inn. Aur, íd. V. Egenus.
EiwnsE, issInie. mulo. Ci'. Esparcida, 1:cen- Li EsTus, uá, 11Z. SImm. F. Egestio.
ciosarnente, sin moileracion, con esceso y profu- Enanrus, a, uta. parí de Ep,ero. Col. Sacado,
sion. Effuse »ocre. Lir. Huir á carrera abierta.— llevado fuera, II Estrío. Exhausto, desocupado, va-
rivera. Cic. Vivir profusarneute.—Erallare. Cica cío. 'Vox eges la meta, Mac. Noche pasada con
Abandonarse á la alegría con esceso.—Amare, temer.
sissime Plin. ¡neo. Amar con estreno, con E G I . pret. de..1-11g0.
pasion. EGIONO, is, é:re. a. Lucr. Echar, producir ramal
EFFOSIO, ¿mis, f Cíc. Efusion, derramamiento. ó flores el árbol ó planta.
Prodigalidad, prelasion. Effnsio animi in lcelilid. EGNATIANUS, a, u;;;. Se';:. Lo perteneciente á
Cic. Ensanche, dilatacion del animo, del corazon Pgnacio ( Marco Rufo) que conspiró contra la vida
ea la alegría. de A ug aeto, y fue' descubierto y ea:, fiyado.
EFFiisoa, óris. S. Ag. Derramador, el que EGO, rae i, mili, me. proa. Cic. Yo. Se junta con
vierte ó derrama. elegancia mí otros pronombres. Din ego idem in se-
t EFFUSGRIE. adv. V. Effuse. YO mismo dije en el aehado. Se pone (3
EFFIliSUS, a, una parí. de Eirundo. Lic. Derra- principio de la oracion para mayor aseveracion, y se
mado, vertido fuera. Eff ¿cs in l'o)iiplex(z. Tác. le .suele aimedir y ero, y alguna vez unten). Para dar
El que recibe con los brazos abiertos.—In. lar mcyor faena á lo que se dice, se añade la sílaba met -
1)eshecho en lagrimas. Effusi honores. • veces solo se pone por adorno con redundancia.
Nep. 1-ionores dados sin ;eedida, sin disc.recion.-- Eutre los poetas »mirlo con vidi incluye cierto énfasis.
SL(11?11.-Cie,Gastos escesivos.Effimsissinmish:!benis egonitt. Yo mismo le vi. El dedico mihi signi-
Liv. Acometer, dar sobre los enemigos fica a veces para mi dado é, provecho. St quid peccatk
á toda rienda. Effusa loca. Tác. Lugares, parages .miliipeccal. Ter. Si peca, para mí peca. Otras á
anchos, llanos, descubiertos. plcnis ponis. mi juicio. Ir mai& profeeto esl spectalus satis. Ter.
La;. ido de tropel. Este para mí, á mi juicio está bastante acreditado,
EFYij no, ivi, itum, ire, a. Cic. Charlar, u- GIL bis participios en dms se asa en lugar de á me,.
lar. paliar sin cousideracion y sin reserva. Sirus anihi exhortan-dux ast. Ter. Tengo yo de ex.
ls'ni-2-riTus, a, lun. par!. (le Char- hartar á Siro. Ego ne ó egonq Yo? Y asimismo se
-i. :ariado sin reflexion y sin sustancia. usa ruin' ? y buen'?
Er,a: alto, is, ni, ere. a, Suct. Malgastar en li- EGRÚDIOR ., déris, gressus sum, édi. dep.
raliades. Salir, partirl Subir, vencer tuna cuesta ó ~-
cE tafia. 11 Hacer digresion. Egredi ab aliquo. Ter.
Salir de casa de alguna—Domo. Cic. Salir de
liEriÉt.5rus, ten. parí. tía Egeto. Gel. Ana. casa, de la patria.—A pi-oposito. .Cic. Salir del
lemplado, ao mili frío. propósito, hacer digresion.—/a terram. Des-
EciitLino, as, avi, alma, are. Sid. D e shelar lo emb 4 rcar.—Exl•a fines. Cíc. Salir de los límites.
une estaba helado. —Poriu. Tác. Hacerse á la vela, salir del puerto.
EGELiGUS, a, urn. CeMs. Templado, que ha per- EGRÉGIÁTUS, os. Dig. Grado de dignidad de
dido -algo del hielo. !¡ Vrio. 11 Ans. Helado. aquel á quien se daba el título de Egregius.
ECiELO, as, avi, atum, are. Gel. Ammr. Templar EcaÉrilz, ius, issime. adv. Cic. Insigne, noble,
lo que estaba helado, quitar algo de la suma frial- principal, escelentemente. Egregius eteltare. Juo.
dad del hielo. Cenar magníficamente.
EGENS., tis. coma. tior, tissímus. Cia. Necesitado, Ecaukolus, a, um. ior, issímus. Cc. Egregio,
pobre Egens deliciarnin animnus. Hor. Anima pri- insigne, escogido, singular. noble, escelente. Egre-
EJ ELA
292
Es honroso, honorífico para mí. EJULO, ás, ávi, atum, áre, n. Cic.
gium est mai. Tac. El decoro, magestad del mentarse, con gemidos, ayes y gritos. Llorar, la-
Egregium publicum. Tac. nioNcEseo, is, ere. n. Plin. Ad
Egregii. Cód. Teod. Llamábanse así, en elgazarse, po-
público.
tiempo de los emperadores, los que obtenían el grado nerse como un junco.
de dignidad conocido con el nombre de egregiatus. EJUNCiDUS, a, um. Plin. Tenue, delgado Coma
Su gerarquia era infrrior á la de los denominados junco.
uniJnúNo
E indecl. Caris. Fórmula de jurar por la
clarissina y perfectissieni. ja 17 Jzom.
EnuEssto, ¿mis. f Apul. Salida, el acto de salir. di osa
óni
s. f. Sén. Renuncia, abclicacion
JJ Quin!. Digresion.
us. m. Cic. Salida, partida. as. con protesta de no poder mas. V. Ejuro.
E caEssus,
Desembarco. Quin!. Digresion. EJÚRÁTUS, a, Gin. Plin. men. Renunciado, re-
EGRESSU S , a, um. parl. de Egredior. husado jurando. Part. de
E GÜLA, se. f. Plin. Especie de azufre que sirve
EJCII0, ás, ávi, atum, dre. a. Cic. Renunciar,
para blanquear y suavizar las lanas. rehusar, recusar con protesta y juramento. 1 Des-
EGURGITO, ás, avi, átum, áre. a, Plaza. Echar amparar, abandonar. Ejurare fi)runz ó jadicein
fuera, vomitar. Egurgitare domo argentian. Plaut. iniquum. Cic. Apartarse de un tribunal ó de un
I_Jesperdiciar, malbaratar el dinero, echarle por la juez, recusándole con juramento de no poder al-
ventana. canzar justicia. —Bonan i copiara. Cic. Rehusar
E El Y EJ hacer gastos ó pagar las deudas, con juramento de.
no tener facultaeles.—illag; /rallan. Tác. Renun-
EIIE. Interjeccion de ánimo consternado. Fan.. ciar el empleo, como jurando no ser para ello.
Ai ! EJUSCÉMODI. gen. V. Ejusmodi.
EuEm. interj. que denota encontrar algo de re- EJUSDEMMÓDI. gen. CM. De la misma manera,
pente. Ter. Ah, hola! arte, especie, suerte, género.
EHEU. inter j. de dolor. Ter. Ah! EJusarórn. gen. De tal manera, de tal suerte, tal.
Elfo, EIIODUM. Interjecciones que denotan lla- Son dos genitivos unidos que componen un adjetivo
mar, mover y amonestar. Ter. Eh, hola. Ehodum indeclinable.
ad me. Ter. Eh, hola, ven, llégate acá. EL
Er, en lugar de ii. Plaut.
EIA. interj. para mover, exhortar, consolar, ad- ELK13012, éris, lapsus sum, bi, dep. Escu-
mirar, repetir. Virg. Ea, vaya, hola, oh. Eia, age, rrirse, escaparse, huirse. Elabi puonam ata vincula.
rumpe moras. Virg. Ea, sús, vamos, vaya, date Tac. Escapar de la hatalla ó prision.
prisa. Eia, hand sic decet. Ter. Ea, oh, hola, eso ELÁBÚRATE. adv. Cic. Con suma exactitud
no conviene. cuidado.
Es'ActiLfs.Tio, ¿mis. Veg. La accion de lanzar, ELÁBóRíno, ónis. f A Her. Trabajo, aplica-
arrojar, disparar, tirar, flechar. Tiro. clon, estudio, cuidado.
Erkctirekrox, iris. in. Veg. Flechero, tirador, el ELÁBÓRÁTUS, as. m. Apta. Elaborado.
que arroja, lanza, tira, dispara. ELABORÁTUS, a, um. Gire Hecho, trahajado con
EJÁotia.í'rus, a, um. Ov. Lanzado, disparado. fatiga, aplicacion y diligencia. Imperium elabora-
Parí. de ban, a paeentibus. Jai. Imperio adquirido con .el
EiÁcúl.0, ás, ávi, átela), áre. a. Plin. men. y trabajo de los padres, de los ascendientes. Parl.
EJÁCULOR, iris, átus sum, ári ( nm. usado). dep. ELÁBÓRO, ás, ávi, at " áre. a. Cic. Trahnjar
Ov. Lanzar, disparar, arrojar, tirar de léjos y de con mucho cuidado y aplicacion. Elaborare &igual.
cerca. Cic. Trabajar una cosa con mucho cuidado. con el
EJÉCI. pret. de. Ejicio. mayor esmero, poner en ella mucho estudió y dili-
EJEOTÁMENTA, Mann. n. piar. Tác. Lo que des- gencia.
pide la mar ó echa de sí en las riberas. II El excre- ECACÁTA,W, y El ácIte,és J:Col.E1 attnepeeeerhe
mento. ELÁCÁTÉNA, w, f. Fest. Una (.91 cric de salve.
EJECTÁTIO, ónis. f y ELACTESCO, is. scére. n. Plin. iVolvene blanco
EJECTIO, ónis. f. Plin. El acto de despedir ó como la leche. II CenveAirse en leche.
echar de sí. fj Vitrziv. Evacuacion. Murtem et rjec- ELACTO. as, Lucy. Destetar, quitar el
tionem limemos. Cic. Tememos la muerte y el des- pecho á la teta al que mama.
tierro. ELJEEMPORIA, f Dig. Comercio de aceite.
EJECTITIUS, a, um. Plin. Lo que despide ó echa Ermi-mÉel. ,i ad. Plin. A ce i te de sabor de miel.
de si. ELEON, aDiS. M. Ter!. Olivar, el sitio plantado
EJECTO, ávi, átum, áre. Ov. Echar fuera, de olivas.
espeler. Vomitar. EL:ECTIFISIUM, 92. Vir.rav. Pieza en los baños
EJECTUS, a, mn, part. de Ejicio. Cic. Echado donde los atletas se untaban con una mezcla de
fuera, espelido. Ejectus ó electas libre. Cic. Virg. aceite y cera.
Náufrago, arrojado del mar. ,I Pobre, mendigo. EL/EViCÑTIO, ónis. f. Vitral, . Pulimento, el acto
Ejectus die. Tác. Ciego, que esta privado de la luz. de pulir, alisar, acepillar, limar.
Dainnato hoc, ejecto. Cic. Condenado este y des- ELAIVIGATOR, Gris. 711. Vitral). El que acepilla,
terrado. alisa, lima ó pule.
EJECTUS, as. m. Lucí. V. Ejectio. ELIEViGATCS, a, am, Alisado, acepillado.ParE de
EJÉIIÁTIO y Ejero. V. Ejuratio, Ejuro. ErecEvIoo, ás, ávi, atum, áre. a. Gel. Pulir, ah-
Mero, is, jéci, jectum, jicere. a. Cic. Echar sar, allanar, acepillar, limar.
fuera, sacar con violencia, espeler. II Desterrar. I ELAMENTÁBTLIS. 171. f lé. n. Cic. Lamentable.
:.143. Abortar. u Ce/. Vomitar. Ejicere se. Cic. ELANGUEO, és, ui, ére. n. Tác. y
Echarse fuera, salir con ímpetu, con furia.—.7Edi- ELANGUESCO, is, gui, acere. n. Liv. Debilitarse
(rus (oras. Plaut. Echar de casa.— Naveur in ler- enflaquecerse, estenuarse, ponerse flaco, maci-
ram. Ces. Dar nn navio al traves, contra la tierra. lento. Elanguit res diffrrendo. Lic. El negocio se
Quod lamen non ejicio. Clic.. Lo cual no escluyo, resfrió, se perdió por la dilacion.
no me aparto de ello. EL'INGUIDUS, a, t' in. For/. Mui lánguida.
EJULÁTIO, ónis. f eiv., y * ELÁ mónoscox, n. Plin. Pasto de ciervo, itq
gJÚLÁTUS, us. Cic. Lamentacion, llanto, ge- yerba, especie de férula.
indo de muchos con gritos y chillidos. ELÁPIDÁTIO, Milis. f. Col. El acto de desempe-
EJÜLITO, as, avi, atum, áre. n. Free. de drar, quitar ó arrancar las piedrus•
ELE ELE 29B

ELÁPTDÁTUS, a, um. Plin. Desempedrado, des- de Agamemnon y Clitemnestra, que habiendo libar-
pedregado. Part, de lado á su hermano Oréstes de la muerte que le que-
ELÁPi10, ás, ávi, átum, are. a. Plin. Desem- ruz, dar su madre Clitemnestra, le ayudó despues
pedrar, despedregar, quitar <5 arrancar las piedras. malar á su madre y al adúltero Egisto. Hig. Otra,
ELAPIS ó Elaps, pis. f. Plin. Una serpiente. hija de Dc'znao, que dió muerte á su esposo Hipe-
ELAPSIO, únis er Coi. Evasion. escapatoria. rant° la misma noche que se casaron.
ELAPSUS, a, um. part. de Elabor. eme. Elapsi in ELECTREUS, a, Lampr. Hecho de electro,
pravum, artus. Tac. Miembros desencajados, ELECTRIA tellus. f La isla de Sámos.
desconcertados. ELECTRÍFER, a, um. 6'1a-ud. Abundante de elec-
Eeileuee-rus, a una. Andan. Desatado. Par!. de tro, que le lleva ó produce.
EeÁoueo, ás, ávi, aten), are. a. Prud. Desatar, ELEcTRINus, a, tun. Treb. Electreus.
libertar de los lazos. ELECTRIS, idis. Plin. Eléctrides llamaron los
Ereeiteuen, iris, gitus sute, íri. dep. Cic. Dar, griegos á dos islas del Mar adriático, creyendo fal-
repartir, distribuir largamente, con liberalidad. samente que eran abundantes de electro.
Elargiri de alieno. Liv. hacer franquezas con lo ELECTRITX, anta). 712. plan. Los habitadores de
abano. las islas Eléctrides del mar adriático á la emboca-
ELARGiTIO, (mis. Cod. Largueza, liberalidad. dura del Po.
ELASSESCO, is, ere. n. Causarse. En:mutes, a, une Val. Flco. Perteneciente á
ELÁTE, es. f. Púa. El abeto, árbol. ¡E Renuevo Electra.
de la palma. ¡¡ Corteza de la palma que florece. 11 ELLCTRIX, icis. Plaut. Electriz, la que elige.
Especie de palma mili alta. ELECTRUM, Flia. Electro, ámbar, betun
ELÁTE, issime. adv. Cic. Altamente, coa amarillo congelado y trasparente, que se halla en
estilo elevado. [¡ Quil. En alta voz. Con altane- las orillas del Mar báltico. 11 Mezcla de cuarto
ría Elatias se gerere. .Nep. Obrar, portarse con partes de oro y una de plata, de que resulta el color
demasiada tiesura, altanería. del ámbar.
ELÁtielus, a une Ov. Lo perteneciente á Elato ELECTUS, us. Ov. Y. Electío.
de Magnesia, corno su hija Cenis, ELECTUS, a, Lun. tior, tissimus. part. de Efigo.
ELÁTtialuet, n. Plin. Elaterio, medicamento Cie. Electo, elegido. Ij Singular, escelente. Vira
purgante hecho con el jugo de cohombros silvestres, electissimi eivitatis. Cic. Las personas mas distin-
Útil para mover el vientre. guidas de la ciudad.
E L:Á:ríete, es. J. Plin. Elatine, yerba amarga se- ELEEMOSINA, w. f. S. Ag. Limosna, el don que se
mejante en las hojas á la hexilme, que nace en los da al pobre.
trigos, Lee-meses, tis. tior, tissfnis. Cíc. Elegante,
Eteetio, (mis. f. 1.'711.2W. Elevacion,. el acto de compuesto, adornado, culto, selecto, esmerado.
leventar.¡¡ Cic. Sublimidad, grandeza, magestad. Eleganlissimis ex jamiliis. Cic. De las mejores fa-
Elatio Ulp. El entierro, el funeral, las exe- milias. Elegans solain. Plin. Campo, tierra bien
quias de un difunto. cultivada.-- Ficto. . Plin. Buen pintor. Elegantis-
ELÁTITES, m. Plin. Piedra preciosa, especie simas in omni judicio. Hombre de mui esqui-
de amatista, así llamada del color del árbol abeto. sito gusto.
▪ LiTóluE. adv. Aso. Por amplificaciou ó hipér- ELEGANTER, tius, tissiine. adv. Cic. Elegante-
bole. mente, elegantísimaniente, con gusto, eleccion,
ELATRO, áVi, átune are, n. Ho y. Ladrar bella, primorosamente.
mucho. El Gritar, vocear. ELÉGANTIA T. Cic. Elegancia, buen gusto,
EeTus, a, parí. de ElFero. Gol. Levantado, pulidez, propiedad, adorno, esmero, eleccion
alto, escelso. I 1 Hinchado, soberbio, eligreido.11 belleza, cultura, primor, limpieza, aseo.
&r e. Enterrado. 1 iv [ligado. Mullís cupidilate ELÉGEIA, T. f Ovid. Elegia.
•eyexit. Cic. Llevado, arrebatado de la codicia ELÉGI. pret. de Migo.
volvió a mirar. ELÉ'ore, I: Quid. Elegía, poema en que se
ELAUDO, áS, fine. Fest. V. Laudo. cuentan cosas tristes y materias amorosas, para lo
ELAUTUS, a, um. part. de Elevo, Plaul. Bien cual suelen emplearse era latin los censos hexámetros
lavado. y pentámetros, y en castellano los tercetos.
EL.VER, (Tis. Ge's. El Aller, rio de Francia. ELÉGie., ()ruin. a. piar. Plaut. Versos elegíacos.
ELÁvo, as, bel, lautum ó vare. a. Piala. Eeite1Ácus, a, um. Diom. Elegíaco, lo pertene-
Lavar bien, quitar lavando. Elavisse bozzis. Plaza. ciente á la elegía, triste.
Haber perdido sus bienes. ELÉGIDÑRIUM. n. dim. Peinen, y
ELEA, ee. Velia, ciudad de Lucania. n De ELÉGiDIUM ó Elégidion, n. dial. Pers. Elegía
Eolia. breve.
EL t
ELEÁTIE, anime plur. Los habitantes de di- G ION y Elégeon, en lugar de Elegidium ó
chas ciudades. Elegidion. Aus.
ELÉCÉBRA, w. f. V. Illecebra. ELÉCO, ás, are. a. Pet •on. Legar en el testa-
ELECTÁR1A, metal. n. piar. Gel. Aun. Electua- mento e los estrenos fuera de la familia.
rios, conservas medicinales, de que hai variases-
arias es ELÉGUS, inn. flor. E'lego, elegiaco.
pecies. ELÉáus, i. ni. Ov. Verso elegíaco, elegía.
ELECTE. adv. Cíc. Con eleccion, con discerni- Virg. Él ide, ciudad del Peloponeso.
miento. ELÉLÉiDES, une f plan. Ov. Las Bacantes, inu-
t ELECTiSáLIS. ni. f. lis. a. Apul. y. geres que celebraban fiestas á Baco.
ELEcrius. in. f le, n. is. Plaul. Electus, a, ELÉLEUS, an. Ov. Sobrenombre de Baco. Y o-
um. ceadordi iliacrob. Sobrenombre de Apolo ó del soL
ELEcTio, (mis. Cic. Eleccion, escogimiento. ELÉMENTA 2 er u m . n. piar. Cés. Elemen tos fun-
ELECTO, ás, avi, átum, are. a. j •ec. de Elício.
damentos, principios de las artes y ciencias. 1Ru-
Plaut. Atraer, ganar con caricias. dimentos. primeros principios de las cosas. Las
BeEcToa, ¿Iris. ni. A' Her. Elector, el que tiene letras del abecedario.
facultad para elegir, el que escoge, elige. -
ELÉMENTÁRIUS, a, am. Sin. Elemental, pertene-
ELECTRA, Ov. Electra, hija de Atlante,
acp
ien tedeá. los primeros rudimentos, y el que .1"
ren
madre de Dárdano, primer rei de Troya, que des-
pues de su muerte se creía haber sido trasladada al ELÉMENTiTIUS, Tert. Elemeutarius.,
cielo, y puesta entre las Payadas, Ov. Otra, hija ELÉMENTUM, n. Jim. Elemento principio de
294 EL EL!
en que pueden venir á resolverse, como el ELÍCiTUe, a, nm. part. de Elido, Vd.
bu cosa: E
fuera. is
, Sacado
agua, la tierra, el aire y el fuego. Plinio llama lam-
31, cap. 7. m. Liv. Mielo, sobrenombre de
bien elemento á la sal, lib.Perla gruesa en figura de
ELENC/11.19, m. Plin.
Elenco, tabla, índice. Piter. ieo is, si, sum, dére. a. Cés.
ELIDO,
pers.(' Plin. Romper, qlle-
- EaBarrzsco, is, ere. n. Cel. Aur. Hacerse brar, estreliar, abrir quebrando y apretando.
delgado y tierno. dere copal laxo. Liv. Romper la cabeza con una
ELSP/IA,MA, te. f Escrib. V. Elephantiasis. piedra.---/gnem ex sitie& Plaut. Sacar fuego de un
ELIIPFIANT1ÁCUS, a, um. Fina. Leproso. pedernal.—Nervos Cia. Debilitar, dismi-
E L SPHAviriÁsis, is. f. Plin. Elefancia, especie de nuir la fuerza á la virtud.—Merbain. flor. Curar
lepra, así llamada por ser comun á los elefantes. unzeenfernedad.—Soninie Cels, Hacer ruido con
ELÉPILANT iC U S , a, um. Mrrn. Leproso, el que el choque ó tropiezo de dos cuerpos.—Colores.
padece elefancia. Plin. Hacer echar, despedir diferentes colores por
ELÉPIIANITI N1E , es. f Tác. Isla del Nilo cercana repercusion.
á Ét pia, y ciudad de ella. ELLE:asta. ni. f. sé. n, is. Lo perteneciente
EaratazaTiNus, a, um. Tác. Lo que es de mar- Elide.
fil , que es d colmillo del elefante. 11 Cels. Blanco Eracaus, nz. Eloi, nombre de hombre
como el marfil. Eatee, is, legi, lectien, ligére. a. Cia. Elegir,
ELÉPHANTIÓSUB, a, una. Veg. V. Elepliautia- escoger, hacer eleccion, Eligere herbas. Col. Cor
cus. lar, arrancar yerbas escogieudolas.—Ex 'mutis mi
Eaitamaarris, idis. f Marc. Poetisa griega que nima. Cic. Elegir del mal el Encinos.
escribió algunos II Isla y ciudad del Nilo. t Eeiaiann, anis. f Gel. Aur. Limpiadura.
Eaiknnaarrns, m. f Cic. El elefante, animal ELimÁroa, ;iris. ni. Tent. El T ac purga.
que se cric en Asia y A'frica : es el mayor de los Erial ÁTls, a, mn. pant. de El Mío. Pula. Limado.
cuadrúpedos, y de un instinto 23ariicula•. 1; El pululo, limpio. Ad tenue elimatee cationes.
marfil, Razones ami sutiles y adelgazadas.
EL111111A.S, antis. m. Marc. El elefante, 11 Luce. EliMiNA. • us, a., um. Sid. Desterrado. Parl. de
La lepra. Manas elephantis. Lic. La trompa del t almien, ás, ávi, átum, are. a. Pacay. Echar
elefante.' Celerius elephanti pariunt. Cornos aquel. fuera del umbral, de la patria, desterrar. Eliminare
adag. El mensage del cuervo. El mozo de los piés dicta Aras. ilor. Divulgar, publicar una cosa.
quemados. Para ir por la muerte es bueno. En siete EL11\10, as, ávi, átame áre. e. Ov. Limar, pulir,
horas anda inedia legua. ref. Elephantem ex muscti Cic. Concluir, perfeccionar. Limpiar.
facis. adag. Hacer de un mosquito un elefante ó un ELINGO, ís, nxi, gene. a. Plin. ,ieamer,
caballo. ref. EieNenaNats, a, (un, PLut. Aouel á. Quien es
ELEUS. a, um. Virg. La perteneciente á Elide, necesario sacar la lengua.
celebre ciudad del Peloponeso. Elens amizis. Er..r;cti:i.Tus, a, um. Fruid. El que ha perdido
El río Alf'eo. Eleus pareas. Mac. Júpiter.
la lengua.
Eeausialus y Eleusimis, a, um. Ov. Pertene- ELiNGUIS. /11. j: n. is. Cic. Sin lengua, mudo.
ciente á Céres y á los sacrificios de esta diosa. Elinguent reddere. Cic. Hacerle á uno calíer, en-
ELEUS1S, is, y Elensín, inis. f. Ov, ji wad marí-
mudecer.
tima del A; frica, donde reinó Elengici
ELEUTliÉRA, f Ciudad de la isla de Candia ELINGUO as, áni, átune áre. a, Piaul. Sacar,
Creta. ii.S'obrenoznbre de una parte de la Cilicio. arrancar, cortar la lengua.
ELEUTLIÉRIA, £C. f Plaut. La diosa de la liber- ELIDO, is, levi, itum, linaire. a. Raspar,
tad y la misma libertad, borrar, raer. I Manchar.
ELEtrixÉc.a, órum. n. piar. Plaut. Fiestas so- Eaienamaa, iris. n. Col. Jugo, caldo que sale de
lemnes á la diosa Libertad que celebraban los las carnes ó peces.
griegos cada cinco años. n Fiestas que hacían los EnTeuÁno, Imis. Cel. Aw'. La coladura, el
esclavos el dia que alcanzaban libertad. I Fiestas acto de colar. Disolucion,
de Saraos consagradas al Amor. Eügukrus, a, u(n. pant. de Eiiquo. 8¿:'n. Co-
ELEUTHÉRIOPOLIS, liebrOri, ciudad episco- lado.
pal del patriarcado de Jerusalem en Palestina. ELíQUE5CO, is, scére. n. Col. Lividaeee, des-
ELÉVÁTIO, Milis. Quint. Figura retórica, es- leirse.. resolverse en licor, hacerse liquida.
pecie de ironía con que parece que se ensalza aque- Eeieteum, íi. n. Solin. La coladura ó colada.
llo de que se hace irrision. ELIQUO, as, ávi, atuin, áre. a. Gol. Clarificar,
ELÉVÁTUS, a, um. Quint. Pare. de aclarar, limpiar, colar. I Pers. Adelgazar, suavi-
ELÉVO, ávi, átum, are. a. Ce's . Elevar, al- zar la voz,
zar, levantar en alto. U Disminuir, estenuar, debi- Eras, idis. f. Nep. Elide, hoi Belvedere, país
litar. (1 Desacreditar. Claatl. Aligerar. e Élevar del Peloponeso y ciudad célebre por los juegos de
regritudinetn. Cic. Aliviar el. mal.—Aliquem. Cie. Júpiter olímpico.
Desacreditar á alguno. Sdn. Ilre lacrynize per elisio-
Euácus, a, uta. I nscr. Lo perteneciente á Elide. nem cadunt. -.Yen. Estas ligrimaa caen por cos
idis. Firg. La que es de la ciudad de y espresion. fl Entre los gramáticos lo
Elide. misia() que síncope.
ELi135.TIO, (mis. f. Plin. V. Libatio. EussA, ó Elisia, w. f. Yirg. La reina Dido.
ELIBÉRIS, is. f. Elvira, ciudad del reino de Gro- EL1SSiEUS, a, (en, ó Eliseus. ente
nada en España. llColibre, ciudad del Roellon. á Dicto Elisa. Cartagiues. Perteneciente
ELIGES, ara. plur. Fest. Fosas, canales en los ELISSEUS ó Eliseus, ni. Eliseo, nombre de un
campos para regar. santo profela.
Elan°, is, cm, ¿aun), 'ére. a. Cje. Sacar fuera. DILisus, a, um, pant. de Elido. Curc, quebran-
Llamar, traer, atraer, investigar, hallar. Eli- tado, abierto; apretado. 11 (bid, Esprimido. li
cera ex eavernis. Cic. Sacar de las cavernas.—La- EL:xus. ,a
EL r ,u Cie. De la Elide ó Belvedere.
E iliic.es.
eryana,s alicui. Plaut. Hacer llorar á alguno, sa-
carle lágrimas.— Verbum ex aliquo non posse. Cic. YÁ L
ÁlT17,RA ccieEicocido,
pCio ndo. cosa co.
No poder sacar á alguno una palabra.
iris, ári. dep. Dig. Pujar el precio cidEEaLI
L.Lx
la tasa, Euxj.-ruk, a, urn. Apic. Cocido. Pant.
ELU BL 3
DA/Lo, ás; ávi, atufo, are. a. Apio, Cocer en ELúcssco, 1re Lact. Comenzar á lucir,
ugua. á brillar con resplandcr.
Euxus, a, una. Cels. Cocido en agua. ELticioirrio, J. Tác. Declaración, esposi-
ELLA.M, en lugar de En iliaco y Ecce iliam. ' cien, esplicacíon.
ELL A - XBDICA:, áram. in. piar. Los diez jueces ELUCIDO, ás, are. a. Declarar, esplicar,
de los juegos olímpicos. poner.
ELLÉBORu yi, i. o. V. Helleborum. Erücaico, ás, ávi, atm; áre. a. Lake. Des-
ELLIPSIS, j a. f. (»int. Elipsis 6 Eclipsis, figura lumbrar, quitar la vista, cegar á alguno.
con que se omite en la oración alguna cosa necesaria EmicTÁninis. f lé. is. Sén. Lo que se ha
para el sentido catad y perfecto. de vencer luchando con mucho trabajo. Eluelabilis
ELLOPS, iopís. m. Y. tielops. neo pediti nec naviyio tacos. Sén. Lago que no se
Emans., orin. n. pino. Fiestas d2 la isla de puede pasar á pié ni en harca.
Creta en honra de Europa. ELUCTANS , cona.. 'frie. que hace todo su
ELLYCIINIUM, n. Plin. La mecha, torcida de esfuerzo para vencer ó salir de alguna dificultad.
akodon, hilo q trapo, que .,,ieve para LLUCTATIO, OniS. f Lact, Lucha; esfuerzo, cm-
ELOC .11J:-3, a, una pa•l. ole Eloco. Cic. . peño, el acto de forcejar por vencer ó salir de al-
Eaóco. adv. Pierrot. 1'. Illico. , gen trabajo.
Eraaeo, as, ávi, atum, are. a. Cia. Alqaum-, erra ELUCTOR, gris, atas curo, ári. dep. Tác. Salir
ó tomar rn alquiler 6 arrendamiento. Elocare ::e? con trabajo, con esfuerzo, vencer con dificultad.
curandum. Flia. Ajustarse para curarse. LOCO1'2,1,1 dijficultale.s elacturi. Tác. Vencer los es
1-11,n 'ricúritas 6 Eloquatilis. m. f. lé. n. is. Apul. turbas ó dificultades de los lugares.
Lio que pertenece al habla. ELUCUBRÁTUS, a, tan. Cje. Traba j ado con
Euictarto, bnis. f Cic. Elocucion, parle de la diligencia, velaedo y con luz. l'art. de
retórica que enseña á espinar con propiedad y or- ELCctinuo, ás, ávi, atum, are. a. Col. y
nato las cosas inventadas y dispuestas por el orador, Eaúctinamt, ares. atas sum, ari. dep. Cie. 'Tra-
II Ulp. Estilo, espresiun, dicción. bajar, componer velando de noche, á la luz.
ELOCÚTORIUS, a, g is. Quia!. Lo perteneciente aúna, 711. Tert. Necio, tonto, tardo. 11 Fest.
á la elocucice Alucinado, aturdido por haber bebido demasiado,
Etaiotrraia, _;,is. f Quina. La que habla 6 hace ELUDO, is, sum, déi e. a. Cic. Acabar de
hablar. jugar, concluir el juego. 11 Eludir, esquivar, huir
ELOCÚTUS, a, una. par!. de Eloauor. Cés. la dificultad. n Engallar, burlar, befar, mofar. II
ELóGium, ii. Cic. Elogio. I inscripcion More. Hartar, huir el cuerpo. Eludere et
breve en alabanza 6 vituperio ale alguno. 11 Decl. de 0)1212i racione jactare. Cie. Dar en que entender , ó
Quint. razon, asunto. j1 Ulp. '!'estamento, mecho que hacer al que pretende eludir la dificul-
última voluntad. tad 6 las razones.
E.LoÑc;o, as, ávi, átum, are. a. Pija. Alargar, Eta-Joma és, luxi, gére. n. Cie. Dejar el llanto,
prolongar, diferir. I
quitarse el luto. 11 Ulp. Llorar la pérdida de M-
Eaoes, ópis. m. Ov. Nombre de un Centauro. gano todo el tiempo prefinido por las leyes ó la
ELOQUENS, tic. COM. Elocuente, orador. costumbre. Patena!' elusi jaco, el gravius, et
Afluente, copioso en hablar. qua,n meter unieumjilium, Cic. Ya he llorado
ELOQUENTEIt, tius, tissime, adta Plin. Elocuente, a mi I ,atria mas larga y mas amargamente que una
elocuentisimamente, con propiedad y hermosura en madre á su hijo único.
?as palabras y magestad en los pensamientos. ELUI, órnm. m. piar. Pueblos de Aquitania.
LLOQUENTIA, 13e. J. Cic, Elocuencia, /a facultad ELUiNA Ceres. 1. filo. Elvina Céres 6 roja Cé-
ate /tablar con palabras 2.)-opias y escogidas, y con res, asa llamada de Elcino, lugar ó fuente cerca de
pea.amientos elevados y graves 11 La oratoria, que Aquino, ó de Eluendo, por la costumbre de lavarse
consta de cinco partes, invencion, disposicion, do- los que hacían sus sacrificios.
carian, memoria y pronunciacion. ELUMBIS. in. f bé. n. is. Fest. y Elumbus, a,
Eaóocium, n. Vel. Pat. Elocuencia, facultad uta. E.stae. Deslomado, descaderado, el que está
de hablar con propiedad y elegancia. ¡1 Plá- maltratado de las lomos. lj Cic. Desarreglado y de
tica, habla, dic,cion.11 Mamey& Coloquio, confe- poca fuerza en el decir.
rencia. is, lui, ére. a. Pbaut. Lavar,
ELOQUOa, éris, catas 6 quillas sum, qní. dep. limpiar, lavando. II Quitar, borrar, limpiar. Eluere
Cic. Esplicar, manifestar, decir, esponer can pala- crimen. 01). Purgar un delito. —E.r arpid. Cels.
bras los pensamientos del animo, hablar.)1 Hablar Lavar en ó con agua.—Macubs. Cic. Quitar las
elocuentemente, II ¡llamen. Tener una platica, co- manchas.—Caras. /loe. Desvanecer los cuidados.
loquio ó conferencia. ELasa, w. f Ciudad de Palestina. Eause,
ELORIUS, a, um. Ov. Lo que pertenece al rio ciudad de Francia.
Ebro 6 Acelaro de Sicilia. EMOsavas, um. vizir. Ce' s. . Los naturales y
ELORONA, w. Ole-ron, ciudad de Francia. liabitautes de Eause.
&Claus, m, Pijo. Acelaro, rio de Sicilia. Eausca • as, a, lun. Ulp. Tuerto. Paro. de
ELOTIE, arma. m. piar. y Eausco, ás, ávi, atara, are. a. Ulp. Entortar
ELÓTIA, Mama n. piar. Elotas, siervos públicos poner á uno tuerto, sacarle un ojo 6 cegársele.
entre los lacedemonios. Eatist. pret. de Eludo.
Enórus, a, am. par!. ae Elavo. Cels. Lavado. ELtisio, ónis. Catul. Engaño, fraude, falacia.
ELPÉNOlt, Ju v. Elpenor U720 de los com- Eaúsas, a, um. part. de Eludo. Prop. Engañado.
par ros de Ulises, trasformado porCirce ' en puerco, iluso, burlado.
que, 3 ecobratia despees su primitiva forma, pereció ELÜTIA, órarri. n. piar. Plin. Cuerpo metálico
sisiserab iemente. despejado de la tierra que le rodea con agua que
ELOCENS, tic. com. Lo que reluce, resplandece. -sehacpronim.
IAICEO, és, Inri, cére. n. Cie. Relucir, brillar, ( ELtrio, ¿mis. f. Cel. Sur. La acción de lavar.
esplandecer, lucir mucho. HAparecer, mostrarse, Eurralo, as, ávi, átum, are. a. Plin. Echar de
dejarse ver con resplandor ó esplendor. Elucere una vasija en otra, trasegar.
in foro. Cic. Distinguirse en el foro. illarime ejus ELÚTUS, a, una. pat. de Eluo. Col. Lavado
taaluentia etaxit S:partw. Nep. Lució principal- limpio. Débil, flaco, de pocas fuerzas. Irriga()
mente su elocuencia en Esparta. nihil est borlo, , flor. No hai cosa mas débil
EMA EME
286
porqué con el agua pierde trrraeerr, salir, tei adtea Emanar, proceder, provenir,
que un huerto de regadío, origen
tierra su fuerza y sustancia. otra fuente, causa, principia
U El curso de las inmundi- Emanare in valgas. Cic. Hacerse público. Eina-.
ELÚVLES, ei. f Min. naba] malura. Flor. Cundía, se estendia el
cias conducto por donde pasan. Tác. Efusion
y el inundacion. Ov. Torrente
del agua, que lleva tras EMANSIO, ónis. f. Dig. Detenciun de un sol-
de á la tierra, plantas y piedras. Curc. Alcanta- dado fuera de su cuerpo por mas tiempo del que
rílla ó sumidero subterraueo, donde se recogen se le ha permitido.
EMANSOR, óris. Digest. El soldado que se
las aguas llovedizas é inmundas. detiene fuera de su cuerpo mas de lo que le per-
n••

Eurvio, ()oís. f Cic, Torrente, inundacion ne


aguas. mite su licencia.
Eensarus, a, um. Plin. Apartado, separaao EMARCESCO, is, scére. n. Phn. Marchitarse,
del lugar donde estaba. ajarse. 1¡ Perderse, disminuirse, acabarse.
ELUXBRIOR. V. Luxurior, liMARCIJNI, a. ó Emarc.os, i. 77/. Col. Especie
ELYMAI, órum. piar. Tác. Pueblos dez Asia de cepa á que daban este nombre los galos.
junto á Susiana y Persia. EMABCNO, ás, ávi, átum, áre. a. Plin. Descole.
ELYSII campi. m. piar. Luc. y trar, quitar la costra, parlieulazanenle á las llagas.
ELYSIUM, n. Virg. Los campos elíseos. Se- EMASCI;LÁTOR, óris. in. Corrompedor, co-
gun los poetas era un lugar en medio de los in- rruptor, el que corrompe y afemina los (luimos ó las
iernos de gran resplandor y frondosidad, donde costumbres.
f
habitaban las almas de los justos de.•pues de la EMASCÜLO, (es, áre. a. Apul. Castrar, capar.
suerte. Segun los filósofos gentiles son las islas ENTATE. indeel. Nombre de vinchas ciudades.
Fortunadas, y segun los teólogos gentiles un ga- EstITHIA. f Plin. Ematia, provincia de Ma-
rage cerca del círculo lunar destinado para los jus- cedonia. Macedonia. 11 Tesalia. Earsalia.
tos, donde el aire es mas puro y la luz mas clara. ENIÁTHIS, Idis. adj. f Luc. De ó perteneciente
ELYSIUS, a, um. Virg. Perteneciente á los cam- á Ematia.
poselíseos. Tác. Perteneciente á unos pueblos de EMATIBUS, a, um. Luc. Perteneciente á Ematia,
Alemania, que se cree ser hoi la Cracovia. y á Macedonia, á Tesalia, á Farsalia.
ENIÁTÚRESCO, is, mei, scére. n. Plin. Madurar,
EM madurarse, acabar de madurar, 1 _ozonarse.
EMATÜRO, ás, áre. a. Eumen. Madurar, traer
EM, en lugar de Einn. Fest. á la debida sazon.
Emicau, és, cui, ére. n. Cris. Enmagrecer, po- EMAX, ácis, com. Cic. Deseoso de comprar.
nerse flaco, enjuto, magro. FiNIB.ENETi- CA, f Che La marina ó mari-
EMACERATUS, a, un' . Sin. Macerado, consu- nería.
mido. EME/ANIMA, átis. Calp. Salsa. .Díctese pro-
EMÁCIÁTUS, a, une Col. Enmagrecido, magro. piamente de la que lleva vinagre:
Part. de * EMBASICCETAS m. JILV, Vaso con un gra-
EmÁcio, ás, ávi, átum, "are. a. Col. Enflaque- bado obsceno. ti El hombre obsceno.
cera_ poner magro, seco y flaco. EMBÁTER, éris. Vitruv. El agujero de una
EMÁCITAS, átis. f. Col. Codicia, ansia, pasion ballesta..
de comprar. EMBATES, is. in. J'itruv. Módulo, medida de
EMACRESCO ., íS, "Ii, ére. u. Gis. y que se usa en la arquitectura para arreglar ¿as
EMACROR, áris, ári. pas. y dep.Plin.Enrnagrecer, proporciones de sus cuerpos.
perder la gordura natural, ponerse flaco, enjuto, EMBLEMA, átis. n. Cie. Adorno de taracea, em-
magro. butido ó mosaico ; y tambien la obra hecha por
EmÁcüraTua, a, um. Gel. Limpio de man- este estilo. ‘I Cic. Adorno de plata u oro sobre-
chas. Part. de puesto y de encaje para vasos, que se podía quitar
EmIctia.o, ás, ávi, Minn, áre. a. Plin. Quitar y poner. Quial. Adorno de la oracion. Emblema
las manchas, limpiar. o figura para representar un sentido moral.
EMÁDEO, és, ni, ére. n. 0v. Madeo. EMBOLA, as. J. Cód. Teod. Carga de bastimen-
EatÁrakTie, Mes. f, Bibl. Emanacion, fuente, tos de que se hace provision en las navíos.
orígen. EmBótakaius, a, una. Plin. Perteneciente al
EMANCiPATIO, ónix. fi Dig. Emancipacion, libe- intermedio de un drama.
racion del hijo de la patria potestad. EMBOLiNLEUS, a, tun. Macrob. Intercalar. cita
EMANCIPAFOR, óris. ni. Prud. Emancipador, que se añade al mes de f¿brero en el ano bisiesto.
el que emancipa. Emadelmes, a, une &lin. V. Emboliniaus.
Etakareieá-rus, a, une Gel. Emancipado, sa- EMBÓLIUM, ií. n. Cic. Intermedio de la come-
cado de la patria potestad. Senectus nemint eman- dia .11 Argumento, prólogo, introduccion á ella.
cipada. Cic. Vejez que no es sujeta ni esclava de EmBeeuat, n. Petron. Rostro de la nave.
nadie. Part. de EMBOLUS, Vitruv. Émbolo, macho, clavija.
EMANCIPO, ás, ávi, áturn, áre. Cic. Eman- cuila ú cosa semejante que ajusta en un agujero,
cipar, sacar, poner el padre al hijo fuera de su po- w. Etudetn, ciudad (ir, Frisia.
der, dimitirle de su mano, ponerle en libertad. (t EMEÁTUS, a, una AM: Medido, corrido, pa-
Sujetar, reducir al poder ó dominio de otro. Eman- sado.
cipare se alicui. Plaut. Entregarse, sujetarse al po- t EMEDITÁTUS, a, nra. Apul. Mui meditado.
der 6 dominio de otro.---Agrunt alicui. Suel. Ven- ENIEDULLATUS, a, um. Pilo. Part. de
der un campo, una heredad, deshacerse de ella, EMEUULLO, les, ávi. átate, are. a. Plin. Qui-
cederla á otro.—Alicui filium in adoptionem. Cic. tar la medula ó meollo.
Entregar al isijo emancipado á la potestad del EMENDÁ.E1h4S. 171.
Lo que se
padre adoptivo. puede entnendar, corjr:eglir. "n,
EMANCO, as, ávi, áturn, are. a. Sin. Mancar, EmeNeÁTE. adv.. Cic. Enmendada, correcta,
lisiar, estropear y cortar las manos. 11 Lisiar cual- exactamente, con pureza, con diligencia, estu-
quiera otro miembro del cuerpo. dio.
EMÁNEO, és, ére. n. Dig. Permanecer, que- .EMENDATIO, únis. f Cíc. Enmendacion, Gorree-
darse, detenerse fuera del ejército 6 del cuartee clon.
mas de lo justo. l'Esta-e. Quedarse fuera. EMENDÁTOR, iris. Cic Enmendador, el que
Ea-Varo, as, ávi, átum, are. n. Cic. Manar, co- corrige y enmienda.
E Ml o
E .11/ 297

EMENDÁTÓILIUS, a, um. S. Ag. Lo que tiene vir- pasarse á vivir de una parte á otra. Emigrare
vilá. Cíc. Morir.
tud de enmendar, de corregir.
EMENDATRIX,
mienda.
f. Cíe. La que corrige y en- t ENtÍNÁTio, (mis. f Plaut. Amenaza.
EMiNENS, com. tior. tissimus. Cic. Emi-
ENIENDÁ.TUS, a, um. par t. (le Emendo. Cic. En- nente, alto, elevado. Escelente, grande, heroico,
mendado, correcto. magnífico.
EmEsnina-rus, a, uní. Suet. Alcanzado men- EMINENTER. adv. Sial. Eminente, altamente.
digando. Parí. de EMINENTIA, , t Cic. Eminencia, altura, eleva-
EmENeico„ ás. a. Sud. Mendigar. cion. I Cic. Escelencia.
&VIENDO. ás, ávi, áturn, are. a. Cic. Enmendar, EMiNEO, és, nui, ere. n. Cie. , Ser eminente, alto,
corregir. Emendare dolores capitis. Plin. Sanar, elevado.11Aparecer, salir fuera, mostrarse, de-
curar, quitar los dolores de cabeza, corregirlos. jarse ver. 111-n_:sceder, aventajarse. Eminebat ex ore
EMENSUS, a, une pare. de Emetior. Virg. El endientas. Cie. Estaba pintada en su rostro la
Liv. Que crueldad.
II - ha medido. I) Cure. Que ha corrido. j¡
que
Emixort, Gris, ári. dep. Plaut. V. Minor.
se ha medido, pasado, andado, corrido.
EMENTIOR, iris, titus sum, tiri. dep. Cic. Men- Emiartiaus, a, uf». Van-. Un poco elevado.
tir. jj Fingir. Ementiri auctoritatem .senalus. Cic. Emiarus. adv. Cae. De lejos, desde lejos.
Valerse falsamente de la autoridad del senado.— MIS el cominus. Cic. De lejos y de cerca.

In aliguem. Cic. Calumniar á alguno, mentir con- tris, alas surn, dep. Hoy. Mara-
tra él. villarse mucho.
t EMENTITE. adv. piare. Con fingimiento, con Emisnao, és, cui, ere. a. Mezclar: F.
mentira. Misceo.
EMENTiTUS, a, ln. pul. de Ementior. Cic. KMISSÁRIUM, n. Cic. Emisario, agujero, boca
Ementita auspicia. Presagios falsos. b portillo por donde sale alguna cosa, especialmente
EmEacea, iris, atas sum, ári. dep. Tríe. Com- el agua.11Conducto ; canal.
prar. EM1SSÁRIUS, m. Cíc. Espía, emisario, el que
EMÉREO, és, rd, ere. a. Cic. y se envía para esplorar ó registrar secretamente al-
EMÉRE n111, cris, ritos sum, éri. dep•Cic. Merecer. guna cosa.
11
Cumplir el tiempo de sus servicios. Emereri Emisora, ¿mis. f Cje. El acto de lanzar, despe-
pecuniant ex aliqud re. Gel. Ganar, sacar dinero dir y arrojar armas y piedras.
de alguna cosa. EMISSITIUS ó Ernissicius, a. ron. Cíc. Sacado ha-
EMERGO, is, si, sum, gére. n. Cíc. Salir fuera cia afuera. Emissitii Plata. Ojos preñados,
del agua, de debajo de ella. Salir, romper, bro- saltados, que parece se salen del casco.
tar.' ¡Nacer. (j Salir subiendo. Emergere ex Men- EMissus, a, ion. fl or. Enviado fuera. Pare. de
dicitate. Cic. Salir depobreza.—Ex digno nego- EMITTO, is, issum, tére. 'a. Cic. Enviar,
tio. Cíc. Salir, desembarazarse de algun negocio. mandar ir fuera. j i Hacer salir, dejar ir ó escapar,
—Ad summas upes. Luc. Levantarse á un gran soltar, poner en libertad. lj Arrojar, disparar, lan-
poder, a una gran fortuna. zar. l' ,Publicar, dar al público. Emitiere quites in
ENIÉRÍTA Augusta, m. Plin. Mérida, ciudad hostent. Ces. Dar órden á la caballería de atacar
de España en EsIremadurtt. al enemigo.—Laeryntas. Ov. Llorar.—Manu ali-
EmÉRYTENsis. n. is. Min. Perteneciente quem entittere. Ter. Manumitir, dar libertad.
á la ciudad de Mérida y el natural de ella. ENIMÁNUEL. S. 771. Bibl. Nombre con que fue
EmÉniTum, i. illociest. Premio que se daba á anunciado el Mesías, y .significa en hebreo Dios está
los soldados cumplido el tiempo de su milicia. con nosotros.
EIVIÉRITUS, a, unn pap i. de Ernereor. Liv. El EN10, ami, entizna ó emptum, émére. a. Cic.
soldado que ha cumplido su tiempo en la milicia, Comprar. Entere aliquid de aliquo. Cic. Comprar
y alcanzado licencia y esencion de ella. Este re- algo de Ií á alguno.—A/icaí. Ter. Para alguno.—
tiro se daba á los veinte años de servicio. Annuunt Judicein donis. Liv. Corromper á un juez con re-
temples prime emeritunt habere. Cic. Tener casi galos.—Beneficiis aliqueni Plaul. Ganar á al-
concluido el año de su empleo. Enterilutu stipen- guno con beneficios. — Preeibus. Se'tz. Alcanzar
dium. Cic. Servicio concluido. Enterita arma. Ov. por ruegos.—Bene. Cic. Comprar á bajo precio,
Armas vencedoras.IIParnae Eniereo.M./.Merecido. barato, lograr ganga.--Maula, magno ó •are. Cio,
E:ar:seo, os. m. Pijo. Salida. la accion' de salir Comprar caro.—Pondere. Plin. Comprar al peso.
hacia arriba lo que está sumergido. —Argento initnicum.Plaut. Grangearse un enemigo
Emartsus, a, um. para. de Eruergo. Liv. El que por prestar su dinero.—Prclio alterius. 'Ter. Com-
ha salido arriba. prar segun el precio Ií la palabra de otro, al pre-
EMETIOR, iris, mensas sum, iri. dep. Vtrg. Me - cio coman, á como va ó se vende.
dir.I1 Lir. Correr, pasar, andar. ['Concluir el ca- EISIODÉRANDUS, a, mn. Ov. Lo que se puede mo-
mino. Voluntae libi ementiar. Cic. Me conformaré, derar, aplacar, sosegar.
cederé á tu voluntad ó gusto. E:m(141;1ton, g ris, átus sum, ari. dep. Ov. V.
EMÉTO, is, messui, messum, tére. a. flor. Se- bloderor.
gar. EMODÜLOR, iris, ári. dep. Ov. Y. Modulor.
Emi. pret. de Emo. Emig nus, i. 711. Monte encumbrado que separa la
EMjCANS, tis. com. Liv. Que sale, que aparece India de la Tartaria.
le repente, con ímpetu y celeridad. EMÓLIMENTUa1, n. Cód. Teod. Fábrica, obra
EmieÁTim. adv. S'id. Con resplandor. de arquitectura.
EMICÁTIO, ónis. f. Apul. El acto de salir, apare- EMÓLIOR, iris, lbs aura, iri. dep. Plaut. Llevar
'Jet' de repente. al fin ó al cabo. jj Ceis. Arrojar, espeler, echar
EMico, as, cui, are. n. Plaut. Brillar, resplan - fuera. 11 Sén. Comí-lova. , agitar.
decer, relticiallSalir, aparecer, mostrarse, de- Eainarus, a, um. part de Emolo. Veg. Molido.
jarse ver, presentarse de un golpe, de repente. ENIOLLIDUS, a, um. Liv. Tierno, blando, dell•
Sobresalir. Emicare in filas. Virg. Saltar á ó en cado.
la ribera. Cor mica'. Plaul. El corazon palpita, itum, ire. a. Liv. Ablandar,
salta. haEcerdelicado y flexible. JJ Afeminar, ablaw
EMIGRATIO, órds. Utp. Emigracion, partida dar, enervar, enflaquecer, debilitar. Emollire
de un lugar á otro. num. Plin. Ablandar el vientre.—Mores.Ov. Sua-
EMIGRO, ás, ávi, atum, ire. a. Cic Trasmigrar, vizar, civilizar las costumbres.
298 EMP E N
a, DM. part. de Emollio. Lée EMPÓRIUM, n. Cic. Mercado, plaza ó lonja
EMOLLITUS,
Ablandado. pública donde se vende todo género de cosas.
*Emróitos, m. Plaut.
ENOJO, is, narn, ére. a. Pers. Moler. eLrcaacdoem
r.pra.
EMÓLÚMENTUM, n. Cit. Emolumento, utilidad, EMPTiO Emtio,
onancia, provecho, lucro, fruto. Pertinere ad EmPTIONÁLIS. m. (5117im n. is. Cie.
cuenta las ventas o almonedas.
El que fre-
bell9 emolurnentum. Just. Importar at buen éxito,
al feliz suceso de la guerra. EmmriTÁTus, a, um. part. de E mptito. Cód
EmóNao, és, ni, itum, ere. a.-Plaut. V. Moneo. Comprado.
Eu15111011, réris, mortuus sum, móri. dep. Cic. ri us y Etnpticius, a, am. Petron. Venal
Morir. Emoritur vis. Cel•. Se pierde la fuerza. que se compra tí se vende.
EMORTUAL1S dies. Plan!. El dia de la muerte. E mPTITO y Emtito, ás, ávi, átum, áre. a. free.
EMORTUUS, a, mil. liad. de Emorior. Piad. de Emo. Tác. Comprar frecuentemente.
Muerto. II Inútil, vano. EmPTivus, a, um. Fest. V. Emptitius.
EMÓTUS, a, um. Virg. Movido, removido. Part, EMPT011 y Emtor, óris. in. Cic. Comprador.
de Emplor pretiosusflor.El que compra á caro pre ajo.
EMÓVEO, és, mdvi, mata .), vére. Liv. Apar- ENIPTRa y Emtrix, J. illudest. La q ue
tar, remover, hacer retirar, alejar. 1J Mover de una compra.
parte á otra. Emovere ftamrnarn spiritu. Val. Más.. EMPTÉRIENS, tia. com, Vare. Codicioso de com
Levantar llama, encender fuego á soplos. prar.
EMPANDA, te. f. Fest. Diosa de los gentiles, así EMPTUS ó Emtus, a, um. par;. de Emo.
llamada de unos por presidir á los pagos abiertos, Comprado. I 1 Comprado, coreen pido. sobornado.
no cerrados á modo de ciudades, y de otros á pene Adquirido, grangeado, acarreado. ,Pax, empta
dando, por dar pan, entendiendo a Céres. nis. Lue. Paz adquirida con dinero, comprada.
EMPÉDÓCLES, is. m. Cíc. Empédocles, filósofo Emücieus, a, um, F. Mucidus.
y poeta que escribió de historia natural. E mtimo, is, ivi ó ii, ore. Quint. Bramar
ENIPÉDÓCLEUS, a, nue Cie. Perteneciente á. ó imitar el bramido e bueyes.
Empédoeles. EmCwritÁLE, is. nal•. Tarro, vasija grande
* EMPÉTROS, i. f. Plin. Empetro, planta seme- de barro para ordenar las•eras.
jante á la sasifragia. EMULI;EO, és, si, sum . veré- a Coi, Ürdeju
EmritÁsis, is. f. Quint. Énfasis, figura retórica: EMULSUS, a, um. parz. de Etnoteeo. Catul. 'Or-
es de dos maneras, una cuando se significa mas ele deñado. Emulsa Catul. Laguna desecada.
lo que se dice, otra cuando se da a entender lo que EmuNcrio, ónis. f. La al aran de sonarse.
no se dice. EmuNcTUsy a, um. par& de Entumo, P !CUL Lim
EmPRRACTUS, a, um. Dig. Cubierto por todas pio, por haberse sonado ó limpia :ovarices.
partes. E manare naris horno, Rol . . Hombre agudo ; pers-
EMPTIRAGMA, átis. n. Veg. Übstruccion, enfer- picaz, de buenas narices. Einunceus aura, Plaid,
medad de las caballerías en los intestinos. Aquel á quien le han limpiado ó quitado el ,licero,
EMPHYTEUMA, átis. n. Cód. El plantío ó me- —In dicendo. (Miza. Limpio, culto, pulido en su
jora de los bienes enfitéuticos. modo de hablar.
EMPHYTEUS1S, is. f. Dig, Plantío. Enfiteusis, EMUNDATIO, Onis. Ter!. Limpia, la acojande
contrato civilcon que se da á alguno el dominio útil limpiar.
de una heredad hasta cierto tiempo á para siem- EMUNOXTUS, a, um. Col. Limpiado. Part.
pre, con coadicion de pagar cierta pemsion al dueña EmeNeo, ás, ávi, átum, áre. a. Col. Limpiar.
en quien queda el dominio directo. ENIUNGO, is, nxi, nctum, gére. a. Piad. Sonarse,
EititPHYTEUTA, m. Cód. Enfiteota r; entiteuta, limpiarse las narices. Emungere argento ainpw,•;:.
el que está obligado á pagar la carga de la enfitéii- Ter. Limpiar á uno, quitarle el dinero, hurtársele,
sis. EMÜNDO, is ivi y ii, Aunt, ire. a. Col Fortalecer,
EMPIIYTEUTiCÁRIUS, m. Ezephyteuta. fortificar. Eniunire Tic. Limpiar, rozar,
EMPHYTEUTiCARIUS, tun, y cortar las matas de los montes para dejar caraino
EAIPHYTEUTICUS, a, Din. Entitétitico, per- ó tierra de labor.—Paladas. Tete. Secar las lagu-
teneciente á la enfitéusis. nas haciéndolas transitables.— Toros. Estar. Hacer
EMPtillis CA, re, y Empirice, es. f Plin. Parte de la cama para acostarse.
la medicina, que solo cura por la esperiencia. EMUNITUS, Din. part. de Emunio. Liv.
EMP1RiCA., órunt. n. plur. Plin. Los dogmas y leeido, fortificado.
principios de. los empíricos. Emusco, ás, ávi, átum, áre. a. Col. Quitar el
EMPÉRIcuS, m. Cic. Empírico, el médico que musco ó musgo de los árboles.
cura por sola la esperiencia. EmussíTÁTus, a, um. "cut. Perfecto, bien tra-
EMPLASTRATIO, dnis. j: Col. Uncion eor medio bajado.
de un emplasto.' engerimiento de los ¿L ' hules. daEdorn.iLTTATus, a, DM, part. de Emulo. Quin/. Me-
EMPLASTRATUS, a, uta. Palad. Engerto. Fact.
de EMOTIO, is, ivi, itum,n. Plaut. Callar, en-
EMPLASTRO, ávi, átum, áre. a. Col. Engerir mudecer y hablar entre dientes.
oa árboles. E MUTO, ás, ávi, átum, are. a. Quin;. Mudar,
ExPLAsTuum, n. Cela. Emplasto, medicamento trocar.
compuesto de varias cosas mezcladas, que se pone EMYDES, um. plan Plin. Especie de tortugas
sobre la parte lastimada. (1 Col. El engerimiento de que viven en agua dulce.
loa árboles. -
* n. Phi:. Fábrica de muralla E N.
pulida por el frente, y grosero. en lo interior.
EMPORETTCA charta, re. f. Plin. Papel inútil para En, adv. que se junta con nominativo y acusa-
escribir, en que los mercaderes envuelven algunos tivo. En crimen, en causa, Cic. Vé aquí el delito;
géneros. vé aquí la causa. En quatuor aras. Virg. Ve eget
EMPÓRIX, árum. f plur. Ampúrias, ciudad cuatro altares. Sirve á veces para estimular y es-
Ea, va-
antigua de Cataluña. citar. En age, segnes nave moras. Firg•
Para advertir y avisar. En
EllPtáRTTANUS, a, nm. Liv. Perteneciente ó na- mos, sacude la pereza.
hago ? Para
tural de Ampúrias, antigua ciudad marítima de la quid ago? Virg. Pero qué es lo que
España tarraconense. burlarse con ironía, Ea cu y tu liberas cominittas
E N C EN 1. 299
Cíc. Mira, vé aquí á quien entregas tus hijos. una estatua ele bronce de Alcaenénes, discípulo de
Para esplicar ira adiniracion. En ibi tu quidquarn Fídias, que retTesentoba un atleta.
nasci putas posse? Vare. Cómo: ¿ tú piensas que ENCYCLIOS, m. Vitrue. Círculo, o be.
ahí puede nacer alguna cosa? * ENDIÁDYS, is. Sem,. Figura poética en que
ENALLAGE, es. f. Enalage,, figura gramatical una cosa se expresa por dos nombres, v. gr. Pateras
en que se pone una parte de la oracion por otra, y libamus el aneo. Virg. hacemos libaciones en colmo
unos accidentes per otros. de oro.
ENÁRRÁBÍLIS. m. n. is. Quint. Lo que se t Ex p o. Preposicion usada de los antiguos iatt-
puede decir, contar, referir. 210.9 en lugar de In y de hitas, como Endo arcanas
ENARRÁTE. adv. Gel. Con esplicacion. Enarra- Luce. lo mann. Endo cceptus. Aleo. Inceptus. En-
tina. Gel. Mas claramente, con mayor esplicacion. dogredi. Luz:e. Ingredi. Endojacito. Lei de las
ENARRÁT!O, onis. f Esplicacion, inter- XII tablas. Injicito. Endoithno. Fest. Inditium
pretacion, esposicion. Poittarain enarratio. Quin,`., Endopediri. Luce. Impedir:. Endoperator. Lazy.
La esplicacion de las poetas. Imperater. Findoplorato. Fest. Implorato. Endo-
ENARRÁTOIL, OriS. ni. Gel. Intérprete, espositor. tnetar. En. I ntiletur. Endovolans. Involans, etc,
ENARRO, ás, ávi, tum, áre. Cic. Contar, de- ENnitívEnicus Dens.m.Insc. El dios Endovélico,
cir, referir. I I Quin t. Esplicar, interpretar, esponer propio u/ los celtíberos.
las cosas dificileo. ENuRfniiDíTus, a, um. Sid. Vestido con la ves-
ENA=C011., áis, ñtus suco, nasci. dep. Tu. Na- tidura llamada endromis.
cer, salir alguna cosa. ENDIttrY1IS, idas. f. Marc. Ropa gruesa de mucho
EN ÁTO, as, avi, atum, are. a. Loe. Salir a na- pelo, de que usaban los antiguos en la carrera y en
do. Cic. Salir, desembarazarse con dificultad de tiempo de lluvias. ¡lino. Las hubo laminen mas finas
alguna cosa. y delicadas de lana y de púrpura, llamadas tirias.
ENÁTUS, a, um. part. de Enascor. Sud. Nacido, ENDVAION, Onis. Cic. En d imion, el primero
crecido. que halló el curso de la lana, de donde fingieron que
t ENÁVÁTU3, un:. part. de Enavo. Tan, Hecho esta le amó, y le tiene aun adormecido en el monee
con diiigencia, con mucho cuidado. Lalmio de Caria..
EN,z,vittet, :is, avi, átum, ate. Plin. Pasar na- ENDYN11ÓNÉUS, a, um. Aus. Perteneciente 4
vegando. 11 Cic. Saiir de un peligro, de un lugar Encomien.
trabajoso. EN ÉCÁ.TIUX, iris. f Terl. La que mata, sofoca,
ENÁVO, ás, áre. cc. Tác. Trabajar con mucho 'NÉCATI3S, a, um. Plin. Muerto, sofocado. Fuel.
cuidado, con gran conato. de
ENC.ENIA, órinn. n. piar. Bill. Fiesta anual por FUSCO, as, avi y coi, atm]: y necturn, áre. a.
la dedicacion de alguna obra ó rito nuevo. Ter. Matar, dar muerte. Enecure aliquezzi verbas,
ENCARDIA, m. f Flia. Piedra preciosa en que dicendo. Tee. Sofocar á uno, aturdirle,ron}perle la
aparece la figura de un corazon, de dende tomó el cabeza, matarle con palabras. En los cómicos se
nombre. lee Enieo, as.
ENcArtrr, órnrn. so. plan. Fileno. Festones á ENECTUS, a, um. pa•!. Eneco. 3.1uerto.
tejidos de frutas, pintados ó esculpidos por adorno. Macilento. II Exhausto.
* ENCAUSTES, X. nt. Tributo. Esmaltada . , el que ENRMA, átis. n. Friso. El caldo de la ayuda.
pinta con esmalte. EN,vÁTto, fi Ano!). Desfallecimiento
ENCAUSTiCA, le. f Plin. y languidez, flojedad.
ExcAusTIcE, es. f. Anul. Encausto, el arlo ENEilVATUS. urn.part. de Enervo. Cic. Ener-
del esmalte, la5o • de diversos colores sobre oro, vado, debilitado.
plata, vidrio cte. ENERVIS. un. f va. is. Quid. Débil, flaco, sin
ENCAUSTi' CUS, a, um. Plin. Perteneciente al es- vigor ni fuerza. I j M'entintan.
malte,. ENERVO, áS, avi, átala, are. a. Cíe. Enervar,
ENcAusTum, i. a. Plin. Esmalte ó el arte de enflaquecer, debilitar, quitar las fuerzas, afeminar.
esmaltar, encausto. ENERA t:S, a, um. Apul. 17 . Enervas.
ENc p,usTuo, a, nra. Marc. Esmaltado. matizado. ENcii- BÁTA, ornar. n. plan. Vileza,. Cieelasfigieras
ENcAu .nutum, u. Cod. Teod. El archivo en pequene3 huecas, que los antiguos metían en vasijas
que se guardan los libros públicos de los encabeza- llenas de agua, y en ella hacían varios y estrenos
mientos de las ciudades y provincias. movimientos.
ENCAUTUM, Teod. Género de escritura ENCiÓNÁSI. jadee!. Man. y
hecha con fuego y un taladro, de que usaban tus ENcóN A - sís, is. f Cic. Licaon, Teseo, Hércules
gobernadores de las provincias para firmar. U Es- constelacion compuesta de 18 estrellas. La paialtra
tampilla. significa El arrodillado..
ENCÉLÁDUS, Encolado, gigante lizrinidalle, ENGONÁTON, i. a. l'Una). Especie de retaj solar
hijo de la Tierra y de Tártaro, á quien Júpiter hirió portátil.
con un rayo, sepullándole debajo del monte Etna. ENH/EMON. a. Plin. Medicamento de oliva ará-
ENCFT1R1DWN, n. Dig. Manual, librito peque- biga de mucha virtud para restañar le sangre y ce-
ño. l'asee. Lanceta de cirujano. rrar las heridas.
ENCHYTUM, Cal. Especie de torta. ENTIARMONYCLI S, um. Marc. F. Elarmonicus.
ENCLIMA, átis. st. krilruv. Inclinacion, pen- ENHYDRIS., j: Min. Culebra de agua,
diente. II Clima, * ENHYDROS, Plin. Piedra preciosa redonda,
ENCLITICUS, a, am. Diom. Que inclina ó aparta que al moverla parece que se mueve algun licor dentro.
de sí. Dan este nombre los gramáticos á las conjun- ENIM. Conjuncion causal. Cic. Porqué. Siempre
ciones que, ve, ne, porquécuanclo se posponen á las se usa puspuesla y . eleganiemenle con •t enim, ve-
palabras, hacen que recaiga su acento en la sílaba rum enim, certe enim, y enim vero. Ciertamente
anterior. con efecto, en realidad, de verdad.
ENCOLPI2E, árum. in. plan Sén. Vientos que ENIMVÉRO. conj. Cje. Ciertamente,
á la verdad.
vienen del mar por los Estrechos. ‘I Mas, pero.
ENcomsómÁTA, um. n. plur. Varr. Una especie ExirEus, i. ni. Lucr. Rio pequeño de.Tesalia..Ab :112.1
de vestidura que con un nudo se ataba al cuerpo, y ENisus, a, um. part. de Enitor. P il71.
isum est. Salust. Ellos hicieron todos
se cuenta entre los adornos cómicos de los siervos. zletzstli=sti .
ENCÓMIUM, n. Encomio, elogio. Ws
ENcaTNómitNos s m. El escelente, nombre de ENizao, és, ha, ere. n. Virg•
E N OO EN U
. 300
ENÍTEsco, océre. n. Salust. Brillar, re- EerCrrEsco, is, tui, acere. n. Suet.
cer, saberse, divulgarse. Darse á cono.
lucIr, resplandecer. jj Distingnirsed, señalarse.
resp andece en ENI1TÁTIS, a, urn. Apul.
tet decus ore. Vírg. La unges Notado, observado,
advertido, esplicado. Part. de
1311 semblante.
ENiTOR, éris,
nisus y nixus sum, 131ti. dep. Eezerro, ás, avi, atum, áre. n. Plin. Notar, oh-
Esforzarse, procurar, trabajar con todo esfuerzo y EvNaov
serr.
empeño. empeñarse, hacer todo lo posible. Subir "¡Tus, a, um. Petron. Innovado. Part, de
con trabajo y esfuerzo. I Lxv. Parir. II Salir, des- ENÓVO, ás, are. a. Cic. Innovar, ren ovar.
embarazarse, con trabajo y esfuerzo. Eniti objec- -1- ENE, entis, n, parí. de presente or
:ea rb.0 SSum.
tupa aygerem. Tác. Empeñarse en montar la trin- Ente, todo lo que realmente existe. Algunos alegan
chera. Corrigere mihi gnatum porro enitere. Ter. la autoridad de César falsamente.
Procura con todo esfuerzo corregirme este hijo. ErzsTcftus,i.in.dim,deEnsis • Plaut. La espadilla,
ENIXE, ius, issime. adv. Cic. Con todo cuidado, ENSiFER,a, um. Ov. y
con esfuerzo, con ernpeiio. ENSYGER, a, une Ov. El que lleva espada.
ENIXIM. adv. Non. V. Enixe. ENSiPOTENS, tis. com. COli1J. Poderoso por SU
ENtxus, us. ni. Plin. El parto. espada.
Exixus, a, una. part. Enitor. Liv. Enixior ENsis, is. se. Cic. La espada: II Va/. Plac. Orion,
opera. Plin. Mayor trabajo. Cerca enixa re parta. M71.Slelacion.
Min. Cierva parida. ENTÉLÉCHIA, te, ó Endéléchia, f Cic. El áni-
ENNZEUS, a, uní. Cic. Perteneciente á la ciudad mo, mocion continuada y perenne, que puso Aris-
de Ena en Sicilia. tóteles par quinto principio, ademas de los cuatro
ENNÁCÓNUS, a, um. Hig. Eneágono, que tiene de que dijo nadan todas las cosas.
nueve ángulos. ENTELLINUS, a, um. Cic. Perteneciente á En-
ENNEACRÚN05, i. ni. Nombre que tenía una tela, ciudad de Sicilia, cuyos habitantes se dicen
f uente cerca de Atenas por sus nueve caños. Entellini, orum.
ENNEÁPHARMÁCUM ernplastrum, n. Cels. Em-
plasto compuesto de nueve cosas medicinales. ENTÉROCÉLE, es. f. Marc. La hernia, tumor en
el escroto : las hai de muchos modos, segun el humor
ENNEAPHTONGOS, m. Marc. Cap. Que tiene que las causa.
nueve sonidos. Divrer itócÉeIcus, a, um. Plin. Potroso, el que
ENNEÁPIIYLON, i. n. Plin. Yerba de naturaleza padece hernia.
caustica, que tiene nueve hojas largas, y es útil para ENTIIEiTUS, a, um. Merc. Inspirado, lleno del
los dolores de los lomos y de las ancas. espíritu de Dios, divino.
ENNEITIeus, a, am. Firm. Eneático, lo perte- ENTIIÉCA, f. S. Ag. Gaveta, escritorio, ar-
neciente al número nueve. mario ó papelera para guardar el dinero.
ENNEEKLMÉRIS, is. f. Seccion del verso heroico
entre los gramáticos con cesura, despees del cuarto ENTHEUS, a, urn. Sál. Inspirado del númen
pié, que cae en la sílaba nona. celeste.
ENTIIYMÉMA, átis. si. Cj e. Entimema, silouismo
ENNENSIS. m. f. sl. n. is. Cic. Perteneciente ó
imperfecto, al que falta la proposicion mayor O la
natural de la ciudad de Ena en Sicilia. menor.
ENN1ÁNISTA., Imitador del poeta Enio.
ENNIÁNUS, a, um. Sén. Eniano, perteneciente a/ ENTIIYMESIS, is. f Tent. Animacion, el acto de
poeta Enio. animar ó infundir el alma en el cuerpo.
ENIIIBÍLÁTUS, a, um. Paul. Sin nubes, claro,
ENNIUS, ( Q.) Cíc. Quinto Enio, natural
sereno.
de Radio en. Calabria, cerca de Ta•ento, hoi tierra Terl. Disi-
t ENÚBa0, ás, ávi, áturn, áre.
de °Iranio, escritor de comedías, de tragedias, de
par. desvanecer las nubes.
anales, y de la segunda guerra púnica ; de cuyas
ENliV30, is, nupsi, nuptum, bere. n. Liv. Casarse
obras solo quedan fragmentos de hombre de grande
ingenio, aunque tosco en el estilo y en el (tele. Nació fuera de su clase, de su condicion y estado, mal-
casar se.
por los anos. de 511 ó 13 de la, fundacion de Roma.
ExlecEA, w. Cic. Nocion, idea innata. ENüCLEITE, adv. Cic. Clara, distintamente.
EN1NOSIGIEUS,1. m. Juv. Neptuno, que bate la ENÜCLEíTOS, lun. Marc. Emp. Limpio de la al
tierra. medula.neic.Puro, limpio, claro, sencillo. Mut• de
ENO, ás, ávi, átum, áre. a. Plaut. Salir, sal- ENüceeo, ás, avi, átum, are. a. Apio. Sacar la
varse á nado. Tantionque fretis entarimas orbenn. almendra ó la carne quitando la corteza óel hueso.
Val. Flac. Y hemos pasado navegando tanto 11 Aclarar, esplicar, esponer.
mundo. ENÚDO, ás, ávi, aluna, áre. a. Col. Desnudar,
ENÓDÁTE, ius, issIme. adv. Cic. Claramente. despojar. 11 Interpretar, esponer.
ENÓDÁTIO, (mis. f Cic. Esplicacion, esposicion. ENtestÉRÁzto, ónis. f. Cia. Numeracion, el acto
ENÓDÁTOR, óris. m. Tent. El que declara, es- de contar. ll Cic. Recapitulacion breve, epílogo de
plica. las principales cosas de un discurso, enumeracion.
ENÓDÁT1.11, a, um. part. de Enodo. Cal. Limpio ENüNIÉRÁTUS, a, um. Liv. Numerado, contado.
de nudos. 'Inc. Esplicado. Part. de
ENÓDIS. m. f. dé. si. is. Virg. Lo que no tiene eco na áre. a. Cic. Numerar,
Ron, taasr., ávi, átnw,
nudos. n Pan, Claro, sin dificultad. contar,
ENÓDO, ás, ávi, átum, áre. a. Col. Quitar los praErNeUnNenliNmee,racsa,dáo.v 1, átum, áre. a. Quint, Con'
nudos. Esplizar, declarar, esponer, quitar las
dificultades y oscuridades. 11 Desnudar. ENUNTIÁ • IO, f Cic. Enunciacion, manifes-
ENORCBIS, is ó idis. f Min. Piedra preciosa, cu- tacion, declaracion de lo que se ignoraba ó estaba
yos pedaz9s representan la figura de los testículos. lo)cosu il ctoio. 611. Espresion, esposicion, esplicacion.11Pro-
ENoRma, m. mé. n. is. Min. Enorme, desme-
surado, desproporcionado, desarreglado, fuera de 1:N13mi:1.T/t'es, a, um. Se'n. Enunciativo, decla-
toda proporcton, norma, regla. rta btiavo6, beos ismeessiavImanifestativo de lo que s e ()cal-
ENORMITAE, átis.f. Quint. Enormidad, demasía,
exceso, sin norma m proporcion. ENUNTIkTOR, óris. m.
ENORMi • ER. adv. Sén. Enorme, desmedida- ENUNTIÁTRIX, 1C1S• Quint. El ó la que de-
mente. fuera de toda regla, órden y norma. nuucia, declara, manifiesta.
EP A E P 1 301
ENuYink-rum, n. Cic. Proposicion, enuncia- EPÁPIDERÉSIS, 19. f. Marc. La cortadura dei
eion. pelo.
ENUNTIÁTUS am. Cic. Enunciado, dicho, es- E P APHRODITIÁNUS, a, um. Tác. Perteneciente á
presado, manifestado. _Mut. de Epafródito, liberto de Neron, que le servía de se.
ENUNTIO, ás, átum, are. a. Cic. .Enunciar, .crelario para despachar memoriales.
esplicar, declarar. II Descubrir, divulgar, publicar, EPASTUS, a, um. Lo mismo que Pastas. Ov. Que
revelar. Se halla tambien Enuncio. ha pacido.
ENUPTIO, onis. f. Liv. El acto de malcasarse. EPENDYTES, se. m. S. Ger. Vestido para po-
ENOT11.10, 12, iv.i, itum, ire. a. Col. Nutrir, criar, nerle encima de otro, sobretodo.
engordar. EPENTIIESIS, is. fi Serv. Epéntesis, figura gra-
ENtyruiTus, a, um. part. de Enutrio. Plin. Nu- matical, por la cual se introduce una letra ó sílaba
trido, criado, alimentado, engordado. en medio de una diccion, como navita por nauta.
ENYo, us. f. Sil. Belona, diosa de la :guerra. EPÉUS, Virg. Nombre del que hizo el ca-
La guerra. bullo en que entraron los griegos en Troya.
EO EPHALMÁTOR, Oris. m. Jul. Fírm. Saltarin, dan-
zarin.
Eo. adv. que se junta con gemflro. A' tal punto, EnnLnÁTus, a, um. Varr. Llegado á la edad de
á tal estado, á tal grado, á tanto.11A' fin de que, pubertad.
para que, con intencion de. I I Allá, allí, en aquel EPHEREIÁ, órum. n. piar. Fiestas que se hacían
lagar. n Con los comparativos, mas, tanto mas. Eo á la pubertad de los hijos.
loci res est. Ci•. El negocio está en tal estado, en ta- EPLU1BÉUM, i. n. Vitruv. Lugar en la palestra en
les términos.—lnsolentice 1irocessit. Plin. men. 1-la que se ejercitaban los jóvenes.
venido, ha llegado á tanto, a tal punto de insolencia. EPTIÉBIA, m. f. Dona,. La pubertad.
Non eo dice. Cíc. No lo digo por esto, con el ánimo EPHÉnieus, a, um. Apul. y •
de. Eo usque. Máx. Eo usque duni. Col. Eo EPHÉBIUS, a, um. Maui. Perteneciente á la pu-
usque ist. Eo ad dom. Apul. Hasta que, hasta bertad.
tanto que. EPHÉBUS, m. Jóven que llega á la edad
Eo, vi, íturn, n. Cic. Ir, andar, marchar, de la pubertad, es decir, á los catorce años.
caminar. lee do •milum. soma-11:12.
EPHÉDRA, f Plin. Cola de caballo, planta.
Ir á dormir, irse á acostar.—Pedibu•. Maui. Ir, EPHÉLIS, f Cels. Cierta aspereza del cú-
andar á pié.—Viam longain. Virg. Andar nal largo Lis, y dureza de mal color.
canino, hacer una jornada, un vioge EnnLmibus, idis. Cíc. Efemérides, diario.
Cés. Ir á socorrer, al socorro.—Jnficias. ErnbiLaum, n. Pün. Efemero, yerba pare-
Piaut. Negar. — In auras. Ov. Alentarse, eva- cida al lirio.
porarse, desvanecerse. — corpus, Qu'ira. For- EPHÉSIA, 1)rum. n. piar. Fiestas de Diana en
marse, hacerse cuerpo.—/n opus alieninn. Picad. teso.
Mezclarse, tomar parte en las necesidades agenas.
Ultra alicujus. Kiri:. Huir de acercarse á
EPHÉsiNus, a, um, y
alguno.—/n pos.s.es.sioncm. Cic. Ponerse, entrar en EPTIÉslus a, una. Luc. De ó perteneciente á
posesion. —la sealentiam alicujus. Liv. Seguir, ser Éfeso, ciudad
' del Asia menor en. la Jonia, célebre
del mismo parecer que otro.—/n srecula. por el templo de Diana.
Eternizar la memoria. II dies. Plin. Se acaba, se EPIIESTII, órum. m. piar. Los dioses Penates
pasa el dia.—Fluvius. Virg. El rio corre. Lares.
EODEM. adv. Cés. y EFIIF.STRIA, orara. n. piar. Fiestas que se ha-
EODEM loci. Cic. A lli mismo, en el mismo lugar. cían en Taas en honra de Tirésias.
E07,;, onis, 6 Eone, es. f Nombre que Alejandro EPHÉSUS, f Hoz. . Éfeso, ciudad del Asia me-
Cornelio dio al árbol de que se hizo la nave Argos. nor.
EOPSE. ant. en lugar de Eo ipso. Plaut. EPHÉT,E, árum. m. puo. . Jueces de lo criminal
* Eos, es, f. ()cid. La aurora. en Aténas.
Eous, a, um. Virg. Le la aurora, perteneciente EPHIALTES, a3. in. Claud. Efiáltes, hijo de Nep-
á ella y al oriente; oriental. tuno. Macr.. Pesadilla, incubo.
EOUSQUE. adv. Col. V. Eo. adv. EPHIPPIÁTUS, a, um. Cés. El que cabalga en
silla.
EP EPHIPPIUM, n. Cés. Silla de caballo.
EPHOD. jadee!. Efod, vestidura sacerdotal de los
EPACTm, árum.f. rho. . Lid. Epacta, el número judíos, especie de alba que se ponían sobre sus ves-
de dial ert que el nao solar escede al lanar coman tidos.
de doce lunaciones. EPRODUS, Jul. F • iTt. Insinnacion, modo de
EPiGOGE, es. f. Quint. Argumento llamado in- decir, que ocultamente y por rodeos se va apode-
claccion. rando de los ánimos,
EPÁNÁDIPLI5SIS, is. f La figura complexion, EPLIORI, &rin in. plan Cic. E'foros, magist •a-
cuando una sentencia empieza y acaba con la misma 1 dos de Esparta, instituidos por reopompo para re-
palabra.
EPÁNÁLEPSIS, j a. Divin. La figura repeticion
f renar el poder del rei y del senado, como en Roma
los tribunos de la plebe para oponerse á los cónsules.
de una sentencia con alguna 6 algunas palabras de Enfurta, m, y Ephyre, és. f. Plin. Corinto,
intermedio. llamada así en lo antiguo.
EnANÁnuártA, w. f. Especie de repeticion, cuan- EPHYRXIAS, ádis. f. La muger de Corinto.
do muchas sentencias empiezan por una misma pa- EPHYREICS, um,
labra. EPHYR.F.US, a, nm. Virg. Corintio, perteneciente
' NASTROPII -2, es. f. La figura repeticion in- á la ciudad de Corinto, ó natural de ella.
* EP Á
mediata de uva palabra, habiendo acabado en ella m. Hire. EI soldado de marina.
navio. rt.
misma la sentencia anterior, como Sit Tityrus Or- EPÍRÁTIIRA, ce. f Yitr. Escalera depoema, a
Phe ns, Orpheus in silvis. • EPÍCEDION, n. Exige. Epicedio,
• EPiNÓDOS, i. Quint. Regresion, figura retó- clon fúnebre en alabanza ,le un difunto:
rica. Perteneciente á Epi-
EP 'ÍCIIARMIUS, a, um. tse.
E P ÁtionTnósis,is. f La figura correccion: v. gr. carmo.
Brundusium, velpolizis ad nurnia accessi. EPiCIIARMUS, i. (7k. Efficanno, filósofo d

EPI EP
302
Ericarorml"-Mnius,
Siracusa en Sicilia, disdpulo de Pttágoras, y poeta m. Vop. Epigrarnatista,
el compositor de epigramas.
cómico.
EpIcHutibu, "Mis. n. Quint. Argumento que EPIGRAMMÁTICUS, a, um. Esparc.
Perteneciente
por cosas comunes y pi obables ;
al conlra-
prueba
o de la demostracion, que prueba por propias y ci'iigG'i. Latnru%iTioN,
al Er u. dim. Yarr. Breve epi-
necesarias. graEu ai
EPial-nrszs, Plant. Jarro grande para beber. RAMMISTA, m. Sid. Epigrammatarius.
.EricírnÁltisstA,sátis. n. Tert. Música para des- EPIGRUS, an. Szfrz. Clavo, clavija 6 cuila de
nuca de la fábula ó representaciou. madera.
Eri"CCIFNUS, a, um. Quin/. Epiceno, cornun, nom- órum. in. plaza Pueblos de ZIolia y de
bre que hace á lbs dos géneros, masculino y feme- Elide.
nino. Cels. Epilepsia, mal catluccan
EP1CRÁTES, is. m. Cic. Epícrates, poeta cónico gota coral, dicha así por ser como una gota que
de Ambracia. II Un retórico ci filósofo ateniense. sobre el coz-azul?.
Encaócum, n. Fest. Vestido de muger de co- EPiLÉUS, m. Plin. Especie de gavilan.
lor azafranado. EPiLoutis, i. in. Cic. Epílogo, recapitulacion,
EFICRoCUS, a, am. Plaut. Azafranado. I I Del- peroración.
gado. EPiMEDION, n. Min. Tallo con hojas de
EPTCÜREUS, a, y yedra que nunca florece.
Ep icums, a, um. Cje. Epicureo, pertenectezzle ErimÉLAs, antis. nz. Min. Piedra preciosa
como los epicureos sus sectarios. blanca que negrea por la parle superior.
alfilósofo Faiieuro, EPilIELES. Estudiado. Titulo del libro primero
EPiCORUS, nt. Cíc. Epicuro, hijo de Nedcles,
ilósofo estoico, nacido y criado en Sumos, que ponía de Apicio cíe las varias especies de guisados.
f EPLIÉNIA, órum. u. plus. duo. Regales que se
el sumo bien en los deleites.
hacían los antiguos á cada luna nueva.
EPICUS, a, nm. Cic. Épico, heroico, como poeta
l^PIM ENiDES, is. m. P lin.P ocia e l-deli re°, cretense,
épico, poema épico. del tiempo de Pilágoras, que enviado peor su padre
EPiCYCLUS, 771. Marc. Cap. Epiciclo, círculo Agisarco á guardar un rebaño: dicen que estuco
que se supone tener su centro en la circunferencia durmiendo ea una cueva 57 años, y luego quedó he-
de otro. cho poeta.
EPID2ECIÁ. Venus. f Serv. Vénus presidente de, EffilEtiíDIUM, 9Z. Plin. Especie de cebolla me,
6 que sobreviene al convite. noa fuerte que las aleas.
EPiDÁ1INIENS1S. M. f. Sé. 71. PlaUt. y. EPími.INIcs, a, mil. Jrw. Mensual, de todos los
EPiDA1tN1US, a, um. Piaut. Pertenecienteá, ó meses ; habla de las cebollas que se regalaban los
natural de Durazo. moros cada mes.
EPTDAMNUS, i. Plin. Durazo, cuidad de Al- ErimÉRismusi, m. Marc. Cap. .Dístribucioa
bania, así llamada del reí Epidanino que la fundó. division repetida, que suele hacer el orador en el
EPiDAUREUS, a, um. itrien. y medio de su discurso para renovar la memoria al
EP1DAURITÁNUS, a, urn. S. Ger. y juez.
EPiDA1j1111:S, a, uní. Ov, De Ragusa, ciudad de EP -011,.:THEUS, 77t. Epimeteo, hijo de da-
p almada. I I P Malvada, ciudad de la illo- pelo y de Climénes, hermano de Prometeo.
rea en Tzaconia. idis. O v . Pirra, hija de Epimeteo,
EPIDAl2111.1151, i. 71. y Epidaurns, i. f. Lic. Mal- EPimE rraim, n. Cód. Teod. Lo une se da á
vasm, anidad del Peloponeso, celebre por el templo alguno demos de su peso ó medida justa.
de Esculapio. 11 Ragusa en .Dalinacia. El'iNIONE, es. f La figura cond,:plicaciou,
EPVIDÉLJUS, .4dabrezzontbre de Apolo. cuando se repite la misma palabra inmediatamente :
ErinINTÉ:TIcA, ()runa. n. piar. Col. Alojamientos, • v. g. 3ivis el vivís non ad deponendam, sed ad con-
cuarteles de soldados,. firmandaaa audaciam. Cic.
EPIDÉNIUS, i. adj. Am. Epidemia, una de las tres EPINEriluiDium, u. Pula. Carnosidad en los
especies en que Arriano divide la peale, que quiere riñones.
decir que se estiende por el pueblo ; las otras dos órum. n. pisos. Suet. Epinicio, fiestas
son Pandémos y Laemódes. a poesías con orasion de alguna victoria.
EPTuIcTicus, a, una. Cie. Demostrativo, exorna- EPÍN1-CT1S, idiS. f. Cela. Ulcera ó fístula lacri-
tivo llamase así uno de loa tres géneros de elocuen- mal. 1 U' lacra de mui mala calidad, que nace en el
cia, al cual pertenece la alabanza y el vituperio. muslo ó en el pié, e' inquieta mucho de noche, dr•
EPIDIPNIDES, Una. f. plaza Marc. Los postres, donar tomo el nombre.
ó el segundo ó tercer cubierto de una comida ó EPiPACTIS, tdiS. f. Plin. .mata pe-
cena. quena semejante al ez:ebro negro.
EPIDIPS1S, is. f Demostracion, ostenta- EPiPIIÁNIA, órum. 71. piar. Ecles.Epifanzadfiesta
cien del arte histriónica. de la adoracion de los tres reyes maga s , a quienes
EP1DROMUS, i. Plin. Cuerda que sirve ;ara fue revelado el nacimiento de nuestro Señor Je-
recoger ó alargar las redesli Vela del mestil de SUCT
mesana. ileuerdas que suspenden una cama á ma- EPIPIlÓNÉAIA, átis. n. Epifonema, figura
nera de hamaca. de sentencia, re/lea:ion, esclamaaion sea tenciosa
EinicLossis, idis. f sobre lo que se dice ó aprueba: v. g. Tarifo -uzo-
ExicLovris,Idis. f. Plin. Epiglótis, lengüecita lis eral .ronzanzat z condene gentenz. Vira,
que lapa la ría de la áspera arteria, para que el Cíc. Destilacion, flux ion.
manjar y la bebida no entren, por ella al pulazon. f. sé. n. is. Lie. V. Epiroticus.
EriEVÉD1UM, n. (Voz híbrida.) Quina La
EPiGONI, órum. na. plaza J'as]. Los hijos que la- guar-
vie; on los soldados de Alejandro Magno en las nzu- mcion non que se ponen los caballos al coche.
qeres asiáticas. II Los que con el capilan Alcmeon Epirota
emprendieron la segunda guerra contra Tebas, y la nalPitYlrz A11:5; lay n1P eitre°teE'pierso.m á la pro•
destruyeron en venganza de que sus padres habían Erinericus, um. Cíc. Pertenecien te
muerto en la primera. Es título de una, tragedia vincia y ciudad de Epiro, Ó á los epírótas.
de Aedo. dad
Plica. Epiro, ciudad
y pro-
EPiRUS y Epirus,

1: GRAMMA, átiS. n.Cw.


a, composicion poética breve, aguda y ratio, a.
rinda de Grecia entre Macedonia, Tesalia,
y el Mar jonja,
.Acaya
EP I E Q U r. 303
EpiamINIum, n. Episcénos, i. Van La parte cuatro respecto de tres, doce de nueve, cuarenta ae
superior de la escena, la parte de la fábrica del treinta. Epitritus pes. Diosa. Pié epitrito, consta
teatro que caía sobre la escena, la cual estaba mui de cuatro sílabas, una breve y tres largas.
adornada entre los antiguos. EPÍTROPus, in. Aus. Mayordomo, cachican.
EPISCHIMON, n. Vi(r. Cuña para abrir la EPiTvllust, n. Cata. Manjar de aceitunas ma-
madera. chacadas y guisadas con aceite, vinagre, comino,
EP:SCUPÁLTS. f lé. n. is. Prud. Episcopal. culantro, ruda, yerbabuena é hinojo.
t EPISCOPÁLíTER. adv. S. Ay. A' modo de obispo. EPYÚRUsri. m. Pat. Inspector, custodioll Tara-
os. in. Tert. Obispado, el cargo villa para cerrar alguna cosa.
dignidad del obispo, y su diócesis ó territorio.
y dignidad EPLZEUXIS, is. Caris. Epizéusis ó condupli-
EPtsCOPIUS, a, urn. Cic. Perteneciente á espía, caciun, figura retórica, por la que una palabra se
guardia, atalaya, acecho y observacion. Episcopias repite seguidamente con ímpetu y vehemencia
phasehis. Cic, Bergantin de observacion. EPsZYGIS, Mis. f. Vitruv. El ejecillo de bierro,
EPISCóPUS, m. Dig. intendente, juez que pre- que puesto en el taladro del cubo contiene .las
side á la venta de los comestibles. S'. Ay. El cuerdas atravesadas, que con su movimiento se
obispo. tuercen y estiran.
EPISTÁTES, m. Catal. Sobrestante, mayor- EPÚDES, um. in. plur. Ov. Peces marinos de
domo para guardar los comestibles en las casas ó figura »lana.
an las granjas. Así se llamaban tainbjen los que EPonos, . ni. Quid. Epódon, poesía compuesta
presidícia y gobernaban los certámenes de los atletas. de dos versos desiguales, en cada uno de los cuales
EPIsTOLA, ce. Cíe. Epístola, carta. cimba el sentido.
Ems . rocilftis. f a. isr y EPoGnous numeras, i. ni. Macrob. Número que
EPISTOLiCUS, a, um. Gel. Epistólico, epistolar, contiene en sí otro menor, y ademas la octava
lo perteneciente á carta ó epístola. parte de este, como nueve respecto de ocho, que
EPISTOLIPM, n. Calid. Carta pequeña. contiene ocho y uno, que es su octava porte.
EmsTomiu)i, n. Sén. Llave para sacar los EPONA, re. f. Jun. Diosa presidente de los ca-
licores de las vasijas grandes y de las fuehtes par- ballos, de los asnos y de los establos.
ticulares, y para cerrarlas. El registro del ór- EPOPS, ópis. Virg. La abubilla, ave en que
gano. dicen frie' convertido Terco, reí de Tracia.
*EPISTRUPTIE, es. f. La figura llamada conver- EPor'rA y Epoptes, 77/. Test. inspector en los
sion. sacrificios eleusinios maestro de ceremonias.
EPISTYLUJNI, n. Vitral). El arquitrabe, miem- E poREDIA, 'Pan. Ivera, ciudad de Pia-
bro in fe' río). de la cornisa. monte.
EPISYNÁL.EPILE, es. J. Diom. La figura siné- EPónknuf.:, áruin. piar. Plias. Buenos doma-
resis, sanano das corales se contraen en una. dores de caballos,
EriTÁPItiozum, n. dina. faso. Epitafio breve, EPOS, i. ni. Marc. Verso heroico, poema épico.
t EPiTÁPHISTA, X. ni, Sed. El autor de epi- EPóTO, ás, ávi, átum, áre. a. Marc. Agotar,
tafios. apurar, beberlo todo.
n. Cío. Epitafio, inscrípcion EróTus, um ( en lugar de Epotatus parí.
grabada ó es:culpida en la lápida á lámina de un de Epoto. Cic. Bebido, deso-aipado, agotado.
sepidcro. 11 Discurso, oracion EPüL.E, ároul. plan. Cic. Comida, manjar,
EPiTÁsiS, is, f. Epítasis, parte de la comedia, vianda. ti Banquete, convite.
que contiene lo pinneipal del enredo. EPELÁRN. f ré. n. is. Cic. Perteneciente á
EPÍTID,LÁNUUM, Quini. Epitalamio. poema la comida ó al convite. arr. Convidado. Epa-
nupcial. laris sernio. Apul. La conversacion que se tiene_ a
EPITHÉcA, w. Plass& La adicioné añadi- la mesa.
dura. EPULÁTIO, énis. f. Col. La comida, la accion
átis. n.Escrib.Epitima, sobrepuesto, de comer.
ceq?irtante que se aplica por de filera. EPÜL.kTus, a, am., pare. de Epoior. Cte. El que
E p iTHEMÁTIUNI, h. .11. ¿int. de Epithema. Marc. ha comido ó cenado.
Etop. EPULO, ónix. ni. Cia. El que da un convite. II
E p iTIIÉTON, n. Macrob. Epíteto, adjetivo que Con vidado. l l Cotnilon. 11 Llamábanse así tres va-
se ande al sustantivo para espresar alguna ca- rones entre los romanos, que cuidadan de los con-
lidad suya. vites que se ofrecían á los dioses : en este sentido
EprTilTDES, nro. plur. ritmo. El corona- es mas usado en plural Epulones.
miento de un edilicio. EPÜL,OR, aris, atas susto, ári. dep. Cic. Comer en
Eri-rilYmo nT, i. a, P/in.Epitimo, la flor del timo. un convite. 11 Comer, cenar.
EPíTOniUM, n, (voz híbrida.) Quint. Ropa ErúLtim, n. Cia. Convite solemne y público,
para poner encima de la toga. ó particular.
EpiTONIA, f Y. Epitome. EQ
EPíTóMÁTU‘s, a, um. parí. de Epitomo. Veg.
Epitomado, compendiado, abreviado. EQUA, j. Dor. La yegua.
Erf-romE, es, Cia. Epítome, compendio, re- EouÁRIA., f Varr. La yeguada.
shmen, sumario de una obra dilatada. EQuAnius, m. Sol. Yeguero, yegüerizo, el
EPITOMO, ás, are. a. Treb. Epitomar, com- que cuida ó guarda una yeguada; palafrenero,
pendiar, abreviar, reducir, resumir una obra dila- EQUÁRIUS, a, nm. Má.v. Perteneciente á
tada. los caballos.
ErftONTium, n. Varr. Y. Epistominra. EQUÁRIUS medicas. Val. Más. El mariscal
-- EriToxis, idis..f.Vitriiv. La parte cóncava de herrador.
la catapulta donde entra el dardo. EWA:S, itis. Pila. El hombre que va á ca-
EPÍTRAPEZzUS, a, um. Puesto sobre la mesa. ballo, el giuete. 11 Virg. El mismo cabailo.i1E1
Hércules Epitrapezi‘3 se intitulaba una silva de soldado de a caballo. 11E1 caballero.
Estado, en que describe y alaba un jarron, obra EOuzsTitiA, han, plur. Sztet. Las catorce gra-
de Lisipo, que representaba á Hércules con un vaso das destinadas en el teatro para el órden de ca-
en la mano derecha y la clava en la izquierda. l'alteres.
EPiTarrus, i (numeras). in. Gel. Número que EQuEsTnis. m. ff tré. Cic, Ecuestre, per-
contiene el todo y una tercera parte de otro, como teneciente sí cabal cría ó caballero.
ER A RE
304
Cic. Ciertamente, cierto, por rrar á uno de la lista de los senadores.— Penitus
EtIcrloam. adv. carde. Fedr. Sacar, arrancar enteramente, desa.
con verdad, en realidad de verdad.
cierto, Caballo montaraz. ERazNcle
rraig
isTl mazom.n.
EQUÍFÉRUS, i. m. Pdin. caballeriza. EBANISTA,
Eovita, is. n. Varr. La Liscr. El tesorero que cuida-
ba del dinero recogido para socorrer loa p obres.
' i- e .rrum i. n. rarr. El precio que se da
.(2 ERANUS, i. nt. ert. I esoro, arca de dinoro, es-
el caballo cabra alguna yegua.
porqué tablecida como por cofradía en algunas ciudades de
EQUÍNUS, a, um. Cia. Lo perteneciente al ca-
los griegos, y tambien entre los ci• istianos, para so-
ballo. correr ca los pobres, criar los niños huérfanas A. c.
EQ wca, is, ivi, hura ira. n. Plin. Dicese de
los caballos cuando apetecen cubrir á las hembras, • ERÁSE, es. f. Ninfa del mur, hija del Océano y
'y tambien de estas cuando apetecen el macho. de Tétis.
EQUiRIA, órum. n. plur. Ov. Fiestas de carreras ERÁSI. pret. de Erado.
de caballos instituidas por Rómulo en honor de ERiSNUS, Rasino, rio de Arcadia.
Mar t e. ERÁSUS, a, um. part. de Erado. Prop. RGido,
EQUÍRINE. adv. Fest. Fórmula de jurar por Ró- raspado.
mulo, llamado Quirino. ERÁTO, us. f Ov Eruto, una de las narre _M u -
EouIsaTum, n. Pije. Cola de caballo, yerba sas, que preside á los cf,n.los amatorio.s.
que nace en sitios aguanosos. lar/casco, is. ére Gr..
Er
EQuiso, (mis. m. Varr. Domador, picador de ciscundw familiev arbilrium postulare. Cic. Pedir
caballos. Equiso nauticus. Varr. El marinero. que se ponga en jueces árbitros la particion de
EQUTTÁBiLIS. .m. f lé. n. is. Liv. Por donde se bienes de una familia.
puede ir fácilmente á caballo, llano. Elle-rara, n. Cia. El caudal de una familia, la
EQuiTÁ r rio, onis. f. Flia. Equitacion, la accion herencia, el patrimonio. Eratunz cieri quilms verb is
de anclar á caballo. oporteal scire. Cic. Saber hacer la particion de
EQUITÁTUS, ni. Equitacioa, la accion una herencia con los términos propias, formales.
de andar á caballo. j La tropa de caballería Plin. EREBEUS, a, um. Ov. Infernal, perteneciente al
El órden ecuestre. infierno.
EQUÍTÁTUS, a, um. part. de Equito. Clauci. Co- EaÉatts, m. Cia. Erebo, hijo de Demogorgon
rrido á caballo. Equil ata cohors. Inser. Compañía y de la Tierra. ¡j El infierno. 1¡ La profundidad del
de á caballo mezclada con alguna infantería. infierno.
EQUTTIÁRIÚS, nz. Jul. Fina. El yegiiero, el ERECHTHEUS ó Erichtheus, a, una. Val.
que cuida de una yeguada. Perteneciente á Ericteo, rei de Aténas.
Eeuinum, n. Ulp. La yeguada. ERECIITHTD, árum. m. piar. Ov. Los ajumen-
EQUÍTO, ás, ávi, átum, áre. a. Clic. Ir á caballo. ses, `así llamados de su rei Erieteo.
Equilatur per jlanzen. Flor. Se pasa el rio á ca- ERECHTHIS, f Ovid. Orilia, hija del rei
ballo. Ericteo.
EQUÍVULTUR, nz. Luc. El hipógrifo, mons- ERECTE. adv. comp. -jos. Gel. Con ánimo levan
truo fabuloso. jada, con confianza.
BetióTurtur,t, n. Efogia, ciudad de la Pulla. ERECTIO, Onis. Vitruv. Ereccion, la accion de
EQUULA, j. ila•r. La potrilla, jaquita. enderezar ó levantar alguna cosa.
EQUÜLEUS,1. nz. dinz. Cje. El potrillo. II El potro, Eleauras, a, una. 'mil. de :trigo. Cic, Endere-
máquina de madera para dar tormento. zado, levantado. IIErguido, altanero. 11 Animoso,
EQUULUS, m. din de Equus. Cic. El potro. alentado, firme, resuelto, atrevido, determinado.
EQUUMTUTÍCUM, n. Equustuticus 6 Equotuti- Vivo, despierto, pronto.Noble. sublime, ilustre.
cus, f Cia. Ciudad de los hirpinos. Erectus- animas. Cic.—Aninzi. Sil. Ilál. A'nimo,
Equus, i. in. Cic. El caballo. ¡I El Pegaso, cons- espíritu valeroso. Erectior eral senatus. Cia. El
telacion compuesta de veinte y tres estrellas. senado estaba mas firme, mas resuelto.
Equus bellator. Ov. Caballo propio para la guerra. Eit.ÉmioaTus, a, um. Plin. Pasado navegando.
—Durior oris. Ov. Duro de boca.—Arduas, insig- Part. de
nis. Virg. Que lleva la cabeza bien puesta.— Ve- EJIÉMÍGO, ás, ávi, átnm, áre. a. Sil. Pasar, ir
nalor. Claud. Corredor.—Ligneus. Plaut. Navío. navegando.
—Cure lis. Fest. Caballo de coche. Equitin cu- ERÉMÍTA, ae. m. Szclp. Sao. Eremita, ermitaño,
rare. Virg. Pensar á un caballo, echarle de comer. solitario.
—Cingere. Vir . Aparejarle. Equo mereri. Liv. EREMPTIS, 'Mis. f. Sid. La muger que habita en
Ser soldado de g-a caballo. Ad equum rescribere. el yermo. II adj. Perteneciente al yermo.
Cés. Alistar en el número de la caballería. Viris, EREMODiCIUM, n. La contumacia ó re-
equisque. Cia. Con las manos y con los piés, con beldía, abandono de la causa por negligencia de las
¿odas nuestras fuerzas, Equus Plin. El parles, y la pena que se impone por esto.
hipopótamo, caballo marino. Llaznábase lambían ERÉNIUS, nz. S. Ger. Desierto, yermo, sole-
Equus la máquina de guerra, que des pues se llamó dad.
ariete, para batir las murallas. Ab equis ad asinos. ERÉPO, is, repsi, reptum, pére. n. Plaut, Salir
De calcarid in carbonarianz. Equi senecla. Man- arrastrando.
drabuli more. cuiag. De rocin á ruin. ref. EREPTIO, onis. f Cic. La accion de quitar por
fuerza.
ER EREPTO, ás, ávi, átum, áre. n. free. de Erepo.
Se'n.
- TIO, anis. f. Te1•1. Arrancamiento, arran-
ERÁDiC Á EREPTOR, (yds. m. Cic. El que quita, roba con
cadura, la accion de desarraigar, de sacar de raiz. violencia, el que toma por fuerza.
Erunicierus, a, um. part. de Eradico. Varr. Des- EREPTUS, a, um. part. de Eripio. Cic. Quitado,
arraigado, arrancado de raiz. arrebatado, arrancado. Ereptus jato. Virg. Muer-
ERÁllídiTUS. adv. Plaut. De raiz, entera- to.--filtelibus. HUI": Arrancado del naufragio,
mente. que se ha salvado de él.
ERÁDiCO, ás, ávi, átum, are, a. Ter. Desarrai- ERES, is. 111. Plaut. El erizo.
gar, arrancar de zata. n Confundir, estirpar, ani- EnÉTiNus, a, lun. Perteneciente á Ereto,
auilar. monte y pueblo de los sabinos, hoi Monte redondo.
Ellen°, ira si, sum, dére. a. Col. Raer, raspar. ERETRIA, w. f. Vitruz. Greda, tierra ceni-
•etria en
Borrar. Eradere aliquem albo senatorio.Tác. Bo- cienta. Tierra, medicinal cerca de E
ERI E R R 306
Eubea ó Negroponto.11Ciudad de Negro ponto y de nos de su hijo Alcateon, por haber descubierto á su
resalía. marido á Poliníces, re: de Tébas.
ERETRIXCUS y Eretricus, a, um. Perteneciente ERintaidans, a, una Estac. Perteneciente á
á Eretria, ciudad de Eubea. Eretriacos se llama- Erial e.
ron /as filósofos discípulos de Menedemo, natural ERJP10, is, pui, reptum, rípére. a. Cic. Quitar,
de esta ciudad, el cual enseñó que toda la felicidad arrebatar, tomar por fuerza. Eripe te »toree. flor.
del hombre estaba en el entendimiento. No lo dilates, date prisa.— Te hinca Mit.. Sal, vete;
ERETRIAS, átis. in. f Cia. Natural de Eretria. quítate de aquí. Eripere timorem. Cic. Quitar a
ERETUM, n. V. Eretinus. uno el temor, libertarle de él. — A morte, ex peri-
EREM. pret. de Erigo. culo. Cíc. Salvar, libertar de la muerte, del pe-
ERGA. prep. de acusat. Cie. Hacia, para con,
ligro.
para, en Orden á. Ii Contra. ERIS, ís. m. Un no grande qua baja del Apenino.
EaciaarÉawal, n. CM. Taller, obrador. Un hijo de Harinonio, que resucitó segun Platon
ERGASTÚLARIS. In. f. ré. n. is. Sic!. Pertene- y Pluta • co, Hf. Nombre de una yerba que nace en
ciente á la cárcel. Egipto. II Llaman así los griegos a la Discordia.
ERSASTÚLARIUS, m.Col. El carcelero ó el es- ERISICHTHON, onis. ni. Ov. Cierto tésato, que se
clavo que anda suelto cuidando de los presos. corono sus propios miembros por una hambre terri-
ERGASTÜLÁRIUS, a, /un. Ala. Y. Ergastularis. ble con que Cé•es te castigó.
ERGASTÜLUM, n. Liv. Cárcel de los esclavos. ERISMA, f y atis. n. Vitruv. V. Anterides.
Plia. El esclavo que está preso. EitiSTÁ LIS, idis. Plia. Piedra preciosa blanca.
ERGASTÚLU S , i. »t. Lucil. El siervo que está ERITHÁCUS, Pila. Ave de aquellas que
eso y trabaja con las prisiones. mudan la forma y el color : en el verano se llama
ERGÁTA, T. Vitruv. A'rgano ó árgana, má- Yhenicuras.
q uina hecha de varios arcos á modo de grua para T Eaivn, ás, ávi, átum, are. a. Plin. Evacuar,
subir piedras ó cosas de mucho peso. sangrar un rio con varios arroyos.
EnGo. Se usa en lunar de los ablativos gratia ERNEUM, n. Ca/. Torta cocida en una olla de
causó : las unas veces es conjuncion. Luego, pues, barro.
así, por consecuencia. Eco, anís. in. Vitruv. Cestilla, esportillo de
EitaúLÁBas, i. 211. Cód. El operario cl maestro mimbres.
que toma una obra, una fábrica por su cuenta. ERÓDO, is, rósi, rósum, dére. a. Cels. Quitar,
Enicearau rael. n. Plin. La miel que las abejas comer royendo. roer, corroer.
'nacen de la flor de la jara, que no es buena. EROGATIO, ónis. f. Cic. Distribucion, repar-
Eaica, ea. J. Plin. La jara, arbusto. ticion.
Etueteraa.us, a, MIL Virg. y ERÓGÁTOR, óris. Tert. El que da una dora
ERICIITIIEUS, Erechtheus. cella en casamiento a otro.
EiliCIIrno, as. f. Luc. Ericto maga célebre de E' , .ILOGA.TÓRIUS, a, una. Front. Perteneciente ála
Tesalia. distribucion ó repartimiento.
Ealcantómas, »i. rirg. Ericteo, •ei E11.0. TUS, urn. part. de Erogo. Cic. Dado,
Aijit as. repartido, gastado, distribuido.
ERICIITII{5NIUS, a, orn. Virg. Perteneciente al EROGITO, ás, ávi, áre. a. P laut. Pregun-
rei Ericteo b Erictonio. tar.
Euicmcs, m. Van . . El erizo, animal conocido. Entino, ás, ávi, atan], áre. a. Cic. Distribuir,
Cé Máquina de guerra, que tenía una viga, y en repartir, dar, gastar. Erogare in Sud.
la gauchas puntas de hierro, la cual Jifa á las Gastar con alguno por su causa, regalarle.— rotas
puertas, estorbaba la entrada. 11 Caballo de frisa. facultales. Plia. Consumir todos sus bienes. —
EuTakaus, Virg. El Po, 1-20 de, Italia. H Pecunias ex (erario sois irgibus. Cie. Sacar dinero
Hig. Gas telacion. del erario, gastarle, distribuirle, disponer da él á
Eaiatittoa, ontis. m. Plin. Erigeron, yerba que su arbitrio.
nace entre las tejas, en las paredes y tapias. otis. in. El amor : título de una égloga de
Eairuwus, a, um. Petron. Rígido. Nemesiano. Cic. Nombre de un cómico.
is, exi, eetum, gére. Cic. Enderezar, Eliósto, ouis. f. Cels. Corrosion.
levantar. Erigere se in dígitos. ()wird. Levantarse Eabsus, a, um parí. de Erodo.. Plin. Roído,
en las puntas de los pies, empinarse.—Rempub/i- corroido.
eam. Cie. Restablecer los negocios de la repú- EROTNIA, átis. n, Interrogacion.
blica. — Aires el mentem. Cic. Escuchar atenta- EROTiCUS, a, um. Gel. Erótico, amatorio.
mente. — A , ¿iatum alicajus. Cie. Alentar á uno, t EmaruaruaTus, a, una 82. Redondeada-
evantar el animo, el espíritu. — Ad simia. Cje. — Hecho con arte.
la spem. Lic. Dar esperanzo.—Pigriltain stotnachi t Eaó-i-aaus, i. Mil. Piedra preciosa.
condimen lis. Sin. Escalar, despertar con salsas el EalianUNDUS, um. Liv. Errabundo, que anda
apetito de an estómago desganado.—Jabain. vagando, errante de una parte á otra.
Erizar el pelo. tis. Cu.- Errante, incierto.
Euicasa, es. f. Virg. Erígone, hija de Icario, Eanaaaia, f. Non. F. Erratio.
al cielo, y llamada el signo de Víraa. EnliaTieus, a, um. Cie. Errático, vagante, va-
Elliaoisaits, a, um. Ov. Perteneciente á.' gamundo. Dícese tambien de las plantas que estiva-
den mucho sus ramas.
El-titileo, ás, are. a. Plin. Hacer correr el agua, ERRA no, Maís. Cie. La accion de andar
cegar. errante.
Eniaaaus, i. 7n. Pila. El erizo. ERRATUM, n. Cir. Error, falta, culpa, defecto,
Enzzi:os, i. Min. Erbio, yerba semejante ci pecado, engaño, vicio en el abran
la albaca, de que al cortarla mana lecke dulce. ERRATUS, nro. ?inri. de Erro. Virg • Pasado,
E ul Num, i. a. Ciudad de la Dó • ide, de Acaya y navegado andando errante.
:e ERRATUS, 111. P11.1. Y. Errabn.
ERINN13, yos y ys. f. Virg. Furia infernal. Civí- ERRO, ás, ávi, Mana, are. n. Cic_ Errar, andlir
erinngs. Lee. La guerra civil, el furor de ella. saber el camino, andar rodando de
ae. Pifio. llananculo, flor. varia parte á otra. 11 Equivocarse, engañarse. Igno-
E^IYIIYi A, as, y Eriphyle, es. f. Cie. Erifile, rar, no entender. Errare ti vera. Apartarse
de Tala° U azuge.r de "Mara°, mu ert a á MCI' de la verdad.- Told re. Cic.— Teta vid. Ter. En,
20

ESC
300 E R 1.1
— De ver bis alicu - nifestarse, dejarse ver de repente. .teumpere sto-•
pi1a~
- enteramente, del 6todo
sobre las palabras de machum aliquem. Cic. Descargar su ira sobre
Engañarse en
rus. Ter. lo quetse dic — aligua rn alguno. — Hordeurn á p rimo slatu (lis a
alguno, no entende r re a..iqua. H9 r. n: ngartarse Phn. Nacer, despuntar, salir, brotar l a c ;
CeL á Cte.— in e bada
vean
en ajgno , co sa . — Duce aliquo. L2V. Engañarse los siete dial de haberla sembrado.
otro 6 sn dictamen. ERIJNICO, ás, ávi, aturn, are. a. Col,
por segt"iir L Escardar
In. Col. Errante, vagamundo. &- quitar, estirpar las yerbas malas, los cardos, es-
Din°, bilis.
rones, Gel. Los planetas.
ERRONEUS, a, um. Col. Errante, vagamundo.
u. o, is, ére. a. Cic. Sacar de de-
ERROR, óris. in. Hire. xa accion de andar va-
bajo de tierra, arrancar. 1) Arruinar, abatir, demo-
gante, errante. Error, engaño, falta. II pru den- ler. 1] Sacar de alguna parte. Eruere cubilia fi•ri.
ia, ignorancia. ti Dolo, fraude engaño, ti Falta, Val. Fine. Escavar las minas de hierro.—E IciZe-
recado, delito, vicio. Fuer, locura. ;' Quint. beis. Cia. Sacar de las tinieblas.—Civitatem. Tác.
`ferro contra las reglar de gramática, impronie-
Arruinar una ciudad.
dad, barbarismo, solecismo. Error labyei.zzlhi. Eñúri. pret. de Erompo.
3 irg. Vueltas y revueltas del laberinto.
ERUPTIO, Onis. f Phi' , Salida impetuosa.
ERÜBEO, es, hui, bére. n..Nep. V. &urbe:Ion. ERUPTOR, Oris. m. Am. El que sale impetuosa.
ERUDESCEYTIA, m. f Tert. Erubescencia, ru- mente.
bor, vergüenza, pudor. ERUPTUS, a, um. para. de Ernmpo.
ERÚDESCO, 18, buí, acere. n. Cje. Avergonzarse, ERÚTUS, a, um. Itel. Eruo.
ponerse colorado de pudor ó vergüenza. Erubes- Ertvum, Plin. Yervo. legumbre.
erre alicujus. Curc.—Aliquid, in aliguli re. Cic.- ERYCINA, X. f liar. Ericina, sobrenombre de
Re aliqua. . Se'n. Avergonzarse de alguna cosa.— Vénus, por el templo que tenia en la ciudad de
Ore alicujus. Cie. Tener vergüenza de presen- Erice.
tarse, de ponerse delante de alguno.—Loqui. Cic. ERYCNI, órin. plus. LO:3 naturales de la
Tener vergüenza de hablar. ciudad de Erice. V. Eryx.
Etnecn, re. f. Col. La oruga, insecto. II Ron. ERYCiNUS. inri. (ir. Lo perteneciente al mon-
Oruga ú jaramago, planta. te y ciudad de 'Erice.
ERUCTA110, onis. f. Apul. Exhalacion. Ente- Ennens, nz. Cje. V. Erix.
tacion, eructo. nnmAnrrnmns, y Ery mautheas, y liryruaritilli:i;
Enuc-ro, ás, ávi, atina, are. a. Cje. Eructar, re- a. um. lso perteneciente a; mento y ni lie
goldar. Echar fuera, exhalar. Erimanto.
ERUCTUS, a, am. para. de Erugo, is. ERVMANTHIAS, ádis. f La ning,cr natural de
EatibÉRÁTUS, um. Vare. Escombrado. Part. Erim a nto.
de Ett-vmANTnixus, a, um. Plin. Eriisaallitrus.
ERÜDÉRO, ás, are. Sid. Escombrar, d'essz4aea- ERYMA.NTIIIS, patpoiz. Op. La Arel:die..
zar, quitar los escombros, broza y cascotes que que- Eriuninto, 211021le (icé
Elt\MANTIICS, i. 772. 1111(11 .C.
dan de alguna obra. PelOpüll0 Areadia.H Met. Ri0 qae des•
ERÜDLO, is, itam, are. a. Cie. Enseñar, ins- tiende de este monte.
truir. Erudire augurio artibus.. Cie. Enseriar á al- ER • S:PÉLAS, Cels. Erisipela, inflama-
guno las ciencias, las bellas letras. —in artes pa- clon, ennendimiento de la sangre.
trias, Oc. Criar á ano, educarle ea la prulesion de ERYSTEA, X. f Ciudad de la isla de Chipre.
su padre.—ale .repicblit.íi. C1. 2. Iufwnuarle del es- ERYTIIÁCE, es. f. Kin. 1,a Sandlci - ilea, (.7*!TriC
tado de la repáblica.—Ad .zizajortim Cic. zumo del rocío de la primavera y jugo de /os árbo-
Formar, siguiendo las costumbres, las máximas de les, que recogen y de que se alimentan las aWja,s
los antiguos. —A/Int/rus leyes belli. Es lae. Ense- ritiéneas trabajan.
ñar á uno las artes de la guerra. Earrunn y Erythia, Prop. 'Lila en
EaÚDITE, tius, tissime. atte. Cia. Eruditamente, el mar de Cddiz.
con erudician, docta, sabiamente. ERYTHEIS, patron. f Oc. De ir isla Eritea.
• Eitf,nurio, {Mis. f. Cie. Erudicinn, doctrina, EtlYTIIEOS y Erythios, nal. Sit. Perteneciente
literatura. ¡I Enseñanza, institucion, el acto de en- á la Eritea.
señar. ERYTTÜNUS, en. Ovid. Ei pajel, pescado dei
ERÚDiTOR, m. S. G f.T. Maestro, doctor, el 712(71".
que enseña ó instruye, catedrático. En yrninc, ru f: phtr. Plin. Ciadad Gre-
ERUDi.TRLX, iris. f. Flor. Maestra, la que en- cia en &ocia, de la 1.,,<Ocride i,' de jozlia.
Sena. ERYTER/EUS, a, um. Eritreo, bermejo, rojo.
EatiniTtlus a, urn. diez. de Eruditus. Catea. lt Lo perteneciente á las ciudades Eritreas. Erg•
El que posee alguna erudícion. threrton orare. Col. El mar de la Meca, el mar
Eatnnrus, a, uní. part. de Eradio. al. Ins- rojo y el golfo ó mar de Arabia.
truido, enseñado, 11 Erudito, docto, sabio, literata. Euv-rititó p ÁNus, f La rubia, raiz que
Eruditus áervituti i
assentationem. Cje. I nstruido sirve para teñir de rojo.
en lisonjear por servidumbre.—Griecrs' Euvx, ycis. m. Firg. Éri r, Erice, monte y ciu-
Instruido en la lengua griega. — Res y' cecas. Gel. dad eduicada en él en Sicilia.
Erudito en la historia riega.—Eruditos ceulos ha-

bere. u,.'Tener ojos de buen gusto, finos, conoce- 1.3
doces. Erudito luzu homo. Díc. Hombre de buen
gusto, esquisto, fino y delicado. Esia Nts, a, um. Sulp. Sev. Perteneciente al
Enünnas, rus. m. Tert.V. Eruclitin, profeta Esalas;
EnünÁno, ónix. f. Plin. El acto de quitar las ES.11.1AS, re. ni , El profeta 1:salas.
arrugas. ESCA , X. f. Cie. Comida, vianda, alimento, man.
ERUGO, as, ávi, aluna, are. a. Plin. Desarrugar, jar. Cebo para engañar i las ares y peces. Lasca
quitar las arrugas, en especial de la frente. U Se- W IL L • . Liv. Yesca, fomento, materia del fuego.
-cenarse. Esew maximre esse..Plaut. Ser gran comedor.
ERlitno, is, gi, ctum, Ore. a. Fest. V. Eructo. ESCALIS, 771, ré. 11. 1S. Paul. Jet. y
ERtatro is, rápi, ruptum, pére. a. Cic. Salir Esoinius, a, urn. Plata. Comestible, cosa de
fuera conímpetu, de pronto, romper, prorumpir.11 come r
Hacer una salida, una irrnpoion. Aparecer, taa- f EseiTims. f té, n, is, Ter& V. Dudas.

ETE E U D 307
t .ESCENDP, di, sum, dére. n. ant. en lugar ETEliCLES, 18 y Kis, m. Eslac. Eteócles, hijo de
Ascendo y de Descendo. edi,00, hermano ele PcJinices. Los „dos se mataron
ESCENSUS, ns. rn. Táv. Ascensus. mutuamente en la guerra de Tébas.
CITARA, • f. gel. AZIr.. La escara, costra. ETEocEÉus, a, urca Ald. Pertenecienb á Eteó-
ESCHARÓTÍCUS, a, um. gel. Alíe. Qu'e cria es- cies.
cara ó costra. ETÉSIÁCUS, a, um. Plin. Etesins. Etesiaca
ESCIFER, um. Paul. Nol. Que lleva el ali- uva. Plin. Uva que comienza á madurar en la ca-
mento, nícula, cuando soplan los vientos etesios.
ESCIT. ant. en lugar de Erit. Fest. EzÉsi./E, armo. f plur. Cit.-. Los vientos asidos,
Esco, ás, avi, átum, áre. a. Sol. Comer, ali- que soplan por la canícula.
mentarse, ETÉSIAS, Plin. Viento etesio, el nordeste
EscEEENTum, n. Cie. Vianda, alimento. Erasius, a, una Luce. Perteneciente á los ete
ESCULENTUS, um. Cíe. Comestible, cosa de idos ó v:ientos nordestes.
comer. ETExo, is, xrd, xturn, xére. a. Peone-. Destorcer
EscEbti•rum y EscuIus con sus derivados. ETIIICA, te, ó Ethice, ee. f Quina. Ética, filoso
tEsculetam y fEsculus. fía moral, parte de la filosofía que pertenece á las
Eetaai,arto, onis. f Cels. La accion de comer á coslumbres.
nienado. ETHicos, adv. Se'n. Moralmente,
EsiTkron, Cris, su. Ffrni. El que come á me- Enciuus, a, nna Sin. Moral, perteneciente á lar
eudo. costumbres.
EsilTit-rus, a, um. Gel. Comido frecuentemente, Eril •Nicküls. f lé. n. is. Ter!. V. Ethnicus
Tara. de . ETHNicE. adv. .i'eet. A' modo de los gentiles.
ESTO, s, átala, átaa Comer á ETIINICUS, a. ara. S. Ger. rtnico, gentil, pa
menudo. gano.
Esos, veis. vi. Min. Pez una grande que se ETIII/LóGIA, se. f Quina_ Retrato, representa
halla ce el Rin : dgimos creen que es el Yalnion, cion, caeficter de las costumbres y afectos de al-
ESQUI" Lir., áf f piar. Juv. V. Exquilile. gurio,ligueu retórica.
, ,soutLi•A. porta, m. f La puerta esquilina, hoi
17 ETHoLocus, vi. CM. El que C011 eI gesto y la
de saa Lorenzo en Roma. Esquilinus mons. El voz remeda las costumbres de otros.
monte ,:guilda ; di' noma. aa .f. Quin'. Fii'ura retórica con que
Eeaea Z.'Cr:0 Sam, y chi verbo Edo, edis • se describe la vida y costumbres de algunos.
o es. * ETHos„ n. S'id: Las costumbres, la filosofía
f C. Carro de dos ruedas, reyarilo moral.
entre los grites y brilance5 para pasear, conaueir ETiAm. conj. y asta. Cíe. :kan, todaviall
eargas, y especialmenle para la guerra. Iambica l'atablen. H Antebien. Etiain alque etiaiii. gic.
le usaron íos romanas Una y innchas, y mil veces.—Nani. Ter.—.Nurse.
EssEDAEcrus. 771. Cia. El cochero que guía Cíc. liasta ahora, l:odavía, gic.
este carro. I) ,Saal. Gladiator. Soldado que pelea Aunque, aun cualuio.—Tunt. Cíe. hasta, aun,
desde el carro. H Lise. Carretero, el que hace los cntónees.
carros. EraloüLum, .n. Lataraco, ciudad ele Ca-
ESS1.DÓNES, rara=, m. piar. Pija. Pueblos de la labria.
Escitia carca de la la,gaea ETRERIA, se, f. Plin, La Tiscaaa en Italia,
Es:;ÉDONius, a, ara. Va/. Pla Lo pertene-
ciente ir los pueblos esedones. ETauser, eran:. piar. Plin. Los toscanos,
EssÉeum, i. 71. Cia. Esseda. parblos de , To.scana ó Eteuria, etruscos.
ESSENTIA, ae. Quin. Esencia, naturaleza de Entuscus, a, una Cie. Toscani), lo perteneciente
las cosas. a Toscani', etrusco.
EssENTIAETTER. adv. S. Ag. Esencialmeote. ETSI. conj. de india. y subjunt. Cíe. Aunque, si
Es ro. imp, de Sion. Ter. Sea, sea así, en bora biela dado que, bi•ell que.
buena, denlas. supongamos, quiero que. DiTaadOolaciA, f Etimología, origen, rala
ESTOR, oris. 11Z. Coraedar. y principio (le las palabras,
EsTane, iris. Piada. Comedoea„ la que cocee ErAmotootee,.es. f. Van . . Etimología, darte
mucho. de hallar origen de las , palabras.
ESCRIÁLIS. ni. f. le'. n. is. Perteneciente al ETv y róLocicus, a, in. (Jet. Etimológico, lo per-
hambre, al ayuno. Esuriaks feries. Dias teneciente á la ctimologia.
de ayuno. Díjolo par ebanza un bufon de los ErYMON, ir. Van. . Etimologia.
en que 710.11M le convidaba é Comer.
ESültIENTElt. adv. pul. Con hambre. EU
ESÜRLY,Ns, tic. com. Dr. Hambriento, el que
Lene han e, mecha gana de comer. Eu ara lugar de lira.
ESüRIES, Plin. y EuncEA, ati. f Eubea, isla del medilerrá-
Esie niao, :Mis. f. Vare. Hambre, grande apetito, raen, hoi Negroronto.
sia de cerner. EUTKEUs, a, una Estríe. y
Estauo, Obis. ni. Plaul. V. Esuritor. Etaioicus, ln. Pim]. Perteneciente á Eubms,
is, ivi 6 itum, ire. n. Cia. Tener Eunois„ f: Estac. La tierra de Eubea.
mbre, ;pilcha ansia. apetito, gana de comer. EucriMiLSTI4 f S. Cipe. Eucaristía, el San-•
Est:orno, onis. f. Catul. Y Esuries. tisima Sacramento del alta:.
Estaii • ron, 111. Maro. Esuriens. óruni. n. piar. Tea. Acciones
Esünus, a, um Plaut. El que ha de comer. de gracias.
Esuri ubi sunius? Maní.. Dónde hemos de comer? EucitAilisTicoN. Título de una poesia de Esta-
Esas, In. Gel. lel acto de comer, la comida. cío, en que da las gracias á Doiniciano de haberle
Ecos, a, tina pan. de Edo. Sol. Comido. admitido en un convite.
ELICH Á RIST .ÍCUS. a, um. Tert. Enca
l-fstico, perte-
neciente á la Eucaristía, y tambien á las acciones
da gracias.
ET, conj. <Ie. y Euno, ni. Río de Caria,. UEndon, °don,
ETÉ.Klm, conj. Cje. Porqué. nombres de hombres.
808 EUR EVA
Eunóns, se. f.
Una de las siete Atlántides.n EURÓPENSIS ó E uropiensis. f Sé. n. is. Top.
Ninfa lel mar, hija de Tétis y del Océano. Europeo.
m. plan Pueblos de Alemania.
E As, te. ni. Virg. Basilipótamo, Ho del
ÉUDOSES,
EUGÁNE/ orean. m. plur. Plin. Pueblos de la
Peloponeso, ó de la Mueca.
Galia tra.spridasa. Bata -mas, Ee. Plin. Cierta piedra preciosa.
Elms. Interjeccion de alegría, de aplauso, de Euaóus, a, um. Virg. Perteneciente al euro,
aprobacion, de miedo, de exhortacion„ de adverten- ori oriental.
cia, de paiabien. EUROS, i. Col. El euro, solano, levante, uno
EUG INVEy Eugénw, áruin. f. play . Col. Espe- de lis cuatro vientos cardinales.
cie de uvas así llamadas por su nobleza y generosi- EurniÁLE, es. f Ov. Euríale, una de las Gorgo-
dad, de la palabra griega tdyiviia. , que significa wides.110lra hija de Preto, rei de A'rgos.110lra
esto mismo. ¡cija de lihnos, madre de Orion.
EUGÉPX. Plaut. Interjeccion de admiracion, de EUR ÁLUS, i. Virg. Euríalo, jdven troyano. (j
entraña alegría. ¡ Bueno ! mai bien! grande- Liv. Belvedere, lugar ameno de Sicilia
mente EURYDiCE, es. f Virg. Eurídice, ~ger de Or-
Eilatjaium, n. Ciudad de la Umbría. feo, que por recobrarla baja á los infiernos.
EUHYAS y Evias, 'ádis. flor. Bacante, sacer- Eunn,ócnus, Ov. Euríloco, compañero de
dotisa de Baco. Ulises, el único que no bebió de la copa de Circe.
EvErms y Evius, Hor. Buen hijo, sobre- EURYMÉDON, ontis. rn. Estaca Eurimedonte,híjo
nombre de Baco. de Fauno. ij Padre de Peribea, en la cual tuco
EumzEus, i. Varr. Eunieo, un porquero de _Neptuno á Nausitoo, rei de Feacia, y padre de
Ulises. Aleinoo. II Met. Rio de Panfilia.
EUMÉNÍDES, uta. f piar. Virg. Euméoides, las EURYNÓME, es. f Ov.Euríneme,hija del Océano
furias del infierno. y de Télis, muyer de 0,cano, rei de los aquea erizos,
EUMÉNIS, idis. , f. Estac. Una de las furias. madre de Leucotoe. Otra hija de Apolo, madre de
EumomPlx, árum. in. Plur. Cic. Sacerdotes de Adrasto y de Erijile.
Alénas que presidían á ciertos s acrificios noc- EuavsztrÉus, nt. Virg. Euristeo, hijo de Es-
turnos. tenelo, rei de Micénas, que esposo á Hércules á
-- EUNÜCHiNUS, a, um. S. Ger. Lo perteneciente muchos peligros por complacer á. Juno.
al eunuco. EURYS • HÉUS, um. Estac. Perteneciente á
t EUNÜCHISMUS, i. rn. Cel. A211% Castracron, ca- En risteo.
padura. ECRYTHMIA, EE./ Vilma% Regularidad, prepor-
t EUNÜCHIZA.TUS, a, um. S. Ger. Capado, cas- cion.
trado. EURYTIS, Ov. Sobe, hija de Eurito.
t EUNÜCHO, áS, ávi, atría, áre. a. Varr. Castrar, EURYTUS, ni. Val. Flac. Eurito, rei de Ocalia,
capar. padre de Ale, muerto por Hércules por no haberle
Eurqüenus, m. Cic. Eunuco, capon. querido dar en matrimonio la hija prometida.
EUPÁTORIA, ce.f. Plin.La agrimonia ó eupatorio, * EUSCHEME. adv. Plaut. Con propiedad y de-
yerba. coro.
EUPHÉME, es. f. Hig. Eufeme, nodriza de las EUSTYLUS, a, um. Vilruv. Lo perteneciente á la
musas. fábrica, cuyas colunas están entre si bien propor-
EUPHÓNIA, re. f. Quint. Buen sonido, suave cionadas, y la distancia de los inte •colunios es de
pronunciacion. dos diámetros y un cuca*.
UF/JORRA, f ó Euphorlaitun, ri. EuTarraz, es. f. Hor. Euterpe, una de las musas.
Yerba, especie de tirso, que da de Sí Un jugo lácteo, EtrnvGnAmmus, . Vitra l:. Regla con que
que seco parece incienso. los arquitectos tiran sus líneas.
EUPIIORBUS, m. Ov. Euforbo, troyano, muerto EUXINUM mare. n. Ov. y
por Menelao, cuya alma se vanagloriaba Pilágoras EUXiNCS pontos. m. Ov. El Ponto Euxino, el
de tener és por la trasmigracion. mar mayor o mar negro, que toma si principio del
. EUPHORION, ii. 7n. Diom. Euforion, poeta cal- estrecho de Con.slantinopla : llamase primero Arce-
.nse. nes, esto es, inhospitable, p or la creeldad con que
EuFartrÁTas, is. m. Plin. Eufrátes, rio de Asia. sus habitantes solia:'i sacrificar á los pasageros. Lo
EUPHRÁTIS, idis. f. S'id. La que pertenece contrario . significa Euxinus.
está cerca del Eufrátes. EVA, re. Tert. Eva, la primera mugen, for-
EUPHROSYNA, ae, y Euphrosyne, is. f Eufro- mada de la costilla ile Adan.
sina, una de las tres Gracias. EvÁcuaTio, onis. f Tert. Evacuacion, .el acto
EUPUROSYNUM, n. Plin. La yerba buglosa. 6 efecto de evacuar.
Eu p LocÁmus, a, una. Lucí!. El que lleva rizado Evacuó, ás, ávi, áturn, áre. Plin. Evacuar,
el cabello. estraer, sumar, desocupar, lonpiar, purgar.
EUPOLIS, m. Han Éopolis, poeta griego, EVADNE, es. Virg. Evadue, muge/. C«paneo.
cómico. Evino, is, si, sum, déle. n. Cic. Evadir, huir,
EuRbrus, a, mil. Col. De levante, oriental. escapar, salir, salvarse, retirarse. Subir, p ene -
EURIPÍDES, is. Cic. Eurípides, poeta trágico trar, pasar. Llegar ;í ser, salir. II S emir á parar,
ateniense de mucho mérito. concluir, terminar. Evasit epieureus. Cic. Salió,
EurtíPinÉus 6 Euripidlus. a, um. Cic. Pertene- se hizo, vino á ser epicureo.—Huc se•nio. Ter. Se
ciente á Eurípides. vino a hablar, vino á parar, reca y ó la conversa-
EURIPUS, m. Liv. Estrecho de triar. II Estre- .teErecid„sits oc dr üe.'s. Salir,
cho de Negroponto. IICanal, acueducto. ¡j Estanque 2oe''ra sdo elrr
l eie sEg Quina Escapar de la
de agua en Roma. cárcel.
EURGAUSTER, tri. m. bid. Viento que por una EVÁGATIO, beis. f. Plin. Vagancia,el acto de
parte tiene el euro ó este, 3r por otra el austro. errar, estenderse y andar vagando.
EunóNoTus, i. in. Col. El sudueste. EVÁGÁTUS, a, um. para de Evagor.
Liv. Que
SURÓPA., w. f. ó Europe, es. f Ov. Europa, se ha estendido, esparcido.
T'art.
hija de Agenor, rei de Tiro. 11 Ov. La Europa, una EvÁmarÁTus, a, um. Just. Desenvainado.
de las cuatro partes del mundo. de
EilitóriEuF, a, um. Ov. Perteneciente á Europa, EVÁGINO, as, ávi, átum, are. a. Just.
Desenvai-
hija de Agenor. (4 Cure. Europeo. nar, sacar de la vaina.
EVE E V I 304
EVÁGOR, Gris, átus sum, ari. dep. Cje. Andar EvtNio, is, véni, venturo, n. Cic. Venir,
vagando, correr, rodar de una parte á otra. Di- llegar. I l Acaecer, suceder. I I Salir, ir, venir a pa-
cendi voloptale evagainur. Quint. Nos salimos del rar. Evenire ex sententiti. Cic. Suceder á medida
intento, de la materia, del propósito, nos aparta- del deseo.—Prceter sententiam. Plaut. Contra la
mos del punto, del asunto principal por el deleite esperanza,—Alieiti. Salas!. Acaecerá alguno.
de decir, de hablar. Late muga& est- vis 77707•bi. Salir mal.—llene. Cic. Suceder bien. —Mate.Cíc
Se estendió mucho la fuerza de la enfermedad.. Evenit u!. Cic. Sucedió, aconteció, ocurrió que.
EVÁLESCO, is, scere. n. Tác. Criar fuerzas Hostibus evenit. adag. Abad y ballestero, mal para
vigor, fortalecerse. Crecer, aumentarse. &ales- los moros. ref.
cere tinos pedes. Pijo. Crecer dos piés. Ne quidem EVENTilÁTUR, a, p m. Col. Aventado, Iimpio.11
natura irt hoc ita evuluit nl. Quint. Ni la naturaleza Acribado. Part. de
ha podido tanto con esto que. EVENTILO, ás, Etvi, atam áre. a. Min. Ventilar
EvÁeines, a, um. Sil. Fuerte, vigoroso. agitar el aire con abanicos, fuelles ó cosa seme-
EVALLEFÁCIO, is, féci, tachan, cére. a. Fanr. j ante. ¡I Aventar los granos.
Echar fuera, hacer salir ó evacuar. EVENTUM, n. Cie. y Eventos, us. m.
EvÁLno, as, ávi, aturn, are. a. Van • . Echar Evento, acontecim:ento, acaecimiento, suceso, ca-
fiera, hacer salir. sualidad, accidente, caso, éxito. Festinare ad even-
EVALLO, is, ére. a. Plin. Aventar, limpiar aven- 11071. flor. Apresurarse por llegar al fin. Causarum
tando. eventos. C'ic. Efectos de las causas.
FivANr. indecl. Ov. Uno de los sobrenombres de EVÉNUS, m. Ov. Eveno, hui Eídari, rio de Eto:
Baco. Grifo de las bacantes con que le aclamaban. lia. que nace en el monte Calidromo.
EvANDER y Evandrus, m. Evandro, rei EvEitui:atÁrtis, a, um. Azotado, sacudido
?O) de los principales de la Arcadia, hijo de Paz t. de
Mercurio y de Nico.s.b.ata. EVERBERO, áS, ávi, átum, áre, a. Quin!. Azotar
EvAxentes, a, une Fi•g. Lo perteneciente á sacudir, golpear.
Evandro, EVERGANa trabes. Vilma,. Vigas bien trabaja-
EVÁNESCO, is, Y. Plin. Desvanecerse, das y unidas.
desaparecer, disiparse, aniquilarse. Cum jara pene EvERG0, is, ére. a. Liv. Echar fuera.
evanuisset .Efortensius. Cic. Habiendo ya casi per- EVERRX, árurn, f. piar. Fest. La purgacion de
dido Hortensio e! vigor oratorio. una casa, de donde se ha de sacar un muerto.
EvaNnÉiaa, mime n. piar. Cic. Sacrificios en l';VERRIATOR, óris. m. Fest. El que aceptada la
accion de gracias por las buenas noticias.{{ Al- herencia, debe hacer las exequias al difunto, /
bricias, los presentes que se hacían á los que traían barrer la casa con cierto género de escobas.
una buena noti¿ ia. EVERRYCOLOM, n. Red de pescadores,
EvANntiLicus, a, une Tert. Evangélico, pertene- Everriculum omnium malitiarum, Cic. La red ba-
ciente al Evangelio. rredera de todas las malicias.
EVANGELISTA, re. in. Beles. Evangelista, escri- EvEnito, is,ri, surtí, are. a. Col. Barrer, limpiar
tor del Evangelio. harrrienclo. EVE • rere ,s'erinon&in Séll. Examinar,
Evaxetimum, ii n. Tent. Evangelio, buena repasar un discurso. I I Pulirle.
nueva, historia del nacimiento,. vida, muerte, rent- EVERSIO, ¿mis. f. Cic. E version, destruccion, rui•
rreccion y ascension de vuestro señor Jesucristo, na, desolacion.
T EVANGtiLiZATOR, 1:iris. in. Tent. El que predica EvEitsort. Oris. m. Destruidor, asolador.
piddicaniente el Evangelio. EVERSUS, a, urn. Cje. Arruinado, abatido, des-
EvANcli.us, . Vilma,. Alegre mensagero. truido. asolado. l'art. de
EYAN"fDUS, a, uno &In. Vano, liviano, leve, feble, EVERTO, is, ti, sum, tére. Cic. Arruinar, aso-
sin solidez, de poca duracion. lar, destruir, demoler, derribar, abatir. Mezclar,
EVANNU, átom, ate. a. T raer. ó perturbar, agitar.
Evae7so, is, ére. a. Limpiar aventando. EvEsTrcaTus, a, ron. Se'n. V. Invesíigatus.
Ev ANS, tis. Virg. Bacante, sacerdotisa de Baco. EvEs . rin lo. adv. Cíe. Al instante, sobre la marcha.
EVÁPORATIO, oros, Se'n. Evaporacion, exhala- EVIBRÁTIO, Onis, f. Sin. Vibracion, la accion de
cion del vapor ó humor. vibrar.
EvÁrów,Ti y us, um. Cel. Aun. Lo que tiene Evirnto, fis, ávi, áturn, are. a. Gel. Vibrar, mo-
virtud de evaporar. ver, excitar, agitar, estimular.
EvÁrOtto, ás, ávi„ átunn, áre. a. Cele. Evapo- Evici. pret. de Evinco.
rar, despedir, sacar, eLhar de sí el vapor. EvicTio, onis. f. Ulp. Eviccion, recuperacion
EvAsTí-no, onis. J. Ey astatus y Evasto. F. Vas- "por el juez de lo que el contrario había adquirido
tatio, Vastatas y Vasto. por legítimo derecho.
Ev Ásus, un!. parí. de Evado. Juv. Escapado, EVICTUS, a, uní. part. de Evinco. Vencido, de
evitado. • helado. Evicti rogi. Prop. Hogueras apagadas.
EVAX. interjec. de alegría. Plaut. Ah ! oh ! Eeicias milis Cic. Convencido con mu-
bueno! chos testigos.
EVECTIO, Ama. La accion de levantarse E vi DEN÷:, tic. comp. ti or . salí. tiss í MUS. Cric. Evi-
en alto. Orden, licencia, pasaporte del príncipe dente, claro, patente, manifiesto. Evidentissimi
para correr la posta. anclares. Plin. Autores certísimos.
EvEcrus, us. in. Trasporte, conduccion. EVÍDENTER. adv. tius, tissirne. Liv. Evidente-
EvEcTus, a, um. Cic. Llevado fuera, traspor- : mente, evidentísimamente, clara, manifiesta, pa-
tado, conducido. Tác. Alzado, levantado. Parí. de tentemente.
EvÉillo, is, vexi, vectum, hére. a. Liv. Llevar, EviDENTIA) a5. Cíc. Evidencia, manifestacion,
sacar fuera, conducir, trasportar. Alcanzar, le- demostracion, prueba clara.
yantar, elevar. Evehere ad deos. Hay. Levantar E vst jEtszrou, s; ére. n. Ter!. Perder las fuerzas.
E
hasta igualar con los dioses.—/n suinnium fasti- a, um. Cic. Velado, desvelado.
gima. Paarc. Levantar, promover á los mayores Part.-de
empleos, á la mayor altura. Eviciro, as, ávi, atara, áre. n. &Let. Desve•
EvELA.Tum, en lugar de Eventilatutn. Fest. larse, despertar, levantarse. II Velar, estar en vela.
Ey Eeeo, is, elli ó ulsi, ulsurn, lére. a. Cic. A- o.i.E
adL ov.
brvoifikre
(1 Trabajar con mucha atencionydcilolisd._
rrancar, estirpare sacar por fuerza, de raiz. in studio. Cíc. V elar en los es tudios.--Libros.
VÉNINUS, a, um. Ov. Perteneciente al rio Eveno. Trabajar con gran cuidado, velar sobre los libros.
510 E -V O EX A
f. S. Ag. Vela, pervigilio. ri el tropel del enr edo.—Argentun i alicunde.
EvinTrATio, anis. Plaut. Sacar, buscar dinero para alguno de alguna
tEV'íGÓRÁTUS, a, am. Tert. Privado del vigor.
Evitase°, is, lid, scére. n. Suet. Envilecerse, paltel.)mo, is,
mai, ítnin, Ira. a. Cic. Arrojar vomi-
hacerse despreciable.
nai, natura, cire. a. Tac. Ceñir, tando. Ecomere irain. Ter.— Virus arier•italis
EVINCIO, supe. Cic. Descargar su cólera, desfogarse.
rodear, coronar. Evincire insigni regio. Tác. Co- EataoaTro, orlas.
ronar á uno, ceñirle la insignia real, la corona, la Tiic. Publicacion, divulga-
clon, la accion de divulgar.
diadema. Se'n, 'Vencer, EVULGÁTOR, ósis. Lux. Divulgador, el que
Era,wo, is, vici, victurn, neiiire.
ganar, debelar. Liv. Alcanzar, obtener. Hor. divulga.
Convencer. l Ulp. Recuperar por medio del juez EvaaoaTcs, a, am. Tde. Divulgado. Part. de
la cosa adquirida con derecho por otro. Evuum, zis, ávi, atuin, áre. a. Liv. Divulgar.
EVINCILS, a, um. part. de Evincio. 0v. Erina- Eauasr. pret. de Evello.
tus crines t'inri. Atados los cabellos, el que los Ever,sio, anis. Cic. La accion de arrancar.
tiene atados con una cinta. Evuasus", a, mil, part. de Bacilo. Cic. Arrancado
Eriaario, (mis. f. Plin. La caradura 6 capa-
dura, la accion de capar. EX
Eviavrus, a, una. parí. de Eviro..Plaut. Ca-
pado. Ex. prep. de ablal. de mui varia signifieacion se-
EVIRESCO, is, ni, scére. n. Varr. Perder el ver- gun las 1)alabras con que se junta. Ex ;neta senlen-
dor, ponerse pálido. tid. Té. A' mi parecer, á lo que creo, á mi enten-
EVIRO, ás, ávi, áturn, are. a. Cat. Castrar, ca- der.—Aperto. Liv. Al descubierto, claramente.—
par. n Van'. Afeminar. 7111/i9 (10 .Col. Con coral eniencia, con comodidad.
EvIseÉrta.Tus, a, um. Cte. Despanzurrado. —Adverso ó adversum. Ter. Enfrente, de en-frente, á
Par& de - lo opuesto.—Equo pugnare. Piro. Pelear
Eviserro, ávi, atara, áre. a. Virg. Despan- staluere. Obrar de buena fe .—
zurrar, abrir, sacar las tripas, las entrañas. Aliquo (pirere. Cic. Preguntar a. inthrmarse df.
EVfTÁBiLIS. in. f. lé. n. is. 0a, Evitable, lo que alguno.—Animo dicere. Ter. Hablar de corazon,
se puede huir, evitar. con el corazon en las manos, abierta, sencilla-
EviTa no, anis. Quint. Evitacion, el acto y mente.—alligaa (tolere. Cie. Sentir, tener senti-
efecto de esquivar y evitar. miento de 6 por alguno.—/dervalie non apparere.
EViTiT12-5, a, lun. Hor. Evitado. Print. de Liv. No verse por, por causa de la distancia.Ed
EviTo, as, ávi, áturn, áre. Cie. Evitar, huir, re in culpó est. Ter, Por este motivo tiene la
procurar evadirse, librarse. culpa, ha caldo en falta.—Consulatit profeclus est.
Evita, ii. ni. Hor. ,S'obrenombre de Baco. Cic.. Par tió despues de su crinsulada.—lienuatiato.
EVOCTIO, anis. f. Plin. Llamamiento afuera. U Se'n. Uespues de advertido, avisado.—Republicci
-4' Her. Leva de gente repentina. (acere. Cic. Obrar, nacer trabajar per el bien ó en
EvbeaToit, aris, Cic. El que llama afuera ó utilidad del estado.—Melle cocare. Piso!. Comer
aparte. n El que levanta gente de guerra de re- con miel.—A Will lo impeessen e Fi-
pente. gura, irndgen impresa con un se ilo.—alaied s.12-
EVÓCÁTÓRIUS, a, nra. Std. El (pie Ilatna v con- tentiti jurare. Cic. .t arar can sinceridad, da cora-
zara—Animo Acere. Ter. Hacer, obrar cana!--
EVOCÑTLYS, a, am Liv. Llamada, enviado á lla- tad, con aficion, con deseo, con gaea.— Ya,
mar, hecho venir. EvocaLi. Los soldados veteranos Plin. Con facilidad.—Iiiopiirato ó zare.eado.
y retirados, que a•tidian llamarais en la necesidad. Contra, fuera de toda espr rareza, iecpinadideceite.—
j¡ Guardias de noche de la persona de Galba. Jure panent varare. Plan& Comer pan en
de mixer. Plant. el l'ece'a
Evóco, ás, ávi, áturn, áre. a. Cic. Llamar fuera. del alma.—euro poculum. Cic. ero.—.2ee-
liEriviar á llamar, convocar, hacer venir. ji Citar,
Intimar, hacer comparecer. 3lacrob. Invocar. (i
ris excedere. Cje. Salir de la —
Ces. Hablar desde los navíos.—Quo e' ie.-
Llamar á los saldados veteraros.Levantar gente Eo die que. Desde el dia que.—Ea die ad /time
de guerra de repente. Evocare ad cau•ain dicen- diem. Cic. Desde aquel dar ilasta hui, hasta al cl'::
dain. Liv. Llamar, citar, mandar comparecer á dar de lioi, hasta el presente.—tia,.. Virg. estie ea-
sus descargos.—C'apiVum. Pila. Hacer crecer el t anres, desde aquel tiempo. — Da. hor.
cabello.—Vomitiones. Plin. Provocar á vómitos.— Desde hoi.—Ulero. Plan!. LYesile el vientre de su
Risum. Sirn. Provocar á risa. madre.--Numero di.vertorum. Cje. Del número de
EVOE y Evolie, interj. llar. Evohe, bien para él, los elocuentes.— PiaeIerito. Liv. lo pasado.—
To •o.
vez de las bacantes para aclamar é invocar á Baco. Flin. Del todo, total, enteramente.— enzima
Evót. • ro, ás, ávi, atinar, áre. Cic. Volar á me- amicus. Cie. Amigo de corazon.—Parte. Lic.
nudo, salir, echar á volar. _Free. de porte.—Minare. Ces. Sobre la marcha, de paso.—
Evói,o, as, ávi, átunr, are. n. Cie. Volar afuera, Aliis alicuifidein habr re. Ce'•. Fiarse de (MG entre
salir volando. I¡ Salir corriendo de repente.11 Ascen- todos los nemas.—Dignitale triburre. Cje. Daron-
der, subir. jj Huirse, desvanecerse, desaparecerse. forme, con respecto d, con consideracion de la digni-
ti Fluir, evitar. Erutare p<rnam. Cic. Evitar el cas- dad. —In Plin. mata. Por enaidia.—Lineris
tigo, la pena.—Ex severilate alieujus. Huir de la cognoseere. Cic. Saber por cartas.—Berse
severidad de alguno. Plin. Heredero de los das tercios de la herencia.—
Evóikno, ¿mis. Cic. Leccion, esplicacion de Majore parle. Plin. Por la mayor parte.—Re et ex
MI libro. lernpore. Cic. Segun, conforme al tiempo y á los ne-
EvüLtiTus, a, nra. Esolicado desenvuel- gocios.—Tempere. Cie. De repente.—Dignitale
to. Evolutus bonts, Sén. Despojado de sus bienes. visuna est. Liv. Pareció mas conveniente, mas co-
Part. de rrespondiente, mas propio de la dignidad.—Yero
nomine rotor. Plaza. Mi nombre verdadero es
EVOLVC, is, volvi, volfittun, vére. Ov. Desen- .—
volver, desplegar, desenrollar, descoger. II Cic. Usa est. Ter. Nadie puede servist
Descubrir, esplicar, declarar. Evolvere exitum bien como. neme
cujus Cje. Declarar, manifestar el éxito de al- r a c F,
Iisj: Ea, rio de Inglaterra.
guna cona.—Librunt. Cic. Hojear, pasar, leer un EXÁCERBS.T10, onis. Bibl. Irritacion, eaaspa-
libro.--& turba 6 ex turba,. Ter. Salir, escaparse ion,

1
E A EXA 311
EXÁCERBATOR,óris..m. Tác. El que irrita, esas- grandeza, excelencia. f Gel. Exageracion, encare-
aeria cimiento.
EXÁCERBiTUS, a, um. paro. de Exacerbo. Liv. EXAGGÉRÁTO • , óris. m. S. Ger. Exagerador,
Irritado, exasperado. encarecedor, ponderador.
EXÁCER111!;sco, is, bui, scére. Apul. Irritarse: EXAGGÉRÁTUS, a, cm. Cic. Exagerado, aumen-
exasperars tado, ponderado. El Amontonado. Paro. de
EXACERBO, ás, átum, áre. a. Liv. Exacer- EXAGGÉRO, ás, ávi, atum, áre. Vitruv. Acu-
bar, irritar, exasperar, inquietar. mular. amontonar. Cic. Exagerar, encarecer,
Ex.-1,cÉlto, ás, ávi, átalo, áre. a. Liza. Abalear, aumentar, amplificar, engrandecer. Exaggerare
limpiar los granos aventándolos. l¡ flechar, tioi fie ca anic pea-ibas. Vilruv. Llenar de obras, de for-
los granos con criba la harnero. i°ones un sitio.
EXÁCESCO, íS, acui, s,ére. n. Col. Avinagrarse, Ex AGiTATOR, óris. m. Cje. Perseguidor, atar-
acedarse, agriarse. mentador, azote.
ExÁciao, ás, ávi, átum, áre. a. Col. Quitar los Ex.s.eíTÁTus, a, um. Cic. Perseguido. 11Tra-
granos, desgranar la fruta. H Mondar, limpiar, es- lado, disputado. Parl. de
coger. EXÁGITO, ás, avi„ átum, áre. a. Cic. Perseguir,
EXACTE, tics, tissime. adv. Mel. Exacta, cui- atormentar. II Conmover, mover, incitar, irritar.
dadosa, diligentemente. Rechazar, desaprobar. Exagitare fraudes. Cic.
ExAcT:o, (mis. Cic. Exa ccion, cobranza, per- Cescubrir por menor los engaños.
cepcion, recogimiento de rentas y tributos. H Es- EXÁGIUM, n. Cllos. El peso, la romana.
pulsion. J Vitral:. Puntualidad, diligencia en la EXÁGOGA, ea, y Exagoge, es. f. Plan!. Tras-
ejecncion. porte; conduccion. 1 Conductor.
EXACTOR, tiria. m•. Ces. Exactor, cobrador, co- EXALBÁTUS, a, tira. par!. de Exalbo. Ter!. Blan-

gedor, el que exige y cobra rentas ó tributos. El queado.


que echa, destierra. Exactor opería. Col. El que EXALBESCO, is, ui, sc&e. Gel. Emblanquecerse,
toma cuenta de la obra y trabajo.—Supplicii. ponerse blanco. ¡I Cic. Ponerse pálido.
--Mortis. Dic. Verdugo, ejecutor (le la justicia. ExALaiaus, a, era. Flia. Blanquecino, que tira
EXACT7I1X, iris. S. Ag. La que exige, pide á blanco.
con derecho. EvaAr: ao, ás, are. a. Ter!. Blanqa ecer, ambla r).-
,,e
Ex&crum,.i. n. Cescubrintiento, hallazgo. Exac- qi r
ta refirre.Vir g. Contar lo que se había descubierto. EXALIZURNíTUS, a, um. Plin. :Privado de la
EXACTUS, LIS. Quint. La venta. blancura..
EXACTUS, a, nra. parí. de Exige. Cic. Exacto, EXALTÁTIo, j: Tert..Exaltacion, elevar.' ion.
cuidad 081_1, puntual, diligente. Espu I so, echado_ 11 EXALTiTUS, a, uno. Sén. Exaltado, elevado.
Pasado, concluido. H Completo, perfecto, conclui- Port. de
do, bien trabajado. Exactas,onus.Ov. Atormen- EXALTO, ás, ávi, átum, áre. a.Sén. Exaltar, le-
lado por Ira Curias. Ea:tu:lee merces. Col. Meren- vantar, elevar. Exaltare salvos in tres pedes. Col.
darías vendidas. Profundizar los solees tres piés.
Exicco, is, coi, [doto, ?ire. a. Coi. Aguzar, EXÁLUAIINÁTUS, a, um. Plin. Resplandeciente
afilar mu c ho, sacar punta, hacer puntiagudo. ;I corno la piedra alumbre.
Estimular, incitar, punzar. Examiere ac:»eni is, ivi, itum, ire. a. Am. Buscar, pre-
Cic. Despertar, avivar el entendimiento, el tender coi embrollos, enredos.
ingenio. ZxAmutiTas, a, inn. par'. de Exambio. Am.
EXÁCUTIO, ónis. Plin. La aguzadura, el acto Buscado, pretendido con embrollos.
de aguzar. ExÁmaa, inis. n. Cia. Enjambre de abejas. fj
EXÁ.COTUS, a, mil. par!. de Exacuo. Agu- Tropa, inultltucl, compañia, gran número de gen-
zado. tes. Ov. Examen, investigacion. H Virg. Aguja
EXADVERSO. adv. y de la balanza.
EXADVERSUM. adv.Ter.Eufrente, de frente, fren- EXÁMINÁTE. adv. Am. Con examen, con ma-
te á frente. durez.
ExxavOeFarus, m. S. Ag. El abogado. ExamIx=kTro, ¿mis. f. Filma.. El equilibrio,
EX,EDICíCÁTIO, ónis. f. Cic. Construccion, fá- igualacion del peso. Ulp. Examen, censura,
7orica, edificacion ó la conclusion de ella. j uicio.
EICEDTFÍCATOR, óris. Mr771. tEdificator. t ExÁmiNTATon, óris. m. Terl. Examinador,
Ex.a.aliaíciTus, a, lun. Cic. Fabricado. Paro. censor. I Casiod. El que pesa ó hace el peso.
riP ExÁmils-a.aóRius, a, ¡un. Ter!. Perteneciente
Ex.E prFico, ás. ávi, átala, áre. a. Cé.s. Edificar, al e iránien.
ccnetruir, fabricar, levantar un edificio ó acabarle. ExAmlivíTua, a, am. Cic. Pesado, equilibrado.
Concluir.flEtarAficavirsei me. Plaut. Me hubiera 11 Ulp. Examinado, considerado, inquirido, averi-
echado de casa. guado. l'art. de
Ex.Eataknitas. m. ie. .n. is. Vitrav. Que puede ExÁmiNo, ás, ávi, áttim, áre.n. Enjambrare,
allanar ó igualar. formarse enjambres. I f a. Cia. Pesar. II Examinar,
i,:x2EQuÁno, ónis. f. Vilma. Igualacion, alla- considerar, inquirir, averiguar.
namiento. Plano. j Eximo, ás, ávi, átum, áre. Plaut. Adamar,
EX.,EQUÁTUS, a, um. Sal. Igualado. Par!. de amar con pasion.
EX.EQUO, ás, ávi, atina, are. a. Cje. Igualar, EXAMPLEXOR, óris, átus sum, ári. dep. Iler.
hacer, poner igual. Exirquare jacta dictis. Sol. Abrazar.
Igualar lns hechos con las palabras. ExÁMunco, ás, ávi, átum, are. a. Apal. Quitar
ónis. Cela. Hervor. Agitacion, el alpechín, las heces del aceite.
aonmocion. ExANIUSSIM. adv. Plaza. Exacta, perfectamente.
.Ex.asTuo, ás, áni, atora, are. a. P lin. Salir °a- ExANows. in. J. loé. is. Cia. Exangüe, de-
dearalo y bullendo como lo que e hierve
hierve. Tener dsarne gu rta d o ., desfallecido. falto do s
angre. jAine-
mucho calor. ji Acalorarse, irritarse.
-1- EXAGCÉRAN'TER, adv. Tert. Con exageracion, ExANGÜLUS, a, um. Vitruv• Lo que no nene
on ponderacion. _álgidos.
EXAGGÉRÁ.TIO, f Cic. Elevacion, altura, ExÁNiStÁms. m. J. lé. n. ie. Plata. Exánime ,

312 EXA EXC


Exanimalem J'acere ExAUCTÓRÁTUS , a, urn. part.
sin alma. 11 Mortal, que mata. Liv. Licenciado, despedido con licencia.
Exauctoro
Plaut. Dar muerte á. alguno.
EXAUcTORíTAS, atas.
Ex A. ¿mis. f. Cte. Espanto, perturbacion, Cdd. Teca'. La licencia
const2rnacion mortal. 11 Plin. Sofocador. á despedida ignominiosa de un soldado.
EXÁNÍMÁTUS, a, um.
part. ale Exaron r-rif Litet ExAticTriao, as, avi, atila], are. a. Suet.
ciar, libertar de la obligacion y jurainentrunt- Licen-
Muerto, sin al ma.11Examine, desmayado. :arr:
por lo coman ignominiosamente. 11Lia, t
DiEstxÁ
raista. f is. Liv. Muerto, sin dar su licencia honrosa al soldado que ha cum-
alma. 11 Exánime, débil, sin fuerzas, consternado. plido su tiempo.
EXÁNímo, ás, ávi, áturn, are. a. Cic. Quitar la EXAUCTUS, a, um. Col. Lo que ha dejado de
vida, matar.11 Desalentar, consternar, llenar de crecer.
temor y espanto, aterrar. EXAUDÍBILIS. rn. f ié. n. is. S. Ay. Lo que
E X ÁNiMUS, a, um. Virg. Muerto, sin vida, sin se puede oir ó es digno de oirse.
alma. EXAUDIO, avi, itum, ira. a. Cte. Oir, enten-
EXANTE. prep. V. Ante. der, escuchar favorablemente.
ExioaviazÉmÁTA., um. piar. Marc. Emp. ExAUDiTIO, f Ay. La accion de escu-
, Portillas, especie de .salpullido que sale al cúlis. char benignamente.
EXANTLÁTUS, a, um. Plaza. Agotado, bebido. Exaci p rron, óris, m. Bibl. El que oye benigna-
Cic. Padecido, sufrido. Fuel. de mente.
EXANTLO, as, ávi, ritual are. a. Plaitt. Agotar. EXAUDiTUS, a, um. part. de Exaudio, Cic. Oido.
11 Tolerar, padecer, sufrir. ' Exairliare sciliztsinie vi- Virg. Oido benignamente.
num pocillo. Plaza. Apurar con mucha gracia un EXAUGEO, és, xi, ctum, gére. a. Tert. A o men tar.
vaso de vino.
is, ire. a. S. Ag. Abrir, manifestar
EXAUGfKATIO, J. Lir. Prolanacion, el
t EXÁPIRIO, acto de profanar con ciertas cer•monias.
enteramente. Ex.nertria,i-roa, 711. Tríe. Profanador, el
EXÁPTO, ás, are. a. Ald. Acomodar, ajustar. que profana.
EXAPTUS, a, lira. Luce. Apto, ajustado, conexo. ExAuct:.Tus, a, am. Lir. Profanado. Pael.
EXAQUESCO, is, ére. euros. Desatarse ea, de
hacerse agua. ExAucútto, as, ávi„ áturn, are. a. Liv. Profanar,
t ExÁRÁTIO, ónis. f. Marc. Cap. El acto de hacer profano lo sagrado. Exaugueandi, aubt
de sacar fuera arando. 11 Sid. Escritura, . udi-
arar ó que polestas el faca es'. G.I. dto permiso (á
poema. la sacerdotisa) da dejar el sacerrloaio y casarse.
EXÁRÁTUS, a, um. part. de Exaro. Cic. Sacado EXAUSMCATIO, &mis. Lic. La acebo de ti-
arando.1jSuet. Escrito, mar 6 hallar agüeros poco lirvorables.
EXARCIIIATRI, Orum. ni. pl. Cod. Los que han
EXAUSPíCÁTUS, a, um. P!001. l'art. de
tenido la dignidad de arquiatros.
E xnusríco, ás, ávi, atan], are. a. Plaul. Hallar
ExAnctics, i. Inscr. Exarco, teniente general
agüeros poco favorables.
de los emperadores griegos.
EXARDEO, és, si, dere, n. y t EXBALLISTO, ás, avi, atina, are. a. Plaz'. De-
EXARDESCO, is, arsi, scére. Cic. Encenderse, rribar, echar por tierra con el golpe de una ba-
inflamarse, prenderse fuego. Fwdissimis abomina,- llesta.
tionibus exarsit. Tác. Se enfureció, desfogó pro- EX131130, is, ére. a. Plaul. Litio.
rumpió en mui vergonzosas acusaciones. Romo sic EXBOLA, f Vara. Dardo, arma arrajadiza.
exarsil. Cic. El hombre se encendió, se enamoró ExesEcÁT0a, (iris. in. S. Ag. El que ciega á
de tal manera. Exar.sit adiairaiio geinmarum. otro.
Plin. El aprecio de las piedras preciosas llegó a ExesEcÁlTs, a, um. Cte. Cegado, como los foses,
su mayor punto. puertas y caminos. Pa•!. de
EXARÉFíO, is, l'actos sum„ fiéri. n. V. Excsaco, ás, ávi, aturn, áre. a. Ci'. Cegar, qui-
Exaresco. tar, hacer perder la vista. 11 Ov, Cerrar, tapar,
EXÁRÉN0, ás, avf, aluna are. a. Plin. Quitar cegar. Exca?care formam. ¡'cte. Echar é, perder,
la arena. deslustrar la hermosura.
EXÁRESCO, is, árui, scére. Cic. Secarse. 11 EXCALCEÁTUS, um. Suet. Descalzo. Séneca
Marchitarse, desvanecerse, perder el vigor. lo dice de los Cominos, que en comparacion de los
EXARiDUS, a, Ln. Tert. Enteramente seco. trágicos parecían descalzos, por ser su calzado mai
ExmtsríTio, Onis.f. rey. Desarmadura, la accion bajo, llamado zueco. Par'. de
de desarmar. ExcALcEo, ás, ávi, atina, are. a. Suca. Descal-
EXARM'TUS. a, um. S'e'n. Desarmado. Par!. de zar, quitar e! calzado, los zapatos.
EXARMO, as, ávi, átono, are. a. Tác. Desar- t EXCALDÁTIO, ¿mis./ Guiri!. Lavatorio en agua
mar, despojar de las armas. Exarmare accusatio- caliente.
nem. Plin. Desarmar, debilitar una acusacion. EXCALD Á TUS, um. Ápic. Lavado en agua ca-
EXÁRO, ávi, aluna are. a. Cal. Sacar fuera liente. l'art. de
arando, con el arado. (1 Plin. Arar. Exarare EXCALDO, ás, are. a. Fulcac. Lavar en agua
menturn. Cic. Arar, sembrar, cultivar los campos. caliente.
—.Frontera rugis. HOP. Arar la frente con arrugas EXCÁLÉFÁCIO, is, féci, facturo, cére, y
(dice,se de la vejez).—Novuin proeemium. Cje. Es- EXCALk ÁCIO, is, feci, factual, cére. a. Plin.
cribir, trabajar un nuevo proemio. Calentar.j1Escalfar
.
EXASCIÁTUS, a, apl. Plan'. Pulido, desbastado EXCALFACTIO, én is. f. Pila. La accion de ca-
con la azuela. lentar.
EXASPÉR AMO, ónis. f. Escrib. El acto de exas- EXCALY ACTOR, ris. ni. Pta. El que calienta é
perar. escaltü.
EXASPÉRÁTUS, a, urn. Cels. Puesto áspero.11 EXCALFACTORWS, a, um. Flia. Lo que tiene
Lic. Exasperado, irritado. Para, de fuerza y virtud de calentar.
EXASPÉRO, ás, avi, atan], are. a. Cell. Poner CaElexuctaAdnor ,Acc.,sTcuasilaaciouni. parí. de Escalfado. Plan.
áspero. ((Liv. Exasperar, irritar, ensañar, enfu-
recer. EXCALFIO y Excalefio, is, t'actas sum,
fieri. vas.
ExÁno, ás, are. V. Exsatio. Plin. Calentarse, ser calentarlo.
Eikrúao, as, are. V. Exsaturo EXCANDÉFÁCIO, is, féci, factura, cére. a
(Jur.
EXC EXC 313
Es n andecer, encender. ExcandeJacere annonam. Elegido, escogido, recogido de ó entre muchas
Vare. Encarecer los víveres. Cosas.
EXCANDESCENTIA, f Cic. Escandecencia, EXCERVíCÁTIO, ónis. f. S. Ger. Contumacia,
írritacion, encendimiento en ira ó enojo. tiesura.
EXCANDESCO, is, (fui, scére. n. Cat. Encenderse, EXCESSI. pret. de Excedo.
abrasarse. I Irritarse, airarse. EXCESSUS, a, mn. part. de Excedo. Tert. Esee-
EXCANTÁTIO, ónis. f. Apul. Encanto, encanta-
miento. did°x
E . cassus, us. 711.. Cje. Salida, partida, ida.
EXCANTÁTUS, a, 1.IM. Hoe. Llamado, atraido con Plin. Digresion. Pecado. Cels. Esceso, parte,
encantos. _l'art. de porcion 6 hueso que sobrepuja y escede lo na-
EXCANTO, ás, ávi, átum, are. a. Luce. Llamar,
tural.
atraer. hacer venir con encantos ó hechizos. ExcÉTRA, ce. f. Cic. La hidra lernea que mató
EXCARN1FiCÁTUS, a, uní. Cie. Despedazado: Hércules. Liv. Oprobio que se dice a' la n3uger
Par!. de mala y hechicera.
ExcauNiFico, ás, ávi, áturn, are. a. Sud. Des- Excinto, onis. f. Plaza. y
pedazar, hacer pedazos la carne. Tert. Ator- Ehmum,
xc Liv. Ruina, esterminio.
mentar. Excino, is, cidi, cisura, dere. a. Cie. Cortar sa-
.EXCASTRATUS, a, um. Gel. Castrado, capado. cando. Derribar, arruinar, destruir. Excidere ali-
EXCÁVÁTIO, ónis. f Sén. La cava, la accion de cui liI?guanz. Cje. Sacar á alguno la lengua, cortár-
cavar. sela. — Numero civium. aren. Escluir á
EXCÁVÁTUS, a, uní, Cic. Cavado. Parí. alguno, echarle, borrarle del número de los ciu-
ExcÁvo, ás, ávi, atina], are. Plin. Escavar, dadanos.
cavar. Excffio, is, cidi, ére. n. Cic. Caer. Perecer,
Excl;;Do, is, cessi, cessum, dére. n. Cic. Salir, morir. Excidere animo. Plin. men.— Ex animo.
partir, irse. retirarse. II Morir. I Exceder, sobre- Vira. — illentorili, de mentoeid. Lic. Escaparse,
pujar, pasar. Excedere de medio. Ter.—Fild.nic. irse de la memoria, olvidarse.—Casic de manibus.
Morir.—Ex Ter.—Ex puenis. Cje. Salir Cic. Caerse, escaparse por casualidad de las ma-
de la pubertad, de la niñez.—Iir magnum. cella- nos.—Uxore. Ter. Perder su inup,.er.—Et vullus,
MOL. Lic. ir á parar á una gran contiencla.—Mo- oratio, meas denique. Cic. Perdió el color, el ha-
duna Lic. Pasar la moderacion, ser exorbitante. bla, y aun el juicio.
EXCELLENS, tis. com. tior, tissjmus. Esce- ExciF.0„ és. cívi, cjiturn, ére. a. Plan!. V. Ex-
lente, selecto, insigne, aventajado. II Alto, emi- cio.
nente. • EXCINCTUS, a, lun. parí. de Excingo. Sil. Itál.
Desceñido.
EXCELLENTER. adv. Cic. Escelente, primorosa,
EXCINDO. V. Exscindo.
perfectamente. ExciNnd, is, nxi, nctum, gére. a. Cal. Quitar
EXCELLENTIA, Cie. Escelencia, perfeccion,
el ceñidor. VI Despojar.
grandeza, nobleza.
Excaa, is, civi, cita:11,1re. Cic. Llamar, sacar
EXCELLO, is, ére, n. Cic. Ser escelente,
afuera. 11 Mover, conmover, escitar. Excire alicuz
aventajarse.
lacrymas. Plan!. Sacarle á uno, hacerle salir las
EXCELSE, isaime. adv. Col. Escelsa, alta, lágrimas, hacerle llorar. — Allanen' sedibus sois.
encumbradamente. II Sublime, magníficamente, Lic. Hacer salir á uno de su pais, de su dornici-
Exca.usiTas, átis. Cíc. y lio.—in arma. Liv. Hacer tornar las armas.
EXCELS1TUDO, bis. f. Plin. Altura, elevacion, EXCíPIO, is, cepi, ceptum, ére. a. Cje. Recibir,
grandeza, sublimidad. tornar, coger. I I Oir, percibir, escuchar. ti Empren-
EXCELSUS, a, uní, íor, issimus. Cic. Escelso, der, tornar á su cargo, sobre sí, á d por su cuenta.
elevado, alto, eminente, encumbrado. II Sobei ano,
11 Copiar dictando otro. 11 Sorprender. coger des-
supremo, superior. prevenido. 11 Suceder, seguir inmediatamentedi
t EXCEPTACÜLUM, 1, n. Tent. Receptáculo. Continuar, proseguir lo que se ha interrumpido. 11
ExcEeTÁTio, onis. J. Pizcar. La toma, la accion Escluir, exceptuar. II Escepcioriar, poner excep-
de tomar 6 recibir. ciones en defensa del derecho. Exeipere amplexo
Excaeno, ónis. f. Cic. Escepcion, esclusion, Gv. Recibir con los brazos abiertos. con un abra-
limitacion, restricciou. II Razon, motivo en defensa zo, abrazar. Excipd diem z'ox. Liv. La noche
del derecho. II Petron. Condicion, pacto. sigue inmediatamente al dia. id ex•ipilue legibus.
EXCEPTPTILS, a, um. Pija. Particular, singular. Cje. Este caso está esceptuado por las leyes. Ex-'
EXCEPTIUNCÚLA, Se'n. Escepcion pequeña. cipere vira feigorum. Cje. Tolerar, sufrir la fuerza,
EXCEPTO, ás, ávi, átum, are. a. Cic. Coger, el rigor de los frios.—Caprum Virg. Hur-
recoger, tamal, recibir, admitir. tar un macho cabrio.—Voluntates hozninum. Cic.
EXCEPTO[, óris. m. Ulp. Escribiente, copista. Captar las voluntades de los hombres. —Sangui-
EXCEPTORIUS, a, nra. Ulp. Lo que sirve para 91CM, patera. Cic. Recoger la sangre en una copa
recibir, coger ó recoger. en un vaso.
EXCEPTUS, a, am. parí. de Excipio. Re- Excieruar, n. Fest. V. Exceptio.
cibido, recogido. II Esceptuado. Excepto quod. EXCÍPCLA, W. f. y,
Hoe.—Si. Pers. Escepto que ó si, usado adver- Exciaiíeum, n.
bialmente como en castellano. EXCiPULUS, m. Pan. La nasa ó red para pea-
t .EXCÉRÉBRÁTUS, um. Tert. El que ha per- car, v cualquiera otra cosa ó vasija para recoger y
dido el seso, el juicio. recibir.
ExcEallo, is, crevi, crétum, nére. a. Vitruc. Exchums, a, nra. Fest. Lo que se ha recibido,
Acribar; limpiar. II Gte. Hacer del cuerpo. lo que entra ó cae en alguna cosa.
EXCERPO, is, psi, ptum, pére. Cic. Sacar, EXCtSÁTUS, a, nra. part. de Exciso. Plaut. He-
elegir entre muchas cosas. I1 Separar. Non ex_ rido, cortado.
cerpere se. S‘lri. No hacerse singular. ónis. Cic. Ruina, dern¿Jicion, des-
ExcErtrarA, Mann. n. piar. Se'n. Colecciones, triii<c7'X
cieo
estractos de cosas escogidas. Exciso, ás, áre. a. Plant. Cortar.
EXCERPTIO, ónis. f. Gel. Eleccion, la accion de EXC i.SÓRIUS, a, nra. Col. Lo quer sirvis esayparlua-
ce e.yN
elegir. Ea accion de recoger ó estraer. pio para cortar. Excisorius sealle .
EXCED,PTUS, a, um. part. de Excerpo. 81-n. pequeña de cirujano.
EX X. e
314
moscas...
Riciatts, a, um. pare. de Excído. Cío. Cortado. Perfeecionarli Venerar, respetar, reve
ranciar. Excolere victum hoininzon. Cic. Cultivar,
IjArrainado, destruido Aur. Lo que civilizar el porteáre.
de los hombres.
EXCITÁDTLIS. in. f. lé• n.
EXCÓLO, i_jánsR, Colo,
mueve, escita. ás, are. Plaut.
EXC-iTANILICS, a, um. Cric. Lo que se debe esci-
s;_
;gu.aInvestigar,
quirir con gran curioaidad. rsrssec,oirrinturin-
ter ó mover. cirse insensiblemente. no:n-
u
EXCITÁTE. adv. tius. Quint. Vehemente, viva-
mente, con vigor y fuerza. EXCOMMÚNiCATIO, ónis. f.
EXCiTÁTIO) taus. f. A •nob. El acto de excitar descomunion, privacioa de la comunic] de los
mover. fieles.
EcoarneNTefals, a, um. Ecles. Excomulgado,
f EXCíTÁTOR, Gris. nr. Prud. El que escita,
muevo. descomn:gado. Part. de
EXCITÁTÓRIUS, a, um. Quint. Lo que escita, ExeoNivitiJeíco, ás, are. a. 8. Ger. Escornulgar,
mueve, conmueve los ánimos. descomulgar, apartar, privar de la comunion - de
ExorraTes, a, une tior, tissimus. Nep. Eseíta- los fieles.
do, conmovido, movido, incitado. n Cic. Concita- ExcoNsuL, is. m. y
do, vehementedi Levantado. Part. de ExcóN•jaÁrtis, is. lnocr. Ea:cónsul, el qu
EXCiTO, ás, áturn, áre. a. Cíe. Escitar, in- ha sido cónsul.
citar, mover, conmover. Excitare aliquein ex Exc.:bota), is, coxi, coctum,.quiel re. Co•
sognno. Cic. Despertar á alguno. — Alicui memo- cer mucho. II Col. digerir. Plan!. Amasar,
riant, ó aliquein ad memoriain alientas rei. Cie. disponer. II Inventar. Ij rir g. Limpiar, purificar co-
.Despertar, renovar á alguno la memoria de, 6 ciendo.
traerle, hacerle á la memoria alguna cosa. Se- t óais. f Escoriacion, rompi-
pulerum. Cic. Levantar, construir un sepulcro. miento del cuero.
Exchus, a, uni. parí, de Excieo. Salust. Inci- t Exeórtao, as, áre. Levitatar el cuero por
tado, conmovido. golpe u otra cosa.
ExerTus, um. para. de Excio. 'Vire. Llama- Exconxis. m. f. ni'. a. is. Tert. .9escornado.
do fuera. Excoits, lbs. COM, Ci • . Necio, fatuo, insensato,
Exciva. pret. de Excio. simple, tonto, majadero.
EXCLÁMÁTIO, f A' Hee. Esclamacion, EXCREÁBILIS, Exereatio y otros que empiezan.
grito, el acto de clamar. Figura retórica que con por Excr, se hallan despues en Exscr.
interjeccion oculta ó espresa esfuerza varios afectos EXCRÉNIENTUM, n. Col. El gana qua se ha
del ánimo. limpiado cribando. II 'fin. El escreutento. Exere-
EXCLÁM:kTOR, óris. ni. Plan!. El que hace es- menZant Tjc. La saliva.
clainaciones. ExerriNsd, á are. a. Ter!. Quemar.
EXCLÁ MÁTUS, a, urn. Gel. Jim• . Llamado á vo- E XCREO, ás: are. a, Exscreo.
ces. Part. de E XCRESCENS, tis. cora. D.iscresceiacia, lo
Excraleno, ás, ávi, átum, are. a. Cie. Esclarnar, que se eleva en el cuerpo contra lo naUral.
dar gritos, clamar. II Hacer una esclainación. Ex- ExunEsco, is, évi, ettim, ere. n. (Li. Crecer.
clamare aliquent. Plaut. Llamar á voces a alguno. Crecer mas de lo regalar. 11 Plin Hincharse for-
—Tolo pectore. Cie. Gritar con toda su fuerza. mando una escrescencia.—In cepet. Quin!. Tener
EXCLÁ RO, ás, ávi, átona, are. a. Vilra v. Aclarar. la cahaza desproporcionadamente gruesa.
Exentan), is, si, sum, dére. Cia. Eschiír, de- EXCRÉTIO, (MIS. Plin. La acojan de despedir
jar fuera, no admitir, cerrar la entrada.ii Escep- el escremento.
toar. ji Rechazar, remover, apartar. Excliulere Excitinum, a. Col. Los granzones, granzas
exercilum. Lic. Cerrar el paso á un ejército. echadoras separadas del grano bueno.
Oculum alicui. Picul. Sacar un ojo á alguno. Ex- EXCESTUS, a, um. part. de Excresco.- Firg•
eludí temporis angustia. Cia. No tener, adiar Crecido. H Par!. de Ercerno. Col. Cribado, sepa-
tiempo. rada.11 Liv. Retirado, sacado. 11 Cels, Escrutado,
Excnüsio, 6nis. 1 Vitr. Esclusion, el acto de expelido por cámara.
excluir, echar ó dejar fuera. 5- x,0111;1'1, prr • de 7, Xeetri0 y Encresco.
ExcLüsort, (aria. 111. 3. Ag. FA que escluye, EXCII1130. V. Exscriho.
echa fuera. Exerreeak aíras. f. o. is. Plan!. El que
EXCLUISIMIUS, a, um. Ulp. Lo que tiene fuerza castiga ó atormenta, el que es digno de ser casti-
y virtud de, escluir. g ado.
Excatrsus, a, ron. parí. de Excludo. Cic. Es- EacaZetaarro, ¿mis." S. Ag. y
claido, dejado fuera.¡1 Impedido, estor bado.ji Re- Excaecaí-res, os. El tormento.
chazado. Exeitticiaares, 111/1. Cia. Atormentado. Par!.
j EXCOCTIO, (Mis. f. Cód. Teod. La cocedura, de
el acto de cocer. Exerrücro, ávi, áturra áre. a, CA. _Atormen-
EXCOCTUS, a, una. par!. de Excoquo. Ter. tar mucho. n Molestar, afligir, dar pena y pesa-
Pian cocido. dumbre.
EXCÓD/CO, ás, ávi, áturn, áre. a. lo est. Cavar EXCLWITIO, OniS. f Val. .3.1e;x. La vela 6 .centi-
las cepas /citarles las yerbas inútiles. nela, el acto da hacerlo.
EXO0 O/TATIO, anís. J. Cje. El acto de escogr- f piar. Cie. Centinela, vela.
tar, meditar ó discurrir. Po, ronda.
ExcóGirkron, óris. ni. Quint. El que piensa, ExcunicUartrus. Cód. Teod. Camarero ó
medita, discurre de nuevo. ayuda de cámara del príncipe. lr
ExcraGhvaus, us. ara. Gel. V. Eacogitatio. Exeúni . rote CA. El centinela, guardia.
tax.comaTua, a, una Cia. Hallado, discurrido si t io dond
pensando- Excogitallssimae hosti.ce. Su.et. Víctimas la
rara. esquisitas. Parí. de E
Eg uxxerk:t3iiir'al.TT
i is1,1 unms 9n1 i l. se hace
EXCOGITO, ás, ávi, átum, áre. a. Cic. Excogi- Exctino, as, ui, Rima áre. si. Cíe. Dormir fuera
tar, inventar, hallar pensando con aterieron. de casa. n Velar, hacer guardia ó centinela. Ex-
Pensar, meditar, discurrir con gran cuidado. " bare ad portan. Cés.—Ante portas. Tib.—Pro
ExcOLo, is, luí, cultum, lére. a. Cic. Cultivar las portis. Liv. — In murís. Gis. Hacer centinela,y -
tierras con mucho cuidado.liAdornar, pulir, her- montar /a guardia, hacer la ronda á á en-las puertos
EXC EXE 315
en la muralla. — Oca. COL Empollar, cubrir los Excussus, a, um. part. de Excutio. Vírg. Echa-
huevos. — Pro aliquo. Cia. Velar sobre ó por los do tirara á golpes. Agitado, vibrado. E xamina-
intereses de alguno, por su bien ó conservacion. do, inquirido con diligencia.
Cc. Estar sobre si, estar alerta. Excussus, a, um. parí. de Excudo. Párr. Sa-
EXCÚDO, is, di, sum, dore. a. Viry. Sacar, hacer cado con fuerza á. golpes
salir ó echar á golpes. II Componer, hacer, inven- EXCUTIA, MI. f. y
tar con estudio y trabajo. Excadere pullas. Col. :XCÜTIA, órum. n, plur. Plaut. Escobillas, ce-
Sacar, echar pollos. — Opus. Cia. Hacer, publicar pillos.
una obra. EXCüTIENDUS, a, una Ov. Lo que se ha de sacu-
Veg. Esplorador, batidor, dir.
EXCULC Toa, óris.
el Tia va á tomar lengua del camino. is, cussi, cussum, tére. a, Plaul,
EXCULCATUS, a, . Gel. Pisada. f Í Desechado, Echar. arrojar sacudiendcallLanza ta disparar, tirar.
escluido, desusado. l'art. de ti^l nquirir, examinar, reconocer de cerca, á fondo.
ExcuLco, ás, avi, áturn, áre. Plaut. Acalcar, Exculere aliquid alicui de manibus. Ov. Hacer caer
pisar. á alguno alguna cosa de las manos.— Equitem.
Liv. Despedir, arrojar, echar por tierra al giriete,
EXCULPO. V. Exaculpo.
al caballero. — Cerel . um. Katt. ilacer saltar los
EXCULTOR, bris. in. Tent. Cultivador, el que
cultiva. sesos. II Volver á uno loco, hacerle perder el jui-
eio.----Ferascubilibus. 9111:11. Levantar lh caza,
Excauras, um. pa: t. de Excolo. Bien
cultivado. Adornado, pulido, hermoseado. Ea-- las fieras, hacerlas salir de sus cuevas ó madrigue
cultas ad huinanitatem. Cia. Hombre culto, insL Estac. Derribar, arruinar los muros.
truido, bien educado. ExoucLro, ás. á'Vi, Muna áre. a. Fest. Diezmar,
Excuurus, as. m. Test. V. Cultos. tomar, sacar el diezmo.
EXCÚNEATCS, a, am. Apul. El que no tiene
Exnastasatiaus. Gel. Título de una sátira de
asiento ó está escluido de los asientos principales Farron.
del teatro. Eximias°, ás, áre, y
EXDORSUO, ás, aluna, áre. a. Plan!. Deso-
Eaclataaus, a, um. Cladado, preparado,
aprestado con diligencia. llar, quitar la piel de encima del lomo. II Romper,
quebrantar la espina, el espinazo.
gis, áre. Verr. Echar de la curia.
EXDUX, Capito'l. ti que ha sido capi-
Eacuaaaas, cts. com. Cia. Lo que corre, se de-
tan, como exconsul el que ha sido cónsul.
rrama, se estiende. ExÉco, Execrcr, Executio. V. Exseco &c.
ExcuRao, is, curri ó cursara, rére. si. ExÉDENTÜLUs, 11111, Tea. Desdentado, sin
Cia. Correr fuera, discurrir á una parte y a otra. dientes.
II Hacer una eseursion, correría ó entrada en pais ExÉ330, exés ó exédis, édi, ésurn 6 estima esse
enemigo. sale ;', 9 egiss excurnal °ratio. Cia. Por no o ai dare i a. Ter. Comer mucho, devorar, engullir.
apartar mas lejos el discurso. Consumis, arruinar, acabar, destruir.
Eaounsaalo, f. Val. Már. V. Excursio. EXEDRA, w.Cia. Exedra, lonja, lugar á mo-
Eacuasaroa, Excarsor. do de pórtico abierto y con asientos, donde se jun-
Execasio, Mas. f. Mas Carrera. II Cia. Escur- taban los filósofos, retóricos y otros sabios á sus
sion. correría. conferencias. Ulp. Gabinete, sala para tener ter-
EXCURSOR, 211. Cia. Corredor, esplorador,
tulia. II La sala de juntas ó cofradías, y la de capí-
espía, batidor. talo de los clérigos seculares y regulares.
Excuasus, as. •;'n. Virg. Carrera. jj Irrnpcicn. (j EXEDRIUM, di•. de Exedra. Cia.
Escursion. Ij Pan. Estension y digresion. ExÉaust, n. Plin. Yerba llamada nudosa o
EK.CURSUS, a, tan. paet. ele Excurro. Ter. Co- molar.
rrido, acabada, andado. Exi-aisiVaa, es. f Diont. La parte narrativa
EXCUS:n BILIS. 111. f. lé. n. is. Ov. Esensable, lo de la grátnatica, que i ,:ertenece al oficio de la lee-
que es digno de escasa y perdon. ' clon.
Excesanlai-reart. adv. 8. Ag. V Excusate. Extra. pret. de Exigo.
EXCÚSASIUNDUS, a, um. -4pzz /. Iesae se escasa. Exi•Imi. pret. de Eximo.
Exasosseassa t u M , i. Illare. Cap. V. Excusatio. EXEMPLAR, is. a. C1C. y
L'acabara, tiras. adv. Quint. Con escasa. EXEMI'LARE, is. n. Liman. P. Exemplariam.
Exc úsala o, ónis. f. Cia. Escusaciun, escasa, EXEMPLARIS. ré. n. is. Con-
cazan, pretesto, motivo, y el acto de escusarse. forme al original, fiel, exacto.
Excüs. •roa, cris. 11/. S. Ay. Escusador, el que Examaissaiust, a. Arnob. Ejemplar, origi-
exime, escasa. nal, modelo. j I Copia, tanto, traslado.
ExcasaTus, a, um. Cia. Escusado. Alegado EXEMPLATUS ., a, nra. Sid. Copiado, sacado,
por escasa. ¡'art. de trasladarlo.
Excuso, as, avi, aluna áre. Cia. Escasar, Exam•ausi, 1. n. Cia. Ejemplo, modelo. Ci En-
disculp ar, ,justificar.11 Dar, traer, alegar par esca- sayo, maestra. j; Ejemplar, castigo. j1 Copia, tanto,
sa. Excusare re taima. PloUt. Escusarse, justifi- traslado. II Tenor, contenido. jj Case, echo que se
carse delante de, con alguno. — de refiere para que se imite 6 evite. Exemplum alicui
Cés. Escusarse de alguna cosa.—Aliquid. Es- prrebere. Exemplo esse. Ter. Llar, ser, servir
usarse con ó por alguna cosa. de ejemplo á alguno. Exempli causei.
Excusoa, oris. Qu'ad. Forjador, el que tra- Cd. Min. Por ejemplo.
baj a en bronce, lucero Icc. á martillo. EXEMP • íLIS. 711. f. lé. n. is. Col. Fácil de
Excussarlitas. lé. n. is. Manil. Lo que quitar.
se puede desechar, apartar ó escusar. Es:asumo, [mis. f Col. La accion de quitar (5
Excussaaus, a, una DM. V. Excussus. sacar friera. Exemptionem dijicilem prabere. Col.
EXCUSSE. adv. Se'n. Cura ímpetu, con fuerza. Ser estar dificil de quitar.
j- Excussio, anis. f Sacudimiento, la accion de '
Exam paott, ni. Pita. El que quita, arranca
echar y sacudir con ímpetu. y ise aca . afuera. liCautero, el que saca y trabaja en
pdra
Esa:sis:siulas, a, um. Plin. Lo que sirve para
pasar por tamiz ó cedazo. Excussorium cribrum. . tr-uíst,ruzuVni..Epxae7.;.ptallo.Eximo.
ExEmPTUS, yusE. x/enin
Plin. Cedazo, tamiz. EXEMPTUS
Excussus, as. in. Prud. Excussio: Hor. Sacado, quitado, echado litera. hxemptas
316 EXE E X II
itónoribus. Plin. Aquel que tiene cerrado á paria fuera, descubrir, hacer ver, mostrar. Ex
put. Sil. Ilál. Sacar la cabeza, engreirse ensober-
para empleos hemonneos. becerse.
ExstaTÉKA, brum. n. plan Plaza. Las entrabas, EXERRÁTIO, ónis. f: Gel. V. Erratio
iras tripas. Apic. La accion de EXERRO, ás, áre. n. Eslac. V. 3 Erro
t ExervrÉakno,
sacar las tripas. ExEieru. adv. Apul. V. Admodtim, Aporte
EXENTÉRÁTOR, m. Apic. El que saca las
tri as. Valdxeu.
EXERTIM. adv. Leer. Hacia la parte esterior
xeNTÉrtiaus, a, um. Just. Despanzurrado. ExE.H.Tus, a, um. part. de Exero. Ov. Sacado
Part. de fuera.
EXENTÉRO, ás, ávi, átum, are. a. Plani. Sa- EXÉSOR, óris. m. Luce. Consumidor, gastador,
car las tripas, despanzurrar á un animal. I! Deso- EXESTO. Fest. Fuera, afuera, hacer lugar,
cupar, evacuar. Molestar, atormentar. de los alguaciles para apartar la gente en los
EXEO, is, xivi ó xii, xitum, xire. n. Cie. Salir, cursos de los saciycias.
ir fuera, marchar, partir. 11 Salir á luz, publicarse. ExÉsus, a, uum. ?met. de Exedo. Cia. Co r rDidq
Acabar, perecer, morir. Exire cere Cic. consumido, comido.
Salir de deudas, de trampas, pagar á sus acreedo- EXFÉROX, ÓCIS. com. Liv. Feroz, fiero.
res.—Tela. Virg. Evitar, esquivar los golpes, los EXFIBRÁ • US, a, um. Cal. Lo que tiene quitadas
dardos, las heridas.— la ó per easdem hileras. las fibras ó los hilos. Part. de
Quint. Acabar, concluir en las ó con las mismas EXFIBRO., áS, ávi, atarla, áre. a. Cal. Quitar las
letras.—Modani. Ov. Pasar los límites, la raya, la fibras ó hilos.
moderaeion.—Super Eslac. Sobresalir, ExÉinta.o, ás, áre. a. Pral. Quitar la hebilla,
levantar por encima de alguno.—A ó memarid. el broche.
Sén. Escaparse de la memoria. t EXFILÁ.TUS, a, cm. Fest. Cosido.
EXÉQUI!E, Exequor &c. V. Exsequia. , exse- Exero, is, éri. Fest. Purgar, limpiar.
quor &c. ExÉórno, is, fódi, fossum, ére. Plin. Desen•
EXERCENDUS, a, um. Cic. Lo que se debe ejer- terrar, sacar de debajo de tierra cavando.
citar. EXFOLIO, ás, áre. a. Apic. Deshojar.
EXLRCENS, tis. cora.Cic. El que ejerce 6 ejercita. EXFORNICOR, áris, ári. dep. Bibl. Pecar contra
ExErtcuo, és, cuí, cítin, ere. a. Cic. Ejercer, la naturaleza, torpemente.
profesar. Ejercitar, hacer, acostumbrar, enseriar. EXFUNDÁTUS,, a, unir.. Gin) á Cic.. Derribado
1Fatigar, i6quietar, atormentar, agitar. Exercere enteramente, destruido hasta los cimientos.
aliquem in aliquci re ó ad Cic. nercitar, Exciaünk:es ó Exgrümínans, tís. COM. Tare.
ocupar á alguno en alguna cosa.—Se ad moren' Lo que sale de un terron de tierra.
alterius. Cic. Hacerse á las costumbres de otro.— EXORDMiNO, ás, are. Plaut. y
Ferrum. Virg. Trabajar en 6 el hierro. Casas in EXGRÜN10, ás, ávi, átum, are. Vare. Salir de un
quibus me fortuna vehemente) . exercuil. Cic. Las terron de tierra.
desgracias en que tanto mella ejercitado la fortuna, ExouneiTÁTio, ¿mis. f. Apul. Rebosadura, el
con que tanto me ha afligido, me ha dado que 6 acto de rebosar.
ensue merecer. EXOUROiTO, ás, ávi, átum, are. Plaut. Re-
EXERC1TÁMENTUM, n. Apul. V. Exercitatio. bosar, redundar, salirse el agua ú otro licor.
EXERCITÁTE, tías, tissfine. adv. Se'n.Con práctica, ExiiimtÉnitTio, ónis. ,f. Quint. Deshereda-
con mucho ejercicio. miento, esclusion de herencia.
EXERCITÁTIO, onisf Cia. Ejercicio, ejercitacion, EXILEREDÁTUS, a, cm. A' Hee. Desheredado.
acto, costumbre, estudio, aplicacion de ejercitarse. Parí, de
Exercitatio campestris. S'uet. Ejercicio militar. ExmEnÉtio, 'ás, ávi, átum, are. a. Cic. Deshe-
—Corpneis. Cic. Ejercicio del cuerpo. redar, escluir de la herencia.
ExEnci• AToa, óris. ni. Min. y ExueÉREs, edis. 111. f. Cia. Desheredado, él ó la
EXERCiTATRIX, ieis. f Quint. El que y la que que es escluida de la herencia. Exhce•edeinfilium
ejercita á otro. sine elogio sceibere. Ulp. Desheredar al hijo en el
EXERCITÁTUS, a, CM, tior, tissimus. part. de testamento sin alegar causa.
Exercito. Cic. Ejercitado, práctico, hecho, acos- Ex.mEalsimus, a, um. Cia. Lo que se puede
tumbrado. quitar del número ó cantidad.
ExzacirrE. adv. tius. Apul. Con ejercicio, con EXHÁLANS, tis. com. Ov. Lo que exhala ó echa
práctica. vapor de sí.
EXERCITIO, eRfis. f. Cat. V. Exercitatio. EXHÁLÁTIO, ónis. f Cic. Exhalacion, vapor su-
XERCÍTIUM, n. V. Exercitatio. Dicesc til, vapor que se exhala.
propiamente del ejercicio militar. EXHÁLÁTUS, a, um. Ov. Exhalado. Part.
EXERCITO, ás, are. al free, de Exerceo. Pomp. Exrikeo, ás, ávi, átum, áre. a. Cia. Exhalar,
Net. echar vapor ó vaho, evaporar. Exhalare riman.
EXERCTTOR, óris. m. Plaut. El maestro que ejer- Cic. Oler á vino.—Anintam. Ov.—Filam. irg•
cita algun arte. Exercitor navis. Capitan, Exhalar el alma ó el espíritu, morir.
patron de una nave á quien se paga el trasporte. EXHAURI0, is, hausi, haustairt, rice. a. Cia. Sa-
EXERCITORIUS, a, Test. Lo perteneciente car fuera. II Beber mucho. II Desocupar, apurar,
al ejercicio. Dig. Perteneciente al patron de la vaciar. Exhaurire sibi vitam. Cic. Quitarse la
nave ó á sus ganancias. vida.—Laboreen. Tác. Padecer, sufiir, tolerar to l e tra -
EXERCíTUÁLIS. m. f lé. n. is. Am. Lo pertene- bajas.—/e/um. Eslac. Evitar el golpe.—Mandata
ciente al ejército. Cic. Cumplir plenamente los encargos, comisiones.
EXERCÍTUS, a, Ln. parí. de Exerceo. Tría. Ejer- EXHÁUSTIO, ónis. f Se • v. La accion de agotar.
citado. (I Virg. Agitado. II Sal, Fatigado. Cje. EXHAUSTUs a, um. parl. Exhatirio. ,Cie. Sa-
Trabajoso, grave. ado, exhausto. Fatigado,
cado fuera. Ilbesocup
EXERCíTUS, m. Cic. Ejército, tropa de sol- consumido. Padecido, tolerado.
dados, cuerpo de tropas. Exercitus pedester ó pe- preciosa blanca
EXHEBÉNUS, j: Plin. Piedra
ediarabayn el oro.
dest • is. Nep. Ejército de infantería, infantería.— con que dicen que los plater os Ixnp
Eanitam. Virg. Pe caballería, caballería. EXHÉDRA y Exhedriuin.
Exedrium.
F5XERCUL pret. de Exerceo. EXHERBC, áS, áVí, atara, áre. a. Col. Quitar,
ÉxtRo, is, rui, ertum, rére. a. Eslac. Sacar arrancar las yerbas.

Iú IX i E X I - 317
EXHÉRÉDO y sus derivados. V. Exhieredo. quiEeta . , ui. n. Plin. Lo poco ó corto de cual-
r icoousunat
ExniuEO, és, bui, bitum, ere. a. Cic. Exhibir,
presentar, manifestar, hacer patente. Exhibe, e Exiouum. adv. Plin. Poco, un poco. Perquam
vocis Fedr. Hacer ver el efecto de la voz. exiguunt sapere. Plin. Saber mui poco.
—Facient parents. Plin. Representar el rostro, EXIGCUS, a, tura Cic. Poco, rqueño, corto.
ser un retrato de su padre, parecérsele.—Nego- Exigua Cenes. Virg. Poco pan.—Spes. Liv. Poca
tiara CUZpiant. Cic. Ocasionar molestia á alguno.— esperanza, ligera.—No '. Virg. Noche corta. Exi.
Imperium. Plaut. Ejercitar el imperio, mandar.— gnus anwni. Claud. De poco ánimo. Exigua pup•
_Rein salvara suo periculo. Plaut. Mantener, con- pes. Luc. Pocas naves.
servar una cosa á su riesgo. Exh,to, is, ire. V. Exsilio,
EXIIiBITIO, imis. f Gel. Exhihicion, mandes- ExiLts. J. lé. n. is. C7c. Delicado, sutil, del
tacion, presentacion. 11Alimento, mantenimiento. gado. Exile dicen di genes. Cic. Estilo tenue, bajo
Sufficere exhibitioni. Ulp. Bastar para el sustento. sin adornos.—Satina Cic, Tierra árida, seca.
ExatiaíTort, óris. m. Ai'n. El que exhibe, pre- EXiLíTAS, átis. f. Plin. Sutileza, delicadez.
11
senta tí manifiesta. Cic. Bajeza, sequedad en el estilo.
EXiLITER. adv. Cic. Sutil, delicadamente. j( Con
EXHIBiTÓRIUS, a, um. Ulp. Lo perteneciente á
la eahibicion, ó propio para exhibir. bajeza y sequedad de estilo.
Emaini • us, una pant. de Exhibeo. Ov. Exhi- Eximum, ii.•n. Cic. Destierro. Exilio ncktare.
bido, presentado, manifestado. —Ajlicere. Cic. Condenar á destierro, desterrar.
EXIIiLAR ónis. f. S. Ag. El acto de alegrar, ExÍMIE. adv. Cic. Eximiamente, con grande es-
de dar alegría y recocijo. mero, perfeccion y escelencia.
EXHiLÁRÁTUS, a, um. Alegre, gozoso, regoci- t EximiÉTA3, átis. f. S. Ag. Escelencia, per-
jado. Part. de feccion, singularidad.
ExHiLÁlto, ás, ávi, átum, are. a. Cic. Alegrar, Eximws, a, una. Cic. Eximio, escelente, raro,
regocijar, dar gozo, singular, insigne, distinguido.
{?:XiliNC. adv. Lt(Ci • . Despues, desde aquí. Exilio, is, erni, cintura ó empturn, rnére. Cic.
t Emito, ás, ávi, atuat, áre. a. Abrir una Sacar fuera. 11 Quitar, arrancar. 11 Libertar, pre-
gran boca un bocinaron, servar, hacer escrito y libre. Exonere alicui den-
EXHONÓRO, ás, are. a. S. Ag. Deshonrar, des-
tern. Suet. Sacar á uno un diente,---Aliated mv-
honorar, quitar la honra, el honor, el empleo, moriee. Abolir la memoria de una cosa.---Diem,
ExuoituEo, és, rui, ere. n. Col. y Cic. Gastar, entretener el dia.—Religionent. Liv
EXHORRESCO, is, scére. Virg. Horrori- Quitar el escrúpulo.
zarse, ponerse horroroso, horrendo y espantoso. (1 ExIN. adv. Clic. V. Exinde.
EXiNANIO, is, Ivi, lturn, ire. a. Cic. Evacuar,
.Atemorizarse, espantarse.
desocupar, vaciar. Exinanire onusta eehicula. Plin.
EXIIORTDIENTLIM, n. Non, y Descargar los carros.—Civitales. Cic. Asolar, sa-
EximiarÁno, bilis. f. Quint. Exhortacion, amo- quear, robar las ciudades.
uestacion, incitation, solicitacion. EXÍNÁ bniS. f. Plin. Evae,uacion, la. accion
ExtroirraTi ves, a, ln. Quint. Exhortatorio, de desocupar, vaciar.
perteneciente á exhortar. ExíNÁNíToR, oris. ni. Lic. Asolador, el que
Ex/toa-1-.0'0n, 111. Tent. Exhortador, el
destruye, arrasa y asuela sin dejar nada.
que mueve, exhorta. EX i N Átil. TUS, a, una, pral. de Exinanio. Cic.
ExuanTÁTóRius, a, um. S. Gen. V. Exhorta- Desocupado, vaciado, evacuadollAsolado, des-
tivus. truido.
ExtroaTÁTus. a, um. Virg. El que ha exhorta- EXNÁNiVI,. pret. de Exinanío.
do. 1 Cia. Exhortado. Pad. de EXINTIE. adv. Cic. Desde allí, desde entónces.
E XIV) RTOU., iris, átus sum, ári. dep, Cic. Exhor- EXINFULO, ás, are. a. Fest. Quitar las ínfulas
tar, anamestar, incitar, inducir con palabras y de los sacerdotes ó el adorno de sus cabezas.
vehemencia. ExiNsaÉrataro. adv. Liv. Inopinadamente, con-
ExiivDREE, arum. f. plan. Apul. Vientos que tra la esperanza.
traen lluvia u borrasca. Exl,•ZTÉRATUS, a, um. Ju•t. Despanzurrado,
Exia-as, auntis. com. Cie. El que sale. aquel á quien se han sacado las tripas ó las entra-
Ex i GNEsco, is, scére. u. Ceras. Hacerse, vol- ñas.
verse fuego, abrasarse. EXIñCOR, iris, ári. dep. Cat. V. Jocor.
ExíGo, is, égi, actual, gére. a. Cic. Echar ExisóNus, a, um. Vitruv. Igual, de la misma
fuera.]] Exigir, demandar, pedir. II Medir, arre- proporcion.
glar, proporcionar, compasar.]] Acabar , Concluir, P.XISTENTIA, Ee. f. Existencia, voz de los file,-
finalizar. 11 Pasar, llegar, mudar. 1¡ Hablar, discu- solos Mode•lios.
rrir, tratar. 11 Examinar, esplorar, pesar, Estere tilxisTim.illlias, in. lé. n. is. Cel. Aur. Pro-
opus. Ov..Acatar Una obra.— JE,caear. Maui. bable, verosímil.
Pasar l.. ida.—YEramitain. Plaut. Sufrir, tole- E x maNs, tis. com. Cic. El que piensa, juzga,
rar pasar trabajo.— UXOreill matrimonio. Plaul. imagina.
Repudiar á la Intiger.—En.vein per prweordia. Ov. EXISTÍMÁTIO, tirria. Cic. Existimacion, juicio,
Pasar, traspasar á uncl con la espada—A° aliento. dictamen, opinion. ji t.',riSdito, fama, reputacion,
na . Preguntar á alguno.—Quippiant cura aliento. honor, dignidad, buen concepto, buen nombre.
Cie. Tratar algo ó de algo con alguno. Necessilas Exis-riSTATou, óris. Cje. Opinante, el que
exigil. Quia!. Lo pide la necesidad. Exigil el ab hace juicio, fbrina opinion.
staluis Jiti•inif.S. A monteo lribulum colligit. adag. ExisTíviaTus, a, um. Cic. Existimado,' creidO,
De todo diezma (sisa). ref juzgado. Peri.. de
Ex',.GuE. adv. Ter. Poco. Epistola exigua scrip- ExisTimo, ás, ávi, átum, áre. a. Cic. Existimar,
'a. Clic. Carta corta, pequaim, escrita con brevedad. juzgar,. formar juicio, dictárnen, °piaron.
Cic. Can demasiada menudencia, escru- mara (tatua sois ntoribus. Cie. Juzgar de creo p
pulosidad. sí mismo, por sus propias costumbres.
ExiouiTas, Mis. f. Cic. Pequefiá cuantidad, ISTO, is, exstiti, stitum, stére. Existir,
_ , nacer,
r salir,
poquedad, cortedad. Esiguilas corpJris. Ces. Pe- tener ser actual, ser, permanecer.
queñez de auealia, ,Pjaai. N'ud. Escasez, pobreza aparecer, salir fuera, brotar. Crudekm existen in
del time. aliquem. Clic. Ser cruel con alguno,
BIS gxO EX O
m. f. lé. n. is. Oic. e, EXÓNÉRO, as, a.vi, átum,. are. a. p lin. Exonerar,
ExinÁnitts.
perdicion. descargar, aliviar, libertar del peso, cargaú
fatal, que acarrea ruina gaciou. Exonerare civitatem meta.
BrLITER . ‘21.1/?• Quitar el
EXITIÁLIS. 777. f. lé. n. is. Cia. Pernicioso, da• miedo á la ciudad, sacarla,ciliiaetir(tiacrfleaidi,egié,It.prr,
Exoaaa, pe. Escéster,
ExiTTÁLTrEn. adv. S. Ag. Perniciosa, fatal- EXONIENSIS, 772. J. n. is. El catara! de Es- E
mente. costee. PT,V.BYLIS. in. f lé.
inis. f. Plaut. V. Exitus, us. 71. is. Sil. 11,2. Lo que
t ExPriósz, ius e issime. adv. S. Ag. Dañosa, se debe desear, deseable, apetecible.
perniciosamente. E,XOPTTUS, a, une Cic. Mui deseado, apetecido
EXITIOSUS, a, um. ior, issímus. CÍC. Pernicioso, vehementemente. comp. tior. 5077. tissinaus. Part.
fatal, morta-1. de
EXITIRIA., 5rurri. 71. plan Fiestas de Grecia, en Exorno, ás, ávi, atirm„ are. a. Desear con
que se ofrecían á los dioses las primicia.; de los ansia, ardientemente. ¡I PlUid. Elegir. Exoptarc
frutos. peslem Cie. Desear vivamente la ruina de
Exinum, n. Cic. Ruina, perdicion. destruc- alguno, maldecirle.
don, muerte, daño irreparable, pérd.da total. Exi- EXORÁBílTS. 172, f. lb. is. Cic. Exorable. el
tio esse Cíe Ser la perdicion de algar°. que se deja ‘ ancer do ruegos. Exorabili.,: nula.
EXITUS, a, um par(. vas, ant. cle Ea-eo. liát. inexorable.
Ad exilara eetatern. A' lo Último de la vida. EXORÁIII/LA, órum. piar. Pliut. &rplicas
ExiTtis, as. m. Cia. Salida, el acto de salir. U El baleaos, ruegos con que uno se vence.
lugar de donde se. sale. Éxito, fin, suceso. Exilas Exói-trio. ¿mis. Qitinl. Ei acta de pedir y
eit&. .Nep. El fin de la vida, la muerte.-a-Vcri,c- auplicar con muchos ruegos.
ruin. Cic. Term ; nacion, cadencia de las palabras. ENORITOR, g ris. m. Ter. El que logra por elle
Rei exiliad imponere. Liv. Dar fin á una cosa, pacas reiteradas.
Ex.doto, ás, ávi, atum, are. a. Plan!. Jurar, Exóaa rrus, a, am. pa•t. de Exoro. Vea-
asegurar con juramento. con mucha intension. cido á puros ruegos. 11 O. Suplicada con muelles
EXL.ETUS. a, una Apitl. Mili alegre. ruegos.
EXLÉCEBRA. a>. f. V. Illecebra. Exonaao. V. Exsorbeo.
EXLEX, egis. in. f. Cje. El que vive sin seguir Exoltal"laino. onis. f Ter!. El acta de ea:a:-
alguna id. tarso de! camino derecho, de la regia ó raye.
ExonaüTts, a, um. Apul. Sacado fuera cavan- Exottai-rroa, cris. El que sale de
do ó desenterrando. la regla ó norma.
ExonsÉcRo, ás, ávi, atea ' , are. a. Plaai. 2u- ExonniTo, as. obre. v. La-1. Salirse fuera del
plicar, rogar con muchas instancias. camino recto, de la norma debida.
E X Ó. CHADLUM, ii. Einp. Tumor pequero Exoacismas, i. Ter!. Exorcismo, conjuic dr
enel ano los e,spiril0S malignos.
EXOCQTUS, i. Mit. Pez dc1 mar que sale á ExoncisTa, CM. Exorcista, el que tirnc
dormir en .s-eco. potestad para conjurar.
EXL`CULASSO. v. Exocnio. t E.xoncisTas, to. 777. Edil. V. Exorcista.
ExócüLaTes, a, ion. Apal. Ciego, aquel á quien ± Ex-o:tras°, ás, are. a. Exorcizar, cca-
se han sacado los ojos. Parl. de jurar los espíritus malignos,
ExÓCCLO, ás, á.vi, átomo, áre. a. Plan!. Sacar Exotiotoa, orsos errar, diri. del), Cje. Ene.
los ojos. pezar, comenzar, dar principio. E.ro,-diri á (lirio
Exonakatos, 7?1 Am. El personege ci ne salía irdeersarii. Cie. Tomar el exordio de un d iclio del
a la escena al fin de la tragedia, y recitaba alguna con'í rario.
cosa para divertir las animas perturbados de las EXORDiTUS, cm, por Esorsns. piar,. 'pas
pasiones trágicas. de Ex ord ior.
EXODIUM, n. Í rtu • r. Salida, éxito, fin. j1 EXOROWNI, Cie. Principie, origen. ¡I Exor-
tico al fin de las tragedias griegas. ¡I Interined;os dio, proemio, iatroduccion de discursa b libro.
ridículos'.,ara mover la risa en las fábulas atelaníts. Emítela :sis, tis. com. Ci(,.ini ve nace ó sale.
liSitet. Pieza pequeña á modo de entremes ó sai- Ab exoriente. Coi. De la parte del ori,nte. Ero-
nete, que se representaba en tiempo de los empe- riens sol. ;'ir !» El soi que nace.—A culas.
radores despiti, s de la tragedia. El priecipio del ano.
ExóoMtarcs, a, uta. Ter!. Lo que no tiene olor. Exontort, Cris y ortos soto, iri. (kin. Cie.
Exótics, m. Fest. Salida. 11 Éxodo, el
Nacer, salir loe ea, brotar, deapantar. n.:07(,
segundo libro del Pentateuco, en que escribe paalain esorior. Cte. Ahora respiro yo un poco.
la salida de los israelitas de la esclaritad de Egipto.
Exurilur. clamor. f'zr'r. Se levanta una griten:.
EXOLEO, es, evi, etarra ere. n. (aNa se
EXORNÁTIO, üillig. f. Cie. Exoraacioa- adorno,
halla 'usado sitió en el prele'rito.) y ornato, especialmente de la ret.Orica. i Las figuras
LXOLESCO, 18, Ini y le vi, sobre. u. Gol. Enveje-y flores de ella. 11 El género demostrativo 1) azor-
cerse, perder e! vigor, desvanecerse. ij Desusarse, nativo de la elocuencia. l¡ Una parle del silogismo
olvidarse, pasar de su tiempo y sazon. oratorio, que e'onsla (le cinco.
EXOLÉTUS, rine fiaos. Lo que lía cesado de EXORNÁTOR, beis. M. CÍC. Ei qua exorna, ador-
crecer.11 Desusado, olvidado. Exoleli pueri. Cie. na, hermosea, en especial un discurso.
Jóvenes adultos, crecidos. h Dados a los vicios, E xoltaatTus, a, um. eje, Exornado, hermoseado.
perdidos. Pact. de.
Exoavo, is, ére. V. l'asola°. EXORNO, ás, átUM, are. a. Cje. Exornar,
Extwts, idis. Fest. y hermosear, adornar grandemente. 11 Prevenir, dis-
Exoámium, n. Quin!. Especie de jubon corto poner. preparar. Exornare milites «mies. Lic.
y sin mangas, usado de los antiguos romanos y de Pertrechar de armas á los soldadas, armarlos.— 1
los cómicos. Conrivium. Salas!. Preparar un convite.
EXÓMÓLÓGÉSIS, is. Ter!. La confesion. Exento, as, ávi, átum, áre. a. Cia. Pedir, su-
EXÓNitliATIO, oanis. f. Ulp. Exoneracion, libe- pd lai rc ,anti
rtic con muchos
m ruegos é insta ncias « 11 Mover,
~ion de carga, peso ú obligacion. alcanzar con súplicas.' ¡aplaca r, reconciliar, aPjhlan
EXLI NÉRA • OR, Óri g . Inser. El que descarga. gar.ij:xorare aliquemveniam alicuí. latel.
ExóNÉa ▪ res, a, urn.Plin. Descargado. Part. de Pedir á uno coa muchaz instancias el pardon
EXP EX P 319
de opara otro.— A liquen: Suet. Reconciliar t EXPITIOR y otros. V. Esspatior.
á uno con otro.—Causas. Dig. Abogas. EXPATRICIUS, in. Cód. El que ha depuesto
EXORS. F. Exsors. la dignidad de patricio, que ha sido senador.
ExoasA, "Omán n. plur. Virg. Principios, pre- EXPATRO, ás, are. a. Cal. Acabar, consumir en
ludios, exordios cíe las cosas y del discurso. liviandades y comilonas.
EXORSUS, t1S, Cic. V. Exordiuin, Exaanskrus, a, um. lveg. Descansado. Part, de
Exoasys, um. part. de E xordior. Cic. El que EXPAUSO, ás, ávi, Mann are. n. Veg. Descan-
empezado. Plaut. Empezado. sar, refrescar, reposar, tomar aliento.
EXORTIVUS, a, una. Plin. Perteneciente al prin- EXPÁVÉFÁCIENS, tis. com. ,San. El que espanta,
cipio 6 nacimiento.ijOriental. atemoriza, estremece.
EXORTUS, U& ni. Cic. El nacimiento, como del ExrÁvÉeacio, is, feci, factum, cére. a. &:a,
sol. Amedrentar, atemorizar.
Exowrus, a, um. par!. de Exorior. Cic. Nacido, l'7,X.PÁVÉFACTUS, a, tun. part. de Expavefacio.
salido. nig. Amedreatado, o.¿amorizado, espantado.
Exos, is. com. Lucr. Desosado, sin huesos. EXPÁVEO, es, pá.vi, ere. n. &tac. y
EXOSCULATIO, Onis. Plin. La ar..c ion de besar EXPkVESCO,ts, pá.vi, scére. n. Plin. Espantarse;
tiernamente. atemorizarse, estremecerse, amedrentarse.
EXOSCLLATOR, óris. Apul. y ExríviDos, a, um. Gel. Espantado, atemori-
Exoscürkraix„ icis. f. Apul. El y la que besa zado.
tiernamente. Exracrro y sus derivados. V. Easpecto.
Exoscúeá-rus, a, un]. Petron. El que ha besado t EXPECTORO, áS, á.Vi, áIUM, are. a. En. Es-
H Apul. Besado.
part. de pectorar, arrancar, arrojar fuera del pachol.
Exoscüaoa, áris, átus sum, ári. dep. Suel. Be- Echar de sí, olvidar.
sar tiernamente, ExaÉretkala. servi. Plaut. Siervos sin peculio,
EXOSSATIM. adv. 1,74C1'. Desosando, Quitando, despojados de él.
apartando los huesos. EXPEDID, is, ivi itum, he. a. Cic. Soltar,
t ExossiTals., a, um. part. de Exosso. Plaut. desatar, desenredar lo que está como atado de los
Desosado. piés. II Espedir, desembarazar, dar curso, salida,
Exosses, m. f. 85. n. is. Apul. Exossus. desenredar., poner corrientell Concluir, acabar,
.e, ávi, álimo áre. a. Ter. Desosar, finalizar, llevar al cabo. Esp icar, descifrar.liSa-
quitar los huesos. 11 Col. laiinpiar, cultivar bien un car, desenvolver, descoger, preparar, poner pron-
campo. II Maui. Moler, romper, quebrantar los to y listo. E.rpedire nomina. Cje. Pagar las deue
huesos á palos. das.—Se crimine. Ter.—De. erimir e. Cic. Purgarse,
Exossus, a, urca Apul. Desosado, sin huesos.. justificarse de un delito.• '-Dedo fallaciam. Piaut.
ExosTaa, Veg. Maquina militar, especie Conducir, dirigir con mucha arte un engaño.—
de puente que se dirigía desde Ulla forre de madera Jaral:una, discu,n. Hor. Tirar, disparar, lanzar el
á los muros de la ciudad cercada. Algunos la com- dardo, el disco. Expedit. Cic. Conduce, conviene,
paran al petardo de la artillería. es útil.
Exósus, a, um. Virg. El que aborrece.1( Gel. EXPEDITE. adv. ius, issíme. Cia. Espedita, breve,
Aborrecido. fácil, pronta, libremente, con celeridad y desem-
ExOTÉRicus, a, lun. Varr. vulgar, co- barazo. Epedite fabulatus est. Plaul. Hahl6 claro.
man. ExaÉleiTio, Onis. f. A' Iler. Espedicion, facili-
bUInícus, a, um. Piala. Exótico, estrangero, dad, desembarazo, prontitud en llevar al cabo.;;
advenedizo, peregrino. Exornacion retórica, con que traidas las razones
EXPALLEO, és, lui, ere_ n. ó en pro y en contra, y desechadas todas, elige otra
Exaxatansco, is, lui, scére. n. A' Iler. Ponerse, el orador. ]lEmpresa de guerra, campaña, faacion.
volverse pálido, descolorido. EX_PEDITIONÁLIS. ni. J. lé. n. is. Am. Pertene-
EXPALL1ATUS, a, um. part, de Expallio. Plací. ciente á la espedicion militar.
Destapado. á quien se ha quitado la capa. Earl:Di-rus, a, una part. de Expedí°. Cje. Es-
EXPALLiDUS, a, um. Snet. Mui pálido. pedito, libre, desembarazado, suelta. 11 Pronto,
Es:TALL«). ás, ávi, áteme ere. a. Plaul. Desea- presto, prevenido.11 Fácil. Expedita manus. Cés.
par, quitar, hurtar á uno la capa. Campo volante, escuadron á la ligera.—Oratio.
EXI'ALPO, ás, ávi, áttun, are. a. Plaza. Acari- Cic. Discurso corriente, claro. — Cama. Plin.
ciar, halagar palpando. raen. Cernida ligera, parca, de poco gasto.—Nego-
EXPALPONTDES rairnmortun. plan Plaut. El que tia. (lie. - Negocios claros, desenredados 6 con-
con halagos y caricias saca el dinero á otro. cluidos. Expeditissima pecunia. Cic. Dinero pron-
EXPAND1TOR, oris. Kin. tnen. Que estiende, to, en ruano, contante. In expedito esse. &u. Es-
derrama, sale fuera de madre. Dícese propiamente tar pronto, á la mano.
del vio. ExaÉuivi. pret. de Expedio.
EXPANDO, is, di, Pansum ó passnm, dore. a. Col. EXPELLO, is, liére. a. Cic.. Espe-
Esteuder, desplegar, abrir. ,thcese de las yerbas y ler, arrojar, .echar fuera. Expelli (evo. Lucr. Mo-
Expanderealiquid dictis. Lucr. Esplicar una rir. Expelle , e uxorern. Just. Repudiar la mugen-
cosa con palabras. Se ex periodo. Plaut. Escaparse, salir de .peligro.
Exaaaao, is, nxi, naire, ngére. a. Plin. Fijar, EXPENDO, is, di, sum, dere. a. Plaut. Pesar,
determinar, señalar la aituacion. examinar al peso.(( Pagar.( considerar.
Exaaasio, unis. Cel. Aún. Esteusion. Espender, gastar. Expendere auro. Plaut.
ExvANSUS, a, am. part. de Expando. Plin. V. Comprar á peso de oro.—Auruma.uro. Kari. Dar
Expassus. oro peso por peso.—SLeius ó pírnav sceleris.
EXPIPILLITUS, a, um. Plaut. • Desnudo, descu- Sufrir, pagar la pena de los delitos.—Prensa 4:ti-
bierto hasta el pecho, escotado. Parí. de c:tú. Cia. Ser castigado por alguno.—Pcenas CMIC -
ExaÁri tu/ ás, ávi, átala, are. a. Plaui. Des.. Lic. Pagar con la cabeza.—atasements. Cia.. .a.-
pubrir hasta el pecho. minar, pesar los argumentos 6 razoaea.
EXPARVE pecados. f plur. Varr. Las hembras EXPENSA, te. f. Plaut. F. Expensan'.
de los animales que ya hanparido. EXPEN9E. adv. Cic.
Cien inienaion, sOrk.Vel»-
.
E xr ASP1Us, a, u tn. part.. de -Expando. Tác. Abier. mencia.
to,"estenclido.
Manifestarse en pública,
EXPRNSUjiTIO, aria.
cuenta ó data de lo que
fGel. El acto do llevar la
se - da y entrega; COI▪ TIL .•.•
EXPÁTD, as, are. Fest.
EXP E XP
320
eoeptilatio, que es la razon 6 cuenta cut ExPÉTrrus. a, utn. Sén. Apetecido, deseado
A
ponle d En.: xansia.Par€. de y
con
cargo. is, tu,titurn, ére. a. ac Apete-
ExPENsm, énis. Cód. Teod. La accion de es- cer, querer, desear, buscar, procurar con ansia,
pender, gastar. áre. a. free. de Expendo. Plaut. con ahinco, coa vehemenciall Val. Fine. I 'te,111-
EXPENSO, as, tar, inquirir, investigar con curiosidad. O c urr i r,
Pesar, examinar á menudodlillacrob. Espender, suceder, acontecer. Expetere consilium. P ir e!.
gastar. mar consejo.—Panas alivio. Cic. Hacer pagar
EXPENSUM, n. Cic. Espensas, gasto, coste.
Exp ensan: ferre. ele. Dar o poner en data, en á uno la pena.—Vitam alicatas. Cic. Acometer á
cuenta de gastos. Expensz nomina. Cie. Partidas uno para matarle. —iBtatem. Plaut. Durar, per-
de data 6 de gastos. manecen—Preces. Nep. Suplicar. Ut in t'ion cx-
ExPENsus, a, un,. parí. de Expendo. Cic. Pesa- pelani darles belli. Liv. Que caigan sobre él todos
do, examinado al peso. Expenso grada ire. Prop. los daños de la guerra.
Ir, andar á pasos contados, con gravedad. ExPianíms. ni. J. lé. n. is. Cic. Lo que se
EXPERGÉFÁCIO, is, féci, factnm, cére. a. Cie. puede espiar.
Despertar, desvelar. A' Iler. Escitar, mover. EXPIATIO, anis. f Cic. Espíacion, purgacion,
Plaut. Refrescar, renovar la memoria. purificacion por via de sacrificio.
EXPERGÉFACTIO, (Mis. f. S. Ay. La accion de p E
ugr xapia.Tott, óris. Tert. El que espía, limpia,
despertar á uno.
EXPERGEFÁCTUS, a, una. Sal. Despertado. P. de EXPIÁTÓRIUS, a, um. S. Ag. Perteneciente, pro-
EXPERGEF10, is, lactas sum, fiéri. pas. Sud. pio para espiar.
Despertar, desvelarse, despavilarse. ExPikzhix, iris. f. Fest. La que espía y puri-
ExPERoiriCO, ás, avi, átum, áre. a. Gel. F. Ex- fica.
pergefacio. ExPckTus, us. Tent. Y. Expiatio.
iXPERGiFÍCUS, a, um. Apul. El que despierta á_ EXPIÁTUS, a, um. parí. de Expio. Cic. Espiado,
otro. purgado. purificado. Expiato rolare. Hire. Satis-
EXPERGTSCO, is, ére. a. Plin. Expergefacio. fecho, desfogado el dolor, el sentimiento.
EXPERGISCOR, éris, rrectus sum, gisci. dep. y EXPICTUS, a, um. part. de Expingo. Cic. Pin-
pas. Cze. Despertar, despaviiarse.118a/. Animarse, tado, retratado á lo vivo.
escitarse. EXPILÁTIO, (anis. f. Cic. Robo, hurto, saqueo, la
EXPIRGITE. adv. Apul. Con vigilancia y cuida- accion de robar.
do. EXPILÁTOR, Aris. 771. Cíe. Ladron.
EXPERGITUS, a, nra. LUC?' . El que despierta de EXPhATUS, a, uta. Cic. Robado. despojado.
suyo. Pa p i. de
XPERGO, is, rexi, rectum, gére. a, Gel. Des- EXPtiLO, As, áVi 5 átum, Are, Cic. Robar,
pertar, desvelar á uno. II Gel. Escitar, animar. hurtar.
EXPÉRIENDUS, a, uní. Cie. Lo que se ha de ó se ExPENdo, is, pinxi, pictum, ngére. a, Plin.
debe experimentar. tar a lo vivo.(( Afeitar, componer el rostro,
EXPÉRIENS, tis. COM. El que esperimentall Ac- EXPENSO, is, ére. a. Cal. Machacar, majar,
tivo, industrioso. Homo experientissimus. Cic. moler.
Hombre mm esperimentado, ami práctico, de mu- EXPINXI. pret. de Expingo.
cha esperiencia. Exuio. ás, ávi, átum, áre. a. Cje. Espiar, lim-
EXPÉRIENTIA, f Cic. Esperimento, tentativa, piar, purgar, purgar con ceremonias de religion.
prueba, el acto de hacer esperiericiallEsperiencia, Satisfacer, pagar. Taa sedera dii immontates
práctica. ilustras milites expiaverant. Cic. Los dioses ven-
ExPÉR1MENTUM, Esperimento, tentativa, garon tus maldades en nuestros soldados, con el
ExPÉItion., iris, pertus sum, iri. dep. Liv. Es- castigo de nuestros soldados.
perimentar, tentar, probar, hacer esperiencia. Exp iRo y sus derivados. Y. aspiro.
Experiri ad arborein cornea. Plin. Probar, ensa- EXPISCOR, Aris. Atas sum, dep. Sol. Pescar.
yar los cuernos en un árbol.—Extrema. Sal.— Indagar, inquirir con diligencia.
Omnia. Cje.—Ultima. Liv. Estar reducido al úl- EXPLÁNABILIS. lé. n. is. Seii. Declarado,
timo estremo, ó esponerse, atreverse á todo.—De distinto.
injuriis. Cic. Pedir en juicio reparacion de danos. íes. adv. Cic. Clara, abiertamente.
EXPERJURO, As, are. a. Afran. durar mucho. ExentNÁno, tinis. Cie. Esplanacion, decla-
EXPERRECTUS, a, nra. part. de Expergo. Cie. racion, esplicacion, iuterpretacion, espoeicion.
Despertado, desvelado. h Vigilante, atento, des- ExPLÁ NA.TOR, tris. Cic. Intérprete, espositor
pierto. Mut. de Expergiscor. el que esplica 6 declara.
EXPERS, ertis. com. Cie. El que no tiene parte, EXPLÁNATÓRIUS, a, um. Aun. El que de-
que no participa, libre, exento. Expers sai. clara, espone, esplica.
El que está fuera de sí. — Plaut. El que no EXPLANÁTUS, um. Plin. Esrlicado, estendido,
tiene miedo. allanado. Explanara vocurn iMpressio. Cic. Pro-
EXPERTIO, ÓRiS. kritruv. Esperimento, espe- nuncireion clara, distinta, bien articulada de las
riencia, prueba. voces. Parl. de
EXPERTOR, g ris. Sil. Esperimentadol, el que EXPLÁNO, ás, átum, Are. a. Min. Allanar.
hace prueba ó esperimenta. Esplanar, declarar, esplicar, interpretar, espo-
EXPERTUS, a, unn part. de Experior. Cic. El lien Explanare verba. Plin. mee. Hablar claro,
que ha esperiinentado. I Esperimentado, exa- articular, pronunciar clara y distintamente.
minado. is.°' ás, .ávi, Atum, áre. a. Gel. Arrancar
EXPES. V. Exspes. lasEEyxxiliP1,111AA
1: tavvr
EXPÉTENDUS, a, uta. Cie. Deseable, apetecible. sum, CI'. Desechar,
a. Licor'.
EXPÉTENS, tis. C4171. Se'IL El. que apetece, desea. d
desaprobar c'onia'rusii(lo.
EXPETESSO 6 Expetisso, is, ere. ant. en la- EXPLÉBILIS. 711. J. n. is. Cje. Saciable, que
gar de Expeto. Plaut. Apetecer, desear. se puede satisfacer, hartar.
ExPierisims. m. f. lé. n. is. Tác. Apetecible, EXPLÉMENTUM, 1. 91. Plaut. Hartura, saciedad.
deseable, digno de ser apetecido. EXPLENDEO. Exsplendeo.
EXPÉTITOR, m. Símac. El que desea, ape- EXPLENUNT. ant. en luyen de EY. plent. Fest.
tece con abinm EXPLEO, es, évi, China, ere. a. Cte. Llenar, col-
EXP E X P 321
mar, llenar del todo. jjConcluir, acabar. Expiare indagar, buscar, examinar, averiguar, espiar. p
se Plaut. Hartarse, llenarse de comida.—Ogicium. Tentar, probar, ensayar, hacer esperienCia.
Cic. Satisfacer á. su obligacion.—Damna. Liv. Re- ExPnósn pret. de Explodo.
sarcir los dañas.—Alicui anírn‘um. Ter. Satisfacer, Exra'ósto, ónis. f. Celso á Cic. La accion de
contentar á alguno. echar desechar, 6 de ahuyentar con ruido de
EXPLETIO, f Cic. Hartura, saciedad. manos.
EXPLETIVUS, a, um. Expletivce conjunctiones. ExPnósus, a, um. part. de Explodo. Cic. Echa-
.Donat. Conjunciones espletivas, que á veces signi- do, desaprobado, desechado, ahuyentado con ruido
fican, y á veces sirven solo para llenar . el adzinez-o de manos.
de la oracion, como quidem, equidem, quoque, au- EXPOLIO, ás, ami. V. Exspolio.
tem, igitur, &c. Exaófao, is, Ivi, itum, ire. Plin. Pulir, reptil
ExaLÉTus, a, um. part. de Expleo. Cic. Lleno, lir, bruñir, alisar. ji Cíc. Adornar, hermosear, per•
harto, saciado, satisfecho. Expletis finibus feccionar.
Estar. Cumplido el término de la vida. EXPOLITIO, ónis. f Vitruv. Pulimento, lustre.
EXPLÉVI. pret. de Expleo. Cic. Perfeccion, última mano. II Espolicion, figura
Exadcanius. 2n. f la. n. is. Plica Esplicable, retórica, exornacion de pensamiento ó sentencia
fácil de esplicar. por varios modos.
EXPLICÁBILiTER, adv. Diosa. De un modo fácil EXPOLÍTUS, a, urn. para. de Expolio. Plaut. Pu-
de esplicar. lido, repulido. jj Cic. Perfecto, sumamente ador-
EXPLICÁTE. adv. ()ie. Clara, pura, distintamente. nado.
ExnalcaTio, ónis. f. Cic. El acto de estender, EXPON°, is, sui, situm, nére. a. Cic. Espoliar,
descoger, desplegar, desenvolver, desarrollar. ij declarar, interpretar, esplicar. ¡j Publicar, sacar,
Esplicacion, esposicion, interpretacion. manifestar al público. I j Decir, contar, hablar.
ExadcaToa, óris. m. y Abandonar. jj Plaut. Echar de sí á empujones. Ex-
ExrdcaTRix, icis. f. Cic. El, la que esplica, venere filias. Liv. Abandonar á sus hijos, no que-
interpreta. rer educarlos ni reconocerlos. — Exercitum. Cés.
ExraiciTus, us. ni. Cic. Esplicacion. Explica- ierrain . —Ex nacibus, Cc's. Desembarcar,
tus crurum. Plan. La accion de estender las pier- sacar a tierra el ejército. — Provincias barbarais.
nas. 7'ác. Esponer, arriesgar, aventurar las provincias
EamolaaTus, a. una part. de Explico. Cic. Des- á los barbaros.
plegado, estendido, abierto. 11 Esplicado, decla- EXPOPULATIO, ónis. f Col. Desolacion, despo-
rarlo. biacion.
EXPLiCIT. impers. Fed. Acaba, concluye, da fin, EXPORTO, is, ere. Ter. F. Exporrigo.
ExaalciTus, a, una Cic. Esplícito, claro, ma- EXPORRECTUS, a, um. Van'. Estendido. Part. de
nifiesto. I Concluido, finalizado. Explicaos flam- ExPoanino, is, rexi, rectum, rigére. a. Plaza.
mis. Quizil. Sacado, libertado de las llamas. Ex- Estender, alargar. Exporrigeee frontero. Ter, Se-
plica() ay mine. Val. Flac. Estendido el escuadren. renar la frente, el semblante.
Part. de EXPORTÁTIO, ónis. f. Cíc. Saca, trasporte, es-
EXPLICO, ás, ávi ó cui, fauna 6 dama are. a. portacion, estraccion, la accion de trasportar, con-
Cic. Desplegar, descoger, estender, abrir, desen- ducir, llevar, sacar fuera. I j Se'n. Destierro.
volver. j I Acabar, desembrollar, desenredar. I j Con- EXPORTÁTUS, a, um. Suet. Llevado, sacado
tar, narrar, esponesa jjEsplicar, esplanar, declarar. fuera, trasportado. Part. de
Explicare vela. Plaut. Aparejar, desplegar las ve- EXPORTO, ás, avi, atina, are. a. Cic. Traspor-
las.—Volumen. Cic. Abrir un libro. — Capillum. tar, conducir, llevar, sacar fuera, estraer. ilDes-
Vare. Desenredar el cabello.—Enseria. Ov. Sacar, terrar.
tirar de la espada. —.Ver. Plan. men. Acabar el EXPOSCO, is, pbposci, poscTtum, cifre. a. Cic.
viage.—Frontem. Hor. Serenar la frente, desa- Pedir con instancias, encarecidamente ., implorar.
rrugarla.--Convivium. Marc. Disponer, preparar ExrásITE. adv. Gel. Clara, manifiestamente.
un convite.—Provinciain terrore Cic. Liber- Exabsafo, ónis. f. Cic. Esposicion, esplicacion,
tar á una provincia del terror de la guerra.— "Edi- declaracion.
jiaium. Cje. Dilatar, ampliar un edificio. —Rem EXPOSUITiUS, a, um. Plaut. Espósito, abando-
suam. Plaza. Aumentar su bienes.—Se de re ali- nado.
guá. Cic. Desenredarse, salir de un negocio. — EXPOSTTIUNCtiLA, te. f. dim. S. Ger. Breve
Serpentean. Luc. Matar una serpiente. — Luxus. esposicion.
Luc. Hacer ostentacion de sus riquezas. EXPOSITOR, óris. ni. Espositor, intér-
ExPLÓOO, is, si, sum, dere. a. Se'n. Echar con prete, el que esplica 6 espone.
ruido de manos ó gritos, desaprobar, desechar lo EXPOSITUS, a, una part. de Expono. Cia. Espoes-
que no agrada á gritos, con palmadas. to, puesto al público. jj Aventurado, puesto a peli-
EXPLÓRANTER. adv. Am. y gro. jj Desembarcado. jj Abandonado, desampa-
ExpnónÁTE. adv. Cic. Con cierta ciencia, con rado. '
seguridad, con certidumbredj Con exámen, con Exros-rünkno, ónis. f Cic. Instancia, queja.
precaución. EXPOSTULÁTOR, óris. ni. El que pide con ins-
Exaaaitiarfo, ónis. f. Tác. Esploracion, noticia, tancia.
averiguacion. EXPOSTÚLíTUS, os. ni. km. Expostulatio.
EY:1, 1..611:+am. ablat. abs. Tác. Con conocimiento, ExPosTtiaaTus, a, inn. Tác. Pedido con instan-
con exámen, despues de bien examinado. cia y queja.
EXPLORÁTO. adv. V. Explorate. EXPOSTULO, as, áVi, átcm, are. a. Cie. Deman-
E X PLÓRÁTOR, óris. Cés. Esplorador, espía, dar, pedir con instancia, con lamento, queja ó
corredor, batidor. II El que investiga, averigua y sacion.11 Quejarse. Expostulare injuriara 6 de in-
examina con deseo de saca juriá curo aliquo. Cic. Pedir satisfaccion ó repara-
Exananta rróala s, a, um. Suet. Perteneciente á cien de una injuria contra alguno. Cum usus
esplorar, indagar. postulaba. Col. Cuando la necesidad lo pidiere.
EXPIÁMÁTUS, a, um. Cic. Esplorado, cierto, Exvósui. pret. de Expone.
sabido, manifiesto, averiguado con seguridad. Exra_cFEcrus 6 Exprefectus, m. Inscr. El
Part. de que ha sido gobernador.
ExpLinto, is, ávi, aluna, are. a. Cia. Esplorar, EXPRESSE. adv. cae. &apresa, clw, manifiesta,
EXP E XQ
V22
Dar frie- EXPúLi. pret. de Expello.
distinlamente Expressiusfricare. Escrib. ExPeEsÁTus, a, um. part. rle Expuf£0. Árn.
gae apretando bien fas manos.
Exprimo. afligid o.
EXpRnssr, pret. de
ExPaEssot. adv. Ulp. V. Expresse. o.rarr. Echando 6 arrojando
ExraEssro, ónis. f. Cel. Espresion, la accion de si.
de esgrimir, de sacar el zumo. II Híruza alto.
Impalsion, E nasio, • Cic. Espulsion, el acto de
accion de sacar o llevar las aguas á lo echar de sí, de arrojar, de espeler.
t Exraasso, as, are. a. Apio. Esprimir, meter EXPULSO, ás, ávi, albura are. a. Marc. E e ha
en prensa, sacar, estraer el jugo. de si frecuentemente á golpes, como la pelota.
Eaaaasson., óris. m. Tent. El que esprime 6 EXPULSO, Cris. in . Cia. El que eaha,a rrojé
estrae el jugo. de sí.
EXPRESSUS, os. in. Film. La subida ó eleva- Exanaus, a, um. par!. de Expelio. Cic. Espul-
cion violenta de las aguas por encañados. so, echado, arrojado.
ExPaEssus, a, am. Cic. Espriraido, sacado, es- EXPULTRIX, icis. f Espultriz, la que tiene
traido. Pare. de virtud 6 fuerza de espeler.
EXPRiMO, ís, pressi, pressum, mére. t7. Plin. Exatufeo, ás, are. a. Ter!. Pulir con la pie-
Comprimir, apretar. jj.Esprimir, sacar el jugo. 1j dra pómez. 11 Purgar, purificar.
Imitar, retratar, representar, II Esprituir, especifi- Ex p tuoo. V. Exspuma.
car, daclarar. fi Pronunciar, decir. Exprimere ri- ExPuNcTIo, Of1113. f Tent. El acto de borrar.
sum alieui. Petron. Hacer reir á alguno. — Peco- EXPUNCTOR, Oris. Ter('. El que borra.
niam ab aliquo. Cje. Sacar á uno el dinero.—Hasti SXPUNCTUS, um. Borralo, cauce-M.1a
confrssiozzem concessi manis. Lic. Hacer confesar Par!. de
al enemigo que se tiene el dominio del mar. — EXPUNnO, is, nxi, natura, gire. a. _Pl(titl. narrar,
Aquain in allitudinem. Vitruc. Elevar, levantar el tachar, cancelar. Expougere oloriam
agua á cierta altura. Pinot. Quitar la gloria adquirida.—Diraa.—Diez
EXPROrntÁTIO, ónis. f. Ter. Reprension dada nomen, ralionesque. 8.5a. Pagar lo que se debía
cara á cara. cierto din, cancelar la partida ó cuentas de él,
EXPROFIRÁTOR, óris. m. Sen. y EXPUO. V. Exspuo.
EXPROBRATRIX, icis. 8,?n. El y la que echa oir ¿'dis. Plaut. Escasa, jlstilica-
6 da en cara reprendiendo. cion,
EXpROBRÁ.TUS, a, lun. Plin. Reprendido, dado Exranao, ás, ávi, átum, are. a. C)l. Eapnrgar,
en cara. l'art. de limpiar, purificar dal todo. Me eximrgare rolo
EXPROBRO, ás, ávi, átum, áre. Cic. Repren- PIM. Quiero escusarmei. discui;c ' rroe contigo.
der, dar á uno en rostro, echarle en cara sus fal- EX p üTATIO, éuis. Col. Panla. ardor de
tas 6 los beneficios que ha recibido. podar, escamondar, mondar, limpiar las índoles
EXPRóMISSIO, ónis. Ulp. Promesa hecha for- y .plantas.
malmente. EXPUT.kTUS, um. C'ol. Podado, cortado.
EXPRÓMISSOR, óris. m. Ulp. El que promete por Par t. de
sí ó por otro, el que se encarga de una cosa e la EXPUTO, ás, ávi, átum„ are. a. Col. Podar,
toma sobre sí. cortar, limpiar, escamondar, mondar. 1j Cae. Pen-
Eraubmarro, is, isi, íssum, t'aro. a. Ulp. Pro- sar, imaginar, considerar. fa r frwagare r EP?
meter por sí ó por otro, tornar á su cargo, sobre sí exputem. Plaut. Examinaré, peli6111'6 á un Laape
la deuda de otro. entrambas cosas.
E x1)1.1(5510, is, pronisi, pramnan, mére. Plaut. ExPUTREsCO, is, troj, scére. a. Plaut. 1=c.trirse,
Sacar fuera. II Decir, espiicar, manifestar, descu- corromperse.
brir, mostrar. Exprornsisli cradelilatem Main. Cic. ExQuaaato, is, sivi, s'Una are. Plan!. V. Ex-
Manifestaste, desfogaste tu crueldad. qui ro.
EXPROMTUS, a, liad. ole Espromo. Tdc. EXo r.LEST0a, aris. ni. que La sido cuestor.
Sacado fuera. Ea:acial/E, árum. f. pl. Liz. . El monte Esqui-
EXPRO p ÉRÁTUS, a, am. losen. Mai apresurado. ino, monte de Santa María la mayor, uno [fa tos sien!
ExamoxImas, i. ni. V. Proximatus. de Roma.
Exatauortam, a, t ' in. Pelean. Desvergon- 11',XQUÍLIÁRIUS, a, um. Lit'.
Za.l o, descarado. EXQU 'íliNUS y Exquilinus, a, arta Tric. y
ExruGNÁuíms. ni. f. lé. is. Lic. Lo que se Exquimas, um. Ov. Del zuoute Esquilieo de
puede espugnar. Roma, lo perteneciente á él.
EXPUGNANS, tis. com. Ov. El que toma por Excluí o, sivi, rére. a. Cie. Exami-
fuerza de armas. nar, informarse, inquirir, averiguar con diligencia
EXI, UoNÁTIO, Ónix. f Espugnacion, el acto ExtTirere aliquid ab 6 de. Cic.—Ex Plant,
de vencer y tomar á viva fuerza una plaza, ciu- Informarse de alguno, sobre ó de alguna cosa.—
dad ó fortaleza. Pacana Virg. Pedir la paz.—Sententias. Ces. Pe-
EXPUGNATOR, tris. Liv. y dir los pareceres.
ExruGNA.Trux, Alud. Espugnador, el y EXQUISITE. adv. Cia. y
la que conquista, toma á fuerza de armas. ExQuisinm. adv. Vare. Diligente, cuidadosa,
EXPUGNATÓRIUS, um. Tert. Propio para exactamente. Raliones exquisillas colligere.
conquistar. Recoger las razones Col) sumo caridad°. Exquisi-
EXPUGNÁTU8, a, um. part. de Expugno. Nep. tissinie. Gel. Mui exactamente, con la mayor per-
Esyugnado, vencido á viva fuerza. feccion.
EXPUGNA; icis. com. Ov. Espugnador, con- sicE ioxna. taisino, ónis. f. }fig. Investigacio n , inquí-
quistador.
Epxuaszo, ás, ávi, átum, áre. Cis. Espug- sloan., i.9611.. Lo que necesita de
nar, tomar, rendir, sujetar á fuerza de armas. m T xi Qui eTsítiírac
mucha
E
Conseguir, alcanzar por fuerza. Expugnare for- rigEnaxQcuoinsicTurda, dó ori.s. ni. Bibl. El que investiga, ave-
tunas alieujus. Cíc. .Apoderarse por fuerza de los
bienes de alguno.--Aurora alictci oab aliquo. Plaut. Exauísírrus, a, um. pare. de Exci tliro. comp.
Sacar dinero á uno por fuerza. — arpía. Ov. tior. sup. tissimus. Esqurisito, escogido, bus-
Lograr con trabajo sus empresas. Expugnassere le.uam do ccoin diligencia. Exquisatuni judicium littera-
(ant.) en lagar de Expognaturum eme. Plaut. Gusto fino, delicado en las letras.
EX8 E X 8 323
ExQuisivt, pret. de Exquiro. decido, detestado, abominadoli Cic. Execrando,
ExTtÁníco, ás, áre. Ker. V. Eradico. detestable. Pare. de
Exaódo, ás, ávi, ¡tuco, áre. a. Fest. Y. ExsEcuott, áris, ¡tus sum, ¡ri. dep. sic. Mal
brogo. decir, detestar, abominar. Exsecrari in caput ah..
t ExsAcarico. V. Sacrificy. cujus. Liv. Llenar, cargar á uno de maldiciones,
Exs.Evto, is, linfa, ire. n. Liv. Aplacarse, de imprecaciones,
sosegarse, serenarse. EXSECTIO, beis. f. Cíc. La accion de cortar y
ExsA,NouiNÁTus, a, um. Fileuv. y echar fuera, 11 Cortadura.
EXSANGUIS. 71a. gué. n. is. Cic. Exsangüe, EXSECTOR, Oris. 12Z ..itpu/. El que corta, el que
ito de sangre, desangrado, desfallecido. I j Pálido, castra.
scolorido, lleno de miedo. Exsanguis serme. Cic. EXSECTUS, a, um. pare. de Exseco. Cic. Corta-
stilo seco. do.11 Capado, castrado.
.Exsiír,no, ás, ávi, átum, are. a. Col. Sacar el EXSECUTIO, (mis. f Plin. Ejecucion, el acto de
pus, supurar, hacer venir á supuracion. hacer, ejecutar y poner por obra. Exsecutio
ExsÁTIÁ'rus, a, in. Liv. Saciado, harto, satis- torran. Ulp. Persecucion de los delitos.
fecho. Part. ExsÉctrrou, Oris. Vcl. Ejecutor, el que pone
ExsÁTio, ás, ávi, átum, áre. a. Liv. Saciar, lle- por obra. Inimicitiarum, exsecutor. Suet. Vengador
nar, hartar, satisfacer. de enemistades.
EXSÁTÚRÁTUS, a, um. Cic. Lleno, harto, satisfe- ExslIcú:ns, a, erra. pa •t. de Exsequor. Cic. El
cho. Pare. de que ha seguido. 11 Just. Ejecutado.
Exs -kirüao, ás, ¡vi, átum, áre. Cic. Llenar,
EXSENSUS, a, tun. Gel. Insensato, necio.
hartar, saciar, satisfacer. E xs ÉQUENS, tis. com. Cíc. El que ejecuta cuidado-
EXSCALVO, fs, psi, ptuin, ére. a. Vare. Cavar, samente. Exsequenlissimus veleruni memoriarum.
ahondar, ahuecar con el buril. II Nrp. Borrar, Gel. Exactísimo en seguir las memorias antiguas.
rayar con el.
EXSCALPTUS, um. part de Exscalpo. Cal. Ca- EXSÉQUIM, árum. piar. Cic. Exequias, honras
vado, ahondado con el buril. funerales, entierro, acompañamiento de un cadáver
EXSCENDO,is, di, sum, dere. n. Liv. Bajar, des- á la sepultura.
EXSEQUIÁLIS. J. lé n. is. Ov.
embarcar.
EXSCENSIO, Liv. y EXSÉQUIÁRIUS, um. Vare. Exequial, lo to-
ExsuE.Nsus, lis. ni. Bajada, desembarco. cante á exequias y funerales.
Exs g.Quiou, áris, ¡tus sum, ári. dep. Vare. Ha-
E xsci ud. pret. de Ex ciado.
ExseYolo, (mis. f. Plaut. y cer las exequias.
n. Virg. Asolacion, ruina. EXSEQUIUM,ii. n. Fest. V. Silicernium.
Exzeinkum,
EXSCINnO, is, scissurn, ndére. Ce's. A- EXSEQUOR, éris, ctitus sum, qui. dep. Cic. Eje-
rruinar, destruir, asolar. 11 Cortar. cutar, efectuar, cumplir, poner por obra, en ejecu-
E xsoisto, órjs.f. Vilruv.La cortadura, la accion cion. j j Seguir, acompañar. Decir, esponer, contar
de cortar. ¡I -Ruina, destruccion, asolacion. de seguido. Ex.sequi. as:pechan Plaul. Se
ExsertEÁnius. m. f lé. n. is. Plin. Lo que se guir á uno con la vista.—Jus sucia. Cés. Seguir,
puede arrojar por el esputo. perseguir su derecho.—Deliela. Suet. Vengar los
EXSCREÁTIO, f. Plin. y delitos.—Mo•ienz. Plaut. Darse muerte.—A;rion-
EXSCREíTUS, OS. ni. Cel. Aur. acolan de gar- nam. Plae. Padecer una desgracia.
gajear, escupir con ruido y vehemencia, esputo, ExsÉoutiTto. V. Exseiutio.
salivacion. EXSERO. F. Exero.
ExsenEÁToit, (kis. Plin. El que escupe EXSLRTE. Ap2d. En alta voz.
sao va. EXSERTO, ás, ávi, átum, áre. free. de Exsero.
ExscuEo, ás, átum, áre. a. Cels. Garga- Virg.
ear, escupir con gran ruido y vehemencia. EXSERTUS, a, um. V. Exertus,
j
EXSCIÚ130, is, psi, pturn, bére. Cie. Copiar, Exslurr.Á.Tio, (mis. f Rechifla, niofa,
trasladar. Ess . ribere patrem similieudine. Pan. Exsinit.ci, ¡s, ávi, átum, ¡re. a: Se'n. Silbar,
men. Ser un retrato de su padre, parecerse a él. chiflar.11 Hacer rechifla, mofa y burla con silbidos.
EXSCRIPS1. pret. de Exscribo. EXS!CCÁTUS, a, una. ?mil. de Exsic , o. Cíc. De-
Exscal yroa, iris. m. Cic. El copiante. secado, puesto seco, árido. Lageice ersiceata?. Cie.
EXSCRITTUS, a, urn. pare. de Exscribo. Vare. Botellas desocupadas, vacías. Ersiceatuni °ratio-
Copiado, trasladado. nis genes. Cic. Estilo correcto, castizo, enmendado.
EXSCULOO, is, psi, ptum, pére. a. Cic. Esculpir, ExsiccEsco, is, scere. a. Vileza). Secarse, de-
cincelar, grabar, entallar. j1 Ter. Sacar, arrancar secarse,
por fuerza. II Arel,. Barrar lo grabado. Ex.slcco, ás, ávi, átum, áre, a. Plin. Secar, de-
Exscut.P .rus, a, mn. port. de Exsculpo. Vare. secar. j1 Apurar, agotar.
Esculpido, grabado, cincelado. EXSIGNÁTOS, a, uní. pul. de Exsigno. Liv. Ce-
Exseco, ás, coi, sectum, áre. a. Cic. Cortar, rrado, sellado.
qaitar. Exsecare quinas mercedes capili. flor. To- EXSIGNIFER, ri. m. Luce. El que ha sido alférez.
mar, cobrar cinco por ciento de interes cada mes. EXSIGNO, as, ¡vi, ¡tuco, áre. a. Plaut. Cerrar,
EXSECRÁBILIS. 111. f. lé. n. is. Plin. Execrable, sellar.
abominable, detestable, digno de maldicion. Exsítto, is, lü ó lui, saltan., n. Cíc. Sa-
EXSECR,131EITAS. átis. Apul. V. Exseeratio. lir saltando, echarse fuera con ímpetu.
l':XSECRÁBiLITER. adv. S. Ay. Con execracion EXSiLIUM. V. Exilium.
rnaldicion. EXSINCEIUTUS, a, um. Plaut. Maltratado.
EXSECRAMENTUM, n.. Tert. V. Exsecratio. EXSINUÁTUS, a, tun. Paul. Net. Entendido.
EXSECItANIJUS, um. Cic. Execrando, exe- Pare. de
crable. ExsINuo, ás, ¡vi, átum, Are. a. Aus. • Entender,
nd
ExsEcitAxs, tis. com. Ov. Execrador, el que de- descoger el seno el regazo.
testa, mallice, abomina. E . F. Existo.
ExsEcakTio, (mis. f Cic. Execracion, maldi- EXSOLVO, is, ví, sollíturn, vére. a. min. Desco-
ion, imprecacion, aboininacion, detestacion. ger, desplegar, desatar.11Paglr, satisfacer. Ex.
EX8ECR,I.TOR, Tert. Execrans. c.
vere ferro bra¿hia. Tá Abrir las ventanas, san-
Exsacuik-rus„ a, um. Val. Máx. El que ha mal- grar de loa braaos.—Se occupationibus. G11ee Salir,
EXS EXS
324
de ocupaciones.—Re/igione. Liv. Sa- quitar, privar á uno de lo que tiene, desposeerle
d eeenre d arse ExspuaioInis.
violentamente.
car de escrúpulo. f. Dig. Paga, pagamento por Min. La accion de escup ir.
Exsózim o, <mis. EXSPÜMQ, ás,
entero. atum, áre. n. Cels. Hacer es-
EXOLUTE. adv. Absolutamente, puma, salir haciendo espuma.
EXSÓLÚTUS, a, una. part. de Exsolvo. Tac. Suel- Exs p uo, is, exspui, exspütum, ére. a. Cris.
to, libre, desembarazado. Escupir, gargajean -II Espumar. Echar de
EXSOMNIS. rn. f. né. n. is. Virg. Insomne, des- sí, arrojar fuera, vomitar.
velado, vigilante EXSTANS, tis. com. Virg. Eminente, elevado,
EXSONO, ás, nui, Iturn, áre. n. Petron. Resonar. relevado.
EXSORBEO, és, bui, ptum, bére. a. Plin. Agotar EXSTANTIA, le. f. Col. Elevacion, eminencia.
bebiendo, beber de una vez. Essorbere dificultares. EXSTÁRIS, iS, Plaut. Extaris.
Cic. Tolerar, sufrir dificultades y trabajos. EXSTÁTURUS, a, um. Plin.. Que ha de ser hecho
Exsonoasco, is, dui,scére. n. Gel. Estar envi- 6 compuesto.
lecido, profanado sumamente. EXSTERCÓRÁTUS, a, um. Ulp. Par!. de
EXSORS tis. com. Virg. Lo que no ha sido echa- EXSTERCÓRO, áS, állítB, are. Ulp. Lim-
do en suerte.¡1
' Lir. No participante, privado. piar una caballeriza, una letrilla.
Exsornum, n. Apicl. Privacion de suerte ó EXSTERNÁTUS, a. um. 0a. Consternado. Part. de
herencia. EXSTERNO, ás. V. Externo con sus derivados.
ExsaÁriaars, tis. com. Pan. El que se espacia, se EXSTILLO, ás, ávi, átum, áre. n. Col. Destilar
estiende, se dilata. gota á gota. Exstillare lachrymis. Ter. Deshacerse
EXSPÁTIÁTOR, óris.nr. Tdc. Corredor, vaga- en lágrimas.
bundo, el que anda rodando de una parte á otra. EXSTIMÜLÁTOR, óris. 2n. Tác. Estimulador, inci-
EXSPÁTIATUS, a, me. 0v. Dilatado, estendido. tador, el que estimula, incita, mueve, anima.
EXSTINIúLÁTUS, a, um. Plin. Estimulado, anima-
Par!. de do, incitado. Part. de
EXSPXTIO, ás, áre. Pac. y EXSTiMÚLO, ás, ávi, átum, áre. a. Col. Estimu-
EXSPÁTIOR, óris, átus sum, ári. dep. Ov. Espar- lar, incitar, avivar, conmover, animar, escitar.
cirse, dilatarse, estenderse, tomar un largo espa- EXSTINCTIO, ónis. f. Cic. Estincion, ruina total,
cio, camino 6 rodeo. II Sil. Itál. Esparcirse, difun- aniquilacion.
dirse. EXSTLNCTOR, m. Cíc. Destruidor, el que
EXSPECTÁBILIS. in. f Uf. n. is. Tert. Lo que se acaba, mata, arruina.
puede 6 debe esperar. EXSTINCTUS, OS. ni. Plin. V. Exstinctio.
EXSPECTANS, tis. eco, Prop. El que espera, Exszeacrus, a, um. part. de Extinga °. Cje. Es-
aguarda. tinto, apagado, muerto. j Acabado, deshecho, des-
EXSPECTÁTIO, f Cic. El acto de esperar .11 truido.
Espectacion, gran deseo y esperanza. Fide ne sis ExsTracuiniers. ni. f lé. n. is. Lact. Estinaid-
exspectationi. Plaut. Mira no te hagas esperar. ble, lo que se puede apagar 6 e.slimbricir.
t EXSPECTÁTOR, óris. m. Sén. Espectador? el ExsTINcuo, is, nxi, natura, guére. a. Cric. Apa-
que mira con atencion. , estinguir. ¡ ¡ Estirpar, desarraigar, quitar, des-
Exsvae-rarmx, icis. f Ter!. La que espera. hacer aniquilar. j j Matar.
hacer,
EXSPECTraTUS, a, um. Carca Esperado.11Deseaa EXSTIRPÁTIO, amis. f Col. Estirpacion, arranca-
do con ansia. Part. de miento de raiz.
Exsvacro, ás, ávi, átum, áre. a. as. Esperar, EXSTIRPÁTOR, óris. nt. Estirpador, el que estir-
aguardar. ¡ j Desear. Exspectabo dum, venis. Dones pa, desarraiga, arranca de raiz.
venias. Ut venias. Cje. Esperaré á que vengas, á EXSTIRPATUS, a, ten. Cic. Estirpado. Par!. de
que hayas venido. Ante exspectatum. Oc. A'ates EXSITRPO, ás, ávi, átum, Are. a. Col. Estirpar,
de lo que se esperaba. Exspeclavimus lcicryinas ad desarraigar, arrancar de r aiz.¡ ¡Quitar enteramente.
ostentationem doloris pa •alas. Petron. Vimos, mi- EXSTITI, pret. de Exsisto y de
ramos unas lágrimas fingidas para ostenaacion de EXSTO, ás, stiti, stiturn, áre. n. Ces. Estar, sa-
sentimiento. lir fuera, sobresalir, subsistir, aparecer, dejarse
EXSPERGO. V. Aspergo. ver. Ejus bevignitatis memoriant volebat exstare.
EXSPERNOR. F. Aspernor. Nep. Quería que durase, viviese, se conservase la
EXSPERSUS, um. part. de Exspergo. Virg. memoria de su benignidad.
Regado, rociado, bailado. EXSTRINGO, is, nxi, strictum, gére. a. Cic..
ExsPas,éi.comatior.Sin esperanza, desesperado. triñir, apretar fuertemente.
EXSPiRkNS, tis. com. Ca!. Espirante, el que es- EXSTRUCTIO, f Cic. Construccion, fábrica,
pira ó echa el aliento. obra, la accion de fabricar.
EXSPiRÁTIO, f Cic. Espiracion, respira- ExsTaucTort, óris. rn. Liv. Constructor, arqui
clon, el acto de espirar, exhalar el aliento 6 vapor. tacto.
EXSPIIIKTÚRUS, a, um. Estac. Exspiraturas ad EXSTRUCTÓRIUS, a, una. Ter!. Lo pertenecía ate
primos austros. El que ha de morir a los primeros al E qx nesTfabrica.
faRbulu edifica, y á la fábrica y obra.
vientos australes. a, um. Nep. Levantado con la fá.
EXSPIRÁT1.18, a, um. Hire. Espirado, respirado.
Part. de brica 6 construccion. Exstructw Hor. Ri-
quezas amontonadas.—Mensce dapibus. IIor.Mesas
EXSPIRO, as, ávi, atara, are. a. Virg. Espirar, llenas de manjares, abundantes, servidas con mu-
respirar, exhalar, echar el aliento 6 vapor.i1Morir, cha opulencia. Part. de
rendir el espíritu. EXSTRIJO, is, struxi, structum, ué.,re.. a. Cic. Le-
EXSPISSATUS, a, um. Plin. Espesado. Part. de vantar edificando, fabricar.¡¡Acumular, amontonar.
Exsrisso, ás, 'ávi, atum, áre. a. Plin. Espesar, Exsuccinus, a, ara Tert. Y. Exsuccus.
condensar, coagular, cuajar lo líquido. ur.
Sacar,
e s tlrn axesruecic oj u, gáos., ávi, at tan, áre. a. Cel. Aur.
EXIIPLENDEO, es, dui, ere. Suet. y
EXSPLENDESCO, i8, dui, scére. n. Se'n. Resplan- Exsuccus, a, una Sén. Sin jugo, seco, enjuto.
decer mucho. 11 Nep. Sobresalir entre los damas. ExsucTus, a, um. par!. de Exsugo. Col. Chupa•
EXSPÓLIÁ.TIO, tiras. f, S. Ag. Despojo, la accion do, sacado el jugo, esprimido, seco.
de despojar, EXSÜDÁTUS, a, um. Sil. Itál. Exsudah labores
EXSPÓLIO, ás, ávi, átum, áre. a. Cic. Despojar, Trabajos padecidos, pasados. Part . de
EXT E X T 325
EXSÚDO,ás,.ás ávi, átum, are. a. Col. Echar fuera ciente á las entrañas y ¿ la caldera donde se
por el sudor. labores. Liv. Padecer tra- cocían.
bajos. EXTEMPLO. adv. Cic. Al instante, al punto, al,
ExstrÉTus, a, um. Desusado, lo que ha caído en momento. Clan extemplo. Plaut. Así, luego, al
desuso, que ha dejado de ser de moda. instante que.
EXSUFFLO, á.s, áre. a. Sulp. Seo. Echar fuera EXTEMPORALIS. m. f. lé. n. is. Quint. Estem-
soplando. poral, repantino, improviso, impensado.
EXSUGO, is, xi, ctum, gére. a. Col. Chupar. E XTEMPORALÍTAS, átiS. f. Suet. Facilidad de
mamar. decir ó hacer algo de repente.
Exsun &c, V. Exul. EXTEMPORÁLITER. adv. Sid. De repente, de isa-
EXSULTABUNDUS, a, um. Just. El que salta de proviso.
contento. t EXTEMPORANEUS, a, um. Extemporalis.
EXSULTANS, tis. com. Cic. El que saltad! Saber- EXTENDO, is, di, sutil y tum, dere. a. CA. Es-
b:.o, altanero, insultante. (I Trasportado de alegría. tender, alargar, dilatar.(( Aumentar, crecer. Ex-
EXSULTANTER. adv. Alegremente. tendere agror. Hor. Ensanchar, aumentar sus cara,
EXSULTANTIA, f V. Exultantia. pos.—Se ad altiorein yradain. Quint. Ascender
ExsureraNnus. adv. Pila. men. Alegremente. un grado mas alto, a mayor altura.—Se supra
EXSULTATIO, ónis. Plin. Salto, la accion de vires. Liv. Hacer mas de lo que se puede.
saltar, 11 Tác. Petulancia, soberbia, altanería, inso- EXTÉNÉDRO, ás, áre. Van.. Sacar do las
lencia. tinieblas á la luz.
EXSULTIM. adv. Hor. Saltando. j- EXTENSE. adv. Estensamente, con es-
EXSULTO, ás, ávi, átum, áre. n. Tác. Saltar sin tensiou.
moderacion. 11 Danzar. Engreirse, enscber- EXTENSIO, ónis. Vitrav. Estension, la accIon
becerse, jactarse. Campus in quo exultare possit. de estender.
Cje. Campo en que puede esparcirse, lucir, brillar EXTENSYPES, édis. m. Dioméd. El pié moloso, que
(la elocuencia). consta de tres sílabas largar.
EXSI1PÉRABYLIS. m. f. le. is. Estar. Supera- EXTENSIVUS, um. Paul. Jet. Estensivo, k
ble, que se puede superar, vencer. que se estiende.
ExsüaitaaNs, tis. com. Gv. Escelente, sobresa- ExTENsus, a, um. par& de Extendo. Cic. .Es-
liente, que escede, sobrepujad! Gel. Superfluo, tendido, extenso. Castra guara extensissíma.
sobrante. Reales estendidos lo rima que se puede.
EXSUPÉRANTIA, w. Cic. Escelencia, singula- ENTENTE. adv. Am. Estendidamente.
ridad, elevacion, grandeza. EXTENT.10, onis. f. Vítrav. Estension.
EXSUPÉRATIO, ónis. f. A' Her. Hipérbole, pon- EXTENTO, as, ávi, aturn, are. a. Plaut. Ten-
deracion, figura retórica. tar, esperimentar, probar.
EXSUPÉRÁTÓRIUS, a, um. Lampr. Nombre dado EXTENTUS, us. ni., Sil. V. Extentio.
al mes de noviembre por adulacion del emperador EXTENTUS, a, um. parí. de Extendo. Cíc. Es-
Cómodo. tendido, alargado. Vive! extenso leva. Hoy. Vivirá
EXSÜPÉRÁTUS, a, um. Lucr. Superado, vencido. en la memoria de los siglos. EX iefllis itineribus.
Part. de Liv. A' largas y continuadas marchas.
EXSUPÉRO, ás, ávi, átum, áre. a. Liv. Superar, ExTÉNuano, ónis. f. Cíc. Estenuacion, dimitas-
exceder, sobrepujar, vencer.(( Subir, llegar al cabo clon.
de una cuesta. Exsuperare eceeitin ~sitiara. l'ira. EXTÉNUÁTOR, "Cris. ni. Tác. El que estentia,
Reprimir el furioso ímpetu del pueblo. debilita.
EXSUPPIIRO, ás, are. a. Ter!. Supurar y limpiar EXTÉNUÁTUS, a, um. Cic. Estenuado, detiili-
la ponzoña ó la materia. tado. Par!. de
ExsurtcüaaTua, a, una Se'n. Podado. Par!. de EXTÉNUO, ás, ávi, atum, áre. a. Varr. Este-
Exsuucüio, ás, ávi, átum, are. a. Cal. Podar nuar, adelgazar. 11 Debilitar, enflaquecer. Exte-
los árboles, escamondarlos. nuare molestias. Cic. Aligerar, aliviar las pesa-
ExsuRDÁ.TUS, um. Se'n. Ensordecido. Part. de dumbres.
ExsURDO, ás, ávi, átum, are. a. Plin. Ensor- EXTÉPESCO, is, ere. n. Apul. Enfriarse, tem-
decer, causar sordera. 11 Hor. Hebetar, entorpecer. plarse.
Faxsuaeo, is, rexi, recturn, gére. n. Cic. Al- ExTÉrbus, a, um. Seren. Templado, enfriado.
zarse, levantarse, ponerse en pié, H Animarse, EXTER y Extérus, a, nra. Estac. Cíc. Estran-
tomar ánimo, aliento. Exsurgit dolor. ,S'c'n. Crece, : gero, estraño, de otro pais.
se aumenta el dolor. EXTÉRÉBRA, w. f. Final. Hacha para corta
EXSUSCITATIO, onis. f. A' Hay. El acto de des- madera.
pertar la atencion. ExTÉRÉnnamo, ónis. f. 'lig. La accion de
Exstisch‘o, ás, ávi, átum, áre. a. Cic. Desper- cortar leña.
tar, escitar 11 Alentar, animar. EXTÉRÉBRÁTUS, a, um. Cic. Part. de
ExsyNcÉRasTus, a, um. Plan!. V. ErnedállaIDS. EXTÉRÉBRO, as, ávi, atum, áre. a. Cje. Sacar
EXTA. ()rana 91. plur. Cic. Las entrañas, los fuera taladrando, agujereando, barrenando.
intestinos, las partes interiores, las tripas. Mula EXTERGEO, Es, rsi, aiim, gére. a. Varr. y
exta. Fest. Entrañas mudas, por las que no se ExTEaGo, is, rsi, sum, gére. a. Plaut. Limpiar,
t odíaadivinar.—Regalia. Id. Las que anunciaban lustrar frotando.
enes á toda clase de personas. Cocía numera-- EXTERIOR, in. f. bis. O. tris. Cie. Esterior,
ti:Mas exta. Res vindicabit. adag. Al freir lo ve- externo, lo que esta de la parte de afuera.
r ref. ExTÉalus. adv. Col. Esteriormente, por fuera.
EXTÁBESCO, is, bui, scére. n. Cic. Secarse, con- EXTERMINATIO, ónis. Dig. Esterminío,
umirse de flaqueza. Extabescere diaturnitate. Cic. accion de esterminar.
Desvanecerse con el tiempo. EXTERMtiN.kTOR, tris. ni. Cíe. Esterminador,
ExT/ENtaTus. Extenuatus. destruidos, el que echa 6 hace salir, el que arranca
EXTÁLIS, is. Veg. El intestino recto, que se y destruye.
sale del ano por alguna enfermedad. EXTERSITNÁTUS, a, tiro» p‘ art. de Extermino.
EXTANS. V. Exstans. Cic. Esterminado, echado.
EXTANTIA, Fe. f. V. Exstantia. putiB on.RTERIldbilUM, n. Tert. Esterminio,
EXTARIS, in. f. ré. n. is. Plaut. Lo pertene-
EXT EXT
826
EXTERMINO, as, ávi, átese, áre. a. Cic. Ester- EXTRA. prep. de ac. Cie. Fuera de, 11 Escepto.
minar, abolir, destruir. Echar, desterrar fuera
1) Extra quain si. Cic. Extra quam. Liv. Fuera de si,
escepto si, esceptuando si.
de los termina. Tert. El que está fuera t EXTRACLUSUS, a, um. Front. Dejado fuera,
EarEamís a, um. no señalado, no asignado.
de los términos, desterrado, espulso.
EXTERNATUS, a, um. Externati equi. Ov. Ca- EXTRACTÓRIUS, a, am. Plin. Lo que tiene fuer-
ballos furiosos. Par/. de za de atraer, de estraer y chupar hacia sí.
EXTERNo, ás, ávi, átum, áre. a. Cal. Enfurecer,
EXTRACTUS, a, une Cic. Estraido, sacado
fuera.
enloquecer, hacer perder el juicio. el sentido, el Csis. Dilatado, alargado. Part. de
seso. II Ov. Espantar, alborotar. I I Apul. Deshere- Exilara), is, traxi, tractum, ére. a. Cic. Es_
dar, tratar como estreno. traer, sacar fuera. II Sacar, libertar.0 Arrancar
EXTERNUS, a, une Cic. Esterno, de la parte de quitar, borrar. Publicar, dar, sacar á luz.11Alars:
afuera. II Estrangero, de pais estraño. gar, dilatar, diferir, prolongar. Triduum disputa-
EXTERO, is, trivi, trituro, tarére. a Cje. Tritu- tionibus extrahitur. Cis. Se consumen, se gastan
rar, desmenuzar, deshacer. Exterere litterain.Varr. tres dias en disputas.
Q uitar una letra.—Frontem calcibus. Fedr. Des- EXTRÁMUNDANUS, a, uní. Marc. Cap. De fuera
del mundo, sobrenatural.
hacer la frente á coces..
f EXTERRÁNEUS, a, um. Fest. V. Extraneus ó EXTRÁMÚRÁNUS, a, um. Lampr. El que está
Estor. fuera de los muros, estramuros.
EXTERREO, es, mi, rituni, rére. a. Cíc. Espan- EXTRÁNATÚRÁLts. nt. f. le. a. is. Terl. Lo que
tar, atemorizar gravemente. es contra la naturaleza, ó no es natural.
t EXrERRiCINEUS, a, am. Fest. Nacido antes ExTraNeo, ás, are. a. Apul. Escluír de una
de tiempo por haber recibido algun susto su madre. sucesiou, desheredar.
EXTERRITUS, une part. de Exterreo. Cic. ' EXTRANEUS, am. Cic. Esterno, de la parte
Espantado, atemorizado, lleno de miedo. de afuera. ¡I Estraño, estrang-ere, forastero.
ExTERSIO, onis. f. Apul. y EXTRAORDTNÁRIUS, a, tun. Cic. Estraordinario,
EXTERSUS, us. Plaut. Limpiadura. fuera de Orden, de regla, de método regular y
EXTERSUS, a, um. part. de Extergeo y de Ex- natural.
tergo. Plaut. Limpio, fregado. EXTRÁQUAM. adv. Liv. V. Extra.
ExTexo, is, xui, textual, are. a. Plaut. Deste- EXTRÁRIUS, a, um. Cic. Esterior. Estraño,
jer, deshacer el tejido. estrangero, forastero, aunque no tan apartado
FXTEXTUS, a, um. par& de Extexo. Destejido. corno Extraneus.
Ex-rmeo, ás. V. Exstillo. EXTREMA, w. f. Estremoz, ciudad de Portugal
EXT▪MEO, és, ui. a. Tác. y en el Atentejo.
EXTiMESCO, is, mui, scare. a. y Cic. Temer EXTREMADURA, f Estremadura, provincia
mucho, tener gran miedo. de Espaiia.
EXTÍMO, ás, áre. Tac. V. Existimo. EXTRÉMISCO, is, ami, scére. 21. Sedal. V. Tre-
EXTIMULO. V. Exstimulo. misco.
ExTimos, a, une sup. de Exter. Cic. El último, EXTRÉMTTAS, átis. f Cic. Estremidad, ira punta
el que está mas afuera y apartado de todos. Exti- b parle Ultima (le alguna cosa. Extremilas
mas ab aliquo. Plaut. El mas apartado de alguno. Cic. La circunferencia del mundo. Exlremilales
EXTINGUO y otros. V. Exstinguo. JEthiopice. Plin. Los confines de Etiopia.
EXTISPEX, m. Gis. Sacrificador, adivino, el EXTRÉMUM, n. Cic. Estreno, estrernided, fin,
que mira las entrañas de la víctima para sacar parte última. Ad extreinumperditus. Liv. Perdido,
agüeros. vicioso en estremo.
EXTISPICtiNA, se. f Inspeccion, observacion ExTRÉmum y Extremo. adv. Cic. Al fin, final,
de las entrañas de las víctimas. últimamente.
EXTIspíciUM, n. Suet. La inspeccion de las EXTRÉMUS, a, um. Cic. Estrenuo, último, pos-
entrañas. trero. Extremas liben, extrema rabo ó epistola.
EXTISPTCUS m. Inscr. V. Extispex. Cje. El último libro, la última oracion ó carta, y la
Erro. V. Exsto. última parte, el fin del libro, oracion ó carta.
Erromm, is, tüli, élátum, tollére. a. Cic. Alzar, EXTRTCABILIS. in. f. lé, is. Plin. Lo que se
levantar en alto. II Elevar, ensalzar, engrandecer. puede desembrollar, desenredar.
Extollere ex die in diem. Plaut. Diferir, dilatar de EXTRiEATUS, a, um. Hor. Desenredado, desem-
dia en dia.—Animos. Cic. Ensoberbecerse. barazado.
j- EXTORPEO, es, ui, pere. Venanc. Fort. ExTRico, ás, ávi, aire. a. Plaul. Desen-
Entorpecerse. volver, desenredar, desembarazar, desatar. Li-
ExTortesso, torsi, torturn, quére. a. Cic. bertar. Extricare ande nummos. Ho y. Sacar dinero
Quitar, tomar, sacar por fuerza. Extorquere arti- de todas partes, por cualquier medio.
culara. Sin. Desconcertar, dislocar un hueso. EXTRic0, is, are. Lxstringo.
—Errorem. Cic. Desengañar. — Aliquem. Ter. t Evraisious, um. Gel. Intrépido..
Atormentar á alguno, ponerle en el potro para que EXTRINSECUS, adv. Cic. Estrínseca, exterior-
3cmfiese. Extorsisti ut falerer. Cic. Me has obli- mente, hacia fuera.
gado á confesar. t EXTRINSÉCUS, a, am. Tent. Estrínseco, exte-
EXTORREO, és. V. Torreo. rior.
Erroftaious Torridus. EXTRiTUs, a, um. part. de Extero. Luce. Mo-
EiTORRis. m. re. n. is. Cje. Desterrado, lido. II Quitado, borrado.
echado de su tierra. EXTRÍVI. pret. de Extero.
ExToRsl. pret. de Extorqueo. EXTRO, as, áre. ?i. Non. Salir.
ExToaslo, ¿mis. f Cap. Estorsion, el acto de EXTRUCTIO. Exstructio.
sacar por fuerza. EXTRUDO, trúsurn, dare. a. Cic. Echar,
EXTORTOR, m. Tert. El que quita, arre- sacar
vio á "empellones. Obligar a partir coa
bata por fuerza.
EXTORTITS, a, um. part. de Extorqueo. Cic. EXTRTISUS„ a, um. part. de
Estrado. Tác•
Quitado, sacado por fuerza. 1 Liv. Atormentado en Echado fuera con violencia.
poto. Omnibus membria extortus. Plin. Que- supEellet.TeÉclioAnNvSe,xtais. com. Plin. Lo que tiene la
brantados todos sus huesos.
EXU FA B
Ertf.al.xÁno) emis. f: Hinchazon, tu- Exurvcrio, ónis. Gel. Uncion, la accion de
mor, ewreseencia. untar.
ExrunzaÁrus, a, um. Am. Hinchado. Part. EXUNCTUS, a, um. part. de Extingo. PICIUL,
de Untado, á lo que se ha dado una untura.
lc?Tr-rfiniino, ás, ávi, are. n. Hin- i XUNDANS, tis. com. Estac. Que sale de madre,
charse. II a. Sin. Causar hinchazon. inunda.
EXTÜDL pret. de Extundo. c
ul N n ónis.
DÁo, Inandacion, avenida,
ExTüLl. pret. de Mero y .Extollo. crecida.
ant. en lugar de Effero y Extra ExuNno, .s, ávi, atm, áre. n. Gol., nundar,
ero. salir de madre. Exundens ingenii jólis., Juv. Vena
E_T^,,TÜMEO, és, ni, ere. Paul. y de ingenio abundantísirna,
ExTtniEsco, is, ui, scére. n. Plin. Hincharse, Ex-11Na°, is, nxi, g‘ére. a. Pluut. Untar,
levantarse. frotar con algun licor.
EXUNGUIS. in. f. pié. n. is. Tent. Que no tiene
EXTUMiDUS, a, inn. Vare. Hinchado, levantado.
uñas.
EXTUNC. adv. Apul. Desde entOnces, desde
EXUNGüL0, ás, ávi, alma, are. a. Mala. Quitar,
aquel tiempo.
arrancar las uñas. II Virg. Perder el animal las uñas
.Erri.sr oo, túdi, tízsum, dote. a. Maui. Ha- o el casco.
cer salir á palos, á golpes. Alcanzar a tuerza de ;xuo, is, xui, úturn, ére. a. Cic. Desnudar, des-
súplicas, de importunos ruegos. E • tundere artes. pojar, quitar el vestido. II Quitar, despojar, robar,
Virg. Inventar las artes. 11 Gel. Aprenderlas con hurtar. Deponer, des p ojarse. Execre jideni.ne.
mucha curiosidad. Pallar a su palabra, a la fe.—Illentem. Virg. Mu-
Ex-ru pia:tus, a, um. 61). Echado, espelido con dar de parecer.--Aniniam. Cíe. Morir. -- Tributa.
violencia. Tác. Lehusar pagar los tributos.--Hostem
ExTuaBo, ás, ávi, atara, áre. a.Cic.Echar, arro- Cic. Tornar el baga•e de los enemigos.--
jar con fuerza, con violencia. Exturbare 111021e111. Tac. Desobedecer.
Cic'. Perturbar, trastornar el entendimiento: Exinr- EXUpEISO y sus derivados. V. Exsupero.
bavit °maja. P laul. Lo confundió, perturbó todo. 7KY.uaGo. V. Ezsurgo.
.ExTusslo, is, lvi, itum, ire. a. Cele. Arrojar, Exilio, is, ussi, listara, ere. a. Cíe. Quemar,
echar tGsiendo. abrasar. ilülai ex animo exuri non potest. Cíc. No
EXTUSSiTUS, a, nal. part. de Extussio. Cel. Aun. Irai quien me lo quite de la cabeza, no se me pue-
Arrojado tosiendo, con la tos. de desimpresionar.
EXÚBER, ris. com. Fest. Destetado. Exuserro. V. Exsuscito.
EXUBÉRANS, tis. C011i.LUCi. Exuberante, super- Exus-ri"et, O. ruin. ni. plan. Vitrio. Los delin-
abundant 3. Pons exuberans. Lact. Enente que cuentes rmiTcados, cc quienes por nota de infainig
rebosa. Exuberantis.s. imo vigore equas.Gel. Caballo se marca con fuego.
de muchísimo vigor. EXUSTIO, f Cic. Incendio, quema, abra-
EXUBÉRANTIA, m. f. Gel. y samiento. Pxustio Cíc. Ardor, calor del sol.
EXUBÉRÁTIO, Vil•uv. Exuberancia, ExusTus, a, um. part. de Exuro. Cic. Que-
suma abundancia. mado.
ExtmÉrto, ás, ávi, átum, áre. u. Firg. Sobrar, 1,--x-tyrus, a, l n. parí. Exuo. Cíc. Uesnudado,
superabundar. 1¡ a. Gel. Ocasinuar, producir abun- despojado. 11 Robado.
dancia. Extivi.v„ arma. piar. Cíe. Despojos de la vic-
toria, botin. h espoj es, prendas, adornos de
Exuccus. V. Eisuccus. la persona. Exuvice &'e. Los cabellos.
Ext;Do. V. Exsudo. MraViee sacree pecudis. Flac. El vellocino de
EXUÉTUS. V. Exsuetns. oro.
Ext:co &c. V. Eisngo. EXVÉLÁTUS, a, una. Prop. Descubierto, qui-
Exui. pret. de Exilo. tado el velo.
EXUL, ülis. corra. Lesterrado, entrañado de EXVELLO, is. Apul. V. Evello.
su patria. E.rul Ov. Insensato, que ha per- ExvEano. Cal. Everro.
dido el juicio.---Avis hyemis. Pelron. La cigüeña. EixvEn-ro, is, ti, sum, ere. n. Maui. Prevenir
E X Lis. COM. Cic. El que está deste- preocupar, anticiparse.
rrado.
Ext.a.,Áno, onis• Flor. -lestie;rro. FA
ExuLeÉrt • rw, Cels. Llaga que se va
haciendo. f Cw.La liaba, legumbre. Faba istluec
Exur,cÉn.-verna, cris. ni. Min. El que hace una in me cudelur. Ter. Este mal vendrá á caer so-
haga. bre mí.
1.1n::xur.ct;utiTómu s , a, um. Min. Lo que tiene ac- FABÁCEUS, a, um. 'jalad. Lo que es de habas.
tividad y fuerza para llagar. BÁCIA, w. Plin. Torta de harina de habas.
ENULCÉRÁTICX, icis. I, Min. La que llaga. FÁnÁcÁus, a, um. Pal. y
EXULCÉRITUs, a, una. Llagado. I' Irrita- FÁISÁGÍNUS, a, um. Cat. Fabalis.
do, ofendido. Par/. de FÁBÁLIA, ium. n. piar. Col. Habares,
EXULCÉRO, as, ávi, áturn, are. a. Cels. Llagar, plantados de habas. II Plin. Tallos de habas.
ulcerar. l j irritar, ofender, exasperar. FÁBÁLIS. 711, f. lé, n. is. Plin. Lo que es de ha-
EXULO, ás, ávi, atum, are. n. Estar deste- bas, lo perteneciente á ellas.
rrado. FÁBÁ_RIA, m. f. Min. Borcun, isla en el mar de
EXULTANTIA, Paul. Insolencia, petulan- Germana.
cia.11 Gel. Punzada, latido, el aumento que tienen FÁBÁRIS, is. Virg. Farfa ó Fárfaro, rio de
lo.; dolores de cuando en cuando. &olin. Inunda-
cima, avenida, riada. FÁ1LkRIUS, a, um. Min. Pertenecie nte á laa ha-
EXULTO. V. Bisalto. bas. Fabariee calend‘v. Macrob. Caleadai de junio
EXÚLÜLÁ.TUS, a, MIL Ov. Llamado, invocado con en que se ofrecían en los sacrificios las primeras
alaridos y corno aullando. Pad. de habas:
Exiimm.o, ás, ávi, abur). áre. a. 0v. Dar fuertes FAILLTÁRIUNI,11 n. Lamer. Vasija en que se
alaridos, voces tristes y Corno aullidos. guardan habas.
$28 •
F A 13 P Ae
FÁBÁTUS, a, um. Fest. V.
Fabaceus. FAHRILYTER. adv. Prutl. Coa arte.
FÁBELLA, 03. f. dial. de
Fábula. Cic. Fabulilla, FÁBÜLA, z. f. Petron. Fábula, rumor,
hablilla.
Fabellte Ea- del pueblo verdadera ó falsa. 1,¡ C
cuento, historieta. Pieza de teatro. tica. Cuento, novela. Poema Jrnanueart'saci°P
ripidiy. Cíc. Las tragedias, ,de Earípides.— Terca- etn'; )r ra
ii .
Cic. Las comeo rdiisa.smd.e Ale)r
Terencio.
l Fabulam dure docere. Cic. Dar, re
a una
FÁBELLÁTOR, ,,eiírcpiaobtador,
a el que comedia. Fiibulte jam nos sumas. Ter. y- sa no ar
somo s
cuenta fábulas. 11Fabillista, escritor de fábulas. para nada. In fabulis esse. Suet. el asunto, la
FaI3ELLÁTR1X, Iris. f. Af•. La que cuenta fábu- materia de las conversaciones. Lupas in fail
adag. Cic. Proverbio de que se tesa, cuando aquel.
las.
FÁ BELLO, a.s, áre. LUCT . V. Fabulor. de quien hablábamos, se aparece de repente. Efrar
bra, brum. Ov. Fabril, perteneciente al nosotros: En mentando al ruin de I/ oma, (lega
I
artífice de cualquier arte. asoma. ref.
Finan, bri. m. Cíc. Maestro, artífice, fabricante, FÁBULA, X. f dim. de Faba.
oficial, artesano. Faber tedizzin. Gel. Arquitecto, FÁBÜLÁRIS. m. f ré. n. is. Suet. Fabuloso, que
maestro de obras.--/Eraritts. Liv. Latonero, cal- contiene fábula cí iiccion.
derero—aEr is . Hor. Fundidor. — Aurarius. fi :analerío, (mis. C'e/. Fábula, cuento,novela.
tero.—Ebo ris. Hor.—Marinoris. Hor. Escultor en FÁI3ÜLÁTOR, oris. Fabulador,
marfil, en mármol.—Ligna•ius. el que cuenta o escribe Mulas.
Plaza. Carpintero. — Ferrarius. Plaut. Herrero, FÁBÜLiNUS, i. Non. El dios que los romanos
cerrajero. creían presidía á los niños que empezaban ca. hablar.
FÁBERIÁNUS, a, um. Cic. Perteneciente á Fabe- Fariaaas. na lé. n. is. Varr. Fabalis.
río, nombre propio romano. FÁBCLO, Oras. Fuer. El que cuenta cuentos,
FÁBERRíME. adv. Apul. Con grande arte. bufan, chocarrero.
FÁBETUM, i. y.. Plin. Ilabar, sitio sembrado de FÁBÚLO, ás, ávi, átum, are. a. Plaul. y
habas. Fanúana, áris, atas sum, ári. dep. Plaul. Fabu-
FABIÑNUS, a, cm. Nep. Perteneciente á algunos lar, hablar, decir, contar. n Lir). Fingir, contar
de los Fabios romanos, o á la tribu falda. cuentos.
Farol, Mnn. na piar. Cic. Los Fabios, familia FÁBÚLÓSE. adv. Fabulosamente, con ficcion.
niiii noble de Roma. FaaüaósíTaa, atis, f Plin..Fabulosidad, vani-
FABIRANUM,i,n. Brémen, ciudad de Alemania. dad, incertidumbre, falsedad de las fábulas y de
Fanina Pretor. m. Liv. F,ibio Victor, patricio l • O- los que las cuentan.
rnan°, gran jurisconsulto, literato y anticuario. FÁBÚLÓSUS, a, urn. Suet. Fabuloso, incierto. U
FARIUS, a, uní. Cic. Perteneciente á alguno de Célebre, famoso por sus muchas .lálalas.
los Fabios. FÁBtiatim, n. y FáhOlus, Cal. Una ha-
FamaharÉalA, m. f Cic. Fabateria d'Falhaterra, ba, un grano de haba.
colonia y -:iitdrid de los volscos en el Lacio. FÁCE, en lugar de Fac. Plaut.
.FABRATERNUS, a, ura Min. Lo perteneciente á Facima, f y Facelare, is. n. Lamp. Ensa-
Faibaterra, cuyos habitantes se llaman Fabraterni, lada de alubias b judías.
eruta. Lir. FÁCESSíTUS, a, una Cic. Hecho, ejecutado, CUID-
D'ABRE. adv. Plaza. Artificiosamente, con arte.
FABRÉFÁCIO, is, feci, factum, cére. a. Ala'. Vid. Plií1°Á.CESSO, is, ssi, ó sivi ó sii, sitann, ssére. n.
Fabricar, componer, edificar, construir con arte. f•cc. de Facio. Plaut. Hacer, cumplir, ejecutar.
FanaÉaacTris, mn. .Apul. Hecho artificiosa- Suscitar, acarrear. il Partir, irse, retirarse. Il a.
mente, con destreza, con arte. Final. Echar, apartar, hacer salir. Facessere
Faamica, te. f. Ces. Taller, obrador del artífice. cui negotium. Cíc. Dar que hacer á alguno, aca-
Vit • uv. El arte del fabricante. II Fábrica, la casa rrearle trabajos, molestia.---Alicai pericia/uní. Cje.
fabricarla ó hecha con arte. Fabricamlingere.'Ter. Poner, meter a uno en peligro.—ac urbe. Liv. Sa•
Fingir un embuste, un enredo. lir de la ciudad.--Mena. Pauli. Poner una deman-
FAaniciTIo, anis, f. Cíc. Fabricacion, fábrica, da, un pleito.
la accion de fabricar. 11 Cic. Arte, artificio. FÁCETE. adv. Cic. Graciosamente, con chiste y
FABRiCÁTOR, ¿Uds. ni. Cic. Fabricador, fabri- gracia. 11 Ter. Con propiedad, con buen gusto.
cante, artífice. FÁCáTIA, f Gel. y
FABRiCÁTRIX, icis. f bid. La que fabrica. FÁCETI/E, brum. f. piar. Cic. Facecia, gracias,
FABIÚCATUS, us. m. Sid. V. Fabricatio. chistes, salesa donaires, graciosidades, agudezas,
FACIR 'íCÁTUS, a, urn. para. de Fabricor. Cíc. Fa chanzas.
bricado, trabajado, hecho con arte. FÁcaTion, áris, ári. dep. Sid. Usar de chistes,
Fanaicaarsas, muna. m. pla y. Cód. Oficiales, obre- gracias, donaires, &c.
ros de un arsenal, los que trabajan en las armerías .FÁCETÓSUS, a, una Cic. y
y fundiciones. FkcÉTus, a, una Cic. Faceto, gracioso, chisto-
FABRICIÁNUS, a, um. Cic. Perteneciente á algu- so, salado, burlon. Facelus rictus. Plaut. Comida
no de los Fabricios romanos. esquisita, delicada. Facette acres. Marc. Oidos
FABRICIUS (Cajas) Luscinius. Liv. Cayo Fa- finos, escrupulosos, delicados.
bricio Luscinio, ciudadano romano, que obtuvo los FÁCIENDUS, a, um. Cic. Lo que se ha de hacer,
mayores empleos, y fue' ejemplo de frugalidad. FÁCIENS, tis. com. Ov. Que hace, que causa ó
FABRICIUS, a, urn. Hor. Perteneciente á alguno produce. Vinuni faciens ingenium. Ov. Vino que
de los Fabricios. da espíritu. Pacientes frigora venta. Ov. Vientos
FABRICO, ás, ávi, átum, are. a. Tác. y que ocasionan frío.
FABRICOR, áris, .tus sum, ári. dep. Cic. Fabri-
" C I E S, ei. f Cic. La cara, el rostro, el sem-
car, hacer, trabajar, construir. Fabricare animan. blante. I Ov. Hermosura. I Traza, figura, presen-
Sén. Formar el ánimo, el corazon. cia, disposicion del cuerpo, facha, aspecto. Facies
FABRiCUS, a, um. Fabrilis. sermonis. Quina. Aire, giro del estilo. — Pugna..
ABRÍFICÁTIO, ónis. Tert. Fábrica, hechura. Tac. Ordende batalla. Facie prima:. Se'n. A' pri-
IF ABRILIA, ium. n. piar. flor. Las cosas ó mate- mera vista. — Consilii publica. Tac. So color, con
rias pertenecientes á los artífices, artesanos ó ar- p reertieisctaoredepluiona. determinaci on pública. F _aciera
tistas. carilla
ca
urals is
ma reí
m. Ié. n. is. Cic. Perteneciente al vergüenza. lainzuQtautiataf acielas
rse erd
.pe ic."La
maestro ó artífice. ciudad había mudado de semblante.
• F A O FAL 329
FÁci'LE, lius, cillfine. adv. Cic. Fácil, facilísima- F
gu
naAr
om.
mt, ()río. m. Lact. Factor, el que hace al-.
mente, sin trabajo, sin dificultad. U De buena vo-
luntad', con buen ánimo. Facile omnes perferre. FACTÓRIUM, il. n. Palad. La pila 6 lagar en que
Ter. Acomodarse á todo el mundo, avenirse bien se esprime la aceituna.
con todos. — Deterrimus. Cic. El peor, el mas FACTUM, n. Cic. Hecho, accion, obra. Pacta.
malo de todos. Facillime agere, vivere. Ter. Vivir Virg. Hazañas, hechos señalados.
con anchura, con conveniencia, pasarlo grande- FACTURA, m. f. Plin. Hechura, la forma de la
mente. Hechura, la accion de hacer algoli
FÁCTLIS. lé. n. is. Cic. Lo fácil, sin trabajo Prud. La misma obra hecha.
ni dificultad. II Pronto, espedito, vivo, desembara- Fecnis, i ó us. ni. Plin. La cantidad de aceite
zado.11Afable, 'humano, tratable. grevitia facilis. que se hace de una vez.
Hor. Crueldad que cesa, se aplaca presto.—Arni- FACTUS, a, um. wat. de Fio. Cic. Hecho, eje-
citiii vir. Sal. Hombre sociable, que fácilmente ga- cutado, obrado. Homo factus ad unguem. Hor.
na amigos.— Terra pecori. Virg. Tierra que fácil- Hombre perfecto, bien hecho ó formado.—,Ad
mente sustenta el ganado. — /Espuria fnugum. quid expediendum. Cic. Nacido, propio para dar
Claud. La España, abundante, fértil en granos. salida á una cosa. Dictitm., facturo. Ter. Dicho y
FÁCYLITAS, átis. Cic. Facilidad, prontitud, hecho. Facture Lene, optime. Ter. Fórmulas de
presteza. LI Afabilidad, benignidad, dulzura en el alegría y gratulacion. Oh qué bien hecho ! Grande-
trato. mente! —Mala. Formula de desagrado, de desapro-
FiellYTER. adv. T itruv. Fácilmente. bacion. Cic. Malo ! Mal hecho ! Oh qué mal hecho!
FACYNCROSUS, a, um. Cic. Facineroso, delin- FÁCULA, w. f. Prop. '!'ea pequeña, ó palo pro-
cuente, malvado, desbocado, disoluto. pio para teas.
FÁCINUS, óris. n. Cic. Accion, empresa, hecho FÁcuanictina, w. f din, de Facultas. S. Ger,
bueno ó malo, segun el adjetivo que se le añade, ó el Patrimonio corto.
contesto.11 Delito, maldad, atentado, infamia, pi- FACULTAS, átis. f. Cic. Facultad, potencia, vir-
cardía. tud de hacer alguna cosa, fuerza, poder, propie-
FÁcio, is, féci, facturo, cére. Cic. Eacer, dad. n Comodidad, disposicion, facilidad, ocasion,
obrar, ejecutar. I Practicar, ejercitar. Facere ex proporcion, oportunidad, medio, coyuntura. !Abun-
sud dignitate. Cic. Obrar conforme á su dignidad, dancia, cantidad, provision. II Talento, capacidad,
á su estado. — 3d urince difficultatem. Plaut. Ser suficiencia, don natural. Facultas nummorum
útil, bueno, remedio para la dificultad ó detencion Roma i.11i est. Cic. Tiene disposicion de dinero, de
de orina.—Fine • n studiis. Cic. Concluir, dejar los hallarle en Roma. TueE me facullates sustinent. Cic.
estudios.—Jacturarn. Cic. Perder, tener, padecer Tus facultades, tus bienes, tu hacienda, tu caudal
una pérdida.— Copiara ó potestatem. Cic. Dar dis- me sostienen.
posicion, facilidad, proporcion, ocasion, oportuni- FÁCULTER. ant. en lugar de Facile. Fest.
dad .—Periculum. Ter. Tentar, probar, examinar. FÁCUNDE. adv. Liv. Elocuentemente, con fa-
—Ratum. Liv. Ratificar, dar por bien hecho, con- cundia y elegancia.
firmar.—Satis. Cic. Dar satisfaccion, satisfacer.— FACUNDIA, w. f. Sal. Facundia, elegancia, abun-
Palarn. Cic. Publicar. — Se magnum. Plaut. Ha- dancia de palabras y frases. Facundia verborum
cerse hombre grande, venderse por persona de im- Sallustii. Gel. La propiedad y fuerza de palabras
portancia. Fac, si quid facis. Se'n. Haz lo que ha- de Salustio.
ces, despáchate.—Esse, ita esse. Cic. Supongamos, FÁCUNDITAS, f Plaul. V. Facundia.
demos que sea así.—Qui ego sum esse te. Cic. Pon- FÁCUNDUS. a, nro. Facundo, abundante,
te en mi lugar. Fecisse videtur. Cic. (Fórmula de copioso en el hablar, verboso, elocuente.
los juicios criminales). Sin duda lo ha hecho, pa- F/ECATUS, a, um. Cat. Lo que se saca de las
,-ece que está convencido. Ul sementero jeceris, he ces.
wta metes. adag. Como sembraréis, cogeréis. ref. F_,Ecósus, a, um. Marc. Abundante de heces.
Dii facientes adjuvant. Maman aclmovenli fortuna F.ECULA, m. Hor. Licor espeso.
est imploranda. adag. A' Dios rogando, y con el FJECULENTE. adv. Cals. y
mazo dando. ref. FJECULENTER. adv. Virg. Con cantidad de heces.
Fauno, ónis. f Cic. El acto de hacer, y el mo- FiECULENTIA, m. Sid. Abundancia de heces.
do de obrar, de ejecutar algo. II Faccion, parciali- F2ECULENTUS, a, um. Col. Lleno de heces.
dad, partido, bando, conspiracion. I Urden, clase, FiEeüTierus, a, urn. Gel. Fxcatus.
compañía, sociedad. fienus, frenebris y los demas derivados.
Faenó:e:kan, órum. m. plur. Teod. Los V. Femina, fenus, fenebris, &c.
capitanes de las cuatro facciones de aurigas en FiESÜLA, Ee. f. y Fwsalw,áram. f Fiésoli,
Roma. ciudad de la Etruria, cerca de Florencia. Se halla
FACTIÓSE. adv. Cic. Por faccion ó conspiracion. Cambien sin diptongo.
FACTIÓSUS, a, um. Sal. Faccioso, inquieto, re- F.EstmiNus, a, um. Cic. Lo perteneciente á. Fié-
voltoso, perturbador. II Nep. Cabeza de bando, de soli.
partido. Factiosus Plaut. Vano y jactan- Fax, mcis. ,f. Cel. La hez, el escremento 6 es-
cioso, prometedor. coria de muchas cosas líquidas. II Flor. Licor es-
FACTiTÁMENTA, bruna n. pl. Tent. Las C083.8 peso que echan de sí los peces. II Cic. El hombre
hechas. vil y despreciable. Dies sine it'vee. Marc. Día claro,
FACTITÁTIO, ónis. f. Tent. Acciou frecuente. de una luz pura, sin sombras 6 nubes.
FkaariTort, ni. Tent. El que hace á me- FÁGEUS, a, ara, y
nudo, el que practica. FAGiNEUS, a, um, ó
FACTÍTÁTUS, a, um. p art. de Factito. Cic. 'Hecho FAGÍNUS, a, um. Virg. Lo que es de madera de
muchas veces, practicado. haya.
FACT 'ITIUS ó Facticius, a, mil. Plin. Facticio, FAGUS, i. f. Virg. La haya, árbol.
lo que se hace con arte y no naturalmente, artifi- 10ÁGÚT.IL, is. n. Plin. Un
en
cial. el Esquilino, donde había una haya y un Pereño
agn-
Fec-ríTo, ás, ávi, átum, áre. a. fnec. de Facio. dicho por
templo consagrado d Jupiter,parage de esto
Roma
Cic. Hacer frecuentemente, á menudo, practicar, talis.
ejercitar, tener por ocupaclon ordinaria. PILA, f Plaut. Torre de madera desde
FACTO, ás, are. a. free. de Facio. Plaza. Hacer donde arrojaban armas en los sitios de plazas.
frecuentemente. Jay. Cierto tablado á modo de torro que se levan-

FAL FAM
330
pare omodidad de los especta- Formula de jurar y de maldecirse el que jura,
taba ea el circo falta plu ás AtafRusi e.
dores y para otros. usos-
Varr. Uno de los quince fiá- m. Suei. Falsario, falsificador
FALÁCIUtt aria. ficrai snetaods oir)
mines establecidos en Roma. que falsifica, contrahace los instia-
F - rányck se. Liv. Falarica, arma enastada, ítbel icos, corno te stamentos &c
~ojadiza á modo de azagaya, en cuyo hierro se FALSÁTIO, (mis. f. S. Ger. Falsificacion, la
ac-
ataban mechas de estopa untadas con pez, y las cio,ur,tAdLes,T alusCr
si aáu.
pegaban fuego cuando las arrojaban. part. de Falso. S. Ger. Fal-
FALCÁRIUS, Cia. El que hace hoces. seado, falsificado.
FALCÁTOR, ¿tris. m. Col. El segador, el que corta FALSE. adv. Cic. Falsamente, con falsedad
en-
con la hoz.
FALCÁTUS, a, um. Plin. Hecho á modo de hoz. ga oa.asiois cus, a, um. Plante Embustero, el que
Fakatus ensis. Viry. Cimitarra, espada corva, al- acostumbra
l á decir falsedades y mentiras.
fatiga. — Currus. Ces. Falcatee quad7-km. Cure. FaasiaiCÁTIO, ünis. j. Col. Falsificacion.
Carros falcados, los carros armados de hoces cor- FALSíFICÁTUS, a, um. Prnd. Lo mismo que
tantes usados en la guerra. FaasiFícus, a, um. "tul. Falsario.
FÁLCItÜLA, se. f dim. Palad. Hoz 6 falce pe- FaLsiJimus, m. Plaut. Perjuro, el que jura
queña. en falso.
FALCIDIA lex. Lei fatcidia, sobre la cuarta FansilówEana, f Fallaciloquentia.
parte de los bienes hereditarios, que el derecho dis- Faasiaónuiam, u. S. Ag. Mentira.
pone quede libre el heredero, disminuyendo los I' ' ALSILOQUUS, um. Pleut. V. Faisidicus.
legados, si esceden de las tres cuartas partes de la FAL14:\P7NIA, y
'herencia. FaianStórnum, 9:. Plaut. Falsedad, fraude,
FALCIDIiNUS, um. Cia. Perteneciente A Fal- falacia.
cidio, nombre propio romano. FALSIPÁRENS, C0711. Cal. El que tiene padre
FALCIFER, a, ion. Sil. y supuesto.
FALCiGER, a, um. Ote El que lleva, 5 está_ ar- FALSITAS, átis. f. Cic. Falsedad, mentira. La
mado de una hoz. Es epíteto de Saturno. cosa falsa.
FALCiPEDIUS, a, mn. labre. Estevado, el que FALSO, ás, áre. Dig. Falsear, falsificar.
tiene los piets ci las piernas enconadas á manera Falso. adv. Cite Falsamente, con falsedad.
de hoz. FALsum, n. Cic. Lo falso, cosa falsa, falsedad.
FALco, ónis. m. Fest. El halcon, ave de rapiña, FALSUS, a, DM, par& par. de Fallo. Ter. Enga-
especie de gavilan. ñado. 11 Cic. Falso, engañador, infiel, embustero.
FALco, ás, ávi, atan' , áre. Plin. Falcar, se- II incierto, fingido, varo, falso. Nepe ea res fal-
gar. cortar con la haz. sum me habil. Sal. Ni me engañó aquello.
PALCÜLA, f dim. Col. Hoz pequeña, 11 FALX, lcis, Cie. Falce, la hozó cuchillo corvo,
La uña corva ó garra de algunos animales. FAMA, f Ci2. Fama, noticia, rumor, voz co-
FALENSIS portus. ni. Falmout, ciudad de Ingla- mun. I1Estimacion, crédito, concepto, reputacion,
terra. opinion. Virg. La Fama, hija de l' Tierra, her-
Fikub.E, is. n. Vare. El pilar. mana: de Ceo y Ence'lado.li Virg. Infamia.
FÁLÉr str, órula. plan Liv. Palera, ciudad un FAMA AUGUSTA, Ie. Famagasta, ciudad de la
tiempo de Toscana, hoi un lugar corto. isla de Chipre.
FÁLERiNA tribus. f. Liv. La Tribu Falerina, FÁMELICE. adv. Plaut. Hambrientamente, con
rkstica, en Campanii hambre.
FÁLERNUS, i. 7n. Liv. Falerno, campo en nerT3 1 , `_kmÉLTcósts, a, urn. Feel, \r
de Labor, alrundante en buen vino, FAMÉLkUS, a, um. Ter. Hambriento, Fanielicosa
FILERNUS, a, um. Flor. Lo perteneciente al territ. Fest. Tierra árida, seca. 11 Pantanosa.
campo de Falerno. FÁMELLA, dim. de Fama. Fest.
ISCÁNUS, a, um.
PÁL Y. Faliscus, um. FÁMES, is. Cic. Hambre, deseo, apetito de
FÁLISCI, ()ruin. m. play . Liv. Faliscos, pueblos comer. II Carestía, falta de laistimentos.11Pobre-
de Toscana. za, rilseria.11 Gis. Dieta. H Vieg. Deseo vehe-
Ilusas, a, um. Cic. Perteneciente la ciudad mente, ansia. Optimuni condimeníani l o mee. Omnia
de los Faliscos. Faliscus ventee. Marc. `;entre de eseulenta obsessis. Bona offa post p 17.3‘ zenr. alud. A`
puerco ó de otro animal relleno de otras cosas para buen hambre no bai pan malo. ref.
comer. FÁMÍGER, éra, rural. raer. El que hace corre;
FALLÁCIÁ, f Cia. y la voz.
FALLÁCIES, Ci. f. Apul. Falacia, engaño, men- ni. f lé. a. is. Apul. Conocido
tira. • por la huna, famoso, célebre.
FALLÁCILÓQUENTIA, M. f. (lie. Modo de hablar FAMiGERÁTIO, twiS. 11 Plaut. El acto de esten-
falaz. der, de hacer correr la fama.
t FALLÁCIÓSUS, a, um. Gel. Lleno de falacias, FÁMÍGÉRÁTOR, ñris. in. Plant.
engañoso. FAmicituiTaix, Apul. Fanuger.
FALLÁCITEE. adv. Cic. Con falacia, con en- FÁMÍGÉRÁTUS, Apul. Divulgado, famoso,
gaito. FÁMiLIA, £ Cia. Familia, el número de siervos
FALLA]., ácis. com. Cia. Falaz, engañoso, men- de una casad' Familia, le gente que vive en una
tiroso, lleno de malicia y fraude. casa bajo el mando del señor de ella. Familia, la
FALLENS, tis. com. Cic. El que engaña. Falcas ascendencia, descendenci a y yarentela. h El cau-
vestigium. Plin. men. Parage resbaladizo. dal y bienes de una familia. II Secta, escuela de los
FALLO, is, féfeili, falsum, lére. Cia. Engañar. filósofos.11 De los gladiadores.
fl Seducir. Fallere fidem • Cic. Faltar á la fe. — FÁ^SILI FRESCO, is, scére. n. Sid. Hac erse fa-
Retia. Ov. evitar las redes, escaparse de ellas. miliar.
—Mandato. Or. No ejecutar las órdenes.—Senno-
FÁMILIÁRVCVS, a, nra. Varr.
Perteneciente á la
nibus horas. 0v. Engañar las horas, el tiempo con familia, familiar, casero, ordinario.
varias pláticas.—Vetustatem. Plin. Conservarse á FíntimÁrtis. m. re. n. ior, isshnus. Liv.
pesar de la antigüedad. —Pro aliquo. Gel. Pasar la familia, casero. 11
Familiar, lo perteneciente Familiarior aditus
á
por otro. Nec sermonis fallebal lamen. Plaut. Con Amigo, confidente, casa•
todo sabía lo que hablaban. Si sciens Liv. dornum. Lic. Entrada libre, amistosa en su
FAN FAR
FÁMÍLIÁRITAS, atis. f. Cic. Familiaridad, coma- FÁNUM Sancti Clodoaldi. n. Saint-Clond, lugar
nicacion, amistad mui casera, trato estrecho y con cerca de Paris.
llaneza. d Fitir
I ivu
ansteiaSancti
ncti Desiderii. n. San Distier, ciudad
1' ÁY11LIÁRírER. adv. Cíc. Familiar, casera, ínti- de _
mamente, con amistad y confianza. Causas nosse FÁNUM Sancti Dionysii. n. San Denis, ciudad
Quint. Conocer las causas con gran de Francia.
práctica de todas las particularidades. FÁNUM Sancti Dominici. fi. Santo Domingo,
FIMILIÓLA, dizn. S. Ger. Familia corta. ciudad arzobispal y capital de la isla de Santo
FicuósE. adv. Tert. Con fama, famosamente. Domingo en Amé-tea. 11 Santo Domingo de la Cal-
FÁMÓsiTAS, átis. f Tert. Infamia, ignominia, zada, ciudad de la Rioja en España.
mal nombre, descrédito. FÁNUM Sancti Feiicis. n. San Feliu de Guixols,
FÁmósus, a, um. Tdc. Famoso, lo que tiene fama ciudad y puerto de Cataluña en España.
y nombre, célebre. infame, de mala fama, desa- FÁNUM Sancti Flori. n. San Flor, ciudad de
creditado. Famosi libelli. Sud. Famosa epigram- Francia.
,nata. Id. Famosanz carmen. Hee. Sátiras, libelos FÁNUM Sancti Galli. n. San Galo, ciudad y
famosos, infamatorios, república de las. esguízaros,
FÁmuL, en lagar de Familias. Luce. FÁNUM Sancti Germani in Laya.. n. San Ger-
FÁMULA, a:. J. Virg. Fámula, sierva, criada. man, ciudad cerca de París,
FÁMÚLÁBUNDUS ., a, um. Tert. V. Fanmlatorius. FÁNUM Sancti Gislenii. n. San Guillen, ciudad
FÁMÜLANS, tis. com. Claud. El que sirve. Fa- de Flandes.
mulante •fortund aliquid agere. Claud, Hacer al- FÁNUM Saneti Jacobi. n. Santiago de Compoa-
guna cosa con ayuda de la fortuna, teniéndola tela, ciudad de Galicia en España.
favorable. FÁNUM Sancti Joannis. n. San Juan de Mo-
FÁmúLANTER.. adv. Non. Con humildad como riena, ciudad episcopal de Saboya.
de criado. FÁNUM Sancti Joannis Luieii, ó Luisium,
FÁMÜLÁRE. adv. Eslac. Servilmente. n. San Juan de Luz, ciudad de Vizcaya.
FÁMÜLÁR1S. m. f ré. is. Cic. Lo que per- FÁNUM Sancti Joannis Pedeportnensis. n. San
tenece al criado ó criada. Juan de Pié de Puerto, villa fuerte de Francia.
FÁMULÁTIO, nnis. f. Apul. La multitud de cria- FÁNUM Sancti Laudi. n. San Lo, ciudad de
dos ó criadas. Francia.
FÁNUM Sancti Maclovii. u. San Maló, ciudad
FÁ-mtit..uninius, a, um. Ter!. Servil. y puerto de mar en Francia.
FÁMÚLATRIx, iris. Sid. La criada ó sierva. FÁNUM Sancti Marcellini. n. San Marcelino,
FÁMÚLÁTUS, os. in. Cje. La servidumbre. ! ciudad de Francia.
FÁmüL,k-rus, a, um. Tert. Reducido á servi- FÁNUM Sancti Maximini. 71. San Maximino,
dumbre. ciudad de Francia.
FÁN1Ü.LiTAS, átis. f. Non. V. Famulatus, os. FÁNUM Sancti Micbaélis. n. San Miguel, ciudad
FÁMÜLIT1UM, n. Vare. Servidumbre, servicio. cíe Francia.
¡I Macrob. El número de criados de una casa. FÁNUM Sancti n. San Nicolas, ciudad
FÁMÚLOR, áris, atas sum, ari. dep. Cic. Servir,
de Francia.
estar sirviendo. FÁNUM Sancti Pauli Leonini. u. San Pablo de
FÁmüLvs, Cic. Criado, sirviente. ¡j Ov. De- Leon, ciudad y puerto de mar en Francia.
pendiente. II Siervo. FÁNUM Sancti Pauli Tricastrinensis ó Tric.astri-
FAM'SÍLUS, a, um. Ov. Servil. norum. n. San Pablo 'I'ricastin, ciudad de Francia.
FÁNkricE. adv. Apul. Con furor, locura. FÁNum Sancti Pbilippi. n. San Felipe ó Játiva,
FÁNÁríCUS, um. Lact. Agitado, trasportado ciudad del reino de Valencia en España.
de un filler divino. Dícese de los sacerdotes gentiles. FÁNUM Sancti Poucii Pomerianum. n. San Pons
¡I Cic. 1. Joco, furioso. de Pom;éres, en Francia.
FANDUS, a, um. Cic. Aquello de que se puede FÁNUM Sancti Populi. n. San Papal, ciudad de
hablar ó se puede publicar. Pandas el ndaudus Francia.
sanguis. Lay. Sangre de inocentes y de culpados. FÁNUM Sancti Portiani. n. San Porscen, ciudad
FANN1A lex. f. Gel. Lei fama, hecha cofia el de Francia.
luj o y gasto escesívo de los juegos públicos. FÁNUM Sancti Quintird. n. San Quintin, ciudad
FANNIÁNUs, a, um. Cic. Perteneciente á Fa- de Francia.
rdo, romano. FÁNUM Sancti Sebastiani. n. San Sebastian, ciu-
FÁNO, ás, are. a. Vare. Decir. dad y puerto de mar de Vizcaya en España,
FANS, tis. com. Virg. El que habla. FÁNUM Sancti Severi. n. San Sever, ciudad de
FÁNÜLUM, n. Fest. Pequeño templo. Min. de Francia.
FÁNUM, n. Cic. Templo, lugar sagrado. FÁNUM Sancti Spiritus. n. Espíritu Santo ó Puente
Fik.Drvist Fortuns 3 . n. as. Fano, ciudad de Ita- del Espíritu Santo, ciudad de Francia : tiene un
lia en la Umbría. puente de mil pasos de largo, y quince de ancho.
FÁNUM Martis. n. Marca, ciudad de la provin- FÁNUM Sancti Stephani. n. San Estévan, ciudad
cia de Luxemburgo. de Francia.
FáNtnkt Neoti. n. Ciudad de Inglaterra. FÁNUM Sancti 'Fropetis y Sancti Eutropii. n.
FÁNust Sauctm Fidei. u. Santa Fe, ciudad de San Tropez, ciudad de Francia.
Guinea. FÁNUM Sancti Valeríci. n. San Valeri, ciudad
FÁNUM Sanctie Irenes. n. Santaren, ciudad de de Francia.
Portugal. FÁNUM Sancti Valerii. n. San Valier, ciudad de
FÁNUM Sancti Audemari. n. Santomer, ciudad Fran,;ia.
de Francia. FÁxusa Vacante. n. Vacon, lugar de los
FiNtist Sancti .Andrete. n. Santander, ciudad y
sahinos.
puerto de mar en las montañas de Búrgos en Es- te n. Liv. Viterbo, ciudad de
FíNr ust Vnlitunn.
paña. Italia.
FÁNOM Sancti Brioci. n. San Brin, ciudad de FÁNus, Macrob. Fano, dios del ayo, y Pro-
Francia. lector de los caminantes, al cual se le representaba
.
serii
en figura de una culebra que Se comía la dwela
FÁrquin Sancti Claudii. n. San Claudio, ciudad Farro, lla
de Francia. PAR, farris. n.

FAS
332 F A 1-1
parecida al trigo, que comunmente llamarnos els- de rellenar. II Col. El cebo de las aves, la accion
Farro pío venerare ó estaco. deFCAeRbTaur lsa,s
canda.1j Hor. Harina. a s. m. Col. V . Fartuna.
Ofrecer á la diosa Vasta una tortad e farro.
n. Varr. Tripa llena de carne FARTUS, a, um. pare. de FarcionCie. Lleno, r
FARCIMEN, llein,AoRdueciaórnpehpaircuam da, g rasa.11Marc. Aroontoride.
picada, como salchicha, chorizo &c.
FAucimbrósus, a, am. Veg. Que padece la en- 1Y. n. Sud. El faro de eBo 0-
" 1°.
fermedad nia, en el estrecho de Calais.
Fencimbalm, n. Fteg. Lamparones de caba- FAS. indecl. n. Cic. Lo que es conveniente,
cierta enfermedad que padecen las caóalki-jas. lícito, justo, arreglado á la razon y justicia. Fas
llos,
FAuchro, ás, are. a. Marc. Cap. y gentium, armorunz, patriee. Tác. El derecho ae de
FAncio, is, si, rtum y rctum, che. a. Plin. Me- g entes. de la guerra, de la patria.-- Inizrort ca-
ter, llenar, embutir. n Cat. Cebar. Farcire alicui rince. Virg. Privilegio de la inmartalidad.
centones. Plaut. Llenar á uno de mentiras.—In/es- FASCÉLINUS, a, ln. Sil. Lo perteneciente á la
tinum. Apul. Llenar una tripa, hacer chorizos, Diana Fascélide.
salchichas &c. FASCÉLIS, idis, y Fascélítis, Mis. f. Hig . So-
FARCTUS, a, am. V. Fartus. brenombre de Diana, que tomó de E 71 h,<:z de i'tna,
FARFÁRUS, m. Og . Farfa, rio de Italia, en que envolvió susimulacro Oréstes, cuando le sacó
FARFÁRUS, i. f. Plin. y con su hermana iligenía de la Quersoneso táurico,
FARFENUM, n. Fest. ó FASCES, f plan V. i"ascis.
FARFÚGIUM, Plin. Especie de álamo. FASCIA, W. f: Cic. La ; encía, la faja ó banda. 1j
FÁRI. V. Faris. Oc. La corbata con que las mugeres cubrían el
FÁRiNA, as.. f. Plin. Harina.11E1 pan. ji Todo lo pecho. jj Banda real, diadema. 11.4,/,tre. Zona de la
que se reduce á polvo. Cion fueris ziostrz£ farince. esfera. 11 Vitruv. Lista, liston. 012• est no.stree
Pers. Habiendo tú sido de nuestra grei, de nuestra fascir.e. Petron. No es de nuestra grei, de nuestra
naturaleza y costumbres. clase ó eonclicion.
FAaisttaits, nr. Cat. Harinero, el que. trata ó FASCLÁTINI. adv. Quint. Por haces.
Ira ca en harina. FASCIÁTUS, a, um. par t. de Fascio. Marc. Faja-
ÁRÍNÁRIUS, a, um. Cal. Harinero, lo pertene- do, vendado.
ciente á la harina. FASCiCtiLÁRIA, ium. n, Veg. Las cosas que se
FÁRiNÓSUS, am. Veg. Farinarbis. juntan y atan en . un haz.
FÁRiNÜLA, w. f. dim. de Farina. Fest. La flor FAscicúens, 771. Cic. Hacecito, manojito,
de la harina. haz ó manojo pequeño.
FÁRiNÜLENTUS, a, um. Azul. Enharinado, cu- FASCYGER a, um. Paulin. El que lleva haz
bierto, espolvoreado de harina. 6 haces: dicese del cónsul 6 del que lo ha sido.
FATUO, ónis. m. Aus. Pez del rio Mosela, que FAsciNáNs, tis. com. Plin. El que fascina ó aoja.
algunos dicen ser la trucha. FAsciNÁTio onis. f Plin. Fascinacion, aojo, el
FARIS, fátur, fátus sum, fári. dep. Cic. Hablar, acto y efecto de' hacer mal de ojo.
decir, proferir. La primera persona For no se usa. FASCiNÁTOR, óris. in. El que fascina, aoja.
FARNUS, m. Pelad. Especie de encina ó haya. FAsciszÁzórtnes, a, um. Ser. Lo que pertenece
FArtrium, n. Fest. Torta que se ofrecía en á fascinar ó hacer mai de ojo.
los sacrificios. FASCiNÁTRIX, leis. Apul. La que fascina
FARRÁCEUS y Farracius, a, um. Varr. Pertene- aoja.
ciente al farro. FASCINO, ás, atan', áre. Virg. Fascinar,
FARRÁGiNARIA, órum. plan Col. y aojar, hacer mal de ojo. Fascinare aliquid maid.
FAIIRÁGO, f Varr. Mezcla de varios gra- Cte. Emponzoñar, envenenar alguna cosa
nos para pasto del ganado, y las granzas de ellos. con palabras de encanto.
II Pers. Fárrago, C0771p0SiCi071 desordenada y mez- FASCINUM, Gel. Aojo, fascinacioa, encanto.
clada de varias cosa;. FASeiNUS, i. f. Plin. Fascino, dios ci quien ado-
FARRÁRIUM, Vilma,. Granero, panera, raban, como médico de la envidia y preservador de
búrreo. encantos.
FAartÁrtins, a, um. Cal. Perteneciente al farro, FASCIO, ás, ávi, ático, áre. a. Cap. Vendar,
á la harina. ligar, fajar.
FARRATUS, a, um. Pers. y FAscionA, f dim. de Fascia. Cic. Venda,
FARREÁRIUS, Mil. Ca/. V. Farrarins. faja estrecha, liga.
FARREUM, n. Fest. El granero. ji Plin. Pan ó FASCES, is. j. Cic. Haz, manojo. Fasces. Los
torta de harina de trigo que se ofrecía en los sacri- haces de varas atados con una hacha en medio, que
ficios de las bodas. llevaban delante los lictores pm- insignia de los
FARREES, a, una. Col. Hecho de farro 6 de pretores urbanos, procónsules, pretores provincia-
harina. les, cónsules y dictadores. Sulinittere fasces. Lie.
FARRICULUM, n. Pelad. Pan ó torta hecha de Bajar las haces, cortesía que usaban los magistra-
trigo nuevo mezclado con mosto. dos menores cuando se encontraban con los mayo-
m. lé. n. is. V. Fartilis. res, haciéndoles el honor de que sus lictores bajasen
FARRIS. genit. de Fan los haces del hombro en que los llevaban. De aquí
FARTiLIS. m. n. is. Plin. Lo que se puede pasó á significar humillarse, ceder, confesarse In-
llenar ó embutir de carne picada y grasa, como ferior.
las tripas. FÁSÉLINUS, a, am. Plin. Lo perteneciente á loa
FA/1TM. adv. Apul. Estrecha, apretadamente, fásoles.
embutiendo, como se llenan las tripas. FÁSdLUS, i. Cic, f. Ova. Falúa, bergantin,
FARTOR, óris. m. Cic. El mondonguero. el que galeota. 11 Lo mismo que
hace chorizos, salchichas, y todo lo que pertenece á lesgElóz7nn ubis.,e.i. Cie. Fásoles, frísoles 6 jodihne-
llenar tripas de carne picada y grasa. 11 Col. El que los F, Á
cria y ceba aves. FAsado
confes sns . a, tiro.l' art. de Fateor. Cic. El q ue ha
FARrusi, n. Plin. El relleno, todo k que sirve
para llenar 6 rellenar tripas y cueros, &. vientres FASTI, ornm. /71. plur. Cic. Fastos, anales, ca
de aves y animales. Fartum vestís. Plaut. El lendarios de los romanos, libros en que el pontífice
cuerpo ó la persona vestida. ymici
axoirris,eSCITr' acaecimientos por días de lcu
PARTÜRA, ad. f. ntruv. El relleno, la accion tr iunfos, honras, premios dedicaciones
FA F A U 333
de templos, cónsules y demas magistrados, dias de Cels. Cansancio desfallecimiento, abatimiento
fi esta, de audiencia á-c. de fuerzas. j Sidon. Chiste, dicho gracioso.
t FASTIDiBILIS. m. f. lé. n. is. Te•t. Lo que da tosFak. TiGÁTÓRIUS, a, um. Sid. Cosa graciosa, chis-
fastidio, fastidioso.
FASTIDIENS, tis. com. Sén. V. Fastidiosus. FiTiGinS, a, um. Cie. Fatigado, cansado.
j- FAsTintENTEa. adv. Apul. y Pana. de
FASTIDILITER. adv. Varr. V. Fastidiose. FATIGO, ás, ávi, átum, are, a. Cje. Fatigar,
FASTIDIO, is, ivi, itum, ire. a. Cic. Fastidiarse, cansar, oprimir, acongojar, acosar. •Virg. Esti-
mirar con repugnancia, rehusar, desdeñar, despee- mular, punzar. Fatigare diem. Virg. Estar todo
eiar con fastidio. el dia en una continua ocupacion y trabajo.—Ali-
FASTIDIÓSE. adv. Cic. Fastidiosamente, con ye- quem precibus. Liv. Instar á uno con súplicas hasta
pugnancia, desazon y fastidio. cansarle.—Socios. Virg. Animar a' los compañeros.
El que
FASTIDIÓsUS, a, um. Cic. Desdeñoso, ad que FÁTILÉGUS, a, um. Luc. que recoge lo que da
tiene. repugnancia, difícil de contentar. Fastidio- la muerte, corno venenos.
so, que da fastidio. Fastidiosam desere copian. FÁTinóguus, a, una. Liv. V. Fatidicus.
flor. Deja la abundancia enfadosa, fastidiosa, FÁTISCO, is, ere. n. Virg. Henderse, abrirse,
enojosa. rajarse. Pinguis tellus haud unquain manibus jac-
FAsTiniTus, a, um. part. de Fastidio. Plin. Des- tata fatiscit. Virg. La tierra de sustancia no se
echado, repugnado con. fastidio. deshace en polvo, aunqué se la estregue con las
FASTIDIUM, n. Cic. Fastidio, disgusto, náusea, manos.
repugnancia. II Desden, desprecio, tiesura. Deli- FÁTISCOR, fessus sum, fátisci. pas. Des-
licarleza en contentarse, impertinencia. fallecer, debilitarse, disminuirse. Patisci vulne-
FASTIGÁTIO y F'astigiatio, f. Plin. Punta, nibus. Varr. Estar cubierto de heridas.
cabo agudo del engerto. FÁTOR, áris, ári. dep. Fest. Hablar mucho.
FASTIGÁTUS y Fastieiátus, a, um. Liv. Declive, FÁTUA, f Lact. La diosa Bona, llamada
inclinado. Elevado, levantado. Part. de Fatua, porque ésplicaba los hados á las muyeres,
FASTIGIO, ás, ávi, itum, are. a. Plin. Elevar y corno Fauno á los hombres.
rematar en punta. FÁTUÁRII, Órum. plur. Just. Los que arre-
FASTIGIUM, n. Cic. Fastigio, la cumbre ó cima batados del furor divino pronosticaban lo futuro.
de alguna cosa que remata en punta corno la pirá- FÁTUE. adv. Quint. Con necedad y simpleza.
mide. Cualquiera altura que se estrecha en lo su- FÁTUELLIIS, i. ni. Seno. El dios Fatuo, Fauno y
mo. I Dignidad, elevacion, gran fortuna. jj Ces. El 'nao. V. Fatua.
declivio. Fa•ligium fundi. Varr. La superficie de FÁTUITAS,, átis. Cic. Fatuidad, simpleza, ton-
una heredad y la calidad de ella.—Fossi e. Virg. tería, falta de entendimiento.
La profundidad de un foso.—Imponere. Cic, Co- FATUM, n. Cíc. Vaticinio, oráculo, respuesta
ronar una obra, concluirla, darle fin. Fastigia de los adivinos. I I Hado, destino. Desgracia, cala-
sumrna reruni. Virg. La suma, los cabos ó puntos midad. j Muerte, ruina. j Voluntad, disposicion de
principales. los dioses.
FASTIGO, ás, ávi, itum, ire. Plin. Aguzar, FÁTuoa, iris, tus sum, ári. dep. Just. Ser
sacar la punta. arrebatado del furor divino. Sén. Hablar nece-
FASTÓSUS, a, nra. Peinen. Fastuoso, soberbio, dades.
altivo, jactancioso, arrogante.
FASTUOSE. adv. Sén. Con fausto. II Con orgullo
FÁTUS, a, um. ?flirt, de For, faris. Virg. Ha-
y altanería. biendo dicho ó hablado.
FÁTUS, i. Pelnon. V. Fatum.
FasTnósiTAs, átis. f Cat. V. Fastus.
FÁTUS, us. ni. Prod. Dicho, palabra.
PASTUÓsUS, a, um. Apul. V. Fastosas.
_U-3, as. ni. flor. Fasto, fausto, soberbia,
FATUOS, a, um. Ter. Fatuo, necio, tonto, simple.
FÁTUUs, ni. y Fatua, w. f Sén.. Tonto, ino-
zatanería. Fastuni lacere aiicui. Peinen. Despre-
preciar á alguno. cente, á quien suelen tener en su casa los ricos para
FASTOS, uunt. ni. plur. Col. V. Fasti. divertirse.
Fe.s-rus, a, um. Ov. Lo perteneciente al dia de FAUCES, inin. f piar. Cels. Las fauces, el gar-
eudieneia. güero 6 gorja. Estrecho, boca. l'Estrechura, des-
FÁTA, erum. n. plan. V. Fatum. filadero. El nominativo de singular no se usa: cl
FÁTÁLL',;. .f. lé. n. is. Cic. Fatal, destinado, caso mas usado en este número es el ablativo.
señalado por el hado. Fatales dese. Ov. Las par- FAUCINIÁNUS tractus. nt. El Fosiiiino, pais de
Librus que contenían los vatici- Saboya.
nios y hados, corno los de las Sibilas. FAUNA, f Lact. Fauna, Fatua y diosa Bona,
FÁTÁLITAS, átis. f Dig. Fatalidad, desgracia, hija de Pico, hermana y mugen de Fauno. F.
desdicha, infelicidad. La necesidad del hado. Fatua.
FATALITER. adv. Cic. Segun la disposicion de Fnuea, ()ruin. ni. plan. Ov. Faunos, Panes, Sá-
los hados. Falaliter mori. Eutrop. Morir de muer- tiros, Silvanos, hijos de Fauno ó de Saturno: dioses
te natural. de los campos, montes y selvas.
FÁTENDus, a, um. Cje. L o que se ha de con- FAUNTGÉN.E, árurn. plan Sil. Los pueblos
fesar. de Italia ó del Lacio, así llamados de su rei Fauno,
FATENs, tis. C0111. Cic. El que confiesa. FAUNUS, m. Ov. Fauno, el mismo que Fatuus.
FÁTEOR, éris, famas sum, téri. dep. Cie. Confe- Fatuellus, Pan, lEgipan, Silvanus, Inuus. Mode
sar, decir la verdad. 11 Declarar, descubrir en una Pico, niete de Saturno y rei de los aborígenes: fue
declaracion. consagrado por dios despues de su muerte.
FÁTIcÁNUS, a, um, y FAUSTE. adv. Cic. Feliz, dichosamente.
FÁTiciNus, a, lun. Ore y FAUSTIÁNUNI vinum. Plin. El vino que se
co-
FÁTInicus, a, um. Cic. Fatídico, el que adivina, gía en el medio de los collados del Campo Falerno,
predice lo porvenir. así como el que se cogía en las cumbres, se llamaba
Falernum.
FÁTIFER, a, um. Virg. Mortal, que atrae ó da Gaunanum, y el que en las faldas
la muerte. átis. f Han. La felicidad, diosa
FATIGÁBais. m. f. lé. n. is. Tent. Lo que se presidente de las criar de los
animales.
puede cansar 6 fatigar. FAUSTÜLUS porcellus. vra. Fest.
La cría dar los
Fárricierlo, onis. f Tác. Fatiga, trabajo, pena. cerdos.
FEB
FEC
•34
Fausto, dichoso, feliz, FEBRICÍTÁTIO, ónix. f Ce/s. El estado del ca-
FAUSTUS, a, nrn. Cic. lenturiento, el movimiento de la calentura.
afortunado, próspero. Favorecedor, protector, Faaaíci•rÁTort„, m. Cels. V, Febricitante
FAUTOR, orla. 7n. Cw. FEBIlleíTO, as, avi, átum, áre. n. Cels. Tener
Fautor Cie. El que protege la
patrono. calentura, estar con ella.
maldad. FEBRiCOsUS, a, uni. Veg.
FAIITRtx,
A UTRIX, d: Cic. Favorecedora, protectora, Febricitans.
FEBIÚCÜLA, dina. de Febris. Cic, Calentu•
1 aque favorece, a la Cic.
mano.
El que favorecerá.
plA urünus, a, um.
F A or, cts. f. F. Fauces. rill_Fa.E. BRiCÜLENTUS, a, ron, y
FÁvENTIA, se. f. Fest. Favor, atencion para oir. FEBRíCÜLOSus, a, um. Marc. Einpír. V. Febri-
II Barcelona, ciudad de España. ¡I Faenza, ciudad 'z.itans.
de Italia. FEBRÍFÚGA, re. Apul. La matricaria, yerba
FAVENTl!<I, órum. m. piar. Varr Faentinos, 7777d amarga que tiene virtud de quitar la calentura.
los naturales de Faenza. El mismo nombre se da á la centaura menor.
FAVENTINUS, a, ron. Lo perteneciente á la ciu- FEBRiFÜGIA, ae.j. Apul. Febrifuga.
dad de Faenza en Italia. FEBRILIS. 777. lé. n. is. Apul. Febril, lo per
FÁVEO, es, fávi, fautum, vére. n. Cie. Favore- teneciente á la ea/antara.
cer, ayudar, amparar, patrocinar, socorrer. 11 FEBRIO, is, ivi, itum, ire. n. Cels. Tener calen-
Aplaudir, aclamar. Favere tinguis. Ho•.—Ore. tura.
Virg. Callar, prestar silencio, atencion. Fardar FEBRIS, is. f Cic. La fiebre ó calentura. Los
;di selati. Cíc. Se favorece á aquella edad. romanos la veneraron COlnu diosa, y templo en
FAvIA, se, f Plaul. Nombre de 'una esclava. el monte Palatino.
FÁVILLA, w, Virg. Favila (poe'l.), pavesa, FEBRUA, n. plur. •077. Sacrificios expia-
ceniza del fuego apagado. 11 0v. Fuego, cubierto con torios.
la ceniza, centella. Favilla Plia. La parte PEBRUkLIS. V. Februlis.
mas ligera y blanca de la sal. FEIMUS.MENTIJM, 72, Censor. Espiacion, pur-
FiVILLÁCEUS, a, urn, gacion.
FÁVILLÁTÍCUS, a, urn. Solin. Lo que tiene, oculta FEBRUÁRIUS, Cv. El mes de febrero, en
ó echa de sí pavesas, centellas de luego. que se hacían las expiaciones.

FÁVILLESCO, is, ere. n. Fulg. Reducirse á pa- FEBRUJLTIO, únis. Varr. Espiacion, purgacior,
vesas, á cenizas. purificacion, lustracion.
FÁvissE., árurn. plur. Fest. Cisternas, algibes FEBRUÁTUS, a, um. pa•/. de Februo. Vare. Las-
donde se guardaba el agua cerca de los templos. trado, espiado,Turificado.
Gel. Cuevas tr sótanos debajo del Capitolio, donde FEBRÚLIs y Februalis. m. f. /é. u. is. Fest. Epí-
se metían las estatuas y otri.s alhajas tle los iemplos teto que los 7 . 01712120,7 ciaban á la diosa Juno, á quien.
que se quebraban ó consumían con el tiempo. 11 Te- se hacían los sacrificios en, el mes da febrero.
atros de los templos. FEBRuo, ás, ávi, atrita, are. a. ¡'are. Espiar,
FÁvIssoa, 77.7. Apul. y purgar, purificar, lustrar, limpiar por inedia del
FÁvirort, ória. In. Plaul. Favorecedor, patrono, sacrificio.
protector. PEnauerm, n. Varr. V. Palmario.
FÁVONIÁ.NIS, a, une Pila. Lo perteneciente al FEnRuus, ni. m. Alacrob .Sobre de Pluton.
nombre

viento favonio 6 céfiro. FEBRUUS, a, um. Censor. V. Februalis.


FÁvóNtus, Cie. Favonio, céfiro, viento del . TUS, a, une Cal. Lo perteneciente á las he-
FÉC Á
poniente. ces.
FÁvoa, óris. Cie. Favor, proteccion, ayuda, FÉce pret. de Facio.
patrocinio, amor, inclinacion.118met. Aclamacion. is. Lie. Ferial, sacerdote ti legado
FÁVÓRÁBiLIS. m. lé. n. is. Cie. Favorable, del pueblo romano, que intimaba la pa.?. y la guerra,
propicio, apacible, benévolo. 11 Quint. Favorecido, establecía y rompía las alianzas. 11 itei de armas.
amado. FÉcrÁLts. m. lo. n. is. Cic. Lo perteneciente
FÁVÓHÁBiaTER. adv. Quint. Favorable, benig- aI fecial. A su derecho y j risd ccion. Se halla tam-
namente, con provecho y utilidad. bien Vetialis.
FÁvüns, m. Dim. de FEcimus y Fecinus, a, Ion. Col. Lo que hace E,
FÁvrs, Cíe. El panal de cera compuesto de tiene muchas heces.
varias celdillas en que las abejas labran la miel. 11 FÉcis. geail. tle Fex.
Virg. La miel.11 Vitruv. Piedra de seis ángulos. FÉcósus, a, um. Marc. Feculento, lo que abundll
FAX, ácis. f. Cíe. Tea, raja (Le madera que por de heces.
sí ó untada al u mbra como una hacha. Fax prima FÉcür,A, re. f dina. de Fes. flor. La hez.
noelis. Gel. El primer tiempo de la noche en que VÉCÚLENTE y Féchlenter. adv. Cels. Con canti-
se encienden fuegos y luces.—Naptialis. Fest. La ' dad de heces.
tea ó teas nupciales, que llevaban los desposados FÉCÚLENTIA, w. f. Sidon. Las heces, el cieno
delante de sus esposas.--Fanerea. Ov. La tea fu- 1,'ÉCULEXTUS, a, ion. Ce/. Feculento, lleno de
neral, con que el pariente mas cercano, vuelto el abundante de heces. 11 Plia. Cenagoso.
rostro á otra parte, pegaba fuego á la hoguera del FÉCUNDfs.TOR, bris. Apul. Ei que fecundiza.
difunto. Las que usaban en el funeral, especial- FÉCUtiDE. adv. P Fecunda, abundante
mente de los que morían jóvenes. —Irte. Cic. El copiosamente, con mucho fruto.
ardor de la ira, el incentivo. —Sluctii. Ov. Gasa, FÉruNniTAs. átis. f Cíc. Fecundidad, fertilidld
maestro en - el estudio. Faces virginis. Val. Fine. produccion abundante. 11 Cie. Copia en el estilo
La hermosura de los ojos de una doncella. FÉcureno, as, ávi, átum, are. u. Virg. Fecundar,
Fiaxo, is, it, im, irnos, itis, int. deject. Ter. Yo fertilizar, hacer fecunda la tierra.
haré. Faxint dii. Cic. Quieran los dioses, hagan FECUNDUS, a, um. Fecundo, fértil, feraz,
los cielos. grie da mucho fruto. n II Copioso, abundante, rico.
FE
Fecundas
ecundas gutestms. Cic. Gran ganancia.—Labor.
Juv. Trabajo útil.
FEBRESCO, ere, n. Sol. Estar con, tener ca- di ncous i:i-YriE, asura. f. piar. Fest. Lugares he-
lentara.
FXBIdelTANS, com. Cels. Febricitante, ca- FÉscriNos, a, um. Gel. Hediondo, sucio. ¡I Ce-
leutlivieutc, enfermo que tiene calentura. nago
FES F E N 335
FÉFELLI. pret. de Fallo. I PÉNIRRIS. m. f. bré. n. Liv. Perteneciente á
FEL, fellis. n. Cje. La hiel la bilis 6 cólera. 11 la usura.
Veneno. FÉNÉRÁLIA, n. plan Liv. Plazo, término
F, I'ILES Félis, is. m. f. Cic. El gato 6 gata. de la usura.
FÉLieirAS, átis. f Cic. Felicidad, dicha, pros- FÉNÉR.kRIUS, m. Pirra. V. Fenerator.
peridad, buena fortuna.11Plin. Fecundidad de la FÉNÉRÁTICUS, a, um. V. Feneratitius.
tierra y de las plantas. Los romanos la venera- FÉNÉrtano, ónis. f. Cric. Empréstito dado in-
ron por diosa. Felicitas inulloshabet amicos. adag. teres, con usara.
Ahora que tengo oveja y borrego, todos me dicen : FÉNÉRkTiTIUS 6 Feneraticius, a, una Val. .316.x.
norabuena vengáis, Pedro. ref Usurario, lo que pertenece á la usura.
FihíciTsa, issíme. adv. Cic. Feliz, felici- FÉNÉILITO. adv. Picad. Con usura. de un modo
simamente, con felicidad. usurario.
FÉLiNEUS y Félinus, a, um. Cels. °a- FÉNÉRÑTOR, óris. ni. Usurero, el que presta
tasco, gatuno, lo que pertenece al gato. con usura.
_Varas. V. Feles. FUNÉrtíV5IIITJS, a, um. Mdx. Usurario, per-
FÉLIX, iris. comp. ior, issímus. Cic. Feliz, di- tenecieute a la usura.
choso, bi,?naventurado, venturoso, próspero. II Ov. FÉNÉRA_TRIX, icis. f muger usurera.
FÉNÉRÁTUS, a, una. Ter. Dado á usura. 1 I
Rico, opulento. ¡I Favorable, propicio. Felix ad ca•
sum. Cic. Dichoso en los casos. Fe licior ab omni plicado con usura. Part. de
laude. Cic. Mas dichoso de lo que se puede pon- FÉsilato, ás, avi, atuIll, are. a. y
derar. Felicitan mullí cognati. adag. En tiempo de FENE11011, áris, atas Sum, ári. dep. Cje. Usurar 6
higos hai amigos. ref. Ad felicem inliectere parie- usurear, dar, prestar dinero a usura, á interes. 11
tem. adag. Andar á viva quien vence. ref. Uip, Prestar sin interes. Ter. Volver, pagar con
FELLÁT031, Óris. m. Pan. El que mama o chupa asura. Fenerare liberios. Petron. Hacer tráfico do
la !eche. los libertos.—Beneficia. Cic. Hacer beneficios por
interes.
FELailnaia. m. f. bré. n. is. Sol. El que mama
FÉNESTELLA, CC. f. dita. Col. Ventanita, venta-
ci chupa.
nilla, ventana pequeña.
FELLEUS, a. am. Plin. Lo perteneciente á la FÉN-ESTELL4, .Plin. Lucio Fenestela, his-
hiel, amargo como la hiel. toriador del tiempo de Augusto. 11 Otro,de quien hai
Vaaaicaszaus, a, nin. Col. Lo que se da a ma- un tratado de los sacerdocios y magistrados roma-
mar o chupar. nos, quo vivió en el siglo xv de eruto, y se cree
Far,Líco. Vello. ser Andres Domingo Floco. Porta • enestellee, Ov.
Famanficus, um. Cel. Aur. Lo que se saca Una de las puertas de Roma.
de la hiel, como algunos medicamentos. FÉNESTRA, f. Cic. La ventana. 11 Ter. En.
FELLIFLUUS, a, um. Gel. Aur. Lo que corre o trada, ocasión, camino.
echa de sí hiel 6 cólera. FENESTRÁLIS. 0v. Lo mismo que Porta fenes-
FEws. gen. de Fel. talla). 1'. Feriestella.
Falai», ás, are. free. de FÉNESTItÁTI.18, a, um. Vitruv. Lo que tiene ven-
FELLO, ás, .vi, áttlrn, áre. ¡'[Sri". tanas. Par!. de
chupar. FÉNESTRO, lis, ávi, atara, áre. a. Plin. Abrir,
Fam5sus, a, Onl. Gel. Aun Lleno, abundante hacer ventanas.
de hiel. FÉNESTRÉLA, f dim. Apul. Fenestella.
FELSiNA, f Plin. Bolonia, ciudad do Palia. IFÉNEUS, a, um. Cic. De heno. nomines fenei.
1 ELTRIA,a3.`. y Feltriie, área/. f. Feltri, ciu- .Ase. Figuras de hombrea tle heno para irritar á. los
dad de la repíitiltea (le Venecia. toros en los espectáculos. como los dominguillo.s.
FÉNícf.7aartluar, n. G;c. La tierra sembrada
FELTRIEN-WS. 7n. f sé, n. is,
de heno, e! mismo heno, el forrage.
FELTRINUS, a, una Lo perteneciente á la ciudad
PÉNICÚLÁRIUS, a, ln. Cic. Lo que produce heno
de Feltri en Venecia.
ó lo que pertenece á él.
FÉNIELLA, re. di:ir.. de Femina. Calla. Don- FÉraíct;aust, n. El hinojo, yerba.
cella, muger de tierna edad. FÉNILE, is. a. Vio. Henil, el sitio para guardar
FÉatasz, minis. n. Apul. El muslo por la parte de heno.
dentro, es decir, por donde se loca el Y710 con el FÉxisÉca, m. Col. V. Fenisex.
otro. Ffs ab; f:.c I A, aa , f. Varr. y
FÉMINA, w. Cic. La hembra, la muger. 11 Ov. INNisÉclum ó Fenisicium, ti. La cosecha 6
El hambre afeminado, delicado. Minina primaria. la recoleccion del heno, la siega de él.
Cic. Muger de calidad. Se halla C071 'JIU; deriva- FÉNISECTOR, óris. ni. Col. V. Fenisex
dos escrito con diptongo Fmrnina y Fcemina. FÉNTSÉCUS, um. Val. Más. Propio para segar
alis. ni. Apul. La parte vergonzosa de td heno.
la =ger. écis. Min. El segador del heno.
FÉMINÁLIA, n. plur. Suet. Calzones, cal- PENNI ó Finni, plur. Tác. Finlandeses,
zoncillos y tolo lo que sirve para cubrir los mus- pueblos de
los. que en lo antiguo eran fajas. FENNIA, te. f Tác. La Finlandia.
FÉNYTNÁTus, a, tirn. Afeminado. FÉNÓRIS. genil. de Fenus.
FÉMíNELIS, a, um. Ov. Femenil, femenino, propio FÉN-um, n. Cíe El heno, yerba que crece en los
de las :aligeres. lÍ A' Iler. Delicado, afeminado. prados y dehesas, y sirve para pasto de los ganados
Fennnerc ealend, e. Juv. Las calendas de marzo. mayores. l¡ La yerba seca que ae da á 105 ganados.
F'ÉMiaíNE. adv. Arnob. Con género femenino. Fenum habet in corita. Hor. P•ovs.rbio de los
naktíNiNua, am. Quint. Femenino, del sexo ó que están mui prontos para hacer daño, y vengaras
gl'nero femenino. á poco que les hagan;. sacado de que los vaqu •osnó
FÉssdr(Áma, pum. Suet. V Feminalia. boyeros ponían en los cuernos unos manojos de Uo
óris, n. El muslo poi de_ á los toros ó novillos que arremetí an o fuets ton
, Para quÇ
fuera, esto es, por las partes en que no toca el uno gente se guardase de ellos, y Fenousco, el golpe n plas4a en
Con el otro. orne/. le'ewon anzecum.
FtNi ares, a, cm. Col. Lo perteneciente al heno. que se e, ion las alkolcas.Usura, interes 6 lucro que
Ftng rus, Itrum. f. piar. ...Ernob. entra-das. ~Ni n. Cic.
336 FER FER
fi Plin. Ganancia, la- Agere. Petron. Descansar, estarse sin hacer
se saca del dinero prestado.
cro.F ¡riente factum eral bessibus. Cic.
Feina interes nada.
había llegado desde cuatro á Fua- Trcus, a, una. Ulp. Dia de fiesta, de va-
La na uta, el eail uni
ocho por ciento cada mes.
FÉNUOCIJLUM, dita. de Fenus. Plaut. Ga- FI SarUS, a, um. para, de Ferio,- aris. El que
nan cia, usura, utilidad corta. está ocioso. Mate ferialus. Hor. El que se da al ocio
Cic. La fiera, el bruto indómito, intempestivamente.--Die•. Plin. Dia de fiesta.
feral, carnicero. I El lobo, constelarion austral, com- FÉRiCÜLUM, Petron. V. Ferculum.
puesta de veinte estrellas. FERLENEPCS, a, um. Ov. Lo que se ha de herir.
FÉRÁCiS. genit. de Feraz. FÉRIENS, tis. com. Ov. El que hiere.
FÉRÁEÍTÁS, átis. f. Col. Feracidad, fertilidad. FÉRiNE. adv. Lucr. Bestial, brutalmente.
FÉRÁCITER, ius, issíme. adv. Liv. Ferazmente, FÉRiNUS, a, um. Sal. Ferino, perteneciente á
con gran fertilidad y abundancia. fiera.
FÉRÁCÜLUM. Ulp. V. Ferculuna. FERIO, is, he. a. Cic. Herir, dar, golpear, sacu-
FUMA, ium. n. plan Cic. Fiestas, convites dir. Ferire fores. Plaza. Llamar, golpear á la
consagrados á la memoria de los muertos. puerta.—Pecunias.Plin. Acuñar moneda.—Securi.
FÉRILis. m. lé. 91. is. Ov. Feral, funesto, Cés. Cortar la cabeza.—Arte aliquem. Prop. En-
fúnebre, lo perteneciente á los muertos ó a las fies- gañar con maña á alguno.— Aanum Deo. Virg.
tas en memoria de ellos. Sacrificar á Dios un cordero.—Yenam. Col, Picar
FÉRA.X, acis. comp. cior, cissimus. Ces. Feraz, la vena, sangrar.—Frontero. Cic. Darse un golpe
fértil, abundante. Ferax arborum. Plin. Abundante en la frente en señal de indignacion.--Pede uvas.
de árboles.—Cerere el uvis. Ov. Fértil de pan y Liv. Pisar la uva.—Chelyn. Sén. Tocar un instru-
vino. mento de cuerdas.—Fredus cuna aliquo. Cic. Ha-
cer alianza con alguno, lo cual se hacia sacrificando
FERBUI. pret. de Ferveo.
FERCüLUM, n. Petron. Cubierto, el conjunto un puerco.—Mart. Tirg. Remar.—Sidera verlice.
de viandas ó servicio de ellas á un mismo tiempo Hor. Tocar, llegar hasta los cielos con la cabeza,
á la cumbre mas alta de la alabanza.
en la mesa. Las angarillas ó andas de que se ser- FÉRIOR, áris, átus surn, ári. dep. MaCrOb.Tener
vían en los triunfos y aparatos del circo para llevar vacaciones, estar ocioso.
los simulacros de los dioses, &c., y en las exequias FÉrtizays, tis. com. free. de Ferens. Solio. El
las ceniaas ()imágenes de los antepasados. que lleva a menudo.
FERE. adv. Cic. Casi, poco mas 6 manos, con FÉRiTAS, átis. f. Cic. Fiereza, ferocidad, cruel-
corta diferencia. LIPor la comun, ordinariamente. dad, dureza de corazon.jjNatural rústico, salvage
FÉRENDUS, a, r o n. Ov. Lo que se ha de sufrir.
Feritas lori. Ov. La aspereza del terreno.— ria-
FÉRENS, tis. com. Virg. El que llevad' El que
ruin. Estar. Dificultad y aspereza del camino:
sufre, aguanta, tolera. Ferens jura. Juv. El que FERME. adc. Cic. Casi, poco mas ó rnénos, con
administrajusticia.—Poraz ad mare. Liv. Puerta corta diferencia, cerca de. jj Por lo coman, ordina-
que va á salir al mar.—Sententiain. Cic. El que da ria, regularmente, de ordinario.
dice su parecer. Venti ferentes. Virg. Vientos FERMENTÁTUS, a, um. para. de Fermento. Plin.
favorables. Fermentado, mezclado de levadura con la masa.
FÉRENTÁNI, órum. m. piar. Hor. Pueblos de la FERMENTESCO, is, ére. n. Plin. Crecer, espon-
Pulla. jarse como el pan con el fermenta.
FÉRENTÁRII, órnm. m. piar. Sal. Soldados ar- FERMENTO, ás, ávi, átum, are. a. Col. Fermen-
mados á la ligera de hondas, arco y flechas. tar, introducir la levadura en la masa para que se
FÉRENTÁRIUS, a, una. Plaut. El que da socorro, sazone y perfeccione.
el que ayuda y favorece. FERNIENTUM, n. Plin. Fermento, levadura,
FÉRENTiNas, á.tis. com. Liv. El natural de Fe- porcion de masa aceda, que mezclada con otra
rentino en Italia. mayor la esponja y perfecciona. i; Plaza. La ira.
FÉltzwriNum, n. Liv. Ferentino, ciudad de fers, fert. túli, latum, forre. a. satóra. Cic.
la campaña de Roma. liFerenti, pueblo de Toscana. Llevar. Traer de nuevo, contar. 11 Engendrar,
FÉRENTINUS, a, am. Liv. Lo perteneciente á criar, producir.11 Dar, acarrear. j; O I recer, ex hi-
la ciudad de Ferentino. bir. jj Conseguir, lograr, obtener.11Sufrir, tolerar,
FÉRENTUM, n. Hor. Forenza, ciudad de la aguantar, padecer. l' Permitir, dejar. jISostener
Pulla. resistir. j I Levantar, ensalzar, elevar. Proponer
FÉREÓLÁ vitis. f. Col. Una especie de vid. para deliberar, promulgar. Ferre aliquid alicui.
FÉRETRIUS, Liv. Sobrenombre dado por Ov.—Ad aliquem. Plaut. Llevar, ofrecer, presen-
Rómulo á Júpiter, y tomado de los despojos que se tar alguna cosa á alguno.ilLiV. Llevarle la noti-
habían de llevar á su templo. cia, irle á contar, á darle parte. — Argentaar ab
FÉRÉTRUM, n. Cic. Feretro, la caja ó andas, Plaut. Recibir dinero de alguno.—Parturn.
en que se llevan á enterrar los muertos, ataud.11 Plin.—Fentrem. Varr.—Uterum. Liv. Estar pre-
Las andas en que se llevaban los simulacros de los ñada, embarazada.—Etephanies. Piro. Producir,
dioses y las imágenes de los antepasados en las criar elefantes. — liesouSram. Cic. Llevar, sufrir
pompas célebres y triunfales. repulsa, llevar calabazas.—Se rivera. Tác.—Pro
FERIA, le. f. Bibl. Feria, cualquier dia de la se- rice, Liv. Declararse ciudadano, por ciudadano.—
mana. Pedem choris. flor. Danzar, bailar.— Ter quinque
FÉRUE, árum. f. piar. Cic. Ferias, fiestas, des- natalibus anuos. 0v. Tener quince años. — Alicui
canso, va caciones, cesacion y suspension de tra- auxiliara, op cm, , subsidian?. Cic .—S uppe Has. Plaut.
bajo. Feriee esuriales. .Plaut. Dias de ayuno. — Socorrer, ayudar, asistir, favorecer á alguno.—
Belli. Gel. Suspension de armas, tregnas.—Fo- Palam. Plaut. — Vulgo. Divulgar, publicar,
renses. Cíc. Vacaciones de los tribunales de jus- sembrar, estender. —Primas. Cic. Tener
T e pi-
el i
ticia. —:Stativie. Macrob, Fiestas fijas, señaladas mer isgar, esceder, sobresalir entre to dos —Á/i-
en los fastos.—Conceptivce. Macrob. Fiestas mo- quena laude. Yirg. — Laudibus. Nep. — In astra
vibles al arbitrio de los pontífices. —.1mperativre. ad ccelum. Cic. — Ad astra. Virg. Levantar á
Macrob. Fiestas mandadas guardar.—Nundinre. nao, ensalzarle hasta el cielo con alabanzas. —
Macrob. Fiestas voluntarias.—Vindeadades. Gel. Sententiam, judirium. Cie. Dar, pronunciar la sen-
Las vendimias. Ferias eustodire. Plin.— Obser- tenciad' Decir su parecer. — Personan' alienam-
vare. Macrob, Guardar las fiestas.—Sedere. Plaza. Lic. Hacer el papel, representar la persona de
FER F E R 387
otro.—Se nullius egentem. flor Vanagloriarse de FERRiTÉRUS, a, um, y
no necesitar de nadie. — Conditionem. Liv. Ofre- FERRITRIBA.X, áCiS, m. Plaut. El siervo TIC
cer, proponer un partido ó condieion.—Nomen in- arrastra hierros y cadenas.
sani. Hor. Pasar, estar tenido, reputado por loco. FERRÚCINANS, tis. com. Tal. y
Cic. Hacer una lei particular, espe- FERRUGÍNEUS, a, una Plaut. y
cial.—Leges populis. Sén. Dar leyes á los pueblos. Faitauciews, a, una "Luce. Del color del hierro
—Aliquid tacitas ó Liv. Sufrir alguna co- que tiene orín, y tambien del sabor. Ferrugineus
sa sin hablar palabra. — Amici naturam. Cic. So- sapor. Plin. Sabor del hierro, que suelen contraer
brellevar el genio del amigo, acomodarse á él.— las aguas.
Plaut. Jugar una pieza. — Alicui pecu- Fea/tífico, Inis. f. Plin. Orlo, el moho que cría
nias expensas. Cic. Llevar la cuenta del gasto a el hierro con la humedad, ó por no usarse. Virg.
alguno ; poner á la :tienta de su gasto. — Oculis ó Color castaño ó cerúleo, semejante al del hierro.
in oculi3 Cíc. Amar á uno corno á las niñas Anim.us mala feerugine piteas. OD. A'nimo libre de
de sus ojos.—S'olatia. Prop. Consolar, dar consue- envidia, porqué así apura el ánimo como el orin al
loa–P•incipatum. Cje. Tener el mando, ser el ge- hierro.
neral, el gefe. — Gral-han pa •iter. Plaut. Ir en Fanatuar, i. Cíc. El hierro, metal. II Toda arma
compañía.—.Fidem alicui. Virg. Creer, dar crédito é instrumento de hierro. II Ov. La dureza del na-
á alguno. — Acceptum. Cje. Agradecer. — Sicffea- tural y costumbres. II La paciencia en los trabajos.
gia.M. Cic. Votar, dar el voto.—Vetustateín, anuas, FERRUMEN, n. Plin. La soldadura de los
évtatem. Cic. Durar. vestra fui voluntas. Cie, metales y la encoladura ó pegadura de una cosa
Si lo queréis, si os agrada, si es vuestra voluntad. con otra. El orin ó color del hierro.
_Pura nusquam. quin Plaut. No se esca- FERRIJMYNÁTIO, ¿mis. J. Paul. Jet. El acto de
pará, de una tunda. Ferri gloria. Cic. Dejarse lle- soldar, soldadura.
var de la gloria. FERRIbliNATOR., Óris. Vitrúu. Soldador, el
FÉu.ócia, w. Cie. Ferocidad, fiereza, cruel- que suelda.
dad, braveza. II Valor. FER1tüMiNATUS, a, um. Soldado, pegado.
Faitóelees, tis. com. Quint. El que es feroz, Parí. de
que se enfurece. Ferociens oratio. Gel. Discurso FERRÜMINO ., ás, ávi, átum, are. a. Plin. Soldar,
altanero. pegar, unir una cosa con otra.
FÉRÓCI0, is, ire. n. Gel. Enfurecerse, embrave- FERTÁTUS., a, cm. Gel. Aquel á quien se da una
cerse. torta.
na ó . ci-ras, átis. f. Cíe. Ferocidad, fiereza, FERTTLIS. ni. f lé. is. Cic. Fértil, fecundo,
crueldad : dicese propiamente de las bestias, y por abundante, copioso, que da mucho fruto.
traslacion de los hombres. Altanería, orgullo, so- FERTILITAS, átis. Cic. Fertilidad, fecundidad
berbia. feracidad, abundancia. Fertilitas barbara. Cic.
FÉRÓCITER, iSSÍD1e. adv. Cie. Feroz, emel- Lujo, adorno escesivo del cuerpo. 0o. Fecundi-
t-lente, con inhumanidad, braveza, animosidad. I dad en la jerole.
Liv. Con valor. FERTILITER, lius, lissime. adv. Plin. Abundan-
FÉRUCliLUS, um. dim. de Feroz. Hirc. Un po- temente, con fertilidad.
co fiero, feroz: dícese por desprecio. FERTOR, óris. un. Vare. El que lleva ó el que
FÉRÓNIA, f. Virg. Feronia, diosa de los bos- ofrece en sacrificio la torta llamada Fertum.
ques. 11 Liv. Castillo de Toscana en la montaña de Fe:afamas, a, um. Cel. Arar. A' propósito para
Viterbo, donde había un bosque consagrado á esta llevar de una parte á otra.
diosa. FERTUM ó Fercluni, n. Pers. Torta ó pasta
FÉnox, ijcis. com. cior, eissimus. Cic. Feroz, hecha de harina, miel y vino con que se hacían
fiero, arrogante , soberbio, orgul loso. Esforzado, oblaciones.
valeroso. irg. Cruel, duro, indómito. Ferox pa- t FERTUS, a, um. Cte. Lleno, fértil, abundante.
ridas bello. Virg .Nacioa ami- FÉ.aüLn, f Plin. Férula ó cañaheja ó caña-
7005. Virg. Grau corazon. herla, planta silvestre semejante á la caiiarulgae.ii
PERRA MENTÁRIUS m. Firm. El herrero ó ce- La caña con que castigaban los maestros á los ni-
rrajero. ñas de escuela. II La palmeta.
e'eaftamENTum n. Cie. Cualquier instrumento árum. plur. Cels. Cerceta, pitoncito
de hierro. de cirrvo.
PERRÁRIA, w. Ct's. Mina de hierro. FERÜLÁCEUS, a, cm. Plin. Lo perteneciente á la
FERRARLA, ó Forum Alieni. "Ve. Ferrara, férula ó cañaheja.
ciudad de la Rontanía. Flaieaeo, inis. f. Gel. Aur. Arbusto mas bajo
Fenetaraus, m. Fiara. El herrero ó cerrajero. que lafe'rula, y en lo denuts semejante á ella.
Faaatartius, a, una Plata. Lo que pertenece al FÉRüLEUS., a, um. Gel. alai•. Ferulacens.
hierro. Fe•rariu.s faber. Plaut. El herrero ó cerra- m. Virg. Feroz, brutal, salvage.
jero que trabaja en hierro. Fe•earium raetallum. Cruel, fiero, bárbaro, inhinnauo. U Valiente, gue-
P Mina de hierro. rrero, intrépido.
Fiefteearítas. 171. f. la. is. Plauto llama ferea- FÉ.aus, Virg. La fiera ó bestia, e/ animal. II
ite geZZILS á los siervos presos con grillos. Caballo, ciervo. II Cal. El leon. Cia. El dragon. 11
Fauna-rus, um. Liv, Ferreteado, cubierto, Fedr. El jabalí. Oc. El lobo. II Plin. El elefante.
guarnecido, afianzado con hierro. FERVÉFÁCIO, is, féci, factura, cére. a. Plaut.
FERREUS, a, um. Férreo, lo que es de hierro. Hacer hervir, cocer.
(Duro, tenaz, terco. II Inhumano, cruel. II Fuerte, FaavaaacTus, um. part. de Fervefacio.
duro, valeroso. Ferreus scriptor. Cic. Escritor Hervido, puesto hirviendo.
duro, tosco.—Fabrica. Plin. El arte del herrero. FERVENS, tís. tior, tissirnus. com. Plaut. Her-
—Vox. Virg. Voz infatigable. Ferreus imber. Una viente ó hirviente. lo que hierve. Fervens rota. O.
lluvia de flechas. Rueda caliente á" fuerza de rodar.-111ero. jun.
FERRICRÉPiDÍN/E inS1110e. f. plur. Plaut. Las Caliente del vino.— Torrens. Ou. Torrente rapí-
cárceles de los siervos, donde suena continuamente Ov. Herida, Haga reciente, caliente.te..
ccailei.enAr
el ruido de grillos y cadenas. FERVENTER, tíus, tissime. adv. C erio
t FERRIFÓDINA, tE. f. Vare. .La mina de hierro.
Pl EuniTÉnium, n. Plaut. El lugar donde se
e In. te, con ardor, con calor, c on fuego y ve"
dienetem
hetnn
gasta el hierro, la cárcel. FBRVEDJ és, bui 6 rvi, vare, n. Cat. Hervir, bu-
22
388 FES FI B
!lir, cocer. 11 Ser encendido, agitado, abrasado de FESTUM, n. Os. Dia de fiesta. 11 Fiesta.
pasma. Fervere Ov_. Estar colérico.— FESTUS, a, une Cic. Festivo, feriado, de fiesta
aluna
mstu gra n Hervir la mar, cuando se y vacacion. II Alegre, divertido, gustoso. Pestus A»•
mueve con gran ruido. Fervet. fanum. Marc: El die dies est. O. Hoi es su fiesta 6. el dist
templo hierve de gente. — Opus.Ving. Se adelan- de su fiesta.— Cultas. San. El vestido de los dias
ta, seda prisa a la obra, se trabaja con calor. de fiesta. Feslior almas eat. Claud. Que este año
FsavEsco, is, scere. n. Luc. Empezar á hervir. sea mas feliz.
PER.V.TDO, ás, áre. a. Apul.. Fervefacio. FESITS, m. Sesto Pompeya Festo, gramátira
FEavinus, a, um. Cic. Herviente, ardiente, ca- A'0 se sabe de cierto el tiempo en que
liente. fi impetuoso, fogoso_ floreció, aunqué parece haber sido posterior é Mar-
is, ére. Non. V. Ferveo. cial.
FERVOR, m. Cic. Fervor, calor, vehemen- FESÚLE, g rum. piar. Sil. Fiésoli, ciudad de
cia. III'mpetu de la pasion, agitacion, inflamacioa. oscaua.
Fervor musti. Vare. Hervor, fermentacion del FESüLÁNUS, um. Cia. Lo perteneciente á esta
mosto, del vino. ciudad.
Fascasraaa, x. f. P li n. Fescennium. FÉTress, tis. com. Pelean. Fétido, hediondo, lo
F'ESCENNiYCOLA, m. f. Sid. El natural de que huele mal.
Galesa, y el que gusta de los versos fesceuínos. FETEO, es, ére. n. Marc. heder, oler mal. Fetere
FESCENNi.NLS, a, une flor. Lo perteneciente á multo vino. Marc. Apestar á vino. Fetet anima il-
la ciudad de Galeso. Feseennini Jeiv. Ver- has. Plaut. Le apesta el aliento, te huele mal la
sos, canciones libres, satíricas y obscenas, que se boca.
cantaban en las bodas. FCScenninus homo., Cal. FÉTIjLIS. V. Fecialis.
Bufan, chocarrero libre, obsceno. Eiíefl •ras, a.tis. f nS'éu. V. Fetor.
Fascreensaust, n. Solin. Galesa, ciudad de FÉTioo, as, ávi, ittum, áre. Plaut. Poner fé-
tido. de mal olor.
Fassó.'ataDea. S. Ay. Diosa á quien, invocaban FETiDUS, um, Gis. Fétido, hediondo, apesta-
los que estaban cansados. do, que huele ma.l.
F£ssus, um. part. rle Fatiscor. Cie., Cansado, Fireríaeas, a, um. Plin. Lo que fecundiza, y
fatigado. Fessas meta. Lic. Perdido de miedo. hace fértil y ca¡daso.
1ssa dies. E,s . lac. Dia que ve. declinando. Fe.s-si ' , kr-laico, ás, évi, áteme áre. Engen-
operara. Hor. Cansados de trabajar. drar, procrear. (j Parir.
FESTÁTUS, a, um. Gel. Festivo, de fiesta. Pes- Fik erl'aiatis, a, um. Min. Lo que conduce á la
talas quotidie diulis est. Gel.Tocios los días son fies- procreacion de los animales.

1
tas para el sacerdote de J (irriten
,FasrIca. 'adv. Vare. Festiva, alegremente.
asTrm. adv. V. Confestim.
FasTiNÁnuarnus, um. Val. -Mí'. y
FESTNANS, tis. com. Plin. men. El que se ace- crea
Fiero, es, ávi,
VÉTtiLENTER.
áre. a. Col. Fetifico.
FETInIt, óris. m. Cic. Fetor, hedor, mal olor.
Veg. Hedionda:mente.
FilTuésts, a, um. S. Ger, Fecundo, que pro-
FÉ.TÜRA,
lera. k'estinantius germinare. Plin. hacer, salir f. preiiez, el preñado, el
mas presto. tiempo que la hembra trae el .Plo en su vientre.
FUTiNANTER, ti tia, ti s at e . adv. Cia. Acelera- Parto, cría, prole y feto.
damente, con presteza, prisa y velocidad. PÉTÉ:Pe-STUS, a, ur. Tent. Feto t'armado.
FESTINA.TIM. adv. Sisen. la Festinanter. Fieras, us. Cic. El feto, fruto, prole. (1E1
FESTNÁTIO, Onis. je. Gin. Festinacian, celeri- parto, la accion de parir. Fetzis Lic. Frutos
dad, prisa, presteza, velocidad. de la tierra.---Animir Cje. -l'arto del ingenio, fru-
FESÚNÁTO. adv. (»int. V. Festinanter. to, prodnecion.—Peeaniee. Gel. Usura, interes del
FESTiNÁTOR, ¿iris. ni. Quiril. El que apresura. dinero.
FZSTiNÁTUS, a, um, par¿. de Festino. Tea. Ace- PÉeraa, a, un]. Fecundo, 11 Parido. ¡¡ Cosa
lerado, apresurado. llena, cargada. léelas alter. Ov. Campo, tierra sem-
FESIINE.'adv. Cic. Y. Festinanter. brada.
Í_ FESTír<IS. f. né. 12. . is. Non. V. Festinas. 1 FÉTÜTINUS, a, um. Apul. Que hiede, que huele
FESTiNO, áre. a. y n. Clic. A cele- mal.
rar, apresurar, dar prisa, apresurarse, acelerarse. -i- EI51)...TÁRIUS ) a, me. Lo perteneciente al
FESTiNUS, a, una. Cic. Pronto, veloz, ligero, ace- feudo.
lerado, apresurado. . Fauaust, n. Feudo, concesion del dominio útil
FESTIVE, issime. adv. Plaut. Festiva, ale- de alguna cosa, con promesa de alQun obsequia per-
gremente, con regocijo y alegría. 11 Con gracia, con sonal al señor que le da.
chiste, gustosa, agradablemente. Fax, écis. f. V. Fwa.
átis. f. Plaut. Alegría, contento, FEZZA, a). j: Fez, ciudad u reino de A•ica.
regocijo, featividad.ljAgudeza, donaire, gracia, FezzÁraus.. e. nra. El fue es natural y lo que
gala, urbanidad en el hablar. I ¡ (76d. Teod. Dia fes- peitenece á la ciudad ó reine de Fez.
tivo, y el aparato de su celebridad.
FESTIVITER. adv. Non. Alegremente, con fiesta. FI
11 Gel. Con gracia, con donaire.
Fawrivul, a, um. Festivo, alegre. diverti- Lrleij. de desagrado con que manirestamos
do, de fiesta, gustoso, agradable. ¡ 'Chistosa, agudo, nuestra repugnancia á alguna cosa que Erute
gracioso.
FESTRA, Ea. f. ant. en lugar de Fenestra. Fest. Puf. Ft. imper. de Fio.
FESTUCA, f Col. Pedazo pequeño de una cuclance,dba ria.797 m beiPlin.
P
o El bibaro 6 castor, anunal
paja é yerball Egilope ó avenc•estéril, yerba. I
Lavara con- que el. pretor daba en la cabeza al es-- FIBLA, 1. en lugar de Fibula.
clavo k quien-bacía libre, el cual se llamaba festucá Fuma, in. Cic. La punta, entramo, extremidad,
ilesa cabo de cualquiera cosa. ¡ j Fibras, unos como hi:us
ficfriteÁlutlEt, a, um. Gel. Loperteneciente á la sutiles, que componen y unen unas partes del
vara. del pretor. cuerpo con otras ; venas.
FESTÜcÚLA ,, f dim. de Festuca Palatl. Pa• ru
asF nt.pxrus, am, Plin. Fibroso, 6 que tiene
jitar, paja corta, pequeña.

FID l? ID
D . 339
FIBRINUS, a, um. Plin. Perteneciente al bíbaro FiDEICOMMISSUM, n. Quint. Fideicomiso, dis-
castor. posicion, en que el testador deja su hacienda ó
FIBRUM. ant. en lugar de Extremum. Vare. giut
u7ritoad
s l.eg a do s á la fe de alguno que ejecute
Firlt1LA, X. f Virg. Fíbula, hebilla, broche con su e°-
que se ataban los antiguos el saco militar, la clá- FIDEicommissus, a, um. Ulp. Lo que se deja
mide, el palio 1 5 Cals. Los puntos con que se
cierran las heridas. J J Cés. Cuña de hierro ó de ma-
en fideicomiso. Part. de
FinEicolsrmirro, is, si, sum, tére. a. Dig. Dar á
dera para unir maderos. dejar su ba ienda y legados en fideicomiso.
oasis. Vitruv. La accion de unir FiDÉJUBEO, es, jussn jussum, bére. n. Sa,
por medio de cuñas, clavij as ó tarugos de hierro lir2or fiador de otro, afianzar por él.
de madera. FTDÉJussio, bilis. Ulp. Fianza, la obligaoion
Firsút,ÁTÓRILS, a, um. Treb. Lo que tiene fíbula, que uno hace para seguridad del acreedor y de
hebilla ó broche para sujetarse. otros contratos.
Fi atinÁTus, a, um. Vop. Fibulatorius. Part. de Fimbussou, Mis. ni. Ulp. Fiador, el que fea á
Fía ás, ávi, átum, áre. a. Col. Enclavijar, otro para seguridad de aquello á que está obligado.
unir, ajustar con fíbulas, hebillas,, broches o con F inEnssonaus, a, um. Dig. Lo perteneciente al
clavíjas. fiador ó á la fianza.
Fi canas, is. m. La constelacion llamada Cefec, PIALE. adv. Plaut. Fideliter.
FicDtx le. f Pal. V. Ficetum. FIDÉLIA, X. f Col. Cántaro, olla por lo coman
FicÁmus, a, um. Min. Lo que pertenece al higo de barro para guardar algunas cosas.H Col. Cuerda
ó á la higuera. dada de blanco ó de negro, de que se sirven los
Fic,crum, n. Apic. La cerda del puerco 6 jabalí. carpinteros y otros artífices para tirar líneas en sus
FíCiS DULA, a!.. j. Jui,. Flcédula, ave nlay ,,:r que obras. Daos parietes de eádem dealbare.
el q..-wrion, de diversos colores, becafigo. Curo. Cic. Equivale á nuestros proverbios : Hacer
árinn. f. pl. Lugarcillo cerca de Ro- de una via dos mandados: matar de una pedrada
l'in, y creso un barrio de esta ciudad. caos pajaros.
l'ic::ULU-LENSIS. f sé. is. Plan!. El de este FÍDÉLJS. M. lé. n. is. Cic. Fiel,
lugar ú barrio.I[ El que vende becatigos. seguro, constante, el que guarda fe y lealtad. Se
nCÉTUNI, n. Vnic'. El higneral, sitio d o nde hai atribuye ch las cosas inanimadas, como la doctrina,
MiiCit a S' higueras. lo casa, el arte, el campo, el consejo 15-c.
FíciTAs. átis. Neo. Abundancia de higos. Flol:LfTAs, átis. f Cic. Fidelidad, lealtad, ob-
FICITOR, iris. ni. Neo. El que gusta de higos, servancia, sinceridad, seguridad y constancia de la
los recoge. fe de traoz1 otro.
Ficbsus, a, um. Marc. Lleno de ciertas úlceras FiDÉLITER, tus, issÍme. adv. Cíc. Fiel, fidelísi-
ilalnadas facas, que nacen en las partes que las ca- mamente.
l'n pelo. Ff f y Fidénas, árum. f. piar. Liv. Fi-
FrcTE. adv. Cje. Con 6 fingimieo. : dénas, ciudad de los sabines, que no subsiste; hoi
is. si. Tib. Toda especie de loza á va- Castel-jubileo.
sija de barro. FÍDÉ Nit S, atis. Coni. Liv. Natural de Fidenas.
FluriLIA [tus, nz. ins cr. El alfarero, él que fa- FiDENS, lis. com. Cic. Confiado, animoso, seguro,
brica vasijas. el que tiene confianza, 11.1)¿',1:1. El que da cr é dito.
h'ic riLIS. , 7n. j. le'. a. is. Hecho de barro. Ls TER, ti us, tissime. adv. CriG. Con confianza.
Fiemo, oasis. f. Q?int. La íbruiacion, hechura 6 J Con valor, con intrepidez.
l
7,omposicion. Ficeiou, simulara!'_. Fictio nom ¿zis. FDENTIA, Cje. Confianza, seguridad, valor
Quin?. La invencion de una palabra.—Person(e. resolucion, firmeza de ánimo.
Quia?. Prosopopeya, figura retórica. Filias, f Cic. Fe, fidelidad, lealtad, veraci-
PinTiTins y Ficticios, a, um. 19 "in. Ficticio, dad. jj Promesa, palabra, empano. 1J Seguridad,
ángido. •vimon. Plan. Vino que no se hace salvoconducto, fe pública. lj Patrocinio, defensa,
de uvas, siuó de, otra materia, como peras, do- • amparo, proteccion. jj Ausilio, ayuda, favor. fi
res &c. , que no es natural. Creencia, te. Fidem exuera. Tác.—Fallere.
Fiaron, tris. m. Gil:. El que hace, forma. ¡] Es- Faltará la fe, a la palabra, á la promesa.—Exso/-
tatua vio, escultor, a.farero. ',I inventor. arre. Plin. men.—Liberare. Cic. Cumplir la pala-
FinTr)sus, um, A lía/. hambre disimulado, en- bra ó promesa.—Facere. Cie. Probar, hacer ver.
al)ierto, doble. —Habere Ce's. Fiarse de alguno, darle
2e. f
FtcTai x, icis. Cic.La que hace, forma de nuevo.
Plaut. Eictio.
crédito. tener confianza de ó en él.—Peracke mor-
Lis implore. Pian. sten. Acabar de fingir el muerto.
FICTUS, ton. ,'art. de Flag-o. Cíe. Flecho, for- —Habere. Cíc. Creer. Fide greeed mercal i. Plaut.
mado de nuevo. Fii:gido, fidso, fabulosa, Plaut. Comprar á dinero contante.—Bond. dicere. Plaut.
Compuesto, adornado. Piola cuactatio. Tác. Daten- _Hablar con sinceridad, en conciencia. Pides tabu-
cion afectada. larais. Cje. La fe y autoridad de las escrituras
FiCULNENSIS. m. s¿.5. n. is. Liv. La via llamada públicas.—Punica. Sal. Mala fe, perfidia. In fide
elepues Nornentana en Roma. alicajus Cia. Estar bajo la proteccion de alguno.
í'i:;U:..NEUS y Ficulnus, a, um. Llar. Lo que es Filias y Fidis, is. f Hor. La lira, instmenento
de higuera. músico de cuerdas.11Constelacion llamada lira.
Fícünus, i. ni. Plaza. Higuito, higo pequeño. Fide conspicuas. Ov. Escelente en tocar la lira ú
Don. (h! otro instrumento de cuerdas. "-libas casare. ,
Ficus, i 6 rus. f Cic . La higuera, árbol. 11E1 hi- 'fosar la lira.—Discere. Cir. Aprender á tocarla.
go,jruto de este árbollIC'els. Especie de úlcera pare- ' En prosa solo se '.!.va en Wural.
cida al higo, que sale en las partes que las cubre pelo. pret. de Fido y de Fiado.
j FU) MEN, ibis. n.
FillE, adv.Cic.
Fiducia.
fideirsimamente.
FinIcEN, ira. 2n. Lic. y
FinfcíNa. f Ter. El ó la que toca instru-
FiDEF ahus, 1. in . ru f a ?) . El que falta á la fe, á mento de cuerdas.
la palabra. FiníCiNIUS Firlicinus,nato,snerap to.szLo
n.czPurdiluaudEs te
ten
uyeitqide
FinEicomisuss:ouus, Ulp. Fideicomisario, parte e á los instrumentos
la persona á cuyo carg queda el fideicomiso. r'idaiepirneinusdelututose. luyientas de
FIDEíCOMMISSÁR1 , a, um. Fest. 1.0 pertene- qinunesilcoas,tpdond.e tocar
ciente al fideicomiso. raierdas. .ii
FIG CIN
840
'1 ocar la lira a t FiGÚRÁ- TO. adv. Tert. V. Figurate.
FIIÚCINO, ña, are. n. Afana. Cap. t FIGORÁTOR, cris. m. Arnob. El que figura,
otros instrumentos de cuerdas.
FiDícür,A, Le. f Cje. Instrumento ?nzísico pe- haFuiy(J compone
q ño de cuerdas.' j La lira, constelacion. hace mTupso,nae,finginur. Cic. Formado, hecho. II Fi-
ueFiDicibLE, árum. fplur. Suet. Cuerdas delga- gurado, lo que tiene forma y figura. a Quina Ador -
nado de figuras retóricas. Parí. de
das para atormentar a losis.reos. FIGI-iRO, ás, ávi, átum, are. a. Cic. Figurar, for-
FiDIS, is. f Y- Fides,
FiDIUS, fi. ni. Ov. El hijo de Júpiter, el dios de mar, dar forma y figura. h Sen. Figurarse, imagi
y
la fe, Hércules. Medios fidius, me Días Fidius nar. II Quint. Adornar con figuras retóricas. -
juvet ó amet. Así Dios me ayude. FilácIssA, w. f. Col. Arañilla, araña pequeña. n
Fino, is, di, fidus sum, dére. n. Cic. Fiarse, con- Hilandera.
fiarse, tener, poner esperanza, confianza. Parum FiLÁRIUM, ii. n. Col. Ovillo de hilo.
'ene alicui. Sal. Tener poca confianza de ó en al- FiLÁTIM. adv. Hila á hilo, ó á modo de hilos.'
guno, fiarse poco de él.—Pructentid. Cic. Fiarse Fíala, se. f. Cic. La hija. Uniere Pire daos pa-
en la prudencia. rare generos. _Dilos parietes e-Mem lidelia dealbare.
FÍDOCIA, M. f. Cia. Confianza, esperanza cierta, adag. Casar una hija con dos yernos. De un tiro
seguridad. Il Fe, fidelidad, lealtad. jj Prenda, hi- matar dos pájaros. ref.
aca. Fiducia in eo nulla est. Cic, No hai que fiar FÍLIÁLIS. m. f. lé. n. is. Bib. Filial, lo que
'V
de él, no hai que contar con él. Fiduciaria accipere. toca á los hijos.
Cic. Recibir una cosa con obligacion de volverla. FILIASTER. V. Privignus.
Judicia jiducite. Cic. Juicios en que se trata de ha- MIASTRA, W. f. Lic. ir. Privigna..
ber quebrantado la fe el que recibió algo con obli- FILICATUS, a, um. Cita Trabajado, laboread i
gacion de restituirlo. como las hojas del helecho.
MIDOCIÁLITElt. adv. S. Ag. Con confianza. Vínians. gen. de Filia.
FiDt3CIÁRIUS, a, um. Liv. Dado en confianza, y rfaicrum, i. n. Col. El sitio donde se cria el he-
lo perteneciente al contrato de ella. Fiduciarias lecho.
kteres. Dig. Heredero fideicomisario. Fiduciaria FILIC ;;LA, re. Plin. El polipodio, planta medicinal.
opera. Cés. La jurisdiccion, el poder subdelegado FiLIGLA., re. f dina. Cic. Hijita, la hija pequeña,
de un oficial, que hace las veces del general. tierna. II Cic, Dícese por desprecio dellombre afe-
t FIDÚCIÁTUS, a, mn. Tert. Hipotecado, empe- minado.
ñado. Part. de FiLIOLUS, i. 771. Cic. Hijito, hijo pequeño, Jóven.
t Finticio, ás, are. a. _Enser. Empeñar, hipote- Dim. de
car, dar, dejar en prendas. FiLaus, ii, m. Cic. Hijo. Portante filias. flor.
FiDUS, a, um. Cic. Fiel, seguro, leal, sincero. Hijo de la fortuna, á quien todo sucede feliz-
Fidus aninzus. Liv.A'ninio constante, valeroso, in- mente.— Terree. Cic. El que no tiene padres cono-
trépido. cidos, vil, déspreciable.
j- FiDUSTUS, a, um. ant. Fest. Cosa de mucha fe. Flux, iris. f Virg . El helecho, planta.
Sacado de fidus, como ele vetas, -vetustas, de onus, FILTRÁTIG, anis. f La filtracion.
°mistas. FILTRATUS, a, am. Filtrado, depurado, colado,
FIGLINA, m. f Pila, La alfarería, el arte y oficio l'Uní, i. n. Cic. El hilo de lino, lana, cáñamo &c.
del que nace vasijas de barro. IlCualquiera cosa sutil semejante al hilo. a' El es-
•IGLiNUM, i. n. Vitruv. La obra de barro, puche- tilo, el aire de un discurso. Estambre de la vida,
ros, ollas, cazuelas &c. que dicen hilan las parcas. La traza, aire, figura
FlniNus, a, um. Plin. Hecho de barro. de la persona. Fila lyrre. Ck . Cuerdas de la lira.—
FIGMEN, Irás. n. Prud. Obra, simulacro. Aranei. Lucr. Tela de araña.
FIGMENTUM, i. n. Gel. Figura, simulacro, cosa Fimaa, arana. f. p tur.Fís Inas, ciudad de Fran cia.
hecha, formada. I i Lact. Ficcion, comento, fábula. FIMÁRIUM, ii. n. Col. El mulada_", lagar o sitio
FILO, is, xi, xum y ciara, gére. a. Cic. Fijar, donde se echa el estiércol.
clavar, hincar. II Herir. II Colgar, suspender. Figere - RIUS, ii. m. Fina. y
Fill Á
legem.Cic. Hacer, promulgar, establecer una lei.— FLIIÁTOR, ¿iris. m. Marc. El que saca fuera -los
Aliquem, inalediclis.Cic.Mal tratar á ano con injurias, muladares. I I El limpiador de pozos.
tratarle mui mal de palabra.—Animis. rirg.—In ani- FIMBRIA, w. f. Cia. La fimbria, el canto ó remate
mo. Tác. Fiar, grabar en los ánimos.—Modum ne- mas bajo de la vestidura, en especial si remata en
quiticl. Flor. Poner fin, término á los desórdenes. ondas ú otra labor semejante.
FiGtiLált/S. m. f ré. n. is. Piala. Lo quo toca al FIMBRIANBS, a, pm, Suet. Lo que pertenece á
alfarero. Fimbria, nombre proprio romno. a
FiGUATIO, anis. f. Tert. Hechara,composicion. FIrsIBRIÁTIJS, a, um. Suet. ^Lo que remata en
FIGULATUS, a., um. Tert. Heaao, formado. das ó puntas, como franja 15'c.
1 Isiaaiara, m. f. V. Figlina.
FIGÜLINUS. V. Figlinus.
FiMÉTUNI, i. n. Plin. El muladar.
M'aval, i. n. Col. y
FIGULNENSIS. V. Ficuinensis. FIMOS, i.rn. Plisa. El fimo, escremento, estiércol.
Fiutimus, i. m. Plin. El alfarero, el que hace II Vira. El lodo.
obras ó hechuras de barro. j ¡Sobrenombre de P. Ni- FiNÁLls, in. f lé. n, is. Macrob. Final, lo que
gidio, ciudadano romano. toca al lin. II Lo que toca á los confines ó términos,
FIGURA, Ee. f. Cic. Figura, forma, representa- y lo que los señala.
cion, imágen esterior de las cosas materiales. il FINDO, is, fidi, fissum, dére. a. Cic. Hender,
Figura de .gramática y retórica. ¡I Quint. La ter- abrir, rajar, partir, dividir. Findi., Pers. Montar
minacion de las palabras. en cólera. Findit ara. Ov. Corta los aires, vuela.
1
guras.
Fíciüttaaaatt. adv. Tent. y
IGÚRáT11. adv. Ascon. Figuradamente, por fi-
t i:ede fingir. M.f. lé. n. is. Cel. Aun. Lo que
se puede
BINGO, iS, nxi, fictum, ngére. a. Cic. Hacer,
FIGúltÁTIO, ónis. f Plin. Formacion, composi- formar cuanto se puede artificiosamente can el in-
cion, el acto de figurar, y la misma figura ó forma. II genio y la mano. j I Han. Enseñar, instruir, form ar. 11
Quint. Imaginacion. II Lact. Exornacion, uso de Imaginar, _idear, pensar. I I Fingir, disimular. I i Com-
los figuras.II Gel. Terminacion de las palabras. poner, adornar. ¡I Acomodar. disponer, preparar.
GORiTiVIIS, a, uva. Cat. Figurativo, espli: magua é ami 6 in cera, Cic. Hacer figuras e
car
o por figuras cera, grabar en ella.—Faln•zcatn ad senem. Ter.

P FIS 341
fingir, inventar un embuste para engañar á un FIRMUM, 1, y Firmiurn, n. sic. Fermo, cuidad
Vultuni. Ce's. Componer el semblante, di- de la marca de Ancona en Italia.
simular en él.--CwIeros ex natura' sud. Cia. Juz- Fiastus, a, una Cia. Firme, sólido, constante,
gar de ó á los demas por sí mismo. Ex se fingit estable. 11 Fuerte, robusto. 11 Valiente, esforzado,
elut araneus. adag. De sus carnes come. raí'. valeroso. H Fiel, constante. Firmus ab equitatu.
FINIENS, tis. com. Sén. Final, lo que remata, Planeo á Cia. Fuerte en la caballería.—E gravi
cierra ó termina alguna cosa. Finiens circulas. valeludine. Sén. Convalecido de una grave en-
Sén. El horizonte, círculo máximo, que determina ferrneclad.—Cibus. Cels. Alimento sólido.
los dios y las 'noches. Pasearas. m. f lé. n. is. Sud. Fiscal, lo que
Fíalo, is, ivi, "duna ire. Cic. Finalizar, con- pertenece al fisco. Fiscales molestia. Aun. Fíat.
cluir, acabar, dar fin. U Limitar, terminar, prescri- Cobranzas rígidas de las rentas del fisco. Fisealis
bir, señalar, poner limite, termino.11 Quint. Defi- cursas. Esparc. Posta establecida á costa del
nir fisco.
is. Cic. Fin, término, remate, consu- Fseartins, 7n. Piral. El que es deudor del
macion, conclusion. 11 Límite, término, confin. 1 Ob- fisco.
jeto, motivo. II Pais, region, tierra. Pinisrhetorices. FISCELLA , re. f Yirg. Cestilla, canastilla, es-
Quint. Definicion de la retórica. Ego hcfi jizzihas portilla. 11 Bozal, especie de esportilla de esparto,
ej¿ctus sum. Sal. Yo he sido echado de estas que se pone en la boca á las bestias de labor ó de
tierras. Seplein meases á Neronís fine. Tríe. carga.
Siete meses despues de la muerte de I\ erou. Per Fleeaaaus, i. ni. Col. V. Fiscella. 11 Fest. El
Mar g ingressi. • Hire. Entraron en el que gusta mucho de queso mantecoso.
mar hasta la cintura. FISCELLUS mons. 7n. Plin. Monte Fiscelo, monte
FÍN1TE. adv. Cia. Dentro de ciertos términos, de Norcia, de la Sibila, parte del Apenino en la
limitadamente. Umbría.
F1NITYMUS, a, una Cia. Fin timo, vecino, cer- Fisci campus. nz. Fecamp, ciudad de Nor-
cano, contiguo, confinante. Finitinia sant falsa mandía.
veris. Cic. Son mili semejantes, se acercan mucho FISCiNA, a3. Cic. Cesta, canastillo, cesto, ba-
ciertas cosas falsas á las verdaderas. nasta, espuerta, capacho, sera, canasto de juncos,
FiNITIO, anis. f. Hig. Senalamiento de términos, mimbres 6 esparto.
division. 11 Vitrue. Fin, término, estado. 11 Quini. FIsens, m. Col. Cesto, canastillo, esportilla.
Definicion. 11El fisco, erario público. Fisci complures cuna
FiNiTives, um. Quid. Definitivo. pecunia'. Cia. Muchas esportillas con dinero. 11
óris. Cic. Medidor de tierras, el Gabetas, talegos, arcas, cofres para guardar el
que establece términos ó division de ellas. Finitor dinero.
circolos. Sén. El horizonte. Fissictiao, ás, ávi, átum, a- re. a. Apul. Partir.
FlaiTus, a, parí. de Finjo. Plin. Acabado, abrir, hender, cortar. Dícese de las entrañas de los
concluido) finalizado. 11 Cic. Circunscrito, deter- animales para adivinar lo venidero.
i nado. Rtssiras. f lé. n. is. Virg. Lo que se hiende
F1NNIA, f Finlandia, provincia de Suecia. ó abre
fácilmente.
FINNICUS sinos. nz. El golfo de Finlandia 6 de ! Fissio, ¿mis. Cic. Hendedura, rajadura, el
Bodnia. ! acto y 5fecto de hender ó rajar.
I+ INXI. pret. de Fina-o. Ftssinas, édis. COM. Aus. Que tiene la uña
Fio, is, factus sum, fiéri. alZ0'271!. Cic. Ser hendida, como los bueyes. Fissipes calamus. Id.
hecho, venir, llegar á ser. 11 Suceder, acontecer. Pluma de escribir.
Fiera magni. Cic. Ser mui estimado.—Ava•um. FISSUM, n. Cels.
llar. Venir ser avariento. Mi vis in eum. Ter. F1SSÚRA, E e. f Coi. y
Se le hace fuerza, violencia.—/Iteal sivpe. Plaut. Fissus, us. 111. Id. Rajadura, hendedura, raja.
Esto sucede muchas veces. Fiat. Plaut. Bien, en Fissus, a, um. part. de nido. Cels. Hendido,
hora buena, hágase, que se haga. raj ado, abierto.
FIRMA M EN, iris. n. FISTÜCA, m. f. Ce's. Mazo grande de madera
FIRMAMENTI1M, n. (Jés. Firmeza, apoyo.11 con asas y de mucho peso para hincar en la tierra
Fuerza, resistencia, fortaleza. 11 Cic. Prueba del maderos gruesos, piedras &c. H Pisan con que se
acusador contra la rezan del defensor. 11S. Ag. El aprietan y allanan los empedrados.
firmamento, el cielo estrellado. FisTüc ÁTIO, Yitruv. La accion de apre-
Flama:4ns, a, um. Liv. Lo perteneciente á Fer- tar, acalcar y allanar con el pison.
¡no, ciudad de Italia en la marca de Ancona. FISTÜCÁTUM, V. Fistucatio.

F111,NIATOR, cris. 111. Tác. Afirmador, el que FISTÜCATUS, a, Hm. Vitra v. Pisado, apretado
afirma. con el pison. Part. de
-C11131:1-1113, a, mn. pul, de Firmo: Cic. Afirma- FIST1.1CO, ás, ávi, átum, áre. a. Plin. Apretar,
do, apoyado, fortificado, corroborado, confirmado. acalcar, allanar con mazos 6 pisones, apisonar.
FIRME, tus, issírne, adv. Cia. Firme, constante, FiSTELA, le. Virg. Fístula, instrumento de
firmisirnamente, con firmeza y estabilidad. caña, flauta. 11 Tubo, cañon, canal por donde sale
Fiamtaaus ó Furmianus, a, una Plin. Lo per- el agua. 11 El esófago ()áspera arteria.11/Vep.Fístola,
teneciente á Firmio, platero romano, b á sus Haga.
obras. F1STÜLANS, tis. com. Plin. V.
FIRMíTAS, atis. f. Cés. Firmeza, estabilidad, FISTELÁRIS. ni. f. ré. n. is. Plin. Fistalar, lo
constancia, seguridad, fortaleza.Firmilas corporis. que toca ó es semejante á la fístula. Fistularis
Cic. La robustez, las fuerzas del cuerpo. versas. Dioni. Verso que empieza por una sílaba,
FIRMITER, adv. Cic. Firmemente, con firmeza y y se va aumentando desnues por mayor número.
estabilidad. Insistere firmiter. Ce's. Permanecer á FISTÜLÁRIUS, .ii. ni. liasen. El tañedor de zarct-
pié firme. po▪ra.
FIRMíTÚDO, mis. f Cic. Firmeza, constancia, tUsoTs.únantsr. adv. Apul. Por fistulas, cañones
estabilidad. 11 Fuerza, robustez, fortaleza. 6
Fausto_ ás, ávi, átnm, áre. a. Cic. Afirmar, hacer FISTULÁTIO, f Sidon. La accion de tocar
arme, estable, asegurar. U Fortificar. 11 Rehacer, la fístula, la flauta 6 chifla. El que toca la chifla,
corroborar, reforzar. 11Probar, confirmar con ra- FISTÜLÁTOR, óris. m. efe.
zones. 11 Ratificar. 11 t'aseverar, asegurar, prometer. fístula, flauta o zampoña, el gaitero.
FLA L A.
342 vitis. van•, Los renuevos de
Lo que toca al
Fitrrellataitts, a, um. Arnob. l Ls Á.
la vid y de los ás-
Santero ó gaitero.
boe
F
tia. COM. Cie. V. Flagitator.
FurrüLÁTus, a, nm. Suet. Fistolado, afistolado,
GiTANS,
FlaciTÁTio, 6nis. Cic. Instancia, la accioa
á modo de fístulais, 6 fistola.
ere. n. filt/g. Ser tocado, y de instar, peticion eficaz, súplica repetida, impor-
FISTÜLESCo,
sonar á modo de fístula 6 flauta. tuna.
ás, ávi, átutn, áre. n. Min. Llenarse FLÁGITÁTOR, M. F que insta, pide
Foriilo, con instancia, importuno.
de fistolas, llagas 6 úlceras. n Tocar ;a fístula ó
FLÁGITA.TRIX, icis. f. S. Ag. La que pide con
zampoña. _ • instancia, con eficacia.
Furrül•.os y s, a, um. Col. Hueco, ahondado á
modo de fístula. 11 Id. Lleno de fístolas, de úlceras,
FLÁGITÁTUS, a, um. part. de Flagito, Tác. Pe-
de llagas. dido con instancias.
nm. piad. de Fido. Ov. El que se fia FIÁGITIÓSE, ins, issitne. adv. Cíe. Torpe, ver-
FiSUS,
gonzosamente, con infamia.
6 se ha fiado. FaÁrfforiésus, a, ura. ior, issImus. Cic. Flagi-
FrTun. ant. en lugar de Fit. Cat. cinco, torpe, infame, vergonzoso, disoluto.
FIVEO, por Fugio. Pi est.
Fivrr. por Fugit. Fest.
FláGiTIUM, íi. n. Cie. Pecado grave, maldad,
torpeza, infamia torpe v disoluta. II Cie. lafamia,
FLXE. adv. S. Ag. Tenazmente, con firmeza.
deshonor, vergüenza. hominis. .Plaut.
Fixi. pret. de higo. Hombre perdido, torpe, disoluto. Propiamente se
FIXtil,A. Fest. V. Fibn!a.
dice del 'ánimo 6 deseo de cometer el pecado : así
FIXI:TRA, re. Tent. Señal de !as heridas que como •acie:es pe•tenece á la efecu.7ion.
hacen los palos é clavos hincados en alguna parte
FLadíTo, ás, ávi, atarla are. a. Cica lastar, im-
del cuerpo. poran„ar, pedir con instancia, con eficacia y repe-
Fixus, a, um. parí. de Filo. Cic. Fijarlo, hin- tidas ae.ces. Ulp. Desflorar, corromper á una
cado, clavado. Grabado, impreso. Afirmado, doncella. h Ta(.. Acusar. Quod tempus fiagitat.
asegurado, establecido. n Fijo, estable, inmutable, Cir. Lo qua pide, exi ^:e. el tiempo.
Fixum Cje. Determinado, resuelto.—Ccre- FLACI1A7,7S, tia. COM. if Iry. A ediente, inflamado,
brum. Virg. Celsbro traspasado, atravesarlo. lo que está Hecho fuego, encendido. Flearaate,'
resplandeciente.. ¡[ Deseoso, vehemente. Flarcw-
F' tissitn(i grat,; 11. esse. Die. Ser mai amado.
FLAGI1ANTER, tino, 198iIne. adv. Tác Ardiente-
FLÁBara.TFErt, a, um. Picad. Que lleva un mente, con aran deseo y ansia.
abanico. Fa II.GIZNNT ia, G 1. Ardor, incendio, fuego.
F1,11/413E1.1,0; zis, áre. a. Ter. Avenasir, agitar, ¡I )e seo ardieeaa, amor, pasman.
mover el aire con el aventador. soplar el fuego. aria. 7n. 1, e:i.:. El que se deja azo-
FLÁBELLÜLUM, i. n. Ter. Dina. tar aer nigua
igun iete.rea.
FLÁBELLUM, i. a. Ter. Abano, abanica, fuelle, D'amatiaaa, tun. Aus. El que lleva ei aaate
aventador, instrumento pana refrescar, apilando
el aire, ó para soplar la lumbreliProper. La cola FLAGIUO, m. Non. El ale eao qa.e estaba
de las aves. Flabellum Cic. Motor de espuesio á ser azotado.
una sedicíon. FLAGPJTIITBA, w. ni. f. Pi(nd, El que gasta rata
971. f. lé. n. is. cío. Aéreo, eapirable. cho las correas 6 varas por las mechae veces que
FLÁBRA, orara. 11. piar. Virg, Vientos, soplo, es azotado.
agitacion de ellos?. FLAGRO, ás, ávi, atara, áre. n. ••a. Arder.,
FLFIBIULI5. in. f ir. n. is. Prod. Propio de estar hecho fue=go. Deaear sao pasHa con desea,

I
los vientos.
FLÁBRO, ás, i.fre.
LÁBRUM,
usa solo en plural.
Prud. Soplar el viento.
n. .Luce. El soplo, el viento.

rj- FattooaNs, tic. com. Bibl. El que se pone


vehemente. Flagrare 1000,
Tde. Tener la amistad, el favor de
Cie.Secuse de en vi di a.—le ef amdi.
—.Rumore malo. frior. Estar desacredaado.
FLAGRUM, n. Liv. A zote, vara, vardasca, lá
flaco. tigo, wat riago. .Flr,g •a dura pati. Juv. Sufrir
FLACCEO„ és, ni, ere. n. Varía y llevar crueles azotes.
Fiaccasco, is, ni, 're. n. Col, Enflaquecer, po- FLDIEN, milis. 9n. Liv. Sacerdote, entre los ro-
nerse flaco, enjuto, seco. Flaccescit ()ratio. Go. Se manos. Nema estableció tres, diales el ¿e Júpiter,
enerva, se debilita la oracion. m a rti al is el de Marte, qui rinalis el de R.iní u lo ; des-
FLACCIJ sus, a, una Val. Perteneciente á pees hubo otros muchos.
Flaco, solo enombre romano. FLÁMEN, 'bis. a. Virg. El soplo de viento, vien-
FLACCIDUS, a, um. Col. Finco, lánguido, caldo. to, aire.
Frasccüleas, a, um. Treb. Pol. Dim. de FLÁMTNA re. f .Tusen. La mraler del sacerdote,
Fiwcus, a, um. Flaco, lánguido, caldo : dicese sacerdotisa.
del que tiene las orejas largas, delgadas, y como FLÁMNÁLTS . m. n. is. Instr. Lo pertene-
coantes. De aquí vino el sobrenombre de los Cor- ciente al sacerdote.
nelios Horarios, Valerios, Fulvios. Flált í NÁTUS, us. m. ¡usen. El sacerdote, la dig-
t FLÁGELLANTES, m. piar. Los flagelantes, nidad y empleo del sacerdote.
Urges del siglo XIV. .FLÁ.N1VNIA, m. Eib. Vict. La casa del sacer-
FLÁGELI1TIO, italiS. Tert. Flage/acion, la ac- dote. ji Fest. Sacerdotisa de inferior dignidad, que
cien de dar b tomar disciplina. servía á la sacerdotisa de Júpiter.
a kozukrus a, um. Plin. Azotado. II Con- FLÁMLNIÁNUS, a, um. Cje. Lo pertenecient e a
movido, golpead:), agitado. Part. de los Flaminios, nobles romanos.
FLÁCELLO, ás, áv • átum, are, a. Ov. Azotar, sacFeLrdÁ01 Gel. Sacerdotisa, mugen
dar azotes. Flagello4 ,, opes. Marc. Tener ence-
rrado el diuero.—Annonam. Plin. Encarecer los FL,131'í1,71U31, n. Cic. El sacerdocio, al dignidad
meres escaseándolos:--Messena. Id. Apalear el y empleo del sacerdocio.
lo fue per-
tri o, 6 para que suelte la paja, ó para que crezca. FLÁMNIUS, a, uta. Fest. Sacerdotal,
LÁGELLUM, n. Cte. Azote, lattgo, zurriago tenece á los sacerdotes. ¡I Liv. t ocante Fl
disciplinas, flagelo. jj Virg. Vardasca. Flagella nio, noble romano, como el circo y la viallammta.
1, A F 14 E 34$
FLAMMA, se. f, Cic. La flama ó llanca, vapor flinis,"ns. Virg. 'Soplo, aire., viento. 11 Hora
t727endido que sale de la materia inflamada 11: robniia.do de la flauta. ¡I Virg. Fausto, orgullo,
Amor, pasion vehemente. Flamma Ov. Ape- E
s ob
l es
tito insaciable, hambre que devora.. De flammil FLÁTUS, a, um. par t. de Pi lo. Hire. Levantado,
jtedicii cese Cie. Escapar, libertarse del alzado con el viento. Fundido, forjado, acuñado.
peligro de ser condenado en juicio. FLAVENS, tis. com. Firg. Rojo, rubio, dorado.
FLAMMÁnUNDUS, a, um. Marc. Cap. Abundante FLA VEO, és, ere. n. Col. Ser rojo ó rubio.
de llamas, FLAVESCO, is, scére. n. Fieg. Enrojecerse, -po-
FLANIMANS, tis. com. Fal. Rae. Que inflama 6 nerse rojo? rubio. To lavescunt Mía. Flia. Se agos-
enciende. Ardiente, encendido, flamante. Run- tan las hoj as, pierden el verdor.
manija lamina. Vil-g. Ojos resplandecientes. FLÁVIA, re. Cesarea, ciudad de Palestina.
FLAWIÁT1.0 ., (anis. f Apul.T.a accion de encen- FLÁ VIÁLES, Inri. m. piar. Suet. Sacerdotes de
der, de poner fuego. la familia de los Flavios. 'j Id. Soldad-os incorpo-
FLAMMÁTOR, Estac. Incendiario, el que rados en las legiones por Flavio Vespasiano.
pone fuego nwlif:iosanzente. FLIviicAus, a, oto. Tác. Lo perteneciente á los
FLAM MATit IX, iris. f. Marc. Cap. La que en- Flavios rumanos.
ciende ó pone luego. FLA.VICOM fINS, tis. com. y
FL ATvD1 Á TU s, a, nto. van!. de Flammo. Lucr. En- FL.Vs-Yeamus, a, ora. Pelean. Que tiene el ca-
cendido, inflamado. II Fir g. Colérico, airE.tio, en- bello rojo.
cendido. FLÁvínus, um. Cel. Acr. Flavus.
Fe,lesemaXrcus, m, Piala. El mercader de Feekvel, Orlen. in, piar. Cie. Los Flavios, familia
velos ele color fuego para las novias. lair:jeu- l'0112 7Z a pl,?bcya,
rero que los cine de este color. FLÁ IX/Y, aJ. f. Sil.
- PeanmeoLum, dim. de Flarnmeurn. jar. FLÁ V1NANUM ó Havinianum, i, Ó Flavinium,
b'eammeceees, a, n'al. Col. De color 4-ie n. Cal. Pais de Toscana en los confines de los
bajo. ja isc'os.
ULAMMESCO, . Beeendeeee, pren- FtávINIÁetim, 1. n, ciudad de Francia,
derse fuejo. FrávrNies, a, um. iriw. Lo perteneciente á la
F.eAereee.em y Vlamenm, n. Loma. Planeo, tierra de Toscana. llamada Flavinium ó Flavina,
velo de color de fuego, de que 2:,s.aban las esposas. laoi Vojano.
FLIMMEUS, a, ura. Cie. Encendido, abrasado FL A. VIS S1E, árien. plan traer. Tesoros donde
de fuego. II De color de fuego. se guardaba el dinero.
Feie:amicomaees, c;5•J1. ?riel.. FLÁVIUM Brigantiurn, n. Santiago de Galicia,
FLAMMiCCWL S, a, um. Id. Que tiene cabellos ciudad de España, capital del reino de. Galicia.
de color de fuego, rojo, rubio. 'eÁvium iEduornm. Min. V. Augustodunum.
FeeeeeimlcaámLe, a, ual,FOrIWZ. Quemado, .ra- FeívleA Solvente. n. Plin. Solsed, ciudad de
sado. Cueva t- ia destruida.
Feamm.fous, nro. Apul. ma:nem
Fla FLÁ VIUM Axalitanum. u. ó A xaiita, se. lascr
FLAMMIFER, um. Que trae y tieueIL,-Ireaa Lora, ciudad de España en Andalucía.
fuego encendido. Fe.Seerus, a, um. Sud. Lo perteneciente á los
FLAMMíGÉNA, X. la, f Sid. Nacido, engendrado Flavios,fitneitia sincera.
en el fuego. Fidees, a, uta. Virg. Rojo, rubio, de colar de
F1AM UIGER , a, una, Val. loc. Flamígero, ar- oro.
diente, encendido, aue echa llamas. FLÉSILIS. M. f. lé. n. is. Cc. Deplorable, la-
FLAMMIGÉRO, ás, avi, ataire are. n. meetable, lúgubre, triste, lleno de Líe-rimes, de
Feemedeo, , ás, are. n. Gel. Echar, despedir llanto.
llamas. FLÉBTLITER. adv. Cie. If. ,larosamente, con llanto
Fexmaura.us, um. Fest. I/. Flamaneolus. FLECT1), is, xi, aura, ctére.a. Doblar, -do-
édis. com. Juv. Que tiene pies Hegar. I Plegar, coger. II Volver, torcer. Elecleee
fuego. promonioriom, Deblar ün cabo.—Anintum
D'eaereirirrales, tis. COM. ZrnOb. ,!..:fGrenombee y ero, Apartarse da la verdad.—Minas. Val.
de ni. :» 1710, diez que manda ee el fuego. Yldc. Suavizar las amenazas. — Soperos. J'irg.
5L•S, a, ruin. Aral. que vuela con Ablandar á los dioses.--Oratione. Cic. Persuadir,
fuego, corno el sal. • mover con ta oracion 6 discurso.— Viant. Cic.
Freeeemívómes, a, cm. Juvene. Que vomita, .fue Torcer el camino.
echa, arroja, despide de sí fuego. FLÉGINUM, n. Ce/s.Inflainacion del hígado o de
Freammo, ás, ávi, átum, ere. a. 2ete, Encender, los ojos.
inflamar. jj 1d. incitar, instigar, estimular. FLEGMA, á' tis. n. Phlegma.
.Ferseamesus, a, ni». Cel.Aue. Encendido, abra- FLÉMiNA, Url. piar. Piara. Hinchazones,
sado, inflamado. de las piernas y andar
por and
FLÁNIMÚLA, al. f. dim. Gol. Llama pequeña. ni o cho.
Veg. Flámula, intignia militar, bandera pequeña. Feeeeus„ a, am. Ov. Digno de llanto y com-
FLÁ -NÁTÍCUS sinus. m. 1).?in. El golfo de Guér- pa SiOD.
nee en el mar adriático. FLENS, tis. com. 0o. El que llora.
FLA.NDRIA, f. La Flandes, provincia de los FLEO, és, évi, étum, ere. Vio: Llorar, derra-
Paises Bajos. mae lagrimas. j Luce. Destilar, manar gota á gota.
Fe:eritas. f lé. n. is. _4mian. Flabilis. FLÉTÍFER, a, um. Aus. El que llora. jj Lo que
FLÁT0, 118, áre. a, free. de F'lo. Arnob. Soplar destila, suda, mana gota á gota.
á menudo. IITocar la flauta frecuentemente. FLÉTUS, us. Cic. El llanto, lágrimas.
FIÁToa, mis. 2n. Fest. El flautista ó tiautero.11 uso,. a, um. part.' de Fleo. Virg. Llorado,
Fe enatTad Llorad
Dig. El forjador. lamentado. Que mueve el anano,
FLÁTURA, X. f. Arnob. El soplo ó viento. I j Pi- FLEXÁNiMus, a, Virg.
truv. Forjadura de los metales. el corazon. Viacuvio Cid Cic. Perturbado, con-
FL kTun3..us. m. movido.
le. n. is. Tent. Propio del
soplo 6 viento. FLEXI. pret. de Flecto•
ciudad de Francia.
FLA.Túnximus, ii. 777. CM. Teod. El acuñador ó PnExas, ze. f Flecha, ís. Clic. Flexible, blando,
fundidor de moneda. Feuxiallts. m. n.

844 FLO F L
manejar. encone - Feeeftwerner, &una. m. Tete. Los florentinos, los
dócil, que se puede doblar y habitantes y naturales de Florenc:a.
tante, vario, mudable. Sol. Flexibilidad, blan- FLÓRENTINUS,.a, Plin. Florentino, lo perte-
F LEXiB iliTAS , Mis. neciente á Florenc ia.
dura, docilidad de poderse doblar.
Non. Nombre de una de las FLÓREO, es, n. Cic. Florecer, re, neciihuarr. 161
FLEXÍBÜLA, ye. f
sátiras de Yarron. arroj ar la flor los árboles y plantas,
Fer.xlms. Plin. Flexibilis. Estar en el mayor lustre, felicidad, abundanecniasyu
Fuaxmosers, a, um. Cic. El que habla con reaetacion. II Eslac. Drillar,ier.es.lp,iluareedceiceeurte
c .,
oscuridad y ambigüedad. FLORESCENS, tis. com.
rj xxio, ¿mis. f. Cic. Doblez, flexion, la accion vigor y fuerza.
y efecto de doarbl á torcer. Flo exi VOCiS. Cie. La FLÓRESCO, is, scére. n. Cic. Empezar á florecer,
infleIi011 de la voz.11 Declinaciou de un nombre, y á echar flor. Crecer y hacerse mas ilustre.
conjugacion de un verbo.—Ástrorum. Cic. Decli- Eleitees, a, um. Plaul. Lo que toca á las fiares,
naciones de los astros. compuesto ó hecho de ellas. Coranee florece. Plan&
FLEXIPES, édis. com. Ov. Que tiene los pies Coronas de flores. Floren aura. Viry. Prados,
torcidos ó vueltos. campos floridos, adornados, pintados, matizados,
ElExivicE. adv. Pac. V. Flexuose. llenos de flores.
FuExO, áre. a. free. de Electo. Cat. Doblar, Feeluecum, n. Fleurí. ciudad de Francia.
doblegar frecuentemente. FLORreÓLOR ., óris. com. PeIron. De color vivo
FL.EXÜMNES, MIL m. piar. Plin. Nombre de los ó florido.
caballeros romanos, así llamados, come-celeres en FLOaTeómes, a„ mil. Aus. Que tiene los cabe-
tiempo de Rómulo, y despues trossuli. llos floridos, adornados con flores.
Fuenlese. adv. Plin. Con torcedura ó doblez. FLÓRIDA, a'. f. La Florida, provincia de la Amé-
FLEXOSUS, Cic. Tortuoso, que va ha- rica setentrional.
ciendo ó tomando vueltas, retorcido. FI511IDE. adv. Apul. Floridamente.
FLEXURA, 33. f. Se'n. Doblez, torcedura, encor- FLÓRIDÚLUS, a, una. Cae. Floridito. iii112. de
vadura. Flexura verbonan. liare. La inflexion y FLÓR1DUS, urn. ior, issimus. Ov. Florido,
declinacion de las palabras. lleno, adornado de flores ; elegante. Agudo, dis-
FLEXUS, m. Cic. Doblez, torcedura, vuelta creto, lleno de erudicion.
que hace, toma ó se da á algutia cosa. Fiel-as FLentIFER, a, um. Liv. Lo que lleva flores.
wlatis. da. El tránsito, paso de una edad á otra. noideercrum, n. Fest. Fiesta de los romanos,
—Vocis. Quint. Inflexion, mutacion, variacion de la en que se ofrecían las primeras espigas á Céres.
voz.— Verborum. Id. Declinacion, terminacion de FLÓRÍGER, a, uta. 11,71't. V. Florifer.
los nombres ó verbos en sus casos ó tiempos. Feetereeeus, a, um. Ov. El que coge ó recoge
FLEXUS, a, um. part. de Flecto. Virg. Doblado, flores.
torcido, vuelto. Flexi crines. Pelron. Cabellos ri- FieertYPÁnus, a, um. Aus. Lo que produce ó hace
zados. brotar flores como la primavera.
FLICTUS, as. nt. Virg. El choque de una cosa FoInits. yenit. de F103.
con otra. FLÓRÍTIO, bnis. S. Ger. El brotar de las
Fleme, is, ixi, flictura, gére. a. Liv. Dar, sacu- flores.
dir, golpear contra alguna cosa. U Luce. Chocar, FLÓRIUS, um. Gel. Perteneciente á la diosa
encontrarse una cosa con otra. Flora.
FLISSINGUA, se. Flesingue, ciudad de Zelandia. FLOROPÓLIS, is. f. Sanflar, ciudad de Francia.
El°, ás, ávi, átuna áre. a. Cés, Soplar. Plin. FLÓItt.ILENTUS, a, urn. Sol. Florido, adornado de
Forjar, fundir los metales. Fiaba. libia. tic. Se flores.
toca la flauta. FLÓRUS, a, um. Pac. V. Floridus y Fierius.
FLoccieue, a, tim. Apul. Lo que tiene flecos. FLÓRUS, na. Lucio Aneo ó Lucio Julio Floro,
4- LOCCIFÁCIO, is, féci, facturo, ére. a. Cic. y español. Escribió un compendio de hi,s1oria romana,
FLOCCÍPENDO, is, di, sum, dore, a. Ter. Tener, desde Rómulo hasta Augusto, con estilo amano y
estimar en poco, en un bledo. florido, en tiempo de los emperadores Trajano y
t Elocciekeereoee Cie. Lo que se debe estimar Adriana, al principio del siglo u de Cristo;
en un bledo : voz formada por chiste. Feos, iris. m. Cic. La flor que dan los árboles y
floccósus, a, une Apul. Guarnecido de fluecos. plantas en primicias y señal del fruto. II Floran,
FLoccieees, m. Plin. Dim. de adorno de las obras de escultura y arquitectura.
noccus, m. Vare. El Hueco, especie de pa- Flos vid. Luce. La flor, lo mejor del vino.—
samano tejido con hilos corlados por un ludo, de Anemi. Sén. La vejez.-2Éiatis. Cic. La flor de
hilo, lana, seda h otra cosa. j P-ktut. Friolera, cosa la edad.
de poca monta. Flocci fuere o pender e. Ter. Teuer, FooscEmses, dim. Apul. Florecita.
estimar en poco. Non flocci fuere aut penden.Cie. FLOSCÜLE. adv. Cel. Aur. Floridamente.
No tener ni estimar en nada. Elosceeus, i. Cic. Florecita, florecilla, flor
FLÉCES, cuna. f. piar. Gel. Las heces del vino. pequeña. jj Quin!. Adorno de la oracion.
FUMA, f Ov. Flora, diosa de las flores. leeuceecet.e, nt, f Sid. Que habita en las aguas.
FLÓ1ILLIA, ium. n. piar. Dias de fiesta, y Fuucrieülels, i. dim. de Fluctus. Apul. On-
fiestas en honor de la diosa Flora, que se celebra- d ú ola pequeña, leve movimiento de las aguas.
ban con mucha disolucion en fines de abril y prin- • FLUCTIFER, a, upa. Lucr. Que causa olas, que
cipios de mayo. n Vare. Lugares donde hai flores. mueve las aguas.
FILIRMAS. m. f. lé. n. Ov. Lo tocante á la FLuerierteecus, a, une. Lucr. Que rompe ó quie-
diosa Flora. bra las olas.
FLÓEJLITIUS 6 Floralicius, a, un]. Marc. Lo ag F
i Lsli. CTIGÉNA,
ta m. f. Marc. Cap. Nacido en las
perteneciente á las fiestas de Flora.
FLieftENs, tis. com. Cic. Floreciente, lo que flo- leoucleolees, a, atm Avien. Fluctigeles.
rece, esta en flor. U Brillante, resplandeciente. PLUCTIGER, a, una. Fluctifer.
Elegante, agudo, discreto. n Abundante, rico. Flo- Fumo, (mis. f. Plin.
ree cetate. Florenti relate. Luce. De edad FLucTierus, a, um. Sil. Que resue na, que
floreciente, en la flor de la edad. hace ruido con las olas.
FLORENTIA, W. f. Plin. Una especie de vid. FeecTivÁeus, a, um. Eslac. Que anda vagando
Florencia, ciudad de Toscana. por las olas, é agitado de ellas.
FLU F O D 345
FLUC TU Ál3U ND U s, um. Sid. Agitado, conmo- diosa -tuno, á la que tenían las mugeres por abo..
vido, alterado por las olas. garla en los partos y preñados.
FLUCTUANS, tis. com. Cic. Fluctuante, que vacila FLUOR, ¿tris. m. Apul. Flujo, curso, movimiento.
con riesgo de naufragar. Incierto, irresoluto. t FLUSTRA. indecl. n. Fest:Calmas, suspensio-
FLucTuiTim. adv. Afr. Con agitador ó fluctua- nes, cesaciones de las olas por falta de viento.
cion. FLUSTRO, ás, áre. a. Terl. Calmar, ocasionar
FLUCTUkTIO, ónis. f. Lie. Fluctuacion, agita- calina ó bonanza.
cion, movimiento da las olas. II Perturbacion, con- FLÜTA, ay. f. Marc. Lamprea mni gruesa.
fusion. FLATO, áS, áre. n. Luce. V. Finito.
FLUCTUATUS ., a, um. Pita. Pad, de t FLUVIA, w. ant, en lugar de Fluvius. Non.
FLLCTUO, ás, j.Vi, áre. H. Cje. Fluctuar, va. f lé. n. is. Virg.
vacilar, no poder tomar rumbo cierto, estar á ries- FatívtÁTfcus, a, um. Col. y
go de perderse en el mar. Estar confuso, per- FLUVIÁTÍLIS. in. f. lé. n. is. Cic. Fluvial, lo que
turbado, incierto, irresoluto, vacilar, dudar.)) Plin. es de rio.
Nadar. FLUVIATUS, a, urn. Flirt. Ablandado en el riodi
FLUCTUOR, áris, átus sum, ári. dep. Quint. V. 'Trai g o por él, como lo madera.
Fluctuo. FLtiVIDUS, a, una. Leer. Fluidos.
FLucTuOsus, a, um. Picad. Undoso, proceloso, Faüvfto, as, are. Sol. V.
tempestuoso, revuelto, alterado. P1in. Hecho Futmus, m. Cie. El ric. Fluvius recens. Virg.
ondas. Agua viva.
F'LUCTUS, os. nt. Cíc. Ola, onda, movimiento y FLUXE. adv. Vare. Corrientemente. H Am. Con
agitador de las aguas. II Peligro, riesgo, daño. H pereza, descuido.
110r. El mar. Lucr.L4.1. corriente. ell Perturbacion, num. pret. de Fino.
agitacion, movimiento impetuoso del ánimo. Alio FLux▪Lts. f lé. n. is. Tert. Corriente, flúido.
relinquente, _duelas alius excipit. adag.Bien vengas Fumo. ónis. f. Cíc. Flujo, fluxion de las aguas.
mal, si vienes solo. ref. u Plin. Fíuxion, humor que corre á alguna parte
FLuE.N1,tis. cera, Virg. Corriente. Fluens vestís. del cuerpo.
Prop. Vestido que arrastra. Fluentes pueri. FLUXURA, X. f. Col. F. Fluxio.
Jóvenes libertinos.—Baccce. Cíc. Mejillas caidas, Fauxus, lis. ni. Plin. Flujo, curso, corriente.
lánguidas.—Ad voluntalem 110S traill res. Cic. Ne- Faualis, a, lun. Plin. Flúido, corriente. HRe-
gocios que salen á medida de nuestro deseo. miso, lánguido, negligente. Que se pasa, se des-
cornee. Oc. Cabellos ¿elididos al aire. vanece. II Flojo, afeminado. Fluxicin vas. Luc. Va-
i"LUENTER. adv. Luce. Corriendo ó fluyendo sija que se va.
como un líquido.
FLUENTLA, X. Am. La accion de correr lo FO
líquido. Plin. Florencia, ciudad de Toscana.
VLUENTiNI, órum. 711. piar. Plin. Los florentinos, FoeÁLE, is. n. Marc. Venda con que entre los an.
los naturales de Florencia. tiguos cubrían los enfermos el cuello y los oídos por
FLUENTiSONUS, a, una Cat. Que resuena con las no re.sfriarse.illlor. Mediacaña, instrumento de
olas. hierro para rizar el pelo.
FauENTuNf, n. Virg. La corriente de las aguas. FOCÁNEUS palmes. m. Col. El renuevo que crece
11 Arroyo, riachuelo. entre otros dos en una vid.
FLUESCO, is, scére. n. S. Ag. Liquidarse, des- FOCARIUS, ii. Ulp. Cocinefe, el que cuida
leirse, ponerse líquido. del fuego, del hogar, del fogon en la cocina.
FLUIBUNDUS, a, um. Marc. Cap. Flúido, co- FÓcÁRIUS, a, um. Ulp. Perteneciente al hogar.
rriente. Focu.r,Áno, ónis. f Fest. Fomento, calor, abrigo.
D'LuiDo, ás, ávi, átum, áre. Cel. Aur. Hacer FóciaráToft, óris. m. IJig. y
Elido ó corriente. Fóciaaantix, Uds. f Plin. La que fomenta, da
FLui p cs, a, una Col. Flúido, corriente. Flojo, calor, abrigo y reparo.
lánguido. Fluida vestis. Se'n. Vestido Focua'arus, a, um. Suet. Fomentado. Part. de
lacerli. Ov. Miembros lánguidos, d.escaecidos. Fócini.o, ás, ávi, átum, áre. Se'n. y
FLUITANS, tis. com. Lo que nada ó fluctúa. II Foctaaolt, áris, átus sum, ári. dep. Varr. Fo-
Corriente. fl Tác. Vacilante, dudoso, irresoluto. mentar, abrigar, dar calor, reparar.
FLU ▪TÁT10, Oláis. f. Plin. La accion de nadar, Focúa.ts., órum. n. piar. Plaut. El alimento, el
de fluctuar sobre las aguas. susterto del cuerpo.
FLUITO, ás, ávi, alma áre. n. Plin. Fluctuar, Focüao, ás, ate. a. Non. Volver á poner fue-
nadar, ser llevado sobre las aguas. Tác. Vacilar, go en el hogar.
dudar, estar incierto, irresoluto..Fluitare spe.Hor. FOCÜLUS, 771, 411. Cic. Hogar pequeño. L}
Tener una eaperanza incierta. Fuego pequeño. / I Plaut. Vasija pequeña de cocina.
FLÜMEN, ínis. n. Liv. Corriente del agua, agua FOCUNÁTES, una. m. plur. Pueblos de Fosiñi en
corriente.)) El rio. liFertil i_dad del ingenio. Hit- Saboya.
inectat largo ilumine cultura. Virg. Baña el rostro Focus, Cic. El hogar, el fogon, la chime-
con un rio de lágrimas. _numen rivi. Plin. Curso nea. II La casa particular. f) El arad La hoguera. II
corriente de un arroyo.—Verborion. Cic. Torrente Cat. La olla ó puchero de metal 6 barro,para cocer
de palabras. la comida. Focos repetere. Cic. Volver a su casa.
FLOMBNTÁNA porta, w.f. Fest. Puerta del pueblo FónicaNs, tis. com. Ole. Picante, punzante.
en Roma, aesde donde empezaban los caminos fia- Fónickno, ónis. f. Cels. La accion de escarbar
minio, casio y claudio. y la de picará punzar.
FLÜMÍNALES. in. f. lé. n. is. Cel. Aur. FóDíCO, ávi, átum, áre. a.Hor.Escarbar, pi-
FatirmTNEris, a, um. Ov. Fluvial, lo que es de rio. car, pinchar, punzar. Angustiar, apesadumbrar.
de
FLuo, fluxi, fluxum, uére. n. Cíc. Correr, FODiNA, ce. f. Plin. Mina, minero, tiznara' d
manar, deslizarse corriendo, Pasarse, disi- donde onde se sacan los metales.
parse, desvanecerse, decaer. H Venir, proceder, FODIO, is, fódi, fossum, dére.
a. Cic. Cavar. Ij
derivarse.)).Abundar. Capilii jlitant. Cels. Se caen Picar, punzar, pinchar. Follare humum. Virg.
los cabellos. Melle (hacine jliiebat grabo. Cic. Terram. Plaut. Cavar la tierra.—A rva. Virg. La-
Salían palabras mas dulces que la miel. brar los campos. Fodere Hor. Tocar a uno
FLUONIA, Fluvionia ó Fluvonia, se. f. Fest. La suavemente con la mano para av i sarle;darle de codo.

1114,6 FO POR
Páno, ás, ke..Ivd. en lugar de Podio, ere. FÓMENTÁTIO, ónis. Ulp. Fomentara.
Fólazarro, atum, are. a, Yeg. Fomenta:,
Fest. Fecatus. abrigar,
b Ntura
inc ei.r.
FCECÁTUS, yeires.
Fadoious, y sus derivad os. V. Fecundos. ,Cels. Fomento, calor, abrigo
FasuaNs, tis. com. Voy. El que afea, desfigura. reparo. I Remedio, lenitivo, alivio flor. Aliment o.
F0313ÁTOR, cris. m. Gel. El que afea, mancha, FóMES, ítiS. f Virg. Fomento, materia
desfigura. para que se cebe el fuego en ella, yesca. ¡I Gel p'
nonD Á Tos, um. part. de Fcedo. Os. Mancha- mes, la causa que escila y mueve á hacen alguna
do, afeado. 'Violado, profanado, contaminado, cosa.
deshonrado. sFON tia. m. Cic. La fuente, manant i al de agua.
REME, rus, issime. adv. Cic. Fea, torpe, ver- II Principio, fundamento, origen, causa. I I Yirg.
gonzosamente. agua.
Fantlikricos, a l um. Jusl. Perteneciente á las FoNs Aponi. m. Sud. Bailas de Abano en el
confederaciones ó a los confederados. Pasmuno.
FCEDERATUE, a, um. part. de Fcedero, Cje. Alia- Foxs Bellaqueus. m. Fontenebló, villa de ,Pran-
do, confederado, coligado. cia.
REDÉRIS. gen. de Foedus. Fo N s Fbraldi ó Ebraldinus. nz. Fontevrault,
FcaoÉrto, ás, ávi, atum, áre. a. Tác. Hacer villa de Francia.
alianza, confederacion, liga. faiii'"aoNs Paderm. m. Pedcrborn, ciudad de Vest-
FCEDIFRIGUS, a, um. Cic. Quebrantador de la
confederacion, alianza ó pacto. FoNs Rapidus ó Rubidus. m. Fuenterrabía, ciu-
FCEDITAS, f Vealclad, deformidad. Tor- dad de Vizcaya en España.
peza, infamia, deshonestidad. II Crueldad. Fcedi- PONS Salubris, m. Heilbrurn, ciudad de Suelda
tas odoris. Cic. Fetidez. en Alemania.
Ro p o, ás, ávi, atora, are. a. Lic. Afear, desfi- FoNs Solis. Fuente de los desiertos dr- L',Ida
gurar, manchar. Fmdare unguibus ora. Virg. Afear, junto á donde estalas el oráculo de Júpiter Amen.
desfigurar el rostro con las uñas, arañarse el ros- FoNTiois. Fontanalis.
tro.—Alionem nefario crimine. Cic. Acusar a algu- Fontinalia, um. vlu p , Pero.
ó
no de un delito enorme.—olgros. Liv. Talar, arra- Fiestas dedicadas á las fuentes en Roma. á 13 de
sar los campos. octubre.
FcEous, a, um. ior, isdimus. Cic. Feo, disforme. FONTÁNÁLTS I. 7/. ir. Lo to-
M.
n Torpe, afrentoso, deshonroso, iiefandu, aboinira- cante á las fuentes. poi I«. Fest. La
ble. Foedissimum bellurn. Cic. Guerra mili cruel. puerta Capena de Roma, donde es.aba t•72Ti;
Fcaous, éris. n. Confederacion, liga, alian- de la Puente.
za, tratado de paz, amistad, union. II Cic. Pacto, .VoNIÁNaus, a, um. Sol. y
estipulacion particular. II Virg. Lei, órden, regla, FO'ZTÁNUS, a, um. Col. Fontanar, coca cic
norma. Fadus ícere, percuto-e, ferire,. Cíe. Hacer fuente ó perteneciente ;á ella, fontano.
alianza.—Savere. Virg.— Turbare, rescinderc. Id. FooTaiO.Nus, un). Peiteneciente / Pon-
—Neqligere, violare, rumpere, frangere teyo, nombre propL) romano.
contra foedus. Cíc. De eo decedere. Gel. Faltar á FONTÉNÁ (TM, n. Forten¿,-, ciudad de Francia.
la alianza, romperla, quebrantarla. FONTICÓLA, m. S. Ay. Que habita en las
FCELiCITAS, y VIS dCi ivarlos. Y. Felicitaa. fuentes ó junto ellas.
REMEN, iniS. n. V. Femen. Fosrrioünos, m. dian de Fons. Hin 'Fuente-
FCEMINA, y sus derivados. V. Femina.
KENícuum, Foenum y Fcenus, con sus deriva- árum. f. piro'. Marc. Cap. Las
dos. E F'eniculam, Felona y Ferius. musas, las ninfas que viven arca de las fuentes, y
RETE0, y SUS derivados. F. Feteo, traen ssz, origen de ellas.
FáLliCEUE, a, ara. Plin. Hecho de hojas, á mo- FoNrioan, ra, ruin. Inser. Que tiene fuente.
do de ellas. FONTINA us, is. 712• P Mut. I1ios de lasf uentes, 11
FÓLRTiLIS. m. f. la. n. is. Portan. Lo que es Y. Fontanalis.
de hojas ó pertencoe á ellas. Foa, faris. V. Faris.
Fómirio, beis. f. Col. La accion de echar hoja, FORA, 011/ pin•. Col. Cubas de los lagares.
de cubrirse de ella. FóaÁriars. m. le'. n. is. O . Penetrable, lo
Fómierusi, n. Marc. Especie de petlitme de los que se puede barsenar, taladrar, visor.
antiguos, compuesto de simules olorosos. IdóaKoo, inis. • con que señalaban
FÓLIÁ,TÚRA, as. f Vitruv. La diaposicion de las los tejedores la tarea diaria.
aojas de los árboles. FORAMEN, n. Agujero.
FÓLUTUS, a, um. Plin. y FoitÁmíNÁTue, a, um. Agujereado, abierto.
FóLiósus, a, am. Plin. Hojoso, que tiene mucha FoliAmisósos, a, una. Tert. -Acribillado, lleno
hoja. de agujeros.
FOLIUM, n. Cje. La hoja que arrojan y de que Fonas. adv. Cic. Fuera, afuera, de fuera, por
se visten los árboles y plantas. defiera.
Fonnzo, es, ére. n. 5. Ger. Estar ancho, hin- FORAS gérOnes, um. piar. Plaza. Los que
charse á modo de fuelle. llevan, ó sacan fuera todas las cosas.
Foca:lesiva, tis. com. Apul. Que sopla como un FÚRÁTUS, as. m. Lact. La accion de agujerear.
; gua se dilata y encoge corno él. do F
. F0
oo;k(Tli a, .
aai Saliai parí. de Foro. Col. Agujerea-
FOLLICETLÁRE, is. n. Fest. Parte del renio forra- anima. que nada reservan,
da con una piel, y era la que tocaba ó se apoyaba en, i
incapaces de secreto. Stéen;
A'nime
el barco, o estaba alada á el. usd a ocrii ini teF. est. Todo género de mod.Wes,
deFcooarni
FOLLI Ci5LUS, m. Saet. Pelota de viento. -II Liv.
Bolsa, saco de cuero. Folículo, la vainilla en que prFaricaa. aouÉraudt, n. Forcalquier, ciudad de
está la simiente de algun árbol ó planta.
Fonus, is. m. Cíc. El fuelle para soplar el FoacePs, m. Yirg. Tenaza, '7151?-11-
fuego. II/Varo. Pelota de viento. Juv. Bolsa, saco mento de hierro para prender, asir ó coger _algunal'UL .
de cuero, gato para guardar el dinero. costal ILas tenazas ó bocas de los cangrejas.1[Vi
Yourrin. adv. Plaut. En mi saco de cuero. II las piedras grandes
Garabato con
Como una pelota de viento. para levantarlaqs." se agarran
POR FOR 347
FoRcrls. ant. en lugar de Fonje. Fest, FcramAsisa,tri. m. Suet. El que imita, que co.-
~mis, m. S. Ag. Dios que presidía á las pia 6 remeda. U Algun tanto hermoso y adornado.
puertas. FO RMÁTIO, ónis. f. Vitruv. Formacion, la aedo]
FORDA, se, y antiguamente Horda. f Ov. La de formar, fabricar 6 componer.
vaca preñada. FORMÁTOR, mis. m. Sdn. Formador, el que forma
FoaDicinium, n. Ov. Sacrificio de vacas pre- 6 compone. ii Col. El que enseña y dirige a otro.
ñadas que se hacía á la diosa Tierra á 20 de abril. FORMÁTRIX. icis. f. Tert. La que forma, com-
FORE 6 Filtürran esse. fut. de infinit. del verbo pone ó dispone.
Sum. Cic. Haber ó deber de ser, de suceder. Ajis FORMATURA, fe. f. Luor. La for d dura, 6gura,
te venturum fore. Cíc. Dices que vendrás, que has composicion de alguna cosa. forma
de venir. FORMÁTUS, a, um. part. de Formo.
ormo.
(""Cic. F or-
FOREM, eres, fóret, fórent, en lugar de Essem y mado, hecho, compuesto.
Fuissem. Tiempos del subjuntivo de Sum. Cic. FORMELLA, re. . dim. Apio. Horma ó molde pe-
FORENSIS. ni. f sé. n. is. Cic. Forense, lo per- queño en que se forma ó fabrica alguna cosa.
teneciente al foro, tribunal d juzgado. Forenses lit- FORMAI, árum. f. plur. Fest. Rada« 6 calas,
terae. Cic. Ciencia del foro. abrigo para los navíos donde están seguros de los
FORENSIS provincia, Ee. f. Forez, provincia de vientos.
Francia. FORMLE, árum, y Formia, ce. f. Cés. Formia,
FORES. Foris. ciudad antiguamente en Tierra de Labor.
FouFVcEs, um. f, plur. Fest. Tenallon ó tenaza, FoamiÁrium,i. n. Cic. Granja 6 casa de campo de
especie de for.fificacton.11 Formacion de las tropas Citaron en el campo formiano.
en figura de una tenaza abierta. FORMIÁNUS, a, um. llar. Perteneciente á Formia.
jé'ORFYCÜLA, 23. f dina. die Forfes. Plin. Tijerita, Foamice, w. f Cic. La hormiga.
teriazuela tenaza pequeña: dícese tambien de los FonelireÁulers. m. f lé. n. is. y
brazos de 'los cangrejos, escorpiones y algunas lan- FoamicÁrus. m. f. lé. n. is. Cel. Aur. 6
gostas. FoRmicANs, tis. COM. Plín. Que hormiguea,
FORI, óram. plur. Cic. El combes, espacie en bulle ó se mueve como las hormigas.
la n Yubierta superior del navío, desde el palo mayor ForimickTio, ónis. f. Plin. Fbullicion de la san-
hasta el castillo de proa: antiguamente los puen- gre que cubre el cuerpo de granos, y pica y hor-
tes del navío, donde se ponían baterías como ahora. miguea.
11 lia filia, la crujía de la nave. 1
[Lic. Palcos gra- FoamiciNts, a, um. Plaut. Perteneciente á la
dka altas rara ver las fiestas del circo. 1 1 Col. Sur- hormiga.
cos estrechos qne se hacen con el escardillo para Fotolito, ás, ávi, átnm, are. n; Hormiguear, pi-
el cultivo de les huertos. car el cuerpo, tener comezon como si picaran hor-
Is'óara, se. f. Fan. . Enfermedad de los cerdos migas.
que se cree ser correncia. Voirmieúsus, a, nra.Plin. Lleno de hormigas.
FÓRIA, erum. n. plur. Non. Escrementos líqui- FORMICÜLA, se. f. dim..Arnob. Hormiguilla,
dos. hormiga pequehe.
FÓRTCA, Z. f Jiu'. El muladar donde se vierten FORMiDÁRIL/S. 914. f lé, n. is. Ov. Formidable,
al arrojan las inmundicias. temible.
FÓRICÁRIUS, m. Dio. El que saca los vasos FORMiDÁMEIV, 1.11iS. n. Apul. Sombra, fantasma,
inmundos ; el que limpia los muladares. cosa que da miedo.
FORICÜLA, f. dim. Varr, Fuertecilia, porte- FORMIDÁTIO, ónix. f. V. Formido.
zuela. FORMIDÁTUS, a, am. flor. Temido. Part. de
FÓRICtlIARIUM, ii. u. Ins¿,-. 1 . . Tributo impuesto Foirdfaio, ás, ávi, átum, are. a. Cje. Temer cm-
sobre los muladares. cho, tener mucho miedo.
FóRiNee, árur•. f. pilo.. LZSCr. Canales, conduc- Pon y lno, iris. f Cje. Temor, miedo, sobresalte
tos de aguas. grande. I j Pavor, espanto.
FóRiNsáous. adv. Col. Por de fuera, por parte FORMIDOLOSE. adv. Cíc. Temerosamente, con
de afuera. miedo.
Fórtio, is, ire.. n. Escoliasta de Juv. .Echar el es- Foaminómisus, a, um. Ter. Formidoloso, teme-
cremento liquido. roso, lleno de iaiedo. j I Formidable, espantoso,
FóRIÓI.1•9, i. n2. •ai.e•. 21 que tiene cursos. horrible, que pone miedo.
is. Cic. La puerta. El plur. Foses, FORMEDUS, a, um. Cat. Y. Formas.
um es mas usado. 11 La entrada. Furcia obdere ali- FORMILE fiA, fe. f Apul. La hormiga.
c-ui. Ov. Dar ís uno con, la puerta en los hocicos, FoRMo, ás, ávi, átum, are. a. Cie. Formar, dar
cerrársela con enfado. forma, figura á alguna cosa. 11 Ordenar, disponer,
Fóais. adv. Cic. Fuera, afuera, por fuera, de- componer. 11 Instruir, enseñar, educar.
fueea, de la parte de afuera. FORMOSA, se. f. Isla en el mar de la China.
FORMA, f Cic. Forma, figura, hechura, dis- Foumósx insula, w. f: Belisa, en la costa occi-
posicion esterior.11Belleza, hermosura. ¡Modo, ma- dental de Francia.
nera, regla, órden, norma. 11Especie que cae de- FoamósE. adv. Prop. Hermosamente, con her-
bajo del género. j j Quin t. Terminacion, declinacion. mosura.
11 .1d. Moneda. II Ulp. Canal, conducto de aguas. 11
FORMÓSITAS, Mil. f Cje. Hermosura, belleza.
Cap. Decreto, constitucion, órden, despacho del FORNIOSÚLITS, a, um, Varr. Bonito, algo hermo-
príncipe. Forma dicendi. Cic. El estilo, el modo de so. Dim. de
decir, FORMÓSUS, a, um. ior, issimus. Cif). Hermoso,
FoamAnIlis. f n. is. Prud. Lo que se bello, bien hecho, de buena proporcion.
FORMÜLA, se. f. Cje. Fórmula, ejemplar,
regla,
puede formar ó hacer. F ormula lethalis.
FouNikcEus, a, am. Formaceus parles. norma. n Forma, modo, manera. '
Marc. Sentencia de muerte. Formulan: , intendera,
Pared hecha de tievra. Id. Per-
VorotALis. f lé. n. is. Plin. Formal, lo que Suet. Poner un pleito. FUg.inuld: &valore.
Liv. Poner en
pertenece á la forma. Dictare formalem epistolani. derle. lit sociorum formulam referre.
Suet. Dictar, escribir una carta circular. Formale la clase de los aliados.
pretium. Ulp. Precio coman del mercado. FoamüLkatus, ii. m. Quitzt. El <me sabe las fik-
FOaltimErrzum, L n. Licor. Formacion. I i La cosa mulas de la jurisprudencia y lo practica de los trie
formada. bunales.
348 FO FOR
Arnob. Astuto. T el que tiene fuerza, resistencia.
Foamns, a, nm. Robusto,corpu-
Sacrificios en lento, de gran fuerza. II Constante, animoso
FoaNÁcÁLIA, ium. n. plur. animoso, varo-
honor de la diosa Fornace; que se hacían cuando nil. fortis. Ter. Hombre de honor.
se tostaba el trigo en los hornos. lia. Plaut. Familia, casa rica. — Gibes. Pi'
Fourakcáras. in. f le. n. is. Ov. Perteneciente mida de mucho alimento. Fortis in alium 13'1:ta- . 1 o-
á la diosa Fornace. incidit. adag. Halló la horma de su zapato. Irte:f
FORNícARIUS, a, um. Ulp. Perteneciente al FouTirEn., tius, tissíme. adv. Cie. Fuerte, vale-
horno. rosamente, con constancia, intrepidez, firmeza.
FouarÁckroa, cris. m. Paul. Jcl. El que en- FORTiTÜtIO, Mis f. Cic. Fortaleza, constancia,
ciende el horno para calentar el agua de los barios. firmeza, grandeza de ánimo, valentía. Fuerza de
FortatÁcEus, a, um. Non. Perteneciente al horno. cuerpo.
FonakctinA, ae. f (hm. de t'ornas. Juv. La hor- FORTIUNCÓLA, i. f. Pet•on. Mugar fuerte, va-
nilla ó el hornillo. liente.
FoaNAx, ácis. f Cic. El horno que sirve para FORTIUSCÜLUS, a, um. dna. Plaut. V. Forti-
cocer el pan y otras cosas. 110v. La diosa Fornace, culos.
que presidía a los hornos. FORTUITO. ablat. absoluto de Fortuitos. C'e's. y
FORNICÁRIA, EC. f. Tent. Fornicaria, la muges ForcruiTv. ablat. absoluto de Fortuitos. á modo
deshonesta. de adv. Cia. Acaso, por casualidad, por fortuna.
FoltNicártius, m. Tert. El hombre fornicario FORTUITUS, um. Cia. Fortdito, impensado, no
y deshonesto. • prevenido ni imaginado, casual, accidental.
FORNIc/VTIM. ado. Plin. A' modo de arco ó de FORTUNA, a3. Cr ic. Fortuna, acaso, accidente,
bóveda. hado, suerte, destinoll Felicidad, buena suerte,
FORNICÁTIO, amis. f. Fin-u y . Estructura, fabrica ventura. l' Estado, condicion de las cosas y de los
en arco ó bóveda. fl 1 ert. Fornicacion, el acceso del hombres. En piar. Bienes, riqueza, facultades.
hombre con la mugar que no es propia. Per fortunas. Cia. Fórmula de rogar por el bien
FORNÍCkTOR, óris. m. y de alguno, por su vida. La Fortuna fue venerada
Fornicador, el ó la
FORNICA.TRIX, icis. f. Te • l. por diosa en Roma y otras ciudades, en especial en
que fornica, el hombre ó la muger encenagados en Ando y Prene•tina.
el vicio de la sensualidad. FORTÜNÁTE. adv. Cic. y
FortNickrus, a, um. Cic. Fabricado en arco FoRTONÁTim. adv. En. Afortunadamente.
bóveda. Part, de FORTCNÁTUS, a, um. Cica Afortunado, ventu-
FORNICO, ás, are. a. y roso, feliz. ¡I Rico, hacendado, abundante. comp.
FORNIcOR, áris, átus sum, ári. dep. Plin. Do- tior. superl. simus. Fortztnane insola?. Min. Las
blarse, encorvarse á manera de arco ó bóveda. II islas Canarias en el océano atlántico. Part. de
Bibl. Fornicar, cometer el pecado de sensualidad. FotertiNo, as, avi, átuni, are. a. Cic. Afortunar
FORNIX, m. Cic. El arco, bóveda, la fábrica (poco usado). hacer afortunado, feliz y dichoso á
en arco. H El arco triunial.I1 U7, . Lupanar, burdel, alguno.
casa de prostituc.; on ó de rameras. Flintjar, <arana m. piar. Suet. Estantes, arma-
FORNUS, m. Varr. El horno. rios para poner los libros, distribuirlos y guardar-
FORO, as, avi, átum, are. a. Col. Barrenar, ta- los. j I Virg. Fórolo, poblacion de los sahinos
ladrar. FORUM, i. n, Cie. Plaza, plazuela, mercado,
FÓRÓAPPII, órum. piar. Plin. Los naturales lonja, lugar espacioso de los pueblos donde se ven-
de San Donato, ciudad de Italia. den varias cosas. I Foro, juzgado, tribunal para ad-
FÓROAUGUSTA„NUS, a, um. Plin. De la ciudad de ministrar justicia. Ij Col. Lagar donde se pisa la
España, llamada Forum Augusti, del convento ja- uva. Forran bourium. Liv. Mercado de bueyes.—
rz'dico de Guadix. Suarium. Varr. De cerdos.—Piscariuna Varr. De
Fóltócon.:;ELIENsis. m. f sé. n. is. Plin. El na- peces. — Vinarium. Vo • r. De vino. Olitoriura.
tural de I'mola, ciudad de la Italia. Liv. De verduras.—Agera. Cica Ejercer jurisdic-
FÓRÓFLAMINIENSIs. m. f. sé. n. is. Plin. El na- dicion, tener tribunal. Foro cedere. Juv. Ha-
tural de Forflame,'ciadad de la Umbría. cer concurso.— Uti. Ter. Acomodarse al tiempo.
FORÓSULIENSIS. m. f sé. n. is. Plin. El natural Dícese de los comerciantes, que no ponen precio á
de Frejus en la Provenza, ó de Friul, ciudad de sus géneros hasta ver corno va el mercado. Forum
Italia, coquinum. Plaut. Parage de Roma, donde estaban
FijaúNovikl\-us, a, tym. Plin. Lo perteneciente á los cocineros prontos para ir á servir á cualquiera
Bescobio, ciudad de los .rabinos en Italia. que los llamase.
.FOROSEMpRONLENsIS. nt. f sé. n. is. Min. El FÓRUM Alieni. n. Tác. Ferrara, dudad de Italia en
natural de Fosombrone ó Fosombruno, ciudad de la Romanía.
la Umbría en el ducado de Urbino. FORUmApii. n. Cia. San Donato, azulad de Italia.
FORPES, ¡pis. f. Sid. La tijera, propiamente de Fóavat Augusti.n. Plin. Guadix, ciudad de Es-
barbero. pana.
FoRs, tis. f. Cic. Fortuna, acaso, carnalidad, FÓRUM Bibaloram. n. Formila, ciudad de Es-
azar, suerte, destino. Forte fin-tuna. Cic. Por for- paña.
tuna, por dicha. FÓRUM n. Vetralla, ciudad de Toscana.
FORSAN. adv. 1/-2rg. FOZUM Cellaa. n. Focella, ciudad de Toscana.
FousIT. adv. Ros.
Acaso, por acaso, Fónum Claudii. n. Tarantesa, ciudad' de Italia.
FORSITAM. adv. Cic. FÓRUM Clodii. n. Tolsauueva, ciudad de Tos-
FoaTAssE. adv. Cic. quizá, por acci- cana.
FORTASSEAN. adv. Gel. dente, por fortuna. Fórum Cornelii. 7/. I'mola, dudad de Italia.
FORTASSiS. adv. Cic. FÓRUM Decii. n. Ciudad de Italia.
FORTAX, ácis. nt. Cal. El piso enlosado sobre n. PU.
" atm Diayamtorum ó Jutuntorura..
el cual se construye el horno. Crema, ciudad del dominio veneciano.
FORTE y Fortean. adv. Cic. V. Forsan. da F
d ódaeuE lii_ar.rorum. n. Medina de Rioseco, CiU"
stspElca
FORTICULUS, a, uzo. diez. Cic. El que es algo
esforzado. u n. Plin. Forflame, dudad en la
FORTIFICO, la, avi, átum, are. Cel. Aur. For- Umbría.
tificar, dar vigor y fuerzas. .dlíaav. ii Fulvii.
'snozmubsatIF
L Liv. Valencia, ciudad
FORTIS. m. f. té. n. is. flor ; tissímus. Cic. Fuerte, d
deF.
OS F R A 349
FÓRUM Gallorum. n. Cic. Castelfranco, castillo FOSSÚRA, f Col. La cava, la accion de cavar.
en el Bolones,7?oblacion en lo antiguo. Possus, a, um. part. de Fodio. Plin. Cavado,
FÓRUM Julii o Julium. n. Plin. Frejus, ciudad de zapado.
.Francia. FÓTUS, a, um. de Foveo. Cic. Fomentado,
FÓRUM Lebuorum ó Lebevorum ó Libycorum calentado, abrigado, reparado.
Lebeciorum. Plin. Villa del ducado de Milan en el Fózus, us. m. Plin. Fomento, calor, abrigo, la
Nortwes. accion de calentar y abrigar.
FÓRUM Lepidi. n. Cic. Regio, ciudad de Lom- FÓVEA, a f Cic. Hoyo, hoya, boca, caverna,
bardía. cueva.
FÓRUM LiciniióLicidiforurn. n. Plin. Tierra del FÓVEO, és, fovi, foturn,, vére. a. Cic. Fomentar,
Milanes. calentar, abrigar, reparar, dar calor. Alimentar,
Fórzum Limicorum. n. Ciudad de España. mantener, criar. Favorecer, proteger, amparar.
FÓRUM Livii. n. Forli, ciudad en la Ro- Fovere sensus hominum. Cic. Acariciar, halagar,
manía. solicitar las voluntades de los hombres. — Castra.
niuum Narbasorurn. n. Arbas, ciudad de Es- Virg. Estarse dentro de los reales. — Ova. Plin.
paña. Empollar los huevos, fomentarlos con el calor,
FORUM Neronis. n. Forcalquier, ciudad de Fran-
cia. FR
Feraum Norma. n. Plin. Bescobio, ciudad de
los sabinos, y Fornobo, castillo en el Parmesano. FRÁCEO, és, ére. n. Fest. Desagradar. V. Fra-
Fónum Piecarium. n. Piscaria, ciudad sobre el cesco.
Tíber. FRÁCES, play. Plin. Las heces del aceite.
FÓRUM Popilii ó Pompilii. n. Plin Forlimp6- FRÁCESCO, is, cui, scére. u. Col. Pasarse, po-
poli, ciudad un tiempo de la Romanía entre Forli drirse, corromperse.
Cesena. FRÁCIDE. adv. Col. Con podredumbre ó corrup-
Fóuum Sebusianorum 6 Segusianorum. u. Feurs, cien.
ciudad de Francia. FRIclpus, a, um. Cal. Pasado, podrido, corrom-
FÓRUM Sem pronii. n. Fosombrun, Fosom- pido.
brone ó Fosombruno, ciudad de la Umbría en el FRAcno, Onis. f 8. Ger. Fraccion, division de
ducado de Urfáno. una cosa en parles.
FÓRUM Stacieliorum. n. Ciudad sobre el Po en FRACTOR, m. Sid. El que rompe 6 quiebra
tierra de A lijandam,, alguna cosa.
FÓRUM u. Keyserstul, ciudad de la Suiza. FRACTURA, f Cels. Fractura, rompimiento,
Fóp.um Trajani. n. Ciudad de la isla de Cerdeña. quebrantamiento.
FÓRUM Truentinornm. n. Bertinoro, ciudad de FRACTUS, a, um. pul. de Frango. Roto, que-
Italia. brado, partido. Fractus animas. Cia. .15.`nimo afli-
FÓRUM Vibii. n. Biviana ó Castelflores ó gido, quebrantado, mortificado.
Paisana, ciudad rle P 7a/110711e. FRJENATO y otros. V. Frenato.
FóRual V oconii ó r oaoutii. u. Drag-uihan, Luc FRÁGA, Orum. n. plur. Virg. Fresas, frutillas, es-
ó Cauet, ciudad un tiempo de la Galia narbonense. pecie tic moras de color de madroño que tienen mut
Fórtum Vulcani. Plin. Solfatara, lugar cerca buen gusto.
de Nápoles. FítÁcEsco, is, scére. n. Non. Quebrantarse, de-
Fórtus, i.m. Lo mismo que Forum. Non. Plaza bilitarse.
pública. FRÁGiLIS. f lé. n. is. Frágil, quebradizo,
Fonvus, a, ara, (a. Sera. V. Formas. que fácilmente se romped! Caduco, perecedero.
FOSSA, W. f. Cia. cosa, hoya. II Foso, espacio Aguo? fragiles. Ov. El hielo.
2.)rafundo que circula ara fortaleza. FRÁGILiTAS, átis. Plin. Fragilidad, facilidad
FOSSA Clodia, f Quioza, ciudad entre de quebrarse. Cia. Debilidad, flaqueza de la na-
Adria y Venecia con puerto al mar adriático. turaleza humana.
Foss.k Corbulonis, f: El Lec, vio de Holanda. FRÁGISCO. Pac. V. Fraoesco.
FOSSA Drusiaaa, Tác. El Isel, rio del pais FRÁGIUM, u. Apul. V. Fractura.
de Geldres en A Iemania. FRAGMEN, mnis. n. Virg. y
FeasAMariana, w. Plin. Fos, ciudad de Fran- FRAGMENTUM, u, Cia. Fragmento, pedazo,
cia. parle, porcion de alguna cosa quebrada.
FossA Mesanica,aa. f.Piin. Canal de San Alberto FRAGOR, óris. m. Liv. El sonido. ruido, estrépito,
desde el Po á Rayana. estruendo de lo que se quiebra y de otras cosas fi
FoasA. Neronis. f. Tác. Licola, canal que intenté Fracaso.
T.Nr •rou desde el golfa de Puzol hasta Ostia. FRÁGÓSE. adv. Plin. Con fracaso, con gran ruido
Fossa Rheni./ Cic. El canal del Ithin. y estruendo.
, 'oss:E ó Fossiones Philistinm. piar. Plin. FRÁGÓSUS, a, um. Virg. Lo que hace mucho
Fosone á Tártaro, una de las bocas del Po. ruido y estruendo. ¡la,. A i spero, fragoso, intrin-
FOSSIE Papirianw. f pl. Viaregio, ciudad de cado, lleno de malezas, quebradas y breñas. Luer.
()sauna. Frágil; quebradizo.
FosskNu g , 9z. Fosano, ciudad del .Piamonte. FRAGRANS, tis. com. Virg. Fragante, odorífero,
Foss.T.Tum, n. Veg. Fosado, el hoyo ó foso. lo que echa de sí buen olor o fragrancia.
Foss.krrus, 1. m. Gocs. Término en los campos. FRAGRANTER. adv. Sol. Con fragrancia, con olor
FOSSÍLIA, n. plur. Fósiles, sales que se ha- suave y subido. •
llan en las entrañas de la tierra. FRAGRANTIA, f. Val. Fragrancia G fra-
Fossais. lé. n. is. Plin. Lo que se cava, gancia, olor suave.
se saca cavando de la tierra. FRAGRO, ávi, áturn, are. n. Marc. Oler ma-
Fosal°, Oras. f Cie. La cava, el acto de cavar. cho, despedir de sí mucho olor, g sí bueno como
FossiTIUS y Fossiclus, a, um. Plin. V. Fossilis. malo, aunqué mas usado es en el primer sentido.
Fosso, ás, are. a. ;fan-. V. Fodio. FRÁGUM, n. F. Fraga.
Fossou, m. Virg. El cavador. filapador, gz:y. af l daL alosfraziegau, os(I'g'c'erwm.us
;arin'áac. anaode.°)
•/ soldado destinado í trabajar con la zapa, y a dardo
FRí ó EaAz
m. plur. Los francos, gentes de
abrir minas. FRANCI, órum.
apoderaron ti,
Fossin,a, ae. f. dim. Cal. Fosico, foso pequeño. Alemania, que, pasado el Rhin, se

FRA I? ft E
350
las Galias, y de su nombre se llamaron en general FRAUDÍGER, a, um. Ter!. F. Fraudulentns.
FRACDIS. gen: Fraua.
Francia. Los franceses.
de

Faanno, ás, ávi, atarla Tire. a. Cic. Defraudar,


FRANCIA, te. f. La Francia,
reino de Europa.
La isla de Francia, provincia de este rezno. engañar, usurpar, despojar, burlar con fraude. II
FRANCIA orientalis. f. La Franconi
a, provincia hurtar, privar, quitar, robar. Fraudarestependium
de Alemania. Cer •. Retener, quedarse con la paga de los
FRANCICA, se. f. Francica, pueblo del reino de soldados.—Sonino. Ore Estorbar el sueno.—Suunz
Nápoles. genium. Plaut. Negarse, no concederse el menor
Fittorcícva, a, un/. Perteneciente á los francos ó p!acer.—Debito. Cic. No pagar lo que se debe.
franceses. Frtisamó,sus, a, cm, Acc. V. Fraudulentas.
FRANCIGÉNA, Fe. ni. f. Francos, natural de la Fnauntjeerarraa. adv. Fraudulenta, falsa-
Francia. mente, con malicia, dolo y engaño.
FRANCOBERGA, f. te. Franquemherg, ciudad de FRAUDÜLENTIA, w. Plaut. Fraudulencia, fal-
Hese en Alemania. sedad engañosa, mala fe.
FRANCODALIA, fe. f. Franquendal, ciudad dipa- FRAUDULENTUS, a, cm. Cic. Fraudulento, enga-
&tillado del Rhin. ñoso, fingido falaz, malicioso. comp. flor. aup. tis-
FRANCOFURTUM. n. Francfort, ciudad de Fran- simus.
conia. Ciudad del marquesado de J3randem&ourg. a, um. Paul. Jet. Frandulen-
FRAXCÓNES, una. ni. plur. Los Francos, pueblos tu
de Franconia. Fa
Faaus, dis. f Cic. Fsaude, engaño, malicia, fal-
FRANCÓNIA, m. f. La Franconia, la Franeia sedad, delo. Daño, perjuicio, detrimei.ro, pérdi-
oriental. da. ';• s antero c a pit alc ad m !era, Cje. Cometer
171

FaaracdPi'mas, is. f. Villafranca, ciudad de Fran- un delito digno de pena capital. Erzeidi es.se. Cic.
cia. Ser, servir de dañe ó perjuicio.
RxNcus, a, urn. S. Ger. Lo tocante á íos francos. Faausus, a, um. Pesl. El que ha cometido frau-
FRANCO, is, frégi, fractem, ngére. Cte. Que- de. ÍÍ Engañado, burlado.
brantar, quebrar, romper, hacer pedazos. Demo- FRAX, ácis. f. V. 1:Preces.
ler, destruir, arruinar,. asolar, abatir, derribar. II FRAXATOR., (mis. 77/. Fest. El centiuela, que
Humillar, mortificar, vencer, sujetar, reprimir, está de guardia. -
contener, .H Ablandar, suavizar, sosegar, aplacar. FRAXINLUS, um. Virg. De tiradera de 11-?sao,
Fraugere firrorem,. Cic. Reprimir el furor.—,Vdent. FRA.X.ÍNUS, f. 1-) El fresno, árbol.
Cia. Quebrantar la fe, faltar á su pairibra..—Dinaz FRAXO, are, Fest.Dar vuel/ a á la centieela,
ero.Hor. Pasar el din bebiendo.—Gulam laqueo. á la guardia, hace/ la ronda.
771

Echar un lazo, un cordel al cuello, á ar- n. 2aireees, ciudad de Franela.


ganta.—Aminiet Cic. Enternecer el corazoe.— FREGELLS:, druin. piar. 1-,`regelas, ciudad
Bigreilatem. Cic. Abatir I-. dignidad, hacerla des- y colonia del Lacio.
preciable.—.Narean. Ter. Naufragar, padecer -can- FRECELIANI, briol,. ni. piar. Lie. bus f eeg,ea- i
fragio.---Mandata. ilor. Contravenir á las órdenes. nos, nata:ales 6 moradores; de Fregeías.
—Peonas. Lic. Disminuir las pelas. — Se iprum. FREG w r,L. ,,,NUS, a, len. Una Le perteneciente á
Cic. Reprimirse, contenerse, hacerse fuerza.— Lo- F regulas.
ros. Marc. Acalcar la cama echándose en ella.— pral. de I•'rang-o.
Equ/n. Sil. E omar, manejaran eebalic..—Se PRÉ. - .1'IBUNLIT.:, ;•5, uno. CV. Que place /nacho
Cje. Acabarse, debilitarse con los trabajos. ruido. II Rabioso, irv.cuaia.
FRASCATA, e . f Frascati, ciudad cerca de Ro
E Fe,tairaaus, a, mil. Eeicc. Que hace mucho
In

FRATELLUS, í. m. Fraterculus. Dini. de ruido, que brama,


FkIÁTER, tris. in. Cic. Hermano. II Hor. Amigo. .i.q.taaleaa, tic. coso. Que brama, que linee
II Aliado. j l Amante. runcho ruido y espantoso. !'''ventees equas. flor.
t FR.S.TERCI.R.0, áS, are. n. V. Fratro. Caballo atm relincha.
FRÁTERCÚLUS, m. dfm. Jitv. Hermanito. Fea- Ealminas, a, urea 0o. V. Yremons.
u s.
teecalue gegantiern. Id. Hombre sin padres ni eine- Cia. Gran ruido, estrépito,
pasados conocidos, que se podría llamar hijo de la estruendo sordo y espantoso. Freiviies cquoruni.
Tierra, como los gigantes. Relizielio de los caballos.
rit.Á TERNE. Ojo. Fraternalmente, como FitÉmo, is. mei, m'ama, ére. si. T'ira. Bramar,
hermanos, con amor y buena correspondencia. hacer ruido ¿", estrépito lacere. II Virg. Relichar,
FIUTER.NiTAB., átis. Tác. Frateruidaa, amor y Se a I ribe a e á las ir's(") C1( a:z do Mlle O 3 1121¿:•2iii-
union entre hermanos. nein en Toa: baja. Rumor f •emit /a thealro.
FRÁTERNU8, a. uno llar. Fraterno, tocante á los El teatro resuena con el llanto, aplauso y ruegos.
hermanos, simal ore frcuirbaiit. Vi •g. Todos murmu-
C1771,Cii

FR ,.LtTILLI, Mann. m. piar. Fi Fluecos ó fran- raban de indignacion, Q ueja y eonininacion. Fre-
jas de los tapices ó tapetes. nte:int omites licet. Cia. Aunque todos lc, murmuren,
FRiTRIA, se. f. Fest. La cañada, la muger de/ se queje), lo sientan.
hermano. Fsiimea, Mis. n/, Virg. Fremitos.
Fakralci.DA, se. m. f. El fratricida, el nta-
Cia. FitÉNaToa Cris. ni. Plin. men. El que enfrena,
lador de hermano.
su pone el freno, H El que refrena, modera contiene
FRÁTRO, ás, are. n. Fest. Nacer, crecer á un como con freno.
mismo tiempo como hermanos. FRED;ATCS, a, um. port. de Freno. /-E''C ' "fre-
FrcranÉeEs. m. plur. 8. Ger. Primos berma- ,nwadeos., rseriflrenLaadoca.lg aelolenrtiezido, reprimido. Prenota
nos, hijos de hermano.s.
FRAUDÁTIO, ónis. Cic. Defrandaa'on, fraude. eess tis. com. Cic. Frondiente, rabioso,
iratc'eltmadraou,
Feaunkroa, óris. Cic. Defraudador, engaña- a quienn crujen los dientes.
dor, embustero. FRENDEO, es, ni, ere. a. y
Cic. Crujir,
FRaranlróatus, a, um. Dig. Propio para defraua FRENDO, is, freasum, ndére. los dien-
..Rornper con
dar y engañar. rechinar los dientes.irlalcrunaldai.a
Faaaakritix, deis. f. TM. La que defrauda y tes. Tener rabia, o, crujir
engaña. FRENDOR, ¿flia. Veg. Rechinamient
VaitaiTua, a, um. pant. de Fraudo. Defraudado, de dientes. Freno, bocado, bri-
engallado, despojado por fraudes, burlado. Fataral, oren/. ni. plan. Cia.

FRE FRI 351


da ele caballo ó mula. Frenos/W .0d injicere. Cze. Fai‘taitas. f le. n. is. Pila. Lo que fácil.
Contener, reprimir el furor. mente se desmenuza reduce á polvo.
FRÉNIGER, géra, géruta. Estac. Enfrenado, que FRIATIO, ónis. f. pic. La accion de derinenn-
lleva freno. Prenigera ala. Estac. Ala de caba- zar.
llería. FRIÁTVS, part. de Frio. Luc. Molido, dei.
FRENO, ás, iivi, átum, áre. a. Cés. Enfrenar, menuzado, reducido á polvo.
poner el freno. II Reprimir, contener, refrenar, mo- Fruntutainu, Friburgo, ciudad de la Alsacia.
derar. iEnioniain Pelias •enabat. Flac. Pé- Fantuscüaum, Ulp. Rencilla, riña y ofensa de
lias gobernaba la Emonia, reinaba en ella. poca monta entre marido y muger.
FRENTÁNI, ór nin. 112. plan Los samnitas, pue- FRICÁMENTUM, del. Aur. y
blos de Italia. Faicázto, ónis. f. Col. Flotadura, la accion de
FaitNum, n. Virg. Cic. El freno con que se su- flotar o estregar.
jetan las caballerías. La brida, las riendas. ¡I Go- FRICKTOR, oris. m. Cel. Aur. El que flota„ es-
bierno, sujecion, imperio. Frenum mordere.
á Cic. Morder el freno, rehusar la obligacion, re- treflicaTiux, icis. f. Marc. La que flota ó es-
sentirse de la correccion justa. Adsultare frenis. trega.
Hor. Discurrir con la caballería. FRICÁTURA, se. f. y
FRÉQUENS, tis, tior, tissimus. Cic. Frecuente, Fiticam, us a/. Plin. Fricatio.
contiguo, repetido. 14 Copioso, numeroso. II Fre- FRICÁTUS, unt. Flotado, estregado. Part. de
cuentado, lleno, poblado. Frequens sententia. P lin. . Flaco, as, .ávi, átuni, y cui, ctum, áre. a. Virg.
unen. Sentencia comprobada por muchos.— Sena- Frotar, flotar, estregar y sobajar con las manos
tus. Cíe. Senado pleno. alguna parte 'del cuerpo. Pricantem frica. adag.
FRÉQUENTÁMENTUSI, n. Gol. Frequentatio. De lin.cnicrenti gene mereri. adag. Al fraile lo que
FRÉQUENTÁRIUS, a, um. Fest. Y. Frequens. te faz, Lile. ref.
FrtÉoufavrkno, ónis. f Frecuencia; fre- FRICTIO, ónis. Cels. La friccion, fricación,
cueutacion, repetic;oa, continuacion. Frequentatio freg-acion, friega en el cuerpo.
argunilizior:uu. Cie. Multitud de pruebas. FaiaTus, us. Jur. Frictio.
FaÉgtsNaatziaes, a, um. Gel. Frecuentativo, lo li.n Icus, a, mn. parí. de Frico. Ja y . Fregado,
que 51 .yuilica, ecuencia. estragado. Fricla ova ex aleo. deis. Huevos fritos
FRÉQUENIii.TOR, óris. Tert. y en aceite.
FaaÉatilaaa anua, icis, f. El ó la que frecuenta. Fnical. pret. de Frico.
FRÉQUENTÁ TUS, a, am. pa•t. de Frequento. lartiuÉno,milis. f. Vare. Friura, frialdad.
Frecuentado, repetido, usado, hecho frecuente- FaicSaÁcto„ is, ere. Y. Frigefacto.
mente. FitinÉaacTro, ónis. f Cel. La accion de enfriar
FRÉQUENTER, tus, iss'ime. adv. dic. Frecuente- O resfriar.
mente, á menudo, con rcae.ticion y frecuencia. I En FaiaÉ,aacao, ás, áre. a. frec. Piunt. Enfriar.
gran niírnel o. FRiGÉFACTOR, arria. ni. ¿jets. El que enfría.
Falauaaata.„ x. dic. Concurso, multitud, FRIGENS, tis. COM. Si/. El que tiene frio.
coma:nene:a de muchas cosas ó personas. FitRi ao, 'és, ere. n. Ter, Tener frió. j; Descaecer,
FitíQuENTinicus, um. Cal. Grande hablador, entibiarse. I¡ Cesar, estar ocioso.
FRÉQUENTO, 1±Vi, átUrni -;tre. dic. Frecuen- FRiGÉRINS, tis. com. Cal. Lo que refresca.
tar) repetir, continuar. 11 Pol '..!ar, llenar, hacer nu- .FitiaÉrtkno, Onis. f Apul. La accion de refres-
meroso, congregar, juntar. Frequentare aliquem. car, de dar 6 comunicar frío.
dic. Frecuentar á uno, su casa, visitarle á menudo. FRIGÉRÁTOR, óris. ni. Apul. E) que refresca, da,
' RESSUS, um. para. de Frendo. Coi. Majado, comunica frio.
machacado, molido. FRIGÉRÁT4Rium, n. Apic. Frigidarium.
FRÉTaaa, is. H. Apic, El rallo para raspar, y el FiticaÉrto, as, áre. a. Cal. Refrescar, enfriar,
almirez para machacar. dar 6 comunicar frío.
ra. f I. n .dm. Lo perteneciente is, scére. n. Cat. Enfriarse, ponerse
al estrecho 6 brazo augusto di> mar. frio.
:1'itf:TEN3191' m. f. '4é O. is. Fretatis. FKdinaatum„ n. Lucil. Lugar, garage frio ó
n, dic. Estrecho, brazo angosto de fresco para guardar los comestibles, como la des-
arar. II Cíe. El faro de Mesilla, el primer • estrecho pensa ó cueva.
que conocieron los romanos, y el mas frecuentado Faiainartaus, a um. Vitruv. Propio para enfriar.
t.te ellos, in frr-ta dm)n jlavii current. trirg. Mién- FIIIGIDR. adv. ius. issime. Gel. Fríamente, con
tras los ríos corran hacía el mar, Fretum adolescen- frialdad, con frio. Sin gracia.
ti.41'. Flor. El fervor, el ímpetu de la juventud. l''Itiffi)ÉFACTO, frs, áre.a.Pla.ut. P.Frigefacto.
i:'nkruar Aniani.- n. El estrecho de Anian en la iGibiuseüLus, lun. Gel. Fresco, algo frie.
A;nerica. L'aaGino, á.s, are. a. Cel. Aur. Refrescar, en-
FaÉataa Australe. n. Estrecho de Schouten. friar, dar ó comunicar frio.
FaZTum Britannicum. n. El paso de Cales entre 1.n 'itioinúaus, a, um. Cal. 1'. Frigidiuseulas.
il `ranaia e Inglaterra, canal de la Mancha. Dim. de
FliaTtaa n. Lic. Estrecho de Negro- Falcious, a, am. Cje. Frio, cosa fria. f¡ Virg.
ponto. Muerto, moribundo. H Lleno de miedo. ¡1 Sin fuerza
Failaum Gaditanum. n. Plin.- 1.1ereitleun t . Id. ni eficacia. VI Insulso, inepto. Frigidce et inconstan-
— Oceani. — Ilispanum. Claud. ú Ostiun tes litte, •,ce. Cte. Carta fria, frívola, sin sustancia,
Oceani. Flor. Estrecho de Gibraltar entre el .Afi- de frioleras y frialdales.
ca y Espiada, FRIGILLA, f Y. Fringi:la.
Fraarum n. Y. Fretum Britaunicum. Faino, is. clon, gire. a. Cte. Freira , que
Fatrtau Magellauicum, n. Estrecha de Maga- FRIGóRiFi cu S, a, una Gel. Lo que da frío,
itánes en la Atniirica meridional. enfría ó refresca. Graznar el
FRÉTUNI ó Siculum. n. El F'aioüw, as, are. st. Aut. de Fil.
faro de Mesina entre Sicilia y dalabrla. grajo . cai
alocontraria
ioo, cualidad r
FRÉTUS, a, una Ter. Fiado, confiado sostenido. l'a-pus, bija. n. Cíe. El frí •
us. m. Cic. El estrecho, tapaciu angos- al calor. ilTresc uta, ralealac n del e fi
Des-
to, intermedio. II &u. Sosten, apoyo. La muertedl Firg. Temblor, miedo. 11 Piro.
sn FR FR tr
caecimiento, impedimento . j I Frialdad, ineptitud. 14 Plin. A' la frente. Frons Af • icw. El cabo de
p R o NETskpLeErá
Buena
Sén. Amistad, favor perdidoUn poco de frio.IIFrial- i s.
FR ibuscúeum, i. n. Tert. Liv. Adorno que ponían en la
dad, interropcion del cariño. entre dos pie se aman. frente á los caballos y elefantes.
FE' Fiugutio, Frigultio y Fingultio (de FRONTÁTUS, a, um. Vilma,. Lo que esta en k
todos estos modos se halla escrito, aunqué el pri- frente ó forma cara á dos partes.
mero y segundo parecen mas seguros), is, ire. n. FRONTINIÁCUM, í. n. Frontiñan, ciudad de Frar.
Yarr. Hacer al hablar un ruido como el de las cia.
cosas ene se frien. II Plaut. Hablar como balbu- FRONTINUS, Sesto Julio Frontino, patricio
ciente o tartamudo. I I Farr. Imitar la voz del ave romano, autor clásico del tiempo de Dorairiano,
fringilago, llamada monge. Nerva y Trajano; escribió de los acueductos, y se
FRINGILLA, Frigilla ó f Marc. El le atribuyen los libros de los estratagemas, auriga/
fringilago ó monge, ave que tiene en la cabeza un no son de la misma pureza (le estilo. II diro Julio
copete en figura de capilla. Frontino, autor Cambien clásico de la cualidad y
Fimo, ás, ávi, átum, are. Farr. Desmenuzar, límites de los campos y de las colonias. Va entre
desmi.‘jar, moler, machacar, reducir á polvo. los escritores rei agraria, que publico' Goesio.
FRíRiTUS, us. ni. Ac. en Cic. F. Fremitus.
t. RISIA, FRONTIS. gen. de Frons.
is. f. La Frisia, pais de Alemania. FRONTO, ónis. ni. Cic. El que tiene mucha
FRISII, Órurn, 6 Frisiones, um. plus. Plin. Los frente.
frisios ó frisones, pueblos de Alemania y de Italia. FRONTO Cornelius. m. Cornelio Fronton, maes-
FR1sINGA, te. f. Frisinghen, ciudad de Alemania tro de elocuencia de 31. Antonia° el filósofo y del
en la Baviera. emperador Vero. Gel. Otro, autor del libro de la
FRIT. indecl. Farr. Lo que está al cabo de la es- diferencia de las 'palabras, que va entre los gramá-
piga ya madura, y es mas pequeño que el grano. ticos de Putsquio.
FRITILLA, f Plin. Especie de torta que se FRONTONIÁ NUS, um. Dig. Lo perteneciente á
usaba en los sacrificios. Fronton.
FRITILLUS, m. Marc. Especie de cubilete de FRONTÓSUS, um. 8. Ay. Lo que tiene muchas
madera ó metal, en que meneaban los antiguos los frentes. II Id. El que no se avergüenza.
dados para tirarlos despues. FRUCTIFER, a, um. Gol. Fructífero, que lleva
Faimmo, is, ire. Van'. Cantar ó chillar co- fruto.
mo las golondrinas. FRUCTTFiCÁTIO, Onis. Tert. El acto de fruc-
FRiVOLA, mama. si. plan Juv. Muebles de peco tificar.
precio, frioleras. Fest. Vasijas de barro rotas. FlUCTUICO, ás, are. a. CalpU111. Fructificar,
FRiVOLÁRIA y F'ribularia. Fest. Nombre de una producir, dar fruto.
comedia de Plauto, que se ha perdido. FaucTificus, um, y
FRIVOLDS, a, um. Plin. Frívolo, vano, inútil, FRUCTUÁR1US, a,
um. Col. Fructífero, fructuoso,
161, sin sustancia. que da, produce fruto. Lo perteneciente á los
FRIXA, Fe. f Plaut. Fritada ó fritura. frutos. FrUClUariiL3 ,servics. Dog. Siervo de quien
Fnaxtuttum ó Frictorium, n. Pira. La sarten uno tiene solo el uso y otro la propiedad.
para freir. FRUCTUY.ruus, m. Utp. El usufructuario.
Faixus, a, um. Gas. Frito, cosa frita. FIIUCTUOSE. adv. S. Ag. Con fruto, fructuosa-
FRONDÁRIUS, a, um. Plin. Lo perteneciente á mente.
las hojas. Fiwc'ruósus, a, um. ior, sissTmus. Cíc. Fruc-
FRONDÁTIO, f Col. La poda, la accion de tuoso, que da fruto, provechoso, útil.
podar o escamondar los árboles. FRUCTUS . , us. m. Cic. El fruto, todo lo que pro-
FRONDÁTOR, m. Virg. El podador, el que dure la tierra, los animales y plantas, y cuanto en
poda las viñas o árboles. general es útil ar aprovechu.11 Utilidad, ganancia,
FRONDENS, tis. com. Virg Lo que echa hoja. provecho. Ij Ulp. Usufructo.
FRONDEO, es, ui, ere. 22.`erg. y FeúnÁms..m. f: lé. is. Cir. Frugal, sobrio.
FRONDESCO, is, ere. n. Cic. Empezar a echar moderado, parco, económco. Es mas usado el
hoja, á estar frondoso. compa • at. lior. y el s'upen lissimus.
FRONDEUS, a, um. Virg. Hecho de hojas y fron- FRÚGÁLITAS, atas. Cíc. Frugalidad, econo-
doso, lleno de ellas. mía, templanza, inoderacion. II Apul. Provision de
FRONDIOOMUS, a, um. Fruti. Lo que tiene hojas víveres.
como cabellos. FRÚGÁLITER. adv. Cic. Frugalmente, con so-
FRONDIFER, a, um. Lucr. Frondoso, lleno de briedad, frugalidad y economía.
hojas. j FRÚGAMENTA, ()ruin. n. piar. Fest. Las re-
FuoNninzus, a, lun. Boca. Aquello por cuya colecciones de los frutos.
causa se caen las hojas. FRÚGÉRIA, Fe. f Diosa de los frutos de la tierra.
FRONTIS. genit. de Frons. FatsEs, guiri. f. piar. Cie. Bienes 6 frutos de la
FRONDOR, áris, átus sum, ári. dep. Col. Desho- tierra.
jarse, pelarse, quedarse sin hoja. FRUGESCO, acure. n. Prud. Fructificar, dar.,
FaoN-oósus, a, um. Liv. Frondoso, lleno y adoe llevar frutos.
nado de hojas. FRÜGE. indecl. ú dat. de Frun, no usado. Homo
FRONS, dis. f. Virg. La hoja del árbol. IlHor. La
corona de hojas de arboles.
f
rugi. Cic. Hombre de bien, moderado, templado,
sobrio. Dícese de los siervos trabajadores y útiles,
FRONS, tis. f. Cic. La frente. H Fisonomía, traza, del hombre económico, atento y cuidadoso de sus
presencia este rior. j 1rib-uy. Frontispicio, fachada. cosas, y de todo la yhace con poco gasto.
li Pers. Pudor, vergüenza. Frons illi perdita est. FROGIFER, a, um. O e nse.
Pers. Ha perdido la vergüenza. — Rotce. Fitruy. FRÜGIFÉRENS, tis. COM. Lucr. Fructífer o , zobsore-
Circunferencia de una rueda. Frontera attolle•e. tiloso, lo que da fruto. Frugifer. 0;
Estac. Tomar un aire altanero. — Ferire. Cíc.— nombre de Baco, á quien adoraban los egipez.is
esto es, el sol
Gedere, Quid. Indignarse, encolerizarse, en cuyo figura de leon, y entendían ser Osíri •,
caso por lo regular se da el hombre un golpe en la padre de todos los frutos.
frente. Fronti nunca fieles. Pers. No hai que fiarse t oRsü.ol'auus, a, uní. Ov. El que recoge los
en la apariencia. A. fron t,e. Cia. Por delante, por fr uF
enfrente, por el ó la frente, de cara. In fronte. FRÜGIPÁRENS. coM.Foriali. y

F R. U F U G 353
FatIlofaS. RUS, a, um. Avien. V. Frugifer. FausTfiattst, n. Plaul. Pedacito, trocito. Dim.
FROGiPERDA, w. Plin. A'rbol cuyo fruto se de
pierde. FursTtu, n. Cic. Pedazo, trozo, fragmento.
FRUMS. gen. de Frin. FR ÜTEcTósUs, a, um. Col. Lleno de arbustos y
FRUISCOR. Gel. V. Fruor. plantas.
FRUiTÜRUS, a, urn. Cic. El que ha de gozar. FRUTECrUM 6 Frütétum, nr. Col. Plantel
FuniTus, a, um. part. de Fruor. Ulp. El que ha almáciga, donde hai muchos árboles para tras-
gozado. plantar.
FRÜMEN, n. Donat. La laringe, la cabeza FRÚTEX, íCiS. Virg. Arbusto, arbolillo. ti El
de la traquiarteria por donde pasa la voz. f) Arnob. tallo de cualquiera planta. 1' Plaut. Bruto, maja-
Especie de torta usada en los sacrificios. dero : oprobio que se dice á alguno,
FRUMENTACEUS, a, um. Veg. y FRÚTICÁTIO, ónis. f. Plin. Produccion de ma-
FRUMENTÁRIUS, a, MIL az. De trigo, y lo to- chas varas ó ramas en los arbustos.
cante á él. FRUTiCESCO, is, scére. n. Plin. Echar, producir
Fatimasrramez, m. Cic. Comprador de trigo. muchas ramas 6 renuevos.
fiar. Víct, En tiempo de los emperadores era lo FRliTiCETUM,i.n.V. Frutectum.
mismo que agente de negocios. ii'auTico, ás, ávi, aluna are. n. Col. y
FRÜMENTATIO. onis. f Cés. Recoleccion de gra- FauTicoa, aria, átus sum, ári. dep. Oic. Echar,
nos, de forrage, 11 En la milicia la partida de los pulular, salir, producir muchas tallos, varas, ra-
soldados que sale á hacer provision de granos. 11 mos ó renuevos.
Suet. Cierta dádiva de trigo que hacían los empe- F'airricósus, a, mis. Ov. Abundante de ramas
radores al pueblo. y arbustos.
FRUMENTATOR, óris. ni. Liv. Recogedor, com- Faux, (no usado) frúgis, fragi, frügem, früge. f.
prador ó proveedor de granos para el ejército. Col. Fruto, produccion de la tierra: dícese de los
FRñMENTOR, iris, átus sum, ári. dep. Cé • . Re- granos y legumbres, y de las frutas de los árboles.
coger, hacer provision de trigo.II Forragear. Experlia frugis. flor. Cosas vanas, sin sustancia.
FRUMENTUM, n. Varr. El grano, el fruto que Ad fragent bonani se recipere. Cic. Retirarse a una
encierra la espiga de cualquier género. El trigo. manera de vivir honesta, virtuosa. Frugeni facere.
Frumentum triiiceam. Marc. El trigo. Plaut. Hacer bien.
Fammiscoa 6 Fruniscor. Plant. V. Fruor. FauxiNtist, n. Frisinghen, ciudad de Baviera.
FRUNITUS, a, um. Cut, Prudente.
FRUNS, undis. ant. en lugar de Frons, ondis. PU
FRUOR, éris, fruitus ó fructus sum, frui. dep.
Cje. Gozar. Frui ingenio sao. Ter. Vivir á su mo- FUAM, as, at. ant, en lugar de Sim, sis.sis, sit, fue-
do. seguir su genio. rim, fueris, fuera, fiara, fias, fiat. Plaut.
FRUSiNAS, átiS. com. Liv. Propio de la ciudad Füc.E, arma. j. plur. Col. Manchas, pecas en
Frusinone. el rostro, y las aguas 6 yerbas con que se quitan.
FRUSNÁTES, nra. plur. Plin, Los naturales FUCÁTE. adv. Aus. Con afeite aderezo ú com-
6 habitantes de Frusinone. postura.
Fausisio, JUV. Frusinone, ciudad de Cam- FÜCÁTIO, ónis. 21pul. La accion de afeitar,
panica ó del nuevo Lacio, hoi Fruselone ó Frumilone aderezar, componer, con especial el rostro.
pequeño castillo en, la campaña de Roma. FÜCÁTOR, óris. na. Sol. El que adereza, com-
FRUSTATIM. adv. Plin. A' ó por pedazos. pone ó hermosea con algun licor.
FEUSTILLATIM. adv. Plaut. Por pedacitos, á FUCATUS, a, um. part. de Fuco. Tác. Pintado,
pedacitos, por pedazos ó trozos pequenos. hermoseado, aderezado con algun coloró afeite. II
FausTiaauss, n. dim. de Frustum. Arnob. Pe- Falaz, fingido, artificioso, afectado.
dacito. FticiLIS. ni. lé. n. is. Fest. Falso, afectado,
FausTiTo, ás, ávi, átum, are. a. Plaut. Free. fingido.
de FileíNUS, Virg. Lago de Celano, de Marso
FRUSTO, ás, ávi, ñtum, are. a. Flor. Dividir, de Talliacozo en la campaña de Roma.
partir en pedazos, en trozos. Ftwo, ás, ávi, are. a, Virg. Afeitar, ador-
FRUSTRA. (HL'. Cic. En vano, en balde, vana, nar, componer, hermosear, aderezar con afeites,
inútilmente. Frustra uliquenz declare, habere. Plaut. dar, poner colores postizos. II Contrahacer, disfra-
Traer á uno engañaóo, entretenido.—Esse. Sal. Ser zar, fingir.
engañado. II Ser intitil.11No salir bien, salir fallido. Fticosus, a, um. Cic. Fingido, artificioso, pos-
Fausaritanifis..m. le. n. is. Arnob. Frustráneo, tizo, contrahecho.
inútil. vano, sin efecto. FUCOS, ci. Plin. Arbusto marino, que nace
EausTiffi• to, onis. f. Cic. Engaño, fraude. )f cerca de Creta, de que se usaba en lo antiguo para,
Vana esperatuaa, éxito contrario á lo que se espe- teñir las lanas de color purpúreo. I) Ov. La púr-'
raba. pura. Afeite, color fingido o postizo, aderezo so-
FRUSTTOR, Mis. 2n. Símac. Engañador, frau- brepuesto. IIFalacia, engaño, fraude. II Zángano de
dulento colmena.
Vit tuaritÁTóaius, a, una Tert. Vano, falaz, en- FUI. pret. de Fundo, is.
gañoso, frustráneo, frustratorio. FUÉRET, en lugar de Esset. Luc.
FItUSTRÁTUS, os. m. Plaut. V. Frustratio. Fres- FUGA, f Cie. Fu a, huida, la accion de hui/.
luirá atiquem habere.Plaut. Engañar á alguno. II Destierro. II Carrera. II Evasion, salida, escapa-
FausTitorus, a, um. parí. de Frustro y Frustor. toria. Fuga laboris. Cic. Aversion al trabajo, de-
a . Lis . El que ha engañado. II pus. Vel. Engañado, sidia.
fr ustrado. el que ha sido engañado. Fü(;ÁCITER. adv. Liv. Con fuga apresurada.
FRUSTRO, as, átum, are. a. Plaut. y FÚGÁLIA, ium. n. plan S. Ag. Fiestas que se a
Eausf Roa, cris, átus sum, ári. dep. Cic. Frus- hacían en Roma en fines de febrero, en memoria
:rar, engañar, burlar.11 Gol. Hacer inútil, vano, de la espulsion de los reyes.
sin efecto. FÜGÁTOR, m. Tert. y
l"ItUSTÚLENTUS, a, um. Plaut. Lleno de pe- FúCÁTRIX, íCiS. Tert. El 6 la que ahuyenta,
dazos. Frustalenta agua. Plaut. Sopa migada, ó pone en fuga.
agua en que se echan pedazos de pan para suavi- FüoS.Tua, a, um. part. de Fugo. Cic. Puesto on
zar su crudeza: fuga, ahuyentado, desbaratado.
23

35 FiJL FU .L
FÜGIX, ácis. cior, CiSSIMUS.
Lic. Fugaz, que FULGÜRAT, ábat. impero. Cic. Relampa ee
. gata..
con facilidad buyeli Breve, de corta duracion, Estay. Resplandecer.
que pasa presto, 11 Ov. Veloz, Ligero. Fugar am- FULGURATkO, (mis. f Séa. El resplandor del
bitionis. Ov. El que huye de la kambicion. relámpago, la accion de relampaguear.
w. Cal. Fuga, can era, y el desee de FULGURATOR, Óriti; Cic. EA que prouastica
Huir. lo futuro por los relarapagos, y rayos. hisor. E
FÜGIENS, ES. com. Cje. El que huye, se escapa, que despide ó echa de sí relámpagos y rayos.
fugaz. Fagiens retas. Catul. Tiempo que huye, que FULGURATÚRA, ce. f Sem. F. in u Iguratio.
corre.—Men sis. Ov.—Dies. Sén. Mes y cija que se FULGÜRKTUS, a, um. V. Fulgura&
acaba, fin de mes, noche.—Laboris. Ces. Que ha FuLoihta.us, a, um. Marc. Cap, Perteneciente
del trabajo.— Vinum. Cic. Vino que se va perdie o- al relámpago.
10.—Opprobri cc culpen. Ho y . Que huye, que evita Fuactartio, la, ívi, iturn, ire. Nev. Relatu-
la vergüenza de la culpa. pagnear, arrojar rayos ó centellas,
FüGio, is, fúgi, .gire. a. Cia. Huir, es- FULGÚR-ITAs, átis. f. Non. El resplandor del
capar., ahuyentarse. ¡I Esquivar, evitar.'¡ Virg. Co-
capar lámpago, 6 el golpe del rayo.
rrer. me. Cia. Se me ha pasado, se me Fui.PültiTras, a, um. :¿-;-art. de Fulgurio.
olvidó. Infixo acule° fugere. Fures elanioreni sub- Herido de raye.
liment. Haz mal y guárdate. re:f. FULGÚRO, átala, áre. Cia. V. Ful
FÚGITANS, tis, com. Ter. El que huye. gurat.
FüGiTíVÁRIUS, um á Fugitivarius, m. Flor. FüLícP, Virg, gaviota, aro bi(Mea Cau
El que buscaba los siervos fugitivos. e¿;ireinos negros, que en J. •iitas dei
FÜGiTiVUS, a, ton. Cíc. Fugitivo, huido, esca-
pado. [j Lic. Desertor. 11 Marc. Caduco, perece- FüLioíNÁTus, lun. .5! Gar. CL' jaierte de henil:.
dero, de corta cluraciou. Etraiaiarans, a, inn.y
FilGiTO, ás, avi, átala, áre. n. Ter. Huir de una FULIG1NOSUS, a, una Paad. Lleao (le hmua.
parte á otra, andar ilpaitive. 11 Esquivar, ahuyentar. FI)LíGo, bis. f. Cje. •I ile,t1in de la chimtnea.
FÜGiTOR, Óris. m. Plaat. irn'ngitivo, escapado. ULiUM, ü. n. Febillant. dc Languor:Pe.
FüGiTURUS, a, una Ov, El que lia de huir. kis. Cic. Fulica.
FUGO, ávi, átum, áre. a. tic, Abuyentar•, Ftpaao, Onis. Plant. El batanero, el oae cuida
poner en fuga. 11 Ov. tiesterrar. de los ,, :atanes, y trabaja en cj,:e abauuza.
fuiste, fuit. pret. de Sum. Pijo, E,specie de escarabajo con meachas blaacasi.
FULCiRILIS. m. f lé. n. is. Virg. Lo que ce Finiairmica. 6 Eallonia„ Pico.. El arte de
puede apoyar ó sostener. abatanar. U (.11.23: El hataa.
FULC13IEN, OV. y Fui:AA:alca> orara. u. piap . . LI/a. 141)11 batanes.
FiaacimENTum, n. Cds. Apoyo, sosteneder, Ftmjaiious, Rail.
lo que mantiene ó sostiene. FULIÚNZM, n. AM.. El batea, la oficina del
FULCIO, is, falsi, faltara ., aire. a. Cia. Apunta- belanero.
lar, sustentar, mantener, sostener. 11 Corroborar, FuarióNrus, voa. al ba-
confirmar. tanero ó á bis batanes,
FULCITU g , a, um. Gel. 44:11", A poyado, sos- Futamcla, luís. u. Cm. El :9, 1).11 7esgra.cia, tra-
tenido. gedia, infortunio repentino. ¡kt faerza ímpetu
Fuacatrai, n. Suet. Apoyo, pié con que se de cualquiera cosa.—Man. A•ayo. Fulmen
sostiene alguna cesa. ¡¡ Ov. El baston. f CL. Royo la parte de oriente,
FULCTÚRA. V. Faltara. de buen agüero ende los romanes. _al.,/a1ipa for
FULDA, m. f Falda, ciudad de Alemania. Ck. Reveses de la karma. _Duo Mmina
FULOENS, tis. com. Cic, Resplandeciente, b:i- Virg. Los rayos de la guerra (habiaado
liante, reluciente. ;1 Esclarecido, ilustre, noble. ¿os Esaiiriones).
FULonNTER. adv. Plin. Con resplandor, con FULMENTA, J. Plaut. La sude del zapato.
brillantez. Cal. El madero que se pone deh;:oe de lea toneles
FuLeENTius Placiades ó Planciades, in. Fa:- y de otras cosas para sestenerlas.
gencio Planciades, africano, escribió de mitología,. FULMENTUM, n. Iiitruc. Apoyo, sostenedor,
de la continencia de y de la esposicion del cama.
knguage antiguo, con estilo algo duro, y floreci6 • FULMINÁTIO, (-mis. f. Seln. Fulaninaeloo, la ac-
cerca del siglo vi. don de despedir rayos.
FULLEO, és, Isi, gére. n. Cic. Brillar, resplan- FULMIN 'ATOR, Oris. m. Ama,. Fulminador, e/
decer, relucir. I1 Relampasruear. que de.spide, arroja rayos.
FOLGERÁTOR, m. Fulgura.tor. FuamtNantlx, mis. J. in ser. La que dispara;
FULGESCO, seére. n. Jul. Ejem. V. Fulgen. ' despide rayos.
FILILQÉTRA. w. f. y l''ULMiNATUS, a, um. pare. tse Fiihninc. Liv. He-
FULGÉTRUM, tri. n. Plin. El relámpago. ' rico de lin rayo, fulminado.
FULGIDUS, a, una Luan • Luciente, resplande- Fualuirg aus, um. flor. Fulinineo, lo que es de:
ciente. rayo ó perteaceiente á él. I¡ Virg. Vehemente, re-
FULGTNAS, átiS. ni. f. Cia. Natural,,de Foligno, ' pido. Fulininea ¿extra. Elac. Rayo, el que
foli nes. todo lo lleva á sangre y fuego.
W, f. Sil . y FULMINO, as, ave, aluna are. a. Sela. Era-minar,
FULGINIUM 6 Fulcinium 6 Fulinium. H. n. Cat. disparar rayos, herir con ellos..
Fuligno ó Fuligno, ciudad de la UmbrUi. FuLsi, pral de Falce° y Fuigeo.
FuLoo, is, si, Jere. u. Virg. V. Eulgeo. FupsiNium, n. Fulsiono, ciudad de la Limúfúz.
FULGOR, (iris. ni. Cia. Brillantez. resplandor, Fulario Mai& Front. El sosten, el acto 6 ac
esplendor, fulgor. Relámpago. don de sc -N3ner sostenimiento.
FULGÓRA, a3. f. S. Agust. Diosa de los relám- yór'is. Forum. El sostenedo r, e
pagos. que mantiene sostiene alguna cosa.
SOS-
FULatsR, n. Clic. Relámpago. 11 Luan Luz, FULTÚRA, W. Liv. Pa`, apoyo, que
resplandor. 11 El cayo. tiene ifor. Mantenimiento, =,usterit!): Stalte.laidzi
FutoüftkLis. f. n. is. Cic, Lo pertene- Euurus, um. part. de Fulcio.
ciente á loe relámpagos. y rayos. apoyado. i1 Forti9cado, afirmado, fortalecido.
FAN F U N 355
"[JIVASTÉR, a, um. 41".1. Roja°, lo que tira á dinero. Plin, El hueco del anillo en que se pone
! alguna piedra preciosa.
*t. Plin. Planta, especie de ortiga. FVNDALIS. nt. le. n. is. Prud. Perteneciente á
urmaNus, i. m. Fel. Pronombre romano de Lu- la honda
ew Manija Acuittio. FUND/t.:VEN, inis. n. Virg. V. Fundamentnm.
PuLvtáNus, a um. Max. Lo perteneciente FUNDillENT£LITER.adv. Sid. Desde los (un
a F ciudadano romanu. da itientts ó cimientos.
FunviasTER d Fulviniaster, tri. orn. Cic, El que FuNDÁMENT1.131, i. Ti. Cic. Fundamento, princi-
imita á Fulvio á sigue su partid n. pio, cimiento de un edificio otra cosa sobre que
Funvus, a, um. Virg. Rojo, de color de lean. se funda y en que estriba. Raiz, principio, origen
?'Uy. De color verde oscuro. de alguna cosa no material, en que estriba su
ti5. com. 0v. Lo que humea ó hace mayor fuerza. n Raspan principal, motivo ó pre-
humo. testo con que ae afianza y asegura alguna cosa.
FümÁRIA, pe. f Plin. La fumada, yerba llamada PuHDA.NiiNius, a, nra. Serv. Perteneciente á
comunmente palomina ó palomilla. r audacia, nombre romano. Cicerun hizo en defensa
n. Tert. Pian. de de este una oracion que se llamó Fundaniona, de la
tiNIÁ R IUM > n. La bodega ú otro lugar donde cual solo quedan algunos fragmentos.
se vardalian los vinos con Tanino, ¡j La chimenea FuN. DÁNuz, um. Cic. Lo perteneciente á Fún--
donde se pone lumbre. das, ciudad del Lacio, hoi Fundan= lacus.
FullEUs, a, una. Vir l . y Plin.. El lago de Fondi en la campana de Roma.
..'-ttmínes, u, nin Virg. Fumaso, lo que despide FUN075.110 ., Úlii9, /". ritruv. Fonda;:ion, el acto
humo. de fundar ó fUndinzentar.
FL:MIFF.F., am. Virg. Fu-ralearen lo que arroja ó FuNDÁT0a, Cris. in. ri •g. Fundador, el que
dC81; id e /.a erige, funda y edifica.
Á..:: : 12é;, ut,11.31ai-c. :?erfurnaco. Part . de FUNDÁTUs, a, din. parí. de Fundo. Vira. Fon-
á. 13, á.Ye. a. Plaut. Sahu- dado apoyado, fundamentado.11Ellableciao, ase-
mar, lie I . , aman , gurane.
UNDI, (nulo. sra. piar. Cia. Funda, ciudad de la
7 !ümiDicus, a, cm. On. Que echa de si humo.
Fümicia.: ,rnus, n„ am. Col. Lo que se ha de sahu-
campana de Roma.
FuNcinÁLaroa, Cris. .nl. y
mar o uerfumor á turmgar., FUNDInÁLISTA„, ni. y
PCM1GÁTUs, 73, ulu. port. de Fumigo. Apul. Sa-
FUNDiIIÁLUS, m. ritruv. 6
humado, pera rada. FuNninünkPanen ii. in, y
Fu rirE€` . n. Pfisc. El sahumerio ó zahn- Crin. ni.
í. Funditor.
> átum, áre. a. Col. Sahumar.
Fu,rxsainüLtm, n. V. Panda. II Máquina 6 tra-
p2rfuznar, b!Jmo á. alguna cosa.11 Gel. Ahumar, buco de madera, i ne servia en lo antiguo para
echar humo. parar piedras de gran peso contra los muros y fas.
Fil:mo, gis, áre. Ct.'s. Forrar, hu- tificacones.11Br:bi. Piedra y toda arma arrojadituz,
mear, a huma' , ,,lfrojar, despedir sí ho. um Vu!.:niTo, ás, ávl., dura, are. a. free, Pozal.
n" s.:()SW, 11111. Cal. FtiMOSU, lo que despide parci r á meundo.HPiwit. herir, tirar con la ilcuW;:..
horno. H ',,l;unlado, denegrido. ji 17zec,adt) al Fnuditare verba. 17 laat. Echar palabras s aire.
ha :lie. C2.;. etratos fíe los an- hablar mucho y sin sustancia..
tepasados deuegridos, viejos, que denotan la anti- FUND 'iTakt., Orla, CV.s. Hondero, el soldado
giiecad de la caca. pelea con .1.[,s honda.
.1.7 emus, Cje. El humo, negro vapor del PuNniTes, adv. -5c. Desde los cimientos 6 fan-
.1-1 Lin. El. color negro. Ftaliltrn velidure. . datzteutos. jj1i Je raiz.11 -Dei todo, entere.ments.
ni'ender horno : dicese de lbs Que venden Jh. . 1-'uNno, a.s, ávi, •;atum, are. a. 1/ir-g. l''lindar, fan-
Z.'<irc.,.• de los príncipes, aunque.',Sin efect o y con Upe- . danientar, echar los ciinientos á un enlacio. jirs-
rali n ranas. tablecer, erigir, instituir. Auchora fandabat naves.
is. Cic. El hacha, antorcha.11Cuer- Vira, Los navíos estaban sobre el áncora,
cordel, cable, maroma, soga. VUNDO, is, nelére. a. ['ha. Fundir
n. -D e cuerda ó per- derretir, liquidar los metales. jj Derramar, arrojar.
tenaciem, á ella.;( Va?. PertenecieutL í:.1 ha-
1 1Produoir, criar, echar, brotar.
Funr.?ere versus ex
antorz.na. lempare. Decir, hacer versos de repente.--
FUN/5.5112 ULUS, 911, Tert. El funámbulo 6 y ola- .P'ragenr, Cic. Bar, echar, producir mucho fruto,-
ti o. el que anda y voltea en una maroma al aire. Exercitam. Cic. Desbaratar, deshacer un ejército.
tn'i-J-Çiii.rsi g , m. Am. :..,'`obrenombre que se diti tí in omites parles. Cic. Estexelerse a todas
Gracian o. padre del emperador Vale nti ¡ricino ;porque partes—SagítIam. Szi.Disparar une tlecha.—ilicein:.
aaa.rrado á aun cuerda, no se la podían arrancar de ri •g. Postrar, derribar, abatir, echar en. tierra.
lit niatz9 cinco saldados. VuNnü áruni. f. plum'. Calles,. cadlujile.
Fül4.1'11U3, a, ora. br'zi. Propio de la cuerda ó las sin salida.
maroma. FUNDdLUS, i. Vitriiv. El brazo de ena.bornba
FuNcrio, ¿nia.f Cíe. 1.''uncion, ejercicio, accion para sacar aguan Varr. El ciego á tripa ciega
de alguna facultad, empleo t'a oficio. R Just. La Sobreitombrz de a F'eidanío y. de
nat a de los tributos. FUNDus, í. m. Cic. El fondo ú :andan cz.4.1-
15'eNCTUs, a, Una. F act. de Fungor. Nep. El que quier cosa. j1Fundo, posesion, heredad. j j Gel.
ha cumplido con en Funcuts Ov. tor, motor, piornovedor.1.1 Marc. El vaso para ha-
El que ha muerto.—Laboribus. llar. El que ha ber. Fundas mendaz. liar. Heredad que engaña,
llegado al fin de sus trabajos.--Honore. El q ue no da el fruto. que promete. Fertere. res fundo
que ha adquirido honras, empleos honorifteos._ .'irg. Destruir las. cosas- enteramente.
Cíe. El que ha ejercido algun empleo: 6 FÜNÉnitts. ni. f., bre. n. La. Cic. Fibahre, lo
pasado per él. perteneciente al funeral, triste, lamentable, fu-
PuND.P., a;. Plin. La honda, instrumento de nesto..Funebriajusta. Liv. Las exetinias, el funeral.
cáñamo, esparto. lana. ú otra materia semejante FÜNÉR A, En. La dolorida, la parienta' XICIS
para tirar piedras.11 Virg. Cierta red para pescar. cercana del diifunto.
nto.
Ma • c. La bolsa 6 saco de cuero para guardar el FCINÉRA. n. V. Fan*.
356 FU F UR
FT)NÉRÁRLUS, n. Firmic.
El que hace ó dea- setntedras, átis. f. Plin.
robar. propea-
pone el funeral. Funéreo, lo pertene-
FüNgliÁRIUS, a, um. Ulp. si°9úítÁ
} SrocicE R. adv. Cic. Como ladron.
ciente al entierro O funeral. FURÁNIUM, n. S. Estevan de Furens, ciudad
FesZaeiricies, a, um. Pomp. V. Funereus.
FüstitüÁTic u n. Irisen El dinero gastado en de F"TaainTeioatt. , Orla. ni. Tea. El ladr oieees qu
el entierro. FÚRÁTRINA, m.. f. Apul. El hurto, el a- t.o "a.
latrocinio,
FÚNÉRÁTtO, enis. f. Marc. Cap. Y. Fanus. la accion de robar.
FÜNElti1TUS.1 a, um. pul. de Fullero. Suet. En- Füleerus, a, um. parí. de Furor, áris. Cíc. El
terrado, de qui en se han celebrado las exequias. que ha robado.
flor. Muerto á manos de otro. Para corpen is 'Une- Ftatex, seis. com. Cic. Dado, inclinado á robar.
rata. Parte del cuerpo que está muerta, paralítica. FURCA, Virg. La horca iss
FüszÉrtÉres ó Funirepus, i. in. Ald. El volatin mieses, levantar la paja, revolver la
ó funámbulo. pajera, aviento.II Instrumento de esta figura Y, que
FÚNÉREUS, a, una i'iry. Fúnebre, funéreo, to- en lo antiguo ponían en el cuello á los siervos vara
cante al funeral O entierro.IIFunesto, triste, melan- castigar sus delitos. ji Otro de esta , figura II, que ó
cólico lamentable. Funereus babo. Ov. El fu- ponían al reo al cuello, ó hincado en tierra servía
nesto ' buho, ave nocturna, que dicen anuncia la para ahorcarle. I] La horquilla fi horcon para :rían_
muerte. Funerea frons. Rama de cipres, que zar ó asegurar alguna cosa, ú sostenerla como las
se ponía á la puerta del difunto. que se ponen á los árboles, emparrado.s•
FÜNÉRIS. genil. de Furias. FURCiFER, féri. m. Cic. Siervo que lleva puesta
FUNÉRO, as, avi, aluna are. a. Pan. Enterrar, la liorca.i¡ Pícaro, bribon.
hacer las exequias ó funeral. Funeralus est ¿ere
collato. Liv. Fue enterrado a eipensas del público.
FÜRCILLA, f dan. de Furca. Varr. La hor-
quilla.
FUNESTO, ás, avíe áteme are. a. Cric. Profanar, Feiteiaeerus, a, un. Fan. Hecho á modo de
violar, contaminar.
FÉNzeTus, a, uta. Cie.Mortal que trae consigo t á rteteeas,
horea han. f. plan Fest. Horcas para
la muerte, perjudicial, triste, funesto. ‘1 Profanado, dar muerte a los reos condenados á esta pena.
violado con alguna muerte, II Properc. Le mal Ferretee° ó Fina:ido, as, avi, áturn, are. a. iilarre
agüero, fatal. Sostener, sustentar con horcas ú horquillas.
FüsÉTusa, Plin. Arce hecho de sarmientos h'uuctIA, le. f. dim. Horquilla, horca pe-
delgados, retorctdos unos coa otros á modo de queña.
cordel. Fentcüebsus, um. Apul. Lleno de horcas, hur-
Vursoiens, a, um. Plaza.De bongoeí parecido á él. eones ú horquillas.
FuNuna., éris, functus surtí, Cic. Ha- FÜHENS, tia. CC:111. Cic. Furioso, airado, arreba-
cer, cumplir, ejercitar. Funyi maneribus corporis. tado, poseido de furor, furente.11Impetuoso, vio-
Cic. Hacer las Inucioues propias del cuerpo. Fan-
gar vire cutis. Hun Haré las veces, el oficio de la
lento. "rentes andw. Luc. Hondas embravecidas,
piedra de afilar. tempestuosas.
FUNGÓSiráS, atis. f Plin. La porosidad, ra- FtiRENTER. adv. Cic. Furiosamente, con furor,
reza, liviandad de las cosas esponjosas y parecidas con furia, violencia.
á los hongos. FURFUR, üris. in. Plin.Ei salvado. Fializres va.
Fueoósus, a, uni. Plin. Poroso, esponjoso, ralo, pitis. Plin. Caspa de la cabeza.
como el hongo, hengoso, fungoso. Furtsttaceus, a, um. Fulg. V. Furfureus.
FuNGiiLus, i. Apic. Dan. de FURFÜRÑCÜLUM, i. 'Tb. Arnob. El agujero.
FUNGUs, i. Plin. El hongo, fruto silveslre FURFÜRÁRIUS, a, une /neer. y
que produce la tierra cuando ha llovido mucho. Los FunFintEus, a, une Gel. Lo que es de salvado
hai de varios colores y calidades,_ y se tienen por ve- ó perteneciente á él.
nenososomínios los que se llaman boletos ó setas. II FtweRieüL2e, árum. f. piar. Marc. Einp. Sal-
Plin. Cierta enfermedad del mismo nombre que vado menudo ó caspa menuda. -
da á los árboles.1¡ Cels. En los hombres la escres- FuirFeadsus, a, fin. Flia. Lleno de ó mezclado
cencia ó carnosidad que se eleva contra lo natural. con salvado.
ji Virg,. El hollín que queda en el hondos de un Fürra, as. f. Cic. Furia, furor, ira, rabia, cólera.
vaso en que se quema alguna cosa. Furioso, arrebatado.11Clatal. l'iripe tu da las aguas.
FUNGUS, um. Ter. Necio tonto. Funyuin adeo FüRLE, arum. plus. Cic. Las furias, diosas
me esse, credereni, piad? Ter. Por tan necio vengadoras de los delitos, y que agitan á los matos
me tiene, que le había de creer ? con angustias y remordimientos : son tres, Afecto,
FÜNÍCULUS, i. ni. Cie. Cuerdecilla, cordelito. Tisifone y Megera, hijas de un parto de Aqueronte
Dina. de y de la Noche. Furire auri. Sil. Ansia furiosa del
F únts, is. ni. Cic. Cuerda, cordel, soga, maroma, dinero.—Honestee. Estac. El ímpetu del ánimo,
cable. Fureem ea arena, efficere. aday. Col. Hacer que aborrece la servidumbre y la infamia.
maromas de arena. ref: Proverbio de las cosas FliitIÁLE. adv. Estac. Y. Furialiter.
imposibles. FÜRIÁLI8, in. f. lé. n. is. Cic. Lo que es de furia,
FUNUS ., éris. n. Cie. Funeral, pompa fúnebre, ó del furioso y violento. Furialia Ov.tr,evi-
solemnidad de un entierro, exeanias.¡ISuet. La ho- rnielitos, atentados furiosos ó arrebatados. — Car-
guera en que se quemaba el cadáver.11 Virg. La mina. Liv. Versos, fót mulas llenas de maldiciones
muerte natural y violenta.¡L El cadáver. j¡ Ruina, á execraciones.
perdicion total. FtiltiiLÍTER. adv. Cic. Furiosamente, con furia,
Fu°, is, it, ére. Virg. Ser. V. Sinn. violencia, precipitacion y arrojo.
FUR, füris. ni. Cic. El ladrorell Ter. El siervo. ji FÚRIÁNUS, a, nra. Liv. Lo perteneciente á Furio,
Gel.
F
Van'. El Zángano de colmena. Furein el fur cog nos- nombre propio romano. Faricina paniata.
, el lupas hipan. Ilestitun bestia norte. Novi Si- Los poemas de Furio Anciate, poeta antiguo.
vsonidem, Sirnon me. Bithus contra Bacchium. riani milites. Liv. Los que militaron con el general
Surdaster cum .b-urdastro liligat. adag. De corsa- Lucio Furio Camilo. V. 'oses.
rio á corsario no se pierden sanó los barriles. ref. tFÚRIÁT-11,15. in. f lé. 7/. is. Fortan. Enfure-
FtnÁcissimE. adv. Cic. Con espíritu robador, Fürstaerus, a, urn, pare. de Furio. Virg.
con ansía de robar. cido, furioso, arrebatado de furor.
FUS F U T 357
FÜRÍBITNDUS, a, um. Cic. Furibundo, airado, co-ban los pescadores rara pescar anguilas y otros pes.
érico, furioso, enfurecido. vados en el fondo.
F'frRiNA, f Cic. Diosa entre los romanos, lo FITSCÍNÜLA, W. f. Bibl. Las tenazas ó pintas.
mismo que Furia ó Erinnis, diosa de la venganza Fusciarus, a, um. Sén. Perteneciente a Fusco,
de los delitos. nombre y sobrenombre propio romano.
FÜRINÁLIA, hin". n. plur. Fest. Fiestas dedica- FUSCITAS, átis. f. Apul. El color fusco, oscuro,
das á las furias ó l a diosa Erínis. tostado, bermejo.
FÜIÚNÁL1S m. f. lé. n. is.. r arr. Perteneciente Fusco, ás, ávi, átum, áre. a. 0v. Ennegrece'',
á las furias ó á la diosa Erínis. oscurecer, poner fusca ó tostada alguna cosa.
Ftlitiarus, a, um. Plan!. Lo perteneciente al la- FUSCI7S, a, um. Cic. Fusco, oscuro, tostado, mo-
dron. reno, que tira á negro. Fusca nubila. Ov. Nubes
nitro, ás, ávi, átum, are. a. Hor. Enfurecer, ai- espesas, negras, oscuras. — Cella. • Marc. Cuarto
oscuro.—Vox. Cje. Voz oscura, confusa. Pasean;
rar, encolerizar.
Füaio, is, ere. n. Ulp. V. Furo.
FÜRIÚSE. adv. Cje. Furiosamente, con furia y
f alernuin. Marc. Vino cubierto.
FÜSE. adv. Cic, Difusa, copiosamente. Fusila
violencia. disputare. Cic. Hablar, tratar mas copiosa y ador-
Fürtiósus, a, um. Cia. Furioso, arrebatado del fu- nadamente.
ror, Ft.shas. ni'. f. is, Ov. Fundible, lo que se
. violento, colérico, furibundo.11Privado de jui- puede liquidar, derretir.11Derretido
cm, loco.
Fürtiraus, m. Aus. Gran ladron, ()Furioso, FUsio, onís. f. Cia. Estension, difusion, dilata-
arrebatado, violento. cien, amplitud.11 Cód. Liquidacion, derre-
Fürlls. gen. de Fur. timiento. II UIp. Paga, desembolso.
Füatus, Liv. Furio, nombré propio ro- FCT SOR, óris. m. dd. El fundidor de los metales.
O.
FÚsoaauM, n. Palad. Conducto, colagon, ca-
.FUarus, a, um. Cje. Perteneciente á los D'arios nal por donde se vierte alguna cosa líquida.
roma nos. 111 üsóaius, a, um. Bibl. Lo perteneciente á fun-
U RNÁ CEUS, a, um. .Plin. Perteneciente al dicion.
horno. • Fusniaara, re. f. Plin. La parte superior de nn
pino cortado, que está lleno de nudos.
Fultaa.E, árum. f. plur. Fumes, ciudad de los m. Inser. El que azota con una
Pa*scs Bajos en Flártdes. vara.
FURN M. f. Suel. La l'ornaría, la obra y el FUSTI13 ÁLÁTOR, Veg. Soldado que dis-
e j ercii:in del hornero. paraba piedras con cierto instrumento de madera,
Fuars:::aius, a, um. Ulp. Lo perteneciente al en medio del cual se alaba una honda, y se jugaba
horno. con las dos manos.
Fuaar:ímus, ii. ni. Ulp. El hornero, el panade- FUSTiTIA LUS, nt. Veg. Baston á que se ataba
ro, el que cuece el pan y le vende. una honda para pelear. V. Fustihalator.
Fumaus, i. 2n. Plin.. El horno para cocer pan y FUSTiCtiLIS, dim. de Fustis. Palad. Pa-
otras cosas. lito, vara.
Fúrio, is, ére. n. Cic. Ser furioso, l000.II Ser ó FusTioino, ónis. f S. Ag. Paliza, tunda do
estar arrebatado de furia ó trasportado de cólera. palos
Feria te reperire. Ho y . Anda furioso, loco por en- FusTíoÁTus, a„ um. Col. Apaleado, á quien se
contrarte. ha dado de palos.
FÚRØR, áris, átus sum, Sri. dep. • Cic. Hurtar, FUSTIM. adv. Fal. Máx. A' palos.
robar á escondidas. Furari °culos labora.. Virg. FUSTIS, is. Plaza, Palo, baston. Pastan ali-
Dormir.—Va/tus reste. Sén. trag. Tapar, cubrir, , eui impingere. Celio á Cíe. Dar á uno de palos,
esconder el rostro con el vestido. apalearle.
Fratoit, óris. nt. Cic. Furor, ira, rabia, cólera, PUSTiTÚDNIE ó Fustsíttadíneae, árum.
enojo. 11 Furor poético, estro.11Perturbacion, pa- pl. Plaut. El lugar donde se castigaba con palos á
sion vehemente y pronta.11Sedicion, tumulto. los siervos. Es palabra inventada por Planto.
Locura, mama. FUSTU Á Itl UM, n. Cje. Paliza, palos, castigo
FURTiKCUS, a, a.m. Plaza. Robador, ladron. que se daba á algunos delincuentes, y á los soldados
FURTI adv. Cia. Furtiva, escondida, oculta- á modo de baquetas.
mente, á hurto. FÚSÚRA, m, f. .Plin. La liquidacion ó derreti-
Fururivs. adv. Plaut. V. Furtim. miento.
Fua• ívus, a, um. Plaut. Robado, hurtado. FUsus, m. Virg. El huso para hilar. Le atri-
Furtivo, clandestino, oculto, secreto, hecho á es- buyen los poetas á las parcas para hilar las vidas
condidas, á hurto. de los hombres. Plinio dice que estaba establecido
FUnTUM, n. Cic. Hurto, robo, y la misma cosa por leí que las mugeres no hi pasen por los caminos,
hurtada. Il Fraude oculto, engaño, estratagema, ni llevasen los husos desculnertos,porqué los tenían
asechanzas. Furto puer soneeplus. Ov. Hijo bas- en aborninacion, corno contrarios á toda esperanza, y
tardo, adulterino, habido a hurto. en especial de los frutos. II ritmo. Máquina, especie
FÜRL NaLUS, m. dina. Ladroncillo, la- de rodillo para arrastrar piedra de mucho peso.
dronzuelo. Cels.T umor, pequeño. 11 Col. Nudo Fúsus, Trarr. La accion de derramar lo
de los árboles.11Renuevo que nace junto á otro, líquido.
que parece le harta el jugo. FOsus, a, rim, par/. de Fundo, is. Cic. Difundi-
FURVESCENS, tes. com. Marc. Cap. Lo que tira do, entendido, derramado. II Esparcido, disperso.
á negro, oscuro. 11Tendido. II Derretido, liquidado. Fusta hunn
FIJRVUS, a, um. Sén. Negro; oscuro, tenebroso. loto corpore. Marc. Tendido á Ja ¡alga en el suelo.
Fume hostiee. Val. 11121x. S. ir:timas negras, mui — rentar. Cels. Viciare corriente. —Exercitus.
agradables á los dioses infernales. Cic. Ejército desbaratado, derrotado, deshecho.
Fuscaars, tis. com. Luc. y Fusa copressii.•. Plin. Cípres nue estiendo mucho
Fusc kTort, óris. m. Id. El que ofusca, oscurece sus ramas. I"usis lacertis. Val. Flac• Con los bra-
ó hace sombra. zos abiertos.
FuscÁ rrus, a, um. para. de Fusco. Ov., Ofusca- FÜTÁTJM. adv. Plaut. Fose.
do, oscurecido. FUTiLE, n. Laca.; Vaso, cuyo hondon rema-
FUSCNA, f Cia. Arpon, tridente de que usa- taba en .figura de un huevo, para que no pudiese te- .
858 GAD G L
nerse por sí: usaban de él en los paño en Andalucía, con puerto inut capaz. célebre_
dejarlee de la mano, colonia en tiempo de los romanos. Llaimise lamban
porqué se vertía el agua. Garlir y Tartesum.
FirinE. adv. Plaut. Vanamente, en vano, en GÁDiTÁNI, ürum. in. plus. Cic. Gaditanos,
balde. naturales 6 habitantes de Cádiz.
FljTíLIS, rn. f lé. n. is. Fedi•. Lo que fácilmente GÁDiTÁNUS, a, um. Gaditana Cie. La
derrama el e licor.
li II ring. Frágil, quebradizo. II F6- ciudad de Cádiz. Gaditanum f •oten ' . Plin. El es-
til, flaco, débil, inconstante, vano. ligero. I Intítil, trecho de Gibraltar. Gaditertus dente ií eccemas
de ninguna estimacion ni importancia. Plin. El golfo de las yeguas, en la costa de A fi-ica.
FÜTIVTAS, átis. Cic. Futilidad, debilidad, in- G.ISSUM, i. a.. Liv. Especie de derao arrojadizo
sabsistencia, flaqueza, ligereza, vanidad. mai grande de que usaban 10.9 antiguos galos.
FLTLY'rER. adv. Apul. Fíitil, vana, inátílmePte. G.taTema, EC. Hin. V. Getulia.
FtiTo, ás, ávi, átum, are, a. Fest. Ar.iiir, con- GÁGÁTES, sa. Plin. gagatedazabaone, pie-
futar. II Cat. Estar frecuentemente. n Echar agua dra mineral negra, lustrosa y dócil pare labran&
fria en la olla para que no se salga cociendo. GALA, w. Liv. Gala, pequeño vio de. España.
FaTra, n. Van'. Vaso para agua que servía GAIUM, n. El pais de (vez en S'aboya.
en la cocina.II El ye usaban para echar agua fria Gat.acains, idis. Plin. Piedra preciosa de
á las ollas que corlan demasiado. Otro en que se color de leche, que molida tiene este mismo jugo y
recogían los fragmentos de los sacrificios. saber.
FOTuo, is, ni, t'iban, ere, a. Marc. Tener acceso GÁLANTHIS, Ov. Galante, criada de Ale-
ó aridamiento carnal lícitamente. 171 ena, ¡nadie de Fiéerutes, á la cu¿il lau:inaco z, ir tic;

bUTÜRUS, a, nm. 'Cie. Lo futaro, lo por venir, lo en comadreja por haberle engalvuIo.
que será ó ha de ser. O ÁLÁTA ni. Cic, Gálata, el natural ds Ga-
Fiartivo, f Marc. La fornicacion, lacia.
Feriaroa, óris. in. Marc. y Gitakraa., Virg. Galatea, ninfiz 7002.uuz,
Ffarüntia, Mis. f. Marc. la Tia fornica. hija- de Arene° y kliiris.11 Una pastora de este
fornicador. 720 :a bre.
FÚTÚRUS, a, um. pas. (le Fatuo, Marc. Gla..ÁTIA, re. Plin. Galacia, provincia del
FUXIENSIS Comitatus. m. El condado de r ola en Asia menor.
Le riga ad 6c. GÁLÁTicort, avis, frri. dep. Tent. "Mezclar las
Fusrast, ií, y D'usura, n. Foja, capital del ceremonias judaicas con los ritos cristianos, copie
condado de este nombre en Francia. los qu ietas.
GÁLÁTICUS, a, urn. Col. Lo que es de la Cala-
G.A da.
GABALA, T. f. Gibel, ciudad marítima de Siria. GÁLaafas, ze. ni. illaorob. La Galaxia, vio lác-
De Fenicia. II De Arabia.
11
tea, c; camino de Santiago en el cielo.
GiaÁLENSIS, f. El Gevaadam pass de Len- GALBA, at. in. Sud. Gala (Sergio), el séptimo
guados. de los emperadores romanos. 11 Id. Un gusanito
GÁBÁLEB, Ti. plur. y pequeño que se cría en las encinas.
Ga il au, (mu ta m. plur. Cris. Pueblos de Ge- GALBÁNÁTUS, a. um. Állare. Vestido cubierto
vaudan ea, Lenguadoc. de la ropa llamada Gelbanum,
Gfl3ALIL111, u, a. Plin. Especie de planta aro- GALBxNEus, a, tan. Virg. Lo que es de aerte-
mática de Arabia. neciente al gálbano.
GkuiLum, i. n. La capital de Gevaudan. GaratÁNam, n. Sud. y
Gafaiaus, Varr. La horca!! Cap, Facine- GALBÁNUS, m. duo. El aálbano, esnecic de
roso, digno de la horca. goma blanca que se seca por incisien de una Di:ant(7
GÁBAON: f. indecl. Bibl. Gabaon, ciudad de Pa- tle Siria del mismo nombre, 1¡ apocie de vestido
lestina en la tribu de Benjamin, hoi un lagar corlo fino y delicado de color de gálbano, o de un verde
de la tierra santa, llamado 'Garaandavid. cl(PrO.
• GÁBAÓNiTtE, arnm. m. piar. Bibl. Gabaonitas, GALILE, arma. pZur. Fest. ó
los naturales y habitantes de la ciudad de Gabaon. GALBEI, Praia. m. plur. Pes t. brazaletes que
GÁI3AÓNITICUS, a, una Bibl. Lo perteneciente á llevaban los que triunfaban, y se raaaiaban a íos
los gabaonitas. so/dados por testimonio de su valar. I j Cierto
Ginkaus, m. El Gabe, rio de .Francia. adorno de las muge•es. il Su4. Un remedio que
GÁn -ant, arnm. f. piar. Marc. Escudillas, ta- se ponía con mana en las muñecas á modo de bra-
sas, platos hondos para comer. zalete.
GÁBELLUS, m. El.Sequia, rio . de Lom- GALBINÁTIS, a, nm. Marc. V, Galbanatus.
bardía. GALBtNEus, a, um. Veg.
GAIIIÉNI, orara. piar. Plin. Pueblos de Ligu- Garaliazas, a, am. Jur'. .13e, calor verde caro.
rta, hoi el INIonferrata. j! Maro. Afeminado, delicado.
GABIENSIS. 711. f. sé, n. Liv. Perteneciente .á Gaaratjaa, Plin. La oropéndola, ave pe-
la ciudad 6 •el campo Gabio. queña con plumas verdes y doradas.
GABIENUM,.i. n, Gabieno, castillo delMon ferrato. GÁLBÜLIS, Varr. La piña del ciprés
Gama ¿num, m,.plar. ó Gabina aros. f. Liv. Ga- que está .su si2Mente.
bio.riudad del ,Lacio en otro tiempo, hoi el Campo G A Latj Ltaa, -a, . Mere. Dan. de
tulio. GALBUS, a, um. Plin. De color verde claro.
GÁttimiNus, a, .um. Máx. y GÁLEA, in. f. Cic. La celada, yelmo, mGrrion,
GÁ,Eti ,.,aus,-a.,,um, Cic. Lo perteneciente á Cu- armadura para cubrir la cabeza. II Col. La cresta
binío, ciudadano-romano. del gallo.
GÁBINIUS, m. Cic. Gabinio, ciudadano-ro- GÁLEan se. f. Fest. V. Galerita.
mano. GÁLEÁRII, orum. in. piar. Vea. Siervos de
GÁrliNts, a, una. Cia. ,Propio de la ciudad de carga que llevaban las armaduras de los soldadas.
Gabio. a ács.zan.f. ré, n. is. Non. Lo.perteneeie n te
an aÁrti
yeÁiio
GABRIEL, elle. ní. Ecles.Gabriel, nombre ale un al G celada.
ángel, que quiere decir fuerza de Dios, el hombre GÁLLÁTUS, a, um. Cic. Cubierto, armado de
llawaper
de Dios. velillo ó celada. II S. Ger. Galeato, se sir-
piar. Plin. Cádiz, isla de Es - metáfora el pr 3logo en que se dicen cosas que

G A .L G A L 359
wen par a defender la autoridad del libro tí que GALLIA Circumpadana, w. f. Parte de la Galia
preceden. cisalpina, que se extendía hasta el Po.
GALIINA. ee. f. Min. La vena ó mina de plomo, GALLIA Cisalpina ó Citerior. f Cic. La Galia ci-
ó especie de plomo. salpina desde los Alpes hasta el rio Rabiaon.
GALEO, are. a. ó GALLIA Cispadana, m. J. La Galia de la parte
•flÁLEoR, áris, :Avis sun], ári. dep. Eire. Armar, adentro del Po, la Lombardía.
cuhrir con yelmo 6 celada. GALLIA Comata, al. f. Cie. La Galia comata.
GÁLEOLA, j. Varr. Vaso hondo á semejanza V. Transalpina.
del yelmo. GALLIA Gothica, te. f. La Galia gótica, el Len-
GALEOPSIS, is. f. La galiópsis 2.1 ortiga muerta, guadoc.
planta de oler mid ace re, de color purpúreo, G ALIJA Lugditnensis. f G alli a C e lti ca .
ami parecida á ¿a ortiga, aunque sus hojas son Gi-aaak menor. f. La Galacia.
?THIS lisas. Se dice tanibien Galeobdolon, y Ga-
GALLIA Narbónensis. f. La Galia narbonense,
HOU, la Provenza.
* GÁLEOS, i ó tis. m. Min. La lamprea, pes- Novemisopulana. f La Gascuña.
cado. GALLIA Subalpina, /I El Pia.monte y la Lom-
bardía.
GALLÓT.E, árnm. plur. Cic. Ciertos adivinos
GALLIA Togata 6 Citerior. f Cie. Galia togada,
de Sicilia y tle la A'tica, así llamados de Galeote,
hijo de Apolo. desde Plasencia hasta el rio Rabicon.
GÁLISOTES, ao. ni. Min. Especie de lagarto GALLIA Transalpina ó Ulterior. f. Cic. La Ga-
enemigo de la serpiente. lia transalpina entre los Alpes, el Mediterráneo,
CD.LEIIIA. tribus. f. Liv. La tribu galería romana,
los Pirineos, el Océano y el Rhin.
une, de las rústicas. GALLíezE, órum. plan. Galochas, especie de
n. Marc. y calzado de madera de que usaban los antiguos galos,
912. reino. de Galerna. Sucia Pe- y lantbica los romanos, en especial en tiempo de
inca postiza que imitaba mui bien el cabello na-
tural. GAL.'JCANUS, a, um. Cic. Galicano, de Francia,
, f Min. y frances.
Varr. Galerita, cogujada ó GALLíciSus mons. m. Cic. Garro, mode en
Tierra de Labor.
totovía, ave. GALLicm. adv. Varr. A' la francesa.
G',I.ÉniTtis, a, nro. Prop. Cubiero con bonete GALück•crum, fi. n. Plin. El gallicinio, tiempo
6 sombrero. de media, noche en que cantan los gaitas.
GA Saca GALlicuus, [tris. Apul. Pié de gallina, plan-
ti LÉRUS, i. ni. Bonete, birrete, especie de som-
brara de cuero. ji Peluca postiza de pelo. ta silvestre llamada tambien quijones.
GAT.Licus, a, uni.CoLGálico, frances,de Francia
G i. ni. Liv. i11 Galeso ó GUIF.150, rio 6 perteneciente á ella. Gallicusager. La Lombar-
de Calabria. d ia..—Sinus.Plin. El golfo de Leon. —Ventas. Vi-
G.t r.cf1Lus, í. in. El ,?-álgriío, ave nocturna de trua. E! nora, nordeste. Gallieuinfeetum. El paso
color amarillo que iu.lbi¿a en las riberas del mar de Cales.
y de los reos, y sana con su vista, segun dice GALLiaiNIÁNts, a, um. Inscr. Lo perteneciente
Plinio, al eitelernio de ictericia, quedando ella al emperador de Ruina °alieno.
muerta. GALLIIAMBUS y Galliambus, in. Marc. Espe-
GALILEA, 8b. J. Sedal. Galilea,provincia de Pa- cie de verso que cantaban los sacerdotes galos de
lestina. Cibéles, lo mismo que el yámbico.
GALILEUS, a, um. Jun. Galileo, el natural de GALLINA. se. f. Cic. La gallina, ave doméstica.
Galilea, e lo perteneciente á ella. Gallinee alfa e filias. jul., . Feliz, hijo de la dicha,
M. f. Min. La agalla, especie de fruto como de Gallina blanca, que son pocas, y eran te-
que da el roble, el alcornoque y otros árboles, y nidas por de buen agüera. Gallina ceeinit, Ter. La
sirve para teñir de negro los cueros y lanas. II Cate gallina cantó ó cacareó ; de donde .inferían los
El :Jacerante de Cib é les, llamado con esta paaelira antiguas que en la tal casa la muger había de ser
femenina por ser castrarlo. superior al marido.
GALLEO!, orum, in„ alar. Min. Los pueblos de GALIANÁeEns, a, um. Cic. .Lo que es de gallina.
Galicia en la España tarraconense. Gallus gellinaceus. El gallo.
GALL2ECIA„, m. f. Min. Galicia, hoi reino, en lo GALLiNÁRIA ínsula, fe. f. Varr. Isla del mar
antiguo parle de Aspaña tarraconense, mui abun- ligús tico, llamado de Albenga.
dante de minas de aro. GALLINDLIA silva. te. Cíc. Selva cerca de
GALLECUS, a, um. Vd. Gallego, sobrenombre Crinuis en Tierra de Labor.
que se clic; á Auto Bruto por haber sujetado á los GALMNÁruum, n. Col. El gallinero, el lugar
gallegoe. ó cubierto donde se crian ó recogen gallinas.
G A LLAICUS, a, um. Marc. Gallego, lo que es de GALLINARIUS, ii. . Varr. Gallinero, pollero,
ó perteneciente á ella. el que y vende gallinas.
SALLETII, órum. na piar. Pueblos de la tierra GALLINÁRIUS, a, um. Cels. Perteneciente á las
Cauz en Normandía. gallinas.
GALLI, órum. m. piar. Min. Los galos, sacer- GALLINÚLA, te. f. dim. de Gallina. Árnob. La
dotes de la diosa Cibeles. II Los galos, los franceses. polla ó gallina tierna. •
GALLIA, w. f. La Francia, reino de la Europa GALLiPiítAs, is. f. Galípoli, ciudad del rei-
cutre el Rhin, el mar océano, los Pirineos•, el inste no de 1V,ipoles. Ciudad de la Tracia.
mediterráneo y los Alpes. GALLIPUGNARIUM.,ii. n. Varr. Pelea de los gallos.
G ALLIA Aquitanica, ce. f. La Galia aquitánica, GALLO, ás, átum, áre. Vare. Enfurecerse,
la Guiena. hacer el loco como los sacerdotes de Cibéles.
GALLIA Bélgica, te. f La Galia bélica entre el GALLO-BRABANTIA„ f El Brabante•valon..
Sena y Mame. GALLO-FLANDRIA, . f. La Flandes valona.
GALLIA Braccata, f 4fel. La Galia bracata GALLO-GR./W.1, va. piar. Ce:s.. Los gálatas.
narbonense. pueblos de Asia.
GALIA& Celtica, Plan. La Galia céltica, el GALLO-GRXCIA, Ee. Liv. La Galacia, provin-
Leones. cia del Asia menor.
360 GA R GAU
GALLOÚGÜRES, um. m. pl.
Pueblos de la costa GÁRÁMANTÍCUB, a, um. Sil. Lo que pertenece a
los
los
de Génova.
Giorainhasco, is, scére. n. Non. Mudar la voz Mis idos. pato
del pais de los garamantas.
a.r.. f . zeg. Natural
óvenes al entrar en la pubertad.
dicese de los,
atieLtamsa, um.dicen de Gallus. Aus. Gálico, GARGÁNUS, m. flor. El monte Gárgano
en la
fracces. hoi monte de Santangelo.
GALLUS, i. Cic. E) gallo, ave doméstica. IlLiv. GARGÁNUS, a, um. Sil. Perteneciente al monte
Sacerdote de Cibéles, eunuco, tj De. El galo ó fran- Gárgano.
casi' Ov. Un rio de Frigia. Gallus in suo •ler- GÁRGÁRA , bruna. n. plus. Virg. La punta del
quilinio plarinzum potes'. Atticus por1u. mu- monte ida en la Tróade, y una ciudad del -mismo
tricipio sao volilare. adag. Cada gallo canta en su nombre
anulador. ref. . GaÁrtícus, a, am. Aus. Lo que es de 6 per-
Gamma a, um. Sal. Gálico, francos. . tenece al monte Ida.
GALLUS, i. ni. Cayo ó Cneo Cornelio Galo, natu- Gearria.RíDIO, ás. áre. n. Vare. Gorgear, hablar
ral de Frejus en la Provenza, orador y poeta miii corno el que hace gárgaras.
elegante contemporáneo de Virgilio : escribió cuatro GARGÁRIsMA, átis. a. Prisc. El gargarismo,
libros de amoríos. licor medicinal para hacer gara aras, y el hacerlas.
GAMBA, ve. Veg. La pierna de un animal. GARGÁRISMÁTIUM, íi. Marc. En/p. y
GAMITOsUS, a, tun. Yeg. El que tiene las piernas GARGÁRIZÁTIO, ónis. f. Cels. y
gruesas 6 hinchadas. GARGÁRIZÁTUS, os. Plin. El gargarismo, la
GamÉLioar, ónis. m. Cic. Nombre del mes de accion de gargarizar.
enero entre los áticos, ó segun otros del de octubre. GARGÁRIZÁTUS, a, um. Plin. Gargarizado.Part.
GAMMA, £13. f Gama, nombre de la terrera letra de
del alfabeto geiego.11 Fron& Término ó límite que GAILGÁRiZO, ás, ávi, alune áre. a. Cela. Gar-
se pone en los campos en figura de la gama mayús- garizar, hacer gárgaras.
cula, de esta figura r. GARGETTIUS, Cic. Nombre gentil. Ga •-
GAMMÁTUS, a, ton. Fronl. En figura de gama. gettius senex. Cic. Epicuro, natural de Gargeto
Gamos, m. El matrimonio. cerca de Aténas.
GAMOSTÚLUS m. Casamentero, el que trata los GartanaiNrus, a. uní. Dig. Lo perteneciente á
matrimonios. Gargilio, nombre de hombre.
GANDAVENSIS. ni. f. sé. n. is. El natural de GARGILIUS ni. Seev. Gargilio Mar-
Gante. ' eial, que escribió de la cultura de los kuerto•, y le
GaNnavum, n. Gante, ciudad capital del con- cita muchas vetee Paladio.
dado de Flandes en el Pais Bajo. GÁRITES, nra. VI plan Ces. Garites, pueblos de
Gaarza, se. f. Cic. Escondite subterráneo. lugar Gascuña, hoi el pais de Garree.
oculte, propio para vicios y desórdenes, habítacion • GÁROCELLI, orara. ni. piar. Cts. Garocelos,
de rameras.na vida licenciosa. pueblos en los últimos límites del Delfinado en el
Giarakaits, a, nra. Párr. Lo perteneciente á Valdemoriena.
estos lugares escondidos ó subterráneos. GARRIO, is, ivi y ii, he. a. Apul. Gar-
GÁNEO, ónis. ni. Cia. El hombre perdido, vicio- gantear, gorgear, hablar ó cantar haciendo quie-
so, encenagado. bros como algunas aves. ij Garlar, charlar, hablar
GINEum, i. a. Plaut. Ganea. mucho y sin sustancia. Garrire mierra. Plaut
Gaarainie, áruin. m. piar. Cura. Los mozos Decir tonterias.—Álieui in dureza. ;liare. Cuchi-
de cordel en lengua de los persas. chear, hablar al oido á alguno.
GANOÁRiDIE, arum. m. plan Mete. y GARRITODO iris. f. Vare. y
GANGÁRIDES, um. ni. piar. Virg. Los gangári- ¿ AlIRITTTS, as. az. Srcl.
des, pueblos del Asia á la embocadura del Gánges, GARRULiTAS, átis. f. Quin'. Garla ó charla: di-
donde hoi está el reino de Taita del Gran Mogol. cese de las aves, y tarabita de los hombres que
GANGES, is. Plin. Ei Gánges, rio mui grande hablan mucho y sin sustancia.
Lie la India ulterior. ttaaúLósus, a, um. Grande hablador.
GANGETiCUS, a, una Col. y Gaitatieus, a, um. Virg. Garrulo: se aplica á las
GANGETIS, idos ó 'dls. patron. f. Oc. Lo que aves que cantan mucho, gorgean ó charlar!, y por
es del rio Ciánges. Gangeticus sinus. El golfo de semejanza á los hombres habladores.
Bengala. Gangetica tellas. El reino de Bengala. GÁRUM, n. Hor. Salsa de los intestin,'s de los
GANGILION y Ganglion, n. Cals. Tumor en la peces, de la sangre, y todo loque se había de
cabeza ó en el cuello. echar en sal : tomo el nombre .dei pez guro.
GANORY.NA, re. f. Cela. La gangrena ó corrup- GÁRUMNA, ee. ra. Mel. Garona, rio de Fran-
eion en las partes carnosas. cia en la Aquitania.
GAI•TNÁTUM, n. Ganato, ciudad de Francia. Gauumare mnn, m. plan Cic. Habitantes de
GANNIO, is, lvi, itura, he. a. Vare. Gañir, au- las orillas del rio Garona.
llar el perro con sonido ronco ó triste: dicese de aíras, i. Plin. El gano, pez marino, especie
los hombres. de langosta.
GANNITIO, ónis. f. Fest. y GARYOPHYLLON, i. Plin. Gariófilo, árbol que
Gervirres, us, ni. Luer. El gañido, aullido que produce de especia.
¿os 11'1 L'OS

forma el perro cuando le maltratan y cuando ha- GASTER, éris y tri. 171. Cel. Aur. El vientre. ji
laga : dicese Cambien de las aves y de los hombres. Petron. El vaso de mucha panza.
GLIODURUM, i. Constancia, ciudad de la Gasureesium, ü. n. El Jatines, en Francia.
Suiza. GAU, en lugar de Ganaban). En.
GÁNYMEDES, is. ni. Ov. Ganimédes, hijo de ClaunámiNbos, a, una. Apul. Que rebosa de
Pros, rei de Trbade, á quien Júpiter remontó en alegría.
una aguila al pialo, enamorado de él, para que sir- GAUDENS, tis. com. Cia. El que se aalegra,l se
viese la copa á los dioses, funcion que ántes ejercía goza. Gaudens sanguine. Tác. El que e(,asta de
la diosa Debe. ver derramar sangre.—De pectore. Estas. Que
GÁNYMÉDEUS, a, uín. Marc. Lo perteneciente á se alegra de veras, de todo corazon,
Ganimédes. II Hermoso. axenzo, és, gavisus sum, dere. n. Al . e-
GIRÁIIANTES, nra. rn. piar. rirg. Garamantas, grarse, gozarse, sentir gusto, placer, alegría. G ato-
pueblos de la Libia. dere sibi ó secara. Luc. Alegrarse consigo mismos
GE L GEM 361
—Bono. Cic. Alegrarse del bien.—Aliquid. Cic. GÉLÁTUS, a, um. part. de Gelo. Plin. Helado.
De alguna cosa. congelado.
GAUDIÁLIS. nt. f lé. n. in. Apul. Lo que per- GELBOE, es. f. Gelboé, monte de Siria.
tenece al gozo, alegre, gozoso. GELDRIA, re. f. Géldres, provincia del Pais
GAUDiBUNDUS, a, um. Apul. Gandebundus. Bajo.
GAUDILOQUUS, a, um. Plaza. Alegre, divertido, GÉLENSIS. ni. f. lé. n. is. Cic. V. GelOnS.
de buen humor. GÉLiCiDIUM, n. Col. La escarcha, el rocío de
GAUDiStOrlillM, n. Petron. y la noche helado.
GAuDióLum, n. Plaut. Dina. de GÉLIDA, te. f. Cje. Agua mui fria, helada.
GALDium, n. Cic. Gozo, alegría, placer, con- GELIDE. adv. flor. Fríamente, con un frio que
tento, satisfacción. hiela. i Con frialdad, tibieza, poca actividad.
GAuLus, ni. Gel. La urca, embarcacion gran- GÉLIDus, a, uta, ior, issimus. Helado, con-
de. Especie de vaso de bastante capacidad ó gelado. II Mui frio.
panza. GELLIÁNUS, a, um. Perteneciente á Gelio, nom-
GAUNÁCE, es. f. 6 Gauná.cum, n. Farr. Espe- bre propio.
cie de vestido ó saco peludo por una parte. GELLIUS, m. S. Agust. Aldo Gelio romano,
GAURÁNUS, a, uin. Plin. Perteneciente al monte gramático insigne en el siglo segundo de Cristo.
Gauro. Escribió veinte libros de las Noches áticas, llenos
GAURUS, m. Cic. El monte Gauro, hei Bár- de mucha erudicion, aunqué con poca pureza en el
baro en Tierra de Labor. 11 Estac. Garro ó Gerro, estilo. II Sesto y C. Neo Gelio, ambos historia-
otro monte en la misma Tierra, abundante de buen dores mas antiguos, de quienes se hallan algunos
vino. fragmentos.
GAUSÁPA, e, y Gausapes, is. f y Gausape. ind. y
GELO, ás, ávi, átum, áre. a. y u. Plin. Helar,
Gausapurn, n. Plin. Especie de paño grueso y
peludo por una parte, de que se hacían las cubiertas enfriar, congelar. Helar, caer hielo ó rocío oc-
para las mesas y para las camas, y los vestidos
iado, escarchar.
GELÓNES, um. ni. plur. y
que se usaban en tiempo de lluvias y de frío.
un,. GELÓNI, órum. ni. piar. Virg. Gelonos, pueblos
GAUSÁPÁTUS, Sen. Vestido con esta ropa
gruesa y velluda. de la Escitia europea.
GAUSÁPiLA, ad, f. Pelron. y Gausapina, se. f.
GELÓUS, a, san. Virg. Perteneciente á la ciudad
ó rio de Gela en Sicilia.
Marc. El vestido hecho de este paño.
GELU. indecl. n. Virg. y
GAUSAPiNUS, a, lira. Marc. Hecho de este paño.
GELUM, n. Licor. y
GAVÁRUS, m. El Gabre, rio de Angumes en
GELUS, us. Plin. El hielo, el agua helada. fi
Francia. Estac. La nieve.
GAVIA, se. f Plin. La gaviota, ave parecida á la
cigüeña. GÉMEA, f. Liv. Nombre de un ala del ejér-
GAVIÁNUS, a, um..Cic. Propio de Gavio, nombre cito de los macedonios.
romano. GÉMÉBUNDUS, a, um. Ov. El que gime y suspira
GÁVISÚRUS, a, tun. Ter. El que se ha de ale- mocho.
grar. GEMELLAM, áris. n. Col. Especie de vasija para
GÁvísus, a, um. part. de Gaudeo. Estay. El tener aceite.
que g e ha alegrado GEMELLARIA, te. f. S. Ag. V. Gemellar.
GAZA, W. f. Lic. Tesoro, riquezas, bienes. GÉMÉLLIPÁRA, e e. f Ov. La que da á luz dos
Gaza, ciudaa de Palestina. hijos de un parto.
GAZETiCUS, a, una. Sid. Lo perteneciente á GEMELLÍTiCUS, a, um. Plaza. y
Gaza, ciudad de Palestina. GEMELLUS, a, uni. Vira. Gemelos, mellizos, her-
GÁZÓHIYLÁCIUM, n. Bibl. Gazofilacio, lugar mane:3 nacidos de un parto.
donde se recogían las limosnas, rentas y alhajas GEMENDUS, mil. Ov. Deplorable, digno de
del templo de Jerusatem, llanto.
GÁZOPHYLAX, ácis. m. Gel. El tesorero. GEMELAS, tia. com. Ov. Gemidor, el que gime.
GEMNÁTIO, ónis. f. Cic. Geminacion, duplica-
GE cion.
GEMÍNÁTUS, a, um. part. de Gemino. Cic. Ge-
GÉBENNA, Zie. f. Suet. minado, duplicado.
GÉBENNIE, árum. f. Mur. Lucr. Las Cebenas, t GEMISITUDO, 'Mis. f. Pacay. La semejanza
~Mañas de Francia entre el Ródano y el Ga- entre dos gemelos.
rona. GÉNiirio, ás, ávi, átum, are. a. Ter. Geminar,
GaBENNENsis. m. sé. n. is. 6 doblar, duplicar, volver á repetir. Juntar, aco-
GEBENNICUS, a, um. Mel. Lo perteneciente á las plar.
montañas Cebenas. GEMINUS, a, um. Firg. Gemelo, mellizo (I GIS-
GÉDÁNUM, si. Dantzic, ciudad de la Prusia mino, duplicado, doblado, repetido. II Yarr. El Gé-
real. minis,signo celeste. Semejante, parecido, igual.
GEDROSIA, se. f. Plin. Sircan, provincia de Per- De doble naturaleza. Lucr. Craso, grueso, obeso.
sia. j j Gusarate, provincia dei imperio del Mogol. GSmisco, is, scére. n. Claud. Y. Genio.
Ganwriva ó Geenna, te. f. S. Ger. Valle cerca GEMPITS, us. n. Cic. Gemido, suspiro, espresion
dt Jerusalen llamado Gennon, donde los hebreos de dolor y sentimiento.
sacrificaron á sus hijos. El infierno. GEMMA, re. f. Cic. La piedra preciosa y brillante.
Ot,ÁBiLIS. m. f. le. n. is. Gel. Lo que se puede II La yema ó boton de las vides y de otras plantas
helar ó congelar. y flores. II La piedra del anillo. La perla.
GuLAs o Gela, ni. Virg. Rio y ciudad de GEMMANS, tis. com. Lucr. Enllante, resplande-
Sicilia. ciente como la piedra preciosa. II Adornado, guar-
GaLASCO, is, ere. n. Plin. Helarse, congelarse. necido de perlas. Gemmans PU. La vid
GÉLIsimus, i. ni. Sid. El bufon. la parra ó cepa que empieza a echar yemas. Lapis
mita, que es
GÉLÁSiNUS, i. ni. Marc. La gracia que aparece gemmantis naturee. Plin. Piedra que i ,
en el rostro del que se rie.IlLos dientes delanteros. de la naturaleza de las preciosas.
f. Plin. El hielo, la accion de Gsatraialus, m. bisar. Joyero ó lapidario qua
GÁLÁTto, oasis.
helar, la helada. trabaja y comercia en piedras preciosas.
GEN GEN
342
Lo perteneciente á la jj (Mal. Inventar, producir con el entendi-
GEMIIDIUS, a, inn. Bibl• mient
G o
joyería ó al joyero.scére. n. Pln.:Pulular,
i brotar, RÓSE. adv. Hor. G enerosamente, con no-
asco, es,
bleza, grandeza ae ánimo y valor.
echar Yemas 15131S.
GEMMAT10, ° b° 1"es at.
G e rtm
f. las plan asinyactorne,s .1 a accion Git:altRÓSITÁS, áttiOjiPlin. Generosiclad noble-
las plantas yemas óbotones. za, magnanimidad. Col. FecundHad. Geni:rot.itas
de echar vim. 7. La generosidad ó esceleoria del vino,
GEMMATOrt, cris. vi. Fíen,. V. Gel-amarais.
GEMMATUS, a, ara. pa •t. de.G'emmo. Liv. Guar- GÉNÉltósus, frs. Cic. Generosc, noble, de
necido de piedras preciosas sembrado de ellas. II ilustre prosapia. illagnánimo, esforzado, bizarro.
Cubierto de botones 6 yemas. I Feraz, fecundo, fértil. Bueno, vigoroso, •,:sce-
GEMMESCO, is, scere. n. Plin. Hacerse, conver- 4lente.
I
tirse en piedra preciosa. GENESARA, 22. J. y Genesareth. indecl, El lago
Ganantes, a, um. Cic. Lo que es de la piedra de Genesaret, mar de Galilea.
precíosa.110v. 'Guarnecido de piedras preciosas.11 GÉNÉSIS, is y eos. Plin. Generacion,
Plin. Resplandeciente, florido al modo de lo que miento. I.fitr.La estrella que preaide al necirni,mto.
está sembrado de piedras preciosas. 11El Génesis, primer libro ele ltloises de la hiblia.
GEMbifFER ., a, um. Plin. Lo que produce piedras GENET.EJS Júpiter, ni, Vd. jópiter Ge-
preciosas. ne.teo, así llamado de Genelo, •ia, promontorio e
Gamato, ás, ávi, aluna are, n. Cic. Pulelar, liro- puerto.en los Calíbes cerca del Ponto.
tar,echar yemas o botones las plantas y flores. GÉNÉTHelÁcus, a, une Gel. Perteneciente al ira
Gstami5sus a, am. Apul. Guarnecido de pedre- róscopo del nacimiento. 11 Estafe Perteneciente á
ría, abundante ' de piedras preciosas. la celeb.idad del nacimiento.
GEMMÚLA, te. f dim. de Genima. Apul. Piedra GÉNÉTmakous, m. Gel. Fl que hace pronós-
preciosa pequeña, piedrecita. ticos sobre la, hora del nacimiento. 11 Genetheco,
Gitaio, is, mili, mitum, ere. a. y n. Cic. Gemir, poema la oracion en celebridad det nacimiento de
suspirar, espr e sar con voz lastimosa la pena y con- alguno.
goja. 11 Aullar los animales ó aves con un sonido GÉNÉTimiir.ócrA, w, y Genethlace, es. f.
semejante al gemido del hombre. II Sonar, bramar Horóscopo, pronóstico SOi'51-E el nacimiento
las cosas inanimadas cuando están alteradas, corno de alguno, por la inspeccion del estado dei cielo
el mar, el viento, lac. en aquel punto, y el arte ó profesion vana de
GÉMÓNLE reales; árum. f. piar. Tác. y estos pronósticos.
GÉelosai grados. ni. plur. Plin. Despeñadero en GÉNETRIX, kis. f. V. Genitrie.
el monte Aventino de Roma, desde donde precipi- GÉNÉVA, 4£. f. Ginebra, ciudad y replzblica so-
taban á los delincuentes muertos en la cárcel, a- bre el lago del mismo nombre.
rrastrados hasta allí con un garfio. GitNÉVE:sISIS. ni. f sé. u. is. 17,i8G1*. Lo perte-
GÉMUI. pret. de Gemo. neciente á la ciudad y república de Ginebra.
GÉstaaus, a, um. Apul. F. Gemens. GÉanÁras. 21L. J. n. is. Cia. Alegre, gozoso,
GÉISURSA, Le, f Plin. El callo 6 clavo doloroso divertido. Genialis Juv. Bias do fiesta, de
en los dedos de los piés. alegría y regocijo.—Dii. Estac. Baco y Cérea, pre-
GÉ.NABENSES, ium. ni. plur. Cia. Los naturales á sidentes de los convites, delicias y deleites.
habitantes de Orleans. átis. Ara. Festividad, alegría,
Glee.annaí, i. n. Cés. y reeoeijo.
GÉNÁBUS, i. f. Loc. Orleans„ ciudad de Francia. ''GÉNIÁLYTER• ad.=. 0v. Alegremente, con eiacer
GÉNE, aras% f piar. Plin. Los párpados que y galo.
cubren /os ojoe. 1j OL'. Los ojos. jj Las mejillas. GÉNT/LTITS, a, cm. Cap. Amable, agradable
GENAUNI, Orina. ni. piar. Cés. Pueblos de Ale- á la vista.
mania. GÉNitÚLATal, adv. Ptin. Por nudos, de rindo
GÉNEÁLóGIA, 'W. f Genealogía, serie de proge- en nudo.
nitores y ascendientes. GÉNictlárso, ónis. f Tert. Arrodillamiento, el
GÉNEÁLóGUS, i. ni. Cic. Genealogista, el que es- acto de arrodillarse.
tudia ó escribe genealogías. GitNieüLÁrus, i. Vitruv. La constelacion de
GÉNEat, éri. m. Cic. Yerno, marido de la hija. Hércules, d quien se representa Inclinada la ro-
11 Cuñado, el marido de la hermana. dilla derecha sobre la cabeza del dragon.
GÉNÉRkIIILIS. ni. f ié.n.is.Cic. Generable, lo GÉNICÜLATUS, nra. Cje. Lo que tiene mu-
que se puede producir 4 engendrar. 11 Generativo, chos nudos. Part. de
que tiene virtud de producir ó ewendrar. GÉNiCtil/3, áS, ávi, átum, are. Plin. Criar
Geataires. m. f le. n. is. Cic. General, uni- nudos las varas ó sarmientos.
versal, lo que pertenece á todos y al género. GÉNÍCÜLUM, i. 3. /raer. y
GÉNÉRALPTER. adv. Cíc. General, universal- GÉNictiana, m. dim. de Genu. La rodilla pe-
mente, en general. leueita. 11E1 nudo que echan las varas de las plan-
GÉNitaaacO, is, scene. n. Lazar. Nacer, engen- tas, 11La encorvadura al modo de la de la rodilla.
drarse, producirse. GÉN!Millg , iris. n. Bibl. La raza ó generacion,
GÉNÉRATIril. adv. Cic. General, universalmente, M'A, se. f. Plin. El esparto, yerba coman.
en general. GÉNiTÁBILIS. ni. lé. n. is. Lucr. Generativo,
~ATM, (MIS. f. Plin. Generacion, produc- genital.
cion. GÉNiTÁLIS. m. f lé. n. is. Vira. Genital, gene-
GÉabaaTost, orle. m. Cic. Progenitor, padre, rativo, lo que tiene virtud de engendrar produ-
procreador. cir. Genitalis dice. Tác.— Lux. Estuc. El día del
GbrititATÓRIUS, a, am. Tert. Lo perteneciente nacimiento. Genitalia slytiera ó jura. Estae. Las
jenitor.
á la generacion 6 al pro convenciones matrimoniales. Genitales dii. Aus.
GIINÉRATRIX, iris . Mel. Geuerante, la que Los dioses que presiden á la generacion, C01710 Sa-
tiene actividad y virti para engendrar. yegneitnallaoia.
turno, Júpiter, Vdnus, los elementos &cis. ,G
GÉNtRATUR, as. m. V. Generatio. mentbra, y genitales partes, y genital-e,
GÉsztakrus, a, um. Cic. Engendrado, produ- lia izan. Plin. Las partes vergonzosas.
cido. Part. de biYriTiLiTER. adv. Lue •. Cou fecundidad ó fer-
Gaaulao, ás, ávi, átum, áre. a. Cic. Engendrar, tilidad, por generacion.
producir, procrear. fi Plin. Concebir, parir, dar á GÉNITiVUS, a, em. Suet. Genitivo, genital, ge-
EN G E R 363
nerativo, lo que puede engendrar G producir. Ge- GÉnINE. adv. Cic. Naturalmente, con sencillez
nitivum agnomen. Ov. El apellido ó sobrenombre y sinceridad, genuinamente.
de la familia. Genitivas casus. Quina. Genitivo, el GÉNUiNUS, a, um. Gel. Genuino, propio, puro,
caso segundo de la declinaeion de los nombres- Se natural, sin mezcla ni artificio alguno. Gcnuini
usa tambi,m, absolutamente Genitivas, i. detztes.Cic. Las muelas. Genuinitin in aliquo Jean-
f•i/NiTort, iris. m. Cíe. Genitor, padre, el que gere. Genuino aliquene rodere. Pers. Morder á al-
engendra. gimo, murmurar de él.
GÉ,NíTnix, icis Oto . Madre, la que concibe. tall • Ntis, éris. n. Cic. Raza, línea, familia, casa,
GÉN1TÚILA, Plin. La ,enitura, generacion, parentela, origen, ascendencia, naturaleza, pa-
procreacion. j j La materia de la generacion. La tria. II Género, lo que es coman á muchas cosas dis-
constelacion en que uno es concebido ó nace. tintas. II Especie. {l Manera, modo. Ll genus homi- -
GÉNITus, a, 1.11». part. de Gigno. rirg. Engen- iris, genas hoc hominum, ajas generis Nomines. Cic.
drado, producido, procreado. jj Nacido. Gentes de esta especie, de este carácter, calidad
GÉariats, I15. Al d, Genitura. y condicion.
GÉNauNy n. Ter. y GENUSUS, i y us. m. Luc. El Bayusa, rio de lila-
Gitarics, m. flor. El Genio, dios, bajo cuya ceileiia.
tutela nace uno, vive y muere, segun los antiguos. GEouns, is. f Plin. Piedra que tiene tieri•
Ter. El apetito de comer, y la gula. fJ Genio, in- dentro.
clinacion, gusto, disposicion, proporcion, humor. GEOCUÁPRIA, w. f. Cic. Geografía, descripcion
Lidulgere g. eiio. Pers. Darse buena vida, diver- de la tierra.
tirse ; tratarse bien, seguir su inclinacion y sus de- Gmleitimtictis, a, inn. f Cie. Geográfico, lo
seos. Genium defraudare, Ter. Mortificarse, pri- que loca á la geografía,
varse del placer, negarse á. lo que pide el gusto y GEOGRÁPHUS, i. ni. Geográfo, profesor de geo-
la inclinacion natural. grafía.
CÉNO, is, 'duro, ére. Varr. Gigno. GEÓMETRA, y Geometres, ae, y Geórnéter, tri.
tis. f Cíc. Gente, pluralidad de per- m. Cic. Geómetra, el que profesa la geometría.
:lanas. II Nacion, pueblo. II Bibl. Los gentiles, idó- GEOMETRIA, te, y Genmetrke, es. j: Cic. La
latras. Gens humida. Virg. Los peces. — Barba. geometría, ciencia de las medidas.
Los tueros, etíopes. Odorífera. Ov. Los GEOMETRICA, ürum. n. piar. Cia. Cosas geomé-
arabes..—• 'rugido. rirg. Los romanos. Ubi 6 Ubi- tricas.
nam ttentium? En donde, en que parte del mun- GEbstETRious, a, inri. Cíe. Geométrico, lo que
do ? Minime gentium. Ter. Le ninguna manera, pertenece á la geometría.
de ningun modo. GEON. Bibl. Uno de los cuatro ríos del paraíso
fiEN'TTlíNA, f Plin. La genciana, planta terrestre. II El Nilo, rio de Egipto.
parecida al el¿buro blanco. GEOUGIA, Fe. f. Plin. La Georgia, region de Asia
t GEN-1'1GUS, um. nc. Nacional, pertene- entre el mar caspio y el Ponlo euxino.
ciente á un pueblo ó nacion. GEoaoicA, ¿Tm. n. piar. Las geórgicas, libros
GENTiLIS. ta. J !é_ is. Cje. De una misma ,47a-
de agricultura, corno el poema que escribió Virgilio
milia, que lleva el mismo apellido. I j De una misma
nacion, gente ó pueblo. l'Ea/es. Gentil, pagano., en cuatro libros.
GEORGICUS, a, nra. Col. Lo perteneciente á la
idólatra. agricultura.
GENTILiTAS, átis. f. Cje. Linage, raza, familia,.
parentela, casta, casa. j I Plin. Especie, género. 11 GÉRÁNiTES, a3. in. ó Geranitis, idis. f Plin.
Ecles. Gentilidad, falsa religion de loa gentiles 4 Piedra preciosa de color del cuello de la grulla.
id letras. GÉRíNtum ó Geranion, ii. a. Plin. Geranio,
GENTiLiTER. adv. Sol. Segun las costumbres yerba semejante á la cicuta.
de la nacion ó la patria. GERÁRIA, W. f Plaut. Rolla, lacra criada
GalaTio'.art t ia, 711,. Macrob. El patrimonio ó
' que
ocupada en tener un niño en los brazos, I ILa
herencia de los antepasados. cuida de la despensa.
GENTujíTius, um. Gentilicio, lo coniun GÉRENS, tia. COM. ele. El que lleva.
á una familia 6 parentela. (j Gel. Nacional, lo Gaanoala y Gergovia, ze. f. Ce'.s. Claramonte,
perteneciente /Luna nacion ó pucblo. Gentilitium ciudad de Auvernia. il Molins, ciudad en el Bor•
hoc illi est. Plia. aten. Esta es propiedad de su
familia. Genlilitia sacra. Liv. — Sacrificia. CM. b°9GICES R.YIÑNE. adv. Cic. Fraternalmente, como her-
Ceremonias, sacrificios propios de una naciou. — manos, con sinceridad y buen corazon.
Nola. Liv. Serial coman á toda una familia. GERMÁNI, bruta. .in. piar. Tríe. Los alemanes,
G ENTini rrus. adv. Ter. V. Gentiliter. germanos, tudescos.
GENTILLIACUM, Gentilly, villa cerca de GaitmíNtA, :e. f Cts. Alemania, Germania,pais
Paris. grande de la Europa.
41111. :u. indect. n. en singular, y en plur. GERMÁNICIÁNI, orara. ,n. plur. Suet. Soldado.
una, pum, ubus. Cic. La rodilla. jj Ptia. El nudo que militaban en Alemania.
de las varas en las plantas. Gemas 6 genu sub- GER,MíNíCUS, a, um. Pa. Lo que es de Ale-
ludiere, inclinare. Plin. — Ponere. Sin. — mania.
Plin. genua adstare. Plaut. 7-Se excipers. GsamÁNITAs, átis. f. Cic. Hermandad, fraterni-
tSéa. Arrodillarse, hincar, inclinar la rodilla, pa- dad, vínculo de union y parentesco entre herma-
uerla en tierra, doblarla. nos. ¡I Plin. Semejanza.
GÉNua, f. Lic. Génova, capital de la Lisru- GsamkniTus. adv. Non. V. Germano,.
•; a.. república del mi aíro nombre. GEnaltÁns, i. ni. German, nombre de hombre.
Gib/ALIA, ium. plur. Ov. Rodilleras, cu- Geamíns, a, um. Cic. Hermano, hermana.11
bierta • para ¿as rodillas. 1
Natural, hermano, le ítimo, propio. ¡I Parecido,
GE:NUÁRIUS, id. M. Cia. Cierta moneda batida conforme, semejante.' Verdadero, sincero)] Ov.
en Génova. Lo perteneciente í Alemania. Germanosrater.
CENUAS, átie. m. f. Ing er. El genoves, la ge- Cic. Hermano de padre y madre.—Alieujus. Ger- Cic.
novesa. 6 alicui. Ter. Semeante,
j parecido á alguno.
GÉNUENSIS. m. f. sé. n. is. Irisen Genoves, lo manum nomen. Plau t. Nombre propio. Germanis-
que pertenece á la ciudad de Génova. simus stoicus. Cíc. Verdadero estoico.
GENUE. pret. de Gigno. GERMEN, bis. n. Plin. El boton, vástago ó re-
864 GES GET
nuevo que sale de las plantas. 11 Ov. La simiente ó GESSI. pret. de Qero.
semilla. U Claud. Los frutos : I I La. prole. GESSORIÁCUM, n. Sud. Bolonia. capital del
GE.amisáros. m. J. 1r'. '71,. 1s. Pap. Lo que brota, Botones, en Francia.
GESTA, órum. n. piar. sic. Hechos señalados,
echa vástagos ó renuevos.
GERMÍNATIO, OniS. f ca. y famosos, hazañas.
GE amisrATus, us. Plin. La brotadura, la ac- GESTABEL1S. ni. f. n. is. Casiod. srtátil, lo
cion de brotar. que se puede llevar de una parle á otra.
GERMINO ás, áví, átutn, ate. n. Plin. Germinar, GESTÁMEN, irás. n. Virg. Lo que se 1 : v col ijo
brotar, ppulular,
ar renuevos
ech ó vástagos el árbol el vestido, las armas, el cetro 11 Tdc. N 11
ó la planta. en que algo se lleva, como una silla, una litera £14-
Gano, ónis. m. Plin. El.ganapan ó esportilloro. GESTATEO, ónis. f Lact. La accion de llevar. fi
is, gessi, gestutn, ri,I re. a. Cic. Llevar, te- Se'n. La accion de hacerse llevar en coche ó en
ner á la vista.j Hacer. II Administrar, manejar, go- litera &c. La alameda, paseo adornado de ár
bernar, tratar. II Producir, engendrar, criar, llevar. les, y la misma accion de pasearse.
Gerere se pro cave. Cic. Declararse, portarse como GESTÁTOR, óris. Plin. Portador, el que lleva.
ciudadano.—Personara alicujus. Cic. Hacer la per- Marc. El que pasea, llevado en coche, litera &c.
sona ó tigura de alguno.—Aliquem oculis. Ter.. GESTÁTÓRIUM. n. Suel. La silla, litera fi otra
Amar á uno como á sus ojos.—Illorein ulicui. Ter. cosa en que se lleva á alguno.
Condescender con alguno, hacer su gusto, compla- GESTATÓRIUS, a, uní. Suet. Lo que sirve pare
cerle.—Personam civitatis. Cic. Representar una lievar á alguno, como la silla de manos.
ciudad, ser diputado de ella.—Bellum. Cic. Hacer GSETÁTRIX, icis. f. Val. Mac. La que lleva.
la guerra.— Censurara. Plin. Ser censor.—Rempu- GESTATUS, us. in. Flia. V. Gestatio.
Me/un. Cie. Gobernar la república.—Magistratuna GESTATUS, a, um. par!. de Gesto. Plin. Lle-
Cic. Ejercer un empleo.—Consulem. Sal. Ser eón- vado.
sul.— Formam.—Sp eciem .--Habitum. Plaut. Virg. GESTíCüLíRIA, te. f. Gel. La saltatriz, baila-
Col. Tener el aire, traza ó figura.— Tute/anz ja- rina.
nu.re. Plaut. Guardar la puerta.—Aninzum mulie- GESTiCÜLÁRIUS, m. Am. V. Gesticulator.
brem. Cic. Tener un ánimo mugeril, ser afemi- GESItiCULÁTIO ., f Suel. Gesticulacion, el
nado.—Rana. Cic. Cuidar de sus cosas, de sus in- acto de hacer movimientos ó gestos.
tereses. — Tempus. Sud. Pasar el tiempo. Res ge- GESTÍCULATOR, óris. ni,. Col. El bailarlo ó pan-
remite. Cic. Negocios privados y públicos de los tomimo, el que divierte al pueblo con movimientos
hombres. de su cuerpo.
GÉÉosrrócómrust, ii. a. Cód. Hospicio, hospital GESTÍCÚLÁTUS, a, nro. Sol. Representado con
da viejos. gestos, visages y ademanes ridículos. Pa • !. de
GERONTÓDIDASCÁLUS, Varr. Maestro de GESTICULOR, sis, átas sum, ári. del), Suel. Ha-
los viejos. cer gestos, visages y ademanes ridículos para di-
GEHTLE, árum. f. piar. Non. Escudos tejidos vertir al puablo, como los bailarines, mimos y pan-
de mimbres entre los persas. 11 Plaut. Frioleras, temimos.
simplezas, bagatelas, tonterías, fruslerías. GESTICÜLUS, ni. Test. V. Gesticulatio.
GERRES, mann 9n. plur. Marc. Peces salados de GEST1ENS, tis, con?, Cic. El que salta y brinca
poco precio: de contento, gozoso, alegre.
GEREO, Ter. Simple, necio, hablador GEsTio, ónis. f. Cic. Administracion, proca-
sin sustancia, ration.
GERÚLA, se. f. Test. La nodrizall La rolla ó GEsno, is, ivi 'tura, ¡re. n. Cic. Saltar,
niñera, criada que sirve para tener el niño. brincar de alegría. 11 Desear con ansia, con vehe-
GÉRÚLTFiGtiLUS, in. El que maquina y traza mencia. Gestare nimia voluptate. Cíc. Estar loco
una maldad : voz inventada por Fluido. de placer. Se dice tanibien de los animales.
~LO, ónis. Apul. y GESTITO, ña, áre. a. Plaut. Free. de
CERii rus, ot. Ilor. Ganapan, esportillero, mozo GESTO, ás, ávi, átalo, áre. a. free. de Gero,' y
de esquina, del trabajo, de cordel. casi de la misma significacion. Cje. Llevar. II Con-
GERUNDA, T. Flia. Gerona, ciudad episcopal ducir. Referir. Gestare pectus obtusum. Firg. Te-
de Cataluña. ner un corazon duro.
GERUNDIUM, n. Dioin. Gerundio, modo de los GESTOR, óris. ni. Plaza. Portador. II Dig. Admi-
verbos con significacion activa y pasiva, y á veces de nistrador, procurador.
infinitivo. GESTUOSE. adv. Apul. Con muchos gestos.
GEROS1A o Gerésia, f Vitruv. Sala donde GESTUOSUS, a, um. Gel. Gestero, que hace mu-
se tiene el senado ó consejo, junta, asemblea de chos gestos.
ancianos. GESTURIO, is, Ire. a. Amian. A petecer con ansia.
GERYON, ónis, y Geryones, Geryoneus, m. GESTUS, us. Cic. Gesto, movimiento, ademan
Virg. Gerion, rei de España, a quien dieron los del rostro, de las manos, de toe'_-, ,u cuerpo. Dig.
poetas tres cuerpos por haber mandado en las tres Administracion, procuracion, manejo.
islas Mallorca, Menorca é Ibiza, ó porqué tuvo GESTUS, a, um. par!, de Gero. Cir.. Hecho, obrado.
tres hermanos del mismo nombre que reinaron á un Res gestee. Cic. Hazañas, hechos gloriosos. Gestas
tiempo. est illi mos. Cic. Se le obedeció, se ie complació.
GítaxóNixus, a, um. Plaut. y GÉsum, n. Y. Gesa.
GLRYONEUS, a, un. Apta& Lo perteneciente al GÉTiE, ¿ruin. vlur. Mel. Getas, pueblos de
rei Gerion. Dacia, hoi Molaavia. •
Gasa, órinn. n. plur. Liv. Dardo, pica de los GETIISEMANEIDA rura. n. pl. Juren. El huerto
galos. de Getsemaní, cerca de Jemvalen, adonde nuestro
GEsÁTIE, árum. m. plur. Plan!. Tropas que se Seiiior Jesucristo oró'ánles de su pasion.
tienen á sueldo. GETI!YUM, n. l'ha. La cebolleta, cebolla pe-
GEscronfÉrtust, n. Caverna ó cueva de donde queña y tierna. n El puerro.
Plinio hace salir los aquilones. GETÍCE. adv. Ov. A' manera de los gatas.
GESIA, rae, f Gesium, n. Ges, ciudad de getGarous, a, um. Ov. Lo pertenecien te a toa
Francia, capital de un señorío del mismo nombre,
cerca de Saboya. GETÜLI, ()ruin. m. piar. Plin. UVI/ pue
GEsouutsum, n. Saltzbonrg, ciudad de Austria. ¿los de • A' frica.
GLA g L A 365
Glrüme, as. f. Plin. Getulia, provincia de ' GLABRITAS, átisj. Arnob. La usura del cala
África. de otra cosa.11La calvez, falta de cabello.
GÉTÚLICUS, a, um, y GLABRO, ávi, atara, áre. a. Col. Pelar, qui
GÉTULUS, á, um. Pirg. Gétulo, de Getulia ó tar, arrancar el pelo, cortarle.
perteneciente a ella. GLÁCIÁ.LIS. m. ,f lé. n. is. Virg. Glacial, helado.
GLÁC1ANS, tis. com. Val. Flac. Lo que hiela.
GI GLÁC1ÁTUS, a, um. part. de Glacio. Plin. He-
lado, congelad&
G1BBA, te. f. Sud. La giba ó corcova. GLÁC1ES, éi. f. Virg. El hielo.
GIBBER, ri yis. m. arr. La giba 6 la ensilla dura GLACIO, ás, ávi, átum, áre. Hor. Helar, con-
encorvadura del espinazo en algunos animales. gelar, convertir en hielo.
GIBBER, a, una. Plin. y GLícizo, ás, ávi, átum, áre. n. Aut. de Fil. Gri-
GrnnEaósus, a, mil. Sud. y tar ó graznar como los gansos ó las grullas.
G1BBÓSUS, a, um. Suet. 6 GLADIARIUS, a, um. Inscr. Lo perteneciente á
GIBBDS, a, urn. Cels. Giboso, gibado, corcovado. la espada.
Caunus, i. m. Juv. La giba ó corcova. GLÁD1ÁTOR, óris. Cic. Gladiador, el que pe-
GiGANTÉUS, a, um. Ov. gigante°, gigantesco ó kaba con otro en los juegos públicos romanos con
gigántico, lo que pertenece a los gigantes. la espada sola. IIDig. Espadero, el que hace espa-
GiGANTOMACHIA, ae.f: La gigantomaquia ó ba- das. Gladiator in arena consilium capit. Sapientis
talla de los gigantes, poema de Claudiano, que ha est muta, e consilium. adag. A' nuevos hechos nue-
llegado imperfecto á nosotros. vos consejos. ref.
GIGAS, ganas. m. Ov. Cic. El gigante, el que es- GLÁDIÁTÓRIE. adv. Lampr. A' modo de gladia-
cede demasiado en la estatura á los demas hombres. dores.
Gigantum fraterculus. Juv. Hermano de los gi- GLÁMáTÓRIUM, n. Liv. La paga de un gla-
gantes : &Cese de aquel cuyos padres se ignoran. diador alquilado.
GiGÉR1A, órum. n. Lucil. Merudillos de GLÁDIÁTÓRIUS, a, um. Cia. Lo que toca al gla-
las aves, diador ó á su ejercicio.
is, génui, gi. nitum, gnére. a. Cíc. Engen- GLÁDIÁTÚRA, te. f. Tác. La prdesion y ejercicio
drar, producir, procrear, criar. ¡I Cds. Parir, dar á del gladiador. II La pelea de unos con otros.
luz. Gigni ad mejora. Cic. Ser criado 6 nacido GuÁntóuum, n. Quint. y
para cosas mayores. GLÁDIOLUS, m. din. Gel. Espadilla, espada
GILVUS, a, lun. Virg. Ceniciento, de color de pequeña. Plin. Gladiolo, cierta especie de espa-
ceniza. daña terrestre, que nace entre los trigos y cebadas.
GiNointura, n. Plin. El gingidio, 6 belesa, ó GLIDIUM, n. Varr. y
cerefoliurn, yerba pequeña, semejante á la pasti- GLÁDIUS, m. Cíc. La espada, sable, alfange.
nuca .silvestre, algun tanto amarga. Plin. El pez espada.
GINGIVA, Cels. La encía, carne que cubre la GLANDÁRIUS, a, um. Cat. Lo perteneciente á las
quijada yguarnece la dentadura. bellotas.
GINGIVÜLA, W. dila. de Gingiva. Apul. Encía GLANDIVER, a, um. Glaudífero, lo que pro-
pequeña. duce bellotas. II Fértil, abundante de frutos.
GINGRINA, Fest. Flauta que servía en las GLANDIÓNIDA ó Glandionica, Plaut. y
ceremonias fúnebres. GLANDIUM, n. Plin. La papada del cerdo en sal.
GINGRiNiTOR, óris. m. Fest. El flautista en las GLANDO, f Avien. V. Glans.
ceremonias fánebres. GLANDÚLA, w. f. Cels. La glándula, especie de
GiNciaiNus, a, ,. urn, Fest. Lo que hace un sonido carne esponjosa, que se halla debajo de las quijcii-
ó ruido como el de la flauta llamada gingrina. das, en los sobacos y otras partes del cuerpo. ¡I
GINGRIO, is, "ire. n. Fest. Graznar, gritar imi- Glándula, tumor que se mueve debajo de la piel, y se
tando la voz de los gansos. hace regularmente en• los emuntorios.¡ ¡ Bellota pe-
GINGRÍTOR, m. V. Gingrinatoi. queña. Ii La papada del cerdo.
GINGRiTUS, us. m. Arnob. El graznido de los GLANDÓLOSUS, a, um. COI. Glanduloso, lo que
gansos. tiene glándulas.
GINNUS. i. ni. Marc. El macho 6 mulo. GLÁNIS, la 6 ídis. m. V. Glanuts.
GISLENOPÓLIS, is. f. San Guillen, villa pequeña GLANS, dis. Cic. La bellota, fruto de la en-
del reino de los Paises Bajos. cina, carrasca ó roble.li Salust. Bala de plomo..
GISORIUM 6 Gisortium, n. Gisors, ciudad de GLANUM, n. Gap, ciudad de Francia.
Francia. GLÁNus, m. Plin. Pez de mar y de rio, que se
Grr y Gith. indecl. n. Cels. La neguilla, planta. come el cebo sin caer en el anzuelo.
GLÁI'IIYRUS, a, um. Marc. Alegre, jocoso, di-
G L vertido.
CIAR -EA, Cic. El cascajo, conjunto de pie-
GLIBELLA. , f. Marc. Cap. El entrecejo. dras menudas, que se hallan en los ríos ú otros pa-
GLIRELLUS, a, una. Apul. y ruges, y (am bien lo que salta de las piedras cuando
GLÁBER, bra, hrum. Plaut. Sin pelo, liso, raso. se labran, y los pedazos de las cosas que se quiebran.
IPelado, calvo, rapado. GLÁREÓLA. Ee f dina. Plaut. Cascajo menudo.
GuAna.Á f Marc. La ramera que atesora GLÁREAsus, a, um. Col. Cascajoso, lleno de
Amero arruinando á sus amantes. cascajo.
GLABRÁRIUS, m. Inscr. El que pule ó alisa el GLÁRÓNA, W. f. Gláris, ciudad de la Suiza.
e útis GLASTUM, í. n. Cés. Glasto, planta de cuyo zumo
GLABRENS, tis. com. Col. Liso, alisado.IIA'rido, se hace el color añil ó pastel, de que se sirven los
pelado, en que nada nace. tintoreros para teñir de azul.
GLABREO, éS, ere, y cEus, a, um. Eserib. Del color de la yerba
GLÁ.BRESCO, is, scére. n. Col. Quedarse calvo, glaG
u ri o u.
pelado. Rícese tanzbien de las aves y de la tierra. Gukuelceisctóe.su.Ns, tia. Juv. Que tiene el cabello de
GLABRÉTA, órum. n. , plan Col. Lugares pela- color c
dos, sin yerbas ni plantas. GLAuciNus, a, um. Marc. De color azul celeste
GLABRIO, 271, Cie. Sobrenombre romano de verdoso, verde claro, verdemar.
la familia de los Acilios. GLwcioN, n. Plin. La yerba glaucio.
GLO GLO
360
f. Prop. La que tiene los GLóBÓSITAS, átis. Macrob. La redondez.
GLAUCIS, Idis y idos. GLÓBUSUS, a, inri. Cje. Globosa, que tiene for-
azules, de color entre verde y_blanco,
ojos n. Aut. de1?.1, Lad rar, ma ó figura de globo.
GrssucPro, ás, are.
dícese de los cachorros. GLUEELUS, i. ni. dina. Plin. Globo pequeño, bola
átis. n. Plaut, Plin. Enfer- pequeña. 11 Cat. El manjar formado en esta figura,
los ojos,gue
f y por sequedad del humor cris- como las almondiguillas.
ponen de color azul ó verdemar. GLEBUS, m. Cje. Globo, cuerpo sólido com-
talino se De color azul celeste,
GLAUUUS, a, um. Virg. prendido debajo de una sola superficie. 11 Multitud,
de un verde mezclado de blanco, verdemar. tropa, peloton. Globus Ilammarum. Vira. Un
GLAUCUS, m. Pán. Un pez de este nombre.' I globo de fuego. — Sanguinis. Ov. Cuaj aron de
Ov. Glauco, pescador insigne, que habiendo gustado saugre.—_Navium. Cé.s. Escuadra de navíos.—
cierta yerba en las orillas del mar, se arrojó al Arniatorunt. Liv. Peloton de gente de guerra,
agua, y quedó hecho dios marino, convertido en pez GLUCIDO, ás, are. n. Fest. y
por la parte inferior. Dicese también haber sido Gisócio, is, ivi, itum, ire. n. Fest. Cloquear 6
un nadador insigne. II Plin, Otro, hijo de Llipóloco, clocar, hacer clo cío la gallina clueca.
que estuvo en la guerra de Troya, tenido por mui GLóCITÁTIO, ¿Ira. J. Col. Cl0q111:0, la aeCiOn (te
necio por haber trocado sus armas de oro con. las da cloquear la gallina.
Diomédes, que eran de bronce, de donde ha quedado GLOciTo, ás, ami, 1:turn, .rte. n. Fest. Cloquear
el proverbio Gianni et Diomedis permutatio : El la gallina clueca.
trueque de Glauco y de Dioni¿des, para denotar GLOCTÓRO, ás, ávi, átum, are. u. Aut. de 17ii.
un cambio mui desigual. 11 Virg. Otro, hijo de Sísifb, Cloquear graznar la cigüeña.
que por apacentar sus yeguas con carne humana, n. is. Lo que
fue' por ellas crismas devorado. puedejuntar en peloton, ó formar en globo.
GLAUX, ucis. f. Plin. Yerba que se halla cerca GLÓMEIUMEN ., iris. u. Lucy. . Monto-n, peloton,
del mar, parecida en las hojas al romero. cuerpo, junta de gentes puestas á la redonda ó en
GLtBA, re. f. Cíc. Gleba, terron de tierra. (j Tie- monton.
rra de la sepultura.11 Virg. El campo ó tierra GLálIÉEÁRIUS, za. Se'n. El que peina acc.ra-
arada. 11Cód. Teod. El fundo, posesion O heredad. p.aiiado de un peloton de soklados.
GLÉEÁLIS. m. n. is. Am. Perteneciente al
GsdsiÉRSTiss. adv. .-illacrob. Por tropas 6 pelo-
terron ó gleba. tones.
GLÉBÁRios, m. Varr. El que quebranta GoóstÉRÁTio, (Mis. f lin. La accion de jun-
deshace los terrones, destripaterrones : se dice de tar 15 amontonar en pelotones, arnontonainientr..
los hombres rústicos y de los bueyes. Goómisitisrus, a. mil. Conglobado, unirlo 6
GLÉiariss. adv. Laca. Por terrones, pedazos junto 6 en forma de globo ó peloton. 11 Mezclado,
le tierra. envuelto. Part. de
GLÉniTIO, Cód. Teod. La Zaga ú renta
por pedazos de tierra, por posesiones o heredades. bar, GLóMÉRO, átniu, árs. a. g. Conglo-
uni r, juntar, formar en globos, oslotcnes, ovi
Gránósus, a, um. Aterronado ó lleno de Glornerare aressus. Virg. Redoblar el Paso,
termo es. —.Honora bello. Virg. Juntar l.ro32,1 y3 para la g,ncera.
GLÉBULA, f. dim.. de Gleba. Col. Terronci- ovilos,
—Lananz orbem. OL'. Devanar" la ?.roa
Ilo, terron pequeño. GsloszÉriósus, um. Col. ír. G-lo'nosus.
GLfs.Bút,ENTus, a, am. Apul. V. Glebosus. GLÓMiCELLUS. Cel. y GlómilIns i. n o:,
GLÉCIION, EniS. n.. El peleo, yerba de que hui
Ovillito. f) n .
macho y hembra.
1.3LÉGII1)NiTES, De. 7n. Col. Vino hecho, adere- Grómu•, éris. n. Plin. y mi. nz, Varr. °visos,
zado con el zumo de la yerba paleo. peloton, globo.
GLESSÁRIA, w. f Plin. y GLÓIUA, se. f Cíc. Gloria, fama, esplendor
GLESSAIILE insulso, arrían f. piar. Islas del mar nobleza. 11 Jactancia, vanidad, oRtentacion,
del Norte, donde se halla el ámbar gris O succino. GLÓRIÁBUNDUS, am. Gel. ;aetallejoso.
GLESSUM, v. Tac. El succino, b cr é elec- GLÓRIANDU13 . , a, um. Gis. ISisno de gloria y
tro, especie de betun congelado y mui fama.
oloroso. GLÓRIÁTIO, ónis. Cic. Jactancia, el acto de
GLEUCINUM oleum, n. Col, Especie de aceite gloriarse, preciarse, jactarse v alaba s e.
compuesto con mosto y aromas. Gisba0,:rou., Cris. m. Apul. Jactancioso, vssa-
Chistus, n. Plin. Especie de arce, árbol. glorioso, preciado, el que se gloría.
GLIILÁRIUM, ü. n. Varr. Es lagar donde se crian GLÓliaiCkTIO, ónis. f S. .Ag. Glorificacioss
lirones. alabanza, exaltado s,. de una cosa digna de estima-
GLLRIUS, a, am. Isid. Torpe, embotado. cion y aprecio.
G us, 111. Marc. El 'non, especie de •aton GiÁsaislco, ás, ávi, átum, are. a. Tent. Issros
montesino, que algunos creen. ser la martno1a. Se flcar, hacer glorioso, reconoce: • al que lo es, fes-
cría donde hui frutales, hace grandes cavernas en tejarle y celebrarle.
la tierra, donde guarda frutas y semillas, y duerme GUil y ieus, a, um. Cód. V. Gloriosus.
todo el invierno. Fue' mui estimado en los convites GLGRIELA, te. f. dina. Cia. Pequeña, ligsos
de los antiguos. gloria.
GueezNe, tis. com. Sil. Pa. Lo que crece, en- GLÜRIOR, áris, .tus sun:, ári. dep. Cic. Glo-
gorda, ss aumenta. riarse, preciarse, jactarse, alabarse. Glorie,ri ali-
Glaseo, is, scére. n. Cic. Crecer, engordar, cui ó apud aliquem. Cia. Gloriarse delante de
aumentarse. 11 Col. Hincharse. Gliscit certamen. alguno.—De re é in re aliqud, aliquid. Cic. Cdos
Tác. Se redobla la contienda.—V:okntia riarse de alguna cosa.
Virg. Se inflama la cólera de Turno. GLóstrüsE. comp. sup. dime. adv. Cic. Glo-
GsóuitTim. adv. Am. Por globos y por tropas 6 riosas, honrosamente, con fama, honor y alabanza,
pelotones. Cic. Glorioso,
GIÁ)WITUS, a, CM. Plin. Redondeado, redondo, glrosíltslilsoU,S'iluaitruem, gno de honra y
. ior, issimus. ulloso.
alabanza. n vano, jactancioso, di org Nihil
hecho á modo de globo. Part. de
Gsóso, ás, ávi, átum, are. a. Plin. Redondear gloriosum excidit ex ore. Nep. Jamás se le oyó,
un cuerpo sólido. II Amontonar, juntar , en figura jamas ni boca una palabra j actanciosa o
redonda ó de globo. :le

GLY GNO 887
Gro@., tris. f Fest. La cuñada, hermana del
marido.
d. GN
GLOSS Á, 23. f Quint. Palabra oscura y dificil,
que necesita de interpretacion. Glosa, esplica- CINTXUS. V. Cultas.
don, interpretacion, comento. II Lengua, estilo. GNÁPHALIÓN, n. Plin. Cierta.yerba.
GLessÁRaim, n. Gel. Lierionario, glosario, vo- GNUrE. a(11). Apul. Docta, sabiamente, con co-
cabulario. nocimiento.
GLOSSÉMA, átis. n. Quint. Palabra difícil, poco GNÁRITAs, átis. f. Sal. Conocimiento, ucticia,
usada, que necesita de esplicacion 6 glosa, esperiencia.
GLÓSSOGRAPHUS, m. Glosador, comentador. GNÁRÚRIS, in. f. ré. n. is. Plaut. y
CLOSSÓPETRÁ, re. f. Plin. Piedra preciosa que GNiaus, a, nro. Cic. Inteligente, sabio, docto,
tiene figura de lengua. prictico, esperimentado.11 Tác. Conocido, sabido.
GLOSSÜLA, f. dim. Dicaz. Breve glosa o in- GNÁ'rA, re, f. Ter. La hija. Gnatanz
rorefacion. coinmittere. Ter. Casar una hija, darla en matri-
GLOTTIS, Tclis. Plin. Ave, especie de codorniz. monio.
fi La epiglotis, lengüecila gire tapa la via de la GniTuo, ¿mis. Cic. Adulador, lisonjero.
áspera ri a. Goaton, personage de Terencio.
GLOTTORG, :is, atan, are. a. F. Gloctoro. GNÁnióNícus, a, tn, Ter. Lo •perteneciente á
GLüno, is, tire. a. Cat. Descortezar, mondar, Guaton, al adulador 6 lisonlero.
quitar la corteza 6 cáscara. LI Fest. Desollar, qui- GNÁTEA, se. f Ron Egnacia, ciudad de Italia.
tar el pellejo. GNÁ.TÚLA, re. f. dita,. Non. Hijita, hija pe-
GL1'MA., Fe. f Varr. El folículo, la. vainilla de la vena.
cebada y otros granos. GNÁ.Tra, i. m. Ter. El hijo.
GLCS, tisis. f Aus. V. Gluten. Nkrus, am. Mout, Nacido.
G'nur, glut. Piteo. Voz que signÑica el sonido GNÁvz. adv. sial. V. Graviter
del licor que cric de una vasija estrecha de boca : 1_,4NvíTks, ;Vis. Arnoii. Diligencia, estudie,
e!: casleiltano se dice clo, Cin. cuidado, aplicacion.
GL3;TE, Chil.:num, i. ?t. Virg. La cola, N,iviThia. adv. Hor. Diligentemente, con apli-
pasta flifrie y pegajosa que se hace de las esti-mi- caci,:n, exactitud, vigilancia. j1 Lit). Con valor y es-
dades 'de las veles cocidas, para pegar y unir ta- fuerzo.
blas y otras cosas. GNÁvo, ás, are. V. `lavo.
GLÜTTNÁllIft. n. Sid. y G N Á vas, a, am. Cic. Diligente, industrioso,
GLetIN.,n %!eft-zum, n. Plin. ó aplicado.
t ' -
1.3.1.£115,17:0„ ónis. f Cela. La encoladura, el GNÉrFIÓSUS, a, um. Fest. V. Obscurus.
acto y :ledo de encolar d pegar con, cola. GNÉsioN, Inin. La verdadera especie de
GLÚTP<Á,TúlTS, am. Lo que tiene vir-
tud y :fu•rza de encolar o negar. i;jrNESNA ,, EE. Gnesna, ciudad de Polonia.
GLeríNÁTon, Cia. El que encola ó pega GNETUM, n. Col. Yerba, cuya simicaie crillia
cor ' cola. la leche.
GLtiTINjiTómus, a, mn. Prisa. r. Ciirt.iiifi^m a,8. GNiDrus, a, um. Cia. Lo perteneciente á Gnido,
GLüTtiNÁTUS, a, um. p ar de Giotioo. cels, En- oiadtal de Caria, cuyos habitantes se dicen Gnidí,
colado, pegado con cola. ürtn.
GLryriNzils. um. Rid. V. Glutínouns. Hor. Cuido, ciudad de la Dórica
GLOTiNtum, Aoul V. Gluten. en Car.:z.
Glij"liNO, as, 5.7i, átilln, are. a. Plin. Encolas-, GNOnrus. f /é. n. ia. Fest. Noble, cono-
pegar con cola. j Cels. Cerrar, hablando de las cido.
heridas. (1NOMA, ac. f Quint. Palabra memorable, sen-
GLürbrOsus, a, um. Celi. Gbitinouo, pegajoso, tencia. Fest:Instrumento para medir las tierras.
lo ii ne tiene virtud _tara pegar y unir una cosa con 11 La escuadra.
otra, * GNOMON, 6nis. ni. Vilma. Gnomon el estilo
-12411rriNum, n. V. Gluten. ó• varita de hierro con que se señalan las 'horas en
is, lvi, a. jun. Glotonear, los relojes de sol. Este es el gnomon, astronómico
cor.r.i: demasiado aprisa. el geométrico es la escuadra.
Onis. ni. Fest. GIcton, el que come /7i2t- GNomóNícx, as, j: y
ch desordenadamente. GNÓMÓNiCE, es. f. Vitruv. Gnomónica, arte de
1. m. Pers. El gaznate, garguero ó conocer por medio de un esdilo y sombras ¿rs hora.5,
gorra, parle interior de la garganta por donde pasa la diversidad de climas, ele • acion de polo áttc.
el lo al estómago. Gnomónica, arte de hacer relojes de sol.
GLCTUS, a, nra. Cal. Bien unido y coherente CixthioNicts, a. um. Gnomónico, la
como negado con cola. que pertenece á la Gnomónica.
árum. piar. Lucil. Glotones, co- Gsosco, is, scere. a, Diem. Y. hosco.
milones. GNÓStÁCUS, a, um. Ov. Cretense, lo pertene-
GLYCONIUM o Glyconicuin metrum,L Diom, ciente á Gnoso, ciudad de Creta.
Verso glicemico, que consta de tres piés, espondeo, ádis. f Ov. La muger de Gnoso
coriambo y pirriquio, como Sic té Divá. p6tens de Ginosa ó de Careta. HAriadna, hija de Minas,
rei de Creta.
GLYCTINIERYDRS, um. f. piar. Pijo. Especie de Gnósis, idis. f. patr. Ov. Ariadna, hija de Ma-
ostras de sabor nos, rei de Creta.
G L yc y firunzx, m. f. Plin. V. Glycyrrhizon. GNÓSIES y Gnosus, a, un). Ov. Lo perteneciente
m. Col. Vino en que se ha á Ginosa ó a Creta, cretense..
echado regaliz, GNowrici, ¿num. in. piar. 8. Ag. Herers gnós-
GLYCYRRUIZO N, i. 71. Pan. Regaliz, orozuz, ticos del siglo segundo de Cristo, que haman vani-
palo dulce, planta. dad de entender perfeetamente las cosas divinas
GLYCYSÍDE, es. f. Plin. La peonía, planta bien S
saeub ensforse.sion coman era Omni a "vinml.T9d°
conocida por SUS hermosas y pobladas flores,
GRA
368 G OS
m. Plin. Algodonero, el arbusto que produce el
GO algodon.
GoSsYmUm, ü. n. Plin. El algodon y el algo-
Goa, ciudad de la India, donero que le produce.
GOA, s®. f. Gemir, bruta. m. plur. Aus. Los godos, pueblos
Gónio, ótus. m. os
m. Marc. Gobio, pescado pequeño bárbaros de Gocia, Dania, Suecia y la parlealsi.eat.en-
u
GOiuus, trional de Germania, que sujetaron la
y blanco, que tiene mucha cabeza, y es de buen
Galia narbonense y la España, donde fundaron su
sabor. monarquía.
Goa. incl. Nombre que se da á los escitas en la sa-
grada Escritura. GOTHIA, f Am. La Gocia, na,cion ó region de
GoLor, órum. m. plur. Calul. La ciudad de los godos.
Chipre consagrada á Vénus. GeritIcus, nm. Inscr. Gótico, sobrenombre
GOLGOTRA. indecl. Bibl. El monte Calvario cer- del emperador Aureliano por haber vencido á los
ca de Jerusaleti. godos. I Lo perteneciente a ellos.
00110R, incl. Bibl. Gomor, medirla entre los he-
Gtrimiry, órum. m. piar. l'etc. Pueblos de Ger-
breos, que es la décima parte del ephi. manía que habitaban la parte llamada hoi
GállfORRHA, re. f. Plin. Gomorra, ciudad se- GÓTHUNNI y Góthyni, órum. m. plur. Claud.
pultada en el lago asfaltite de Palestina, despees Pueblos de la Sarmacia europea, mezclados de
de abrasada con fuego del cielo por los delitos de godos y hunos.
sus habitantes. •
Gómorialueus, a, um. Tert. Lo perteneciente á GR
la ciudad de Gomorra. GRA.BiTtiLUS, m. Apul. Dita. de
Gom pnus, Estac. El clavo ó cuña de
GRÁBTITUS, Cia. Cama pequeña y pobre. h
madera. Cama portátil y como de campaña.
GONARcitE, es. f. Vítruv. Especie de cuadrante GRACCHÁNUS,
solar.
MIL Cic. Lo perteneciente á
los Gracos.
GONFENSIS. m. f. sé. n. is. Cés. El natural ó GRACCHI, m. pha• . Cje. Los Gracos.. fa-
habitante de milia romana célebre.
GONFI, órum. m. piar. Cés. Gong, ciudad de GRACCIIÜRIS, is. f: Plin. Ciudad de España, así
Tesalia. llamada por Sempronio Graco, que sujct ó á los cel-
GONORRH/EA, f. Flan. Gonorrea, enfermedad tíberos ; antes se llamaba Eurcis, hoi A'greda.
que consiste en el flujo involuntario del sémen.
Capit. Gordiano, nombre de GRACCiTO, ás, áVi, átaná, are. n. Aut. de Fil.
GORDIÁNUS, i.
varon, en especial de tres emperadores romanos. Graznar como los patos ó gansos.
GORDIEUM, í, n. Sárdes, ciudad de la gran Fri- tis. com. Nev. El que adelgaza, se
gia. enflaquece, se pone magro y delgado.
GRÁCÍLENTUS I a, Una. Gel. V. Gracilis.
GORDIUS, m. Justin. Gordio, rei de Frigia, GRÁciLE sco o beadlis
que ascendió al trono desde el arado. En las cuer- ea, is, scére. n. Plin.
das de su carro de labor • se halló aquel malo tan Adelgazar adelgazarse, ponerse delgado y flaco.
difícil de desatar, que se tuvo por indisoluble. Anun- GRÁciIIPES, édis. com. Petron. Delgado de
ciaron los oráculos, que el que le desalase, reinaría piernas.
en toda el Asia : tomó Alejandro esta ciudad, y no GRÁCILIS. m. /é. n is. Ov. Delgado, sutil.
pudiendo hallar los cabos de las cuerdas, cortó el magro. flaco. Gracilis Thalia. Virg. Cancion, poesía
nudo con la espada, de donde quedó el proverbio dulce, delicada.—Orator. aren. Orador cul-
Nudo Gordiano. to, puro.
GORGO, y Gorgon, bilis, y Gorgbna, ce. f. GRÁCiLITAS, átis. f Cic. Debilitlad, flaqueza,
Cic. Gorgona o Medusa, nombre de mugen. II So- delicadeza del cuerpo ó de otra cosa delgada.
brenombre de Pálas, por llevar en su escudo la ca- Quint. Estilo tenue, simple, puro.
beza de Medusa. GRÁCIUTER. do. Apd. Sutilmente, con deli-
GonnóNF.z," urn. f plur. Virg. Las Gorgonas : cadeza.
Medusa y sus dos hermanas, &tenlo y Euríale, de GitÁeil▪Ttinc, f Non. Y. Gracilitas.
las• cuales fingen, que habitaron en las islas Gorgo- GRÁCILLO, ás, ávi, áturn, áre. alai. de Fil.
nas, que tenían solo un ojo, y cabellos serpentinos, Cloquear la gallina ó como ella.
con cuya fealdad horrorosa convertían en piedras GaÁciLus, a, una. 'irreal. Y. Gracilis.
á los que las miraban. Otros lo atribuyen. á su GRÁ0iTO, ás, avi, atino, are. a. Aut. de. Fil.
hermosura; otros dicen que fueron unas mugercs Graznar como el ganso, gritar.
belicosas de Africa, con quienes peleó Perseo, y GRÁCÚLUS, i. in. Plin. El grajo, are ccnocHa.
venció y diri muerte cc su reina Medusa. GRÁDÁnius, a, Lucil. Que va por grados,
GORGüNES insulss. f. piar. Las islas Gorgonas paso á paso, poco á poco, sin cansarse. Sjn.
eia et Océano atlántico, islas de Cabo verde. que habla ó escribe con juicio, sin apresuramiento.
GORoDrozCS, a, nm. Ov. Lo perteneciente á las GRÁDÁTIM. adv. Cic. Por grados, por sus pasos
Gorgonas, y en especial á Medusa. contados:
GonotemA, te. f. Plin. El coral, planta que GRÁDiTIO, Ónis. Vitruv. La escalera, la dis-
nace en el mar, y que se petrifica al aire. posicían de las gradas esCalones.
GORoóNiFER, a, um. Inscr. Epíteto de Perseo, figura retórica en qae se pondera una cosa por gra-
que llevaba la cabeza de Medusa. dos hasta llegar á lo sumo, o descender á lo ínfimo.
GORTYN, f Flac. y
Goirryyrk, as y Gortine, es. f GR ÁDkrUs a, uta. Min. Hecho, dispuesto en
y ferina de gradas ó escalones.
GORTYNIA, se. f alT. Gortina, ciudad de Creta. 1, n RÁDIENS, lis. com. Ov. El que 3-a () anda de
II De Arcadia en la Grecia. una parte á otra.
GORTYNIÁCUS, a, lee. Ov. y GRÁDILis. m. f. J. n. is. Andan. Lo que tiene
idis. adj. f latean. y gradas ó escalones.
GORTYNIUS, a, nue rirg. Lo perteneciente á la GRÁDIOR, iris, gressus Hura, grádi. dep.
ciudad de Gortina ó á Creta, cuyos habitantes se Andar, caminar, ir, marchar.
dicen Gortyni, órum. Gainivictiea, se. Itál. El que reveren-
GoftanfinTyros, y Gossimpinos, y Gossyimpinos. cia al dios Marte.
GRA G R A 3G9
GRÁDIVUS, m. Liv. Marte, dios de la guerra, et que escribe los instrumentos públicos. II Ama.
que anda en ella de una parte á otra. nuense, escribiente.
GRÁDUS, os. 7n. Cic. Grada, grado, escalon. GRAIsIMÁTIAS, te. m. Plin. Piedra preciosa, es-
Col. Una azadonada, lo que profundiza elcavador pecie de jaspe semejante á la esmeralda, atravesada
de cada vez con el azadon en la tierra. U Paso. I1 de una línea blanca.
Grado, puesto, sitnacion, condicion, clase, estado. GRAMMiTiCA, re. f y
Medio, camino. Gradas acuere. Esta y. Hacer GRAMNIÁTICE, es. f. Quint. La gramática, ti
doblar el paso, hacer andar aprisa . De grada de- arte de hablar y escribir correctamente.
jiéi. Cic. Ser echado del sitio, del puesto. Ser GRAMMÁTiCÁLIS. f lé. n. is. Sil. Gramatical,
desgraciado, privado del empleo. De grada pug- lo perteneciente á la gramática.
nare. Liv. Pelear á pié firme. Los matemáticos GRAMMÁTiCALYTER. adv. Treb. Pol, y
llaman grados á las partes del círculo en la esfera ; GRAMMÁTÍCE. adv. Quin t. Gramaticalmente,
los gramáticas al comparativo y superlativo. conforme á las reglas de la gramática.
GRJECÁNICE. adv. Vare. A' la manera griega. GR AMMÁTiCOMASTIX, igis. in. Aus. El azote de
GRCÁNICUS, a, um. Suet. Lo perteneciente á los gramáticos.
los griegos, ó hecho á su modo. GRAMMÁTiCUS, m. Cic. Gramático, el que
GR.ECATIM. adv. Tent. V. Grwcanice. enseña la gramática. ti El que esplica los poetas,
GELEc:t'res, a, um. part. de Grwcor. Apul. Lo historiadores y oradores.
que imita á los griegos. GRANIMÁTICUS ., a, um. Hor. Gramatical, lo per-
GR.EcE. adv. Cic. En griego, en lengua griega. teneciente á la gramática.
Grxce scribere, loqui, scire. Cic. Escribir, hablar GRAMMÁTISTA y Grammatistes, m. Sud. El
en griego, saber, entender el griego z la lengua que está medianamente instruido en la gramática.
griega.--1?,•7c1clene, Cic. Traducir en griego.—Nes- GRAIVIMÁTOPHYLÁCIUM, n. Ulp. Archivo, Se-
cire. Cic. No entender esta lengua. cretaría, lugar donde se guardan los instrumentos
órurn. m. piar. Cic. Los griegos, los públicos.
pueblos de la Grecia. GRAioMTcus, a, um. Vitruv. Lineal, lo que toca
GELEcra, j: Cic. La Grecia, region de la Eu- á la línea. Grammicce dejormationes.Vitruv, Dise-
ropa. ños, planes, trazas, planos.
Git,Ecia magna ó major. f. Cic. La Calabria y la GRAMPIUS mons. m. Granzebain. monte de Es-
Basilicata en el reino de Ndpoles.11 La Italia, cocia.
Grecia magna. n. Varr. Granero, la cámara
GILECIENSIS. m. f. sé. n. is. Plin. Griego, de ó panera donde se recogen los granos, hórreo.
Grecia, GRÁNÁTA, ac. Plin. Granada, ciudad capital
GRiECIGENA, m, n/. f. S. Ag. El que es de origen del reino del mismo nombre en España.
griego. GRÁNÁTIM. adv. Apul. Grano a grano, grano poc
GarEcisso, as, áre. n. Plaza. Imitar con afecta- grano.
cion á los griegos, remedarlos. GRÁNÁTUS, a, um. Col. Granado, abundante de
GrtzEciTas, átis. f. COd. Teod. La literatura de granos.
los griegos, y en especial su lengua. GHÁNÁTUS, i. ni. El granate, piedra preciosa.
GMECOR, Gris, átus sum, ari. dep. Ho y . Imitar GRANÁTUS, os. m. Col. La granazon, el efecto
á los griegos, vivir á su moda y costumbre. de granar los frutos.
GRJECOSTÁDIUM, n. Cap. y GatAarn,,EvITAs, átis. f. Non. La vejez, edad
GitcosTÁsis, is. f. Cic. Cuartel de Roma al avanzada.
lado derecho del comicio, donde estaban alojados GRANDA':VUS, a, um. Virg. Anciano, viejo, de
los embajadores griegos y de otras naciones. mucha edad, de edad avanzada.
GR.I.CÚLA rosa, m. f. Plin.Rosa que tiene las ho- GRANDESCO, is, acere. n. Cic. Crecer, hacerse
j as mis apiñadas. grande.
GapEctleus, a, urn. Cic. Nombre de desprecio GRANDICUUS, a, lun. din, de Grandis. Plaut,
entre los romanos, ó por haber sujetado á los grie- Grandecillo, lo que va creciendo conforme á su
gos, ó porqué acudiendo estos con mucha frecuencia edad.
á Roma, se sujetaban á cualquier modo de ganar GRANDiFER, a, uin. Nazar. y
su vida. Guam:anees, a, um, Annan. Que lleva ó pro-
GiuEcus, a, um. Cic. Griego, de Grecia. duce cosas grandes.
GRAIUM, n. Gray, ciudad de Francia. GRANDi'GRANS, tis. com. Plaut. El que anda á
GRAIUS, urn. Cic. V. Grmcus. paso mui largo, á grandes zancadas.
GRAJliGÉNA, te. m. f. Cic. El griego ó griega. GRANDiLOQUUS, a, um. Cic. Grandílocuo, el qua
Gnannx, árum. f. piar. Varr. Los zancos, palos habla con estilo magnifico, sublime.
altos y dispuestos con horquillas, en que se afirma GRANDNAT, ávit, are. impers. Sén. Granizar.
y ata el piel para andar con ellos. arrojar, despedir las nubes granizo.
GRALLÁTOR, m. Plaut. El que anda en GRANDINEUS, a, um, y
zancos. GRANDÍNÓSUS, a, um. Col. Tempestuoso, que
GRALLÁTÓRIUS, a, uní. Plaut. Lo perteneciente abunda de granizo.
á los zancos ó al que anda con ellos. GRANDIO, culis. ni. Sin. Sobrenombre que se
GuALLTeEs,édis. com. Apul. V. Gral/ator. puso á un declamador llamado Senecio, hombre de
GRÁMEN, inis. n. Cic. La grama, yerba que se ingenio confuso y turbulento, que no quería hablar
eria naturalmente. Virg. Diente de perro, yerba. rimó de cosas grandes, y dió en la manía de que
GRÁMIA, f. Min. , La lagaña, humor vicioso todas sus cosas lo hablan de ser, como los criados,
lace acude á los ojos. los vasos, y aun hasta los zapatos mayores de lo
GRÁMÍNEUS, a, um, [ring, Lleno de grama, her- coman.
boso, frondoso, verde, cubierto de yerba. GRANDE), le, ivi, itum, he. a. "tul. Engran-
Gita.mialósus, a, um. Col. V. Gramineus. decer, hacer crecer ó adelantar en altura. Gran-
Gitikaitos y s, a, una. Cecil. Lagañoso. dire gradum. Plaut. Hacer andar de prisa ó ace-
GRAMMA., te. f. Macrob. La línea. lerar el paso.
GRAMMA, átis. n. Fan. La letra. fl El peso de GRANDis, m. f. dé. n. is, Cic. Grande, alto,
dos óbolos. crecido. II Amplio, vasto, estendido, difuso. II No-
GRAMMATEIJS, m. Apul. Escribano, notario, ble, sublime, magestuoso , pomposo. magnifico
24
GRA GRA
70
De mucha edad.— Pecunia. GRÁTÁTÓRIUS, a, um. Sid. Gratulatorio, lauda-
Grandis natu. 1-lor. torio, lo perteneciente á la accion de gracias.
ne. Gran suma de dinero. GRÁTE. comp. tius. sup. issinie. adv. Cie . Grata
Gamvo isairins, a, um. Sén. Lo que. tiene mui
las plantas arbole,. graciosamente, con agrado y benevolencia. Con'
alto el tronco. Dicese deSeas. Lo que suena mucho. gratitud y agradecimiento.
GaaamisoNus, a, um.
GRANDITAS, átis. f. Cic. Grandeza, elevacion, GRÁTES. piar. Cic. Gracias por el beneficio
nobleza, sublimidad. recibido. (Solo se usa en nominativo y acusativo.'
GRA!<DiTER. adv. Ov. Grandemente, con gran- Gratas agave, Mere, persolvere. Cíc. Dar las gra-
cias, estar agradecido, mostrar agradecimiento y
daza- gratitud.
Gaaisniusefiu s, a, inri. dim. de Grandis. Ter.
Grandecillo, algo grande. GRATIA, as. f. Cic. Gracia, favor, beneficio, don,
GRAND°, inis. Cic.E1 granizo, lluvia congelada servicio, buen oficio. Amistad, benevolencia,
en el aire. Aus. La elocuencia, copia de palabras. concordia. ( I Autoridad, favor, poder. II Agradeci-
Ga.kszE, es. f Ov. Nombre de una ninfa. miento, reconocimiento, gratitud. Perdun, indul-
GRANEA, te. f. Cal. Comida de granos de trigo gencia. Bona graia.Cic. Crédito, autoridad, favor,
mondados y machacados, cocidos con agua y poder.—Magna utilti cuan illo e.st. Cia. Tengo mucho
leche. favor con él.—Villce. Plin. Gracia, hermosura de
GRÁNYcus, i. ni. Plin. El Granico, vio de una casa de campo. Graliam inter alivios com-
Trbade. ponere. Ter. Conciliar, componer á algunas per-
GRÁNiFER., a, um. •v. Granado, lo que está car- sonas entre sí. Ayere cje. Dar gracias.—
gado de grano ó simiente. llabere. Liv. Estar agradecido.—Referre. Cie.
GRANNÓPÓLIS, is. f. Greuohle, ciudad de Fran- Pagar el beneficio. Diis est gratia. Ter. Loi gra-
cias á los dioses. Ejus rei gratia. Cíc. Ea.' gratia",
cia.
GRANNUS, m. Lucí'. Epíteto de Apolo del vio l'er. Por esto, , por esta causa, ruzon ó motivo,
y pueblos granios en Panomia. con esta mira, animo ó designio.
GRÁNósUs, a, um. Plin. Granujado, granado, lo GR druni. f. piar. Flor. Las Gracias, dio-
que está lleno de grano ó simiente. sas de la belleza: son tres, aly/aya,Eafroine y l'alía.
GRÁNUNI, n. Cic. Grano, la semilla de las yer- GRATI/E portas, us. 111. vre de Gracia, ciudad
bas, el fruto y semilla de las mieses, !I La porcion de Francia..

ó parte menuda de las cosas. j ¡ Grana o cochinilla, GRÁTIÁNÓPÜLIS,is.l. Grenobie, ciudad de Fran-
el zngrediente con que se da color purpúreo á las cia.
sedas y lanas. GRÁTIÁNUS, a, um. Marc. Lo perteneciente al
GRÁP=Itialum, n. Marc. Caja de escribanía, artífice romano Gracio ó Graciano.
en que guardaban los antiguos los estilos á punzo- GRÁTiFíCÁTIO, onis. f. Cic. Gratificacion, bene-
nes para escribir. ficio.
GRAPHIÁRIUS, lun. Sud. Lo perteneciente á GRÁTYFiCOR, Gris, átus .sum, ári. dep. Cie. Ha-
la escritura escribanía para escribir. cer un beneficio, un favor. Grat ifica•i perversam
GRÁPIIiCE. adv. Plaut. Perfecta, pulida, ele- g•aliam. Sal. Hacer un mal, un bajo servicio.
gantemente, con espresion viva. Gitia-rifs.adv. Plaut. V. Gratis.
GRÁPIliCE, es. -f. Caligrafía, el arte de GRÁTIÓSE. adv. Ulp. Graciosamente, por favor,
escribir, de delinear ó pintar. sin premio ni interes.
GRÁPIIICÓTÉRUS, a, um. Mui agradable, "¡GlIATIÓSITAS, átis. fTent. Graciosidad, gracia.
acabado y perfecto. Gluvriósus, a, um. Cic. Gracioso, inclinado á
GRÁPLiCUS, a, um. Vitrav. Elegante, perfecto. hacer gracias, agraciable. Grato, amado, favore-
Graphicus mortalis. Piad. Hombre inteligente, cido, que tiene favor y am istad con muchos. Gra-
diestro. ciosa sententia. Ulp. Seutencia dada por favor,
GRÁPIIIS, idis 6 idos. f. Plin. La delineacion y contra la justicia. Contendere cura adversario gra-
diseño. Vitruv. El arte de delinear, el dibujo. ¡I tiosissinio. Cíc. Pleitear con un contrario roas po-
Lapicero, el instrumento para delinear o' dibujar. deroso, que tiene mucho favor.
GRÁPIIIUM, ií. Suet. El estilo, hierro o pun- GitiTiS. adv. Cic. Gratis, de gracia, de balde,
zan, con que los antiguos escribían CM tablas ence- de favor.
radas. GRÁTíTO, as, ávi, átuea, are n. Aut. de Fil.
GRASSA, Ee. f. Grasa, ciudad de Francia. Graznar el ganso.
GRASSÁTIO, (mis. f. Plin. La accism de andar de GRÁTiTtJDO, IMax. Gratitud, agra-
prisa. ¡I La de andar robando, el latrocinio. db ewc; innon. ento, reconocimiento. II Apio. Sabor grato,
GRASSÁTOR, aria. 171. Cie. }latero, asesino, de
los que andan por las calles robando a' los que en- GRÁTIUS, - m. Gracio, poeta latino, natural de
uentran. Falisca, contemporáneo de Ovidio, Que escribió un
GRASSÁTIJRA, ae. Suet. V. Grassatio. poema de la caza, intitulado Cynegeticon.
GnAssitTus, um. Sud. El que ha robado. GRÁTO. adv. Plaut. Con gratitud y reconoci-
Part. de miento.
RASSO ft, áris, atus sum, ari. dep. Maui. Cami- Ga.-Cron., áris, dtus sum, árí, dep. Con-
nar, andar mui de prisa. Andar robando y ma- gratularse, alegrarse de la felicidad de alguno,
laudo. Hor. Adular. Gvassari ad glorian ointulis felicitarle, V. Gratalor. 0o. Dar gracias.
vid .Sai Caminar á la gloria por el camino de la vir- Gria• tfiTo. arlo. Cic. V. Gratis.
tud.—Obsequio. Hor. Adular, lisonjear á alguno GiirTuiTus, a, un ' . Gratuito, lo que se da de
Con obsequios y otros oficios.—Adversas aliqueni. baldeé sin interes, de gracia.
Suet. —In aliquem. Liv.—Contra aliqueni. Just. GRÁTÚLÁBUNDUS, a, um. Liv. V. Gratabundus.
Atacar, acometer á alguno, robarle, matarle, vio- ai,,.T
Rt..1.TüllkT ER, adv. V. Gratanter.
ANiT0,
lentarle, ultrajarle, ajarle.—Jure. Liv. Proceder enis. f. Cic. Congratulac ion , ale-
por via de justicia,—Canagio. Lit,. Usar de mañas, gría>, muestra de ella por la felicidad de alguno.
de estratagemas. II Accion de gracias, ruego público por algun su-
GRATknuNous, a, une Tác. El que felicita, da ceso alegre y coman.
el parabien, torra parte en la alegria de otro. GRÁTÜLÁTOR, dais. in. Cíc. El que 50 congra-
GRATANS, tis. com. no. V. Gratabundus. tula, toma parte en la alegría de uno.
Cliskrearraa. adv. Am. Con alegria y congratu- GIIÁTÜLÁTÓRIE. adv. S. Ag. A' modo de, con
aciou, gratamente. muestra y afecto de congratulacion.
G II A a Rv 371
GRÁTÚLÁTÓRIUS, a, aya. Cap. Lo perteneciente del aliento. — Annonte. Tác. Carestía de viverea,
a la congratulacion. GRÁVÍTER, ius, issirae. adv. Cees. Gravemente
GnÁTtíaret, cris, tus sum, ári. dep. Cic. Con- con peso y gravedad. 1 Con seriedad, severidad,
gratularse, alegrarse con otro, mostrar sa afecto constancia y firmeza. 11 Con aspereza y rigor. 11
y gozo en la alegría y felicidad de otro. II Ter. Fuerte, vehementemente. Graviten crepuerunt
Dar granjas. Gratulari alicui aliquani rent, aliqud foses. Ter. La puerta suena, á la puerta llaman
re, de, in ó pro aliguli re. Cic. Congratularse con con grande estrépito. —Se habere. Cic. Estar,
alguno de, en ó por alguna causa. hallarse mili malo. —Advertere. Ter. Observar
GRÁTUS, uní. tior, issimus. Cíe. Grato, gus- atentamente. —Accipere quidqztam. Tác. Recibir
toso, agradable, acepto, que complace y da gusto. alguna cosa con dolor y disgusto.
11 Agradecido, reconocido. 11 Se'n.
Sabroso, gustoso. GRÁ.VTTÚDO, f Vil7'U7). V. Gravado.
Gratum alicui, in ó erga aliquem. Cic. —Adversas Gallariuscüaus, a, um. dim. de Gravie. Gel.
aliquem, se prrebere. Sén. Mostrarse agradecido De un sonido algun tanto grave, bajo.
con alguno. — Odor. .Plin. De un olor agradable. Grávo, ás, avi, áturn, are. a. Tác. Cargar,
t GRÁVABTLIS. In. f. lé. n. is. Cal. Aur. Grave, agravar. 11 Virg. Importunar, enfadar, molestar,
pesado, molesto. ser molestado y pesado. Gravare aliquid. Dor.
GRÁVÁMEN, n.Casiod. Gravamen, molestia. Llevar á mal una causa, rehusada.
Gatavaanus, a, tasa Ov.Lo que se ha de cargar ó GRAXO, is, ére. V. Strepo.
lastrar. GRÉGÁldS. m. f. lé. n. is. Plin. Gregal, que
GRÁvANs, tis. com. Ov. Que carga ó sobrecarga. anda junto y acompañado con otros de su especie.
GuÁYASTELLUS, ni. Plaut. Viejo, pesado, Dzcese de 'los ganados y de los hombres. Sdn.
agravado de los años. Cosa comun, vulgar, ordinaria. 11 Tác. Lo perte-
GRÁVÁTE. adv. Cic. y neciente al soldado raso.
GRÁVÁTIM. adv. Liv. Con dificultad, con tra- GRÉGÁRIUS ., a, um. Col. Lo perteneciente al
bajo y molestia, de mala gana 3, voluntad. rebaño ó ganado.' ¡Lo perteneciente al soldado raso.
GRÁVÁTIO. ¿mis. Cel. Aur. V. Gravitas. GIIEGATIM. adv. Sic. Por tropas, bandas ó com-
GR.-tes-Islas, a, 1.12/1. parí. de Gravo. Agravado, pañías. 11 Coi. Por manadas ó rebaños.
pesado. Gravalus somno. Plin. Agravado de GRÉGÁTUS, a, um, Estac. Unido, recogido en
suefio.—Vulneribus. Liv. Enflaquecido por las manadas ó rebaños. Unido en tropas. Pat. de
heridas. GREGOR, áris, ári. pis. Paul. Nol. Congre-
GalavÉrlisa5sus, a, um. Cic. Espuesto á dolor, garse, juntarse como en una grei.
á pesadez de cabeza. 11 Mili. Que causa pesadez GRÉMIUM, u. Sic. Gremio, regazo. Gronium
de cabeza. patria e. Sic. El seno de la patria. —Lnperii. Cje.
GRAVÉDO, milis. Cic. Pesadez de cabeza, El medio, el corazon, el centro del imperio. In
fiuxion, reuma, resfriado, que hace pesada la vestris po p o Virg. Pongo en vuestras
cabeza, é impide la respiracion por las narices. manos, confío a vosotros.
GRÁ v ÉLNA, f. Gravelina, ciudad de Flándes. Gitassio, (mis. Macrob. y
GitÁvLoLENs, Lis. com. Virg. Hediondo, que Gaassus, us. m. Cic. El andar, el paso. Ferie
huele mal. gressum. Ov.—Inftrre.—Tendere. Virg .1r, andar,
Gizavaóaaarnst, se. f. Plin. Hediondez, olor caminar, marchar. — Recipe • e. Vir . Volver. —
pestífero. Tenere. Val. Flac. Detenerse, payar, g'tener el paso.
GlIAVLSCO, is, scére. n. Virg. Hacerse pesado,
GRESSUS, a, um. part. ele Gradior. Firg.
ser ó estar cargado.' ¡Hacerse embarazada la hem- GREX, égis. m. Sic. Grei, rebaño de ganado
bra. 11 Agravarse, aumentarse, empeorarse. 771e1107 . , como oveja.. y cabras. 11 De ganado mayor.
GRAVIDÁTUS, a, um. part. de Gravido. Cic.
11 De las aves. 11 De los hombres. 11 Compañía
Lleno, embarazado, agravado. cómica.
GRAVíDiTAS, atis. Cic. Preñez, embarazo. GRILLO, áS, ávi, átalas, áre. n. Aul. de Fll.
Guaviao, as, avi, átum, are. a. Aur. Grillar, cantar los grillos.
Hacer, poner embarazada óTreñada.
GitÁvinus, a, um. Plaut. Lleno, cargado. Gra- GRINNES, um. n. plur. Rbémon, ciudad del
vida é Pamphilo est. Ter. Está embarazada de territorio de Utrecht.
Palas). —Canis. Ter. Perra preñada. GRIPHUS, m. Gel. Enigma, cuest.:on enredosa,
GRAVÍLÓQUUS, a, um. Plaut. El que habla con oscura y dificil.
gravedad. GRISÓNES, una. m. p?ur. Los pisones, puein..1
GR.:4.1as. in. f. vé. n. is íor, issimus. Cic. Grave, de la Suiza.
pesado. 11 Serio, magestuoso, circunspecta. 11 Con- Glsoccio, is, ire. 71. Apul. Graznar los cuervos.
siderable, importante, recomendable. 11 :Molesto. GROÉLANDIA, ve. f. Groelandia, pais cerca del
enfadoso, incomodo, dificil. 11 Injurioso. jj Dañoso, polo ártico.
peligroso, contrario á la salud. Graves annis. ¡loe. GRiMIA, ae. f. Fest. Gruma.
—!}'tate.. Liv. Cargado de años. —Marilú. Virg. Gitosaerica, re, y Gromatice, es. f. Hig. El arte
Respetable por sus méritos. — Armaturee miles. de medir los campos y los reales.
Liv. Soldado armado con armadura pesada. — GROMÁTíCUS, a, una Casiod. Lo perteneciente
Utero mulier. Plin. Mugar embarazada. —Res. á las medidas de las tierras.
Cje. Negocio grave, asunto de consecuencia. — GltüNINGA, te. f. Groniuga, ciudad de los Paises

ó
Atznona. Plaut. Carestía de vía eres. Bajos.
ItÁviscasi-us, a, um. Liv. Lo perteneciente e GROSSIOR, nz. f. ius. n. óris. Bibl. Mas grueso
Gsavisca 6 Graviscas, colonia romana de la Etru- I erte.
ria dicha Graviscse, aruni, y sus naturales y habi- t GROSSITÚDO, LAS. f. Bibl. Espesor. JI Grose-
tantes, 13 raviscani, bruna. ría.
Gitevisss, atis. Cic. Gravedad, pesantez de Gitosstiats, m. Col. El higuito. Dim. de
l
los c ue rpo s. 11 Peso, carga. 11 Densidad, crasitud GROSSUS, m. f. Cels. El higo por madurar.
del aire. 11 Fetidez, hediondez, mal olor. 11 &dar- Gitossus, a, uta. Pan. Grueso, espeso.p
Grudios, ueblos
medad, asseaecirniento, languidez. 11 Fuerza, ve- GRUDII , Mama m. plur. Ce's.
hemencia. 11 seriedad, aseoridad, represeutacion de Brabante, donde hoi está Bruj as ó Lovaina,
en el semblante, palabras y costumbres. U Fir- Ga tas, is. f. Fed. V. Gnus.
meza, constancia, perseverancia, fidelidad. Gra- GutimA, ve. f. En. Cierta medida para dirigir
vitas auditus. Plin. Sordera.—Ores. Pan. Fetidez los caminos por linea recia. JJ nig. El centro do
G IJ I GUT
372 f. Cic: La gorja ó garganta, caña del
campamento, desde donde se GÚLA, te.
una plaza, ciudad ó calles y salidas. cuello por donde entra el manjar al estómago. U
tiran las líneas para las Montecillo. Dini. de Gula, apetito desordenado de comer y beber. II La
Gamdfinus, i m. Plin.Monton pequeño de pie- boca del canon y el mismo cañon del fuelle.
~tus, m. Fest. GunmóciE, árurn. plur. Fest. Cáscaras de
dras, tierra o cosa semejante.
ó Grundules Lares. m. piar. Arnob. nueces.
GRUND ▪ LES Güno, "(mis. m. Apui. Tragon, comedor, gloton.
dioses penates establecidos en Roma en ho-
Lares,
nor de la puerca que parió treinta cochinillos. GÚLÓSE. adv. Coi. Golosamente, con golosina
GRUNDIO, 13, ivi, itum, ire. n. y y gula.
Giturim o , is, ivi, Aura, ire. n. Farr. Gruñir el Günósus, a, um. Sén. Goloso, comedor, tragon.
Gulosus lector. Marc. Lector goloso, devorador de
puerco. libros, que nunca- se harta de leer.
GRUNNiTU S , us. Cic. El gruñido, el sonido
de la voz del puerco. GUMEN, itUS. n. Palad. F. Grumni.
GRUO, is, ivi, itum, ire. n. Aut. de Fil. Gruir GUMMI, In. M. Gumía, w. f. V. Gulosus.
GUMMÁTUS y Gammeu•s,a, um. Palad. Gomoso:
las grullas.
GRUS, gruis. f. Cic. La grulla, ave conocida. dícese de los árboles y plantas que echan de sí goma.
Givinno, as. V. Grillo. GUMMI. n. indecl. y Guiarais is. f Plin. Goma,
GraLnus, Plin. El grillo, insecto negro licor ácueo, viscoso, que sale de Zas plantas natural-
bien conocido. 11 Plin. Pintura fea, ridícula. mente ó se saca por incision.
GRYNÉUS, a, um. Virg. Lo perteneciente á GummíNo, ás, are. n. Palad. Echar de si goma.
Grinia, ciudad de la Eólide, donde había un bosque Guw.diNósus, a, uní. V. Gammosum.
consagrado á Apolo, del que le dieron el sobre- Gumstino, Ords. fi Col. Engomadura, el acto y
nombre de Grine°. efecto de engomar alguna cosa-.
GR.YNIUM, n. Nep. Grinio, castillo 6 plaza Gumbiósus, a, uní. Plin. Gomoso, resinoso, lo
en Asia que regaló Farnabazo d Alcibíades ate- que tiene goma.
niense. GURDONÍCUS, a, inri. Salp. Sev. y
GRYPIIITES, te. ni. f. Gel. El que tiene la nariz GURDUS, a, uní. Quint. Gordo, ( uní. ) necio,
aguileña. estólido, simple, insensato.
GRYPIIUS, i. ni. Plin. y GURGES, ni. Cic. Abismo, lugar profundo
GRYPS, yphis. 771. Virg. El grifo, animal cua- en el agua. Pródigo, disipador. Gurges ccerii-
drúpedo, fabuloso, cuya parle superior es de águila, leus. Ov. El mar.—Vitioruin. Cic. Hombre per-
y la inferior de leon. dido. encenagado en vicios.
GRYPUS, Justin. El que tiene la nariz GURGULIG, (MIS. .Lact. La gula ó caña del
corva. El gorgojo, gusano.
GU GURGÜSTIDONII catopi. plur. Campos gurgus-
tidonios : voz inventada por Plauto jocosamente.
GUADALAXARA, 95. f. Guadalajara, ciudad de GURGUSTIÓLUM, n. Apul. Dim. de
España en Castilla la Nueva. Jalisco, ciudad de GURGUSTIUM, n. Cje. Pocilga, zahurda, lugar
América en la nueva Galicia. oscuro, estrecho, subterráneo. II Taberna.
GUADALUPIA, w. f. Guadalupe, una de las islas GURRIO, is, ivi, itum, ire. Apul. Cantar como
Antillas en la Arne'rica. el ruiseñor. ilcaso deberá leerse Guerrio ó Uarrio.
GÜBERNA, orum. n. plur. Loor. Timones de GusTÁTio, 1m - is. f. Petron. La probadura, gus-
los navíos. tadura de alguna cosa. II Principio, entrada de
GÉSBERNÁCÚLUM, n. Cic. El gobernalle, el una mesa abundante, en que había manjares pro-
timen con que se gobierna el navío, Gobierno de pios para cuitar el apetito.'
la república. GUSTÁTÓRIUM, n. Petron. La gustadura de
GitzEnNino, ónis.f. Cíc. El gobierno, direccion aquellos manjares que servían ántes de la comida
del navío, del timonel ó timonero. II Gobernacion, para escitar el apetito, y los mismos manjares. II
gobierno de la república. La mesa donde se ponían.
GÜBERNÁTOR, gris. m. Cic. El timonel ó timo- GUSTA TUS, us. ni. Cje. Gusto, uno de los cinco
nero, que gob i erna el timon. El piloto que dirige sentidos que reside en la lengua. II El acto de gustar.
la navegaoion de una nave. ((Gobernador. Quint. GusTATus, a, uní. Ov. Gustado, catado, pro-
El cochero. bado. Part. de
GÜBERNATRIX, icis. f Cic. La que gobierna. GUSTO, ás, ávi, átala, áre. a. Cic. Gustar, pro-
GUBERNÁTUS, a, am. part. de Guberno. Cic. bar, catar alguna cosa ligeramente. Tomar
Gobernado, dirigido. algun refrigerio fuera de la comida
GÜBERNIUM, n. Gel. V. Gubernatio. GUSTÜLUM, n. Gustillus, dim.: de Gustus.
GÜBERNO, ás, ávi, átum, áre. a. Cic. Gobernar, Apul. Gustillo. II Apul. El huevo fresco.
llevar el timon del navío. Gobernar, administrar Gus'ruM, n. Apul. V. Gustatio.
la república y otros negocios. Gobernare é territ. GUSTOS, US. m. Cic. El gusto, sentido del gusto.
Liv. Hablar de talanquera : locucion proverbial de ji El sabor de las cosas. II La accion de gastar
los que se apartan del manejo de los negocios, y probar. II El principio ó entrada de la comida.
quietos en su casa, ostentan gran prudencia en di- Eleccion, discernimiento. Gustus Peiron.
rigirlos. Un sorbo de vino.
GuELDRIA,a .f,Gueldres ,provincia del P ais Bajo. GUITA, f Cic. La gota,. parte mínima de
GUELPHI, M - una. m. plus. Ghettos, los que se- aguad otro licor. (I Vilma). Adorno hecho á modo
guían el partido del papa contra el emperador de campanillas, que se pone en el friso de las co-
Federico 11. tanas dóricas, debajo del triglifo. Pinta ó man-
GUERAND7A, I Guerandia, ciudad deFrancirt. cha de algunos animales y piedras. II ,S'id. Gota
GUERRIO, is, itum, ire. n. Apul. Imitar, deue laá.mbar o succino. Cualquiera mínima Partí-
contrahacer el canto del ruiseñor,
GtiGERNI, ?Km. pilar. Tác. Gugernos, skarn- GurrÁnes, i. ni. El O'der. vio de Alemania,
bros, pueblos del Min. GUTTANS, tis. com. Plin. Lo que gotea,
que
GUINEA, w. f. La Guinea, gran pais de A:frica. cae ó destila gota á gota.
GUIPUSCOA, w. f. Guipúzcoa, provincia de Viz- GUTTÁTIM. adv. Plaut. Gota á gota.
caya en España. manchado
ConGttilfkjaÁsTU:,paill,tasum. Marc. Goteado,
GuisiA, ea. f. Guisa, ciudad de Francia.
YG H A B 373
GurroxEs, am. m. plur. Los godos, pueblos blanquear con yeso, aderezar y allanar con él las
Aleinania. paredes ó.el suelo.
Gurrülnk, Ee. f. dim. de Gutta. Plaut. Golilla, GYPSOPLASTES, m. Casiod. Albañil que da de
pinta. yeso.
Gurrtints, m. dim. Vasija con pico ó cuello GYPSUM, n. Plin. El yeso, especie de piedra
estrecho para echar poco á poco el agua ú otro blanca que se endurece y cuaja con el agua.
licor. ¡I La aceitera, GYRÁTIO, ¿mis. Cels. El acto de girar ó mo-
Gurrua, n. Plin. La gorja ó garganta, la verse alrededor : se dice del vértigo b vahido.
calla del cuello, Plaut. El cañon del fuelle. GvniTus, a, um. part. de Gyro. Plin. Hecho en
Gurrtia.Ánts. M. f. lé. n. is, Gutural, propio de forma de giro ó círculo. •
6 perteneciente á la garganta. GYRINUS, m.•Plin. El parto informe de las ra-
GtrrreaNwm, n. Fest. Vasija de pico ó cuello nas, que no es mas que una carnecilla negra.
angosto para echar agua á otro licor, como el agua- (hlo, ás, avi, atm, are. a. Van'. Girar, mover
manil ó porro na al rededor, redondear. Gyra omnes greges tuos.
Gorrúnósus, a, um. U/p. El que tiene el gaz- Bibl. Visita todos tus rebaños.
nate hinchado. GYROSUS, a, um. Ce/s. El que tiene validos
Gin-r, es, i. ni. Varr. Vasija de cuello mui estre- vértigos, que se le anda la cabeza.
cho. j Gel. La aceitera. GYRTON, ónis. f Liv. Girtona, ciudad de Mace-
donia.
y GYRUS, m. Virg. Giro, movimiento, circular. 11
Hoy . El curso del dia. ¡I Sén. El de la luna. 11 La
GYÁR.1, 2e, y Gyáros, usó i. f. y Gyiiri, órum. vuelta en que se enseña á los caballos. In gyruns
Tríe. Giarea, una de las islas Esporades en el exiguum compeliere. Cic. Contener, reducir á límites
mar egeo. ó términos estrechos.—Rationis ducere. Cic. Re-
GYG.EUS, a, um.Prop. Lo perteneciente á Gíges, ducir á la razon, hacer volver en sí, entrar en sí
rei de Lidia. mismo.
GvoEs. m v is. m. Ov, Gíges, gigante de cien GYTRÓNES, um. nz. plur. Pueblos de la Sarmacza
manos, hijo del Cielo y la Tierra. I I Un pastor del europea, hoi la Prusia.
rei de Lidia, que se apoderó del reino con d
del anillo, que vuelta la piedra á la parle interior de HA
la mano, le encubría de lodos.
Gvma;as, ádis. f Estac. El ejercicio de la lucha Ha! inteij. Plaut. Ha Sirve para manifestar
y de otros juegos; como el disco, el sallo aviso ó amonestacion, risa ó irrision.
HÁBÉNA, Virg. La brida, rienda 6 correa.
GYM:,IíSItE insulsa, árum. plur. Plin. Las islas
Baleares. Cuerda de una honda. II Amiento, correa (le la
lanza ó dardo 11 La caballería.11 La administra-
GivmNÁsimicaN, m.
eion ó gobierno. En este sentido se usa en plural.
GYMNÁSIARCHUS, nz. Cic. Maestro ó gefe del _burlan habenas effundere. Virg. Dejarse llevar
gimnasio. de los movimientos de la cólera, soltar las riendas
GvmNÁsinm, n, Plaut. Gimnasio, escuela á. la ira,
donde los atletas y los nobles se ejercitaban en la HÁBENDUS, a, um. Plin. Lo que se ha de tener.
lucha, en la pelota, en el salto, en jugar la lanza. HÁBENS, tis. com. Cic. El que tiene.
General, aula ó academia de letras. HÁBENTIA., f Plaut. La riqueza, bienes,
GYMNASTICUS, a, um. Platal. Gimnástico, lo per-
facultades.
teneciente a los ejercicios del gimnasio y de la B ÁBSNULA, re. f dim. Correita.11 Ce!..s. Tira de
academia. Cymnastica art. Plaut. Gimnástica, el carne que se corta del labio de una llaga.
arte de la lucha y de otros juegos y ejercicios del HÁBEO, és, bui, bitum, ére. a. Cic. Tener, po-
cuerpo.
seer. Tornar, estimar por. ¡'llenar bienes, facul-
Ga-mrszÉsem, árum. f plan Las islas Baleares, tades, ser rico. 'Libere merilum alicujus. Liv.
Mallorca y Menorca en el mediterráneo. Tener obligacion á alguno, deberle reconoci-
0-vmNicus, a, um. Cic. Lo perteneciente al la- miento.— ConviMum. Liv. Tener, dar un convite.
chador ó la lucha. Gymnicum certamen ó gymnici —11-tortuuni aliquem. Cic. Tener á uno por muerto.
ludí. Cic. Combate, j uegos de los luchadores, que —1?abonem cum I Cic. Cultivar, trabajar la
ejercitaban su arte y fuerzas desnudos y untados tierra.—Necesse. Cic. Ser ó estar precisado, obli-
con aceite.
gado.—Sic sine. Plaut. Supon que sea así —Cer-
GYMNOSOPHISTX, árum. m. Prud. Los tum, cognitum, compertum, exploraban, perspec-
grimnosofistas, filósofos de la India oriental, que vi- ban, pro cerio, pro comperto. Cie. Tener por
vían desnudos en las selvas. cierto, por seguro, estar cierto, bien informado.—
GYN/ECEUM, n. Cic. V. Gynaeconitis. Anxiunz, sollicitum, occupatum, exercitzan. Cic.
GYNY.CIAR ▪ US, Cdd. El que cuida de la Apesadumbrar, inquietar, dar pena, pesadumbre
pieza interior de labor de las mugeres. ó cuidado.—Atiquem documento. Cic. Tener ó to-
GYNECOCRATUMENI, bruna, m. pla y . Plin. Pue- mar á alguno por ejemplo, por modelo.—Se Lene ó
blos sauronzatas sujetos á las Amazonas. belle. Cic. Pasarlo bien, estar ó hallarse bueno. 11
GYN.ECONiTIS, idis. f Nep. El gabinete de las Estar contento, en buen estado sus negocios.—
damas entre los griegos, la pieza de labor donde no Sonaban. Cic. Tener ó juntar el senado. Rein
entraban sitió tus parientes y los siervos domésticos. antiquissimam. Cic. No tener otra cosa mas pre-
1j Veg. Lugar público donde se juntaban las mugeres sente ó mas deseada.—Aliquid nulo loco. Cic.-7-
asalariadas para hilar y tejer.II Serrallo, como el In levi.. Tác.—Pro stercore. Plaut. No hacer esti-
del emperador de los turcos. macion de alguna cosa.—Reliaioni. Cic. Hacer es-
GYIVECOPÓLIS, is. f. Ciudad de Egipto habitada críipulo. Supplicationes. Liv. Hacer rogativas
por mugeres solas. públicas.—Nihil pensi. Sal.—Sitsque,deque. Gel.
GYNDES, is. m. Sén. Gindes, rio mui grande de —Secum. Cte.
No dar ningun cuidado, no importar.se res habet.
Mesopolamia ó Armenia, Tener en el pecho, en secreto. Sic
GYPSÁTUS, a, um. parí. de Gypso. Ov. Blan- Cic. Sic habet. Hor. Mí es. Haber no•tra conszha.
queado con yeso. Cic. Ya sabes, ya entiendes mis designios. Sic ha-
GYPSEUS, a, um. Esparc. Lo que es de yeso. beto. Cic. Sábele, ten entendido o por, cierto, per-
GYPSO„áS, átum, are. a. Col. Enyesar, suádete. Quís istic habei ? Plaut. Quien vive aquí?

R
$74 HAC
HACELDÁMA. indecl. BibL Campo de sangre.
idear la vida. Nobilis gla-
'Daten habere.
al
diator habetur. nonaP
Quise
l as , es tenido p or famoso gla-
Pa
hbet, Swazi habere postulat.
HAC PROPTER. adv. Por esto, por esta rasan
motivo.
5
diador. comer, y convida huéspe- HACTENUS. adv. Cic. Hasta aquí, hasta el yre-
adag. Aja no tieue que Rente, hasta ahora. Sed hire hactenus. Cic. Pero
des. ref. Habeat y de Habue- badR
ll esto.
staAD eu, •
Hiaassir, ant. en lugar de Plin. Atri, ciudad del reino de
rit. Cic. IN ir dp o les.II Hor. El mar adriático, el golfo de ye .
HÁyLis. m. flé. n. n is. ior, issimus. Cie. Lo que
fácilmente se p d ede hacer, tener, tratar y manejar. necia.
II Hábil, á propósito, capaz, adecuado. Cakei ha- HADRIANÁLIS. m. f n. is. Inscr. Del empera-
bites. Cic. Zapatos ajustados al pié. Habilis vigor.
dor Adriano.
Virg. Vigor que hace el cuerpo ágil y expedito.
Haraii.aNi moles. f Castillo de Santángel sobre
HÁBILITAS, átiS. f. Cic. Habilidad, capacidad. U el Tiber en Roma.
Destreza, acierto, prontitud. FIADRIÁNOPOLIS, is. f Andrinápolis, ciudad de
HIBILITER. adv. Mel. Fácilmente, con facili- Tracia.
dad, presteza, con comodidad. HADRIÁ.NUS, a, um. Liv. Propio de la ciudad
HÁni gaioTais. m. f. lé. n. ís. Cje. Habitable, lo de Atri.
que se yuede habitar. HADRIÁNUS ó Adrianus, m. Esparc. Hadria-
HÁBITACULUM, i. n. Gel. V. Habitatio. no, el XV de los emperadores romanos.
HIBITANS, tia. com. Ov. V. Habitator. HAPRtATTCUS y HaddiTicus, a, um. Plin. Lo per-
HÁBITÁTIO, ónis. f Cic. Habitacion, casa, vi- teneciente al mar adriático ó golfo de Venecia.
vienda, cuarto donde se vive, y la accion de habi- HADROBÓLON, n. Plin. Especie de goma ne-
tar. Annitahabitatio. Suet. Alquiler anual de la casa. gra de Arabia, India, Media y Babilonia, de que
HÁBITÁTIUNCULA, [C. f. dom. S. Ger. Pequeña usaban por perfume en los sacrificios.
habitacion. HADROSPIIJERUM, n. Plin. Especie de nard.
HÁBITÁTOR, Óris. m. Cic. y que tiene las hojas mas anchas que el coman.
fi ÁBITÁTRIX, kis. f. Aus. Habitador, morador, a/EBUDES y HEBUDES, um. f piar. &lin. Cinco
vecino. islas que nacen del promontorio Calidanio hacia la
HÁBÍTÁTUS, a, um. par!. de Habito. Tác. Ha- parte d.; Tile. Plinio dice que son treinta.
bitado. REMLE, is. u. ion. El establo ó aprisco de las
HÁBITio, ónis. f Gel. La accion de tener ó po- cabras.
seer. Habilio gratia. Gel. Accion de gracias. IIEDianus, i. m. (Hin. de Hredus. Plaut. V. Hte-
HÁBITO, ás, ávi, áturn, are. a. free. de babeo. dulus.
Varr. Tener. II Habitar, vivir, morar, residir, alo- II2EDINUS, a, um.. Cic. Lo perteneciente al ca-
j arse. Habitare bene. Cic. Estar bien alojado.— brito.
Laxe. Cic. Tener una habitacion espaciosa.—Dua- MEDI-3MA, w. f. Ron. El ganado cabrío.
bus urbibus. Liv. Tener domicilio o casa en dos MEDÜLUS, dinz. de Hsedus.J2W. El cabritillo.
ciudades.— Tanti censorem increpuit. Plin. Re- I-12cDus, m. Cic. El cabrito, el hijo de la cabra
prendió al censor el vivir en una casa tan cara.— cuando es pequeño.
Romea. Cic. Vivir en Roma.—in aliqua re. Cic. n. Apul. La sarggre.
Darse mucho, aplicarse con mucha intension á una .1 REMA,
MEMACdATES, m. Plin. Especie de piedra
cosa.—In foro. Cic. No salir del foro, del tribunal,
ágata de color sanguino.
de la audiencia.—In beata vila mali metas non po-
MEMÁTINUS, a, um. Plin. De color de sangre.
test. Cic. El temor del mal es incompatible con la La piedra hematites
H/EMÁ1TTES, Se. m.
vida feliz.—In vultu alicujus. Cic. Tener los ojos de color rojo oscuro, con venas sanguíneas.
Ajos ó puestos continuamente en alguno.—In oca- MEMATOPODES, nra. f plur. Plin. Las aves que
lis. Cic. Dejarse ver á menudo ó continuamente.
Habita tecum. Pers. Entra en ti mismo, haz re-
tienen rojas las patas como la perdiz.
fiexion sobre tí. Ea pare habitatur frequentissime.
IlmmimoNs, tis. f -Pop. Pais de Tracia, junto al
Cic. Esta parte ó cuartel está rnui poblado.—//u- monte Hemo.
miles casas. Virg. Vivir en casas humildes, en ca- FLE-mialoarriar, órum. m. plan Ses. _Ruf Los
bañas, en chozas. tracios que habitan en el monte Hemo.
HÁBITÚDO, Ibis. f. Ter. El estado ó complezion 1-1/EmoN ó 2Emon, ónis. in. Prop. Hemon, hijo
del cuerpo, su calidad y forma, constitucion, dis- de Creon, tirano de Tébas, que amo tanto á Alai-
posicion. gone, hija de Edipo y de Y ° casta, que se die) la
HABITÚO, as, are. a. Cel. Aur. Habituar, hacer muerte junto rv su sepulcro.
tomar hábito ó costumbre. MEMONIA, [e. f La Tesalia. V. aTncnia.
HÁBíTORIO, is, ire. a. Plaut. Desear tener. anudados, a, um. Sil. Lo perteneciente al
HÁBITUS, CS. m. Cic. Porte esterior, aire, traza, monte Hemo de Tracia, y á Tracia y Tesalia.
presencia, figura, postura. liCels. Cualidad, estado, Hxyrommiísicus a, tira. Enid. Mac. Aquel á
complexion, constitucion, disposicion.II Ilálaito, quien por enfermedad se le corrompe la sangre.
vestido, trage y el modo de vestir. (1 Hábito, cos- FIMORRHÁGIA. a). f Plin. Flujo de sangre, en
re hahituacion. 11 Tác. Afecto, inclinacion, especial por las narices, hemorragia.
voluntad.
!tamb ' Degere vitam sito habito. Fedr. Pasar MEMORRIIOICUS, a, um. Fírm. El que padece
la vida con lo que se tiene, con lo que á cada uno de almorranas.
es natural. 1.1.xmortanors Mis. f. Cele. Almorranas, enfer-
HÁBITos, a, tan. ior, issimus. parí. de Rabeo. Cje. medad que procede de la hinchazon ó evacuacion de
Habido, tenido, poseido. Vir habitus magna, auc- sangre de las venas hemorroidales en el ano. II Luc.
toritatis.Cic. Tenido por hombre de grande autori- Hemorroo ó hemorroida, cierta serpezuela de un pie
dad.—Ludibrio. Ter. Que ha servido de burla, de de largo, cuya mordedura hace echar en poco
risa, de irrision.—Frustra. Tac. Frustrado, enga- tiempo toda la sangre por boca, narices, y otras
fiado. Habita est ejus soror. Ter. Ha sido tenida, ha partes del cuerpo que hace que se abran.
pasado por su hermana.—Est hui, fides. Plaza. Se H1EaIUS, i. m. Virg. El monte Remo, entre Tra-
le ha creido, se le ha dado crédito. Siqua est ha.
bitior paulo. Ter. Si alguna es algo mas corpulenta. ILERÉDióram, n. dim. Col. Heredad pequeña.
HÁBUI.pret.Je Habeo. KEREDIPÉTA, [C. m. Peinen, El que procura
HAC. adv. Ter. Por aquí, por esta parte. que otro le deje por heredero,
AL Et A 14 375
HERÉDITÁRIE. adv. Bibl. Por eticesion, por he- HALCYON, ónis. Alcion.
rencia. HALEC, écis. n. Ilor. V. Halen.
ILEItÉ DITÁ MIS, a, u Cic. Hereditario, - lo per- HÁLÉCULA, re. f. Col. Pez pequeño de mar, que
teneciente á la herencia, lo que corresponde por parece ser la anchoa.
ella. HÁLEI, écis. "tul. El arenque, especie de
HERÉD▪TAS, átis. f. Cic. Herencia, sucesion en sardina, algo mayor que la coman. II Salsa que los
los derechos del difunto. II Bienes adquiridos por antiguos hacían con salmuera y las entrañas ab
herencia. Heereditatern adire. Cic. Admitir la he- cierto pez.
rencia. Sine sacris licereditas. Citra orationem ci- HÁLLEÉTUS, m. Plin. Halieto, águila marina.
traque .s.ementem. adag. Bocado sin hueso. HALICACÁBIYM, Pim. La yerba solano ó
HEREYNIÁNUS, um. Cic. Lo perteneciente a yerba mora, que acarrea sueño.
Herenio, ciudadano romano. Haeiceeeeserests. m. f. sé. n. is. Liv. Halicar-
HERENS, tia. com. Cic. Inherente, unido, no- náseo, natural ó ciudadano de Ilalicarnaso.
nexo. 11 Parado, detenido, Si me hwrentenz videbi s. HALICARNÁSEUS, m. Cíc. El natural de Hali-
Cic. Si me vieres atascado, que no sé, é no puedo careas°, ciudad marítima de Caria.
pasar adelante. HALICARNÁSIUS, a um. Nep. V. Halicarna-
H.EREO, es, tesi, Ecsum, rére. n. Cic. Estar uni- sensis.
do, conexo, inherente, junto. II Dudar estar in- HÁLICASTRUM,
cierto, irresoluto, no saber que partido 'tomar. Ser n. Col. Especie de trigo es-
cogido ó preso, caer en nigua lazo ó trampa. De- HALICIENSES y Halicyenses, m. plan Plin.
tenerse, pararse. Heeret el agua. Cic. Se halla atas- Los naturales y habitadores de Alicia,
cado, no sabe, no puede salir, se halla embara- Sicilia. ciudad de
zado, sin saber 9 tie partido tomar.--in te omnis
HALIEUS, m. El Pescador, título del libro x
culpa. Ter. — l ibi culpa; crimen. Cic. Toda la
culpa cae sobre ti, tú tienes toda la culpa.—Nego- de Apicio, que trata del guiso de los pescados.
iium. Plaza, El negocio ha parado.—Mihi res in HALIEUTICA, órum. n. piar. Plin. y
medullis et visceribus. Cíc. Tengo esto clavado en Heeieterices, a, um. Treb. Pol. Lo pertene-
mi corazon, mili presente. ciente á los peces, libros ó tratados sobre ellos.
HÁLiTANS, tis. com. En. El que despide el
H.Eiu m. f Cite Heredero, heredera, á
quien por sucesion tocan los bienes del difunto. aliento.
Meres secundas. Cic. Heredero sustituido.—Arbo- IleePrus, us. m. Plin. El hálito, huelgo 6 alien-
ris. Plin. Renuevo de un árbol—Testamento. Cje. to que despide el cuerpo por la boca. II Vapor, ex-
Heredero instituido en el testamento.—Ex omni- balacion de la tierra. Soplo, viento, aire.
bus bonis. Plin. Heredero único, universal. IlAeeticiNerue, ónix. f V. Allucinatio.
.H.Enesco, is, scCre. 2t. Luer.Estar
. unido, junto. HALLUS, y
HERÉSIARCIIA, m. 8. Ag. Heresiarca, autor HALLux, m. Fest. El dedo gordo del pié.
ó inventor de una heregía. Heemeels, ídis. f Plin. El lago de nuestra Se-
REefileds, is. f. Cje. Opinion, dogma, secta, par- hora del Danubio.
tido. j¡ Eeks. Heregía, dogma contrario á los prin- HÁLO, ás, ávi, átum, áre. a. Virg. Espirar, res-
cipios de la religion católica. pirar, echar el aliento. II Exhalar, oler, echar de
HERÉTICUS,i. Tent. Herege, el que se aparta el olor.
y opone en todo d en parle á los principios y máxi- Heno, nz. Se'n. Círculo que aparece alguna
mas de la. religion católica cristiana. veces al rededor del sol y la luna. 11 Fest. El teein---
HERÉTICUS, um. Arca,. Heretical, herético, bre descaecido por borrachera del dla aelleeee'
lo que pertenece ó toca á la heregia. HÁLÓI'HANIIIA, Ce, in. Plaat.13rilwiú; embustero.
HESITABUNDUS, a, am. Plin. Dudoso, irresoluto. HÁLósts, in. f. Suet. toma, con-
ILEsi-rees, tis. com. Cic. El que está en duda, quiste de una ciudad.
parado, perplejo„ que se detiene o resuelve .H.e- cogllaAnLTIoEsn 'atéi ri8 ,_ 1)7 : Marc. Pedazo de plomo que
121D
í
sitans majorum instihdis. Cic. Poco práctico ó s en cada mann, para equilibrar el
versado en las costumbres antiguas. cuerpo ene„ el ejercicio del salto. II Contrapeso de
HESITAN- TER. adv. Liv. Con detencion, irreso-
lacion. los i"laka`Mes 6 danzarines en la maroma.
es, is. n. Plin. nizti grande del Asia
HSITANTIA, f. Cic. y .
me-jt 20r, I Otro en Lidia, cerca del cual venció Ciro,
RESiTÁTIO, ¿mis. f Cic. Duda, incertidumbre,
-prendió al rei Creso,
irresolucion, perplejidad. Heesitatio in loquendo. Yr Heme, re. f. Min.. Vasija, cántaro con que saca-
Cic. La dificultad en la pronunciacion. ban agua para apagar los incendios.
HeesfeeToe, óris. Plin. men. El que es e, Hemeeeves, ádis. Virg. Amaclríada, ninfa
dudoso, incierto, irresoluto. Ata
de las selvas ó de los bosques. Es mas usado en
ILEsiTÁTes, a, am. Sha. Detenido, par
plural.
Part. de HAMARTICENIA., te. Título de un poema de
HESITO, áS, átum, áre. n. Cíc. Esta, Prudencio sobre el origen del pecado.
plejo, dudoso, incierto, irresoluto. Ihe.silare per-
HÁI11 ÁTILIS. f lé. n, is. Plaut. Perteneciente
Cje. Ser balbuciente, no poder hablar con clr 'i119"-
—In toclem luto. Ter. Estar siempre en la 3 ridad. al Ilemezus, anzuelo.
a, um. Cic. Guarnecido de un anzuelo
dificultad. hecho á manero de él. 11 0o. Encorvado á ma-
Heee comitis, L e. f. La Haya en Holanda nera de anzuelo ó garfio. Hamaca munera.
Ileceeoe, w. f. Haguenao, ciudad de Al
HAGIOC RAMA, ()ruin. n. piar. S. Ger. Lo-lisacia* nien. Dádivas con anzuelo, interesadas, hechos
sagrados, la sagrada Escritm-a. leslibros con ánimo de atraer otras.
HAL/ESA, se. f. Sil. Ciudad de Sicilia, l i
Hemexe, re. f. Pais de BiliniallGel. El carro,
Ca- constelacion. Los que
ronia. HÁMAXÁGÓG.E, órum. m, plan Plaut.
HAL.ESíNUS, a, um. Cic. Lo perteneciel
te á la trasportan algo en canos.
ciudad de Halesa, cuyos habitadores se di en Ha- Hemex Ici, órum. m. plur. Sud. Sold ados
que
lacsitia, orean combatían desde los carros•
Hereesus, m. Col. Monte y rio de t. Uncir al carro 6 al
viiHg :. 54Ax.o, as, áre. a. .Plaut.
Haleso, hijo de Agameinnon y de Cíteme.: [otra,?261".
que
anudó á Turno contra Enéas. 1-limexonn, órum. ni. plan Plin. Pueblos de
HAR A 13
876
asiento fijo, y que lleva, *lianaa5Drica, es. f Vitruv. El arte de la ar-
los matas, que no tenían su casa y aduar.
ban y tenían en carros toda laiimóracus, a, um. Plin. Armónico, lo perte-
in°Hne
fiAMEURGA, te. f neciente á la armonía.
HAMBURGUM, n. Hamburgo, ciudad de Ale-
HARPA, M. Fortun. El arpa, instrumento de
mania. cuerdas semejante á la lira.
flÁugrrA, m. Varr. Pescador de caña y con HARPACTiCUM, n. Plin. y
anzuelo. HanrAcrium, n. Plin. Especie de goma ó
HAMMÁRIA, 03.f llamar, ciudad de Noruega.
HAMMEL. indecl. Aries, el primer signo del azufre.
zodíaco. PiGA, se, 6 Harpage, es. ó Harpago, ónix.
Hawai-amo, te. m. O. zn. Cés. Garfio de hiedo, arpon combo para pren-
HAMMíTIS, idis. f Plin. Piedra preciosa, pare- der, atraer 6 arrastrar alguna cosa.
cida á los huevos de los pescados. HARPÁGO, lis, ávi, átum, are. Plaut. Quitar,
HAMM0N, y otros. V. Ammon. robar, arrebatar como con garfios.
Malo, ás, ávi, átum, are. a. Petron. Pescar HARPÁLYCE, es. f. Virg. Arpálice, hija de Ar-
con anzuelo. pálico, rei de los anzimneos. II Otra, hija de Clime-
HÁMOTRAIiÓNES, um. m. piar. Fest. Pescadores no, hijo de Esqueneo.
de caña. 11 Los verdugos que arrastraban los cadá- HARPASTUM, n. Marc. Especie (le pelota con
veres en garfios hasta las escalas gemonias. V. que jugaban en dos partidos, procurando cada uno
Gemonii gradas. arrebatarla y traerla hacia el suyo.
HÁ.MULA, w. dim. de llama. Col. Cantarilla, HARPAX, ágis 6 ágos. Plin. El ámbar que
cántaro pequeño. atrae á sí la paja.
HÁMULUS, m. Plaut. Dim. de HARPE, es. f. Ov. Sable corvo, cimitarra, de que
Himus, m. Cic. El anzuelo para pescar. I I El usó Mercurio contra A'rgos, Penco contra Me-
garfio y cualquiera otro instrumento que sirve para dusa. II Plin. Ave, especie de alcon.
coger alguna cosa. 11 Eslabon, anillo de una cade- HARPOCRÁTES, is. m. Gel. Harpócrates, filosofb
na. II Artificio de ganar la voluntad y engañar. griego, cuya sabiduría toda se encaminaba á en-
Semper tibi pendeat han-tus. adag. De donde no se cargar el silencio : fué tenido por dios del silencio.
piensa, salta la liebre. ref. Harpocratem reddere. Cal. prov. Imponer silencio.
HANNÓNES, um. n. plur. Los naturales de la HARPYZE, árum. f piar. Virg. Arpías, aves fa-
provincia da Henao en el Pais Bajo. bulosas con rostro de nzuger y garras mui feas y
HANNONIA, re. f. La provincia de Henao en el hediondas : son tres, Aello, Ocipete y Celen°.
Pais Bajo. HARCIDES, um. m. plan Ce's. Los arudes, pue-
HANNOVÉRA, f Hanóver, ciudad del ducado blos de Germania.
de Brunsvic en la baja Sajonia. HARUSPEX y otros. V. Aruspex.
HANNOVIA, se. f Haya, ciudad de Silesia. fi Ha- HA SPAHÁMUM, n. Hispahan, capital de Persia.
nau, ciudad fuerte de Alemania. HASSI, ()ruin. m. piar. Los naturales y habita-
HÁNÍJLA, ()ruin. n. pl. en lugar (le Fanula. .Fest. dores de
Templos pequeños. HASSIA, se. Hesse, provincia de Alemania.
HANSEATICX urbes. f. pl. Ciudades anseáticas HASTA, ce. Cic. El asta, pica, lanza, parte-
de Alemania, que unidas entre sí firmaban en otros sana, alabarda, 11,Almone da, venta p lica. Hastans
'tiempos un cuerpo 77/2/2 considerable. abjicere. Cic. Abandonar un negocio, desesperar
allaitE, es. f. Sén. El polvo con que espolvo- de su causa. Ab hasta submovere Liv. No ad-
reaban á;19,1 atletas despues de untados con el mitir á uno que puje el precio en un pregon ó venta
aceite. pública. Sub hasta subire. Plaut. Ser vendido al
HAPliana, se. f. Co pé2hagi., e, capital de pregon, en pública almoneda.
marca. Ilaserannar, n. Tert. La almoneda ó venta
HAPPALOPSIS, Mis. Plaui.':,.,1V ..°Inbre fingido de pública. ¡I El lugar donde se hace. 11E1 libro donde
un guisado por un cocinero juglar'.9' se anota.
HAPSUS, i. m. Cels. Vellon de lanai modo de HASTÁRIUS, m. Virg. y
venda ó ligadura con que se cubre HASTÁTUS, zn,. Flor. El piquero, lancero,
parte del'cuerpo enferma. fo.-271ita la soldado armado con pica ó lanza.
HÁRA, se. fi Cia. El establo de - los puerco. •• ó HASTÁTUS, a, um. Liv. Lo perteneciente á la
cerdos. fl Parr. El vivero de los gansos. Hara sua¡' pica ó lanza, ó á los armados con ella.
Plaut. Muladar de puercos, oprobio det hombre HASTI, ()ruin. m. plur. Hassi.
infame. HASTICUS, a, um. Sud. Lo perteneciente á la
HARCURTIUM, ii. n. Arcourt, ciudad de Francia. ca, lanza ó alabarda.
rivpASTIFER,
HARFLEBIUM, n. Harfienr, ciudad de Francia. a, um. Inscr. V. Hastatus.
HARINGUA, se. f Fest. Víctima cuyas entrañas si n. Cic. A'stil ó asta, el palo ó
se consultaban. ma21-1.1AsTiLE"
:g. o de las lanzas, picas, chuzos y alabardas. 1 I
HÁRIOLA„ te. f. Plaut. La adivina. La ?icst._
HÁitióniario, ónis. Cic. Adivinacion, el acto iffi :STULA, Ee. f: Sén. Pica corta. Hastula regia,
de adivinar. Plin il El .garnon, planta.
Hilitiónkron, óris. m. Plaut. V. Hariolus. H.,;,.0 ! mtezj. Ter. He, ho, hola. nzu, mi homo !
HÁRIóLOR, iris, átus sum, ári. dep. Cic. .15
divi- sanu' .sm es l? Ter. Hola, digo, he, buen amigo,
nar, profetizar, vaticinar. d
está 1 usted oco
¿ est
HÁRIÓLUS, m. Cic. Adivino, vaticinador. HA IUD. adv. Cic. No. .
HARLEMUM, n. Harlem ciudad de Holanda. H A . J UD quaquam. adv. Cta. De ningun modo ó
HARMOGE, es. f. Plin. Matiz, la buena union de a, nada ménos.
diversos colores en la pintura, mezclándolos. manej¡URJO, is, hausi, haustuni y hausum, rívi 6_ü,
H A,
HARMONIA, te- f. Cic. Armonía, composicion, -num d rire. a. Cic. Sacar, estraer. Dícese de go- los
conveniencia, consonancia de cosas desemejantes. Percibir, oir. 11 Percibir, d i sfrutar.,
licoresT ', 11
II Armonía, la consonancia que resulta de la varie-
zar. 11 lis-'°nsumn", agotar. Haurzre a, ab,
Sacar una cosa de
dad de voces en la música. Ad harmoniam canere. de, é ó l, ex aliquo aliquid. Cic. —Animo.
Mirar, ver. —Animo
Cic. Cantar por música, hacer un concierto. Har- aalgunas ,E parte.—Omais. Virg.
monía corporis. Lucr. Proporcion de las partes Concebir, imprimir en su corazon.—Aur- i
del cuerpo. Virg. O aten-
b bus, Y ' ny. Entender, oir, percibir con mucha
la E B }-1 E G ,377
eion.—Voluptates. Cic. Disfrutar, gozar de los Bznans, m. Virg. El Ebro ó .Mariza, gran
deleites. rio de Tracia.
HACETOR, óris. m. Luc. Bebedor, el que bebe I HECÁLE, es. f Ov. Hécale, una vieja mui pobre,
mucho ó agota el vaso ó la vasija. que hospedó á Teseo, y á quien celebro ea/tinaco,
HASJETRUM, n. Non. Cubo, caldero ú otro poeta griego.
instrumento para sacar agua. II Bud. Máquina con HÉCÁTA, yHecate, es. f. Virg. Hécate, hija
una rueda para sacar agua. de «Júpiter y Latona, á quien llaman los poetas
HAUSTUS, a, um. part. de Haurio. Cíe. Sacado Luna en el cielo, Diana y Lucina en la tierra, y
fuera, estraido. [ Bebido, consumido, agotado. II Proserpina en el infierno : preside á los hechizos,
Devorado. y la pintan con tres cabezas, la derecha de caballo,
HAUSTUS, us. m. Cic. La accion de sacar ó es- la izquierda de perro, y de jabalí la del medio. II
traer licor. ilLa accion de beber, y lo que de una Val.Flac. Otra, hija de Persa, hermana de Media,
vez se bebe, trago. Agit& haustus. Ulp. El dere- Cambien hechicera.
cho de sacar agua, servidumbre. Haustus divini HÉCÁTÉBÉLÉTES, EE. m. Suet. y
numinis. Val. Max. Inspiracion divina. Exiguis HÉCÁTEBOLUS, m. El que tira de léjos, sobre-
haustibus, Ov. A' sorbos. nombre de Apolo.
HÉCÁTÉIS, idos. patr. Ov. Lo perteneciente á
HE Hécate.
HÉCÁTÉIUS y Hecateus, a, um. Ov. Lo pertene-
HE, heul interj. de lástima y ccmpasion. Ah, al ! ciente á Hécate, hermana de Medeall Estac.
Plaut. Perteneciente á Diana.
* HEAUTONTÍNICRI3111ÉNOS, a, on. Cic. El que se IIÉcÁTEs, is, f Isla cerca de Délos. U Otra cerca
castiga ó atormenta á sí mismo : título de una co- de Lésbos
media deTerencio. HÉCÁTOMBE, es. f Varr. Hecatombe, sacrificio
HEBDóMÁDA, x. J. V. Hebdomas. de cien víctimas de una misma especie entre los
Semanal, lo
HEBDÓMÁDÁLIS. m. f. lé. n. is. Sid. griegos y romanos.
perteneciente á la semana. RÉCÁTOMBION, n. Sid. V. Hecatombe.
IlEnolímas, ádis. f. Cic. La hebdómada, nú- HE0ÁTOMPHÓNIA, Orlan. n. piar. Fiestas de los
mero de siete dios, de siete aizos ó de cualquiera inesenios, en, las cuales se sacrificaba una heca-
cosa que se comprende en el número de siete ; se- be,
tombe.
mana. HÉCÁTOMPÓLIS, is.. f. Epíteto de la isla de Can-.
HEUIDCArÁTÍCUS, a, um. Fírm. Semanal, lo perte- dia ó Creta á causa de sus cien ciudades ó puertas.
neciente á la semana. HÉCÁTOMPYLOS,i. f. Epíteto de Tebas, de Egip-
BEBE, es. f. Virg, Hebe, hija de Juno, diosa de. to y de otras ciudades que tenían cien puertas.
la juventud, y la que servía la copa á los dioses. HÉCÁTONTARCLIUB, m. Centurion, capitan de
1-11:HÉNÍNus, a, um. Bibl. Lo que es de madera cien soldados.
de ébano. HECTICA, f
HEBÉNUS, í. f. V. Ebenus. HECTiCE, es. f La fiebre hética.
HÉBEo, es, ere. n. Liv. Ser rudo. II Ser tardo, HEaricus, a, uni. Hético, tísico.
perezoso. HECTOR, Cris. m. Virg. Héctor, hijo de Priamo
HÉBES, eti_s. com. Cic. Obtuso, lo que está sin y de Hécuba, general de los troyanos, a quien mató
punta.IIRudo, tardo para entender, esta pido. Aquiles.
Pálido. Uva hebes. Cel. Uva insípida.—Color. Ov.
HECTÓREUS, a, nm. Virg. Lo perteneciente i
Color pálido, muerto.—Miles. Tac. Soldado tar- Héctor. ['Troyano. I ¡ Romano.
do, desidioso.
HEBESCO, is, scere. 9/. Cic. Embotarse, ponerse
HEction, w, y Hecube, es. f Ov. Hécuba, hija
de Dimanle ó Ciseo, rei de Tracia, muger de Pría-
obtuso, sin punta. U Hacerse tardo, rudo, tonto. rei de Troya, que saco los ojos á Poliinnéstor
Hebe.scunt sidera. Tác. Se ocultan las estrellas.
Hebescil rictus. Sal. La virtud pierde su fuerza y por haber dado muerte á su hijo Polidoro ; y ape-
esplendor, se debilita. dreada por sus siervos fue' convertida en perra.
.1-/ÉnÉ rrÁno, onis. f. Plin. El acto de ponerse HÉCYRA, La suegra : título de una comedia
alguna cosa obtusa, de despuntarse. l' Estupidez, de Terencio.
rudeza. HÉDÉRA, Ee. f Virg. La yedra, planta consa-
HEBÉTÁTOR, tuja. ni. Apul. y grada á Baco.
IlÉolrkuux, icis. f. Plin. El ó la que embota, HEDÉRÁCEUS, a, cm. Cat. Lo que es de yedra
debilita, oscurece, eclipsa. parecido á ella.
HEBETATUS, a, um. parí, de Hebeto. Em- HÉDÉRATUS, a, um. Treb. Poi. Lo que es hecho
botado, obtuso, eclipsado. á modo "de las hojas de yedra. Hederata frons.
HÉBETESCO, is, scere. n. Plin. Embotarse. V. Nemes. Frente coronada de yedra.
Hebesco. HÉDÉRICER, a, um. Calza. Que lleva yedra ó está
1-1úntao, ás, ávi, átum are. a. Liv. Embotar. [j cubierto de ella.
Debilitar, enflaquecer. Rebelare denles. Sil. Itál. HÉD'Éaósos, a, um. Prop. Abundante de yedra.
Dar dentera.—Sidera. Tác. Oscurecer, eclipsar los f Autun, ciudad episcopal de Bor-
astros.—Aures. Cels. Ensordecer, poner á uno goña en Francia.
sordo. HEDUI, Brum. m. plur. Ces. Autuneses, los natu-
HitnÉzsloo, inis. f. 1Wacrob. Y. Hebetatio. rales y moradores de Autun.
órum. m. piar. Lact. Los hebreos, HÉDYCHRUM n. Cic. Esencia mantequilla
nombre que tomaron los judíos de Heber, hijo de para suavizar el cútis.
Sem, y nieto de Noé. HÉDYCEMOS, i. Plin. Especie de mastranzo o
1.1EuR2Eus, a, tun. Estac. Hebreo, perteneciente yerbabuena silvestre.
á los hebreos. HEDY0suum, n. Hedyosmos.
HEBRAICÉ. adv. Lact. En hebreo, en lengua HEDYPNOIS ., idis. f Especie de chicoria
hebrea. silvestre.
HELIRAICUS, a, um. Lact. Hebraico, lo pertene- HEDYSMA, átis. n. Plin. El jugo ó aceite que se
ciente á los hebreos y á su lengua. echa en los ungüentos.
HEBRAISMUS, m. Hebraismo, construccion, HEGETEIMATIA, 0). f Libnitz, ciudad de Ale-
locucion hebrea, mania.
H E YA HE L
878
gemido. Ter. Ah! al ! Hei Vitruv. Pequeña concha, que sirve de adorno en ea
' te de dolor y captiztEeLl Lcío iDaínetuzos.,
mai Ai de mí !
Heidelberg, ciudad capital a, lun. Plin. Griego, lo que es de
HELDELBSÉGA, se. J.
o del Min. itEL .Ás
del palatinad Grecia , ádis ó ádos. hiel. La Grecia. nu,
HSLCIÁRIUS, m. Marc. El que trae las barcas
rio arriba con maromas, á la sirga. Tesalia. 1 Hor. Nombre propio de 9nager.
HELLE, es. f Col. Hele, hija de Atarnante, rea
HELolum, n. Apal. La cuerda ó tirante con
que los hombres y los irracionales tiran las naves, (le Tébas.
carros y cargas. HELLÉBUIÚNE, es. f. Plin. Yerba pequeña seme.,
auxirsue, átis. n. La escoria ó espuma j ante al eléboro.
HELLÉnORITES, W. Plin. Vino que ha fer-
de la plata.
Bíasare., re, y Heléne, es. f Hor. Helena, hila mentado con el eléboro.
de Júpiter O de Tíndaro, rei de Oeculia y de Leda, HELLEBORO, ás, are. a. Cel. Aar. Hacer tornar
robada primero por Teseo, rei de Atéñas, casada el eléboro, purgar con él.
despees con Menelao, rei de Lacedemonia, y vuelta HELLÉnoRósus, a, una Plaut. El que ha tomado
á robar por Páris, hijo de Príanro, la cual fu é causa mas eléboro del que era menester, hombre loco,
de la ruina de Troya. jiMel. Isla del mar egeo. I; desarreglado.
Fuego de san Telmo, que los antiguos llamaban I-IELLÉBORUM, i. 72. Catul.
Castor y Pálux, y le invocaban como astro favo- HELLÉBORUS, m. Virg. Eléboro, yerba de que
rable en la navegacion. hai dos especies, eléboro blanco y negro, llamada
B. ÉLÉNium, n. Plin. Yerba que dicen sació lambien veratio y vedegambre blanco y negro.
de las lágrimas de Helena. HELLEN, éDiS. Plin. Hijo de Deucalion, rei de
HELÉNÓPóLIS, is.'f. Bitálbas, ciudad de Bilinia. Tesalia, del cual los griegos se llamaron Belenes.
Francfort, ciudad de Alemania. HELLÉNISMUS, i. Cic. Helenismo ó grecismo
HÉLEósÉtiNum, n. V. Helioselinum. modo de hablar segun la gramática griega.
HÉLÉrúaís, is. f. Alivian. Torre grande de ma- IlaaaEsroarnacus, a, um. Virg. Perteneciente
dera, cubierta de cueros y zarzos de ramas verdes, al Helesponto.
con que los antiguos atacaban las ciudades. HELLESPONTIAS, ádis, ádos, m. Plin. El
HELELTÉÉI, Oram. plur. Los habitadores de viento nordeste.
Orillar á del Albiges, pueblos de Lengitadoc. HELLESPONTíCUS, a, um. Virg. V. Hellespon-
HÉatÁnas, urn. 11 Las tres hijas del sol y de Cle- tiacus.
mene, hermanas de Faetonte, que llorando la muerte HELLESPONTIUS, a, um. Cic. V. Hellespontiacus,
de este fueron convertidas en álamo : sus nombres HELLESPONTUS, Plin. El Helesponto, es-
son Faelusta, Lampetusa y Lampecie. Higino dice trecho que separa la Europa del Asia menor. Es-
que son siete saber, Ale'rope, E;;le, Lam- trecho de Galipoli, el brazo de san Jorge.
pecie. Febe, Er frie y Diogsipe. HELLUÁTIO, ónis. Cic. Esceso, glotonería. ij
HÉrailown nemus. n. Ov. Bosque de álamos. Borrachera, embriaguez.
4 HilaraaTilas, f. Plin. Heliante ó girasol,
12 os HELaullns, a, una piad. de Llellacr. Catul. E/
yerba. que ha devorado, engullido ansiosamente.
HELICAON, ónis. Marc. Helicaon, hijo de Ante- HELLUO, ónis. m. Cic. Gloton a comilon. II Disi-
nor troyano, fundador de Padua. pador, gastador en vicios y comilonas. Helluo li-
HÉLICE, es. j: Cia. Hélice, la urea mayor, cons- brorum. Cic. Devorado.- de libros, el que lee con
telacion.liPlin. Ciudad marítima de Acaya sume • ansia y continuamente.—Palriae. Cic. Destruidor
-gida.1PlnEspec umidlgao,qes de la patria.
llama Ia9nbien sarga, niinihrera d mimbre. Flaaauou, áris, átus sum, ári. de». Cic. Gloto-
Hfsai.cis. gen. de Helix. • near, comer frecuentemente, aprisa, desordenada-
FIÉLícoN, ónis. m. Virg. Helicon ó Helicona, mente. j Disipar, gastar, destruir su patrimonio en
monte de Beocia consagrado á Apolo y á las musas. vicios, en comilonas.
HÉLiCÓNIADES, dom. I: plan y HELMSTADIUM, íi. n. Helmstadt, ciudad de Ale-
HELICÓNIDES, cina. Estac. Las musas, así lla- mania.
madas del monte Helicon. HÉLOPS, ¿pis. In. Col. Pez de un sabor delicado
HÉal0.5azius, a, uta. Ov. Lo perteneciente al del mar de Panjilia.
monte Helicon y a las musas. HÉLÓRUS, i. Virg. Helor ° , rio de. Sicilia.
HELIÓCALLIS, idis. f. Plin. V. lidiantes. HÉaticus, a, uni. Fest. Y. Stupidus.
HÉLIÓCÁMiNUS, m. Plin. men. Pieza above- FIELVELL,E, :arana. f. piar. Cic. Berzas pequeñas
dada, donde da el sol, que conserva el calor como y tiernas.
una estufa. HELVENÁCA vitis. f Plin. Especie de vid la mas
.HELIOCHRYSON ó Heliochrysos ó Helicchrysus, fértil.
i. f. Plin. La flor de la maravilla. HELVENÁTÍCUS, a, um. Col. Lo perteneciente á
is. f. Plin. Heliópolis, ciudad de esta vid.
Egipto en el confin de Arabia. HELVEÓLUS, a, um. cal. De color rojo ó pur-
HELIÓPÓLIT/E, arum. m. plur. Plin. Los natu- púreo.
rales ó babitadores de Heliópolis. HELVÉTIA, f. La Suiza.
HÉraosodamo N , h. n. Plin. Helioscopio, una de HELVETU, orum. 9n. piar. Cje. Los suizos, pue-
las siete especies de titímalo lechetrezna, yerba. blos antiguamente de la Galia lugdunense.
HÉLIOSCOPIUS, n. Plin. V. Heliotropi.on. HELVÉTUNI, n. Schelestadt, ciudad de Francia,
HÉaaoscó p ium, n. Helioscopio, anteojo para HELVEUS, a,, um. Fest. El que bosteza, el que
observar el sol, hecho de vidrios colorados ó alta- tiene siempre la boca abierta.
mlulos, para que no deslumbren los rayos ; teles- HELVU, orum. ni. piar. Los pueblos del Vivares.
col ). RoH maaa. viNa, j: Jur. Fuente de la Clintvai"4 de
ELIÓSÉL'iNUM,, n. El apio que nace en
lugares húmedos, distinto del cultivado, que se lla- HaaviNum, n. Salinelo, rio de Italia.
ma perejil. HELVOLLS, a, um, y
HÉLIDTRÓPIUM n. Min. El lieliotropio , HELVUS, a, um. Varr. De color rojo ó purpúreo
planta del Perú II Helioscopio, piedra preciosa bajo.
verde y rayada de venas coloradas. a. xiNE, es, f. PIM. La helsinc parietaria.
klbEL
FIÉLSx, iris. f. Plin Especie de yedra estéril. U yerba.
HEP H E R 379
HEm. interj. de llamar b avisar.fienzistutl, serva. flitPITÁRIUS, a, nra. Plaut. V. Hepaticna.
Ter. Hola, oyes, ten cuenta de esto. De mostrar. HEPÁTIA, órum. n. plur. Apul. Las entrañas,
Hem Davum tibi. Ter. Mira, ve aquí, ves aquí á BÉPITicá, re. f. La hepática, yerba, par otro
Oavo.1 De dolor y sentimiento ..Hem mísera, occidi! nombre liquen, que cura los empeines.
Ai, al de mí miserable, al miserable de mí, muer- HÉPÁTICLIS, a, una. Cels. Lo perteneciente al hí-
a, perdida sol II De ira é indignacion. Hem quid gado.
ais, scelus? Ter.¿Cómo, qué horror, qué dices, HÉPÁTiTEZ, ni. y
salvado? I I De admiracion. Hem quid ego audio! HÉPÁTÍTIS, is. f Plin. Piedra preciosa de la,fi-
Plaut. Ah, oh, qué oigo II De gozo y alegría. Hem gura del pubnon, de donde tomó el nombre.
Pamphile, opportune te mihi offers. Ter. O' Pán- HEPÁTIZON, tis. n. Plin. Bronce, cobre que por
filo, á gran tiempo vienes. la mezcla es del color del hígado.
HÉmilais„ f Plin. Especie de encina que da HÉPHIESTITIS, is. f Plin. Piedra preciosa, que
mui buenas bellotas ó agallas. representa las imágenes como un espejo.
HÉMÉRÓBIUS, m. Plin. insecto que no vive * HEPTÁCHORDOS, m. Val./l/dx.Que tiene siete
mas que un dia, y nace en el Ponto. cuerdas : sobrenombre de un tal Lucio Valerio ro-
HÉMÉRÓCALLIS, is. J. Plin. Especie de lirio que mano por haber usado él ó alguno de sus antepasa-
solo dura un dia. dos de la lira de siete cuerdas.
HÉmÉaóDnóstr, órum. m. plur. Liv. Corredores, HEPTÁGONOS, a, um. Hig. Heptágono, la figura
correos de á pié. que tiene siete lados y ángulos.
HÉmictLeus, m. Cíc. Palabra de oprobio, que HEPTÁMÉTRUM carmen. n. Diom. Verso heroico
quiere decir medio asno. que consta de siete piés.
FIÉMICRÁNEUM, i, 6 Hemicranium, fi. n. Marc. HEPTÁPÁCUYS, eos. f Medida de siete codos.
Emp.La jaqueca, dolor de cabeza en que solo duele FIEPTÁPHONOS, f Plin. El pórtico de Olim-
una parte de ella. pia, hecho con tal arte que resonaba en él siete veces
HÉMICYCLIUM, n. Vitruv. Cuadrante en me- la voz.
dio círculo, que con el sol señala los dias y las ho- * HEPTAPILOS 6 Heptapylos, i. Apul. Ciudad
ras. Semicírculo. que tiene siete puertas.
HÉmIcYcLtus, a, um. Vitruv. Lo que está en ld EPTÁPOLIs, is. f Heptápolis, provincia de Egip-
medio círculo 6 semicírculo. to en que hai siete ciudades.
HÉminTeus, 171. Vitruv. Medio círculo, semi- ádis. f Macrob. El número septenario.
círculo. II El lugar donde se ponen varios asientos HEPTÁSÉMUS numerus, ni. lklarc. Gap. V.
en semicirculo para una couversacion. It Mesa se- Heptas.
micircular, banco ó canapé de esta figura. HEPTASTÁDIUM, n. Am. Campo que se es-
HÉM•YLINDRUS, i. m. Filma). Cilindro dimi- tiende por siete estadios.
diado, coluna dividida por medio de alto á balo. HEPTÉRES, is. f Liv. Nave de siete órdenes de
ElÉmiNA, ea. J: Plaist. La bemina, medida entre remos.
los romanos, tanto para cosas líquidas , CO5110 para HEPTÉMTMÉRIS, is. f Serv. Heptemímeris, es-
granos, que era la mitad tle un sestario. pecie de cesura en los versos hexámetros, que con-
HÉmIsrÁnius, a, um. Quint. Lo que tiene la me- tiene tres pies y una sílaba que finaliza la diccion, y
dida de una hemina, y por traslación lo poco. se hace larga por licencia poética, aunqué sea por
HÉIllóeros ó Heiniolies, a, um. Gel. Lo que es naturaleza breve : y . g Congredior, fer sacra
compuesto de un número par y de la mitad de él, pa-ter, et concipe fcedus.
como tres respecto de dos, quince respecio de diez. 1-lERA, f Ter. La dueña de la casa, ama, se-
HbrióNigris, Mis. f. y ñora, madre de familias. I I Sobrenombre de Juno. ¡I
HÉMIÓNIUM, n. heinionite, planta se- La diosa Fortuna.
mejante á la lengua de ciervo. HÉRACLÉA, a;. f Mel. Heraclea, ciudad de la
HEMIPLÉXIA, Ee. f. Hemiplegia, apoplegia im- Grecia magna. ¡ ¡ Del Ponto. II De Siria. De Tra-
perfecta. cia. II De la costa de Venecia.
HÉMISPH.ERIUM, n. Vare. Hemisferio, la mi- HÉRACLÓPOLITES, w. coma Plin. Perteneciente
tad de cualquiera esfera, dividida por un piano que á Heraclea.
pasa por su centro. n Vitruv. Cúpula, bóveda YIÉRACLEÓTES ., fe. M. Cic. El natural de Hera-
figura de medio globo. clea.
HÉmusTiculum, n. Ase. Hemistiquio, medio HE - BACIEÓPOL-ITZS, te. com. Plin. Perteneciente
verso. á Heraclea.
HÉmITHEus, i. m. Serv. Sernidios, héroe. HÉItACLÉUS, a, um. Heraclius.
HÉNtirróNium, n. Vitruv. Semitono. HERACLIENSIS y Heracleensis. m. f sé. 77. iS.
HÉMITRAGLYPHUS ., m. Vitral). La mitad de ó Cic. Liv. Lo perteneciente á Heraclea.
medio triglifo, adorno de la arquitectura. HERACLITÉUS, a, am. Apta. Lo perteneciente
IFENterai'rfues, m. Cels. La terciana doble. II al filósofo Heráclito.
Marc. El que la padece. HERACLITUS, ni. Apul. Heráclito, filósofo de
HÉMITRITAICUS, a, um. Marc. Emp Hemitri- Efeso, célebre por su doctrina, que dicen aprendió
treus. sin maestro, pues lloraba de todo lo que veía acon-
HENDÉCÁSYLLÁBUII, m. Cata. Endecasílabo, tecer en la vida.
verso de once sílabas. HÉRACLIUM, n. Plin. El orégano, planta. ,
HÉNÉTI, órum. 7n. plan Liv. Los venecianos, .HÉRACLIUS, a, um. Plin. Lo perteneciente a
pueblos de la república de Venecia. Hércules y á Heraclea. Heraclius lapis. Plin. La
HÉNÉ.'TIA, f: Venecia, ciudad de Italia. piedra de toque.
HÉNIÓCIII. Óruin. 7n. plur. Heníocos, pue- HÉR-EA, Orain. n. piar. Liv. Fiestas que se cele-
blos fieros de la Sarmacia asiática. braban en Argos en honra de Juno.
HÉNIOCIWS, 11. m. Plin. El cochero, constelacion. HERBA, ae J: Cia. La yerba. l l La verdura. In
Ilizisiúcaus y Heniochius, Plin. Lo per- herbis esse. Ués. Estar los panes todavía verdes.
teneciente á los heniocos, pueblos bárbaros • de la li errsbea
da dase Ceder, confesarse
e b
Sarmacia asiática. por n
t HENCSIS, eos. f Tent. La union 6 adunaeion.
HENOTIS, etos. f Tert. La unidad. HIIZERRIIAÁRCE
IZ'
am. Plin. De color de yerba.
nz. Plin. Herbolario, el que tiene
RÉPAR ., afín. n. Plin. El hígado. 11Pez, especie conocimiento de las yerbas, 1,41 sus virtudes y pro-
de langosta marina. piedades, botánico.
H ER BE E R
381f
3a
Lo perteneciente á las EME. adv. V. Hen.
HERniam, nm. ' La botánica, ciencia HÉRÉBUS, m. Erehus.
yerbas. Herbaria ars. Plan HÉRÉDIÓLUM, i. n. Y. Ha3rediolurn.
yerbas
y y sus
de conocer las is,
d scere. n. P lin.
in. V. HÉRÉMUS. Y. Erenans.
VERBASCO, Plaut. El erizo. ll Y.
HERBÁTÍCUS, a, urn. Vop. Que pasta, pace, HÉRES, la. Meres.
t HÉal.. adv. Cic. Ayer.
come, se alimenta de yerba.
HÉRíCIUS. V. Ericins.
HERBENS , tis. com. Apul. Y. Herbidus.
m. Cata!. Esclavo que huye de
H E nnEscENs, tis. com. Cic. Lo que echa ó pro-
HÉRÍFUGA,
duce yerba. su señor.
HERBESCO, is, scére. n. Cic. Echar, criar, pro- HÉRÍLIS. m. f lé. n. is. Ter. Lo perteneciente
ducir yerba. al señor ó señora.
HERBEUS, a, nm. Plaut. Verde, de color de HEaleur, órurn. m. piar. Cic. Filósofos discípu-
yerba. los de Herilo.
HEauilus, a, um. Col. Herboso, abundante, HEameus, i. 771. Cic. Herilo, filósofo calcedonia
lleno de yerba. f I De color de yerballPrud. Hecho discípulo de Zenon, que ponía el sumo bien en la
de yerba. sabiduría.
HERBIFER, a, ara. Plin. Que lleva ó produce HÉRP\TACEUS, i. in. Plin. El erizo.
yerba. HERMA, m. y Herma, átis. n. Cic. Estatua de
HERBiGRÁDUS, a, um. Cie. Lo que anda y se cría mármol ó de madera que representaba algun Mer-
entre las yerbas. curio.1 I Fest. Lastre de un navío. (J Col. Atrinchera-
HERBILIS. m. f. lé. n. is. Virg. Alimentado de miento, trinchera, defensa hecha de lierral
yerbas. bajío.
HERBIPÓLIS, is. f.Vurtzbourg, ciudad de Fran- HERNIE, órum. n. plur. Juv. Cabeza de hom-
conia. bre, busto propiamente de Mercurio.
HERBíPóTENS, tis. com. Boec, Que tiene potes- HERIAGORAS, Se. M. Cie. Hermágoras, retórico
tad en las yerbas: habla de la encantadora Circe. griego.
HERBITA, fe. J. Herbita, ciudad de Sicilia. HERMAGOREUS, a, um. Quint. Lo perteneciente
HERBITENsis. M. f. sé. n. is. Cic. Perteneciente á Hermágoras y á su escuela.
á esta ciudad. HERIANDÚRI, órum. m. plan Pueblos de Silesia
HERBÓSUS, a, am. Virg. Herboso, abundante de en Alemania.
yerba. HERNIANÓPOLIS, is. f: Hermanstat, ciudad de
HERBÜLA, 88.f. diría. de Herba. Cic. Yerbecilla Transilvania.
yerbecita. HEamÁnualloi-Tus, m. Ov. Hermafrodito, hijo
HERCEUS ., m. Virg. Sobrenombre de Júpiter de Mercurio y de Ire'nus, que habiendo entrado en
venerado en el recinto de las casas particulares. una fuente donde habitaba la ninfa 8(11,m:reís que-
HERcisco. V. Ercisco. daron ambos convertidos en un cuerpo con los dos
HERCLE. adv. Hercule. sexos, cuyo nombre ha quedado á los hermafrodi-
HERCULáNENSIS. m. f. sé. n. is. Séw Lo perte- tos ó andróginos, que dicen tener dos sexos.
neciente á Herculano, ciudad de Campania. HERMÁTRÉNA, f Cic. Estatua de Mercurio
HERCULA.NEUM ó Herculanium ó Herculanum, i. y Minerva en una misma base.
n. Cic. Herculano ó Torre del Greco, ciudad en H ERMEDONE, es. f Yitruv. La efusion de estre-
Tierra de Labor cerca de Nápoles, enterrada por llas que sale de la mano del Acuario, ( onstelacion.
tos terremotos y el Vesubio en tiempo de Neron y HERMÉRACLES, is. M. Cic. Estátna de Mercurio
Tito, y descubierta pocos (di- Os hace, reinando en y Hércules en una misma base.
Nápoles nuestro rei Cárlos III, con mui preciosos HERMÉRÓTES, is. M. Estatua de Mercurio y del
monumentos de la antigüedad, que se empezaron ya Amor en una misma base.
dar al público por el mismo rei. HERNIES, Ce. M. Cje. Busto, cabeza de Mercurio.
HERCÜLÁNEUS, a, um. Y. Hercnleus. IIERMIONA, te, y Hermione, es. f Oc. Herinione,
HEactiLÁNus, a, um. Pila. Lo perteneciente á muge? . de Girino, hija de Marte y de Ve'nus. II Otra,
Hércules. hija de Menelao y Helena, esposa primero de Pi-
HERCULE 6 Mehercule ó Mehercle 6 Hercle. rro, y despues de Oréstes. i I Plin. Ciudad del Pelo-
Cic. Fórmula de jurar propia de los hombres, como poneso.
lo era de las mugeres la de la diosa Juno. Cierta- HERMIÓNICUS y Herrnionius, um. Liv. Lo per-
mente, por Hércules. teneciente á la ciudad de Herrnione.
HERCULES, is. m. Hércules, hijo de Júpiter y HEamouÉNIÁ.Nus, a, um. Cód. Tcod. Lo perte-
de Alcmena, héroe tebano ; hubo otros cinco de este neciente á Hermógenes, nombre propio de varon. ,
nombre. HERMON, in. Montaña de Palestina.
HEaciluus, a, um. Plaut. Lo perteneciente á HERMONASSA, W. f. Moncastro, ciudad de Besa-
Hércules. Hercideus gutestus. Plaut. La décima rabia. itísla del Bósforo cimerio.
parte de bienes que muchos consagraban á Her- HERNIES, i. ni. Virg. El Sarabat, rio de Asia.
cules.—Labor. Hor. La fuerza de Hércules, tra- HERNIA, w. Cel s. La bernia, tumor en el escroto.
bajo hercúleo. —Morbus. Hércules ó epilepsia, HEnNick, órum. m. plur. Juv. Hérnicos. pueblos
enfermedad. de Italia en el Lacio.
HERCÜLIS Ara, ce. f Plaza de Asiria.—Arence. HERNICUS, a, um. Virg. Lo perteneciente á los
Montañas de la Pentápolis de A'f•ica.—Castra. hérnicos.
Erquelens, ciudad de Güéldres en los Paises Bajos. HERNIOSUS, a, am. Lampr. El que padece la
—Colunince. Coluuas de Hércules, el estrecho de hernia.
Gibraltar, cerrado por las montañas, Calpe en . Ov. Hero, jóven hermosa de la cia-
e 08,6(.5ttlso.sf.
da l ldR
España, y A'vila en Africall Plaza entre Gro-
ninga y Coverden en Frisia.—Fanum. Ciudad de HÉRo, ónis. m. V. aro.
Andalucía. liDe Toscana. — Insula. .Asinaria, isla HERGDES, is. m. Hor. Heródes, rei de Jadea, el
cerca de Cerdeña.—Lavacra. Plaza de Epiro,— que mandó matar á los niños de dos anos. Despues
Moneeci portas. Puerto Hércules en Toscana.— hubo otros dos de este nombre.
Promontorium. Promontorio de la Mauritania sin- HÉltó p ro, (mis. m. y
gitana. 11 Otro de Calabria. HÉRÓDIUS, m. Bibl. La garza, ave.
HERCYNIA silva, al f. Cés. La selva hercinia ó HÉRÓ[CE. adv. Macrob. Heroicamente.
negra en Alemania. HÉROÍCUS, a, um. Cie. Heroico, lo perteneciente

HES H I A 381
á los héroes y á sus hechos. 11 Quint. Lo pertene- Il ésPero, Vénus, la estrella de la noche, la noche.
ciente al verso heroico y hexámetro. HESPÉRUM, n. El Cabo Verde. II El de Sierra
HERÓNA, se. f. Prop . Heroína, hija, muger b her- Leona en Africa.
mana de los héroes.I1Muger ilustre, de grande espí- HEsp Ésus, i. Cic. La estrella de Vénus cuan-
ritu y valor. do sigue al ocaso del sol ; cuando le precede, se
ídis. f Suet. Heroina. llama en latin Lucifer. Lucero.
HEROPHILE, es. f. Tib. Sacerdotisa de Apolo Es- HESSENI, truni. m. plur. Plin. Pueblos de Pa-
minteo, é intérprete de sus oráculos. lestina que viven sin mugeres.
HEROS, óis. m. Cic. Héroe, iy aron ilustre, digno HESTERINTS, a, um. Cíc. De ayer.
por sus hazañas de memoria y fama inmortal. Los HETEKIA, se. :f. Plin. Sociedad, colegio, com.
antiguos llamaban así á los que por sus famosos he- paula.
chos fueron contados despues de su muerte en el nú- _ HETiERiCE, es. f. Nep. Ala de caballería de los
mero de los dioses, ó que eran hijos de los mismos macedonios, así llamada, porque' iba en compañia
dioses, como Cástor, Orfeo, Aquiles, Hércules, del rei, formandola guardia de su persona.
Enécis kr c. Herounkfilii noche. Theagenzs pecunia.. HETÉROCLÍTUS, a, um. Prisc. El nombre que
lEschinis pecunia. Quis parenlem laudabit nisi in- no se declina por la regla comun y ordinaria.
felices filii? adag. A' mi padre llamaron hogaza, y HÉTÉROCRÁNEA y Heterocrania, f Plin. La
yo muero de hambre. ref. jaqueca, dolor de cabeza.
HEROSTRÁTUS, m. Sol. Berostrato de E feso, HÉTÉRODOXUS, a, um. Heterodoxo, contrario á
que deseoso de alcanzar fama, y no pudiendo conse- la religion católica.
guirla por su virtud, puso fuego á aquel famoso tem- .HÉTERÚGÉNEUS, a, uní. Heterogéneo, lo que es
plo de Diana, en que se consumieron las riquezas de de diferente género, y opuesto á lo homogéneo.
tantos reyes y los trabajos de tantos pueblos. H ETRllRIA m. f. Lic. La Etruria ó Toscana.
HÉRÓUM, m. Cic. Mausoleo, monumento le- HETRUSCUS, a, lun. Liv. Etrusco, toscano.
vantado en honra de algun héroe. HETTÉMÁTICUS, a, uní. Jul. Fina. Inferior, de
HÉnótis, a, um. Cic. Heroico, lo perteneciente á condicion baja b ínfima en su género.
los héroes y á los piés del verso heroico, que son el 1-1Eu. interj. de dolor y sentimiento. Oh, ah, al !
dáctilo, espondeo y anapesto. Luc. Lo pertene- Heu me miserum ! Cic. Ai miserable de mí !
ciente a Hero, amante de Leandro. HEURÉTES, m. Plaut. Inventor, autor.
HERPEDíTÁNI, m. piar. Pueblos de la Mau- HEUS. interj. ó adv. de llamar. Ter. Eh, hola.
ritania lingitana. HExleúortuum, n. y
HERPES, étis. in. Cels. Hérpes, inflainacion del HEXÁCHORDUS, Vitruv. Instrumento mú-
cuero con llagas ó postillas pequeñas que cunde mu- sico de seis cuerdas.
chodi Plin. Un animal con que se cura esta enfer- * HEXÁCLINON, n. Marc. Lecho para comer
medad. capaz de seis convidados.
HERSILIA, te. f. Ov. Hersilia, muger sabina, que * HEXÁCONTHALITOS, m. Plin. Piedra de tan-
casó con Minuto, y despues fue' contada en el nú- tas vetas que representa los colores de setenta pie-
mero de los dioses con el nombre de Hora : vene •á- dras preciosas.
base como diosa de la juventud y belleza. BEXÁGÓT.S-US, a, um.Col.Hexagono, que tiene seis
HERTEcs, i. un. Herta, m. f. Tác. Nombre con ángulos.
que los antiguos germanos adoraban á la tierra HEXAMÉTER, tra, Cic. Hexámetro, lo que
como madre coman. consta de seis medidas, como el verso hexámetro que
HÉRÜLI, órum. plur. Sid. Los lombardos ó consta de seis piés.
/ongobardes, pueblos de Italia, oriundos de Escan- HEXXPnORI, órum. m. pila• . Seis hom-
dinavia. y de la laguna Meólis. bres que llevan una litera u otra cosa de peso.
HÉRus, m. Cic. Señor, dueño, amo, padre de 1-1Exilonóktura, n. Marc. Litera llevada por
familias. seis siervos.
VIEsoiNum, n. Hesdin, ciudad de Francia. HEXAPTÓTA nomina. n.pl. P•ise.Nombres de seis
HESIODÉUS y Hesiodius, a, um. Cia. Lo perte- casos diversos.
neciente al poeta Hesíodo. HExAs, ádis. f Marc. Cap. El número senario.
HESIODUS, i. Cia. Hesíodo, ascreo, poeta grie- HEXASTÉRON, n. La constelacion de las
go, que algunos hacen anterior, otros posterior, y Pléyadas compuesta de seis estrellas.
algunos contemporáneo de Romero. HEXASTTCRUS, a, um. Vitruv. Lo que tiene seis
HESIONE, es, y Hesiona, m. f Ov. Hesíone, hija órdenes de granos ú hojas.
de Laomedonte, rei de Troya, a quien Hércules li- IlErisTYmjs, a, um. Vitruv. Lo que tiene seis
bertó de un monstruo marino, al cual fui echada, y colunas ó seis órdenes de ellas.
la dir5 por muger á Telamond 1 Título de una trage- *IlExÉcoN erldutos, i. Plin. Piedra prec?".o-
dia de Necio. sa, que contiene en sí, segun Plinio, los colores de
HESPER1A,w. f. Hor. España, así llamada del rei otras sesenta.
Héspero, hermano de Atlante, b de Héspero, la es- HEXÉRES, is. f. Liv. Galera de seis órdenes de
trella de Y énus.li Virg. La Italia, así llamada ó del remos.
mismo Héspero, echado de España por su hermano, HEZIR. n. indecl. Hezir, nombre de un mes
ó de la misma estrella. entre los hebreos.
HESPÉRIDES, Id lun. f. plan Cic. Las Hespé-
rides, tres hijas del rei Héspero, hermano de At- FI I
lant6, Egle, Aretusa y Hesperetuea. 11 Islas dei
Cabo Verde. HIÁcnrrEtys, i. ni. Pié de alondra, flor.
ElÉsPÉalt, órum. m. plur. Pueblos de Africa. HIANDUS, a, um. Pers. Lo que se ha de pronun-
IlEseÉals, Mis. adj. f. Virg. La muger natural ciar abriendo mucho la boca.
de Hesperia ó Italia.11 Plin. Cierta yerba así lla- HIANS, tis. com. Virg. Que abre, se abre ó en-
mada, porqué huele mas por la tarde y por la noche. treabre. 11 Cic. Ansioso, codicioso,
co di c i .
avaricioso.
a
11E514:anis, a, um. Ov. Lo perteneciente á Es- Hians litterarum concursas. Cíe. Cacofonía, so-
paña, á Italia, y al occidente ó al ocaso. nido desagradable y áspero que causa la union y
HEseÉalum fretum, n. Ov. El estrecho de encuentro de ciertas letras.—Oratio. Quint. Dis-
rapt ar. curso cortado, mal seguido, desunido.—Capiditas.
I-1EseÉaium promontorium, in, El Cabo Verde. Ci c Codicia, ansia de tener —Immane. Vírg•
HESPÉRÜGO, inis. f Sén. trag. El Véspero_ . desmesuradamen te la boca.
Abriendo
FI I E
H L
382
Hiatos.; HIÉRÁ pliEiTÁNUS, a, um. Ulp. Perteneciente ir
tHrevrm, se. f. n. Cat.V.Abrirse, rajarse.
Tent.
Alegpo de Siria.
Iuco, is, scere. . f. Plin. Especie de pergamino b
HATO, ás, svi, átum, áre, n. Plaut. Y.. Hieto.
abertura de boca. 11 La tela mui sutil, usada solo en los votkmenes religiosos.
Hiálsvs, as. m. Cíc. La IchÉRA.x, acis. Just. El gavilan, ave de rapiña.
que se hace en cualquiera parte, como la grieta de
tierra, profundidad, abismo. 11 Tác. Ansia, co-
HiÉttonoTÁNE, es. f Plin. La verbena, planta.
bisele Pregonero sagrado,
dicia, sed. fíjalas ex concursa vocalium. Cic. Pro-
EÉRÓCÉRYX, ícis.
nunciacion desagradable cuando concurren mu- el que imponía silencio en los sacrificios.
chas vocales juntas, para 'lo cual es menester abrir IliÉrtóntsaus, m. Fírm. Ministro de las co-
mucho la boca. sas sagradas, siervo dedicado al servicio de ellas
HÍTIERXA, órum. n. plur. Ces. á modo de sacristan.
HiBERNÁCÜ L A, órum. a. plur. Liv. Cuarteles de HIÉROOLISFHIcus, a, urn. A m. Hiero g lyphiew
invierno. 11 Vitruv. Invernadero, el sitio destinado formes ó nolce. Geroglificos, espresicn de lo que
para pasar el invierno. 11 Habitacion ó piezas de in- se quiere decir por ligura.s de otras casas, de que
vierno en una casa, usaban los egipcios ánles de la iniencion de las le-
HiBERNÁLIS. 111. f.lé". a. is. Bibl. Hibernas. tras, y en especial para las cosas sagradas, corno
HiazastiA, w. f. Plin. Hiberna ó Irlanda, isla por la imágen del buitre significaban la naturaleza,
del Océano europeo. por la de la abeja el rei ác.
HIBERNO, as, ávi, ataco, are. a. Cic. Invernar, HIEROGRÁPlliCUS, a, um. Am. HierOgly-
pasar el invierno. phicus.
Hinzuszus, a, cm. Cic. Invernizo, lo que es pro- arnm. piar. Sutil. Los vence-
pio de ó perteneciente al invierno. 11De Irlanda, ir- dores en los certámenes sagrados nemeos, pitios 5 •
'andes. istmios y olímpicos.
Hiniscunl, i. n. Virg. y Hibiscus, m. Plin. El liaitrtóNrcus, um. Cíc. Lo perteneciente á
malva% isco, especie de malva silvestre, planta medi- Rieron, tirano de Siearusa.
cinal. H i laaaN lmus , ilierónimo, filósofo ro-
m. f Hybrida. dio, que ponía el sumo bien en la indolencia.n,s'aip.
Hw, hwc, hoc, hujus. pron. demos•. Cic. Este. Sev. San Gerónimo, que • lorecz'd en el siglo V de
j'Aquel. U Tal. Cristo , y es uno de los escritores de mas pura la-
HUI. adv. Ter. Aquí.11 Cica Entónces. tinidad entre los santos. Padres.
Hwcz, hacce, bocee, hujusce. pronomb. de- HIERÓPHANTA y HieropimnIes , ni. Tert.
mos •ie Cic Este, este mismo. Sacerdote intérprete de los ritos y ceremonias
HICCINE, hieccine, hoccine, hujuscine. pronomb. sagradas entre los griegos y egipcios.
dem. interrogante. Acaso, por ventura este. HIÉROPHANTRIA, f hiscr. Sacerdotisa del
HIDRUNTUM, n. Otranto, ciudad de Italia. mismo empleo y dignidad.
HIÉNIÁLIS. f lé. n. is. Cic. invernizo, lo per- 111EROPwa.AX, ácis. '171. Dig. Hierophanta.
teneeienle al invierno. Hiemales pianeinciee. Plin. IllÉaosótavsta, f Cica y
Tierras, paises frios. Hiernalis circulas. nig. El 1-11Éttósorassta, orina n. pl. Plin. ,Tnrusulen,
trópico de Capricornio. metrópoli de Jadea, la mas famosa de toda el Asia
HIÉMÁTIO, (mis. f. Varr. La invernada, el tiem- y aun del inundo, por haber padecido y muerto en
po del invierno. ella Cristo nuestro Señor.
Hámíarus, a, um. Plin. Helado, aterido de frio. HIEROSOLYMÁRiUS, ü. m. Cíc. Sobrenombre de
Rant. de Pompeyo el grande, por haber conquistado á Jeru-
Hibto, ás, ávi, átum, are. n. Cic. Invernar, pa- salen.
sar el invierno. 11 Col. Hacer tiempo de invierno, RilatiasówimiTiNus, a, um. Lo perteneciente á
mucho frio. Mentare aguaita. Plin. Helar ó en- Jernsalen.
friar el agua, Hiemal nutre. flor. El mar está, agi- HiERSUM, H. Hier, ciudad de Francia.
tado, alborotado. BIÉRÚSALEM. Tent. Hierosolyina.
HIEMS, émis. Cic. El invierno. 11E1 frio. 11
HitiTo, ás, Ovi, abur., are. n. Plaut. Bastezar ó
Tempestad, borrasca, temporal de mar. 11 Estac. abrírsele á uno la boca mili a menudo.
I'mpetu, violencia como de tempestad.
HiaÁrts., ra. ni. El Hiler, vio de Alemania.
IliaÁRÁTus, a, um. part. de Hilaro. Cíc. Rego-
HiÉrta, w. Plin. Epilepsia, enfermedad. Le- cijado.
pra .11 Cierta conjeccion medicinal. j j Sin. Corona IIILÁRE, ins, adD. Cíe. Alegremente, con
de flores que se consagraba á los dioses. 11 Camino alegría, regocijo y gozo.
de la _Mica, por donde los sacerdotes iban á Eléu- HILÁREsco, is, scére. n. Vare. Alegrarse, rego-
sis . Isla vecina á la Sicilia. j j Otra cerca de Creta.
cijarse, gozarse, divertirse.
P •oinontorio det Asia menor.
HiLÁRIA, inin, a. piar. Vop. Fiestas en honor de
HIÉRÁBOTÁNE, es. f Min. V. Verbenaca. Cibéles en el dia del equinoccio de la primavera.
HIÉRÁCIA, as'. f. Plin. Especie de lechuga que HiLÁRiCELES, a, uni. Sén. ililarulus.
nace naturalmente. HÍLÁRIS. rn. f ré. u. is. ior, issímus. Cic. Ale-
HlitukciTEs, m. Plin. Piedra preciosa, pare- gre, gozoso, regocijado, lleno de júbilo y alegría.
eida a un- ojo de gavilan. HILÁRiTAS, atis. f. Cíc. Alegsm, goza, júbilo,
IltÉtakciTis, idis. f Plin. Piedra preciosa que regocijo.
tiene unas manchas á modo de plumas de gavilan. HILÁRITER. adv. A' Her. F. Hilare.
HIÉRÁciinu, n. Plin. Colirio para los ojos. 11 HilütiTüno, bis. f. Plaut. Hilaritas.
Planta cuyo jugo aclara la vista.
IliaÁRITus. adv. Plaut. V. Hilare.
' HIÉRÁPICRA, m. f. Confeccion medicinal' amarga Ci Alegrar,
IJILÁRO, OS, Ovi, atarla are . a. Cic. Al di -
y purgante. vertir, dar alegría y regocijo.
HIÉIIA.RCHIA, re. f Gerarquía, autoridad en co- HiLÁR000S ó Hilarcedus, i. ni. Fest. El cantor
sas sagradas. de canciones alegres y poco decentes.
HIERARCEÍCUS, a, cm. Gerárquico, propio de la HíaÁriijaus, a, cm. loor. ale Hilarus. Clic. Ale-
gerarquia. grito, alegrillo.
HIERÁPOLIS, is..f. Plin. Ciudad famosa de Siria, HILDESIIEMIUDI, Ti. y
4oi Alepo. 11 De Frigia. 1¡ De Creta. HILDEsIA, Hildeshein, ciudad del electo-
IliÉRÁróLiTeE, m. plan. Min. Los natu- vado de Maguncia.
rales de Alepo en Siria. Oruga. f plur. Plin. Los intestinos de
H P 1.13 3111
loe animales. tillor. Las tripas rellenas, como mor- HIPPOCAMPÍNUS, a, um. Plin. Lo perteneciente
cillas &c. al caballo marino.
Ellunkt, n. Fest. La señal negra á modo de bi- HIPPOCAMPUS, 771, Plin. Caballo marino, pes-
gote de las habas. liNada. Hilrcrn nec proficis. Cic. cado.
No haces, no adelantas nada . HIPPI5CENTAUflUS, nz. Cje. Hipocentauro, nimia
HiMANTOPÓDES, am. m. plur. Sol. Hombres erizo fabuloso, medio hombre y medio caballo.
monstruosos de Etiopía, que se dice andan casi a- HiPt, ócóNtus, i. in. Cód. Teod. El mozo de ca-
rrastrando. ballos, el que los cuida.
HIMELLA, se. f. Virg. Pequefo rio de los sabi- HIPPÓCUNI, n. Fest. Vino generoso de la isla
nos. que entra en el n'Un de Coo.
antÉRA, w. f. Cíc. Himera, ciudad de Sicilia HIPPOCRITES, is. m. Prud. Hipócrate3, médico
destruida por Aníbal, patria del poeta E•tesicoro.
ULiv. Rio de Sicilia..
f
amoso de la isla de Coo.
HIPPOCRÁTICUS, a, um. Przi. d. Perteneciente á
HimER2Eus. a, um. Plin. Lo perteneciente á IP Hipócrates.
naera„ ciudad de Sicilia. HIPPOCIIÉNE, es. f. Ov. Hipocrene , fuente de
HIMERENSIS, in. f sé. n. is. Flia. Lo pertene- Beocia junto al monte Helicon, consagrada á las
ciente al rio Himera de Sicilia. musas.
HINO. adv. Cic. De aquí, desde aquí. Hinc illee HIPPOCRÉN/EUS, a, um. Clautl. Lo que pertenece
lac •ymce. Ter. De aquí, este es el motivo, la cau- á la fuente Hipocrene.
sa de aquellas lágrimas. Hinc et hinc, hinc calque HIPPOCRÉNIDES, dum. plur. Serv. Las musas,
hinc, hinc alque Cic. Por esta y por así llamadas de la ,fuente Hipocrene.
aquella parte, por una y otra parte, por todas par- t HIPPOCRENISi.TUS., a, um. Sid. Nacido de la
tes. Hinc inde. Suet. Por aquí y por allí, por todas fuente Hipocrene.
partes. HIPPODÁME, es y Hippodamia, f. Ov. Hipo-
rYiellEsEná, m. Incsey, ciudad de Inglaterra. danun, de Enoinao, rei de E' lide, muge) . de Pe-
HiNsA, se. f. pr on. La hembra del macho 6 lope. Otra, hija de Atracio,-intiger de Piritoo,
I

mulo. de los Lapitas, llamada Deidainia. I I La hija da


HiNNínims. Apul. V. Elinniens. Bríses, á quien sacó Aquiles de la toma de Lirneso,
HIN-N'_BUNDE. adv. Non. Relinchando. la cual le quitó despues Agameninon, de donde se
HrNyirliNs, tis. com. Apul. El que relincha. originó la famosa diferencia entre Agameinnon y
HINNIENTER. adv. Non. Hinnibunde. Aquiles.
IllYiNiLl'eu, .s, ávi, áturn, are. Fan'. Relin- litPr(mÁmus, m. Marc. Domador de caballos.
char. 11 El caballero ó ginete.
rklrxmo, is Quint. V. Hinnilito. HIPPODRÓMUS. i. ni. Plaut. El lugar donde se
HINNiTus, es. m. Cic. El relincho del caballo ó adiestra á los caballos, y donde se hacen las fiestas
muto. de carrera de caballos.
HINNÜLA, f Arnob. La hembra del cervato HIPPOOLOSSA, f Plin. Lengua de caballo,
6 ciervo pequeño. yerba.
HiNNtiLErs, m. Hor. El cervato, ciervo nue- HIFPOGLOMON, n. Plin. Laurel alejan-
vo, pero que ya no mama. drino, yerba.
111N-NULOS, i. ni. Pila. El machiilo ó mulo pe- HIPPÓLÁPÁTIMM, n. Plin. La romaza, yerba.
qnekt, hijo de caballo y asna. HIPPOLYTE, es, y Hippolyta, Hig. Hipólita,
HANNL53, m.. Col. El macho ó mulo, hijo tle ca- hija de ilIarle y Otrira, muger de Teseo, madre de
ballo y burra. "nudillo. Hor. Otra, muger de Acedo, rei de
no, ás, ávi, á.tum, áre. n. Abrir la boca Tesalia.
ó bostezar. tener la ',mea abierta. 11 Col. Henderse, HIPPOLYTU5, nt. Ov. .1-1;p6lito, hijo de Teseo
abrirse, rajarse. 11 St.j ir. Desear, codiciar con ansia. e HipOlita, acusado falsamente por sic madrastra
HIPPÁCE, f Queso de leche de burra. Fedra de amor torpe, y hecho pedazo.; en el mar
IdiP p Áco, ás, are.. n. Fest. Respirar con facili- pelicion de su padre Teseo: resucitado por Escu-
dad y presteza como los caballos. lapio, pasó á Italia, y se llamó Fi•bio, de donde le
arum. j. plur. Min. Especie de can- trasladó Diana al bosque Aricino para hacerle in-
Tre,ios: mortal.
ínis. jf, y HLPPOMÁNES, is. Juv. El Hipnumnes, veneno
HirrÁcuáciA, í e. f célebre entre los antiguos, que servía para las con-
qiPP.I.GÓGUS, m. Liv y fecciones y bebidas amatorias. Carnosidad con
IltP?ÁGUM, u. O que nacen los potros en la frente, que la madre les
HIPPÁGIJS, i. ni. 12 .m. Nave para trasportar ca- quita recien nacidos.
ballos. HiPrómÁRATHitum, n. Plin. Hinojo silvestre,
m, Plin. El viento favonia. yerba.
IlirrnacHA, re. rn. Capitau, comandante de ca- HIPPI9MENÉIS, ídis, f Ov. Limorie, hija de HP
ballería. ? muerta, á la que encerró su padre en un establo
HIPPASiDES, X. m. Ov. Soco, hijo de Hipaso, coaizi 2« tn. caballo, sin darles de comer, y la despe-
d
muerto por Ulises en et cerco de Troya.11Eslac.
Nanbolo, hijo de Hipaso, padre de Irrito. IPPÓMÉNES, X. ni. Ov. Hipómenes, el que ob-
IIIPPENEMIA, brum. n. plur. Vare. Huevos de tuvo por muger á Atalanta, habiéndola ganado en
cier tas aves, que el viento hacía fecundos, la carrera.
111PrEus, i. Plin. Corneta crinito. IliPPÓNAZTEUS, a, oro. Cic. Lo perteneciente al
ilirunÁors, um. f plur. Estatuas ecues- verso yámbico escazonte, inventado por el poeta
tres de ron-eres. Hiponatr b Hiponacte. Tómase por la sátira cruel
HIPPiCE, es. f Plin. Yerba que quita el hambre y maldiciente.
la sed á los caballos. HIPPÓNÁI, edil,. Plin. Hiponax ó Hipen:tacto,
HIPPIUS, ii. Fest. Ecuestre, sobrenombre de poeta griego inventor del . verso iaimbico escazonte.
Neptuno. HIPPÓNENSIS, m. f . sé. n. is: Plin.
Lo peerteneen-
HIPPO, f Sil. Hipona, ciudad de Africa, ciente á Hipona, ciudad de A:frica.
Célebre por su obispo san Agustín. HIPPOPÉRA, se. f Sén. La alforja o maleta
fliPrOcÁmÉLus, m. Aus. Monstruo fabuloso, .e va á caballo, lleva lo necesario paro
compuesto de caballo y camello. su
qneviealggeu
huu
8134
01 S
fe. Plin. Pdanta jarse. I1 Abrir la boca, bostezar, tener la boca
HomPortixEs y Hippophy.eS abierta. Ne hiseere quidem audebat. Cic. No se
que produce racimos como la
itn yedra.
'
HPPOPÓTÁMUS, ni. • Hipopótamo,
YHip r animal atrevía á abrir la boca, á hablar, á resollar, á
grandes rzos, y en especial chistar.
f feroz que se cría en los HknEN sts y Hispaliensis. m. f. sé. n.ísio- Tac.
en el Nilo. Helioselinum. Sevillano, natural de Sevilla en España, 6
Hirrosewitnir, n.
HIPPOTÁDES, se. m. Ov. E'olo, mide los vientos, teneciente á ella.
nieto de Hipota troyano. HisrÁus, is. f, Plin. Sevilla, capital del reino
HIPPOTOXÓT/E, árum. m. piar. Ces. Flecheros del mismo nombre en España.
de á caballo. HISPANA, J. La isla española ó de Santo Do-
HIPPinus, is 6 idis. Plin. Cola de caballo, mingo en el golfo de Méjico.
yerba. HISPÁNE. adv. En. A' la española. En espar
HIPPÜRUS, Plin. Un pez, especie de lan- fol.
gosta. HISPANI, órum. in. piar. Cic. Españoles, los
Hi n. n. indecl. Lucillo en Cic. La palma de la naturales de España.
mano. HisPÁNIA, a. f. Cés. España, gran remo de
HIRA, Fest. Una de las tres tripas princi- Europa.
pales. 1-1"sPÁNicus, a, um. Suet. y
HIRCiNUS, a, nra. .Plaut. Perteneciente al ma- HISPANIE.NSIS. f sé. n. is. Cic. y
cho cabrío. IlisPÁNus, a, um. Cic. Español, natural de Es-
HIRCiFES, &lis. Marc. Cap. Que tiene piés de paña, ó lo perteneciente á ella.
cabron 6 macho cabrío. Hisríoo, ás, ávi, átum, áre. a. Solin. Erizar,
HIRCITILUS, í. m. Fest. El que es velludo como poner aspero, hirsuto, erizado.
el cabron, que está cubierto de pelo. HisPinosus, a, um. Cal. y
HIRCOSUS, a, -am. Plaut. Lo que huele á chotuno. HtsPinus, a, um. Hor. Velloso, cerdudo, erizado.
HIRCÜLUS, m. Calza. Dim. de HISTER, tri. Liv. El cómico en lengua de los
HIRPUS, m. Plin. El cabron ó macho cabrío. II etruscos. II Rio de Alémania. Y. Ister.
Hoy. El mal olor de los sobacos, olor de macho HISTÓ.NES, um. m. piar. Varr. Los tejedores
cabrío. fabricantes de telas.11 El obrador ó tienda del
HIRNEA, X. f. Cat. Vasija ó vaso grande para tejedor.
vino. HISTORIA, m. f. Cic. Historia, narracion ó espo-
HIRNELLA, se. f. Fest. Vaso usado en los sacri- sicion de los hechos. iJ Hor. Historieta, fábula,
ficios. cuento.
HIRPEX, icis. n/. V. lrpex. HisTárttius. m. f. le. n. is. Plin. Histórico,
HIRPI, órum. m. plur. Serv. Pueblos de los sa- historial, cosa de historia. Historiale opus. Las
binos, que habitaban junto al monte Soracte. pinturas históricas para cuya representado ', con-
HIRPLE árum. f plur. ó tribuyen los árboles. Lo dice Plinio del cipre: .
HIRPiXI, órum. m. plur. Plin. Provincia de HISTORICE, adv. Plin. Históricamente. á mode
Italia en el reino de Nápoles, de la gente de los de historia.
faliscos, que dicen andaban sobre carbones encen- HisTóaícE, es. f. Quin& La esplicacka de los
didos sin quemarse. autores, parte de la gramática. II ar.e de la
HIRPINUS, a, um. Sil. Propio de los pueblos historia,
hirpinos. Histónicus, a, um. Cic. Histórico, propio de la
HIRPUS, ni. Serv. El lobo en lengua sabina. historia.
HiaQuiNus, a, um. Plaut. V. Hircinus. HISTORI'CUS, m. Cic. y
HIRQUITALLIO, is, i-e. n. Censor. Imitar al ca- HisTóittóanimus, i. ni. Cap. Historiador, ct
bron en la voz, en la lascivia ó en el mal olor. que escribe la historia.
IIIRQI7ITALLUS peer. m. Censor. El jóven que se HISTRIA, te. f. La Histria. la república dele-
acerca á la virilidad, en cuyo tiempo suele mudar necia.
la voz en otra algo mas gruesa y bronca. t llisTiticósus, a, um. S. Ger. Espinoso, áspero,
HIRQUUS, ui. m. Virg. La cuenca del ojo. El duro.
lagrimal. HISTRiCUS, a, um. Plaut. Lo perteneciente al có-
HIRRIO, iS, ivi, itum, ire. n. Fest. Verbo que mico ó farsante.
esplica la voz de los perros, cuando siendo provoca- HISTRIO, ónix. ni. Liv. El cómico, farsante, co-
dos, gruñen como sonando muchas erres seguidas. mediante.
HIRRiTUS, us. m. Sid. El gruñido de los perros HisTnióNinis. in. f. lé. Ti. is. y ac. V. Histricus.
cuando se les irrita. HISTRIONIA, ae.f. Plaut. El arte y profesion del
HIRSCITIA, X. f. Sol. Encrespamiento 6 encres- cómico.
padura. HISTRIÓNiCUS, a, am. Ulp: V. Hisiricus.
HIRSÜTUS, am. Cje. Hirsuto, velloso, cer- Hismix, kis].Y. Hystrix.
doso, áspero,duro. II Erizado, encrespado. HIULCATUS, a, mil. parí. de Hiulco. Fori.
HiankNus, a, tan. Cic. Lo perteneciente á Hir- ALierto.
cio, nombre propio romano. HIULCE. adv. Cic. Abiertamente. Rinke loqui.
HIRTINUS, a, um. Hirtianus. Cie. Hablar abriendo mucho la boca, con aspero
Humos, m. Suet. Hircio (A.), cónsul de concurso de las vocales.
Roma juntamente con Panza. Añadio el libro oc- HiuLco, ás, ávi, átum, áre. a. Cal. Abrir, hen-
tavo á los Comentarios de César de la guerra de der. rajar.
las Galias, el de la guerra de Africa, el de la dé HIULCUS, a, una. Virg. Abierto, hendido, rajado.
Alejandría y el de España. Hiulca oratio. Cje. Estilo en que hai áspero con-
HIRTUÓSUS, um. Apul. ó acnu sr isoosadó vocales —Gens. Plaut. Gente codiciosa-
Miaus, a, am. Nep. Y. Hirsutos. .
HIRÜDO, bis. f. Plin. La sanguijuela, insecto.
MituNoiNeus y Hirundininos, a, am. &d. Lo HO
p erteneciente á la golondrina.
HiRUNDO, Irás. Plin. La golondrina, ave de *HoDirtócos ú Hododocos, i.m.Fest. El asesino,
paso. salteador de caminos.
Hisco, is,, scére. u. Plin. Abrirse, henderse, ra- Hórns. adv. Cic. Hoi, el dia de hoi. J j Al pre-
II 0 III FI 0 N
lente, ahora, en este tiempo. Hodie mane. Cic. Cds. Saldados de á pié y de á caballa. 110minent
Esta mañana. exuere. Solin. Morir.
HÓDIEQUE. adv. Tác. Aun hoi, el dia de hoi. liDOXIA, 99. f. Conformidad, union de pare-
HODIERNUS, a, um. Cia. Lo de hoi. Hodierno cerHeósm
.
mane. Cic. Hoi por la mañana, esta mañana. Elóeseeómihua, str. f. Lucr. Semejanza, unifor-
HÓDC3PORICUM, n. S. Ger. Itinerario, gula de midad de las partes.
caminos. HOMCEOPRÓPIIÉRON, i. Marc. Cap. Vicio de
HC3 DILE, is. n. y otros. V. Hmdile. la elocucion, cuando muchas dicciones seguidas em-
Flor! in.terj. de dolor. Ter. Ai 1 Ah! piezan por una misma letra como en este verso de
Home, es. f. Fan. El peso de las cosas. Ennio G Tite, tute, Tati tibi tanta tyranne
HoLeus, í. ín. Plin. Yerba que nace entre las tulisti.
piedras. * HOMCEOPTOTON, n. Marc. Cap. Simíliter ca-
HoLLANDIA, f La Holanda, provincia de los dens, figura retórica que se comete, cuando las par-
Paises Bajos. tes ó miembros de un período acaban por el mismo
HOLLANDUS, a, lun. Holandes, lo que es de Ho- caso.
landa. .4` HOMCEOTELEUTON, n. Marc. Cap. Simíliter
HOLMIA, f Estocolmo, capital de la Suecia. désinens, figura retórica, cuando los miembros de
HOLOBEFLE vestes. f. plan V. Holovera vesti- un período terminan por verbos de una misma desi-
menta. nencia.
IlóeócausTóma, átis. n. Ter!. y 4: HOMÓGÉ'f,ZEUS, urn. Homogéneo, des mismo
HóeócausTum, n. Bibl. Holocausto, sacrificio género 6 naturaleza.
en que se consumía al fuego toda la riLlinia. HOMOLE, es. f Virg. Monte alto de Tesalia.
HOLOCIIRYSUS, m. Plin. De color de oro, nom- HOMOLÓGUS, urn. homólogo, lo que 1:ene los
i» • e de una flor. lados semejantes, y lo semejante en nombre, razon,
Htieóeek•nes, a, um. Sial. Lo que está escrito lugar.
aeteramente de mano propia. HóraáLoToEs, um, f plan Estac. Las puertas de
HOLOPHANT.A., 171.. Plan!. Grande embustero. Téban en Tesalia.
reióreósÉrtieus, a, urn. Varr. Lo que es todo de HÓMONYIVIA,orrn. n.Qiiiizt.Eqnívocos, las cosas
seda. que tienenun mismo nombre y diferente significacion.
IO LÓSíD É RUS, a, urn, Prisa. Lo que es todo de nóMÓNYMIA, ?S. f. Quint. La apelacion ambigua
ei;:rro. ó equívoca de los nombres 6 cosas.
HóeosPireírÁTus, urn. Plin. Macizo. H oetólaária2 órum. n. Filmo. Las cosas que es-
lióeosTeoN, i. R. Plin. Especie de diente de tán estiradas igualmente, corno las cuerdas &c.
perro, yerba que nace en los prados. * 'lomees:os, a, une S. Ger. Consustancial,
Ileeóniearee órum. n. Plin. Peces marinos que de una misma sustancia.
eo se mueven, parecidos en esto á las esponjas. 1-16vuLLus, i. ni. Cia. y
HOMtiLIJS, I. in. laecr. y
leioeovÉrta vestimenta. Dig. Vestidos todoa de HOMUNCIO, ni. Cíe. y
color de púrpura.
HÓMITNCÜLUS, i. dim. de Horno. Cia. Hom-
Hoesana, zar. f El ducado de Holsacia, en brecillo, hombrezuelo. Pobre hombre.
Alemania.
HÓNESTkMENTUM, Se'i. Ornato, adorno.
HOLTENTOLY, /Mm. m. plan Los cafres, pue- Honestamenta pacis. Sal. Colores con que se dora
blos de Africa.
una paz vergonzosa.
I-151NrÉitÉus, a, um, Ihnuaras, atis. f. Cia. Honestidad, compostura,
IlómearÁces, a, um, y -modestia, decoro, virtud,
HomÉ,alcue, um. Cic. Lo perteneciente á IlóeresTeaus, a, une parí. de Honesto. Cic.
_Hornero. Honrado, condecorado.
HOMÉRISTA, 211. Petron. El que recita ver-
HONESTE, ius, issInre. adv. Cie. Honestamente,
sos de Hornero. con decoro, decencia, honra. Honeste alise. Ter.
HOMEROCENTONES, um. Ter. Centones de los Salir con honra. (211(1111 honestissirne se recipere.
versos de Hornero, obras compuestas de versos y Hire. Retirarse coa el mayor decoro posible.
hemistiquios de Hornero. t IleieíesTITCD0, iris. J. Acc. V. Honestas.
IlóerÉaóerasTrx, ígis. Vilruv. Censor crítico, HONESTO, .s, a.turn, are. a. Cic. Honrar
azote de Hornero, sobrenombre que se dió á Zoilo condecorar, dar crédito, estimacion, reputacioe.
por haber escrito contra Hornero. Plin. Censor HÓNESTUS, a, um. Cia. Honesto, honrado, de.
crítico, imprudente. cente,_ decoroso. () Ilustre, calificado, distinguido,
IIOMÉRÓXÍDES, patr. Plaza. El imitador de elevado.
Hornero. HONFLÓRIUM, n. Honfleur, ciudad de Francia.
HÓaIÉRus, i. ni. Cie. Humero, el mas célebre Hónoa, Gris. m. Honor, respeto que se da
poeta griego, autor de los dos poemas épicos, la á alguno. (j Empleo, dignidad, clase, elevacion. II
¡liada y la Odisea. Virg. Premio, recompensa. hl Adorno, belleza, or-
le. ni. f. Cie. Homicida, el que co- nato. ti Víctima, sacrificio. ti Sepulcro, exequias.
rnete homicidio; dando muerte á otro hombre, ase- Honoras gratia 6 causa. Cic. Por respeto, por con-
sino. sideracion, por hacer honor. Honorem prafari.Cic.
Ilemiciorartrus Ll Homicidarius, a, um. Pac. Pedir la venia, como cuando se dice : honor auri.
Lo perteneciente al homicida ó al homicidio. bus sil. Quint. Salvo el respeto de los qne escu-
llomicímum, ii. 71. Cie. Homicidio, asesinato, chan. Honorem silvis aquí lo decussit. Virg. El aqui-
muerte injusta y violenta que una persona da á Ion ha despojado á los bosques de su verdor. En-
otra. trejos romanos fue' venerado por dios como pudro
Heeilioa, te. J. Eeles. oracion, discurso, de la magestad.
razonamiento, plática, sermon, exhortacion. HO.NÓRABILIS. m. f. lé. n. is. Honroso, de-
Ilámo inis. ni. f. Cic. Hombre, muger, persona, coroso, lo que da honor. IlLiv. Honorable, digno y
augeto. Homo
' es. Plaza. Valiente eres.—Si esset. merecedor de honra y respeto.
Cie. Si fuera hombre, si tuviera entendimiento HÓNÓRABILITE11.. adv. Cap. Honorable, honorí-
rectitud, constancia. Quid hm.; hominis sit? Plaut. ficamente.
quid illuc hommis est? Ter. Qué hombre será Herstüftasnins, a, um. Cje. Lo que se debe hon-
este? qué hombre es aquel? Hoinine: egnitesque. rar, respetar, reverenciar.
25
386 HOR H O I
Cje. Presente, donativo que famoso Poeta lírico, que escribió odas, sátiras, ?T ía-
1-iteelnUaloze, n. de consideracion por un be- bias. , y la epístola á los Pisones.
se ¡tare á una personahonrar su dignidad o su mé- HORÁTnis, a, ura. Lio. Lo perteneciente á Ho-
»cacle recibido, para
que hace un pueblo á los grandes y racio, nombre propio romano.
rito. 11Presentecon cualquiera ocasione HORDA, re. f. Yarr. La vaca preñada.
otros señores
górzóeen i es, a, um. Suet. Honorario, lo que HORDEACEUS, a, um. Lo que ea de cebada.
incluye y ocasiona honor. Honorarios tutor. Ulp, HORDEARIUS, a, um. Plin. Que se mantiene de
l'ator honorario, el que se da solo por honor sin la cebada 6 de pan de cebada. Hordeariion ces. Fest.
carga de la administracion, aunqué suele esta que- El dinero que se daba al caballero romano para la
dar d su riesgo.— Tumulus. Suet. El cenotafio cebada de su caballo.
erigido por causa de honor y monumento, aunqué HooDE?itms, m. Marc. Emp. Orzuelo, granillo
no sea sepulcro del cadáver. Honorar•izan munas. mui molesto que nace en el párpado del ojo.
Gel. Privilegio honorario de que usaban los muni- HORDEUM, i. n. Plin. La cebada.
cipales, que aunqué vivían segun sus leyes, podían HORDICALIA, ()sum. n. Acr. y
aspirar a los empleos de la república. Honorarii HORDÍCÍD1A, ()ruin. n. pla •. Fest. Sacrificios en
codicia. Teod. Nombramientos, patentes, des- que se sacrificaba una vaca preñada.
pachos, títulos honorarios que daban los empera- HoRIA, f Plaut. Barco para pescar, que no
dores de preteras, consulados, prefecturas, sin el sirve para engolfarse en alta mar.
cargo de la administracion. Bottefte, m. f. dim. de Horia. Plaut. Barqui-
HÓNÓRÁTE, ius, issime. adv. Cic. Honradamen- chuelo, barco pequeño de pescador.
te, con estimacion y honra. HeeizoN, ontis. Vitruv. El horizonte, circulo
HONÓRÁ.TIO, ónis. f. Fest. Honor, el acto de imaginario que separa los hemisferios : la parte del
honrar. cielo, que limita la vista al rededor de nosotros.
HOSÓRÁTUS, a, um., ior, issImus. Cje. Honrado, HointÉsroN, n. Plin. Piedra preciosa de color
respetado. 11 Honorable, ilustre, condecorado. Ho- de oro, con una luz en. la estremidad.
noratissimuni decretara. Liv. Decreto mui hono- HORMINODES, Plin. Piedra preciosa de
rífico. un verde mui subido, á la cual ciñe un círculo de
HÓNÓRliDES, m.palron. azud. El hijo del color de oro,
emperador Houorio. 1-loanteeeni, n. Plin. Salvia transmarina, yerba.
IlószóanÁNus, a, um. Cód. Teod. Lo pertene- HORNO. adv. Lucil. Este año.
ciente al emperador llonorio. lionNomr.sos, a, une Cic. y
HONÓRIAS, ádis. f. patron. Claud. La hija del IloaNns, a, um. llar. Lo que es de este año.
emperador Houorio. HORPIIANTA ú Horoplianta, órum. n. pl. Cód.
FlószóiriFIce, centius, centissime. adv. Cic. Ho- Teod. Los que señalan los límites ó términos de
norífica, honradamente, con honor, distincion. los campos, y deciden las diferencias y pleitos
Hestórtieicex-ria, a. . f. frop. Honorificencia, la sobre ellos.
accion de honrar, ó el acto mismo de hacer honra. iltneónéeicus, a, uno Masc. Cap. Perteneciente
t íróstóttieico, ás, áre. a. Lact. Honrar, reve- al reloj. .
renciar, resyetar. Hentódmium, n. Cic. El re/,91, . Horologium
HONÓRIFICUS, a, um. centior, tissimus. Cic. Ho- solarium, ó sciothericon. Plin. RelojOmuadrante de
norífico, lo que incluye honra ó la da. sol.—Ex agua. Fiírito. Clepsidro, reloj de agua.
HáNtóziuza, a, um. Tert. Honroso, honorífico. Hoitoscoeá v-asa, n. piar. Plin. Cuadrantes so-
HóNóalzrus, m. S. Ag. El dios del honor. lares.
HONÓRIPÉTA, m. m. f. Apul. El que preteede klóaosoónÁnis. m. f. le", n. is. Fírm. Lo perte-
honores, ambicioso de honras. neciente al horóscopo.
HÜNÓRO, ávi, átuni, áre. a. Cic. Honrar, res- HüRoseópANs, tis, com. Fírm. Lo que preside
petar, reverenciar. 11 Premiar. á la hora del nacimiento. Horoscopantia signa,
llósáktos, a, um. Tác. Honroso, honorífico, de- Manir, Señales que suben sobre nuestro hemisfe-
eoroso.11Honora oratio. Tác. Oracion en alabanza de rio por el punto oriental del horizonte en el de
aluno, panegírico. nuestro nacimiento.
Hbeos, Óris. ni. Cic. Y. Honor. Ileneseóeo, ás, ávi, átam e áre. n. Man. Presi-
* lloreiz oi rees, w. Plin. El soldado armado. dir al momento del nacimiento, hacer el hsorós-
HoPLómácuus, i. in. Marc. El gladiador, el que copo.
pelea armado de todas armas. liónosebnue, i. ni. Pers. Horóscopo, ascendien-
EUA, se. f. Cic. La hora del dia.11Estacion del te, el astro que se deja ver sobre el horizonte al
año, tiempo. Hora crastina. Virg. El die de ma- tiempo del nacimiento de alguno.
ñana.—Anni. Mit. Estacion del año. Horce sep- HónoscóPus, a, time V. Horoscopa vasa.
lembres. Hor. El mes de setiembre, el otoño. Orn- HonueÁrtros, ii. 7n. Ulp: El que cuida de un
nium horarum homo. Quint. HornSre de todos granero ó panera. Guardaalmacen.
tiempos, que á todo se acomoda, que siempre está 1-loiaameTIcus, a, urn. Cód. Teod. Perteneciente
de buen humor. Horce. 0o. Las nueve ó diez no- al granero.
ras, diosas, criadas del Sol, que le ponen los caba- HORRENDUM. adv. Virg. Horrible, terriblemente.
llos al carro, hijas de Júpiter y de Ténzis. Horce. Honaesmes, a, 11M. Liv. Horrendo, horrible,
/Me. El reloj. espantoso, horroroso. Viry. Respetable, vene-
Hóaxum, i. n. Plaut. Salsa del atun pequeño. rable.
lióitEns, a, ma. Plin. Lo que se hace á su de- HonusNs, tis. com. Virg. Erizado, encrespado,
bido tiempo. levantado, tieso. 11 Horrible, horroroso.
t m. f. lé. n. is. Ven. Foil. V. Ho- t HORRENTIA, f Tert. El horror.
rarias. HÓRREO, és, rui, ere. n. 0o. Erizarse, encres-
Liókaatts, n.Censor. El reloj, que señala las parse. U u y l'emblar de miedo. I1 Virg. Estar
horas. espantado, atemorizado, tener horror y miedo.
ifóaáados„ a, um. Suet. Horario, lo pertene- HORREÓLUM, diaa. de Horreum. rol.
ciente á la hora. Más. Granero pequeño.
HOILáTIANUS, a, um. Gel. Lo perteneciente á HOKRESCO, scére. n. Erizarse, encres-
oracio, nombre propio romano. parse. 11 Atemorizarse, horrorizarse.
11Ó- ltíT1US, 771. Liv. Cocles. Hozaztim, n. Cíc. Granero, panera, hórreo. ¡1
Mai:11u, m. Quinto Horacio Flacos "sino, Almncen. I Despensa.
II 0R 11 0 8 11f37
Houninims. ni. f. lé. n. is. Cic. Horrible, espan- %Rus, m. Macrob. El sol entre los Egipcios.
toso, fiero, terrible, horroroso, formidable. HOSPES,Itis. m. Cic. Huésped, d que aloja ó es
HORRICÓMIS. f mé. n. is. Apul. Encrespado, alojadodi Ter: Novicio, el que no está hecho a
erizado,...lo que tiene el pelo levantado ó erizado. los usos y costumbres, fácil de ser eneñado.
HOURIDE, jale. adv. Cic. A'spera, toscamente, Hospes nulld in re. Cje. El que nada ignora, a quien
con dureza de estilo. nada le es estrangero. Hospitem adoriri. Ter.
11011RiDITAS, átis. f Non. V. Horror. Arrimarse á un recien venido para engañarle.
HoaRínúaus, a, um. Cic. Algo duro, tosco, desa- Hospes inquilinum ( ejiciet). Alticus adversa. adag.
gradable, inculto, grosero. Dita. de De fuera vendrá quien de casa nos echará.. ref.
HortaíDos, a, um. Cic. Erizado, encrespado. 11 Hoseima, [e. f. Cic. Huéspeda, la que aloja tí es
Duro, áspero, grosero, inculto, tosco.j¡ Honoro- alojada.
so, terrible, horrible. 11 Fiero, bárbaro. 11 Desierto, H OS P ITACÜLII111, n. Ulp. Hospitium.
inculto. 1- OSPITÁLIS, m. f. lé. n. is. Lic.
Hospital, lo que
HORR1FER, a, nm. 0o. Horrible, espantoso, lo pertenece á los huéspedes ó al hospedage.11Li-
que da horror, temor, espanto. beral, benéfico é inclinado á recibir huéspedes.
Hoagip icÁLis. Non. Y. Horrificas. HOSPiTÁLITAIS, átis. Cic. Hospitalidad, tiene.
HORRiFiCE. adv. Lucr. De una manera horrible, ficencia, liberalidad con los peregrinos.
terrible, espantosa. HOSPITkLITER. adv. Hospitalmente, con caridad
70RItiFICO, ás, avi, átum, are. a. Virg. Horro- y amor hacia los peregrinos.
rizar, espantar, atemorizar. 11 Flor. Hacer horri- HOSPTTÁTOR, brin. m. Apul. El hospedero 6
ble y espantoso. 11 Cal. Encrespar, alborotar el lauéaped, el que recibe y aloja á los huéspedes.
mar ó el viento. t HOSPITiTIMA, se. f. Dig. El oficio del que
Hortafaicus, a, um. Cic. Horrible, que hace tiene posada.
temblar. HO8PITIÓLUM, 1. n. Ulp. Dirn. de
_HortaTaaiaTio, ¿mis. f Bibl. Horripilacion, en- Mari-num, n. Cic. Hospicio, hospedería,
crespadura del cabello, el acto de erizarse de lugar destinado para recibir hu¿spedesdi Amis-
miedo. tad, conexion, familiaridad, estrecha mutua de
HOP.RiPiLo, ás, are. n. Apul. Horripilarse, cu- lee huéspedes, que con cierta señal que se daban
brirse de pelo erizado ó encrespado. pasaba de padres á hijos. Hospitium calamitatis.
HORRISONUS, a, um. Virg. Horrísono, lo que Plaul. Albergue, centro de la miseria. Hospitio
causa horror y espanto con su ruido. uti. Cic. Hospedarse, alojarse en casa de alguno.
liouncia, m. .Luc. La encrespadura del ca- —Excipere.— Recipere. Cie. Hospedar, recibir
bello. 11 Ov. Temblor. 11 Virg. El frio. H Quint. La huéspedes.—Invitare. Cic. Convidar con su casa.
dureza y manera tosca dei estilo. 11 Favor, miedo, HoseiToa, áris, átus, sum, dep. Se'n. Hos-
temor, tenor. pedarse, alojarse. Hospitari nescit castanea.P lin.
Manar. adv. Ter. Hacia aquí, hacia esta parte. El castaño no quiere ser trasplantado. Hospitatur
HCRTÁMEN, 71. Lív. y agua. Plin. Se detiene, se estanca el agua.
HokrÁma.vrom, n. Sal. Exhortacion, incen- HosPÍTUs, a, um. Virg. Huésped, estrangero,
tivo, estímulo. peregrino. P. HosEitalis. Hospila a'quora. Firg.
HORTÁTIO, Ónis. f. Cic. Exhortacion, el acto de Marea cercanos.—Fiumina. Estac. Rios ravega-
exhortar ó animar. blea eon seguridad.— Terra. Virg. Tierra de ami-
HORTÁTina, a„ am. Quint. Propio de la ex- gos ó huéspedes.—Avis. Estac. Ave de paso.
hortar:ion. HosnA, al. Cic. Hostia, víctima, la res que se
limare-roa, aria. ni. Cj e. y sacrificaba en honor de los dioses.
1-.10111q TRIX„ icis. J. Estac. Exhortador ó exhor- t HosTalarus, a, um. Plaut. Cargado de vícti-
dora, la persona que muevey exhorta. mas para los sacrificios.
HORTÁTUS, as. m. Cie. Hortatio. Hosricii.pax, &zis. com. Fest. E que coge al
HORTÁTUS, a, um. part. de Hortor. Cic. El que enemigo.
ha exhortado. HosTicum, n. Liv. El campo ó tierra enemiga.
HORTENSIÁ.NUS, a, um. Cic. Lo perteneciente á HOSTÍCUS, a, una Plaul. Hostil, contrario, ene-
Hortensio, nombre propio romano. migo. Hosticum canere. Varr. Tocar la trompeta.
HORTENSIS. 711.f. sé. n. is. Col. y ó para mover el ejército contra el enemigo, ó para
HORTVISIUS, a, uni. Plin. Hortense, lo que nace citar á un reo de pena capital.
en los huertos y jardines, ó lo que pertenece á ellos. HoszísER, a, um. Man. V. Hostilis.
Lo perteneciente á Hortensio. HosTiFicE. adv. Ac. Y. Hostiliter.
1
HORTENSIUS, ii. ni. Cic. Quinto Hortensia cé- HosTVeicus, a, Mil. AC. y
lebre orador romano, contemporáneo de Ciceron. m. f. lé. n. is. Cic. Hostil, enemigo, 1
HCRTI, &ln. m. piar. Cie. Casa de campo, perteneciente á los enemigos. Hostilia omnia esse
granja. 11 Jardin. Horti pensiles. Plin. Jardines legati retuleruut.Liv. Los enviados trajeron el aviso
levantados sobre bóveda. — bI ,fenestris. Plin. de que todo daba señales de guerra ; que todo era
Tiestos de flores ó yerbas olorosas, que se ponen preparativos de guerra 6 actos de hostilidad. Hos-
en las ventanas. —Epicuri. Cic. La escuela ó tile odium. Cic. Odio mortal.
huerta de Epicuro, que abrió una escuela de filo- HosziLiTAs, átis. f. Sén. Hostilidad, dafio que
sofia en Aténas en una huerta que él cultivaba. en dempo de guerra se hace á los enemigos, á sus
HORTiNUS, a, um. Virg. Lo perteneciente á tierras y efectos.
torta ú Hortano, ciudad antigua de los tuscos. HOSTILITER. adv. Cie. Como enemigo, con hos-
HORTOR, iris, tus sum, art. Cie. Exhortar, tilidad, de una manera cruel.
animar, alentar, mover, incitar. Hortari canes. HOSTiLlUS a, um. Liv. Lo perteneciente á Ta-
Zazar, azuzar, irritar á los perros para que aco- lio Hostilio, tercer rei de los romanos, A su
metan. Se halla lambiera pasivo. y á sus leyes.
HoirruÁLts, in. fi le. n. is. Apul. y HosTimEyrrum;i. n.Plaut. Represalia ,desquite.
ORTÜLÁ.NUS, a, tun. Apul. V. Hortensis. oemyeerno:"i
HOST10, is, ívi, ítum, íre. a. Plautietcr
HoaTt.o...Paus, i. in. Macrob. Hortelano, el que sar, compensar, usar de represalias. de los
cultiva las huertas. ciam hastiara. Plaut. Reprimir el orgullo e
¡no. Huertecillo, jardin, huerta enemigos, contener sn ferocidad. _
1-loaTtíLus, grino,
pequeña. Dim. de HOSTIS, is. m. f Cíe. Enemigo. ji
Enemtga
estrangero. Hostis alicujus ahma. etc.Pere
Hoarus, í. Clic. La huerta ó huerto.
HUM HYA
388
induere. Tác. Declararse HUMÉRtiLUS, m. Canecillo, piedras ame
de alguno. Flostem sostienen los dos lados de la puerta del edificio.
enemigo. n. Prisa. El rasero que sirve Hümilaus, 1. m. Cje. El hombro, la parte alta
1-10STÓRIUM , ü• de donde nacen los brazos. 11 La espalda.
para igualar y raer las medidas de granos. . HÚMESCENS, tis. com. Plin. men. Lo que se
HOsTUs, i. ni.
Cat. Cierta medida para el aceite.
humedece.
HU HÉTI`,SESCO, is, scére. n. Virg. H umedecerse, ba-
ñarse, mojarse. Hunzescere modicis poculis. ilor.
' BU. Plaut. interj. que espresa el sonido que hace Humedecerse á pequeños tragos, á cortadillos.
Hüml. adv. Virg. En tierra, por tierra, contra el
el que huele alguna cosa atrayendo el aliento con suelo.
las narices.
FIÚDEBTAS, átis. V. Ubertas. HümTBE. adv. Plaut. Con humedad.
Huc. adv. Cic. Acá, aquí. l¡ Allí. ll Hasta aquí, (1Mill0, ávi, aluna áre. a.Cels. Hurne:-.:ecer.
hasta este punto, á tal punto. Huc ades. Virg. Ven Hcadorieus, a, um. din. Aus. Algo húmedo.
acá ó aquí.----Rem deduxi. Cic. He reducido el Hümlinau, n. Tác. Lugar, sitio húmedo.
negocio á tal punto, á tal estado, á tales términos. Hüminds, a, una. Cic. Húmedo, lo que tiene
—Illuc. Cic. Aquí y allí, de una parte y otra, por humedad.
todas partes.—Usque. Plin. Hasta aquí. Huccine 1-11.1MIFER, a, um. Cic. Lo que da humedad, lo
omnia ceciderunt. Cic. En esto ha venido todo que humedece.
k parar. ~rico, ás, áre. a. Auson. Humedecer.
HUCCINE y Hncusque. V. Huc. litimhdcus, mit. Plin. Lo que humedece ó da
HUDSoNIUM freturn, í. n. El estrecho de Hudson humedad,
en la América setentrzonal. 1-1ü151UkTUS, a, um. Apul. Humedecido.
interj. de admiracion, de dolor, de compa- 1-1 taitimáno, onis. f. Tert. Humillacion, abati-
sion, de ira. Ter. Ai ó ah ! miento.
indecl. Salust. y HülltiLikTUS, a um. part. de Humillo. Cic. Hu-
Hünsmóni. C'és. De esta manera, de este modo, millado.
de este género, así. HÜMiLIFICO, ás, are. a. Ter!. y
HuLcus, éris. Y. Ulcus. klúmilto, á.vi, atuin, áre. a. Ter!. Humillar,
HÚMÁNE, ius, issíme. adv. Cic. Humanamente, postrar, ajar. abatir.
segun la condicion y naturaleza humana. ¡lBenig- HüMiLIS. m. lé. a. is. lior, Cic. Humilde,
namento, con suavidad, con dulzura ., con amor y bajo vil. II Modesto, sumiso, paciente. ¡I Lo que
buen modo, no tiene elevacion, grandeza ó sublimidad. Hunzi-
t HÚMkNISTA, te. ni. Humanista, el que sabe las lis fossa. Ter. Foso poco profundo. — Homo. Cic„
humanidades ó bellas letras. Hombre bajo, de condicion humilde. —Domas.
HintiNiTAS, átis. f. Cia. Humanidad, la natura- Flor. Casa pobre.— °ratio. Cia. Estilo bajo, tenue,
leza humana, la condicion de los hombres. Afa- humilde, ínfimo.
bilidad, cortesía, buen modo, buen trato, dulzura, HüMiLiTAS, átis. f Cic. Situacion baja, inclina-
suavidad. j La erudicion y buenas letras, Ruma- cion. II Condicion, estado bajo, humildad. Su-
nitate poi:tus. Cic. Culto por el estudio de las mision, abatimiento de si mismo.
bellas letras. In humanitate versan. Cic. Estar HümiLirEit, ius. adv. Cic. Humildemente, con
dedicado á los estudios de humanidad. Hunzanitas bajeza. II Con cobardía, debilidad y flaqueza de
erga aliquem. Cie. Benevolencia para con alguno. ánimo. ¡I Con humildad y sumision.
Humanitatis expers. Cic. El que ha perdido, aban- Hilsio, ás, ávi, átam, áre. a. Col. Enterrar,
donado ú olvidado los sentimientos de humanidad. cubrir de ó con tierra, dar sepultura. ¡I Enterrar,
HeraIarimER. adv. Cica y meter en la tierra cualquier cosa.
IftmÁNITus. adv. Cic. Y. Humane. Si quid HtiMOR, óris, rn, Cic. Humor, humedad, licor,
humanitus accidisset. Cic. Si me hubiera sucedido agua. Humor Bacchi. Virg. El vino.
alguna desgracia, algun accidente humano, si hu- lillNIÓTÉNUS. adv. Apul. V. Hunri.
biera muerto. IIÜMU. ablat. en lugar de Humo. Varr.
fitraiÁartis, a, nra. ior, issíratis. Cic. Humano, lo Wouus, 1. f Cic. La tierra, el terreno, el suelo.
perteneciente al hombre y á la naturaleza humana. ¡¡ Ov. Patria, region, pais. Humi Cic. Fer-
(l Apacible, afable, benigno, suave, agradable en tilidad de la tierra. —Jacere. Cic. Estar echado
su trato. II. Culto, erudito en las bellas letras, en en tierra.
las humanidades. Ut humanus possum falli. Cic. HUNGÁRIA, m. f. La Ungría, reino de Europa.
Como hombre me puedo engañar. Maznad it IldNoÁrttus, a, um. U'ngaro, de Ungría.
me alienum puto. Ter. Nada que toque á los hom- FICNINGA, ae. j: Huningue, fuerte de Alemania.
bres, juzgo .ageno de mí. órum. zn. plan Claud. Hunos, pueblos
HIIMÁTIO, f Cic. El entierro á sepultura de la Tartana europea.
de un cadáver, enterramiento. HD REPIESIUDI, ü. n. El Hurepois, pais de la
HtiadkmoR, iris. nz. Lucil. Enterrador ó sepul- isla de Francia.
turero, el que sepulta ó entierra. HURONES, UM. m. plur. Hurones, pueblos de la
Blúrearts, a, am. part. de Humo. Cic. Enterra- nueva Francia Aznérica.
do, sepultado.
HeraF,cmkrus, a, nm. Sil. Ilál, Humedecido, HY
regado. Part. de •
HúmEcro, ás, ávi, átate, áre. a. Virg. Hume- ITYÁCINTILET38, a, um. Forlan• V. H.paciothillus.
decer, bañar, regar. H y kciazmniA, Oram. n. piar. Ov. testas que
Htiatzurns, a, um. Yero'. Húmedo, mojado, ba- celebraban los lacedemonios por tres dias en honor
hado, humedecido. del niño Jacinto.
HOSIÉFACTITIS, a, nal. PUL Humedecido. HYÁCINTIIINUS. a, num Cat. Lo perteneciente á
RÜMENS, tis. COM. De. Húmedo mojado.' Jacinto. l De color de jacinto,
HOtsEd, es, ére. n. Ov. Estar húmedo, mojado. HYÁCINTIIYZON, tis. m. Plin. El berilo, piedra
Hüralient, is. n. Ulp. Lo que cubre los hom- preciosa de color verde mui subido. II Especie de
bros, como capa, capote etc. esmeralda que tira al color dei jacinto.
HUME1065 a; um. Cargado de espaldas. II Coi. HYÁCINTI1118, rn, Jacinto, nombre de hombre.
Tomado.hml medio del sarmiento. Jacinto, flor, que dicen los poetas nació de la sangre
H 13
HYL 389
de £yax, con las dos primeras letras de su nombre, Vrtrnatrrea, n, tira. Prod. Propio de la culebra
cuando vencido por Ulises se dió muerte. 11 Piedra acuática.
preciosa del mismo nombre, especie de amatista. HYDRIUS, m. Print. El Acuario, signo celeste.
HYÁDES, dum. f piar. Ov. Las Híadas, siete HYDabeftLE, es. f Marc. Hernia acuosa.
estrellas fijas en la cabeza del Toro. Fingen que HuntóclLicus, a, mil. Plin. El que tiene 6 pa-
fueron hijas de Atlante y Etra, que murieron de dece una hernia acuosa.
dolor llorando la muerte de su hermano Hiante, HYDIUMÉPRÁLLIM, n. y
despedazado por un leon.11 Ninfas de J)odona en HYDRDCÉPITÁLUS, 1. ni. Hidrocéfalo, tumor de
E'piro, ayas de Baco. agua b de sangre mezclada con ella en la cabeza.
HYrENA, te. I Plin. La hiena, animal feroz pa- HYDROCHOUS, m. Cata Que echa agua, el sig-
recido al lobo. jl Un pescado de gran cuerpo pare- no de Acuario.
cido á la hiena. HYDRÓGÁRATUS, a, Dm. Apic.
HYX.N EA, f Plin. Piedra preciosa semejante Guisado con salsa
de grasa, mezclada con agua de cisterna.
á los ojos de la hiena. HYDRÓGÁRUM, i. n. Lanipr. Grasa reservada
HYÁLE,es./ H filie, una de las ninfas de Diana. para guisados, mezclada con agua de cisterna.
HYÁLiNus, a, una. _Puig. Lo que es de 3 icirio.11 HYDriooNómóxicE, es. f. Conocimiento de las
Marc. Cap. De color verde. aguas que oculta la tierra.
HYÁLUS, ay. El vidrio. ¡I El color verde. HYDROGRADMA, as. f. bidrogrefía,
HYAmeous, is. Estac. Járnpolis, ciudad de la tratado de las
aguas, descripcion, conocimiento de los mares y rios.
Fócide cerca de Beocia. HYDnoratÁnitcus, a, nra. Hidrográfico, perte-
HYANTES, um. 771. piar. y neciente á los mares y ríos, á su conocimiento y
HYANTEUS, a, ma, y de•cripcion.
HYANT1US, um. Plin. Beocio, el natural de HYDROGRÁPIIDS, in. Hidrógrafo, conocedor de
Beocia y io perteneciente á ella. los mares y riosdi Profesor de hidrografía.
HYAS, ádis. f Estac. [Tus de las "liadas. HYDRÓLÁPITUM, i. n. Plin. Especie de lampazo,
Hyades. yerba que nace en el agua.
HYAS, antis. Ov. Hiante. Ayudes. 11 Y DRÓMANTIA, ae. Adivinacion por me-
HYBERNIA, f 1/. tliheru a. dio del agua.
HYBERNUr, &c. V. Hibernus. HYDROMÉLL élit1S. n. Composicion de agua
HYEILA, a;, y Hible, es. f. Ov. Hibla, monte y fermentada con miel, que toma sabor de vino.
ciudad de Sicilia. HYDRÓ51YLX, áralo. f plur. ritmo. Molinos de
1.1 ITILJEUS, a, um. Virg. Lo que es de esta ciu- agua.
dad 6 monte. HYDRámióst, nrum. m. piar. Min. Hidrófobos,
HYI3LENSES, um. ni. plan Plin. Los naturales de rabiosos, los que padecen anal de rabia.
Hibla en Sicilia. HYDRÓPHÓBIA, Cels. Hidrofobia, rabia, en-
11-vooEr.ne. jr. :13. 7? is. Piin. V. Hyblpeirs. fermedad que acaece á los que están, mordidos de
HYBaieA, re. 271. f. Híbrida, animal procreado animales rabiosos, que es tener sed, y aborrecer COA
por dos especies distintas, como mulo.¡ ¡Aquel cuyo miedo el agua.
padre es de otra condicionó pais que su madre ; H.YDRÓPIIÓBICUS, a, mit. Cel. Aur. Lo que per-
bastardo. vox,. La voz, compuesta de dos tenece al mal de rabia, á la pasion de huir del agua,
idiomas diferentes, corno monóculo. que acontece á los que padecen este mal.
HYDAseEs, is. so. Hidáspes, río de la in- HYDRÓPICUS, a, um. Hor. Hidrópico, el que pa-
dia. filio de Persia ó Media. dece la enfermedad de hidropesía.
Wioneruos, a, um. Claud. Perteneciente al rio HYortórlsrs, is. Pijo. y
Hidáspes. I YDROPS, Opis. Han La hidropesía, enfer-
IlY•Áeuts, ídis. f Marc. Cap. Piedra preciosa medad causada por un depósito de aguas, que se
del color del (L9 Wit. hace en alguna parte del cuerpo.
HVDliA m. Vira. Hidra, serpiente Hlronos y llydros, an. V. Hydra.
La de siete cabezas que mató Hércules en el lago II VEMS y nos derivados. V. Hieras.
1 erneo. fl-voÉee y Hygia, Fe. f Marc. Higea, hija de Es-
HYDRÁPriGIA, Ee. F Vare. El encañado para con- culapio, diosa de la sanidad.
ducir agua. Hvorsais, m.Cayo Julio Higino, liberto de Au-
UYnkA reGYRUNI ó Hy d ro rgyr s, m. lin. El gusto y su bibliotecario, de quien quedan las fíbulas
azogue, metal 1)1(i,zo l'aja y el Astronómico.11 Otro escritor de límites, c/2
HYDDAULA, 1:e, y Hydraules, w. ni. Suele El que tiempo de Trajano: los dos son autores de mal estilo.
es diestro en cierto instrumento especie de organo,
HYGRÓPIDiiDA, 12. f. Cel. Aur. Lo mismo que
que suena con el anopiariento del agua. hidrofobia, 8212Ó que esta enfermedad solo da temor
HYDRAULA, Vil-min. Máquina hidráulica,
del agua, y la higrofobia, (le toda cosa líquida.
que se maneja con el impulso y movimiento del agua. HYLACTOR, tris. Ov. Nombre de un pea-ro
.HYORAULíCi s , órum. u. piar. Vitruv. Las má-
que ladraba ami; fuertemente.
quinas hidráulicas. HYL.aeue, i. Ore Hilen, uno de íos centauros,
HYDRAtiLícus, a, mn. Vitrue. Hidráulico, lo que asaeteado por Atalanta, á quien él quería violentar.
se toueve por medio del agua. Bah- indica oigan,.
por medio del agua. ¡ Ce. Nombre de un peleo.
Plin. O'rganos que suenan por
HYDRAULUS, m. que suena por HYLES, ae. m. Virg. Hilas, jóvea hermoso, com-
medio del agua. padero de Hércules, robado por las ninfas del rio
HYouÉroEuiti, n. Aceite mezclado y batido Ascanio, en memoria de cuya pérdida instituya
con agua. Hércules sacrificios anuales.
DRELETANUS, a, um. Liv. Lo perteneciente á HYL:ks, avis. Virg. Nombre de una perra.
Hidrela, region de Caria. HYLE, es. f Suet. La selva ó silva, agrega do , ele
ftsuitELiT2Z, ártini. In, piar. Pila. Los pueblos muchos tratados sobre varias especies, como Stl -
del territorio de Hidrela en Caria. va de varia leccion de Pedro Mej ía. jj Flia. Nom-
HYDRf,:UNI, n. Plin. y bee de una ciudad de Beocia.
1-1-vouEumA, atis. u. Abrevadero donde se HYLES, ae. m. Ov. Nombre de un;
paran á beber los camellos.. H YLIESSA, te. f de Paros, la isla de
Hy oruA, ke. Cic. Hidria, cántaro ó tiertjuela Fante en neo. isla
el mediterráLa
para agua HYLLUS 6 Hylus, an.Ov. Hilo, hijo de Hércules.
H P HYP
390
HYPi5131iLE, es. f. Figura retórica, emando se
y
YMEN', él2 j8,,
HYMENJEUS o Hymenseos, m. Virg.i Himeneo, pregunta lo que se puede oponer á lo que se dice.
111-eónóairaxus, a, ruz, Gel. El que sucede ea
boda, casamiento, matrimonio.(( El d os de las
hodaa.liCanto nupcial,poema sobre un matrimonio. 1 o ry pdbeBoure
HYslaszErus, a, um. Marc. Cap. Lo pertene- num, n. Tert. Profundidad abis-
ciente al matrimonio. mo en que se sumergen hombres y naces.
HY mErrius, a, um. Ho y. Lo que es del monte HYP6CAUSIS,
HYPÓCAUSTUNI, n.
Fit2U
E
.st• y
i'ura
Hirneto. para calentar las
HYmsTrus 6 Hymettos, 711. 110r Muleto, piezas de los baños, y la misma pieza que se calen-
monte de la Stica cerca de Aténas, abundante de taba con ella.
mármoles y de tomillo, de abejas y miel. HYPÓCHYMA, átis. n. Marc. Emp. y
HYMNIFER, a, um. Oc. El que compone ó canta HYPÓCHYSIS, is. f Enfermedad con que se pierde
himnos. la vista.
linusrlo t is, 1re. a. Prud. Cantar hi.nnos. HYPacosranax, órurn. a. piar. Los hipocondrios,
HYMN -íSONU3, am. Paul. Nal. y las partes laterales debajo de las costillas sobre el
HYMN5DICUS, Fíela. y hígado y bazo.
HirmNálaeicus, i. Fina. El que alaba en him- t HvaócoNnruÁcus, a, usa, Hipocondríaco, e
nos 6 los canta. que padece de los hipocondrios. 11 Lo perteneciente
BYtINUS, i. ni. Prud. Himno, canto en alabanza á ellos.
dé Dios y de sus santos. 11 Alabanza, cántico, elogio. HYPi5CiT1RISMA., áfis. a. Caris. La forma de los
HYoscriamiNus, a, um. Plin. Lo que es ó per- nombres diminutivos.
tenece á la yerba beleño. HYPOCRISIS, is y islas. f Hipocresía., di-
HYOSCIÁMUM, a. Cels. y simulacion, fingimiento de costumbres y obras bue-
HstosotÁstus, Plin. beleño, planta. nas.j1 La accion del cómico que finge y representa
HYPiEA, ea. f. Una de las islas Esteocades. una persona.
HmEnntus, a, um. Viirue. Descubierto, abier- HYPOCPITA, 93. m. f. Hipócrita, el que disimula
to espuesto al aire, á la inclemencia. y finge sus costumbres.
'IIYPALLÁGE, es. f. Cic. 6 metonimia, HYPOCRITA y Hypocrites, ar. Suet. Come-
figura retórica. diante, actor que representa ó hace el papel de otra
HYPÁNIS, is. m. Virg. Rio ele Polonia. persona.
HYPÁTE, es. f Filma). La cuerda mas alta de fiDeFabácóNos, m. S. Ger. ▪ ubdiácono, mi-
la ,T i ra que daba un sonido agudo. nistro eclesiástico despues del diácono.
ilYPELÁTES, a'. ni. Flia. Laurel alejandrino, es- InPÓDYDASCÁLUS, 1. in. Cic. k'asante 6 repeti-
pecie de laurel. dor bajo la direccion del maestro.
HYPENdMIA ova. a. piar. Plin. Huevos lineros, HYPODRÓMUS, m, Galería, corredor,
vanos. tránsito cubierto y ít propósito para pasear.
HaTatraÁsts, is. Metáfora, figura retórica. ii. 1.-Epogaetrio, el vientre in,-
fi YPERBÁTON, S. a. Quint. Hipérbaton, ligara
gramática y retórica,
rica la trasposiciort de patateras. - n1,
1111PM É n. Vitral). Sótano, cueva, Jogai.
HYPERB6LA, a, y 'Hyperbole, es. f. Q Gin. Hi- subterráneo. II Pelma. Sepulcro, sepultura.
pérbole 4 exageracion, figura, retórica. HaToaaossa, m. f Plin. Laurel alejandrino.
HYPERBÓL:EUS, a, lun. Vi i Escesivo, exa- HaToaaesats, is. :f. V. Hypoglottis.
gerado. IITPOGLOTTiA, erran. pirar. y
HYPERIIOLICUS, a, uní. Sid
. Lo perteneciente á HaTociaorriazs, um. piar. Pastillas que se
la hipérbole. tienen en la boca para remedio de la tos.
HYPEP.BÓREUE, urn. Setentrional, lo que thaoaLosears, idis. f. y
esta puesto al setentrion. Hyperboreuni mare. Haao-uaornum, n. La parte de la loca que
Marc. El mar de Moscovia. está debajo de la lengua. n Absceso que suele salir
FlYakatcÁTÁLacTious 6 Hypear catalectus, a, cm. debajo de la lengua. 11 Medicamento 1.enitivo.
Asc. Hipercataléctico, verso que tiene alguna sí- Etwoanlylluar, i. a. Donai. Copia, ejemplar.
laba de mas. HYPOGRYPUES, HipCgrifo, animal,fabeloso,
HYPÉRiCON, n. ab. Hipérico, planta. parte caballo y parte grífo.
Ihre ztroar, ónis y tinos. az. Hig. Hiperion, hijo liYaomÉrus, J. Pa!. Frz;la semejante á la
de Titan y de la Tierra. II El sol. seres.
HYrÉatówes, a, um. Sil. Propio de Lliperion, HYPOMNÉMA, átis. Cic. Libro de- memoria,
del sol. comentario.
HYPERMÉTER y Hypermetrus versus. ni. Verso HYPOMNÉMATOGRÁPIIUS, m. Lig. Escritor de
lupérmetro, al cual sobra una sílaba. comentarios.
kil'PEP,SINESTRA y Hypermuestre es. f. Oc. Hi-, Hyrólrocirmum,ii. n. 'Varare Hipomoclio, el cal-
permenestra, una de las cincuenta hijas 'de Dánao, zo en que se afirma la palanca para levantar pesos,
la cual dando muerte sus hermanas a sus maridos . 11E1 punto de la romana en que juega el ástil 6 barra.
la noche de sus bodas, libertó á su esposo Linceo. IIYPOSTXSIS, la y eos. f. S. Ger. Hipóstasis, lo
HYPELWCIIA, te. f Dig. El sobrante de alguna mismo que supuesto ó persona.
cosa. HYPOSTÁTICUS, a, am. Hipostático 6 personal.
HYPERPÁRIIYPÁTE, es. , f. Vilruv. La tercera HYPÓTHECA, f Cic. Hipoteca, prenda, alhaja
cuerda de la lira dedicada á Vénus. que queda afecta y obligada en lugar de lo que se debe.
HYPERTYIUS, idis. f HYPóTHECÁRIUS, a, am. Ulp. Hipotecario, lo
HYPERTYRUM, i. a. Vitruv. El friso, especie de que tiene derecho á accion á la hipoteca.
arquitrabe que se pone por adorno de una puerta. HYp drazatisA te. f. Hipotenusa, en los trián-
ETYPIIEÁR, hitos. Plin. Especie de muérdago gulos rectángulos, el lado opuesto al ángulo recto.
6 liga, planta que nace en el abeto, lárice y encina. HYPÓTRESIS is. f. Cic. Hipótesis, cuestion par.
HYPREN. indecl. Serv. Figura gramática, union acularó definida sobre personas 6 acciones particu-
de dos dicciones, como antemalorum, antevolans. lares.
RYPNÁLE, es. f. Sol. Cierto áspid que con su HYPóTHÉTTCVS, a, am. Apul. Hipotético,
lo per
lo
mordedura causa un sueño mortal. teneciente á la hinótesis o' cuestion particular.
HYPónÁms, is. f Inscr. El pedestal 6 basamento HYP â YRUM, Vitral). El espacio vacío do
que se pone debajo de la basa. una puerta 6 ventana. la luz.
IB E I C B. 391
HYPOTRICBilLIUM, Vitrzev. La parte del InitaA, as. Tortosa, ciudad de Cataluña en
cuello inmediata á la espalda debajo de la cerviz. Ir España.
Collarin, la parte superior que ciñe una coluna. IsÉRIA, f Plin. Iberia, España, así llamada
HYPOTREMML, átis. n. Apic. Menestra com- ó del rio Ebro, ó del rei ibero.11La Georg i a
puesta de pimienta, dátiles, miel, pasas, queso, vi- Asia, de donde dice Farro/ que pasaron pueblos á
nagre y otras cosas. España, y le dejaron su nombre.
HYPOTYPÓSIS, is. f. Cic. Hipotipósis, figura re- IBÉRIACUS, a, um. Sil. Y. Iberas.
tórica, narracion viva y mui expresiva. IBÉRICA, re. f. Quint. El esparto, yerba. ,
HYPOZEUXIS, is. f Diom. Figura retórica en InÉrticus, a, uni. flor. 'Lo perteneciente a Es-
que á cada esp•esion se le añade su verbo. paña.
HYPSIPYLIEUS, a, um. Ov. Perteneciente á Hip- Insais,idis. f Plin. El nasturcio, yerba.
sipile. InÉrtus, m. Plin. El Ebro, gran vio de Es-
HYPSIPYLE, es. f Estac. Hipsipile, hija de To- paña, el cual nace en Cantabria cerca de Asturias,
ante, reina de .Lelninos. y corre al oriente á entrar en el mediterráneo cer-
t HYPSOMA, átis. n, Ted. Eialtacion, alteza,
ca de Tortosa. Ii Otro, en Iberia o Georgia.
altura. InÉtrus, a, mil. Virg. Español 11 Val.Flac. Geor-
Hircanos, los na- giano.
brum. m. piar.
turales de Hircania. IBEx, ibicis. m. Plin. La gamuza ó carnuza,
119lioÁNiA, f Luc. Hircania, region de Asia animal, especie de cabra montes.
abundante en fieras, el Mazandaran. lat. adv. Cic. Allí. I1 Entónces. 11 En eso, en
PlYRCÁNMS ó Ilyrcanus, nra. Virg. Lo per- aquello, en aquellas cosas. Di case. Ter. Estar en
teneciente á Ilircania. Hyrcanium rizare. Min. El eso, en lo mismo, estar en aquel pensamiento. 1bi
mar C aspio ; el mar de Sula. juventutern suam exercuit. S'al. En eso, en esto
HYSI w. Oc. llegion de Beoda cerca de ejercitó su juventud.
A'ulide con una ciudad y un lago delmismo nombre, genit. de I bel( .
así llamada de 'link, madre de Gigno, la cual, IBIDEM. adv. Cic. Allí mismo, en el mismo lu-
convertido su hijo en cisne, con su llanto y deliquio gar, en la misma cosa.
formó el lago. IBIS, idis y ibis. f Cic. Ibis, ave de paso y do-
HYRults, Irl. Ov. Eirieo, rústico de Beocia, méstica, con las alas. blanra.s y el cuerpo negro. 1!
padre de Urjan. Ave de Egipto, que se alimenta de serpientes. Esta
es blanca.
Ihruzus, a, UM. Ov. Lo perteneciente á niñeo. IBRIDA, ae. rn. f F. Hybrida.
HYRTACIDEB, m. Liso, troyano, amigo
IBUS, en lagar de iis. Y. Is, ea, id.
de Euríalo, hijo de Hídrico. InYc , us, a, um. Serv. Lo perteneciente al verso
HYSCNUSI. Plin. Planta que sirve para la
ibicio dáctilo, como este: Sidera patuda ciiffugiunt
tintura de las lana : su color parece que es purpú- lace territa luminum. A' algunos les suele sobrar una
reo. sílaba.
HYseins, a, Tira, Plin. De color rojo 6 purpú- Izz-sreus, m. Cie. I'bico, poeta lírico griego, re-
reo, que parece ser el que da la yerba hysginuni. gino.
liY/UOPíTES, m. Plin. Vino compuesto con
la yerba hi 3 pe. I c
I1YSSOPCM, n. Cela. y
IlYssóPts, Col. Hisopo, yerba. IoÁli gs, dura. f Plin. El dia vigésimo de cada
HYSTÉRA, 6•uca. n. plus. Secuedina, membrana luna, en que algunos hacían fiesta é, Epicuro.
que cubre al feto. ICADION, 11. ni: Fest. Nombre de un cruelísimo
HYSTÉPA., . f. El vientre, la matriz. poeta.
HYSTÉBJCUS, a, um. Marc. Histérico, lo que ICADIUS, ii. Serv. Hijo de Apolo y de la nin-
pertenece ¿ la sofocacion riel útero Que padecen las
77/27aeres.
f
a Licia, fundador de la rey ion de este nombre y
del templo de Apolo en, Delfos.
II YSTÉRóLóGIA, re. f. y IcAniA, te, 6 Icáros, i. f. Mel.Plin. Nioaria, isla
II-YsTÉRoN prateron. n. Figura retórica, cuando pequeña del mar egeo.
se invierte el orden de las cosas, y se dice primero IcArtióTts, idis. f Prop. y
lo que se había de decir despues. idis. f, Ov. Penelope, hija de ¡caro.
IlYsTrticósus, a, ton. S. Gel'. Espinoso, hirsuto, IcÁrrius, ii. 77/. Ov. Icario, hijo de E' bono, rei de
áspero. Lacedemonia, padre de Erigone y de Penelope.
HYSTRIX, icia. f Plin. El puerco espin, animal Plin. Monte de la El signo l3oótes 6
terrestre. el Arturo.
H 'tTÁNJS. is. in.Rio de Persia. /cÁltros, a, um. Prop. Lo perteneciente á Icario.
Ov. A' I'caro. kalium mare. Plin. El mar de.
Nicaria,
IcAacs, m. Ov. I'caro, hijo de Detd,alo Plin.
I. imper. del verbo Ea. Ter. Vé, anda, marcha. Rio de E.s.eitia.
Y. Eo. ICAUNA, te. ni. El Yona, rio de Francia.
1A. n. piar. Plin. Violetas que nacen natural- Icclaco. ldcirco.
merte. Iccrus portas. m. Cales, ciudad y puerto de mar
IABOLÉNUS (Priscos). Capit. J'abolen °, juris- en Francia. 11Bolonia, ciudad de Francia.
consulto de quien se hallan muchas respuestas en ICFINEUMON, °nig . m. Cic. y
el Digesto. Floreció en tiempo de los emperadores Icrovta;TA, oe. in. Beton de Indias ó de Egipto,
Antonini) Pio, Trajano y Adriano. raton de Faraon, enemigo del áspid y crucodilo, al
IACCHUS, m. Virg. Sobrenombre de Baco. 11 El que persigue y mata: es del tamaño del gato, y es-
vino, pecie de raton. fi Mía. Especie de arispa enennya
de las arañas.
113 IcrinósíTrá, Ov. Nombre de un perro de
casa de Acleon.
IBAM. imperf. de Eo. IcEmoriairmiA, al. f. Vitral:. Icnografia, descrip-
ISER, éris. in. Luc. Ibero, espaiMI.I1 Val. F. cío* de la planta de un edi
Georgiano, el natural de Georgia en Asia. IcHrkárse, le. fPlin..lVoeabre de la isla de Cer-
IDE ID U
392
omado de su semejanza con la huella hu- t IDEÁLIs. m. I lé.n. is. Marc. Cap. Ideal, le
leña, t que es propio de y pertenece á la idea.
mana.
taloa,brin, n. Cels. Pus, materia, podre. IDEM, eá4e/II, ídem, ejusdem. pron. t'enlosar.
nyócoLLA, 93. f. Plin. Cierto pez que tiene Virg. El mismo, la misma, lo mismo, lo propio.
I
el cuero de cola pegajosa. Idem ac, atque, guapa.. Cic. Lo mismo que.
IDENTiDEM. adv. Cic. De cuando en cuando, de
IcuTaio:Ess*, ai. f. Plin. Nombre de la isla de
1Weariapor la copia de peces. tiempo en tiempo, á tiempos, á las veces.
órum. m. piar. Plin. Pueblos IDEO. adv. Cic. V. Idcirco.
Arabia y de la India, que se alimentan de FDIODRÁPIIDS, a, um. Gel. Escrito de propia
de la
peces. m ano.
JOITHYOTRDPI IIUM , n. Col. Estanque de pe- átis. n. Idioma, lengua vulgar.
ces. IDIOTA, re. m. f y
IcioDósum, z. n Isoire, cuidad de Francia. IrniTrEs, ni. Cic. Hombre particular, sin
Ico, is, ici, ictum, ce.re. a. Plin. Dar, golpear, oficio ni empleo. [I Idiota, ignorante, grosero.
herir. Icere colaphum. Plaut. Dar un bofeton, InióTicus, a, uta. Ter. Idiota, ignorante.
una puñada.—Fcedus. Cic. Hacer un tratado, una IDIóTISMUS i. Sén. Idiatismo, mudo de hablar
alianza.—Feniur. Plaut. Darse un golpe en el que es propio de una lengua, y que se aparta á veces
muslo en señal de ira y de dolor. Ale las reglas gramaticales.
IcoN, ónis. f. Plin. Imágen, efigie, retrato, pin- IDirsUNI, ius. pron. tlemostr. Suet. Eso, esto
tura, estatua. jj Cic. Etopeya, fi gura retórica. mismo.
IcONTCUS, a, inn. Suet. Pintado, retratado, es- InisioNics, a, um. Lo perteneciente á Idnion,
culpido á lo vivo. adivino de A'rgos, hijo de Apolo y de la ninfa Ci-
ICONISMUS, i. ni. Sera. Etopeya y prosopografia, rénes.i I Otro, colofonia, padre de A•ácles.
figura retórica, retrato, pintura, represenlacion al InoLEum é Idolium, S. Ger. Templo, ca-
natural de la persona b costumbres de alguno. pilla donde se adora á un ídolo.
IDOLIcus, um. Tert. Lo que pertenece á los
Icollium, n. Coigni, ciudad del Asia menor. ídolos.
IICóNO-CLASTE, as u ru • m. piar. y
Idololatrea y Idololatre, ee. ni. f.
lutkvómÁcili, orum. m. piar. Iconoclastas, he- Tert. Idólatra, el que adora los ídolos.
reges, destructores de las santas imágenes.
IDOLOLATRIA, re. f Tert. Idolatría ó idolismo,
Icri/Rus, m, ó Plin. Piedra preciosa la adoracion ó culto de los ídolos ó falsos dioses.
amarilla, que dicen ser buena contra la ictericia. icis, 6 Idololatris, idis. Pedal.
lerilotuus, a, um. Plin. Ictericiado, el que pa- La muger idólatra.
dece la enfermedad de ictericia. IDOLOPCEIA, f Prosopopeya, figura retórica,
Int Ros, i. ni. Plín. La ictericia, enfermedad cuando se hace hablar á una persona muerta.
que causa amarillez en el cuerpo ; llámase tambien IDOLOTEYSIA, ie.' y
tericia y tiricia. IDDLOTHYTUNI, n'. Tert. Sacrificio, víctima
ICTÉRUS, m. La oropéndola, ave del ta- ofrecida á los ídolos.
maño de un mirlo con plumas verdes y doradas.11 'DOMINE y Idolon, n. Cíc. Imágen, especie,
La ictericia. idea, fantasma. II Tert. I'do(o, estatua de alguna
is ó ¡dic. Plin. La comadreja, el huron,
la marta, animales terrestres. falsa deidad.
IDoviÉNEus, Virg. Horneneo, hijo de Deu-
ICTCS, os. re. Cic. Golpe, herida G contosion calion, nieto de Minas, rei de Creta. Fie¿ al cerco de
que resulta de alguna arma. Troya, y á la vuelta, levantada 'una gran tempestad,
IcTus, a, um. para de Ico. Gas. Herido, el que ofreció á Neptuno sacrificarle lo primero que en-
ha recibido golpe ó herida. Nova re cansa/ les zcti. contrase en su patria, si le llevaba salva á ella. Le
Liv. Sorprendidos, abatidos de ánimo los cónsules salió á recibir el primero su hijo, y cumpliendo el
con la novedad. voto, ó queriendo cumplirle, fui echado de su reino,
IcuNcür,A, te. f dina. de Icon. Suel. Imágen pe- huyó á Italia, y fundó á Salentino en Calabria.
queña. IDoNEE. adv. Cic. Aptamente. 13 propósito, con-
ID venientemente. Idonee cayere. Ulp. Dar seguridad
suficiente.
Id. terininacion neutra del pronombre irs, ea, id. t InONEftiss, átis. f. S. Ag. Idoneidad, aptitud,
Id teinporis. Cic. A' tal tiempo, á tal hora, en oca- proporcion, capacidad de una cosa en Orden á
sion. Id miura est. Ter. Por eso, por esto es mi- otra.
serable. Id quod difficilius patatar. Nep. Lo que InoNEus, a, um. Cíc. comp. ior. Ulp. Idúneo,
se tiene por mas dificil. Id est. Cic. Esto es, es apto, á propósito, proporcionado, conveniente. j1
á saber, es decir. Bueno, digno, merecedor, acreedor. Idoneus auc-
IDA, se, y ide, es. f. Plin. Ida, monte de F•igia ter. Cic. Autor bueno, seguro, de fe.—Aria
b de 10 Troade donde se reverenciaba en especial á bet. llar. A' pro-pósito para cualquiera arte.—De
Cibéles. n Monte de Creta,)) Virg • Nombre de la ma- bitor. Ulp. Delic:or abonado, que puede pagar.
dre de Niso. IDos. n. indecl. Sén. Ini.gen, figura, forma.
Inxus, a, um. Vira. Lo perteneciente al monte -f IDuÁulus, a, um. hucr.
Ida y á la diosa Cibéles adorada en él. IDUcis. ni. lé. n. is. Fest. Lo pertenecien te a
m. f. Virg. V. idulium. los idus.
es. f. 0o. La diosa Vénus. IDüm,EA, m. Idume.
141.18, Idas, f. Y. Idalius, a, um. lotim..Eus, a, um. Virg. Lo perteneciente á Ida-
Plin. Idalio ó !dalia, monte y mea y el natural de el:a.
ciudad de Chipre consagrada á Vénus. InúmE, es. f Luc. Iduinea, region de Palestina
IDÁUUS, a, a.m. Virg. Lo perteneciente á Idalio cerca de Jadea. I) Palestina.
y á Venas, adorada principalmente en esta ciudad Inuo, ás, dvi, atm, áre. Macrob. Dividir, do
y monte. donde tomaron el nombre los idas, que dividen el
tolyns, is. m. El Ain, rio de Francia. mes.
hicaco. culo. Cic. Por esto, por eso, por Io bus, uum, ¡bus. f piar. Cic. Los ídus, division
mismo, á cansa de esto, por esa rasan. del mes entre los romanos el día 15 en los meses de
IDÉA 5 a. f Cic. Idea, Imágen, especie, ejem- marzo, mayo, lidio y octubre, y los restantes el
plar, representacion que se forma en la fantasía. 133.
IGN I L I 393
IDYLLIVM, n. Aus. Idilio, poesía pastoral. IGNÍTÜLUS, a, MIL Tert. Din:. de
Iurrs, enntis. com. parí. de pres. de Eo. Cic. El IGNiTDS, a, um. Cic. Encendido, ígneo, lo que
que va ó iba. está abrasado. Ignitius vinum. Gel. Vino de mas
lÉsus, us. Bibl. Jesus, nombre del hijo de espíritu, de mas fuerza.
Pies en hebreo, Salvador. Ta ylvÁous, a, um • Afarolan. Vago como el fuego.
árutn. in. plus. Plin. Pueblos de la isla IGNIVóMUS, a, um. Lact. Iguívomo, que vomita
de los en el mar cgeo, célebre por el sepulcro de fuego.
Hornero. loNóálts. m. lé. n. is. Cíe. Desconocido, poco
1G conocido, de bajo nacimiento. Ignolrile raigas. Viro.
El bajo vulgo ó pueblo.
conj. Cic. Luego, conqué, pues. InNóskITAs, átis. f Cic. Humildad, bajeza de
IGNÁRÚRIS. m. f. ré. n. is. Plaut. y cundicion ó nacimiento.
IGNÁRUS, a, um. Cíc. Ignorante, simple, necio, 1GNÓBILITER. adv. Solin. Sin nobleza, baja-
que no sabe ó no conoce. Alter allerius ignoras. mente.
Plin. No sabiendo uno de otro.—Non sum niihi. IGNiimbnA, re. ,f. Cíc. Ignominia, deshonor,
Plaut. Sé mai bien. Ignora hostibus regio. Sal. afrenta, desgracia, infamia. Derrota, pérdida de
Tierra no conocida de los enemigos. una batalla.
IGNiVE. adv. Cíc. Perezosa, lentamente, con IGNOMINIÁTUS, a, um. Gel. Deshonorado, des-
poltronería y flojedad. honrado, disfamado, afrentado.
leNÁceeco, is, scére. n. Tert. Hacerse pere- IoNómiNtósE, ius, issirne. adv. Arn. Ignominio-
E080. samente, con ignominia, afrenta, oprobio.
IGNÁVIA, 8e. f Cic. Ignavia, pereza, dejamiento, IGNOMINIÓSUS, a, um. Cíc. Ignominioso, afren-
descuido, flojedad, lentitud, cobardía, bajeza de toso, notado de infamia y de ignominia.
ánimo, Cets. Desidia, ociosidad. IGNORÁBILIS. M. f lé. n. ís. Cic. Lo que fácil-
iGNÁVIO, m. Gel. El hombre perezoso y mente se puede ignorar. f Í Plaza. Ignorado, no co-
cobarde. nocido.
tIGNkvlo, is, ire. a. Acc. Hacer perezoso á al- IoetóaKuiliTEvt. adv. Apul. Con ignorancia.
guno. IGNORANS, tis. com. Virg. Ignorante, ti que
IGNÁVITAS, átis e f. Jusi. V. Ignavia. ignora, no sabe 6 no conoce.
IGNÁVITER. adv. Hirc. V. Ignave. IGNÓRANTER. adv. Cic. Por ignorancia.
IoNictis, a, ten. CL,. Perezoso, lento, remiso, IGNÓRANTIA, X. f. Cic. Ignorancia, falta de
vil, cobarde, poltron, indolente, flojo, de poco ciencia, de letras, de noticias.
ánimo. ¡guayas laboris. Tcíc. Flojo para el trabajo. IGNORAT1o, bilis. f. Cic. V. Ignorancia.
Plin. Dolor que hace á. los hombres co- IGNóRÁTus, a, am. Cic. Ignorado, no sabido, no
bardes y perezosos. conocido. Part. de
loNiFacTie, a, am. Plin. Quemado, abrasado. IGNülto, ás, ávi, átum, 'are. a, Cic. Ignorar, no
'Gateó-Los, a, um. dila. de Igneus. Prud. saber, no conocer.
IGNESCENS, tis. com. Estac. Que se enciende, se IGNOSCENS, tis. com. Ter. El que perdona, disi-
abrasa, se inflama. mula. Ignosuntior animu-s. Ter. Animo mas in-
InNasco, is, sea°. n. Cic. Arder, volverse, clinado á perdonar.
prenderse fuego, abrasarse. IGNOsCENTIA, m. f. Gel. Perdon de una falta ó
IGNEUS, a, um. Cic. l i gneo, lo que es dei fuego pecado.
6 perteneciente d. él. Ardiente, inflamado, abra- loNoscIniets. f lé. n. is. Gel. Digno de per-
sado. clon, lo que fácilmente se puede perdonar.
IGanialum, n. Yesca, materia seca y IGNOSCO, is, novi, nótum, ére. n. Cic. Perdonar.
fácil de encenderse. Fun'. Conocer, saber. Ignoscere delicia alicui.
IctvirttiLUrl, i. n. Prud. El incensario. Perdonar á uno sus delitos.
InNiceaóites, a, um. juren. De color de fuego. IeN(rarta, oe f. Gel. V. Ignorancia.
IoeiceietaNs, tis. com. Avien. y IGNÜTI:IRUS, um. Cal. El que ha de perdonar.
Ineícomus, a, um. Nena, El que tiene cabellos lel«,PUS, a, um. part. de ignosco. Cic. 'gueto,
de fuego 6 de color de fuego. no sabido, no conocido, ignorado, incógnito. Hor.
lotaictiLus, dim. Cíc. Pequeño fuego, cen- Humilde, despreciable, bajo. Nota lacere ignotis.
tella de fuego. Igniculi virtuturn. Cic. Estímulos de Cic. Dar á conocer algunas cosas á los que no las
las virtudes. saben ni conocen.
IGNIFER, um. Oc. Ignífero, lo que contiene IGUVIUNI, n. Gubio, ciudad del ducado de
en sí é arroja fuego. Urbino.
IGNIFLous, a, una. Claud. Lo que echa fuego, que IL
corre, 6 por donde corre fuego.
IGNÍGENA, SE/ ni. f. U y . Engendrado en el fuego ILARUS, m. El Isler, no de Alemania.
6 del fuego, epíteto de Baco. ILE, is. n. Plin. y
IGNÍGÉNUE, a, une .kul. Lo que produje ILEON, n. Tripa menuda de los auimales.
fuego. i. llene.
IGNIO, is, ire. n. Prad. Abrasarse, encenderse. ILEósus, a, uta. Plin. El que padece cólicoa 5
IGN7PE8 ., édis. com. Ov. El que tiene pies de pasion iliaca.
fuego. ¡LERDA, ce. f. Ces. Lérida, ciudad de España en
lenvieóTaels, tis. COM. Virg. El que tiene potes- Cataluña.
tad en el fuego, árbitro de él, epíteto de Valcano. ILERDENSES, jura. m. piar. Plin. Los naturales
loNts, is. m. Cic. El fuego, uno de los cuatro de Lérida.
elementos. II Esplendor, resplandor. II El calor. II ILERDENSIS. nt. f. se. n. is. Plin. Lo pertene-
Furor, ira, pasion vehemente. II El amor activo y ciente á la ciudad de Lérida.
pasivo. ij Ardor, deseo vehemente. Vigor, vida. ILEUS, m. Plin. Dolor cólico, enfermedad,
Perque ignem, perque cases vortet irrumpere. pasion ilíaca.
adeg. Pasar por las picas de Flandes. rel. ILux, icis. f. Virg. La encina ó roble, árbol.
IGNIsPICIU9I, ü. n. Plin. La piromancia, arte de ILIA, se. f. Virg. Ilia Rea, hija de Numitor, rei
adivinar por el fuego. de los albanos, sacerdotisa de Vesta, madre de Ro-
IGNITkntiLum, n. Fest. Materia del fuego, todo mulo y Remo.
aquello que le recibe. ILIA, bina. a. piar. Virg. Los ijares, los intesti-

ILL 1LL
394
rumpi
dv V. InuAosetir os. m. Col. Desagüe. II Entrada.
esos. Hor. Las tripas. Ilia la. l te .
ayr
Reventar de rabia de envi CaLu d sus, a, cm. part. de illab or. Lo - que ha
m ma, a, cm. Virg. Troyano,
'mi o pé _
nEtrrT(Swen insi.f
!Ramita carmen. Hor. La aliada deor CaiitO ldl u a
í Troya.poema de la guerra ce Troya. ie. La accion de coser
mer o el
aleitAIDE y de estar preso en el lazo.
s , Ee. ny. patr. Ov. Hijo de Ilia Roa.
ILLÁQUEÁTOR, óris. m. Tác. El que coge, prende
Troyano, naturalVirg. de Troya.
La innger Troyana. Ov. enreda en el lazo.
IL1ÁS, ádis. f.
La Riada, celebre poema épico de Romero sobre
Im.koueÁTus, a, uno. Cic. Enredado, cogido en
la guerra de Troya. el lazo. Part.
IIICET. adv. Virg. Al instante, al pinto, al mo- ILLÁQUEO, ás, ávi, átum, áre. a. llar. Enredar,
mento. ¡J Esto está acabado, esto es hecho. II Ter. prender, coger, tener preso en el lazo. [1 t'10-
Véte, idos« bornar.
Ideinum, n. Marc. Encina', sitio plantado de t ILLÁTÁBILIS. un. f. lé. is. Gel. Lo que cate-
encinas. ce de latitud.
hieles, a, um. Estac. Lo que es de encina ó ILLÁTÉBRA, re. f. Plaut. Lugar donde nada
roble. puede estar oculto, guardado ni encubierto.
IttEstsrs, m. f lé, n. is. Silf t. Troyano, lo que ILLÁTÉBRO, ás, ávi, are. a. Gel. Escon-
pertenece á la ciudad de Troya. der, oeultar dentro.
hautsruus, a, um. C'o'l, y ILLÁTÉNUS. adv. Gel. V. Illactenus.
IniuNus, a, urn. Hor. Y. Iliceus. ILLÁTIO, ¿mis. f. Ulp. La accion do llevar
ILION, ll. n. Ov. ILitim. adentro. II Casiod. Paga de tributos. Aj d. Ba-
ue, y 'holle, es. f Virg. llione, /a mayor c I- on, consecuencia.
de las hijas de Peíaino, P:9er de POlintnéstor, rei Im.Áerives, a, inri. Plin. Lo que infiere ú con-
de Tracia. cluye. II Lo perteneciente á las partículas rela-
latos, ii, f. /for. V. !num, tivas , coni.o quaniquam, vainvis, etsi, tarnetsi.
l'Alises, a, am. Plin. Ileosus. UMS. f. La accion de ladrar -
luisses, m. Estas, Rio de la A' lica, consa- dentro.
grado á ;as musas ú á las .furias. IL LÁ TRO, ás, ávi, átum, áre. a. Lzic. Ladrar
/LITTIYA, se. f 09.,. Diana, Lucina, diosa que dentro.
favorece á las paridas. ILLÁTUS, uni, pare. de Infero. Llevado, me-
Imum y Ilion, ii. Virg. Troya, ciudad de la tido dentro. Alias raid calad illJtá. Ces. ,,ando
Tróade fundada por Dárclano, destruida por los uno una razon, otro otra.
griegas al cabo de diez años de guerra. m. lé. ie. Esta. . Indigno de
ILIUS, a, um. Virg. Y. Iliacus. alabanza.
ILLA. adv. en lugar de Plaut. ILLAUDANDUS, a, um. Teri. f'. Iilandabilis.
InnÁuÉrac-rus, um. 0.9. Incorrupto, no gas- 1LLAUD.-1TUS, um. hiel. men. No alabado,
tado, no destruido.. que carece de alabanza, que no la merece.
ILLÁBTLIS. m. f a. is. irle/. Lo que no has.uTira, um. P/out. No lavado, sacio.
puede caer. illa, illud, pron. deznost. Cic. El,
Inninon, éris, lapsus 3n111, (Pp. Ch.. Caer, aquel, ella, aquella. Ego ille 113,5'C. Cic. Yo mismo.
entrar dentro. n Insinuarse, introducirse, Dixerit séle. Hor. Dirá al l ano. _Uzo! horo7.
ILLÁBÓRÁTUS, a, um, Sén. Tosco, mal traba- A' aquella hora. latid est supere. Ti•. Esto es saber.
jado, hecho con poca diligencia y aplicacion. x ledo. Virg. Desde aquel tiempo, desde en-
harirnótao, ávi, atas, are. a. Tdc. Traba- tónces.
jar en una casa o dentro de ella, ILLisCEBRA, ve. f. Pan. Especie de siempreviva e
inee. adv. Ter. Por allí, por aquel lugar, por yerba partiera. II Verdolaga silvestre, reas'a
aquella parte. lenÉcanitx, ó llleeebree, árunt.f. pl. Cic.
ILLICERÁBYLIS. m. f. n. is. Sil. Lo que no Halago, caricia, atractivo, estimulo halagiieho.
puede ser desgarrado ó despedazado. ILLECLERÁTIO, ónis. f Gel. La accion de atraer
ILLÁCESSITUS, a, um. Tac. No provocado, no con halagos.
acometido, no atacado. ILLEc/BRÁTOR, óris. .m. Mecrob. El que atrae
Iurkeitimíairea. m. f lé. n. is. Her. Inexorable, con halagos, con caricias.
ue no se mueve á piedad, que no se deja vencer ILLÉCEDRO, ás, áre. a.S. Ag. Atraer con halagos.
d e lágrima,e. 11 No honrado con lágrimas, InnÉcanitósu. adv. 1' laul. Con halagos, con
Ira.,kesImaNs, tse. com. Virg. El que llora, de- atractivo.
rrama 14-rimas.
ILLicaímo, ág, ávi, átum, are. a. Liv.
ILLÉCLBRÓSUS, um. Plaul, Atractivo, hala-
ILLÁCRIMOR, ár:s, atlas sum, ári. dep. Cic. Llo-
giieño, lleno de encantos, de atractivos.
ILLECTAMENTUM, n, Ápul. v
rar, derramar lágrimas ó llanto. Illacrimari alicui ILLECTÁTIO, enis. Gel. Y. «111ecebra.
rei. Cic. Llorar por alguna cosa.
ImkerrÉNus. adv. Gel. Hasta allí, basta aquel hasEcro, ás, áre. a. free. de Inicio., Ter,'. eviraet
frecuentemente.
lugar ó punto. ILLECTUS, a, um. part. de Inicio. Sal. Incitado,
LEC en lugar de lila haec. Ter. Aquella, convidado con halaos.
e 011 . No leido.
aquella cosa. ILLECTUS, as. ni. Plaut. V. Illecebra.
therusinitas. m. f. lé. n. is. Lact. Lo que no innÉoisimus, a, um. Val.Máx. ilegítimo, opuesto,
paede ser dañado ú ofendido. contrario á la lei ó regla.
Un/Eses, a, tira. Plin. Ileso, no herido, no afeo- InnevrEsco, is, scére. a. Col. V. Lentesco.
tlidoesin daño, preservado de él. II Lact. Ofendido, aidL aE dPi. DE. adv. Picad. Sin gracia, sin chiste, con
frih
herido.
ImeTÁBIers. m. lé. n. ie. Virg. Triste, melan- ILLÉPíDUS, a, uni. Catul. Desaliñado, sin gracia.
cólico, que no puede alegrar ni dar placer. II Ingrato, grosero, tosco, agreste.
ILL2LVIGÁTUS, a, um. Diom. Inculto, áspero, noIlia,noe bxe, cleges El que vive sin leí, 6
ce.. com. Plaut.
grosero, de un sonido desagradable.
ILLANC en lugar de Illam, siguiéndose vocal, por /uuex, f Plaul. Añagaza, señuelo, el ave
evitar laelision. Plaul. C On que se caza á las otras. j] Plaut. Atractivos
I LI IL L 395
halago. jj adj. Apul. Lo que atrae á sí con ha- Sén. Dorar los techos. —Agris nives. Hor. Cubrir
lagos. los campos de nieve.
t m. f lé. n. is. Lact. Lo que ILLIQUÉFACTUS, a, mil. Cie. Liquidado, derre.
no se puede disminuir. tido.
ILLiBÁTUS, a, um. Cje. Intacto, entero, no dis- is, réri. pas. Cels. Derretirse, liqui-
minuido. 11 Luc. Inviolable, incorrupto, puro. darse.
InninÉltÁnis. m. f. lé. is. Cie. Vil, bajo, sór- luist. pret. de
dido, servil, vergonzoso. Illiberalenz esse in ali- ILLISIO, ónix. f S. Ger. La accion de dar
quem. Cíc. Ser descortes con alguno, tratarle mal. checar contra otra cosa quebrándose.
ILLIBÉRÁLiTAS, átis. j: Cic. Sordidez, avaricia. Imisus, a, um. part. de 'nido. Virg. Dado, es-
11 Lir. Bajeza, grosería, indecencia. trellado contra alguna cosa quebrándose.
ILLIBÉRÁL i' TER. adv. Ter. Baja, groseramente, m. Plin. Choque, golpe de un
con bajeza y vileza. 11 Cic. Con sordidez y ava- cuerpo contra otro quebrándose.
ricia. ILLITTÉltáTITS, a, um. Cic. Ignorante, hombre
ILLYBERIS, is. m. Colibre, ciudad de Fran- sin letras, idiota. Col. El que no sabe leer.
cia. 11 El Teo, rio de Francia. ILLITUS, a, nra. part. de Mino. Cic. Untado,
m. f. ré. n. is. Tent. El que no tiene embetunado, teñido. Illitus fuco color. Cic. Color
hijos. emplastado, dado,de afeites-E/iban vestibus aurum.
Taran, iileac, illoc. Ter. V. Ille. líen. Vestidos cubiertos, bordados de oro ó entre-
linee. adv. Ter. Allí, en aquel lugar. 11 En- tejidos con él. -- Veneno doman. Don, pre-
tónces, en aquel tiempo. 11 En aquello, en aquel sente emponzoñado.
asunto. InniTus, us. tn. Plin. Untura, batan, emplasta-
Imicwrri5sus, a, lun. Apul. Licencioso, libre, miento.
inmoderado. Inmusalónt. Cic. Dos nombres unidos á modo
Innicair. adv. V. llicet. de adverbio. Le aquel género ó especie, de aquella
IranYon Ornan f plan. Elche; villa del reino de manera ó suerte, de tal calidad.
Valencia en España. .con. Apul. F. 111ex.
inníciA.Tou, óris. m. Fest. V. Emptor. ILLO. adv. Ter. Allí, allá, á aquel lugar. 11 A'
??2. f. lé. n. is. Lact. V. Mece- aquella parte o cosa.
brasas. lubeAsims. 271. lé. n. is. Plaut. Lo que no
Innkno, is, leni, lectum, ére. Cíc. Atraer con se pueda colocar 6 acomodar. laccabílis virgo.
halagos y caricias. Illicere aliguetti in frandem. Vare. Doncella incasable, que no halla con quien
Ter. Hacer caer á alguno en un engaño, en un casar.
lazo con astucia halagüeña. ILLORCI, órcan. In. piar. Lorca, ciudad de Es-
inninITÁeins. sinus. ni. El golfo de Alicante en paña,
E.sp una. Innousum. adv. Cat. Hacia aquel lugar.
hy'fcrTE. tido. Varr. Con halagos. 11 Ulp. Ilícita, ILY.Arus, a, ura. Plaut. la.vado, sucio. ///obiS
tnctaibus ó pedilus. Gel. Proverbio de los que em-
indebidamente, contra el derecho Y lei. piezan alguna cosa ó discurso sin prevencion b pre-
ILLreITÁTOR, óris. m. Fest. V. Emptor.
ambulo. De hoz y de coz. ref.
Ityici-rus, a, inri. Cje. Ilícito, no permitido, lo ILLUBRÍCANS, tis. com. Apul. Lo que se escurre,
que es contra el derecho y la lei. se desliza á se introduce suavemente.
ILLICIUM, n. Vare. V. /11a.cebra. 11 Fest. Lla-
mamiento del pueblo á una junta. ILLUC. adv. Cíc. Allí, en aquel lugar. Huc illue.
l uico. adv. Cic. Al instante, al punto, al mo- Cío. Aquí y allí, de aquí para allí, cle una parte á
mento. 11 Ter. Allí, en aquel lugar. otra. illue Tecleamos. .Ncp. Volvamos al asunto.
is, lisi, ére. a. Virg. Dar, pegar, ILUcEo, es, ni, ére. n. Cic. Lucir, resplande-
chocar contra alguna cosa para hacerla pedazos. cer, aclarar, amanecer. Illucere alignem. Plaut.
Illirlare caput foribus. Sud. Dar de cabezadas Alumbrar á alguno.
contra la puerta. liudare denles labellis, Luc. Im.ticEsco, is, xi, scére. n. Cic. Empezar a
Morderse los labios.—Den tem alicui llar . Rom- lucir. á brillar ó resplandecer. Illuceseet dignando
illa dios, Cl1711. Cic. Amanecerá, vendrá alguna vez
perse, quebrarse un diente con G contra alguna
cosa. Vicinis litloribus Misas ¿ata Val. Kix. Se aquel dia en que.
estrelló contra la vecina costa. iLLUCTANS, tis. com. Estar. Que hace fuerza,
ILdGÁTIO, ónis. f Arnob. El acto de atar ó que resiste. Illuclanlia labiis verba. Estac. Pala-
ligar á. bras que se resisten á la pronunciacion, que son
difíciles de pronunciar.
ILLT.GíTUS, a, um. Gs. Atado, ligado. 11 Em- huy eron, áris, tus sum, ári. dep. Estac. Opo-
panado, enredado, embarazado, metido en. Part. nerse, resistirse á ó contra.
de ILLOcuunkTus,a, uní. Sulp.Sever. No estudiado,
ILLTuo, ás, ávi, átum, are. a. Liv. Atar, ligar. mal trabajado.
Pligar, gentem alicui bello. Liv. Empeñar á una
nacion, meterla en alguna guerra.—Em.blemata lutanNs, tis. com. Cic. El que se burla ó mofa.
ILLÚPIA, ortn. n. plan. Tert. Ilusiones, fan-
(zurcís poculis. Cic. Engastar bajos relieves en
vasos de oro. tasmas que se figuran en sueños.
iT.T.liD10 ., áre. a. Plaut.
ILL1m. adv. en lugar de Lucr.
ILLivíNkrus, a, um. Cic. Introducido, colocado Inntino, is, si, sum, ére. a. Cia. Burlarse, mo-
como en su centro natural. farse, hacer burla y mofa. Pecunia illudere. Tác.
m. f mé. n. is. Ov. Puro, claro, sin Derramar locamente el dinero, como por juego.
cieno, lo que no está turbio. _Muriere in aliguetn. Cic. —In aliquo. Ter. Burlar-
ILLINC. adv. Cíe. De allí, de aquel lugar. I I De.
se de alguno—Aliquid. Cie. De alguna cosa.
por aquella parte, cosa ó persona. ILLOMINÁTE. adv. Cíc. Con esplendor, magní fi-
IRL o, is, ivi, itum, are. a. Col. V. Illino. camente, con espresiones y_adornos nobles..
II.LiNíMENTUX, n. Cel.. Aur. 'latís, us. nní
del Macrob. Iluminamon, el
InnIali'rus, a, um. part. de Illineo. Cels. Un- acto ¿luminar. I
tado. IutimiNA•roa, óris. m. Tert. Iluminador, el que
is, lévi, Mann ére. Ron. Untar, em- ilumina, aclara, da ó comunica luz.
betunar, embarrar, emulastar. Tllinire annum tectis. ::LLumiN .Y1 uj, um. Cic. Iluminado. Part. de
396 IL V MB
ILUMINO, as, ássi, átum, are. e. Plin.
ilustrar, aclarar, alumbrar, dar luz, resplandor. 11 IM
Adornar, ber.nosear, ennoblecer el estilo.
ILLtimiNos, um. A / mi. Oscuro, sin 1112:. 134 en íltglEr de Euro. Fest. Y. ea, id.
irVIGINÁBUNDUS, a, um. Aval. El que imagina
111.13:1C en lugar de Bino siguiéndose vocal.
Pl tul. se forma ó presenta una idea en la imaginacion,
ILLÜNts. m. f. né. is. y IMÁGINÁ.LITER. adv. 8. Ag. Por imagen ó re_
ILL UvUS, a, um. Lo que carece de luz y res- preaentacion de la idea.
plandor de la luna, sin luna. IMÁGINANS, tis, com. Min. El que imagina, se
luxo, is, ére. a. Plaut. V. Atoo.,
pee!. de Eludo fig lslInIstÁzaz.
ur adv. &d. Imaginaria, ideal, fan.
ILLÚSIO, smis. Cic. Burla, mofa, befa, chanza, tásticamente.
risa, irrision.11 ironía, faura IMkGYNÑR11:8, a, am a ida. Imaginario, fiegido,e,
ILLusoli, ñris. ni. l'en/. Mofadar, burlan, el que no subsiste mas que en la imaainacion ó
que se burla y baca mofa. is1 jLeINÁBAIJS, 71L. Lucí . . Piet
ea escultor. e'
IIASTRÁMENTUM, i. n. Qaint. Adorno, ornato, que hace imág-enes.
cosa que (la lustre y nobleza al estilo. INIÁGNÁTIO, ónis. f. Plin. Imaginaciee,
ILLUSTRANDUS, a, lun. Val. Lo que nece- imá.gen, representado''.
sita aclararse. IMÁGINiTUS, a, un,, part. de ! maainor. 7d2,
heusTitAsts, tis. com. Cic. Lo que aclara, es- El que ha imaginado, pensado, fía-anule aleaua
plica, pone en claro. idea. Lucí. Imaginado, hacho á de.*
Im.usTRITio, (Mis. f. Cje. Iluminacion, la ac- imeeilenus, a, uni. Fue'. Lo perteneciente á la
cion de dar ó comunicar luz, resplandor.) l Adorno, imagen, lo que esta representa.
belleza. ¡lisa accion de aclarar, de hacer evi- ca. j'ag. El que llevaba la imá-
dencia. gen del emperador en campaña.
ienusTaiTon, óris. ni. Lael. El que ilustra, istÁGIN0, ás, avi s atum, are. a. Gel. 5leere-
alumbra, ilumina, aclara. sentar, formar, dar imágenes 6 ideas.
ILIUSTIIÑTUS, a,um.p art. rle Illustro. Col. ¡hl-- bliGiNOR, atas auto. Icri. dep. :-ma-
minado. ilustrado. l'Aclarado, esplicado, puesto ízinar, formar especies ó imágenes en la faatasia.
en claro. II Plin.. Ilustre, famoso, esclarecido. Idear fantásticamente, sin fundamento ni razon.
ILLUSTRIS. ni. f. tris. is. Cic. Luminoso, bri- !¡ Sanar.
llante, resplandeciente, luciente: `1 Ilustre, célebre, IMAGNÓSUS, a, tittl. Coi. Lleno da irralaenas,
esclarecido, famosa, insigne, noble. Patente, ma- de imaginaciones, de fantasías. Imaginmus MOr-
niflesto, claro, conocido. bus. Cic. Enferme nací que hace delirar, frenesí que
Iasesralus, issitne, adv. Cric. Mas claramente. representa muchas fantasmas y vanas ine-glaa-
11 Gel. Con la mayor pureza y elegancia. cione.s.
leaus .rao, as, avi, atina, are. a. Cia. Ilustrar, istiseto, Ibis. Cic. Imágen, figura, represente-
iluminar, dar luz. II Aclarar, esplicar, poner en clon, semejanza, simulacro, retrato. ;I Idea, ;asee-
claro.11 Manifestar, descubrir. 11 Hacer ilustre, cíe, _'apariencia, sembra, color, pea teaSse ¡ ' 'te
esclarecido. El eco.
leat'sses, a, una. par!. de Eludo. Cic. Burlado, ImSeutseijaa, f dita.. de Imago.
mofado ., engañado, iluso. 1- MAUS, i. ni. El monte Imaiís, parte det
IeeferIaannus, a, nue Apul. El que tiene la bar- Tauro en Asia.
ba sucia, asquerosa. IsteseNtetes, éi. Lucil. Suciedad, perola: ría,
katraieites, 711. f. lé. n. is. Plaut. Lo une descuido, falta de bañarse e lavarse.
se puede lavar Ó limpiar. IMBARBE6CO, is, cere. n. Fest. Barbar,
t ILLÜTCS, a, nro. Roe. Illotus. zar echar' la barba.
ei. f. Tac. Suciedad, porquería. as- ImuÉaersts. is. Cic.
querosidad. II Just. Imindacion. Plaut. Mula ai, s'isatis. Flaco, débil, langnido, enfermo.
oprobio que se dice al que vive en la suciedad e in- IMBÉCILLíTAS. , atis. Cie. flaaaa-
mundicia. za, debilidad, falta de* fuerzas. 11
ILLúviiisus, a, mai. Non. Lleno de suciedad y dad. Tác. Pusilanimidad.
porquería, sucio, inmundo. /11111ÉCILLÍTER. C011 deis:lid:el y :fla-
IaLuxt. pret. de Linceo y de Illucesco. queza. Imbecillius horrere dolo•ent. Cic. Santi• el
Prop. Y. Illyricuin. dolor, llevarle con poco ánimo, con flaqueza y
leasatictiNus a, um. Treb. Pol. V. Illyricus. pusilanimidad.
ILLYIÚCI4, i.n. Cic. La Iliria 6 Esclavonia,gran INIBÉCILLUS, a, um. Cic. Imbecillis.
pais de Europa. humee/a, re. f. Sefo, Ineptitud, falta de ra.,:ae.,
ILLYRIcus, a, ron. Virg. Lo perteneciente á de proporcion ó disposicion para la guerra.
Iliria ó Esclavonia. Illirieus sinu•. Virg. El golfo IMBELLIS. m. f lé. Ron. inepto, no pro-
de Venecia, el mar adriático. porcionado para la guerra, contrario a ella. ¡J o
'emitís, Idis. adj. f. Ov. La que es de Iliria.11 barde, tímido, débil, flaco, sin fuerzas.
La misma Iliriaó Esclavonia. licone iiírico. IsmER, beis. Cje. La lluvia. 11 irg. El agiat.
Insania oran " . ni. piar. Liv. ilíricos, los II Cualquier humor que cae como el agua. liutier
pueblos y los naturales de Esclavonia. ftr.reus. Virg. Una lluvia de flechas. Per imbrn,a2.
laestitins, a, ln. cae. Y. Illyricus. Cat. En tiempo de lluvia.
Ituacis, Urge), ciudad de España en Ca- INIBER1315. ni. bé. n. is. Cic. y
talui¿a. INISERBUS, a, um. Vare. ijesbarbado, lampiño,
kúrio, ónis. ,f. Oleron, ciudad de Francia. sin barba, el que aun no la tiene. 11 llar. Ibsen.
ILUS, i. Virg. 1lo, hijo de Tros, rei de Troya, is, bibi, bibítum, ere. a. Cic. Embeber,
hermano de Ganzme'des y de Asáraco, padre de atraer, recoger en sí alguna cosa líquida. U Conce-
Laomedonte. 11 Ascanío, hijo de Entras. bir, aprender. ¡I Resolver, determinar, formar aní-
ILvA, se. Plin. Elba ó Lelva, isla de Italia mo, resolucion.
en el mar de Toscana. LuniTo, 113, ére. Plaut. Y. 'neo é Iutroeo.
ImuoNITAs, átis. Text. Incomodidad.
1111BILWTE.Á• US, a, um. Ala. Cubierto con alguna
hoja 6 plancha de metal. Pa • t de
I M M I M M 397
IMIMACTEO, ás, áre. a. Am. Cubrir con plan- IMMÁNE. adv. 'Viro. Bárbara, fiera, cruelmente.
chas ó láminas de metal. Immane quantum discrepat. flor. Es indecible
IMBRÁSiDES, m. Virg. Asio, hijo de Imbrasio. cuanto se diferencia.—Dictu est. Sal. No se puede
Imnalksus, i. ni. Rio de la isla de Sámos. decir, ponderar.
ImnitEus, m. Ov. Nombre de un centauro. Immirkmo, és, ni, ére. n. S. Ag. Permanecer
IMBREX, icis. m. f Plin. La tej a que despide en.
el agua de los tejados. Ij Canal con el mismo fin. II t ImsdNIFEsrus, a, um. Ruf No manifiesto,
&Jet. Palmadas en señal de aplauso. Imbnes por- oscuro.
ci. Merc. Espinazo de puerco, ú oreja Ile cochino. m. f. né. n. is. Cic. Cruel, inhumano,
—Nalgona. La concavidad interior de la bárbaro, fiero, duro, intratable. ¡I Escesivo, cies.
nariz. proporcionado, desmesurado, estraordinario, pro-
ImmtTcímr. adv. Flia. A' modo de tejas. digioso.
IMBRICÁTUS, a, um. part. de Imbrico. Vitruv. IMMÁNYTAS, átiS.f Cic. Fiereza, ferocidad, bar-
Hecho, formado en figura de teja. II Cubierto de barie, crueldad, inhumanidad. II Grandeza exce-
tejas. siva, enormidad.
IMBRTCYTOR, óris. m. Macrob. Lluvioso, el que 1MMÁNYTER. adv. Am. Fiera, cruel, bárbara-
trae ó mueve lluvia. mente. I Gel. Escesiva, estraordinariannente.
Imanimusi, n. Macrob. Imbrex. 1MMANSUETUS, a, um. Cic. Indómito, intratable,
IMARiCO, ás, avi, áttlin, are. a. Sil. Cubrir de, fiero, bárbaro.
con tejas. ImmAncEscIurus. f ré. 71. is. Tent. Inmar-
Imaaicus, a, rim. Plaltt. Lluvioso, lo que trae cesible, incormptible, que no se marchita ni co-
6 causa Henil-1s. rrompe.
1-013RIDUS, a, Hm. v 1MMARCESCO, is, crti, scIre. n. Hor. Marchi-
IMIMiFER, a, urn. Virg. V. IMbricus. tarse, aj arse, echarse á perder./inmarcescunt epu-
IMBRiFICO, as, are. a. Marc. Cap. Regar, la: sine fine pelitre. Bor. Los continuos convites
heamdecer con lluvia. enfadan, cansan.
grnil. Iinber. ImmasTicÁTus, a, um. Cel. Aun. No masticado
IMBRIUS, a, une Ov. Lo perteneciente á Timbro ó mascado.
Lembro, del mar egeo. hIMÁTÜRE, ius. adv. Col. Sin razon, antes de
ImrsúniNo, ás, are. a. Fe:d. Manchar, ensuciar, tiempo, demasiado presto ó temprano.
erdporcar. INIMXTÚRíTAS, átiS. f. Cic. Precipitacion, apre-
imauani •ro, ás, áre. a. Fest. Manchar, empoicar suramiento, anticipacion. Suct. Edad temprana
con esttercol. para el matrimonio.
IMBUO, is, bui, ére. a. Col. llegar, mo- IMMÁTÜRUS, um. Ceis. Inmaturo ó inmaduro,
jar, empapar en hemedad. I imbuir, enseñar, doc- que no está maduro 6 en sazon, verde. I I Intempes-
trinar. Imbuere bovent. P L calar un beei.— tivo, temprano, fuera de tiempo, prematuro.
ivomere ¿erras. Flac. Arar la tierra la prime- IMME ANS, tis. com. Plia. Lo que se introduce, se
ra insinúa.
-j- IMBÚTÁMENTUM, n. Flag. Doctrina, erudi- ,LoMrDÍÁTE. adv. Gel. Inmediatamente, luego,
cima instruccien, enseñanza. al instante.
larn-JTas, am. pm'/. de 'alba°. Cíe, Bailado, IMMÉDICáffiLIS. té'. ??. is. Virg. Incurable.
regado, humedecido. n Enseñado, instruido, doc- lo que no se puede curar 6 sanar.
trinado ; imbuido, l'abatas amonibus calce. ImmÉnicÁTus, a, uru. Apul. No medicinado,a
Embebido en los placeres de la corte.—Nuitis lo que no se ha puesto remedio alguno.
Tác. Que no se ha mezclado ó metido, IMMEDYTÁTE: adv. Gel. Sin meditacion, sin re-
loe no ha tenido parte en las discordias. flexion, inconsideradamente.
IMtiTá.V3íLIS. ni. f. lé. n. is. Cic. Imitable, lo que ImmÉDITÁTus, a, um. Apul. No pensado ó pre-
se puede iv'en alisa gemma meditado.
mendacio Plin. No hai piedra mas seme- IMMEIO, is, rninxi, minctum, méiére. a. Pers.
jante á lo quebradizo del vidrio. Orinar dentro.
IMITiMEN, n. Ov. y IsauÉstort, óris. com. Cic. El que no se acuerda,
.laría.lmaa'rest, n. Teíc. Imitacion, semejanza, que se ha olvidado, que ha perdido la memoria de.
remedo, representacion. Lizitamenta dolorís. Tác. Illtmemor beneficii. Ter.—Meriti. Virg. Ingrato.
Demostraciones afectadas de sentimiento. desconocido, que no se acuerda, se olvida del
Im'eraNDus, um. Cic. Lo que se ha de imitar, beneficio recibido.—Gurges. Sil.—Ainnis. Estac.
6 merece ser imitado. El rica Lete, cuyas agitas causan olvido.
iMíTANS, tis. com. Ov. El que imita. IMMÉNIÓRÁBILIS. m. fl é. n. is. Plaul. Inmemo-
oni.st, Cia. Imitacion, semejanza. rable ó inmemorial, aquello de que no hai memoria.
IMITÁTOR, OriS. iris. fi CÍC. Imi- Lo que no debe ó no merece traerse á la memo-
tador, el ó la que imita, remeda. Elmulo. ria. II El que no quiere decir cosa ninguna ; que se
ImirkTus, a, um. pul. de Imitor. Cíc. El que ha olvida de todo, de nada se acuerda. Iminemorabi-
imitado. l'azafata simulacra. Cic. Simulacros he- li• ille fait. Plitut. No se le pudo sacar una pala-
chos á Imitacion. bra, no hubo forma de hacerle hablar.
IMITO, as, áVi, Runa are. a. y ImmÉMÓRiTIO, ¿mis. f. Plaut. Falta de mencion,
IMiTOR, áris, atus sum, ari. dep. Cic. Imitar, silencio sobre una cosa.
copiar, seguir el ejemplo. tj Falsear, contrahacer. IMMÉMÓRATUS, a, um. Hor. Inaudito, de que
Finyir, simular. II Plan. Ser semejante, parecido. nunca se ha hablado ó hecho mencion, nuevo.
IMITUS. adv. Apul. Desde el fondo, desde el -j- ImméminuÁ, f Papin. Defecto, falta de
profundo. memoria.
Irma.ÁcimaaTeis. ni. f. n. is. Aus. Lo que no IMMÉMÓRIS, m. f ré. n. is. Prisa V. Immemor.
se puede manchar. IMMENSE. adv. Cés. Y. Immensum.
T IMMÁCÚLÁT(78, a, um. Lucy. Inmaculado, lo IMMENSITAS, átis. f Cie. Inmensidad, enormi-
que no tiene mancha. dad, incapacidad, imposibilidad.
ImmÁciii,o, ás, are. a. Fíela. Manchar. F. :Ma- i'SIMENSUM. adv. Tác. Inmensa, desmesurada,
cillo. desproporcionadamente.
ImmÁnao, és, ni, ere. a. Plin. Estar húmedo, Istinasisus, a, um. Cic. Inmenso, infinito, sin
mojado, regado, humedecido. medida ni límite. jj Vasto, profundo, grande, *mor-
898 • IM 1 1 Y' M
desmesurado, espantable. aniternp
linomemnesrican _plaiisn: bramado por Ciceron, echadizo. inillassa
me, Immens Barba larga, crecida.
Cia. Larguísimo tiempo. IMMISSUS, us.
Comprara un precio escesivo. Immensuin quantum. Maerob. V. Inanissio.
Immis-rus, a, tn. part. rle Immisceo.
Flia. Es increible, no es decible cuanto. Immen- IMMiTiC;BILLS. ni. f. Id. a. is. Gel. A:zr. Lo
sum est. Ov. No tiene término.
1MMEO, áre. n. Plin. Entrar, andar dentro. que no se puede mitigar ó aplacar.
ImmÉn.uss, tis. com. .Z\ep. Inocente, que no m f té. a. is. Liv. Cruel, fiero, ás-
merece ó no ha merecido pena. pero, duro, inhumano, severo. I1A'spero al gusto,
IMMÉRENTElt. adc. Val. Már. Inocentemente, verde.
sin culpa. birMITTO, MIS], IniSSUM. Er re a. Cie. Introdu-
IZMERGO. is, Si, sant, gere. Maui,. Sumergir, cir, enviar, poner, llevar dentro.. :',anzittere se. Cic.
meter, hundir debajo del agua. II Meter, implicar Arrojarse, meterse.—Habenas. Vira. Soltar lar
ó empeñar en otras cosas. riendas, dar entera libertad. Arborcm.
ImmÉuiTissisto. adv. Ter. y Amugronar lin árbol, dejarle crecer.— Vires &Luí'.
ImmÉrdro. adv. Cíc. Sin razon, causa ó mérito. Val. Pirre. Inspirar fuerzas á alguno.— cures.
ÍMMÉRITLJNI, i. Plaza. laimerito 7W:0. Sin cul- Plata. Escuchar. Apros inimittere prov.
pa min. Echar á prros.
IMMP.RITUS, a, um. Firg. Inocente, 13:1"/ culpa. Immisarra. adv. Plan!. Con mezcla., _mezclando.
Inmérito. no merecido. Immuarus, a, un-aparta 2e Irninicec, Liv.
1MMERSABLIS. 171. j: Ié. 71. is. Hor. Lo que no clildo. Lumia:ti tarima militua. Liv. Mezclados en
se puede hundir ó sumergir. I! Firme, fuerte, cons- o con las tropas de los soldados.
tante, animoso. Immo. adv. Cic. A`ntes, antes bien.
1:amansa pret. de Immergo. tn..f. lb. a. is. Cic. inmoble, lo que
ImmEasio, -anis. f. Arnob. Inmersion, el acto de ric se puede mover. Re.s. immobilis. Dig. Los bienes
sumergir ó hundir. rajaes, inmuebles. Iminotilis pree5us. Tlic.
IMMEIISUS , , a, um. part. Iaimergo. Cic. Su- molde á los ruegos.
mergido, hundido. 1)1:arriaran-As, átis. Just. Firmeza, estabili-
,ImmÉTÁrus, a, una Hen Lo que no está me- dad,
dido. ImmócIrtaasTrA, as. Tert, á Immoderatia.
IMMIOaO, ás, ávi, atan', áre. n. Entrar, pasar Immbar:ataTsi, tics, tissírne. Cíe. larioderada-
vivir, trasrnigrar, mudar de habitccion. mente, sin moderacion, con esceso y demasiall
arare in ingmanin SILi.911. Plan t. Vivir á su arbitrio, Sin regla ni 'lzara
sin ayo. Immigrarit acaritia in •empubjieuni. Liv. ImmorÉnÁno, Unis. Cic. Innicalerac.ien, es-
he introdujo la avaricia en la república. ceso, demasía, falta de roderacioc, c e reficalon y
hnliNENS, lis. COia. Cia. n' atinente, lo que reserva.
amenaza, está pronto para suceder, U Liv. Pró- INIMÓLP,11.4TUS, a, am. Cíc. tíos, ti.ssinws. Inmo-
ximo, cercano, que está encima. derado, escesivo, falto de moderacian.II Inmensa,
ImmINENTIA, a;. f: Gel. Vecindad, cercanía, pro- infinito.
ximidad, I I .a rnenaza. 1M31ÓDEGT2. adv. Plaat,'Incno:lenarnente, sin
ImmisrEo, és, minui, n. Cíc. Amenazar, es- recato, sir, modestia. V. Iramoderat•.
tar cerca, próximo. Í J Amenazar ruina. II Buscar la iMMÉIDESTIA, w. Plaut. Inmodestia, falla de
ccasion. Inuninere rebus. Díc. Esperar la ocasicn, modestia, compostura y recato. laesabe-
la oportunidad de apoderarse del imperio.—Mur- diencia, &árdea, libertinage. 'hic. Insolencia
ti. t'5'en. Estar para darse la muerte. estarsion. II Petulancia, desvergüenza.
Immixuo, is, nui, niitum, ere. a. Cíc. Disminuir, 1MMODESTUS, a, um. Cie. Inmodesto, ihito
apocar, minorar, reducir á 111é1109. Imminuere ca- modestia, compostura y recato. I j Inmodecao, ces,
pe! alierti. Plaza. Romper á uno la cabeza. reglado.
ImmINtirrio, ()dls. f Cic. Disminucion, el acto ImmturcE. adv. Col. Escesiva, desmesurada
de disminuir. mente, sin término, sin mocteracion.
1111.MINITTUS, a, um. part. de Imminno. Cíe, lia. immóDicus, a, Mn. Oc. Inmedico, escesivo,
Disminuid a, minorado. moderado, demasiado, fuera del modo y termines
1MMINXI. pret. de Irrimeio. Immodicas glorien. Vel. Pat. --da appe(e;idis he'
Immrscuo, és, cui, mistan" ó mixtutu, ere. a. noribuo. Id. Inmoderado en el deseo de garia, en
Plin. Mezclar en ó entre. Imoviseere se negetiis. codiciar los empleos.
Lic. Mezclarse, introducirse en los negocios. .{MMOlatliat.TUS, uno. Ron Mal compuesto, des
na. f. II. 92. is. llar. Lo que á ordenado, desarreglado, hecho con descuido.
nadie da compasion, lo que no la merece. ImmuLANDus, urn. Cia. Lo que se ha de in
ImmisZaícoallia, se. J. Terl. Dureza de co- molar tí sacrificar.
razon, inhumanidad. Immórcano, anis. f Cic. Inmoiacion, sacrificio
Immisátícortuhart. rulo. Ter. Desapiadadamen- de una víctima.
te, sin misericordia, sin compasion. ImmóLaTinus, um. S. Ag. Lo que se ofrece
ImstisÉuicous, urdía. com. Cic. Desapiadado, en sacrificio ó inmolacion.
duro, inhumano, que no tiene compasion. ImmoaaToa, iris. Cíc. Inmolador, sacrifica
t ImmisÉrton, áris, átus sum, ári. dep. Plaut. dor, el que inmola ó sacrifica la víctima.
Compadecerse. mo llan
a, rm. par!. de 'Inmolo. Ror. In
pret. de Inunitto. tdmaó, sacrificado.
lmmtssiaium, ü. a. Vitruv. Receptáculo, lugar Immirarrus, a, um. Liv. Edificado, construido.
donde se recoge agua, arca de agua, cisterna, al- 1MMOLO, ás, ávi, átam, are. a. Cic. Inmolar
gibe. sacrificar matando alguna víctima. Veaeri suen
ImmissÁrtrus, ii. ni. Fest. Emisario, espía. le,m
s,arnibutritrzriousensndniz dep. ov
inbor.i7.-ef.
Ouis. f. Cíe, Ataquiza, la acolan de ¡A'In oil' 11.4:1\11c(¿)?e'en .0atalarg riD
mugronar las vides. Intmori 2nanibus uticujus. trag
IMMISSÚLUS, tracniscitilus Iinmistülus. humus- Morir las manos, en , los brazos de alguno.—
ciilua, InnusaNus, i. Pes!. Ave, Surori. 0v. Caer muerto sobre ó encima de so
especie de águila. hermana.
IMMIZISUS, a una part. de lraniltto. Cie. Introdu- ImmdFlost, áris átus sum. dri.
dep. Col. Pa
cido, puesto dentro.
' Inanissus á Cicerone. Sol. So- rarse, detenerse. Immorarilionestis cogitationibu

IMM I M P 399
Plin. Detenerse, gastar el tiempo en honestos Immero, ás, ávi, átum, are. a. Cic. Mudar, va-
pensamientos.—In aliqud re. Quint. Detenerse, riar, trocar, cambiar. Me inunutarunt tibi. Cic. Me
pararse en alguna cosa. hicieron parecer mudado para contigo.
I MMOR5Ls, a, lun. Prop. Mordido. Imo. adv. V. Immo.
IMMORSUS, us. m. Vel. Pat. El mordisco ó bo- ImokcáTus, a, um. Virg. Inquieto, desasose-
cado. gado, que no puede ó no sabe estar en paz. II Lo
IMMORTÁLE. adv. Val. Flac. V. Immortaliter. que no está pacificado ó sosegado.
IMMORTÁLIS. m. f. lé. n. is. Cic. Inmortal, lo IMPACTIO, ónis. f. Sén. Choque, encuentro, coli-
que no muere ni puede morir. sion de un cuerpo con otro.
ImmoaTÁniziks, átis. Cic. Inmortalidad, per IMPACTOR, óris. in. Vilrv. El que choca ó da
petuidad, vida eterna. contra alguna cosa.
IMM ORTÁLiTER. adv. Cic. Inmortal, perpetua- IMPACTOS, a, um. part. de Impingo. Liv. Arro-
mente, para siempre. Immortaliter gaudeo. Cic. jado, tirado, dado contra otra cosa. Impactus
Me alegro sobre manera. sexo. Liv. Tíralo, dado contra una piedra.—In
ImmoaTaniarus. adv. Non. Por disposicion de servilem appellationem. Val. Máx. El que ha caido
los dioses. en un apodo servil.
IMMORTUUS, a, um. Cic. Muerto en. Estinto, .61PÁGES,gum. f, plur. Vitruv. El ensamblage 6
acabado. ensambladura, union de las tablas y maderos en
ImmóTus, a, um. Virg. Inmoble, estable, cons- la carpintería. II Cuadros en las puertas. II Fest.
tante, firme, o y e no se mueve. lramotus Tác. Clavos.
Dia sereno, sin vientos. Immoluni animo sedet. t iiMPALLEO, és, lli. ére. n. Estay. y
Virg. Tiene resuelto, determinado, ha formado IMPALLESCO, is, ni, scére. n. Ponerse pálido,
constante resolucion. descolorido, perder el color.
Immündo, is, gii, gitana, ire. n. Virg. Mugir, IMPALLYDUS, a, um. Esta y. Lo que no se pone
bramar. 1.1 Resonar. pálido, que no pierde el color.
IMMULGEO, es, si CtliIii, ere. a. Vira. Or- IMPALPEBRiTIO, ónis. J. Cel. Aur. inmovilidad
deñar. immulgens ubera Virg. El que de los párpados, que no se pueden cerrar, enfer-
mama. medad.
ImmuNDÁnInts. f lé. n. is. Tent. Lo q le no JMPANCRO, ás, are. n. Varr. Invadir. Y. In-
se puede limpiar. vado.
ImmuNna. adv. Jul. Obs. Con suciedad ó t ImaAs...als. m. f. né. n. is. Pizza. Sin paños,
sin ropa, desnudo.
ImainYrnim, m. Fi.ont. y IMPAR, áris. com. Cic. Impar, desigual. II Inca-
ImmumonrrEs, ei. f. Gel. inmundicia, suciedad. paz, inepto, insuficiente. Impar animo fortuna est,
Immtnarns, a, um. Cic. Inmundo, puerco, asque- Ov. La fortuna no corresponde al valor. Impar
roso. numero. Tác. Inferior en numero.
ImmeNIFIcus, a, um. Plaut. No liberal, aya- iltiPiltíTIO, ónis. f. Marc. Emp. Falta de pre-
rieato. vencion. de preparacion.
is, ivi, ítum, ire. a. Tac. V. Minio. IMPÁRÁTUS, a, um. Cic. Desprevenido, no pre-
ImmüNns. m. f. né. n. is. Clic. Inmune, libre, parado, no dispuesto.
exento, privilegiado. II 0v. Puro, inocente, sin ImnÁltErls, tis. com. Fest. Desobediente., que no
culpa. Non est iininunis eh-tus. Cic. La virtud no obedece.
es ociosa.—Militiá. Liv. Exento de la milicia.— IMPARENTIA Ó Imparientia, se. f. Gel. Desobe-
Belli. Virg. Libre de la guerra. diencia, falta de obediencia.
IMMONITAS, átis. Cic. Inmunidad, libertad, ImaÁltiLIS. m. f lé. n. is. Aur. Vía. F. Impar.
, xencion, privilegia, franquicia de algun cargo é iMPiRiliTAS, átis. f. Gel. Desigualdad, diversi-
-ar.posicion. dad, variedad. II Solecismo.
immuNrros, a, um. Liv. No fortalecido, no for- IMPÁRITER. adv. .Hor. Con desigualdad.
tificado, sin defensa, sin guarniciou. t ImnÁao, a.- s, ávi, átum, Are. a. Ter. Preparar,
IMMURMURO, ás, ávi, átate, are. n. Ov. Mur- prevenir.
murar, hacer, formar un murmullo sordo. I Pers. IMPATIOR, iris, iri. V. Impetior.
Hablar entre dientes. II Hablar al oido. IMPASCOR, éris, pastos sum, cci. dep. y pas.
iMNIUSCliLUS, i. Fest. V. Immissulas. Col. Apacentar, apacentarse, pastar en.
t Immusinus, um. Tent. El que no entienda ImnAssimars. in. f lé. n. is. Lact. Impasible
de música, que no es músico. incapaz de padecer.
ImmtrÁnints. m. f. lé. n. is. Cic. Inmutable, IMPAssimLi'rAs, átis. f S. Ger. Impasibilidad,
inmoble, perpetuo, estable, constante. II Plaut. imposibilidad de padecer.
Mudado, diverso. IMPASTUS, a, um. Virg. Ayuno, el que no ha co-
átis. f Cic. Inmutabilidad, mido.II Sil. Hambriento.
firmeza, constancia, estabilidad, perpetuidad. IMPÁTIBILIS. m. f lé. n. is. Cic. Intolerable, in-
lállhiCTABÍLÍTER. adv. Cic. Inmutable, cons- sufrible, inaguantable, lo que no se puede sufrir,
iente, perpetuamente. tolerar. I I Lact. Impasible.
Immtrrazio, ónis. f Cia. Mutacion, mudanza, IMPÁTIENS, tis. com. Pan. Impaciente, el que
mriacion. Hipálage, metonimia, figura de pala. no tiene aciencia, no puede sufrir. Impatiens
tiras./ I Quint. Solecismo, ir(r. Ov.Q ue ue no puede contener la ira.— Vetusta-
1MM ÚTiTOR, oris. Oros. El que muda, varía. tis. Plin. ue no puede durar, que no se puede
ImmúTÁzns, a, nra. pare. rle Immuto. Cic. Mu- guardar. Impatientissimus frigoris. Plin. Incapaz
dado, variado. lmrnutata meas. Sal. Entendimien- ole resistir el frio.
to, juicio trastornado, perturbado. Immutalum me IMPÁTIENTER. adv. Plin. men. Con impaciencia
vides. Ter. Me ve, me halla firme, constante, ia- impacientemente, con ansia, con pena, con gran
mutable. deseo.
scére. n. Quint. Callar, en - de
Immúzasa0, es, IMPÁTIENTU, 03. f. Plin. Impaciencia,, altaibi
mudecer. sufrimiento y paciencia. ('Insensibilidad, linp as -
lidad ImmtrrinkTus, a, urca Sal. Cortado. Cód. .
Teod. No cortado, entero. t ImaAvs:kerms. m. f lé. n. is. Fulg. Lo que no
t Intraúno, is, íre. n. Estac. Murmurar= refunfu- se puede fijar ó contener. II Que no cesa, que no
ñar sosiega.
400 IMP 1 31 i'
dar. Incesante- con mucho gasto y coste. II Con mucho cuidado
t IMpeUSÁLITIJTER. adv. Cel. deseo y diligencia.
mente. Impávidamente, con in- t IMpENsIsims. m. f. lé. n. is. Gel. Lo que no stl
ImEivIDE. adv. Liv. puede examinar o considerar suficientemente.
trepidez, con resolucion, sin temor ni pavor.
I Áviorns a, um, Liv. Impávido, intrépido, ImPENsus, us. 82.771. V. Impensa.

que no tiene temor ni pavor, que obra sin el ImPENsus, a, nm. sor, issimua. pare. de Innen-
IITTEccÁnitis. m. f le n. is. Gel. Impecable, do. Cic. Gastado. i l Liv. Grande, mucho, intenso
que no puede pecar, que no puede cometer ni vehemente. Impensissizace preces. Suet. Ruego s
,eaer en t'alta, que no peca. mui eficaces. Impensius ingrato homine niki! ese.
ImisvccA yrriA, f S. Ger. Impecabilidad, in- Plaza. No hai cosa mas cara que un hombre in-
capacidad, impotencia de pecar. grato, porqué son perdidos los beneficios que se le
IMPÉDANDUS, a, um. Col. Lo que se ha de ro- hacen.
ds-ar, apoyar. IMPÉRANS, tis. COM. Tá.C. Imperante, que manda
IMPEDATUs, um. pare. de Impedo. Rodrigado. o Im pera.
ImPibico, ás, ávi, áturn, áre. a. Amian. Atar, im p ÉRíTiVE. adv. Ulp. Con imperio.
enlazar con lazos, cabezones ó collares. ImPÉRi-rivus, a, nra. Macrob. Imperativo, le
ImPilmsets, tia. com. Ov. Impediente, lo que que manda ó impera eficazmente. II imperativo,
impide ó estorba. modo de maridar en los verbos.
IMPEDIMENTA, órum. n. plur. Cds. El equipage, , lmrERÁTOR, ¿mis. m. Suel. Emperador, príncipe,
nonvoi de un ejército. Impedimenta natztrce. Cic, cabeza del imperio]; Capitan general.
Defectos, imperfecciones naturales. 1MPERÁTÓRIE. adv. Trelz. Poi. A' modo de em-
ImritnimErrrum, n. Cic. Impedimento, obstá- perador, de general ó comandante.
culo, dificultad, embarazo, estorbo. /M p ERÁTÓRIUS, a, um. Cia. Imperatorio, impe-
IMPÉDIO, is, divi ó dii, ditum, ire. Cic. Im pe-
rial, lo perteneciente al emperador ó al imperio. 11
dir, estorbar, embarazar, poner obstáculos. II En- Lo que toca al general. Imperatoria nazis.
lazar, enredar, meter en embrollos ó enredos. La nave capitana.
Impediri religione.' Cds. Ser detenido por la reli- IMpÉRÁTRIX, ícis. Cic. Emperatriz, la nrim•r
gion, hacer, formar escróprilo. que manda.
IMpÉDiTIO, j: Cic. V. ImperlImentum. ImeEn..ÁTuet, n. Cés. Orden, precepto, en-
1511411)1M ás, ávi, átum, áre. free. de Impedio.
cargo.
Esta y . Impedir frecuentemente. ImPÉRÁTUS, a, Lun. parí. de Impero. Ci ,J. ?lau-
Imrilnirroz, dado, ordenado, encargado.
m. S. Av. El que impide, es-
torba. ImrÉE.:Crus, os. es. Arnian. Irnperatum.
IM p EaCEpTUs, a, uso. ior. Ov. No percibido, no
Iritril'oi-rus, a, um. ior, issImus. parí. de Tmpe-
dio. Cic. Impedido, embarazado, estorbado. Int- entendido.
perlita oratio. Quina. Oracion embrollada, confusa. Im p ERCITUs, mn. Sil. lia.l. No movido.
Impeditissima Minera. Cés. Caminos mui malos, IMPERCO, is, ere. - n. Y. Parco.
mui embarazados ó embarazosos. ImrEitcussus, a, um. Ov. No herido.
ImPÉno, ás, ávi, átum, áre. a. Col. Rodrigar ImpEttolTus, a, um. Virg. No perdido, escapado
las vides, sostenerlas, apoyarlas. de peligro.
ImMÉGI. pret. de Impingo. IMPERFECTE. adv. Gel. Imperfectamente, con
defecto é imperfeccion.
IMPELLO, is, püli, pulsan], lére. Cic. Impeler,
empujar. II Incitar, inducir, mover, encender. U In- IMPERFECTIO, Onis. f. S. Ag. Imperfeccion, de-
fecto.
ducir, echar fuera, espeler. lI Virg. Herir. U .ticro.
Interrumpir. IM p ERFECTUS, une tior. Viro. Imperfecto, nc
IMPENDENDUS, a, um. Virg. Lo que se ha de acabado, no perfeccio•ido.
emplear. IMPERFiDUS, a, um. Sil. Mei pérfido y des-
Im p ENDENS, tis. COM, Cíe. Lo que está encima,leal.
colgado, suspenso encima. I I Lo que amenaza, que IMPERFOSBUS, a, um. Ov. Lo que no ha sido tras-
está para ó cerca de suceder. Impendente pluvid. pasado ó penetrado.
Plia. Amenazando lluvia. t INIPERFUNDIES; ei. f. Lucil. Suciedad, por-
quería.
INIPENDEO, es, di, sum, dere. n. Civ. Estar pen-
diente, suspenso ó colgado encima. II Amenazar, IMPÉREÁBÍLi rER. adv. Cal. Imperiosamente,
estar para suceder. Impendent le mala. Ter. Te con autoridad, con imperio.
•arnenazan males. Impendet mons urbi. efe. El IMPÉRIÁLIS. ne lb. n. is. Víct. Imperial,
guonte domina á la ciudad. lo perteneciente al imperio ó al emperador.
ImpENma, ae.f. Lucy. V. Impensa. 1MPEMÁLTTER. adv. Dig. Segun la dignidad y
ImiazNoto. ido. Cic. Mucho, mui. lmpendio ma- cargo del emperador ó del imperio.
gis. Ter. Mucho mas.—Minus. Plaza. Mucho me- IMPERIÓSE. adv. Varr. Imperiosa, severamente,
nos. con ostentacion y dominio imperioso.
ImPENniósus, a, nm. Plaut. Gastador, que IMpERIÓSUS, a, um. Cic. Imperioso, el que manda
gasta mas de lo justo. ó domina con la autoridad de imperio, con .s.obrrbia
]MPENDIUM, u. n. Cíc. Gasto, expensas, coste. y soberanía.II Dominante, imperante. Imperiosas
Usura, interes, ganancia .11 Daño, pérdida. sui. Plin.—Sibi. flor. El que es señor de si mismo,
ImPENno, is, di, sum, dere. a. Cíc. Gastar, es- que domina sus pasiones.
ender, desembolsar. II Emplear, poner, aplicar. IYIPÉ.RITÁBUNDUS, a, um, y
Impendere curara. Col. Emplear el cuidado. IMPE.RITÁNS, thl. COM. Liv. Imperante, el. fine
lawEerbiíLus, a, um. En. Pendiente, colgado manda y domina.
encima. INIPERITE, tius, tisdíme. adv. Cic. 1g uorante ,
IMPÉNETRÁBILls. m. f lé. n. is. Liv. Impene- neciamente.
trable, lo que no se puede penetrar, donde no se ImPIR1TIA re. f. Fan. Impericia, ignorancia,
puede entrar, Inespugnable. Impenetrabilis trían- falta lelila
iiriTo ác
gencáivai,, d conocimient o , cdae. ele n lenr
r . a. f]
ditiis• Sén. Inflexible, inexorable. át um,
IltEhtitutÁLE, is. n. Fest, Lugar adonde no »e p e ro. pue.i
puede, no se permite entrar. IMPÉRITUS, a, um. Cic. Imperito, ignorante,
kISPEbrs,k, te. f. Cic. Espensa, gasto, coste. que carece de ciencia, de noticia, de conocimiento
ImPENsz, Rus, issIme. adv. Sud. Suntuosamente, en las artes y ciencias.
IMP I MP 40i
IMPÉRIUM, n. Cic. Imperio, dominacion, po- IMPETRATOS, óris. m. Cód. Teod. El que con-
ner, autoridad, mando, gobierno. Mandamiento, sigue, obtiene, alcanza por ruegos.
órden, precepto. ((Estado, dominio, jurisdiccion, IMPETRATUS, a, MIL part. de Impetro. Sol. Im-
república, reino. petrado, alcanzado > abtenido por ruegos. II Plaza.
11eneanutaa'rus, a, tina. Ov. Aquello sobre ó por Concluido, perfecto, llevado al cabo.
lo que no se jura en vano. IMPETRIO, is, ire. a. Cic. Verbo augural para
IMPERMISSUS, a, um. Hor. Ilícito, prohibido, no denotar cuando las aves admitían el agüero, y mos-
permitido. traban que se había conseguido lo que se pretendía.
lanneamirrus, a, um. Lucil. No mezclado, i[ Conseguir.
IMPERO, as, ávi, átum are. a. Cic. Imrerar, • IMPETRiTUM, n. Mdx. La accion de to-
mandar, ordenar, dar órden con autoridad. I Do- mar el agriero por las aves.
minar. Imperare animo. Liv. Dominar sus pasiones. IMPETRO, ás, áVi, átum, are. a. Ter. Perfec•
— Pecuniam. Cic. Imponer un tributo. — Agris. cionar, acabar, llevar al cabo. Impetrar, alcan-
Virg. Cultivar con mucho cuidado los campos. zar, conseguir, obtener por ruegos. Impetrare ve-
Imreaokroue, a, urn. SYn. Lo que no es per- niem ex pwnitentid. Plin. Alcanzar perdon por
petuo. las muestras de arrepentimiento.
'INirertsóNÁros. m. lé. n. is. Diom. Imper- IMPÉTULANS, ES. com. Marc. Cap. Mui desca-
sonal. Se dice del verbo que solo se usa en las ter- rado, desvergonzado, petulante.
ceras personas, t Im p ÉTuósE.adv. Impetuosamente, con ímpetu.
IMPERSONÁLITER. adv. Dig. Sin personas. Imeftr5sus, a, um. Plin. Impetuoso, violento,
Im p easóNíTiv us. Diom. Llaman así los gramáti- ardiente, furioso, arrebatado.
cos al modo infinitivo de los verbos, porqué carece IMPÉTUS, m. Cíc. I'mpetu, violencia, movi-
de per,vonas. miento furioso, impetuoso, impetuosidad. ((Movi-
ImreftsPecnus. adv. Aul. Gel. Mui impruden- miento, curso. jI Calor, fuerza, vehemencia, deseo
temente, con mucha imprudencia ó falta de pre- ardiente. Impetu uno epotare. Plia. Beber de un
caucion. trago.
ImPaaaricuus, a, um. Plin. men. Oscuro, lo que rmeaxus, a, um. Virg. No peinado, desgreñada,
no esta claro. desmelenado. Tác. Inculto, grosero.
IMPERTERRITUS, a, um. Virg. Intrépido, vale- IMPÍA, f Plin. Yerba mui parecida al roma-
roso, que no tiene miedo. Hno.
bireaTiels. in. lé. n. is. S. Ag. Sin partes, IMPÉ;IMENTITM, n. S. Cipr. y
que no se puede partir ni dividir. IMPIATIO, ónis. f Fest. Contaminacion, impie-
IMPERTIO, is, lvi, 'turra ire. a. Cic. y dad.
Imeeitrioa, iris, itus SUR, iri. dep. Cje. Dar IMPIATUS; a, um. Sén. trag. Contaminado, mal-
parte, hacer participante, comunicar. Lapertire vado, impío.
Jxtudeot alicui. Cje. Alabar á alguno. -- Salutein. IYIPICATUS, a, um. Col. Empegado. Part. de
ó aliquem salute. Ter. Saludar á. alguno. IMPÍCO, as, áVi, átum, á.re. a. Col. Empegar,
IMPERTI710, (Mis, f Arnob. El acto de comuni- pegar con pez, embrear, carenar.
car ó dar parte. IMPICTUS, a, una. Apul. Pintado con variedad.
IMPERTITUS, a, um. part. pas. de Impertior. Liv. Islam. adv. Cie. Impía, cruel, malvada, perver-
Dado, participado, comunicado. samente. j Sin religion.
t IMPERTURBABILIS. in. f lé. n. is. S. Ag. Inal- IMPIETAS, átis. Cic. Impiedad, irreligion, falta
terable, que no se puede perturbar, imperturbable. de respeto y veneracion contra Dios, la patria,
ImeeinuanÁlus, a, um. , Ov. No perturbado, no los padres y superiores. LI Maldad, pecado.
alterado. IMPÍGER, gra, grum. Cíc. Diligente, pronto, so-
IMPERVIUS, a, um. Ov. Impracticable, que no licito, activo, no perezoso.
se puede pasar. j Inaccesible, adonde no se puede IMPÍGRE. adv. Liv. Diligente, prontamente, con
llegar. actividad y diligencia.
IMPES, étis. (poét.) Lzicr. I'mpetu, violencia. INIPíGRITAS, atis. f Cic. y
Sezisa solo en el ablativo de singular. IMPi:GRITIA,Se.f Solicitud, prontitud, dililencia.
IMPESCO, scére. a. Fest. Llevar el ganado á hiriera, ium. n. plur. Plin. Especie de calzada
un pasto abundante. de fieltro, de luna no tejida, 82720' unida l incorpo-
IMPÉTE. adv. Fest. Violenta, impetuosamente. rada con agua caliente, lejía ó goma.
IMPÉTENS, tia. com. Vacar. El que acomete ó IMPINGENDUS, a, um. Cic. Lo que se ha de im.
ataca. peler ó empujar contra.
IMPÉTIBTLIS. m. f n. is. Apul. Vergonzoso, IMPISGO, is, pégi, pactara, pingére. a. Plaut.
torpe, lo que no se puede á no se debe pedir. Impeler, echar, arrojar, tirar contra. Impingers
Lo que se puede atacar ó acometer. Impetibilis navem. Quint. Estrellar el navío. — Compedes.
valetudo. Pan. EJermedad insufrible, incurable. Plaut. Poner á uno grillos.—in, magnam litem. Sén.
Iatelaídelóses, a, am. tilp. El que padece sal- Meter, empeñar á uno en un gran pleito. — Cul-
pullido ó empeines. para in aliquem. Sén. Echar la culpa á alguno.—
Imola:leo, bis. f. Cele. Empeine, salpullido, Pugnum in aliquem. Plaut. Dar á uno una puñada.
ardor de la sangre que ocasiona multitud de granos. IMPINGUATUS, a, um. Tert. Engruesado, lo qua
IMPUTO, is, ére. a. Luc. Asaltar, acometer con se ha puesto grueso, craso, encrasado.
violencia. Non iinpetam layad. adjg. Al buen ca- Líalo, as, ávi, atarle, are. a. Plaut. Contaminar,
llar llaman Sancho. ref. manchar con impiedad. Impiare se ergs Deos.
IMPÉTRiBiLIS. ni, f. lé. n. is. Liv. Asequible, Plaut. Cometer impiedades centra los dioses.
lo que se puede impetrar, alcanzar, obtener, con- meItméedi.TE, en lugar de Impetum facite. Fest. ACCh
seguir. Plaut. El que consigue fácilmente. II El
que consigue todo lo que quiere. Dies impetra- 'minus, a, una. Cic. Impío, malvado, perverso.
bais. Plaut. Dia en que se consigue lo que se in- sin piedad ni religion. II Fiero, inhum ano, cruel..
tenta, favorable para pedir y obtener gracias. Impakckeiets, m. f lé. n. is. Cie. Implacable
IMPETRASCO, is, ere. ant. Plaut. V. Impetro. cinzeozabblie que no se puede templar aplacar, irre-
IMPETRÁTIO, ¿mis. Cic. lmpetracion, conse- e:
LIPLÁCÁBÍLITAS, átis. f Obstinacion,
cu eion de alguna gracia por ruegos. •

IMPETRÁTIVUS, a, um. Se ' rv. Lo perteneciente ánimo obstinado, que no se ablanda 6


al agüero favorable, y conforme á los deseos. aplaca. 96
96
IMP IMP
402
ius. adv. •Tác. Implacable- -I- latratNirEarnus, um. Apul. El que no se ha
mente, con ira 6 enojo implacable. _ de arrepentir.
IMPCZNITENS , 1s. cona. Bibl. impenitente, obsti-
latanítcÁxus, a, um. Op. No aplacado, no sose-
tisfecho. nado en la culpa, falto de penitencia.
gado, no contento, no ea laircEtaitzernA, w. f. Impenitencia, obetinaciran
laarmiciens' a, am. Hor. Implacable, inhumano,
en la culpa.
fiero, cruel, obstinado. IMPLENiTUS,O,Mn. Gel. V. Imputaitus.
I mr,L Áco, ás, are, a. Sid. Aprisionar entre
IMPOLITE. adv. Cío. Sin adorno, sin cultura,
redes.
iateLaeans, e, una. Aun Vid. No llano. tosca, groseramente.
IMPLECTO, le, ere. a. Apul. Trabar, enredar. IMPOLITIA, re. f Gel. Grosería, falta de cultura.
Crocodilo hirudines dentibus implectuntur. Apul. I Descuido.
Al crocodilo se le enredan machas sanguijuelas en IN/mía/Tus, a, um. Cie. Tosco, grosera, inculto.
los dientes. II No acabado, no perfecto.
IMPLEO, 18, plévi, pletum,plere. a. Cic. Llenar, InaroantiTus, a, um. Tríe. Impoluto, limpio,
ocupar, henchir el vaero. Implere annaun sc.ragesi- libre de mancha.
mion. Pila. Cainplir sesenta años,—Cursa, IMPÓMENTA, órum. n. plan Fest. Los postres de
vit.e. Tic. Morir, acabar el curso de la la comida.
vida.— Se. Cetas. Llenarse, hartarse. I Cargarse.— Im póso, is, p5sui. Ositarn ere. Cic. Impo-
Dolorem. Tác. Desfogar, desahogar el sentimiento. ner, cargar, poner encima. j Poner, colocar, esta-
—Promissum. Plin. Cumplir la promesa.—Partes blecer. I Engatiar. Ltwonere exercitum. Cic. Em-
o cii. Cic. Satisfacer las partes de la obligacion. barcar el ejército.—Ircesidium oppido. Liv. In-
—Consilium. Tác. Poner en ejecucion el designio. troducir guarnicion en una plaza,— Tributzon in
ImmÉrus, a, um. paet, de hípico. J1181211. Lle- capita. Cds. Imponer un tributo por cabezas.—
no. Alicui. Cic. Engañará alguno.
Iatenzvaro, ¿mis. f Marc. Cap. y Im p oRcÁno, ónis. f. Ce/. La accion de hacer
INITLExus, os. m. Plin. El acto y efecto de en- surcos en una tierra, de ararla.
roscar, enredar, revolver, rodear. braortcárus, 11111. part. de Imporco. Coi.

Im pLExus, a urn. pare. .


Implecto, Trirg En- Arado á surcos ó cubierto con el arado.
vuelto, enredado, rodeado. Imeonciloa, óris. ni. Fest. Labrador 6 traba-
ImaaTcámaarruat, n. S. Ag. V. Implicatio. jador que hace mimos arando, ó cubre la simiente
IarrnickTe. adv. Fírm. De un modo embrollado. con el arado.
Iaarmicírlo, ónis. f Cic. La accion de doblar, IMPORCO, ás, avi, atm, áre. a. Col. Hacer sur-
enroscan I¡ Embrollo, confusion. cos arando la tiznad ¡ Cubrir la simiente con el
IatamickTou, "Mis. m. Pirra. Embrollador, el que arado.
enreda, embrolla, confunde. IMPORTÁBiLIS. m. I lé. n. nrl. Lo que no
IatanVeÁ.TtatA, Fe. f. Sidon. implicado. se ruede llevar 6 trasportar.
IMPLICÁTUS, nua. part. de Implico. Cees. Im- ÍMPGRTANDUS, a, um. Varo. Lo que se ha de
plicado, enredado, entrelazado. IjEmbarazado, trasportar 6 acarrear.
embrollado. Imeoaerkrintis, a, una. Hirc. Lo que se traspor-
1am/cisma, éris, sci. tlep. Plaut. Estar em- ta, lo que es de acarreo.
barazado, confuso, embrollado. TÁTus, a, Han. Cers. Candi-leido, traspor-
lainon
hal-tic/TE. adv. Cic. De una manera embrollada, tado, acarreado. Par/. de
oscura, embarazada.) Implícitamente. IMPORTO, ás, áVi, ere. a. Cés. Acarrear;
"minio/ro, as, uva, atum, are. a. frec. de Im- conducir, trasportar, introducir. linnoetare facture
plico. Plin. alicui. Fed. Acarrear, ocasionar llanto It alguno.
ImmicY'rültus, tun. Ov. Lo que ha de envol- IMPORTUNE. ius, isaime. adv. Cio. Importuna-
ver, rodear ó enreae.ar. mente, fuera de tiempo, del cascó propósito.
IMPLieiTUS, a, um. Liv. Embarazado, enredado, lateonzüNYTAs, átia. f. Ter. Importunidad, im-
embrollado. Implicitus in morbum. Liv. Enfermo pertinencia, dicho 6 hecho sin propósito, fuera del
de peligro, el que ha caido en una grave enfer- caso. i¡ Atrevimiento, audacia, petulancia, inso-
medad.—Litibus. flor. Metido en pleitos. Par t. de lencia.
Imp lico, as, ávi 6 coi, atum ó citara, are. a. IMP0RTUNUS, a, um. Cic. Importuno, imperti-
Vieg, Enredar, enroscar, envolver, rodear, como nente, incómodo, intempestivo, fastidioso, enfado-
la yedra al debal. j, Embrollar, embarazar, enredar, so, molesto, indiscreto. Fiero, cruel, inhumano.
confundir. Implicare dextras. 7'ác. Darse la mano. Locas imporlunu • . Sal. Lugar, sitio áspero, fra-
V. Inaplicable, goso, Importunissimus hostia. Cje. Enemigo mai
Iatat.On.k â fets. m. f. lé. n. is. Val. Flac. Lo que cruel.
ce debe 6 puede implorar. IinrouTuósus, a, um. Sal. Que no tiene puertos
IMPLORANDUS, a, una. Cie. Lo que se debe ó ha ó abrigos para las naves.
de implorar. ntis. com. Plaza. El que no posee, nc es
IMPLOILANS, tia. com. Cie. El que implora. dueño. limos aními 6 sui. Plaut. Hombre fuera de
IMPLÓRÁTIO, ónis. Implorador, ruego en- sí, que uo está e-n si, no es dueño de sí.
carecido con que se pide favor 6 patrocinio. Imaosixto. onis. Plin. Imposicion, el acto da
IMPLÓRÁTUS, a, una. Just. Implorado. Pare. de imponer,, cargar ó aplicar.
IMPLORO, ávi, átum, are, a. Cic. Implorar, IMPOSITiTIUS, a, Mil. Vare. y
pedir favor con gemidos, ruegos y lágrimas. latriasil ▪vus, a, that. Varr. Impuesto, lo C1140
/MPLUM110, itVi, aluna, are. a. Vitruv. Soldar, impone.
emplomar, IMPOSITOR, m. Van.. El que pone asombra
bIPLÚMIO. mé. a. ie. Hor. Impinme, lo que a una cosa.
rsta sin plumas. I I Plin. Sin pelo. IMPOSiTÚRA, Sa. f. Non. y
IMPLIDO, is, plui, Fil.-Aman &e. impers. Col. Llo- Im p ósiTus, os. m. Plin. Impositio.
ver dentro la sobre. IrarúsITus, a, um. parí. de Impon°. Cie. In?-
Iagmüv"&, ve. f. Varr. Vestido de que usaban los puesto, sobrepuesto. paeato enc ima o sobre'
ms.-rificadores para defenderse de la lluvia. Immassinius, m. f lé. n. is. (clui7a. Lo impo-
Ltemtivikrus, a, urn. Vara-. Lo que es de color se puede
no hacer, que no puede ser
oscuro como curtido. (I Cuadrado, de cuatro lados. z
IMft; VlUad ü, n. Vitr. Palio de la casa. IMPOSSiBiL1Td8, atis, f. Apul. ¡
I M P IM P 403
Repugnancia ó impotencia en el ser ó en el obrar. Immtóno, ás, ávi, átum, áre. a, Cie. Iinprobar,
IMPOSTOR, aria. m. Ulp. Impostor, engañador. reprobar, desaprobar, desechar, condenar.
IMPOSTURA, va. f. Impostura, Immonao, as, ami; átum, are. a. Plata. V.•
engaño, falacia, calumnia. probro.
IXPOSUI. pret. de Impono. IMPRIMÜLUS, a, um. Juv. Dim. de •
IMPÓTENS, tis. tior, tisSimus. Cíc. Impotente, IMPRÓBUS, a, um. Cíc. I'mproba, malo, malvado,
débil, flaco. 1 El que no es señor de si, incapaz vicioso. II Defectuoso, corrompida, inútil, que no
de moderar S us pasiones, que no se puede conte- vale nada. n Vira. Cruel, violento. ll Audaz, des-
ner. Impotens postulatunt. Liv. Pretension despro- carado. Astuto, fraudulento. II Demasiado,
porcionada.—Injuria. Id. Injuria insolente.—/rae. inmoderado, escesivo. Improbas ad aliquid. Ter.
Id. Que no puede contener su ira. Inepto, inútil para alguna cosa. — Labor omria
INIPÓTENTER, tius, tissinae. adv. Hirc. Con in- vincit. Virg. El trabajo continuo, porfiado todo lo
solencia, con demasía, sin moderacion ni tem- vence.—Amor. Virg. Amor funesto, triste.—Panis.
planza, insolentemente. Muro. Mal pan. 'Lemas improba. Ov. Invierno
IMPOTENTIA, se. f Ter. Impotencia, debilidad, crudo. — Quint. Semblante descarado. —
flaqueza, falta de potencia. IJ Insolencia. Ventris rabies. Virg. Hambre insaciable. —For-
IMPILENIÉDI'FATO. adv. Pluut. Inconsiderada- tuna. Virg. Fortuna, destino cruel. Improlve divi-
mente, sin rellenan. tice. Hor. Riquezas mal adquiridas ó que hacen
IMPILEPÉDtiTO. adv. Ama, Sin impedimento, sin al hombre male. Imnprobum os. Suet. Mala lengua,
estorbo. maldiciente. — Testamentum. Cío. Testamento de-
- niTua, a, um. Andan. No impedida,
Iminter.e É fectuoso, en que no están observadas las formali-
no estorbado. dades necesarias.
IMPR.EPOTIATUS; a, um. Tent. Incircunciso, no IMP RÓCÉRUS, a, um. Gel. Bajo, de pequeña
circuncidado. estatura.
IMPRXSCIENTIA, . f. Tent. Falta de prescien- Imanocaaaniais. 772. f lé. n. is. Apul. Lo que
cia, de conocimiento anticipado de lo futuro. no se puede criar ó producir.
laraivaeavriaaum. adv. Nep. Al presente, por latailoaassus, a, um. Suet. Que no ,ha profe-
el presente, en el tiempo presente, ahoea. sado ó declarado su condicion ó estado.
t IMPR2ESTABiLIS. j. !é. n. is. Firma. Lo que I MPRÓLES, is. coma. y
no da nada de sí, que no sirve de nada. Duniends. f lé. 72. is, ó
IMPRANSUS, a, um. lIor. El que no ha comido, lairtaeus, a, um. Fest. El que no tiene hijos,
Imeaficand, anis. j: Scfn. imprecacion, inaldi- y pon esto no estaba. aun empadronado entre los
cion,execracion, espreaion- de peticion a ó de deseo ciudadanos romanos.
de que venga algun mal. Imraémiscuas, a, um. Gel. No mezclado, no
ImeltÉcoa, aria, átus aun, ári. dep. Virg. Mal- promiscuo. Lo que no es comun. Sincero, puro.
decir, decir imprecaciones ó etecraciones, desear IMPROMPTUS, a,um. Liv. Lento, que no es pronto.
mal á. II Apul. Regar por. IMprecari climas Imp•omplus linguti. Liv. Balbuciente, no suelto,
Plan. Maldecir á alguno.—&rmone salutemn. no espedito de lengua.
Apul. Saludar á alguno deseándole felicidad. IMPROPE. adv. Tert. V. Prope.
IMPRENSIBILIS. ni. f. lé. n. is. Gel. Y, Incom- IMPROPÉRANTER. adv. Aus. Con despacio, poco
preliensibilis. á poco.
ImalidaÉrtaTus, a, uni. Virg. No apresurado; no
j'IMPRECAS:, bis. adv. Tent. Eficaz, exacta, cui-
precipitado, hecho con sosiego.
dadosamente. Imant&Éttivar, ii. a. Quint. Improperio, injuria
Imeaasaio, anis. f. Cic. Impresion, la accion de obra ó palabra que se hace á otro.
de imprimirá impresionar. I lAsalto, atailue, choque, Impaóratto, ás, ávi, abur' , áre. a. Plaza. Im-
carga. Impressio vacune Cic Articulacion de tas properar, reprender, afrentar á alguno dándole en
voces. Impressionem lacere in hostes. Liv. Aco- rostro con algun mal hecho,IiPlin.Entnar apresura-
meter, dar sobre los enemigos. damente.
lateitassus, us. Prud. V. Impressio. IMPROPÉRUS, a, um.Sil.Tardo, lento, despacioso,
IMI'RESSUS, a, uta. pare. de Imprimo. Cu. Ira- no apresurado.
preso,escul pido. lío• sulcus allius. Cic. Surco IMPROPRIE, adv. Flia. Impropiamente, con im-
profundizado. — Signas eruten. ring. Taza labra- propiedad.
da, cincelada. IMPROPRIÉTAS, átis. f. Gel. y
IMPRIMIS. adv. Cíc. En primer lugar, lo primero, IMPROPRIUM, n. Quimil. Impropiedad, falta de
principal, primeramente, sobre todo. propiedad, vicio de la oracion.
preasi, presaum, mere. a. Cic. Im- IMPROPRIUS, a, um. l'Un. Impropio, lo que no
primir. sellar, grabar, marcar. Imprimere signum es propio ni conveniente.
pecori. Virg. Marcar el ganado, ponerle la marca. ImindaudNiTus, a, um. Arman. No defendido.
—Notionemn animo ó in animo. Cic. Imprimir, fijar IMPROSPECTE. adv. Terl. Incauta, imprudente-
una nocion en el ánimo. mente.
IMPROI3ÁBTLIS. ni. j: n. is, Cic. Improbable, lo ImaaosaacTus, a, um. No visto, no considerado.
que no se puede probar. Imatioarait, a, um. Tác. Infeliz, lo que sale mal,
IMPRÓBíilLÍTER. adv. Sid. Improbablemente, que no tiene próspero suceso.
sin fundamento ni probabilidad. buntosaÉRÉ. adv. Col. Con mal suceso, ipfeliz-
IMPROB,CTIO, anis. f. G.c. Desaprobazion, el mente.
acto de desaprobar. ImaltóTac-rty na a, am. Gel. No cubierto, no pro -
INIPROBiTOR, aria. m. Apul. El que desaprueba, telido, indefenso.
reprueba. IMPROVIDE. adv. Liv. Imprudentemente, sin re-
. I ISIPRÓBÁTUS, a, um. par/. de ímprobo. Cic. Des- llenan, sin prudencia.
aprobado, reprobado. MPROViDENTIA, te. f. Tert. Imprudenci a, falta
IMPROI3E ., las, hissime. adv. Cíc. Malamente, de prudencia y reflexion-
maliciosa, malvadamente. IMPRÓVIDUS, a, um. Cic. Impróvido, despreve-
Impadnixas, átis. f. Cic. Improbidad, maldad, nido, incauto, inconsiderado, falto de prevencion
perversidad, pravedad.II Audacia, temeridad, im- y prudencia. 11P/in. Imprevisto, la que. RO Se ha
prudencia. IIPlin. Insaciabilidad, ansia. previsto.
IMPRÓBÍTER, adv. Petron. V. Improbe. IMPROVISE. adó. Terit5
I DI P INA
404
abs. Cic. De improviso, ImPtvira. adv. Cic. V. Impune.
htnaóvlso. adv. ablat.repente,
E inopinadamente, sin IMPÚNITUS, a, um. Cic. linpunido, no castigado.
i mprov
p revs
i
iion
improviso._
samen te,
ni
d
de
veucion.
pre Ex Improviso. Cic. De t ImPúNo, onus. m. Lucir. V. Impudeus.
t IMPÚRÁTUS, a, urn. Tara Lo que se ha hecho
Ist raovisu s, a, um. Cje. Improviso, inopinado, impuro, deshonesto.
imprevisto, repentino, lo que no se ha prevenido ImatirtE, iras, issime. adv. Cic. Con i mpureza y
deshonestidad.
ó previsto. Lareananiais. m. f. lé. n. is. 4ta. Inescusa-
1MPRUDENS. tis. tior, tissimus. com. Cic. Igno-
rante, el que no sabe, no tiene nOticia ó conoci- ble, lo que no se puede escusar ó disculpar.
miento. 11 Imprudente, falto de prudencia, de re- IMPURITAS, átis. f. Cje. y
flexion, de consideracion. Imprudentem opprinzere. IMPÜRTTIA, ffl. f. Plaut. Impureza, deshonesti-
Tert. Coger á uno de sorpresa, de sobresalto, des- dad. 11 Porquería, suciedad.
prevenido. Imprudezzs maris. Liv. El que no tiene !N'I) RO, ás, ávi, átum, are. a. Se'iu. Hacer im-
práctica ó conocimiento del mar. Imprudente irlo puro, sucio, puerco.
est. Cje. Se hizo sin saberlo él. IMPúRUS, nra. Cíc. Impuro, deshonesto. ¡¡ Sa-
factura
IMPRÜDENTER, tina. adv. Cic. Ignorantemente, cio puerco, inmundo. H Malvado, malo.
sin noticia, por ignorancia, por equivocacion. 11Im- ImatíTÁrio,
' únis i D,:g. Partida de una cuenta.
prudente, temerariamente, sin prudencia, sin re- -1- Lartnraerivus, a, tau. Tert. Lo que puede ser
fiezion. imputado ó atribuido á otro.
IMPRUDENTIA, se. f Cic. Ignorancia, error, des- IMp UTÁTOR, m. El que pone en cuenta,
cuido. 11Imprudencia, inconsid eracion, inadverten- el que quiere que se le tome en cuenta.
cia, falta de refiexion. ImPtiTÁTus, a, um. Pila. Lo que no está cortado
IMPÜSES is, é Impúber, éris. com. Cic. y ó podado. 11 Fest. Lo que no está. limpio. L'art. de
IstribaresnaNs„ tis. com. Pan. ó IMPUTO, ás, ávi, &tuna, áre. u. Quint. Imputar,
IMPtiBIS. in. f bé. n. Cje. El que aun no tiene atribuir (por lo coman falsamente ). 11 Col. Poner,
barba, el que no ha llegado á. la edad de la puber- meter en cuenta, poner la cuenta.11Feclr. Ostentar,
tad. 11 Ce's. Celibato, soltero. dar en rostro, poner por delante como beneficio.
IMPÜDENS, tía. com. comp. tior. sup. tissimus. IMPUTRESCO, is, trui, scére. n. Col. Podrirse por
sic. Descarado, desvergonzado, petulante, atre- dentro.
vido. I'MPUTRIBILIS. 772. f. lé, n. is. S. Ger. Incovrup-
ImPtlasrrart, tius, tissaine. adv. Cic. Descara- tibie, lo que no se pudre ni corrompe.
damente, sin vergüenza, con petulancia y descaro. IMPUTItiliLiTER. adv. S. Ag. Incorruptible-
IMPÜDENTIA, Ie. f. Cia. Descaro, desvergüenza, mente.
petulancia, atrevimiento. IMÚLUS, am. Calul. Dim. de
IMPÜDENTIUSCI.1LUS, a, una. dias. Cic. Un poco Isws, a, inn. Sic. I'nfinio, bajo, profundo. Ad
desvergonzado ó descarado. inzzara. flor. Al fin, al cabo, final, últimamente.
IstatalciTus, a, um. Fest. Aquel á quien se ha Imus mensis. Ov. El mes último del ano. Ad j'izan:
hecho deshonesto. DICITU111. Fedr. Al pié, á la raiz de la encina. Voz
IMPtiDICE. adv. Sil. Itál. Impúdicamente, con ima. flor. Voz baja, Liza auris, .Plin. El cabo de
deshonestidad, descaro, desvergüenza. la oreja.
IMPÜDÍCÍTIA, ce. f. "cut. Impudicicia, deshones-
tidad, descaro, desvergüenza. IN
imnfinanus, a, una. Caz. impúdico, deshonesto,
impuro, lascivo. IN. prep. de acus, cuando está entre palabras que
IMPUGNÁTIO, ónis. f. Cie. Ataque, asalto, cerco. significan movimiento ; y de ablativo, cuando signifi-
IMPUGNÁTOR, Óris. Liv. El que ataca, asalta, can quietud. En, dentro de, á, hacia, contrae/a tezn-
acomete s cerca. pore. Ter. Aaiempo, á punto, á propósito. In prw-
IMPUGNÁTÜS, a, um. Plin. Atacado, asaltado. 11 seas. Lie, In prcesenti, Cic. In p:-cesczzlizi. Ter. Al
Vencido. 11 Gel. Lo que no se ha atacado ó asaltado, presente, ahora. la illizcs respectuni. Sén.Por su res-
Part. de peto. In horas. llar. A' cada hora, it todas horas. In
IMPUGNO, as, ávi, átum, are. a. Cés. Atacar, triduo. Plin. In perendinum. Plaza. Isi paucis die-
asaltar, acometer, cercar. 11 flor. Impugnar, con- bus.Ter. Dentro de tres dias, despues de mañana
tradecir, oponerse á otro con palabras ú obras. pasado mañana, algunos dias despues, de allí á
'mann'. pret. de Inapello. algunos dias. In te fiet7 quod in alio feceris. Gel.
Im p ensa), Cic. Impulsion, la accion de Se hará contigo como tu hayas hecho con los otros.
impeler. 11Impulso, pasion, incitamento, incentivo, In improbos popzclum inflammare. Cíc. Animar al
estimulo. pueblo contra los malos. In clics. Clic. De, cada
Isinunsoa, óris. in. Cic. El que impele, incita, dia, de dia en dia. In pedes nasci. Plin. Nacer
escita. con los piés delante. In propatulo ¿editan. Lic. De-
Iluminan% us. Cic. Impulso, choque. 11 instiga- lante de la casa, en medio de la calle. In milites
cion, consejo, exhortacion. 11 Ianpettnestanaulo. u lin- liberalis. Cic. Liberal para con los soldados. In
p lsusuo. Cic. De su propio motivo. — Tuo. Cie. lucen& bibere. Marc. Beber hasta la mañana. In
A' persuasion tuya. ecence teznpus studere, Plin. men. Estudiar hasta
IMPULSUS, a, una. part. de Impello.Chs. Impelido, la hora de la cena. In totum corpus sanguis dis-
sacudido. 11 Herido, batido. 11 Estimulado, conmo- tribuitur. Cic. La sangre se reparte por todo el
vido. cuerpo. In Sy•iani decretee legiones. Cic. Legiones
Istnunvaaans, a, um. Gel. Sin polvo, esto es, destinadas á, para la Siria. la sententiam ulicujus.
sin trabajo. Impulverea, incruentaque victoria. Gel.
Cure. Segun el parecer de alguno. In potestatem
Victoria sin trabajo y sin sangre. luan/ redigere. Cie. Poner bajo su potestad, reducir
IMPUNE, iras, islam. adv. Cic. Impunemente, sin a su obediencia. In armis esse. Lic. Estar en o
castigo, sin venganza, sin peligro 6 daño, con segu- sobre las armas. In eo eral ut oppido polir etur
ridad. Impunius Cic. Mordaz, maldiciente Estaba ya para apoderarse de la ciu d a d. In I -Nep.
con mas libertad. aliquamnc real dicere. Cic. Hablar sobre un asunto.
IsaPÜNts. m. f. né. ti. is. Tác. Impune, sin cas- kit posterum. Cic. Despues, en adelante.
tig o, libre de él. 1NA, a3. Fest. Fibra, raiz, vena sutil.
Im p úsiTss,' átis. f Cje. Impunidad, licencia ., li-
INABRUPTUS, a, um. Estac. Lo que no está roto
bertad, seguridad, falta de castigo. 6 lo que no se puede romper.
1NA INA 401
INA.31SóLÚTUS, a, nm. Apta. Imperfecto, no aca- ne IrsNeA Lfri
G 0E is, scére. R. Cds. Enfriarse, Po-
bado.
INACCENSUS, a, AM. Raíl. Lo que no está en- INÁLthaTus, a, um. Escrib. Puro, incorrupto,
cendido. no mezclado, no alterado.
INAccEssIoInts. m. lé. is. Tert. INALPÍ NI, órum. m. plur. Plin.
INACCESSUS, um. Virg. Inaccesible, adonde INALPINUS, a, um. Suet. Lo que pertenece á los
no se puede llegar ó acercar. habitadores 'de los Alpes.
INACCRESCO, is, scére. n. Tent. V. Cresco. INALTÁTUS, a, um, part. de Inalto. Apul. Pues-
INACCUSATUS, a, urn. Tert. No acusado. to en alto.
Lo -ÉkeEseo, is, cui, scére. n. Plin. Acedarse, avi- INAtTihto, ás, ávi, &tuna, are. a. Ter!. Alterar,
nagrarse. corromper.
INÁCIIIDES, m. 0o. Hijo ó nieto de INALTO, ás, ávi, átum, are. a. Paul. Levantar,
I'naco. ensalzar, exaltar, elevar.
INÁcHis, Idos ó Idis. f. Ov. /o ó I'sis, hija de INÁMÁBYLIS. ni. lé. n. is. Plin. No amable)
desagradable. n l'ira. Aborrecido, odioso.
INÁenins, um. Virg. Lo perteneciente á I'naco INAMÁRESCO, is, scére. Dor. Ponerse amargo.
o á los griegos naturales de A`rgos. I NÁMÁTUS, a, um. Sil. No amado, aborrecido.
INÁcHus, m. I'naco, primer rei de los ar- IsmunInósus, a, urn. Ov. El que no tiene am-
givos. 1 Rio del Peloponeso, que baña la ciudad de bicion á donde no la bai.
A'roo..i, y tomo el nombre de su primer reí INANtniimÁTio, (mis. f. Cic. El paseo, la accion
INÁcrius, um. Estac. Lo perteneciente a los de pasearse. II El lugar del paseo.
argivos ó á losgriegos.
INANinüno, ás, avi, átum, are. n. Cie. Pasearse.
INACRESCO. V. Inaccresco. t
INACTUOSUS, a, um. S. Ag. Desidioso, pare- ble, lo que no se puede perder.
m. f lé. is. S. Ag. Inamisi-
2080. INÁMIENUS, a. um. Ov. No ameno, triste, desa-
INADIBILIS, m. lé. n. is. Sid. V. Iaaccessus. gradable.
INADÜLÁBILIS. m. f. lé. n. is. Gel, El que no INANE, is. Loen. El vacío. II La nada.
está sujeto á la adulacion. INTÁNÉFAcTus, a, um. Ulp. Lo que se ha hecho
INÁnosTus, a, um. 0o. No quemado. nulo, no válido.
IN.MD;FICATIO, Onis. j: Maui.. La accíon de edi- INÁNESCO, is, scére. n. Am. Desvanecerse, di-
ficar en ó sobre. siparse.
INi£DIFiCATUS, a, mil. Cic. Edificado, construido, INANIME, árum. f. plur. Pica!. Frioleras, sim-
fabricado en. Ineedificaliz porta, . Liv. Puertas plezas.
mitradas. In tedificata sacella. Cic. Capillas demo- INÁNILÓQUUS, a, um. Plaut. El que habla sim-
lidas, arruinadas. T'art. de plezas, tonterías, frioleras.
INuEDIFIno, ás, ávi, átum, ame. a. Cés. Edificar, INÁN/tszÁms, m. f. lé. 11. is. Apul. y
construir, fabricar en. Demolar, arruinar, de- INÁNIMANS, /iS. COM. y
rribar. INÁNYMÁTCS, a, um. Cic. Inanimado, inánime lo
IN.EouÁnizos. m. n. is. Cic. Desigual, lo que no tiene alma.
que no se puede igualar 6 allanar. INÁNTMENTUM, Plaut. Inanicion, vacuidad,
IN/EQUÁBILTTAS, átis. f Arnob. Desigualdad. vacío.
INXQUÁBILiTER. acto. Varr. Desigualmente, con loTitNiStis. f n. is. Apul. y
desigualdad, con desórden. INÁNlmns, a, um. Cia. V. Inanimatas.
INi£Quínis. ni. f. lé. n. is. ior, issimus. Sud. is, ivi, itum,ire. a. Plin. Vaciar, deso-
Desigual, desproporcionado, desemejante. Lite- cupar.
qualis tensor. flor. Barbero que corta el pelo á re- 1NÁms. nz. f is. ior, issTraus. Cic. Inane,
pelones, á cruces, ó que afeita malmon desigualdad. vacío, desocupado.Jl Vano, frívolo. II Vano, orgu-
IN,EQUALiTAS, átis. f. Col. Desigualdad, dese- lloso, soberbioll Futii, liviano, ligero. Inane cor-
mejanza, disparidad,despr000rcion. pus. Cíe. Cuerpo muerto, cadáver. lnanis vultus.
lxmmoi,nimon.. adv. Liv. Con desigualdad, dese- Sén. El rostro de hombre ciego, sin ojos.—Leo.
mejanza. Estac. Piel de leon.—Causa. Virg. Razon, escasa
I ooroeuíTus, a, non Tib. Igualado. T'art. de frívola. „Tiranía titirite. Tac. Rumores vanos. Per
IN ,.QUO, avi, atum, are. a. Cés. Igualar, inane. Virg. Por el aire. Inaniuin Mafia consilia.
allanar. adag. El hijo de la cabra siempre ha de ser ca-
ls.ossTImÁnTriis. m. f. le. n. is. Cic. Desprecia- brito. ref.
ble, de ningun precio. estimacion ni valor. II Inesti- INÁNITAS, átis, f. Cic. Inanicion, vacuidad, va-
mable, esceiente, mui apreciable, que escede todo cío. 11 Quia!. Concavidad. il Vanidad.
aprecio y estimacion. INÁNITER. adv. liar. Con ficciones vanas, con te-
IooEsTimorus, a, um. Ulp. No estimado, no mores supuestos. II Ov. En vano, inútilmente.
apreciado. INKNiTus, a, una. part. de Inanio. Lucr. Vacío,
IsmEsTuo, ás, ávi, átum, are. n. Hor. Encen- evacuado, inane.
derse, inflamarse, acalorarse, conmoverse grave- INANTE. adv. V. Ante.
mente. INÁPERTUS, a. um. Sil. Itál. No abierto, no es-
INAFFECTÁTUS, a, um. Plin. men. Inafectado, puesto, no manifiesto. Inapertus fraudi. Sil. Na
no afectado, sencillo, natural. espuesto á dejarse engañar.
INNAGGÉRA113S, a, urn. Síd. Amontonado, acu- ImArevÁRÁTio, Unís. f. A' Her. Descuido, negli-
mulado en algun lugar. gencia, falta de preparacion.
INÁcizÁnims. ni. f. lé. is. Sén. Lo que no se INAPPRÉHENSIBILIS. m. f. lé. R. is. Tert. In-
puede agitar ó mover. comprehensible, lo que no se puede comprender.
IN -.-• i.G1r,vrus, a, um. Sén. No agitado, no movido as, are. a. Gel. .Aur. Encharcar en
6 alterado. agua, enaguazar, llenar de agua,
INALBLO, és, ere. n. Apul. y INÁQUÓSUS, a, um. Tert. Ando, seco, sin agua.
INALDESCO, scére. n. Emblanquecerse, tNi vÁandÁ012 ti S a,am.
ti Virg, No arado, inculto, ao
ponerse, volverse blanco. cul
INALBO, ás, ávi, átion, are. a. Apul. Blanquear, INaactiLum n. Fest. Vaca de granado encor-
dar de Manco. vada, que llevaba ' en la cabeza la sacrificadora.
INtánEsco, ís, scére. n, Céls. Crecer juntamente, INARDEO, es, ere. Ti. Cic.
406 INA I NC
n. Virg. Arder, cocea- IrausPIcíxo. adv. Cic: Sin auspicios ó presa-
INARDESCO, is, arsi, ére.
n' , inflama rse. I I Seln. Avergonzarse, cubrirse gios, sin consulta de las aves. 11 infelizmente.
Moverse, escitarse vehemente- INAUSPICA.TUS, a, urn. Pim_ infeliz, sin auspi-
de rubor. II Tde •
mente oigan afecto ,O pasion. cios ni presagios, sin haber consultado á las aves.
INÁRÉFAcros, a, um. Min. Lo que se ha secado INAusus, a, um. Virg. No intentada, no em-
y puesto árido. prendido con atrevimiento.
Áltsso o, is, acere. Vitruv. Secarse. INÁVEItSÁBILIS. na. f. lé. n. is. Apul. Inevitable,
INARGENTATUS, a, mil. Plin. Argentado, pla- lo que no se puede evitar.
teado, cubierto de plata ó engastado en ella. INC2EDUUS, a, um. Ov. Lo que no se corta.
INÁFIcarrE. adv. Gel. De un modo poco sutil ó INcknírio, 1:mis. f. Fest. Invocacion.
agudo. INCÁLÁTiVE. adv. Fest. Invocando. llamando.
INARGÚTU S , um. Ulp. Grosero, poco fino, INcALcínros, a, un. Paul. Nol. No acalcado,
agudo 6 delicado. no pisado.
bIARNE, es. f. Virg. /nárime, isla del mar infe- INCÁLEO, és, ni, ére. n. y
rior en la costa de Campania. INckLEsco, is, lui, scére. n. Plin. Calentarse,
INÁRO, gis, átum, áre. a. Col. Arar.(( ponerse caliente. II Ov. Animarse, escitarse, to-
Cubrir arando. mar fuego. Incaleseere ex honore. Cets . . Entrar el
INARTICÚLÁTUS, a, nro. Arnob. Inarticulado, no calor de la fiebre despues del temblor del frio.
articulado, dicho con oscuridad, con poca espre- —Admagnscoi.`teTd
Escitaree á grandes
sion. empresas ó pensamientos.
INARTIFict:kros. in. f n. is. No arti- INCALFÁCIO, is, féci, factura, ére. a. Ov. Ca-
ficioso, lo que es sin arte, lo que no tiene artificio. lentar, dar calor.
INARTiFielidTER. adv. Quint. Sin artificio, sin INCALLIDE. adv. Cic. Sin maña, sin destreza.,
arte. sin agudeza, sin astucia, groseramente.
INÁurnr . pret. de Inaresco. INCALLÍDUS, a, une. Cie. Simple, no fino, agudo
INAscF,Nsus, am. Plin. leen. Inaccesible, a- ó astuto.
qaello adonde no se ha subido, adonde no se ha INCALLO, áS, are. n. Veg. Encallecerse, criar
llegado. callo.
INAsoEures, a, um. Esiac. y
INcir,o, ás, áre. a. Fest. V. Invoco.
INASPtCUUS, a, am. Aus. No visto.
INCANDF.0, es, ére. n. y
INÁSSATUS, a, uno Plin. Asado.
INCANDEI3CO, is, scére. n. Ov. Inflamarse,
INASSÉRO, ás, ávi, átmo, ái e. a. Inscr. Entablar,
abrasarse, encenderse.
entarimar.
INCANDiDO, ás, áVí, átum, áre. a. Piro:. Elan-
ISTAssutiTus, a, um. Ov. No acostumbrado.
quear, poner blanco.
t IN.,..rfokÁT1.3s, um. Tent. No contami-
nado, no manchado. INCÁNEO, és ui, ére. n. y
INATTENTE. ad:). Aln. Sin atencion. INCÁNESCO, is, nui, scére. n. Virg. Encanecer,
INA.TrÉNuÁ-rrs, a, ura. Ov. No estenuado, no volverse blanco ó cano.
enflaquecido ó disminuido. INCANTIMENTUM, n.
INA.rrEsTíTus, a, nao. Plaut. No llamado por INCANTÁTIO, dais. f. Piral. Encantamiento, he-
testigo. chizo.
1:qm...rail-os, a, nro. Paul. Nol. No gastado. INCANTÁTOR, m. Tent. Encantador, mago,
INAUDAX, acis. Cola. non. Tímido, no atrevido, mágico, hechicero.
cobarde, INCANTÁTUS, a, um. Ilor. Encantado. Par!. (lc
INAUDÍBYLIS. f lé. n. is. Cens. Lo qm.!' 130 se INCANTO, ás, ávi, átum. áre. Min. Encantar,
puede ó no se debe oir. hechizar, fraguar algun encanto.
INAUDIENTIA, EC. f. S. Cip •. La inobediencia. INCÁNUI. pret. de Incanesco.
1NAUDIO, is, itum, ire. a. Plaut. Oir, escu- INoíNos, a, um. I'irg. Cano, encanecido, blan-
char, oir decir. co de vejez. ineanx henbir. Coi. Yerba cubierta de
INAlloirtuNclUA, f dim. Gel. Leccioncilla, un vello blanco.
leccion corta, que se esplica ó se oye. t m. f. lé. n. is. 8. Ag. Incom-
INAUDITOS, a, urn. part. de Inaudio. Cic. Inau- prensible, lo que no se puede entender ó conpren-
dito, estraño, no oido, nuevo. II Tríe. No oido en den .
sus defensas. t INcXr.kx, ácis. com. Prud. Incapaz, inepto.
INAUGURÁTIO, (mis. f Tent. Inauguracion, adivi- INckrisTito, ás, ávi, átum, are, a. Apul. Enca-
nacion, conjetura por el vuelo de la aves. bestrar, atar con cabestro. ¡¡ Inducir, enredar en.
INAUGf2RATO. adv. Liv. Despues de haber con- INoARcnnkTio, ¿mis. f. PIM. Prision, encarce-
sultado los agüeros. lamiento.
InAuoilia,Cros, a, um. Cíc. Elegido, dedicado, INCARCÉRO, ás, átum, a.re. a. van.. Encar-
despues de consultar los agüeros, despues de la celar, prender, aprisionar, meter, poner en la cár-
inauguracion. Par t. de cel, en prision ó en prisiones.
íNAUGURO, qts. ávi, átum, are. a. Liv. Inaugurar, INCARNAT10, Onis. f. Eeles. Encarnacion, el sa-
conjeturar por el canto ó vuelo de las aves, tomar grado misterio de la encarnacion del Verbo divino.
los agüeros. I l Adivinar.it Consagrar, dedicar. l'ami- INCARNATUS, a, um. Ecles. Encarnado. Dícese
gurare fiaminem. Liv. ;Crear, consagrar un sacer- del Verbo divino, que tomó carne en las purisi-
dote.—Locittn. Lic. Elegir un lugar despues de mas entrañas de :liaría Santísima.
haberle consagrado por la inauguracion. efelersitcoA. ssum. adv. Sal. En vano, inátilmente, sin
INAURÁTOR, óris. ni. First. El dorador.
INAURÁTUS, a, um. part. de Inauro: Cic. Dorado, IINNectssTIciArsá,tais,:um.lfor.Impune,
f. no castigado.
cubierto, guarnecido de oro. Sid. Impureza, defecto de
INÁURES, urn. m. plan Plaut. Pendientes ó pe- castidad.
astidad.
rendengues para las orejas. iNc AeS In a .enPolti raa.
tOti,tiráSu, n áa r ce o. s a
TIb
incluir,
INAURITUS, a, am. Desorejado, que no meter, ajustadamente.
tiene orejas. INcástiRus, a, mil. Plin. Lo que ha ó tiene de
INAURO, ás, dvi, átum, are. a. Plin. Dorar, cu- suced e r.
brir ó guarnecer de oro. L¡ Enriquecer, llenará uno bio,li.TÉNo, ás, áre. a. Fest. Encadenar, aprisio-
de riquezas. nar, poner en prisiones.
INC INC 407
Facetas, tus, issíme. adv. Cia. Incauta, inconsi- INCEPTUM, 1. n. Cic. y Inceptus, us. m. Nepe
deradamente, sin cautela ni prudencia. Empiezo, principio, intento, tentativa, conato.
lercauTus, a, un Cic. Incauto, imprudente, no INcElerus, a, ura. part. cte Incipio. Ter. Co-
prevenido, sin cautela ni prudencia, el que no se menzado, empezado.l¡Apul. No empezado, lo quo
precave. Per incauturn hostibus. Tác. Camino no no tiene principio.
guardado de los enemigos. INCERATUS, a, um. part. de lucero. 'Cela. 'Ence-
INcÁaeTue, a, une .part. de. Incavea Col. Ca- rado, dado ó cubierto de cera.
vado, ahondado. INCERNÍCÜLUM, ir. Plin, Granzas de trigo.
t INCAVILLÁT10, Urda. f Fest. Burla, mofa, irri- Cribo. Tamiz, cedazo.
non. INCERNO, is, crévi, cretum, nére. a. Filtro.
INCÁVO, As, ávi, áturn, Ase. a. Col. Cavar, es- Cribar e acribar. II Pasar por tamizó cedazo.
cavar. INcEito, ás, ave Atum, Are. u. Juv. Encerar, dar
INCÉDO, is, cessi, cessum, dere. n. Cic. Ir, an- 6 cubrir de cera, lncerare genua deorum. Juv. 'es-
dar, caminar. II Acercarse, adelantarse. Llegar. cribir los votos en tablas enceradas, y ponerlas á
¡I Entrar, acometer, ocupar, apoderarse. Incedere los pies de los dioses.
pedes. Liv. Caminar á pié. Incessit itineri et prce- INCERTE. adv. En. y
lio. Tác. Se preparó á la marcha y á ; la batalla.— INCERTO. adv. Plaut. Inciertamente, con incerti-
Cura patribus.—Timor patees. Liv. Entraron los dumbre.
padres en cuidado, en temor.—Religio. Lic. Entra- INcEaro, As, ávi, Atum, Are, a. Plaut. Hacer
ron en escrúpulo, ó entró el escrúpulo. dudar, poner ea incertidumbre, hacer incierto ó
INcEeenrieTus, a, nra. Tác. No publicado, no dudoso.
célebre, famoso ú público. INcEirrual, n. Plaza. Incertidumbre, falta de
INCÉLEBRIS. bré. n. is. Gel. Lo que no es certeee.
célebre. INCERTUS, um. ior, issínaus. Cie. Incierto,
INCÉNANS é Incenatus. V. Inccenans é Incoe- dudoso, disputable, oscuro, no cierto. lecertus
natus. sententite. Liv. Irresoluto, Incerturn est quid aaam.
INcENnitalcio, is, ére. a. Treb. Poh Encender, Ter. No sé lo que haga. In incertuni. Liv. Para
incendiar, quemar, poner fuego. tiempo indeterminado.
f Incendiaria, ave des- INcEsseilms. f n. Cel, eta. . Incesa-
conocida, que entre los antiguos se tuvo por presa- ble, incesante, io que no cesa ó no puede cesar.
gio de un incendio. t iNCESSiBiLíTER. adv. S. Ger. y
INCENCIARIUS, a, um. Suel. Lo que pone fuego INCESSANTElt. ado. S'id. Incesable, incesante,
6 le lleva consigo. Incendiaria 71a132.1. Ces. Brulote, continuamente, sin cesar.
nave empleada para incendiar á otras. INCESSI, pret. cte Incedo.
INcEamealus, SueaIncendiario,e/ que pone INcEssio, enis. f Cic. Acometida, acometi-
fuego á los edificios, autor malicioso de un incendio. miento.
INcENDieeus, a, lun. Apul. Incendioso, lo que INcEsso, is, ssi 6 ssivi, itum, ére. a. Liv. Aco-
.contiene incendio d fuego. meter, atacar, asaltar, cargar al enemigo. 11 Col.
IXCENDIUM, n. Cic. Incendio, fuego, quema. Venir, llegar, sobrevenir, estar para llegar. ¡I In-
11 Calamidad, daño, ruina, desgracia. I ¡ Vehemente cesse,re criminibus aliquem. Tác. Acusar a alguno.
comnocion del ánimo por amor, odio &c. Leer. —Bello. rezo. Provocar con guerra.
El demasiado calor del estómago. Licendiurn un- INCESSOR, cris. f Ladron, salteador.
ViOnek% Quint. La carestía de los víveres. Incendia INCESsUS, us. in. Cic. El paso, el andar, el modo
belli. Virg. El furor de la guerra. de andar : dícese de los hombres y de los animales.
lerceamo, is, di, Etra, dere. a. Cic. Encender, Ter. iuvasion, acometimiento. Licessum fingere,
incendiar, quemar. Conmover, incitar, irritar, quo gravior videaris. Cic. Fingir el paso para pare-
escitar. Iccendere vires. Virg. Aumentar las fuer- cer mas grave.
zas. Rogum 6 diem comburere, incendere. Plaut. ENCESTE, acto. Cíc. Incestuosamente. Impura,
Quemar la casa, echarla por la ventana (espre- torpemente, con deshonestidad é impureza.
swn proverbial).—Annonam. Izare. Encarecer los INcEsTieícus, a, una. trag. El que comete
víveres. incesto.
INC .:NIS, né.n.is.Plaut. Inccenates. INCESTO, As, ávi, atan), Are, a. Virg. Manchar,
INCENSÉ. adv. Gel. Viva, ardientemente. violar, contaminar. Suet. Corromper, hacer im-
INCEN ;i10, Ords. f Cic. Incendio, quema. puro y deshonesto.
INCENSOR, eris. ni. Andan. V. Incendiarius. iNcEserum, n. Cíc. Incesto, acceso carnal que se
INCENSUM, n. Ecles. El incienso. castigaba entre los antiguos con el último suplicio.
INCENSUS, a, um. part. de Incendo. Sal. Encen- INCESTUOSOS, a, um. Val Máx. V. Incestificus.
dido, abrasado, quemado. II Comnovide, incitado, INcEsTus, us. ni. Cie. V. Incestuni.
inflamado, irritado. Il No empadronado, no matri- INCESTOS, a, um. Cic. Incestuoso, impuro, im-
culado, no sentado en el censo. púdico, deshonesto.
IewEerno, (-mis. f. Gel. Concierto de voces é INCIWATiVUS, a, um, Marc. Cap. Incoativo, una
instrumentos. l'Encantamiento hecho con ciertas de las especies de los verbos, que significan el prin-
canciones. cipio de la accion, como 'macaco, empiezo á ho-
IN cENTivux, n. S. Ger. Incentivo, estímulo, rrorizarme.
impulso, motivo. INcnoeToa, eles. m, Prud. El que comienza.
INcENTivus, a, um. Vare. Lo que pertenece 6 INcnokrus, a, um. Cic. Incoado, empezado, im-
sirve al cántico. il Prud. Propio para incitar ó perfecto. Part. de
escitar. INcHoo, As, ávi, átum, Are. a. Fest. Empezar,
INCENTOR, óris. m. Paul. Nol. El cantor."' incoar, comenzar, dar principio.
Amian. El que escita ó anima, incitador. INcicua, iíris ú (iris. com. Fest. Fiero, indóaeltz.
/NeíDENS, tis. com. Estac. El que corta ó
ende&
INcErs. adv. ant. en lugar de Deiuceps. Fest.
INCEPTIO, onis. f. Cic. Comienzo, principio, el INCIDENTS, tia. com. Incidente, lo que sobreviene,
acto de empezar. llega, acaece.
INCEPTO, As, Av:, atarle Are. a. Ter. Empezar, lacha), is, cídi, cásum, ere. n.can. Cic. Caer en. 11
comenzar, emprender.:11 Tratar, maquinar. Acaecer, suceder por acaso.11 Y , sobrevenir,
INcerroa Mis. n/. Ter. Inceptor, el que em- llegar. Incidit stype ut. Cic. Sucede, acontece zape
Ocurre al-
pieza. chas veces que.— Alienad bellara. Cíe.
408 INC I N C
gima guerra.—/n fovewn. Cic. Cavó en una trampa.
¿lie. Vino á hacer
armeros, as. m. Plin. Agitacion. movimiento.
INdirus, a, nni. Virg. Incitado con vehemencia.,
—In alicujus rei mentionem.
proi nNtconiiviellsoz. m.
mencion de alguna cosa. a. Cia. Cortar. i I lé. n. is. Gel. Soberbio, arro-
hacino, is, cada, cisura, ere.
Grabar, esculpir. lnciditur omnis deliberatio. Cíc. gante, orgulloso, cruel, injusto, impolítico.
Se quita toda deliberacion. Incidere leges in ,acre. INcivieírras, átis. f Am. Crueldad, insolencia,,
Cic. Grabar las leyes en bronce. inhumanidad impolítica.
INciouus. Y. Incsechms. INCIVILITER, 1118. adv. Sud. Soberbia, injusta.
Iatmaris, tus. com. Plin. Hembra preñada y ve- mente.
cina al parto. [clon, I maTio, bnis. f. Tent. Esclamacion, el acto
brazo, és, ere. a. Lucr. V. Moveo.en la -Pacep- de esclamar.
Inalut, is. n. Ulp. Canal, foso, conducto para Ierer-SarÁTus, a, nra. part. de Inclamo.
condecir las aguas. Llamado á, voces, voceado.
INciw, ás, ávi Muta, áre. a. Lucr. Reñir, re-
7 7 IareaaariTo, as, ávi, atan], áre. a. Plin. Vocear,
prender asperamente. gritar á menudo. Free. de 1 re. a. Llamar
INCINÁRIVM, ii. n. V. Incinerarium. INcrámo, ás, ávi, átum, Cic.
INCINCTUS, a, uta. Liv. Ceñido, vestido, ro- voces. (I Esclamar. Plaut. Reprender á gritos, en
deado. l[ Tib. Desceñido. alta voz.
Ialanaraakzitnii, ii. n. Caris. Y. Cinerarium. ENCLÁREO, és, ni, ére. 73. y
INCINGO, is, inxi, inctum, gére. a. Oc. Ceñir, ro- INnánEsco, is, ni, scére. Plin. Ser esc cre-
dear. u Coronar. cido, ilustre, famoso, célebre.
IsctNa, is,eInai, entina, ére. a. Frop. Cantar. INCLÁRUS, nra. Oscuro, no claro.
INCIO, is, iro. a. Lucr. V. Moveo. en la I.Laccieopn-. INcrÉatuNs, t1s, com. Lic. Inclemente, riguroso,
INciaano en lugar de Impero. Plaut. cruel, áspero, duro, que no tiene piedad ni cle-
IracIaraNnus, a, um. Ov. Lo que se ha de em- mencia.
pezar. INCLÉMENTER, ius. adv. Liv. Cruel, áspera, ri-
INCIPIENS, tia. cota. Oc. Incipiente, que co-
. gurosamente, sin clemencia, sin piedad.
mienza. INCLÉMENTIA, Fe. f. Firg. Inclemencia. rigor,
INcjpIo, is, ccripi ó cépi, ceptum, 'én. a. Cic. crueldad, as pereza, severidad, inhumanidad.
Empezar, comenzar, principiar. P.VCIZNIBiLIS. ?TI. f. u. is. Sen. Lo que se in-
INcibsto, , is, ére. a. ant. en lugar de Incipio. clina fácilmente.
Plata.
Iarmatetrei08M3, a, nra. Prud. Incircunciso, no iNcliNÁmE±rrum, n. Gel. Declinacion de los
circuncidado. nombres, coniugacion de los -verbos, terniinacíon.
INCIRCUMSCRIPTUS, a, am. Prud. Incircunst rip-
INeaiNANs, tia. CO7n. Cic. Lo que se inclina O
io, no cerrado, no comprendido en términos ó está para caer. Inclinans .511.0 ingenio ad mitiora.
límites. Tác. Que de su naturaleza se inclina á la dulzura,
INcIsz. adv. y que de su propio natural, que naturalmente es in-
INcism. adb. Cíc. Por incisos ó comas, con mi clinado á la suavidad.—Leyio. Tdc. Legion que se
estilo cortado. retira, que está para huir.—Ad ó_in croman. Pan.
Lanisio, aria. f. Col. Incision, cortadura. II In- Que tira al color del azafran.
cirro. INcIÁNÁTIO, Ouls. f. Cric. Inclinacion, la accion
Irralaum, i. n.eic. Inciso ú coma, la menor parle de inclinarse, de doblarse 6 ClICOrt'LlTse.Plutacion,
del período. conversion. Tac. Inclinacion, nropenaion. Inch-
INCISURA, re, f Col. y nationes votas. Quint. Inflexion de la voz.—Grli
/Nciscs, U3. in. Plin. V. Incisio. mundi. Fitruv. Diversos climas del mundo.—I Ver-
Itanisus, a, nra. part. de Incido. Cés. Cortado. I j bonn. Varr. Derivacion de las palabras.
Grabado, esculpido. INcriNkrus, us, m. Gel. Declinacion ó deriva-
INCITA, re. f Plaut. La última línea de castras cien de las palabras.
en el tablero de damas, de la que no se puede pasar. INCIÁNÁTC1, a , Cia, par!. de Inclino. Incli-
Ad incitas red,actus. Plaut. Arrinconado. ¡ I Redu- nado. Inclinara doma.
' Firg. Casa que amenaza
cido al último estremo.II Puesto á un tincan. ruina.— Vox. Cia. Voz baja. Inclinatior ad prenos.
INCITÁBÜLCM, 1. n. Gel. y Liv. Mas inclinado a los cartagineses. Inclinata
freiTÁmiorrum, i. n. Cic. Incitamiento, incentivo, respublica. Cic. República decaida. Inclinati mo-
motivo, impulso. res. Plin. Costumbres deterioradas.
INCÍTÁTE, ins, adv. Cic. Con incitamento, con INCLNIS. M. n. in. Val. Yac. Lo que se
vehemencia, con ím mtn. inclina ó dobla. Manil. Recto, que no declina,
INCiTÁTIO, (mis. . Cíc. La accion de incitar, de que no se i pelina ó dobla.
escitar ó animar. II ehemencia, ímpetu, celeridad, INCLINO, 19, átum. iire. a. y n. Flia. Incli-
movimiento pronto. narse, doblarse, ludarse. Ser inclinado, propenso
INCiTÁTOR, Oris. /O, Prud. y. á. IlDeclinar, enflaquecerse, debilitarse. Inctinat
LaciTintrz, iris. f. Lact. Incitador, incitadora, el dice. Cic. ó Se sol. Liv. El dia declina, el sol baja,
ó la que incita ()mueve. va á ponerse.—Acics. Liv. El ejército se va reti-
INCITÁTOS, a, nal. ior, issimus. part. de Incito. rando.
Incitado, movido, conmovido con vehemencia. II INCLITUS, a, nm. Y. Inclytns.
Escitado, animado. Incitatus. Sud. Nombre del INCLOCTOR, üris. Plaut. Verdugo, que da
caballo, al mai dia el consulado el emperador Ca- azotes.
tigula. INCLUDO, is, si, sum, ére. a. Cic. Incluir, ence-
, INCITÁTUS, as. ta. Plin. F. Incitatio. rrar, comprender dentro de. Includere auno. Lucr.
INCiTIGA, Le. f. Fest. Máquina, en que ponían Engastar en oro,—Viam. Liv. Cerrar, impedir,
los antiguos los vasos con vino en un convite, para embarazar, temar el camino.—In t;arcerem o can-
que sentasen sobre la mesa, sin mancharla, cubillo. cere. Cic. Poner, meter en la cárcel.—Oralione
INdro, as, ¡vi, átalo, are. a. Cic. Incitar, mo- Introducir en el discurso. Includit voces; do--Cic.
ver, conmover, impeler, compeler con vehemencia. kr. Cic. El dolor impide, embarga la vox. .
{ J Irritar, provocar. Ii Exhortar, animar. Incitare F coLesslu08,, ozi
C s fic. EnCerram.ento,
arborem. Col. Promover el cultivo de un árbol.— . mil. parí. de Includo. Cic. Incluido
Av/Ateten Plin. Escitar el apetito. encerrado.
I NC I N C 409
IsicnTrus, mil. Liv. I'nclito, ilustre, claro, no defendido de otro, espuesto á las injurias de
famoso, célebre, escelente, noble. todo el mundo.
INCOACTUS, a, um. Sin. 'Voluntario, espontáneo, INcommtscinius. m. lé. n. is. Ter!. Lo que
tio obligado, no forzado. no se puede mezclar.
INcourina, um. n. plur. Plin. Vasija de cobre hscommóainiras, átis. Apul. La imposibilidad
estañado. de moverse.
INCOCTIO, ónis. f Cel. Aur. El acto de cocer. DscommániTio, ¿mis. f. Cic. V. Incommoditas.
INcocrts, um. part. de Incoquo;Plin. Cocido INcommánE , ius, issime. adv. Cic. Incómoda-
en. Plaut. No cocido, Sil. Mur cocido. mente, con desconveniencia ó incomodidad, con
Isiccmess, tis. com. Sud. El que come ' cena en desproporcion y dificultad. II Fuera de tiempo, in-
cualquiera parte. tempestivamente.
INCCENÁTUS, a, nra. Piad. y t INCOMMODISTTCUS ó Incomedisticus, 8, um.
INocems. m. f. né. n. is. Plaut. El que no ha ce- Palabra inventada por Plauto. Molesto, enfadoso,
nado ó comido. INCOMMODYTAS, átis. f. Ter. Incomodidad, dañe,
INccasto, ás, are. n. Suet. Comer ó cenar en pena, trabajo, desconveniencia. Incommoditas tem.
cualquiera parte. ponis. Liv. Importunidad, tiempo importuno.
INcoaario, onis o f. V. Inceptio. INcommóno, ás, ávi, átum, are. a. Cic. Incomo.
INCÜGÍTIBILIS. lé. n. is. Plaut. Inconside- dar, causar desconveniencia, molestar, inquietar.
rado, imprudente, falto de reflexion. lamostmónuet, n. Cic. Incómodo, desconve.
INcóGITANDus, um. Plaut. Aquello en que no niencia, daño, calamidad, detrimento, molestia,
se debe de pensar. desgracia.
INc4EmiTaNs, tis. com. Ter. Inconsiderado, im- INCOMMÓLL's, a, um. Cic. Incómodo, importuno,
prudente, que .po piensa, no considera, no re- enfadoso. desconveniente. II Ageno, intempestivo.
flexiona. INCOMMÓTE. adv. Cód, Firmemente, sin movi-
INCÓGÍTANTIA, W. Plaut. Indiscrecion, incon- miento.
sideracion, imprudencia, falta de reflexion. INcommtims. 771. f. né. n. is. Tert. Particular,
INCÓGITÁTUS, a, um. Sén. Improvisto, no pen- privado, no comun.
sado, no meditado, nb reflexionado, no considerado. INcommüTanhas. f lé. n. is. Varr. Inconmu.
II Plante Imprudente, inconsiderado, indiscreto. table, lo que no se puede mudar ó trocar.
I I Part. t INCOMMUTÁBYLVTAS, atis. f: S. Ag. Inmutabis
INcÓGÍTO, ás, ávi, átum, are, a. Hor. Pensar, lidad, firmeza, constancia, incapacidad de mu-
maquinar, meditar. Incogitare fraudem socio. Hui.. darse.
Meditar cómo engañar á su compañero. INcommerÁBILITErt. adv. S. A9. Con cons.
INcoaNTTus, a, um. Cic. Incógnito, no cono- tancia y firmeza, con incapacidad 6 impotencia de
cido, no averiguado, oculto. mudarse.
1NCOGNOSCO, is, ére. a. dpul. Conocer, recono- INCOMFÁRÁBíLIS. f lé. n. Plin. Incompa.
cer. rabie, lo que no tiene ó no admite comparacion.
INcóriinEsco, seis, scére. n. Lucr. No poder t INCOMPÁRÁBILÍTER. adv. S. Ag. Incompara•
contener ó sujetar. blemente, sin comparacion.
m. f n. is. Amian. Lo que no t INCONIPASSIBTLIS. m. lé. n. is. Tert. Que
se puede contener. no puede padecer juntamente.
iNCO I.BYLIS. lé. n. is. Gel. Lo que no se INcom p arcrus, a, mil. Liv. No hallado, incógni-
puede unir, juntar ó acoplar. to, incierto.
INCÓLA, m. f. Cic. Habitador, habitante, que INCOMPÉTENTER. adv. Cid. Teod. Sin aptitud,
tiene su morada en algun lugaroS'e dice propiamente sin conveniencia.
del que habita entierra estraii a. Incola arbor. Plin. INcomer,ÉTos, a, um. Fírm. Incompleto, imper-
A'rbol de la tierra, del pais. fecto.
Ielcórierus, us. in. Ulp. Habitacion, morada en IsicomrósiTa. adv. Liv. Desordenadamente, sin
patria agena, la vecindad y su duracion. órden.
INCÓLO, is, lid, cultura, ére. a. Cic. Vivir, habi- INcomrósíTus, a, uni, Liv. Desordenado, mal
tar, morar en alguna parte. Incolere vitam inopenz. unido, mal ordenado.
Ter. Traer, vivir una vida pobre, miserable. INCOlkIPRÉHENSíBVIAS. in. lé. n. 18. Cels. In-
INCOLONATUS, us. Cód. V. inCoia
tllS. comprensible, lo que no se puede comprender ó en-
INCOLÓRÁTE. adv. Ulp. Sin color, sin causa, sin tender bien.
pretesto. INCOMPRÉHENSUS, a, um. Cic. No compren&
INcóLümis. m. f mé. n. is. Cic. Sano, salvo, do, no entendido.
entero, que está en buen estado. INcomPTE ó Incomte. adv. Estac. Sin adorno,
atis. Cic. Salud, conservacion, descuidada, desaliñadamente.
sanidad, buen estado. INcomPTus é Incomtus, Hor. Desaliñados
INCÓMÁTUS, um. Marc. Pelado, que no tiene inculto, sin adorno, sin arte, descuidado.
pelo. INcoNcassTninis. m. f lé. n. is. Tert. Lo que
INffistEs, Itis. com. Fest. No acompañado, solo, no se puede conceder.
jiu compañía. INCONCESSUS, a, um. Virg. No concedido, no
INCÓMIS. m. f mé. n. is. Macrob. Inculto, tosco, permitido,_ ilícito, negado, prohibido.
grosero. INCONCILIATE. adv. Plaut. De mala gracia,
INOÓMÍTÁTUS, a, ura. Cic, Solo, no acompañado, con enemistad, con enojo.
sin compañía, sin séquito. t Iscoaicilio, ás, ávi, átum, are. a. Plaut. Ena-
INcOMITIO, ás, ávi, átum, are. a. Plaut. Des- genar, irritar, ocasionar enemistad, introducir di-
honrar, infamar, decir ó hacer una injuria, por la vision ó mala inteligencia. sin
cual sea preciso pedir reparacion en justicia, ó lla- IstcorwiNNE. adv.Apul. Desarregladamente,
mar á una pública asamblea. gracia, sin adorno, sin cultora.
INOOMMA, le, Veg. Palo que estaba fijo en el delN otN s,ántois.
ctxdiveiraedor
ura Suet. Falta de órden,
campo inareio para medir por él la talla de los sol- cl mala union, mala coloca-
dados. clon.
IncominEXPitas. m. f le. n. is. Amian. Intransi- V. Inconcinne.
Imcoszonedunt. adv. Gel.De8COMpUe8t0,
a, um. Cje. hIC011,-
table, que no se puede pasar. INCONCINNUS,
I NCOMMaNDÁTUS, a, um. Ov. No recomendado, ernenta, inepto, desaliñado.
1NC INC
410
Amian. No apresurado, des- INcoNsTANTrA, te. f. Cie. Inconstancia, ligereza;
Ieworeoirtus, a, nro.
instabilidad, desigualdad de ánimo, poca firmeza.
pacioso, lento. INeoestrenis, a, una. Vilruv. Inusitado. No
INcoNcn,ikrusa, nm. Nazar. No concreto, no
hecho, no acostumbrado á alguna cosa.
compuesto, simple.
Iercoscürtscervnus, a, urn. Apul. Lo que se ha INcoesurere. adv. y
de desear con vehemencia. INCONSULTO. adv. A' Her. Sin consejo, ni needi-
Iercoscusse. adv. S. Ag. Inconcusa, perpetua, tacion, inconsideradamente.
inalterablemente. INC,ONSULTUS, a, une Cic. Imprudente, inconsi-
Irecoecusse s, a, um. &!n. Inconcuso, estable, derado, temerario. Inconsulto, indeliberado, he-
firme, inmoble, constante. cho sin consulta, sin consejo, sin aviso.
INCONDiTLI. adv. Cic. Con confusion, sin órden, lecoeseneres, us. M. Plante Inconsullu meo. Sin
sin gracia, sil, adorno ni garbo. saberlo yo.
INCONDITUS, a, um. Cic. Confuso, desurdí-nado, -j-- IscoNsemereTio, óriís. f. Tent. Imperfeccion.
desaliñado, mal compuesto, grosero, sin gracia. lj INcoNsulumÁTus, a, um. A .m. Imperfecto, no
Col. No guardado. 11 Luc. No enterrado. acabado.
INCONFECTUS, a, urn. Cels. No cocido. n Imper- INCONSUMPTUS, a, um. Ov. No consumido, no
fecto. acabado.
INCONFESSUS, a, um, Ov. No confeso, que no ha LecoestiTiers. 7n. f. le. n. is. &les. Incorisó-
confesado. til, lo que no está cosido, que no tiene costura.
INCONFUSUS, a, Illil, Se'n. No confundido, no con- INCONTÁMINABILIS. M. lé. n. 18.. Terl. Lo que
fuso, ordenado, arreglado. no se puede manchar.
INCONGÉLÁBILIS. ni. f l'¿. n. is. Ov.- Lo que no INCONTÁMINÁTUS, a, cm. Liv. Incontaminado,
se puede helar ó congelar. puro, lo que no está manchado.
.f INCONGRESSIBILIS. in. f. lé. n. is. Tert. Inac- INCO'NTEMPLA.BiLIS. 90. f. Ié. n, 19. Tent. Lo
cesible, á quien no se puede hablar. que no se puede mirar de cerca ó contemplar.
INCONGRUE. adv. illa,cnob. Incongruente, despro- INCONTEMPTiBiLIS. 77/. f. lé. a. is. ent. No
porcionadamente, poco conforme ó conveMente- despreciable.
mente. INCONTENTUS, a, um. Cic. No tirante, flojo.
INCONORUENS, tis. com. Min. Incongruente, in- leeoNerieuus, a, ten. Arnoi). No contiguo, que
congruo, desproporcionado, impropio, no conforme, no toca con otro.
no conveniente. INCONTiNENS, tis. com. Pijo. Que no contiene ó
t INCONGRUENTER. adv. Tert. Y. Incongrue. detiene dentro de sí. ¡I Hon. Incontinente, volup-
INCONGRUENTIA, X. f Tent. Incongruencia, des- tuoso, que no modera sus pasiones.
pTcporcion, falta de propiedad, de uniformidad. lezeoNTINENTER, adv. (lic. Sin moderacion, sin
INCONGRUUS, a, am. Apul. V. Inconeruens. continencia, con esceso, con destemplanza.
INCONNEXUS, a, out. Aus. Inconexo, falto de INCONTINENTIA, Cic. Incontinencia, des-
nnion, conformidad ó nexo. templanza, lujuria. ¡¡ Codicia, ansia. inconlinentia
INCONNiVENS, tis. com. Gel. y unince. Pijo. Dificultad de detener la orina.
INCONNiVUS, a, um. Apul. Que no mueve los j INCONTRADieiBILIS. 971. f lé. n. is. Tert. Lo
párpados, que no los cierra, que no guiña. que no se puede contradecir.
INCONSCIUS, a, urn. Liv. No participante, no sa- INCONTRÓVERSUS, mn. Cic. Lo que no se dis-
bedor. puta, incontrovertible, que no admite c: puta
INCONSCRIPTUS, a, mn. Seno. No escrito. controversia.
INCONSENTÁNEUE, a, um. Marc. Cap. No con- INCONVÉNIENS, tis. com. Cic. Inconveniente, in-
veniente, no correspondiente, no conforme. congruente, discordente, repugnante, que no tiene
INCONSÉQUENS, tis. com. Ase. Inconsecuente, conveniencia, conformidad, aptitud. ¡I Apul. Inde-
inconsiguiente, falto de órden y consecuencia, que coroso, no correspondiente, indecente.
no la guarda. t INCONVÉNIENTER. adv. 8. Ag. Incongruente-
brooesÉqueNTia, x. f. Quint. Inconsecuencia, mente.
falta de consecuencia. INCONVÉNIENTIA, 2t. f. Ter!. Inconveniencia,
INCONSfDÉRANS, tis. com. Cic. Y. Inconside- incongruencia.
ratos. t INCONVERTIBYLIS. m. f. lé. n. 18. Ter!. Incon-
INCONSiDÉRANTER. adv. Ulp. Y. Inconsiderate. vertible, que no se puede convertir, que no puede
INCONSIDERANTIA, W. f. Sue!. Inconsicleracion, retroceder y mudarse.
indiscrecion, inadvertencia, falta de consideracion INCONVOLÚTUS, DM. Andan. Envuelto, re-
y reflexion. vuelto.
INcoNsin gitÁTE, bis. adv. Cie. Inconsiderada- INCÓPIÓSUS, a, une. Tent. No copioso, estéril.
mente, sin consideracion, advertencia, reparo ni leed-Quo, is, coxi, cocturn, Ore. a. Plin. Cocer
reflexione en. j Dorar, platear, estañar á fuego.
INCONSiDÉRÁTIO, ¿mis. f. F. Inconsiderantia. INcóRAm. adv. Apul. V. Coram.
_ INCONSIDERÁTUS, a, um. Cic. Inconsiderado, in- INCÓRÓNÁTUS, a, um. Apul. Privado de la co-
advertido, imprudente. rona, que no está coronado.
INcoNsiTus, a, nto. Varr. No sembrado, inculto. INCORPORil3iLS8. f I. is. Tent y
INcoNeOenniets. m. f. lé. n. is. Ov. Inconsola- INCORPÓRALIS. m. f. lé. 71.1S. Quia!. Incorporal,
ble, que no se puede consolar, que no tiene, no incorpóreo, lo que no tiene cuerpo.
admite consuelo. INcortPortii.LITAs átís. f. 111acrob. Incorporei-
INCONSÓNANTIA, se. f. Frise. Discordancia, fal- dad, carencia de mullir), calidad y estado de lo que
ta de consonancia. no le tiene.
INeoeseecerns, a, am. Gel. Y. Inconsideratus. Iec o aroneo,
n (mis,f e01. La constitucion del
INoolesPlcues, a, urn. Flor. No esclarecido, qoe cuerpo.
no es famoso, ilustre, notable. o. Prza/
INCORPORkTUS, a, nue port. de Incorporo
INCONSPRÉTUS, a, um. Fest. No desaprobado. Incorporado, mezclado, junto, unido, encarnad?.
INCONSTANS, tís. com. ior, issImus. Cje. Incons- INCORPUREUS, a, um. Macrob. V. Incorporales.
tante, ligero, vario, inestable, movible, voluble. INCORPORO, as. áre. Solio. 1:5

INcoNsTaer •En, ius, issime. adv. Cic. Inconstan- INcokebitoe iris, atas sum, ári. dep. Solin. In-
,
te, voluble, mudablemente, sin firmeza, sin cons- ora. r, mezclar, juntar, unir, agregar en un solo
c oureprpo
tanda.
N C 1 N se 411
INcoRREcTus, a, am. Ov. No corregido, no en- prende/y, acusar. Increpare boyes stimudo. Tibul.
mendado. Picara los bueyes con el aguijon.—Liram digitis.
INcoRktuvrE. adv. Cic. Pura, Integra, eincera- 0v. Tocar la lira.— Miro. Virg. Estimular, exhor-
mente, sin corrupcion. tar, animar.
INcortRu •rÉLA, se. f. Tert. Y. IIICCTnptio. INCRESCO, is, crévi, crétum, scére. n. Cels.Cre-
INCOFIRUPTIBILIti. in. f. lé. is. Lact. Inco- cer, aumentarse.
rruptible, lo que 710 se puede corromper. INCRÉTO, as, dvi, 7itum, are. a. Petron. Blan-
t INCORRUPTIBILITAS, átis. f Tert. Incorrupti- quear, dar de greda.
bilidad, calidad que hace incapaz de corrupcion. INCRÉTUS, a, um. port. de Incerno. NO
t INCORRUPTIBILITER. adv. Tert. Con incapa- cribado, no limpio. II Hor. No dividido, no sepa-
cidad de corrupcion. rado.
INCORRUPTIO, f Tert. Incorrupcion, Ca- INcuivaNáno, ónis. f. Tent. Carencia de cri-
lidad o' estado de lo que no se corrompe ó pudre. men, de acriminacion, de acusacion.
INCORRUPTIVUS, a, um. S. Ger. Incorrup- INCRISPÁTiO, Cutis. . S. Ag. Encrespadura ó en-
tibilis. crespamiento, la accion de encrespar 6 ensortijar.
INCORRUPTÓRIUS, a, um. Tert. y INCRIsPO, as, asá, átum, áre. a. Tert. Encres-
L CORR.UPTUS, a, am. ior, issimus. Cic. Inco- par.
rrupto, entero, que no se corrompe, incqrruptible, INCRUDESCO, is, scére. n. Y. Crndesco.
que no se puede corromper. ¡ integro, que no se NCRUENS, tis. com. Prud. Incruentus.
deja corromper con dádivas ú otras cosas. INCRUENTÁ.TUS, a, um. Ov. No ensangrentado,
iNuoxANs, tis. com. Pacay. El que se sienta so- no manchado con sangre.
bre sus mismas piernas. INCRUENTE, adv. Prud. Incruentamente, sin
hicoxi. pret. de Incoquo. sangre.
INcoxo, ás, ávi, atina, áre. a. Non. Sentarse INCRUENTUS, a, um. Liv. No sangriento, donde
sobre sus mismas piernas. no hai efusion de sangre, incruento.
IhiertAssÁTus, a, am. Tert. Encrasado, engrosa- INCRUSTÁTIO, ónis. f. Dig. Incrustacion, orna-
do, puesto espeso. mento que se hace en la piedra dura y pulida.
INcREÁTus, a, um. Lact. Increado, no creado, INCRUSTÁTUS, a, um. part. de
atributo propio de Dios. INCRUSTO, ás, ávi átum, áre. a. Hor. Incrustar,
INCREBRESCO, is, brui ó bui, acere. u. Gil-s . Fre- adornar un edificio de ' mármoles y otras piedras
cuentarse, aumentarse, crecer, hacerse mas co- brillantes en las entalladuras de las paredes.
man y ordinario. Proverbio increbuit. Liv. Ha pa- INCUBÁTIO, ónis. f. Plin. V. InculaitiO,
ndo a proverbio. INCtil3kTOR, Oris. in. Tent. El que se acuesta en
INCREBRO, ás, ávi, átutn, áre. a. Plaza. V. In- alguna parte. II illacrob. El poseedor ansioso y de-
crebresco é Itero. masiado solícito de alguna cosa.
INCREDENDUS, a, tira. Mal. y INCÜB, TUS, us. m. Plan. IngcubitiO.
INcrOminIms. m. f. lé. n. is. ele. Increible, que INCÜBTTATUS, 11111. Plaut. Lo que sirve para
no se puede creer, que no es creible. echarse á dormir encima.
INcituniBluiTAs, átis. Ulp. Incredibilidad, re- INCUBITIO, ónis. Plin. El acto de empollar las
pugnancia, dificultad de ser creido. aves los huevos. II La accion de echarse ó acos-
INCREDÍBILITER. adv. Cie. De un modo increí- tarse.
ble, que escede á la credibilidad. INcURITo, ás, ávi, átum, áre. n. free. de Incubo.
INcRÉDfTus, a, um. Apul. No creído. Col. Echarse en ó sobre, acostarse. Empollar los
INCREDÜLITAS, átis. f. Apul. Incredulidad, re- huevos. -
pugnancia, dificultad en creer, terquedad en no INCÜRITUS, a, um. Plin. Empollado.
creer. INctiniTus, m. Plia. V. Incubitio.
INcitÉntiuus, a, um. Hor. Incrédulo, el que no INCUBO, ás, ávi ó bui, bátinn 6 la" áre. a.

t
cree ó repugna creer.
INcsÉnumnus, um. Apul. V. Incredibilis.
Plin. Echarse, acostarse, descansar, recostarse
sobre alguna cosa. II Varr. Empollar los huevos.
NCRÉMÁ.TUS, a, uno. Flor. Quemado, abrasado, Rícese de las aves. H Plin. Recostarse, arrimarse,
consumido al fuego. apoyarse. II Cic. Poseer de mala fe, injustamente.
INcitbaufrtruum, n. Apul. Aumento pequeño. ¡I Poseer con ansia, con avaricia. Incubat noz aíra
Dim. de tenis. Virg. La oscura ó negra noche cubre la
INCREMENTUrst, n. Cic. Incremento, aumento, tierra.—Menti jUrOr. Sén. Oprime, atormenta el
crecimiento. Quita. Una de las partes de la (un- ánimo el furor,
plificacion retórica. Incrementa vinece. Col. Re- INctino, m, Petron. El que <181 echado
nuevos de la viña, de la vid. sobre alguna cosa para guardarla.
INcRÉPÁTto, 1111S. f. Tert. Inerepacion, repren- INCÜBUS, i. 5. Ag. Incubo, demonio que toma
sion, encarecimiento,manifestacion de la culpa por forma de varan en el trato ilícito de las mugeres: II
que se riñe 6 castiga. Pesadilla, accidente que da en sueños, con que se
INCRÉPÁTIVE. adv. Sil. Con reprension, con in- comprime y aprieta el corazon sonando aiguna cosa
crepación. triste.
INcRÉ píTórtius, a, um. Sid. Lo que sirve para INctino, is, si, sum, ere. a. Pers. Y. Cado.
reñir ó increpar. INcuucATio, ónis. f. Tert. La accion ele incul-
INCRÉPkTUS, a, um. part. de Increpo. Lact. Re- ca• ó repetir un osa.
prendido, reñido con severidad. INcuLcÁ.Ton, m. Tert. El que pisa ó acalca
INcRÉPITANs, tis. com. Virg. El que reprende con los piés.
ó increpa con viveza, Increpitans rugar alicui spe- INcuncÁTus, a, TM. Plin. Acalcado, apretado,
cubo'. Prop. Espejo que reprende secretamente impreso. Part. de
á alguno, representándole las arrugas del rostro. INcutco, as, ávi, átum, áre. a. Col. Acalcar,
INcitnoiTo, ás, ávi, atan ' , áre. a. free. de lucre- i r.r, introducir,imprimir acalcandu. '11 Inculcar,
eta
n srta
ap
Po. Cés. Increpar, reñir, reprender.
IscREPITUS, us. m. Apul. Increpatio. de "meta.
INCULISMA, me. f. Angulema, cr'rada.< Inculpable,
INcaitriTus, a, am. Liv. Reñido, reprendidoís- IncuLPÁnius. m. 'id. n. Prud.
perramente. Part. de que no tiene culpa o es incapaz de epa;
INcittP0, as, ávi átum o e. ÁTtm. adv. Dio . Sin cu.p , Incul p able-
áre. a. Cje. me InIccux
Sonor, resonar, hacer ruido. 1¡ Increpar, reñir, re-
INC IND
412
INeumairtis, a, um. 0v. Inculpado, inculpable, furia. Se'n. Animo al que aflige ó abate la injuria.
que no tiene culpa. INcunvus, a, um. Cic. Corvo, encorvado, 'torda
bruLTE• adv. Cíc. Inculta, groseramente, sin do, doblado, arqueado.
adorno, sin cultura. INcus, Mis. f. Virg. El yunque del herrero. A-
INCULTUS, us. Liv. Incultura, descuido, gro- venes in studiorum incude Quint. Los jóvenes
sería, falta de cultura. que están todavía en la escuela. • Incudi reddere
á um. Cíc. Inculto, desierto, despo-
INcurres , a, versus. Hor. Retocar, corregir, enmendar los ver-
blado, no cultivado, erial. ¿I Desaliñado, tosco, sos. Licudem eamdem, tundere. Cic. Inculcar, re-
grosero, sin cultura ni adorno. petir una misma cosa.
INCUMBA, se, f. Vitruv. Imposta, la última pie- larcOsealets. m. f. lé. n. is. Test. Lo que se
dra del batiente de una puerta sobre que se empieza puede acusar 6 reprender.
é levantar el arco. INCOSINS, tis. com. Tác. El que acusa.
INCUMBENS, tis. com. Ov. El que se apoya ó re- INcesíno, ónis. f. Cic. Acusacion, reprension,
cuesta en alguna cosa. queja.
INcemeo, is, cumbére. n. Cic. INet-SiTOR, Cris. Dig. Acusador.
Apoyarse, recostarse, estribar en. ij Aplicarse, de- INctlea.Tus, a, une Col. Acusado, reprendido.
dicarse, darse á. Incumbere glarlium. Plin. — INC1DSO, ás, ávi, átum, áre. a. C,és. Reprender,
gladizon. Cic.—Gladio. id. Echarse, arrojarse so- acusar.
bre la punta de una espada.—/a, cupiditatem. Cic. INcussio, ónis. f. V. locussus, tus.
Moverse, incitarse á desear. INCUSSOa, ória. ni. Paul. El que da 6 sacuda
ItleUNÁBULA, Óri.ME n. piar. Cic. Cuna de un golpes.
niña!' Cama de la cuna. (I Fajas con que se faja al Nous:sus, us. m. Dic. Choque, golpe de una
niño para ponerle en la cuna. jj Principio, origen. II cosa con otra.
Tierna edad, niñez. j j Principios, elementos. I j Lu- Imussus, a, era. part. de Incutio. Plin. Dado,
gar del nacimiento. arrojado, golpeado, tirado, herido contra, con vio-
INCONeTABILIS. m. f. lé. n. Dig. Lo que no lencia.
admite detencion ni duda, indubitable. INCUSTÓDITUS, a, une. 0v. No guardado. 11 Tác.
INCUNCTANTER. adv. Aur. Vid. Prontamente, No conservado. j Plin. men. No custodiado, no
al instante, sin detencion. resguardado, no defendido.
INcexclaerus, a, um. ApuL Pronto, diligente, !Net:SUS, a, lun. part. de Incudo. Pers. Grabado,
el que obra sin detencion. cincelado.jj No trabajado.
INcürinus, a, um. Non. No deseoso, no codi- INCÜTIO, la, cuasi, CLISSIIM tére. a. Cic. Infun-
cioso. dir, inspirar, poner, dar, meter, introducir. Inca-
INCÜRÁTUS, a, am. Hor. No curado, que no ha tere pollicem limini. Plin. Tocar, arañar la puerta
sanado ó curado. con el dedo.—Scipionem in caput. Liv. Dar un pa-
INCURIA, te. f. Cic. Incuria, desaseo, descuido, lo en la cabeza, 6 tirar el baston á la cabeza.—
poco cuidado, negligencia. Ruborem.Lia. Hacer salir loa colores al rostro, po-
INCURIUSE. adv. Liv. Descuidada, negligente- ma á uno colorado.—Erro •em. Cic. Hacer caer en
mente, con incuria, descuido y negligencia. un erran—Me/una Liv. Dar, meter, poner, in-
hiceatióses, a, um. l'ác. Incurioso, descuidado, fundir miedo, atemorizar. Desiderium. Hoy.
poco curioso. Hacer entrar en deseo.—Religionenz. Liv. Dar,
INCURRO, curri, =son, ére. 7/. Cj e. Correr ceasionar escrúpulo. — /Vago/eine Hor. Dar que
contra ó hacia, asaltar, atacar. Incurrir, caer en hacer, en que entender.
falta. jj Acaecer, venir, sobrevenir, acontecer, INDÁCXBIEIS. 112. lé. 11. 13. Varr. Lo que se
suceder. 11 Venir á parar á 6 en una cosa en la puede indagar ó averiguar. A' quien se puede po-
conversacion. Incurrere Macedoniam. Liv. Ilacer ner á tormento para averiguar uu delito.
incursiones, correrías, entradas en Macedonia. INDÁGANTER. adv. Col. Siguiendo con diligencia
INCURSANS, tia. com. Plin. El que hace incur- la pista, la huella.
siones ó correrías. INDÁGÁT10 2 (mis. f. Cic. Indagacion, averigua-
INCURSÁTIO, ónis. .Non. V. Incursio. cion, especulacion, pesquisa.
INCURSÁTUS, a, um. part. de Incurso. Liv. In- IND,k.G.1TOR, Cris. in. Col. y
festado, talado, asaltado, atacado con correrías. INDÁGÁTRIX, icis. cf. Cic. El y la que indaga é
t INOURSAX, áciS. com. Sid. El que hace fre- inquiere, averigua. jj cazador.
cuentemente correrías. INDÁGÁTUS, us. ni. Apnl. V. lndagatio.
INcuusim. adv. Non. Corriendo, con correrías. 1NDÁGÁTUS, a, um. part. de Indago. Cic. Inda-
INCURSIO, ónis. f. Liv. Incursion correría, en- gado, averiguado, inquirido.
trada, invasion de los enemigos. jj barrera, la ac- INDÁGES, is. Prud. V. Indagatio.
cion de correr. Ienaa.co, Inis. f. Virg. Cordon, ojeo de la caza. Ij
INCURSiTO, ás, á.vi, átum, áre. n. Sén, Free. de Tdc. Línea, cordon, estacada para estorbar la en-
INCURSO, ás, avi, átum, áre. n. Liv. Correr, trada á los enemigos. II Indagacion, investi-
acometer corriendo a 6 contra alguno, asaltar, ata- gacion.
car con ardor, hacer correrías. Licursarc agros ro- INDÁGO, áS, áVi, átum, áre. a. Cíc. Indagar, in-
manos. Liv. Hacer una escursion ó correría á ó en vestigar, buscar, inquirii, averiguar. II Perseguir
los campos romanos. las fieras, cazar. Lzdagare omnibus vestigiis. Cje.
INCURSIS, us. ni. Cíe. Asalto invasion, correría. Seguir la pista ó la huella por todas partes.
!I Choque, combate, ataque. Yncursus fluminis. INDE. adv. Cic, De allí, desde allí, desde aquel
Flia. Corriente rápida, ímpetu de un rio. lugar. ji Desde entónces, desde aquel tiempo, des-
INCURVÁTIO, ónis. f. Plin. Encorvadura, el acto Pues. Jairt indo á principio. Cic. Desde el princi-
y efecto de encorvar. pioiNDDteninicTerinfle. ip. yDespues sucesivamente.
e.uCic.
INCURVÁTUS, part. de Incurvo. Cje. En- ad v.
'
corvado, torcido, doblado. INDÉBITO. adv. Ulp. Indebida, ilícitamen te , sin
bicuavasco, is, scére. Cic. Encorvarse, do- j usticia, equidad ni razon. Débito, deuda. Lo que
blarse, torcerse. noIsNendÉ enblTeu. at, n. Dig.
INcunvicEnvIcult pecas. n. Pacuv. Ganado
de cerviz corva. Virg. Indebido, no debido, lo
INcuavo. ás, á.vi, átum, áre. a. Cic. Encorvar, que duesb' ea. nm.
torcer, doblar, arquear. Animas quena íncurvat in- INDÉ/CENS,tis. com. Petr. Indecente,
deshonesto
IND 1 N D 418
indecoroso, no conveniente, no razonable, torpe, IN DÉPRÉIIENSIBILIS. m. f Ié. n. is. Quint, y
vergonzoso. IN DÉPRÉHENSUS, a, am, ó
INDÉCENTER. adv. Quint. Indecente, indigna, IND ÉPRENSUS, a, um. Virg. Incomprensible, in-
inmodestamente, con indecencia. inteligible, incapaz de entenderse, de compren-
INDÉCENTIA, M. f. ritmo. Indecencia, falta de derse o descubrirse.
decoro y decencia. INDEPTO, ás, áre. ant. Fest. Conseguir, alcan-
INDÉCET, ébat, cuit. impers. Plin. men. N-c, ser zar, obtener.
decente ó decoroso, no corresponder, ser indecente. binamos, a, am. ant. parí. de Indipiscor. Plin.
INnÉceiNÁDInis. m. f lé. n. is. Sin. Lo que no Conseguido, alcanzado, obtenido. 11E1 que ha con-
puede declinar ó decaer, firme, constante, in - seguido.
flexible. II Gel. Inevitable. IIDiom. Indeclinable, INnuseitirrns, a, nm. Col. No descrito, no seña-
que no se puede declinar. lado; desordenado.
INDÉcnisekTos, a, um. Ov. Firme, constante, in- INDÉSERTUS, a, nin. Ov. No desamparado, no
declinable, que no puede declinar ó decaer. abandonado.
INDÉCORABILiTER. adv. Acc. y INDÉSES, idis. com. Gel. No desidioso, no pere-
INDECORE. adv. Cic. Indecorosa, indecente, tor- zoso, activo, diligente.
pemente, con indecencia. INDÉSINENTER. adv. Varr. Incesante, continua-
INDÉCÓRIS. m, f. ré. n. is. Virg. V. Indecorus. mente, sin cesar.
ren3É,~1, ás, ávi, átum, áre. a. Acc. Deshonrar, INDESPECTUS, a, um. Luc. Lo que no se ha visto
acarrear, ocasionar deshonor. ó no se puede ver, invisible.
INDÉcoaus, a, um. Cic. Indecoroso, indecente, INDESTRICTUS, a, uai. Ov. Ileso, no herido.
deshonroso, torpe, vergonzoso, repugnante á la de- t INDETERMINÁBILIS. f lé. n. is. Tent. Inde-
cencia y decoro. terminable, que no se puede determinar, señalar 6
INDÉFÁTÍGÁBILIS. m. f. lé. n. is. Sén. Infatigable, definir.
incansable, que no se fatiga, que no deja de trabajar. INDÉTERMINÁTE. adv. Fest. Indeterminadamen-
INDÉFITIGÁTUS, a, um. Sin. No cansado, no fa- te sin destinacion distincion particular.
tigado, incansable. 'INDÉTERMINÁTUS, a, um. Tert. Indeterminado,
/NDÉFECTUS, um. Apul. Indeficiente, perpe- no señalado, no resuelto, no determinado.
tuo, que no falta 6 no puede faltar. INDÉTONSUS, a, am. Ov. No afeitado, no pela-
INDEFENSE. adv. Dig. Sin defensa, sin amparo do, intonso.
de las leyes y la justicia. INDETRITUS, a, ron. Tert. No gastado, no con-
INDEFE'NSUS, a, um. Liv. Indefenso, que no se sumido.
defiende. II Plin. Que carece de toda defensa. INDÉvifiaus, a, um. Ov. Lo que no se ha evi-
INDÉFESSE. adv. Esparc. y tado 6 esquivado.
INDÉFESSIM. adv. Sid. Infatigable, continua, in- t INDEVORiTUS, a, O03. Marc. Que no está en-
cansablemente. teramente devorado.
INDEFESSUS. a, um. Virg. Infatigable, incansable, INDEVÓTE. adv. Just. Indevotamente, con inde-
continuo, constante en el trabajó. vocion ó falta de devocion.
IemÉnierENs, tia. com. Tert. Indeficiente, que INDEVÓTIO, ónis. f Dig. Carencia de piedad y
no falta ó no puede faltar. obediencia á las leyes. Ilindevocion, falta de devo-
INDÉFICIENTER. adv. S. Ag. Sin cesar. cion.
INDÉFiNiTE. adv. Gel. Sin límites, sin términos, INDÉverrus, a, um. Dig. Falto de obediencia y
de una manera indefinida, indeterminada. respeto á las leyes y al príncipe. Indevoto, dis-
INDEFiNITUS, a, um. Col. Indefinido, indetermi- traído, remiso, tibio, falto de devocion.
nado, oscuro, indeciso. leinEx, m. Cic. Delator, denunciador, des-
INDEFLÉTUS, a, vira. Ov. No llorado, no acom- cubridor, manifestador. II Indicio, señal, nota. f I In-
pañado de lágrimas ó llanto. dice, catálogo, tabla, Piedra de toqué. If
INDEFLEXUS, a, am. Plin. men. Recto, que no se Sobrenombre de Hércules. I ITitulo, frontispicio, fa-
dobla 6 inclina. Invariable, firme, constante. chada, inscripcion de un libro ó monumento público.
INDÉJECTUS, a, una. Ov. No arruinado, no aba- Jodes digitus. flor. El dedo índice, el segundo de
tido, no derribado. la mano.
IN•ELASSÁTCS, a, am. Manil. V. Indefessus. INDI, órum. plur. Los indios.
Iernta.laires. m. f lé. n. is. Ov. Indeleble, per- u. f. Mel. La India, gran pais del Asia
petuo, sempiterno, que no se puede borrar. oriental.
lenAnneenrus, a, um. Pelron. No deleitado, INDIÁNUS, a, um. Inscr. Lo perteneciente á los
que n o. se divierte ó no toma placer. indios.
INDÉLIIIÁTUS, a, um. Ov. Intacto, puro, entero, INDIcieDIets. m. f. lé. n. is. Aur. Lo que
no tocado. indica.
INDELICTUS, a, um. Fest. El que no tiene delito, INDICÁTIO, ónis. f. Plin. Precio, tasa, estimacion
inocente, inculpable. de las cosas.
INDEMNÁTUS, a, um. Cic. El que no ha sido con- INnicímus modus, I. m. Prisc. Modo indica-
denado. tivo en los verbos.
INDEMNIS. m. f. né. n. is. Sén. Indemne, libre binícírroa, m. Sol. Delator ó denunciador
de daño, de mal. INDICÁTÚRA, f Plin. V. Indicatio.
INDEMNITAS, átis. f. Ulp. Indemnidad, esen- INDICiTUS, a, un]. part. de Indico. Cic. Indica-
cien de daño ó mal. do, señalado, descubierto, denunciado, delatado.II
t INDÉMONSTRÁBILIS. in. f. lé. n. is. Apul. Lo Plin. Estimado, apreciado, tasado para vender.
que no se puede demostrar o probar. Plin. Indicado, mostrado brevemente.
INDÉeltVÁBInis. m. f. lé. n. is. Tert. Inmutable, INDICiNA, M. f. Apul. delacion.
incapaz de mudarse. INDÍCIUM, H. n. Cic. Delacion, acusa cion. II D e.
INDÉNUNTIÁTUS, a, um. Sén. No advertido, no nuncia, manifestacion. Indicio, seña!, argumentó..
inundado, no avisado, no declarado. Ulp. Premio de la delacion 6 indicacion. Profiteri,
INDÉPLORÁTUS, a, um. Ov. V. Indefietus. cium dare. Varr. Manifestar, indicar. —
INDEPRiVÁTUS, a, um. Sén. Incorrupta, no co- qfferre. Delatar los cómplices para alcanzar
rrompido, no depravado. eba
plaruiimpunidad. Indicio esse. Cia. Ser, servir de
INDÉPRÉCÁBiLlS. m. f lé. n. is. Gel. Que no se des
Indicar, des-
puede alcanzar ó mover con súplicas. INDICO, ás Zivi, átum, áre.. a. Cia.

414 IND I ND
iNDIGNÁTIO ,
cubrir, señalar, publicar, manifestar, revelar,".„ iánis. f. Liv. Indignacion, ira, có-
lera, enojo, enfado. ji Cíc. Figura rétorica.'
milicias, delatar. j Tasar, apreciar, poner precio. II
IsrisiuNiTiusrciín A, w,
Plin. Tocar, mostrar brevemente. dilo. Plin. Leve indigs
Isnatoo, is, xi, tima ére. a. Cic. Anunciar, de-
clarar, intimar, publicar, mandar, ordenar. Indi- naeINi DniÓNÁ.TiV138, a, um. Fest. El que se indigna.
cere concilium. Liv. Convocar una asamblea. — INDIGNÁTUS , a, um.. Virg. Indignado, enfadado
Muletanz. Plin. Multar, condenar á una multa.— irritado. II Part. de Indignos. El que se ha indig-
Ccenam alicui. Marc. Convidar á uno á comer ó ce- nado.
nar.f 1 Suet. Mandar á alguno prevenir la comida á INDIGNE , ius, issiírne. adv. Cic. Indigna, igno-
cena. miniosa,, miserablemente. indigne ferre. Nep.—
Ismarrio, ónix. Aseen. Tributo, impuesto, in:- Pati. Lic. Llevar á mal, con enfado, con indigna-
posicion, subsidio que se impone sobre los campos cion.
y posesiones. INDIGNiTAS„ ¡tis. sic. Indignidad, vileza, ba-
INDICTIÓNÁLI13. 27/. lé. n. is. Andan. Lo perte- jeza. II Iniquidad, injusticia. II Atrocidad, cruel-
neciente al tributo. dad. II Liv. Indignacion.
Iannorillus, a, um. Casiod. lranísiNiTart. adv. Inser. Y. Indigna.
IswicTivus, a, um. Fest. Indictivum funus. En- INDIGNOR, áris, anis sum, ári, dep. Cic. Indig-
tierro, exequias á que se convocaba por un pregon. narse, enfadarse, irritarse, llevar á mal, no poder
INDICIOS, a, um. part• de Indico. Ter. No dicho. sufrir. •
Intimado, declarado, mandado, hecho saber. INntassuml inted . Ov• Cosa indigna! Qué indig-
Indietri causa damnare. Cie. Condenar sin haber nidad !
oido, sin oir la defensa, las disculpan ó descargos. '.,`,NDIGNUS, a, um. Cic. Indigno, que no merece.
INoTeüLum, n. y Non indignum vicletur. Sal. No es fuera del caso,
Isnfetians, m. Símac. Compendio mai breve del propósito. Indignes hierres. Virg. Inviernos
en que se escriben las cosas á 112011-0 de índice. crudos, asperos, crueles.
INDIcuat, i. n. Plin. El índico 6 añil, color azul. IsnsIans, a, am. Virg. y
1:amicus, a, nra. Ter. Indiano, lo perteneciente á INDIGuns, a, um. Paul. Nol. Pobre, falto, nece-
las Indias d á sus naturales. sitado.
INDiDEM. adv. Cic. De allí mismo, de aquel IssinIoasm, tis. C0771. Ter. Descuidado, negli-
mismo lugar, H De la misma cosa. gente, perezoso, poco cuidadoso.
INDILIGENTER. adv. Cia. Descuidadamente, coa
INDIFFÉRENS, tis. com. Cje. Indiferente, cornun,
indeterminado. Indjerens homo. Sziet. El que no negligencia y pereza.
es impertinente ni pesado • —Syllaba, Quint. Sílaba INDtiLTGENTIA, Oe. Cic. Indiligencia, descuido,
indiferente, que á veces es breve, y á veces es larga. pereza, poco cuidado.
1NDIFFÉRENTER. adv. Quint. Indiferentemente,
Nal- miss/1s, a, um. Ter!. No enviado, no des-
sin distincion, promiscuamente. Inclifferentrr ferre. pedido.
INDÍPIECO, is, ére. a. _Plant.
'Sud. Llevar con indiferencia, sin especial senti-
miento ni gozo. INDIPISCOR, éris, deptus sum, sci. dep. Plaut.
Conseguir, alcanzar. obtener, ganar, adquirir. In-
Isansstaasma, w. f. Gel. Semejanza, Conve- dipisci animo. Gel. Mandar, encomendar á la me-
niencia, conformidad. moria.—Pugnam. Gel. Empezar la batalla.
INDIGÉNA, w. m. • Ov. Natural, nativo, del pais. INDIEcTus, a, um. Quint. Indirecto, lo que no
IND:GÉNíTALIS. m. f. 'é. n. is. Cíe. Indigena. va directamente al . fin.
INDiGENS, tis. com. Cic. Indigente, necesitado, INDÍREPTUS, a, um. Tác. No saqueado.
pobre. INDISCIPLNKTIO, f Casiod. Carencia,
INDiGENTIA, re. Cic. Indigencia, necesidad, falta de disciplina, de enseñanza.
pobreza.. INDISC[PLINíTUS, a, um. Upe. IndiscIpli-
Israiabzus, a, um. Apul. Y. Indigena. n1 , falto de disciplina ó enseñanza.
INDiGEO, es, día-0i, ere. n. Cte. Necesitar, estar INDISCISSUS, a, urn. S. Ger. No rasgado.
pobre, falto, escaso, necesitado. INDISCRÉTE. Para, y
INniGEs, is. com. Pacay . y INDISCRETIM. adv. Sol. Indiscretamente, sin
?TI. f. Virg. Natural del pais.
INDICES, ¡1 A' discrecion. II Unidamente, sin distincion, sin sepa-
quien se adora en el pais. racion.
INDiGESTE. adv. Gel. Desordenadamente, sin INDocrtkrua, a, urn. Plin. Indistinto, mi seme-
órden, sin método, confusamente. ante, que no sepuede discernir distinguir. In-
jdiviso,
INoicawrinius. m. ,f. lé. n. is. Prisc. Indiges- no dividido ó separado.
tible; lo que no se puede cocer ó digerir. INDISCRIMINÁRYLIS. 211, Ié. 18. Cland. Ma-
INDMESTIO, ónis• f 8. Ger. Indigestion, falta mert. Lo que no se puede separar ó no está sepa-
de coccion del alimento, crudeza de estómago. rado.
1NDíGESTUS, a, um. Pije. Indigesto, confuso, INDISCI1531iNÁTIM. adv. Varr. Indiferentemente,
desordenado, falto de método. sin distincion, sin diferencia.
IsaVctras, um. m. plan. Virg. Dioses tutelares, Isiniscussus, a, um. Claud. Mamert. No exa-
hombres puestos en el número de los dioses. minado, no averiguado.
luninitTo, ás. V. Indigito. INDISERTE. adv. Cic. Sin elocuencia, sin ele-
INDiGYTkMENTA, órum. n. plur. Fest. Los libros gancia.
de les pontífices, en que estaban escritos los nom- INDIsERTus, a, um. Cíc. Inelegante 'no elocuente.
bres de los dioses y sus ceremonias. INDISPEN.SÁTUS, a, urn. Inmoderado, desa-
IssninITiaso, Onis. f. Fest. La accion de pone: rreglado, demasiado escesivo.
en el número de los dioses. II Inv-ocacion. INDISPÓSTTE. adv. Sén. Sin órden, confusamente.
IssníniTo, ás, ávi, átunv, are. a. Fest. Invocar. fusIos:nmssaalócsói.rupsu , um.. Tác. Desordenado, con-
in , easto
Poner en el número de los dioses del pais.
INDIGNÁBUNDU13,, a, um. Liv. Indignado, lleno janItNen, ipsasIrencilialos.. in, f. lé. n. is. Triar. No deseme-
de indignacion.
IND1DNANS, tis. com. Col. El que se indigna, que Ismassim irránínis . m lse ja. Gel. Lo que
lleva con indignacion, con enfada. Indignans no se puede disimular.
cem. Estac. Que lleva la paz con indignacion. INDISSiMüLáTDS, a, "PUL Lo que no se ha
INDIGNANTEL adv. Ara, Con indignacion. disimulado.

IND I N D 4.15
INDISSOCIÁBILIS. m. lé. n. is. Lact. Lo que no INDOMITUS, a, um. Liv. Indómito, indomable, fe-
sepuede desunir separar. roz, contumaz, invencible.
irrnissóeúnints. m. f, lé, n. is. Cic. Indisoluble, INDÓNATUS, a, um. Lampr. No regalado.,
que no se puede desatar, romper su union á deshacer. INDORMIEN8, tis. com. Cje. El que se duerme.
t INDISSOLUBILITER adv. Claud. Mamert. Indi- INDORT4IO, is, lvi, iturn, are. n. Hor. Dormir,
solublemente, sin poar.•se romper ni desatar. dormirse en ó sobre. I1Descuidarse,obrar con pe-
blinssóLtirrus, a, una. Cic. Ligado, no. desatado. reza y desidia. Indormire causa?. Cic. Dormirse,
INDISTINCTE. adv. Gel. Indistinta, confusamen- descuidarse en un negocio, tratarle con descuido.
te, sin distincion. INnóTÁTus, a, me,. Ter, Indotado, sin dote. U
INDISTINCTUS, a, um. Quint. Indistinto, confuso, Cic. Sin dotes, sin prendas que le hagan recomen-
meaclado. Indistinctus orator. Quint. Orador con- dable.
fuso, oscuro. INDU. prep- ant. en lugar de In.
INDISTRICTUS, a, M.D. Ov. Indestrictus.. INDUBITÁBILIS. lé. n. is. Quint. Indubita.
INDITUS, a, um. mart. de Indo. Sin. Dado, im- 131e, lo que no se puede dudar ó no admite duda.
puesto. Castella rupibus indita. Tea. Fortalezas INDUBITÁBÍL▪TER. adv. Ar nob. V. Indubitate.
sobre peñas. INDUDITANDUS, a, une Ag,. Lo que no se
INDIVIDUA, Órurrt. n. Cic. Individuacion e abs- debe dudar.
tracto del individuo. INDUIITTANTER. adv. Plin. y
INIMVIDUITAS, átis. f. Tert. Imposibilidad de INDOníTÁTE. ad¿:. Liv. Sin duda, indubitable,
division ó separacion. cierta, seguramente.
INDiviouU "d, i. n. Cia. Cuerpo ó átomo indivi- INDÜB;TÁTO. adv. Ter. V. Indubitate.
sible. INDÜBITÁTUS, a, um. Plin. Indubitado. eviden-
INDivinnes, a, um. Cic. Individuo, indivisible, te, constante, seguro, cierto, que no se duda.
que no se puede á no es capaz, de dividirse-. Individua IbinüniTo, ás, ávi, átum, áre. a. Virg. Dudar,
corpora. Cíc. A:tomos. desconfiar,
INnívisE. adv. Asc. Ped. Sin division, pro in- INDürotis, a, um. Tác. No dudoso, manifiesto.
diviso. f plan Cic. Inducia, tregua.
tINDíVISiBILIS. 771. f. lé. 7/. Diom. Indivisi- Inducias (acere,, mire, pangere, inducere. Liv. Ha-
ble, que no se puede diwidir. cer treguas.
INDivisiuTeirea. adv. Tent. Indivisiblemente. INDÜCO, is, xi, ctum, cure. a. Ter. Conducir
leínivises, a, mil. Vare. Indiviso, no dividido. dentro, introducir, llevar á alguna parte, meter,
INDIVULSUS, a, una.. Macrob. No apartado, no hacer entrar-. 11 Vestir, cubrir, dar de algun betun,
separado. Él Rayar, borrar.11Abolir, anular, casar. 11 Inducir,
INDO, is, didi, dítum, éra. a. Liv. imponer, po- mover, escitar, incitar, exhortar, aconsejar, per-
ner en, dentro á entre. Indere alicui vincula. Tác. suadir. Engañar, dar a entender;hacer
, creer. In-
Cargar uno de prisioees. Fene•í •as domui. ducere aliad novercam. Pli71. Dar madrastra á al-
Píaut. Poner ventanas á la casa.—Nomen.P laut. guno.— Soluni. Plin. Allanar el suelo. — Aliquem
imponer, dar, poner nombre. —NMOS ritus. Tic. ioquentem. Cic. Introducir á uno hablando.l)lag-
Introducir, imponer nuevas costumbres. no rivutunz inducir. Mari d fossd aquem.
t INDoelnineeas. atis. f Apul. Dureza de inge- adaa. Echar agua en la. mar. Dar á quien tiene mas
nio, rudeza, indocibilidad. que vos. ref.
INDOCILlb. m. f lé. n. is. Cíc. Indócil, duro, INDUCTÍFIÍLIS. zn. f. lé. n. is. Cel. Aur. Firme,
rudo. Tenaz de genioeque no admite enseñanza. sólido, coagulado.
110v. Ignorante, idiota. Prop. Natural, no ense- INDUCTIO, un j a. f Cíc. Conducta, la accion de
ñado con arte. Indocili numero cantal. Ore Canta conducir, introduccion.1 induce ion, argumento ora-
sin beber aprendido, naturalmente. Irtdocilis pau- torio.11Apul. Cancelacion, anutacion. Inductio ani-
pericia vali. llon. No acostumbrado ó que no mi. Cic. Induccion, persuasiou. .Personarum.
puede acostumbrarse á la pobreza. Cic. lntroduccion de personasen un diálogo.
INDOCTE, ius, isFe'..are. adv. Cje. Con ignorancia, INDUCTIV.E. adv. Cel. Aun. Con induecion ó per-
rudeza. suasion.
IN Lioc-roa. cris. 9n. Plaut. El que castiga á los INDUCTOF., óris. 771. Plarl.t. V. Incloctor.
siervos, verdugo de ellos. Y. Incloctor. baiecritix, avis. f. Apul. Inducidora, engaña-
INDOCTOS, a, um. ior, issimus. Cíc. indocto, dora.
i norante, idiota, no enseriado. Indocta logztacitas. INDucTes, os. m. Indacimento, induc-
Cic. Habladuría, locuacidad grosera, necia. Lloc- cion, consejo, persua9ion.
tus flor. Fl que no sabe jugar a la pelota. IeDucTus, a, une part. de Induco. Cíc. Inducido,
Intloctis9imus. Cia. Ignorantisimo. persuadido. It Introducido, llevado, metido dentro.
1NnbrevrTera, m. •f lé. n. is. Lo que no se II Engañado. 11 Ulp. Borrado.Vestido
V. Induce.
interior, como
puede labrar, acepillar. INntkiír.A, w. f. Plaut.
1ND6LATus, um. Arnob. Tosco, no labrado; camisa, camisola.
no aceplado. INDUGRÉDIOR. ant. Lucr. V. Ingredior.
INDóLENTL.A., so. f. Cíc. Indolencia, insensibili- j- INDULCÍTAS, ¡lis. f Non. Amargor. V. Acer-
dad, .privacion de dolor. bitas.
INDÓLEO, és, lui, ere. n. Ov. Dolerse, afligirse; t INDULCITO, Indulco é Indulcoro, ás, áre. a.
sentir pena y dolor. Tent. [endulzar, poner dulce.
hinca-Es, is. f. Cíc. I'ndole, natural, genio, cárac- INDLILGENS, tis, com. tior, issimus. Cic. Indul-
ter, naturaleza, cualidad, inclinacion natural. &g- gente, benigno, blando, condescendiente.
nis índoles. Tic. Ingenio tardo, poco espíritu. gens alece. ,Vnet. Dado al juego.
Tanta indoles in Lavinid eral. Liv. Tanta era la INDULGENTER, ins, issime. adv. Cic. Benigna-
habilidad de Lavinia. mente, con indulgencia, con benignidad.
INDOLEÑCRNDUS, a, um. Sid. Lo que se ha, de INDULGENTIA., f Cic. compra-
sentir. cencia, dulzura, benignidad, condescendeecia.
INDOLESCO, is, Ini, sate. n. Cela. Dolerse, la- Ir«rnuLono, és, si, sum y time gire. n. Cic. Cóm-
mentarse, sentir, quejarse. placer, condescender, ser indulgente, tener indul-
ao. f. Sid. Indolencia. genci•. 11' Ov. Darse, entregarse, abandonarse. j
INDÓMARIUS. m. f lé. is. Plaut. Indomable, Perdonar, conceder, permitir. Núm.-8 me indulgio.
indomeriable, lo que no ze puede domar ó sujetar. Ter. Me complazco, me lisonjeo demasiado. In-
416 INE 1N E
Dejarse trasportar de la ira, esplicable, que no se puede esplicar ó hablar de ello
dulgere irte. Liv. con propiedad.
abandonarse á la cólera.
INEFF Á - niliTErt. adv. S. Ag. Inefable, indecible-
brounniTas, átis. Serv. El Indulgentia.
que es indulgente. mente, sin poderse esplicar.
t Innwroa, oris. Tert.
Irannyrutt, n. Dig. Conceaion, permision, in- INEFFiCÁCITER. adv. Dig. Ineficazmente,, e v a
no, sic efecto.
dulto-
INDuvrus, a, um. port. de Indulgeo. Amian. INEFFICAX, ácis. com. Plin. Ineficaz, inútil, dé-
Concedido, permitido. bil, flojo, falto de virtud y actividad.
INDULTUS, Ud. ni. Sid. Indulto, permision, con- -- INEFFIGIABiLIS. ni. f. lé. n. is. Tert. Que uo
cesion. se puede representar ó retratar.
INOÜMENTUM, n. Cic. El vestido. INEFFIGIÁTUS, a, lun. Gel. Informe, lo que ca-
nteco, is, duí ere. a. Cic. Vestir, ro- rece de forma, efigie ofigura.
dear al cuerpo. Indui sud confessione. ¿'ic. Ser co- INEFFÜGIBILIS. in. f. n. is. Apul. Inevitable,
gido ó convencido por su propia confesion. Induere lo que no sc puede evitar o huir.
aliquem. Val. Flac. Armar, pertrechar á alguno.— INÉLABORíTUS, a, um. (1•,int. No trabajado, no
&alas. Ov. Llevar la escalera al hombro, porqué pulido, tosco.
suele el que la lleva, meter la cabeza por entre las INÉLÉGÑNS, tis. com. Cic. No elegante, sin ele-
gradas.—Vullus paeri. Irirg. Tomar la semejanza gancia, sin ornato y cultura.
del niño, transformarse en él.—Se. Cic. Meterse, INÉLEGANTER. adv. Cic. Sin elegancia. II Sin
mesclanse.—Se mucrone. Virg. Traspasarse con juicio, sin eleccion, sin razon.
la espada. Talaria induere. Ornare jugara. adag. INÉLI)QUENS, tis. com. Lact. No elocuente.
Calzar las de Villadiego. m. f lé. n. is. Lact. Inefable.
ant. Lucr. V. Impedior. NÉLUCTíBILIS. f lé. n. is. Virg. Inevitable,
INDúPÉRATOR. ant. Juv. Imperator. lo que no se puede evitar.
LNDÚRANDUS, a, vra. Sén. Lo que se ha de endu- INÉLuinims. ni. f. le. n. is. Lact. Indeleble,
que no se puede borrar ó quitar.
recer. INÉmuNuÁrdus. f lé. si. is. Quinta Incorre-
hm-latín>, a, um. part. de Induro. Liv. Endu- gible, que no puede ser enmendado ó corregido.
recido. - INÉmÉziliais. in. f lé. a. is. Tert. Lo que no
INDüassco, is, rni, scére. Cels. Endurecerse, se yuede conseguir, alcanzar, ganar.
ponerse duro.11 Hacerse constante, duro, vigoroso. iNEMORIOR, éris, tuca sum, dfp. Hor. Mo-
INDtiao, ás, á.vi, atum, áre. a. Plin. Endurecer, rir en.
poner duro.11Fortificar, hacer fuerte y constante. INEMTUS ó Inemptus, a, um. llar. No comprado.
Indurare frontem. Sén. Perder la vergüenza. INÉNARRÁDIIIS. ni. f u. is. Inenarrable,
huís, m.Me.l. El Indo, rio grande del Asia. lo que no se puede contar.
INDUS, a, tan. Virg. Indiano, lo que es de Indias. NÉNARRABILITER. adv. Liv. De una manera
latutisikams, Plaut. El que hace camisas
inenarrable ó indecible.
ó las vende. iNENAIMÁTES, a, um. Gel. No esplicado, no con-
INDÚSIÁTUS, a, um. Apul. Vestido con camisa. tado.
t INDOSIO, as, áre. a. Mart. Cap. Vestir, ceñir. t INtiráTÁnilis. gn. f lé. n. is. Tent. Que no se
INDUSIUM, n. Plaut. Ropa interior de los an- puede nadar ó pasar á nado.
tiguos, camisa, camisola. INÉNOD.1..13TLIS. ni. f lé. n. ís. Cic. Que no se
INDUSTRIA, te. f. Cic. Industria, habilidad, des- puede desatar ó disolver.
treza en cualquiera arte.n Ingenio, sutileza, maña biattoamis. m. f iné. n. is. Apul. Arreglado,
6 artificio.11Plin. Ciudad de la Liguria, hoi Casal bien dispuesto, no enorme 6 desmesurado.
de Monferrato. Industria. Plin. Ob .industriam. IelÉatuarrikalius. 711. f lé. n. is. Cene. V. Ine-
Plaut. De 6 ex industrial. Cic. Aposta, de propó- narrabilis.
sito, de industria. Laso, ís, ivi ó Itaca, ire. a. Cic. Entrar en,
INDUSTRIE, in8. adv. Cic. Industriosamente, con meterse, esponerse.11 Empezar, comenzar. 1 Con-
habilidad, destreza ó sutileza ingeniosa. siderar, ver, hallar pensando. mire consiliuni. Ter.
INDITSTRIE.NBIS. m. sé". n. is. Inscr. Lo perte- Tomar coasejo.—Societatem. Cic. Hacer sociedad,
neciente á la ciudad de Industria en la Liguria. &j'atiza, nuirse.—Rationern quemadmodum.... Cic.
INDUSTRIÓ8E. adv. Cat. V. Industrie. Buscar, considerar el medio ó camino de ó para.—
INDUSTRIOSOS, um. Sén. Numerum. Liv. Calcular, contar. — Gratiant apud
INDUSTRIII13, a, um. Cic. Industrioso, ingenioso, aliquem. aliquo, cum uliquo. Cic. Entrar
laborioso, diestro, hábil. en la gracia, eu el favor, ó hacer mérito con algu-
INDÜTLE, ártun. f plur. Y. no.— Connubio. Ov. Casarse.— Con.vivium, (hipes.
INDUTORIUS, a, um. Dig. 1,0 que sirve para Cic. Ir, asistir á un convite. — Ov. Acos-•
vestirse. tarse.—Pugnara, preelium. Cic. Entrar en batalla,
INDÚTUS, a, um. part. de Induo. Cic. Vestido. 11 comenzar el combate. — Consulalum. Cic. 'fumar
Ceñido, rodeado. posesion del consulado, entrar en él, empezar á
INDÚTUS, na. m. Tác. El vestido. ejercerle. —Nesum. Liv. Obligar la persona por
INDÚVILJE, árilm. f. plur. Vestido. Induviee deudas.—Viam, iler. Cic. Ponerse en camino.—
Plin. Cortaa de un árbol. Suffragia. Liv. Entrar á votar.
INitnnx aves. f. plur. Fest. Aves que prohi- INEOPTE en lugar de In eo ipso. Fest.
bían hacer alguna cosa en los agüeros. INEPTE, issiene. adv. Cic. Inepta, necia-
INERRIATOR, üris. ni. Ter. El que emborracha mente, con impropiedad, fuera deproposito.
á otro. árum. f. phi- r. Cic. Necedades, ma-
INEBRIÁTUS, a, UTU. Plin. Emborrachado, em- jaderías, boberías, impertinencias, cosas fútiles y
briagado. Port. de sin propósito.
INEBato, ña, ávi, átum, áre. a. Plin. Inebriar, INEPTIO, id, íre. n. Ter. Tontear, bobear, decir
emborrachar, embriagar. ó hacer simplezas, tonterías.
balota, te. f. Cic. Inedia, dieta, abstinencia de INEPTIOLA, ae. dini. Aus. Simpleza.
comida, INEPTITÚDO, Non. Y. Ineertie.
brazal», a, am. Ov. Inédito, no publicado, no INEPTOS, a, nra. ic. pto para las
dado, no sacado á luz. cosas, simple, Ineiputeaptvoía .naCica. aMal camino,
m. f. lé. n. is. Plin. Inefable, in- molesto,
embarazoso.

• INE INF 41-f


frakouiTinhas. m. lé. n. is, Cure. Adonde no que no se puede perdonar ó satisfacer con sacrefl-
se puede ir ó llegar á caballo. dos. 1{ Liv. Implacable, irreconciliable.
Ieraotri-ro, ás, ávi, átum, are. n. Apul. Ir, andar t INEXPIÁBILITER. adv. S. Ag. Sin remedio, Ido
á. caballo. facultad ó posibilidad de remediarse. .
laisatatis. m. f. rnI. n. is. Cic. Inerme, desarma- t INEXPIÁTUS, a, um. S. Ay. No satisfecho, no
do, sin armas. ¡I 0v. Inocente, que no hace mal á perdonado, no espiado.
nadie. I j Cic. Desprevenido, desarmado de •razones. INEXPLÁNÁBiLIS. f lé. n. is. Sin. Que no se
INERRÁBYLIS. flé. ia. Apul. y puede allanar, desembarazar, desenredar, igualar.
INERRANS, tis. com. Cic. Inerrante, fijo, sin mo- INEXPLASÁTUS, a, um. Plin. Embarazado, im-
vimiento. Inerrantes stellre. Sic. Estrellas fijas. pedido, embrollado, desigual.
INatrao, ás, ávi, átum, are. a. Plin. Errar, va- INFacreanTers. m. f lé. a. Cic. Insaciable,
guear, andar errante. que no se puede llenar ó hartar.
INERS, tis. com. Sic. Inerte, sin arte ó industria. INExPLgTUM. adv. Virg. Insaciablemente.
[j Ocioso, flojo, perezoso, desidioso. INEXPLETUS, a, um. Estac. No lleno, no harto,
INERTIA, w. f. Cic. Ignorancia, impericia. I j Falta insaciable. No llevado á efecto, no acabado, no
de arte, de oficio, de industria, jj Inercia, flojedad, puesto en ejecucion.
pereza, -holgazanería, ociosidad. Inercia laboris. INI:XPLICARalS. m. f. le. n. is. Cic. Inespli-
Cic. Repugnancia al trabajo. cable, lo que no se puede esplicar ó no admite es-
INERTiCliLL:S, a, Ion. Col. Sin fuerza, sin vigor, plicacion.V, Intrincado, embrollado, dificil. enma-
sin espíritu. Inerliculu vitis. Pan-. Especie de vid ó rañado, inestricable, que no es fácil de desenredar,
cepa, que da de sí vino flojo. de desenmar«imr, de desembrollar.
INtittüeiTa. adv. Quint. Ignorantemente, sin eru- INEXPLICÁBILiTER. adv. Cic. De un modo in-
dicion ni ciencia. decible, iaesplicable, maraaillosaarente,
'SartCaín°, óuis. f Bibl. Ignorancia, falta de INEXp LiCÁTUs, a, tan. Arnob. y
eradicion, defecto de ciencia. INExPaiorTos, a. una Marc. Oscuro, difícil de
/NÉP.ibiTUS, um. Cic. Ignorante, indocto, sin entender, inesplicable.
letras, sin estudio, sin erudicion. INExoadrtaTE. adv. Gel. Sin esploracion, sin
INF:sea-Fol.-a a, ron. Liv, ratraido con comida ó averiguacion.
cebo. jj Apul. Lleno de comida. Farl, de IataxoaónÁ.To. adv. Liv. Sin haber enviado á re-
te;esco, ás, ávi, aluna áre, a. Ter. Coger, pes- conocer el pais ó el terreno.
var, cazar aves y peces con el cebo. l' Engañar. INE,XPLÓBÁTUS, a, um. Lic. No descubierto, no
INiavv.c-ros, a, una Virg. Evectus. reconocido, incierto, oscuro.
INÉVITABILIS. m, f. le. a. ís. Sén. Inevitable. INEXPUDNÁBILIS. m. j: le. n. is. Liv. bes-
INI.'VITÁBILI-TEU, adv. S. Ay. Inevitablemente, puguable, que no se puede rendir, espugnar ó con-
sin poderlo evitar. quista-r. i¡ Firine ., constante, que no se deja torcer á
INÉvór.taros, a, um. Marc. No desenvuelto, no 1"1!:70.1'.
descogido. braxnuaNiTus, a, ara. Paul. Nol. No espug-
t INÉvue.sfarars. nr. f. le. n. is. Z9. Ay. Incapaz nado, no vencido.
de ser arrancada ó apartado. INX.PÜTÁBÍLIS. fié. a. ira Col. Innumerable,
INEXÁMINÁTUS, F2'7'171. No examinado. que no se puede contar ó calcular.
IN E xara BILIS. nr. f lé . is. Sén. Qu e no INEKsÁTtiRÁDius. m. le. n. is. Virg. Insa-
puede ser movido, escitado ó despertado. ciable, que no se puede hartar ó satisfacer.
Iataxc▪Tus, a, une Virg. No movido, no escitado. INEx.SÁTüRÁTUS, a, um. Cels. Que ua se ha sa-
lataxoocros, a, una .'id. No preparado, duro, ciada ó satisfecho.
no ablandado. IataxsoacrikTus, a, uno Ov. Inesperado, no es-
INEXCÚGITÁBILIS. ni. f lé, a. is. Ter. Que DO se perado,
puede pensar ú eseogitar. INEXSTINCTUS, a, am. 0v. No estingeido, no
INExedoi[aa'rus, a, urn. Plin. Impensado, no apagado. (I Insaciable.
premeditado. INEXSTINGUIBiLIS. ni. f. lé. n. is. Lavt. Inca-
INEXCULTUS, a, tan. Gel. No cultivado, inculto, tinguible, que no se puede apagar.
tosco. /NEXSTIRPÁBYLIS, lé. is. Plin. Lo que no
INEXCÚS:kBILIS. 77/. f lé. a. is. Hor. Inescusable, se puede desarraigar, estirpar ó arrancar de raiz.
lo que no se puede escusar, ó río admite escusa. INEXSTIRPÁTUS, a, ato. Cels. No estirpado, no
Itaaxcussus, a, um. Dig . No examinado,no ave- arrancado de raíz, lo que no se ha podido desarrai-
riguado. gar. •
INEXERCITA,TUS, a, um. Cic. y Iataxstinütinhas. m. f lé. n. is. Lir). Insupe-
INEXERCiTUS, a, una illacrob. No ejercitado. rable, invencible, inaccesible.
Iataxallsos, a, una Min. Fe'l. No gastado. INkIXStiPÉ.ItiTUS, 11111. Marc. Lo que no ha si-
° INEXTIAUSTUS, a. uni. Cic. Inexhausto, inagota- do superado ó vencido.
b[e, la que no se puede agotar. INEXTERMINÁlliIrs. ?n. lé. a, is. Bibl. Inmor-
INEXORÁBILIS. m. le. n. is. Cic. Inexorable, tal.
incapaz de apiadarse o ablandarse con ruegos haaamticaoiars. f lé. a. is. Inestricable, in-
idicas.11Val. Flac. Lo que no se puede alcanzar. trincado, de donde no se puede salir ó desembara-
t Istaxema rrus, a, una Arnob. No rogado. zarse. IIPlin. Lo que no se puede arrancar. 11,..Cio.
INEXPECTÁTUS. V, Iuexspectatus. Inesplieable, inenarrable.
haaxaríoiniers. az. lé. a. is. Am. Inespli- I N EmaticaníaiTart. Apul. De una manera
cable. intrincada, enredada, enmarañada.
1NEXPÉDíTUS, a; um. Arnob. Embarazado, im- Iazawraicarus, a, um. Apul. No desenredado,
pedido, embrollado, que no está pronto y espedito. no desenmarañado.
INEXPÉRIENTIA., f Tcrt. Falta de esperien- IN•anart, bra, brum. Macr. Mal artesano, in-
cia. hábil, que no sabe bien su arte It oficio.
INEXPERRECEUS, a, um. Ov. No despierto, no INEABRE. adv. Liv. Toscamente, ain artificio,
desvelado. sin arte, sin delicadeza.
iataxeareros a, um. .Liv. No esperimentado, no INFABRiCÁTUS, a, um. Virg. Tosco, grosero,
probado, no intentado. jl Inesperto, falto de bruto, no trabajado, no labrado.
espe.riencia. ItivÁcitrz. adv. Suet. Fríamente, sin gracia, sin
lartanianiers, in. f. lé, n. is. Cj e. Inesniable, donaire, sin agudeza..
418 I NF IN F
INF ÁCÉTI2E, árurn. f. plur. Cat. Frialdades, INTECTIVUS, a, um. Vitral,. Lo que sirve para
simplezas. teifir, perteneciente y propio para el tinte.
II1FÁCÉTUS, a, nra. Cic. Infaceto, frio. insípido, iNFECTOR, Óri8. Cic. El tintorero. II Flia. Le
insulso, des preciado, sin chiste, gracia, donaire ni que sirve para teñir.
agudeza. ¡I Catul. Grosero, mal criado, impolítico. INFECTÓRFUS, a, um. Marc. Ernp. V. Infecti-
INFAcuNovA, re. f. Gel. Mala gracia en el hablar,
mal modo de explicarse, falta de elocuencia. N.
VIISINFECTOS, nin. Cia. No hecho, no ejecutado..
INFACUNDUS, a, um. ior. Lis. Infacundo, escaso, II No conseguido, no alcanzadollOv. Imperfecto.
alto, pobre de palabras y frases con que espliea•.s'e. 1 Par!. Inficio. T•iiido. (Infecto, corrompido
f
INVECO, ás, áturn, .are. a. Tent. Man- inficionado, envenenado. In/ectum reddere. IHor:
char, ensuciar como con heces. Claud. Aire infecto.
INFALEÍBILIS. f lé. n. ís. Infalible. INFECTOS, us. m. Plin. El tinte ó tintura.
INFALSATUS, a, lun. S. Ay, Falseado, contra- INFECUNDE. adv. Gel. Estéril, friamente, sin
hecho.
INFÁISIANS, tis. com. Estas. Lo que infama, des- • larrÉctnanimas, dtis. Col. Infecundidad, este-
honra.
INFÁMÁTIO, ónis. f. Just. Infarnacion. la accion • INFECUNDUS, a, inn. Infecundo, esiéril, in
y efecto de infamar, disfamar ó deshonrar. capaz de producir ó llevar, fruto. '
DaaaatÁmns, a, inn. l'a•t. de Infamo. Nep. branaicimas, átis. f Cíc. Infelicidad, desastre,
mado, desacreditado. desgracia, infor tunio, desdicha, calamidad.
INFÁMIA. £6. f. Cic, Infamia, deshonra, descré- INEELiCITER. adv. Tent. infeliz, desdichada-
dito, oprobio, ignominia, mala reputaciou ó fama, mente, con desgracia é infelicidad.
mal concepto. lantannaímo, ás, avi, átunt, ere. Maui. Hacee
INF:0118. ni. f. iré. is. Cic. Infame, desacre- a uno infeliz y desgraciado.
ditado, deshonrado, que ha perdido el crédito. icis. corra. Cir. Infeliz, desgraciado,
INFAMO, átum, are. Cic. Infamar, ; miserable, desdichado.(( Cíc. Infecundo, crrdril.
disfamar, desacreditar, quitar el crédito ó la hon- fnfclix alíenla Cic. El que hace infeliz á otro. comp.
ra, notar de infamia. InfalltUnd& •ei caus(i. Lis. ion sup. issimus.
Por agravar el hecho. INFENSANS, bis. COM. 'Tic. El que se ofende, su
INFANDUM. inte.n j. Virg. Qué horror! enfada 6 está ofendido. liiPnsantibus 2dc:
INFANDUS, a, am. Cje. Infando, infame, que no Ofendidas, irritados los dioses.
se puede b no se debe decir. ((Lo que da horror. INFENSE, Tus. ni?. Tac, Con animo ois .naliesi e
INFANS, tis. COM. Cíc. Infante, niño que izan no enemigo.
sabe b no puede hablar. ('l Cachorrillo de un ani- Imvaaso. ás, ávi, átum, áa-s, a. i ra(.. rafe:ama,
mal.(lIgnorante, infacundo, el que no tiene pala- asolar, destruir. Infeesare bello alernemiain. 'Id-e.
bras ni frases para esplicarse. Comp. ticr. sup. tic- Talar, abrasar con guerra la Armenia.
slmus. Cíc. INFreasua, a, una ion CM, OfentlHo, airado,
INFANTÁRIA, a'. f. Marc. La muger que pare irritada, enemigo. Infensti, valcludine. 'Ida. Con
hij o varen. mala ó quebrantada
INFANTIA, te. f. Luer. Impotencia 6 ignorancia INTER. anta lugar de Infra. C'cn'..
en el hablar. 11 Falta de espheacion, dificultad en iras. de Infiero.
explicarse. ((infancia, puericia.(( La edad tierna Ila y an, a, cm. Cal. V, inferus.
de los irracionales.(( PIM. El principio de las cosas t com. S. Ger. Vio Ileraz,
inanimadas, fértil 6 abundante, estéril.
INFANTICIDA, M. f.Tent. Infanticida, el ó la INFERCIO. 7. Infarcio.
que da muerte á un infante b á un niño. Oria. ni. plan. Cia. El infierno, lea ir-
INFANTiCíDIUNI, n. Tent. Infanticidio, mite•ie tiernes. Los dioses infernales.11 Los meertos.
dada á res infante, a un niño. Bibl. Sepulcro, muerte.
INFANTiLIS. M. f té. 71. is. Jira. Pueril, lo per- p rom. f. plan Enequiaa, funera-
teneciente á un niño. les, sacrificios de los maulee, ofrendas -que se ha-
INFANTÓ, ás, are. a. 'red. Criar como á un cían por ellos é los manes.
niño. INFdRiÁLIS. M. lb. n. is. Apta. Lo pertene-
INFAtiTÜLA, le. f. Apul. y ciente a las exequias, fi:me:ales ó sacrificios de les
INFANTULUS , i. 111. dina, de 'afana. Apui. luían- manes.
tico, infantica, niño tierno. INFERIOR. f 118. st. tris. COM'p. de Infer115.
Ienaaanio, is, tum, are. a. Cul. Llenar, relle- Ca's. inferior, mas bajo. ¡ Lo que es meiloa eun-
nar. tiziad ó calidad que otra cosa.
INTAnsus, a, nm. Tent. Lleno, relleno. INai:inius, a, um. Cat. V. Iaferialis.
INFA8TiDiTUS, a, una No fastidiado, que INFERMENTATUS, a, um. Purrí. .2Vol. No fer-
no tiene ó no toma fastidio, no disgustado. mentado, ácimo, sin levadura, Dicese del pan.
INFÁTiGÁBÍLIS. ni. lé. n. is. Plin, Infatigable, INTERNA, bruna mi. piar. Tdc. Los infiernos.
incansable, que no se fati ya„ que no cesa b no se can- INFERNALIS. M. is. Pesca'. infernal, lo y,::e
sa de trabajar. es del infierno ci perteneciente á él.
INFiTiGkEtILITER. a.ds , 8. Ay. Infatigable, con- INEEENJ.,s, dha . COM .. Vrbol que crece á•la parte
tinuamente, sin ceder á la fatiga. de abajo del Apenino, así como se tlie :n13431'1115 e:
INFÁmínÁTus, a, ara. No cansado ; no fa- que crece á la parle de arriba.
tigado. INFERNATES., Dm. ni-. plan. Pueblos de la costa
INFÁTUO, 818, dvi, áturn, tire. Cíc. infatuar, de Toscana.
entontecer, turbar b embotar el entendimiento. Lucí-. Abajo, en lo ba jo, en
INTÁVÓRABILIS. • lé. is. Cels. Jet. Lo que parte inferior. .r
no merece favor ó gracia. INFERNUS, Ecies. El infierno.
adv.Uip. De un modo que INFERNUS. a, van Cio. Inferior, á /a parte 1.1a
no es favorable, sin favor ni gracia. abajo, puesto en lo bajo. I1 Virg. Infernal. P".
INFAUSTUS, a, uni. Virg. Infausto, infeliz, des- Las partes bajas del cuerpo humano.
graciado, funesto, de mal agüero. INFÉRO, erstüli,
, Watt:in, ferre. a, anáin,
INVICI. pret. de Inficio, Introducir, llevar adentro. Enterrar , sePuna27-11
f- ca-
INFECTICSÓni8.1 Eion.La muaccion, ociosidad. j acarrear., traer, cansar, ocasionar
1NF IN F 419
car consecuencia, argüir. Inferre se in urbem. Cie. INtrinfarATAs, átis. f. Cic. Infidelidad, perfidia,
Entrar en la ciudad.—Se in host,em. Liv. —Se per falta de fe.
medios p oste:;. Virg. Arrojarse al enemigo ó sobre INFitkeITÉR. adv. Cic. V. lufide•
él, meterse por en medio de los enemigos.--Se in INFiDUS, a, urn. Cic. Infiel, desleal, que no guar-
negolium. Cic. Ingerirse, entrometerse en un ne- da fe ni correspondencia.
gonio.—Metten. Liv. Atemorizar, atormentar, po- is, xi, xum, gére. a. Cc. Fijar, clavar,
ner, meter miedo. — Crimen. Cic. Acusar. —Bel- hincar, meter dentro á fuerza, á golpes. Luyere
Cic. Hacer guerra. — Mortero, Cíe. Dar la repetitione. Quint. Imprimir, grabar repitiendo.—
muerte.—Litene Cite Poner un pieito.—Aliquid ex Gine/juma p ost¿ in pecina. Cic. Dar una estocada al
alio. Cic. Concluir, inferir de una cosa otra. — enemigo en el pecho, atravesarle con la espada, es-
Snandurn. Cic. Poner á su cargo, gasto 6 cuenta. condérsela en el pecho.—Animo- 6 animis. Quina.
Liv. Acometer al enemigo. Imprimir, grabar en la idea 6 en el ánimo.
INFERSUI Y. Infarsus. lerziatlakaims, .m. f n. is. Amaino. Informe,
INFÉRUS, a, um. Cic. Inferior, bajo, lo que está deforme, lo que no tiene figura regular ó no se
debajo. Inferum triare. Plin. El mar inferior, el puede figurar.
mar de Tocona. INFIMAS, atis. f Plata. De la ínfima plebe,
lereerivÉFIkeio; is, féci, factual, ere. a. Col. oscuro, bajo, de baja condicion, clase ó esfera.
Hacer cocer. INeiieÁrts, a, me. Apul. Abatido, pueblo, su-
INFERVÉFACTGS, a, nm. Col, Part. de j eto, reducido a lo ínflelo.
INFERVÉriO, factus sum, fiéri. vas. Escrib. y áfis, f. iiinicsneBajeze, abatimiento.
lreeeeveo, és, bid, ere. n. !Ion INF1310, ás, áre. a. .Apul, Abatir, deprimir, re-
idersevesce„ is, ni, scire. n. Cocer, hervir. ducir á la mayor bajeza.
INI,ESTÁT10, ónix. f. l'ert. Infestacion, la ac- INFhlus, um. Cic. Intimo, lo mas bajo. ji Lo
edan de infestar, hacer da-ilo y estrago. mas vil y de ménos estirnacion en cualquier linea.
ISFes-rkennt, dria. Plin. El que hace homine.s. Ter. 6 _l 'Ana plebs. Cia. La gente
estragos, correrías en las tierras enemigas. baja del pueblo.
INFEseekTus, a, um, port. de infesto. Velo In- Lennenu, is, idi, issum, 1re. a. Virg . Hender,
restado, molestado, asolado, talado, abrasado por abrir, eartir, fajar. in findere salvos /diari o Kirg.
correrías de los enemiges. Abrir o hacer surcos en la tierra.
INFESTP:, ius, isidiree. adv. Liv. Dañosamente, 1 m. f. lb. n. is. Apul. Y. Infinitus.
con daño y hostilidad, con ánimo enemigo. I NFINITAS, atis. f. Cic. Infinidad, inmensidad,
INFESTíViTE11. adv. Gel. Sha gracia, grosera- calidad infinita, que no tiene fin ó límites.
ineate. INFÍNJTE. adv. Cia. Infinitamente, sin fin, sin
iddreeserieue, a, um. Gel. Deenreciado, deeagra- término, sM límites. II Gel. Universalmente, en ge-
dable. neral.
INFESTO, áVi, átenle are. a. Col. Infestar, • INFINiTTO, ónix, f. Cie. Infinitas.
hacer dados, estragos, correrías, hostilidades. jj leFleriTivus mo'eles. _Dionx. Modo infinitivo de
itifieionar, corromper. los verbos, así llamado porqué no determina nm-
INF1-7.STUI, a, Osa.. Cíc. Infesto, dañoso, perni- mero ni persona.
cioso, moleste, euereigo, odioso. Infestado, mal- INFINITO. adv. Plin. Y. Infinte.
tratado. Liiii.enis con.spici. Cc. Ser mirado f Bud. r-, Infinitas.
con malos aire. 1NFINiTUS, a, une. Cic. Infinito, inmenso, lo que
eteíreijee, re. Tert. El gancho que traba en la no ¿icor te'•mino ó límite. II Indefinido, indeter-
hebilla. minado, universal.
lertaúLieTUG, nra. Recogido, ajustado INFIRMÁTIO, beis. f. Cic.. La accion de debilitar
con hebilla. Parí. de ó quitar la fuerza. I I Confutacion, refutacion.
INrinúLo, ávi, áre. fíela. Ajustar, /NriitmÁTus, a, um. part. de Infirmo. Cia. In-
apretar con hebilla. firmado, debilitada, enflaquecido.
INy ieierE. adv. Ve!. Sin gracia, sin chiste, sin INFIRmE. «de'. Cje. Débilmente, con flaqueza.
donaire, friamente. f NFIRMIS. m. n. is. Antian. Infirinus.
INFícieruzi, ámeme. J. piar. Cai. F. Infacetim. átis. f. Cic. Debilidad, ilaquaza.ii
leieiceTus, ose. Cic. Fria, desgraciado, des- Ligereza, inconstancia. (1 Suet. Enfermedad. in-
agradable, sin donaire, chiste ni agudeza. firmilas _frontis quosdani 'liberales faeit. Sén. A'
Leeicieels. ;e. f. lé. 7/. is. Cic. Negativo, que algunos hace liberales su .pusilanimidad, la falta
de resolucion, de ánimo para negarse.
INFiciANrins, um. Ov. Lo que se ha de negar. INniemizna. adv. Arnob. Y. áfirme.
INFíCiAS ira. Ter. Negar, decir que no ; no con- INFIRMO, ás, ávi, atter), are. a. Cels. Infirmar,
fesar la veeded. debilitar, enflaquecer, quitar las fuerzas. II Con-
INFÍCIÁTIG, ¿Ini1J. f. Cia. Negacion, denegacion. futar, refutar, disolver.II Dig. Rescindir, anular
la accion de negar. infirmare testamentuni. tilp. Infirmar un testa
lendieljeren, m. Cíc. El que niega.11 Ca- Mento.
lumniador. INrin.mus, a, um. Sor, issImus. Cic. Débil, flaco
INFicienrue„ a, ata. part. de Inficior. 0o. El que endeble, enfermo, sin fuerzas. Terrentur •
he negado. aniones. Ce's. Se amedrentan los de ménos espíritu.
INYR:IENS ,, CCYTI, Ov. El que tiñe. II Vare. Jilfirmi.saimi. Col. Los mas ligeros é inconstantes.
Desidioso, holgazae, el que no hace nada. INFIT. defect. Plaut. Empieza, comienza. I
Leeicio„ is, feci, fectum, 1re. Ce'3. 'reñir, dar Empieza á decir. •
de color. lelicionar, viciar, corromper, infestar. IN -FiTÉRI en lugar de Non fateri. Fest.
Instruir, formar, hacer tomar una tintura. INeiTIÑeis. V. Inficialis.
INFicio, ás. are. a. Plaul. y leniexus, um. part. de Infigo. Cíe. Hincado,
ENFYclon, át113 SUM, ari. dep. Ov. Negar, clavado, fijado, metido dentro. Cura infiera animo.
denegar. Cic. Cuidado impreso en el ánimo, -
Ixeinn. adv. Firin. deslealmente,' sin fe orr o :ÁBELLÁTIJS, a, um. Tert. Introducido so-
ni correspondencia.
leirioders, m. f. lé. n. is. Cic. Infiel, ItiFLÁTISITS, f lé. n. Lace. Lo que se
--.íquel que 7/0 gliardaft ó correspondencia. puede Inflar ó hinchar.
420 I N F 1 N 1<"
es, ni, ere. n. Non. Enflaquecerse, INacamx y otros. V. Infeliz.
f INFLACCEO, INFORÁ.TOR, óris.
debilitarse, inutilizarse. Apul. El que taladra ó ha-
/NFLicao, ás, áre. a. Sol. Inflamar, encender, iTena. El que emplaza 6 cita á juicio.
INFORMÁBitIS. m. f. lé. n. ia. Tert. Lo que no
poner fuego.
INFLAMMANTER. adv. Gel. Con ardor, con vehe- puede ser formado 6 recibir forma.
mencia. INFORMÁTIO, f Vitruv. El primer borron,
Iaramarestairo, ónis. f. Flor. Inflamacion, la ac- traza ó diseño de una obra. Imagen, idea, re-
cion de inflamar ó encender. II Cels. Inflamacion, presentacion, que se forma en el entendimien to.
tumor originado de la sangre. j1 Cic. Calor, encen- Informalio verbi. Cic. Esplicacion de una palabra,
dimiento de la imagínacion ó del ánimo. INFORMÁTOR, Oris, in. Tert. El que forma, ins-
latamemstaToR, óris. in. Fírm. y truye ó enseña.
/NFLAMMÁTRIX, iris. f. Amian. El ó la que in- INFORMÁTUS, a, um. part. de Informo. Virg. De-
flama, incita, enciende. lineado, trazado, tosco todavía é imperfecto.
Iniaaaramimus, a, una. Cic. Inflamado, encen- Informado, formado, enseñado.
dido. Conmovido vehementemente. j Plin, Hin- --INFoRssIDÁBTL1s. in. f. Ié. a. ia. Carril). NO
chado. Part. de formidable, no temible.
INFLAMMO, ás, ávi, atm, áre. Cic. Inflamar, INFoRmlaiorns, a, am. Sil. No temido.
encender, aplicar fuego, hacer que arda. II Que- INFORMIS. m. f. mé. a. is. A' Iler. Informe, sia
mar, abrasar, consumir al fuego. II Mover, escitar, forma ó figura, tosco, mal formado. II Virg. Feo,
acalorar. II Plin. Inflamar, hinchar. disfOrme, horroroso.
INFLÁTE, iuS. adv. Ces. Hinchada, arrogante- INFORMITAS, atis. f. Sol. Informidad, calidad ó
mente. estado de las cosas que están sin forma 6 figura.
INaraano, ónis. f. Cic. Viento, ventosidad. INFoRlaiTtart. adv. S. Ag. Sin forma 6 figura.
Cels. Ilinchazon, inflamacion, tumor. INFORMO, ás, ávi, átala, are. a. Col. Informar
INFLÁTUS, us. m. Cic. Soplo, viento. Inflatits dar la primera forma, diseñar. ¡I Retratar, imagi-
divinas. Cic, inapiracion divina. nar, idear, pintar. Enseñar, instruir.
INFLÁTUS, a, urn. par/. de Inflo. Inspirado. ¡I t INFoRmus, a, ton. Var•. Mui caliente. II Tert.
Inflado, hinchado, inflamado. II Soberbio, hincha- Informe, tosco.
do, orgulloso. INFORO, ás, ávi, áre. a. Plin. Barrenar,
Larananaro, is, flexura], tére. a. Cíc. Do- dar un barreno, taladrar. I I Maui. Emplazar, citar
blar, encorvar.IIMadar, mover. I 3 ectere capat. á juicio.
Catal. Bajar la cabeza.—Voces canta. Ov. Hacer INFORTÚNÁTE. adv. Plaut. Desdichada, desgra-
varias inflexiones, variaciones en la voz. ciadamente.
INFLÉ :rus, a, 11111. Virg. No llorado, no compa- /rFORTUNÁTUS, a, um. Ter. Desafortunado,
decido, no acompañado con llanto. infeliz , miserable, desgraciado, desdichado. Nihil
INFmaxinims. f lé. n. ia. Plia. Inflexible, lo me infort¿.:nalias. Cic. Nadie hui mas desgraciado
que no se deja doblar 6 torcer. que yo.
INFLEXIO, ónis. Cic. y INFOKTUNITAS, ñtis. f Gel. y
INFLEXUS, us. Jur. Inflexion, dobladura, el INFORTÜNIUM, ii. a. Ter. Infortunio, desgracia,
acto de doblar. calamidad, infelicidad, desventura.
INFLEXUS, a, um. pul. de Inflecto. Cic.Doblado, INaossio, ónis. f Palad. La cava, la accion de
encorvado, torcido. cavar.
INFLIcno, onis. Cód. Teod. Imposicion de INnossos, um. part. de Infodio. Col. Cavado,
una pena. escavado. II Plin. Sepultado, enterrado.
INaracrus, us. in. Árnob. El choque ó colision INFRÁ. prep. de amcsat. Cic. Debajo de.
de una cosa con otra. INFRACTIO, ónis. f. Cic. lafra.c,cion, rotura, quie-
INFIACTUS, a, um. Val. Flac. Golpeado, he- bra de alguna cosa. U Pusilanimidad, abatimiento.
rido. Part. de INFRÁCTUS, a, tan. part. de Infriugo. Col. Que-
ia, xi, tuna gére. a. Cic. Dar, herir. ¡I brado, roto, hecho pedazos. Abatido, enervado,
Aplicar, imponer. Infligere turpitudinem alicui. envilecido, debilitado. Infracta loqui. Cíc. Hablar
Cic, Deshonrar á uno, cubrirle de infamia. con espresiones cortadas, no flúidas. Infracta res.
INFLO, as, ami, áturn, áre. a. Cic. Inflar, soplar, Cic. Negocio perdido, desesperado.
hinchar con el viento. Inflare calamos leves. Virg, INaurENts. Infrenus.
Tocar la zampoña. INFRÁGILIS. is.P lin. y
INFLOREO, es, ni, ere. n. Claud. Florecer en al- INFRANCYCÍLIS, f a. is. San. Lo que no
guna parte. se puede quebrar, romper, lo que no es frágil ni
Inrammnroo, ás, are. Veg. Correr, descargar la quebradizo. I ¡ Firme, constante que no se deja do-
corriente en alguna parte. blar ni torcer.
INFLUENS, tis. com. Cure. Que corre ó desem- INF-RÉGI. pret. de Infringe.
boca en. Fortuna influens. Sén. Fortuna propicia, INFRÉMo. is, mili, mitum, ére. n. Virg. Bramar,
favorable. gruñía rechinar, Sil. Hacer un ruido espantoso.
INFLUENTIA, m. f. Fírm. La corriente. IntaitÉNaTio, ónis. f. Tent. Entrenamiento, la
lanar°, is, flan, fluxum, ere. n. Cic. Correr, accion de enfrenar ó embridar, de echar ó poner el
inundar, desembocar dentro 6 en. Introducirse, freno.
!usinuarse con arte; insensiblemente. Influerc in INFRÉNÁTUS, a, um. ?mil. de Infreno. Lim No
022Lre S populi. Cic. Ganar los oidos del pueblo. In- enfrenado, sin freno. Id. Enfrenado, embridado
puxit Matice inaudita mullitudo. Quircl. Una inau- que lleva ó tiene freno.
dita multitud inundó la Italia. INFRENDENS, tis. com. Virg. Que rechina los
INFLuus, a, um. Paul. Not. Que corre ó va dientes.
corriendo. /NFREISDEO, és, ni, ére. n. Virg. Rechinar los
INFLCVIUM, n. Vel. Pat. El flujo ó corriente. dientes.
Inamnrio, onis. f. Macrob. y INFRÉNIS. m. f. V. Infrenus.
Enfrenar,
Ihram.)xus, us. m. Firm. Influjo, influencia de Inraa.ÉNo, ás, ávi, áturn, áre. a. Liv.
contener,
loe astros. poner el freno, la brida. ¡j Plin. Refrenar,
lauaórno, is, fodi, fossum, dére. a. Col. Cavar, . s
las rueda
reprimir. Infrenare curras. Virg. Ca
escavar. 11 Ces. Enterrar, plantar, meter, clavar carros.—Anchbris navigia. Plin. Poner los
de los
en tierra. navios sobre el áncora.
I NF IN G 421
INFRÉNUS, a, um. Firg. Que no tiene ó no lleva INFuNnIntíLum, n. Col. El embudo. Vittuv.
freno ó brida. Gel. Desenfrenado, libre, desbo- La tolva del molino.
cado. Irty rratno, is, füsum, dére. a. Col. Infundir,
INFRÉQUENS, tis. COM. Cic. Poco concurrido, no introducir, echar dentro algun licor. n Rociar, es-
frecuentado. (i the asiste ó viene raras veces á un parcir. Infundere alicui. Cic. Dar, alargar a uno,
lugar. Infrequens senatus. Cic. Asamblea, senado prepararle alguna bebida .—Nimium. Virg. Echar
poco numeroso, de pocos concurrentes. encima, derramar granizo.
INFRÉQUENTÁTUS, a, um. Sid. No frecuentado. INsaillariaúnum, n. Plin. Cañon de chimenea.
INFRÉQUENTIA, W. Cio. Poco concurso, corto INFUsCATIO, ¿mis. f. Plin. Ofuscacion, oscu-
número de concurrentes. ridad.
INFunerus, um. parí. de Infrio. Col. Desme- INFUsCÁTUS, a, um. Col. Ofuscado, oscurecido.
nuzado. Par/. de
INFRICÁTUS, a,- am. 'regado, frotado. INFUSCO, ás, ávi, átum, tire. a. Col. Ennegrecer,
Part. de oscurecer-11 Corromper, manchar, ensuciar. Tur-
INFRICO, "ás, cui, átum ó ictum, áre. a. Col. Fre- bar, oscurecer, ofuscar, embrollar.
gar, frotar, dar una friccion. INFuscus, a, um. Col. Oscuro,negro, gin tira á
INFRICTiO, ónis. f Cels. Fricacion ó fregacion, negro.
la accion de fregar ú frotar. ónis, f. Plin. Infusion, la accion de in-
INFRICTUS, a, mn. parí. de l'itrio° é Infrigo. fundir á echar oigan licor.
Mar e. Erni). INFUSOR, óris. 2n. Prud. El que infunde ó intro-
INFRIGEO, és, xi, ére. n. Cels. y duce.
INFRiGESCO, is, scfre. n. Veg. Resfriarse, po- INFÚSÓRIUM, n. Col. Embudo, cahon, canal.
nerse frío. INFUSOS, us. M. Plin. Infusio.
INFRiGIDÁTIO, ónis. Veg.Resfriamiento, el acto INFúsus, a, tan. part. de Infundo. Plin. Infun-
de resfriarse 6 enfriarse. dido, echado, derramado en. -
INFRi- GiDO, á, áre. a. Cel. Aun. Enfriar, res- INGANNI, Orum. m. plur. Pueblos de Liguria.
friar. INGÉLÁBILIS. ln. lé. n. is. Gel. Lo que no se
INFRIGO, is, xi, atan, gére. a. Plin. Freir en ó puede helar ó congelar.
Con. INGÉLIDUS, a, um. Prud.No helado, templado.
INFRINGO, is, frégi, fractura gére.. a. PlaLt. INGÉ MENS, tis. COM. Hor. V. Ingemiscens.
Quebrar, quebrantar, romper, 'hacer pedazos. INGÉMiNÁTUS, a, um. Virg. Doblado, geminado.
Disminuir, debilitar. (¡Reprimir, moderar, contener. Par'. de
Infringere animom. Liv. Quebrantar el-ánimo, des- INGÉ"IstÍNO, ás, ávi, átum, áre. Virg. Geminar,
alentar, hacer perder el brio ó el orgullo. — Spen2. doblar, repetir, duplicar, redoblar. Ingeminant
Cic. Disminuir, quitar la esperanza.— Verborum austri. Virg. Se aumentan, se refuerzan, crecen
aiabitum. Cic. Romper el número, la armonía de los vientos.
la oracion. lazothrtscaNs, tis. com. Cic. Que gime, se la•
INFRIO, ás, ávi, átum, áre. Col. Desmenuzar, menta, se queja con gemidos.
desmiajar, espolvorear en, sobre, por encima. INoliasco, is, scére. n. Cic. y
INFPIXJ. pret. de Intrigo. INGÉmo, is, mitum, ére. n. Liv. Gemir,
INFRONS, dis. com. 0v. Privado de hojas, sin lamentarse, quejarse con gemidos. Ingemere agris.
hoja. II Sin árboles. Tdc. Trabajar en la cultura del campo.
INFRUCTUÓSE. adv. S. Ag. Infructuosamente, INGÉNA Abricantornm. f. Arranches, ciudad de
sin provecho, sin fruto ó utilidad. Francia.
INFRUCTUÓSITAS, átis. j: Tent. Inutilidad. INGÉNÉRASCO, is, 'ére. n. Loar. Crecer, ser en-
ItsnaucTuósos, a, una, Col. Infructuoso, inútil, gendrado.
sin provecho, sin fruto. INGÉNÉRÁTUS, a, um. Cic. Engendrado. Ingé-
lerkt(eeisÉaus, a, ure. Suel. Infructífero, que no nito, connatural. l'art. de
lleva b no da fruto. INcilatÉao, ás, ávi, átnm, áre. Cie.• Engen•
INFRÜNiTUS, um. Sén. Necio, tonto, fatuo, drar, criar, producir, causar, ocasionar.
que carece del sentido comun. INGÉNIÁTUS, a, um. Plaut. Ingenioso, hábil,
INFÚCATIO, ónis. f Arnob. La accion y efecto de sutil, dotado de ingenio.
dar con nigua afeite. INGÉNICULÁRIUS, M. y
INFOCÁTUS, a, um. Cic. Afeitado, dado ó hermo- INC;ÉNiCÚLÁTUS, nz. nruv. La estrella de
seado con afeite. Part. de Hércules ó el arrodillado, porqué tiene hincada la
INFüco, ás, ávi, átum, are. a. Plaut. Afeitar, cu- rodilla derecha, constelacion boreal.
brir, dar o hermosear con afeite. Disimular, dis- 1NcÉNICULÁTUs, a, um. Filmo. Arrodillado,
frazar. puesto de rodillas. l'art. de
INFÜDI. pret. de Infundo. INobrictiao, ás, así., átum, áre. a. Hig. Doblar,
INFULA, re. f. Virg. y hincar la rodilla, arrodillarse.
Irtsün.E, arma. J. plur. Cic. I'nfulas, turbante, leznÉNYet;nus, nz. Firm. V. Ingenicidatus.
mitra, adorno de la cabeza, de ene usaban los sa- iNnÉerrónum, n. dim. de Ingeniara. Arnob. In.
cerdotes y las vírgenes vestales, y con que cubrían genio corto.
tarnbien :as víctimas. INGÉNiósE, issime. adv. Ingeniosa, sutil,
East:mí-rus, a, um. Suel. Adornado, cubierto agudamente, con ingenio, primor, habilidad.
on las ínfulas ó fajas de los antiguos. INGENIOSOS, a, um. ior, issimus. Cíc. Ingenioso,
INFuncro, is, si, tum, aíre. a. Suet. Introducir, hábil, sutil, agudo. lj Min. Pensado, discurrido
meter dentro. Infuleire rerbuin oro nibus locis. Suel. ingeniosamente. O v., Apto, á propósito.
Usar de, acomodar una palabra á todas cosas. INGÚYITUS, a, una. parí. de Ingigno. Sin. Ingd.
INFULGENS, tis. com. Cal. Resplaudeciente, bri- nao, connatural, innato.
llante. INGÉNrust, H. n. Col. Naturaleza, índole, pro-
IN:runoE0, és, si, ere. n. Cap. Fulgeo. piedad, fuerza nativa de las cosas. Ingenio, ha-
INFtiatíTus, a, urn. Flia. Ahumado, puesto 6 bilidad, facultad, disposicion con que el hombre
seco al humo. discurre, entendimiento. II Genio, índole, humor,
kan aiin ()num, n. Pan. Cafion de la chimenea. modo de cada uno, Inger. iwn mezan ita est. Plaut.
baümo, ás, ávi, átum, áre. a. Plin, Ahumar, Este es mi humor, este es mi genio.
poner ó secar al humo. 1NoitNo, is, génui, ere. a. Manil, Engendrar.
L.I/2 r I N G INH
INGENS, com. Sal.. Grande con escaso, in- Iarottivarus, a, 11M. part. de Ingrato. Pija,
menso, estraordinario. Ingens pecunia. Cia. Grau Agravado, hecho pesado, dificil,
n. trabajoso.
suma de dinero.—Animi ó rerum. Tác. Hombre itsostávasca, is, sc. Nacerse mas
de ,grande ánimo, propio para grandes empresas. pesado, grave 6 molesto. ¡I Aumentarse, crecer.
Roce inientissimee. Veg. Ruedas grandísimas. Annona ingraveseit. Cia. Los víveres, los comes-
t InGssuskrus, aann. Mout. El que es de nn na- tibles se ponen mas caros, se levantan, suben de
tural franco, nonle, cortesano, ó nacido de condi- precio, se encarecen.
eion libre. INGRÁVÍDÁTUS, a, um. S. Ag. V. Ingravatus.
! atra. adv. Cie. Noblemente, con cortesanía
bra C P art. de
y nobleza. Cita Ingenua, libre, sincera, franca- INGRIVIDO, áS, are. Paul. .Nol. Gravido.
mente, con ingenuidad, sin doblez. lxcaiÁvrs. f é. o.. is. tilp. hlui grave, mai
!Notes-y a prel, de Ingigno. pesado.
INGÉNUiTAS, átis. f. Cic. Ingenuidad, libertad 1 IsanÁvo, ás, ávi, are. a, :Estar... Agravar,
natural, honradez, nobleza. j1 Ingenuidad, candor, hacerse pesado, oprimir, agobiar con el peso. II
sinceridad. jj Realidad. n Probidad, bondad, pu- Virg. Exagerar, aumentar, I I Plin. agriar, empeo-
dor, honestidad. 1 raro hacer mas incómodo, pessala 6 molesto.
Itsoilaincs, a, nm. Lucro Nativo natural, ingé- INGRÉDIENS, tis. com, Cic. El cale entra, que va,
nito, connatural. 11 Ingenuo, libre 'de nacimiento, anda ó marcha. ¡J El que empreuae, empieza, co-
honrado, noble. jj Honroso, honesto, ingenuo, sin- mienza.
cero. INCUIÉG/OR, ériS, greesus, sana, di. dep. Cic. En-
Imoitms, is. rn. El Indre, rio de Herri• trar. 1 Comenzar, emprender, s'apenar, 11
Iaroituo, is, gessi, gestum, rére. a. Plan!. Lle- marchar, caminar. ialiredi .re3ii[ffis
var, llevar adentro, meter dentro. 1[ Plin. Dar, `Liv. Imitar, seguir las huellas, las pisadas _gil
alargar. Liv. Echar, arrojar, tirar, lanzar. Inge- padre.
rere se. Just. Meterse, mezclarse, ofrecerse, - brzmEssio, (iras. f. 7
trorneterse.—Sce/us Seta. 2.‘ ilacEr una mal- NG RE1-1 ns..111, Cia. ingreso, entrada, 11n-ir:-
dad á otra.—Probra alicui. Liv, Decir injurias á ripio, comienzo, 1[1::11 anclar.
alguno. INGREESe3; a, 11M -. par!. de Ingredior.
INGESTABILIS.lé. n. is. Plin. Insoportable, que ha entrado,
lo que no se puede devar. INGRIONES, 1.1111. In. piar. Puellos Álcantaia
INGEST[O, _f. Atara. Cap. La accion Cae lle- hac ia el mar de Suecia.
var 4 entrar adentro. INGRUENS, tis. com. Lic. Inminente, cercana á
INGESTO, ás, are. a. Ami!. Y. Gesto. suceder.. Ingcuens aistas.Cic. Estin que sa á e rape-
INOESTUS, m. Tert. Ingestio. zar.,—Periculum. La!ci. Peligro que a ireé' que
INGESTUS, a, um. part. de Inserta Llo zado, uno está espuesia.
metido adentro. jj Tac. Dada, ofrecido con vio- 15;GIU.:0, 13, grill, ése. in. Lit Estar, venir enci-
[ ma, arrojarse, echarse imbre, atacar, asaltar, ta:tar
INGIGNO, is, génni, gérdtain, giguere. Cia. En- cercano, vecino, inmediata. ragruit,
gendrar, producir, criar. Virg. La sembra cu r e' las s'if1113.
laintAmInna, as, áturn, ale. a. Estec. Amon- iNGUEN, inis. f. Gis. bu ingle.1[7...'muar en aila.
tonar, acumular. lila parte situada entre Lía dos ingles en arnlics
Isior.,1»itósus, a, Lira. Tib. Deshonroso, lo que setos.
deshonra 6 dIstania. btouri'dÁus. as. f. Id. n. :s. aa. aa a a_san. c_
'3
INGIARIUS, a, am. Cia. El que tic tiene honra, que pertenece a las ingles.
sin honra. INauiNÁrtla., re, f. Min. Planta, i;til t'e !a
f. Col. El buche Ii papo de los cien de les 1211: l'aS alas sobravieneu en las ingles.
animales. Ter. Glotonería, voracidad, ansía de INouirst, órum. ni. 'piar. Pueblos de la iarndíaa!.s.
comer y beber.11 Virg. El tragadero 6 caña del la:aúna:asa, f Atsnleina, ciudad !. (7 1-:`rancia,

cuello. /NGurtoiTíTio, beis_,. Firm. Glotonería, vora-


t INGLOvtósus, a, uni. Fest. Goloso, voraz, co- cidad en comer y beber.
milon. INnuaniataTus, a, nra. Peinen. El que se ha
INGOLSTAD/UM, n. Ingolstad, ciudad de Da- hartado de comer y beber. Par!. de
riera. ixcaJET,i-vo, avi, atana, a. Cic. Engullir,
INGRINDESCO, scére. Ca/. Engrande- tragar, llenarse, hartarse de cosier y haber. Ingup
cerse, crecer, hacerse alto ú grande. gilare se in Cic. alai-diarias en o abando-
TNGRÁ.TE, adv. Pa. Sin gracia, sin gusto, des- narse á todo desordena.
graciadamente. [1 Ingratamente, con ingratitud y INGUSTÁBIL1S. m. n. is. ingusinble,
desagradecimiento, ti Plin. De mala gana, de mala lo que no se puede gustar ó probc:r.
voluntad, con repugnancia. INGUSTÁTGS, utn. Han No gastada, prüig.d..9,
t INGRÁTIA, j: Ter t. Desagrado, disfavor, comido.
enfado. INduSTO„ as, atan", aire, a. Ter. Dar á gas-
INGRÁTirIGUS, a, am. Cic. V. Ingratos. tar, á probar, á catar:
INGRÁTIIS. Ter. y INHÁrsiats. vo. ié. is. difícil
INcittaih. ablat. absoluto. Cic, Contra su volun- de tratar 6 de manejar. 11 Inepto. inútil, falto do
tad, con repugnancia, de mala gana 6 voluntad. habilidad, maña, destreza 6 ingenia.
Engratis tuis. Plaut. A' pesar tuyo; contra tn vo-
Id. NIIÁBITÁBiLIS. m. o, Cic. inhabitable
luntad.—Nubet. Plaut. Se casa por fuerza. lo aue no se puede habitar.
que
1N9RÁTVTUDG, Inis. f. FU-in. Ingratitud, tis. com. Apul. habitante, el
desagradecimiento, mala correspondencia, (lívido habiU, vive en un lugar.
(le los beneficios. INHÁISITATIO, GniS.f Tert. Habitacion,
1NGRÁTI3S, a, um. Cic. Ingrato, desapacible, ás- INHÁBITÁT0a, m. Ulp. Vecino, inquilina,
pero, desagradable, enfadoso, molesto, jj Desagra- el que habita ó vive en una casa.
decido, desconocido, que no corresponde a los p , ávi , átate.: ere. Pdt""
beneficios 6 los olvida. taro vivir, tener casa , morada 6 domicilio en alguna
ING}t:ÁvÁTE. adv. Am. De buena voluntad, tle ac-
buena gana. IsanEnzarris, re. f Inherencia, rulhesion de
INGRÁvkno, f Digo Molestia, carga. cidente á la sustancia, en términos de filoso fin.
INH N I 423
IttPalrina, 'és, sesi, wsum, ere. n. Cic. Estar' INIIÜMÁNE, adv. Cic. Inhumana, cruel, hár.. •
pe gado á unido íntimamente con alguna cosa. haramente, sin humanidad, sin compasion.
Estar junto, inmediato, al lado. Inharere alicui. INHUMA.NiTAS, átiS. f. Oic. Inhumanidad, cruel-
0v. Estar siempre al lado de alguno.—A liczci reí. dad, barbaridad, falta de humanidad y compasim
Paren. Estar siempre sobre alguna cosa, coa II Rusticidad, descortesía, grosería.
mucha aplicacion á ella. INnUMA.NiTER. adv. Cic. V. humane.
INa.:Eaasco, is, seére. n. Cic. Arrimarse, pegar INHllMÁNCIS, a, um. ior, isaimus. Cic. Inhumano,
se. unirse. cruel, bárbaro, desapiadado. Descortes, grosero,
ónis. f rústico, malcriado.
IierktaTus, us. m. 'Apul. El soplo del aliento, INHtiarÁTus, a, am. parí. de Inhumo. Cic.
le la respiracion. enterrado, á quien no se ha dado sepaltura-
lankarrus, a, mn. Apul. Inspirado, soplado. tierra.
Par de INritmEcTus.a, um. Gel. Aur. No humedecido,
INHÁLO, ás, ávi, átum, áre. a. Cíe. Respirar, seco.
alentar, echar el aliento. INIttrmYno, ás, are. a, Non. Humedecer, rociar,
DattANs, tia. com. Cic. El que abre la boca para Tramar. r

tomar con ansia. Se'n. Ansioso, codicioso. inhians iNtitímo, ás, dvi, átum, are. a. Plin. Enterrar,
gazis. Se:n. Mai codicioso de riquezas. sepultar, soterrar.
INIHANTER. adv. s. Ag. Con arista. INT'al, adv. Cte. Allí mismo, en aquel lugar.
f n'ab. Poi. ..Admiracion, es- I.NIDóNEE. Apul. De mala manera, de mala
panto. - (tracia, sin venir al caso, sin propósito.
UlifillE0, es, bui, latunt, bére. Lir. Inhibir, INiENs,euntis. com. Cic. El que entra, comienza
contener, impedir, estorbar, cortar. Emplear, ó emprende.
ejereitar, usar, Inbibcre vicioris. Liv. INY G o, is, égi, natura. ere. Van.. Conducir,
Corit,ener el !muta del vencedor. entrar, meter dentro. Ini"gere ores in slabla. Varr.
ónix. f Cic. La accion y efecto de Meter, hacer entrar las ovejas en el aprisco.
de recular, de retirar hacia atras. t vi. ié. is. Sid. V. lairuicus,
iranialTott, Cris. m. Quint. El qua inhibe, detiene a, DM.
O centlene con anieuazas. Cia. y
ralnITUS, um. paet. ríe Inhllaeo. Liv. Inhibi- INiMiCITEE. adv. aut. En, con enemistad, con '
da, convenido, detenido. ¡I Estorbado, prohibido ánimo enemigo, con encono.
C ,31) amenazas. a3. Cje. Enemistad, enojo, disen-
ia, tre. a. Precia ReNachar cerca. sion Es Inas usado en plural.
[mem, ás, dvi„ atan], are. Cic. Estar con la -INiMiCO, ás, ávi, átala. are. a. ¡loe. Enemistar,
boca a.bierta. 1; Desear con ansia. introducir divisiou ó discordia.
INILINESTÁNIETneM, Apal. Deshonor, des- blimicus, a, um. ior, issimus. Cic. Enemigo,
honra, verg-üenza. contrario, opuesto, dañoso.
átia. Ter!. Lo ini.mzu que 6E3- I.NamIcus„ Cje. El enemigo, contrario.
restanientum. NTMITÁ13/LIs. in. f. 11. a. is. (Print, inimitable,
bera-ta;E:li'IS. adv. Che inhonesta, verja-o/11109a- lo aun no se puede d no verinite ser imitado.
neer,te, sin henar, decencia, honestidad o cecoro. t 1N1NDE. ad¿.. Lic. de aquel lugar 6
INnea'EsTo, da, 11.5"i, tire.a. Gv. Deshon-
rar, distainar, desacreditar. sittioiNTNYTIITus, um. Clauct. Ruud. Lo que
iNilültESTUs, a, Din, ior, Cic. Inhones- ne tiene principio.
to, verganzuse, deshonesto, torpe, feo. 11 Tert. Su- Y ININTELLiaiBILIS. ni. f. lé. is. Ter!. inin-
cio, puerco. teligible, lo que no se puede enlender.
m. f. n. is, y 4; ININTE,RPIIÉTAIII'Llb. 7n. f. lé. is. Ter& Lo
latateaeón:Crus„ a, um. Cje. Deshonrado, vil, sin que no se puede interpretar.
'mna. ININTERPitÉTÁTUS, a, atta 8. Ger. No inter-
INaóNbal • íces, a, um. &u. No honorífico, lo pretado, no esplicado.
sitie P.O. da honra ó es honroso. j m. f. lé. n. is. Ter!. Lo que
INiróNóno, ás, avi, átrati, are. a. Ter& n9 se puede inventar.
di,fainar. iaaNvEsTininiats. 721. f lé. n. is. TM. Lo
.INttevbaus, urn. Plin. V. Inhonoratus. que no se puede investigar.
IreitottitEo, es, rui, ere. 91. Liv. y !Nigua, tus, issime. adv. Cje. Inicua, malvada
I:ztonuasco, is, scére. 71. Plin. Erizarse, é injustamente, con iniquidad. II Sut. De mala
encresparse, horrorizarse,. ¡I 2Vic. Temblar de rine- gana ó voluntad.
inhorre,,,Mt mare. Pacay. El mar se encrespa, INiquiTAs, Mis. f. eje_ Iniquidad, injusticia, ma-
se enfurece. licia, maldad. Iniquilas !oci. Cés . La desventaja
INfion.T.I.Tus, a, tan. Apul. Exhortado, Part. del sitio, del lugar. — Rericin. Gte. Dificultad, es-
cíe torbo, mala disposicion de las cosas.
.1b:HORTOR, iría.
1.tus ama, ári. dep. Apul. Ex- ' 1NiQuo, ás, are. a. Non.. Hacer inicuo ó in-
j
hortar, animar, escitar, alentar.
iliIIOSPiTÁLLS. ni. f le. is. Mor. Inhospital,
j usto.
INIQUUS, a, um. Cic. injusto. Íj Contrario.
i.nheapitable, inhabitahle,que no recibe huéspedes. enemigo, no favorable. II Difícil, trabaj oso, áspe-
iNHOSPITÁLITAs, átis. j. Cie. Inhospitalidad, j'o- ro, 11 Desigual, inferior, de mala calidad. L¡ hrg.
lía:In-iniciad, negacion de hospedage, Infeliz, miserable.
INTIOSPiTXLiTER. adv.Tert. Inhumana, cruel- INIRRIGÁTUS, a, tan. Col. Lo que no está regado.
tnente, sin humanidad. INiTIA, Oruai. n. piar. Varr. Sacrificios de Céres
INYIOSPYTUS, a, una Ov. Inhabitable, donde do de Baco. ji Vd. Pat. El nacimiento. Heir Prin-
ae puede habitar, donde se niega el hospedage. cipios, primeros elementos. initiorum Lin.
IntosTes, um. Tác. Inicuo, injusto, perjudi- Deisads.e las fiestas de Céres ó Baco, ó las mismas
cial. fiestas.
-1" I.NHOD9,-;10iT10,,óuis. Cód. Jiu& La oacar- INITtÁms. f II. Ie. is. Apul. Inicial, lo que
Itacion del Hijo de Dios. concierne al principio.
ihrtümilNkrus, a, uin. fig. Humanado, encar- INIT1Á.MENTA, orura. n. plur. Sén. Principios,
nado : dkese del 'jerbo divino. primeros elementos de los misterios de una refiglon,

CU I NJ INN
f. Apul. Introduccion, conoci- INJURIOR, áris, átus sum, ári. dej a San. Injwiar,
IsilzieTtb, anis. hacer injuria.
Mientoue 1 se da de los misterios de una religion,
que contiene. jj Sud. La celebra- laillaliasE. adv. Cic. Injuriosa, injustamente,
inj
& de l os contra derecho y razon, con afrenta, u ultraje
don de los sacrificios de Baco o de Céres. e ó agra -
lerinaTou, O .M. ni. y Initiatrix, icis. f: Tert. vio.
El que admite á la comunion de una religion, á INJtalÓSTiS, a, um. Cia. Injurias.
la participaci on de sus misterios. II El que da prima Iraitititum, ti. n. en lugar de Perjurluin. Fest.
cipio a cualquiera cosa. Lastimas, a, nm. ele. injurioso, injusto, inicuo.
INITIATUS, a, um. Liv. Iniciado en los misterios INJÚltlis, a, uni. Plaza. Perjuro. II Injusto.
de una religion, de una ciencia. Parí de INJUSsUs, a, um. Ho y . No mandado. 11 Yirg.
Millo, ás, ávi, afluir, are. a. Cic. Iniciar, ins- Espontáneo, natural.
truir en los misterios de una religion, y propia- Isratisaus„us. Injussu ineo.Ter. Sin mi órden,
mente en los de Céres y Baco. 11 Firin. Empezar, sin mandato mio,
comenzar, principiar. I Tent. Bautizar. lainsTE, ius, issirae. adv. Cric. Injustamente,
INITiusr, u. n. Cic. Principio, empiezo, entrada. con injusticia, sin razon.
Primeros elementos de una ciencia. INJUSTíTIA, f ele. Injusticia, accion opuesta
II
INITO, ás, áre. n. free. de Ineo. Pacuv. Ir fre- á derecho, razone justicia.
cri ente mente. INJUSTUS, a, uta. Cíc. Injusto, contrario al de-
INITUS, a, um. pan'. pis. de Ineo. Liv. Entrada, recho, razon ú justicia.
comenzado, principiado. Hi,spania • Oltial22.3 cuita. INLÁQUEÁ • TIS, a, nra. Fest. Preso, caido, enre-
Liv, La España invadida por los romanos. Initd dado en los lazos.
ratione. ele. Hecha, ajustada la cuenta. INLARGIO, is, ire. a. Non. Largior.
ItaiTus, us. M. Plin. El coito de los animales. égis. Piala. Y. Illex, egis.
INsital. pret. de Injicio. INLEX, icis. in, f. Piaut. El señuelo ó añagaza
INJECTIO, ónis. f Quint. La accion de agarrar, para atraer las aves. Y. Illex, icis.,
de echar la mano, de tomar posesion. INricENTIósts, a, um. Apul. Escesivo, inmode-
Isaracro, ás, ávi, atina, are. a. free, de Injicio. rado.
Eslac. , Estender, alargar la mano. INLICES, um. m. piar. Fest, Canales por donde
INJECTUS, as. ni. Plin. La accion de echar
corre ó cae el agua. F. Illex, iris.
encima. ILLleiTÁTOR, M. Fest. Comprador, el que
compra.
heme-rus, a, una per!. de Injicio. Cic. Echado
INaiclust, n. rarr. Ira accion de juntar el
dentro. jj Puesto encima. Infectas ad crimen. Cic.
pueblo á una asamblea.
Inducido á la maldad.
Isittivreis, éi. f. Y. ¡lluvias.
INJICIO, is, jeci,jecturn, cére. a. Piaut. Echar
INNABILIS. 771. f. lé, n. is, Ov. Innavegable, que
dentro. 11 Ces. Echar sobre ó encima. jj inspirar. no se puede navegar 6 pasar á nado.
Injicere se fla011OW. Plin. Echarse en las llamas. IlYNARRÁBIL/S. In. J. lé. n. Lact. V. Lunar-
—Se in inedios !tostes. ele, Meterse, arrojarse en rabilia.
medio de los enemigos,—Alicui curani. Ter, Dar á
INNASCIBILIS. m. f. lé. e. is. Tert. Lo que no
uno cuidado, darle que pensar. — /jira, catenas.
puede nacer.
Liv.—Vincula. Cic. Aprisionarle. — Menteni. Cic.
Persnadirle.—Tumuitum. Cic. Escitar una sedi-
IN NASCOR, éris, nátus sum, sci. deja Cíc. Nacer,
engendrarse, criarse, producirse ea.
cien.—Manum. Liv. Echar la mano, aprehender
INNÁsso, ás, ávi, atan], áre. Cic. Entrar na-
alguna cosa en señal de posesion.11Plaut. Citar
dando. notar, estar sobre el agua. Plin. Es-
á juicio.
te/tarse, inundar, derramarse.
INJÜCUNDF, ius. adv. Cia. Desagradablemente, INNÁTUB, lun. flor. Nacido, criado en, na-
sin gusto, sin gracia. tural de. j¡ Ingénito, connatural.
INJOCUNDÍTAS, átis. f. Cic. Desagrado, disgus- INNIvioani us. ni. f. lé. o. is. Innavegable,
to, displicencia. lo que no ,se puede navegar.
INJÜCUNDUS, a, um. Cic. Desagradable, enfa- INNÁviGANS, tia. cora. Mel. Navegante, el que
doso, molesto, no agradable. jj Tac. A'spero, se- navega,
vero en el hablar. 1Na:t'arco, ás, ávi, áturn, are. a. Sén. Navegar.
IsisealeÁzas, a, nm. Gel. No juzgado, no san- INNECTO, nextn, nextnn, tare. a. Virg. Atar,
tenciado.11 Quint. No decidido, indeciso. enlazar una cosa con otra. Linecii 1Je1 allinitatein
INJÚGATUS, a, um. Sil. y Tác. Estar enlazado, emparentado con al-
Isisimis. ra. f. gé. n. is, Fest. Que no se ha guno.
puesto al yugo, que no le ha llevado. INNEXUS, a, um. part. de Innecto. Col. Atado,
INflusiorio, inais. f Sid. Cornisicw, órden, el acto ligado, enlazado, aprisionado. I Tác. Cómplice.
de darla. INNIDÍFICO, ás, asá, áre. a. Plin. Poner,
INJUNCTUS, a, um. Liv. Uncido, conexo, junto. meter en un nido.
\j Tác. Come tido,e ncornendado, ordenado. Part. de INNiTENO, tis. COM. Ov. El que estriba ó apoya
LasuNco, is, nxi, uncturn, gire. a.. . Lie. Unir,. en. Latilens bacido. Ov. Apoyándose en 6 sobre
juntar, enlazar juntamente. II imponer, cargar. j1 un haston ó un báculo.
Cometer, mandar, encomendar, comisionar, encar- ItiNÍTOR, éris, nixtis sum, dep. Cic.Apoyar
gar. Injungene servitutem alicui. Cés. Poner á tino se, sustentarse, estribar,
en esclavitud, hacerle esclavo. INeuxus, a, una mart. de Innitor. Cic. Apoyado,
INJOitina, a, um. Cic. No juramentado, el .que sustentado, sostenido.
no ha jurado. INNo, ás, avi, átum, áre. a. ring, Nadar en,
INJURIA, 5e. f. Cic. Injuria, injusticia, afrenta, flotar, andar por encima del agua.
maltratamiento.11Lesion, daño, incomodidad, de- :ebNalTLITA:111S) a, uni. Lamí?. No ennoblecido,
trimento. Injurié. abl. absoluto. Cíc. Injustamente. vill,
I njuniie concedere.Sal. Olvidar la injuria, perdonar el que DO
INNóCENS, tic. COM. Cic. Inocente,
la falta. Injuriara facere. Tác.—Injerre. —.lacere, htiaecnee m ciatlip6a.dIaj ñDo esinteresado. I I No dañoso, que no
ininattere. Cic. Hacer injuria. Injunianumactio.Cic.
Accion 6 demanda en justicia del daño que otro INNOCENTER, v. Q uint. Inocente-
issiMe. ad
nos ha hecho. Mente, sin culpa, sin malicia.
INsMtla, adv. Non. Y. Injuriosa. INNOCEKTIA, f Cíe. Inocencia, bondad, pro-
INO I N 0 425
ti ldad, integridad. II Desinteres, continencia, mo- INÓBÉDIENTIA„ re. f` S. Ag. Inobédiencia, des-
deracion. obediennia, falta de obediencia.
. óess. adv. Suel. Sin hacer mal, sin daño, sin
INN IsiónÉnus, a, um, Arnob. Inobediente, desobe-
malicia, inocentemente. diente, que no obedece, que falta á la obediencia.
INsióesms, a, um. Virg. Lo que no es dañoso INOBLECTOR, áris, án. dep. Ter!. Deleitarse en.
perjudicial. iJ Firg. ileso, no dañado, sin lesion. INOBLITTÉRÁTUs, a, um. Ter!. No borrado, no
INNónktrus, a, am. Anzian. Atado, anudado. olvidado.
Part. de IlsonniTus, a, um. Ov. El que no se ha olvidado,
INNÓDO, ás, ávi, áturn, are, a. S'id. Anudar, no ha perdido la memoria, se acuerda, tiene pre-
atar con nudo. sente.
INNómiNSnims. m. f. lé. n. is. Tent. Lo que no INonttürns, a, um. Ov. No oprimido, no sepul-
se jmede nombrar ó esplicar con su nombre. tado.
1NNÓTESCO, is, scére. n. Fetin. Darse á Co- INOBSCÚRÁBTLIS. in. 1:11. n. is. Tent. Lo que
nocer, hacerse conocido n célebre, adquirir nombre, no se puede oscurecer u ocultar.
reputacion. INonsceno, as, ávi, átum, áre. a. Cíc. Oscure-
1NNÓTUS, a, um. Annan. No conocido, oscuro, cer, ocultar, olvidar, dejar en oscuro 6 en la oscu-
bajo, despreciable. ridad.
INNÓYÁTIO, ónis. f Tent. Innovacion, renova- INOBSEPTUS, a, um. Lay& No cercado, no res-
dor], la accion de innovar ó renovnr. guardado.
INNÓVÁTUS„ lun. Lact. Innovado, renovado. INOESÉQUENS„ tis. com.. Sea. Desobediente, ino-
Port. de. bedie,rte, que no quiere obedecer.
INNÓYO„ ás, ávi, Muro, áre. a. Cic. Innovar, INOBSERVÁBILIS. m. f lé. n. is. Cat. Lo que no
renovar, introducir usos nuevos, ó renovar los se puede ó suele observar.
antiguos. IsionsEuvANs, tis. com. Palad. Inobservante, el
INNoss, óris. COM. P lin. y que no ob.s.erna las leyes y preceptos, el que falla á
INNOXIUS, um. Maui. Inocente, que no hace •
mal 6 clan°. 1 . Col. Ileso, no (lanado, que no ha re- INOBSERVANTIA, X. f. Suel. Inobservancia, falta
cibido darlo. de observancia á las leyes, reglas u ordenanzas.
INNosrn. adv. Plin. Inocentemente. INousEnvÁsrus, a, am. Marc. No observado; lo
INNISTIA, pe, f Ov. La muger que no se casa, que no se observa, se descuida ó no se tiene cuenta
no casada. con ello. •
INstrininÁsrus, a, MIL Solin. No anublado, no os- its-onsónÉTus, a, um. Tert. No envejecido, no
curecido. anticuado, no desusado.
INNÜBILO, ás, ávi, átum, áre. Solin.. (Muscas, INoccÁTus, a, um. pral. de Inocco.Coi. Cubierto
oscurecer, cubrir de nubes. de tierra.
INNliBILUS, a, uso. Luce. y INoceInuns, a, um. LUC. Que no se pone, no se
INNÚBIS. ni. f. bé. n. is. Sea. lnag. No nebuloso, esconde en el ocaso. JI Cl¿aud. Inestinguible, iJ Es-
sereno, claro, sin nubes. tac. Vigilante.
INNÜB0, is, nupsi, nuption, bIre.n..Liv. Casarse, JNOCCO, ás-i, átomo, áre. a. Col. Cubrir la si-
ir,yasar á la casa del marido. miente con tierra.
1NNÜBCS, a, nro. Ov. Soltero, que no se casa iniónüt,ÁTro, ónis. f Col. Ingerimiento, el ario
no se ha casado. accion de ingerir un anbol en otro.
INNÜMÉFLÁBíLIS. ni. f. n. is. Cic. Innumerable, INÓCÜLÁTCR, óris. Plin. íngeriolor, el que in-
lo que no se puede contar, decir ó señalan su nú- giere ó ingería.
mero. INijeliLíTUS, a, ura. Apul. Ingerido. Parí. de
INNÚMÉRInTrATAs, átis. f. Cje. Infinidad, número Istónúno, ás, ávi, átum, áre. a. Col. Ingerir, en-
infinito, multitud innumerable. gertar.
EsTNÜMÉRABILITER, adv.:Licor. Sin número. INÓDÓrto, ás, ávi, Ahumo,áre. a. Col. Comunicar'
INNüstitukus. f lé. n. is, Luce. V. Innunte- el olor, perfumar.
rabilis, INSintmoit, áris, álsis stnn, ári. dep. Cíc. Indagar,
INNÚMúRÓsUS, a, um. Pira. y inquirir, investigar lo oculto.
INNúmilnus, a, um. Cie. Innumerable, lo que no JNODÓRUS, a, um. Apul. Lo que no tiene olor.
tiene número ó no se puede reducir a él. INGFFENSE. adv. Gel. Sin daño, sin lesion.
INNUO, is, nui, nútum, 'ére. n. Teri. Hacer señas INOFI'ENSUS, a, um. Plin. No ofendido, ileso.
S señal con la cabeza, mostrar su voluntad por Cursa honorum inoffenso. Tert. Carrera de hono-
señas. res feliz, no interrumpida.
INNursi. pret. de Innabo. INonsIciósus, a, um. Cje. Descortes, intratable,
INNUPTA, re. f. Cal. La muger soltera. que á nadie obliga, que no es oficioso ó compla-
INNur-rus, a, min. Virg. No casado. Innuplie ciente. 177officiosum testainenium. Cíc. Testamento
nuptix. Cie. Bodas, matrimonio hecho contra el contra las leyes de la piedad. -
derecho 6 lo lícito. IstótnNs, tis. com. Luce. Lo que no huele, no
INNUTRfBiLIS. ni. f. Fe:. n. is. Cel. Aun. Lo que tiene olor.
no nutre, no engorda. INÓLESCO, is, ui 6 éVi, itum y éttMl., scére. a.
Isersurnio, is, â re. a. Se'n. Nutrir, criar junta- Virg. Crecer, aumentarse. ¡I Gel. Hacer crecer,
mente ó en un lugar. 177nutriti mari homines. aumentar,
Min. men. Hombres criados en el mar, acostum- INÓMiNÁLIS, m. f. lé. n. is. Gel. y
brados á él. INOmIsans, a, um. Han. Infausto, de mal
INICUTRITUS, a, amo. Plin. Criado, alimentado. agüero.
11 Cel. Aro. No alimentado. INónkco, ás, ávi, átum, áre. a. Col. Hacer som-
INO, ónis y us. f. Ov. Ino, hija de .Cadmo y de brío ú opaco, oscurecer, cubrir de sombra.
Hermione, precipitada al mar con, su hijo meii_ t IstóeÉrninrus, a, un' . Tent. Ocioso.
eértes ; y hecha diosa marina, se llamó Leucotea y • t INorÉaort, áris, tus sum, ári. dep. Tert.Obrar,
Matuta. hacer, trabajar.
IsinsAnniENTIA, X. f. Tert. V. Inobedientia. INÓPERTUS, a, nm. Se'n. Descubierto, manifiesto.
INósAuDio, is, ire. n. en lugar de Non obedio. INOPIA, X. f. Cic. Inopia, pobreza, escasez, In-
Tert. digencia, falta de lo necesario. II Sequedad de uic
INÓ BÉD1ENTSR, adv. S. Ag. Con inobediencia. discurso.
INQ INS
f /é. n. is. Gel, Inopinable, 1 INQUIÉTÁ,TUS, £1, Mil. port. de inquieto. Par011.
INOPINÁRIms.m.
• Inquietado, molestado.
estraño, dificil de concebir, que no se of ece á la INQuIÉTE. arlo.
imaginacion o al pensamiento. Sin quietud, sin intermi-
Incauto, despreve-
/N óPtini-Aras, tis. cena. Cés. INQUIETO, ás,
que no piensa en lo que puede suceder. /no- áturn, áre. a. Col. In aiet
pinantes deprehendit. Cés. Los coge de improviso, agitar, molestar, perturbar, conmover, alterar, es:
de repente, cuando menos lo, pensaban. torbar el sosiego, quietud ó descanso.
INÓPiNANTER, adv. Miel. O INQU IÉT IJuo, Tnis of Sén. Inquietud, desasosiego,
INÓPÍNÁTS. adv. y conmocion, alteracion, privacion del reposo 5 d'e's-
IlióPiNi-ro. adv. Liv. unopinadainente, de re- causo.
pente, de improviso, sin pensar, sin esperarse. INQUIIITUS, a, mina. Liv. Inquieto, desasosegado
INij iníNÁTUS, a, am. Cia. y agitado, turbado interior ó esteriormente.
INóaia-us, a, una Virg. Inopinado, impensado, -111.NnuitiNÑTua, os. 271. Tent. La habitacien del
improviso, repentino, lo que sucede sin pensar ó
sin esperarse. boourniezus, a, am. Cíc. Inquilino, el arme habita
INóalásus, a, um. Plaul. V. Inops. una casa alquilada. Inquilinas alicui. Marc. El que
ÍNOPPIDÁTUS, a, um. Sid. El que no tiene ,casa vive en la casa de otro. — ne'ne, El estran_
ni hogar, vagamundo. gero, el recien venido á k ciudad.
INOPPORTliNE. adv.Lucr. Sin oportunidad, fuera INQUINÁMENTUM, i. 11. ae porque-
de tiempo, de sazon, de propósito. ría, inmundicia, sordidez.
INOPPORTÜNUS, a, tina Cic. No oportuno, no á INQUiNATE. adb . Cic. Snci
propósito, no conveniente, lo que no viene al caso ó lo iri, eic. Hablar con estilo dennaeiado vulgar,
es fuera de tiempo. bárbaro, inelegante.
News, bpis. com. Cia. Pobre, necesitado, des- INQUINÑTUS, una ior, issImus. Cic, Manchado,
nudo, falto. loop& amicornm ó ab amicis. Cic. Po- sucio, puerco: hilare. Teñido. i[ Bajo, duro, tosco,
bre, falto de amigos, 6 abandonado de ellos.—La- grosero, hablando del Par/. cíe
ris el fundi. "for. Que no tiene casa ni lanar. — INQUINO, átalo, are. a. Cic. Manchar,
CM Liv. Virg. Pobre de emporcar, ensuciar. inquinare jamam. Lic. 2:lan-
espíritu, que no sabe qm.; resolver.—Verbis. Cic. char la fama. --Aliquent. Val. Más. Deshonrar á
Pobre de espresiones, que no halla palabras ni alguno.
frases con que esplicarsc. iNeuto, is, it. def Cic. Digo. dices, dica.
iNo pTÁnims. 711. f. le. n. is. Apul. Lo que no se mine. flor. Decimos. Inquiumil. liceo. Jaquear.
puede ó no se debe desear. Cic. Digo, decía yo. Inguiebani Cic. Decían. In-
INOPTÁTUS, a, um. Sén. No deseado, no apete- Cic. Dijisteis. Inquiel. Cje. inira aeuel. ia-
cido.
i. m. Fuente ó rio de la isla de
.Délos, donde Latona parió á Apolo y á Diana.
j
ammics. Cje. 'Dirás tú. Lquidad. Cic. Decía aquel.
'arria. Ter. Inquilo. Plaut. Dí tú, habla.
]S, PiVi„ `té.rt,". a. Gee Inquirir,
ImktÁnims. in. I: Id. is. Non. Inexorable. buscar, investigar, averiguar con cuidado. ¡¡ hacer
rivón..kTus. um. Cic. No espuesto, no repre- inhirmacion, informarse.
sentado, no hablado ó perorado. lerouisin6, anis. f. Cje. averigne-
INORDiNíLiTER. adv. Gel. Arte. y cion, investigacioo, inforinacion, eaárnen.
INORDINkTE. adv. Gris. Desontlenada, desarre- INQUíSITOR, erds. Cic. Investigador, averi-
glada, confusamente, sin Orden. guador, el T.re, inquiere, examina, lince informa-
INoito[NÁTI)1. adv. Arman. V. Inordinate. cien J peoceraa
1NORDNATIO, ónix. f Apul. Lesórden, confin- INQUíSíT1313, a, aro. par!. de Ineuiro. Cie. Inves-
Ion, desarreglo, irregularidad. tigado, inquirido, examinado. II Plano. Lo ene no
bióanIrsiTus, a, lim.Cie. Inorclenado, desorde- se ha averiguado ó hecho informacion sobre ella.
nado, confnso, sin órden, desarrenniado. f1 Part. de INRÉGELrus, [un. flor. No cortado.
INORDINO, as, áre. a. Col. Ordenar, disponer, INSÁLliBRIS, m. brtn.n is. lie saludable,
arreglar. malsano, dañoso, perjudicial s't la salud.
INómori. Tác. F. Orior. be •rimus. Mui dañoso.
in. f. ré. n. is. V. Lloros. INSÁLI)TíTUS, a, armo. Sid. No saludado.
1NORNIIS, in. J. me. y . is. Salm. Enormis. INsÁnaÁrnlnis. in. f. le. n. is. Cia. [insanable, in-
INORNÁ.TE. adv. A' ¡lee. Toscamente, sin ador- curable, lo que no se puede sana:• o curar, le que
no, sin ornato. no tiene remedio.
INORNÁTUS, a, aun Cic. 'rosco, inculto, sin ador- INsÁNE. adv. Placa. Loca, furiosamente. ;l Ve-
nos. hemente, inmoderadamente.
INORNO, ás, áre. a. Tert. V.
Orno. INSÁNIA, W. Cie . Insania, locura, freace1,
INÓRO, áS, are. a. Tert. Adornar, engastar por II Estro, entusiasmo, furor poético. 11 Pasto
el borde la copa 6,vaso. inmoderado, escesivo, escaso.
INónus, a, una Gel. El que' no tiene boca. laisÁNIENs, tis. coma. Ter. Loco, furioso, el que
INOTIOSUS, a, um. Quimil. El que no está ocioso, pa dece locura ó frenesí.
no descansa, está siempre ocupado. INsÁNio, is, "tufo, ore. Cje. Ser, estar
INOUS, a, am. Virg. Lo perteneciente á Ino, loco, hacer locuras, no saber lo que se dice ni
hija de Cadmo. hace. II Plaitt. Hacer, cometer escesos, gastar es-
INeuxsiTus, a, um, Tem". Buscado, investigado. cesivamente.
INQUAM. Y. Inqnio. INSÁNITAS, átis. f. Enfermedad del entendi-
INQuías, etis. Plia. Inquietud, desasosiego, miento, enagenacion del juicio, locura.
conmocion, alteracion. INsáÑus, a, um. Cic. Loco, insano, insensato,
INQUIES, étis. com. Sal. Inquieto, desasosegado, furioso, ti Inmoderado, escesivo, despropormon-
agitado, turbado. do, desmedido, exorbitante,
ÍNQUIESCENS, tis. com. Apul. El que descansa INsinóRÁTus, a, nm. Estar. Insípido . s_iu
tia.,que
sosiega. n
INsÁÁsims. m.f. is. Insaciabe
se sacia ó harta, que nada le basta o satisface. U
INQuilráno, (mis. f. Liv. Inquietud, agitacion,
movimiento, desasosiego, conmocion. Cic. Que ne cansa, que no causa fastidio, que
INQUIÉTÁ.TOR, ¿iris, Tert. Inquietador, el que nunca disgusta. Insaciabilidad,
inquieta.. áfás. f Arman.
INS I N S 427
calidad del apetito que iodo lo quiere sin saciarse ni INsilco, ás, cui, sectum, are. a. Col. Cortar, di-
latisfacerse. vidir, partir. 11 Plin. Disecar, hacer anatomía.
INsrs.rtinI •rsa. adv. Lucr. Insaciablemente, sin EVIIECIANTER. adv. .Gel. Con persecucion, de
fastidio, con insaciabilidad. una manera injuriosa.
INS 'A.TIÁTUS, a, um. Estac. No saciado, no harto, INSECTÁTIO, ónis. , Persecucion, ultraje,
no satisfecho. injuria. Insectatio viee. Liv. Censura de la vida.
TNSÁTiÉTAS, átis. f. Maui. V. Insatiabilitas. INsEcTÁToa, nris. ivasel
Perseguidor,que
INskTivus, a, um. Plin. Lo que crece natural- persigue con injurias 6minvLeicvi
_ mente, lo que lleva la tierra de 'suyo, sin sem- INSECTÁTUS, a, um. part. de de Insec-
tor. Hire. Perseguido. 11E1 queInsecto y
brarse. ha perseguido.
INsÁrtinninrms. m. f. lé. n. is. Cic. "Insaciable, INsuentixEs, um. f piar. Gel. Discursos, na-
lo que no se puede saciar d satisfacer. rraciones. 11Sátiras, libelos infamatorios.
INSiTÚR.I.BÍLITER. adv. Cic. Insaciablemente. INSECTO, ás, ávi, .tum, are. a. Plaza. y
INSITúRÁTOS, a, une Avien. V. insatiatus. INSECTOR, atas sum, ari. dep. Cic. Perse-
INSCALPTUS, a, um. V. Insculptus. guir, seguir, instar con palabras ó hechos. l'asee-
INSCErDO, is, di, Siliti, dere. a. y a. Plcut. As- ta •e aliquem maledictis. Cic. Ultralar a' alguno. —
DC171111U111. Fedr. Echar en cara el
cender, subir. 11 Plaza'. Embarcarse. Inscendere dañe, dar en el
carrum ó in ca•ram. Plaut. Subir al carro, po- rostro con él.--Terrain,rastris. Virg. Escardar la
nerse en el carro. • tierra.
Iszscsensto, nuis. f Plan!. Sii.)ida, la accion de ItssEcTum, i. a. Plin. Insecto, todo animal pe-
subir ú de embarcarse. queño o sabandija, cuyas partes cortadas y separa-
INSCENSUS, us. m. Apul. El dito de los anima- das tienen todavía movimiento, como gusanos, la-
les con las hembras. gartijas 11:c.
sncENsus,a, u malipal. Subido. Par t. de Ini;cer,',('. INsEurtatA, w. f. Sin. incision, cortadura.
• 1. :NISC.11E. adv. Y. ínsoienter. INsEerns, a, um. part. de Inseco. Col. Cortado,
INSCIENS, tis. C0111. Cic. Ignorante, el que no partido, dividido.
aabe. ¡I Ter. Imprudente. Insciens feci. Ter. Lo INsÉcfmo, ónis. .1 Apul. Persecucion, el acto
hice Lo11 saberlo, sin hacer reflexion, sin pensar en de seguir ó perseguir.
ello. Insciente me. Cic. Sin saberlo yo, sin haberme INSECÚTOR, Inas. nt. Ter/. Perseguidor. el que
advertido, sin dame parte. sigue 6 persigue a otro con mala intencion.
INSECCTUS, a, um. par!. de Insequor. Plin. Se-
INSCiENTER. adv. Cic. Ignorantemente, por im-
prudencia o ignorancia. guido, perseguido. 11Sucedi
d o, acaecido, sobreve-
INserEN• IA, ¿c. f. Cic. Ignorancia, incapacidad. nido. II El que ha seguido ó perseguido. 11 El que
i.›,:131T.E. adv. Cic. Ignorantemente, con igno-
ha sucedido á otro.
t INSEDÁBILITER. adv. IdZer.. Sin poder ser son
rancia, incultura, rusticidad.
M. f. Cic. Innorancia, impericia, in-
segado.
entiaieucia, incapacidad. f; Plan!. Necedad, ton- INsiinakTus, a, nra. Cic. Agitado, conmovido,
tería. inquieto, turbulento, que no se puede sosegar.
INSÉDI. pret. de Insideo y de [asido.
InsciTúrans, a, tira. Non. Dim. (111 INsÉmIlvicrus, . ' D'anos Sembrado, plan-
am. 11
isTsclnarn„ a, um. Cic. Ignorante, necio, tonto. 11 tado, donde se ha enterrado alguna simiente. In-
Grosero, inculto, tosco. 11 Gel. No sabido, no CO- seniinata conceptionibus imbrizan terra.
1217iliD. Tierra lecntida con la humedad ene recibe en su
il.:Z:CliTS, a,
un:. Cic. Ignorante. el que ignora, seno de les aguas, de las lluvias. :Par/. de
:ro sabe, no tiene conocimiento. Non sitia, imscius. INSENtiNO, da, ávl, atina, tire. a. Gel. Sernin.ar.
Cic. é ami bien. 11Ps•oducir, causar, engendrar.
Issenino, is, psi, tum, g ire. Cic. Inscribir, INsñNEsco, is, sénui, acñre. n. .ifor. Enveje-
escribir 6 grabar en 6 sobre, poner una inscrip- cerse, hacerse viejo en. Inunesce •e Tác.
cion o un Sobrescrito, j 'AD alar. Ins::ribere in ani- Envejecer, criar canas en los negocios.
me. Grabar en el ánimo. — Cic. linsEssíTus, a, um. Ter. Insensato, tonto, ne-
Poner una inscripcion en la base de una estatua. cio, sin sentido ni razon.
—Aliquid alitui. Se'n. _Atribuir una cosa á alguno, 15sENsinims. m. f lé. n. is. Gel. y
bacei le autor de ella. — Libros. Cic. Intitular los INM.I'ZSÍLIS: in. lé. n. is. Lucr. Insensible, im-
libros. perceptible, lo que no se p, ercibe á no se conoce
INSCRIPTIO, ónis. f Cic. Insaripcion, titulo de par los sentidos. II Lact. alto de facultad sensi-
libros. 11 Inscripcion„ monumento público de las
estatuas, sepulcros "tlsc.111illp. Queja, acusacion. INSENSUÁLIS. in. f. lé. n. Casiod. Lo que.
INSCRiPTUM, 1. n. Gehlinscripcion, título. V. Ins- carece de sentido.
criptio. INSfA?Ált.i,BiLIS. os f lé. a. Sin. Inseparable,
INsciumnis, a, um. par!. de Inscribo. Cia. Ins- lo que no so puede separar, dividir ó apartar.
crito, escrito, entallado, grabado.11Intitulado. 11 INSEPÁRiBÍLITAS, átis. f S. Ag. Calidad de ser
j'uy. Mareado, señalado por infamia. 11 Quin& No inseparable, de no poderse separar ó apartar.
escrito. Inscriptre me•ces. Va •r. Mercaclurías de INSÉPÁRÁBWTE11. adv. Mocrob. Inseparable, in-
contrabando, no registradas. divisiblemente, sin separacion,
ixscafrrstrinis. n i . f. lé. n. is. S. Ag. /pesero- IN'SÉ.PÁRÁTUS, a, tn. Tert. No separado, no
tabla, le que no se puede averiguar. escudriñar ó dividido.
sondear. INssierns, a, um. Sin. Circundado, rodeado,
INsc;Etuon, áris, ..tus 811111, .ri. dep. Macrab. cercado. ceñido. I Fest. No cercado.
srS:rir, averiguar, sondear, escudriñar. INSÉálLTUS, uno. Cje. Insepulto, no sepul-
ÍN-scuLro, is, psi, pturn, pone. a. Hor. Esculpir, tado, no enterrado, á quien no se laa dado tierra 6
grabar, entallar, inscribir. sepultura.
Imtoolzrus, a, am. parí. rle Iosculpo. Cic. Es- INSÉQUE. ant. Fest. Di, prosigue, cuenta.
cidpidc,., grabado, entallado.. mente, que sigue,
INSEQUENS ES. com. Cic. Siguiente,
m. f. lé. is. is. Sin. Indivisible, lo que viene despues. II El que sigue ó persigue con
que no se puede cartar,flartir d dividir. mala intencion. •
ItssÉrrs. Cat. Prosigue, di, cuenta. INsitouErerna. adv. Gel. Sin consecuencia, de
ItssnCE NDO Cat, Diciendo, contando. un modo que no concluye.

428 INS INS


sum,qui. dep.
cütus ó g uatas su INSIDIANTER. adv. Just. Con ó por asechanzas.
INS sÉquou, INsíniSsron, gris. Cic. El que pone asechan-
Cia. Seguir, venir detras o despues, seguirse.
zas. lnsidiator juste inteificitur. adag. Al que te
Perseguir, instar, segunr el alcance. jj Sén. Decir,
quisiere comer, almuérzale primero,
imero.qr,e,,ec• pone ase-
contar.
IsmituÉsits, a, um. Estac. No sereno, anublado, IsisíniÁlTinx, Seis. Amian. La
oscuro. chiaNnsziansi.oR,
is, rui, sertnin, rére. a. Col. Sembrar, iris, átus sum, ári. 21ep. Cic. Insidi ar,
plantar. I¡ Ingerir, ingertar. jj Incluir, i ntroducir. ji poner asechanzas ó celadas.
Odia. Clavar, enclavar, fijar. Inserere se, Tác. INSIDIÓSE. .adv. MB, issime. Cic. In s idiOsa, en-
Meterse, mezclarse, entrometerse. gañosamente, con asechanzas, celadas ó traicion.
INsÉno, is, sévi, situm, rére. a. Cic. Sembrar. II INIDIOSUS, a, une Cje. Insidioso, falaz, peli-
Unir. groso, el acostumbrado á engañar O á armar ase-
INSERTO, is, psi, pére. 9Z. Eslac. Entrar, chanzas. Insidiosa clementid. Cíe. Clemencia en-
introducirse suavemente. ¡i Estenderse, derra- gañosas— Minera. Plin. Caminos peligrosos. jj Oo.
marse. Caminos donde hai emboscadas.
INSERTÁTIO, ónis. , f. Cel. Aur. hisercion, la ac- is, sédi, sessinn, dére. n. Sen-
clon de insertar ó incluir. tarse, reposar. jj Os. Sumergirse, bajar, hundirse.
INSERTÁTUS, a, inn. part. de Inserto. Prud. In- INSIGNE, is, Señal, indicio, nota. jj
cluido, introducido, inserto. bandera, siion, estandarte, divisa militar.
INSERTINI. adv. Lucr. Introduciendo. Armas, insignias.
INSERTIO, ,f S. Ag. Ingerimiento, la ac- lesisioNiselTivus modus. m. Dioin. El ;nado
cion de ingerir. infinitivo,
INsEn-rivus, um. Quinl. Lo que se ingiere, INsinsno, is, ivi, brin, ira. a, Virg. Adornar,
Mezclado, estraño. distinguir. j¡ Hacer famoso, insigne, conocido en
INsEturo, ás, ávi, átum, are. a. Virg. Meter, in- buena y en mala parte.
troducir, poner, entrar dentro. HPrud. Mezclar. I Nsi
rstsis m. si: né. n. is. Cic. Insigne, seissdado,
INSERTÓRIUM, ii. Cels. Ira correa en forma de singular, notable, escelente, famoso.11Vieg. Ador-
anillo con que se asegura el escudo al brazo iz- nado, guarnecido.
quierdo. INSIGNíTF., a*, Cje. y.
INszraus, a, um. Plin. Inserto, introducido, en- INSIGNTTER. adv. Cic. Insigne, señalada, n ota-
trometido, incluido, Par'. de lnscro. ble, farnosamente.
INSÉRUI, pret. de Enser°. KsinNiTus, a, nm. part. de Insignio. Pico!. Se-
INsEitvio, is, iturn, ire. a. Maui. Servir, ñalado, notado. II Cic. Insigne, notable, señalado.
hacer servicio, jj Cuidar, atender, tener cuidado. Insignita. P lin.. Las señales, cardene!es. contu-
Inservitain est plebi .sumirá ose, Lic. Se procuró siones. Ignominia insignilior. Ig:scinnia
" mas
complacer á la plebe por todos los medios, con el famosa, mas notable.
mayor empeño.-- _Nihil est á me .temporis INSILIA, mara. a. piar. Loen. Cárcolas .le los te-
Cic. Nada he hecho por acomodarme al tiempo. jedores, las cuales bajan con los b iés que se
INSERVO, as, ávi, átum, are. a. Eslac. Mirar muden los hilos, y pasar la lanzadera Cori este atO-
con atencion, observar. viiniento.
INSESSOR, m. Peat. Salteador de caminos. is, fui ó sultum, ire. n. Pitad. Sal-
INsEssus, a, um. part. de Insideo. Lic. Ocupa- tar en, sobre ó dentro.
do, tenido, poseido. INshiuL, arlo, EStae. Juntamente. al 111:3:20
IszsÉvt. pret. de Insero. tiempo.
INS:IEÚLO, ás, ávi, aluna, are. a. Ov. Silbar, I N sistüLiolo, ónis. f. Cia. Acusaeion, acrimina-
chiflar. cion.
m. f lé. n. is. Sid. Lo que no se INsTmüLÁTort, ()sis. 171. Apul. Acusador, el que
puede secar. acusa ó acrimina.
INSICCÁTUS, a, um. Eslac. No seco. Pa p i. de INsImüLSTus, a, um. Cic. Culpado, acusado.
INSICCO, lis, ávi, átum, are. a. Ce2. Secar, de- Parí. de
secar, poner seco. INsistüso, ás, avi, átum, 'tire. a. Cia. Insimular,
iNsiciss se. f. Varr. V. Insiciuin. acusar, acriminar delitos fingidos ó verdaderos.
-1-INsIcastius, S. Ger. El que hace salchi- Insimulare aliquem Ces. Acusar á uno
cha de carne picada, salchichero. traicion.—Aiiquemfaisulitfacinas. /aut. Acu-
±INS1C1ÁTUS, a, lun. Apic. Guisado ó compuesto sar á uno de un delito falso..
á modo de salchicha. INSINCiRUS, um. Virg. Corrompido, adulte-
t INsiciósust, i. Apic. Salchicha ó salchi- rado, no entero, no puro. Insinceras Protagoras.
chon pequeño. Dita. de Gel. Protágoras, filósofo falaz y engañador.
n. Especie de salchicha ó salchi- INSINUÁTIO, ónis. f. Insinuacion. la (12CiOn
chon hecho de carne picada. de introducirse blanda y suavemente en el ánimo de
INSiDENS, tis. com. Cic. El que está sentado. 11 los oyentes, que es una de las dos especies de exor-
El que habita en alguna parte. insiden.s cara. Liv. dio. II Avíen. insinnacion, introduccion.
Cuidado continuo. — Malura. Cia. Mal que no INSINUÁTOR, Oris, Arnob. El que se insinúa
cesa. introduce blandamente.
INSIDEO, és, édi, sessum, dére. n. Liv. Estar INsIstuScrus, a, lun. Sud. El que se ha insinua-
sentado sobre. 11 Estar situado, ti '.fíc. Ocupar, do, introducido en la gracia y amistad de otro.
tener, estar apoderadoll Liv. Estar en embos- l'art. de
cada ó apostado. INSINÚO, ás, ávi, átum, are. a. Cés. Insinuarse,
IsrsínIsE, amis. f piar. Insidia, asechanza, ce. introducirse con maña, suavemente, poco á poco,
li
euntiisata
lada, engaño, trampa. Insidias alicui collocare, i q.. Meter en el seno. insinuare aliglai
g liria-c'eia
comparare, facere, instruere, ponere, tendere, op- ,S'uet. Introducir á uno con otro, en su
ponere. Cic.—Disponer4, subjicere.
rirg.— Struere. Tác. Poner, armar, hacer Insípido, d esab ri N sin
d o, si
INsl pTous, a, um. hai
asechanzas á alguno. Sustinere impelas insidia- e.st bel,
sazon ni gusto. Insipidius nihil•impertinente..
ruin. Ce's. Sostener el ímpetu de los que estaban cosa mas insulsa, mas fria, mas.
emboscados. Insidias inirare. Cés. Entrar _en el INSIPIENS, tis.
j Insipiente igno-
ee.nsi
parage de las asechanzas, de la emboscada. sante, necio, tonto.
INS INS 429
1NsinENTER. adv. Cic. Necia, ignorantemente. INsóLÍTE. adv. Gel. Fuera de la costumbre, del
INSIPIENTIA, :c. f. Cíc. Insipiencia, ignorancia, uso, de lo ordinario.
. necedad, fatuidad, imprudencia. INSÓLITOS, um. Cic. No hecho, •no acostum-
is, ére. n. Varr. Ser insípido, desabrido, brado. I Insólito. estraño, estraordinario, fuera de
Cr ponerse tal-. lo contun y regular.
1NSiPO, ás, áre. Fest. y INsóLo, ás, ávi, átnm, áre. a. Col. Insolar, po-
is, pui, ére. a. Cal. Echar ó arrojar ner; sacar, curar, macerar, tender, esponer al sol.
dentro. INsóLtinius. f lé. n. is. Sén. Insoluble, lo no
INSISTENDUS, a, um. Plin. Aquello sobre que se pagable, lo que no se puede pagar.11 Quint. Indiso-
ha de insistir ó estribar. luble, lo que no se puede disolver ó desatar.
INSISTENS, tis. com. Sil. El que insiste, se lasóLtiosielras, átis. f. Sid. Dificultad, enredo,
mantiene ó persevera. lasóaún/Liraa. adv. Macrob. Indisolublemente,
INSISTO, is, stiti, satura stére. n.. Cic. Insistir, de modo que no se puede desatar.
estribar, apoyar 6 descansar una cosa en otra.n INSOLUS, a, tim. Afran. No acostumbrado.
Pararse, detenerse, mantenerse, perseverar, dete- INaórhus, a, am. Sén. No pagado. jiNo desa-
ner el paso. ji Insistir, continuar, proseguir, per- tado.
sistir. Insislere alientas ve•tigiis. Quint. Seguir bisosima, m. f Sal, Vigilia, privacion de sueño.
las huellas, las pisadas de alguno.— Hustibus. liasostsoósus, a, um. Cal. El que padece vigilias
Nep. Perseguir, seguir el alcance á. les enemigos. .6 falta de sueño.
—Viam, ratio-nein. Cés. Encaminarse, seguir el Lasoarsus. 2n. f. né. is. Virg. Insomne, desvela-
camino 6 el método.—Atieui rei ó in aliquani reni. do, vigilante, el que no duerme ó no puede dormir.
Ces. Entender, poner todo su conato, su aplica- INSONINIUM, n. Macrob. Sueño, el suceso ó
cion en una cosa. especies que en sueno se representan á la imagina-
Ónis. f Cic. Ingerimiento, e/ acto de • cion. 11Plin. Vigilia, falta de sueño, desvelo.
ingerir. II El tiempo de ingerir. INSONO, ás, avi y ui, áturn ó áre. n. Virg.
IsisíTinus, a, um. Plin. men. Adventicio, es- Sonar, resonar, hacer sonido ó ruido.
trangero, estraño, no natural. Varr. Ingerto. Isisoss, tis. com. Lir. Inocente, el que no tiene
INsiTivos, a, um. Hor. Ingerto, I1 Ilegitimo, fin- culpa ó no es reo. Hor. No dañoso, r..o perjudi-
gido. Insitivus liceres. Seln. Heredero por adep- cial.
cion. I NSÓNUS, a, am. Apul. Lo que no suena, que no
INsiTou, óris. Plin. Ingeridor, el que ingiere. hace sonido ó ruido. Insonee litterae. Apul. Las le-
lasiTtro, si. Col. Ingerto, la vara 6 vástago tras mudas.
del árbol que se ingiere. m. f lé. n. is. Marc. Cap. El
INSÍTUS, os. Plin. Ingerimiento, la accion de in-
que no puede dormir.
gerir. INSÓPITUS, a, uta. Ov. Desvelado, no dormido,
Isisirus, a, tan. part. de Insero. Virg. Ingerido, el que vela, que no duerme. Insopilusignis. Claud.
ingerto. II Natural, connatural, ingénito, nativo. Fuego no apagado.
Insiires urbi &tac. Hombre a quien se ha INSORDESCO, is, scére. n. Sid. Ponerse sucio,
dado el derecho de la ciudad 6 de naturaleza. puerco, manchado.
INSORTITUS, a, um. Plaut. No sorteado, no calda
Issócraisisas y Insóciális. In. f lé. is. Liv.
Insociable, enemigo, opuesto á la sociedad, con por suerte.
quien no se puede tratar 6 tener comercio. 1124.°cm- I- I NsPUIÁTus, a, um. Tert. No especificado, no
hile regnurn est. Tác. La dignidad real no admite dividido en sus especies.
compaUía. Isisorketósus, a, um. Petron. No hermoso, feo,
defórine.
INSOLÁBTLITER. adv. Hor. Inconsolablemente, f Sén. Inspeccion, el acto de
INSPECTÁTIO,
sin consuelo. mirar y observar con atencion.
INsOLOri.o, óris: f. Col. La accion de poner al ImsnEcTÁToa, óris. m. Sim. V. Inspector.
sol para secar, macerar ó curar. INSPECIÁTUS, a, am, part. de Inspecto. Mirado,
lissótaoras, a, um. parí, de Insolo. Col. Espues- considerado.
to, tendido, puesto, seco, curado al sol. Insolati INSPECTIO, ónis. f Col. Inspeccion, considera-
dios. Col. Dias claros, serenos, de sol. cien, observacion diligente, revision. ij Quint. Es-
INSÓLELAS, tis. com. Cic. ior, issinius. Insólito, peculacion, contemplacion. Inspectio ralionum.
desacostumbrado, fuera de lo coman y regular. ti Plin. raen. Revista de cuentas. Artium alije posi-
Insolente, soberbio, arrogante, audaz, inmodesto, lce sunt in inspectione, alije in agendo, in actionc.
atrevido. 11 Escesivo, inmoderado. Quínt. Unas artes consisten en la especulacion y
INSOLENrER, ius, issirne. adv. Cic. Fuera de la otras en la práctica, ó unas son especulativas y
costumbre, de lo coman ó regular. ¡I Insolente, otras practicas.
atrevida, desvergonzadamente, Con arrogancia INSPECTO, ás, ávi, átum, are. a. Plaut. Mirar,
disoluciou. HEscesiva, demasiadamente. reconocer, observar, considerar atentamente. Me
INSÓLENTIA, Le. f Cic. Estrañeza, novedad, inspectante. Cic. A' mi vista, á mis propios ojos..
falta de uso ó costumbre. I I Insolencia, accion mala INSPECTOR, ;iris. ni. Plin. Inspector, veedor,
fuera de lo COliiitn, y santamente estraila. II Arro- examinador, el que reconoce, mira, examina aten-
gancia, desvergüenza, descaro. In.solentia loci. ' lamente, en especial los víveres, para ver si son de
Cíe. Novedad del sitio, del higyir. —Peregrina. buena calidad, y ponerles precio.
Cic. Modo de hablar estrangero o del estrangero INSPECTUS, as. Sén. lospectiO.
poco versado en la propiedad de una lengua.— INSPECTUS, a, um. part. de Inspicio. Plaut.
llineris. Estrañeza y dificultad del camino. Visto, mirado, reconocido, examinado, visitado.
lasórEsco, is, scére. n. Gel. Hacerse insolente, INSPÉRÁBIL18. ni. lé. n. is. Gel. Lo que no se
arrogante. puede esperar.
INSOLET. impers. Ceca. Suele. INSPERÁNS, com. Cic. El que no espera , no
INSOLiUO. adv. Sén. y tiene esperanza, está sin ella. insperanti niihi.Cic.
INsóLiuum. adv. Ulp. Insólidum, cada uno de hisperante me. Ter. Contra toda mi esperanza,
por sí y por el todo : (tiene de las obligaciones res- ' rcaolatr.a lo que yo esperaba, cuando menos cape-
pectivas, y de las facultades de los testamentarios y
poderhabientes. INsrÉaiTc. adv. Val. Más. Inesperada, casual,
lasóajous, a, lun. 0v. No sólido, no firme, débil. fortItamente, fuera de toda esperanza.
N S I N S
430
P. Inaperate. INSTAURO, átuni, are. a. Cic. Instattrai,
INISPÉRITO. adv. Pfmit: Inesperado, improviso,
lun. Cia. renovar, repetir. 11 Reparar, componer, reedificar.
IarsPÉnirus, insperato. Liv. JtasTartaro, ís, stravi, slratu
n o esperado.
fortúito, casual, ni, liare. a. Virg.
Inesperada, inopinadamente,. Tender, estender encima, cubrir. Insternor pelle
havaanaarnes, a, una Col. Lo que se ha de es- leonis. Virg. Me pongo una piel de leon, ó me ata-
en, por 6 sobre. bro con ella. Insterni 1017'd. Estac. Ser enterrado.
¡Ardí- en INSTiGíTIO, euis.' A ¡der. Instigaciou ,
INSPERGO, is, si, sum, gcre. a. Cic. Esparcir, auges-
derramar, sembrar, ,echar, espolvorear encima. tion, persuasion eficaz, incitacion
INewts10, ónis. e lad. y INSTCÁTOR, m. Aus. Instigador, el que
Lasransts, us. m. Apul. La acciou de esparcir instiga, escita, mueve.
echar por encima, aspersion. INszicaTaix, icis. Tac. La que instiga, incita.
IararEases, a, am. part. de Inspergo. Hor. Es- INSTIGATUS, Ulp. Instieatio.
parcido, echado por encima. IezsTiaa •rus, a, um. Plin. Instigado, movido, in-
Iaisvicio, is, pexi, pectum, are. a. Ter. Mirar, citado. Part. de
observar, examinar, considerar, visitar, ver con INSTIGO, &S, átum, áre. a. Cic. Instigar,
atencion. Inspicere leyes. Cic. Estudiar, aprender, mover, persuadir, incitar, estimular, animar con
informarse de las leyes.—Rationes. Plin. men. Re- el consej o, ejemplo ó impulso.
ver, revisar las cuentas. INsTira.arro, ónis. Plin. Instilacion, la accion
Iatsvico, ás, ávi, atan], are. a. Vira. Hacer una de echar, de, hacer caer rí destilar gola á gola.
punta en un palo con varias rajas á modo de es- INSTILLÁTOS, a, OJO. Oc. Instilada, echado gota
piga. á gota, poco á poco. Part. de
laspiitamsaarnat, n. Cel. Anr. V. Inspira-tío. INSTILLO, ás, ávi, aduna are. a. Cic. Instilar,
INSPÍRATE, illS. adv. l'al. Máx. Con irispiracion echar poco a poco, gota á gata.' 4trocincia infundir
secreto impulso. insensiblemente, poco á poco en el ánimo, enseñar.
INSPIRÁTIO, ónis. j Solin. Inspiracion, la accion INB1'IMÜLÁTOR, ,n. Cje. Instigador, estima-
de inspirar. • lador, el que incita 6 mueve.
INSTI3TÚLÁTUS,, a, Dig. Estimulado, hitiga-
INSPIRÁTOR, óris. ni. Gel. Alar. Inspirador, el do. Parí. de
que inspira. INSrIMÚLO, áa, ávi, ñt.uni, are. a. Ov. Estimular,
1Nsainkrus, a, um. Col. Metido ó infundido so- instigar, escitar, incitar, aguijonear,
plando.11 Just. Inspirado, iluminado divinamente. INSTINCTOR, óris. ni. Tác. Estimula:lar, incita-
Part. de dor, el que escita y anima.
baria° ás, ávi, átum, are. a. Cels. Soplar,
inspirar, introducir viento dentro. 11 Infundir, co-
INSTINCTUS, os. Cic. instinto, impulso, insti-
gacion, incitation. 11 Inspiraaian, moción. celeste.
municar interiormente, inspirar. ¡I Gel. Aspirar, no-
INSTINCTUI3, a, 11173. Cic. Estimulado, inst i gad-o
tar con aspiraciOn. incitado. Part. de
INSPIRSATUS, a, ara. reg. Espeso. Part. de
INsvisso, ás, ávi, atum, are. a. Vegec. Espesar, INs . riarano, natain, guara. a. Gel. Eati-
poner espeso, condensar. rutilar, instigar, incitar.
/NSTIPO, ás, are. a. Cal. Llenar, henchir.
INSPOLIÁTUS ., a, una Quint. No despojado, no
iNSTIPULÁTUS, a, um. _Knut. El que ha eatipu-
robado.
lado.1] Estipulado, convenido, concertado. ca
INsat:Tmo, ás, are. a. Terl. Hacer espuma. INsTirijacsa, avis, átus sum, ari. dep
INsetlo, is, priturn, ere. a. Y' Estipular, prometer, convenir, concertar, queda:.
INsrúro, ás, ami, átutn, are. a. Maui. Escupir de acuerdo.
encima. Inspuere Pan. Escupir en los ojos. INSTITA, re. f, Hen Cuarnicion, Orla con que la::
INST2IBILIS. in. lb. is. Instable, poco matronas adornaban y guarnecían. sus ropas talares.
firme 6 seguro. 11 Inconstante, incierto, no durable. INSTITI. pret. de Insto.
INSTABILITAS, Plin. Instabilidad, falta INsTiTio, ónis. y. y Institium, a. Cje. Datar-
de firmeza, inconstancia, ligereza. cion, parada, pausa, el acto de detenerse á :pararse
INSTANS, tis. com. Cic. Instante, lo que insta, en el camino.
aprieta 6 amenaza. INsa• Dro, As, are. Ccis. Instar, apretar, resistir
INSTANTER, ¡OS, isaime: adv. Quint. Instante, y perseguir con instancia.
instantísirnamente, con vigor, vehemencia, con INSTITOR, óris. Liv. Factor de comercie.
ímpetu, con grande empeño é instancia. IaísTilróluns, a, um. Suet. Lo pertenezierte al
INOTANTIA, va. Plin. Atencion, cui-
factor de comercio.
dado, continuagion, asistencia. 11Fuerza, vehemen- INsairuo, is, tui, are. a. Cic. Instituir,
cia, ardor. 1lDig. Peticion, instancia frecuente y establecer, formar, fundar, arreglar, ordenar.]?
diligente. Construir, edificar, fabricar. 11 Proponer, deliberar,
INSTAR, n. Cic. Semejanza, compara- resolver. Instiluere offlinain. Cic. Poner una den-
don.11 Ejemplar, modelo. j l A' modo, á manera de. da.—Oratorem. Cic. Formar un orador. — 17(1.'re-
Primum operis instar. Min. El primer diseño 6 dem sibi. Cic. Instituir su heredero.—Grcis
modelo de la obra. Cic. Enseriar el griego, la lengua griega.—
INSTAU:40110, ónis. f. Cíc. instauracion, renova- Animum ad cogilandum. Ter. Ponerse á pensar.—
cion, repetida% IIEUM. Reedificacion, reparacion. Accusatienem. Ulp. Formar una acusación. —
INSTAURIITTILIS dies. ni. Macrob. Dia añadido Fallaciam. Pitaid. Tramar, urdir, maquinar, dis-
á la solemnidad ó celebracion de los juegos aireen,- poner un embuste, un engaño. - Iter. Cic. Em-
ces en honor de Júpiter. render un viage, una marcha. — A
1NnITAUlt .0TiVUs, a, am. Cic. Instaurativo, lo que pTrabar, hacer amistad.— Dapes. Virg. Preparar
se renueva, repite ó instaura. Instaurativi ludi. un festín, un convite.—Tutorem. Cic. Craar un
Cic. Juegos celebrados en lugar de otros que ha- tutor.—In animo. Ter. Tomar resolucion.—Caae-
bían sido interrumpidos. g izr: Plin. men. Fundar un colegio.—"1"m
bisTaraRaTon, óris. m. Amian. Renovador, el cuma Cic. Entrar en conversaciou con al-
que instaura 6 renueva.
Derszaanakats, a, am. Cic. Instaurado, renovado, larsTITIT.rio, ónis. Cíe. Instilación, enseñanza,
repetido. 1'1 Maraert. Restablecido, reedificado. instrucción. 11Ina tanto, propósito. Preceptor, ma-
n
I n
staurad A`nimos reforzados. Part. I NSTiTU T OR, aria Lamer.
estro, el que enseñad! Tent. Fundador.
I NS INS 431
INSTiTÜTCM ., i. n. Cia. Instituto, propósito, ob- —Act,--usationem, litem.- Cic. Vestir una acusacion
jeto, empresa, designio. II Costumbre, estableci- h en pleito de los instrumentos, testigos y lo denlas
miento, regla, forma, método, profesion. Ense- necesario para su justificacion.
Fianza, doctrina. Ij Liv Pacto, convencion, estipu- 1NsTünrosus, um. Apul. Desaplicado, no ea-
lacion. tudioso, no aplicaclo.
'
INSTITÚTU 3, a, um. part. de Institut). Cés. Es- INSTUPENS, tis. COM. Plin. Estúpido, sin sentido.
tablecido, plantada, puesto, levantado. 1 I Empeza- INSUASUM, n. Plaut. Color de humo ó dedada
do, comenzado. principiado. I Ensenada instruido, INSUÁVIS. m. f vé. n. is. ior, issinius. a.c. In-
erudito, docto. II Declarado, hecho, instituido. suave, desagradable, áspero, desapacible.
INSTO, ás, stíti, stiturn, are. n. rirg. Estar en- INSUÁvi ras, atis. f. Gel. Aspereza, acerbidad.
cima ó sobre alguna cosa, ¡I Estar cercano, vecino, INSUáviTER. adv. Aeal. Desagradablemente,
próximo. Ij Perseguir, seguir. II Instar, pedir con con disgusto.
instancias, repetir la súplica. insistir. Instare oper. INSÉB.En, is. com. Liv. El natural de la Galia
Virg. Dar prisa, dar calor á la obra.—Trianz. cisalpina.
Proseguir el camino ó el viuge. nox. 1Nsun.oE. adv. Gel. Sin. consideraciou, precipi=
Se acerca lai nocha.—Parías. Ter, Hla va de parto. tadnmente, sin refiexion.
-Peak-abran, no. Amenaza el peligro. Te instante. INStiBrDUS, a, um. Gel. Inconsiderado, impru-
Cia. A' instancias tuyas. dente, temerario, el que no hace reflexion, no con-
INSTRiGULUM, i. 11. Cal. y sidera.
INSTRÁTUM, i. n. Ulp. La cubierta. INSURJECTUS, a, am. Prud. No sujeto, libre.
harRia rrtRA, re. f. Vilma,. La =don de empe- 1N8Ü8ILES, brium. 7n. Vial'. Liv. Los pueblos. de
drar los caminos. la Galia cisalpina, del ducado de Milau, Ics lom-
INSTRÁ7XS, a, um. part. dj Insterno. Liv. Cu- bardos.
bierto, LIstratus pelle leoui•. Ital. Cubierto Issmantrt, as. f. La Galia cisalpina, el ducado
coa una piel de lame de Milan, la Lombardia.
INsarnavo parla de Insterno, INSUBTÜ.,;,S, M. f. lé. n. is. Dig. No sutil, grueso,
INSTRÉ NUE. adv. Just. Sin valor. cobardemente.
grosero, tosco.
INsTio-aatins, nto. Maui. Cobarde, tímido. II INSUBTILITE31. adv. Ulp. Sin sutileza, grosera-
Perezoso, descuidado, desidioso. mente.
áa, ávi, atan), are. n. ron!. Free. INsijEÜLLIM, Luce. Enjullo, plegador, cilin-
re dro en que envuelven la tela los tejedores.
IrrairitLao, p d i, pIturri, Ere,. n. Lira Hacer es- INSUCC:TUS, a, um. Col. Mojado, humedecido.
trépito, hacer ruido fuerte y frecuentemente. los- Parta de
trepere dentílJus. Claud. Rechinar los dientes. I:tanoco, ás, ávi, átum, are. a. Col. Mojar, ha-
INSTRICTU6, a, um. parí. de lustrina°, Ápul. umedecer, empapar en el jugo.
Agarrotado, apretado, atado fuertemente. l'atajea-ara, a, uta, S. Cipr. Seco, sin jugo.
INsTRioraes, tis. ^50111. Sil. El qua Lace un mido liasime, ás, ávi, átron, are. n. Cels. Sudar ran-
agudo, qua rechiaa. cho. ¡I Trabajar mucho.
INSTRING, trictum, gére. a. Quin!. INSUSFACTUS, a, um. CJe. Acostumbrado, hecho.
Agarrotar, ai,ar, bandear fuertemente con ataduras Ii.abasseo, ia, évi, é turn, scére. n. Ter. Acos-
íj
tumbrarse, hacerse ; habituarse. a. Acostumbrar,
bisTit:jUTE, las. !u/ y , Lic. Con aparato, con pOni- habituar.
NzTRuciim, Filmo. Fábrica, construc- INSUÉ.TE. adv. Cel. Aur. Fuera de costumbre.
clon, edificacion. Colocacion, disposicion, orde- INSUÉTÚDÜ, hi j a. f. Espere. Falta de costumbre.
na:cima, órden. Arnab. lastruccion. Instruelio INsufnus, a, am, par!. de Insuesco. Cic. No
nuitiitan exercitar.. Cje. El orden de batalla, la acostumbrado, no hecho, no habituado. II . No
formacion de mi ejército. usado, estraordivario. HA' Her. ignorante. ¡Liz,.
INSTIIUCTOR, tría. Cic. Disponedor, el cine Acostumbrado.
;n—a ara, ordena, dispone.
j INSUFÚCIENS,tis. com. Terl. Insuficiente, inca-
autsirazatratniA, 2.3. f. Sol-O'rden, formacion, dis- paz, falto de talento ; que no basta para hacer ó
posiaian de un ejército. recibir alguna, cosa.
lasraucams, a. une para. de Instruo. Cés. Orde- INSUFFÍCIENTIA, f Ter!. Insuficiencia, falta
nado, diaautiato, formado. II Cic. Prevenido, provis- de talento, de suficiencia, de capacidad.
to, equipado. pertrechado, arlortiado.¡ ¡ 'astil:ido, in- 1.N,su1rLo, ás, a.re. a. Prud. Soplar ó inflar
formado, enterado, encargado.Pusenado, erudito, dentro.
tiatau ancirus, 711, Cic. Provision, aparejo, 1:NSCLA, aa. f, Cje. Isla, tierra rodeada de agua,'
ipage. I Aoorno, compostura. Casa aislada, no contigua a otro edificio. Cuarta
•:i'l• ii1jENDUS, a, ton. Liv. Lo que se ha de pre- de una ciudad.
venir, preparar ó disponer. iNSüLA :'uta;. f: La isla Adan en la isla de Fran-
laesaartuaNs, lis. C0131. Ca!. El que instruye, pre- cia sobre el Vise.
para. IN atina. tis. Cic. ¡'sola, ciudad de Ca-,
i. Cia. Muebles, arreos, ar- Fabrica.
Lesas eara equiparó adamar la casa ú otra cosa. INSU3LA Franciaa. [La isla de Francia.
instrariaato, herramienta para el tra ilia, io. JJ Equi- INSÜL/E, áruni. piar. Lila, ciudad de Fljndes.
paga, aparato, prevencion. II Medio, ausilio.n irasnaaaws. í. Paca!. Isleho, vecino, habita-
Escritura, pieza de un proceso, papel que sirve dor ó natural de una isla.
para justificar alguna casia.11Inventario. instrumen- INSÜLÁRIS. ni. f. ré. n. is. Amian. Lo que per-
ten" renatorium. Plin. Arreos para cazar. tenece á la isla. InsuIrtris puna, Amian. Deporta-
INSTRUO, is, truxi, &actual, ére. Cés, Fabri- cien, destierro a una isla.
car, construir, ediácar.IIDísponer, arreglar, or- INsüLkatus, in. Ulp. El siervo conserge de las
denar, colocar. II Prevenir, preparar, hacer provi- casas y que cobra el alquiler de ellas.IIPetron. In-
sima II Maquinar, trazar, armar. H Instruir, enseñar, quilino, vecino de una casa alquilada.
formar. Lis truor e domina. P aut. Alhajar una casa. INsünÁzus, a, Apu Ai s lad o , h ec h o i s l a .
Apul.
- Aciern. Cic, Formar un ejército en batalla.— INSÜLENSIS. rn.J sé. n. Sol. V. Insularis.
Insidias, Cia. Poner, armar una emboscada—se. Irasnao, as, are. n. ApuLAislarse, hacerse isla.
eje - Proveerse, prevenirse armaras, disponerse. INSÚLÓSUS, a, am. Amian. Lleno de islas,
I N T INT
43'2
Insulsa, fria, ne- sumirse. Or. Liquidarse. Inlabescere morbo. Cic.
Itarantsz, íos, issime. adv. Cje. Consumirse de enfermedad, llegar á una estrema
ciamente,-sin gracia ni viseza..al
dad, necedad, fa-
Frialdad, flaq ueza .
InsusurAs, átis. f. Cic. IN-rAcTims. ni. f. Di. 71. is. Lucr. Lo que no se
tuidad, impertinencia. Insulso, in- puede tocar, lo que no está sujeto al tacto.
lirswitys, a, um. ior, issímus. Col. INTacTus, a, urn. Sal. Intacto, entero, no to-
sípido, desabrido, sin sal. tj Inepto, necio, frío, im- cado, ileso. No tratado, no emprendido. 11 Viro.
pertinente. Casto, virgen. Intactos
issurÁsuNtrms, a, nm. S. Ag. El que insulta ó Liv. No notado da
acomete violentamente con obras ó palabras. infamia. InIactum carmen. Hor. Poema que nadi
ha intentado hacer.
faistarra al s, tis. com. Vil-g. El que salta. INTACTLS,US. , Lucr. El no tocar á alguna cosa
INSULTÁTIO, Unís. f. Sal, El salto, la accion de
saltar. (1 Quid. Jactancia, vanagloria. Í Flor. Risa,
Irrision, mofa con soberbia y desprecio.
Í INTÁLIO, ás, áre. a. V Un' . Cortar, formar, arre-
glar cortando.
INSULTÁTÓILIE. adv. Sid. Con irrision, mofad! INTÁMINÁTUS, am. Hor. Puro, no contami-
Con altanería y soberbia. nado, no manchado.
INSELTÁTÓRIU S , um. Tent. Lo que sirve para T tis. com. Cel. ',lar. Lo que causa
insultar, hacer mofa ó burla. tardanza ó demora.
::;BULTO, ás, ávi, áturn, are. si. Virg. Saltar sobre huso-rus, a, nra. part. de Intego. Lacra Cubier-
ó encima de. II Insultar, hacer rueda y burla con to. 11 Tu' c. Desnudo, descubierto.
desprecio. Insultare fores calcibus. Ter. Dar pa- INTÉGELLUS, a, um. Cic. Puro, intacto, entere
tadas á una puerta. Dim.
a. f. Plaza. El salto, la accion de INTÉnart, gra, grane comp. prior. sup. gerrinms.
saltar. Cia. Entero, intacto, todo. 11 Puro, no manchado, no
inest, inesse. anóm. Cic. Estar dentro, deshonrado. I1Pategro, irreprensible. ¡I Sano, fuerte,
hallarse. Mulla cura imperio inest. Sal. Muchos robusto. Integra res. Cia. Negociar que está c-n
cuidados hai en el imperio. buen estado —Altas. Ter. La flor de la calarla la
INstmo, is, ruptura, ire. a. Cje. Consumir, juventud.—Maletudo. Cic, Salud fuerte, robusta.
emplear, gastar, espender. liEslac. Tomar, coger. trz inlegrum . •estitnerc. Cia. Restablecer en su pri-
Frustra operara insumere. Liv. Trabajar en balde, mer estado, .De, ab, ex integro. Cia. De nuevo. de
emplear el trabajo en vano. nueva planta. In integro croa libi ves (ola esnet.
INSUMPTIO, .1/GIS. _f. ad. Teod. Consumo, gasto. Siendo tú el ducho absoluto del negocia, estando
INSUMPTUS, a, um. part. de Insumo. Cíc. Gas- enteramente a tu disposiciou. Integran' ent
tado, espendido, consumido. Cte. Está en mi mano. Integruzu se serrare. Cia..
INsuo, is, sui, süturn, ére. a. Cic. Coser, unir, Conservarse neutral, indiferente.
juntar Or. Entretejer, bordar. Insuere aiiquern INTÉGO, is, texi, tectum, gire. a. Cica Cubrir,
in culeum. Cíc.—Cateo. Sén. Coser á ano en ó vestir. Integere curo slaluae. Plan. Dorar las esta-
dentro de un cuero, encubarle. tuas.
INstipot. adv. Cia. Sobre, encima. Insuper ha- INTEGRASCO, is, sc¿.-rre. a. Ter. Renovarse, res-
bere. Gel. Despreciar, no hacer cuenta e caso. tablecerse, reintegrarse.
Defraudare clima insulten. Ter. Robar ademas. INTEGRÁTIO, onis. f Ter. Renevacion, reinte-
Quo in•uper. Fit •uv. Sobre ó encima de lo cual. graciou, reparacion.
INSÉPERÁBILIS. ni. -f, n. Lie. Insuperable, INTEGRÁTOR, dris. vi. Ter!. Renovador, resti-
invencible. HInaccesi gle, intransitable. Insupera- tuidor, restaurador.
bilis l'alelado. P lin. men. Enfermedad incurable. INTEGRÁTUS, a, ana part. de Integro. Flor. Re-
INSÜPÉRÁBILITER. adv. S. Ag. Do una manera novado, recobrado, restaurado.
invencible. INTEGRE, grius, gerrime. vedo. Cic. Enteramente.
INSÉPÉRÁTUS, um. Corra. Gal. Invencible, in- ji Con integridad, con rectitud, can justicia, desin-
victo. teresada, desapasionadamente.
INsúrÉassIsiTus, a, una Apul. Despreciado, .1NTEGIITTAS, atis. f. Cia. Integridad, rectitud,
descuidado, aquello de que no se ha hecho caso, o probidad, inocencia, candor. Sanidad, salud, ro-
de que no se he tentdo cuidado. gh tnias gteez. . integritan sermonis. Cic. Pureza del len-
is, rexi, rechina, gire. n. Virg. Alzar-
se, levantarse. Insurgere •eznis. Virg. Apretar los INTEGRITÚDO Inis. J. Ulp. V. Iutearitas.
remos, reinar con valor y esfuerzo.—AlLias. Quint INTEGRO, ás, ávi, atan:, are. a. Liv. Reinte-
Tomar mui alto vuelo, remontarse.—Pubtieis uti- grar. II Renovar, restaurar, restituir á su primer
iztatibus. Plan. men. Trabajar con ahinco por el estado.
bien-público. —Regnis alicujus. Ov. Ponerse en INTÉGÉMENTUM, n. Liv. Cubierto ó cubierta,
arma contra el estado de alguna. lo que sirve para cubrir ú cubrirse. ti Velo, pre-
insuscEirrus, a, um. Ov. No tomado á su cargo testo, color.
por su cuenta. INTELLECTIO, (mis. f. A' Her. Inteleccion, inte-
INsusPic.kskts. m. lis. a. is. Lo que no ligencia, la accion y la capacidad y virtud de en-
se puede sospechar. tetzder.11 Sinéedaque, figura retórica, en que se toma
IbrsusTENT.kuiLis. m. é. is. Lact. Intolerable, el todo por la parte, la parte por el lodo, el nú-
insufrible, que no se puede sufrir b tolerar. mero cierto por otro incierto, la materia de la con
IhistsultaANs, tis. com. Cic. Susurrante, que su- por la cosa misma.
surra á habla bajo al oido. INTELLECTOR, ca. S. Ag. El que entiende
INsúsuaakno, onis. f. Cap. La accion de su- penetra, percibe, concibe.
surrar, cuchicheo. INTELLEcTuÁLts. tn. n. is. Apul. iritelec-
INSÚlinTRRÁTU8,, a, um. Sén. Susurrado, dicho al tt7i7rni l2,.ertlotoq. ne es propio de y perteneciente al entetz,-
d
oido. Part. de
INSÉSURII0) ás, ávi, átum, áre. a. Cje. Susurrar, INTELLECTUÁLtiTAS, át.18. f. Tert.Intele ct ualídad,
hablar bajo o quedo al oido. Insusunrare sola capacidad de entender.
dais. Sén. Rogar á los dioses, hacerles votos en INTELascrus as. Quint. Inteligencia, cono-
tono bajo.—/n auretn. Cic. Hablar al oido. cimiento, capacidad. Significacion, sentido.
INsirriTtus, um. Apul. Sentimiento, percepcion. Sén. Entendimiento
INSCTUS, a, tim. part. de Itisuo. Cic. Cosido. ( rara vez ). Intellectus C0171311UniS. Quint. El sen-
BEsco, is, bui, scére. n. Cje. Secarse, con- tido coman. —Disciptinarum. Quint. Penetracion

1NT I N T 433

en las ciencias.—Divisus ó duplex. Quita. Aplicar, dedicar el ánimo con conato.—Se. Cic,
eucion ó sentido doble.—Saporum. Gusto, Esforzarse, animarse, aplicar todas sus fuerzas.--
percepcion de los sabores. Animo. Che. Determinar, resol ver.— Crimen in Mi-
iNTELLECTUS, arar. parí. de. Intelligo. P/M. guen:. Liv. Acusar á alguno.—Aticui litem. Cic.
Entendido, percibido, comprendido. Poner á uno un pleito.—.1n, se. Sén. Mirar hacia sí,
INTELLIGENS, tis. com. Cic. Inteligente, sabio, entrar en sí mismo,---Leges. P lin. Seguir con rigor
perito. esperimentado, practico, hábil, conocedor. las leyes. Perg ioçscelesie,iniendere?Plaut. Pro-
INTE ' LLIGENTER. adv. Cic. Con inteligencia, con sigues, malvado, en porfiar, en defender, en sos-
habilidad. tener?
INTELLiGENTIA, w. f. Cíe. Inteligencia, capaci- INTENsn. adv. Y. Intento.
dad, habilidad, penetracion conocimiento, buen INTENSO, (mis. Se'n. Intension, actividad, ar-
práctica. 11 Noticia, ciencia, conocimiento. dor, eficacia, empeño.
Eaitend imientn. INTENSOS, a, am. pare. de Intendo. Sdn. Estira-
leerneeIeiníms. m. lé. n. is. Sén. Inteligible, do, tirante, tendido.
o ere se puede ó es fácil de entender. 11 Macrob. INTENSIYE. adv. Intensamente, con actividad
Cero, perceptible. e calor.
-s1 - INTErneeiniIITErt• adv• S. Ag. De una ma- INTENsivus, a, um, Lo que tiene actividad,
.n•ra tedieible, calor.
ieTEentno, is, lexi, lectura, gé.re. Cic. En- INTENTÁTIO, (mis. f. Sela. La accion de estirar
tender, concebir, comprender, penetrar, percibir, estender. Intentatio digiloruni. Sin. La accion
remocen la telligo quid loquar. C lic. Sé lo que digo. de amenazar con los dedos. de jurárselas á alguno.
17eTE:srEurnm, n. Ventinailia, ciudad de la repú- t INTENTA:1-01C, cris. in. Bibt. El que no intenta,
blica de Génova. no tienta 6 prueba.
erÉxtr,= itÁ in. I é,. n. INTENT:kTUS, a, nra. par!. de Intento. Liv. Tirado
contra, amenazado. 11 Ilor. No esperirnentado, no
iNTÉMÉRXNDUS, nra. Val. Plac. Inviolalle. probado, no intentado.
INTÉmÉrtATE. adv. Cód. Teod. Inviolablemente. INTENTE, ius. adv. Liv. Atenta, diligentemente,
INTilmEn.nres, a, um. Virg. Inviolado, inco- con esfuerzo, conato, aplicacion y vehemencia.
rrupto, puro, entero, no profanado, no violado. INTENTIO, ()ni% f. Cic. Tension, intencion, vehe-
INeEmzÉlt. linTers. ni. f n. is. Gel. Atte. Lo mencia. 11 Cuidado, deseo, conato, empeño, esfuer-
que no se puede templar 6 moderar. zo, aplicacion. II Objecion, acusaciou, demanda.
INTEArnÉreiNs, tic. COM. Cic Inmoderado, in- 1.1g. Intension, voluntad, determinacion. Intenlio
continente, destemplado, desseTelado. vocis. Cic. Elevacion, esfuerzo de la voz.
INTEMPÉHANTER adv. Cit. Inmoderada- INTBNITIVUS, a, um. Prise. Intensivo, intenso.
mente, sin moderacion ni templanza. INTENTO, ás, ávi, átumn, are. a. rec. de laten-
yrrEmp2nA.NTIA, j: Intemperancia, in- do. Liv. Estender, estirar, alargar. Il Amenazar. 11
continencia, desarreglo. 11 Nep. Mala conducta. Ulp. Intentar. Intentare 2nanus alicui. Ilire.—In
NTEMPÉRiTE. adv. Cíc, internperanter. aliquem. Liv. Echar la mano á uno 6 amenazarle
lnTemeti'm Á-rue, a, um. ior, Cic. Inmo- con la mano.
derado, escesivo , destemplado, desarreglado. INTENTUS, us. Cic. Estension, la accion de
lyn:mvÉnuE árunil. , 1 piar. Ptant. Furor, manía, estender.
lecura. 11 Remordimientos de conciencia, furias del INTENTOS, q, una. ior, issImus. pan. de Intendo.
infierno. 11 Cal. intemperie. eje. Tendido, entendido, estirado. 11 Amenazado. jj
I NTE meent,es, Intemperie, mala dís- Intenso, vehemente. 11 Atento, diligente, aplicado,
p g siczon, desiemplanze (le las elemento:: ó de los iNTÉPEO, és, pui, ere. n. Sén, y
hen:cree en elhombre. 11 Mal genio, ridiculez, estra- INTETEséo, is, scére. n. Gel. Templarse,
‘, agencia , maníe. entibiarse, empezar á enfriarse ó á calentarse.
LiTEMPESTAS, atis. Min. Intemperie, mala INTER. prep. de acus. Cée. Entre, en medio.
(Iisposiciou del aire. Aitfcrre inter manas. Cic, Sacar en los brazos
iNT.EMPESTiVE, ad V. Cje. Intempestivamente, Inter vías. 'Ter. En el camino. Pueri aman/ intef
f eere de tiempo 6 propósito.
il:TEMPESTMTAS, át/S. f Gel. Tiempo inopor-
se. Cic. Los niños se aman mutuamente ó entre sí.
Inier tot anuos. Cte. Dentro de, en el término de
tuno, impropio. tantos años. Interlrcec. Liv. •— Quer. Cels. Entre
LNTEMPESTi vívut. adv. Gel. V. Intempestive. tanto, en medio de estas cosas. Inter 12.0.5' liceat
lei rem p EsTives, a, uní. Cic. Intempestivo, lo diecre. Cje. ligase entre nosotros, en confianza.
que es fuera de tiempo, propósito y oportunidad. —0Mlie ¿etapas. Liv. Durante todo el tiempo.
INTEMPESTUS, a, ura. Cic. Lo que es ó se hace iNTÉRJESTUANS, tis. com. Plin. Lo que tiene
sin ruido, donde no se oye ruido. Litempcstano.r. mucho calor por intervalos.
Noche intempesta, mili entrada, oscura, la INTÉRALBiCANs, tia. com. Pan. Lo que blanquea
herir en que todos se recogen, en que 71J se oye ni Ir tira á blanco por intervalos.
siente INIÉRiNIENTA, ° ruin. n. pita. Liv. Los apara-
brrumróvtiuus. m.1- I é. n. is. Apul. Eterno, sin tos ó aparejos interiores de los navíos.
tiempo. 11 Cel. Ailr. Intemoestivo, inoportuno. INTÉRAYINA, Terni, ciudad da la Um-
INTEMPÓRÁLITAS, átit3j. Gel. Aur. Intempes- bría. 11 Otra de los volseos en el Lacio, destruida.
tivitas. INTÉRANINÁNUS ., a, UTA,
iNT¿:11P15fiiI,ITER. adv. Cel. Aur. V. Intempes- TyrrÉitAmNus, a, um. Lampr. Lo que está entre
fine. dos ríos.
INTENDEetnus, a, una. Quint. Lo que se ha de INTÉRAMNAS, áfá. com. Farr. y
entender 6 alargar. • INTERAMNIS. ni. f. 11é. . 15. Cia. Natural de
lerrEN owts, tis. com. Quint. El que se esfuerza, Terni ó lo perteneciente á esta ciudad.
se estiende. INTEItírrEA, ornan_ n. plur. Col. Los intestinos,
INTENDO, is, sum y tuna, a. Cic. Esten- las entrañas, las tripas.
der, estirar, alargar. 11 Dirigir, tirar, lanzar, arro- INTÉRÁNEUS.,,a lasum. PI.M. Lo perteneciente á
tripas
jar, disparar. 11 Virg. Atar, ligar. 11 Alzar, levantar, los intestinos,
auunentar,11 Dirigirse, enderezarse. Intendere iler. INT'SnÁkEsco, is seére. Vilma,. Secarse
lav. Tornar, enderezar el camino.—Fugare. Liv. cer, aniquilarse, desvanecerse
enteramente. 11 Perecer,
!luir con prisa, precipitatlaurente.—Animurn, del todo.
28

IN T INT
-1134
bibi, ére. Platal . Be - Sermonem, Quint. Interrumpir la plática. intur-
IlTrER191.no, cipi morbo. Col. Ser sorprendido de una enfcrme-
bello todo, agotar- dad. II-Morir.
Ribo ére. n. Plant. Morir, perecer.
INTERC1SE. adv. Cic. interrum p idamente, por
tifreneÁLÁnts. f. my. Plaut. Intercalar,
interpuesto, puesto entre otras cosas, introducido. partes.
Líteroalaris annus. Plin. Año bisiesto, en que se INTERCiSIO, onis. f. Plin. Cortadura, corte,
añade un dia al mes de febrero. —Versus. Sem. particion por medio.
Verso intercalar, que se interpone entre otros, como INTEttersus, a, um. pare. de Intercido. (lcr-
en la egloga vía de Virgilio: Incipe Mxnalies &c. tado, dividido, partido por medio. I Dividida, sepa-
- Docite ah urbe domurn &c. rado, desunido. dies. bias de
INTERCÁLÁRIUM, Cic. Espacio ,le Blas in- media fiesta. Intercisce pachones. Cic. Pactos que
tercalares. no se observan con exactitud.
IN-r-ziteÁLÁRtus, a, uta. Liv. V. Intercalaris. IerrertcaímArss, tis. coro. Aznian. El que clama
INTERCÁLATiO, onis. f. Pii71. Intercalacion, la con mucho ruido.
accíoa de intercalar. INTERCLÚDO, la, si, sum, dére. Cic. Cerrar
INTERCÁLÁTOR, Cris. rn. Macrob. El que se in- cortar el paso ó la entrada.
troduce, se ingiere ó interpone. INTEtteetism, f, C. Impedimento, la ac-
INTEacÁLATus, a, une Liv. Intercalado, inter- cion de cerrar ó estorbar el peso 6 la entrada. II
puesto. I Dilatado, alargado, prolongado, proro- Paréntesis. Ad interdliámcm
gado, diferido. Parta de . Hasta faltar el aliento, hasta perc h
INTERCALO, ás, ávi, átum, áre. Cic. Interca- INTERCEtiSUS, a, nm. por!, de Inter:ludo. eic.
lar, interponer, poner entre otras cosas. Cura ludí Cerrado, estorbado. Cedcado, á quien se iza ce-
intercalazttur. S'ért. Cuando las fiestas se inte- rrado el paso ó entrada.
rrumpen. INTERCOLUMNIUM, n. Intercoleeie,
INTERCÁPÉDTNANS,tis. com. Puig .F..1 que omite, espacio que hai entre dos colmas.
interrumpe, cesa 6 hace cesar. INTERCONC11.10, ás, ávi, átua y , are. a. Qu'ir/a. Con.
INTERCÁPÉDINÁTUS, um, Cel. A20'. Dividido, ciliar, atraer los ánimos.
separado, interrumpido con un intervalo. t INTERCOETÁLiS. ni. f. L. n is. Interaostal,
INTERCÁPÉDO, iris. f Cic. Espacio, intervalo, que está entre las costillas.
hueco. ji Suel. Suspension, inlerrapcion omision. INTERCULCO, ás, áví, atum, are. 4. Cu/. Piaar,
INTERCARDINÁ.TUS, a, tun. Vilruv. Enlazado, tra- calcar en medio.
bado uno con otro. 1NTERCURRO, is, curri. cunee), rl.•re. e.
INTERCEDO, is, cessi, cessum, dére, n. Cic. Inter- Correr por en medio. latervenir, ieterpeeerat.
venir, sobrevenir, venir, llegar en medio, en el Pasar por dentro ó por medio.
intermedio. Oponerse, estorbar, impedir, contra- INTERCURSO. as, ave atarla tire. e. f; .e.e. lt-
decir, hacer oposicion. Interceder, rogar, pedir, tercurro. Liv. Correr, pasar por el medio.
interponerse. II Obligarse, responder, salir garante. lerrazdunaus, us. ez. Liz,. Carrera por el niedlia.
ij Mediar, estar, haber en medio. Suceder, acae- II Llegada, venida acelerada.
cer, inteiwenír. Intercedere rogationi. Cic. Opo- I NTER aSU S, a, um. part . Inter:: cirro. -,177Z;.'"
nerse á la publicacion de una lei. Vis C71112i.1 in- Pasado cornead).
te •cesserat. Cic. Apénas era 6 había pasado un INTERcus, ülis. cvm. Cic, qua
año. Intercedebat palas, Cés. Mediaba o había en está entre cuero y carne. Gel. 1 terno, ieterior,
medio una laguna. oculto. Agua l'hierras. Cze. La lettropesm, cn(e • -
INTErtcÉel. pret. de Intercipio. medad.
berEacarTto. Cic. Sorpresa, la accion de INTERDÁTus, a, um. Lucra Distribuido, repartida.
coler. quitar 6 atrapar. 1NTERD1,ÁNUS, a, uro. Gel. Ala'. Lo peident•
INTE110EPTOR, m. l'AV. El que sorprende, ciente al dia.
toma por sorpresa ó intercepta. INTERD1CO, is, xi. ctum, cure. a. Cic. Decretar,
INTERCEPTUS, a, um. par!. de Intercipio. Cic. ordenar, mandar, inter p one- su autoridad el magis-
Interceptado, cogido, retenido, quitado del medio, trado. 11 Prohibir, vedar. II Resistir, oponerse. _te-
separado. loe/itere adversas aliquenz. Usar de prahild-
berancuPTus, Puig. V. Intercepto. eion jurídica 6 decreto contra algurko.—./.'..ad et
INTEacEssto, bnis. f. Cic. Oposicion, impedi- igni. Cic. Desterrar.
mento. ¡I Fianza, seguridad, caucion. Ejecu- INrERIICTIO, ií>nis. Cic. IDteriliccion,
clon. 11 Gel. Intervencion, presencia. cion.
INTERCESSOR, óris. 711. Cic. El que se opone, NTEIDICTOR, Cris Dra. El que veda ó pro-
impide ó estorba. 1¡ Fiador.II Co'd, Ejectitur.11C'ic. hibe.
Intercesor, mediador. INTERDICTUM, n. Cic. Decreto, prehibicion,
brrEacEssus, us. m. Val. l'Ex. Intercesion, in- entredicho, mandato que prohibe 6 veda.
terposiciou. INTERDiCTUS, a, ton. pare. de Interdico. ria
ietrzttcino, is, cidi, castin, dére. n. Liv. Caer Vedado, prohibido.
entre. tI Perecer, faltar, perderse, desusa.-se. beraaatarmaA, mna. n. piar. Marc. Eme). bes
sobrevenir. Quod si aliquid lila inlerci- espacios que hai entre les dedos de las manos y lor-)
derit. Mor. Y si se te olvida algo. piés, y los clavas que suelen nacer en ellos.
Ie •rzactoo, cidi, cisura, dére. a. Col. Cortar, 1NTERDIU. adv. Ce's. De dia, por el dia, durarte
dividir, partir al medio. II Dividir, cortar. Inter- el icNTE
iia.
cidore pontem. Ces. Cortar el puente. RDIUS. Plaza. V. Interdiu.
DITERCLNCTUS, a, nra. Plin. „Entrelazado, rodea- 1NTERDO, are. Plaza. liar.
do. INTERDUÁTIN1. adv. Plaut. interchlul -
INTERctrto, is, and, centum, nére. a. flor. Can- INTEnnuerrus, us. Cic. Distinciou, puntua-
tar en medio ó entre. Intercinere medios actos. cion para distinguir los capítulos cláusulas y donas
Me. Cantar en los intermedios de los actos ó jor- divisiones del discurso.
nadas. INTERDUM. adv. Cíc. Algunas veces, tal vez,
INTERCYPIO, is, cépi, ceptum, pére. a. Ter. Sor- alguna vez, á las veces. l'Entre tanto, en tanto,
prender, robar, quitar, coger, tomar, interceptar. ruiéntras tanto.
Coger á uno de sorpresa, de repente, en el lance. Iterk.Rntio, is, ére,en lugar de Interc/0. a. Piala.
Inlercipere itera Cisrc. Cortar, impedir el paso.— INTÉREA. adv. Cic. En tanto, entre tanto, eti
INT INT 4:15*
este medio 6 intermedio. Intel-ea kci. Ter. Entre INTERFÜRO, is, rére. n. Estac. Derramar el furor
tanto. Intel-ea duna. Ter. Hasta que. por todas partes.
iNTÉREMPTÍRÍLIS. 7n.f .lé.n. is. Tert. A' quien INTERFÚSIO ., ónix. f. Lact. El acto de derramar
se ycede matar. ó esparcir por varias partes.
ánis. J. Cic. Muerte, asesinato, la brunEtisus, a, una. part. de Interfundo. Plin.
accion de matar. Derramado, esparcido por medio. Interfusa gema
INTÉREMPTOR, in. S/n. masculis. Esparcidas, sembradas de manchas
INTisILEMPTRIX, lois. f. Lact. El ó la que mata las mejillas. •
da muerte, matador, asesino. INTERFÜTÜRUS, a, am. Val. El que ha de
INTÉltamprus, a, um. par!. de Interim. fiar. 6 debe estar presente, asistir ó hallarse.
Muerto, asesinado. Dilatione interemptd. L//p.Qui- INTERGARRIO, is, itum, ira. n. Apul. Garlar,
tada la dilacion. charlar entre otros.
INTÉrtma, is, ivi„ itum, ire. n. Cic. Morir, pere- INTIRCÉRiNUS, a, una Vitrur. V. Intergerivus.
cer. Pasarse, perderse, corromperse, echarse a INTERGÉItIUM, a. _PIM. Lo que está en medio
perder. 1)isiparse, desvanecerse. á se interpone.
DaTÉRÉQuITANs, tis. COM. Lit>. El que va á ca- INTERoÉttívus,a, um.Plin. Intermedio, lo que me
ballo en inedia de ó entre otros. ó está en medio, lo que divide ó hace separados.
INTÉRÉ Q uíTo, ás, ávi, átnm, are. n. Liv. Ir, an- INTERGÉRO, is, gessi, gestum, ére. a. Fest. In-
dar, pasar á caballo entre otros. teryoner, poner en medio.
INTÉREttico, ás, a•i, aturn, are. n. Pnill. Andar INTERGRESSUS, us. in. Min. F11. Intervencion,
vagante ó vagando entre. negada imprevista.
brrÉnEsT, esse. irnpers. andt71.Cic. Importar, INTERRaC. adv. Cic. V. interea.
pertenecer, interesar. Haber diferencia. Non Un- INTÉRtuo, ás, ávi, átum, are. n. Ter!. Abrirse
ieres! hominum. Plin. No toca á los hombres.— por medio.
Tridutua £Fiatis. Min. No hai tres dios de diferen- INTÉRInt. adv. Plaut. Entre tanto, en tanto,
cia en la edad. Intere••e apeclaculo, • onvivio, pu; Iniéntras tanto.
blico 17,i7712(911ili. Cic. Hallarse, estar en, asistir a INTÉRYBÍLIS. as. f. lit. n. is. Tcrt. Mortal, lo que •
un espectáculo, á un convite, á una junta pública. ha de morir, perecer, acabarse.
Liv. Tomar las armas. Lzterest mea, INTÉRII. pret. de intereo.
i¿za, VOSUCt. Cje. Importa á mí. á ti, á nosotros, es INTERIM. adv. Cir. Cutre tanto, en tanto, mién-
interes mio, tuyo, nuestro. — Magni, parvi, lanti. t'tas tanto, en este medio. II Quin+. A' veces.
Cje. Importa mucho, poco, tanto. - INTÉRÍMO, is, ami, emtum, ére. a. Cic. Quitar
INTERFÁCIO, 18, fect, factura, cére. Liv. Ha- la vida, matar, dar muerte, quitar de en medio.
cer por intervalos. Estinguir, destruir, borrar.
INTER/7ANS, tia. COM. Liv. El que interrumpe ó
INTERIOR. in. f. ius. n. Ória. Gis. Interior, inter-
corta la pilitica. no, lo que es de dentro. I I Mas inmediato, cercano,
INTERFÁ s, :atas sum, f"axi . dan .. Interrum-
pir, cortar la plática, meterse de por medio, tomar terior vecino.11 Oculto. recóndito. II Familiar, intimo. In-
epislola. Cic. RI medio de una carta, la parte
la palabra. mas remota del principio. Interior equita. Virg.
INTERFÁTIO, Onia. (.2/:i:71!. Interrupcion, inter-
locucina. El caballo que va A. la mano izquierda en la carre-
INTEIWECTIIIILIS. in.. f. 11;.'. a. is.
ra, el mas cercano á la nieta ó raya.—Homo. Plata.
lo que causa la muerte. El alma y la vida.—Vi ga. Suel. Vida retirada.
INTElincrto, (mis. Asc. ,tem ed. Muerte, asesi- Tan:É:tino, ónis. f. Vilma, . y
INTÉRíTUS. 119. in. Cic. illuerte. II Desolacion,
nato.
INTERFECTiVUS, urn. Cel. .A.zw. Mortal, lo que destruccion, ruina.
I NTÉRÍTUS , a, um. part. de Intereo. Muerto.
mata. IN'rÉluus. adv. 0v. Mas adentro, mas interior-
INTF.RFECTOR, si. Cic. y
lz:TrEatFEclatix, iris. f Tac. El ó la que da mente. INTERJÁCENS, tis. com. Plin. men. Lo que está
muerte, matador, asesino.
INTEnt-Ficins, a, uin. Cic, Muerto. Par!, de entre 6 en medio.
is, feci, facture, cére. ('ir. Matar, INTERJÁcao, és, ni, ére. n. Liv. Mediar, estar
asesinar. dar muerte. [1 Destruir, consu inir, arruinar. en medio de. Interjacere Capuce. Liv.—Capzzam.
INTERFIO, is, fiéri. pos. anózzi. Luce. Morir, Plin. Estar situado entre Capua y....
consumirse, perecer, acabarse. INTERJÁCIO, is, iéel, jectum, cére. a. Cés. V.
iSTEn p un, is. finium, ére. n. Liv. Correr, Interjicio.
pasar por el medio, tomar su curso por medio de INTERJEcTio, buis.f. A' lier. Interpoeicion, me-
él entre. Cum decena unid interfluxisseitt. Cic. Ya- diacion. IlInterj eccion, parte de la oracion con que
h i endo mediado diez años, ó pasado diez años de se capturan varios afectos del ánimo. II-Paréntesis,
,,nterinedio. interrupcion, figura retórica.
IN-rxe.rux3, a, um. Plin. Lo que corre, pasa ó INTERJECTUS, a, um. pare. de Interjicio. Cic. In-
toma se curso entre ó por medio de. terpuesto.
INTERFODIO, is„ fodi, fossnm, dere. a. Lucr. Pe- ryrrERJEcTus, us. in. Cic. Interposicion-.
2etrar, pasar, punzar entre en medio. INTER-TiC10, is, jéci, lectura, cére. a. Cic. Inter-
INFERFOR. Interfaris. poner, ingerir, mezclar, poner en medio.
.INTERFOSSLIS, a, um. Izad. de Interfodio. Pul. INTERJUNCTUS, a, um. Uncido al yugo
Enterrado ú ocultado debajo de tierra. entre otros. Intel-fundís dextris. Liv. Dadas Las ma-
1NTERFRINGO, is, frégi, fracturo, gére. a. Cat. nos uno á otro.
Q uebrar por varias partes. INTERJUNGO, is, unzi, unctum, gire. a. Marc.
INTErtFunt. pret. de Interfundo. Detener, Sin.
. parar los caballos para descansar. ft
INTERFUGIO, is, fügi, fügiturn, ére. a. Lucr. Huir Cesar, descansar
entre algunas partes. INTERLÁBOR, iris,lapsus sum, den. Irirg. Co-
I NT,EuFtst. pret. de Interest. rrer ó caer entre.
INTER I, ULG F.NS, tes. com. Liv. Lo que resplandece INTERLAPSUS, utn. part. de Interlabor. Estac.
entre ó en medio de. Lo que ha corrido ó caído dentro ó en. medio.
I NTERFUNDO, la, fadi, dere. a. Amen. INTERLÁTEO, és, ni, ere. n. Sén. Esconderse
Esparcir, derramar entre ó en medio de. ocultarse entre.
INT INT
436
com. Paul. Nol. Que la- INTEamirro, is, misi, missurn tire, a. Cic. -
t 1~RLATRANS, tis. termitir, interrumpir, cesar, descontinuar, deiar,
dra, que vocea ó grita , en t re.
ón is. J. e. Leccion, lectura que hacer tregua.
INTERLECTIO, INTERMiXTUS, y Intermistus, 117.1. L;-a. Mea_
8e mezcla ó interpone entre otras obras.
ciado, interpuesto, interpolado.
i, is,légi. lectura'', ere. a. Portad. Coger,
escoger, tomar de varias partes. INTEnmóntoR, cris, ;portees sum, npari.
isTER LÍDo, is, â surn, ére. a. Paul. 1\7°1. Que- Plia. Morir en algara accion. II Cela. Perder "el
brar, romper contra alguna cosa. aliento, la respiracion.
INTErratoo, ás, ivi, &tura, are. a. Estac. Ligar, brrERmonnus, a, mil. part.de Intermerier. Lit.
atar por en medio. Moribundo. medio muerto, cerceno á eerirar•
IvrnaLiso, is, reví, nére. Cic. Borrar, Sud. Muerto. ilAbolido, olvidado.
cancelar, rayar la escritura. II Caro. Barnizar, em- Iyreimuemium, 11. Cíe. El espacio, intmene-
dioy vacío entie los infinitos mundee de Ilaicuro.
betunar.
IN-rtteisus, a, um. Macreb, Cortado por el me- INTERmtirjus. m. 11. n. is. Lo que está,
dio. inedia ó pasa entre las murallas.
brrzfralrus, a, nm. para. de Interlino. Cic. Bo- leeraneutnel.rías, a, Mil. Ter!. Mudado á veces •",:,
rrado, cancelado. jJ Cura. Barnizado, embetunade. con alternativa.
INTERLÓCOTIO, f Quini. Interlocucion, in- INTERNASCENS, C0171. LO que nace é
/ I rrupeiou de una plática por interposicion de vtra. crece entre ó en medio de.
Dig. Sentencia interlocutoria, anterior á la defi- larEiteensenn, Cris, nátes sem, sis?. dep. P/in•
nitiva. Nacer, crecer entre 6 en medio de.
INTERCuquort, éris, catas ó quütus snm, qui. tlep. INTERNÁTUS, a, lun. parí. de Interna:icor. ida.
Interrumpir, interponerse en la conversecion ó Nacido, producido, crecido entre ó en medio de.
tica. II Ulp. Pronunciar sentencia interlocutoría. INTERNE. adv. Aus. Interna. interiormente.
I.\--rEaLúcá rrio, ónis. Plin. Poda, la accion de INTERNECÁTUS, a, am. parí. M internee0. Mita!.
escamondar, limpiar, podar los árbeles. Abed°. •
INTERLÚCÁTUS, um. parí. de Interluco. INTERNÉCIÁLIS. 77/.1 lé. 9), LiT. Mortal.
Podado, mondado, limpio, escamondado. INTE.RNÉCiDA, re. tu. f Fest. Matador, asesino.
INTERLCCEO, és, Ti, cére. n. Liv. Lucir, brillar, INTERNICINUE. lr. Interneeives,
resplandecer en medio. II A' lier. Aparecer, des- INTERNÉCIO, Brin. f Internecion, mortae•
cubrirse, dejarse ver. dad, matanza, carnicería.
INTEaLüco, ás, ávi, zatara, are. a. Plin.. Podar, INTERNÉCíVE. adv. Jimia,n. internocien
limpiar, escamondar los árboles. mortandad grande.
INTEaLúrio, is, 171Si, ére. a. Aus., Jugar I.NTERNÉCIVUS, 11M. Ide. Mortal, lo, perten,2-
entre 6 en medio de. ciente it la mortandad violenta 6 carnicería.
INTERLUNIS, m. f a. is. Amian. En que no IN-rwesiko, da, ávi, litem 0 nectuni, are. a. Prurf.
Iiai luna. Matar violentamente, hacer gran mortandad
INTEREÚNIUM, n. llar. Interlunio, e' tiempo carnicer, pasar por la espada, ó al tilo de la es-
en que no se ve la luna, cuando está el) conjuneion pada, 6 a cuchillo.
con el sol. INTEUNECTIO, ónis. f l'cst. F. •nternecio.
INTEBLUO, lui, Ifiturn, ére. a. Lic. Regar. INtrartNEerro, is, p eituí, necturn, tele, a.
bañar de paso, correr entre o en medio. Il Cal. La: Ahíta unir juntamente, entrelazar. •
INTERNOCTUS, a, um. par/. do leterneco. LSr:
INTERLÜVIES, éi. f. Sol. Curso, corriente que Pasar á cuchillo 6 por la espada.
pasa entre 6 por en medio, INTERNICIÁLIS. m. f 16u. is. Mortel, que
INTERMÁNEO, és, mansi, rnansum, nére. a. Lee. cansa la muerte.
Estar, quedarse, permanecer en medio. INTEueficttenet, 9T. Y
INTERMEDIES, a, um. Varr. Intermedio, inter- iNTERNb.7JUS, i. ni. Plaut. Ei bedegon :1,2SCIL
puesto, puesto en medio. INTERN/D1FICO, ás, ávi, átame are. n. Ani-
INTERMENSTRUUM, n. rarr. Y. Interlenium. dar, hacer nido entre ó en medio de.
1NTERMENSTRUUS, a, um. Plin. Lo que media NrEaNiratereís, tís. com. Stae. Negruzco, que
entre dos meses, como el interlunio. tira á negro.
INTERMEO, ás, ávi, átala, are, MIL. V. Inter- INTERNITENS, fis. com. Guro. Lo que brilla
fino. resplandece entre ó en medio de.
INTERMEST1118. ni, tris y. is. Plin. V. Inter- INTERNiTEO, és, tui, ére. a. Bri:lar, res-
menstruus. plandecer, relucir entre ó en medio de.
INTERMICO, ás, cui, cére. a. Estac. Resplande- INTERNODIUM, n. Col. internelio, la papi,:
cer, brillar, lucir en medio. que media entre los nudos en los trillos de las plan •
±INTERMINABTL.15. f, lé. a. is. Ter!. Inter- las, y entre las j:(11liera8 de los vivientes.
minable, lo que no se puede acabar ó concluir. INTERNOSCO, novi, nótum, cére. u. Cc. Dis-
INTERMINÁTIO, Oíais. f. CM. Teod. Amenaza, cernir, distinguir, reconocer, conocer entre otros.
conminacion. IN'TERNUNDINIUM, a. y,
INTEamíNiaus, nra. Cje. Interminable, inde-
INTERNuNDINum, i. n. Va/T. El espacio de nueve
ánido, lo que no tiene término. II.Her. Vedado, dial que duraban las ferias.
prohibido. Parí. de 1NTERNUNTIA, ce (avis). Cic. Ave mensagere,
INTER/VINO, ás, ávi, alune are. a. Pian/. y como las que lo eran de Júpiter y otras deidades.
INTERMINOR, iris, ates sum, ari. dep. Ter. Ame- INTERNUNTIO, ás, ávi, are. a. Lic. Par-
nazar, vedar, prohibir con amenazas. lamentar, enviar mensageros de una y otra pac'IC.
INTERMINUS, a, uní. Avien. V. Interminatus. INTERNUNTIUS', m. Ter. Interlocutor, me-
1NTERMISCE0, és, cui, mistura 6 mixtani,
dianero, agente. I¡ Intérprete. ij Enviado, i nensa-
a. Virg. Mezclar, interponer, interpolar. gero.
INTEamissio, 1.)11i9. f. Cic, y
tar,o7 . Tác. Interno, interior de la
INTEasussus, us. m. Plin. Interrnision, interrup- parte de adentro.
cion. cesacion, descontinuacion. M
I NTERMI88U8, a, lun. Cic. Intermitido, interrum- INTÉP- 0 , is, trívi, trituro, rér g . n. Desme•
nuzar, machacar y espolvorear sobre alguna cosa
pidoll Interpuesto, mezclado, interpolado. Para, beriaortnieutd, n. Col. El espacio que medi'l
de entre las iotas de los árboles.
1NT 1NT .437
t INTEatrARTio, is, ltum, ire. a. Plan!. Dis- Vio siderum. Máx. Prediccion astronómica,
tribuir, repartir, dividir, pronóstico por el aspecto de los astros.
INTERPíTEO, és, ni, ere. n. Marros. Ser ó estar INTERPRÉTÁTIUNCÚEA, te. f dim. S. Ger. Breve
patente ó abiertrn interpretacion ó esposicion.
is, ivi, itum, ire. a. Macrob. Impe- po IsNi tro lamkTÁToa, Oris. m. Tert. Intérprete es-
dir, embarazar, estorbar. •
INTEnPáno, gis,áre. n. Fest. Caracolear,pasear I NTERPRÉTiTUEI, a, Mil. pas. de Interpre-
na caballo hacijudole sostener en los talones suca- tor. Cic. Interpretado, espuesto, esplicado.
INTERPRÉTIUM, ii. Ámian. Ganancia entre
INTE1IPELL5a10, ónis. Cia. Interrupcion e la compra y venta, de una mano á otra.
cceion de interrumpir y estorbard¡Dig. interpe- INTERPRÉTOR ., áris, át.us SUM, dep. Cic.
Incion, íntimacien, citación judicial. Interpretar, esplicar, esponer, declarar. Enten-
INTERFELLÁTOR, óris. 711. der, tornar en buena 6 mala parte.
INTEllomm.ekTalx„ icis. t. S. Ger. El ó la que INTERPR1110, is, essi, essuiu, ere. a. Plaut. So-
interrumpe, estorba, embaraza, quita el tiempo. focar, ahogar apretando.
IN-rEnouLÁTus, a, um. Cia. Interrumpido, es- INTERPUNCTIO, ónis. Cic.
torbado, embarazado, impedido. ¡I Interpelado, ci- INTERPUNCTUM, i. n. Cia. Puntuacion, distinción
tado, avisado judicialmente. Fact. de : por puntos.
INTEP.rEtmo, ás, ávi, aun), áre. a. Cic. Inte- INTErtouNcerts, nra. Cic. Distinguido con
rrumpir, cortar la conversacion 6 plática. Inte- puntos. Pa•t.
rrunteir, estorbar, embarazar r importunar, quitar el iNTErtruNco, is, nxi, nctum, gere. a. Sért. Dis-
tiemp` o. ¡¡ Dig. Interpelar, citar, avisar. tinguir, separar con puntos.
INTERPENDIUM ., Solin. El equilibrio. IxTFotPultaino, ¿mis. f Col. La accion de lim-
I NTEPos yisívn, 611[11. u. piar. Vitrav. Camas, piar ó purgar.
ountales, potencias para sostener. INTERPURGO, ás, ávi„áturn, áre. a. Plin. Purgar,
loreEarENsi \Tus, a, MIL Lo que está. sus- limpiar de malas yerbas ó ramos inntiles.
pendido ó colgado entre.II r-Spoyadi en los saledi- INTERPÚTO, as, ávi, átum, áre. a. Col. Podar
ZOS de 1111 edificio. por varias partes, cortar por una y otra parte.
INTERPLIc.kTio, ónis. f. Col. La accion de en- INTEnQuÉhroa, cris, stus . sum, quéri. dep. Liv.
teoeizar, juntar, unir 6 atar. Quejarse, lamentarse en medio de.
iNTERPLICO, átuin, áre. Esq att. En- INTErtonsims, a, vira. Liv. El que se queja 4
trelazar, entretejer. lamenta en medio de, con ocasicu de.
leeritumotamo, bias. ilenovacion, com- 1N1:ER(21;n:seo, is, quievi, scére. Cic. Descan-
postura, la aceita/ de ajustar, componer, afeitar, sar, reposar, cesar en el trabajo Ii obra. •
remendar. Itmztuano, is, si, sum, dére. a. Plin. Limar,
NTetetntrkTürt, óris. 972. y raer. 11 Col. Cortar, podar entre ramo y ramo.
INTeozot5eÁntre, beis. f Tert. El y la que com- INTERREIS. M. f. lé. is. Flia. y
pone, renueva, ajusta y afeita. Corrompedor. II INTERRÁSUS, a, d ril. parí. de Interrado. Plin.
Remendon, ropero, sastre de viejo. Limado, pulido por partes ó intervalos.
Ivritaeon.'crus, a, um. part, de nterpolo, y INTERREGNUM, n. Liv. Interregno, el tiemp9
INTErtoot.is. 111. f lé. Phil, que un reino está sin rei, y vacante e-ltronc. ¡l
renovado, afeitado. II Depravado, corrompido. El tiempo que los cónsules estaban ausentes de Roma,
Interrumpido, cortado. y que vacaba el consulado por defecto en la creceion
INTErteoLo, ás, ávi, átum„ are. a. Cte. Com- de los cónsules, en que se creaba un regente interei.
rsoner, renovar, remendar. ¡I 1`,'ure. Interrumpir, INTERREX, egis. m. Regente del reino, ma-
cortar. ¡IP pm!. Corromper, echar á perder. gistrado que gobernaba el reino cinco dios ea la va-
INTEartntus, a, une Dig. luterpodis. cante del reino y en la del consulado.
INTEnot3No, is, pooitum, itere. a. Cte. In- INTERIZí• E. adv. lijare. Cap. Con intrepidez, sin
terponer, ingerir, introducir, colocar, acomodar, ten:Gr.
poner entre otras cosas. liderponere Cie. INTERRYTUS, a, nro. Tác. Intrepido, que de nada
:empellar su palebrzt. Cte. Ing;erirse, entom- se .esininta, á guíen nada atemoriza.
raeterse.—eltiouem cpulis. Admitir a uno á INTERRiv Amo, (mis. f. Marc. Cap. Derivacion
una comida.—`;e mida•ice. Cic. Oponerse al a tre- de las aguas entre dos lugares.
vimiento.—Postulata. Cic. Esponer, proponer las I m'E ÁTU s , nra. Marc. Cap. Derivado'
pretensiones. —Elictum. Cia. Pla/er, proponer, entre dos lugares.
publicar un edicto. — Causara, .i\i¿p. Dar por mo- Ist'rEanóoATto, ónis. f Cie. Interrogacion, pre-
tivo, por escuna, por causa. gunta. I Figura retórica. 11 Argumento, silogismo. 1
l ytmunósíTio, onis. f Cie. y Sen. Estipulacion.
INTEemttost-rus, us. Cia. Interposicion, ac- INTEnnottÁnuNcUiLA., dina. Cia. Pregun-
CiOn de introducir oponer entre otras cosas. 11 La de tina, pregunta breve.
escribir entre renglones. 1[ Paréntesis. INTEnRúaAtrivE. adv. Ase. Por modo interroga-
IteraaPosiTus, a, um. part. de Internono. Cic. tivo, por preguntas ó interrogaciones.
iutrod puesto en medio de otras cesas. INTERROG':1I1VUS, a, um. Frise. interrogativo,
INTSRPRÉMO, iS, pressi, pressum, mére. a.Piciut. lo perteneciente á la pregunta, ó que la contiene,
() I mbuir, apretar entre. interrogante.
INTERPRES, étis. in. f Clic. Intérprete, el que in- INTEURÓQIÁTUR, óris. Ulp. El que pregunta,
teri • eta, explica, declara.[{ Traductor. Interpres di- preguntante, preguntador.
V^1021, Virg. Mercurio, el Inensagero de los dioses.— INTERRÓGiTÓRIUS, a, um. Dig. Interrogatorio,
l_ugum.Juv.Surisconsulto, doctor en jurisprudencia. interrogativo, lo que pertenece á la pregunta y al
—1117fOrtll. Cic. Adivino, que juzga, de lo venidero modo de hacerla.
par las entrañas de las víctimas. INTERRÉIGÁTUS, MIL Cic. interrogado, pre-
INTERPRÉT:tna/S. vi. f. lé. 11. is. Tert. Lo que guntado. Port. de
se puede interpretar, esplicar 6 declarar. INTERROGO, ás, ávi, Muna, are. Interro-
INTErtPrtÉTAenzs'inNt, n. Peiron. y gar, preguntar. II Acusar. U Sin. Arpan-, disputar.
IramsatritIrÁno, ónis. J Cic. Interpretacion, es- krierrogandi casus. E,I genitivo.
p licacion, esposiciou. Juicio, conjetura. Tra- eisNteTrEARUNIPIINS, com. Oc. El que interrumpe
d ucion. 11 Sinonimia, figura retórica. Interpreta-
INT IN T
438
rúpi, ruptura, pire. a. Cic. Ierranwro, ás, stéti, are. anónt. Amian. Estar en
IxTERlitnispo, dividir, abrir por medio.
Romper, quebrar, partir, meld NiTo e.
INTERSTRiTUS, a, ln. par/. úe Intersterno. Mire
Interrumpir,cortar,atajar, impedir, estorbar la
Tendido, echado en medio de.
continuacron. interrnpcion . IN-TERsTRÉ po, is, pui, pItum, pare. n. Virg. Ha-
leer aterTe.
faut
. ad Cje. C
f. D tg.lnterrupcion,
ig. descon- cer ruido ó estrépito entre otros.
INTer uPT/0, ónix. Aposiopésis y reticencia, Ala- INTERSTRINGO, is, nxi, gire. a. Pirere.
tinaacion Quini.
Oprimir, apretar, estrujar entre.
ra retórica. m. Apul. El que interrumpe. INTER.STRUCTIO, ónix. f Vitreo. Encaje, union.
NTERavvoit,
INTERsTRUO, is, uxi, LICtUM, ére. a. Unir,
j T RRUI, TU S , a, um. pant. de Interrumpo. CCS.
enlazar, ligar, atar..
Cortado, roto. 1 ¡Separado, apartado, distante. 1 1 INTERSUM, es, fui, ' eSse. anónt. Cic. Estar en
Interrumpido, cortado, parado.
INTERsCALMIUM, n. Vilnur. El espacio que medio, mediar. U Discrepar, diferenciarse, distin-
hai entre renio y reino en una nave. guirse. `Intervenir, estar presente. Inlerfait
INTEascÁnin t u m , n. y Cje. Pasaron tres dias de intermedio.
INTERsCÁPL I U M , n. ó t IINTERTÁLEO, ás, avi, atum, are. Non. Cor-
INT ERscÁ p üLum, I?. Hig. El espacio que hai tar, dividir, partir una rama por una y otra parte.
entre las dos espaleas. INTERTEX0, is, xui, textura, etére. 3:1a,Tob.
INTERSCINDO, is, scedi, scis,sem, dore. a. die. Entretejer, entrelazar, entremezclar.
Cortar, romper por medio, dividir, separar. INTeerreeerts, tine per/. de Interino. Qeiet.
breescrtiness, tis. com. Sol. El pe escribe en Entretejido, tejido entre O en tnedio de.
medio de. INTEItTIGN1UM, n. (lino., el espa-
INTERSCRir.0, is, psi, ptnm, bére. a. Plin. MC11. cio que hai entre las vigas y el adorno dt,
Escribir en medio de, entrereriglonar, escribir en- INTERTINCTUS, a, une Plin. Pintado, sembrado
tre renglones. de. Mart. de
'WEL:SEO T - V US, a, um. Front. Dividiclo,tcortado, INTERT1NGO. is, nctuin, gire. a. Apul. Pin-
INTERSÉCO, cui, secturn, tire. a. A' iler. Cor- tar, sembrar de varios colores.
tar por en medio ó en parte. IserenTrietrzu, is, xi, ctum, itere. a. Plaza. Sarar,
INTERSECTW, ¿mis. 3 Vi/e/te. Inte.rseccion„ cor- traer hacia sí.
tadera por en medio. [I Espacio 6 cavidad que hai 1NTEnTniuo, iras. Van. . Rozadura, desolla-
'entre los dientecillos de una frisa. dura de quna parte que lude 6 se frota con otra.
DterensÉntiNÁTue a, uni. Apul. Sembrado entre, INTERTEl y-ENTUM, n. Cíe.
e-
en medio de, por intervalos.
' INTERTRiTURA, le. iJiy. Detrimnto,
lie .rensE p io, is, psi, ptum, ire. Cic. Cercar, pérdida.
cerrar, encerrar con cercas. Intensepire conspec- Ittntweintruiano, ónis. f Lz.r. Turbe ciee, e t7
tunt. Liv. Quitar, impedir, estorbar la vista. Ci0 71 que se muestra cslcrio! . nieuZe, tete-
INTERSEPTU a, a, Van. p:irt. de Ietersepio. dic. rrupcion de lo que se estaba haciendo.
Cerrado, cercado, encerrado. 11 Lefeadido, forta- .i.NTERTUri130, ás, V átims, are. e, nr. Te has,
lecido. enredar, revolver interiormente, introducir dt,enr-
/NTERSE. F.ENS, tis. C0111. .Nep. El que entre.mez- dia, disension, perturbacion.
cla, mezcla entre otras cosas. CatISallt in!erserens. rioIt.N. TÉRt:LA, 1.e. f. eittel. La camisa, ropa inte-
Id. Pando por razon, por escasa, por pretesto, por
motivo. INTÉRIseus, um. elpel. Interior, interno, le
la, mili, sertum, rére. a. Col. Plan- que es de adentro.
tar, sembrar entre ó en medio de. 1 [No)). Entre- INTEEUND:MIS, a, um. Ondeado, lo grua
mezclar, interponer. tiene ondas o' tsid hccho c¿ forma dc ellas.
INTERSERO, 18, sévi, situm, rdre. a. Cu/. Plantar, INTEEústiRium, n. Ellp. Interusurio, ganran-
eembrar entre otras cosas. cia, interes de cierto tiemem.
leentrtsisTó, is, stiti, stitum, tare. Ouinl. Pa- INTERVÁCANS, tiS. COM. al. Vacante, separado,
rarse en medio. entre ó en medio de.
lerrEttelvits, a, um. par!. (le Intersero. Col. Sem- iNTERVALLITUS, um. Cr'ef, separe-
brado, plantado entre. 1 j Plin. Interpuesto, eittre- do, disringoido por interrvalos. ji Intermite7rte,
mezclado, COntintio.
INTER8óNO, ás, nui, are. n. Estac. Sonar en me- INTERVALLUM, n. die. intervalo, especia, dis-
dio. tancia, intermedio de lugar y tiempo. !1 Difitreneia,
INTERSPERSUS, a, um. Apul. Esparcido, sem- deseinejanze. distancia. 7_,U-Lis long ° i l iervalio. dio.
brado por intervalos. Despries de mecho tiempo.
INTERSPIRÁTIO, enis.l. dic. La respiracion, la INTERVELLO, is, veili á teilsi vulsuni. liare. a.
accion de respirar, de tomar ú echar el aliento. dPioti7d2.eiA.rrancar de raiz, estirper entre 'ó en me-
INTERsPilt0, as, dvi, die. a. del. Respi-
rar, tomar aliento. 1 1 Traspirar, recibir aire, 6 abrir INTERVENIENS, tis. com. Col. Interpuesto, inter-
por donde pueda entrar. medio.
INTERsTEaNO, is, strávi, stratum, nére. Plin. INTERvÉmo, is véni, ventura, ir:, u. die. In-
Echar, estender, tender entre ó en medio de. tervenir, asistir, ' hallarse, estar presente. Me-
INTERsTEs, itis. com. Tent. Interpuesto, inter- diar, interceder, interponerse. lj Sobrevenir, acae-
medio. cer, acontecer. 1 Venir de improviso, sorprender.
INTERSTINCTIO„ bnis. .f. Annob. Distincion, di- intervend, 210X ,iridio. Lic. Sobrevino la necias
rente el combate.
INTER.STINCTUS, a, um. no. Distinguido, divi-
INTERVEN/UM, n. Trilnuv. Vena ó veta, lugar
dido. Part. de sublernaneo pon el que pasa el m i au ó elfuego.
INTEnsenemuo, nxi, nctum, guére. Lucr. p. Inters encion , in ter-
Estinguir totalmente. i¡Éstac. Distinguir, dividir,
separar.
pos. interviene (▪
INTERVENTOR,
INTERVENTOR, óris. nt. Cic. El que
Procura-
INTensTITio, ónis,f. Gel. Intersticio, cesacion, sobreviene, el que se atraviesa. j (Pp.
vacacion.11 Arnob. Diferencia. dor, agente. {1 Lampr. Intercesor.
I N T ERSTIFIUM, n. no. Intersticio, espacio, leerenvENTus, us. Cic. Venida, n egada im -
distancia, intervalo. prevista 4 repentina. 11 Interposicion.
INS` I N T 439
INTERVERSIO, ónis. f. Tert. Subversion, turba- INTIMO, as, ávi, átum, are. a. Sol. Insinuar,
cion. troduciril Marc. Cap. Intimar, publicar,' hacer
INTERvERsols, m. Cdd. Malversador, el notorio.
que convierte en provecho suyo el manejo o dinero INTImus, a, um. 'Cia. Vntimon intertor, interno,
público que se le ha confiado. de adentro. II Estrecho, de corazon, de confianza.
INTERVERSÚRA, f Hig. Rodeo que toma un Anlimum consilium. Tic. Consejo secreto. Intima
campo estendido oblicuamente. philosophia. Cic. Filosofa recóndita.
INTERVERSUS, a, um. CM. Defraudado, robado, INTINCTIO, ónis. f. Tert. La tintura ó tinte.
usurpado, convertido en ganancia propia. Part. INTINCTOR, óris. ni. Plin. El tintorero.
de INTINCTUS, us. m. Plin. Salsa para la comida. '
INTERVERTO, ti, sum, tére. a. Cic. Re- INTINcTus, a, um. Ov. Parí, de
tirar, apartar, divertir del camino derecho. II Usur- INTINGO, is, rad, nctum, gére. a. Col. Mojar en
par, robar, tomar para sí con artificio parte de lo la salsa. Intingere in acetunt. Cat. Mojar en ' vi-
que se administra ó debía darse á su durillo, mal- nagre.
versar. IniIerverle • e aliquein re qudpiam. Plaat. INTITÜLO, as, are. a. Ulp. Intitular, dar, poner
Usurpar á alguno alguna cosa. título.
INTERVIRRANS, tis. coas. Marc. Cap. El que vi- INTÓLÉRÁDILIS. m. f ié. n. is. Cic. Intolerable,
bra, lanza ó dispara entre ó en medio de. insufrible, insoportable, lo que no se puede sufrir ó
INTERVIGILANS, tis. com. Lampe. El que vela lo le rar
por mitad 6 por intervalos. INTÓLÉRABILITER. C1(11,. Ca. Intolerablemente,
INTEuo Toll-erro, enis. Hig. Cuidado acompa- sin poderse sufrir ó tolerar.
ñado de vigilancia. Fria/anta:Nous, a, UDE Cic. V. Intolerabilis.
Imranvicili,o, ás, ávi, átum, O. a. Scizi. Velar á INTOulutAns, ior, com. Liv. El que
ratos o por intervalos, no puede tolerar ó sufrir.
lo.:alavinf ros, a, um. Sera. ;Medio despierto. INTOLERANTER, issíme. adv. Cic. V. luto-
iT.Nf:ERVINEO, és, rui, ére. a. Eslac. Estar verde, lerabiliter.
catre 6 en medio de. 1NTOLERA.NTIA, ve. f. Cic. Soberbia, altaner í a,
INTTavito, si, sum, ére. a. Plztut. Visitar, ir insolencia que no se puede sufrir. 1 Impaciencia.
á ver de tiempo en tiempo, de cuando en cuando. falta de sufrimiento ó tolerancia, intolerancia.
INTFuvóaAatTna. adv. pul. Ea voz alta, a tRA Tus, a, nro. Cel. Aun. latole•alus
grand ea voces, eeger. Enfermo no alimentado, no confortado con
INTERvOLITo, ás, ávi, átum, gire. n. Liv. algc•a alimento.
de 11;1'0110, is, ére. a. And. Levantar la voz ó el
NTzavóao, as, áturri, tire. n. Flaca grito.
Volar entre 6 por medio. latTóNITus, a, um. part. de intono. flor. Que se
INTEuvomo, is, itum, ére. Loca. Vomitar, levanta con gran ruido, con truenos. llane de la
derramar entre 6 en medio de. lc,7zrestad.
IYariaavoLsos, a, laterruinpido, cortado, INaroNoao, es, di, sum, a. Col, Cortar,
rifi continuo. trasquilar, afeitar al rededor.
:NTESTíraLIS. /77. , n. is. Plan!, El que no INTIJNo, as, niel, natum, o nctum, are. a. Cte.
c aede dar testimonio_ que no puede ser testigo. Tronar, bramar. rebramar, hacer gran ruido. lin-
, El que no puede hacer testamento. ¡I Ho•. lonail Pirg.—Partibus sinist•ig. Cic. Tro-
execrable, infame, abominable, abo- nó hacia la mano izquierda. Señal de buen agilcro
:reciLle. entre los antiguos. •
IN-Taasinrarus, a, EiTt. Trate9tadO, el que muere INTONSUS, a, um. Virg. Intenso, no cortado el
ie testar, sin habc• hecho testamento. Plaza. cabello 6 pelo. liztonsu.• deus. Ov. El dios Apolo.
No convencido con testigos. Ab intestato. Cia. Ab- nomines inlonsi el inculti. Liv. Hombres bárba-
intestato, sin haber hecho testamento. ros é incultos.
INTESTINA, orina. n. nitre. Cic. Las entrañas, los IniToaquao, és, si, SUM y tum, quére. a. Cia.
intestinos, las partes interiores del enana). Torcer, volver, doblar. II Disparar, lanzar, tirar,
INTESTiN.RWS, 11. in. CAl. nue?. Tallista, el vibrar. In/viviere vocean di •am, Sil. ilar un grito
ye tralaija, en obras de latid. espantoso,
INTEasTi5Ton„ n. Cic. El intestino, la parle .broaTE. adv. Plin. Torcidamente.
iaterior dct inaaani, las tripas. dilIjazTonTio, ¿mis, f. Arzzob. Torcimiento, toree-
lannsTiNus, a, um. Cic. Intestino, interior, la-
terna, intima. de adentro.1 Boai:stica, civil. In- IN-roa:rus, a, tan. part. de Intorqueo. Liv. Tor-
tatizzuza upas. Vitruv. La cura de talla delicada é cido, doblado, vuelto. Enloda °ratio. Plaza. Dia-
interior, curso oscuro, embrollado. Inlortain tedian. viig.
INTEBTIS, is. com. Arnob. Capon, el que es cas- ;nudo arrojado, disparado. Marc.
trada. Cabellos crespos, atados.—Angues. Hor. Cule-
INTExo, is, textura, iére. a. Vi •g. Tejer, bras enroscadas.
entretejer, enlazar. I¡ Mezclar, introducir entre. INTRA. adv. Col. Dentro, interiormente, de la
NTEXTDS, us. ni. Fija. El tejido. parte de adentro.
InTax-rus, a, u;a. part. de lates ° . Cia. Entrete- INTRA, prep, de acas. Cic. Dentro de en. intra
jido, entrelazado. paneles nacos. Cic. Dentro de mi casa.L.luventu-
riel ,rio, onie. f. Marc. Cap. Intimacion, no- iem rapi. Tríe. Morir en la flor de la edad.—Qua-
titicacion, aviso. tuor anuos. Plin. Dentro de, de aquí á cuatro años.
IN.K.ktiaaaa, óris. in. Cap. El que introduce ó —111ontem Taurum. Cic. En, dentro de los limites
insinúa. del monte Tauro.— Pancas memorata clades. Lía.
brrísakTns, a, um. part. de Intimo. Espire. In- Derrote que se cuenta entre las mas notables
timado, publicado, hecho saber. memorables.—Legem. Cic. Algo ménos de lo que
aula:. Cic. Con vehemencia, con fuerza. permite la lei.—Hrec hora ejus eral medicina.
;) De todo corazon.!¡ Interna, interiormetils. Uteba- de: elsí a. 'íl'oedsato.su medicino, consistía en esto, se re-
tur intime Q. Hortensia. i'Qep. Trataba estrenha-
mente, con confianza y amistad, con intimidad con Ié. n. is. Lis>. Adonde se 'me-
Q. Hortansio. de entrar.
adv. Arman. Sin temor, Sin miedo. f. lé. n. is. Sén. Intratable,
440 N 11 1N T
boira te introire putas? Cic. Piensas que entras en
áspero, dnro, indómito, incorregible. Virg. Insu-
tu casa?
frible, intolerable, insoportable., •
Indoranto, no domado, haRnaúno, era, túli, latum, forre. anda,. Cic.
tarriaacmaTes, a, nm. Cíe. Entrar, llevar dentro ó adentro.
no manejado.
ia Plín. Contraccion, accion INTRÓGRÉDIOR, éri8, greasus sum, grédi. dep.
IN-raacTro, on. Viro. Y. Introeo.
de contraer O estrechar.
larnaÁrro, is, cturn, hére. a. Apitl. Traer, Iarrniamnassus, a, cm. parí. de Introgredior.
Injuriar, decir oprobios, in- Virg. El que ha entrado.
atraer h ac i a s l . 11 Fest.
s. laarnóraas, euntis. corra, Ter. El que entra, en-
¡aria
INTRÁMÚRÁNI18, a, cm. Ase. Lo que está dentro trante.
de las murallas. IszTunT•rus, us. m. Cíc. Entrada, la accion de en-
INTRANSiT iVE. adv. Prisa. Sin payar la accion trar. 'Entrada, el lugar por donde se entra, paso,
otra cosa. Dícese de los verbos neutros, pasivos ¿ embocadura. 1j exordio, irjtróito.
impersonales. IarratÓITus, um. Ulp. Adonde se ha entrado.
INTRANSI TIVUS , a, cm. Prisa. Que no pasa su INTROLÁTus, a, un, par/. de Introfero. Lic. Lle-
significacion á otra cosa ó persona. Dícese de los vado dentro de.
verbos .reo/ros, pasivos, é impersonales. INTPJ;MISSIO, f Tert. Introduccion, la aa
INTRÁTU S , a, una parí. de Intro. Ov. Entrado, cion de entrar ó hacer entrar.
adonde se ha entrado. Lsmainaissns, a, um. Cic. introducido, admitija
INTRÉMISCO, is, mui, same. u. Cela. y dentro. Part. de
INTRÉMO, is, mili, ere. n. ,Virg. Temblar, es- larraOmmro, is, misi, tersa a. Cés. En-
tremecerse, tener miedo con temblor. viar adentro.il Ter. .introducir, admitía, recibir
I N TRÉsrúans, a. ron. Aus. El que tiembla ó terne casa.
con temblor, trémulo. lanonattamo, is, ere. n. Asad. Entrar arrastraii-
INTnÉnIDE. adv. Liv. Intrépidamente, con atre- do. colarse, entrarse sin sentir,
vimiento, con animosidad, con intrepidez. INTRoustra. Lic. y Introrsus. adv. Cic.
1 LaarsÉpip os, a, um. Tác. Intrépido, arrojado, dentro, por dentro, dentro.
animosa, aíre v ido. que no teme, que nada le espanta. Isarotótataaro, is, rupi, rupia tn, ere. 71. . .`1

lanslrano, is, buí, butum, ére. a. 1' lin. .nien. Romper, entrar, penetrar con ftu Sa, con violencia.
Contribuir, pagar tributo ó contribucion. 1 1.7 >T10., O nis.
R ¿Ir Apul. La entrada can
INrnintno, ónix. Lilp. Contribucion, el acto violencia.
de pagar tributo, y el mimo tributo. INTaosaacro, ás, ávi, atum, ñre. a. Play/. y
INTRiCiTE. adv. Marc. intrincada, enmarañada, INTROSPTCIO, is, apear, specturn, cére. a. Cic.
enredosamente. Mirar adentro é por dentro.111VIirar, considerar,
INTRICATÚRk, m. f Varr. Embarazo, enredo, examinar, observar con atencion.
ern'urollo. INTRTROGO, is, ére. a. Cal. V. Intrudo,
IN • RiCÁTUS, a, cm. Plan!. Intrincado, enredado, Isrntóvansus. Non. F. Introrsns.
embarazado, embrollada. Part. de INTR • VDCÁTUS, 119. Arniall. Llamado rlent:m
INTRIGO, ás, ávi, átum, are. a. Gel. Intrincar, 6 hacia dentro.
enredar, enmarañar, embarazar, embrollar. Intrin- INTROVOGSITES, a, urn. parí. de
care peculiu•. Illp. Empeñar el peculio para pagar Isaralrviind, ás, ami, atina, are. a. Liar. Llamar
las deudas. adentro.
INTRIGO, filia. f. Varr. Intertrigo. INTRÚDO, 1;1, cirrn, dére. a. Cje . Evi t an sor.-
INTREWENTUM, n. Apul. Salsa, quiso de varias pujar adentro. Intrudere se. C'ie. Entrometerse,
cosas majadas, que 8e echa en la comida para sazo- meterse sin ser llamado.
narla. INTünacaus, a, am. Min. Perteneciente á at
IarrniaisÉcus. adv.Col. Intrínseca, interiormente. chicoria.
INTRiTA, ze. f Col. Especie de manjar picado, INTCSUM ó Intybum, ó
que se componía de huevos, queso, ajos, aceite Ice. laTünts ó Intabus, Min. La chicoria, yerioz,
¡atrita panis d vino. Cels. Sopa en vino. I la endivia, yerba.
Cal y cimientos mezclados con agua. ¡ ¡ Hin. Tierra INTUENS, tis. C0111, Ter. El que mira, repara 6
6 barro en disposicion de formar tejas ó ladrillos. pone los ojos en. Tatuen in te Cia. Me com-
IN Rirusl, I, n. Plin. Especie de comida picada padezco, lleno de dolor, cuando pongo los ojos
y mezclada, como gigote 15-c. en ti, cuando vuelvo los ojos á ti, cuando pienso 6
INTRIT118, a, um. parí. de latero. Varr. Maja- se rae representa el estado en cae estás. — Ad ):z«.
do, machacado, desmenuzado, picado. lín. Cic. El que esta pronto á la menor sehal.
Iarraivr. pret. de Inter°. INTUEOR, cris, miro, éri. dep. Cia. Mirar,
ENTRO. adv. Cic. Dentro, adentro. poner, /ijar los ojos. II Considerar, observar, coa-
INTRo, lis, livi, titum, tire, Cic. Entrar, pene- templar, examinar.¡ ¡Admirar, mirar con adinirasSon.
trar, meterse, introducirse. Entrare insidias. Ce's. INTUITUS, os. ra. Quint. Mirada, vista, aspecto.
Dar en una emboscada. INTüLi. pret. de Infero.
INTRZmÉrio, is, essi, essurn, ere. n. Apul. In- INTÜMEO, és, rnni, ere. n. Plin. y
troeo. INTÉTNIESCO, j a, mui, scére. n. Hincharse.
INTROCURRO, is, "re. n. Non. Correr adentro ó Quint. Ensoberbecerse, llenarse de orgullo y al-
hacia dentro. tanería. 0v. Airarse, indignarse.¡¡ Tac. Crecer,
INTRÓDÚCO, i8, Xi, etum, ére. a. as. Introducir, aumentarse.
conducir dentro, entrar. ¡¡ Establecer, poner y en- INatral:ma'rus, a, um. 0v. No enterrado, á quien
señar de. nuevo. no se ha dado tierra 6 sepultura.
INTRÓDUCTIO, Más. f. Cíc. Introduccion, la ac- Isarnarao. Escrib. V. Tundo.
cion de introducir ó hacer entrar en. botionr,..eris, taus y tüitus sum, tul. dep.
F. Ilarnaiu
Iarraótrucaroft, (iris. ni. Sas. Ruf. Introductor, el
que introduce, conduce d entra algo en. IN-runnaTos, a, ton. men' ...No turbado, no
rainasucTus, a, cm. par¡. de Introduco. Cic.. conmovido, .uo agitado, tranquilo.
Introducido, empezado, establecido de nuevo. INTURniDUS, a, um. Tác. F. Intarbattan
INTanÉ.'0, is, ivi y fi, Rutin Ere. n. Cíc. Entrar INTURGESCO, is,
(balara, Introirc ad aliqueín. Ter. Visitar á alguno, 1NTus. adv. Cíc. eD rio.riaritteunut)ee.7P.Uut.
a eing ier
ree.natr.or
ir a su casa.—Videre. Ter. Entrar á ver. Donium De adentro. latas domuin. Piara. En casa..--ETil'e.
INU INV 441
Plaza. Salir de adentro.—Carmen sibi canere. Cic. INÜTTLITAS,átis. f. Clic. Inutilidad, propiedad
Pensar solo en sus negocios, no ser bueno sinó que hace una cosa inútil y de ning un provecho.
para si. INÚTILiTER. adv. Liv. Inútil, vanamente, sin
Isrrlirrus, a, Iri. Liv. Mal seguro, mal guarda- utilidad, sin provecho ni fruto.
do, peligroso. espuesto, mal defendido. INUUS, m. Liv. El dios Pan, que preside y
INTYBUS. Y. Intubus. guarda los ganados.
INÚTIEL, éris. Gel. Estéril, no abundante, no fér- INuxónaTs, a, um. Tent. Celibato, soltero, el
til. que no es casado.
INFLA, x. f Pilo. Yerba mas pequeña que la INVíDO, is, si, sum, Ure. a. Cic. Invadir, aco-
pastinaca, y mas amarga. meter, asaltar, entrar por fuerza, con violencia.
INuLcP,no, ás, dvi, átum, are. a. Yeg. Llagar, Tantas terror invasit eos ó in ros. Cés. Tanto tea
hacer herida ó Haga. rror se apoderó de ellos. ¡acodere improbos. Cia.
I N ULT r. , adv. Cure. Sin venganza, impunemente. Acometer á los malos.— Tria inillia stadiorum.
INULTUS, a, am. CU). bulto, lo que queda sin Tác. Caminar tres mil estadios.—Magnum. Virg:
venganza, iinpunido, impune. 11 El que no se venga Emprender un hecho ggrande.
de la injuria. INVÁLENTIA, a3.1. Gel. Yr, Itivaletudo,
INuaialtano, ónis. fi Marc. Cap. Sombra, oscu- INVÁLEO, és, ha, ere. n. Gic. y.
ridad, tirdeblas. INvkLEsco, is, Ini, seére. n. Quint. Reforzarse,
INU11133LÁT0a, Óris. ni. Tr11r211). El pintor. convalecer, restablecerse, cobrar la salud y fuer-
/NUNIBPJ,TUs, a, inn. Cure. Sombrío, cubierto de zas. II Crecer, aumentarse. j¡ Hacerse uso y cos-
sombra. Par!. de tumbre.
INUMBRO, ás, ávi, átutu, are. a. Firg. Sombrear, INVÁLÉTÚDINÁRIUS, a, M'U, Sén. Enfermizo, va-
coheir con sombra o hacerla. il Oscurecer. letudinario.
INuNciTus, a, um. Col. Cogido, preso con g,ar- INVÁLETÜDO, his. f. sic. Debilidad, complexion
las. Port. de enfermiza, mala salud.
limaNco, ás, ávi, 5Juin, tire. a. Apul. Coger, INVXLíDE, adv. Arnob. Débil, flacamente.
prender, atraer con garfio. INVALIDUS, a, una ior, issfinus. Liza Débil, en-
INuNemo, ónis. f. Flia. Unciou, untura, el acto fermo, enferniizo. I I Luce. Fuerte, poderoso. Inca-
de untar. lidi milites. Liv. Soldados inválidos.
INuNcroa, Cada. m. Cels. El que unta, hace 6 da INvÁsio, '<Mis. f. Simas. Invasion, acometimiento
untaras. con fuerza y violencia.
INuszaTus, a, nin. par!. de Inung0. Hor. Untado, 'NY ÁSOR, ÓriS. M. Aur. net. Invasor, el que
ungido. acomete con fuerza O se apodera por armas.
iNUND:ÁTIO, ónis. f Col. Inundacion, abundancia INvÁsus, a, ton. part. de Invado. Palad. Aco-
de .- ,ota.s• que cubre los campos y hace salir de ma- metido por fuerza.
dre los ríos. IszvÁsus, us. Gel. Acr. V. Invasio.
1/vrao3 .roa., oris. m, Apal. El que inunda. INVECTIO, ónis. f. Cje. Acarreo, conduccion, in-
XNUNDATES, a, uta. PC11 . 021. Inundado, cubierto troduccion. j I Invectiva.
de aguas. M'el. de INVECTiTIUS, a, q n. flia. Trasportado, con-
IN'uNDo, ás, ávi, 5.turn, are. a. u. Cie. Inundar, ducido, traído, introducida de fuera, lo que se
e:d!rir de agua-,, estenderse estas y derramarse por trasporta.
/9,s, carapOS. 1- IINvEcTivua, a, orrt, .Amian. Lo que es 6 sirve
t ENUNGíTO, as, ávi, átnin, Ore. a. Cal. Free. de de invectiva contra alguno.
iNtraGo, is, xi, ctuaa gére. a. Cels. Untar, dar INYECTOR, Cris. Símac. El que conduce,
ea untura. trasporta ó introduce algo de afuera.
-1- 1N1JNiTI;13, a, una. Ter!. Unido, conjunto. INVECTUS, us. Min. Trasporte, conduccion,
NCR13.kNE. adv. Gis. Rústicamente, sin cultura la accion de trasportar, de traer o llevar tras de sí.
gracia. INvacTus, a, Mil. Cic. Conducido, trasportado,
INunnÁszus, a, am. Cíe. inurbano, rústico, ggro- introducido. Par!, de
rero, inculto. INVE110, is, vexi, s'actual, vehére. a. Cje. Intro-
InillaaNs, tis. COM. Sol. El que quema con un dueir, traer, trasportar, conducir, llevar dentro.
hierro w(liente. Tniumphans 2(71)6111 invellitur. Lic. Entra triun-
INERGE:), és, ére. a. Lite. Apretar, instar, em- fante en la ciudad á caballo. Lo mismo se dice de
palar contra. los que van en coche, en carro tí embarcados Invehi.
INUItiNO, ás, dvi, atara, fue. n. Col. Sumergirse in aliquem. Cic.. Hablar contra alguno, hacer in-
debajo del agua, hacer el buzo. vectivas contra él.—Boston!. Liv. Ataca., asaltar,
INUala ís ussi, ossuin y untura, vére. a. Cris. cargar al enemigo,
Q uemar.' Marcar, imprimar alguna señal conhierro INviA.Á rrus, a, urn. Marc. Cap. Descubierto, no
ardiente . ! Min. Pintar á fuego como los esand- cubierto.
tadores. Inurere alicitiinfamiaui.Cic.—Ignominiam INvaranítfínis. m. f lé. n. ís. Plaza. Invendible,
a maculani. Liv. Imponer á uno nota de infamia. lo que no se puede vender.
Dolorem animo. Cic. Causar una pesadumbre. INVENLíTCS, a, um. Ulp. No vendido.
INÚSiTÁTE, adv. Cic. y INvÉNto, is, véni, ventum, ire. a. Cic. Hallar,
IsiüstaaaTo. adv. Plin. inca. Inusitada, estraor- encontrar buscando 6 casualmente. Conocer,
dinariamente, fuera de lo regular, del uso y cos- comprender, entender. Adquirir. Descubrir. II
tumbre. Inventar, discurrir, imaginar de nuevo. Medici non
iNtsíTarrus, a, urn. Cic. Inusitado, irregular, se inveniunt. Peleen. Los médicos se confunden,
estranrdinario, fuera del uso. no hallan en si facultades ó recursos para deter-
INUSTUS, a, um. part. de muro. Col. Quemado, minar.
abrasado. J1 Marcado, impreso á fuego. il Impreso, INVENTÁRIUM, il. n. Ulp. Inventario, lista, me-
engendrado, ocasionado. Ottiurn inustum mentibus. moria de la hacienda y bienes.
Cic. Odio fuertemente impreso en los ánimos. INVENTIO, Más. Cic. Invencion, la rwcion de
INOCUO, os. ea. Plaul. Desuso, falta de uso ó inventar ó hallar. Primera parte de la retórica
ej ercicio, no uso. • queeea discurrir y hallar las razone s para un
heríais. m. f. I¿ n. is. Cic. Inútil, que no discurso.
sirve ti no ex útil p. ara cosa alguna. U Dañoso, per- INTENTiuNciji.,A, te, f. Quin!. Invencion de
judicial, peligroso. poco momento.

IN y INV
442
Cle. Inventor, el primero brvicnux, icis. f. Inscr. Invicta, no ó nunca
Iarmarron, bris. vencida.
inventa ó discurre algun arte o ciencia, talla
que halla, note La que inventa, Iravicrus, a, una. Cic. Invicto, no vencido, in-
, eictoii.5.1 if An
mang aron TóRsi'exer
• vencible. fl Impenetrable.
INYU/ENDUS, a, ton. Flor. Envidiable, digno de
&discurr e algo de nuevo.
Izrarum,Invento, invencion ó ha- ó espuesto á la envidia.
llazgo de alguna cosa nueva, ó la misma cosa in INVÍDENS, tiS. com. Cic. Envidiosoll Mor. El
ventada. que obra contra su voluntad, de mala gana;,re-pug-
INVKNTUS, 119. m. Plin. V. Inventio. nante.
diavsarrus, a, um. part. de In venlo. Cic. Ha- lavlaansanA, f Cic. Envidia, pesadumbre de
liado, encontrado. II Inventado, discurrido. la jelieirlad nena.
br • ÉNUSTE. adv. Gel. Sin gracia, sín cultura, INViDEO, es, riada visum, dére. Cic. Envi-
desgraciada, desagradablemente. diar, tener envidia, ser envidioso. Ineidere aticui.
INvilaws-rus, a, ura. Cic. Desgarbado, desgra- Cic. Tener envidia de alguno.
ciado, sis gracia, inculto, grosero. INviala, m. f. Cíe. Envidia, pesar de la prospe-
INVÉRÉCUNDE. adv. Quint. Deshonesta, desca- ridad agen a, 11 Údio, mala voluntad. Invidiam fa-
radamente, sin pudor, sin vergüenza. Lere aliciii. Cic. ilaear odioso á alguno. In invidid
lai vitaacuaata, m. J. Arnob. Desvergüenza, des- esse. Cíe. Ser odioso. ./ainidian esse Cic.
caro, falta de pudor y vergüenza. Acarrear odio á alguno. invidia
INVÉRÉCUNDUS, um. ior, issimus. Cic. Inve- La desgracia de los tiempos.
recundo, torpe,, deshonesto, descarado, que ha INvianalaa, se. f dina. de Invidia. Cia. Envidia
perdido la vergüenza. Liverecundus deud. for. El peaneaa, pequeños zelos.
dios Baco. INviiorósa, ius. adv. Cje. Odiosamente, de una
INVERGO, is, are. a. Plan!. Echar, derramar manera odiosa.
sobre. INviatrians, a, mai. Ov. Envidiosa, el que tiene
IravEnsio, onis. Cic. Inversion, trastorno de eavidia.11Envidiado, á quien se tiene envidia. 1;
las cosas. 11 Alegoría, , figura retórica. Odioso, aborrecido.
laivainsolt, aras, ari. dep. La y". Ejercitarse en Lavians, nin. Cia. Envidioso, el que envidia o
alguna cosa. tiene envidia.
lavaltaúna., as. j. Plegadura, vuelta, INYlIiTLÁTUS, a, um. Lid. Trabajado, hecho
doblez. con trabajo y vigilia. Part. de
INVEBSUS, a, um. Sal. Inverso, invertido, mu- INVIGiLO, as, atara, dre. Vira. Inviailar.
dado, vuelto al contralio. Part. de velar sobre alguna cosa, observar, estar atento á
INVERTO, is, ti, surn, tare. a. Gil. Invertir, tras- ella. IlDesveiai se en trabajar, ooriar gran cuidado.
tornar, mudar, volver a otra parte la al contrario. IN VINCIBILIS. lé. II. 13. s pul. Invencible;
InvertMe lerram. Vi •g. ,-‘rar la tierra. io _que 110 .s. ejauede vencer, aprieto, no vencido.
INVESPÉRASCIT, cabal. inipe • s. Liv. Se llega, se ta l/u/ama 1E1n adv. Apul. Invencible, alero-
acerca, viene la tarde. samente, sin dejarse veucer.
m. f. I. is. larca. Investiga- l:oaviNcrus,
. a, uuso.Mui 6 bien atado.
ble, lo que se puede 'Investigar ó averiguar. v
7.i1anatanua , nra. Ab:AelrliG, (1U-e ;1:-' laarea
INVESTiGis T'O, ülliS. f. Cic. Investigacian,
quiso, exárnen, averiguacion. INITIO, as, ávi, átura, are. a. &a a l uciar, cama.
INvas .riciaTort, ars. m. Cic. Investigador, el que nar, marchar.
investiga ó hace averiguacion. INvioLÁxims. en. af. la. a. is. Lucia liseiolabla.
IvvEsTIGATulx, icis. j. Marc. Cap. La que in- /o que no se puede profane..- ó quebrit,-,r.
vestiga ó averigua. mol. Lo que un puede ser eleaaido, á que no isa
INviza . riGITus, a, um. Cic. Investigado, indaga- puede hacer mal.
do, averiguado. .Parl. ríe IN VIOLÁBILITElt. adv. Cód. 7-eod. y
INTESTiGO, ás, avi, atina, are. a. Cic. investigar, INVIOLÁTE, adv. Cic. enteramante„
indagar, averiguar. Hilailar, descubrir. Seguir la sin quebrantar 6 faltar ea lo que Haaa 6 hace.
huella 6 la pista. lxvioaarua, a, ara. Cic. Inviolado, ;atoan), per-
-ra IavasTraraa-rum, n. Liv. Can acole, capote, fecto, ileso, sin aorrupciaa, sin mancna.
sobretodo, ropa para encima de otras. larviseana-rns, a, uul. S. introducido en
Iravaarno, is, ivi, itum, ire. Pina. Revestir, las entrabas, en el corazon. Past, de
cubrir, guarnecer, adornar, vestir. ialaiscarto, ás, ala, átum, are. a. .`remes.
Ilavaarns. ra, f. té. a. is. Terl. Desmido, sin tur:laad. ucir en el ánimo, en el coi:azor, en las entra-
vestido.balacrob. Desbarbado, lampiño, el que no
ha al gpubertad
a á la . INViSENS, tis, com. Catul. El que visita, a á
INV1CSTiTU S, a, una. parí. de .In; ratio. En. Ves- ver, á visitar.
tido, adornado, guarnecido. INvisinians 71.. f. lé. is. Cele. Invisible, lo
INviartnaisan, is, ávi, scare. Cic. Envejecerse, que 720 se puede ver.
inveterarse, hacerse viejo.0 Permanece:, estar átis. f. Tert. Invisibilidad, cali-
mucho tiempo en una parte. I Durar mucho, forti- dad ó propiedad del .sugeto ó cosa invisible, d que no
ficarse, afirmarse con el tiempo, con la duracion. puede verse.
laavarafrataano, óriis. f. Cic. Antigüedad, larga INvisiBiarEa. adv. Tert. Invisiblemente, de un
duracion. modo que no se percibe ó no se ve.
brvÉTÉRÁTus, a, um. Cic. Inveterado, enveje- k • isiTaarns, a, nra. Lic. No visto, no visitado.
cido, viejo, antiguo. Part. de is, si, sum,
tn visita.
ére. a. Cíe. Ir á ver, visita.
braiaraRo, aa, ávi, aluna, are. a. Col. Hacer en- rer visita,
vejecer, guardar, conservar alguna cosa para que t INViSOR, aria. en. Apila Envidioso, que tiene
se haga vieja ó añeja. 1 L-vct. Abolir, olvidar. env idia.
IsvÉtrus, a, um. Sil. No prohibido. Odios ahorre-
INvisas, a, am. Cíc. No visto.110 di o,
pret.de Inveho. cdiabblele,. mal visto. aborrecido, fastidioso, desagra-
INviantat. adv. Cic. Alternativamente, por veces,
á la ves, por su turno. il Mutua, recíprocamente. INViTÁBTLIS. in. f. lé, n. is. Gel. Deleitable
INVICTE, issime. adv. S. Ag. Incontrastable- blando, gustoso, atractivo..
mente. INvaramaivaum, n. Cic. y
I N V IRA 443
INVíTÁTIO, Zmis. Atractivo, 10 que atrae
Cje. Involvere saca. 0v. Hacer 6 tirar á rodar piedras.
con gusto, suavidad y dulzura. II Convite, la accion —Se olio. Plan. men. Envolverse en la ociosidad,
de convidar. abandonarse á ella. — Se litteris. Cje. Entregarse
INVITÁTIUNCtILA, f dim. Gel. Leve insinua- enteramente á las letras, á los estudios.
cion de convite. INvoLvOLus, m. Plaza. Gusanillo que se enre•
INViTiT011, m. Marc. El que convida, es- da en las hojas de los árboles y las parras.
pecialmente á comer. Invoevfme, m. Involvolus.
INviTkriMaus, um. Tent. Lo que pertenece INvuLGÁTus, a, uni. Gel. Divulgado, publicado
al convite ó á convidar. vulgarizado, coman. Part. de
INvíTÁTus, as. m. Cic. Convite, solicitacion, INTvuLoo, ás, ávi, áturn, áre. a. Gel. Divulgar,
exhortacion. publicar, hacer público, coman, vulgar.
INViTÁTU8, a, um. part. de Invito. Cic. Llama- INvuLNÉzinius. m. , f. lé. n. is. Sén. Invulnera-
do, convidada, atraide, solicitado, exhortado. ble, lo que no puede ser herido.
INVITE, issIme. adv. Cje. Contra la voluntad, INVULNÉRÁTUS, a, uta. Dic. Inviolado, no herido.
por fuerza, de mala gana.
m. j lé. n. ¡S . Incorrupti- I0
ble, lo que no se puede viciar o corromper.
ávi, átuin, are. a. Cíc. Llamar, con- lo. interj. Ov. Eselainacion de dolor, de alegría,
vidar, solicitar, exhortar, atraer, animar. Invitare de invocacion, de aviso, de exhortacion y de admira-
hospicio. hospitium. Liv. Convidar con cion.
hospedage, ofrecer su casa. — Ad cenan. Cie. lo, as. f. Ov. Io, hija de ¡'naco, rei de A'rgos,
Convidar á cenar. —Aliquem poculis. Plaut. Pro- convertida en vaca por Júpiter, que perseguida por
vocar á uno á beber.—Placiniis ad agendum. Cic. Juno, huyó á Egipto, donde recobró su primera for-
Eseitar con premio á hacer alguna cosa. ma, casó con el rei Osíris, fue' venerada por diosa,
INviTtirÉHÁBIets. 21b. f: lé. n. is. Tert. No vitu- y llamada fsis.
perable. n. P lin. Violeta purpúrea.
iNviTus, a, una. Cica El que obra contra su vo- IÓNAS, lonja &c. Y. iones, Jonia &c.
luntad, centra su genio, fornado, de mala gana, con los, us. f. Pos, isla del mar egeo, donde Plinio
repugnancia. Invita in hoc loco versalita. °ratio. pone el sepulcro de Hornero.
Cie. Contra mi voluntad hablo de esto. inviid Mi-
nerva'. Cic. Contra su genio ir natural, forzando su IP
naturFdeza ó talento, con repugnancia de las musas
ó de Minerva. fritekerAssA, ce. f. l'acr. Y, iplaigeria.
ene Lie. Sin camino, por donde no se IPHIA.NASISEUS, a, 1:131. lizZer. Perteneciente á /ti-
puede andar ó h Impenetrable, inaccesible. genia.
Lacia maria Yirg. Mares desconocidos a IPIIIAS, ádis. f. patron. Hija de I'fia..
los troyanos. IPEiGÉNLI, re. f Prop. Ifigenia, hija de Aea-
INVOCiTIO, briIa. Quint. Invocacion, la accion mem nony Clitemnestra, que estando para ser sacri-
de invocar á alunar. ficada á Diana, fué libertada por la misma diosa,
INVOCATUS, a, Fan. Cie. No llamado. 1) Invocado, poniendo en su lugar una cierva; y trasladada á
llamado. Para de Táuris, la hizo presidir el rei Toas a los sacrificios
INVOCO, de, ávi, átnni, áre. a. Sal. Llamar, lla- de Diana.
mar adentro, convidar. 11 Invocar, implorar, lla- kalimaala,ae. f. Serv. Ifimedia, muger de Aloco,
mar pidiendo aria.ilio. 11 Nombrar. Invocare, deos que violada por _Neptuno, tuvo dos hijos llamados
testes. Cure. Llamar, poner á. los dioses por testi- Ello y Eflazles, que crecían cada mes nueve dedos,
gos. QUent oinnes invocant Joven. Cíc. A' quien to- y fueron muertos por Apolo y Diana entre los de-
dos llaman Júpiter. anes gigantes que mecieron guerra á los dioses.
INVÓLKTUS, us. Cic. El vuelo, la accion de ¡PIES, is. m. Ov. tfis, joven mili hermoso, que
volar. enamorado de Anaxarele„ y no correspondiendo es-
INvereFro, "ás, átum, áre. Igor. Revolo- ta á su pasion, se ahorco ; y ella mirando desde una
tear, volar á menudo sobre ú encima de.Frec. de ventana la muerte de su amante, quedó convertida
1NYÓGO, ás, ávi, áturn, áre. n. Col. Volar den- en piedra. 1 Otra, doncella cretense, hija de Ligdo
tro.11 Echar mano a alguno, echarse sobre él de y Teletusa, á quien crió la madre en hábito de hom-
pronto, violentamente. 11 Petron. Hurtar, robar, bre por mandado de Isis ,y sin saberlo su marido,
Involat animas cupido. Tác. El deseo, la pasion que había ofrecido malar la hija que le naciese.
se apodera de los ánimos. Siendo ya de edad de casarse, la propuso su,,padre
llivoroJcae, n. Plaut. Paño, peinador, paño la doncella Larde, y en el día de las bodas por rue-
de afeitar. gos de Teletusu y flia. , la convirtió fsis en varen.
INYOLüCnIS. rail f oré. n. ia. Gel. Que no puede IPRA, re. f. Ipres, ciudad de Flandes.
volar todavía. IPREN:315. m. f. sé. n. l.s. Lo perteneciente á la
Invóeüczem, n. Cie. Cubierta, todo lo que ciudad de Ipres.
sirve para envolver ó cubrir. 11, 5E, a, um, ipsins, ipsi. pron. demoatrat. Cic. El-
INVOLÜMENTUM, I. n. S. Ag. V. Involucrum. mismo. Sirve para la primera, segunda y tercera
t INTÓLUN-riwirs, a, um. Azar. Involunta- persona.
rio, lo que se hace sin deierininacion de la voluntad. IPS1141' en lugar de Ipsi mili. Petron.
INweeüTze adv. Esparc. Oscura, ocultamente. IraissImus, a, una. sup. de Ipse. Plaut. 111;reaí-
INVÓLÚTIO, dais. f. Vileza). 'Ensortijamiento y la sito°.
accion de envolver. Ira UD en lugar de boom.
INvOLtro, ,141, áturn, áre. a. Apic. lu- IPSULLICE11 Ó Ipsílices (Insagenes). f. plur. reit.
volvo. Láminas en Apara de hombres y mugeres, de que
INvód,STLIS, a, um. part. de Involvo. as. Re- usaban los magos en los sacrificios amatorios.
vuelto, tirado, echado á rodar. j j Envuelto, e ah Tirana, a, um en lugar de Ipee, a, um. Ter.
bierto, tapado. Embrollado, oscuro. husma, f. Guipúzcoa, una de las provincias
hivoLvms, tía. cona. Virg. El que envuelve, de Vizcaya en E,paila.
tapa ó encubre.
brvoiso, is, vi, vólútum, vire. a. Virg. Revol. IR •
' ver. n
Envolver, cubrir, tapar.)) Virg. Oscurecer. IRA, . f. Cic. Ira, cólera, afecto impetuoso que
IRR IRR
444
venganza. Iras plumbeas gerere. Plaut. IRRATIÓNÁBILiTER. adv. Tert. Irracionamente
incita cI la
Guardar rencor mucho
guerra.
tiempo. 17.a al. La
Irarum plenas. Lic. Lleno de
fuera de razon, de m.un modo irracional.
IRRÁTióNÁLts. 3 Le. 71. 1s. ..SVn. Irracional, cl
furia de la que carece de razon.
odio, de aborrecimiento.
/RRITióNÁLÁTER. adv. Tert. Irracionalincrit,-;,
IttÁcnrIns, iris. adv. Cíc. Con ira, con cólera y
sin razon, de un modo irracional.
furor, iracundamente.
IRRAUCEO, es, ansi, ére. u. Prise. y
IRACUNDIA, m. f. Cic. Iracundia, hábito vicioso
IRRAUCESCO, is, cére. u. Cic, Enronquecer,
de la ira, ira, culera. Iracundia ardere. 7'er. Estar ponerse ronco.
encendido en cólera.
IRACINDITER. adv. Cecil. V. iracunde. IRRÉCITÁBWITER. adv. Penan. Forlun. Indo-
IRÁcisnus, a, am. ior. Cic. Iracundo, airado, ciblerneate, de una manera inesplicabie. •
colérico, que se deja llevar fácilmente de la ira. Ira- IRRÉCOGÍT5.TrO, Onis.f Tcrl. hzonsideracion.
CUIUUSSi772 Se'n. Mui iracundo, IRRÉCORDABILLS. ni. lé. 71. is. A . 7:01). ..'kquell.a
IRA.SCENTIA, f Apill. Irascencia, iracundia. de que uno no se quiere acordar.
IRASCIBILIS. m. , f le. n. _Viran Irascible, IRRECOPERABIEIS. 112. lé. is. Tert. irrecu-
lo perteneciente á la ira, y al que se arfa llevar de perable, lo que no se puede recuperar c; re»arat..
ella. Itulleüsjall"Lis. f. Ie. 11. is. Co'd. Iryccueable,

IRASCOR, éris, atas sum, 8C1. dep. Cic. Airarse, inevitable, lo que ro se puede rra.9a2' 0 ecilar.
encolerizarse, enojarse, montar en cólera, enfa- IRREDiviVUS, inn. Cat. Cille BO paede re-

darse. Irasci alicui. Plaut. Airarse, enfadarse con- vivir. J J Irreparable, no se 2.)¿¿Jil.:. r, parar 6 res-
tra alguno.
tablecer.
IRRÉDIJX, úcis. M11. Leer. El que BO puede S dir -
IRrATE. adv. Col. Airadamente, con ira 6 cólera. ver ó restituirse a donde estaba.
IRÁTUS, a, am. part. de Irascor. Cic. Airado, ,IrtnÉFonmín .fus. m. le.
indignado, irritado, encolerizado. ¡ralos ventee. is. Tert. Lo que no
se larede reformar, mudar ó alterar.
Hor. Vientre hambriento. Iration 711(11"e. Ho y . Mar
tempestuoso, alborotado. J . le. is. /alo!). Lo que
no se puede refutar ó rechazar, irrefragable.
[wats, ni. Fest. Especie de 17101 cilla usada en IaaÉFÚTÁTUS, a, aun Lact. No refutado, no re-
los safzilicios. chazado.
IRCIPES, édis. f Vare. Rastrillo de labrador. 111.RÉGIRILIS, in. f Id. n. is. Ucg. Que r13
íncius, ve El pequeño Lord, vio de Lengua-
puede gobernar par sí 6 por otros.
doc. IRRÉciliEs sTrii Lis . id 91. is. Aquere.)
mis y Iri. infinit. del verbo En, is. de donde no se puede volver u'.,titeirse.
IRELANDIA, a3. Irlanda, en otro tiempo Hiber- YEREGuTARIT.s.s, rreg nlarhlad.
nia, una de las islas brildii:eas. ianibiaÁTus, a. , Gr. Tia atado. deLartazio,
IRENARCIIA Ó Irenarches, 912. Dig. Magistra- suelto.
do para cuidar de la quietud y concordia de las pro- gi97
IRLiti,11!IGTO, 5nis. Apul. tuba u-"-
vincias.. ligion, impiedad, desprecio de las cosas de
laicóLort, tris. adj. Aus. 17o que tiene les co-
lores del arco iris. .114.RILIG1ÓSE, ius. adv. Tac.
Inhafm, Plin. Ungüento 5 pomada hecha mente, con falta de religion.
de la planta iris. IRRESIolOSITAs, áLis.l. Tad. Irreligiosidad. V.
Ittims, a, um. Plin. hin°, lo perteneciente á la Irreligio.
planta iris, ó al ungüento y pomada que se hu ye de IRRÉLÍGIÓSUS, uni. Irreligioso,
ella. falto de religion II opuesto á. ella.
IRLO, "(mis. Plin. Grano semejante al maíz. 111. f. 1¿•;, E. is. Firg. l'a; donde
Tos, is y Mis. f. Min. Vds, arco celeste de va- no se puede volver atlas.
rios colores. II Plin. Planta que produce flores de IRREMELUÁRiLIS. ni. f. Id. 72. 153. Fin. Irreme-
diversos colores.11 Piedra preciosa. ti Virg. Iris, dialrie, incurable, lo que no tiene G no puede tener
hija de Taumanle y Electra mensagera de los dio- remedio.
ses. limbassfiriTus. ni. f. u. i3. Ter. IYretnisi :i',
IRLANDIA, m. f V. Ii'elandia. lo que no se puede b se debe perdoiar.
IR1VEA, es. f Plaut. Cántaro, cantarilla ó cala- in.a.bióTus, a, um. Marc!. No remolo, no lejano,
baza hueca para licores. cercano.
IRNELLA, T. Fest. Vaso para los sacrificios. IR R É N7 ÚN m. Id. n. .pul. Lo q a e
Ia.bNIA, te. J: Cic. Ironía, figura retórica con que no se puede remunerar u recompensar.
se dice lo contrario de lo que se siente, y la esplica IRRÉMÚNÉRTUS, a, MIL Gasead. No remunera-
el tono ó la aecion del que habla. do, no recompensado.
InóNicE. adv. Ase. Irónicamente, con ó por iro- InnÉPÁR,knitas. 2a. f Id. n. is. Vieg. Irrepara-
nía. ble, irrecuperable, lo que no se puede recuperar 6
IRPEx, Icls. m. Urpex. restaurar. •
IRRAIMATUS, a, um. Marc. Cap. irradiado, ilu- IRRÉPERTUs, a, um. Hor.No hallado.
minado con rayos. Part. de liutErnÉTus, a, um. Paul. Nol. No cumplido,
!afamo, as, ávi, áturra, are. a. Estaci Irradiar, no satisfecho.
herir, iluminar con. rayos de luz. Irradiare salibus InaÉro, is, ptum, pére. n. Cia. Entrar, in-
me•nsam. Plaut. Alegrar, divertir con sales y chis- g insinuarse insensiblement e y corno á
tractdastic6irasrer,astro.
tes una mesa, un convite.
IRRÁ»o, is, ére. a. Cat. Raer, raspar, rallar. IRitl.roschtrus. 7n. f n. is. Apul. Lo que no
IRRAS138, a, um. part. de lrrado. Cat. Raido, se puede volver kpedir.
raspado, rallado y mezclado con otra cosa, ó es- IRRÉPRÉHENSIBiLIS. in. f lé. 71. Terl.
y
polvoreado sobre elladj Rallado, raspado, raid°, Ov. Irreprensible, lo
IRRÉ:ru.ÉHENscs, a, Una
que no se puede 6 no se debe repre7 fildeecr: de Irr
pelado. Irrasa clava. Sil. Clava ó maza no labrada, _
epo,
no olida, llena de nudos. IRP.EPTO, ás, ávi, átum, are. n.,
.M.raTIONÁnInis. 7n. f. lé. n. is. Quint. Irracio- y de la misma significar:ion. Estríe. El que entra
nal, que carece de razon á causa. IRREPTOR, óris. 771. Cbd. recul•
IRRATIÓNABILITA13, átis. f Apul. Irracionalidad, g
saeien
ntoros.d
introduce sin sentir, especialmente en los bienes
calidad ó propiedad del ente que carece de rasan.
IR R I S 445
Iang wnaniers. m. f. le. al. is. Eserib. Que no da mofado, de quien ó de que se hace burla 6 irri-
no permite descanso ó sosiego. sion.
IRRÉQUIES, etis. COM. Auson, IRRITÁPItiLIS. f n. is. Cic. Irritable, el que
IRRÉQUIÉTUS, a, um. Plin. Que no tiene sosiego fácilmente se irrita, se encoleriza, se aira, se enfada,
6 descanso, que esta en un continuo movimiento, se pica.
incesante. ¡I Impaciente, inquieto, turbulento. IRRITÁBTLITÁS, atis, J. Apul. trritabilidad e faci-
IRRÉSECTUS, a, urn. llor, No cortado. Velad, prontitud, propension á la ira ó cólera.
IRRESOLÜBILls. 7/1. f l é. n. is. Apul. Indisoluble, IRRITÁMEN, Inis. u. 0v. y
logue no se puede desatar desunir. IRRITÁMENTUNI, n. Oe. Lo que irrita y provoca
IRRÉSOLÚTUS, a, um. Ov, No aflojado, lo que ha á la ira.11Aguijon, estímulo, incitativo.
estado siempre tirante. IRRITATIO, erais. f. Lic. Irritacion, la accion y
IRRESPIRÁBIIIS. ni. f. lé. n. is. Tert. Donde no efecto de irritar. II &a. Inclinacion, propension,
se puede respirar. deseo.
IrtansaINcrus, a, um. SIL No estingnido, no es- óris. In. Sin. Irritador, provocador.
tinto, no consumido, no acabado. IRRITÁTUS, a, nra. Ter. Irritado, provocado, in-
!flano, is, ivi, lana, ire. Cic. Enredar, en- . citado á ira. l'art. de
lazar, envolver, hacer caer, coger en los lazos 6 IRRITO, ás, ávi, atara, are. a. Ter. Irritar, eno-
redes. Irretire Cic. Atraer á los lazos jar gravemente, provocar, dar motivo de cólera
ton halagos, con caricias. enfado. Escitar, provocar, incitar, animar, agitar.
IRRÉT1TUS„ a, mo. part. de Irretio. Cae. Preso, I aiti-rus, a, una Cic. Irrito, vano, nulo, de magan
cogido en los lazos ó redes. valor ni efecto, inútil, abolido. Irrita ova. Plin.
Inan •rornres, a, am. llar. Recto, derecho, no huevos hueros. Ad irrilum revolvi. `I'ác. Resol-
torcido, no doblado. verse en nada. irritas legalionis-. Tác. El que va á
IRRETRACTÁBILIS. nt. f II"- n. is. Irrevo- una embajada, y nada consigue.
t abla, lo que no se puede revocar ó restituir al es- lanannan, as, ava atina, are. a. Gel, Fortificar,
tado .pninierc. corroborar, confirmar, aindir frierza.
IRRÉVERENS, /18. Corra. Plin. Irreverente, el que IRROGASSIT.''ant. en lugar de I rrogaverit. Cic.
falla á la veneracion, reverencia ó respeto que debe. IRROGÁTIO, ónis. f Cric. imposicion, condena. -
Lartavkawerira. adv. Min. Con irreverencia 6 lafranTUS, a, une. Tác. Impuesto, establecida,
falta de veneracien y respeto debido. Print. de
IRREVEIIENTIA, Ttie-, inreverencia, ,falat de IRROCO, ávi, átum, are, a. Cje. Imponer, es-
reverencia, de respeto, de miedo á Dios, á los se- tablecer.¡ Pedir el establecimiento ó ratifacacion de.
ijares, á las leyes, á los magislrades y á los mayores, 1 (»int. Acordar, conceder. Irrogare legeni alicui.
DREVOCÁBíLIS: ni. f. Id,. is. Dor. Irrevocable, Cic. Pedir que se establezca una lei contra alguno.
do que no se puede revocan. 11 Irremediable, irrepa- Gie. Condenar á, 6 imponer una pena.
rable. —Tributa. Cirr. Imponer tr b u tos .—Pricile gira Clic.
Dar, conceder privilegios.
IRREVOCÁRILITER. adv.S. Ag. Irrevocablemente,
lawarta rrus, a, una. Col. Rociado. Parí.. de
sin poderse revocar.
In:narro, as, ávi, aluna are. a. Col. Rociar, regar
InaravacaNuns, a, nm. Claud. lirrevocabilis.
ligeramente. 11 Oe. Destilar, caer gotas,
1RREVOCÁTUS, a, um. 110r. No vuelto á llamar. Fél. Impe-
IRRIDENTÉR. ade. S. Ag. En chanza, por burla,
tanartaa as, ávi, alma. áre. a.
burlando.
ler rodando 6 haciendo rodar,
in.aiano, es, si, sum, dore. a. Cic. Reirse de al-
l naúagSCO, is, bui, scére. n. Esta y . Enrojecerse,
hacerse, ponerse, volverse rojo.
guna cosa. l¡Mofarse, burlarse, hacer burla 6 des-
IRRECTO, ás, ávi, aluna, are. a. Plaut. Eructar,
precio con risa.
regoldar.
hea linlíctan. adti. Ce's. Sin gracia, sin chiste. laditiunrns, um. Tent. Puesto rufo, rubio, ber-
IRRrnicLLU?a, i, n. Paria. Mofa, burla, chanza, mejo, y tarnbien ensortijad.) ó encrespado. Part. de
irrisioa. Se halla solo en dalivo. Irtatinn, ás, are. a. S. Ger. Ensortijar, poner
is, ére. aut. Locr. V. Ireideo, rufo ó crespo.
IarsanaTio, anis.. Cic. Riego, la accion de regar. IRRUnÁTIO, ónis. f Serv. Encrespamiento, la
lainíaaTort, M. S. Ag. El que riega. accion de arrugar, contraccion de las arrugas.
Iarrifanrus, ion. Col. Regado. I••igatus plagie. Inallinn, ás, ávi, atora, are. a. Gel. Arrugar, en-
Plaza. Aquel á quien se han bañado las espaldas crespar, hacer arrugas.
en sangre á puro azotes. Part. de IRRUMPENS, tia com. Tiíe. El que rompe, pene-
Inarno, as, avi, anua, are. a. Cie. Regar, rociar,
tra ó entra dentro con ímpetu.
esparcir agua. Irrigare aquain. Cal. Derivar el
IRRUMPO, is, ruptura, n. Cje. Rom-
agua, dividiéndola en varias regueras.— Vino eden- per, penetrar, entrar, introducirse con ínpetu,con
t ido adaten'. Plaut. Regarse, humedecerse por
violeezia. Irrumpere castra. Ces. —In castra. Cíe.
dentro con buen vino añejo. Fessos sopor i •riyal ar-
Penetrar con violencia a los reales.
to.s. Virg. El sueño se derrama por los miembros 'Rana, is, mili, ütum, are. Cic. Entrar con fu-
cansados. ria, con ímpetu, echarse, arrojarse con ardor sobre.
lanianus, a, am. Lo que es de regadío, Irmiere se, Ter. Entrarse, meterse de golpe, de
que se riega. Virg. Lo que riega ó sirve para repente.
regar. lanurertn, ónis, f Cje. Irrupción, correría, inva-
InR1MdR, aris, ári, dep. Paeur. Investigar. V. sion, acometimiento violento ó impensado.
Rimor. • 9 lart urerus, a, una 1:1Jr. No roto, no cortado, no
IRR1S 11, pret. de Irrideo. disuelto.
tanisíniars. in. f. le. n. S. Ag. Risible„ aquello IitTtóLA, ae. f. Col. Especie de viña y de arrapar
de que se puede hacer burla ó irrision. limitar de la Umbría.
J3ixisio, ónis. f. Cíe. Irrision, desprecio, burla. taus, m. Ov. Iro, mendigo de flaca, á quieta
11111 i SOR, óris. m. Cje. Mofador, el que hace burla,
mató Ulises de tina puñada. Su pobreza pasó a ser
trrisian ó desprecio. proverbio, quedando el nombre de Iro ad que se halla
IRRISÓRIUS, a, um. Marc. Cap. Irrisorio, lo que reducido a la mayor miseria..
provoca á burla y risa.
lomeas, es. ar. Ces. V. Irrisio.
la
Inri sus, a, um port. de Irrideo. Plaza. Burlado, Is, ea, id, ejes, el pron. flernost . y reta t. de /a

ISE IST
446
tercera persona. E'l, este, aquel. Is est. Ter. El 1 isÉum, n. Pijo. El templo de I sis,
1 mismo ea. 1.5 in illion sum quena tu diosa de los egipcios.
es, este , IsiÁci, órum. m. piar. Suet. Seeerdotes de la
me vis esse. Cie. fal sor para, con él cual tu quieres
Cic. Un hombre de esta diosa Vais.
que sea• Id ectatis horno. Matis sumas. Cic. Somos Islácus, a, um. Oe. Lo perteneciente á la diosa
edad. Ed eetate.Ter. ó Id (
Id diei. Cic. Fsis.
de una edad, estarnos en una edad. n. Macrob. Relleno, albóndiga, sal-
Este dia. En re, ob id. Cie. Por esto, por causa de
esto, Por esta razon• Id est. Cic. Esto es, es de- chicha ó morcilla.
cir. dd ternporis. Cie. En este tiempo. Id quod is 6 f 01". Veis, diosa de los egipcios.
est. Ter. Lo que es en efecto ó efectivamente. Id V. -1 o.
modo dic. Ter. Di esto solo, tau solo ó solamente. "SITIA. Isicium.
Ad id locoriun. Lic. Hasta este tiempo. In eo eral imum. V. Eseum.
ut. Nep. Estaba para ó á punto de. ISLA,. fi El lsel, vio de Frisia en los Paises
IskAE. indecl. Isaac, hijo de Abulten. bajos.
ISADENI, órum. piar. 'tunos, los pueblos de id ISLANDIA, fe. , f. Islandia, isla del Océano reten-
Sarmacia europea. trional.
Is•Eus, Qeint. Iaeo, retórico griego calci- ISMAEÍJT/F., ;raro. alar. Ismaelitas, nombre
dense,preceptor de Dezzióstenes.1l Flia. ríen. 011'0, del paeblo que desciende de Larel.
tambien griego, contemporáneo de Plinio, y mui ala- IsmÁaA, f Virg. ['salara, ciudad de Francia.
bado de él. ism:,,P_Ieus, a, ten, y
IsAELF.NsEs, um. piar. Amian. Pueblos de IsmÁrtrus, a, um. Ov. Lo perteneciente al Z's-
la Mauritania. maro, monte de Tracia.
ISÁGÓGA, f. Gel. y ISMÁRUS. m. y en piar. Vsmara, órum. n. Virg.
ISAGÓGE, es. f Pibe Isagoge, introdaccion, prin- Monte de Tracia.
cipios, elementos, rudimentos de cualquiera arte ó /smÉbas, f. 0o. La muger tebana, así lla-
ciencia. mada del vio ISMCP0.
ISiGÓGICUS, a, um. Isagógico, lo pertene- ISMÉNIUS, a, une OL'. Tebano, beocio.
ciente á la introdu.ccion, principios ó elementos de Ismt:Nus, Eslac. Ismeno. ría de Beocia con
las artes y ciencias. ciudad y monte riel mismo V017%, ,51'C, :!).:Tzlz á Té-
f El Net, rio de Flandes. bes, y se llamó así de lsmeno. hi je cíe Pelasbo.
El Sabio, rio de le Ronzazzza. I.socINNimum, a. Min. La laureola, Planta de
Is:ku...k, nr. Plin. El Usara. rio de Francia, que propiedad mai cálida, parecida en las hojas al lea-
nace en Saboya. ll El Dise, rio de Francia que ;zece re l.
en [lenco, y desca •!;a ell el Sena. IsücóuuN„ 'n.Quint.Periodo' que tiene los -miem-
!mate', triara. in. piar. Pueblos entre las Alpes. bros iguales.
Isal.ern tis y [dia. f Plin. Especie ale lechuga sil- IsócertíTEs, is. 211. Cie. Iséeratee, fumoso ele°.
vestre. l'Id. Otra hortense llamada glasto, que sirve rico y orador ateniense, cii:;.ez't.erto GOiyias y de
para teñir de azul, Plalon, rpm escribió el Panatcneice d acelipe. rei
ISAURI, imana. m. picar. Mel. Los pueblos de de Macee/Imita á Los noventa y cuatro anos. de se
Isanria. edad, y vivió hasta los nocente ?I -nu(w,
IsAuRia, f Plin. Isauria„ provincia del Asia, IsócEÁTÉus y isocratins, a, l 'un. Ci c. Lo perte-
cerca del mente Tauro, parle (le Galaeia. neciente á /sócrates.
Ismatícus, a, uni. Cic. y 1SUDOMUM é Isodomon, n. 3ilTUZ,. Obra de cal
"SAURUS, a, um. Oc. Lo perteneciente á isauria y canto, en que las hileras de piedras son todas
ó á sus naturales. Iguales.
'SAURUS, Rio de la . Umbría. ISON0.2n, m.. plus. Los de la Sarraacia asiá-
ISBURUS, i. ni. Rio de Sicilia. tica.
IscA, w. f. El Ex, rio de leglaterra. IsóNómia. Ig-naldsd, r'le derecho.
lscA. Damnonioram. f Excéster, ciudad de In- 1sorsEellus, ni. Gel. Verso de la misa)" me-
glaterra. dida que otro.
IscA f Caerleon, ciudad de Inglaterra. Isórs'uuM, n. Mili,. Una aloma.
ISCÁRIÓTES, ve. na. Sobrenombre de .Iúdas el 3 SOSTÁS1S i s .Equilibrio;ignaldad de peso.
traidor. IsPÁLis., la. fi V. Flispalis.
IscE, ejusce. pron. dem. Cje. El mismo, este lsEres:„ ze. Alojan, arvela, pájaros acuátiles.
mismo. ISRAEL, is. Prud. Israel, varan que ve Dios:
IszffiEtdos, n. Plin. Isqoemon, yerba que res- sobrenombre del patriarca Jacob y ele ludo el pue-
taña y detiene la sangre, no solo rota, sinó aun cor-.. blo que descendió de él.
tarda la vena. I SRA1:i.IT^, árnm. ara, pitea. J'uy. Israelitas, los
'sena, Ee. f Isla del mar de Toscana. descendientes de Israel.
barnices, a, um. Cal. y IsE.AÉLiTicus, a. um. Lo perteneciente á Israel.
Iseliánicus, a, nrn. PIM. El que padece el mal Issiclis y Issiacus y Issie.tie, a, um. Min. Lo
de ceáticallLo que pertenece a este mal, perteneciente á [so 6 a Layazo, ciudad de Sicilia,
IscillAs, exija. f Cel. Ceática ó ciática, enferme- Layazo, ciudad de en los
dad causada de un humor que se fija en el hueso de confines Décese lembien, Nicópelis.
la cía b de la cadera. 1STAC. Ter. Por aquí, por este lugar, por
lscuma ó Ischion, n. Plin. Isquion ó hueso e
esta parte.
sacro, en que..se encaja el hueso cio ó de la cadera. este
ISTACTÉNUS. adv. Plaza. Hasta aquí, hasta
humea, te. f. Veg. Supresion ó detencion de l
lugar.
la orina. IsTiEvóNEs, um. plan Plin. Antiguos lo ue-
IsEoPáms, is. Trípoli, ciudad de Capaclacia. Idos de Alemania.
laÉlasTicum, men. Pension anual que ISTE, ta, tud, istius, isti. pron. de • Cie • Este,
demos.
altba id ciudad á su atleta vencedor en los certá- este mismo, ese, ese mismo.
+nenes d juegos públicos. IsTER tri. m. Virg. El Danubio, rió de Alema-
IsillAsTicus, a, um. Plin. Lo perteneciente á nia.
loa certámenes er,juegos públicos entre los griegos, isthsec, isthoc á isthuc. Ter. [sic,. ese
es_d saber, los olimpios, igtmios y nemeos. mismo,
ITE IT Y 4,7
IsTmc. adv. Cic. Allí, allí mismo, aquí, aquí paso, el camino.—Navis dirigere. Ov. Dirigir la
mismo. ruta, el curso de la nave, gobernarla.— Unius diei.
Imanas órum. n. piar. Certámenes 6 jue- Cele. Un dia de camino, una jornada. Maquis itine-
gos istmios, que se celebraban. en Grecia en el istmo ribus. Ces. A' largas marchas ó jornadas.—Nos-
de Corinto. Iris Maui ire paliamur. Cic. Dejémosle seguir nues-
ISTIMlíCUS y Isthrakus y Isthmius, a, um. Es- tros pasos. ó que nos imite.
tac. Lo perteneciente al istmo ó lengua de tierra. ITÉstÁnisas. ni. f. lé. n•is. Tent. Derable, lo que
IsTumus, m. Ov. Istmo, estrecho, angostura, se puede repetir ó volver á hacer.
/enema de tierra entre dos mares, que junta una ITilstaNnus, a, um. Cic. Lo que se ha de reiterar
;a:minuta al continente. repetirse ó volverse á hacer.
Isaac, tase, toc y tuc. Ter. V. Isthic, isthtec. IrÉassrro, ónis. f. Cic. Iteracion, repeticion, la
Isaac. adv. Cic. Ahí, donde tú estás. accion de reiterar. Binazon, la accion de binar, ó
IsmciNE, taccine, faccine, toccine, tuccine. dar la segunda vuelta á la, tierra.
Plaut. Este, esta.
esta, esto, ese, esa, eso. Preguntando ITÉRivTo. adv. fas/. Segunda vez, otra vez.
y refiriéndose á lugar en que está aquel con ITÉRiTOR, óris. m. Apul. El que vuelve á decir
quien hablan 0‘. á hacer ó repetir.
Isnac. adv. Cic. De ahí donde tú estás. ITÉrekTus, us. m. Plante V. Iteratio.
iSTILSMODI. jadee. Ter. De este modo, de esth ITÉRÁ.TUS, a, um. Cte. Iterado, vuelto á decir,
forma, manera, especie ó género. á hacer, á repetir. Ager iteratus. Cic. Tierra arada
ISTO. adv. Cie. Ahí donde ter estás. segunda vez. heral‘v lance. Ron. Lanas teñidas
IsToc. adv. Ter. ISe aquí, de este lugar. dos veces. Port. de
ISTORSUM. adv. Ter. •hacia ti, hacia donde tá ITERO, ás, bid, átum, are, Cic. Iterar, repetir,
estás. volver á decir ó hacer. Iterare (s'alcor. flor. Vol
órum .m. piar. Liv. Los pueblos de Istria. ?norte. Plin. Revi--veralmáng.—Vit
IsTata. f Plin. La Istria, provincia de Italia vir despues de la muerte .—Campum. Col. Binar la
en los confines del [lírico. tierra, darla segunda vuelta ó reja.
órurn. piar. ,,Tusa. Istri. ITÉansa adv. Cje. Segunda vez, de nuevo. Re-
IsTaieus, a, MIL Ales y- ram'ac terlianz. tertio. Cic. Segunda y
.1.STRUS, a, une Marc. Lo perteneciente á Istria. tercera vez, dos y tres veces. Penan alque ile-
ade. Ter. Ahí donde tó estás, rum. Hora Una y muchas veces.
ISTUC por Istud. Isluc cztatis. Ter. A' esta ITIliCA, f Virg. Maca, isla del mar de ¿ro-
cf.dad. nia, reino de Laértes y Ulises.
iSTUIICTNE, Ter. Y. Isticciae. /ni£CEIUS, a, um, y
Isunseat, n. Alborong, ciudad de Inglaterra. f. sé. n. is. lita. y
ITBÁ.casNsees, um. Macrob. y
IT .1-3EICUS, am. Ov. Lo perteneciente á Itaca
ó á Ulises.
'Tse edo. Ter. Sí, así, de tal modo, de esta ma- ITnÁcus, m. Virg. Ulises. rei de flaca.
nera. 17a dice, toquen Plaut. Sí, digo sí, yo lo ITIIONíZI, Or e n. m. piar. Estac. Los naturales
digo. Non ita Clic. No muchos. Pa est homo. de itona, ciudad de Beocia.
Ter. Es un hombre así, el hombre es así, este es ITHONARi3, tan. Estac, Lo perteneciente á
su genio, este es su natural. Ita ne ? Ita ve cero Itona, ciudad de Beocia.
C'ic. It a ate est? Ter. E3 eso así ? Es eso verdad ? TIMONE, es. f Esteta Itona, ciudad de Beocia.
posible? Ita saal emilia debilitata. Cic. Tan ITiDEM. adv. Cic. Semejante, igualmente, del
disminuidas están todas las cosas. Quid ita? Cie. mismo modo 6 manera, lambiera
-Per qué ? n.. Iraq. relacion
isSta, Ortun. m. plar. rerg. Italianos, los ítalos, deeeripcion de un viage.
pueblos de taína. ITINÉaÁarus, a, um. Amian. Lo perteneciente
le. f. Plin. La Italia, hermoso pais de la al viage ó camino.
Europa. ITINÉRIS, gen. de Iter.
ITÁLIca, se. f. Plin. Itálica, ciudad antigua de ¡sao, ónis. J. Cic. Partida, marcha, viage, la
España en la fundada por Escipion afri- accion de caminar. Lie obvian?. Cic. La accion de
cano cerca de Sevilla. salir al encuentro ó a recibir.
t ITALiCE. adv. A' la moda italiana. laxa ás, are. U. free. de, Eo. Cic. Ir a menudo
ITÁLiCENSES, luan. piar. Mire. Los naturales de frecuentemente. II Plaut. Ir.
Itálica en España. I ostiles ó Itonia, se. f Cal. Pálas 6 Minerva,
ITiLiCENSP:S. m. f lé. n. is. Gel. Lo pertene- así llamada de una ciudad de Beocia donde era
ciente á la antigua Itálica, ciudad de España. venerada.
ITÜL.rkl.'S, a, um. Cie. Italiano, itálico, lo que Irlesus, i, y Iton, ocios. f. Cal. Ciudad de neo-
pertenece á Italia. cica 'dende ¡sabía un templo mai antiguo de Pellas.
ITÁLIS, idis. f. Virg. La usuger italiana. 11 Monte y ciudad de Tesalia, donde era. venerada
ITÁLus, a, um. Cic. Italiano, itálico, lo pertene- esta diosa.
ciente á Italia. - ITONA, ve. m. El E'den, rio de Inglaterrall Ciu-
ITÁQUE. conj. Cic. Asa y asa por lo cual, por dad de Inglaterra.
tanto, de sueste que, pues, por consecuencia. ITÜREA, te. f. Plin. La Traconitide, pais de
ITARGUS, m. Albin. El Véser, rio de Alema- Celesiria.
nia. ITÜRZEUS ., a, um. Virg. Perteneciente á la Tra-
ITEM. adv. Cic. Así, del mismo modo, tambien. conítide.
Pergratian mihi feceris, item Scevelee. Cic. Me litRus, a, nm. Cic. El que ha ó tiene de ir.
harás un gran favor y taml yien á Escévola. laus, os, m. Cic. V. ¡tío.
ITER, itinéris. n. Cic. Camino, paso, viage, jor- ITYLUS, m. Cul. hijo de teto y de Aedo-
nada. Derecho de pasar. 11 Empresa, designio, ne, á quien su madre mató de noche por ignorancia,
proyecto. ti Col. Conducto, canal. Iter dore ad. y reconocido su error, y pidiendo la muerte á los
Ces. Dar, hacer- paso ó camino para.—lngredi pe- dioses,fué convertida en jilguero.
dibus ó equo. Cic. Ponerse en camino á pié o á Iras, Ityos, m. Ov rtiS, hijo de Terco y de
caballo.—Mihi est in Asiem. Cje. Tengo que ha- Progne, que' despedazado por su madre, y puesto á
cer un viage al Asia.—Claudere. Ov. Cerrar el frsmesci de su padre, fué convertido en faisan.
JAM
418 JAC
f Plaut. El fauno, ff rhaparado. ta' gitado. u Maltratado. Jaclatus
gunos dicen que C11 ruisefior. f &as . Virg. Mauoseado.—Maffis injuriis. Cic.
Rio de Escocia. Car-
gado de i njurias.— Terris el alto. Viry. Agitad,
IX maltratado en mar y tierra.
LACTÁTUS, us. Ov. Jactatio.
±JACTÍTÁBUNDUS, a, uní. ,Fiel.
IVA, te. f. Plin. Ixia, cierto humor pegajoso que JACTITO, ás. ávi, atum, are.
Jactabundus,
se halla en las raíces de la yerba camaleon. Lit,• Free. de
JACTO, ás, ávi, aduna are. Cic. Echar, tirar,
Dans, z. f Caroley, 'ciudad de Calabria. disparar, arrojar á menuda. 11 Mover, menear, agi-
Exideuil, ciudad de Francia.
Ixtrev, m. Ov.lxion, hijo de Plagia, padre tar Con prisa. U Maltratar, oprindr II Consi-
de "rito°, sentenciado en el infierno á ser revuelto derar, pensar, discurrir, revolver dentro de sí mis-
continuamente en una rueda de culebras. mo. 1lDecir, contar. lj Jactarse, gloriarse, vanaglo-
DraoNÉus y Ixionius, um. Virg. Lo perdeos:- riarse. II Divulgar. publicar. Jactare se re aliquéi,
ciente a hion. in ú de re sugerí. Cje. Alabarse, jactarse de alguna
IXIbNinEs, re. m. PrOp . Hijo de Isdion, Piroloo, cosa. 11 Ejercitarse, emplearse. ocuparse. Cic. —
o alpino de los centauros. Jugurn. Ja y . Sacudir el yugo. Se in necunii.v.
ISIONIUS. V. Ixioneus. Cia. Derramar, gastar el dinero coa prodigalidad.
Jactari Mientras. Ser agitado de las olas.
I? J./ad-rúa:a. Cje. El alijo, la arciaii de alijar
aligerar la na v e en tiempo de lempestud.11 Yac-
/ZGLI, órum. 10. pilo-. Pueblos de la India. tura, pérdida, daño, detrimento. Jauturarii faccre
n. Ciudad de Egipto. Cic. — Pali. Col. Tener, padecer una . pérdida.
Provincia facturis exhausta. Cic. Provincia ani-
JA quilada por sus grandes alisios y regalos.
jAcTes, a, nos. part. de Jamo. Cic. Arrojailo, ti-
JÁtrwas, tis. com. Virg. Enfermo, malo, postra- rado, echado, ',amado, disparado. jacta va.a.
do en eama.11 Bajo, hondo, profundo. ¡I Afligido, Voz , romo, echado, esparcido, di•ulaads.
oprimido, abatido. 11 flor. Yacente, tendido, echa- JACTUS, US. 7:2. Cia. Tiro, la accion de li•ur
do, recostado. j1 Val. Fiar- Muerto. 11 Píen . Puesto, disparar'. Jada s Lance; s celta
sito, situado. Jacens animas. Cic. Espíritu abatido. dada. Ad teli jactum. rirg. A' tiro de Il•ciaa
Jacente te. Cic. Estando ta enfermo. Jacente• ad lé. R. is. (Ir'. Lo qua ea puede
hesperum territ. Min. Tierras situadas, que caen, lanzar, disparar arrojar.
que miran, que están puestas al occidente. jaceri- JACUi:A1 S, lis. com. Cíe. El qua mira ceo aten-
na verba. Cic. Palabras comunes, vulgares, mei clon, que fija las ojea.
usadas y corastidas. Jacens oratio. Gel. Oracion, ./2adtjadTio, ;mis. Plin. La accion t e tirar
discurso, estilo bajo, lánguido. disparar. Jiculatio equestris. »lin. mee. :1.;:jarisicio
Jicxo, és, cuí, ere. n. n y , Yacer, estar echado, del dardo á caballo.
tendido en el suelo ó recostado. Dicese de los que JACÚLÁTOR, Cris. 211. I ir. Disparador, tirador,
están sentados á la mesa. Sil. De los que están en el que tira, dispara dardos, flechad, piedras lan-
cama enfermos O durmiendo, flor. De los difuntos nas.
y sepultados. 11 Ov. Estar situado, puesto. II Virg. JAddadaróanus, a, um. L'lp. La que sirve para
Estar hondo, baja, profundo. Estar abandonado, disparar ó pertenece a esta acojina
envilecido, sin crédito ni reputacioullEstar allí- jaatiasaratx, iris. f Ov. La que• dispara fle-
dts, oprimido, abatido. Jacent raliones. chas.
No hallo razones, no sé, no encuentro qué decir. JÁdias,21erns, tia. da Ter!. F. Jaenlatio.
Firtutes. Cia. No se aprecian las virtudes. — JÁCüIdTCS, a, una para. de Jaculor, flor. El que
Ptelia preetliorum. Cic. Las tierras están á un pre- ha tirada á disparado.
cio mui bajo. Jacel oralio. Cia. El discurso, el es- JÁctrLoa, áris, tus sum, dep. Cic. Tirar,
tilo es bajo, lánguido. — /Ware. Estac. mar está disparar. toa-ajar el dardo. Jaculari mulla. Hm-.
tranquilo, en cal ina.—Pecunia. I'lin. El dinero está Maquinar muchas cosas, formar grandes designios.
muerto, no circula, no se emplea.—Gravitee. Plin. J•culari imbres. Col. Echar, despedir aguas, llo-
Está mni malo, enfermo. ver.
JÁCIO, is, iéri, jactum, ére. Cic. Disparar, tirar, Ácür.usta n. Cic. Dardo, flecha y todo lo que
lanzar, atrojar, echar. ¡I Publicar, esparcir. divul- se puede tirar y arrojar desde hijos.
gar, sembrar. J'acere anchorant. Liv. Echar el án- Jadüaus, ni, Yáculo, serpiente que se
cora, dar fondo.—/n aliquern scyphurn de enasta. arroja desde los árbol_'.,drara acomrier. Coi. La
Cic. Tirar á uno un vaso á la cabeza.—Fundantenta. correa con que se unce a los bueyes: En este sen-
Tác. Echar, poner los cimientos.-- Tatos. Cic. Ju- tido solo se usa en plural.
gar á los dados, echarlos, tirarlos.—Idni/unt. Cds. J kLYSIUS, a, una Plin. Lo perteneciente á Ya-
Hacer, levantar una trinchera. — Significationes. liso, ciudad antieua de Rtidas.
Suet. Dar señas.—Exempla. Tác. Alegar, propo- j ALYBUS, f jPlin. ;'aliso, ciudad antigua de la
ner ejemplos. ida de Rudas. ¡I Nombre de una célebre pintura de
JArránuNDus, a, um. Gel. Agitado, fluctuante. Protógenes, colocada en el templo de la paz.
IIId. Vano, jactancioso. JANf. adv. Cic. Ya, se refiere al presente, preté-
JACTANS, tis. com. Liv. tior, tissInius. El que rito y futuro. Sunt jarn daos nienscs. Cic. Ya ha
agita, mueve. ¡lJactancioso, vanaglorioso, vano. dos meses. Jam liberara non lonnius bidui. Cés. No
JecTANTER, Tus. adv. Dic. Con jactancia, con faltaban ya mas que dos jornadas. Jain jampze tild1
presuncion, vanidad y
w. f. Tac.
Tác. Jactancia, vanidad, vana-
faciendurn est. Cic. Ea menester que lo hagas al
instante. — Inda ab adoiescentid. Ter. Desde el
gloria, arrogancia. jadi a est post -
tiempo de la juventud. —dita jadian
JACIANTiGÜLUS, a, um. dan. deJactans. S. Ag. quani bibimus. Plan!. Ya ha mucho tiempo que
J actanciosillo: dicho por desprecio.
hemos bebido.-0iina Ter. En otro tiempo, desde
Jacráno, f Cic. Sacudimiento, agitacion, mucho tiempo ha.—Turra. Cic. Desde entónces.—
movimiento. II Jactancia, vanidad. Jactatio lapi- Pridem. Ter. Ya hace mucho tiempo.—Pfinzion.
dara. Ilig. Pedrea, la accion de tirar piedras. Ter. Desde luego. — Ante. Cic. Ya ántes, ya de
Jlerrt:r0R, (gris. ni. (rural. Vano, jactancioso, dotes ó desde ántes.—Tandera. Cic. Por fin, final-
J sCri.TUS, a, um. pare, de J acto. Ov. Arrojado, merate
AP .1 E C 449
Lotnais, a, mil. flor. JÁPYGIA, W. Plin. La Calabria ó la Pulla, pro-
JANIBiCiNUS, um. Marc. Cap, y vincia de Italia.
JAmnicus, a, um. Diom. Yambico, lo pertene- JAPVGIUM, ii.n. Min. El cabo de Santa María en
ciente al verso o pié yambo. el reino de Napaes.
JAMBUS, Hor. Pié yambo, compuesto de JÁ p vaus, a, nro. Plin. Lo perteneciente á la Ca-
una sílaba breve y otra larga, como ámáns. labria ó la Pulla.
JAMD1U. Jam (Minn. Jam jam. Jam inde. Jara JÁryx, ygis. ni. Hor. Viento de Calabria, que
nunc. Jam ohm. Jam porro. Jam pridem. Jam pri- sopla de occidente á oriente, zéfiro, coro. Yilptx,
min. Jam tunden'. Jam tum. Jam yero. Jam as- 21i iig-oictd. e Dédalo, que dio su nombre á la
regio', :Ya--
que. V. Jaro.
JAMESA, m. in. El Támesis, rio de Inglaterra. JAI:111A 3, Jambas. ae. Virg. Yárbas, hijo de Jú-
JAmEsAls, idis. f La embocadura del 'Támesis. piter y de la ninfa Garamánlide, rei de Gelulia.
JÁNA, a. f. Vare. Diana ó la Luna. JARDiNIS, 'Mis. Ov. O'nfale, hija de Yárdano.
JANÁLls. ni, f lé. n. is. Ov. Lo perteneciente al JAnnomum, ii. Jargean, ciudad de Francia.
dios Jano. JAIENACUM, 1. 11. Jarnac, ciudad de Francia.
JÁNECTUS, Fe.1'1. y nsiDEs, ni. patr. Virg. De Jasio, hijo ó des-
JANEUS, m. Fest. Janitor. cendiente de él.
jANs, Minn. in. plan Suct. Plazas públicas ó JASI â NE, es. f. Plin, Verba de una .sola hoja con
mercados. tantos dobleces que parecen muchas: arrastra por
JÁNictA,A, f Italia, así llamada en lo antiguo la fifi'rit, (la mucha leche y una flor il,,inca,
de fano, su primer reí despues drl diluvio, que al- JASIS, id is. j: Atalanta, hija de Jasio ó Jasion.
gunos dicen haber sido Noé. JASEUS, ii, y Jasicn, ónis. in. 0v. Jasio, rei de
JÁNióüLÁRÍs. f re". is. Se •i). Lo pertene: Argos, padre de Atalanta O ?ro, rei de Samotra-
ciente al Jániculo, monte de Remo. Cia, hijo de Júpiter y Electra, hermano de Dá7-
JÁNYctinENsts porta, in. f Puerta de Roma por dan o.
la qiie se salía desde el Janículo. JASIUS, a, um. Val. Flia. Lo perteneciente .i
J"ÁNYCÉJUilí, u. Lid'. Janículo, hoi Montorio, Jasio, rei de Argos. Jasia. Virg. lo, hija de Tnara,
it710 de los siete montes de Ruina del otro lado del rei da Argos.
Tíber. JÁsoN-. ónis. ni. Ov. Jason, hijo de Esta, rei de
JÁNTGLn NA, 771. f.Ov. Hijo de Jano. Tesalia y de Alcimeda,gefe de los argonautas;
JÁNITtnt, oris. Cíc. El portero, guarda de la con hieden, hija de E' las, rei de Coleos, y despues
puerta. Janitor eancris. Cic, El carcelero ó al- abandonó.
Ide.—Cceli. Ov. Jano, portero del cielo.—Infero- JÁSÓNíDES, Ce. in.. palean. Estac. Hijo de Jason..
eain. Virg. El Cancerbero, parlero del infierno. JÁs)Nins, a, am. Ov. Lo perteneciente áI. Jusca.
JANITRIX, iris. f. Maui. Portera, la mugar que JAsrínEus, mil. Pilo. De color de jaspe O
,,,laaala paerta.ltnitrix lauru•. Min. Laurel que perteneciente á esta piedra.
plantarse á las puertas de los pontífices y de JASPIS, idis. f Plin. El jaspe, piedra manchada
los cesares. de varios colores. especie de Marina.
JÁNTIIE, es. f ()v. ¡ante, doncella cretense mai JASZMNYX, ychis. :f. Plin. Especie de jaspe,
celebrada por su hermosura. se parece lambien cí la came•ino,.
JANTIDNA, Mum. n. plan. Marc. Vestidos de co- JASSIUS sinos. ni. Plin. El golfo de litlilaso en la
lor violado á de violeta. cosía de Capadocia.
JANTHiNUS, a, um. Plin. Violado, de color de jAnNum, n. Meaux, ciudad episcopal de
violeta. cia.
J XNTHIS, idis. f. Mai c. E min La violeta, flor JATRALEPTA ó Jat•alipta, Jatraéliptes ó Jatr::)a-
pequeña de color rojo oscuro y casi morado. liptes, m. Cels. Médico que cura con frie-
JÁNUA, Ee. Cica. Puerta, entrada.II Lugar por gas, unturas y remedios tópicos.
donde se entra en la materia b principio de alguna JATRALEPTICE y Jatraliptice, es. f. Cels. Medi-
ea usa. A janzuí aliqueni qucerere. Cic. Preg Radar cina que cura con unturas ó remedios tópicos.
por alguno desde la puerta. jATIZOMCEA ó Jatromea, Luce. Mugen
JÁNuÁnE, is. n. Fest. Especie de torta ó bollo dica y partera.
que se ofrecía solo al dios Jano. JATRONiCES, a1. in. Plin. Vencedor de Ios
JÁNUÁL1S: f lé. n. is. Ov. Lo perteneciente cos: epíteto que se mando' poner Tésalo en un luá-
al dios Jan°. Januali.r porta. Van . . La puerta del liumento suyo en la y az, tib ia, por el mu c ho odio gas
templo de Jano. les taro siempre.
JÁtiliÁRIUS. Januarius mensis ó Janualis. Cic. El JAVA, w. f. ',lava, isla de Indias. -
mes de enero, el undécimo entre los antiguos, con, 92.2.It.ÁvÁltiNtan, Javarin, ciudad de la baja Un•
sagrado á Jano.
JÁNUS, i. Cic. Dios Jano, Apolo ó el Sol, pin- JAZYGES, omin. ni. piar. Tríe.. Pueblos de la Sar-
tado con dos rostros, uno adelante y otro ateas. macia cerca bdel Danubio entre los marcomanos
Ha•rio de Roma, por otro nombre 'fusco, <laude ha- los getas.
bitaban la mayor parle de mercaderes y usureros. I I JE
Lonja, plaza de negocios y cambios.
JÁnÉTions, Ov. y JC: nus. Isid. Antiguo nombre de Jerwaa
JÁPitTIÓNiDES, 911. pat•011. Ov. Hijo de Ja - len, de debas, hijo de Canaria, que la jUndó.
peto, cono A liante ó cualquiera otro. J)I:tülitEl, orlan. 11Z, piar, y
JÁPÉTUS, Japeto, uno de los gigantes, JEBUSIÁCUS, a, tan. Piad. Lo perteneciente
hijo ele la 'Tierra y Tártaro, padre de Atlante, Epi- los jebuseos, pueblos de Palestina en Jadea, y sia
mete° y Prometer,. naturales ó habilítales.
JAmniA, a. Virg. Japidia, region de Italia. JÉcI. pret. de Jadio.
JÁP1S, Virg. J,lpis, médico que curó una JÉCINORÓSUS, • a, um. Escrib. El que padece del
li,rietre cí Enéas, el cual dio nombre á la region Ja- hígado.
pidia. JÉCÓHA, w. in. El Jar, rio del pais de Lieja.
t JAPÓNIA, El Japon, reino de Asia.
JAPÓNiCUS, a, ton_ Lo perteneciente al Japon.
JÉcórtÁnts. m. f. lé. u. is. Lo perteneciente al
hígado.
JAP.VGES, pygnm. 111, plan Ov. Calabreses, nn- JÉ:c•ORÁnly s, ii. ni. Fest. V. Haruspex.
tmules de Calabria. UcOnOscs, a, um.Sid. V. Jecinorosus.
*29
480 J o C
J P
El hígado, jecur JóCÓSE. adv. Cic. Jecosa , c !lancera, f esLi
brin ó cínhris. n. Cic. Mover con ser_
merendoilectere.Sén. lima. ni(Acte ¿sus , a, nm. Cic. Jocoso, alegre
alicujus
alguno. Porqué los antigno.• po- ; festivo,
vicios el ánimo de chancero, gracioso.
nían en el hígado el asiento del animo y de las pa- JOCCLANS, tis. com. Lii ' . Juglar, el que entrelle
el principio y oficina de tus venas y de .
Si071,CS, como con burlas y donaires.
la sangre. pedacito JOCÚLANTER. adv. S'id. V. Jocose.
Jilcusciltum, n. dim. Cic.
jóctmiitis. ni. ré. n. is. Cie. Ridículo, risible
de hígado. dicho ó hecho en chanza, por causa de ó digno cil;
JÉJÚNÁTIO, nnis. f Tert. P. Jejunium.
JÜJÜNÁT OR , cris. ni. S. Ag. Ayunador, el que
ris:I%cür.,ÁrtiTER. adv. Sud. En chanza, por burla,
ayuna.
JÉJÜNE, ins. adv. Cic. Sin jugo, secamente, con
por fiesta.
frialdad, con estilo árido. ¡(Sin haber comido. Jóct.a,knius, a, um. Ter. V. Jocularis.
jÉning iósus, a, lun. lar. Plaut. Ayuno, ham- JócúLÁTio, coas. Fina. F. Jocatio.
briento, el que no ha comido. JÓC(3Lá.T011, 70. Cte. Juglar, tre p an, bufon.
JEJÜNÍTAS, deis. f Plaut. Ayuno, abstinencia, JOCúLÁTORICTS, a, Urn. Cie. Lo que es de burla,
hambre. Sequedad, frialdad, aridez en el estilo. de chanza, de fiesta, de risa.
JEJUNIUM, n. Liv. Ayuno, abstinencia de co- Jócür.ort, áris, átus sum, ilep. Jocer.
mer. I Dia de ayuno. 1 Virg. Palidez, debilidad que Jócür.um, Vitrat% y
resulta del ayuno. Ayuno, abstinencia de man- j óCtiLUS, i, es. Panul. elianZa, di‘lo agudo,
jares prohibidos por vreceplo eclesiástico, haciendo breve y jocoso.
una sola comida al dia. Jc.junia and . Luc. La sed. Jocus, ni. y en plural. Jora, Ornm. Cie,
Terram jejunio laborare. Col. Ser una tierra es- Chanza, burla, dicho agudo ó hecho por burla,
téril. chanza y fiesta, gracia, chiste, donaire. graciosi-
JÉsíjNo, ás, áre. n. S. Ag. Ayunar, abstenerse de dad, juguete. Joeas iíliberalis. :Mida chanza,
comer. Guardar el ayuno eclesiástico. • grosera. Jocum esse. Calul. Ser el juguete, la risa,
JEJÜNUS, a, um. Cie. Ayuno, el (pie no ha co- la burla, la irrision. Extra Pasa
mido. Hambriento. Sediento. Vacío. Seco, de chanza. Extra Mitin ó joco remoto. Fuera de
estéril, sin humedad.(( Seco, frío, árido, hablando chanza, seriamente.Joco. per jocion. Ter. En chan-
del estilo. Jejunits animas. Cje. Animo flaco. Jejuna za, de burlas.
calumnia. Cic: Calumnia sin fundamento. JOCA, Crol/t. n. plan Cie. y
JENTÁCULUM, n. Moro. Desayuno, almuerzo, órum. .plur. O v. Juegos, burlas, chanzas,
porcion corta de alimento que se loma por la ma- chistes, graciosidades &c.
ñana. JOHANNA, f. Juana. non: bre de 22-iiger.
SENTÁTIO, ¿mis. jr. Pim. Almuerzo, la accion JOHANNES, is. Juren, nombre de 11,,abre,
de almorzar ó desayunarse. JotosA, x. Jovosa, ciudad de Francia.
JENTÁTOR, cris. ni. Ente. El que se desayuna Joláus, i Os. Yola ° , hijo de Icielo ó Aris-
almuerza. leo, que acompañe á Héreule.s• en la peleo con /a
JENTO, ás, ávi, átum, áre. n. Vare. Desayunarse, Hidra ; xiendo ya vie .io, los dioses, á ruegos de Liér-
almorzar. cales, le restituyeron La mocedad.
JÉRÓSÓLYMA, ve. f. y JobcHliketis. a, non. Ov. Lo perteneciente ti Yril-
JÉROSOLYMA, orum. piar. Plin. cos, ciudad de Tesalia.
JÉRÚSÁLEM. f. Jerusalen, capital de Ja- Jor,cHos y Jaleos. i..f Plin. Ciudad de Te.SI'Llif:
dea. en Magnesia, de donde se dice que ,i,'¿son hizo á la
JÉsus, m. Tesos. vela con los argonautas.
JOANNES, is. m. Juan, nombre del Bautista, hijo JoLci, num ' . ni. piar. ,S`v. Pueblos de lesa-
de Zacarias y de Elisabet, profeta del viejo y nue- lia ó de Magnesia.
vo Testamento ; predicó en el desierto, y Heródes JOLE, es. f Ov. Jale, hija de Eurito, rei d.! 0;7-
le hizo corlar la cabeza. 11 Juan, el apóstol y evan- calia, amada y robada por 1:-Zércules.
gelista, hijo del .Zebedeo, que escribió el Apocalip- JONA, 77L. Jona, río de
sis en la isla de Pálmos, donde 'icé desterrado. Ste,r,,Eu g , uno. JUL.". Perteneciente al profeta
Jon ó Jobus, 17l. Job, príncipe de Arabia, es- Jonas.
tremadamente afligido, y célebre por su paciencia. ../CtiAS, 712. ;lonas. p•óleia.
JOCABUNDUS, a, um. Max. Chancero, jcco- JONÁTIIAS, T, ó Jonatham. Jenatas, bija
so, chistes°, divertido. del reí ,S'azil.'
JOCÁLITER. adv. Amian. En chanza, por juego, JONES, um. ni. plan Cic. Iones, 2os pueblos de
por diversion. Jonia.
JócANs, tía. Ov. El que se chancea cen dichos JÓNIA , , Mei. La Jonia, provincia del Asia
agudos y graciosos. menor entre Caria y Eblide.
jOCASTA, w. Sén. Jocasta, hija de Meneceo, JONLicus, a, um. Ov. Tonina.
hermana de Creonte, reí denbas, y muges . ríe Layo: COIL'. Gel. Segun la cestumbre ú lengua
muerto este, casó sin saberlo con su propio hijo de los jonios.
Edipo, de quien tuvo dos hijos Etéocles y Polinices, JONiteus, a, um. flor. Jónico, lo perteneciente á
que se mataron uno á otro, y ella lanzbien á sí Jonia y á sus habitantes. Jonkes bnaaa«
misma. Dialecto jónico, uno de los cuatro de la lengua
JÚCÁTIO, f Cíc. Chanza, chiste, gracia, griega ; los otros tres son ático, dorieo y eólico.
donaire, dicho agudo y gracioso, y la accion Junios colitinnee. Colunas jónicas, levan-
decirle. tadas en el templo de Diana en Eji?so á semejanza
JOCÁTUS, a, urn. ?inri. de Jocor. Elor. El que se del pié de una muger, por tus atenienses.
ha burlado ó chanceado. JÓNIS, idis. f Sén La muger natural de Sonia.
- OCHADED. indect. f. Jocabed, la madre Moi- Jo? jo
de rinsu/¿e. Avíen. Islas del mar egeo ce rca
ridneia.
ses.
Jóco, ás, áre. a. Plan!. y. te Jonia
ertenecie,nte
JÓNIUS, a, um. Plin. Lo pertenecien
iócoR, iris, átus sum, art. dep. Cia. Chancear- á los jonios. Jonium mare. Val.Fine. El golfo
se, decir chanzas, dichos agudos y graciosos, y junio, del mar egeo. II El mar egeo. El mar
burlarse. Jocari me putas? Cia. j, Piensas que me de Grecia.
chanceo, que hablo de ó en chanza ? ciudad de Palestina.
J(IPPE. f Joppe, hoi Jafa,
.1 U B J UD 454
is. m. El Jordan, rio de Palestina remision de la servidumbre, las posesiones volman ci
Judea. su antiguo dueño, y quedaban libres /os esclavos.
JOSEPH. m. José, hijo de Jaeob y Raquel, per- El año santo, el del jubileo universal,que se celebra
seguido por sus hermanos, á quienes y á su padre, en Roma cada 25 albos, y se suele conceder por bula
por raros casos y permision de Dios, hizo muchos en iglesias señaladas á los pueblas de la cristiandad.
bienes. 11 San José, esposo de la Virgen santísima, JúBILÁTm, (mis. f: Apta. y
y padre putativo de N. S. J. C. JúniLáTus, us. m. Varr. Aclamado!), gritos de
JiSUE, es, y Josua, T. 711. Josué, SUCeSOY de alegría.
valiente capilan, por quien Dios detuvo al St)u,h,o,,. as, ávi, átum, tire. a. Vare. Gritar, im-
sol. í Josué, uno de los libros canónicos de la sa- plorar favor 6 ayuda. Fest. Aclamar, dar gritos
grada Escrilurc. de aclamacion, de alegría. jj Tocar á rebato.
JOTA. indecl. Cíc. Jota, la letra i del alfabeto JUBILUM, n. Sil. Ilál. Clamor, gritos &scout-
griego. puestos y desordenados. 1 . 1 Cántico pastoral. jj Jú-
JóTacismus, Marc. Cap. Vicio de la pro- hilo, gozo, alegría, contento, regocijo.
nunciacion, que consiste en alargar la j demasiado, JÚCUNDE, tus, issjine. adv. Ole. Alegremente,
ó en usarla. mas de lo que conviene. con placer, gusto y alegría.
ioviÁcENsIs ager. ni. El Jósas, territorio de la itictiNniTAs, átis. f. Cfr.. Alea, deleite, placer.
isla de Francia. JUCUNDO, é.s, are. Lact. D eleitar, dar placer
JóvtÁcum, n. Saltzbourg, ciudad de Alemania. ó gusto.
JtiVIÁLIS. ,f. lé. n. is. Itlacrob. Perteneciente JUCUNDUS, a, Una. ior, Cie. Alegre, fes-
á Júpiter. tivo, grato, agradable. Alteri jitrundissinius. Cie.
JovILLA ó Jamilla, Joinvilla, ciudad de Mm agradable para alguno. 11 De mui agradable
Francia. conversacion, jucundus oder. Plin. Buen olor,
JOY!NIACUM ó Juiniacurn, n. Joiñí, ciudad de agradable.
Francia. JÚD.F.A w. f. Plin. Jadea, ciudad de Palestina.(
Jóvis, is. nominal, aut. en lugar de Júpiter, La tierra de Canaan.
y hui genil. Joris fons. Fuente de Dodona. JÚD.EE, órum. ni. plur. Lact. Los judíos, los
—Mons. :Menjuí, rnonie de Cataluña en España.— hebreos.
Barba. La yerba puntera ó siempreviva.— lans. JtjDA.íCE. adv. Tent. A' la manera de los judías,
castaña.—.Caía. El heleno, planta.—Arbor. ó segun la supersticion judaica.
La encina O roble.—Dies. El juéves.—A/es. El JútiAícus, a, um. Cic. Judaico, lo perteneciente
águila. —Villa. Y. Joviila. á los judíos.
JOVISJUANDUM, Apitl. Juramento por Jú- JÜDAISNIU3, i. ni. Tert. El judaísmo, la reli-
piter. gion de los judíos, la supersticion judaica.
Jovius, a, uní. Arnob. Lo perteneciente á Jú- JÜDAiZO, ás, are. n. Judaizar, seguir
piter. ritos o ceremonias (le la lei judaica.
.1- U JÚDEX, iris. ni. Cic. Juez, el que tiene autoridad
y poder para juzgar.
Júna, a. Cie. La crin ó guedejas del cuello JÜDICABiLIS. 111. f. lé. u. is. Marc. Cap. El que
de los animales. jj Virg. Cresta de algunas ser- está sujeto á juicio ó á la sentencia del juez.
pientes ó dragones. II La cabellera, el cabello del JüDiCÁTIO, ónis. f. Cic. Judicatura, conocimien-
hombre. Juba leonis. Plin. La melena ó guedejas to, el ejercicio de juzgar, jodicacion. jj El punto de
del leon. Julke gallinaceorum. Cut Las plumas la causa entre los retóricos.
del pescuezo de los gallos.—Arbo • um. Plin. Las JüDíCÁTO. adv. Gel. Consideradamente, con ma-
hojas de los árboles. durez, con juicio, con reflexion.
JCBAR, aris, u. Virg. Esplendor, resplandor, JODÍCÁT01111:58, a, um. S. Ag. Judicativo, lo que
brillantez, claridad de las estrellas. Jaba,- albos. es propio de y perteneciente á juzgar.
En. Resplandor, claridad de la luna.—Cris/alum JÚDiCIÁTIIIX, leía. Quint. La que juzga ó de-
galeer. Estac. Resplandor de las plumas del pena- cide.
cho que salen de un morrion.—Flanuneum malos. JÚDICÁTUNI, n. Cíc. La cosa juzgada. Jzillica-.
&n. La magestad del semblante. negare. Cie. No querer pasar por la sentencia
111111
Jcosrus, a, um. Liv. Que tiene crines, cresta dada.—Facere. Cic. Pasar por ella.
penacho. RiDiCÁTUS, os. sn. Cic. Judicatura, la dignidad
JtjuEo, es, jussi, jussam, bére. a. Cic. Mandar, jurisdiccion del juez.
encargar, ordenar, dar Orden. 11 Ha-mi-lar, animar. JülliCÁTUS, a, Mil. l'art. de. Judico. Cje. Juz-
Jubcre leyera. Cie. Hacer promulgar una lei. 1i Ra- gado, sentenciado. 11 Condenado.
tificarla, confirmarla, recibirla. ( El pueblo decía m. lé. n. is. Cic. y
jubenals, cuando le a,gradaba una lei que el senado JüDíCIÁRIUS, Wn. Cie. Judicial, lo que ?}fríe-
le proponía.)— Consulem. Cie. Hacer, nombrar, Pece al juicio ó á la justicia. Jodicialis molestia. Cic.
crear un cOns1.4.—Tributuni alicui. Ter. Imponer Enfado, desazun que causan los pleitos. Judiciaria
un tributo á. Luc. Declarar la gne- Cic. Lei que arregla los juicios. Judiciale ge-
rra.—Aliquení habere ()untan animum, ó esse bono nus. Cje. Género judicial, uno los tres á que se
animo. Cic. Animar á uno á que tenga buen ánimo, reduce leda la elocuencia, y es el que sirve para
exhortarle á que tenga valoró conciba buena es- acusar y defoider.
peranza.—Fide sud ahquid esse Cie. Hacer JúoVen)Lum, n. dim. Andan. Corto juicio
íiaró prestar algo á algundesaliendo ó respondiendo entendimento.
por él. Jubeo le salvere. Cie. Me alegro, me ale- JÜDÍCIS. genil. de Judex.
grate que estés bueno. Jubeo amicum salvere. Cia. JÚDICIUM, n. Cic. Juicio, facultad d accion de
Saluda, da memorias de mi parte ó en mi nonMre á juzgar. jj Sentencia, decision, decreto, acto del
mi amigo. juez.11Opinion, parecer, dictamen. Judicium
JUBERNA, Jet'. V. Hibernia. lum habere in sud re. Nep. No tener jamas un
JUBILA, Or n en. n. plur. Sil. ital. Aclamaciones, pleito.—Ilabere de aliquo. Cje. Juzgar, hacer jui-
gritos de alegría. cio de alguno. — Cibi potion is. Cic.
C D iscerni -
JllEiLIEUS, a, um. Bibl. Lo perteneciente al jubi- miento de la comida y bebida. — Capilis. Cic. —
leo. Jubilteus anuos. El año del jubileo entre los Capitate. Quini. Causa capital en que se trata de
j udíos, que era cada siete veces siete años eselasiva- la vida. In judicium aliquem adducere 6 wocare.
mente, esto es, el cuarenta y nueve en que se hacía Cid Poner pleito á alguno. Judicia calent. Cic. Se
JUG JUL
452
h
muchos
muc negoc i os, muchas causas.-9i- ecuador. II Las dos estrellas de la cuarta magnitud
espac h an
despacha en el pecho de Cáncer.
Cic. No se despachan los negocios, se está en JÜGÜLÁRtS. f ré. n. is. Apul. Lo que perte-
vocac i .ones p rezna. Suet. Los testamentos. in-
nece al cuello, á la garganta, al garguero.
dici o meo. Tac. SuA ' mi juicio, segun nai opinion ó pa-
JtictiLÁTLo, Más. f Hire. Degollauion, el acto de
recer. Mido suo «dure. Cia. Casarse con su dictá- degollar. II Matanza, carnicería.
men, encaprichars e en su juicio ú opinion. JÜGÜLÁTUS, a, um. Aep. Degollado. Port. de
Júnico, as ; ávi, átutn, are. a. Cic. Juzgar, dar,
decir su dictamen, su parecer, juicio á opinion. II KGÜL0, ás, ávi, are. a. Cíc. Degollar,
Hacer oficio ó la fundan de juez, pronunciar, dar cortar el cuello, las fauces. Matar, dar la muerte.
sentencia. Judicare alicai Lit.. De- Jugulare hominem suis verbi«. Ter. Convencer (1
clarar á uno por reo de lesa inagestad, de hoinici- alguno. — Gladio plumbeo. Cic. Convencer á uno
dio.—Oculis. Cia. Juzgar á ó por la vista.—Animo con mucha facilidad, con cualquiera argumento
5uo. Cic. Juzgar en su fantasía. por leve que sea.—Falernuin. Marc. Echar á per-
JeGlaiTlas. ni. f lé. n. is. Macrob. Lo que es á der el vino bueno de Falerno, echándole mucha agua,
propósito para el yugo. Ynezclándole con otro vino inferior.
Jú G ÁLls. J. lé. u. is. Cura. Lo perteneciente JUGÜLUM, i. a. Cic. y
al yugo. Virg. Conyugal, nupcial, lo que pertenece JtiGüLus, i. Quin'. El cuello, la garganta, la
al matrimonio. Jugalc vinculazn. Vira. Vinculo del gorja. Jugulanz prcebere. Qzzint.-0.slentare pro
matrimonio. Jugales. Virg. '.nro de caballos. — capile alterias. Cia. Dar, ofrecer su cuello, ofre-
Anni quiudecim. Marc. Quince años de matrimo- cerse á la muerte por alguno.—Pelere. Quint.
nie>. lugalia sacra. Or. Ceremonias del matrimonia. Instar, apretar fuertemente el orador á su con-
JUGÁNIENTUM, n. Caí. El lintel de una puerta trario.
6 ventana. JÜGUIli., i. u. Cia. El yugo, instrumento ríe ma-
JÜGANTES, az. plan Pueblos de Inglaterra. dera con que se uncen por la cabeza o pescuezo los
JÜGÁRIUs, ii. ni. Col. El boyero ó yuguero, el bueyes ó mulas cal en el arado, como en los carros
mozo que guau un par de bueyes y los cuida, ó el que y carretas. II Un par, una yunta de bueyes ó mu-
labra con una yunta. las, ó de otros animales, 11 Yugada de tierra. U El
JÜGÁTINUS, nz. S. Ag. Dios que presidía entre yugo militar, especie de horca, por debajo dr le
los gentiles al matrimonio. cual pasaban desnudos los vencidos, de esta liga-
onis. f. Varr. La atadura á modo de ra II La atadura, la accion y efecto de rodrigar
yugo.11 La accion de rodrigar las vides. Cod. Una las vides. La balanza del peso El signo celeste
yunta, un par de bueyes. llamado Librall El rodillo en que se va envolvien-
JliGÁTOR, acr. Arnob. El que unce 6 ata al do la tela tejida en el telar, ¡I Banco de remeros
yugo. de una galera.11Cima, alturade un monte. II Cor-
JÚGÁTÓRIUS, um. Fan. . Lo que es propio 6 á dillera, montaña continuada por larga distancia.
propósito para el yugo.
JÜGÁTUS, a, u in. parí. de Jugo. Col. Atado, unido,
ligado, uncido. Mata l' inca. Col. La parra. Joya-
0 Y ugo, sujecion, opresion, tiranla, servidumbre. II
v. Calamidad, desdicha, desgracia. II El vínculo
del matrimonio. Parí jugo vid. Plin. Esforzarse
tce Cic. Virtudes que tienen concilian y con goal empeño.
enlace entre si. Jticom Ceretánorum. u. Puigcerdá, ciudad de
JüGE. adv. Prud. Jugiter. España.
JÚGE auspicium. n. Fest. Agüero tomado de que
iÚGÜMENTO, ás, ávi, átum, áre. a. edrar' . Unir.
el uno de los dos bueyes uncidos despide el escre-
asegurar, fortalecer con maderos atravesados y
mento.
derechos.
JÜGER, n. Plaul. Jugerum.
JÜG ÜlIENTUK, n. Cal. El lintel, cerco de una
JticÉakeis. ni. f. lé. a. is. Palad. Lo pertene-
puerta á ventana.
ciente á una yugada de tierra.
RGÉRíTIM. adv. Col. Por yugadas, JUGURTHA, Salust. Y ugurta, rei de Nu-
JUGÉIIÁTIO, ¿mis. Front. La division y asigna- midia, que tuvo mucho tiempo guerra con cl pueblo
cion de los campos por yugadas. romano, y allin vendido á Lucio Sita, entregado al
JÚGÉRUNI, n. Col. Yugada, espacio de tierra cónsul Mario, y llevado por este en triunfo á lla-
que puede arar un par de bueyes en.un día, y es la ma, murió en la cárcel.
medida de 240 pies de largo, y 1'20 de ancho. JUGURTIINUS, a, urn. Cíe. Lo perteneciente á
JllGES, lun. plur. Fest. Un par de bueyes, la Yugada.
yunta de bueyes ó de mulas. JUBONES, um. m. piar. Tac. Pueblos de Ale-
RJOiFLUUS, a, um. Paul. Nol. Que corte conti- mania.
nua ó perennemente. JUINIACUM, sr. Joiñí, ciudad de Francia.
JÚGIS. ra. J. gé. n. is. Cia. Continuo, perenne, .U1É:OS, a, um. Ov. Lo perteneciente á Julo o
perpetuo. Jugis aguce fons. Hoz-. Fuente perenne, Julio, á alguno de la familia de los Julios, en es-
inagotable, que corre siempre. pecial á Julio César y á Augusto.
JÜGÍTAs, átis. f. Marc. Einp. Continuacion, du- RIMA, f Julia, -nombre de muger.li Juliers,
racion, perpetuitad. ciudad de la baja Alemania.
JÜGITER, adv, Apul. Continua, perennemente. JULIA Apuluw. Veiseinbourg,eiadad de Tran-
JúnLANs, dis.f. Plin. La nuez, fruto del nogal. silvania.
jt El nogal. JULIA ce. f. Ciudad de Francia en la Ga
Jtico, ás, ávi, átum, áre. a. Col. Atar, ligar, unir lis bélgica.
corno en el mismo, yugo.' I Casar, dar en matrimo- JULIA Cmsarea, f Tánez, ciudad del
nio. Jugare vineam. Col. Atar una viña ó parra á. reino de Argel.
loe, varales 6 rodrigones. JULIA. Campestris. Flia. Ciudad de la Mauri-
'Croo, is, ere. n. Varr. Graznar el milano, 6 imi- tania tingita.na.
tar su voz. II Fest. Tocar instrumentos de viento. JULIA Claritas. f. y
Jüoósus , a, um. Ov. Montuoso, quebrado, fra- JULIA Concordia, x. ó
goso, lo qv 5abunda de cuestas, de alturas, de emi- JULIA Contributa, le. f. Ciudades antiguas de Es-
nencias. paña en la Bélica.
Jtjutn.A se. f. Varr. La constelacion de Orion. JULIA Felicitas. f Ciudad antigua de Portugal.
árum. f. plur. Las tres estrellas del JULIA Feliz. Pésaro, ciudad de la Umbría.
cinturon i le Orion, que miran por línea recta al JULIA Fidencia, ó Fidentia, Fidentiola, ó Juba
J U N •J U R • 452
Crysopolis. f. Burgo de S. Dobino, ciudad de la juntar sus riberas con un puente.—Diei noctem.
Galia cispadana. Just. Juntar el dia con la noche, trabajar de no-
JULIA Libica, w. f. Linea, ciudad antigua de che y de dia continuamente.—Yerhén Quint. Com-
Catalana. poner las palabras gramaticalmente, colocadas en
JULIA Seria, re. f Plin. Seria, lugar fuerte del el órden debido.

reino de Navarra. JUNIINUS, a, nra. Cic. Lo perteneciente á Ju-


JULIA 'l'raducta, m. f. Plin. Tánger, ciudad de nio, nombre romano.
Berbería. JUNictinus, m, Plin. Vástago de una villa.
JULIACENSIS Ducatus. m. El ducado de Juliers JúNion. ni. f. ius. n. óris, comp. de Juvenis.
en Alemania. Mas jóven. Junior auno. flor. Un año mas jóven.
Uta Ácum, n. Tríe. Juliers, capital del ducado JONi p Énus, Virg. El enebro, árbol bien co-
del mismo nombre en la Germania baja. nocido. II La nebrina, fruto de este árbol, oloroso,
JCLI ▪ NLIS, a, sun. Cic. Lo perteneciente á Cayo y del tamaño de una avellana."
Julio Cé..-ar. JUNIUS, 172. Ov. El mes de junio. •
JÚLIENSES, um. m.. piar. Pueblos de Italia al JUNIUS, a, am. Col. Lo perteneciente al mes de
pie de los Alpes.j 'Min. Pueblos de la España la- j unio. 11 Tác. A' Junio, nombre romano.
rra JüNtx, iris. f. Plaul. La vaca 6 novillo nuevo.
JÚLIDEÓNA, / Viena, en Austria. II Lálabo- JUNO, (mis. f Yirg. La diosa Juno, hermana y
va, ciudad de Francia. muge,. de Júpiter.1 I El aire y la parte mas pura de él.
JÚLIOBRi' CA, f Plin. Logroño, ciudad de .1112Züllis ora.El promontorio de Cádiz en España.—
Espada en Castilla la vieja. Promontorium. El promontorio del Peloponeso.--
JüLis, f Plin. Ciudad de la isla de Ceo. II Sacrum ó templum. El cabo de Malta.—Ales. Ov.
Plin. Un pez. El pavo real. Juno, °pinol . , atiquem in nos Molan:
Jumum Carnívora ó Camicum, n. Ciudad entre excitavit. aday. El diablo anda suelto. ref.
la Italia y el 'lirio. JÚNÓNALIS. lé. n. is. Ov. Lo perteneciente
JULIUNI Castrum, n. y a la diosa Juno.
'km um Forum, i. n. ó Oc. El que venera ó reve-
JÚNÓNICÓLA,
Junium Sextifirmium n. Ciudad antigua de la reacia á Juno.
Bilca en España.
JüNfiNicr-2.NA, re. ni. f Ov. Engendrado por Juno,
JULIUM. PrIesidium, n. Santaren, ciudad de ruk„,,,; fide.
cuino
rlpgal.
JÚNÓNIUS, a, um . Cic. Lo perteneciente á la
Jünius, a, ln. Ov. Lo perteneciente á los Ju-
diosa Juno. Junonius men.sis. 0a. El mes de junio,
lios, tí la familia de Julio César.
consagrado tí esta diosa. — Puer. Joven hijo de
ii. Pl. Ca!. El ¡res de julio.
Marte, de origen divino. de grandes esieranzas.
SÜLUS, i. Virg. Jalo Ascanio, hijo de Eue'as.
Plin. El sello que sale en el boton de los árboles
Junouia ales ó aris. Oc. El pavo real.
JUNXI. pret. de Jungo.
antes de la fiar.
JUODIUM, Cariñan, ciudad del ducado de
JúmENTÁmus, a, nm. Apul. Lo que pertenece á
las bestias de carga.
Luxembourg.
JUMENTUM, Col. :Jumento, caballería, bes- JÚPITER, Jóvis. 171. Virg. ..1(witer, soberano de
tia de carga. los dioses. If El aire. II La lluvia. I1 Uno de los siete
JUNCARIA, . Jonquitires, ciudad de Francia planetas. Jupiter veis maturis ~hiendas. Virg. La
en la Pro ve,iza. [l Junquera, ciudad de Cataluña. lluvia es de temer cuando están maderas las uvas.
JuNclarum, n. 7+trr. Juncal ú juncar, Jove sub friyido manere. llor. Esponerse, quedarse
donde se crian muchos Juncos. á la inclemencia.
JUNCECS, lun. Col. Hecho de juncoll Pare- Jliu,a, as. in. Cés. . El monte Jura ó de San
cido á él. Claudio, en Francia.
J UNCiDUS, a, um. Vare. Delgado como junco. JúRAMENTUM, n. Ulp. y
JuNciNus, a, urn. Plin.V.JuricenS. JÚRANDUM, n. Plan/. Jusjurandum.
JuNcOsus, ma. Juncoso, lo que tiene JÚRANDUS, a, um. flor. Aquello por que se
juncos 6 se parece á ellos. puede jurar.
M. adv. Sud. Junta, unidamente. JUR:Crin, onis. f. Macrob. La jura ó jurament o ,
JuNerto, onis. Cic. Union, juntura, junta. la anchan de jurar.
JUNCTURA, se. f. Plin. Juntura, uníos]. la parte JÜRÁTfvus, a, um. Prisc. Lo que pertenece al
por donde se unen dos ti mas cosas. II Quint. La j uramento.
composicion ú colocacion de las palabras. J'une- JURATO. adv. Diy. Con ó por juramento.
tura yeneris. Ov. La parentela, la uuion de la JORÁTou. Oris. Macrob. J tirador, el que jura.
sangre. 11 ,S'én. Testigo juramentado.
JuNcrus, a, um. port. de Jungo. Liv. Junto, Júa.k .rus, a, tun. par'. de Juro. Cic. Járado,
unido. Juncia vellicitla. Liv. Carros con tiro de afirmado, protestado, asegurado, ofrecido con jura-
caballos. --Feneslaa. Hor. Ventana cerrada. — mento. 1j Juramentado, aquel a quien se ha tomado
Verba. Cir. Palabras compuestas. Juncias juramento. ji Jurado. lo (pie se ha jurado.
Sud. Amigo estrecho de alguno. II Pariente. PU- JURE. ablat. de lis. Ci•. Con derecho, ratera,
ribus diebits fundís. Flia. Por muchos días con- equidad, justicia, justo titulo.
tinuos. JÚRE-CONSCL • US. Juris Consultus.
JUNCTUS, us. Varr. V. Jnr.ctio. JUalitato, ás, ávi, áre. a. Lic. Juras,
JuNcus, Plin. El junco, planta bien co- hacer juramento.
tzocida . II Plin. La vara flexible de cualquiera JÚRENSIS. f sé'. n. is. els. Lo perteneciente
planta. al monte Jura 6 'de San Claudio en el Franco Con-
JuNctIns, 1. din. Anal. Especie de confitura dado.
hecha á modo de junco, como el caramelo. JÚKÉPÉRíTUS, Fil. V. Jurisperitas.
Junco, is, nxi, netum, gére. a. C . Juntar, unir .taus, a, um. Maui. Lo pertenecien te al
unas cosas con otras. jJ Uncir los animales al yugo. ca jl düol
U Plin. Continuar.
Jungere dextram dexirre. Virg. JURC.AMEN, inis. n.
Darse la mano de amigos. ó tocársela en señal de JURCÁTIO, únis. f. est. Y. Jurginra.
alianza.—Puntem. Tac. Echar un puente.—Ponte JURGATóRIUS, a, MIL Ainian. Lo perteneciente
1117111C111. Plin. Hacer un puente sobre un rio, 1 la contienda, runa 6 querella.

1US J. U S
454
íc7 g . f S. Ger. La gire riñe, con- Caer en poder de alguno. In jiu ere, Ter. ir al
JuRGATuix, banal, á la audiencia. Jure camino cum aliquo
tiend e ó se querella. Querelloso, contencioso, agere. Cic. Tratar á alguno con todo rigor.— Suo
Junotósus, a, am. Gel.
que tiene genio
de armar disputas, riñas y con- agere. Cic. Obrar de su propia autoridad.—Hoc
sunt Cic. Este es el derecho colman de Si-
tiendas. eilia.—Oplimo prcedia. Cic. Tierras, posesiones
Juncium, n. Cíe: Querella, disensión, riña,
debate, difere nc i a , contienda. l¡ Dig. Pleito, de- sin cargas algunas.—Potestalis. Tác. Ea virtud
manda. de su poder.—Ca/amilatis. Cic. Segun la condi,
Jur mo, ás, aej, atan), 'are. a. Cíc. Contender, cien á estado de infelicidad.
reñir con palabras, disputar, tener debates ó dife- JUSCELLUM, i. .Pris-C. V. jusculum.

rencias. JuscULE,Yrus, a, um. Apul. Cocido en cádo.


joaluiciTus, us. m. Inscrip. La jurisdiccion. Jusci5Lum, n.Cat.E1 caldo de las cosas cocidas,
Jüniniciams. f lé. n. is. Cic. Judicial, judi- JUSJ1)RANDUM, i n. Cic. Juramento, afirmadora
ciario, lo que pertenece á los jueces ó juicios. negacion de una cosa poniendo á Dios por tes-
JtininiciNA, x. f. 7'ert. El lugar donde se ejerce tigo de sic verdad. Vi •i jure jurando, pne•i
la j urischccion. adag. Al hombre por la palabra, y a los
Júltinicus, a, um. Plin. Jurídico, lo que es segun niños con un dije. ref renerenni jusjurandum. Vw1a.
las leyes. Lo que concierne al ejercicio de la jus- licom jusjuranclum. adag. Jura mala en piedra
ticia. Juridicus dies. Plin. Dia de audiencia.— caiga. ref.
Convenlas. Plin. Cortes, cámaras, asambleas para Jussio, bilis. f. Lcul. Mandamiento, mandato,
el arreglo de los negocios y administracion de jus- órden, precepto, el acto de mandar ó encargar.
ticia. ¡I Audiencias, chancillerías. lj Conventos ju- Jusstleavrus, a, um. Apul. Jurulentus.
rídicos, donde residen los tribunales superiores de JussuM, e. Cic. y
las provincias. JUSSUS, us.m. O'rden, mandato, mande-
JURTDTCUS, i. Se'n, frug. El juez, el que ad- miento, precepto. Jussa populis seyibere. Cic.
ministra justicia, el presidente. Dar leyes á los pueblos. Jussus no se usa fuera
Ruma. gen. de Jira. del ablativo.
Jüros-CoNsuuTus, i. Cic. Jurisconsulto, doc- Jussus, tan. par/. de Jubeo. Tác. Mandade..
tor en leyes, jurisperito. ordenado, impuesto. Aquel á quien se manda, se
JUKISDICTtO, &Jis. Cic. Jurisdiccion, facultad, encarga ó se da orden.
poder, autoridad de juzgar, de administrar justicia. JUSTA, órum. n. plur. Cic. Funerales, entierro,
ji Plin. El distrito jurisdiccional. exequias, últimos oficies ó servicios. Justa hospi-
Jíra iísoNus, a, inri. Sulp. Que hace mucho ruido, talla. Obligacion de la :iospitalidad. Justa
ó alborota con leyes y testos. Acere. Cic.—Perag ere. I)/ ¿n.---Prcr-
Raise Énii • rus, i. Cic. Jurisperito, sabio, doc- ciare. Curo.—Persolvere. Flor. Hacer los oficios
to en el derecho, en las leyes. debidos, en especial los funerales ó exequias.—
JÜRIS p RÚDENTIA, X. , 1: Ulp. Jurisprudencia, Percipere. Col. Recibir su salario, su paga, su
ciencia del derecho ó de las leyes. prest.
JOitiTss, is. f. Gel. Diosa, muger de Quirino. JUSTE, p us, issime. adv. Cie. Justamente, con
Juno, ás, asa, atoro, are. a. Cic. Jurar, hacer justicia, con razon, legitunamente.
juramento, asegurar, afirmar, protestar con jura- JUSTIDIUm, n. Post. El término de tre i nta
mento. II Conspirar, conjurar, hacer conspiracion dias dado desde la publicacion de la guerra para
conjuración. Jurare aras. liur. Jurar puesta la prevenirse á la marcha, por todo el cual estaba en-
marco sobre las aras. — le verba consulis. Cje. arbolado el estandarte rojo en el Capitolio, I Te').-
Prestas juramento en manos del cónsul.—In ali- mino igual concedido por las leyes á los drodures.
(mem.. (Jo, Conspirar contra alguno, jurar su per- JusTIrkÁno, f Bibl, justilicacion, des-
dida.—Morbum. Cie. Afirmar con juramento la cargo de la acusacicu, indenmizacion del delito
enfermedad. — Plin. aren. Prestar jura- imputado.
mento de fidelidad á alguno. JUSTIFÍCATRIX, Tul. La que justifica.
JORÚLF.NTIA, m. f. '1 crl. El caldo de las cosas Dicese de la gracia divina.
que se cuecen. JUSTIFICATUS, a, um. 'Peri.. Justificado ó hecho
JÜRÜLENTUS, Lun. Cels. Caldoso, con mucho j usto. Parí. de
caldo. iti sTiFÍCO, ás, are. a. Ter!. Justificar, hacer el
Jus, Cíc. El caldo, el guiso ó salsa, el hombre justo, como solo lo hace Dios por la inIU-
moje. Ios condituni. Cíe. Buen guiso, salsa bien sion de la gracia.
sazonada. Ex jure panis. Ter. La sopa. Jus hoc est JUSTlFÍCUS, a, um. Calul..E1 que hace justicia.
ceena. ['carón, Esto es lo mas caldoso, ó lo mejor JUSTINIANA, f Cartago, ciudad de Africa_
de la comida. Cic. Derecho, justicia,equidad. II JusTINAÁNA prima, se. / Lócrida, ciudad de 1'rla-
Autoridad, poder, potestad U Las leyes. Jus civile. cedonia.
Cic. Derecho civil.—Gentium. ()ie.—Humanum. JUsTINIÁNA secunda, se. f Fristen, ciudad:1C ¿'a
Liv. Derecho de gentes, público, coman a todas alta Misia.
las naciones.—/Vatiose. Cic. Derecho natural.— JUsTINIÁN.A tertia, f Calcedonia, ciudad de
Suma recuperare. Cic. Recobrar sus derechos.— Bitinia.
Esto. Cic. Sea esto una 'ej.—Sume/un, surnina JesTINIÁNUS, um. Corrija Lo perteneciente
injuria. Cic. La justicia en.su rigor estremo es una al emperador Justiniano.
estrema Plaza. Dices bien, tie- JUsTiNliNuS, i. Justiniano, célebre emperador
nes razon.—Imperatorium, Cje. Autoridad, poder romano, que valiéndose de famosos jurisconsultos
del general de un ejército.—Consuiere. Liv. Con- ordenó el derecho civil como hoi está en el Digesto.
sultar la razon de su cansa.—Dicere. Liv. Admi- Morid el uño de Crislo 565.
nistrar justicia.—Hai,ere alicujus rei. 0o. Tener la JiUsStiT.ilaN. ÓPOLIS, f. Cabo de Istria, ciudad de
una cosa á su disposicion, poder disponer de el la.--
Facere.Ulp. Hacer ordenanzas que pasen por leyes. JusTiNus, i. Justino, historiador que redujo á
Juris esse sui. Cic. No depender de otro, ser libre, epítome los libros de Trogo Pompeyo : floreció; se-.
dueño ó señor de sí mismo.—Mei illad non est. gun V osio , en tiempo del emperador Antonino. Cidros
Cic, Eso no toca á mi jurisdiccion, no es de mi • le hacen contemporáneo y discipulo de Trogo
competencia, no tengo derecho alguno sobre ello, tiempo de — Au gusto, á cuya época se parece mas su
ugusto,
no depende de mí. In fas alicujus venire. Liv. estilo que á la edad en que muchos le ponen. stigu-
J UV L A B 451
nos tambien le confunden con san Juslino mártir. cia, la edad juvenil. 11 Marc. Multitud de jóvenes.
Jus'EITia, re. Cic. Justicia, equidad, rectitud, JüvENTas, Mis. f, Cic. La diosa de la juventud.
virtud que consiste en dar á cada uno lo que le per- 11 flor. La edad juvenil.
tenece. Ter. Virtud ó bondad de la vida y costum- JÜVENTUS, Mis. f. Cje. La juventud, multitud de
bres. jóvenes.' La edad juvenil.¡ ¡La diosa de la juventud.
JUSTITIUM, 11. n. Cia. Feriados, vacaciones. Tus- JÚVERNA, w. f. La Irlanda, isla del Océano eu-
titium edicere. — Indicere. Cie. Publicar las vaca- ropeo.
ciones, dar punto los tribunales. — Remillere. Liv. Jüvo, ás, júvi, jútum, vare. a. Cic. Ayudar,
Abrir los tribunales. No solo cesaban estos, sino ausiliar, favorecer, socorrer, asistir, consolar, ser-
todos los oficios públicos en tiempo de vacaciones. vir, hacer buenos oficios, dar placer, deleitar. Ju-
Jusus, a, uní. ior, issaus. Cie. Justo, conforme rare ° culos. &fu. Ser bueno, ser útil ó remedio
á justicia y razon. II Legítimo, verdadero. ¡I Debido, para los ojos. Juvat. Lic. Es a propósito, es útil,
merecidoll Entero, lleno, perfecto, completo. Jus- es bueno, es provechoso. —Me huc fecisse. Cic.
tas dominas. Cie. Señor legítimo. Justa magnitud°. Me alegro, estoi contento de haber hecho esto.•
Cic. Justa grandeza-, proporcionada.— Lisoe. riclere. Virg. Tengo grao deseo de ver.
Muger lc itinsL— Seredus. Ter. Esclavitud, ser- JUXTA. prep. de veas. Citando no tiene caso, n
vidumbre suave, tolerable. —Acies. Quint. Ejér- se le puede suplir có mudamente, se usa como adver-
cito completo. — Loca._ Loca.Tác. Campo . raso, llano, bio. Cerca de. Justa V arronein doctissimus. Gel.
abierto. Jusium opus. Obra, 'l'Oh:unen propor- El mas sabio despues de Varron. —1Lwe curiana
conado, ni mai grueso ni ami pequeño. — Tes la- cuides. lJespues de esto sucedió la derrota de
mentara. Lit p. Testamento segun las pres- Varo.—Vian t . Lic. Junto al camino. — Seditionem
critas. cas. Fest. Cauciee idónea y fa- ventura. C'éJe Se llegó casi á liba sedicion.—Ripani.
vorable. Jusli dies. Fesi. Los treinta dios que co- Cie. Sobre la ribera o el borde.— Theme atiple &s-
rrían desde la peblicacion de la guerra hasta la tate. Liv. Tanto, así, igualmente en invierno como
salida de las tropas. ¡I Gel. Los treinta dios de va- en verano.—Mecum scilis. Lo sabéis tan bien
caciones, y los que se concedian á los deudores como yo.—Borri, ?lit ligue. Sal. Así los buenos como
despees de la sentencia del pago de la deuda. los malos.—Ac si meas frate • esses. Lic. Como si,
Juno, ju tla lid, provincia de Dinamarca. ó lo mismo que si fueses mi hermano. — Preecep-
ELITURNA, f Vtra. l'eterna, hija de Dauno, tutti neniistoclis. Just. Segun ó conforme al pre-
y hermana de Turno, rei de los rúlulos, á quien Jú- cepto de Teinístocles.
piter hizo inavirlat, y ninfa del rio Mímico. Ayudó JUXTINI. alía. Liv. Cerca de, ó ¡unto á, cerca.
a su hermano en la guerra que lavo con Enéas.
11ÚTURNALIA, i;1111. pilar. Serv. Fiestas y sa- JY
zrificio.s que hacían los rumanos á Galán» linterna
por jaita de agua. JVNS, jyngis. f. Ave que tiene la lengua semejante
Jterus, a, um. piad. de Juvo. Tác. Ayudado. á la de las culebras ; Plinio la llama Verticilla.
LIVANIE7ti, inis. n. Ene Mac. y
JÜVÁNIENTUM, i. Veg. A uxilio, ayuda, socorro. KA
JLVANS, C001. Cric:. El que ayuda, socorre ó
rul silla. KAISERBEILGA ., os. Caiserberg, ciudad de la
j UVÁVIA, f .Saltzbourg, ciudad de Baviera. alta Alsaeia.
JúvÁ veis, ii. in. El Seltz, rio de Baviera. KALMUCIII, Órial. ni. piar. Los calinuccs, pue-
V áNAI,ES ludi. pirar. de Tartaria.
VÉN ALIA,
. Si. piar. Fiestas que esta- KANIOXIA, a.t. f. Caniou, ciudad de Polonia.
bleció iNcron la primera vez que se hizo la barba, KAIMURGA .,, a;, Causbourn, ciudad de Ale-
y dedicó á Júpiter capitolino. n2
JúVÉNALIS. m. f ié. n. is. Min. Juvenil, lo per-
teneciente á la juventud ir á los jóvenes. KE
iL1VÉNiLlS, is. m. Marc. recio Junio Juvenal,
aquinale, poeta satírico, célebre, aunque' no mui KEBECUM, n. Quebec, ciudad de la nueva
honesto : floreció en tiempo de Domiciano, ó segun Francia.
otros, de Trajano. KEIIMES, indee. n. Qierines, cármes, ó grana
j úVENCA, Virg. La vaca jóven, quérineS ó alquermes, gusanillo que se engendra
Mueleecha, moza, doncella. PIM. La gallina. dentro del coco de la grana, cuya tintura se llama
JÜVENCULA, f Bibt. Muchacha, doncella. carmesí.
,11iVENCÜLUS, i. ni. Catul. Jovencito, muchacho. KI
Jevexeue, i. Vare. El novillo. ¡¡flor. Jóven,
muchacho. KILANIA, ai. Quilan, provincia de Persia.
JUVENCUS, Juvenco, preebílero español que .KiLnaa i a, m. Quildara, ciudad de la Irlanda.
escribir) los Evangelios en cuatro libros en verso KILKENNiA, . Quiiquenti, ciudad de la Ir-
iiiecánzetro : florecio en el siglo IV de Cristo en tiem- landa.
po de Conslantino Magno. KIOVIA, Qniovia, ciudad y palatinado de
JevÉeleseo, is, /mere. n. flor. Hacerse »ven. H Polonia.
Oe. Rejuvenecer, volver á recobrar la juventud.
Tertuliano usa el priltai-ito Juvenui. LA
JUVÉNILIS. ni. f lé. n. is. Cic. Juvenil, lo perle-
neciente al joven o á. la juventud. LABACUM, u. Laibach, ciudad de Carniola.
JÚVÉNiLíTAS, Mis. f. Varr. La edad juvenil, la LánaNs, tia. com. Virg. Lo que está para caer,
juventud. ere amenaza ruina. l¡ Virg. Vacilante, dudoso, va-
«ItivÉ!elLITEIL. adv. Lic. k manera de los jóvenes. rio, inconstante. Labari• forlurut. Lic. Fortuna que
JtivÉNis, is. in. Ji Cic, Jóven. Jovenes mini. 0o. va en decadencia.—Aries. Tác. Ejército que titu-
Anos jóvenes, juventud. bea, • que apénas se resiste, que está para huir..
jÜVÉN0/1 ., Mis, ári. dep. flor. Hablar coleo jóven, Labariíes oculi. Cata!. Ojos, vista abatida, lán-
con poca refleinon, con poco juicio, y obrar del guida, moribunda.
mismo modo. Juvenari versibus, Roe. Hacer ver- - RUM, u. Peud. Lábaro, eslaivlarle ma-
Ál3 Á
608 en que se conozcan los pocos aeos. tar de rica tela, bordado de oro y gua•neciao
JüvEerra, te. j: Liv, La juventud, la adolescen- pedrería, que llevaban á campaña los emperadores
LAB I. A B
156
em n.presa suya. Desde Constantino el lebre jurisconsulto del tiempo de Augusto. ¡I Otro,
c o n algara posterior, procónsul de la provincia narbonense.
Magno se puso en medio de él una cruz con el alpha
j
u por mbre en lo alto del LABE.RIANUS , a, um . Sin. Lo perteneciente á
y omega d'e grieg °'! ' oft.
a erniE
asta el aojaste de Cri.sto (»pad o ei las dos letras LLbA
Sén. Décimo Laberio, come-
griegas XP. (liante, á quien Julio César hizo caballero
LA nÁlius o tambaras, f. In. Sil. Lábaro, rio de
Italia en la Itzsubria. Se celebran los chistes y sales de sus mimos, de los
Liku_asco, is, scere. n. Luc • . y cuales quedan algunos fragmentos.
L Á BA scoa, iris, sci. dep. Varr. Estar para LOES, is. Cic. Ruina, caida. II Daño, perdi-
raer, amenazar ruina. II Ter. Caer de ánimo, per- cion, corrupcion, destrucciou, vicio. II Enfermedad,
derle. vacilar, ceder, rendirse. peste. I l Mancha, labe. ¡I Torpeza, infamia, deshon-
LARDA, f Varr. El que chupa. I Labda, ra, ignominia Labent aticzai injerre, ó Labe aliquem
hija de j1.19i07 Mliger de Eleon, y madre de Cip- aspergere. Cia. Deshonrar á alguno, notarle de in-
famia. Labein date. Lucr. Derribar, arruinar,
LAuDÁcE, es./ Varr. La accion de chupar. echar por tierra. Labes corporis. Deicto,
LAnoaell,.F., aroma, piar. Varr. Los tebanos, deformidad del cuerpo.—Coascienlice. Cric.
cuyo rei Jiid Labdrico. mordimiento de conciencia.
LABDÁCIDES, lb, in. patron. Estac. Elijo de Láb- LABIA, x. f. Plan!. y
daco, como Layo, ó nieto, como Polinicles. - .I.kaiA, orara. n. pita . . Ter. y
LAnnÁcismus, í. m. Marc. Cap. Viejo del habla, LÁBLE, árum. f. plan. Gel. Los labios. Y' Ora
cuando se repite muchas reces la 1, corno en Sol et
luna luce lucebant alhá,levi Cuando se LAMCÁNUS, a. um. Liv. Valmontones, lo perle-
ponen do.s. 11 en lugar de una, como en colloquitn, necienle á ralutóikton.
LABuÁcitls, a, MIL Erina. Lo perteneciente á LABiCI, crum. in. plan. Virg. Loa naturales de
Lábdaco, rei de Tebas. Labducius dux. Id. Eteó- la ciudad y colonia de Valmontun. II Lo mismo
cles, cuyo abuelo Layo fui hijo de Lábdaco. que
LanDÁcus, Lábdaco, hijo de Agenor, LAuleum, n. Liv. Ciudad y colonia antigua
rei .de Tébas. en el. Lacio, hui Valmonton, castillo en la campana
LABEATIS, in. Liv. El lago de Escutari en . de Roma.
LÁLILDUS, ln. Vitral:. Lúbrico, resbaladizo,
LÁBliCCLA, w. f diin. de Labes. Cic. Manchita, donde apénas se puede uno tener.
mancha pequeña. LABIENI castra. u. piar. Cdi. Lobe, corto terri-
LÁBÉFÁCIENDUS, a, um. Tác. Lo que se ha de torio en los confines de Lieja.
hacer caer, lo que se ha de derribar. LAMENIANUS, ln. ¡lira. Lo perteneciente á
LÁBÉFÁCIO, féci factura, cere. a. Ter.Mover Labieno, valiente capi tan de César en la conquista
para hacer caer, derribar, vacilar. II Hacer perder de las Galias, y grande enemigo suyo en la guerra
Ea fe, la constancia. II G/. Viciar, corromper. echar
1. perder. Labefacere contagione. Col. Infectar, LAITYLIS. m. lé. n. is. Andan. Lo que fácil-
comunicar, pegar la enfermedad. mente cae.
LÁBÉFACTÁTIO, onis./ Quinl. Labefactio. Limo, (mis. 972. f. Putsq. y
LÁnÉFA.el-Azoit, tris. Tác. El que hace caer LABLOSUS, a, um. Loen. Que tiene los labios
tí vacilar. grandes ó gruesos.
LÁBÉFACTÁTUS, a, um. part. de Labefacto. Cia. LARISCO, ónix. in. Ciudad de la Galia narbo-
Hecho vacilar, conmovido, impelido para hacerlo nense.I El puente de Be a n voisi n, ciudad de Francia.
caer. LÁBIUNI, u. Ter. El labio. Es de poco uso.
LÁBÉFACTIO, 1)nis. Plin. El acto de hacer Bibl. Orilla, borde.
caer, de empujar para derribar. LÁBO, ás, are. u. Cia. Rambalear,titubear, va-
LÁBÉFACTO, as, avi, átum, are. a. free. de La- cilar, estar para caer, amenazar ruina. miar, es-
hefacio. Cic. Hacer caer, derribar, arruinar. II tar incierto dudoso, irresoluto. .Memuria labal.Liv.
Hacer vacilar a perder la firmeza, mudar de pare- E alta la memoria. Labare sermone. No ha-
cer desistir. Viciar, dañar, ofender, corromper, llar que decir, pararse en la culis. ersacion. Labal
echar' á perder. Debilitar, enflaquecer. Labefiic- ei mens. Cels. Pierde el espíritu, el entendimiento,
tare donis ghempiain. Cic. Corromper á alguno con delira.
dádivas, sobornar. — Opiniunem. Cia. Refutar, LÁBOR, iris, lapsus sum, bi. dep. Cic. Caer, venir
destruir una opinion. — fleinpublieum. Cia. Des- abajo. II Errar, faltar, pecar, ser engañado. I I Vira.
truir, arruinar la república. Escurrirse, deslizarse. Dicese de las culebras. II
LitiÉFAcrus, a, um. pant. rle Labefacio. Ces. Correr, pasar. Labi spe. Gls. Perder la esperanza.
Movido, impelido, hecho caer. II Virg. Conmovido, —Mente. Cels. Delirar.—Concilio. Cia. Errar en
agitado, alterado. el consejo.
LÁBÉFIO, IS, actus 911111, pus. de Labefa- LABOR, órís. Cic. Labor, trabajo, fatiga,
rio. tarea, desvelo que se pone en alguna (fosal' Mo-
LÁBELLUM, Cia. Labio pequeño. II lestia, calamidad, daño, desgracia, incomodidad.11
Vaso ó cuenco para agua. Cuidado, solicitud. Virg. Artificio, obra. bolis,
LáBENS, tis. com. Virg. Lo que está para caer, lanceque labores. Kira. Eclipses del sol y de la
se cae ó amenaza ruina. II Lo que decae, se co- Claud. Los Virg. Las
rrompe, se vicia, liCorriente. Lubentia Minina sub empresas, los hechos militares. Aecrescit labor.
tareas. Virg. limos que se pierden, que corren bajo Plaut. Crece la enfermedad. Laboreen tolerare.
de tierra.—Sidera notare. Virg. Observar el corso
p lsil¿ :— Suslinere. 1/di-u y . Sostener, mantener el
Peo
ó el ocaso de los astros. Labens dontus. Virg.
que decae, que va en decadencia, que pierde LÁBÓRANS, tis. com. C je. El que trabaja. II 11111
su esplendor y lustre, que va á estinguirse.—Dis-gido, desolado, oprimido, fatigado, atormentado,
ciplina. Liv. Disciplina que degenera, que pierdearriesgado. Laborans utero aella n% P
o mgi-e-
su vigor. Labenle die. Virg. Inclinando el dia, riza que está de parto. —Nanas Ci,a. LiN aví
Luna eclipsa-
pasada mas de la mitad de él. l ado de la tempestad.—Luna. Jiu.
CABED, únis. ni. Pila. El que tiene labios muida. Laboranti oye ferre. Cic. Socorrer al que
operan—Nae
gruesos. está oprimido, afligido, ó se ve en trabajo. Lobo -
Lenco, Antistius. ni. Gel. Antistio Labeon, cé- L rancia tecla. Plin. Casas que amenazan ruina.
LA e LA
LAC 707
Llintin.X.Tus, a, nra. parí. de Laboro. Cic. Tra- gunas yerbas. A lacte depulsus. Virg. Destetado
baj ado, hecho con estudio y trabajo, con arte. Lar, recetes. Ov. ó nomen. Virg. Leche fresca.
LÁ RO n , árum piar. Plin. y Concrelitm. Id. Cuajada.
LÁBORINI, órtun. piar. Plin. El territorio de LÁCENA, X. Cic. Espartana ó lacedemonia.
Laudo. la Tierra de Labor en Campania, que es Helena, muges célebre por el robo de Páres.
LACCA, f Veg. Tumor á. modo de vejiga que
LABÓRi • ER, a, um. Or. Laborioso, que sufre el les sale en las piernas á las caballerías. II Ami.
trabaja. Yerba cuyo jugo es útil para la ictericia.
LÁBÓRIÓSE, issYme. adv. Cic. Con trabajo, LACÉDJEMON, ónis. 7n. Ov. Lacedemon, hijo de
con fatiga, pena y dificultad, Júpiter y de Taigeta, hija de Agenor, rei de Feni-
LÁnóitiósus, a, MB. ior, issimus. Ter. Labo- cia;otros dicen de Semele. Reinó en la Laconta, en
rioso, trabajoso, penoso, difícil, fatigoso, lo que la ciudad de Esparta, de donde se llamó Lacede-
se hace con trabajo y filio a. II Laborioso, aplicado, monia, y sus habitantes lacedemonios.
industrioso. El que ha pasado ó sufrido muchos LÁCÉDJEMONES, um. 7n. plur. y
trabajos El que padece muchos dolores. LACÉDJEMONII, óruin. m. piar. Virg. Los lacede-
LAMmis terra. f Laborini. monios ci espartanos.
LÁBÓi10, as, ávi, atum„ are. 72. y a. eic.Trabajar, LÁcÉu./EmoNius, um. Lazedemonio, es-
poner fatiga y desvelo en alguna cosa.II Sufrir, pa- partano, lo perteneciente á Esparta ó Lacedemo-
decer, estar afligido, oprimido. ¡I Esforzarse, pro- nia.
curar, empeñarse, poner su conato en. Laborare ira, Crum. Liv. Desmembrado, mutilado,
arma. Esta y . Hacer, fabricar, trabajar, forjar ar- despedazado, hecho pedazos. Lacera navis, Ov.
mas.—Ad offleittin suman. Cia. Dedicarse, aplicarse Navío estrellado, hecho pedazos. Lacere come.
á su oficio, á su obligacion. Ainari. Plin. men, Lucr. Cabellos arrancados.
Hacer esf • erros para ser amado. —rFe f•umeuta- LÁcÉttÁnníms. f lé. is. Aus. Lo que so
ría. Cris. Padecer Wta de trigo. — S e d magulla- puede lacerar, maltratar, estropear ó hacer pe-
dine. Liv. Ser incomodado de su propia grandeza, dazos.
no podarla sufrir.—Cerebro. Maui. Tener mal tem- LÁCÉRANDUS, a, am. Ov. Lo que se ha de lace-
plado el cerebro, trastornado ó vuelto el juicio.— rar ó despedazar.
Fac?nore. Lie. Estar lleno, cargado de deudas.— LÁcÉttANs, tis. com. Sil. El que despedaza,
inlestini,s. . Cic. Tener cólica.—Ex Cic. rompe.
Ser odioso, aborrecido.— Ambitione. flor. Tener LÁcIatiTio, ónis. f Cic. La accion de hacer pe-
ambicion.—Animo. C e' Atormentarse, apesadum- dazos, de maltratar, estropear, romper.
brarse interiormente.—A` •igore. Min. Sentir, pa- t LÁCÉRÁMOR, m. S. Ag. FA que despeda-
. decer, tener mucho frio. — Cansd. Quin!. Tener za, estropea, maltrata.
una mala causa. — In aci e. Plin, .171e72. Llevar lo LÁcI.RÁrus a, um, par!. de Lacero. Liv. Lace-
peor en la batalla.—In speni. Ov. Trabajar con la rado, maltratado,
' hecho pedazos.
esperanza de.— Temeritatis crimine. Quina. Ser LÁCERNA, X. je. Cíc. Gaban, sobretodo que se po-
tenido por temerario. nían los romanos sobre la toga ó túnica contra las
LÁnos, órís. ni. V. Labor. lluvias y el frio : era una capa que se prendía a.
LÁrMstis, a, um. Lucil. Resbaladizo, escurri- hombro, con un broche á modo de la clámide, aun-
dizo. jj Trabajoso. qué de mas vuelo.
LABRADEUS, í. 7n. Plin. Sobrenombre de Júpi- LÁcEnNA:rus, a, Urn. Pelean.. Cubierto, vestido
te •, con que era venerada en Curia. con esta especie de gaban b sobretodo. '
LABRO, Más. m. Liorna, ciudad marítima de LACERNÜLA, A•nob. Gaban ó sobre-
Towana. todo corto, y de poco vuelo.
LABROS, m. Ov. El Voraz, nombre de un LÁ.cÉao, as, ávi, átrun, áre. a. Hor. Lacerar,
perro. maltratar, estropear, romper, hacer pedazos, cor-
LABRÓSUS, a, nra. Cels. Que tiene grandes labios tar, desmembrar. II Sal. Malgastar, disipar, malba-
ó bordes. ratar, consumir. j j Afligir, atormentar, oprimir, ha-
LABRUM, n. Labio. II Cés. El borde, már- cer vejaciones. Lacerare diem. Plan!. Mal emplear
gen. extremidad de cualquiera cosa. Vasija de el dia, pasarle sin hacer nada. Lacerare aliquem
ancha boca, que tiene el borde hacia fuera á modo fanuon alicujus. Lic. . Desacreditar á alguno, qui-
de labio. II Pila ó pilan de una fuente. Labris pri- tarle el crédito ó la fama.
morilms aliquirl allingere. Cic. Tocar, gustar una LACERTA, X. f. Plin. El lagarto y la lagartija.
cosa con los labios. — In prineoribus diu versare. LACERTÓSUS, a, uta. Cic. Membrudo, nervioso,
P ó Labra inter el denleshiere. Id. Tener en fuerte, robusto, de fuertes músculos y nervios.
la punta de la lengua. Símiles habent labra lacta- LÁCERTCLUS,i. m. dim. Apul. Lagarto pequeño.
adag. A' pan duro diente agudo ; d Hambre de LÁcE,RTus, m. Cic. El morcilla, parle muscu-
tres semanas. 7•i. losa del brazo desde el hombro hasta el codo.II El
CABROS, i. Plin. Cierto pez marino. brazo. 11 Vigor, fuerza, valentía. II El lagarto. jj Pez
LABRUSCA, W..f. I'irg. Labrusca, vid silvestre. marino parecido al lagarto. Lacerias auratas.
LABRUSCUM, i u. l'erg. Uva silvestre, fruto de Brazo adornado de brazalete. Lacerlos cir-
la vid :cilcestre. cum colla implicare ó corlo imponere, ó La•ertis
LABUNDUS, a, um. Acc. Labens. colla innectere, empleen. amplecti,cingere. Ov.
LABURNUM, i. n. Árbol de los Alpes, de Laceras colla dase. &tac. Abrazar, echar los
madera dura y blanca,.'y de secano. brazos al cuello.
LABYRINTIIIUS, um. Card. y LÁcÉRUS, a, um. Asc. V. Lacer.
LÁBYRINTIliCUS, a, um. Lo perteneciente al la- LÁcEsstm en lagar de Lac,essiverim.
berinto. . cEssino, ónis. Amian. Provocacion, irrita-
LÁBYRINTHUS, i. in. Plin. Laberinto, lugar com- cioLnÁ
puesto de varias calles, rodeos y encrucij adas, de sulLtaÁdcoEssíTu , a, um. Cie. Provocado, irritado, in-
donde no se halla Cuatro se celebran en, la s
antigüedad, el ele Egipto en Helidpolis ; el de Creta LÁCESSO, is, SiVi ó sii ó ssi, ssére. Cic.
junto á Gortina, hecho por Dédalo de orden de Afi- Provocar, irritar, insultar, picar, tentar. liConmo-
nen; el de Lévanos, y el de Italia, que mandó hacer ver, escitar, mover. Convidar, atraer. tacessere
Porsena, rei de los etruscos, para su sepulcro. aliquem jurgiis. Liv. Provocar á uno con injurias.
LAC, lactes, n, Cic. La leche. II El jugo de al- l- Pelagus. flor. Tentar, surcar el mar.

LAC LAC
4 5 8
Cés. Lacetanos, los naturales ' CRYMANDUS, a, nra. &In, Lo que debe ser He-
LA
ACETÁNI,
habitantes del territorio de Lérida en Catalana.
y 1 1:a)::,:aaea,
rati.4 Cüil¿. Gis. El que llora, llo-
LÁcnkras so , ás, are. roso.
t LáciLINIZO, ás, áre. n. ,Set. Descaecer, debi-
litarse, caer en languidez y desfallecimiento. LiCRYMÁT10, ¿mis. f Min.. Llanto, el acto de
LÁCHÁN O , áa, are. a.
Plan!. Mantener, alimen- llorar.
tar, cri% con yerbas ó legumbres. LÁctrimÁTos, a. ln. Ov. Llorado, destilado.
LIcHrNom,i . Id. Hos.L egumbre, hortaliza, ver- Par t. de
LÁCRYMO, ás, av.i, btum, áre. n. Cic. y
dura.
LÁcnÉsIs, is. f. Ov. Láquesis, una de las tres LÁCELYMOR, .áris, átus sum, ári. dep. Cic. La-
,l-> arcas. Equivale á suerte, porqué fingen que hila grimar, llorar, echar higrirnas. derramarlas. Lacry-
la vida, la prosperidad y calamidad de los hombres. mare COSUM alicujus. .Nep. Llorar la desgracia de
LACIIRYM A, }E ! y 01:)S. Lamyraa. alguno.—Gaedio. Ter. Llorar de gozo.
LÁciNino, Onis. Cels. Lá accion de desgarrar, le a. caYaitisE. adv. Gel. Con lágrimas, á modo de
romper, hacer pedazos, y la de disipar malgastar. ellas.
LiCiNÁTOR, Mis. in. Prud. El que desgarra, LACRYNICSUS, a, urn. Han. Lamentable, lasti-
rompe, hace pedazos. II Disipador, pródigo, gas- moso, que hace llorar.• Ov. Lagrimaso, que echa
tador. lágrimas. [IPlin. Que ruana cr destila gotas de hu-
LiCíNÁTUS, a, am. parí. de Lacia° . Desgarrado, mor, como los arboles.
roto. Malgastado, disipado. _LÁCIIYMÚLA, (hm. Cia. Lagrimilla.
LÁCiNIA, ae. j: Maui. Franja, farfalá S galon LACTA, T. f. Pije. Una especie de canela.
e(iu que se guarnece el vestido. I) Estremidad de él, LACTÁNEUS, a, UM. LISO'. y
,:cilla, orla. II Col. Parte ó partretila separada del LACTANS, tis. com. Loen. Lo que tiene 6. da leche.
monten. II Petron. Ropa, vestido, hábito. II Sobre- LACTANTIA, billa. n. piar. Cels. Las cosas hechas
nombre de .TUPO. Lacinzarn 11,11111eriS detraliere. Pe- de leche para comer, y los animales que maman
'ron. Quitarse la ropa. Laciniain prehendere. Sud. todavía : aquellas se llaman lacticinios, y estos
Pisar a uno la ropa para detenerle. chazos.
LÁcm.E, anule f plan. f' arr. Una especie de LACTANTIUS. ii (L. Gelira ó Ccecilius ). ni. Lac-
tetas. pendientes del cuello de las cabras. tando Firmiano, africano, y segun otros italiano.
LÁCiN1ÁTINI. adv. Apal. Por partes ó partículas. De gentil se hizo cristiano, floreció cerca del siglo
LÁciNiÁlrus, a, um. Se'n. Dividido en partes. tv de Cristo, en tiempo de los emperadores Diocle-
Parí. de cieno y Constantino. Es e! escritor mas elocuente
LÁciNro, "as, ávi, áturn, are. a. Apul. de su tien¿po y de iodos los cristianos. De su obra de
distribuir por partes. las Instituciones cristianas dice san Ge • dnimo :
LÁciNiósus, a, urn. Plin. Dividido, partido, cor- Lactando es corno un cierto rio de la elocuencia ci-
tado en ondas ó farfalaes por la orilla. I Int- ceroniana. j Ojalá hubiera podido afirmar las co-
pedido, embarazado, como al que impiden las fran- sas de nuestra creencia con la misma facilidad que
jas ti farfalaes para andar. Tcrl. Difuso, super- deshizo las de los gentiles De estas tenia mas cono -
fluo. ci;:iient0.
LÁOSNIUPd, n. Plin. El cabo de las colunas, LACTÁRIA, Orum. n: plur. Cels. V. Lactantia.
promontorio de Calabria.
LAXTÁRIA, T. f. Min.. La lechetrezna. 'nombre
LÁCINIUS, a, urn. Cic. Lo perteneciente á este
cabo ó á la diosa J ano, á quien fle'rcules fondo zar
genérico ee las plantas que arrojan un humor pa-
templo en él. recido á la leche, como las especies de titímalo.
LACTÁRIS. /7.! ré, n. is. Marc. Emp. Lo que
LÁCiNO, ás, ávi, aturar, áre. a. Solin. Desgarrar,
tiene ó da leche. Se dice de las hembras que Crian
romper, hacer pedazos. II Calul. Disipar, mal-
gastar.
con su leche.
LACTÁRIUS, a, ron. Cels. Lácteo, lo que per*-
Licío, cis, lá..ére, ant. Luer. Engañar.
neve á leche ó se hace de ella. Lactarium opus. Cels.
Metí y Lácon, onis. m. flor. El lacedemonio,
Lacticinio, manjar que se hace de d con leche. Laca
lo perteneciente á Laredemonia.
LÁC0NIA, T. f. Plin, La Laconia, provincia del
tarja columna. .17'est,. Colima de Roma en la plaza
corrillo de las verduras, al pié de lo cual re es-
Peloponeso, su metrópoli Esparta.
ponían los niños que no tenían quien tos criase.
L:icóNicA, as, y Laconice, es. f. Nep. Y. La-
LACTÁRIUS, ni. Cels. El que hace manjares de
LACONTCUM, n. Vit•uv. Estufa, sudario. leche ó los compone con ella, como el repostero,
1.4.icórricus, a, urn. Hor. Espartano, lacedemo- pastelero, confitero &c.
nio, lo perteneciente á Laconia. LAcTÁTus, usa Plin. La accion de atetar
LÁcoms,'iclis. f. adj. Ov. La muger espartana criar, dar el pecho ó la teta.
lacedernonia. II La Laconia. LACTATUS, a, um. pa•t. de Lacto. Van'. Alelado
LÁcir,lismus, m. C j e. Laconismo, brevedad de criado con leche.
los lacedemonios en el len guagell Concision, propie- LACTE, is. n. en!. Var • . F. Lac. •
dad del estilo, cuando con mui pocas palabras' se LACTENS, tis. com. Cie. El que mama. Ov. Que
dicen muchas cosas. tiene, da ó arroja de sí leche. I Cels. Hecho de leche.
LÁcómus, a, una V. Laeonicus. Virg. Que está en leche. Lacten• porras. Col. Co-
LícoTomus, m. Vitruv. Linea recta que corta chinillo de leche, tosten.—Vitairce, Ov. Ternero de
el círculo meridiano. leche. — Maus. Ov. Higo en leche. Lactantia.
LÁGRIMA, re, y Lacrima, f Cic. Lágrima, hu- Cels. Todo lo que está compuesto con leche. Ler-
mor que sale por los ojos en fuerza de dolor o Jiu- tens anuas. Ov. La primavera.
xion.11 Plin. La gota de humor que destilan las LACTEO, és, ni, ere. n. Varr. Estar en leche. Di-
vides y otros arboles. cese de las plantas y frutos•.
LÁCRYMÁBILIS. 77L. f. I é. n. is. Virg. Miserable, e.c.rablos, une. Catul. Lácteo, de color de
lamentable, deplorable, digno de lágrimas, de llan-
lecLhA
to, de ser llorado. LAIncrt, is. m. Promontorio de la ida de Cea.
LÁCRYMARILiTER. adv. S. Ger. Con llanto ó lá- LACTES. lUm. f. piar. Plin. -Los intestinos mas
grimas. delgados de los animales.
LÁCRYMÁRUNDUS, Liv, Mui lloroso, baña- LACTESCO, is, ere. n. Cic. Convertirse en leche-
do en llanto, en lágrimas. 1 fi Plin. Tener leche.
L 2E D L /E T 459
LACTEUS, um. Lucr. Lácteo, lo que pertenece cer mal ó dañe, dañar. /I Injuriar, decir oprobios.
á leche. U Virg. Blanco como la leche. Lacleus or- ultrajar. Lilere os alicui. Ter. Injuriar a alguno
bis. Cric. — Circulas. Ladea via. Ov. Vía en su cara.—Fidem. Cje. Violar, quebrantar la fe,
iisctea, camino de Santiago. la palabra, faltar á ella.
LACTiCOLOR, óris. com. Ata. De color de leche. LeEous, i. in. El Loire, rio de los mayores de
LACTIFER, a, lun. Inscr. Que lleva leche. Francia.
LACIiLÁGO, bis. Apul. Vincapervinca Ó ele- LIELAPS, ápis. ni. 0v. Nombre de un perro de
mátide, yerba. Acteon, que significa borrasca ó torbellino.
LACTÍNEUS, a, um. Ven. Fort. Lacticolor. LEVA, m. Varr. Especie de capa á sobretodo,
LACTiTO, as, áre. a. Marc. Free. de de que usaban los romanos para libertarse del frío
LACTO, a.3, ttvi,átum, are. a. Col. Atetar, dar de aun en la milicia.
mamar, dar el pecho ó la teta, criar con leche. LEVAS, atis. in. f. Cje. Sobrenombre de la fami-
U Ter. Atraer con halagos, entretener con lia Popilia en Roma.
esperanzas y promesas,' lisonjear, engañar. LAERTES, M. Laértes, hijo de Acrisio,
',ACTORA, te..f. y rei de 1' taca, padre de Ulises.
LAcTóRÁ.euer, n. Lectura, ciudad de Francia. LAERTIÁDES, m. flor. Hijo ó nieto de Laér-
LACTORAS, is. f. Plin. Yerba llena de leche que tes.
provoca al vómito. LÁERTILIS, a, U111. Virg. Lo perteneciente á
LACTÜCA, X. f. Min. La lechuga, hortaliza bien Laértes. Laértia yegua. La isla de rtaea, donde
conocida. reinó Laértes. La¿rlius heros. Ov. Ulises, hijo de
LAcirücÁmus, Diem. Lecliuguero, el que Laértes.
vende lechugas. L.sro, (mis. f Cic. Lesion, herida, daño, ofen-
LACTOCiNI, órum. plur. ASílterOn. lla- sa, injuria, perjuicio, detrimento.
mados en flotan algunos de. la familia aleria, por 1,IESTRiGONES, DM. in.. piar. Plin. Los lestrigo-
su cuidado en cultivar lec higas. nes, habitantes de Fórenias en Campartia, que se
LACTÚCÓSUS, a, um. Diam. Abundante de le- alimentaban cle carne humana. Sil. Otros en Sici-
chugas. lia en los campos leontin.o.s.
,ACTOCOLA, X. f. dita. Col. Lechuga peque:;::. oe. Fórinias, ciudad de Cam-
ACTURCIA, ae. f. S. Ag. Lactarcia, diosa entre pania.
los romanos de 198 . frutas en leche. L/ESTRiGONIUS, a, um. Ov. Lo perteneciente á
LicONA, re. f. Kr g. Laguna, lago, concavidad los lestrigones.
donde se mantienen las aguas. Fosa, concavidad. LIESORA, X. f Terl. V. LaCP10.
I[ Laguna, corral, blanco donde falla alguna cosa. Lmsus, a. um, port. de Dedo. Cje. Ofendido,
Lacunara rei fittniliaris explere. Cie. Reemplazar, injuriado, dañado.!I Herido. Opittio tiesa. (Julia.
reparar las pérdidae de su hacienda, de sus bienes. Oeinion Hor. Fe violada, que-
LACCNAR, óris. n. Cie. Lagunar, techumbre de brantada.
madera tallada con vigas á trechos.li El techo. órum. 72, plur. Cdd. Teod. Los campos
Speclare Lcunar. ¡ev. Mirar al cielo O al techo, públicos.
mirar las vigas ó contarlas; frase proverbial de los LIETÁTIÍLIS. 711. f. Lék n. is. Cie. Alegre, lo ve
que, cuando se trata de sus negocios, atienden á da ó causa alegría.
viras cosas. LfETÁBUNDUS, a, um. Gel. Mui alegre, gozoso.
LÁCÜNÁRIUM, ii. 71. VihM1). V1,110111E-In LiETAMEN, n. Plin. El estiércol que alegra
LÁeúN.iaws, m. Fina. El qee cava ó hace y fertiliza las tierras.•
lagunas. Parí. de L3ETANDUS, a, ato. Sal. Aquello de que uno se
LÁCONATUS, Ii111. Piin. Hundido a ruedo de debe alegrar.
lagunar. Part. do L.ETANS, tis. com. Cíc. Alegre, gozoso, contento.
LACONO, avi, átum, áre. a. 0a. Adornar á LJETANTER. adv. Lampr. V. Late.
usado de lagunar, artesonar. LFETASTER, COM. ant. Fest. Algo alegre.
LÁctreósus, a, uva. Cic. Lagunoso, cóncavo, LXTÁTiO, ¿mis. f. Cés. Alegría, gozo, con-
desigual, quebrado, lleno de lagunas ó concavi- tento.
dades. LETE, iras, issime. adv. Cic. Alegremente, con
LÁcus, os. 721. Cie. Lago, concavidad profunda gozo, contento, regocijo.
donde hai agua permanente, que nace de los ina- LlETHARGUS, i. ni. Ov. Nombre de 7/71 perro
~Hales de su fondo. Son célebres en Europa el LeETicus, a, um. Col. perteneciente á los cam-
de Carda, el de Ginebra y el de Comoll Pila, pos públicos.
pilen. Cuba ó cubo de gran capacidad. II Gra- LeterIFIcANs, tis. com. Plaut. Alegre, contento,
u. ere para guardar legumbres. II El trecho entre gozoso.
viga y viga en el lagunar. y La pila en que los LeaTIFIcí'res, a, am. par!. de Iaailificor. Sedal.
cerrajeros y otros artItices templan los metales. II Que se ha puesto alegre y contento.
Proa. Lago de leones, cueva pa ,a encerrarlos. LawriFíco, ás, dvi, áturn, áre. a. Plaut. Ale-
LÁcuscueus, i. dim. de Lacus. Col. Id. grar, dar alegría, gozo, contento. Lintificare agros.
Separacion en los graneros para algunos frutos 6 Cic. Estercolar, echar estiércol en las tierras para
legumbres. fertilizarlas.
LADA, X. f. Flia. La jara llainaaa lada ó ladon, LIETIFiCOR, óris, átus sum, ári. dep. Plata.
de que se saca el licor ládano. Alegrarse, estar alegre, tener alegría, gozo, con-
LÁDÁNUNt, n. Plin. El ládano, licor pingüe y tento.
craso, que arroja de sí le jara lada, que dispuesto y LETíFiCUS, a, tira. Lucr. Lo que da alegría
cuajado en lo* rma de goma, se administra en las ó gozo.
boticas. LIETISCO, is, arre. n. Sisen. V. 'ctor.
LADAS, m. Marc. Ládas, gran corredor que re. f Cic. Alegría, goza, contento
Llevaba consigo Alejandro Magno. recocijo. II Estac. Gracia, hermosura, belleza. Lee-
LA.Do yr, ónis. Ov. Ladina rio del Peloponeso litin tranci. Col. El vigor. w tilidad del tronco.
Moren. Dicese padre de Dafne. II Nombre de un IJETÍTÚDO, inis. f ant. 1V(M. 1.detitia.
perro de Acleon. LETO, as, are, a. Non. V. Letífico.
LADONA, e¿, f S. Juan de Lone, ciudad de L.uroit, áris, atas sino, ári. dep. Cic. Alegrarse,
Francia. estar alegre, tener gozo, contento, regocijo. 11
LIEDO, is, si, suin, dore, a. Plaul. Ofender, ha- Sael. Recrearse, divertirse, deleitarse. 1.Ketari
L A 31
460 , LAL
Virg.—Aliquam ron, aliqud re, de ó in Laletania, d la parte de la España citerior entre
cajas Gerona y Tarragona, catalan.
aliqud re. Cic. Alegrarse de alguna cosa.
Cic. Lei que prohibía estipular LlVuisio, Milis. (Foz africana). m. Plin. El buba,
LIETO RIA lex. f
tí hacer pacto al menor de 25 años. No se sabe de borrico recien nacido y silvestre.
fijo quien la promulgó. LALL0, as, ávi, atarla, are. Pers. Verbo que
1,xTus, a, um. ior, iss1mus. Cic. Alegre, gozoso, esplica las voces la, la, la de las amas de criar, con
contento, regocijado. Grato, acepto. Próspero, que adormecían los niños ; nosotros decimos hacer
favorable, feliz, fausto. l¡ Fértil, abundante. La- el ro, ro.
tissima pecto •a. Ov. Pechos, corazones llenos de LALLUM, 7/. ó
alegría. Armen!~ leetum. Virg. Ganado grueso, LALLUS, m. Aus. La cantinela ro, ro, con que
de muchas carnes. las amas de criar concilian el sueno á los niños.
L'EVA, m. Viry. 1,a mano ízqnierda ó zurda. LAMA„ f Flor. Lamedal, el sitio pantanoso
Lilskrus, a, iri. Gel. Pulido, alisado, bruñido. lleno de lama o cieno.
LEVE. adv. Hor. Tonta, necia, simplemente. L AMBDACISMUS. Diom• Vicio de ,7a pro-
Lazva‘srus, a, una. Gel. Lo perteneciente á Le- nunciacion, cuando se pronuncia la 1 mas fuerte
vio, poeta ant.ígito romano, cuyos fragmentos re- que lo justo.
copio y conservó Aulo Gelio. LAYIBERO, áS, átum, tire. a, Plan'. Rajar,
erais. f V. Levigatio. partir.
Lxvim, órum. in. plan Sobrenombre de la fa- LAvir,frro, 39, áVi, liban. tare. a. free. de Lambo.
milia romana Vaterut. Sol. Lamer frecuentemente.
L.«vis. Levis. LAMIU TUs, us. ¿ter. Fíe,. Lamedura, el acto
L.uvius. V. Lmvianus. de lamer.
LEVORSUM. arlo. Fest. y LAMBO, is, hi, ere. a. Cic. Lamer, pasar blarr la-
Lvvoasus. adv. Arman. A' mano izquierda, á mente la lengua por alguna cosa. Dicese lambien
o hacia la izquierda. - de los rios que con suave corriente lancen ó tocan
Lasus, a, um. Hor. Izquierdo, lo pertene- las riberas. Virg. Del fuego que loca blandamente y
ciente á la mano izquierda. ;1 Necio, tonto, simple, 110 quema. Hor. Hederte lambunt imagene, Pers.
mentecato. ¡¡ Favorable, propicio, tratando de las Las yedras rodean, coronan las estatuas.
cosas celestes, como los agüeros Desdichado, L AMELIA, f dim, Vdr. Laminica, hoja á
desgraciado, infeliz, contrario, hablando de las plancha sutil de metal.
cosas humanas. O ego !creas ! Hor-. Oh necio de LAMELLC:LA, W. dial. Pelron. V. Lainella.
mí Lavant pete•e. Virg. Ir, caminar á la iz- LÁvfÉLaum, n. Malora, isla del mar de Tos-
quierda. Lrecum lumen. Virg. La canícula, conNte- cana
lacion.— intonuit. Virg. Tronó Lacia el lado iz-
LAMENTA, OS. Pan. V. Lamentatio.
quierdo, Este era presagio feliz. Lccco tempere.
1, V via,srrAtiíms. M. lé. u. is. Cje. Lamentable,
Hor. A' mal tiempo, en mala coyuntura.
lastimoso, lloroso, lleno de lamentos.11 Viry. Dig-
LÁGINuvr, n. flor. Especie de torta hecha de
no de llanto, de compasion y lastima.
la flor de la harina y aceite.
.1..AME.NTARIUS. a, nto. Pida/. Lamentable, lo
LÁGÉA villa. f. V. Lageos,
que causa lamentos.
LAGÉNA, f flor. Botella, redoma, frasco. LAMENTATIO, ónix. f Cie. Larnentacion, llanto,
LÁGÉos, i. nc. Virg. Especie de vid.
gemido, el acto de lamentar 6 lamentarse.
LÁGÉUS, DM. Luc. Egipcio 6 lo perteneciente
-1" LAMENTATOR, nc. y
á Lago, pudre de Tolomeo, rei de Egipto.
LÁMENTATRIX, icis. f Cic. Lamentador, el ó la
LAGNUSsinus. in. Golfo de Labecla.
que se lamenta.
LAGO, íniS. f. Plin. Escamonia tenue, yerba que
nace en las vicias y en los campos. LAMENTÁTUS, m. Apul. Lamentatio.
LAGOIS, idis Hor. Pez llamado liebre marina. LAMENTATUS, a, uta. Cie. Piel.
* LAGONOPÓNOS, I. 111. Plin. Dolor de las en- LÁmaisrro, as, ávi, atan], dre. a. y
trañas. LÁNIENToa, áris, atas strip, árí. dep. Cie. La-
4 1,Ánoruntmastos, i. Cetas. Defecto de los mentar ó lamentarse, afligirse, quejarse, sentir con
ojos, cuando el párpado superior no se puede cerrar, llanto y gemidos. Lamentari ruana. Cte. Lamen-
y obliga á dormir con los ojos abiertos como le tarse de /a vida, mostrar que es digna de com-
liebre. pasion.
Uscórus, bdis. Plin. Ave blanca del tamaño LAMENTUM, I. n. Cje. Lamento, queja con llan-
un pichon, y calzada como la liebre. ¡I Id. Pié de to y sollozos, dolor y sentimiento, alliccion, com-
lehre, planta que p ace en los huertos. pasion. Es mas usarlo en plural.
LÁGOTROPHIUM, n. Col. Soto de liebres ó LAMIA, le. f. Hor. Lamia, muger hechicera,
lonejos, conejar. bruja. n flor. Noiobre de la tamília 7'0112(11ECI de loa
LÁGUNCULA, W. f. Col. Frasquito, limeta, bo- EdiOS Lrania, pescado cetáceo.
lella pequeña. LÁDDANus, a, nro. Sud. Lo perteneciente á la
i. ni. Luc. Lago, rei de Egipto, padre de familia romana re los Elios Laudas.
Tulo7lle o. LAMINA, W, Cia. Lámina, plancha de metal,
LAIAOES, ae. m. Ov. El hijo de Layo, Edipo. de madera ó piedra, que tambien se dice hoja.
LAlcus, a, una, Tent. Lego, el seglar que no Hoy. Barra adelgazada de plata ú oro para hacer
goza fuero eclesiástico.. la moneda.111loja de la espada á otro matrumeu-
LAIS, idis é idos. f. OL'. Láis, célebre ramera to cortante. Articules Minina, . Cje. Planchas de
forinlia. hierro tasi. ardiendo, con que atormenta-
LAlus, i. m. Estac. Layo, rei de Telas, marido alligoutrnoosuil-eeo
de Yocasta, padre de Edipo, por quien fue muerto, LAmium, Plin. Ortiga que no pica, or tiga
cumpliéndose la prediccion del oráculo. muerta, gallópsis.
LkISTÁNI, ortyn. piar. Plin. Laletanos, pue- LA:suus, nc. Ov. Montaña de Jonja. ¡I Sobre-
blos de la España citerior o tarraconense entre Ge- nombre de Endimion.
rona y Tarragona, los catalanes. LAMNA, Vitruv. V, Lamina.
LÁLÉTÁNIA, m. f. Marc, Laletania. la mayor LA MNULA, m. Tert. y. Laincila,
parte de Cataluña, de la España citerior d tarra- LAMPADA, f Piad. V. Larme lleva el
conense, Cataluña. LAMPADA.RIUS, Cód. El que l le va e h ac h a
LAUITÁNIJS, a, um. Plin. Lo perteneciente á la delante del magistrado.
LAN LAN 461
LA:111)ÁDIAS, f Plin. Cometa ó metéoro que LiNEUs, a, uní. Cic. Lanar, de lana.
tiene la figura de una hacha ardiendo.- Lanudo, lleno de lana, vello pelo. Marc.
1..AMPÁDION, Van'. Pequeña luz. Blando, débil.
LAMPAS, ádis. f. Cic. Hacha, antorcha. jj Virg. LANGA, Plin. V. Languria. •
A.stro, luz, resplandor de la luna, del sol, de los LANGIA, Eslac. Langia, pequeño rio del
astros. Col. Luz, lámpara. Peloponeso en Arcadia, llamado despues Arque-
LAMPSÁCÉNI, Ortun. piar. Cie. Lampsace-
moro, por haber muerto en su orilla una serpiente
nos, los naturales y habitantes de Lampsaco. al niño Arquemoro, hijo de Licurgo, rei de Tracia.
LAmasÁcÉNus, a, um y LANGUÉFÁCIO, is, féci, factura, are. a. Cic.
LAMPSÁCIUS, a, um. be. Lo perteneciente rí la Hacer, poner á uno lánguido, causar languídtx Ó
ciudad de Lampsace ó sus naturales. flaqueza.
LAm p sÁcum, n. Cic. y LANGUENS, tis. com. Cic. Lánguido, flaco, ma-
LAMPSACUS, f cilento,
Lampsaco, ciudad del estenuado, falto de fuerzas.
Asia menor en la Misia. LANGUEO, és, gui, ére. n. Cic. Ser lánguido,
LAMPSÁNA, W. Plin. Lapsana. flaco. jj Sal. Faltar el valor, el ánimo, el espi-
LA.zurnatts, idis. f. Plin. La luciérnaga, insecto u
rito. Ser dado á la ociosidad, á la pereza, á la
ti gusanillo que despide de noche una luz mui clara. inaccion. II Virg. Estar enfermo, malo.
LAMUS, i. ni. Hor. Lamo, hijo de Neptuno, rei LANGUESCENS, tis. com. Plin. El que cae en lan-
de los les trig ones II Sil. _Nombre de un caballo. guidez, debilidad ó flaqueza. Langue•cente colore.
Virg. Ciudad de los le.•trigones cerca de Gaeta y Plin. Decayendo, bajando el color.
Formia. j j La misma Gaeta ó Formia. LANGUESCO, is, ére. n. Cic. Ponerse lánguido,
LAMYRUS, m. Plin. Pez marino, especie de débil, flaco, enflaquecer, perder las fuerzas. jj Ov.
lagarto. Ponerse malo, enfermar. Otniziunt rerum tupido
LÁNA. f Cje. La lana, el vellon o pelo de la languescit. Plin. men. El apetito, deseo, ansia de
oveja y del carnero. 1) Pelo de liebre, de conejo, de todas las cosas se disminuye.—Lana. Tác. Se os-
castor y de otros animales. Marc. El vello de curece la luna.
algunas hojas y frutas. Lana mecida. J'u y . Lana LANGUIDE. adv. Cic. Con languidez, flojedad,
por lavar.—Facta. Ulp. Lana hilada.— Anserina. debilidad, descaecimiento. Languide dulcis. Plin.
Pluma de ganso.—Caprina. Hoy . Pelo de Cosa de una dulzura insip ; da. Languidius dictuin.
cabra : se dice de toda cosa de ningun valor. Cic. Dicho con blandura, contrario a la severidad
LANÁR1A. W. f. Plin. Yerba de batan, buena y constancia.
para lavar las lanas. LANGUIDÚLUS, a, um. Calul. Dim. de
LÁNAFUS. m. f. ré. n. is. Varr. Lanar, lo que LANGUIDUS, a, um. ior. Cic. Lánguido, flaco,
tiene lana, cubierto de lana, de pelo ó vello. macilento, débil, descaecido, estenuado.113/arc.
1,ÁNÁrtrus, ir. ni. Plaut. Lanero, el que trata Enfermo. II Sin fuerzas, sin vigor ni espíritu. jjNe-
en luna. gligente, descuidado.
1.íNÁRIUS, a, um. Col. Lo perteneciente á la LANGUÍFiCUS, um. Auson. Qae causa langui-
1,am. dez, debilidad, descaecimiento.
LÁNÁTU:.5, a, uní. Col. Lanudo, lo que tiene lana, L'ANGÜLA, w. f. (hm. de Lanx. Varr. V. Lan-
y lo que tiene vello ó pelo. cicuta.
LANCASTRIA, LANGUOR, ¿iris. in. Cic. Languidez, debilidad,
j. Lancastre, provincia de In-
glaterra. j Ciudad de la misma. flaqueza, falta de fuerzas.11Enfermedad.1 ¡Timidez,
LANCEA, W. falta de valor, de espíritu. Languor aguosas. Flor.
Tác. La lanza, pica, arma de la
y de los guardias cíe corps en tiempo de losLa hidropesía.
emperadores. LANGURIA, Plin. Cierto pez que se coge en
LANcEkaais, el Po, del que ereen algunos viene el •uceino o ám-
ni. Suet. Lancero, piquero, el
soldado que usa de la lanza en la guerra. , bar gris.
LANCEÁTUS, a, lun. Firm. Herido con una lanza. LINGURIUM, n. Plin. El succino ó ámbar
_tsrrmado de lanza ó pica. gris.
t LANCEO, áS, ase. a. Tert. Manejar, jugar la LÁNIÁRIUM, n. Varr. La carnicería.
innza. LÁNIÁRIus, m. Inscr. V. Lanius.
LANCEOLA, dint. Cap. Lanzuela. LÁNIÁTIO, óris. f. Se'n. y
LANCES, ium. f plur. Cie. V. Lana. LÁNIÁTUS, us m. Cíe. Despedazamiento, des-
LANcicür.,x, a:.. trozo, el acto de despedazar, destrozar, partir en
dim. Arnob. Plato pequeño,
!,latillo. pedazos.
LANCINÁTOR, óris. m. Prud. El que despedaza, LÁ.NtÁ'rus, a, um. para. de Lanio. Virg. Despe-
liarte ó hace pedazos. dazado, destrozado, lacerado. Laniata Gv.
LANciNÁTus, um. Arnob. Despedazado, di- Flota, armada, escuadra desbaratada, desparra-
vidido, partido, hecho pedazos. II Catul. Destro- mada.li Destrozada.
zado, disipado, malgastado. Para. de LÁNICIA, w. f. Non. y
LANCINO, as, áttn, are. a. S'en. Destrozar, LÁNIC1UM, n. Virg. Esquilmo, fruto que se
despedazar, hacer pedazos. Bona paterna lanci- saca de la lana. l¡Esquileo, esquilmo, esquilo, la
nare. Calul. Disipar, malgastar los bienes paternos, accion de esquilar las ovejas.liPlin. Acopio de
el patrimonio. lana.
LANCÚLA, ee, dim. de Lanx. Vitruv. V. Lan- LliNicijils. ni. f té. n. is, Lab. Lo que tiene la -
cicula. no en la piel.
LANDAVIUM, n. Landau, ciudad del Palati- LÁNIÉNA, te. f. Maui. La carnicería, lugar
nado del Rin. donde se parte y vende la carne. j I Prud. La accion
LANDERN'Acum, i. n.Landerno,ciudaddeFrancia. de destrozar ó despedazar.
LA.Norttrm, n. Landen, ciudad de Brabante. LÁNIFER, a, um. Plin. V. Laniger.
LANDSBERGA, Landsberga, nombre de va- LÁNIFictum, n. Col. Laniticio, la manufactura
rias ciudades de Alemania. ! y arte de beneficiar la lana.
LArtosu rritum; i. Landsudht, ciudad de Ale- 14NiFicus, a, um. Tib. El que ejercita la manu-
mesnia en Baviera. factura de la lana. Lanificet sorores. Marc. Las
LANÉRUNI, n. Fest. Vestido hecho de lana tres Parcas, Cloto, Laquésis y A'tropos.
burda. LÁNTG ER, a, uní. Cie. Que tiene, lleva ó produce
LÁNESTRIS, ni. f tré, n. is. Vop. lana. jj Fedr, El cordero.
1.• A P LA1
462
ac• Despedazar, LÁPICiDINARIUS, íi. m. biscr. y
mo, ás, ávi, átum, áre. LÁPiDÁRIbS, m. Utp. Pedrero, el que trabaja
destrozar, hacer pedazos. y labra las piedras, cantero.
LÁsno, anís. in. Petron. V. Lanius.
ivsnóstius, um.Suel. Lo perteneciente al car- LÁdinialus, a, um. Lo que pertenece á las pie-
L Lanionaa mensa. &tel. Tabla L Á.
dras
nicero ó la carnicería. dYn:Vrio, (ds.! Cic. Apedreamiento, pedrea,
del carnicero.
1,XistirdsredA, w. in. f. Dig. El ó la que pesa y re-
la acciqn de apedrear ó apedrearse. ¡ I Pedrada.
parte la lana, para que otros la trabajen. L Á PY D 'ron, mrn. Cic. Apedreador, el que
LÁNIPENDIUS, ii m. Inser. El que da la lana pe- apedrea, tira o arroja piedras.
LÁdilÁTos, a, Un). parí. de Lapido. &el. Ape-
sada á otros para hilarla ó cardarla.
LÁNISTA. 171. Cie. Maestro de los gladiadores, dreado, aquel á quien se ha apedreado.
de esgrima ó de armas. Lani•la avium. Col. El LÁPIDESCO, is, dre. ir. Plin. Petrificarse, con-
que adiestra las aves feroces en la pelea. vertirse en, volverse piedra, endurecerse como pie-
LANISTÁTÚRA, se. f. Inscr. El arte del maestro dra.
.de los gladiadores. LÁPÍDEUS, a, um. Cíc. Lapiden, lo que es de pie-
LÁNISTIT1US, a, nra. Pelron. Lo perteneciente dra ó tiene sus propiedades. ij Min. Pedregoso,
al maestro de los gladiadores ó á su arte. lleno de yiedras,
EArsIdia, f: Lib. y LÁPIDICINA, Ele. f. V. Lapicidina.
LÁadTdas, él. Tent. V. Lanicium. LAPIDO, as, ávi, atarla, are. u. Sud. Apedrear,
771. Cic, El carnicero, cortador, cor- tirar, arrojar, despedir piedrasHiPctren. Amon-
te:de. tonar piedraeó cubrir con ella. reji.v de cado lapi-
In. Fest. El que cubre con lana davit. Liv. Apedreó en Veyos, cayó, llovió piedra.
la deformidad o defecto de uno de sus ojos. LÁPIDOSITAS, atis. j. Teri. ureza semejante a
L.kNOSITAS, átiS. f Tent. V. Lanicium. la de la piedra, disposicion á petrificarse.
LINÓSUS, a, um. Col. Lanudo, lo que abunda Liieloósus, a, um. Virg. Pedregoso, lleno de
de lana. piedras, lapidoso.11Hor. Duro como una piedra.
LANTERNA, Fe•f. V. Laterna. LiduddúLds, Dim. de
IANÜGINÓSUS, a, um. Plin. Velloso, velludo, LÁdiadus, diez. Min. Piedrecita, china, ¡I
lleno de vello ó pelusa. Hor. Piedra preciosa.
LÁNuno, iris Virg. La pelusa, parte de pelo LÁPIO, is, ivi, -ama, ire. a. Pareo. Convertir ea
lana que despiden de sí las ropas gastándose.li piedra, poner duro como una piedra.
El vello que se cria en el cuerpo y en algunas ho- LÁPIS, ídis. in. Cic. La piedra. 11 Plin. Piedra
jas ó frutas. preciosa. II Ov. La perla.H 'Ter. El hombre necio,
LÑNÜLA, e. f. dim. de Lana. Cela. Lanilla, pe- estúpido. Lío. Milla ó espacio de mil pasos. par-
lusa, bedija de lana. qué se .señalaban con piedras. Lapis madzeis. Quin t.
LÁNÚYIANUS, a, nro. Cap. y Piedra molar, muela de molino.—Pariaa. Virg. El
LÁNÚViNUS, a, uni. flor. Lo perteneciente á La- mármol.—/ncitsizs. Virg. Piedra de amolar.--kii-
nuvio, ciudad del Lacio. vas. Min. Piedra de lumbre, de escopeta.—Pi-
Llsdviusr, n. Lanuvio, ciudad antigua bulas. Virg. Piedra pómez. Límite, termino de
del Lacio, hoi pequeña villa en la campaña de Roma. campo.11 Prop. Lapida de sepulcro.—Albas. flor.
lancis. f. Cíc. Fuente ó plato para comer. Mesa de mármol. De lapide em,nle•. Picar. Com-
l¡Balanza ó plato del peso, elEqud lance pensilare. prado en almoneda como siervo. ¡I Cic. Sobornado.
Pije. Pesar con igual balanza, hacer justa esti- Onrinem macere lapidein. Min. prov. No dejar pie-
rnacion. dra por mover.—Venberane. Maui. prov. Traba-
LÁódboN, ontis. Virg. Laocoonte, hijo de jar en lo que tiene mas riesgo que utilidad. La-
Pflanz() y de Hécuba, sacerdote de Apolo. pides loqui. Plai.d. Decir cosas molestas, doras.
LÁODÁMIA, m. f. Ov. Lac-lamia, hija de Acaslo enfadosas. Inter lapides pugnaban t, p eque imident
y de Laodotea,77tayer de Protesittio, que murió abra- tollcre pidan-un!. adag. Eu casa del herrero cuchi-
zando la sombra del marido, muerto d manos de llo de madera ó de palo. ref.
Motor,¡¡ Otra, hija de BelerofOnle y Aqueménes, LÁPiTH.E, árum. m. piar. Hor. Los lapitas, pue-
amarla de Júpiter, de quien lavo á Sai • edon, que blos de Tesalia, junto al monte Olimpo.
!icé despees rei de Licia. LAPITHMUS y Lapitheius, a, um. Ov. Lo per-
LióDicÉsk, f Plin. Laodicea, metrópoli de teneciente á los lápitas.
Siria.. ¡I Otra, en Celesiria junto al monte Líbano. ¡¡ LÁPi.THONIUS, a, una. Esta:;. De la estirpe ó
Otra, en Lidia junto al vio Lico. nage de los lópítas.
LAÓDICÉNI, Mann. rn. plan. Cic. Los laodicenos, LAPPA, Virg. El lampazo, yerba.
los naturales de Laodicea. LAPPÁCEUS ., a, inri. Plin. Perteneciente al lam-
L.kóDicENsts. '771. f. se'. is,'y pazo.
L.IOnicÉNus, a, um. Cíc. Laodiceno, lo pertene- .LAPPAGO, bis. f. Plin. Yerba, especie de corre-
ciente a Laodicea o a sus naturales. g
LaossÉtioN, ontis. Virg. Laomedonte, hijo de LAPPIA. Ve. f. V. Lapponia.
Ilo,rei de Tróade, padre de Príamo. LAPPONES, tn, m. plan. Los lapones, los natu-
LA0:14ÉDowrixs, a, um, Virg. Lo perteneciente rales y halniatiles de Laponia.
a Laomedonte ó á Troya. JAPPONI A., w. f. La Laponia, pais grande selea•
LAOMEDONTiAD.,E, arma. in. piar. Virg. Los trional de Euro,na,
troyanos, descendientes de su rei t.:torne:bote. LAPSÁDUNDUS, a, u111. Sén. Lo que está para
LaosiddosiTlauns, . 171. palr. Virg. Príarno, ó caerse.
algun otro de los hijos de Laomedonte. LAPSÁNA, f .Especie de col tí berza
LAO:5411DONT1US, lun. Virg. Lo perteneciente silvestre. Lapsand vivero. Pire, No comer mas que
á Laomedonte, a Trova ó á los troyanos. berzas, vivir con miseria.
LÁKTIIIUM, n. Vare. y lo ue está
LAPSANS , tis. cona. irg. Ruin oso , .0 q
LidÁTHusi, n.. Min. y para caerse ó derribarse.
LIPÁTHUS, m. Col. La acedera, yerba conocida. LAPSIO, Milis. Cíc. La caidad.rui
aer muchas
LÁPicIDA, fe. ni. Varr. V. Lapidarias. LAPSO, ás, ávi, atino, are. 'I/ . rwg. Caer
LiPiCiDINA, se. f. Cíc. Cantera, pedrera, de veces, resbalar, ir tropezand o y e:oyendo.
El que
dondese sacan piedras para lalwar,ó el legar donde de caer
L
EAwa s utirs, a, um. Ov.
se cortan. os. in, Cíc. el acto y efecto de
L A R L AR 463.
caer. Lapsus avium. Virg. El vuelo de las aves. permitir liberalmente. Si lempus largilur. Col. Si
—Fluminum. Ci c. El curso, la corriente de los el tiempo lo permite.
Plin. Pérdida, falta de crédito, de LARGITAS, átis. ,f Cic. Largueza, liberalidad,
fe, de palabra.—Rotaruna Virg. La vuelta ó volu- franqueza, bizarría en dar.
bilidad de las ruedas.—Serpenlum. Virg. La res- LARGITER. adv. Cic. V. Large.
baladura ó resbalou, el acto de deslizarse ó resba- LARGITIO, ótlisa f. Ces. Don, donativo, dádiva.
larse las culebras.—Sca/aruni. Plin. Caida de una presente, regalo. II Largueza, liberaliclacill Sha:
escalera.—Ancipiles reman. Claud. La vicisitud Prodigalidad, profusion. Concesion, permiso.i
de los sucesos. Teine•ilatem ab oinni lapsa ~ti- Dádiva, repartimiento de dinero para sobornar
nere. Cic. Contener la temeridad de todo error ó ganar a alguno. Largitio cequitalis. Cic. Adminis-
engaño. tracion de justicia. Largitiones. Cód.Teod. El fis-
LAPSUS, a, am. par'. de Labor. Tác. Caido, res- co ó erario del priucipe en tiempo de los empera-
balado. Lapsus spe. Cic. Cuido de su esperanza. dores, del que solían repartir donativos al pueblo.
—Mente. Sutil. Fuera de juicio. Lapsee res. Virg. LARGITIONALIS. m. lé. n. is. Cód. Teod. Lo
ó Parles. Tác. Negocios arruinados, perdidos, en perteneciente al fisco del príncipe.
mai estado. LARGITOR, áris, Sri. dep. free, de Largior.Plaul.
LÁQUEAR, áris. n. Virg. Arteson, lecho á cielo Dar con liberalidad y a menudo.
de una pieza á estancia, labrado y en figura de ar- LARGITOR, ñris. 7n. Cic. El que da con abun- •
tesa. dancia, liberal, espléndido, dadivosol ICie. E/ que
LÁQUEÁRIUS, fi. ni. Cod. Teod. El arquitecto ó da mucho con el fin de sobornar á alguno.
albañil que hace los techos de los edificios. t LARGiTODO, iris. f. Carís. V. Largitas.
LÁQUEATOR, óris. m. Lid. El que echa el lazo. LARGITUS, a, um. parí. de Largior. Plin. El que
Dicese de los gladiatores, que Ion cuerdas se enla- ha dado ó regalado.(( Tib.Dado, regalado, repartido.
zaban unos á otros. LARGITUS. adv. Af•. V. Large.
LARGIUSCÚLUS, a, um. Marc. Algun tanto libe-
LAQUEÁTUS, a, tau. Ojo. Artesonado, labrado en
ral.
figura de artesa. II Col. Enlazado, enredado con la- LARGUS, a, nra. ior, Cic. Abundante,
zos. T'art. de copioso. II Liberal, dadivoso, generoso. Pródigo,
Laauao, ás, ávi, átam, are. a. Sol. Enlazar, en- gastador. Vir largas animo. Tác. Varon de ánimo
redar con arcos ó cuerdas. II Es tac. Ahorcar, echar
generoso.
un cordel al cuello. L'alliCiNA, 1;e. f. Pila. Resina líquida, mas clara
Lie/usas, i. )11. Cic. Lazo. nudo.(( Da. Engaño, que la Irelne12tiria.
asechanza, tropiezo, ardid. Palabra ó argumento LÁRIDum, i. si. .111V. V. Lardara.
falaz, capcioso, engañoso. Laquei legum. Cic. Em- LÁRIFtiGA, 771. f Petron. El ó la que huye de
barazos, dieersas interpretaciones de las leyes.— sus lares, de su casa.
Dispataí ioneen. Cic. Sutilezas, sefisterías de las LÁRIGNUS, una Plin. Lo que es de madera di,
disputas. lárice.
LAR ó Ladea, tis. m. Liv. Larte, pronombre de L.ARINA.S, átis. com•. Cic. Larinate, natural de
ciudadano roman o C; fusco. Lacio o.
LAR, aria in. Cic. Lar, d ios del méstico,
hogar do LARNT, es. f Plin. Larine, fuente de la Alica.
genio protector y conservador. flor. La casa. LARiNUM, a Larine, ciudad de la Pulla
Ov. Lo interior de la casa. (piare. La familia.(( en los frentanos.
Col. El fogon, el hogar. 11 l'at. Flac. Nido do las LARISSA, re. f. Plin. Larisa, ciudad de Tesalia
aves .11 dal. La pato ia. ((El asa, constelacion aus- patria de A quiles.1101ra, dicha Larizo, Larso y Ar-
tral, mino.
qoaa A y Láranda, m. f Lara, una de las LARíSS/EUS, a, um. Virg. Lo que es de ó perte-
nái,mdeN del Tíber, hija de A lizion, á quien Júpiter nece á Larisa.
coi . to la lenguri por liabNr contado á Juno .52(.9 amores LARISSUS, m. Liv. Lariso, rio de la Morea.
con l'ularna: se llamaba, la diosa muda, y era le- LÁRIUS, re. Virg. El lago de Como en la In-
nido 7'07' madre de los dioses. Laxes. subria, Lombardia.
LÁRALIA, arma. a. plur. G:'ut. Fiestas de los Lituus, a, um. Cal. Lo perteneciente al lago
dioses Lares ó domésticos, que se celebraban en los Como.
idos de Mayo. LÁRIX, beis. f Plin. El lárice, árbol, especie d,
LkRÁRIUNI, n. Larapr. Capilla privada á mo- pino, que por participar mucho de tierra y agua,
do de oratorio, en que veneraban en las casas á los arde con mucha dificultad.
dioses Lares. LARNENSES, 7a. piar. Plin. Los larneses.
LARDARius, m. inscr. El que vende lardos ú pueblos que habitan. las riberas del rio Larao.
hoj as de tocino salado. LARNUM, n. Lamo, rio de Esparia.
tssataust, i. a. Ov. El lardo, lo grueso del tocino LÁROS, Galia. El Larona ó Arona, rio de
ú hoja de tocino salado. Tosizna.
LÁRENTÁLIA. V. Laralia. LARTA, re. f. Ambracia, ciudad de Epiro.
LARES, ium. 77I. piar. flor. V. Lar. LARUNDA, Lara.
LARGE, issline. adv. Cic. Larga, alioli- LÁRUS, Bibl. El taro, pájaro 'negro de tierra
danta, liberal, copiosa, magníficamente, con lar- y agua, es are de rapiña.
gueza y liberalidad. Plin. Fácilmente. ild. An- LARVA. w. f. Plaut. Sombra, fantasma, duende.
altamente. Milites largins suo usi. Sal. Soldados flor. Máscara. II Pelron. Autómata, figurilla que
que han gastado su caudal á lo grande. se mueve con alguna máquina oculta, y parece que
Laetoisírses, a, um. Lucr. Copioso, abundante, lo hace por si misina.
largo, crecido, dilatado. LARVÁLIS. m. j: lé. n. is. Se'n. Terrible, espan-
LARGÍFLUUS, a, una Lucr. Que corre abundan- toso, horrendo, lo que causa miedo y espanto, como
temente, que lleva mucha agua. las fantasmas y lo perteneciente á ellas.
LARGILÓQUUS, a, um. Plaut. Hablador, char- LARVÁTUS, a, urn. parí. de Larvo. Espi-
latan, que habla mucho. ritado, asombrado, corno amedrentad o de fantas-
Límalo, is, ire, ami. a. Lucil. y mas. II Enmascarado, el que lleva máscara.
LAROLOR, iris, das sum, tri. dep. Cic. Dar con Lartviaus. V. Larvalis.
largueza y liberalidad, dar con abundancia. Sal. LARVO, ás áre. a. Pirra. Atemorizar, asombrar
Sobornar, corromper con dinero. Cic. Conceder, con fantasmas.
LAT L A. T
464
órdenes, comisiones secretas. la laten:1)
gis. f V. Guttur.
LARYNX, El bacín, vaso para eva- Lamente.
LÁSÁNUZL, 1• n. Ron LÁTENTER. adv. Cic. Ocultamente, de oculto.
cuar el vientre. Lascivamente, con incon- LATEO, es, tui, ere. n. Cic. Estar n ser oculte),
LASCIVE. adv. Marc. escondido, secreto. Lata me. Ov. ó
tinencia. Cansa. Ce/s. La causa, la razou se me oculta, me
Lescívre, re. f. Cic. Lascivia, incontinencia, di-
s adadop. Il Insolencia, desvergüenza. Í Placer, di- es desconocida, no la alcanzo. Supe sub
version, juego. Lascivia maledieendi. Quint. lamo- sordido ktel sapienlia. E tardigradis asinis cquus
deracion. descaro en hablar mal. prodát. SiEpe etiam est holitor valde opportuna lo-
LA scivínumans, a, um, Plaut. Alegre, divertido. culas. tutag. Debajo de una mala capa liai un buen
De poco seso o juicio. bebedor. Debajo de un buen sayo está el hombro
II
LASCIVIO, is, viví, vitum, ire. n. Liv. Ser alegre, malo. So el sayal hay al. ref.
divertido. 1lDecir y hacer con poco juicio ó seso, LÁTER, cris. m. Cic. El ladrillo. Laterem lavare.
con inconstancia. Lascivire alicui. Estac. Diver- prov. Ter. Perder el tiempo, trabajar en balde.
tirse, loquear con alguno.—Olio, Liv. Darse al pla- LÁTÉRÁLIS. M. f. le. n. Pta. Lateral, lo que
cer por ociosidad. pertenece ó eslá al lado de otra cosa.
LASCiVITAS, átiS. f Pírnt. Y. Lascivia LATERÁMEN, íniS. LUCr. La obra hecha da

. LASC1ViTER. adv. Caris. Y. Lascive. ladrillo, y en especial vasija de barro.


LAscivünns, a, ion. dial. Lascivus. Prisc. LÁTERÁNI, órum. piar. Juv. Los Laterauos,
.
Algo lascivo y pétulante familia 1712li noble de Roma.
LASCIrus, a, arra ior, issTmus. Flor. Petulante, LÁTÉnÁNus, um. ne. Lo perteneciente a la
insolente, atrevido, altanero, libre. 11 Ov. Lascivo, familia de los Lateranos. Pena. Lo perteneciente
incontinente. 11 Jugue ton, alegre. Lasciva oratio. al templo de san Juan de Letran en Roma, que está
GehOracion, discurso demasiado compuesto y ador- en el mismo parage del monte Celio, en que bis .1_,(¿-
nado. Lascivas in vino. Plin. El que es divertido lez'anos tuvieron su casa antiguamente.
y decidor entre los vasos, en la mesa, en un con- LÁTÉRÁNUS, m. Arnob. El dios de los hogares,
vite. genio.
LÁSER, éris. n. Plin. El benjuí, jugo de la planta LATERÁRIA., ae. Plin. El ladrillal, sitio ttund(,
laserpicio : llámase Cambien páser y asa, que sirve se fabrica el ladrillo. 11Horno de ladrillo, tejar.
para remedios. LÁTÉRARIUS, M. Plin. Ladrillero, el que
LÁsÉRÁ.Tus, a, um. Plin. Compuesto con benjuí. brica el ladrillo.
LÁsEarialáttam, n. Petron. El condimento ó LÁTÉRAR1US, a, 1110. Pan. Lo que es de ladrillo,
compuesto de laserpicio. ó lo perteneciente á. él.
LÁSERPITIÁTUS, a, um. Plin. Mezclado con la- LATERCUENSES, inri. ni. play. Cád. Secreta-
serpicio. ríos, archiveros, los que guardaban los libros de
LÁSERPiTTFER, a, um. Catul. Abundante de la- asiento y registros de los empleos.
serpicio. LÁTERCELUM, n. Cód. Registro, catálogo, libro
LÁSERPITIUM ii. Plin. Laserpicio, planta de de asiento de los oficios, dignidades y administra-
Siria, Armenia,Media
' y Lidtn; de la que se saca el ciones políticas y militares. Hubo dos, mayor y me-
licor llamado páser, asa y benjuí, que es medicinal. nor ; el mayor contenía las dignidades. dadas por e
LASES. ant, en lugar de Lares. Quint. príncipe, y estaba á cargo del primicerio de los no-
LASSÁTUS, a, um. part. de Lasso. 0v. Cansado, tarios; el menor los gobiernos políticos y militares,
fatigado, laso. • tribunados Irc. á cargo del cueslo•.
LASSESCO, is, ére. n. Plin. Cansarse, fatigarse. LÁTERCÜLUS, m. dial, de Later. CA. Ladrille-
LÁssirtlm, mis. f. Cic. Lasitud, cansancio, fa- j o. Pina/. Mazapan, bizcocho y cualquiera otra
tiga, desfallecimiento, descaecimiento de cansan- golosina en figura de ladrillo.
cio. LÁTÉRENSIS. in. f sé. u. is. Tent. Lateral, cosa
LASSO, ás, ávi, átum, are. a. Cels. Cansar, fati- del lado ó perteneciente á él.
gar, causar cansancio y lasitud. t LÁTÉRINA, f. Ter t. Letrina, albanal. ¡Obra
LAssüLus, a, um. Calul. Algo cansado. Dita- de hecha de ladrillo.
LASSUS, a, um. Cic. Cansado, fatigado, laso, lán- LkTÉal-rats, orn. Cés. Lo que es hecho de la-
guido, descaecido. Lassus maris. Flor. Cansado drillo.
del mar, de navegar.—Slomachus. Hor. Estómago LÁTERNA, w. Cic. La linterna ó farol.
débil, enflaquecido. Res lassce. Ov. Las adversi- LÁTERNÁRIUS, m. Cic. El que lleva la lin-
dades. terna.
LASTAURUS, Suet. Oprobio del libidinoso é LÁTÉRONES, um. plur. Plaut. Soldados que
infame. guardan la persona, guardias de corps.
LATE, iras, issTme. adv. Cic. Lata, largamente, LITERUNCELÁRIA, a. f. Tablero para jugar
con estension, por grande espacio, anchamente. á las damas ó al chaquete.
Late, longeque vagabilur nomen 1UUM. Cic. Tu nom- LkTÉRUNCÜLI, orlan. tu, piar. Sén. Las piezas
bre, tu reputacion, fama ó crédito se estenderá por del juego de damas, chaquete ajedrez.
todas partes. — Possidere. S'ern. Poseer muchos LÁTEsco, is, scere. n. col. Alargarse, celen-
fondos. —Procidere. Hor. Ocupar mucho espacio derse, estirarse, crecer á lo largo.11 Cic. Escon-
cayendo. derse, estar oculto, encubierto.
LÁTÉBRA, se. f. Cic. Escondrijo, escondite, rin- LÁTEX, iris. Ov. Todo humor ó licor que sale
con, lugar oculto 6 relii-ado para esconder alguna de donde estaba oculto. 11 La fuente, el agua, el
cosa. 11 Refugio, efugio, salida, escasa. Cueva, bo- vino, el aceite &c. Es poco :usado en la prosa.
ca, madriguera. Latebree in aránds. Cic. Escondri- LÁTHYRIS, idis. f l'lin. La latíris ó catapulcia
jos secretos de los ánimos, del corazon. Latebra menor, yerba.
scribendi. Gel. Escritura en cifra. LÁTIÁLIS, f lé. Ov. Latino, del Lacio
LÁTÉBRICÓLA, Ee. m..f Plaut. El que se es- ó lo perteneciente á él.
conde, se oculta, vive retirado, solitario. LoÁsula
d el Lizsa. . adv. Sid. Latinamente, á la manera
kti
LÁTÉBRÓSE. adv. Maui. Ocultamente, de oculto.
LÁTÉBROSUS, a, um. Cic. Lleno de escondrijos, LÁT1AR, is. n. Marc. Sacrificio solemne que ha-
oculto, retirado, propio para esconderse. cían lo s anos á Júpiter 1446-ial c; latino en las fe"
ustiirioam
UTENS, Lis. com. Plaut. Oculto, escondido, os- rias
cnro, retirado. Latentia mandato. Ov. Encargos, 1.,Áirriors. ni. .1 ré. n. is. Latialis,
L A 'I' A 1' 4(i5
LÁTIÑfl iTE R. adv. Y.
Latialiter. LiTonaTc.1 y Latobrigi, °ruin. m. plur. Ces, Pue-
LÁDÁtlles, a, uta Plin. Latino, 'acial, epíteto blos de Brisgaw.
de Júpiter. kaTóios:s, 211. Estríe. Hijo de Latona. Febo.
LíTinúao, ás, ávi, áturn, are. 7/. Varr. y la:altas, f 0o. Hija de Latona, Diana.
LÁTínúeolt, cris, atas ári. dep. Nev. Estar LÁTÓ1US, unni. Ov. Lo perteneciente á Latona,
oculto, escondido, ocultarse, esconderse. LÁTOmitE, asunte f. plan ac. Canteras donde se
IrÁTinULUNI, n. Cia. Escondrijo, rincon ó lugar corta y de donde se saca piedra.
oculto y retirado, escondite. Boca, vivero, choza, LATÓNA, te. f Cic. Latona, diosa, madre de
cueva, y todo lugabiondé aleo se oculta y esconde. Apolo y de Diana.
x. f. Val. Ropa de senador LaTósna, f Virg. Diana, hija de Latona.
guarnecida con :M lira sobrepuesta con ciertos nu- I...ÁTÓNÍGÉNA, ae. m.f Ov. Hijo de Latona,
Apolo
dos <5 botones de púrpura. y Diana.
LÁTionaviÁlos. ni. f. I 'é. 71. is. In ger. El que está LÁTÓNIUS, am. Vieg. Lo perteneciente á La-
vestido cou la ropa llamada laticlavia. tona.
LÁTíCLAVIUS, a, tau. Val. Alá". El que tiene LÁTOR, óris. m. Sén. Portador, el que llevall
nodos ó Latones de púrpura en su ropa, y lo perte- Si:el. El correo, el balijero. Latín . L'Os. Cíc. Pro-
neciente á ella. mulgador de una lei.
1..'erfcLav1u8, ii. Suel. El senador ó patricio TATóalits, lex. f. Cic. Lei de los romanos perte-
(ie llevaba por insignia botones de péirpura en su neciente á los menores.
rapa. La • ócs, i. in. ¡loe. Apolo, hijo de Latona.
':F6LIUS, um. Plin. Que tiene las hojas Liernanius. nr. lt. n. ís. Aur. Lo que pa-
laet„ras. rece que ladra.
LÁTíruNotum, n. Pososioxi, heredad, LATRANS. tis. com. Ov; El que ladra. II El pe-
hacienda de campo de grande estension. rro. ¡I El jabalí.
arma (seria) plur. Cíe. Las fiestas LaTaaTto, ¿Mis./ Marc. Cap. Ladrido, la accion
latinas en honor de Jú,,iter lacia'. de ladrar.
LÁTINE. cele. Lir. Latinannente, en idioma y len- LaTrtron, óris. m. Virg. Ladrador, el que la-
gnage latino, á la manera de los latinos. Latina dra, el perro. II Quin!. Voceador, gritador.
Cic. hablar eu latin con propiedad y elegancia. LATRÁTUS, a, MIL par't. Latino. i4'slav. Lo que
Hablar con claridad, abiertamente, sin rodeos ni ha resonado con el ladrido. Ladrado.
lee.tátinuas.—Scire. Cic. Saber hablar en lado. — LATRÁTUS, as. M. ladrido, Voz que forma
Reddcee. 'l'raducir en latin. el perro cuando ladra.
LÁTiNI, malee In. plue. Lío. Los latinos, natu- t LATRIA, f. Latría, reverencia, culto y ado-
rales te kohiladores del Lacio, del campo ó territorio racion debida solo tí Dios,
rumano. 11 Confederados del pueblo romano. t LATRIENS1S. f. sé. 7/. is. Lo perteneciente
LÁTINIÁCUM, n. Luid, ciudad de Francia. á la latría.
LÁTiNtENSIS. te. f sé. n. is. Cia. Lo pertene- LATRiNA,X. Lucil. Bano- privado. (I Plan/. Le-
ciente al Lacio ó lo's latinos. trina, secreta, lugar comuna.
LÁTiNiTAS, ates. J. Cia. Latinidad, el idioma la- LATRiNUN1, n. Lucí!. Baño privado.
tino, el latía. El derecho del Lacio. LATRIS, is. f Oezel, isla del mar ballico. •
.I.,ÁTiNnzo, ás, are. a. Gel. Aur. y LATao, ás, ávi, átum, are. a. y n. Cíc. Ladrar. 1
LÁTixo, ás, are. a. Id. Latinizar, traducir en Hoz•. Pedir. Lateare aliquem. Piaut. Decir injurias,
latin. oprobios á alguno, maldecirle. Latean/ jarn ora-
LaTiNus, a, une. Cia. Latino, lo perteneciente al tures, ??0;1 logituntue. Cic. Ladran ya los oradores,
Lacio, á los latinos, á su lengua. no hablan.
LaTixus, i. .1u:d. Latino, rei de los aborígenes LATRO, onis. m. Cic. Ladron, salteador. Virg
lauren1es, padre de Lavinia, la cual caso con Cazador. II Ov. Pieza del juego de damas y cha
Pnéas. (j acte. Lalrones.. Vare. Soldados de guardia dei
LÁTIO, ónix. f. Cia. accion de llevar. Lacio príncipe. G3. Soldados que hacen hostilidades y
virragii. Lic. 1,a accion de dar ó tener voto. Correrlas sin cabo ni lei justa.
LaTTeEs, cdis. cuto. Avíen. Que tiene anchos los LaTmacíNams. rn f 1 n. iS. A pul. Lo perte-
pies. Halda del ánade. neciente al ladeon, al ladronicio.
LÁTÍTABUNDUS, aun. Sid. y LATROCINÁLTER. adv. Marc. Cap. A' modo de
LaTheaNs, tis. com. Cia. El que se esconde, se ladronea, con ladroniche
oculta, se encubre. LATROCITNÁTIO, OniS. f Plin. y
LÁTITATIO, únis.f. Quin!. El acto de esconderse, LaTitócianusi, ii. u. Cíe. Ladronicio. hurto, robo.
(k ocultarse. II Cia. Compañía de ladrones.
fas/. El corso, la
LaTi-ro, as, ávi, ami], are. n. fiee. de Lateo. piratería. Fraude, fuerza, violencia. II ()v. Juego
Cic. Esconderse, andar escondido ó escondiéndose. de damas ó chaquete. Non. Milicia de los guar-
,`-'• dice con propiedad de los que se esconden de la dias del príncipe. Cic. Esceso, atrocidad de sol-
Latitare Plata. — Atiquem. Ulp. dados ó bandidos.
Ocultarse de alguno. LATIUkíNOR, aris, átus sum, dep Cia. Ro-
LÁT-ITUDO. f Cíc. Latitud, anchura, ampli- bar, hurtar, saltear caminos. II Plin. Cazar. ilPlaut
tud, estension. Lalitudo platoni•e. Plin. La am- Militar por salario.
plitud del estilo, la elocuencia de Piaton.—Verbo- LATRONIÁNUS, a, um. Sin. Lo perteneciente á
rUM. Cia. Espresion de las palabras con grande M. Porcio Latron, españo célebre orador en tiempo
abertura de boca. de Augusto.
LÁTnum, n. Virg. El Lacio, el pais latino, la LATRUNCtiLÁRIA, te. f. Sin. V. Lateruncularia.
campaña de Roma. LATRUNCÜLÁRIUS, R. um. Sén. Lo que pertenece
LÁTICS, a, um. Col. Lo que es del Lacio, latino, á las piezas ó tableros de damas ó chaquete.
romano. Larauswút.STuit, oris. Ulp. Juez de malefi-
LATMIUS, a, um. 0v. Lo perteneciente al monte cios, de ladrones, de rateros, del crimen ó criminal
Latino. para perseguirlos.
LATmus, m. Cje. Latino, monte de aria, cé- LATRUNCÚLUS, m. dirn. Cic. Ladroncillo, la-
lebre por la fábula de Eudimion, culormecido en él dran ratero. ItYop. Usurpador, tirano, intruso, prín-
por su amante la Luna para gozar de su time. Hoi cipe no legitimo. II Sén. Pieza del juego de damas
monte de Palacia. 6 chaquete.
LAU LAU
466
n. V. Lautnmiw. LAUREAS, lis. com. Virg. Laurentiuo, lo periane-
que ha 45 tiene de ne- ciente á. Laurento.
LÁTtig us, a, um. H07'. El LAultraTamA, ium. /t. piar. Vare. Fiestas en
var. Fiero. Cic. Llevado. La- honor de Aca Laurencia, ama de leche de Ro. Mula
LÁTvs, a, um. paró. de.
condiciones. Ces. Condiciones propuestas. y Rezno.
Hor. Pena decretada, impuesta. —"em. Lawtaaaras, am. m. piar. Virg. Los naturales y
LÁTUS, a, um. ior, issimus. Cic. Lato, ancho, di- habitantes de Laurento y su tierra. Sil. Los ro-
• latado, difuso, largo. Lalum aurum. Virg. Mucho manos.
oro.—Ineedere. Plaza. Andar con vanidad, puesto LAURENTiNUM, i. 72. Plin. men. Lauren11:10,
de asas, anchado. Lata culpa. Ulp. Culpa lata, gran- granja de. Plinio el menor cerca de La rento.
de, manifiesta, procedente de demasiado descuido. LAURENTÉNUS, a, cm. Mace. Lo perteneciente
— °ratio. Quird. Estilo abundante, copioso, elo- Laurento.
.auente, adornado. L AURENTUM, 72. Virg. Laurento, ciudad de
:013, éris. n. Cic. Lado, costado. Cds. Ala, Lacio, hui San Lorenzo.
flanco de un ejército, enerno.11 Tic. Costa, ribera, LAUREO, ás, áre. a. Col. Laurear, coronar con
orilla. I Marc. Camarada, compañero. Pila. Fa- laurel.
milia, estirpe, rama, parentela, casa. A tolere ah- LAUREOLA, w. dila. dr Laurea. Cic. Lauréola,
cujus. C1WC. Doméstico. confidente, asistente, el corona de laurel.
que está ó anda al lado de alguno, familiar, amigo. LauRaóiaus, Juv. Lauréola ladran ÍH720.5.0,
Latas texere, claudere, dare alicui ó alieujus. &n. que fae despedazado por los osos despees de ahor-
Dar la derecha á alguno, acompañarle dándole cado en Roma.
el lagar mas distinguido. A g ilices 'aterís. Ov. LAURÉTANUS, urn. Lic. Lo perteneciente al
Maestros de baile. Goce magua el bonis lateribus. puerto hal:retan() 6 de Lastre
Cic. Con gran voz y buenas fuerzas. LauitaTam, i, 5 Loretuin, i.2:. Plin. Lagar plan-
LÁTusertvus, nz. Plin. Banda ó franja con tado de laureles. ll Loreto, ciadad de la Illar•a de
botones de color de oro ó púrpura, que guarnecía Anacna.
por delante la ropa de los senadores.HlSaet. Dig- LAunEum, n. Ca!. V. Laurea.
nidad de senador romano. l l Pila. frien. Preroga- LAUREen, um. Lic. Lauro, lo que toca ó
tiva de senador. pertenece al laurel.
LÁTUSCÜLUM, n. din. de Latas. Catul. Lameicus, um. ea. piar. Plin. Cria de gazapas
Lailianilits. ni. f lé. n. is. ior. Cic. Laudable, quitarlos á la madre.
loable, digno de alabanza, que la merecell Pan. LA.URYCONIUS, a, um. Luce. Que tiene el cabello
Esquisito, precioso, estimado. coronado, adornado de laurel.
LAuoi,BiLiTAS, átis. Cá d. Trad. Titula, ca- La WItiFER, a, atm Min. Que lleva ó produce
lidad por qua una cosa es laudable. laurel.
LAUDÁBILÍTIllt, ius. adv. Cia. Con alabanza, ',Anida-mi., a, um. Ca. Coronado de laurel, lau-
elogio, honor, eatimacion, gloria, esplendor. reado.
LAÜDANDUS, HM. Se'n. Lo que merece ala- LAURINUS, a, um. Plin. V. Laureas.
banza, lo que se debe ó se ha de alabar. LAURIOTIS, is. Hin. El laureato espodio, que
LAUDItTE, issíme. adv. Plus. Landabiliter. se hace de cazinía. y piedra de cobre, cuando se de_
LAUDATIO, f Cia. Alabanza, elogio, pane- vede en los hornos de plalu y oro.
gírico, encomio, laudatoria. Laizdatio pizebris. La uRIF6TENs, ti S. corra, ilLt? . C. Cap. is'an'teia de
Q aint. Oracion fúnebre. Apolo, á quien es cosan grado el [aura.
LAUDÁTiVUS, a, ton. Quint. Lo que pertenece LAURO b Lauron (mis. f Plin. y
los elogios panegíricos, al género demost>•ctivo LAURONA, f Flor. Liria, villa de Espai'ai en
en la elocuencia, gire abraza la alabanza y el vitu- el reino de Valencia.
perio. LAURONENSIS. ni. f. sé n. is. Lo pertene-
LAUDÁTOR, óris. m. Cic. Alabador, panegirista, ciente á Li r ia.
el que alaba, elogia, preconiza á alguna persona LAtatus, Plin. El laurel 5 lauro, er7:ol
ó cosa. - pea verde. Corona de laurel. Ij Inca. La vic-
1...p.unÁrbalUs, a, um. Fulg. Laudatorio, lo que toria,
pertenece á las alabanzas, elogios &c. Lana, landis. Cíe. A,labanza, elogio, encomio.
LAUDATRIX, icis. f. Cia. La que alaba ó elogia. Virtud, honestidad, alabanza y gloria del bien
Latmaarus, a, um. parl. de Laudo. Cic. Ala- obrar. l'ha. Estimacion, aprecio, mérito. Laos
bado de todos. diceudi. Cia. La oratoria. el mérito y aaplendor de
LAUDEA ó Ladea, te. PUL Laus. ella. Laudes Cir. Virtudes militares.—
LAUDiCCENA, W. 711. y SlIprell1Ze. Min. Oracion fúnebre. Laudis est. SYn.
LAUIliCCENUS, 1. p l. Plin. Lisonjero, adulador Es cosa laudable. In magna laude ponenduni. Cic.
porqué le den de comer. Se ha de contar entre las mayores alabanzas, se
LAUDO, as, g vi, áre. a. Cic, Alabar, ato- ha de tener por gran gloria, en mucha estimacion.
Oar, celebrar con alabanzas, darlas. decirlas. LAusaaNA, ce. f. Lausana, ciudad sobre el lago
Hacer la oraciou fli nebre.11(..:itar, nombrar, llamar, de Ginebra.
poner por testigo. Estimar, apreciar, tener LAusniSum, n. Loudun, ciudad de Francia.
en mucho. Te ¡psum laudas. Lauda renales qui 1..Auswzitim. n. . La usa Ima
volt extrudere ¡necee:;. adug. Cada buhonero alaba LAUSUS, 712. OV. La p so. hito de Numitor, her-
sus agujas. Cada ollero su olla alaba, y mas si la mano de Ilia, 711Ziell0 por Amulio, reí de los alba-
tiene quebrada. ref. vosliVirg. La p so, hijo de illecencio, muerto por
LAUDUNENSIS ager. sn. El Leones, provincia de E n e'as
Patarata en Francia. sn. Vare. Llanto, lamento, lamen-
1,Aununat, n. Laon, ciudad de Francia. taclienAnu.sus'
L*UaÁcUs ager. ni El Lauraguais, pais de LAUTE, ins, issírne. a1111. Cj e. Espléndida, Son-
-M ancla, tnosamente. con delicadeza elegancia, buen gusto.
LAUREA, se. f. Plin. El laurel. árbol.11 Hoja del Lacte loqui: Pitad. Hablar con elegancia, con pu-
laurelan Láurea, corona de laurel l'Av. Liberto reza.—A111112tS suum administrare. ler. Desem-
de Ciceron. peñar su encargo, Set empleo con honor y esplen-
LAVE-BATEN, A, nra. part. de Laureo. Cic. Lau- didez.
reado, coronado de laurel. CAUTIA, Ornen. u. piar. Lira. Presentes, regalos,

L A X LEC 461
z.orzvites que dalia-n los cuestores en Roma tilos em- LAIÁriO, ónis. Vitruv. Espacio, anchura, di-
bajadores estranger&s, .í los reyes y otras personas 1atacion.
públicas en su hospedage. LaxATivus, a, um. Cal. Aur. Laxativo, lo que
LAUTiTIA, ere. Esplendidez, suntuosidad, tiene virtud de ablandar 6 suavizar.
magnificencia, lujo, gala. I1 Limpieza, delicadeza, LAXÁTUS, a, urn. par!. de Laxo. P/in. Laxado,
gusto en comer y vestir. dilatado, alargadollSuelto, desatado. Laxala pug-
• LAuTtusetn.us, a, inri. dan. de Lautas. Apta. na. Liv. Batalla in t errumpida,—.Noir. Sil. Noche.
Algo espléndido, ostentoso. clara, descubierta, serena.
LAUTOLi• y Lautülm, árurn. plur. Lic. Baños LAXE, ins, issime. adv. Cic. Larga, anchomen te,
que estabamjnera de la ciudad de Roma.' Vare. con anchura y dilatacion. Laxe distare, Plin. Este-
(Feos dentro de la ciudad de agua caliente junto al 'uní distante. Laxius vivere. Lir. Vivir con mas
i..• .nplo ele Jano. li-
cencia y libertad.
m. Plant• El que está fre- Inkxi-rxs, tris. f Cir. 2\ mplitud, capacidad, an-
cuentemente en la cárcel ó aprisionado en las can- chara, dilatacion. Lardas ariimi. Sdii. Abatimiento
::ras para trabajar. del áninenficjedad de él.
LAUTUMI,E . , trino. plur. Asc. Canteras de LAXO. ás, ávi, iAun,, are. Cia. Alargar, di,
;leude. se saca y corta piedra, y á donde llevaban latar, entender, abrir, prolongar. ensanchar. 11 Des-
á. los siervos aprisionados á trabajar. I Cic. Cárcel lar, soltar. 11 Ititerrampii, allejar, aliviar. 1112i-
ri:.blícit de Si •a ¡j Lie. La cárcel o prisien. berta r, sacar de cuidado ó molestia. Laxa! annona
LAUTUS, a, me. ior. Cíc. Lavado, ba- Lie La carestía se disminuye, abaratan los ví-
ñado, limpio. II Maenítico, suntuoso, espléndido. II veres, Lara; e iram, Pelean. ;';litigar, aplacar, so-
t:squisito, delicado. Ali andante, copioso, rico. segar la ira. — Aligccirl laboris. Pijo. Perdonar,
..,asztas cibus. Ter. Limada, man j ar esquisit,o. Lasi- quitar algo del trabajo.
!sinz pul ) . iitsaiiam. Cic. Paeriinonio rico. 1.,(11:1(.9 LAxus, mil. ior, issinms. Cje. Largo, amplio,
';,01710. Cic. onlrre de gusto, y que se trata bien. espacioso, de mucha estension.11Suelto, flojo, re-
Dleese lambían por ironía del hombre de mal gusto miso. Lara lamia. U y . Puerta abierta, La.rioreni
ménos diem dure. Dar mas tiempo, toas término. Laxiorz
LÁvÁcizum. o. Gel. Baño en que uno so baña, imperio sutiles haliere. Sal. 'Tratará los soldados
,1.atvaero, el liatniS11.0. con inénos rigor, con disciplina menos severa.
ÁVALLIUM. n. ciudad de Fcancifs. LÁzÁnus, Bild. Lázaro, nombre de hombre.
,:íVMENTL:51, j. 12, Lavatio. LAzunus, El lapislázuli, viedr.; esquisita
°ruin. n. Laber. Lienzos, to- de color azul.
:sábana ú otra ropa blanca de que se usa en LAZUí -110,N, 11.0. El c olor 11-11.

LAvÁT:0, Var?•. Lavadura, ta amor: de


lavad' El baño. 1 Cíc. Las ropas 6 cosas LEA te. f. Ov. La leona. i] Plin. Especie de
necesarias para bañarse. LacalioVileuzz. de hojas mui largas. 11 Isla ele Vénus, cerca de Cine-
Paño de agua caliente.—Argenlea. Fedi .. Baño de rajen. ¡Una de los Czeladas, en el mar ayee. 11 Ciu-
dad de A frica, cercar Adrumeto.
zn. Lavandero, el que lava Ci te La leona, la hembra del lean.
t:. baño. LEANDER y Leandrus, m. _Marc. Leandro,
ÁVATR 7,NA, m. ant. fi are. El bajío privado. joven de Abídos en Aria, á la orilla del .11eksponto,
i.,iiverus„ a, 11/11. li ar . de Lavo. .Ptaid. Lavado. que CPCIIIIGrado de Hero la cual vivía en Sz:.stos,ciu-
LAVE-11, éris. f a. lábe•, yerba que na..:e. dad de la ribera onices1.1, iba 'nadando de noche á
e a lea • ibel'a .: de los ríos ; es medicinal. 'Perla,. En una.de las noehas fué SitUiergido C2l
el atar
L,AVERNA, l'e, J. La verna, diosa de los la- LEANDnicus, a, ton. y
nones.11m. Ans. El plagiario. LEANDniUs, uni. Sil. Lo perteneciente á Le-
/Z.. H. 11. is. Lo pertenecáente and ro.
la diosa Lav croa. Laxe ru a lis porta. Vare. Puerta LEAnninUs. lun. Oc. Lo perteneciente á
ernal, una de las de Rama, donde había una ara LEARC11US, Ce. Lear,-;o, hijo de ..41amante
d,alicada á la diosa LaVer1:11. y de lizo. Su padre arreoa,,ado furor, le dio
LÁve.n.N10, onis. Fest. El latirme miseria; lo cual visto por su lizzijl- loo, arrebató á
mar.
V I AC UM, n. Ladren, cardad de 14.7.1 CSyliila- su hijo Melicértes, y se echó con él. ea rd
•(14. LEBÉM13 5 í. !kir_ Ciudad del Asia menor, en
LAYT-;c;.'., f Lawinen,
g d.; Alemania 1 /ni 1...ebPdazi Chistar.
en la .Suecia. LEBENA, X. f. Min. Lebina, lugar pequeño (14:
Lkv iN1A, X. f. l'irg. Lar inia, hija del rei Latino, la isla de Creta.
mugar (le Endss. LÉnEs, étis. M. Virg. Palancana.11Caldera si
LáViNIENSIS. m. f. sé. n. is. l'are. Lavinius. caldero de cobre, perol, vacía.
Lin VNIUM, ii. R. Liv. Lavinio ó S. Lorenzo, ciu- Lersincrum, u. Alisret.., ciudad (le Francia.
dad del Lacio, fundada por Indas, y así llamada 1..,LckNoviA n;TtA, te. f. Adivinado') por medio
d4 nombre de su mugar. de vacías, palancanas ó peroles de agua.
LAViNius y Lávinus, a, inri. ricg. Lo pertene- LECANOmANTieLs, i. 111. Ei hechicero que adi-
ciente á Lavinio, ciudad del Lacio. vina de este modo.
t LXviTo, ás, are. a. j; ec. de
J,ovo. as, avi, auno, are. a. Cia. ó
I ,Eccus, ni. El Lech, rio de Holanda.
Lectlx.um, n. y
Leeteyocori
1,kvo, la vi, lóbulo ó lauturn, ére. a.. Firg. L•CILE.E, árurn. n. plur.
Lavar, limpiar con agua. 11 Bañar, rociar, hume- ciudad y arsenal de Corinto en ]torea.
deced' Hallarse, lavarse. Lavare peccatum. Ter. W
t LECTARS, su. lizscr. El que hace lechos
Disculpar la f l eta, justificarse, escusarse.11Espiar, S camas.
camas
eleccion, con
lavar la culpa, la taita. tErrs ias, issTrrie. adv. Cia. Con
LAx, cis. f Peat. 1'. Fracs. discernimiento, con juicio, eacogidameg?e.
silla de manos.
LAA k id E :sirum, D ilatacion, espacio.' 1F.n- LECTiCA. Ee. f. Cte. Litera. ['
caliche descanso, desahogo, relajacion, recreacion. LECTICA11.16LA, X. f Marc. 'Mo l er mundana que
Latamentum habere, Vilruv. Ser espacioso, tener se entregaba á los siervos que llevaban las lite-
estension ó anchura, ras, que eran los mas viles.
LEO LEO
468
Mozo de litera. Hubo LÉGÁTÁRIA, se. f Ulp. Legataria, la muger á
LECTICIRSUS, 111. Cir..
gremio de estos en Roma. quien se manda algo en el testamento.
LECTir:DLA, te. ., ,r dial. de Lectica. Cic. Litera LÉGÁTÁRIUS, m. Suet. Legatario, la persona á
pequen • IISizet• Cama pequeña,
especie de litera quien .ve manda algo en, el testamento.
las casas, y para trabajar en ella. Es semejante LÉGÁTÁntus, a, uni. Tent. Lo p erteneciente al
entre nosotros la silla poltrona. (121/are. Cama de legado ó manda hecha en el testamento.
matrimonio. LÉGÁTto, beis. f Cic. La legaría, embajada, di-
LECTIO. (mis. f Cic. Leccion, lectura, el acto putacion, el empleo del embajador, y le arcion de
de l eer. illacrob. Aquello que se lee. II Col. Colee- enviarle. Legalic libera. Cie. Embaj ada honoraria,
cion, recoleccion, la accion de coger ó recoger.11 la que se daba por honor y por causa de negocios
Eleccion, recogimiento. Lecho se:tains. Liv. Elec- particulares de los mismos sugetos que llevaban este
cien del senado, de senadores. título. Llannibase libera, porque el que la obtenía,
LECTISTERNiTOR ó Lectisterniator, óris. In. volvía á entrar y salir libremente de Roma, siendo
Plan!. El que hace la cama y dispone la mesa en así que las magistraturas que se ejercían fuera de la
los convites. ciudad, quedabais sin uso y ejercicio, cuando el que
LECTiSTERNIUM, n. Liv. Sacrificio, en que se las obtenía, entraba en ella por cualquier motivo.—
ponían en los templos camas de tablas con sus almo- rotiva. Cic. Especie de embajada honrada y libre,
hadas, sobre las cuales colocaban las eetaluas de los que se. daba para cumplir algun voto fuera de la
dieses al rededor de una mesa bien servida.
LEcrriVaus, a, una. Tác. Leido muchas veces. chic.,1É%-di j rieq uar, n. y
Parle de LEGÁTiVUNI, n. Lo que se daba a un em-
LECTíTO, as. áVi, átum, áre. a.Cic. Leer á me- bajador para los gastos de su embajada.
nudo, frecnei j ,iniente, con continuacion. Leer, LEGÁTOR, óris. 7II. Suele El testador, el que lean
repasar con mtiado.11 Ital. elláx. Coger, recoger á ó hace alguna manda en el testamento.
alertado. LÉGÁTÓRIUS, a, uní. V. Legatarias, a, am.
LECTIUNCÜLA, X. f. dim. Cic. Breve lectura. LÉGATUM, n. Cje. Legado, la manda que ,s'e
LECTO, áS, ávi, atan), are. a. free. klor. V. Lec- deja en el testamento. Legaban alieuiseribere.
tito. men. Dejar u uno una manda en el testamento,
LECTOR, óris. in. Cic. Lector, el (pelee. Los ro- LÉGÁTUS, 172. Cir. Legado, embajador, di-
manos tenían siervos literatos para que les leyesen. putado, enviado, comisionado, agente. ll Lugarte
LEc-rosiA, ce. f. V. Leacasia. niente, teniente general. h Asesor de los procónsules
LEcraix, iris. j: lose. La que lee. y pretores de las provinciiis. Legati Camarictit.
LErruÁ Lis. ni. f. lé. n. is. Esparc. Lo que sirve ó pro prwtore. Es p ere. Gobernadores de
pertenece al lecho ó á la cama. Lectualis inorbus. aquellas provincias que rese- rt liban para sí los eta -
Id. Enfermedad que obliga á hacer cama. paradores.
i,ECTÜLA, Ee. ci:M. Apta. Camita, cama pe- LÉGÁTUS, tim. parí. de Lego, as. l'al.
queña. Enviado, comisionado, legado.
LacTikus, m. (Pm. de Lectus. Cíc. El lecho LÉGE. ablat. de Lex.
cama pequenall El lecho, la cama.. Lectidus lucu- LÉGE. amper. de Lego.
bratorius. Plin raen. La silla poltrona para estu- LEGECESTRIA, Leicéster, ciudad de Ingla-
diar, para trabajar, terra.
Lac• taid, is, ire. a. Sid. Tener deseo de leer, LECEDIA, Abráncbes, ciudad de rrancia.
gustar de leer ó de libros. LÉGENs. tis. COM. Ov. El que lee, lector.
LECTUS. m. Cir. El lecho, la cama. Lectus ge- LÉGiBiLIS. f n. ir. Leailde, lo que se
niali•. Cíc. El lecho riapciai.—Caeiebs. Ov. El ce- puede leer.
libato. Lecto leneri. Cic. Estar enfermo en cama. LÉGICRÉPA, ?P. Varr. El leguleyo, ci que
—Desilire. Saltar de la cama. afecta saber muchas leyes, Pie inculca y vacile ra.
Larrus, lis. in. 'lar. Eleccion. LÉdiFait, a, una Virg. Legislador, el que da o
LEcrus, a, mil. liad. de Lego. Cíe, Leido. 11Se- establece leyes.
lecto, aingular, insigne, nscogido.11 Plin. Recogido, LÉGio, (mis, f Cie. Legion, cuerpo de milicia de
cogido. Lecti•simus aclolescens. Cae laven de un ciudadanos romanos, compuesto de diez cohortes de
mérito distinguido. Lectior fcemina nulla est. Cic. infantería, y, cada cohorte de cincuenta manipules
No hai ninger de mejores prendas. Serle leclus. compañías, a las cuales se anadean tres centurias de
Plin. Elegido por suerte. caballería. En tiempo de Munido se componía de
LÉCYTDiNDS, a, una Petron. Lo perteneciente tres mil infantes y trescientos cabal/os; y de.s.pucs
á la aceitera ó redoma donde se guarda el aceite. de la sujecion de los sabinos se doblo el número ., y
LÉCYTIIUS, m. Cie. Aceitera, vasija para tener siempre hubo variedad en el. Legiones subsidiaria'.
aceite. Ces. Cuerpos de reserva. j Tr,,pas auxiliares.
LÉDA, te. f y Lede, es. Ov. Leda, mugen de LÉcno, ¿mis. Leon, ciudad de . E.Tana, cabeza
Tíndaro, rei de Laconia, que gozada junto al rio del reino del mismo nombre, dicha tambien septima
Eurcitas por Júpiter trasformado en cisne, dio á luz y germanica.
dos huevos, de uno de los cuales nacieron Castor y LÉGto nicephcrica. f York, ciudad de Ingla-
Clitemnestra, y del otro Pata y Helena. terra.
LÉDIEus, a, um. Virg. Lo perteneciente ít Leda. LÉGIo secunda augusta. f Carleon, ciudad de In-
Leda .videru. Lue. El signo de Géminis, Cáslor y glaterra. •
Pala. LÉrad vicesima victrix.f. Chéster, ciudad de In-
LEDO, ónis. az_ El flujo y reflujo del mar. glaterra.
LEDUM, n. El Lez. rio ae Lenguadoc. LÉGI9 ViCtriX. f Vitri, ciudad de Francia.
LEDUM ó [,ad una, i. n. La jara, Mala parecida al Cii..s. Legionario,
a,ia lo verte-
aislo. de que se hace ungüento medicinal. neeLitieórlaRZS, a,
romana.
LÉcium. f lé. is. Quin!. Lo perteneciente LÉGIONENSE regnuin. n. El reino de Leon en E }-
á la ki, y lo que es conforme á ella. pana.
LÉGALITÉR. adv. Casiod. Legalmente, segun las LknTRÜPÁ, m. j. y la-
leyes. LÉGiRDPIO, ónis, y Légíritrins, a,um. Plaza.
n. Varr: Legumen. fractor, quebrantador de las leyes.
LÉGAEIS1S. ant, en lugar de Legaveris. LÉGts, gen. de Lex.
LÉGÁTA, te. f. La embajadora, embajatriz. LÉGIS. pres. jadie. de Lego.
LEM L E N 469
LÉGISLÁT011, óris. in. Cíe. Legislador, el que da quelia, corbeta, lancha y cualquiera embarcacion
ó establece leyes. de menor porte. Dim. de
IAGÍTÍME. adv. uds. Legítima,justamente, segun LEiSIBUS, m. Liv. Bergantin, galeota, fragata
el derecho. /as leyes y reglas de juslicia. II Bien, de- pequeña, barca, carabela, balandra. Liv. Barba
bidamente, como se debe. de remos. U Virg. Laucha de rio. IJ Non. Barca de
LGiTÍNIUS, a, um. Cje. Legítimo,justo, conforme pescador.
á razon y j b á las reglas 7j leyes del derecho. , LEMMA, á' tis. n. Plin. Lema, argumento, título,
Suel. Perfecto, lleno, completo. I] Id. Concedido, tema que precede á los epigramas, odas, églogas &c.
permitido. (llar. Verdadero, gen tlino.Leyiiinur lelas. jI Plin. El mismo epígraina.11 Cic. La menor de ma
Liv. Edad competente prescrita por las leyes. silogismo entre los dialécticos. Nutricis lemmata.
Legitimum poema. Hor.Poenia ' conforme á las leyes Aus. Cuentos con que las arrias suelen divertir á los
y reglas del arte. Legitima? horco. Cie. ó Legitimi niños.
(tics. Cic. Términos, dilaciones concedidas por las LEwerXcus, a, um. Estac. V. Lernnius, a, um.
leyes. LEwvons, ▪ dis. f. Ov, La muger natural de la
LÉGiTO, ás, áre, a. Plise. V. Lectito. isla de Estalimene.
LÉGIUNCÜLA, f. dim. de Legro. Legion LEAINisci • us, a, une Clic. Guarnecido, ador-
corta, pequeña. nado de 6 con cintas ó listones.
LÉGO, as, avi, áturn, áre. a. Cic. Legar, enviar, LEMNISCI, Oria. ni. pilo . . Plin. Fajas, cintas, lis-
comis i onar. ti Legar, dejar alguna manda en el tes- tones que se rodeaban á la corona, y pendían de
tamento. 1 Imputar, atribuir. Legare aliquein ali- ella por adorno. S'e usaban lambiera en k• palmas y
etti. Cic. Lar, señalar un legado ó lugarteniente á en otras cosas.
alguno en el gobierno ó en la guerra. — Sibi LEMN1US, Virg. Lo perteneciente á la isla
Sal. Tomarle para sí. Legare ó relinquere de Lémous ó Estallinene.
vuippiana alicui ab (digno. Cie. Dejar una manda en LEMNOS y Leinnum, f Ter. La isla de L',2-11nOS
el testamento á alguno, la cual reciba del heredero. Estalimene en el mar egeo.
--Fortuna, adversa. Liv. buirAtri
las desgracias á LEMOY114, ae. f Fest. Lernonia, nombre de una
la fortuna. de las (libas rústicas .ainenas.
LÉeo, is, lectura, gIl re. a. Vira. Coger, re- LÉmúerlum, u. Pijo. El kinonio, yerba que
coger. II Leer. 11 Elegir, escoger. Hurtar, coger, echa de si un jugo como leche, y se espesa y cuaja á
quiiar O escondidas, con ruana y sutileza. Lege7e man e ra de goma ; es medicinal contra las mordedu-
vestigia. Virg. Seguir las huellas 6 pisadas.—hela. ras de eerpientes.
ri •g. ecoger, amainar las velas.—Loeo g i aliquem. LÉ:móvic:seárturv efv, LE'móvi"ces, um.
Viro. Pasar de largo ó por algun Ov.
piar.
Cé • . El I ,euro sin, p•o•incia k,miiarlia.
Devanar el hilo. — Mi/eles. Cic. Hacer leva de LtimovicEN:iis. 777. f sé. n. 13. Cr•. El natural de
gente, le va nto ria.—A liquem in senatum. Cic. Crear Lemosin, lo perteneciente á esta provincia.
á uno senador.—Legere senalum. Liv. Pasar la lista LÉN:rtvieum, n. Lim6ges, ciudad capital de la
de los senadores. Era oficio de los censores'. — provincia de Lemosin.
Oraln. Lie. Costear.— Sermooem alicujus. Maui.
LÉmovn, (nulo. plur. Tic. Pueblos de Mec-
Oir, escuchar con atenciou la plática de alguno.
Lel bou rg en Alemania.
LÉGÚLA, S'id. El hueco cóncavo de la
LÉmovís, in. El Lemosin, provincia de
oreja. Otros dicen el cabo de la oreja.
Aquitania.
Li',GÚLÉ1US, 1, Cic. Legista, el estudiante que
estudia, el derecho ó se aplica á él. Dicese por des- 1,11:11ÜRES. ora. pla y . Ov. Fantasmas, sombras
precio legulevo, que parece se 7,3n de :tocha, gr 1:ausan miedo,
Lti,;Ceus,i. Vare. El que coge las aceitunas. LÉvitliA, erran. v. plus. 0o. Fiestas instituidas
Tambien se dice del vendimiador. por los romanos para aplacar las cimbras y fantas-
LÉntimEsz, mas de los muertos.
u. Cic;. y
LÉGUNIENTUM, u. Gel. Legumbre, nombre ge- LÉNN, J. Plaut. Alealmeta, la inuger que so-
7:e'rieo de las semillas que re crian en vainas, como licita y sonsaca á otras para usos lascivos, (i que en-
babas, jttdias, garbanzos &c. cubre, concierta y permite en su É.itsa esta ilrcita co-
Lto-W va,N.kaius, una. Col. El verdulero, el que municat-ion.
vende 1 eg !ubres. LENIEUS, Virg. Uno :le los sobrenombres de
lActimiNósus, um. Cera. Lo que abunda de Baco.
legumbres, lo que se liare de ellas 6 con ellas. Lr.NY0 a, trae Virg. Lo perteneciente al vino
LErnA, f Leide, ciudad de las pro-cinc-tus uni- ó al dios Baca.
das de los Paises Bajos. LENDicr,us, i. ni. dina. dt! Lens, dis. Varr.
LEIDENsis, in. f. sé. as. is. Natural de ó perte- sabandija,
neciente á Leide. LENUÍGiNÓSUS, a, ma. Triare. Lendroso, lleno do
1.,F.losTRE:k 6 Liostrea, le. Lamprid. Especie de liendres.
ostra de concha mili delicada: LENE. adv. illare. V. Leniter.

LÉLÉnÉls, idis. ad V. Ov. Perteneciente á los 1, •:N1MEN*, a. Ose y


leleges. Mileto 6 Melaso, ciudad capital de LÉ.N1MENT1.131, n. Ov. Lenitivo, defensivo para
Jonia. mitigar el dolor.
LÉLÉGÉnts, a, um. Ov. Lo perteneciente á los LÉpflo, is, ivi. Ulule ire. Cic. Mitigar, ablan-
leleges, pueblos de Asia menor. dar, suavizar. Ij Disminuir, quitar las fuerzas, mo-
LÉLÉGES, uta. in. piar. Plin. Hombres mezclados derar.
de varias naciones errantes, que unos dicen ser los LÉsis, is. Non.. Especie de vas-o. if Marc. Es-
pueblos de Acarnania, y otros los de Acaya. lI Lite. pecie de navío de poco porte.
Pueblos de Tesalia. Vírg. Pueblos de Asia, veci- LÉNIs. né. is. Cje. Blando, suave al tac-
nos á los caces. [l Los mismos carea y los locrenses. to, delicado. Dulce, ligero. Lenior ira. Virg. Có-
LÉmx. / Plin. La lagaña 6 legana, humor lera, ira roas mitigada, ménos fuerte. Lenis sonus.
que destilan los ojos, y se queda en los lagrimales. Cie. Sonido ag: adable. Lene con•illum. Flor. Con-
Llovws, m. Cés• . Lago de Ginebra. sejo que inclina á suavidad y dulzura. Lenis se:Ti-
ii. Vop. Soldado de un eavichuelo tus. Plaut. Servidumbre ligera, llevadera, sopor-
chalupa. table. Lenis.sinia postulata. Cia. Pretensiones raid
Ltmotinals, ni. y regulares, mui puestos en rozan.
LnismuNeOLus, i. Táe. Chalupa, barca pe- LÉNÍ'rAs, átis. F Pdo. Lenidad, suavidad, deli-
470 €,E N LEO
cadeza, blandura al tacto.11Apacibilidad, suavi- Lz prriTOno, bis, f. n'Ea. Lentitud, tardanza, es-
ndencia, mansedunabre. pacio, pesadez.11Estupidez, in sensibilidad, la de-
dad, condene Suave, dnice, pian
LÉNiTER. adv. Cae. masiada blandura del animo con que uno no se en-
mente, con
apacibilidad, dulzura y mansedumbre. fad a ni conmueve, aun cuando es menester.
Lenius apere. Cés. Obrar coa lentitud. Leniter LENrro, ás, ávi, atton, are. a. Vira. Doblar, do-
dere. Cir. Sonreírse ó reirse blanda, dulcemente. blegar. encorvar. Lentare arcum. Estar. Flechar
—Traducer e " nra. flor. Vivir, pasar la vida con un arco.—Remos. Virg. Remar con esfuerzo. n
suma paz y tranquilidad. Retardar, traer con lentitud, con pausa.
LÉYartmo, 1: (rte. Levitas. LEN-ron, m. Col. Lentor, humor pegajoso.,
LÉNíTus, a, um. paf t. de Lenio. Petron. Apla- craso, viscoso, viscosidad. 11 Plin. Flexibilidad,
,cado, suavizada, moderado, mitigado. LENTÚLI, Muro. m. piar. Min. Los Léntulos,
LÉN1USCÜLdS, mí, Plin. Algo dulce G suave. familia mui ?tolde de Ruina.
LÉNO, ás, are. a. Salm. V. Lenccinor. LENTÚLÍTAS, átiS.1 Cia. Calidad ó propiedad
LÉNO, ónis. m. Cic, /Inflan, alcahuete` Corrom- dt 1.entulo ó de su nombre.
pedor, seductor de la juventud.11 Jusl. 31edianero, LENTÚLUS, a, nro. de Lentos. Cje. Algo
legado, embajador, diputado, env iado. lento, espacioso. 11 Sal. Sobrenombre de la familia
LÉNe/Ci NTAMENTUM, it. F. Lenocinixon. Cornelia, de los LeIntalos.
LitNócivÁT0a, Mis. lo. Tert. Leno. LENTOS, a, ion. ior, Vieci. >F lexible,
Liz tOcTisitim, n. Cíc. La alcahuetería, la acción doblegable. 11 Tierno, blando, suave. rirg. Vis-
y ejercicio del rufian.liAtractivo, caricia, halago.11 coso, tenaz, pegajoso. Lento, tardo, perezoso,
Afectacion en el adorno de cualquiera cosa. flemático, sosegado, ocioso, descuidado. 11 .'da.
LÉNInNuit, Liris, atus sum, ftri. dep. Cia. Alca- Largo, dilatado 110v. Duradero. Lento igne.
huetear, solicitar, inducir á tratos lascivos á hom- Lentis carbonibus. Ov. A' Ibero lento.
bres 6 mugeres. 11 Lisonjear, acariciar, halagar, LÉNüLus, dim. de Leno. Cia. Alcalmetillo,
atraer. Lenocinari novitalern Plin. Men. Lar rufian ó corrompedor de la juventud.
gracia y estimacion la novedad it un libro. LÉNUNCÚLÁRIUS, ii, ni. El que usa de bar-
LÉNóNicE. adv. Lampr. Con alcahuetería, al quichuelo.
modo de /os rufianes. LÉNuNctiLus, i. 771. dirn. de Leno. Placa. Alca-
.LENÓNIUS, a, um. Plan!. Lo perteneciente al hnetillo.HComerciante despreciable de eselavus.
rufián. C. Batel, barco pequeim..
LEN, (lis. f. Plin. La liendre, huevo del cual se LENUS, 712,. Plaut. F. Lento. ,1El pm' is de Pisa
engendra el piojo. en Palia.
LENS. tis. f. Virg. La lenteja, planta y semilla LEO, (Mis. so. Cíe. FI leen, animal terrestre. H
del mismo nombre bien conocida. Ante lentem un- Leo.: marino.11 ¡loe, E¿ (pato signo del zo-
gere Capra nondum peperil, &ellas aulem díaco, Leo.
ludil in lectis. adag. Hijo no tenemos, y nombre le LF.oenocoTTA 6 Lencrocotta 4 Lencrocuttas,
ponemos. ref. f. "'lin. leocrocuta, feea danosísima de la;
LENTANDUS, nra. Virg. Lo que se ha de plegar.
india, y la mes veloz de ludas.
LENTATUS, aro. par,. de Lento. Trcb. Dila- L Et'aink silva, m. f. Lo3que de Orleana.
tado, retardado. prolongado.
LE0DIE,,es1s. J. s/. a. 19. Lo perteneciente a
LENTE. adv, Cic. Lentamente, con lentitud, fle-
la ciudad de al pais del mismo nombre.
ma, tardanza, espacio. II Con pereza, negligencia.11
LEotoum, a. Lieja, ciudad de íos Paises Bajos.
Con paciencia, si! resentimiento. Lente dicere. Cic.
LEONA-N1A. Loinageo, pais de Gaiena y
Hablar, decir con , apacibilidad y suavidad ó fria-
Gascuna en Francia.
mente. Lentissime mandere. COL Mascar, comer
LEONA, m. j. San Pablo de. Lcon, ciudad de
mui despacio.
Francia.
LENTx0, és, ére. Lucil. y
LENTESCO, is, scére. a. Ov. Hacerse lento, tardo, LEONICE, es. f Lorguen, ciullanr (Te
LEONIDAS, Cic. rei iltc lis
enpacioso.11 Virg. Ponerse blando, glutinoso, pega-
joso. Lentescere ad . digilos. Virg. Ablandarse entre espartanos.
los dedos. LEO' DES, ja. Pan. Leónides, ayo de Ale-
LENTiCÉLA, re. f. Cell. La l La mancha jandro.
6 peca de su figura ea el rostro. II Ces. Especie de LÉONINUS, a, am. Plin. Leonino, lo que l:e ,•5
vaso chato en figura de lenteja. pertenece al leon. Leoninas versus. Escalcg. Vere,z>9
LEN• iCÚLtt1S. f ré. n. is. Apul. Lenticular, leoninos, hescimelres 6 pentcímeleo:i, cuyas sz:a/:a3
semejante á la lenteja ó perteneciente á ella. i'iltima.s corresponden con igual sonido y at'r;. si
LENTYCüLÁTUS, a. nro. Cels. Hecho en finura de á las del medio, cuino en este :le Oeictio.
lenteja. ((Señalado con pecas ü otras manchas de Queerebanl Clavos per nemus 0171ne favor.
su figura. Los hui endecasílabos de ¿tia especie en castellano,
LENTiCCLÓSUS, a, ura y son mi graciosos, como estos de Gregorio Her-
LENTIC;iNÓSUS, a, in. Pilo. Lleno de lentejas. H nández de Velasco :
Pecoso, lleno de manchas ó pecas. Ta misma ilustre cuna á manos llenas
LENrrioo, j: Pan.' Lunar, peca ó mancha Producirá azucenas y mil rieres,
del rostro ó cuerpo, Que espiren mil olores suavemente.
LEN'riM y Lentem. aras. de Lens, tis. Leonina .rodelas. tilp. Sociedad en que se lleva
LENTIPES, édis. com. Aus. Lento, tardo de píes. toda la ganancia la ena parte, y la otra toda la
LENTISCiFER o Lentisciférus, a, um. Ov. Lo que pérdida.
cria los árboles lentiscos. LEONTTCA sacra. a. piar. Arnob. Mitras dei e
LENTISCINUS, a, um. Plin. Lo que es del árbol dios de los persas, por el cual tenían. sol, y
lentisco ó hecho de él. adorado en una cueva en figura de lean.
raíz .sil-
LÉNTISCUS, n. Cic. El lentisco, árbol siempre LumicE, es. f. Plin. La chirivía, i
verde, de que sale la goma llamada almáciga ó al- vestre.
mástiga. De este árbol dice Marcial, que se hacían LEoyrr m, órum. m. plan Plin.
Los lentinos,
mui- buenos mondadientes, pueblos de. Sicilia.
LEONTINUS, a, nra. Cie. Lo perteneciente
LENTITIA., 02, f.Plin. y á las
LENTiTIES, éi. f. Scver. Flexibilidad. (1 Viscosi- lenti q os ó de Lentini en Sicilia.
dad. LEOYTiús, .ra, leoncia, ?piedra pre-
LEP LE Ir 471
ciosa, así llamada por la semejanza de la piel del que es mui venenoso. Hig. Una de duo y seis
lcon. constelaciones australes. Carerr lepor' ancept. adag.
LEONTIUM, n. Cíe. Lentini, ciudad de Sicilia, iron. Acerróle Pedro á. la cogujada, que el rabo
patria de Gorgias. lleva tuerto. ref, irán.
LEONTOPETALON, n. Plin. El leontopétalo O LÉPüscüLus, i. dim. Cic. Lebratino, gaza-
rapeyo, especie de col, cuya raiz bebida en vino ts pillo de liebre.
medicinal contra las serpientes. LÉRIA, ÓTIOn. 72. piar. Pesl • Ornamento, guarni--
LEoNTonioNus, M. Plin. El leontóform, ani- don de oro que ponían los antiguos en la camisa.
camisa.
mal pequeño, que,-segun Plinio, solo nace donde el en especial las n'oyeres.
leon, al cual mala, si gusta de sus carnes, que le .50 72 LERNA, a. , y Lerne, es. J. Flia. Lema, laguna
venenosas. en .11orera, famosa por la serpiente de siete cabezas
1.,Eo • reivór1ust, P lín. El leontopodio, LERN.BUS, a, um. Virg. y
yerba llamada tau leuceron, doripetro, toríbe- LEI:NíEEll a, uní. Ov. Lo que es de la laguna
tro y pié de leon, cuya raiz estriñe el vientre. iernea.
LEOPAUDINUS. a, um, Marc. Emp. Lo que toca LESBIÁCUS, a, um. Cic. Lo perteneciente á la
O pertenece al leopardo. isla de Lésbos. Lesbiaci Cic. Los tres libros
LEonikuntis. i. tropisc. El leopardo, animal de Direarco contra la inmortalidad del alma, así
de Africa, hijo de pardo y de leona, o segun otros, llamados por hablarse en ellos de ciudad
de leon y puntera. Es parecido al leon, solo que no le dtjaa isla. Lesbiacum maman. Sul, El verso sa-
tiene crines, y su piel es salpicada de manchas fico, cuya inventora, la poetisa SuJO, fue natural
negras. de Lésbos.
ádis. f. Plaul. Lapa, cierto pez 172 aPi12.0 LESBIAS, in. Plin. Piedra preciosa, llamada
de concha, que se agarra fuertemente á las rocas. lesbia de su patria Lésbos, dunqué tambien se halla
LÉPID:NL,S, a, ln. Sal, Lo perteneciente á Lé- en la India.
pido, nombre propio romano. LESBIAS, á dis. f y
LEE DE. adv. 'Cié. Graciosamente, con donaire, LEsuis, ¡dia. 10n. La muger natural de Lésbos.
gracia. chiste ; linda, ingeniosamente. LEsutum, íí. n. Fest. Vaso, inventado y grabado
LÉPíDIUM, M. Phi?, El mastuerzo silvestre. por los lesbios.
LtiPfoó-rEs, Lepidotis, is. Plin. La LESOIUS, a, t1111. ILr. Lesbio, lo perteneciente á
I e pi il , piedra prec i osa que in.üa las escamas de Lésbos, Lesbium plectruni. fl o r. La poesía lírica
tos peces coa varios colores. o el verso alcaico del poeta Mem, que fué de esta
LITitr",'Lus, a, 13 IT1 dan. Lepiclus. Mane. Cap. isla. Lesbia vales.- Ov. La poetisa Safo, natural de
Gracirr:ito, pulida°. dicha isla,
LÉPInus, a, lino. Plaut. Gracioso, precioao, LESBOS, i ó os. f Lésbos, hoi Mitilene,
bello, lindo. isla del Asia menor en el mar ogro, célebre por su
Lrit;us, i. ni. Cic. Lépido, nombre propio fertilidad, y aun mas por see patria de 11127)
romano de la familia de los LePidos, moi anhyoa. de los siete sabios, de Alla° , Safo, del Jilósob
LÉPIS, idis. 1. 13 lin. La escama de loa peces frasto y otros muchas.
y la escoria de los metales. LESUOUS, a, am. liar. Y. Lesbios.
LÉPISTA, Lépasta, f.' Varr. Vaso ancho LESSUM, U. y
de metal ó bam m en figura de concha, en. que tenían LESSUS, us Cic. Lamento, gemido, la-
el agua en los templos. mentac ion.
LEPONTIeE f. piar. Plin. Monte de san LESTRIGÓXE.S, ton. ni. piar. Tibul. Los lestrí-
Bernardo, donde nace el Rhin en íos esgützaros. gones, pueblos de Italia.
LE.00NTit, orino. M. piar. Los habitantes de este LÉTÁ 17Z. f lé. n. is. !talan. y
monte. LÉTÁLls. f lé. is. Virg. Letal, moda:,
LÉ.nort. órs. Cic. Gracia, sal, chiste, donaire lo que causa la muerte.
en las palabras y ea otras cosas. LÉTÁLi-rut. adv. Plin. Mortalmente.
LÉPORÁRtUM, n. Vare. Vivar, vis-era ó vi- LÉTÁTUS, parl. de Leto, as. Ov. Muerto.
vero, el sitia donde crian sus /Lijas los conejos y LÉTruEvs, a, um. Virg. Lo Perleneciente al río
liebres, y otros animales de caza. Lete. I I Lel infierno. 1:el sueno, del olvido.
LÉPoitixus, a, uns. PIM. Lebruno, lo que loca LÉTilÁlAs. Lefalís.
o pertenece á la liebre. LÉTHARO LA X. J. Plin. V. Letharp-sus.
LÉPos, cris. ni. Cje. k Lepor. LÉTIIAIICOCUS, a, (mi. Cels. Lo perteneciente al
LEPRA, X, f. y letargo ó modorra. lj Plin. El que padece esta en-
LEP 'LB, arum. pilfr. Plin. Lepra, especie de fermedad, aletargado. el que esta con letargo.
sarna que cubre el cuerpo can costras, y va canso- LilmiAnGus, m. Cels. Letargo, modorra pro-
nil871 110 las curses con vehemente comezon. funda, enf e rmedad.
LEPrtósus, a. 001. Sedal. Leproso, el que pa- LÉTIIE, és. 1: On. El Lete, uno de los ríos del
• doce laa enfiñanedad de lepra. fier71 O. el rio del olvido.
LEPTIS, is. f. Cia. Lebeda ó Lepeda, ciudad ríe LÉTIIiFER cí Létifer, a, um. Virg. Mortal, mor-
Berbería. tífero, lo que causa muerte.
LEPTITÁNUS, um. Lo perteneciente á la ciu- LÉi• illi.'icus 6 Letíficos, a, um. Estar. V. Le-
dad de Léptis 6 Lebeda en Berbería. thifer.
L E p Ti smoGNA , ni, f. Trípoli, ciudad de Ber- LÉ-ro, lis, ávi, áttun, are. a. Ov. Matar, dar
bería. muerte, quitar la vida.
LEPTONCENTAURIUM, n. Plin. La centaura Li.nrum, i. si. Cia. La muerte. II Virg. Ruina,
menor, yerba mui amarga. perdicion.
LEvrormttioN, n. Plin. Yerba, especie de LEUCA, ce f. Amian. Legua, medida de los ca-
titímalo ó lechetrezna, que nace entre las piedras. mirms, como la milla entre los romanos.
LF.yromkx, mis. f Plin. Especie de uva seme- LEucÁc!oernA, ea. Plin. La leucacanta, yer-
jante á la corintia, dulce, pero pequeña. ba, cuya raiz es como la de la juncia, y mascada
LEPTOSEP HOS, Piedrecita pequeña ., espe- cura el dolor de dientes. j' Espina blanca.
cie de mármol rojo con manchas negras. LEUCielláTES, m. Mata blanca, piedra
La p os, óris. Virg. La liebre, animal bien co- preciosa.
nocido. n Liebre marina, especie de pee. LEUCÁMA, f Leucadia ó Santa Maura
Lado de la figura del calamar, sin hueso ni espina, península en el mar jonio.

•LEO L EV
472
órame pUr• Los lencadios, pueblos LEUCTRICUS, a, um. Cic. Lo perteneciente á
LEUCÁDI I, Leuctra.
de Leucadia ó Santa Manea. LÉuNctiLus, i.
LEticintUs, a, um. Plin. Perteneciente á esta
. dim. El !concilio, Icon pe-
quefio y tierno.
península. LEUPHANA, f Hanever, ciudad de Alemania.
LEL1c4rtulóPEs, um. m. Piar. Mel. Pueblos de LÉvínlLis, ira, f. 1 e. n. is. Cel, Aur. Lo que se
la Libia inferior, finas blancos que los domas' etíopes.
LEUCANTHÉMIS, Mis. f. Min. y puede aliviar ó suav izar.
LEUCAN•IIEMOS ó Leucantliennun, n. Plin. LIviimEN, n. Cic. V. Levamentum.
manzanilla, yerba medicinal. LÉvÁMENTÁRWS, Cod. T ad. El que se
La junta á una nave de carga con un barco mui pe-
LEUCANTIIES, is. f. Plin. Yo-ba medicinal lla-
mada partenio, que echa una flor ()tatua: tiene oler veis) para aliviarla á. la entrada de algar). vio
de manzana, y es amarga. puerto.
LEUCAS, ádis. f Ov. V. Leucadia. Lía. Ciudad LEVÁMENTUM, i. Cje. Alivio, consuelo, des-
del mismo nombre en la península de Leucadia. canso, desahogo, aligeramiento de pena ú carga.
Ov. Promontorio Leucate. Levamento esse. _Aliviar, consolar, dar aiivia,
LEIICÁSIA, ee. f. Pliu. Leucasia ó Leucasia, servir de alivio.
isla del mar de Toscana. LÉVÁNA, S. Ay. Diosa, que invocaban al le-
LEUCE, es. f. Plin. Yerba semejante á la mer- cantar de la tierra a ¡Os •niños nacidos.
curial.I1Serv. El Mamo blanco. 11 Lance, hija del LÉVÁSSO en lagar de Levavero. En.
mar ()Latan °, amada de Platos, trasformada por dl LÉVÁDO, onis. f Vileza,. Levantamiento, la ac-
en este árbol, y colocada en los campos elíseos 1¡ cion de levantar, !a elevacion de una cosa. 11 C ic
Plin. Cierto rábano silvestre. JJ Nombre de varias Alivio.
islas. LEVA.TOR, óris. 311. Petrol. El que levanta O
f. patron. Ov. Las hijas de Len- eleva.
LEUCIPPIS,
LÉvÁTua, PM. para. de Levo. Cic. Levantado,
cipo : fueron dos, Pelma e mui hermosas, á alzarlo, elevado. Annon,e terala alto. Birle
quienes robaron Castor y Polar:.
LEucoctiiristis, M. Leucocriso, piedra Quitada la solicitud de la carestía. ratde lec fu.,'
preciosa que blanquea como el cristal. J J Otra, de la rece Cic. Alai aliviado de deudas. desem-
clase de los jacintos, de color de oro con vetas blan- peiado. Spieula levaia ferro. 'rey. Flechas de
hierro bruñido ó acicalado.
cas.
LÉVENNA, m 117- G-(1. Hombre ligero, incons-
LEuébaLEA, Plin. Piedra preciosa de color
tante, leve, de poco seso.
blanco, la misma vil_ Galactitis. LÉvi, pret. de Lino.
Lavcora€1 caes. em. pl. Plin.La Alumera, lugar
LEVIÁTIIÁN. Bibl. Ballena, monstruo
de Caampania entre Nápoles y Paleólos, de donde se marino.i¡Dragon infernal, fuerza que se levanta
saca excelente azufre y greda. contra Dios.
LLUCOGU.ÁPIIIÁ, se. Plin. Lencogwa. LÉvírüLus, a, mn. diez. de Levis. Ligerilio,
Laucoina, coii. n. Plin. Alelí blanco, especie
de poco fuste ó constancia.
de violeta blanca. LÉvilENsis. m, f. sé. is. Cíe, Balo, tejido ó
LEvcóNicum, n. »Leoconium.
fabricado Sin espesor, poca tupido. Levidensc ma-
LatioáNicus, a, mil. Marc. Lo que es de lana,
112.1.STICIUM. Cic. Don pequeño. de poca sustancia.
de tamo. LÉaiKins, a, um. Pian/. Lo que es de poca fe,
LEucóxium, n. Marc. Lana ó pluma de col-
sobre cuya fe y palabras se debe contar poco.
choo. LÉvfGA • io, Onis. t'iban,. Bruilitaleato, puli-
_LETiceraltrs, a, uni. Marc. Y. Leuconicus. mento, la acciou de bruñir, pulir ó alisar.
LEUCÓPÉTALUS, m. Plin. Piedra preciosa de LÉvicaTus, a, Jun. Morrob. Pulido. Para. ca
color blanco, mezclado de oro. LÉviGO, ás, ávi, attun, are. a. Col. Pulir, bruñir,
LEUCOPETRA, f Cae El cabo de Esparti- alisar, acepillar. II Desmenuzar, hacer polvo. Levi-
vento en Cabibria.11Monte que divide la Partía de gare cote. Plin. colar, afilar, aguzar.—A lbum.
la Hircania. . Gel. Aligerar, mover el vientre.
LEECOPILEXTUS, a, um. Marc. Vestido 6 cu- 12f,..víns, édis. com. Vare. Ligero de piés, veloz.
bierto de color ceniciento, pardo ó gris. 912. Fest. Cuñado del marido ó de la
LEUCOPILEUS, a, una. Púa. De color gris, ceni- muger casada.
ciento. LÉvis. m. vé. n. is. Cia. Leve, ligero, que no
LEUeórr5RUM, n. Plin. La sisa ó aceite de pesa, liviano. JJ inconstante, fria, ligero. JJ Traidor,
linaza recocida con ocre y otros simples. Es un malvado, zaino. ¡J Fácil, que no es trabajoso ó pe-
barniz blanquecino, que se da á la madera paca do- nosollflor.Vano, embustero, falaz, eagañosol !Kin.
rarla. Débil, flaco, feble ¡I Suave, agradable, apaci-
LEUCóPtillYNA, te. f. Tác. La del entrecejo blan- ble. Levis armataree miles Cel. Soldados armados
co, sobrenombre de Diana entre los magnesios. á la ligera, infantería y caballería ligera—A actor.
LEUCOPIITALMOS, ni. Plin. Piedra preciosa, Liv. Autor de poca autoridad.—E1 nummaeius ja-
que representa lo blanco y la fina riel ojo. den. Cic. Juez de mala inteucion y fácil de so-
LEUCOSTICTUS, i. Plin. Piedra preciosa con bornan—Mixta ad honesta el brava. Tea. Tan fácil
manchas blancas, especie de poritrite,
á inclinarse al bien como al mal.—Cursus• Pede.
LEUCOTHEA, Ee, y Lnucothee, es. f. Ov. Lenco- Carrera veloz, ligera. — Gibas. Cels. Manjar de
tea entre los griegos, y entre los latinos Matuta, fácil d• gestion.—Terra. Virg. Tierra floja, seca.
diosa del mar. levi aliquid habere. Tac. Estimar, tener una
LEucolatoÉ, es. f. Ov. Leucotoe, hija de Orca- cosa en poco, hacer poco caso de ella, despre -
mo, reí de Babilonia, convertida en árbol por Apolo. l
cmrla.
LEUCOZOMUs, a, lun. Apio. Lo que es guisado
LÉvis. m. f vé. is. Cic. Liso, pulido, bruñí-
con salsa blanca.
do. S ave dulce, delicado. l¡ Sin pelo, vello, sin
LEUCROcUT 11.„ Plin, Fiera ligerísima de la barba.. u11 Cal,vod.
bar vis pandee. Ov. Dolido. dacio
India, que dicen imita la voz del hombre. con la piedra pómez. Levis cenen. Ov. El viejo
LaUcTEIA, mann. n. piar. Leuctra, lugar de Beo- Sileno. así llameado por ser calvo. Lexía ligna.
cia cerca de Plalea,junto dcrrotaron los beo- Leer. Maderas bien labradas.
cics á los lacedemonios, bajo la conduela del tebano LÉvisoraNus, a, lila. Luir. El que tiene el sucio
lipamilandas. ligero, que despierta á cualquier ruido.
L1B L 1 B 473
LÉVITA, Ecles. Levita, el que es de la tri- LiBÁNIOS, ii. Plin. Especie de vid entre /os
bu deLel i. iiiim.dro del templo de Dios en Jeru- tasios, que olía á incienso, de donde tomó el nombre.
salen, levita, LirsÁNocHRus, m. Plin. Piedra preciosa seme-
LEViTAS. atis. f. Cir. Ligereza, inconstancia, jante al itu ienso.
debilidad, flari eeza, liviandad.IIPrivacion de peso LínÁNerris, idis. f. Plin. El romarino, planta.
o gravedad, ligereza. II Leer. Agilidad, velocidad, LIBANOTUS, Plin. El viento sudsuduoeste.
presteza. ligereza.' ¡ Pulimento, pulidez, superficie LináNus, m. Plin. El Líbano, monte de Siria,
plana. lisa., brunida, el brunido. Levilate confinad de donde nace el Jordandi Sedal. El árbol que lleva
labrieum corpus. Plin. Cuerpo que por mui terso el incienso.
y bruñido se escapa, se resbala ó desliza de entre LIBABIUS, 711, Sén. El que vende tortas ó pas•.
las manos. teles, pastelero, confitero.
LliViTES, m. Iiiilcono, el que tiene el UnÁTto, Milis. f. Cic. Líbacion, oblacion, el acto
orden sagrado eelesiástUo, ',?;ro . .cinio en dignidad al de hacerla. II Ofrenda.
sacerdotal; así llamado de los lerdas ei lIre los he- Lía Ámuum, fi. u. Fest. El vaso que servía para
breos. las libaciones.
issTme. adv. Cje. Ligera, superficial- LinAerus, um. part de Libo. Virg. Esparcido,
mente, por encima, poco, algun tanto, mediana- derramado en honor de los dioses en los sacrificios.
mente. Lerilerrre. Cíc. Llevar con paciencia, Estraido, esprimido, sacado. Ov. Gestado, pro-
con igual ánimo., con resignacion. Ul levissime di- bado. tocado á los labios. Libare vires. Liv. Fuer-
cam. Cje. Para decir lo ménos que es posible. zas debilitadas, enflaquecidas.
Lf:viTieus, a, cm. Ecles. Lo que es del levita ó LiBELLA, Pe. J. Col. Nivel, instrumento de Geo-
del Levítico. libro de la sagrada. Biblia. inelría.II Vare. Pequriva moneda de los romano:;,
LÉviTis. Piad. Lo que es de los levitas, que latía la décima parle de un denario. ¡I Cic. Can-
como su tribu o tidad de dinero iníninta, porque libella era la mo-
LÉtdriseti., ze. f. Erice. La muger del levita. neda menor. Ex liben(' loores. Cic. Heredero uní-
LÉvi-rijuo. ',tul. V. Les itas. erSal. Ad libellam re.spondere. Plin. Estar recto,
LÉvtuscuLus, nos. dial,. de Levis. Plin. men. ¿I. nivel, á cordel.
LinEenARIS. ni. ré. a. is.Sid. Lo perteneciente
Licerillo, de poco peso.
al libro ¿ librito.
LÉvo, as, a vi, aturar, are. a. Col. Elevar, levan-
tar en 6 á lo alto. ¡I lis iar, aligeraril Suavizar,
LinEeLÁ n. Cic. Cartapacio, cartel,
cuaderno, libra de memoria, rl Papelera.
minorar,disminuir. l'ir!). Exonerar, descargar. II LisEereerices, a, nro. S. Cine. Cristiano p, ro
Librar, liberter. Levare dente.s. Marc,. Limpiar zelo.so, que 770 sacrificaba á los ídolos; pero daba su
los dientes.—A lig nem laborum. Alivios á nombre para no ser obligado y que sc le reputase
alguno sus ó en sus trabaj os.—Paupertatem alieui. como que había sacrificado.
P &d. 7•:n su pobreza. — !Ere alieno quempiam. LiBELLENSES. adv. plu•. Cód. Los oficiales que
Cic. Sacar á uno, libertarle ó aliviarle de ó en sus
en la secretaría palatina recibían y llevaban la ra-
deudas. zon de los memoriales.
LEVO, áS, ávi, atum. áre. Caln. Alisar, alla- Un E ee l o, anis. m. Vare. El correo ere !leva
nar, bruilir, Levare a•peru Hui.. 3 ea- las cartas II E)tae. Copista de libros. ¡I Lihrero.
vizar, pulir lo que estaba toser, grosero. UBELWS11,55, m. Jusi. El relator de peticio-
LÉvoit, lo. ei • .V. Les ilus.
nes.
LEx, eg-is. Cie. Lei, el derecilo escrito. II Re- •IBELLÜLUS, Marc. Cap. Libretillo.
gla, norma, modelo, formal' Condicion, pacto Lege de
(gene in atzquem. Ciu. Obrar contra alguno segun LInELLus, i. in. Cae. Librito, libro pequei-ion
lei ó derecho.-4/e • e iubel liclureni. Lic. Manda, Cartapacio, cartera, libro de memoria. HM:tic:ion,
da Orden al lictor cedahacer su oficio.---5'olitlirs. Cic. súplica. memorial. Cal. Tienda de librero, li-
Esento re la lei.--Stei Pinol. Vivir á su an- brerín. Cartel. Carta, inforrnacion, escrituran
tojo. neick>. Libelo de inflnia. I1 Citacion á juicio. II Pazd. Jet.
I,ExlcoN, Liccienario„ vocabulario, glo- Certilicacion. Libritos famosus. Tár. Libelo infa-
sario, coleccion ele pala ,'n•as y espresiones e.splicadas, matorio.—Vieemitus. Plin. aten. Peticion en tela
y pu.eslus por o' rdeu alflba de justicia. Libello: signare. — Sahnolare. huele
i, E x1Dium, e. Gel. Palabrita, diccion, voca- Reep,,eder 6 poner ira oficios correspondientes ú
blo, palal-a corta. órdenes en los memoriales.—Perrigere. Surf. Pre-
* L E ximuteros, adj. griego. Plin. Febrífugo, sentar memoriales 6 peticiones.—Altere. Tcifon.
dicese de los medicamentos que cor(an la calentura. Cuidar de recogerlos. A Suet. Secretario
.LExts, is y eos. Cic. Palabra, vocablo, voz, que recibe los memoriales y responde á ellos.
diccion. lis. eran. El que hace alguna cosa
Laxouii y Lexovii, Orum. piar. Ce'•. Los ha- con gusto, de buena gana, de buena voluntatin
bitantes de Lisien era .•ormandia. Plan!. Alegre, contento, gozoso. Libenlissimis Qm.-
LEXOVIum, n. Ces. Lisien, • iuddd de Fran- Cic. Con gran gusto y consentimiento de to-
dos.
LE7esreNsis ager. m.E1 Lezadois, tierra de Lea- A.;ÍBENTER, tus, issíme. adv. Cic. De buena gana
guadoe en Francia,. voluntad, con gusto, sin violencia ni repugnan-
cia. Lihenter qai accept bencjicitan, reddidil. Va_
LI Es hacer un beneficio el recibirle con muestras de
gran placer.
LIACÜLUM, n. Vitreo. Instrumento con que se LIBENTIA, W. f. Gel. Gusto, deleite, placer. if
allana 6 alisa, como el pisen C071 que se allanan Maui. Libencia. diosa de la alegría y deleite.
3.as calles recien empedradas. LiBENTiNA, a:. f. S. Ag. La diosa Vénus, diosa
leirekcuNctaxs, (Hin. de Libum Terl. Tor- del deleite y placer.
tita, torta peque na, que se ofrecía el los dioses. LiBER, Cic. Baco, dios del vino y de la
LiliADIUM, n. Plin. La centaura menor, yerba. vendimia. II El vino.
LiBÁNIEN. n. Virg. y LiBER, hri. Cic. El libro ó volúmen.110bra
LiBiMEN"rUNI, n. Libacion, ofrenda del de ingenio, tratado. II Virg. La membrana que tie-
sacrificio. II EfugiOn de algun licor de que se hacía nen los árboles entre la corteza y la madera, ea
ofrenda en los sacrificios. la cual se escribía antes de la invencion del papel-
LIB LIB
474
Registros G libros de regis- pulo. Plaul. Sacar del estado ó condicion de ple-
tibri litterarum. Cic.
tros públicos, n Por anittnomasia, los libros de las beyo.— Invidid. Cic, Poner á cubierto de la envi-
dia. — . Custor/iis corporis. Cic. Absolver de un
Sibilas,
jÁriEtt, éra, érum. éríor, errImus. Cic. Libre, el delito. — Nomina. Liv. Aclarar las partidas. —
que no ha nacido esclavo. 11 Franco, esento, que no Limen. Petron. Selir del umbral.
está cargado, que está en entera liberbod. j I Abierto, LIBERTA, te. f. Roe. Liberta, mugar á quien de
b ioceea, que dice.con libertad y sin respeto lo que esclava se ha hecho libre.
siente.rj Ter. Digno de fe, de que se le reciba de- LIBERTAS, átis. Cic. Libertad, estrilo y 0:7;.
claracion á causa de ser de coadicion libre.. Liberi dicion de las personas libres. I j Libertad, libre alije..
ágil' y libera prrrdia. Cic. Tierras libres, francas, drio.11 Franqueza, sinceridad. Licencia, permiso,,
que no tienen cargas sobre sí. Libera boa. Prop• Libertinage, modo de vivir sin freno r t
JI
1,n
La toga viril, porqué desde que cada uno le tomaba, e. Estado de una república libre, demccracne
era enteramente dueño de sus acciones. — Fama. 11 Diosa de la libertad.
Proa. Fama que vuela por todas partes sin tacha Li-nnteriNA, f Cia. La hija de una liberta. •
alguna.—Lingua. Un. Persona que habla con li- LIBERTINITAS, j: U?». La condicion de Urs
bertad. Libera mandara constiluere. Lic. Dar en- libertas.
tero poder, carta abierta, enteras fiicnitades. Li- LiBERTYNUS, 717, Cie. Libertina, li2:fo del esclavo
bertan arbitrium. Liv. El libre albedrío, la libertad á quien se ha dado libertad.
de hacer ó no hacer. Libero carde jetbulari. Plata. LIBERTO, ás, are. a. Plaul. Dar libertad, bacez
Hablar con franqueza, con entera libertad. Libe- libre, poner en libertad.
rum est mihi. Ptin. In Está en mi mano. LIBERTUS, Liberto, el eseht.e0 cí quien
Linsn, Sri. m. Quin& El hijo. Es mas usado en se ha dado libertad.
plural Unrseer en lugrir Libet, ant.
LIBERA, f. Cj e. Proserpina, hija de Júpiter y Unsr, libuit, libitum est. ()ere. se
Céres, diosa de los infiernos. ¡I Oc. Ariadua, mugen gusta, se quiere. Libuil. Piala. Lo he tumido. me
de Baco. ha dado el gusto. ti t libe!. Ter. Como te parezca,
Li11.ÁLIA, irim y órum. Oc. Fir".‘:fitS de como gustes. Qnodcumque hontini omi tid, libere.
Baco, distintas de las bacanales que se celebraban en Maui. Cualquiera cosa que, ú cuanta a un hom-
el campo á 17 de marzo. bre se le antoja, se le pone en la cahesn.
LIBÉ.RÁLIS, nt. f. n. is. lor, isstmns. Cie. Li- LillETIIRA, f. Libetra, leale de Mut»
beral, generoso, dadivoso, magnífico. ji Noble, ilus- nesia en /l'acertante, z. on.sageada l-fs
tre, honrado. Digno de un noble, de una persona LinETmainas, duna »der. ;:l• Les musas, a
de estimacion. ti Lo que se da liberal y graciosa- quieres estaba consagrada la fuente Libelrá.
mente. Liberales actio,Cie. Accioo noble, generosa. n U7,1 n. Vaso con que ee las libacio-
—Mens. C j e. A'nimo, espíritu, corazon, pecho mag- ne• en los sacrificios j Las nasmas libaciones.
nánimo, grande, noble. — Facies, forma. Ter .— LIBIDINANS, tes. com. Petron. El que se aban-
Species. Cic. Baena traza, buena presencia, fisono- dona á les placeres sensuales.
mía de un hombre de bien, ó bien nacido.—Causa. LIBIllíNITAS, átiS. Laber. V. Libido.
Quint. Causa en que se trata de la libertad de al- LIBIDISOR, tris, át!IS sal/1. ári. dep.
' gimo. Liberales artes. Cic. Artes liberales, aqueVas donarse á los placeres sensuales.
a que pueden y deben aplicarse las gentes bien na- IsinitallosE. adv. Cic. Siguiendo la pasion con
cidas. — Joci. Chanzas, I listes, donaires, gracias liviandad, injuriosamente.
finas, delicadas, cortesanas.—riatieum. Cje. Abun- LIBIDINÓSUS„ tina Cit. Libidinoso, liviano, lu-
dante paovision para un viage.-7,/adiciant. Qnint. jurioso, dado á los placeres sensuales.
Juicio, sentencia, que asegura a uno la libertad. Linino, iris. f. Cic. Antojo, capricho. 11 Livian-
Liberalia studia. Lic. Las bellas letras. dad, sensualidad, deseo, pasion desmreelada. jj in-
LiBÉRALITAS, Liberalidad, largueza, clinacion, deseo, voluntad. Libido cut est ni ale
generosidad, magnificencia. ij Bondad, dulzura, in- Plaut. Que se deleita en hablar mai.— rinee.
dulgencia, benignidad. Mucha. gana de orinar.—GraWicande Sal. Inch-
LiEÉRALITER. adv. Cia. Liberalmente, con ge- nacion á dar, á regalar, á gratificar. Libidineni ha-
nerosidad y magnificencia.11Noblemente ; con ámino Upe in atiqud re, Sal, Tomar placer, tener gusto en
caballeresco, como conviene á una persona bien una cosa. Libidine, ron ratione oyere. Cite Obrar
nacida.' V;'al.Con bondad, dulzura y complacencia. por capricho, y no p, or razon.
11Con afecto, con buen corazon. LIBITINA, Proserpina, muger de 'vi-
ónis. Cite Liberacion, absolucion, ten, ti Pilitus, diosa que presidía o funerales, y en
remision, HE1 acto de dar libertad. cuyo templo se vendían y aíqnilnban t'oxee nece-
LÍSÉRÁTOR, m. Cic. Libertador, el que li- sarias para ellos,1, 1 Phi,. El fjretro is la pira en que
berta 6 da libertad. se colocaban los nifuntos. jj llar. La muerte. [l Val.
LIBERÁTUS, uin. l'art. de Libero. Cic. Liber- 3Lix. El oficio de los enterradores y de los que ven-
tado, absuelto, puesto en libertad. dían y alquilaban los muebles que se usaban en los
LIBERE, tus, berrime. adv. ni:. Libremente, con funerales.
franqueza, con libertad, con sinceridad. j¡ Noble, un. Se'n. El enterrador. y el qee
generosamente. IISin temor, sin respeto, sin lisonja. vendía y alquilaba los muebles necesarios en los
Viry. Liberalmente. Libere educalus ó educlas. entierros.
')
Ter. Bien criado, bien educado. Libertas vivere. LIBITINIENSIS porta. f Laripr. Puerta libiti-
Cic. Vivir licenciosamente. niense .se llamaba una del anfiteatro, por donde
LinÉnt, bruna m. piar. Cic. Los hijos de padres sacaban los cuerpos de los gladiadores que morían
libres. en los juegos públicos.
LiEttnri, ás, ávi, atum, hre. a. Cic. Librar, li- LIIITTO, ás, áVi, átilin, are, free. V. Libo.
bertar, salvar, sacar de dano ó peligro, poner en n, Tete. Voluntad, gusto, capricho,
libertad, dar soltura. ['Justificar, disculpar, absol- a cer A d Ccesaeurz. lae. A voluntad de
ver, declarar inocente. Liberare o liquem errore. llos Cesares.
Cic. Sacar á uno de su error, desengaiiarle.—Fi- LIBITUS, a, nm. Tert. Lo que ha venido al ca-
dein suam. Cic. Cumplir su palabra .—Promissa. pricho, lo que ha dado el gusto de hacer ó decir.
Cic. Cumplir á tino lo que se le ha prometido.—Se Lino, ás, ávi, atum, are. a. Ov. Probar, gustar,
Fere alieno. Cíc. Pagar sus deudas, salir de ellas.—
, catar, tocar con los labios. ji Pel•on. Desflorar,
Chapa' aliquera. Cic. Disculpar a alguno.—Ex po- tocar suave, ligeramente.11 Cia. flacer,libamones,
L IB L I C 4711

efusiones, aspersiones en oblacion y honra de al- profundidad del agua.—Alicajus fidem. Plin. Pro,
guna divinidad. 11 1 lacer oblacion ú ofrenda.Libare bar, sondear la fidelidad de alguno.
aliquid scriploeibus. Cic. Sacar, estraer algo de LIBS, m. Plin. El viento africano, poniente
los escritores.—Aliquid ex omnibus garbino.
Aprender un poco de cada cosa.—Sao nonzini lau- LIF2U1í, i. n. Cat. Torta hecha con harina, que-
denz. Cie. Atribuirse alaba nza.—Paleram, Virg. so, hueco, acede y miel, que se ofrecía á los dioses,
—papes, Lira.—Uvam. Tib. Ofrecer en sacrificio unas veces• cocida, y otra.; cruda.
una copa de vino, manjares, uvas. LIBURNA, I. flor. V Liburnica.
LíBONOTHIA Tburinga, • Osterland, pais de L ÍDURNI, Mnn. In. piar. Pijo. Los libarnos ó
Alemania. crnacios, pueblos del Lírico entre Istria y Dal-
LtneNtrrus, ni. Plin. El sudoeste, viento. .macia.
Lino Phoenicia. f. El reino de 'Túnez en LinutmA, al. f. Pan. La Liburma 6 Croacia.
LinUltNiCA, Le. f. Suct. Rergantin, galeaza, cor-
África.
LIBORA. W. f Talavera de la Reina, ciudad de beta, nave pequena, que tenía dos remos.
Espan a en Castilla la Nueva. L IBURNTCUM iniperium, i. Fírmic. El manda
LIBRA, a!. flor. Libra, el peso de doce onzas. de una armada.
¡I
Balanza del peso. ¡j La pesa ó fontrepeso. I ¡ Col. LiBuweicum mire, n. El mar de L'almeja,
El nivel. ¡j 8,1plinzo signo del zodíaco.11tt labraran. parte del Adriático.
Cés. A' ni, el. 1,h31.1:tNícus, a, uní. :Tia. Lo perteneciente á
Li3RALIS. nj. lé. a. is. C. 1. Lo que es de una los libarnos y á so tierra.
libra ú que la pesa. LiBURNOii.13, lun. j, piar. Pila. Islas del Mar
ato
LinnamE7e, n. Liv. Contrapeso, pesa. II '1":0

Tiro, la acciuo de tirar, disparar, arrojar y despe- Linuaxus, um. Plin. Liburnicus.
dir de sí. LiBURNUS, i. f. Liorna, puerto de mar en Tos-
UBUMIENTUM, st. Col. Contrapeso, pesa, equi- cas:a.
librio. Libromenia tormenkram. Lir. Cables con 1. ni. Nia. F. Lihum.
que se jugaban las li e:canoas de guerra.—P/Uinfri• Plin. La Libia, gran pais de A rei-
LiZ'. Plomadas, niveles. ¡I Balas que despedían las ¿v. l i E! A'frica toda.
máquinas de geerra. Liaa: e:, bruto, 111. piar. Ce's. i.'nelltis de la. Galia
L inilÁRIX , le. f. Gel. Librería, donde se venden cisal pina.
aros, biblioteca, donde están colocados. Jay. LínYens, a, um. Pilo. Lo perteneciente á la
Criada que repartía las tareas a otras, y era cela- y á sus habitantes.
dora entre ellas. LIBY1'1INiCES, ara. piar. Min. P11 , b ias e
U nnArtvan.a, 1, so. c!im. de Librarine. sir. Libia oriundos de los fenicios y mezclados con los
LinaAnauve ; i '2 Cic. l'eoelera, escribana, ar- a •HCR110S, cuya regios es hui el trino de `I'dm:e.
chivo donde se guardan los escritos privados. los, nz. (vid. El que es de Libia.
Linnanius, Cepista, copiante de li- LIBYSI)A, Libyssis. Y. Libystia.
bros. Librero, mercader de libros. Lin y ssiNts, um. Col.
Lilas -j,itujs, a, um. (,re. 6.6 que toca á los libros. LinvsTiNus, nto. Cal. V. Libycus.
Lic. Lo que pesa arto Libz arias seeiploe. LIBYSTIS, idis. f. f(irg. ,Africaria, la que es n! •
flor. (so ldarte de librea. Li/ . arza, taberna. Cic. Libia.
Lil-a•eria, casa, tienda un librero.—Frunfa. LicEazs, tis. Cic. I .itere, licencioso. El que
;.)ed,-izos 1 un libro. S CUIP1'21•711, pone una postura 6 puja la une se lea puesto. -
Cortaplumas, navaja de cor 4.er elmnas.—Atrainan- ceo/e contra liceri al«1 ei nein ° . Cés. En po-
tu eJ, njiiita de escribir. Cc- oi se .nuniera Menda él postura, nadie se atreve á pujar sobre
tata o barniz de imprenta. ella.
iiii3f1Jn.TiO, unís, f. tri I r . La acojan de nivelar, UCENTER, tiras. . (Ve. Licenciosa, libremen-
de poner á nivel derecho. II La de pesar. U La de te. Liecntins dicere, Quia!. Hablar con demasiada
disparar. libertad.
, tris. 77? . . Nivelador. UCENTIA, Cío. Licencia, permiso, facul-
o arroja ódspara.
El tad, libertad. Desverni:nnza. atrevimiento, liber-
Un ieereax, a,, reg. lgualaciou de la saper- tinage. Ilnjus srecali Cic. El libertinage
fi•ie. de estos tiempos.-31iiituni. Tác. La poca disci-
LiBIZTU:i, ntra. pers. rfo Libro. -Equilj•- plina de la tropa.
bracio, contsapesada. 1j Lic. Dirigido, disparado á LicENTiósie. ante. Pelron. Licenciosamente, con •
ci ' 'rto punto y con direccien. demasiada libertad.
kiBIOGER, m. .7Vol. El que lleva un Licn yeriósus, a, «rae. Q:;int. Licencioso, el que
Libro. se loma ziernasiad, libertad at abusa de ella. Licen-
y
: 1311if.E, n. Cel E a balanza. H re:;(. tiosissimus. 8. Ag.
vara del peso de que penden las balanzas, LiCEO. és. cid, citum, cére. a. GiC. Ser apre-
n. piar. Fext. Máquinas de ciado ó tasado en alinuneda. -Plín. Poner precie
0 7w, Ta para di...parar piedras y rusas. á la cosa el que la vende.
Lianims. lé. n. is. Cés. Lo que sirve para Lijen" cris, citas sum. éri. dep. Cic. Ofrecer,
disparar. Libralis. poner precio en almoneda. Puja • el precio ó pos-
LinidnENs, dis. m. Plin, El que pesaba la mo- tura de otros. Lirere Cic. Poner precio le-
neda ántes que se sellase. Ij El que tenía la libra vantando el dedo. Costumbre de los romanos en las
de cobre en la ceremonia del contrato de venta almonedas.
llamado man•ipalio. LiCESSIT en lugar de Licuerit. ant. Plan!.
LIBRO, ás, iivi, liban, are. a. Catol. Igua- LYCESTRIA, DO. f. Licéster, ciudad de Ingla-
lar, poner á nivel. Plin. Pesar. 11 Ou. Poner, te- terra.
ner en equilibrio, centrapesaril Virg. Disparar, e 1- li cito
LicErr, cnit, citum est, ére. n. Cic. r.
69
lanzar, tirar, arrojar con fuerza. Eslac. Pesar, permitido, permitir. Lica si per vos. Te S i
reflexionar, considerar. Librare corpus in alas. Ov. quieres, si gustáis de ello, si lo perinitis.—/diniin
Sostener el cuerpo en las alas.—Se ex alto. Plin. discere de te? Ter. Puedo yo saber esto de ti?
Arrojarse, tomar vuelo de alto á bajo.—Tel.a.Virg. ¿querrás informarme ó decirme la verdad de 6 en
Disparar dardos.— Mulleron. Oc'. Descargar un esto ?---Esse bonos.—Nobis esseboms. 7.--Nobis esse
Martillo, un martillazo.—Aquani. Plin. Solidar la bonos.— ▪ os esse bonos. Cie.Nacla nos impide para
L L
478
que seamos buenos tí hombres de bien. Cid plus LiGÉRTCUS, a, mil. User. Lo que pertenece al
Al aum,
rioLíGiLL
Lira.
litc guau par est, plus wat quam licel. adag.
villano dadle el pié, y tomará la mano. ref. n. Plin. Un maderito, un pe-
Amai né, bien que, sin (licito de madera.
LtiCET. conj. advers. Cic.
embargo, por mas que. Licel terrores in me inz- LioN*Áltars, m. Lit•. El leñador, el le itero_
pendeant. Cie. Aunqué mas tensores se me opon- Maderero, carpintero.
Lio•artrus, a, 19n. Cap. Lo que es de madera, y
gan« lo que pertenece a ella. Lignaria
LíCIIÁNUS, m. El sonido que da una
cuerda tocada en un instrumento. Comercio de O en madera.
enís. m. Plin. La hepática ú liquen, LIGNÁTIO, onis. Ce'•. La accion de ir á cortrr
yerba que cura los empeines. II El empeine ó y conducir lona. II Vitruv. Acopio, provision
leña, de madera. (I Col. El parage donde se corta.
t LICIATUS, a, Lun. S. Ag. Empezado, comen- LIGNÁTort, m. Leitador, el soldado
zado. • que va á buscar leña.
LIGNEOLCS, a, um. Cic. .Dita, de
LYcN/A atria. y. plan. Cje. Pórtico en que se
celebraban las ventas públicas. LtoNEus, a, tip Cts. Lo que es de madera ir
LICiN1ÁNLIS, a, nal. Cal. Lo perteneciente á /cita.
Licinio, ciudadano romano. LIGNTPÉDIUM, Fest. Albarcas, zapato d,'
LiciNwm, n. Una especie de vestido. madera.
LioNoa, áris, tus sum, ári. dep. TYS
Id. 1,a madera que arde v despide luz. kiia, ir á buscarla, á traerla. 1.2.911ft I (Un
LiciNius, a. am. 11. Licinianns. Ir
á cortar madera.
LiciTA nzs, tis. com. Di g. El que pone precio ó
LIGNósus, a, um. Plin. Abundante de madora,
le ofrece en la almoneda. semejante a ella, duro como Uu inundes.
lríriTTrrio. Luis. f. Cíc. El ofrecimiento de pre- LiGNUNI, i. o. Ci • . El la madera. l co-
cio en qualquiera venta. 1-> rdizin ad licitalionem, razon de un árbol. II El hueso de la ran da.
d'Hiere. Suct Repartir la presa al que mas dé á Lioo, ¿mis. 271. Col. La zapa, el azadon ó azrzds
ofrezca por ella. • Licitalione masinui comparare para cavar la tierra.
.1;net, Comprar una cosa rola cara, a gran Lirio, ás, b.vi, átum, áre. a. Cíe. Ligar, atar,
precio. sujetar, vendar. Ligare in Galenas. Quint. Enlazar,
LicríTJ.-roa, cris. Cic. El que puja el precio encadenar, eslabonar.— _Mula Prop. Hacer no
de otros en una venta ó alquiler. Lieilalorem ap- ajuste, celebrar ou contrato.—Alirprem lcoibas.
1)0 ocre. Cic. Poner á uno por testa de fierro: es dar
lar:. CContener á uno con las leyes, sojetarle coa
a uno alguna gratilicacion, para que haga postura ellas.
en nombre de otro. LYoóNizo, fas, dvi, aturn, are. a. Col. Cavar,
LiciTE y Licito. adv. Dia. Lícitamente. labrar la tierra con el azadon.
LíciTott, áris, atus sum, ári. dep. Pla:il. Ofre- f Jur. Correa, cuerda, cardan, liga,
cer precio en una venta y pujar la postura de agujeta. jj Pila. Lígula, la abertura de 1,1 laringe, Y
otros. II En. Combatir, contender. L i citan capita, la ternilla epiglótis que la tapa. Espátula, ccha-
o
hOSiin711. Cure. Senalar talla ó premio por las ca- ra. II Fest. Lengneta. Gel. Hoja de espada an-
bezas de los enemigos. gosta.¡¡ Plin.Cierla medida, que C r a la cuarta parte
LíCiTUS, a, ura. 'Líe. Lícito, permitido, conce- de un •iato.
dido. Licua y Ligns„ t'Iris. Cic. El natural de Li-
Lrotu:sr, La trama ó urdimbre, el lizo guria, el gentiles.
de ella. Fest. Hilo, estambre, cuerda. iríoünEs, nao . »huí". Plin. Los rea orales
LicNERI, Óra:a. nt. piar. Pueblos de la isla de Ligarla, pueblos OOti belicoso:, cn tio
Cór cega. re. J. Plin. Liguria. regio., 2 r7e Da-
Liorna, Liv. Lictor, ministro, eslrirro, lja en l es Alpes marítimos, 1t1,i el Geni;escila.
alguacil, corchete, sierro público que precMía á los Lior,niNus, a. um. Grac. V. Ligustirus.
magistrados l'O InailOS con una segur metida entre Licúuto, is, ivi, ira. a. Ter Ser goloso,
un. haz ríe raras. gustar de los manjares delicados. I; Comer con de-
LICT;MIUS, a, nra. Plin. Lo perteneciente al licadeza y melindre como tocando la cavada con
lictor. los labios. Llar. Comer con ansia. 11 dáct. Lamer.
Licus, m. El Lech, rio que separa la Baviera Cje. Desear coa ansia, ardientemente.
de la Suaria. LfofiniTio, Onis. f Cic. La accion de comer
LiDÚNA, . f. ((palabra sajona) El reflujo de con o/elan-1re, con golosina, y con ansia y voracidad.
la mar. Iriotin -rroo, Macrob. El goloso. ansioso.
LIEN, énis. m. Cels. El bazo. LicusTicuNt, n. Plin. El lignstico ó pánace,
LiÉxicus, a, um, y yerba.
LIÉNÓSUS, a, um. Plín. El enfermo del bazo. LiGusTicus, a, tiro. Cic. Ligíistico, lo que per-
.1.4 1 ENTÉ121 A, :E. f. Cela. Mujo de vientre por floje- tenece á Lipiria. Ligusticam nutre. PIM. La ribe-
dad de los intestinos, cursos. ra de Génova, el mar de °Lioamia ó ligústico.—
LIENTÉnicus, a, um, Plin. El que padece del &mon. fati. Mármol de Génova.
bazo. el enfermo de flujo de vientre. Licus-rírgus, a, inri. Liv. F. Lignsticus.
LTG Á.MEN. iris. n. Col. y LínosTis, f. .94. La que es natura! de Ll-
LiG ÁMENTUM, n. Liv. Ligatio. guria ó cosa que Pertenece á este pais.
E1G ARIANUS, a, urn. Cje. Lo perteneciente á LiousTaum, i. as, Virg. El ligustro ó alheiia,
Ligarlo, ciudadano romano. árbol.
LíTiÁT10, &lis• Cele. y ULI:ICEUS, a, una. Pa pad. Lo que pertenece ó se
LiGiTintA, w. f. Col. Ligamento, ligadura, ven- parece al lirio.
dage. osi .L TÉTum, í. n.Plin. Lugar lleno ó plantado de
liriL
LTGÁTus, a, um. par'. de Ligo, Cic. Ligado,
atado. Litorom, n. Viro. El lirio, planta que echa unas
LIGEA, ze. f. Virg. Ligea, ninfa, hija de Nereo flores olorosas de color cárdeno por lo conzun. 1 1 Cé.v.
y Dóris. Por la semejanza con sus hojas, se llama asi un palo
LIGELLum, n. Plan!. Choza, cabaña, barraca. ar/col en tierra y mal cubierto de ella para
]tincado
2e
Linza is. m. Ces. El Loira, rio de Francia. paso á los enemigos.
L1M L I N 477
fAiLYTTÁNUS, a, um. Cic. V. Lilybeius. LimiNÁRis. ni. f. ré. u. is. Vilma?. Lo que perte-
LitsrLElim, Cie. Promontorio de Sicilia, nece al umbral de la puerta. Liminare• trabes. Vi-
hoi Cabo Coco. Ciudad cerca de él, hoi IVIarsala. truv. Linteles de fas puertas, arquitrabes, vigas
LILYRE, es. f. Prisc. Y. Lilyboeum. sostenidas por colunas.
LiLYBÉMS, a, mil. Vira. Lo perteneciente al Li MIS. in. mé. is. Amian. Marc. V. Limus.
promontorio de Marsala. LimíTÁNEus, a, MB. Céd. y
LIMA, W. f. Lima, ciudad capital del Perú en LimíTA_Ris. f ré. is. Vara. Lo que es de
A mérica. los límites, términos, fronteras. Limitáneo.
LIMA, w. Fedr. Lima, instrumento de acero LimíTÁTio, onis. f Col. Limitacion, la accion de
p a r a pulir este y otros metales. Ov. Luna, poner ó senalar términos b limites.
cuidado de pulir y acabar con perfixcion una obra. LiMiTATOR. Ori g. Liv. El que pone, señala
IlCrítica, censura. Arnob. Diosa de los umbrales establece límites 6 términos.
de lar,. puertas. Limi-r:'kTus, a, ion. Fest. Aquello á que se ha
LimÁcEus, a, una Tent. y puesto limites O términos. t'art. de
L LMÁRics, nos. Lodoso, cenagoso, lleno, abun- LimiTo, ás, avi, átum, áre, 6
dante de lodo ó cieno. LtiMíTOR • áris, átits sum, ári. dep. Plin. Poner,
Lti- MÁTE, iris. adv. Cíc. Limada, pulida, perfec- señalar, establecer términos, límites, confines.' IDi-
tamente, con lima y correccian. lidir con sendas 6 Iiiider0S.
t LtiNIXTÚLA, j: dini. Neo. Lima pequeña.11 4 LIME, es. f. Vitriir. El estanque ó lago.
Lima suave ó dulce. lamNÉsium, it. 11. Centaura menor, yerba.
LimÁTtrLus, a,out. dina. Lin-latas. Cje. Terso, LIMNIADLS, dura.]: Nirdiss de los lago[.
pulido. Limo, ás, ávi, átum, áre. a. Plin. Limar, pu s` ?
LINIÁTÚRA, Las limaduras. con la lima. 11 enmendar, corregir, perfecci.
LimiTus, a, um. par'. de Limo. Cie. Limado, Limare veritatem dispulatione. Cic. Adelgn-
pulido, enmendado, correcto, bien trabajado zar, aclarar la verdad con la disputa.—•Commude.
acabado. Limalus urbanitale. Cte. Cortesano, cul- flor. Disminuir. rebajar las conveniencias.—Caput
to, que sabe de urbanidad y policía.—/a usa vario cilia, Plaal. Unirse, juntarse con alg:ino
logre. More. Hombre de esperiencia en los tribu- abrazarse. Limari curd. Ov. Ser constituido de cui-
nales. dados, de pesadumbres.
LimAx, acis. ni. COI. El caracol. Pinol. El que Limo, (mis. m. Cul. Lanza, tímon del carro.
anda buscando á escondidas que hurtar. II Vare. LiMOCINCTUS, a, um. Gel. Ministro del magis-
La muge/. deshonesta. trado, ceñido con una faja de color de púrpura por
LimnATott, óris. m. Cut. El bordador.
LIMBITus, a, Mil. Treb. Pul. Bordado al rede- * ''LIMODÓRON, i. 71. Plin. El Enlodara, yerba.
dor, lo que tiene bordado ó bordadura. Limad!., f Plin. La limonia, yerba.
LIMBÓLARIUS, Maur y UNIÓN I Á DES, dura. f. plux. Seri). Ninfas de los
LIM US, m. El bordador. prados y de las flores.
LIMBUS, m. Virg. El bordado ó bordadura
LímoNtÁTEs, CC. 711. Plin. Piedra preciosa de co-
puesta al borde ú orla de alguna ropa. II Vare. lor verde, especie de esmeralda.
Franja, faja ú orla sobrepuesta. Limbus duadecim LimóNium, n. Plin. La acelga silvestre,
signorum. arr. El zodíaco, círculo celeste donde gumb•e.
están los doce si g120. . LimóshAs, átis. f. Plin. El limo, cieno ó lodo
LIMEN, inis. u. Cic. El umbral de la puerta. y la suciedad de él.
Virg. Entrada, puerta de un lugar, el lugar mismo. Limósus, a, um. Vira. Limoso, cenagoso, pan-
Barrera, limite, frontera. Limen infernal. Plaut. tanoso, lleno de barro, cieno ó lodo.
El umbral de la puerta, el paso orum. m. piar. Cds. Los lemoslos,
entrada de ella. — Superan/. Plaut. Lintel de la pueblos de Francia.
puerta. Limina deorai.Virg. Templo de los dioses. Limpio, claro, reluciente,
Limeinus, tun.
Ad tintina •e•vus. Apul. Portero. 14i/11117e submo-
reni. Jai,. Ser echado por la puerta afuera, ser LiMPiTUDO, Mis./ Min. Limpieza, claridad.
puesto en !a calle 6 á la puerta. A tintine disci¡)li- Limura, f (Hm, Ter. Maur. Lima pequeña.
nas saluture. Sén. Tomar una ligera tintura de las LimuLus, urn. dim. de Limos. Maui. Algc
ciencias, no hacer mas que saludarlas, aprender atravesado.
solo los rudimentos de ellas. Limen inte•ni manis. Limos, i. Cia. Limo, lodo, cieno, barro.,{
Hl estrecho de Gibraltar —Retinquere. Virg. Poso, asiento que dejan los licores `lene. Cierta
Dejar la barrera. hablando de carreras á porfia. vestidura, especie de guardapies y el
LimáNARCIIA, te. 111. Paul. Jet. Intendente de un cíngulo ó cinta para ata] le á la cintura.
puerto, el que cuida de los que entran y salen LÍMUS, a, um. Ter. Oblicuo, torcido, atravesado.
de él. I I Varr. El que atrasiesa la vista, bizco Liniis
aspectare. Ter.— A.s¡n'rere, intueri. Plaut. Mi-
LE INIENTk'US, i. Tent. Dios que presidía á los
iu de las puertas, que eran sagrados entre rar de medio ojo, sobre el hombro.
los antiguos. LiNÁMENTUM. i. Plin. Todo lo que se hace
LiNIENTONI, L a. Vare. V. Limen. de lino.C./. El cabezal ó clavo de hilas que se
LIMtiltA, fy pone en la llaga.
LimümE, es f Epidauro, ciudad sobre cuyas rui- Lti?,ARIUM, n. Col. El campo sembrado de
litIS fue fundarla Ragusa. lino.
LtiMES, itis. ni. Cul. Senda, sendero que atra- Plaut. El une se emplea en el
viesa de una parte á otra. j1 Calle de traviesa. II arte de beneficiar el lino.
Vira. Limite, término. II Tac. Frontera, barrera, LINCTUS, as. in. Lameretada, el acto de
confin. Liv. Camino, calle, Oe. Rastro, huella, lamer.
surco, selad. I/ El zodiaco. Ipsum ostii limen atti- LiNcTus, a, aun. par!. de Lindo. Plin. Lamido,
gisti. adag. Acertaste en el blanco. gustado, probado lamiendo.
LiMEU:11, n. V. Cervarios. LIVIMUS, a, ton. Plin. Lo perteneciente á Lindo,
Limiculak, tie. 111. J. Aus. El que habita en el ciudad en otro tiempo de la isla de ltaas.
cieno. UNBA, se. f. Cje. Linea, rasgo tirado con la plu-
LiMÍGÉNA, te,. f Aus. El que ha nacido en el ma ú otra cosa. II Van.. Hilo de lino, cáñamo &c.
cieno. 11Plaut. Hebra úe hilo, estambre &c, para coser.
LIN LI P
478
de parentesco. II.Senda, Lirfirm Ama, ii. In. y
Eslac, Línea, raza, serie los campos, límite. Ii Hor. L ▪ ri pnio, óhis. m.. Vop. Tejedor de lienzos.'
linde, lindero, confin en
fin.I1Plin Cuerda ó pelo para pescarll Lencero, el mercader de lienzos.
Término, LiNIPút.us, i. Fest. Haz de lino
- Lineas transire. Cic.—Transilire. Vare. Pasar los
límites de la moderacion. Linea margaritaram. Es- LisiT y s, a, mil. par/. de Lino. Piin. Untado,
céo. Hilo ó collar pequeño de perlas. Lineas ad- ongido, frotado coo untura,
moveri sentía. Sén. Siento, conozco que se acerca L 'HTUS, OS. ni. Cris. La untura ó uncion.
;ni fin.—Prima s ducere, o Primis lineís designare. Linnum, n. Gel. Y.
Quina. Bosquejar, hacer el primer horron. LINNA, M. f. Pian!. Capote, sobretodo grueso
LiNEÁLIS. m. f lé. a. is. V. Linearis. para la guerra.
LiWEÁJUENITUM, n. Cic. Lineamiento, delinea- UNO, is, lini lévi llvi, 1bl/u, nére. a. Cid.
clon, descripcioa, dibujo hecho con lineas. Linea- Ungir, untar, frotar con untura. 11 Embarrar, em-
mento animni. Cic. Golpes, rasgos del ánimo, que plastar, embetunar. II Uy. flayar, borrar, cancelar.
dan á conocer el ca•ác,'er de una persona. j1 Mace. Afear, manchar, ensuciar, emporcar. Li-
LINEARIS . ré. a. is. Min. que es ve • e dolium rale. Cir. 'rapar bien un tonel .—Cerd.
hecho C071 lineas perteneciente á ellas. Linearis ra- rieg. Tapar con cera, dar 6 cubrir con ella.
tio. Quint. La geometría. Linearis pictura. LiNnsTomn, tisis. e. Purificador, lienzo
El diseño, la pintura, que en su principio constaba con que se cubre y limpia el cáliz en la misa.
de solas linea; sin colore:;. * LSOSTROPTION, n. Plin. El marrubio, planta.
LiNEATIO, Onis. riera,. Delineanion, descrip- LiNÓZOSTIS, idia. /. La yerba u,rcurial.
cion de una ó muchas líneas. jj La accion de tirar- LINQUENDUS, 0o. Lo que se ha ó tiene
lao. de dejar.
ii.iY,i2;TUS, um. Plaut. Delineado, descrito con NQUENS, lis, com.. Cure. El que deja ó dejaba.
líneas. Par!. de Linauen(em auimnum mercara. C.,re, ;. ,i,,,cer volver
LINEO, as, avi. átum, are. a. Cal. Tirar líneas, en sí al salidlo desfallecido.
trazar, delinear, dibujar. Lineare materiam. Pluat. LINQU0, is, lictum, quére. a. Cíe. ri`›iar,
Trazar, delinear la materia de una obra. abandonar, destruir. Lingdere Pal-
LiNEOLA, x. f. dim. de Linea. Gel. Línea corta. tar a la promesa, h la palabra. Linqui animo. ,5.:zet.
Li^ZEUS, urn. Plin. Lo que es de lino. Desfallecer, faltar las fuerzas.
1 4 iNGO, is, linxi, hacinan gérea I'laut. Lamer, LINTE.,annnz, inis. n. V. Linlenin
tocar suavemente con la lengua. LINTEARWS,a, una. Ulp. Lo que es de lencera
LINnorsEs, um. m. • piar. Cés. Los langreses, na- lienzo. Lin! raeia neg otiatio. U1,9, rdercaderia, co-
turales ri habiladores del pais ele Lw;g•es en Fran- mercio de lienzos.
cia. ji Langres, ciudad de Francia. Lia-rafs.nrus, fine. Tejedor de lienzos.
LiNnoNicus, a, um. Kin. Lo que pertenece al Lencero, mercader de lienzos
pais y ciudad de Langres y sus moradores. LINTEÁTus, a, inri. Jala. \-'el .d:do de lienzo. Lia-
LINneNns, ata. Marc. El natural ',Ingres. lentas senex, aacerdole l'sis.
LiNcun, Cie. La letv . aa. II 1 angum're, LfINTEO, onis. en Plaut. Tejedor de lianzns„ mee-
I] Locuelo:1, modo de hablar, estilo.li Elocuen- cader de lienzos, lencero.
cia, facundia., abundancia de palabras y espresio- LINTinnaim, i dio. Lintemn. Plmd • Lienno
nes. II Libertad en el hablar, inurmuracion. [i Voz, pequen ° , un retazo, tia pedazo, -111 VICO de li,anc,
sonido. jj Promontorio, cabo, lengua de tierra LINTEn, tris. as. Chalupa, ! .nluclio, hirco
Lengüeta de la flauta. Ling nie commercia. Ov de poco porte. Se halla lambien fmenino.
Conversacion. — Verbera. flor. Reprensiones, in- LINTECM. i. a. Ci• . . Lienza, tela, pano. l¡
vectivas, espresiones satirices, picantes. —F-ialeas. Vela de navíos. ;I ala-r. Cortina.
Tac. El que sabe ó posee la lengua. Linguam ali- LINTEUO, um. Cie. Lo que es de lienzo. de
cid occludere, Plan!. Tapar á uno la boca, hacerle tela. Liníci libri, Libros eu qae se eseri1.1,1a
callar, imponerle silencio. Litigias hieret. Ter. en lienzo espeso y acaso encerado anales roma-
Se rae embarga la lengua. la voz, las palabras. nos. Lint ,?de Nep. ',migas de lienza, la/ res
Lingu.am :dijerais. cenia !le•n Sacar una de hilo ó cnerda, á modo de cala da malla. , que a.m.
cuarta de lengua. Lingua alicna . dicere. Plin. Ha- han los soldados y los cazadores.
blar por boca de otro. LINTR.1aLUS, Patron ele una barca.
LINGUÁCE, es. J. Plin. El lenguado, pev;alo de LinraicuLus, i. dila.. de Linler. Cic. Llarqai-
mar. choclo, barquita.
LINGUMUUNI, n. Se'n. Multa ó tributo por ha- Linr usi, i. Plin. El lino, pian,' a. Ii Cela. Ril
ber hablado mal.ij Mordaza que impide el hablar. de litio. ¡I Do. El corchge de un cavia. Lini .temen.
L▪ Naturus, a, nto. »el. Elocuente, flcundo. Plin. Linaza, simiente ó grano de lino. Linum
LINGUAX, áCiS. coma. Gel. Locuaz, hablador, (ame. Ulp. Lino iiillido./afariani. Lip. En rama.
charlatan, el que habla mucho y neciamente. por hilar.--Cannyrilphain, ea/. Rastrillado. —1m:d-
LINGÜLA, fi Vi trur. • La punta ó cabo de una i/ere. Cm. Abrir una carta-. Candidalum liman lu-
barra ó palancall Ces. Cabo, promontorio, lengua dri eausci adag. Con un caldero viejo coa-
do tierra. II Plin. Espátula, lengüeta. prar une unes:n.1T].
LiNenünkcs., z. Plan!. Hablad • a, charlatana. LINOS, Virg. Lino, hijo de Apolo y de Ter-
1 Muger embelecadora, que finge adivinaciones. sírore, die.vtrísimo en la lira. I Estac. Otro, hijo de
Lingulaca, yerta que nace junto á las fitente•, que Apolo y Psamate, hija de C•olope, rei rae A'r'gos.
dicen- es remedio r ara conservar y espesar el cabello. t gis,áre. cc. Dure. Pulir, acepillar, alisar.
LINGÚLÁTUS, a, aun Viirae. Lo que tiene len- _UPARA y Lipáre. es. f. Piin. Lípari, isla del mar
giieta 6 alguna cosa al modo de lengua. tirreno, cercana á Siciba.
LINGOSUS, um. Peleen. V. Loquax. UPÁRIEUS, a, lun. J'IV. y
LiNIFER, a, ion. LISer.. y LiPARENStS. ni., f. sé. is. Dic. Lo pertene-
Litir i" GER, a, uta. Ov. Vestido, cubierto de lino. ciente á la isla de Lipari.
Rícese dedos sacerdotes de la diosa !sis. dEpítelo LínÁnis. áris. Plin. Un pez semejant e al la-
de Siloano. garto. II Una picara p•ecio.s . a. II rioLdiep
n. Pelad. Linimiento, untura. LinAlliak.Nus, a. um J. al. Mas.
el aaode unías ., y tambien la cosa con que se unta: Lirio, is, ice. n. Sise!. imitar la voz del milano,
LINK), je, ivi, itum,• ice. a. Col. Ungir, untar, fro- chillar como éi.
tar con alguna untura. Ij Embarrar, emplastar. Limo, is; itum, ire. n. Cic, Ser, ponerse la-

L IQ LIT 479
gañoeo, tener fi o xion ó mal de ojos. Lippiunt fauces líquidas : llaman los gramáticos á las que se pueden
fume. Plum'. Las fauces crian sarro de hambre. ablandar y casi suprimir por otras, corno la 1 y
LIPPITYJDO, bis, I: Cia. Enfermedad de los ojos r entre los latinos, y la in y n entre los griegos.
que los pone lagaños os, fluxion. LIQUIS. 11Z. j. qué. n. is,FrOlii. Oblicuo, no recto.
L1PPüLUS, a, um. A eneb. Alp,olagañoso. Dim. de Liouo, ás, avi, afma, are. Plin. Licuar, liqui-
Liruus, a, um. Plum!. Lagailoso, el que tiene los dar, derretir, hacer ó poner flúido, corriente. ti Col.
ojos lagrimosos ó con fitxion. II Pers. El mendigo, Liinpiar,aclarar, colar, purificar, clarificar.Ligeare
miserable. Cipos Marc. Higo demasiado ma- alinean. Gis. Aflojar el vientre.—Viva. flor. Cla-
duro, del cual fluye humor dulce. Lippis el tonsori- rificar los vinos. II Beber, echar vino.
bus alag. En el horno se trata. ref. LÍQIJOR, Cris, qui. pus. Virg. Desleirse, derre
LIPSÁNA, n. Ulp. Sobras, reliquias tirse, . liquidarse. Luce. Deshacerse, consumirse
de cualquier cosa. • acabarse.
L íQuÁniros. f I. e. is. Apul. Licuable, lo LYQUOR, Óris. ni. Cic. Licor, líquido. Agua.
nue se puede derretir ó liquidar. Plin. Caldo, jugo. II Liquor
LiQU e. Col. Materia derretida ó Luce. El Cinc. Liquores ainnuin Luc. Aguas de
grasa que se derrite al fuego. los ríos.
LiQuAmENTum, Y.• Liun, f Col. Loba, la tierra que se levan!
MQUÁMÍN.:LTUS, a, u in.Apie. Rociado, untado con entre dos surcos.
sysrisa. arum. f. piar. Plaut. Juguetes, niñerías,
LiQuÁmíNósus, a, oro. Marc. Emp. Abundante diversiones de poco momento, bagatelas, deliriog.
de salsa. caldo, ó de grasa líquida. - T171. ale. Col. Por surcos, de ele i.cion en
Lií/ A
LíQUÁ u y . a, une losar,. Lo perteneciente á elevacion.
los líquidos. Dicese de las medidas de ellos. LiokEum oleuni, n. Plin. Aceite de lirios.
U Quvrto, 011m 1: Voy. Licilec-imi, lía cecina ldszus, a. ,uri1. Plin. Lo que es de lirios ó lo
derretir ó liri¿2i(722,'. perteneciente a esta flor.
LiQUÁT011 ., tris. m. Ccls. Fundidor, cl que derrite LIRIOPE, es. f. Ov. Liríope, ninfa marina, hija
2-n del O •¿ano y la dii,su.
LIQUA TÓRIUNI, e. Aur. Vaso para liquie is. m. Plin. El Garillian, ría de Italia
dar, aclarar ú que separa el Lacio de Samio y de Campaniii.
UQu,ts-us, ola, reví. ds LIT ." Cíc. Liqui- Lino, ás, dei,atora, are. a. Tare. Arar, temer
dado, fldido. II .1 hcrub. Claro. puro. II Gol. Colado. surcos, formar con el surco des elevaciones ó lo-
LIQUÉF ÁCIENS, tis. caen. Cal. El que liquida ó mos de la tierra. Aus. Delirar.
derrite. lemtus, i. ni. Ptaat. Liras.
ZsiQUÉFÁCIO, is, féci, 'factura, cére. a. Cut. Li- Cic. Lite, pleito, cnntestacion, pro-
quidar, desleir, poner líquido, corriente. I J Ablan- ceso, querella, demanda, causa, controversia, 1
dar, afeminar. flor. Contienda, certamen, disputa. Lis omnis nos-
LiQuÉFAcTus, a, urn. Cic. Liquidado, desleido, Ira est. Plaul. Este pleito toca a nosotros.—Sub
derretido. Ligue/acta membra, •S'd. Miembros des- judiee adli nc est. Dor. El punto está aun indeciso
fallecitios.—Unda. Oe. Ag ea clarificada. l'art. de Litis instrainentuni. Quint. Instrumentos, piezas,
LÍQUÉFill, is, Pactos sien, fiéri. pus. 0v. Liqui- escritos de un pleito. Litem simia facere.
darse, desleiree, derrclirse. Abogar por sí, dejando el asunto princi'Pal.-0•are
tis. com. Firg. Líquido, disido, co- ó perorare. Cje. Abogar.—Inslitucre de (digne' re.
rriente. Ij Gel. Poro, clar,, clarificado. Liquentes 11,:mia-ifoon.—Intendere alicui. Cic. Poner pleito a al-
cam2i. Viro. El mar, las llanuras líquidas,
1.21•QUESCENS ., culo. Lie. Lo que se deslíe árum. f. pinte. Cel•. Las venas yngelares.
derrite. LISBÓNA, se. f. Lisboa, capital del reino de Por-
1.igsossco, is, n. Viro. V.,i•idarse, des-
leirse, derretirse. II Cia. Afeminarse. 1-Lee. Ach- LíTÁrJus. f lé. n. is. Lee!. Lo que se puede
rarse, purificarse. ofrecer en sacrificio.
LIQuisr, upiehat, ere. impera. Platal. Ser, estar lirum.f. plur. Diosas, Indo cuya prolec-
claro. imminesto, aecrecer, saberse, constar, ser don. estaban los suplican leo.
averiguado, evidente. .f,jon Cje. No está LÍTÁ MEN', loas. e. Sacrificio con que ce
bien probado : formula del derecho romano, cuando nplaculia á los dioses.
les, hecho no Vil rer?..!1. r,; par., á los jueces : ahora se árido. f plur. ad. Letanías, rogacio-
dice que se reciba a prueba. nes, preces, licas ea compañía de otros.
LiQui. pret. ríe I.inquo. LYTÁTio, onis. La accion de ofrecer y
LiQuiDE, ius, issbne. adv. Gel. Clara, pura, ma- hacer el sacrificio.
nifiestamente. .Liquidias judicare. Cic. juzgar con LÍTÁTO. acto. Liv. Despnes de hecho el sacri-
gran rectitud. ficio.
L 1QU1 DITAS, átis. Aind. Fluidez, claridad. LíTÁTus, une. parl. de Mito. Virg. Aplaca:1v
LiQuiolusctu-us, a, gano. de Líquidos. Plaut. con sacrificios ú ofrecido en sacrificio, que los dio-
Blandito, suavecito. ses han recibido favorablemente.
LiQuiuo. adv. Cic. Clara, manifiestamente. Li- LITAVIA, W. f. Lituania, gran provincia de Po-
quido jurare. Or. Jurar de buena fe.—Negare. Cje. lonia.
Negar clara, franca, absolutamente. 1_,í-ribtus, m. Plin. Cagarruta de raton.
LiQuinus, um. ior, issimus. .L1C1•. Líquido, LiTLark, w. f. V Littera.
corriente. II Hu•. Puro, claro, limpio, ,puri- LiTEizNA, j; V. Linterna.
ficado, cristalino. Li:piiflus :dure,. o Li- LTTLIZNí NUS, a, r o l. Plin. Lo perteneciente á
quida aleas. Cic. Vientre Njo, corriente. Liquidas Torre de Patria, ciudad de Palia.
acotemos. Plaul. espirito tranquilo. Liquida LiTEntq um, 1. n. Plin. 'Forre de Patria, ciudad
lides. Val, Más. Pe sincere—Vox. Voz clara. de Cainpunia, junto á un río del mismo nombre.
—Mens. Cala!. Espíritu, ánimo libre, no ofuscado, LITERNUS, a, Cic. Literninus.
sin preocupacion. — VoMplas. Cic. Placer puro, LITUARGYRUM, n. Plin. Litargirio ó altnár-
sin alteracion. —qui e tt auspicium. P laut. baga , mezcla de plomo, tierra y cobre, que arroja
Agüero favorable, feliz auspicio.—Per. Prop. La de sí la plata en las hornazas. U Ungüento asi
navegador). Ad liquiduni explorare. Lic. Poner llamado.
su claro. Liquidas consonantes. Prisc. Consonantes LiTH1ZONTE8, ium. m. piar. MI. Piedras p•e-
480 LIT L IX
e:osas, especie de carbunclos, aunqué no tan res- LITTÉIHATOR, óriS. Nep. Literato,
a erudito
plandecientes. que hace estudio y protesion de las letras.
LiTlIOSPEAMIEN, n. Plin. El litospermo,planta. LITTÉRÁTÚRA, ae. f, Cic. Literatura, erudicion:
Lirnoiernerrum, n. Plin. Pavimento de pie- doctrina, conocimiento de las bellas letras. La
dras de varios colores, de mosaico. escritura ó formacion de las letras. n La grama
-
Lvirmka ▪A, f: V. Litavia. ticLa.1
LíTiCEN, iris. rn. Varr. Clarinero, trompetero, irriitÁ-rus, a, um. Cic. ior. Sén. issimus.
el que toca el clarín d trompeta. Literato, erudito, docto, ciado á las letras,
Piati
LiTiGANS, tis. com. Gel. Litigante, el que tiene Escrito, grabado, marcado son letras.) i Escribiente ;
pleitos pendientes, y los sigue en los tribunales. amanuense, el que sabe escribir. Littera tuoz clima,
LirlóÁTio, más. ,f. Pinol. Litigio, pleito, de- CM. Ocio, tiempo empleado en el estudio. Line-
manda. proceso. ratos servios. Pinol. Siervo marcado en la frente
LiTiGiTOR, mis. ni. Cic. Litigante, el que litiga por ladron ó fugitivo. Lillerala urna, Plaza. Va-
o sigue los pleitos que tiene pendientes. sija que tiene grabado algun letrero.
LiTiGATittx, iris. Suel. Litigauta, laque tiene 1.,!TTRIO, (MIS. Escíolo, seudóera-
d sigue pleitos. dito, charlatan.
LiTiGATUS, ras. in. Quint. V. Litigatio. Lrieraatjua re. f. diez. de Littera. CM. Letrilla,
l A rríciÁirus, a, um. part. de Litigo. Litigado, se- letra menuda. ¡¡ Carta de pocos renglones. I¡ Estu-
guido en justicia. dio de poco momento, por modc.slia o desprecio.
Li-ricaasus, a, um. Cic. Litigioso, amigo de barattA, w. f Cic. Cancelacion, raya gruesa que
pleitos y litigios.(( Lo que está en duda, y hai se echa con La pluma sobre lo escrito para borrarlo.
II Col. Untura, uncion. Oc'. lierron que cae al
pleito sobre ello.lj Lleno de pleitos, de que nacen
muchos litigios. escribir. Liturd carmen coércere. llor. Limar los
LiTiatuNaii.n. Plaul. Litigio,demancia,pleito, con- versos borrando y tachando.
tienda, controversia.(( Disputa, diferencia, debate. LiTORÁfilus, a, um. Am>. Aquello en que se es-
laiTiso, ás, ala i, afama áre. n. Cic. Litigar, con- cribe ó apunta lo que se puede borrar despees.
tender, disputar, pleitear, tener, seguir un pleito. LITURGIA, a'.. Ecles. Liturgia, la furnia, rito
Litigare cunz aliquo. Cia.— De re atiquéi. Pinol. y modo de celebrar los oficies divinos.
Tener pleito con alguno sobre alguna cosa.—Can, LiTuácus, i. Cód. 'noté. Ministro público,
rentis. Peleen.. Pleitear, reñir con los vientos, per- el que tiene algun cargo ó ministerio público.
der el tiempo. LiTú.no, ás, dvi, aten], are. a. Borrar, ta-
LíTo, ás, ávi, átinn, are. a. Cic. Aplacar á los char, cancelar lo escrito.
dioses con sacrificios, ofrecer sacrificios agrada- LiTus, órisi n. CM. La orilla ó ribera del mar.
bles. II Suel. Sacrificar, ofrecer 'víctimas. Arare litus. Oc. Trabajar en balde, perder e:
LITORÁ LIS. m.".1é. n. is. Plin. y tiempo y el trabajo.
LITOREUS, a, um. 0o. LETUS, a, una pa•t. de Lino. Vire. Pintado,
UTORCISUS, a, pul. Plin. Litoral, lo perteneciente manchado, sembrado de pintas ó InanClas.
a la ribera ú orilla del mar, marítimo. L iTUS, us. 01. Pdo.. Untura, uncion.
* LITØTES., is. Sera. Figura, especie de sinéc- LiTuus, a ni. CM. Cayada 6 cayado, bácida,
doque, con que negando lo contrario, se da á enten- baston encorvado por la pat te de arriba, de que
der mas de lo que se dice. usaban los agoreros, y entre nososlros íos obispos. ¡¡
biTTÉRA ó Litera, w. Cic. Letra, carácter Clarin. 1I Cuerno de caza Litizus merco profectionis.
del abecedario. II Manera de escribir, estilo. U Es- Cic. El motor de mi partida.
crito, escritura.1 Quid. Palabra, diccion, vocablo. LIvA Liv odia, provincia de la Grecia.
Littera salatariS. Cia. La letra A, con la cual vo- LIVEDO., f Apul. El color cárdeno, amo-
taban los jueces la absolucion de un reo. — Trislis. ratado.
Cie. La C, con la cual volaban la condenacion. L IVENS, lis. C0711. Virg. Cárdeno, amoratado, e.
Linares tuse ad similitudinem accedit, CM. Su letra que tiene este color. 11 Envidioso.
ó su modo de escribir se parece mucho al tuvo. LIVENTER. adv. Petron. Con color lívido o al
Litterain longazn "acere. Plaza. Ser ahorcado. Ad modo de él.
litterani. Quint. A' la letra, palabra por palabra, LivEo, és, ére. si. Oc'. Estar cárdeno, amorata-
al pié de la letra. do. 1111:Tare. Tener envidia.
LrrrÉa,€, árum. f piar. Cie. Carta misiva. Livaaca, is, scére. Luer. Ponerse cárdeno;
Instrumentos, papeles que hacen fe.Il Las bellas amoratado. II Claud. Tener envidia.
letras, las ciencias, las letras, el estudio, erudicion, LIVINUS, a, um. Plin. Lo perteneciente Li-
'literatura. II Escritos, obras de ingenio, libros. vio á. la familia Livia romana.
Edictos, decretos, órdenes, autos de los magistra- t Lb/ha:arras, tis. com. Petron. El que se come
dos. II Razon, libro, cuenta, asiento de cargo y 6 consume de envidia.
data. Litlerw unce, binte, ternes. Cia. Una, dos, LiVíDi- NEUS, a, inn. Lividus.
tres cartas.— Prcetoris. Cic. Ordenamiento, de- t Lirio°, ás, áre. a. Paul. Poner cárdeno,
creta del pretor.—Publicce, Registros O.- amoratado.
blicos, archivos.—De Brilanid. Cia. Cartas de In- Livíatlus, um. Jur. Envidiosillo. Don. de
glaterra. Litterarurn trium homo. Plaul. Hombre LIVIDUS,(mi. Virg. Cárdela, amoratado, acar-
de tres letras. En latir' es fur, ladron.—Scienha 6 denalado. n Envidioso, el que tiene envidia.Livieae
cognilio. Cic. La gramática. Lineras t'orar e. Cia. obliciones. llar. Olvidos envidausos, Los que quitan
Aprender rápidamente.—Ne.vcire. No ser hombre la memoria de los beneficios recibidos.
de letras. ii. Livio, nombre propio de va-
LrrrÉnÁLts. ni. f. lé. n. is. Sitn. y rios romanos ilustres. . I¡ Tito Lilao, l' admito, el
LMÉRARIUS, a, um. Plin. Literario, lo que per- príncipe de los historiadores romanos : floreció en
tenece á las letras, a los estudios, á las ciencias. Roma en tiempo de Augusto y de Tiberio. ,
Litterarius ludas. Quin/. Escuela, academia. usir„ ioas, ruzi.anCti)sc . Lo pertenecie nte a alguno
de ll,,inviL
LI'CTÉRÁTE, tiras. adv. Cie. Doctamente, con
erudicion y doctrina, con habilidad, como es pro- L In. Cia. Color cárdeno, amnratado.11
pio de un literato. Lilteralius loqui quarn ceeleri. Envidia,
Cie. Hablar con mas erudicion c ue las demas. licis. f. Min. La ceniza del bogar. II Non.
LirrÉttÁvo, anis. f. Varr. El conocimiento de Lejía, cernada de ceniza.
leer, escribir y contar. LixA, al. ni. Cele. Vivandero, el que siguen! ejér-
LOO LOG 481
cito con carnes ú otros bastimentos que vended! LÓCÜLUS, m. dim. Plaut. Lugarcito, puesto,
Apul. Ministro, siervo del magistrado. lugar estrecho.11Plin. Nicho, bóveda, sepultura,
.LIXÁBUNDUS, a, um. Plaut. El que hace papeles panteon donde se depositan cadáveres con separa-
viles por poco dinero. cien. J J _Puig. Féretro, atarid, andas ó caja en que
LIXÁTUS, a, uni. part. de Lixo. Plaul. Cocido llevan á enterrar los muerlos.11Farr. Nido, se-
en agua. paracion para que crien y aniden los animales y
W. f. Col. y aves.Palad. Cesta, canastillo. 11 Yeg. Pesebre.
Llxiviust, n. Palad. La lejía ó cernada de Hor. Bolsi/lo, bolsa, escritorio, cajon para guar-
ceniza. dar el dinero. jj Estante para libros o géneros.
Lissivrus, a, um. Plin. Lo perteneciente á la LOCUPLES, etis. com. étior, etissimus. Cic. Rico,
lejía. opulento, acaudalado, hombre de muchas facul-
LixiviuM vinum, í. n. Col, El mosto que des- tades. JI' Seguro, fiel, de buena fe, cabal. ji Abun-
pide la uva ó destila antes de pisarse. dante, fértil. Locuples oratio. sic. Oracion, discurso
Lixo. ás, are. a. Cocer en agua. V. Elixo. enriquecido de figuras y de pensamientos grandes é
LIXÚLY., iirum. f. piar. Vare. Tortas de harina, ingeniosos.—Aucto•, testis. Cic. Autor, testigo fi-
agua y queso. dedigno, de escepcion, á quien se puede dar crédi-
LO to.—Tabellariu•. Sic. Correo fiel, a quien se puede
fiar, entregar algo con confianza.
LORA, x. Plin.. La caiia del mijo de Indias, Li5CUPLÉTÁTIO, Onis. f. Ecles. La accion de
del maiz. enriquecer, riqueza.
LÓBUS, i. ni. Bud. El cabo de la oreja. LOCUPLETÁTOR, óris. in. Pel • on. El que enri-
LOCA, órum. si. piar. V. Luces. quece á otro.
L ÓCÁLIS. ni. lé. n. is. Apul. Local, propio de IsóctinnÉTÁ. Tus, a, um. part. de Locupleto.Cic.
un lugar. Enriquecido, hecho rico.
LOCÁLÍTER. adv. Te • t. Bu su lugar ó conforme LÓCÚPLÉTISSTME. adv. Espere. Riquísimamente,
a él. con gran suntuosidad y riqueza.
LÓCÁRIUM, n. Vare. Alquiler, precio de la lislictinkro, ás, ñvi, átum, are. a. Sic. Enri-
casa O posada. quecer, hacer rico.
L ócÁaius, m. Mace. Alquilador, arrendador. Lócus, m. loci. m. pl. loca, órum. n. pi. Cic.
LÓC$TIO, f Cic. Arriendo, alquiler, la ac- Lugar, puesto, sitio.liColocacion, posiciou, dispo-
cion y contrato de arriendo. jj Quint. Disposicion, sicion. 11 Estado, punto, sítuacion de las cosas.
colocacion de las cosas. 11 Jornal, paga, salario de Lugar, pasage de un autor.11Nacimiento, ciase,
un trabajador. sangre, familia, casa. II Ocasion, tiempo, oportuni-
LeasiTiTins, a, um. Sidon. Lo que se alquila. jj dad, sazon.jj Ove. Pais, tierra. Locas pruelii. Tac.
Perteneciente á jornal ó soldada del jornalero. Campo de batalla.—Natalís. Ov. Lugar de la na-
LOcÁT0R, óris. ni. Pile. Arrendador, alquilador, turaleza de alguno, pais, patria, tierra.—Nusquain
el que por precio da alguna cosa á otro para que verilati est. Tác. No tiene lugar la verdad, en
la use. ninguna parte se halla. Locura (tare rationi. Cíc.
LÓCÁTUS, um. papi. de Loco. Cic. Colocado, Dar lugar á la razon, ceder á ella.—Nallum pra-
puesto en so lugar. I j Arrendado, alquilado. termillere. Sic. No perder, no dejar pasar ocasion.
L OCELLUS, i. Mace. Bolsa con varios senos, Loco manitas. Fuerta por su situacion, por su
caja, papelera con diferentes cajoncitos ó separa- naturaleza.—Parentis esse. Liv. Estar en lugar de
ciones. padre.—Preemii aliquid peteee. Cic. Pedir una
Loci, ()ruin. in. plur. Sic. Lugares, fuentes de cosa por premio, por recompensa.—Dicere. Cic.
los argumentos en la retórica, filosofía y otras Hablar á tiempo, en su lugar, á propósito. Eo loci
ciencias. res erat,ut. Cic. El negocio estaba en tales térmi-
L5c .í • ro, ás,. g vi, átnni, are. a. free. Ter. Arren- nos que, en tal estado, en términos que ó de.
dar, alquilar ;'.1. menudo. loco desipere. Hor. Hacerse el loco, el tonto cuando
Loco, ás, avi, aturn, a- re. a. Che. Poner, colocar, es menester. Inte •ea loci. Ter. Entre tanto. Sum-
situar, establecer-en Arrendar, alquilar, dar en mo loco natas. Liv. De nacimiento, de casa mui
arriendo por cierto precio.I1Mandar hacer, encar- ilustre, mui distinguida. Summus locas civitatis.
gar, dar á hacer algo por dinero. j I Plaut. Dar, Cic . El puesto, empleo, dignidad mas distinguida
prestar á usura. Locare ad urbem castra. Sic. de la ciudad.
_'.campar, sentar los reales sobre una ciudad, cer- LÓCUSTA, f Plin. La langosta, insecto mui
ca de, junto a ella.--Vigiles. Plaut. Poner, apos- perjudicial á las mieses. 11 Especie de cangrejo del
tar centinelas.—Agros. Plin.. Arrendar las tierras, mismo nombre. J Tác. Aoinbre de una hechicera,
darlas en arriendo.—Argention. Plaut. Poner, em- por cuyo medio dió veneno Neron á Británico, y
plear el dinero donde reditúe.—Filiara. Ter. Co- Agripina ti Claudio.
locar, casar, dar estado á una hija.—Insidias. Lóoti rrio, ónis. f Cic. Locucion, espresion, ha-
Plaza. Poner asechanzas. bla, modo de hablar, language. JJ El hablar, el acto
LocRaNsis. f sé. n. is. Locrense, lo que de hablar.
pertenece á la Lócride ó á sus moradores y natu- Lóetroa, óris. ni. Gel. y
•ales. JJ Locrense, natural de Lócride. LOCÚTÜLEIUS, ii. ni. Gel. Hablador, parlador
'mons. ()ruin. ni. plan Plin. Los locrenses, pue- necio y perpetuo, parlanchin.
blos de Beocia.ii Virg. Olro• de Italia en la 'pro- Lóct-yrus, us. Apul. Locutio.
vincia del Abruzo. JJ Plin. Otros cerca de los étok•. LÓCÜTUS, a, tan. part. de Loquor. Virg. El que
LOCRIS, idis. Lic. La Lócride, provincia de ha hablado.
Grecia. LóDictinA, 1-£. f. Sud. Colchita, manta, cobertor
LOCI:11.21.31ENTUM, 1. n. Col. Lugar donde se po- pequeño. Dini, de
nen las cosas con separacion, como papelera, a•- LÓDIX, J. fue. Colcha, manta, cobertor de
ma•io de varios senos, tablas d cajones.I1Seln. Es- cama.
tante para libros. II Divisas:a de nidos ó nichos en LóoÁarrumus, m. Logaritmo, número que
un palomar ó cosa semejante. junto con otro proporcional, guarda siempre con ¿1
Locünínfs, a, um. Yuri-. Lo que tiene diversos igual diferencia.
seseas, nichos, cajones, divisiones, separaciones. a.kanna, n. Ulp. La cuenta diaria de una
LiTreijubsus, a, um. Plin. Abundante de nichos, Casa, el asienor de ella.
se nos, separaciones. 1../icstusf, i. u. vitruv.Cierta sespecie de púlpito
?]
Lú Q
482 • 1, 0 IV
sobre la escena, en que estaba el coro de la tragedia abire. Ter. Alejarse mas.—.Non abe•it. Ter.
otras personas, que sin tener papel ser- Ne,
tardará mucho, no estará mui I tSjos.--11oe fiebai
y comedia, y Cic. Esto iba mei largo. Longeali^ er.
vían de algo en ellas. Iui
LáGHisToaícus, m. Fan% Libro de discurses de otra manera. mili diversa 6 diferentement..—
LaIeque. Cic. Por todas partes. —Prineeps.
históricos. Cíe.
La r, ornar, m. piar. Ter. Simplezas, cuentos El primero sin oposicion, sin dificultad , el my.
,re viejas, tonterías. Término que se decía, cuando escelente.—Ditissimo-s. Cés. El mas rico entre
alyuno contaba d refería alguna materia ó fábula ri- todos.
dícula. n. Donat. Conversacion lar r
LÓGICA, óruln. n. plur. Cia. Disputas razona- y enfadosa.
das. LoNcimlíNus, o p a. S. Ger. Longlmaao, sobre-
Lónica, re. y nombre de Artakrjes, rea de Persia, porque' teme
• LÓGÍCE, es. f Cia. Lógica, dialéctica, arte de un brazo mas largo que el otro.
discurrir y juzgar rectamente. LONGINQUE. ade. G:71. Lejos. á lo
,
LóGicus, a, uin. Cic. Lógico, lo que pertenece á LONGINoUlTAs, 'atas. f. Cie, Lejanía, distancia
la lógica. lejana de lugar. Distancia de tiempo, larga dura-
LÓGION, n. Oráculo en prosa. cion. 11 Flor. Longitud. L077ginquilas cetalis.
Lborsmus, í n. Cuenta, cálculo. Larga vida.—Narigandí. Navegazion larga,
LóGISTA, re. m. Clid. Contador. 11 Corregidor, viage largo por mar.
gobernador. 11 Tesorero. ' LONGINQUO, as, tire. e. Cla u Alejar apartar
LóGISTICE, es. f La aritmética. lejos.
LÓGGWEDJAJA, f Auson. El cuidado nimio L ONZUNQUO. adv. Ulp. ]orine.
y afectacion de pulir el habla. LoNGINQs7us, um. Cíc. Longincuo, distante,
LóGóD,V,D•íLUS, i. Sofista II El que habla y apartado, remoto, lejann.1; Largo. duradero.11
cuenta cuentos con gracia. Antiguo. Tác. lento. desaacioso. tardío.
LÓGÓGRÁPRUS, in. ad. Contador públíco.11 Longarluum loqui. Plaut. hablar largo, deteners e
Escribano, notario. demasiado en la conferencia ó conversador:. Lon-
LOGOGRiiuius, i. m. Logogrifo, especie de enigma. ginquits homo. Cle. Estranjero, de lejos tierras.
LÓGUS, i. m. Pla i d, Palabra, voz, dicho , es P re LoNGirEs, édis. com. Plin. El que tiene •
-sien. les pies Ó las piernas.
LÓLIÁCEUS, a, M'A. Varr. y LONGISCO, is, ére. n. En. Alargarse, hacerse lar.
LómÁnois, uin. Col. Lo que pertenece i la go y crecido.
zizaña. LoNcYTErt. adv. Lucy. V. Lenge.
LÓLiGTNGSUS, a, um. Pan. Abundante de peces L ONGiTIA, j: reg. V. Liong;tudo.
calamares. LoNGITRousus. adv. Pest..i5: lo largo, en longi-
Lódoo, f. Flia. El pez calamar, que tiene tud.
In sangre negra como tinta. II Flor. Envidia, mala LONGVTÚDO, bis." Cic. Longitud, largura.. c:'s-
voluntad, neledicencia. tension á lo largo. in loagitudir¿eni consulere..Ter.
LÓriGUNC,ÜLA, M. f. diez. Plaza. El calamar pe- Prever lo futuro, mirar adelante.
queño. LoNGiuscia.E• adv. :Longule.
LÓL1UM, n. Plin. La zizaiia, joyo ó vallico, LoNGrescürois, pta. Larg algo
mala yerba parecida á la cebada, que nace entre el LONGIMArtniA, j1 .Lombardia, la Galio /tala-
trigo, y le es perjudicial. Loilo vi • tilare. Picad. salpina respecto de nosotros, y respecto de los ro-
Ser corto de vista, porqué la zzzaña con sus malos manos la cisalnina.
vapores dicen cae dalia á la sida. LoNoónÁnaicus, y
LÓLIUS, ?1. Plin. V. 1..,ÓNCIÓBARBUS, a, um. Longobardo, lo (=ea es a
LOLLIÑNUS, um. Tic. Lo perteneciente á Lo- ó pertenece á Lombardía. •
lin romano. LONGÜLE. culo. dim. de Lorige. Plan I. lija s.
LÓMENTUIlf, n. Phn. Harina de habas. 11 Color LONailLUS, a, ”1-.3. Cic. Largnito,
que los pintores mezclan con el azul. largo.
ltis. Plin. Yerba que nace en la- LONclúRIO, (mis. Varr. Langaruto, varal, per-
gares secos, semejante á una espada, y es medi- sona demasiado alta y delgada.
cinal. LoNGtmius, m. Gis. Varal, varapalo, pa:o
LoNenus, m. Tent. La lanza á asta. lapo, percha.
LONDINENSES, nro. . Phi • . y ONGUS, um. issimus. Cic. Largo, larg-hí-
LONDSIENSES, piar. Los naturales y sun ° , á lo largo y á lo alto. ji Lejano, distante,
habitadores de Lóndres en. Inglaterra. Longa nariz. Ces. Galera que se maneja con velas
LONDNIENSIS. m. f. sé. n. is. Eumen. Lo perte- y remos. — Freía. 'flor. Mares vastos, dilatados.
neciente á Lóndres, á sus naturales y habitantes. Nihil auihi est longius. Cíe. Nada deseo asas,
LoNoiNrum, Londinum, Lundiuium ó veo la hora. 1Ve longain ve longum .1;zciam. Cíc.
LoNDONIum, a. Londres, capital de Para decirlo en breve. Ira Ungum. Tdc. Per
Inglaterra. gota. Virg, Por largo tiempo. Longa dies. Virg.
LONGIEVITAS, átiS. Macrob. Vejez, senectud. Larga serie de anos.
LONG.EVUs, a, um. Virg. Longevo, viejo, ail- Loras, ádis. f. Pinot. V. Lepas.
eiano,de larga vida, edad. L OQUACiTAS, f Cia. Locuacidad, hablad e-
t LONGÑNÍMIS, f n. is. Paciente, cons- ría, vicio de hablar mucho y 71Ceiltnleflie.
tante, sufrido, animoso en la adversidad. Lóci u:A.clTER. adv. Cío. Con muchas y vanas pe,
t Li ONGÁNiNaTAS, atis. Roles. Longanimidad, labras.
trineza de ánimo del hombrejusto. Es uno de los t lla
li is, tire. a. free. Ter t. Hablar lila
eiTo , g
'dones del Espíritu Santo. cho y neciamente, sio sustancia.
t LONGÁNÍMITE11. calo. Ecles. Con longanimi- Ltiouwicf:Lus , a. una diez. de Loquaz. buen
Ha
dad, con paciencia, constancia y firmeza de ánimo. blader despreciable, sin sustancia.
LotiniNo, ¿mis. 111. art.• . El intestino recto. LÓQUAX, ácis. co. or, cissi: or
m olor,m Aguas que o-
La. longaniza ó morcilla hecha de dicha tripa. S'e hablador. Loquaces H
halla tambien Longabo, murmuran, que hacen murmullo con s'i corriente,
LOWGE, ius, iss▪ me. adv. Cia. Léjos, á larga dis- — lib. Senas por las cuales se eht iend..5
tancia de lugar y tiempo. mucho,• Longius Loquaz adaa, Habladora es la bestia.
LOT L U C 483
145-oefr.LA, te. f. Plaut. Habla, lenguage, espre- LIMO, ónis. f Lavadura, la accion de lavar. -
&ion. Cds. Lavativa, ayuda, geringa,
LóQuIntÁttis. m. f ré. n. is. Varr. Lo que per- LÓTLÓLENTE. adv. Varr. Puerca, asquerosa
lanece á las palabras ó lenguage. Serv. Así lla- mente,
man los gramáticos las preposiciones, que juntas en LOTOS, idis, y Lotos, i. Ov. Lótos, ninfa hijo,
,2oniposicion, aumentan, disminuyen ó adornan las de Neptuno.
Palabras á que se juntan, como son : am, co, con, re, Ló. rium, n. Suel. La orina.
se, di, dls. LOTOMETRA, f Plin. Especie de loto almez;
LóioisNou's, a, um. Hoy. Aquello de que se ha de cuya semilla semejante al maiz hacían pan los
hablar, lo que ha de ser famoso y celebrado. pastores de Egipto.
Loptendum populis dignen:, dare. Marc. Hacer que LÓTÓPIIÁGI, órum. m. piar. Plin. Los lotólagos,
las gentes hablen de alguno. pacidos de Afrityi.
LOQUENS. tíS. com. Cic. El que habla. Loqueas U>TÓPIIÁGITES, 931: Plin. La isla Lotofagítes
lex magistralus est, lex antera Magis/ralus. en la costa de Africa.
Cic. El magistrado es una lei que habla, y la lei un LÓTOR, /iris. ni. Tusar. El lavandero.
magistral) mudo, que necesita de otro para darse *LOTOS, i. Plin. El loto ó almez, árbol de
á entender.
LOQUENTIA, Se. fi Su/. Locuacidad, verbosidad,
fruto 9JUd sabroso y dulce. 11Plin. Una yerba.
LÓTÚRA, á-- f.' Plin. y
facilidad de hablar, de esplicarse. Llrros, us. m. Cels. V. Lotio.
LÓQUYTOR, áris, ári. dep. ..Plant. Hablar mucho LOTUS, a, um. pul. de Lavo. Petron. Lavado.
y sin sustancia. Loquilari Plaut. De- LOYANIENS(S. m. f sé. n. is. El natural de Lo-
cir mucho real de alguno. vaina, lo perteneciente á esta ciudad.
LeiQuoit, éris, c tittus 5 ri nfltus sum, dep. Cic. leóvÁNitom, ii. e. Lovaina, ciudad de los Paises
Hablar, decir, discurrir. 11 Contar, referir. Loqui Bajos.
inalNa. ,Plaut. Decir halagos, requiebros, palabras * LomAs, tre in. Macrob. Sobrenombre de Apolo,
blandas. —Ore duaruni gentium. que quiere decir ambiguo ú oblicuo, d por la ambi-
anea. Hablar veinte y dos lenguas. Loquilur fama. giliulad de sus oráculos, o por su curso oblicuo por
11,2 -are. 6 Loquuntur vulgo. Cia. Corre la voz, dicen, el zodíaco.
dícese. Loquilur res ipsa. Cic, I. a cosa .misma ha-
bla, lo declara, lo dice, lo está diciendo. Nihil nisi LU
classes loquens. Cje. Que no habla, no respira sino
arroadas, que no habla de otra cosa. lurte loqui LUA, re. Liv. Diosa que presidía á tas espia-
pero. Ter. Decir, hablar mal del amo. Antiquiora ciones ó lustraciones.
depterd loqueris. Fabulosus Hydaspes. adag. De LUBECA, f y
luengas vias luengas mentiras. El que quiera men- LuuEcL'M, babeo, ciudad aiisvática de Ale-
tir, alargue los testigos. ref.
LORA, Farr. Aguapié, vino LlfiTior, que so> LüBENs, tis. com. V. Tacos.
hace echando agua ea:. el orujo ya esprimidi. LIBENTER. adv. Y. Libeuter.
1,ü9.1.w-eruxt, i. a. V. ',oria. Lt:EENTIA, f. Diosa de la alegría y del placer.
LOR.Á_Rios, ii. ni. Gel. biervo que azotaba á LliBET. impers. Cíc. F. Libe t. Lubet quidauid
otros. facias. Plaut. Apruebo tono lo que hagas. lit
I.-6aÁroso a, uno Vil-g. Azotado con correas. 1 Cie . Como te parezca,
Atado con ellas. leuríRiciTus, um. part. de Lubrico. Arnob.
I.,r)e.F.A, :e.. f. Cal. P. Lora. Alisacío, benindo, acepillado, pulido.
n. V. Lauretum, leuindoE. ad:). Cje. De un modo peligroso, du-
1,k5aEos, am. _Maui. Lo que es de correa, de doso, espuesto, arriesgado.
cueca. LUBRIco, as, dvi, .re. Prad. Poner res-
Cíc. Loriga, coraza, coselete, baladizo, liso.
jaco, cota de malla, armadora del cuerpo contra las Luottictost, n. Tac. Resbaladero, el paso res-
armas ofensivas,ilecha de cuero, de mierda, y de baladizo.
despees de hierro. II Vitruo. El ensalada, LunaYous, a, um. Cic. Lúbrico, resbaladizo, lo
capa de yeso, arena y cal, 1) de otra materia, en que se desliza 6 resbala, lo que se escurre, escurre-
los edilicios y pavimentos. I I Trinchera, parapeto, dizo, donde es fácil resbalar. 11Peligroso, dudoso,
coníravalacion, lunetas, galerías, coutraplardias, y arriesgado, é:iptiesto. Vi•g. Inconstante, falaz, fu-
toda reparo contra los ataques enemigos. gitivo, veloz. 11 Plin. Liso, terso, brailido.
1_,(JRiCÁTIO, (mis. Fitrua. El acto de embaldo- LOCA. re. J. Plin. Laca, ciudad de Palia.
sar, de cubrir el suelo, y de blanquear las paredes. Lúca bos, Luce bovis. f Plin. El elefante.
LónickTus, a. uno Liv. Lorigado, armado, cu- áris. n. Varr. La zorrera, cuera de
bierto, vestida 'da loriga. Loricalus miles. Liv. ZUrraS.
Cm-acero. 11 Solado, baldosado. Part.de LecÁNI, óruni. ni. piar. Cic. Los pueblos de La-
1,1-)nico, ás, ávi, átum, are. a. Plin. Solar, bal-
dosar, cubrir el suelo y las paredes.11 Armarse de LÚCÁNIA, w. f. Min. La Lucania ó Basílicata,
loriga 6 coraza. provincia del reino de _Nápoles.
LÓPiCliLA, un. f. dice. de Lorica. Mitre, Trin- LücÁNicA, f Marc. La salchicha ó salchi-
cla-ra pequeña, chou.
ÁnttoLA, Farr. V. Lora. Lt7cÁNícus, um. E.spare. Lo perteneciente á
LORÍPES, édiS. com. El que tiene los piés la Lituania. II Lo que pertenece á la salchicha.
las piernas débiles, que al andar se le tuercen. Lee.kNus, i. ni. 31, Aneo Lucano, cordoves, hijo
Cojo, patituerto. de A neo Mala, hermano de &neva el fi lósofo., ?met^
LÓRUIVI, n. La' . La correa de cuero. liLa bri- a.fl.rb—:, autor de la Farsalia y de otras muchas
da, las riendas. 11 Cable, amarra. Se halla también Yr. as, que se han perdido. Floreció en tiempo de
Masculino, .Neron, que le mandó matar con una sangría, a los
'.11,31:ÁRIA, ve. f. Irisar. La lavandera. 27 años de sea edad, por sospechas de haber tenido
LOULUUNGIA, le. fi La Lorena, provincia de parte en la conjuracion pisoniana.
Francia. LücÁtlus, a, um. Liv. Lo perteneciente
LáTIIÁIWZGUS, a, nra. Lo que es de Lorena, na- ü Bas:licata. a
tural de esta provincia, y lo perteneciente á ella. áris. n. Fest. El dinero que se cobraba
484 1. u e LUU
se celebraban fies- LÜCÍFÜGUS, a, una. Cia. Lucífugo, que huye ac
en los bosques sagrado s donde
tas. 141j¿ILIÁNUS, a, una. Varr. Lo perteneciente
la L
LÜCÁRIA, ñrum. n. piar. Fest. Fiestas que los al
ramanos celebiarban en un bosque sagrado entre la etuacitusii,i°J. m. Hor. Cayo Lucillo, caballero
vio salaria y el Tíber, en memoria de haberse ocul-
poL
tado en ¿I vencidos por los galos. romano, natural de. Suesa en campana. Floreci ó
LücÁnis pecunia. f. Vi Limar. en tienzro de la guerra de Numancia, y fu¿ el pri_
LúcÁros. m. f ré. 71.1S. Fest. Lo que pertenece mes poeta satírico de los romanos. No quedan de
á los bosques ó montes dedicados á los dioses. sus obras unas que fragmentos.
Lticeleus, Fest. Guarda del monte, Lúcixik, se. f. Ter. Lucina, diosa que pre.s . idia á
guardabosques. los partos. Sobrenombre de Juno y de Diana.lj
.LÚCELLU M , n. de Luc,rum. Cic. Ganan- Virg. El parto.
cia, lucro corto. LüciNius, a, nm. Prod. El que tiene ojos Pe-
LÚCENS, tis. com. Virg. Luciente, lúcido, res- queños. II Corto de vista.
plandeciente, brillante. Lucens limpha. Oc. Agua LticiNus, a, une Pruil. Lo perteneciente á la
pura, limpia, clara , cristalina, trasparente. luz ó al nacimiento.
LUCENSES, plar. Plin. Los luqueses, LücróNA, w. f. Luzca), ciudad episcopal de
naturales, habiladores, pueblos de Laca en Italia. Francia.
LÜCENSIS, nt. f: sé. n. is. ele. Lo pertene- LÜCIPÁRENS, tis. cosa. Aviesa Padre de la luz.
ciente á Loca. Lucends convent as. Plin. La au- Lters-ÁTort, m. Prod. Padre, autor de la
diencia de Lugo en el reino de Galicia en Es- luz.
paña. Lucensia ostrea. Pila. Ostras de Alicante. 1,!Dcisco, is, ére. n. Plana. Lucesco.
LikENunts., w. Med. Luchente, villa del reino de Lüctscus, a, un. Cic. Corto de vista, y el que
Valencia en España. la tiene cansada. j i Bizco, bisojo.
Lúclus, ii. un. Aus. Cierto pez enemigo de las
LÚCENTUM, 72. Plin. Alicante, ciudad y puerto
del reino de Valencia en España. ranas.
LÚCEO, és, xi, cére. 71_ Cic. Lucir, resplande-
Lucios, Varr. Prenombre romano como
cer, brillar, echar luz de sí. II Ser claro y mani- Lucio Co•nelio Silo.
fiesto, aparecer, niostrarse, verse claramente. La- LticrimÉme.
cere facem ó cereum. alicid. Plaid. Alumbrar á al- LUC-ONIES. V. Lucumo.
guno con una hacha. Lucel. Cic. Amanece, viene
LUCOMÜS...,
d dia.
t LUCRATIO, () ars. f. Tent. V. L q er:tul.
Luert,',Tivus, a, um. (Ip. Lucrativo, lo que trae
I.tinÉrtElsisEs. ium. m, piar, y
&aun lucro ó ganancia.
LÜCÉRES, m. piar. Liv. Los luceres,
LUCRÉT1LIS, is. ni. Roe. Monlibetri, monte de
tercera parle del pueblo romano, así llamada de
Lucerio, rei de los etruscos, que socorrió á Rómulo .
Italatarantis, ni. Tito Lucrecio Caro, cindada-
contra Tacio, rei de tos rabinos. jl Dos de las seis
no romano, poeta y filósafo epicúreo, que flosiceió
decurias de caballeros romanos.
en tiempo de Cicerón. Fué el primero que escribió
LÜCERNA, ae. f Lucerna, ciudad y cantan de
de las cosas naturales entre los roinano•, y esto era
Suiza. un poema, del cual dice el mismo Ciceron, que es
LÜCERNA, M. f. Cíc. Lucerna, velan, candela, dé arte maravillosa.
lámpara. candil. Qui lacernd egent, inAindunt LucuTerxíno, inis. f Anal. Ansía de ganancia
oleant. quisque homo rent meminit. Ulü quis LucatFÁcto, is, féci, factual, cére. Piaron.
doler, ibídem. el ?llanura habet. adag. El que le due.- Ganar, lucrar, adquirir sin trabajo. Lacrifacere
le la muela, ese se la saca. ref. injuriare. Plin. Escapar de la pena merecida,
LÜCERNÁ.TÜS, a, um. Tent. Iluminado, adorna- quedarse sin castigo.
do, luciente con lámparas. - LUCRIFACTUS, a, um. para. de Lucrifacio. Cic.
LÜCERNüLA, f Ger.. Lamparilla.
Ganado, adquirido sin trabajo.
LÜCESCO, is, ére. n. Cic. Hacerse de día, em- LucP.Iríc,infras. un. f. le. n. is. Lucra-
pezar á amanecer, a lucir, a verse la luz. tivo, lo que da ó rinde ganancia.
LÜCETIA, f Marc. Cap. Sobrenombre de. Ju- Lucitívice ; ás, áre. a. Ulp. Ganar. adquirir.
no, como causa de la luz. Lunnirícue, a, um. Plaut. Lucrativo, lo que da
LACEMS, sn. Gel. Sobrenombre de Júpiter, rinde ganancia.
corno causa de la luz. LUCRIFÍO, is, factus sum, fiéri. pus. Cic. Ser
Ltiet. adv. Cic. De dia, por el dia. ganado, ganarse.
LUCIDÁRIUM, n. Fest. El 6 lo que sirve de LUCRiFüGA, m. Plata. El que huye de la
luz para ver, para descubrir, que aclara, que da ganancia, desinteresado. •
luz ó luces para penetrar alguna c6re; LUCRA Dii. un. plan Arnob. Dioses que presi-
LÜCYDE, issIuie. adv. Cia. ciara y distinta- dían á las ganancias,
mente. LucaiNENsis. f sé. n. Cic. Lo que per-
LÜCIDWI. adv. 1-lar. Lucide. tenece al lago lucrino. •
LOCIDUS, a, ior, issimus. flor. Lúcido, lu- LueniNus Sud. El lago merino, unas
ciente, brillante, resplandeciente.jj Plin. Claro, muerto ó lago de Lícola en Casa
lleno de luz. (I Quint. Diáfano, trasparente. LUCRIO, m. Fest. y-
LUCIFER, éri. un. Cica El lucero, la estrella de LUCRIPÉTA, 'in. Plaut. Ansioso de ganancia,
Venus. j 1 El dia. II Hijo de Céfalo y de la Aurora. jI codicioso, que de todo y por todas partes la soli-
Lucifer, el príncipe de los ángeles rebeldes. cita.
LUCIFER, ra, ruin. Cic. Lucífero, luciente, lo Luctionum, n. Logroño, ciudad de Espacia.
que luce ó da luz. jj El que lleva una hacha ú otra Lucaoir, áris, átus sum, ári. dep. Cic. Ganar-.
luz. adquirir, sacar utilidad y provecho. en especial
LÚCIFÍCUS, a, um. Cel. Aur. Lo que causa 6 da con poco gasto y trabajo.
luz, lúcido, luciente. LUCRE. adv.. S. Ger. Con ganancia.
Lúcl"FLuus, a, ora. Prud. qué entiende Lunitósus, a, um. Tác. ior, issiinues.qPuelisne.
d
echa de sí luz. crativo. lo que da o' rinde ganancia, saca
LÚCIFÜGA, m. f. se. Sén. utilidad y provecho.
1.0ciFünkx, ácis. cona. Fel. Cic. Lucro, ganancia; provecho,
I, U C L U D 486
utilidad. II Fedr. Riqueza. Luc,i mili quid est Jai- moso, noble. Luculentus leslis. Cic. Testigo ocu-
k-re te? 'Ter. Qué saco yo con engañarte? qué lar.—Scriplor. Cic. Escritor, autor fidedigno, bue-
gano en engañarte ? In lucro apponere. Hor.—De- no. Luculenla plaga. Ter. Una considerable.
putare. Ter.— Ponere. Cic. Poner en el número Luculentum navigium. Nano capaz y bis,
de las ganancias, contar por ganancia ó lucro. De pertrechado.
lucro vivimos. Cic. Vivimos de ó por milagro. Fa- LÚCULLÁNUS, a, um, y
cere lucri. Nep. Adquirir, ganar, conseguir, obte- LUCULLEUS, a, um, ó
ner, poseer. LücunnikNus, a, um. Cje. Lo perteneciente A
LUCTA, f. Aus. Luculo, ciudadano romano.
LUCTAINIEN, 'Mis. f. Val. Fiar.y LÜCULLUs, m. Cia. L. Luculo, famoso romano
LuaTÁTio, ónis. f. Cic. La lucha, la accion de por la riqueza y sabiduría.
luchar. Fuerza, esfuerzo, conato de fuerzas. Lüctiaus, i. ni. dilo.. de Lucas. Suet. Bosque-
Contienda, batalla. II Diferencia, disputa, debate, cito.
alterca e ion. Lucomo, Lucomo y Lucino, O - MS. m. Serv. Rei,
LucTíTon, óris. rn. Ov. Luchador, el que lucha general, gobernador. Voz loscana derivada de Li,
con otro. caon, rei de Arcadia, la cual tambien se llamó Li-
LucTÁTóalus, a, um. Suet. Lo que pertenece á caonia, 11 Virg Tascan°. l'Aus. Triste, melancólico.
la lucha, á los luchadores. LikuNuüaus, i. ni. Apul. Pastelillo. Dim. de
LueraTtatus, a, un. Quint. El que va á luchar. LticuNs, untis. ni. Var •. Pastel ó cualquiera
LUCTÁTUS, us. Plin. Esfuerzo, lucha. otra especie de torta de pastelería.
LucTÁTus, a, um. part. de Luctor. Quint. El Lücus, rn. Cic. Bosque, soto, monte, alame-
que ha luchado. da, arboleda sagrada, consagrada á los dioses'.
LucTiFErt, a, um. Val. Fiar. Lo que causa Likus Augusti. nr. P lin. Lugo, ciudad del reino
llanto, le trae ó le anuncia, que trae ú ocasiona do- 'de Galicia en España. Luc. Le Luc, ciudad de
lor, desgracia, afliccion. Francia.
LUCTIFiCÁBILIS. 111. j. lé. n. is. Pers. Lleno de LÜDENS, tis. COM. Ov. Elque juega.
llanto, de dolor, de afliccion. Lüni, ()ruin. piar. Cic. Juegos pnblicos,fies-
Luer riaícus, a, um. Cia. V. Luctifer. las, espectáculos que se daban al pueblo para diver-
LucTisoNus, a, um. Ov. Lo que hace sonido lú- sion y en honra de los dioses, corno los circenses,
gubre, lastimoso:lamentable. escénicos, teatrales, compita les, capitolinos, cerca-
LUCTTTO, ás, áre. n. Frise. Free. de les, florales,
. juvenales, fúnebres, votivos, magnos,
Lucro, ás, ávi, áturn, áre. a. Ter. y máximos. l j Los juegos de los niños y los de inte-
LUCTOP., óris, átus sum, ári. dep. Gic. Luchar, res. II Chanzas, donaires. Ludis. Plaut. En tiempo
contender, lidiar á brazo partido, ejercitarse en la de fiestas.
lucha. ll Esforzarse, hacer fuerza ó empeño. Dis- LÜDIA, f Juv. Bailarina, cómica, muger que
putar, altercar, contender sobre alguna cosa. diviertP al pueblo en cualquier espectáculo.
LucTudsaa Bis. adv. Liv. Con llanto, dolor, Lülniaius, a, um. Liser. Lo perteneciente á los
afliccion. j uegos públicos, ó á los juglares y farsantes.
Con ludibrio, burla ó
Lucruósus, a, um. ior, Cic. Luctuoso, LÜDIBRIÓSE. adv. Aniian.
triste, lloroso, lamentable, calamitoso, doloroso, mofa.
que causa dolor y llanto. LCIDIBRIÓSUS, a, um. Gel. Lleno de burla y es-
LucTus, us. Cic. Llanto, pena, dolor, senti-
miento, pesadumbre de la persona ó cosa perdida. n. Cic. Ludibrio, burla, escarnio,
l( Luto, el vestido que indica el sentimiento. befa, mofa. Ludibrio esse Cia. Servir de ju-
LÚCÚBRANS, tis. corra. Liv. El que trabaja de guete, de irrision á alguno. Ludibrio aliqueni sibi
noche, velando. habere. Lucr. Ilacer•burla de alguno, tenerle por
LUeütnuaTio„ ónis. Cie. Lucubracion, tarea, juguete. Ludib •ium verius, quain comes. Liv. Mas
trabajo de ingenio, corporal ó de manos que se bien juguete, que compañero.
hace de noche, velando. ¡I Cic. La obra que así se LÚDTBUNDUS, a, um. Cia. Divertido, burlon,
trabaja. chancero, que siempre .esta de burla y fiesta.
laiieúna.ÁTiuNcüaa, ze. f diin. de Lucubratio. IÁJlliCER, diera, dicrum. V. Ludieras.
Gel. Lucubracion breve. Lir/DICRE. adv. Apul. Por juego, por burla y
LCCÜBRÁTÓRIUS, a, um. Suet. Propio, a propó- fiesta.
sito. oportuno para lucubrar 6 trabajar de noche. Lticícau3i,. n. Liv. Juego, fiesta, juego pú-
EACÚBRiTUS, a, um. Cic. Trabajado de noche, blico.
velando. Part, de LtinTeitus, a, um. Cic. Festivo, divertido, lo que
LúceBao, ás, ávi, áturn, áre. a. Liv. Velar, es propio del juego y tiesta. La lerminacion
componer, trabajar algo de noche, velando. Lucu- lina del nom. no se halla..Ludicra ars. Se'n. Arte de
brata, nox. Marc. Noche pasada trabajando. Lum- complacer y divertir al pueblo. .Vox. 7'ác. Noche
bral-e viajo. Apul. Andar, caminar de noche. que se pasa en juegos y fiestas. Ludiera promia.
LÚCÚLENTE. adv. Cic. y Virg. Premios de los juegos públicos.
LlieÜLENTER. adv. Cje. Claramente, con clari- LI:JáíFÁCIO, is, feci, factum, eére. V. Ludifico.
dad, sin duda, sin oscuridad ni ambigüedad. II LODIFICÁBTLIS. f lé. n. is. Plaut. Divertido,
Mui bien, grande, bellamente. Luculenter venciere. alegre, festivo.
Plaut. Vender bien, á buen precio. Luculenter LÚD.iFTCANS, tis. com. .Sil. Ni. Lud;ficator.
griete scire. Cic. Saber bien el griego. Luculenter LÚDiFICÁTIO, ónis. f Burla, engaño, ilusion.
habere diem. Plaut. Tener un gran dia, pasarle Lt;DiFICÁTOR, óris. Plaul. Burlan, eitgakia
inagnificainente. cha-.
LtICIJLE.biTIA, re. f Arnob. Claridad, belleza. LüDaiCiTUS, Plaul. V. Ludificatio.
t LUCOLENTisTAS, atis. f. Laber. Esplendor, LÚDiFiC ATUS,
. a, um. para, de
aeagnificencia. Lünkico, 'ás, ávi, átum, áre. a. Sal. y
Lüc ()LENTO, ás. á vi, átu in, áre. a. Vitruv. Acla- Límialcon, áris, átus sum, ári. dep. Cic. Bur-
rar, dar claridad á una cosa, hacer lucir. lar, burlarse de alguno, hacer mofa y escarnio. fi
LÜCÜLENTUS, a, um. Plan!. Claro, lúcido, abun- Engañar, frustrar. I Eludir, escaparse. LudOcare
dante de luz, de claridad.(( Hermoso, bello, vis- corium. Plaut. Desgarrar el cuero.
toso. ll Rico, magnífico, espléndido, abundante. II LúviF▪cus, á, um. V. Ludificabilis.
Elocuente, copioso, fecundo. ll Insigne, ilustre, fa- IADTAIÁGISTER, tri. na. Cíc. Maestro de escuela.

1F6
LU P
LUDID, Onia.
ini Liar. y s . Cic. La luz..11 La vista. los
Ltiows, .m. Cic. Cómico, bailarin. juglar, La luz artific i al de vela, hacha, velan &c. ojos.
• cualquiera que divierte al pueblo con ademanes, ins- dia. I j La latitud y capacidad de un a ' ro.[in es-
trumentos ó palabras eh los espectáculos públicos. piradero. Rendija, abertura, hendidura, rala.
LUDO, is, si, s 'un, dore. a. Cic. Jugar,-divertirse Esplendor, resplandor. (I Nobleza. Lumen ari•en-
á a/gun juego. ¡j Divertirse, pasar el tiempo en es- dei e. Virg. Enceuder luz. Lumina
tudios de poco momento. Burlarse, hacer burla, Las personas mas ilustres, mas esclarecidas de "
escarnio, irrision..11 . Engailar, frustrar, eludir. Lu- eMdad. Lamine cascas. Virg. Difunto, privado de
(lere operam. '1 rabajar en balde, perder el la luz. Luminibus clicidus obst • uere, officere.
tiempo. Artem arte Indere. Contra crelensem cre- Quitar, estorbar la luz, la vista á una eneall Os-
tissare. adag. A' cautela cautelas mayores. Con carecer, denigrar la reputado!' de alguno. Lumine
mna .cantela otra se quiebra. A' un traidor dos ale- secundo si le hic <Sendero. Cíe. Si te hallare aquí
OSOS. Quien engaña al engañador, cien días gana dentro de des dios.
perdon. ref. De alieno ludís cerio. adag. Del pan LUMETUM, n. Fan-. 1..tillieCtUnl.
de mi compadre buen zatico á mi ahijado. reí Cre. Luminar, cuerpo ave
LüDUS, m. Cie. El juego, recreacion del ánimo despide de sí luz, claridad. 8. Ger. leinninar'ia,
o del cuerpo, diversion, pasatiempo, recreo. lj Pa- hacha encendida. Luminaribu.s. loa Cíe.
2estra, certamen en que se ejercitan las fuerzas del Muertos tantos varones esclarecidos.
cuerpo ó del ingenio. Ludas dieendi. Cje. Eecnela LümíNÁTus, a, une Cel. !fuer. Iluminado, Pez-
de elocuencia. —Lilteranias. Lilteraruln. trado. laminan. Apul. cortos de viril.
Lic. Academia, escuela de ciencias, de bellas le- Print. de
tras. Ludum ó lados face •e..Plaut. Hacer burla de Ltnli No, ás, avi, átum. áre. Alava. Cap. ilu-
alguno. minar, alumbrar, dar Inz,. claridad.
. f. LUC7'. Castigo, pena. btimielóses. a, une Cic. Linninoso, claro, abun-
LuENous, a. uni. 0o. Lo que se ha- de pagar, dante de luz. A ehirado, lo que no tiene dinceltad.
aquello por lo cual se ha de satisfacer. LüNA, m. Cic. La luna, .una de tus sirle pta..
LUEs, is. f Cic. Epidemia, contagio, peste, pes- suelas. El mes. Virg. La noche. t¡ Ov.
tilencia, enfermedad contagiosa.) ¡Calamidad grave, Luna, hija de liperion y de Lutona ti Eiea,
como guerra, hambre.liCic. El que la ocasiona. 11 misma que Duma y Proserpina. Luna noca,
Petron. La nieve ó hielo derretido. Lncs 111917011. nascens. íior.—Pri;na. Plin. Luna neme'
Plin. Corrupciou de costumbres. 3 .—Crescens. Plin. Luna en creciente.--.1-Vene
UnnUetENsIs. m. J. sé. n. Suet; Leones, lo 6 pleno orbe. Maui. Luna llena.—Decaes;ens.Plin.
perteneciente á Leon de Francia, ij á la Galia. cél- Luna en menguante .—Inierni en,drua, intern¿csiris,
tica. Lugdunensis ara. Juv. Ara en Leon de Fran- • Plin. Conjuncion de la luna, tiempo en 9ae
cia en honor de Augusto. no aparece.—Pernox. Luna que ah/int-ra
Dicoü ytuln, n. Sud. Leen, c - iudad arzobispal toda la noche. Laconicas lunas (caresa•ie).
de Francia. Achaques al eiérues, por no le ayunar. r!/..
LunnüNum Batavorum, Léiden, ciudad de LÚNA, ae. Cluni, ciudad de Fi curia, y otra. de
Holanda. • Toscana.
LuonüNum Convenarum, n. San Beltran de
LÜNÁrus. in. ré. n. is. Cic. Lunar, lo gire pe:'-
Comiuge, ciudad de Francia-.
teneee á la luna.
WIGENDUS, a, lun. Oc'. Lo que se debe llorar.
LONITíCUS, R, Dig. Lunático, lace por in-
LÜGENS, tis. com. Cic. El que llora.
tervalos, cuya demencia procede (dicen) del estado
LÚGEO, es, xi, tum, gére. a. Cie. Llorar, derra-
mar lágrimas, gemir, afligirse, lamentarse. 1! Po- de /a_ luna.
nerse hito, hacer demostraciones de sentimiento. I.,ÚN;s.TUS, a urn, par!. de bono. Virg. Hecho á
LtJoUnae. adv. Fu. g. Triste, funesta, inelancó- mode, de luna en creciente, de inedia luna.
lIcamente. LUNEBURCUM, n. Lunebourg, ciudad capital
LÜGUBRIA, 71. piar. Ov. El luto, las señales del ducado d el mismo nombre en la Sujoniai nkrio•.
ó insignias del duelo. LUNEL/UM, n. Limel, ciudad de _F•ancia.
LÜGtiBRIS. m. f bré, n. is. Cic. I.Xigubre, triste. LUNENS1s. ni. f n. 13. Plin. Lo perteneciente
funesto, lamentable, fúnebre. II Oti. Lloroso. Sor-: á Luna, ciudad de Toscana. Lunensis caseus. 1=1:n.
les lugabres. Cic. Vestido de luto, lutos. Queso de esta ciudad, célebre por su magnitud,
LüGUaRti'VE.R. adv. Apul. V. Lugubre. pues dicen. que los solía haber de (103 mil lires.
Luí. pret. de Luo. LüNo, ás, ávi, átum, are. a. Ov. Doblar, torcer,
LUTTIO, ónis. Vio. La paga, el pago; satis- encorvará modo de media luna, en arco.
faccion con respecto .á la °prisa y á in deuda. II 'ANULA, a" . Luneta, adorno de las 71U1-
Rescate ó desempeño de una prenda. geres, á modo de media luna. La que llevaban en
LU'aliBIS, a, une Claud. El que ha G tiene de el zapato los patricios romanos por seiial de sic 710-
pagar. ble:a.
m. f. Fest. Zarza .ó espino, que nace en LUNIS, ni. 'Test. Dios, el mismo que Lima, á
el campo. quien la necia gentilidad tenía por Val'On,
U:W.1ms, a, ,11111.. Vare. Lo perteneciente á las dote con una voz femenina.
zarzas ó espinos. Luo, is, luí, ere. a. Cie. Pagar, satisfacer. Lucre
LPMB ÁOO, inis. f. Fest. Flaqueza de Ios riñones. capite. Liv. Pagar con la cabeza.—A /ferias delicia,
LUMH•RE, is. n. Lates. El calzan. Sufrir la pena de los delitos -agenus.—eEe
LUMBELLUS, i. in. Apul. 17. Lumbulus. alienum. Qai'ni. Pagar las deudas,—Peritas.
LUNIMFRÁGIUM, n. Pinol. La fractura ó que- Pagar la pena, ser castigado.---Se. U fp, Pagar se
trantatniento de los riñones. rescate.--SanguinE ?nacidas vitiorum. ele. Lavar
LUMBRiCUS, Col. La lombriz que se aria las manchas de los vicios con sangre. Parentung.
In la tierra y en los intestinos de los animales. saetera jiliorum pernis Cic. Espiar los delitos
LUMIOLUS, m. Plin. 'omito. Diin. de de los padres con el castigo de los hijos.
Umuus, 1. m. Lumbi, arao. ni . piar, que es LÚPA, te./ 0v. La loba. 11 Ramera, prostituta.
usas usado. Cje. Los lomos, los .riñones. LiIPÁ• Art, tris. n. Quina. Lupanar, burdel danc.fe
vitulinas. Bud. Lomo de ternera. viven, mugeres prostituidas.
LúmEarum„ n. Vairr. Lugar, sitio lleno de LÜPÁNÁRIS. ré. n. is, Apul. Lo perUne.
.garzas, de espinos. cíente al lupanar,
S LU L U S .Ski
LÜPÁNÁRIUM, n. Ulp. Lupanar. LÜSCI.NIA, w. Plin. Ruiseñor, pájaro cae can-
UIPÁRIX. f. pizza. Luviers, ciudad de ta deliciosamente, en lo antiguo Lucina. •

Francia: LUSCINIOLA, w. f. dim. Plaut. Ruiseñor pe-


LÜPÁRII, bruna. nt. piar. Ser). Los cazadores de queño.
lobos. LUSCTNIUS, 1.1.. 91/. Fedr. LUSeinia.
LúriTuvt, n. y LUSCiNIUS, a, um. Plin. V. Lusciosus.
LIJPÁTUS, 7a . Virg. Freno, bocado áspero, LUSCIÓLA, w. f. Van • . V. Lusciuia.
duro. Lusciósus, a, um. Piad. Corto de vista, el que
LUP.1.-aus, a, una. flor. Enfrenado con un bocado tiene la vista corta, débil, de corto alcance.
aspero y duro. LusefTio, ¿mis. Flaqueza, debilidad de la
LliPERCA, f Lact. Luperca, diosa entre los vista, cortedad de vista.
romanos, que se cree ser Lupa, ama de leche de Lueeinósus, a, una. Plin. V. Lasciosus.
Rómulo y Remo. Una mugen sacerdotisa del dios 1,u:sets, a, urn. Cic. Tuerto, ciego de un ojo.
Pan. Lüsio, (uds./. Cic. Juego, la accion de jugar.
LÜPERCAL, ális. n. Cic. Cueva bajo del monte LiJaiTÁm, órum. in. piar. Plin. Los portugue-
Palatino en Roma, consagrada por Evandro al dios ses. naturales de Lusitania.
Pan (fe Arcadia. LÚSITÁNIÁ, f Plin. Lusitania, una de las
LÜPERCÁLIA, n. plur. Fiestas luperca- tres partes de la Espada antigua, hoi el reino de
les de Roma, que se celebraban á 15 de febrero, en portugal
que se .meriiicalia una cabra al dios Pan. LüSITÁNUS, a, uni. Plin. Lusitano, portugues,
LU.PERCALIS. ni. f lé,. n. is. Suet. Lo pertene.- lo cite es de Portugal ó pertenece este reino.
ienre u las fiestas lupercales. LtsiTo, as, ávi, átum, are. a. free. de Ludo.
áruna. piar. Gis. Los sacerdotes Pinol. Jugar á. menudo, hacer oficio ó profesian
del dios Pm; y de i' a, aro. del juego.
tuPerimus, ii. Lupercio, nombre de varan. .LIIJSOR, óris. in. Plaut. Jugador, el que juega
LtiTuizeus, nt. Virg. 1.:1 dios Pan.11El sacer- por diversion. Ov. Escritor de cosas fútiles. fl
dote de ese dios. Final. Mofador, burlon.
I.,ufa.,v, ie. ni. La Lipa, vio de Alemania. El LÚSÓRIE. adv. Ulp. Por juego, jugando.
Lanar„ rio de Iri'ertil,Cia. LOsólikum, n. Larnpr. Anfiteatro, plaza, sitio
LüPiLLUS, tu. Plaut. Dita. de público destinado á juegos. II Chanza, chiste, di-
liUriNuAt, L n. Col. y cho agudo, gracia que nace reir.
m. Plin. El altramuz, especie (le LliSCIRIUS, a, um. Min. Lo perteneciente al
guisante, legumbre mili amarga. Han Moneda juego y á sus instrumentos. ji Sc'n. Hecho ó dicho
aparente, porqué á falta de la ve•dade.ra salían usar para fiesta y diversion. Paul. Jet. Cosa vana,
los eámieos ca el lealro de altrant tices. que no tiene efecto. Lusorius alvetis. Plin. Table-
LüPiNUS, a, um. Cíe. Lo perteneciente al lobo, ro, juego de damas ó chaquete. Lusoria qu&stio.
Lu p ia, is, ire. a. Platd. Devorar, comer como Cuestion propuesta para diversion.—Arma.
ni lobo. Se'n. Armas para jugar ó enseñarse á manejarlas.
LuPoit, áris, ári. dep, Non. Prostituirse, tener LUSTRÁLIS. ni. J. le. u. is. L'h.': Lustral, lo per-
trato obsceno. teneciente á la lustracion, pi n 'gaeion y espiacion de
LÜPúLA, Apul. Dim. de Lupa. los sacrificios, á su parificacion. II Lo perteneciente
LtieúL,V.TuS, a, mil. Mezclado, hecho ó cora- al lustro o espacio de cinco años.
puesfo cen altramuces. LUSTRAMEN, is. n. Vz/. Fine. y
Lu p as, m. Cic. El lobodl El freno ó bocado LusTRÁmENTtim, n. Dig Espiacron hecha por
.espero. 11 El garfio ú garabato. ¡IP/in. El lobo ma- sacrificio ó por encantamiento.
rino. L•pus falittlet. Ter. o Eccum lupas in se • LUSTRADO, ÓiliS.f. Col. Lustracion. purgacion,
En mentando al ruin en Roma,-mone.adgPirl, purificacion por inedia de sacrificio. La accion
luego asoma. net: Lupum au•ibus lettere. Taa. de recorrer y andar un espacio.
Tener asido al lobo por las orejas : proverbio para LUSTRATOR, Apul. El que recorre, an-
replicar, que se halla uno ea peligro, y mili emba- da ó registra aigun parage.
razado. O preecla•um ovium custodent biputn! LusnixTus, a, un' . part. de Lustro. Cic. Pur-
adag. Buenos irán los corderos, teniendo por gado, lustrado, purificarlo, espiado. If Recorrido,
guarda al lobo. ref andado.
LÜI .salictarius, Plin. El altramuz, le- LUSTRIA, ('11111. n. piar. Ov. Fiestas de Vnl-
gumbre. cano.
Lt . reit, a= f. Fest. La boca riel pellejo, de la LusTriTcus, a, um. Sud. Lustral, perteneciente
vejiga. II Luc. El intestino. el vientre. á la lu•tracion á purgadas.. Lustricus dies. Fest.
LuncÁmmus, a, am, Cal. Tragan, el que come El din en que se purificaba á los niños recien na-
con. ansia o vorazmente. cidos, y se les ponía el nombre. Esta ceremonia se
Lunco, ás, iivi, átalo. are. a. Fest. V. ',amor. hacía con los varones al noveno dia de su 71titsi-
.1,cado, truis. m.Platil. Comedor, comilon,gloton. miento, y con las hembras al octavo.
LURCONIUS, a, um. Tent. ó LusTuTFícus, a, um. Fine. Lustralis.
LuRco nziiNus, a, lun. Tent, LUSTRO, ás, ávi, áturn, are. a. Cic. Lustrar,
LURCONiNUS . , um. Size/. Lo perteneciente al espiar, purgar, purificar con sacrificios y aspersio-
candion, tragan, voraz. nes las personas o lugares'. ji Recorrer, visitar, an-
LURCOR, aris,ütus sum, ari. dep. Lucil. Comer dar, registrar, buscar por todas partes. Il Observar,
con ansia, con voracidad. examinar, mirar con reflexion. Lustrare nestigiás
LOMA, ae. f. Fest. Mezcla de vinagre y miel. alicujus. Virg. Seguir las huellas de alguno, se-
LiSiDÁTUS, a. um. Terl. y guirle los pasos.—.E.rercitam. etc. Pasar muestra
Lüuinus, um. Col. Pálido en demasía, ce- ó revista al ejército.
trino. LUSTRO, Ónís. 711. /.?at. El que gasta sus bienes
óris. m. Lucr. La palidez cetrina, que en hosterías ó borracheras.
tira al color negro. LUSTE/OR, árlS, áfIlS SUM, ári. dep. Plata. Fre*
LORÜLENTUS, un]. dpul. Mui ce- oue elroass. parages de vicios, de desorden,' de
trino. be at . .
Lesce, ae. f. Marc. Tuerta, muger que no ve de LUSTRUM, Cic. Sacrificio, esp:amon,
un ojo. ficacion que se hacía . despues de la matricula del
X88 L li X L. Y C
II Caverna, cueva Luxizus, a, um. part. de Luxo. Plin. Dislocado.
pueblo d la revista de mos ejército. de cinco an°.8.11 descompuesto.
de bestias fieras.11 Lustro, espaciodesórden.11,9ast.
taberna, casa de ricio ,y 1 . ud. EMBURGUM, i. n. Luxembourg, ciudad do
Burdel,
Certamen solemne que estahlecio Domiciano en hon- Pitan des.
ra de Júpiter eapitclino, y se celebraba cada cinco LUX!. pret. de Laceo y de Lise°.
años. Ingens lastrum. Marc. El siglo 6 espacio de Luxo, lis, ávi, atio, áre. Plin. Dislocar, se-
cien años, al cabo de los cuales se celebraban las parar, mover de su lugar, en especial los huesos.
fiestas seculares. Lustrum comiere. Liv. Lustrar, Luxott, áris, átus stan, ari. dup. Plaut. V. Lusa-
purificar al pueblo despues de hecha la matrícula rior.
por los censores. Luxtiaditius, a, una. Flor. Lleno de lujo iS diso.
Lúsus, a, um. part. de. Ludo. Cic. Engañado, lucion.
burlado. 11 Ov. Hecho por juego y diversion. Luxtinua. f. Cic. Lujo, escaso, superfluidad,
Ltisus, us. Suel. Juego, diversion, pasatiem- vanidad. 11 ;abundancia viciosa de las plantas. 11
po, recreo. 11 Quino.. Chanza, burla, donaire. II Lujuria, disolucion, abandono a las pasiones.
Van . . Escueia, academia de ciencias. LuxMtiaNs, lis. com. .11.:»r. El que se abandona
LiDTÁMENTUNI, n. Cat. Obra hecha de barro, 6 al lujo, demasía, escaso o desarreglo. II Lo que
cubierta de él. brota en demasía.
Lúriatura, a, am. Plin. Lo que vive en el cieno LuxtiaGrus, urn. 7)(14. de Luxurioi. Oa.
ó lodo. que se abandona á sus pasiones.
LÚTÁTUS„ a, 'nra. part. de Luto. Pers. Emba- Luxiivas, éi. j: Cia. V. Luxuria.
rrado, enlodado, rociado, manchado, cubierto de LICitio, as, ávi, átrun, are. n. Ov. y
lodo. lauxüjtion, cris, atas suma, art. del) . Cic. Darse al
LÚTEA, se. f. Plin. La yerba latea, que echa lujo, esceso, demasía en el porte y trato. 1! Col.
unas flores rojas, y sirve para los tintes. Echar, brotar, arrojar con demasía.
LÚTENSIS. m. J. sé. n. Plan. Y. ',atarlos. LUX,URIUS E. adv. Cíe. Con profusicn, con lujo,
LÜTEÓLUS, a, um. dint. dp Luteus. Col. Algo desarreglo, demasía. Luxuriosius epulari. 1Vcp.
Tojo. amarillo 6 dorado, que tira á estos colores. Comer con demasiada delicadeza. Luxuriosissinze
LUTE:sco, is, ére. n. Col. Hacerse lodo, ablan- Libere. S. Ag. Beber con mucho esceso.
darse corno él. Luxüaiósus, a, mn. ior, issii u us, Cic. Dado al
LÚTÉT1A, f lujo, á las delicias en -el parte y trato. 11 \'
LÚTET1A Pari3iorum. f. Paris, capital de Fran- demasiado frondoso. Luxuriosa lcelitia. Ale.
cia. gria escesiva, insolente, soberbia. -- Vilis. Col.
LÚTÉTI▪NUS, a, um. EraSM. Lo que es de Cepa que echa mucha leña fi hoja.
Paris. LUXUS, os. in. Cic. Lujo, superfluidad, escaso,
LÚTEUM, m. Plin. V. Latea. 11 Vitruv. Yema demasía. 11 .Suca. Dislocacion, Injuria. 11 Virg. Mag-
de huevo. nificencia suntuosidad, abundancia, espleadidez.
• 1.1ÜTEUS, a, um. Ov. Lo que es de lodo, barro, Dislocacion,
'
ciénago, limo ó tierra. II Vil, bajo, despreciable. 11 Luxus, a, ton. Sal. Dislocado, desencajado, das-
Rojo, amarillo, dorado, rubio, azafranado. II Em- concertado.
barrado, enlodado. II hecho de barro. LY
LUTO, áS, ávi, áturn, are. n. Cal. Embarrar,
enlodar, cubrir de lodo ó barro.11Mare. Salpicar
de barro, manchar. Laa/Eus, i. Hm. . Lie°, sobrenombre de Baco.
Lüroa. ni. Claud. La palidez 6 amarillez. 11E1 vino.
II Ap,i1.
El color de oro, de yema de huevo. LYA7,US, uin. Virg. Lo perteneciente a Baco.
LüTóss. adv. Marc. Vil, bajamente. LYBIA, Plan. La Libia, pais de Africa. 11
IATósus, a, rim. Col. Lodoso, cenagoso, pan- El A'frica, una de las cuatro pa•te.s• del mundo.
tanoso. L mEus, i. Plin. El monte Liceo de Arcadia.
LUTRA, f La nutria, animal anfibio, LvciEus, a, um. Virg. Lo perteneciente al monte
que se sustenta de peces. Liceo.
I.CrünEsnus, a, um. Ov. Lodoso, lleno de barro LYCAMBES, m. ni. Roe. Licambe, laredemonio,
el lodo, embarrado, manchado con lado. 11Suicio, que habiendo prometido una hija suya al poeta Ar-
puerco. quiloro, y casádola despues con otro, le hizo el poeta
LliTliLO, ás, ávi, át.OM, are. a. Plaut. Revolcar unos versos yambos tan satíricos, que se ahorcó de
en el lodo ó barro. rabia.
latruid, n. Cic. Lodo, barro, cieno, limo. LYCAINMÉUS, a, amo. Ov. Lo perteneciente á Li-
Arcilla, barro cantarero. licerere ó esse in luto. cambe.
Pla u t. Estar empantanado, estar metido en una LYCÁON, bilis. vi. Licaon, rei de .A•eadia,
dificultad, de donde no se puede salir. Pro luto convertido por airúpiler en lobo, porqué hospedado
esse. Paran. Estar, pasar, valer, venderse á mai en su casa, le quiso matar, y le puso á comer carne
bajo yrecio. humana.
LuTuat 6 Interim, i. sr. Virg. V. ladea. I.Yea6Nta, m, f. Licaonia, pais del Asia menor.
• LUTUS, a, lun. ant. en lugar de Lotus. Juv. LYCÁÓNIS„ f pat•. Ov. Calisto, hija de Lt-
Lux, tale. f. Cic. La luz, resplandor, claridad. C2011. •

II El dia. II La vida. Los ojos, la vista. 11 Ov. La LYCÁÓN1US, inri. Ov. Lo perteneciente á Li
estacion, el tiempo. Esplendor, gloria, nobleza. caonia y á Licaon.
Sine duce genus. Sil. Familia oscura.—Bruina- LYCÉUNI, n. Gel. Liceo, gimnasio célebre
hs. Ovil. El invierno.—shEstiva. Virg. El verano. Alénas, fabricado fuera de la ciudad por Piszlyt•ato
Luces festce Roe. Dias festivos. Ad lucero. Liv. PerícIes, donde enseñó Arisldteles la filosofía.
In lacean. flor. Hasta el dia, hasta el amanecer. Ly cnaícus, a, um. !lig. Lo pertenecien te al
Luce. Cic. De dia, por el dia.—Primd. Cir. Al ama- mármol blanco de la isla de Páros.
necer.Luces.Cic, Astros, estrellas, cornetas .la luce D ecana, f Plín. .E.specie de rosa con solas
Asice. Cic. En lo mas florido, en medio del Asia. cinco hojas del tama g o de la violeta y sin oldr.
LIT/ÁTIO, enliS. f. y Lyrhnis agraria. Plan. Verba sin raiz, semejante
L'Oxiaima, m. f. Marc, Eng ,Dislocacion, rela- al lino, y en laido?. al facinto.11 Piedra preciosa de
iacion de una coyuntura. color tan vivo que parece una luz artifi cial,
LYM L -Y S 485.
LYCHNiTES, m. Plin. El mármol blanco de la ticus pavor. Liv. 6 metus. Sdn. Terror pánico, miedo
isla de Páros. que perturba la razon.
LYCHNITIS, 'Mis. Plin. Yerba que nace con tres LYMPHATIO, f. y
hojas ó á lo mas cuatro, de calidad que sirven de LYMPHÁTUS, us. m. .Plin. Terror, turbacion, Cdt2.1.
torcida para las luces. terricscion que hace perder el sentido, que perturba
LYCHNODIUS, a, um. Sén. El que hace de- la la razon.
noche din, que de dia duerme, y hace todos sus LYMPHÁTUS, a, um. P art. de Lympho. Virg.
oficios á la luz artificial. Furioso, frenético.
LYcn yrücHus, m. Cic. Instrumento en que está LYMPHEUM, n. Inscr. Edificio- en que haz jue-
l luz artificial, candelero, velon &c. gos de aguas.
LYCHNUS, ni. Cic. Lucerna, luz, lámpara, . LYMPHO, ás, ávi, átum, áre. a. Val. Flac. Per-
candelero con luz artificial &c. turbar la razon, el juicio, trastornar el entendi-
LYCIA, T. f. Ov. La Licia, región del Asia me- miento, poner frénetico, furioso.
nor entre Paafilia y Curia, donde está el monte Qui- t LYMPHOR, Lucil: Agua, humedad.
mera, que ramita ¿lanzas. LYMPHOR, cris, átus SUM, ári. pas. Gura.
LYCIMNIA, Mann. n. plan Estas. Estanques li-
estar loco, perder el juicio, tener turbada ó pertur-
en el pais de Argos en el Peloponeso. bada la razon.
nimios LYNCEST,E, árum. m. plur. Plin. Los naturales
LYCIMNIA, Estac. Ciudad del pais de Ar-
gos en el Peloponeso.
y moradores de Linco, ciudad de Macedonia.
LYNCESTIS, TdiS. adj. f Plin. y
LYCISCA, w. f. Virg. Licisca, nombre de una
LYNCESTIUS, a, um. Ov. Lo perteneciente á Lin-
perra.
A'rbol espinoso que se cria co, ciudad de Macedonia..
LYC1UM, n. LYNCESTUS, i. ritmo. El rio Lincesto de Ma-
en Licia. 11 El jugo sacado por decoccion de las ra- cedonia.
mas de este árbol, que es medicinal.
LYNCEUS, m. Plin. Linceo, uno de los argo-
LYCIUS, a, um. Ov. Lo perteneciente á la Licia. nautas.
L•ycium ma •e. Piro. El golfo de Satalía. Lycice LYNCÉUS, a, um. Ov. Lo perteneciente á Linceo.
sones. Virg. El oráculo de Apolo, que estaba en II Perspicaz, agudo de vista, que alcanza mucho con
Patáris, ciudad de Licia. •
ella, que tiene vista de lince.
LYcoPturllArmus, m. Plin. Piedra preciosa de LYNcimium, fi. u. Lincurio, piedra preciosa
cuatro colores, rojo, encarnado, negro y blanco.
de color de ámbar, que dicen se saca de la orina del
LYCOPS1S, is. Plin. La ancusa, yerba que echa lince congelada.
una fiar purpúrea y hojas semejantes á las de LYNcus, m. Ov. Linco, rei de Escitia, conver-
la lechuga. tido por Cé •es en lince, por haber querido matar á
LYCÓRIS, idis. f Virg. Licóris ó Citéris, liberta Triplolemo, á quien ella había enviado para que ea-
del senador Voluninio, que siguió á Antonio á las . señale á las gentes la agricultura. .
Galias. LYNX, lincis. ni. f Virg. El lince ó lobo cerval,
LYCOS, m. Plin. La menor especie da araña. • animal cuadrúpedo, de vista agudísima, cuya pies
LYCTWS, a, um. Virg. Lo perteneciente á Licto, está salpicada de manchas de varios colores.
ciudad de Creta. LYRA, f. llar. La lira, instrumento músico de
LYCTUM, i. n. Licto, ciudad de Creta. cuerdas. II Varr. Lira, constelacion. J Poesía lírica,
LYCURGEUS, a, um. Cic. Lo perteneciente a Li- Lyrani digitis increpare. — Adocene. — Pellere. —
curgo. Percutere. — Pulsare. 0V. Tocar la lira.
LYcunoinEs, m. Ov. El hijo ó nieto de Li- LYRCEIUS, a, um. Ov. Lo perteneciente al monte
curgo. Lirceo.
LYCURGUS, m. Andan. Licurgo, famoso legis- LYRCEUS, nt. Val. Flac. Lirceo, monte del Pe-
lador espartano.liEstac. Otro, reí de Nemea.11 loponeso entierra de Argos.
Otro, rei de Tracia, que mandó arrancar las viñas LYRCEUS, a, mn. Ov. V. Lyrceius.
en iodo su reino, por ser nazi dados al vino sus va- LYRiCA, orina. n. piar. Plin. Poesías líricas.
sallos. LYRiCEN, iris. in. Estac. Tocador de lira.
Lvcus, ra. Lico, rei de Beocia. I j Otro, deste- Ly aTct, mann. in. plur. Cic. Los poetas líricos.
rrado de Tebas, que se apoderó de este reino, y á LYRCEUS, mn. HOr. Lírico, lo perteneciente a
(pzien macó Hércules. jJ Es nombre de varios idos de la lira.
Papa o 012 i a , Frigia, Capadocia y la Arnzenia mayor. LYRISTES, m. Lyricen.
LYDDA, f Ramá, ciudad de Palestina.- LYRNESSIÁDES, urn. piar. Fest. y
L yill, Mnn. m. plur. Los lidios, naturales y mo- .LYRNESSIS, ídis. f Ov. y
radores de Lidia. LYRNESSIUS, a, um. Oc. Lo perteneciente á
LYDIA, aa. f Plin. La Lidia, provincia del Asia LYRNESSUM, Lirneso,' antigua ciudad
menor. de Trdade, destruida por Aquiles.
LYnnis, a, um. Plin. Lo perteneciente á. Lidia. LYSBÓNA, f Lisboa, capital de Portugal.
(IToscano, etrusco, lo tocante á Toscana ó á Etru- L yslÁous, a, um. Quint. Lo perteneciente al-
ria. Lydius Plin. Piedra de toque. Lydius orador Lisias.
modus. Apul. El tono lidio, género de música triste. Ly sas, m. Cíc. Lisias, célebre orador ale-.
—Amis. Marc. El rio Pactolo. nien•e.
LYDUS, a, um. Cic. V. Lydius. Lysturcus, m. Cie. Nombre propio de varón,
LYcniNus lanis. Plin. Piedra de Páros, se- que significa el que deshace todas las controver-
mejante al alabastro por su gran blancura. sias.
LYMPIIA, f Vira. El agua. ¡I La saliva. LYSTM1CHIA, W. f. Plin. La yerba lisimaquia,
LYMPILEUM, n. Inscr. Lugar al cual bajaban semejante al sauce en las hojas, cuya fuerza dicen
las aguas por ciertos tubos para los juegos y diver- ser tanta, que alborotándose dos novillosunicidos
siones. • y aplicada al yugo, los sosiega y amansa. fi Ciudad
LYuPHANS, tis. com. Estac. Que perturba el en- del Quersoneso de Tracia.
tendimiento, que hace perder el juicio. LYSÍMACHIENSIS. f se. 71. ¡S. Liv. Lo perte-
t LYMPHÁSEUS, a, um. Mara Cap. Cristalino, neciente á la ciudad de Lisimaquia.
lo que se asemeja al agua ó al cristal. LYSiMÁCHUS, m. Lisírnaco, rei de Tra-
LYMPHÁTICUS, a, uní. Lic. Frenético, furioso, cia. II Piedra preciosa, semejante 'al mármol rodio.
que tiene perturbado el juicio y la razon. Lympha- LYSIPPUS, m. Quint. Lisipo, sivionio, famoso

490 Al A C MAC
estatuario, de quien se dice haber hecho seiscientas Alka.itrÁrus, a; nm. Inscr. Cercado, resguar-
dado con cerca.
y diez obras ., cada una de las cuales puede ser AlÁcÉuns, ci. f. Ca. Albarrada ó cerca de pie-
honra de su arte. Disolncion, desunion, aber- dra en la heredad con cal ó sin ella.
LYSIS, is. f Fürziv.
tura de las cayuntura.s de alguna cosa. illÁcüaws, éi. f. Afi•tii. Flaqueza, debilidad, la-
LYTE, áruin. in. plan .Dig. Los q u e al cuarto ce
año de jurisprudencia, están capaces de responder C1:110, as, aturn, are. a. Col. _Macerar,
á lo que se les pregunte sobre ella, y resolver las ablandar, enternecer, moler. U Quebrantar,
cuestiones que se les propongan. 11 Bachilleres, tar, enflaquecer, mortificar.11Humedecer,
graduados de bachiller. remojar. Fanie macerare aliquem. Lic. Matar á
LYTH.A,1.C. .1: V. Liara. uno de hambre.—Se. Ter. Mortificarse, afligir su
Ly rRum, i.11. Fest. Rescate, precio del rescate y cuerpo. Maceran ¿culis ignibas. Ilor. Consumirse
libertad. a fuego lento. —Ex 711X1'02'11 alieujuse Maui. Estas
LYTTA, f. Plin. Gusanillo que tienen los pe- traspasado, afligido, consumido de la tristeza ó pe-
rros en la lengua, quitado el cual, cuando son tier- sar de alguno. Tulum corpus lacte macerare. Pilo.
nos, dicen que no rabian jamas. Darse llanos generales de leche.
MÁcEsco, is, are. n. Cul. Enmagrecer, en-
MA flaquecer, ponerse magro, flaco.
árum. un. piar. Esti-ie. Lo3 le.ceilerno-
3,1A Dia. Petron. Fórmula griega de jurar afila
MINUI0 y negando. hrte g.r E s, um. 772. piar. Flia. Pueblos da Africa
scA!i 1s, idis. f Ov. l'ses, hija de Macáreo.' cerca de /cts. Sirtes.
i'll Á
- cÁrtÉus,i. Ov. Macáreo, hijo de E'olo que M.kenÁnni, (mune 717. phir. Los macabens.
tuvo un hijo en su hermana Cuartee. IheneianA, /: Maui,. Espada, sable ,. cimi-
MAccus, a, um. Apul. Tonto, simple, fatuo, tarra.II S'oct. Cuchilla para partir Cilsnf.
mentecato, majadero. ii. e. El cuchilla.
MÁcÉD0 y Macédon, Cic. Macedonia MAcHiEttónEus, i. Cie. El espadero.
el natural de Macedonia. MÁcrnenoentinus, Cie. El que lleva la es-
MÁCÉ,"DUNIA, re. f. Pan. Macedonia, peis de Eu- pata al lado.11Espadachin, matan,
rop a. MAcTrÁciN, (Mis. m. de Escu-
MÁCIDÓNLINUM senatus consultum. n. Saet . De- lapio y hermano de Podatirio, n o IfHi:OSO.
creto del senado macedoniano, de que hui un título MACIIÁOY5CUS y Mechaonius, a, Ov. Lo
en el Digesto. Tomo el nombre de un marero f a- perteneciente a Macaon o al acte de la nie.dicina.
moso, llamado M'acedo', que incitaba á muchas mal- MÁCII nNA, Cic. Máquina, ;.nstrumen:e, in-
dades con la levara á los hijos de familias. Por este genio, invencian por medio de la caes se hace al-
decreto prohibió Vespasiano, que se diese accioa guna cosa. L 1 Astucia, mana ; destreza, artificio, en-
repeticion al acreedor del hijo de familias, aun des- gaño, ardid.1¡ Reja de incide, a ea un parage de la
pues de la muerte de su. padre. plaza donde estaban los eselacos de venla.
MÁcÉnóNicus, a, um. Plin. y izas animes adhibere. Cia. Usar de todas las astu-
MÁCÉDUNIENSIS. f se. n. is. _Haat. Mace- cias, poner-por obra todo género de artificios.
dónico, lo perteneciente á Macedonia. liÁ.citissÁn[5. m.. , % lana. is. idaquireal,Ine-
MÁnünóNius, a, um. Gv. Macedonio, lo que es cánico, cosa de maquina éJ mecánica.
de Macedonia y lo perteneciente á ella. scientia. Plin. La mecánica.
MÁcELLÁRius, um. Val. Máx. Lo pertene- 2'1 i. 71. Lie. _Máquina, ingenio,
ciente á los que venden carnes, pescados y otras iwtruniento, artificio.
cosas de comer en fa plaza, ó á la abacería y ta- Mi..CHINÁRLUS, in. Lig. a ne::lista ó inge-
bla donde se venden. niero que obra por medio de máquinas.
MÁcEintftlus, m. Sael. Carnicero, pesca- 31.i.criTNintls, a. Unt. Ap://. Lo 'pie teca a :a
dero, el que vende en l a plaza, Carnieeda.ó abacería, máquina. Machinarius commentalor. SJfin. Inge-
carnes b pescados. niero, nmouinista, inventor de máquinas.
IVI/CELLINUS, i. Cap. Sobrenombre que pusieron ría mala. Apul. La muela o tahona, que mueve una
al emperador °pillo Macrinu sus 1112S11108 esclavos, caballería por medio de la máquina.
porqué parecía su palacio una carnicería de huma- blicifiNáTto, Onis. 1: ru Máquina.11Cie.
nas victimas. Maquiriacion, traza, mafia, industria, artificio.
AlicELLum, n. Cic. Plaza, plazuela, corrillo, l`vberfIN:ierort, tris. in. Lie. Maquinista, inge-
Siii0 público donde se vendían los contestables en va- niero, inventor de maquinas.11Inventor, autor, ma-
rios parages con, separacion. quinador. Por lo coman se lema en inela parte.
MÁCELLUS, a, mil. dita. de Macen Fest. Fia- IVRCIlíN.kTRIX, Icis. f. Saa. Autora, inventora.
flacucho. n. Miíquina de guerra.
IlikCEO, és, cui, ere. n. Plaul. Enmagrecer, en- ManíaNÁTus, us. ni. Apul.
quecer, ponerse flaco, enjuto de carnes. Ossa al- x
- cHÁ m Vrin
INTus, a, u. ita. hecho por mac=hi-
e pais esl, ita card macct. Malta Tan consumido nas.
tienen las pesadumbres, que no tiene mas que arls, atas sum, ari. U... Maqui-
esos y pellejo. nar, discurrir, trazar, inventar ingeniosamente. N
MAcEa, cra, ornan crior, cerrimus. Cíe. Magro, Urdir, proyectar algnn malhecho. Maehinari a
flaco, enjuto, delgado. Macerrimw stiipes. Cul. cui neceen. Liv. Maquinar la muerte de alguno. —
Plantas secas sin j ugo ni alimento. Libellus macee. al machinam. Plaut. Forjar, tramar algars>
:¡un
Mn,rc. Libro corto, breve.
.MÁciiaWrio, bilis. Vitruv. Maceracion, la ac- Ivacriírrósus, a, nm. Suel. Hecho con máquina;
cion de ablandar y moler alguna cosa. con artificio y habilidad.
141.kcilRÁ.Tus, a, um. para de Macero.• Vitral,. al'iplekqe'llifeiír A, Le. f dial, Fest. Aj a qalui ta,
Macerado, molido, ablandado. 11 Plaut. Maltra-
tado, afligido, mortificado, molestado.11 Yet i Pat. al isf. Phi-t. Animal de EacandinarUgl
tkonfre is,
ja
Quebrantado, debilitado, enflaquecido. alce.
MankttEsco, is, ere. n. Cate Ablandarse, enter- Micas, éi: Cic. Flaqueza, delgadez, palidez.
necerse, humedecerse. Macies soli. Col. Esterilidad de la tierra.
lilheÉRJA, re. Cic. Maceries, MÁcilwirius, a, um. .Plaut. Macilento, pálido,
MA C M /E D 491
descolorido, flaco, estenuado. Macilentil mana pin- MÁCÜLÁTIO, óris. f. Apul. Manchamiento,(ant)
guenz _pedem. adag. Con las malas comidas y peo- la accion de manchar, de echar una-mancha.
res cenas menguan las carnes y crecen las venas. ' MictiLitaus, a, nal. Ov. Manchado, maculado.
ef. Part. de
MIcaa, á - s, áre. a. Solin. Poner magro ó flaco. MÁcür,o, ás, ávi, átum, áre. a. Virg. Manchar,
Mactrt. indecl. Plin. Corteza de un a•bol de la ensuciar, emporcar. IlManchar en la honra b de-
India, medicinal, del mismo nombre que el árbol. coro, profanar.11 Val. _Mac. Pintar á manchas.
MAC1S, idis. f Plaut. Nombre de un aroma fin- MÁctmósus, a, um. Cic. Idlaculoso, lleno de
gido. manchas. (( Pintado, manchado. Contaminado,
MACLOVIUM, n. San Maló, ciudad de Francia. Impuro.
MÁCOR, óris. ni. Pacuv. Macror. MADAURA, ae f. Madaura, ciudad de Africa, pa-
MACRESCO, is, crui, odre. n. Ho y. Enmagrecer, tria de Apuleyo.
enflaquecer. ,1 VIADAURENSIS m. f sé. S. Ag. Lo que es
Macaiteas, átis. f Vilruv. Esterilidad de la de ó pertenece á la ciudad de Madaura.
tierra y arena. MÁDÉFÁCIO, 19, féci, factual, ere. a. Cic. Hu-
MacaTTtiao, bis. J.: Plaul. Macies. medecer, mojar, rociar con algrm licor, bañar.
MAURO, ás, áre. Plin. Poner magro, flaco. MÁDEFACTO, are. a. free. de Madefacio. Ve-
Macitonia órum. »t. piar. Mel. Pueblos de rsan, Forbin. Bañar, mojar A menudo.
aria en la isla »roe, que vivían mucho tiempo. MÁDÉFACTUS, a, um. part. de Madefacio. Cic.
MAcs.onnis-, m. Aurelio Macrnbio Ambrosio Humedecido, Mojado, ablandado con agua.
Teodosio, varan consular : escribió unos comenta- iYilÁDÉFW, is, factus sum, fiéri. pos. anóm. Plin.
rios al sueño de Escipion de CiCel'072. y siete libros Ser mojado, humedecido, regado, rociado:'
de los Saturnales : floreció en el siglo IV de Cristo, MÁDENS, tis. C0171. Plin. Regado, mojado, hu-
en tiempo de Honoro y Tcodosio el jóven : no se medecido. llladcns oculis. Estas. Lloroso. — San-
sabe su patria. guille. Qaint.—Ccede. Jai). Sangriento t ensanaren-
MACROCIIÉRA, f Lampr. Vestido con manga
tado.
lama. Miaao, és, ni, ere. Cic. Ser estar mojado,
?llamada% (voz g riega) Longimanus. húmedo, humedecido, regado, rociado—Wat/ere vi-
Maeacecoaauet, a. Plin. Papel de marca no. Marc. Estar lleno de vino, borracho. — Meta.
Plaul. Sudar, trasudar de miedo.—Socraticis ser-
mayor.
Maeaócómus, a, um. El que tiene largo el ca- Hor. Estar embebido, lleno de las máxi-
bello, de larga cabellera. mas ae Sócrates, rebosar en sus preceptos ó doc-
trina.
MACROLGIA, X. f.. (Paint. Prolijidad, vicio de la MADERA, se. f. Madera, isla del mar atlántico.
oracion, que es cuando se habla mas de lo necesa- MADERIACUNi, i. a. Mezie; es, ciudad de Francia.
rio. MADESCO, iS, ere. n. Col. Humedecerse, bañarse,
MACIWNES, um. 772. plan Pueblos del reino del regarse. l' Ablandarse, enternecerse.
Ponto. MADIAN. j: indecl. Pais y ciudad de Madian en
MAcnoR, m. Pacuv. Flaqueza de carnes. Arabia.
Mararanitas, ni. f. lé. u. is. LUCT. A quien se iMÁDIÁNiTA, 711. j: y
ruede matar ó asesinar. MÁDIÁNITES, 771. f Madmnita, natural de Ma-
N/laica-rata óris. Seltz. El matador, asesino. dian.
Llamaras, as. »a Luce. La accion de matar ó MÁDVDANS, tis. com. C'laud. Lo que moja b hu-.
degollar en el sacrificio. medece.
ildÁCTÁTUS, um. port. de Macto. Mor. Sacrifi- 10 Á D11E. adv. Plaut. Con humedad. Mculide ma-
cado, degollado, muerto en sacrificio, inmolado. ¡I dere. Id. Estar borracho.
Ter. Amontonado, aumentado. MÁDÍDO, ás, A.vi, Atoen, Are, a. .Arnob. Hume-
MACTE. sing. y Macti. plan del antiguo decer. regar, bañar.
Mactus, a d
luar de Magis auctus.Se S usa como MÁ -Jous, a, um. Cie. Húmedo, humedecido, ba-
interjeccion eihortativa. Ea, vaya, vamos, con va- ñado. Plin. Tierno, blando; delicado. Alatlidus
lor, con ánimo, valor ; y de aplauso y aprobaeion. spiritus. Plan.. Aire húmedo..--ino. Plaut. Lleno
Macte virtzite. Cic.—Esto. Apul. ó Macee animi de vino.
animo. Esaac.Vamí.)s, con valor, áninical ;adv. Macla Piin. V. Madefacio.
Iltaa'íaíco, As, Are.
amare. Plaut. Amar con ardor, de todas veras. Humedad, humor.
MÁDOR, óris. 171. Sal.
aa Suet. Toda especie de manjar de- Maattaram, n. Madrid, capital de España.
licado entre los antiguos. MÁDULSA, m. ni. f Plaul. y
t MacTicus, a, um. Fest. Que tiene grandes ca- w. ni. f. .Fe.s. t. El borracho.
rrillos y la boca mui hundida. MiEANDER; dri. Ira. V. Míeandrus.
Macao, ás, ávi, átam, are. Liv. Matar, asesi- .1`31.eaaantiaTus, a, um. Varr. Tortuoso, que da ó
nar, dar muerte. Sacrificar, inmolar. 11 Aumentar, tiene vueltas como el rio Meandro.
acrecentar. Mutare aliquen ullioni ct alorice.Tdc. M:EANDRI, órum. plan Cic. Vueltas, rodeos.
sacrificar á alguno á su venganza y á su gloria. — IdlaeaNnaus, Mreander y Mmandros, i. ni. Plin.
Eonoribus. Cic. Colmar de honores. — Orco. Lív. Meandro, no del Asia que hace muchas vueltas
Sacrificar á Pl ndon.—Jus civitalis. Cic. Quebran- revueltas. II Virg. Entrelazado en la bordadura.
tar, violar, destruir del todo las leyes, el derecho Pintura, grabado ?í otra obra en que vuelven y re--
de la ciudad. Roe me modal. Plaut. Esto me ma- vuelven las líneas.
ta, me revienta. lItyc É
- rtas, átis. m. Hor. Cayo Cilio Mecenas,
MAGMA, f Gel. Artesa donde se amasa el ilustre cabaltei o romano de To•cana mui amigo (I::
pan.'I Arca del pan. Augusto, favorecedor de las letras y de los literatos,
Macams, a, tun. V. Macte. Macla manera. Sal. en especial de Horacio, Vario y Virgilio.
Presentes considerables. MiECÉNÁTIÁNUS, a, uni. Suet. Propio de Mece-
MÁCULA, re. f. Cte. Mácula, mancha. Ignomi- nas.
nia, infamia, deshonra, tacha, nota. IlSeñal, nota. bizca, as. f. Liv. Una de las tribus romanas
l Señal, mancha, pinta de otro color. Malla de rústicas. Se llamó así de una ciudad del mismo
sed. Manda albis equus bicolor. Virg. Caballo pio, ncrinbre . cerca de Lanuvio.
- blanco y negro, blanco y bayo. Maculam Jugére. MiEnI, órum. na plan Hor. bledos, pueblos de
Ter. Evitar la deshora. Tracia.
492 MAG MAU
Mimikrius, um. Liv. Lo perteneciente á Me- tibi. Cic. Mas razonó motivo liad para darte el pa-
r a IleÁnG.
ciudadan o romano.
n. Vare. Carlancas, collar de cuero ISTER, tri. m. Cic. Maestro, el que enseña
WELale,
de hierro, que se pone a los perros. instruye, preceptor. II Regente, presidente, prefec-ó
con yuntas
MENA, le. f. Plin. La anchoa, pez marino. to, moderante, gobernador, profesor. Magi.sder
,d um. piar. Ov. Bacantes, mugeres Cic. Maestro de escuela de niños. —Liberalium ar-
ue como furiosas as fiestas
celebraban l de Baco. tiztm. Cic. Maestro de artes liberales, de letras
que humanas, humanista.—Morum. Cic. Prefecto, di-
ncNÁLinEs, se. ni. Aus. El dios Pan, á quien
estaba consagradq el monte !llénalo. rector de las costumbres, censor.—Navis. Liv. Pa
MeENÁnis,idis. f. Ov. La muger natural de este tron de la nave.—Pecoris. Cic. El pastor mavoral.
Donte. Cic. Presidente, gefe, director de una
MeENAttus, a, lun. Virg. Lo que es del Monte sociedad ó academia.—Obsonii scindendi. Petron.
.Avénalo ó de Arcadia. Trinchante en la comida.—Equition. Cic. General
IlLENinus y Mxnalos, me y Mxnala, brum, n. de la caballería.--Pediturn. Arman. Marc. Gene-
piar. Virg. 'llénalo, monte y ciudad de Arcadia. ral de infantería. — Populi. Cic. Dictador. —
ádis. f. Mmnades. rem aliquam.•Cie. El que tiene la intendencia, ma-
111..ENIA columna, re. f. Cic. Coluna así llamada nejo, cargo, conducta de alguna cosa.— CHI ) .1_217 .
en Roma, junto á la cual tenían su tribunal los Cic. Archivero.—Saererum. Lic. Gran sacerdote.
l•iumeiro.s de cataras capitales sobre los ladrones y —Cori canentium. Col. Maestro de capilla.—Aee-
es-claros malos. tionis. Cic. El juez que presidía á las vertas pi.,,-
MÉNI.kNum, n. Cic. Especie de terrado 6 pie-
blicas de bienes.--Conaieii, Cic. El cabecera de la
mesa.
dra saliente en los edificios para mirar lo que pasa. MÁGIsTÉnium, n.. Cic, Magisterio, prefectura,
13alcon ó palco en el anfiteatro.
11 presidencia en un fc-stin y en otras cosas.jj P/aet.
M/ENOMÉNON mel. n. Min. Especie de miel ve-
nenosa, que ocasiona locura. La enseñanza 6 direccion del maestro. ;1Suct. La
Magistratura.
MxoN, onis. 7n. Estac. Meon, padre de Húmero. t MacusTÉrcins, a, urn. Cád. Teod. Lo pertene-
HEI natural de Meonia 6 Lidia. ciente al magisterio.
111.~a, m. f. Plin. Meonia ó provincia
MÁGIs-rLso y Magistro, ás, ávi, átum. are. a.
del Asia menor. j I Virg. La Toscana. Espero. Presidir, dirigir, mandar, gobernar.
árum. f plan Ov. Las musas. MÁGIsTaa, f. Ter:Maestra, preceptora.
MeraNYnes, w. ni. Virg. El natural de Meonia 6 -1- llámela:U.1s. 7,u. J. lé. n. ia. Vopisc. Magis-
Lidia. lI Ov. El hijo. de Aleen, limero. tral, lo perteneciente al maestro.
141.=EóNtt, órtn. ni. piar. Meonios ó lidios. ilhots-rnano, (rnis, f. Apul. El magisterio, ins-
A4 óN1s, idis. f. 0o. La muger meonia ó lidia.
titucion, enseñanza.
MiEóNIUS, a, um. Virg. Meon, lidio, lo perte- MÁGIS• RATUS, os. Cic. Magistrado, el, ae
neciente á, Lidia.11A' Hornero, j I A' Toscana. ejerce una, inagi s tral ara, Un cargo ó empleo
M iElrE /E, árum. ni, piar. Plin. Pueblos de la
Escitia europea, que dieron nombre á la laguna I MAGMA, átis. am. Plin. La hez 6 lo mas grosero
I Magistratura, cargo, empleo público.
Meótis. que queda de la compusieronde un perfume.
M.E0-rict, 6rum. m. piar. Met Los que habitan MAGMENTUM, Vare. El manjar que ofrecien
j unto á la laguna Meótis. los rústicos á Jano, Silvano &c.
MA-arricus y Maeotius, a, urn. Lo perteneciente MAGNAEIA, n. plitr, Tert. Grandes hechos
á. los pueblos de la laguna Meótis ó á la misma la- empresas, acciones señaladas, obras magníficas-
guna. MacíNÁNISirs. ni. f. Mé. %t. is. V. Magnanimus.
Idis y ótis. com. Ov. Lo perteneciente Maca4ÁNimiTas, átis. f Cic. Magnanimidad,
á los pueblos vecinos á. la laguna Meótis. M-eo tis elevacion, grandeza de ánimo.
palas. Flia. La laguna Meótis 6 el mar de la Tana. ManNÁNlaws, a, una. Cic. Magnánimo, de gran
M.'Eslus, m. Fest. El mes de mayo. c orazon.
M.EVIANUS, a, um. Dig. Meviano, lo pertene- MAGNÁRIUS, ii. Apul. Gran negociante o ne,.
ciente á Mevio, ciudadano rumano. guciante en grueso, de muchas cosas.
M.€vtus, nt. Virg. Mevio, un mal poeta ro- MAGNATES, tuni y titini. in. piar. V. Optimates.
_mano, enemigo de Virgilio g Horacio. MAGNS. adv. Tác. Mucho, grandemente, mili.
MAGA, f S. Ag. La maga, muger hechicera. MAGNES, étiS. M. Prop. y
M.kGikLIA, ium. n. piar. Virg. Cabañas, cho- MAGNES lapis. 772,. Cíc. La piedra iman que atrae
zas, albergues rústicos. el hierro.
MAGALÓNE, es. f. Magalona, ciudad de Len- MAGNESIA., m. J. Plin. Magnesia, provincia de
guadoc, Macedonia aneja á la Tesalia.IICiudad de Caria, II
t iliaonÁma,órnm. n. plan y Magdalides, dirm. Otra de la gran Frigia. II Una yerba.
f Escrib. Masas largas y redondas en la medicina MAGNÉSIS, idis. Ov,La muger natural de Mag-
al modo de emplastos ó ceratos. nesia.
11LIGE. adv. Virg. V. Magis. MAGNÉSIUS, a, um. Luce. Lo perteneciente á
MAGETIIOBIA, m. f Mombeliard, ciudad de Fran- Magnesia.
cia. MAGNESSA, m. f. Hor. La muger natural Je Mag-
MAGIA, re. y nesia. ,
MÁGICE, es. f. La magia, el arte mágica. MAGNETARCIIES, Pe. Liv. El sumo magistrado
MÁGICUS, a, um. Virg. Mágico, lo que es de ma- de los magnesios.
gia ó de los magos 6 hechiceros. MAGNÉTES, tum. m. piar. Lucr. Pueblos de Meg-
MAGiDA., aa. f. Vare. Plato grande ó cuenco pa- nd eosniiaa..11 Liv. Senadores de las ciudades de Mace-
ra comer.
t MAGINIUM, n. Veg. Enfermedad de los bue- Man,NÉTicus, a, um. Claud. Magnético, l o per
yes, en que se les pega la piel á los huesos. al iman. -tenci
MáGiRisclum,a. Mía. Pequeño cocinero. MAGNÉTIS. V. Magnesis.
sr usa absoluto:
MAGIS, idis. Plin. Plato grande, fuente. Manan. gen. de Magnas, que
Milois. adv. comp. Cic. Mas. Magis magisque. se entiende pretil. Cic. De mucha estima.
grancre5
Cic. Mas y mas, cada vez ó cada dia mas. Magis Macninicus, a, urn. Plaut. El q
ccrlius. Mala. Mas cierto. — Est quod gralulcr cosas, el que habla con énfasis, enfático.
MAJ MAL 49,
MAGNIFÁCIO, is, ére. a. Ter. Estimar, apreciar M.01-miN-us, a, um. ~rime olivte. Las
en mucho, hacer gran caso. aceitunas mayores, y que dan ménos aceite.
MAGNIFICATIO, ónis. f. Macrob. La accion de MÁJUGÉNA, se. m. Marc. Cap. Hijo de Maya,.
pensar ó hablar magníficamente de alguna cosa. Mercurio.
ildkdNiFida. adv. Cte. y MÁJÚMA, m. Dig. Cierto juego que celebraba?
MAGNÍFICENTER. adv. Vitruv. ius, issIme. Mag- los romanos en un dia del mes de mayo en la duda
nífica, grandiosa, espléndidamente. de Ostia, nadando en las aguas del mar.
MAGNIFICENTIA, w. f. Cic. Magnificencia, pom- Mimus. a, um. Macrob. V. Magnus.
pa, esplendidez, suntuosidad. MÁJus: ji. V. Maius. •
Arad:alvino, ás, ávi, b.tum, are, a, Ter. Estimar MÁJusdtints, a, um. Cic. Algo mayor, algo tna
en mucho. [1 Kin. Magnificar, exaltar, ensalzar grande.
con alabanzas. Mkx.A, aeaf. Cic. La quijada. /I La mejilla.
MadNiFicus, a, um Cic. Magnífico, pomposo, MÁLÁCHE, es. f. Plin. Especie de malva.
espléndido, sublime. Yllaanificus animas. Cie.Gran MÁLÁCHITES, Malaquítes, piedra
corazon, espíritu generoso.—Suecos in uní medi- preciosa de color verde de malva.
eamentorum. Plin. Jugo de maravilloso uso en la` MknÁciA, a. • f. Cés. Bonanza, tranquilidad,
composicion de los medicamentos. calina del Mar. Sén. Languidez, descaecimiento
MAGNILOCL UENTIA, j: Cic. Sublimidad de es- del ánimo. 11 Plia. Debilidad del estómago.
tilo, estilo elevado. MÁLÁdiasd, zis, are. Plaut. Ablandar.'
MAdNiabetius, a, um. Eslae. Grandílocuo, su- MÁn.keTlaus, a, um. Pliso. Lenitivo, lo que
blime, elevado en su estilo. ¡I Tac. Fanfarren, jac- ablanda ó suaviza.
tancioso en su modo de hablar. MÁLlacus, a, um. Picad. Blando, tierno, deli-
MAGNIPENDO, is, ére, n. Ter. Estimar, apreciar cado.
en mucho, hacer mucho caso ó cuenta. MÁLAGMA, átiS. n. Cels. Cataplasma, emplasto
ManNIsóNaNs, tis. com. Acc. Lo que suena olifi ca ti ve.
m uc ho. MALANDRIA, X. f. Marc. Empír. y
t MAGNITAS, áti3. f. Acc. y MALANDRIA, ()nn. n. piar. Vegec, Postillas se-
MAGNITUD°, bis. f. Cic. Magnitud, grandeza, mejantes á la lepra, que suelen salir á los caballos
amplitud, estension. Magnilizdo ueris alieni. Cic. en el cuello.
Multitud de deudas,----Fructuarn. Cie. Abundancia, MALANDRiósus, a, am. Marc. Enip. El animal
copia, cantidad de frutos.—Iniperaloria. Tac. Dig- que padece esta enfermedad.
nidad, excelencia de un emperadcr. MÁLAXÁTIO, ónis. f. Priscian. La andan de
MAGNO. abl. abs. Cíc. Mucho, en mucho. ablandar ó suavizar.
IlltaNdrÉaa. adv. Cíe. En gran manera, gran- MÁLaxo, ás, ere. a. Gel. Ablandar, suavizar.
demente. MALDÁCON, n. Plin. La goma del árbol
MAGNOPOLIS, is. f Ciudad de Patagonia. I Mec- bricho.
lembourg, ciudad de Alemania. NIÁLE. adv. Cic. Malamente, mal. Ov. Fuera
MAGNUM. usado como adv. Plaut. Valde. de tiempo, de propósito.l¡ Maligna, maliciosamente.
MAGNUS, a, mil. sitperl. major. C01711) maxiruus. Mate anitnatus. Cic. Mal intencionado, desconten-
Cic. Grande, escelente, ilustre, poderoso. to, mal dispuesto hacia otro.—Audire. Cic. Tener
MÁrúnÁrus, ris. Plin. El tallo de la planta mala fama.—Aecipere verbis. Cíc. Maltratar de pa-
laserpicio. ¡I Su raiz. 11 Su grana. labras.— Velie Plaut. Querer mal, tener
MÁcm•anÁcum, n. Maguncia, ciudad de la mala voluntad á alg u no.—Sit (vil ver/el alicui..
Galia bélgica. Cic. Mal año para alguno formula de impreca--
Marius, m. Cic. Mago, sabio, docto, filósofo don.
entre los persas y egipcios. 11 Mágico, encantador, MÁLEA, X. ,f. Virg. Cabo Mallo 6 de Sant Angel,
hechicero. promontorio del Peloponeso,_
Minus, a, uru. Ov. Mágico, lo que es de magia, MÁLÉDICAX, ácis. com. Plaut. V. Maledicus.
de encanto. MÁLÉDICE. adv. Cié. Con injuria, afrentosa-
MÁ1A, Virg. Maya, hija de Atlante, ma- mente.
dre de ilfer,mrio. Los romanos la hacían fiestas en MÁLÉDICENS, tis. com. Cia. El que habla mal de
el mes de mayo. Matamd •os dice, que por haber otros, maldiciente, murmurador.
sido sabia y venerada por diosa en España, se ha MÁLÉDICENTIA„ f Gel. .Maledicencia, de-
seguido la co.slumb •e, que aun dura en algunas par- tracción, murinuracion.
tes, de escoger una doncella en el mes de mayo, illinibi.paNnsjmus, a, um. sup. de Maledicns.
vestirla ricamente, y festejarla con el nombre de Cíc. Mad maldiciente.
Maya. De asse •enda, hispan. erudilione. II Virg. ISLÁLÉolco, is, ctum, ce-re. a. Ter. Decir
Una de las estrellas Pléyadas. inj urias, hablar mal, tratar mal de palabras.
MairOms, m. rebrr.. El puerco castrado. IVIÁUDimmo, ónis. f. Cíe. El arte de injuriar, de
MÁIESTA, w. f. flÍacrob. Mayesta, la muger de decir malas palabras, de afrentar á alguno.
i,"ttleano. MILImic'PíTo, ás, are. a. free. de ,Maledico.
Nalus, m. Cic. El mes de mayo, el tercero Plaut. Injuriar, tratar mal de palabra a menudo.
del ano entre los romanos, y quinto entre nosotros. WALÉDICTUN1, n. Cíc. Injuria, afrenta, oprobio.
MÁJESTAS, atis. f. Cic. Magestad, la dignidad Maldicien, imprecacion, execraciou.
del pueblo, senado ó príncipe dominante. Virtud MÁnilnicrus, nm. pan. de Maledico. Esparc.
presencia de los dioses. Majestatis crimen. Maldito, maldecido.
divina,
Cíc. Crimen de lesa magestad. Orationis majesas. MÁnÉoiens, a, um. Cic. Maldiciente, el que
Cíc. Gravedad de la oracion. Ov. Diosa de la tiene la costumbre de hablar mal de otros, mur-
magestad. murador, detractor.
MÁJOR, comp. de Magnus. Cic. Mayor, tut1101. ÁLÉFÁBER, bra, brum. Prud. Engañoso, as-
mas grande.
MaJóitas, um. m. piar. Cic. Los mayores, ante- MÁLÉFÁmo, is, féci, factum, are, a. Ter. Ha-
pasados, ascendientes, abuelos. cer mal y daño, dañar.
MÁJORICA, re. f. Plin. Mallorca, isla del medite- MÁLÉFACrOR, m. Plaut. Malhechor, el que
• ráneo, perteneciente á España. hace mal, y emprende hechos malos.
MÁsónIcsyrszs„ ium m. plan Lie. Mallorquines, MILÉTrAc-rum, n. Cic. Malhecho, mala ando')
las naturales y habitantes 3e Mallorca. • pecado.
MA L MAM
4334
aTus, a, um. flor. Perezoso, holga- 3renuevo de la vid b de otro árbol, 11 Am. Especie'
mx LgErbt de dardo arrojadizo con fuego.
zan, que nada hace, en nada se ocupa.
Haciendo mal. Matasus, i. Plaut. Martillo, instrumento bien
1VhaÉ aíca. adv. Plaut. f Plin. El acto de hacer conocido. Veg. Nombre coman, á varias en (crn,..
MÁLÉFÍCENTL1,
ma1.11 Daño, perjuicio. dadas de las caballerías.11Mazo para forjar„ -batir y
MÁLÉFIcriása. adv. Maliciosamente, con mali- tundir.
cia é inclinacion de hacer mal. MALLO, Unís. m. T'ag. La caña seca, de qu'
MILLÉFictum, n. Cic. Pecado, accion mala. cuelgan los manojos de cebollas. -
depravada. 11 Maleficio,daño, daño. injuria, perjuicio, MALLÓT'as y Malotes, as. 7n. &tel. El natdral
menoscabo. Hechicería para daño a otro. de Malo, ciudad de Cilkia.
IVIÁLÉidaus, a, um. Cia. Maléfico, dañoso, per- MaaLtivra, te. f. y Malluvium, n. Fest. Pa-
Hicial á otro. 11 Malhechor, malvado. 11 Hechi- langana, aljofaina para lavarse las roanos.
cero. MALo, vis, vult, lui, malle. n. audaz. Cie. Que-
Miaitaibus, a, um. Ov. Aquel de quien no se rer mas, anteponer, preferir.
puede fiar. MÁLóaaminraTus, a, um. Sidon. Untado coz
MÁLÉGÉRENS, tis. com. Plaul. El que se porta, el aceite del árbol malobatro.
se dirige ó conduce mal. MiaúnaTiraum, i. u. Pida. Malobatro, árbol d'e
MÁLEPRÉCOR, ari. dep. Plaut. Maldecir, .`siria, de Egipto y de la India, de que esprimian
echar maldiciones. cierto aceite pura W2gÜelit03. y perfumes.
MÁLÉSÁNUS, a, una. Cic. Loco, falto de juicio. f Fest. lletun de pez mezclada
Mkr,Lstu,arms, a, um. Plaut. El que da mulos can cera,11 Palad. Masa ó balan hecho con cal rica,
consejos, inclina 6 persuade al mal. 1 cebo, ceniza cernida y otros ing•edienles, con el
nitaftus, a, um. Flor. Lo perteneciente al pro- roel no se abren las paredes d suelos. 11 Plin. Cierzo
montorio Mallo del Peloponeso. el lago samosalense de Comagena encendido, y que
MILIvENT•um, n. V. Beneventurn. ro se apaga sino con Herr a.11Lacil, Oprobio del
MAP.vemaNs ó Malivolens, tis. com. Plaul. V. hombre afeminado.
ítv1ALTHi1us, um. llar. Afeminado, delicado.
141alevolus.
ill'Inlivaaaaarra b Malivolentia, w. f. Cic. Male- Marmllo, as, ávi, alma, are. a_ Plin. Cubrir, dar
volencia, odio, aversion, mala voluntad, malig- con el batan compuesto de cal viva.
nidad. MÁLIJA, n. Cic. El mal, daño, desgracia, in-
fortunio, trabajo, desventura. 11 Pena, afiiccion,
Tvi:aaÉvóaus, a, orn. Cíc. Malévolo, que liana odio, tormento, pesar, pesadumbre. 11 Maldad, pecado,
mala voluntad, inclinado á dañar á otro. vicio.11 Pena, castigo. buce, molona, est i.sia auda-
MALIACUS m. Liv. Golfo del mar C5-59 cia? Cic. j, Qu.é diablos de atrevimiento es este?
entre Tesalia y Aeraya. Malo ano aliqui() forera. Plaza. Hacer alguna cosa
Maittünteat, n. Plin. La corteza del gra- en daño suyo. Malo case .iVap. Servir de
nado. dado ó perjuicio á alguno. Se usa lambían en lugar
MíLTFER, a, 1111). Virg. Abundante de manzartazz del adverbio mala. Malamente. Malo acerolo sial-
6 peras, que lleva, cria, produce frutas. /as agnoscit. Ph•ygem plagi.s fieri solare metiorem.
MÁLIGNE. adv. Liv. Maligna. maliciosamente, adag. El necio por la pena es cuerdo. rail Si quid
con .mala inteñcion, can envidia.11 Con avaricia mali in Pyrrarn (recidal). aday. Abad y ballestero
con escasez, con cicatería. Maligne virens. mal para los moros. Allá vayas rayo en casa de
Que tieue un verde pálido.—Prcebere. Liv. Dar Pela-yo, ref.
poco, con escasez, con miseria. — Fameía exin- MÁLum, n. Virg. La manzana. 11 Todo género
guere. S& Hartarse con poco. de fruta. Mallen citreum. Plin. El cidro, ¿rbol que
MÁLIUNFras, átis.• f. Plin. Malignidad, malevo- daz la.s. cidras.—Granalum. Col.—Panicum.
lencia, envidia, malo voluntad. 11 Liv. Escasez, granada,—Persicum. Col. El melocotón. dial
avaricia, miseria, cicatería. II Co/.Malicia, maldad, casa. Virg. Las naranjas.—Ammeniaca ó prcecocia.
perversidad. Albaricoques, albérchigos. — Medica ó cidrone-
MÁLtoarus, a, una Fedr. Maligno, malo, per- la. El liaron, cidra, lima, toronja y riaran;a.—Du-
verso, mal intencionado, malévolo, envidioso, mal- racina. Duraznos.—Co tunca 6 calonia. Membrillos.
vado, 11 Avariento, miserable, ruin, cicatero. Virg. MÁmus, Cic. El mástil del navío, el árbol
Escaso, pobre, poco. l' Estéril, infecundo. de la nave.
MÁLILÓQUAX, ácis. com. Pub. Syr. Maldiciente, MÁLUS, i. f. l'ha. El manzano, árbol.
el que habla mal. MÁLUS, a, U131, comp. pejora super/. pessInus.
Iliaíaótatnuat, Sev. Mala plática 6 de Cic. Malo, improbo.11Infeliz, adverso, contrario. 11
cosa mala, Malicioso, astuto, malvado. II Plaut. Feo, deforme.
MÁLIM, is, it. subj. de Malo. Mulas . Hor .EI que no es propio ó a propósito
M.vaiNus, a, am. Col. Lo que es del peral. para la guerra. Mallan pondus. Plaul. Peso ligero.
MÁLISTUS, Petron. Gran señor. • MALVA, la. Plin. La malva, yerba.
15/ Á LITIA, Ee . f. sic. Malicia, malignidad, maldad. MALVACEUS, a, um. Malváceo, lo que es de
Astucia, maña. n Fraude, engaito. -malva ó lo perteneciente á ella.
Wialnósa, has, islime. ado. Cie. Maliciosa, as- MAMERTINI, órum. m. plur. Liv. Matuertmos o
tuta, engañosamente, con malicia y dolo. mecinenses, los naturales de uterina en Sicilia.
MÁLITIÓSTTA-S, átis. f Tent. Malicia, astucia. MAYIERTÍNIIS, a, uta. Cic. Lo perteneciente á
MÁLTTLÓSCS, a, um. Cic. Malicioso, maligno, los mamertinos.
fraudulento. II Capcioso, astuto. MANIERT ÍNus, nz. Mamertino, prefecto del e •a-
MALLEACA, w. maliazai s, ciudad de Francia. rio; y cónsul en tiempo del emperador Juliano.
MALLEÁTOR, óris. m. Marc. Martillador, el que Escribió el panegírico de este, en que se reconoce
trabaja con martillo. cuánto
,íga 'a decaído de su pureza y elega'nei'
ai/na.
. MALLEÁTUS, a, um. • Col. Trabajado á martillo, lengua t
martillado. MÁM1LLA, dita. de Maroma. Vet, Patérc.
MALLEO, ¿mis. m. Mauleon, ciudad de Francia. La tetilla ó teta pequeña.
‘1Mauleonde. Soule, ciudad de Francia. de Atielli altaratNa, Ea. Plin. El higo largo en figure.
d
MALLEÓLÁRAS. f ré. n. is. Col. Lo pertene-
ciente al manojo de sarmientos. MÁIIILLÁRE, is. la. Marc. Pañuelo 6 corbata con
MarizobLua, m. dim. Col. Martillo pequeño. 11 que las mugerea cubren sus pechos,
hl A N M A N 495
3.11AmmA, f: Cje. La teta ó pecho de la muges., y señor de sí, no depender de otro. Plqncipiornin
del hombre y de los animales hembras. 11 Varr. negoliator. Quina. Comerciante de esclavos.
Madre y abuela. II El ama de criar. II Min. La MANCIPO, mis, átum, áre. a. Plaut. Mane;
yema de los arboles, la escrescencia de que salen par, enagenar, vender con las formalidades nece-
las ramas. sarias.
MAmINrAgA., m. f. Lampe. Mamea, madre del MANCePI &c. en lugar de Mancipi.
emperador Alejandro Severo. MANcus, a, um. Cic. Maneo, estropeado de un
MmumAiaiNus, a, um. Lampe. Lo perteneciente brazo ó una mano. (!Defectuoso, falto, imperfecto.;
á Mamen, madre de Alejandro Severo. débil.
MAMMÁLIS. M. f. lé. n. is. Apul. Propio de los MANDÁTÁRIUS, m. Ulp. Mandatario,
pechos. quien se da algun encargo ó comision.
Marnmosus. MANDÁ.110, ónis. Dig. El acto de mandar ó en-
MAMMÁTUS, a, inn. Plaut.
31 /mi int?, y Mammóna, f. S. Ag. La cargar.
MANDÁTOR, Suet. Mandante, el que da
riqueza, la ganancia.
AMMONECS, a. tan. Pritd. Lo que pertenece a un encargo ó cornision.II El que presenta un tes.
las riquezas. I j Codicioso de dinero, avariento. fiaca un Gelator.11 El que impone silencio en el circo
MAmmbsus, a, um. Marc. De grandes pechos. en nombre del emperador.
MANCÁTORIUS, a, um. Dig Lo perteneciente al
Tilániinose pyra. Plin. Peras mui gruesas. Mun- mandatario.
7ariSltin atas. Plin. Incienso hembra.
MANnÁT. um, n. Cic. y
MAMMÚLA, m. (fina. Cele. V. Mamulla.
MAmrHür,A, re. f. Fest. Pan quo se ha quemado MÁNDATUS, Us. m. &el. Mandamiento, órden,
en el horno antes de cocerse. encargo, comision. 11 Dig. Procuracion, procura.
MAMPHUR, n. Fest. Cilindro al rededor del MANDJerus, a, um. part. de iklando. Cic. Encar-
cual pasa la cuerda del torno del tornero. gado. mandado hacer. Mandatum litteris publicis
Cíc. Registrado, sentado en los registros públicos,
DIA-mut/os, ii. a. Fest. Latonero célebre en MAY:DIRÉ-1A, w. f. Macrob. La mandíbula ó qui-
tiempo de 1Vaina aMpilio. jada.
MAMURRA, m.- Flia. Caballero romano, pri-
MANDO, (MIS. in. Vare. Gran comedor.
ifie-r maestro de armero da, Cayo César en las Ga- MANDO, ás, ávi, átum, are. a. Mandar, encargar,
tics. ordenar, dar 6rden, encargo ó comision. H Ensiar.
fylkmaanioaum urbe. Hor. La ciudad de Mandar, dejar en testamento. ¡IDesterrar.II En-
Mamúrras en Dalia. tregar, consignar, confiar, poner en manos de otro.
MÁNABVers. 2n. f I. n. is. Luce. Lo que mana Mandare ade • nifali. Pila. Eternizara—Me/20)•.
6 corre fácilmente. Cia. Aprender de memoria.— Versibas. Cic. Escri-
T..1.ÁNÁcus m. Vitrziv. Circulo, que re- bir en verso.—Se foyer. Cíc. Dar á huir.
presenta la línea eclíptica dividida en 12 parles MANDO, la, di, sum, dore. a. Cic. Mascar, mas-
por los doce Sig 710.7, 11(.9 cuyo medio se conoce el ticar. j I Comer. Hunium mandere. Virg. Morder la
crecimiento de las sombras cada mes. tierra.
MÁNÁLIS. f lé. n, is. Fest. Aquello de donde MANDRA„ ce. f. Ov. Establo ó aprisco donde nc
mana algmu4 licor. Manalis lapis. Fest. La puerta recoge el ganadoll Rebano, manada, recua, mu-
del infierno por donde salían los manes, esto es, las chedumbre de bestias. H Tablero de damas (5 cima-
alomas de los difuntos.—Lapis. Fest. Cierta piedra quete. I] Caverna, antro, cueva de animales.¡Ieueva
fuera de la puerta Capena, la cual movían en de solitarios.
po de sequedad, y de su sitio manaba ....gua. MANDRÁGORA, m. f. y.
MANÁMEN, milis. n. Auson. El acto de manar ó MANDRÁGORAS, 2e. f. Plin. Manch-ágora, yerba
correr. o arbusto, de que hui dos especies, blanca que llaman
MÁ.Nazos, tis. coma. Flor. Manante, corriente, lo macho, y negra que dicen hembra: dan una ji•d-a
que corre. como una pequeña manzana.
MAN:en°, ónis. f. Front. El manar ó brotar el MANDRITA, M. Dermitaño, solitario, monge.
agua. MANDÚDII, értnli. 711. plan. Pueblos de Bor-
MíaNcEas, cipis. m. Cic. Administrador de rentas goña.
ó diezmos. j1 Arrendador, asentista de rentas y de MANDÜCÁT10, Onis. f. 8. Ag. La acedan de co-
obras públicas. neomprador ó arrendador en las mer.
almonedas. H Regaton, revendedor. Letra- MANDOGÁTOR, (mis. ni. S. Ag. El que come.
dilo, que alquila oyentes que le aplaudanil Tert. MANDÚCÁTCS, a. inn. Varr. Comido. Part. de
Poseedor con legitimo derecho. J I Piala. Fiador. 11dlaatmo„ ás, átum, áre. Sud. y
MANciNaNus, a. um. Flor. Lo perteneciente al Madaiticoa, áris, átus S11113, ari. dep. Comer.
cónsul Mancino, como la entrega de su ejército y de onis. 711. Apul. Comedor, el que come
su persona á los innavlinos. mucho.
áriun. f piar. din:. de Manas. Acr. ANDI:Jdom, n. Vare. La vianda para comer.
Gel. Manitas, manecillas. MANDÜCUS, nt. Plaut. Espantajo, fantasma,
MANCTPATIO ) ónis. Dig. y que sacaban los antiguos en algunas fiestas, con
MANCIPÁTUS, us. Plin. Mancipacion, (mas-al:- grandísimas quijadas y dientes, que abriendo y ce-
naden de fondos de
, privilegio de los ciudadanos ro- rrando la boca atemorizaba al pueblo.
manos, que se hacía con cierta formule en presencia ÁNE. indect. mm. Marc. La mañana, el principio
de dos testigos. II Venta. del dia. Mane dies. Hirc. Toda la mañana.—Postero.
MANciaí rrus, a, una pare. de Mancipo. Plin. Col. Mañana por la mañana.—Sub obscuro. Col
Mancipado.. enagenado con formalidad. II Sujeto á En una mañana nublada. A ute,-,ne usque ad vespa-
cierta servidumbre. ruin. Pica!. Desde la mañana hasta la noche. Bene
MANCIPI ó Mancipii. indeel. Cic. Aquello á qud mane.Cie. Bien, mui de mañana. iloaie mune. Cic.
se tiene derecho de propiedad, lo que se posee en Hui por la mañana, esta mañana.
propiedad. maMneÁjea. Ns, tis. com. Cic. Permanente, el q ue Per-
MANCíPi TIM, n. Cic. Derecho de propiedad, de
que Solo gozaban los ciudadanos romanos.11Esclavo. MiNEO, és, si, sum, nére. a. Cic. Permanecer,.
1.1Prisionero de guerra. ¡ ¡Servidumbre de una casa estar, continuar, durar, perseverar, subsistir.IIMo
ú otra cosa. 1I Mueble. I I Venta. Mancipio dare. Cic. no-, habitar, vivir. n Esperar, aguardar. l'Amena-
Da., en propiedad. Mancipii sui esse. Cj e. Ser libre . aar. II Ser constante. Mane.Tcr. Espérate, aguarda,
MAN AN
496
Manet te Fantasmas, cocos con que se amedrenta á loa ni-
Cesa, estáte quieto.
quédate. JI Plaut.espera, Hoc ñas.
gloria. Virg. 're te llama la gloria.
Quede esto sentado en la MÁNIÓSUS, a, una Andan. Loco, furioso.
maneat in causd. Cic. No has tenido IWINÍPLÁRIS, f ré.' u. is. Manipularis„
causa. Hand mansisti, dure. Plaut. MÁNIPLUS, i. in. Viry. Manipulas.
• paciencia miéntras, hasta que. m. ré. u. is. Cic. Lo que es de
,
114ÁNzs m. piar. Cic. Los manes, las scan-
almas de los muertos. ki Viry. Suplicio, la compañía, banda o tropa.11Soldado raso.
bias, las 11Camarada, compañero de una misma compañía.
pena, pesadumbre. Dii manes.or. Los dioses Manipularis judex. Cic. Juez elegido de entre los
manes. Manes aliesjus Isedere. Tib. Hablar mal de soldados rases.---Imperator. Plin. El general C.
un muerto, ofender su memoria.—Profundi. Virg.
Los profundos infiernos. Mario, que llegó á este sumo grado desde soldado
MASzoo, nz. Hor. El vendedor de. esclavos. raso.
111a1T. Seductor, corrompedor de la juventud. 11 MÁrafatiaÁrdus, a, un:. Suet. Manipularis.
11,
Isl mercader que adorna y pule sus géneros para MÁNÍPÜLÁTim. adv.Liv. Por compañías, bandas,
venderlos mas carosliChalan, revendedor de ca- troRas, pelotones. Plin. Por manadas ó manojos.
ballerías. MÁNIPüLus, m. Celan. Manada, manojo de
MANGÓNiCUS, a, urn. Plzn. Lo que pertenece al yerbas. ¡I Manípulo, compañía de soldados de infan-
vendedor de esclavos. tería, compuesta primero de ciento, y despues de
MANGÓNIUM, Flia. El artificio y maña de doscientos hombres. Manipulas furum. Ter. Com-
los mercaderes en aderezar sus géneros para ven- pañía de ladrones.
derlos por mejores y mas caros. Atienes, a, um. Fest. Lo que da miedo, espanta
MANGÓNiZATIIS, a, nro. Plin. Pulido, acicalado, ú horroriza.
aderezado con artificio para venderlo mas caro. MANLIÁNUM, n. Cic. Nombre de una casa de
Part. de campo de Ciceron.
MANGÓNiZO, As, Avi, Atum, Are. a. Plin. Adere- MANLIÁNUS, a, urn. Cic. Lo perteneciente á les
zar, adornar con artificio lo que se ha de vender Manlios, familia romana. /litur liana imperia. Cic.
para hacerlo mas caro. Mandatos, órdenes severas. Tomaron este nombre
MÁNIA, Ee. f: Macrob. Mania, diosa, madre de del cónsul Manlio Torcuato el Imperioso, que mandó
los Manes. 11 Ciudad de la Parlia. II Promontorio de dar muerte á su hijo, pereque sin o' rden suya peleó
la isla de Le'sbus. con el enemigo, aunqué salió vencedor.
Atiatia, Anna f. piar. Fest. Las fantasmas y MANNA, Ce. f Tent. El maná milagroso, del aue
cocos con que se amedrenta á los niños. habla la sagrada Escritura. ¡IPlin. Grano de in-
MÁNíc.s„ Arum. f. piar. Esposas, maniotas con cienso. Manaza c •oci. Veg, Cualquiera pequl,'La
que se aprisionan las manos.11Firy. Las mangas cantidad de azafran seco y guardado para medi-
del vestido. U Plin. Guantes. H Lucen. Manos de cina.
hierro, de que usaban los antiguos en las batallas MaNNt5Lus,i. m. Caballito, caballejo. Dira.
navales, garfios. de
MÁNYea.Tes, a, um. Cic. Que tiene mangas. MAN-N(3s, m. Hor. Caballo peclueño, rocín
MÁNICH2EU8, a, lun. Maniqueo,herege que sigue camino y propio para carruage. I ¿c. Nombre de
la doctrina de Manes. un dios entre los antiguos germanos.
MÁNICLÁTUS a, nra. Plaut. V. Manicatus. MÁ,NO, as, Avi, A-tum, Are. u. Cic. Manar, des-
Milkaco, as, 'ávi, Atum, Are. a. Bibl. Tornar 6 tilar, brotar, salir algun licor. I I Manar, correr.) I
tener por la mano.liCorrer lo líquido A menudo. II Publicarse, divulgarse, estenderse, difundirse, co-
Ser madrugador, levantarse mui temprano. rrerla voz, la noticial Nacer, venir, descender, ori-
MANiCON,i. n. Plin. Planta que acarrea locura al ginarse. lj Destilar, caer gota á gota. Mina( sudore.
que la toma. Se dice que es la que llaman yerba mora. Lío. Esta todo cubierto de sudor.—Sudor ad irnos
MÁNÍCIII,,k, m. f. dim. arr. Manecilla, mano tales. flor. Le corre el sudor por todo el cuerpo,
pequeña.11 La mancera ó esteva del arado. hasta los piés.— Rumor. Cic. Se estiende la voz,
MÁNIFESTÁRIUS, a, urn. Plaut. Manifestus. el rumor, la fama.
Mlir.IFEsTÁTto, Más. f. S. Manifestacion, llláNOV, i. n. Plin. Especie de esponja ménos
conocimiento que se da, d' eclaracion de algo. espesa y blanda que lo coman.
MÁNÍFESTÁTOR, óris. m. Non. Manifestador, el MANSI. pret. de Maneo.
que manifiesta, declara, hace ver. MANsio, ónis, f. Cic. Mansion, parada, daten-
MÁriiaasniros, a, um. part. de Manifesto. S. Ag. cion.11Pieza, estancia, aposento o casa donde se
Manifestado, hecho patente. pirra it descausar.11Posa a, meson, hosteria.11P1M.
MiNiFESTE y Manifesto. adv. Cíc. Manifiesta, Jornada del camino. Mansio in vild. Cje. Duracion,
clara .evidente, patentemente. Manifesto hozninem tiempo de la vida. Ocio mansionibus distat. Plin.
oppriznere. Plaut. Coger á uno en el hecho, en el Dista ocho jornadas. Mala mansio. Ulp. Castigo y
delito, en el hurto. Comp. manifestius. Tac. su p. prision privada del siervo, á quien se había de dar
manifestissime. tormento. Se le ponía tendido y amarrado sobre una
MINIFEsTo, ás, Avi,áturn, Are. a. Justin. Mani- mesa.
festar, declarar, hacer ver, hacer, poner patente, MANsiTo, As, ávi, Atum, Are. 71. free. de Maneo.
claro, manifiesto, evidente. Tác. Hacer mansion, parar con frecuencia.
MÁSIFESTIJS, a, um. Cic. Manifiesto, claro, evi- MANSOR, nz. Sedul. Huésped, el que está
dente, notorio, cierto. Manifestus mendacii. Plaza. vive de paso en algun lugar.
Cogido en mentira, convencido de ella. MANSTOTOR, ÓriS. 711. Plaza. Protector, favore-
MÁNIFICUS, a, urn. Cel. alar. Hecho de mano. cedor, el que tiene ó torna á otro bajo su amparo y
MÁNILE, Arma. f. plur. Las islas Manila ó Fi- proteccion.
lipinas en Asia. t MmAnNeshuoc. ms, m. Fest.. Comedor, el que
MANILICTS, a, um. Cic. Lo perteneciente á Maui- come
nombre romano. MANSUÉFÁCIO, is, féci, factura, ere. a. Quint.
Mamulla, m. Marco Manilio, astrónomo y Amansar, domar, domesticar.I1Suavizar, apagar,
poeta romano, que escribió el poema intitulado As- aplacar, sosegar.
tronomicon con mucha erudicion y buen estilo, Al- MANsuÉFAcTus, a, urn. Col. Amansado, domado,
gunos le hacen de fines del imperio de Augusto, y domesticado. Suavizado, ablandado, aplacado.
otros del tiempo de Teodosio, Arcadio y Honoria, Port. de
14Áigióaaa, árum. piar dim. de Manila. Pese. MANSITEPIO, is Cactus sum, tieri, CG(S. A Man..
M. A N MAR 497
sarse, domarse, domestinarse.1)&ízt. Ablandarse, MÁ NüntiE, árum. f. plar. Despojos, botín de los
Suavizarse. enemigos en la guerra. Gel. Dinero de la venta de
MANsuas, uis y étís. ant. Mansuetus. los despojos. II .8'én. Los rayos de Júpiter.
MANSUESCO, is, are. n. Coi. Empezar á • MINÜBIÁLTs. m. f is. Suet. Lo que perte
amansar, á domesticarse. Ablandarse, suavizarse, nece á los despojos de guerra y las presas hechas
hacerse mas tratable. Non solis mansue.s'cunt radii. á los enemigos.
Petran. No se mitigan los rayos del sol. MÁNÜBIÁRIUS ., a, um. Plaut. El que tiene parte
MANSUÉTARIUS, m. Lamprid. El que amansa en el botita
y domestica fieras, amansador. MÁNt'BRIXTU8, a, um. Am. Lo que tiene mango.
MaNsriÉTE. adv, Cic. Mansa, benigna y blanda- Maavünnntaum, i. a. Cels. Mango ó cabo corto,
meato, con dulzura y suavidad. pequeño. Dan. de
MANSOÉTÚDO. bis. f. Cic. Mansedumbre, blan- 1T11+.N[IBRIUAI, ü. n. Cic.
dura, suavidad, benignidad, dulzura en el trato y El marino 6 cabo de cual-
quier mueble ó instrumento. Eximere alicui é ?nana
costumbres. manabrium. Pinol. Quitar á uno la ocasion ó con-
MANSUÉTUS, a, um. ior, issitnus. Cic. Manso, veniencia de la mana.
suave, dulce, apacible, tratable. It Amansado, que MÁNücibaum, n. Petrol,. Manojito, hacecito.
ha perdido su fiereza. Nansueta Prop. Ri- MANUCLA, 93, f. y
beras apacibles, sin riesgo alguno. Alansuetissimus 3.14aNuctnak, an f. V. Manulea.
vil-. Cte. Hombre bellísimo para el trato. MiNtiFACTUS, a, una. Cic. Hecho á 6 con la ma-
MANSUS, um. Cic. Mascado, j `Comido. no, artificial.
MannazJum y .11Ianté.urn, n. Orá.enlo, es
propiamente el layar en donde se daban los oráculos.
MÁ.attinn,a, a3 . f: Vitruv. Mango, cabo pequeño,
MANTÉLE, is. n. Marc. y
manecilla de cualquier cosa.
.1MaaarÉraula, n. Vare. F. Mantile. MÁNÜLEÁRIUS, Plaut. Sastre que hacía
Maarramium, n. Yare. y vestidos con mangas.
M.ÁNULEÁTUS, um. Plaut. Lo que tiene man-
Maarrúaum, n, Varia Casacon, capote. gas. II Sin.. Vestido con ropa que tenga mangas.
MANTE:S, m. (he. El adivino.
MÁNÜLEUS, i. Plaza. Manguito, guante, ador-
MANTÉUM, n. V. Mantellina
MaarrinA, f Llar. Alforja, balija, maleta.
no, cubierta de la mano.
1- 11ANTi'cE, Cic.Adivivacion, arte de adivinar.
MÁNtaissin, ónis. f. Cie. Manumision, el acto
de poner en libertad al siervo.
MaNalcmita, T. f Plin. y
t 111ÁNÜMISSOR ., óris. m. Dig. Manumisor, naanu-
M,.armairamtaa, m. Plin. Bestia feroz de la
India con rostro y orejas de hombre, cuerpo de lean, nYítente, el que da libertad á un siervo.
de color sanguíneo, y de suma velocidad. MÁratimissas, a, una Cic. Manumitido, puesto
MANrri'cür,A, m. f. Fest. Alforja y bolsa pequeña. en libertad. Part. de
MANTiCULARIA, ium ú Mnn. n. piar. Fest. Cosas IMÁN narro, is, misi, missum, ere. a. Manumi-
manuables, que se tienen á la mano, y de que se tir, dar, poner en libertad al esclavo.
una con frecuencia, MÁNUOII, áris, ári. dep. Gel. Hurtar bolsas, ha-
MANTYCULARIUS, ui, m. Tert. Ladronzuelo, ra- cer raterías.
tero. que registra las bolsas y maletas. MÁNUPRITIUM, n. Plan!. El precio de la obra
Maaarínür..ÁTort, óris. ni. Fest. Y. Manticulariun. de ruanos. II La misma obra, manufactura.
MANTICÚLTUS, um. Fest. A' quien se ha ro- MÁNas, us. Cíc. La mano. II Tro a, escuadren,
bado la bolsa, la maleta. Part. de ejército ; banda, multitud de gente.' Poder, facul-
MaarictilÁt, áris, atas suma ári. dep. Fest. tad, disp.osicion, potestad. Maman summam ó ulti-
Robar bolsas 6 maletas. II Plaut. Obrar con astu- man?. imponere. Qzzint. Dar la última mano, perfec-
cia y engaño. cionar, concluir.—Alicitjzis amare. Cic. Gustar del
MANTILE > is. n. Virg. Tohalla, servilleta para estilo, de los escritos, del modo de escribir de al-
enjugar las manos. II Mantel, tabla de manteles. gano.. — Cam ¡coste conferre. Liv. Pelear, venir á
MAaTINEA, f Nep. Mandi ó Mundi, ciudad las manos con el enemigo. Per manas. Cils. De
del Peloponeso en la Arcadia, célebre por la victoria mano ea mano. illaitibus cequis abscessum est. Tiic.
del tebano Epamincindas contra los lacedemonios. Se retiraron sin ventaja, con igual suceso. Ad ?fla-
MaarriscNoa, áris. ári. Maui. Adivinar. g/Z(7Y/habere. Cic. Tener' á la mano, bajo su mano, á
MANTISSA, f Lord. Añadidura que se da su disaosicioni Sub manus succedere. Plaut. Salir
ademas del peso y medida justa. con una cosa a su gusto. amb manas esse. Cie. Es-
MANTO, ás, are, a. free. de Maneo. Fest. Plaut. tar pronto, á la mano. In manos venire. Sal. Caer
Detenerse, esperar. en las manos de De mann in 1/227/2lM. Cic. De
MaNTo, as. Virg. Manto. mugen adivina, hija mano en mano. Ja manibus aliquein habere. Cic.
de Tiréatan adivino de Tifbas. -Los poetas dicen que Proteger á alguno, llevarle en palmitas. Mano. Sal_
Orno, hijo de Manto y el rei Tiherino, fandd á Por fuerza de armas. Servas ad manos. Cic. A
Manliuz„ y le dió el nombre del de su madre. mana. Sicel. Siervo amanuense, escribiente. Plend
MANTUA, Virg. Mantua, ciudad de Lom- mana. Cic. A' manos llenas, amplia, magnifica,
bardí,:i sobre el vio Mincio, capital de-los tascas, abundantemente. Manibus, pedibusque. Ter. Con
patria del gran Virgdia. todo conato, can el mayor empeño ó esfuerzo. Ma-
Maaarranus, um. Estac. Mantuano, lo perte- ! 122/M dare.Quint. Dar la mano, ayudar. Manas fiare.
neciente á Mantua y á Virgilio. Cie. Ceder, rendirse. Manum latiere. cje. Levan-
MmancuaNa, re, f. S. Ag. Manturna, diosa del tar la mano, ceder.
matrimonio, abogada de la concordia de los casados. MANZER, aria. 11Z. ( palabra hebrea. j Sedal. Es-
MANUÁLIS. m. le. n. is. Manual, lo que purio, nacido de una ramera.
cabe en la mano y se puede manejar fácilmente. MÁPAPIA, órum, n. piar. V. Magalia.
MÁNUARIUS, a, um. Gel. Lo que pertenece á la MAPPA, f llar. El mantel para cubrir la me-
mano, hecho con la mano en que entra la mano. sa, la servilleta. II Quint. Señal que se da con un
MinquÁTus, a, nra. Plin. Puesto, atado, reco- lienzo. II Marc. Tapete para cubrir una mesad] To-
gido en manojos ó bacecitos pequeños. halla, paño de manos.
MANÜllantsTA, Ee. Veg. Ballesta pequeña que MAPPÜLA, ao. f. dim. de Mappa. S. Ger. Servi-
se maneja con la mano. lleta, tohalla ó mantel pequeño-
MANUBALLISTÁRIUS, m. Vegec. El que maneja MARANiTHA. (voz sirlaca.)Bibl. Hasta la venida
ballestas pequeñas ó do mano. del Señor,
82
MAR M A R.
498
MARÁTFIE, es. f Plin.
Marate, isla junto á la de de Aquitania ó Gascuña.— airgolicum. El golfo de
Nápoles de Romanía, parte del mar egeo. — Asia-
C°11.ÁTRÉNDS, a, um. Cic.
Lo perteneciente á la timan. El mar de Caramaniay de Rbdas, parte del
Mediterráneo.—Asphaltiles. Mortuum.—.Allan,-
isla de Marate. ¿mis. f Plin. Maraton, .ciudad de la ticum El mar atlántico.—Ausonium. El mar orien-
MÁRÁTiro ar, tal de Italia, parte del Mediterráneo. — Azanium
Álica. II Ciudad de la Fácide.
11.1ÁRÁTHdarts, Idís. f Estac. La que es de Mo- El mar de Azan, parte del Océano elidrico.— Be,
learicum. El mar de Mallorca, parte del Medite-
raban.
MÁnkrxdan us a, um. Cic. Lo perteneciente O rráneo. — Barbaricum. El mar de la costa de Ca-
Maraton.11.Esl ac. Ateniense. freria, parte del Océano dio-pico. —Bo.sphoranum
MÁltAntatiTns, w. m. Col. Vino aderezado con ó Bosphoricum. Parta del Ponto Euxino ó del mar
hinojo. negro, cerca del Bá.sfrrro cimerio. 11 Estrecho de
MÁRATIERUM, i. n. Plin. El hinojo, yerba. Cafá en la Tartaria menor. — Brilanicum. El mar
MARCELLÉA, órum. n. pita-. Cie. Fiestas de los británico, parte del Océano occidental. — Caledo-
liracusanos en memoria de M. Claudio Marcelo, nimia. El mar de Escocia, A rarle del Oit:(trio elen-
que los libertó de los rebeldes. trional.—Cantabricum. El mar de Cantabria, parte
• MA.RCELLIANI18, a, mal. Sud. Lo perteneciente del °enano occidental. — CarpatIzium. El mar de
á alguno de los Marcelos. Escarpanto, parte del Mediterráneo.—Caspium. El
MARCELLUS, i. m. Cic. Marcelo, sobrenombre mar Caspio 6 de Sala, gran lago entre la Georgia,
de una familia romana, mui ilustre. la Persia, la gran Tartaria y la Moscoria. —
MARCENS, lis. com. Plin. Pasado, podrido. jj cium. El mar de Cilicia. parte del Mediterráneo.—
Marchito, lánguido, flaco, descaecido, que va per- Cimbricum. El mar de Dinamarca.— C.)ngelatern.
diendo su vigor. El mar glacial, parte del Océano selenfrional.—
MAREO, és, cai, él-e. n. Cei.s. Estar pasado, casi Creficum. El mar de Candia, parle del Medite-
podrido. 11 Estar decaido, marchito, lánguido, des-- rráneo. Ciprium. El mar de Chipre, parte del
caecido. j Estar borracho. entorpecido con el vino. mismo. — Dalnialicure. El mar de Dalmacia. parle
Jj Dormir a borrachera. 1Warcere ab annis. Ov. Es- del Mediterráneo.— ECUIll. El mar de la China „y
tar agobiado de vejez. del Japon,—Erythramm. El mar rojo, el golfo ara-
MARCESCEN8, tis. com. Suct. Que pierde su vi- bigo. PIC,S14:712. El mar de bronce, gran vaso del
gor, desfallecido, decaido, descrecido. jj Que se templo de &beton. — Galilea. El ruar de Tibe-
pasa ó se pudre. ríades 6 el lago de Genesarerb ó el mar de Gali-
MARCESCIBTLIS.rn,f.lé.n. is. Plaza. Fácil de pa- lea,.gran lago de Jadea. —Gallinem. El leal- de
sarse, de corromperse. Provenza y del Lengnacioc, el golfo de Lean. parte
MARcEsco, Is, Gni, are. n. Plin. Pasarse, per- del Mediterráneo.— Germanicen?. El mar de Ale-
derse, podrirse. ((Desfallecer, decaer, enflaquecer, mania, parle del Océano sclentrional.— Ger-gratin,
marchitarse, perder el vigor. El ruar de Grecia, parle del mar egeo en el Medi-
- MARCHIO, dnis, m. illargnes. terráneo.— Hellesponlieum. El Ilelesponto, el es-
MARCHIÓNÁTUS, us. m. El marquesado. trecho de Galipoli el de los Dardanelos en el Medi-
MARCHIÓNISSA, ce. f. Marquesa. temineo. Hesperium. El mar de Guinea, parte
IIARCIANDS, a, um. Liv. Lo perteneciente á del Océano occidental.—Ilibernicum. El mar de Ir-
Mudo romano. Marciana carmina. Liv. Vemos de 1.?arte del mismo. — Hyperbareum. El mar
En, Mudo, Célebre adivino entre LOS r0;22a;205". de Moscovia y de Tartaria, parte del Ordeno seíen-
MARciotimrs, a, Urn, Plata. Dinz. de tri(rnal. — Hyrcanum. Caspiam. Iberir .? ,- El
MARcrDus, a, um. Ov. Pasado, corrompido, po- mar de España, en el Mediterráneo.— Icarium. El
drido. 11 Plin. Marchito, flaco, decaido. Marcidus mar do Nicaria, parir del mar egeo. Llame-cura.
somno. Min. Lleno de sueño, que se cae de sueno. V. Bahrein,. —Illyricum. Daltnalieum. -- Indi-
Marcirlx auras equis fessis. Plin. Los caballos can- can. El mar de las Indias, parle del Océemi crine.-
sados tienen las orejas caldas. Alarcidurn vinum. la.l. Inferum. El mar de Toscana, parte del Me-
?S'ire.t. Vino vuelto. diterráneo. —Jonium. El mar jonio, porte del Mi S-
MARCIONENS1S. nt. f sé. n. is. Tert. Lo perte- mo .—Janci. V. Erythreeurn.—Lybicam. El mar de
neciente á Marcion heresiarca. Libia 6 de Barca. --- Liguslicum. El mar O la ribera
MARdPOR, (iris. me Plin. Siervo de Marco. 1( de Génova, parte del Mediterráneo. —Liderar. El
Tern. Titulo de una sátira de Varron. mar de Lic.ia, parle del mismo. — Macedo7li;i771. El
MARCOMANI, orin. m. 2 )1er. Está c. Los pueblos mar d e Macedonia, parte del mar egeo en el mismo.
de Bohemia en Alemania. — Magneticum. El mar de Magnesia, parle del mar
MARCOMANIA, Ce. f. Cap. La Bohemia en Ale- egeo.— illorhlum. El mar muerto, el lago Asfaitite,
mania. en Palestina. — Myrtoum. El mar de _Mandria, en
MARcomiNicus, a, um. Capit. Lo perteneciente el Archipiélago. —1Vostrum. Lit. El mar Medite-
á la Bohemia y sus habitantes. rráneo. — Pamphylitrin. El mar de Panliiia, parirr,
MARCOR, tris. in. Plin. Putrefaccion, podre- del mismo. — Persicum. El gol fo Pérsico 6 de Ba-
dumbre, corrupcion. II Cels. Letargo. 11 Vel. Pat. sora.—Phasianum. El mar de 11/Iingrelia, parle de,
Pereza, languidez, estupidez, falta de atencion, de Ponlo Euxino. Pheenicurn. El mar de Fenicia,
viOancia. parte del Mediterráneo. — Pigrnm. Tác. El mar
MARCÚLIINTUS, a, um. Publ. V. Marcidus. glacial, parte del Océano setentrional.—Ponticum.
Miaaomus, i. ni. Marc. El martillo. El Ponto Euxino, el mar negro o mayor, ---- 'Mo-
MARDI, Ornan ni. play . Pueblos de la Armenia rfi:un. El mar rodio, parte del Mediterráneo.—Bu-
mayor, bruna. Plin. Parte del Océano indiano, ó el mar
MIRE, is. n. Cic. El mar. Mari, terrdque Tete- rojo, el golfo arábigo, el mar de la Meca. — Satis.
rere. Cic. Buscar por mar y tierra. Mare exterius. V. Mortuum.— Sardonicum. El mar -de Cerda:a,
El Océano.— Interius ó internara. El Mediterrá- del Mediterráneo. — Sarmaliciun. El mar de Moa-
neo.—Adrialicum. El mar adriático ó golfo de Ve- covia, parle del Océano setentrional. — ScYlicuní•
necia, parte del Mediterráneo. — Mgeuni. El mar El mar tirreno ó de Tartaria, parte del mismo.
egeo 6 el Archipiélago, parte del Mediterráneo. — Siculum. El mar de Sicilia, parle del Akditerráneo.
JEgyptium. El ruar egipcio, parte del Mediterrá- — Suevícum. El mar báltico, parte del Océano se-
neo.— Xtiopician. El mar de Etiopia 6 el Océano tentrional.—Superuin. V. Adriálicitm.— ?S'yriacunt
e...t.i6pico. —Africum. El mar de ATrica,,parte del SYriam. El mar de Siria, parle del Mediterráneo.
1leáiterráneo.
Nediterrázteo.— Aquilanicum. El mar ó el golfo — Turrhenum. El ruar tirreuo ó de Toscana, parte
MAR M A R 499
del mismo.—Veneticum. El golfo de Dantzick ó de des maritunt. Ov. El yugo del matrimonio. Pides
Venecia en el mar báltico. —Verginium. La Man- manita. Prop. La fe, la castidad conyugal. — Pe-
cha ó el canal de San Jorge entre Inglaterra é Ir- cunia. Plaut. Dinero de la dote de una muger.
landa. MAftlus, Cic. Cayo Mario, areinate, siete
árum. m. plan Plin. Los naturales y veces cónsul. De su guerra civil con kSila y Ciwa,
habitantes de Mareótide en Egipto ó Libia. véase á Flora.
MÁREÓTiCUS, a, um. 110r. Lo perteneciente á MARLA, f Marie. ciudad de Francia.
Mareótide en. Egipto ó Libia. MARmikaica, a3. f. Plin. Marmárica, region de
NIÁRE¿rris, f Mareótide, parte de la Africa entre Egipto y Virene.
Libia, confinante con el Egipto, célebre por sus vi- MARNIÁRTCUs, a, um. Luc. Marmárico, lo perte-,
nos. Virg. La laguna Mareólis de esta region. creciente á Marmárica en el Africa.
MARGA., m. Ptin. Marga, tierra blanca á modo MARMARÍDIE, árurn. 211. plur. Los naturales y
de greda usarla para estercolar. habitantes de Marmarica.
MARGÁRIS, idis. Plin. Dátil blanco y rojo de MARMÁniDES, 12Z. Ov. El natural ó habitante

¿a figura de una perla. de Marmárica.


Man&MIITA, 03, f Cic. La margarita ó perla. MAamÁníns, idis. f Plin. Palomilla ó palomi-
MARGÁRiTÁR1US, m. .Firm. El pescador na, yerba que nace entre los mármoles de Arabia,
lr mercader de perlas. llamada también aglaophotis.
MARGIRITÁTUS, a, tun. Fortun. Adornado de MARMOR, hris. n. Cic. El mármol. 11 Virg. El mar
perlas. en calma.
MARGÁRITiFER, a, am. Min. Que cria 6 produce MARMóRÁRIUS, m. Sén. Marmolista, el artí-
perlas. Margaritiferu cochlea. Plin. Pez de concha fice que trabajaren mármol.
llamado madreperla. MAnmónÁno, Onis. f Apul. Marmolena, la obra
.15.1AR.°ÁniTum„ n. Varr. V. Margarita. el trabajo de mármol.
MARGiNANDUS, a, um. Plin. Lo que ha de tener MARMORÁTUM, i. Vitruv. Estuco de mármol.
orla ó borde. MAinalaTus, a, cm. parí. de Marinar° . Varr.
MAnGires, um. Plin. Lo que tiene orla ó Be mármol, cubierto de mármol. Cie. Escrito en
borde. Parí. de mármol.
MARGiNO, as, ávi, átnna, are, a. Plin. Hacer, po- t MAamóREÁnius, m. El que trabaja en már-
ner borde ú orla. mol.
MARGO, Mis. 1. Ov. Borde, orla, estremidad, MARMOREUS, um. Cic. Marmóreo, de már-
margen. I1Plin. 'Frontera, barrera. 11 Varr. Brocal mol. II Ov. Blanco, pulido, lustroso como el már-
de pozo. l¡Márgen, orilla. mol. ellarmorea ars. Vitruv. La estatuaria, escul.
MARTA, te. j. azud. María, nombre propio de tu r a.
MARMÓRO, ávi, are. a. Lamp. Cubrir,
illARLEBURCUM, í. n. Mariembourg, ciudad de adornar con mármol.
Prusia. II Ciudad de Livonia. MARmóRósus, a, um. Plin. Marmóreo, de cali-
ildituANDYNus, um. Valer. Flac. Lo pe •tene- dad de mármol, ó parecido á él. ij Lleno, abun-
ciente á los mariandinos, pueblos de la costa del mar dante de mármol.
e ttxino. MÁllo, Onis. nt. Marc. El célebre poeta mantea-
MARIÁNUS, a, um. Cío. Lo perteneciente á Ma- no, P. Virgilio Maron.11Plin. Maron, hijo de Evan-
ní ° romano. leo, nieto de Baco y sacerdote de lo ismario,que
MARICA, R.. Virg. Marica, nizfa de la ribera diá nombre á la ciudad marítima de Tracia, .}Jirrona
mintunnense, mugen de Fauno, madre del rei La- ó Abroncan Un rio del Peloponeso. Plin.
tino. collado de Sicilia.
nrum. la. plan. Los pueblos de Liguria. MaRoBuDum, i o. Praga, capital de Bohemia.
MÁRiNus, um. Cic. Marino, lo que es del MAnocnium, ií. n. Marruecos, reino de Africa.
mar. MÁRÓNEUS, um. Estay . Lo perteneciente á
f Plin. Especie de higo grande S, Virgilio Maro!). 11 Tib. Lo perteneciente á Maron,
insípido. 11 fue. Tumor en el ano. rei de Tracia, que die) á Ulises aquel célebre vino

MÁRtsCUM y Mariscos, n. y in. Min. El junco maroneo con que adormeció al Cíclope.
marino. i'dÁuóNIÁNus, a, um. Estac. Lo perteneciente á
MÁRITA, ce. _flor. La muger casada. Virgilio Maron.
MÁaiTÁras. m. lé. n. is, Col. Marital, lo que es M ÁRÓ T/E, árunl. m. plur. Los maronitas, ha-
del .112 al rimo 7/ io bitantes del monte Líbano.
MkRiTANDUS, a, 111111. Suel. El, la que se debe MánóNrrEs, m. Plin. El natural de Maronea
casar. en Tracia.
31k 115TXTUS, a, (Mi. l' art. de Malito. Puig. Ca- Mmtftstus, um. Virg. Lo perteneciente ni
sado. Hariialapecania. Pttut. El dinero de la dote monte Marpeso de la isla de Paros.
de la mugen. MARRA, aa. f Co2. La almadana ó marra, Un-
MiuíTimx Alpes. f pl. Montes de 'Pende, Alpes trumento con que se allana la tierra y arrancan
' marítimos, en le Liguria y en la Galia narbonense. yerbas.
MÁRITímus, um. Cic. Marítimo, lo que es del MAItitúniUM, n. Sil. Ciudad en lo antiguo, hoi
está cerca de el d le pertenece. Marilind testes. lugar corto en los confines de los marsos.
Vic. Flujo y reflujo del mar. — nomines. Cie. Los 151 ARRÜBIUM, 11. n. Plin. El marrubio, planta
habitan en las orillas del mar.—Mores. Plaul. útil pata la mordedura de la víbora.
C;ostinnbres, modales inconstantes, como la mar. MARRtiBIUS, a, um. Virg. Lo perteneciente á la
MÁrtfro, ás, ávi, átum, are. a. Lime Casar, mari- ciudad de Marrubio.
dar, unir, enlazar, dar en matrimonio. Marita•e MARRÜCiNt. orum. m. plur. Plin. itilarrucinog,
viles. Col. Enlazar las vides.—Popittoscitiani pro- pueblos de Italia en la parte occidental del Abrazo.
pagine. 1-1w'. Atar las vides á las ramas de los ála- MARRÜCiNUS, a, um. Lo perteneciente á los risa-
mos. mininos.
MÁRiTtis.. m. Cia. Marido, el hombre casado. MARS, tis. m. El dinos Marte, que preside a la
ltaritus olen s, Cic. El macho cabrio que huele mal. guerra. 11 Cic. La guerra.11Marte, uno de los siete
MÁRiTUS, a, um. Ov. Marital, lo que pertenece planetas. Mars communid CM.—Anceps.
al marido ó al matrimonio, conyugal. Alardee ar- celdas. Tác. La fortuna, el suceso de la guerra du-
I;ores. Arboles abrazado? por una parra. Fre- doso, que ya se inclina á una parte, va otra;

MAS M AS
500
',a elocuencia con sus cepas en alto. 11 La tierra plantada de vi'.
del foro. Marte suo.
Forensis. Cic. ña
Cic. De su propio genio, por sí mismo.—Geco.Virg.
de a i rNaEs.. adv. Arnob. Con género masculino.
AscELr
Con ciego furor. sn. plan' Plin. Los marsos, hoi MAscúPii.us, a, una. Plin. Masculino, lo que
MARS1, óruin. pertenece a varon ú macho. Quint. Varonil,
p wr
te del Abrazo ulterior. Tomaron el nombre de
Marso, hijo de Circe, que les muevo encantainien- fuerte.
tos y hechicerías. Fzrm. Los que manejan las ser- MASCÜLUS, a, uní. Fedr. Masculino. II Varonil
pientes y venden remedios contra sus venenos. fuerte, valeroso.
MARS1CUS, a, cn. Cic. Lo perteneciente á los MASCÜLUS, i. in. Vitel). La parte ó trozo de ur,
marsos, como la guerra mársica ó social, muyfu- cañon que encaja en otro.
nesta para los romanos. MAsvÉrum,i. u. Plin. La hoja del laserpicio,
MA asrITER, tris. M. Gel. Sobrenombre de lliarte, segun Dioscórides, el talio.
dios de la guerra. Masca, f Col. La masa, harina inconwradd
MARSÚPIUM, n. Vare. La bolsa, el bolsillo del con agua para hacer pan y otras cosas. Bib. /. Pas-
dinero. ta. II Ov. El cáos ó coefusion de los elementos.
MARSUS, a, um. Hor. Lo perteneciente á los Massa auri. Col. Barra de oro.—Coacti lactis. Ov.
marsos y á los encantamientos, en que fueron fa- El queso.
mosos. MAssiEsYm, órnm. in. piar. Plin.. Pueblos de
MARSUS, m. Ov. Dominio Marso, ciudadano A'frica estinguidas, cuya region Masesitia poseen
romano, y buen poeta del tiempo de Augusto. Es- los gétulos.
cribió epigramas, de los cuales solo queda uno que MÁSSÁGETX, firurn. in. piar. Luc. Masagetas,
se halla al , fin de las poesías de Tibulo. Lo demas se pueblos de la Escitia.
ha perdido. 15,1.AssÁms. f iS. Ter!. u la masa, le
MARSYA y Marsyas, in. Ov. Mársias, sátiro y perteneciente á la masa.
Mulero de Frigia, que provocó á cantar á Febo, el MASSAIJTER.. adv. Tent. En globo, en coman
cual, lo venció y le desolló. Tuvo estatua en Roma, en general.
y Plinio le llama dios. II .Rio de Frígia, que dicen se MASSÁRIS, is. f. Plin. Uva que se cose en Africa
fóa ario del llanto de las ninfas y sativos por la des- de la vid silvestre para olores y uso de la medicina.
gracia de Már•ias. 1V1Assicum, n. Llor. El vino del monte Másice
MARTES, is. f. Marc. La marta, animal, espele de Campania.
de comadreja, algo mayor que el galo: sus pieles ro- MAssicus mons. Virg. Monte Iluso. Mársico
jas y castañas son suaves, y se llaman martas. Las á Másico de Carupania, donde se cría esceientc
cebellinas, que vienen de Moscovia, son las mas esti- vino.
radas. MASSTLIÁ, W. f. Cis. Marsella, ciudad de Fraa-
MART1ÁLIS. in. f lé. n. is. Cia. Marcial, lo que cia en Provenza.
e.< de Marte ó de la guerra. Marciales bah. S'ud. MAssimArqus, um. Mara.
Las fiestas que se celebraban en el circo el 1.° de MAseimaNsIs. 71/„I: sé. n. is. Ces. Marselles, I,;
agosto. perteneciente á Marsella.
MART1ÁLIS, is. in. Plin.. men. M. Valerio Mar- MASSiLIOTICUS, um. Plin. y
cial, ciudadano romano, español, natural de Cala- PrIASSLITÁNUS, um. Vitruv. Massiliensis.
tayud en Aragon, poeta célebre en tiempo de Domi- MASSO, ás, áre. a. Luce. Amasar, masar.
ciano, Nerva y Trajano. Escribió epigramas que te- MAssüLA, a. f dim. de Massa. Col. Masilla.
nemos, llenos de gracia y agudeza, y con estilo mui MAssumus Sabinus, m. Gel. Masurio Sabine.
puro, aunqué á veces obsceno. jurisconsulto célebre del tiempo de Tiberio.
MARTIÁNUS, a, um. Cic. Lo perteneciente á MASSYL,EUS y Massyleus. nal. diere. Lo per-
teneciente á los masilos de Numidia..
MzuvraNus, i. ni. Lampe. Elio Marciano, juris- MASSYLI y Massylii, ormn. M. piar. Liv. Masi-
consulto del tiempo de Alejandro Severo, discípulo los, puebles de Africa en Numidia. 11 Los maurita-
de Papiniano. nos. 11 Los africanos.
MARTICÓLA, 772. Ov. y MASSYLIUS y Massylus, a, uní. rieg. Lo perte-
MARTTCULTOR, óris. ni. inser. El que reverencia neciente á los masilos de Numidia, á los mamita-
á Marte, el que ama la guerra. nOS, a los africanos.
MARTTGÉNA, M.f. y MASTICÁTIO, 01118. f Cels. Aur. Mascadura, la
MAaTIGÉNus, um. Plaut. Hijo de Marte, de accion, de mascar o .masticar.
su raza y descendencia. MAsTiokros, uno Apul, Mascado.
MARIIÓBARBI:ILUS, m. Veg. Soldado que dis- MAsTicHATos, a, uní. Lampe. Compuesto, ade-
paraba balas de plomo con honda. rezado con almáciga, que es la goma del lentisco.
MART1OLUS, m. Petron. Martillo pequeño. Dicese del vino.
MART1US, a, um. Virg. Marcial, lo perteneciente MASTTCHE y Mastice, es. f. Plin. .Almáciga, re-
á Marte ó á la guerra. II Valeroso. lj Lo que perte- sina si goma que destila el lentisco es nombre yo:
nece al mes de marzo. amen á otras plantas que destilan algun jugo, goma
MARTIUS, 2/2, Plin. El mes de marzo. ó resina.
MA.B.TüLus, m. Plin. El martillo pequeño. MASTÍCHNUS y Mastloinus, a, um. Pelad. Lo
MARTYR, yris. Prud. Mártir (testigo), el que perteneciente á la almáciga del lentisco.
con su sangre da testimonio de la fe de Jesucristo. MAsideum, n. Pelad. V. Mastiche.
MARTITL1UM, 11. n. Tert. El martirio, muerte ó MAsTIGEus m. y
tormento padecido por dar testimonio de la fe de MASTiGIA y Mastigias, m. Plaut. El merece-
Jesucristo.11Tert. El lugar donde están sepultados dor de azotes. Es palabra de oprobio.
los cuerpos de los mártires. j S. Ger. La iglesia de- MASTIGOPHÓRUS, i. Prad. Siervo que prece-
dicada a un santo, aunque no sea mártir. día con varas al jaez de los combates y ejercicio
MAS, máris. m. Cic. El macho. Hor. Varon pUblieos para apartar la gente.
fuerte. B n. Maálric, ciudad de Flandes
MA5BURGI, órum. m. piar. Plin. argos, ciudad Brabante.
capital de Castilla la vieja en España. MASTRÚCA, a. f. Cic. Vestido de pieles de fie-
MáscüLEscO, is, ére. n. Robustecerse, ha- ras, como los de los tapones, iroqueses, groelandezes
«ame fuerte. y otros, que en invierno ponen el pelo por dentro ; y
MA SCÜLÉTUM, n. Plin. El majuelo que crece en Verano por fuera.
MAT M A T 501
MAsTatiekres, a, um. eic.Vestido con estas pie- r MATHÉM1TÍCUS, a, am. &4t. Matemático, lo que
les. 1 es de ó pertenece é las matemáticas.
MAsTus, m. Vitruv. Cañon añadido á los ca- MÁTitÉmITIcus, m. Cic. Matemático, profesor
nelones, para que el algua que despiden, haga va- de matemáticas ó aplicado á ellas. ll Petron. Astró-
rias figuras. II Tubo de una fuente. 1I La teta. ' nomo.
Pan. tir9U1 planta. MÁTHÉSIS, is 6 eos. f. Esparc. Estudio, el acto
MAT,EUS, um. Petron. Vano, fatuo, inepto. de aprender, lo que se aprende, la doctrina á. que
MAT.Ure., f. y uno se dedica.Il La matemáticadi Ciencia.
MATlints, idis. f. Liv. Dardo grande, aunqué MATIÁNUS, a, una. Suet. Lo perteneciente á C.
manar que la pica. Mario, amigo de Augusto, á quien alaba Columela
MÁTAXA, ze. Lucil. Madeja de seda. II 'Vi- entre los escritores del arte de cocina, de quien se ci-
13 . 2). Ovillo de l'Haz de varas 6 cañas retor- tan tres libros, el cocinero, el pescadero y el gui-
cido á modo de madeja. sandero.
MÁTAxATus, a. lun. ritmo. Flecho madeja. MÁTINUS, i. in. LUC. Matino, monte de la Pulla,
Devanado en ovillos. abundante de bojedales.
MÁTELLA, .y MÁTINUS, a, am. Hor. Lo que es del monte Ma-
MiTELLIO, unas. in. Cic. El orinal. tino.
IWATEÓLA, f El escardillo. MATISCO, ónis. Macon, ciudad de Francia.
MÁTER, tris.,¡. Cic. Madre.IIPlaut. Ama de criar. MÁTIUM, (sandia, ciudad capital de la isla
Cepa de viña, une tiene muc h os hijos. 11 Tronco de este nombre. ll Ciudad del reino del Ponto:
del . árbol, Cie. Madre de amilias. MÁTR:S.LIA, han. a. play. Fiestas de la madre
—Urbium. Flor. Metrópoli.---Bonarum artium est Mabita, que se celebraban en el mes de marzo por
sapiencia, Cíe. La sabiduría es madre de las bue- las matronas romanas.
nas artes.----Florum. Ov. La diosa Flora.—Magna. MÁTRESCO, is, ere. n. Pac. Ser semejante á la
Ov. La diosa Cilalles, madre de lodos los dioses.¡) La madre, parecerse á ella.
tierra. II Claud. La patria. MkTarcAts. f lé. is. Apul. Propio de la,
MATERCCLA, r. din:. Cic. Madrecita, madre matriz.
débil, de poco espíritu. MÁTRTCIRIA, X. f Plin. La matricaria, yerba
MaTÉitas, um. f piar. A' Hero:. Dardos de amarga u de mal olor.
MATIdeiDA, II?. f. Cíc. Matricida, el que da
los aatiguos galos.
Madre de familias, muerte á su madre, parricida.
.'vlATER familias, ce. f. Cic.
matrona. n. Cic. Matricidio, el crimen de
dar muerte á su madre, parricidio.
1:RTÉRIA, m. f Cic. La materia, el material,
MÁTRiaLA, X. f. Veg. Matrícula, catálogo,índi-
Asunto : motivo, II Mecho, ocasion. 11 Todo género
ce, lista, nota de nombres de personas.
de madera labrada y por labrar.II Naturaleza, ín-
IWITRICUS, a, um. Fest. Carrilludo, el que tiene
dole, espíritu, genio. Maleviarn cadere. Ce'.-;. Cor-
tar leña. Malaria vitis. Cp l. La guia de una vid. grandes carrillos.
ft1.1.TÉRal cts. m. n. is. Cic. Material, lo MÁTRISIÓNIALIS. 11 n. Matrimo-
que consta de materia. nial, la que loca al matrimonio.
MáTRIMÓNIUM, n. Cie. El matrimonio. 11 Just.
t MATÉ R I LÍTER. adv. Sid. Materialmente, se- La mugar casada. I¡ &TI. La legítima materna, loa
gun, conforme á la materia. bienes que deja la madre.
MíTÉRIANDUS, a, am. Vitruv. Lo que se ha de
MÁTarmus, a, um. Fe.d. El que aun tiene ma-
fabricar de madera. dre.
MkTEitimuus, 171. Plaza. El carpintero. MÁrrailaim, n. Madrid, villa y corte de Es-
M.I,TÉRLARius, a, ra..Ptin. Lo que es de madera paña.
6 de la c,arpintería.Maleriarius jabcr. Plaut. El car- Áratx, icis. f. Plin. La matriz de la mugen
nintero. II El que corta leña en el monte. lilateria-
Va; • r. Hembra que cric sus hijuelos. II Suet. A'rbol
ria faerca. Pite. La car p intería, arte de labrar la que produce renuevos ó hijos.
inad: gat,, Carpintería, el taller del carpintero ó ma-
MÁTRÓNA, re. in. Ce's. El Mame, rio de Francia,
derero. MÁTRÓNA, T. f. Cie. La matrona, madre de'a- f
IMÁTÉRLATIO, ónis. f. Vitruv. El maderage de de calidad, de distincion. I I La mugar casada
un edificio. y honesta, aunqué no tenga hijos. 1I Sobrenombre de
MÁTÉRIATÚRA, X. • Vitruv. La carpintería, Juno, bajo cuya proteccion estaban las madres de
arfe del carpintero d maderero.
MÁTÉlti...rus, a, um. Mart. de Materio. Cic. Fa- MÁ.TRÓNÁLIS. m. f a. is. Plin. raen. Matro-
bricado de madera. nal. lo perteneciente á. la matrona.
MaTÉRIEs, éi. I Vitruv. V. Materia. MÁTRtiNíLITER. adv. Lescr. Correspondiente á
.MakTtiaDrus, a, uní. Cat. Duro, sólidol Pan. una matrona.
Arenoso. MíTaótoaTus, as. in. Apul. Estado, condicion de
MíTÉrtio, as, are. a. Vitruv. Fabricar de ó con las matronas, de las damas de distincion.
madera. MkTuulus, is. in. Aur. ría. Primo de parte
11.B.TÉRIóLA, X. f. clima. de Materia. red. Trata- de madre.
do breve, asunto, materia aorta. MATTA, X. f. Ov. Estera de esparto, palma
MÁTÉRIOR, áris, atas sum, ári. dep. Cés. Hacer, unco.
leña, provision de leña, de materiales. 11 Vitruv. j
t MAITÁRIUS, m. 8. Ag. El que duerme so-
Construir, fabricar de madera. bre una estera.
MATERIS ó Mataris, is, y Matara, w, f. as. MATTEA, te. f. y
Lanza, pica de los celtas ó galos. MATriA, se. f. .iWarc. Manjar delicado. ,
-1.M.kTart matr'ima. Sipont. La madre que to- MÁTTIACUS, a, um. Am. Lo perteneciente a a-
davía tiene madre. ciaco (Mattiaeuin), ciudad de Alemania en Magun-
MÁTERNUS, a, um. Cic. Materno, lo que toca á cia.
la madre. Maternce res. flor. Bienes maternos. MA.71.10118, am. Fest. El que tiene grandes
MÁTERTÉRA, j. Cic. Tia materna, hermana quijadas ó me3 dlas, o mai grande la boca.
de la madre. MArrus ó MATUS, a, Cic. Mojado, húme-
MÁTHÉKÁTle A , se. f SIn. La matemática, las do. I I Lodoso.
m a_ Héticas. MÁTÚLA, ie. f. Plaut. El orinal.
602 NI A V MED
MÁTÚRÁTE. adv. Plaut.
Con prontitud y preste - MILVORTIUS, a, am. ny. Marcial, lo que es dp
za con diligencia,. prontamente. Marte d de la guerra.. II Guerrero, belicoso.
f A Her: La accion de apre- MAXILLA, ve. f Plin. La quijada. Viro semi
isfiTtiu kno, manilla bacetas. adag. El horno por la boca se ca-
surarse, prisa, prontitud, actividad.
MÁTÚRATUS, a, um. part. de
Matar°. Cíc. Ma- lienta. ref
durado, lo que esta ya maduro, en sazon. II Pina. m. f ré. n. is. Plin. 1 ' que toca
Perfecto, acabado, concluido. ((.Liv. Acelerado, a la quijada.
hecho con prontitud. Maturato opus est. Liv. Es MÁXIME. adv. sup. de Magia. Cic. Mei, mucho.
menester obrar con prontitud. grande, sumamente. ((Principalmente, en especial:
MÁTÚRE, ius, issime. adv. Cje. A' tiempo, á sobre todo.
tiempo oportuno, en sazon y tiempo. ((Temprano, MAXNÍTAS, átis. f Lucr. Grandeza escesiva.
con tiempo, presto, luego. (linaza. Maduramente, MAXIMOPÉRE. adv. Cic. En gran manera. Con
con madurez y consejo, lentamente, poco á poco. muchas instancias, mui fuertemente.
Ontnium meturrime. Cic. Mucho ántes que todo. MAXTMUS, a, um. superl. de Magnos. Cic. Mui
MÁTÜRÉFÁCIO, is, féci, factual, cire. a. Prisc. grande, grandísimo. Maximus natu. Liv. El mayor,
Hacer madurar. de mas edad. Mullo maxenum illud quod mihi est.
MÁTÚRESCO, is, cui, cére. n. els. Madurar, po- Cic. Lo que es para mí mucho mas, de mucha ma-
nerse en sazon. ((Perfeccionarse, llegar á su per- yor consideracion.
feccion, á su estado perfecto. MAXÚMUS en lugar de Maximus. Plan!.
MÁTÚRiTAS, átis. f Cic. Madurez, sazon, es- MAZA, f Farr. Harina de cebada 6 de trigo
tado perfecto de los frutos. Fin, perfeccion, colmo masada ó remojada con leche, suero ó agua.
de las obras y cosas.liOcasion, oportunidad, tiempo MAZACA, Plin. Cesárea, ciudad de Capa-
propio, á propósito, sazon opoituna.IJ Madurez, gra- docia.
vedad,( I Suel. Celeridad, prontitud, presteza, espe- MAZACES, curo. píen. Plin. Los naturales ó
dicion. Materilas orationis. Quint. Gravedad, aire habitantes de Cesárea de Caparlocia,
de prudencia y madurez de un discurso. Al-aterí- MÁZÁRA, m. Rio de Sicilia.
tates temporunz. Cic. Sucesion y alternativa orde- MÁZÓNOMUM, n. Hor. y
nada de las estaciones. MÁZóNóMUS, m. Var • . Plato grande ó fuente
111:Crfuto, ás, ávi, áturn, vire. a. Tib. Madurar, para servir la vianda.
hacer madurar, poner en sazon. ¡I Perfeccionar,
acabar, concluir, llevar al cabo, finalizar. ¡I Ace- ME
lerar, apresurardiPlin. Ablandar, suavizar. Ma-
tarare fugani. t'ira. Huir con precipitacion.—Alicui ME en lugar de Mihi. Plaut. I wJusat, y ablat:
modem. Vio. Anticiparle á alguno la muerte. de Ego. Cic.
MÁTtinus, a, um. Civ. Maduro, sazonado.(] Opor- MEÁBILIS. f lé. n. is. Plin. Por donde se
tuno, hecho á tiempo. ¡I Pronto, ligero, veloz. _Ma- pasa o penetra fácilmente.l¡Que fácilmente penetra
taras Liv.—Ad arma. Sil. El que está en pasa.
edad de tomar las armas.—Venles. Ov. Muger que Musos, tis. com. Plin. Que pasa ó va pasando,
está en dias de parir.—Rediles. ele. Vuelta acele- que hace su camino.
rada, pronta. II Hor. A' tiempo, á ocasiov oportuna. l'ilulerus, os. ni. Plin. Ira accion, el modo de an-
Itlaturissinium robe). cetalis. Tác. Vigor perfecto dar, de ir, de caminar.)( Curso, movimiento, co-
de la edad, edad en su entero y total vigor. Lvi rriente. [I Poro del cuerpo.II Tác. Puso, camino, pa-
,naturus. rirg. De edad madura. sage.
MÁTÜTA, f Leer. La Aurora, diosa de la ma- MÉCASTOR. Ter. Por Cástor, á fe lisia, por mi
ñana.¡I Matuta, Leucotea, nombres de ¡no, hija de fe ; fórmula de juramento, propia de las mugeres,
Cadmo, despues de diosa. aunqué se halla en Picudo en boca de hombres.
MÁTÜTINÁL/S. m. f Id. y . is. Ov. V. Matutinos. IIECCA 6 Mecho, te. f La Meca, ciudad de Ara-
IVIÁTÚTíNE y Matutino. adv. Cje. Por la mañana, bia.
de mañana. MÉCHÁNÉMA, átis. n. Sid. Obra de manos inge-
MÁT I)TINUM, n. Plin. La mañana. niosa.
MÁTÚTINUS, a, um. Cje. Matutino, lo que es de MÉCIIÁNICUS, i. m. Col. El artista, maquinista,
la mañana. Matutinas pater. flor. Sano, dios del ingeniera, que trabaja artificiosamente con las ma-
tiempo, á quien invocaban por la mañana. Mata- nos y el ingenio.
tinum hoc ejes eral. Sén. Así pasaba la mañana. MÉCIIÁNICUS, a, um. Mecánico, artificioso,
MAURI, m. piar. Sal. Los moros. pueblos lo perteneciente á las artes mecánicas en que traba-
de Mauritania.((.Los munidas, los libios, los afri- j an las manos y el ingenio.
canos. MÉ idis. f Plin. Especie de lechuga negra
MAURIACUM, n. Moriac, ciudad de Francia. y amarga, que abunda de leche soporífera, como la
MAURIANA, EE. f Moriana, provincia de Saboya. adormidera.
MAURICÁTIM. adv. Laber. y MÉCÓNIUM, n. Pije. Meconio, el jugo de la
MAUIUCE. adv. Gel. Al modo de los moros, de adormidera. ¡I Plin. Meconio, alhorre, el primer es-
los africanos. cremento de los niños.
MAURILIACUM, n. Milly, ciudad de Francia. MECUM. Cic. Conmigo, en mi mismo. Mecum in-
MAURISCI, ÓrUM. ni. piar. Moriscos, los moros digno% Hor. Me enfado dentro de ud.—Fi-Kit. Cic.
de España. —Senlit. Ter. Es de mi dictámen, siente conmigo.
MAURíTÁNIA, te. f. Man. Mauritania, region —Nihil tibi. Plaut. Nada tienes tú conmigo.
Africa, que ocupan hoi los reinos de Fez, Marrue- MEDDIX y Medix, icis. ni. Fest. El supremo ma-
cos y Argel. gistrado entre los ciscos.
MAtmus, a, um. Hor. Lo que es de Mauritania. IVIÉDÉA, w. f Ov. Medea, insigne hechicera, hija;
MAURÚSIUS, a, Uní. Marc, y
de Eeta, rei de Cacos.
Mierrzúsáns, a, nro. Virg. V. Maurus, a, lun. MÉDÉIS, idis. patron. f Ov. Lo que es de Me-
MAusónÉum, n. Plin. Mausoleo, sepulcro fa- dea.
moso de Mausolo, rei de Caria, que le mandó erigir MÉDÉLA, re. f. Just. Medicamento, medicina,
su niuger Artemisa.IIPlin. El palacio del mismo remedio, consuelo, alivio.
rei. Sepulcro suntuoso, regio.
MÉDENDUS, a, um. Virg. Que ha de ser medici-
MÁvoas, ortis. m. Cic. Marte, dios de la guerra, nado. Medendi ars. Ov. La medicina. »dende
de donde se ha sincopado Maro, martis. W La guerra. regrescit. Virg. Se irrita con los remedios.
ME D M E D 503
111Énatis, tis. com. LUCT . El que medicina, da re- Sueño procurado con remedios. Pons. front.
medios, cura, el médico. Medentia verba. Estac. Fuente medicinal. Medicata lana. Ilor..Lana te-
Palabras que curan. riida.—Pocula. Marc. Pócima, bebida medicinal.—
MÉDEOR, cris, érí. dep. Cic. Medicinar, dar, po- Tela veneno. Sil. Flechas envenenadas, enberbolas
ner, aplicar medicamentos, curar, sanarli Reme- das.
diar, corregir, enmendar los defectos. Mederi MÉnrchm, re. f. Cic. La medicina, arte de curar
rei frumentarice. Cés, Remediar la falta de vi- las enfermedades. I1Remedio, medicina, medica-
veres.—In animo cupiditat es . Ter. Moderar los de- mento. II Non. Ponzoña, veneno. II Plaut. Tienda,
seos, las pasiones del ánimo. Salius est initiis me- casa del médico, como la barbería entre nosotros.
deri papi dna. Principias obsta. anne maluní MÉDICINÁLIS. f n. is. Céls. Medicinal, lo
cens facile opprimilur, inveteratuni /i1 plerum- que toca á la medicina. Medicinalis cueurbila.,Plin.
que robustum. adag. Al enhornar se hacen los pa- La ventosa.—Digitus. Macrob. El dedo en que se
nes tuertos. ref pone el anillo.
MÉDERGA en lugar de Erga me. Plaut. MÉDIcitsaus, a, una. Aus. y
MÉDr, órum. n. piar. Plan. Los medos, pueblos MÉDICINUS; a, um. Varr. Medicinalis.
de Asia. Roe. Los partos. MÉDICO, ás, átum, are. a, Virg. 31edicinar,
MInta, w. f. Min. La Media, region de Asia aplicar las medicinas, sanar, curar.iIOv. Teñir, dar
entre la Armenia. Parlia, Hircania y Asiria. Tornó colora 'Vira:Untar, frotar con algun ungüento ó jugo.
el nombre de Medio ó Medo, hijo de Egeo, rei de Medicare semana. Virg. Aderezar las semillas para
Aténas y de Medie. que broten con mas facilidad y abundancia, mo-
MÉDIAms. ni. lé. is. Solio. Lo que es del lándolas en algun licor.
medio, parte del medio. MÉnYnort, iris, átus anal, ári. dep. Tert. Medi-
MÉDIANS, tis. com.- Palad. Lo que divide ó parte cinar, curar, aplicar remedios, medicinas.
por el medio. MÉDYcus, m. Cic. El médico. 'l Cirujano. Me-
113neaNinn, n. Ulp. El medio, la parte del dicas circumforaneits. Curandero, c iarlatan.
medio. MÉnkus, a, uni. Plin. Medicinal, lo que sirve de
lhbsi.S.Nus, a, um. Vilma. Lo que es del medio, medicina y remedio.
lo que esta en el medio. MÉninns, a, Uf% Nep. Lo perteneciente á la
rannas-rnsus, m, Col. Siervo ínfimo, al que se Media, region de Asia.
emplea en los oficios mas bajos de la casa, como MÉDinins, éi. f en lugar de Meridíes. Plaut.
barrer, fregar, verter 1c. MÉDIE, adv. Apill. Medianamente, con medianía.
MÉDIASTUTICUS, m. Liv. Primer magistrado de I A' medias, por mitad.
los pueblos de Campania en Italia. MÉDIÉTAS, átis. f Cic. La mitad, el medio.
WailÁno, ónis. f Uln.Mediacion, interposicion. MÉDIYINUM n. Cic. y Médirnnus, m. Nep.
Ab:AJOroa, óris. Apul. Mediador, medianero, Medida de los atenienses para cosas secas, que com-
el que se interpone entre personas discordes ó ene- ponía seis modios romanos. Por un lagar de Funjo
zistadas. parece ser lambien de líquidos.
MÉntaranc, iris. f Alcint. Mediadora, media- MÉDIO, ás, are. a. Apic. Partir, dividir por medio.
nera, muger que se interpone para conformar á los MÉDiocuicáxs, a, um. Varr. Medianillo : dimi-
discordes. nutivo que da á entender ínénos que mediano.
MÉnifams. in. f 11. n. is. Fest. V. Medicabilis. MÉDIÓCRIS. f ere'. is.Cic. Mediano, lo que
MÉnYca, le. f. Virg. La alfalfa, yerba que sirve tiene el medio entre lo grande y pequeño.
de pasto para las caballerías. MÉDIOCRÍTAS, átiS. f Cia. Mediocridad, media-
MOMA, f. lasca . . La comadre ó partera. nía.
BU:Me:araras. n. is, Ov. Curable, lo pe MÉDIOCRYTER. adv. Cte. Medianamente, con
se puede curar ó .5. ton/1We/s. Medicinal, lo que sirve medianía, en un medio, entre demasiado y poco.
de medicina y remedio. MÉDIOLÁNENSIS. in. f. sé. 71. is. Cje. Milanes,
MÉDICXBILITER. adv. Pelad. Medicinalmente, lo perteneciente á Milan ó á sus naturales.
con aplicacion de medicinas ó remedios. MÉD1ÓLÁNENSES, ium. 9 71. piar. Los milaneses.
MÉDICÁ.BÜLUM, n. Apul. Lugar donde se halla MÉDIÓLA.NIUYI, n. Mánster, ciudad de Ves/fulja.
medicina, remedio, consuelo. MÉDIOLíNUM, Claitd. Milan, capital de Lom-
MÉDICÁNEN, n. Cic. Medicamento, medi- bardía.
cina, remedio.1¡ Tac. Veneno, ponzona.110v. Afeite. MÉDIÓLÁNUM Santonum. n. Saintes, ciudad de
II Min. Jugo que da color, tinta, tintura.11 Ov. He- Francia.
chizo, encanto, encantamiento. M1DIÓMATRICES, cure. in. plan y
MÉDICÁMENTÁRII, f Cód. Teod. La muger MÉDSIÓMATRICI, Orna). m. plan. Gis. Los pueblos
que compone venenos y hechizos, hechicera. de Metz en Francia.
MÉnde.ksteNTÁRans, ii,Plin.Boticario, el que com- M ÉDIÓIVIATRfCUM, n. Metz, ciudad de Francia.
pone los medicamentos. 1¡ El que )repara venenos. MÉntoxi'mE en lugar de Mediocriter. Yarr.
MÉDI" CÁMENTÁRIUS, a,um.Plin.Lo que pertenece MÉDroximus, a, um. Plaut. Mediano, medio.
á las medicinas. Medicamentaria ars. Plin. Farma- MÉDivoN-rus, i. in. C'ett. Cable, cuerda, maroma
cia, el arte del boticario, de componer las medicinas. de prensa. I t Puente de cuerdas, de maromas.
MÉDicÁmasrrósus, a, una. Cal. Medicinal, lo que MÉliíTÁBUNDUS., a, um. Just. Cogitabundo, pert-
tiene virtud y fuerza de curar. sativo.
TviltáiaÁmENTum, n. Cie. Medicamento, medi- MÉDITÁMEN, Prad. y
cina, remedio. II Color, tintura para teñir. II Col. MÉDYTÁMENTUM. n. Tác. V. Meditatio.
Aderezo, compostura para el vino. 11Plaut. He- MÉDíTÁTE. adv. Plaut. Meditadamente, con me-
chizo, encanto. ditacion, con reflexion.
MÉDicÁ rno, unís. f. Col. La aplicacion de la me- MÉDITÁTIO, ónis. f Cic. Meditacion, eoneddera-
dicina, curacion. cion, reflexion.liPreparacion, ejercicio..
MÉnYcsnat, óris. m. TM. El médico, curan- MÉrATÁTivus, a, urn. Prisa. Meditativo. Di:ese
dero, el que cura, aplica medicinas ó remedios. de los verbos que esplican no el acto, sino el desea,
MÉDickass, as. In. Ov. Medicatio. como Parturio y Lecturio.
1V1ÉdícÁrnus, a, part. de Medico. Col. Com- MÉDI'varoa, óris.m. Prud. El que medita, piensa.
uesto, confeccionado con medicamentos. II flor.
pTeñido, MÉDITÁTIIS, us. Apul. Meditacion, reflexion.
dado de color.II Suct. Envenenado, empon- MÉDITiTUS., a, MIL port. de Meditar. Tac. Me-
zoñado.II Plín. Medicinal. Medicatus somnus. 0v. ditado, reflexionado, considerado, pensado con
504 MED XL E L
El que ha meditado, el que ha pen- las islas Górgadas del Océano etiópico. Minerva
reflexion. II Cje.
ando con madurea.Me(litala sunt inilii omnia inca:ra- convirtió en culebras sus dorados cabellos, y dió fuer-
He previsto todos los inconvenientes. za á su aspecto de convertir en piedras á los que la
mada. Ter. mirasen, para vengarse de la injuria de haber r.o-
ie.raos a, um. Cic. Mediterráneo, lo
Que está en medio de tierras, lejos del mar. Marc sanado su templo c on los amores de Neptuno.
Mediterraneum. Plin. El mar Mediterráneo, que MÉnúsxus, a, um. Ov. Lo perteneciente á Me-
está entre la Europa y el Asia. dusa.
MÉDÍTERREUS, a, um. Fest. V. Mediterraneus. MÉFANCILUM, n. Fest. Especie de dardo arra-
MÉni*Tox, aria, ;atila sum, ári. dep. Cic. Meditar, j adizo.
pensar, considerar, reflexionar. J J Disponerse, pre- Madmuzus, i. Plin. Megabizm sacerdote del
pararse. Meditari silvestreni musca s. Virg. Cantar templo de Diana en Efeso. J J Quint. Nombre de un
versos pastoriles, ejercitar la musa pastoril. eunuco disforme y estropeado de un rei de Persia.
MifiarmeiNA, f Fest. Diosa ale la medicina. MÉGiume nro. Megera, una de las tres jn-
MilfirraiNr ÁratA, ium. a, plur. Varr. Fiestas en rias infernales.
honor de la diosa de la medicina. . MÉGÁLLNSIS. in. f. sé. n. is. Cic. Lo pertene-
11DITimn1um, n. Cic. El medio de las cosas. ciente á las fiestas de Cibéles llamadas Megalesia.
MÉDrom, n. Cic. El medio, centrodi El pú- Megalensis púrpura. Mira Ropa de púrpura que
blico, la luz públicain meditan ó in medio aferre,— usaba el pretor en estas fiestas.
Ponere.—Pro fe,rre. Cic. Poner en público.Dc medio MÉGÁLÉs[A, órum. v. pirar. Cic. Fiestas de la
¿oliere. Cic. Matar, quitar del medio. E medio dis- gran madre de los dioses, Cibéles.
eede • e. Cic. Irse, retirarse, ocultarse, ausentarse. MÉGÁLÉsfÁcus, a, um. fue, Magalensis.
—Excedere. Ter. Morir. lo medio relin,que•e. Vel. MÉnkniiim, a. Min. Especie de bálsimio olo-
Pat. Dejar en duda, indeciso. In medium venire. roso.
Cic. Comparecer, presentarse. MÉGÁLoGRI p mA, f Pintora ve. re-
MÉDIus, a, nro. Cic. Medio, intermedio, lo que presenta objetos grandiosos, como los Jinruz",ici-as de
(latí en medio. JJ Ambiguo, dudoso. 11 Indeciso, irre- los dioses.
soluto, neutral. Medias amicus. Liz,. Amigo coman. MÉGÁlánbfas, Plin. Megalópolis, camiad
Frigoribus Juez/lis. I irg. Fín el corazon del invierno. Arcadia en el Peloponeso, patr ia de Po/ibie.
Medias dies. flor. El mediodía. Miatis media? vir. MÉGÁLOPóLíTÁNI, Orrim. ni. piar. Los natu-
Fedr. Hombre de mediana edad. Paci inediant cese rales y bal p itantes de Megalópolis.
()J'erre. Virg. Ofrecerse por medianero de la paz. MÉcrÁaA, f y •
MÉD1US VíDIUS. adv. Ter. Por Hércules, a fe 111 Gái. Orum. n. piar. Plin. Megaide cieded
mia: juramento propio de los hombres, como lEdepol de Acaya en los confines del A' tica y el PeVizyoneso.
y ?castor de las mugeres. . II Serv. Ciudad de Sicilia en su costa, oeiei;
MEDOACUS y Meduacus, i. Brenta, rio gara, tebano', inziger de Hércules, á quien é ie?ifitre-
de Venecia o' de la Marca Trevisiana, cido dió 11221e • ie con sus hijos.
MÉDON, ontis. Ov. Medon, uno de los centau- MÉGÁRÉius. um. Ov. Lo que pertenece Ue-
•os. I J Hijo de Cocino, rei de Alénas, el primer ar- v areo, hijo de Neptuno. I Estime. Lo qiie pe: t:riese
conte. Jj Uno de los ainanles de Penelope. a la ciudad de Megara.
MÉDONTT[DAZ, órum. ni. piar. Vel. Pat. Los ate- MÉGÁ RENSIS. ni. f u. ¡S. Gel. Lo pertene-
nienses, asi llamados de su primer ereonle MCC/OR. ciente á la ciudad de Megara.
MÉDULLA., 821. f. Hor. Medula, tuétano, la sus- Al É d nEus, ni. Ov. Mega re o , hijo do Niei?fizi.;
tancia que Acá dentro de los huesos del animal. MÜGÁI1EUS, a, Hm. Cje. y
corazon, entrañas. J j Corazon del árboldl La sus- MÉnkaicus, a, Megareneis.
tancia, el meollo, la parle mas esencial y apreciable MÉGÁRIS, Plin. Megát;is,region zie Aeaya.
de una cosa. Medalla pa p is, La miga del pan. elle- MkAaus, a, um. Virg. Megareusis.
dullis alicujus á in malullis alicatas heerere. Cic. MÉdismiNas, nal. ni. plum'. Les grandes, los
Ser sumamente amado de alguno. próceres del reino.
Mí.F.DunnÁnts. in. f re. u. is. Apul. Medular, lo MEHEacnE, Mehercule y Mehercules. adv. Ter.
que pertenece a la medula. Por Hércules; juramento propio de los hombres.
MÉDULLÁTUS, a, urn.Apal. Medulas°, legue tiene genit. de Ego.
medula. Apul. De que se ha sacado la medula. is, minxi, minctum, cociere. a. Col. Ori-
MÉDULLI, órum. piar. Aus. Pueblos de la nar, mear.
Galia aquitánica, entre el rio de Garona y el mar Diem, n. Cie. La miel. 11 Dulzura, suavidad,
Océano. gusto, deleite. hiel mezan. Maui. Alma mia, cora-
MÉDULLI, órum. m. Min. Pueblos de los zon colo, espresion cariñosa. Neque mel negee upes.
lpes, cercanos á Saboga. iulag. Con su pan se lo coma. ref
M'ÉnumiNus, a, um. Aus. Lo perteneciente á los MÉLAMPrIYLLUM, i. u. Plin. La yerba gigante ó
niedulos de los Alpes. brenca ursina.
151mnuLLITus. adv. Vare. _Hasta los tuétanos, MüLAMPODIUM,H. a. Min. Eléboro negro, planta.
bosta los huesos. JJ De corazon, cordial, apasiona- MÉLts.mPus, bilis. Virg. iSielampo, lujo de
damente. Amilana, argivo y de Boyz'pes, médico y agorero in-
MEDULLOR, áris, ári. dep. S. Ag. Llenarse de me- signe. JJ Ov. Nombre de un perro.
dula los huesos, endurecerse. MÉLANcnzaTF.s, ae. ni. Ov. Nombre de un perro.
MÉDULLOSUS, a, um. Cels. Meduloso, lo que tiene Mtites.i.mitmENi, órum. 711. piar. Min. Pueblos
medula en abundancia. bárbaros de Escitia.
MÉDULLÜLA, f dina. de Medalla. Tibia. Tue-
MÉLANcHóniA, w. GiC. Melancolía, atrabilis,
tanino. cólera negra, uno de los humores del cuerpo que
MÉDuLus a, am. Plin. Lo que toca á médu- suele sacar de juicio á los hombres.
loa, pueblos de la Galia aquitanica. MÉLANcuteLicus, um. Cje. Melancól ico, fu-
IVIEDuNTA, f Mántes, ciudad de Francia. rioso, que abunda mucho de atrabilis. Melancholi-
IllÉtius, a, uni. Hor. Lo que toca ó es de la Me- cce Plin. • Vértigos, vapores cansad o s por
dia 6 de sus habitantes.Medain flumen.Ho•. El rio la melancolía que perturban el sentido.
Eufrátes. berargirCÓRIPHUS, M. Plin. El tordo, ave, el
e
MÉDúsA, Ov. Medusa, hija de Forco y de
Celo, bestia marina llamada Gorgónide, por haber 1011.ÉLANcRáms, is, f Plin. Especie de tinco dsz
poseido con sus dos hermanas Enríale y Estenione simiente negra.
NIEL MEL 505:.
MÉLANDRIS, yos. Plin. MÉLYCRÁTUM, 1. ti. Vegec. Aguamiel, agua mé
MiLANDRYorg, n. Plin. El atan escabechado. clada con miel.
MÉLANDRYUM, n. Plin. El corazon de la en- Marcus, a, in. Lucra Músico, musical, lo per
cina. teneciente al canto y al metro. I Lírico, lo pertene-
MÉLINEus, nt. Ov. Nombre de un centauro y ciente á la lira y á la poesía lírica.
de un perro. MÉLYGuNts, Mis. f. Lípari, una de las islas ró-
MIstakNIA, ak. f. Plin. La negrura. ti El color tulas. •
amoratado de un cardenal, de una contnsion. . MÉLYLÓTOS, i. f. Plin.
MÉLibrioN, n. Plin. La violeta, flor. MÉLTLÓTUM, í. n. Plin. Meliloto, corona de reir
MÉLANs p linmoN-, n. Plin. La negrura de la yerba.
simiente, la neguilla, yerba. MÉLTmÉLA, órurn. n. piar. Plin. Peras dulces
MÉLANTÉRIA, Escrib. Cerote de zapatero. como la miel.
MÉLAYTHEus, a, um. Ov. Lo perteneciente á MÉLiNA, f Plaut. Saco ó bolsa de piel de
Melantio. V. Meianthius. oveja, de cuero. Fest. Especie de flauta.
Ab4.LANTHIUM, u. Col. La neguilla, yerba mala M1LYNum,.i. m. Plin. Aceite de la flor de em-
que nace C11 1re el trigo. brill o. ll Ungüento ó bálsamo del mismo me rillo.
MÉLANTHius, ii. ni. Ov. Melantio, pastor de Uli- I I Cierta tinta ó color de la isla I I Plaut. El
ses.iiPlin. Un célebre pintor. color amarillo como de membrillo maduro.
MÉLANTHO, us. Melauto, hija de Proteo,
Ov. MÉLINUS. a, um. Plin. Lo perteneciente al mem-
amada de Neptuno. brillo, á su flor, á su aceite y á su color.
MÉLANTnum, n. Seren. V. Melanthium. MÉLNUS, a, um. Plaul. Lo que es propio del
IVIÉLANTitus, Ov. Melado, rio de ?S'a•nza•ia. tejon.
MÉLÁNIMUS, m. Pita. Cierto pez que tiene una MÉLIOR. In. f ius. n. óris. comp. de Bonos, Cic.
mancha negra en la cola.1 lEspecie de serpiente me- Mejor, superior, escelente.
nor que la atora, pero de mas activo veneno. MÉLIÓRÁTIO, ónis. f. _nig. Mejora, mejoría,
MÉL -Á p ium, íi. Plin. Especie de pera á man- medra, adelantamiento y aumento de alguna cosa.
zana, .mista de catnitesa y asperiega. MÉLróniTus, um. parí. de Melioro. Dig.
MÉLi poNTus, m. El mar negro, el Ponto Mejorado, aumentado, acrecentado.
euxino. MÉLaraEsco, is, cére. n. Col. Msjorarse, ponerse
MÉLAs, ardís. 7.12.. Plin. Rios de Beocia, de Tra-
en estado ó grado ventajoso al de antes.
cia, de Sicilia, de Capadocia y de Cilicia. Matón°, ás, ávi, átum, áre. a. Ulp. Mejorar,
341ILLaúi.um, i. u. Plaul. Mellicaluin. adelantar, acrecentar, aumentar alguna cosa.
Maus:, árurri. f. piar. Meaux, ciudad de Fran- MÉLIPONTUS, i. Cal. V. Medipontus.
CUT. MÉLIS, in-. Pina El tejon, animal. Fest.
NJELum, arum. piar. y Palo de lanza ó pica.
m. piar. Los habitantes y natu- MÉLisPHYLLum, n. Virg. y
rales de Meaux. MÉLissA, re. f. ó
I1 LE. n. plata itidecl. Luce. Canciones. MÉussórHYLLIDE, n. Plin. Torongil ó melisa,
MÉLE3.CiER y Meleagros, ni. Oc Meleagro, yerba.
hijo de Eneo, rei de Calidonia y de Altea.
MÉLLicaÉus, lun. Luc. Lo perteneciente IVIÉE,Y.ssys y Melisseus, Lact. Meliso, rei
antiquísimo de Creta, el primero que sacrifi cb á los
Meleagro. dioses, é introdujo la forma y ceremonia de los sa-
MÉLEÁGRÍDES, dura. f. 7.)lar, Ov. Las hermanas
crycios. liMeliso, gramático de E.spoleto, que reya-
de Meleagro, t•aVOrmadas ea gallinas crf•icanas b ¿tito á Mecéna.s., 1.1 introducido por este con Augusto,
indianas.
fui su bibliotecario.
Macícurs,Idis. f. Col. La gallina africana, mo-
risca ó indiana. • MÉLYTA, f Cic. Malta, isla del mar de Af•ic•a
MÉLEAciuus, a, um. Estay . Lo perteneciente á entre Sicilia y AfricalfPlin. Meleda, isla del mar
Meleagro. adrieitico entre la costa de Dalmacia y Coriá.
MÉLES, étis. Rio de Jonja, que baiia MÉLYT2Lus, a, ron. Plin. y
Esmirna. MÉLTTENSIS. 772. f. lé. n. is. Cíc. y
MILES, is. ni. V. Melis. MÉLITÉsius, a, um. Grut. Lo perteneciente á la
MÉLÉTxus, am. Tib. Lo perteneciente á Ho- isla de Malta y á sus naturales. II Maltes.
rnero, voz tomada del rio 11,1ÉLYTEs, w. Min. y
MÉLÉTE, es. f Cte. Melete, una de las cuatro MÉLiTis, idis. Plin. El topacio, piedra pre-
trusas, hijas de Joce el menor. ciosa.
MarncLA, f. Melibea, ciudad maritima MÉLITIDEs, 772. Plin. Bebida dulce..compuesta
de Tes cilia á de Magnesia. de miel y vino.
MÉLrno:EN:ns. f sé. u. is. Sera y MÉLITreN, ónis. Vare. La colmena, ó el col-
MÉLiucE's, tira. Virg. Lo perteneciente á Me- menar donde hai varias colmenas.
MÉLITTuacus, m. Varr. El que castra las col-
MÉtac.n árum. f pl. Vare. Gallinas menas, el colmenero que ejercita la cosecha de la
mayores que las comunes, traídas de la Media. miel.
). 1Éaiclaus, idis. f. Plin. Postema, llaga de que Mituus. adv. comp. de Bene. Cic. Mejor. »lías
orle materia crasa ,y roja. est illi Jadian. Cie. Se ha puesto mejor.—F:rit isti
MEI.ICERTA y Melicertes,'w. Oc. Melicértes, morbo. Plaut. Esta enfermedad no será peligrosa.
hijo de Atámas, rei de Tébas, y de lizo. Esta, vien- MÉLruscfiLE. adv. dim. Cic. Algo, un poco mejor.
do furioso á su marido, se arrojó al mar con su •ÉLruscüLus, a, um. dinz.Plaut,Mejorcito, algo
hijo, y los dos fueron trasformados en dioses ma•i- mejor.
nos ; leo era Leucotea ó 'Mulata., y Melicértes en MÉLtzómum, n. Apic. Condimento hecho de la
Palemon ó Palatino. te la miel espumada para refrescar a los
.aandes.
MÉLYcHLónos, in. Plin. Piedra preciosa de los In
cainz
st':
i?
calores !fletado y cerúleo. El agua en que se macera la
MELLA, te. f. Col.
*Maammos, Otos. m. y cera despues de sacada la miel.
AIÉLICERUs, m. ó MELLA, w. m. Virg. Rio de la Galia eiMipina.
in. Plin El topacio, piedra pre- MELLÁRIUM, íí. n. Peer. Colmenar, sitio donde
ciosa. hai colmenas. II 011a donde se guarda la miel. .
505 MEM MEM
Meminttra, Varr. Colmenero, el cosechero Maiwurtkrühi., se. f. Vitruv. La disposicion y
conformidad de los miembros, su• forma, carpo-
de miel, el que cultiva las colmenas.
mE
ratora;
MELLÁDIITR, a, um. Plin. Lo que pertenece á la
IBRO, áS, are. Censorin. Formar los miem-
miel.
MBLLÁTIO, Onis. f Col. La cosecha de la miel. bros,
Mar,Lzus, a, um. Plin. Lo que es de la miel. M , áris ári. dep. Censorin. Recibir,
ME niíútintro, n. dim. de Mel. Plaza. Corazon- tomar la forma, 'la debida disposicion de los
cito mio : término de cariño tierno. miembros.
MELLiF/IR, a, um. Ov. Melífero, ¿o que produce Maarartósus, a, um. Autor de la Priapeya.Mem-
cria miel. brodo,Inerte y. robusto de miembros.
MEnnirickno, ónix. f Varr. y MEMBRUM, i. n. Cic. Miembro, parte del cuerpo,
MELLiFiCIUM, Óol. La obra, el trabajo é in- Ij Parte del período. Membrum domas. Virg. Pieza,
dustria de fabricar la miel. division, parte de una casa.—Dormitorium. Plin.
MELLiFiCO, áS, avi, átutn, are. Virg. Melificar, men. Dormitorio, alcoba.
fabricar, hacer miel.
t MÉMINENS, tis. C071. Aus. El que se acuerda.
M ELLíeícus, a, um. Col. Lo que pertenece á la MÉTuím, ;BU, nisse. defect. Cic. Acordarse,
fábrica de la miel. conservar la memoria. ji Hacer mencion. Mcmi-
l'I/ELLiFLUENS, tis. com. Aus. V nisse vivorum. Cic. Acordarse de los vivos.- —De
MELLiPLUUS, a, un,. Col. Melifluo, lo que des- oninibus. Cje. Acordarse de todos. Memini te
tila miel. I I Melifluo, el que habla con suavidad y mihi narrare. Cic. Me acuerdo que me contabas.
dulzura. J J Lo que es suave y dulce como la miel. MEMMIÁDES, a ni. palronum. de Meramius,
MaanioÉSes, a, um. Plin. Lo que es de la na- nombre propio. Lucr.
turaleza de la miel. MEMMIA.NUS, um. Cic. Lo perteneciente á
.MELLioo, f El jugo dulce de las Mermo, nombre propio de un ciudadano romano.
plantas y flores que chupan las abejas. I JEl jugo MEMNON, Onin. in. Virg. Memnon, hijo de Tilo-
de cualquier fruto, que aun no ha madurado ó que no y de la Aurora, muerto en el cerco de Troya :
está en flor, jugo meloso. fié convertido en ave por ruegos de su 772cuice.
MELLILLA, ee. f. Plaut. Vida mia, alma mia; tér- MEIMNONIDES, j. plus. Ov. Aves que se le
mino de cariño. vantaron de las cenizas de Memnon,
ManniNA, rae. Piara. y l'ilEara/iimus, a, MIL Luc". Lo perteneciente á
ManniariA, f Plaut. Bebida de miel. Memnon.
MELLts. genil. de Mel. MÉMOR, óris. com. Cic. El qque se acuerda, tiene
MELLITÚLUS, a, um. Apal. Dulcecillo, algo memoria de alguna cosa. /1. mor bciu:ficii. Cic.
dulce. Din. de Agradecido, reconocido, que se acuerda del bene-
MELLITUS, a, um. Hor. Compuesto con miel, en- ficio. Memor nota. flor. Nota, señal para acor-
melado, untado con ella. J Dulce, suave, agrada- darse.—Nernie el &mt li ingenian!. Lic. Espíritu,
Wel' Dulce como la miel. genio participante del de Nana y del de Rómulo.
MELLÓNA. y Mellónia, m. f. Arnob. Diosa que —Horno. Cic. Hombre memorioso, de baena me-
presidía á las colmenas. moria.
MELLOPROXIMI, ()ruin. zn. piar. Dig. Los inme- MÉMORÁBILIS, in. f. n. is. Cic. Memorable,
diatos á la secretaría para el año siguiente. digno dr memoria, que merece conservarse en la
MELLÓSUS, a, urn. Cel. Aur. Meloso, dulce. memoria, Ter. Que puede decirse ó hablarse.
MÉLO, m. Mitad. El melon. MÉMORÁCÉLUM, n. Apal. Memoria, monu-
MÉLÓDES, le. Sid. El que canta dulces versos. mento para la posteridad.
MÉIADIA, £C. f. Marc. Cap. Melodía, cauto suave MÉMÓRiLIS. f Id. is. Arnob. Lo que sirve
y armonioso. de memoria, como libro de memoria.
MÉLÓDIDNUM ., CéS. Mella], ciudad cl.-? Fran- MÉNIORANDUS, a, am. Virg. Memorable, digno
cia. de memoria. Virg. Digno de traerse ala memoria,
M gtÓDUS, a, am. Aus. Que suena ó canta con de hacerse niencicn de ello.
suavidad y dulzura. 111.ÉmónANs, tis. com. Oc. El que recuerda
MÉnómÉne n. indecl. Col. Almíbar de membrillo hace ó trae á la memoria, el que hace mencion.
hecho con miel. t Mbióakrio, bilis. Corra. Gal. Conmemo-
MiznóeÉeóNas, urn. m. piar. Plin. Melones re- racion, memoria, recuerdo que se hace de aiguni.T,
dondos. cosa.
*MÉLos, i y os. n. Hor. Melodía, canto, verso MÉMÓRATOR, Oris. in. Prop. El que hace men-
suave. cion de una cosa ó conmemoracion, el que la re-
MÉLCrrA, ea. f. Bibl. Vestido, zamarra hecha de cuerda, la trae, la hace á la memoria.
pieles de cabrito con su pelo. I Piel de cabrito coa MÉMÓRATRIX, icis. f. Val. Fino. La que hace
su pelo. Piel de cualquier animal con el propio memoria ó mencion de una cosa.
pelo, y vestido hecho de estas pieles. MÉMÓRÁTUS, as. in. Plaut. V. Mernoratio.
MELÚTIIROYI, i. n. Plin. La yerba vítis alba. MÉMÓRÁTUS, a, um. parí. de Memoro. Plarit.
MELPÓMÉNE, es. f. Hor. Melpómene, una de las Conmemorado, lo que se trae á la memoria, se
nueve musas que preside á la tragedia. cuenta, se hace rnencion de ello. Memoratissinnu
:MÉLus, m. Cal. V Nietos. scriptor. Gel. Escritor mui célebre.
MEMBRÁNA, w. f. Cic. Membrana, piel delgada MEMORIA, ef Cic. La memoria, una de las tres
¿Unica á modo de pergamino. Il Ov. Camisa ó des- potencias del alma. Memorice prodiluin est. Cic.
pojo de la culebra. ¡I Pergamino. Cuenta la historia, hace mencion.—E.rim alar, Suet.
MEmskiNicEus, a, urn. Plin. Membranoso, lo Bórrese de la memoria, no se hable mas, no se
q::e está cubierto de membrana. 1 J Plin. Semejante á haga mas Enemoria.—A/icztjus operara dare. Cic.
la membrana 6 ul pergamino. Emplearse en la memoria o consideracion de al-
MEMRRÁNBUS, a, um. Plin. Membranoso, CU-- guno. Memorid superiori. Cic. En los tiempos
burlo de membrana á pergamino. pasados.—Pairum nostrorum. C. En tiempo de
MEMBRÁNÜLA, te. f. Cels. Membrana, tela, piel nuestros abuelos.—Tenere. Cic. Saber de memo-
sutil y delgada. tia.—Custodire. a.c. Conservar en la memoria.
Mv.tolakrim. adv. Lucr. Miembro por miembro. Post hominum meinoriam. Cic. En cuanto hai me-
ji Piro. Por partes, por piezas, 'sor pedazos. It Por moria, en cuanto se acuerdan los hombres. Memo-
miembros del período. riam agitare. Cie.- Ejercitar la memoria, Memorice
MEN 1/I E N 607
ma,gister. Lampr. Ministro de los emperadores ro- MENDiCE. adv. Sén. Mendigando,. con mendi-
manos, que cuidaba de los escritos en que se con- guez.
servaban'las cosas memorables del imperia.I1El MENDÍCTM6NIUM, n. Gel. y
que ponía los decretos á los memoriales. IVIENnichAs, átis. Cíc. Mendiguez, pobreza
MihaóRalas m. lé. n. is. Cic. Memorial, li- que obliga á pedir limosna, á mendigar.
bro ó cuaderno en que se apuntan las cosas útiles, MENDICITER. adv. y_
de que se quiere tener memoria. ilLo que pertenece MENDiciTus. adv. Ulp. V. Mendice
a la memoria. MENDÍCIUM, n. V.. Mendicnm.
MkiuMulmA, w. f dim. Memoria flaca ó corta. IVIENnico, ás, ávi, atino,. are. a. Plaut. y
•ibtóanásus, a, um. Fest. Memorioso, el que MEND1COR, Gris, atas SUCO, ári. dep. Plaza. 1~ien-
tiene buena y feliz memoria. (1:;.y:o*, pedir limosna de puerta en puerta.
Milmánham. ido. Cic. De memoria. fsiliNuicür, A, ;re.. f. P !Aut. Especie de vestido
Albión°, as, ávi, átum, are. a. Cic. Hacer men- como el que usaban los magistrados oscos, llama-
don, contar, decir. iWemorant. Liv. Se dice. dos Meddices.
MEmPut, órum. m. plan. Flia. Los habitantes MENnictiLus, m. dim.. de Mendícus. Cic. Po-
de Menfis. brecillo.
MEMPHIS, is á idis. f. Min. Ménfis, capital del MENDICUIsl, n. Fest. Vela que se pone en la
bajo Egipto. proa.
MEmouiTEs, vi. y MENDicus, a, lun. Cic. Mendigo, pobre que pide
MEm p i •ricus, a, um, limosna de puerta en puerta. jj Cic. Flaco, débil,
ME:unniaas, ídis. f. y inútil, de poca consecuencia. Mendicisszmus. Cje.
MEstouiTi-rEs, Un. El que es de Menfis, Pobrísimo, reducido á una miseria estrema.
lo perteneciente a esta ciudad _y á Egipto. MENiJÓSE. adv. Cic. Meudosa, incorrectamente,
ME N'? en lugar de Me ne ? Ter. Quién, yo ? con errores ó mentiras.11 Lucr. Mal, malamente.
MÉNA, m. f. 8. Ag. Mena ó Luna, diosa que MENobsus, a, um. P lin. Mendoso, mentiroso,
Presidía al menstruo de las mugeres. errado, equivocado, lleno de mentiras, sin correc-:
MIN.Ecumi, Oran' . ni. play . Los hermanos me- cion. I I Hor. Malo, vicioso, corrompido. jj Cic. Dis-
llizos. Titulo de una comedia de Planto. forme, lleno (le tachas, de defectos.
MÉN.Eus, i. Vitrio. El círculo de los meses ME:g nu:u, i. Cic. Mentira, error, falta de co-
eu un cuadrante solar. rreccion en el escrito. j j Defecto, mancha, defor-
MENALIPPE, es. Just. Menalipe, hermana de midad.
Antíope, reina de las amazonas. MENECLES, is. m. Cic. Menéeles, retórico ala-
MÉNANDER y Ménandrus, Menandro, ,bandeo.
poeta cómico ateniense, discipalo de Teofrasto. MENECLIUS, a, uní. Cic. Lo perteneciente al
MÉNANDa_Eus, a, um. Prop. Lo perteneciente retórico Menéeles.
á Menandro. MENET...METES, i. 21t. Flia. La menor especie de
MEN _PI I, -orara. ni. piza • . Gfs. Pueblos de Bra- águilas.
bante y Gi.-,,; jldres en la Galia bdlgica. MENELÁUS, i. Virg. Menelao, hijo de Aireo
MÉNAS, ádis. f Ov. Menade, sacerdotisa de y Erópes, hermano de Agameinnon, á quien el tro-
Baco. yano Páris robó su mugen Elena, que fue la causa
MENcEro, ipis. com. Frise. Loco, el que ha de la guerra de Troya.
perdido el juicio. j;:; ENÉLEUS, Meneleo, nombre propio.
MENDA, m. f Ov. Defecto, deformidad en el MÉNENtus, a, um. Lív. Lo perteneciente á Me-
cuerpo, mancha, berrna 8z.c.118itel. Error, mentira nenio.
en el escrito, y ahora en la imprenta. MÉNENIUS, ii. ni. Nombre propio de varios ro-
• MENDACYLOQUUS, a, um. Maui. Mentiroso, em- manos.
bustero, el que no habla sitió mintiendo. MENERVA, m.f. Y. Minerva.
MENDÁ.cioLum, i. V. Mendaciunculuin. MENIÁNA, órum. n. plan Vitruv. Especie do
MENCIS. genit. de Mendax. balcones ó corredores entre coluna y coluna en un
t MENDICITAS, átis. f. Tent. La costumbre de edificio.
mentir. MENIPPÉUS, a, um. M'acr. Lo perteneciente á
MENDiCfTER. adv. Solía. Falsamente, con men- Menipo.
tira. MENumus, i. in. Macrob. Menipo, siervo fenicia,
MENDícium, li. a. Cíc. Mentira, falsedad, em- filósofo cínico, que escribió con mucha sal epístolas,
buste. venias, testamentos y otras cosas á este modo.
MENDÁ.CIUNCOLUNI, i. a. dim. Cic. Mentirilla, MÉNIS, 1dis. f. Aus. Luna pequeña, especie de
mentira leve. símbolo, que ponían los. antiguos al principio de sus
MENDAX, ácis. COM. Cic. Mentiroso, embustero, obras, como al fin una corona.
el que miente. II Hun. Falso, vano. j I Ov. Disimu- MÉNcEcÉus, i. in. Estac...Meneceo, hijo de Cre-
lado, fingido. .iWrndacem mentorem esse opontet. non, rei de Tébas, que se dió muerte, precipitándose
Quint. proverb. El mentir quiere memoria. Fundas voluntariamente del muro, por la libertad de la
mendax. Hor. Heredad que no da el fruto que patria.
promete. MÉNcEcÉus, a, um. Eslac. Lo perteneciente á
MENDESIUM Ar Mendestum, n. Mende- Meneceo.
sio, ciudad de Lo gipto. MÉNCETI A . DES, at. m. patroním. Prop. Hijo de
MENoÉsius, a, um. Plin Lo perteneciente á Menecio, Patroclo, amigo y compañero de Aquiles.
esta ciudad. MÉNOÍDES, is. f. Fírm. La luna en los pri-
MENDickatilum, n. Plaut. Mendigo, pordio- meros dias, cuando parece que tiene cuernos.
sero, el que pide limosna de puerta en puerta. MÉNTóláulum, n. Menologio, calendario, al-
dENDICABUNDUS, a, cm. 8. Ag. y manaque.
MENnicANs,. tis. com. Plaut. Mendigo, el que MÉNDITRANNUS, 1. m. Luan Ar'rbitro, rei, go-
mendiga pidiendo limosna, mendigante o mendi- bernador de los meses. Rícese de A'tis, a quien los
cante. frigios veneraban como al sol, y á Cibéles como á la
MENDiCiTiO, Sén. Mendicacion, el acto tierra.
de mendigar. MENS, tis. f Cic. La mente, entendimiento,
MENDiCkTUS, a, um. part. de Mendi g o.. Ov. espíritu, inteligencia, sentido, ánimo.
Mendigado, buscado y pedido mendigando. Intencion, pensamiento, designio, sentimiento, yo.
b08 .11/ E N MEE
Imitad, querer. 11 Memoria. 11 Virg. Inclinacion pro- mencion, hablar de alguno. In alicujus rei menti0-
Mala nem incidere. Cic. Venir, hablar, recaer en la
pension. Mala mees, malas animas. Ter.
índole, mal corazon• Mentís integer o compos. Cic. mencion de alguna cosa.
0o. MENTIOR, itus
Hombre de juicio, de entendimiento.—Exul. der. Cric. Mentir,
El que está fuera de juicio.—Su pe esse. Cic, Ser decir una mentira embuste, hablar con mentira.
señor de sí. .Mentem alicui injicere. Cic. Inspirar á 11 Col. Fingir, disimular, hacer creer, disfrazar. 11
alguno el pensamiento de Plin. Parecerse, tener semejanza. Mentiri
MENSA, re. ,t Cic. La mesa. 1 Comida, lo que se Cic.—Ad alíquein. allanen'. Cje. Cal
sirve á la mesa. Banco, escritorio de comercio. luminar á alguno,—Sese aliquem. Plin. men. Dis-
Secunda mensa. Cje. Segundo cubierto, los ;pos- frazarse en otro.— Sremnum. Petron. Hacer el
tres, segunda mesa. dormido. — Coloren". Virg. Perder una cosa á
3isivsims. m. f lé. n. is. Vopisc. Perteneciente desmentir su propio color, tomando otro.
á la mesa. MENTIS. gen. de Mens.
MENsÁrtrus, a, um. Cic. Lo perteneciente á la MENTiTIO, (mis, f Her. Mentira, enredo.
caj a del dinero, del tesoro, ei á su custodia. MENTITÜRUS, um. Ov. El que ha de mentir.
MbrfsÁnius, ii. ni. Cic. Cajero, tesorero del di- MENTiTus, a, une par!. de Mentior. Virg. El
nero Obligo. que ha mentido. ¡I Fingido, disfrazado, disimulado.
MENSÁTIM. adv. Juren. Por mesas. MENTO, mas. Arnob. hl que tiene barba
MENSIO, ónis. f. Cic. La medida, la medicion, _grande ó larga, poblada.
el acto de medir. MENTOR, cris, ni. Plin. Mentor, célebre platero
MENSIS, is. Cic. El mes. ij Plin. Regla, cos- romano.
tumbre, purgacion de la mugir. IVIENTilmEus, a, urn. Prop. Lo perteneciente á
MENSOR, óris. m. Col. Medidor, en especial de Mentor.
tierras. Plin. Arquitecto. 11 Veg. El que demarca MENTULA, m. filiare. El miembro viril.
y señala el terreno para formar un campamento, Término de afrenta que se dice á unlombre obs-
mariscal de logis. ceno.
MENSTRUA, órum. ni. piar. Cels. Menstruo, las MENTum, n. Cic. La barba.
purgaciones, reglas, costumbres de las mugeres. MEO, ás, avi, áturn, áre. n. Plin. Ir, pasar de
.MENsutuÁros. f lé. n. is. P leut. Mensual, un lugar á otro. 11 Partir, marchar, irse.
de todos los meses, que sucede cada mes. 11 Plin. MEOPTE ingenio. Plaut. De mí, por mí mismo,
Menstrual, lo perteneciente al menstruo de las de rni propia inelinacion.
mugeres. MEPHiTHÍCUS, a, am. Sic!. Fétido, lo ene huele
M porzsaatuANs, tis. com. Palad. La mugen que fmal, riiito.que tiene mal olor, que huele azufre,
está con la regla,
MENSTRUM, n. Liv. Provision de víveres para is. l'ir°. Vapor fétido, anal olor,
un mes. I' Ulp. Pension para un mes. olor de azufre.
MENSTRUUS, a, oca. Cie. Mensual, de un mes, de IMEPTAM ó Mepte. Picad. A mí rsismo.
cada mes. j) Plin. Menstrica adversaria. Cie. Escri- MERACIUS. adv. Sol. Mas puramente y sin mez-
tos periódicos de cada mes.—Cibaria. Cic. Víveres cla.
para un mes.—Favninct. Plin. Muger que está con DelÉrt.kcür,us, a, une Plaza. ,Bina. de
la regla. MÉRÁcus, a, arn. Cie. Puro, neto, sin mezcla.
MENSÜLA, a3. f. dim. de Mensa. Plaza. Mesita, M_Eucinius. 271. fíe. n. Ov. y
mesilla. MEtt.c“As. f lé. n. is. 3ust. Lo que se
MENSTUÁRIUS, nz. Sifit. Cambiante, banquero. puede comprar Ó mercar.
MENSURA, f Plin. Medida, instrumento para MEacANs, tis. com. Col. Mercader, comerciante,
medir, y la cuantidad, modo ó magnitud de lo que negociante, el que comercia, trafica, compra y
se mide. 11 Simetría, distribucion, perspectiva en vende.
la pintura. Ad mensuran aquaut ollas men- buis. f. Gel. Mercancía, comercio,
suran" (Jan comedentes. adag. Allegadores de la tráfico, trato de comprar y vender.
ceniza y derramadores de la harina. rej. MERCATOR, óris. Cic. Mercader, comercian-
MENsti.s.kBais. in. f n. is. Prod. Mensu- te, el que trafica, comercia, compra y vende.
rable, lo que se puede medir. MERCÁTÓRIUM, ii. n . Ulp. Mercado, plaza ó
MENSÚRÁLIS. m. j: té. n. is. Sicul. ft'lac. Lo lonja pública del mercado.
perteneciente á la medida. MERCÁTÓRIUS, a, ato. Plaza. Mercantil, 19 que
MENSÚRÁLTTER. cdv. y es del comercio ó trilfico.
MENstimÁxim. adv. nig. Por ó con medida. MERCÁTÚRÁ, j: Cic. El comercio, el trato ó
MENSIJRÁTIO, ¿Mis. f. Hig. V. Mensio. tráfico de comerciante, su estado, condicion y pro-
MEíasúnáToit, óris. in. Veg. Meusor. fesion. 11 Mercaduría, género de comercio, mercan-
MEN:sIJRNIJS, a, una. Cic. Menstruus. cía. 11 Mercado. Mercaluram j'acere. Cic. Ejercer el
MENSURO, ás, áre. a. Veg. Medir. comercio, ser mercader.
MENsus, a, um. part. de Metior. Cje. Medido. MEnc.k.Tus, a, um. parí. de Mercor. Cje. El que
MENSUS, us. m. Apiii. V. Mensura. ha mercado ó comprado.II Mercado, comprarle.
MENTA, f Cic. Menta, lo mismo que yerba- MErteÁTus, as. in. Cic. Mercancía, compra, el
buena. acto de comprar.11 Mercado, plaza ó loma del
MENTÁGRA, ae. f Plin. Empeine, que suele em- mercado. Mercado-, feria, concurrencia de mer-
pezar por la barba, de donde tomó cl nombre, y caderes en ciertos dias y en puesto señalado.11Trá-
entenderse como usagre por todo cl cuerpo. fico, compra y venta. Mercaban indicere. Cic. Pu-
MENTAmtum, n. Plin. Yerbabueria silvestre. blicar, señalar, mandar celebrar un mercado ó fe-
MES/TH/1, f V. Menta. ria. Mercatu frequenti. Liv. En mercado pleno.
MENTIIESTRUM, n. Plin. V. Alentastrum. 1VIERCÉDIS. gen. de Merces.
MENTIDO, ínis.f. Col. Especie de empeine ó sal- MEncÉntitk, dan. de Merces. Cic. Precio,
pullido, que sale a los animales en los. labios cuando recompensa, salario, jornal corto.
pacen las yerbas con el rocío de la mañana. salM arEiottcjÉotaitlitiásp, a , um. Cic. Lo que se hace por
MENTIENs, tis. com. Cic. El embustero, el que paga.
miente.
e MERCtNÁRI li wal. Mereenario, jornalero,
7Cic.
MEI4TIO, f Cic. Mencion, conmemoracion. el .que trabaja por su jo rnal.
Ilentionem facere alicujus ó de aliquo, Cic. Hacer MERCES, edis. f Cés. Merced, salario, jornal,
M ER MER 50l)
50
estipendio, paga, precio. JI Renta, pension. JJ Hor. Mergunt usuree sorteen. Liv. Los intereses esceden
Ganancia; usura, lucro. ilderces temeritatis. Liv. al capital.
Pena, pago, castigo de la temeridad. Non sine MEnous, m. Pirg. El mergo ó cuervo marlao,
magnd mercede. Ciu. A' mucha costa. — Non alid ave. II Col. El mugron de la cepa que se mete en la
Miau:. Hor. No beberé con otra ó sin esta condi- tierra, y saca solo la cabeza.
cion. MErdRinülics, a, um. 8. Ag. El que bebe mucho
MERCNONIUM, n. Plaut. Mercancía, merca- vino.
dería, género del comercio. ISURTDIA.Lts. 971. f. is. Gel. Meridional, de
11ERC[S. genil. de Merx. mediodía, del sud.
Maacon. áris, átus .sum, ári. dep. Cic. Mercar, MÉRYDIÁNO. adv. Plin. A' mediodía.
comprar. Mercari ab ó de aliquo. Cic. Comprar a MÉRTmÁNu li, i. Plaut. V. Meridies.
alguno. — Atiquid alicui. Ter. Comprar algo para Al-átintiNus, m. Suet. Gladiador, atleta que
alguno. combatía con otro á mediodía.
MERCtRLiLIS, Plin. Mercurial, yerba lla- MÉrtiolÁNus, a, um. Vilrav. Meridiano, lo que
mada Cambien ortiga muerta. es de mediodía. Meridianas circulas. Se'n. El
MErtctiRtÁras. ié.y. Cic. Mercurial, lo meridiano, círculo de la esfera, el ecuador. In me-
perteneciente á Mercurio. Mercuriales Hor. ridianis Plin. En las partes meridionales de
Los hombres doctos, que estaban bajo la protec- la India.
cien de i'llercurio. MÉRYouVrto, ónix. Cic. La siesta, el sueño ó
.MERCliRJÚLUS, m. Apul. Dim. de descanso de•pites de mediodía.
MERCURIOS, m. Cíe. Mercurio, hijo de. Júpi- MImiliEs, di. in. Cic. El mediodía, la parte
ter y de Maya, hija de. Atlante, mensayero de los hora q ue divide por mitad el dia. J J Cic. El sud, la
dioses, dios de la elocuencia, de las bellas letras, de parte del cielo que está al mediodía. Meridies appe-
las artes, del comercio, de los ladrones y de los cand- lit. Plaut. Es cerca de mediodía, el mediodía se
nos. I¡ Uno de los siete plonetas.1 1Rollo á nionton de acerca. -Inclina(. Har. Ya es mas de mediodía.
piedras en los caminos, donde cada pasagero echaba —Noclis. "Yuri. . La media noche. Ad meridiem.
/a suya en honor de Mercurio. Mercurius superve- Meridie. Plaul. A' mediodía.
.Lupits est in fabuld. Jain aderant ipsi nondum MÉttlnio, ás, ávi, átum, áre. a. Plaut. y •
sermone pecado. adag. En mentando al ruin luego MÉRTDIOR, áris, átus sum, ári. dep. Cels. Echar-
viene, ó En mentando al ruin de Roma, luego aso- se á dormir la siesta depues de mediodia.
ma. •ef MÉRÍDIÓNÁLIS. m. 91. is. Lact. Meridional,
MERDA, m. f. Hor. La mierda, estiércol. situado á mediodía.
MÉRE. adv. Plaut. Mera, puramente, sin mezcla MERIGNES, ZE. 911. Hor. Merion, el que guiaba el
de otra cosa. carro de Idomeneo en la guerra de Troya, y man-
MERENGA, f. Fest. Merienda, comida en, daba las naves de Creta que fueron á esta espedi-
corla, cantidad que se hacía almediodía. :Aro se sabe cion.
de cierto á que' hora se hacía. Entre nosotros es la MÉrtffissímE. adv. sup. Plin. men. y
comida d colacion que se hace por la tarde. MERiinssímo. adv. Cic. Meritísima, dignísirna,
MÉRENDÁRIUS„ ii. in. Sén. El que anda recogien- justísiniamente, con mucha mazan y justicia.
do meriendas O colaciones. MÉRITO. adv. Cric. Con razona con justicia, dig-
PyIÉREikzs, tis. com. Salusl. Merecedor, digno, namente, con justo título ó derecho.
acreedor. II Benemérito, el que ha hecho favores, MÉRITO, ás, avi, átum. áre. a. Plin. Ganar, me-
servicios ó beneficios. recer por su trabajo. 11 Cal. Militar, servir en la
MAREO, es, rui, riturn, ére. a. y milicia.
MÉREOR, cris, utus sum, éri. dep. Cic. Merecer, MÉRiTImium, ii. 91. .Tiv. Casa ó cuarto alquila-
ser digno, acreedor, merecedor. II Adquirir, ganar do.11easa que se alquila para divertirse.
por sus punos.11 Servir en la milicia. Bene mereri MÉrtrzbuius, um. Suet. Lo que se alquila, lo
de aliquo. Chi. Hacer favores, beneficios, servicios que se tiene para alquilar. Taberna meritoria. Ulp.
a alguno, servirle.--Male. Cíe. Desobligar, desviar Hostería y toda casa donde va cada uno á diver-
a alguno, hacerle malos oficios, servirle mal. — tirse por su dinero. Meritorias piren. Cic. Jóven
Sub aliquo. Liv. Servir bajo las banderas de algu- vicioso.
no. — Odium. Quint. carrearse,, grangearse odio. MERÍTum, n. Cic. Mérito, merecimiento, tic-
Quid mercar, guara ob rem mentiar? Plaut. Qué cien que merece premio ó castigo. II Merced, re-
me darán por mentir? rEre mere! parvo. Estac. compensa, premio, paga, tl Beneficio, servicio, fa-
Gana poco, sirve per poco. vor, buen oficio. Merito meo ?tulio á me alienus est.
MÉRETRiGIE. adv. Plan& Al modo de las mere- Cic. Está mal conmigo sin ninguna culpa mia.
trices ó rameras. MÉRITOS, a, um. part. de Mereor. C és . El que
MERETRíGIUM, n. La prostitucion, el es- ha merecido, es digno, acreedor. JJ Merecido, ga-
tado y condicion, el modo de vivir de las rameras. nado, adquirido, conseguido. Justo, conveniente,
MERETRíCIUS, a, cm. Cíe. Meretricio, lo perte- digno, debido. Meritus praclare de aliquo. Cíc. El
neciente á las rameras. que ha hecho grandes servicios á alguno.
MERETRICOR, tris, Idas sum, ári. dep. Col. Pu- MErtmEssius,a, um. Tib. Lo perteneciente á Mei--
tear, frecuentar las casas de las rameras. meso (Mermesaus), ciudad d aldea de Frigia en ci
MÉRETRiCÚLA, W. f. Cic. Rainerilla, , patuda, monte Ida.
meretriz despreciable. Dial. de MÉao, m. rry. El cesto ó cuévano. Mero
MÉrrETRix, icis. j; Cic. Meretriz, ramera, dama llamaban por burla al emperador Neron, en lugar
cortesana, prostituta. de Nero, -por ser mui dado al vino. Suet.
MERGIE, artUll. f. piar. Col. Horquillas ó palas MÉRÓB1BA, Ee. Plaut. La muger bebedora, da-
para hacinar montones de los frutos.11 Hoces para da al vino.
segar. MÉRÓBIBÜLUS.,
MERUENS, tis. com. Apul. El que se hunde ó za- Mátónisus, a, um. Plaul.. El que bebe viso
bulle en el agua. puro.
MERGES, Plin. Hoz de segador. II Haz de MEROS, es. f Gueguera 6 Nenve, isla. de
espigas. Etiopía, con una ciudad dek inisnio nombre.
MErwo, is, si, sum, gére. a. Cic. hun- MÉROIS, Mis. f. Plan. Yerba que nace en la id«
dir, sumergir en el agua. l'Echar á fondo ó a pique. de Gueguera, buena para curar la hidropesía.
MES MET
510
mÉ RápE , es, f. Ov. Mérope,
hija de Atlante y de Asia entre los ríos Eufiáles y Tígris, hui Diar-
Ple'yone, una de las Ple'yadas. bec.
El abejaruco, pájaro que Mitsi»di.;imms, a, um. Vop. Lo perteneciente á
MÉROPS, hpis. m. Virg.
se come las abejas y destruye los colmenares. Mesopotamia.
MEast. pret. de Mergo. MESPÍLUM, n. Plin. El níspero, .fi'ula del árbol
M E RSITO, ás, , ávi, áturn, áre. Solin. Zabullir del mismo nombre.
muchas veces, a menudo. Free. de MEsPilus, i. f. Plin. El níspero, árbol. 11 El
MERSO, ás, avi, atia, áre. a. Virg. Zabullir, fruto del mismo.
hundir, sumergir. Mersari fbrlienc flactibus. Cae MESSALINA, le. f. Mesalina, 17121ger del empera-
Ser confundido por los vaivenes de la fortuna. dor Claudio, mai conocida por su extrema iivian-
M E usus, a, um.part. de Mergo. Virg. Zabullido, dad.
hundido, sumergido. Vino, somnoque mersi. Liv. MESSALLA, m. Séla. Mesala, nombre propio de
Sepultados en sueño y vino. un romano insigne.
álErtTo, ás, are. ant, en lugar. de Merco, as. MESSINA, re. f. Sil. Mesina, ciudad de Sicilia.
Non. MEsszis, Mis. f. Plin. Fuente de Tesalia.
MÉRÜLA, aeí. f. Plin. El mirlo ó mirla, arel MESSÁPJA, f V. Mesapia.
Un pez. MESSÉNA, m, y Messene, es. f Mesene,
Mi:aúníE, árum. f. piar. nena. Máquinas hi- ciudad meridional del Peloponeso.
dráulicas, que imitaban la voz humana y el canto MESSENIA, Plin. Mesenia, region junto á
de los pájaros. Mesene.
Mutual, n. Ilor. Vino puro. Mero nocturno MESSENII, Orina. ni. piar. Lic. Naturales de
crstuare. IJor. Pasar la noche en borrachera. Mesene.
MÉRUS, a, um. Cric. Mero, solo, puro, sin mez- MEssÉNtus, a, um. Ov. Lo perteneciente á Me-
cla. Alemán bellum loeptitur. Cic,. Solo habla de sene.
guerra. Mero pede. Av. Con el pié, desnudo. Maree MEssio, anis. f Varr. La siega, el ario de se-
nucw. Cic. Puras bagatelas. gar.
MErtx, sis./ Cic. Mercaduría, todo género con, DIEssis, is. Clic. La cosecha. reculeccion de
que se trafica y comercia. Merces esculentce. los frutos del campo, la siega. l[ Mies, tiempo de la
Víveres. In tuerce esse. Plin. Estar en venta ó de siega.11Ju.st. Las mieses, los frutos recogidos.
venta. Mala mera est lergo. "tul. Mal negocio Messis temporis. Cic. Las proscripciones
tiene á cuestas,:á las costillas. ./Equa viro MereeS del tiempo de Sila.
facprcvslitizatur amico. adag. Hijo, si fueres bue- MEsson, Oris. Cic. Segador, el que siega las
no, para ti planto mi majuelo. ref. mieses.
MESANCULON, n. 'Gel. Especie de dardo que MEssianius, a, um. Cje. Propio de segador
tiene amiento ó correa en el medio. la siega.
TVIÉsÁroA, ae. f. Fest. La tierra de Otranto ó la MEssoi. pret. de Meto.
Pulla en Palia. MESSliRA, f Messio.
MÉsÁraus, a, um. Ov. Lo perteneciente á Otran- MEssus, a, um. part. de Meto. Segado.
to ó á la Pulla en Italia. MET. Partícula que por sí sola nada .significai,
31Ésírus, i. Viry. Mesapo, hijo de l'irep.uno, pero añadida sí los pronombres de la primera a se-
f amoso en domar caballos, y por ser insuperable
con el hierro ó fuego, fui á ayudar á Turno contra
gunda persona significa mismo. Egoniet. Tea: Yo
mismo.
Enclas. Mf:TA, f Flor. Meta, límite, rollo, hib,,fignra
.151.2sAuLA, nimio. Pieza de paso entre dos piramidal, como la que había en el circo romano.
salas ó dos divisiones de una casa; antesala, en- Hacina de cualquiera cosa en figura de. cono, como
trada. de estiércol, de manojos. Muela de molino. Es-
MlisE, es. [f. Vitruv. La cuerda del medio de las tremo, fi.n, estremidad de cualquiera cosa. Meta.
siete de la lira, dedicada al sol, Los músicos la lla- laborum. Virg. . Fin de los trabajos.
man alamirré. MÉTABAsis, is. f Transicion, figura re-
MÉSEMBRIA, X. f. Plin. Mesémber, ciudad de tórica con que se pasa en sin discurso de una cosa á
Tracia en la costa del Ponto Euxino. otra, y cuando se pasa ea, .t.a, oracien de una persona
MÉSEMBRIACUS, a, um. Ov. Lo perteneciente á á otra.
Mesémber. METÁBOLE, es. f. Quint. Figura retórica mata-
MÉsonallows, is. ni. Diom. Mesobráquis, pie de cion de un período á otro, y de un género de' ritmo
cinco sílabas, cuatro largas y la del medio breve, á otro.
como pialchérrimártim. MITICISMÜS, nr. Marc. Cap. Ylletacismo, vicio
MÉSOCHÓRUS, m. Sid. Maestro de capilla de de la oracion, cuando re repite mucho la letra ni, y
un coro de música. cuando acaba una diccion en in, y la siguiente, em-
MÉsóLístim, i. Vitruv. El compás ó escua- pieza con vocal.
dra, instrumento para hallar el medio de alguna MÉTÁGON, ontis. 777 Grao. Nombre del perro en-
cosa. gendrado de perro y otra fiera, que poco á poca pa-
4MÉ - sónzucos, m. Plin. Piedra preciosa negra sa, á otro género.
con una ceta blanca, que la ciñe por medio.l¡Yerba MÉTÁLEnsis, is. f Metalépsis, tra.sposs-
con una veta blanca que discurre por medio de su cion, [figura retórica.
hoja. METÁLIS. m. ,f. n. is. Fest. Cónico, en t,
*MÉsómÁcRos, i. ni. Diom. Mes6macro, pie de gurapiramidal ó cono.
cinco sílabas breves, ménos la del medio que es lar- METÁLiTER, adv. Marc. Cap. En forma 6 fhgaz'a
ga, como áládissirnüs. de cono.
MÉSOMÉLAS, X ó anos. f Plin. Piedra preciosa MÉTALLÁRIA, X. f
blanca con una veta negra. MÉTALLÁRIUS, 911. Cdd. Teod. y
MESOYI, m. Fest. Persona cómica de co- MÉTALLícus, i. Plin. Minero, el trabajador
cinero ó bodegonero, que son personas medias, ni en, las minas de metales.
siervos, ni del todo libres por ser jornaleros. . Pan. Metálico, lo que es de
MÉSONALTA, m. Turneb. Marinero medio, ni ineltlaülTOA11;Iteeunse'cca'áUdnli.
de los superiores, ni de los ínfimos. dullicleiliTnAetLay.FER, um. Sil. Da. Lo que criaó pro-
blitsórtYcrtult, ii. Inscr. Media noche.
Mitsba'yrÁmu , te . f Cíc. IVIesopotamia, region MÉTALLUM, n. Plan. El metal,11 Plan. Lamina
MET M E T 511
de metal. Damnare in metallum. Suet. Condenar MÉTIENDUS, a, MIL Cia. Lo que se ha de medir.
á las minas. Melarla auraria, argentaria, plumba- MÉTIENS, tis. com. Cat. Medidor, el que mide.
ria. Virg.. Minas de oro, de plata, de MÉTIOR, tiris, mensus sana, tiri. dep . Cíc. Medir,
plomo, de cobre. Se dice tambien de las vetas de compasar, tomar la medida. Juzgar, estimar
piedras preciosas y del azufre. apreciar. IISer medido. Metiri mace. Ov. Navegar,
MÉTimÉaos, nz. Varr. Arrepentimiento, peni- pasar el mar.—Framentum exercititi, Gis. Distri-
tencia, mutacion de consejo. buir, repartir el trigo á los soldados, darles su ra-
MÉTÁmoaraisis, is y eos. f. Ov. Metamórfosis, cion de pan.
trasformacion de una cosa en otra, mutaeion de ser, MilTiTOR, óris. ni. Prora. El medidor, el que
de forma, defigura. mide.
MÉTÁNCEA. , 12, f. Aus. La penitencia. MATO, is, messui, messinn, tére. a. Cés. Segar,
MÉTkallema, f Quin'. Metáfora, traslacion, coger, recoger las ruieses.IIVirg. Vendimiar.II Cor-
figura retórica, p or la que una palabra pasa de su tar, derribar, echar al suelo. ¡I Hor. Matar, dar
propio significado tí otro no propio, pero con quien muerte. Metere fructum u! po•sis, beneficium sere.
tenga alguna semejanza. Cia. Siembra beneficios, para recoger fruto de
MÉTÁmeasetus, m. Quint. Metaplasmo, tras- buenos oficios. Metit orcas grandza cuna parvis.
formacion, diccion figurada diversamente de lo que Hor. La muerte arrebata igualmente á los grandes
requiere el genio de la lengua, por causa del metro y pequeños, á todos mide con una misma medida.
ó elegancia. MÉTO, as, ávi, átum, are. a. Vira. V. Metor.
METÁPLASTICOS. adv. Fest. Trasformadamente. METcecus, i. Eumen. Colono, forastero, habi-
Se dice de lo que mudan los poetas del uso coman tante nuevo de un pais.
por causa del metro. MÉTeNYmia, m. Quint. Metonimia, uno de los
METÁPONTíNI, órum. m. piar. Liv. Metapon- tropos principales.
tinos, los naturales ó habitantes de Metaponto. MÉTOPA, m. f. Vitruv. Metopa, espacio que me-
METÁroNTíNes, a, mu. Liv. Lo perteneciente á dia entre los triglifos del friso del .órden dórico. II
Metaponto. Cavidad en que estriban las cabezas de las vigas.
MeTkeeNTues, Liv. Metaponto, ciudad de MÉTóPtum, ü. n. Plin. A`rbol de la A' frica eta-
Italia en el guljO cae Tarento. pica, que destila una lágrima, que unos llaman me-
1.4IITÁRrus, a, um. Arnob. Lo perteneciente á la topio, y otros armoníaco. Plin. Aceite de almen-
meta ó limite. dras amargas. II Especie de ungüento mezclado con
MÉTÁTHES19, is f Quita. Metátesis, trasposicion gálbano.
de letras, figura retórica. MÉTOPOSCOPUS, m. Suet. Fisonomista. II El
MÉTA.Tio, ónis. f Col. Medida, disposicion, des- que conjetura lo que ha de suceder á una persona
cripcion, plan, diseño. por la figura y lineamientos de su rostro.
MÉTÁT0a, Plin. Delineador, diseñador, MÉTOR, áris, átus sum, ári. delio Medir, trazar,
el que toma las medidas, y tira las líneas de un tomar medidas, hacer dimensiones. Metari castra.
plan. Metator castrorum. Cic. Mariscal de campo, Tác. Demarcar un campamento.IISatust- Acampar,
mariscal de logis. sentar los reales.
MÉTíTóalus, a, urte Sid. Lo que pertenece á la
METRÉTA y Metrétes, m. f. Col. La metreta,
meraida, al plan, al diseño y demarcacion del te-
rreno. vasija grande para aceite ó vino. II Medida que hacía
MÉTÁTÚRA, 93. f. Lana. V. Metatio.
48 septarios o 14 azumbres,
IVIETRÍCE, es. f. Gel. El arte métrica de medir y
MÉTÁTUS, um. part. de Meto. Medido, ajustar las sílabas del metro.
demarcada, señalado. Melaías A lexandriam. METnict, óram. .7)1 plur. Gel. Autores del arte
Habiendo levantado el plan de Alejandría. métrica, los que tratan de las reglas y leyes del
MÉ-vauttus, Plin. Metro, rio de Italia en
metro.
el Abraza. rslétaro ó Metro, rio de la Umbría.
MLTAXA, f Cód. Teod. V. Mataxa. METaícus, a, una, Quin!. Métrico, lo que perte-
METaxann, Mame m. pl. COd. Just. El que nece al metro ó verso, á la medida de sus sílabas.
comercia en la seda en rama. MÉTROCÓMIA, f Cod. Teod. Matriz, el pueblo
METEL7u1, Orum. m. piar. Cia. Los Metelos, fa- de donde se derivan colonias á vtros.
milia ilustre romana. MÉTrtóPiims, is. f Cod. Teod. Metrópoli, capital,
METELLINUS, a, une Cie. Lo perteneciente á al- matriz, ciudad principal bajo cuya dependencia es-
guno de los Melelos. tán otros pueblos de que es cabeza. Cés. Metrópolis,
MÉTE mesy cieesis, is. f Teat. Metempsícosis, ciudad de Tesalia, de Frigia, de Jonia.
trasmigracion de las almas. _MÉTROPOLiTA, f Venane. Metropolitano,
MÉTHealcE, es. f. Quint. Método, arte, modo, presidente, juez, superior en la Metrópoli.
manera de enseñar y aprender. METROPOLiTX, árum. m. plan. Cés. Los natu-
MÉTHee:ci, erum. ni. piar. Cris. Los médicos rales ó habitantes de Metrópolis.
metedice s. MÉTItóPÉluiTÁrius, a, um.Cód. Teod. Metropoli-
MÉTnovicus, ion, Cels. Metódico, lo pertene- tano, lo perteneciente á la metrópoli ó capital.
ciente al método, al arte. METRUM, Quint. Metro, medida del verso. IJ
MÉTHormum, n. Petron. Engaño, fraude, Verso.
Fingimiento, ficcion, juego. I-Ilusion. MÉTUENDUS, a, um. Cia. Temible, terrible, lo
METeoeus, Aus. V. Methodice. que debe temerse, lo que se hace temer. Metuendus
MÉTIIYMNA, f Ov. Metimna, ciudad de la hastd. flor. Temible con la lanza en la mano.
isla de Lésbos.—Campestris. Medina del Campo en MÉTuENs, tis. coya. Cic. El que. teme, el tímido,
España. temeroso. Legum rnetuens. Cia. 'Temeroso de las
MÉTHYMN2EUS, a, nra. Virg. Lo perteneciente á leyes. Metuentior. Tác. Mas temeroso.
eetas ciudades. MÉTÜLA, te. f dina. Plin. raen, Pequeña meta 6
MÉTUYISINIAS, ádis. Ov. La muger de Me- límite.
ti na. MÉTuo, is, tui, ére. a. Cie, Temer, tener miedo.
METÍA porta, m. f Plaut, La puerta mecía ó es- ¡ Reverenciar, respetar, venerar. illetuo
gallina, fuera de la cual se quemaban los cadáveres remo por tí, no te suceda algun mal.—Ut posszt.
y se ajusticiaba á los reos. Plana 'Temo que no pueda. etuo ne non. Plaut.
MÉTicneósus, a, uní, Plin. Meticuloso, me- Terno que, 6 que uo... Umbral?* suam-metuit. Val
droso, temeroso. ¡I Plaut. Lo que da miedo, pavor. muscas metuit prtetervolantes. Si rsorex obstrepat,
512 hl I G MIL
expavescunt. adag. De su misma sombra se espanta. MIGItIA, átis. n. Bibl. Mezcla, como el grano
ref. la
Mkrus, as. m. Cia. Miedo, temor. Metían alicui paitt. .k.no, ónis. f. Cíc. Tra smigracion,
M
á vivir de una parte k otra. el pasar
incutere. Cels.—Facere. Quint.—Aferre.—Conci-
tare. — Inferre. — Injicere.—Intendere. In metum MurRITus, as. ni, Lic. V. Migratio.
aliquein adducere.—Conjicere, ó Meta uliquein affl- MIGRO, as, ávi, átum, are. n. ere. Trasmig
cere. Cic. Amedrentar a alguno, ponerle miedo. trasplantarse, pasarse á vivir de un lugar á. otro
Excessere metum. Ov. Estar fuera de riesgo. Migrant omnia. Lucr. Todo se muda, todo pasa.
MÉTÜTUS„ a, am. part. des. de Metuo. Lucr. Te- Migraban est Romain. Liv. Se vinieron, se pasaron
mido. á vivir á Roma. Migrare jus Cje. Quebrantar
MEUS, a, am. pron. poses. Cic. Mio, cosa mía. el derecho civil, traspasar la lei. —Arriana Gel.
Afeas surn. Pers. Soi señor de mí mismo. ó Trasportar el nido, llevarle á otra parte.--Ex hac
mezan est negare. Plaut. A mí me toca negarlo. vitd. Cig. Pasar de esta vida.
Meus est. Plan!. Ya es mio, cogido le tengo. Meus Mina dat. de Ego. Cic. A' mí, para mi. Mihz
horno. Fedr. Mi hombre, este es de quien hablo. De sum. Plaut. Soi dueño de mí mismo, de mis accio-
ineo.Cic. A' mi costa. Mei, meortim. Cic. Los mios, nes./Wihirnet. ó Mih,pte. Fest. A' mí mismo.
mis amigos y parientes. MiLEs, itis. in. Cic. Soldado, el que milita. II Liv.
MÉVANAS, átis. com. y Tropa, escuadren, com.pañía de soldados. Milites,
MÉVÁNATES. um. m. plur. Plin. Los naturales y equilesque misil. Ces. Envió la infantería y la ca-
habitantes de Bevagna en" la Umbría. ballería. Miles se decía cualquier empleado en el pa-
ISIÉvíNIA, j. Cul. Bevagna, ciudad de la Uin- lacio de los emperadores, como ministros. Ovidio
bria. pone en boca de Cánace, hija de E'olo, nava miles
MEXICANA provincia, w. .t El estado de Méjico eram, haciendo á miles femenino.
en la América selentrional. MinÉsu, órum. ni. piar. Dr'. Los naturales y ha-
MEXICUM, n. Méjico, capital del estado de bitantes de Melase en la Jonía.
nombre. MínÉsius, a, um. Cia. Lo perteneciente á Me-
lase, ciudad de la Jonia.
MI IVELÉcris, Idas. Ov. Bíblis, hija de Mileto,j10v.
La que es de Melase.
Mi en lugar de MIL Virg. A' n-ií. II voc. de UIL TUS i. in. Ov. Milete, hijo de Apolo y de
Meus. Mi vil.. Ter. Mi amado marido. esposo. Argea ó Deyone, fundador de la, ciudad ole iLlelaso.
MicA, m. f. Plin. La arenilla que reluce y brilla. Miaterus, í. f. Min. Melase, capital de la jonja.
ji Miaja, migaja. Mica auri. Lucr.
Oro en polvo.— MYLIÁCEUS, a, um. Fest. Lo que es de mijo ó le
Satis. Hor, Un grano de sal.—Thuris. Flia. Un pertenece.
grano de incienso. MILIÁRIA, re. f. Varr. Ave que se mantiene con
MICANS, tis. com. Cic. Brillante, resplande- mijo. II Plin. Yerba que mata al mijo.
ciente. n Trémulo, palpitante. illicans equu,s. auri- MTLXÁRILM, n. Col. Caldera alta y angosta
bus. Plin. Caballo que tiene la oreja levantada, y para calentar agua.
que la menea como temblando. MÍLIÁRIUS, a, um. Plin. Lo que pertenece al
Mic,iuus, m. Petron. El que anda reco- mijo.
giendo las migajas del pan. MiniTÁRis. in. f n. is. Cíe. Militar, /o que
AlicÁTus. us. 7W Ma •c. Cap. El acto de brillarpertenece á la guerra ó al soldado. Militaris ¿'ir.
y resplandecer.jI De moverse como trémulo, palpi- Cic. Camino ó via militar mas ancha y recta que
tante. los caminos regulares. Militare (e.s. Plaut. La paga,
MtccoTRónus, a, am. Plaza. El que roe ó recoge el prest del soldado. ./EtaS ariS. Lic. Edad
las migajas de la comida agena. Es epíteto de un propia para la milicia, desde los 17 años cumplidos
adulador. hasta los 46.—Opera, ars. Lío. Arte militar.
MicEe, és, ére. a. Aut. de Filom. Berrear corno , adv. Lic. A' modo de soldado,
una cabra ó como un cabrito. 1 segun la costumbre militar.
Mico, as, cui, are, n. Go. Menearse con movi- MiníTÁmus, um. Plan/. V. Alilitaris.
miento trémulo palpitar, saltar.11Brillar, resplan- f Cic. Milicia, arte militar, arte é
decer, relucir. Micare
' g l adiis. Virg. Hacer relucir profesion de la guerra. 11 Sud. Combate 41 Liv. Dig-
las espadas desnudas.—Digitis. Cic. Jugar á la nidad militar. Militice rzcznen dure. Cic. Tomar
morra. Dignas quicum in tenebris inices.Cic. Digno partido, sentar plaza de soldado.— Viges:mo auno.
de jugar con él á la morra á oscuras, Se dice de un Tác. A' los veinte años de servicio.—Mahrrus.
hombre de mucha bondad. ,Lic. En edad de seguir la guerra.— Domique coa-
Micitlicosmus, i. ni. El mundo pequeño, el nita virtus. Cic. Valor conocido, .esperimentado
hombre. en paz y en guerra. Mullid Tác. Obtener su
Illicnopsycaus, a, am. Plin. '!'unido, pusilá- licencia.—Vacare. Qaint. Estar esento del servi-
nime, de poco ánimo, de poco corazon. 1 cio. Omni cum mililid interficitur. Just. Es muerto
MicaoscóPium, ii. 71. Microscopio, instrumento con toda la tropa, con todos los soldados.
de óptica, que abulta los objetos. »Lima, as, ávi, átum, are. n. Cric. Militar, tornar
Mtcrimius, a, una Cel, Diurético, que fa- las armas, servir en la milicia, ir á la guerra, se-
cilita la orina. guir la carrera de las armas ó de la guerra. Mili-
1VIIcruikus. m. f. lé. n. is. Cel. Aur. Lo que ¡abita • hoc flor. Se seguirá, se hará esta
concierne á la acolen de orinar. II Apul. Diurético, guerra.
que hace orinar. MÍLiunt, ü. n. Col. El mijo, simiente amarilla que
MICTÚRIO, is, ivi y ii, ire. n. Av. Tener gana de se da á las pájaros, y á veces se hace pan de ella.
minar. MILLa. sing. indiza., Cic. Mil, millar. Mide pus-
MICTUS, us. Cel. Aur. La accion de orinar. sum ó pusszaan. Liv. Mil pasos, una milla.—E qui-
MiCÜLA, £e. dim. de Mica. Cel s. Migajilla, tes. Cic. blil caballos.—Colores. Virg. Mil colores,
miajilla. una infinidad, un número inmenso de colores.
MIDAS,' Mida, a e. m. 0v. Midas, hijo de Gordio, MILLEFOLIA, u. f. y
rei de Finta, que alcanzó de Baco el don de con- MILLEFÓLIUM, n. Plin. Milenrama, yerba.
vertir en oro cuanto tocase. MILLENAR/US, a, um. S. Ag. y
MIGDILYSS ., ybis. com. Maui. Misto de líbico y MILLÉ ya, m, a. plur. Pizza!. Lo perteneciente
tirio, como eran 1s cartagineses: al número de mil, al millar.
'MT M M I N 51.3
MILLIIPÉDA, in. f. Plin. Insecto de muchos Piece- bulas mímicas, escritas por lo coman en versos
cillos, que se encoge tocándole. Algunos dicen que es yambos.11 Plin. Versos senarios yámbicos.
el cientopies, otros la escolopendra. MIMNERMUS, m.Prop. Mininermo, poeta griego
Mtraig aimus, a, um. Cic. Milésimo, lo que com- del tiempo de los siete sabios, ó mas antiguo. Escri-
prende el número de mil. bió elegías, y se dice que inventó el verso pentá-
MILLIA9 kan. n. plur. Ces. Mil, un mil, millar. P. metro.
Mine. MIMOGRAPHUS, m. Suet. Escritor de poemas
MILLácum, n. Millí , ciudad de Francia. juglares y bufonescos, de mimos_y pantomimos.
MILLIALDUM, n. Milhaud, ciudad de Francia. MSMÓLOGL's, i. m. Jul. Fírm. Mimes y Mi-
MILLIÁRE, is. n. Clic. V. Milliariture mographus.
MILLIÁRENSIS. m. f. sé. i$. Vopisc. IVIiMüLA, a). f. Cic. y
Mmeartu, ;orara. m. plur. S. Ag. Milenarios, Minitieus, ne. Dim. de
hereges carnales, que entre otros errores enseñaban MiNIUS,i. m. Cic. Truhan, bufon, juglar, gracioso
que vivirían mil años despues de la resurreceion. de comedia. 1) Farsa, pieza cómica de as-untos ridí-
MILLIÁrtium, n. Cic. Coluna que en los cami- culos, juglares y bufonescos. 11 Suet. Gesto, ademan
nos reales señalaba la distancia de una milla ó de ridículo, fábula, cuento truhanesco.11Petron.
mil pasos geométricos. (1Sén. Caldera alta y estre- truhanada, bufonada.
cha de gran capacidad, de que usaban en los ba- MAN' ? en lugar de Mihine ? Ter. A' mí ? Es á
ños para calentar el agua. mí por ventura ?
Mietakruus, a, um. Plin. Lo que es de mil, de MIN. en lugar de Minium, Ausou. Minio 6 ber-
un millar; que pesa mil libras, onzas &c. mellon.
MILLIES. adv. Cíe. Mil veces, muchísimas ve- MINA, w. Min. Libra y moneda griega y ro-
ces. mana.La griega pesaba y valía 100 dracmas atacas, la
MILLIFORMIS. m. f mé. n. is.Prud. De mil for- romana 96. I I Fara. . Medida de tierra de 120 pies en
mas, multiforme, de muchas formas. cuadro. Fest. Teta que no tiene leche. 1) Cat. Ame-
MIL um, n. y Milvus, i, y Milus, m. Fest. naza. Mina ovis. Varr. Oveja que tiene pelado el
Carlancas, collar de los perros de ganado y de caza vientre.
con puntas de hierro. MiNkctx, árura. plur. Plaut. V. Mina;.
MIL° y Milon, (mis. m. Plin. Milon, crotoniense, MINÁcITE.a. adv. Cie. De un modo ó aire ame-
atleta de tanta fuerza que dicen mató un novillo de nazador, amenazando, con amenazas. Minacius di-
una puteada en. los juegos olímpicos, que le llevó cere. Cic. Hablar en términos demasiado amena-
á cuestas por el estadio, y se le comió en un dia. zadores, fuertes.
Siendo ya viejo, y queriendo dividir con sus manos MINE, ártun. plan Cic. Amenazas, conmina-
un árbol hendido por medio,no pudo sacar las manos ciones. II Virg. Almenas de los muros. Minas jac-
de la hendidura, y así fité pasto de las fieras. tare. Cic.—Intonare. Ov. Gritar amenazando, ame-
MIL0NráNus, a, um. Cic. Lo perteneciente á T. nazar fuertemente .--Alicui intendere. Tac. Ame-
Anio Milon, á quien Ciceron defendió en la causa nazar, hacer amenazas á alguno.
de la muerte de Clodio. MINANS, tis. com. Ov. Amenazante, el que ame-
MILTiTES lapis. in, Plin. Especie de piedra pie. naza.
ciosa de color de bermelfon. MINANTER. adv. Ov. V. Minaciter.
i. fi Vitvuv. El bermellon. MíNARato, is, ire. n. Esparc. V. Minurrio.
M ILVA, z. Petron. Ave de rapiña, nombre de Onís. f Cic. Amenaza, la accion de
oprobio a la nzuger ansiosa y rapaz. V. Milvus. amenazar.
Mrevkoo, giros. f. Plin. El pez milano, volador. óris. riz. Tert. El pastor de ganado,
MiLvirrus, a, um. Plin. Lo perteneciente al mi- que le lleva, giria ó conduce.
lano. Cie. Lo perteneciente a la voracidad y ra- MIN.vromus, a, um. Amian. Amenazante, ame-
piña. Milvina lames. Plaut. Hambre vehemente y nazador, conminatorio, terrible.
rabiosa. Milvinus pes. Col. Pié de milano, yerba MINAX, ácis. com. Cic. Amenazador, el que ame-
parecida al pié de esta ave. Milvin tibies. Fest. naza por genio y costumbre.
Planta de un sonido agudísimo. MINCIÁDES, se. ni. Juv. Virgilio, llamado así del
Mustus pons. Tác. Ponte mole, puente sobre rio Mincio, que riega el campo mantuano.
el Tíber en la campaña de Boina. MiNcrus, nz. Virg. Mincio, rio que baña a
Mtevies ó Milvus, m. Fedr. El milano, ave de Minina y entra en el Po.
rapiña. 11 Ilor. El pez milano. Plaut. El hombre MINCTIO, f. y
ansioso, avaro y rapaz. II Ov. Un signo celeste. MrNcTurtA, f Veg. La accion de orinar.
MIMA, f Cie. Mima, la muger que en los en- MI NEO, és, ui, ére. n. Lucr. V. Immineo.
treactos de las comedia., antiguas entretenía al pue- MINERRIMUS, a, um. ant. Fest. V. Minimus,,
blo con gestos y ademanes ridículos é indecentes. MINERVA, te. f Cic. Minerva, Pálas, diosa de la
YItiMALLONES, f plur. Estac. Sacerdotisas sabiduría, de las ciencias, de las labores mugeriles
de Baco, bacantes. y de la guerra. 11 Sabiduria, ciencia, doctrina, arte,
MiMALLÓNEUS, a, um. Pers. Propio de las ba- oficio. Minerva tenuis. Virg. Arte, oficio poco fruc-
cantes. tuoso. Minervee omnis horno. Petron. Hombre uni-
MimALGótas, idas. Ov. Bacante, sacerdotisa de versal, omniscio, que nada ignora. Minervam sus
Baco. docet. Cie. Un bestia quiere enseñar á los doctores.
Missmuus, a, um. Cap. V. Mimicus. ref. Minerva invild.Cic. Contra el propio genio, III-
MilmANs, antis. m. Piin. Cabo Stilari, monte y toral ó talento.—Crassd. Hor.—Crassiore. Quint.—
promontorio de Jonia. 11Hor. Nombre de un gigante Pingui. Col. Sin arte, tosca, groseramente. Crassd,
a quien mató Jove con un rayo. pingui Minerva. adag. A' la llana de Calvarrasa,
MimÉsts, f. Quint. Mimésis, etopeya, descrip- la pata llana.,
cion de las costumbres agenas, figura retórica. MINERVAL, i3. n. y
Atimumaus, m. Amian. Marc. El verso yám- MINERVÁLE is, n. Varr. Pension, salario, sueldo
hico usado ea las fábulas cómicas. del maestro. 11Presente,
' don gratúito que se da al
Alimiez. adv. Cal. A' modo de traban, de bufon, que enseña•.
de gracioso de comedia. MaiN.
MINERVÁLIA,
nerv n. ptur. Serv. Fiestas de Mi-
Mitcícus, a, um. Cic. Mímico, bufonesco, lo que
pertenece aaruhan de comedia. MiNERvius, a, lun. Arnob. Lo perteneciente á
~mai ó Maniambi, crean. m. plur. Gel. Fá- Minerva.
33

151 I N MI N
514
mictum, Ore. a. Eor. Orinar, ' una ciudad á sangre y fuego. Quod mata 77?ini
facere. Ter. Lo que ahora amenazas hacer ó que
mear.
MbirÁcErs, a, um. Vitruv. Lo que es de minio
hasM
rí ils-
- ItYst, ii.n.Prop.Minio, color mineu
bermellon. ratla.mre'rhojal
MINIÁNUSJuyiter. in. Cic. Júpiter miniano, cuya que se halla en las minas de azogue y p
estatua estaba dada de bermellon. laminen artificial, y se llama bermellon.
Mirainttbr, Plin. Mina de minio, MINIOS color. in. Apul. El color de minio ó ber-
IVIrtittÁrtru s , a, um. Plin. Lo perteneciente al mellon.
minio. MíNa, ás, ávi, átnm, are. a. Aus. Llevar, con-
MYNEÁTÜLts, a, urn. Cic. Dun. de ducir, guiar el ganado. II Amenazar. V. Minar y
kuNt Airus, a, um. pare'. de Minio. Plin. Dado de minitor.
bermellon, pintado con él. l,Iis. f. Ov. Ariadna, hija de Mirtos, .ver
5/NNE. adv. Cic. De ningun modo ó manera, de Creta. 11 Sin. Cualquiera mugen nc la familia de
nada ménos que eso. ¡I A' lo ménos, lo ménos. Mi- Minos.
itime gentium. Ter. De ningun modo.--Bis anuo MíNálus, a, um. g Lo perteneciente al rei
arari deben. Col. Se debe arar á lo ménos dos veces Mínos ó á Creta, donde reinó.
al ario. n. áris. como. de Parvas. Cie.
MÍNImurd, n. Lucr. La menor parte. J adv. Menor, inferior, mas pequeño. Minar filies. Ter.
Cic. Lo ménos, á lo ménos. II Mui poco, poquísimo. El hijo menor. MinOrne ¡evo res agitar guaco. tea:'
Ut quisque miniinum firmitatis habel. Cic. Cuanto Ter. Z Me va á mí ménos, Tic á ti en esto? Mino-
menos firmeza tiene uno.—Piventia apud me vales. ris diinidio. Plin. La mitas menor. —.l'Estimare.
Cic. Los premios valen poquísimo conmigo. Mor- Cic. Estimar, apreciar menos, en menos. Minores.
bus eril longissimus,minimaingue annus. Cel s. Será Hor. Les jóvenes, los mozos, Los mas mozas. Se'n.
enfermedad larguísima, y á lo ménos de un año. Los niños. II Virg. Los descendientes.
MINIMOS, a, um. sup. de Parvas. Cte. Mínimo, iris, atas saco. ári. dep. Amenazar,
menor de todos. Mínimas aatu, Liv. El mas jóven. hacer amenazas. j HOr. Prometer.{ irreg. llevarse,
MINO, Onis. in. Virg. Muñon, pequeño rio de la levantarse, sobresalir. Minari alicui c • ucem. Cic.
Etruria o Toscana. Amenazar á uno con la horca. Mulla el pro'clart.1
Mfivto, ás, ávi, áttim, are. a. Plin. Pintar con minatur. Flor. Promete muchas y grandes cosas.
minio, dar de bermellon. Minani in ccelum. Virg. Amenazar al cieloil Ser.
MINIsciTUll en lugar de Reminiscitur. art. Fe,st. estar en una grande altura, elevacion. OrliUS
MINISTER, tri. m. CelS. Criado, siervo, fámulo. II minaba. . Virg. El olmo amenaza siempre ruina,
Ministro, gobernador del estado. U Ministro, el que parece que se va á caer.
sirve en los sacrificios. MíNónÁno, (mis. Plaul. Minoracion,
MbitsTitalum, n. Plin. Ministerio, servicio, de 'Minorar, de acortar, de reducir á menos.
abra, empleo, oficio del que sirve. Cualquier mi- MINORkTUS a, um. pul. de Minoro. TM. Mi-
nisterio, oficio, encargo. (Oficio, empleo, cargo, norado, acortado, reducido le ménos.
ministerio público. II Bajilla, servicio de mesa. II MINorteA, f Menorca, isla del Mediterráneo,
Plin. Família de criados, tren ; equipage. Splendi- perteneciente á España.
dissimis (Planetas ministeriis. Vel. Pa.t. El que ha t as, are. a. Tent. Minorar, acortar,
tenido los empleos mas honoríficos. Ministerio 771a- disminuir, reducir á ménos.
listralibus conscribere. Tác. Dar ministros, lictores :vi/Nos, óis. Eslac. "l'Ellos, hijo de Jarápiter y de
a los magistrados. Navis ministeriarn. Petron. El Europa, rei de. Cancha, el primero que dio leyes
gobierno de la nave. los cretenses. Fingen tos poetas que por su justicio
MÍMSTRA, f Cíc. Criada, sirvienta. La que fané destinado á juez del infierno con su hermano Re--
sirve en los ministerios sagrados. La que sirve en doman/o y Baco. I1Prop. Otro, nieto de este, rei de
los ministerios públicos. Artes convites el ministre la misma isla.
oratoris. Cje. Artes compañeras y auxiliares del MiNóT AuRus, Virg. Minotauro, monstruo,
orador, las que le han de acom p añar y auxiliar hombre por la parle superior, y por la inferior toro.
ayudar, ó suministrar noticias y materiales. que dib a luz Pasífae, Inuger de Mis es.
ónis. Vitrito. Servicio, el acto Mixóus, um. Prop. Perteneciente á. Mluoa
de servir. á Creta.
MINIsTa..itTokt, bris. Cic. El que sirve, ayuda, AIINTHA, re. f. Plin. V. Menta.
ministra alguna cosa a otro. Vare. El que cuida MINTRIO, ís, ire, y
de echar de comer á los animales. Plin. Criado, MINTRO, ás, áre. n. Aut. de Fil. Chillar como
sirviente, ministro. un ratou, imitar su chiflido.
MINIsTRiTóRIOS, a, um. Marc. Lo que perte- MINTURN7E, árum. f plur. Minturna, car-
nece al oficio de servir ó al criado que sirve. dad de la Tierra de Labor en el reino de _Nápoles.
MINIATRATILIX, icis. f. Cic. La que ministra, MINTURNTENSIS. m. f n. la. Lic. Lo pertene-
sirve. ciente á Minturna, en el reino de Nápoles.
1111sastnÁirs, a, am, Sin. Ministrado, servido, MINUCIUS, a, um. Fest. Lo perteneciente á Mi-
dado ; alargado. Peal. de nucio romano, como la puerta, el camino, el pórtico
MINISTRO, ás, ávi, átum, áre. a. Cic. Ministrar, minucio, y una lei que cita Pesto, sin decir lo que ea
servir, dar, alargar sirviendo, en especial á la ella se mandaba.
mesa. /I Suministrar, contribuir. Hoy . Adminis- MINUENS, tis. com. Gis. El que disminuye ó mi-
trar, gobernar, manejar. Ministrare piteaban alicui. nora, Minuente eestu. Gis. . Al bajar la marea.
Cic. Dar de beber á uno, servirle la copa. — Ve- is, ére. a. Cic. Disminuir,
lis. Virg. Maniobrar en la embarcacion, servir las minorar, hacer menor, acortar, reducir si menos.
velas. Sosegar, aplacar, apaciguar. ¡I Quitar, desvane-
MINITÁBILITER. adv. Pacto. V. Minaciter. cer. Minuere controversias. Gis. Quitar u di sputas .
MINITÁBIINDOS, a, tan. Liv. Amenazante, el que — Opinionem. Cic. Desvanecer, desarrai gar una
eXatMaza. Q-i ra- _ ajestet-
M
opinion.—.1ram. Ter. Aplacar la
MINITANS, Me. com. Ole. Amenazante. tem rpoompaunlior.outani. Cic. Violar el derecho del pue-
Mitst`tro, ás, avi, átum, are. Plaut. blo
DIffiriTort, áris, átus sqm, ári. dep. Cic. Amena- Cantalear,
Mbrúrtio ó Minurrio, is, ¡re. n. Fest-
zar, hacer amenazas. Minitariurlii ferro, fiturond- gorgear ó cacarear por lo bajo las aves, y en espe-
que, ó ferruco jiannnamque. Cic. Amenazar poner cial las palomas cuando arrullan.
M1R MI S 61 5
WiNÜRITIO, ¿mis. f. Fest. El canto, gorgeo bajo MÍRANS, tis. com. Ov. El que se admira
y no bien formado de los pajarillos tiernos. ravilla.
llíNúnizo, as, áre. &don. V. Minurio. MIRAPINCUM, n. Mirepoix, ciudad de Francia.
MiNts. adv. Cic. llenos. Minus din. Cic. Mé- MiRÁTIO, ónix. j: Cic. Adiníracion, maravilla.
nos tiempo, menos largo tiempo. —Boris tribus. MilLÁTOR, óris. m. Sén. El que admira, admira-
Cic. En menos de tres horas. —1Viltilo. Ter. Me- dor.
nos que nada.— Quinquennium est. Plin. No ha Minxratx, icis. f Sén. La que admira, se ma-
todavía cinco años. Per Trebonium stetit quo minus ravilla.
op-pida polirentur. as. Consistió en Trebonio el MiRÁTÜRUS, a, tan. Plin. El que ha de admirar
no apoderarse de la plaza. ó admirarse.
MtNusetnARIt, órum. piar. Cád. Teod. Los Miakros, us. m. Sén. Y. Miratio.
arrendadores de las rentas menores ó de menos MiRATUS, a, um. part, de Miror. Vira. Admi•.
consideracion. ratio, el ci ne está lleno de admiracion.
illiNusclinÁrous, a, um. Co'd. Teod. Pequeñito, ERE. adv. Cic. y
mai corto, mui pequeño y tenue. llin.YFicE. adv. Cíc. Maravillosamente, de una
MiNuseúnus, a, ion. Lic. Algo menor, un poco manera admirable.
menor, mas pequeño. MiaiFico, ás, ávi, átum, áre. a. Plaut. Hacer
MiNOTA.L, n. Juv. Menestra, picadillo, gui- maravilloso, admirable.
sado de carne y verduras picadas. 11 Ter& Menu- l'huaicos, a, urn. Cic. Maravilloso, admirable.
dencias, minucias. Mirificissint um facinus. Ter. Hazaña digna de la
ItiNünms. f. ié. n. is. Tent. Menudo, tenue,
112. .
mayor admiracion.
pequeño, de corta consideracion. Minio, Onis. no Vare. Persona contrahecha y de
MiStik-nm. adv. Col. Menudamente, en menu- boca mili fea.
das partes_ j Cia. Poco á poco, lenta, insensible- MIRMILLO, ónix. Andan. Gladiador armado á
mente. II Ulp. Por menor, en particular, uno por la manera de los galos, que llevaba la figura de un
uno, parte por parte. pez en la cimera del morrion.
MIRMILLÓNICA Beata. n. plur. Fest. Escudos
MiNÜTE. adv. Col. Menudamente, en ó por me-
nudas partes. ¡iTenue, bajamente, de una manera propios para pelear desde los muros.
mezquina. Minute yrandia dicere. Cic. Hablar de Muto, ás, are. a. Vare. y
cosas grandes bajamente, en estilo humilde. Iris, atas sum, ári. den. Cic. Admirar
MiN J. Sén. maravillarse, ver, mirar con admiracion. jj Mira'
con ansia, apreciar mucho. n Virg Imitar. Miran
MINÚTIES, éi. f. Apul. Minucia, la menor parte. se. Cal. Estar mui contento, mui satisfecho de sí
Ad minutiam grana redigere. Se'zz. Reducir el grano propio.
á polvo, á harina. Miaus, a, um. Cic. Admirable, maravilloso. Mi-
MiNllTILOQUIUM, n. Tert. Discurso, modo de
rum in modem ó mieis monis. Plaut. Maravillosa-
hablar sucinto, breve. mente. :Viruta non facis. Plan!. No haces cosa de
IlliNünm. adv. Col. V. Minute y Minutatim. nuevo. Mínima mirum est. Cic, No es de admirar.
Onis of Quint.•iminucion, detraccion, Mirara ni domi est. Ter. Milag r o será que no está
figura retórica. en casa.
Missíltous, a, um. Plaut. Mai. diminuto, mui Mis. ant. en lugar de Mei. En.
pequeño. Dina. de MrscELLÁ.NEA, órurn. piar. lucen. Mezcla de
Mixtorus, a, ion. part. de Minuo. Cic. Diminuto, diversos espectáculos que se daban en un mismo día
, menudo. Tác. Acortado, disminuido. 11 al pueblo. 11 Miscelánea.
Frívolo, tenue, de poco momento. II Infirno, bajo,
Frívolo MISCELLÁNEUS, a, um. Apul.
vil, despreciable. Minuta interrogatiancula. Cte. MISCELLUS, a, um. Suet. Mezclado, vario,
Preguntilla breve y sutil. Minutas animes. Cica misto.
Animo flaco, cobarde. Minuti philosophi. Cic. Fi- MISCELLIÓNES, um. m. plur. Fest. Los gile no
lósofos vulgares, adocenados, son de un mismo parecer, sínó de varios juicios.
blisrom, arum. m. piar. Higin. Los argonautas, IVIrscEo, és, cni, stum ó xtum, cére. a. Cic. Mez-
llamados así .á por ser los mas hijos de Midas, reí clar, j untar, unir, incorporar unas cosas con otras.
de Yálcos en Tesalia, ó porqué la madre de Jason,
su gefe, era hija de Nimias y Climene.
II Virg. Perturbar, confundir, alborotar. Miscere
corpus cuna matee. Cic. Abrazar á su madre.—
MiNYETAS, ádis. j: Petron. Ov. Alcitoe, hija de Poeula ahelea. . Dar de beberá alguno.—Manas,
Mínicis. Virg. Venir á las manos, entrar en batalla.
MYNYEIDES, um. plur. Ov. Las hijas de M- —Reinpublicam. Cic. Perturbar la república.
illas, trasformadas en murciélagos por haber menos- MisELLus, ton. dim. Cic. Pobre, mezquino,
preciado los sacrificios de Baco. miserable, digno de compasion.
MiNYEIUS, a, urn. Ov. Lo perteneciente á Mi- MISÉNÁTES, ium. in. plan Vegec. Los naturales
nias, rei de Yólcos en Tesalia. y habitantes de Miseno.
-f- MíRÁBILIÁRIUS, m. S. Ag. El que obra ma- MiSÉNENSIS. f. sé. n. is. Fe.dr. Lo pertene-
avillas. ciente á Miseno.
rn. I. is. Cic. Admirable, ma- MisÉsits, i. Virg. Miseno, monte y promon-
ravinoso, digno de admiracion. torio de Campania, donde está la ciudad de Miseno.
M I aÁa/LiTAS, átis. f. Lact. A dmiracion. Alisun, a, um. Cic. Miserable, infeliz, desdi-
MIRABILITEB. adv. Admirable, maravillosa- chado, digno de compasion. Miser aniini, animo,
mente. ex animo. Plaut. El que padece ailiccion pena en
. MIRÁI3UNDUS, a, am. Liv. El que está lleno de su ánimo ó espíritu. Lheu me miseruin ! Ter. Po-
admiracion. bre de mí, infeliz, miserable de mí !
MÍRÁctiLA, re. f. Varr. Ramera feísima, por- MisÉRÁBiLE. adv.rMiserabiliter.
tento de fealdad. MÍSÉRKBILIS. m. f. lé. n. is. ac. Miserable,
MIIIÁCLLL'^I, i. n. Cic. Milagro, maravilla, por- digno de compasion. Miserabile visa. Virg. Cosa
tento, prodigio. ¡I Vira. Monstruo, cosa monstruosa. que da compasion el verla.--Carmen. Virg. Canto
Miraculo esse. Liv. Cansar maravilla. lúgubre, poema lastimoso.
Milt1NDÚLA, te. f. Mirándola, ciudad de Palia. MÍSÉRÁBILTTER. adv. Cic. Miserablemente, de
MiRANDUS, a, urn. Cic. Admirable. maravilloso, una manera miserable y digna de compasion
digno de admiracion. MiísÉliÁsiEsr, n. Jav. V. Migeratio.
.BIT
516 M1s
Aur. Mansamente Missinus, a, um. Misivo, lo que se envía ó se
MiTIGAVIER. adv. Ce'. pue de enviar. (j Suet. A' quien se da su licencia, su
V. Miser.
MisilitAsnaus, a, um. Cia.Miserablemente, COI] r e tm o, riai„ii i
i roi s sdeTer la
MisÉRAIVIE R. ádv. Gel. átum, áre. a. free. Lit. En•
comparan. viar, despachar con frecuencia.
IVIISÉRÁTIO, bilis. f. Cic. Conmiseracion, com- Missus, a, une part. de Mitto. Ov. Enviado
pasion, misericordia, piedad. despachado, despedido. Missam facereosorent'.
IllísÉssiTos, óris. ns. J'uy. El que se compadece
Suet. Repudiar la muger. Missos , facere honores.
de otro. Cic. Renunciar á los honores, no pretenderlos. Vox
MISERE. adv. Cic. Miserable, infeliz, desdicha-
damente. 11 Con estremo, con exceso, perdidamen- missa. Hor. Voz, palabra pronunciada, dicha, es-
se. Misere invidere. Ter. Aborrecer de muerte.— capada de la boca. Hasta missa mano. Virg. Lan-
Amare. Ter. Amar perdidamente. za, pica, arrojada, disparada con la mano, despe-
MTSÉREO, es, rui, itum, ére. n. Cie. y dida de. ella. Missunz aliquid facere. Cie. Pasar en
MisÉaitoR, cris, sertus y séritus sum, éri. dep. y silencio, omitir alguna cosa.—Aliquem. C'e's. De-
Mrsáissco, is, ére. n. Virg. Compadecerse, jar ir libre á alguno. Missam facere uxorem. Sud.
tener misericordia, compasion. Misc •escat te mei. Repudiar la muger.
Ter. Ten piedad de á. Mi•eret me vicent tuain. Missus, us. ni. Ce's. Mision, la accion de enviar.il
Ter. Me compadezco de, ó me compadece tu si- Liv. Tiro, la accion de tirar ó disparar. I1 Suet. La
tuacion. Misereo,- tibi. Sén. Te tengo lástima. U1 accion de soltar las fieras en el circo, la de salir
misereatur supplicu ▪ i. Cic. Que se tenga compa- los gladiadores á lidiarlas, y la de soltar los ca-
sien de los suplicantes. ballos en la carrera. I Lampr. Entrada de la mesa,
MísÉaii, se. f. Cic. Miseria, calamidad, des- plato, cubierto, y la accion de quitar unos y poner
gracia, trabajo, infortunio. ¡i Pena, pesar, pesa- otros.
dumbre, aflicciorell Cia. La miseria, hija de Ere- MisTinies, m. Lucil. Vaso donde se mezcla
bo y de la Noche. vino con agua.
MísÉnícoania, le. f Cio. Misericordia, compas MisTise adv. Suet. Mezcladamente. Mislim as-
sien, piedad. Fué tenida por diulsa y era mui cele- sidere. Suet. Sentarse sin distincion, sin órden.
bre en Atenas clara de la Misericordia. Mimo, ónis..f Vitruv. Mistiou, mezcla, mis-
MYSÉRICORDITER. adv. Lact. Misericordiosa, tura, el acto de mezclar.
clemente y piadosamente. Missreiti, m. f. Plin. Mistura, mezcla. Col.
MrsÉalcoas, oráis. com. Cic. Misericordioso, Las mismas cosas mezcladas.
clemente, compasivo, piadoso. Miscricordior ind- 511sTus y Mixtus, a, um. part. de Misceo. Cic
los me est. Plaut.Nacke es mas inclinado á la mise- Mezclado, misto, misturado.
ricordia que yo. i\JISTUS y Mixtus, us. ni. Col. V. Mistio.
WSERIMÓNIUM,, n. Laber. V. Miseria. * MYSY, :yos. n. Plin. Especie de seta íz hongo
adV, Cal. V. Misere. de Cirenaica. ¡j Plin. Mineral vitriólico, que se halla
MISÉRITÚDO, f Asc. V. Miseratio. en las minas de cobre.
MYSÉRiTUS, a, am. Ter. y MITE. adv. Apul. Blanda, apacible, suavemen-
Mísmeres, a, um. Plaut. El que tiene ó ha teni- te Mitissime. Cés. Con suma afabilidad ó apaci-
do compasion. Miserltuin ó inisertum me est ejes. bilidad.
Ter. Me ha dado compasion de él, le he tenido MITELLA, pe. f dim. de Mitra. Cic. Mitra pe-
compasion, me ha compadecido. Símil el miser- queña, adorno ú toca de la cabeza, usado entre los
luta est, et inleriit gratia. adag. La comida hecha persas.Cels. Venda con que se liga una herida.
y la compañía deshecha. ref. Part. de Misereor MiTELLITA ó Mitellica, ae. f. Suet. La distribu-
M'Istmo, ás, áre. a. Acc. y cion y repartimiento de coronas, que usaban en los
1W/s'Él/ola, óris, átus sum, ári. dep. Cic. Com- convites espléndidos, hechas á modo de mitras.
padecerse de alguno, tener piedad, compasion MiTESCENS, tiS, com. Plin. Lo que se suaviza,
de él. se aplaca. II Lo que madura, que va poniéndose
Misillteees, a, una. dim. Cal. V. Misellus. en sazon.
MISERENSE repulas. n. El Egipto, provincia de is, ére. 7/. Cic. Ablandarse, aman-
Africa. sarse, suavizarse, aplacarse. ji Madurar, tomar SU
Mis[. pret. de Mitto. propia sazon y gusto. ji Ablandarse, enternecerse,
MISMA, m. f. El testo del Talmud entre los he- ponerse fiemo. Cceluin mitescere. Cic. Templarse
breos. Misna, ciudad capital de la Misnia. al aire.
MISNIA, m. f. Misnia, provincia de Alemania. MiTHRA ó Mitras y Mithres, re. m. Estac. Nom-
MissA, m. f. Ecles. La misa, el sacrificio de la bre que dan los persas al soillApul. El primer
misa. sacerdote de fsis.
MISSÁLE, is. n. Ecles. El misal. MrrnRex y Mitrax, ácis. m. Plin. Piedra pre-
MissíctiLo, ás, ávi, Muro, áre. a. Plaut. Enviar ciosa que representa varios colores al reflejo del
frecuente mente. sol.
MISSTLE, is, n. Vire . arrojadiza, flecha, Minimices, a, um. Lampr. Lo perteneciente
dardo, piedra &c. Missilia. Liv. Todo lo que se á Mitra.
lanza, dispara y arroja con la mano 6 máquinas de MITHRÍDÁTEUS, um. Manir.
guerra. ji Suet. Monedas y otros presentes que los MnrirsiliTicus, a, um. Cic. Lo perteneciente
emperadores tiraban al pueblo á la rebatiña, cuando á Mitridátes, rei de Ponto, grande enemigo de los
le hacían algun donativo. romanos. Mitridaticus antídotos. Cels. Mitridato,
m. kf. lé. n. is. Liv. Lo que se tira, contraveneno compuesto de varias cosas, como opio,
arroja, dispara, lanza, y lo que es propio para víboras, agárico y otras.
211o. n.0, ónis. f. Col. La accion de suavi-
r aiTbilFaincdiar
zaM
Má g ico, Wel./ Cic. Mision, el acto de enviar. 11
Ch. Licencia, despedida. Missio legatorum. Cic. zd
lti. e
iFICÁTUS, a, am. Cje. Suavizado, mitig ado.
Embajada, dutacion.—Sanguinis. (Jet s. Sangría. Port.
— honesta. Front. Retiro honroso. Sine ntissione MiTirko, as, ávi, átum, áre. a. Plin. Mítigar,
pugnatumest. Flor. Se peleó sin cuartel, sin admi- ablandar, suavizar, poner blando, suave, manso.
tir partido ni condicion alguna. MITiFICUS, a, um. Apul. Amansado, mitigado,
MISSiTÁTN a, um. part. de Missito. Plin. En- manso, suave, domesticado.
viado frecuentemente. MiTIGÁBILITER, y

M MOD 517
MiTiGANTER. adv. Gel. Aur. Mansamente.
MiTinário, ónis. f. Cic. Mitigacion, modera- Al O
cion, la acczon de calmar, sosegar, aplacar.
147 iTrGATiVUS, a, am. Gel. ,y m. f. lé. n. is. Cje. Movible, fácil, li-
MiTIG..TÓRIUS, a, um. Plin. Mitigativo, lo que gero, inconstante, leve, vario, variable, flexible.
mitiga ó modera elrigor ó acerbidad de alguna cosa. Lo que se puede mover, mudar de una parte a
MITIGÁTCS, a, um. Cic. Mitigado, amansado, otra; los muebles. Bona mobilia. Cic. Bienes ca-
domesticado. Part. de ducos, perecederos. Mobili cursu fugit. Sén. Huye
MITIGO, ás, ávi, átum, áre. a. Cic. Mitigar, cou carrera veloz. Mobilis res. Ulp. Bienes mue-
amansar, aplacar, suavizar, ablandar, moderar el bles.
rigor b acerbidad de una cosa. 1¡ Madurar, poner MOBILITAS, átis. f. Cic. Movilidad, potencia,
en sazon. Mitigare cibuin. Cic. Cocer la comida, facilidad de inoverse.11 Inconstancia, ligereza, vo-
hacer la digestion.—Ágros ferro. Hor. Labrar los lubilidad.
cam pos. MÓBILITER. adv. Cic. Con agilidad, con pres-
MiTiLo, ás, ávi, átum, áre. n. Aut. de Fil. teza, con ligereza.
Cantar imitando al ruiseñor. M(díLIT0, ña, ávi, átum, are. a. Lucr. Dar mo-
m. f. té. n. is. Cic. Suave, dulce, trata- vimiento.
ble, afable, apacible, humano, benigno. 11 Virg. Mócósus, a, am. Treb. Pol. Bufon, burlon,
Tranquilo, sosegado, en calma. 11 Maduro, sazona- mímico, que hace gestos risibles.
do, tierno. Hcec cogitatio dolorenz minoren' facit. MODERÁBILIS. m. lé. n. is. Ov. Moderado,
Cic. Este pensamiento hace mas ligero el dolor. aquello en que se puede guardar moderacion ó evitar
.Mite sobn. Roe. Suelo, tierra fértil. el escaso.
MiTius, issiine. adv. comp. y sup. Ov. Con mas MODERÁMEN, IniS. Ov. .y
suavidad, suavísimamente. MóriÉRÁmEhrrum, n. Gel. Gobierno, direccion,
MiTítiscüLus, a, um. Gel. Aur. Algo, un poco manejo, conducta.
mas suave. MODERANS, com. Juv. El que conduce ó go-
MITRA, Claud. Mitra, especie de tocado ó bierna.
turbante usado de los lidios, frigios, sirios, árabes, MODÉRANTER. adv. Lucr. y.
persas, egipcios, y aun de los griegos. Era una gran MODÉRATE. adv. Cic. y
faja rodeada á la cabeza ; entre los romanos era MODERÁTIM. adv. Lucr. Moderadamente, con
adorno de las mugeres estrangeras, de las rameras, moderacion.Moderatius. Cic. Con mas moderacion.
y de los hombres afeminados, que afectaban el trage Moderatissime. Cic. Con la mayor moderacion.
y porte estrangero. MóDÉRATIO, "(mis. Cic.Moderacion, templanza,
ilimazus, a, una. Estac. Mitrado, adornado, medida. Moderan° caeji. Cic. Temperamento del
cubierto con mitra. aire.—Machinarum. Fitruv. Modo de construir las
MITRÜLA, f dim. de Mitra. Solin. Mitra pe- máquinas. — //lunch. Cic. Gobierno, régimen del
queña. mundo.
Mirro, is; misi, missum, tére. a. Cic. Enviar,
MÓDERITOR, óris. in. Cic. Gobernador, director,
despachar, mandar. 11 Ordenar, escribir, hacer
saber. 11 Despedir, dar licencia ó retiro. 11Disipar, conactor,
beltique
el que guia, dirige, gobierna. Pacis,
moderator. Flor. A'rbitro de la paz y la
arrojar, tirar, lanzar. Omitir, callar, pasar en
silencio, dejar. 1j Abandonar, renunciar. 11 Concluir, guerra.—.Navis. Ov. Piloto.—Equorum. Ov. Co-
chero.—Arundinis. Ov. Pescador de caña.— Tyrii
cesar. Matare in acta. Sén. Registrar, notar, apun- alteni. Estac. Tintorero de púrpura.— Ceriaminum.
tar en registro de un archivo o secretaria.—Sub Presidente de certámenes, de juegos
jugum. Cés. Subyugar. 11 Plin. Esclavizar.—Yo- Plin. men.
cern. Hablar.—Sanguinem. Cels. Sangrar.— públicos.
Lcterinias. Ter.Cesar, dejar de llorar.—Ma le loqui. MÓDÉRATRIX, icis. Cie. La que dirige, go-
Ter. Abstenerse de hablar mal. —Aliquid alicui bierna, conduce.
munen. Catul. Enviar algo á alguno de presente. MÓDERÁTCS, a, um. Cic. Moderado, templado,
MiTüLus, Flor. La almeja, especie de ma- arreglado, modesto, comedido.11 Moderado, en que
risce). se guarda moderacion. Part. de
MITYLÉN/EUS, a, um. Luc. Lo perteneciente á MÓDÉRO, á.S, ávi, átum, áre. a. Plaza. y
Metelin. MODEROR, óris, átus sum, ári. dep. Cje. Mode-
MITYLÉNE, es. f. Plin. Metelin, ciudad de la rar, guiar, dirig ir, conducir, gobernar, arreglar. 1¡
isla de .Usbos. Moderar, templar, ajustar, arreglar las acciones y
1NETYLÉNENSIS. m. f. n. is. Tác. V. Mityle- las cosas á la moderacion y templanza. Moderare
incas. irce. Hor. Moderar, poner freno á la ira.— Ortos
MitMus versus. m. Ter. Maur. Verso heroico que nascentium. Cíc. Presidir á los nacimientos.—
tiene el último pié yambo, en lugar de espondeo. Vino. Plaut. Usar del vino con moderacion.-
MixTúrtA, se. V. Mistura. Verba. Cic. Pesar las palabras.—In ajiquo ordine.
MIXTUS. V. Mistus. Salust. Presidir, ser gafe, cabeza en alguna junta,
comunidad 6 gremio.
MN ~ESTE, ius, issime. adv. Cic. Modestamente,
con moderacion y templanza.
MNA, w. f. Plaut. Lo mismo que mina, peso de MODESTIA, a. f. Cic. Modestia, templanza, ho-
cien dragma,s átícus. nestidad, decencia, arreglo; moderacion. 11 'Dic.
MNEMÓNICA, órum. n. plur. A' Her. Preceptos Medianía, mediocridad del animo, de la condicíou
para ayudar á la memoria, reglas de la memoria y fortuna. 11 Salust. Honor, estimacion, fama, las.
artificial. tre. 11 Plin. men. Humildad.
ISINÉmáNIDEs, dum y dárum. f. plur. Ov. Las MODESTINUS, m. Lampr. Herenio Modestia°,
musas, hijas de Mnemosine. jurisconsulto, de quien se aconsejaba Alejandro Se-
MNÉMOSYNE, es. f. Fedr. Mnemosine, hija de
J" iter y Climene, madre de las nueve musas. MóDESTUS, a, am. Cic. ior, izaran% Modesto
NEMóSYNCIVI, n. Cat. Memoria, monumento, , arreglado
ecelo, come, dido en Sus palabras y
testimonio, prenda de amistad. ametr
MNESTER, éria, m. Hig. Pretendiente, amante MÓDÁLIS. m. lé. n. is. Plaut. Lo que es ca-
de una dama. paz de un modio, de una honega.
MOD MCCR
513
Cód. Teud. 'Medida,naedicion MÓDÜLOR, iris, átus sum, ári. dep. Cia. Modo
MÓDIÁTIO, lar, cantar con dulzura, suavidad, armonía. Moda-
por modios á por fanegas.
Moderada, modestamente, con lari orationein. Cic. Pronunciar con medida, coa
MüDiCE. adv. Cíc. II Medianamente, con armonía, con cadencia natural y grata al oído:
moderacion y templanza.
mediocridad. Modice dicere. Cic. Decir Avena. Virg.—Arundine carmen. Ov. Cantar vc-•-
medianía á sos al son de la zarnpoña.—Soman. taxis pulsa
en pocas palabras.—Agere. Cíc. Hacer, obrar con
reserva, con madurez, sin precipitacion.—Fer•e. dom. Liv. Llevar el compas de la voz con el p;' ti,
—Vecera. Cic. Cantar con medida y regla, con ar-
Cia. Llevar con paciencia. — Me tangit hose res. monía, por música.
Cic. Este asunto me interesa poco. Mootimis, m. Varr. Medida, magnitud, cuan-
MÓDÍCELLUS, a, um. dial. de Modicus. Suet. Me-
dianillo. tidad de cualquier cosa. La capacidad de los
Itlánrcum. adv. Piant. Poco, poca cosa. conductos y encañados de aguas Vitnio. Módulo,
Mónícus, a, um. Cic. Moderado, modesto. 11 medida para las proporciones de los cuerpos en-
Mediano, medio. Modico gradu. Plaza. A' paso quitectura-.HMód alo, lct medida y distribucion
lento. Modicum nihil in vulgo. Tác. No hai medio varicabides y diferencias de la voz.
en el vulgo, siempre va al exceso. Modicus cut- filóbus, i. Cíe. Modo, manera. IlMediáa, re-
tics. Plan. .men. Mediano porte, tren, equipage. gla, cadencia, propercion.11 Término, fin, límite. 1!
O•iginis. l itíc. De mediano nacimiento. Pauca Quint. Modo del verbo. II Cie. Medio. iiMudera-
modica disseruit. Tác. Habló poco y moderado. - cion, templanza, modestia. iloduni ln en di non fa-
MdeiFicÁmio, onis. f &n. Medida que se debe cere. Cic. No cesar de llorar.—Jusieni siúi sulocre
observar en el verso. ji Gel. Construceion oratoria. Cel. Tomar una cantidad razonable de alimento.—
Slatizere cupiitinibus. Ron. Poner térmilm á sus de-
l¡ Modificacion, restriccion.
MÓD .ÍFiCÁTOR, ra. Mal. Modificador, el que seos, á sus pasiones.-1Vequitice jiyere. ete-
arregla el modo y medida de las cosas. ner el curso de la malicia.— ellieui reí puliere. Ter.
MÓDiFiCiTUS, a, um. Cia. Modificado, reforma- Terminar un negocio, darle le. Ad mudos libicinis
do, reducido á otro modo o clase de su propia na- saltare. Liv. Danzar al son de la flauta. Mudi con-
turaleza. iliodilicalus cibus. Cic. Alimento conver- miman. La cadencia, armonía del verso. —
tido en nutricios. Mudificalunz verbura. Cte. Pala- Cie. Versos lastimosos.—Masici. Qainí. Ar-
bra usada en sentido figurado. Parí. de monías, tonos, canciones, músicas. Modo hoc ú mo-
MÓDÍFi'CO, ás, ávi, áturn, áre. a. S. Ag. y dant ad huno. Cie. A' este, de este modo, así. de
Móni • icort, áris, átus sum, ári. dep. Gel. Medir, esta manera. Oranz modo. Cic. Uninibas incidís. Tez-.
arreglar, establecer órden y modo. ((Ap ul. Modifi- De todos modos,de todas maneras. Millo modu.Cic.
car, moderar, refrmar. Yladificuri libero •zczn desi- De ningun modo. de ninguna manera, en ninguna
de •zis. Apul. Moderar, reprimir las pasiones de los de las maneras. Meo incido. Te-i. A' mi modo. Quo
hijos. modo. Cic. Cómo, de qué modo ó manera. Modo
Mónieicus, am. Aus. Hecho con cierta regla, Seri:01'1(M. Ch. In modilizz servilem. Lic. A' modo

modo ú órden. de siervos. Ligentem aguce modizra inveneránt.


MÓDINIPÉRÁTOE, m. Varr. Rei, cabeza, Frozil. Hallaron gran copia de agua. Modos fecit.
presidente del convite, que arreglaba el modo de Ter. Hizo la música : espresien que se hoA:. al prin-
beber. cipio de las comedias.
MóDiCiLus, i. in. Plaut, Pequeño modio. y segun McEcri p., Muger adóltere concubina.
alguno la cuarta parte de él.11Vitrum Herrada, nECIL.A.T011, (iris. no. Plaza. El adúltero.
cubo parar sacar agua.] lE1 cubo de la rueda en que ve. fi Terl. Fornicacien, ad u terio.
entran los rayos. 1 I Instrumento quirúrgico, cóncavo 11c^cHi E, is. .11drün. Aduiterio, y el lugar
y redondo, cuyo borde es á modo de sierra. donde se. comete.
MciDFUM, ii. '71. Plaut. y MedellimoNium, ii. a. Lal.er. Adulterio.
MÓDIUS, ii. ni. Cic. Medio, especie de medida co- Mammeso, is, ávi, áturn, are. a. Plemi. 7. i'viü2-
mo hanega, aunque' no tan grande. Mochas agri. chor.
Fi). y. Medida de tierra de 120 piés en cuadro. MCECIIÓCISLEDUS, ni. Lucí!. A , inapd-
illudio ntintMOS ntetiri. Petrol. Medir el dinero á dico.
celemines. Dz'zie.se del hombre mui adinerado. 1.VcHon., ¿iris.; .tus sum, dep. Forni-
Móoo. adv. Cic. Poco ha. ji Al presente, ahora, car, adulterar.
á la hora de esta.(( Dentro de'poco, en un instante. IM(Ecuus, i. Ter. Fornicador, adúltero.
I( Con tal que, como. II Solamente, tan solo, tan so- McENE, is. a, Eic. Muralla de ciudad.
lamente. 11 A' veces, ya. Modo non montes azz•i MCENERA. coz'_ en lugar de IVIunera. Luce.
póllicens. Ter. Prometiendo poco menos que mon- 11/Nui, han. n. piar. Cic. Murallas, :euros.
tes de oro. Cés. Fortificaciones, trincheras, parapetos, y todo
MInatimÁsínis. m. f lé. n, is. Catpurn. Lo que género de defensas. Mwnia cceli. Os'. El ambito
se puede cantar. del cielo.—Mandi. Luce. La redondez ,de la tierra,
MÓDÜLÁMEN, iris. n. y el ámbito del inundo. Prohibent quin mwitia ego
,MÓDÚLÁMENTIIM, n. Gel. Modulacion, armo- fangar mea. Plaut. Me estorban cumplir con mis
tia, suavidad del canto. obligaciones.
MóDtínAsaids, a, um. Hor. Lo que se ha de can- MtlieriTus, a, um. Maui. Fortificado, rodeado de
tar. • murallas, de fortificaciones, murado.
MóDünkra, ius. adv. Cic. Con suavidad y armo- MceNus, El Mein, •io de Alemania.
nía. MCERENS, tis. COM. Cia. El que está triste, melan-
KÓIALÁTIO, f Vitruv. Modulacion, armo- cólico, afligido, apesadumbrado.
nía, canto suave, arreglado. U Regla de las medi- MtERE0, és, inestus sum, rére. n. pos. Cia. Es-
das y proporciones. tar triste, afligirse, entristecerse, apesadumbrarse,
MODÜLÁT0R, iris. m. Iler. Cantor, músico. sentir. Mwrere Cíc. Afligirse de un acci-
MÓDÜLATRIX, f &tac. Cantora, música, dente, sentir la desgracia.—Aliena Lonas. Cíc. En-
cantarina. tristecerse de la prosperidad ageua.
Illtnüti rrus, us. m. Sén. Modulacion, armonía, McE.R1 en lugar de Muri. Virg.
melodía, canto suave, arreglado. McEao, ás, áre, a. Pacto. Afligir, entristecer,
MÓDÜLkTUS, a, um. Gel. Modulado, arreglado, dar pesadumbre.
compuesto, conforme í las reglas de la armonia.II hbEROR, bilis. ni. Cic. Pesar, pena, pesadumbre,
Armonioso suave, dulce. Part. de tristeza, afl iccion. Mcerorern dolorem non
MOL M O L 619
Cic. He minorado mi pena ; pero el senti- Aparato, prevencion de máquinas para alguna
miento no he podido. grande obra 6 empresa. Ro molimine graves. Liv.
Mmins, ni. Fest. V. Murus. Cosa de mucho trabajo, de una ejecncion penosa
MaszA, re. f. Plin. Mesia, Bulgaria y Servia, difícil. Sine magno molimento. Cés. Sin grande in-
pais de Europa. comodidad, sin gran dispendio y trabajo.
IVI(EsTous, a, un]. PIM. Lo perteneciente á Me- »J'ANA, aa. f. Amian. Molino, tahona.
sia, hoi Bulgaria y Servia. MÓLinE, árum. f. piar. Monlins, ciudad tic
ISICESTE. adv. A' Her. Tristemente. Francia.
MIESTIFiCATUS, a, um. Sid. Triste. Part. de. MóniNum sal" n. Tert. Muela de molino.
MCESTIKCO, 13, are. S. Ag. Entristecer, dar MOLIO, is, ire. a. Front. y
pe la, pesadumbre. MÓLIOR, iris, itus sum, iri. dep. Cic, Procurar,
M(ESTITER. adv. Plací. Moeste. esforzarse, poner conato, esfuerzo. II Liv. Mover,
MCESTI. TIA, f Cje. y remover. Emprender, maquinar, tramar.11 Virg.
McnsTiTtino, ínis. f. Plaut. 'fristeza, melancolía, Preparar, disponer, prevenir. Moliri alicui insi-
afliccion, pesadumbre. dias. Cic Poner á alguno asechanzas. — Montes
MG;STO, ás, árt, a. Non. Entristecer, apesa- sud sede. Liv. Mudar, trasportar los montes de una
dumbrar, melancolizar. parte á otra. — Fores. Tac. Empeñarse en forzar
MasTus, a, um. io•, issímus. C ric. Triste, afligi- las puertas. Di n a moliuntur, dula comuntur, dies
do, melancólico, apesadumbrado. Mista vestis. est. Ter. Miéntras se componen, se adornan, se
Prop. Vestido lúgubre, de luto. — Avis. Ov. Ave. pasa el dia.
de mal agüero. MóLITIO, ónis. f. Cje. Esfuerzo, empresa, co-
MoouNria, f., nato. Molitio agrorum. Col. La cultura, el cultivo
n. Maguncia, ciudad de la Ga- del campo.
lia be'lgica. J\IOLITOR, ¿Iris. ni. Cic. Maquinista, fabricante
MOGUNTÍNUS, a, um. Lo perteneciente á la Ga- arquitecto, inventor.
lia bélgica. MóniToft, az, Auson. Molinero, tahonero.
~A, Cic. Muela de molino. Tahona, MOLITRIX, iris. f. Suet. La que maquina, em-
molino.(( Harina tostada, molida y espolvoreada de prende.
sal", de que usaban en los sacrificios, y aun la ofre- MOLITÚRA, m. f. Plin. Molienda, la accion de
cían sota, y la esparcían por las víctimas.IIP ((Plin.. moler.
Mola, pedazo de carne informe que se cría en el MOLITUS, a, una. Ces. Molido.
útero de la niuger, mola matriz. ~TUS, a, um. part. de Molior. El que ha
MónínIs. ni. ré. n. is. Plin. Molar, lo que per- puesto conato y esfuerzo.
tenece d la muela del molino d á moler. Molares, Virg. MOLLESCO, is, ére. n. Plin.. Ablandarse, enter-
Peñascos, piedras grandes que tiraban á los ene- necerse. Ov, Afeminarse. Amansarse, ablandar-
migos con la mano y con ballestas. Molares denles. se. perder el rigor, la aspereza.
Ay. Las muelas. MOLLESTRA, Oe. f. Fest. Piel de oveja con que los
MOLÁRIL1S, a, am. Cat. Lo perteneciente á la antiguos cubrían los yelmos.
muela del molino. Asinus molarius. Cat. El borrico Moodeannus, a, um. dim. Cal. V. Moilicuius.
que anda la tahona. MOLLíCINA, fe. f. Plau.t. Especie de vestido pro-
MOLDÁNLI, aa. f. Moldavia, parte del antiguo pio de gente *minada.
reino de Ungl'a. Moralcómus, a, um. Avien. Que tiene los cabe-
MonaNnaitros, a, um. Paul. Jet. y llos blandos, suaves.
MOLENDiNíRIUS, a, um. Lo que pertenece á la Monnicürrsoi; um. dim. Plaut. Tierno, deli-
muela del molino. cado.
MOLES, is. f Cic. Mole, masa grande, cosa de MOLLYFiCÁTIO, ónis. f Cela. La accion de
cuerpo, grandeza, cuantidad ó corpulencia. ablandar, de suavizar.
IIII Dique que se opone al agua, paredon, murallon 1Vionnimnyrrum, n. Sén. Blandura, suavidad.
para seguridad de un puesto. Dificultad, grande- Momo°, is, ivi,, Hm, ire. a. Cic. Ablandar,
za de una empresa. Moles CUrltrICM. Tac. El peso enternecer, poner blando, suave, tierno. II Afemi-
de los cuidados. nar, debilitar, enervar. II Apagar, suavizar, apla-
MOLESTE, issíme. adv. Cic. Molestamente, car. Molare ferrara. Hoy. Ablandar el hierro.
con molestia, con trabajo, con pena, con dificultad. Afeminar los ánimos. 11 Suavizar —Ánimos.Ce el
Molestias ferre. Cíc. Llevar con demasiada impa- genio.— Terram. Cie. Cultivar la tierra.
ciencia. Molestissime tuli. Cic. He llevado mui á MOLLiPES, édis. com. Cic. Que tiene los pies
sin!. tiernos.
MOLESTIA, f Cic. Molestia, enfado, emba- Mows. m. f lé. n. is. Cés. Blando, tierno, sua-
razo, inquietud, incomodidad, trabajo. Moksliani ve. 1 Dulce, fácil, ligero. II Afeminado, debilitado.
alicui aspergere, exhibere. Cíc. — Addere. Ter. vinum. Virg. Vino suave.— /Ler. Ov. Cami-
Molestia aliquem afficere. Ter. Dar que hacer á no suave.—Frelum. 0v. Brazo de mar que no es
alguno, ocasionarle molestia, trabajo, incomodi- tempestuoso.—Fastigium. Ces. Cuesta suave.
dad. Molestiam alicujus delere. Cic. Sacar á uno MOLLiTER. adv. Cic. Blanda, dulce, suave, agra-
de trabajo.—Depellere.—Deportere. Cic. Desechar ' dablemente. Molliter nimis pali. Sal. Ser poco
las incomodidades.—Amovere. Plaut. Quitarlas, sensible, sufrir -con demasiada paciencia. Mollius
echarlas á un lado. accipere, interpretari. Tác. Tomar en mejor parte.
MOLESTO, as, átum, are. a. Petron. Mo- MOLLITIA., re. f. y
lestar, inquietar, importunar, dar trabajo y pena. MOLLiTIES, éi. f. Cic. Molicie, blandura, suavi-
~ESTI:1S, a, um. Cic. Molesto, incómodo, im- dad. Mollilies maris. Plin. Calma, tranquilidad
portuno, gravoso, enojoso, trabajoso. n Afectado, del mar.—Animi. Ter. Flaqueza de ánimo, debili-
odioso. dad, falta de espíritu, de corazon, de valor.
MOLETRINA 2 le, f. Cat. Molino, tahona. t_MOLLITO, are. a. Plaut. V. Mollio.
MÓLICTUS, m. Párr. Pérdida de ganado. MotLITÜM), dais. f. Cíc. Molicie, blandura, de-
MOLILE, ís. n. Cat. El collar que se ponía á los licadeza. (1 Fragilidad, facilidad, flexibilidad.
esclavos y á las caballerías para hacerlas andar la MOLLITUS, a, ton. pant. de Mollio. Cic. Ablan-
tahona. 11E1 astil con que se mueve la piedra de la dado, enternecido. Malliti agri, ac. Campos,
tahona. tierras mullidas, esponjadas.
Mnoimars, ínis. n. Cic. y MorAwseülvo, a, tun. "out. Y. ~mi-
MOLIMENTUM, 1. n. Liv. Esfuerzo, conato.
_ MOM MO N
520
Peso de razones. Dubius animas pauto momento
Motxtioo, inis. f. F lia. X,
Pinez cuya cás- impeffitur. Ter. Cuando una persona está indecisa,
MOLLUSCA, 12. f Plin.
cualquier cosa la inclina.
cara es blanda. Plin. Escrescencia del árbol MOMORDI. pret. de Mordeo.
Mowalsévm, n.
Mómus, in. Cic. El dios Momo, hijo de la N4444
wer.
Mauuscvs, a, om. Plaza. Mollar, Zcil de par- y del Sueño, dios de la burla y mofa.
tir, blando. Mollusca nux. Plin. Nuez mollar. MONA, w. Anglesey, isla en la costa de Ingla-
is, lui, ere. a. Plin. Moler, quebrantar terra. jj Isla pequeña en la embocadura del Rhin.
con la muela hasta reducir á polvo ó harina. Moli MONÁCRA, m. f. S. Ger. Monja, la que vive vid(
in farinam. Plin. Ser reducido á harina. Moluit solitaria.
frustra. Plaut. Se cansó en balde. MórrÁctricus, a, nm. J'así. Monástico, lo
MOLOCII. ind. E eles. Moloc, ídolo de los amo- perteneciente al monge ó á la vida monástica.
nitas. MóNÁciiinm, ii. mi. Cód. Monasterio, casa de co-
»j 'ACRE, es. f. Plin. La malva. munidad, donde habitan monges.
MOLOCHINÁRIUS, m. Tintorero, el que MóNicHttnn, n. Munich, ciudad capital de Ba-
tiñe de color de flor de malva, que tira á púrpura. viera.
MÓr,ÓCHINUS, a, um. Non. Lo que tira al color MóNÁcnus, i. in. Monge solitario.
de la flor de malva. illtintAncHA; m. m. Monarca, rei soberano.
MóLOCHiTES, ae. Plin. Piedra preciosa de co- MÓNARCIIIA, m. f. Tent. Monarquía, reino en
lor de la flor de malva. que manda uno solo con ciertas leyes..
MOLORCELEUS, a, um. Tib. Lo perteneciente á MONAS, ádis. f. Macrob. Unidad, singularidad,
Molorco. el número uno.
MOLORCHUS, i. m. Estac. La sonda de que se MONASTERIUM, n. Mánster, ciudad de 'Test-
usa para saber el , del mar.j1 Vira. Molorco, falia en Alemania.
labrador de Arcaia, que dirigid á Hércules en la MóNAsTÉRium, n. Monasterio, convento, casa
caza del leon nemeo. de religion.
MOLORTRUS, m. Plomada, instrumento para MóNAsTanE, ártn, f. Oír. Cod. Just. Las mon-
conocer la igualdad de la pared y de otras cosas. jas.
MóLossi, erum, piar. Plin. Molosos, pueblos MóNAutIrEa. adv. Marc. Cap. Con flauta simple
de Epiro, cuya ciudad famosa fue Dodona por el ó de un cañota solo.
oráculo de Júpiter dodoneo. MONAULUS, i. Marc. Flauta simple, de un ca-
MoLossa, w. f. Molosia, regido de Epiro donde ñon solo.
reinó Motoso. MÓNf',DÚL.A, m. f Cje. La graja, ave conocida.
MóLOSSIAMBUS, i. Diom. Pie métrico, coro-• MONELA, Tert. Aviso, admonicion.
puesto de un molas° y un yambo, como ádmirabilés. MONEMBÑSIA, f Malvasía, ciudad del Pelo-
MoLossicus, a, um. Plaza. Lo perteneciente á
poneso.
los molosos.11Lo que pertenece á los perros mas-
tines. MONENS, tis. com. Ov. El que amonesta, avisa.
Mónossus, a, cm. Ov. Lo perteneciente á los advierte.
motosos, á su tierra ó á su rei Motoso. MONENTÉRON, n. F.1 intestino colon.
Mónossus, m. llar. Perro de caza. ilMastin, MONEO, és, nui, nitum, nére. a. Cic. Amonestar,
perro grande y valiente.liQuint. Moloso, aPid advertir, avisar, hacer saber, acordar. ilReprender,
frico compuesto de tres sílabas largas, como véná- censurar, criticar.11 Virg. Enseñar.11 Flor. Contar,
triz. referir. Monere aliquein necessitatis. Tác, Avisar
MOLSHEIMIUM, n. Molsheim, ciudad de Fran- á uno de la necesidad, de la urgencia.
cia. MÓNÉRíS, is. f Ov. Falúa, galeota de un solo
111Etkuce£, árum. f piar. Las islas molucas en órden de remos.
el Océano de las Indias. - MtizvÉTA, m.. f. 013. Moneda, pieza de metal, se-
MOLUCRUM, n. Plin. Mola, ?nasa de carne In- llada con el sello público y corriente.11 Marc. Sello
forme que se forma en el vientre de la mugen 11Ro- ó marca de la moneda.11 Cic. Casa de moneda.11
dezno de molino. Bigin. Moneta, madre de las musas, llamada tain-
*MÓLY, yos. n. PIM. Yerba escelente contra los bien Mnemosine.11 Cic. Sobrenombre de Juno, por
hechizos. haber avisado á los romanos en tiempo de un terre-
MOLYHD.ENA, f Plin. Vena comun de plomo moto, que sacrificasen una, marrana preñada.
y plata.11Persicaria mayor, planta. MONÉTÁLIS. in. f. le. 71. is. Cic. Lo perteneciente
MOLY/301TH, idis. Plín. Espuma de plomo, á la moneda. Triurnviri monetales. Pompon. Triun-
tercera especie de litargirio. viros, jueces, inspectores de la moneda.
MOLYnDUS, i. m. Estac. El plomo, metal. MOWITARICS, 11. in. Aun. ría. Monedero, fun-
MÓIS1AR, áris. com. Fol. Fatuo, loco. didor, acuñador de moneda, el que la hace o tra-
MÓMEN, inis. n. Lucr. Momentum. baja en ella.
MCI MENTkNEUR, a, um. Tent. Momentáneo, lo MInvinE, is. n. Cic. Collar, adorno del cuello.
que es de un momento. Monile baccatum. Virg. Collar de perlas.
MÓNIENTARIUS, a, um. Apul. Momentáneo, ins- MONISIENTIJM, n.r.Monumentum.
tantáneo, brevísimo, de un momento, Mlínino, (Mis. f. Cic. Monicion, aviso, amenes-
MOMENTO. abl. abs. Cic. En un momento, en un tacion.11
Fest. Reprension.
instante. MÓNITO, á.9, are. a. free. de Moneo. Ven. Fort.
MONtErntsus, a, um. Quint. Considerable, de MONITOR, óris. m. Ter. Monitor, admonitor, el
importancia, de consideracion. que avisa, amonesta, advierte.11Consejero' pre-
MÓMENTUM, n. Cic. Momento, instante.11P/in. ceptor. 11
Cíc. Agente, procurador. Col. Sobres- S
Un poco, una cosa corta.11Consecuencia, impor- tante, mayoral de los trabajadores del campo. ü
tancia, consideracion.11Peso, fuerza, gravedad. m Foesrtia...Apuntador de teatro.11 Fest. Libro de me-
Momentum horco. Fedr. Un momento, un instante
de tiempo, una hora. Momenti nihil est in eo. Cic. Monitorio, lo
tc, Esto no es de importancia. Momento perlevi for- cí es p ó rill'Fro
óp n
para amonestar.
o
m . str.
n.
tunce. Cic. Al menor movimiento de la fortuna.— que sirve
MONrrust, i. Cic. y
Suo aliquid ponderare. Cíc. Estimar, apreciar una us. n3. Cic. Amonestucion, monicion
cosa por su justo valor. Momenta rationum. Cic. admonicion, aviso, recuerdo.
MON M O N 621
MóNITUS, a, um. part. de Moneo. Cic. Amones- MONS argisus. m. Montárgis, ciudad de Francia.
tado, avisado, aconsejado. MONS brisiacus. m. Brisas, ciudad sobre el Main.
MóNitinÉRos, ótis. m. Plin. El unicornio, mono- MoNs castrilocus. m. Mons, ciudad de Flandes.
cerote. MONS desiderii. ni. Montdidier, ciudad de Fran-
MONÓCRORDUM, n. Monocordio, instrumento cia.
músico de una sola cuerda, trompa marina. • MONS ferratus. na. Montferrato, pais de Italia.
MótsánnitómilTA, imana. n. plur. Plin. Pinturas MONS flasconius. m. Monflacon, ciudad de Pa-
con claro oscuro del mismo color. ha.
MósrócHnómáTEns, a, um. Plin. y MONS gomericus. m. Montgómmery, dudad de
MONOCIIROMTUS, a, um. Plin. Lo que es de un Inglaterra.
color solo, lo perteneciente á la pintura de un color MONS Jovis. ni. Monjuí, monte y castillo de Ca.
solo. taluña.
MtiNi5CHMSNOS, m. f. Marc. Cap. Lo que es MONS pessulanus. m. y
de un solo tiempo. MONS pessulus. m. Mompeller, ciudad de Fran
* MiísliknóNos, i. 2n. f. Apul. Lo que no tiene cia.
mas que una rama, un pié, un tallo. MONS phaliscus. m. y
MoNóeóLus, a, um. Plin. Lo que no tiene mas MONS phisconis. ni. V. Mons flasconius.
que un miembro. MONS regalis . m. Conisberg, ciudad de Prusia
MÓNOCRÉPIS, m. f. Mg. Que solo tiene cal- MONS relaxus. m. Morlais, ciudad de Francia.
zado un pié. 11 Epíteto de Mei curio, que prestó uno MONS sanctm Ana;. m. Ciudad de
de sus zapatos a Perseo. MONS serratus. Monserrate, montaña en Ca-
MbNócür.us, m. Fírm. Monóculo, que no tal¿Iña.
tiene mas que un ojo. MONSTRÁBILIS. m. f is. Plin. men. Mos-
MÓNODIÁRIA, f Inscr. La que canta lamen- trable, considerable, digno de ser conocido.
tos, cosas trites, lastimosas. MoNsTaÁno, ¿mis. f Ter. Muestra, la accion de
*MONÓDOS, i. ni. Fest. El que no tiene mas que mostrar, de enseñar, de indicar.
un diente, por estar lodos unidos formando una MONSTRÁTOR, m. Virg. Mostrador, el que
sola pieza, como se dice de Pirro rei de los epirotas, muestra, enseña.
y de un hijo de Pasias, rei de Bitinia, que solo te- MONSTRÁTUS, us. m. Ap u l. V. Monstratio.
nían un hueso en lugar de los dientes de arriba. MONSTRÁTUS, a, tan. part. de MonsCro, Virg.
MON CECUS, m. Amian. Mónaco, puerto y ciudad Mostrado enseñado, indicado.
de Liguria. Plin. Hércules. MONSTRIFER, a, um. Luc. Que cria, produce
MONÓGÁMIA,m. f. Tert. Monogamia, matrimo- monstruos.JI Pila. Monstruoso.
nio con una sola muger. MONSTRIFTCÁBTLIS. m. f. lé. n. is. y
MONOGÁMUS, i. ni. S. Ger. El que no se ha ca- MONSTRTFTCÁLIS. n2. f lé. n. Lucil. Mons-
sado mas que con una muger. truoso, que parece un monstruo.
MONOGRAMMA, n. Paul. Nol. Monograma, MONSTRTFiCE. adv. Min. De una manera mons-
cifra de una letra que contiene otras, y significa al- truosa, monstruosamente.
gun nombre. MONSTRIFYCUS, a, um. Val. Flac. Que hace pro-
MONOGRAMMUS, a, um. Cic. Lo que consta de digios,prodigioso. II Se'n. Que hace parecer mons-
solas líneas, sin colores ni sombras. Monogramini truoso. Plin. Prodigioso, monstruoso, portentoso,
homines. Lucil. Hombres macilentos, flacos, páli- pasmoso.
dos, esqueletos. MONSTRYGÉNUS, a, um. Avíen. Engendrado, hijo
MONOLINUM, n. Capit. Hilo de p erlas, sarta. de un monstruo, monstruoso.
MONOLITHUS, um. Laber. Lo , que es de una MONSTRYPÁRUS, a, um. Corni. Nep. Que cria,
piedra, de un pedazo. produce, engendra, pare monstruos.
MÓNOPODIUM, n. Plin. Mesa con un solo pié MONSTRO, ás, ávi, átnm, áre. a. Ter. Mostrar,
en el medio. enseñar, indicar, señalar, dar á conocer. Mons-
MáNOPODIUS, a, um. Lampr. Lo que es de un trare aliquem Gene. Ter. Enseñar á uno bien.
solo pié. MONSTRÓSUS, a, um. V. Monstruosus.
MONóróLium, n. Suet. Monopolio, facultad, MONSTRUM, n. Cíc. Monstruo, portento, prodi-
otestad de vender un género uno solo, la cual re- gio, cosa estraordinaria, fuera del órden regulan!!
vsulta, cuando uno solo compra todo el género para Cosa increible, prodigiosa, espantable á la vista,
venderle despues al precio que le parezca. indigna de oirse y hacerse. II Hombre pernicioso,
MóNoPTÉaus, a, um. ritmo. Que no tiene mas abominable. Aliquid monstri alunt. Ter. Alguna
que una ala. picardía 6 mal designio encubren.
MONOPTOTUS, a, um. Prisc. Indeclinable, que MONSTRUÓSE. adv. Cic. Monstruosamente, fuera
no tiene mas que un caso. del órden natural.
IllóSost.LLA, w. f Hesiq. Lamas luciente de las MONSTRUÓSUS, a, um. Cic. Monstruoso, fuera
lijadas. del órden natural.' IFeo, horrible, horroroso. Mons
MóNos rriciiium, n. traosior. Petron. Monstruosissimus. Cic
MONOSTICHUM, n. Aus. Poema de un solo gé- MONTANIÁNUS, a, um. 'VIL Lo que toca é Mon-
nero de versos. tano Vocieno, orador romano.
MONOSTROPHE, es. f. V. Monotrophus. MONTÁNUS, a, um. Virg. Montano, lo que es de
MONÓSYLLÁBUS, a, um. Quint. Monosílabo, que monte, lo perteneciente á él. I I Montañes, el que ha-
no tiene mas que una sílaba. bita en las montalas.II0v. Montuoso, abundante de
MiáNoTaIGLYPHus, a, um. ritmo. Que no tiene montes.
mas que un triglifo. MONTARGIUM, n. F. Mons argisus.
MONOTROPII GS , a, um. Plaut. El que se hace la MONTENSIS. m. f. sé. n. is. Natural ó habitante
comida, .-,ome solo, esta sin criado. de Mons, ciudad de Flandes.
MONOXYLUS, a, um. Pim. Que consta de tina MONTENSIS. m. f. sé. n. is. V. Montarais.
sola pieza de madera. PaM Basiostium. m. plur.
osNTE
ise Mons, ciudad de loa
MONS, tis. m. Cic. Monte, montaña. IIGran mole,
monton, cantidad. MolulcóLa, se. m. 0v. Montañes, montañesa,
MONS albanns. m. Montalban, ciudad de Fran- que vive en las montañas,
cia. MONTIFER: a, am. Sén.Que tiene un monte sobre
Noxs, altus. m. Montalto, ciudad de Italia. sí.
MOR M O ft
522
Monmixtin, nt. Arnob. Dios que preside á los se interponían para alargar los negocios ij hacer
mala obra.
montes.
mor,mopus pone. rn• Pont á Mouson, ciudad de MónÁmúntnis, a, urn. Ulp. Moratorio, lo que sirve
para dilatar.
Francia. MORATUs, a, um. part. de Moror. Cia. El que
AcioN mis. genit. de MOUS:,
illorwrivÁous, a, um. Cte. Que anda vagando se ha detenido, par ado.
errante por los montes. MÓRkTUS, a, um. Liv. Morigerado, de buenas

t Mornrósus y MontuOsus, a, urn. Cie. Montuoso,


u e abunda de montes, de montañas.
MoNnamus, m. Hesiq. Estrella que luce en el
corazon del leon celeste.
costumbres, templadas, arregladas, . g ene moraras.
Clic. Bien morigerado, dotado de bnena• y arregla-
das costumbres. &no monda cirdied. Cie. Ciudad
de buena policía.—Fabu/d. Hoy. Pieza dramática,
MONÜBÍLIS. m. lé. n. is. Sid. Insigne, ilustre, bien conducida, en que están bien conservadas to-
que sirve en los monumentos famosos. das las reglas del decoro, de las costumbres. —
MONDI. pret. de Moneo. Oratio. Quint. La oracion que da convenientes
.11C. )NemEN-Mknius, a, um. Apul. Lo que es propio costumbres y afectos á las personas.
de y pertenece á los monumentos. Mdfava, m..f Moravia, pais de Bohemia.
M0NÜMENTUM, i. Cic. Monumento, memoria, Monffints, nra. Van.. Mórbido, enfermo, mak
obra pública que hace acordar las personas y cosas sano, enfermizo. II Leer. Lo que ocasiona enfer-
pasadas.11Ttímulo, sepulcro. Monamentain amoris.
n .9 , Prenda, señal de amor.—Exegi cereperen-
vías. Hor. He concluido una obra que durara mas
medad.
MonálFER y Morbiférus, a, MIL. Paul. 2:51"()I. Mór-
bido, lo que causa enfermedad.
que el bronce.—Crudelilelis.. Cic. Testimonio de MORBÓNIA, f Sita. Lugar enfermo, lleno de
crueldad. Monumento viera volvere. Cie. Leer, enfermedades : voz de maldicion ó mal deseo contra
revolver los antiguos monumentos, las historias an- alguno.
tiguas.—Anndirn. Cic. Anales.—Deovion. Cie. MORBÓSUS, a, um. Clic. Enfermo, enfermizo, va-
Templos, estatuas de los dioses.— Utriusque lin- letudinario, morboso.
gote. Plin. Monumentos, libros griegos y latinos.— MORBOS, Cic. Enfermedad, indisposicien.
Scrip torran. Col. Los libros.—Majorum. eic . Ejem- Morbos regius. Gis. La ictericia. —
plos de los antepasados.—A.vita. Ov, Sepulcros de Gels. Sonticus. Plin. Epilepsia, mal caduco.
los abuelos, de los padres. Plaut. Enfermedad mortal. lo morbum
.151.0N-Yorros, i. Lucen. Mónico, uno de los cen- cadere, incidere, incurrere. Morbum
tauros, que tiene una sola y sólida uña ó casco, como concipere. Gol.—Facere. Cels,—Corithere. Plin.
los caballos. Caer malo, contraer enfermedadmiliorbo ajfii,
1\101=8óPIA, m. f Sdn. La Alica. pediri, laborare, ten lari, urgeri, opprimi. Cic.
Monsóruts, a, um. Ov. Lo perteneciente á la Liv.—Conflictari. Hor.
A'tica. Mopsopius juvenis. Ovid. Triptolemo. —Teneri. Gels.—Languere. Lucr. In morbo esse.
Mintn, te. f. CM. Tardanza, demora, detencion, Cje. Estar malo, enfermo. E ó ex morbo convides-
dilacion, tergiversacion. I I Plie. Intervalo, espacio cene, cvade•e, yeereari. Cic.—Ass!:ryc•7. Liv. Le-
de tiempo. I¡ Gis. Lo que detiene, retarda. II Nep. . vantarse de una enfermedad, estar convaleciente.
Cierto número de tropas entre 1" lacedentonios, MORDÁCiTAB, átis. Plin. Mordacidad, calidad
como la falange de los macedonios. Nulla mora est acre, corrosiva.
quin. Ter. Nada impide ó estorba que. Moram abs MORDÁCi'I'ER. adv. a). Mordazmente.
te teclee. Plata. Moras pone. Ron—Rompe. irg. MonmÁcii'mus, a, um. Piala. Algo mordaz. Diez.
Despáchate, date prisa,deja, depón toda tardanza. de
Morce. Plaut. tí in mord ess e alicui. Ter. Hacer es- MORDAX, ácís. comp. cior. su p, issimes. Plaul.
perar á alguno, detenerle, retardarle, impedirle. Mordaz, acre, corrosivo.n Ov. Punzante, puntra-
Momio lacere. Liv. Dilatar, alargar.—Non forre. gudo.I¡ Mor. Cortante, tajante. Fedr. Satírico,
Ov. No poder esperar, no sufrir la tardanza.—.A/1- picante, maldiciente. filord jerrum. flor. Hierro
cui rei aferre, inferre. injicere, interponen'. Ter.— cortante.—Folium. Plin. Hoja que pica.—Carmen.
Initectere. Cic.—P rod acere. Ter. Detener, retardar Ov. Hor. Cuidado afanoso, pe-
una cosa, alargarla, dilatarla. Moram vocis dimove. noso.
Sée. Despáchate, acaba de decir.—Assequi, acqui. MORDED, és, mómordi, morsum, dére. a. Cia.
rere. Clic. Conseguir tiempo, término. — Largiri. Morder, II Dar pena, tocar en lo vivo, picar. II Cri-
.Son. Dar tiempo. Morro ger-e ionice tenuere? Virg. ticar, satirizar, murmurar. II Ser picante, picar.
Dónde, cómo te has detenido tanto tiempo? Modere frenum. Cic. Tomar el freno con los clien-
M011AcliE Duces. f. pl. Fest. Nueces duras, di- tes.HObstinarse. —Frenos. Sra. Desbocarse, de-
fíciles de partir. jarse á toda su libertad. — Denle ¿nig». Oe. Ca-
Móakms. nr. f. n. is. Cic. Moral, lo que per- lumniar, desacreditar con murmuraciones. Mor-
tenece á las costumbres ó á la moral. deri dictis. Ov. Ser satirizado.--Conscienird.
MORÁLITAS, átis. 1: Moralidad, calidad, condi- Tener remordimientos de conciencia.
cion de las costumbres. jj Moralidad, sentencia, do- MoanicANs, tis. com. Gel. Aur. Mordicante, lo
cumento moral. que muerde, pica, punza.
MÓDJALÍTER. adv. Donat. Moralmente. MoRDícÁTIO, Otli$. f. Gel. Aur. Mordicacion, pi-
MónimENTum, n. Apul. Retardacion, demora, cazon.
dilacion, tardanza. MoRDíCÁTíVlis, a, um. Cel. Aun, Mordicante.
MÓRANS, tis. com. Plin. Tardo; perezoso, lento, IVIonDIcEs, cum. VI. piar. Plaut. Los dientes de
el que se detiene, tarda. Alomes clics. flor. Dia adelante.
largo. MORDÍCiTUS. adv. Apul. Mordicus.
MORÁTTM• adv. Solin. Con tardanza, con deten- Moaoico, ás, ávi, atum, áre. a. Gel. Aun. Mor
cion. ó mordicante. -der,picasnt
MORÁ.TIO, (mis. 1. Vitruv. 'Tardanza, dilacion. MoRnicus. adv. Cic. Con los dientes, á mor is-
Mffitkmon, m. Liv. Re,tardador, deteue- cos. li Porfiada, obstinadamente.
dor, el que detiene, retarda, dilata, estorba. Mo- dav. ..f.Plaut. Loca, neciamente.
ale
M
mlaLlIGE:A..e,ci La Morea, el Peloponeso,peo te
ratores. Se llamaban en los juegos circenses los que
igualaban las frentes de los carros, y los detenían • de
ara, gue no partiesen hasta que se daba la señal. U MORES, m. plur. de Mos, Cie. Las COSIUM•
Ea el furo, eran los abogados de voy° nombre, que 1 brea.
MOR M O R 625
IlftlinÉTÁnius, a, um. Lo perteneciente á. un gé- ral. Mortero Clodiz lacerare. Cia. Despedazar el
nero de almodrote llamado ~retara. cadáver de Clodio.
MIntkrum, n. Virg. Almodrote compuesto de MORSVCANS, tis. cona. 4pul. Que muerde, punza
yerbas, leche, queso, vino, harina y otras cosas. con pequeñas punzadas ó mordiscos.
Mónita, m. f. Locura, estravagancia. MORSICÁTIM. adv. Varr. Mordiendo, á mordis-
MORh3IINDUS, a, um. Cic. Moribundo, qzre está cos.
para morir, que se está muriendo. MonsTcÁno, (-mis. f. Fest. Picazon frecuente ó
MORTGER, a, am. V. Morigerus. ligera mordedura, picadura.
MÓRiGÉRÁTIO, Onis. j. Apul. Complacencia, con- Moasico, as, ávt, átum, áre. a. free. de Mordeo.
descendencia. Morder, picar, irritar con ligeras mordeduras ó pi-
MóniciÉrto, ás, ávi, átum, áre. a. Plaut. y caduras, morder frecuentemente.
MüttioÉttort, áris, átus sum, ári. dep. Plaut. Con- MoasiFíckmon, oris. m. Apul. El que pica,
temporizar, complacer, condescender, acomodarse muerde, irrita con ligeras mordeduras.
á la voluntad de otro. Monstuaut.ma, f Plaut. Mordedura ligera.
Mónj'aÉrtus, a, um. Plaut. Complaciente, con- Monsum, n. Cat. Mordisco, bocado, el pedazo
descendiente. arrancado con los dientes.
Montmaritisa, w, f. Plin. El mar muerto en los Moasus, a, um. parí. de Mordeo. Plitz. Mor-
cimbros. dido.
MóRiNi, mnn. m. piar. Plin. ?Monino, los últi- Moasus, us. ni. Cic. Mordedura, mordisco. 11
mos pueblos de Francia en la costa del Océano. Plin. Acerbidad, amargura, aspereza, acrimonia
Mórtio, ¿mis. in. Marc. Necio, fatuo, simple, que al gusto. H Cic. Cuidado, pena, sentimiento, dolor,
hace reir con sus naturales simplezas. pesadumbre. I Luc. Orin, sarro que cria el hierro.
MÓIUÓLA, j: Vare. Aguapié, vino inferior, que H llar. Censura, crítica acompañada de sátira,
se hace echando agua en el orujo esprimido. murmuracion y envidia.
MottioN, Onis. m. Plin. Especie de piedra pre- Moiera, w. f. Gel. El hado ó una de las Parcas.
ciosa. MORTALES, plur. Cic. Los mortales, los
?dómela, •ris, mortnus sum, móri. 7l. zl dep. Cic, hombres.
Morir. 'Pasarse, perderse, corromperse. Morí ab Mou.TÁLts. m. f lé. n. is. Cíc. Mortal, sujeto á
ense. Luc. Morir de una cachillada, de una esto- la muerte. Caduco, perecedero, corruptible. H
cada.--Desitlerio rei alicujus. Cic. Morir de envi- Virg. Humano, lo que toca á los hombres. Mortalia
dia de alguna cosa, de un ardiente deseo de ella. facta. Ron. Las obras de los hombres.
—la studio dimetiendi Cic. Consumirse, aca- MORTÁLÍTAS, átis. f. Cic. Mortalidad, condieion
bar su vida, emplearla toda en el estudio de la sujeta á la muerte. Plin. El género humano, la
astronomía. Moriar.Cic. Muera, acábeseme la vida; humanidad, los hombres. I tilp. La muerte.
fórmula de jurar. MORTÁLITER. adv. 8. Ag. Mortalmente, con COD•
Ȅus. gen. de Mos. dicion mortai.
MORíTÚRIO, is, ire. u. S. Ag. Desear morir. MORTÁRIOLUM, i. ni. Macrob. 'Morterillo, mor-
Meuttataus, utn. Ov. El que está para morir, tero pequeno. _Dist. de
cercano ( la muerte. Nowrkilium, ii. u. Plan!. El mortero donde se
Mólitus, 7!: Apul. Especie de pez. maja ó machaca. liLa pila donde se macera y mez-
MonLAcm, órum. ni. piar. Morlacos, pueblos de cla la cal con ffl. arena. j! Vitela, . La misma materia
Croacia. macerada y preparada para fabricar.
MORMYR, yris. f. y MORTiCINUS. a, nro. Fruti. Muerto naturalmente.
MORMYRA, f Min. y Morticina urna. Fruti,. El sepulcro. Morticinzis.
IVIoamYnis, yris. f. Ov. y Plaut. Hombre pálido, macilento, cadavérico. Mor-
MoRmYRus, i. in. Especie de pez de mar. ticin• caro. Varr. Carne mortecina de alguna res
MóttóLóGus, um. Pica!. El que habla nece- que se muere.
dades. Sermones morologi. Plaut. Piiscursos, con- MoaTla•i, am. Cic. Mortal, lo que causa la
versaciones necias. muerte.
Moiton, áris, átus sum, ári. dep. y n. Cic. Tar- IVIoaTTaÉrtu. adv. Plin. Mortalmente, de muerte.
dar, detenerse. pararse.HRetardar, detener, im- Mortifrre egarotare. Irvin. Tener una enfermedad
pedir, estorbar, alargar, diferir, dilatar, hacer es- mortal.—Vulneratus. (»p. Herido de muerte, mor-
perar. Non moror. Cic. No me opongo. Nil mover. talmente.
Ter. No pido, no quiero mas. lee pluribus. Plin. Morerialatus, a, urn, Cic. Mortal, que causa, que
á .Ne 771.01- e1' Cic. Para no cansar, para aca- ocasiona, que da la muerte.
bar en breve. Morani curo (dígito. Se'n. Morar, vi- ORTIF ICÁT1 O, üniS. f Tert. Mortifica cien.
vir con alguno. MORTiFICATUS, a, am. Prod. Mortificado. 11
Monote, árie, átus sima ári. dep. Sud. Hacer Muerto. Part. de
locuras, estravagancias, ser loco, estravagante. MORTYFica, ás, ávi, átum, áre. a. Tent. Dar
MÓRÓSE, ius, issime. adv. Cic. Fastidiosa, im- muerte. Mortificar.
pertinente y desapaciblemente. MORTIFÍCUS, a, mil. Val. Máx. Mortal, que da
Mátiósivis, átis. f Cic. Impertinencia, mal hu- la muerte.
mor, fastidio, dificultad en contentarse. MORTUÁLIA, n. plur. Nev.. Lo perteneciente
MOttósus, a, uní. Cic. Impertinente, enfadoso, á los muertos, en especial los lutos. II Plaut. Las
fastidioso, difícil de contentar, hombre de mal ge- nenias, canciones de las lloronas, alquiladas para
nio, de mal humor, descontentadizo. H Exacto, cu- llorar á los muertos, las cuales estaban llenas de ba-
rioso. gatelas y simplezas.
Mouellaus, Ov. Morfeo, hijo ó ministro del MORTUÁLES. m. f lé. n. is. Plaut. y
Sueño. Mon:talamos, a, um. Cal. Mortuorio, lo que toca
MORPROS, m. Plin. Especie de águila que ha- á los muertos. 11Simple, vano, como las canciones
bita junto á los estanques y lagunas. con que las lloronas alquiladas lloraban á los muer-
MORE, tis. f. Cíc. La muerte. Mors memorice. tos.
Plin. Muerte, estincion de la memoria, lo que la MoRTUÓSUS, a, [Tm. Cel. Aur. Macilento, pálido,
hace perder. Montes. Virg. Muertes, suplicios, tor- desencajado, cadavérico, semejante á un difunto.
mentos. Mortes per omites animan: clave. Virg. MonTuus, a, nro. Cia. Muerto, difunto. A mor-
Acabar, rendir el alma por todo género de tormen- tuis excitare. Cic. Resucitar. Mortuo verba (acere.
tos. Muele sud mori. Sud, Morir de muerte nata- Ter. Hablar con un muerto, hablar inútilmente.
MOT M U C
5 24
Me mortuo letra misceatur incendio. adag .De spues MÓTiTO, as, are. a. free. de Moveo. Gel. Mover
. huerto. re?... frecuentemente.
de muerto ni viña ni MOTIUNCULA, Ie. dim. de Motio .
MÓRÚLA, dim. S. Ag. Corta detencion. Pequeña
Negro, negruzco, que mtiT .
anociono
MóitibLu s , a, uta. Plaut. ávi, átum, are. a. free. de Moveo.
tira á negro. l'ira. Menear, mover frecuentemente.
Worm n. Virg. La mora, fruta del moral. I/
La zarzamora. MOTOR., orle. ni. Marc. Motor, el que mueve ó
MORUNDI A, re. f. Morvans, pais del ducado de agita.
Borgoña. MóTóorus, a, um. Tert. Lo que tiene movimien-
Mónus, i. Plaut. El moral, árbol. to, lo que tiene virtud y fuerza de mover.
MOP.US, a, um. Plaut. Loco, bobo. Merrus, us. Cic. Movimiento, agitacion. Vi-
MORYCHUS, m. Sobrenombre de Baco. bracion. II Tumulto, sedicion, alboroto. I I Motivo,
MORYLLI, órum. m. plur. Pueblos de Macedonia. impulso, causa, razon. ((Pasion, afecto. II Ov. Es-
Mos, mórís. m. Cic. Costumbre, manera, uso, tro, inspiracion. Motas terree. Cic. Temblor de
práctica. (I La lei. ((E1 derecho introducido y no es- tierra, terremoto.—Jonici. llar. Danzas jónicas.—
crito. Ut mos• ó ut morís est. Cic. De ó ex more. Consilii. Plin. men.. Motivos de una resolucion.
Virg. More. Salud. Segun costumbre. Sine ,more. MÓTUS, um. part. de Moveo. Cic. Movido,
Virg. Sin regla, sin medida, con esceso. Sin ejem- agitado, conmovido.
plo, de una manera estraordinaria. Ad ó in morera. iNlovENDus, a, ln. Virg. Lo que se debe mo-
-Virg. More ferarum. Col. Al modo de 6 como las ! ver.
fieras. Mos hominum. Cic. — Hominibus. Plaut. MOYENS, tis. com. Plin. Que mueve, da movi-
Monis 6 in more hominum est. Tác. Es costumbre miento, impulso. Moventes res. Liv. Bienes mue-
entre los hombres. Mos vestis. Just. Moda en el bles.
vestido. — Coeli. Virg. Clima, temperamento del MOVED, es, móvi, mótum, vére. a. Cic. Mover,
cielo. Morera gerere alicui. Ter. Complacer á al- ! mudar, agitar, menear, dar movimiento, impulso.
guno, condescender con su gusto, seguirle el genio. Conmover, escitar, sublevar, perturbar II Partir,
—Animo gerere. Maui. Seguir su inclinacion, ha- salir, marchar, levantar el campo, desalojar, salir
cer su gusto, hacer su voluntad.—Facit usos. Ov. de un lugar. Causar, ocasionar; producir, procu-
El uso hace costumbre ó lei. — Pacis imponere. rar. Movere aliquid loco, de ó ex loco. Cic. Quitar.
Virg. Imponer las condiciones de la paz, dar la lei. mudar una cosa de su lugar.—Aliquen i possessione
Mores, Cic. Costumbres, inclinaciones, genio. 1 ó ex possessione. Cés. Desposeer á alguno, echarle
Mores hominis regioni respondent. adag. Bien se de su posesion. —Ex hibernis. Liv. Salir de los
echa de ver de que nacion es. cuarteles de invierno.—Se ad modum fortunen. Liv.
MósA, re. f. Ces. El Mose, rio de Francia. Seguir la fortuna, mudarse con ella.—Castra. Cés.
MÓSZE Trajectum, n. Maestric, ciudad de Bra- Levantar el campo. —Senatzt. Liv. —De senatu.
bante. Cic. Echar á uno del senado, desposeerle, privarle
MoscRA, M. f. Moscou, capital de Moscovia. del empleo de senador.—Arma. Plin. Hacer pre-
MOSCHI, órum. m. plan Plin. Pueblos de Asia, venciones de guerra.— Ad bellum. Cia. Animar á
parte de la Cólquitle, de Iberia y Armenia, hoi la la guerra.—Cerebruni. Sin. Perturbar el cerebro,
Georgia. trastornar el juicio, el seso.—Loco ossa. Cels. Dis-
MoscHicuo, a, um. Plin. Lo perteneciente á los locar, desconcertar, desencajar los huesos. — Al-
georgianos. vum. Sieet. Mover el vientre.—Stonzachum. Cels.
MOSCÓVIA, Ee. f Moscovia, gran pais de Europa.
Escitar vómito. Ego istlicec moveo mit curo? Ter.
MOSCOVIT7E, árum. in. piar. Los moscovitas.
¿ Me meto, me mezclo yo en esto ? Majas opus mo-
.Mosetjus, m. dim. de Mos. Cal. Pequeña veo. Virg. Mayor obra emprendo. Moveri super
I aliqud re. Virg. Commoverse de alguna cosa.—Ah-
costumbre.
MósÉius, a, um, Paul. Nol. Lo que pertenece á siste. Virg. No te turbes.—/n, neutram partem in
re aliqud. Plin. No inclinarse en un negocio á una
Moises.
MóSELLA, m. Aus. El Mosela, rio de Fran-
ni otra parte.—Mente• Cés. Volverse loco, perder
el juicio.
cia.
Mox. adv. , Cic. Luego, inmediatamente, de aquí
MóSELLÉUS, a, um. Símac. Lo que pertenece al á poco. I Despues, luego despues.lj Co I. Ahora poco,
Mosela, rio de Francia. poco ha, poco ántes. 1IÁ711 expecto quain 1120X ve-
MÓSES y Moises, sis. m. Tác. Moises, caudillo nial. Ter. Mientras espero que al instante venga.
de los hebreos, que sacó á los israelitas de la cauti- Mox ubi. Hor. Luego que, despues que.
vidad de Egipto y de Faraon. MOZÁRÁBES ., m. piar. 31ozarabes, cristia-
MósÉus, um. Jun. Lo perteneciente á Moises. nos mezclados con los moros de España.
Mósams, m. Cat. . Mosculus.
MOSTELLÁRIA, 8e. f Comedia de Planto, por otro MU
nombre Phasma, que quiere decir monstruo pe-
queño. Mu. Lucil. Partícula que espresa una especie de
MOSTELLUM, n. Plaut. Monstruo pequeño. mugido ó gruñido de los perros, y el tono del que se
Wyráci.m.A, f. Plin. La pezpita, aguzanieve queja con violencia teniendo la boca cerrada y sin
6 caudatrémula, pájaro que siempre está moviendo , poder pronunciar la m, que llama Quintiliano letra
la cola. mugiente. De la misma se usa para poner miedo
MóTiorsmus, m. bid. Motacismo, vicio de la á los niños. Mu, perii hercle ! Plaut. Ai, pobre de
wat-ion cuando se juntan palabras en que se sigue mí, soi perdido ! 1Veque mu facere audent. En.
vocal a la que acaba en ni, como bonum aururn, jus- Ni se atreven á chistar ó resollar.
tum amicum. MUCCÉDO y Mucédo, bis. f. irpul. El moco.
MÓTÁTIO, Cals. f Tert. Mocion frecuente. MUCCiNIUM y Mucinium, n. Arnob. Moqtairo,
MÓTÁTOR, óris. m. Tert. El que mueve frecuen- pañuelo para limpiarse las narices, para sonarse.
temente. MUCCULENTUS., a, um. Prud. Mocoso, lleno de
Mótkrus, a, um. part. de Moto..Prud. Conmo- MOCOS .
vido, movido frecuentemente. MÜCEO, és, cui, ere. n. Cal. Mohecerse
en -
Mórrierts, us. m. Prud. y mohecerse, criar moho.
Morro, ónis. f Mocion, movimiento, agita- MücEsco, is, ere. n. Plin. Ponerse mohoso, en-
clon. Motio animi. Cic. Pasion, afecto del ánimo. mohecerse. perderse, pasarse.
MUL MUL 525
MuctÁNus, a, uní. Cic. Lo perteneciente á aj., y MULCTA, te./ V. Multa.
guno de los Mudos romanos, v. g. á Publio o a MuLcao, ávi, átum, are. a. Plaut. Castigar.
Quinto, celebres jurisconsultos. Y. Multo.
MÚCIDE. adv. Col. Con moho. II De una manera MULCTRA, te. f Virg. La accion de ordeñar y el
grosera, baja, despreciable. ordeñejo, parage en que se ordena. 11E1 tarro á
Mticincs, a, um. Col. Enmohecido, mohoso. 11 otra vasija en que se ordeña.11La leche.
'nasal. Mocoso. ItluteraÁLE, is. n. Virg. El tarro en que se or-
Muctus, um. Fest. Lo perteneciente á algu- deña.
no de los II/lacios romanos : v. g. Mucia porta. MULCTRUM, n. flor. y Muletúra, se. f ó
Liv. Los prados mucios, del otro lado del Tíber, MULCTUS, us. 711. Col. La accion de ordeñar.
dados á Mucio por haber hecho retirar de Roma MunnEo, és, si, claro y sum, gére, a, Virg. Or-
con su constancia al rei etrusco Pórsena.—Festa. deñar. Mulgere hircos. Virg. Ordeñar los
Cic. Fiestas que celebraban los asiáticos en honra nes. prov. Empeñarse en un imposible, perder el
castro-
de Q. Mucio Escévola, celebre jurisconsulto, que tiempo y trabajo.
gobernó despees del consulado la provincia de Asia MULGO, ás, áre. Plaut. Divulgar, publicar.
con gran crédito de justicia y desinteres. ÚLIEBRIS. ni. f bré. n. is. Cic. Mugeril, fe-
Mticort, Oris. ni. Col. El moho, vello, pelusa que menil, lo que es de muger, lo perteneciente á ella.
se cría en el pan, carne, vino Izo. 11 Plin. La lá- 11 Afeminado, delicado. illuliebris animes. Cic.
grima que destilan las vides. Animo mugeril, afeminado, cobarde.---Fide,s..Plaut.
Mtkósus, a, um. Col. Mocoso, lleno de mocos. Fe inconstante. Muliebre bellzizn gerere. Cic. Hacer
Alúcito, orna. m. Plin. La punta aguda de cual- la guerra por amor de una muger.
quier cosa.11La espada. ¡Autoridad, fuerza, po- -j- MüLIEBRYTAS, átiS. f Tert. El estado y con-
der. Macro deje' nsionis. Cíc. La fuerza, el punto dicion de la mugen
en que estriba la defensa.—Tribunitizis. Cic. Po- MÜLIEBRiTER. adv. Cic. Mugerilmente, como
testad tribunicia. muger.
Alucito:«Tus, a, um. Plín. Puntiagudo, que MÚLIEBRÓSUS, a, um. Plaut. Mugeriego, dado
remata en punta. á mugeres.
Mucus, ci. Plin. El moco, escremento que MÜLIER, éris, Cic. La muger, de toda edad y
sale por las naric es. condicion.
MúoEir, a, um. Fest. Mocoso. MÚLIÉRÁRIUS, a, nm. Cic. Mugeril, lo pertene-
MbGIENS, tis. com. Hor. Que muge como un ciente á la niuger.11Mugeriego, dado al amor de las
buey. mugeres.
Watt., is. n. Plin. MÜLIERCÜLA, ee. f. dim. Cic. i'dugercilla, pobre-
MúGíLts, is. ni. Jai). mujol, pez de mar cilla, pobre mugen
y de agua dulce. dÜLIERCÜLÁRIUS, ii. ni. Cod. Teod. El que ama
áris, atas sum, ári. dep. Cic. Pere- mugeres ageuas y deshonestas.
cear, tergiversar, hacer de mala gana b refunfu- MÜLIÉRITAS, átiS. Y. Muliebritas.
bando, MÜLIÉRO, us, áre. Varr. Afeminar.
MUGID, is, ivi, itrun, n. Liv. Mugir, bramar MÜLIÉRÓSÍTAS, átis. f Cic. Inclinacion,
propen-
el buei ó cong o él. j1 Virg. Crujir, rechinar, dar es- sion, amor desarreglado á las mugeres.
tallidos. n Hor. Bramar, rebramar, retumbar, re- MÜLIÉRÓSUS, a, um. Cic. Mugeriego, dado al
temblar. amor desarreglado de las mugeres.
MÜGIÓNA porta, w. f. Fest. Puerta de Roma, MüLiNUS, a, um. Plin. Mular, lo perteneciente
que tomó el nombre del romano Mugid que la de- al mulo.
dice que se llamó así de la voz Mu- MÚLIO, bilis. ni. Juv. Muletero, mozo, criado,
fendió. ValTOILporque se sacaban por ella los bueyes
gitus, Mugido, siervo que cuida de la.s mulas. 11 Mozo que anda
al pasto. con un carro de mulas.11Plin. Mosca de burro.
MÜGITOR, tris. ni. Val. Flac. El que muge ó Múniorícus, a, um. Lampr. y
resuena con un ruido ó estrépito semejante al MÜLIÓNIUS, a, mía. Cic. Lo perteneciente al [Di-
mugido del buei. kter° ó mozo de mulas.
MeoiTus, m. Virg. El mugido ó bramido del MULLEÓLUS, a, um. Tert. Dim. de
buei.11 Cic. El ruido con estrépito semejante al MULLEUM calceamenturn, n. y
mugido. MULLEUS calceus, in. Cal. Calzado, especie
?aúna, m. f Plin. La mula, animal conocido. de borceguíes de color de púrpura de que usaron
MunaNcum, n. Mentan, ciudad de Francia. primeramente los reyes de Alba, y despues
' los hijos
MüLítus. f re. n. is. Col. Mular, lo pertene- de senadores romanos.
ciente al mulo ó mula. Munnüntis ó Mullülus barbatülus, m. Cic.
MuLcÑ-roa., tris. Plaut. El que castiga, mal- Dim. de
trata. 11 Adulador, lisonjero. MULLUS, i. ni. Hor. ó
MULCiTUS, a, um. part. de Mulco. Cic. Azo- Munnus barbatus, m. Cic. El barbo, pez de
tado, golpeado, castigado, maltratado. río y de mar.
Muncilno, inis. f. Gel. Atractivo, halago, ca- MÚLOMÉDI-CiNA, w. Firg: La albeitería, arte
ricia. de curar las caballerías, veterinaria.
MULCENDUS, a, am. Ov. Lo que se ha de aca- MÚLOMÉDíCUS, m. Virg. Albéitar, herrador,
riciar. mariscal, el que cura las enfermedades á las caba-
MULCENS, OMS. Ov. El que halaga, acaricia, llerías.
complace, lisonjea. Musa, f, Plin. Agua mezclada con miel.
MULCEO., es, si, sum, cere. a. Plaut. Suavizar, Mulsa mea. Plaut. Vida, alma, amor mio.
mitigar, calmar, sosegar, apagar. 11 Manosear, pal- MULSEUS, a, um. Col. Dulce, lo que sabe dulce
w, acariciar, halagar, tocar blanda, suavemente. ó á miel, ó que la tiene.
Muleere !lucías. Virg Sosegar, ,tranquilizar el mar. Mima. pret. de Mulceo y de Mulgeo.
MULCIBER, bri. Cic. béris. m. Ov. Vulcano.Dios MULSÍPULTARIUM, n. Petron. Vaso ó vasija
del fuego. U Ov. El fuego. donde hai vino melado ó mezclado con miel.
Moneo, ás, ávi, átum, 'are. a. Ter. Castigar, MuLsuar, Col. Vino mezclado con
azotar, golpear, zurrar.11 Maltratar, dañar, ofen- MULSÚRA, se. f Calp. La accion de ordeñar. I,
der. La leche ordeñada.
526 M 1:7 L M II L,
a, um. Col. Mezclado con miel. Mulsa áCiS. com. Plaut. Grande habla-
Muasus' oja.—Dicta. Plaut. Palabras dulces, dor, que habla mucho.
agua. Col Al
A
blandas, cariñosas. moizitoQuium, n. Plaut. Discurso, conversa-
MULTA. acus. plur. de Mohos,
a, um. Cic. Mu- don mui larga.
chas cosas. MLLTICQLUS, a, um. Plaza. V. Multilaquaz.
MULTA , te f Cíc. Multa, pena pecuniaria. Mal- MULTTMANIMIA, Min. Pél.
suprema . Plin. La multa mayor en los primeros chas tetas : epíteto de Diana efesia. Que tiene mu-
tiempos de la república, de dos ovejas y treinta MULTiMÉTER, tra, trusa Sid. Que consta de
bueyes. Mullte irrogalio. Cic. Condenacion á una muchos metros ó medidas.
multa. Mittld aliquem multare. Plaut. Multar á uno, MULTIIIUDE. adv. Eitel-. y MultimOdis. adv. Cic.
castigarle echándole una molla. De muchos modos, de muchas, de varias inaneraa,
MULTANG -:.- 7LUS, a, una Lucia Que consta de MULTIMCDUS, a, Lun. Liv. De muchos modos,
muchos ángulos. 11Polígono, término de geometría. multiplica, vario.
MULTÁTIO, tenis. f. Cje. La condenaciou á una MuLTiNó pts. m. f. dé. n. is. _Prud. y
multa, la multa. II Peina,. castigo, condena. MuLTISODus, a, una. Apul. Lo que tiene muchos
MuvríTífius, a, um. Liv. Lo perteneciente á la nudos. ¡ LApul. Lo que tiene muchos rodeos.
multa ó lo que se saca de ella. MULTINOMINIS. ni. j: né. n. is. Apul. Lo qua
MuLTÁTus, a, um. l'art. de Multo. Cic. Casti- tiene muchos nombres.
gado, condenado. Multaba exilio. etc. Condenado MULTINÜBENTIA, ae, f. Tert. La poligamia, ci
á destierro. Multata a fortund consilia. Cic. De- casarse con muchos é muchas.
signios trastornados, desbaratados por la fortuna. MULTINUMMUS y 141ultinumus, a, am. Varr.
MULTESLNIUS, a, una Lucr. Uno de ¡anchos, caro, lo que cuesta mucho.
entre muchos, entre mil, entre millares. Mullesitiza MULTIPARTiTUS, a, um. Plin. Dividido en mu-
pars. Lucr. Una mínima parte de un total. chas partes.
MULTillARBUS, a, una Apul. Barbudo, mui MULTÍPÁTENS, tis. com. Plaut. Abierto,patent-
barbado, que tiene muchas barbas. en ó por muchas partes.
Murrintaus, a, um. Plaut. Gran bebedor, que MULTIPÉDA, m. f. Min. Cienpies ó cientopies.
bebe mucho. insecto venenoso.
Mul,TiaÁvaTus, a, um. "Tau. Lo que tiene mu- Muaiíras, édis. com. Plin. Lo que tiene muchos
chas cavidades ó agujeros. piés.
Mularícauals. m. f. lé. n. is. Plin. Lo que MULTYPLEX, iCíS. com. Cic. Malt:plice, vario, de
echa muchos tallos, piés ó troncos: muchas maneras. Multiplex ingeniztin. Cic. Alairno,
MULTICÁVUS, a, una Gv. Que tiene muchos intencion doble, disimulada, malvada.— Doctrina.
agujeros. Suet. Vasta erudicion, doctrina. — In virtutibtis'
Murricoaóá, iris. C0171, F 1I;?. y T'el. Pat. Adornado de muchas virtudes, de mu-
151=1MM-tus, a, ¡un. Gel. De muchos colores. chas buenas prendas.—Locas. Lucr. Lugar espa-
MULTiCOMUS, a, un]. Paul. Nol. Que tiene cioso, ancho, amplio.
mucho pelo. MULTIPLYCÁDI' LIS, ni. f. lé. n. is.
MULTICÜPfiDUS, a, um. Varr. Deseoso, el que lo que se puede multiplicar.IIIVInitlplice, vario.
desea muchas cosas. MULTiPLYCÁTIO, Cic. Multiplicacion, acre-
MULTTFÁCIO, is, féci, factura cére. a. Fest. cen¿ainiento. ¡I Col. Multiplicacion de un ¡Minera
Estimar, apreciar mucho, en mucho. por otro.
MurríaÁxiam. adv. Cic. y MULTIPLICÁTOR, óris. m. Paul. Nol. Multipli.
MULTYFÁRIE. adv. Pan. En muchos lugares, en cador, acrecentador.
muchas yartes ó parages. MurrIvalcÁTus, a, um. par!. de Multiplico. Col,
MULTIFÁRIUS, a, una Gel. Multiplice, vario. Multiplicado, aumentado, acrecentado. Col. Mul-
MULTIFER, a, um. Plin. Que produce mucho, tiplicado por números.
mui fértil. Muuriaaleiztat. adv. Sal. De muchas., de varias
MULTIFIDCS, a, um. Plin. Hendido, rajado, maneras.
abierto en muchas partes. Mu¿tifidzis dots. Marc. MuLríaaTco, ás, ávi, titum,tire. Cic. Multi-
El peine.—F/avius. Luc. Rio que se divide en plicar, aumentar, acrecentar. II Col. Multiplicar
muchos brazos. M ,tltifidi crines. Claud. Cabellos números ó cantidades unas por otras. Multiplicare
repartidos en muchos rizos. Mulltfiditin :mbar. Val. ces Ces. Aumentar las deudas, empeñarse
Flac. Los rayos del sol. mas y mas.—Aliquid verbis. Lira. Exagerar una
t Mulríaauus, a, um. Juv. Que corre, sale ó cosa. — Numeruni cuna numero. Col. Adicionar,
ruana largamente ó mucho. añadir.—Numerara in se. Col. Multiplicar un nú-
MULTIFORÁBILIS. m. f. lé. n. is. y mero por el mismo.—Niancrus inter se. Col. Mul-
MULTiFORÁ.TILIS. m. f lé. is. Apul. Lo que tiplicar unos números por otros.
está lleno de agujeros. MULTIPÓTENS, lis. com. Plata. El que puede
MULTÍFORIS. m. f. ré. n. is. Plin. Lo que tiene mucho, que tiene mucho poder.
muchas puertas. MULTiRÁDIN, iris. cona. Apul. Lo que tiene mu-
MULTIFORMIS. I. f. is. Cic. Multiforme, chas rajaes.
vario, lo que tiene muchas, varias figuras, formas. MULTIRÁMIS. ni. f. mé. n. is. Apul. Lo que echa
'MULTiFORMYTER. adv. Gel. De muchas maneras. ó tiene muchas ramas.
Muurirórtus, a, tan. Ov. Lo que tiene muchos MULTISCIUS, a, um. Apul. Mili sabio, que sabe
agujeros. mucho.
t MULTIGÉNÉRIS. m. ré. n. is. Plaut. y MuvrYsóNótaus, a, una. Claud. y.
MuvrTaittsus, a, um. Lucr. De muchos géneros, illurzisóNus, a, um. Marc. Lo que suena mucho,
de varias especies ó maneras. hace mucho ruido.
MULTiGRCIMIS. Ya. f. me. n. is, ó Multigriimus, MITLTI-TIUS, tiírl. Juv. Lo es delicado,
a, una. Gel. Lo que forma montoncitos como las entigespecial vestido delicado, fino,g11 asy
olas. m
.1V1uLTTAG18. m. f gé. n. is. eje, y. Morán:loe, bis. f. Cic. Multitud, muchedum-
MturLifiGus, a, um. Liv. Uncido en muchos yu- bre, gran número, concurso. Multitud° imperito.
gos ó tiros. II Multiplica, vario. Cic. Multitud, populacho ignorante.
Murrlastaus, a, am. Amian. Lo que es digno MULTiVÁGUS, a , um. Se'n.. Errante, vagabundo,
de muchas alabanzas. que anda vaguean d o . un pais á otro.
MU N M U N 517
MULTIVIRA, ae. f Fa. La muger que se mundo, que toca ó pertenewal mundo. Mundanas
ha casado con muchos maridos. ansias. Macrob. Año mundano, la revo.lacion uni-
Muurívtus, a, um. Apul. Que tiene muchos ca- versal, ó giro completo de todos los astros est punto
minos. donde empezaron su curso, que dicen los físicos 3C
MunrIvivles, a, um. Marc. Cap. Que vive mu- haría en 15000 años. Anima mundana. Macrob.
cho, de larga vida. ma del mundo. La que creyeron algunos primer mó-
MULTiVOLUS, a, am. Cat. Que quiere, desea vil de cuanto hui en el mundo.
muchas cosas, instable, inconstante, vario. MUNDiTIO, ónix. f S. Ag. Purificacion, la ac-
MULTIVÓRANTIA, le. f. Tert. La glotonería. cion de limpiar, lavar, purificar.
MULTO, ás, dvi, átutn, áre. a. Cic. Castigar, con- MUNDATOR, óris. in. Fírna. El que limpia,.
denar, imponer penal! Multar. Multare aliquein asea.
bonis o fortuni•. Cic. Confiscar á uno los bienes.--- MeenekTus, a, um, part. de Mundo. Col. Lim-
Exilio. Tác. Condenar á destierro. — Pecunid. piado, lavado,
Cure. Multar en dinero.—Morte. Cic. Condenar á MUNDE, adv. Plaza. Limpia, pulcramente.
muerte.—Stipendio. Cic. Privarle de su paga. Vo- MUNDENSIS. In. f. sé. n. is. Hirc. Lo pertene-
lis me multatis meis. Neo. Me cumplís, me llenáis ciente á Munda, ciudad de Espada.
mis deseos. Mullari iniquitate operis. Col. Estar t MUNDLsLIS. in. f. lé. n. is. Tert. Mundano, lo
agobiado del trabajo, mui fatigado de trabajar. — que es del mundo.
Regno. Cic. Ser echado del reino. MUNDIALTTER. adv. Tent. Al modo de los
MULTO. adv. Cic. Mucho. Multo aliler ó secas. mundanos, de los entregados demasiado á las co-
Ter. Mui de otra manera, mai al reves, mui al con- sas del mundo.
trario. — Ante. Cic. Mucho antes. — Luce. MUNDrCÍNA, m. f. Apul. Instrumento ó medicina
—Maturius. Cic. Mucho mas presto, mas ántes, para limpiar.
mas temprano. —Maxima pars. Cic. La mayor MUNDiCORS, ordis. com. Bibl. Limpio de cora-
parte.—Minoris. Cic. Mucho ménos. Prcesiat. Zen.
Sal. Es mucho mejor, vale mas. —Maximum illad MUNDYPÓTENS, COM. Tent. Poderoso ea el
mihi est. Ter. Estimo yo mucho mas. — Post. Cic. mundo.
Mucho ó rancho tiempo despuea. 1VIUNDITÉNENS, tis. com. Tent. Señor del mundo,
MULTóPÉRE. adv. Plata. Mucho, sumamente, en que le tiene en su potestad.
gran manera. MeNDITen. adv. Maui. Limpiamente, con aseo,
MULTO, Gris, á tus sum, ári. dep. Suet. Multar. con pulcritud.
dr, Multo. MUNDITIA, m. f. V. Mundifies.
MuteriVrias y Multotieris. adv. Flor. Muchas T Muta pinaNs,tis.c,o e/Y tant.El que limpia ,asea.
veces. MUNDITIES, éi. Cic. Limpieza, aseo, pulcritud.
Mu •eum. adv. Cic. Mucho, sumamente, mui, en Munditia• facere. Cat. Limpiar la casa, sus mue-
gran manera. bles y todos los trastos. Munditice urbanen. Suet.
MULTES, um. Cic. Mucho, numeroso, en gran La galantería, la policía de la ciudad de Roma.
cantidad. Mallas est in illa re. Cic. Se dedica, se Muní°, ás, ave átum, are. a. Plin. Limpiar.
aplica mucho á aquello. — In opere. S'alust. Conti- MteezeüLE. adv. Apul. Curiosita, limpiamente.
nuo en el trabajo. Multuni est ;tomen tatua in hl? MeNetims, a, uln. Plaut. Limpito, aseadito,
locis. Cíc. Tienes mucho nombre en estos peines. curiosito. 11E1 que lo es con afectacion.
nocte ó de nocte. Cíc. Mui entrada la noche. MeNeem, i. Lucí!. Todo instrumento ó uten-
--Luce. Ter. Mui entrado el dia. Ad multam diem. silio propio de la muger.
Cíc. Hasta mui tarde, hasta Emú entrado el dia. Ne MUNDUS, a, um. Cic. Limpio, aseado, curioso.
sim. Cíc. Para no alargarme, estenderme, Muereus, i. Cic. El mundo, el universo,
para no ser largo, prolijo. Mandas stelliger. Sén. El cielo. — Cic.
T•ritmus, m. Cic. El mulo ó macho. Muli Ma- El tocador de la muger. Mundi oculus. Ov. El sol.
riani. Fest. La infantería de C. Mario, que por —Cardo. 0v. Uno de los polos del mundo. — Vi-
ahorrar los equipages, llevaba á cuestas sus cargas. giles. Luce. Los astros. Deos soles inundes non ca-
j Cata!. Borrico, bruto, improperio que se dice pil. Una domus non alit daos canes. adag. Dos to-
alguno. cas á un hogar, mal se pueden concertar. Dos to-
MuevakNus, a, um. Cic. Lo_ Lo] perteneciente á cas á un fuego, el upo está rostrituerto. ref.
Malvio, nombre propio romano. colonea. MÚNÉRÁBUNDUS, a, um. Apul. El que regala,
Plin. Melocotones mulvianos, llamados así de Mal- hace presentes, dones, regalos.
vio, nombre del que los sembró. MÜNÉRÁ.LIS, ni. f. lé. 71, is. Plaut. Lo que per-
MULVIUS pons. m. Cic. Puente mole, puente so- tenece los dones o presentes.
bre el Tater filena de la puerta fiumentana, 1.1 media Al TONI NÁRIUS, m. Suet. El que daba al pueblo
legua de Roma. espectáculos de gladiadores.11 Plin. El que daba
t f Momia, el cuerpo embalsamado. espectáculos de fieras. II Col. El que enseña fieras
MUMMIÁNUS, mn. Fest. Lo perteneciente á bravas al pueblo por dinero.
Mumio, nombre propio romano. MÜNÉRiíRIUS, a, um. Sén. Liberal, el que hace
Mummles, m. Vel. Pat. L. Mundo, que sien- presentes. Munerarius Trebel. Libro en
do cónsul, sujetó la Acaya, y destruyó á Corinto; que se sientan los nombres de los gladiadores.
fué célebre capitana pero tan ignorante de otras co- MUNÉRÁTIO, ónis. f Ulp. Don, presente, dona-
sag, que enviando a Roma escelentes pinturas y es- cion.
tatuas originales de Corinto, impuso á los conduc- MÚNÉRATOR, óris. m. Flor. El que hace presen-
tores, en caso de romperlas o estropearlas, la lei de tes, regalos. 11 Remunerador, el querecompensa,
que le habían de dar otras nuevas. MÜNÉRATUS, a, am. part. de Muneror. Cic. El
MUNCTIo, ónis. f. Arnob. La accion de sonarse que ha regalado, hecho sigan presente. 11 demi-
los mocos. ilegalan; recompensado.
MuNe-rus, a, um. part. de Mungo. Plin. Sona- MUNÉRiGiRtLUS, m. Plaut. El que lleva La[
do, limpio, que se ha sonado ó limpiado los mocos. regalos ó presentes.
MANDA, ae. f Hire. Munda, ciudad de España MÜNÉRO, ás, ávi á.tum, áre. a. y
en Andalucía. MUNÉROR, óris,' atea sum, ári. doy. Cits. Rega
MuNeaemus, a, um. Plin. Lo que se he de limé lar, hacer presentes ó regales.
Piar, poner curioso ó aseado. atUt4/00, 1" etnia, gére. dk Cat. Sonarse los
MUNDiNUS, a, una. Cíc. Mundano, lo que e3 del mocos.
MUN M U R
528
Oficios, empleos tris. Cic. Don, presente, regaloll
MÚNIA, órum. n. piar. Cic. Empleo, cargo, oficio, funcion, obligacion. II Espec-
cargos, ocuacionesoobrliviones públicas pril
as obligaciones de la táculo, fiesta que da alguno. II Funeral, exequias.
vedas. Munia vitge. ti Cumplir, llenar todas las Munus naturale. Ov. Don de la naturaleza. — Li-
vida.--Regís obire. Cia.
beri. flor. El vino. Rempublicarn sui muneris fa-
funcione s de reí. m. f Cic. Munícipe, ciudada- cere. Tác. Traer á sí todo el gobierno. Muneribus
MÚNÍCEPO,
no, natural de un municipio. Municeps meas. Cic. ved dii capiuntur. adag. Dádivas quebrantan pe-
, mi paisano, mi compatriota. ñas. No hai cerradura, si es de oro la ganzúa.
Mi conciudad anom. f lé. n. is. Cic. Municipal, lo ref.
MívícieÁLts.
que es de ó pertenece al municipio. II Provincial, de MÜNUSCCLUM, n. dim. Cic. Regalito, presente
provincia. Munieipalis dolor. Cic. Sentimiento es- corto.
tendido por toda una ciudad.c— Homo. Cic. Hom- MUNXI. pret. de Mango.
bre nuevo, que no es de casa antigua.— Fila, MÜNYCHIA, a3. f. Corn. Nep. Muniquia, puerto
Marc. Vida privada, retirada, fuera de la corte. del Atica, cercano al de Pireo. ti Sobrenombre de
MÚNYCiPÁLITER. adv. Sidon. Segun la manera, Diana.
la condiciou y estado de un municipio ó de sus na- MÜNYCHIA, órum. plur. Fiestas de Aténas en
turales. honor de Pálas ó de Diana.
MUNÍCIPiTIM. adv. Suet. Por municipios, de MÚNYCHION, n. décimo mes de los atenien-
ciudad, en ciudad. ses, correspondiente á nuestro mes de marzo , ; asi
MÚNYCÍPÁTUS, us. m. Tert. Derecho, fuero del llamado de las fiestas que hacían á Diana áa Pa-
municipio. las.
MiNicietóLum, n. Suet. Pequeño municipio. MÚNYCHIUS, a, um. Ov. Ateniense, lo pertene-
Dial,. de ciente á Aténas.
MenficTplum, n. Cic. Municipio, ciudad que se MÍJRZENA, f Cic. La lamprea, murena, pes-
gobernaba por sus leyes y costumbres, y gozaba del cado.
fuero de la vecindad romana. 11E1 estado y condi- MUR1ENIÁNUS, a, um. Marc. Cap. Lo pertene-
cion de munícipes. I I Cic. Colonia romana. ciente í L. Licinio Murena, en cuya defensa tene-
MÜNiFEX, iris. com. Fest. El que sirve algun mos una oracion de Ciceron.
empleo. MültiENCLA, m. f. S. Ger. Lamprea pequeña.
MÚNiFiCE. adv Cic. Liberalmente, con genero- Collar ó cadena del cuello en figura de lamprea.
sidad. ~LIS. m. f lé. n. is. Plin. Mural, lo que
MÚNIFICENTIA, m. f Salust. Magnificencia, li- pertenece al muro. Muralis corona. Liv. Corona
beralidad, generosidad. mural, que se daba al primero que escalaba la mu-
MÜNÍFICIUM, n. Paul. Jet. Cosa no esenta, ralla en un asalto. — Herba. Plin. La parietaria,
nolibre de pagar tributos. yerba. — Machina. Plin. El ariete, maquina de
MÜNTACO, ás, ávi, atum, are. a. Lucr. Rega- guerra para batir la muralla.
lar, dar, hacer presentes 6 regalos. Munificare ali- MÚRÁLIUM, n. La parietaria, yerba.
quem salute. Lucr. Saludar a alguno, desearle sa- Menkrus, a, um. Virg. Murado, rodeado, coro-
lud, darle los buenos dias. nado de muralla.
MÚNIFÍCUS, a, um. Cic. Munífico, espléndido, MURCIA, f Plin. Vénus, la diosa del amor,
generoso, liberal, garboso. Munificus laudis. Claud. así llamada del mirto ó arrayan. ¡I S. Ay. Diosa de
Liberal de alabanzas. — Bonis. Plaut. Generoso la ociosidad. I I Murcia, capital del reino del mismo
con los buenos. nombre en España.
MÚNIMEN, n. Virg. MURCÍDUS, a, um. Plin. Desidioso, perezoso,
MÚNiMENTUM, n. Liv. Fortificad" reparo, flojo.
y todo lo que Sirve para fortificar y atacar una MURCIÓLUld, n. Col. La simiente del len-
plaza. Munimentum corporis. Cure. La armadura tisco. 1:1

del cuerpo. Munimenta logre. Juv. El vestido de Muacius, a, um. Apul. Lo perteneciente á la
los magistrados.—/mperü. Tác. Defensas, ampa- diosa Vénus.
ros del imperio. MURCUS, m. A:nian. Nombre que daban los
MONIO, ivi, itum, ire. a. Cic. Fortificar, re- galos al que por no servir en la milicia, se cortaba
parar, guarnecer. Construir, fabricar. I ¡ Abrir ca- el dedo pulgar.
mino, hacer lugar, preparar. Munire castra. Cés. MÜREX, iris. m Plin. Múrice, especie de maris-
Fortificar el campo. — Se ad tempus. Cic. Preve- co, de que los antiguos hacían cierta tinta pura te-
nirse para la ocasion. — Viam. Liv. Abrir, hacer ñir las ropas de color de púrpura. (I Virg. La as-
un camino. pereza y punta de un peñasco. n Cure. Abrojos, ins-
Menne. m. f né. n. is. Plaut. Oficioso, servi- trumento de hierro de cuatro puntas, que enterrado
cial. I I El que sirve algun empleo, se ocupa en al- y cubierto con una capa de tierra, se ponía para
ion oficio. mancar la caballería enemiga.
MínviTz. adv. Varr. Con fortificacion y defensa. MURGENTIA, at. f. y
Mínvino, ónis. f Cje. Fortificacion, reparo, MURGENTUM, n. Plin. Morcona, ciudad de Si-
trinchera, todo lo que sirve de defensa, y la ac- cilia.
cion de fortificar. MURGENTiNI, 'Orara. plur. Plin. Los naturales
MeniiTteNceus, f. dim. Bibl. Pequeña forti- de esta ciudad.
ficacion. MURGENTINUS, a, am. Cic. Lo perteneciente á
MÚNiTO, ávi, Minn, are. a. free. de Munio. Morcona, ciudad de Sicilia.
Cic. Fortificar frecuentemente. MURRi80, ónis. m. Fest. Perezoso, desidioso.
~Ton, oris. m. Liv. El que trabaja en la for- ~LA, f Col. Salmuera, agua salada ó el li-
tificacion, trabajador. cor que destila la sal, que se usa para macerar y
MUNETORIUM, Veg. Fortaleza, fuerte, fcr- conservar algunas cosas.11Phn. Licor que destilan
tin. los atunes.
MeniiTtlita, f Inscr. Fortificacion. It S. Ag. El tamariz
Los calzones. arbusto. f
MerriTus, a, um. ior, Cic. Fortificado, tam'aqruisc
MÜRIKTICUS, a, um. Plaut. Lo
radio'
e hoaóetsata
fortalecido. Munitior anta. Cie. Vida mas segura, s.almnera ó se ha compuesto y aderezadocon
ménos espneeta. Manifirsima arz. Cic. Fortaleza,
ciudadela mai bien fortificada.
za
mülückrim . adv. A' modo de múrice.
MUS M U S 529
Múlticaerus, a, um. Plin. Hecho á modo de mú- Melp.ómene, Euterpe, Termo-re, Virg. II
rice. II A modo de los abrojos que se hincan en el Canelo'', casto, cantilena. Crassiare m d. Quint.
suelo para mancar á los caballos enemigos. Tosca, groseramente. — Nulid. Marc. Sin arte,
Marcus, a, unt. Auson. Lo perteneciente al sin gracia.
marisco múrice. Müst, armo. f. piar. Ov. Las nueve 1111118118.11
Mülücinus, a, um. Plaut. Flojo, cobarde, y co- Las ciencias, las bellas letras.
mo que solo es valiente para matar ratones. Mtis.Eum, n. Museum.
Mu gíais. gen. de Murex. MUS1EUS, m. Plin. Museo, uno de los primeros
Matías, éit. f. Cat. Salmuera. F. Maria. poetas, contemporáneo de Orfeo.
Mültiebeiüause m. Cód. Teod. El que anda á MOsÁnkras, te. m. Suel. Compañero de las ma-
pesca del marisco múrice. sas epíteto de Apolo y de Hércules.
MURiNA, w, f. Plin. Rosoli, licor hecho con MtiaVícuat opus. n. Col. Taracea, obra de mo-
aguardiente. saico, de taracea, de embutidos.
IklüaiNus, a, um Col. Ratonino, lo que es de C. MUSCA, . Cic. La mosca. Plaut. Novelero,
pertenece al l'aloa. Iturinum hordeum. P lin . Avena curioso, que anda discurriendo por varias partes.
I
estéril. Petron. Pegote, el que come de mogolion, á quien
Wats. gen. de Mus. decimos mosca. U Lic. Sobrenombre de la familia de
illuamust, üris. n. Cic. Murmullo, ruido confuso. los Sempronios, como T. Sernpronio Musca.
H huido, estrépito, estruendo, burla.11 Virg. Gor- MuscÁmult, n. Marc. Mosquero, instrumento
geo de las aves. II Pers. El murmurar, refunfuñar, para espantar las moscas. I }Marc. El cepillo para
quejarse entre dientes. limpias el polvo. Muscariuin bubulum. Peg. Mos-
MURMÚRÁBUNDUS, a, ara. Apul. Inclinado á quero de cola de buei,
que por ser cerdosa por el
murmurar, murmurador. cabo, es propia para aventar las moscas.
MURMÚRÁNS, tis. com. Cic. Murmurante, el que Musa:4,11ms, Plin. Lo que pertenece á las
a, um.
murmura, habla entre dientes. moscas. Muscarius araneus. Plin. Araña que caza
Mualutia.kno, Onis. f. Plin. El acto de murmu- moscas.—Clac' us, Vitruv. Clavo de ala de mosca
rar, de hacer un ruido sordo. &u. El acto de re- y cabeza con dos aletas.
funfuñar y quejarse entre dientes. t Muscaerus, a, um. Muscata nuz. Nuez mas-
MURNIÚR.75TOR, 771. Plaut. Murmurador, el
cada, de especia.
que regaña quedo y entre dientes. II El que habla .111.useeltDA, m. f. Plin. Estiércol de ratones.
mal, con descrédito de los ausentes. Musebaus, a, um. Sid. Cubierto de musgo é-
Munatütta-rus, a, um. part. de Murmuro. Apul, moho.
Murmurado, hablado quedo, entre dientes. MüsciaünA, f Van. . y
MUR:UURILLO, as, asi, aturn, are. a. Plaut.
MUSCiPÚLUM. n. Fedr. La ratonera.
Murmurar, susurrar, murmugear, hablar quedo, IVIlescósus, a, urn. Cic. Cubierto de musgo
entre dientes.
Muamtatietarm, n. dim. de Murmur. Plaut. moho.
MuscüeA, re. f. dim. Arnob. Mosquita, mosca
Mai-mullo quedo, ruido sordo y confuso, que upé- pequeña.
nas se percibe.
Muamülto, ás, ávi, attun, are. a. Cic. y Muscijet5sus, a, Cels. Musculoso, grueso de
Multaatou, áris, átus sum, ári. dep. Van.. músculos.
Murmurar, niurmugear, hacer un ruido confuso, Müscüaus, i. ni. dina. Cic.
:lardo. II Susurrar, hablar bajo, entre dientes.II Ha- culo. Esp ecie de pez, que, segun dicen, guía á la
cer ruido. estruendo, estrépito. Apul. Hablar ballena. Cés. Máquina de ,guerra con que se cu-
mal con descrédito de los ausentes. U', sola mur- brían los zapadores. I Galeria,
murat secum scelesta. Plaut. Cómo la malvada Muscus, i. ni. 0v. Museo, musgo, moho, yerbe-
murmura consigo misma. cilla corta y sutil, que se aria en los troncos, en las
MURRA, i. f. Marc.Cierta piedra, de que hacían piedras, junto á las fuentes y en lugares húmedos.
lo,; antiguos tazas de gran precio. MüsÉtim, n. Suet. Museo, academia de artes
MURREUS, a, um. P•op. Murrinus. y ciencias. Plin. Obra de gruteaco. I Lugar con-
MunanA, m. f. V. ''Turra. sagrado á las musas, como el célebre de Macedonia.
MULIRIIÑTUS, a, une Fest. Lo que está mezclado Müstius, a, um. Lucr. Lo perteneciente á las
con mirra al otros aromas. musas.
MURISHINA, oruni. plur. Plin. 'razas, vasos, MUSIA, Se. f. Ti . Mysia.
platos de la piedra Ramada marra. Segun aTgicnos, MüsícA. f V. »alce, es.
es la porcelana. Músleanius, m.Paul. Jet. El artífice que hace
MuanniNus, a, una Plin. Hecho de piedra mo- instrumentos músicos.
rra. MOsicATus, a, um. Apul. Flecho, compuesto se-

MnIIRIIÓBATIIRÁMUS, M.Plaut. El que perfu- gun las reglas de la innsica, puesto en música.
maba los zapatos de las damas. Müsice. adv. Plan!. Como músico, á su modo 6
»Jasa. ó Mursia, ae. f Aflijan. Ciudad de Jonia manera. Masice zetatem agerc. Plaut. Pasar la vida
ó de Panonia. Esec, ciudad de Ungría. alegremente, en banquetes, diversiones y placeres.
3'i/casa:asís y Mursiensis. m. f. sé. n. is. Aur. Müsica, f. Cic. La música, una de las artes
es.

Víct. Lo pe:teneciente á Eses; en Ungría.


MURTKTUM, n. Plin. Especie de salchicha ó Mtisícus, ci. m. Cic. Músico, el que sabe y ejerce
salchichon. el arte de la música.
MÚRUS, nz. Cic. Muro, muralla. U Cercado, Músícus, a, um. Cic. Músico, musical, lo que
cerca. II Defensa, reparo. toca á ó es propio de la música. Studium musician.
ATus, 111. Cic. El raton, 11 Sé.u. La marta Ter. El estudio de la poesía cómica. IICic. Estudio
cebellina. Mus araneus.Plin. Musaraña, musgaño, de la poesía y de las bellas letras.
murgaño, especie de raton venenoso.— Marinus. MllSIGÉNA, X. m. f Ruin. Hijo de una musa.
Tortaga.—Af •icanus. Plaul. La pantera ú Mtisistoar, ónis. m. Cat. Animal bastardo, pro-
onza, animal ligerísiino y feroz. creado de otros dos de diversa esp ecie.
MüsA, re, f Cic. Musa, una deidad á quien los Müsivkatus, ií. m. Cód. Teod. Artífice de obras
poetas atribuían presidir á la poesía, á la música y de mosaico, ebanista.
á. las nemas artes liberales. Nueve celebran parti- Müsivtim, n. Esparc. Obra mosaica, tarareada
cularmente. Calíope, Politnnia, Ctio, Talla, de piedras de varios colores.
84
/1,1 T NI U T
530
a, !Tm. Estac. Mosaico, lo que está vido. Matalus in deterius.Tác.—In pcjorcm partem.
Müsírus, Cíc. Mudado en peor.. Mulata verba. Clic. Palabras
hecho segun este órden de arquitectura.
31 NIONT vals, ín. Musmon,
hijo de cabra y car- metafóricas, trasladadas de su propio sentido á
otro. faciem el ora. Virg. TrasCormado en
nero. V. Mushoon. Amian. La accion de mur- otro. 17m vinum. flor. Vino picado, perdido,
Mus sÁno onis. vuelto, torcido.
murar, dehablar
a quedo ó entre dientes.
MussíTANDu s , a, urn. Ter. Lo que se ha de mor- MÜTEsco, is, ere. n, .(pul. Enmudecer, hacer
murar, hablar bajo ó entre dieutes.11Aquello en que mudo, callar
es menester callar ó taparse la boca. E s, m. piar. Cia. raerlos dei-
MussiTÁno, (mis. f Apul. La accion de hablar
entre dientes, de murmurar. cillViaitliieus, um. Varr. SpicamulL:a. Espiga que
MUSSiTÁTOR, ¿iris. Bibl. El que habla bajo ó no tiene arista, mutilada.
entre dientes. Mlrihino, Ocia f Cels. Mutilacion, corle, ccr
Mus.síTo, as, ávi, átren, áre. n. Plaut. Hablar tadu•a de un miembro rzrzente.
frecuentemente entre dientes, murmurar. 11 Callar MüTiLiTort, iris. 77/. Celo. Mutilador, eer¿ scs
con violencia, por fuerza, con repugnancia. Free. cercena, corta un miembno• Part. de
de MüTILÁTus, a, una Cic. Mutilado, cortado, ce.--
Musso, ás, ávi, Minn, are. Liv. Murmurar, cenado. Maitu/as exercitus,Cio. Ejército metilad;),
murmogear, hablar quedo, entre dientes. ¡I Callar, medio deshecho. Print, de
guardar silencio, no hablar palabra. II Virg. Dudar, MüTieo, ás, ávi, átum, are. a. Ter. Mutilez,
balancear, titubear, estar irresoluto, incierto. .illies- cortar, cercenar una parte.
sat dicere. Virg. No se atreve á hablar.—Queon ll;11:eríLtis, a, mía. Uds. Mutilado, cortado, que le
vocet. Virg. No sabe á quien llamar. Illussa, lace. falta e!guna parte. r;.:2«by 7e`uelle,
Ter. Calla, no hables palabra. sin cuernos. Mutila navi.';. Lic. 1,4- a,ve deearla...:ada.
MUSTÁ CE, b.ves. f Flin. Espede de laurel de ho- Mutilum cetina. Mimes. Cabeza calva.
jas mui grandes. Mtni:NA, f. Cíc. Módena, eii:dad de la G
MusTÁcEum, i. n. Clic. y togada.
MUSTÁCEUS, i. ni. Cal. Torta hecha con harina, LUT(NENSIS. :11. f. sé. u. is.0v. Mec•ene . le --
queso, anis y mosto, con hojas de laurel por en- neciente a Módena.
cima, que se solía usar en las bodas. MÜTINUS y Mil-lunes, La:'.. El dios Priseeo.
MusTÁraus, a, um. Cal. Lo que es de mosto, de ti TlO, is, ivi, itme, ire. n. Te•. Moran:ler, ea-
viro nuevo, ó lo que le pertenece. blar bajo, entre dientes. illutire rüüii au•et.
MUSTELA, w. Fedi. . La comadreja. 11 Pan. Yo se atreve á chistar.
Mustela, pescado. Mrerino, Bilis. f. Plaut. La accion de hiller
Musli,A,:í.Tus, a, um. Apul. Teilido de color de quedo, entre dientes. •
comadreja, esto ex, rojo. MI:rho, ás, ávi, álum, áre. a. lid. 1:langur:Leer
MeeTÉLiNes, a, um. Plin. Lo que toca á, cí es por veces, convidarse 'mutuamente.
proeio de las comadrejas. MüTiTus_, um. pire. cie ildatio. Ter, Hablado
iluSTELUMS ViCI1S, 77/. Tra/'7'. Un barrio de entre dientes.
Boni a. MúTo, ás, ávi, átum, a. Cia. Mudar, í.dterat
MUSTECS, um. Col. Fresco, reciente, mante- variar. ¡¡ Trocar, cambiar. Hura: mulo fiLetan. Ten.
coso. 11 Dulce como el mosto. Musleus No me arrepiento, no me pesa de haberlo beclie
meo. 'Libro nuevo, que acaba de onhlicarse. Mutare to•um.Uc.--Se loco. Ron. Mudar de legar.
MuSTItiCóLA, /e. f: ld'st. La torna del zapa- Virg. Teñir la lana. — la `manas. Ifo•.
tero. Mudar de parecer cada mome.nte.—Maevs, Ter,
MUSTÜLENTUS, a, um. Pinol. Abundante de Trocarse, rondar de genio, de inclinaciones, de eos-
mosto.,I Dulce como el mosto. tunda res.—Fideen. Dr. Desdecirse.-2..?:imults
MusThm, n. Plin. Mosto, el zumo de la uva Mudar de designio.—Áliquideliljea r re, Gic. TI.ocar,
ánte.s' de cocer y hácerse vino. enrabiar una cosa por otra.—Solum. ..leelar
MusTes, a, am. Cal. Nuevo, fresco, reciente. de pais.-0iatieureee Cic. Variar la oracion, e: es-
MusuhmAyee, am. Fiel, verdadero creveete; . tilo. Laelens percas ere MUlandiCS Cei.E1 le-
epíteto que Se dan los turcos. choncillo se debe vender u. dinero.
tiI t7TA, w. Ov. Muta, Lara, Lamida, una de las mul ovil. No se alteró el precio de :03 V.Yer.S.
náyades, madre de los dioses Lares, á quien Júpiter Mt7ro, ónis. ni. flor. El miembro viril,
hizo muda por demasiado habladora. t Mtróeus, a, um. Veg. Mudo.
MfiTiBiLIS. os. f. lé, n. is. Cje. Mudable, insta- Ilarrólsh:l,TUS, a, um. Urea. El que tiene:real cre-
ble, variable, sujeto ó espuesto t?. mudanza. cido el miembro viril.
MOTÁBiLTTAS, alisa f incons- Mteruínins, a, um. Apul. V. Mutuas.
• Lancia, movilidad, ligereza. IdilrrukTícus, a, um. V. DiTutuatitins.
MOTÁBLiTE11. adv. Varr. Mudablemente, con ikUTUATiO, ónis. f: Cia. La accion de temar
mutabilidad é inconstancia. prestado.
MÚTANDUS, a, nin. Ov. Lo que se ha de ó debe Mrervi-rinus, a, um. Gel. Lo que se presta.
mudar. MÜTITATI2S, a, alu. parl. de Miltuor.P/in.
MOTINS, tis. com. Quint. El que muda, trueca. tato. El que ha prestado.
151úTlerro, ónis. f. Cic. Mutacion, mudanza, mo- MUTUE. adv. Gua. y
vimiento, alteracion. MtiTuiTER. adv. Yarr. Mutua, recíprocamente,
Mtiikroa, eris. n/. Luc. El que muda, varía. 110TUITO, ás, are. a. Plaut. Desear pedir pres-
-Mterrirtnnust, h. n. Ses. Ruf. Un parage pú- tado.
blico de Roma .1 ¡ Casa de recreacion (te 'Ce'sar.11 Sitio Mü-rüLtis, i. in. Med ilion, parte y adorno
donde César se mudaba la toga al ir á la guerra, to- de la cornisa de madera O piedra q'u' e parece la sos-
mando la'clamide militar. tiene. Se hace regularmente en figura de S vuelta al
MIDTÁTÓRIUS, a, •irtia. Tent. Lo que pertenece á
retes, y mí corra.
mudanza 6 alteracion. MúTuo. adv. Cic. Mutua, recíprocamente.
Miyhaug , us. na. Tent. Mutacion, mudanza,. al- MIMO, áS, ávi, átum, áre. a. Sén. y.
teracion. MUTUOR, áris, alía sum, ári• dep• Tornar
MilrÁTus, a, nra. yart. de Muto. Cic. Mudado, prestado.11Tonaar de otro ara uso propio. illutu.o.rg
alterado, trocada. 11 kirg. Trasportado. j LLuer. Mo- ab innocentid presidium. Val. Sacar socorro

M YG Al Y R 531
ausilio de su inocencia,--in sunzpIum. Cíc. Tomar MYGIIÓNIDES, al. In. Corebo, hijo de Mig-
prestado para hacer un gasto.—Auxilia ad alivia. don y Anaximena.
Cés. Pedir ausilios, tocuarlos'para la ejecucion de MYGnúNts, f Ov. La mugar natural de
alguna cosa. Migdouia ó Frigia.
MÉTTUS, a, um. Cie. Mudo, que no habla.IICa- MYGDImus, a, can. 0v. Lo perteneciente á Mig-
Harlo, silencioso, que calla. Multe res. Cic. Las donia Q Frigia.
cosas inanimadas, ir•acionales.—Artes. Virg. Artes MYIAGROS, m. Plin. Cazador, matador de
mudas ; todas, 71161120S la poesía, la música, lea adivi- moscas, dios á quien veneraban los eleos con este
nacion y la agorería 11 0ic. Todas las que se ejercen nombre y oficio. j j V. Myagros.
sin la elocuencia.—Pe • son. Personas mudas: en MYrsciE, áram. pila•. Plin. y
:as comedias y tragedias se llaman las que no hablan MYIlcus, i. ni. Min. Especie de marisco. Y.
en la escena,aunqué contribuyan á la acciona, y aunqué Mvaces.
otras hablen con ellas. .11.lati magistri. Gel. Los li- MYLiE, f piar. Min. Melaza, ciudad de
bros, nuestros mudos. Mut a . Cíc. Las cosas que
no hacen raido.II Los lugares en que se guarda si- MYLJECUS, i. ni. Plin. Insecto, especie de poli-
lencio. 11,z que se come la harina.
MCruse,E, áram. F piar. Virg. Mutusca, dudad MYLEUS y Mylasénus, a, um. Plin. Lo perle-
de los sahinos, mui abundante de olivos. neciente á la ciudad de Melazo.
MtiTUSOfEl, órum. na. piar. Plin. Los naturales .1`elYoulóxus, f Plin. La raiz del acónito, que
de Mutusca. mata los ratones.
MüTlisexus, a, um. Virg. Lo perteneciente á la MYúnEs, is. m. Plin. Matamoscas. V. Myagros.
ciudad de Mutusca. l',IYóPÁno, m. Cic. Fusta, bergantio, cha-
MÜTUUM, n. Cic. Empréstito de dinero ú otra lupa ligera.
cena, préstamo. Mutuum rogare. Plaut. Pedir pres- álYórHóNum, n. Acónito,, yerba. quet. mata
tarlo. — Dare. Cíe. — Facere cuna .miaus. los ratones.
Corresponder recíprocamente. Prestar á alguno. MYors, ópis, com. Ulp. Miope, corto de vista,
MüTuum. adv. "tul. Mutua, recíprocamente. cegajoso, que so arrima mucho al objeto para po-
151"t • ruus, a, am. Cic. Mutuo. reciproco. Mutua derle ver.
C072 . 13 inter se curare, Virg. convidarse recípro-
MYÓSOTA, f y
can: e ute . MYósims, Mis. f. Plin. Oreja de raton, yerba.
MYRA, f. Mira, ciudad marítima de
.11YR.A.m.. pira. n. plur. Cds. Pera mosquecuela
de inui buen olor y sabor, pera que tiene obi• de
„,f'. 2 fin, —pede de marisco que engen- mirra.
dra ve;les 2mqueiias y rojas.11 ¿a costa de
Ca;•ia. MYRiCA, Anfipolis, ciudad de Macedonia,
51.YAcANTHou, n. Min. Espárrago silvestre ó ji V. Myrice.
de"sigo. MYnioE,, es. f. Pan. El tamariz, arbusto.l! Ida
MY cae. :1 ,21. 2)1nr. Plin. llspede (7.; marisco, del mar rojo.
rort 0 a, n:170 j .?.S• nz:(¿rices, donde nc mezcla MYRIZ`JUS, i. ni. Marc. La lamprea macho.
d¿dCS c()n la salobre. 31-YrtNi...7s, a, tn..Marc. Aromático, oloroso, ccm-
vJ A cRos Yerba, senzefai:te en la hoja puesto, aderezado con aromas.
á la • q¿¿e se sal'JI aceite medicia al para las MYRIONYMA, Apul. Que tiene innumera-
loe- a. bles nombres. .;epíteto de • sis, diosa egipcia,
1‘11-Ax, ácis. in. Pila. Especie de mar.'sco. Céres, Vénus, Juno, Eleitsina, Lucina, Pro-
Itil',:cALY.us, a, ura. Ulema!. y ser pina; Diana, Luna le.
MYCALEDiSiS. ni. J. Val. Máx , Lo per- BilYRIóPEIYLLUM, n. Milefolio, yerba.
teneciente A híncale. MYR-mÉclAs, m. ¡'hin. Especie de piedra con
is. Va,,7. TinX. 3,11(7:ale, 77; out e y ciw- manchas negras como berrugas.
--(j de (Yerta entre los rios sandia) i, MYRMÉCITES, ie. ni. ó
ir c1I.L Plin. ilicales9,. J02 C2:1¿-- .- .,51YallÉeíTi17,, f Mírmecites, piedra
r de Beocia.
a l, ?3 re:iosa gue tiene figurada en sí una hormiga.
AlYCÉM:`+:117‘S. Amian. Te.:rcinoto con I`YítmEcium, ii, a. Cels.-Berruga de las manos
grande erArriendo de los maese::. »J iés que pica como la horraiga.HPlin. Especie de
a3. Je. y am a.lia que tiene la cabeza como la hormiga,
..%IYCÉN_E, arma f. vi. úMycéne,.es, Por. _Mi- MYR-micE. adv. Plaza. Como la hormiga.
ciudad del Peloponeso. MYnminliNEs, um. an. Ov. Mmtnidones,
:1:YcÉN.Y.us, a, lun. Ov. y puebles de Tesalia, oriundos de Egina, que siguie-
MYCÉNENSIS. sé. u. is. Cic. Lo pertene- •on á Aquiles á la guerra de Troya.
ciente á .IVW,.énas. MYRónÁLÁNum, Plin. Mirobálano, bellota
f 0v. Ifigenia, hija de Agamem- egipcia de que se hacía ungüento ó pomada olorosa
non, rea de Micénas. para untar el cabello.
MYCÉTIAS, PC. m. Apul. Y Mycematias. MYROBRACT,I.RIVJS, VI, y
MYco, únis 6 1VlycOne , es. f, ó MYROBRÉCHARIUS, ii. ni. Perfumero, el que
i'dYCONUS, f Pila. Micoua isla del mar egeo, vende perfumes.
una de las aeladas. MYRUN ó Myrum, i. n. S. Ger. Ungüento, aro-
MYCONII, órum. ni. plur. Flia. Los naturales de ma, perfume.
la isla Micona. MYnoN. Onis. m. Miron, célebre estatua-
MYcámus, um. Plin. Lo perteneciente á Mi- rio, natural de Eleutéris en Beocia, discípulo de
cona. Ageládes.
MYDRI:19113, is. f. Cels. Enfermedad de los ojos, ' ta, vendedor
MyttliPÜLA, se. m. Plaut. Perfumas
en que se dilata la pupila y pierde su resplandor. de ungüentos, aromas y perfumes. e ,a ienda
MYGDONES, um. piar. Migdonios, pue- MYROPÓLIUM, n. Plaut. Perfumería, t
blos de Migdonia, ele Frigia. de rfu sy ung entos. Cje. Bote ó cAia de per-
MYGDONIA, Fe. f. Migdonia, region de Ma- 1 Y R Ome i u m,
1,Pie n.
cedonia. jI De Asia. {j De Me sopotamia. II Solin. La fumes. goma preciosa que
%finja, llamada antes Migdonia. MYRRÚA, re. Plin. Mirra,
MYT NAM
532 MY/HISTORIA, x.
destila el árbol del mismo nombre, y se cris en mu- f. Capita. Narracioe bu--
chas partes de Arabia é islas adyacentes. frívola.
AY
Sil. Mirrado, compuesto, lozal'fir'tsi nTews, a, une Vopisc. Fabuloso, ince-.
MYR RRATUS, a, um. ciado de historia y fábulas.
mezclado, perfumado Hor. con mirra.
y MYTHOLOGIA, re. f. Mitologia, historia de la re-
hívnarrEes, a, um. ligion gentílica, discurso fabuloso.
MYRREÍNU S, a, mu. Plin. Lo perteneciente á la MY'renirioícus, a, um, y
.
mirra. f. Plin. Yerba semejante á la MYTÓLOGUS, a, nm. Mitológico, perteneciente á
MYBanis,
las fábulas, á la initologia.
cicuta. MYUS, u ntis f Nep. 111 yua, ciudad de Sonia.
MYRETIPTES, £e. 711, Plin.Piedra preciosa de color
• .. MYXA, ae. f. Plin. Especie de ciruelo, que llera
MYRSNITES, X. m. Plin. Yerba especie de tití- una fruta pequeña, pero mut dulce. 11E1 moco.
malo. II Piedra preciosa de color de miel cubierta. MYXO y Myxon, (mis. m. Plin. Especie de mail
MYRTA y Murta, B3. f. V. Myrtus. mujol, pez.
MviracEus, a, nal. Cels. Lo que es de mirto. MYXOS Myxus, m. Marc. El mechero del
MvitTÁTint, n. /raer. Especie de morcilla gui- velon ó candileja. 11E1 pábilo de la mecha cuando
sada con mirto. no se espabila y hace clavo.
MYRTÁTUS, a, um. Plin. Compuesto, adere- MYxum, n. Palad. La ciruela pequeña y
zado con mirto. dulce, que lleva el árbol llamado
MYRTEÓLUS, a, cm. Col. De color de mirto.
MYRTÉTA, m. f. Plaul. y NA
MYRTÉTUM, n. Plin. Arrayanal, sitio plantado
de mirtos. NXIIÁTILZEA, w. f. Plin. Nabatea, region de le
MYBerEueet, n. Cele. Aceite de mirto. A rabia desierta ó pedrea, cuya capital es Petra.
MYRTEus, a, MIL rirg. Mirtino, lo que es de NÁB:SerieEt, órum. in. piar. Plin. Los naturalee
mirlo, y lo que le pertenece. (1Pelron. De color de Nabatea.
castaño oscuro. NABÁTIIMUS, urn. Plia. Lo perteneciente
MYRTIDÁNUM, n. Plin. Vino de la frutilla del Nabatea. •
mirto silvestre. NÁBÁTHRS, X. ni. Sin. Nabateo, el natural d o
MntrriNcs, a, um. Apul. .1',Iirtino, lo que es de Nabatea.
mirlo, y lo que le pertenece. NABIS, is. Plin. Girafa, camello pardal, anii-
MYRTIOLUS, a, mn. Col. Lo que se parece al mal cuadrúpedo algo parecido al camello.
mirto. NÁBLA, órurn. n. piar, Ov. Instrumeato •músi:Je)
MYRTITES, m. Col. Vino de la frutilla del de cuerdas, que Policiano dice ser el salterio.
mirto silvestre. NíBLIO, ¿mis. 717, y
MvIrróes, a, um. Hor. Lo que es del mar de NÁBLISTA, se. ni. El que toca el salterio.
Mandria, parle del Egeo. _ N.1knetum, ii, u. V. Nablum.
MYRTUOSUS, a, um. Ptin. Semejante al mirto. NÁBLizo, ñs, áre. J. Tocar ei salterio.
MYRTUM, n. Virg. La frutilla ó bayas del NÁBLUM, n. El salterio, instrumento de
mirto. cuerdas de alambre.
MYRTus, i. f. Plin. El mirto ó arrayan, árbol. NAceet y Nauta ó Natta, az, m. Fest. Batanero.
MYRUS, Plin. La murena ó lamprea ma- 11E1 que ejerce una arte baja. 11 Plaut. Hombre vil
cho. y bajo.
• MYS, yos. m. Plin. Raton marino, pez de mar. NkoTus, a, um. parí. de Nanciscor. Cic. El que
if Marc. escelente platero y grabador. ha alcanzado, adquirido, logrado, hallado. 11
MYsr, ertun. m. plan Hor. Los naturales de Hallado, adquirido. Nactus suminam potestaten:,
Misia. Sal. El que ha llegado al poder supremo.
f Plin. Misia mayor y menor, reglan NÁDIR. indecl. n. El nadir, punto perpendicu-
del Asia menor. larmente opuesto al vertical o punto superior,
MYsikeus, a, um. V. Misias. arado cenit.
MYSII, nrum. 77-7. piar. Hen Los naturales de N. adv. Cia. Ciertamente, en verdad, pee
Misia. cierto, sin duda. Me errani. Cic. Por cierto,
MYSIUS, a, une PAn. Lo perteneciente á la cierto que se engañan, están mui engañados, eqei.-
Misia. vocados, van errados.
ItlYwrA y Mystes, m. Sin. Sacerdote, sabio we. Cic. V. Nenia.
en los misterios, sacrificios y culto de alguna divi- NiEva porta, re.f. Fest. Puerta novia, una de
nidad. las de Roma, asf llamada del bosque necio,
MYSTÁGÜGUS, m. Cic. Ministro que guarda NiEvikNus, a, um. Cic. Lo perteneciente e::
las cosas sagradas, y las enseña á los estrangeros. poeta Nevio.
MYSTÉRIARCHES, m. P •ud. Prefecto, guarda, N.Evius, ii. 7n. Cic. Cneo Nevio Canapano,pz)cte
custodio de las cosas sagradas. latino anterior á Enio, que escribió en verso la pri-
MYSTERIUM, n. Cie. Misterio, cosa sagrada, mera guerra púnica y algunas comedias.
oculta. Mysteria. Clic. Fiestas de los atenienses y N.EvIes, um. Fest. Lo perteneciente al poete.
romanos en honor de Céres.—Ritelorum. Cic. Mis- Nevio, y á cualquiera otro de este nombre. IlAr-
terios, secretos de los retóricos. nob. El que tiene manchas, pecas ó alguna abra
MYSTICR. adv. Solin. Místicamente, con mis- fealdad en su cuerpo.
terio. " N2Eviims, ne Gel. hin. de
MYSTICU», a, am. Virg. Místico, misterioso, ar- NeEivus, m. Cic. Señal, mancha, lunar, tacha
cano. natural en alguna parte del cuerpo._
MYSTkUM, n. Fan. La cuarta parte de un . MUDES, UrILif. piar. Ov. Las Náyades, ninfea
ciato. de los ríos y de as fuentes.
MysTus,i. m. Plin. El barbo, pez.lif Pequeña rice)'
NATAs, ádis. f Ov. Náyade, ninfa de los
isla del mar egeo. fuentes. á
MYSSUS, a, am. Prop. Lo perteneciente á la Prop. Lo perteneciente las
Misia. Ná l-yN
ade
irS'
MY'ruTcus, a, am. Plin, Fabuloso, lo que em- Mis. f. Virg. Náyade.
bona fábulas. NAM, conj. caus„Cie. Porqué.
N A R N A T 533
NANA, w. f. Lamp. Enana, la mugar de baja NARRÁTIVE. adv. Donat. Por via 6 manera de
estatura. narracion.
NANCIO, is, he. ant. Prisc. y NARRÁTIUNCÚLÁ, re. f. Quint. Narracion breve,
NANCISCOR, éris, nactus sum, sci. dep. NARRÁTOR, tiño. m. El que narra, cuenta,
Encontrar, hallar, lograr, adquirir, obtener. Nac- refiere algun hecho.
tus est morbum. Nep. Cayo en una enfermedad. NA.ankrus, us. m. Ov. Narracion, relacion.
Ut nactus es, hube. Plaut. Te está bien empleado. NARRATUS, a, um. Plin. Narrado, contado.
NANNÉTES, m. plan Cic. Los pueblos de Part. de
Nántes en Francia. NARRO, ás, ávi, átum, áre. a. Cic. Narrar, con-
NANQUE y Namque. conj. taus. Cic. Porqué. tar, referir, esponer un hecho. Narrare mala de
NANS, tis. com.Cic. El que nada ó pasa a nado. aliquo. Cic. Dar malas noticias, malos informes de
NANTUATES, DM. na. piar. Cic. Pueblos de la alguno.—Alicui. Cia. Hablar á uno con sinceridad,
Galia céltica, que ocupaban el pais de Vaus y el con verdad. Narrant. Plin. Narratur. Hor. Di-
Valais bajo en la Suiza. cen, cuentan, se dice.
NANUM, n. Fest. Jarro ¿ jarra. NARTHÉCIA, re. f. Plin. La carialieja, planta
NiNUS, m. Prop. Enano, hombre de mui baja silvestre parecida á la caña coman.
estatura. NARTHÉCIUM, n. Cic. Caja ó vaso destinado
N ÁPX,E, árutn. f. plur. Firg. Napeas, ninfas de a guardar ungüentos y perfumes.
los montes y bosques. ‘NARTHEX, ecis. f. Plin. V. Narthecia.
NAPÁRIS, is. rn. El Boristénes ó Niéper, rio de NARYCIA, se. f. Ov. y
Escitia. NÁRYCIUS, ii. f. Ov, Naricia, ciudad de los Io-
NÁPE, es. f Ciudad de la isla de Le'sbos. Ov. crenses en Beocia.
Nombre de un perro. NÁRYCIUS, a, am. Firg. Lo perteneciente á Na-
NAPHTHA, w. f. Plin. Nafta, betun oleoso, ni- ricia ó sus habitantes.
troso, inflamable. NLSÁMÓNES, um. m. piar. Luc. Nasamonios,
NÁPiNA, f Col. El nabal ó nabar, tierra sem- pueblos de la Livia en A'frica. Plin. Otros de la
brada de nabos. Marmárica, junto á los garamantas.
NÁSÁMÓNIÁCUS, a, um. Sil. Lo perteneciente á
NÁPUS, m. Col. El nabo, raiz parecida al
los nasamonios. II A'fricano.
rábano. NÁSIMONITES, M. Plin. Piedra preciosa de
NAR, áris. m. Cic. El Nera, rio de Italia.
color sanguíneo con vetas negras.
NARBO, ónis. m. Cic. Narbona, ciudad de Len-
NÁSÁMONIUS, a, um. Estac. Lo perteneciente á
guadoc. los nasarnonios. Ubico, africano.
NARBÓNENSIS. 771. f. Sé. ?t. is. Cje. y
NASCENDUS, a, um. Gel. El que ha de nacer.
NARBÓNICUS, a, um. Plin. Narbonense, lo per-
NASCENS, tis. com. Virg. Naciente, que nace.
teneciente á Narbona y á. la Galia narbonense. Cic. Nuevo, reciente.
NARCE, es. f. Min. La torpeza ó torpor. NASCENTIA, M. f. Film,. El nacimiento.
NARCISSINUS, a, un]. Plin. Lo que es del nar- NASCIBILIS. m. f. lé. n. is. Tert. Que puede
ciso, lo que pertenece á él. nacer.
NARCISSITES, te. rn. Plin. Narciso, piedra pre- NASCOR, céris, nátus sum, sci. dep. Cic. Nacer,
ciosa que tiene las venas y olor como el narciso venir al mundo. Provenir, tomar principio. Nas-
flor. citur ventas. Cic. Se levanta viento. In miseriam
NARCISSUS, I. m. Plin. Narciso, flor blanca y nascimur. Cic. Nacemos á ó para miserias. Opinio
roja por dentro, especie de lirio. Ov. Narciso, jo- nascens. Cic. Opinion que empieza á establecerse.
ven que enamorado de su hermosura en una fuente, Ab eo Ilumine collis nascebatur. Cés. Desde este'
fud convertido en esta flor. rio se levantaba. , empezaba á levantarse un co-
NARDIFER, a, um. Crac. Lo que lleva, cria, pro- llado.
duce nardo. NASICA,w. m. Ocid. El que tiene la nariz grande.
NARDINUS, a, um. Plin. Nardino, lo que es de 1,,Apul. El que tiene la nariz corta y afilada. Lin.
nardo, que se le parece ó tiene su olor. Sobrenombre de P. Cornelio Escipion.
NARDUM, TI. y NASIDIÁNUS, a, am. Ce's. Lo perteneciente á
NARDUS, m. Plin. El nardo, planta olorosa Nasidio, nombre propio romano.
aromática. NÁSITERNA, f Fiar. Caldero ú otra vasija
NÁRES, ium. f. piar. Cic. Las narices. semejante con asas y ancha boca.;
Nía.Nósus, a, um. Lact. Narigudo, el que tiene NiSITERNATUS, a, am. Calpurn. El que lleva un
muchas narices, mui larga nariz. caldero ú otra vasija semejante.
NÁrus, is. f. Cic. La nariz. Naris emunctiz ho- NAso, ónis. m. Quint. Nason, sobrenombre del
mo. Hor. Hombre de buenas narices, hombre de poeta P. Ovidio, tomado de sus grandes narices.
buen gusto, conocedor, juicioso, crítico.—Obessce NASSA, re. f. Plin. Nasa, red para pescar en for-
juvenil. Hor. Jóven escupido, necio. ma de manga.
NARITA., ae. fi Plaza. Especie de marisco. NASTURTIUM, n. Plin. El mastuerzo, yerba.
NARNA y Narnia, te. f. Plin. Narni, ciudad de NÁSUM; n. Plaut. y
la Umbría en Italia. NÁsus, m. Cic. La nariz. Juv. Ansa ó asa. II
-1- NARYTAS, átis. f. Donal. Sagacidad. Burla, mofa, irrision.11Hor. Discernimiento, gusto.
NARNIENSES, ium. m. piar. Los naturales y ha- Styli nasus. ,Plin. Sátira, acrimonia del estilo. Na-
bitantes de Narni. sas illi nullus est. Hor. No tiene gusto ni discerni-
NARNIENSIS. m. f. sé. n. is. Liv. Lo pertene- miento. Suspendere naso. Hor. Burlarse, hacer
ciente á Narni. mofa, irrision de alguno. Vigilanti stertere naso.
NARO. ónis. m. Rio de Dalmacia. Juv. Hacer el dormido.
NARONA, w. f. Ciudad de Libia-flia. NÁSÉTE. adv. Sén. Astutamente, con Maña y
NÁRRADILIS. m. f. lé. n. is. Ov. Lo que se destreza. II Acerba, ásperamente, con acrimonia.
puede contar, narrar. NÁSÚTUS, a, um. Hor. Narigon, narigudo, el que
NARRANS, tis. com. Ov. El que narra ó cuenta, tiene muchas narices. Marc. es- Astuto, sagas, dies-
NARRATIO, ónis. Cic. Narracion narrativa,
relacion, esposicion de una cosa, la accion de con-
tro JI Burlo]] mofador, decidor con arte y gusto.
NATA , re. 'f. Virg. .,.a hija, la niña.
tarla. u Narracion, una de las partes del discurso Nla.knius. m. f. lé. n. Corrip. Que nada
oratorio. puede nadar.
NA U
534 IV A T
edad. Nata maximul. Ter. El mayor. — Major.
NáTÁBÚLUlf, n. Aput Lugar donde se puede Liv. Mayor de edad. — Gravior animas. Ter. Ess
nadar. Nacimiento, pirita ya experimentado con los años, con la edad.
NÁTÁLES, hita. m. plan Plin. men. — Magno. Liv. De mucha edad. — Minor. Cica
condicion, sangre, casa, parentela, familia, estrac- Menor de edad, de /Dénos años. —Minimus. Ter.
Natalibus claris.
cion. Dia del nacimiento. El menor. — Grandis. Cíc. Avanzado en edad.
Tác. o claras homo. Plin. Hombre de ilustre na- NATÚRA, re. f Cic. La naturaleza, principio uni-
cimiento. — Hestituere. Plin. men. Restituir á su versal de las operaciones naturales. 11E1 mundo, le,
nobleza, restablecer en ella. universalidad de las cosas.11Esencia, propio ser
NÁTÁLIS. m. f. lé. n.. is. Cic. Natal, natalicio, de cada una. 11 Cosa, sustancia, ser, ente.11 Virtud
lo perteneciente al nacimiento.11Natural, innato, fuerza,calidad, propiedad.11Sitnacion, constitacion
connatural. Natalis sterilitas. Col. Esterilidad na- estado, condicion. ((Genio, índole, propension
tural. Natalis humus y natale solum. Ov. La pa- inelinacion.11Natura, las partes de la generacion,
tria. Natura stirpium. Cic. Cualidad, propiedad, vil--
NÁTÁLTS, is. Cic. Natal, el dia del naci-
miento. .Natalis meas est. Virg. Hoi es mi dia, son tud natural de las plantas. 1Valara rer21111. Cic'

mis dias, el dia de mi nacinifento. Urbis. Plin. mundo. :N'ataree cima. flor. El genio de cada atto.
Día de la fundacion de una ciudad.—Satuais. Cic. — Cederc. — Concedere. Salast.—Salisfacere.
Dia de la dedicacion del templo de la salud. Na- Morir. — Sute rationem habere. Cic. Refleaionar
tale asaran.. Hoz-. Astro que preside á la hora del sobre su complexion. Naturant alicajus rei sibi la-
nacimiento. cere. Quinte Connaturalizarse con una cosa.—ria-
N ÁTÁLIT1A, Mama n. piar. Cic. Los convites y bere ad..... Cic, Tener genio, talento, disposicion
presentes que se hacían en el dia del nacimiento. para... Preeter naluram. Ter. Contra el genio. Ad
Niataafries, a, uta. Cíc. Natalicio, natal, perte- naba-ame Sén. Secundum naturam. Quinte Natural-
neciente al nacimiento ó al dia de él. Nafalilia prce- mente sin arte. Naturd. Quinte Por naturaleza,
dicta. Cic. Horóscopo, predicciones hechas sobre la ¡latamimanta.
'
obseroacion del cielo en la hora del nacimiento. — NATÚRÁBILIS, ni. f. lé, n. j a. Apul. Le ene ea
Sydera. Cic. Astros que presiden al nacimiento. natural.
N:oraNs, tis. com. Virg. Lo que nada. NÁTÚRÁLE, iS. na Cela. y
N ÁTÁTILIA, ()ruin. n. play . VILIT. Estanques NÁTÚRÁLIA, u, piar. Col. Las partes natu-
donde nadan los patos, donde se puede nadar. rales de la generacion.
NÁTÁTÍLIS, ni. f. lé. n. is. Ter. Natátil, lo que NÁTfianams. »t. f. U. 71, Cic. Natural, pronra
nada ó anda sobre las aguas. de la naturaleza, que viene, se recibe de ella.11Lo
NiTaTio, ónis.Cia. Natacion, la accion de que no es artificioso ó afectado. Naturalis
nadar. 11 Cels. Nadadero, bario, estanque donde-se Sea. Hijo propio, no adoptivo. — Cíc.
nada. Cuestion de cosas naturales.
NÁTATOR, óris. m. Ov. Nadador, el que nada. NATÚRÁ.LITAS, átis./ Ter!. Naturaleza .
NATAT11111A, ge. Nadadero, el silio donde • NATÚRÁLITER, (Ida. Cia. Naturalmente, eegtin
se nada. (l Baño, es' tanque. ó p or naturaleza.
NÁ'rATÓniUs, a, am. Fest. lao perteneciente al TÁTÚRÁLITUS, aria. Naturalmente,
nadar. NÁTURTFrCÁTUS, a, ara. Terl. Lo que ha to-
NÁTÁTUS, ns. nz. Estac. Natación, la accion da rnado ser ó naturaleza.
nadar. NÁTUS, ni. Cic. El hijo, !Vali nalorm. Vitg.
N.ÁTÁTUS, a, um. Estar. Aquello por donde se Hijos de los hijos, nietos.
ha nadado. NÁ-TUS, a, una par'. de Nascor. Cíc. Nacido,
NÁTES, 1s. f. flor. y dado á luz, engendrado, procreado.l¡Descendiente,
N'ITES, ira», plan. Marc. Las nalgas. oriundo. Natas alirui reí. Cíe: Nacido, apto, hábil,
NATINATI„ anis. f Fest. Negociacion, faceion, bueno, único para una cosa. — Genere nnbili. Sal.
enredo de pa -te bulliciosa y entremetida. De familia ilustre.—Aiiquo. Cic.—De digno. Ov.
NaTíaÁsaaa¿s, um. m. piar. ,1 Hombres re-
1 C,Y I. —Ex aliquo. Ter. Hijo de alguno.—Sexaginla en-
voltosos, amigos de anda/ en negocios, de maqui- nos. Cic. De edad de sesenta años. Be?ze natas ager.
nar enredos. Varr. Buena tierra, fértil. E re natd. Ter. Segun
N ÁTÍNOR, áris. ári. dep. Cal. Andar en negocios la ocasion. Pro re natd. Cic, Segun el estado de
COMO fluctuando en ellos. las cosas presentes. Nemo natas. Pilad. Ninguno.
NÁT1O, anis. f. Cíc. Nacicm, gente, pueblo. 11 NAUC1. genit. de Naucum, que no se usa. (lie.
Diosa que _presiach á los nacimientos.11Secta, es- Nada, un bledo. Nauci non habere. Cic.—Non fi-
cuela, oral.aa ion, Natio optimaban. Cíc. La primera cere aliquern. Picad. Estimará uno en nada, ne
nobleza. apreciarle tanto como una cáscara de nuez..,..
NaTivíTas, átis. f. Ulp. Natividad, nacimiento. zutuci quidem diynUM judico. Plluit. N) daría In:
NiTiVITUS„ adv. 7'ert. De nacimiento, desde bledo por él.
su nacimiento. NAucLÉrtucus, a, nm,
NÁTIvUS, a, um. Cje. Nativo, natural, lo que NAUCLÉRICUS, a, una y
nace.11Innato, connatural. Sin artificio, simple, NAUCLERIUS, a, ion, Picad. Lo que pertenece al
sencillo. Nativa dei. Cíc. Dioses que no han sido piloto ó patron de navío .
siempre. Nativa verba. Cic. Palabras primitivas.
—Lana. Plin. Lana en su color natural. Natamilatus, Maui. Entren, capitan de la
NATO, áS, ávi, atum, are. n. Cic. Nadar, anclar,
nave, dueño de ella.
pet elaatj. eüLA, ee, f dina.
quN Navecilla. ato e
correr por el agua. j1 Titubear, estar dudoso, in-
cierto, irresoluto. Nalát pare mulla. flor. Muchos,
la mayor parte no saben qué hacerse, están dudo- Nauctinoa, áris, átus sum, ári. P1'11°
sos, inciertos. Natant pavimenta vino. Cic. Los Navegar, ir por el mar.
suelos, los pavimentos están nadando en vino. t NAUFRÁGÁLIS. f lé. n. is. Marc. Cap. y
Proceloso,
NATÓLIA, te. f Plin. La Natolia, hoi el Asia rr ats cN
o8A017
Menor, , jai:aleó:ti:ese na auumfr' aSgikoks b
NAI rá Cll Naufragio, fracaso,
NATRIX, f Cíe. Culebra de agua venenosa. trozo hundimiento del naviod1Pérdida, d- es»
II Especie de vara que se dobla como culebra, azote
látigo. II Una yerba de mal olor. , /Vauf•agia bonaram fortunarum, rci lamilzarise
hacienda, e fortuna.
NÁTU. abl. de Natus, t19, que no set. isa. Cie. De Pérdida de bienes. de
Ex naufragi o tabula. Cíe. Los restos del naufra-
NAV NAV 535
gio, lo poco que de él se salva, ausilio, socorro del Corona. Virg. Corona naval, que se daba al pri,
naufragio. mero que saltaba en el navío enemigo. — Tuba.
Marc. Trompa marina. —Disciplina. Cia. Disci-
k NAUFRAGO, ás, ávi, átum, áre. a. Pelron.
AUFRÁGOR, áris, átus sum; ári. dep. Petr. au-
/lagar, padecer naufragio.
plina, de marina. ---- 21ppuratzis. Cic. Equipagt de
los navíos. — Uncus. Val. Flac. Garfio para asir
NAUFRÁGUS. a, um. Cic. Náufrago, naufragante„ las naves enemigas. II Ancora. Navale bellum.
el que ha padecido naufragio. II Hor. Proceloso, Guerra de mar. —Przelium. Ov. Combate, batalla
borrascoso, que hace padecer naufragios. II Per- naval. Navales pedes. Plaut. Los remeros.—So-
dido, el que ha perdido ó destrozado sus bienes. cii. Liv. La chusma del navío.
NAULA y Naulia, te. f. 0v. Nabla, instrumento NÁ.VARCIIUS, ra. Capitan, patron de un
músico á modo de salterio. navío.
NAuIura n. Jay. Porte, flete, precio que se N.kvanGus, nt. La nave A'rgos dé los argo-
paga al patron de la nave poi el trasporte. nautas, constelacion.
NAumicmA, le. J. Suet. Naumaquia, fiesta en NÁVÁTUS, a, 11171. parí. de Navo. Liv. Hecns.
que se finge en el agua un combate naval. 11Estanque con diligencia, con cuidado.
ó canal de agua para esta fiesta. NíVE. adv. Plaut. Diestramente. II Diligente,
NesumÁcorinius, ii. in. Suet. El que combate en 1 cuidadosamente.
la naumaquia. NÁVIA, f _Fest. Pieza de madera cóncava
NAUMÁCIIIÁRIUS, a, um. Plin. Lo que pertenece en figura de nave ó de canoa.
á la naumaquia. NAVICELLA, re. f. Marc. Cap. y
NAUPACTÓUS, um. Ov. Lo perteneciente á la NÁvícürat, re. f dina. de Navis. Cie. E a v ic hue-
ciudad de Lepanto en la Etolia. lo, batel, barca pequeña.
NAUPACTUS, f Cés. Lepanto, ciudad de la Eto- NÁViCULÁRIA, re. f. Cíe. El arte de negociar y
lia en Grecia. traficar con propias embarcaciones.
m. ./n,s. cr. y NÁVIEÜLÁRIS. m. f. ré. n. is. Dig. Lo pertene-
NAUPÉGUS ., 77/. _n'in . . Constructor de navíos. ciente al arte de traficar por mar.
NAuataA, f Nápoles de Romanía, ciudad del NÁVICULÁRIUS, a, mi. Cód. Teod. Lo que toca
Pet, 921E30 ertenece al patron de una nave.
N:u: pu:wat, w. ni. Ov. Palarnédes, hijo de Nau- Ávíctllántos, m. Cic. y
p lío, NÁVICULÁTOR, ÓriS. 77/. Cíc. Patron de navío.
NAarans, m. Prop. Nauplio, rei de la isla NIvieüLort, áris, átus sum, ári. dep. Marc. Na-
de Negroponto, padre de Palanze'des. II Plin. Un vegar.
pez, e.'vecie de pulpo. II Pez que hace bogar á su NÁVIERÁGUS, a, um. 'Viro. Lo que hace padecer
concha como U7/ lia L'í0 . naufragio, que destroza los navíos.
NAUSEA, f Cíc. Náusea, basca, alteracion del NÁV1GÁBILIS. m. lé. is. Liv. Navegable,
estómago que provoca al vómito. que se puede navegar.
NA•SEÁBILIS. j. lé. n. is. CeZ. Aur. Lo que NAVIGAINLS, tis. com. Cic. Navegante, el que na-
da náuseas, ocasiona bascas á vómito. vega.
NAUSEÁGUNDUS, a, um. San. Lleno de náusea. NÁVIGÁTIO, f Cíe. Navegacion, el acta de
NAUSEÁTOR ., óris. m. ,Sen. El que padece bascaE navegar, viage, tránsito de 6 por mar. Jacuntlissi-
ó náuseas, ma est navigatio cuca terram, obanzbulatio cisca
NAuseo, ás, ávi, átum, áre. n. Cic. Nausear, te- nutre. adag. Bueno es misa misar y casa guardar.
ner bascas, estar provocado a vómitos, marearse. 11 ref.
Sentir, tener disgusto, repugnancia, fastidio. NÁVIGÁTOR, m. Quina. Navegante. fi Mari-
NAUbLóLA, . f. diez. de Nausea. Cic. Pequeña , nero, piloto.
náusea. NÁVIGÁTUS, a, um. pare. de Navigo. Tác. Na-
NAUSEÓSUS, a, um. Plin. Que ocasiona bascas vegado, pasado por mar.
ó náusea. NÁS'IGER, a, 11171. Laten Que lleva naves, nave-
NAUSICAA, M, y Nausicae, es. f. Aus. Nausicaa, gable, lo que se puede navegar.
hija de Alcinoo, rei de Feacia y de Are'les. NÁVÍGIÓLUM, 1. n. Miro. Navichuelo, barqui-
NAUTA, te. in. Cés. El. marinero. chuelo. Diez. de
NAUTÁLIS. f is. Aus. Lo pertene- NÁviOIUM, n. Cic. Navío, nave/ bajel, basti-
ciente al marinero. mento, embarcacion.11Dig. Navegacion. Navigiuin
Nestorak, f Plaut. Agua sucia de la sentina grave. Cés. Bajel grande, galeou.—Actuarium.Cés.
de un navío. II Fe.s. t. Yerba de que usan los CUT - Fragata, galeota ligera, que va á vela y remo. —
iidores. U Agua en que se. maceran los cueros. Speculatorium.Cés. Bergantin, corbeta, bastimento
NAuTrci, bruna in. plan Liv. Les marineros, re- de velas, quese envía al descubrimiento. — Pee-
meros, pilotos, y cuantos tienen oficio y ocupacion torit,m. Ces. Urca, bastimento de carga.—Pisealo-
en el gobierno de la nave. rima. Qui p e. Barca de pescador. — 7'rahit aquam.
NAurious, a, um. Cíc. Náutico naval, lo que Sén. El navío hace agua.
pertenece a la náutica 6 marina. Naulicu.r ás, ávi, átum, áre. a. Cie. Navena:,
Plin. Bizcocho de mar. Naiutica flor. La embarcarse, viajar por mar. II Uip. Guiar, dirir,
nave. —Pubes. Sil. La chusma del navío. Nau- gobernar la entbarcacion. Navigat in portu. Te;
licarme reruin scientia. Cíe La náutica, el arte Está fuera de riesgo.—Classis in Italid. Cie. Crin
de la navegadora. .Nauticum verlean. Cje. Tér- una flota los mares de Italia. —Baban ó belli
mino de marina. pelas. Cje. Sale una escuadra á una espedicion, á
NAUTILUS, i. 711. PU,. Un pez, que nadando imita hacer la guerra.
una nave con velas. NÁvIa, is. f. Cíc. Nave, navío, bajel, embarca-
NAVA, re. f El Nau, río de Alemania. cion. Navis preetoria: Liv. La capitana o ahniranta
NÁVÁLE, is. Cic. y de una escuadra, la nave en que va el. comandante.
NÁVÁLIA, n. plan. Cés. El puerto. Asti- —Annotina. Plin. Trasporte que sigue con víveres
llero, arsenal, atarazana. II La forma de construir á una escuadra. —Rector. Firg.—Mag ister. !Ior.
y componer los navíos. Actuaria. Cés. Nave ligera, á vela y
lé. n. is. Cic. lo perte- remo. —Oneraria. Cris: Nave de
carga, trasporte,
NÁv Áloe. f
neciente á las naves, al mar, á la náutica, á la urea.—Lonsio., Cés. Galera.—Piscatoria.
Marina, á la navegación. Navalis . res. Liv. La ma- Cés. Barca de pescador.—Speculator ia. Liv. Cor-
r i n Urja. Liv. Materia de construccion.
beta, bergantin, erubarcacion ligera de observa-
NEA NEC
536
al enemigo.—PraTlatoria. NaÁródTaerus, a, una. Plin. Lo que pertenece
clon, que va á descubrirNave de corsarios, piratas, á Nápoles.
Lin.—Pa'ratica. Odia. NaBals, idis. f Eslac. Piel de ciervo ó gamo,
en corso.—Fluviatilis. Luc. Barco de rica
armada cubierta.—Plicatilis. Plin. A' de que usaban y oon que se cubrían los que sacrifi ca-
—Tecta. Liv. Nave ó levanta la cubierta. — Fitilis. ban á Baco.
se le quita
la queNave hecha de juncos y cubierta de cueros. NEARYTES, m. Plin. Piedra preciosa consa-
Plzn. grada á Baco.
—Una est bonorum omnium. Cic. Todos los hom-
NEBROPIIÓNUS, m. Ov. Nombre de un perro de
bres de bien están de acuerdo. la eddem es navi.
Cia . Estás en el mismo caso, en el mismo peligro. caza que significa el que mata los ciervos.
Navem conscendere. Cic.—In navem. Cés. Embar- NEBÜLA, Ov. La niebla. IINtibell Ov. Hu-
carse, montar un navío.—Deprinzere. Cic. Echarle mo del fuego. Nebula erro*. Jun. Niebla, nieblas
á pique, á fondo. Solvere. Ov. Levar el áncora, del error, obstáculo que pone el error al conoci-
hacerse á la vela, salir del puerto. miento de la verdad .—Linea. Petron. Camisa dele
NÁVÍTA, ae. m. Virg. El marinero. ¡Waren], el gada y sutil, que apénas cubre el cuerpo.—Puive-
que pasa en la nave los muertos por la laguna es- 1 . 2S. linea. Nube de polvo. Per nebulain audire ó

tigia. scire. Plaul. Oir, saber en confuso.


NÁVÍTAS, átis. f. Cic. Diligencia en ayudar NÉntiuo, ónis. m. Ter. Faramalla, enredador,
NAVÍTER, adv. Cíc. Diligente, cuidadosamente, embustero. Hic Rebato magma est. Ter. Este es un
con zelo y vigilancia. gran bribon.
NÁvo, ás, ávi, átum, áre. Cic. Servir, asistir, NÉBÜLÓSiTAS, átis. f. Arnob. Oscuridad que
emplearse en ausilio de otro con diligencia. Na- causa la niebla, y otra cualquiera.
vare nieva alicui ó in aliquein benevolentiam. Cie. NEBÜLÓSUS, a, urn. Cic. Nebuloso, nublado, cu-
Dar pruebas á alguno de su benevolencia.- bierto de nubes, de nieblas. ¡I Oscuro, intrincado.
Bel-lux alicui. Tác. Hacer la guerra á alguno. — Ope- difícil de entender.
rara, opus ó studium alicui. Cic. Trabajar por al- NEC. conjunc. Cic. Ni, no. Nec caput, nec pe-
guno, hacer por él. des. Cic. Ni piés ni cabeza. Nec dum. Cic. Ni aun,
NAVÓNIUS portas. na Puerto Favonio en la isla aun no. Nec nemo, Ter. Nadie, ninguno. Nec non..
de Córcega. Suet. Tambien. Nec opinanti, nec opinato. Ter.
NÁvus, a, um. Cic. Diligente, cuidadoso, solí- Sin pensarlo. Nec mansa. C'ic. Ni 6 no es mara-
cito, atento, industrioso, pronto. villa. Nec eo minus. Suet. Y sin embargo. Nec in-
NAXIUNI, n. Plin. Piedra de afilar de Chipre, jurid. Liv. Y con razon, y no sin razon.
propia para pulir los mármoles y otras piedras NÉCITE, es. f . Promontorio de Italia, Focaria,
preciosas. ciudad en el ducado de Urbino.
NAXIUS, a, um. Prop. Lo que pertenece á. la NECÁTOR, óris. 77/. Lampr. Matador, asesino.
isla de Náxos ó Nixia. Naxius ardor. Col. La co- NÉCATRIX, icis. f. S. Ag. La que mata, da
rona de Ariadna, constelacion setentrional, muerte.
NAXUS y Nexos, f Plin. Nixia, dcl mar Ni-xiTerus, a, nm. parí. deNeco. Salust. Muerto.
egeo, una de las CícIadas, NECI;UNI y Neque dual. adv. Cic. Aun no.
NÁZÁFLEUS y Názáréus y Názárénus, a, urn. NÉCESSARIA, Cic. Parienta, deuda. ¡ ¡ Arel-
Prud. Nazareno, lo perteneciente á Nazaret, ciu- ga íntima, confidenta.
dad ele Galilea, y á N. S. J. concebido en ella ; y NÉeessiaala. adv. Cic. Necesariamente, por oc-
donde vivió despues de su vuelta de Egipto. cesidad.
NECESSÁRII, órum. m. plan Cic. Parientes,
NE amigos.
NÉeassÁnao. adv. Cic. Necesariamente, por ne-
NÉ. conjunc. que sirve para disuadir ó prohibir, cesidad, precisa, indispensablemente.
y por lo regular se junta con subjuntivo. No, no NÉ.CESSARIUS. a, nm. Cic. Necesario, preciso.
sea que, para que no. Nc conferas culpan' in me. indispensable. Mis hominis necessarii. Cic. La
Ter. No me eches á mi la culpa. Nc dicam scelera- muerte de un amigo. Tara necessario tempore. Cés.
tum. Cíc. Por no llamarle malvado. Ne Cje. Ea tiempo tan urgente.
Muera, perezca yo. Fórmula de maldicion. Senten- NÉCESSE. indecl. Cic. Necesario, preciso, in-
haat ne dicerel, recusavit. Rehusó decir, dar su pa- dispensable. Necesse est homini mori. Cic. Es de
recer. Metuebat ne indicarent. Cic. Temía que lo necesidad que el hombre muera.—Habeo scribere.
declarasen ó no lo declarasen. Timeo ne non im- Cie. Me es preciso escribir.—Habere. Cic. Tener
petren. Cic. Temo no alcanzarlo. Non vereor ne precision, necesidad, estar obligado indispensable-
quid temere facia,s. Cic. No temo que obres teme- mente.
rariamente, sé que no obrarás con temeridad. Pri- NÉCESSYTAS, átis. Cie. Necesidad,precision,
mar justitice munus est, ut ne coi quis noceat. Cic. obligacion indispensable. II Parentesco, deudo, co-
La primera regla de la justicia es que ninguno haga nexion, alianza, amistad estrecha. Tác. Fuerza,
daño á otro.Non polest diez, ne cogitari quidem. Cie. violencia con que se obliga á confesar á un reo en
No se puede decir, ni aun pensar. Sint misericor- el tormento. II Suet. Pobreza, indigencia, escasez,
des in furibus eerarü ne illis sanguincin nostrum falta de lo necesario para vivir. , Necessilatent vio-
largiantur. Salust. Sean misericordiosos con los lare. Cic. Violar, quebrantar los derechos de una
ladr,,ues del erario, con tal que no les den nuestra íntima amistad.— Ultimam denuntíare. Tác. Anun-
sangre.
ciar la muerte. Necessitates. Tele. Necesidades,
N á. conjunc. enclitica que sirve de interrogacion. gastos, lances precisos, casos inevitables.
Jamne vides, janine sentis? ¿Ves ahora, no ves, no NÉCESSiTÚDO, f Cic. Necesidad, preci-
sientes? Quceritur, sintne dii,necne? Cic. ¿, Se pre- sion. Parentesco, amistad, estrechez. Necessitu-
gunta, si hai dioses ó no? Honestumne factus sil, do contubernii. Cje. Estrechez, enlace de los que
an torpe dubitant. Cic. Dudan si será accion ho- viven juntos en vecindad.—Mihi est culi-1 M.o, Cic.
nesta ó torpe. engo con él una estrecha amistad.Necessitudinibus
Tengo
Nk. impers. de Neo. publiciss imp &deis. Plin. men. Empleado do en Deg o-
NEÁPÓLIS, ie. Fedr. Nápoles, ciudad maríti- p
e iaorsi igos. Necessitud ines. Suet. Los
amurgentes.
ma, capital del rezno de Nápoles en Italia. parientests
NÉCESSO, ás, áre. a. rellane. Fortun. Poner
NE APÓLITÁNI ., Orara. m. piar. Cic. Napolitanos,
loe naturales s habitantes de Nápoles. en necesidad, precisar, obligar.
NEP N E O 537
NÉCESSUM. n. indecl. Lucr. Necesario, preciso, malvado. n_lior. Lo que es imposible. Nefas dicta
indispensable. est. Cic. No se puede decir. Quidquid nefas est
NBCIS. genit. de Nex. corrigere. Hor. Lo que no se puede enmendar. 1Ve-
NECNE. conjunc. Cic. O' no. V. Nec. fas ! Virg. ¡ Cosa horrenda, cosa prodigiosa!
NECNON. adv. Cíc. Tarnbien. V. Nec. NEFASTUS, a, en Liv. Nefasto, dia en que no se
Naco, ás, ávi, cui, abur' , ó nectum, áre. a. Cíe. permitía entre los romanos tratar los negocios pú-
datar, dar muerte, asesinar. blicos.' ¡Malvado, nefando.1¡Infeliz, infausto, de mal
NÉCOPINANS, tis. com. Cie. El que no lo pensa- agüero. Ilícito, vedado, prohibido.
ba, no lo esperaba, sorprendido, desprevenido. NEFRENS, dis. m. Varr. Cochinillo recien des-
NacóPiNíTo. adv. Cic. Impensadamente, de im- tetado. ¡ Fest. Lechazo, corderillo que ya deja de
proviso, de sorpresa. mamar. ¡I Dig. Niño que se desteta, pero que aun no
.NÉCOPiNÁTUS, a, um. Cic. y puede partir con los dientes.
NitcÓPNUS, a, um. Cic. Inopinado, improviso, NEFItUNDINES, ni. piar. Fest. Los riñones.
rentino, lo que no se esperaba. 11L os testículos.
NECRÓMANTIA, Ee. f. Cic. Nigromancia, adivina- NÉGÁBUNDUS, a, um, Fest. Negativo, el que
cion por los cadáveres y evocacion de las sombras á siempre está pronto para negar.
sus cadáveres. NacANs, tis. com. (lic. El que niega.
NEcámnurus, a, um. Tert. • Dedicado, ofreci- NÉGANTIA, /e. f. Cic.
do en Sacad() á las sombras infernales. NÉG.kno, I Cic. Negacion, negativa, el
NECTAR, iris. n. Cic. El néctar, bebida imagina- acto de negar. I¡ Apul. Partícula negativa, como
ria de los dioses.11 Virg. Vino dulce, miel, leche. non, ?re, nec.
NECTÁREA, w. f. Plin. El regaliz, palo dulce. NÉGITiVCS, a, urce Apul. Negativo, negante,
NECTÁREUS, a, um. Ov. Lo que tiene olor ó sa- que niega.
bor de néctar. I i Dulce, suave, gustoso. NÉGÁTOR, óris. m. Tert. Negador , el que niega.
NECTÁRíTES, ,m. Plin. Vino aderezado con NÉGATÓRWS, a, urn. Ulp. Negativo, lo que sirve
palo dulce. para negar ó pertenece á la negación.
NECTENDUS, a, um. Hor. Lo que se ha de atar, NÉGATRIX, iris. Prud. La que niega.
enlazar, ligar. NÉGÁTUS, a, una. part. de Nego. Negado. Ne-
NECIO, is, nexui, nexum, téee. a. Cic. Atar, gata vía. Hor. Tránsito, paso negado, no permití-
anudar, enlazar, unir, entrelazar. .Arectere brachi,-J. do.---annitts terna. Hor. Tierra, pais donde no se
Gv. Abrazarse. — Galenas. alicui. Hor. Poner á puede habitar.
uno en prision. Dotan/ alicui. Liv. Armar, for- NÉGTTO, ás, ávi, átum, áre. a. free. de Nego.
j ar, disponer un enredo á alguno.— Moras. Val. Plaza. Negar frecuentemente.
Flac. Ocasionar tardanza. Necti d creditoribus. NEGLECTE. adv. S. Ger. Negligente, descuida-
Lir. Ser adjudicado como esclavo á sus acreedo- damente.
res.--Olivd. Virg. Ser coronado de 6 con oliva. Ex NEGLECTIO, Cie. Negligencia, descuido.
arend funiculum nectis. Lapidern ilEthio- II Poco caso ó aprecio, poca estiinacicn.
pem lavas á dealbas. Operaran ludís. Littus aras. NEGLECTOR, Óris. m. S. Ag. El que se descuida, -
.frene mandas sentina. In aqud senzentes jacis. In mira con poco cuidado.
mis seminas. lgnem divenberas. In aqud seribis. NEGLECTUS, as. ni. Ter. Negligencia, descuido,
In arend ¿edificas. Veníos colis. Ferrurn ?talare falta de cuidado, de aplicacion. Neglecluí hateo
doces. Cribo aguas hauris. Oteara et operan?, per- hanc rem, ó hace res ?niki est. Ter. Hago mui poco
dis. Reti ~tos captas. Tranquillum ¿rthera ?Trai- caso de esto, me es indiferente.
gas. Moniuum, flagellas. Ovum adylutinas. Utrem NEGLECTUS, a, um. part. de Negligo. Cic. Des-
cwdis 6 vellis. Acturn agis. Hylen inclanias. In cuidado, mirado, tomado con poca aplicacion, des-
aire piscaris. Venaris in mari. Aquarn é pumice preciado, tenido en pocodi Descuidado, negligente.
postulas. Nudo vestimenta detrahis. Anthericurn NEGLEXI. pret. de Negligo.
metis. Ab asino lanam, 6 A.sinum Condes. Lupi NEGIIGENS, tis. com. Cic. Negligente, descuida-.
alas quceris. rento ó mortuo loqueris. Sardo canis. do, poco cuidadoso, poco atento. II Que hace poco
Sordo fabulcsin narras. Lapidi 6 parieli loqueris. caso. Negligeutior amicorum. Cíc. El que descuida
In c,celuin jacularis. Delphinum caudd ligas. Cae- demasiado de sus amigos.
dd lenes anguilarn. Folio frculneo lenes anguillam. NEGLYGEYTER. adv. Cic.. Negligentemente, con
Aquilam volare doces. Delphinum ?Jalare doces. descuido, con poca aplicacion. Negligenlius asser-
adag. Gastar almacen. Gastar el tiempo en balde, vare. Cic. Guardar con demasiado descuido.
perderle. Escribir en el agua ó en la arena. Azo- NEGLiGENTIA, aEl. Cie. Negligencia, descuido,
tar el aire. ref. falta de cuidado, de atencion, de exactitud. 11 Poco
NECTUS, a, um. pa-t. rae Neco. Plise. Muerto. caso 6 aprecio, poca cuenta ó consideracion.
NECtilll. adv. Ces. Para que por ninguna parte. NEGLIGO, is, glexi, glectuin, gére. a. Cic. No cui-
11
En ninguna parte. dar, descuidar, mirar, tornar sin aplicacion, sin cui-
NÉcut. pret. de Neco. dado, desatender, mirar con indiferencia, hacer
NÉCUNDE. adv. Liv. Para que, de miedo que poco caso, poca cuenta 6 consideracion. Negligere
por 6 de alguna parte. modem. Cic. No temer la muerte.—De aliquo. Cte.
NÉCYIA, Orina. n. plur. Cie. Funerales, aparato No dársele cuidado de alguno.
fúnebre. Nano, ás, ávi, átum, áre. a, Cie. Negar, rehu-
NÉcYDÁ.Lus, m. Plin. El gusano de seda. sar, decir que no, no conceder, no permitir. Negat
NÉDUM. culo. Cic. Mucho menos. rogare. Cat. N. o permite que se ruegue. Aut ai, aut
NÉFANDE. adv. Salust. Nefanda, malvada- nega. Pluut. Dí que sí que no. Negaris esse domz.
mente. Atare. Dicen que no estás en casa.
NÉFANDUS, a, um. Cic. Nefando, indigno, torpe, NÉciánÁLts. in. f. lé. n. is. Cic. Lo pertene-
de que no se puede hablar sin empacho. ciente á negocios, á causas forenses.
NÉFANS, tis. com. bucil. Y. Nefandas. NÉGÓTIANS, tia, com. Cic. Negociante, COIM31-
NÉEÁIIIE. adv. Cic. Nefandamente, de una ma- cante.
nera indigna, torpe y detestable. NEGÓTIITIO, ónis. f Cie. Negociacion,
comer.
Nilpáltrus, a, um. Cic. Nefario, malvado, impío c
ch,, tráfico.
sobre manera. NÉciónáToit, óriS. Cic. Negociador, nego-
NÉFAS. n. jadee. Cic. Ilícito, injusto, prohibido, ciante, comercianteli Dig. El que maneja nego-
vedado. 11 Maldad, delito, crímen.11 Virg. Hombre cios 6 pleitos agenos, agente, procurador.

N .E M NE O
6311
Tm. Vopise. Lo que perte- NEmErzs, um. m. plur. Pueblos de la Galia Be:i!,
NlaórrÁTóanns, a l
&al negociante. gira, en el Palatinado de la parte acá del IViin
nece á/a neg Tert. La muger que ee_ NEMETOCERNA, 83. f. Ces. Arras, ciudad c
N ito¿rnAnwr, icis. irt.Topultus,
FrNanE-cyrE
mereja. Negotior. Col. Co- m. Nauterre, pueblo errca.a..-)
MG/enerv a, a, um. part. á Paris.
merciado, traficado.
NÉMYrristimmws, a, lun. Apul. El que da dinero NEMO, m. Cic. Ninguno, nadie. II Hombre
de ninguna importancia. Nemo ex nostris. Cíc. Nin-
á ganancia. uno de entre nosotros.— Hoc nescit. Cic. Nadie
Niie¿rribnum, n. dim.' sic. Negocio de poca
monta. al que no sepa esto, todo el mundo lo sabe. --
NÉnónon, áris, átns . sum, á.ri. dep. Cic. Nego- Unas. Liv.Ni nguno.—Non. CCic. To do s
dar, comerciar, traficar. Negoliari animas. Flia. nuin. Cic. Nadie. Non armo. Cic. Alguno. Nemi-
Hacer comercio de las vidas. Habla de los médi- nem, quem tu putas. Cic. El que tú cuentas por na-
cos.
I die, por nada.
t NÉGÓTIÓSITAS, átis, f. Gel. Multitud de ne- NúuÓRicuM, i. a. Nemours, ciudad de lib ancla
gocios. NÉmóllims. 772. f. le. Ov. y
NilGúnósus, a, urn. Cic. Ocupado, lleno de ne- NÉmóanNsfs. na f. sé. u. ti. Col. Lo que es del
, goclos. I I Plaut. Penoso, trabajoso, lo que da mu- bosque, lo perteneciente á él. Nianorenaia rex.
cho que hacer. Negotiosi dies. Tác. lijas de la- Suel. El que presidía á los sacrificios de Diana
bor, de trabajo. Negotiosum tergum. Plaut. Es- los bosques. Neinorense niel. Col. Miel silvestre,
paldas que tienen mucho que hacer, esto es, que que se suele hallar en los huecos de los árboles en los
recuentemente sufren azotes. Negotiosius quid? bosques. Nemoren.se. Cic. Casa de campo de César
f
&n. Qué cosa mas trabajosa? junto al monte Anicia.
Ni1GÓTIUM, fi. a. Cic. Negocio, ocupacion, asun- NÉmáRícuLTurx, "kis. f. Pedr. El animal hembra
to, empleo.11 Comercio, tráfico. 11 Trabajo, dificul- que mora en los bosques, como la jabalina.
tad. l'Encargo, órden, comision. Negolium suzinz NÉmórtin'ÁGus, a, uta. Cal. Que corre ó vaguea
apere. Cic. Trabajar para sí.—Carbonarium. por los montes.
Tráfico de carbon.—Dare alicui. Cés. Encargar á NÉmóruisus, a, um. Virg. Nemoroso, lleno, abun-
uno, darle encargo 6 comision. — Exhibere. — Fa- dante de bosques. 11 Plin. Frondoso, rautoso.110c,
cessere. Cic.—Facere alicui. Quint. Dar que hacer Espeso de arboles. -
á alguno.— Tili1711 habe. Cic. Métete en tus Dego- NEM OSIU,
M a. Nemours, ciudad de Francia.
cios.—Subire de re aliqud. Cia. Encargarse de un Nutrieses, m. Gergoya, en otro tiempo capi-
asunto, tomarle sobre sí, por su cuenta. Negotii ple- tal de Auveraza.
nos. Plaut. Mui ocupado. — Quid tibi ingenia est? NEMPE. adv. Cia. Es a caber, esto es, es decir.
Plaut. ¿Qué tienes tú que ver conmigo ? ¿ Qué 11 Seguramente, sin duda.
negocios tienes conmigo 6 tenemos entre los dos NÉmus, óris. n. Bosque, selva, clelleEa.
Nullo negocio. Cíe. Con gran facilidad. NEMA, m. f. Van-. V
NÉLÉrtis y Néleus, a, um. Oc. Lo perteneciente NENE, f plur. Quint. Nenja, camina
á Neleo. lúgubre, que se cantaba al son de flautas en las exe,
NÉLÉus, Oc. Neleo, fundador y rei de Pi- guiar de alguno y en su alabanza. I J Fedr. Cuentos,
los en la Laconia, padre de Néstor y de otros once fábulas con que se divierte á los niños. II HQ•. Can-
hijos, á los que dio muerte Hércules. cien para mecer y adormecer á los niños. IJ Cánticc
Náníees, m. Ov. Hijo ó nieto de Neleo. para entorpecer a las serpientes, encanto. j Plaul.
átis. n. Dig. estambre. Friolera, bagatela.11 Diosa de los funerales.
NÉ•E.US y Néméus, a, um. Ov. Lo pertene- SÉNIOR, áris, átus sum, ári. dep. Plaza. Conta:
ciente á Tristena, ciudad del Peloponeso. rcuento3, fábulas. II Cantar en el funeral de alguno
NÉMAUSENSIS. ni. I. n. y I una cancion en su alabanza.11Encantar, pasmar.
NÉmAusívssts. rn.df. Gé. 15. Flia. L-0 perte- NÉntósns, lun. Plaza. Lleno, abundante de
neciente á la ciudad de Nimes. canciones lúgubres. i¡ De cuentos. rabalas.11De en-
NÉMAUSUM. n. y cantamientos.
NÉMAUSUS, i. f. Plin. Nímes, ciudad de Francia. Núo, és, névi, nétum, nére. a. Ter. Hilar. Nere
NÉMEA, W. f. Plin. Tiisteua, ciudad del Pelopo- colo. Just. Hilar con rueca.
neso,11 Roca y selva junto á esta ciudad, donde mató Neónunenen n. Neoburg, nombre de 7M4C-IlaS
Hércules el leon ciudades.
Nilmaaaus, a, une Ov. Lo que pertenece á la Neócinsilnee, m. t Tocat, crudas! de Caaadocia.
ciudad de Tristena, ó á su roca y selva. Nemeeei NEOCASTROM, Nenfchatel, en el ducado da.
ludi. Plin. Fiestas que se celebraban en honor de Luxemburgo. 11 Ciudad de Calabria,
Hércules, por haber muerto al lean. Nemeeetz cer- NEOCLIDES, ni. Ov. Temistocles, hijo ce Neó-
lamina. Fest. Fiestas en honor de Arquemoro. eles 6 Neoclo.
NEIIIÉNIA., os. f. Plin. Fuente del Lacio. NEOCÓNIUM, n. Neufchatel. ciudad de la Suiza
NÉMÉSIA, &ruin. n. plur. Fiestas ,en honor de NEóci-Mus, Finta Custodio, sirviente del
Némesis y de los muertos. terlylo, el que cuida de su aseo y adorno, sacristan.
t Námtslict , órum. m. pl. ad. Teod. Charla- EÓDÜNUM, n. Dole, ciudad de Francia.
tanes que decían la buena ventura. gent ha Rotrou, ciudad de Francia.
NitetÉsacus, a, um. Lo perteneciente a las fies- NEÓMAGUS, i. Nimega, ciudad de Alemania
teo de Némesis. en el pais de Tre'veris.II Espira, ciudad Baviera.
NEMÉSIÁNUS, m. Marco Aurelio Oiimpio Ne- 1LLisieux, ciudad de Francia. I I Nions, ciadad de
mesiano, cartagines, poeta latino elegante, que • lo-
reció en tiempo de los emperadores Caro, Mant-fano NEOMÉNIA, te. f. Tert. Neomenia, 1m/finillo,
y Carino, del cual nos qliedan el poema Cinegéti- primer dial de la luna ó del mes.
con y cuatro églogas, las cuales atribuyen algunos NEOPHYTUS, m. Tert. Nueva planta. 11Neó-
á Calpurnio. fito, recien convertido á la verdadera religion.
is y ros. f. Cat. Némesis, diosa` de la NEÓPORTUS, us. m. Nieuport, ciudad de Flandes,
venganza, llamada cambien Andrastica Ramnusia. NEoPróLÉmus, m. Cia. Neoptolemo, sobre-
IlLe fortuna. nombre de Pirro, hijo de Aquiles.
NitmEsTabrus, m. Arnob. Nemestrino, dios de NEÓSÉLIUM, Nenhausel, ciudad de la alta.
Z98 bosque& Hungría.
N E P E R 539
MOSTÁDIUM, Neustadt, ciudad del Pala- NEPTCININE ., ea. f Cat. Hija 6 nieta de Nep-
finado del Rhin. tuno.
NEosTRó p Hus, a, um. Cat. Torcido, tuerto poco NE.Prútvi promontorium, n. Cabo de la Arabia
ha. Je143.11Promontorio de Campania.
NEI5TÉRICE. adv. Asean. Nueva, modernamente. NEPTUNIUM, n. Neptuno, ciudad de Italia en
11 La primera vez. Neolerice dictum. Ascon. Pala- la campaña de Roma.
bra nueva, usada la primera vez. NEvrübnus, a, um. Tibul. Lo perteneciente á
NEÓTÉRiCI, ortim. m. piar. Aur. Víct. Los mo- Neptuno ó al mar. Neptunio arva. Viry. — Freta.
dernos. Cic. El mar, campos huidos (poél.).
NEúl-litYcus, a, uní. AUT. Vid. Moderno, nuevo, Nr EPTUNUS, i. Viry. Neptuno, dios de 10,9 ma-
reciente. res. 11. El mar. Neptunus etgeus. Virg. El mar egeo.
NUPA, m. ni. Col. El escorpion, animal venenoso. Neptuno se credere. Plaut. Hacerse al mar, em-
Cic. Escorpion, el octavo signo del zodíaco. II El barcarse.
cangrejo. Ni Pus 6 Népürns, a, um. Fest. Impuro.
NÉPAI1CUS, a, am. Plaut. No parco, dadivoso, NÉQU.1. ablizt. de Nequis.Vic. Se entiende vid ó
liberal. ratione. Para que por ninguna parte, á fin de que
NÉPENTHE S. . is. Plin. Yerba que mezclada con de ningun modo ó manera.
vino qztitit la melancolía. NÉQUÁLIA, ium_ n. piar. Fest. Daños, detri-
NÉPESNI, (iraní. m. piar. Liv. Los naturales y mentos.
habitantes de Nepi en la Etrizria. NÉQUAM. ind.CC/. COM. sic. Malo, ímprobo, mal-
NÉFESiNUS, a, um. Liv. Lo perteneciente á la vado.11 Inútil, que nada vale, que no -sirve de nada.
ciudad de Nepi. Nequam homo. Cic. Nequam. Plaza. Malo, bribon,
NÉPET, Nepte y Nepe. n. jadea. Lie. malvado, deshonesto.
Nepi, ciudad de Etra•ia. NÉQUANDO. adv. Cte. Para que en ningun
NÉPÉTA, f Cek;• Yerba hortense. tiempo.
NEPHÉL:EUS, a, um. Val. Flac. Lo perteneciente NÉQUÁQUAM. adv. Cic. No, de ningun modo, en
á Nefele„ ninguna de las maneras.
NEPITÉLE es, f. Seliz. La nube. 11 Val. Mac. Ne- NÉQuE. eonjunc. Cc. Ni y no. V. Nec.
fele, manerde
' Afirmante, madre de F•ixo y Réles. NÉQUÉDUM. adv. Cje. Aun no, todavía no.
NEPHÉLEIAS, ádis. f ¡izaron. Luc. y NÉ,Qtrao, is, ívi, iturn, ire. a. Cje. No poder,
-NEPHÉanos, idos. j. Ov. Héles, hija de Nefele. hallarse, estar imposibilitado. Nequeo quin jlecam.
-1-NEPHrtiTEs, is. /2 La primera vertebra de los Plaut. No puedo menos de llorar, no puedo dete-
riñones. ner las Uagrinias. .Nequitur. iinpers. Plaut. No se
NEPIIIÚTICUS, a, am. Nefrítico, perteneciente puede, no hai arbitrio, es imposible.
á los riñones. 11 Espuesto á dolores ne,fríticos.11Lo t NÉQuía. n. piar. indecl. Plaza. Maldádes, ma-
que cura estos dolores. las acciones.
NáPos, otis. ni. Cie. Nieto, hijo del hijo ó de la NÉQUIDQUAM. adv. Cíc. En vano, inútilmente,
hija. Perdido, disipador de sus bienes con dice- sin fruto.
lucion. Nepos ea Villa. Cic. Nieto, hijo de la hija. NEQUINÁTES, ni. piar. Cal. Los naturales y
—Ex Filio. Esej¿oNieto por parte del hijo, hijo dal habitantes de Narni.
hijo.—Perditus. Cic. Disoluto, perdiclo.—in pat•i- t NEouixo, ás, áre. Sipont. Loquear, divertirse.
monio sao. Cia. El que se ha comido, ha disipado j Negar.
su patrimonio. En los autores de baja latinidad se NEQUINUM, n. Liv. Narni, ciudad de la Um-
suele hallar á Nepos por Sobrino, hijo de la herma- bría en Italia.
na á herali920 NÉQUINUNT y Néquiriont. un/. en lagar cíe Ne-
NÉPOS, Ótin. m. Sobrenombre de las familias ro- queunt.
manas Camelia, Liciaia, Pompeya y de los Mete- NÉoliion. ni. J. n. (iris. comp. de Nequatn.
11 Cornelio Nepote, ve•ones, escritor elegantí- Cíc. Mas malo, mai malo, malísimo, pésimo.
simo que flo •eoid en tiempo de Ciceron y César : NÉeurs, peque, néquod ó néquid. pron. reí. que
ilizstro la lengua latina con muchas obras, de que se junta regularmente con el subjuntivo. Ninguno,
solo nos queda, bien que imperfecta, le de las vidas para que ninguno, nadie. Nequid hujusmedi reí' im
de algunos capitanes ilustres y de T. Pomponio amores. Cic. Para que nada ignores de estas cosas.
A tico, que alguna vez han salido á luz injustamen- Nequid nirnis. Ter. Nada con demasía.
te á nombre (le Emilio Probo. NÉ.Quissímus, superl. de Nequam. Cic.
NÉPOTJ,L/S. m. f. is. Atajan. Profuso, dado Malísimo, pésimo.
al hijo. NÉQuimt. adv. Cic. Profusamente, con prodi-
NÉKnakzus, as, m. Plin. Lujo, prodigalidad. galidad, con lujo, disolutamente. 11 M- ala, viciosa-
NÉrdTas, mn m. plan. Vir g. Los descendientes, mente. 11Maliciosa., traidoramente. 11 infeliz, nuise-
la posteridad. Col. Renuevos, mugrones, vásta- rablemenCe.
gos nuevos (pie echan las cepas. NÉQUITIA, Cic. y
NÉPIrriNus, a, una. Suet. Pródigo, profuso, in- Disolucion, desarreglo de
NÉQUÍTIES, él. f. Cc.
moderado. costumbres. 11 Malicia, maldad, improbidad. 11 Pro-
NEPÓTOR, áris, átus soso, ári. dep. Sén. Vivir fusion, prodigalidad, lujo.
pródiga y disolutamente. NÉQUO, todo. Cat. Para que á ninguna lugar, á
NÉnÓTÜLA, j: dina. Inscr. y ninguna parte.
•NÉ,Peortiaus, dizn. Plaut. Nietecillo, niete- NEItATIUS, ii. ni . Esparc. Neracio Prisco, juris-
cilla, nieto, nieta pequeños. consulto famoso por su sabiduría i probidad, en
NEPTY.CULA, . Simac. Nietecilla. Dim. de tiempo de los emperadores Trajano y Ádriano.
NEPTIS, is. Cic. Nieta, hija de la hija. NÉRdDES, um. f piar. Virg. Nereidas, ninfas
NEPTÚNÁLIA, itUn. n. piar. Varr. Fiestas de del mar.
Neptuno. NÉRÉIUS, a, um. Ou. Lo perteneciente á Nereo.
N EPTllNÁLIS . mm. f. le. n. is. Tent. Lo perte- N ERETin Orina. m. piar. Los pueblos de Nardo
neciente á Neptuno. en la provincia de °iranio.
NEPTUNICULA, a;. m. f. Sil. El 6 la que adora, NÉREUS, m. Firg. Nereo, dios del mar, hijo
venera á. Neptuno. del Océano y de 2-W68.1/Nept uno. ¡I El mar.
NEPTUNI n. Ciudad de la isla de Cala- NERráNik, es. f Plaut. Nerieue„ multer del dios
bria; en el golfa argtílico. Marte.
NER EU
NEU
540
NERIGON., ¿Irás. m.La península
. de Escandinavia. am arco. ['Liv. Cárcel, prision. Nervorum tuorum
f. patron.Virg. Hija de Nereo, Ga- est. Cic. Tú eres hombre para ello, lo desempeña-
NÉRINE, es. rás.—Cantus. Cie. El sonido de los instrumentos
latea. Au„sor:. Lo perteneciente á Ne- de cuerdas. Nervos ornnes ó riereis omnitrus conten-
NERÍNUS, a, une
dere, intendere. Cic. Hacer todo esfuerzo, emplear
reo, dios del mar. .f. Plaut. Neriene, muger del toda su fuerza. In nervum potius ibit. Ter. Antes
ónis y us•
se dejará poner preso.
dios Marte. ij Fuerza, poder de Marte. NES/EA, W, y Neawe, es. f. Virg. Nesea, una de
NÉRIoN, n. Plin. La adelfa, yerba.
NE aísi, órum. m. piar. 'Pueblos de la Sarmacia las ninfas Nereidas.
asiática. NÉSÁPIUS y Nesápus, a, utn. Petron. Ignorante,
NERIS, is. f. Ciudad del Peloponeso. 1 'Especie de el que no sabe.
nardo silvestre. NEscirao. ant. en lugar de Nesciam. Fest.
NÉFÚT2E, órum. f. plur. Plin. Ciertos peces del NESCIENS, tis. com. Ter. Ignorante, el que no
mar, que forman con la concha una especie de barco sabe.
con vela para nadar. NESCIENTER. adv. Prud. Ignorantemente, por
NÉRÍTIUS, a, um. Ov. Lo perteneciente al monte 6 con ignorancia.
Nerito de I'taca. NESCIO, is, ívi, ire. a. Cic. No saber,
NÉRÍTOS y Nérlius, m. Virg. Nerito, monte ignorar. Nescio te. Plaut. No te conozco, no sé
de la isla de Itaca, donde reinó Ulises. II Isla cerca quien eres. Nescire latine. Cric. No saber, no en-
de flaca perteneciente al reino de Ulises. tender latin ó la lengua latina.—•asci. 'Cic. No
NERíTUNI, m. Ciudad de Italia. 11 Ciudad de saber, no poder airarse ó ponerse en cólera. Nes-
Acarnania. cio quid. Ter. No sé qué.—Quo pacto.—Quomo-
NERIUM, n. Plin. El laurel rosa. II Cabo de do. Cic. No sé cómo, de que modo. Nescitur. Cic.
Finisterre en España. No se sabe, se ignora.
NERO, ónis. m. Liv. Neron, sobrenombre de la NEsoiTus, a, una. part. de Nescio. Sid. Igno-
ilustre familia romana Claudia, tomado de la voz rado, no sabido.
sabina Nero, que significa virtud y fortaleza.11Ne- NESCIUS, a, um. Plin. Ignorante, el que no
ron ( Claudio) de la familia Domzcia, adoptado por sabe.11 Táe. Ignorado, desconocido, no sabido.
el emperador Claudio ; fué el seslo de los empera- Nescius impendentis mali. Plin. men. Que no co-
dores romanos, monstruo de torpeza y crueldad. noce, no sabe el daño, el peligro que le amenaza.
NERONÉUS y Neroniánus, a, um. Sud. Lo per- —1?cpulsce. Hor. El que no sabe ó no esta acos-
teneciente á alguno de los Ñerones. tumbrado á llevar repulsa.— Vinci. Virg. Que no
NERUSII, órum. m. plur. Pueblos entre las mon- sabe, no está hecho a ser vencido.—Non sum. Cic.
tañas de los Alpes. No ignoro, sé mui bien. Haud nescius rerum.Virg.
NERVA, m. Nerva, sobrenombre de Hombre de experiencia, que no ignora los asuntos
los Licinios, Cocceyos y Sitios, ilustres romanos. II ó negocios.
Cocceyo Nerva, el XIII de los emperadores roma- NESI. ant. en lugar de Sine. Fest.
nos, sucesor de Domiciano, y mui diferente (le él, NESI, órum. piar. Pueblos de la Escitia eu-
por su justicia y bondad. ropea.
NsitvÁras. m. lé. n. is. In,scr. Lo pertene- NÉSIXDES, dum. f. piar. Las islas de Vánues
ciente al sacerdote del emperador Nerva, puesto en la costa de Bretaña.
en el número de los dioses. Escrib. Larg. Epíteto NÉsts, Mis. f. plus. Nisita, isla del reino de
de cierta yerba. Nápoles en la costa de Cumplida.
t NERVÁTIO, ónis. f. Cels. La accion de forti- NESSÉIJS, a, um. Ov. Lo perteneciente al cen-
ficar los nervios. tauro Neso.
NERVATOR, m. Cels. El que fortifica los NESSOTRÓPIIIUM y Nessotrópheurn, n. Varr.
nervios. Lugar donde se crian ánades.
NEavi.E, árurn. f. piar. y NESSUS, i. Ov. Neso, centauro, hijo de lxion
NERVIA, Omar. 71. plan Varr. Las cuerdas de y Nube, que queriendo robar á Deyanira, .fité muer-
los instrumentos músicos. to por Hércules con una saeta. Mit. Un río de
t NERVICEUS, a, um. Bibl. Lo que es de cuer- Tracia, que nace en el monte Hemo.
das, hecho de nervios. NESTOR, ÓriS. Cíc. Néstor, hijo de Nelse y
NERVICUS, a. um. Vitruv. El qne padece de los de Clóris, rei ele Pitos, famoso por su larga vida,
nervios. II Ces. Lo perteneciente al pais ó á los por su prudencia y elocuencia.
pueblos de Haivault en el Pais Bajo. NESTÓREUS, a, um. Marc. Lo perteneciente á
NERVII, órum. m. piar. Cés. Los pueblos de Néstor.
Hainault en el Pais Bajo. órum. m. piar. Nestorianos, here-
NERVINUS, a, um. Veg. Lo que es hecho de ner- ges discípulos de Nestorio, que negaban que la Vir-
vios. gen María fuese madre de Dios.
NERVIES, a, um. Claud. Nervios miles. Soldado NESTORYDES, ni. part. Ov. Hijo de Nestor,
de una legion levantada por Nerva. Antíloco,
NERVOLÁRIA, te. f. Gel. Nombre de una comedia NisTE, es. f. Fitruv. La séptima y mas gruesa
de Picudo, de que solo quedan fragmentos, y aun se cuerda de una lira. j j El bordan.
duda que sea suya. NETINA vallis. f. El valle de Noto, nrovineza
NERVÓSE. adv. Cia. Nerviosamente, con vigor, de Sicilia.
con fuerza. II Con energía. uNebo El Tr i. rm. m. plan Cic. Los sicilianos,
r
NERVOSrTAS, átis. f. Plin. Nervosidad, fuerza, pueblos de Sicilia.
sIctividad, firmeza, vigor. NÉTUS, a, um. part. de Neo. Ulp. Hilado.
NERVÓSUS, a, um. Cels. Nervioso, lleno de ner- NEU. conj. Cíc. Ni.
vios. 11 Nervudo, fuerte. 11 Enérgico, sólido. um. Vitruv. El que tiene dolores
NERVÜLUS, m. Cíc. Niervecillo. Dim. de d e NnEe ur vRiiocsU. s' a,
NEnvus,i.m. Cic. Nervio, músculo. 11 Fuerza, vi- NE URóBÁTA, ee. m. Jul. firra. y
gor, actividad.I1 Esfuerzo, conato, empeño.11 Cuerda airN e. EUROSÁTES, w. ni. Vopisc. volatín, el que
de tripa.11Marc. El miembro viril. ji Plaut. Lazo anda sobre una cuerda delgada ó alambre en ci
que se echaba al cuello y á las manos de los delin-
cuentes.11Especie de trabas que les echaban á los NNEEu tiaRooti
lDrEs
asT, is. ,f. Plin. La
lechuga silvestre.
pies, cepo. U Val. Flac..euerda del arco, y el n. Gel. Figura de palo, títere,
NIC
NIO 541
muñeco de figura humana, que por medio de una NicÉttáraNum,i. n. Marc. Ungüento ó perforad
cuerda oculta menea sus miembros como si fuera así llamado de su inventor.
vivo. NrcitaCrIÁNUs, a, um. Marc. Lo perteneciente
NEuitosPÁsTos, *f. Flia. Yerba llamada zarza á Nicerote, compositor célebre de perfumes.
perruna, cuya hoja es semejante á la planta hu- NiCÉTÉRIA, órtnn. n. plur. Juv. Los premios de
rnana. una victoria, como un collar ó cosa semejante.
NEUSTRÁSIA, a. f. y NICÉTI Á - NUS, a, unt. Sid. Lo perteneciente á
NEUSTRIA, ve. f La Neustria, Normandía, pro- Nicecio, nombre propio de varen.
vincia de Francia. a3. 9n. El Lenza, rio de Italia.
NEUTER, tra, truco. gen. trius. dat. tri. Cic. Ni Nicle, as. f. Niza, ciudad del Piamonte.
uno ni otro, neutro. Quid bonum, quid mallan, Níco, is, ére. a. Plaza. Hacer señas.
quid neutrum sit. Cic. Lo que es bueno, lo que es Nicótár, Mann. m. piar. Min. Especie de dáti-
malo, lo que ni es bueno ni malo. In neutris par- les de Siria, que el filósofo Nicolao enviaba á Au-
libas esse. Sén. Ser neutral, no mezclarse en un gusto. Nicolai panes. Plin. Especie de tortas dulces,
partido ni en otro. que el filósofo Nicolao enviaba de Damasco al
NEUTIQUANI. adv. Ter. De ningun modo, en nin- emperador Augusto.
guna manera. NICOMEDENSIS. ni. f. sé. n. is. Plin. Lo perte-
NEUTRÁLIS. m. f lé. n. is. Quint. Neutro. Dí- neciente á Nicomedia, ciudad de Bilinia.
cese de los nombres que no son masculinos ni feme- NictimÉDIA, w. f. Plin. Nicomedia, ciudad de
ninos, y tambien de los verbos que ni son activos ni Bitinia, fundada por el rei Nicomédes.
pasivos .11 Plin. Neutral, el que no es de un parti- McóróLis, is. ,f. Plin. La ciudad de Victoria en
do ni otro. E/piro. Ciudad de Tracia. 11 De Misia. II De la
NEUTRO. adv. Liv. Ni á una parte ni á otra, ni Armenia menor. II De Palestina.
de una parte ni de otra. NiCóPáLTTÁNUS, a, um. P•lin. Lo que es de 6
NEUTROBI. adv. 6 pertenece á alguna de las ciudades llamadas Ni-
NE UTROB í QUE. adv. y copolis.
NEUTRUBI. adv. Plat. Ni en esta parte ni en NwoniNA, f El tabaco, planta.
otra. NICTACtiLUS, i: ni. Varr. Perro que guarda
NÉvÉ. conj. Cic. O' no. la ropa ó la puerta de noche.
NÉvr. pret. de Neo. NICTATIO, ónix. 1: Plin. La accion de cerrar los
NÉVOLO, nevis, nevult, nevelle. n. anom. en lu- ojos, de cerrar los párpados. La accion de
gar de Nolo. Piala. No querer. guiñar.
NEX, nécis. f. Cic. Muerte alevosa, violenta. ¡I NICTÁTOR, óris. ni. Sid. El que curra los pár-
Matanza, carnicería. la neceen alicujus. (hp. En pados ó los ojos. II El que tiene maña de cerrar
daño, en perjuicio de alguno. Necem alicui,matu- y abrir los ojos,
rare. Hoy. Apresurar á uno la muerte. Neci datos. NIOTO, is, ére. n. Fest. Gañir los perros, dar
Sen. Condenado á muerte. Muliorum civium neces. maestras gruñendo de que han olido la caza.
Cic. Matanza de muchos ciudadanos.
n. is. Amian. y
NIcTO, ás, ávi, átum, áre. a. y
NEXIBiLIS. in. f.
NICTOR, Aria, átus sum, ári. dep. Plin. Gui-
NEXrLIS. m. f lé. n. is. LZICP. Lo que se entre-
ñar, hacer guiños, señas con los ojos cerrando uno
teje, enlaza y anuda fácilmente. ú otro. II Lucr. Esforzarse. Hacer señas ó mo-
NExIo, ónís. f Arnob. La accion de enlazar, vimientos de esfuerzo con los miembros.
entretejer, anudar ; atadura, enlace, conexion,
nudo. NicTus, as. m. Non. El guiño, la accion de
guiñar ó de hacer señas con los ojos.
NEXO, ás, are. a. free. de Necto. Lucr. Enlazar,
entrelazar frecuentemente. NiDÁMENTA, orum. n. plan Plaut. Todo aquello
NEXO, xi 6 xui, ére. a. Acc. V. Nexo, as. de que usan las aves para formar su nido, corno
NEXUM, n. Cic. y pajas, plumas, yerbas kl•c.
NEXUS, us. m. Cic. Nexo, nudo, vínculo, enlace, -I- Ninicus, a, um. arr; Del nido 6 pertene-
union, conexion de una cosa con otra. Hipoteca, ciente á él.
prenda, obligacion civil con que uno se entrega á la MDTFICIUM, n. Apul. La construccion del
potestad de otro por cierto tiempo. Esto era /•e.. nido.
cuente en los deudores, que por no poder pagar a sus NiellFrco, ás, avio atum, áre, n. Col. Nidificar,
acreedores, se entregaban d su servicio como escla- anidar, hacer ó fabricar su nido.
vos. N eXU711 se dare alicui ob ers alienum. Liv. En- NiniFicus, a, nra. Se'n. trag. Que hace su
tregarse como esclavo al servicio de otro por no nido.
poderle pagar la deuda. NiDOR, óris. in. Cic. Olor, vapor de lo que se
NEXUS, a, lun. part. (le Necto. Hor. Unido, calienta, 6 de la cocina. Nidor é culínd. Plaut.
atado, enlazado, ligado con otro. Nexi. Liv. Los Pillo de cocina mui asistente á ella.
obligados á servir por deudas. II fas/. Presos, pues. Nioóltósus, a ion. Ter. Lo que huele mucho,
tos en la cárcel, detenidos en ella por cualquier que despide mucho olor.
delito. NIDÜLOR, óris, átus sum, ári. dep. Plin. Hacer
el nido, anidar.
NI NIDOLUS, ra. dita. Cíc. Nido pequeño.
MOUS, m. Cic. El nido. C 1. ' La carnada
NI, conj. Cic. Si no, á no ser que. Ni dond de polluelos 6 pájaros. II Varr. Vaso en figura de
est inirum. Ter. Es mucho, será mucho, será ma- un nido. Marc. Cajon, caja para guardar pape-
ravilla que no esté en casa. Ni stulta sis. Plaut. les, mercaderías ú otras cosas. Nidum suyas-flor.
Si no fueras una necia, ó No te hagas la tonta. Guardas la casa. Majores pennas nido eltendisse.
Ni hcec ita essent. Ter. Si no fueran así las Hor'.d. ,Elevarse sobre los límites de su cidicion
cosas. esta
NiC.EA 6 Nicéa, Plin. Nicea, ciudad de groG. ELLI,S, a, um. Varr. Negruzco, que tira á
iNrí
Bitinia. n
NIC/EENSIS. m. f. sé. n. is. Cje. Lo pertene- NÍGER, gra, grum. Cic. Negro, de color negro,
ciente á Nicea, dudad de Bitinia. oscuro. Hor. Sombrío, opaco, oscuro. I¡ Juv.
NICÉROS, ótis, m. Marc. Nicerote, nombre pro- Malo, dañoso, perjtidicial. IJ Tib. Infausto, de mal
pio de un célebre compositor de perfumes. agüero, infeliz.flEstac. Trude, lamentable. Ni-
NIL N Q
542
mal hombre. .Migra 40711»11(1. VIMOS, ii. Min. Piedra preciosa del color
Tib. esSt. eChaTic
9er auusntos, de mal agüero. Nigra for- del topacio.
oS> infaustos, tenebrosa..Nigrum nemas. -Nitirrícus, a, um. Luc. Lo que es del Nilo, lo
mido. Virg. Oscuridad perteneciente a este rio. Nilotica tabas. Marc. El
Vi mente, bosque espeso,L oscuro, sombrío.
. o. pe, eneciente á Egipto, provincia de Africa.
NIGIDIÁNUS, a, um.
Nrnenns, ni. Gel. Niguilio liígulo,filósofo pi- NiLÓTIS, f Luc. La que es del 'Nilo.

tagórico, que floreció. en Roma en tiempo de Cice- Nilotis MJec. Ropa bordada á la moda
•on con fama de muz erudito : escribió muchas obras, egipcia.
en especial de gramática. L'i1LUií, i. n. LUCY. 1J. Niliiluiu.
NíGR.4.51EINZ, bis. f La negrura. NíLUS, 711. Cie. El Nilo, río de Egipio, cien
NíGRANS, tis. coin. Virg.. Que tira á negro, ne- trae su origen en Etiopia. ¿Ve. Conducto, cano
grillo, negro. jlEstae. Oscuro, sombrío, tenebroso. de agua. En este sentido se usa en plural.
Nio gÁrrus, a. para. de Nigro. Tert. Enne- NimoÁTus, um. Plaut. Cubierto, tapado ecn
grecido, puesto negro. un velo ó foja por el rostro,
NicatÉno, mis. f. Apul. La negrura, el color NIMBiFER, um. Avíen. Que cansa ó trae
negro. tempestades ó lluvias tempestuosas.
NticatE0, Vis, ere, n. Pacta,. y NiMBÉISUS, a, una. Oc. Cargado de nubes, tem-
NiGRESCO, 19, ere. n. Col, Ennegrecerse, po- peStn080,
nerse negro. ¡I Ov. Ponerse negro, oscuro, tene- NIMBUS. ni. Cir. Lluvia repentina, tem-
broso. pestuosa, 'tempestad. II Nube negra, cargada. 11
NYGRYCAN,9, tis. com. Plin. Negrillo, lo que tira Pelean. Velo de mugen Marc. Vasija vara
á negro. guardar licores. II Cic. Accidente inopinado, -des-
Ntottiíeónon, óris. com. Solin. Negro, lo que gracia repentina. II Nube q :e serv ia de carruage á
tiene color negro, . los dioses. 11 Virg. Viento que trae nubes tempes-
NioitifFlico, as, are. a. Marcel. Emp. Negrecer, tnosas. I Claud. Polvareda, nube de polvo. 11 Ven.
poner negro. Humareda. jj Virg. Resplandor 6 nube resplaede-
NIGRYT,E, árum. plur. Pueblos de la Nigri- ciente que rodea la cabeza de los dioses.
NIMIE. arre Plaut. Demasiadamente, con de-
cia en Aji.ica.
N[GRY.TES, IBM plur. .Pueblos de la Libia. masía, con exceso, sin regla, m e dida ni modera-
cien.
N1GRÍTIA, j: La Nigricia, pais de Africa.
NÍGAYTIA, al. f. Plin. y METAS, átiS. f. Col. Nimiedad. derneeía. cm.
NfoRiTtEs, Cels. perfluidad, redundancia, proineion.
iNIGBÍTÚDO, f Pan. La negrura. o . adv. Cíc. Y Nimia.
NI"GRo„ ás, ávi, átum, áre. a. y n, Esta°. Negre- 1. :! .imicíPÉRE. ario . Cie. v. -Nimia,
cer, poner negro. Luc?'. Ennegrecer, ponerse ada. Da á saber. ti Ciertamente,
negro. por cierto, sín duda,
Nímis. arlo. CU. y
NTGROR., óris. m. Cte. La negrura.
Nímium. adv. Cic. Nimia, demasiada, excesi-
NhHL. indecl. n. Cia. Nada. Nihil ad d'un]. Cia.
vamente, sin regla, moderacion, ni medida.
Es nada en comparacion 61.11Nada le toca.
a, una. Cie. Nimio, demasiado, eseesiva,
Nihil oratiir. Ningun favor. Nihil interest. inmoderado. Nimins sol. Oc.
demasiado raerte,
Cie. Nada importa. Nihil Gracia cedimos. Cia. picante.—Aniini. Lic. De grande ánimo 6 espí-
En nada cedemos á la Grecia.
Niiiimium, adv. Cic. Nada aunó todavía. Ni- ritu, de un corazon demasiado altivo, liere.--Ini-
hilduan suspicans. Cia. No sospechando nada to- per/2i. Lic. El que manda con demasiado teson.
davía. —Mero. Ilor. El que bebe demasiado.—le
re. Cie. Escesivo en cualquiera cosa, inmoderado.
is, féci. factnin, Ore. Plaut. y Te nimio í luz diligo. Cia. Te amo mas de lo que
NifiTei p ENno, is, ere. a. Ter. Menespreciar, no se puede decir.
estimar ó apreciar so nada, no hacer cuenta ni Nriroo y Ninguo, is, xi, a. Erg. Nevar,
caso. caer nieve. .Ningit. impere. Nieva. Niag rosa-
NíHinNoN. adv. Cia. Todo, todas las cosas. ram fortines. Leo. Esparcir una lluvia de rones,
Nihilnon ad raii012e171 dirigebal. Cic. Conducía to- Nitioon, dna. Apul. Nevada., copia de nieve.
das las cosas á la norma de la rezan. Nuquuintz., , a, um. Aus. Nevado, cubierto de
NiniLómiGis. adv. Cia. Nada mas. Nihilo ma- nieve.
gis minis, guaira percibas permoceri, Cia. No mo-
verse mas por amenazas Que por ruegos. tNINGUIS, is. f. Luce. La nieve.
NINGtiLus, a, ato. Fest. Nadie, ninguno,
NitilnómiNus. adv. Cic. Nada menos, no rnénos. ciudad ele
IINo obstante, con todo, sin embargo. NINTÍVE, ea. Plin.
N/NiViTIE, árum. in, piar. Los ninintas, iini-,1-
NIllínor nue. adv. Ter. Nada mas.
NininósÉnins. adv. Ces. Sin embargo, no obs- talites de Nínive.
NIÓBXUS, a, um. fiar. Lo perteneciente á
tante, con todo, no ménos.
Níobe.
NTixiLUri, i. n. Cíc. Nada, una nada. In nihilant Nióna, es, y Nioba, m. Oy. Niebe, hija de
interim Cia. Aniquilarse. In nihilum recidere. Cia. Tan talo, muger de Anlion,rei da TJbas, de quien
Volverse, reducirse á la nada. Nihilo suma illi ali- tuvo siete hijos y siete hijas; pero 1.0S perdió tonos en
ter, cc fui. Ter. No soi ménos suyo que ántes.—
castigo de querer ser preferida á Latona por su fe-
Minus mihi est. Ter. Nada estimo menos que á Otra,
dl. De nihilo hoc non est, Plaut. No es esto cosa hija c undidad, y fue' convertida en -piedra. I
de Foroneo, rei de los argivos, de quien tuvo
de nada. Nihili sianne ego? Plaut. Yo no soi Júpiter
á su hijo Argos.
nadie ? De nihilo. Liv. Sin causa, sin fundamento, NIPITÁTEB, Virg. Diir ifátes, rio de Ar -
is.
por nada.' menia que entra en el Tígris. an clue neal nor

NiL. Cie. V. Nihil, parle del monte Tauro, de dond e Tigre se ,

Ninácus, a, um, Latee. Lo perteneciente al rio que divide la Armenia mayor de la Asiria.
Nilo. NIPTRA, árum. n. plur. Cje. Los baños;
es ninfo
NiLTCÓLA, re. ni. f. Prud. Habitante junto al
de una comedia de Pacuvio,
Nilo. iT. (ee n trace io n de Nisi quis seivit.)
F
NiLiGibik se, ni. f Ca a. Engendrado del Nilo,
eNst Centuria en an los que no habían
egipcio. • ' 1 Podido dar el voto en n saya. ta
NIT N O 543
NIREUS, m. Ov. Nireo, hijo de Caropo Agla- Muger aseada, compnesta.—Vacca. Ov. Vaca lu-
fa, el mas hermoso de todos los griegos que fueron cia, gorda.--Unda. Ov. Agua pura, clara,
d la espedicion de Troya. Nitidunt verborum ganas. Cíc. .'Espresiones puras,.
Nts. ant. en lagar de Nohis. Fest. propias, .elegantes, claras, floridas, brillantes. Ni-
Niso, w. Nombre de mugar. tj Ciudad de tidissint i colees. Cic. .Colinas bien cultivadas. Coma
Sicilia. nitidissima nardo. Ov. Cabello bien perfumado con
NISATIATII. jadea. El mes de abril de los ,judíos. nardo, reluciente del mucho nardo.
Nis.Ens, a, um. Ov. Lo perteneciente a Niso, NITIOBRIGES, um. nt. plur. Cés. Los pueblos del
rei de los anegarenses, padre de Escila. Agenes en Francia.
NISAN. indecl. El selptimo mes de los judíos, que óris. m. Cic.. Esplendor, brillantez, cla-
empezaban su año civil en el equinoccio de setiem- ridad., resplandor. 11 Gracia, belleza, buen aire
bre. buena traza. Nitor corporis. Ter. Buena disposi-
NisÉis, Mis. f patron. Ov. Hija ó nieta de clon del cuerpo, estado de salud, ,de ,sanidad. 1
Niso. • flor. Belleza, hermosura.—Generes.. Hor. Lustre.
Nis2rns, a, am. Virg. Lo perteneciente á Niso, nobleza de la familia.
padre de Escila. NiTou, éris, nisus ó nixus sum, dep. Cic.
Nisr. conjunc. Cic. Si no, a no ser 9 ue.11 Escep- Esforzarse, empeñarse, procurar. 11 Estribar, apo-
to, ménos, fuera de. Nisi caves. ler. Si no te yarse, afirmarse. 11 Fiarse, confiarse. Niti in ve-
guardas ó precaves. Nísi quis ad me scripsit. Cic. Ov. Pretender con esfuerzo lo prohibido
Si no es que alguno me haya escrito. Nisi quod, 1Vituntur radicibus arbores. Cíc. Los árboles se
nisi quia. Cic. Si no que. Nisi cero, forte. Cíc. asmyan, se sustentan en las raices. Niti ad impe-
Si no es que, á no ser que. ria, ad honores. Salast. Procurar adelantarse,
Nlsr, MUM. m. plur. Pais montecso, cerca del avanzar á los cargos, a los empleos, á los honores.
monte Eína en Sicilia. Nili recuperare patria n. &ulusl. Hacer esfuerzos
Nisi ÁDEs, ara, plan pol • on. Ov. Las melares para recobrar la patria.
sicilianas ó megarenses. NiTRÁRIA, f Plin. Nitral, el sitio ó mineral
Is4sínils-Nus, um. Amian. .1.o perteneciente á donde se eongela, el nitro.
be , ciudad de illesopat NITRÁTUS, a, um. Col. Aquello á que se ha
NISIBI8, 18.f. Alltni. ¡sisase, ciudad ae linfa o mezclado o echado nitro.
il•esopolarnia. Nintósus, a, um. .Plin. Nitroso, lo que tiene en
Nisus, S. nt. Ov. Niso, rei de :;:legara, padre de sí nitro ó sus propiedades.
Escila. Nrrauat, u. Plin. El nitro, sal mineral que se
Nistas, us. m. Cíe, Esfuerzo, conato, empeño. coge en Egipto en una montaba llamada Nitri:t.
Iti ísr.s, ten. parl. de. Nitor. Cic. Apoyado, m. f Le. n. is. Virg. Lo que es de
sostenido. nieve.11Blanco como la nieve. 11 Nevado, cubierto
NíTS D flirt. de Nitela. Cic. Raton del de niev .a. dies. Liv. Dia: de nieve, nevoso.
:R119,i0 que .roe las mieses. Hor. Viento pie trae nieve. Nivate ca-
l'síTÉF.Scio, is, ere. a. Gel. Poner brillante, han. Col. 'View° de nieve, que amenaza nieve.
lucida y resplandeciente alguna cosa. NYVIRIA, 1E, f. Plin. Una de las islas Canarias.
::"T irTÉFACTUS, a, a.% Ji w. Puesto resplande- NívÁnins, a, am. Mara. Lo que pertenece á. la
ciente. nieve. 11 Lo que sirve para enfriar agua ó vino con
NiTÉna ó ritella, T. solio. Resplandor, bri- ella.
llantez. II Caalquie'ra instrumento ó materia NivA-rus, a, pm. Suel. Refrescado con nieve.
que sirve pars limpiar. n &lin. La arena que brilla. ere, Ó Nivesco, is, ere. e. Tent.
Plia. Rateo campesino que roe las mieses. Blanquear como la nieve.
NYTÉLiNus. a, um. Plin. Lo que pertenece al NiljEUS, a, um. Vi rg. De nieve.11 0o. Blanco
s'aten campesino. coman la nieve.
Nía-aess, tic. com. Cje. Willante,resplandeeien- Nívas gen. de Nix.
te, reluciente. Nitens teurus. Virg. Toro lucio, Nivosos, a, nos. Ov. Nevoso, nevado, lleno,
gordo.—Orasio. Cic.. Discurso brillante. Nilcntior cubierto de nieve.11 Estac. Que trae ó causa nieves.
ostro. Ov. Mas resplandeciente que la púrpura.. Nix, Idris. f. Lic. La nieve. 11 Apul. La blan-
Nullo tribu 7/07'11311 ?átenle. Tác. No sacando la cura. .N2a• eboris. Apul. La blancura del marfil.
cara, no empeñándose ningun tribuno. Níves Hor. Las canas.
NiTEO, es, tui, ere. n. y Nixi bruta. m. pl. Fest, y
NiTasco, is, tul, are. n. Cic, Lucir, relucir, órum. m. piar. Dioses que presidían al
brillar, resplandecer. Nitescere ingenio. A f Her. trabajo de las mugeres que estaban de parto. Eran
Brillar por su ingenio 6 talento. Nitent in car- tres e.s1aluas Tuestas de rodillas en el Capitolio.
mine malta. Hor. Brillan muchos primores en Nowa, cris, ári. dep. Luce. Esforzarse, poner
sus poemas. cOliatO y esfuerzo.
NJTIBUNBUS, a, am. Gel. El que hace es- Nixüstro, ere. a. Nig. Querer esforzarse.
fuerzo. Nixus, nt. Cic. El arrodillado, constelacion
tus, issime. adv. Mout. Clara, limpia, celeste, Hércules.
para, propiamente. 11 Con brillantez, con esplendor. Ntxts, m. Virg. Esfuerzo, apoyo, conato,
Nrrinrrss, /. Non. Brillantez, hermosura. empeño. 11 Esfuerzo, trabajo de la muger que está
NhiniuscfjnE. culo. dila. Con algun es- de parto. Nixus astrorum. Cic. El movimiento de
plendor. los astros. Niribus maturis editas. Ov. Nacido,
NiTioniseúnus, a, um. dita. Plaut. Algo bri- dado á. luz al debido tiempo.
llante. Nixus, um. pare. de Nitor. Cie. Apoyado,
NiTIDO, á8„ áturn, áre. a. Col. Limpiar, las- estribado. Ni.rus genibus. Liv.
trar, poner lucio, resplandeciente. 11Pa/ud. Alisar, cabitain. Nep. Apoyado en el codo.—./Equitate.
bruñir, 112<ran. Lavar. Cic. El que se apoya, se funda, se fija en la jus-
NITiUÜLUS, a, um. &Tic. Remilgado, afectado ticia, en la equidad.
en su compostura y aseo. Dim. de
NiTinus, a, um. ior, issimus. Cic. Nítido, lu- NO
ciente, limpio, claro, resplandeciente, brillante,
lustroso. Ntlidior fili‘enuptiis. Plaut. Un poco mas No, ás, Muna áre. Plin. Nadar. Lea/.
Balan en la boda de la hija, Nitida Plaut. Navegar. 11 Fluctuar. Arare contra aquam.
NOC NOL
6;14 Nocrúvioh.A, te, f. Plaza. La que vela de no,
cDrriente.—Preto. Ov. Bogar en
Nadar contra la che. Sobrenombre de Vé7721•.
el mar, navegar. is. Cíe. Noble, caballero U NúCUI. pret. de Noceo.
raí lé. n.
Narniais.famoso, célebre, ilustre, escelente, Mimos, a, um. Cic. Nocivo, dañoso, pernicioso.
Conocido, que tiene reputacion y nombre. No-
nombrado, NODAMEN, iris. u. Paul. Nol. Nudo, atadura.
NOD.kTIO, anis. f. Vilruv. La abundancia ó con-
bilis ere 'Corinthus. Ov. Corinto famosa por sus
currencia de nudos, como en las maderas.
metales. lis nuniquainnobilis Plaut. Nunca he NODÁTOR, óris. m. Col. El que anuda ata.
sido famoso, conocido, considerado por ellos.—
Ad multa, Plin. Bueno, útil para muchas cosas. NODÑTUS, a, um. parí. de Nodo. 01). Anudado,
Nobile facinus. Cic. flecho famoso, memorable. atado con nudos. II Plin. Nudoso, lo que tiene
Nobitissimce Liv. .Enemistades mui nudos.
ruidosas. Nómaa, f Plin. La parietaria, yerba.
NOBiliTAS, átiS. f. Cíc. Nobleza, dignidad, NóDO, As, Avi, Atum, are. a. Plin. Anudar, ligar,
grandeza, escelencia, sublimidad. II Nobleza, ca- atar con nudos,
lidad de noble. II Nombre, fama, reputacion, cele- NonósiTas, Atis.f. S. Ag. La multitud y dureza
bridad. La nobleza, los nobles, su clase y con- de los nudos.
dicion. NÓDÓSUS, a, um. 0o. Nudoso, lleno de nudos,
NánYLITXTUS, a, MIL par!. de Nohilito. Cic. que tiene muchos. I¡ Se'n. Enredado, intrincado,
Ennoblecido, famoso, insigne, dado á conocer. difícil de desatar, de esplicar, de desenvolver.
Tambien se toma en mala parte. Eructas retorridus el nudosas. Plin. Frutos tar-
NOWLYTER, adv. Vitruv. Noble, famosa, ilustre, díos y malas.
insigne, escelentemente. NÓDÓTUS, i. ni. S. Ag. Nombre del dios en cuya
NÓBiLiTO, As, Avi, átarn, Are. a. Cic. Hacer proteccion estaban las yemas y nudos de las dantas.
famoso, conocido, insigne por buena ó mala parte. NOIALUS, i. dina. de Nodus. Nudillo,
NÓBISCUM. ablal. pl. de Ego. Cie. Con nosotros. Dadito, nudo pequeño.
NOCENS, tis. COM. tior, tissiMus. (lig. Nocivo, Ntions. i. Cic. Nudo, atadura, vínculo. II
dañoso, perjudicial, pernicioso. Malo, culpado, Dificultad, embarazo. Viro. Ceñidor, cíngulo,
reo, delincuente, culpable. cinto, fajall Artejo, nudillo, j untura de nervios. I;
NOCENTElt. adv. Col. Nocivamente, con daño, Nudo en las plantas, metales y piedras preciosas.
perj die i a me ate. II Plin. Nodo, tumor gut, impide el movimiento de los
NOCENTIA, W. f. Tert. Pravedad, maldad, cri- nervios. Union, enlace de una cosa con otra. I/
minalidad, calidad apuesta á la inocencia. Cia. Nodo; estrella en el mismo ecuador entre los
NOCEO, és, cui, citum, cére. a. Gic. Dañar, can- dos peces, que es como el vínculo con que se enlazar,
sar daño, perjuicio ó menoscabo, hacer mal. Ipsi por las colas. l! Enigma, pregunta, cuestion difícil
y ero nihil net:11am iri. Ce's. Pero que á él ninguu de esplicar. Nodus herculeus. S'a'n, e'n. Nudo ciego
daño se haría. mui difícil de desatar, dificultad indisoluble.—
NlicIntinus, a, um. Lucr. El que ha ó tiene Crinium. Tác. Trenza de pelo.—Coelestis. Cie.
de dañar.
Nóciano, a, um. Fedr. Nocivo, dañoso, perju- Los peces, duodécimo signo del zodíaco, constela-
cion.—Ascendens, boretts el austricus. Cabeza del
dicial.
NocrEsco, is, ére. u. Gel. Anochecer, hacerse dragon ,y cola del dragon, dos puntos opuestos, en
que la orlsita de un planeta corta la ecliplica. Nuell
noche ó de noche. artioulorum. Plin. Artejos, nudillos, junturas de
NOCTiCóLA, m. f Prud. El que ama ó gusta
de la noche. los miembros.—.Aheni. Viry.
Nfirriloówn, óris. com. Aus. Oscuro como la les Cje. Nudos, lazos, vínculos de la amistad.—Vila-'
animen. Lucr. La union del alma y el cuerpo.
noche. .Noduin in scirpo queso-ere. Concopit assam fari-
NOCTUER, a, um. Cal. Que trae la noche. Epí-
Van?. Milium torno sculpere. E Tan taii harta frac-
teto de la estrella Ilesperu• ó Véspero.
NocrílicA, f Flor. Que luce de noche. Epí- siete pies al adag. Buscar cinco piés al carnero,
teto de la luna.II Varr. Farol, linterna. gato. 2•ef.
NOCTIS. gen. de Nos. NODUTERENSIS Pea. Arnob. Diosa que presi-
NOCTIVÁGUS, a, nra. Virg. Que anda errante ó día á la trilla de las mieses.
g agueando de noche. Nouñ'rus, i. ni. 8. Ag. Dios que presidía á los
NOCTVViDUS, a, um. Marc. Cap. Que ye de no- nudos d yemas de las plantas.
che como la lechuza. NoÉcaum, n. Liv. Especie de velo blanco ó de
NocTq . ablal. de Nos. Cie. De noche, por la otro color guarnecido de púrpura.
noche. Noctu hac somniavi. Plaut. Be soñado esta NoasiA, átis. n. Quin!. Noemajigura, retórica,
noche. por la cual se quiere dar á entender cosa- distinta
NOCIVA, Ee. f. Virg. La lechuza, ave carnívora de lo que se dice.
y nocturna. Noctuas Alhenas mittere. Cic. prov. NóLA, Liv. Nola, ciudad de Campana en
Enviar lechuzas á Aténas, como decir en castellano, Quina. La campana.
Enviar hierro á Vizcaya. La lechuza es consagra- Nótai.:Na, órum. m. plan. Liv. Habitantes de
da á Pálas por símbolo de la vigilancia en las le- Nola.
tras, y así en Aténas había abundancia de lo que NÓLÁNUS, a, um. Liv. Propio de la ciudad de
dice el proverbio. Aliad noctina sonat, aliad cornix. Nola.
aloa. Cada loco con su tema. ref. NOLENS, tis. com. Lucr. El que no quiere.
OCIVÁBUNDUS, a, um. Cie. El que vaga ó ca- NOLENSIS. m. f. sé. n. is. S. Ag V. Nolanus.
mina de noche. NÓLWNTIA, f Tert. Oposicion, repugnancia
NOCTUiNUS, a, um. Plaut. Lo que es de la le- á al una accion, la accion de no querer.
chuza ó parecido á ella. N OLO, nonvis, nonvuit, nonvnitis, no-
NOCTURNiLIS, m. f. lé. n. i8. V. Nocturnas, a,
lunt, nolle. anóm. Cic. No querer, repugnar,
am. oponerse, contradecir. Nolo offensum le. Liv . No
NOCTURNUS, m. Plaut. El dios de la noche, quiero, no pretendo enojarte. Nolo mentiare. Ter.
el Véspero que la trae No quiero que mientas. IV oh contendere. Hor. No
Nooartiams a, uta. Cic. Nocturno, lo pertene- te empeñes, no porfíes. Nollem dixisse. Cie. NQ
ciente á la noche.
' Aor. Nocturno, el que anda quisiera haberlo dicho. Non Cíe. No con-
hace algo de noche. tradecir, no repugnar.
N OM NON 545
aaltaitaaaas, átis. f. En. El no querer, lo mismo llamar por su nombre. II Nombrar, elegir para a/ ún
que Nolentia: cargo. Nominare aliquem honoris causa. Cic. Nom-
Nóm duna m. plur. Salust. Voz griega, lo brar á algun sugeto por honor y obsequio suyo. No-
mismo que en latin Numidee, arum. Los númidas, nrin ari. volunt. Cic. Quieren ser celebrados, fa-
pueblos de Africa, que no tenían domicilios fijos. m S
Plin. Pueblos pastores de la Escitia europea, hoi NoMIus y Nomios, ii, y Nomion, ónis. m.
tártaros. Nombre de Apolo, que signífica alimentador, cria-
NómiE, árurn. f. plur. Plin. U'Iceras corrosivas, dor.
que se entienden y comen la carne. Se halla en sin- Mimos y NÓmus, m. Plin. Prefectura, gobier-
gular Nome, es. no de una ciudad ó provincia. liSuet. Cantinela,
NÓMAS, ádis. m. f. Prop. El númida, natural cancion compuesta por música.
de la Numidia en A:Pica. ( ¡f. Marc. La Numidia. Nora. ano Cic. No. Non possum non, non possum
NOMEN, bis. n. Cic. Nombre, la palabra con quin. Cic. No puedo ménos de, no puedo dejar de.
que se noin.l)ran las cosas. II Fama, ieputacion, re- NÓNA, te. f. Gel. Nona, una de las Parcas, lla-
nombre. II Casa, familia. Ij Pretesto, causa, razon. madas entre tos latinos Nona, Decima, Murta.
asunto, motivo, título. 1IDeuda. I] Partida de una NONAGIÚNUS, a, tun. Ov. A'rcade, lo que es de
cuenta. Apuntacion de memoria. 11 El nombre Arcadia ó del monte Nonacre.
nuatantivo y adjetivo. Nomen dare, edere, p•ofiteri. NONAcRIS, is. Plin. Nonacre, monte de Ar-
1,ic. Dar su nombre, matricularse, sentarse en la cadia en el Peloponeso.
milicia. Nomina fa.cere. Cic. Adeudarse, tomar di- Nearacnius, a, um. Oc. Lo que es del monte
uero prestado.11 Cíc. Dar prestado á otro.—Sua Nonacre ó de Arcadia.
e.roedire. Cic. Pagar sus deudas.— Traascribere NON/E, ñrum. f. piar. Cic. Las nonas, que son el
in afios. Liv. Ceder sus créditos á otros.—Exi- siete de marzo, mayo, julio y octubre, y el cinco en
yare. Cic. Exigir, hacerse pagar sns créditos.— los otros meses. Nonarum alca quintana, atice sep.
Magna. Flia. men. Gente ilustre.—Speciosa. Ov. Varr. Las nonas en unos meses son á cinco,
Pretestos especiosos.—Impedita. Liv. Deudas de en otros á siete.
mala calidad, difíciles de cobrar. Nominibus NONÁGENÁRIUS, a, um. Plin. Nonagenario, lo
Ov. Por muchas razones ó títulos, Existimari que pertenece al número noventa. Nonagenarius
bunum nomen. Cia. Ser tenido por buen pagador, senrx. Front. Viejo nonagenario, de noventa años.
tener crédito. Meo, tuo nomine. Cic. En mi, en tu NóraaaÉral, w, a. adj. plan Plin. Noventa, nu-
nombre, de mi, de tu parte. Nomen latinum. Cic. meral distributivo.
La nacion latina. NóN.IGÉsimus, a, um. sic. Nonagésimo, lo que
N OMENCLATIO, bilis. f. Cic, La accion de llamar es de noventa
á cada 11110 por su nombre, ó á cada cosa. II Col. NÓNÁGIES. adv. Cic. Noventa veces.
Nómina, lista, catálogo de nombres, nominacion de NONAGINTA. inclecl. Cic. Noventa, numeral car-
cada cosa. dinal.
NOMENCLÁTOR, óris. m. Cic. El que nombra NÓNÁLIA sacra. n. pl.Varr. Sacrificios solemnes
A cada uno por su nombre.]( Cia. El que decía que se hacían los dias de las nonas en el Capitolio.
á ios candidatos el nombre de cada ciudadano. 11 NÓNÁNUS, a, um. Tac. Soldado de la nona legiou.
Páa. El que decía en la mesa á los convidados el NÓNÁmA, te. f. Pers. Muger pública, asi lla-
nombre de los platos. mada, porqué le estaba prohibido abrir su casa ánles
NÚMENCLA.TÚRA, le. Plin. Nomenclatura, nó- de las nueve horas del dia.
mina, lista de nombres. llitecitacion de ellos. NÓNÁRIUS, a, um. Intérprete de Pers. Lo que
l'4OMENTINI, Orin. ?n. piar. Plia. Nomeutanos, se hace en la hora nona, el nono día, mes &c.
naturales de la ciudad Nomento. NONDUM. adv. Cic. Aun no, todavía no.
NÓMENTÁNUS, a, uní. Liv. Lo perteneciente á la NONGENTI, a:, a. Cic. Novecientos.
ciudad de Nomento en los sahinos. Nomentana NONGENTI, ñrum. m. plur. Plin. Los 900 esco-
po;•ta. Liv. La puerta nomentana de Roma.—Via. gidos para recoger y custodiar las cajas de los votos
Lic. El camino, la via nomentana, que iba desde en las asambleas del pueblo romano.
i2,yrna a Nomento y á los sahinos. NÓNIES. adv. Inscr. Nueve veces.
NÓMENTUM, n. Liv. Nomento, ciudad de los NONIGÉSiMUS, a, um. Síncope de
sahinos sobre el rio Alia. NONINGENTÉS-íMUS y Nongentésfinus, a, HM
Nómia, te: Páles, diosa de los pastores. Prive. Lo que comprende 900.
NÓMiNiLIA, ium. n. piar. Tent. 1)ia solemne en NÓNINGENTI, X, a. V. Nongeuti.
ale se ponía nombre á un recien nacido. NÓN&NGENTIES y Nongenties, adv. Vitruv. Nove-
NÓsu N Átas. m. f lé n. is. Van'. Nominal, lo que cientas veces.
pertenece al nombre. Norninali• gentilita•. Vare. NONIUS Marcellus, m. Nonio Marcelo, gramá-
1 : amilia, casa que lleva el mismo nombre. tico posterior á Apuleyo. Escribió una obra de la va-
NómíNÁ.LirEit. adv. Arnob. y ria significacion de las palabras.11Nonio, antiguo
Nómiaaaam. adv. Cic. Espresamente, por el poeta cómico.
mismo nombre. II Por menor, en particular. NONNE. adv. Cic. Por ventura, acaso no, con in-
NOM'iNíTIO, ¡mis. f Cica Nommacion, lu accion terrogacion. Nonne vides? Virg. No ves?
de nombrar por su nombre.l¡Nombramiento para NoNNIHIL. adv. Cic. Algo, algun tanto, un poco,
algam empleo. ¡I Figura retórica, por la que damos NoNamaeus, a, inri. Cic. Alguno, algun hombre ó
•ombre conveniente a una cosa que no le tiene. persona, algun sugeto.
nilaliaÁTívus, a, um, Varr. Nominativo, el pri- NONNUNIQuAm. adv. Cic. Algunas veces, á veces,
me caso de la decánacion de los nombres latinos. á las veces, alguna vez.
NÓMINÁTOR, m. Nominador, el que NONNUS, m. y Norma, f S. Ger. Nombre
wyrtb•a ó tiene derecho de nombrar para algun cargo. de reverencia y gravedad que se daba á los monges y
NómiNÁTns, Van.. El nombre, ó la cosa monjas.
nombrada. Noaauslanám. adv. Plin. Ea alguna parte, en
Nlkal.szaTus, a, una pixel. de Nomino. Cic. Nom- algun lugar.
'arado, llamado. ¡Nombrado, famoso, ilustre, acre- NoataowE, árum. f Fest. Dos pellejos á
ditado, que tiene' reputacion, nombre -y fama. bnrioads o de tetas que cuelgan de las fauces de las ca-
NomiNITO, ás, áva átala, áre. a. Litcr. Nom-
Luir, llamar á menudo. F •ec. de adv. Fest. No ha mucho, no ha
Nólalaio, ás, avi, átum, are. a. Cic. Nombrar, mucho tiempo.
35
NOS . N OT
546
Nueve onzas. . page. .Nostrdpte culpd. Ter. Solo por nuestra
NÓNUNCIUM, n. F numeral or- culpa.
Mimas, a, am. Cic.. Nono, noveno, Nosirt. Sincope, en lugar de Novisti. pret. de
una. Tác. Décimo nono.' No Nsos
co
» Nal; décimas, a, rarr. Nueve ases, pieza de :tu" atis. com. Cic. De nuestra patria,
Nósrussis, is. tn. tierra o gente. Nóstrales facelice. Cic. Gracias,
moneda romana. chistes propios de nosotros. Nostralia verba. Cíc.
NORBA Cwsarea,a.
. f Alcántara., dudad de Es-
. Palabras propias de nuestra lengua, de nuestro
tremtulura en . 73
Noaea, ae. f. Liv. Norba, colonia romana en los uso.
NOSTRÁTIM. adv. Non. A' nuestro modo.
'viscos. NOTA, m. f. Cic. Nota, señal, marca. l I Muestra,
NORRÁNUS, a, um. Liv. Lo perteneciente á
testimonio, prueba. II Tacha, mancha natural ó ac-
Norba, colonia romana. I /Cíc. Sobrenombre de una cidentall ¡Nota de ignominia. Abreviatura, cifra.
familia romana, como C. Norbano.
órum. m. plur. Plin. Los nóricos, coya II Suerte, manera, modo, género, especie. lIffin.
region comprendía parte de Baviera, la Austrasia, sello de la moneda. Plin. men. Repren-
la Carintia y Estiria. sion, correccion, censura. Note imisicee. Quint.
NORI" CUM, n. Tác. La region de los nóricos. Notas, caractéres de la música.—Litieraautn. Cte.
Mudas, a, um. Tác. Lo perteneciente á los Letras, caractéres de la escritura. NWis scribere.
nóricos ó á su re ion. Suet. Escribir en abreviaturas, con cifras.—Incisa
NORMA, as. f. itruv. La escuadra, instrumento marmora. Hor. Mármoles llenos de inscripciones.
de varios artífices, que se compone de dos lineas uni- Notd de meliore comnienda •e. Cic. Recomendar
das en forma de ángulo recto .IIRegla, forma, norma, del modo mas eficaz.
lei. NórÁsills. ni. f. lé. n. is. Cíc. Notable, seña-
NORMÁLIS. m. f lé. n. is. Quint. Hecho, formado, lado, insigne, considerable, grande, estraordina-
á manera de escuaidraliNormalaiVorindis viryula. rio. II Col. Visible, fácil de verse y notarse. I i Quint.
Manil. La misma escuadra. Reprensible, que merece ser reprendido y censu-
NoastÁLITER. adv. Iligin. Conforme á la escua- rado. Notabilior cedes. Tác. Matanza, carnicería
dra, á la norma, a la regla. i j Amian. Recta, dere- estraordinaria.
oha, perpendicularmente. NórÁniairras, átis. f Plaut. Escelencia.
NORMANNE, tirtun. m. piar. Los normandos, los NOTÁRiLiTER. adv.'Plin. Notable, insigne, se-
pueblos de Normandía. ñaladamente. Plin. mea. Visible, evidentemente.
NORMANNIA, se. f. Normandía, provincia de NOTACULUM, n. Min. .F't.q. y
Francia. NOTÁMEN, n. Sil. Itál. Nota, señal, marca.
NORMÁTUS, a, um. Col. Hecho, tirado segun la NOTANDUS, a, um. Hor. Nota,: reparable, dig-
escuadra. no de reparo, de censura, de correccion.
NORTIIUMBRIA, at. Nortúmberland, condado NOTANS, tis. com. Cic. El que nota, marca, se-
de. Inglaterra. ñala.
Nottna, se. f Liv. Diosa de los volsinios, que Nóratto..., f S. Ag. Escrito en que se delata
a nos creen ser la Fortuna. O acusa.
i^I os, nostrum ó nostri, nobis. pron. pers. Cic. NOTÁRIUS, ii. Plin. raen. Secretario, el que
Nosotros, de nosotros, para nosotros. escribe con alguno privadamente. Copista, escri -
NOSCiBiLIS. in. f lé. n. is. Tert. Lo que se puede biente, copiante. II Taquígrafo, el que escribe y.,or
conocer. cifra* ó abreviaturas.
NOSCTTÁBUNDUS, a, um. Gel. Que quiere conocer NÓTÁTIO, (mis. f Cic. Nota, reparo, observa-
ó reconocer. cion. I Nota, castigo de los censores romanos. II
NOSCPTO, ás, ávi, átum, are. a. free. de Nosco. Etimología, significacion propia de las palabras.
Liv. Conocer, reconocer. Noscitare ahqueni roce. Juicio, ea'ámen, averiguacion.
Pito. Conocer á uno por la voz. Noscilari ab oinni- t NoTÁTóalum, ii. Vitra?). Nota, señal.
bus. Ser conocido de todos. Nórjarus, a, um. part, de Noto. Cic. Notado,
Nosco, is, aóturn, cére. a. Cic. Conocer, señalado, marcado. I I Ov. Escrito. II Suct. Escrito
saber, tener noticia 6"conocimiento. Nosce •e de fa- en abreviatura ó cifras. II Observado, reparado.
cie. Cic. Conocer de vista .—Catis am , excusationem. advertido. II Descrito, ilustrado. esplicado.
Piad. Admitir la escutsa, la satisfacciou. Nostin' ? NOTESCO, is, tui, cére. n. Tic. Hacerse cono-
Ter. Entiendes ? Oyes ? Estar' ? Quain quisque no- cido, divulgarse, publicarse, venir á conocimiento
vit artem, in hac se exerceal. Sutor non ultra ere- de todos. Que ubi Tiberio .nottiere. Tác. Lo cual
pidan. adag. Cada uno en su arte. Pastelero, á tus luego que vino ó llegó á noticia de Tiberio, luego
pasteles. ref. que lo supo. Ne multe lantion fadnoribus nolesce-
NÓSMET. Plaut. y ret. Tác. Para no darse solo á conocer por sus mal-
NOSMÉTE PSI Cic. Nosotros mismos. dades.
NosónómIUM, n. &Ger. Hospital, enfermería Nonius, a, una. Virg. Bastardo, espurio, no le-
de pobres. gítimo. Dícese de los hombres y de las bestias.II
NOSÓCOMUS, m. Cód:, Just. Médico de un hos- ?lin. Lo que no es de la mejor especiel Vara
pital. Estrangero. Nolho lamine dicta est luna. Lic. La
NáSOGNIEMONICE, es. j Práctica de conocer las luna es así llamada, porqué luce con /a luz que to-
enfermedades. ma del sol.
Nossa en lugar de Novisse. V Nosco. NOTE, Ornin. m. piar. Hor. Nuestros conocidos.
NOSTER, tra, trina. prun. poses. Ce's. Nuestro, II Virg. Los vientos.
lo que es nuestro, lo que es'firopio y perteneciente NOTIA, f Plin. Piedra preciosa, que se die
í nosotros. ll Ter. Lo que ea de nuestro pais, de cae con la lluvia, así llamada del viento moto o aus.-
nuestra ciudad, de nuestra familia. II Virg. Favo- aro, que es lluvioso.
rable, propicio á nosotros.II Hor. De nuestra clase. t Nóriatas. m. f lé. n. is. Avien. Austral, le
Noster est. Ter. Es nuestro, de nuestra casa ó fa- perteneciente al viento noto ó austro.
milia. Noster ludo: speetarertil. Hor. Estuvo san_ NOTiFiCO, ás, ávi, áre. a. Gel. Dar a co-
lado en las (estas con nosotros! Nostra omnis lis nocer, hacer saber 6 entender.
est. Plaut. Hemos ganado el Pleito enteramente. Nório, Cic. Nocion, idea que se forma,
Impedimentis nostri potiti sunt.Gés. Se apoderaron conocimiento, inteligencia. II Jurisdiccion, derecho
los nuestros, nuestros soidado9 \de todo el equi- de conocer de un negocio, conocimiento de causa.

NOV • NOV 547
;1 Fuerza, significacion de las palabras. I Castigo, chicos, que suelen andar con las obras de Tertu.
nota de infamia que imponían los censores. llano, en estilo bastante puro y castizo.
an. J. Cic. y NOVÁTOR„ Oda. ni. Gel. Renovador, restaurador,
NóTines, ei. f. ano. Noticia, nocion, conoci- el que renueva, pone en uso lo desusado. Norator
miento. verborum Sallustius. Gel. Saluatio renovador de pa-
N ()Tus, a, urn. Mana. Austral, meridional, del labras anticuadas.
sud, del mediodía. Notita pulas. Higin. El polo NÓVATRIX, icis. f Ov. La que renueva ó pone
antártico, austral. en uso lo que ya es desusado.
NO», as, ávi, atum, are. a. Cic. Notar, seña- Ntivirus, us. m. Auson. Renovacion, niutacion.
lar, marcar, ver, observar, advertir. {I Enseñar, es- NÓVÁTUS, a, um. pare. de Novo. Cic. liarell-
significar, dar á, entender. Ilustrar cou no- lado, hecho de nuevo. il Ov. Mudado. n Renovado,
tas ú observaciones.' I Corregir, censurar, repren- vuelto á poner en uso. Novatus ager. Cic. Campo "
der.II Infamar, disfamar, deshonrar. II Escribir en nuevamente arado.
abreviatura ó cifras. Notare mengue. Ov. Señalar, Nova. adv, Plaut. Nuevamente, de nuevo, rOT
apuntar con la uña. — _Mente aliquid. Ov. Impri- la primera vez.
m i r algo en la mente.—Res nontinibus noris. Novaen.E, arum. f. plur. Cdd. Just. Novelas,
Poner, imponer dar nombres nuevos á las cosas. las 168 leyes hechas por Justiniano.
NÓVELLÁSTER, tra, truco. Nave. Emp. NOVti,
—Aliquid ab alio. Liv. Distinguir una cosa de
otra.-7'abellain cera. Cic. Encerar una tabla para nuevo, cosa nueva.
escribir en ella.—.Alieujus insidias. Observar Nóveen1Tum, i. n. Paul. Jet. Plantel nuevo,
las asechanzas de alguno, y guardarse de ellas.— ma . uelo, viña nueva, plantada de nuevo.
NOVELLiCUS, a, urn7 Y. Novellus.
Mano. Ora Señalar, mostrar con a mano. —Ati-
quent in perpetuum. Cíc. Disfainar a uno para NÓVELLITÁS, atis. f. Tent. Novedad, cesa
siempre. — Alienen' aliqud re. Cic. Reprender á nueva.
alguno alguna cosa ó de alguna cosa. ,Notari NOVELLO, As, Avi, atular, Are. a. Suet. Plantar un
¡edicto C0111171111ii. Cic. Ser el objeto de la abonii- , majuelo, una v i lla nueva. i I Abrir, romper una tie-
q amon pública. Notarunt hoc anuales. Min. Esto rra de nuevo para cultivarla.
está notado en los anales. NÓVELLUS, a, um. Cíc. Novel, nuevo, cosa nueva.
NÓTOPLEX, icis. 771. f. El, la que ha sido azotada
Novave indecl. numer. Cíc. Nueve.
NOVENIBER y
por ruano del verdugo.
NÓTOR, O - rla. ni. Pet ron. El que da noticia y co-
MVEMBRIS, is. ni. Cic. El mes de noviembre.
necimieuto de otro. Se usa laminen como adjetivo.
NÓVEMPÁG1, bruto. piar. Oviolo, ciudad de
Nieróalum, n. Paul. Jet. Delacion, acusacion Toscana..
Ili

á un juez de un delito. 11 Deposicion de un testigo.


NOVEMPÓPÜLÁNIA, 8e. f La Gascuña, provrnda
Nóróalus, a, una. Treb. Pul. Notorio, conoci- de Francia.
do, sabido de todos.Lo que hace saber ó á
NÓVEMVI/E ., arma. - f. piar. Anfipolis, ciudad de
conocer y entender alguna cosa.
Tracia.
w. f. dim. Marc. Cap. Nota pequeña NovÉrokitrus, a, um. Plin. Noveno, nono, cosa
i. in. Vily. El noto 6 austro, viento de de nueve.
mediodía, el sud. Notas albas. llar. El viento de NOVENDÉCIM. incl. EpiIonte de Liv. Diez y nue ‘ e
mediodia que causa serenidad. —Procelosas. Ov. Nova:amaras. m. 1.- le. ne is. Liv. Novendial. lo
El mismo, cuando trae mal tiempo. que dura nueve dias. Novendiales feria?. Cic. Va-
NOTUS, a, um. pare, de Nosco. Cíc. Conocido, caciones de nueve dias. Novendiale sacrum. Lic
sabido, patente, manifiestoli Maui. El que conoce. Sacrificio que se hacía el noveno día despues de-la
Notas omnibus ó apud 011171CX improbilate. Co- muerte de alguno.
cocido de todos o entre todos por su improbi- NovaNsiees O Novensiles dii. ni-. piar. Lic. Dio.
dad. Palchre nulas. Plin. 111ni ..onocido. Notas ses nuevamente instituidos ó recibidos en Roma.
á Cic. El que se conoce. Notan?. facere. Suet. NovÉNUS, a, urn. Lie. Noveno, nono, lo que con-
Hacer notorio, declarar, hacer saber. Nota loquor. tiene el número nueve.
Tib. hablo cosas bien notorias, bien sabidas. No- NOVERCÁ, 83. f. Cic. Madrastra, inuger del que
lis prauticas. "ud. Hablas á quien sabe tanto tiene lujos de otro matrimonio.
L,c),ao tú. Notissinti inter se. Liv. Mui conocidos Nov ERCÁMS. ni. f lé. n. is. Tac. Lo que PC de
unos de otros. 11Iulie • non solu7n nobilis, sed chala ó pertenece á la madrastra.
toca. Cic. Muger no solo noble, sitió tanibien hi-
t Noveacoa, Aris, ári. dep. Sidon. Portarse comí
lan-le, notada por tal. madrastra, enfurecerse como madrastra.
NÚVÁCÉLÁ, W. f. Cic. Navaja, cuchillo. Novi. pret. de Nosco.
NóvÁLE, is. 71. Col. y Novekeius, a, um. Tert. Lo perteneciente á Ns-
No-varas, is. f. Virg. Tierra de labor, de lem- vio, poeta conuco latino.
brad tira, tierra que se deja descansar un año ; bar- NovtEs. adv. Virg. Nueve veces.
[ ' echo, tierra nuevamente arada, rota, abierta cou NOVICDÚNUM, i. n. Cés. Neuví. II Nevers. II
et arado. Novon. ll Nogent le Rotrou, ciudades todas cuatro
NÓVALIE. 7n. f. lñ. n. is. Quint. Nuevamente de M'aneja. lj Neupurg, en la Ungría.
arado, lo que se deja descansar un aire. Nóvn3SiME. adv. Cic. Ultimaniente, en fin, en el
.1\I- OVÁMEN, mis. 7/. Tert. I nnovacion, , novedad. último lugar.
NOVANOUS, a, um. Virg. Lo que se , ha de re- Novissiains, a, um. Cic. El último, el menor.
Mi% ar. I•iOVISSINI1 histriones, ni. plur. Cíc. Comediantes
NOVANS, tis. com. Virg. El que renueva. de la legua.
NOVÁRIA, le. f. Plin. Novara, ciudad de la In- NOVISSÍMA huta, re. f. Plia. Ultimo cuarto de
s bria luna. — .upes. Tác. Ultima esperanza. — Exemp la .
NéVÁRIENSIEL sé. n. Plin. Lo pertene- i Tác. El último suplicio.—Verba dicere. Virg. De-
ciente á la ciudad de Novara.. cir el último vale, el último á Dios.
NOV ÁTI k N i. 111. N o vecinal°, presbítero roma- NoviTas, átis. f Cic. Novedad. il Salust. No-
1 "., del siglo tercero de Cristo ; primero católico, y bleza nueva. Novitatem alicujus contemnere. Sa-
ti !,-pues sectario del heresiarca cartagines Novato : liese Despreciar la nueva nobleza de alguno.
cosas, de las cuales quedan un libro Tieolii.. uas,
N o zsi ir adv. Plaut. Nueva, re'CielitCillellte.
leer Teendati, y una carta de los manjares ju- a, um. 2 1..7• . Novel, novicio. Din.. de
5V4 NUB N e
Novirtus, a, am. Nov(1, nuevo, novicio, Tristeza, pesadumbre. II Lic. Multitud, tropel. 11
reciente, moderno. Mancha, sombra, oscuridad. Nubesinilverea. Es-
Novius, In. Macrob. Q. Novio, poeta latino, tac.—Pulceris. Quin!. Nube, torbellino de polvo.
contemporáneo de Lúcrecio, escritor de fábulas ale- —Cáete reipublicce. Cje. Tiempos calamitosos de
lan as. la república.
Nóvo, ávi, átmn, áre. a. Cic. Hacer de nue- MIMA, X. f. N tibia, gran pais de Africa.
vo, hallar, inventar, crear. I/ Renovar, rehacer, Nt113iFER, a, um. Ov. Nublado, que trae nubes.
restablecer, restaurar. Novare res. ,S'ulust. Maqui- Nnuirnous, a, um. Volum. Que disipa ó ahuyen-
nar, desear novedades en el gobierno. — Agram. to las nubes,
C lic. Labrar un campos—Verba. Cic. 'aventar pa- NenínÉszA, m. f Ov. Engendrado de uns
labras.-Nomen. Ov. Mudar el nombre.—Aliquid nube, como dicen de los centauros. Nabigentr,
irr legibus. Cíc. Innovar, alterar, mudar, reformar
nes. Estac. Torrentes formados por las lluvias.
algo en las leyes. NUBiGER, a, um. Papin. Nublado, cubierto de
Novus, a, um. Cíe. Nuevo, reciente, moderno. nubes.
Novas rei. Tac. Novicio en alguna cosa, no N UlaLA, órum. n. piar. Virg. Las nubes, los nu-
hecho, no habituado á ella.—Annus. 'I'ib. La pri- blados. El Plin. Tristeza, afliccion, pena, pesa-
rnavera.—Anguis. Virg. Culebra que Ira mudado dumbre, melancolía. Nubila Lentos agil, differt.
la camisa ó la piel.—Hu mo. .S.ulust. Hombre de riry , _ Detergil. depellit. Ti/ml. El viento disipa
fortuna, que se ha elevado de pronto y sobre su las nubes.—Hintani animi sol serenat.Plin. El sol
esfera. —Pala. Ter. Poeta moderno.— Furor. disipa, desvanece la Jristeza del corazon humano.
Virg. Furor repentino. Novas res moljri. Edite. NÜBILAR, avis. a. y
Maquinar novedades, escitar turbaciones en el go- NUWLÁRIUM, n. Col. Pórtico de una granja
bierno. Novi nomines. Cic. Hombres de fortuna. ó casa de campo, donde se guardan las mieses para
Nova camina. Virg. Versos maravillosos, esce- trillarlas, cuando el cielo está nublo y anienazu
lentes. agua.
Nóvis portas. Nieuport, ciudad de Flandes. Ntinrrns. ne f. L1 a. is. El ó la que está en
Nox, ctis, Cie. La noche. Virg. El sueño. U edad de casarse, casadero, casadera.
La muerte. Nox animi. Ov. Ceguedad del alma, ti- NúninI • o„ ás, are. u. Varr. Cubrirse de nubes.
nieblas del entenduniento. Minare nocli bubón. NÜBílmit, áris, b.tus surca, rri. del). Varr. Anu-
Virg. Pasar toda la noche jugando. De nocte. Hor. blarse, oscurecerse, cubrirse de nubes. Nubilat
A'octu. Cic. De noche, durante la noche. Noctem (ler. Vare. El cielo se oscurece, se cubre de nubes.
r
rebus dfundere, Cic. dscurece las cosas. Nubilaei .si cceperit. faro. Ubi ,nubilabitur. Cat. Si
NORA, f Cíc. Fano, perjuicio, detrimento, el tiempo se anubla, se cubre de nubes.
pérdida, menoscabo, injuria, agravio. 1 / Lic. Culpa, NtliaiLósus, a, inn. Apul. Nebuloso, nublado.
falta, delito, cría-Len. II Col. Enfermedad, indispo- NunYeum, i. Plin. Tiempo, cielo nublo, nubes.
sicion. Lie. Pena, castigo, suplicio de la culpa. .Nubilo. Plin. En tiempo nublo.
Noxa penes milites eral. Liv. La culpa estaba en Ntnitruus, a, lun. Plin. Nublo, nublado, nebu-
los soldados, los soldados tenían la culpa. Nozá. loso, cubierto de n • bes. Ov. Infausto, adverso,
esse.Ttic. Hacer mal, dar que sentir.--:-Dedere ah- contrario. 11 Calamitoso, desgraciado, infeliz. j¡
quem. Liv. Entregar a uno para que le castiguen. Id. Triste, melancólico. / Haat. Turbado, con-
—Arguere. Stiet. Reprender una falta ó de una fuso, perturbado.11Plin. Sombrío, oscuro, opaco;
colpa.—Eximere. Liv. Libertar de la pena debida tenebroso.
por la culpa.—Nihilhis. Liv. No bai culpa alguna Nunis, is. f. Plaza V. Nubes.
en ellos, roes sine Cels. Sin iudis NüBíVÁGUS, um. .Sil. Que vaga entre las
posicion alguna del estómago. Noxam nocere. Liv. nubes, que anda por el aire. .Habla de Dédalo que
Cometer una falta. volaba con alas de cera.
NoxÁnis. f lé. is. Dig. Lo perteneciente Ntjuo, is, uupsi ó nuptus sum, nuptum, bére. a.
á la culpa, falta ó pérdida. Noxalis actio. Dig. Ac- y n. Col. Cubrir, tapar con un velo. Casarse, to-
cion para reparacion de un daño. mar marido. Ov. Tomar mugen Nubere in ,faini-
NOMA, re. f; Ter. Culpa, falta, delito, ofensa, liam claram. Cic. Casarse con muger de una fami-
agravio, injuria. 1 Daño, perjuicio, detrimento, me- lia ilustre. Des ci filiara luan aupluni. Nep. Que
noscabo. le des tu hija en casamiento, para casarse,
NOXIÁLIS, m. f. le. n. is. Fruti. Dañoso, perju- NÚCÁLIS, ni. f. le. is. Cel. .Aur. Lo que es de
dicial. nueces.
Nomósus, a, une Se'n. Dañoso, perjudicial. NúcAmENTA, twurn. a. p.iar. Plan. La flor del
Capaz de hacer mal, vicioso. I I Reo, culpado, de- avellano ó pino, ó cierta pelusa de que se purgan
line,uente. estos árboles.
beis. f: Non. Culpa, falta, crimen. 11 NÚCELLA, Fe. f. dim. de Nux. .Apic. Nuececita,
Daño, perjuicio, detrimento, menoscabo. nuez pequeña.
Noxies, a, una. Cic. Culpado, reo, delincuente. NticsatiA, we f Lic. Luzara ó Nocera, dos ciu-
110v. Dailoso, nocivo, perjudicial. Nonius conjura- dades de Italia.
tionis. rte. Cómplice en una conjuracion. Na.ria NUCERINUS, a, um. _Lie. Lo perteneciente á La-
tela. Ov. Dardos peligrosos. Noxior onrnibus reis. zara y Nocera, ciudades de ¡labia.
&ni. Mas culpado que todos los reos. Noxissimuni NIMÉTIJM, n. Estas. El nogueral, sitio plan-
anisnaL Setn. Animal naui nocivo. tado de nogales.
NiicEus, a, um. Plin. Lo que es de nuez.
NU NÚCIVIIANGtiBI)LUM, n. Pan. El diente.11C as
-canées,prtidouc.
NUBE, arum. tu. ptur. Pueblos de la Libia. deürcaíNdues,nao,gualm. . Lit¿rprete de Jur. Lo que es de
maN
NefieEi, órum. tu. piar. Pueblos de la Arabia
-lesieria. Mci- PEns:tum, n. Marc. Melocoton ingerto
N 03ÉCi5LA, dna. Plin. Nubecilla, nube pe- con nogal.
quena. Nubecula J/e/Lbs. Cíc. Frente arrugada; i. Lei'PRÉNUM, i. ti. Plin. Ciruelo iagerto en no-
gaN
amenazadora, ceiio, aire fiero, severidad del sem-
blante. Nticrs. gen. de Nux.
N URENS, tia. com. Min. El que se casa.
Nucetev rus, a, uní. Escrib. Lo que no tiene:
NUBES, ube. 11 I ny. Vapor. Roe. hueso, la fruta á que se ha quitado el hueso.
NU O N (1' 549
NueLEus, m. Plin. Almendra, meollo de la eir niñerías, simplezas y frioleras, habladuría sin
fruta que tiene cáscara dura. La misma fruta sin sustancia.
cáscara, como la nuez,- avellana, almendral' El Moza, árum. f. piar. Nenias, verses,
hueso de la &fruta. Nucleus corporis cortrhee. canciones lúgubres en alabanza de los muertos.
La perla.—Ferri. Plin, El acero, la parte mas dura Simplezas, mñerlas, bagatelas, frioleras sin sus-
y solida del hierro.—Acini. Plin. El granillo de la tancia. jj Hombres simples, frívolos, mentecatos.
Plin. Hueso de aceituna. — Palma- .Niyas oyere. "tul. Decir y hacer simplezas, ton-
ruar. Plin. Hueso de dátiles, Plin. Diente teríasridículas. n Plaut. Palabras falaces, propias
de ajo —Pinearant. Plin. El piñon.Nuc/eion amisi. para engañar.
Maui. He pe-rdido lo mejor. Nacieran amisit, •e- NÚGÁLIS. m. f lé. n. is. Gel. Simple, frívolo, fú•
tiquit pignori Irak:mina. aday. ['césele el pájaro, y tia, de niegan valor ni sustancia.
que dóse con las pilluelas. ref. N ÚGÁNIENIA., 11. piar. Apul.' V. NugEe..
NuartiirrA., a3. f Gel. Bastimento pequeño de NÚGÁT0a, óris. Cíc. Simple, necio,
mar, como lancha, barco &c. sin sustancia. II Plaut. Embustero, mentiroso, que
NÚCi:TLA, x. dita- Nuececilla, nuez pe- compone y finge mentiras paja en rallar,
queña, N ÚGÁTOR adv. A' Her. Simple, vana, necia-
Núcikus, m. Apul. Niño, muchacho que to- mente, con simplezas y frioleras.
davía juega á las nueces. NÚGÁTÓRIUS, a, una Cje. Frívolo, vano, simple,
.NODano, ¿mis. • Plin.La accion de desnudar ó de nínguu momento ni sustancia.
desnudarse, la desnudez. NliGATatx, iris. Prud. La mnger simple"
Nütia-rus. a, mil. part. de Nudo. Cic. Nesnudo, que no dice ni hace sinó frioleras, niñerías
descubierto, despojado de la rapa ó vestido. Na- bagatelas de nada.
da/un _Nep. Espada desmida, desenvainada. NUGAX, ácisacome Cic. Nugator.
Nadalus prafsidás. Despojado, privado de NOoltaiLieoottirsas á Nugipililoquides 6 Nagipo.
todos los ausilios. 251irddi montes. Val. FlaG. Mon- lyloquides, is. roen. Ei que trata de engañar
tes . pelados, desnudos de árboles. con palabras, ó el que habla muchas frioleras.
NlillE. adv. Lucí. Clara, sencillamente. MiGíCER, éra, éruin. Cic. y
NODieÉtaiírna, ium. n. p lar . Teet. - Sacrificies que NtinínÉatinos, a, ara. Pinol. Portador de baga-
se hacían entre íos romanos, griegos y bárbaros telas, el que se ocupa en traerlas y llevarlas de
con los piés desnudos por mas reverencia. una parte á otra.(IE1 que dice bagatelas-6 tonterías.
NOtriaas, flis. cora. Tei'l. El que va descalzo, NOGIVENDUS, a, nut. Piara. Vendedor de friole-
críe los piés desnudos. ras y bagatelas para mugeres.
NÚDITAS, átis. Quid. La desnudez. Pobre-
Nüuo, ¿mis. ni. Apal. Nugator y Nugai.
za, falta de elocu e ncia.
NOGOR, cris, atas anua ári. dep. Cic. Tontear,
latnlos, ii. ni. Cic. Ayer, el dia antes de hoi. Na-
decir simplezas, frioleras, bagatélas. IIPlaut. Men-
dias te • lias, Cíc. Antes de ayer. Al udías (parlas,
tir, engallar.
:prt<alus, selles, Plaul.—Terlia:vdecimus. Cíc. /lace'
Nttinaaaa, futra/. piar. dina. Marc. Cap. Site-
eirettro, cinco, seis, trece días, ó cutnro, cinco,
plezaa, frioleras tenues.
seis, trece días ha.
t Nunailisos. adv. Marc. Cap. De ningen
Nono, ás, avi. aluna, are. a. (Ve. Desnudar, des- modo.
pojar, descubrir, poner desnudo. II Desguarnecer,
NULI:í131. adv. Filrzw. En ninguna parte, en nia-
privar, deshojar. Esp.oner á la vista, hacer evi-
dente, dar á conocer. 'Nadare manis. Ov. Desar- gun lugar.
mar, quitar las armas, despojar de ellas. — Vada. NULLTFTCÁME, íriís. e. y
Lic. Descubrir vados. — Gladiox. Desenvai- NULLÍFICÁTIO, ¿mis. f Ter!. Burla, desprecio
liar, tirar de las espadas, sacarlas. — Crinibus menosprecio.
edrar. Cortar el pelo, pelar.—Hratiain. refu- Nomaiatoeo. abs. Ter. De ragua mo-
lja. Frani. Arrasar las fortificaciones de los ene- do, en manera alguna.
Cie. Robar, abrasar, asolarlo todo. NULLUS, a, une,ric.Ninguno, nadie,
— Suelas. Liv. Descubrir un delito, manifestarle, II Cosa deNanas
Magua momento, importancia ó conse-
en mellas medicinara jacit.Cic. Nin-
ponerle en claro.—Saam in seitiara. V urr. Descubrir, cuencia.
manifestar, dar á. conocer su ignorancia. — Arros. gimo sabe. entiende la medicina mejor que él.—
Líe. Asolar, abismar los campos, la campana. — In. Ter. Estoi muerto. perdido sol.— Tante/si mo-
Cerpics ad irles. Lic. Despojarse, desnudarse para meas, memini.Ter. Amai né tú no me lo advirtieras,.
recibir los azotes. —A/ira/as pericala prlexzdro. me acuerdo. Nano 'numero homo. Cíc. Hombre de
Cic. Privar á uno de ausilios en un peligro. — ningun momento, de nada. —.L'alegaba. Ter. Sra
ee's r'..banclonar la orilla, desamparar, dejar dificultad, ficilmente. Sine fine rallo. Flir t . Sin fi n ,
desnuda; las costas. — Aaimara. Lie. Lescubrir, -continuamente. litte•is Plin. Hombre
abrir el corezomel pecho, descubrirse manifestarse, sin i-etras, ignorante, que nada sabe. Nallum ha-
descubrir su ;150d0 de pensar, su penaamieato. —. bere aliquern. Clic. Contar á uno por nada, no hacer
Aliquarrtura arbis. Lie. Abrir brecha en una plaza. caso ni cuenta de el. Nulld non luce. Marc. Cada
--Arbore. folds. Pan. Despojar los árboles de ho- dia, todos los dial. Salla" flor. Ninguna cosa,
laa. — Montes sylvís. Cortar los montes, nada.
dejarles pelados.—Pacía Ov. Descubrir, Nom. adv. Cic. Acaso, por ventura. De dudar.
sacar al público, ivauifestar, poner á la vista las Si. Num furis ? flor. Estas loco? 1'4' una facti pi-
acciones de alguno. qel ? Ter. No te pesa de haber hecho tal cosa ?
Ntinüaus, a, une Esparc. Desnudo. Dial. de 'Num cogital quid dicat? Ter. Acaso piensa lo que
Minus. a, una. Cic. Desnudo, descubierto, des- dice ? Q ufPro narra aliler ac nunc ereniunl, eveni-
pojado del vestirlo. j j Despojado, privado, desguar- renl. ele. Pregunto, si sucederían las cosas de otra
necido, destituido, pobre. II Ov. Solo, simple, sen- manera que suceden ahora.
,:illo, natura!, puro. "'Jada verba. Min. Palabras •Núata Pompilius. Liv. Numa Pompilio, el
lianas, ciaras, fáciles, inteligibles. Nudi segundo rei de las romanos.
Ov. Cabellos el natural, sin arte, afeite ni compos- NÚMANTIA, re. f Flor. Nurnancia, hor Soria,
tura. Nadas Virg. Espada desnuda, desen- ciudad de la España tarraconense. Tomála Escipion
vainada Nudam jacme. n•y. Quedarse sin sepul- Africano el menor despues de un cerco de veinls
tara. años ., habiéndose echado al fuego sus moradoras
N ÚGÁCITAS, átis. f. S. Ay, La inclinacion á de- con sus hijos y ',luyeres.
NUM NUN
estimación. — Mine sedulo ha/ni. Pitad. .5..kiora
NúmINTINUS, nm. fue. Numantino, lo perte- teugo mi cuenta. Nomcro deorum Bese olicui. Los.
Soria..
neciente á Jamancia, hoij veme de potro b cepo de Ser mirado de alguno como un dios. In numeres
NumELLA, 03. Plaza•
para atormentar a los delincuentes, me- nomen releí-re. Plin. Meta. Sentar, tomar ei nom-
madera bre, matricular. In numero suorum habere.
lit/pulidas en él de li áis y de cabezadj Col. Collar á 'Contar, tener en el numero de los suyos, entre sus
cabezada de correas de cuero de load para atar
amigos. — duci. Cje. Pasar, ser contado
lag caballerías. por enemigo ó entre los enemigos. Dirigere la nu-
Woter.t. mis, n. Virg. Numen, deidad, divinidad.
II Voluntad, fuerza, potestad de los dioses. jj Luc. nierum. Virg. Colocar por su órden, cn fila, en hi-
lera. Numeris omnibus absolutas. Cumplido,
í n dinacinn de la cabeza, señal con que eseprieosrae:
perfecto, cabal, que llena todas las medidas. Om-
1h 05 nuestra voluntad. Numen eoneeptum pectore.
nium illiMel'Oet1111 esse. Petron. Tener todas las
Lar. Furor disi p o, de que uno está ó se siente po- buenas cualidades.
seido.—Diritzurn horrere. Cic. Estar penetrado de
un temor reverente de la divinidad.-- Amicura. NÚMiCIUS y Nrunicus, m. Ov. El arroyo de

Cirg. Deidad kit vorahle.—Deipive.veits ibi .Liv. Nemi, pequeño rio de! Lacio en el campo Laarente
se manifestó el poder, la mano de Pies. _L'Ilu- junto á Lat'ini.9.
mina Virq. Los dioses. 11 •os oráculos. , árum. m. piar. Los numidas, pueblos
N l'IMERÁllít.IS. m. f is. Llar. 1`4ureerable, de Numidia en la Libia interior. .1j Vitruv. Nornbrt:
la que fácilmente se vede contar. genérico que daban los antiguos a los pueblos pas-
NemllitAms, ni. f té. n. is. Plise. Numeral, lo tores que no tenían fijo.
pi e es propio de y pertenece al numero. NUIIJDIA, j: Numidia, .•epion medite-
NüMlifIANDUS, a, um. Sil. Lo que se debe rránea del etílica ee los confines de tu Libia inte.
contar. vio,' y de la 3Iin•ilanin,
NümÉrtARIUS., II. ni. S. Ag. Aritmético, calcula- Ntimíosi.Nus, a, ton. Plin. y
dor, cantador. N UNTioictes, a, ton. Lie. lee que es de Neraidia.
NúmEwiTto, óriis.f: Numeracion, la aa- Ar notidit a guilaia. More. Gallina, pintada africa-
cion de contar, cuenta. na. Numidicus. Vd. Pat. Numieico, sobrenombrJ
NumÉRÁTo. ablat. abs. Cic. De contado, en me- de Q . Ccf?ili9 ..ltretle/o, por haber vencido á los ir/cm:-
tálico. das y á su reí }-eguría.
Númárt.i-roR, triu. m. S. Ag. Contador, aritmó- NUMISIYkNUS, a, um. Namisiana vitis el uva. Col,
tco. Uva que parece tomó el nombre de un tal nNumisio.
NbIÉR4TUS, a, nm. par!. de Numero. Cie. Nu-
y se conservaba en oil:u para ;-ir7"ai • la despue•
merado, contado. Numerata pecunia. Cic. Dinero las mesas.
contante, efectivo. — Dos. Cie. Dote pagada de •NúmiemA, átis. ¡loe'. 1`,Znmisme, moneda. 11
contado. In numernlo habere. Quie1. Tener-pron- Medalla.
to, á la mano, espedito. T.Uhacydides 21lla pplani ea Numm.kmus, a, ;un. Cic. Lo perteneciente ti la
waineralus orator. Cie. Nunca se ha tenido, piten- moneda ó dinero. Nummarius 1;ulex. Cic. Juez que
to, colocado ; sentado a Tucidides entre o en el se d' jet corromper con dinero. A: iltnin a ria res.
número, ó la clase de los oradores. Moneda, dinero.—Dijiettllae, Cia. Falla, escasez
NUmÉrtiA, S. Numeria, diosa que pre- de dinero.
sidia ri arfe de aprender á contar. anis. f Cir. \.hunrInneia de dinero.
Nümluius, ii. ni. Li•. Numerio, prenombre la• NummATos, erado que lit t e-
lino, como NuMPri0 Pabio mucho dinero. Numma! ()ene m,trsupium. Pi/1W.
.1‘lúmitna y Ntunére. adv. Plani. pres- Bolsa, boisil u bien prevenido.
o. A' punto, á primósito, ,! tiempo. jj i;emitsiado N u'.mMost a, une Ud. Adinerado, el que abun-
presto. Numero miht in ineatem Plaut, da en direro.
acordé mili a tiempo. NuYimCi..5.áitíLus, 1. in. Se' Pequeño ; curte,
N timÉno, ávi, aturre áre. a. Cia. Numerar, cambista, despreciable, de corto giro o peca lloríes-
contar. 11 Estimar, tener por, contar entre. Nunie- to. liño. de
rare pecuniam de sao. Cic. Dar, desembolsar de NUMMÚL. I.THUS, ra. Sud. Cambista, bative
su dinero. Senalum Fest.Cuenta los sotos,
ro, contador, cajero.
Espresion con que se monta un senador al c(insui NUM NWITS, lo. Cric. Moneda pequeña, pieza
para que no hiciese decreto del senado, tí por 110 pequeña de moneda. Din!.
haber los senadores necesiuios para formarle, ó Nummus, un. Cie. Moneda, dinero.;] Pieza de
para pedir el voto á cada uno en particular. moneda de cobre de nitli corto precio. Numunts
• NÚNIÉRÓSE, ius, issime. adv. Cic. Numerosa-
argenti. Praut. Moneda, pieza de moneda de plata.
mente, en gran número. II Con cadencia, medida y que valía una dracma, cato es, cuarente maravedií
proporcion. 6 diez cuartos.—Ameos. Cie. 'Moneda de oro que
Númútbsi-eAs, átis. Alucrob. Numerosidad, valía teruncion ó rneravedis, esto es, veinte 5
multitud numerosa. nueve reales y catorce maravedis, seaun el campal&
NtimÉllósos, um. ior, issimns. Plin. men. Nu- mas coman. — Atta iterinus. Cic. Moneda falsa,
meroso, lo que incluye gran número y muchedum- adulterada.— Asper. Pers. Moneda nueva. Na711-
bre, copioso. II Cíe. Numeroso, armonioso. caden- munan multorum bibliotheca. Cie. Biblioteca ' de
cioso, lo que tiene medida y pral/ardon de pela- mucho precio, que vale mucho dMero. In nunimis
bras . habere. Cie. Tener en dinero físico, contante.
NüNsl.aus, m. Cic. Número, medida de una efectivo. I): naosmis suis mutilan es•e.
cantidad senaladall Cantidad. muchedumbre, copia. hombre de mecho dinero. Es lo 'rimo Nutnun
Grado, clase. jj Medida, cadencia. II flor. Tur- que Se-xtertius y N llíLII1118 Sextertius.
vulgo. -Numeei graves. Ov. Versos heroicos NUNINANI adv. Ter.Aeaso,por ventura. Y. Nimio,
hexámetros. — Impares. Ov. Versos eleglitc,os, NUINIQUAM. V. Nunquam.
hexámetros y pentámetros. —Lene soluti. flor. NUNC, adv. Cic. Ahora. al presente, tí esta luir:.

Versos libres.—Lburnea. Ov. Los dados. In MlMe- n Entonces, en aque,1 tiempo, no ha muelo) tiempo,
rem ludere. Firy. Tocar ó bailar á compas, en ca- Anne huc„ nunc Virg. Ya aquí, ya allí, allo•,1
dencia, Extra numerosa se movere. Cie. Apartarse de esta, ahora de aquella parte, de aquí para allí,
del decoro, pasar los límites de la justa medida y de acá para acullá, ya hacia esta, ya !lacia aquella
auaderacion. Numerara «ligaran obliaere. Cic. Es- Parte.—Ipsum. ',raid. Ahora mismo.
tar en alguna reputacion, tener algun lugar, alguna eu este instante ó momento.--Reus eral de vi. Cíc.
NUN VUT 551
le acusaba entónces de violencia. Ut nunc est. NuNDI'Num, n. Lcsmpr. Mercado, feria, plaza
Cit. Segun el estado presente de las cosas.. publica. In trinunt nundinum. Liv. A' tres dias
NUNciA, Fe. Cc. Mensagera, la que anuncia, del mercado.
lleva noticia, aviso. Nuncia funcnis. Ov. .La men- NUNQUAM. adv. Ter. Nunca, jamas. Nunqueur
sagera de Juno, Tris. p iidquain. Ter. En ninguna parte del mundo,—
NuNetATio, onis. Cic. Anuncíacion, anuncio, Non. Suel. Siempre, contineamente.
1:i accion de anunciar ó dar aviso. NUNQUANDO. adv. Cic. Si alguna vez, si acaso
NUNCLUOL, Cris. Ulp. Anunciador, mensa- en Edwin tiempo.
cero. ¡ Denunciador, delator, acusador. NUNQUIO. adv. y -
NUNCIATR1X, iris. Casiod. Mensagera, la que NUNQUIDNAJI. adv. Cic. Si, acaso, por ventura,
lleva noticia ó aviso. si acaso.
NUNCiÁ.TUs, a, lun. Cev. Anunciado, referido, NUNQUIS, ri me, Toi, quid. pron. inter. Cic. Si
contado, avisado. Part. de alguno, si acaso alguno. Nunquid vis ? Quieres,
NuNcto, as, ávi, átum, áre. a. Cic, Anunciar, mandas, pides algo ? Nunquis hic nenzo ? No ha:
avisar, contar, referir, dar parte, noticia, aviso. nadie aquí'?
Tác. lutimar, mandar, notificar. Bene 17!)..w.‘ias. NuNQuo. adv. Plata. Acaso en alguna parte.
Ter. Me das una buena nueva. N UndarC arl fis- NuNTIA, ze, y otros. V. Nuncia.
ezun. Ulp. Delatar, denunciar, manifestar al fisco. NUPER. adv. Cic. Poco ha, poco hace, ahora po-
--Novitin opus. Ulp. Intimar qque se desista de una ne., poco tiempo ha. N'upen adniodum. Plan&
obra por incomodidad privada v pública que resulta Cic. Mili poco hace, poquísimo tiempo
de ellas. ha.
NUNcIUM, n. Calza. Nueva, mensage, noticia, N tfuhus, a, um. Plaut. Nuevo, reciente, fresco.
aviso, novedad. NUPSI, pret. de Nubo.
NuNclus, ii. Cíc. Nueva, noticia, novedad, • NUPTA, T. Cic. Muger casada, esposa. Nova
aviso, mensage.11 illensagero, portador de avisos, ~fa. Recien casada.
enriado.; ¡ Mandamiento, intinrícíoii Carta de di- NUPTIAZ, avalan f. piar. eic. Boda, casamiento,
vorcio. A' uncizim ad aliquem mittere. .es. Enviar matrimonio.
zín correo, Ilo IneillinITO á alguno.—
Uxu •i revnitte- NUPTIALIS. m. f. lé. n. is. Cic. Nupcial, lo perte-
-e. Cic. Repudiar IP. muger, hacer divorcio con neciente á la boda. Nuplialire dona. Cic. Regalos
-- remitiere. Cíc. Renunciar á la vir- de la boda.
tud, abandonarla. NUPT1ÁLTTER. adv. Marc. Cap. A' manera de
1.• uNclus, a, mil. Ov. Lo que anuncia, avisa, da bodas.
noticia. NUPTULiTiUs, a, ura. Paul. Jet. Nupcial, /o
exciAl. adv. Ten. Acaso en alguna parte ó en perteneciente á la boda.
alo , in tiempo? NUPT/ÁTOR, m, S. Ger. Casamentero, el
UNCUPA MI. adv. Sul. Por su nombre, en par- que se mezcla en hacer ho das.
ticular. NUPTO, ás, áre. n. free. de Nabo. Ten1. Casarse
N UNZ,'ÜPAT1D, Nominacion, ac- frecuentemente,
cion de nombrar, II Deelaracion institucion de he NUPTURIENn, tis. coro, Apul. Que- desea ca-
redero. .N1(72CUp010 VO/Or217n. l'iic. La accion de sarse.
pedir, de dar y tomar votos. ire. n. Marc. Desear casarse.
N er.,icuvÁTou., (iris. ro. Apul. Nominador, el que NUPTUS, a, QM. parí. de Nubo. Pinol. Casado,
nombra, da ú poue nombre á una cosa. Rícese comunmente de las muyeres. Nuptus
eiNCUI, ATUs, um. Cu,. Nombrado, espreso, Plaid. Recien casado. Nupla verba, Fest. Pa.
esnlicadó. t'art. (le labras que la decencia no permite Binó á las muge.
.s,; i:Ncuro, as, avi, atina, are. a. Cíc. Nombrar, res casadas.
decir, declarar, espresar.H Min. Contar, referir. Nur-rus, as. m. Cels. Casamiento, matrimonio,
:N. a acopare rola Deo. Cic. Dirigir sas votos a Dios. Nuptizifilianz collovare. Col. ó nuplic locare. Plan.
Ulp. Nombrar á uno heredero de viva nuplum dore, mittere. Salust. Casar una hija
enz.11 Suer. Instituir á uno heredero. — Tes fumen- NURSIA, x. f. kirg. Nursia, ciudad de los sabi-
inni. Min. Declarar su voluntad, dictar su testa- nos en Italia.
' rento de viva voz en presencia de testigos.—Lin- NUftSíNI. ° ruin. In. plan. Plin. Los naturales y
pcl.—i' erbis. Cic. Declarar de viva voz.—Luneto habitantes de Nursia.
nomine. Fan'. Dar, poner n, u nuevo. Nts.siNus, a, inri. Gol. Lo perteneciente á Nur-
N UNDSA, 3locrob. Nundina, diosa que sia, ciudad de los sahinos.
presidía los lasI •ae¿vizes que se hacían por un re- NÜSIUS, Cie. Nuera, la mugen del hijo.
cen nacido, á los nueve dias, si era vanon, y á los NUSCITiO, f. Fest. V. Luscitio.
si era hembra. NusriAm. adv. Gel. y
NUNDíNiE, anon, f piar. Cíc. Mercados, ferias NUSQUAM. adv. Cíc. En ninguna parte, en nin-
m il- nueve (has, que había en ciertos tiempos en higar. Nu.squam non, Plin. EO todas partes.—
E.vt. Hon. Murió.— Genthan. Ter. En ninguna
NuNnINÁLls. rn. f le. n. is. Plin. y parte del mundo.
" cNuk• Ámus, a, um. Lo perteneciente á las fe-
N NOTArtinis, zn. f lé, n. is. Apul. y
tas mercados que se hacían nor nueve dias. NüliBUNDUS, a, ion. Sulin. Titubeante, vaci-
.i.'•;uNiii. NATio, (mis." Trato, comercio, trii.- lante, que se menea é inclina ti una y otra parte.
aro, venta, mercado. Nundinalio juris. Cic. Venta NüTÁssEN, inis. n. Sil. liál. Vacilamiento, el
la justicia. acto de vacilar, menearse y amenazar tibia. •
NuNniNA • riTtus, inri. Tent. Lo que se vende NOTANS, tis. com. Tác. Lo que bambalea, se
el mercado ó feria. menea ó mueve á una y otra parte.;¡Vacilante, titu-
NuNniNv • rou, mis. 111. Fest. El que va á las fe- beante, incierto, de fe dudosa.
rias. frecuenta los mercados. NUTATIO, Clis. Plin. El bamboneo 6 bambo-
Nutfoirsxrus, um, Fínin. Vendido en leo, la accion y efecto de moverse á una y otra
leva=; ú filfreado. Parí, de parte. Nutatio reipublicee. Plin. men. Peligro in-
NuNitíNo, as, are. a. Firm. y minente de la republica.
NUNDiN011, aris, atas surto, ari. dep. Cic. CO- ás, ávi, atum, n. Plaza, Hacer señas
welciar, tratar, traficar; comprar y vender en el con la cabeza. ¡j' Inclinarse, moverse de una parte
mercado á otra, bambalear, amenazar ruina.11 Titubear, vi
NUX' O A
652
obl
citar, dudar, estar irresoluto, incierto. jj Doblarse, bre el dio de la boda, para que armasen zambra /as
E dudoso muchachos.
doblegarse. ,./Vutare in re aliqud. Cic.Estar agobiado, N Y
sobre alguna cosa.—Pondere. Ov.
doblado del peso. la, a. is. Aur. Nutri - NYCTAGE8, m. plur: Hereges que tenían las
N UT urnieis. 211. vigilias por cosa .supersticiosa.
tivo, lo que puede nutrir.
NUTR:ev-rio, Apul. y NYCTALaIUS, i. 772. Enfermedad que hace creer
NuriticATus, m. Nutrícion, la accion que se ven jánla.s. mas de noche.
Nveraaóra y Nyctalopia, w. f. Plin. Vicio de
de nuarir, criar, engordar, alimentar.
NUTRICIA, f S. Ger. Nodriza, ama de leche los ojos, que ven mas de noche que de dia, ó que no
6 de criar. I La que cria, alimenta ó nutre. ven bien a la luz.
.aarrnicia, érum. n. piar. Ldp. El salario del 15:4-.ÍcTÁLops. ópis. COM. Plin. El que ve mejor
ama de criar ó de leche. de noche que de dia., 6 que ao ve bien a la luz ar-
NuTníeatu, n. Se'n. V. Nutricatio y Na- tificial, viendo bien con la del dia.
ti-Matas. NacTtins, Hig. Anliopa, hija de Nicteo,
Ntaritictus, H. tn. Cds. El que cria ó educa, de quien tuvo Júpiter en figura de sátiro dos hijos,
ayo. Crlo y elartion.
NUTRÍCIUS, a, nm. Col. Nutricio, nutritivo, lo NYCTÉLIA, órnrn. n. piar. Liv. Sacrificios de
que nutre y alimenta. Lo que pertenece al nutri- Baco, que prohibieron los romanos por torpes y ver-
mento y oficio de nutrir ó criar. gonzosos.
Ni • rateo, ás, ávi, 'turra, áre. a. Varr. y NYCTÉLIUS, m. Ov. Sobrenombre de Baco,
NUTRíCOR, iris, átus sum, ari. dep. Plan/. Nu- cuyos sacrificios se hacían de noche,
trir. alimentar, criar, engordar, mantener. ¡I rarr. Ny urEus, ia ya. Prop. Nicteo, hijo de Ntpluno,
Ser' criado, alimentado. padre de Anliopa.
NYeT0sTRÁTEGUS, i. in. nig. Captan, cabo de
NUTRiCtLA. m. f. dim. de Nutria. Hor. Ama
la ronda, de amtrulla que hace la ronda,
de criar ; usado por blandura, y á veces por ironía NYCTYMENE, es. j. Ov. Niatírnene, hija de Epa-
y desprecio, como cuando Ciceron llamó á un tal peo, rei de Le'sbos, á quien 11E7mi-ea convirtió en le-
Gelio, Nutricula seditiosoram. chuza.
NUTRiMEN, n. Ov.
N YMPHA, w. f Oc. Esposa, recien casada, mu-
Naraimaaarum, n. Snet. Nutrimento, ah- • ger casada.
mento. Nutrimentorum eju• locus. Suet. El lugar N'YMPI-I, árala. f piar. Cal. Ninfas, seinidio. as
donde ha sido criado.
de la aniiqüedatl, que morían despues de í7.Lri,
Nuntio, is, ivi, itum, ire. u. Plin. Nutrir, criar, larga ridall Pila. Las abejas pequeñas cuando
alimentar, mantener. ti Ov. Conservar, cuidar. /V -u- empiezan á tomar su forran. 1 Oc. Las doncellas
trire vinuin. Col. Conservar el vino, ó con ingre- nobles. Nympha Aniena. Prop. El agua del río
dientes, ó con el cuidado y esmero. Que uncís sant
unguibus, ne nutrias. Si vallar est, cadaver exuecta. NY;IPMEA, W. f Plin. Higo de rio, yerba.
Aries nutrirationis mercedem persolvit. Phoci c 11,
Nasiallía:um, n. P A 111 bre, de dos• promon-
Muium. Leonis cala!~ ve alas. Ale luporain cala- torios de Macedonia.H Roca cerca de Apolonia.
los. Monslrum alis. ("lijas dominan endl. Plin. Templo dedicado á las •ninfas.11131.'in. Baños,
pothius leporcm. Colubrum in sino fa' vere. Corvan edificio donde hai baños para buiiarse.
delusit hiuntein. adag. Cria el cuervo, y sacarte Fuente artificial, para adorno de trua ciudad.
ha el ojo. De fuera vendrá quien de casa nos echará.
N- YruPnüN. Onis. Terl. El lecho nupcial.
Metí el ratun en mi cillero, y hízosetne hijo here- Nasa, ae. f Nisa, ciudad de Arabia ó de-
dero. ref. Egipto, donde se crió Baco. I1 Ciudad de la Initio.
NUTItiTOR, (iris. Estac. El que nutre, crin, II Monte de la India.11 ,Lina de las cimas del monte
alimenta. con.s. ag rada a Baco.
NuTaiTóalus, a, una. Prisc. Nutritivo, ó que a, uzn. Pi n). Lo perteneciente á Nisa
nutre, sirve da alimento. y á Baco.
NUTIÜTUS, us. in. Plin. Nutrimento, alimento, Nvs.ns, idis. adj. f. Oc. La hija ó descendiente
autricion. de ,Baco. ó la que es llamada asi del nombre Ni-
NUTRiTUS, a, uva. part. de Nutrio. Col. Natrido, seo de Baco.
alimentado, criado. Nasaits, a. uní Loc. V. Nysteus,
NUTFAX. Mis. f. Cic. Nodriza, ama de criar. la NasEus. i. Ov. Sobrenombre de B...TO.
que cria, alimenta. ilLa que conserva, cuida. 1Sfu- Nvsiacu. s, a, unt. Marc. Cap. Lo perteneciente
trices, um. piar. Culta. Los pechos de que se ali- á Niseo 6 Baco.
mentan los niños. NYSIAS, ádis. patron, f. Ov. La que es de Nisa.
NÚTUS, us. in. Cic. Seña, movimiento de la ea- NYSíGENA, se. nl. f. GUILLÉ. Nacido en Nisa,
. beza Voluntad, albedrío, fantasía, capricho, an- como Sileno y Baco.
tojo.ilPeso, mclinacion natural de un cuerpo.l NYSION, n, Apta. La yedra, así llamada dei
Flac. Calda, movimiento de un cuerpo que cae. sobrenombre de Baco Arisco.
Nattus conkrre loquaces. Tib. Hacer señas para NYSIUS, a, un;. Arnob. Propio .le Nisa S de
darse á entender, hablar por señas. Ad itittuni ó Baco.
nula alicujus. Cic. Al arbitrio, á la voluntad, fan- O
tasía 6 capricho de alguno.
Nux, nücis. f. Yirg, Nombre coman de toda O. ínter j. que se junta con 110173 acus. voy.
fruta, que tiene cascara dura, cono,nueces, castañas, Sirve para llamar. O nii Parid. Cíe. O mí
avellanas, piñones, almendras. Nux amara. Cele. amigo Fundo. Para eapreaae tle,s. eo ó ansia, y a
Almendra amarga. — Ca,ilanea. Virg. Castaña. — veces se junta con Utinam O ittinain lune ()bruta;
Pontica, avellana. Plin. Avellana.—Cueca. Plin. esset tiquis ! Ov. ¡ Ojalá en-termes hubiera sido se-
Almendra. Aromalica.— Unguentaria. — Odo- pultado en las ondas ! Pura exclamaciones de goza,
rato.—illuscala.—Xyristicet. Plin. Nuez moscada de adiniracion, de tristeza, de indignaion. O tem-
ó de especia. — Pinea. Marc. La piña del pino. para, ó mores 1 Cic. O tiempos, u costumbres!
?luces relinquere. Pers. Dejar las niñerías, las co- irrision. O pr(eclaruin eitslodeni ociara lap.'an I 0
aas de niño. Sparge, marite, naces. Firg. Tira escelente guarda de ovejas el lobo!
nueces á la rebatiña, maride ario. Era esto cos:rara- 0.4, ce. J. Ciudad de la A'tica.
OBB O B 1.) 553
OANI, orrun. m. plur. Los pueblos de Trapo-, volverse bestia, estúpido, perder la raaon, el sen-
bruta. tido.
OANUS, m. Rio de Sicilia. OBC2ECÁTIO, ónis. f Non. El acto y efecto de
OANUS, f Ciudad de Lidia. cubrir la simiente con la tierra.
autioNT, ¿mis. m. Calul. Lo mismo que Orion por Osc.ccÁnis, a, um. Cic. Obcecado, cegado, des-
epéntesis. lumbrado, ofuscado. Part. de
OASIS, is. f. Plin. Nombre de dos ciudades en OBeiEco, ás, ávi, átum, áre. a.. Liv. Cegar, os-
curecer, quitar la vista, oftiscar. Obccecare semen.
0AsiTIE, árum, in. plur. Plin. Los habitantes de Cic. Cubrir la simiente con tierra. —Fossas. Col.
celas dos ciudades. 'rapar, cegar los fosos.—Orationein. Cic. Oscure-
OIXES, is m. Plin. Oáxes, rio de Creta, hoi A r- cer la oracion, bacerla.oscura.
miro. °Buil:DES, is. f. Plata. Matanza, carnicería,
OAXIA, oe. f Ciudad de Creta. mortandad.
OAxis, idis. f. Van•. La tierra que baña el rio OBCALLÁTUS, a, una. Sén. Encallecido, lo- que -ba
Oáxes. hecho ó criado callo.
OanALLEO, es, ere. n. y
O B OBCALLESCO, is, ui, Cic. Encallecerse
criar callo, endurecerse, hacerse calloso.
Ou. 'M'el,. que rige acus.. Por, por causa de. Ob encaNTÁTus, a, nro. Apul. Encantado, beclá-
reta. Ter. Cou Ob industriara. Plaut. zado, maleficiado. Part. de
cuidado, con estudio, de intento. Ob oculos. Cic. OBCANTO„' ás, ávi, átelo, áre. a. Plaul. Encan-
Delante de los ajos. Ob vos sacro. Fest. en lugar tar, hechizar, hacer daño con hechizos.
de Vos obsecro. Os pido, os suplico. t OBCENSUS, a, tune Fest. Encendido, quemado.
013;10ERBO. Fest. V. Exacerbo. t 013CLAUDO, is, si, sum, dére. Cod: Teod.
OBÁCÉRO, as, áre. a. Fest. Tapar la boca, im- Cerrar.
pedir el hablar. OraccEN0, ás, ávi, átame áre. a. Plaul. Cenar
t 013/EMÚLOR, áris, ári. dep. Ter!. Irritar, pro- OBDiTUS, a, um. Plin. Cerrado, opuesto. Par!.
vocar. de
OMERÁTUS, a, um. Liv. Cargado de deudas, mui OBDO, is, didi, dittun, dére. a. Ter. Cerrar,
adeudado. ¡I El que no pudiendo pagar sus deudas, oponer. Obdere ceram auribus. Se'n. 'rapar los °i-
se entrega como esclavo al acreedor, pagándole dos con cera.—Pessulum vatio. Ter. Echar el ce-
con su cuerpo y servidumbre. rrojo ó pestillo la puerta, cerrara con cerrojo.
OBAmailLANS, tis. cola. Liv. El que se anda . pa- (4nualuto, is, ivi, ire. u. Cic. Dormir,
seando, dando vueltas hacia unas y otras partes. dormir mucho.
0320113iji- 1.110, ónis. f. A' Hee. Paseo, la accion OaDwznisco, is, ivi, cére. n. Cic. Dormitar, em-
de pasearse dando vueltas de un cabo á otro. pezar á dormir. Dormir. Obdurntire crapulam.
Gi BANLBÚLATOR, gris. in. Marc, y Maui. Dormir la borrachera.
03AmBULATRiX, .ícis. J. Gel. Ei ó la que se mida 03DiÑO, is, xi, ctuin, cére. Cic. Conducir,
pescando. llevar contra, oponer. ji Llevar al rededor. II Cir-
OaamuüLe, ás, áví, átele, áre. Virg. Pasearse e liudar. Tapar, cubrir. jj Cerrar. jj Petron. Apu-
ilaudo vueltas ó al rededor. rar, agotar, beber enteramente. Obducere exerci-
013ÁRiVfOlt, m. Col. El que labra ó ara t¿tin ad ni tpidum, Plaut. Llevar el ejército contra
liaciundo giros, en vueltas, en deredor. la ciudad. -- Tenebra.srebus. Cic. Cubrir ias cosas
OBARDEO, es, si, sum, dére. n. Estac. Arder de- de tinieblas. — Vela. Pila. mera. Encoger, plegar
lante de, enfrente. las velas. — Cicatricem. Col.. Cerrar una llaga. —
Ottaltusco, is, arui, ére. n. Lact. Secarse al de- Prontem. Quint. _..rugar la frente. — Callunt do-
rredor. lori. Cic. Aeosturnbrarse al dolor, criar callos, en-
OBARMÁTIO, f reg. La accion de armar ó . durecerse con él.—Diem. Cic. Consumir, gastar el
arriarse, de ceñirse las anuas contra otro. dia, pasarle.
013ARAIA.TUS, a, una. A.1»¿/,. Armado contra otro. ÓBDUCTIO, (mis. [Cc. La accion de tapar ó
Parí. de cubrir.
°BAR:110 r ás, ávi, átnue are. a. flor. Armar, 013DUCTO, ás, áre. a. free. Plaut. Llevar fre-
cenit- armas contra otro. cuentemente.
Oifíito, ás, ávi, atine, tire, a. Lir. Labrar la OBDUCTOR, g ris. '711. Estae. El que lleva ó con-
tierra, cultivarla, ararla en derredor. duce, conductor. I El que cubre. .
U3ARSI. pret. de Obardeo. OBDUCTUS, a, Lun. port. de Obduco. Cie. Opues-
013.>TER; tia, trusa. Piin. Negruzco, que tira á to,'Ilevado, conducido contra. II Puesto encima de
negro. 11 Cerrado. 11 Cubierto. Obliiclus cultas. Ov. Ob-
íi3ATK.ESCO, is, ére. n. Jul. Fírtn. Ennegre- (l'Ida ./roas. flor. Semblante ceñudo, arrugado.
cerse, irse poniendo negro. Obducld mide. .Nep. Tendida la noche.
OBAUDIENTIA, ae. f Tent. Obediencia. - O'nuueco, ás, are. u. C'el. Aut.. Dulcificar, en-
Udauino, is, ire. u. Apul. Obedecer.IIFcs4. dulzar, poner dulce. Obdulcati sutil joules ainari.
N o entender, no Mei! Hacerse sondo, dar á enten- Btbl. Las fuentes amai gas se han puesto ó vuelto
der que no se oye. dulces.
OBAUeiTIO, onis. f Pita. Error del oido, mala t OBDURATIO, ónis. J. S. Ag. Endureeinaiento,
:nteligencia, engaño de haber oido mal la accion de endurecerse. II De obstinarse.
Onatnevas, a. Apul. Dorado. t OBDURATus-, a, tira. par!. de Obduro. Capitol.
OBRA, m. f Pers. Especie de vasija de madera Endurecido, puesto duro.
1; de esparto tejido, que servía para vino, y de que T OBDUREFACIO, is, feci, factual, cére. a. Non.
usaban en las saerifu:ios que hacían á los Manes. Endurecer.
OunÁTus, a, une Apul. Hecho á manera de la OBDÜREScO, is, ére. n. Plaut. Endurecerse,
vasija llamada obba. ponerse duro. 11 Entontecerse, ponerse estúpido,
OBBiRO, is, bibi, bittun, bére. a. Cte. Beber con insensible. Obduruit animas ad (Morena novum. Cia.
ausia, beber, ¿ti no-arlo todo. Mi ánimo se ha endurecido, se ha hecho insensible
OBURÜTESCENS, tis. com. Prud. El que pierde la á nuevos pesares.
ruca, y sentido, se atonta, se embrutece. • Onoútto, ás, ávi, átom, are. a. Plaut. Endure-
onisatuEsco, tui, cére. Lescr. Embrutecerse, cer, poner duro. jj Sufrir con paciencia. Obda-
554 OBF OBI
S6frase por estos tres dise. OBIT TRMÁTIO, f. Tent. Obstinacion, porfía,
"'UY' hoc tratan».
tenacidad. Firmeza, constancia, resolucion.
OBDUXI. pret. de Obduco. OBFIRMÁTUS, corra, Plaut. Firme, constante, re-
Obediente, sumiso.
OBÉDIENS, tís. com. Cic.
Obedientior, issimus. Obedientrsimo. suelto, inalterable. II Porfiado, obstinado, pertinaz...
issíme. adv. Llr. Obediente- l'art. de
013ÉLMENTER,
mente, con sumision y deferencia. Obedienter ad- OBFIRMO, á g , atusa, áre. a. Ter. Obsti-
ve•sas aliquem lacere. Lic. Obedecer á alguno. narse, persistir, porfiar, mantenerse firme, inalte-
OBBBIENUIA, ze. f. Cic. Obediencia, sumision, rable. II Plata. Endurecer, consolidar. Oblirmaru•
Subordinncion, gsjes¡un á la voluntad de ocio. se, anin o ' m SU21-7n. Ter. Mantenerse firme en so
~DIO, is, ivi, n. Lic. Obedecer, es- resol ucion.
tar sumiso, sujeto, subordinado á otro. Obedire ali- OBFILENkTUS, a, uní. Apul. Enfrenado, enca-
cui ad verba. Cic. Obedecer á la letra ó puntual- bestrado.
mente las órdenes de alguno.— Tempori. Cic. Aco- OBFUI. pret. de Obsum.
modarse al tiempo. OususcÁvo, dais. f Tcrt. Ofuscacion, deslum-
f. Bibl. V. Obedientia. bramiento, engaño.
OBEDO, is, esi, ésom, ire. a. Comer. OnFusco, as, are. a. Del. Ofuscar, deslumbrar,
OBELISCÓLYCIINIUNI, n. Quina. Una linterna oscurecer.
puesta en la punta de un chuzo, insIeumenho OuciANstio„ is, ivi y ii, itum, ire. a. Ter. Susu-
rrar. murmurar continuamente al nido.
Oodotscus, nz. Plin. Obelisco, piedra labrada OmsAituro, is, ire. Pica!. Garlar, charlar.
en forma de pirámide. OBItiEREO, és, si, sum, rere. n. y
OBELUS, Petron. El asador.110belo, OBILiEllESCO, értr n. Anal. Pegarse, arri-
que se pone á la niárgek de los libros para notar al- marse, allegarse.
guna cosa particular'. OBISERBLSCENS, tic. COM. Cje.. Que se cubre,
OBEO, is, ivi itum, ire, n. Cia. Recorrer, Ilesa de verba.
rodear, visitar, andar, registrar, correr al rededor. 011IIEñIIESCO, is, e n!Te. n.PeSi. Criar, echar jrs,, r-
Intervenir, hallarse presente, estar, asistir. l ha- ba, cubrirse, llenarse de rulaa.
cer, ejecutar, ejercitar, manejar. ¡I Morir. Ubre co- OaHourtEor és, rui, rere. Plin. Estar, ser he-
lonias. Cic. Visitar las colonias.—Pedibus regiones. rrorrso, causar, dar horror, mieds, espanto,
Cje. Recorrer á pié diversos paises.-0ealis exce- genii. de Obsx.
cilum, Plin. men. Recorrer con la vista todo el Onn. pret. rlf, Obeo.
ejército.—Consu/i.s 1112MUS. Lía. Ejercer el emplea OBII, Muro. ni. difmr,
ole cónsul. — Per se 0171111d. Ce's. Hacerlo todo por tos.
sí mismo. — Liv. Hacer espediciones mili- né. is. Varr. VElek, vano,
tares.—Pe • icala. Lic. Correr riesgo.—Muele re- OníszusrT en lagar [LO Obeont. _Fesq.
pentina'. .Suet. Morir de repente..—P tuliowniunz aii- OIMIA.SCEN6, COM, El que se al n,
cui. Cia. Comparecer, presentarse en juicio por enoja, monta en cólera por.—
alguno. Obeant tres t'ocies. Plaut. Se rasan tres O'BíBASCOR„ cris, ates sien, drp.
noches.--Sillera.Flirt,Los astros, las estrellas se rarss, montar ea calera, snicvi se.
ponen, se ocultan. Obitur campas rupia. Ov. El OBiltATCS, pai•. de Gbirascor,
campo está cercado, rodeado de agua. ratio, mui enojado, montado en cólera.
OBÉQUITÁTIO, reg. La accion de andar 013iTER. adv. Plin. III1Sj. ligeratneate.
á caballo al rededor, ronda á caballo. paso, de camino, al mismo tiempo.
Oulouí-rTeit, Oris. ni. Veg. El que anda á ca O nirus. os. nz. La muerte. Ei ocaso.
bailo al derredor, el que hace la ronda á caballo. TÍT. Encuentro, llegada. Obilas taus rsi:
013ÉQI5TO, ás, ávi, n. Liv. Andar á Ter. Tu llegada ha sido agradable.-1?sies.
caballo al derredor, hacer la ronda á caballo. L'estruccion, descoinposiciou ele las cosas.
Obequitare slationibus hostnim. Li? " . Reconocer á OtríTus. a, una. pnrh. de Obro. Cir. Durad. morle
caballo los puestos de los enemigos,—Agnz•zz.Liv. Cic. Despues de muerto ó de la muerte.
Pasear á caballo al rededor de un escuadren. Onius, tu. O'bis, vio de filoseovia.
Ortiraito, ás, así, átum, ase. n. Andar Onivi. pret. de Obeo.
errante, :vagar, rodar. 11 Pers. %V otar en torno, al Oa. aicuo, es, CUi r eére. .5'del. Estar echado,
rededor, ¡I Hor. Errar; faltar, pecar, Chordá. tendido, riostrado, puesto al paso, delante. Esta:'
qui snzper oberral eddem.Hoe. El que siempre ye- puesto al rededor. Objacere occaszá. bulin. Estar
rra en una misma cuerda, que siempre comete la situado, caer, mirar al occidente.
misma falta. 013.1ÉCI. de Objicio.
OnÉsArus, a, pav.t. de Obeso. Col. El que OBJECTÁ, orum, n. plur. Cíe. Objeciones, acu-
se ha puesto demasiado grueso, obeso. saciones, lo que se objeta, se pone por objecion.
OnESCO, 8.9, are. a. Col. Dar de comer, apa- reparo. 019,ica Muere. Quin!. Re fui rechazar
centar. las objeciones. De (Ajectis non coijiieri. Cic.
OBÉSITIS, átis. f Obesidad; crasitud, gor- confesar, no estar de acuerdo sobre las r:bjecionec
dura demasiada del cuerpo. puestas.
GuÉso, ás, áre. a. Col. Engordar, poner gordo OBJECTACtiLUM„ i. a. Vare. Obstáculo,
y Craso. estorbo, impedimento.
OisÉsus, um. part. de Ohmio. Comido, II Secer. OBJECTA MENTUM, I. TI. ApUl. y
Consumido, corroido, gastado. Gel. Obeso, de- OurireTÁTio, dais. f Uy. Objecion_ a.cusacion.
masiado grueso. U Non. Magro, seco, delgado. ll OBJECTÁTOR, in. Asean. El que acu-
Estápido, tonto, abrutado. Obesce naris juvenil. sa. reprende, da en rostro, en cara.
Flor. Joven estúpido, rudo, de entendimiento romo. OBJECTÁTUS, a, ton. par!. de Objsrte. Apul.
OnEúNnus, a, um. Dor. Lo que se ha de visitar Objetado, opuesto contra alguno.
6 recorrer. OBJECTIO, f Arpan). Objecion, la ucci"
OBEX, icis. m. f. Os. O'hice, obstáculo, impe- de objetar, de oponer contra alguno. j1 Cap.
dimento, estorbo. ¡I Barreta, cerrojo, pestillo, ras- u dei ion de acusar, de dar á uno ea rostro e "
trillo de puerta. II Vi9. margen. ¡I Banco su delito.
de arena, escollo, bajío. On j ECTO, ás, :ivi, átli111, une, a. Sala •h.
Oponer,
OBVIIIMATE. adv. Suet. Porfiada, obstinada - exponer, poner Ir riesgo. II Objetar, oponer, acusar
mente, ¡I Resuelta, constantemente. acriminar, dar, echar en cara.
OBL O B L 665
eruseTum, n. Obstáculo, óbice, estor- 013/ECTO, ás, ávi, átunn, áre. a. y •
bo, impedimento. 03LEcroa, óris, atas sum, ári. der. Cic. De-
013JECTUS, os. in. Ptín. Oposicion, óbice, inter- leitar, divertir, recrear, alegrar, dar gusto y placer,
posicion. Nep. Objeto, lo que se presenta á la servir de diversion. Oblectare se agricolatione.Cic
vista. Objectu lulerum ínsula portuni effirit. Virg. Divertirse, hallar su diversion en la agricultura.—
La isla forma un puerto por medro de dos lados Se aliquo. Divertirse con algun sugeto.—
avanzados.—Terrce luna occultalar. Plin. La luna Vilain, Plaut... Divertirse, pasar la vida alegre-
está eclipsada por interposicion de la tierra.—Eo mente.
viso. Nep. Visto aquel obstáculo. OuLÉNto, is, ivi, itum, ire. a. Sén. Suavizar,
°mino-rus, a, uí. part. de Objicio. Cic. Opues- mitigar.
to, puesto delante, echado, tirado. 31 E,spnesto, pues- 013LliNiTOR, óris. 712. ad,. El que endulza, sua-
to, sujeto á riesgo. IjObjetado, dado por delito. viza.
OBJE,XIM en lugar de Objecerim. Plaut. OBIJIVI. pret. de Oblino.
OnJierro, jeci, jectim, are . a. Cis. Echar, is, si, sola, dére. Col. Quebrantar,
tirar delante, ofrecer, presentar. 13 Objetar, oponer, romper, quebrar, estrellar. 13 Sofocar. , ahogar.
reprender, dar en rostro, acusar.11 Oponer, con- O oLiGÁNIENTlim, a. Tent. Ligadura, atadura.
traponer, poner por óbice, estorbo. (N 'icen: piale- JuMuaxs, tis. com. Sehi. Obligaute, lo que obli-
dictitin. Che. Maldecir-, cargar de maldiciones.— ga 6 precisa, obligatorio.
Laboreo?. Ter. Dar que hacer, ciar, ocasionar mo- Oot.inAldo, M - as. f. Cic. Obl .Iglo cion, vínculo,
lestia, trabajo. Terrorern. Liv. Espantar, dar precision. Ofdigatio Jast. impedimento de
miedo. — .1141'0o-tient. . Lie. Cansar escrúpulo.— la lengua.
Dic. Dar esperanzas—Mis/ti de Cic. ÓBLIGÁTÓRIUS,
Dar á uno quejas de otro.—Corpusferis. Cic. Es- um. Dig. Obligatorio, lo que
tiene fuerza de obligar.
poner el cuerpo á las fieras.
Cic. Reprensioa, el acto OULiGSTUS, a, um. Pila. Atado, ligado al rede-
OBJu1n.1-relo, óuis. do • . 13 Obligado, precisado. 31 Em i reñado, dado en
de reprender.
prendas. Ocupado, impedido. 31 Obligado con
OuJtoto.Orou, )ris. ni. Cic. Reprendedor, el que
beneficios. 11 !loe. Ofrecido, prometido. Part
renrende O riñe.
.OBJUItfi!-TÓUGUS, a, am. Cíc. Lo que sirve ó es °tilico, ás, á; i, átum, are. a. Cíc. Ligar a , atar al
rededor. 11 Obligar, precisar, empeñar. 11 Empeñar,
propio para reprender.
hipotecar. Ofrecer, prometer. ONinitre rulnus.
Onitato.k.rus, a, ara. pa;-1. de Objnrgo. echo mi
Reprendido. Cie. Ligar. vendar una herirla.—Crosfi-aciam /Es-
Plaut. Re- culapio. Plaut. Ofrecer su pierna el udir:da á Es-
OBJURGiTO, 119, átum, áre.
aliquein Dic. Obligas á uno
prender frecuentemente. Frec.
Cje. Reprender, coa beneficios, atraérsele,—Se Gel. 1 la:: ecse
OnJUIU40, á3, avi, :Armo áre.
bruchio cómplice de un hurto.—Susto Cic. Dar, em-
reñir.11 .^;net. Castigar. Oljargare
alianeei de re aliput. kteprender suavemente peñar su palabra.—Atignem .scelerr.
Cic. Empeñar á alguno en un delito.—Bona sao
aigunn sobre alguna cosa.
pignori. itsce'c. Je/. Ilipote,car sus bienes.
e[mulz.0, avi, atum, áre. n, .Vate
OsIteinünto, is, ivi, itom. ire. a. Cíc. Disipar,
con jaramento,
consumir, malgastar en comilonas y escesos.
OBLANnuE0, és, ni, ere. a. y
OIMANGUE:SCO, is, ni, scere. n. Dit?. Descaecer,,
Oismiot-salTort, cris. :lid. Lisipador,
perder el vigor, la fuerza, el brío. desperdic.iador en com ilonas v escesos.
OtILIMÁTUS, a, nra. Cíc. Cubierto de cieno, fan-
GtstolorsEer, as, avi, atila], are, a. Ter!. Atar,
ligar, ceiiir con un lazo. go ci limo. Print. (I.?
Onr.S.Tio, onis. tirirp. Oblacion, ofrenda. 11 OBListo, ás, así, átum, áre. Virg. Cubrir de
ASCOit. Oferta, tributo dacio voluntariamente. limo ó cieno. 1; Cland. Cegar. II Llar. Consumir,
OotosTi . ross, a, Mil. , <i ,1 0 ?2.- Y malgastar, malbaratar, desperdiciar.
011 1_,XTiliUS, a, mu. f. ier . Lo que se ofrece corno Onnisio, is, ivi, itum, ire. a. Col. V. Oblino.
ofrenda. O tributo, y tanibien como don gratítito. 01-31INíTUS, a, uní. part. de Oblinio. Un-
OarekTon, óris. ni. Tent. El que ofrece como tado.
ofrenda. Ormisro, Muro, nére. a. Varr. Tintar al
Cosaveit:1,-ro, (;;" .1a. ['Lid. Ladrador, que rededor. 11 Embetunar, emplastar, 11 Ensuciar, em-
ladra mucho y per todas partes. 11 ,';'ido]. barrar, emporcar. Oblínere riiyas visco, Varr. Po-
ciente. ij Knut. Voceador, vocinglero, que mete ner varetas con liga.—Malas cerussd. Plana. Pin-
r01tclut tarse la cara.—Se exterais moribus. Dic. Tomar
GELATIL&TRIX, 'reís. ,/: .Plaut. Moger maldicien- costumbres estrangeras.----Versibus Hor. In-
te , reurn i aradora, que habla mar de otros. Minar con versos satíricos.
Oatorruo, as, avi, !tuna, are. a. Ladrar OoLiouSorio, Mi il s. Maerob. Oblicuidad, dech-
mucho. j1 Murmurar, hablar mal de otros, criticar, /mejor' de lo recto.
censurar á otros. OaLiouSerus, a, run. paré, de Obliquo. Apta.
Oul,, k,TUS, a, um. part. de Offero. Cic. Ofrecido, Tareido, delirado, no recto.
presentado, puesto delante, 13 Espuesto, sujeto. 011 LiQL1E. adv. Cie. Oblicua, torcidamente, de
o1dill,7; p(ElLa.". Cic. Vida espuesta a' la pena, lado. 13 Tác. Tácita, indirecta, disimuladamente.
al castlgo. OrniciGTAs, atis. f. Plin. Oblicuidad, corva-
tn. f. lé. a. is. Auson. dera, situaciun, disposicion oblicua, ladeada, tor-
gastoso. cida.
OBLECT. ,,MEN, Tuis. E.slac. Oradouo,• as, avi, átono are. a. Virg. Oblicuar,
013mo.0 imENTum, i. a. líeleite, diversion, tor ce r , dob l a r , ladear. Obliquare sinos irt ventura.
recreacion, Vamaticinp0. Virg. Andar á bolina, á orza, recibir el viento de
043LECT NP:US. um. Jul. Cap. Gustoso, diver- costado.—Crines. Tcíc. Rizar el cabello..—Ensern
tido, c l ec causa placer. in hilas. Oc' . tehirse la esoada.—Visu .s. superbos.
tiaotreTiocio, Cie. Delectacion, diversion. Es/ao. Apartar la vista, volver los ojos po s fiereza.
Onmos• iooroa, oris. ni. Á »Vd. El que deleita, —Oeidos contra radios solis. Ov. Atirpr al sol de
divierte. medio lado.—Preces. Estuc. Rogar por rodeos, in-
Oas,EcTÁTentrus, Mil, Gei. Lo que deleita, directamente.
divierte, da gusto y placer. OBLigutim, adv. Apul. Torcidamente.
OBL OBN
550
Cic. Oblicu,o torcido,_od
Ob cuorvdoe, tatas morfi. Lascan. El que ha luchado, combatido
OnLiQuuN a, nm. 4ant. M con la muerte. Part, de
doblado, tortuoso. Oblinua ()rlicuo,
OBLUCTOR, áris, .tus sum, ári. dep. Virg. Loa
hablar indirecto, por rodeos.
char contra la fuerza. resistir, hacer frente, opte
OBLiKl. pret. de Oblido. Que- nerse. Din flumini obluetatu.s est. Cure. Hizo fuerza
°n 'asna, a, nm. part. de Oblido. Tác.
brado, roto, quebrantado, estrellado. H Sufocado, largo tiempo contra la corriente.
OBLODo, is, si, sum, dére. n. Plaut. Jugar con
ahogado. y otros.
O B Li-rEo, és, tui, ére. n. Onutirtípus, a, um. Amian. Mni pálido-, amarillo.
OBLÍTESCO, is, tui, ére. n. Cic. Ocultarse, escon-
derse. Oblitescere ab aspecta. Ocultarse de la OBAIÁNENS, tis. com. Fest. Permanente, que
vista. -- In rinds. Vare. Esconderse en las ren- dura mucho.
dijas. OBNIÓLIENDCS, a, um. Liv. Lo que se ha de
OstaTTÉRANDos, a, um. Cic. Lo que se ha de oponer como dique ó barrera.
borrar de la memoria, lo que se ha de olvidar. 013 momou,. itus surn, iri. del), Cure. Poner
OniarrÉtOrto, (mis. f. Plin. El acto y efecto delante, oponer poi defensa ó barrera.
de borrar, de olvidar, de perder la memoria de OBNIONEO, és, ere. u. Fe.s-1. Amonestar, avisar,
alguna cosa. aconsejar á otro.
.OBLITTÉRÁT011, Óris. Tert. El que borra de OLIMOVEO, és, ere. a. Cat. Arrimar, acercar á...
la memoria. OuMUltMÜLRÁTIO, (mis. f Andan. Murmurar ion,
OnurrÉtuímis, a, um. Liv. Borrado de la me- detraccion contra alguno.
moria, olvidado, abolido. Part. de OBNItiltNIÜRO, as, átalo, ase. a. Gv. Mur-
OBLITTÉRO, as, avi, atum, are. Cie. Borrar, mu•ar de alguno, hablar mal de él. 11 Hablar bajo.
abolir. Onmussi• o, ás, áre, a..frec. de
OBLITTÉRus, a, um. Gel. Olvidado, abolido, bo- OnNtusso. as, are. a. Tent. Murmurar, cuchi-
rrado de la memoria. chear, hablar bajo, al oido.
OBLiTUS, a, um. part. de Oblino. Cic. Untado OHNIÚTESCENS, tis. com. Plin. El que enmudece
al rededpr. II Afeado, i n unchado, ensuciado, em- ó pierde el habla.1¡ .c.:1 que calla, cesa sle hablar.
porcado. II Cerrado, sellado, embetunado. OrnitiTEsco, tul, ére. n. eje. Enmudecer,
OBLITUS, a, um. pret. de Obliviscor. Cie. Olvi- nerder el habla, quedar sin ella, no hablar, callar.
dado, puesto en, dado al olvido. 11 El que se ha No saber que„ decir, no poder hablar. l¡ Min. De-
olvidado. Armo ° tilda 771ilti 101 carotina." Virg. susarse.„ abolirse, olvidarse, perder el uso.
Ahora he olvidado, se me han olvidado tantas cau- OfiNtÁT9, as, avi, atara, are. a. Virg. Nadar ade-
ciones. lante ó contra la corriente.
GorOviA, óruin. n. plan. Virg. El olvido. Ontnt.írus, am. Lic. Lo que ha nacido al re-
OBLiV1ALIS, ni. le. is. Prud. Lo que causa dedor de otra cosa.
olvido. OaNix .ro, is, ere. a. .Fest. Ligar, atar, enlazar.
ObLivio, Onis. f. Cie. El olvido. Oblivioui da•e t OBNEXATIO, (bis. f 1. Empeño,
Liv. le oblwionem alicujus res venir& clon.
Oblivione conferere, dele•e, obruere aliquid. Cic. t ORNExus, ras. Tent. Nexo, vínculo..
Dar al olvido, olvidar alguna cok:, ponerla en ol- OuNiGEn, gra, grane Negruzco, negrilla,
vido. In oblivione jaeere. Cie. Estar olvidado. lo que tira a negro. jj mego.
OBLIVIÓSUS, a, um. Cric. Olvidadizo, ve pierde iris, nix,us sum, mti. dep. Cie. Hacer
presto la memoria, que olvida facihneute. Hilar. fuerza ó esfuerzo, contrastsir, resistir, oponeuJe
-Q ue hace olvidar, que causa.Olyido. contra. Obniti adversis. 'Lic. Resistir á las desgra-
011tiVISCENDUS, a, um, Plaal. Lo que se debe cias.
olvidar ó borrar de la memoria. OBNIXE. adr. Ter. Con esfuerzo, con brio, con
OnLiviseENs, tis. com. Cat. Olvidadizo, el que todas sus fuerzas.
olvida ó se olvida. OBNIXUS, a, um. pant. de Obnitor. Liv. El que
Oruiviseon, eriz, itus sum, isci. dep. Ci( • Ol- se resiste, se hace fuerte, hace fuerza ó esfuerzo
vidar, olvidarse, poner, echar en olvido, dar al contra otra fuerza. Obirixus Maui. El que
olvido, perder la memoria. se apoya en su poder y riquezas.
Oueivitm, n. Tác. El olvido. OBNOXIE. adV. Lit. y
Ooeivues, a, Lun. Vare. Olvidado, puesto en OBNOXIÓSE. adv. "'Lauf. Respetuosamente, Coil
olvido. temor, con sil
OBLÓCATUS ., a, um. Suet. Alquilado. Pad. de OnNomósus, uno. Plan!. y
OBLÓCO, as, avi, átum, -are. a. Just. Alquilar Orrwoxits, a, um. Plaza. Sujeto, sumiso, adieto,
por cierto . precio. Obloca •e operan SitaIll ad ea:- obligado. jj iteo, culpado, delincuente, espuesto
hauriendos palcos. Alquilarse para agotar ó la pena. Obnoxius aitimus. Anona abatido,
limpiar pozos. tímido.
OBLONGÜLUS, a, urn. Gel. Algo prolongado. ONLBTLATUS, Aptd. Ofuscado, oscure-
Dita. de cido, cubierto de nubes. Part. de
OBLONGUS, ume Liv. Oblongo, Prolongado, OBNÜBilÁL ás, avi, atino, are. a. Apal. Anublar
mai largo. ofuscar, oscurecer, cubrir de nubes.
OBLOQUUM, ii n. Sid. Calumnia. contradiceion. OBNLBILUS, a, aun. En. Nebuloso, anublado, o o '
Oni3Oouoit, tris, idas sum, dep. Lic. in- curo, cubierto de nubes.
terrumpir hablando, contradecir. 11 Sn. Vitupe- OuNüoo, ís, psi, tan, bére. a. Cic. Cubrir, tapar,
rar, reprender. 11 C.k.t. [tablar mal, injuriar. envolver. Obnubene Liv. Cubrir la cabeza.
OBLOQUUTOB, (iris. ni. Plital. El que interrumpe OBNUNCIANS, tis. com. Cic. El que anuncia ma-
hablando, que mete bulla cuando se habla. las nuevas.11EI que se opone á la promulgacion de
OBLUCTANDW+, um. Sil. Ilál. IV quien se hace una lei.
haci r frente C1 oposicion. OnNutwiino, amis. f. Cic. La accion de anun-
OBLUCTANS, tis. com. Estay. El que hace frente, ciar, de traer malas nuevas ji Protesta, oPosiciol)
se opone, se resiste á la fuerza. á una lei, á una resolucion pública.
OBLUCTiTIO, unís. Arnub. Oposicion, resis- OBNUNCIO, .S, avi, atum, are. a. Lic. Anunciar,
tencia contra la . fuerza. traer malas nuevas.WS'aet. Oponerse á una lei, á
OBLUCTÁTUS, a, uni. Luc. El que se ha opuesto, una resolucion pública.
se ha resistido, ha luchado contra la fuerza. Oblue- OriNu psi. pret. de Oboubo.
O 11 14, O B S b5J
C.'drvindrus, a, um. parí.. de Obaubo. Illacrob. titud.-2Ere alieno, Oic. Estar lleno, agobiado dos
Cubierto. tapado, envuelto. deudas.
°BOLEO, es, lui, ere. n. P/aut. Oler, echar de OIMUSSA, re. Plin. Prueba, esperimento del
sí Edwin olor. oro al fuego. 1 . Piedra de toque, piedra para co-
OBOLUS, m. Ter. O'bolo, moneda ínfima entre nocer la bondad y calidad de la plata y oro.
los griegos, que dicen equivale á seis maravedis nues- OnRÚTUS, a, urn. par!. de Obrara. Cic. Cubierto,
(ros. II Poco precio, gasto cortísimo. soterrado, sepultado, enterrado.110primido, car-
OBUMiNÁTUS, a, tilo. Apul. Ló que es de mal gado, agobiado, confundido.
agüero. Par t. de OrinYzum, n. Plin. V. Obrussa.
OBOMSOR, Gris, atas sum, ari. dep. Apul. knun. OBSLEV10, is, ire. n. Plan!. Eneruelecerse
ciar, pronosticar mal, formar mal pronóstico. contra otro.
°somera, iris. ortus sum, iri. dep.Cia. Empezar OnsÁfIro, ás, ávi, átum, áre. a. Fest. Ofre-
á nacer, á parecer, á dejarse ver. ¡I Piara. Nacer cerse, salir al encuentro para saludar á alguno.
antes ó de improviso. OBsÁTfitto, ás, áví, átum, are. a. Hartar, fasti-
Orrowrus, a, lun. parí. de Oborior. Cíc. Que diar, llenar de hartura y tedio. Obsalurabere
nace, que empieza á parecer, á manifestarse, á tios, propediein. Ter. Tú te cansarás presto, te har-
dejarse ver. taras, te fírstidiarás bien presto de este.
OBS W EVO, ás, ávi, adune áre. a. Plan!. Anon-
Odoscromit, cris, atas surn, ári. dep. Petron.
Besar, dar besos, ósculos. ciar, pronosticar mal, ser de mal agüero.
OBsCÉNE. adv. Cíc. Obscena, deshonesta, im-
OBPALLEO, és, ni, ére. n. Prud. Ponerse pálido.
pura, indecentemente.
°m'ALMO, ás, áre. a. Ascon. Cubrir bajo de La
OBSCÉNíTAS, átis, Cic. Obscenidad, impureza,
capa.
OBPESSÜLÁTUS, a, uta. Apul. Cerrado con ce- deshonestidad, torpeza, suciedad, fealdad.
OBSCENOS, a, um. Cric Obsceno, impuro, desho-
rrojo.
Ourúvio, as, are. a. Fest. Sacudir, golpear, dar nesto, sucio, feo. II Inmundo, sucio, puerco. In-
de golpes. fausto, de mal agüero. Obscena ¿Lois. Plin. Ave
inmunda.
OddAoro, ás, áre. Cubil. Lucir, brillar, des- OBSCURANS, tis. com. llor. El que oscurece,
pedir rayos al rededor. que causa oscuridad.
OdaAuc.-vrds, a, lun. &lin. Enronquecido, puesto OBSCURATIO, ¿Mis. J. Cic. Oscuridad, oscureci-
ronco. miento, el acto de oscurecer.
OBRÉPO, is, psi, ptum, pére. n. Cic. Andar, Onscúa,d rrus, a, tun. par!. de Oscuro. Cie. Os-
venir, entrar, insinuarse sin sentir como los galos.
curecido, ofuscado, oscuro, privado de luz. Cu-
Llegar, sobrevenir de sorpresa, cuando no se es-
bierto, envuelto, tapado, encubierto, oculto.
peraba. 11 I ntrodacirse con maña, con astucia. Obre- ~aux, ius, issime. adv. Ojo:Oscuramente,
pere ad honores. Cic. lutroducirse, con euganus sin luz, sin claridad. jj Ocultamente, de oculto, en-
indebidamente á los honores.—Alicui. Cic. Sor- cubiertamente. Quiduin obscorissime natas. Andan.
prender á alguno. Un hombre de mili bajo nacimiento. Non again
OBREPTIO, ónis. f. Ulp. La entrada, introduc- obscuro. Cía: Hablaré claro.
cion, llegada sin sentirse, con astucia y engaño. OBSCÜRiTAS, átis. j: Cia. Oscuridad. jj Dificul-
OBREPTiTiCS, a, uiti. COL'. Subrepticio, tad, duda, embarazo. fi Bajeza de nacimento. ths-
sacado, ganado por sorpresa, con engaños. curilas °colorían. Plin. Debilidad, flaqueza de
OBtdyrivE. adv. Cód. Teod. Subrepticia, clan- vista.—/Va/urce. Cic. Secreto de las operaciones
destinamente. de la naturaleza.
OBREPTiVUS, a, um. Símac. Clandestino. OBSCURO, ás, ávi, átum, áre. a. Cic. Oscurecer,
OrtoEdfo, as, ávi, átum, are. a. free. de Obrepo. ofuscar, quitar la luz, cubrir de tinieblas. 1 Ocul-
Cic. Liegar, venir sin sentirse. tar, encubrir, callar, tener oculto. if Desacreditar,
OBREPTUS, a, una. port. de Obrepo. Plin. El que ir-dar/e:ir, hacer oscuro, bajo, despreciable. Osen-
ha llegado de sorpresa, se ha introducido sin sentir, Tare cocea:. Virg. Oscurecer la voz, no espresarla
con astucia y engaños. con claridad. Magnitud() luan' obscurabat pericula
Odiráno, is, Aura, ire. a. Lucy : Coger en la naignitudinein. Cic. La grandeza de la ganancia
red, ea el lazo. no dejaba ver la grandeza del peligro,
OBaiGEO, es, gui, gére. n. Cic. y Ossctutus, a, um. ior, issfinus. Cic. Oscuro, te-
OnKiciEsco, is, cére. ,S'en. Estar yerto, nebroso. II Dificil de entender, embarazado, dudo-
aterido, tieso, pasmado de frio. so. II Oculto, disimulado, encubierto. jj Humilde,
-j- °BUIDO, ¿mis. I: Maui. Burla, irrision. de baja esfera. Obscuras homo.. Giro Hombre disi-
OBIUZUM, n. Plin. Obrussa. mulado, impenetrable. jJ Le bajo nacimiento.li Sin
OduouoitÁTio, enis. f. Veg. Frialdad, pasmo de nombre, desconocido, sin reputacion ni crédito.—
los miembros causado por la gota ó paralisis. Locus. Lit,. Lugar retirado, oculto.
OBRODO, is, si, sune dére. a. Plan!. Roer al re- OW:ECa.ÁTIO, onis. j. Cic. Deprecacion, súplica,
dedor. ruego afectuoso y humilde. jj Oracion pública que
OuttódÁno, f A' Meren. La accion de pe- entonaba en el Capitolio el pontífice, y respondía,
dir ó proponer una lei para abrogar otra. el pueblo. Ij Figura retórica, cuando se implora es
°Buraco, ás, ávi, adune áre. a. Cia. Pedir ó pro- ausilio de _Dios o de los hombres.
poner una lei para abrogar otra.11Flor. Oponerse OBsEcLIÁTus, a, une. Salas!. Rogado, suplicdeid
á la promulgacion de una lei. con instancia, con eficacia. Part.
OrutósuS, mil. parí. de Obrodo. Boldo OusEcao, ás, ávi, atufa, áre. a. Cíc. Pedir, su-
al rededor, carcomido. plicar, rogar con instancia. Obsecro, an is est?
OBRUCTANS, tis. com. Apul. El que eructa, re- Gire Dime, te ruego, es este ?
güelda á la cara ó á las narices de otro. 1' OBsÉcÉNDANTER. adv. Non. Con complacen-
OariumPO, is, rúpi, ruptura, pére. a. Fan•. Rom- cia, con contemplacion ó condescendencia.
per. V. pompo. OBSÉCUNDÁTIO, onís.. f. Cód. 2 eod. Condes,
OBRO:), is, fui, rútum, ére. a. Cic. Cubrir con tendencia, contemplacion.
tierra, soterrar, enterrar, sepultar. Sembrar. ¡i c tOe BSÉCU NDÁTO,.R oris. Cód. Teod. Corapla.
Opriolir, cargar. II Borrar, ocultar, abolir. Obruere chute, condescendiente, contemplativo.
le vino. Cta. Emborracharse, embriagarse. Obra., OBSÉCUNDO, ás, ávi, átum, are. a. Cte. Condes-
numero. Virg. Ser agobiado, confundido de la raid- cender, complacer, obedecer, tener conte inplacioa
558 OBS OB
Asistir, ayudar, favorecer. Obseeundare n-
volud OBSERVATR1X, f.Ter/. La que observa y
d e guarda la lei.
tati aticujus. Cia. Obedecer á la volunta OBSERVÁTUS, us.
alguno. Observacion, re-
t ~ario, -uds. f Arnob. Obsequio, obe- paro.
OBSERVÁTUS, a, Mit. part. de Observo.
die no ia. Tert. El que obedece. Observado, notado, advertido, reparado. Guar-
O BSECUTOR,
óris.
Obsideo y de Obsido. dado, cumplido. Cultivado, servido.
L ÉDI. pret. de
OBSÉPIO, is, ivi ó sepsi, septurn, ire. a. Cic. OBSEKVIO, is, ire. a. Apul. Servir. V. Inservío.
Cercar, cerrar, rodear con cerca ú otro impedi- OBSERVITO, as, ávi, ritmo, are. a. Gel. Obser.
mento. II Cerrar el paso, estorbar la entrada. Obse- var frecuentemente. II Guardar, cumplir bcsoeurlf,racrs,
o
pire plebe iler ad magi.st•alus. Lie. Cerrar el paso cue ncia. Free. de
á la plebe para la magistratura, impedirla llegar á OBSERVO, ás, ávi, áturn, are. a. Cic.
los empleos honoríficos. notar, advertir, reparar. Guardar, custodiar,
OBSEPTUS, a, uni. part. de Obsepio. Plaul. Ob- Obedecer, cumplir. Cultivar, respetar, reveren-
sAptis ilineribus, super vallara salittnt. Lie. Cerra- ciar, honrar, servir. Observare imperitim.
dos, tornados los pasos ó caminos, saltan por Obedecer la órden, cumplirla.
saciara de las trincheras. OBSES, idis. Cie. Hellen, el que es dado en
OBSEQUELA, j: Maui. Condescendencia, con- rehenes. Prenda, seguridad. Obsides
lemplacion, complacencia. perare. Cic. Mandar á uno que dé rellenes.
OBSÉQUENS, tis. com. Cic. Obsecuente, ohedien- Onsassio, enis. Cie. Cerco, asedio, la accitni
to, rendido, sumiso. Complaciente, condescen- de cercar una plaza.
diente. Dii obsequentes. Plata. Dioses benignos, OBSESSOR, 111. Cje. El que cerca, tiene cer-
propicios. cado á otro. ¡I Plcu:t. El q ue. mora, se detiene en al-
OusÉquENTER. adv. Liv. Obediente, obsequio- guna parte.
samente, con condescendencia. OBSESSUS, a, um. part. de Obsideo. Cie. Cerca-
UBSÉQUENTIA, a3. f. Cés. Obediencia, condes- do, rodeado, cerrado, ocupado en torno. Obsessse
cendencia, complacencia, surnisloa. fauces. Virg. Garganta apretada, cerrada.
f OfisÉquiims. m. lé. u. is. Obsequio- .OBSEVI. pret. de Obsero, iS.
so, rendido, complaciente. OBSiBILO, ás, are. Apul.
OBsÉQuiniols. ni. f. Id. n. is. Gel. Obsequioso, OBSTDEO, és, sédi, sessum, ere, a. y a. Cic. Cer-
obediente, complaciente. car, asediar, poner cerco á una plaza.(( Ocupar,
OasÉQuiósus, a, aux. Maui. Obsequioso, obe- tener, poseer, apoderarse.¡( Sentarse, hacer asien-
diente, complaciente, servicial. to, parar, morar, detenerse. Obsiderc aditus.
OBSÉQUIUN1, u. Cic. Obsequio, obediencia, Ocupar, tomar, cerrar los pasos. — Duini. Ter.
condescendencia, complacencia, servicio. Estarse en casa.
OBsP_'.quolt, óris, cütus sum, qui. dep. Cje. Obe- Onsdnizz, armo. f. plur. Col. Asechanzas.
decer, acomodarse á la voluntad y gusto de otro, ORSYMÁNUS, a, ron. Plin. Negro, luciente y
ser complaciente, condescendiente. Obsequi studds. trasparente. Nombre tomado de una piedra negra y
Nep. Darse á los estudios.—Animo. Final. Hacer trasparente que hallo' en Eliopia un tal Obsidie.
su gusto, darse buena vida. Id ego percupio obse- OBSID10, Onis. f. Cic. Cerco, asedio. Es-
gui nulo meo. Plaut. Deseo mucho dar este gusto á clavitud, prision.
mi hijo. Ea, otee obsequi non oporlet. Gel. Aque- Ousimosraus. ni. f. u. is. Mil. Lo que per-
llas cosas en que no se debe obedecer ó condes- tenece al cerco. Obsidionalis corona. Lic. Corona
cender. obsidional, hecha de yerbas tomadas en el lugar
OBSÉRÁTUS, una. Liv. Cerrado con llave ó cercado, con que se coronaba al que había hecho le-
cerrojo. Pat. de vantar el cerco.
Ossszo, ás, ávi, atum, are. a. Ter. Cerrar con Oushno,a, átus sum, ari. dep. Col. Poner,
llave ó cerrojo, echar la llave. arruar asechanzas.
OBsÉao, is, sévi, rére. a Cic. Sembrar, 011SiDIUM, ii. a. Tríe. Cerco, asedio, Obsidia ca-
plantar. Obserere agrura vineis. Col. Plantar una pessere. Tác. Tornar rehenes.
viña, una tierra de viñedo.--illores. Plata. Formar OBSIDO, is, sédi, dore. a. Sal. Cercar.' l Tener,
las costumbres, enseñar los modales.—Pagnos. poseer, ocupar.
Plaul. Dar á uno de bofetones, de puñadas. Oaskiloo, as, ávi, átum, are. a. San. Sellar,
OBSERVABÍLIS. in. J. lé. n. is. Quznt. Digno de cerrar con sello. Tener en secreto, callado.
observarse, notable, lo que se puede observar. OBSIGNÁTIO, anis. f. Gel. Selladura, la aceren
08sEltvivxs, tis. com. Gil:. Observante, respe- de sellar.
tuoso, reverente. El que observa, considera, OBSIGNÁTOR, óris. in. Cic. El que sella, cierra
pone cuidado. Min. men. Exacto, puntual. Ob- con sello. I El que firma ó echa su firma, en espe-
servantior (egui. Claud. Hombre exacto en guar- cial en el testamento.
dar lo justo. OBSIGNÁTUS, a, nra. Cic. Sellado, cerrado.
OBSERVANTER. adv. Apul. Con observacion, con Firmado. Parí. de
cuidado, con rellexion. OBSIGNO, ás, ávi, átum, ñre. a. Cic. Sellai',
ORSERVANTIA, f, Cic. Respeto, veneracion, cerrar con sello. ¡I Firmar, poner su firma. Testa-
consideracion. Vel. Observacion, retlexion. 11 mentum obsignare. Ctis, Hacer testamento. —
Cód. Teod. Culto divino, religion. Firmarle.
08sEavilis. adv. Gel. Con observacion, con °asir°, ávi, atum, are. a. Fest. Echar, de-
j uicio, con atencion ó refiezion. rramar, estender. Obsipare aquulani. Re-
Ossurtvano, (mis. f. Cic. Observaciou, reparo, gar.
atencion, retlexion. I¡ Circuns-peccion, precauc.ion. 011SISTO, is, stiti, stidnin, sistére. o. Plaza.
11C ousideracion, miramiento, respeto Inicia otros. Oponerse, resistir, impedir, hacer frente, resisten-
Obserralioni operan dase. P ¿aut. Estar en obser- cia. II Estar, ponerse delante. Obsi.sle • e injaria.
vacion. Quondatn in observatione eral. Plin .Anti- Cte. Estorbar la injuria, impedirla.
guamente estaba en observancia, se usaba, se OBSiTUS, 11141. part. de Obsero, is. Ter.
Sem-
acostumbraba. brado, plantado al rededor, lleno, cubierto de
Ossaav Aran., óris. nt. Plin. Observador, el que plantas. Obsilas (Evo. Virg,
observa con atencion. Observante, el que observa Liv. Lleno de matas, de arbolillos.— Annis, pau-
y guarda la lei.
nis9w. Ter. ..kaquerotio, cargado de años y trapos.

OB S 0 B 8 .b68
Onst5ehFÁct 0 , feci, factual, cére. a. Arnob. meza, perseverancia. Obstinatio fictei. Ter. Cons-
Desacostumbrar, dejar de usar. tancia en guardar la fe, la palabra.
GHsóLÉFACrils, a, utn. part. de Obsolefacio. OBSTiNÁTUS, a, am. parí, de Obstino. Cje. Obs-
Sin. Lo que no está en uso. II Contaminado, envi- tinado, pertinaz, contumaz, resuelto, inflexible.
lecido, despreciado. OBSTINET. ant, en lagar de Ostendit. Fest.
OBSPLÉFB.), is, factus sima fiéri, andin. pas. OBSTINO, ás, ávi, atuna, áre, a. Plaut. Obsti-
S t. y narse, cerrarse en la resoincion. Obstinare ajfini.
OrajoLEo, es, lévi, 'ése, n. Cíc. y latera. Plaut. Empeñarse en contraer un parentes-
OBsOLESCO, is, levi, letinn, cére. n. Cic. Eave- co. Obstinaverant anintis, aut eincere, aut morfi.
..'-ce.r. perder el lustre y vigor. Desusarse, dejar Lic. Se habían resuelto firmemente á vencer
ae acostumbrarse, de usarse. morir.
ObsOLÉTE. adv. Cie. A' la antigua. Obsoletos OBSTI p Eo, és, pui, ére. n. Tert. Pasmarse, que-
re,litits. Cío. Vestido mci á la antigua. darse helado y como un madero.
Oasóaa'ro, as, are. a. Tert. Oscurecer, man- OBsTiPo, ás, ávi, áturn, áre. a. Plaut. Tapar,
•liar. cubrir. El Inclinar, bajar la cabeza, estar cabizbajo,
OBSOLÉTUS, a, uni. Cíe. Desusado, viejo, ran- pensativo.
cio, que ha perdido su uso, lustre ó vigor. Obsoleta OBsTiPUS, a, urn. Lucra Inclinado, doblado,
vestís. Liv.\Iestido viejo, Laido, asqueroso. Obso- torcido, oblicuo. Obstipum caput. Hui.. Cabeza in,.
14'q us homo. Cio. Hombre de bajos tratos.—Color. enriada sobre el pecho.
Col. Color caido, perdido, viciado. Obseletum -1- OBsTiTus, une Fest. Violado, profanado,
cerbizni. Cic. Palabra obsoleta, anticuad% rdesn- ofendido. Cie. Tocado, herido del cielo, del rayo.
sada. 11 Lucr. Oblicuo.
OBsóLÉVT. pret. de Obsolesco. - OBSTO, ás, stíti, státurn, obstItum, áre. n Cic.
Oos3LiuÁTus, a, inri. Vitral,. ConseEdado, he- Obstar, impedir, estorbar, oponerse, servir de
ces, puesto firme, sólido. obstáculo, dañar, perjudicar. HPlin. Estar enfren-
Cj iloNxTOB., g ris. Plata. Comprador, el que te, delante, á la parte opuesta. Obstatur. Cic. Se
cuillpra la comida, mayordomo. estorba, se impide.
Orastsans, us. Maui. Compra, provisioa OBSTRÁGÜLUM, 7L. Plin. Correa que entrete-
diaria de la comida. jida entre los dedos, aseguraba la suela elel calzado
OussaNaTus, a, una. port. de Obsono. Plaut. de los antiguos. lj Cubierta, cobertura lo que cu-
Garaprado, provisto para comer. bre.
0/4sON‘iTO, ás, ávi, alma áre. a. frec. de Obso- OBSTRÁNGÜLÁTUS, a, am. Prud. ALs-ado, so-
no. Cal. Banquetear, andar frecuentemente en focado.
convites. OasTRÉPENI, lis. com. Prud. Lo que hace rui-
OasóNiusr, n. Fedr. La Vianda para comer, d ó estrépito,
fuera de pan y vino. 0-2sTitÉrÉaes, a, um. Apul. V. Obstrepeus.
OlistiNo, ovi, áturn, are. a. Plan!. Comprar t OBSTRÉPíTÁCULUM, n. Tert. Oposicion de
la vianda, la comida.H Ter. Frecuentar los convi- estrépito ó al estrépito.
tes, banquetear. 01i:untare famem. Cíc. Aguzar el OBSTRÉPITO, are. n. Claud. Hacer ruido
hambre, escitar el apetito. Obstinare ccence. Plaut, frecuentemente. Free. de
tjoraprar que comer cí cenar. OasTaalPo, is, psi, pitarra pére. n. llar. Hacer
OasoNo, ás, ruin n'aun!, are. n. Pinot. Hacer ruido, sonar, resonar con estruendo. ijSalust. Mur-
ruido, aturdir, atronar los oidos, importunar. 01,- tuerar. /I Aturdir, importunar. Obstrepere lilteris
zronare ralicui sermone. Mout, Estorbar, interrumpir Cic. Molestar, cansar, fatigar a alguno con
á alguno con rindo, con voces la conversacion. cartas. ObstrePitur. ele. Se hace ruido.
Onso yzus, a, urn. Varr. Lo que hace un sonido OBsitUCTUS, os. m. Sin. Estrecho, estrechura.
.desagradable. OnsTitterus, a, uta. parí. de Obstriugo. Cic
Atado, ligado,
OBsOPio, is, itum, 1re. a. Escrib.constreñido.
Dormirse, Obligado, adicto.
dormitar. Olistriclas religioso, voli. Cíe. Obligado con la pro-
OusoeiTusa a, une 'art. de Obsopio. mesa de un voto. — Voluptatibus. Cie. Dado a los
Dormido. adirraecido • deleites, preso por ellos. liestis ob.stricta genimis.
Oi4SoltBE0, es, bid, orpsi, atina, bére. a, M'out. flor. Vestido guarnecido de pedrería.
Agotar, beberlo todo, apurar. OnsTaicuLLiTio, onis. arr. Critica, censura.
011s0auE0, es, dui, ére. n. l3ibl. y OasTaioteaÁsixra, oria. Varr. Censor, críti-
OfisriDlisco, is, ni, cére. n. 2,ion. Ponerse viejo, co, reprensor.
asqueroso. OnsTtion.Lo, ás, ávi, atan'' , are- a. Varr. Cri-
OBSTíCUL1314, n. Plaut. Obstáculo, impedi- ticar, censurar, contradecir. 1) Obstar, oponerse,
mento. impedir.
tis. nom. ¡ion. Obstante, que obsta,
OilSTANS, OnsTaIcrLtus, m. hitt. Zapato cosido por la
estorba, pone obstáculos. planta y ceñido por la garganta del pió con orejas.
OnsTaarna, x. f. ritriic. Obstáculo, resistew. Oris-ratNeo, is, stnctum, gére. a. Plaut.
cia, oposieiou, estorbo. Apretar, atar, ligar al rededor, estrechamente. 1!
GssriTutt cs,a, Quint. El que se ha de opo- Obligar, hacer suyo, ganar4j Hacerse reo, cometer
ner. alelar delito. Obstringere beneficiis aliqueni.. Cíc.
OfisTER ►to, is, stravi, stratum, nére. a. Apul. Obligar á uno con beneficios.,— Se perjurio. Liv.
tender delante, poner á la vista. Perjurar, ser perjuro.— Fideni alicui. Cje. Empe-
OBsTETRicLA, erina. n. _pltir. Plin. Los oficios ñar, dar su palabra á alguno.
de las comadres, de los comadrones. - OBSTRUCTI O, O X118. f. Cie. Encubrimiento, disi-
OusTuriticium, ii. v. Plin. El oficio ch. no- mulacioullArnob, La accion de cerrar, cegar,
tnsdre. tapar.
OrneaEralcius, a, urn. Arnob. Lo que pertenece OnsTnecTura a, um. par'. de Obstruo. Cis. Ce-
á la conindre. rrado, ce lado, tapado. Obstrueta difficullatitrus
OBSTETulX, iris. f. Ter. La comadre, partera. miento lieuo, `rodeado de difi-
coynilio. Cíc. ¿onoci
erres-Sta-Fa adv. Cjs. Obstinada, porfiada, te- cultades.
cr,c, r ii w,zinente. II Suet. Constante, firmemente. Ousramo, is, si, stim, dére. a. Pina!. Cerrar
CrasassaTio, oros. f Cic. Obstinacion, pertina- cubrir, cegar, tapar.II Comer, devorar, tragar con
cia, tenacidad, contumacia. Cora:astucia, lir- ansia, licuando mucho la boca.

OBT
560 OBT
Cie. Disipar, desvanecer una calumnia.—
a. ars. Cerrar, cu-
(JBSTRUO, is, si, ctum, ere. Obstruere untlas 1 Nep. Oscurecer las alabanzas.—Jura poputr.-
brir, tapar con alguna obra. s • Aniquilar, abolir los derechos del pueblo.
Luc. Detener las aguas con cliques.—Lurnini OBTESTÁTIO, (mis./ Cic. Ruego, peticion hecha
Quitar las luces al vecino con obras.
bus vicini. u la
no boca, hacerle callar. con instancia.
—Fauces. Lue•Tapa r á OBTESTÁTUS, a, um. part. de Obtestor. i'a/ust.
OBSTRÚSÚS, a, urn. parí. de
Obstrudo. Sin. Ce-
El que ha pedido, rogado, suplicado con muchas
rrado, tapado; cubierto. instancias.11 Pas. Rogado, pedido con instancia.
~zara F Á C 10, is, féci, factura, cére. a. Ter. OBTESTOR, aria, atas sana,. ári. dep. Cic. Pedir,
Pasmar, dejar atónito, pasmado, estúpido.
um. part. de Obstupefacio. rogar, suplicar con muchas instancias, implorar. 1,
OBSTÜPEFÁCTUS,
Poner por testigo.
Cje. Pasmado, atónito. OBTEXI. pret. de Obtego.
OstartirÉt io, is,' fiéri. n. Día. Cret. Hacerse, • OaTaxo, is, xui, textual, xére. a. Min. Tejer al
volverse estúpido.
OBSTÜPE O , es, ni, are. n. Cic. ó
rededor. n Virg. Cubrir.
OBSTÜPESCO, is, pui, cére. Cíc. Quedarse OBTiCENTIA, Quina. Reticencia ó apciao-
p asmado, lelo, estúpido.11Llenarse de adiniracion.
pésis,figura retiíriea.
Obstupeseent postes triumphos ~líenles el te flon- ORTICEO, es, cui, cére. n. Ter. Callar, no hablar.
les tacs. Cie. Se pasmarán los venideros al oír no decir palabra.
y leer tus triunfos. OBTiGIT. pret. de Obtingit, ebat.
OBSTÜPIDUS, a, um. Plaut. Pasmado, lleno de OBTiNEO, es, tinui, tentinn, nére. a. Cic. Obte-
admiracion.11Estúpido, lelo, parado. ner, tener, poseer. j1 Retener, conservar, guardar.
013STUPRÁTUS, a, lun. Lairipr. Estuprado, co- 11 Ganar, adquirir, lograr, conseguir. Oblinere •eg-
rrompido con estupro. ILUM mallos annos. Ces. Reinar muchos años 06-
t OBSUFFLO, ás, áre. a. Decl. de Quin!. Infun- linuil consuetudo. Cic. Se ha hecho costumbre.
dir corno soplando. Antignuni obtinere. PIM. Conservar su modo anti-
OBSUM, óbes, obfui, obesse. n. andin. Cic. Da- guo. Litem. aut obtinere, (tul cundiere. Cic. Ganar
ñar, hacer daño, ser contrario, perjudicial. Obficit ó perder el pleito. — P •ovinciam. Cés. Gobernar
ílli lingua. Ov. Le dañó su lengua. una provincia, tener el mando, gobierno, regimien-
Obsuo, is, sui, sfittun, uére. a. Virg. Coser al to de ella. Lex Dile ira convie'iis oblinetur. Cic. La
rededor. H que se observa en los convites.. Obtinere rea:.
OBSURDESCO, is, dui, cére. n. Cic. Ensordecer, Cija Ganar la victoria. Sioici se posse putunt d¿,.(1.;
quedar, ponerse sordo. j1 Cerrar, tapar los oidos, contrarias sentencias oblinere. Cic. Los esteices.
hacerse sordo, uo querer oir. piensan que pueden probar, sostener, defender dos
Oasú'rus, a, um. parl. de Obsuo. Sud. Cosido al sentencias contrarias.
rededor. OBTINGIT, ébat, Liga, gére. inzpers. Cic. Tocar
OBTECTUS, a, um. luid. de Obtego. G. Cubier- como por suerte.11 Acaecer, suceder, acontecer,
to al rededor ó todo. ofrecerse. Quod cui,ue Cic. Lo que ha ta-
Ofarflaaas, tis. cola. Tdc. El que cubre, tapa, cado, ha cabido en suerte á cada uno. Hoy con/i-
calla. Obtegens sui. Dic. Disimulado, callado. Icor jure. nrilai obligis.se. Ter. Confieso que esto nes
OBTÉGO, is, exi, ctum, gére. a. Cic. Tapar, cu- ha sucedido con justicia.
brir, ocultar. Oblegere se alicajus corpore. Cic: OUTINNIO, is, ire. n. Apul. Sanar, resonar, ea-
Ocultarse, esconderse, ponerse a cubierto detras cer ruido como de campanillas al rededor.
de alguno.—Adoleseentiw errata. Cte. Ocultar, en-
OBTiNUI. pret. de Obtmeo.
cubrir las faltas, las flaquezas de la juventud.
Otrroarao, es, pul, ere. n. y
OBTEMPÉRANTER. adv. Prod. Obedientemente.
Olaroaaasco, is, pui, cére. n. Cic. Entorpecerse.
OBTEMPERÁTIO, einis. f. Cae Obediencia.
ponerse torpe, tardo, pesado. Obiorpere
OfaramrÉttaataus, a, um. Ter. El que ha ó tiene
Quint. Quedarse inmóvil de miedo.
de obedecer. ,
OBTORQUEO, CS, si, ttllk, quére. a. Estne. Tor-
OBTEMPÉRO, lis, ávi, áturn, áre. a. Cic. Obede-
cer, doblar, volver fuertemente, con esfuerce
cer, sujetarse á las órdenes, ái la voluntad de otro.
Edac. Gobierna a es-
Obtemperare sibi. Cic. ,Seguir su inclinacion, hacer Prorani obtorquel in 2Illtid.
su gusto.—Alicui ad verba. Cic. Ejecutar á la letra tribor.
las ordenes de alguno. °BU/LITIO, ónis. f. Puig. Torcedura, torci-
013TENDO, is, di, tem y rara vez sam, dére. a. miento.
Cic.Tender, entender delante, oponer. j1 Pila. A- 031'0a -rus, a, um. de Obtorqueo. Cic.'!
legar, eseusar, buscar pretestos para encubrir. O•- doblado, retorcido.
tendere Pro_ viro rebelarla. Virg. Ocultar á un OBTRECTANS, Sil. Ilál. Y. Obtrectator.
hombre eu ó con una nube, hacerla parecer para OBTE.E0TÁT10, onis. f. Cie. Detracciou, maledi-
encubrirle. • cencia, niurmuraciou. j1 Envidia, malignidad, pe-
013TENÉ13RO, áre. a. Lact. Cubrir con tinie- sar del bien de otro.
blas, oscurecer. OBTREcTÁToR, orla. ni. Cic. Detractor, maldi-
OuTasrio, ónis. , Arnub. La acciou de esten- ciente, murmurador, calumniador. 11 Envidias();
der. tender, poner delante. maligno. Oblreclator lag duce aaenjus. Cic. El une
OSTENTO, as, ávi, átum, áre. a. free. de Ohti- desacredita por envidia las buceas prendas de
neo. Cic. Poseer, tener, obtener. Me mes ~dala alguno.—Beheficiis. Col. El que murmura de les
oblentabat.- Cic. Tenía alguna esperanza. beneficios.
OBTENTUS, us. ni. Cic. La accion de poner, es- OBTRECTÁTUS, BS. ni. Gel. V. Obtrectatio.
tender, tender adelante.11Títe. Pretesto,escusa.Ola OBTRlicro, da, dvi, atara, áre. a. Clic. Envidiar.
lentuphilosophiw. Liv. Con elpretesto de filosofía. 11Mur, mutar, hablar mal, desacreditar por envidia y
Osratarts, a, um. part. de Obtendo. Vira. Pues- mala intencion. ji Reprender, condenar, desapro-
- tu, tendido, esteudido delante. B Par!, de Obtineo. bar. Obtrectare landibas laudes aticujus.
Cia. Obtenido, alcanzado, conseguido. Rebajar, desacreditar las alabanzas de alguno.—
OSTÉRO, is, trituro, rére. a. Fedr. Pisar, Lega Cic,. Murmurar de unálei.
pisotear. 11 Col. Majar, machacar.11Deprimir, des- OBTRiCENSE, IS. n. y
truir, disminuir, aniquilar. Obterere exereitani. Líe. Ofariticum, i. a. Illaestric, ciudad de Brabante
..?asar á cuchillo un ejacito.—Átiqueui verbis. Liv. en los Países Bojos.
Dar una severa repreusiau a alguno.—Catamnifas. OBTICiTIO, eilis. f. S. Ag. Contricicu.
O ti U OBV
OBTRITUS, :Tilas . accion de majar, de OBUMBRATIO, ónis. f. Arnob. Oscurecimiento,
machacar ó moler. sombra, la accion de hacerla.
OwritíTus, a, um. para. de Obtero. Molido, ma- t OBUMBRáTRIX, ida. f. Tent. La que hace
jado. sombra.
OBTRIVI. pret. de Obtero. OBUMBRATUS, a, uni. Pala& Cubierto con som-
OBTRÜDO, is, si, sino, dere. a. Cic. Echar, em- bra. Pa • t. de
pujar, impeler con fuerza ó contra otro. Querer OBUNIBRO, ás, ávi, átalo, are. a. Plin. Hacer
hacer tomar por fuerza, contra su voluntad. Ob- *sombra, cubrir con ella. l Oscarecer. j j Defender,
trudere palputtz alicui. Platel. Halagar, acantilar al proteger. ilEncubrir, ocultar, tapar.
que no gusta de ello. Era quoniam nemini obstrudi OBUNOÁTUS, a, um. Cel. Aur. Encorvado.
polest,itur ad me. Ter. Porqué no pueden eocajár- . OnuarcTus, a, urn. Apul. Untado al rededor.
sela O. hacersela tragar a nadie, vienen a ofrecor- OBUNCULUs, a, uni. Non. Dim. de
alela á mí. OBUNCUS, a, tito. Virg. Corvo, encorvado, retor-
Orcrausci • io, Onis. j. Col. La cortadura de un cido á modo de garfio.
sarmiento verde. OBUNDÁTIO, ba j a. f. Flor. Inundacion.
OaTituNciToa, óris. m, Séli. El que corta. OBUNDO, ás, ávi, atarla, are. n. Eslac. Salir de
ORTRUNCATUS, a, um. Salast. Cortado, partido. rriadr, rebosar, inundar.
libes pedilzade, destrozado, hecho pedazos. l'art. OBUSTUS, a, nto. ring. Quemado al rededor,
de tostado al fuego.
OwraoNeo, ás, ávi, almo, are. a. Col. Cortar, OBVAGIO, is, gii, gitum, ire, n. Plata. Gritar
partir. !I Matar, despedazar, hacer pedazos, pasar como los niños en la cuna, ú corno los gatos cuan-
a cuchillo. do riñen.
OBTRUSI. pret. de (nitrado. Oirviaiil,o, ás, ávi, áturn, áre. a. ant. Fest.
ORTRUSUS, a, oto. asnal. rirr Obtrudo. Decir á voces injurias á la puerta de alguno.
OaTuni. pret. de Obtundo. Odvaa,LA rilo, amis. reg. Circunvalaciou, em-
OBTUEOR, éris, itus sum, éni. dep. Plaut. Mirar palizada, trinchera al rededor.
illginente, cara á cara, con atencion. UMirar, ver. OnvAnníTus, um. Cíc. Rodeado con trinche-
ORrifí'res, us. ro. Obtutus. ra, fortalecido, asegurado, cerrado en rededor.
0Rn:u. pret. de 051-0. P ar t de
(>BTUMEO, és, luid, mére. 'a. Col. y ORVALLO, ás, áni, áturn, áre. a. Fest. l'ora-
OBTÚNIESCO, is, ocre. n. Cets. Hincharse, ficai. fortalecer con trinchera en rededor.
ponerse hinchado. OBVARICÁ.TOR, Oris. ni. Fest. El que sale es-
OBTUNDO, tüdi, tüstriu, déle. a. Cu/. Des- torba ti otro que vaya por camino derecho.
puntar, embotar, quitar, gastar la punta, el corte, ORVALLO, as, áre. a. En. Echar á perder, co-
el tilo. ¡j Aturdir, atronar. Obiundere longis episto- aTorriper, depravar, torcer.
lis. Fatigar con cartas largas.—Vocear. Cic. OBVÉNIENTIA, re. f. Ter!. Acaso, accidente.
Enronquecer,--A/iciri ames vea copal. Cic. Rom- OBVÉNIO, is, entino,. n. Cje. Venir, sa-
per a uno los oidos ó la cabeza.—iluditum. i lir, ofrecerse, presentarse al encuentro. Acaecer,
Poner :I. Uno gordo. suceder, acontecer.' I Tocar, caber corno en suerte.
OB VUNble, Ouis. f Lamprid. Golpeadura, sa- Obcenire lucí-edítale alicui. Cíc. Heredar á alguno
Cudinderao, la accion de golpear, de sacudir, por sucesion.
de (tIn golpes. OovENTiooónís. f U.P. Obvencion, ganancia,
Odauon., éris. dep. Asc. Obtueor. provecho, utilidad que viene á alguno de su in-
n. Marc. Bol)). y dustria.
OBVt.tt N,AIwaum, n. Flia. tapon. t OBVE,N iTtUS, a, lun. Ter& Casual, accidental,
OBT uRt'I'to, ¿mis. f Logaela ~llana jarana eventual.
terr i,üalirnem s talud, et irrevere n ti a ipStas OBVENTUS, m. Tent. Encuentro, - llegada.
obluratio attrium. El habla del jurador hará eri- ORVERBÉRO, ás. ávi, atan) áre. a. Ápal. Cas
zarse los cabellos en la cabeza, y sus palabras tigar. golpear, sacudir, azotar:Obeerberare aligueta
escandalosas obligaría.. taparse los oidos. pagnis. Apul. Dar á uno de paliadas.
OBTURÁTUS, um. part. de Obturo. Cic. Ta- OBVERSÁTIO, ¿MIS. Cic. Ida y Venida, la ac-
pado, cerrado. cion de ir y venir, de pasar y repasar por alguna
OfirtiRBíTOR. óris. m. Cure. Perturbador por parte.
todas partes. Gritador, vocinglero. hablador. OBVERSE. adv. Col. De cara á alguna parte,
Oh • ruEn.lzus, a, tito. Min. Enturbiado, revuel- hacia, mirando á nigua lado.
to. Par!. de OBVERSOR, Gris, atus Stint, dep. Estar,
Oamtno, ás, ávi, átum, are. a. Cíc. Perturbar, presentarse, ponerse en presencia de alguno, po,.
turbar. Alborotar, iiiterrumnpir con voces y estré- nerse delante de él. ante °culos retpubhure
pito. Oblurbare p ostes. Tác. Desbaratar, desor- dignitas obversatur. Cir. Se me representa delante
denar á los enemigos. de los ojos la dignidad de la república_ le sontn¿..s
OnluitriEo, es, ere. a. y obversala speeies. Liv. liurígen representada en
OuTt iós.sco, is, ere. re. Lucr. Hincharse. sueños.
OBTUno, as, avis, amura, are, a. Col. Tapar, ce- OBVERSUM. p.. Ad versuin.
rrar la entrada ú el paso. OBVERSUS, a, um. Col. Vuelto, de cara, miran-
O rn tss . aadv.
d v So/in. Confusamente, sin perspi- do á Peri. de
Glena, sin claridad. OBVERTO, is, ti, sum, tére. a. Liv. Volver á ó
OBTUS,O„ UttiS. Tert. Estupidez. hacia. Obvertere alicui Jerga. Virg. Volver á al-
e)nrüsus, um. part. de Obtundo. Lucr.0b- guno las espaldas.—Cornua.P/aut.Volverse contra
t.,A,Io, sin punta, gastado, embotado. Obtusas pug- uno, hacerle frente.
riás. Plaut. á puñadas. Oblusce aures. ORVIAM. adv. Cic. Al encuentro, delante, al
Estae. Oídos sordos. 11 Cie. Oidos aturdidos. camino. Obviara ire, pi odire, procedere. Cíe. Ir,
OBTUTUS, os. Cic. Mirada, vista, ojeada. Ob- salir al encuentro, al camino.--/re eunatibas.
tit.i.um figure aiiquo. Fijar la vista en alguna Prevenir,
Prenvteonil la o designios.—Esse. Plaut. Estar
parte.—Wu/oruni animas effagit. Cíc. El espíritu pronto, roano.
I» puede ser visto de los ojos del cuerpo. Ouvio, ás, ávi, áturn, áre. n. Veg. Ir, salir al
OirocuLA, al. Cds. Ciudad antigua de España encuentro, al camino. II Obviar, estorbar, evitar.
ce la Andalucía. Resistir, oponerse. EL Prevenir, remediar, precaver.

O CC
662 O CC
OccE pTo, ás, áre. free. de Occipio. fest. Emir:-
OBVIÓLO, ás, áre. Insvcr. V. Violo. zar, comenzar.
Obyio, loque se encuentra
Olavals, a, um. 0cent, crum. m. piar. Plin. Nombre de ¿!.ned
al paso, se ofrece, se pone, se pre senta delante. U arboles de Ilireania semejantes á la higuera, de Is.,;
sale al camino contra otro. (1 Lo que esta
El que Obvias homo. Plin. men. Hom- que destila miel por espacio de dos‘ horas por la
pronto, á la mano.
bre afable, tratable, a guíense habla con facilidad.
myaon
Estar en lugar done Ca t.., TDÁNEUS, a, uno. Goes.
Esse in obvio oliciti. Lie.alguno. Obvia ventnrain
Occidentalia.
OCeibEN'S, tis. com. Cic. El occidente, el
hacerse encontradiz o á •
ia furia de los vientos. mente 11 El que muere o perece.
s. Virg. Espilest118 á
furii
Obvia quxque ruit. Val. Flte. Derriba cuanto se OcciDENTÁnrs, 111. f le. n. is. Occidal
le pone delante. lo que mira al ó viene del occidente.
OnviáLiro, ás, áre. n. Poro. Lado. Volar, Occioi. pret. de Occulo.
revolotear al rededor. Occiut. pret. de )cc-ido.
OavóikriTu s, a. um. Virg. Envuelto, arro- Occiwo, enis. f Cie. Matanza, carnicería, de
llado. rrota, rubra total. decidione oceide; Lie. rasar
OBVÓLÜTIO, ¡anis. f. Revolucion, la ac- cuchillo. - r)ccurnbere, Tdc. Ser enteramente des-
cion de dar vueltas o giros. hecho.
OBVóTAJTUS, a, um. Cíc. Envuelto, tapado, cu- Ocrtiorum, n. Ruina total, ;ittler'.1C.
bierto. l'art. de OCCiDO, is, cidi, cisum, dere. a. Ter. Matar.
OnvoLvo, is, vóIütuin, Ire. a. Cic. Envol'ler, gastar la vida, II Atormentar, molestar macho.
cubrir, embozar. Forbis decoris ritium oboolvere. Golpear, sacudir fuertemente. Oceidisti rae Luis fat
non Disimular, encubrir el vicio con palabras laciis. Ter. Me has perdido, Me has muerto con
honestas. tus embustes.
OCCiDO, casan), dure, y . Plaut. Caer.
OC dar una calda. ij Morir, caer muerto. Occidi. Ter.
Perdido, muerto sol. cceidere.
Ocen, f Mazo, rastrillo para deshacer
Reducirse á la nada. Oceidunt luceenev. Pelron.
terrones. Se apagan, se mueren las luces.---Saks. Letal. Se
OCCÁBU3, m. ¡uscr. El brazalete. ponen los soles.
Occ.Eco, ás, are. Obeiteco. OccrouÁLts. in. f lé. n. Prud, Oueidental.
OCCEYTO, ás, áre. Maui. Incipio.
lo que es del occidente.
OCCALLATIO, o n us. f. Cris. Encallecimiento, Occiouus, a, nra. Ov. Caduco, cuino; o, lo que
formacion de la dureza del callo. está para caer. jj Occidental, c'ei occidente. j I Que
OCCALLITUS, uta. Se'n. Endurecido, enca- se pene en el ocaso. Oecidiat .senecla. Oí'. Vejez
llecida. decrépita. Ocíitloa? aquee. Ov. El mar occijental.
OccAuxo, és, lui, ere. n. y OCCLLLATIO, unir. Maui. Oscilaciou, mo-
Occ.u.LEsco, is, scére. n. Celo- Encaile- vimiento de cosa que va y viene, COWO el de un:::
cerse, eadureLerse, criar callo. ji Cie. Volverse p ml lela.
insensible. Longd palientid occaclui. _Hin. Me he
endurecido, me he'acostumbrado al mal á fuerza OccILLÁTon, brin. Maui. El que tiene un
de paciencia, movimiento de ida y venida.
ccÁNo, is, cármi, oceenturn,nére. Tío. Can- t Ociuta.o, ás, are. a. Plan!. Ir y venir. ji Ma-
tar á la vez. Occanere cornua, tubas-que jussit.Tác. chacar terrones. Occillare os alicui. liar
Mandó tocar todas las trotonetrs. uno un boleton de un lado y otro de otro.
Oocislo, f Cje. Ocesion, oportunidad, Occi.uo, is, nui, centum, nére. n. Lic. Cantar a
tiempo oportuno. jiProporcion, disposicion, facul- otra lado, al lado opuesto. 11 IZesonar el eco. Ij
tad. Occasionem capero. Plaut.—Capture, non- Anunciar malos agüeros ó desdichas. ij Apui.
cisci. Cie lecti. P lin.—Árripere. Lic. A pro- Cantar.
techar la ocasion, aprovecharse de ella. Occirio, is, ccepi, COeutilm, pére. Luer. En)
OCC .181UNCÜLA, fe. dial. de Occasio. Plaut. pezar, comenzar, dar princi 0-2ci1ere magi,
OCCÁSURUS, a, um. Cje... El que ha de perecer. leatem. Lic. Empezar á ejercer un tmigistrodu.
OCC.k8US, (18. Cie. Ocaso, descenso, ailla- OccIPÍTIum, ií. n. Pijo. y
don de cualquier astro por el horizonte. 11 Muer- Occifitr, kis. -a. Pers. 1..a noca, el colodrillo.
te, ruina, calda. I; El ocaso, el occidente, el pir- Oocisio, Onis. j. Cie. Matanza, carnicería.
niertte, la parle del horizonte, por donde se pone el -j- Occisi'ro, as, are. a. free. de Occido.
sol y los dernas astros. Decesos urbis. rny. La Matar frecuentemente.
ruina, destruccion de una ciudad, Uccisoa, mis. ni. Maui. Matador, asesino.
Occásus, a, um. parí. de Occido. Plaut. GrecisóBaus, a, club 'l'erl. Lo que puede stz
oceasu,s. Sol puesto. muerto,
Occktto, imis. Cic. La accion de cubrir lo Occistit, tira. pul. de Occido. Cic. Miterlo.
sembrado. II Perdido, desesperado. Occisa est res.
Occkroa, Cris; m. Col. El cavador que quebran- asunto está perdido, estásin remedio.Occi.sissón:ui
ta los terrones y cubre lo sembrado. (minium suma qui vi•unt. Plan!. Sor el hombre mit t
OcckTentius, a, um. Col. Lo perteneciente al perdido, me veo el hombre mas desesperado to
labrador que cubre lo sembrado, y á esta accion cuantos hai en el mundo.
de cubrirlo. OceLÁ1q1-0, as, át11113,, áre. a. Plano.
OcciTus, a, um. part. de Occo. Cic. Cubierto. ceer, hacer ruido á voces o cerca de otro. Fice
Hablando de lo que se ha sembrado. de
OCCÉDO, la, essi, essuni, ere. n. Plaat. Ir, salir OCCL:1510, 119, ávi, átirm, áre. a, Sén. Clamar
al encuentro. vocear, gritar á ó cerca de otro.
OccENTo, "ás, ávi, aluna, are. a. Platel. Cantar is, sato, dure. a. Cic. Cerrar. O'
delante de otro.. OCCETZLIrC osliurn. Pi'aut. Dar cludere lingyam. Plaza. Tapar á uno
música, cantará la puerta de alguno. 11 Cantar boca, hacerle callar.
cánticos injurioso« a la puerta de alguno. Occratsus, uno. parí, de Occludo. Cíc. Cerra-
OCCENTUS, un. ni. Plin. Cántico, música. II El do. Ostia-in oeclu,lissimunt. Phzu.t. Puer ta cerrad"
chillido de los ratones. con cien llaves.
OCCLPSO. ant. en Lugar de Occepero. Occo, as, ávi, Plin, Quebrantar,
tire.
OCC OCR 568
deshacer lbs terrones con el mazo ó rastrillo. suppetias. Hirc. Acudir al socorro de los suyos
Cubrir lo sembrado, cubrir las cepas. que huyen.—Armatis. Cc(;. Oponerse, hacer fren-
OccrEco. V. Obcteco. te, resistir á los armados. Occurritur auleni nobis
OCC<EPIO. V. Occipio. Cic. Mas nos hacen una objecion.` Satietali au-
OCCCEP Ft). V. Oc epto. rima occurrere. (Tic. Prevenir el fastidio de los °i-
OCCÚBiTUS, us. M. S. Ger. La muerte. dos, de los oyentes.
Ocni:rsi-rus, inri. pare. de Uccumbo y de Clc.- Ocernsicünem, n. Apul. Fantasma, sombra,
cubo. Muerto: vision que se representa de noche.
Oneúno, as, bui, num, áre. n. Virg. Morir, OccuitsíTio, Cie. Agitacion, movimiento
caer, esta: ¡miedo. del pretendiente, que anda de aquí para allí.
OCCULCiTUS, a, am. Lic. Pisado, pisoteado, ()ecuasÁToa, ens. in. Aus. y
atropellado. Part. Onetinso' • ulx, Uds." Fe.,1. El, la que anda en
0r:cunee, ás, ávi, átturn áre. a. Cal. Pisar, pi- solicitud de aquí para allí, hablando y buscando á
sotear, atropellar. j Acalcar. las gentes.
Oecueo, is, lni, cultual, lére. a. Cie. Ocultar, Ocnunsio, j: Szín. El encuentro 0 d e uno con
encubrir, tapar,-U 1 Callar, pasar en silencio, omitir. otro.
Occeuri.TE, adv. Cic. Occulte. Onnuas • o, ás, are. n. Solin, y
OcceLl.Crio, erais, j. Cic. Ocultacion, la iza- Oceunse, ás, avi, átum, are, a. Vírg. Salir
cion ,ira llar ú ocu//arse. encuentro, ponerse delantel I Anticiparse, adelan-
OccuLrVruit, Cie. Ocultador, el que tarce. II Ocurrir, .vemr al pensamiento. Occursure
oculta. rlanee. Plin. Prevenir a la fortuna, anticiparse á
Oceut.T.5,.rus, a, lun. prirt. de Occulta. Cic. Ocul- sus accidentes.
tado, encubierto, escondido, oculto. Oceunsen, óris. m. 8. Ag. El que sale al en:
Occur:1s. adv. eje. y cuentro.
Oeceuent. adv. Plin. y Ocennsenius, a, tttn. Apul. Lo que ocurre, viene
(Jccuuro. adv. Min. Ocultamente, en secreto, al pensamiento. II Lo que sale ul encuentro.
de oculto. Oectitses, us. Ov. El encuentro de uno con
Occui.To, ás, avi, are. a. Cic. Ocultar, o g ro. Occia'sus Ve. Habiendo dado, encon-
encubrir, esconder, tapar. ¡Callar, omitir. trado con nc madero, con un árbol,
OecunTes, a, ata. (;bulto, escondido, encu- OCEÁNiTIS ., idis. f ni-g. Hija del Océano, como
bierto, tripada, s' creta, 1.)iiíeil de entender, os- C'iu y herpe.
curo. U:en/Lis odii. Tde. El que disimula sn re n- OeElYins, a, uta. Jun. Lo que es del Océano.
cor.---arozu. liombre solapado, disimulado, CEÁNTS, !!1. Cie. id Océano, el mor Océano,
Sit'i'e (j aibas ()oculta credur¿tur. Cic. Siervos que rorlto toda la tierra. ¡I lsl dios de la mar.
a quienes se dad los secretas. In °cima° slare, °CELLA, ,n. Cia. Sobrenombre romano de la
Cic. Estar escontiidc. /ani da Servia.' in. J. Flirt. El á la de ojos peque-
Onci:Lue prel. de Gentil°. ños.
Occumuo, is, cribítum bére. n. Just, OCELLÁTUS, a, am. Lo que tiene muchos
Caer. 11 Morir, caer unan te. decumbere morli. ojos ó agejeios. Oceliatis latiere. &el. Jugar cou
Virg.—Murtein. Cie. ar- unas bolitas agujereadas.
zais. Snei. Morir con las armas en la mano.—Dex- ocELetjeus, i. Diem. y
tiai alicejtis. V irg. Xiorir a manos de alguno. OCELLUS, dita. Plaza. Ojito, ojitos ; término
Occru'AN-s, tis, coso. (juba. El que ocupa, se de ca•a ° , y alguna ze.z de de 9zreeic del que tiene
apodera de algo. malos ojos. Vacile mi. Plaul. Ojitos míos. Ocelli
OCCtl;P i 10, 0019. f. Cc'. Ocupaidon, asunto, ne- Palia,. Cic. Lo alas :preciosa de la Italia.
gocio en que uno se ocupa. lavasion, la arríen de t OCHETEGILI, X. f. El acueducto.
apoderarse. Prevenciou, preocupacion, anticipa- 0C1/12,1, X. f. Plin. Ocre, fierra anzarillade que
Cloll, figura 2-....birwa. wan los pintores.
OccePÑ-ri-rius y OccüpátOrins, a, am. Fesl. Lo t Ocirrónx, árum. f. plan U'Iceras de labios
que desamparado de sus dueños es ()capado por duros é hinchados.
otro. Ocrrus, Eh Obengii, rio rle Bactriana.
•OCCúPÁTUS, us. azud. Occupatio. t Oeimannum, i. v. La basílica silvestre á al-
OCCÜPKTUS,„ a, um. pm 1. de Ocaupo. C'e's,. Ocu- bahaca, /unta.
pado, tomado por invasion. ¡I Ocupado, empleado, OCÍMUNI, n. Min. La albahaca, mala olorosa.
embarazado, impedido. Occapatiis alicuirei..Plin. Ocios. ?n. j: 1118. n. super oci4simus. Cic.
Ocupado en alguna cosa. P lin. Mas presto, mas veloz ei ligerísimo.
Occüro, 01118, si. Ptq roil. Sir'zrenombre da Mer- °ami. adv. A l d. Velozmente.
curio, dios tic ios ladrones, que se apoderan de los Ocies. adv. eiss - nne. (dic. Mas presto, con mayor
bienes agenos. ligereza ó velocidad, con suma ligereza.
Oect;PO, as. á-vi, atum. are. a. Cic. Ocupar, apo- Ocxus. Virg. Orno ó Ifianor, fundador de
derarse por irrrasion. Prevenir, anticiparse, ade- 1111nUa, hijo de le Manto y del rio Tasco.
lantarse. 11 Tener enipteatio ú ocupado a otro, dar Oequímseo, is, ére. n. Non. Inclinarse, bajar
ocupacion. Ocenpare (dignen,. azule:en. Ov. Tener la cabeza.
á uno abeizatio.-0.,.. .casa. Virj . Herir en la ca- Virg. La bota, el botín,
ra con una piedra. Mon tin.vo ipsiun oc•apat. °etre:vais, a, mil. flor. El que tiene puestas
Ter. Inmediatamente la coge la muerte. Ocen- botas ú botines.
pare peciztium. Cie. Emplear, imponer el dine- OCitiCÚLA NI, Man. in. plur. Plin. Los naturales
ro.—Btllem lacere. Anticiparse á hacer la ó habitantes de Otricoli.
guerra. —Siln atiquod consiliam. Plnat. Inventar, OCRiCULÁNUS rí OcricOlanns, a, lun. Cic.
hallar para sí algun arbitrio á consejo. perteneciente á la ciudad de Otricoli en la U711(- -)
Occuinto, is, rri, 911:11., rére. n. Cia. Acudir, asis- bria.
tir, venir á socorrer, ofrecerse, presentarse. En- OCRICtiLUM, n. Plin. Otrícoli, ciudad de la Uni-
contrar, bailar, encontrarse coa otro. II Adelan- brin.
tarse, antirtipurse. II Oponerse, resistir. Ocurrir, OculNum, n, Monte de S. Miguel en Cornud-
venir, ofter,erse á lit imeeinactore al pensamiento. lles. II La punta del Lagarto, ca!to de Inglaterra.
Reinedial curar, sanar. Ocurrere ex adverso. Ocuis, Eta, in. Fest. Montaña llena de puntas o
Liu. Venir .lo o por enfrente. — Suis fugientibas picos.
OOT OC Y
564
Oarólvánti Ulp. Soldados de la legion
OcrIcríosttoN, 11• octava.
OarÁciroanos, i. f Vilruv. Lo que tiene
OCTONÁRIUS, a, um. Front. Lo que contiene
ocho cuerdas. ocho.
nnum, n. Octaedro, uno de los cinco
OcTAil
eg uiares, que consta de ocho triángulos OcTONI, a:, a. piar. Ov. Ocho.
cuerpos OcTórrióitos, m. f y
equiláteros. OCTÓFAORON, u, Suet. Litera llevada por ocho
OcTANGtjuus, a, um. Apul. Octágono ,loo ue tiene
q
ocho ángulos. hombres.
OcTANs, lis. cem. Vitruv. La octava parte. OcTuPeVcÁlao, ¿mis. f Marc. Cap. Da ultiplica-
OcTÁPiltiRON, n. Marc. La litera, palanquin cion por ocho.
andas llevadas por ochc hombres. OCTUPLTCÁTUS, a, Liv. y
OcrÁróraEs, Lun. m. piar. Pueblos de la Es- Ocruveus a, mil. Cie. Multiplicado ocho veces.
D Infla re raquera octupli. Cíc. Multar á, uno er,
OcTÁPóimum, n. Especie de velo ó toca que ocho veces tanto como lo que debía. -
llevaban los emperadores. Orrussis, is. flor. Moneda roznara que valía
* GoTAsr-_,LoN, n. ocho ases.
OcTASTYLOS, m. j:Ilítruv. Lo que tiene ocho OcUeanaattius, ii. Inscr. El artífice que ha-
colunas. cía ojos de esmalte, de plata etc. para las estatuas
OCTÁYA, re. f Cód. Teod. La octava parte, de los dioses.
cierto tributo que se pagaba de las cosas. Ocürakrus. ni. ré. n. is. Veg. Ocular, lo per-
OCTAYÁN/, orum. piar. Met. Los soldados de teneciente á los ojos.
la !alioli octava. OCúLiRITElt. adv. Sid. Ocularmente, por los
OterÁvÁrttum, n. Impuesto, tributo de la ojos.
octava parte. OCI-11.,kRIUS, um. Cic. Lo perteneciente á los
OCTÁ VIA gens. f Suet. La familia octavia de ojos. Ocularias medicas. Cels. Médico oculista, que
Roma, descendiente de Velitras. cara e! mal de ojos.
Ocrívi.E porticus. f. piar. Stet. Los pórticos OeüLÁTA, Plin. Cierto pez asi llamado, por
Octavíos. dos famosas lonjas de Roma. tener los ojos mui grandes.
OCTÁ YaNUS, Cie. Octaviano, sobrenombre Ocüráno, dais. f Plin. La poda de árboles y
de Augusto, adoptado de la familia de los Oclavios viñas.
en !a de los Casares. OCÜLÁTUS, a, um. Que tiene ojos, que e,
OrrívtÁN-us, um. Cie. Lo perteneciente á Oc- tiene vista. ()culatas testis. Maui. Testigo acatar,
tavio, nombre romano. de vista. Oculatd die ernere. Maui. Comprar á
OcTívtus, a, mil. Suet. Lo perteneciente á Oc- dinero contante. Oculati,sainius locas. Plin. La-
tavio. gar, garage descampado, exento, que se ve de
OCTiVO. adv. y todas partes.
OcrÁ)um. adv. Liv. Por la octava vez. OcbLEUs,&, (un. Piad. Lleno de ojo::. lj Atpul.
OCTÁVUS, a, une Cic. Octavo, lo que cierra el Perspicaz, agudo, ingenioso.
número de ocho. Ocúei"ca.ÉPIDA, Le. ni. Voz fingida por Fluido.
Ocrávus decimus, a, mil. Viiruv. Décimo oc- El que tiene los ojos espuestos á que le denle
tavo. puñadas en ellos.
OCTENNIS. m. f né. n. is. Amian. Lo que es de OcULTFPatia, ° nitre n. piar, Las cosas que
ocho años. deslumbran la vista, las mui brillantes.
OCTIES. adv. Cic. Ocho veces. OctaAssimus, a, um. Plaut. Amado como los
OCTLINGENiRIUS, um. Varr. lao que tiene ocho- oj os.11Parut. Que es todo ojos, que ve mucho.
cientos. OctiLaus. adv. Piara. Como los ojos.
OCTINGÉNI y Octingenténi, re, a. num. distríb. OCIAD, ás, are. a. Ter/. Dar vista.
piar. Prisc. Ochocientos. OcÚLus, Cic. El ojo. j¡ La vista. j;
OCTtNGENTÉsiMUs, a, um. num. ordin. Cic. Ocho- botos de las vinos 6 árboles. ¡¡ En piar. Mis ojos,
cientos. tus, sus ojos, Término de citrino. Mucuiarum oculr.
OCTINGENTI, W, a. num. card. plur. Cic. Ocho- .P fintas, manchas como de las pieles é pie-
cientos. dras. Ocidus madi. Cie. El sol,—Tibr sum. Plaat.
Oc-rusdavrtEs. adv. Ascon. Ped. Ochocientas Me amas mucho. Ocult eminentes. Cíe. Ojos
veces. preiiados.—Eri/diti. Cic. Ojos conocedores. Genios
OcaIras, édis. com. Ov. Lo que tiene ocho piés. cornicum conkingere. Cic. frase prov. Engañar
OCTO. 'num. card. indecl. Cje. :cho. embustero que quiere urdir un engaño.—Alicuja$
Ourónaa, bris. Cic. El mes d t octubre, octavo in oculis habe •e. Plaza. Clavar la vista en alguno,
empezando por marzo. October equus. Fest. Ca- mirarle de hito en hito.—Spargere. Pers. Mirar a
ballo que se sacrificaba todos los años por octubre por todas partes. Oculishairrire. Viro. Comer con
al dios Marte. los ojos.—U/ ego rationem copio. Piara. A' lo que
OCTOCIIORDUS, um. V. Octachordos. yo puedo ver.—!Equis aspicere. Viro. Mirar cern
OCTÓDECIM. i1s decl .Front. Diez y ocho. buenos ojos, fávorablemente.—Merere, Virg. Te-
OCTÓGÁYIUS, 1, ni. S. Ger. Casada ocho veces. ner la vista fija, clavada en, no levantar los ojos
OCTÓGÉNÁRIUS, a, um. ritruv. Octogenario, que de.—Captus. Cic. Ciego.—Contrecture. Tac, 'Ver,
tiene ochenta aiLos examinar, registrar de cerca. In oculis omnium.
OcróciÉNI, w, a. num. distrib. plur. Ci c. Ochenta. CM. A' la vista de todo el inundo, en público.—
OcirócÉMmus, a, um. num. ord. Cic. Octogésimo,
Alique pt ferre 6 gestare. Cie. Amar á uno como á
lo que es de ó contiene ochenta.
UCTOGIES. adv. Cic. Ochenta veces. sus ojos. — Aligacid habcre. Quint. Estar siempre
OCTÓGINTA. indecl. Cie. Ochenta. atento a una cosa.—Esse alicui. Cíc. Ser amado de
OCTOGONOS, in. f. Octogonon,
alguno.—Mentis viviere. Cie. Ver alguna
y cosa con los ojos del entendimiento.
OCTOGONUS, a, Lun. Front. Octógono, que tiene
OCYMUM, n. V. °d'Ilma.
ocho ángulos.
OCYOR. m. f ius. n. iris. Ocior.
OcTóJúnis. f gé. n. is. Liv. Lo que tiene
OCYPÉTE, es. f Serv. Ocípete, una de tac ar-
ocho puntas, picos 6 cumbres.
00TómíNtiTÁLIs. 7n. f. lé. n. is. Lampe. Lo que
pías. Quiere decir ligera de piés.
Ocvannón ó Ocyrtie, es. f Ov. ()circe, h.ija dr
cuesta ocho pequeñas monedas de plata. Quiron y de la ninfa Cariclo, sabia en la medie-in&
ODO CE DII - 565
y adivina célebre, que dicen fui trasformada en ODÓRISÉQUUN a, nm. Liv. Andrón. Qne sigue el
yegua. olor, que va tras del olor qu'e siente.
ODÓELO, as, ávi, átala, are. a Colum. Dar buen
OD olor, perfumar, rociar con perfumes.
01)15ROR, alas, átus sum, " p. Cic. Oler, sen-
de
"I° ODA, se. f. _Aut. de Filom. Odarium. • tir, percibir el olor.11Esplorar, indagar, investigar.
t ODÁKTÁRIUS, m. limen Maestro de canto. 1 Presentir, oler, conocer por conjeturas. Odora•i
O ii. Pelron. Oda, poema, caucion. omites voluplales. Cic. Buscar con ansia todos los
* OLE, es. f flor- La oda, especie de poesía lí- deleites.--Atiquem. Cic. Sondear, explorar el o-
raca. razon de alguno.—Atiquid. Cje. Presentir alguna
t ODÉDICIO, is, é re ,ant. en lugar de Olfacio.Fest. Cosa.
(linEssus, Lemano, ciudad de la illesia °D-MUR, a, nm. Ov. Odorífero, oloroso, grato;
rior. suave al olfato. 11 Virg. El que tiene baenas narices,
Onfaim, Peq$efio teatro rodeado de que percibe, conoce, entiende m u cha. Odora canum
colunas, en que se tenían certámenes de -música. Virg. El agudo olfato de los perros.
ODr Odivi. Oda, ósinn, ódisse, a. ODRYS2E, arma. 711. piar. Plin. Pueblos de Tra-
Odiar, aborrecer, tener odio, aversion. cia.
ill?pcos odio Cic. Aborrecernos á. los O D RYSII, nrum. in. piar. OV. Los tracios.
malos con un odio movido del interes público. OuRYsius, non. Ov. Lo perteneciente á los
Oniaícist. en. f. 71. is. Prisc. Aborrecible, odrisios, pueblos de Tracia. á los tracios..
digno de odio. OLYNOL YON, tis 'Plin. Rémora, pez pe-
Op iEss, tis. co•l. Petron. El que aborrece. q ueño, á quien atribuían los antiguos la virtud de
0,27Ç0Lvos;, rémora. facilitar el parlo.
Onu)sa. ad v. Cic. Odiosamente, de un modo ODYSSli A, It . Or. La Odisea, célebre poema
odioso, aborrecible. Odio,se Maui,. Eres insu- épico de hornero.
frible.
Oulós.ícus, a, uní. Pian?. y
O DIOS , a, um.
US issinms. Cic. Odioso, abo-
rrecible, ocliosísimo. (EA, cew. f Arel. Ciudad de Berbería, una de
Oolum, H. CiC. Odio, aborrecimiento !I Enojo, tres de que se formo' Trípoli.
enfado. Odio ó in odio CSSf; aticui ó alud (EAÍRIus, a, am. Oc. Lo perteneciente al He-
Cc ,Ser aborrecido de alguno. Vende in odium breo, río de Tracia, á Tracia ó á su reí Eagro.
odio. Pliii. Hacerse insufri- (EÁnRUS, i. in. Viro. El Hebreo, • io de Tracia.
ble, insoportable, aborrecible á todos. IlEagro, rei de Tracia.
O DO, onis, Udo. (.7jr1ÁLIA. {e. f. Sc • v. La Laconia.ffliudad de
OnomAsm, Orina. ni. pilo • . Pueblo.; de Tracia. Laccnia.11¿Vadad de Palia junto á Tarento
Opo:,1F,s, um. piar. Paeblos de Ti . ada. 01n111:4.LiD_,E, árum. piar. Ot,. 1,38 hermanos es-
OVONIUNI, ii. 11. V. Udo. partanos, Cástor y Pótax.
t O DO NTAG OG n. y (E3AtIDEs, m. ni. Oc. Hiacinto, Elio de Etalo,
j- OD DNTA G f El gatillo, instrumen .to para Lacedemonio, espartano.
sacar los dientes. j¡
CEBALts, idis. Or. Helena, hija de E'balo.n
ODONTALGIA, f Dolor de dientes. Lacedemonia, espartana.
OnoNTEs, nal. fi. piar. Los dientes. EiLIUS, a, nto. 0¿,. Lo perteneciente á Ebalia,
ODoNTrrts„ is. f. Plin. Yerba, esp ecie de heno, Lacedemonia ó Esparta.
que cocida es buena para el dolor de ;tientes. ni. Ebalo, h- ijo de Argulio, rei
ODONTOTRISNIA, atis. 7/, Medicamento para lim- de la Laconia, que de su nombre se llamó Ebalia.11
piar la dentadura. Virg. Hijo de Telon y de la ninfa S'eMitle, reid'e
OtioNToxIsTEs, is. instrumento C,07/ que el Cap rea.
dentista limpia la dentadura.
ODOR, Oris. m. Cic. El olor. (IPresentimiento, CECIIÁLAA, w f. Pila. Ecalia, ciudad de Babea,
conjetura. [Hoy-. Perfume ; aroma. !I Cje. Mal olor de Arcadia, de Etolia, de Mesenia y de Tesatia.
de la boca. Odur dietario-ce nonnallus est. alai (EcnInrs, idis. f La ~ger natural de Eca-
prernisa3 de que se nombrará Un dictador. Odori- lia.
bus liquidi.y i ieifasus. Dor. Perfumado con esen- (EcdoEs, a. ni. 01, , Mamo, hijo de Ecleo.
cias, aromas, perfumes. Odur locum nadare Sube- Wc;onómia, f Forma, estructura de una
gerat. 'Salas!. El mal olor, el hedor había obligado cosa.
á mudar de sitio. CEcóDómícA, ce. f La arquitectura.
í niS . 71. Mue•a). y IfEcóNómiA_ ti f_ Economía, administra-
OnóltAmEN-rum, n. Col. Olor, aroma, perfume, °ion, gobierno 1.1L: causa y familia.11Disposicion,
euencia odorífera. Orden, distrilmicon, íepartimiento.
ODÓRI,NS, e01P2 Plaut. Odorífero, oloroso, (EcoN.e,Hi.cs, a, um. Quint. Económico, lo que
fragante, suave, apacible al olfato. pertenece á la dislribucion y tirdéa de un discurso.
O D óaAnius, a, lun. Plin. Lo perteneciente á los (ECONIbliCUS, i. Cic. Económico, libro de
perfumes. Jenofinte socrático, que trata de la economía de
Ovóakrto, ¿Mis. f Cia. La accion de oler. 1; una casa, tramicido del griego en latin por Ciceron.
Olfato. (ECÓNÓMUS, Co'd. Tewl. Ecónomo, mayor-
OnónÑ rrivus, um. Apul. Oloroso, odorífero. domo, administrador de una hacienda, casa o fa-
One-mATus, us. Cíc. El odorato it olfato, sen- milia.
tido que percibe y discierne los olores. ¡101or.11La CEcbIÉNlcus, a, nrn. Ecles. General, uaiveroal,
accion de oler, de sentir el olor. perteneciente á toda la tierra.
ODóax-rus, a, um. part. de Odoro. Virg.Oloroso, (Ecos, ni. Vitruv. La casa, 1/Sala, pizza de la
odorífero, fragante.11Perfumado. Odoralissimi casa para hacer labor las mugeres, y para celebrar
Plin. odoratísimas, mui olorosas. convites.
OrkeEs, um. ni. plur. Cic. Olores, aromas, per- CErAmA, átis. n. Edema, hinchezon que no causa
f dolor
olor.
ODÓRIA, w. f. Diosa de los olores. CEDIPODEs, ae. Sén. Lo mismo que (Edipas,
O DI/ PER, a, um. Plin. Odorífero, oloroso. Edipo, rei de Tébas.

OFF
5n 156
F
Estac. Polinices, hijo de Ojo pana. Gol. Pedazo de pan,— Ficorurn. Col
(EarowasirDEs, Masa, pan de higos.
Edipo. erteneciente á OFvhcrus, a, nto. par!. de Officio. Dañarlo.
(Enyr•ordNuis, a 11117, Ov. Lo P OFFARCÍNÁTUS, a, nm. Ter!. Cargado.
E d . rei de To"ba.s. OFFÁTnir. adv. Plan!. Et1 pequenos pedazos.
de Teatros, hijo de
(En-Jets. ya. Sén. Edipo, rei OFFÍXI. pret. de Officio.
Layo , de rocasta, que hrloTto dado muerte á su
50 madre sin, Arnob, La tintura, el tinte,
padre por erpritocaeion, y easadose. con.
OFFECTIO, ñris.
conocerla, reconorido se sacó los ojos, y se desterró la accion de teitir.
°t'YETI- 01i, ¿tris. ni, Fest. El tintorero,
. • rff Sit71fIrr.
aísTAN't HE, es. f La flor de la cid silvestre OfrEarus, a, um. port. de Oiiicio. Lucr. Itpe-
labrusca. ¿I Plin. El ave parra. dido, cerrado,
llamada OFFENDi r ",iLUM, Pi-in. mea. Estorbo, ira-
(ENANTHINUS, a, um. Plin. Aderezado, com-
puesto con la flor de la vid silvestre. pedialcu:» que se halla en el camino, tropeLon,
GINÁrtiA.. as,.. ;Mdad (le Toscana. tropiezo.
(ENÁltrum, n. La taberna. OFFENDYMENTUM, n. Plia. y
CENÉIS, idis. Hija de Enco, neya- OFFENDIX, icis. I. Fest. El holon que ajustaba
r,ira. por debajo de ia barba el cordón del sombrero da los
CENÉIUS, (.1,,nerts, a, um, antiguos.
(ENI:us,í. Or. Eneo, rei de Elolitz Calidonia, OPFE7:DO, mnia. f Aíran. V. elirswio,
CENÉUS, Ov. 'Lo perteneciente á Eneo, ()l'YENDO ; -.mm, dore.. Cje. Tropezar.
(1',1 Á inE, in. I. pilo • . Ciudad de Acarnania. chocar, dar contra alguna cosa. Ofender. injuriar,
(ENii)Es, ae. Meleayro, hijo de Hoce. dañar, molestar.11Errar. faltar, pecar. I1 salir mal.
(ENOMA.1.35, 1)iq. En6111a0. hi;o de ilia•te y 11Encontrar, Pjfendere scepulym,
de Arpina, h: ja Asepo, padre dellipodamia. sco p ulum. scr,pula. Ov. Dar contra un es-
* (ENomúlt.:, ',tos. a. Bebida de vino añejo collo, tropezar en él.—Latus. . Cje. Hacerse Mal,
miel, Cn7710 c'ae'r a. herirse en un lado.---In redeundo, Ces'. Recibir un
(EONE, rs. f Enone, niqfd ,f•:gia, amante golpe á la vuelta. —A lior!i a q iui21177.Ce. Dysagratiíar
de Pdris, alZIPS que este robase á ilekna. a alguno.—Iiiapaí.atain.Cie. Sor l trender, coger (les-
CE NutMlottum, i. lota, barril, frasco nrevenido.----Atiqud re. Cie, liar naiti re de pesar,
para llevar vino de una parte a otra. ofender en una cosa.— Ali:Luz4 Cic. Ha•
t.Exennt g ulfs. m. Plin. El que lleva vino; llar algo que reprender en alguno.---El (erra' e:
nombre de una ,,ig raoxa estatua (le 1 •ri..eil,fles, mari. Cie. Salir mal con la empresa en mar y en
CENOnnt., 1,,v. Por otro nombre Eg-ina, isla. tierra.
CENOPION. Avien, Enopion, rei de la isla OFF)vSA. Fe. . f. Cic. Oferna, daiio, injuria. agra-
de Quia, padre de Meropc. vio, falta contra otro, disausto.111 1 iin. Tro»iczo,
tENemius, Oc. De Eñopia Egina. tropezon en ó contra .aluna cosa. (Mensa polen-
CHNoriómm u, - ii. a. Pitad. Taberna, bodega, ni- periculosa. Q.rint. El cl.ocar con los po,.icresos
macen de vino. es peligroso. gq"ens.a7 aliquirl in errad t'ra's.
(EN0s.r.D:u:st, n. Instadt, ciudad sobre el Da- Hallar, sentir algun disgusto en la conihm.
nubio. sala alicujus mere n Ov,—SasTipere. Plia. ?non.
NOTRI re. f Sert, Enotria, reglan de L'aria Acarrearse el desagrado de a igs. no. lo rfensrt esse
'entre Pesto y Tart:10.1J ha Italia. Estar en desg i-acia Con alguno.
ENoTainr.s, Unl. f. piar. Plin. Dos idas del 01 , 1, W:S i. 7/. Apul. donde se
mar t irreno, puede tropezar.
CENOIR) órum. m. pjur. Vira. Enotrios, pueblos EN ANd. tic. Sct,;. El Que t- apiezr,„ da
del rara) de Mpe les. 11 'tal lanos. 11 Ro-manos. Coi; ra alguna cosa.
CEINont:us ytEnetrus.a,um.rirch Ilaano, roma- OIFENS.1/21'10, f iropezon,
no.11 Lo perteneciente á tulio, á Roma, á Enotria. la accion de tropezar. Odfun., :. ( f.iio Se'n.
10ENus. aol. en lugar de Unu.s. Gic. Falta de la memoria, el quedarse, perderse ó pa •
CENts, i. Pim. lino, rio de Laconia.IJ El ralee en un discurso.
Inn, r io de Alemania. OFFENS. S.TOft, óris. m. Q3731. qiie trople:r.il
ILENUSA, a".;. . f. A n liga ° nombre de Cartago. 11 lela menudo.
cercara á la de Qaio. 11 Dos islas del mar egeo. -1- OtTENs..nYms. M. is. La-1 -
re. f Oise, rio de Fraaria. -1- OFt ti;nsTids, m. f. iti. n. is. '21 gel:- ipite
CEis;oPuÁriusl, n i . El esófago, coartado desde la es tropezar y caer.
boca ot estómago. Ort ENSIO, Tropico tropÍzon, el
CEsvnum, i. Virg. 6 acto de tropezar, de dar contra c.)sa.111n-
CEsTnus. Plin. E! tábano ó moscarda. 11 fortunio, d!sir,-racia, calamidad. 11 desa-
Estac. Estro, furor poético, entusiasmo del poeta. grado, odio, chtignsto.1111ciprension. 11 Impiedimento,
CE•3YrÉlzus, i, El re p on de lana por !aval'. ob. Genio. Gi ) T'asio pedís. Troptizon.----Non
CESVPUNI, Plin. Grasa, pl-srquer i a de la !aria apparet ralione ,S71111 77I(1. Cir. No paret-e, mirán-
cvejona antes de lavarse. dolo bien, que hai de qua; ofenderse.----rn morbo.
(EiA, lE .la, Plin. El monte Eta de Tesuliad de Cje. E:cedida en una entsrmodail. Ofensionem ad
Acays.11 El monte Itunina O Banina. cer/as res haberse. (Pi. Tener ttvirsion a ciertas
CET.I.es, mn. Me/. Lo perteneciente al monte cosas. Opa.siones belh. escracias, párdítias
ijanina de l'e.satia. en la guerra. — Damesticw. rarr. Pesadumbres
CruitYsit, bruto, ?a. piar, Pueblos del reino del domésticas.
Ponto.
OFFEN5IUNCI1A, re, f. diera. Leve tifensa
OF Or ENSO, ¿aire,. are, a. /irse. Ofendo.
Lucr. Tropezar, chocar, dar contra una alg cosa,
OFELrá, at, f. Marc,. Pedazo pequeño de carne tgensare capita.Liv. Darse de cabezadas unos á
á de otra cosa eetnestible. otros.
OFFA, f. Fest. Masa de harina cocida como
OFFENSOR, ÓríS. Arnob. Ofensor, ofendedor,
torta. 11 Virg. Pelota á modo de albóndiga, hecha el que ofende, injuria, agravia, hace mal.
de pais, carne y otros ingredientes. 11 Maní. Presa, OFFENsum, n. y. Olrensa.
pedazo de carne. 11 Plin. Cualquiera masa informe. OFFLN8U8 ., US. St'71. V. Offensio.
OF F O G Y 567
Or:FENSUS, a, um. part. de Offendo. Ore El que Singulari in rempublleam. Cic. De singulares °S-
ha dado ó tropezado contra alguna cosa. 11 Aquello oros para con la república, dado enteramente á su
mismo en que se tropieza. I Ofendido, injuriado, servicio.
eyraviado. I j Disgustado, enagenado por alguna OFFIDIU8 mons. m. Bazano, monte del Abraza
ofensa. Offenso pede proewnbere. Ov. Caer por ulterior.
haber dado un tropezon. ggensres Cic. Desa- OFFiOO, is, xara, gére. Plant. Clavar, fijar.
•radable á alguno. Offensiorem arbitran'. Cic. Creer OFFIRMÁ'rt."1, a, um.Aput V. Induratas.Part. á
demasiado irritado á alguno. OFFIRMe. V. Obfirmo.
OFFERCIO, feral, fertum, che. a. Plaut. Lle- OFELA, aR. f Maui. La soga 6 cordel, cuerda.
nar. embutir. OFFLEC», is, flexi, flexura, ctére. a. _Maui.
OFFÉrtErznus. a, nra. Sén. Lo que se ha de ofre- Doblar, torcer, volver á otro lado.-
cer. OFFÓCANDUS, a, um. Fl.or. El cine ha 6 tiene de
OFFÉRENEL lis. com. Lir. El que ofrece. ser sofocado, ahogado.
OFFERENTiA, ze. Tert. Ofrecimiento. OFriko, ás, are. a. Tert. Ahoga r , sufocar, apre-
OFvlao, fers, obtüli , oblatam, ferro. a. Cic. tar las fauces.
Presentar, llevar, poner delante, ofrecer, ciar. OFFR.WiTUS, a, um. Plaut. Enfrenado.
°S'erre se alicui. (lic. Presentarse 4 alguno.-:-Ac- OFFR1NGO, is, frégi, fractura, gire. a. Col. Arar
ceseu.sfzciles puppibus. Luc. Ofrecer una ensenada al traves. binar la tierra.
fácil á las Dales, tenerla. — Mortem Cic. OFFücrA, m. Plaut. menjargé para la
Atentar, amenazar á la vida de alguno. ---Religio- cara. Offueix. f i /aut. Engaños, trampas.
nern. Cic. Poner, meter en escrtipela.•'se alicujus 4- °tinco, as, are. a. Fest. Hacer gárgaras.
sceleri. Cíc. Oponerse al atentado de alguno. O/-TULA, dim. de Offa. Col. Pedazo, hebra de
OFFERTUS, a, um. part. de Offercio. Lleno, em- carne 11 Torrezno.
butido. OFFueero, is, fulsi, frdt-am,Ire. a. Apul. Llenar,
OFFERÜMLIN- TA, -Orem. p7r.ir.
- alele.', Ofrendas, , ' tapar, cerrar.
dones que so presentar. a les dioses. OFFereeno, és, si, ere, n. Virg, Aparecer res-
OFFEaÚNIENT.E, árura. f. Plat. Cica- plandeciendo.
trices, señales de heridas r5 golpes. 01 , 17 111 TUS, a, reo. part. de °fruido. Apul. Lleno
is. Apul Ministro, oficial con tapado, cerrado.
cargo páblico. 11:Ministro de las cosas sagradas. OFFteno, is, ffistrrn, rl,':; re. a. rte. Derra-
017 i, íciÁ ras. is. Uip. Lo perteneciente mar, esparcir, sembrar al rededor. 0,,T.‘ndere cali-
al oficio, empleo ó cargo. qinem oculis.Liv. Poner una niebla delante de•los
OFFICiENS, lis, COM. Cj e. El que se opone, im- ojos, oscurecer la vista.—Aqaant animan:. cgenti.
pide. Plaut. Echar agua en el rostro al que se ha desnia-
OrKtei-eA, re. f Che. Oficina, obradee, 'taller. yado.—Noctern rebus. Hacer oscuras las co-
¡ Obra, mantriactura. Offzema ar:a sas. — Cibal avibus. Plin. Echar de comer á las
'Callereria.—Chartaria. MIL, Molino de pnpel.—' a ves.—E •rorern alicui. Hacer caer á alguno en
Prema•calium reslw Suet. Sartrerm, repena, un error.
obrador de sastres roperos. - - Coho q cíli.s. . col. OFFresco, ás, ávi, átura, are. a. J0•1. Ofuscar,
Corral donde se crian aves..—Dieendi. Cic. Escuela oscurecer.
de la oratoria. OFFÚSUS, uva. parí. de Ofrando. Cic. Perra-
OFFick.n TOR, vi. Artesano, obrero, atado, esparcido, echado al rededor. Oftl.MS !error
maestro de alg i m arte mecánica. auribuxque. 'l'error a , oderado de los
OFFiCiO, leca, faclum, are. a. Ci‘. ojos y oídos.—l'arva'e. Tdc.Lleno 'de miedo. Masa
perjudicar, iliq oponerse, ser onntra-ia. 0111- l'ellyi0 Escrúpulo introducido en los
t'ere alicui apricanti. Cic. Quitar el sol, ponerse de- áninios.--fleipub/ir a? sempiterna vox. Cie. Esplen-
lante del .me le esta tomando. — VIO/W..7MS. dor de la república oscurecido para siempre.
Impedir que.—Lemin alicujus. Lic. Quitar á
uno la vista, ponerse delante. ¡I CM, Declanilirar, 00
ofuscar :12:U90.-41er adecrsarivrum. Hire. ira:
pedir, estorbe: la marcha de los enemigos. OGDI5AS, f Terl. El número de ocho.
Oft.--friliste los, isetine. adu . cor- OuGAN \1 n 0, is, itero, ire. a. Ter. Aturdir los
tC3ilie , de buena graeia, con buen corazon. oírles con importunaciones y chillidos. C`ggaunire
t OeFiciósírxe, Sidon. Oficiosidad, cor- alicui ad aurem. Ter.—In mírelo_ Apul.
tesia. A turdir los nidos á alguno con alguna cora.
OFiCIC,sus, um. ior, issívnus. Cíc. Oficioso, cor- 0 0 e ne-eirus, a, nro. 7: gr.?. Ocgannio. Apul.
tes. servicial, olistquiosu. Gffi-iosus doler,Cic. Sen- Gritado á los oídos, con que se ha atronado G atad.-
timiento que es de o laliocion el tomerle. didr. los ciclos.
Orfircióeus, 1. ni. Peinen. Siervo que guardaba is, gPssi. gestum, rére. a. Plaut. Traer,
en los bai l e ?, la t e l a de los que 5C bañaban. llevar con abundancia,
t Oefeiefesam.k., n. ni: f. y Offirtperdue, m. OrinaAssea, á.is, atas aura, ári. dep.
Cal. El ingrato, para quien no es de algun mérito Marchar, adelantarse, ir al camino, salir contra, á
el bcprficio, y COMO que se pierde, si se le hace. hmer frente..
OFFiCIUM, n. Obligacion, deber.110ficio, OGib r Oya, isla de Francia, junto d la de Re,
cargo, eutpeo, ministerio. l Servicio, favor, buen OGYCJES, is. Varr. Ogiges,fiaidador y rei de
oficio, gusto, placer que si, hace. tincare. Trabas en Beoda.
Suet. Creer propio de su obligacien.—Caesd. Liv. OGYrdA, 91. . «f. El llogue, fuerte de la baja Nor-
_Specze : Sud. Bajo el pretesto de hacer favor. man-día en Pyrncia. 11 11i:a cafre Siria y fenicia. 11
Cjier q 112 f117igi, frucere. mple re. Puje. men. Isla de la Misia inferior.
O cio jungi, salisfac,:re, parare. Cic. p lacer su
deber, cumplir coa su obligae ion.Officiumileserere,
011YG Y.L.E.,, arruara.
descendientes de 04,,es.
plur. &tac. Los tebanos,

intermille • e. Cic. Oficio deesse, decedere. 06Yolus, ü. Ozzges.


Egredi. Ter. Ab o de oficio decedere, discedere. Oovemrs, nm. Istac,. Lo perteneciente á
Liv. Faltará su obligacion. Officia suprema. Tác. Ogíges 6 á Tébas. Ogygius deus. Ov. Baco, vene-
Exequias, funeral, últimos oficios. Officio summo rado principalmente en Tébr.s.
praditus. Clic. Sugeto de la mayor cortesanía.— °minus, m. Ogyges.
OL
O LB
OLEATUS, a, um. Aur. Aceitado, Unl:a:C
con aceite.
OH OTx Num, i. a. Codo.Il La eminencia del
,varios afectos. corlo por la parte de afuera.
()H l i9zterj. con que se declaran Untare? Ter. OnEíTxs, ata R. f Ca I.. La coseelm U recoleccle,
Para llamar sünplelen te. OIL! gin
De dolor. Oh! periir de la aceituna ó del aceite. 1¡ La sazoa y tieer.a.
Ilota! cómo te flamas ? de cogerla.
Ai! Perdido soi ! De alegría. Oh ! reno
Plaid Oh! OuursioEs, re. VI. patr011. Hijo
une gestara Plana. Oh! qué bien hecho! De ad-
zairaaion. Oh! .memorandain fascinas Maui. Oh Oleno. Foceo y Lt'l.ego.
Of.INIE, es. ,f. _Wan g. La cabra de .?,maltea,
aecion memorable! naei Je y cr i a d, junto á plano, cinta :id de A-aya. lit
011a. inter). _ de quien se enfada. Ohe jaro desine,
i
uzazr, dios grat nando °Mindere. Ter. Oh! deja cual di,•9n olió ,st. leche á Júpiter sieado niño, y 7;9r
esto fa! roturadla entre los astros..
ya, mager,de molestar á los dioses á fuerza de
darles gracias. OLdNÍCS, a, 11M, Plin. Lo perteneciera;: í
unta i. del que se adinira de que sc haga nu.,, ciudad de Arara.
algo de repente. Oho I aina.bo, quid Mito 111:.9i ," pro- OLENS, lis. com. Ov. El que huele bien ó
pe•as? Plaut. Oh ! hola! dime, te rtiao„: por qué Taus mariitc.. 'kr, ea nracho, cabrío, que een,1
v,..es allí con tanta prisa? Oh l puros Palu:s.' es! de s; mal olor. Okuiirs su9t,:q. e. Oí. Lo que hriee
Plaut. Oh! que es el mismo, mismísimo. ó tiene olor de azufre.
OLSNTIA, 11 Ter!. El olor.
O OLEN-r1cA, erina. ni. ?llar.Fest. Lugares de ma;
olor, letrinas, albañales.
OiA, re f. Ciudad de Africa. OLENTicErum. i. 9i, Apul. El estlereol. el BEI-
OiLEUS„ i. 73. n'y. Oli¿O, uno de't'as a•goztanta, ladar.
hijo de Leoclaao y Agrianzona. i¡ Cia. .E1 padre de OLEn, és, lui, lére. a„ nic. Oler, exhalar.
,''?/ate, raí de los loorenses. ¡I El tnivazo A'yax, IL.. echar. despedir de si algun olor. •r1.11:21?/Z
:io.
Oilro á d tlerenCia del Otro "I'clamo; Cie. Oler a a zafran.--Narrio, 1)r 0per a,
OiLLI.DEs, au. ni. Sil. ifyar„, hijo de Oileo. de nardo --Perijrin/iin (lie. No ele, á cota:,
On,friEs, t92 . patrona Pro ?ere. Hijo de (Meg, es4rangera, percibirse que lo es.•--A..ruum a/set'.
A 'yq.r. Plunt. Oler í uno el dinero. el bolsillo.---Finqw; n
OiNA, f, Ciadr.V.1 1?. g .1 orca Pian!. olerle_ Z Lart.O. S cOa:i
O a INYUM, n. Eutin, ci.tdad del dacado de P. tan aher 9.1 oler a mlrrs
GLELtOUS. 0. Uta. Plia. Oleoso, aceitoso, cuata
*ante al aceite.
OL OulAtícEus, a 11115. ?lita. Parecide
gen. 0!t19,
OLANE, es. f Ciar/ad de la grande Arraenia.11 así átala, are. a. Priv,. I3era.hrnr
Una de las boros del Po_ legumbres, hortallua.
OLA.».,ácis. COM. Marc. Cap. Oloroso, ír,lue OLY.S17,0 LlIcr. Crecer.
huele. t ()LIT°, ha, are, a.. .n.ord.
OLB1A, f Mel. Verija, ciudad da Zilini‹-1. Ciar, eraporcar; hacer tener mal olor ) hacer he-
Ciztdades de Panjilia, de la Galia narbonense diorUCTO.
lt isla de Cerdeña. OLÉ -31:M, a. El oliva r, álié ufaidado
OEstÁNus, 11, uta. y H muladar, lugar be:llora:lo,
Otailis•zsus. 9n. f. sé. n. is. Lo perteneciente á Esereni'uito humano.
Oltria ó Verija. Otzum, n. Cia. El aceite. 0,'c.ouiiiiTazeillau.17,d,
OLCHISIUM, n. Dulcao, ciudad de Daltaacia. .Aceite bueno piara come1'.--fle,rucirt ,• 11L'u. La
OLDA., ni. El Lot, rio de Aquitania, provin- suerte ¿I isénero de aceite mas inferio-1 . . Vetustas
cia de FI•llrcia. oleo IevefiL tnt Plin. El aceite anejo es el
liva. el olivo, árbol,. iI flor.
OLER, Ze. f. Cío. La oliva, peor. (....1q uliz et operaw parre, fra::c
La oliva ó aceituna, fruta de este árbol. II El Cic. Perder el tiempo y el trabajo. : (abajar inútil.
aceite. mente. — AdrIcre camino. Hm . . Echar aceite al
OLEÁCE358, a, ann. Plin. Lo que es de chivo,. de fuego, aumentar un mal. Oko Plaut.
aceituna ó de aceite. ji Oleoso, aceitoso. Oleaccos Es una balsa de aceite, es la tranquilidad misma,
liquor. Plin. Ujor oleoso, aceitoso. Oleaccalolizz. Olel plus alqae leinporis. Ja y . i\las trabajo
Plin. Hojas de olivo. tiempo.
OLEAGI' NEUS, a, non. Verr. y Or.fÁcio, le, féci, factum, cZlre. Cte. Oler, •
OLEÁGINus. a, um. Virg. Lo que es de olivo. sentir, percibir, atraer el olor. l¡ Presentir, r rever,
OLEÁMEN, n. y entender, conocer de antemano, presumir. sere
OLE:blENTuvt, i. ti. Escrib. Larg. Ungüento 11;t11111iUlli. Cic. Oler el dinero, descubrirle doncl,,
liquido, licor para frotarse ó untarse. quiera que esté.
OLEkítis. in. ré. n. is. Plin. V. Olearius, OLFAcrP.-rmx. f La que huele, per
tan. cibe, siente el ()ion
OLEkRIUM, n. Despensa donde se OLFACTÁTUS, a, oto. Plin Olido muchas veces.
guarda el aceite. Parí. de
OLEkRIUS, a, -am. Cic. Lo que es de aceite. Olea- Or.FAcTo, ás, ávi, átum, tire. a. Plud. Oler
ria cella. Cta. Despensa de aceite.—Pasa. Col. mocitas veces, oler desde •jos, tener buen olfato,
Tinajas ú otras vasij as para guardar aceite. OLFAerronue_npt, i. 71. Plin. Frasquito ó bellota
OLEÁRIEs, ii. 991. Col. Tratante en aceite, el que de olor.
le hace ó le vende, aceitero. OEFAcTúalum, n. Ramillete, ramo de
OLEASTELLUS, Col. Acebuche pequeño. flores olorosas.
Dita. de 01;2AG-flux, iris. f. Plin. Olfac.tatrix.
OLEASTER, tri. Virg. El acebuche, olivo sil- OnFAcrus, us. Plin. La accion de oler, de
vestre. la
atraereltli lodlode
rcorla nariz. II El olfato, el sentido,
OLEASTILEN3E, is. n, Plin. Especie de plomo
OLFACIÉS,11, Mil: pare. de Olfacio. Plin.
OLEASTRiN1311, n. Aceite de acebuche. percibido por el olor.
OLO O M 1 569
OLFÉCI. pret. de Olfacio. OLOR, iris., m. Virg. El cisne, ave acuática. U El
Ouilus, a, um. Marc. Oloroso, que huele bien ó olor.
liar. De mal olor. OLÓRIFER, a, nra. Cluzid. Lo que cria muchos
OLIGARCIIIA, Oligarquía, gobierno de pocos, cisnes.
que está en manos de pocos sugeto•. OLORINus, a, nm. Virg. Lo que es del cisne.
OLYGOCHRONIUS, a, um. Jul. Fina. Lo que es WOri11113 color. Plin. Color de cisne, blanco.
de corta vida. OLORONENSIS urbs. J. Oleron, ciudad de Fran-
Ocom. adv. Cic. En otro tiempo, antiguamente. cia,.
tiic oliva loquebantite. Cric. Así hablaban en lo an- OLUS, cris. n. Plin. La hortaliza, verdura.
tiguodi En lo venidero, en lo futuro. El ohm OLUS atrum, n. Yerba de simiente y raí:
nominabuntur. (»int. Y los que serán DOM hradag negra, de mocha virtud en la medicina.
5 fumosos en Otro tiempo, on lo sucesivo, Non, si Octscúotim, n. dita. Cic. Yerbecilla, horta
mole nene. el olla sic era. Si ahora somos liza menuda.
desgraciados, no lo sereno,s siempre. eeees ei:me OoviTium, n. Fest. Cierta especie de me-
ser una partícula espichen, co pio en este lugar de dicta.
Piar/o: An quid (.,t olim airlias? OLYMPIA, f Cia. Olimpia, region del Pelo-
acaso algloia cuero mejor pee la salad ? poneso era Klide.
OLINTHES, i. P fin. (Yinto, ciudad de Trcviri,. ULYMPIA, órum. n. plan Estar. Juegos olím-
OLisr unis. re. Pün. Lisboa, capital del reino picos en honor de Júpiter, que se celebraban por
'le Portugal. espacio de cinco días de 50 en 50 meses.
OLTsii:Oor.-es;s. in. f sé, n. is. Flia. Lo perte- Os..y mrr.Áros, a, tiro. Virg. Olímpico, lo perte-
neciente á Lisboa. neciente á Olimpia ó á los juegos olímpicos.
OLíT0 q , cris. in. col. Hortelano, el que cultiva OLYNIPIAS, ádis.f. Marc.. Olimpíada. espacio
la hortaliza. •(te cuatro anos que mediaban de una a otra celebra-
OLiTORIUS. P., nro. , Lo que pertenece á ;as CZ O n de 103 juegos 012M7n(v3.11 Marc. El lustro,
huertas ó ii los que las cuidan. Olitu • ias hoehts. e. pacto de cinco arios. 11 Plin. El viento nordeste. 11
Plin. Muerto, Ilierta donde se crian verduras. ele. ()limpias, hija de Neoptolemo, rei de los mo-
Ofitorium •,T,Vrt. Plaza donde se vende la hor- lo ,.os, que CftSÓ con Filipo de Macedonia, y l'ué ma-
taliza., dre de Alejandro Ma tino. Olympiades. Mel. Las
Ol.7. rus, a, um. rart. tic °leo. musas, porque,' se creía que habitaban en el monte
OoívA. Pijo. La oliva U aceituna. H El Ot ira p ro,
olivo, árbol era„ la; da, • OLYINIP 'íCUS, WICI, Ilor. Olímpico, lo que per-
01.1VAYS, t.;9. vont. Flia. El que coge aceitunas, tenece. á Olimpia, á. los juegos olímpicos, al monte
;le tiene cosecha de ellas. Olimpo ó al cielo.
OLlvÁ Fha. Olivar, sitio pl(intan'o OLYMFIONICES, m. in. Cje. Vencedor en los jue-
de olivos. gos olímpicos.
0,1». ÁRJUS, a, nra. Col. Lo que pertenece á las OtioTolos, a, um. Lar!. V. Olympicus.
c!ivas. 19iiraeiee Pempoa. Muelas de moli- OLYNIPUS, Plin. (Einpo, monte altísimo de
nos de aeeite, Tesalia. donde dicen los poetas que habitaban las
OLilÉrum, u. Cic. El olivar, heredad plan- Micas. Oiimpo, el cielo.
tada de °fi' OLYNTII1US, a, uno. Plia. Lo perteneciente á
Oriv .Looc, nro.Olivífero„ fértil en olivoa. Olinto, ciudad de TrIteitl.
01)-ind:Incia de aceite, OLYNTIlus, P Olinto, ciudad de Tracia.
la deso:oisa. donde sc guarda, y la reata ú ganancia OUSIRA, Plin. Trigo candeal.
que pro,. u ce. OrvalPro, ¿Mis. ni. y Olysippuin, n. F. Oli-
0Mviriks, tttio. Vare. La cosecha de la sipo.
aceituno, la abundancia de ellas, la ganancia que • OLYSO'FONENSIS. f sé. n. is. El natural de
producen. Lisboa y lo perteneciente á ella.
Ocíví-ro óris. m. Apnl. El cosechero de aceite,
el que cultiva los olivos. OM
Oolvom, n. f.-ira. El aceite.
ze. La olla de barro. O amici- OmÁs1.7m,, n. Ror. Las tripas. I] La tripa, el
yuie. La amistad de la olla. 011a cito soci•rizin vientre, por lo coro un de bisel ó vaca. Callos.
mole frreet. Pctron. La olla de los amigos, que se OunRIA, x. f. Plin. Piedra preciosa, que dicen
hace presto, cuece mal. Es decir, que no es dura- cae de las nubes en las tempestades.
dera la amistad de los que se hatee amigos de OMEN, n. Cic. Agüero, presagio, pronós-
pr-on!e. Ipso olera olla legit. acial. Dijo la sarten á tico. Ornen hoc avertile, dii iminortales. Cje. Apar-
la caldera : quítate allá, negra. ref. tád de nosotros, dioses inmortales, esta desgracia.
OLLAR, á•is. n. raer. La cobertera de la olla. Cic. Tomar á buen agüero. anille cun-
OLL:\ RIA, Plin. Mezcla de bronce con -dido, dextro. Catit1.—Fauslo. Virg.—Optiino. Cíc.
plomo que se hace en una olla de barro. ¡I Kin.La — Sectigdo. Roe. Con ó por feliz presagio.—Deles-
temperatura de la atmósfera. tabili. Cic.-- piro, infausto, sinistro, Ov.
OLLÁrus. m. ré. n. is. Col. Lo perteneciente Con 6 por fatal presagio.—Nostro it dies. Plaut.
a la cha. Mores usa'. Col.. Uvas que se guardan El tiempo, las cosas van á medida de.nuestro de-
en ollas de barro. seo. Ominibus primis locare. Vieg. Casar en pri-
Ocio. mil. en lugar de Illi. Virg. meras nupcias.
°Luc. art. en lugar de Fest. ON1ENTíTUS, a, oro. Ap. Cubierto con el omen-
()mins, ii. in. El 011o, vio de Lombardía. to ó redaño.
OLLÜLA, dita. Vare. 011a pequeña, ollita, OMENTUNI, n. Cel •. El omento 6 redaño, tela
puchero. que cubre los intestinos. Ij Pers. Las entrañas, los
OLLUS, a, uní. anta en lugar de illud. intestinos.11/i/acrob. Piamáter ó piamadre, la mem-
Vare. brana que cubre inmediatamente al cerebro.
OLOES en lugar de ab illis. Fest. ONIÍNÁTE. adv. Platit. Con ó por agüeros.
Otiómuciom, n. Olmutz, ciudad de Mravia. 0:41INÁTIO, ónis. f. FM. ,El acto de consultar
OLONENSES are-nao . 1: piar. Las arenas de Olo- los agüeros.
mí, puerto de mar en Francia. O palsriToft, óris. m. Plaut. A'agur, agorero, que
OLóNium, el n. Ozone, ciudad de Francia. discurre por agüeros.
O Ni N ONE
570
Aquello de qne se saca de verdura. Omites (100, tres. (}aint. Ambos á dos,
ON:NA-rtts, a, tim. Hor. entrambos, todos tres. Piseibus aaartib,is .serrad
yresagio. Prop.1 _ denles. Flia.. Todos los peces tienen los dientes á
°MINO, áS, áVi, atan], are. modo de sierra. Omni quingaen-nio. Cm. Cinco años
Gris, átame sum, ári. dep. tác. Ommar,
OmSou, co q por agüeros. enteros. Transire ir alia ()Mida. CM. Ser de otro
discurrir, hacer pronósticos
Cure. Anunciarse muerte paiietier.
aninari sibi ONINTSÓNUS, a, um. Marc. Cap. Lo que es (le
cercana. Con oral agüero. ¿odas los sones.
° haba-asa. adv. Quina.Plin. Ominoso, azaroso, de ChrÑTTÉNENS, time. com. Tert. Que. todo la tiene:
C míNósus,
0.51NiTUENS, time. com. Lucr. Que todo lo ve, 11
ala / agüera,
o missi o, aajs, Sfruzc. Ornision, el acto de
omitir, de pasar por alto. inia
tr.).nINI'vaGus, um. (lin. Que anda yagueande
ON1ISSUS, um. Ce's . Omitido, dejado.11Rend- por torlau partes.
so, negligente, descuidado, flojo. Omissis jocis, Oard v oLus a, um. Cal. Que todo lo quiere.
Plin. amen. dej ando aparte la chanza, baldando Omi,dvottus, a, um. Plin. Que colee de todo.
seriamente. Omi•sior ab re. Ter. El que abandona () • oan ÁGIA, ]. A•ao!). El uso de carne cruda
demasiado sus intereses. Oini•„s . o animo esse. Ter. para comer.
Ser perezoso, negligente. Parí. de O NIOPLÁT2E, áram. f. piar. Omoplatos, las dos
OMITTO, is, rnisi, missum, tére. Cia. Omitir, hue:ros (I,' la espaldilla.
dejar de hacer, pasar por alto, en silencio. 11 Cc- Omillatii; Nus, a, ato. Pha. Hecho de zaino de
mear, desistir, dej ar. Prepscus in teampas fruta por madurar.
Hor. Déjelo para otra ocasion. (lmii le (fierre. O)f PIIÁCitiM, n. Zumo de aceitarla ver-
Ter. Omite el hablar de ti. Memeri,int re) omitie- de. á de agr ,z.
re. Quia!. Olvidar una cesa, perder la memoria c1e, UMPLALOCARFÜS, Ji'erba,
llar. Cesar, dejar de admirar. — gime aparine.
AM/tient. Maui. Dejar ir á uno, dejarle escapar.— OmaitAcamra„ chis. 11- Pldrd. I'ilistura de zumo
liquid. Pasar lino cosa en tic io.--airarian.. de aunar y Intel.
cliam„ Ter. Sosegar la ira, mitigar la cólera. Agc, °miau, es. f. Cc'. O'nfale, 'reino de Lidia,. que
oariito, T,T. Y bien, dejemos esto, bien está, va- regulodoaes á .111",reaP.Ç p,:r haber muerta
mos, lo concedo. ()mide Allúruo (,'¿'eroni lar. junto al m'o una (fue molaba ,1,9g
Perdmia á A'tico por amor de tu Cica ron. hombres. lje., i maey le o/digo á gae Iroca.,e en ,su 557-
t OMMENTAISS, time. cual. Fetsii. El que espera, ViCi0 (as, cli,9‘a y piel de lean ¡mor el Irci.ae fe-
perma mica, está esperando. 9?1£;!ii. y 1.3
OMNÍCANCS, ala. Apal. Qae todo lo canta. 1 OMPBÁLOS, 777. .4:¿u. El onibil izo.H Ce,
Um'NlcA aras, a, nra. Varr. Que toma, erige, din- medio, la mitad.
pa de todas partes.
OmNícaLon., cris. com. p rud. De todos colores, O Ia7
ario. Gel, 1)e toda-, modo;.
ONINaARILS. a, Hm. Sise ' !, Que es de todos in.o- 1:17, Ortm, Itratri, f. piar. Ftio. dele-s.
dos, que hace á todos palos. 0 N , a. Ciudad y promon lar io Dalwa,
CaNíFErt, a, Ihrl. Oti. Que produce todas las co-
Sag. 07,Z.IUS cines. Golfa de la Valona en ,,11 'tirar
CimsTFoamts. f is. Piad. Que tanta d ri(í1 iro.
todas las tormaa. ONÁGER, 717, Cje. y
ONT.Ni6F.tiTS, a, it171. rirg, De todos génei osa OaizAtat.us, 1. un. Asao silvestre, montesion.1 'Pea.
suertes, especies, modos, illtranina de guerra para arn:jar graades
t 0.NINíMLDIT.N8 e07fl. Paul. Qaa codo lo OÑÁtaus, i. Plan'. Arrme,'o que conduce as-
cura, nos.
0,45NiMÓL3 : 0(10. y (...)(7,111',iTIU.9.„ 11111. Os'. Lo pertenecieate á Orai
OmNiNtouls. adr. Luer. questa, c7ada r1 de
OmNimono. oda. . todos modos. e) (-ia, ás, áre, Ad. de Fil. Rebuznar, imitar
OmNi'moDua, a, tan. Aput. Lo que es de todos la voz del asno.
modos. O • kuUtiu, a, lila. (17i•r. Lo que es de carga;
Arlo. Cica Faitera, a.bsolata, totalmente, prOpii. para )11-.'l'at'ía, One • arit.r MfveS, Ce,, Naves.
del todo, 11 En general, generalmente. Omoino bastimentos de carga.
hil • Nada alisoluttimunte. Gmaino aainauc ONÉRaTt:::, (Yusrc. Cargadnr, el que
fascino!, (7/e. • ieron cinco en todos. carga.
OMNÍI'AitENS, tia. Com. Que produce. cria a, una. parí. de Ousro. 1"..!iL. Cm-
todas las cosas. Dios.
Di t;iado, .
T ONINlPATEN-s,
' tis. COM. Patente á todos, por ON.P.als. gro, de Olvis:.
todas partes. • ONÉRO, lis, ávi, istusa, ere, Cic. Cargar, echar,
OmNiva-urat, tris. rn, Prud. Padre de todas los imponer carga. Oor: . (ire 110.1 71is costas a .,e Virg.
cosas. Cargar un borrico de K ras.----Cairnis. . dor. Cargar
OMNTPÁVI.IS, a, tan, Cri. Ali • . Que ti•taf: miedo á de cadenas, de prisiones. — i1le7IVIS C111111. S. Virg.
todo, de todo, que teme de todo. I^leca r, oniniír las mesas de viandas. — :iamdum.
Ovudait.ni-rus, a, arta So/. Que entiende, Sabe de Plin. ('negar de iMplICStOS al utieblo.—nart cadis
tu do.
Virg. LiMiar los toneles de vino Tác.
ONINTPOI.I.ENS; time, como. Prod. y Servir de casar algiunia—alijaacta meadruiis. ej e •
tia. ruin, Vira. Omnipotente, todo- elidan:Mar, acumular á alguno delitos talsas.•A;i-
poderosa, que todo lo puede, Dios. li011allt. Ulp. Encarecer los vi‘eres.—,Eihera
ONINÍVOTRVIIA, le. f. 'l'itera,. Omnipotencia, tis. Virg.
Hacer mil Votos al cielo. — -1.retilid
poder absoluto, infinito. Plaza. Llenar, colmar de alegría. — t‘,Q voluPlaS
ONINIS. f is. Cic. Todo, toda cosa. bus. Plan!. Abandonarse á los placeres.
Oinnes. 'Todas, todo el mondo. Omisas, 'Podas las Chint)SE. adv. Paul, Arel. Odiosa:Le:de.
cosas. °orne. Toda una cosa, Onnti.s• omnia •acere
deba. Cje. Todo el mundo, cada uno debe hacerlo t 0NrÉabsiTAs, atis. f. Tert. (arara molestia.
ONIttosus, a, tim. 1,tí•g. Oneroso, pesado, gravo,
todo. Coenare alu$ onow. llar. Comer todo género incómodo, enfadoso. Illblesto, laboricso, costoso.
OPA O P E 571
* ONiROCRITES, m. Fulgenc. Intérprete de OPÁCITAS, átis. f. Col. Opacidad, calidad del
sueños. sitio opaco.
ONiscus, zn. Pila, Gusanillo velloso de la OPACO, ás, ávi, atm, are. a. Cic. Sombrear,
tierra COI muchos pies, que algunos llaman cien- hacer sombra, cubrir con ella. ilOscurecer.
pies Y gallina ciega. OnÁcus, a, um. ior, iseimus. Cje. Opaco, 80312-:
idis. j. Plin. El orégano, planta. brío, oscuro. Opacas tucos. Virg. Bosque espeso.
ONNATUM, í. n. Dilate, villa de Espanta en Viz- Pl . : 1 as opncurn. Virg. El fresco á la sombra. In
caya. opaco. Plin. A.' la sombra.
oNr3.kTIS, is. f. 37i nger sorprendida en adulterio OrÁLiA, liara. n. plur. Fiestas en poner
cn Cú mas, á quien paseaban en un asno por lodo la de la diosa O'pis, que se celebraban en el mes de
Liudad. diciembre.
ONCJIMISATES, m. plur. Pueblos de la Galia OP Á Lis, m.f n. is. Auson. Lo perteneciente á
agrtilánica. la diosa tYpis.
ONOHRYCHIS, iS../1 La mielga,- planta. OPALUS, Plin. 0`pa1o, piedra preciosa de
ONOCENTAURUS, zas. illons¿rzio, medio hombre Chipre, de Arabia y de Egipto, tan particular, qua
y ((tedio asao. licor en sí lodos los colores y brillos de las piedras
ONÚCÉ?'/TX1.17.S, a, um. Que tiene cabeza de asno. mas a'fe'as.
OseeitibEs, ia. j. Plin. y Onochelis. is. Min. ()PELLA, 115. f. flor. Obrita, obrila. Dim. de
OeMIA., al. f. Cje. Obra, operacion. II Trabajo,
y oeutiacion, empleo, industria. l¡Ser icio, oficio que
O.VOCTITi,ris, i, f
ONOCLEA, Plin. de barro, la yerba se Lace por otroll llar. Operador, trabajador,
obrero. Opera nora e.st 'er'cr. No tienes que ha-
ancusa.
ONOCRÓTÁLUS, Onocrótalo, are acuá-cer, estás ternas.----Cui vita est. Ter. Que vive de
su trabajo. — Gasdn,qa. Cic. El que está 6 trabaja
tica llamada pelicano, .'nui zzarecida al cisne.
á jornal.—•Periit. (in. Se perdió e: trabajo. Operce
ONOMTOP.EIA, 1C, DiOnCd. Onomatopeyaligura
reitirira„ que se comete cuando se inventan nombres celeris versus_ HOr. Versos Lechos de prisa.—Sub-
para las cosas gue no lo tienen, O le liciten impro- eiriene Cric. Ocupaciones que uno toma en las ho-
pie. ras en v e tiene lugar. Operan? dare
Servir a alguno, trabajar para él, hacer por él. 11
ONt'rnTis, 11.nonis. Oh-le, escucharle. —Lar/ere. Ter. 'fi-abajar inútil-
0e-Miaum, n. E.sperie tic ortiga, yerba. mente, — Justant reddere. Col. Pagar el jornal.
eliONYClitiTES, Ir. Tert. Nombre que daban
Operd und Lyourgus el Oeesles mibr sutil sociales,
los genliles ni Dios de los cristianos, al cual fingían que' iste. Plaut. Tan camaradas míos son, 6 no son
Cite orejas de asno, hendido el un pié, vestido de mas camaradas naos Licurgo y Oréstes, que este.
libro ea la mano. dald 6 dcaiM. Cic. De propósito. espre-
n. Pila. Yerba, que si la co- comente, con todo cuidado. — Vadeen. Piara. Al
raen c a ve dicen que les causa periorrera, de mismo tiempo, por el /Mamo medio.— anni
donde lomo' el nonzb.-e. i lacer todos sus esfuerzos.—Aticujus Cic.
ONOSMA, átis. a. Plin. Yerba parecida e la an- Hervirse de alguno.
rusa, OPÉRIZPRÉ • IUM. Recompensa, pro-
ONus, Cris. ti. Cir. Peso, carga, I Cargo, em- vecho, premio de trabaje. 11 Cesa util, importante,
pleo, coraision. trabajo. I 1 re,c merece la pena. Operayralium Cte.
magnum ,s's,hrcipue. Cei.Temar sobre tu una pe,- sac:a cs importante, es de consecuencia.
carga, muchas oblig-aciones. Abjicere. Depo- tic: corta. . Mili. El que obra, hace, tra-
acre. C r ic. ilacer del cuerpo. Nostruaz est, hoc baja.
nihil ad le. Cr ic, Este negocio es nuestro, no le toca .f.”. f. Plan!. La que obra, trabaja,
á tí. Oneri evee. Lic. Servir de carga, ser incómo- que vive. de, gana le vida ceo su trabajo.
do. lleerere in ea: plicandis oneri-M.s. Embara- Ovt:-,R.k us, GO– Operario, obrero, jorna-
zarse en ar-reelar los gestes. en disminuirles. Onz- lero, el que trabaja, que vive da su trabajo.
?tia in diles iliclinato 'Podes las cargas, Ánius, une Cia. Lo que consta de traba-
gabelas, impuestcs ecbadea á los ricos. Or e as cabo- la obra o a los trabajadores.
ruin. El eecremento. j o, lo perteneciente áDia de trabajo. Operariumpr-
Operarios clles. (he.
ONU-STATUS, a, .17
cus. Coi. Animales propios para el trabajo. — Trí-
ONtes-eus, a. une Cje. Cargado. 110ne.- e/ele Plin. Vino para los trabajadores.
roso, .eravose, pesado, grave. 0.,iu.sas Ord'atÁTto. Onia. Operacion, obra, la ac-
Borracho. lleno viao.— Pinot. Carga- clon de obrardl Pide Sacrificio, la accion sacri-
do de, molido tí. palos.-1 7 T•re. Cubieil.o ficar. Operationehumidee izotestali arbor.
de heridas. gnu) corpus. .Plaitt. Vilcur. Por demasiada humedad se echa á perder
el cuerpo pesado, tardo. Oizit.s. bu; sizerifrgio un árbol.
tradroa cargado con el robo .-:acriiego. Out4tÁTon, oris. m. Jul. Fli • M. El que opera.
O NY C[ii N'l es, a, tea . ;.:et. y obra, trabaja, trabajador.
ON-runisus, a. num Col. De color de las a=tas. Oef_auvraix, seis. f Apul. La que opera, obra,
De jaspe, de alaleastre, de coreerhia. fraheja.
ON\ Mhz. Piedra preciosa, es- °t'Él-UTus, a, lira. parí. de Operen Lic. El que
pecie de jaspe. La trabajado en servicio de otro. 11 El que ha
Otee-rie • -Es, era, Min. Onyx. sacrificado, ha ofrecido un saerificio. Operatus
° N y e:nulas, is. f. Pijo. Esperar, de cadini'er, con Deo. l'iba!. El que ha ofrecido un sacrificio á
nzarica as inferiores de ('olor (le onique. -Dios. °perola? virtules. Lar!. Virtudes practica-
ON'cX, ychis, Onique, piedra preciosa das. ejercitadas.
de color de cigala oscura. II Alabastro, especie de Óer:itcuLÁTus um. Cul. Cubierto; tapado con
mármol. ;¡ Bote de alabastro para perfumes. alguna cubierta. 'Para, de,
OP 3 RMA.0, áS, dvi, átum, áre. Col. Cubrir-
OP t apar con al g una cubierta ó tapa.
OPERet;LUNI, n. Cic. Cubierta, tapa. °perca-

OPA, y Ope, es. f. Vitrue El agujero. luan ambidatorium. Tapa de quita y pon, co-
OPACATUS, nru. par!. de Opaco. S. Ag. Lo bertera, Dignara patelld operculum. Simileshabent
que se ha hecho opaco, sombrío. labra lactucas. Cyprio bovi merendara. Totle,tolle
P 1
572 O PH
adag. A tal abad, , OPHARITX, arum. m. piar. Pueblos de la Sar-
Mazara quam ocyssime scarabwo.
tal monacillo. Hall() la horma de su zapato. A' tal macia asiática.
OPIIÁRUIS, m. Rio de fa Sarmacia asiática_
olla tal cobertera . 'ref. OPILATEti, X. in. Lizo. Especie de matinal.
Serv. Cubierta, todo lo que
OPÉrtimEN-rtnr, OPIIELTES, am. 711. Ov. Oféltea, hijo de Lieuran,
sirve para cubrir. tire. a. Ter. Cerrar. 11 rei de Tracia, en honra del cual establecieron los
Omar°, is, rui, pertum,
Cubr ir,
tapar, IÍ Ocultar, esconder, disimular, en- arcaicos los juegos nemeos.
Cerrar la puerta. — OniliÁcA, órum. n. piar. Plin. Tratados sobre
Hír. Oeerire ostium. Ter. serpientes y venenos.
Luetzein . Plin. Ocultar, disimular el llanto.
cu OrnirÁsrs, is. f La alopecia ó peladera, enfer-
Ov 3 lirs. gen. de Opus.
OPÉnon, ares, dtus sum, ara. Plin. Operar, nieda(t que hace caer el pelo.
obrar, trabajar, ocuparse, emplearse en. ¡jSacrifi- OvuicARata.us, i. ni. Plin. pecie 115 pied)a
car, hacer sacrificio. Operara aadilioni iic schalls. preciasa.
orum. m. piar. &fi'. Les naturales die
Min. Frecuentar las escuelas.—Sacris. Li•. Hacer
sacrificios.—Confthi is. l'ira. Emplearse, dedicar- tr..si llamarlos por alaindar esta tierra de
se, atenderá establecer casamientos. serpientes.
OPERASE, aus. adv. Cia. Con trabajo. pena. y fa- OPilíDIUM, u. Pececillo pequen() pare-
tiga. cido cona•iG.
OPIIIOCT9NON., at. Graciadef, yeKa inui amar-
OPÉR1)SÍTAS, átis. f Quint. Fatiga, trabajo !
grande, dificultad. ga.
OPE115S, a, cm. ior, issiímus. Operoso,
Or1j?or7r6Nus, um. Que niz,.ta la ,-a•rpientes.
penoso, trabajoso, lleno de dificultad, que pide, OPHIÓGÉNES, um. plur. _Pi idos de/
cuesta runcho trabajo. II Laborioso, trabajador, Asia junto al Helesponlo, que con el larlo
las -mordedur(is de serPiantes„
activo. Opero sus ager.0e. Campo que cuesta mucho OPHIOMÁcilus, í. f. Ave pcgaeña de a:(aleo piéis
trabajo cultivarle.—Cei'mus. Ov. Labrados labo-
¡tenor, Honor insecto, COMO la avispa, aue pelea con las se•pien-
rioso, aplicada, diligente. —
difícil de adquirir.—Dierifin vales. Oe. Calculador tes.
exacto de las efemérides. II El que hace almana- Gamma, úuis. ni. Ciand. Ofion, uno de los caa
Vejez activa, que gali lea que ¿jales de Saturno con lit maya*
ques. Oper0S.1 Sefleao•S'. Cic.
hace y trabaja en algo, que no se apoltrona.—_,,rá. Eurinome, hija de Neptuno. II Ido de las cona)c-
Cia. Cosa de ó que pide mucho trabaje. li ceos de Cadmo, fatal(:dur To'bas.
cullíbas. Ov. Aluger que gasta mucho tiempo en 0,1`. lijo o d t0 de Oe'.,n,
componerse. — klerba. Ov. e:-int, planta de gran C01710 'Laico, uu'io de los cenlaaeos.
virtud, que hace grandes efectos. Operosunz tes. O p m itj s, um. Lo p erteneciente
Ov. Bronce trabajado con mucha arte. -- &pul- Otion 'filias.
crum. Sepulcro magnifico, suntuoso, de cace- OorrioPllím, órnm. pba•. Pneblos
lente nrc l uitectura. o¡•osio•es. flor. In- le 1_,Jtiu-pia , gua se ctii1WY1iill! (15! Ser»
!peras que acarrean muchos cuidados, muchas 017:1111;. El oro.
inquietudes. Ouwaisium, n. Oro poro. prrifisado.
OPIIITES, m. Serpentine, piedra; pie
OrEt •rx, órum. n. p iar. Cia. Cosas oscuras, en-
viosa manchada como las se"pieutes.
cubiertas.
OPERTANEA. sacra, órurn. n. plur. Plin. Saeta:fi-
Ovritt:cHus, &lita El serpentaria, cons-
en ielacion celeste.
cios que se hacían secreto, para que no los man-
Ori-uüss, w f Formentera, isa-, de Es-
chasen los ojos de los proftnos, como los de la diosa
Bona. paña enfrente de ¡biza, pepena isla del -mar ba-
leárico, 1 101ra, vecina á la isla de Candia. 1 I a ro-
OPERTANEI dii, órum. ni, piar. apare. Cap. Dio- brenombre (le la isla de Roalas.1 ICiudad de la ,1;:tr-
ses que 1:X:dan los gentiles habitaban en las entrañas inacia europea.1] Ciudad de 11 yerba ele-
de la tierra. lantina, que desatada en agua, oeasioaa al Ti.e la
OPERTE. adv. Gel. Encubierta, secretamente. bebe, terror y visiones de serpientes.
OPERTO, lis, iivi, átum, ase. free. de Operio. Opinhsibs, a, um. GL'. Lo pertenecieme á al-
Peat. Cubrir. guna de las islas y ciudades OfitisaS.
OPERTORIUM, u. &n. Cubierta, cobertor, ta-
O p uuxs, yes é ydis. Min. 1 erba que es buana
pete.
paree dar calo- negro á los cabellos.
OPEwrtim, n. Cic. Lugar secreto. OPIITHALMIA, ze.). Glialmia, mal de ojos.
OPERTIJRA, w. f. Amian. Cubierta, lo que sirve OPLITHALMIAS, 2e. 911. Plin. Cierto pez llamad(:
para cubrir el cuerpo y defenderse. Cambien °culata por bt, grandeza de sus ojos.
OPERTUS, us. m. Apul. V. Opertura. OPIMIXI.MiCA, X. f. Especie de plaula.
OPE.a-rus, a, uta. 'ant. de Operio. Cica Cerrado, OPriTn.u.-ineus, a, um. Lo que pertenece á. las
tapado, cubierto, encubierto. Oeertus praald. enfermedades de los ojos.
men,. Cargad.) de presa, de botan.--•Dedecore. Cic. OPHTIIM,MiCUS, i. ni. Marc. Médico oculista.
Cubierto de ignominia. Opería? Ares. Ov. Puertas OPItl'HALMIUS„ m. Especie de piedra preciosa.
Cerradas, In merla esse_Cic. Estar oculto, no com- OminiALmus, i. ni. El Ojo.
parecer ante la justicia. Operto capite ene. Cic. OPYCE. adv. Tert. Grosera, bárbaramente.
Estar con lá cabeza cubierta. OT q CERDA., X. f. Fe.s 1. El estiércol de ovejas,
OPÉRÜLA.., dim. de Opera. A- Obrilla, cagarruta.
obrita.
OPicl, m. plur. Pueblos de Campanea.
OrEs, ópum. plur. Cic. Riquezas, bienes, ha- OPíCI dii, bruta. ni. plan Dioses del pa i. s, hé-
beres, facultades, abundancia de comodidades de roes del pais puestos en el número de los dioses.
la vida. ¡I Socorro, ausilio, ayuda, favor, amparo. I OPÍCUS, a, uta. Jur. Grosero, tosco, bárbaro,
Fuerzas. Opes arboris. Ov. Frutos del árbol. Opes
fractle teucrum. Virg. Poder de los troyanos ignorante. 11 Sucio, asqueroso, puerco.
OPiDUM, n. V. Oppiduul.
derribado.— Vitcv. Plaut. Comodidades de la vida. 014ER, a, um. Ov. Que da ausilio, que ayuda,
Pro opibus nostris ccenabimu•. Plaza. Comeremos socorre, favorece.
segun nuestras fuerzas ó facultades. Opes liominis
implorare. llar. Implorar el ausilio de un hombre. hace algunairis.
OPh'Ex, coma . Cie. Artesano, artífice, que
obra, fabricante. 1! Trabajador. Opi-
OPUA, te. f Especie de medida para el trigo.
fe z mundi. Cic —.Berum. Ov. Criador del mundo
OP I O P O 573
de todas las cosas, Dios.—Verborum. a y. Inven- se esperaba. Prius 'Ud opinion. Plaut. Antes de
tor de palabras. — Persuadendi. Quint. El orador, lo que tú piensas.
que intenta persuadir. OPiSztósus,. a, nm. Cic. Grande opinador, que
OPIFíciNA, ie. f. Plaut. Obrador, taller, oficina, abunda en opiniones. Antipater et Archidemui
donde se trabaja en algun arte. opiniasissimi nomines. Cic. Aritipatro y Arquide-
OPIFYCIUNI, n. Var. Obra, trabajo de un artí- mo, hombres de infinitas opiniones.
fice ó artesano, manufactura, OPNO, ás, are. a. En. y
OPiGÉNA Juno. f. Fest. Juno, hija de O'pis ó OPINOR, áris, átus ári. dep. Cic. Opinar,
Iba, á quien reverenciaban las matronas, porqué pensar, ser de opinion, de parecer. Ut opinar. Cic.
creían que las favorecía en sus partos. Segun pienso, creo, juzgo.
Ún13. Plaut. Pastor de ovejas. OeiNósus, a, una. -Lleno de su epinion, por-
OPiLO, ónis. f Fest. Una ave. fiado, encaprichado, encalabrinado.
OrimÁTio, ónis. Apul. La acebo de engor- CreiNus, a, una. (A' que siempre se junta Neo.J
dar. De enriquecer. Cic. Aquello en que no se piensa.
OPÍMÁ.TUS, a, um. part. de Opimo. Auson. En- OPiPÁRE. adv. Cic. Opípara, espléndida, mag-
gordado, engruesado, puesto grueso. níficamente.
OPiNIE. adv. Plant. Rica, abundantemente. OrieÁitis. m. ré. n. is. Apul: y
OPINIlíNUS, a, uni. Vel. Lo perteneciente á OeírÁnus, a, uni. Plaut. Opíparo, magnífico,
Opiinio.nornbre propio romano. espléndido, rico, abundante.
OPílNlÍTAS, átis. f Pinot. Abundancia de bie- OP(S, i8. f Virg. OPis ninfa compañera y mi-
nes, gran riqueza. II Sol. Robustez, gordura. nistra de Diana. n Virg. bna de las ninfas de los
OP1MIUS, a, aun Varr. Opimianus. rios ó náyades.
°Pim°, ás, ávi, átuni, are. a. Col. Engordar, Oeis. genit. de Ops.
engruesar. 11 A ta'On. Enriquecer, llenar de bienes. OP1STIIOGRÁPHUS, a, una. Plin. men. Escrito
Fertilizar. Opinzw'e Vupisc. Dar, por ambos lados, por una y otra cara.
tener una comida ()mara. OPISTIIÓPHYLA.X, áris. com. El que va de guar-
OPiMUS, a, um. Cíc. Gordo, grueso, corpulento. dia ó la hace por detras.
Opimo, rico, abundante, fértil. Opimus ager. OPismoTóNicus, a, am. Plin. El que tiene la
Cic. Buena tierra, fértil. — Cibus. Plin. Manjar cabeza tirada atras por contraccion de los nervios
esguisito, delicado. Opima spolia. Liv. Despojos en la cerviz.
opimos, ricos.—Mensa. Sil. ha. Mesa bien sur- OPISTTIOTÓNU13, i. Contracciou de ner-
tida, abundante. Opinsee acies. .Estac. Ejércitos vios en el cuello, que hace tener tirada la cabeza
ricos con el botin. Opisni qu,lestus. Plin. Ganan- hacia atras.
cias r i cas, cuantiosas. Opus opinsum casibus. Tác. OPÍTER, éris. m. Fest. El que ha perdido á su
Obra abundante de accidentes, llena de varios padre, y aun tiene abuelo.
aucesos. Opimas inumphas. Flor. Triunfo en que OPiTERGiNI, ()ruin. ni. plan Plin. Los natura-
se llevan los despojos opimos, que eran los que les y habitantes de Oderzo ó Uderzo en la Marca
ganaba un general,
, cuando mataba al general con- trev isiana.
traria. OPITERGÍNUS, a, lun. Plin. Lo perteneciente á
OPINÁBYLIS. m. f lé. n. is. Cic. Opinable, pro- Oderzo en la Marca trecisiana.
bable, lo que consiste en la opinion, que no esta de- OPiTERGIUM, ii. Plin. Oderzo, ciudad de i0
mostrado. Marca trevisiana.
OPíN..kNIENTU111, n. Apul. y t OP1TR1X, iris. f Fest. Aquella cuyo padre ha
01'íNÁTIO, ¿mis. f. Cic. Opinion, parecer. El muerto, pero no su abuelo.
acto de opinar con poco fundamento. OPiTi.iLiT10, ¿mis, Ulp. Opitulacion, socorro.
OPNÁTO. adv. Liv. De pensado, pensado en ello. audio.
:Vea opicato. Liv. Impensadamente., de improviso. OPPTÜLÁT011., áris. Apul. y
OPINÁTOR, cris, ni. Cic. El que opina, que solo OKTÚLATRIX, Apul. El . ó la que da so-
tiene opinion, y no ciencia ó certeza, que da ó dice corro.
su dictamen con duda. Opinatores. Diy. Comisa- OPTTÜLÁTUS. us. Fu47. Socorro, ausilio, favor.
rios de víveres para el ejército. OPÍTÚLOR, áris, taus sum, ári. dep. Cíc. Ayu-
OriNkTus, us. ns. Luce. V. Opinio. dar, favorecer, dar ausilio, socorrer. Amicus',
OPINATUS, a, lun. part. de Opino. Lucr. amico opituiarier. Plaut. Ayudar el amigo al
creido, concebido. 11 Gel. Nombrado, céle- amigo.
bre, ilustre, famoso, de quien se tiene grande opi- t OPiTtl.US, a, urn. Fest. El que da socorro.
nion. Opinatissima civitas. Bibl. Ciudad mui cé- OP1U31, n. Plin. Opio, zumo de las adormide-
lebre. ras, que administrado con medida, mitiga los do-
OriNto, ónis. f. Cic. Opinion, juicio, creencia, lores, y concilia el sueno. •
parecer, dictamen, sentencia. 11 Estimacion, nom- OPOB•LSÁN1ÁTUS, a, um. Veg. Embalsamado,
ore, fama, reputacion, concepto, esperanza. 11 Sos- aquello en que se ha puesto bálsamo.
pecha.. Opinio id mea est ó fert. Cic. Segun mi OPÓBALSÁMÉTUM, I. 7/.. Just. Sitio donde hai
opinion, á mi juicio ó parecer, á lo que yo ent:en- muchos árboles que llevan opobálsanio.
Lio.—Virlutzs. Cic. La opinion ó idea que uno tiene OPOID11.8ÁMUNI, n. Estac. Opobálsamo, el
de la virtud.—Bona de irlo est.Cie. Está en buena bálsamo puro y líquido, que es mui fragante. El
,rpinion, se habla bien, tienen las gentes buena mismo árbol de que se destila el bálsamo.
opinion de él.—Percrebuil. Cte. Ha corrido, se ha OPÓCARPÁ.TUN1, n. Plin. El jugo venenoso del
estendido esta opinion. Opinwizein d'erre. Cic. carpacio, que mata haciendo dormir.
Dar sospecha, dar en que pensar tí sospeche, po- OPOPÁNAX, áris. Cels. El zumo de la pana-
ner en sospecha.— Tuain vincarn. Cíc. Yo escecle- cea.
ré tu opmion, tu esperanza, tu espectacion. —la- OPÓBICE, es. f Plin. Medicamento de varias
a rati animi h abere Liv. Tener opinion, fama de in- frutas cocidas en mosto, útil para la disentería y
grato ó desagradecido. Opiniones inultst. oesrarrunt. males del estómago.
Ter. Hai muchas sospechas ó premisas. ln opi- OPÓRINUS, a, um. Marc. Otoñal, autumnal,
nionem, adducere rem atiquam. Cíc. Poner una cosa que es del otoño.
en opiniones. Prezter opinionem. Cic. Contra toda OPÓltóTliÉCA, f Farr. Sitio donde se guar-
esperanza, de improviso, sin pensarlo. Opinione dan las frutas del otoño.
ceizrias. Cíc. Mas presto de lo que se pensaba OPORTET, oportebat, oportuit, oportere. impera.

O IP
574 OPP.
CID. Conviene, corresponde, pertenece, lo dicta OrPilo, avi, atoro, are. a Leer. Cerrar, tr,-
Oporiet te esse serrum. par, cegar, opilar. n CalaLtear, adobar las naves.
la razon es necesario, es P reciso que seas es - (»PLUS, a, nra. Lie. Lo perteneciente á Opio,
Plaut No hal remedio, nombre propio romano.
duo. Quo d morid, Cje. Lo que conviene, se OPPI£0, és, e vi, etuni, ére. a. Cic. Llenar
Non,ie prius communi:cuium
debe, es necesario. era regular ú debido, se hasta no mas, colmar, llenar hasta arriba. Opplere
oportuit? Ter. No c,porie- os lolum sibi lacra/mis. Ter. Bañarse todo el rostro
oe comunicase ante, s? lIwc Jacta ab
r Alto con el llanto, de lágrimas.—Aares sud vanitoquentia.
bant, Ter. Convenía que él hiciese esto. Plual. Llenar, aturdir hm oidos con sus simplezas.
tempore afane oportuerit. Cés. En otro del
que era l
regular,
regu del que convenía, o era j u..to o O p PEus,
LT a, leo. par/. tic Oppleo. cic. Lleno
hasta no mas.
OPPANDQ, ís, ére. a. GraC. Estender, descoger, OPrt,i.uto, tire. a, Cie. Llorar de-
desplegar. Quod oppunditur, oppanswe esa. Bibl. lante de otros, aturdir, importunar con el llanto.
Lo que se estiende, está esteudido. A arilms meis opp lord) .e non desin j No dejáis do
OPPANnO, is, pegi, gere. a. Maui. aturdirme los oidon C(jt2 vuestro llanto':
Juntar, pegar, encuadernar. OPPoN0,, ia, uére. Cie. Opo-
OPPANNIO, is, ire. Fest. Dar, sacudir contra ner, poner delante ó camisa otro. ¡¡ Poller nbst,4icu-
alguna cosa. los, estorbos, dificultades. j Poner obj eciones, ar-
OPPANsus, a, lee, y gumentos, proponer discursos ea contra de otros.;'.
OPPASSUS ., um. Tert. Estendido, tendido de- Poner, aplicar por remedio. Opiionere se pro patria.
lante. Lis. Esponerse por la patria.--Alieui
OPPECIA is, are. a. Piad. Peinar con cuidado. Poner asechanzas á alguno.
OPPÉDO, is, edi, ére. H. 'Firar pedo:, á al- Presenta,- la oreja, pera Lio.strar que se quiere ser-
guno. vir de leslido.—Form;dines. intimidar, poner,
OPPÉDI. pul. de Oppango. inspirar miedo.—Pig3ori. Empe 11,U. , dar en
OPPÉntott, iris, pertus o .pritus sino, dep. prenda. Atcloritaleat ,;,aun. i ...ter' Gu
Cic. Aguardar, esperar. Id sum opperlas. Plaut. 01¿(,aius.
Esto esperaba yo. Llorare rae oppertus .sL, Ter. nombre.b crcdito de alguno. — Cit. Lar
No esperes una hora. una escasa,
(,`PPEssüLÁTus, a, lun. Apuz, l'a • t. de OPPORTÚNE, issiine. adv. Cie. Oportuna-
OPPESSÚLO, as, ávi, atan), are. a. .Apul. Cerrar mente, á tiempo, á tiempo oportuno, ea buena oci.-
con cerrojo, atrancar. sion ó coyuntura . Cómuda ine tlt, bu,.na
OPPÉIITUS, a, nra. Sufrido, padecido. Parl. de ciar), en } arate, en ribo ÜpUf1,11110.
Orrtro, is, lii y tiri, itum, ere, a. Cie. Stiíri•, OPIajltTliNíTAS, á lis. Cie. Op,,rtunidad, coyno,
adecer. 11 Mor. ír. Morte pro patria Gp»,•¿ild. stazon, ocasion favorable. Opporinniius
P,decida voluutariumente la muerte. por la pril.ria. Ce's. Situacion ventajosa de lugar.-- Teidow-is.
Oppetere ante ora alieuju•. Viry. Niorir á la Coyuntura favorable. — Faciendi. Cir. Ocasioe,
vista, delante de los ojos de algano.—Pc.vIem oportuna para hacer. LiÉtbet andeitia muürac üppor-
coi. Gil:. Lesear la peste, la ruina á, alguna.— ienitales. Cje. Tiene la auiístad, trae muchas utii-
Mollean. Cie. Morir. lidades, ventajas. Opporiundate veniee. Primal. Lle-
OPPEXUS, as. Ama. La peinadura, la accion de gar a tiempo.
peinar con cuidado. OP p ouTuNum i i. Tde. Comodidad, conve-
OPPIC,rw, (mis. f. Col. Empegadira, la ac- niencia, ventaja, utilidad.
cion de empegar, de embrear, de calafatear. OPPORTDNU8, a, oro. ier, Cir:.0pOrten0,
ÜPPICATOR, cris. ni. Plin. .liaipegador, en i á propósito, favorable, que sucede a tiempo.
-breado,clft e. hoc magis 00301'1 Hnus est. Ter. Nadie es mas
OPrIco, ás, ávi, aturu, are. a. (Ital. Empegar, propio , ?)las (1, propósito para esto. 011HOri H12(1 loco.
dar, pegar con pez. Tiíe. Lugares ventajosos, situaciones oportu-
OPPT DAN 1 , orion, piar. Vecines, mora- nas. OppurtuaL3 Pan. Expuesto a eafer-
dores, habitantes de un pueblo. uxedades.
OPP -IDÁNUEI, a, uta. (ir. Lo peaeneciente á una 01, 1--ósíTto, ónis. / y
ciudad 6 pueblo. OPPtiiTUS, aS. Oposicion, interposi-
OPPírmTim. adv. Suca. De lugar en lugar. clon.
OPPTDYCUS, eta. Gel. Tosco, grosero. OePosiTum, u. arel. Lo opuesto, lo que se
Ornen. arlo. Ter. Mucho, grande, el- 1 opone, es contrario.
treinadamente. iiiiii.11Pluut. Al instante, al pilo- OPPosiTtis, tan. para. Oppono. Cic.
to, al momento. Oppido pauci. Cie. Mui pocos. interpuesto, puesto en contra, delante O por de-
poquisimus.—Umne ar9entem reddidi. Pinol. Al lante. Opd.msito corpore. Cic. Habiéndose ;teste
'estante di todo el dinero.—luan ineplus. delante.—Decore. Cie. Representado el destionor.
Mui majadero.—Pe •ii. Placa, Me perdí bel re- meis iJt seeurituiton c•eilitoris Gpposiis. Sen.
medio. Emociaidos mis bienes, hipt'tecados para seguri-
Orn;iliúLum, n. Cie. Lugarcillo, aldea, pueblo dad del acreedor.
corto. Dna. de OPPosui... pret. de Oppono.
O prinum, n. Cie. Ciudad. lj Plaza fortificada. OPPALL-St, pret. de Opprimo.
liC astillo. fuerte. II Ruina. jl Vurr. Ll parage de OPPIUSSIO, ¡Mis, Cte. Opresion, sujecion, ce-
donde salan los carros de caballos en el circo treellez, la acedan de oprimir.
llamado tambien carcerel. OPPREMSi.UNCÚLA, t.:int. Maui. Leve opre-
Or PIO NÉ \Tea, 01 . 1S. ni. S, A d . El que recibe sion.
.prenda por el dinero que presta. Onriti~a, Gris. Cie. Opresor, el que oprime.
OPPIGNERO, a`z , Itttuni 'Are . Empe- OrrnEssus, es. ni. _Lux. Opresicn, presten,
liar una albalá, dar en pc•ria. Oppigureare fi..
liana. Ter. Prometer á una hija en el,--4atait-ato. OePuEssus, a, um. Cie. Oprimido, comprimido.
OPPILiTio, (mis. J. lI:s•rio. Long. 01;ilaciou, apretado, sujeto con violencia, 01 ,pressu s mete.
obstrucciou, embarazo en ;as cuas por ¡lunch: pa- (h'. Sobrecogido de miedo.-- Terra. Cubierto
sen tos humores. de tierra, enterrado. — Cic. Agobiado de
OPPILiTUS, a, una. Cic. Cerrado, obstruido. denracias. A praylonibus. Cw. Asesinado 1ml
Para. de clubs ladrones. •— írre Cic. Gernalao, car-
t

01'•r O P U 575
gado de deudas. Oppressa arx. Luc. Fortaleza OPTAsítas. ni. f. le. n, is. Cje. Deseable lo qus
tomada, entrada por fuerza. — Verba. Ov. Yerba es de desear, digno de desearse.
pi sada . oupressw Cje. Letras que se su- OPTÁBILITER. adv. Cic. Conforme á los deseos, á
primen, que no se pronuncian. Pa•t. de medida del deseo.
OPPRÍMO, is, pressi, pressuin, mere. a. Cic. Opri- OPTANDUS, a, uni. Cíc. Lo que se ha de ó se de-
mir, apretar, comprimir, sujetar con violencia. II be desear.
Pisar, acalcar. ¡l Sorprender, coger de sorpresa, de OPTÁTio, is. J. Cic. Opcion, accion, facultad
sobresalto, de improviso. H Cerrar, ocultar, escon- de elegir.
der. Ourimere Cic. Cortar una guerra. — OrTÁrrivus, une bid. Optativo, lo une perte-
Animas jirrillídine. Cje. Abatir los ánimos con el nece al deseo. ;1E1 modo optativo cn los verbos.
temor. —lynent. Liv. Apagar el fuego. — Aticujus 01 r r4To. adv. Ter. Conforme al deseo, á medida
orationem. Cic.—Os Ter /. Tapar á uno la del deseo.
boca, hacerle callar.—Oceasionenz. Plant. Coger la OPT.5.-rust, n. Cia. Deseo.
ocasion de les cabelf,is.—!lliwatmanifesto. Maui. OPTÁTUS, a, ton. par!. de Opto. Cje. Lo que et
Coger, hallar, sorprender a uno en el hecho, in deseadoll Agradable, gustoso, grato. Comp. ior.
fragranti. Oppressil cera no.e. Cte. Le sorprendió,
le cogití la noche.—Euni vicias penuria. Lior. :Mu- OPTÉILIA, órtan. pito'. Lo que se da por ver
ve
rió de hambre, le acabó la falta de alimento. — alguna cosa. lj Ládivas que el marido da á. la uniger
Muelas aniantm. Ov. Se ahogó. la primera vez que la ve.
OPPRUIlitkMENTUM, 1. n. Plaul. Oprobio, hLrt- OP • ICE, es. J. Vitruc. La óptica, parte de las
tnia malemátiens, que trola del Órg(L/t0 y mudo de la vi-
OPPROBiLITIO, cura. f. Gel. La accion de echar sion y de los rayos visuales.
en cara, en rostro. Or-ricu::, a, ton. O'ptico, perteneciente á la óp-
OPPRoonÁTus, a, ton. parí. de Opprobro. Lkl. tica.
Echado en cara ó á la cara. OPTIMAS, átis. f. y
Ot ,Ronniosus, a, nal. Col. Llene de oprobio, de OPTIMATE8, lun. ni. f. plur. Cic. Los principales,
ergiienza loa grandes, la gente mas visible, por su nonl 'eza y
011 , nonittum, e. liur. Oprobio, deshonra, empleos, de un estado. Optimales matronce. Cic.
afrenta, ignominia, infamia. ji Injuria, agravio. Op- Las matronas, las seriaras de la primera distin-
p •ob•ium majorum illamerens. Tac. Maniere°, e Cien.
oprobio ó deshonra de sus mayores. OPTIME. adv. sup. de Lene. Cic. O'ptima, per-
OPPF1OBRO, lis, áVi, áre. a. Maní. Echar fectísimaniente mui bien, escelentemente. Optime
fTi cara, reprender, afear los vicios. ¡I Deshonrar,
criminal. Cíc. el ilejor modo del mundo.
infamar, difamar, llenar de oprobios. OPufilfrAls, Más. f. Marc, Cap. Bondad, la ca-
OPPLuibivrio, 013i8. Lit', Opuguacion, ataque,
lidad de lo bueno.
OPT1MUS, 121i. sup. de Bouus. Optimo,
asalto, ¡ I Acusacion (orenga.
OPPli¿NÁT01/, cris. Cie. Opugnador, agresor, mui bueno, perfecto, escelente.
Ovrie, Mala. Opciun, eleeeion, facultad,
el que ataca, combate, asalta.
OPPUGNATORIUS, a, tan. Vilruu. Lo que sirva libertad, accion, derecho de elegir.
para atacar, combatir y asaltar. 011'10, Oras. at, Test. Lugarteniente, subdele-
OKTGTus, a, lomea:Atacado, asaltado, opug- jotor. gado, sustituto en , la milicia. jl Ayudante, coad-
nado, combatido. Pad. de Comisa rio oe víveres.
OP'IONA1U5, US. III. Fest. El oficio, la funcion
OPPuoNo, ás, avi, átum, ire, Cic. Opugnar, d;-1 ayudante ó coadjutor en alguna cosa.
atacar, asaltar, combatir. Oppaynare arel :tem pece- OPTiV LIS, a, tan. Hui'. A Jo ilvo, elegido, eseo-
nitt. Ic011leter (3 ano, procurar ganarle con di- lzido.
nero, sobornarle. — Verbi: commada Cte. OPTO, lis, avi, atina, are. a. Cia. Desear, ape-
hablar en menoscabo de los intereses de la patria. lecer.1] Optar, escoger, elegir. Optare loeum
—Os aireo Pim:1.T.1par á ano lit Inuia.--Capiie el cescar un parage donde lijar su domicilio,
forlunis. Alele lo á Cje. Atacar, tirar á los biene' y donde fundar.—A diis un morluiibus. Cje. Pedir eta)
la vela.—Cunsilirc alienjus. Plaul. Tirar á destruir votos á los dioses inmortales.
los designios de alguno. OP Plaul. Y. Optimes.
(M'UTA-no, <mis. f. Col. La poda de los árboles, tis, coar. iVeL Opuientu, rico, abun-
la accion de mondarlos, de limpiarlos, de cortarles dantu.
las ramas soperIblafl.- OPÜLENTE. adv. y
OPPUTO, as, avi, atina, are. e. Col. rodar', mon- OPÜLENTEU. mío. Liv. Opulenta, rico, abundan-
dar. limpiar los árboles. temente. ¡Magnífica, Suhtnowniente.
OtiniviA, ()ruin. u. pla y . .-`s.zotes, 'oí-lunetas, zu- OPULENT1A, ji y
rriagazos. OPLiLENTíTAS, Plata. Opulencia, rique-
GPPu is, ire. Azotar, dar baquetas, za. abundancia de bienes.
dar zurriagaZOS. ()Pta.-e-N.1'o, as, tivi, tire. a. Hm-. Enrique-
OpiS. Cic. La diosa Ope, hijo del Cielo y cer, hacer rico, opulento, Aves PtfliVant
lu )fierra, hermana y av(yer de Saturno, llamada opalenlant. Col. Las aves ClIritiUrCell ¡ad Ille3,
ta 7 nbien Cibe'les, tiran 'Ladre, &a, Runa, Bere- son el mejor de los manjares. -
, : j, y Madre de los dio:.es. Cic. A exilio, ayu- OPULa. a, lun. Opulento, rico. -Lo.
da, ainpuro, lai.or, socorro. Poder, fuerza, Poderoso, tic gran poder. 0:ruicnin.s•
Op::s jerre. Cric. Dar algun Rico en dinero.—Asro. Eia oro. Opuleniarr
socorro.—Nostrte non est. V i 19 . No está en nuestra jizerio. Vaccion, partida nias poderoso, in•)
roano. O oeni ferre.Cie. Lar auxilio. Ope Inerte,
Con toda esfuerzo. Oyes. Iliquezas, bienes, Chs liLESCO, 15, ere. n. Gel. Enriquecerse, hacers
facultades, haberes. rico.
01?-31(i.i.mtum, n. Matrimonio en ,Jslad mui ovan- O p úLus, f Col. El ácer menor, arbusto de que
zad,t. se osa j ara sostener y casar ¿as vid.es.
cola. ipre aprende tarde. OPUNCÜL0, ni. Fest. Cierto pájaro.
Cr si ring, 2rudietua. instruecion tardía. Oeu y•ru, Ormn. rn. plur. Los naturales y
OPriONaToit, Oree Y. Obsouator. habitantes de Opuncia en Beoda.
6e rA, cc. f. licete, eiadad de e.quarla. OPUNTIUS, a, tan. Kin. Lo perteneciente á Opun-
OR C
676 ORA
cia, ciudad de Beocia. Opuntius sinus• Liv.
ORATRIX, f. Plaut. La core ruega, pide.
ORiTCM, a. Ter. Peticion, ruego, suplica.
golfo de Negeoponto en el Arc.hipillacro.
Opcncra, cm ad de los lo- ~TUS, us. m. Cic. Ruego, instancia.
Opus, unto,. ~Tus, a, um. part. de Oro. Plaut. Pedido,
crenses eu Beocza. rogado, suplicarlo.
OPUS, iris. n. Cic. Obra, trabajo. lItirtificio, in- ORBÁTIO, ónis. f Sén. Privacion.
jCés. Obra de fortificamon. I I Pirg. Em-
dustria. j Opere onzni anniti. Flia. Procurar, ORBÁTOR, ¿iris. ni. Ov. El que priva á otro de
pico,, oca pacion.
esfuerzo.—Niznio.Cie. Demasiadamente, l o sohitijnol
con todo us, a, uno. part. de Orbo. Cje. Privado.
con exceso.—Maxizno le orabat. Cie. 're rogaba
con las mayores instancias. — Antiguo. Cic. A' la Orbatus progenie. Cje. Privado de sus hijos, el que
los ha perdido, aquel á quien se le han muerto.
antigua. — Tanto. Plaut. En lugar de Tantopere. Oaniceránts. ré. n. is. Ap ul. Orbicular
Niiicho, grandemente. Operan' vacuas. flor. Hom-
bre desocupado,que nada tiene que hacer. Operibus redondo, circular.
zirbeni claudere. Nep. Cercar una plaza, rodearla Onnleúninm. adv. Plin. En redondo, á la re-
con obras ó reparos. donda, orbicularmente, en círculo.
Op us. n. indecl. Cic. Necesidad, aquello de que Onnicúnizus, a, una. Cie. Circular, redondo.
se necesita, se carece. Opus nihil est hac arte. Oanícüeus, i. dim. Plin. Círculo pequeño,
Plaul. No hai necesidad de ó no es menester esta redondel, rodaja. II Cat. Polea.
astucia.—Est maturato. Liv.—Properato. Cic. Es ORBECCS, a, um. Varr. Circular, redondo.
menester apresurarse.—Est sello. Ter. Es menes- ORBEFECO, ás, are. a.Non..Privarnlejar huérfano.
ter, es preciso saberlo.—Quid facto est? Ter. Qué ORBELE, ES. n, Varr. La circunferencia de una
se debe hacer ?— Quid dicto est? Ter. Qué se rueda.
debe decir ? —Est. Cic. Es preciso, es qecesa- ORBES, is. ni, Cic. Círculo, redondez. I I Globo,
ríe, es menester. Dux nobis opus est. Cie. Tene- mundo, universo. II Pais, tierra, region. l l Ov. Mul-
mos necesidad de, necesitamos un capitan, un con- titud. Orbis roturan ' . Pije. La circunferencia de
ductor, una quia. Opus sunt milites. Plaut. Se ne- las ruedas. —Pilen. Plin. Redondez de una ',chita.
cesitan, son menester soldados. — Est lectionis. —Luc teas .Cie. La via láctea.--8¿.o Cric. El 'are
Quint. La lectura es necesaria. díaco.—Annuus. Virg. Un ario, la vuelta de un año.
OPUSCULUNI, n. dim. Cie. Opúsculo, °brilla, —Saltaterius Cic. Danza en redundo, á la redonda.
obra corta. —Anguis. Oc. Rosca de una culebras—As/reí-uní.
Cie. Movimiento circular de los astros. -- Ob/a-
OR queationise Cíe. Foso que se hace en el invierno al
pié de 00 árbol.—Orationis. Cie, Uniun de un dis-
Otra, mí. Cie. Borde, estremo, estrernidad, már- curso.--ing •ns in urbe foil. Ov. Hubo un gran con-
gen, fin. I I Término, límite, confin, frontera. II Pais, curso en la ciudad.—Ducleince. Eociclo-
tierra, region, clima. II Orilla, ribera, costa. 11 Liv. pecha, enlace, encadenamiento de todas las cien-
Cable de una áncora. II Ovid. La diosa de la hermo- cias.---Lunce. Pila. El globo de la luna.—Lybicas.
sura y de la juventud. Urce vidneris. Cje. Los labios Marc. Mesa redonda de la Libia.
de una herida.—Lamiais. Lucr. La vida. Superis OMITA, se. f. Cic. La rodada, señal d surco que
coneedere ab oris. Vírg . Morir, partir de este mundo. deja la rueda en el suelo blando. II Serial que deja
ORÁCLUM,i- n. Ovid. y Orácillurn, n. Cie. Orá- una ligadura. II La rueda. Orbita iun‘e. &ver. La
culo, respuesta de bis dioses de la gentilidad. lj Tem- órbita o curso de la luna.
plo, lugar sagrado donde se daban los oráculos. Onníras, atis„f. Min. Orfandad, privacion de
IISentencias, palabras notables de los hombres padres ó hijos. II Viuuedad. Orbitas
grandes. Privncion de la vista.
OitÁ.MENTUM, n. Plaut. Oracion, peticion, ORBETÚDO, milis. f. Pson. Orbitas.
niego. Orino, ás, ávi, atunt, are. a. Cie. Privar, quitar.
Oinesínus, a, um. Virg. Lo que se ha de pedir Orbare se luce. Cic. Privarse de la inz.—Equitolu
ii Orar. dizeezn. Min. Deshacer toda la caballería de un
ORANS, tis. com. Virg. El que pide, ruega, su- general.
plica. 01(13lb:st4, ae f Plin. Orbona, diosa bajo cuya
n. Luril. Pañuelo, lienzo para lim- proteceioa estaban los hUérfiZ 110S, las viudas y loe
piar el rostro y el sudor. padres que habían perdido sus hijos.
ORARIUS, une Plin. men. Lo perteneciente á OItBUS, une Cic. Huérfano.'IEl que ha perdido
las orillas ó costas. sus hijos.IIE1 que está privado de lo que amaba. Gin
OniTA, f Col. La dorada, pez. bus auxilii. Plaut. Privado de todo socorro.—iiu-
ORAT1M. adv. Sotin. Costeando, de una en otra minibus. Plin. Ciego, que ha perdido la s ista. Orbi
costa. palmites. Col. Sarmientos que no echan renuevos.
~no, ónis. Cic. Oracion, habla, lenguage, ORCA, X. f. Pers. Orca, monstruo marino, espe-
estilo, modo de hablar ó escribir. II Oracion, dis- cie de ballena, y id fitrario de elladi Plin. Orza,
curso, arenga, plática, sermon. Honesta °ratio est. tinaja, barril para guardar higos, aceite, vino y
Gte. Es una excusa, una razon honesta. Oratiunis otras cosas. II.Bote de olores y afeites.
condimentum. Quint. La gracia, la sal de un dis- ORCÁDES, lun. , f. piar. Plin. Las Orcades, idas
curso. Satis in eo orationi3. Cic. Pué hombre bas• al norte de Escocia.
tante elocuente. ORCSIUS, ü. ni. Gel. El tesoro. II El sepulcro.
ORAT.EUNCUA, EE. f. dim. Cic. Oracioncita, dis- ORCIIESTRA, w. Cie. Orquesta, la parte usas
cursito, discurso corto. baja del teatro, donde lo, griegos tenían los bailes, y
. ORÁTOR, oris. sn. Cie. El orador elocuente, abo- donde entre los romanos se sentaban los senadores
gado. I I Embajador, enviado, diputado para pedir Entre nosotros se da el nombre de orquesta aun
alguna cosa. II Plaut. El que pide, ruega, suplica. coro de música. 11 Juv. El senado.
ORATURIA., f Quint. El arte oratoria, la re- °nema f Lei del tribuno de la
tórica. II La elocuencia. plebe Orquice la primera de las suntuarias, que
02.ÁTóittu. adv. Cic. Elocuentemente, como de prescribía el número de convidados que q po d haber
palos
un orador. en un festin, y que se tuviese abierta la puerta de
ORiTiMílUM, n. El oratorio. /a casa .
ORÁTÓRIUS, a, WEL Cic. Oratorio, lo que perte-
ORcins, is ó ítis.f. Plin.Yerba llamada cejen de
nece á la oratoria, á la elocuencia, al orador. perro. IlLa aceituna orca! ó judiega.
oED O ft .1 577
ORatITis, is. f Cal. La aceituna .real ó Oamum, u, Plan!. El principio ; comienzo,
diega. empieza'.
o lter l ómbili„ órnm. m. Kur. Ju.st. Orcomenioo, ORDO, iris. Cíc. O'rden, colocacion, distan-
la; vaÉfir, -;.Ies y liaWtanted Orcameno Beocia.
cian, 'lisposicion. Clase, estado, condicion,
0.ZICII:PrIi7.N sus, a, IDO. Plin. Lo perteneciente. á gremio. II Serie, enlace, encadenamiento.
Orcomena, ciudad y rio dr Beocia. union. ¡ Regularidad, regla, policía, arreglo. Ordo
ORclunliLIM1, 1. n. Plin. Orcomeno, ciudad y obliquus Sig7ivran , . Virg. El zodiaco.—Publioanu-
He de 1 ebeia.111ro de Tesalia. ria. Cic. El gremio, el cuerpo de los asentistas,
OvelNi.lNus, um. Marc. Lo porteo-ciente al arrendadores de rentas. Ordinem reclum licentiee
orco, al infierno, á la muerte, al funeral. inficere. llar. Reprimir la licencia, reformar los
O BAll `ia'S, a, u in, Uio..LG perteneciente al orco, abusos, establecer polic ?, Ordin ^ uno omnes ha-
al 11)11(1110. a uoierte. Oreii d seuatores. Sud. bere. Vira. Medir á todos con una misma medida,
srnadoee.S, que deSp? U.S* d.. la lnácrie de Crear se tener á todos en el mismo concepto. In ordinem
riroiliterou en el senado„fingiendo nombramientos aliquem cogcre. l iacer entrar á uno en su de-
rr las arias ‘re ber, en su obligacion. Ordincs (lacere. Cdc. Mandar
t'Recis, a, um, Gel. y un cuerpo de tropas. tintine. Ter. Ex ordine.
Onc.ives, a, um. New. Lo perteneciente al se- ¡loe. Por su órden. Directo ordine. Cic. En fila, en
piderG. hilera.
O Reikik.„ diin. Cat. Orzi tu ; orza, vasija pe- OnoovTeEs, cum. m. piar. Tác. Pueblos de lez-
auriia ansié guarda/. alga)" licor.
gt/I:••a hyi el condado de N Oríolk.
01 - C: . !. el infierno. i i l OREA,
1"),U1 Cal. El freno, el bocado.
ridad de Platal) . ,a muerte, 1iorio2em• OaLknEs, dom. f piar. Oréades, ninfas de
orco .0 r:". l.SpODers-(1 py g-ro d€. muerte los montes.
por c.. i fo iukrec Oeimm morari. /Le. Per:3rzarse OuEn. inded Bibl. 01 eio, monte de Arabia.
por vlvir. 'vida mas de lo ordilmrin, OttLot‹, a. Pan. Corregii¿la, ceatidonia,,
'eu e. 711. Atan, pe,,:ead,./ de Mar. 1 planta.
01WrUM 1, n. 15:17t!tr:1M. O REOSÉLTNUM, n. Plin. Especie de apio que se
fui; aix„ Mur,. n. plar. ',acr. Principios. erice en le montes.
ORD!BOR. en lugar de Ordiar, un/. OaÉsrritómius, m. Ov„ No.nibre de un perra
OantExous, um. La que so ha de einne- de Ai'teon.
ORF:s-r,r, arum, m. piar, Cie. Fue,-1(1s' de Epiro
ORnN.Itt.15. In, f. n, is. Prise: Ordinal, lo y de Gedroeia.
7n-roerseiente l orden y á loe nombres numerales de OeensTn:, O'. y is. '1;11. Hor. •réstes, fe, de Ágcte
o den, romo primero, segundo Ir c. rae tonon y Clitemneetra, a quien se metieron tau
0A-n:YzÁhos. adv. Tert. Ordinaltn g nte, con ór- ,Pria.,e en el cuerpo por haber dado muerte á su ma-
cl¿O, dre ¡I Gel. Un /i/ro de Varrqn intitulado Oristes
OubiNÁittus, a, van, Col. Ordenado, puesto, (lis ó de la locura.
paesio, colocado con á poi . orne n, Sur!, Ordinario, OnEsitus, a, uso. Ov. Lo perttaiccieáte á 0i-és-
t;013211r1, acostumbrado, regular. II De 'primer órden„ tes.
de la primera clas e'. Ordinarios /apis, Vilrum OnÉus, a, am. Fest. Montaraz, qm: ce de:
Piedra labrada pa. a colocarla en cierto rogar. monte, que rice 6 CC cs .ia en él. ¡I Ves'.4..iobrenorlibre
Pleitista, enrcdader. G/adiator. —Hom.Fel de Baco, á qu.en; se haciUn Sa2riP7i0S en los montes.
Suco. Gladiador il.lredlneido en tiempo y ron OREms, is. f Jav. El apetito, el hambre, la gana
debido modo y aparato. — -Consul. Suet, Cónsul de comer.
eles lelo con las formalidades necesarias.•Sei.rus. Oac37tAttits, m. Amian. Orga ero, el Que
Utp. ;°.ler-yo 9 119 tiene otros á sus órdenes. Vitis hace órganos, 'instrumentos, máquinas.
ordinaria. Cot„. 'tr ina plantada con arden. ORGÁNÍCE, arte, Viena. Por máquinas, por me-
011Dil!: A.TE, adv. y dio de alosa instrumento.
OR.D .kj,.-rim, adv. Ordenadamente, con ár- OuraNict, orum. in. piar. .Lu cr. O rganistas,
dea, arreglo. l l Por clases. rúnicos, los que tocan instrumentos músicos.
Oni)i"a Onis. Plin. Ordcnac:on, órden, OIWÁNíCUS. Orn. Vitrur. OrgáLico, lo pertene-
anegla, dispc.sicion, diste ildicioa.11 Go- ciente lí lostrruneutus inca,t leos o de Otn'.
ad iMaist racion, manejo. !I Creaciou do luz- Lace. Armonioso, fiCllei0, 1i Organizado,
1,,-istrailas, elección, prowociaml I Exactitud, arregla lo que consta de órganos.
de un modelo, OnciÁNícus, Lucr. El que hat.s.c itrumen-.
Otto;Nksivus, a„ C191, 7'ert, Lo que significa tos mUsicos ó los toca.
y arreglo. ORGÁNUM, n. Instrumente, a-,1, ciina para
OzialS7 óris. Se"... Ordenador, e l que hacer alguna cosa, Organum pcieuoiatic n in.
E ral, coloca en 6rden. Ordivator 8(.(n. El que Máquina neumática. Organa hidrat.11z. Vitruv.
iListruye, forma, dispone un proceso. Maquinas hidráulicas, que se manejan por medio
Oitoi.s.saus, litu. Lic. Ordenado, puesto, dis- del agua.
puesto, colocado eu Orden. Par!. el, ORGLAL, lla ma. n, plur. Virg. Sacrificios noctur-
Oil o',Neo, as, dm:, atil a ], are. a. Ordenar, nos, que se hacían á Baco cada tres aitoá.l¡ Las
pancr, disp:o l er, distribuir, ealo:.ar ir por arden. tiestd, bacanales.
.ar/.• Crear, elegi: ma,r,istradu. Oediw¿r,r Oilli?Yr q.rANTA m. ¡uses. El sacerdote qua
fLc:11,772 par21, ,u Plantar ima Vira por enseria tus ritos de kis fi.:stas de Baco.
calles iwaides, á distancias mitre las cepas. tilda, Púas!. Barca ue pescador. .
Cic. Instruir din 'proceso.--Imp•obas Orea.
=.1/4,;já . d,:i:ravados Ckr. Nombre de un perro de
[tiros. — A liqu3a. ice. Crear a uno magistrado. casa.
orsiri stnn, Urdir la Ort'inÁTA, m. Jsd, virm. El qnertrepa por int
empe1--: 11' ft tvil'ria, linces la L'a ala .t ¡!-.:irLpezar, 11101,t¿s.
cumenzar, dar procipia. OiliChALCUM, FT lin. El oropel, kin/7w de
t am .15, a, um, en lagar de Oreas, par/. de latrm •a/ida.
:SidoiL. Empezado, canicazadIL f de Auris. Cia. Orejita, oreja
US. y • vuuaiia. imsla. Cal: El cabo de la oreja,
37
ORN
OR O
578 ORNÁTRIX, seis, f. Ov. Camarera, doncella,
Lo pertenecien te a Orco,
ORICIUS, a, usa. Plin. criada que cuida de vskitir y peinar a su señora.
dudad de EP iro • c!;i:nach
. :1s. uricular,
A lo que Ou st y rus, as. 7n. Cic. Adorno, nato, compos-
OulecLÁxies, tura .11 V est alud 1 Gracia, belleza 11 1 usig nia, divisa,
orea.
pertenec e a lan, flor. y distintivo. Orna:us'• regias. Ci,;. Insignias, vestidu-
ciudad marítima de ras reales. — Perkicu.s•. Vestido.
Oaicts, s. f. —Mitilaris. Cíc insignias, divisas de honor de la
Epiro.
que nace, sale, se le- ruilicia.11Armas, armadura.-- Equi. "'lin. Jaez de
oft iuNs, tia. com. Cic. LoOrle-ns LI le- caballo. — Oralioni•, oralurius. tic. Flores de la
1 y anta ó aparece de nuevo.
el miente. Orientes denles. Plin. Dierites returica, gracias, ornato de un discurso.— Thentri.
!!mute, ritrav.—Scener. Cic. Decoracion del te;(tro,--F';r-
qu e nacen, que salen. .3cptinius orien.Y. ginis. Virg. Compostura, eagalanutiara de trua don-
'séptimo dia.
M. le. n. is. Lit). Oriental, 1() que cella.
es del oriente ó levante, ó lo que nava al, ó viene OnNirtTus„ a, ¡un. 10r, ISSiniU8. ?vare. de. Orno,
Cje. . , 'velornado. Cabello bieu
del oriente. peinatlo, Rcieis
OitíYiclum, ii, Milcrob. Orificio, abertura, Lacr, ede, que
scliresitie en todas lis cosas. Urnati,siinus fandus,
boca, agujero.
OrtioaNiTts, Le. m. Cal. El vino aderezad, con Cie. Heredad, hacienda !sien abastecida, donde
orégano.
nada Mita. d/cattain Liras u: milis:;:nius. Cje.
Lugar mut honorífico para hablar ea público.
tlrtirltit ><t, i. n. y
Oolo:vas, i. f. Plin. El orégano, planta.
.iV:t r.s 011,11i. gOiC res t¿riiiol'itlit Or J'Ud Cés
Na. t's mei bit-a salu das, pelliechadas tic twiti gé-
m. ié: a. is. Apal. lo
que es del origen ó le pertenece.
nero itt minas.
OaNEus, lila. G31. Lo que es de madera de
031.3(3S11JrER. adv. S. Ag. Oliginalinente, st
olmo, de- fresno silvestre, lie q
glin el origen. 0,1.N1T113.±7., arn.ii, in. piar. 1 : dna • . 'Vientos
0.3ÚGiN 01.1U8, a, Uta. Originario, oriundo,
illrlkmale:-;, que ,S13,1e13 treinta drits al prin-
la que trae su origen de otra cosa. cipio de marzo.
01dt:1NA-tío, i7uis. f. Qaint. orígeu
ORNITH011usi;ION, n. Vare. Corral de ayer,.
de lits palabras. On.NrriloGva.E., es.). I' lin. y
OufaiNiTuta. adv. Andan. De origen, de su Kin- a. Cit.Tia »llanta (1; e, ¿et'it's
cipl o. jloi-,•s blancas cono la feche.
()atoo, tais. f Cic. Origen, principio, causa, OrtNt ritos:, o iris. Vare. y
nacimiento, raza. 11D:time:logia. Orig in if 1110' US. UftNinitrratwitium, u. fra'„ 'donde; se
Tác. De bajo nacimiento. Origine claras. 0e. Be ave's.
una casa ilustre. -1 . U itNiX, Gallina silveutre, pCCie
UaloN, ¿mis. m. Orlan, hijo de .Urpiter, Merca- CE
do y _Neptuno, t.-cundid. fumoso. Orion, cona/cía- GaNts, ás, üiL atino, are. a. Ci.). cecii-
citm. penwr, hermosear, e:):;13.1a11,1r. ;1 ornar . j
sgmea, iris, ortos sum, sep. Cic. Nacer. proveer, aprestar. 01" liare
salir, le,-amarse, aparecer de nueve, comeirzar á Alabar á aigiino•—Praitur:///,¿ i a.,/e.sítdem, (,CC. Liar
ser. Serm u onCin Empezar la con‘ eisa- la poiestad lu e Coi 34k. -
clon. poner la fuga, prepararse para ella.-- .,1.'iqueki
r. ni. Plin. A'g, itila, especie de Ci.c. Lar un l.-3I.inhatio honroso.
buitre, mayor que las otras, pero cobarde. de alguno. --Feeltis P¿unqs. 'Lee. AcouTailizr un
OR I . gen. de Os. presente Con palabras. Ij li_ele.var el presente que
OurrEs, fv. ¡a, Plin. Especie de piedra 27re- recibe Con alalb• lez;i8, eu73,sificale,
Cia. Equipar, pro; eer luta armada. —
011tritioN' y ()Mirlos, ii. Sid. Nombre de un e9O'C.S.S'afli (jiu. tomar la pu l t.da le ol
rrionJe. trae con acuesta concurso para despcdilic.--Cun-
Ourrusa, as. f. Ov, hija. dJ Eric. leo, rei de Disponer, preparar 'Hl coa \, te.— Cti73-
tras fi,rfinada en tiento. diddium sidrecwto. 1? lin. ?nen. Ayudar con su voto
Oal. TIS, 38. f. ['lin. Una piedra preciosa,
Oidli.mus, a, um. flor. El que ha cit tiene de na-
, nreteuditirte.--Coneit,Gic. rlstgi1tti t.ro!inciaz.
al
a tos cónsules.
cer. OnNus, i. licr. El olas:1,111Si fresno silveAre,
Oill ritiUUS, a, q ni. Liv, Oriundo, descendiente, el qiiellgo, árboks.
originario, O•i{ndas Syracn•is. Lic. Oriundo de Oil,), as, avi, atittn, are, a. Cie. Orar, pedir, ro-
Siracusa.— Kr A lbani.v, Que trae so origen gar, implicar con ruegos. 1111¿,blar, eu
de Alba.—Ab Ulysse. Liv. Descendiente de tiliseg. perorar, 11 Defe,,der causas, O, ure L'enitT
Oamizsbissi, idis. Ov. hija de Ornieuio, Ov. .,scusar, pedir que Se disimule ni
cortedad de un convite.—Aliquidaii a tivio.
esimEN, luís. n. Marc. Cap. y Pedl:' alguna cosa á 21-
raN .i.NtENTIS, n. ('iv. Ornato, adorno, orna- guno.--Pcr o.vuu>s !loe. Fedi r por, eu
mento, guarnicionli Divisa, insignia, distintivo.lj la e de todos lea dioses. — Cic. 'acorar",
Honra , lu stre, esplendor, dignidad. Ornamento Gluren der su eluda Gama Ter.
cese Cic. servir (le ornamento 1í la t;ittlad. Pedir una bija c u el p.laiiiiebto 1. );ki-a. ru Lijo. —
—Es.sepropin i:uis. Liv.ihwer honor ñ Su/. parientes, nal Pedir ser admitido. Llaulle re o.; oro.Ter.
ser la Lonta, de su casa, dar lustre á su familia. Unr. cosa os pido.
G'rnamenta. • Cic. Dignidades, lcmores, empleos, Onona.Ncum, es. f. Piro. C9111 de lean, Y erba -
eargo8.110racias, adornos, bellezas. 012011AX, dciii. J . y
Oftaxanbus, a, sun. Cir. Lo gnu se ha de ador- Especie mili
nar. arenarlo.! incie7"a dt
OttxiTE, hm; berma. adv. Cic. Adornndamente, 10 1. itsiiilsts, a, an 2.
kr.0 Lo que rie color ríe
con adorno, ornato, con gracia, de un »Aculo florido.
ORNATIO, onis. f. ritruv: Exornados!, adorno. oltóníns, lo. f. Flia. Especie de borraj artificial.
Ottsocroa, g ris, m. Jul. Fina. lixornador, el 073ONTiati,. i- E1 y 773. Oronie, vio niai
que adorna, grande de la Siria, que laja del monic Líbano.
ORT OSC 579
OnwcrÉus, a, um. Prop. Lo perteneciente al de los astros. Orlas solis. El oriente del sol'.
río Oconte.II Sii-rfaco, lo que es de la Siria, Orla nobilis. Sil. Pa. De noble nacimiento. —
011.5PE, es. f Beles. Orope, ciudad de learia. TUSCAin as fui! Calo. Cíe, Caten nació,eu Tílserdi,
f Cic. Ropo, ciudad de Itcoeia cerca era natural de esta ciudad.
de la estiva, en la Acaya. OR rus, a, um. paré. de Orior. Gic. Nacido, ori-
ORDSICII 7 ii. In. Patio Orosio, presbítero espaitol, ginado. Orla á rae tibi est ihjana. Ter. Yo
que jtorecia á fines del tv siglo, y escribió á ruegos no te he hecha inj uria alguna.
de S. Agustin lía compendio de historia universal, ORTY GIL, . J. Virg, y
fesde el principio mando hasta su tiempo, con Oarvors, ea. f OV:Orti gia , isla del mar egeo.;¡
‘.1aslunte pureza y elegancia de celilo. Isla cercana á Sicilia, IIE'llbso, ciudad de Jimia.
ettnuicuz, a, um. dlacrob. Lo perteneciente á 91try alus, a, una. 00. Lo perteneciente á Or-
Veo. tigia.
ORM Á.NOTAÓPIIIUM, n. Dig. Hospita'. de ORTYGÓMETRA, sr. f. Min. La reina de las
tuérfiinos. codorniGec, la mayor que conduce á las demas.
Ourriiiitcrraómits, ni. Dig. El que cuida del ORTYxr i
ygs. Min. La codorniz, ave. La
'iorpital de hurí:danos. I j El huérfano que ae cria en yerba limiten.
el . hospital ú hospicio. ORUNI. ante en lugar de Aurum, Fest.
OitruPozis, a, tan. Bibl. Huérfano, agite no Onrx, Plin. Especie de cabra de Getu.
tiente á está sin padrss. Dícese tambien de los padres Ha, que tiene un solo cuerno, y el pelo hacía la ca-
que han perdido sus hijos. beza contrario de fas otros animales,
ORPISDIUS, m. Viry. Orfeo, hijo de Apolo y de ORYZA, f Hor. El arroz, semilla.
la musa Cateope, natural de Traen; uno de los pri-
meros poetas, y célebre músico. OS
ORPIllUd, a, mil, 0v. y
laarnIcui, um. Cic. Lo perteneciente á Or- Os, ijn„.,, Cic. La boca, II Cic. El rostro.
feo. Embocadura de un rio. Lengna, !enguage,
ORPIIN m. Claud. Uno de los cuatro ca- habla. 11 Descaro, desvergüenza, traza. 11 hin.
ballos del carro de Pluton. Abertura., eatrada.11 ('o. Pudor, vergüenza, Os
ORPIILS, Piin. Un pez marino rubio. nocluenuni. Plaza'. Rostro — DUrZ1112. Ov.
Ottsi., Orillo.. u. plur. Piin. I > lincipio. empresa, Aíre descarado.--Portas. Clic. Entrada del puer-
Oltsum, i. a. Virg. Euq.resa, designio. to.—Tzáneris. Ifirg. Boca de una herida.—A/imi
lis. Cia. i i riocipio, exordio. sublinere. Plante 'Mofarse de alguno en su presea-
Oitsus, a, uta. par t. tle Ordior. Cia. El que ha cognoscile. Cic. Notád la desver-
empezado, emprendida ó t,'oineuzado.11 Col. Em- O enza de este hombre.—Lcerion, flor. El lado
pezada. Orses in for.; diceee. Cíe. El que La em- izquierdo de la cara.—Di., torquere. Ter.—Ducere.
pezado á hablar ea el foro, en 108 tribunaies. Cíc. 'l'orcer la boca.•-Álicui federe. Ter. Hablar
Plin. La vid que se sostiene Anal de uno en 31-1 presencia.—Ad nicle dicendunt
por si, uin addlinic U10. pea-bese. Cic. Escuchar con paciencia sus opro-
ORTMUM CaruICI.1: ennei0 q ea tono mili bios. Deis dos. Ov, Dote de hablar ó de caular
alto, cofa() 14 TI it ca n é A!':;)71. estando pera ser a- bien. In os laudare, alabar en presencia. In
ei vado ni mar. ora hominum revire. line. Andar en las bocas de
Oaritokas.30s, í. f Yerba que crece mucho los hombrea, adquirirse fama, re/int/tenni entre los
iI alio, Como la ,:eitra. hombres. Ore uno auctores fuere omnes
OtruloroLus, nra. reg. Cojo. Se dice de las Todos á una vox le aconsejaron que...—Duarizin
trj, J; por demasiada carga y trabajo de el riointi gentium loquebalize Alithridtztes.
ca nsinos qaule arios padecen contraceion de nervios Mitr-Idates hablaba veinte y dos leng'aan.—Itotun-
en les pies, y no pueden sentar el casco planumente do loqui. Dor. liab;ar bien.--Alicujus respondere.
en tieera, Cic. Responder en b por boca de otro. E.c ore tau
0.itTtiOnoxua i ;film. Di g. Ortodoxo, que siente Plutonein admiror. Cic. Admiro á Plalon por tu
: Iinamerte nee•ca ¿I fe, boca, por lo que tu me dices.
efirrutioúsitii . a, ron. V iteuv. hectáugala, lo Os, ossis. v. Cite El hueso. Ossa orationis. Cje.
!rit=o concia che ányulor rectos. El nervio, la fuerza de una (inician.
Glinn:›ooNus, in. /Vagido recto. Osc.A, ie. f l'ame La lana por lavar y des-
,311.7G/RiEJ,PIII f. (»int. Ortografía, arte grasar.
je escribir correcianzei,te, Hevacion geo- OS CA, re. f. Min. Huesca, ciudad del reino de
métrira i representaciiin de un edificio sobre un Aengon en España.
plano lineas horizontales. Oremo s, i_ In. El Onsche, rio de Francia.
05.flionuienus, a, um. Plin. El que escribe (Jsu, adv. Gei. En lengua o3ra.
e,rre:c.i.:,an i eute, con exactitud de ortogratia. Osclino, f Gel. El bostezo, la maña
As-Ue A . ()ruin. u. piar. Plin. Es- cio de bostezar con frecuencia. jj Mal olor del
recae de peras gri/J.s. as y de jiy lira, de tetae. aliento. jj U'Iceras que suelen salir en la boca a
O riTI:illIALI.:CCS„ a, /1113. raer. Obsceno, suelo. los niños.
91/THOPIIN Á, be, f. Piin. Dificultad de la respi- Oses:', milis. in. llar. Ave que con su canto das
ri,.cion, esf eeie de asiti a. auspicios G agüeros, corno el cuervo, la corneja.
akruorq iNoir cus, ato. Piin. El que respira Oser,..vsLs, lame pber. Cés. Loe naturales y
con difici_ilLad, que pildece de asma. hal); imites de 13nesca en España.
OxrunstiTm3 y Oithostatn, re. Vitruc. Pié OriCFINGIS. f sé. n. is. rae. Lo perteneciente
derecho, cabina, pilastra, y cualquiera otra cosa de á Huesca, ciudad de España.
madera á piedra, que se tiene derecha, ()set, mann. plur. Oscos, pueblos de CaMpa-
Odiar ktomases, i. Plin. Puerco marino, nia en Italia.
fez ni:,i Çrcolde. Oscusk, oriun. n. piar. Fest. Fiestas en honor
Oarf lurs, i. Esta& .Nombre de un perro de de Baco, en (pie los hombres se colu m piaban en
sanaela de GrTion. icitniemratss Virg. Máscaras. Pequeñas figuras
cuerdas.
UnTiviis, urn. Apul. Lo perteneciente al ra- irinese ofrecían á Saturno y á Platon en
imiento. las expiaciones.
,))1TUS, os, Cic. Ei nacimiento, natividad, OSCiLLANS, tis. con. Fest, El que se coluopi
irígen, est eaeeion, prilicipoil El oriente, eldevante en una cuerda.
680 O ST OST
El columpio, la hombrees. —Se optime. Cia. Portarse mui bien. --
OSCILLÁnO, dais. f. Pelean. Quid sil sui consilii. Cic. Declarar, manifestar cual
columpiarse.
diversion de
are, a. Fest. Enmascararse. liCo- es su designio,—Alicui saos mores.Ter, Dese ubri ,
Osctwa manifestar a alguno sus inclinaciomaa_indiquem
lumpiarse. boca peque.- potentinut snam. Ter. nacer ver el poder qtre at
OtiCiLLUM, n. din:. Col. Boquita, tiene sobre alguno. Vcdain perfil oslendere. Calce,-
Da. II Abertura, entrada pequeña.
osuiNum, n. Cia. Aguero que se sacaba del velan ostendere.Teryucerltre. adag. Tomar las a..,,
canto de las aves. Villadiego. ref.
• 05c1TÁBUNDU8, a, um. Cic. y OsTENsro, (mis. f. Tert. Ostension, manifesta -
OSCiTANS, tis. cola.. Cic. El que bosteza á me- clon de alguna cosa.
nudo. 11 Descuidado, perezoso, negligente, soño- l• OsTaNsna,.íiaas milites, am, ra. piar. Lampr.
liento. So dados que por ostentacron, pompa y aparalu
0SciTANTER. adv. Cic. Negligente, descuida acompañaban al . príncipe.
damente. • ,-.- 011., oris. In. Terl. Manifestador, el que
CHTE0,
0801TÁrto, ¿mis. f. Gel. Bostezo, la accion. de muestra, da a conocer.
abrir la boca por sueño ó tedio. II Estac. Ina.ccion, OSTENsUS, a, mn. part. ,i.5 Ostendo. Ter. Mos
pereza, negligencia. ; tnalo, manifestado, dado á conocer.
OsciTo, ás, átum, are. a. _Liar, y t OSTbNTÁMLN, Lis. n. Prizd. Ostentadora rala
OSCiT011, ario ; atas sum, ári. dep. Plaut. Bos- nifes'acion. II Jactancia, vanagloria.
tezar, abrírsele a uno la boca. 11 Estar descuidado, °lana-rimas . a, um. iliaci'ob. Lo perteuecianta
negjigente. a ostentos, prodigios.
OscüaanuNous, a, um. Apui. El que quiere be- OrmnÁno, anis. f. Cic. 0.stentacion, pompa
sur, besucador. aparato, vanagloria, validad. II Ficcian, apara:liara.
OSeül.Á.Nt pugna, f Fest. Batalla en que OsTaaararrnos, a, una Tert, Lo perteneciera::
el vencido inineaiatamente queda vencedor. a o:deo-larden, pompa y aparato.
Oscinaallous, a, uno. , Piaut. Lo que se ha de OsTENTiaroa mas. 911. Tito.. °Ad:dador, vano,
besar. 1 jactancioso, fanfarrou.
'
Osatiaaxs, tis. com. Pfriut. E! 6 :a que besa. Oaaaa\rraTrux, Mis. f Prud. La mugar valla
OsCúLÁTIO, ¿mis. Cic. Beso, la acc ; ou de •jactanciosa,
besar. OsTENT-aTes, a, ton. Cic. Mostrado, presentad:
Oscür–Vrus, mit. Gic.E1 que ha besado. Pad. de Parí,. de
OscOullt, Gris, atas ari. dep. Cje. Besar, OSTENTO, ás, ávi, atora, are. a. Piran €. Ostea-
dar un beso. tar, mostrar, manifestar, hacer. ver. ji Ostentar. 1
Osetjaum, n. Cia. El beso, ósculo. Ov. vanagloriarse, jactarse. H _Amenazar, 11 Ofrecer.
Boquita, boca pequeña. dar. Ostentare periculimi capilis. flia. Hacer ve:'
Oscus, a, am. Cm, Lo perteneciente á -ios ()e- el peligro de la vida,
cos pueblos de Italia. 08TSNTRIX, kis. f Estac. La que muestra, ma-
Ostm
' en lugar de Ausim. ant. nifiesta.
Osfnds, is ó iridis. Tib. Osiris, hijo de o,,,ENTUM, i. n. Cm, Ostenta, prodigio, mous
pitee y de Níobe, rei de los urgirlos, y venerado de truo. ¡I Presagio, agüero portentoso.
¿as egipcios, á quienes sujetó. OuTENTus, us. m, Salu.s. t. Muestra ; manifesta
OSMEN. ant. en lugar cis Ornen. Vare. don, O,dentui esse. Sal. Servir de apariencia. 111),::
OSNILMENXUryl. ant. cn lugar de Ornamentum, espectácido.
Varr. OsTENTUS, a, am. part. de °siendo. J7arr. Mos-
Oson, Úria. Plaut. Aborrecedor, el que abo-• . arado, manifestado.
OsTEóLóGIA, m. f. Osteologia, tratado de los
0~, se. f. Pián. El monte Casovo ú Olira de huesos, arte de conocer en el cuerpo humano su
Tesalits. figura, ligaron y disposición.
ÚSS,EUB, a, cm. Estac. Lo perteneciente al Os'rae, m, m. Apul. Terra meto, temblor de
monte Casovo Olira de Tesalia. tierra.
OssÁnium, n. Dig. Urna, caja dentro del . Osaaaans, a, nto. El natural de Vestfalia.
sepulcro, en que se poni =1L los huesos. OSTIA, te. f. Lita. Ostia, ciudad fundada por
Ossaos, am. Lo que es de hueso, hecho Aneo Marcio á la eirbocadura del Tíber.
de hueso, Semejante, parecido al hueso. Usea OsTiaatom, ii. v. Cic.bnpue,:to sobre las puertas.
rina.0v, Rostro descarnado, esqueleto.—Marcus. Osaranius, ii. ni. Plin. Portero, guarda de la
Juv. Mano seca. puerta. 11 Dig. Ostiario, el que tiene el orden á
OssicúLÁTI.m.. adv. .Non. Hueso por hueso. grado menor eclesiástico.
Ossict.Lum, n. dirn. Piin, Huesecillo, • OSTUTnt. adv, Cic. De puerta en puerta, de
OSSIFRKGA, ee. Plin. y casa en casa.
Ossl.FRIcrus, m. Pliii. El águila quebranta- OSTIENSIS. m .,¡ O. n. is. Cic. Lo perteneciente
besos. á la ciudad de Ostia.
OSSIFRÁGUS, a, um. Sorra. El que quiebra 6 que- Osriooainis. f. eol. V. Mentigo,
branta los huesos. OsnóLum, i. 12. Plin. Puertecilia, portezuelas
OSSiLÁ.GO, Ida. f. Arnob. Diosa que cuidaba de entrada pequeaa. Difn. de
consolidar y endurecer los huesos á los niños. Osnum, ii. u. Cic. La puerta. U Virg. Embe-
j Ossidkoca, a, am. El que recoge los huesos. cadura de un rio.11 Las fauces.11 Entrada de nr
03S1PÁGiNA,, ae. f. Arnob. Ossilago. puerto. Ostium 9ecani. Cic. El estrecho de Gi-
O g als. gen. de Os.
.0ssuits.rum, n. (reís. Osario, cementerio.
bralta•.
Osaúcímaa, i. Ir.. Sarro. Dolor de huesos.
Ossum, n. Varr. V. Os, osais. OliTnÁ cas, Ir. In. flirt. Piedra preciosa, dura
coro las conchas de las ostras. II Piedra que pala
Ossuóstrs, a, uta. Veg. Lleno de huesos, hue
SeEk.). corno la piedra pómez.
OSTENDENITS, a, Cic. Lo que se ha de OsTIt ÁciNA, Orunl. n. plur. Votos de lor aten.km..
mostrar u manifestar. Bes escritos en tejas.
OsTaatno, ha di, sum, dore. a. Cic, Mostrar, OSTItÁcismus, i. m. Nep. Ostracismo, destiero
manifestar, hacer ver, dar á conocer. Oslendere de diez ataos entre los atenienses, por hacerse ,s0:;..
vir sil, .ser. Darse á conocer quién ea, qué pechos ° alguno al pueblo con su poder y bac a- a.
O TI OV U 681
OsTxiliel-rEs, re. m. Ostracias. OT1s. Mis. f. Plin. .La avutarda, are.
OsTAkciust, o. Plin. .La concha del pez púr- OTIUM, n. Cic. Ocio, tiempo, higar.j1Ders«
nra. lt La piedra (migue. canso, reposo, cesacion de trabajo.110ciosidad,
at, Cic. La ostra, pescado conocido. Olium sel'ibendi non est. Cte. dio hai lugar de á
OSTREÁ 111A, in. f. y para escribir. Obre terere. Virg. Pasar el tiempo
Os-rupirtiust, n. Plin. Ostrera, lugar (Mate sin hacer nada.--Recte ponere. flor. Emplear bleu
se crian y en y esa la.s. ostras. el tiempo. Olio se involvere. Plin. Abandonarse á
M. El que vende ostras. II El la ociosidad. Res ad otium deduce•e. Cés. Restituir
que (as pesca. las cosas á la paz, á la tranquilidad.
Os,TKE.saius, 1.112. inic. Lo que es de ostras OralcuLÁNus,.a, um. V. Ocriculanns.
O lis cho con ellas. °rus, i. Virg. Nombre de un gigantediCierla
OsTnEssrus, a, um. Plaza. Calloso, duro como ave raedura.
osse li s de e,,tra. Ostrera :ene tergum, Haat. Espal-
da que ha criado callos oca los golpes. OU Y O V
OsTirEósus, a, ion: Abundante de ostras.
Ostreosior ora. Cal. Costa mas abundante de os- OUFEWINA tribus. f. Fes. t. Una de las tribus ro
tras. manas, sita en el Lacio.
Os'ssarti.wv, 'luís. Apul. Yerba que nace en OvAms. le. n. is. Gel. Lo perteneciente á
sepulcros y candes cercanas á las raíces de los la ovacion ó triunfo !nenes de los romanos. Ovalis
uionles. corona. Fest, Corona de /luid) que se daba al que
Osrui'seicon, tiris. com. Sid. Purpúreo, de color se concedía la ovacion.
de purptira. OvÁNs, tis. com. Lir. Ovante, el que recibía el
Os:mit-Es, a, san. Firg. Ostrifero, abundante .je honor del triunfo menor. que entraba en Roma á
ostras, que las produce é cria. pie' ei á caballo, acompañado de los caballeros y del
Ossralsi.ss, a, um. Prop. Purpúreo, de coLr de pueblo que le conducía al Capitolio, donde sacrifi-
puius:ra, caba una oveja. Virg. Lleco, triunfante de alegría,
dSTILOGÓTT !T . °PUM. In. piar. (leed. O ol.rogodos, Oraras succe.ssu. fh a . Gozoso con el buen suceso.
meebluv de la ...armacia europea, que invadieron t O N'ANTE% adv. Terl. Con gozo, con alegría.
las Panonias, ¿os Galias y la Italia. OVÁTIO, ¿Mis. J. Gel. Cvacion, triunfo menor que
OsTuusv, í. n. Pliqiura, graos, escarlata. se concedía en Roma á los que ganaban victorias de
fí olor da pároura. poca monta. /I Hin. El tiempo o la accion de aovar
' ' 11VA, n!.. J. y poner
poner huevos las aves y pescados.
OSTRYS. VOS. f. inri. A'rbot mui duro y sólido, Orlo. f. Gel. V. Ovans. •
wineja:ile fresno en la vorieza y ramas. OvÁsrus, a, um. Plin. Oval, lo que tiene figura
OsIluttss, a, um. Cíc. El que ha de aborrecer. de huevo. II Compuesto, revuelto con huevos.
V. Odi. OvÁ rrua, a, um. part. de Ovo. Pers. Triunfado.
Osus, un. Plaut, El que ha aborrecido. Ovalum auriim. Pers. Precio de la venta del botio
Osy it is, Plin. Escoba de abaleo, de ajon- en ocasion de un triunfo menor.
'era, de turiii, yerba,. us. ni. Val. Frac. Gritería, aclamacion
de los vencedores.
OVÉTUM., n. Pilo. Oviedo, capital del princi-
pado de ...,1talria.v e9t Espaia,
OrscusTa, X. ni. y re. f. Varr. Ittliaño de orejas.
Csrsseus rus, te. sv. Apul. Espía, escucha. OvrAttius, a, um. Col. Lo perteneciente á las
Gamo, (mis. 'In. JUV. L. Roscio Oto., tribuno de ovejas.
la pirbe, que ,comulgó une dei teatral, que- sepa- OvIcilLA, 12. f. dite. AliP. Fía. Ovejita, oveja
raba á los pobres de los ricos en el lealro. [1 .Fuel. pequeña. •
7,I. Serio ()ton, eslavo emperadas romano despaes Ovvoics, ni. Sin. P. Ovidio Nasou, porta la-
de Gatba, que se dió muerte vencido por Vilelio en tino, natural de Seelmona en Abrazo. Nació el año
Rebriaco. de 710 de la fiendacion de Reina, 41 o 42 antes de
GmoNNA, re. f. Plin. Otona, planta de ,S'irio, Cristo, el día en ,¡zie fuel muerto Ciceron. Escribió el
que almnos llaman. anemone. Arte de amar, los Remedios del autor, ir Meta-
Grinn Á DES, ae. en. Oe. Otríades, crepitan fe- morfúseos, los Tristes, el Ponto, los Fastos y las
1;7 (,V0 de los lacedemonics. II Virg. Ponto, hijo de Cartas heroidas y versos contra Es mara-
°trías, sacerdote de Apolo. villoso por su pureza y claridad, y por su elocuencia.
OTintis, is ó yos. in. Plin. ()Iris, molde de Te- Le obra de los MetamorfOseos y las Cartas heroidas
salía. II Estae. Monte de Tracia. son las mas apreciables de sus poesías.
Orilin- SIUS, a. Ano. Marc. Lo perteneciente al OViLE, is. n. Virg. Aprisco, establo de ovejas á
monte °Iris de Tesalia. de cabras. jj Liv. Plaza en el campo Marcio
CYstis, le. ii Plisa. Pez marino, especie de ostra. Roma, cerrada con una barrera, donde se juntaban
OT ivuus:bus, a, um. Sed. Ocioso. las tribus por su érden para slas su voto en los co-
OnoLust, i. n. dita. CM. Breve ocio. micios.
Orion., áris, átus sum, ári. del). Cje. Estar ocioso, t OVUIJ, ónix, Dig. Ovejero, pastor de ove-
si;: tener qué hacer.n Descansar, reposar, tomar j as.
OC:9 y reposo del trabajo, cesar de trabajar. OvíLts, in. lé. n. is. Apul. y
OT1ÓSE. adv. Cje. Ociosamente, en reposo, sin Ovir,s.us, a, um.
hacer nada.11Descuidadamente,, con negligencia. l¡ Ovinos, a, uta. Plin. Ovejuno, lo que es de ovejas
Libre, tranquilamente, con libertad. ll Sin cuidado, ó lo perteneciente á ellas,
sin pena, sin susto.I Lentamente, poco á poco. OviPinUS, a, Sin. Apul. Ovíparo, que pone haz:.
Criósírks, atis. . Sid. La ociosidad. VOS.
OTIOSUS, a, ln. Cia. Ocioso, desocupado, que Ov93, is. f. Cic. La oveja.liEl ganado lanarit
no tiene que hacer. 11 Supeilluo, inútil, vano. it Plaliat n. E l hombre simple, fatuo, ehtpidod
La ú j

tranquilo. n Retirado de los Ne-


Q uieto, sosegado.°liosos lana.
gocios; jubilado. dies. Cie. Dia de descanso. Ovo, ás, ávi, átam, are. a. Cíe. Triunfar con el
—Studioram. Plin. El que no se aplica a algun co- triunfo menor ú ovacion.UTriunfar,entrar triunfante
ludí° . —A nieta. Cje. Que nada teme. —Sumo. con el triunfo menor. Eirg• Triunfar de alegría.
Qkixt. Discurso inútil, frívolo. OvuM, n. Cic. haevo., Ovum tremulum,
O ZE
pA
b82
Huevo cocido, blando. Ovi at- Ozina.T. indect. El mes da junio de los sirios.
molle, sorbile. Cels. liquor. Plin. Clara OzoiA; ni. piar. y
ian, albumen, eandidum, albos OZoLI, mana. piar. Los locrenses.
de huevo.---Lutenai.Cie.-1'itellus. Flirt. Y eilla de OzYMUM, n. Pers. Chanfaina, guisado c is chafa
huevo.— Putamen. Min. Cáscara de huevo. Ova
r

—Ponere. 0v, Poner huevos. ó tripas.


edere., pru'ere. Alaturare.Ov. Cubrir los huevos.
—Cynosura, irrita, sephyria, nyponemia. PA
d
Huevos sin gallaara. Ab ov usque ad mala. flor.
comida. Ova, Liv PirsüLÁnts. n. is. Col. Lo perteneciente
Desde el F rincip io al fin denla
En el circo eran unos pilares de madera de figura* al pasto.
oval, con que se señalaban las carreras de 44 can- Pieriiiiilairea, a, nra. Inscr. Lo que es del (";
pertenece al ganado.
drips, Ex ovo prodiut. adag. En la plaza lo venden.
re,„¿ PlnetakTio, 4nin, /lima El pasto, la pastura,
paced ura, la asnino de pacar. II La reculeccion del
OX pasta 6 forrage, fa accion de ir a buscarle.
P • aVa.jeroa, oris, m. Ce's. 1‘'orrageaila•, soldado
OIÁLIS, La oaailide ó ac•ilerilla, que va con oros d furraarar, d corlar y traer el
yerba. forrage. El que anida de Utp. e apacimita animales.
1.o perteneciente al
OXALME, es. Ojalme, salariara aceda 6 PAni)LerÓnilis, a, um.
mezclada con vinagre, paste e fumiga. Pabuloloria corbis. Cesta, es-
°salaria, f Arte de cocina. I; Cocina. puarta para poner al forrage á les animales.
Osaaa, ze, f. Gel. liergantin ligero. Pluemia, iris, atas saca, á ri. dep, Crol. Pacer.
Oximaa adv. en lugar de Ocissime. Fest, Mai Ip'orragear, ir á buscar forrage. Pabulari o¿eas
presto. fumo. Coi. Estercolar los olivas. .Pradere ad are
Oxialust, 1,73. Iliésrma, ciude..1 de Feancia. pabuianon. Plata. Salir a percal al ruar para ganar
(.)-xi-r,S, Ft Oxford, ciudad y universidad el sustento.
pÁncupsus, a, una. Sol, Abundante :le pasto.
OYONISNSIS, í71. f sé, rerleneeiellte á FÁBULUM, n. ,9al. Pasto, forrage„ pienSO, ali-
Oxford, mento de Ion animales. Comida, austanto, ali-
Oa -renr, n. Oronia. mento. .Pab,elizin aniniorum. Vic. Pasto del ánimo,
Oxea, El Giban, rio ele Sogdiana. lo que le entretiene y fomenta.
OXIACANTIEA, w. f Oliacanta, arbusto espinoso, Paelms. f lé, is. Oc. Pacifico, lo que trae
especie de níspero, llamarlo uva espin. 6 da paz. l'acules ficon>11"Or. Fuegos por el rego-
Oxsaeax-ritus, i. f. Arbluto espinoso. ab de la Vo. Ramos de oliva, sima
OrYnii 1.E . 11111. plar. .Plin. Pueblos ¿e Liga- bolo de paz.
ria. II Lolde la dijcesis de Freyus en Provmsa, PlcÁTE. adv. retrasa. Pacifica, quieta, tranquila,
OXN CID at's, especie de redro. sosegadamente, de paz.
OXYCOMITHA, croas. n. piar. Petron. Aceitu- PÁJÁTIO, óllis, F•ont. Pacificacion, constan-
nas con sal y vinagre. cion, establecimiento de la paz.
Ox y cnas, te. f. Coi, y Kckana, Mis. Sén. Pacificadnr, conciliador
0.a vGÁIAC., actis. n. Plin. El queso compuesto de la paz, el que la procura, la la da.
con cebolla, tomillo, orégaao puerros y sai. Plej.Tóitica, mili. Terl. Pacifico.
t)x 1cI;iIIUi4I, i. n. Marc, Salsa de pececillos me- ['lejana, a, nos, parí, de Paca, Cia. Pacificado,
nudos y vinagre. pacífico, quieto, 'sosegado, yucal. ° en paz. U Apa-
Ox y GóNas, m. Acutángulo, ángulo agudo. gado, sosegada_ que nc esta irritado. 11 Tranquilo,
OXYLÁPÁTHuM, ti. Piin. Especie de acedera. apacible, en calma, pacato.
OxymÉLI, ítis. n. Inin.Brebage compuesto de PACENSIS. 7/I. j sé. u, is. Pije. Lo perteneciente
vinagre y miel, ojiiuel de agua de la mar. Iléjar, milla de E' iremadura en España.
OXYMOILA verba. n. play. . Asc. Palabras senten- PACE -N:NUM, fi. y
ciosas y agudas, que a primera vista parecen necias PACITYNUP ÓPachynos, m.. Plin. Cabo Pásaro,
afectadas. une de tus tres promontorios de Sicilia.
OXYMIRSINE, es. f. Plin. Mirto eilvestre, tírbol. Paca:anual, n. Pacy, ciudad de Francia.
Opróaóróaa, te. m. Plin. El que vende frutas PACIDEJÁNUS y Pacidianns, i. l'acidiano,
compuestas con vinagre. célebre gladiador romano.
OXYPÓRUM„ n. Est. Especie de salsa con vi- PÁCiFER, a, um. Luc. Que trae la paz, pacífico.
n ag re. Pleivickno, anis. f. (tic. Pacificacion, racimo:-
Ox y aintus, a, utn.Plin.Lo que es de sabor ácida, Iiacion, co.nposicion, tratado de paz.
de vinagre. PicisiekToa, odie Cic. Pacificador, media-
OMS, ydis. f. La vinagrera, vasija pequeña de nero, conciliador de la paz.
vidrio ó de barro para el vinagre. PÁCÍFiCiTORILE, a, um. Cíe. Lo perteneciente á
Oxvs, yos. Plin. Especie de junco esaril.11 ia pacificacion a5 al que concilia la paz.
Trifolio, yerba que tiene tres hojas. PÁCilaCÁTU:1, a, um. para. de Pacifico. Plaut.
OxYselLENOS, i. Plin. Especie de junco mar Pacificado, reconciliado. Pauficatus cura aliquo.
Cje. .Recoaciliado con alguno. Pacfficaturn venire.
Ox yrarPtinxon, n. Plin. Yerba, especie de Liv. Venir á tratar de paz.
trifolio. PACiFICE. adv. Bibl. Pacífica, &anguila, sosega-
Oxxzümus, a, tan. Apio. Compuesto con salsa damente, con paz, con suavidad y dulzura.
ácida. PÁCTFiCO, ás, ivi, atino, are. a. Just. y
PÁ íriCOR, iris, átus sum, ári. dep. Liv. Paci.
OZ fica r, tratar de paz-, conciliarla, ajustada.' j Aplacar,
sosegar, mitigar, suavizar. Pacificari vum
()VENA, rf. Plin. Pes, especie de pulpo, que Just. dacer la paz con alguno.
huele mui , letra que suele hacerse dentro de apacibl
FÁCIFiCUS, a, nm.eic. Pacífico; quieto, apacible,
la narix. que ama la¡ paz, laprocura, la hace.
ia. f Piin. Planta, especie de nardo, PACTO, re.ctio.
que huele mui mal. PACIO, is, tre. a. Fest. y
OZE, ea..f. Cala, Mal olor del aliento. PÁciseou, tris, pactas sum, sci. dep.Cie. Pactar,
P 1E D PAO 583
tratar, acordar, prometer, convenir, estipular, hacer PtEDÁGÉtfilt, 53. f. S. Ger. Aya de nna niña.
pacto. contrato, canvenia. Paciscijilia alicui. Cic. t PreuÁnOcxxuus, a, nra. .Fest. El que ha de
,̀5, Filia? nuptias. Clan alivio. Jusl. Prometer la hija ser instruido, educado, ensenado.
en matrimonio á alguno.—Vitam ab ho.sle. Sal. En- t R.EDÁGóGÁTus, 711. Tent. Eaucacion, en-
tregarse al enenngo, sItIva la vída.—Pnemiwn ab señanza.
dique).- Cia. Convenir en algun premio con alguno. t PAMÁGÓGIÁNUS, a, run„ Andan. El que esté
PAco, as', avi, atm. are. Hire. Pacificar, po- en pedagogia ó casa de educacion y enseñanza.
ner paz, darla, restituirla. I Domar, sujetar, sojuz- Pii-Ináurnaust, n. Plin. men.. Sala de pagel;
gar. Pacan lar romera .sylere. une. Las selvas se de criados, que están bajo un pedagogo.(] Son. Casa
fertilizan cid tivándolas con el arado. Paeaee 'eras. de educacion. Los airamos siervos, la compañía
Claud, ..knla usar las fieras. Ale.rander tutela ' par aria y como colegio de los que se crian y educan bajo
Just. Alejandro sujetó, conquistó toda el un pedagogo.
Asia. PiEnÁtrócus, Cic. Pedagogo, ayo de niños,
PACTA, ir, f. Vel. Pat. Prometida, ofrecida en el que cuida de su educacion.ji Maui. Pedante,
casamiento. charlatan.
PacTíms. nt. f. Id. is. Plin. Compacto, com- REDÉRos, ótis. f. Plin, Piedra preciosa rnui
puesto de otras cosas unidas entre si. trasparente y de varios colores.HEspecie de ama-
Pm-Yero, (mis. Paccion, pacto, convenio, lista.111..Y palo, piedra preciosa. ji Verba, especie de
conveacion, acuerdo, curnposicion, compromiso. acanto. .
.Paclianent nuntialem ficene. Liv. Acordar la g ca- f Gel. Educacion, enseñanza de la
pitulaciones de una boda. Verborum partía. Dio. juventud. ¡I Juego, diversion.
Fórmula. términos, palabras formales. PiEtricÁToe., m. Suet. y
PAertTirs, a, un:. Gel, A . ;nello en que se ha. REDico, ónis. ni. Marc. Amante torpe y desho-
convenido bajo ciertas condiciones. nesto,
PACTOLIS. idiS. f Hija de Pactolo, ó ninfa P.-Enteo, ás, áre. a. Datil Amar torpe y desho-
de este río, nestamente,
PACTC.LUS, Flor. Pactok , rio de Lidia. P,Eu'rrit_ts, a, um. Fest, Sucio, asqueroso, puerco.
P A c T ort, oeis. nt. Dic. Pacificador, medianere, óris. 711. Cic. Suciedad, porqueria, por
que se interpone, metLi, aconseja la paz. pobreza ó descuido.
PACTUNI, n. Cir. Pacto, acuerdo, conve.ncion, P.Emkxr, nr. pita . . Pueblos de Famine,
tratado, condicion. Poeta convenía. Cte. A`rticutos, pais de Luxembourg.
condiciones preliminares de un tratado.—E•ueee. P y miNñstis, mn. Vare. Sucio, puerco, as.
/de. Romper un tratado., las condiciones de él. queroso, que huele mal.
si are. Cc, Cumplir lo acordado ó pacte.do. PENE. adv. Cic. Casi.
Hoc pacto. Din, Asi, de esta , manera. Ex pacto. P..u.NINIst .A, Pe. f. Catul. Península, tierra ro-
Dic. En virtud de, segun el pacto ó lo tratado. deada de agua nuttios por una parte, como España.
Nui/o pacto. Cia. e ningun modo. ,Ncsoio quo P..ENC:LA, re. f. L'U:. Capote, B aban de invierno.
prze¿o. Cic. No sé cómo. P.a-:NünÁRlus, a, vn. _Non. 1...t'o perteneciente al
PAcrus, es. m, Pet•on. Pactic, CF pote 6 gatean de invierno.
PACTUS, a, mit, parí. de Paciseor. Plaul. El que PiENt:LÁTus, a, me. Dic. Cubierto con un ca-
ha pactado, tratado, hecho parto ó convenio. II pote ñ gabau fuerte de invierno.
Pactado. prometido, acordado, convenido. Pactos P.ENCLEIS, a, em. Lampe. Lo perteneciente al
saluden:, 'Tic. El que hace pacto de qtw se le deje capote ó gaban kre invierno
la vida. Rar•lits est duo J.farc. Se convino 13!Excurimus, a, am. Auson. Penúltimo, casi
en dos mil, Pactis Plant. Bajo de ciertas último, inmediato antes del último.
leve. 6 condiciones. Paciam rara habido. Plan!. P1lcoN, ónis. Quint. Peon, pié de verso, que
Da, ten esto por hecho, por concertado ó pac- consta de una sílaba larga y tres breves, como ata-
tada. finritis
PAcues, a, um, par,. de Pango. 01). Fijado, PEONES, m. plur. Ov. Los pueblos de Peo-
plantado. nía.
PAcnvt»tus, a, um. Cic. Propio del poeta Pa- REÓNIA, se. f. Plin. Peonía, yerba que se crin
en parages opa-jos. 11 Peonía, region de Macedonia.
PACUMS, m. Dic. Pacnvio„ poeta latino de II Ln. Emacia.
Brindis, que nació en el siglo VI de Roma, y escri- P.EijNicus, a, um., Mona. Lo perteneciente al
bió tracedias con mat estilo, segun dice Giceroh en pié peor].
el Bruo, y se dedicó lambien á la pintura. Plinio, PimíNrs, ídis. f. 0v. La muger natural de Peo-
lib. 36, can. 4. hace mencion de un cuadro suyo en
el templo de • Hércules. "P t. .,EÓN113S, a, um. Lo perteneciente á. la region
órum. Putblos (le la India, de Peonía. •
que ce aliarlentabc_a de carne humana. P.EsTÁNes, a, um, Clic. Lo perteneciente á
PÁDÁnUS, a, um. Sidan. Lo perteneciente al Po, Pesto ó Pesti. Peestanns sinos. Dic. El golfo de
río de Palia. 1;alerno en el reino de Nápoles.
PADERBÓNA, te. f. Paderbon, ciudad de Alema- PFsTum, n, Plin. Pesto ó Pest!, ciudad de
nia. Nápoles. II Pesth, ciudad de Ungría.
w. f. Catuk Padua, ciudad de Italia. .1),E .ris,, Lus, a, um, Cic. Dim. de
PÁntia, i, ni. Plin. El Po, gran rio de Italia. nETUS, a, mil. Plin. Bizco, el que atraviesa le
PÁL'it5SN, :e. Virg. El Po de Arsenta, canal vista.
desde el Pó haxía Raoena. PÁGíNÁLIA, órum. n. plan Ov. Fiestas de las
1)E,v.a, anis. m. Virg. Himno en loor de Apolo d aldeas en honor de Céres y de la Tierra.
de otra diMnidad. ij Sobrenombre de Apolo. II Pié PÁ.GÁNICUNI, n. Ulp. Renta, producto de la
'e verso de cuatro silabas. V. Pwon. deaa..Paganica pila. Marc. Pelota henchida de
pIlum
P
Pomar, antis. m. Peante, padre de Eloctétes.
fi P.11 7./.,•FriDES, te. m. Ov. y PÁGÁNTTAS, átis. cód. Teod. El paganismo,
Py A isTiurt, ni. Gv. hijo de Peante, Fitoctétes. la supersticion de los gentiles.
Px.Aberrus, *a, am. Ov. Lo perteneciente á Pe- PÁGANUS, a, um. Ov. Lo pertenecientae:anilsainalo...
unte. dea.11Prud. Pagano, lo que pertenece el p
PxrAuxum, h. n, V. Pwdagogit.m. ' PÁGARCHUS, i. Gefe, juez de una aldea.

P A L
584 P AL
Pliilesnticus, i. m. Quitas. y
Plolsx, árum. f. plur. Fa. Flac- Armino, PILLEsTrtiTA, e. m. C15'. Luchador, el que se
ciudad . marítinza, de. Tesalia. , . ejercita en la palestra. H Muestro de tila, e! t,ue
PiGÁSMCS, a, mil. Ov. y t ,.., t enseña sus ejercicios.
PÁoismus, a, uni. Val. Flac. o
Lo per eneti ,en e a -1-- PÁLÁFnÉnus, i. ¡a. Palafrén, liCtibullo de re
PÁoÁsicus, a, uin. Min ..
Pagasieus sinos. l'ha. E/ golfo de Ar- galo.
A/1 /1 in ° . 3':1L:151. adv. Cie ;. Páblicanserne.. :1. (.aclaras, á,
ininOs aldea en aldea, de uno la , 5».,:•a, á vista, a presencia, delaute de todo.;
PÁGÁTIM. adv. Liv. De
abierta, illaliiCi2Sta q lent.e. PalUin Trs ¿'s¿, 1- 7(34 . Lo,
en ctro pueblo.
PÁGELL A , ea. .f. Cie. Página pequeña.
Dila. de p
cosa es pública, todo el normio la sabe.—( are
p AG ÍNA, te. f Cje. Pígina, llana, cara, hoja, Vi/y. En medio ti. ,1 dial—illai t.-. Ov. :s' quena
folio. II 11 escritoli Plantío, yngiida. ¡I l''1espiicio id icrta, declarada. ---- illeniiri. PL'a,t12 ..11,-oltir
que queda entre cepa y cepa. Pagina mar:itorea. diestro v siiiiestl .o, lin:iiiiieniente.
Pal. Plancha de mármol. PÁLÁmibrss, is. in. Pira. j'alan!étle, lujo d
•1-Pí j
. N:s.TUS, a, uta. Plulin. Formado de pie- .isirlapiia, rei ¿le .1::,,a, :• naerlo en e/ 1., .re,) de
Zas rella sdlt S. , . Trega, vor engodo de Li ii,%-es, P or LI:ti; n¿L; O S ITL-
PAGTN1jLA, W. f. dila. CÍO. Llanita, una pagina 1jOS. z -1: 1,:t1.!.'7,7.; .st...».,,.a.
pequeila. Piubit7fui:us, a, lizo. 23!anil. y
pAumESTUNI. i. u. Vil: . itv. La ccaidiaceion ó PisibiLwicus, a. am. Cantal. 6
union, la inisina materia compacta dii diversos P.ii,:i.,:oicus, u, uni. 21:fson. Lo perteneci,Tite
miembros. á Palaméde.s.
PÁG0, is, pi: pYgi, pautum, 0,1.2. 71. (,2zint. Pac- P.5.LÁI-5;ous, a, nin. Col. Lo que se ha Ile u.iciyar
lar, tratar. convenir, acordar, estipular. tí Sostener CIA1 rocirigoties ñ ilortiaillas.
PAGRUS, i. m. Plin. Pez 7721(1'blb y de.' rio, de 103 PÁLANG:Z, :1,1'11.11. f.. titar, 1 il i . ¿ c. ' 1:1 ,"•It. ,),.:,„.
que dicen que tienen una piedra en la mibeza. de lo,, ljadalPlale..; Ci palahq1t.iiCS L./OLuil .:.'1'1.;' :1? 1)170"2.
-1- Keit; u...s, i. m. dial. de Pagus. Aldedia, aldea peso.
peg ticiia, Mdemao. .1.:5.LÁNOillii, ÓrUI -ik. nz. »Itte. rii: . :-¿ , . : ..,,,,Les
Pke,ÉRes, i. ni. Plin. Pez marino, esp trcie cie O pukinquines„ mozos de cordel o de es:;,. .e:.
cangrejo. t l'Al..v:5ai;..i. í y , are. a. ..,-i j, an. ble5 ar ;;Tz-nisl,,,8
Pket;s, i. in. Virc,i. Pago ) aldea, lugar, pueblo pesos O cosas de mucho peso con 1:alaiit.as.
corto. ji Clinton. i).,.i..1.N.S. ti•. 1•0 "ii. il lij( . LiTaule,-5 aiyi,Li,i,do, el
PALA, ie. f Col. leí pala. j n Badil de hierro. il que anda de aquí para allí. .
La parte del. aiiillo donde esta la piedra P. 1i?; imn. n.p:,-. ri:,7 , Mercício it.iiitar
-.4-.LÁI.MzDUS, a, uní, Ter t. Disperso, esparcido, coas que adiestraban a los soldados. H ._.tt :':lugar
derramado por varias partes. do n ,Ii: se ha( •:::; este ejecci• lo .
PÁLÁcita, it.fi y PÁL.:_aiS. ni. f ré. a. is. lilp. Le perteceeiente
PAL:i...CILVNA, le. f. Plin. Pe:l azo ó grano grande á ;n8 palos il) viupis que sirven de puntales.
de oro. PÁI.A.A y P' iiiséa„ a2,. 15. Atuse,. .1 pt (lazo dei
PÁI,E:ito,z, (Mis. ¡a. 0v. ralemoo, jdelice)ta, 1 boci , It c ..-ifiado á que esialm (dula la cola..
htio de Alatnanj• ti Iho, tebano, (rae se arrojó al i PÁLI5TilÁ, m. j. i3ibl. Pasta, (milis de Ligo, lirio
mar con ,sa madre huyendo del f,tiror de su padre, y 1 de higos,
1 Pu.,.‘Tixt. adv. Lie. Andautio Je una parte á
los dos faeroa converlidus e:2. dioses O1a1'illOS, y lis- 1
n'arios, la madre Leucotea, que c-een, ser la .mismit ! iii.-ra. ¡I Despi,.rrainadarnet.te.
que Auro; . a y Malnla ; y el hijo, de los griegos Pa- I PÁLÁTiNíTUS, es. m. :El Palatiilo'„ provincia
len33n, y de los fiadnos l'odiare, por tener bajo de 1 aectorzl, ae diemailia.
£u tutela á los puertos. 11 &el. Nombre de 11)1 gi'd- 1 PÁLI.,Tizus, a, nen . ;'írg. Lo pe de ueeL lyze al
málico mui vano en• tietnpu de Tiberio y Claudio. li monte Palatino. 1l Lo qiie perteucc,c al paa,2.io dal
Nombre de un pastor en Virgilio. príncipe.
PÁ.L.vnóNius, a, MIL ES1aC. Lo perteneciente !i PÁLÁTiNus mona. 11a. Iio. '::.,l monte Palatino,
á Palenion o Melicerta. ¡ uno de los siete de Roma.
PÁLErnitTlus, a, um, Virg. Lo perteneciente á I ?ÁLÁTIO. (Mis. 1: Vi/cal). Apu ntulaiálebio, la
Palefatd, escritor griego de fabalas, 1 union de puntales que se ;bronca para .,-osiicizer tino
PÁLEssrEs, m. m. Lampr. El maestro de la pa- 1 fa' brica que amenaza ruina.'
lestra. Y. Pa'lestrita. ¡ ' PÁLÁTIUY:, ii, n. .Varr. El monte Pala tino. I1 9v:
' PÁT....,EsTiNA, w. J. y Pizi:tei0, rasa de un principe ó de OH gran seno/..
PÁLACSTiNE, es. f. Met. Palestina, la Tkrra PÁLÁTtjÁ., e. j: Varr. Palatiia, diosa, bajo cuya
santa, uno de los muchos 'nombres de la Siria. tidela calaba el atonte Palatino.
PÁLLs• rixExsis. m. f. sé. n. is. Flia. y PÁLÁ.TUAL, is. n. Va • r. Sacrificio que se hacia
PÁLEsTiNus, a, mil , Ov. Lo perteneciente á t-i la diosa Paliáua en eh nionte Palatino.
Palestina. PÁLÁTuÁLts. ol. .f. I p. n. is,, Vare. Lo que per-
PÁLitsTim, bruna. la, piar. 0v. Pueblos -le Pa- tenece á la. diosa Pi.latua, que presidía al monte
festina. i'aiatino. Palalaalis llamen. Fest. Li sacerdote
PÁLESTRA, re. f Ter. La lucha. 11 Cie. Gimna_ que sacrificaba á la diosa Palatua en el Palatino
tia, lugar rinde se ejercitaba la juventud en los R1.1:ÑU:IJAR. Fe.w.. V. Palatual.
ejercicios del cuesto y del espíritu. 11 Palestra, la PÁLÁTUNI, i. n. Cele, y
escuela y enseñanza de estos ejercicios, como son la • PÁLÁ• us, i. paladar. ‘ Casto, colvi
m. Clic. El
lucha, carrera, salto,pelota, disco y otros. 1! Buena dillL'oto, delicadeza, finura, critica. Suscitare, jj•,
dispoeicicn, aire, gracia, soltura que se adquiere la b io:- Va•ri Escitar el apetito. Palaitam eruci.
Con estos ejercicios. II Lact. Diosa, hija de Mee-luir'. Col.—Sublite. flor. Gusto finó, delicado.
curio.
PÁLXSTBICA, fe. f. Quitas.
Quitas. El arte de la pa- laidoíP , Li'olr'utasle'cai'dou ,ffia. ploiY:i' vtiofesols'atil: oni doC 'leo. nApPubtla---
lestra. ics.11 Esparcido, disperso.
PÁL2E8nticE. adv. Cje. Al modo de tos lucha- PALÉ1, es. f. Estac. La lucha, la palestra.
dores. 1(Col L
PÁLESTRICUS, a, um. Cic. Lo que D,..› rteuece á y gallo. uescori
la lucha, á la palestra, á los ejercicios del ánimo :l 1 s i pI '1 eail,se:7)rraft tez ti 1 iloirtl'la.ns r ck87z;ji .o:t.f. i aii tiLad1-1 Zbbaarornbnclicill:‘"raw
lo
del cuerpo. e dEel'
mucha paja y poco grano. ref.
PAb PaL 5t35
IntraLls uva. f. Cel. Azur. La uva conservada PALLANT"' a, Firg. Imrteneciente á
entre prja. ' Pa i rn i te. Pallantias ]ceros. Ov. Evand7o, nieto ó
Faaaan, árís. n. Virg. La papada ó barbada biznieto de Palante rei de Arcadia.
que cuelga al bnci del cuello. PALLAS, ádis y ácIlos.. f Virg. Palas, Minerva,
PÁLEMUS. ni. ré. u. is. Port. Lo per•ene- diosa, hija dal cerebro de JUpiter. j j El aceite, par
ciente á la paja o al pajar. ser consagrado el olivo á Palas.
Cul. El pajar, sitio en que se Pa-atas, antis. 111. Palante, hijo de-.Pan-
encierra la ¡,aja. dion. j1 Lino de los Titanes, itijo ríe Creo, nieto del
PÁLEXalu3, a, una, y Cielo y do la Tierra. jj Rei de Arcadia, abuelo ó
PÁLEATUS, a, tan, Col. Mezclado con yr,ja. Usabaeln de Evandro.ij Rijo de Evandro, fundador
FACES iS. 1":2s7. Piles, diosa de los pastores, de .-r .)alanteo en Palia, que murió ámanos de Turno.
lr:s :trastos y ganados. i¡ 7n. Arnob. Piales, dios, PALLEN.-ES, a, aun. Luc. Lo perteneciente á
•ainistro y mayoral de „Ir-tiritar. Palme, ciudad de Macedonia.
" l'Alíe ; _Arana. ...Voinbre de dos gemelos, PianaÉali, es. fi Pan. Palanca ciudad de Mace-
hijos de „apiler y de la Ninfa Fatiga. donia,
PÁLiLIA, main. a. Ov. Fiestas en honor de PALLÉNENSIS. un.. f sé. 71.1s. Plin. Lo que per-
Palas, gris celebraban en ¡bina los pastores tí 21 tencee á Palana, ciudad de Macedonia.
ula dio de la jandacion da Rama. PALLENS, tis. com. Viro. Pálido, descolorido,
m, n. Plin. Estne tia fija en la ca- ! macilento. l'alientes caree. Cuidados, pesa-
breo del nao, riaia. de las 'liadas. ; durabrea que ponen á los hombres macilentos.
PÁnlana lé. u. is. Ov. Propio de la diosa rtll iris Plarbe. Claro!. Lana eclipsada.
Piles. PALLE°, és, luci r ere. n. Cic. y
P.aaria-inta, m. nepe :jaita) de tina Jasa, l'aLLESCO, is, ere. n. Oii. Ponerse ma-
:jura veló rica. cilenta.11 Perder el calor. Pallare iras aticajus,
P.:iaranaccartus, m. Antibaquio, pie Perder rl color á. vista de las iras ó amenazas de
de verso que eunsla, de dos uilabas largas y una algunio,—Faawles. Hui-. Temer mucho los engaños.
previo, coma Solállitéri. eran/. n. pica'. Iba. Vestidos viejos.
PALIYITT ,; SA, 1,1,1, Plin. Pez liquidada segunda ParnitasTaum, n. Ad. Capa virja, rasgada.
aez, racauida. gastada.
PALIMI'''SES rus, m. Cia. Tableta, vitela á per- PALLIITUS, a, um. Cic. El que lleva ca :a larga,
Janda° tsliVe.,:t0 para aparular y esc F ili in en y enciajado.
borrar te pie ¡urraca, y volia. r á escribir. PALLiDúuus, a, Una. Descoloridillo, algo
t PALINGLdliSIA, ad. Resurreccion, refrene- páildo. Dila. de
racion. Paaaraus, a, lun. Cic. descolorido, ma-
P.s.atalitGia, re. ir: Figura retórica, cuando la cilento, marchito. ti llar. Lo que pone pálido.,
palabra con que ncalia un verso empieza el si- latee mudar el color, Como niiedo, la eale rureclad.
gurianle. PALTA°, ¿mis. ni. Sastre que hace capas.
Paafiabai a, W. f. Cia. Palinodia, retractacion de Fauno, as, are. a.Apal. Paliar, disimular, tapar.
ri :te :Sé:. izr d ti:. 1'ALLIOL1T1M, adv. Pían!. Con capa.
Paaíseitus, un. Virg. Palinn•o, piloto de PALLtoLíTus, a, um, Marc. Cubierto, vestido
Enéas.11 Promontorio de Lucania en el reino de con capa.
& lpe /es. Parnúaoit„ aria, pas. Apul. Estar cubierto,
PÁLIatjaus, una. Mara. El que orina dos tapado.
PA t.r.IbLum, din. Cia. Palio ó capa corta.
PaaTTaxs. tis. com. Plaut. Errante. Palitantes Capa ;laja desgarrada.
ovas. Plou'. Ovejas descarriadas. PALLIUN1, n. Cic. Capa, manto ó manteo ta-
P.aart;aaa, i, ni. Viro. El •SpiSO. lar, vestido de los griegos coman á hombres y mu-
PALLA., te. Cic. Vestida talar de mugar, á gare•, como á los romanos la toga. jj ,S'aet. Cubierta,
mcdo de bata o manto. Cal:a corta de los colcha de la cama. jj "'pul. Paño de entierro, de,
antiguas galos. fére tro.
Paaaica, m. f Saar La concubina e manceba. PALIAR, cris. m. Cia. Palidez, palor. Pallorem
PaaaacaNa, Plin. La cebolleta, espacie de capare, Col. Ponerse pálido.
9lleri'U. PALLLTA, f Plaut. Pequeña bata
PALLÁCE, es. f. V. Pallaca. manto de mugen
Paraixcia, w at: y Paama. ea. Cic. La palma de la mano. fi La
Par.a..;citaa, ii. a. El amancebamiento. mano. 11 Cal. Pala, el cabo del-remo que corta el
PALLÁDIUM, n. Viro. El Paladion, estatua agair. ji Palma, árbol. 11 Los fruto de la pal-
de Palas, que los troyanos creían haber cuido del Una. Rama de la palma. n La ; ictoria. Pal-
cielo en el templo de sa oindadela, donde la guar- mara anean fiare, defer •e. Cia. Ceder á uno la
daban. palma, la victoria. — Parre. Cic. Llevar la palma,
PaarAains, a, um. Ov. Lo perteneciente á la ganar la victoria. Palmarurn plarimarum ¿LOMO.
diosa Palas. Palladii taiices. 0a. El aceite. Palla- Cic. Hombre que ha ganado muchas victorias.
dia rubor. Ov. El olivo, árbol consagrado á Palas. PALMÁR11;. Ira. ré. nais. Varr. Lo que tiene un
PALLÁDIUS, In. Paladio Rutilio Tauro Emi- palillo de largo ó de ancho.ji Lo que pertenece á la
liano, escrito,- romano, á la que se cree, de re rus- victoria. Palinaris ,tatua. Cia. Estatua levantada
bala posterior á Apuleyo, pero mas puro y ele- en memoria de aria victoria.—Sen/eritia. Cic. Sen-
gante. tencia que ha prevalecido, que se ha seguido. Pal-
PALLANTVJNI, n. Virg. Palantae, ciudad de mares. Lucr. Palmares, sitios plantados de pas-
Dalia, fundada por Evandro en el monte Palatino, mas.
donde desp?ues se fundó kto PALMARIUM, n. Mi). El honorario ó paga que
PALLANTÉUS, a, tn. Viry. Lo perteneciente á Be da al abogado por haber defendido y ganado el,s
Palanteo. pleito.
PALLXNTIAS, ádis. Plin. La laguna de Triton FALMÁRIUS, a, um. Ter. Digno de premio, de
en el Africa. n La Aurora, hermana del gigante palma, escelente, mai bueno.11 Col. Lo pertene-
Palante. ciente á la palma.
PALLANT1S ., idis é 'idos Ov. La Aurora, her- PALMÁTIAI, se. m. Apul. Terremoto, temblor de
mana ri prima del gigante f &ante. tierra.
'p AI P A 111
586 paaramparrum,
PALMATUS, urn. part. de Palmo. Quin/. Pilpatio.
PALPANtrus, a, tia. Oi'. Lo que se ha de palpar,
Aquello enque se ba impreso la señal de la palma
de la mano. Ei tv. Aquello en que hai palmas bor - tocar con la mano.
pa iata
m o Lic.
tga. a del PÁLVÁT1.0, (mis. f. Plcact. Palpamiento, palpa -
dadas 6 pintadas.
dor, adornada de palmas ebordadas.T og Palmati dara, el acto de palpar o tocar con la niRno.
venc
ve Piedras, que quebradas representan pALI , ATort, úri q . Piral. El que paíÇzt ó toca
lapides. l'haz con la mano. Adulador, lisonjero.
la figura de una palma. Palinatus paries,Quint. Pa- PALYÁTUS, a, um. par?. de 13 1,11-1.o. Proa'. Pal-
red donde se ha estampado la palma de la mano
manchada de sangre. palo, tocado con la manoll ilalagado, acariciarlo
PALMW;sis alter, ni. Plin. Campo en el pkeno, PÁLPLIH1Á, re. f Cels.1,a pa'pebra 5 el párpadG
famoso por sus vinos. donde ahora hai un ca,-dillo del ola Las pestainis de los ojos.
PA r.ritn,n Lis. lé. n. is. Pned. y
llamado la Torre de Palma.
Palizas, itis. in. Cal. El sarmiento 6 pámpano PÁLPÉ.IllÚt1115-l. ni. ré. is. Acre. Lo que
de la vid. 11 Marc. La vid.)) Luc. Ramo ó rama de pertenece á las párpados de los ojos.
árbol. PALPÉ:una-no, anis. Cel. Acr. El movimiento.,
PALMÉTU M, Plin. Palmar, sitio plantado de de los párpados, de abrirlos y cerrarlos,
palmas. PAt.aatinca as are. n. Cr/. Parpadear, me-
PALMEOS, a, 11111. Col. Lo que es de palma, é o near los párpados, cilrrir y cerrar los 0iO3.
perteneciente á ella. PALl'i7.131WM, í. a. Gel. Ara'. Y. Palpebra.
PALNacEus y Pah-nacías, a, am. Sev. Lo PALPIIANs, tic. C0171. 1. -‘ 1..iiL 1 ) iliriumite, lo que
mismo que Páltnens. palpita.
PAImTcum augiirium, n. Agüero que se sacaba iinísaf y
de la inveccion de la palpitacion de los cuernos. PAr.aiTaTt,s, os. te. Palpitacion, aclitarion
PALM1FM1, a, um. Ov. Palmífero, lo que da, oda, o movináento . continuo del corazon y de las arterias
lleva, produce palmas. del cuerpo.
PAt911GER, lun. El'que lleva una palma. PAI,P1TO, ás, ávi, átuon, tire. n. Cia. Palpitar
PALMIPÉDÁLIS, f n. is. Vitruv. Lo que agitarse, moverse con mor/al/e/n.o continuo.
tiene un pis y un paleo de dimeasion. PALPO, enis. 111. Pers. El que palpa. 1; A dolador,
PALmirE.s, édis. com. Pijo. El que tiene los pise lisonjero.
llanos ó anchos, como la palma de la mano, como PALPO, áturn, áre, a , y
ánade. Lo que tiene un pié y un palmo de dimen- l'Amat, aris, artos sima Sri. dt-p. 0a. Palpar,
sion. tocar con la mano. Hui:sor, acariciar. II í ; 71v.
PaavirraivialM vinum, Plin. Vino de higos, Andar á tic-ata:3.1j Adular, lisonjear. _Nihil aspe-
como si se dijera, el primero despues del que se hace rura palpwiti est. Nada ihai áspero para el que
da palmees. toca ligeramente.
PALMITÉF-IUM, TI. y Pa Lana n. y
4 PAamiarmiuNr, a. Palmeta,. palmatoria. U PALI , US, i. P lant • Un? ago, caricia hecha coi,
Palmada, golpe dado COn la palma de la mano. la mano, palpa/o/e/11o. ]) A .julacion, Pul.-
t PAaairro, ás, áre. a. free. Dar á menudo pal- obt •udere, Plan!. linpiial- 6 'Cano con
madas. h alagos.
PALMO, as, ávi, átmn, are. a. Col. Atar la vid PÁLODÁMENTUM ,, n. Liv. 6 palio,
á los maderos que la sostienen, Qui:2i. Estam par, rapa militar de un gel?? de ejército, r.,,weie de capa
imprimir iz palma de la mano, ea alguna parte. encarnarla que se ponían sobre la cu
Asrr.l¡Palpar, tocar suavamente, halagar, acari- PÁLÚDÁTUS, a, una Cíe. Vestido con manto
ciar. clámide, palio cí capa militar en lagar de la toga,
t PALMOS, i. m. Palpitacion contra la naturaleza t PÁLIJDESTRIS..01. tré. n, is. V, Pa-
que siente alguna parte del cuerpo. Instar.
PALN:oscóra„ se. f. Angurio tomarlo de la PÁLtiaiaóaa, Sid. El, la que habita ea
inspeccion de la palpitacion de algana parte del las lagunas ó jimio á ellas.
cuerpo. PÁLÚDiFER, 1.11n. Aul. de Fil. Lo que causa
PeLmIssus, a, am. Virl: Abundante de palmas. Ó hace lagunas.
PALMÚLA, &a. Firg. Fala, la parte estrema del PaatairvInus, a, um. Avien. Que anda vague-
reino, que tiene figura de palma, Los dátiles, fruto audo por las lagunas.
de la palma.)) bita Manita, ruano corta, pequeña.. PAMinósus, a, una Ór. Lagunoso, paludoso,
PAL.MtiLARIs. m. ré. n. is. Marc. Cap. Lo per- pantanos-e, que abunda de lagunas á pantanos.
teneciente á la mano pequeña, PÁLUM, I. n. Pan, capital de Beatas, provincia
Pautum, n. y_ de Francia.
PALMOS, i. m. Vitruv. Palmo, medida de dos mo- LUMTLA,„ ce. f. Mere. y
dos, pues es ó la distancia desde la punta del dedo PÁLl3MBES . , is. nz. Virg. La paloma torcaz.
pulgar hasta la del meñique, estendida y abierta la PA.LUMBiNUS, a, U111. Min. Lo perteneciente á
mano; ó la de los cuatro dedos juntos á lo ancho. II las palomas torcaces.
Varar. La mano, Ad palman? decoquere. Col. PÁLUMBULA„ f y
Hacer cocer hasta la disminucion da una cuarta PÁLumwüLub, Aval. Pichoucito, pabasino
parte. torcaz. Dila, de
PALNYRÉNUS y Palmirentut, a, una Plin. Lo PÁLUMLIUS, 5. m. Col. Palomo, pichon torcaz.
perteneciente á . Palmira, ciudad de Siria en los PÁLUS, Gic. Laguna, pantano.
col fines de la Arabia desierta. PALOS, nt. Ces. Palo, pértiga, pirata!, horqui-
ÁLO, ás, /vil, atara, are, a. Col. Hincar palos en lla, estaca para sostener las vides y árboles, y para
tierra para apoyar 6 sostener. Rodrigar, poner apuntalar edificios. Juv. Ejercicio militar con que
rodrigones á las vides y árboles para enderezar- se adiestraban los soldados en Vn palo hincado en
los. tierra, tirándole _flechas y cuchilladas.
PkLOR, áris, ¡tus sum, ári. dep. Liv. Andar PÁLUSTER y Palustris, ,f. tré. is. Co/• Pa-
errante, disperso, desparramado. Garrar, discu- lustre, lo que pertenece TI la laguna, pantanoso.
rrir por varias partes de un lado a otro. cia.1.)AMLE, arana. f. piar. Pamiers, ciudad de PralL-
t PaaPaniaiS. m. J. n. is, Oros. Palpable, lo
que se puede tocar 6 palpar. e P Plin. Pamiso, tia de illesolia e"
PALPAMEN, rt. Prud. y el Peloponeso. m.

PAN P A N 1587
Paztrimaa, se. f. Plin. Setalia 6 Zina, region p osa de la Arabia feliz, que da mucho incienso,
del Asia menor. 1-"A.MITAICUS, a, nm. 0v. y
pAmpinimus, a, um. Plan. Propio de Setalia PANCIIAIUS, a, nm. V. Panchmns.
Zina. PaNcliaasTÁBaus, ii. Arnob. Panohrista-
PAMPILLUM, Lampr. Calesin, carrocin, ring.
silla volante. I'ANCJIRESTUM Medicamentutn, u. Cíc. Sana
PAMPk.ketliS, a, nm. Col. Lo parecido al sar- lotodo, remedio útil para todos los males. II El dine-
mienio 6 pámpano de la vid. ro, que es útil para lodo.
PAMPNÁltt n. Pámpano, sarmiento, PA:'ZCIIIIIS r k m'es, ni. Arito!). Pastelero, con-
viíst,ago de la vid. fitera-, el que hac e cosas de masa dulce.
PAmeINÁ atas, a, um. col. Lo que tiene pámpa- l'ANO/11MS, i. l'hit. El ópalo, piedra preciosa,
nos ó sarniieutos. Lo perteneciente á ellos. que dicen fiera casi todos los colores (le las otras.
PAMPiNi,110, f. Despanipanadura, el 1'ANTeltÁTIA97E53, T. ce, Quin!. El vencedor en
acto de limpiar la vid, de podrirla, corlarle los los chico ejercicios gnneloos , la lucha,el salto, la
pámpanos e, sarmientos superfluos, Cuando empieza cal-•e-f a, el pugilado y el tiro disco.
brotar. PaNea.k .rica. adv. Pluul. Fuerte, robustamente,
Paatafee7iaroa, tris, 211. Col. Despampanndor, al meda de los qce se ejercitan en la palestra.
deslechu•adoa„ e/ que limpia la vid, cuando brota, PaNeulanatir, n. ceriámen gininico,
de pámpanos sziperfluos. que constaba de lo,7 cinco ejercicios dichos en Pan-
P.A.muiNÁTIJS, a, am. part. de Painpine. cratiastes.
Despampanado, ¿calecluaa,ad a limpio de párnpau 03 t PANCIIÁTñRIUM„ n. Gimnasio, palestra, el
sarmientc:; superflua detrserio plupanos„ sitio donde xe haciin Los cinco ejercicios de la pales-
de hoja. tra.
PA),IrTw,us, tina r-ra . 1.1 que es de Ompatios t PAarcar.ate, u. Pancréal, cuerpo glandu-
ó sarmientes, lo que les irei fenece. Parnpinerts loso, situado en. la parle inferior del estomago.
odia. Olor a vino. PANDA,'T, , f: A rnob. Pa ada, dios.' de la paz.
PA.altafo, ás, áa atan], tire. a. Varia Despam- Céres. Diosa que abre el camino y /e allana.
paear, írmaLar la vial dr p,im i 'uno.. ó surmierdos su- PANDÁNA. Fest. lira de las tres o' cuatro
perfluos. Col. Podar, corlan las ramas tiernas y puertas de la antigua Roma, La muda así.. porqué es-
snuIVI:;c1S, taba siempre abierta.
l'Ami'iNÓSU3, nin. Pan:panoso, frondoso, l'ANDA HI A, 92. , t isla del golfo dr Gaveta.
abundante de taimpanos. PANDÁTAIIIA, j; 14a, en la bahla ole Pazol.
m. rarr. Pámpano, sar- Paar akrio, :mis. f. Vitral). Pandeo, inclinacion,
miento; vástago, pimpollo de la vidil torcedura, encorvadura.
la hola de parra , El pampano delgado y ensortija- liA.NDÁrus, a, nm. Pibe Pandeado, encorvado.
do, que se enreda en la vid y sus aojas. PaanveTaa Muna f plur. Gel. Libros que tra-
" PAN, anos. ca. Cie. El Dios Pan, qua preside á tan de halas las cosas. (Pandectas, titulo de los 50
¿OS y a( ganado. libros del Digesto, compuesti, de las decisiones y res-
T.)„ ce. J. ,
,1) c. „Lt,ra tÍ otra vasija seme- puestas en derecho de 37 jurisconsultos eta tiempo de
j ante de barro para beber. Justiniano.
w. j. Lic. y PANIDECTE.a. inri_ Título del libro tv deApicio del
PÁiv.kcas, is. Plin. La panace, yel ba llamada arte de cocina. Quiere decir que trata de todo.
heracla, asclepio y qnironio, de sus inventores. PANDÉLÉTIA, ie. f. Erasm. Consejo impor-
Paffaareieieus, a, am. Liv. Lo perteneciente al tuno.
congreso general de la Etolia. PANDENS, lis. com. Virg. El que. abre.
n. Liv. Congreso general de l'ANDICÜLANs, lis. COM. Maui. El que se estira,
la Etolia. 6 por cansancio, 6 por sueño.
t PÁNÁGIA, f. Pan bendito. PANIdGCLÁRIS. 7n. f. rle is. Fest. Lo que toca
t NazkeeVRioNt. n. Cesta de pan bendito. á los sacrificios comunes á todos los dioses.11E1
t PaNsuaciem, n. Apul. Panadizo, postemilla que se estira, se estiende por cansancio ó sueño.
que .suele salir en hm dedos. Pandicularis dies. Fest. Din en que se hacía un sa-
n. Marc. Cesta 6 esportea) para crificio coman á todos los dioses.
tenet pan. I I, arca de: pan. PANDietiLÁTIO, onís• Fest. Estiramiento de los
PÁNautuat, a. Sud. Arca del pan, donde se brazos y de todo el cuerpo,. que hace el que se espe-
guarda. reza, cansado d soñoliento.
PÁNÁTIIÉN.CA,.árum. n. plur. Fiestas de Aténas PA NDIe ú , á ri S, tus sam, ári. dep. Plaut.
en honor de Minerva, que se celebraban cada cinco Estirarse, esperezarse por cansancio 6 sueño.
años. PANDiON, ónis. 01'. Pandion, hijo de Eric-
PÁN ÁTUÉNArcoN, n.Plin..E.specie de ungüento tonio, rei de Aldeas, padre de Progne y Filomela.
particulci (le Atenas. PÁNDIÓNIUS, a, trae. Proper. Lo que toca á Pan-
PÁNÁTHÉNAlCUS, i. ni. ('ic. Panatenaico, libro dina.
de Luierales, que contenía /al alabanzas y hechos de PANno, ás, ávi, átum, tire. a. Vitruv. Pandear
los atenienses. torcerse, doblarse, encorVarso las maderas 6 ár
PÁNÁTHÉNAmes, a, nm. Auson. Le pertene- beles por el mucho peso.
ciente á las beatas de Minerva en Aténas, llamadas PANDO, is, di, pausara y prissum dore, Plaut.
panalheibiea. Abrir. II Teadey. estender, descoger, desplegar.
PÁNax , ácis. in. f Plin. V. Panacea. Descubrir, manifestar, esplicar, hacer saber. Pan-
anuro. p',ur. Fest. Pancarpias, dere vela oratioris. Cic. Desplegar las velas de la
coronas hechas de todo genero de flores. elocuencia.—Alas ad solera. kiry. Eetender las
PANCAltriNEIA, a, una. {raer. Compuesto, he- alas al sol.
cho, mezclado de muchas cosas, PwarDóciáum y Pandóchium, n. Posada, hos-
LANeAltrUM, u. Justin. Espectáculo en que se tería.
presentaban bestias de todas especies para la di-- PANDÓRA, ie./. Hig.Pandora, la primera 77214
version. gen, fabricada por Yulcano por mandado de Júpiter,
PANCHA/11S, a, um. T''irg. Lo perteneciente á a quienVénti3 dió la hermosura, Minerva la sahi,
Paneaya en la Arabia feliz. duda, Apolo la música, y Mercurio la elocuencia.
PANGHAIA , le f. Plin. Pancaya, region toda are- PANDÓRIUM, n. y
PAN
.588 PAN
n. La taberna, hostería. PANNIctiattíA, &un,. v. piar. Vi). Pupas, ah-
PANDOXAT951111231, hájas de corto valor.ljEl dinero que se haba iog
J: Vara. Instrumento músico, se-
;ANPÚRA, fe. aju3ticia dos.
de tres cuerdas, y segun otros de muchas
gun unos PÁNNYCÚLÁHILIS, ora. (lip, Lo que pede:lana
flautas uidas.
PAN DURIST A ,
r
in• -rarr. El que toca el im-
á. las ropas ligeras, iicas, delicadas.
.PÁNNICi:LUS, 1. 70- Juv. Pedazo, retal de pañn.¡I
&omento llamado pandara. Tocar el instru- llooa fina, delicada, delgada, ligera.
PANDERiZO, as, are. a. Lamia •.
mento llamado pandara. PANNIFicus, zn. Cris. Fabricante de paño.
Pando, inclinado, doblado. PAN:»ION • S, m. piar. aCagaros.
PANOLIS, /1, um. Ov.. f, Plin. La Li r/gafa, rcyian de Ea
PÁNE, is. n. en lugar de Panis. PANtwatiA,
PÁNÉGI:Rieus, oracion dicha rapa.
en públieo en alabanza de alguno. PaNN6NPicus, a, tira. &parc. y
PÁN i'nlaticu s , a, um. Cir. Panegírico, laudato- ‘,.xxoNT cus, 11171. .
rio, lo que pertenece á la oracion panegírica. PANNON11 . M. piar. Los hangaros.
PÁNÉGY1111, , f Fiesta que se celebraba et a PANNGN1S, idis. f .1mr. La mugar [lángara, de
Atenas Cid Cine() años. I j Paueníco, elog ; o.
PÁNÉnvaisTA. ae. ni. Fest. El que celebra jue- PAsso_sius, a, una. Lo piartenealente
gos ó fiestas publicas. n Panegirista, el que trace Ungria.
un panegírico. l'aNNlisTaks, 9lin. La trapería, C9LitIrittr
PANÉHIUS, ni, El mes de julio entre los cae- de trapolS, de andrajos.
nienses. PANNósus ., a, ata. Cir. Audrajoso, vestido de
PANEROS, ()lis. Plin. Piedra precios. a ., que trapos, de remiendos.
dicen cau.sa fecundidad en iris mai, eres. Paxat;ca:ITus, a, um. Non. y
w. ni. f. El panadero. PAN7,71jCi:TS, a, tina. Piia.
PAMPA, 1/111111, a. pi r. y PAN:s.1.:ClUS, ilia. Pe, S. .Andrai01.0, /nal vea-
PANn.Eus, i. Plin. Malaca o Castaña, inonife cabiet to de trapes, de andrajos, de 1.etni.azi-•
dr Tracia en ::os C0?¿line.v de .1.1wedimia. dosajj Peterm. Reme /alado. jtArruada.
PAMLEUS, a, um. Sil. Lo perteneciente á Ma PANNULUS, L LO. alzad. Dan. de
faca ó Castaña, monte de Tracia. PANNUM n. Non. y
FANGO, paavi ó régi, pactum, gére. a. Lir. PÁNNUS, /fl. Vf-;';d0 I! ves_
Piantar, hincar, clavar en tierra. ;I Sembrar. tilo viajo, andrajosa, remandolo. II ttantieLdo,
PA.NGO, 15, pcpigi, !Jacal:al, gire. a. Cic. Pactar, retazo, retal de pano que sh ve para ramandan
contratar. hacer un tratado. ¡I Publicar, recitar, fanos para la 'aura de los eafcrwas.
cantar.jj Unir, atar, ligar. Pan;erz inducias. Pka:zaCIIISMUS, i. ni. Ara . ab. Vela de Lada la
Hacer treguas.--rei • as. Cic. Cantar, componer noche.
Verlos. A: ,:a.iaaaaalt;A, ¿e. f. Piatílitla
. imirersai, runa
PA.NGÓN11.1s, Piedra preciosa (l2 tadal.
mulhos ángulos. PkaTimaii,E,US, am. Ce. ...=..lahada,
PÁNicEus, a, cm. P:aul. Lo que es de pan. de todos. Epileto iiipiter,
PÁNiCEIJS, ni. liad. El panadero. ,PaNót , E, es. f iry. Pariape, niaf-t nazrzna,
PÁNIcium, u. Lid. Cosa de que se usa en lu- ama de las Nereidas. jj0;.!. niediterránea
gar de pan. de tu Póci,1,,.
PÁNICCETÁlnA, m. f La panadería. PÁNocaasi, ni. Armadara can plata iie plé:o á
PÁNiCULA, 2e. f. y
PiNfeüLus, k. in. PIM. La pelusa ó barbillas " lh'eazN'It n
- rofTA, an. ¡?L f. y
lanosas del panizo, mijo, maíz y otras semillasil PA NoamiTAN, a, tilo'. Clic. Lo que es de :a
Apul. Tumor en las ingles, 111G(Td10. ciudad de Palermo.
PÁNICÜLES, i. in. dina. Panecillo, pan pequeño. Pj.Noitallus, a, um. Lo que es de Palermo.
PÁS,CUII i. )t. Vols. Panizo, rala SCIU jlTe- KNottmum, n. y
rror pánico. Pi N-ouNtus, j: Kin. Palermo, cineLttl ypitert
PÁNÍCUS, a, um. Cir. Pánico, que causa terror y de S'ia
espanto sin motivo. II Lo perteneciente al dios Pan. 1'ANORaIUS, Puerto que puede recibir iodo
PÁN1FEX, icia. ni. f. El panadero ó panadera. género de uaí los.
PÁN1FICA, X. f. Plin. 'La panadera. PaNsa, al. f. El que tiene los piés
PÁNICICINA, f Cu•. Panadería, horno, taho- grandes, anchos y estendidar, patudo;
na. lugar donde se amasa el pan. bre de Escauro Paie,a, y otros g ut:1111t0S dasfres.
PÁNÍ1IC11)111, Gis. El acto de hacer el non Pa Hs es. y
la obra de hacerle. ;I El pan. PANSELÉNUS, 1. in. Lana llena.
PÁNiFicus, i. Plaut. El panadero. 1)ANSÉLÉNUS, a, um. Nacido en luna llena,
PÁNION, n. Apul. Yerba., .0 Mismo que sati- PANsus, a, um. pan i. de Pando. Vilrav. 'rendi-
rion. da, entendido.
PANiÓN1A, ni. Plin. Panionia, region de la. PANTÁGÁTIIES, una Lan;pr. Bueno, útil, apto
Jonia. para todo. II Del todo bueno.
PANiÓNIUS, a, uta. Min. Lo que toca á Panio- PANTÁG 1 AS y Pantágies, 711. Firg Pancari v
aja, region de ¿a Jonia. Braca, rio de Sicilia.
PÁNIS, is. Cic. El pan. Ulcera llena de pos-
tillas que sale en la cabeza. Panis primarias. Plin.
PANTEX, iris. Fest. La panza, el vi•ntre, los
intestinos.
Pan timoneo, de flor, pan candeal.—Ciborios. Cic. PÁNTHÉON y Panthétim, i. 21, Plin. Panteon,
—Secundarias. Plin.—Secundas. nue. Pan case- templo magnifico de Roma, dedicado á „Wire,. ven-
rca—Ater. Ter. Pan moreno.---liesternas. Cels.
Pan sentado.—Nauticus.
gsalt) lylt0:;tvItioncritae .A1.9 us:u. Lioi se llama
•izcocho, galleta. Santa
PÁN1SCI, órum. pila. Cie. Dioses silvestres, PANTHER, Cris. inri'. Red tumbadera prna
de los montes.
coger todo género de animales.11 La onza.
PANNÁRICS, m. Cel. Aur. Palero, mercader,
PANTI1ÉRA, fe. f flor. Le pantera ú onza, hem-
fabricante de paños. Lra del pardo, animalliero. II El pardo. ,,
PANNEL11711, ii. a. Varr. Cerro de lana 6 lino
PANTI/SILiNUS, a, una. Pan. Lo que toca
para hilar. yj Lidia; que tiene rodeada la hilaza. l onza 6 pantera. Pantherinw mensa. , P101. Meras

PAP P A H 589
Pbradas de tracen, Pantlyryzi homines, Plaut. Chipre, fundarla por Pijo, hija de Pigmalion,
ilombres frandalentos, engañosos, falaces. dedicarla á Pilas.
PArurtitlirjM, 'á. 7/. ir. t'al-alter. l'Ara !ex. f. papia, promulgada por C. Pa-
PANTuEltsts, is. f, Var:-. La leona, hembra del pio, tribuno de la plebe, que eselizia de la morada
/fon. en Roma a todo estranocro, injurie á la, italianos.
PA Nt-rilf? 111r.,1, n. y. L'anillen 1:0tra llamada. Papia Popea de M. Papan Mutilo
PAN'1.1!()Inas, te. m. llar. Hijo de Pantoo, En- Q: Pupeo Secundo, cónsules ca tiempo de Augus-
i'O rbo.11Piti'lgoras, que se 'z..a1Za41orinba haber sido lo, q;te señalaba varias penas á los celibatos, y pre-
este EVlirt5f.)ezz tiempo de la guerra de Troya. mios á los casados y con hijos. 11 Otra llamada
P.ANT:tjTJ5, ta. y Cambien Papia Popea, por la cual se elegía una
PANT Zr I: , u;.. Viro. Pauto, hijo de Otreo, V .trpeik vc.dad por suerte entre veinte doncellas ele-
fl?'-uba, reina de 'l'haya. mas por el pozdafice máximo.
PaNTicr,s, am. 'a. plan. Pia4. El vientre, la 1 'Arir,to, (Mis. ni. Plin. La mariposa. II Cual-
p,Inza, los M'.-:-dinos. Pana' talare. quier nsectoi que. V ada. ji Lampa, Pahellon, tien
nit. ad,: floja oc vientre. da de campalia.
PA't . h"twimA, f Pantomima, farsanta PÁ p fmuNctIus, i. ni. Tent. Mariposita, ma-
.eale: rei,J: . esenta cOu gestos y ademanes, no con la riposa pequelkt.,
P..t.,r11.1...k, te, f. Plin. El pezun de la teta. ji Firy.
PA.t,-.1-i'imhf,:cus, upa. &n. Pantomímico, 1(1 La. teta. I LíCI'<'11.. Postilla. 11 Vann. Llave, canilla,
ient:-.? á Los 1)i/22LOTI11.229S. tapen de ícente ó de otra cosa.
PANTre,d imes, Pila. PNuiorniino, 13 ,-;.riLL5..rus, a, Jun. Salinas. Hecho rt. modo de
( le pauthiniatas con ,gestos y ademanes. y de tete
13;.1 - 1 :! Pantomima, la tabula que -,.epresent:ait ra. Diy. Apa4lunad0 á los es-
ics panttuMmos. critos de Papiniano.
1• ;ki'iNIÁNLS, Emane. Pspiniano, famoso
1."'J.NÚCIA.LA, ........ ..\
furis•onsulto, tti;cii' ;ílo //e Escécola, privado del
P.-...xceEza.ttjm, h. a. Vit.; Ovillo de la tramo e2nperador Severo. Mandó darte muerte el empero,-
j.
teje!dor, dur Antonia() Caracola, por Do querer aprobar la
‘.;
larr..11Ce1s. laíicrle que había dado á su hertuano Gata.
IV. J.,
parótida. Ul APIDIA tribus. fi Liz,. La tribu Papiria, una de
n.
nootdio. ;•íz ..li'as de Ran:a.
L'ANULA, j X.fit.
a, um. Cm. Lo perteneciente á
Papirio, noirdre p.-opria romano.
Plan l. Astucia, sutileza.
...;¿;e. La papa ó sopa que se
i. ni. 1.1-e 1s. Lamparon, parórida. In-
da á los niños cuando empiezan á comer.
cordio. PAPPAS, a:. a;. ¡uy. El ayo e, pedagogo„ljEpf-
jadee/.. Van'. Papa, voz de los riñes que ; tele de 1.r. piten
pulen de comer, que piden /ei, papa. Parvo, ás, aVi, átron„ á.re. Pers. Pedir, co-
za. Tent. Padre. liVieje.I1Sacerdote. mer la papa ó sopa, ó cosa que no se necesite
liChiRt í o. !! Prelado. j El papa, el 81/1110 pontífice. masoar.
a=. f. La sacerdotisa. PAPY:us, m. Vare. Abuelo. 11 Viejo, anciano.;
it-'„,,,PE 1 int'eri. de adra iracion . Ter. HP, oh test. El vilano del cardo que se lleva- el aire.
. .PÁDA,I.E.T11.11.k, re. f. La tonsura de le:; cléri- ¡La pelusa de la parietaria. ! I El bozo de la barba
gos. por M parte inferior.
• m. •j • n, is. Papal, propio del
-1,-'1,F,tas PAPILA, j: Ceds, Postilla, empeine, pápala.
palvt. PÁPCLENTus, a, um. Papnlosus.
n. Stin. La papa ó sopa que se da Pít,rui.,mlanum. San Papul, ciudad de,Fran-
los eftnos.
US. M. El pinado, la diyinidad pa- P:',PÜLØ, áre. Ce.1. A:z.r. Cubrir de pápa-
sano las ú la mparoae3.
l'AP:\ cris,ya. La amapola ó adormi- PÁrCLOsus, a, um. Plin. Lleno de pápalas, de
tlero, .a.sr lamparones, rae empeines, de postillas.
n, r.rn. 1j7i. Mezclado Ú adere- PArmt,%ccus, a. tun. Pito. Hecho de papiro,
do De eol , ) , 0 „, rimapola. que ce unta planta á .aedo de junco, de que en lo
=,ernbrarlo, Nturnadcv de fi;aras de arau,polas. antiguo se uta -ía el papel.
Illielg.ad p , le I -loado cuino la amaliolo. PAv.,:itEus, a, unt. Plin. Lo que pertenece al
P).1`,'n VELICÚLinl, a. dina. 21put. Amapola pe- papiro.
PÁrYP_IFEn, a, tan. Oe. Que produce, da, lleva
P i- LrÁvla•r,ls, a, um. Ov. Lo que es de ama- cris papiro.
t' AP vaiSUs, a, um. Varn. Lo que pertenece al
1 Parílges, rea de Aaj,:.aefa,
despcda.;azio our uña leuna ea: aieJeJlie, PÁPYRAUS, uní. Aneen. Hecho de papiro.
PÁe.► onus, a, uní. Ov. Lo perteneciente á Pa- PAPYai . m, i. Pijo. y
rei i. f. M,rc. Papiro, planta á modo de
FAPIiiA, te. J. y junco, de Eyiplo y de Siria, de que antiguamente
p;I pma, c.5}. rihírc. Vénus, asa llamada de la se haeia el papel, y laminen cuerdas, velas de na-
ciudad ae donde era veneroda.11Col. Es- ces y otras cosas.
¿ahuga, de hojas encarnadas. PAR, n. Cje. [Tu paf, dos.
1.),1:.;lius, nto. PIM. Lo perteneciente á .1)á- páris. com.. Igral, semejante. Por •
feo, et al d ,L Chipre. , peri rrjerne. Ter. Donde las dan las toman, pagr.tr
PAor,i..3.00s, wats. 7n.Avien, Pafl/kon, el unto- ea la misma moneda. Parissimí "int. Sois
mut se mejantes. Par est. Plaut. Es justo, razor,75
te. f. Plin. Patlagonia, p,c;,; dei virliztem. Liv. Igual el, vaior.—Canta121.
menor, Virg. lg !t o¡ e n c a ntar. „Xiatis mentisque.
I'auir.m.r-:, Ntus, a, un;. Plica. Lo perteneciente lte agua! edadé índole.— Caza aligar). Salase. ----
a los pariagones. Alirujus. Cíc. Igual con alguno. Pan' ad dict
IP rizos s /'11.phus, f. Para. Kfas, eizulad del toma imperio. Nep. Con igual imperio que el

PAR P A 11.
1591)
PÁRÁDoxl, ;bruto.
tador, con imperio igual al del dictador. Par e•se juegos pitios.
plur. Vencedores en los
Cic. Poder resistir, contrarestar, hacer PA H. A DOXUM, n. Cic. Paradoja, sentencia es,
frente á alguno. Paria (acere.
pÁnÁ B Á E.,s , Prevaricamon. ll Digresion.
traordinaria opuesta á la ()pluton COIIi un.
1,ARÁ,DRtn118, lincov. Espacio 1.,:a.zo
Pasage, tránsito, paso de nu lado á otro.o y conivi. abierto en que se ejercitaban los luchadores.
PSnÁsis, i: Bebida hecha de mij
PeínÁslitas. tu. n. is. Cic. Lo que se puede PkniENests, is. Vuleür. Parénesis, eihoda-
adouirír, tener con facilidad. cion, amonestacion.
-p-Á
RÁn o.LA, e f (»int, Comparador), semejanza P AR'ic a, orn. Parenético, lo que
de cosas diferentes entre sí. ¡¡ l'er. Parábola, na- exhorta o amonesta.
rracion de una cosa fingida, de que se saca alguna PAILA:1~3M, n. Ov. Paretonio, ciudad y;
instruction por comparacion ó semejanza. puerto ele Marmárica á Cirenaica en ./.1' frica. ¡I Es-
PÁRÁBÓLÁNI, órnm. n. plur. Cúd. Trote. Hom- petie de color blanco que viene de Egipto.
bres pobres que se acomodan á servir en los hos- PAIL1:II3NIUS, a, un i . Lo perteneciente 4
pitales, en especial en tiempo de peste. Pai •tamio. !I Africano, egipcio.
• PittArtótA, orum. 111. piar. Casiod, Atrevidos, Ps RÁFERNÁLIk, n, pl. nienes parafermiles

temerarios. Dteese de los que lidian fieras. los bienes de la muyetfi(era de 1, 1 dote.
PÁRÁBOLiC,F.. adv. ' S'ida?. Por parabolas. it'knkfmunT., anua. f. piar. opisc. y
PAitAtioLíns, a, um. Paralidico alegórico, lo PÁRÁ';AUDES, f. phr. Pajas bordadas de
que contiene alguna instruccion bajo de alguna pa- oro 6 seda que se entreiejian en los A catados.
rábola. PÁ 01" PoreiLtn que deben / .artir los
Pia:keilEusTícoN, n. Trompeta, cuerno para hijos menores Mío el mayor, cuando heredan.
llamar. PÁllÁG¿-)GA ‘ ,21- ba, brinn 1!. piar. Pala-
PÁrITICENTÉRIUSt, n. Yeg. Aguja de oculista bras que deri;•átt .• de aras. mullan letras y la
para batir las cataratas de los ojos. signitmaciou de ab.. .a:ces, como Laeesso, Facesso,
Min. Puntera que se hace de Lai-ero y Facio.
en el vientre de uu hidró iieo pura extraerle el PinnoCK1E, es. f. Diana. Pin ágoge , udirion de
agua, y la que se hace en a tánica del ojo para Zell'a fi sita.ba oljan de la palabra, v. y. Amarier
batir las cataratas. en lugar de Amari.
PÁnicEitois, m. Uno de los huesos pe- PÁR.-kik:0[A, órum. piar. Cád. Conductos,
queños de la pierna. -canales por donde correa las aguas.
PÁKÁCIIÁB.ACTA 6 Párácháractes, te. m. ea. PÁnitiaa-mmik„ atiA. n- Falta de ortografía,
Teod. Ei monedero falso, el acuñador de moneda error de imprenta 6 de la escriturn.
falsa, PARAGI"rvE, eS. Lscepcion que se opone en
KalcitÁnicnum, n. Curio falso para sellar 'in procedimiento jJici . Transicion.
moneda. que se forma de una cosa. que se ha.notado,
PÁRÁCIIÁI2AGMA, átia. n. y PÁnAeminitus. Par:Ignito, lían-ufo. seri a l
PÁRÁCIf ÁllAGNIUNI, 1i, Moneda falsa. para denotar la materia de un testo.liSenaIgdo se
PÁRÁcirA.R.s.x .tilsiA, Minn. y . piar. Piedras, ba-
rras de metal preparadas para hacer de ellas mo-
p ote para division de un asunto aparte de otro,
Pitti.LitsrnÉN0N. gent!. pr. S, Ger. :Para-
neda. lip6inenon, de cosas dejadas u omitidas..:'isz se
Bili.nÁcnkaiximum. n. Moneda falsa. intitulan dos libras del riel9 1 'C.;1(1.7nr7110, <rine
PAnkenLA idis. Maui. Especie de ves- Sil»den isszte qii.e se uniiti.-nn, ó Do se contaron
tido propi,, de los soltiad;.s y de los n¿iios. fr,,a,v i ente cn la precedente historia de los r•ynii.
PÁ g IeLÉsis, is. Consolacion, elbortacion, Pj.it Á taus, -or. Paralita, especie :!ití alna-
convite. vota y de tiliwalo,
PAILICLÉTUS y Paraclitus, ni. Tcrt. Para- 1'AFILL;k0E, es. f. y
CICLO, paradito, consolidar, ahogado, nombre que PÁRAI.L.k ..X18, is. Paralage, diferencia cuíre el
se da al Espirita Santa. lugar verdadero y el aparente de ira (147o,
PAIIACLYTCS, lun. Infante, deshonrado. PÁHALLELiFil'ÉliUM, n. Para pi ped o,liguro
Pitt,kcii Asís, is. f, A batimiento de fuerzas, des- v(51,:cla que consta de. SCiS p lanos paraich,gramos, de
fallecimiento, (lisa/ua:ion del vigor. los cae 14-Ift dos opuestos son iguales y paralelos.
PÁRACMISTiCUS, ora. Desfallecido, el que ha 1. ni, })arale listín), sitmicion
perdido las fuerzas, el vigor. de dos líneas. á planos paralelos.
VÁRÁCOLLECTÍCUAt, i. 11. Pinrel. 11 Esponja. PAEALLÉLOGF.AMMEi8, a, -Gin. FrOid.'Lo que
PÁRÁCOPE, es. f. Leiirio, enagenaciou del en- coasta de líneas paralelas, 1j Paraiclugramo, espa-
tendimiento, pérdida del juicio. cio ron llanada en. lineas
PÁRÁDA, t¿. f. Aoson. Cubierta ó tienda de la 711. f. OIL rilear. y
barca. u n o. Viirrir. Paralelo, igual-
PÁ/CADILUS, 771. El que se distingue por en- mente distante. Paral • i y eirzuli parolteli. Sol.
cima de los otros. Les segundos de la esfera t'le. oliente á occidente,
PÁRÁtatis erotz, es. f Qaint. Desuniim, distiu- que tienen por centro cl eje del inundo, y distan
ciou, separacion, „figura reto' riea. entre sí iga¿mente por todas parles.
PÁBIDIGMA, n. Doncel. Patadigina, ejem-- Piu:slan:asmus, i. Paralogismo, discurso fa-
plo. laz, cone-lisie/u mal sacada.
PÁRÁD'isileus, a, nal. Alcim. y Paradiscus, a, 1. ni. Navío consagrado de los
uní.. Lo perteneciente al jardin.libo que pertenece atenienses, que 110 servía Sirio C71 raso de urgencia
al paraíso terrenal. gra,, como cuando se enviaba á Dififos á sacrificar
E:u/huí:lie:OLA, le. ni. f. Prutl. Babilante del ti .i1)1 o lo.
paraíso. , PAitÁLYsts, nos is. Cels, Parálisis ó pe le-
PAR uliisos, i. ni. Sid. Jardín, huerto plantado sía, en:el-melad en que se relajan los nervios, pier-
de árboles. II Ter!. El paraíso, huerto (1711eniY21110 den su vigor. .su movimienio y a veces la UnSaCion.
donde Dios puso á Adan, luego que le crió. Pi a 1.-V1ICIS, a, min. »lin. Parahtion., Peri4t-ic°,
tPÁltiDOGIUM, fi. ti. Llt nobleza, lustre de la el que padece perlesía.
sangre y familia. quinta de
PiRiDOGuM, n. Titulo de nobleza, carta la ilirÁa1,11Jcilt-t
errr le
'e((edita
s. nv. La inta nerda
ti rii
da
ejecutoria, PÁKAmEsus,i. rn. El dedo anular.
P A R PAR
PA 691
PÁRÁNÉTE, es. f Vitruv. te'el sesta cuerda, la Bando, adulando, diciendo bufonadas. Parasitus
p£ralltitua de la lira, dedicada ú Júpiter. Hor.•Phoebi. Marc. Pantomimo, be-
PÁRANeVetese, arfan, piar. Dia, Obras y gas- ton, gracioso de comedia.
tos que se impoucn por utilidad pública. 11 Y. Au- PARÁÍITÁDES, duma plan nt •itv. Parástades,
gurio. piedras que fin•nan las jambas de una puerta.
PÁRÁNITES, nt. Min. Piedra preciosa como PÁRAsTÁs, ádis. f Vitrur. Jamba de una puerta,
7mulero 6 piedra que lo forma y uionliene de un lado
PíRiti.Ns,lis. com. Esta°. El que prepara, pre- y de otro.
viene. PÁRAsrÁTA, le. f. Vileza!. Contracoluna, pilas-
PÁRÁNYMNIUS. m. Portan. Paraninfo, el pa- tra, pilar quebrado puesto al lado de la colina.
drino de las bodas. HParaninfo, el que trae una PaliaSnerleA, le. f. Min. La pilastra.
noticia alep ee. ¡I Paraninfo, el que auuacia la en- PÁRA:JTÁ.Ticus, a, um. Plin. Lo perteneciente
trada rte.', curvo en los estudios públicos, y estimula á á la pilastra.
dios con una cravion reto rica inaugural. L'AnAiTicurs, is. f. Suet. Indice alfabético, ta-
PÁRÁPECIIIA, re. f Van . . Vestido de muger. lj bla de un libro.
Vestido qete belll fajas de púrpura por riamos PileAsYNekxus, luna. f piar. Dial . Conventícu-
lados. los, conciliabelos de los hereges sobre asuntos de
PonÁrEemA, feria. n.. Vilma,. Cartel. 11 in.stru- reliion, contra las leyes.
:tiento as ro Hornito, que sirve para; conocer el orien- tus, issíme. adv. Cia. Con preparacion,
te y octzso de los astros, ¡IP/ancha, tabla de bronce, con provencion, premeditadamente. ¡I Pronta,
que se fijaba en un Filio público en que estaba l -a- ligeramente, con espedicion.
bada Ice igura del cielo, el oriente y ocaso de los as. PÁttammus, Depilado», pena de los con-
¿ros, y sePaladus las esiaciones del ano. 11 Tabla ó vencidos de acial:luto.
plan•hif de bronce en que se escribian las leyes para PÁRino, beis. f Afean. Preparacion, provi-
e.sponerins al público. Sion.
PlItAPÉTASIA, um. vier. n. ÁRÁTM.A, eruto. e. piar. Paratitla, compen-
eentlgues .1 otros quo los el:tiren y quitan la dios, sumarios de los títulos. 11 Concordancia de
Pee.-r eÉleumA, atas. n. Cód. 'leudo Libranza, títulos ev los libros de derecho.
libramiento de trigo. P:Utieroututst, ii. ?t. tll elle de cuero para
lef.ajlertEnse, Min. n. peen'. Ulp. Bienes para- guardar el cáliz, 6 la bolsa de lienzo donde se
fereal cs (17/ • correspondea la muger casada, por guarda.
mmesl, t e ú de. otro mode, Cuera de la dote. .1.),Voei.TRÁtezmii0, ás, are, 7i. Plan!. Exagerar,
Peat), Especie de alumbre abultar, amplificar, como en las representaciones
,zdullerado, de Ir(!yedias.
PARÁPIllaSIS, í9. f. Quint. Paráfrasis, esplica- PÁrcvntínx, a'. Disputa.
-.don de una cose por n'i odo mas CSICi2.,:O. PÁRA.TRINDIA, átis. 71. Escoriadura, desolladura
CJILCV.1:1. ,;:s ; a . . in. ..b".(ier. Parafraste, el que entre las nalgas ú en los muslos por parte de
exilien b i)dcrpre I a una cosa con paráfi.osis. dentro.
ktis. ».;,-iitt.1 que se hace en un .1):uCATtivt, n. Ter, y
libro en o Ig tua lugar PliouvrimA, f 7 ere.
Pan ütLí,Cit Val alisis, perlesía en alguna PÁhiTus, lis. Salust. .Aparato, preparaciou,
parte d, i cuerpo. prevenciou, proeisinu, j Ov. A tierno, compostura.
pÁ ll oej,;; II ,t„ , le. J. 1,4;-ero ataque de apoplegía. l'ara/zis regias. Tác. Pompa, aparato real.—Fte-
Pen.'eteu vi u. Fest. Paga doble que se daba nebris. Tác. Pompa fúnebre.
al cabalie ro que tenia dos caballos. PÁRÁTCS, a, sin. ior, tissiMus. parí, de Paro.
1'Á R 3 iz i us , Conciliador, agente, el que Cic.Preparado, yreven;do, pronto, dispuesto, listo.
ce entromete Sí a ;ustar las partes de Un negocio.
PkRÁSANGA, W. 1Y'est. Parasama, medida de
I inor.Cla ando; quirido.Paraliar ab arrecié u. r'.,Ve.
Cuyo ejército esta en mejor estado ó dísposieion,
camioos ..01re lor persas. Unos dicen que compren- mas bien prevenido de tropas. Paratiss¿•o animo
día 30 estadios, otros 40, otras. 60. suslinere. Os. Sostener (SU,, grandísimo valor.
1'A1cAS:7¡:„Nil: u. l'arme Los indos y la parte Scepíparali are. Salust. Esclavos comprados con
pesteriar d. :1 teatro. dieero,
I'vit l.setev ti, es. f. Vitruv. Preparacion. Así 11d- itAuxÉsts, ls. J. Amplificacion, exageradote
;naban »alees al dia distes del sábado, para pre- 1) ÁRÁvERÉuus, Clic!. Tcod. Caballo de
Venir Cli lo necesar i.o, y no quebranta:- C1 pre- posta 6 de Aptiler.
ueph: de cr.sai el -Yelbado JiL ferias' las obras. PARAzirNium, ii. Marc. ParaZOLlia, espada
P.VIL.Vatt,reNA Parelia, paraselene, apa. ancha, y sin punta que se trae en la pretina como la
zieucia de una luna espuria junto íi la verdadera. daya.11Cinturou, tahalí, birlen para cerilr la es-
pÁlt.keeNtÁVOGlieleile, f. Tratado, libro de pada.
bluson, ale a rala s. PARCA, te. J. Oc. Parca. destino, suerte, hado,
Pea,IsitivÉsis. iS. f Aposi.ipésis 6 reticencia, fortuna. Parca stobila. Ov. Infeliz suerte, destino
figura retorica, que se comete cuando se calla en la miscreble.
oracion tflgo que se deja entender. P.eue.E, alome f plan flor. Las parcas, Colo,
Muge e que anda alrededor Lequési.s. y A'Iropes.
do las IneMIS y comidas aq: . nas Co,no trohan. PAitot-e issinie. adv. Cíc. Parca, frugal, so-
PAtl ÁsiTASTEU, ti-i. I. Ter. Vil é infeliz truhan, bria, escasainente, con moderaciou con reserva. II
que anda por las mesas agenas. '
Mezquina, grosto a, ruin, miserablemente. Paree
Pe ResutÁTio, enis. f Planta Adulados; truha- parcas. Plaut, Mezquino, miserable. Parejos di-
nesca, vi arto y oficio del tramas, que hala ll,a ul que erre. Cie. Hablar con reserva, coi moderado:in.
pretende le 3,5 de (water. Parcis•sime pote.statem aguce fuere. mai
ricus, a, une Sud. Lo que pertenece puca agua.
al truhau 6 adulador. PAEcExous, tira. Ov; Lo que se La de ahorrar,
atas aura. dep. Plaut. de que se ha de abstener. que tí a quien se ha
Ad ul ar, 1 , ¡,cagar, lisonjear con truhaueeías y bufo- de 1,erdonar.
nadas pela vacar alga de comer. a Cs. com..110r. El que perdona. Se
I enetiirus, Cíc. Parasito, trolinn, adula- abstiene.,
dor, iíe4or que anda de mesa en mesa, hala- ala- P.Alla. pret. de Parco.
P A n
I' A R
b92
P;RrNs, COM. Cíc. El padre tí madre, el
PARCIOQUant, n. Aput Reserva en el ha- abuelo II otro pariente superior de quien se (12114.-
blar, miramiento. y dende, ascendiente. jj Fundador, autur, inventar.
PAucímósatA, oe. n. f Cic.
Ee,onomía, mode racion, par- lj for. ízpitcr.
PARdNIÓNiUM,

Das könnte Ihnen auch gefallen