1.

Erzurum Ulusal
Müzik Bilimleri
Sempozyumu
28-29 Nisan 2016
www.mbsempozyum.com

BİLDİRİLER
CİLT 2
2016 Atatürk Üniversitesi Rektörlüğü

Bu eserin tüm yayın hakları,

Atatürk Üniversitesi Rektörlüğü’ne aittir.
Yayıncının yazılı izni olmadan kısmen veya
tamamen basılamaz, çoğaltılamaz ve
elektronik ortama taşınamaz.
Kaynak görserilerek alıntı yapılabilir.

Eser Adı:
1. ERZURUM ULUSAL
MÜZİK BİLİMLERİ SEMPOZYUMU
BİLDİRİ KİTABI
CİLT 2

Atatürk Üniversitesi Yayınları No: 1209

ISBN No: 978-975-442-945-9 (Tk)

978-975-442-948-0 (2.c)

Editörler: Yrd. Doç. Dr. Emrah Lehimler

Yrd. Doç. Dr. Koray Çelenk

Bu kitapta yer alan tüm yazıların dil, bilim ve

hukuk açısından sorumluluğu yazarlarına aittir.

“Tanıtım nüshasıdır. Para ile satılmaz.”

Kapak Tasarımı: Zafer Lehimler

Baskı: Rana Medya

Vani Efendi İş Merkezi,
Kat: 3, No:28, Yakutiye / Erzurum
0442 235 81 13

Aralık 2016
 1. Erzurum Müzik Bilimleri Sempozyumu I 28-29 Nisan 2016 I Bildiriler

Nevin ŞAHİN, Cenk GÜRAY

SON DÖNEM TÜRK MUSİKİSİ BESTEKÂRLARININ USÛL
ANLAYIŞLARINDAKİ DÖNÜŞÜMÜN EZGİ VE GÜFTE ÜZERİNDEN
İNCELEMESİ: LENK FAHTE ÖRNEĞİ ................................................ 719
Oğuzcan KALIVER
IOS İŞLETİM SİSTEMİNDE YER ALAN MÜZİKSEL İŞİTM
EĞİTİMİNE YÖNELİK YAZILIMLARIN İNCELENMESİ ......................... 731
Oluş ALKAN, Ayten KAPLAN
BARIŞ MANÇO’NUN MÜZİĞİNDE ROCK VE
TÜRK MÜZİĞİ UNSURLARI ................................................................ 755
Özge CESUR
REKLAM SEKTÖRÜNDE MÜZİĞİN TUTUNDURMA
POLİTİKALARINA KATKISI ................................................................. 771
Semih PELEN
TÜRKİYE’DE MÜZİK TEKNOLOJİSİ EĞİTİMİ: ÜNİVERSİTELERİN
EĞİTİM PROGRAMLARI VE STÜDYO OLANAKLARI BAKIMINDAN
KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ .............................................................. 789
Serap YÜKRÜK
ÜLKEMİZDE GÜZEL SANATLAR EĞİTİMİNE GENEL BAKIŞ
ÇERÇEVESİNDE MÜZİK EĞİTİMCİLERİNİN YETİŞME VE ATANMA
DURUMLARINA GENEL BİR BAKIŞ ................................................... 815
Sıtkı AKARSU, Hüseyin YILMAZ
GELENEKSEL MÜZİK VE POPÜLER MÜZİĞİN SÖZLERİNDEKİ
DEĞER VURGULARININ KARŞILAŞTIRILMASI ................................. 829
Şevki Özer AKÇAY
SEÇİM ÇALIŞMALARINDA MÜZİK KULLANIMININ SEÇMENLERİN
OY TERCİHLERİNE ETKİLERİ ............................................................ 845
Togay ŞENALP
GELENEK VE YENİ BULUŞ: MAKAMSAL VE
TONAL MÜZİK EĞİTİMİNDE YARI PERDESİZ GİTAR .......................... 873
Tuncay ARAS, Okan YUNGUL
KLASİK GİTAR İÇİN DÜZENLENMİŞ VE BESTELENMİŞ ÜLKEMİZE
ÖZGÜ MAKAMSAL NİTELİKLİ ÇALIŞMALARIN GÜZEL SANATLAR
LİSELERİ GİTAR DERSİNDE KULLANIMINA YÖNELİK ÖĞRETMEN
GÖRÜŞLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ ............................................ 887
Uğur ASLAN
BİR MÜZİKSEL ARACILIK TEKNİĞİ OLARAK HİNDİSTAN
‘KONNAKOL’ PRATİĞİNİN CAZ MÜZİĞİNE UYARLANMASI:
HALİL ÇAĞLAR SERİN ÖRNEK OLAYI ................................................ 915

4
 1. Erzurum Müzik Bilimleri Sempozyumu I 28-29 Nisan 2016 I Bildiriler

Yılmaz Anıl BASKI

MÜZİKTE ONTOLOJİK ANALİZ METODU VE
ONTOLOJİK PARADOKSLAR .............................................................. 933
Zafer LEHİMLER
AFİŞ TASARIMINDA MÜZİĞİN GÖRSEL RİTMİ ................................... 941
Zülüf ÖZTUTGAN
MÜZİK ESERLERİNE YÖNELİK HUKUKİ KORUMANIN NİTELİĞİ,
KAPSAMI VE BOYUTLARI ................................................................... 959

POSTER BİLDİRİLER ........................................................................... 989 - 1044

Arif MÖHSÜNOĞLU
BİLKENT SENFONİ ORKESTRASI’NIN KURULUŞ SÜRECİ,
HEDEF VE AMAÇLARI ........................................................................ 989
Büşra DEMİRBAŞ
FLÜT ÖĞRENCİLERİNİN BİREYSEL ÇALGI DERSİ EĞİTİMİ
DERSİ İLE İLGİLİ TUTUMLARININ ÖĞRENCİ GÖRÜŞLERİ
DOĞRULTUSUNDA İNCELENMESİ .................................................... 997
Ezgi İMERCİ
TRT REPERTUARI’NDA BELİRTİLEN TÜRK SANAT MÜZİĞİ MAKAM
ÇEŞİTLİLİĞİNİN, KLASİK TÜRK MUSİKÎSİ MAKAM ÇEŞİTLİLİĞİNİ
YANSITMA DÜZEYİNİN İNCELENMESİ ............................................. 1013
Fatma Dilanur KÖSE, Dilek BAYTAK
JAMES ABBOTT McNEIL WHISLER
RENK, FORM ve MÜZİK İLİŞKİSİ ....................................................... 1019
Ferdi AYAZ
HENRI MATISSE’İN ESERLERİNDE
MÜZİK OLGUSUNUN KULLANIMI ..................................................... 1025
Hatice DOĞAN, Alpaslan AKPINAR
ADNAN ÇOKER’İN SANATINDA MÜZİKSEL ETKİLEŞİM .................... 1031
Leyla BEKENSİR, Cemil RÜŞENOĞLU, Gülara HÜSEYİNOVA
KLARNET VE ÇELLO SESLERİNİN ETKİSİYLE SİNİR SİSTEMİNDE
ULTRASTRÜKTÜREL DEĞİŞİKLİKLERİNİN İNCELENMESİ
(MÜZİKAL - TIBBI - DENEYSEL ÇALIŞMA) ........................................ 1037

SONUÇ BİLDİRGESİ ......................................................................... 1045

FOTOLAR .......................................................................................... 1048

5
 1. Erzurum Müzik Bilimleri Sempozyumu I 28-29 Nisan 2016 I Bildiriler

SEÇİM ÇALIŞMALARINDA MÜZİK KULLANIMININ SEÇMENLERİN

OY TERCİHLERİNE ETKİLERİ
evki Özer K Y*

1. Giriş
oplumlarda meydana gelen pek çok değişimden doğrudan etkilenen
kurumlardan biri de şüphesiz siyasettir. Siyasete bakış zaman içinde hem
toplum açısından hem de siyasiler açısından değişmiş ve dönüşmüştür.
ünyada ransız devrimi, sanayi devrimi . ve . ünya savaşları
ülkemizde de Kurtuluş Savaşımız, Cumhuriyet dönemimiz ve bu dönemde
gerçekleşen, ülke siyasi tarihine yön veren çeşitli olaylar (ihtilaller, seçimler,
ekonomik olaylar vb.) bu değişim ve dönüşümün kilometre taşları olarak
gösterilebilir. Bu değişimler doğal olarak yöneticileri ve ülke yönetiminde
görev almaya talip olanları, toplumu etkileme stratejilerinde de değişiklik
yapmaya zorlamıştır. Bu etkiden hareketle, B ve vrupa’da ortaya çıkan
çeşitli propaganda, siyasi iletişim, siyasal reklam ve pazarlama teknikleri
zaman içerisinde ürkiye’de de yoğun biçimde kullanılmaya başlanmıştır.
Propaganda, Siyasal İletişim, Siyasal eklam alanlarının tümünde sıkça ve
uzun zamandan beri kullanılan araçlar yazılı-sesli-görüntülü basın (gazete,
dergi, radyo, V vb.), görsel materyaller (afiş, broşür vb.), sesli-görüntülü
materyaller (seçim şarkıları, radyo- V reklamları vb.) internet araçları ( eb
sitesi, sosyal medya vb.), mitingler yer almaktadır. Sanayi devrimi ile
toplumsal yaşayışı yönlendiren teknolojik gelişmeler şüphesiz siyasal
iletişim kanallarını da etkisi altına almıştır. Geniş halk kitlelerini etkileme
gücü en yüksek düzeyde olan kitle iletişim araçları üzerinden yapılan siyasal
iletişim ve propaganda çalışmalarında da bu dönüşümlerin etkisiyle yeni

*
Yrd. Doç. Dr., Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, Müzik Bilimleri Bölümü, Erzurum,
soakcay@atauni.edu.tr

845
 1. Erzurum Müzik Bilimleri Sempozyumu I 28-29 Nisan 2016 I Bildiriler

yaklaşımlar ortaya çıkmıştır. Özellikle radyo, televizyon ve internetin yakın

tarihten itibaren giderek artan kullanım oranı ve insanlar üzerindeki
doğrudan güçlü etkisi, siyasi mesajların da bu kanallar üzerinden bir çeşit
ticari ürünü pazarlar gibi pazarlanabileceği düşüncesini doğurmuştur.
Müziğin insanlar üzerindeki etkileri ve seçim çalışmalarının finansal
maliyetleri gibi etkenler düşünüldüğünde seçim şarkıları, siyasi mesajları
kısa sürede, akılda kalıcı ve anlaşılır biçimde hedef kitleye ulaştırmak için
önemli bir siyasal iletişim aracı olarak kullanılmaktadır (Önürmen ve Temel,
2014, s. 53). Seçmen tercihlerini etkilemek için müzik kullanımı konusunda
kavramsal çerçevenin oluşturulması aşamasında siyasal iletişim, siyasal
reklamcılık, propaganda kavramlarına, müzik ile politika ilişkisine ve
bunlarla ilişkili olduğu düşünülen çeşitli hususlara değinilmesinin yararlı
olacağı düşünülmektedir.
Günümüzde pek çok alanda olumsuz anlamda kullanılmakta olan
“Propaganda” sözcüğünün kökeni, “Papa XV. Gregorius’un, Protestan
reformunun aykırı düşünsel etkilerini yok etmek amacıyla 1622 yılında
Vatikan tarafından kurulan Congregatio de Propaganda Fide (Katolik İman
Yayma Cemaati) adlı misyoner örgüte verdiği isme” dayanmaktadır.
Özellikle I. Dünya Savaşı yıllarında propaganda sözcüğü tarafsızlık
özelliğini yitirmiştir. Bu savaşta ölen çok sayıda askerin yerine yenilerini
ordulara katmada geleneksel yöntemlerin yetersizliği, savaşan devletleri
kendi halklarına kitle iletişim araçları vasıtasıyla propaganda yapmaya
zorlamıştır (Clark, 2011). Bu propaganda çalışmalarında kimi zaman
kullanılan çeşitli yalanlar, halkın gözünü boyamaya ve gerçekte var olmayan
askeri ve siyasi başarılara inandırmaya yönelik uygulamalar propaganda
sözcüğünün tarafsızlığını olumsuz yöne doğru çekmiş ve bundan sonra da
tekrar eski tarafsızlığına dönmesine engel olmuştur.

846
 1. Erzurum Müzik Bilimleri Sempozyumu I 28-29 Nisan 2016 I Bildiriler

2 . yüzyılda radyo ve televizyonun icadından sonra milyonlarla ifade

edilebilecek kadar çok sayıda insana ulaşmak mümkün olacak, modern
medyanın gelişimi, dünya çapındaki savaşlar ve aşırı uçtaki siyasal partilerin
yükselişi propagandanın kullanımını siyasal yaşamın vazgeçilmez öğesi
yapacaktır (Çankaya, 2015, s. 22).
n genel tanımıyla “Siyasal İletişim”, bireylerin ya da toplulukların
girdiği iktidar mücadelesinin özel bir biçimidir. Propagandadan dedikoduya,
ast-üst ilişkilerinden iktidar kurumlarındaki işleyişe, baskı gruplarının
faaliyetlerinden halkla ilişkilere, basına haber yaratmadan televizyon açık
oturumlarına, beyin yıkamadan siyasal reklamcılığa, çok geniş bir yelpaze
içindeki siyasal amaçlı tüm iletişim etkinlikleri bu kapsamda yer almaktadır
(Çankaya, 2015, s. 13). Bir başka deyişle siyasal iletişim, “dönemin
koşulları içerisinde siyasi organın yaptığı reklam, halkla ilişkiler ve
propaganda faaliyetlerinin tümüdür.” ( uman ve Sun İpekşen, 2 1 , s. 11 ).
“Siyasal eklam” kısa ve genel bir şekilde “seçim dönemlerinde siyasi
parti ve adayların ideolojileri ve hedefleri doğrultusunda sistemli bir biçimde
hazırlanan propaganda faaliyetleri” olarak tanımlanabilir (Önürmen ve
Temel, 2014, s. 51). Siyasal reklamların, “adaya ya da partiye karşı
kamuoyu ilgisi oluşturma, tanıtım, partizan eğilimleri destekleme, katılımı
artırma, kararsız seçmenlerin oylarını etkileme” gibi işlevleri vardır ( roğlu
Yalın, 2 6, s. 1 6). Gerek genel anlamıyla reklamcılığın gerekse
propagandanın en genel tanımıyla insanları etkileme sanatı olduğu doğrudur.
İkisi de bireylerin ya da kitlelerin belirli bir doğrultuda ikna edilmelerini,
istenilen yönde eyleme geçmelerini sağlamayı hedeflemektedir. Bu nedenle
siyasal reklamcılığın, propaganda ve reklamcılık alanlarının her ikisinden de
yararlanan, her ikisinin de üzerinde yükselen farklı ve özgün bir dal
olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. Siyasal iletişim ve propaganda,
politikanın tüm alanlarını ve geniş bir zaman dilimini kapsayan bir özelliğe

847
 1. Erzurum Müzik Bilimleri Sempozyumu I 28-29 Nisan 2016 I Bildiriler

sahipken siyasal reklamcılık, seçim dönemleriyle sınırlı bir etkinlik

durumundadır (Çankaya, 2015).

1.1 i ii iş i i
Sözlerin ya da müziğin dinleyicide politik bir yargı uyandırması ya da
çağrıştırması durumunda, müziğin politik olduğu söylenebilir. Bir müzik
parçasının içerdiği politikanın iletilmesinde parçanın söylendiği zaman
dilimi, yorumcusu ve dinleyicisi rol oynar. Böylece politik müziğin en geniş
kapsamlı betimlemesi, özgül bağlamını da göz önünde bulundurmak
durumundadır. “(...) bir şarkının tarihsel bağlamı değiştiğinde anlamı da
değişir” (Dunaway, 2000, s. 50).
Politik müzik sahası, 1 ’ların seçim şarkılarından 1 ’lerin punk-
rock protestosuna kadar her şeyi içermektedir. n yaygın türler arasında
politik kampanya şarkılarının yanı sıra işçi şarkılarını, kölelik karşıtı
grupların ve kölelerin şarkılarını ve kadınlara oy hakkı verilmesini isteyen
grupların şarkılarını ve halkçı şarkıları da içeren politik protesto müziğini
sayabiliriz (Dunaway, 2000, s. 50). Politik şarkılar, insan ve ulus işlerinde
uzun ve saygın bir tarihe sahiptirler. Kolonyal merika’da propaganda
şarkıları bağımsızlık ateşini körüklemede önemli rol oynamaktadır ( lection
Songs of the United States, 1960).
“(...) her şarkıcının tarzı ve bağlı olduğu gelenek de, müziğin içerdiği
politikayı insanlara iletmede rol oynar” (Dunaway, 2000, s. 51). Politik
yönelimli sanatçılar müzisyenlik ile örgütleyicilik arasında bağ kurmaya
çalışmıştır, ancak müzik kurşunlarla ya da oylarla karşılaştırıldığında daha
çok kısa ömürlü bir eylem görüntüsü vermiştir.
Siyaset bilimi, resmi planlama ve eylemlerde, gerekli olan gücün
bulunması, bilinmesi ve uygun koşullarda kullanımı ile ilgilenir. Bir devletin

848
 1. Erzurum Müzik Bilimleri Sempozyumu I 28-29 Nisan 2016 I Bildiriler

siyasetinden söz edildiğinde, o toplumu oluşturan tüm kültürel değişkenler

düşünülmelidir (Günay, 2006, s. 39).
Siyasal davranışlar seçim sırasında oy verme, siyasi konularda
düşünceler üretme ve değerlendirmeler yapma, siyasal organizasyonlarda
görev alma, devlet ya da özel kuruluşlar içindeki siyasal kararlar alma
süreçlerini inceleme olarak örneklendirilebilir (Günay, 2006, s. 39). Seçim
en kısa ve yalın biçimde, “demokratik toplumlarda halk adına yönetim
yapma yetkisinin kimlerde olacağını belirleme işlemi” olarak ifade
edilebilir. Günümüzde demokratik toplumlarda yönetimin meşruluğunun
temel kaynağı olan seçimlerde halk, yönetime talip olanlar arasından
yalnızca yöneticileri değil, seçime giren partilerin ülke yönetimine ilişkin
projelerini ve programlarını da seçmiş olurlar (Günal, 2005).
ygarlık tarihine bakıldığında, insanların sanatı siyasi bir araç olarak
kullandığı ve siyasi kuruluşlarla ya da siyasetçilerle sanatçılar ve sanat
dalları arasında kısmen ya da tümüyle bir himaye, destek ilişkisi olduğu
bilinmektedir. Müziğin değer sistemleri üzerinde etkisi vardır. Kültürel
değişimi hızlandıran müzik, bireyleri yeni rol ve yaşam tarzlarına
yönlendirebilir. yrıca önemli bir eğitim ve iletişim aracı olan müzik,
bireylerin toplumla bütünleşmesine yardımcı olmaktadır (Göher, 2007).
Müziğin kendine has bireysel ve toplumsal işlevlerinden ve etkilerinden
hareketle, geniş halk kitlelerinin hatta toplumların siyasi davranışlarını
doğrudan güçlü bir şekilde etkilediğini söylemek mümkün olabilir. Kaplan’a
(2 ) göre kitlelerde ortak bilinç oluşturmada çok etkili olan müziğin
harekete geçirdiği ilişkiler bütün bir topluluğu kapsayabilir.
İnsan beyninin güzeli seçme, izleme, dinleme gibi davranışlara eğilimi
olduğunu ve bu davranışlardan haz aldığını ortaya koyan bilimsel
çalışmaların var olduğu bilinmektedir. Bu haz alma durumun göstergesi
olarak beyinde bazı özel alanlarda hareketlerin olduğu, tıbbi görüntüleme

849
 1. Erzurum Müzik Bilimleri Sempozyumu I 28-29 Nisan 2016 I Bildiriler

cihazlarıyla tespit edilmiştir. Bu tür çalışmaların yanı sıra, beynin müziğe

karşı tepki verme, ona eşlik etme yeteneğine sahip olduğuna dair çalışmalar
da bulunmaktadır ( rdal, 2 şel, 2 ). olayısıyla, güzel bir müziği
duyan bir kişinin ilgi gösterme, beğenme, ona eşlik etme gibi davranışlar
vasıtasıyla, müziğin içerdiği kodlar doğrultusunda bir harekete dahil olması,
bir duygu ya da düşünceye yönelmesi mümkün olabilmektedir. Bu nedenle
siyasal iletişim kanallarının ve uzmanlarının, müziği etkili bir
yönetme yöneltme aracı olarak kullandıkları söylenebilir.
Müziğin bireysel ve toplumsal çok sayıdaki işlevleri arasından
bazılarının siyasal ikna sürecinde önemli rol oynayabileceği
düşünülmektedir. Bu bağlamda, müziğin belli duyguları inceltme ve
yüceltmeyi kolaylaştırma bireyin yaşadığı toplumsal çevreye karşı
duyarlılığının artmasına, gelişmesine ve derinleşmesine olanak sağlama
bireyin coşku, güven, beğeni, sevgi duygularını uyandırma-geliştirme-
kökleştirme-derinleştirme-zenginleştirme olanağı sağlama özellikleri olarak
tanımlanan bireysel işlevler (Uçan, 2005, s. 26) siyasal iletişim aracı olarak
müziğin kullanılmasının olası sonuçları hakkında fikir verici niteliktedir.
Müzik, bireysel işlevlerinin yanı sıra toplumsal bir olgu olarak da pek çok
işleve sahiptir. Bu işlevler çan (2 ) tarafından kısaca ve genel olarak
“müziğin toplumsal amaç ve gereksinimlere hizmet edici nitelikte yaratımı-
yapımı, gerçekleştirimi ve kullanımı” şeklinde ifade edilmektedir. Müziğin
toplumsal işlevlerinden özellikle bireyler arasında bağ kurma, ortak duygu-
düşünce-tasarım-izlenim oluşturma toplumsal iletişme, etkileşme, anlaşma,
birleşme, dayanışma, kaynaşma ve bütünleşmeyi kolaylaştırma-hızlandırma-
güçlendirme işlevleri (Uçan, 2005, s. 26), siyasal iletişim konusunda çok
etkili olabilecek niteliktedir. oplumsal bir olgu olan müziğin bazı alt türleri
toplumsallaşma üzerinde belirgin etkilere sahip olabilirler. una ay’e
(2 ) göre müzik, “bir harekete destek ister veya destek yaratır bir hareketi

850
 1. Erzurum Müzik Bilimleri Sempozyumu I 28-29 Nisan 2016 I Bildiriler

destekleyen kişilerin değer yargılarını güçlendirir bireyleri belli bir

hareketin içine çeker sosyal problemleri duygusal ifadelerle dile getirir”.
Müziğin insanlar üzerindeki etkileri kişiden kişiye değişiklik
gösterebileceğinden politik mesajlar iletme, bireyleri ya da kitleleri bir
siyasi harekete destek olmaya yönlendirme, bir siyasi hareketin içine çekme
konularında da müziğin iletişim ve yönlendirme aracı olarak
bireylere kitlelere nasıl etki ettiğine dair saha araştırmalarının yapılması
gerekmektedir.

1. . r i i r r
Seçim kampanyaları, seçmen tercihlerini etkilemek ve onları belli bir
partiye ya da adaya motive etmek amacıyla yapılan propaganda ve siyasal
iletişim faaliyetleri olarak tanımlanabilir (İmik anyıldızı, 2 12). Seçim
kampanyalarının tarihi ntik Yunan’a kadar uzanmakta, doğrudan
demokrasinin yerini zamanla temsili demokrasilere bırakmasıyla seçim
kampanyalarının giderek profesyonelleştiği görülmektedir (Duman ve Sun
İpekşen, 2 1 , s. 11 ). Politik kampanyalarda müziğin ulusal ve yerel seçim
ritüelleri oluşturarak ulusta birlik sağladığı düşünülmektedir (Dunaway,
2000, s. 55). Silber (1 6 ), B ’deki profesyonel anlamda ilk seçim
kampanyasının 1 seçimlerinde yapıldığını, bu tarihe kadarki seçim
çalışmalarının müzikli propagandanın üzerine kurulu olmadığını ifade
etmiştir. 1 seçimlerinde tüm halkın “ ippecanoe and yler, too” adlı
şarkıyı söylediğini belirten Silber, bu tarihten . ünya Savaşı’na kadar olan
süreçte seçim şarkılarını, 1 . yüzyılın önemli bir politik silahı olarak
tanımlamaktadır. Bu döneme ait popüler ezgilere ve yurtsever temalara sahip
kampanya şarkılarının songster’leri 1 seçim kampanyalarının sıradan
malzemeleri haline gelmiştir (Dunaway, 2000, s. 56). . ünya Savaşı ile .

1
otasız şarkı derlemeleri ( una ay, 2 , s. 6).

851
 1. Erzurum Müzik Bilimleri Sempozyumu I 28-29 Nisan 2016 I Bildiriler

ünya Savaşı arasındaki dönemde, itler lmanyası’nda ve Sovyetler

Birliği’nde propaganda amaçlı kullanılan marşlar, siyasi iletişim alanında
müzik kullanımının ilk örnekleri olarak kabul edilebilir. 1 6 ’lı yıllarda
B Başkanlarından oosevelt ve isenhover için hazırlanan şarkılar,
Varşova Paktı ile girişilmiş ideolojik rekabetin etkisiyle bestelenmiş şarkılar
olarak bilinmektedir (Öztürk, 2014, s. 199). . ünya Savaşı yıllarında ise
şarkılı müzikli propaganda eskisi kadar etkili olmamıştır. 1 yılında
B ’de . allace’ın İlerici Partisi tarafından eski moda popüler bir seçim
şarkısı yalnızca bir kez başarılı bir şekilde seçim kampanyasını
canlandırabilmiştir (Election Songs of the United States, 1960). Müzik,
dünyanın her yerinde kaçınılmaz bir şekilde seçim mitinglerinde yer
almıştır. Bazı şarkılar parti sloganı olmaktan öteye geçemese de sevilen
müzisyenlerin etkisinden seçim çalışmalarında yararlanılmıştır.
ürkiye’de . ünya savaşı yıllarında tek parti olan C P tarafından,
halkı savaş için cesaretlendirmek adına hazırlatılan propaganda mahiyetli
dağıtılan plaklar ilk müzikli propaganda örnekleri olarak bilinmektedir.
ncak siyasal iletişim anlamında ilk müzik kullanımı 1 6’da kurulan
emokrat Parti ile başlamaktadır. Siyasal iletişim aracı anlamında
meydanlarda duyulan ilk seçim şarkısı ise 1 6 seçimlerinde ürkiye İşçi
Partisi tarafından kullanılan, rdem Buri’nin yaptığı ve ülay German’ın
seslendirdiği “Yarının arkısı” adlı eserdir (Meriç, 2013; Öztürk, 2014).
197 seçimleri ise ürkiye’de müzik eksenli seçim çalışmalarının tam olarak
başladığı seçimler olarak kabul edilmektedir (Öztürk, 2014). Takip eden
yıllar boyunca ise müzik güçlü bir propaganda ve siyasi reklam aracı olarak
gerek seçim dönemlerinde gerekse seçim öncesi ve sonrası dönemlerde sıkça
kullanılagelmiştir. Bu şarkıların lidere vurgu, övgü, mizah, taşlama, eleştiri
gibi özelliklerinde kimi zaman abartıya kaçıldığı, negatif söylemlerin
neredeyse hakaret sınırına dayandığı da görülmüştür (Meriç, 2007, 2013).

852
 1. Erzurum Müzik Bilimleri Sempozyumu I 28-29 Nisan 2016 I Bildiriler

2. YÖNTEM
Bu çalışma nitel araştırma yöntemlerinden betimsel model kullanılarak
yapılmıştır. İlgili literatürden elde edilen bilgilerin yanı sıra, seçim
şarkılarının seçmenler tarafından nasıl algılandığını, beğenilip
beğenilmediğini ve oy tercihlerine nasıl etki ettiğini tespit edebilmek
amacıyla elektronik form kullanılarak yapılan anket çalışmasıyla
araştırmanın diğer verileri toplanmıştır. nket yoluyla toplanan veriler
betimsel istatistik yöntemlerinden frekans ve yüzde analizi kullanılarak
analiz edilmiştir. raştırmanın anket formu Google firmasının ücretsiz
elektronik form hizmeti kullanılarak oluşturulmuştur. azırlanan formun
katılımcılara ulaştırılması 1 . .2 1 ile 1 .1 .2 1 tarihleri arasında sosyal
medya üzerinden sağlanmıştır.

2.1. ş Gr
alışmaya, çeşitli yaş ve mesleklerden 1 kadın ve 6 erkek olmak
üzere toplam 1 kişi katılmıştır. nkete katılanların büyük bir kısmı
üniversite ve üzeri öğrenim düzeyine sahiptirler. nkete katılanların
tamamına yakını şehir merkezinde ikamet etmektedirler. raştırmaya
katılanlara son seçimde ( aziran 2 1 genel seçimi) oy kullanma
durumları sorulduğunda , ’i “ vet” cevabı vermiştir. Kaç seçime oy
kullandıkları sorusuna ise 2, ’ü “ ’ten fazla”, 1 ’u da “ ” cevabı
vermiştir. Bu durum çalışma grubunun seçimlere katılım konusunda aktif ve
kabul edilebilir bir deneyime sahip olduğu şeklinde yorumlanabilir.

3. BULGULAR VE YORUM
raştırmada anket yoluyla elde edilen verilerin frekans ve yüzde
analizleri sonucunda elde edilen bulgular, katılımcıların son seçimde oy
verdikleri partinin seçim şarkılarına ilişkin bulgular ve son seçimde oy

853
 1. Erzurum Müzik Bilimleri Sempozyumu I 28-29 Nisan 2016 I Bildiriler

vermedikleri diğer partilerin seçim şarkılarına ilişkin bulgular şeklinde iki

boyutlu olarak değerlendirilmiştir.

3.1. r ş r r i de Oy Verdikleri Partinin

i r r iş i r r
Bu bölümde çalışmaya katılanların son seçimde oy verdikleri partinin
seçim çalışmaları, seçim şarkıları ve müzikli propaganda uygulamaları
hakkındaki görüşlerine ilişkin bulgular ve yorumlarına yer verilmiştir.

.1.1. ş Gr i r i i ri i i
r r r i i i iş i
i r i i i ri i i r r
f %
kadar bilgiye sahipsiniz?

Tamamen 19 17,4
Büyük ölçüde 57 52,3
Kısmen 28 25,7
Az 2 1,8
Hiç 3 2,8
TOPLAM 109 100

ablo .1.1’deki verilere bakıldığında çalışma grubunun, son seçimde

oy verdikleri partilerin seçim programları hakkında büyük ölçüde ( 2, )
bilgi sahibi oldukları görülmektedir. Bu durum çalışmaya katılanların
seçmen olarak oy verdikleri partinin seçim programını takip ettiklerini
göstermektedir.

854
 1. Erzurum Müzik Bilimleri Sempozyumu I 28-29 Nisan 2016 I Bildiriler

.1. . ş Gr i ş r i i
r i G r ş ri iş i
i ş r i i ş r
f %
sizce ne kadar gereklidir?
Tamamen 10 9,2
Büyük ölçüde 25 22,9
Kısmen 29 26,6
Az 10 9,2
Hiç 35 32,1
TOPLAM 109 100

ablo .1.2’deki verilere bakıldığında çalışmaya katılanların 2,1’i

seçim çalışmalarında müzik seçim şarkısı kullanılmasını gerekli bulmazken,
26,6’sı kısmen, 22, ’u da büyük ölçüde gerekli bulmaktadır. ablonun
geneline bakıldığında ise seçim çalışmalarında müzik seçim şarkısı
kullanılması hakkındaki olumlu görüşün toplam oranının , olduğu
görülmektedir. Bu da araştırmaya katılanların, seçim çalışmalarında
müzik seçim şarkısı kullanılmasının gerekli olduğunu düşündüklerini
göstermektedir.

Tablo .1. . ş Gr i r i ri ri i
i r r i i ri iş i
i r i i i ri i i ş r
f %
ne kadar biliyorsunuz?
Tamamen 18 16,5
Büyük ölçüde 29 26,6
Kısmen 27 24,8
Az 11 10,1
Hiç 24 22
TOPLAM 109 100

ablo .1. ’teki veriler, çalışma grubunun büyük bir kısmının son
seçimde oy verdiği partinin seçim şarkısını kısmen, büyük ölçüde ya da
tamamen bildiğini göstermektedir. Bu durum araştırmaya katılanların son
seçimde oy verdikleri partinin seçim çalışmalarını yakından takip ettikleri,

855
 1. Erzurum Müzik Bilimleri Sempozyumu I 28-29 Nisan 2016 I Bildiriler

partinin seçim programının yanı sıra seçimde kullanılan müzikleri de aktif

olarak takip ettikleri şeklinde yorumlanabilir.
raştırmaya katılanların son seçimde oy verdikleri partilerin seçim
şarkılarında belli kavramlara (parti ideolojisi; aday/lider; milli, dini ve
kültürel değerler evrensel kavramlar proje, vaat ve icraatlar rakiplere ya da
mevcut düzene karşılık olan negatif söylemler) ne ölçüde vurgu yapıldığına
dair bulgular ablo ’de verilmiştir.

.1. . şma Grubunun, Son Seçimde Oy Verdikleri Partilerin

i r r ir i r r r
ir G r ş ri i
Tamame Büyük Az Hiç
n Ölçüde
f % f % f % f % f %
Son seçimde oy
verdiğiniz partinin
seçim şarkısında
9 8,3 39 35,8 37 33,9 12 11 12 11
parti ideolojisine
vurgu ne ölçüde
yapılmıştır
Son seçimde oy
verdiğiniz partinin
seçim şarkısında
19 17,4 37 33,9 31 28,4 12 11 10 9,2
adaya/lidere vurgu
ne ölçüde
yapılmıştır
Son seçimde oy
verdiğiniz partinin
seçim şarkısında
19 17,4 38 34,9 26 23,9 11 10,1 15 13,8
milli, dini, kültürel
değerlere vurgu ne
ölçüde yapılmıştır
Son seçimde oy
verdiğiniz partinin
seçim şarkısında
evrensel 7 6,4 32 29,4 47 43,1 10 9,2 13 11,9
kavramlara vurgu
ne ölçüde
yapılmıştır
Son seçimde oy
verdiğiniz partinin 4 3,7 21 19,3 39 35,8 20 18,3 25 22,9
seçim şarkısında

856
 1. Erzurum Müzik Bilimleri Sempozyumu I 28-29 Nisan 2016 I Bildiriler

proje, vaat ve
icraatlara vurgu ne
ölçüde yapılmıştır
Son seçimde oy
verdiğiniz partinin
seçim şarkısında
rakiplere ya da
mevcut düzene 7 6,4 14 12,8 35 32,1 22 20,2 31 28,4
karşılık olan negatif
söylemlere vurgu
ne ölçüde
yapılmıştır

ablo .1. ’te görüldüğü üzere çalışma grubunun büyük bir kısmı, son
seçimde oy verdikleri partinin seçim şarkısında parti ideolojisine kısmen
( , ) ya da büyük ölçüde ( , ) vurgu yapıldığına dair görüş
belirtmişlerdir. Son seçimde oy verdikleri partinin seçim şarkısında
adaya lidere kısmen (%28,4), büyük ölçüde (%33,9) ya da tamamen (%17,4)
vurgu yapıldığına dair görüş belirtilmiştir. alışma grubunun büyük bir
kısmı, son seçimde oy verdikleri partinin seçim şarkısında milli, dini,
kültürel değerlere kısmen ( 2 , ), büyük ölçüde ( , ) ya da tamamen
( 1 , ) vurgu yapıldığına dair görüş belirtmişlerdir. Son seçimde oy
verdikleri partinin seçim şarkısında evrensel kavramlara ne ölçüde vurgu
yapıldığı sorusuna verilen yanıtların büyük bir kısmı kısmen ( ,1) ya da
büyük ölçüde (%29,4) vurgu yapıldığına dairdir. raştırmaya katılanların
büyük bir kısmı, son seçimde oy verdikleri partinin seçim şarkısında proje,
vaat ve icraatlara kısmen ( , ) ya da büyük ölçüde ( 1 , ) vurgu
yapıldığına dair görüş bildirmiştir. Bunun yanında bu soruya hiç cevabı
verenlerin oranı 22, , az cevabı verenlerin oranı ise 1 , olarak ortaya
çıkmıştır. alışma grubunun büyük bir kısmı, son seçimde oy verdikleri
partinin seçim şarkısında rakiplere ya da mevcut düzene karşılık olan negatif
söylemlere kısmen ( 2,1) ya da büyük ölçüde ( 12, ) vurgu yapıldığına
dair görüş belirtmişlerdir. Bunun yanında bu soruya hiç cevabı verenlerin
oranı 2 , , az cevabı verenlerin oranı ise 2 ,2 olarak ortaya çıkmıştır.

857
 1. Erzurum Müzik Bilimleri Sempozyumu I 28-29 Nisan 2016 I Bildiriler

raştırmaya katılanların son seçimde oy verdikleri partilerin seçim

şarkılarında belli kavramlara ne ölçüde vurgu yapıldığına dair görüşlerine
bakıldığında, parti ideolojisine, adaya lidere, milli, dini, kültürel ve evrensel
kavramlara vurgunun yüksek oranda olduğu proje, vaat, icraatlara ve
rakiplere ya da mevcut düzene karşılık olan negatif söylemlere vurgunun
düşük olduğu ifade edilmiştir.

.1. . ş Gr i r i ri ri i
i r ii i ir i i iş i
G r ş ri i
Evet r

f % f %
Son seçimde oy verdiğiniz partinin seçim
61 56 48 44
şarkısı bildiğiniz bir ezgiye sahip miydi

ablo .1. ’te görüldüğü üzere araştırmaya katılanların yarısından

fazlası ( 6) son seçimde oy verdikleri partinin seçim şarkısının bilindik bir
ezgiye sahip olduğunu beyan ederken, yarısına yakın olan diğer kısmı da
( ) bilindik bir ezgiye sahip olmadığını belirtmişlerdir. Bu durum
çalışmaya katılanların oy verdikleri partinin seçim şarkısının bilindik bir
ezgiye sahip olduğu şeklinde yorumlanabilir.

.1. . ş Gr i r i ri ri i
i r r r iş i r r r i ri
r
Evet r
f % f %
Son seçimde oy verdiğiniz partinin seçim şarkısını
65 59,6 44 40,4
beğendiniz mi
Son seçimde oy verdiğiniz partinin seçim şarkısını beğenip
54 49,5 55 50,4
beğenmemenizde şarkıyı seslendirenin etkisi var mıdır

858
 1. Erzurum Müzik Bilimleri Sempozyumu I 28-29 Nisan 2016 I Bildiriler

Son seçimde oy verdiğiniz partinin seçim şarkısını cd, dvd,

13 11,9 96 88,1
mp3 gibi bir biçimde edinip dinler misiniz?
Son seçimde oy verdiğiniz partinin seçim şarkısını sosyal
12 11 97 89
medyada paylaştınız mı

ablo .1.6’da yer alan verilere bakıldığında katılımcıların ,6’sı

son seçimde oy verdiği partinin seçim şarkısını beğendiğini belirtirken
, ’ü ise beğenmediğini belirtmiştir. Son seçimde oy verdiği partinin
seçim şarkısını beğenip beğenmeme konusunda şarkıyı seslendirenin etkili
olduğunu belirtenlerin oranı , olurken, seslendiricinin etkili olmadığını
belirtenlerin oranı , olarak belirlenmiştir. Son seçimde oy verdikleri
partinin seçim şarkısını cd, dvd, mp gibi bir biçimde edinip dinleme ve
sosyal medyada paylaşma durumlarına ilişkin görüşler ise birbirine çok
yakın dağılım göstermiştir. er iki soru için de yoğun olarak ( ,1 ve
) “ ayır” cevabı verildiği görülmüştür. Bu durum araştırmaya
katılanların son seçimde oy verdikleri partinin seçim şarkısını
beğendiklerini, beğenmelerinde seslendirenin etkili olmadığını ve
beğenmelerine rağmen cd, dvd, mp gibi bir biçimde edinme ya da sosyal
medyada paylaşma eğiliminde olmadıklarını göstermektedir.

.1. . ş Gr i Oy Verdikleri Partinin

i r i r
iş i
i r i i iri i i ş r r i
f %
r r
adyonun televizyonun sesini açarım ve sözlerine eşlik ederim 18 16,5
Sözlerinin tamamını bilmediğim için bildiğim kadarıyla eşlik etmeye
29 26,6
çalışırım
Sadece dinlerim 27 24,8
Tepki vermem 11 10,1
adyoyu televizyonu kapatırım ya da kanalı değiştiririm 24 22
TOPLAM 109 100

859
 1. Erzurum Müzik Bilimleri Sempozyumu I 28-29 Nisan 2016 I Bildiriler

Tablo .1. ’deki verilere bakıldığında çalışmaya katılanların büyük bir

kısmının son seçimde oy verdikleri partinin seçim şarkısını
radyo televizyonda duyduğu zaman sadece dinlediği ( 2 , ), sözlerin
tamamını bilmese de bildiği kadarıyla eşlik etmeye çalıştığı (%26,6) ya da
radyonun televizyonun sesini açarak sözlerine eşlik ettiği ( 16, )
görülmektedir. Bu durum çalışmaya katılanların oy verdikleri partinin seçim
şarkısına karşı ilgisiz olmadıklarını göstermektedir. atta elde edilen veriler
katılımcıların seçim şarkısını duydukları zaman ona eşlik ederek hem şarkıyı
beğendiklerine ilişkin beyanlarını hem de şarkıyı bildiklerine ilişkin
beyanlarını desteklemektedir.

.1. . ş Gr i r i i ri i i
r i i i i r
r r iş i
i r i i i ri i i r i
f %
ii i r r
Sesi daha da açmalarını isterim 5 4,6
Sadece dinlerim 27 24,8
Tepki vermem 14 12,8
Sesin rahatsız etmeyecek düzeyde tutulmasını isterim 34 31,2
ahatsız olurum sesin kısılmasını isterim 29 26,6
TOPLAM 109 100

ablo .1. ’deki verilere bakıldığında çalışmaya katılanların yarısından

fazlasının son seçimde oy verdikleri partinin seçim aracından ya da seçim
ofisinden müzik yayını duyduklarında sesin rahatsız etmeyecek düzeyde
tutulmasını ( 1,2) ya da rahatsız oldukları için sesin kısılmasını istedikleri
görülmüştür. ,6 oranında katılımcının sesin daha da açılmasını istemesi
ve geri kalanların sesin kısılmasını istemeseler bile tepki vermediklerini ve
sadece dinlediklerini ifade etmeleri, seçim çalışmalarında kullanılan müzikli
propaganda uygulamalarının ses düzeyinin rahatsız edici olduğu şeklinde

860
 1. Erzurum Müzik Bilimleri Sempozyumu I 28-29 Nisan 2016 I Bildiriler

yorumlanabilir. Bir başka deyişle oy verdikleri siyasi partilerin seçim

araçlarından ya da seçim ofislerinden yapılan müzik yayını seçmenler
tarafından ses gürültü kirliliği olarak algılanıyor olabilir.

.1. . ş Gr i r i ri ri i
i r r i ri i r i i i ir
G r ş ri i
Büyük
Tamamen Az Hiç
Ölçüde
f % f % f % f % f %
Son seçimde
oy verdiğiniz
partinin
seçim şarkısı 1 0,9 2 1,8 10 9,2 13 11,9 83 76,1
oy tercihinizi
ne kadar
etkilemiştir

ablo .1. ’da görüldüğü üzere çalışma grubunda yer alan seçmenlerin
büyük bir kısmı son seçimde oy verdikleri partinin seçim şarkısının oy
tercihlerini hiç etkilemediğini belirtmişlerdir. Bu durum ürkiye’de
seçmenlerin siyasi partileri tercih etmelerinde seçim şarkılarının etkili
olmadığını göstermektedir.

.1.1 . ş Gr i r i ri ri i
i r i r ri i r iş i
G r ş ri i
Büyük
Tamamen Az Hiç
Ölçüde
f % f % f % f % f %
Son seçimde oy
verdiğiniz
partinin seçim
2 1,8 9 8,3 31 28,4 35 32,1 32 29,4
şarkısı diğer parti
seçmenlerini de
etkilemiş midir

861
 1. Erzurum Müzik Bilimleri Sempozyumu I 28-29 Nisan 2016 I Bildiriler

ablo .1.1 ’da görüldüğü üzere bu soruya verilen yanıtların 2,1’i

“ z”, 2 , ’ü “ iç” şeklinde olurken, katılımcıların 2 , ’ü de “Kısmen”
cevabını vermiştir. Bu durum çalışmaya katılanların büyük bir kısmı son
seçimde oy verdikleri partinin seçim şarkısının diğer parti seçmenlerini de
etkileme konusunda olumsuz düşündüklerini göstermektedir. iderlerin ve
geleneksel siyasi eğilimlerin seçmen tercihleri üzerindeki doğrudan etkileri
düşünüldüğünde ablo ile ablo 1 ’un verileri, sadece seçim
dönemlerinde gündeme gelen şarkıların ya da müzikli propagandanın
seçmenleri etkilemede yeterli güce sahip olmadığı şekline yorumlanabilir.

. . r ş r r i r i ri i r
r i ri i r r iş i r r
Bu bölümde çalışmaya katılanların son seçimde oy vermedikleri diğer
partilerin seçim çalışmaları, seçim şarkıları ve müzikli propaganda
uygulamaları hakkındaki görüşlerine ilişkin bulgular ve yorumlarına yer
verilmiştir.

. .1. ş Gr i r i ri i r
r i ri i r r i r r iş i
i r i i i i r r i ri i ş r r
f %
i i ri i r
Evet hepsini bilirim 0 0
oğunu bilirim 16 14,7
Bazılarını bilirim 33 30,3
ok azını bilirim 35 32,1
Hiçbirini bilmem 25 22,9
TOPLAM 109 100

ablo .2.1’de görüldüğü üzere araştırmaya katılanların büyük bir

kısmı son seçimde oy vermedikleri diğer partilerin seçim şarkılarının çok
azını ( 2,1) ya da bazılarını ( , ) bildiklerini belirtmişlerdir. iğer

862
 1. Erzurum Müzik Bilimleri Sempozyumu I 28-29 Nisan 2016 I Bildiriler

partilerin seçim şarkılarının hiçbirini bilmeyenlerin oranı da ( 22, ) göz

önüne alındığında, çalışmaya katılan seçmenlerin kendi partilerinin seçim
şarkılarına gösterdikleri ilgiyi başka partilerin şarkılarına göstermediği
söylenebilir.

. . . ş Gr i r i i i r
r i ri i ş r i r r iş i
G r ş ri i
Büyük
Tamamen Az Hiç
Ölçüde
f % f % f % f % f %
Son seçimde oy
vermediğiniz diğer
partilerin seçim 8 7,3 45 41,3 34 31,2 13 11,9 9 8,3
programları hakkında ne
kadar bilgiye sahiptiniz?
Son seçimde oy
vermediğiniz diğer
partilerin seçim şarkıları 0 0 11 10,1 51 46,8 18 16,5 29 26,6
parti politikalarını ne
kadar anlatabilmiştir
Son seçimde oy
vermediğiniz partilerin
seçim şarkıları kendi 0 0 15 13,8 31 28,4 37 33,9 26 23,9
seçmenlerinin oy tercihini
ne kadar etkilemiştir

ablo .2.2’de yer alan verilere göre çalışmaya katılan seçmenlerin son
seçimde oy vermedikleri diğer partilerin seçim programlarını büyük ölçüde
( 1, ) ya da kısmen ( 1,2) bildikleri görülmektedir. alışmaya
katılanların diğer partilerin seçim şarkılarında parti politikalarının kısmen
( 6, ) anlatılabildiği ya da hiç ( 26,6) anlatılamadığı yönünde görüş
bildirdikleri de bir diğer bulgu olarak ortaya çıkmaktadır. raştırmaya
katılan seçmenlerin son seçimde oy vermedikleri diğer partilerin seçim
şarkılarının kendi seçmenlerini ne kadar etkilemiş olduğuna dair görüşleri
ise, az ( , ), kısmen ( 2 , ) ya da hiç ( 2 , ) şeklindedir. Bu bulgular

863
 1. Erzurum Müzik Bilimleri Sempozyumu I 28-29 Nisan 2016 I Bildiriler

çalışmaya katılanların diğer partilerin seçim programları hakkında sahip

oldukları bilgilerin seçim şarkılarının içeriğinde yeterince yer bulmadığını
ve dolayısıyla kendi seçmenlerini bile etkileme konusunda yeterli etkiye
sahip olamadığını düşündükleri şeklinde yorumlanabilir.

. . . ş Gr r i ri i r ri i i
r i i i i r
r r iş i
i r i i i i r r i ri i r
f %
i ii i r r
Sesi daha da açmalarını isterim 1 0,9
Sadece dinlerim 9 8,3
Tepki vermem 35 31,2
Sesin rahatsız etmeyecek düzeyde tutulmasını isterim 30 27,5
ahatız olurum sesin kısılmasını isterim 34 31,2
TOPLAM 109 100

ablo .2. ’deki verilere bakıldığında çalışmaya katılanların büyük bir

kısmının son seçimde oy vermedikleri diğer partilerin seçim aracından ya da
seçim ofisinden müzik yayını duyduklarında tepki vermediklerini ( 1,2),
rahatsız olduklarını ve sesin kısılmasını istediklerini ( 1,2) ya da sesin
rahatsız etmeyecek düzeyde tutulmasını ( 2 , ) istedikleri görülmüştür. Bu
durum oy vermedikleri diğer siyasi partilerin seçim araçlarından ya da seçim
ofislerinden yapılan müzik yayınının da çalışmaya katılan seçmenler
tarafından ses gürültü kirliliği olarak algılandığı şeklinde yorumlanabilir.

864
 1. Erzurum Müzik Bilimleri Sempozyumu I 28-29 Nisan 2016 I Bildiriler

. . . ş Gr i r i ri i r
r i ri i r i
r iş i
i r i i i i r r i ri i ş r
f %
r i r r
adyonun televizyonun sesini açarım ve sözlerini dikkatle dinlemeye
3 2,8
çalışırım
Sadece dinlerim 13 11,9
Tepki vermem 31 28,4
Duymazdan gelirim 20 18,3
adyoyu televizyonu kapatırım ya da kanalı değiştiririm 42 38,5
TOPLAM 109 100

ablo .2. ’teki verilere bakıldığında çalışmaya katılanların büyük bir

kısmının son seçimde oy vermedikleri diğer partilerin seçim şarkısını
radyo televizyonda duyduğu zaman radyoyu televizyonu kapattıkları veya
kanalı değiştirdikleri ( , ) ya da tepki vermediği ( 2 , ) görülmüştür.
uymazdan gelenlerin ( 1 , ) ve sadece dinlediğini belirtenlerin ( 2 , )
oranı da göz önüne alındığında, araştırmaya katılan seçmenlerin diğer
partilerin seçim şarkılarına karşı ilgili olmadıkları hatta büyük ölçüde
olumsuz ilgisiz oldukları söylenebilir.

.
Kitle iletişiminde ve insan psikolojisi üzerinde doğrudan etkili bir araç
olarak kabul edilen müziğin, siyasal iletişimdeki rolünü ve seçmenlerin oy
tercihlerine etkilerinin ne durumda olduğunu ortaya koymak amacıyla
yapılan bu çalışmada, aziran 2 1 seçimlerinden sonra çeşitli yaş ve
meslek gruplarından oluşan 1 kişilik bir seçmen grubunun, partilerin
seçim şarkılarına yönelik görüşleri anket yoluyla alınmıştır.
Yanıtlardan elde edilen bulgular ışığında bakıldığında çalışmaya katılan
seçmenlerin kendi oy verdikleri partilerin de oy vermedikleri diğer partilerin
de seçim programlarını bilme konusunda ilgili oldukları görülmüştür.

865
 1. Erzurum Müzik Bilimleri Sempozyumu I 28-29 Nisan 2016 I Bildiriler

alışmaya katılanların seçim çalışmalarında siyasi iletişim aracı olarak

müzik kullanımının gerekli olduğunu düşündükleri görülmüştür. Bu ilgileri
ve müzik kullanımını gerekli görmeleri Günay’ın (2 6) çalışmasında
tanımladığı siyasal davranışlara müzik ve siyaset ilişkisine özgü ek örnekler
olarak gösterilebilir. Bir başka ifadeyle, siyasi partilerin seçim şarkıları
kendi seçmenlerine ulaşabilmiş, onların dikkatini çekebilmiştir. Kendi oy
verdikleri partinin seçim şarkılarını bilme konusunda yüksek oranda ilgi
gösterdiği belirlenen katılımcılar, aynı ilgiyi oy vermedikleri diğer partilerin
seçim şarkılarına göstermediklerini ortaya koyan yanıtlar vermişlerdir. iğer
bir deyişle siyasi partilerin seçim şarkıları diğer seçmenlerin dikkatini çekme
konusunda başarılı olamamıştır. Bu durum çalışmaya katılan seçmenlerin
seçim şarkılarına bakışının, oy verdikleri partiye olan bağlılıklarından
kaynaklan bazı ön yargıları içerdiği düşünülebilir.
raştırmaya katılanların son seçimde oy verdikleri partilerin seçim
şarkılarında belli kavramlara ne ölçüde vurgu yapıldığına dair görüşlerine
bakıldığında, parti ideolojisine, adaya lidere, milli, dini, kültürel ve evrensel
kavramlara vurgunun yüksek oranda olduğu proje, vaat, icraatlara ve
rakiplere ya da mevcut düzene karşılık olan negatif söylemlere vurgunun
düşük olduğu ifade edilmiştir. Bu durum İmik anyıldızı’nın (2 12)
çalışmasında belirttiği amaçlar doğrultusunda değerlendirildiğinde, parti
ideolojisi ve aday lider ön plana çıkartılarak milli, dini, evrensel değerler
kullanılarak kitleler üzerinde olumlu etki oluşturmaya çalışıldığı
düşünülebilir. Seçim müziklerinin olumlu mesajlar içermesi nedeniyle proje,
vaat, icraatlar ve negatif söylemleri içeren mesajların müziklerde değil de
mitinglerde ve seçim görsellerinde daha fazla yer bulması da bu nedenle
olabilir. Duman ve Sun İpekşen (2 1 ), ürkiye’de 1 1’den sonraki
seçimlerde pek çok parti tarafından seçim kampanyalarında negatif
söylemlere ağırlık verildiğini belirtmişlerdir. ncak bu negatif söylemlerin

866
 1. Erzurum Müzik Bilimleri Sempozyumu I 28-29 Nisan 2016 I Bildiriler

beklenilen etkiye ulaşmadığı aksine olumlu söylemlerin yoğun olduğu

kampanyaların oy oranlarını daha fazla etkilediği görülmüştür. egatif
söylemlerin seçim şarkılarında pek yer almaması roğlu Yalın’ın (2 6)
ifade ettiği gibi, bu tür mesajların seçmen üzerinde partiye adaya karşı
sempati değil antipati uyandırması, rakiplere yoğunlaşan söylemlerin
partinin kendi projelerini yeterince anlatmasını engellemesi, seçmenler
tarafından rakip partiye gereğinden fazla yüklenildiğinin düşünülmesi gibi
sakıncalar içerebileceğinden kaynaklanıyor olabilir. alışmaya katılanların
son seçimde oy verdikleri partinin seçim şarkısının tanıdık bir ezgiye sahip
olduğuna ilişkin görüşlere bakıldığında da siyasi partilerin seçmenleri
etkilemek amacıyla bilindik ezgilerin etki gücünden yaralanmak istedikleri
düşünülebilir. ürkiye’de ve dünyada seçim şarkılarına tarihsel bağlamda
bakıldığında, seçim çalışmalarında popüler şarkıların sözlerinin
değiştirilerek seçim şarkısı olarak kullanıldığı sıkça görülmektedir (Meriç,
2 1 Öztürk, 2 1 ). atta bazı seçim kampanyalarının dönemin popüler
şarkıcılarının konserlerine dönüştüğü bilinmektedir ( uman ve Sun İpekşen,
2013).
Katılımcıların son seçimde oy verdikleri partinin seçim şarkısını
beğendikleri, beğenmelerinde seslendiricinin etkisinin olmadığı
görülmüştür. ncak beğenmelerine rağmen seçim şarkılarını cd, mp vb. bir
biçimde edinmedikleri ve sosyal medyada da paylaşmadıkları belirlenmiştir.
alışmaya katılanların oy verdikleri partinin seçim şarkısını beğenme
durumları, seçim şarkısını radyo televizyonda duydukları zaman şarkıya
eşlik etmeye çalışmalarıyla da desteklenmektedir. Buna rağmen katılanlar oy
verdikleri partinin seçim şarkısını radyo televizyonda duyduklarında
gösterdikleri ilgiyi diğer partilerin seçim şarkılarına göstermemektedirler.
atta bu konuda oldukça olumsuz oldukları söylenebilir. Bunlara ek olarak
oy verdikleri partinin ya da diğer partilerin seçim aracından ya da seçim

867
 1. Erzurum Müzik Bilimleri Sempozyumu I 28-29 Nisan 2016 I Bildiriler

ofisinden müzik yayını duydukları zaman nasıl davrandıklarına ilişkin

sorulara verdikleri cevaplar ise beğenseler de beğenmeseler de bu müzik
yayının katılanları ses düzeyi bakımından rahatsız ettiği yönündedir. Bir
diğer deyişle siyasi partilerin seçim araçlarından ya da seçim ofislerinden
yapılan müzik yayını seçmenler tarafından ses gürültü kirliliği olarak
algılanıyor olabilir. Seçimde oy verdikleri partinin şarkısını beğenmelerine
ilişkin bulgular İmik anyıldızı’nın (2 12) çalışmasında yer alan
sınıflandırma bağlamında ele alındığında, seçim şarkılarının seçmenler
üzerinde doğrudan ya da dolaylı olarak hatırlatıcı, tutum oluşturucu, seçmeni
harekete geçirici, siyasal katılımı arttırıcı etkileri olduğu söylenebilir. er
bir davranışa etkisi diğerlerinden bağımsız olarak az ya da çok olabilir.
alışmanın en temel problemi olan seçim şarkılarının seçmenlerin oy
tercihlerine etkisi bağlamında elde edilen bulgular, büyük ölçüde olumsuz
yöndedir. Yani seçim şarkıları araştırmaya katılan seçmenlerin oy
tercihlerini hiç etkilememektedir. iderlerin ve geleneksel siyasi eğilimlerin
seçmen tercihleri üzerindeki doğrudan etkileri düşünüldüğünde bu durum,
sadece seçim dönemlerinde gündeme gelen şarkıların ya da müzikli
propagandanın seçmenleri etkilemede yeterli güce sahip olmadığının bir
ifadesidir. 2 1 yılında lazığ seçmeni üzerinde yapılan bir araştırmada
seçim çalışmalarında kullanılan müziklerin siyasi partilerin tercih
edilmesinde önemli bir rol oynadığı sonucuna ulaşılmıştır ( oğan ve Göker,
2010). ncak 2 12 yılında yine lazığ ilinin örnekleme alındığı ve seçim
şarkılarının seçmene etkisinin araştırıldığı bir başka çalışmada elde edilen
sonuçlar ise seçim şarkılarının seçmenlerin oy tercihlerini doğrudan
etkileyemediğini göstermiştir (İmik anyıldızı, 2 12).
Bu bağlamda bakıldığında seçim çalışmalarında müzik kullanımı
seçmenler üzerinde belli bir partiye ya da adaya oy verme konusunda
doğrudan yüksek etkiye sahip değildir. ncak belli kavramlara yapılan

868
 1. Erzurum Müzik Bilimleri Sempozyumu I 28-29 Nisan 2016 I Bildiriler

vurgular aracılığıyla siyasal mesajların kitlelere iletilmesi bireylerin siyasal

mesajlara dikkatlerinin çekilmesi ve o mesajları hatırlaması, siyasi partilere
ya da adaylara bağlılıklarının pekiştirilmesi mitinglerde ve/veya benzeri
toplantılarda kitlelerin ortak bir heyecan, duygu ya da düşünce etrafında
toplanmalarını sağlaması gibi etkileri sayesinde dolaylı olarak seçmenleri
etkileyebilmektedir.

Kaynakça
Brand, O. (Performer). (1960). Election Songs of the United States.
NYC, USA: F. Record.
Clark, T. (2011). Sanat ve Propaganda (İkinci Basım). ( . oşsucu,
çev.) İstanbul yrıntı Yayınları.
Çankaya, E. (2015). Si asal İletişim, Dün a a ve ü ki e e. Ankara:
İmge Kitabevi.
oğan, . ve Göker, G. (2 1 ). Yerel Seçimlerde Seçmen ercihi (2
Mart Yerel Seçimleri lazığ Seşmeni Örneği). Eskişe i sman azi
nive sitesi İİ De isi , 5 (2), 159-187.
uman, . ve Sun İpekşen, S. (2 1 ). ürkiye’de Genel Seçim
Kampanyaları (1 -2002). Turkish Studies – International Periodical for
the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. 8 (7), 117-135
una ay, . K. (2 ). B de Politik İletişim larak Müzik. . ull
(Ed.), opüle Müzik ve İletişim ( . İblağ, çev.) içinde (s. 48- ). İstanbul
ivi Yazıları.
şel, . (2 ). Güzelliğin lgılanması ve Cinsel ekicilik. Türkiye'de
Psikiyatri Dergisi , 9 (2), 124-134.
rdal, G. G. (2 ). Müziğin Kişisel-Toplumsal-Ulusal- luslararası
İşlevleri zerine . . S l sla a as sya ve Kuzey Afrika
al şmala on esi (s. 287-294). Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih
Yüksek Kurumu.
roğlu Yalın, B. (2 6). Siyasal İletişimin eklam Boyutuna İlişkin
Kuramsal Bir İnceleme. İstan l nive sitesi İletişim akültesi De isi.
(1), 169-180.
Göher, . M. (2 ). Müziğin oplumsal İşlevi, Müzik, Siyaset, in ve
Ekonomi. . S l sla a as s a ve ze i a

869
 1. Erzurum Müzik Bilimleri Sempozyumu I 28-29 Nisan 2016 I Bildiriler

Brand, O. (Performer). (1960). Election Songs of the United States.

NYC, USA: F. Record.
Clark, T. (2011). Sanat ve Propaganda (İkinci Basım). ( . oşsucu,
çev.) İstanbul yrıntı Yayınları.
Çankaya, E. (2015). Si asal İletişim, Dün a a ve ü ki e e. Ankara:
İmge Kitabevi.
oğan, . ve Göker, G. (2 1 ). Yerel Seçimlerde Seçmen ercihi (2
Mart Yerel Seçimleri lazığ Seşmeni Örneği). Eskişe i sman azi
nive sitesi İİ De isi , 5 (2), 159-187.
uman, . ve Sun İpekşen, S. (2 1 ). ürkiye’de Genel Seçim
Kampanyaları (1 -2002). Turkish Studies – International Periodical for
the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. 8 (7), 117-135
una ay, . K. (2 ). B de Politik İletişim larak Müzik. J. Lull
(Ed.), opüle Müzik ve İletişim ( . İblağ, çev.) içinde (s. - ). İstanbul
ivi Yazıları.
şel, . (2 ). Güzelliğin lgılanması ve Cinsel ekicilik. Türkiye'de
Psikiyatri Dergisi , 9 (2), 124-134.
rdal, G. G. (2 ). Müziğin Kişisel-Toplumsal-Ulusal- luslararası
İşlevleri zerine . . S l sla a as s a ve ze ika
al şmala on esi (s. 287-294). Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih
Yüksek Kurumu.
roğlu Yalın, B. (2 6). Siyasal İletişimin eklam Boyutuna İlişkin
Kuramsal Bir İnceleme. İstan l nive sitesi İletişim akültesi De isi.
(1), 169-180.
Göher, . M. (2 ). Müziğin oplumsal İşlevi, Müzik, Siyaset, in ve
Ekonomi. . S l sla a as s a ve ze i a al şmala
Kongresi (s. 301-314). Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek
Kurumu.
Günal, E. (2005). Türkiye'de Seçim Sistemlerinin Siyasal Kurumlar
Üzerindeki Etkisi (Yayımlanmamış oktora ezi). nkara nkara
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi
Anabilim Dalı.
Günay, E. (2006). Müzik Sosyolojisi, Sosyolojiden Müzik Kültürüne Bir
ak ş. İstanbul Bağlam.
İmik anyıldızı, . (2 12). Siyasal İletişimde Müzik Kullanımı 2 11
Genel Seçim arkılarının Seçmene tkisi. Sel k İletişim De isi , 7 (2), 97-
110.

870
 1. Erzurum Müzik Bilimleri Sempozyumu I 28-29 Nisan 2016 I Bildiriler

Kaplan, A. (2005). Kültürel Müzikoloji. İstanbul Bağlam.

Meriç, M. (21 Temmuz 2007). Kendim Seçtim Kendim Buldum.
Radikal. http://www.radikal.com.tr/ek_haber.php?ek=cts&haberno=6845
adresinden erişildi.
Meriç, M. (12 Mayıs 2 1 ). Memleket arihinin yrıksı anıkları
Seçim arkıları. Birgün. http://kurumsal.okan.edu.tr/basin/12-mayis-2013-
birgun-memleket-tarihinin-ayriksi-taniklari adresinden erişildi.
Önürmen, ., ve emel, . (2 1 ). Popülerleşen Siyaset, Siyasallaşan
Müzik Mart 2 1 Yerel Seçim arkıları zerine Bir alışma. İletişim ve
Diplomasi , 50-64.
Öztürk, S. (2 1 ). Siyasal İkna ve Seçim Müzikleri ürkiye zerine
Bir İnceleme. İletişim ve Diplomasi , 3, 195-218.
Uçan, A. (2005). İnsan ve Müzik, İnsan ve Sanat Eğitimi. Ankara:
Evrensel Müzikevi.

871