Dvori Suljage Vajzovića

autor: Mirsad Durmišević

„Dvori“(vila) Suljage Vajzovića na Topliku - u pozadini minaret Careve džamije

Ovo su „dvori“ (vila) Suljage Vajzovića, koji su bili na Topliku, kod

Ribarskog doma, na današnjoj lokaciji “crvene zgrade”. Radi se o objektu
jedinstvenom po svojoj bosanskoj arhitekturi koji je uz vilu muderiza
hadži Nurudina ef. Hafizovića i vilu Sijerčića (zgrada stare banke) bio
jedan od najljepših u Rogatici.
Prizemlje vile je građeno od kamena, sprat od ćerpića, a krov je bio
pokriven crijepom. Sagrađena je u tradicionalnom bosanskom stilu u
graditejstvu koji je nastao kao proizvod uticaja tradicionalne arhitekture
naših prostora, orijentalnog duha i kulture, te kasnijeg načina gradnje koji
su sa sobom donijeli Austrougari, gdje je korištena pseudomaurska
ornamentika. Vila je opasana visokim kamenim zidom. U tome zidu je
kapija sa velikim mjedenim halkama ili zvekirima. Avlije je imala više
pomoćnih objekata i bila je obložene oblim kamenom radi lakšeg
održavanja i u njoj je bila česma koja je služila u higijenske svrhe prije
ulaska u kuću. Kroz avliju punu cvijeća i zelenila je proticao potok Toplik
koji je davao poseban ugođaj. Neposredno uz avliju, sa desne strane
Toplika je bašča sa šljivikom i povrćem. U prizemlju se okupljala familija,
a na spratu je bila divanhana koja je bila privatnog karaktera i koristila se
za odmor i uživanje sa pogledom na grad, halvata za spavanje, soba za
musafire i putnike, hamam i ostale prostorije.
Suljaga Vajzović je poznati i uticajni veleposjednik, trgovac i poduzetnik
koji je imao veliko bogatstvo na području Rogatice i na planini Sjemeć. Bio
je i narodni poslanik u Bosanskom saboru 1910-1915.g. U vremenu
austrougarske uprave Suljaga je imao u rogatičkoj čaršiji veliki dućan sa
mješovitom robom. Njegova je bila i kuća u čaršiji koju je poslije Drugog
svjetskog rata kupio Mustafa Tantula, gdje je bila prodavnica "Prvi maj", a
ranije i Frizerski salon Galiba Mešića. Prilikom gradnje modernog
gradskog vodovoda sa izvora iz Seljana 1905/1906.g., koji je izgradila
austrougarska vojska, dobročinitelj Suljaga Vajzović je doveo vodu do
svojih „dvora“ i podigao o svom trošku hair česmu u svom komšiluku u
Pohridu - "Dvorsku vodu".
Tada je o trošku općine sa 9 javnih česama grad opskrbljen vodom.
Naime, razvođenje vode u kuće je bilo izuzetno skupo i česme su bile
jedini način snabdijevanja vodom. Česme su bile raspoređene po
mahalama: Gračanici, Holuču, Polipi, Poljunu, Mahali, Kruščići kod hana,
uglu bolničkog parka, uglu Kruščice i Titove ulice, ispred čaršijske džamije.
Pošto su česme bile izrađene od mesinganim zbog mraza su se ledile, pa
su kasnije zamjenjene i na njihovo mjesto podignute nove, betonske!