Asansör Sempozyumu 25-27 Eylül 2014 // İzmir 205

KAT VE KABİN KUMANDA PANELLERİNDE

HAZIR TESİSAT ÇÖZÜMLERİ

Devrim Gecegezer

Genemek
devrim.gecegezer@genemek.com

ÖZET
Çalışma, asansör kumanda ve gösterge panellerinin elektriksel bağlantılarının
kolaylaştırılmasını amaçlayan hazır tesisat çözümlerine aittir.

1.GİRİŞ

Mevcut haliyle çok sayıda kablonun bağlanması ile oluşturulan kat-kabin çağrı butonları ve
konum-durum göstergeçleri, montaj safhasında dikkat ve zaman isteyen bir süreçtir.

PARALEL T ESİSAT ÇIKIŞLI

KUMANDA PANOSU
d
15

j k
e

15 n

g 15 f 15

15

h b

KABİN ÜSTÜ
15
KUTUSU

g 15 f 15
c
15 m

15

g 15 f 15

15

15

Şekil 1. Geleneksel yönteme ait kat ve kabin kontrol panolarının elektriksel bağlantı şeması.
Asansör Sempozyumu 25-27 Eylül 2014 // İzmir 206

Hazır tesisat kullanılmayan 4 duraklı bir asansörün elektriksel montajı ele alındığında;

 Kumanda kartı (a) ile kat kumanda panelleri (n) arasında, en az 15 ayrı iletkenin(d) bir
dağıtım kutusu tarafından(g) kat kumanda panellerinin içerisindeki gösterge aksamına
ulaştırılması
 Kumanda kartı ile kat kumanda panelleri arasında, en az 6 ayrı iletkenin(j), kat kumanda
panellerinin içerisindeki buton uçlarına bağlanması ve bu iletkenlerin kumanda
kartındaki kat çağrı uçlarına ulaştırılması,
 Kat kumanda panellerinin içerisindeki gösterge aksamının sinyal ortaklarının, kumanda
kartının tipine bağlı olarak pozitif veya negatif uçlara bağlanması,
 Kumanda kartı ile kabin üstü kutusunun(b) esnek fleksible kablo(k) ile bağlanması,
 Kabin üstü kutusundan kabin kumanda paneline (c) ulaşacak, en az 28 ayrı iletkenin
taşınacağı(m) kablo demetinin birebir bağlantısının sağlanması gerekmektedir.

Bu montaj sonunda, 4 durağa sahip bir asansörün sadece kat kumanda panellerinde,

(d) - (e) arasında 15 (abcdefg,2g,yön okları,arıza, bakımda,meşgul,100,1000)

(e) - (g) arasında 15
(g) - (f) arasında 15
(f) - (n) arasında 20 (gösterge içerisindeki sinyal uçlarının bağlantıları dahil)
(n) - (j) arasında 1-2

olmak üzere toplam 266 adet bağlantı noktası oluşmaktadır. Bu bağlantıların birbiri ile kısa
devre olmayacak şekilde kablo kanallarından taşınması ve dağıtım kutularının kat seviyelerinde
sabitlenmesi icap edecektir.

Her ne kadar kabin kumanda panelleri tek bir düzlem üzerinde ve kabin içerisi gibi
ışıklandırılmış bir mekanda bağlanıyor olsa dahi, buton , gösterge, acil aydınlatma, interkom,
fan, kapı kontrol, aşırı yük ikaz ve vatman anahtarı gibi parçaların elektriksel bağlantısının
yapılacağı karmaşık bir yapıya sahiptir.

2. NEDEN HAZIR TESİSAT?

Hazır tesisat ile donatılmamış bir asansör sistemi, bu karmaşık elektriksel bağlantı ağının,
şantiye gibi olumsuz şartların hükmettiği bir alanda, eksiksiz ve hatasız yapılmasını
gerektirecektir. Bu ortamda çalışacak personelin, kablolama bağlantı şemasına sahip, doğru
iletkenin doğru klemense, sıhhatli bir şekilde takabilecek nitelikte olması da ayrı bir ihtiyaçtır.
Tüm bu olumsuz etkenlerin yanı sıra, toplam sistem maliyeti hesabında da avantaj
sağlanamamış, verimli bir planlamaya olanak tanınamamış olacaktır.

Kat ve kabin kontrol panellerindeki elektrik tesisatının, montaj esnasında yanlışlığa mahal
vermeyecek derecede pratik, kalifiye personel gerektirmeyecek kadar net ve toplam maliyet
hesabında avantaj yaratacak nitelikte ekonomik olması, hazır tesisatın temel hedeflerindendir.

Avantajlar;

 Kumanda kartında paralel çıkışa ihtiyaç duymaması

 Düşük akım sarfiyatı neticesinde düşük kablo kesitine olanak tanıması
 Soket ve konnektör bağlantı yapısı ile tornavida gerektirmemesi
 Kuyu içerisinde kablo kanalında buat hazırlığına ihtiyaç duymaması
 Bakım ve onarımın kuyu dışında yapılabilmesi
Asansör Sempozyumu 25-27 Eylül 2014 // İzmir 207

Dezavantajlar;
 Mikroişlemci gerektiren elektronik kart tasarımı
 Hat sonlandırmasına (terminasyon) ihtiyaç duyması
 Kablonun tedarikçi tarafından sağlanma gereksinimi
 Kat kumanda panellerinde birim fiyatın artması

3. NASIL ÇALIŞIR?

Geleneksel gösterge ve buton devrelerinin basit yapısının aksine, hazır tesisata uygun bir kat
veya kabin kumanda panelinde bir mikrokontrolör ve çevre elemanları gerekmektedir. Paralel
iletişim, yerini seri bilgi alışverişine bırakmıştır. Kumanda kartından gönderilen bilgi paketleri,
her alıcı tarafından yorumlanır, gerektiği zamanlarda ise bu alıcılar (kat ve kabin kontrol
panoları) kumanda panosuna bilgi gönderebilirler. Hazır tesisat sistemine sahip bir asansörün
kat-kabin kumanda panellerinin genel bağlantı şeması Şekil 2’de belirtilmiştir.

KUMANDA PANOSU

b h

c k
f
e d
m
p
KABİN ÜSTÜ
KUTUSU
r

t
s

Şekil 2. Hazır tesisata ait kat ve kabin kontrol panolarının elektriksel bağlantı şeması.
Asansör Sempozyumu 25-27 Eylül 2014 // İzmir 208

Kumanda panosu (a) bilgi alışverişini seri ve iki iletken üzerinden yapabilen nitelikte ve paralel
giriş çıkışları asgari düzeyde tasarlanmış tiptedir. Kat kumanda panelleri (f) ile iletişim, kart
üzerindeki konnektöre (b) bağlanan , her iki başında sokete (d) sahip dört iletken damar taşıyan
kablo tarafından sağlanır. Bu iletkenlerden ikisi gereken gücü, diğer ikisi ise bilgi alışverişini
sağlamaktadır. Kumanda panosu tarafından gelen bu soketli kablo, kat kumanda paneli
üzerindeki konnektörlerden (e) herhangi birine, alt kattaki kumanda paneline gidecek kabloya
ait soket ise yine aynı kat kumanda panelinin boşta kalan diğer konnektörüne bağlanır.
Geleneksel bağlantı sisteminin aksine, dağıtım kutusu yerine kat kumanda panelinin elektronik
kartı üzerindeki konnektörler kullanılmaktadır. Aynı düzen ile devam eden bağlantı, en alt
duraktaki kat kumanda panelinin boşta kalan çıkışına bağlanacak olan terminasyon direnci (g)
ile son bulur. Terminasyon direncinin bağlanmadığı durumda bilgi alışverişi hataya açık ve
tutarsızdır.

Kabin kontrol paneli, aynı kat kumanda panellerindeki gibi soket konnektör sistemiyle
donatılmıştır. Esnek fleksibıl kablonun(k) bir ucu kumanda panosuna, diğer ucu kabin üstü
kutusundaki (b) konnektöre bağlanabilecek şekilde soketlenmiştir. Kabin üstü kutusunun
içerisindeki elektronik kart, kapı kontrol, batarya şarj, limit şalterler, fotosel ve aşırı yük gibi
aksesuarlar için gereken kontrol iletkenlerini dağıtacaktır. Bu iletken grubu içerisinden
minimum 8 damar, yine soket konnektör yöntemi ile kabin kumanda paneline ulaştırılır. Kabin
kumanda paneli, bünyesindeki mikrodenetleyici sayesinde, kumanda panosundan gelen
komutları yorumlar ve kabin butonlarının durumunu panoya geri bildirir. Böylece temelde
onlarca kablo damarı tarafından taşınması gereken sinyaller veri iletişim paketindeki sanal
bayraklara dönüşmüş ve kumanda panosuyla haberleşebilir hale gelmiştir.

5. SONUÇ

Bu çalışmada geleneksel kat ve kabin kumanda panellerinin elektriksel montajının zorlukları

açıklanmış, bu zorlukların aşılması adına çözüm olabilecek hazır tesisat sistemlerinden
bahsedilmiştir. Hazır tesisata sahip bir asansör sisteminde, kontrol için kullanılan iletken
sayısının düşürülmesi ve güç taşıyan iletkenlerin soket-konnektör çiftleriyle doğru ve sıhhatli
taşınmasının gereklilikeri anlatılmıştır.