Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
PSIKOLOGJI
PROVIMI I MATURËS NË GJIMNAZ
1. Hyrje ....................................................................................................................................4
2. Rregullat e provimit ............................................................................................................5
3. Qëllimet e përgjithshme të provimit ................................................................................6
4. Struktura e provimit ...........................................................................................................7
5. Programi i provimit ............................................................................................................8
6. Forma e pyetjeve në test ............................................................................................... 12
7. Shembulli i testit me skemë për pikëzim......................................................................13
7.1 Shembulli i testit .................................................................................................17
7.2 Fleta për përgjigje ............................................................................................26
7.3 Zgjidhjet .............................................................................................................27
8. Literatura.................................................................................……………………………...31
1. HYRJE
Matura Shtetërore në sistemin arsimor të Malit të Zi futet në vitin shkollor 2010/2011 dhe
paraqet kontrollimin ekstern të standardizuar të arriturave shkollore të nxënësve në fund
të arsimit katërvjeçar në gjimnaz. Në bazë të Ligjit për gjimnazin, (“Fleta zyrtare e RMZ”,
nr. 64/02 e 28.11.2002, 49/07 e 10.08.2007 dhe 45/10 e 04.08.2010) Provimi i Maturës
jepet në mënyrë eksterne (neni 38), kurse për përgatitjen e materialit të provimit dhe
zbatimin e procedurës së Maturës Shtetërore është e ngarkuar Qendra e Provimeve.
2. RREGULLAT
3. QËLLIMET E PËRGJITHSHME TË PROVIMIT
4. STRUKTURA E PROVIMIT
Numri maksimal i pikëve është 100. Detyrat i vlerësojmë prej 1 deri në 7 pikë varësisht
nëse ka apo nuk ka vlerësim të pjesshëm. Detyra që nuk është zgjidhur saktë apo ajo
që nuk është kryer nuk sjell pikë negative.
Lënda mësimore nga psikologjia për vitin e dytë të gjimnazit është e ndarë në 5 lëmi
(fusha). Lënda zgjedhëse Individi në grup mësohet në vitin e 3-të të gjimnazit dhe do
të prezantohet si lëmi në vete. Me tabelë është dhënë përfaqësimi i përmbajtjes në
strukturë të provimit.
Nr. Përfaqësimi i
Fusha
ren. përmbajtjes
1. Lënda dhe metodat e psikologjisë 10%
5. PROGRAMI I PROVIMIT
Qëllimet e provimit:
Nxënësi tregon se di:
→ lëndën e psikologjisë;
→ ta kuptojë dallimin në mes të kuptimeve të përgjithshme për dukuritë mendore dhe
psikologjisë si shkencë;
→ definicionin e psikologjisë;
→ qasjet e ndryshme në kuptimin e lëndës, qëllimit dhe metodat e psikologjisë;
→ drejtimet dominante (mbizotëruese) në psikologji dhe themeluesit e tyre;
Qëllimet e provimit:
Nxënësi tregon se di:
→ qëllimin teorik dhe praktik të psikologjisë
→ disiplinat themelore të teorisë së psikologjisë dhe ato të zbatimit
→ metodat themelore dhe teknikat e hulumtimieve psikologjike
→ ta kuptojë pozitën e metodës dhe teknikave në hulumtimin psikologjik
→ ta njohë projektin e hulumtimit eksperimental
Qëllimet e provimit:
Nxënësi tregon se di:
→ ta kuptojë bazën organike të jetës mendore
→ rolin e sistemit nervor qendror dhe rolin e sistemit nervor periferik
→ ta kuptojë dallimin në mes të sistemit nervor qendror dhe atij periferik
→ ta kuptojë rolin dhe rëndësinë e sistemit endokrinik për jetën psikike të njeriut
Qëllimet e provimit:
Nxënësi tregon se di:
→ përbërësit themelor të zhvillimit psikologjik të njeriut
→ qasjet e ndryshme në sqarimin e zhvillimit të jetës mendore të njeriut
→ ta kuptojë rolin e trashëgimisë dhe mjedisit në zhvillimin mendor të njeriut
→ ta kuptojë rolin e veprimtarisë së vetvetes në zhvillimin mendor të tij
3. PROCESET MENDORE (PSIKIKE)
Qëllimet e provimit:
Nxënësi tregon se di:
→ ta kuptojë rëndësinë e vëzhgimit për jetën mendore të njeriut;
→ ta shpjegojë Ligjin e Veberit dhe Fehnerit;
→ organet themelore të dëgjimit dhe shqisat adekuate për secilin prej tyre;
→ përbërësit e jashtëm dhe të brendshëm të vëzhgimit;
→ ta kuptojë rëndësinë e kujdesit për jetën psikike të njeriut;
→ përbërësit e jashtëm dhe të brendshëm të kujdesit.
3.2. MËSIMI
Qëllimet e provimit:
Nxënësi tregon se di:
→ ta kuptojë rolin e mësimit në zhvillimin e personalitetit
→ t’i kuptojë format themelore të mësimit ndaj parimeve në të cilat ai mbështetet!
→ t’i kuptojë parimet (ligjet) themelore me të cilat shpjegohet procesi i mësimit
→ t’i vërejë qasjet e ndryshme dhe dallime në sqarimin e procesit të mësimit
→ ta kuptojë rolin e transferimit pozitiv dhe negativ në mësim!
Qëllimet e provimit:
Nxënësi tregon se di:
→ ta kuptojë natyrën dhe procesin e kujtesës
→ si manifestohet dhe matet kujtesa
→ llojet e kujtesës
→ t’i theksojë argumentet në të mirë të tezës se procesi i kujtesës është konstruksion e jo
reproduksion
→ deformimet kryesore të kujtesës
→ t’i kuptojë proceset e harresës
→ ta kuptojë se prej çfarë varet shpejtësia e harresës
→ teoritë themelore të harresës
3.4. MENDIMI
Qëllimet e provimit:
Nxënësi tregon se di:
→ ta kuptojë konceptin e mendimit;
→ ta kuptojë rolin e gjuhës në të menduarit;
→ fazat themelore të procesit të zgjidhjes së problemit;
→ ta kuptojë rolin e drejtimit mendor në procesin e zgjidhjes së problemit;
→ kushtet e mendimit efikas;
→ format themelore të mendimit dhe karakteristikat e tyre;
→ t’i njohë format e mendimit në llojet e ndryshme të veprimtarive intelektuale të njeriut.
3.5. AFTËSITË INTELEKTUALE
Qëllimet e provimit:
Nxënësi tregon se di:
→ ta kuptojë dallimin në qëndrimin biologjik dhe psikologjik të kuptuarit të inteligjencës;
→ teoritë kryesore të strukturës së inteligjencës;
→ qasjet e ndryshme në kuptimin e strukturës së inteligjencës;
→ motivet e hartimit të testeve të para të inteligjencës;
→ ta shpjegojë rëndësinë teorike dhe praktike të testimit të inteligjencës;
→ ta kuptojë nocionin – vëllimi i inteligjencës;
→ ta kuptojë ndikimin e trashëgimisë dhe mjedisit në zhvillimin e inteligjencës;
→ si është e shpërndarë inteligjenca te njerëzit;
3.6. KRIJIMTARIA
Qëllimet e provimit:
Nxënësi tregon se di:
→ ta kuptojë caktimin psikologjik të nocionit krijimtaria;
→ veçoritë e mendimit krijues;
→ fazat e mendimit krijues;
→ ta kuptojë rolin e disa fazave të mendimit krijues;
→ përbërësit kognitiv të krijimtarisë;
→ përbërësit e personalitetit që janë të nevojshëm për krijimtari;
→ kupton rolin e përbërësve të mjedisit për krijimtari.
3.7. EMOCIONET
Qëllimet e provimit:
Nxënësi tregon se di:
→ definicionin dhe mënyrat e shfaqjes së emocioneve (komponentet e emocionit);
→ ta kuptojë dallimin në mes të emocioneve themelore (primare) dhe emocioneve të
ndërlikuara (sekondare);
→ për funksionet themelore të emocioneve;
→ t’i kuptojë shpjegimet fiziologjike dhe shpjegimet kognitive të paraqitjes së emocioneve;
→ nocionet stresori dhe stresi;
→ ta kuptojë rolin negativ dhe pozitiv të stresit;
→ t’i njohë strategjitë e mposhtjes së stresit;
→ t’i shqyrtojë në mënyrë kritike teoritë ekzistuese të emocioneve;
3.8. MOTIVIMI
Qëllimet e provimit:
Nxënësi tregon se di:
→ ta kuptojë rolin e motivit në sjellje të individit;
→ ta kuptojë dallimin në mes të motivit dhe motivacionit;
→ ta shpjegojë dallimin në mes të nevojës, prirjes dhe instinktit;
→ ta njohë rolin e homoestazës në paraqitjen e motivit;
→ si ndahen (klasifikohen)më së shpeshti motivet;
→ t’i shpjegojë dallimet në mes të motiveve biologjike, sociale dhe motiveve
personale;
→ t’i njohë teoritë themelore të motivacionit
→ t’i njohë nevojat (motivet) sipas Masllovit, nga më të ulëtat deri më të lartat;
→ ta kuptojë parimin e paraqitjes së nevojave (motiveve) sipas Masllovit
10
3.9. FRUSTRIMET DHE KONFLIKTET
Qëllimet e provimit:
Nxënësi tregon se di:
→ ta kuptojë nocionin – frustrimi;
→ t’i njohë burimet themelore të frustrimeve;
→ ta kuptojë rolin e shkallës së synimeve në paraqitjen e frustrimeve;
→ t’i njohë format e reagimit konstruktiv në frustrim;
→ se çka është toleranca në frustrim;
→ t’i njohë reagimet më të shpeshta jokostruktive (joreale) në frustrim;
→ ta kuptojë paraqitjen e agresivitetit të zhvendosur;
→ ta kuptojë se kur frustrimi është i dëmshëm për shëndetin mendor të njeriut;
→ t’i njohë tipat e konflikteve.
4. PERSONALITETI
Qëllimet e provimit:
Nxënësi tregon se di:
→ t’i kuptojë veçoritë e psikologjisë së personalitetit;
→ ta kuptojë qëllimin teorik dhe praktik të psikologjisë së personalitetit;
→ t’i njohë fushat themelore të psikologjisë së personalitetit;
→ t’i njohë karakteristikat themelore të personalitetit;
→ t’i njohë qasjet e ndryshme ndaj personalitet;
→ t’i njohë metodat themelore të psikologjisë së personalitetit;
→ t’i njohë teknikat themelore të vlerësimit të personalitetit;
Qëllimet e provimit:
Nxënësi tregon se di:
→ t’i njohë teoritë themelore të personalitetit dhe përfaqësuesit kryesor të tyre;
→ t’i njohë vetitë themelore të teorisë së psikanalizës së personalitetit;
→ t’i njohë vetitë themelore të teorive të bihejviorizmit për personalitetin;
→ t’i njohë vetitë themelore të teorive të faktorëve për personalitetin;
→ t’i njohë vetitë themelore të teorive humaniste për personalitetin;
→ t’i njohë vetitë themelore të teorive sociale për personalitetin;
→ ta sqarojë përse në mes veti dallojnë disa teori për personalitetin;
Qëllimet e provimit:
Nxënësi tregon se di:
→ ta kuptojë se çka është struktura e personalitetit;
→ ta kuptojë se çka paraqet në psikologji vija e personalitetit;
→ ta kuptojë se çka shënohet në psikologji me nocionin temperament;
→ t’i njohë llojet e temperamentit dhe vetitë e tij;
→ ta kuptojë konceptin karakter në psikologjinë e personalitetit;
→ ta njohë rolin dhe aspektet e Unit;
→ ta sqarojë dallimin në mes të vetëdijes për veten dhe identitetit;
→ ta kuptojë si është kuptuar në psikologji nocioni: tipi – i personalitetit;
11
→ ta kuptojë përse janë të dobishme tipologjitë e personalitetit;
→ ta njohë dallimin në mes të tipit ekstravert dhe introvert të personalitetit;
Qëllimet e provimit:
Nxënësi tregon se di:
→ çka përfshin nocioni dinamika e personalitetit;
→ çka është roli i motiveve personale;
→ t’i shpjegojë veçoritë e motiveve personale(në krahasim me motivet sociale
dhe motivet biologjike);
→ t’i theksojë përbërësit nga të cilët varet zhvillimi i motiveve për të arriturën;
→ ta sqarojë si paraqitet vetëdija;
→ ta kuptojë përse paraqiten konfliktet neurotike;
→ t’i shpjegojë mënyrat themelore të zgjidhjes së konflikteve;
→ veçoritë e përbashkëta të mekanizmave të mbrojtjes;
→ ta kuptojë rolin e mekanizmave mbrojtës;
→ mekanizmat mbrojtës;
Qëllimet e provimit:
Nxënësi tregon se di:
→ ta kuptojë procesin e zhvillimit të personalitetit;
→ ta shpjegojë kuptimin për rolin e disa faktorëve në zhvillimin e personalitetit
(trashëgimisë, mjedisit, aktiviteti të individit);
→ shkallët e zhvillimit të personalitetit;
→ mekanizmat kryesor të zhvillimit të personalitetit;
→ ta kuptojë procesin e socializimit;
→ ta kuptojë rolin e mësimit sipas modelit në procesin e socilaizimit;
→ ta kuptojë rolin e kulturës dhe shoqërisë në procesin e socializimit;
→ agensat themelore të socializimit;
→ çka është qëllimi i socializimit.
Qëllimet e provimit:
Nxënësi tregon se di:
→ kriteret themelore për dallimin e sjelljes normale nga sjellja jonormale;
→ t’i përshkruaj paraqitjet themelore të gjendjeve të ndryshuara të vetëdijes;
→ t’i përshkruaj tipat e shfaqjes së sjelljes së papërshtatshme;
→ t’i shpjegojë shkaqet e deformimit në sjellje;
→ t’i kuptojë pasojat e alkoolizmit dhe narkomanisë;
→ format themelore të deformimit të jetës shoqërore;
→ ta kuptojë rëndësinë e parandalimit;
→ ta kuptojë rolin e këshillimit psikologjik;
→ t’i kuptojë qëllimin e psikoterapisë;
12
5. BAZAT E JETËS MENDORE (PSIKIKE)
Qëllimet e provimit:
Nxënësi tregon se di:
→ lëndën dhe problemet e hulumtimit në psikologjinë sociale;
→ pozitën e psikologjisë sociale në sistemin e shkencave shoqërore;
→ t’i theksojë metodat dhe teknikat e hulumtimit në psikologjinë sociale;
Qëllimet e provimit:
Nxënësi tregon se di:
→ ta kuptojë rëndësinë e socializimit në zhvillim të personalitetit të individit;
→ ta kuptojë rolin e disa formave të mësimit social në procesin e socializimit;
→ ta vlerësojë rolin e disa ndërmjetësve (agenset e socijalizimit) në socializimin e
individëve;
→ ta kuptojë ndikimin e kultit në zhvillim të personalitetit të individit (burimet e socializimit);
→ t’i vlerësojë marrëdhënien në mes të pozitës shoqërore (rolin që merr individi) dhe
sjelljet e individit;
Qëllimet e provimit:
Nxënësi tregon se di:
→ ndikimet e faktorëve social në të vërejturit, mësim dhe kujtesë;
→ ta vërej ndikimin e faktorëve social në mendim dhe gjykim të individit;
→ ndikimin e faktorëve social në motive dhe sjellje të individit;
Qëllimet e provimit:
Nxënësi tregon se di:
→ ta kuptojë nocionin, komleksiteti dhe roli i qëndrimit në sjellje të individit;
→ ta kuptojë mënyrën e formimit dhe ndryshimet e qëndrimeve sociale;
→ t’i theksojë shkaqet e paraqitjes së paragjykimeve dhe stereotipeve dhe ta theksojë
ndikimin e tyre negativ në sjellje të individit;
Qëllimet e provimit:
Nxënësi tregon se di:
→ nocionin e vlerës dhe dallimin në krahsim me konceptet rregullat dhe morali, si
dhe rëndësinë e tyre për individin dhe grupin;
→ t’i theksojë fazat themelore në zhvillimin e gjykimit moral (komentnin e Kolbergut)
dhe faktorët që ndikojnë në ndryshimin e vlerës;
13
5.6. LLOJET E GRUPEVE DHE KARAKTERISTIKAT E TYRE
Qëllimet e provimit:
Nxënësi tregon se di:
→ t’i theksojë kriteret e dallimit dhe llojet e grupeve
→ t’i theksojë karakteristikat psikologjike të grupeve të strukturuara – grupeve në kuptim të
ngushtë të fjalës, dhe dallimin në raport me grupet e pastrukturuara publikun, masat, lëvizjet
sociale);
→ t’i kuptojë karakteristikat psikologjike të grupit të vogël (diadet dhe triadet; familjes; grupit
të bashkëmoshatarëve; grupit për zgjidhjen e problemeve) dhe dallimet në raport me grupet
e mëdha shoqërore (klasat; shtresat; kombet);
→ t’i theksojë karakteristikat psikologjike të organizatës si grup (kompleksitetin; shpërndarjen
e punës; koordinimin e aktiviteteve dhe funksionin; formalizimin e aktiviteteve dhe
marrëdhënieve);
Qëllimet e provimit:
Nxënësi tregon se di:
→ t’i vlerësojë kushtet e paraqitjes dhe zhvillimit të grupit (fazat në stabilizimin e grupit);
→ t’i kuptojë kushtet e ruajtjes dhe funksionimit të grupit (miratimin e qëllimeve dhe
detyrave të grupit);
Qëllimet e provimit:
Nxënësi tregon se di:
→ ta njohë strukturën e grupit (pozitat në grup) dhe ta dallojë strukturën e paraparë
dhe strukturën e realizuar të grupit (struktura formale dhe struktura joformale e grupit);
→ t’i vlerësojë tipat e ndryshëm të fuqisë me të cilët individi apo grupi mund të
disponojnë (fuqinë e shpërblimit – detyrimit me forcë; fuqinë referuese; fuqinë e
ekspertëve; fuqinë legjitime; fuqinë e informimit);
→ ta vërtetojë dhe ta analizojë strukturën sociometrike të grupit (pranimin reciprok –
mospranimi reciprok; dijadat; trijadat...)
Qëllimet e provimit:
Nxënësi tregon se di:
→ ta kuptojë mënyrën e sjelljes dhe ruajtjes së normave në grup – kupton rëndësinë e
respektimit të normave për ruajtje dhe funksionim të grupit;
→ ta dallojë sjelljen kooperative (bashkëpunimin në grup) nga sjellja kompetitive
(garat në grup) dhe vlerëson pasojat e njërës formë dhe formës tjetër të sjelljes sipas
individit dhe grupit;
→ ta theksojë nocionin, shkaqet dhe llojet e konflikteve në grup (konfliktet destruktive
dhe konfliktet konstruktive), dhe të japë sqarim për pasojat e tyre dhe mënyrën e
zgjidhjes së konflikteve (zgjidhja konstruktive dhe zgjidhja jokonstruktive e konflikteve);
5.10. KOMUNIKIMI NË GRUP
Qëllimet e provimit:
Nxënësi tregon se di:
→ t’i përmend konceptet themelore të komunikologjisë (komunikimin, informacionin,
porosinë, dërguesin, marrësin, pengesat në komunikim - »zhurmën psikologjike«...);
→ funksionet e komunikimit - përse është komunikimi thelbi i interaksioneve sociale;
lidhshmërinë e kënaqësisë së nevojave njerëzore dhe komunikimeve; komunikimin
si mjet i ndikimit në tjerët... Komunikimin strategjik;
→ t’i theksojë llojet dhe format e komunikimit, di t’i njohë, në shembuj, dhe t’i analizojë
karakteristikat e tyre dhe funksionet;
→ t’i njohë dhe t’i zbatojë teknikat e komunikimit efektiv (dëgjimit aktiv);
5.11. UDHËHEQJA
Qëllimet e provimit:
Nxënësi tregon se di:
→ t’i vlerësojë në mënyrë kritike rolin, detyrat dhe vetitë psikosociale të udhëheqësit
dhe t’i vlerësojë stilet e ndryshme dhe metodat e të udhëhequrit me grupin (udhëheqësin,
kreun, drejtuesin);
→ dallimet dhe vlerëson udhëheqjen demokratike dhe autokratike me grupin;
→ t’i theksojë mënyrat e ndryshme dhe proceset e marrjes së vendimeve në grup dhe
ta shpjegojë vlerën e vendimit (demokratik) grupor;
→ ta vlerësojë në mënyrë kritike psikodinamikën e marrëdhënieve të udhëheqësit
– trashëguesit (poltronët; fenomenin e cezarizmit...) dhe t’i kuptojë pasojat e
marrëdhënieve të tilla;
Qëllimet e provimit:
Nxënësi tregon se di:
→ t’i vlerësojë në mënyrë kritike rolin dhe format themelore të marketingut dhe
propagandës;
→ t’i kuptojë karakteristikat themelore të porosive propaganduese (afrimin, tërheqjen,
të kuptuarit, të qenurit interesant dhe bindshmërinë);
→ ta analizojë eksponimin e ndikimit të kategorive të ndryshme të njerëzve dhe
rezistencën e tyre në ato ndikime;
→ kushtet e paraqitjes dhe përcjelljes së thashethemeve;
Qëllimet e provimit:
Nxënësi tregon se di:
→ t’i përmend faktorët e paraqitjes së masës: numrin e personave të pranishëm;
dendësinë; shqetësimin emocional; orientimin e vëmendjes dhe aksionin e përbashkët;
→ t’i kuptojë kushtet dhe format e sjelljeve masive: manifestimet, panikun, linçin,
përndjekjen;
→ ta vlerësojë modën në mënyrë kritike si formë të sjelljes psikosociale-masive;
15
6. FORMAT E PYETJEVE NË TEST
(Në detyrat e mësipërme shënoni në fletë për përgjigje nëse pohimi është i saktë (S) ose i pasaktë (P))
a) anketimi
b) hulumtimi eksperimental
c) vëzhgimi sistematik
d) testimi
2 pikë
(Në fletë për përgjigje shëno përgjigjen e saktë.)
a) ndriçimi
b) imagjinata
c) inkubacioni
d) përgatitja
e) verifikimi
1 pikë
(Në fletë për përgjigje shëno përgjigjen e saktë.)
Detyrat:
a) shkruaj Ligjin e Pitagorës
b) shkruaj fazat e zhvillimit të njeriut
c) shkruaj sa më shumë përdorime të ndryshme të kutive të zbrazëta
d) shkruaj të gjitha personazhet nga Iliada dhe Odiseja
1 pikë
(Në fletë për përgjigje shëno përgjigjen e saktë.)
17
12. Kujtesa është proces i komplikuar mendor.
Rretho çka NUK bën pjesë në procesin e kujtesës.
a) rekognimi
b) reproduksioni
c) retencioni
d) kushtëzimi
e) kursimi me rastin e mësimit të ri
1 pikë
(Në fletë për përgjigje shëno përgjigjen e saktë.)
13. Cila nga teoritë e mëposhtme bën pjesë në grupin e teorive të personalitetit të
cilat e theksojnë ndikimin e faktorëve social?
a) Teoria e Frojdit
b) Teoria e Fromit
c) Teoria e Masllovit
d) Teoria e Olportit
1 pikë
(Në fletë për përgjigje shëno përgjigjen e saktë.)
14. Cila është e vetmja metodë në psikologji e cila na mundëson hetimin e lidhjeve
të shkakut dhe pasojës?
a) anketa
b) eksperimenti
c) introspeksioni
d) vëzhgimi
1 pikë
(Në fletë për përgjigje shëno përgjigjen e saktë.)
a) vija e personalitetit
b) karakter
c) shprehi
d) temperament
1 pikë
(Në fletë për përgjigje shëno përgjigjen e saktë.)
a) të ardhmen
b) kujtesën
c) ëndrrat
d) mësimin sipas modelit
1 pikë
(Në fletë për përgjigje shëno përgjigjen e saktë.)
18
17. Cila pjesë e trurit është ”kurora e shkëlqyeshme e trurit”?
a) truri i përparmë
b) truri i mesëm
c) truri i madh
d) truri i pasmë
1 pikë
(Në fletë për përgjigje shëno përgjigjen e saktë.)
18. Cila gjëndër, kur sëmuret kronikisht, është përgjegjëse për rënien e funksioneve
intelektuale?
a) gjëndra mbiveshkore
b) gjëndra e pështymës
c) gjëndra seksuale
d) gjëndra tiroide
1 pikë
(Në fletë për përgjigje shëno përgjigjen e saktë.)
a) difuzion i përgjegjësisë
b) konformizëm
c) facilitet social
d) interferencë sociale
1 pikë
(Në fletë për përgjigje shëno përgjigjen e saktë.)
a) Vërejtjet e paarsyeshme të prindërve i bëjnë fëmijët shumë 1. Kushtëzimi emocional
të ndjeshëm 2. Habituimi
b) Krijimi i simpative-antipative 3. Sensitisimi
c) Mësimi dhe studimi i suksesshëm 4. Mësimi verbal e mekanik
19
22. Në fletë për përgjigje radhiti motivet sipas hierarkisë së Masllovit:
............. a) Lidhja afektive
............. b) Motivet organike
............. c) E arritura
............. d) Vetëaktualizimi
............. e) Siguria
5 pikë
23. Në fletë për përgjigje bashko llojin e kujtesës dhe përmbajtjen e kujtesës:
c) kujtesa procedurale 4. Përsëritja e numrit të telefonit derisa mos ta shënojmë
3 pikë
24. Bashko llojet e motivit me fjalitë të cilat i ilustrojnë në fletën për përgjigje:
c) projektimi 4. ”Nëse nuk do të shkojmë në ekskursion në Greqi, unë nuk do të shkoj”
3 pikë
26. Në fletë për përgjigje bashko llojin e mësimit dhe veçoritë e tij:
3 pikë
20
27. Në fletë për përgjigje bashko teorinë me të kuptuarit për strukturën e inteligjencës:
.......................................................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................................................
1 pikë
30. Përkufizo konceptin e ambivalencës dhe shkruaj ndonjë shembull kur personaliteti
ndodhet në atë gjendje.
.......................................................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................................................
2 pikë
31. Cili është dallimi thelbësor në mes të higjienës mentale dhe psikologjisë klinike?
.......................................................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................................................
1 pikë
21
32. Shkruaj një shembull kur ndjenjat mund të jenë në rol të motivit.
................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................
1 pikë
3 pikë
3 pikë
35. Derën e vërejmë si derë qoftë të jetë ajo e hapur, gjysmë e hapur apo e mbyllur.
Si quhet kjo dukuri në të vërejtur (perceptim)?
...............................................................................................
1 pikë
36. “Të gjithë mishtarët (kasapët) janë të majm, të gjithë zezakët janë muzikal”. Si i
quajmë këto deklarata në psikologjinë sociale?
...............................................................................................
1 pikë
...............................................................................................
1 pikë
38. Me cilin fenomen të ndjeshëm e sqarojmë që pak kohë pas hyrjes në një
hapësirë që të zihet fryma, qëndrimi atje nuk është aq i papëlqyeshëm?
...............................................................................................
1 pikë
39. Si e quajmë llojin e motivit nëse personi ka dëshirë që t’u ndihmojë të tjerëve e
që gjatë këtij veprimi ndjen kënaqësi?
...............................................................................................
1 pikë
22
40. Te paragjykimet janë zhvilluar tepër komponentet (1) .........................................................................
dhe komponente (2) ............................................................................................... kurse është lënë pas
dore komponenti i (3)................................................................................................
3 pikë
.......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
1 pikë
.......................................................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................................................
2 pikë
3 pikë
.......................................................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................................................
2 pikë
23
46. Numëro pesë tipa të fuqisë sipas Frençit dhe Ravjenit.
a) ...............................................................................................
b) ...............................................................................................
c) ...............................................................................................
d) ...............................................................................................
e) ...............................................................................................
5 pikë
47. Shkruaj tri dallimet themelore në mes të grupeve strukturore dhe grupeve
jostrukturore.
................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................
3 pikë
48. Shëno dhe sqaro rrjedhën e një eksperimenti (fillimin dhe variabilen)?
................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
2 pikë
................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
3 pikë
24
50. Në darkë janë mbledhur psikologët dhe kanë filluar debatin për atë se çka është
personaliteti, dhe çka e nxitë atë të veprojë. Një mjekrosh i moshës së mesme u shpreh
se instinktet janë ato që e nxisin njeriun, dhe në to ndodhet energjia e cila është kusht
i reagimit. Oponenti i tij tha se kjo është çmenduri dhe se kjo ndoshta ka lidhje me
fëmijë dhe të sëmurët mendor por jo me njerëz të rritur. Sipas tij gjithçka që në fillim
shfrytëzojmë si mjet, me kohë ai kalon në qëllim të vetvetes. Sipas tij njerëzit sikurse
qeniet tjera të gjalla janë qenie biologjike, por që dallojnë për nga vetëdija, kuptimi
dhe organizimi i veçantë njerëzor. Mjekroshi më i shtyrë në moshë, për të treguar
qëndrimin e tij, filloi të fliste për atë se aktiviteti mbizotëron me çdo personalitet “Njeriu
është strukturë fëmijërore, e pakontrolluar, e kuptueshme, e pjekur dhe e ashpër për
nga morali. Ja për shembull sikur unë mos të isha mjaft i pjekur tani për shkak të sjelljes
tuaj do t’ju rrihja”....
Lexo me kujdes tekstin për psikologët e njohur dhe përgjigju në pyetjet e shtruara.
1. Si quhet mjekroshi i moshës së mesme i cili flet për instinktet si burime të energjisë
seksuale dhe nxitësit në aktivitete?
...............................................................................................................................................................................................
1 pikë
7. Duke e falënderuar cilën instancë të personalitetit, mjekroshi vepron me pjekuri dhe
arsye?
...............................................................................................................................................................................................
1 pikë
25
7.2. FLETA PËR PËRGJIGJE
PROVIMI I MATURËS
FLETA PËR PËRGJIGJE
Shëno kështu
Detyra 22.
Detyra 26.
Shifra e nxënësit
PSIKOLOGJIA
Shëno kështu
Detyra 23.
Detyra 27.
Detyra 24.
Detyra 21.
Detyra 28.
Detyra 25.
Ktheje faqen!
PROVIMI I MATURËS
FLETA PËR PËRGJIGJE
Shëno kështu
Detyra 22.
Detyra 26.
Shifra e nxënësit
PSIKOLOGJIA
Shëno kështu
Detyra 23.
Detyra 27.
Detyra 24.
Detyra 21.
Detyra 28.
Detyra 25.
Ktheje faqen!
26
7.3. RJEŠENJA
1. S
1 pikë
2. P
1 pikë
3. P
1 pikë
4. S
1 pikë
5. S
1 pikë
6. P
1 pikë
7. P
1 pikë
8. P
1 pikë
9. b), c)
2 pikë
10. b)
1 pikë
11. d)
1 pikë
12. d)
1 pikë
13. d)
1 pikë
14. b)
1 pikë
15. d)
1 pikë
16. a)
1 pikë
17. c)
1 pikë
18. d)
1 pikë
19. c)
1 pikë
27
20. c)
1 pikë
29.
Porositë e shifruara nëpërmjet udhës elektrokimike përcjellën nga një neuron në tjetrin
përmes sinapsës me ndihmë të përçuesit-substancës të cilin e liron impulsi kur mbërrin
në fund të aksionit.
1 pikë
30.
Kur dy ndjenja të kundërta janë njëlloj të fuqishme. P. sh., të njëjtën kohë, dashuria dhe
urrejtja ndaj një personi.
2 pikëa (1 për definicion dhe 1 për shembull)
31.
Higjiena mentale është disiplinë e aplikuar e cila vepron në mënyrë preventive në
mënyrë që mos të ndodh ndonjë problem më i madh mendor, kurse psikologjia klinike
merret me ofrimin e ndihmës njerëzve të cilët kanë probleme psikologjike.
1 pikë
32.
Nxënësi i cili e do profesorin e vet mund të mësojë më shumë dhe më mirë që të lë
përshtypje të mirë te ai.
1 pikë
33.
a) receptorët (organet e shqisave)
b) efektorët (muskujt dhe gjëndrat)
c) sistemi nervor
3 pikë-nga 1 për çdo përgjigje të saktë
28
34.
a) fjalët
b) paralinguistike
c) ekstralinguistike
3 pikë – nga 1 për çdo përgjigje të saktë
35.
Ligji i konstantes
1 pikë
36.
Stereotipet
1 pikë
37.
Grupi referent
1 pikë
38.
Adaptimi sensor
1 pikë
39.
Altruizmi
1 pikë
40.
(1) Emocionale; (2) aksionare; (3) e njohurisë
3 pikë - nga 1 për çdo përgjigje të saktë
41.
Nga fëmijërija varet si do të jetë njeriu kur të rritet.
1 pikë
42.
Vetitë psikologjike e sjelljet e ligjshme të masës (1 pikë)
dhe sjellja e individit në masë (1 pikë)
2 pikë
43.
a) individualiteti (veçantia)
b) bashkimi (tërësia)
c) konsekuenca
3 pikë - nga 1 për çdo përgjigje të saktë
44.
a) struktura
b) dinamika
c) sistemi i qeverisjes
3 pikë - nga 1 për çdo përgjigje të saktë
45.
Kush janë subjektet e konfliktit
Përmbajtjet lidhur me të cilat lind konflikti
2 pikë - nga 1 për çdo përgjigje të saktë
29
46.
a) Fuqia e shpërblimit
b) Fuqia e detyrimit
c) Fuqia referuese
d) Fuqia e ekspertëve
e) Fuqia legjitime
5 pikë - nga 1 për çdo përgjigje të saktë
47.
Në grupet e strukturuara kemi sistemin e ngulitur të rolit dhe pozitës së disa anëtarëve të
grupit, kurse në grupet e pa strukturuara nuk ka sistem të rolit dhe pozitës, por i bashkon
qëllimi i përbashkët.
Grupet strukturore janë më pak për nga numri i anëtarëve. Grupet e pa strukturuara
janë njësi të mëdha njerëzish.
Në grupet e strukturuara ekziston kontrolli i sjelljes dhe bashkëpunimi i ndërsjellë.
Në grupet që nuk janë të strukturuara individi humb personalitetin, ka prirje sugjeruese
dhe reagime të furishme .
3 pikë-nga 1 për çdo përgjigje të saktë
48.
Eksperimenti fillon me pyetjen-me hipotezën.
Një dukuri ndryshon sistematikisht, variabilja e pavarur, për arsye të hulumtimit të një
dukurie tjetër-e varur e ndryshueshme.
2 pikë - nga 1 për çdo përgjigje të saktë
49.
– Mosekzistimi i detyrave të veçanta të grupit
– Formimi ndodh për shkak të plotësimit të disa nevojave
– Grupi arsimohet në bazë të pëlqimit të dyanshëm të anëtarëve
– Është karakteristike struktura e marrëdhënieve
– Është shprehur me konfirmimin e normave të grupit dhe me antikonformizmin e
normave të të rriturve.
3 pikë - nga 1 pikë për 3 nga përgjigjet e dhëna mësipër
50.
1. Sigmund Frojdi (1 pikë)
2. Libido (1pikë)
3. Gordon Olport (1 pikë)
4. Për autonominë funksionale të motivit (1 pikë)
5. Teoria personalitike ose teoria e linjave (1 pikë)
6. ID (1 pikë)
7. Duke e falënderuar EGON (1pikë)
7 pikë
30
8. LITERATURA
Literatura themelore:
Teksti për klasën e dytë të gjimnazit të përgjithshëm:
Zharko Trebjeshanin; Zoran Llalloviq: PSIKOLOGJIA 2 – Enti për Tekste dhe Mjete
Mësimore, Podgoricë, 2007.
Individi në grup
31
Vaka Đurovića bb, 81 000 Podgorica
ic@iccg.edu.me, www.iccg.edu.me