Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
http://www.mercubuana.ac.id
TURUNAN ( DERIVATIVE )
(1) y = u v y1 = u v1 + u1 v
(2) y = u y1 = u1 v - u v1
v v2
http://www.mercubuana.ac.id
(3) y = Tg x y1 = Sec2 x
(4) y = Ctg x y1 = - Csc2 x
(5) y = Sec x y1 = Sec x Tg x
(6) y = Csc x y1 = - Csc x Tg x
http://www.mercubuana.ac.id
Rumus Turunan Fungsi Siklometri
(3) y = arc tg x y1 = 1 .
1 + x2
http://www.mercubuana.ac.id
Contoh Soal :
1. y = x5 + 5x4 - 10x2 + 6
3. = 3r + 2
2r + 3
Jawab : d = 5 .
dr ( 2r + 3 )2
4. y = Cos ( 1 – x2 )
Jawab : y1 = 2x Sin ( 1 – x2 )
5. y = Cos ( 1 – x )2
Jawab : y1 = 2 ( 1 – x ) Sin ( 1 – x2 )
http://www.mercubuana.ac.id
6. y = Sin2 ( 3x – 2 )
Jawab : y1 = 3 Sin ( 6x – 4 )
7. y = ln ( 4x – 5 )
Jawab : y1 = 4 / ( 4x – 5 )
8. y = ln 3x5
Jawab : y1 = 5/x
9. y = XX
Jawab : y1 = xx ( ln x + 1 )
10. y = X1/X
Jawab : y1 = x ( 1 – ln x )
x
11. y = x1/ln x
Jawab : y1 = 0
http://www.mercubuana.ac.id
2. Turunan Fungsi Invers
Jika y = f (x) kontinu dan monoton naik atau turun pada interval a x b , maka terdapat
suatu fungsi invers x = f-1 (y) yang kontinu juga .
Berlaku :
dx / dy = 1 / ( dx/dy)
Contoh :
1. y = x3 , inversnya x = y1/3 ,
dx/dy = 1 / ( dy/dx)
= 1 / ( 3x2 )
= 1 / ( 3 y2/3 )
= ( y-2/3 ) / 3
Terlihat bahwa dy/dx = 3x2 = 0 , pada x = 0 , pada titik dimana y = 0 ; dx/dy pada titik tersebut
tidak ada .
http://www.mercubuana.ac.id
3. Turunan Fungsi Implisit
Untuk menghitung turunan pertama dy/dx dari fungsi implisit f (x,y) = 0 , kita memandang tiap-
tiap suku sebagai suatu fungsi dari x , kemudian menurunkan suku demi suku.
Contoh :
1. x2 + xy + y3 = 0 , di turunkan menjadi 2x + y + xy1 + 3y2y1 = 0
y1 ( x + 3y2 ) = 2x + y
y1 = - 2x - y
x + 3y2
http://www.mercubuana.ac.id
4. Turunan Fungsi Dalam Persamaan Parameter
Suatu fungsi dalam persamaan parameter x = f (t) kita ubah menjadi y = g (t) , t = f -1 (x)
y = g (t)
Maka menurut aturan rantai : dy/dx = dy/dt . dt/dx , sedangkan dt/dx = 1 / ( dx/dt )
maka dy/dx = ( dy/dt ) / ( dx/dt )
Contoh :
1. x = et
y = e3t
Jawab : y = e3t = (et)3 = x3
y1 = 3x2
2. x = t + et
y = t cos t
Jawab : dy/dt = cos t - t sin t
dx/dt = 1 + et
y1 = ( cos t – t sin t )
( 1 + et )
http://www.mercubuana.ac.id
5. Turunan Kedua dan Turunan yang Lebih Tinggi
Kalau y = f (x) mempunyai turunan pada suatu interval, maka turunan tersebut y1 = f0 (x)
merupakan suatu fungsi baru pada interval tersebut. Kalau fungsi yang baru tadi kita turunkan, maka
turunannya, kita tulis y11 = f11 (x) , disebut Turunan Kedua dari y = f (x) terhadap x.
Demikian seterusnya pengertian yang serupa untuk turunan ketiga y111 = f111 (x) , turunan keempat,
kelima, dan seterusnya.
Contoh :
y = 2x5 , maka turunannya y1 = 10 x4
y11 = 40 x3
y111 = 120 x2
y1V = 240 x