Projekt

Tema: Tretesirat introvenoze, fiziologjike dhe roli i tyre

ne ruajtjen e elektroliteve dhe joelektroliteve ne lengjeet e
trupit te njeriut.

Punoi: Ledia Leka

 Tretesirat intravenoze:
Tipet e tretesirave intevenoze jane:

 KRISTALOIDET – jane te afta te kalojne nepermjet nje membrane gjysme-te

depertueshme.

 tretesira izotonike
 tretesira hipotonike
 tretesira hipertonike
 KOLOIDE – tretesira te cilat nuk shperbehen dhe rritin presionin koloid osmotik
intravaskular (brenda eneve te gjakut)
 Kur mjedisi jashtëqelizor ka përqëndrim më të vogël se ai brendaqelizor, tretësira
quhet hipotonike,dhe do të kemi shpërhapjen e ujit nga jashtë brenda. Qeliza
fryhet dhe çahet. Dukuria quhet citolizë.
 Kur mjedisi jashtëqelizor ka përqëndrim më të madh se ai brendaqelizor, tretësira
quhet hipertonike dhe uji shpërhapet nga brenda→jashtë qelizës.Qeliza mblidhet
dhe zvogëlon vëllimin pasi humbet sasira të mëdha uji. Dukuria
quhet plazmolizë.
 Kur mjedisi jashtëqelizor ka përqëndrim të njëjtë me atë brendaqelizor tretësira
quhet izotonike. Në këtë rast sasia dhe shpejtësia e hyrjes dhe daljes së
molekulave të ujit nga jashtë↔ brenda është e barabartë

Rendesia e elektroliteve:

 Te gjitha format e jetes kerkojne nje balance midis elektroliteve delikate dhe
komplekse si ne mjedisin brenda qelizave dhe ne ate jashte tyre. Ne vecanti,
mirembajtja e vlerave osmotike precize te elektroliteve eshte e rendesishme.
 Vlera te tilla ndikojne dhe rregullojne hidratimin e trupit si dhe pH ne gjak dhe
jane kritike per funksionin e nervave dhe muskujve (pra sistemi nervor dhe
muskulor).
 Balanca e elektroliteve mirembahet ne menyre orale (pra duke marre ilace te
thjeshta me recete mjekesore) ose ne emergjenca merret ne forma intravenoze
(me anen e venave), me anen e substancave “elektrolite-mbajtese” te cilat
rregullohen me anen e hormoneve (si hormonet paratiroide, antidiuretike ejt)dhe
me anen e veshkave te cilat nxjerrin jashte nivelet e teperta.
 Shqetesime serioze elektrolitesh si dehidratimi dhe mbi dehidratimi, mund te
sjellin komplikime kardiake dhe neurologjike dhe, vetem neqoftese zgjidhen
shpejt, ato rezultojne ne urgjence mjekesore.
 Elektrolitet gjenden ne lengjet e frutave, lengun e arres se kokosit, pijet sportive,
qumesht dhe ne shume fruta dhe perime (te ngurta apo ne forme te lenget) si per
shembull patatet, avokadot etj.

Funksionet e lengjeve te trupit:

1. Te transportojne lendet ushqyese tek qelizat dhe te largojne mbetjet prej tyre

2. Te ruajne vellimin e gjakut

3. Te rregullojne temperaturen e trupit

4. Sherbejne si mjedis i lengshem per metabolizmin qelizor

5. Asistojne ne tretjen e ushqimeve nepermjet hidrolizes

6. Sherbejne si tretes per lendet te cilat jane te nevojshme per funksionimin e

qelizave

7. Sherbejne si mjedis per eleminimin e “produkteve mbetje” nga organizmi

Tretesira hipotonike
Ushtron me pak presion osmotik se sa plazma e gjakut,
shkakton hollim te perqendrimit te lendes se plazmes duke ndryshuar rrjedhen e
lengjeve nga venat e gjakut dhe hapesirat intersticiale ku osmolariteti eshte me i
larte.

Tretesira izotonike
Ushtron te njejtin presion osmotik qe gjendet tek plazma.
Nuk ndikon ne ndarjet brenda qelizave dhe ndarjet intersticiale.
Hidraton qelizat nderkohe qe injektohet ne sistemin e qarkullimit te gjakut.
Ul natriumin ne organizem
Nuk i jepet perberje hipotonike , pacienteve hipotensiv ( tension gjaku i ulet )
Tretesira hipertonike
Ushtron presion osmotik me te larte se ajo qe gjendet tek plazma.
Rrit perqendrimin e lendes se plazmes duke larguar ujin jashte qelizave.
Tretesirat hipertonike perdoren per te mjekuar te semuret me hiponatremi. Mjekimi
hipertonik u siguron te semureve kalori, uje dhe elektrolite.

Tretesirat fiziologjike intravenoze:

Perdorimi i tretesirave fiziologjike intravenoze

Kur mjedisi jashtëqelizor ka përqëndrim më të vogël se ai brendaqelizor, tretësira
quhet hipotonike,dhe do të kemi shpërhapjen e ujit nga jashtë brenda. Qeliza fryhet
dhe çahet. Dukuria quhet citolizë.
Kur mjedisi jashtëqelizor ka përqëndrim më të madh se ai brendaqelizor, tretësira
quhet hipertonike dhe uji shpërhapet nga brenda-jashte qelizes.
Tretesira izotonike perdoret per te kuruar tensionin e ulet te shkaktuar nga
hipovolemia.