Sie sind auf Seite 1von 30

NUNNA TUIKHUR : OCTOBER: 2016 01

A CHHUNGA THU AWMTE


Editorial - 02

Keimahni - 03

Khawvel Tukverh - 05

Joaba Te Unau Leh Lal Davida Kha!


- Nanaua Chawngthu - 09

Oct. Thlaa Kan Unau Piangte - 11

Varanasi Mission Report - 12

Thosi Seh Atanga Natna Lo Awm Te


- Mafaki - 16

Naupang Pual - 20

Engtin Nge Kristian Chhungkua.....?


- Lalhminghlua - 25

Hlawhtlinna Rahbi 7 - 28
NUNNA TUIKHUR EDITORIAL BOARD : 2016

EDITOR : C. Lalchharliana
JT. EDITOR : Alex Ch. Zanghakliana
NEWS EDITOR : Gin Lalthianghlima
LAYOUT EDITOR : Jerome Lalhruaitluanga

NUNNA TUIKHUR CHHIAR NUAM U LE!


02 NUNNA TUIKHUR : OCTOBER: 2016

K huangchawi thla kan chuangkai a, favang boruak nuam tak hnuaiah hun
kan lo hmang leh ta. Hmeichhe ancheh ang maia ninawm fur khawchiau
a hul ta a, khawlum uap churh lah a bo tawh bawk; thlasik boruak vawt vin tũk mai lah
chu a la thleng chiah bawk si lo. Zan lamah ni se kum khat chhunga thla-en zual hunlai
ber niin, he khuangchawi thlaa thlabial zante ngat phei hi chu kumkhaw thua zan ch-
hinchhiah tlak, thawnthu leh hla thu-ahte hial pawh kan chawi tam a ni hial reng a ni.

Boruak inthlakthleng hunlai a nih avangin tlang hrileng- hritlang, awmna leh
khawsik deuh ser ser ten min luhchilh vethung a, a tute mai pawh hi kan insȗt ri hrawih
hrawihin kan khuh hâng hlawm hle niin a lang. A favang boruak nuam tak hmang mek
e ti lovin kan hriselna lamte kan enkawl uluk deuh a ṭha awm e.

Chutia kum tawp lam boruak nawm hunlai a


nih leh tawh avang ch- uan, crusade pawh
Kohhran/Fellowship tin deuhthawah a
inkahpuk-chaw chho leh zut ta mai. Kartin
deuhthawin crusade sawmna kan dawng awl
loa, thliar bik awm lovin induhsak takin kan crusade
chhim ve tura insawmnate pawh kan inthawn kual liam
liam a nih hi.

Ringtu, chhandam fate hian kan tih tur pawimawh ber nia lang chu, ‘a la
hre lote hnena Chanchin Ṭha hril’ a nih rualin, keimahni lam pawh intuaithar nan te, kan
zingah khup zawi leh ban uai thlate tana chakna thar siamsak tura crusade/camping han
buatsaih ṭhinte hi a ṭha reng a ni.

Kan crusade-ah miin min rawn telpuia nuam kan ti ṭhin ang bawkin, mi kan va
telpui hian an hlim ve em em ṭhin a, intihchak tawnna ṭha tak a ni. Chutih rual chuan,
mahni pawl buatsaiha midang rawn tel ve tura beisei em em ṭhin si, mi buatsaiha va
telpui ve leh duh miah si lote kan awm ṭhin a. Tin, mahni pawl thu tuipui leh kalpui dan
chauh dik bera ring, keimahni crusade buatsaiha rawn kal lo chu ‘ro’ em em ang hiala
hmu tlatte pawh kan tam awm e. Pathian thu hi a zauin a thuk si a, keini tehna hman ang
hi chuan kan inteh tling lo tawn fur mai chu a ni bawk si!

Ka unau, in pawl crusade buatsaiha in hlim ang bawk khan midang pawl pawh
a hlim hlim an lo ni ve tho a sin! Kan pawl thu kalpui leh tuipui anga kal ve lo ten ‘nun’
an nei ve lova kan ring a nih chuan, tute pawl emaw ‘mahni chauh vanram kai tur’-a
inringte kan nuihzat ru ṭhin ang ngei khan, keini pawh midang tan ‘nuihzatthlak’ kan ni
ve thei tho awm e.

Tin, khawi crusade-ah emaw kan mil zawng speaker an rawih avanga mahni
kohhran program hlamchhiah daih chin hi thil mawi lo tak a ni. Mahni kohhrana chanvo
kan neih pawh engmah phatna pe si lova kalbosan daihte phei chu thil chin tam loh tawp
chi a ni tih i hre thar leh ang u
NUNNA TUIKHUR : OCTOBER: 2016 03
E.C. THUREL ṭhut hram hram ṭhin ni rawh se tih
Dt. 09/10/’16 khan Fel- a ni.
lowship EC Regular meet-
ing neih a ni a. Rorel
zinga mipuite hriat tur CHAW NGHEI
ṭhenkhatte chu: ṬAWNGṬAI NEI
Ni 11/10/2016
1) Sunday tin Thawhlehni khan
Sawma Pakhat leh Mis- ṭhalaite huaihhawtnain
sion thawhlawm thawhtute list chaw nghei ṭawngṭai neih a ni a, mem-
chu group lamah tarlan ṭhin tura ruah- ber 20 bawr vel thawk chhuakin zing
man a ni a. Thla tawpah thlakhat ch- dar 9 aṭanga zan dar 9 thleng Pathi-
hunga pete list chu Nunna Tuikhur-ah an hnena inhlan tharna leh ṭawngṭaia
tarchhuah leh ṭhin a ni bawk ang. Hei malsawm dilna neiin member kal ten
hi thilpek lama hma kan sawnna ata- an hlawk pui hle a ni.
na campaign-na chikhat a nih bakah,
pe ve ngeia inhre si hming ziah hmaih
awm palh ṭhin ven nana ruahman a ni. ṬHALAI HNATLANG NEI
Ni 08/10/2016 Inrinni khan
2) Baptisma: November thla ṭhalaite chuan Bawngsa Rep zawrh
chawlhni hmasa ber hian Baptisma hnatlang neiin mi 15 vel an thawk ch-
chantirna hun hman tura ruahman a ni huak a ni. Hnatlanga thawk chhuak
a. He hun min hmansak tur hian Syn- zawng zawngte chuangah leh tlawmn-
od pastor remchang tu emaw ber bei- gaia lo lei saktute zawng zawng chun-
sei a ni. Nau baptisma chantir tur nei gah hruaituten lawmthu an sawi a ni.
emaw puitling zingah pawh baptisma Hei mai bakah hian pack eng
la chang lo, chang duh kan awm chuan emaw zat mai Gurgaon lama ṭhalai
a ranglamin hruaitute hnenah hming member awm ten la pheiin, tlawmn-
kan pe lut dawn nia. gaiin an hralh zawh sak vek a, an
chungah a bik takin hruaituten lawm
3) Fellowship hruaitu (EC thu an sawi tak meuh meuh a ni.
member te) chu Sunday chhun Tin, Bawngsa rep zawrh
inkhawmah a hmalama ṭhut vek ṭhin ṭhenkhatah lo hmelhem deuh leh a
ni rawh se tia rel tawh angin, Dept. rim lo nam hman deuh awmah khan
dang (Ṭhalai leh Women) hruaitu/EC ṭhalai hruaitute chuan pawi an tih thu
chinte pawh mahni Dept. inkhawm an sawi a, ei tlak loh khawp a chhia a
bikah phei chuan (naupawm chhang- awm chuan a ranglama hrilh hre turin
chhia kan nih loh chuan) a hmalamah min ngen bawk a ni.
04 NUNNA TUIKHUR : OCTOBER: 2016
ṬHALAI DAY: 2016 4. Thehluh theih ni hnuhnung ber (last
Ni 11/11/2016 Zirtawpni hian date) chu ni 30/10/2016 a ni ang.
Ṭhalai Day Outdoor chu rokhawlhna 5. Mi pakhatin thupui pakhat chiah a
dang a awm loh chuan hman tur a ru- ziak thei ang.
ahmanna siam a ni a, a hmun tur leh 6. Lawmman : Pakhatna - Rs. 500/-,
items turte la tih chian loh ni mahse Pahnihna - Rs. 300/-, Pathumna - Rs,
member te lo in la fit lawk turin hruai- 200/-
tu ten min chah a ni. 7. THUPUITE :
Tin, 13/11/2016 Pathianni 1. Delhi ṭhalaite leh Ram leh Hnam
Inkhawm ban hian Day thawhhnih- Humhalh
na Indoor chuu Biak Inah neih chhun 2. Delhi Kristian Ṭhalaite leh Kristi-
zawm tur a ni bawk a ni. Day-ah hian anna Nun
member te kal ṭheuh i tum ang u. 3. Hnamdang zinga Kristianna leh
Tin, Day denchhena Ṭhalai Hmasawnna
tshirt siam chu tlem lei tur ala awm a,
lei duh kan awm chuan ṭhalai Secre- Tin, thuziak te hi Nunna Tui-
tary bulah lei theih reng a ni. khur lamah remchan dan angin chhuah
sak an ni bawk ang.

ARTICLE INZIAHSIAK
Mizo Christian Fellowship, CHHIAT TAWK
New Delhi Ṭhalai Dept. huaihawtnain Ni 12/10/2016 Nilaini zan dar
Article inziahsiakna buatsaih a ni a, 10:00 vel khan Pi Mimi Lalhmangaihi
fellowship pawn lam mi khawi hmun (w/o Upa Laldinga) nu Pi Ṭialmenth-
a mi tan pawh a duh apiang tan ziah luaii (kum 72) chu Aizawl-ah a boral
theih a ni. a, Aizawla vuina hun an hman rualin
helamah pawh hunserh lo hman ve a
A hnuai a mi ang hi inkaihhru- ni a, ni 13/10/2016, Dar 12:00 (Noon)
aina tur a ni. khan Rev. Dr. Esther Chemi’n vuina
hunserh a hmang a ni.
1. Thuziak chu mahni irawm chhuak Tin, ni 18/10/2016 Thawhleh-
ngei a ni tur a ni. ni khan Pu Chit Maung (kum 42) chu
2. Thumal 2000 aiin a tlem tur a ni lo. an chenna inah chesualin damdawiin
3. Kutziak/Print out a thehlut duh tan panpui a nih laiin a boral a, a ruang hi
Ṭhalai Secy. (9711763442) hnenah Lai Christian Church Biakinah tlaivar
thehluh tur a ni a, mail a thehlut duh pui niin a tuk ni 19/10/2016 khan vui
tan “youthdeptmcfd@gmail.com” ah liam a ni. Chhiat tawk chhungte kan
thehluh tur a ni ang. tawrhpui tak zet zet e.
NUNNA TUIKHUR : OCTOBER: 2016 05
MUSLIM MI 50 VEL PI- te ch- uan Lawng hrang
ANGTHAR ang in an hmu
Middle East a a ṭhenin Isua
ah Lalpa hnathawh THLARAU tuipui
ropui tak a thleng chunga kal ang in an
a, Christian Organ- hmu bawk.
isation Bibles for He thilmak hlim thla anga chi-
Mideast in a report ang lo riai hi a clip i en ve duh
dan in Muslim sakhua anih chuan google emaw you-
hnungzui mi 50 chu an Piangtha- tube ah ‘Is Jesus Christ walk-
rin-Isua hnungzui turin an in hlan ta ing on Lake Superior’ tiin han search
a chutia hlimna an chan tawh hnuah la en theihin a awm a ni.
chuan an vaiin Baptisma chantir nghal
vek an ni bawk a ni. He clip hian ni hnih chhungin
entu mi 408,000 a nei hman zu nia! He
Baptisma an chan zawh hnu image ah hian thil mak hlimthla ang
hian motor in an awmna hmuun lam maia fiah lo chu tui chungah a rawn
panin an haw a, chutia an haw laiin lang a. He lai hmun hi USA a Lake
Muslim militants-ten thah tumin mo- Michigan a ni.
tor chu an um a, an zing a mi pakhat
Rizwan an tih chuan ti hian a saw- He video upload tu Jason As-
i,“Misualin min um a min um pha tep selin chuan, “Inrinni tlai lam a ni a.
tawh a thi turin kan in dah vek tawh He Lawng hrang ang tak hi tui chun-
mahse thil danglam tak a lo thleng a gah alo lang ta ruau mai a ni. He thil
khawi aṭanga lokal nge tih pawh tu- hi Lawng hrang lo ni ta lo se a tak tak
man kan hrelo a Giant Dust Storm ni ta se tuifawn nasa tak a siam awm
(thlipui) in min um tu te a dal ta vek a si a. He image la tu hi film maker niin
hlim tak in kan haw thei ta a ni” a ti. country singer Kevin B Klein a video
Lalpa hnathawh ropui tak a mite chun- thar tur an Siam mek laia helai hmuna
gah a lang tih a chiang hle a ni. thla laa he image hi la fuh ta a ni” a ti.

ISUA THLARAU TUICHUNGAH


A KAL LEH TA EM NI
Ni 8/10/2016 inrinni tlai lam
khan Marquette aṭanga hla vak lo
Lake Michigan chungah thilmak tak
mai hmuh a ni a. He thil hi a hmutu
06 NUNNA TUIKHUR : OCTOBER: 2016
CHRISTIAN I NIH VANGIN I DELHI-AH BIRD FLU DARH
TUAR VE TAWH NGAI EM LE Delhi khawpuiah arva pul hri,
Pakistan, Kasur east ah Kris- bird flu hmuh a nih hnuin sava an thih
tian chhungkaw khat chu Christian belh leh.
aṭangin Muslim ah lut tur a tih luih an New Delhi-a Zoo Park khar a
ni a mahse luh chu sawi loh thih pawh nih hnuin, Deer Park pawh khar a ni
an ngam zawk a ni. Chu tia an luh duh ve leh a, thuneitute chuan sava thite
loh takah chuan an fapa Arif kum 20 chu khawih lo turin mipuite an ngen.
lek leh a nau hmeichhia Jameela kum Gwalior Zoo-ah pawh kanghlai 15 an
17 te chu man in na takin an sawisa thi tawh bawk. Official-te chuan Del-
ta ni. Britist Pakistani Christian Asso- hi Zoo leh Deer Park-te chu boruak a
ciation te chuan hethu an hriat velah pangngai hunah hawn a ni dawn chauh
hian buaipui nghalin boruak pawh ala tih an sawi a, Delhi ṭhenawm state,
sosang hle a, hmun hrang hranga Kris- sava pem chi ten an pan ṭhinte pawh
tian ten lo ṭawngṭaipui turin min ngen fimkhur turin an chah nghal bawk.
a ni. Delhi sorkar chuan zoo chhunga sava
te thih chhan zir chiang tur hian mem-
ber 23 awmna committee a din a, de-
INDIA RAM HMUN ṬHENKHAT partment hrang hrang aiawhte an tel a
AH HARHNA A THLENG ni.
India ram hmun ṭhenkhat
rawngbawltu tuma la luh lohna hmun
mirethei leh hmun harsa ve tak maiah PHILIPPINES-A THLIPUI TLEH
Christian Aid Mission te’n rawngbawl VANGIN MI 17 AN THI
na nei in Harhna Ropui tak a thleng Philippines rama super ty-
mek a ni. phoon Haima tlehin chhiatna a thlenah
mi 17 an thi a, ruah a ken tel avangin
Bhuiya (Hindu tribe khat) te thlai chinna ram zau tak tuiin a chim
hnenah tun kum February-April thla chhe bawk. Thlipui hian ni 21/10/2016
thleng, Christian Aid Mission ten khan Hong Kong lam a pan leh a ni.
Rawngbawlna an nei a, mihring 2800 Philippines thuneitute chuan
velin harhna an chang a Baptisma an ram nuaitu, typhoon in chhiatna a
pawh an chang nghal vek bawk a ni. thlen te an enfiah mek tih an sawi a,
Hei mai bakah hian biakin 12 lai sak hmarlam province-ah thlai chinna ram
thar niin, hetianga Hindu sakhua tam- hectare sang tel chu a nuai chhia niin
na hmun a Kristian ti zat a an inlet hi an sawi. Hong Kong-ah chuan thlipui a
thil ropui tak leh ṭawngṭaina lama kan thlen dawn vangin service pawimawh
hriatreng tur a ni. zual tih loh chu khar lawk vek a ni
NUNNA TUIKHUR : OCTOBER: 2016 07
CHRISTIAN CHART-AH WOW chuan a pawm lo ni ang a, an ti hman.
HOTS 2017 An beidawn a, Royal Swedish Acade-
Billboard Christian Chart tih my lam pawh an ngaih a ṭhat loh viau
chhuah thar berah Kristian zai­thiam hnuah Bob Dylan chuan a website-ah,
hrang hrangte zai, dahkhawmna al- tlai khawhnuah ‘Winner of the Nobel
bum, WOW Hits 2017 chu pakhatna Prize in Literature’ tih a ziak ve ta.
a ni. Tunkar chhungin copy 8,000 an Bob Dylan hi Juda mi a ni a, a
hralh. Juda hming chu Avraham a ni a, a sap
WOW Hits 2017-ah hian hla hming, a lai ah hming erawh chu Rob-
30 lai a awm a, chung zingah chuan ert Zimmerman a ni. Bob Dylan tih a
Francesca Battistelli, Jeremy Camp, inphuahna chhan hi Welsh poet Dylan
Casting Crowns, MercyMe leh Chris Thomas a ngaihsan em vang a ni. Ani
Tomlin te zai pawh dah a ni. Deluxe hi kum 1993-a Toni Morrison-a’n Li-
Version-ah chuan hla 39 a awm thung. retaure Prize a dawn hnua American
WOW Hits hi kum 2003 aṭang khan mi he chawimawina dawng leh hmasa
Christian Chart-ah pakhatna a luah ber a ni.
chho deuh char char a, kum 2008 khan
pakhatna a thleng pha lo a, pahnih-
naah a tawp. Christian Chart-a pahnih- SUU KYI LEH PM MODI-TE
na chu Texas Kristian metal band, Fit INKAWM
for a King album Deathgrip a ni. Myanmar State Counsellor leh
foreign minister Aung San Suu Kyi-i
leh Prime Minister Narendra Modi-te
BOB DYLAN-A’N NOBEL PRIZE chu ni 19/10/2016 khan Delhi-a Hy-
A PAWM TA derabad House-ah an inkawm.
Nobel Prize in Li­ terature Suu Kyi-i hian NI 18/10/2016
dawng tura thlan a nih hnuah a pawm Thawhlehni khan President Pranab
leh pawm loh engmah a sawi chhuak Mukherjee leh external affairs minis-
lo a, mi tam tak ngaih a ṭha lo hman. ter Sushma Swaraj-i te pawh a lo hmu
Mahse ngaih tihṭhat lohna tur a ni tawh tawh bawk a ni. Suu Kyi-i hi Goa-a
lo a, tunah chuan Bob Dylan hian No- BRICS Summit neih zawh tak hmang
bel Prize in Li­terature hi a pawm tih a a rawn zin a ni a, summit zawh hnu-
puang tawh. ah cham zuiin, ram hruaitute hrang
Nobel chawimawina ropui hrangte a kawm a ni.
dawng tur thlan a nih thu an puan a, PM Modi nena an inkawm-
chanchinbuten an chhuah luih luih lai naah hian agriculture, transport leh
pawhin a ngawi tlat a, ama website-ah energy lama ram pahnihte thawhdun-
pawh engmah a lang lo. Mi tam tak na chungchangte an sawidun a, inrem-
08 NUNNA TUIKHUR : OCTOBER: 2016
na eng emaw zat an ziak nghal bawk. WOMEN DEPTT LAWMBAWM
Suu Kyi-i hi minister leh senior offi- KHAWN VAWI (3) NA
cial eng emaw zatin an ṭawiawm. Tun Ni 26th Sept 2016 (Monday)
ṭum hi Suu Kyi-i’n Myanmar rama a khan Women Dept. te chuan a vawi
party, National League for Democracy thumna atan lawmbawm khawnin het-
(NLD) in sorkarna a siam hnua India iang hi an hmuh chhuah dan a ni.
ram a tlawhna hmasa ber a ni. 1. Pi Lalrinpuii , Rs. 310/-
2. Pi Mimi Lalhmangaihi, Rs. 560/-
PM Modi chuan Myanmar 3. Pi Lalruatkimi, Rs. 168/-
4. Rev.Dr. Esther Chemi, Rs. 117/-
chu India ṭhianṭha tak a ni tih sawiin,
5. Julie L.Hmangaihzuali, Rs. 96/-
Suu Kyi-i’n an ram hmasawnna tura
6. Pi Juliet Zamveli, Rs. 2570/-
a thawhna kawngah India chuan a 7. R. Lalrempuii, Rs. 200/-
thlawp zel dawn a ni, a ti. 8. Pi Lalpianthari, Rs. 690/-
9. TBC Lamthangpuii, Rs. 600/-
10. Pi Lalrinpuii, Rs. 260/-
11. Pi Kim Neih Haat, Rs. 105/-
CLINTON-I’N HMA LA HRUAI 12. Pi Lalrosepari, Rs. 301/-
ZEL 13. Rosangpuii Spi, Rs. 500/-
US President thlanna neih 14. Pi Jenifer Parvuli, Rs. 400/-
tura America mipuite ngaihdan lak 15. Pi Lalremruati, Rs. 570/-
hnuhnung berah Democratic party 16. Alex Ch. Zanghakliana, Rs. 100/-
candidate Hillary Clinton-i chuan a 17. JL Liana, Rs. 150/-
khingpui, Republican party candidate 18. Pi Lalthanzami, Rs. 140/-
Donald Trump-a lakah point sarih-in 19. Heny Lalbiakchhungi, Rs. 565/-
20. Pi PC.Lalbiakzuali, Rs. 500/-
hma a la hruai.
21. Pi Lalrinpuii ( Puitei), Rs. 450/-
22. Pi Malsawmtluangi, Rs. 327/-
Kar kalta ni 15/10/2016 In- 23. VL. Hmangaihthangi, Rs. 884/-
rinni leh ni 17/10/2016 Thawhṭanni 24. Pi Malsawmkimi, Rs. 810/-
inkara mipui ngaihdan lak khawmah, 25. Pi Lalrinengi, Rs. 415/-
US President atana Clinton-i duhtu hi 26. Pi Nancy Lalropuii, Rs. 390/-
49% an awm a, Trump duhtu hi 42% 27. Pi Lalnunzari, Rs. 781/-
an awm thung. Hmeichhe zingah Clin- 28. Pi Kamneihnguri, Rs. 383/-
ton-i duhtu hi an tam zawk a, Trump 29. Pi Lalrinsangi, Rs. 463/-
aiin point 17 zetin hmeichhia bikah 30. Pi Singthangpuii, Rs. 320/-
hma a hruai a ni. Candidate pahnihte 31. Pi Olivia Lalchawimawii,Rs. 140/-
hian president debate vawi thumna Lawm taka petu zawng zawng
chu ni 20/10/2016 zan khan Las Ve- te Lalpan a let tam takin malsawm che
gas-ah an nei leh a ni. u rawh se.
NUNNA TUIKHUR : OCTOBER: 2016 09

JOABA-TE UNAU LEH LAL DAVIDA KHA!


-Nanaua Chawngthu

H manni deuha kan u JL. Liana’n a sermon-naa a sawi lan zeuh kha
ka hria a. Ka rilrua lo awmsa, ka ngaihtuah fo ṭhin a nih ve avangin
rilruah a thawk thar leh deuh tlat. Ka’n auchhuahpui leh phawng mai teh ang.

Lal Davida chanchin ka chhiar apiang hian a sipai huaisen, amah hman-
gaihtu, a tana inpe zo em em, thisen lamah pawh a tute (a farnu Zeruii fate - 1
Chronicles 2:16) ngei ni bawk Joaba-te unau a tihdan hi chu tawrh thiam a har
ka lo ti ve mai mai ṭhin.

“…Joaba lu chungah tla sela, a pa chhungte zawng zawng chungah nen;


Joaba chhungte zingah chuan thi pȗt emaw, phâr emaw, tiang rinchhana awm
mi emaw, khandaiha thi emaw, ṭâm emaw lo awm lovin awm suh se.” (2 Samuela
3:29) han tih em em mai chuh!! Chu mai chu ni lovin, a fapa Solomona a laltir
dawna a thuchah zingah, “..a lua kelsam ṭo hi thlanah thlamuang takin liamtir
suh ang che.” (I Lalte 2:5-6) ti hialin a chah hi! A ti lutuk deuh mah mah lo
maw? Nâ hi ka va’n tihpui ngaih ngaih tak em!!

Anchhia a lawh chhan hi Abnera tualthih thuah khan a ni a. 2 Samuela


bung 3 thla han chhiar ila, kei mimawl hian ka thlir phak ve tawkna tlâng aṭanga
ka’n thlir hian, Joaba-te unau chunga khati khawpa anchhe lawh turin thilsual
engnge an tih? tih hi ka zawhna a ni tlat. Khati ema nâa ṭawngkhum kha a ṭul ber
em?!

Saula chhungte leh Davida chhungte an indo a, Saula lamṭang Abnera’n


Joaba nau, ‘zukpui ang maia ngalchak’, Asahela chu Gibeon dil aṭanga thlaler
kawnga Gia dep, Amma tlang inkar vela an inbeihnaah a that tih kan hmu a. An
pu leh an lal ni bawk, Davida tana phuba la tur an nih bakah, an unaupa Asahela
phuba lak chu Joaba leh Abisaia-te unau khan an tih kha a awm hliah hliah lo
vem ni?

Tin, Saula fapa Isbosetha nen an inhmuhthiam loh tak avanga Davida
support tum ta Abnera leh lal Davida-te thuthlung kha rammu-a thangbo, Joa-
ba-te unau khan an hre hman kher lo niin a lang. A tana thih huama hah taka an
10 NUNNA TUIKHUR : OCTOBER: 2016
rammut hlanin an hmelma, an pu bei ṭhintu leh an unau Asahela thattu ngei mai
chu an pu bulah, Hebronah thlamuangin khual ṭha thlenin an lo thleng a, eng-
tinmah ti lovin an lo sezawl chhuah leh mai tih an han hria kha chu Joaba leh
Abisaia te unau thinrim dan turzia kha a zuk hriatthiampui theih mai awm e.

A reng rengah lal Saula thattua insawi tlangval kha chu Davida’n a thahtir
ve nghal kha a awm a, that lo pawh ni se anchhia lawh se a awm hlein a lang.
A chhan chu Pathian hriak thih thattu a nih miau avangin. Abnera erawh hi chu
hriak thih a nih ka hre lova (a inziahna bung leh chang ka hmuh fuh loh vang nge
phei chu ka hre law..), hriak thih Saula vengtu, a sipai huaisen a nih vang khan,
‘thah thiang lo’ a lo ni ve ta em ni? Lalpa hriakthih lal Davida beitu a nih avangin
Joaba te unauin an thah kha a thiang hle zawk dawn lo vem ni?!

Tin, lehlamah chuan, he mite unau hi a thurelah an lo inrawlh ngunin an


lo hnial kalh zen em ni? han ti dawn ila, thil ṭha zawk leh ama hmakhua an ngaih
luat avang zawk zel niin a lang bawk si.

Beer-Seba aṭanga Dan thleng Israel mipuite chhiar tur thu a pek kha a
tupa leh a sipai lal ni bawk Joaba khan a hnial ngei a. Thuawih lova hnial kalh
satliahah a ngai a nih chuan a tidik lo hlein a lang. Lalpan zawlnei Gada hmanga
hremna kawng 3 thlan tur a pek phah hial (1 Chro. 21:9-12) reng kha. Absaloma
thih chungchanga Joaba’n a pu Davida a zilhnate pawh hi ama ṭhatna tur zawka
a zilhna zel niin a lang.

Amah thah tumtu Israel lal Saula laka a tlanchhiat lai pawha a kianga
awm. Saula ṭanhmun khuarnaa thih huama guard-tu pawh a tupa Abisaia, Joaba
nau ngei a ni a (1 Samuela 26:6-12). 2 Samuela 21:15-17 Philistia mi lianin thah
a tum ṭuma lo chhanchhuak hmantu pawh Zeruii fapa Abisaia ngei a ni lawm ni?

“Nangni Zeruii fapate u, nangni hian mi lo hriatsak tur eng nge awm?..”
han tih hrep aia ṭawngkam nem zawkte hi hman tur a awm lawm ni. Ka tupa-te
(ka farnu fate) ka hmangaihna thinlung aṭanga ka’n ngaihtuah phei hi chuan, thin
an tihrim chang pawhin an nu (ka farnu) hmingin ka ko angem?! tih mai maite
hi rilruah a rawn lut a. Ma’rawhchu le, kan kalchar (culture) te hi a inang lo lulai
em mai a…kan ti mai dawn em ni? Sawi tur tam tak a la awm ang a, a sei lutuk
loh nan duh tawk phawt mai ang.

Lehlamah chuan Lalpan, “ka thinlung ang pu mi” (1 Samuela 13:14,


NUNNA TUIKHUR : OCTOBER: 2016 11
Tirkohte 13:22) a tih hial lal Davida rorel thiamzia te, Pathian rorel a zahzia te
hi hmuh hmaih chi a ni lo ang a. Khi’ng kan sawi tak tam tak pawh khian a entir
chu, Pathian rorel a nih chuan a chunga chhiatna thlentu leh tihnat tumtu zawk
pawh a khawih let ngai lova, Pathian duh loh zawng a nih erawh chuan ama mi-
mal chunga ṭha leh a thisen zawmpui, amah humtute ngei pawh na takin a bei a,
hrem lohin a chhuah lo a tih theih bawk ang. Pathian hriak thih lal ropui a ni si
a.

Heng a chunga ka sawi takte avang hian Bible thu thuk leh ril, ropui tak
mai hi ka hnial tihna lam a ni lul lo va, a thukzia kan hriatfiah phak loh zawk
avangin ka hriatthiam loh lai ka’n chai kual ve mai zawk a ni e. A ropuizia tar-
lanna zawk lo ni rawh se.

Sl. No. HMING PIAN NI


O 1
2
Lalrinawma
Kim Gangte
4
5
C 3
4
Lalsiamkimi
Malsawmpuii
7
8
T 5
6
Benjamin MS. Dawngliana
Jerome Lalhruaitluanga
8
8
O 7 Alex Ch. Zanghakliana 9
8 FC Lalhummawii 9
B 9 Mimi Lalhmangaihi 10
10 Manthangi 11
E 11 Vanlalenga 21
12 Livie Lalhlimpuii Ralte 24
R 13 Lalengzauva 24
12 NUNNA TUIKHUR : OCTOBER: 2016

VARANASI MISSION REPORT


(VMCT October Field News 2016)
-Rev. S. Lalkhuma

P athian hruainain October thla thar kan lo thleng leh ta, Lalpa hming
chu fakin awm rawh se. Tih tur tamtak hmachhawp kan nei mek zel
a, chutih laiin September-a kan rawngbawlnate i han thlir let leh teh ang.

1. Ringtharte: Kan rawngbawl meknaah ringthar an la pung zel a, Baptisma


chang lo engemaw zah an awm laiin September thla chhung hian mi 23 in
Baptisma an lo chang thar leh ta bawk a. January thla aṭang khan mi 223
velin Baptisma an chang ta a nih chu. Lalpa chu fakin awm rawh se.
2. Nuho khawmpui: September 3 khan kum engemaw chen kan lo kalpui
tawh, kan ringtu Hmeichhiate khawmpui kan buatsaih a, intihsiakna zai leh
châng sawite leh drama (lemchan) te an rawn bei hlawm a kan hlim hle a, mi
150 chuang vel an lo kal a ni. Maheshpur-a ṭawngṭai inpuiah kan Inkhawm
a, Pathian thuchah Pi V. Lalremsangi’n a sawi a ni.
3. Pastor thar: Pastor hna thawk tura Head Quarterin an rawn lak Pastor
Nengzatun chu September 9 khan a fanu Ruthi nen an lo thleng thla a,
ṭawngṭai inpuia quarter khat luah vein an khawsa ṭan ve a ni. Hindi a lo
thiam ve nual a, Field Director-in vawi 3/4 vel a hruai vel hnuin amaha
Sakramen ti ve turin ruahman ṭan a ni.
4. Ṭhalai khawmpui: Kan ringthar ṭhalai, nula leh tlangvalte khawmpui kum
tina kan lo neih ṭhin chu September 13 khan ṭawngṭai inpui, Maheshpurah
nghah a ni a, ṭhalai 150 vel lo kalin item chi hrang hrang an rawn present a,
Pathian hla saa lam te leh chang sawi rual te leh drama te nen hmuhnawm tak
leh ngaihnawm takin an rawn chang tel a. Pathian thuchah Pu Vanlalchhunga’n
vai ṭawngin a sawi, ani hi Mizo, vai ṭawnga Pathian thuchah khawmpuinaa
sawi hmasa ber a la ni. Recording Secratary atan Tv. Lalhmangaihsanga
hman a ni a, kan hlimtlang hle.
5. Gospel Camping: 21 – 22 September khan mipa tan gospel camping koh a
ni a, ruahte a sur a, a ṭhen chuan ṭhulh rih maite an rawn rawt a, mahse kan
innghak zel a, mi 20 vel an lo kal hram a, an tlang ṭha viau lehnghal! Tichuan
Pathian thuchah leh counceling te, film show (leilung pian tirh aṭanga Pathian
rorelna tawp thleng) entir an ni bawk a, hmuhnawm pawh an ti hle mai.
Inkhawmna tawp ber kan neih lai chuan anmahni duh thlanna ngeiin mi 11
NUNNA TUIKHUR : OCTOBER: 2016 13
in Baptisma an chang ta a, a la chang lote pawh hian hun remchang awm
hmasa atan an khek a ni.
6. Kut hnathawh lam: September thla hian ṭawngṭai inpui chhung hna tlem la
awm te Katesar-a Isua Inlarna In zawm sei hna leh a chung quarter-a siam
hna thawkin kan hnatlang nasa hle a, midang rawih tho nghaihna hmunah
mistiri pui tur leh hlawk zawka han tih theih laiah chuan hlawhfa angte
pawhin ni 2 chu kan thawk bawk a. Ṭawngṭai Inpui chu October thla hian
rawng hnawih kan zo ang a, Isua Inlarna In pawh peih fel hman kan tum a,
thil man a lo to chho zel bawk nen pawisa pawh a hek duh hle mai. Mahse
Lalpa hausakna chhuangin kan kal zel mai a ni.
7. Pastor thar thukhawchang: “Manipur Lamka aṭangin rawngbawl turin ka
fanu nen Varanasi kan pan ve a, 8 Sept., 2016 ah Mughalsarai station kan
thleng a, Varanasi kan han thleng leh ta chu ropui ka ti ngei mai a, Kan
thawktu ten min lo hmuak a ni. Pu S. Lalkhuma te Inah kan han cheng phawt
a, chuta ṭangin Ṭawngṭai Inpuia quarter pakhatah min suan lut ta a ni. Ka thil
hmuhchhuah ropui ka tih te chu.
1. Mimal thilpek leh ṭawngṭaitute hnathawh ropui tak tak ka ngaihtuah hian
ka Thlarau lam mittui a far thla a ni. Halleluiah Lalpan ropuina chang se.
2. Mizoram Kohhran mi ten Chanchin Ṭha a taka an lan chuahtirna hi ropui
ka ti a, ka ṭawngṭai pawhin mittui a tla lo thei lo a ni. Varanasi veitute
Lalpan min pek belh zel theih nan ka ṭawngṭai reng a ni.
3. Varanasi Mission din nan missionary leh Prayer Network hma lo la
hmasatute thil tih hi ropui ka ti a, chu mi chhunzawm tur chuan ṭan lakna
tur a tam hlein ka hria.
4. A hmuna thawktu Missionary-ho ṭan lak dante hi a ropui ka ti em em a,
hunawl an nei hman mang lova, holiday pawh a holiday thei vak lo. Ṭul
a tam em avangin.’
5. A tawp berah chuan Hindi ṭawng hi ka la thiam lo hle a, ṭha taka Hindi
ṭawng ka thiam theih nan min ṭawngṭaisak turin Prayer Network zawng
zawngte ka ngen a, Lalpan malsawm che u rawh se.”
8. Missionary-te September thla thukhawchang:
1. Laldawngliani Sailo: Tun thla chu khawmpui chi 2- Hmeichhe khwmpui
leh Ṭhalai khawmpui kan neih avangin kan awmna station-a mite
buatsaihna hna ka thawk hlawm a. House Church-a Inkhawmpuinate
thla dang angin kan nei tam hman lo deuh. Kan Inkhawmpui erawh chu
ka hlawkpui hle.
2. Lalthanmawii: Tun thla chu kan station Katesar atangin Nuho khawmpui
tur kan buatsaih a, mi 15 an kal ve thei a ni. Tin ni 13-ah Ṭhalai khawmpui
14 NUNNA TUIKHUR : OCTOBER: 2016
atan kan inbuatsaih leh a, chang sawi leh Pathian fakna hla hmanga lam
te kan buatsaih a, Inkhawmpui kan hlawkpui hlawm hle. Tin, Nu 2 in
Baptisma an chang bawk a, Naupang zirtirna (Child Evangelism) lam
pawh theih tawpin kan bei zel a, puanṭhuitute pawhin exam a hnaih tawh
avangin an uluk hle. Lalpan min hruai a ni.
3. Lalbiakhlui: Tun thla hian Hmeichhe khawmpui leh Ṭhalai khawmpui
atan kan inbuatsaih ve a, kan ringthar khawmpuia telte pawhin (an tam
lo naa) an hlawkpui ve hle. Ringtu chhungkaw pakhatin an In thar sak
Pathian hnena hlan turin min sawm a, Pathian hnenah hlanin Inkhawm
zelna atan an duh a, chuvangin i ṭawngṭaipui zel ang u.
4. Zonunthari: Tun thla chu Hmeichhia leh Ṭhlai khawmpuia kal turin mi
kan buatsaih a, khawmpui pawh an hlawkpui hle a, mi 7 in Baptisma
an chang a, Ṭhalai leh Naupang lam pawh kan pung zel a ni. Varanasia
thawktu zawng zawngte tan hian chhiartu zawng zawngte kan han ngen
leh che u a ni.
9. Tirhkohte rawngbawlna a ringtharte thusawi:-
• Sultanipur stationah ar damlo thi lek lek chu thawktu ten an ṭawngṭai
a, a dam ve hmiah mai.
• Pi Beilai chu Thlarau sualin a man a, a ti-mangangin a tibuai hle a
thawktu ten an ṭawngṭai a, a lo dam ta a ni.
• Pu Vijaya chu a ke nain a kal ṭha hleithei lova, rawngbawltu ten a
chungah kut nghatin an ṭawngṭai a, a dam der mai.
• Jamua stationah Tasildara taksa chu a khing leh lam zeng angin a che
hlei thei lova, thla 3 hnuah thawktu ten a lu chunga kut nghatin an
ṭawngṭai a, an malis bawk a, a lo dam leh ta.
• Suhani stationah Munii chu pumnaa khawsik telin kum 2 chhung
zet chu a tlakbuak a, damdawi a ei chhung chiahin a dam ṭhin a.
Thawktu ten Pathian hnenah an ṭawngṭaisak a, a pumna leh khawsik
chu a lo dam ta a, a nun pawh a harh ṭha ta hle.
• Maheshpur stationah Meva Lala Nupui chu a khua a sikin a lu a na
ṭhin a, a damdawi ei ṭhinte a sawt chuang lo. Thawktu ten Pathian
hnenah tih tak zeta an ṭawngṭai hnuah a lo dam ta hlauh mai.
• Sarainandan stationah Paresha pumna chu ni 4 vel awhin a buai hle
a, thawktute a rawn pan a tih tak zetin an lo ṭawngṭaisaka, a tukah
chuan hnathawk theiin a dam leh ta.
• Pi Gulyai chu taksa chaklo takin a tlakbuak nasa hle a, tirhkoh ten a
chunga kut nghata an ṭawngṭaisak hnuah a khawsikte a reh a, a taksa
pawh a lo chak ṭan leh ta. I ṭawngṭaipui zel ang u.
NUNNA TUIKHUR : OCTOBER: 2016 15
10. Fielda khawmpui lo awm tur atan: Kumin chu mikhual 100 chuang lo kal
turin kan beisei a, kan lo inbuatsaih ve zel e. Chutih laiin hriat tur chi hrang
hrangte hi lo zir lawk ve zel ila.

Inkhawm Programme Tlangpui


Dt. 18 Nov., 2016 Sultanipur stationah khawmpuina hman a ni ang.
Chairman: Pastor Nengzatun
Ṭantu: Pi Neelam (Hardasipur)
Thusawitu: Rev. S. Lalmuana
Sakrament: Rev. Nengzatun
Dt. 19 Nov., 2016 Katesar Mission Compound (Isua Inlarna) Biak Inah
hman a ni ang.
Chairman: Rev. L.B. Pachuau
Ṭantu: Pi Renu Gautam
Thusawitu: Rev. L.B. Pachuau
Sakrament: Rev. L.B. Pachuau
Dt. 20 Nov., 2016 Ṭawngṭai Inpui Maheshpur Biak Inah hman a ni ang.
Chairman: Rev. S. Lalkhuma
Ṭantu: Pi Urmila (Sarainandan)
Thusawitu: Rev. Lalthankhuma
Sakrament: Rev. S. Lalkhuma

Nb: Inkhawm tinah hian Network tin aṭangin chibai bukna thutawi sawi
tur koh an ni ang a, chu mi tur chuan mahni network aṭang khan lo inruatsa vek
tur a ni. Minute 3 aia rei lo tih a ngai ang.

Kristian philosophy chu, mahni inphat, mahni inthunun,


mahni inkhuahkhirh ani a.
Setana philosophy chu, i duh angin nung rawh, i duh nei rawh,
mi thuin awm suh, i nun ania i thu thu tih ani.
16 NUNNA TUIKHUR : OCTOBER: 2016

THOSI SEH ATANGA NATNA LO AWMTE


(Vector - Borne Diseases)
-Mafaki

N atna chi hrang hrang tam tak zingah thosi seh avanga natna leh
thihna hi a tam pawl tak a ni ngei ang. A bik takin Africa & India-ah
a tam zualin buaipui nasat pawh a hlawh a. India ramah pawh kum tin mai hian
kan natpuiin kan buaipui em em zel a nih hi.
A chhan ni bera lang chu India hi
Tropical Region (ram lum leh hnawng uap churh),
thosi awmna duhzawng tak a ni a, chu bakah a tizual
turin bawlhhlawh paih dan felfai lo (sanitation) leh
tuichhe luan kawr mumal lo (sewage drain) lutuk,
tui han tlin khawm mai theihna remchang a tam
bawk nen. A vanduaithlakna tibelhtu a tam a ni.
Thosi seh avanga natna lar zual deuhte ilo
tarlang ang (Tunlaia a lar dan indawtin).

1. Chikungunia:
Ṭhang thum lian zet (3 decades)-a tam a inlar tawh loh hnu leh a rem ta emaw
tih hnuah 2006 aṭang khan a rawn inlar leh a. Kumin/tunlai hian a lar leh hle mai
bawk a, a natna lanchhuah dan hi Dengue nen a inang deuh a, thisen test hmasak
a finfiah vat a ngai.
Mahse Dengue aiin a hlauhawm loh zawk a, hun a duh rei deuh zawk
thung. A tirah ruhna (joint pains) a rawn awm a, a vungin kal pawh a tiharsa hial
thei a ni. Luna em emin a zui a, khawsik sangin zui leh a ni. Vun thak neuh neuh
a awm bawk a, a chhan chu taksa chhunga virus (natna hrikte an thih vang) a ni
a. A tlangpuiin khawsik reh hnuah pawh ruh hi a la na a, vanduai phei chuan thla
6 lai a awh thei a ni. Tin, thisen test (CBC) a ngai a, WBC a nih dan tur pangngai
aiin a sang deuh tlangpui a. Tui in hnem a pawimawhin, ORS te, Numbu pani te
in a ṭha bawk.

2. Dengue: 1996
Dengue hi kan hre ṭheuh awm e. Thosi chi khat Aedes Aegypti-in a seh aṭanga
damlohna hi lo awm a ni a. A seh aṭanga ni 3-10 chhungin alo langchhuak ṭhin a
ni. Dengue hi chi 2 a awm a:
NUNNA TUIKHUR : octoBER: 2016 17
I. Classical Dengue Fever: (Breakbone Fever).
Khawsik 39ºC - 40ºC, Luna, Ruhna/Thana ṭhum, Eng ngaihtheihlohna
(Photophobia), Chawei tui lo (Anorexia), Ek khal (Constipation), Mit kham/
nuam lo.

II. Dengue Haemoruhage Fever:


Khawsik 40-41ºC, Luna, Hnar thi/Hahni thi, Luakchhuak, Chawei tui lo, Pumna,
Thisen Put- hnar, beng, serh, etc. aṭangin a chhuak thei a, chu chuan shock (BP
hniam thut, nikhaw hriatlohna, marphu rang) a thlen thei a, nachhawkna rau
rauah pawh Nise leh Aspirin eitir hi khap a ni.

Tin, Dengue ah hian Platelet Count a tlahniam thin a, inenkawl vat vat a ngai a
ni. Tui leh thil tuiril in tam a pawimawh hle.

*Platelet Count hi WBC a peng 1 a ni a, kan inhliam palh, etc. a thisen chhuakte
a tam tak tak hmaa tikhang chattu, Thrombosis a pai a, a pawimawh em em a ni.

3. Malaria: 1953 (NMCD), 1958 (NMEP), 1995 (NAMCP)


Tlang rama awm ṭhin kan ni a, Malaria hi hre lo kan awm awm lo ve. Thosi chi
khat Anopheles-ah pawh a nu chi (Female Anopheles) in a seh avanga damlohna
hi thleng a ni. A seh aṭanga ni 12 leh 14 velah a langchhuak tlangpui. Malaria hi
chi 4 a awm a:-
I. Plasmodium Vivax (Pv)
II. Plasmodium Falciparum (Pf)
III. Plasmodium Ovale
IV. Plasmodium Malariae
I leh II khi chu a larin kan lo hriat tawh hnu pawh a ni maithei, III leh IV hi a
lar vak lo.

Plasmodium Vivax hi Malaria benvawn tihte pawhin an sawi ṭhin. A tira enkawl
ṭhat loh chuan kum 3 lai a awh thei a ni.

Plasmodium Falciparum hi a rang a, “Cerebual Malaria” an ti a, ‘Malaria thluaka


lut’ kan ti mai a, heihi thihpui an tam hle a ni.

Tin, Malaria khawsik hi darkar 48 danahte a thleng a, khawsik hi a chhunzawm


reng lo a ni; chi thum kan hriat turte:-
A tirah khawsik tlun, khur hlawk hlawk. Darkar 1-2 velah Temperatue sang tak,
18 NUNNA TUIKHUR : octoBER: 2016
luna. Chumi hnuah thlan tlain a zui leh ṭhin. Tin, Anaemia (thisen tlachham); an
dawldangin thinlian te pawh a thlen thei bawk a ni.
4. Japanese Encephalitis:
He natna hi Assam, Haryana, Uttar Pradesh, Karnataka leh Tamil Nadu-ah a lar
a, engtik lai pwha rawn chhuak leh thut (outbreak) reng a ni a. Heng a tamna
hmunahte hian JE Vaccine an pe reng a, Naupang kum 1-15-ah a lar hle (85%).
JE hian khawsik piah lamah rilru kim lohna/mental retarded a thlen thei a, taksa
mai a ni lo, thluak a khawih pawi a ni. Thosi seh aṭanga ni 15-ah a lang ṭan a ni.
A vaccine hi JE SA-14-14-2 strain a ni.

5. Kala Azar: (Black Fever/Dum Dum Fever).


Malaria tih lohah chuan Kala Azar hi thihpui tam ber a ni. “Leishmaniasis’ tiin
an sawi bawk. Kum tin mi 2,00,000 - 4,00,000 in infection an kai thar a. Thosi
chi khat ‘sand flies’ aṭanga inkaichhawn a ni. Lei hnawng-ah an piang duh hle.
Khawsik, rihna tlahniam thut, chau ngawih ngawih, thisen tlem, thin-
lian a thlen a, ruh leh thling (bone marrow) thlengin a khawih pawi a ni. 1991
aṭang khan Kala Azar tihrem dan tur hi programme felfai tak nen India-ah din a
ni.

6. Filaria:
Filaria rulhut chi khat thosiin an kai, mihring an seh a, chu rulhut chu
taksaah a lo luh avanga thleng a ni a. Michrofilaria, W. Bancrofti leh
B. Malayi te hi a hrik hming a ni. Khua a sik ve nghal
mai lova, thosi seh aṭanga thla 8-16 lai,
langchhuak turin hun a duh a.
Delhi-ah chuan a lar lova, Kerela,
Andhra Pradesh, Orissa, West
Bengal leh Tamil Nadu-ah
te a hluar em em a ni.
A tirah khawsik, serh vung, ke leh ban vung
( E l e p h a n t i a s i s ) , Lymphangtis in a awm ṭhin. Kum 1955 aṭang khan
National Filaria Control Programme tiin India-ah a tihremna tur an lo din tawh
a ni.

7. Zika Virus:
India-ah a case la hre rih lo mah ila, 2014 aṭanga rawn lar Uganda Forest hming
1 chawi, Zika hi S/N America ram velah an buaipui hle a nih kha, Venezuela,
Brazil, etc. ah te.
NUNNA TUIKHUR : octoBER: 2016 19
Engtin nge heng natna lakah hian kan inven ang?

1. In leh a vel tihfai ngun tur. Kan in bul hnaia luikawr (side drain) te endik
a, tui tlingte phiah darh ziah tur.
2. Kan bathroom leh kitchen-a tui kan dahkhawlna te chhin
phui ṭhin tur.
3. Pangpar pot, thlengkum leh motor ke (tyre)
te kan in chung/kwt velah a awm chuan tui tlin leh
tlin loh enfiah tur.
4. Cooler tui kar 2 danah vawi 1 tal
tihfai a, thlak tur. Khawnvartui (Mitli
tel) far 2/3 far tur. Thosi tui mah se a keu
theihna tur Oxygen an mamawh a tiping/chat
daih a ni.
5. Mahni faina leh thianghlimna (personal
hygiene) ngaih pawimawh tur.
6. Tlai lamah a theih chuan kawr bantlawn leh kekawr tlawn
hak fo tur.
7. Zanah Thosilen zar ngei ngei tur.
8. Odomos te inhnawih a, Good Knight leh All Out chhit taimak a, Mosquito
Repellent hman tur.

Inven hi tihdam aiin a ṭha zawk.

(Hriselna atana hriat tur pawimawh leh ngaihnawm tak mai min hrilhtu,
Nl. Mafaki chungah kan lawm e. A dang pawh rawn thawh zel turin kan beisei
nghal bawk a ni... Ed.)

** Thosi nu (female) chauh hian mihring te hi min seh ṭhin.


** Thosi nu te hian vawikhatah tûi (eggs) zathum chin an tui (lay) thei.
** Thosi tûi (egg) te hi an thlawhchhuah theih hma ni 10 chhung chu tui (wa-
ter) ah an awm ṭhin.
** A tlangpui thu in thosi pakhhat dam hun chhung hi thla hnih te a ni ṭhin.
** Khawvelah hian thosi chi hrang hrang 3500 aia tam mah an awm.
20 NUNNA TUIKHUR : octoBER: 2016

Hluanchhinga

H man lai hian thliarkar ram pakhatah hian


nupa an awm a. Upa lam ni tawh mahse fa
pakhat mah an nei hauh lo mai a, an tan fa neih pawh a beiseiawm tawh lova.

An nupa thu-ah chuan an lungawi dun hle a, inphunna leh inhnialna


runthlak tak pawh an nei ngai lova, an inhau ngai lo a ni ber mai. Mite hian “Fa
pawh nei thei si lo che u, inṭhen ula, nupui pasal dang nei ve ve ta ula fate pawh
in nei thei ve ve zawk ang a, a ṭha zawk ang chu mawle. Fate hi kan mihring nun
leh lawmnate tifamkimtu an ni asin mawle” tiin sawi ṭhin mah sela an beng a lut
lo em em a. Inṭhen lam thu chu an ngaithla duh lo viau ṭhin a. “Pathian samsuih
sa kan inṭhen lovang. Fa te zawng kan awt em em tih zawng tuma hai rual ni lo
mahse kan chan tawka Pathian ruatah hian ka vai lem lo ve” an ti mai ṭhin a.
Chutianga lungawi tak chuan an awm a, fa neih te pawh chu beiseiawm tawh lo
hial khawp chuan an lo upa ta a.

Lo nei mi an ni a, an rethei em em lova, an hausa em em bawk hlei lova.


An chan tawkah chuan an lungawi em em zelin a lang a, hna te hi taima takin
an thawk reng mai a. An hrisel viau bawk si a, mi hriat em em leh tuma awh em
em an ni hlei lova. Anni nupa pawh chuan tumah awt bik lo mahse an titi tui ber
leh an nunna tifamkim lo bera an hriat chu an fa neih loh thu chu a ni ber fo va.
“Fapa pakhat tal kan tar chawm atan leh kan ram leh hnam rawngbawl tur han
nei ve ni ila chuan kan lawm a kim tur hi” an ti ber fo va.

An nupa chu sakhaw ngaihsak mi tak an ni ve a, khawngaihna leh hman-


gaihna te hi an nei em em mai a. An hnam dana sakhaw ngaihsakna chu thil pa-
khatmah an hmaih ṭhelh ngai reng reng lova an ṭhenawm khawvengte pawh hian
“He mite nupa hi chu an felin an ṭha mang em em e” tih huai huai an ni a. An
awm ngai leh an tih dan pangngai, ṭhenawm khawveng mirethei zawkte chunga
ṭhatnate chu eng lai maha ning lovin an ti reng fo ṭhin a.

Hnathawh hunlai chuan an nupa hian an lo lamah nitin an feh dun ṭhin
a. An lo chu luipui hnaih deuh, lui lian em em mang si lo kamah hian a ni a. An
lo chanve chu lui kam zawl a ni a, lei an let a, a chanve dang erawh chu vaukam
awihpang, awih lutuk lo a ni a. Leilet angin an siam tho va, chu chu an kumkhaw
lo a ni a. Buh chu anmahni hawp khawp ngawt chu an lo chanve aia te zawk
NUNNA TUIKHUR : octoBER: 2016 21
mahah pawh chuan an thar thei em em a. Tichuan a hmun zau zawkah chuan an
duh ang ang, buh pawh, thil dang pawh hlawka an hriat apiang mai hi an ching
ṭhin a. An intodelh em em mai a.

Ni khat chu an nupaa an feh chu chawfak hun lai hian chawfak turin
thlamah an awm a. Chaw ei hma an han thu hahchawl a, a nupui chuan “Ka beng
chhe ri emaw ni le? nau tap ri ni awm tak ka hria e! I hre ve lo maw?” a han ti
a. A pasal chuan “Kan lo ri-te leh kan rala mite sawn nau an hruai emaw chu ni
le?” a ti mai a, a ngaihsak mang lova. A nupui chuan “Chu, ngaihthla tha teh. A
lo hnai deuh deuhvin ka hria e” a ti a. Chutia an sawi lai chuan nau tap ang chu
a reh leh ta a. Thlam aṭang chuan lui lam hawi chuan an thu a, chaw ei an han
tum veleh chuan a nupui chuan, “En teh, saw, thingrem chhia emaw ni, tuiin a
rawn len riau riau mai. Engah emaw a tha awm e, va la teh” tiin a pasal chu a
hrilh a. Mahse a pasal chuan “A, ka la duh lo ve, eng atan mah hmanna a awm
vak lovang. Ti rawh, chaw chu ei ila a ni mai” a lo ti a. Chaw chu an han ei dawn
chauhva nausen tap chu an hre leh ta a. Lui mawng lam deuh ni chuan an hre
ta thung a. A nupui chuan “thingrem chhia emaw kan tih chhungah khan naute
a awm a ni ang. Ti rawh i um ang khai! I enfiah ang” a ti a. Vau kamah chuan
an um ta ṭauh ṭauh mai a, kawi khat lai an um a, a zawn an thlen chuan a pasal
chuan tui chu a va hleuhva, thingrem chu a va hnukchhuak a. Nausen duhawm
deuh mai, mipa hi a lo awm a, buhpawlah ngawt hian a lo mu a.

An nupa chuan mak an ti em em mai a. An han ngaihtuah pawhin a


ngaihna an hre thei lova. “Miin an hmelmate fa an ru ang a, heti hian tui an len
botir a ni ang” an ti deuh ber a. A chang leh “Ramhuai fa a ni ang e” an han ti
mai mai thin a. A nupui chuan “Pathianin kan fa atan min pek a ni ang e. Ti hian
tuma hnena sawi lovin lo lamah hian i enkawl lian ang khai. A len deuh hunah
‘fahrah kan chawm a nih hi’ kan ti mai dawn nia” a ti a. A pasal chuan “Ni lo ve,
miin min hre lo chuang lovang. Nausen i duh em avangin chutiangin i rawt rawk
a ni a, a dik lo a ni. Tunah hian in lamah hawpui thuai ila, a neitu kan zawng ang
a, kan zawt chhuak vek tur a ni. Kan chhar dante kan sawi vek ang a, fa hloh te
an awm chuan an lawm dawn em asin. A neitu ngei kan hmuh leh chuan ka pe
leh tur a ni. Tumahin kan fa a ni an tih loh chuan Pathian min pekah kan ngai
anga, kan fa atan kan nei anga, theihtawpin kan enkawl tur a ni” a ti a. A nupui
chuan remtih pui a.

Tichuan nausen chu an hawn ta a. An khuate zawng zawng chu nausen


hloh an awm emaw tiin an zawt chhuak ta vek a, an khaw ṭhenawmte pawh an
22 NUNNA TUIKHUR : octoBER: 2016
zawt chhuak vek bawk a. Mahse ka fa a ni ti chu tumah an awm ta lova. Hriat-
tirna te pawh a rei fe chu an chhuah bawk si a. Chutia a lamtu awm ta lo chu a
tawpah chuan an fa atan an nei ta a an lawm em em mai a, an ṭhenawte pawh
chuan an lawmpui em em ṭheuh mai a. An duat em em a, an theihtawpin ngun
takin an enkawl a, an hlimpui em em thin a. Tin, Pathian ruat ngei nia an rin
avang leh mi tam tak aia la ropui tur nia an rin bawk avangin a hming atan chuan
Hluanchhinga an sa a.

Hluanchhinga chu a lo ṭhang lian deuh deuh va, a lo fel em em zel a.


Lehkhate an zirtir a, a thiam thei viau mai a, naupang fel leh fing tak mai a lo ni
ta a. Mite pawhin he nau hi chu eng ang takin la puitling ang maw tih huai huai
a ni a. An nupa chuan an chhuang em em mai a, tun hma lama an fa awh ṭhinzia
te leh an tan fa neihte a beiseiawm tawh lohzia te an ngaihtuah changa an lawm
lutuk chuan chuh buaitu leh chhuh leh maitu an lo awm leh mai ang tihte pawh
chu an hlau rum rum mai ṭhin a.

Zan khat chu an nupa chuan mumang inang tak mai an mang ve ve a. An
mangah chuan putar pui mai hian “He in fa hi khilai lui hnar lai tak maia nupa
rethei em em mai fa a ni a. An retheih avangin anmahni pawh an inchawm zo
lo hi a ni ngawt tawh mai a, chutih nakalai chuan fa hi an nei leh ta nghal si a.
Fan an han neih chuan an lungngaihna leh manganna chu a tizual ta a. An fa
hi an lainat si a mahse a chawmna tha tawk nei dawnin an inhre si lova. An fa
chu nasa taka rualawt leh retheiin a lo la awm ang tih an hlau va. Anni nupa
chu thirtumah an inṭawn belhbawm tlat a, an fa hi thingremah an khung a, tui
an lentir ta a. ‘Tihian Pathianin rem a tih leh thi boral mai sela, kan ram leh
hnam rawngbawl tura ruat a nih chuan tuin emaw an chhar ang a, keini hnen
aia nihlawhna hmunah an dah ang chu’ an ti a. Anni chu tuiah chuan an zuang
thla dun a, an thi ta. a. Tin, Pathianin nangni nupa rualawhna hi a hria a, Pathi-
an mit hmuhah pawh in ṭhatna leh in felna te hriatin a awm bawk avangin in tan
a ruat a, in kuta sei lian turin a rawn pe ta che u a ni. A hnenah hian Pathianin
malsawna a pe dawn a, a finna leh a felnate avangin in ram a lo la thawveng ang
a. Nangni nupa pawh hi in la nihlawh em em dawn a ni” tiin a lo hrilh ve ve a.
An mang chu mak an ti dun hle mai a, chuta aṭang chuan an ngaih chu a ngam ta
a, an fapa a lo ṭhanlen hlan chu an nghakhlel em em mai a.

Hluanchhinga chu a lo thang lian a, rawlthar zet chauh a la nih laiin an


ramah chuan manganna ropui tak a lo thleng ta a. An ram kianga lal ropui tak
pakhat chuan Hluanchhinga te awmna lal hnenah chuan heti hian a rawn ti a –
NUNNA TUIKHUR : octoBER: 2016 23
“Kan ramah hian ruahtui a tlak tlem luattuk avangin kum tin kan tam reng reng
mai a. Nangni ramah lem, ruahtui in duh tawkin a tla bik si a, in ram anga kan
rama ruahtui tla tam ve deuh tura min sem ve loh chuan kan rawn run ang che
u a, in ram kan luah vek ang a, kan hnawtchhuak vek ang che u” a rawn ti ta tlat
mai a. Lal leh upate chu an mangang em em mai a “Engtinnge kan tih dawn ni
le aw! Indo mah ila kan ngam dawn si lova” an ti a. An inkhap thlu reng mai a.
“A tihngaihna hria chu awm sela kan rama mi ropui pathumnaah kan dah ang”
tiin an sawrkar chuan thu a puang ta a.

Hluanchhinga chuan a lo hriat veleh lal leh upate hnenah chuan a kal a,
a va hrilh a. “An ramah hmar thli, thli ro a tam lutuk a chhlim lam tuifinriata
chhum lo chhuak a thleng ve thei lo alawm. Chuvangin an ram hmar lampang
zawng zawnga thli-dal mel nga leh a chanve a sanga theu turin hrilh ula, tich-
uan ruahtui chu kan pe ve mai ang che u ti ta che u” a ti ta a. Lal leh upate chu
an lawm em em mai a an kianga lal ropui hnenah chuan thu an thawn a, “In ram
hmar lampangah thli-dal mel nga leh a chanvea sangin theu zet ula, tichuan
ruahtui pe tur che uin chhum kan rawn tu ve ang. Chuti lo zawng in ram hmar
thliin a lo chhem let zel ang a, chhum a lo thleng thei lovang” an ti ta a.

Chutichuan chu lal ropui leh a upate chu an dang ta hle mai a. Thli-dal
mel nga leh a chanvea sang, an ram hmar lampang zawng zawnga siam chu an
zuam si lova indo lohvah a tlak ta a.

Tin, a nakin kum li kum nga hnu laia chuan lal ropui chuan indo theihna
tur chhuanlam dang a rawn siam leh ta a. “In ram hi thliarkar a ni a, in hnen ata
hi pur engkim kan chaw fo mai si a, tuifinriat chunga pur rawn chawk fo mai hi a
harsa lutuk a ni (Tun lai angin lawng ṭha a la awm si lova). Chuvangin kan inkar
tuifinriat hi tikangchat vek rawh u, chuti lo chu in ram kan rawn chhuhsak ang
che u a, kan rawn hnawtchhuak vek ang che u” a rawn ti leh ta a. An lal upate
chu an mangang leh ta em em mai a, an mangan tawpa tihngaihna an hriat tawh
loh hnu chuan tlangval Hluanchhinga bawk kha an rawn leh ta a. Ani chuan “He
tuifinriata lui luang lut zawng zawng hi a hnar chhu kang chat hmasa vek turin
hrilh ula, ‘chu tichuan keini chuan he tuifinriat hi kan thal hul rul mai ang chu’
tiin hrilh ta che u” a lo ti leh a an lawm leh ta em em mai a.

Tichuan an kianga lal ropui hnenah chuan “Kan inkara tuifinriat tihkang
hi kan hnial lo ve, amaherawhchu he tuifinriat lai lo luang lut zawng zawng hi a
hnar lo chhu kang chat hmasa vek zet ula, tichuan keini pawhin he tuifinriat hi
24 NUNNA TUIKHUR : octoBER: 2016
kan thal hul rul mai ang chu” tiin an thawn let leh ta a. Chu lal ropui leh a upate
chuan chu tuifinriata lui luang lut zawng zawng hnar han chhut kang chah vek
mai chu tihrual niin an hre si lova an dang leh ta a, an indo thei leh ta lova. “He
mite hi an fing em a, indo mah ila ngam pawh ka ngam hial lo zawk mai thei
asin” an ti a. An ngawi hlen ta a.

Tin, Hluanchhinga kha chu a tlangval zet tih aṭang chuan an rama mi
ropui pathumnaah an dah ta a. Rorel pawl zingah chuan a tel ve ta a. A fin avan-
gin an ram leh hnam tan a ṭangkai em em mai a. Amah avangin an hnamin thil
engkimah hma a lo sawn phah em em mai a. An thawven phah ta em em mai a,
a lo upat deuh hnu chuan lal ber tih lohvah chuan hming ropui ber an pe ta a. A
nu leh pa pawh khan tarkunin an dampui a, an hlim em em zel a. An ṭhat ngaiin
ṭhenawm khawvengte chungahte chuan an ṭha reng zel a ni, an tia lawm.

A tawp ta

FIAMTHU

Vawi khat chu, pa pakhat hian a fapa hnenah “Bawiha vawin chu ka chau
riau mai a vaimim tuh min va chhawk ve la a tha ang” ti in a fapa chu atir a. A fapa
pawh chuan awle tiin, a pa hnenah chuan “pa eng zat (engtiang) a thlak tur nge ni”
a ti a, a pa chuan, “thlak zat tur tih awm chuang lo, ka tuh na hmabak atang khan
i tan ang a, lo lu i thlen chuan a tha ni mai. Ka thlak nge thlak lo aw tih tawk velin
a ni mai” a tih liam san mai a. Tichuan a fapa pawh chu vaimim tuh tur chuan a va
kal ve ta ngei a, tlai a rawn haw chuan a pa in “mama i vaimim tuh chu i zo em” ti
in a zawt a, a fapa chuan “a vai in karawn hawn leh mai. Zing a ka zawh che khan
ka thlak nge thlak lo aw! ti la a tawk mai i ti si a, i sawi ang khan vawi hnih khat lei
ka chek a, ka thlak nge thlak lo aw ka ti a chuan lo lu ka thlen ve leh ka lo haw mai”
tiin a chhang a. A pa chu thinrim ang reng hle mahse han tih vak ngaihna lah hre silo
ama hrilh chian loh vang lah ani bawk si.

*** A pa in a fapa zawhna kha a hriatthiam theih tura tha taka chhang chu nise an
heti miah lo tur nia***

***Faten a thu min zawh in, an tih tur leh an awm dan tur atana tha kan tihpui ang
bawka chhanthiam hi Nu leh Pa te chanpual a ni***
NUNNA TUIKHUR : october: 2016 25

ENGTIN NGE KRISTIAN CHHUNGKAW THA


KAN DIN THEIH ANG?
-Lalhminghlua

(Galatia 6:7-9)

“Bumin awm suh u; Pathian chu hmusit zia a ni lo ve; miin a theh
apiang; chumi vẽk chu a seng bawk dâwn si a; mahni tisa lama thehtu chuan
tisaa mi chhiatna a seng ang a; Thlarau lama thehtu erawh chuan Thlarauva
mi chatuana nunna a seng dawn a ni. Tichuan, thil ṭha tih i ning suh ang u; kan
inthlahdah loh zawngin a hun takah chuan kan seng dawn si a.” (Galatia 6:7-9).
“Chutichuan, hei hi ka ti a ni: Thlarauvah awm rawh u; tichuan, tisa
châkna chu in zâwm dâwn lo nia. Tisa hian Thlarau dona lam a châk ṭhin,
Thlarau pawhin tisa dona lam a châk bawk si ṭhin; thil tih in tumte chu in tih
theih loh nan chȗngte chu an inkalh si.” (Galatia 5:16-17).

Kan thupui hi a theuneu lo hle mai a, keini ang junior lutuk, tawn hriat
ngah vak lo tan phei chuan sawi ve pawp pawp chi chu a ni chiah paw’n ka hre
lo. ‘Mahrawhchu ka rilruah a tla na ber bawk si a; hetiang ngaihtuahna lian tak
min neihtirtu chu kan beihrual kha a ni. Tin, tunhma pawhin ka lo vei ve ṭhin em
em thil a ni a, keimah pawhin ka apply-in hlawkpui hle pawhin ka inhria.

Engtin nge Kristian chhungkaw ṭha chu kan din theih ang?

1. Vanglai ni hman ṭhat: Awle, kan Bible chang tarlan ang hian, tuna
kan hringnun hman mek dan hian tun aṭanga kum 20-30 ah Kristian chhungkaw
ṭha tak ka din thei ang em? Mahni ṭheuh han inzawt teh ang u. Tisa lama thehtu
nge kan nih Thlarau lama thehtu? Bible chuan, “tisa lama thehtu chuan tisa
lama mi chhiatna a seng dawn si a, thlarau lama thehtu chuan thlarau lama mi
a seng ang a ti si a.” a ti. Chumi awmzia chu kan vanglai hun kan hman dan
hian kan nakin hun tur leh kan fate leh kan tute awm dan tur thlengin a hril dawn
tih chu a chiang khawp mai. Hei hian kan hnam dinchhuahna leh tluk chhiatna
pawh a hril thui hle. Lalpa rawngbawl duh lo hnam leh ram chu an la boral dawn
si a.
Tunlai kan nula leh tlangval ṭhenkhatte nunphung han thlir chuan tun
aṭanga ṭhanghnih/khat lianah chuan tun ai hian kan Kristianna hi a la dal dawn
26 NUNNA TUIKHUR : OCTOBER: 2016
chauh niin a lang. Nupui pasal ka neih
hunah ka insiam ṭha leh mai ang tih hian
kan lo inhnem ṭhin pawh a ni maithei;
mahse maw, tuna kan nun hman mek ang
hi kan tu leh fate, kan mo leh makpate
tih ve atan ka duhpui angem le?! Mahni
engmah ni si lo, ‘fate ka zilh ve e’ te kan
ti a, fate zilhhau tur pawh hian mahni’n
kan zir ve phawt a ngai dawn lawm ni?
Hetiang zawng zawng siam ṭha tur hian
engtin nge kan tih ang?

2. Kristian chhuangkua din tur


hian keimahni ṭheuh kan pawimawh: Kan thlahtu ten Pathian lam ngaihsak
lova khawvel lam thila an tlan avangin tluang lo riauva inhriatna kan nei em?
Emaw, “ka nu leh pate Pathian rawngbawltu an ni a, engtiang pawhin sual mah
ila Pathian malsawmna chu ka dawng tho ang” kan ti em? Ni e, kan nu leh pate
avangin keini chuan Pathian malsawmna chu kan dawng pawh a ni maithei;
keimahni aṭanga ka thlah ve leh zelte tan Pathian malsawmna thlentu nge kan
nih dawn Pathian anchhia thlentu zawk?

3. Thildang aiin ka fate kan ngai pawimawh tur a ni:-


a) Kan inchhungkhur leh kan fate tân kan hun kan pe ṭhin tur a ni. Keini
Mizote hi fanau enkawl chungchangah hian hnam dangte aiin kan hnufual em
em a, thildang aiin kan fate kan dah pawimawh lo emaw tih tur hian ka fate hi
ui leh ar thlahin kan thlah vel mai mai ṭhin a, hei hi thil ṭha lo tak a ni. Arpuiin
a note a thlazar hnuaia a awp lum ṭhin ang hian, kan fate tan hun kan insiam
ṭhin tur a ni. Ngai teh, fanaute hi Lalpa laka kan rochan an ni a; rila rah hi a
malsawmna min pek a ni (Sam 127:3).
b) Kan fate mizia kan hre chiang tur a ni. Mihringte hi mize hrang hrang
nei kan ni a, a ṭhen chu ṭawng duh tak kan nih laiin ṭhenkhat chu ngawichawi
tak, a ṭhen harhvang em em, a ṭhen chu nunzawi takte kan ni nawk hlawm a.
Heng mize hrang hrang kan neih avang hian fate enkawl dan turah pawh hian
an mizia a zirin kan enkawl thiam a pawimawh hle dawn tihna a ni. A chang
chuan ṭhian kawma kan kawm a ṭul chang pawh a awm ang. Nula tlangval an
nih thleng pawhin an rilru hahna leh an hrehawm tawrhna min hrilha an inbun
ruahna ni thei turin nu leh pa ten kan fate mizia leh an awm dan kan thlithlai
reng tur a ni.
NUNNA TUIKHUR : OCTOBER: 2016 27
c) Nausen an nih lai aṭanga zirtirna dik kan pek a pawimawh. Mizote
hian naupang hi (thla 3 – kum 10) thil hrethiam lo leh engmah hre lo tur hian
kan ngai ṭhin a, mahse a lo ni lo nasa mai. An upat dan a zirin kawng engkimah
kan zirtir thiam a pawimawh hle. Pathian thuah te, rinawmna te, hmangaihna
te, dawhtheihna te, ṭhahnemngaihna te, taimakna te leh chhelna te leh a dangte
pawh. Bible-ah pawh kan hmuh kha, “naupang chu a kalna awm kawngah
chuan zirtir ula, a upat hun pawhin a thlah lo
vang” (Thufingte 22 – 6) tih a ni kha. Chuti a
nih si chuan kan fate hi, “a la naupang lutuka
engmah a la hre tak tak lo, nakinah a len
deuh hunah kan hrilh leh mai ang”, kan la ti
thei dawn em? Heng mission ropui tak takte
hi engtin nge kan tih theih tak ang le?

Heng kan sawi tak zawng zawng ti thei tur hian PATHIAN Thlarauah
kan awm a pawimawh a ni. Thlarauvah i awm ang u! Kan inthlahdah loh
zawngin a hun takah chuan kan seng dawn si a. ‘Kei leh ka chhungte erawh hi
zawngin LALPA rawng a nia kan bawl dawn ni’, ti theitu kan nih ṭheuh theih
nan LALPAN kan zavaia tan mal min sawmsak rawh se, AMEN.

(Sermon ropui tak ṭhahnem ngai taka min hrilhtu, Pu Lalhminghlua


chungah kan lawm hle mai. He thu hi Dt. (Sunday chhun) inkhawma a sermon,
a tawi zawnga khaikhawmna a ni a. Lalpa tana a ṭhahnemngaihnate hian kan
zaa tan rah ṭha lo chhuah mawlh rawh se… Ed.)
28 NUNNA TUIKHUR : OCTOBER: 2016

Hlawhtlinna Rahbi 7

A
ang che.
hnuaiah hian i nunna i lo hlawhtlin theihna turin rahbi pawimawh
pasarih tarlan a ni a, hengte hi i thiltum tihhlawhtlin na’n lo hmang

Engnge i duh?
I nun pumpuiah i thlen theih tura i rin, i tum ngaihtuah hmasa ber rawh. I tum
hre lovin i lo awm mai mai ang e.

Ziak chhuak rawh


I tum chu ziak chhuak rawh. Fiah takin, a vaiin ziak vek ang che. Thiltum,
ziak pawh kan ziahchhuah theih loh chu theihnghilh daih a awl khawp mai a, i
theihnghilh theih chu thil theih loh duhthusam lek a ni duh a, duhthusam chu a
thleng dik thei lo vang.

Hun tuk rawh


Thil tum i nei a, thlen i tum hun bithliah rawh. Thlen tum hun i neih chuan, kum
tam tak hnu pawh ni mahse, nasa takin nitina thlen i tumna kawngah a nawr kal
ang che.

List siam rawh


I tum thleng tura i tihngaite ngun takin ngaihtuah la, list siam la, thiltih ngai nia
i hriat thar apiang ziak zel ang che.

Ruahmanna
Ruahmanna a mumal loh chuan hlawhtlin a har hle ang. I tihngai nia i hriatte
chu a indawt mumal siam la, tih ngai hmasa leh nakina tihturte thliar fel thlap
ang che.

Thawk rawh le
Ruahmanna i siam a, thawh a ngai ta. Engemaw tihtur i nei reng tawh a, hnat-
hawkin i thlan a tlak a tul tawh a ni.

Nitin engemaw tal


I ruahmanna tihlawhtling turin nitin engemaw tal ti ṭhin ang che. Ni 365 chhung
i tum tihlawhtling tura i thawh char char chuan engemawchen chu i thleng thei
ang. Engmah ti lote chuan ni 365 chhungin engmah an thleng lo va, nang chuan
thui tak i thleng dawn a ni.

Das könnte Ihnen auch gefallen