1

Aklanon Language

MAGDALENA

Sige, magsugid ka kay Erap

Agod matakpan ka eagi it dyaryo sa dean.
O mabalik ka eon lang
Sa tinubuan mo nga eanas?

Panumdumon mo ro mga gasgas

Sa tuhod ag sa ing siko
Sa palinatay sa mga pilapil
Nga ginaputos it huya-huya.

Panumdumon mo ro bakagan ag dayok

Nga pirme mo nga ginasuea,
Bnagud ring Tatay hay ginbutang-butangan nga nagpanakaw
Ag hasta makaron hay gaantos sa Munti.

Panumdumon mo ro sakit sa likod

Sa pagtinanum it paeay
Ag sa paggiok it uhay
Sa suhoe nga kwarinta pisos ring adlaw

Sige, magsugid ka kay Erap

Agod mailisan ka eagi
It putting eambong
Ku mga eaki nga owa mo pa gid hikita.
 2

Filipino Translation

MAGDALENA

Sige, magsumbong ka kay Erap

Upang matakpan ka kaagad ng dyaryo sa daan.
O babalik ka na lang
Sa tinubuan mong bukirin?

Alalahanin mo ang mga gasgas

Sa tuhod at siko mo
Sa pagtatawid ng pilapil
Na binabalutan ng makahiya

Alalahanin mo ‘yong tuyo at bagoong

Na lagi mong inuulam
Dahil ang Tatay mo’y binintangang nagnakaw
At hanggang ngayo’y nahihirapan sa Munti.

Alalahanin mo ‘yong sakit sa likod

Sa pagtatanim ng palay
At sa paglilinis ng tangkay ng palay
Sa sahod na kwarinta pisos bawat araw.

Sige, magsumbong ka kay Erap

Upang mabihisan ka kaagad
Ng putting baro
Ng mga lalaking hindi mo pa nakikita.
 3

Aklanon Language

INAY

Inay, matuod nga may diploma eon ako,

Pero galunggong ag dayok man pirme rang suea.
Pumanaw ako nga uwa mag-eaong
Bangod indi ko matiis nga Makita kang
Gatangis para kakon.

Inay, kong president eang ako’t bangko,

Eukaton ko ro atong eanas,
Patindugan kita’t bunggalo,
Bakean kita’t kolord TV ag HI-Fi.

Ugaling, Inay, hasta makaron

Istambay man ako gihapon
Ay owa kuno ako’t
Deputadong maninoy.
 4

Filipino Translation

INAY

Inay, totoo ngang may diploma na ako

Kaya lang galunggong at bagoong ang agi kong inuulam.
Umalis ako ng walang paalam
Dahil hindi ko matiis na Makita kitang
Uniiyak dahil sa akin.

Inay, kung pangulo lang sana ako ng bangko,

Tutubusin ko ang ating palayaan,
Patatayuan kita ng bunggalo,
Bibilhan kita ng kolord TV at Hi-Fi.

Kaya lang, Inay, hanggang ngayon

Istambay pa rin ako
Dahil wala raw akong
Deputadong maninoy.
 5

Aklanon Language

HAM-AT MADUEOM RO GABII, INAY?

Inay, ham-at madueom ro gabii?

May buean, Toto, ugaling may gaipud nga gae-um.
Inay, ham-at madueom ang gabii?
May bombilya ro mga poste’t Akelco,
Ugaling may brown-out.
Inay, ham-at madueom ro gabii?
Ginsinindihan ko ro atong kingke,
Ugaling ginapinaeong it hangin.
Inay, ham-at madueom ro gabii?
Toto, matueog ka eon lang
Ay basi hin-aga temprano pa
Magsilak ro adlaw.
Indi, ‘Nay ah!
Sindihan ko’t uman ro atong kingke.
 6

Filipino Translation

BAKIT MADILIM ANG GABII, INAY

Inay, bakit madilim ang gabii?

May buwan, Toto, kaya lang tinatakpan ng ulap.
Inay, bakit madilim ang gabi?
May bombilya ang mga poste ng Akelco,
Kaya lang may brown-out.
Inay, bakit madilim ang gabi?
Sinisindihan ko ang ating kingke (lampara),
Kaya lang pinapatay ng hangin.
Inay, bakit madilim ang gabi?
Toto, matulog ka na lang kaya,
Baka maaga pa sisikat ang araw bukas.
Hindi, ‘Nay!
Sisindihan ko uli an gating kingke (lampara).
 7

Aklanon Language

EVA, SI ADAN

Bangod ginabot ka eang kuno sa gusok ni Adan

Agud may anang hampang-hampangan,
Maistorya-istoryahan ag mapautwas-utwasan
Sa oras nga anang kinahangean
Hay abu eon nga ngaean
Ro andang ginsueat sa imong daean:
Salome, Magdalena, Maria Clara, Bagyo Esyang.

Bangod mahuyang kuno ring dughan,

Maski ro bagyo nga makaeuka't butong
Ag makapaeunod it barko
Hay ginapapangaean man gihapon kimo.

Pero owa madumdumi't mga eaki

Nga maski si Mark Anthony
Hapatiyog-tiyog ni Cleopatra
Maski sa guwa it kama.

Owa nanda madumdumi nga si Gabriela gali

Ro nagpahaba't daean ni Diego Silang.
Ag sa Edsa kon owa ring kaeambong
Maghigot it rosas sa punta't armalite ni Freddie
Hay basi owa si Cory makasindi't kandila
Sa ermita't Malakanyang.

Mayad gid sanda magpalitik kon paano

Ka eang mapasunod-sunod sa andang ikog.
Owa gid sanda gapalitik kon paano mo magamit
Tanan ring utok, eawas ag hueag
Para kita tanan makatakas sa linaw it utang.

Owa ka gid kuno't kalibutan

Sa pagdumaea't gobyerno o simbahan.
Mayad ka eang kuno maghibi-hibi, magkiri-kiri
Kon magumon ring hilo sa imong saeag-utan.

Kon abu ring hasayran ag kon maghambae ka't

Kontra sa sueondan nga anda man nga hinimuan
Isaea ka ka amasona ag dapat eang nga isilda.
O kon bukon ngani myembro ka't grupo ni Brainda.

Eva, tupong gid eang kamo ni Adan

Sa tanan nga lugar, sa tanan nga butang.
Kon ham-at imo imaw nga ginapagustuhan?
O gusto mo gid eang nga ipadumdom
Nga kon ham-at makapalingkod imaw it leon
Hay ikaw ro anang kaibahan.
 8

Filipino Translation

EVA, SI ADAN

Dahil hinugot ka lang daw sa tadyang ni Adan

Upang mayroon siyang paglalaruan,
Makwentu-kwentuhan at maparaus-rausan
Sa oras ng kanyang kailangan
Ay marami ng pangalan
Ang kanilang nasulat sa iyong daan:
Salome, Magdalena, Maria Clara, Bagyo Esang.

Dahil mahina raw ang ‘yong dibdib,

Kahit ‘yong bagyong nakakabuwal ng kawayan
At makalunod ng MV Matibay
Ay pinapangalan pa rin sa ‘yo.

Pero hindi naalaala ng mga lalaki

Na kahit si Mark Anthony
Ay napaikot-ikot ni Cleopatra
Kahit sa labas ng kama.

Hindi nila naalaala na si Gabriela pala

Ang nagpahaba ng daan ni Diego Silang.
At sa Edsa kung hindi ang kabaro mo
Nagtali ng rosas sa dulo ng Armalite ni Ferdie
Ay baka hindi si Cory nakasindi ng kandila
Sa ermita ng Malakanyang.

Mahusay sila magpalamat ng ulo kung papaano

Ka nila mapapasunod sa kanilang buntot.
Hindi sila nag-iisip kung papaano mo magagamit
Ang lahat ng utak, katawan at galaw mo
Upang tayong lahat ay makakatakas sa lawa ng utang.

Wala ka raw talagang alam

Sa pamamahala ng pamahalaan o simabahan
Mahusayka lang daw umiyak-iyak, kumirikiri
Kung magbuhol-buhol ang sinulid sa ‘yong habilan.

Kung marami ang nalalaman mo at kung magsalita ka

Laban sa alituntuning sila rin ang may gawa,
Isa kang amasona at adapt lang isilda.
At kung hindi’y miyembro ka ng grupo ni Brainda.

Eva, talagang pantay kayo ni Adan

Sa lahat ng lugar, sa lahat ng bagay,
Kung bakit mo siya pinagustuhan?
O gusto mo lang talagang pinapaala-ala
Na kung bakit napaupo niya ang leon
Ay iakw ang kanyang kasam
 9

Aklanon Langauge

SA MGA NAGKAEABALI NGA SILAK

Inay, puwede eon baea kita magpamisa?

Total naga-asaw-asaw eon lang man ag ro baha hay owa eon sa
karsada.
Ro linti nga anay nagsiad it eangit hay napaeong eon man.
Ro daeogdog nga anay gabayo kang dughan hay haumpawan eon gid man
Ag ro baybay nga nagwenaeas anay hay nagahueagok eon lang man.
Ro baeangaw nga nagpanago sa kilat ag sa nagahagunos nga hangin
Hay nagahiyumhiyom eon sa sidlangan.
(Pila eon ngani makaron ro baeayran sa misa rikyem?
Si Padre Salve baea gademanda pa gihapon it down payment
Bag-o imaw magsuksok ka anang sutana?)
Sueoron dayon naton sa karsada, sa kaeanasan, sa kagueangan
Ratong mga silak nga nagkaeabali, nagkaeataktak
Sa pageusot sa madamoe ag maitum nga gaeom
Masabwagan eang kita it kahayag.
Kon aton sandang hikit-an
Aton sandang haearan it eab-as ag bag-ong buskad nga sampaguita.
Kon may matipon eon kita nga kuwarta,
Patindugan naton sanda’t graniting rebolto sa plasa.
Toto, indi eang kita anay magpamisa
Ay ro kaagahon hay gaeagiik pa
Ag ro kaeangitan sa bibi’t tueondan,
Sa pageunip it adlaw, hay mapueapuea pa.
Owa’t eabot kara, gabaha pa ro dagsa sa karsada ag sa plasa.
Indi kuno ra malempiyuhan it Metro Aides
Ay sinipa eon sanda
Bangud ro gintagana nga inugsweldo kanda
Hay ginsueod sa ibang buesa.
Toto, mayad pa nga mangamuyo eang anay kita
Nga ro nakaeusot nga silak
Sa maitum ag madamoe nga gaeom
Hay indi nagtiurok sa atong tagipusuon.
 10

Filipino Translation

SA MGA NABAKLING SILAHIS

Inay, pwede na ba tayong magpamisa?

Total umaambon na at ang bah’y wala na sa kalsada.
Ang kidlat na minsang humiwa ng langit ay napatay na.
Ang kulog na noo’y bumabayosa aking dibdib ay tumahan na rin
At ang dalampasigan nagwawala noo’y humalik na.
Ang bahagharing nagtaatgo sa kidlat at sa Signal number 5 na
hangin
Ay ngumingiti na sa silangan.
(Magkano Na nga ba ang abayd sa misa rikyem?
Si Padre Salve ba’y humihingi pa ring downpayment
Bago niya isuot ang kanyang sutana?)
Suyurin natin sa kalsada, sa taniman, sa kagubatan
Yaong mga silahis na nangagkabali, nangagkahulog
Sa palusot sa makapal at amitim na ulap
Mahasikan lang tayo ng liwanag.
Kapag nakita natin sila
Handugan natin sila ng sariwa’t bagong pamumukadkad na
sampaguita.
Kung may maipon na tayong pera,
Patayuan natin sila ng granating rebolto sa plasa.
Toto, huwag muna tayong magpamisa.
Ang bukang-liwayway ay lumalangitngit pa
At ang kalangitan sa gilid ng abot-tanaw
Sa paglubog ng araw ay mapula-pula pa.
Bukod rito, bumabaha pa ang dagsa sa karsada at sa plasa.
Hindi raw ito malinis ng Metro Aide
Dahil sinipa na sila,
Dahilang nakalaang sahod nila’y
Ipinasok sa bulasa ng iba.
Toto, mabuti pa’y magdasal na lang muna tayo
Na ang nakalusot na sialhis
Sa maitim at makapal na ulap
Ay hindi tutusok sa ating puso.
 11

Aklanon Language

NANAY SORIANG

Samtang nagakaeanta ro mga agagangis

Sa palibot it andang baeay,
Ginatinueok ni Nanay Soriang ro nagakaupos
Nga tatlong kandila sa altar
Nga ginapalibutan it eapoy eon nga
Mga rosas ag orkid.
Nagyuhum imaw pagkadumdom nana
Ku ratong mga mahapdi ag matam-is
Nga mga oras kon siin
Imaw kato hay isaea pa nga duyan, haboe ag hagdan
Ku ap-at nana nga mga onga.
Apang makaron...
Kon hin-uno pa nana kinahangean
Ro mga hakos nanda...
Imaw eon lang isaea
Ro nagatueok sa nagakaupos nga mga kandila
Bangud ro mga onga nana kuno
Hay sobra gid kuno nga kasaku
Sa pag-eagas it kwarta
Sa tindahan it Baclaran,
Sa opisina it Makati,
Sa night club sa Ermita
Ag sa baeay it Intsik sa Hong Kong.
 12

Filipino Translation

NANAY SORIANG

Habang nagkakantahan ang mga kuliglig

Sa paligid ng kanyang bahay,
Tinititigan ni Nanay Soriang ang nauupos
Na tatlong kandila sa altar
Na pinapaligiran ng tuyong
Mga rosas at orkid.
Ngumiti siya nang maalala niya
Yaong mga mahapdi at matamis
N amga oras nang
Siya ay isa pang duyan, kumot at hagdan
Ng kanyang apat na mga anak.
Ngunit ngayon…
Kung kalian pa nya knakailangan
Ang mga yakap nila
Siya na lamang nag-iisa
Ang tumititig sa nauupos na mga kandila
Dahil ang mga bata niya raw
Ay abalang-abala
Sapaghahabol ng pera
Sa tindahan ng Baclaran,
Sa opisina sa Makati,
Sa night club sa Ermita
At sa bahay ng Intsik sa Hong Kong.
 13

Aklanon Language

ANGEL

Nalingling mo gid man ro eangit

Kaibahan ku traysikul drayber
Nga nag-eugos kimo.

Pero owa pa galinong

Ro mga dughan
Ku mga unga nga paris kimo
Ag ro mga Loretta sa sueod ag guwa
It Marikina.

Ham-at nagmakara ro atong banwa?

Maski sa atong baeay
Hay nagasueod ro kapre.
Kona no ro rason
Owa kita’t kalibutan.

Ham-an, owa eon baea’t pagmahae

Nga habilin sa atong karsada?
Kon hin-uno pa naggaya ro mga simbahan
Imaw man ro pag-abu it pagpaeatyan.
 14

Filipino Translation

ANGEL

Sa wakas nasilip rin ang langit

Kasama ng traysikol drayber
Na humalay sa ‘yo.

Angunit hindi pa tumatahimik

Ang mga damdamin
Ng mga batang katulad mo.
At ng mga Loretta sa loob at labas
Ng Marikina.

Bakit nagkakaganito an gating bayan?

Kahit sa sarili nating bahay
Ay may pumapasok na higante.
Kung ano ang dahilan,
Hindi natin alam.

Bakit, wala na bang pag-ibig

Na natira sa ating lansangan?
Kung kalian pa dumami anga ting simbahan,
Saka naman ang patayan.
 15

Aklanon Language

LOLA ROSA, SANGKA COMFORT WOMAN

Paano ka mabatian, Lola Rosa

It mga bonsai ag panda
Samtang mga dagsa sanda?

Habayran ka eon man kuno nanda

Sa tanan nga kalipayan nga gindueot mo
Sa andang mga sueok nga sundalo

Ano pa gid kuno ro kueang?

Public apology?
Maghakiri eon lang sanda!

Ro andang hasayran
Hay kon paano nanda
Maplastar sa atong karsada
Ro andang right hand drive car, Lanser ag Pajero.

Ag ro atong gobyerno man

Hay mabulig man kuno kimo.
Kon paano ag kon hin-uno,
Basi kon sa pagtaliwan mo!

Lola Rosa,
Ano baea kon himuon man naton
Nga comfort women
Riya sa sueod it Muntinlupa
Ro mga daeaga nanda?
 16

Filipino Translation

LOLA ROSA, ISANG COMFORT WOMAN

Papaano ka mapapakinggan, Lola Rosa

Ng mga bonsai at panda
Gayong mga yagit sila?

Binayaran ka na raw nila

Sa lahat ng ligaya na dinulot ninyo sa kanilang
Mga hayok na sundalo.

Ano pa raw ba ang kulang?

Public apology?
Magharakiri na lang sila!

Ang tanging alam nila’y

Kung papaano nila mapapatakbo rito
Ang kanilang righ-hand track, Lanser at Pajero.

At an gating gobeyrno,
Tutulungan ka naman daw nila.
Kung kalian, kung papaano,
Baka kung wala ka na!

Lola Rosa,
Ano kaya kung gagawing
Comfort women din
Dito sa loob ng Muntinglupa
Ang mga dalaginding nila?
 17

Aklanon Langauge

HAM-AN, INAY?

Inay,
Ham-at maeueoy-on ro kanta’t hangin?

Toto,
Maabot ring Tatay.

Inay,
Ham-at nagasaot-saot ro mga daho’t saging?

Toto,
Maabot ring Tatay?

Inay,
Ham-at nagatangis ka? Bukon abi’t maabot si Tatay?

Toto,
Daehon na ring manghod nga owa maghalin kakon!
 18

Filipino Language

BAKIT, INAY?

Inay,
Bakit kay lambing ang awit ng hangin?

Anak,
Ang Tatay mo’y darating!

Inay,
Bakit sumasayaw ang mga dahon ng saging?

Anak,
Ang Tatay mo’y darating.

Inay,
Bakit kayo’y lumuluha gayong si Tatay ay darating!

Anak,
Dadalhin niya ang kapatid mong hindi nagmula sa akin!
 19

Aklanon Language

PARA KAY LORENA

Ro bala nga eumapos sa ginhawa mo

Hay owa gid
Makapugong sa imong pagginhawa. Buhi ka pa
Paris ku mga rosas nga nagabueak
Sa ang harden. Ring tunok
Hay ona pa man gihapon, ugaling
Nagtiko eang. Mahumtan ko pa gihapon ring kahumot
Bisan sangka kilometro rang distansya.
Pareho msn gihapon nga humot
Nga nagbaid king kaibahan
Sa pagtabokit mga banglid.
Ring kasumpong hay nagsaea
Sa paghambae nga ginpahipos ka nanda.
Gapanamgo sanda.
Ring mga bibig hay gakipot
Pero ring boses
Hay ginabalikbalik,
Makusog, ro pagpuga
Ag pabalikhot
King kasimanwa

Ro atong mga lideres

Indi eang ugaling kabatyag ku atong mga kasakit.
Sa paglinibutlibot
Para sa masunod nga
Eleksyon.
 20

Filipino Translation

PARA KAY LORENA

Ang balang tumagos sa hininga mo

Ay hindi
Nakapigil sa iyong paghinga. Buhay ka pa ring
Katulad ng mga rosas na namumulaklak
SA aking harden. Ang tinik mo
Ay nariyan pa rin, kaya lan
Bumaluktot. Naamoy ko pa rin ang samyo mo
Kahit isang kilometro ang layo.
Pareho pa rin ang bango
Na naghasa sa kasamahan mo
Sa pagtatawid ng mga bangin.
Nagkamali ang mga kaaway mo
Sa pagsasabi na pinatikom ang iyong mga labi.
Nanaginip sila.
Nakatikom nga ang iyong mga bibig
Ngunit ang boses mo ay umaalingawngaw,
Malakas, ang pagpiga
At pagpupulupot
Ng ating kababayan.

Kaya lang ang mga pinuno nati’y

Hindi nakakaramdam sa ating mga sakit.
Abalang-abala sila
Sa paghahanda
Sa susunod
Na halalan.