Sie sind auf Seite 1von 10

ULUSLARARASI BİLİM VE EĞİTİM FEDERASYONU

SÜREKLİ EĞİTİM VE KALİTE DERNEĞİ


Karar Verme Sürecinde Beyin Fırtınası
Problem çözümünde, karar verme sürecinde takım tarafından beyin fırtınası aktivitesi
yapılmalıdır. Beyin fırtınası, yaratıcı ve yeni fikirlerin ortaya çıkmasında oldukça etkili
bir yöntemdir. Beyin fırtınası, birden fazla katılımcının birbirleriyle fikir alış-verişinde
bulunarak gerçekleştirdiği, çok sayıda alternatif çözüm yolunun ortaya çıktığı bir
yöntemdir. Bir çok alanda beyin fırtınası tekniğinden yararlanılmaktadır.

Beyin Fırtınası Kuralları


Beyin fırtınası yönteminin etkili bir şekilde uygulanabilmesi için bazı kurallara uyulması
gerekmektedir. Bu kurallar:

1. Eleştİri beyin fırtınasının yapıldığı ortamda olmamalıdır. Böylece katılımcılar


fikirlerini rahatça dile getirebilirler.
2. Düşüncede sınırlar olmamalıdır. Uç noktalarda düşünceler de ortaya konulmalıdır.

3. Nicelik aranır. beyin fırtınasının temel prensibi katılımcıların çok sayıda fikir ortaya
koymasıdır.

4. Kombinasyon sağlanmalıdır. katılımcılar birbirinden etkilenerek daha iyi fikirler


ortaya koyabilirler.

Beyin Fırtınasının Faydaları

1. Yaratıcı düşüncenin ortaya çıkmasını sağlar.


2. Çok fazla sayıda fikir ortaya çıkmasını sağlar.

3. Grubun bütün üyelerinin çözüme katılımını sağlar.

4. Grup üyelerinin alınan kararları benimsemesi ve sahiplenmesini sağlar.

5. Beyin fırtınasıyla ortaya çıkan fikirler diğer yönetim araçlarına girdi oluşturur.[3]

Yönetim Araçları

1. Afinite Diyagramı
2. Proses Karar Diyagramı (PDPC)

3. Ok diyagramı

4. Önceliklendirme Matrisleri
ULUSLARARASI BİLİM VE EĞİTİM FEDERASYONU

SÜREKLİ EĞİTİM VE KALİTE DERNEĞİ


5. Matris Diyagramı

6. Ağaç diyagramı

7. İlişkiler Diyagramı

8. İlgi Diyagramı

İlgi diyagramı (veya Yakınlık diyagramı) çok sayıda düzensiz fikir ve düşüncenin,
aralarında ilişkiler kurularak organize edilmesi için kullanılan bir araçtır. Müşteri
ihtiyaçlarının yapısını ortaya çıkartmak için kullanılır. K-J diyagramı olarak da bilinir. Bu
adını Jiro Kawakita'dan almıştır. İlgi diyagramları belirgin olmayan durumların bir araya
getirilip gruplandırılmasıyla/organize edilmesiyle oluşturulur. Bir beyin fırtınası neticesinde
ortaya çıkan düşünceler ve fikirler, ilgili oldukları, kendi karakteristik özelliklerinin
yansıtıldığı durum başlığının altında gruplandırılırlar. Düzensizce ve ilişkilendirilmemiş fikir
ve düşüncelerin, ilgi diyagramıyla ilişkilendirilip düzenlenmesi, hangi fikrin doğru olduğun
veya hangilerinin çözüm için daha elverişli olduğunun kademeli olarak görülebilmesi
açısından kolaylık sağlar.
İlgi Diyagramı Ne Zaman Kullanılır?

1. Bir problem veya konu üzerinde ayrıntılı çalışma yapıldığında


2. Bir probleme ve ya konuya ait değişik bakış açıları toplarken

3. Mantıklı düzenlemeler yerine yaratıcı düzenlemelerin daha gerekli olduğunda

İlgi Diyagramı Nasıl Hazırlanır?

1. Organizasyon için problem niteliği taşıyan konu seçilir


2. Bu konuyla ilgili bilgiler toplanır ve bilgi kartlarının üzerine yerleştirilir

3. Düzenlenen bu kartlar belli bir mantık sırasına göre düzenlenir

4. Düzenlenen bu kartlar gruplandırılarak ilişkili oldukları başlıklar altında toplanır

5. Böylece ilgi diyagramı oluşturulur.


ULUSLARARASI BİLİM VE EĞİTİM FEDERASYONU

SÜREKLİ EĞİTİM VE KALİTE DERNEĞİ


İlgi Diyagramının Faydaları Nelerdir?
Bir grup içinde beyin fırtınası etkinliğinin ardından ilgi diyagramının oluşturulmasının;

1. Gerçekler, fikirler ve düşüncelerin faydalı ilişkiler ve gruplar halinde düzenlenmesi


2. Düzenlenmiş fikirlerle birlikte, var olan sorunun çözümü ve yeni yaklaşımların
görülmesi

3. Grup içinde takım çalışmasının teşvik edilmesi

4. Gizli ya da belirsiz olan sorunların farkına varılması gibi yararları vardır.

Proses Karar Diyagramı (PDPC)

Planlamanın en önemli yolu eldeki verileri bir ağaç diyagramı


kullanarak hiyerarşilere ayırmaktır. Bu diyagram, geliştirilen planda neyin yanlış
gidebileceğini tanımlamakta kullanılır. PDPC, riskleri ve alınacak karşı önlemleri
belirleyebilmek amacıyla ağaç diyagramını birkaç alt düzeye ayırır. Bu riskleri ve önlemleri
belirtmek için farklı boyutlarda kutucuklar kullanılır.
Proses Karar Diyagramı Ne Zaman Kullanılır?

1. İstenen sonuca ulaşmak ve istenmeyen sonuçları engellemek için yeni bir plan
oluştururken
2. Plan içerisindeki potansiyel riskler tanımlanmak istendiğinde

3. Riskler tanımlandığında alınması gereken önlemler araştırılırken

Proses Karar Diyagramı Nasıl Hazırlanır?

1. Tasarlanan plan için ağaç diyagramı geliştirilir.


2. Her görev için çıkabilecek problemlere dair beyin fırtınası yapılır.

3. Bütün problemler incelenir ve sonuçları önemsiz olanlar elenir. Geriye kalanlar alt
başlık olarak görevlere eklenir.
ULUSLARARASI BİLİM VE EĞİTİM FEDERASYONU

SÜREKLİ EĞİTİM VE KALİTE DERNEĞİ


4. Her potansiyel problem için alınabilecek önlemlere dair beyin fırtınası yapılır. Bu
önlemler de ilgili problemin alt başlığı olarak diyagrama eklenir.

5. Her önlemin uygunluğuna maliyet, gerekli zaman, uygulanabilirlik gibi kriterlere göre
karar verilir.

6. Uygun olmayan önlemler 'X' ile, uygun olan önlemler ise 'O' ile işaretlenir.

Proses Karar Diyagramının Faydaları Nelerdir?

1. Tahmin yapmayı kolaylaştırır.


2. Beklenmedik olayları ve problemleri tahmin etmek için geçmişi kullanır.

3. Problemlerin yerinin belirlenmesini sağlar.

4. Olayların nasıl başarılı bir şekilde sonuçlanacağını gösterir.

Ok Diyagramı

Ok diyagramları proje planları ve faaliyet planlamaları için kullanılır. Bir diğer adı
faaliyet diyagramıdır. Kritik yol metodu (CPM) ve program gözden geçirme ve değerlendirme
tekniği (PERT) ile benzer özellikler göstermektedir. fakat bunlardan farklı olarak ok
diyagramı basitleştirilerek hızlı ve etkin yollarla takım çalışmasını kolaylaştıracak şekilde
hazırlanır. Projenin başlangıcı, gerekli aşamalar ve aşamaların birbirleriyle ilişkileri ve
bağlantıları oklarla gösterilerek, projenin bitişine gidilir. Proje yönetiminde sorunların
çözümünde ve zamanın verimli kullanılmasında etkili bir rol oynamaktadır.
Ok Diyagramı Ne Zaman Kullanılır?

1. Günlük proje ve üretim sistemleri için planlama yapılmak istendiğinde


2. Sistemlerdeki belirli görevlerin en uygun zamanda bitirildiğinden emin olunmak
istendiğinde

3. Herhangi bir projenin en erken bitiş tarihini hesaplamada

4. Herhangi bir iş sürecindeki aktiviteleri tanımlama ve anlamada


ULUSLARARASI BİLİM VE EĞİTİM FEDERASYONU

SÜREKLİ EĞİTİM VE KALİTE DERNEĞİ


Ok Diyagramı Nasıl Hazırlanır?

1. Yapılması gereken asıl görevler belirlenir.


2. Görev süreleri hesaplanır.

3. Görevler yapılış sırasına göre art arda dizilir.

4. Görevler arasındaki bağlantılar oklarla tamamlanır.

5. Diyagramın başındaki görevden başlayarak, her görev için erken başlangıç ve erken
bitiş süreleri hesaplanır.

6. Diyagramın sonundaki görevden başlayarak, her görev için geç başlangıç ve geç bitiş
süreleri hesaplanır.

7. Her görev için erken ve geç süreler arasındaki zaman farkları hesaplanır.

8. Kritik yol bulunur.

9. Plan hazırlanır ve sonuçlara göre hareket edilir.

Ok Diyagramının Faydaları Nelerdir?

1. Görevlere başlamadan önce yapılacak olan işin gözlemlenmesine ve potansiyel


engellerin tanımlanmasına olanak sağlar.
2. Potansiyel gelişmelerin keşfine rehberlik eder.

3. Süreç ilerleyişinin gözlemlenmesini kolaylaştırır.

4. Süreç planındaki değişikliklerle zaman kaybetmeden başa çıkmayı sağlar.

Önceliklendirme Diyagramı

[14]
Önceliklendirme matrisi, önem sırasının düzenlenmesidir. Bir önceliklendirme matrisi ağaç
diyagramı ve matris diyagramının birleşiminden oluşur. Önceliklendirme matrisi, takımın
amaçlarının daraltılarak bunlardan organizasyonda hangisinin daha önemli olduğunun
belirlenmesini sağlayacak şekilde tasarlanmıştır.
ULUSLARARASI BİLİM VE EĞİTİM FEDERASYONU

SÜREKLİ EĞİTİM VE KALİTE DERNEĞİ


Önceliklendirme Diyagramı Ne Zaman Kullanılır?

1. Farklı maddeleri etkileyen faktörleri araştırırken ve ortak ilişkilere karar verilmek


istendiğinde
2. Maddeler arasındaki ilişki iki boyutlu olarak gösterilmek istendiğinde

3. Farklı maddelerin aynı etkiyi ve aynı maddelerin farklı etkiyi yarattığı durumlar
araştırılırken.

Önceliklendirme Diyagramı Nasıl Yapılır?

1. Amaç, alternatifler ve karar için bir kriter belirlenir.


2. Öneme göre bir seçim yapılır.

3. Her seçeneğe yüzde ağırlık verilir.(bütün ağırlıklar toplandığında 1 etmelidir.)

4. Bütün ağırlıklar toplanarak etkilenme derecesi bulunur.

5. Dereceler kriterlere göre sıralanır.

6. Ağırlıklar ilgili matrisin dereceleriyle çarpılır ve her madde için önem derecesi
bulunur.

Önceliklendirme Diyagramının Faydaları Nelerdir?

1. Birçok alanda kullanılabilir.


2. Matris diyagramı yeterli olmadığında bu diyagram kullanılır.

Matris Diyagramı

Çeşitli veri grupları arasındaki ilişkiler hakkında bilgi sağlayan yönetim ve planlama
aracıdır. Matris diyagramları belirli sayıda satır ve sütunlardan oluşur. Satır ve sütunların
kesişim noktaları da projedeki problemleri ve yoğunluğunu belirler. Kesişim noktaları gelecek
hamleleri belirlemede rol oynar. Problemi ve esas özelliklerini görebilmek onu çözme
stratejileri geliştirmekte büyük fayda sağlar. Çoğunlukla "Hangi?" sorusunun cevabını bulmak
için sorulur, örneğin "Müşteri gereksinimlerini karşılamak için hangi uygulamaları
yapabilirim?.
Matris diyagramı methodu; problemi çok boyutlu görmeyi sağlar, bir probleme ilişkin
elemanları içerir. Bu elemanlar tablodaki satır ve sütunlarda yer alırlar ve method seçili
eleman grupları arasında ilişki olup olmadığını gösterir. Kesişim noktalarında da etkili
problem çözümlerini görmeye olanak sağlar.
ULUSLARARASI BİLİM VE EĞİTİM FEDERASYONU

SÜREKLİ EĞİTİM VE KALİTE DERNEĞİ


Matris Diyagramının Çeşitleri

1. L tipi matris:İki grubun elemanlarını birbiriyle ya da bir grubun elemanlarını


kendisiyle ilişkilendirir.
2. T tipi matris:3 grubun elemanlarını birbirleriyle ilişkilendirir.Ancak B ve C gruplarının
ikisi birden A grubu ile ilişkiliyken, B ve C birbiriyle olmamalıdır.

3. Y tipi matris:3 grubun elemanlarını birbirleriyle ilişkilendirir ve her grup ikili olarak
birbiriyle ilişkilidir.

4. C tipi matris:3 grubun elemanlarını aynı anda, 3 boyutlu olarak ilişkilendirir.

5. X tipi matris:4 grubun elemanlarını birbirleriyle ilişkilendirir. Her grup diğer


gruplardan ikisiyle ilişkilidir.

6. Çatı tipi matris:Bir grubun elemanlarını kendileriyle ilişkilendirir. Genellikle L tipi ya


da T tipi matrislerle oluşturulurlar.

Matris Diyagramı Nasıl Hazırlanır?

1. Doğru seçim yapmak için önemli faktörler belirlenir.


2. Kullanılacak matris tipi belirlenir.

3. Kullanılacak ilişki sembolleri seçilir.

4. Uygun faktör ve sembollerle matris tamamlanır.

5. Matris incelenir ve uygun bir sonuç bölümü yazılır.

Matris Diyagramı Ne Zaman Kullanılır?

1. Bir projeyi tamamlamak için yapılan işlemlerde


2. Birçok farklı özellik barındıran alternatiflerin kıyaslanmasında

3. Yeni bir uygulamaya geçilmek istendiğinde, projelerden hangisinin planlanan


hedeflerden daha fazlasını gerçeklediğini saptayıp sıralamada

Matris Diyagramının Faydaları Nelerdir?

1. Değişik bileşenler arasındaki ilişkiyi açıklar.


2. Problemlerin genel yapısını gösterir.
ULUSLARARASI BİLİM VE EĞİTİM FEDERASYONU

SÜREKLİ EĞİTİM VE KALİTE DERNEĞİ


Ağaç Diyagramı

Ağaç diyagramı bir problemin çözülmesi ya da herhangi bir hedefe ulaşılması için
yapılması gereken işlemleri hiyerarşik bir biçimde gösteren yönetim aracıdır. Bir konu ve
bileşenleri arasındaki ilişkileri gösterir. Çoğunlukla “Nasıl?” sorusunu cevaplamak için
kullanılır. Sistematik diyagram, ağaç analizi, analitik ağaç ve hiyerarşik diyagram da ağaç
diyagramının diğer isimleridir. Diyagram, projenin genel amacı (ağacın gövdesi) ile başlar ve
projenin tamamlanması için gereken alt seviyelere (ağacın dalları) doğru ilerler. Genel amaç
kendi içinde iki ya da daha fazla dala, ve her dal da kendi içinde iki ya da daha fazla dala
ayrılarak diyagramı gövdesi ve birçok dalıyla ağaca benzetir.Bu diyagramın kurulmasında
önceden hazırlanmış afinite diyagramı ve ilişkiler diyagramlarının faydası olacaktır.
Ağaç Diyagramı Nasıl Hazırlanır?

1. Problem (ya da hedef) belirlenir ve bir karta yazılıp diyagramın çizileceği tahtanın en
soluna koyulur.
2. Problemi çözecek (ya da projeyi hedefe ulaştıracak) aşamalar belirlenir. Ana hedeften
ayrılan bu aşamalar da daha sonra kendi içlerinde kısımlara ayrılırlar. Yani
diyagramda sol tarafta kalanlar daha geniş kapsamlı iken sağa doğru ilerlendikçe
olgular daha ayrıntılı, daha spesifik olacaktır.

3. Bitmiş olan diyagram incelenir ve projenin tamamlanması için yapılacak işlemler


belirlenir.

Ağaç Diyagramı Ne Zaman Kullanılır?

1. Bir konu genel özellikleriyle biliniyorken daha ayrıntılı incelenmek istendiğinde


2. Süreçler ayrıntılı analiz edilmek istendiğinde

3. Bir problemin ana sebebi araştırılırken

4. Temel sebep bir afinite ya da ilişki diyagramı ile saptandığında

5. Bir projenin detaylarının anlatılması gerektiğinde iletişim aracı olarak ağaç diyagramı
kullanılabilir.

Ağaç Diyagramının Faydaları Nelerdir?

1. Sistematik ve mantıksal yaklaşımla atlanan madde olmaz.

İlişki Diyagramı
ULUSLARARASI BİLİM VE EĞİTİM FEDERASYONU

SÜREKLİ EĞİTİM VE KALİTE DERNEĞİ


İlişki diyagramı, kompleks sebep-sonuç ilişkilerini anlaşılır kılar, sebepleri düzgün bir
biçimde ortaya koyar, problemlerin çözümünü belirlemeye yardımcı olur ve ana faktörleri
belirler Doğrusal olan araçların aksine her yönlü düşünmeye açık olduğu için yaratıcı bir
süreçtir.
İlişki diyagramı bir durum, sistem ya da problemdeki elemanların görsel sunumudur.
Genellikle bir başka yönetim aracı olan afinite diyagramları ile birlikte kullanılırlar. Afinite
diyagramlarından çıkan ana başlıklar, ilişki diyagramının başlangıç noktası olarak
kullanılırlar.
İlişki Diyagramı Nasıl Hazırlanır?

1. Problem ya da durum açıkbir şekilde yazılır ve tahtanın ortasına koyulur.


2. Durumla ilgisi olan faktörler belirlenir. Bu faktörler daha önce yapılmış afinite
diyagramlarının ana başlıkları olabilir. Faktörlerin yazıldığı kartlar durum kartının
etrafına dizilirler.

3. Kartlar arasında sebep-sonuç ilişkisinin olup olmadığına bakılır. Eğer varsa "sebep"
karından "sonuç" kartına bir ok çizilir. Bulunan bütün sebep-sonuç ilişkileri için işlem
tekrarlanır.

4. İlişkiler incelenir. Kendisinden en çok okun çıktığı kart ana sebep, en çok okun
yöneldiği kart ise ana sonuç olur.

İlişki Diyagramı Ne Zaman Kullanılır?

1. Çeşitli fikirler veya sebep-sonuç arasındaki ilişkiler araştırılırken, projeyi geliştirme


üzerinde çok büyük etkisi olacak bir alan araştırılırken
2. Kompleks bir durumun sebepleri araştırılırken

3. Karmaşık bir çözüm yöntemi oluşturulurken

4. Bir afinite diyagramı, sebep-sonuç diyagramı ya da ağaç diyagramı yapıldıktan sonra


konu daha ayrıntılı incelemek istendiğinde

İlişki Diyagramının Faydaları Nelerdir?

1. Belirli konular arasında hangi konuların daha önemli, daha temel olduğunu anlamaya
yardımcı olur.
2. Var olan problemlerin ana sebebini belirlemeyi sağlar.
ULUSLARARASI BİLİM VE EĞİTİM FEDERASYONU

SÜREKLİ EĞİTİM VE KALİTE DERNEĞİ


3. Karar vermek için yeterli bilgi bulunmadığı zamanlarda bilinmesi gereken temel
konuların bulunmasını sağlar.

BU DİYAGRAMLAR DİKKATLE İNCELENİP UYGULANMALIDIR

Das könnte Ihnen auch gefallen