antigoni.

qxd 15/1/2001 7:27 ìì Page 207

Korovesi, Antigoni 2003. Εφαρμογη της Θεωριας της αφηγησης στα δημοτικα τραγουδια: Ο αφηγητης.
In E. Close, M. Tsianikas and G. Frazis (Eds.) “Greek Research in Australia:
Proceedings of the Fourth Biennial Conference of Greek Studies, Flinders University, September 2001”.
Flinders University Department of Languages – Modern Greek: Adelaide, 207-232.

ÅöáñìïãÞ ôçò èåùñßáò ôçò áöÞãçóçò

óôá äçìïôéêÜ ôñáãïýäéá: Ï áöçãçôÞò

Áíôéãüíç ÊïñïâÝóç

In this paper we attempted to apply structural theory of Narrative (Genette,

Stanzel) on Greek Folksongs (see N.Politis, 1914:79–140); the oldest of
them have been created in the 9th and 10th century. The devices of narra-
tive voice found in these poetic texts are significant in that there are some
examples indicating a ‘figural narrator’ (a mediating instance between nar-
rator and reflector) and a ‘reflector’. Stanzel (1984:5) define reflector as “a
character in the novel who thinks, feels and perceives, but does not speak
to the reader like a narrator”. Stanzel’s definition of the reflector is a term
borrowed from Henry James, who has systematically developed this con-
cept in his novels in the 20th century.

1. ÅéóáãùãÞ
Ôï ðáñüí Üñèñï áðïôåëåß ìÝñïò ìéáò åõñýôåñçò Ýñåõíáò ôçò ïðïßáò áíôéêåß-
ìåíï åßíáé ç åöáñìïãÞ ôçò èåùñßáò ôçò áöÞãçóçò ôïõ åðéðÝäïõ ôïõ óçìáß-
íïíôïò óôá ÄçìïôéêÜ Ôñáãïýäéá êáé óõãêåêñéìÝíá óôá ÁêñéôéêÜ êáé óôéò
ÐáñáëïãÝò, ðïõ èåùñïýíôáé ùò ôá áñ÷áéüôåñá äéçãçìáôéêÜ (áöçãçìáôéêÜ)
ôñáãïýäéá ðïõ ìáò Ý÷ïõí óùèåß [Êõñéáêßäçò (1978:172–3), Ðïëßôçò Ë.
(1998:103, 107), ÌáóôñïäçìÞôñçò (1994:57)]. Ç èåùñßá ôçò áöÞãçóçò Ý÷åé
ìÝ÷ñé ôþñá åöáñìïóôåß êõñßùò óôá ðåæÜ áöçãçìáôéêÜ êåßìåíá1 [âë. ð.÷.

1 ÐñÝðåé íá óçìåéþóïõìå åäþ ïñéóìÝíåò áöçãçìáôéêÝò ðñïóåããßóåéò ðïéçôéêþí êåéìÝíùí: ï

207
Archived at Flinders University: dspace.flinders.edu.au
antigoni.qxd 15/1/2001 7:27 ìì Page 208

ÁÍÔÉÃÏÍÇ ÊÏÑÏÂÅÓÇ

Öáñßíïõ-ÌáëáìáôÜñç (1987), Perri (1994), Ôæïýìá (1997)].

Ìéá ïëïêëçñùìÝíç áíáæÞôçóç ôçò áöçãçìáôéêüôçôáò ôùí äçìïôéêþí
ôñáãïõäéþí èá ðåñéåëÜìâáíå ôçí åîÝôáóç ôùí ðñáãìáôþóåùí üëùí
ôùí áöçãçìáôéêþí åííïéþí (áöçãçôÞò, ïðôéêÞ ãùíßá Þ åóôßáóç, áöçãçìá-
ôéêüò ÷ñüíïò). Ùóôüóï, èåùñÞèçêå ðñïôéìüôåñï íá åîåôáóèåß ìéá Ýííïéá,
ç Ýííïéá ôïõ áöçãçôÞ, ìå áíáöïñÜ ôüóï óôï èåùñçôéêü ðëáßóéï, áëëÜ êõ-
ñßùò ìå åöáñìïãÞ ôçò ó÷åôéêÞò èåùñßáò óå óõãêåêñéìÝíá ôñáãïýäéá. ÂÝ-
âáéá ðñÝðåé íá åðéóçìáíèåß üôé ôï èåùñçôéêü ðëáßóéï ðáñïõóéÜæåôáé ìÜë-
ëïí áäñïìåñþò êáé áêüìá üôé ôá ðáñáäåßãìáôá åßíáé åíäåéêôéêÜ.
Ôï Üñèñï ëïéðüí èá Ý÷åé ùò èåùñçôéêü õðüâáèñï ôéò èåùñßåò êõñßùò
ôùí Genette, Stanzel, ðïõ êéíïýíôáé óôï åðßðåäï ôïõ óçìáßíïíôïò, åíþ ôá
ðáñáäåßãìáôá áíôëïýíôáé áðü ôç óõëëïãÞ ôïõ Íßêïõ Ðïëßôç (1998). Ôüóï
ç èåùñßá ôïõ Genette, üóï êáé ôïõ Stanzel åßíáé êåéìåíïêåíôñéêÝò. Äçëá-
äÞ, âáóéêÞ áñ÷Þ ôùí èåùñéþí áõôþí åßíáé üôé ôï êåßìåíï ðñÝðåé íá áðïôå-
ëåß ôçí áñ÷Þ êáé ôï ôÝëïò êÜèå Ýñåõíáò êáé êÜèå åñìçíåßáò. Ï Äïìéóìüò,
ðïõ áðïôåëåß êáé ôï åõñýôåñï èåùñçôéêü ðëáßóéï ôùí èåùñéþí áõôþí, ðå-
ñéïñßæåé áõóôçñÜ ôçí ðñïóÝããéóÞ ôïõ óôï åðßðåäï ôïõ êåéìÝíïõ, ôï ïðïßï
êáé èåùñåß ùò áõôüíïìï, áõôÜñêåò êáé áíåîÜñôçôï (¹ãêëåôïí 1989, Ôæéü-
âáò 1987). Óõíåðþò, ìéá êåéìåíïêåíôñéêÞ ðñïóÝããéóç ôùí Äçìïôéêþí
ôñáãïõäéþí – ÷ùñßò áíáöïñÝò óôïí äçìéïõñãü, óôéò êïéíùíéêÝò êáé éóôï-
ñéêÝò óõíèÞêåò ãÝíåóçò Þ óôéò Üëëåò äéáóùèåßóåò ðáñáëëáãÝò Üëëùí óõë-
ëïãþí – äåí áðïôåëåß ìéá áõèáßñåôç åðéëïãÞ ôçò ãñáöïýóçò, áëëÜ ìéá åðé-
âëçèåßóá ðñïóÝããéóç ôïõ õéïèåôïýíôïò èåùñçôéêïý ðåäßïõ.

2. ÃåíéêÜ
“Äåí ìðïñåß íá õðÜñîåé áöÞãçóç ÷ùñßò áöçãçôޔ. Ç ðñüôáóç áõôÞ, üðùò
äéáôõðþèçêå áðü ôïí ÔóâåíôÜí Ôodorov ôï 1973 óôçí ÐïéçôéêÞ (1989:78),
ôïíßæåé ôçí óðïõäáéüôçôá ôçò Ýííïéáò ôïõ áöçãçôÞ: Ç ðáñïõóßá ôïõ áöç-
ãçôÞ óõíåðÜãåôáé ôçí ýðáñîç ôçò áöÞãçóçò. Ï áöçãçôÞò åßíáé áõôüò ðïõ

Ôæéüâáò (1987:55) ÷áñáêôçñßæåé ôïí áöçãçìáôéêü ÷ñüíï ôùí äçìïôéêþí ôñáãïõäéþí, ï Perri
(1994:87–88) åîåôÜæåé ôïí õðïêáôÜóôáôï ëüãï óôïí ÊáâÜöç, ï Ìðáìðéíéþôçò (1991:265–8)
åðéóçìáßíåé ôçí ôå÷íéêÞ ôçò åðáíÜëçøçò óôá äçìïôéêÜ ôñáãïýäéá êáé ïé Ãåùñãáêïðïýëïõ
êáé Ãïýôóïò (1999:250–2) áíáæçôïýí ôéò áöçãçìáôéêÝò äïìÝò óôïí ÊáâÜöç.

208
Archived at Flinders University: dspace.flinders.edu.au
antigoni.qxd 15/1/2001 7:27 ìì Page 209

ÅÖÁÑÌÏÃÇ ÔÇÓ ÈÅÙÑÉÁÓ ÔÇÓ ÁÖÇÃÇÓÇÓ ÓÔÁ ÄÇÌÏÔÉÊÁ ÔÑÁÃÏÕÄÉÁ: Ï ÁÖÇÃÇÔÇÓ

ìéëÜ, ðïõ äéçãåßôáé ôá ãåãïíüôá, ðïõ áðïêáëýðôåé Þ áðïêñýðôåé ôéò óêÝøåéò

êáé ôá óõíáéóèÞìáôá ôùí çñþùí. Ï áöçãçôÞò ñõèìßæåé ôé èá åéðùèåß êáé
áðü ðïéïí, ðüôå èá ðáñïõóéáóèåß ôï Ýíá Þ ôï Üëëï ãåãïíüò, ðüôå èá ðáñÝì-
âåé êáé èá ó÷ïëéÜóåé. Ï áöçãçôÞò åßíáé óýìöùíá ìå ôïí Gerald Genette o
öïñÝáò ôçò áöçãçìáôéêÞò ðñÜîçò, ôçò ðñÜîçò äçëáäÞ ôïõ áöçãåßóèáé.
¸íáò Üëëïò èåùñçôéêüò ôçò áöÞãçóçò, ï Ãåñìáíüò Stanzel (1999) èåùñåß
üôé ï áöçãçôÞò ìðïñåß íá åêöñÜóåé ãëùóóéêÜ, ìå óõãêåêñéìÝíåò ãëùóóé-
êÝò åêöñÜóåéò, ôçí Ýííïéá ôçò äéáìåóïëÜâçóçò. Óå êÜèå áöÞãçóç ôá ãå-
ãïíüôá äßíïíôáé ìÝóù ôçò óêÝøçò, ôçò áíôßëçøçò, ôçò íüçóçò ãåíéêÜ åíüò
õðïêåéìÝíïõ, ôïõ áöçãçôÞ. Ï áöçãçôÞò ìåóïëáâåß ìåôáîý ôïõ óõããñáöÝá
êáé ôïõ áíáãíþóôç. Ìå ôçí Üðïøç áõôÞ ôÜ÷èçêå êáé ï Âooth ï ïðïßïò ôï
1961 óôï âéâëßï ôïõ The Rhetoric of Fiction ôüíéæå üôé äåí ìðïñåß íá õðÜñ-
îåé áöÞãçóç ÷ùñßò ôç “ìåóïëÜâçóç” ôïõ áöçãçôÞ.
Ï áöçãçôÞò äåí ðñÝðåé íá ôáõôßæåôáé ìå ôïí óõããñáöÝá – Þ ôïí ðïéç-
ôÞ óôçí ðåñßðôùóç ôùí Äçìïôéêþí ôñáãïõäéþí. ¼ðùò åðéóçìáßíïõí ïé
Booth, Todorov, Genette, Stanzel ï óõããñáöÝáò åßíáé Ýíá ðñüóùðï õðáñ-
êôü, ðñáãìáôéêü, ðïõ æåé Þ Ýæçóå óå ìéá óõãêåêñéìÝíç éóôïñéêÞ ðñáãìá-
ôéêüôçôá. Áíôßèåôá, ï áöçãçôÞò åßíáé Ýíá ðñüóùðï ðëáóôü, Ýíá ðëÜóìá ôçò
öáíôáóßáò ôïõ óõããñáöÝá, ï ïðïßïò ôïí äçìéïýñãçóå üðùò êáé ôá Üëëá
ðñüóùðá ôïõ ìõèïðëáóôéêïý êüóìïõ. Ï Âooth ìÜëéóôá äéá÷ùñßæåé áêüìá
ðåñéóóüôåñï ôïí óõããñáöÝá áðü ôïí áöçãçôÞ ôïðïèåôþíôáò áíÜìåóÜ ôïõò
ôïí ‘íïïýìåíï óõããñáöÝá’. Ï ‘íïïýìåíïò óõããñáöÝáò’ Þ ‘áöçñçìÝíïò
óõããñáöÝáò’ êáôÜ ôïí Lintvelt (1981:99) ïñßæåôáé ùò ç ëïãïôå÷íéêÞ ðñï-
âïëÞ ôïõ áëçèéíïý óõããñáöÝá, ï “äåýôåñïò åáõôüò ôïõ” ðïõ ôïðïèåôåßôáé
ìÝóá óôïí ìõèïðëáóôéêü êüóìï.
Áöïý ïñßóáìå ôçí Ýííïéá êáé ôç ëåéôïõñãßá ôïõ áöçãçôÞ êáé áöïý åðé-
óçìÜíáìå ôç äéÜêñéóÞ ôïõ áðü ôïí óõããñáöÝá, ìðïñïýìå ôþñá íá äþóïõ-
ìå ôá ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôïõ, áëëÜ êáé ôçí êáôçãïñéïðïßçóÞ ôïõ óýìöùíá ìå
ôïí Genette êáé ôïí Stanzel.

3. Ï áöçãçôÞò êáôÜ ôïí GENETTE

Ï Genette åîåôÜæåé ôçí Ýííïéá ôïõ áöçãçôÞ – Þ ‘öùíޒ üðùò åêåßíïò áðï-
êáëåß ôïí áöçãçôÞ – óôï 5ï êåöÜëáéï ôïõ âéâëßïõ ôïõ Narrative

209
Archived at Flinders University: dspace.flinders.edu.au
antigoni.qxd 15/1/2001 7:27 ìì Page 210

ÁÍÔÉÃÏÍÇ ÊÏÑÏÂÅÓÇ

Discourse (1980:212–260). Óýìöùíá ìå ôïí Genette ï áöçãçôÞò åßíáé ï

öïñÝáò ôçò áöçãçìáôéêÞò ðñÜîçò, ôçò ðñÜîçò äçëáäÞ ôïõ áöçãåßóèáé.
¼ðùò õðåóôÞñéîå êáé ï Âooth, ï Genette ôïíßæåé ôçí áíÜãêç äéÜêñéóçò ôïõ
áöçãçôÞ áðü ôïí óõããñáöÝá. Ï áöçãçôÞò ãíùñßæåé ôá ðñüóùðá êáé ôá ãå-
ãïíüôá óôá ïðïßá áíáöÝñåôáé êáé ðïëëÝò öïñÝò óõììåôÝ÷åé óå áõôÜ ùò
Þñùáò. Óå êÜèå áöÞãçóç ï áöçãçôÞò áöÞíåé êÜðïéá ß÷íç, ëéãüôåñï Þ ðå-
ñéóóüôåñï åìöáíÞ, ôá ïðïßá êáé õðïäçëþíïõí ôçí ðáñïõóßá ôïõ.
Ï Genette ÷áñáêôçñßæåé ôïõò áöçãçôÝò áíÜëïãá ìå ôï áöçãçìáôéêü åðß-
ðåäï óôï ïðïßï áíÞêïõí. Ôá áöçãçìáôéêÜ åðßðåäá åßíáé ôñßá: á) åîùäéçãç-
ôéêü åðßðåäï, â) åóùäéçãçôéêü Þ äéçãçôéêü åðßðåäï, êáé ã) ìåôáäéçãçôéêü åðß-
ðåäï. Áíôßóôïé÷á, Ý÷ïõìå ôïí åîùäéçãçôéêü áöçãçôÞ, ôïí åóùäéçãçôéêü
áöçãçôÞ êáé ôïí ìåôáäéçãçôéêü áöçãçôÞ. Ï åîùäéçãçôéêüò áöçãçôÞò áöç-
ãåßôáé ìéá éóôïñßá óôçí ïðïßá äåí óõììåôåß÷å, åíþ ï åóùäéçãçôéêüò áöç-
ãçôÞò ìéá éóôïñßá óôçí ïðïßá Ýëáâå ìÝñïò. Ï ìåôáäéçãçôéêüò áöçãçôÞò
áíáëáìâÜíåé íá ìáò áöçãçèåß ìéá éóôïñßá ç ïðïßá êéíåßôáé åêôüò ôùí èå-
ìáôéêþí ïñßùí ôçò êýñéáò áöÞãçóçò.
• ÐáñÜäåéãìá åîùäéçãçôéêïý êáé åóùäéçãçôéêïý áöçãçôÞ õðÜñ÷åé óôçí
ÐáñáëïãÞ “Ôïõ íåêñïý áäåëöïý”, óô. 1–6:
ÌÜííá ìå ôïõò åííéÜ óïõ ãéïõò êáé ìå ôç ìéá óïõ êüñç,
Ôçí êüñç ôç ìïíÜêñéâç ôçí ðïëõáãáðçìÝíç,
Ôçí åß÷åò äþäåêá ÷ñïíþ ê’ Þëéïò äå óïõ ôçí åßäå!
‘Ó ôá óêïôåéíÜ ôçí Ýëïõæå, ‘ò ôÜöåããá ôç ÷ôåíßæåé,
5 ‘ò ôÜóôñé êáé ôïí áõãåñéíü Ýðëåêå ôá ìáëëéÜ ôçò.
ÐñïîåíçôÜäåò Þñèáíå áðü ôç Âáâõëþíá,
Íá ðÜñïõíå ôçí ÁñåôÞ ðïëý ìáêñéÜ ´ò ôá îÝíá.

Óôïõò óôß÷ïõò áõôïýò êÜðïéï ðñüóùðï áðåõèýíåôáé óôçí ìÜíá, ìßá áðü ôéò
çñùßäåò ôïõ ôñáãïõäéïý. Ôï ðñüóùðï áõôü äåí åßíáé ï êýñéïò áöçãçôÞò,
êáé áõôü ôï óõíåéäçôïðïéïýìå óôïí óôß÷ï 6, üôáí áñ÷ßæåé ç êýñéá áöÞãç-
óç. Ïé óôß÷ïé 1–5 ëåéôïõñãïýí ùò Ýíá åßäïò åéóáãùãÞò óôçí êýñéá áöÞãç-
óç, áöïý áðåõèõíüìåíïò óôçí ìÜíá ðáñïõóéÜæåé ôçí ÁñåôÞ êáé ôïõò åí-
íéÜ ôçò áäåëöïýò. Ôï ðñüóùðï ëïéðüí ðïõ ìéëÜ óôïõò óôß÷ïõò 1–5 åßíáé

210
Archived at Flinders University: dspace.flinders.edu.au
antigoni.qxd 15/1/2001 7:27 ìì Page 211

ÅÖÁÑÌÏÃÇ ÔÇÓ ÈÅÙÑÉÁÓ ÔÇÓ ÁÖÇÃÇÓÇÓ ÓÔÁ ÄÇÌÏÔÉÊÁ ÔÑÁÃÏÕÄÉÁ: Ï ÁÖÇÃÇÔÇÓ

Ýíáò åîùäéçãçôéêüò áöçãçôÞò, åíþ áðü ôïí óôß÷ï 6 êáé åîÞò åìöáíßæåôáé ï
êýñéïò áöçãçôÞò, ï åóùäéçãçôéêüò áöçãçôÞò.
ÃåíéêÜ èá ëÝãáìå üôé ï åîùäéçãçôéêüò áöçãçôÞò ôßèåôáé Ýîù êáé ðñéí
áðü ôçí êýñéá áöÞãçóç. Ï áöçãçôÞò áõôüò ëåéôïõñãåß ùò ôï ðñüóùðï åêåß-
íï ðïõ ìáò åéóÜãåé óôçí áöÞãçóç. ÌïéÜæåé íá ðëçóéÜæåé ðïëý ôï ðñüóù-
ðï ôïõ ðïéçôÞ Þ ôïõ óõããñáöÝá ôïõ Ýñãïõ. Åîùäéçãçôéêüò áöçãçôÞò õðÜñ-
÷åé Þäç óôá ÏìçñéêÜ Ýðç, üðïõ óôçí åéóáãùãÞ ðáñïõóéÜæåôáé ï ðïéçôÞò
‘áõôïðñïóþðùò’ ãéá íá ìáò áíáããåßëåé ôï èÝìá ôïõ ðïéÞìáôïò êáé íá æç-
ôÞóåé ôç óõíäñïìÞ ôçò Ìïýóáò óôï äýóêïëï Ýñãï ôçò åîéóôüñçóçò. Ç åì-
öÜíéóç áõôÞ ôïõ äçìéïõñãïý óôçí áñ÷Þ ôïõ Ýñãïõ äßíåé ìéá áßóèçóç ‘ðé-
óôïðïßçóçò’ üôé ôá ãåãïíüôá ðïõ èá áöçãçèåß åßíáé êáôÜ âÜóéí áëçèéíÜ êáé
ôá ðñüóùðá õðáñêôÜ. Áíôßèåôá ìå ôïí åîùäéçãçôéêü áöçãçôÞ ðïõ ôßèåôáé
åêôüò ôçò éóôïñßáò, ï ìåôáäéçãçôéêüò áöçãçôÞò åíôÜóóåôáé ìÝóá óôçí êý-
ñéá áöÞãçóç. Ç ðáñåìâïëÞ ìéáò ìåôá-áöÞãçóçò äéáêüðôåé ôçí áëõóßäá ôùí
ãåãïíüôùí ôçò êýñéáò áöÞãçóçò, åßôå åéóÜãïíôáò ìéá Üëëç áëõóßäá ãåãï-
íüôùí, åßôå áðëþò ðáñïõóéÜæïíôáò ôéò óêÝøåéò Þ ôá óõíáéóèÞìáôá ôùí
çñþùí Þ ðåñéãñÜöïíôáò Ýíá áíôéêåßìåíï Þ ôïí ÷þñï äñÜóçò. ¼,ôé êáé íá
ðåñéëáìâÜíåé ç ìåôá-áöÞãçóç, ôï áðïôÝëåóìá åßíáé Ýíá êáé ôï áõôü: ç êý-
ñéá áöÞãçóç äéáêüðôåôáé, ï áöçãçìáôéêüò ÷ñüíïò óôáìáôÜ êáé ç äñÜóç
áíáóôÝëëåôáé ìå áðïôÝëåóìá åßôå íá åðéôåßíåôáé ç áãùíßá åßôå íá ÷áëáñþ-
íåé ç ðñïóï÷Þ ôïõ áíáãíþóôç.
• ÐáñÜäåéãìá ìåôáäéçãçôéêïý áöçãçôÞ Ý÷ïõìå óôï Áêñéôéêü (76), óô.
10–15:
×Þñáò õãéüò ëáôñåýåé ôñéÜ êáëÜ Üëïãá,
ôï Ãñßâá êáé ôï Ìáýñç êáé ôïí ÐÝðáíï,
ôï Ãñßâá ãéá êáâÜëá êáé ãéá ëåâåíôéÜ,
ôïí ÐÝðáíï ãéá ìÜôéá êáé îáíèÜ ìáëëéÜ,
5 ôï Ìáýñç ãéá óåöÝñé êáé ãéá ðüëåìï.

Ìá ðÞãå ‘ò ôï óåöÝñé ê’ Þñèåí áäåéáíü,

êáé ï Ãñßâáò ôï ìáëþíåé êáé ï ÐÝðáíïò.
“Âñå ðïõ åßíáé, ìùñÝ Ìáýñç, ðïõ åßíáé ï áöÝíôçò ìáò,

211
Archived at Flinders University: dspace.flinders.edu.au
antigoni.qxd 15/1/2001 7:27 ìì Page 212

ÁÍÔÉÃÏÍÇ ÊÏÑÏÂÅÓÇ

ðïõ ðÞãåò ‘ò ôï óåöÝñé ê’ Þñèåò áäåéáíüò;

10 –ÁöÞóôå íá óáò åßðù ôá ôñáãïýäéá ìïõ
êáé ôï ìåãÜëï ðüíï ôçò êáñäïýëáò ìïõ.
ÙóÜí åðïëåìïýìå ‘ò ôï ñçìüêáóôñï,
¸êáìá íá ðåñÜóù ðü ôïí ðüôáìï,
êïðÞêáíå ïé óÝëëáéò êáé ïé óêáëùóéáßò
15 êáé ðÞñå ôïí áöÝíôç ê’ Þñèá íáäåéáíü”.

Óôï ôñáãïýäé áõôü ìðïñïýìå íá åíôïðßóïõìå äýï áöçãçôÝò: ôïí åóùäéç-

ãçôéêü (ôñéôïðñüóùðï) áöçãçôÞ ðïõ åíôïðßæåôáé óôïõò óôß÷ïõò 1–7 êáé ôïí
ìåôáäéçãçôéêü (ðñùôïðñüóùðï) áöçãçôÞ ðïõ åíôïðßæåôáé óôïõò óôß÷ïõò
10–15. Ïé óôß÷ïé 8–9 ðïõ ìåóïëáâïýí áíÜìåóá óôéò äýï áöçãÞóåéò åßíáé
Ýíá ìéêñü êïììÜôé ÅõèÝïò Ëüãïõ ðïõ ëåéôïõñãåß ùò Ýíá åßäïò åíáýóìáôïò
ãéá íá îåêéíÞóåé ï äåýôåñïò áöçãçôÞò-Üëïãï ôçí ìåôáäéçãçôéêÞ áöÞãçóç.
Ï ðñþôïò åóùäéçãçôéêüò áöçãçôÞò åîéóôïñåß ðïëý óýíôïìá ôï ãåãïíüò ôïõ
÷áìïý ôïõ õéïý ôçò ÷Þñáò (óô. 6–7). ÐñïçãïõìÝíùò, óôïõò óô. 1–5 Ý÷åé ðá-
ñïõóéÜóåé ôïõò Þñùåò ôçò áöÞãçóçò: åßíáé ï õéüò ôçò ÷Þñáò êáé ôá ôñßá
ÜëïãÜ ôïõ, ï Ãñßâáò, ï ÐÝðáíïò êáé ï Ìáýñçò. ¼ôáí ï Ìáýñçò Ýñ÷åôáé
÷ùñßò ôïí áöÝíôç ôïõ áðü ôïí ðüëåìï, ôá Üëëá äýï Üëïãá ôïí ìáëþíïõí
êáé ôïí ñùôïýí ãéá ôï ôé óõíÝâç. Åêåßíï áðáíôÜ ìå ìéá áíáäñïìÞ óôï ãå-
ãïíüò áõôü (óô. 10–15) ðñïóðáèþíôáò íá äéêáéïëïãçèåß. Ç áíáäñïìÞ êáé
áéôéïëüãçóç ôïõ ÷áìïý ôïõ áöåíôéêïý áðïäßäåôáé ìå ìéá äåýôåñç áöÞãç-
óç, ìéá áöÞãçóç ìÝóá óôçí áöÞãçóç, ôçí ìåôáäéçãçôéêÞ áöÞãçóç.
Óýìöùíá ìå ôïí Genette ç ðáñáäïóéáêÞ äéÜêñéóç “ðñùôïðñüóùðç” êáé
“ôñéôïðñüóùðç” áöÞãçóç ìðïñåß íá âáóßæåôáé óå ìéá ãñáììáôéêÞ êáôçãï-
ñßá áõôÞ ôïõ ðñïóþðïõ, åßíáé üìùò áíåðáñêÞò êáé óå ôåëåõôáßá áíÜëõóç
ü÷é êáé ôüóï áóöáëÞò, áöïý ãéá ðáñÜäåéãìá óå ìéá ôñéôïðñüóùðç áöÞãç-
óç ï áöçãçôÞò ìðïñåß íá áíáöåñèåß áíÜ ðÜóá óôéãìÞ óôïí åáõôü ôïõ ÷ñç-
óéìïðïéþíôáò ôï ðñþôï ðñüóùðï. ÊáôÜ âÜóç ëïéðüí êÜèå áöÞãçóç åßíáé
êáôÜ ôïí Genette ìéá ðñùôïðñüóùðç áöÞãçóç. Ùóôüóï, ôï ãñáììáôéêü
ðñüóùðï äåí åßíáé ôåëåßùò áíåîÜñôçôï áðü ôç ó÷Ýóç ðïõ Ý÷åé ï áöçãçôÞò
ìå ôçí áöÞãçóç. ¸ôóé, üôáí õéïèåôåßôáé ôï ðñþôï ðñüóùðï – äçëáäÞ ôï
“åãþ” – ôüôå ï áöçãçôÞò åßíáé êáé Þñùáò ôçò éóôïñßáò. Ï áöçãçôÞò-Þñùáò

212
Archived at Flinders University: dspace.flinders.edu.au
antigoni.qxd 15/1/2001 7:27 ìì Page 213

ÅÖÁÑÌÏÃÇ ÔÇÓ ÈÅÙÑÉÁÓ ÔÇÓ ÁÖÇÃÇÓÇÓ ÓÔÁ ÄÇÌÏÔÉÊÁ ÔÑÁÃÏÕÄÉÁ: Ï ÁÖÇÃÇÔÇÓ

ðïõ áíáëáìâÜíåé ôçí áöçãçìáôéêÞ ëåéôïõñãßá åßíáé Ýíáò ‘ïìïäéçãçôéêüò

áöçãçôÞò’. Áíôßèåôá, üôáí ï áöçãçôÞò äåí ôáõôßæåôáé ìå ôïí Þñùá ôçò éóôï-
ñßáò, ôüôå ç áöÞãçóç ãßíåôáé óôï ôñßôï ðñüóùðï –ìå Ýíá “áõôüò”. Ï áöç-
ãçôÞò áõôüò, ðïõ äåí åßíáé êáé ï Þñùáò ôçò éóôïñßáò, ïíïìÜæåôáé ‘åôåñïäé-
çãçôéêüò áöçãçôÞò’. ×ñçóéìïðïéþíôáò ìáèçìáôéêïýò üñïõò èá ëÝãáìå üôé:

ÏÌÏÄÉÇÃÇÔÉÊÏÓ ÁÖÇÃÇÔÇÓ: áöçãçôÞò = Þñùáò

ÅÔÅÑÏÄÉÇÃÇÔÉÊÏÓ ÁÖÇÃÇÔÇÓ: áöçãçôÞò =/= Þñùáò

¼ðùò âëÝðïõìå óôï ó÷Þìá, óôçí åôåñïäéçãçôéêÞ áöÞãçóç ï áöçãçôÞò áðïõóéÜæåé áðü
ôçí éóôïñßá, åíþ óôçí ïìïäéçãçôéêÞ áöÞãçóç ï áöçãçôÞò ëáìâÜíåé ìÝñïò åßôå ùò ðñù-
ôáãùíéóôÞò ôçò éóôïñßáò åßôå ùò ðáñáôçñçôÞò Þ ìÜñôõñáò ìå Ýíáí äåõôåñåýïíôá ñüëï.

Áíáêåöáëáéþíïíôáò, ëïéðüí, èá ëÝãáìå üôé ï Genette ÷áñáêôçñßæåé ôïõò

áöçãçôÝò áíÜëïãá (á) ìå ôï áöçãçìáôéêü åðßðåäï óôï ïðïßï áíÞêïõí êáé
(â) áíÜëïãá ìå ôç ó÷Ýóç ôïõò ìå ôçí éóôïñßá. ¸ôóé, áíÜëïãá ìå ôï åðßðå-
äï óôï ïðïßï áíÞêåé Ýíáò áöçãçôÞò ìðïñåß íá åßíáé Ýíáò åóùäéçãçôéêüò
áöçãçôÞò üôáí áöçãåßôáé ìéá éóôïñßá óôçí ïðïßá Ýëáâå ìÝñïò, Þ Ýíáò åîù-
äéçãçôéêüò áöçãçôÞò üôáí áöçãåßôáé ìéá éóôïñßá óôçí ïðïßá äåí óõììå-
ôåß÷å. Áðü ôçí Üëëç ðëåõñÜ, ï áöçãçôÞò ðïõ åßíáé êáé Þñùáò ôçò éóôïñß-
áò åßíáé Ýíáò ïìïäéçãçôéêüò áöçãçôÞò – óôçí ðåñßðôùóç áõôÞ ç
áöÞãçóç ãßíåôáé óôï ðñþôï (á´) ðñüóùðï. Áíôßèåôá, ï áöçãçôÞò ðïõ äåí
ôáõôßæåôáé ìå ôïí Þñùá ôçò éóôïñßáò åßíáé Ýíáò åôåñïäéçãçôéêüò áöçãçôÞò
êáé ç áöÞãçóç ãßíåôáé óôï ôñßôï (ã´) ðñüóùðï. Áí óõíäõÜóïõìå ôéò êáôç-
ãïñßåò ôïõ áöçãçôÞ óå ó÷Ýóç ìå ôï áöçãçìáôéêü åðßðåäï óôï ïðïßï áíÞ-
êïõí (åóùäéçãçôéêü åðßðåäï/ åîùäéçãçôéêü åðßðåäï) ìå áõôÝò ôïõ áöçãç-
ôÞ óå ó÷Ýóç ìå ôçí éóôïñßá (åôåñïäéçãçôéêüò áöçãçôÞò/ ïìïäéçãçôéêüò
áöçãçôÞò) Ý÷ïõìå ôÝóóåñéò âáóéêïýò ôýðïõò áöÞãçóçò:
• Åîùäéçãçôéêüò–Åôåñïäéçãçôéêüò áöçãçôÞò, ð÷. “Ï èÜíáôïò
ôïõ Äéãåíޔ (Á´)
Ï ÄéãåíÞò øõ÷ïìá÷åß ê’ ç ãç ôüíå ôñïìÜóóåé.
ÂñïíôÜ êé’ áóôñÜöôåé ï ïõñáíüò êáé óåéÝô’ ï áðÜíù êüóìïò,
êé’ ï êÜôù êüóìïò Üíïéîå êáé ôñßæïõí ôá èåìÝëéá,
ê’ ç ðëÜêá ôïí áíáôñé÷éÜ ðùò èá ôüíå óêåðÜóç,

213
Archived at Flinders University: dspace.flinders.edu.au
antigoni.qxd 15/1/2001 7:27 ìì Page 214

ÁÍÔÉÃÏÍÇ ÊÏÑÏÂÅÓÇ

5 ðùò èá óêåðÜóç ôïí áéôü ôóç ãçò ôïí áíôñåéùìÝíï.

Óðßôé äåí ôïí åóêÝðáæå, óðÞëéï äåí ôïí å÷þñåé,
ôá üñç åäéáóêÝëéæå, âïõíïý êïñöáßò åðÞäá,
÷áñÜêé’ áìáäïëüãáíå êáé ñéæéìéÜ îåêïýíåéå.
‘Óôï âßôóéìÜ ðéáíå ðïõëéÜ, ‘ò ôï ðÝôáìá ãåñÜêéá,
10 ‘ò ãëÜêéï êáé ‘ò ôï ðÞäçìá ôá ëÜöéá êáé ôáãñßìéá

Æçëåýãåé ï ×Üñïò ìå ÷ùóéÜ, ìáêñÜ ôüíå âéãëßæåé,

ê’ åëÜâùóÝ ôïõ ôçí êáñäéÜ êáé ôç øõ÷Þ ôïõ ðÞñå.

Óôï ôñáãïýäé áõôü ï áöçãçôÞò ìáò áöçãåßôáé ôçí éóôïñßá ôïõ ÄéãåíÞ. Ç
áöÞãçóç ãßíåôáé óôï ã´ ðñüóùðï üðùò öáßíåôáé êáé áðü ôéò êáôáëÞîåéò ôùí
ñçìáôéêþí ôýðùí, åíþ ï áöçãçôÞò åßíáé Ýíáò åîùäéçãçôéêüò áöçãçôÞò,
åöüóïí áöçãåßôáé ôçí æùÞ êáé ôïí èÜíáôï åíüò Þñùá, ôïõ ÄéãåíÞ Áêñßôá.
• Åîùäéçãçôéêüò–Ïìïäéçãçôéêüò áöçãçôÞò ð÷. “Ôïõ êÜóôñïõ ôçò
ÙñéÜò,” óô.1–11:

¼óá êÜóôñá êé’ áí åßäá êáé ðåñðÜôçóá,

óáí ôçò ÙñéÜò ôï êÜóôñï äåí åëüãéáóá.
ÊÜóôñï èåìåëéùìÝíï, êÜóôñï îáêïõóôü,
óáñÜíôá ïñãõéáßò ôïõ øÞëïõ, äþäåêá ðëáôý,
5 ìïëýâé óêåðáóìÝíï, ìáñìáñï÷õôü,
ìå ðüñôáéò áôóáëÝíéáéò êé’ áñãõñÜ êëåéäéÜ,
êáé ôïõ ãéáëïý ç ðüñôá óôñÜöôåé ìÜëáìá.

Ôïýñêïò ôï ôñïãõñßæåé ÷ñüíïõò äþäåêá,

Äåí çìðïñåß íá ôï ðÜñç ôï åñçìüêáóôñï.
10 ʒ Ýíá óêõëß ÔïõñêÜêé, ìéáò ÑùìíéÜò ðáéäß,
‘ò ôïí ÁìéñÜ ôïõ ðÜåé êáé ðñïóêõíÜåé.

Óôï ðáñÜäåéãìá áõôü, ðïõ åßíáé ç áñ÷Þ ôïõ äçìïôéêïý ôñáãïõäéïý “Ôïõ êÜ-
óôñïõ ôçò ÙñéÜò”, åßíáé áéóèçôÞ ç ðáñïõóßá åíüò ïìïäéçãçôéêïý áöçãç-
ôÞ, üðùò ãßíåôáé öáíåñü áðü ôïõò ñçìáôéêïýò ôýðïõò ‘åßäá’, ‘ðåñðÜôçóá’,
‘åëüãéáóᒠðïõ âñßóêïíôáé óôï á´ ðñüóùðï. Ï áöçãçôÞò üìùò åßíáé Ýíáò
åîùäéçãçôéêüò áöçãçôÞò, êáèþò áöçãåßôáé ìéá éóôïñßá óôçí ïðïßá äåí Ýëá-
âå ìÝñïò. Ç ìç óõììåôï÷Þ ôïõ áöçãçôÞ óôçí éóôïñßá õðïäçëþíåôáé áðü
ôïí óô. 8 ê.åî. üôáí ðáñïõóéÜæïíôáé ïé ðñáãìáôéêïß Þñùåò ôçò áöÞãçóçò,
äçëáäÞ ï Ôïýñêïò êáé ôï ÔïõñêÜêé.

214
Archived at Flinders University: dspace.flinders.edu.au
antigoni.qxd 15/1/2001 7:27 ìì Page 215

ÅÖÁÑÌÏÃÇ ÔÇÓ ÈÅÙÑÉÁÓ ÔÇÓ ÁÖÇÃÇÓÇÓ ÓÔÁ ÄÇÌÏÔÉÊÁ ÔÑÁÃÏÕÄÉÁ: Ï ÁÖÇÃÇÔÇÓ

• Åóùäéçãçôéêüò–Åôåñïäéçãçôéêüò áöçãçôÞò ð÷. “Ôçò ËéïãÝííç-

ôçò”, óô 1–12:
Ï ÊùíóôáíôÞò ï ïìïñöïíéüò, ï ìéêñïêùíóôáíôßíïò
ìéá ìÝñá èÝëçóå íá âãç íá ëáãïêõíçãÞóç,
êáé äéÜâáéíå êáìáñùôüò áð’ ôçí ðëáôåéÜ ôç ñïýãá.
Åêåß åßäå ôç ËéïãÝííçôç ìå ôåôñáêüóéáéò óêëÜâáéò.
5 Óå êñåìáæéÜ ôñéáíôáöõëëéÜ Þôáí áêïõìðéóìÝíç
ê’ åß÷å ôá öñýäéá ôïñíåõôÜ, ôá ìÜôéá óá æáöåßñé,
êáé ‘ò ôï ìéêñü ôï äÜ÷ôõëï åß÷å ôï äá÷ôõëßäé,
ÊáëëéÜ ëáìðå ôï äÜ÷ôõëï ðáñÜ ôï äá÷ôõëßäé.
ÊéíÜåé íá ðÜç ‘ò ôï óðßôé ôïõ óá ìÞëï ìáñáìÝíïò.
×ùñßò èÝñìç èåñìÜèçêå, ÷ùñßò ïñéüí åññéÜóôç,
äß÷ùò ôïí ðïíïêÝöáëï Ýðåóå ‘ò ôï êñåâÜôé.

Óôï ðáñÜäåéãìá áõôü ï áöçãçôÞò áöçãåßôáé ôçí éóôïñßá ôïõ Êùíóôáíôßíïõ,

ðïõ åßíáé êáé ï Þñùáò ôïõ ôñáãïõäéïý. Ï áöçãçôÞò åßíáé Ýíáò åôåñïäéçãç-
ôéêüò áöçãçôÞò, åöüóïí ç áöÞãçóç åßíáé ôñéôïðñüóùðç, üðùò öáßíåôáé áðü
üëïõò ôïõò ñçìáôéêïýò ôýðïõò ðïõ åßíáé óôï ã´ ðñüóùðï. Ï áöçãçôÞò åß-
íáé êáé Ýíáò åóùäéçãçôéêüò áöçãçôÞò, áöïý ç éóôïñßá áõôÞ åßíáé ç êõñß-
ùò áöÞãçóç.

• Åóùäéçãçôéêüò–Ïìïäéçãçôéêüò áöçãçôÞò, ð÷. “Ç áñðáãÞ ôçò ãõ-

íáéêüò ôïõ Áêñßôç”, óô. 1–5.
Ùò Ýôñùãá êé’ ùò Ýðéíá óå ìáñìáñÝíéá ôÜâëá,
ï ìáýñïò ìïõ ÷ëéìßíôñéóå êáé ôï óðáèß ìïõ åññÜç,
ê’ åìÝíá ï íïõò ìïõ ôï âáëå, ðáíôñåýïõí ôçí êáëÞ ìïõ,
ìå êÜðïéïí Üëëïí ôç âëïãïýí ê’ åêåßíç äåí ôïí èÝëåé,
5 ðáíôñåõáññáâùíéÜæïõí ôçí ê’ åìÝíá ì’ áóôï÷ïýíå.
Óôï áðüóðáóìá áõôü ï áöçãçôÞò åßíáé Ýíáò ïìïäéçãçôéêüò áöçãçôÞò, åöü-
óïí ç áöÞãçóç ãßíåôáé óôï á´ ðñüóùðï, üðùò öáßíåôáé áðü ôéò ñçìáôéêÝò
êáôáëÞîåéò: ‘Ýôñùãá’, ‘Ýðéíá’, áëëÜ êáé ôçí áíôùíõìßá ‘åìÝíᒠ(ðïõ ÷ñç-
óéìïðïéåßôáé äõï öïñÝò). Ï áöçãçôÞò åßíáé êáé ï êåíôñéêüò Þñùáò ôçò éóôï-
ñßáò.
Ïé êáôçãïñéïðïéÞóåéò áõôÝò ôïõ áöçãçôÞ ðáñïõóéÜæïíôáé ðáñáóôáôéêÜ
áðü ôïí Genette ìå ôï áêüëïõèï ó÷Þìá:

215
Archived at Flinders University: dspace.flinders.edu.au
antigoni.qxd 15/1/2001 7:27 ìì Page 216

ÁÍÔÉÃÏÍÇ ÊÏÑÏÂÅÓÇ

Ó×ÇÌÁ Á´
Å Ð É Ð Å Ä Ï

ÅÎÙÄÉÇÃÇÔÉÊÏÓ ÅÓÙÄÉÇÃÇÔÉÊÏÓ

Ó Å Ô Å Ñ Ï Ä É Ç Ã Ç Ô É Ê ÏÓ Ï ÈÜíáôïò ôïõ ÄéãåíÞ (Á’) Ôçò ËéïãÝííçôçò (óô.1-12)

×
Å
Ó ÏÌÏÄÉÇÃÇÔÉÊÏÓ Ôïõ ÊÜóôñïõ ôçò ÙñéÜò (óô.1-11) Ç áñðáãÞ ôçò Ãõíáéêüò ôïõ Áêñßôç
Ç (óô. 1-5)

Ï áöçãçôÞò, ëïéðüí, åßíáé ï öïñÝáò ôçò áöçãçìáôéêÞò ðñÜîçò, ôçò áöÞãç-

óçò ôùí ãåãïíüôùí ôçò éóôïñßáò. Ç áöçãçìáôéêÞ ëåéôïõñãßá åßíáé êáé ç ìï-
íáäéêÞ ëåéôïõñãßá ðïõ äåí ìðïñåß íá áðáñíçèåß Ýíáò áöçãçôÞò. Ï áöçãç-
ôÞò üìùò ìðïñåß ðáñÜëëçëá íá åðéôåëåß êé Üëëåò ëåéôïõñãßåò.2

4. Ï áöçãçôÞò êáôÜ ôïí STANZEL

Óôç Èåùñßá ôçò áöÞãçóçò (1999) ï Stanzel äéáêñßíåé ôñßá áöçãçìáôéêÜ
ó÷Þìáôá (ÁÓ) ôá ïðïßá ÷áñáêôçñßæïíôáé áðü ôï äéáöïñåôéêü åßäïò ôçò äéá-
ìåóïëÜâçóçò.3 Ôá ôõðéêÜ áöçãçìáôéêÜ ó÷Þìáôá ïñßæïíôáé ùò áäñïìåñåßò

2 Åêôüò áðü ôçí áöçãçìáôéêÞ ëåéôïõñãßá ï áöçãçôÞò ìðïñåß íá åðéôåëåß êáé ôéò áêüëïõèåò
ëåéôïõñãßåò: á) ï áöçãçôÞò ìðïñåß íá áíáöÝñåôáé óôï áöçãçìáôéêü êåßìåíï ìå Ýíá åßäïò
ìåôáãëþóóáò åðéóçìáßíïíôáò ôçí åóùôåñéêÞ ôïõ ïñãÜíùóç, êÜíïíôáò äéáóõíäÝóåéò, ôïíß-
æïíôáò êÜðïéá óçìåßá. Óôçí ðåñßðôùóç áõôÞ ï áöçãçôÞò åðéôåëåß ìéá óêçíïèåôéêÞ/ ïñãá-
íùôéêÞ ëåéôïõñãßá, â) ï áöçãçôÞò ìðïñåß íá áðåõèýíåôáé óôïí áðïäÝêôç ôçò áöÞãçóçò – ï
ïðïßïò äåí ôáõôßæåôáé õðï÷ñåùôéêÜ ìå ôïí áíáãíþóôç ôçò áöÞãçóçò – ïðüôå êáé ï áöçãç-
ôÞò åðéôåëåß ìéá åðéêïéíùíéáêÞ ëåéôïõñãßá, ã) ï áöçãçôÞò ìðïñåß íá äçëþíåé ôçí ðçãÞ ôçò
éóôïñßáò ôïõ ôçí ïðïßá êáôáèÝôåé ùò áëçèéíÞ, ïðüôå ï áöçãçôÞò åðéôåëåß ìéá ðéóôïðïéçôé-
êÞ ëåéôïõñãßá, ä) ï áöçãçôÞò ìðïñåß íá ðáñåìâáßíåé óôçí éóôïñßá ó÷ïëéÜæïíôáò, åñìçíåý-
ïíôáò êáé ãåíéêÜ äéáôõðþíïíôáò êñßóåéò ãéá ôá ãåãïíüôá Þ ôá ðñüóùðá. Óôçí ðåñßðôùóç áõ-
ôÞ ï áöçãçôÞò áíáëáìâÜíåé ìéá éäåïëïãéêÞ ëåéôïõñãßá. Ïé ðáñáðÜíù ëåéôïõñãßåò äåí
åìöáíßæïíôáé ðïôÝ ó÷åäüí áìéãåßò êáé ìåìïíùìÝíåò ïýôå êáé åßíáé õðï÷ñåùôéêÝò, ìå åîáß-
ñåóç âÝâáéá ôçí áöçãçìáôéêÞ ëåéôïõñãßá. ÓõíÞèùò ïé ëåéôïõñãßåò áõôÝò óõíåìöáíßæïíôáé
Þ åìöáíßæïíôáé ðåñéïäéêÜ óå Ýíá ôìÞìá ôïõ Ýñãïõ. Ìüíï ç áöçãçìáôéêÞ ëåéôïõñãßá õðÜñ-
÷åé óå üëï ó÷åäüí ôï áöçãçìáôéêü êåßìåíï.
3 Ï Stanzel èåùñåß ôçí äéáìåóïëÜâçóç ùò ôï âáóéêü åéäïëïãéêü ÷áñáêôçñéóôéêü ôïõ ãÝíïõò
ôçò áöÞãçóçò. ÄéáâÜæïíôáò Ýíá ìõèéóôüñçìá áêïýìå ôç öùíÞ åíüò áöçãçôÞ íá ìáò ìéëÜ êáé

216
Archived at Flinders University: dspace.flinders.edu.au
antigoni.qxd 15/1/2001 7:27 ìì Page 217

ÅÖÁÑÌÏÃÇ ÔÇÓ ÈÅÙÑÉÁÓ ÔÇÓ ÁÖÇÃÇÓÇÓ ÓÔÁ ÄÇÌÏÔÉÊÁ ÔÑÁÃÏÕÄÉÁ: Ï ÁÖÇÃÇÔÇÓ

ðåñéãñáöÝò ôùí ôñéþí âáóéêþí äõíáôïôÞôùí íá ìïñöïðïéçèåß ç äéáìåóï-

ëÜâçóç. ÄçëáäÞ, Ýíáò óõããñáöÝáò Ý÷åé êáôÜ ôïí Stanzel ôñåéò äõíáôüôç-
ôåò ãéá íá äþóåé ìïñöÞ óôï ìõèéóôïñçìáôéêü õëéêü. Ðñþôïí, íá äçìéïõñ-
ãÞóåé Ýíáí áöçãçôÞ ðïõ èá áöçãåßôáé óå ôñßôï ðñüóùðï. Ï áöçãçôÞò
áõôüò èá âñßóêåôáé Ýîù áðü ôïí ìõèïðëáóôéêü êüóìï, åöüóïí äåí åßíáé
Ýíáò Þñùáò ôïõ ìõèéóôïñÞìáôïò. Áêñéâþò åðåéäÞ èá åßíáé åêôüò ôçò ìõèï-
ðëáóôéêÞò ðñáãìáôéêüôçôáò ç áöÞãçóç èá ëáìâÜíåé ÷þñá áðü ôç èÝóç
ìéáò åîùôåñéêÞò ðñïïðôéêÞò. Äåýôåñïí, íá äçìéïõñãÞóåé Ýíáí áöçãçôÞ ï
ïðïßïò èá áöçãåßôáé óå ðñþôï ðñüóùðï. Óôçí ðåñßðôùóç áõôÞ ï áöçãç-
ôÞò èá åßíáé Ýíáò ìõèéóôïñçìáôéêüò Þñùáò, üðùò êáé üëåò ïé õðüëïéðåò ìõ-
èéóôïñçìáôéêÝò ìïñöÝò. Ï ðñùôïðñüóùðïò áöçãçôÞò âëÝðåé êáé áöçãåß-
ôáé ôá ðñÜãìáôá áðü ìéá ðéï ðåñéïñéóìÝíç ïðôéêÞ ãùíßá, åöüóïí
ôïðïèåôåßôáé ìÝóá óôïí ìõèïðëáóôéêü êüóìï. Åí áíôéèÝóåé ìå ôïí ôñéôï-
ðñüóùðï óõããñáöéêü áöçãçôÞ ðïõ ìðïñåß íá îÝñåé ôá ðÜíôá ãéá ôïõò ðÜ-
íôåò, ï ðñùôïðñüóùðïò áöçãçôÞò ðñÝðåé íá ãíùñßóåé ëéãüôåñá, üóá ôïõ
åðéôñÝðåé ç ðåñéïñéóìÝíç ïðôéêÞ ãùíßá. Ï óõããñáöÝáò üìùò åêôüò áðü ôéò
äýï áõôÝò äõíáôüôçôåò äéáìåóïëÜâçóçò Ý÷åé êáôÜ ôïí Stanzel êáé ìéá ôñßôç
äõíáôüôçôá áöÞãçóçò: ìðïñåß íá äçìéïõñãÞóåé Ýíáí åíäïóêïðçôÞ. Ï åí-
äïóêïðçôÞò (Reflector) åßíáé ìßá ìõèéóôïñçìáôéêÞ ìïñöÞ, ç ïðïßá üìùò
íá ìáò ìåôáöÝñåé áõôÜ ðïõ Ýãéíáí Þ åéðþèçêáí. ÁíÜìåóá óôïí áíáãíþóôç êáé ôïí ìõèï-
ðëáóôéêü êüóìï – ôïí êüóìï äçëáäÞ ôïõ ìõèéóôïñÞìáôïò – ìåóïëáâåß ï áöçãçôÞò. Ï áíá-
ãíþóôçò ðáñáêïëïõèåß ôá äñþìåíá ìÝóù ôïõ áöçãçôÞ. Ï áöçãçôÞò áõôüò, ôïí ïðïßï ùò
áíáãíþóôåò áíôéëáìâáíüìáóôå ðåñéóóüôåñï Þ ëéãüôåñï êïíôÜ ìáò, ëåéôïõñãåß ùò äéáìå-
óïëáâçôÞò áíÜìåóá óôïõò äýï êüóìïõò –ôïí êüóìï óôïí ïðïßï õðÜñ÷ïõìå åìåßò, ïé áíá-
ãíþóôåò, êáé ôïí êüóìï ôïõ ìõèéóôïñÞìáôïò. ÅðéðëÝïí, ï áöçãçôÞò ùò ðñüóùðï ìðïñåß íá
åíôÜóóåôáé óôïí ìõèïðëáóôéêü êüóìï êáé íá ëåéôïõñãåß ùò ÷áñáêôÞñáò áõôïý Þ íá õðÜñ-
÷åé åêôüò ôïõ ìõèïðëáóôéêïý êüóìïõ êáé íá ëåéôïõñãåß ùò ðáñáôçñçôÞò ôïõ. ÃåíéêÜ, ëïé-
ðüí, ç áöÞãçóç ÷áñáêôçñßæåôáé áðü ôçí åììåóüôçôá Þ äéáìåóïëÜâçóç. ÊÜèå óõããñáöÝ-
áò ïöåßëåé íá îåêéíÜ ôçí äéÜðëáóç ôïõ ðïéçôéêïý õëéêïý ìéáò áöÞãçóçò áðü ôç
äéáìåóïëÜâçóç, ôç «ìïñöïðïéçìÝíç åììåóüôçôá» üðùò ôçí ïíïìÜæåé ï Stanzel (1999:36).
Óå êÜèå áöçãçìáôéêü Ýñãï ç äéáìåóïëÜâçóç äýíáôáé íá ëÜâåé äéáöïñåôéêÞ ìïñöÞ, áöïý
áðïôåëåß ìéá ðïëõóýíèåôç êáé ðïëõåðßðåäç Ýííïéá ðïõ ìðïñåß íá ðñáãìáôþíåôáé ãëùóóéêÜ
ìå ðïéêßëïõò ôñüðïõò. Ïé Ýííïéåò ðïõ ôçí óõíáðïôåëïýí – ðñüóùðï, ôñüðïò, ðñïïðôéêÞ –
ïñßæïíôáé áðü ôïí Stanzel ùò óõíéóôþóåò. ÊÜèå óõíéóôþóá áðïôåëåßôáé áðü äýï áíôéôéèÝ-
ìåíïõò ðüëïõò. Óå êÜèå óõíéóôþóá ïé ðüëïé ôçò ïñßæïõí ôçí äõáäéêÞ áíôßèåóç ôçò ðñáã-
ìÜôùóçò Þ ìç ðñáãìÜôùóçò ìéáò Ýííïéáò.

217
Archived at Flinders University: dspace.flinders.edu.au
antigoni.qxd 15/1/2001 7:27 ìì Page 218

ÁÍÔÉÃÏÍÇ ÊÏÑÏÂÅÓÇ

äå ëåéôïõñãåß áêñéâþò üðùò Ýíáò áöçãçôÞò. Óôçí ðåñßðôùóç áõôÞ äåí áöç-
ãåßôáé êÜðïéïò, áëëÜ ôá ðñÜãìáôá äßíïíôáé Üìåóá. Åíþ óôéò äýï ðñïçãïý-
ìåíåò ðåñéðôþóåéò õðÞñ÷å Ýíáò áöçãçôÞò, Ýíáò äéáìåóïëáâçôÞò, ï ïðïßïò
ðáñïõóßáæå ôá ðÜíôá ìå Ýíáí Ýììåóï ôñüðï, åäþ ï áíáãíþóôçò ðáñáêï-
ëïõèåß ôá ðñÜãìáôá ìå Ýíáí Üìåóï ôñüðï. ÅðåéäÞ ðáñáêïëïõèåß ôá ãåãï-
íüôá ìå ôá ìÜôéá áõôïý ôïõ åíäïóêïðçôÞ ï áíáãíþóôçò Ý÷åé ôçí øåõäáß-
óèçóç üôé ìáèáßíåé ôá ãåãïíüôá ôçí óôéãìÞ ðïõ óõìâáßíïõí. Ç ôñßôç áõôÞ
äõíáôüôçôá áöÞãçóçò åßíáé èåùñçôéêü åýñçìá ôïõ Stanzel. ¼ðùò óçìåéþ-
íåé ï ßäéïò (1999:34) ðïëëÜ ìõèéóôïñÞìáôá ðïõ äçìïóéåýôçêáí ôá ôåëåõ-
ôáßá ÷ñüíéá ðëçóéÜæïõí ðïëý áõôü ôï áöçãçìáôéêü ó÷Þìá.
Óõìðåñáßíïíôáò ëïéðüí èá ëÝãáìå üôé ï Stanzel ïñßæåé ôñåéò êáôçãïñß-
åò áöçãçôþí: á) ôñéôïðñüóùðïò (Þ óõããñáöéêüò) áöçãçôÞò, â) ðñùôï-
ðñüóùðïò áöçãçôÞò, êáé ã) åíäïóêïðçôÞò (Þ ìç-áöçãçôÞò). Ïé êáôç-
ãïñßåò áõôÝò ôßèåíôáé áíôéèåôéêÜ óå äýï óõíáñôÞóåéò, óôçí óõíéóôþóá
“ðñüóùðï” – ðïõ áöïñÜ óôçí áíôßèåóç ðñùôïðñüóùðïõ êáé ôñéôïðñüóù-
ðïõ áöçãçôÞ êáé óôçí óõíéóôþóá “ôñüðïò” – ðïõ áöïñÜ óôçí áíôßèåóç
áöçãçôÞò êáé åíäïóêïðçôÞò.

4.1. ÓõíÜñôçóç áíôéèÝóåùí “ðñüóùðï”: ôáýôéóç / ìç ôáýôéóç

(ôùí õðáñîéáêþí ðåñéï÷þí áöçãçôÞ êáé ÷áñáêôÞñùí)
Ç Ýííïéá “ðñüóùðï” êáèïñßæåôáé áðü ôéò ó÷Ýóåéò ìåôáîý ôïõ áöçãçôÞ êáé
ôùí õðüëïéðùí ìõèéóôïñçìáôéêþí ìïñöþí. Áõôü ðïõ èá ðñÝðåé íá äéáëåõ-
êáíèåß åäþ, ðñïêåéìÝíïõ íá ïñéóèåß ç óõíéóôþóá “ðñüóùðï”, åßíáé áí ç
õðáñîéáêÞ ðåñéï÷Þ ôïõ áöçãçôÞ ôáõôßæåôáé ìå ôçí õðáñîéáêÞ ðåñéï÷Þ ôùí
ìïñöþí. Ðéï áðëÜ, áí ï áöçãçôÞò åßíáé ìßá ìïñöÞ ðïõ êéíåßôáé åíôüò ôçò
ìõèïðëáóôéêÞò ðñáãìáôéêüôçôáò, Þ ü÷é. ¸ôóé, áí ï áöçãçôÞò æåé óôïí ßäéï
êüóìï ìå ôéò ìõèéóôïñçìáôéêÝò ìïñöÝò, èá åßíáé Ýíáò “ðñùôïðñüóùðïò
áöçãçôÞò”. Áí, áíôßèåôá âñßóêåôáé Ýîù áðü ôïí êüóìï ôùí ìïñöþí áõôþí,
ôüôå ï áöçãçôÞò áõôüò èá åßíáé Ýíáò “ôñéôïðñüóùðïò áöçãçôÞò”.
Óôçí ðñùôïðñüóùðç áöÞãçóç ðáñáôçñåßôáé ç ó÷åôéêÜ óõ÷íÞ ÷ñÞóç ôçò
ðñïóùðéêÞò áíôùíõìßáò “åãþ”, åíþ óôçí ôñéôïðñüóùðç áöÞãçóç ç
÷ñÞóç ôçò áíôùíõìßáò “áõôüò/áõôޔ. Ùóôüóï, üðùò ôïíßæåé ï Stanzel
(1999:95–96), ç óõ÷íüôçôá ôçò ìéáò Þ ôçò Üëëçò áíôùíõìßáò äåí åßíáé ôï

218
Archived at Flinders University: dspace.flinders.edu.au
antigoni.qxd 15/1/2001 7:27 ìì Page 219

ÅÖÁÑÌÏÃÇ ÔÇÓ ÈÅÙÑÉÁÓ ÔÇÓ ÁÖÇÃÇÓÇÓ ÓÔÁ ÄÇÌÏÔÉÊÁ ÔÑÁÃÏÕÄÉÁ: Ï ÁÖÇÃÇÔÇÓ

âáóéêü êñéôÞñéï äéá÷ùñéóìïý ôùí äýï ôýðùí áöçãÞóåùí. Âáóéêü êñéôÞ-

ñéï ôçò óõíéóôþóáò “ðñüóùðï” èá ðñÝðåé íá åßíáé ç ôáýôéóç Þ ìç ôáýôé-
óç ôùí õðáñîéáêþí ðåñéï÷þí óôéò ïðïßåò êéíïýíôáé ï áöçãçôÞò êáé ïé ìõ-
èéóôïñçìáôéêÝò ìïñöÝò.4
Óôçí ðñùôïðñüóùðç áöÞãçóç ôá ãåãïíüôá äßíïíôáé ìå ôç ìïñöÞ åîï-
ìïëüãçóçò. Ôá áöçãïýìåíá ðåñéóôáôéêÜ äßíïíôáé áðü êÜðïéïí ðïõ ôá Ý÷åé
æÞóåé. Ï ðñùôïðñüóùðïò áöçãçôÞò Ý÷åé óôï ìõèéóôüñçìá Ýíá “óùìáôéêü
åãþ”, ðáñïõóéÜæåôáé äçëáäÞ óôïí áíáãíþóôç ùò ìéá áíèñþðéíç ïíôüôç-
ôá. Ôï “óþìᔠáõôü åíõðÜñ÷åé ôüóï óôï “âéùìáôéêü åãþ” – ôï “åãþ” äç-
ëáäÞ ðïõ âéþíåé ôá äñþìåíá êáé åßíáé ï áöçãçôÞò óå ìéá íåáñüôåñç çëé-
êßá –üóï êáé óôï “áöçãïýìåíï åãþ”– ôï “åãþ” äçëáäÞ ðïõ áöçãåßôáé êáé
åßíáé ï ßäéïò áöçãçôÞò ãçñáéüôåñïò, åìðåéñüôåñïò êáé óïöüôåñïò. Áíôßèå-
ôá, Ýíáò ôñéôïðñüóùðïò áöçãçôÞò äåí Ý÷åé “óþìá”. Äåí õðÜñ÷åé, äçëáäÞ,
ùò êÜðïéïò Þñùáò ôçò éóôïñßáò ìå êÜðïéá óùìáôéêÜ êáé ðíåõìáôéêÜ ÷áñá-
êôçñéóôéêÜ. Ç “óùìáôéêüôçôᔠ– ðïõ åßíáé Ýíá áðü ôá âáóéêÜ óõóôáôéêÜ
ôçò äïìéêÞò äéáöïñÜò ìåôáîý ôçò ðñùôïðñüóùðçò êáé ôñéôïðñüóùðçò áöÞ-
ãçóçò – åßíáé ôï âáóéêüôåñï êñéôÞñéï äéÜêñéóçò ôùí äýï áöçãçìáôéêþí
ôñüðùí ôçò áöÞãçóçò.5

4 Ï ðñùôïðñüóùðïò êáé ï ôñéôïðñüóùðïò áöçãçôÞò ïñßæïõí ôïõò áíôßèåôïõò ðüëïõò ôçò óõ-
íéóôþóáò «ðñüóùðï». Ùóôüóï, ìüíï ï ðüëïò «ðñùôïðñüóùðïò áöçãçôÞò» ïñßæåé Ýíá áöç-
ãçìáôéêü ó÷Þìá, áõôü ôïõ ðñùôïðñüóùðïõ ÁÓ .
5 Ï Stanzel óôï ðáñüí Ýñãï õðïóôçñßæåé èåùñçôéêÜ ôçí ýðáñîç ôçò ôñéôïðñüóùðçò áöÞãçóçò.
Ï ôñéôïðñüóùðïò áöçãçôÞò ü÷é ìüíï õðÜñ÷åé áëëÜ êáé åðéôåëåß äéáöïñåôéêÞ ëåéôïõñãßá áðü
Ýíáí ðñùôïðñüóùðï áöçãçôÞ. Ç åðéëïãÞ åíüò ôñéôïðñüóùðïõ áöçãçôÞ áðü Ýíáí óõããñá-
öÝá äåí ãßíåôáé ìüíï ãéá ëüãïõò ýöïõò. Ï ôñéôïðñüóùðïò áöçãçôÞò áíôéôßèåôáé ðñïò ôïí
ðñùôïðñüóùðï ãéá äïìéêïýò êáé ü÷é ìüíï õöïëïãéêïýò ëüãïõò. Ïé äýï áöçãçôÝò óõíéóôïýí
ôïõò ðüëïõò áíôßèåóçò ôçò óõíéóôþóáò «ðñüóùðï». ÈåùñçôéêÜ, ëïéðüí, åßíáé äýï éóüôéìïé
ôñüðïé áöÞãçóçò. Óôçí ðñÜîç üìùò ç åðéëïãÞ ôïõ åíüò ðñïóþðïõ óõíåðÜãåôáé äéáöïñåôé-
êÝò äõíáôüôçôåò áöÞãçóçò. Ãéá íá ãßíåé áõôü êáôáíïçôü áò õðïèÝóïõìå üôé Ýíáò óõããñáöÝ-
áò Ý÷åé ó÷åäéÜóåé áäñïìåñþò ôçí éóôïñßá åíüò ìõèéóôïñÞìáôïò. Ç éóôïñßá áõôÞ èá ðÜñåé äéá-
öïñåôéêÞ ìïñöÞ áí ôåèåß Ýíáò ôñéôïðñüóùðïò áöçãçôÞò êáé ôåëåßùò äéáöïñåôéêÞ áí ôåèåß
Ýíáò ðñùôïðñüóùðïò áöçãçôÞò. Ï Stanzel ðïõ åðé÷åéñçìáôïëïãåß õðÝñ ôçò äéÜêñéóçò áõ-
ôÞò ÷ñçóéìïðïéåß ðáñáäåßãìáôá áðü ôï ðñïáýëéï ôçò èåùñßáò, ôç ëïãïôå÷íéêÞ ðñáêôéêÞ. Ïñé-
óìÝíïé ëïãïôÝ÷íåò, üðùò ï Henry James ðñïâëçìáôßóôçêáí ó÷åôéêÜ ìå ôçí ðñùôïðñüóù-
ðç êáé ôñéôïðñüóùðç åêöïñÜ. Ï ðñïâëçìáôéóìüò áõôüò äåß÷íåé ßóùò üôé ç åðéëïãÞ ôçò ìéáò

219
Archived at Flinders University: dspace.flinders.edu.au
antigoni.qxd 15/1/2001 7:27 ìì Page 220

ÁÍÔÉÃÏÍÇ ÊÏÑÏÂÅÓÇ

• Áí óõãêñßíïõìå ãéá ðáñÜäåéãìá ôéò äýï ðáñáëëáãÝò ôïõ Áêñéôéêïý

“Ï ÈÜíáôïò ôïõ Äéãåíޔ [Ðïëßôçò (1998:104–105)] èá ðáñáôçñÞ-
óïõìå üôé ôá äýï áõôÜ ôñáãïýäéá Ý÷ïõí ìéá âáóéêÞ äïìéêÞ äéáöïñÜ,
ðáñüëï ðïõ ðñáãìáôåýïíôáé ôï ßäéï èÝìá, äçëáäÞ ôïí èÜíáôï ôïõ
ÄéãåíÞ:
• “Ï ÈÜíáôïò ôïõ Äéãåíޔ (ðáñáëëáãÞ Á´):
Ï ÄéãåíÞò øõ÷ïìá÷åß ê’ ç ãç ôüíå ôñïìÜóóåé.
ÂñïíôÜ êé’ áóôñÜöôåé ï ïõñáíüò êáé óåéÝô’ ï áðÜíù êüóìïò,
êé’ ï êÜôù êüóìïò Üíïéîå êáé ôñßæïõí ôá èåìÝëéá,
ê’ ç ðëÜêá ôïí áíáôñé÷éÜ ðùò èá ôüíå óêåðÜóç,
5 ðùò èá óêåðÜóç ôïí áéôü ôóç ãçò ôïí áíôñåéùìÝíï.
Óðßôé äåí ôïí åóêÝðáæå, óðÞëéï äåí ôïí å÷þñåé,
ôá üñç åäéáóêÝëéæå, âïõíïý êïñöáßò åðÞäá,
÷áñÜêé’ áìáäïëüãáíå êáé ñéæéìéÜ îåêïýíåéå.
‘Óôï âßôóéìÜ ðéáíå ðïõëéÜ, ‘ò ôï ðÝôáìá ãåñÜêéá,
10 ‘ò ãëÜêéï êáé ‘ò ôï ðÞäçìá ôá ëÜöéá êáé ôáãñßìéá

Æçëåýãåé ï ×Üñïò ìå ÷ùóéÜ, ìáêñÜ ôüíå âéãëßæåé,

ê’ åëÜâùóÝ ôïõ ôçí êáñäéÜ êáé ôç øõ÷Þ ôïõ ðÞñå.

• “Ï ÈÜíáôïò ôïõ Äéãåíޔ (ðáñáëëáãÞ Â´):

Ôñßôç åãåííÞèç ï ÄéãåíÞò êáé Ôñßôç èá ðåèÜíç.
ÐéÜíåé êáëåß ôïõò ößëïõò ôïõ êé’ üëïõò ôïõò áíôñåéùìÝíïõò,
íÜ ñèç ï ÌçíÜò ê’ ï ÌáõñáúëÞò, íá ñèç êé’ ï ãéïò ôïõ ÄñÜêïõ,
íÜ ñèç êé’ ÔñåìáíôÜ÷åéëïò, ðïõ ôñÝìåé ç ãç êé’ ï êüóìïò
5 ê’ åðÞãáí êáé ôïí çýñáíå ‘ò ôïí êÜìðï îáðëùìÝíï.
ÂïããÜåé, ôñÝìïõí ôá âïõíÜ, âïããÜåé ôñÝìïõí ïé êÜìðïé.
“Óáí ôé íá ó’ çýñå ÄéãåíÞ, êáé èÝëåéò íá ðåèÜíçò;
–Ößëïé, êáëþò ùñßóáôå, ößëïé êé’ áãáðçìÝíïé,

Þ ôçò Üëëçò åêöïñÜò äåí Þôáí áðëü æÞôçìá ýöïõò, áëëÜ æÞôçìá äïìÞò ôïõ êåéìÝíïõ. Ôï Üë-
ëï ðáñÜäåéãìá ðñïÝñ÷åôáé áðü ôçí êéíçìáôïãñÜöçóç ðñùôïðñüóùðùí êáé ôñéôïðñüóùðùí
áöçãÞóåùí. ÃåíéêÜ èá ëÝãáìå üôé ïé ðñùôïðñüóùðåò áöçãÞóåéò ìåôáöÝñïíôáé ðïëý ðéï äý-
óêïëá óôçí ïèüíç ÷ùñßò íá ìðïñåß íá áðïäïèåß ç õðïêåéìåíéêüôçôá ôçò ìõèïðëáóôéêÞò ìïñ-
öÞò. Áíôßèåôá, ïé ôñéôïðñüóùðåò áöçãÞóåéò áðïäßäïíôáé êáëýôåñá óôïí êéíçìáôïãñÜöï. Êá-
ôÜ óõíÝðåéá, ï ôñéôïðñüóùðïò áöçãçôÞò õðÜñ÷åé èåùñçôéêÜ, üóï êáé ï ðñùôïðñüóùðïò
áöçãçôÞò.

220
Archived at Flinders University: dspace.flinders.edu.au
antigoni.qxd 15/1/2001 7:27 ìì Page 221

ÅÖÁÑÌÏÃÇ ÔÇÓ ÈÅÙÑÉÁÓ ÔÇÓ ÁÖÇÃÇÓÇÓ ÓÔÁ ÄÇÌÏÔÉÊÁ ÔÑÁÃÏÕÄÉÁ: Ï ÁÖÇÃÇÔÇÓ

óõ÷Üóáôå, êáèÞóáôå ê’ åãþ óáò áöçãåéÝìáé.

10 Ôçò Áñáâßíáò ôá âïõíÜ, ôçò Óýñáò ôá ëáãêÜäéá,
ðïõ êåé óõíäõü äåí ðåñðáôïýí, óõíôñåéò äåí êïõâåíôéÜæïõí,
ðáñÜ ðåíÞíôá ê’ åêáôü, êáé ðÜëå öüâï íÝ÷ïõí,
ê’ åãþ ìïíÜ÷ïò ðÝñáóá ðåæüò êé’ áñìáôùìÝíïò,
ìå ôåôñáðßèáìï óðáèß, ìå ôñåéò ïñãõéáßò êïíôÜñé.
15 ÂïõíÜ êáé êÜìðïõò Ýäåéñá, âïõíÜ êáé êáôáñÜ÷éá,
Íõ÷ôéáßò ÷ùñßò áóôñïöåããéÜ, íõ÷ôéáßò ÷ùñßò öåããÜñé.
Êáé ôüóá ÷ñüíéá ðïõ æçóá äù ‘ò ôïí áðÜíïõ êüóìï
êáíÝíá äå öïâÞèçêá áðü ôïõò áíôñåéùìÝíïõò.
Ôþñá åßäá Ýíáí îõðüëõôï êáé ëáìðñïöïñåìÝíï,
20 ðü÷åé ôïõ ñßóïõ ôá ðëïõìéÜ, ôçò áóôñáðÞò ôá ìÜôéá
ìå êñÜæåé íá ðáëÝøùìå óå ìáñìáñÝíéá áëþíéá,
êé’ üðïéïò íéêÞóç áðü ôïõò äõü íá ðáßñíç ôçí øõ÷Þ ôïõ.”
ʒ åðÞãáí ê’ åðáëÝøáíå ‘ò ôá ìáñìáñÝíéá áëþíéá
êé’ üèå ÷ôõðÜåé ï ÄéãåíÞò, ôï áßìá áõëÜêé êÜíåé,
25 êé’ üèå ÷ôõðÜåé ï ×Üñïíôáò, ôï áßìá ôñÜöï êÜíåé.

Óôçí ðáñáëëáãÞ Á´ åðéêñáôåß ç ôñéôïðñüóùðç óõããñáöéêÞ áöÞãçóç. Ï Äé-

ãåíÞò ðáñïõóéÜæåôáé ùò ï Þñùáò ôçò éóôïñßáò. Áíôßèåôá, óôçí ðáñáëëáãÞ
´ ç áöÞãçóç îåêéíÜ ìå Ýíáí ôñéôïðñüóùðï áöçãçôÞ, ùóôüóï ôï áöçãç-
ìáôéêü ó÷Þìá ìåôáâÜëëåôáé óå Ýíá ðñùôïðñüóùðï áöçãçìáôéêü ó÷Þìá
áðü ôïí óôß÷ï 8 ùò ôïí óôß÷ï 22. Óôïí óôß÷ï 23 åðåìâáßíåé ï ôñéôïðñüóù-
ðïò áöçãçôÞò, ï ïðïßïò êáé êëåßíåé ôçí áöÞãçóç óôïí óôß÷ï 25. Óôçí äåý-
ôåñç ðáñáëëáãÞ ï ÄéãåíÞò, ðïõ åßíáé ï êåíôñéêüò Þñùáò ôçò éóôïñßáò, ãßíå-
ôáé Ýíáò áöçãçôÞò (óô. 8–22). Ï áöçãçôÞò-Þñùáò ÄéãåíÞò Ý÷åé êÜðïéá
óùìáôéêÜ áëëÜ êáé ðíåõìáôéêÜ ÷áñáêôçñéóôéêÜ, ôá ïðïßá õðïäçëþíïíôáé
ìå ôïõò ñçìáôéêïýò ôýðïõò á´ ðñïóþðïõ (ðÝñáóá, Ýäåéñá, (Ý)æçóá, öïâÞèç-
êá, åßäá) ôïõò ôýðïõò ôçò ðñïóùðéêÞò áíôùíõìßáò (åãþ, ìå), ôéò êáôáëÞîåéò
ôùí åðéèÝôùí (ìïíá÷üò, ðåæüò) êáé ôçò ìåôï÷Þò (áñìáôùìÝíïò). Ç áöÞãçóç
ôùí êáôïñèùìÜôùí ôïõ ðñïóäßäåé óôïí ÄéãåíÞ ìéá óùìáôéêüôçôá, þóôå
åêôüò áðü áöçãçôÞò íá åßíáé êáé ï Þñùáò ôçò éóôïñßáò ôïõ. Áíôßèåôá, ôü-
óï ï ôñéôïðñüóùðïò áöçãçôÞò ôçò ðñþôçò ðáñáëëáãÞò, üóï êáé ï ôñéôï-
ðñüóùðïò áöçãçôÞò ôçò äåýôåñçò ðáñáëëáãÞò (ï ïðïßïò åíôïðßæåôáé óôïõò
óôß÷ïõò 1–7 êáé 23–25) äåí Ý÷ïõí êáíÝíá óùìáôéêü êáé ðíåõìáôéêü ÷áñá-
êôçñéóôéêü êáé ãéá áõôüí ôïí ëüãï ðáñáìÝíïõí áöáíåßò, ó÷åäüí áüñáôïé.

221
Archived at Flinders University: dspace.flinders.edu.au
antigoni.qxd 15/1/2001 7:27 ìì Page 222

ÁÍÔÉÃÏÍÇ ÊÏÑÏÂÅÓÇ

Óôçí óýãêñéóç ôùí äýï ðáñáëëáãþí äéáðéóôþíïõìå áêüìá üôé ï ðñùôï-

ðñüóùðïò áöçãçôÞò Ý÷åé äéáöïñåôéêÜ êßíçôñá áðü ôïí ôñéôïðñüóùðï áöç-
ãçôÞ. Ï ðñùôïðñüóùðïò áöçãçôÞò ÄéãåíÞò (´ ðáñáëëáãÞ) íéþèåé Ýíôï-
íá ôçí áíÜãêç íá äéçãçèåß áõôÜ ðïõ óõíÝâçóáí: ðñÝðåé íá ðñïêáôáëÜâåé
èåôéêÜ ôïõò áêñïáôÝò ôïõ, þóôå íá ìçí ôïí èåùñÞóïõí äåéëü. Áíôßèåôá, ï
ôñéôïðñüóùðïò áöçãçôÞò (Á´ ðáñáëëáãÞ) ðáñáêéíåßôáé ìÜëëïí áðü êßíç-
ôñá ëïãïôå÷íéêÜ êáé áéóèçôéêÜ (èáõìáóìü ðñïò ôïí ÄéãåíÞ), êé ü÷é
õðáñîéáêÜ. Ôçí ýðáñîç äéáöïñåôéêþí êéíÞôñùí åðéâåâáéþíåé êáé ç äéáöï-
ñåôéêÞ Ýêôáóç ôçò áíáäñïìÞò óôï Ýíäïîï ðáñåëèüí ôïõ ÄéãåíÞ: 5 óôß÷ïé
óôçí Á´ ðáñáëëáãÞ Ýíáíôé 16 óôß÷ùí óôçí ´ðáñáëëáãÞ.
4.2. ÓõíÜñôçóç áíôéèÝóåùí “ôñüðïò”: áöçãçôÞò/åíäïóêïðçôÞò
¼ðùò åßäáìå êáéò óôï ðñïçãïýìåíï êåöÜëáéï, óôç óýãêñéóç ôùí ðáñáë-
ëáãþí “Ï ÈÜíáôïò ôïõ Äéãåíޔ, ï áöçãçôÞò äßíåé óôïí áíáãíþóôç üëåò
ôéò áðáñáßôçôåò ðëçñïöïñßåò ãéá ôïí ÷þñï êáé ôïí ÷ñüíï äñÜóçò, êáèþò
êáé ãéá ôïõò Þñùåò ôïõ Ýñãïõ. ÌÜëéóôá, óôçí Á´ ðáñáëëáãÞ ï áöçãçôÞò
êÜíåé êáé ìéá óýíôïìç áíáäñïìÞ óôï Ýíäïîï ðáñåëèüí ôïõ Þñùá ãéá íá
ôïí ãíùñßóïõìå êáëýôåñá. Ôçí ßäéá ôáêôéêÞ áêïëïõèåß êáé ï ðñùôïðñü-
óùðïò áöçãçôÞò ÄéãåíÞò (´ ðáñáëëáãÞ, óô. 8–22). Óõíåðþò, ï áöçãç-
ôÞò ôüóï ï ðñùôïðñüóùðïò, üóï êáé ï ôñéôïðñüóùðïò, ðáñïõóéÜæïíôáé
ùò ïé åããõçôÝò ôçò éóôïñßáò. Åããõþíôáé üôé èá äþóïõí óôïí áíáãíþóôç üëåò
ôéò áðáñáßôçôåò ðëçñïöïñßåò ãéá ôá ðÜíôá êáé ôïõò ðÜíôåò. Ç äõíáôüôç-
ôá ôçò ðáíôïãíùóßáò áõôÞò ôïõ áöçãçôÞ èá ðñÝðåé íá óõó÷åôéóôåß ìå ôçí
Ýííïéá ôçò ðñïïðôéêÞò. Ï áöçãçôÞò ìðïñåß íá ãíùñßæåé ôá ðÜíôá áöïý èåÜ-
ôáé ôá ãåãïíüôá ìåôÜ áðü ôïí ÷ñüíï ðïõ óõíÝâçóáí. Ç ÷ñïíéêÞ áðüóôá-
óç ôïõ áöçãçôÞ áðü ôá ãåãïíüôá ãßíåôáé óáöÞò áðü ôç ÷ñÞóç ñçìÜôùí
óå ðáñù÷çìÝíïõò ÷ñüíïõò.
¼ðùò âëÝðïõìå óôá ðñïçãçèÝíôá ðáñáäåßãìáôá, ï áöçãçôÞò ëåéôïõñ-
ãåß ùò ï ñõèìéóôÞò ôçò áöÞãçóçò. ÅðéëÝãåé ôé èá áöçãçèåß, ðþò èá ôï áöç-
ãçèåß êáé óå ðïéï óçìåßï ôïõ ìõèéóôïñÞìáôïò êáé óôçí ðåñßðôùóÞ ìáò ôçò
ðáñáëëáãÞò. Ôïíßæåé ôéò ëåðôïìÝñåéåò ðïõ èåùñåß óçìáíôéêÝò, åíþ ìðïñåß
íá áðïêëåßóåé ðïëëÜ ãåãïíüôá ôá ïðïßá äåí èåùñåß óçìáíôéêÜ. ÐïëëÝò öï-
ñÝò áöçãåßôáé óýíôïìá, óõíïðôéêÜ êÜðïéá ðåñéóôáôéêÜ Þ áêüìá áíáôñÝ÷åé

222
Archived at Flinders University: dspace.flinders.edu.au
antigoni.qxd 15/1/2001 7:27 ìì Page 223

ÅÖÁÑÌÏÃÇ ÔÇÓ ÈÅÙÑÉÁÓ ÔÇÓ ÁÖÇÃÇÓÇÓ ÓÔÁ ÄÇÌÏÔÉÊÁ ÔÑÁÃÏÕÄÉÁ: Ï ÁÖÇÃÇÔÇÓ

óôï ðáñåëèüí (ð÷. ç áíáäñïìÞ ôïõ ÄéãåíÞ) Þ ðñïúäåÜæåé ãéá ôï ìÝëëïí. Ïé

åðåìâÜóåéò áõôÝò óôçí éóôïñßá ðçãÜæïõí áðü ôçí ðñïóðÜèåéá áíåýñåóçò
åêåßíçò ôçò áöçãçìáôéêÞò óôñáôçãéêÞò Þ ñçôïñéêÞò ðïõ íá ôáéñéÜæåé êá-
ëýôåñá óôçí éóôïñßá êáé ôïõò áíáãíþóôåò ôçò. Êáé áõôü ãéáôß ç ìïñöÞ ôïõ
áöçãçôÞ Ý÷åé óõíåßäçóç üôé áöçãåßôáé – üðùò äçëþíåé ãéá ðáñÜäåéãìá ï
ÄéãåíÞò óôïõò åðéóêÝðôåò ôïõ (´ óô. 8&9): “Ößëïé, êáëþò ùñßóáôå, ößëïé
êé’ áãáðçìÝíïé,/ óõ÷Üóáôå, êáèÞóáôå ê’ åãþ óáò áöçãåéÝìáé.” Ãéá áõôüí ôïí
ëüãï ï áöçãçôÞò åðéëÝãåé ôéò ðéï óõíáñðáóôéêÝò óôéãìÝò ôçò éóôïñßáò, ãéá
íá ðñïóåëêýóåé ôï åíäéáöÝñïí ôïõ áíáãíþóôç. Ï áöçãçôÞò áêüìá ìðïñåß
êáé íá êáôåõèýíåé ôçí óõìðÜèåéá ôïõ áíáãíþóôç ðñïò êÜðïéïõò Þñùåò ôïõ
ìõèéóôïñÞìáôïò Þ ôçò ðáñáëëáãÞò.6
Áíôßèåôá ìå ôïí áöçãçôÞ, ï åíäïóêïðçôÞò äåí Ý÷åé óõíåßäçóç üôé
áöçãåßôáé. Ï åíäïóêïðçôÞò äåí ìéëÜ, äåí áðåõèýíåôáé óôïí áíáãíþóôç. Ç
äéáìåóïëÜâçóç óôçí ðåñßðôùóç áõôÞ åßíáé áíïìïëüãçôç Þ áðùèçìÝíç êáé
ï áðïäÝêôçò ôçò Ý÷åé ôçí øåõäáßóèçóç ôçò áìåóüôçôáò. Ï áíáãíþóôçò
áéóèÜíåôáé üôé âñßóêåôáé óôï ìõáëü ôçò åíäïóêïðïýóáò ìïñöÞò, ãéáõôü êáé
Ý÷åé ôçí øåõäáßóèçóç üôé ôá ðÜíôá óõìâáßíïõí åäþ êáé ôþñá. Ôá óõìâÜíôá
ôïõ Ýîù êüóìïõ áíôéêáèñåðôßæïíôáé óôç óõíåßäçóç ôïõ åíäïóêïðçôÞ, ï
ïðïßïò ôá áíôéëáìâÜíåôáé, ôá áéóèÜíåôáé êáé ôá êáôáãñÜöåé óéùðçëÜ. Ôá
ãåãïíüôá ðáñïõóéÜæïíôáé ‘åí äñÜóåé’ ãé’ áõôü êáé ïé ðáñù÷çìÝíïé ÷ñüíïé
ôùí ñçìÜôùí Ý÷ïõí ÷Üóåé ôçí ðáñåëèïíôéêÞ ôïõò óçìáóßá – äéáôçñïýí
üìùò ôç óçìáóßá ôçò äéÜñêåéáò. ÅðåéäÞ ôá ðÜíôá ðáñïõóéÜæïíôáé Üìåóá,
ôá ÷ùñï÷ñïíéêÜ äåéêôéêÜ Ý÷ïõí ôçí óçìáóßá ôïõ ‘ôþñᒖ‘åäþ’. Ôá åðéñ-

6 Ï ÔïìáôóÝöóêé (1995:283) åðéóçìáßíåé üôé ï áöçãçôÞò ìðïñåß íá êáèïäçãåß ôïí áíáãíþ-

óôç ôïõ áí óôçí áöÞãçóÞ ôïõ ÷ñçóéìïðïéåß ôï óõãêéíçóéáêü óôïé÷åßï – ôï ïðïßï åßíáé óõ-
óôáôéêü ìÝñïò ôçò áöÞãçóçò, áêüìá êáé áí åßíáé äõóäéÜêñéôï. Óôçí ðñáãìáôéêüôçôá, ôï óõ-
ãêéíçóéáêü óôïé÷åßï åßíáé ðïëý óçìáíôéêü ãéáôß ðñïóåëêýåé ôçí ðñïóï÷Þ ôïõ áíáãíþóôç êáé
ôïí êÜíåé íá óõììåôÝ÷åé óôçí áíÜðôõîç ôïõ èÝìáôïò ôçò áöÞãçóçò. ¸ôóé, ï áíáãíþóôçò Ý÷åé
ôçí ôÜóç íá óõìðáèåß áõôüí ðïõ óõìðáèåß ï áöçãçôÞò êáé íá áíôéðáèåß åêåßíïí ðïõ áíôé-
ðáèåß. ÁíÜëïãá ìå ôç óõìðÜèåéá/áíôéðÜèåéá ôïõ áöçãçôÞ ðñïò ôïõò ÷áñáêôÞñåò ôïõ Ýñãïõ
åêåßíïé áîéïëïãïýíôáé ùò åíÜñåôïé/èåôéêïß êáé êáêïß/áñíçôéêïß, áíôßóôïé÷á. Ìå ôçí Üðïøç
áõôÞ óõìöùíoýí ï Prince (1991:210–11) êáé ç Bal (1985:100–14) ïé ïðïßïé åðéóçìáßíïõí
üôé ïé äéÜëïãïé, ïé õðáéíéãìïß, ïé óõìâïëéóìïß êáé ïé ìåôáöïñÝò ëåéôïõñãïýí ùò ìÝóá ÷åéñá-
ãþãçóçò ôïõ áíáãíþóôç, ôïí ïðïßï êáé ùèïýí óå ìéá Ýììåóç åñìçíåßá – ôçí åñìçíåßá ðïõ
èÝëåé ï áöçãçôÞò.

223
Archived at Flinders University: dspace.flinders.edu.au
antigoni.qxd 15/1/2001 7:27 ìì Page 224

ÁÍÔÉÃÏÍÇ ÊÏÑÏÂÅÓÇ

ñÞìáôá áõôÜ åíéó÷ýïõí ôç øåõäáßóèçóç ôçò áìåóüôçôáò, áëëÜ êáé ôçí ôáý-
ôéóç ôïõ áíáãíþóôç ìå ôïí åíäïóêïðçôÞ.
• Ãéá ðáñÜäåéãìá ç ÐáñáëïãÞ “Ôçò ÊïõìðÜñáò ðüãéíå íýöç”, áñ÷ß-
æåé ìå ôïí ìïíüëïãï åíüò åíäïóêïðçôÞ.
¸÷ù êáß ìÞíåò êáß êáéñïýò ôüí áãáðþ äÝí åßäá
ôþñá ôüí âëÝðù ê’ Ýñ÷åôáé êÜôù ‘ò áíÞëéï êÜìðï,
Üíèç ôüí ôñéãõñßæïõíå êáß ìüó÷ïé ôüí ìõñßæïõí,
êáß ôÜ óãïõñÜ ôïõ ôÜ ìáëëéÜ ôü íïõ ìïõ óõíåðÞñáí.
5 “Ðïõ Þóïõí, ëåâÝíôç ì’ üìïñöå êáé ðïëõáãáðçìÝíå;
–ÊáëÞ óïõ çìÝñá, ðÝñäéêá, ÷ñõóÞò áõãÞò ôñõãüíá.
Êüñç, êëåéäéÜ ó’ áãüñáóá êé’ áíôßêëåéäá ó’ áöÞíù,
êëåßäùóå ôÞí êáñäïýëá óïõ êé’ áðüìåíå ôïýò ðüíïõò.
Ï êýñçò ìïõ ê’ ç ìÜííá ìïõ ìïý ôïßìáóáí ôü ãÜìï,
10 êé’ á äÝí ðåñçöáíåýåóáé Ýëá íÜ ìðÞò êïõìðÜñá.

Óôïõò óôß÷ïõò 1–4 ìïíïëïãåß ç çñùßäá ðïõ åßíáé êáé ôï êåíôñéêü ðñüóù-
ðï ôçò áöÞãçóçò. Ç êïðÝëá áãíïåß ãéá ðïéï ëüãï Ý÷åé ôüóï êáéñü íá äåé ôïí
áãáðçìÝíï ôçò – ï ëüãïò áðïêáëýðôåôáé óôïõò óôß÷ïõò 6–10. Áãíïþíôáò
áêüìá êáé ôï üíïìÜ ôçò åéóåñ÷üìáóôå áðåõèåßáò óôçí óõíåßäçóç ôçò åñù-
ôåõìÝíçò êïðÝëáò êáé óôï áöçãçìáôéêü ðáñüí ôï ïðïßï êáé ôáõôßæåôáé ìå
ôç óôéãìÞ ôçò áöÞãçóçò, üðùò õðïäçëþíåôáé áðü ôç ÷ñÞóç ôïõ ÷ñïíéêïý
åðéññÞìáôïò ‘ôþñá’. ÅðéðëÝïí ïé ñçìáôéêïß ôýðïé ðïõ ÷ñçóéìïðïéïýíôáé
âñßóêïíôáé óôïí Åíåóôþôá åðéôåßíïíôáò Ýôóé áêüìá ðåñéóóüôåñï ôçí øåõ-
äáßóèçóç ôçò áìåóüôçôáò: ‘âëÝðù’, ‘Ýñ÷åôáé’, ‘ôñïãõñßæïõí’, ‘ìõñßæïõí’. Ç
ðåñéãñáöÞ ôïõ åñ÷ïìïý ôïõ íåáñïý äßíåôáé ìÝóù ìéáò åóùôåñéêÞò ïðôéêÞò
ãùíßáò, áõôÞò ôçò çñùßäáò ôçò éóôïñßáò.
¼ðùò âëÝðïõìå óôï ðáñÜäåéãìá áõôü, ï áíáãíþóôçò äåí ìðïñåß íá
ìÜèåé åîáñ÷Þò ôá ðÜíôá ðïõ áöïñïýí ôçí éóôïñßá – ç Ýëëåéøç üìùò áõôÞ
ôçò ðáíôïãíùóßáò åíéó÷ýåé ôç äçìéïõñãéêÞ ôÜóç ôïõ áíáãíþóôç íá
óõìðëçñþíåé ôá êåíÜ óôç óõíÝ÷åéá ôçò éóôïñßáò. Áíôßèåôá, äçëáäÞ, ìå ôïí
áöçãçôÞ ðïõ óðåýäåé íá ðëçñïöïñÞóåé åðáñêþò ôïí áíáãíþóôç, ï åíäï-
óêïðçôÞò ðáñïõóéÜæåé ôá ãåãïíüôá áðïóðáóìáôéêÜ, ÷ùñßò óåéñÜ êáé ôÜîç.
Ï åíäïóêïðçôÞò Ý÷åé ðåñéïñéóìÝíï áíôéëçðôéêü ïñßæïíôá, êáé ãéáõôü ãíù-
ñßæåé ôüóá ìüíï üóá ôïõ åðéôñÝðåé ç ðåñéïñéóìÝíç ïðôéêÞ ôïõ ãùíßá. Ç

224
Archived at Flinders University: dspace.flinders.edu.au
antigoni.qxd 15/1/2001 7:27 ìì Page 225

ÅÖÁÑÌÏÃÇ ÔÇÓ ÈÅÙÑÉÁÓ ÔÇÓ ÁÖÇÃÇÓÇÓ ÓÔÁ ÄÇÌÏÔÉÊÁ ÔÑÁÃÏÕÄÉÁ: Ï ÁÖÇÃÇÔÇÓ

ðñïïðôéêÞ åäþ åßíáé åóùôåñéêÞ êáé êáôÜ óõíÝðåéá, üóá åßíáé åêôüò ôïõ
ïðôéêïý/ áíôéëçðôïý ðåäßïõ, ðáñáìÝíïõí áóáöÞ êáé áðñïóäéüñéóôá.
• Ç åíäïóêüðçóç ìðïñåß íá åìöáíßæåôáé êáé óôïí Åõèý ëüãï üôáí äçëá-
äÞ ï áöçãçôÞò ðáñá÷ùñåß ôïí ëüãï óôï ßäéï ôï áöçãçìáôéêü ðñüóù-
ðï êáé ôï áöÞíåé íá åêöñáóôåß. Ãéá ðáñÜäåéãìá óôçí ÐáñáëïãÞ “Ôçò
ÁðïëçóìïíçìÝíçò”, ï áöçãçôÞò äßíåé ôçí åõêáéñßá óôïõò äýï íÝïõò
íá åêöñÜóïõí ôá áéóèÞìáôá ðïõ ôñÝöïõí ï Ýíáò ãéá ôïí Üëëïí:

ÅðÞñáí ôï äñïìß äñïìß íá ðÜíå íá ôçí åýñïõí.

Êáé ðñüâáëåí ç ëõãåñÞ áðü ôï ðáñáèýñé.
45 “Êáëü ´ò ôïí Þèåëá íá äù, ôïí ðåèõìïýóá íᒠñèç,
êáëü ‘ò ôïí ôï âáóéëéêü ìå ôá ÷ñõóÜ ôïõ ôÜíèç.
– ÅðáßíåóÝò ìå áãÜðç ìïõ, ðñïôïý íá óå ðáéíÝóù,
èÜëáóóá ìå ôá êÜôåñãá, ìðáîÝ ìå ôá ëïõëïýäéá,
âñýóç ìïõ ìå ôï êñýï íåñü, ì’ ïëü÷ñõóá óïõëïýíéá.”

Óôï ðáñÜäåéãìá áõôü ï áöçãçôÞò õðï÷ùñåß ãéá ëßãï êáé åìöáíßæåôáé Ýíáò
åíäïóêïðçôÞò. Ï Stanzel ïíïìÜæåé ôçí äéáäéêáóßá áëëáãÞò ôïõ áöçãçôÞ
óå åíäïóêïðçôÞ ùò “ðñïóùðïðáãßùóç ôïõ áöçãçôޔ. Ç äéáäéêáóßá áõôÞ,
ðïõ ïõóéáóôéêÜ áðïôåëåß ìéá ìåôÜâáóç áðü ôï Ýíá áöçãçìáôéêü ó÷Þìá óôï
Üëëï, óõìâáßíåé ìå ôçí âïÞèåéá óõãêåêñéìÝíùí ôå÷íéêþí. Ç ìåôÜâáóç áðü
ôï óõããñáöéêü áöçãçìáôéêü ó÷Þìá (áöçãçôÞò) óôï ðñïóùðïðáãÝò áöçãç-
ìáôéêü ó÷Þìá (åíäïóêïðçôÞò) ìðïñåß íá ãßíåé ìå ôéò áêüëïõèåò ôå÷íéêÝò:
á) ôá áöçãçìáôéêÜ ìÝñç áðïêáèßóôáíôáé áðü äéáëïãéêÜ ìÝñç. Ç õðïêá-
ôÜóôáóç ôùí áöçãçìáôéêþí ìåñþí áðü äéáëïãéêÜ ìÝñç áðùèåß ôç ìïñöÞ
ôïõ óõããñáöéêïý áöçãçôÞ áðü ôï ìõèéóôüñçìá. Ï áöçãçôÞò óêçíïèåôåß ôïí
äéÜëïãï, ìÝóù ôïõ ïðïßïõ ðáñáäßäåôáé ï ëüãïò óôéò ìõèéóôïñçìáôéêÝò ìïñ-
öÝò. Ï áöçãçôÞò ãßíåôáé áíôéëçðôüò óôç ÷ñÞóç ëåêôéêþí ñçìÜôùí, ñçìÜôùí
óêÝøåùò êáé Üëëåò ëåêôéêÝò åéóáãùãéêÝò ðåñéöñÜóåéò.
â) ç Ýêèåóç äñùìÝíùí ôïõ åîùôåñéêïý êüóìïõ áíôéêáèßóôáôáé ìå ìéá
ðñïóùðïðáãÞ áíáðáñÜóôáóç äñùìÝíùí (ðáñïõóéÜæåôáé äçëáäÞ, ï åóù-
ôåñéêüò êüóìïò ôçò ðñïóùðïðáãéùìÝíçò ìïñöÞò Þ ç áíôáíÜêëáóç ôùí ãå-
ãïíüôùí ôçò åîùôåñéêÞò ðñáãìáôéêüôçôáò óôç óõíåßäçóç ôïõ ðñïóùðïðá-
ãéùìÝíïõ äéáìåóïëáâçôÞ).

225
Archived at Flinders University: dspace.flinders.edu.au
antigoni.qxd 15/1/2001 7:27 ìì Page 226

ÁÍÔÉÃÏÍÇ ÊÏÑÏÂÅÓÇ

¸ôóé, óôçí ÐáñáëïãÞ “Ôçò ÁðïëçóìïíçìÝíçò” (óô. 45–49), ï ôñéôïðñü-

óùðïò áöçãçôÞò áðïóýñåôáé äéáêñéôéêÜ êáé ðáñá÷ùñåß ôïí ëüãï óôéò åíäï-
óêïðïýóåò ìïñöÝò. Ç ðñïóùðïðáãßùóç ôïõ áöçãçôÞ ðñáãìáôþíåôáé ìÝóù
ôïõ äéáëüãïõ, üðïõ ï áöçãçôÞò åîáöáíßæåôáé áðü ôï ðñïóêÞíéï, êáé ìÝóù ôçò
åóùôåñéêÞò ðñïïðôéêÞò ðïõ êõñéáñ÷åß óôïí ëüãï ôùí ðñïóþðùí. Óôïí ëü-
ãï ôçò êïðÝëáò áíôáíáêëÜôáé ç ìïñöÞ ôïõ íåáñïý Ýôóé üðùò ôçí ðñïóëáì-
âÜíåé åêåßíç (êáëü’ ò ôïí ôï âáóéëéêü ìå ôá ÷ñõóÜ ôïõ ôÜíèç), áëëÜ êáé ï Ýñù-
ôáò ðïõ íéþèåé ãéá áõôüí (êáëü ’ò ôïí Þèåëá íá äù, ôïí ðåèõìïýóá íá ’ñèç).
Áíôßóôïé÷á, óôïí ëüãï ôïõ íåáñïý áíôáíáêëÜôáé ç ìïñöÞ ôçò êïðÝëáò Ýôóé
üðùò ôçí ðñïóëáìâÜíåé åêåßíïò (èÜëáóóá ìå ôá êÜôåñãá, ìðáîÝ ìå ôá ëïõëïý-
äéá,/ âñýóç ìïõ ìå ôï êñýï íåñü, ì’ ïëü÷ñõóá óïõëïýíéá) êáé ï Ýñùôáò ôïõ
ðñïò áõôüí (åðáßíåóÝò ìå áãÜðç ìïõ, ðñïôïý íá óå ðáéíÝóù).
• Ðñïóùðïðáãßùóç ìðïñåß íá õößóôáôáé êáé ï ðñùôïðñüóùðïò áöç-
ãçôÞò, ïýôùò þóôå ôï ðñùôïðñüóùðï áöçãçìáôéêü ó÷Þìá íá ìåôá-
ôñÝðåôáé óå ðñïóùðïðáãÝò áöçãçìáôéêü ó÷Þìá. Ìßá ôÝôïéá ðåñß-
ðôùóç óõíáíôÜìå óôï Áêñéôéêü “Ç áñðáãÞ ôçò ãõíáéêüò ôïõ
Áêñßôç”, óô. 15–26:
10 Ïé ìáýñïé ìïõ üóïé ôÜêïõóáí ïýëïé âïõâïß áðïìåßíáí,
êé’ üóáéò öïñÜäáéò ôᒠÜêïõóáí Ýññçîáí ôá ðïõëÜñéá
ê’ Ýíáò ãñßâáò ðáëéüãñéâáò, óáñáíôáðëçãéáóìÝíïò,
êåßíïò áðïëïãÞèçêå, ãõñßæåé êáé ìïõ ëÝåé.
“Åãþ åßìáé áøýò êáé ãëÞãïñïò íá ðÜãù üèå êé’ áí åßíáé.
15 Ïðïý åßíáé ãÜìïò êáé ÷áñÜ ðÜíå ôá íéÜ ìïõëÜñéá,
ïðïý åßíáé ðüëåìïò öñéêôüò ðáßñíïõí åìÝ ôï ãÝñï.
Åãþ åßìáé ãÝñïò êáé Ü÷áñïò, ôáîßäéá äå ìïõ ðñÝðïõí,
ìá ãéá ÷áôßñé ôçò êõñÜò íá ìáêñïôáîéäÝøù,
ïðïý ì’ áêñéâïôÜãéæå ‘ò ôï ãýñï ôçò ðïäéÜò ôçò,
20 êé’ ïðïý ì’ áêñéâïðüôéæå ‘ò ôç ÷ïýöôá ôïõ ÷åñéïý ôçò.
Ìüí’ äÝóå ôï êåöÜëé óïõ ìå äýï ìå ôñßá ìáíôÞëéá,
êáé óößîå ôç ìåóïýëá óïõ ìå äõü ìå ôñßá æïõíÜñéá,
íá ìç óå öÜç ç âïõÞ êáé íôñáëéóôÞò êáé ðÝóçò.
Êáé ìç óå ðÜñç êïõñôåóéÜ êáé âÜëçò öôåñíéóôÞñé,
25 êáé èõìçèþ ôç íéüôç ìïõ êáé êÜìù óáí ðïõëÜñé,
êáé óðåßñù ôá ìõáëïýäéá ìïõ ‘ò åííéÜ ìïäéþ ÷ùñÜöé.”

226
Archived at Flinders University: dspace.flinders.edu.au
antigoni.qxd 15/1/2001 7:27 ìì Page 227

ÅÖÁÑÌÏÃÇ ÔÇÓ ÈÅÙÑÉÁÓ ÔÇÓ ÁÖÇÃÇÓÇÓ ÓÔÁ ÄÇÌÏÔÉÊÁ ÔÑÁÃÏÕÄÉÁ: Ï ÁÖÇÃÇÔÇÓ

Ãéá íá óõíôåëåóèåß ç ìåôÜâáóç áðü ôï ðñùôïðñüóùðï óôï ðñïóùðïðáãÝò

áöçãçìáôéêü ó÷Þìá, èá ðñÝðåé ï ðñùôïðñüóùðïò áöçãçôÞò íá ìåôáôñáðåß
óå Ýíáí åíäïóêïðçôÞ. Óôï óçìåßï áõôü, äçëáäÞ, ôá áöçãçìáôéêÜ ìÝñç ôïõ
êåéìÝíïõ äéáñêþò ìåéþíïíôáé êáé ôçí èÝóç ôïõò ðáßñíåé ç Ýêèåóç ôùí
âéùìÜôùí, ôùí óêÝøåùí êáé ôùí óõíáéóèçìÜôùí ìéáò ìõèéóôïñçìáôéêÞò
ìïñöÞò, ç ïðïßá êáé ðñïóùðïðáãéþíåôáé. Ç åíáëëáãÞ ôïõ áöçãïýìåíïõ
åãþ ìå ôï âéùìáôéêü åãþ åßíáé Ýíá äïìéêü óôïé÷åßï ôçò ðñùôïðñüóùðçò
ðëáóìáôéêÞò áõôïâéïãñáößáò. Ç åðéêñÜôçóç üìùò ôïõ âéùìáôéêïý åãþ
ìðïñåß íá ìåôáôñÝøåé ôçí áöÞãçóç óå ðñïóùðïðáãÞ. Óå áõôü ôï óçìåßï
ôçò ðñïóùðïðáãßùóçò ôçò ðñùôïðñüóùðçò áöÞãçóçò åðéêñáôåß åóùôå-
ñéêÞ ðñïïðôéêÞ.
Óôïõò óôß÷ïõò 14–26 ôï Üëïãï ðáßñíåé ôï ëüãï ìåôÜ ôçí åñþôçóç ðïõ
ôïõ áðåõèýíåé ï ÄéãåíÞò. Ôï Üëïãï áðáíôÜ êáé áñ÷ßæåé ôçí äéêÞ ôïõ áöÞ-
ãçóç. Ãßíåôáé Ýôóé Ýíáò ðñùôïðñüóùðïò áöçãçôÞò. Ùóôüóï, ôï Üëïãï-áöç-
ãçôÞò äåí åîéóôïñåß êÜðïéá ãåãïíüôá áëëÜ áíáöÝñåé ôéò óêÝøåéò ôïõ êáé ôá
óõíáéóèÞìáôÜ ôïõ áðÝíáíôé óôïí åáõôü ôïõ åí óõãêñßóåé ìå ôá Üëëá Üëï-
ãá êáé Ýðåéôá áðÝíáíôé óôçí êõñÜ ôïõ êáé ôïí êýñéü ôïõ. Ç áíáöïñÜ ôçò
éäéáßôåñçò ðåñéðïßçóçò ðïõ ôïõ ðáñåß÷å ç êõñÜ ôïõ ãßíåôáé ãéá íá äéêáéï-
ëïãÞóåé ìå Ýíáí áêüìá ëüãï ôçí ðñïèõìßá ôïõ íá âïçèÞóåé óôçí áíáæÞôç-
óÞ ôçò. Ç ðñïïðôéêÞ óå ïëüêëçñï ôïí ëüãï ôïõ áëüãïõ åßíáé åóùôåñéêÞ,
åöüóïí ç áíôßëçøç ôïõ áëüãïõ áðïôåëåß ôï óçìåßï èÝáóçò ôùí ðñïóþðùí.
Ç åíäïóêüðçóç åðéôåßíåôáé áðü ôï ãåãïíüò üôé ôï õðïêåßìåíï ìÝóù ôïõ
ïðïßïõ ëáìâÜíåé ÷þñá ç ðñïïðôéêÞ åßíáé Ýíá Üëïãï. ¸ôóé, ü÷é ìüíï õðÜñ-
÷åé ìéá ðñïóùðïðáãéùìÝíç ìïñöÞ áöçãçôÞ, áëëÜ åðéðëÝïí óõíõðÜñ÷åé êáé
ìéá áíïéêåßùóç,7 “ìéá áêñáßá ìïñöÞ äéáìåóïëÜâçóçò” (Stanzel, 1999:43).

7 Ï ÔïìáôóÝöóêé (1995:307–310) åðéóçìáßíåé ôçí ÷ñÞóç ôçò ôå÷íéêÞò ôçò áíïéêåßùóçò óôç
íïõâÝëá ×ïëóôüìåñ ôïõ Ôïëóôüé, óôçí ïðïßá ôá ãåãïíüôá ðáñïõóéÜæïíôáé ìÝóá áðü ôá ìÜ-
ôéá êáé ôçí øõ÷Þ åíüò áëüãïõ. ¼ðùò ðáñáôçñåß ï ÔïìáôóÝöóêé ìå ôçí âïÞèåéá ôçò ôå÷íé-
êÞò áõôÞò óõíçèéóìÝíá áíôéêåßìåíá ãßíïíôáé ðáñÜîåíá, ìç áíáãíùñßóéìá, ìç ïéêåßá. Ï
Óêëüöóêé (1995:202) óçìåéþíåé ãéá ôçí ÷ñÞóç ôçò áíïéêåßùóçò áðü ôïí Ôïëóôüé üôé: “…(ï
Ôïëóôüé)…áñíåßôáé íá áíáãíùñßóåé ôá áíôéêåßìåíá êáé ôá ðåñéãñÜöåé óáí íá ôá âëÝðåé ãéá
ðñþôç öïñ܅”. Öáßíåôáé ùóôüóï üôé ç ôå÷íéêÞ ôçò áíïéêåßùóçò ÷ñçóéìïðïéÞèçêå ðïëý
åíùñßôåñá óôá äçìïôéêÜ ôñáãïýäéá üðïõ óõ÷íÜ ìéëïýí Üëïãá êáé ðïõëÜêéá.

227
Archived at Flinders University: dspace.flinders.edu.au
antigoni.qxd 15/1/2001 7:27 ìì Page 228

ÁÍÔÉÃÏÍÇ ÊÏÑÏÂÅÓÇ

Ï êüóìïò êáé ôá ðñüóùðá ðáñïõóéÜæïíôáé üðùò ôá áíôéëáìâÜíåôáé Ýíá

Üëïãï, ôï ïðïßï áðïôåëåß Ýíáí ðñïóùðïðáãéùìÝíï áöçãçôÞ, Ýíáí áöçãç-
ôÞ-åíäïóêïðçôÞ.
Áíáêåöáëáéþíïíôáò ëïéðüí èá ëÝãáìå üôé ï åíäïóêïðçôÞò äéáöÝñåé áðü
ôïí áöçãçôÞ óôï üôé äåí åðåìâáßíåé óôç äéáìüñöùóç ôïõ ðåñéå÷ïìÝíïõ
ôçò éóôïñßáò, äåí ðáñáëåßðåé ôá ëéãüôåñï óçìáíôéêÜ ãåãïíüôá, äåí ó÷ïëéÜ-
æåé ôéò ðñÜîåéò ôùí çñþùí, äåí Ý÷åé óõíïëéêÞ èÝáóç ôùí ðñáãìÜôùí ãéáõ-
ôü êáé áíôéëáìâÜíåôáé ôá ãåãïíüôá áðïóðáóìáôéêÜ ÷ùñßò åðïðôåßá ôïõ óõ-
íüëïõ. Ï åíäïóêïðçôÞò äåí ìðïñåß íá åííïÞóåé ôïí óêïðü Þ ôçí áéôßá
áõôþí ðïõ ôïõ óõìâáßíïõí, ãéáõôü êáé äåí áíáôñÝ÷åé óôï ðáñåëèüí Þ äåí
ðñïôñÝ÷åé óôï ìÝëëïí. Áõôü ôï ïðïßï ìðïñåß íá áíôéëçöèåß åßíáé ìüíï ôï
âßùìÜ ôïõ, ãéá ôï ïðïßï üìùò äåí ìðïñåß íá óêåöôåß ôé ôï ðñïêÜëåóå êáé
ôé èá áêïëïõèÞóåé. Ï åíäïóêïðçôÞò ìïéÜæåé íá åßíáé êïëëçìÝíïò óôï ðá-
ñüí, áðü ôï ïðïßï èåÜôáé üóá ôïõ åðéôñÝðåé ç ðíåõìáôéêÞ ôïõ äéáýãåéá.
ÏôéäÞðïôå êéíåßôáé åêôüò ôçò óõíåßäçóÞò ôïõ ðáñáìÝíåé óêïôåéíü, äõóåñ-
ìÞíåõôï êáé ìç ðñïóäéïñßóéìï. Ôçí áðñïóäéïñéóôßá áõôÞ ôùí ãåãïíüôùí,
ðïõ ëáìâÜíïõí ÷þñá åêôüò ôçò áíôßëçøçò ôïõ åíäïóêïðçôÞ, êáëåßôáé íá
åñìçíåýóåé ï áíáãíþóôçò. Ãéá ðáñÜäåéãìá, óôçí ÐáñáëïãÞ “Ôçò ÊïõìðÜ-
ñáò ðüãéíå Íýöç”, óô. 1–4, ç çñùßäá-åíäïóêïðÞôñéá áãíïåß ôïí ëüãï ðïõ
äåí Ý÷åé äåé ôüóï êáéñü ôïí áãáðçìÝíï ôçò. ÔÝëïò, ï åíäïóêïðçôÞò äåí áõ-
ôïðáñïõóéÜæåôáé óôïí áíáãíþóôç üðùò Ýíáò áöçãçôÞò. Äåí äßíåé ðëçñï-
öïñßåò ãéá ôï üíïìÜ ôïõ, ôï åðÜããåëìá, ôçí êáôáãùãÞ êáé ãåíéêÜ ãéá ôï
ðáñåëèüí ôïõ. Ç ýðáñîÞ ôïõ ãßíåôáé áíôéëçðôÞ ìå ôçí ýðáñîç “áíáðüäï-
ôçò áíôùíõìßáò”, ìßáò áíôùíõìßáò äçëáäÞ ðïõ äåí áíáöÝñåôáé óå Ýíá ðñü-
óùðï ðïõ Ý÷åé ïíïìáóôåß.8 Ï áíáãíþóôçò ôáõôßæåôáé Ýôóé ìå ôïí åíäïóêï-
ðçôÞ êáé óõì-âéþíåé ôçí éóôïñßá ‘åí äñÜóåé’. ÊáôÜ óõíÝðåéá, ç áñ÷Þ ìéáò
áöÞãçóçò ìå Ýíáí åíäïóêïðçôÞ åßíáé ‘áíïé÷ôޒ, åöüóïí ïé ðëçñïöïñßåò
ðïõ äßíïíôáé åßíáé åëëéðåßò. (ÓõíÞèùò ìÜëéóôá êáé ôï ôÝëïò ðáñáìÝíåé
áíïé÷ôü, åöüóïí ôá ãåãïíüôá ðáñáìÝíïõí êáôÜ êÜðïéï ôñüðï ìåôÝùñá).
Ç Ýíáñîç ìéáò áöÞãçóçò ìå åíäïóêïðçôÞ ðñïêáëåß ðåñéóóüôåñï ôï åíäéá-

8 Óôá åëëçíéêÜ áöçãÞìáôá êáíïíéêÜ áðïõóéÜæåé ç ðñïóùðéêÞ áíôùíõìßá ç ïðïßá õðï÷ñåù-

ôéêÜ äçëþíåôáé ãéá ðáñÜäåéãìá óôá áããëéêÜ áöçãÞìáôá.

228
Archived at Flinders University: dspace.flinders.edu.au
antigoni.qxd 15/1/2001 7:27 ìì Page 229

ÅÖÁÑÌÏÃÇ ÔÇÓ ÈÅÙÑÉÁÓ ÔÇÓ ÁÖÇÃÇÓÇÓ ÓÔÁ ÄÇÌÏÔÉÊÁ ÔÑÁÃÏÕÄÉÁ: Ï ÁÖÇÃÇÔÇÓ

öÝñïí ôïõ áíáãíþóôç áðü ü,ôé ç Ýíáñîç ìå áöçãçôÞ. ÌÜëéóôá ç áñ÷Þ ìéáò
áöÞãçóçò ìå åíäïóêïðçôÞ åßíáé äõíáôÞ ìüíï óôá ìõèïðëáóôéêÜ êåßìåíá.9

5. ÓõìðåñÜóìáôá
ÅñåõíÞèçêáí ïé ôå÷íéêÝò ðñáãìÜôùóçò ôçò Ýííïéáò ôïõ áöçãçôÞ. Äéáðéóôþ-
èçêå üôé óôá ÄçìïôéêÜ ôñáãïýäéá õðÜñ÷ïõí äåßãìáôá ðñáãìÜôùóçò üëùí
ôùí êáôçãïñéþí ôïõ áöçãçôÞ, üðùò áõôÝò ïñßæïíôáé áðü ôïí Genette êáé
Stanzel. Èåùñïýìå ôá ðáñáäåßãìáôá ôïõ åíäïóêïðçôÞ áëëÜ êáé ôïõ ðñïóù-
ðïðáãéùìÝíïõ áöçãçôÞ ùò ôéò ðéï åíäéáöÝñïõóåò ðåñéðôþóåéò. Ï Stanzel ôï-
ðïèåôåß ôçí åöáñìïãÞ ôùí åííïéþí áõôþí ìüëéò óôïí 20ï áéþíá. Öáßíåôáé
ùóôüóï üôé ïé Ýííïéåò áõôÝò ðñùôïåöáñìüóôçêáí ðïëý åíùñßôåñá óôá Äç-
ìïôéêÜ ôñáãïýäéá. Ç óêÝøç áõôÞ ðñïêáëåß ôïí èáõìáóìü. ÅéäéêÜ áí óêåöôåß
êáíåßò ôïí ÷ñüíï ãÝíåóçò ôçò äçìïôéêÞò ðïßçóçò – ï Ë. Ðïëßôçò ôïðïèåôåß
ôçí ãÝíåóç ôùí Áêñéôéêþí óôïí 9ï êáé 10ï áéþíá. Êáé åéäéêüôåñá áí áíáëï-
ãéóèåß êáíåßò üôé ïé ôå÷íéêÝò õðïäÞëùóçò ôïõ áöçãçôÞ êáé ôïõ åíäïóêïðç-
ôÞ äåí ìðïñåß íá åßíáé ïýôå ôõ÷áßåò, ïýôå óõìðôùìáôéêÝò, ðáñÜ ìüíï óêüðé-
ìåò. Ôçí óêïðéìüôçôá áõôÞ ôïíßæåé êáé ï Jakobson (1998:59) ï ïðïßïò ôïíßæåé
üôé ‘êÜèå åßäïò ãëùóóéêÞò óõìðåñéöïñÜò Ý÷åé ìéá óêïðéìüôçôá’.

9 Óôï óçìåßï áõôü èá ðñÝðåé åðßóçò íá ôïíßóïõìå üôé Ýíáò åíäïóêïðçôÞò ìðïñåß íá ìéëÜ óå
ðñþôï ðñüóùðï Þ óå ôñßôï ðñüóùðï. Óôçí ðåñßðôùóç ôïõ ðñùôïðñüóùðïõ áöçãçôÞ õðå-
ñéó÷ýåé ôï âéùìáôéêü åãþ, áöïý ç õðåñßó÷õóç ôïõ áöçãïýìåíïõ åãþ óõíåðÜãåôáé Ýíáí ðñù-
ôïðñüóùðï áöçãçôÞ. Áðü ôçí Üëëç ìåñéÜ, ï åíäïóêïðçôÞò ðïõ ìéëÜ óå ôñßôï ðñüóùðï ïíï-
ìÜæåôáé áðü ôïí Stanzel “ðñïóùðïðáãÞò áöçãçôÞò”. Ï ðñïóùðïðáãÞò áöçãçôÞò åßíáé ç
âÜóç ôïõ ðñïóùðïðáãïýò ÁÓ. Áíôßèåôá ï Üëëïò ðüëïò ôçò óõíéóôþóáò “ôñüðïò”, ï áöçãç-
ôÞò, äåí óõíéóôÜ êÜðïéï áöçãçìáôéêü ó÷Þìá.

229
Archived at Flinders University: dspace.flinders.edu.au
antigoni.qxd 15/1/2001 7:27 ìì Page 230

ÁÍÔÉÃÏÍÇ ÊÏÑÏÂÅÓÇ

Âéâëéïãñáößá

Bal, 1985
Mieke Bal, Narratology: Introduction to the Theory of Narrative, Trans.
Christine van Boheemen, Toronto: University of Press (first publ. as De Theorie
van vertellen en verhalen (1980).
Booth, 1961
W. Booth, The Rhetoric of Fiction, Chicago: University of Chicago Press, in
Narratology, 1996, Onega, S. & Landa, J.A.G. (edit.) Longman: Longman and
New York.
Genette, 1972
G. Genette, Figures III, Paris: Seuil.
Genette, 1980
G. Genette, Narrative Discourse, Trans. J. Lewin, Oxford: Blackwell.
Lintvelt, 1981
J. Lintvelt, “Essai de Typologie Narrative, ‘le point de Vie’”, Jose Corti. (óôï:
Èåùñßá ôçò áöÞãçóçò, 1991. Åðéì. Êáëëéðïëßôçò, Â., ÁèÞíá: ÅîÜíôáò (ó.
97–124).
Stanzel, 1984
F. Stanzel, A Theory of Narrative, Trans. Charlotte Goedsche, Cambridge:
Cambridge University Press. First publ. as Theorie des Erzaelens, 1979 (rev.
1982) Goettingen.
Todorov, 1973
Tzvetan Todorov, “Poetique”, Qu’est-ce que le Structuralisme?, 2, Seuil, col-
lection “Points”, Paris.

* * * *
Jakobson
R. Jakobson, Äïêßìéá ãéá ôç Ãëþóóá ôçò Ëïãïôå÷íßáò, (ÅéóáãùãÞ- ìåôÜöñáóç
Á. ÌðåñëÞò), ÁèÞíá: Åóôßá.
Ãåùñãáêïðïýëïõ êáé Ãïýôóïò, 1999
Á. Ãåùñãáêïðïýëïõ êáé Ä. Ãïýôóïò, Êåßìåíï êáé Åðéêïéíùíßá, ÁèÞíá: Åëëç-
íéêÜ ÃñÜììáôá.
¹ãêëåôïí, 1989
ÔÝñé ¹ãêëåôïí, ÅéóáãùãÞ óôç Èåùñßá ôçò Ëïãïôå÷íßáò, ÁèÞíá: ÏäõóóÝáò
(ôßôëïò ðñùôïôýðïõ: Eagleton, Terry, 1983, Literary Theory: An Introduction,
Oxford: Blackwell).

230
Archived at Flinders University: dspace.flinders.edu.au
antigoni.qxd 15/1/2001 7:27 ìì Page 231

ÅÖÁÑÌÏÃÇ ÔÇÓ ÈÅÙÑÉÁÓ ÔÇÓ ÁÖÇÃÇÓÇÓ ÓÔÁ ÄÇÌÏÔÉÊÁ ÔÑÁÃÏÕÄÉÁ: Ï ÁÖÇÃÇÔÇÓ

Êáëëéðïëßôçò, 1991
Â. Êáëëéðïëßôçò (åðéì.), Èåùñßá ôçò ÁöÞãçóçò, ÁèÞíá: ÅîÜíôáò.
Êõñéáêßäçò, 1978
Óôßëðùí Êõñéáêßäçò, Ôï Äçìïôéêü Ôñáãïýäé. ÓõíáãùãÞ Ìåëåôþí, ÅêäïôéêÞ
öñïíôßäá Á. Êõñéáêßäïõ-ÍÝóôïñïò, ÁèÞíá: ÅñìÞò, ÍåïåëëçíéêÜ ÌåëåôÞìá-
ôá, 3.
ÌáóôñïäçìÞôñçò, 1994
Ð. Ä. ÌáóôñïäçìÞôñçò, Ç Ðïßçóç ôïõ ÍÝïõ Åëëçíéóìïý, ÁèÞíá: ºäñõìá
ÃïõëáíäñÞ-×üñí.
Ìðáìðéíéþôçò, 1991
Ã. Ìðáìðéíéþôçò, (á´ Ýêäïóç 1984), Ãëùóóïëïãßá êáé Ëïãïôå÷íßá. Áðü ôçí Ôå-
÷íéêÞ óôçí ÔÝ÷íç ôïõ Ëüãïõ. ÁèÞíá.
Peri, 1994
Massimo Peri, Äïêßìéá Áöçãçìáôïëïãßáò, Ðáí/êÝò Åêäüóåéò ÊñÞôçò.
Ðïëßôçò, 1998
Í.Ã. Ðïëßôçò, (á´ Ýêäïóç 1914) ÄçìïôéêÜ Ôñáãïýäéá. Åêëïãáß áðü ôá Ôñáãïý-
äéá ôïõ Åëëçíéêïý Ëáïý, ÁèÞíá.
Ðïëßôçò, 1998
Ëßíïò Ðïëßôçò, Éóôïñßá ôçò ÍåïåëëçíéêÞò Ëïãïôå÷íßáò, ÁèÞíá: Ìïñöùôéêü ºäñõ-
ìá ÅèíéêÞò ÔñáðÝæçò.
Stanzel, 1982
F. Stanzel, Theorie des Erzaelens, Goettingen (åëë. ìôöñ. ×ñõóïìÜëëç-
Henrich, Ê., Èåùñßá ôçò ÁöÞãçóçò, 1999, Èåó/íßêç: University Studio Press).
Óêëüöóêé, 1929
Âßêôïñ Óêëüöóêé, “Ç êáôáóêåõÞ ôïõ äéçãÞìáôïò êáé ôïõ ìõèéóôïñÞìáôïò”,
Ãéá ôç Èåùñßá ôçò Ðñüæáò, Ìüó÷á. Óôï: Ôodorov, Ô. 1995, Èåùñßá ôçò Ëï-
ãïôå÷íßáò–Êåßìåíá Ñþóùí Öïñìáëéóôþí, ÁèÞíá : ÏäõóóÝáò (ó. 186–214).
Ôæéüâáò, 1987
Äçì. Ôæéüâáò, ÌåôÜ ôçí ÁéóèçôéêÞ, ÁèÞíá: Ãíþóç.
Ôæïýìá, 1997
Á. Ôæïýìá, ÅéóáãùãÞ óôçí Áöçãçìáôïëïãßá: Èåùñßá êáé ÅöáñìïãÞ ôçò Áöç-
ãçìáôéêÞò Ôõðïëïãßáò ôïõ G. Genette, ÁèÞíá: Óõììåôñßá.
ÔïìáôóÝöóêé, 1925
Ìð. ÔïìáôóÝöóêé, “Èåìáôéêޔ, Áðüóðáóìá áðü ôï âéâëßï Èåùñßá ôçò Ëïãï-
ôå÷íßáò (ÐïéçôéêÞ), ËÝíéíãêñáíô. Óôï: Ôodorov, Ô. 1995, Èåùñßá ôçò Ëïãï-
ôå÷íßáò – Êåßìåíá Ñþóùí Öïñìáëéóôþí, ÁèÞíá: ÏäõóóÝáò (ó. 280–325).

231
Archived at Flinders University: dspace.flinders.edu.au
antigoni.qxd 15/1/2001 7:27 ìì Page 232

ÁÍÔÉÃÏÍÇ ÊÏÑÏÂÅÓÇ

Ôïíôüñïö, 1995
ÔóâåôÜí Ôïíôüñïö, ÐïéçôéêÞ, ÁèÞíá: Ãíþóç.
Todorov, 1995
Tzvetan Todorov, Èåùñßá ôçò Ëïãïôå÷íßáò – Êåßìåíá Ñþóùí Öïñìáëéóôþí,
ÁèÞíá: ÏäõóóÝáò.
Öáñßíïõ-ÌáëáìáôÜñç, 1987
Ã. Öáñßíïõ-ÌáëáìáôÜñç, ÁöçãçìáôéêÝò Ôå÷íéêÝò óôïí ÐáðáäéáìÜíôç:
1887–1910, ÁèÞíá: ÊÝäñïò.

232
Archived at Flinders University: dspace.flinders.edu.au