Kayarian ng mga Salita

Ang mga salita ay may apat na kayarian. Ang mga salita ay maaaring payak,
maylapi, inuulit o tambalan.

1. PAYAK

Ang salita ay binubuo lamang ng salitang-ugat. Ang salitang-ugat ay batayang

salita ng iba pang pinahabang mga salita. Samakatwid, ito ang salita sa basal o likas
na anyo – walang paglalapi, pag-uulit, o pagtatambal.

Mga Halimbawa:

 awit
 bayani
 talino
 yaman
 pinto
 sahig
 pera
 aklat

2. MAYLAPI

Ang salita ay binubuo ng salitang-ugat at mga panlapi. Ang mga panlapi ay mga
katagang idinaragdag sa unahan, sa gitna, o sa hulihan ng mga salitang-ugat. May
iba’t ibang uri ng mga panlapi.

a. Unlapi – ang panlapi ay matatagpuan sa unahan ng salitang-ugat.

Mga halimbawa:

masaya
 palatawa
tag-araw
umasa
makaDiyos
may-ari

b. Gitlapi – ang gitlapi ay matatagpuan sa gitna ng salitang-ugat. Ang mga

karaniwang gitlapi sa Filipino ay –in- at -um-

Mga halimbawa:

lumayas
pumila
hinila
kumanta
tinibag
sinukat

c. Hulapi – ang hulapi ay matatagpuan sa hulihan ng salitang-ugat. Ang mga

karaniwang hulapi sa Filipino ay –an, -han, -in, at –hin.

Mga halimbawa:

kainan
damuhan
sabungan
tuklasin
intindihin
ulitin
d. Kabilaan - ang kabilaan ay binubuo ng tatlong uri. Ito’y maaaring:

1. Unlapi at Gitlapi

Mga Halimbawa:

isinulat
itinuro
iminungkahi
Ibinigay

2. Unlapi at Hulapi

Mga Halimbawa:

nagkwentuhan
palaisdaan
kasabihan
matulungin

3. Gitlapi a Hulapi

Mga Halimbawa:

sinamahan
pinuntahan
tinandaan
hinangaan
e. Laguhan - ang panlapi ay binubuo ng tatlong magkakaibang uri: unlapi, gitlapi, at
hulapi.

Mga halimbawa:

pinagsumikapan
nagsinampalukan

3. INUULIT

Ang buong salita o bahagi ng salita ay inuulit. May dalawang anyo ng pag-uulit
ng mga salita:

a.) Inuulit na ganap – ang buong salita, payak man o maylapi ay inuulit.

Mga Halimbawa:

taun-taon
masayang-masaya
bahay-bahay
mabuting-mabuti

b.) Inuulit na di-ganap – bahagi lamang ng salita ang inuulit.

Mga Halimbawa:

pala-palagay
malinis-linis
susunod
pupunta
4. TAMBALAN

Ang salita ay binubuo ng dalawang magkaibang salitang pinagsama upang

makabuo ng bagong salita. May dalawang uri ng tambalang salita:

a.) Mga tambalang salitang nananatili ang kahulugan

Sa uring ito, ang taglay na kahulugan ng dalawang salitang pinagtambal ay hindi

nawawala. Walang ikatlong kahulugang nabubuo.

Mga Halimbawa:

isip-bata (isip na gaya ng bata)

buhay-mayaman (buhay ng mayaman)
abot-tanaw (abot ng tanaw)
sulat-kamay (sulat ng kamay)
bahay-kubo (bahay na kubo)
pamatid-uhaw (pamatid ng uhaw)

(Ang gitling sa pagitan ng dalawang salitang pinagtambal ay kumakatawan sa

nawawalang kataga sa pagitan ng pinagtambal na salita)

b.) Mga tambalang salitang nagbibigay ng bagong kahulugan

Sa uring ito, ang dalawang salitang pinagtambal ay nakabubuo ng ikatlong

kahulugang iba kaysa isinasaad ng mga salitang pinagsama.

Mga Halimbawa:

hampaslupa (taong napakahirap ng buhay)

dalagangbukid (isang uri ng isda)
talasalitaan (bokabularyo)
hanapbuhay (trabaho)
bahaghari (rainbow)

(Ito ay isinusulat ng walang gitling sa gitnang dalawang salita)