ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Καθηγήτρια: κα ΖΑΒΙΤΣΑΝΟΥ
Επιμέλεια- Παρουσίαση: ΕΛΕΝΗ ΣΚΛΑΒΟΥ (Γ4)
ΑΘΗΝΑ 2017

2
 ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ

O Έρικ
Άρθουρ
Μπλαιρ (25
Ιουνίου 1903
– 21
Ιανουαρίου
1950),
γνωστός
περισσότερο
με το συγγραφικό του ψευδώνυμο Τζωρτζ Όργουελ, ήταν
Βρετανός συγγραφέας, λογοτέχνης και δημοσιογράφος. Το έργο
του χαρακτηρίζεται από ξεκάθαρο πεζό λόγο, συνειδητότητα των
κοινωνικών ανισοτήτων, αντίθεση στα ολοκληρωτικά
καθεστώτα.

Συχνά ταξινομείται ως ένας από Άγγλους συγγραφείς του 20ου αιώνα με τη μεγαλύτερη
επιρροή και ως ένας από τους πιο σημαντικούς χρονικογράφους της Αγγλικής κουλτούρας της
γενιάς του. Έγραψε κριτικές λογοτεχνίας, ποίηση, μυθιστορήματα και πολεμικές
ανταποκρίσεις. Το βιβλίο του Φόρος Τιμής στην Καταλωνία (1938), είναι μία καταγραφή των
εμπειριών του από τον Ισπανικό Εμφύλιο και είναι ευρέως αναγνωρισμένο, όπως και τα
πολυάριθμα δοκίμιά του πάνω σε θέματα πολιτικής, λογοτεχνίας, γλώσσας και πολιτιστικά.

Το έργο του Όργουελ συνεχίζει να επηρεάζει τη μαζική και πολιτική κουλτούρα και ο όρος
Οργουελικός, περιγραφικός ολοκληρωτικών και απολυταρχικών πρακτικών, εντάχθηκε στο
λεξιλόγιο μαζί με αρκετούς από τους νεολογισμούς του, συμπεριλαμβανομένων των
ακόλουθων: ψυχρός πόλεμος, Μεγάλος Αδελφός, Αστυνομία Σκέψης, Δωμάτιο 101, διπλή σκέψη
και έγκλημα σκέψης. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του έγραψε τα δύο βιβλία που του χάρισαν
τη μεγάλη του φήμη.

Το 1944 ολοκλήρωσε τη Φάρμα των Ζώων, πολιτική αλληγορία εμπνευσμένη από τη Ρωσική
Επανάσταση. Το βιβλίο τον έκανε πλούσιο και διάσημο.

Το 1949 κυκλοφόρησε το τελευταίο του έργο, το περίφημο 1984, κορυφαία ίσως στιγμή του
συγγραφέα και πολιτικού στοχαστή. Με τη δράση τοποθετημένη στο μελλοντικό τότε έτος
1984, σκιαγραφεί αριστουργηματικά όσο και εφιαλτικά το ολοκληρωτικό αστυνομικό κράτος,
όπου τα πάντα εξελίσσονται υπό την παρακολούθηση του Μεγάλου Αδελφού.

Ο Τζορτζ Όργουελ πέθανε τον Ιανουάριο του 1950 σε νοσοκομείο του Λονδίνου, σε ηλικία 47
ετών.

Πηγή: Βικιπαίδεια

3
 ΠΛΟΚΗ – ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

Το μυθιστόρημα «1984». Ο Όργουελ έγραψε το βιβλίο το 1948 (από αναριθμητισμό αυτού

του έτους προέρχεται και ο τίτλος του έργου) και το εξέδωσε το 1949.

Περιγράφει την ιστορία ενός ανθρώπου, του Γουίνστον Σμιθ, που εργάζεται στο υπουργείο της
Αλήθειας, και είναι υπεύθυνος για ζητήματα ιστορικής αναθεώρησης. Η δουλειά του δηλαδή
είναι να ρετουσάρει φωτογραφίες και να ξαναγράφει παλιά άρθρα και δημοσιεύματα των
εφημερίδων, έτσι ώστε να ταιριάζουν ιστορικά με την εκάστοτε επικρατούσα κομματική
καθεστωτική γραμμή.

Η ιστορία εξελίσσεται μέσα στον εφιαλτικό κόσμο της Ωκεανίας, μιας χώρας που βρίσκεται
κάτω από ένα απολυταρχικό καθεστώς, στο οποίο όλοι οι κάτοικοι βρίσκονται υπό συνεχή
παρακολούθηση. Η χώρα βρίσκεται σε συνεχή πόλεμο με δύο άλλες υπερδυνάμεις και θυμίζει
το καθεστώς του Στάλιν και του Χίτλερ και οι άνθρωποί της ζουν υπό ιδιαίτερα καταπιεστικές
συνθήκες.

Το φαγητό είναι αηδιαστικό, δεν υπάρχουν ρούχα ή παπούτσια για τους ανθρώπους και παντού
υπάρχει βρωμιά και δυστυχία.

4
Μία μέρα γνωρίζει την Τζούλια ένα όμορφο κορίτσι
που δουλεύει στο Υπουργείο Αλήθειας και γίνονται
ζευγάρι, όταν εκείνη του δίνει ένα σημείωμα με την
φράση: «Σ’αγαπώ». Η ζωή του αλλάζει και πιστεύει
ότι μπορεί να ζήσει ευτυχισμένος. Ένα άλλο
σημαντικό πρόσωπο είναι ο O’ Mπράιαν ένα
μυστηριώδες και ισχυρό μέλος του Κόμματος, τον
οποίο o Γουίνστον πιστεύει ότι είναι μέλος της
Αδελφότητας και καταλαβαίνει τις ανησυχίες του. Ο
O’ Mπράιαν του δίνει ένα βιβλίο όπου εξηγεί γιατί τα
πράγματα είναι έτσι στον κόσμο και ο Γουίστον
πιστεύει ότι έχει βρει την υποστήριξη που θέλει για να
επαναστατήσει. Δυστυχώς αφού διαβάσει το βιβλίο,
συλλαμβάνεται μαζί με την Τζούλια από την
Αστυνομία Σκέψης και μετά από απίστευτα
βασανιστήρια (του σπάνε τα κόκκαλα και τα δόντια,
του κάνουν ηλεκτροσόκ, τον βασανίζουν με ποντίκια)
αναγκάζεται να ομολογήσει τα πάντα, παραδέχεται ότι
του επιβάλλουν να πει. Στο τέλος ο O’ Mπράιαν του εξηγεί τι πραγματικά θέλει το Κόμμα: να
έχουν απόλυτη κυριαρχία σε ανθρώπους όπως ο Γουίνστον. Θέλουν να πει 2+2=5 και
πραγματικά να το πιστεύει.

Το

τελικό χτύπημα στην αντίστασή του γίνεται στο δωμάτιο 101, όπου εκεί βασανίζουν
ανθρώπους με ότι φοβούνται περισσότερο. Για τον Γουίστον είναι οι αρουραίοι. Εκεί πλέον
χωρίς δύναμη για αντίσταση προδίδει την Τζούλια και παραδέχεται ότι θέλουν ακούσουν.
Μετά από αυτό το Κόμμα τους αφήνει ελεύθερους, αφού έχουν γίνει δύο άτομα που δεν
μπορούν να αγαπήσουν, χωρίς σκέψεις και συναισθήματα.

5
 ΙΔΕΕΣ ΠΟΥ ΔΙΑΤΥΠΩΝΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ - ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ

Ο Όργουελ δεν κάνει τίποτε άλλο από το να φέρνει στα άκρα καταστάσεις που αν και στην
εποχή του δεν είναι ακόμα χειροπιαστές, εντούτοις είναι ορατές αρκεί κάποιος να μπορεί να τις
διακρίνει. Εμπνευσμένος από τις ολοκληρωτικές διαστάσεις που πήρε το σοβιετικό και το
ναζιστικό καθεστώς, φέρνει στο φως καταστάσεις που κινούνται στο χώρο της υπερβολής και
τις κάνει πράξη. Φανερώνει ένα πολιτικό σύστημα που συνθλίβει κάθε ελευθερία και κάθε
συνοχή, κάθε σκέψη και κάθε πρωτοβουλία, κάθε αυθορμητισμό και κάθε ατομικότητα.

Κάπως έτσι φτάνουμε στην

εκδοχή του μέλλοντος που
γίνεται θρίλερ καθώς τσαλαπατά
κάθε ανθρώπινη αξιοπρέπεια στα
πλαίσια της ασφάλειας, ως
αποκλειστικό αποτέλεσμα από
τον ανεξάντλητο έλεγχο των
πολιτών, από τη διαρκή,
ανελέητη κι απάνθρωπη
παρακολούθηση, που όμως δεν
επιβάλλεται δια της βίας, αλλά
είναι αποδεκτή, αφού η κρατική προπαγάνδα έχει πείσει τους πάντες για την αναγκαιότητα της.

Κάμερες καταγράφουν νυχθημερόν κάθε κίνηση παντού. Όλα βιντεοσκοπούνται και

λογοκρίνονται. Όλα αφορούν το κράτος που μπορεί να διαγνώσει τις ύποπτες συμπεριφορές
κι από τις πιο ανεπαίσθητες κινήσεις. Κι από την ελάχιστη γκριμάτσα του προσώπου. Κάθε
κίνηση χρειάζεται προσοχή. Ανά πάσα στιγμή μπορεί να προκύψουν απίστευτα μπλεξίματα με
το κράτος.

Άνθρωποι παγιδευμένοι στη σιδερένια ακαμψία του ανελεύθερου, εγκλωβισμένοι σ’ ένα

κράτος – τέρας έτοιμο να τους κατασπαράξει. Ουσιαστικά παρακολουθούμε την αστυνόμευση
της σκέψης, που μπορεί να πάρει χειροπιαστή υπόσταση στην πιο ασήμαντη σωματική κίνηση.

Ο κεντρικός ήρωας, ο Γουίνστον, έχει συνηθίσει από καιρό το ύφος της απάθειας και δεν το
εγκαταλείπει ούτε δευτερόλεπτο γιατί ξέρει ότι μόνο έτσι εξασφαλίζεται η αθωότητα. Είναι η
μόνη διέξοδος μέσα στην αποθέωση του φόβου.

Κι αυτός ο παραλογισμός βιώνεται καθημερινά ως κάτι απολύτως φυσιολογικό, αφού όλοι

έχουν πειστεί ότι μόνο έτσι μπορεί να διατηρηθεί η τάξη και η ασφάλεια.

Η, όχι απλώς ανοχή, αλλά επιβράβευση της παρακολούθησης, στηρίζεται στην κυρίαρχη
παθητική αντίληψη ότι κανένας έντιμος δεν έχει να κρύψει τίποτα.

6
 Το μεγαλύτερο
κατασταλτικό μέσο είναι ο
φόβος. Ο φόβος που
προκύπτει από την
αβεβαιότητα και την
πεποίθηση της ακατάπαυτης
– θανατηφόρας απειλής που
αιωρείται και που σιγά-σιγά
γίνεται τρόμος. Ο τρόμος
ωθεί τους ανθρώπους στο
παράλογο χωρίς όμως να
υπόσχεται και χωρίς να
δημιουργεί προσδοκίες.

Ο φόβος εξιδανικεύει κάθε πραγματικότητα, αφού οτιδήποτε είναι επιθυμητό μπροστά στο
χειρότερο. Όταν περάσει ως κυρίαρχη λογική η αποφυγή της φανταστικής απειλής, η
διατήρηση του καλοστημένου εφιάλτη γίνεται παράδεισος που αγιάζει όλα τα μέσα. Οι
διαρκείς πόλεμοι και οι άγνοια είναι αλάθητες μεθοδεύσεις του φόβου.

Ο παγκόσμιος χάρτης αποτελείται από τρεις πανίσχυρες χώρες που διαρκώς πολεμούν
αλλάζοντας συμμαχίες. Οι πόλεμοι δεν γίνονται για διατήρηση εδαφικής ακεραιότητας, αλλά
για εσωτερική κατανάλωση, για εκφοβισμό των πολιτών, που πρέπει διαρκώς να
προσαρμόζονται σε όλα τα δεδομένα, αφού διαρκώς υπάρχει ο πιο απροσδιόριστος κίνδυνος.

Αν αναλογιστούμε το μέσο πολίτη που πλέον έχει μπερδευτεί και δεν γνωρίζει απολύτως σε πιο
πόλεμο έχει εμπλακεί η χώρα του – γνωρίζει απλώς ότι με κάποιον πολεμάει και κινδυνεύει.
Ο πολίτης φοβάται διαρκώς εδώ και δεκαετίες. Ο μέσος Αμερικάνος είδε τους δίδυμους
πύργους να πέφτουν. Οι πολίτες είναι απολύτως πεπεισμένοι για την αναγκαιότητα της
κάμερας σε όλους τους χώρους.

Όσο για την άγνοια, ο Όργουελ στο μελλοντικό του κόσμο παρουσιάζει ένα ολόκληρο
υπουργείο συρρίκνωσης λέξεων. Οι άνθρωποι είναι αναγκασμένοι να συρρικνώσουν τους
λεκτικούς τους ορίζοντες με τη συμβολή του κράτους. Το κράτος δίνει πολύ μεγάλη σημασία σ’
αυτό, γιατί η γλώσσα είναι σκέψη. Οι έννοιες δεν αποτελούν απλώς γλωσσική ευκολία,
αποτελούν τον εκφραστικό ορίζοντα που είναι δεμένος με τη νόηση.

Όποιος ελέγχει το παρελθόν ελέγχει το μέλλον.

Όποιος ελέγχει το παρόν ελέγχει το παρελθόν.

….αναφέρει το βιβλίο. Όσο λιγότερα μπορεί να εκφράσει ο πολίτης τόσο λιγότερα μπορεί να
σκεφτεί. Η σκέψη δεν έχει αυτόνομο χαρακτήρα, αλλά εξαρτάται άμεσα από τη γλώσσα που
μπορεί να τη στηρίξει. Αν σκεφτούμε τη γλωσσική υποβάθμιση από τα ΜΜΕ και
συνυπολογίσουμε την καθημερινή παραπληροφόρηση, την χρήση των Greekglish,

7
βρισκόμαστε ακριβώς στο μοντέλο που θέλει τον άνθρωπο να τρέμει και τη σκιά του και να
τρέφεται με ψέματα.

Τα ΜΜΕ είναι ο εκφραστής της καταστροφολογίας που παραλύει τον τηλεθεατή κάνοντάς τον
ευχαριστημένο από το σήμερα, αφού το αύριο προμηνύεται χειρότερο. Η καταπίεση του
ολοκληρωτισμού συμπυκνώνεται στο σύνθημα:

Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΕΙΝΑΙ ΕΙΡΗΝΗ,

Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΣΚΛΑΒΙΑ,

Η ΑΜΑΘΕΙΑ ΔΥΝΑΜΗ.

Τα βασικά όπλα της ελίτ για την κυριαρχία της σκέψης είναι η προπαγάνδα, με το
περίφημο Newspeak, που αποτελεί την επίσημη γλώσσα του καθεστώτος, το οποίο, μεταξύ
άλλων, διώκει και τα «εγκλήματα σκέψης» (thoughtcrimes). Ένας από τους πιο κρίσιμους για
το βιβλίο όρους είναι το blackwhite (μαύρο-άσπρο), ο οποίος έχει δυο αμοιβαία αντιφατικές
σημασίες. Όταν αναφέρεται σε κάποιον αντίπαλο του καθεστώτος, σημαίνει την συνήθεια του
να ονομάζεται το μαύρο άσπρο, παρά την πραγματικότητα.

Όταν αναφέρεται σε κάποιο μέλος του κόμματος, τότε σημαίνει απόλυτη αφοσίωση στην
διαστρέβλωση της αλήθειας, δηλαδή ότι το μαύρο είναι όντως άσπρο, αρκεί έτσι να
υπαγορεύει η κομματική πειθαρχία.

Απαγορεύεται να αγαπάς, παρά μόνο το Κόμμα και τον Μεγάλο Αδελφό, είσαι υποχρεωμένος
να παρακολουθείς καθημερινά το δίλεπτο του μίσους ενάντια στους ανθρώπους με ελεύθερη
σκέψη και υποχρεωτικά η τηλεόραση δεν κλείνει ποτέ.

8
Για να το πετύχει αυτό το καθεστώς, απαιτείται μια διαρκής προσπάθεια αλλαγής του
παρελθόντος, η οποία επιτυγχάνεται εκ μέρους του μέσα από ένα παντελώς χειραγωγούμενο
σύστημα διπλής σκέψης (doublethink) και ελέγχου της σκέψης, που αφορά στα πάντα.
Γενικά, το doublethink είναι η δυνατότητα να έχει κανείς δυο διαφορετικές αντιφατικές
γνώμες για ένα πράγμα… ταυτόχρονα. Και μάλιστα να αποδέχεται και τις δυο!

Η αλληλογραφία ανοίγεται και ελέγχεται συστηματικά, ενώ η αστυνομία της σκέψης, με τους
μυστικούς της πράκτορες παρακολουθεί και καταγγέλλει κάθε πολίτη που πιθανόν να
σκέφτεται διαφορετικά.

Μάλιστα τα μικρά παιδιά

ενθαρρύνονται στο να
αναφέρουν κάθε ύποπτη
συμπεριφορά των
ενηλίκων, ακόμη και των
ίδιων των γονιών τους στις
αρμόδιες αρχές.
Η κάθε ατομική εκδήλωση,
όσο ανούσια ή
δευτερεύουσα, όπως μια
περίεργη γκριμάτσα,
αποτελεί λόγω δίωξης.

9
 Ο ΟΡΓΟΥΕΛΙΚΟΣ ΕΦΙΑΛΤΗΣ ΤΟΥ "1984" ΠΡΟ ΤΩΝ ΠΥΛΩΝ, 30 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ...

Ένα τεραστίων διαστάσεων κέντρο παρακολούθησης τηλεφωνικών επικοινωνιών,

διαδικτυακών επικοινωνιών, ελέγχου κινητών τηλεφώνων και μετατροπής τους σε πομπούς
παρακολούθησης δεδομένων φωνής ακόμα και όταν είναι κλειστά τα κινητά, δημιουργούν
αυτή την στιγμή οι ΗΠΑ σε μία έκταση 970 στρεμμάτων στην στρατιωτική βάση Camp
Williams κοντά στην πόλη Bluffdale της πολιτείας Utah.

Πρόκειται ουσιαστικά για την δημιουργία ενός

παγκόσμιου "Μεγάλου Αδελφού", από τον οποίο
κανείς και τίποτε δεν θα μπορεί να ξεφεύγει. Το νέο
κέντρο παρακολούθησης θα μπορεί να
παρακολουθήσει, να συλλέξει και να επεξεργαστεί
πληροφορίες από τα emails, το Facebook, τις
αναζητήσεις στην Wikipedia, τα Fax, αναζήτηση σε
διαδικτυακές μηχανές αναζήτησης όπως το Google,
πιστωτικές κάρτες, κάθε είδους ηλεκτρονική κάρτα
που χρησιμοποιείται για συναλλαγές, ηλεκτρονικές
ταυτότητες, τηλεφωνικές συνομιλίες.

Η παρακολούθηση θα γίνεται τόσο σε συναλλαγές ή επικοινωνία στο εσωτερικό των ΗΠΑ όσο
και προς άλλες χώρες. Η συνολική έκταση των εγκαταστάσεων θα είναι 92.900 τετραγωνικά
μέτρα και το σύστημα παρακολούθησης θα μπορεί να παρακολουθεί εγχώριες και διεθνείς
κλήσεις και συναλλαγές αποτελώντας τον μεγαλύτερο στον κόσμο «κοριό».
Σε γενικές γραμμές όπως αναφέρει το δημοσίευμα κανένας που πραγματοποιεί ηλεκτρονικές
συναλλαγές δεν θα μπορεί να κρυφτεί από την αμερικανική υπηρεσία και κανένας δεν θα
μπορεί να είναι σίγουρος για την ασφάλεια και την εμπιστευτικότητα των πληροφοριών που
διοχετεύει στο διαδίκυο ή σε οποιαδήποτε άλλη ηλεκτρονικής μορφής συνδιαλλαγή.
Ο Μεγάλος Αδερφός τελικά δεν ήρθε το 1948 όπως έγραφε ο Τζωτρτζ Όργουελ, αλλά το
2013...

Πηγες : Τμήμα ειδήσεων defencenet.gr

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1) Δείτε την ταινία εδώ: http://www.dailymotion.com/video/xg6hev_1984_shortfilms

2) Το Βήμα- Γνώμες: Ο προφητικός Οργουελ, το «1984» και η Νέα Γλώσσα, Τελικά θα

επιβληθεί παγκοσμίως η Newspeak; (http://www.tovima.gr/opinions/article/?
aid=129972)

10
3) Protagon: «1984-Ο Μεγάλος Αδελφός», Τζωρτζ Όργουελ (Κάκτος)
(http://www.protagon.gr/epikairotita/politismos/1984-o-megalos-adelfos-tzwrtz-
orgouel-kaktos-8048000000)

11