Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
Mục tiêu
9 tiết
PSD101_Bai3_v2.2013105210 69
Bài 3: Kỹ năng giao tiếp hội thoại cơ bản
Tình huống:
Một buổi trưa, trên đường xuống nhà ăn dùng bữa, nữ thư ký thấy tổng giám đốc đang cầm
một tập tài liệu đứng trước chiếc máy hủy giấy, nét mặt băn khoăn ngơ ngác. Cô bèn bước lại
gần và hỏi ông có cần giúp đỡ không.
- Có!
Giám đốc thở phào nhẹ nhõm.
- Đây là việc rất quan trọng.
Vui sướng vì được lấy lòng sếp, cô thư ký bật máy hủy giấy và nhét tập tài liệu vào đó. Khi
máy đang chạy, ông giám đốc chợt quay lại nói thêm:
- Không cần copy nhiều đâu, một bản là đủ.
Câu hỏi
Câu chuyện gì đang xảy ra?
70 PSD101_Bai3_v2.2013105210
Bài 3: Kỹ năng giao tiếp hội thoại cơ bản
Gửi Nhận
Mã hóa Giải mã
Ý tưởng Hiểu
Hồi đáp
Theo sơ đồ này:
Người gửi muốn truyền ý nghĩa/ý tưởng của mình cho người khác thì phải mã hóa
nó thành lời nói, chữ viết hay các hình thức biểu hiện phi ngôn từ khác (Ký hiệu, ám
hiệu…) gọi là thông điệp.
Thông điệp được gửi đến người nhận bằng
nhiều kênh khác nhau như lời nói, thông báo, Một số trở ngại cơ bản đối với vấn
đề giao tiếp
thư, điện thoại;
Thông tin không rõ ràng, mạch lạc;
Người nhận muốn hiểu được thông điệp của
Lời nói hoặc hình ảnh không đúng
người nói thì phải giải mã thông điệp. Đây là trong giao tiếp;
quá trình rất dễ mắc lỗi rất tới hiểu sai, hiểu Thông tin không được chuyển đến;
lầm trong giao tiếp; Người nhận hiểu không chính xác
Người nhận tiếp nhận thông tin và có sự phản thông tin chuyển đến.
hồi lại.
Như vậy, quá trình giao tiếp chỉ thực sự thành công khi người nghe hiểu được
đúng nội dung mà người nói muốn truyền đạt và có sự phản hồi.
PSD101_Bai3_v2.2013105210 71
Bài 3: Kỹ năng giao tiếp hội thoại cơ bản
Giao tiếp giữ một vai trò quan trọng trong cuộc sống và công việc hàng ngày của bạn.
Giao tiếp là một phương tiện giúp bạn duy trì mối quan hệ tốt đẹp với người nghe.
Nếu bạn rèn luyện được kỹ năng giao tiếp tốt bạn sẽ có thể:
Phát triển các mối quan hệ với mọi người trong và ngoài cơ quan;
Tạo ra được những con đường và cầu nối đến những cơ hội mới;
Giải thích và làm cho người xung quanh tin vào kết quả công việc;
Gây được niềm tin và khuyến khích được mọi người làm tốt công việc;
Phối hợp tốt với mọi người trong nhóm để nâng cao hiệu quả công việc;
Nhận được sự yêu mến, tin tưởng và kính trọng của đồng nghiệp;
Được mọi người lắng nghe.
Ví dụ: Một đoàn khách là đối tác của công ty X được đưa đi tham quan và ăn trưa tại
một nhà hàng mà công ty đã có quan hệ từ lâu. Sau khi ăn xong, một số vị khách cảm
thấy trong người khó chịu và họ nhận định đó là triệu chứng bị ngộ độc thức ăn ở mức
độ nhẹ. Tuy nhiên điều này đã ít nhiều gây nên tình trạng hoang mang cho tất cả các
vị khách trong đoàn. Một số ánh mắt nghi ngờ đổ dồn về phía nhân viên nhà hàng và
cả người của công ty X. Trong trường hợp này, nếu người quản lý của nhà hàng và
người có trách nhiệm của công ty X không ứng xử khéo léo thì nguy cơ đổ vỡ các mối
quan hệ giữa đối tác và công ty rất dễ xảy ra. Người quản lý nhà hàng phải làm gì để
giữ được uy tín với khách hàng? Người có trách nhiệm của công ty X phải làm gì để
duy trì được mối quan hệ tốt đẹp giữa doanh nghiệp và đối tác?
72 PSD101_Bai3_v2.2013105210
Bài 3: Kỹ năng giao tiếp hội thoại cơ bản
Con người thường sử dụng nhiều phương tiện khác nhau trong quá trình giao tiếp:
giao tiếp bằng ngôn từ, giao tiếp phi ngôn từ, giao tiếp bằng văn bản, v.v.. Trong
phạm vi bài học này, chúng ta sẽ đề cập đến 2 loại phương tiện giao tiếp ngôn từ và
phương tiện giao tiếp phi ngôn từ.
PSD101_Bai3_v2.2013105210 73
Bài 3: Kỹ năng giao tiếp hội thoại cơ bản
thể hiểu được ý nghĩa của nó một cách vô thức. Đồng thời, khi bạn có một mục đích
rõ ràng, bạn thường biểu đạt những điều đó thông qua những điệu bộ, cử chỉ. Một cái
vẫy tay, một cái nháy mắt cũng có thể biểu đạt ý nghĩ một cách hợp lý. Đó là hình
thức giao tiếp phi ngôn từ. Tuy nhiên, giao tiếp phi ngôn từ thường đi kèm với lời nói
nhằm làm tăng ý nghĩa, củng cố và làm rõ thông điệp.
74 PSD101_Bai3_v2.2013105210
Bài 3: Kỹ năng giao tiếp hội thoại cơ bản
Một ngón tay cái chỉ lên trời có nghĩa là “sếp tôi”.
Một vòng tròn bởi ngón tay cái và ngón trỏ nghĩa là “đồng xu”, “tiền”, hay “số không”.
Đầu ngón tay trỏ xoa vào nhau có nghĩa giống như trận đấu kiếm người Nhật thời
xưa và biểu thị rằng “hai nhóm hay hay cá nhân đang có bất hòa”.
Vòng ngón tay trỏ gần tai nghĩa là “ông ta đang điên tiết”, nhưng ở Nhật, người ta
không lạm dụng những cử chỉ này trừ khi người đang được nói tới thật sự cuồng nộ.
Bàn tay xòe ra úp dọc trên ngực, thường đi kèm với cúi đầu có nghĩa là “xin lỗi”. Cử
chỉ này thường được bày tỏ khi ai đó muốn rời khỏi một cuộc gặp mặt.
Bàn tay xoè ra úp dọc nhưng phe phẩy trước ngực nghĩa là “không, cảm ơn”, “tôi
không cần”, hay “khỏi cần”.
Tay phải duỗi ra, bàn tay vẫy xuống có nghĩa là “mời đi lối này” – cũng có khi người
ta lầm tưởng cử chỉ này là chào tạm biệt.
Giả bộ gảy bàn tính nghĩa là “tôi (hay anh) sẽ tính toán”.
Giả bộ viết vào lòng bàn tay trong nhà hàng hay quán rượu nghĩa là “kêu tính tiền”.
Hai ngón tay khều vào lòng bàn tay, với người Nhật là bắt chước việc ăn Sushi,
nghĩa là “ta gác công việc lại đi đến tiệm Sushi nhé”.
Đưa ngón trỏ lên và chỉ vào (hay đụng vào chóp mũi ) nghĩa là “chính tôi” hay “tôi
sẽ làm”.
Tư thế
Là một phương tiện thể hiện tác phong trong giao tiếp. Tư thế thể hiện mối quan
hệ đối với vai trò, vị trí, vị thế xã hội của đối tượng giao tiếp. Tư thế có vai trò
biểu cảm, có thể nhìn thấy qua tư thế trạng thái tinh thần thoải mái hay căng thẳng.
Ví dụ:
Tư thế thoải mái, ngồi nói chuyện đầu hơi ngả về phía sau là tư thế của bề trên, của
lãnh đạo.
Tư thế ngồi hơi cúi đầu, tựa hồ đang lắng nghe là tư thế của cấp dưới.
Tính thân mật trong giao tiếp chỉ thật sự có kết quả khi bạn và người nghe đối mặt
với nhau. Và tránh đừng bao giờ nói mà xoay lưng lại hoặc nhìn sàn nhà, trần nhà
vì điều này khiến giao tiếp trở nên thờ ơ.
Diện mạo
Bao gồm sắc mặt, nét mặt, đặc điểm của khuôn mặt,
râu tóc, trang phục, trang sức… là phương tiện có thể
gây ấn tượng mạnh, đặc biệt là lần giao tiếp đầu tiên.
Đối tượng giao tiếp cao ráo, khỏe mạnh, khuôn mặt hài
hòa, nét mặt tươi sáng, ưa nhìn bao giờ cũng gây ấn
PSD101_Bai3_v2.2013105210 75
Bài 3: Kỹ năng giao tiếp hội thoại cơ bản
tượng tốt hơn người gầy, bé, khuôn mặt không cân đối, nét mặt khó đăm đăm. Diện
mạo sáng sủa là một lợi thế trong giao tiếp. Người có diện mạo sáng sủa thường dễ
dàng thu hút được thiện cảm của những người xung quanh.
Cách ăn mặc, đồ trang sức… của một người cũng thể hiện cá tính, cấp độ và trình
độ văn hóa, nghề nghiệp đẳng cấp của người đó. Thông qua cách ăn mặc, trạng
thái tình cảm hoặc tâm lý của đối tượng cũng có thể được nhận biết.
76 PSD101_Bai3_v2.2013105210
Bài 3: Kỹ năng giao tiếp hội thoại cơ bản
Được thể hiện thông qua cách trang trí nơi làm việc, nơi diễn ra giao tiếp. Ở các
cấp độ giao tiếp khác nhau, cách bố trí màu sắc, đồ vật… phải khác nhau cho phù
hợp với đối tượng giao tiếp.
o Vật dụng giao tiếp
Gồm những đồ vật đặc trưng cho quá trình giao tiếp như quà tặng, tranh ảnh, bưu
thiếp, hoa, đồ lưu niệm… Tất cả các kỹ vật giao tiếp luôn có ý nghĩa trong việc
thiết lập các mối quan hệ, tình cảm, thái độ giữa những người giao tiếp với nhau.
Chú ý
Các phương tiện giao tiếp chịu ảnh hưởng của các yếu tố văn hóa, phong tục, tập
quán, địa lý, dân tộc, nhân học. Chẳng hạn đối với người Bungary và Thổ Nhĩ Kỳ
lắc đầu là tỏ vẻ đồng ý còn ở Việt Nam thì ngược lại.
Do đó, khi xem xét các thông điệp thông qua các phương tiện giao tiếp cần nghiên
cứu kỹ lưỡng các nhân tố ảnh hưởng của chúng.
Con người thường biểu lộ cảm xúc của mình trên khuôn mặt hoặc biểu lộ suy
nghĩ, tâm trạng của mình thông qua các cử chỉ hành động. Vì vậy, qua việc quan
sát nét mặt, những biểu cảm trên khuôn mặt hoặc các hành động cử chỉ của đối
tượng giao tiếp, bạn có thể đoán biết được phần nào tâm trạng, cảm xúc của họ.
Dưới đây là sự giải mã một số ngôn ngữ cơ thể, mang tính chất tham khảo:
Không giao tiếp mắt: Những người muốn che giấu điều gì thường không giao
tiếp mắt khi nói chuyện (người nói dối thường không nhìn thẳng vào mắt người
đối diện).
Nhìn lướt qua: Khi cảm thấy chán chường, người ta thường nhìn lướt qua người
đối diện hoặc liếc nhìn xung quanh phòng.
Nhìn chằm chằm: Người nào tỏ ra bực tức với bạn hoặc có thái độ hợm hĩnh
thường nhìn chằm chằm vào mắt bạn.
Duy trì giao tiếp mắt: Liên tục duy trì giao tiếp mắt, ánh mắt trìu mến, thân
thiện thường là biểu hiện của sự trung thực và đáng tin cậy.
Hơi nghiêng đầu: Khi chú ý đánh giá điều bạn đang nói, người đối diện sẽ hơi
nghiêng đầu sang một bên như muốn nghe rõ hơn.
Đứng chống tay vào hông: thường biểu hiện sự hung hăng hoặc tư thế đã
sẵn sàng.
Tay sờ mũi, xoa nhẹ lên mũi có thể là biểu hiện sự phản đối, sự nghi ngại hoặc
nói dối.
Ngả đầu vào tay, ánh mắt nhìn xuống là biểu hiện của tâm trạng buồn rầu.
Khi một người xoa hai tay vào nhau chứng tỏ họ đã biết cách giải quyết vấn đề
Người ngồi với đôi tay quàng sau đầu và bắt chéo chân, ngước mắt đó là anh ta
đang tin tưởng và cảm thấy tốt đẹp.
Khi ai đó gõ tay vào cằm, đó có thể là họ đang suy nghĩ để ra quyết định.
Gật đầu: Khi đồng ý với bạn, người đối diện sẽ gật đầu trong khi bạn đang nói.
Cười: Khi cảm thấy tự tin và khi đồng ý, người ta sẽ cười với bạn một cách
tự nhiên.
PSD101_Bai3_v2.2013105210 77
Bài 3: Kỹ năng giao tiếp hội thoại cơ bản
Vội vã đi vào vấn đề chính. Phá bầu không khí xa lạ bằng việc hỏi thăm,
Đặt những câu hỏi liên quan nhiều đến cá nhân. làm quen hoặc những câu nói đùa.
Nói nhiều về mình, dốc bầu tâm sự, nói Tìm chủ đề chung, không chạm đến quan
thẳng về mình khi đối phương đặt những câu điểm cá nhân.
hỏi thăm dò. Nói ít về mình, chú ý quan sát cử chỉ, điệu bộ,
Chuyện lan man, kéo dài cuộc giao tiếp. nét mặt của đối phương.
Khích bác hoặc công kích nói xấu một ai đó. Giới hạn cuộc giao tiếp trong phạm vi vừa đủ,
dừng đúng lúc.
Rụt rè, lảng tránh, ấp úng.
Chủ động đưa ra những câu hỏi thăm dò, chủ
động gợi chuyện.
Tự tin khi giao tiếp.
78 PSD101_Bai3_v2.2013105210
Bài 3: Kỹ năng giao tiếp hội thoại cơ bản
3.3.2. Duy trì giao tiếp
Giao tiếp tốt là điều rất khó nhưng việc duy trì giao tiếp còn khó hơn. Để duy trì giao
tiếp, người tham gia giao tiếp cần phải:
Luôn cố gắng tìm kiếm thông tin để tăng cường đề tài nói chuyện
o Trước khi tiếp xúc với một đối tác, bạn cần phải tìm hiểu xem cần phải sử
dụng đề tài gì để nói chuyện. Nếu tư liệu nói chuyện của bạn không đủ thì sẽ
khó có thể có bước khởi đầu tốt đẹp, mà chỉ có thể nói chuyện phiếm.
o Cần thường xuyên thu thập kiến thức mới và vận dụng làm đề tài nói chuyện.
Làm như vậy, không những bản thân thu được những kinh nghiệm quý giá mà
còn tạo nên sự linh hoạt, sáng tạo, thể hiện được cá tính trong khi giao tiếp.
Đưa ra những câu hỏi mở
Bằng cách đưa ra những câu hỏi mở, bạn sẽ khiến cho người nói chuyện cởi mở
hơn và cũng có cơ hội bộc lộ bản thân nhiều hơn.
Ví dụ một số câu hỏi gợi mở:
o Hãy mô tả cho tôi…
o Hãy kể cho tôi nghe…
o Làm cách nào mà anh/chị…?
o Theo anh/chị thì chuyện đó như thế nào…?
o Điều gì đã khiến anh/chị…? Tại sao?
Nên hào phóng những lời khen tặng chân thành
Lời khen được ví như một loại “kem bôi trơn“ trong các mối quan hệ giao tiếp.
Bạn không nên hà tiện lời khen đối với những người xung quanh mình bởi ai cũng
có những điểm mạnh, những ưu điểm cần được khuyến khích. Biết dùng lời khen
một cách thông minh sẽ tạo ra những hiệu quả tốt đẹp cho các mối quan hệ. Lời
khen chân thành được sử dụng đúng lúc, đúng chỗ sẽ làm cho đối tác có thiện cảm
với bạn. Nếu lời khen quá sáo rỗng, không có thực, nó sẽ gây phản cảm. Trong
trường hợp này, bạn có thể bị đánh giá là kẻ xu nịnh hoặc giả dối.
Giữ các khoảng cách nhất định, không được suồng sã
Mỗi người đều có tính cách, sở thích, năng lực khác nhau nên không ai có thể hợp
nhau đến mức có đồng quan điểm với nhau về tất cả mọi vấn đề. Dù là bạn thân
thiết đến mức độ nào thì sớm muộn cũng sẽ đến lúc bất đồng quan điểm, nảy sinh
mâu thuẫn về một vấn đề gì đó. Vì vậy, đối với mọi mối quan hệ, bạn đều nên giữ
những lễ nghĩa nhất định, tôn trọng đối tác của mình. Nếu bạn muốn duy trì lâu dài
một mối quan hệ nào đó thì tuyệt đối không được suồng sã. Đó là một nguyên tắc
cơ bản của quan hệ giao tiếp.
Với những mối quan hệ thân thiết, trong tiềm thức của cả hai bên đều cho rằng mình
rất hiểu đối phương, tưởng tượng đối phương và mình có ý nghĩ, cảm nhận giống
nhau - đó là một sai lầm. Thực tế đã chứng minh rằng, đa số những mối quan hệ mà
người trong cuộc cho rằng họ đã hiểu nhau nhất, thân nhau nhất, có thể tha hồ suồng
sã mà không cần phải giữ gìn lễ nghĩa,...lại là những mối quan hệ có nguy cơ tan vỡ
cao nhất.
PSD101_Bai3_v2.2013105210 79
Bài 3: Kỹ năng giao tiếp hội thoại cơ bản
“Tại một cơ quan phát triển của một nước hàng đầu trong khu vực chuyên tài trợ phát
triển cơ sở hạ tầng cho Việt Nam, đại diện của cơ quan này tổ chức buổi tiệc chúc
mừng quan chức của một bộ trong lĩnh vực nhận vốn nước ngoài.
Sau khi được nghe giới thiệu tên của vị quan khách nước bạn, một quan chức của ta đã
hồn nhiên: “Ồ cái tên ông giống tên cái xe máy của tôi quá...”. Và thế là một tràng cười
hưởng ứng từ phái đoàn ta, kèm theo những lời tán thưởng rất rôm.
Nguồn: http://www.tgvn.com.vn
(Website của Cơ quan trực thuộc Bộ ngoại giao)
Câu hỏi: Sai lầm của vị quan chức của ta trong tình huống này là gì?
80 PSD101_Bai3_v2.2013105210
Bài 3: Kỹ năng giao tiếp hội thoại cơ bản
Phản hồi: Hãy đưa ra phản hồi mang tính xây dựng khi bạn đã đánh giá xong
thông điệp của người nói.
o Thông tin phản hồi tập trung vào những thông tin cụ thể, hướng vào mục tiêu
giao tiếp, không nên chung chung;
o Đưa ra phản hồi đúng thời điểm. Phản hồi có ý nghĩa nhất khi khoảng thời gian
giữa hành vi của người nhận phán hồi với việc đưa ra phản hồi là ngắn nhát;
o Để việc phản hồi có hiệu quả, bạn cần phải đảm bảo rằng người nhận hiểu rõ
về nó.
Năm kỹ thuật lắng nghe
Loại Mục đích Ví dụ
Làm Nhằm biết thêm nhiều thông tin "Anh có thể nói rõ việc này không?"
sáng tỏ Giúp mọi người phát hiện ra tất cả các mặt của "Ý anh là…?"
mọi việc vấn đề
Nhằm hiểu và giải thích để người khác cùng hiểu "Tôi đã hiểu anh nói gì. Kế hoạch
Để người nói biết bạn đang chú ý lắng nghe và của anh là…"
Trình bạn đã hiểu ý anh ta nói gì "Đây là việc anh quyết định làm
bày Nhằm khuyến khích người nói phân tích các khía và lý do là…"
cạnh của vấn đề mà bạn quan tâm. Đồng thời "Tôi hiểu rồi. Vậy thì anh cảm
muốn anh ta cùng thảo luận vấn đề đó với bạn thấy như thế nào về…"
Cho người nói thấy rằng bạn đang quan tâm đến "Tôi biết"
Hưởng những gì anh ta nói "Đúng, đúng"
ứng Nhằm khuyến khích người nói hãy tiếp tục nói "Vấn đề này thú vị đây"
"Tôi đã hiểu rồi"
Cho người nói thấy rằng, mọi người đang chú ý "Anh có cảm thấy rằng…"
lắng nghe anh ta nói "Thật bất ngờ khi anh cảm thấy
Suy nghĩ Giúp mọi người đánh giá vấn đề đồng thời giúp được vấn đề"
người nói kiềm chế cảm xúc khi nói "Anh có thấy rằng mình khá tự tin
không"
Nhằm tóm gọn tất cả vấn đề thành một "Đây là những ý chính mà anh
Nhằm tạo ra một khởi đầu để giải quyết vấn đề mới cần trình bày…"
Tóm tắt
"Nếu tôi hiểu mọi việc thì anh cảm
thấy vấn đề này như thế nào…"
PSD101_Bai3_v2.2013105210 81
Bài 3: Kỹ năng giao tiếp hội thoại cơ bản
Khi bạn không biết lắng nghe bạn sẽ gặp phải một
Những cử chỉ phản cảm trong khi
số việc không tốt như: lắng nghe
Bản thân không nắm được thông tin, lãng phí Chỉ trỏ;
thời gian của mình và của người nói Che miệng;
Nắm bắt thông tin không đầy đủ, chính xác, Gãi hoặc mơn trớn cơ thể;
dẫn đến hiểu sai vấn đề. Mân mê đồ trang sức;
Không tiếp thu được hoặc tiếp thu được rât ít Dùng bút chì hay bút máy chọc;
những thông tin mới, khó có cơ hội để đào tạo, Khoanh tay;
bồi dưỡng, nâng trình độ của bản thân. Chống nạnh;
Nhìn ra chỗ khác, không nhìn
Gây mất trật tự, ảnh hưởng đến người chung
vào người nói.
quanh, hạn chế sự hứng khởi của người nói.
3.4.2. Giữ thái độ khách quan khi đánh giá con người
Khi đánh giá con người, chúng ta thường bị chi phối bởi những ý nghĩ chủ quan,
những định kiến có sẵn dẫn đến kết quả là dễ mắc sai lầm trong giao tiếp. Do vậy, có
một nguyên tắc trong nghệ thuật ứng xử là hãy giữ thái độ khách quan khi đánh giá
con người.
Để áp dụng nguyên tắc này, chúng ta cần thực hiện các bước sau:
Bước 1: Hãy thừa nhận, chấp nhận con người vốn có của đối tác
Bước 2: Lắng nghe ý kiến, xác định điểm mạnh, điểm yếu của đối tác.
82 PSD101_Bai3_v2.2013105210
Bài 3: Kỹ năng giao tiếp hội thoại cơ bản
Bước 3: Tạo ra sự đồng cảm, niềm tin tưởng, sự hiểu biết lẫn nhau
Bước 4: Tìm điểm chung, mỗi bên đều thấy được cái lợi, cái vui, cách cộng tác,
tương lai của sự cộng tác
Bước 5: Tạo dư luận ủng hộ, xây dựng mối quan hệ thân tình.
3.4.3. Cách thu hút và thuyết phục sự hợp tác của đối tác
Hãy giả sử rằng bạn đang giao tiếp với một người nhưng người đó thờ ơ, không có
nhu cầu nghe những điều bạn nói hoặc không muốn hợp tác với bạn. Bạn sẽ ứng xử
như thế nào?
Hãy gợi trí tò mò của họ, cho họ thấy cái lợi, cái vui mà bạn đang có, còn đối tác
đang thiếu, đang cần.
Chỉ cho họ bằng cách nào đó, thấy tia hy vọng vào kết quả, gây thiện cảm, tạo sự
tin tưởng.
Giao trách nhiệm một cách công khai, tạo ra tình
huống chỉ có tiến chứ không có lùi, ràng buộc bằng
các mối quan hệ
Tạo ra niềm say mê, tìm ra ý nghĩa cuộc sống trong
công việc đang tiến hành.
Củng cố niềm tin, thuyết phục về một kết cục tốt đẹp.
Phải tạo ra sự an toàn, biết cách chống đỡ dư luận,
tạo dư luận mới ủng hộ.
Tuyệt chiêu xin việc của Đức
Trong cuộc sống hiện thực, những ví dụ về việc dựa vào tuyệt chiêu “đánh bất ngờ” để
giành thắng lợi có thể nói là kể ra không hết. Cái mà Đức đã dựa vào lối đánh bất ngờ để
giành lấy chính là lời mời của toà báo vốn đầy ắp nhân tài.
Đức sắp tốt nghiệp đại học, anh đang phải đối mặt với áp lực tìm việc làm. Tìm một công
việc bình thường đã khó, anh ta lại muốn vào một toà báo đã rất đông nhân tài - điều này
đâu có thể coi là dễ dàng?
Anh ta đã nghĩ rất nhiều và thấy rằng không thể đi xin việc như lệ thường được, không thể
chỉ đưa sơ yếu lý lịch, nói vài câu, nếu người ta không cần thì thôi. Đức quyết tâm làm cho
toà báo tiếp nhận mình và anh đã nghĩ ra một biện pháp tuyệt vời.
Hôm đó, Đức bước vào phòng làm việc của giám đốc toà báo, người mà anh ngưỡng mộ đã
lâu. Anh ta cười tít mắt hỏi vị giám đốc: “Ngài giám đốc, ở đây các ông có cần một người
biên dịch giỏi không? Tôi đã tốt nghiệp đại học, hơn nữa tôi đã từng làm biên dịch cho tờ
học báo của trường đại học 3 năm rồi. Anh vừa nói vừa đưa ra tài liệu chứng minh, đồng
thời còn rút ra một số tạp chí do anh chủ biên từ tập tài liệu đem theo mình.
Giám đốc đưa mắt nhìn anh ta, sau đó chậm rãi nói: “Ở đây chúng tôi đã đủ nhân viên rồi,
không cần biên dịch viên”. “Vậy thì phóng viên vậy? Khi học đại học, tôi đã từng có nhiều
bài trên những tờ báo quan trọng”. Anh ta vội đưa ra một sấp báo đã được cắt. “Phóng viên
chúng tôi cũng có quá nhiều rồi”. Vị giám đốc mỉm cười từ chối. “Vậy còn công nhân sắp
chữ thì sao?” “Cũng không cần. Chúng tôi không thiếu người. Ngày nào cũng có người đến
PSD101_Bai3_v2.2013105210 83
Bài 3: Kỹ năng giao tiếp hội thoại cơ bản
tìm tôi xin việc, thật bực mình quá”. Vẻ mặt vị giám đốc trở nên ngạo mạn.
Bỗng nhiên, Đức bật cười. Vị giám đốc nhìn anh ta đầy thắc mắc, khi thấy Đức vẫn đang
tiếp tục lấy ra cái gì đó “Thưa ngài giám đốc, nhất định các ngài sẽ cần cái này. “ Nói xong,
Đức lôi một mảnh gỗ từ trong ba lô ra, trên mảnh gỗ có viết 6 chữ lớn: “Tạm thời không
tuyển nhân viên”. Vị giám đốc bất giác ngỡ ngàng, trong lòng thầm nghĩ: “Anh chàng này
đầu óc thật phong phú. Quả thực những người đến đây xin việc khiến mình mệt bù cả đầu,
làm mình phải trả lời phát mệt ra, quả thật mình cần tấm gỗ này”. Thế là ông giám đốc vui
vẻ nói với Đức: “Anh bạn trẻ, anh thật thông minh, xem ra toà báo còn thiếu một nhân tài
như anh. Anh đã được chọn vào”.
Đức vui mừng nói: “Ngài giám đốc, ngày mai, tôi sẽ làm một tấm biển quảng cáo lớn như
vậy, treo trên cửa toà báo. Như vậy thì chẳng bao giờ có người đến đây làm phiền ngài nữa”.
Giám đốc gật đầu tỏ ý khen.
3.5.1. Tình huống cần đối đáp mềm mỏng, ý nghĩa sâu xa
Đối với nhiều ý kiến phê bình, phản đối của đối phương, không nên đáp lại bằng
những lời nói hằn học, nặng nề mà nhiều khi nên dùng lời nói nhẹ nhàng nhưng chứa
đựng những ý nghĩa sâu xa.
3.5.4. Tình huống cần đi thẳng vào vấn đề khi cần thiết
Trong cuộc sống có trường hợp không thể quanh co, bóng gió, tế nhị mà phải bày tỏ
quan điểm, thái độ của mình một cách thẳng thắn, kiên quyết. Lúc đó, bạn cần phải
diễn đạt vào thẳng nội dung chính của vấn đề để biểu hiện ý chí và lòng tin ở bản thân.
Đối với những vấn đề then chốt không nên tỏ ra quá cân nhắc, đắn đo làm cho người
84 PSD101_Bai3_v2.2013105210
Bài 3: Kỹ năng giao tiếp hội thoại cơ bản
nghe cảm thấy thiếu tin tưởng, do dự. Để nói bằng cách này, bạn cần phải suy nghĩ,
cân nhắc thật kỹ càng.
3.5.5. Tình huống cần thừa nhận trước để chuyển hướng sau
Nếu khi bạn không đồng ý với ý kiến của đối phương mà người đó lại là cấp trên,
người lớn tuổi, cha mẹ... thì bạn sẽ xử sự như thế nào? Việc thuyết phục để đối
phương nghe theo mình, có nghĩa là chấp nhận ý kiến của mình cũng đòi hỏi phải có
một nghệ thuật nhất định.
Bạn chớ phản đối và phê phán các ý kiến của đối phương mà hãy tiếp thu ý kiến của
họ, biểu thị thái độ đồng cảm ở mức độ nào đó để có thể làm giảm được sự cứng nhắc
của đối phương, khiến họ bằng lòng nghe ý kiến của bạn. Bạn cần phải nắm vững
nguyên tắc không được tỏ thái độ của mình ngang bằng với đối phương để tiếp sau đó
dùng lời mà chuyển hướng, thay đổi cách nhìn nhận của đối phương, làm họ bằng
lòng tiếp thu ý kiến của bạn.
3.5.7. Tình huống cần phải không nhượng bộ khi mình có lý trong tranh luận
Trong quan hệ giữa người với người, tranh luận là một
điều hết sức bình thường và không thể tránh được.
Không có tranh luận, điều phải trái không được phân
định nên không thể coi tranh luận là một thói xấu mà
hạn chế nó.
Tranh luận có thể dẫn đến sự không thoải mái hoặc
đôi khi xảy ra xung đột. Tranh luận sẽ đem lại kết quả
tốt nếu khi tranh luận:
Bạn có thái độ thật công bằng, đừng làm tổn thương đến lòng tự ái của người kia.
Sự phê phán, bình phẩm người khác không thể quá một giới hạn nhất định, nếu
không có thể làm tăng thêm mâu thuẫn vốn có.
Giọng nói phải mền mỏng, thật lòng. Trong tranh luận phải tỏ ra tôn trọng nhau,
làm sao cho người cùng tranh luận tin rằng tranh luận thật là có ích. Trong tranh
luận nhiều khi người thắng không hẳn đã là nhiều lý lẽ biết hùng biện, mà có thể là
người có thái độ đúng mực và chân thực nhất.
Có mục đích rõ ràng và nên xoay quanh những điều cần giải quyết.
PSD101_Bai3_v2.2013105210 85
Bài 3: Kỹ năng giao tiếp hội thoại cơ bản
3.5.8. Tình huống cần thuyết phục bằng hành động
Trong giao tiếp, khi cảm thấy khó thuyết phục người khác nghe ý kiến của mình bằng
lời nói, bạn có thể dùng hành động để thuyết phục. Thuyết phục bằng hành động sẽ
mang lại hiệu quả lớn nhất. Thông qua việc làm, hành động cụ thể, ta có thể làm cho
đối phương thay đổi cách nghĩ, tình cảm, thái độ, chấp nhận ý kiến của ta.
Khi vận dụng phương pháp này bạn cần lưu ý:
Tạo dư luận ủng hộ để gây sức ép hoặc quy tụ sức mạnh.
Làm thử để chứng minh, rút kinh nghiệm.
Tạo quan hệ gần gũi tin cẩn.
86 PSD101_Bai3_v2.2013105210
Bài 3: Kỹ năng giao tiếp hội thoại cơ bản
Giao tiếp giữ một vai trò quan trọng trong cuộc sống và trong công việc hàng ngày của mỗi
người. Để giúp học viên có thể nắm rõ và giao tiếp có hiệu quả, bài học đã đưa ra các khái niệm
về giao tiếp cơ bản, tầm quan trọng cũng như cách sử dụng các phương tiện giao tiếp ngôn từ và
phi ngôn từ.
Bên cạnh đó, để có thể giao tiếp thành công, cần chú ý các điều nên tránh trong giao tiếp; nắm
chắc các kỹ năng giao tiếp hiệu quả: từ cách khởi đầu, duy trì trong giao tiếp; đến cách tiếp cận,
quan tâm, nghe và chiến lược lắng nghe. Bài học cũng đưa ra các cách ứng xử trong một số tình
huống giao tiếp cụ thể giúp học viên liên hệ trong thực tiễn.
PSD101_Bai3_v2.2013105210 87
Bài 3: Kỹ năng giao tiếp hội thoại cơ bản
88 PSD101_Bai3_v2.2013105210