Sie sind auf Seite 1von 871

Informazioni su questo libro

Si tratta della copia digitale di un libro che per generazioni è stato conservata negli scaffali di una biblioteca prima di essere digitalizzato da Google
nell’ambito del progetto volto a rendere disponibili online i libri di tutto il mondo.
Ha sopravvissuto abbastanza per non essere più protetto dai diritti di copyright e diventare di pubblico dominio. Un libro di pubblico dominio è
un libro che non è mai stato protetto dal copyright o i cui termini legali di copyright sono scaduti. La classificazione di un libro come di pubblico
dominio può variare da paese a paese. I libri di pubblico dominio sono l’anello di congiunzione con il passato, rappresentano un patrimonio storico,
culturale e di conoscenza spesso difficile da scoprire.
Commenti, note e altre annotazioni a margine presenti nel volume originale compariranno in questo file, come testimonianza del lungo viaggio
percorso dal libro, dall’editore originale alla biblioteca, per giungere fino a te.

Linee guide per l’utilizzo

Google è orgoglioso di essere il partner delle biblioteche per digitalizzare i materiali di pubblico dominio e renderli universalmente disponibili.
I libri di pubblico dominio appartengono al pubblico e noi ne siamo solamente i custodi. Tuttavia questo lavoro è oneroso, pertanto, per poter
continuare ad offrire questo servizio abbiamo preso alcune iniziative per impedire l’utilizzo illecito da parte di soggetti commerciali, compresa
l’imposizione di restrizioni sull’invio di query automatizzate.
Inoltre ti chiediamo di:

+ Non fare un uso commerciale di questi file Abbiamo concepito Google Ricerca Libri per l’uso da parte dei singoli utenti privati e ti chiediamo
di utilizzare questi file per uso personale e non a fini commerciali.
+ Non inviare query automatizzate Non inviare a Google query automatizzate di alcun tipo. Se stai effettuando delle ricerche nel campo della
traduzione automatica, del riconoscimento ottico dei caratteri (OCR) o in altri campi dove necessiti di utilizzare grandi quantità di testo, ti
invitiamo a contattarci. Incoraggiamo l’uso dei materiali di pubblico dominio per questi scopi e potremmo esserti di aiuto.
+ Conserva la filigrana La "filigrana" (watermark) di Google che compare in ciascun file è essenziale per informare gli utenti su questo progetto
e aiutarli a trovare materiali aggiuntivi tramite Google Ricerca Libri. Non rimuoverla.
+ Fanne un uso legale Indipendentemente dall’utilizzo che ne farai, ricordati che è tua responsabilità accertati di farne un uso legale. Non
dare per scontato che, poiché un libro è di pubblico dominio per gli utenti degli Stati Uniti, sia di pubblico dominio anche per gli utenti di
altri paesi. I criteri che stabiliscono se un libro è protetto da copyright variano da Paese a Paese e non possiamo offrire indicazioni se un
determinato uso del libro è consentito. Non dare per scontato che poiché un libro compare in Google Ricerca Libri ciò significhi che può
essere utilizzato in qualsiasi modo e in qualsiasi Paese del mondo. Le sanzioni per le violazioni del copyright possono essere molto severe.

Informazioni su Google Ricerca Libri

La missione di Google è organizzare le informazioni a livello mondiale e renderle universalmente accessibili e fruibili. Google Ricerca Libri aiuta
i lettori a scoprire i libri di tutto il mondo e consente ad autori ed editori di raggiungere un pubblico più ampio. Puoi effettuare una ricerca sul Web
nell’intero testo di questo libro da http://books.google.com
--

) EX MUNIFICENTIA

^ 4. 4.
|-
|-·
·|-
ae
|- |×|-
·
«. |-, ,
·|-
|-
|-
- !
|-
|-|-
|-
----
|-|-
ae
· ----
·----
-------

---- |--
·
*: -
*** … (**).----
-


---- |-
|-
·
|-----
|-|-
--------
·· *
|-|- ( )
º. |-|-

* -
••• ----
|--
-
|-
*.|-
|-
----
·|-
·----|-
·
-|×
●|-
+*
*-----|- |-|-
*: '|-
|----- |-· *º.
, !
----, !·-
|-·|-
|- ----
|-· |-|-
|-|-|× |-·
|-… •|-|- ·
·
·
··|- {} ****·
|-|-*,
|- |-|-… • |-
|-· * !|-·|-
, !
·
… * |-
·
·

-.
|-|-
|-·*** !
• • •
* - ---- :-
----
-|-!-
•• • |-· ·|-- - ----- ----
!' |-→ ·|-·· ·
----

·
- - --
--
- - -·
--
-- --
…»w
-
|
-
–|
|-
.*)
|
|
-
*… ~);-
--
|-
*)(
|-
--
-(*
■=|
-
|
-
- | --
- - --
| | |-
- … |
| -
| - -
- |
| -
|
|
- -
- -
| -
-
|- - |
|-|-
-
|
- -- -
| -- -
|-
|
|- |
|- |
-
|
-
- -| - |
-
- -- -
|- --
|- -- -| |
|-
*| -- -·|- -
|
-
-| ---|-| |
-
|
-|
-
-| -|-|-- |
-|-|-|
-
-| |
- |
||
-
- - ··
|
- |
| - - |
-
· ! 7·
-|
- -
-
-
!·
-
-
|
-
--
|- -
-- -
|
|
·
·|-
·
-
| |-
- |-
| |-
- |- -·
:|-|
--
-
| -| · -
--|-
| -|
* -|
-|
- ·
|---
.
- -|
-| ·
|-|-
| -
| * -
-
| ~.|- -
|
-
·
|
| |
|- - -
|-
--
|
| -
·
----

--
| -
- - |
|
|
| - - - -
| | | ----… - ·
|- - -
- --
- ----- - ----
- -
| | |-
|-
|
- | - |
-
|-|-|-
| - -
|
-
|
-
- | | - -
-|-| -
- -
- -
|
-
|
-- )|
| |
| -
|
- ·
|
- -
·
. . .| · |
-
-
-|
|
-
|- -. |- |-
·
·- -·
|- |-|-
-
|-
|-
-| :|- -|
-|
--
-| -| ·
- -
·| ae
-|
|- |-
|- |-
·
,|-|-
|- -
|-
|-,
| , ,|,-
'.|-|- |-|- -|-
-
- |×
|
-| -|-· |-|
* · · · · · · ·|
-!
| |-|
|-· |-
-
----|-----
-**
- --
|-
--
| |-
|-|
-
|
-
,|- ,|-
|
-
- |
-
|
-
|
· |
-
-
· ·|-',
|-
-
-
|
| - |
-
|
-
-
-
| - · |-
-
-
| -| | - --
-|
-|-
--
|-
-
| ! |
| -|
|-·|-|-
-
- -
|
|
-
*| ·
|
!- - …
|- |-·
·| - , ,
|- ,
,,|-|-
|
|-
-
| - |-. -
|-|- - - -
| - |
-|
-
-|
- -
| - --|
|
|
- -
| -|
| -| |-
|
|-v
-
--| -
| -
|| -
-||
- ''-
*|-_::
- -
|-- … |
-
- | - |
-
- · -
| - |
-
| | -
|
-
|
- | · -|-}
-|-
.|-|
| -
- - |
-| -
| / -
|
*
-
… -|-|
|
-
-
|
|
| - -- |
· - | · ·
-
|
|
- -
-
|
|
- .
|
·
-
·
|
-
|
|
- - -
-
-
- - *·
|-
|
| | |
- .
·
| - - |- -- | |-
| |-|- .
-!|-
* -
·-
|
·,
! -
|
-
-
|
-
-
|
-
· -
| |
|
|
-
|
-
·
|
-
|
-
-
*|-|-| -
-
-
*
-

|
|
-
-
|
- **
,|-
|-|
-
|

|
-| ,

-
-| -
-
| |-
|-
-
|
!| |
| -
-- ·� |
-|--
- |
-
|

- -
--
|
| ·
|-
----
< ( )…
.*: |- ) -| ~~);·, |-|-
|-|-~~
-
|-
- --
)***… ► ►►
► ►| --|- |-· · ·*|-
·
|-|-
|-
º ~). (*………-- · · ·
, ------|- ·…
-
-
|
-
|-|- --

·· -*…*…** -->*
·
-'
|-|
-
-| -- -
··
|
,|-
-
·· -- -
|
·|
-
* ·
| · | -
|-
- |
|-
|-
- -
|
|- | |
|-
· |-
-
-
|
-
| - |-
|-
|
|- -
|
--|-
| - ·| -
·| ||-|
-
|-|-
|-|-
|-
|-
--|- |-
- -- |- -
|-- - | - --
~ ----|- |- ** *|- -
|-|-·
|- -* ------
|
-ș.|
^· - -
-·|--- -|-|-·
|
.. -
----·|
-
-
- - -
-
---- ·| -| -…|-
| :::*-- |-→ ·|-| -~ !
|-|--|-.*|
-
· ·
|
-· |- -
. ::: - -|
!!
!!
,- -- |-- -* -- -|-· -
|-
--- ·|
, -|-
\ ---
! -|- ·
|
- ---
| - -

|-
· - -|
-
.|-| - |-
-- 7:
*| -|
-
•|- -- |- |-
|- -- |- |-
-
-- ·| --
|-
-| |-
-- |- -- |-
|-
--
·|
|- |- |-

--
|-
-
|- |-
-- -- -
|
|-
|-
|-
|- |- "-- --- --
|
|- |- -
-- -
--
-
|-
| -- -|
---|
|-
·|
-

|
,|
-|
---| |-
-- |-
-| -|- |-
· -|-- -|-| |-|-
-
/
-|-| --|-
|-
.--- |--- |-
,, ·:-- -|

… --• |-- *· ·|
-
-
-
-|-
· |
| ---|-
- |
- ·
|
-
-----|-- |
- -
--
---
- |
.- |
-
* -
|-
---
| | ·
- ·
-
|--
| !
- -
| |
-|- -
-
|
| |-* -
! -|- |-|- |-
|
-
-
--
-
-
-
|
-
|
- --. -
|
-
--
|-
| -· | -
- -| -
|
- -| · |
-
· ·:|
| -
- -
-
|
-
- |
|-|-
|-|-|-
|-
·|-·
- ·
|
- -
-
- ·

- | ·
-
| -
|
-
- -| |-|-
|-|-
|-
|-
-
| -
-
|
|-
-
-
|- -|
| - -- -|
-- -
-
-- ·|
-|
-- |
-
|-
|-
|-
|-
-
-
*
|-
|-
--
|-
--
*-
| --
- -
--
|-
**
| |-
-
|
-
|
-
-* |- |-
|-
|-
|-| *·
· · -|-
|
-
-| |-
. - |- |-
-| * 1
|-
|-
-|
|-
- |- -·-
|-~ -- - - - - -| | -- ----
- |---
-| -·|-
-|| -
-
- ---| -·
|
-|-- -
--
|--|
- |
--
|
|
|-|- -
-| |-
|-|- -| -| |-
-|-- - ------ - -
-
|
-| |
-
|
|- • •
- - - ------- -- |---
-
-
-- |- -
-
-
|
|- - -
|-
|-
------___-- |-
→ …---- - - …
|-
|-
_-
--
-
----*
-------
- FASCICVLVS .
f ELEGANTIARVM \
- TVLLIAN A RVM, - -

SIVE -

IPHRASEOLOGIA,
- Ex LiBRis .

CICERONIS
SENECTVTE , AMICI- ' ,
1 ***TÌÀ*,'ràRabóxis,*
J , soMNio'§cIPIONIS, ,
excerpta

M.OTHONE
-
ASTO, REYHER,
' adie&us e
- , -
V,

: INDEX COPIOSISSIMVS
GERMANICO - LATINVS.

Proftat apud {
ANDRE AM.scHALLIVM,
ALIPSIAE & FRANCOFVRTI.
Aane cl2 Iassxix,
-- -!=)-
:
|----7:55!*,|-|-·
·|-
|-|-
|·::
|- -|-|-----|--|-|-|--
||-**--*|-|-|-
ae|-··|-
-·|-
|-----| r*…|-
* .|-|-----
|-|-«.- - -|-·|-*------}|-
|-:|--
•,
·|-**.|-|-… !“.±|-|-**|-}
**** .* •***
ſ- , :…“ > .· *+ +*}
-+ *• ****eº, º(~~~~#··
----*· ·|---! -|-----+----
** ·
-*-*!*.V.w|-<!--
• • •*----|-
-|-|-~·~~·|-
.*,·|-•|-***|-·
-----|-|----- ·|-*••
~~�|-!·********,

* .~~~~(~~~~~~~ ·
!|-•·… -- )|-
-|-.…
- --- •, , ,,
«|-|-|-|-|-*: -|-- _ •|-
----
-+,----*.-ż|-|-…----
--------|-|-*|-*-?|-*•
-* :|-|-
-|-,,…|-|--·|--
*----|-… •|-· -----|-----*…*----…
, * •ae,----« *|--··|-*·
-|-!|-----|-|-
------|-|-· |-·
* * · ·|- -- :→ ·|-|-|-
|-#. |-·----|- |-|-|-|-|-
• • • •|-→
·… --}*----|-|-·.*|-
|-|-
|-|-|-·****|-----*
-|----- ·|-
• •* ·|-,,
}|-|-|-|-|-·|-|-→ |-
→*ae• ,|-*-|-|-
|-----|-|-|-
- ſº|-- ----|-- -|-----
|-·*|-|-·----···,|-----^_^|-* -->·…º.→
-
.*~|-|-|-|-·-----
.|-|-|-{|-|----------…!
|-· -·|-|-----
----·{:·•|-*
|---
…----·|- |-· ·
*…),** -)**·* ,••*|-• ~~* . –~•
… * *·· · ·*·*…*… ···|-, ,··· ,|-
|--
:·*«.*|-|-|-!----|×. »·
· · ·*|-* ,* ***…· ,~~ ----,

- -
|--- .----|-|-----*..*>|-|-·|-
*
|-- -|-.* , ·*- *· ·|-
·----|-|- - |-*--·
: • .|-*.+* ( .|-… …|-
→ ·|-(~~~~···|-|-
|-|-**|-… --
→ ·|-,··|-|-* * .|-|-
<|-••*…*{· *|-
|-· §|-, , …"|-·*** ;- .
|-
|-
• •*· · --|-|-* ….…… - * ***…→ ·• • ••|-:|-|-
|-ae, -- ,¿¿.*------.*|-|-
~~ ~~, , (** ----·|-·
-->!»··*·
-- --|-|-|- ·••• -
+ - *• , !ț¢· ·:·º·:+·»|- *****…*|- |-…-
---- *~, •|-,
,·„.^,
|*·…***----•••••~~|-----;
. .~
!»|-*…*{·----~ |-·----·:
----
~)|-|-•|-|-*
|-
·* * * * *·|--→|-· ,|-
|-|-|-~ ! …• .
|-·|-�^* -->!:
|-|×|-' +
----*|-…*·
|-…»----*|-----
|-- :

am*
·+*
|-|×----
|-|-|-
|-|-*•
----·-*
•* •
|-·******,··----
|-•-·|-|-(
)*
·----|-` ~ ~ ~ ~ !|-*
|-|-|-----·|-*ų.
|-·
|-… , * ?,
|-|-
\…|-|- |-
|-|-
*
-----|-
|-*----~
|-|×|-|-|-|-|-
|-|-|-|-…”|×
----|-|-* |-|-----
|-|-|-
|-·
|-·
|-|-|-
|-|-|-
-|-
|-
·----·|-·|-|-
|-----
«
�------- … ••• • •• • • • • •·-----
$®®*®®
άέ$®®
as
$2$*® •o&§&2

άζά
* J/IRI.V
Excellentisfimis, Pramobilisfimis, .
- Ampliffmis , Confùltiffmis,
Arudentiffinis, »

DOMINIs.
CONSVLIBVS,
· AERARII PRAE.
· cæterisque, - *
ς.
' '
-

' SENATORIBVS
. antiquæ aj* VrbisGo

II 2 DN,
.^

DN. JACOBO WAIZIO,


Medicinæ Do&ori, Sereniffimo DVCI IR
' Saxoniæ a Confiliis, fupremo Cenfi
tori,& Confuli Civitatis (
- Gothanæ, -

DN, GEORG. HENRICO BA. li


. CHOVIO,
Medicinæ Do&ori, Confiliario Serenif- |!
fimi DvcisSaxoniæ, AEgHATRo Av- | i
; * ILICO, & Confuli Civitatis
•* • • • Gothanæ, - -

;
DN, HENR.SIGISM.wAIZIO,
• • Med. Licentiato,Ducarus Gothani Phy.
, \ . - fico ordinario,&Confüli Civita
tisGothanae,
Ds. IO. PHILIPPO WALLICH,
Sereniffimi Dvcis Saxoniæ Advocato
ordinario, &ConfuliCivitatis
. Gothanæ;
\'

w sse
· ·· Nec non *

RELIQVIS SENATVS
GOTHANI MEMBRIS CLA- , .
RISSIMIS,
- -

dN.Reipublice
Io4yyÆrariicHRIS774No$tcumo,
Prafeäo, v .

DN. 10ANNI $aupert,


DN. 10. B4L7fASARI £u5(66,
itidem Ærarii Præfe&io, -

DN. IOANNI ®öring,


DN, IO. NicoLAo yéflcr,
DN, IOANNI $eu6(,.
DN. IOANNI CHRISZOPHORO grw
btner,
DN, HENR. JEB4J7IAN08ranbcn
5iitg,
DN. IO. GEORGIO pa6ft,
DN. GEORG. ERN. $entiu8,
DN, IO. HENR. €topifci,
DN. IO. DANIELIÄreííét,
£% DN. EDWARD0%obe,
J[ 3 JDN,
i -
^ - *
i.

Dm. HENR. AERNE37. €tfjufnamm,


Dm. IO. BALZHAJ. 3tüaufî, -

ADm. IACOBO SYÍcoiué,


Dm. JEB457: $cimburg,
Dm. IO. DANIELI 3 %iclo,
Dm. IO. ERNEJZO ®ör(ad),
z)m. IOANNI %cinrid),
Dominis Patronis, promotoribus,
acfautoribus meis fumme colendis»
hanc opellam ,•
. Æ). D. C. • ' • * - -

AM.Otho Antoniur Reyher.

* ; Viri
v.

p. - - - - -
ÉÉÉÉÉÉÉ
Ë$
£;£
Viri Excellentisfimi,
I Prænobiliffimi, ampliffi
. -- mi, Confultiffimi! i .
* *
-

atroni fumme colendi! £i ' : »

] s.-N ?e¤< . … ''

: (\)%y
§|/?#$'%
^ wN redeom.
ffima
%Ratifàepe in
menloriam aui
\ mei, pii,induftrii,
: - religiofi ; ncc
poflunt non occurrere eiusdemin
patriam,& ciues, offi, ia, ciuium
que in cumdcm ftudia. Ad fcri
bendi enim opcram multum ftu
dium, curamque cum conuerteret,
& monumcntaingenii literis man
I4 darct ,
- — *-*-*———
• daret viuus, id confecutus eft, vt
- mortuus multis profit,& volumi
nibus [quae quidem ediditXLlX.]
variis,ad pofteros proficifcaturydx
huius viri, & memoria. Non e
rat mirum , tam induftrium , ac
communis vtilitatis ftudiofum vi
rum ab omnibus diligi, ac poft
mortem etiam coli,fcriptaque eius,
ad varia fcientiarum genera vtilis
fima, vbique commendari, atque
in manibus haberi ; fed praecla
ram quoque cius in rem publicam
operam id fecutumeft, vt, quam
ipfe meruit, in filios ac nepotes o
mnium bonorum redundet bene
uolentia, Nec VOS, PATRO
NI, eos effe ignoro, quorum non
exiguum poffim in mc laudare fa
- uorcm,
& >oC *
uorem,vt Veftram non inire gra-,
tiam , fed referre neceffe putem,
HaecVeftra fummae in me bene
uolentiae figna, ingenuum excita
, I uerunt animum ad quacuis officii
-
-

.-
genera Vobis praeftända, nec ab
ifto ftudio vnquam abduci, velin
commodo meo, dcbui. Is enim
-
eß homos hominipudico, memimi/
fe offictum fùum, (*) Publiceau
tem cum id nondum liceat vfur
pare, non tamen ita mihi viuen
dum puto, vt fruftra me natum
cxiftimem, Necadquiefcerefolum
in fapientum praeceptis, ad bene,
bcateque viuendum fat effe duxi,
fed etiam aliquid ad communem
ftudiofae iuuentutis vtilitatem ad
: . .. . ][ 5 . ... ferrc
… * Plaut, Trinummoa&i. 3. /?. 2. v. 71.
. . . & )oC * ■

ferre neceffe iudicaui. Adhiben


da enim erat non mediocris cura,
vt rei publicae Veftrae me ciuem,
dignumque Veftro fauore prae
ftem.' Aui itaque reliquias perfe-*
qui cohftitui,&, quam ille tenuit,
ad rne transferre propenfam o
mnium bonorum voluntatem.
Hinc praeterito anno, licet non
nomine, tamen induftria mea pro
` diit denuo reuifum E R ASMl I .
SCHMIDII Taggio, Noui Tiffa
nmemti 9raeci , maiorum vigilia
rum opus, fed non minoris vtili- .
, tatis, - Poft ea vigor dxevöaTov
δος fùafit aliquid arripere, atque e
laborare,quod iniis poflit nume
rari, quae iuuentuti aliquo fint e
'molumcnto. Cum autem effent.
com
-

ά χοζ φ ,
<complures,qui hanc defiderarent.
£j? Ciceronianam eli
ęris ciusdem de Officiis , & reli
quis excerptam ,"neque illorum,
neque bibliopolae petitioni deeffe ,
volui, &c, quae videtis, confeci.
Quod autem fummis Veftris no
minibus hanc opellam offérre au
dcam, fpero, atque confido, me
abfuturum a reprehenfione teme
ritatis,dum mihi non inique blan
dior, meum officium, quod reipfa
hac adhibere volui in liberos Ve- ,
ftros,facultate& gratia Veftra ad
V. iutum iri. Nec vile libelli preti. '
umbencuolentia Veftraindignum
iudicetis,peto,atque obfecro,cum
grati faltcm animi fignificandi fi
gnum cffc dcbcat, licct cxiguum,
* > * *
· · ·
* . , • ' · ·· ·
·· ·· ·
-
·
* * *
·
talc, +
/

•*. i -.. '- •* • , , ;. - , ,


-
__ £* )eC &
tale tamen, quod in pofterum, fa
uenteDeo,maiora promittat, Hoc
ingenui animi propofirum Veftro
fauore alatis, atque fùbleuetis, eft
quod fummo opere rogo, atque
contendo,... Vigeat tantum,opto,
& floreat res Veftra publica diu,
vigeatis & Vos, reétores ciusdem,
& ivegyérai,vigeant ciues, filiique
Veftri, quibus tenui mea opera,ct
iam in poftcrum me profuturum
fpero. Reftat tantum , vt Vos
diuinae, me autem Veftrae gratiae
& fauori commendem. Efle au
tem non definam
Viri Excellentiffimi,Prae
nobiliffimi, Ampliffimi, Conful
tiffimi, atque Clariffimi, …
Patront /2mme colendi !
Datum e Mu(eo meo Veßer deuotus cliens
£ipfia NonisScpt. i718• AM. O. A. P.
-
- .• . - -. ,- -

, • •

: £££££
C.
-

*, **. *^
,*

... ,. . . •**' * '*


.• ■ • • • 1 ' •;
" . - .
· ·

*. •
.

- v

:, ' CICER9NIS
DE OFFICIIS .
-
&
-

.*

~
*

,
_
•,

, LIBRI I. . .,
n, : * * , a cAP. I.' ,? . •. -

` . *

• , , ,
:
(•
Phrafeologia.
gegNaumaudire aliquem,&in3a* & - -
-

*
'• -


-

3$
Y}: sinen£tam,6cvçineminbiccok W - · ` } .
..

, /
-

)S a£W ÉAÉåíè íüeceptis inßitutis- — '


!
/. ^,
- +s
-

· · ·
• ® que Philòfophiàe, $iclegute • • •

[]• •' ' geftcm au&ori Philofophie gefaffet babem. -*


-
-

- t.

" ' 3. Propter fummam do&oris, au&toritatem


.T & Vrbis, $eil 8et Profeffor umb bie ©tabt ,
e. . ® 6erül)mt íimú.
4. Scientia augere aliquem, ginem geßitI. -

ül : ma6en: ' ,. … „,..„..„.„.


5. Exemplis augese aliquem, €inem vi£l££u* i -.

- ' tegulâ Gyemyel ootftellem. : ' . .•• . · · ·


*
- • v.

6, Cum Graecis Latina coniungere,©riegifó


unδ£gttingwgkiô (ttm&m. *—-
3. ;
* •*
• •* :
”, . -

-
- - - A •
*,Di
• .'

•^
/

.
z ~ CIC. DE OFFIC. LIB. 1. - , ,
7IDiceníexercitatio.T$i€Rhetorica, $Re8,
$umit. - - - " -

2. Parem effein vtriusque orationisfacultate.


%eyDetley ®ptat!)enivo!)t gelermet!)abem.
3. Magnum adferre alicui adiumentum ad
rem aliquam. ©inem eimgmgtQßm 980rt%eit
tbum, cinem bie[)eljcm imeine: ®ad)g.
' 4.Vtvidemur.%8ie €85ie£eutevomunétìncfet.
5. Graecarumliterarum rudes, vet do&ti.%®ie
G)ried)ift6 oerjtebet) ober nid)t.
- 6. Adipifci aliquantum & addicendum & ad
iudicandum, £ernem oon sinem ®inge te»
bem unt) uvtb€i[em. . -*
7. Princeps huius aetatisPhilofophorum,®et
90rme6mjte umb berübmtejte Philofophusgu
bicfcr 3eit. . -- -
8. Non multum ab aliquo diffidere.%itítíwei
oon eine$$)'eynung abgel)em. '
9. De rebus ipfis tuo vtere iudicio. titt!)cile
felbft oomber ©ad)e. -

ro. Nihil impedio. €$ te$t birfrey.


1 1. Orationem Latinam efficere pleniorem.
%óeíér (ateiniftf) fermen(tebem obérfóreiben.)
12. Nec vero arroganter hoc di&tum velim,
Q\i§ moil id) obné$uín fagem.
13. Et oratoris proprium , apte , diffimèie, orna
teque dicere. €im $cbnes mu§ feine ®ad)e
mett, Deutlid) unb 3ierlid) oerbringen. *'
•• , 14.ln aliquo ftudioâetatém confümere.€id)
- -

' qmmcijicm auftin£ing (gen. ;ii ,

1• Hoc -

T.
CIC. DE OFFIC. LIB. I. _ 3 _ `` '
ῦ . I. Hoc iure meo mihi vindico. ©ifi ftf)reibe
Ié,
id) mit mit δίαφt ju, i6fage c6 mit£eft
Y)On mit. ' i
,
- 2. Se alicui aequare. €inem gleitf)feyn. * * ` . -
ad 3. Colere aliquid. €tiva3 nid)t verat!)tem , &to -
){il noa8 506) [)a[tem. - • , '
4. Aequabile&temperatum orationisgenus,
f:t, Gifiemitte[mäßigé$eb? ober @d)tei6?%tt. , '
>it $. ld nemini contigit. ®a§u iftfeinetfonimen. ,• • , • •
€. Laborarein aliqua re. it. Sequi aliquid. €ie …

ad ' nem ®inge obfiegem.


f£/ 7• 'É numero haberi, §)atumtet gereónat
Λ€τυεn. - -
-

, • ,
sa 8. Orator dulcis, €in angene6met$ébner. . ' .. .
j 9. Quantum in vtroqge profecerimus, alio
rùm fit iudicium. %8ie weit foit in beyben ,
%it ôtüdem tommen filiò, baoon (affen twit ame !
bere urtl)ei(en. .- \ '

A, 1o. Genusforenfè dicendi traétare. ©etiófa . ' ' * ,


,r (id)e$$ebem baltem. - -' .

1 1. Quae didicimus tenere,%t%fömnem,twas ' , '


€m, mam geletnet bat, - , '
„n) – 12* 9rnate,fplendideque facere, €tine€α•
lim, d)en gietlid) unb präötig 90r$tingen,
13. Eodem modo de A. & I. iudico. &benbiefe ' ,
rf//• $)'eymumg %a6e id)6om A. unb I.
13. *4* suo fìudio dele&iatus, contemfit alterum, ' .
" , * & hat jid) qnfißfßft bclufiigtunbochano . .
2„ . \tn n&n fióvrtaftt
- A 2.
t, 7 ' &aePrT '
-

*
H0% - r • , ' •
-
-
- \

4 - CIC. DE OFFIC. LIB. I.



: .• . CA P. ' II. -

; I, Hoc aetati tuae eft aptifTimum, ®a§ ftf)icft


fid) am béítem $u beiiiem?((ter.
2. Accurate copiofeque a Philofophis difpu
„,, „tata., Qßowón ùic Philofophi mit groí&tm
§l«i5, unbroeitläuffiggcbarîbelt 6abem.
3. Latiffime patere, ©icf) boeit etjttecfem;widja
tig feyn. T Latisfime patere videntur. §ft
τροb[ δαά,τρitítigfte. -

' 4. De officiis tradere & praecipere. Q8on ûe


mem°Jyflid)fen worfóreibem.
$. Res domefticae. ®a§ ©außwefem. * .<
6. Secum agere quid. Q§ov fid) va8tbum.
7. Nulla vitae pars vacare officio poteft.%'am
... magfcyn womanwill, mu§ mam feimeftíuía
„ ôige%yflid)t beobad)tem. ' , •

3. Colere officium vel negligere. ©ie%fiiót


in ad)t nebmcm obcr nid)t.
9. In hoc colendo fita eft vitae honeftas o
mnis, & in negligendo turpitudo. %8enn.
mam bifi t6ut ííbringt$ €ύτ* ; untcr(äfit
manâ aber/ fo |)at man®d)anbe δαόςm.
uo. Officium omne peruertere. §eine %yfliót
beobatítem. - ··
j 1. Nihil habere.cum virtute coniun&um.
$it6t8 nad)bet $ugenb ftagem.
12.Summum bonum füis commodis, non ho
... neftate metiri., €¢inem $igengn $ußçm,
nid)t abe; Sic €y6ατfcit 90:i)aö yíóíte $ut$
• . %f£n.. · · · ·
1• Si
-
/,
-
… - . -
.
- -

-, J *- * / *

- Cie. DE OFFIC. LIB. I. s .


çf , I• $. ipfi confentire. ®¢inem €igenfimm ßø
[it , ' €tt. A ; -

2. Amicitiam colere, $teunbfd)afft 6a(fem. . . ,


yu, 3. juftitiam & liberalitatem colere, écrédît ,
ßm umb fteygebig fyn. ' • - ••
4. Voluptatem fummum bonum ftatuere, T.
if/ ' ' — ®ie%3otfuftoor ba33efte 6a(ten. . -

§ $. Res eft in promtu. it. Res difputatione


non eget. ©ie ©ad)e ijt flat gciiug. -

N® 6. Expetere honeftatem. §Yat!) bet €tbarfcit


- fitebem, fitf) betfetben 6efigifiigem. g
:• 7. Huius
Qiefe iampridem explofa fententia eft.
%ymumg ift{äiigftbcrtoorjjem. s …

MI 8. Habeie ius fuum difputandi. %'it gutem . .


$ú $ed)t vebem fönnen. I . i , -

. 9. Rerum aliquem dele&um relinquere. €ia .


j£t nem linterítí)eib matjem unter gewifjen ©imo
[ … gem. • •• . . .
:
, o- ro, Sequi aliquem,vt interpres. (e. g. ex Lati- ,
$at - , no in Germanicum). €ine$ fine 38orte -
tú gan$ 6e6aftcn. . . · · ·
T ' . a 1. Vt folemus, e fontibus eorum, iudicio ar
íí bitrioque noftro, quantum quoque mo
- do vidébitur,hauriemus.%8itrocilemmatfi
$uffì- unftet ©eioon8eit au8 berfelbigem £)uelle,
Aho
/ • : , ne5mem.
■wiewiet, .
unb ofjte&um$
. . . beliebem. mwitb ctiva& •.

j 12. Omnis difputatio de hac refutura eft. §3


3î witb 0on nit%t8 a(3biefet ©ad)e gef)anbelt
τρ€τύςm, ' - _ - - ' -- ---
1.í - A 3. - r.Mi
s , cic. De offic. Lib. I.
ι τ. Miror hoc praetermiffum. 3d) wumbere
mid) , ba§ ba8 auêgelaíénworbem ift.
2. Omnis, quae a ratione fufcipitur de aliqua
re inftitutio , debet a definitione profi
* * cifci. 988emmmameinem ©on einem%®ing 0et2
münfft(id) moilIuntervid)tem, fomu§ mam ama
fangem bom Dev %efd)reibung be§ ©inge8,
vtintelligatur,quid fit, de quo difputatur,
ba§mam moei§, ioa3ba3f€) , τυρόon gerebt
fîitù,
CAPVT III.
, 3. Praecepta, quibus in omnespartes vfus vi
tae confirmaripoffit. %egefn, mad) weld)en
mam fid) im ganßem £ebem tid6tem fam.
4. Id minus apparet..€8èündit cinem nidjt fò
11 M€Wfl. -

5. #a, -

uae ad inftitutionem vitae


- communis fpe&ant, $egelm, nad) foelóén
'' mamfitf; imgemeinem £e6emgutid)tembat. .
6. Rationem probabilem reddere. %8abte
ftf)ein(id)e llrfad)em amfü6tem.
*7. fòéliberátio confilii capiendi. 28etatís
• ftf)(agung, wa$ $utíumf€9;
g. Hóc cadit in deliberationem. ®atübet
pfiegt mam fid) 3u betatbßlagem, • . !

9. in cöntrariàs íéntentias diftrahi, %uf ©ige


let(c) ambere $Yeynungem fallem. _ -

1o. vitae commoditas&iucunditas.%öequeme


, fitf) unb (ujtig £ebem. · ··
1 1. Conducat id, nec ne. £63 nú%{<yr ebet
niót. , ; 1. Hoc
\ , ^
^\
p.

.-

eic. de offic. L* I. *
„ THEFUgIARTESTEREGTEGEA;
… teitjumoibet, . . . \ • ,

u, . . z. vtilitas adferapere,bgmeftascontra reuoca


5fi. re ad fe videtur, ©er$ugem fóeint ein ,
„, . ®ing mit©ewalt $une%men/ bie €tbatfcit .
Ä, s' aber £3mitgutet?Ittguftiegem.
Ä, 2. Diftrahitur deliberando íüs,adfertque -

ì, * ancipitem curam cogitandi, ®a§ §£•


Ę mütjfwitb fufteuet, uìgangytvtife(5affiig
« gematít. 1 *
4. Differere de aliqua re. Q3om einer ©ad)e
„;. . rében. • • • • ,
3a : _ . . cAPVT IV. . . *
5. Generi animantium omni eft a natura -
$% . , tributum. g3 iß $ylenfjen unb ®iebe an- <
* * gebobrem, fictfiinbet $atur, '--•- '

ita* 6. Declinare, quae nocitura videntur, 9'3a§


ά . ©efa6t4ubtingen ßeinet, fiiebcm, - , ?
f, ' *7. Inter hominem & beluam hoc maxime in- '
γ I. tereft. £if if bet ut terfêcit untet cinem
I. 9) emfóem umbeinem $6iet.
* 8. Quantum fènfù movetur. €oeiet ę fí, -

* (et. • • • , -

;\ 9. Homo rationis eft particeps. §)er $momfó


' batQ3etffanb, ift ©etnünfftig. ,, *
}

f** 1o. Similitudines comparat, rebusque prae


., fentibus adiungit; atque adneétit futu: *
μ(ν .' ras, ®ättgleid)&§ällegêgem cinatibet , unb
, fólicjt barau$, tva$tinjtigtvcrbcnivitę.
v.
'' " ' '•
•• •• .
A4 “ T r. Vi
„H0
8 CIC. DE OFFIG.-LIB. 1,
1. Vitae curium degere. ®a§£e6enfüßren.T
2. Natura vi rationis hominem conciiiat ho
mini. §`ie %atur matbt butd) Jáfffe ber.
28etmunfit cinem $enßen bem ambetn;um
§tcumbe, & ad orationis, & ad vitae focie
tatem, ba§ fie miteinanbct rcbenunt) umge
íem. - -

3. Amor in eos, qui procreati funt. £iebe ge•


gen bie $inber. i

4. Coetus & celebrationes obire, $úerfamma


• fungem 6efutbem umbnmit baltem. -

5. Parare ea, quae fuppeditent & ad cultum,


& ad vi&um, ®aëjenige anfd)affem, toa&
erforbettwitû $u€r|)altungtint)$lcibungbe$
. £eibeê. -A - w

6, Caeteri, quos caros habemus. 2(nbere gute


$tcumbe.
*7. Exfufcitare animos, & maiores adrem ge
rendam facere. ©a3($emít6 aufmumt£tm,
unb jueiner ®ad)e cim %ct% mad)en.
8. Cum fumus neceffariis negotiis, curisque
, vacui. 38cnntwitoontvid)tigcn ©efóáítgn
tubem, ober, nidjt8 notfjtvcmbige8 gu Wettidj*
• : tem babem. -

9. Auere aliquid videre, audire, addifcere.


Gernetivâ8f*bem, l;$tem/unbfetnentwollem.
Io. Cognitionem rerum aut occultarum, aut
' admirabilium, ad beate viuendum necef
- fariam ducimus. %8it $altem bafür, mam
fùmmè o!)nebiw%8iííéní)afjtoctbcrgemet unb
- %8um,
ctc. DE oFFIC. Lib. 1, *9

§§JEiigavitbiget?$ing€ni(5ΓεΓη5 ' ' '


h0 - wobi [ebeti. * ,• * * *
r, Ex quo intelligitur. ©atauâ er|)ellet. , :
,um 2. Nemini parere animus a natura bene in• .]
die. • formatus vult, nifi praecipienti, aut do
\% „ centi, aut vtilitatis caufa iufte & legiti
me imperanti, &in 0pm $ßatuv vo6i.bea ,
:% ga6te$ $emüt6 (äfit fid) bommiemanbengetn
6efe6lem, atë ûon bem/ bet eô unterrit!)tet,
mffW o$ev yufeinem%óeftemibmeti»a3beiííet.
3. Humanarum rerum contemtio. Q§etat%w ^ '
:um, tumg D¢33cit(id)em, o r . 5. „ _ _ Y
t0$ 4. Quae adfpe&u tentiuntur.%8a8 manfie%et.
gM$ 5. Pulcritudinem, conftantiam, ordinem in
confiliis fa&isque conferuare. %m allem
gi* , $o£nebmemum5®Îjungufe6em, ba§e§6úbfór
beftänbig unb orbentlid) f<9. *

mg*
6. Caüere, ne quid indecore effoeminateue
1ÎW
faciamus. SYid)té moibet bie €r6arfeit, obe*
δαδ moeibiftf)[)crauéfommt, begefjem.
ry, Quibus ex rebus conflatur honeftum.
É
ííff
Q)arauê £! bie €r6atfeit. . .

fiií *re dicimus, ®abom fwit mit%8ar,


3. Quod vere
58it fagen fönnen. - -

(:eft . 9. Natura effe laudabile. £nfióf(6fi£ebens,


a foîtûigf&ym. • , • • : TI.
\ .. - ' CAPyT V. - -

1* a!
ie:& sto, Formam ipfam & tamquam faciem alicuius
|| rei videre, €id cim @ing teót oorjiellcn
{fif umbeinbilbcnfùmnem, ' . ' . , .
- ^ A y . .. . . 1. Mi
IC » cIc. DE OFFIC. LIB. 1.
1. Mirabiles amores excitare alic: rei. llngce
meine £i«6e ;u einem Qing erroedfen.
2. Perfpicientiâ veri. €tfänfmifitet %ßatbeit.'
3. ' Rerum contra&tarum fides.?Iuftid)tigfeit
' im ©anbet umb%3anbet. -

. Animi excelfi atque inui&i magnitudo&


robur. €in tapfete$ unb genereußö ©e2
mütí). 4

5. Haec inter fe colligata atque implicata ,


funt. §)ief. §)inge finb genau miteinamber
* betbumbem. -

6. Ex aliqua re nafci. %8orau8 %erfiieffem.


7. Eius virtutis hoc munus eftproprium.©i§
iftbie€igenfóafft biefer Qugemb. -

8. 13uic, quafi materia, quam tra&et , & in


, qua verfetur, fubie&a eft veritas. ©ie eia
genflid)e ©ad)e unb ®'aterie, vomitbicfcr
(biefe x.)umgeßet , iftbie%8arbeit.
9. Ries,quibus a&tio vitae continetur. ®ingc,
foelóe $ummenftf)(id)en£eben gebátem.
Ie. Animi excellentia,& magnitudo. ®ro§2
mütßigfsit. i '

11. Vtilitates fibi comparare. ©itf) %u%em ,


fóaffem.
12. Defpicere aliquid. €tiva3geringfd)äßem.'
13.]Et eâ,quae funthisfimilia.llnbbergleid)em.
14. Mentis agitatio. %etraótung.
I 5. Res, quae tra&tantur in vita, ®a§%6tim
-

unb £aííen. . -

16. Modum & ordinem adhibere. £)laaííéunb


, , $\tûmumg %lfcm, * I.Ho- .
-

.-
\

, *, '

CIC. DE OFFIC. LIB, I. 1r • . -

i. lliy I.THoneftatem & decus conferuare.T§yidjts - .

l. ' ' bet Gtbarfeit gumoibet tbun. … - -

$atheif, f - — • ; ,

- <a. Rei alicuius naturam & vim in aliquot lo- - ››


itudo& cos diuidere. &iner ®ad)e€igewf{)afft inge•
ß& foiffeétífeeint%i(cn. - ' ' ,
3. Hoc maxime adtingit naturam humanam. ' , , ,
mplicati 2®ifi fùmmt eigentfid) ber menß(id)en ®?a, -

:imamM! tut }u. ,


4. Trahi & duci ad cognitionis & fcientiae , , ,
íém, cupijitatem. ©crm wa& toijen unb fermen
$. Labi. ©5ftau(5e(m, .

., &i 6. Malum & turpe ducere. ®ot fóimpfflió


%itę 6aftem. - - - .
I. -
va3,cggnitis
mafiroiffeipro
É 7. incognita habere.3)
bäs manbod) enfcm,•,
nid)t noeifi. /

sig, , s. Tgtnegaliçui ;gi afferj;£.§inem®ing* - -


m £bne%a%òentfeg3twfQigeben. .. . .
ᾶς} 2: vitium effugere.€ióborùem£aftet 6iiten. ,
- ao. Adhibere ad confiderandasres &tempus, ' '
Yu$t? & diligentiami. 3n£8ettad)tungeime33)ina.
g£% teine3eit nod)§l«ifi fòatem. . . . · ·
1661. a IMagnumftudium operayque in gliguam ' .
1;ā rem conferre. Groff<$)\i6èumb§(eifitoot*
€} auf foenbem.
ç$*
^l x***
3. Res neceffariae@5ttf)
nondeclinare.
Vitia 6ot ùem®inge.
, tinnêthige §e6letm
ßätem. /

i,H0- ---
-

- 1I a ; p. '. . •

. , . * & t . . . -
» *
, »
I2 CIC. DE OFFIC. LIB. I.
1. In re al. cperam curamque pomere. §lci5
auf eine ©ad)e twenben.
2. A rebus gerendis abduci.®on feinem ©eo
fôáítem abgehatten noetûem fitf) abbattem
- íaíem.
3, Contra officium eft. 3fttmbitiig, umre6t.
4. Multi dantur ad ftudia reditus. %am muf;
immer Wicber τοαά[etmem.
5. Agitatio mentis nunquam adquiefcit,®aé
Öemütb ift nimmet fiiti.
6, Ac deprimo quidem diximus, €0 viet oon
bem crjtem.
CAPJ^T J^II.
^y. Societas hominum inter ipfos , & vitae
' " communitas. ®ie ©efcüííaít immenfd)• .
fitfem £ebem.
8. In qua virtutis fplendor eft maximus.
%3ëlóéêbie gtífícíte §ugent ift.
9. Beneficentia, quam eamdem vel benigni
tatem, vel liberalitatem adpellare licet.
$ic &uttbätigtcit , weld)e mânbie ©ätige
feit, obet §teWgebigfeit menmcnmag.
xo,Laceffiri iniuria.©urd) anget!)an¢3tlmre6t
aufgebrad)t tt€rbem.
x 1. Priuata nulla naturâ. Q30n9%tut 5a6€n
• mitnid)t§, Daé unfer eigem iît. -

x 2. fn vacua venire. €tmoa8, ba§ miérnamben -


gebítcf) einme6mem.
13. Bello potiri, aliqua re, €ió tutó$titg
«im«3$ing€$ bemÂc5tig€m.
- I.Quod

.
cIc. DE OFFIC. LIB. I. ss . .
§ 1. Quod cuique obtigit. 38a8 «in jebet bc, :
fommem [)at. • .
($ a. Violare iushumanaefocietatis.%ßibet ba3
§î - §td)tùtmenftft,&efellff)afftt)anbeln, 3
3. Vt praeclare fcriptum eft a Platone.%8ie •_ • •

Plätofe6t rocbt gefd)riebem 6at. . . . . . . . ' ''


ij 4. Non nobis folum nati fumus. %8it finb …
' : nid)t a!lcin um wnfert millem auf bie %3ett ,
$$$ fommem. (- · ·. — '* :

^-/ <;, Partem aliquam fibi vindicare. €inem®Îjçíí


[ę ootfid)ferùctnyfij;ueigncm. . . _; ,
6. vt piaceistoicis, ἀieùie Stoici toollem. 3
f, Quae in terris gignuntur, ad vfum homi
fita? num Qmnia creantur, Q{8a3 auß ôer ©rbem , - v.
mí/ ** ; ijt aßêá bem%mfóem $u%u% g€•
- QÌÌ€Ì1. - •, * 3. - '
„ , '
IJ5
mu$, ā;
s. Vt ipfi ein
-
inter fe aliisfeinem
jegfitfiev alii prodeffe
$ed)fteriposfint.
belffcn v

, .* • **£;£i»nme. * *- . , *. • * . ,
É 9. Naturam ducem fequi,®et$aturfolget. ' . .. -

É 1o. Communes vtilitates in medium adferfe. f., … , .


' ©em gemeinen ®u6em beförberm.
f 1 I. Tum artibus, tum opera, tum facultati
rº *" Eiéíííííííííííííííííííí
… focietatem. ®)urd)$unft , obet $igifi/ ober
ía : ®üter unò $ermögen bic ©efefîafjtum» ,
ter einamber fiifjtem umb befejtigem.
qmM . , 12. Fundarnentümiuftitiae eft fides.{S)ie($64

§i(} .

13, t;ffigtcitg
Fides eft tiibstfijqu
di&orum fbis Jitbfiífi
conuentor íT
umque, -
, &
- -

* * *, ; . COI1-
Qui – – , , •
-

-- - - - - - , •'
I 4, Cic. DE OFFIC. LIB. I.
, conftantia & veritas. §reu unt) ©laube
beift, foenmmamba3 moa3mam fagt umbbere
<, fyrid)t, beftänbig6άlt umbwabr mad)t.
1. Hoc videtur durius. £a8fócintlyatt gere»
bet 3u feyn. :
2. Studiofe exquirere, vnde verba fint du&a.
: £©emlltfpruìgber%8örter genauumterfud)â.
3• ¤a- mer- alicui.
t!)un. *,
€imem linred)t

4. Iniuriam propulfare. ®)a8 angetíame line


ted)t (©emoa(t) nid)t leiben.
5. Iniuftein aliquem impetum facere. €inem
foibet $cd)t umb 2öilligfeit belciùigen (ane
, , , grciffen). - -

6. Ira äut aliqua perturbatione incitatus.


, , ®erau33orm oberllmmutb etroa8tbut. ,
*7. Manus adferre focio. £)ambam ben%etfítem
(egem fid) an ibm bergreifjem, .^

9. Non defendere (/&./?) nec obfiftere iniu


: riae. ®a§ angetbane llmredjt umb ©eibait
-

-
-


-
-

* geûultig (eibem umb fid) nid)t moe|)tem.


9, lnvitio effe. ©traffbat feym.
no, Aliquem deferere. €inem untteu metûémp;
umbibnim bey%ot!) ftedfem (aíem. • '
11, Iniurias, nocendi caufa, de induftria in
s ferre alicui, €imenmutbioilliget %ßeife umè
mit §tciß belciùi9£n.
12, ã 3;metu proficifcitur.$)a&gefóiótau*.
u¥(i)t,
13, àdfici incommodo, ling«i*g£m%«it 5abem· i ·
• . - I. La*
' . ', - .. ' ' ' J ,

CIC. DE OFFIC. LIB. I.


$.
(§%u% I i. Latiifime patere, ®id) moeit crjiredfem.
Jmî)0{{/ 2. ln hoc vitio auaritia patet latisfime,3ubito
d)t. ßm gajict gibt ooticmlid) bct ©eifi gpofíe.
IQft %f* … , lltfad). r. **, , • • • -
*
-

cAPVT VIII. -
·

itduá; ' 3. Expetere diuitias. Šeitftbum futfjem. • -


4. Vfüs vitae neceffarii. 8ei6£$2$al)rumg unb
Itétídíí $Yotbûurfit. ; , , \ * • •
1Jntt%
5. Perfrui vóluptatibus. ©et %ßolluft teót
qne lly pflegem, (genitffem.) . . _ . _
6. In quibus maior eft animus. %ßeßegrofja ,
3, Gimf! .** müthig jimb. ; . . . . . :
gm (IV 7. Negabat, yllam fàtis magnam pecuniam
effe ei, qui &c, €t fagte/5et bättenodjnid)t
citatu$ ©etb genug, weld)ev zc. _ : , , , ,*,
uf. 8. Princeps in republica. ®erwotnémfte im
Meíí , • gemeinem%8eíém, (®tabtac.) – – – – – –
9. ' Suis, fru&tibus exercitum alere, $9n feia ,
-

*e iniu

.* . Ę &infommem
• t)Qlt€m. '.
eine£itmeeaufben %inem
.* . ,;. p. ' , •,
Gd^dit ac.Magnificiapparatus,%tàtf)tige?(uffú6rung.
1 1. Infinita pecuniae cupiditas, ©rofje ©elbe
12. Rei familiaris amplificatio, $erme6tung
• feine8 ®ut58. . ' . , ., ?
13. Nemini nocens. 98€mmé 96ne eime$ qtia ,
t)etm ®d)abem geftjiebet. -

14. Fugienda femper iniuriaeft.%80: llmredìt,


3. : mu3 mam fid) all3cit(}ùtûem. -

15.Maxime
• :v-** :
autem adducuntur plerique, vte

-}
16. clc. DE OFFIC. LIB, I,
os iuftitiae capiat obliuio, cum&c. §€y
J' Denmeiftcnpfieget e8;u geffe6em, ba§ fiebie
* Geredjtigttit binûanfeßen, regnn c.
r. In honorüm gloriaeue cupiditatem incide
re, ©erm gee|)rtunb angefe!)cn feyn wollem.
2. Qupd enim eft apud Ennium. ©enn va$
έν υέτ£nnius gef{)riebcmbat,
3. Latius patere. ©itf) weit etfttecfcm. .
4. San&am feruare focietatem. ©ie ©efelIa
. ft6afft nid)t $eritôrem, ®ie ®efliftjafft una
*,* 6cr6tüólit!){jaltem. I. v. ' ' '*,-. . .
5. Omnia iura diuina & humana peruertere.
… ®ebet natfy®öttlitfiem , nod) menftflid)cn
* %€d)ten wa8 ftagen. (®iefctbcnumjtoffem.)
6. Opinionis errore fibi aliquidfingere. €ici)
t:. eiwa8fäïíß(id) einbitben. · · · ·· · ·
7. Hoc eft moleftum. §)a8 ift nid)t fcin. , .
3. Magni animi , & fplendidiffima ingenia.
' i /*©Eoffmütßige , umb bprttcfflid) flugeT£cute,
9. Gloriae cupiditates, €brgei6. . ** ;
-
1o. tes.
Honoris& Imperii. &. potentiae
%egierfud)t. g cupidita• .
~ \

1 1. Cauendum eft, ne quid in eo genere pec


• £::cetur. £)am mu§ fid)5ìten/ ba§ man íió in
bem ©tücfnid)t vergebat. . . , .
rz. gelegem.
Perinuftum
- intereft,
* * *€8 * iftfe6t oict $atám •
- - 2

i3. Perturbatio.animi plerumque breuis eft,


& ad tempus. §)et 3otm ift gcmeiniglic5
1
** furf/wmbręst niętìng*, ' T. I • Con
II:
cic. DE OFFIC. LIB. I. ' 17
7, 1. Cgnfülto & cogitato, Q3orf.%(itf) unb mit
§ . §l*i5. . .. . . ., ,
2. Quae repentino aliquo motu, accidunt.
j, . ®a§ au§ubereilung geftfiid)t, ' . ' • ''
` ... 3. Quae meditata & praeparata fiunt. %8a$
& mam mit%8ilienum bau3%Qrfa% tbut.
* 4. De hoc fatis di&tum eft. ($emug $ierbom.
' CAPVT 1X. -- -- '
g 5. Præterinirtere defenfionem. ©itf) riitfjt ' :
i|/ no£brem, (táóém.) _ . __ . . . . . . -

" 6. Deferere officium, ©eine%yflitfitmitfjtinqtjt ,


ef?, * . , nc6mem. - , ,

: 7. Igimicitiasfufcipere. �itf)§einbffafftauf
í) ben ®a(3(aben, '• ••. .'
ά
•-/
s. Labgtem & fumtus
llmfyftem auffid) fufcipere, $iïe unb
meljmem. -

9. Negligentia , pigritia & inertia impediri.*


„, . gi$$außsit iiöçóôßjigfitetmisnijt
a* mo.'§üäio, aut quibusdam occupationibus
.. '
dit?
impediri,vt&c. §)urt%f:imem
bere%etvitfftunget, §feijobetam
gêgebaltcniwetben. _

%,
§1
ÉɤÉ
11, pati, ®icjenigen , betet mam fitf) ammebmen
ílite, imber %otf)ftecfemlaffen. I
. ' _
-

.
. 12. Videndum eft, ne non fàtis fit id, quod
w* T &c. S)am fiat;ujußen, ba§ man fiötió:s '
tarambegnügen (ajfe/ioa3ac. , ' '
' ,
$£ 12. Diceré íijíiáiíi aliqúéih. ginem ettoas
ig*
ce ' "" jj£6όγῆéóôïíïíT·
' H , T I. Veæ
.*
r. -

18 ClC. DE OFFIC. LIB, I.


I. Vehementer expetere aliquid. ©at fe5t
' nad) etnoa3fttebem.
2, De re aliqua inter fe digladiari, ©itf) um
(îber) etmoa8}αmcfem. - -

3. Pro nihilo dücere aliquid, €tiva3 gering


fóôßen (nid)t6 adten)
4. In ferenda iniuria alicui nocere. §)urd).
angetbane3llnred)t (Durd) ©emoafttbâtigfeit) *
einem ®d)abem tbum, Ôòet : eimem lim*
tetf)t tbum. - -

5. Difcendi ftudio impediri. Q30r flubitem ,


nid)tbar;u fommem fínnem.
6, Ad rem publicam accedere. €in $ff.nflióes -

21mtamme6mem.
7. Aequius erat , id voluntate fieri. €3 fwáre
bcffet, fict6ätem c3gcrne.
3. Rem familiarem tueri. @ö€iw ®qu8|weßn
abipartem.
9. Suum negotium agere, Q}0vfit5}utbum βα•
bem.
, Io. Altero iniuftitiae genere vacare,& in al
terum incurrere. €imllmretf)t meibem , unb
6etgegen waé ambeve8, ba§ umrcd)t ift, tljum.,
1 1. Nihil ftudii, nihil operae , nihil faculta
tum in aliquam rem conferre. ®eine SYííe/
§(ei$ nod) ©elb an ctiva$ twen$em unb ane,
Iegem. -

12. Adiungere caufas alicuis rei, $icutfaóem


eine3©inge$ anfüßrem.
13. Quod cuiusque temporis eft officium.
*
$84*
-

-
i

-
- -

- **
* ,
-*

, a-
-


|
-

-
- - -
- -

N •. -
, ' •,
-
-

… -
-'
- - - \ - • , •
- - ι - -
- • • , , ` _ , .-^ -

- CIC. DE OFFIC. LIB. I. . f9


%8a8 mam jcber3eit $u tbumunb 3u(affem bat. _ - -

1. Semet ipfum valde amare. ®at 3u febt auf T •


feimen$ußem ($«quemlitf)feit)f«6em. · · -

2. Nihil humania fe alienum putare. ®ió;u , ^ '


, allem ©ingen ©erpfiid)tet $u fcyn adjtem.
3. Quae nobis profpera aut aduerfa eueniunt. , , , . •'
QÌ8a8um8 gut iît,obet fóabet. -

4. Quafi longo interuallo aliquid interie&um


videre. §tn»a3gfeitf)famwon ferme feßem. '
5. Bene praecipere. 380bftaifitm,
CAP/T X.
-

6. Et faepe tempora, €3gibt offt fóße


eitem. '' ? , . . ' ' ',
*7. Vir bonus. &inaufrid)tiget $)'amm._ _ , ,
3. Reddere depofitum, £fnoerttaut $ut fwie» ' . '
$et $urücfgcbem. , i ,
9. Quae pertinent ad veritatem, & fidem, ea . . . * -

migrare interdum & non feruare. ®ie


$8arbeit,§teuumb©laubem bi8weilè $imbam
f*{;em, umbnid)t inadjtmclymen.
Referreted)mem,
1o. (moobim) aliquid ad aliquod. €tioa8fwoyu
• • ' ,

1 I. – Communi vtilitati feruire, ®em gemeis


men %ußenbeobad)tem. • •-
12. Tempora commutantur, ®ie 3eitem vete . . . .
άnbetfi fid). ' ** ,
13. Vtin fábuliseft. %8ie ergeb[et fwirb. s *
14. Filio orbari, Göeimen®9}n9€¢|i«5tcm. s . .
- : B 2. - 1. Ia ' _ i '
- -
I r ,

2o CIC. DE OFFIC. LIB. I.


1. In maximoslu&usincidere. 3n ba3gröffe
£eibnwefem gefeget metben.
2. Contra officium eft. €3iftumbitlig. .
3. Maius anteponere minóri. ®aö gtúfíété
bem gerimgetn ©ot;iebem.
4. Cuipiam aduocatum in rem praefentem ve
nire.€inem a(3ein?(500c.imeiner@öadß bienę.
5. Grauiter aegrotare. ©ebrftand* moerbem.
6. Nonfacere, quoddiximus, ®ein%8crípte*
d)en nid)t balten. _ *

7. Ab officio difcedere. llmbitiig 6anbelm.


8. Stare promiffis. . @öeimQ8erfpred)enbalten.
9. Coa&üm metu quid promittere.?|u8§utót
. ηραδόerfpred)eii. [moerbens.
13, Decipi doló. %etrogem (mit£ift gefangen)
I I. Tritum fermone prouerbium. €imbcfanè
©prütíoort. - - -* . _ -

12. Mülta peccantur. €$ gefóiótgieftlnteót.


13. Inducias pacifci cum hofte. ©inen %3af. .
fen-&tilljtanbmit Jem$simùe magt)en.
14. Populari agros. ®a$$anè vermoìftem.
15. Nihil praeter auditum habeo. 3d) babe e$ ,
nut bombôremfagcn. .

16. Arbitrum alicui dare aliquem. €inem }uei»


nem ®d)iebêmann etnennem. . .'
17. Separatim cum aliquoloqui. ®eimliómit
einem reben. *

18. Finesterminare. ©ie ©ten6em mad)em.


v9. Adiudicarealicui aliquid, €inem etwa63w
etfemmem, -
-

1. De
v /

\ CIC. DE OFFIC. LIB. I. , ,r


ῦ 3. Decipere hoc quidem eft. §)a8 5&iíBctfjgn. . ,
z. lnoihnire fugienda eftfolertia.%amfolîîtî , ' ' '
í - CAPVT* rug86rgebe
überallbet £iftunb%et XI. m. • .
, ,

3. Iniuriam accipere ab aliquo. Q3omeinembe - -

vt . T feibiget foetben. - -

itfi 4. Eft vlcifcendi & puniendi modus (fe.obfer- 1 , ,


V. uandus.) §n bet $at!)cumb©traffe ifteine -

:|yff. gemwiffe£J^affe $ubaltem.


$. Haud fcio,an fatisfit,eum,quilaceffierit,in
I. iuriae fuae poenitere.36τρci5nid)t, obba3 ,
ít{f. * biníànglit6fyfoanne3bem,berbff)6c(cibigt,
íiití ' , fcibiít, unbfcine$$euebejeuget. '.
ef\ 6. Ad iniuriam effe tardiorem, ©ie ©efoalt, '
ingft s tbätigfeitnid)ttáthen. [Jlenf(f)en allein;u. s
xfj 7. Hoc proprium eft hominis. ®a§ fommtbem
8. Confugiendum eft ad pofterius, fivti nöli
Ittft cetfuperiore.%ßenmbagetjtenid)tg«%rvilI, . . . .
% , … mufiffianta$fe6tere;ut £anbnchinán. ' ' - , ,
i. , , 9. Sufciperebella. £tiegamfangen(fübten.) ' ' ' ' -
f], io.Sine iniuriainpaceviuere, $uffigunbfticb, , ,,
í* ' • tid)tebtt, -

11. Parta vi&oria. %ad)bem ©ieg. ,


ημά , 12. In giuitatem accipere aliquem. €ineggum , , ^ '
$itget annel)men.
- - - - -
($f *13.
I. gän£(itf)tollere
Funditus
7 Ort locum aliquem. €incii
yerfôrem. , -

{{(, s 4. Bellum facere. §rieg anfamgen. ' , '


Â¥ ¥5. Nihilhabere infidiarum. €iótciner$aß* * ,
'-
ftellung 3u befa6tem
§• -
6a6en.
B 3 ;' • •, .
|

1. Pa
1,9* , •* •
22. cfc. bE oFFIC. LIB, I. *.

1. Paci confulendurn eft. £mam mu§ fitf) be&


§rieben§ befieifiigen. -

2. Obtemperare alicui. €inemfo(gen.


3. Armis pofitis ad imperatorum fidem con
fugere. ®a8 ($efoe6t biniwerffen , umbum
£)uartier bitten; fic6 auf Difcretion ergebem.
4. Ciuitates aut nationes bello vi&tas in fidem
recipere. ©ie überwumbene ©täbte ©ber
Q3öfcfer in @d)ußneßmen. -

5. Ex quo intelligi poteft. §)a6er $ufó(ieíígniíi.


6. Bellum rebus repetitis gerere. ®rieg füljrém
umba$ @5einigewieber 3u befommcm.
*7. Bellum denunciare ante & indicere. ©em
®tieg $ubor anfünbigem. - -

8. In exercitu alicuius militare, llnter eine8


%tmee mitfeyn.
9. Dimittere vnam legionem. €im %egiment
abbancfem. -

1o. Obligare aliquem militiae facramento.


€imen 3ut $abrieftímerentaíem. -

1 1. Miffum facere aliquem. €imenlofilaffem,


Iz. Praelium inire. €ime @öd}lat%tmittíum.
cAPyT XII.

13. Lenitate verbi triftitiam rei mitigare.


£§)uró bie ©elinbigfeit be$ %a%méíi3 bie
Jefticf)feit eineö ©inge$ (inbern.
r4. Aduerfushofem aeterna auííoritar. %8i?
bct cimcn §einù!)atmam œle$cit$ed)tgufitei•
tem, unbba3®¢ime vicòet jufüd)em. ' 1.
e /
CIC. DE OFFIC. LIB, I. 23
1. Quid ad hanc manfuetudinem addi poteft?
$am mocleinegtííéte$teumb{id)feit feyn.
2. ld nomen receffit ab hac re. §)a§ ©ing
statuetus; [8/(!)ateinem ambetm$J\a»
111€η.
/

3. De iríperio decertare, tlm Die£bat, $erto ,


fcf)afft ftteitem.
4. Bell6 quaerere gloriam. 3m $tig€6re $u
etlangem futf)en._ - -

5. Haec caufa fubeft. ®a§ iftbielltfadfie.


6. Bellum,cui imperii gloria propqfita eft. €iit
$ticg, barinii manTum bie £6cr|)errf(f)afft
ftreitet. . - , '

7. Bellum minusacerbegerere.§ncinem§tieg
nid)t gtaufam vetfabter. . . .
8. Certamen honoris & dignitatis. €in Prae
cedenz-€ttgit.
9. Cum aliquo de imperio dimicare. £mit ei,
memum bic ©berberrffiafft ftreifen.
Io. Captiuos reddere. §)ié§tieg82®efangene ,
au$iwcófefn, (}urìcffcnben.) T _ -

1 1. Ferro, non auro vitam cernere. §Yitfitmit


($oft) unb ©efD, fonbernmit%8affcm oo:£eib
, umb£ebenfiteitem.
I 2. §; -

ferät fors. %8ie e§ ba§ ©(ìtf mitfid)


•; tingt. • -- - .

13. Virtute experiri. §)utó$apffctfcit etfafia


, rem mooMem.
Quorum virtutibelli fortuna pepercit.$\ie
ôéêïíôçôáôïíåêëìíîïíçjiíÉÉÉÉÉÉÉ -
oonsubringcn. B4 i, Li \
' / ,

/ «

24. cic. DE oFFic. Lib. i.


x, Libertati alicuius parcere, €inemfcine$te$•
' %«itftf)encfcn.
-
CAP}^r XIII. .•

2. Temporibus adduci ad aliquid faciendum.


Q(u$$Yot[) ctioa3t!)un.
3. In aliqua re fidem conferuare. €im Q\ing
treufid) baft€n.
4.Captiuos commutare.©efangeme aué^o€6f:(n.
5. Retineri ab aliquo. ?Iufgcl)altem moecbem oon
jemamben, ' ' `
6, Fidem alicuidatam fallere, €inemf.imgétía*
me3%3crfpted)cmnid)t baltcm.
*. Adftringere aliquem iureiurando. €inem
f(f)averem (affcm.
8. Quoad quisque eorum vixit, €0 tange fie
mod5gelebet l)abem.
9. Alicuius permiffu exire. £);itQ3et(au6toége
ebem.
I ©• g; oblitum nefcio quid dicere. ®agen/
mam {)abe moa6 vergeîçm.
1 i, Iureiurando folutum effe. £o5fymbohf<ie
mem €γύe.
rz, a Pyrrho perfuga. €inetbe* bem P. babcm
ge(auifem ijt. (Deferteur.)
r 3. Perfugam dare (alicui,) Ginem Deferteur
quéfiefctn.
14. Ne hoftis quidem interitum cum fcelere.•
approbare. %ud) nid)t «immat finem §;in8
' Iu.• fάγεια

I.
cic. DE OFFIC. LIB. I. – – –;
? . fabeImifi;ct Yoeijè umbringen 1affen wo[• . .
len. - /

I. Etaduerfusinfimosiuftitiam feruare. %uff)


, gegem bieftf)(ed)teften£eute billigbanbelm. -

2. Eft infima conditio, & fortuna feruorum.


, , ®ie gctingfien unb nicbtigften £cute finb bie
$m€d)te. -

g . g. Non male praecipere, %8061 tat6en.


4. Aut vi aut fraude fit iniuria. £)am t6ut eie
M. ; entiocber mit £ift cbet mit ©ewalt llmo
! τ€ t. “… ,

'5. Hoc homini eft alieniffimum. ®a§ ft«|)tci•


V nem $)'emftf)en gatnit6tam.
&, Haec res otio eft digna maiore. ©iefe§
1. $ingijin$jejlijçöatnetjmötétiáí , ;
¥ .
fe oftòitnt) . . . •, &

f •/. Egi- capitalis. %6fie&ervaftumblln»


τ€(!)t.
, 8. Cum maxime fallamus,id agere,vtviribo
nieffe videamur. %eybergröffeften @5d)et,
metcybennod) vellentoreinengutene|)t(id)en
, 9)?anmgel)a(ten feym. ( -

i . cAPVT XIV. .
s. vt eratpropofitum. llnftm%t6abennatf).
*io, Liberalitate nihil eft humanae naturae
accommodatius. Gg ijftiff$ bet $Mcpffe
tióen$atur fogemäfid(3bie§r€)gebîgfeit.'
yi. Hae res multas habet cautiones, 28e9 bit?
ft&adjeift oici *; 6cbencfcm.
5
-I ω Be- -

A.

`,
-;
' •

* , 26 CIC. DE OFFIC. LIB. t.


: 1. Benigne mihi fit. €8witbmit ©ute8 get6am.
2. Ne maior benignita fit, quam facultates.
$Yam folI nid)t fteygcbigct fcyn , a(3 fid§ bie
©íter etfiretfcm. -

3. Pro dignitate cuique tribuere (/?. beneficia.)


Ginemjebem, na6bemere89erbient, moa8mite
tíeilem.
4. Ad iuftitiam referendafunt omnia, $Ya6
bet ©ered)tigfeit!)at mam fit!) in allem;utidja
t€m.

3. Gratificari cuipiam. €inem einen ©efallem


eriweifem,
6. AIiis nocere,vtinalios liberalesfimus. €ia ,
membrücfem (etwa3a6;ioatfem)Da5niamgcgem
* bem amberm fteygebigfeyn fam. -

*7. In eadem effe iniuftitia. €bem fo ungereót


6anbe(m. -

8. ln fuam rem (/?. familiarem ) aliena bona


.* -
• •_. ά ertere, €id) mit fremben ©ut 6ereia
• (j)€Ìn. ' •• • 2

, 9. Cupidus fplendoris & gloriae. %u6m2 unb


.- t
-.•-

---l.-.-
--

-
€Îtagei6ig.
uo. Eriperealiis,quodaliis largiamur. €inem
• noaánel)men umbe3bem amberm ftf)encfen. .
1 1. Quacumque ratione. ې mag3ugcbenyivie
-

€3 Wolle. - - -

12. Liberalitate vti, $teyge6ig feyn.


13. Translatio pecuniarum. Q3etwenburg bes
' Getbe8,6ítee.) _

*4, Iuftus Dominus.'%€t%tmäßiget $;


- 1 5. AI

-
• ' . - . ^. 's
-
-

CIc. DE OFFIC. LIB. I. 27


'I. Alrer erat locus cautionis &'c. ?$pan$e;e
®tìcf,i)a8 maminatít $umebmem 6at, ift*c.
' 2. Benignior, quam rés patitür. $et fteyge* • i
bigéíift, a(3«3 fein Q3érmögen (eibem foiti. , , ,
g. ln eo peccant. ®ie fcblcnùatinnem. . . \. -

4. Iniuriofum effe in aliquem, llnbillig6anbeln , •


gegen einem. -1

5. Copias fuppeditare, & relinquere alicui.


€inem ©üter $umoembem. -

6. Copias transferre ad alienos. (§ìtcr umb


$eicf)t6um §rembcn 3uioenbem. – ––
7. Viderelicet. G3 ift 3u fe6em. s - - - • \ \

' 8. Qui quadam gloria du&tus multa facit, !


- quae proficifci ab oftentatione magis,
quam a voluntate videntur. ®erber ©bte
$i; ;d tíut , t)a§ i6m bod) nid)t fo üm8
9. Dele&usdignitatis eße debetinbeneficen
tia, $n£lu8t6eilung bet ?!!lmofen bat mam ,
É€η.
eine§jcben %)erfonunb 2(uffùbrung 3u f«a.
' , , , -;

io. Beneficium conferreinaliquem, €inemeia


me%ßolt!)ater;eigem, t.
1 1. Officia conferre ad alicuius vtilitates.
€inem bienem umb bebì(ff(id) feyn. -

rz. Caufa habet plus ponderis. ®ie lltfat%


ij* mwitf)tiget unb erf)«blit%v.
28 CIC. DE OFFIC. LIB. I.
CAPJ^T XV.
*. Non viuitur cum perfe&is hominibus,
, pleneque fapientibus. £^am finbet bier in
bet%$&(tfciIic£cute, biefit6berQSollfommem,
bcit unb %3ci$cit Wollfömmlid) vúbmen fön*
, 116 n. ' -

2. In hoc (/?. homine) praeclare agitur,fifimu


lacra virtutis fùnt. %ey bief€m $)erf(f)ea
iftâ motô modô groíéê, wcnn ct nti* cimiger
maffcm tugembl)afft ift.
3.
*
$* aliquem. €iment&fatítem/$imbam
1€ß€η,
4• É, in quo aliqua virtutis fignificatio
apparet. €in$)'emff) , in fwg(d)em fid) nod)
eiii$iincfteinbet €r6arfcit fpüren íáííct.
5. Maxime aliquem colere. €inem gróffe&6re
criweiferi. -

6. Ornatum effe virtutibus, $it $ugenbenbe•


gabt fyn.
<7, Illae virtutes attingunt virumbonum.$)ie*
fe Qugcnben fommcm einem e|)t(id)em %'en»
fóen$u. -

8. Beneuolentiam habere erga aliquem. €i2


ncm gemeigt feyn, mod[oollem (affe&tion $u &i2
nem ttagem.) -

. s. Hoc eft ih officio,vt&c. €3ijtted)t, unb ge«


6ìbttfid), ba§nc.
1o. Tribuere ei plurimum , a quo diligimur
plurimum. ®emjenigen ami mciften gutc§
f!}um/b£tum$ ammeiftcm lic6ct. A.
' I. Ar
CIC. DE OFFIC. LIB. 1. 29.
ΣΤΑΕΦΕquidainaTnoris. §τηζῆnjiige ,
£iebe. -

2. Iudicare aliquid ftabilitate & conftantia.


Gtioaéfatû ûer$cftänbigfcitumb®quet ero
meîîem. - -

g. Grátiam non inire,fed referre. €itf) nid)t


erít cinem gutem £3i(len(be) einem) mad)en,
Ę
ftatt£n.
ibm vocempfangene3 gute®ancfab.
- '
4. Curam maiorem adhibere. ©tííétm$fei§
annoembem , fitf)6eííerim adjtne!)meii. ·

$, Nullum officiumeftmagis neceffarium gra


tia referenda. ®ancfbarfcit ift bic nótí*.
foenôigße$tigent). -

&, Reddere maiori menfura (aliquid.) Gttvas ,


mitválligetm% aafioiéùe* ge6em. , `
7. Aliquid accipere vtendum ab aliquo.
Gtiva3 oon «inem borgen , (geftínt bctomv . .
,8. Prouocaribeneficio(ab aliquo.) Q8ie{%8o[•
tf}atem genieffen(oon einem,) *

9. Agrifertiles afferunt multo plus quam ac


ceperunt, &infcud)tbat £anôtràgtöielmęr -

… α{δὸtaufgefäetioorbem.
Io, Conferre officia in aliquem, €inem ciném ,
^®ienjternoeifen,
1 1•ζ profuturum nobis(bumc vel illum)
/
-

, %80n bicfem ODer jemem %ülffunb ©ute% gw


gemieíém íió cimbiibcn. 1. ,

1. Qga
3o CIC. D£ OFFIC. LIB, I,
1. Quales debemus effe in eos,qui&c.%8iefb{•
[em ivit um35emm gcgcm ûicjcnigem Werl)a[tem,
bie &c.
2. Duo funt genera huius rei. §)iefe ©ad$
witbim yioç) @ötícf getbeilet.
3. Dare beneficium alicui, €inem eime %3o6{*
tíat ermoeifem. -

4. In noftra poteftate eft. €3iftimumferm%3i(e


(en geftellet. -

5. Reddere beneficium. §)ie%8o(t!)at moieber


vergeltcm. @id) bantfbat er3eigem.
6. Hoc non licet viro bono. ®a§ fte6t feinem
€6tliebenû€m$)enftf)en am.
, Dele&um habere( rerum certarum,) €inem;
tlntetfóiebmad)enunter gewiffenß`ingen.
8. Inprimis ponderare aliquid. €tmodô $ubore
au8too61erivegem unb ad)t!)abem.
s). Quo animo,ftudio, beneuolentia quisque
fecerit. Jit moeftf)em%ßillem, £uff unb £icbe ,
e6 einet getbam [)at.
1o. Multa facere in aliquem (/?. bemgficia.)€i2
mem oiel gute8 eriweifen. .

1 1. Facere aliquidtemeritate quadam fine iu


dicio. €twaô au8 llnbcfommenbcit umb obne
£ôébadjtt6um, - *.

12. Repentino quodam, quafivento, impetu


animi incitari. ®uttí cine6cjtige&emiiìt82
%ewegung , nid)t amber$ @16 iwenn un§ bec
$inb fortfti«6e, aufein ®inggeratbem.
13, Rem (banc)nonaeque magnamhabere at
- - que
- -
-

· · · | '
CIC. DE OFFIC. LIB.'I. 3I - ,
É que(aliam.) ©iefe€ad)enid)t fobod) baltcm, •
•aa. \ al3 Die dimûêre. – –– – – - - .'

* r. Beneficium iudicio,confiderate,conftanter
: • ue deferre. €ingmeine%ßolt}atmit gutem ,
- cbad)tumb beftänbigem ($emüt!) erweifen. . ..
M 2. Collocare beneficia. Q£o(tf)aten ammcnbcn . •
unb errocifem, \ »
§ 3• Referre gratiam. @id) bancfbat ettweißm. ,
,
4. Si caetera fint paria: 3cnm fid) fonftalle& .
! vetbätt, wie e$fyn foll. « e

5. Hoc maxime eft officii. ©i§ gé%tt fid) füs `


! qllcn ®ingem, . ,, - - ' • ', - ,
6. Vt quisque maxime opis indiget , ita ei ,
, , potiffimúgy ogitulafi. §iuem j$gm Ja? ,
ôem et$ bcbatff, belifem, unb untet bie?itme -
7
gveiffem. - ,
- -
. Hoc contrafita plerisque. %ierimmgefjitfit
oom bcn mcificii ba$%8ibctfpiet, , *. . . .
, 8. Multum fperare ab aliquo. Q3ie( tpm cinem * ;
-, gubcfommem9€tm€9nem., - ' ' -.
f
9. Inferuirealicui. €inem }u%Billenfeyn. . .'
CAPVT XVI. , ; .

no. Societatem hominum & coniun&ionem , . ,.


feruare,
ter!)altem, ©ie Jlenfólid)e
– – ©cféliííafft
– wn».. • • ' ·

· ·
', '.

1 1. Vt quisque eft coniun&tiffimus , ita in -

eum benignitatis plurimum conferre. *


$$aóôçm çinç; çinçiii na% jug*6$*t / # - -

* • • - · · · • ;
-
-
3z. ctc. DE OFFIC. LIB. I. -

aud) am meiftem belfjcm, unù gute8 er3eigem.


1. Repetere aliquid
tig fwiebet!)o{em . altius. €tiva3 moeitläuffe i.

*, Societatis vinculum eft ratio& oratio.Q3ere


nunfft unb ®ebe finbt)a8%amb, baburd) bie
ça $ur ©efcllft!)ajt %erbumbem moerw
€!!.
3. Conciliareinter fe homines & coniungere
naturali quadam focietate. ®ie £eute ume
ter cinambet $u$trumben mad)en, ba§ [ie fid%
$ufammen baltem. _ ' *

4. Longius abefle a natura alicuius rei. %ßeit


oom einem®inge umtcrf{)iebem fcym, -

5. In.hocineffe fortitudinem dicimus. §)i€•


… fennemnem fvit tapffet.
6. Expers rationis & orationis. £)6lle Q8et2 -.

numfit unb ©prad)e. -

7. Latiffime patens hominibus inter ipfos,o-


mnibus inter omnes, focietas. §)ie ©eo?
fellftf)afft,biefid)unter Dem$)'eníóenam foeia
g, €t.
etfiredfet , unb alle mit cinamber angea ;
-

8. Res, quas ad communern hominum vfum


natura genuit, ®o(d)e ©inge, bie $umalla
gcmeinen ©e6raud) gefd)afjem fimb. £
9, Seruare communitatem alicuius rei. €im
Q`ing inßgemein mußcn unb braud)en.
I O.
*
£*
[ißcm.
aliquid. €tioa8 inme!)abemumbbca
' t *, -

1 1. Vt eft conftitutum. %8ie e$$erotbnet ijt.


• * - I , Vt

^ vi
cic. DE OFFIC. LIB. I. 3s '
x. Vt in Graecorum Prouerbio eft. 9J?atf) Dem
©rieóiftf)en ©príìdìmoort. -

2. AMICORVM , OMNIA SVNT COMMV


NIA. llntet guten§reunbeniftalIeé gemein.
3. Pofitum in vna re, poteft transferri in per -

multas. aufgar
fammam %3a8 0on
wiefeeinem
3iebem.©inge gefagt ift, 1 ι

4. Comiter monftrare viam alicui, €inem una


beftfympcrtbcm %8eg}eigem. --

<5. Quafi lutnen de fuo lumine accendat,facit. '


€3ijtebenfooiet, a(3tieffe et i6m cim £iót am
, finem £id)t anftecfen,
6. Vna ex re fatis praecipit. S)rit biefem eimi,
gen%§)ing gibtergntigfam 3u berfte6em.
*7. Commodarealicúialiquid. €incm waémita -

t6&iferi, • -

8. Tribuere aliquid vel ignoto. ?(utf) einem


%(utefrcmben$\emfff)en guteë erycigen.
9. Aqua profluens, ®a8fiieffenbe%ßaffer.
το. Capere ignem ab igne. §euct $olem. ,
1 1. Confilium fidele deliberanti dare. Ginem
cinem guten%at!) mitt6ei(em. • J

12. Hoc mihi eft moleftum. ®aé tíut mic


®6dben(llngelegenbeit.)
13. Ad communem vtilitatem afferrealiquid.
Q)engemeimen${ußen beförbetn. -

14. Copiae paruae funt fingulorum. €irt


Š€f1,
fanfütfid) allein fo gat vis! nid)t ba?
• •

15. Eorum, qui his(fc. copiis) egeant, infi


C -

* nita .
1 /

~ . .
1 \\ -

- *•; -----~~~ - v- -
*< —-^ ~—-~_ -
-
34. C1C DE OFFIC. LIB. I.
Inita eft multitudo. ©er armem £eute gibt e5
gat $u wicl, Daß fiefaftnid)t $u$eblem finb.
1. vtfacultas fit , quâ &'c. ®a§ iwiv aüd) m»a6
l)abcm, bQmitwiv x.
CAPPT XVII.
2. Difcedere ab aliqua re. €im ©ing fa6rem
[affem, nid)t fermet Dabontebcn wollem. ,
3. Interius eft. €3ijt mod) nä|)cr.
4. Eiusdem effe ciuitatis. 2(uö cimct ®tabt $uo
fammen bet (gebürtig)f<ym. £)bet: ineiiier
@ötaût fwobnem, -

5. Confuetudo & familiaritas. ®e* ftete llm•


gang unb§teunbft!)afft imiteinamber,
6, Res, rationesque contrahere cum aliquo.
$)'it einem $anbe( umb%8amb«{treiben.
7, Ar&tior colligatio eft focietatis propiaquo
rum, %(uté}$cunbftf)afftoetbiiibctbie£):enia
fóem am genaue|tem miteinambet.
8. In exiguum anguftumque concludere quid,
€tiodé genaueseinfórentfenumbumfólicíem.
9. Hoc natura eft commune animantium,
§)aö iftbem Qbierem angebo6tem. . *.

I o, Fratrum coniun&lio. %tüberfóafft.


I 1, Hi non poffunt capi vna domo. ®iefe gé*
[)em mid)t in ein$du$.
12. Coniun&tio fanguinis, beneuolentia de
uincit homines T& caritate. §)ie %(utê*
$tcumbff)afft mad)t einen guten%8illcm unb
£icbeuntct Dem$\cnfórm. ' . - Ma
- - - I. Má•
cic. DE oFFic. LIB. I. as
TNTERUTERTG ifi fcintleine§.
2. Iisdem vti facris. Giner(e)?)ί«ligionf&ym.
- 3. Omnium focietatum nulla eft firmior. €¢
i|t feime beftänbigere §reunbftf)afft. ' • .
4. Quod(quem, quam)fàepe diximus, ®effem
' ofjt€¢moe!}htihggeftfjefjem. - -

5. Hoc me mouet, ®i§ erfteuet (afficitt / de


6. Hoc me facit amicum illi, ®efiwégemmatîe
id)§reunbftfjafftmitibm. ' . -

*7. Omnis virtus nos adfeallicit, facitque, vt


, eos diligamus, in quibusipfaineffè vide
atur. €3 bat jcbe §ugenb bie €igenftfjafft
gn fid), bafifieum3;ufió (otfet, unb 3ut £i«»
begegem biejenigen beweget, weld)e fo(d)e am .
fitf) ju babem fbcinem, _ . ,.. . **....
8. Nihil eft amabilius.
(fieb(itf)er8.) , ' G3 ift nid)t8f 5öner# • '

9. Iníüiíü$eââ ftudia funt,eaedemq;volun- , -

tates.%3e(tf)e einesley€immuii%Billènfù6nem.
1 o, amberti
Aequefofebt
altero(ie6en
dele&tari
a(3 fitf)acfelbft.
feipfo, €inem , A.

' 1 1. vt vnüs fiât ex pluribüs. ®äfi au8 oielem


(£eibetm) ein$et% verbe. ' - -

12. Commünitas, qüae conficitur ex benefi


ciis vltro citro datis,acceptis.§.eumtjjafftr.
moeftf)e oon beyben ©eitem burd) ©efälligfcia
temgeftifítettoitb. . ° . .. .
13. Inter hos beneficia mutua & grata funt,
' ®iefe–
-- -
siastidiggestaiiassit;
– 2. . . . . - v
.
■/.

Fir.
36 , CIC. DE OFFIC, LIB. I.
I.TFftta {euincifTöcietate.T3JííçT5in,
1.
-

,
gi* §teunbf(f)afft wctbumbem mocra
€I1.

, - - - 2. Aliquid ratione animoque luftrare, €tfoa3


, mifQ3erftanbunb genau etnegem.
si 3. Omnes omnium (fc. aliarum rerum) caritates
vi , - patriavna complexa eft.3)a6%atcr(ambijt
/ un8(iebet alé alle ambere®inge.
* , 4. Pro hac re quis dubitet mortem oppetere?
- , , * ' %8et roolltebabernitf)t germe ftctbeii?
· · , 5. Huius (homimi) immanitas eft deteftabilis.
§)effem feine ©taufamfcit (graufame §!)at)
ift bíóffen8;ufóeftem.
- - . 6. Lacerare aliquem omni fcelere. Gincnum,
, gemein fóänbenumbff)impffen.
... ' ' *7, In aliqua re funditus delenda occupatum
'-^. ” effe, €itf)äuffetjtangelegenfeyntafferietiwa8
, ' ' 3uberberbem, unô au§ bem%8ege jütäumeri.
' , , 8. Contentio quaedam & comparatio fit, qui
bus&c. Göfällt cin3iociffei für, imbcm man
6cyùe$ $ufammen bált, unb gern'ioiíem molI•
9. alicui tribuere officium. €inem %8o(t6qt
€t3eigem.
io.'Beneficiisalicuius obligari. $8egenwiefg£•
, ' * moffencr£8o(t6atem einem oetbumbenfeyn.
- \r 1. Spe&tare in aliquem folum , neque aliud
vilum poffe habere refugium. @id) an eia
, • ' nenfia(ten unû fènftnjeman$em |)abcn/$ubcm
• ) - manf:ine 3ufiutf)t me!)menfùmne, -

I ». Be
v,

cic. DE OFFIC. LIB. 1. 37


-
1. Bene conuenientes propinqui. §teumber .
\

mit benem twit root ftebem, (bie fid) gut mit , • ,•


* unô oerttagem.) ' ' , , , ,

2. Quibus communis eft fortuna. £8et6e


§¤¢ umbllnglücf mit cinanbergemein βα•
€11.
-

. , -

2. Neceffària praefidiavitae, ®^Etbigertlntet, . '


- [)a[t De8£eibe8umb£eben8. . , • • 1

4. Haec in amicitiis vigent maxime. ®ifiift ' - , ;


bey ted)tfóaffemenumbaufticf)tigcn§reumbem - -

gar febrim €tffwange. . . - - s,


$.-Eft ea iucundiffima amicitia, quam fimili- . … , .
)
tudo morurn coniugauit. §)ie angene6m4 ^ ',
jiegteunbffaiitiftít, íáíôïíôçííet , * ,

.ß -
. '§jttsm,
W€t.

(conduite uno%uffüt)tung)cniiite - - . •,

$ , cAP. XVIII. •
%
S\
6, Aliquid finepoffe,
qui, autvelnon quodam
€tiva3 poffejemamD8
aut obne confe- . ' - -
, . júfff6cfommém, obex nid)t bcfommem föne: ' '
W m£m. - , • •

7. Officia aliis magis, quam aliis debere, €i*. . . . .


{\y ntm ine$t ©efáìigtéit unb ®icnjte ffjulbig , * '
fa
3
fymj aßbem anberm. - „ ' .
8. Vicinum adiuuare in fru&ibus percipiun -

\iti' ` âîç, 3\£m%<ad)bat 5e(jemeinermútem. - , ,


ut", 9. Lis eft iniüdicio. €3fällt cine©trcit2®α•
' d): Wor ($crid)t für, • •

1• $% - ' *. . . . C3 - 1. In
-
.* - -

- -

1 -
-

- -
, ' • I
- - -
)

38 CIC. DE OFFIC. LIB. I,


1. In aliqua re circumfpicere quid.'3n einet
Ôad$e to6tauf febem (refle&item,)
2. Confuetudinem & exercitationem capere.
®id) fieifiig üben unb gemoíbmen. -

3. Bonus ratiocinator.€imgutet?){edfiemmeifter.
4. Addendo, deducendoque videre, quaereli
qui fumma fiat. ®)ut(!) additem unb fub
trahitem etfabten, moaéì6tig bleibt. - *

$. Artis praecepta percipere. ©ie £unftletnem.


6, Nil magna laude dignum fine vfu & exer
citatione confèquipoffumus. %ßonid)tbie
llbungbatyufòmimt) fammamimfcinet $unft
, , roa$ l$6(id)e8 externem.
*7. Praecepta tradere alicuius rei. Q3on einem
§`inggeviffe%egetn oorfûtei6en. * . .
' 8. Rei magnitudo vfum, exercitationemque
defiderat. %3ci(bie ©ad)enid)tfo (eid)tiff,
foietmanm$ynct,fomugnoóginunetmübetct
$(ei$ unb tügl. llbung bat;u fommem.
9. Intelligendum eft. €é ift 3u moiíÍ<m(fwol $u
6e|)ergigem.) -

Io. Splendidiffimum hoc videtur. ®a§ foitb


0%m jébetmann febr 50d) gebaltem,
. ri. Officium quodfit animo magno. &in3\ienf*
(©efälligfeit) bem mam einem au3©tofimúe
thigfeit ermocifet. .
12. Inprobris maxime in promtu eft, fi quid
tale dici poteft. 9)aniftgat gefówinb mit
. . . fè(fien&d)impff*%£££fcnfertig, wenn mam
êinem bergleitjciima3fütwcrjjcm fam. . . .
- -

*.
' 1. Ani '• .
CIC. DE OFFIC. LIB. I, 39

τ ... Animum gerere muliebrem. €ime vcd)te


alte 2 2 {39;). .
2. Hoc eftim laudibus. ®a§ ift606}u lobem.
3. Fortiter exce!lenterquealiquid gerere. €i4
me cedyt 9ortvejlitfja Jctbcm 2 §5at oertitía
tem. -

4. Quafipleniore ore laudare aliquid, €tiva8


` … übetaii$ f&6r rübmen, unb bc3£b£ nid)t fatt
moerbenfùmmen. -
5. Hinc Rhetorum campus de &c. ®ai)et ba*
ben bie£)ίεύmet (oratores)$)atetiegemugge2
fumbcm, toeittäufftig $ubambcin vomic.
6. Animi magnitudine excellere. %8egem feie
; ©rofjniut!) unb £apjjerfcit (.bt berübmt •
eyn. - -

*7. Studium bellicae gloriae. £uftumb%egiet?


δε, δίu5mim§rieg$uerfamgem. ' -

cAPVT XIX.
8. Animi elatio, quae cernitur in periculis &
1aboribus, Größmütfigfcit(§gpffeftcit)Die
fid)äuffettingtoííét?/t6«it unb ©efa6t.
9. Pugnare non prò fàlute communi,fed pro :
| fuis commodis. %itf)t be§ gemeimcm %8e4
1
• •' genera fuissensura
1I(j)€η, •.

' io. Haec resin vitio eft. $)iefe ©ad)e iftnidjt . .


* £u(ebem, iftftf)etten8fwìtùig.
i ' , C 4 r.Hoc
-
- …
-

, ^,
4o CIC. DE OFFIC. LIB, I.
I. Hoc non eft virtutis. ®a§ i[t nif)t tugcnba
bafft , fteßet cinem tugenbb.°)lemft£ nid)t an.
2. Haec reseftimmanitatis, omnem humani
- tatem repellentis. ®a§ ift eine gtaufame/

)
, ,
, umb ganß
3. Probe unmenftfj(itf
definire )e ©ad;c,
aliquid. €tmoa8 gtünblid)' .

beftf)reibem. -

4. Propugnare pro aequitate. ®it%$&*'%i(•


(id)feitfonberlitf) befieifiigem.
5. Qui fortitudinis gloriam confecutus eft. .
€in tapfjeret $)Jlamm. -

6. Quod iuftitia vacat. %3a3 ungered)te8.


7. Laudem adipifci. 3u£obumb€btengelangem.
· · · 8, Plaeclarum eft Platonis illud &e. ®¢!)v
- fwo[)[)at Plato gefaget: *c.
, 9. Remotum effe ajuftitia, $iótmitbet ©€»
* , ted)tigfeit übercinftimmem. v

| Io. Animus paratus ad periculum. €in um2


\ ctfórocfene8(beriwegen) ©emìt!).
I I. Sua cupiditate, non vtilitate communi
1 impelli $Yid)t bc§ gemeinen%8eíéné, fome
' , ῦern fcimen eigemen $J\u%enfutfjem.
I 2.Veritatis amicus. €in%8at!).licbenbe*%Xafi.
13. Haec funt ex media laude juftitiae. ®i§
6crbient δαδ£obber ©ecedjtigfeit.
14. lllud odiofum eft. ®aöiftgavjtigi (ift ju
fóeltem,) L. -- -

15.Inelatione& magnitudine animifacillime


pertinacia, & nimia cupiditas principatus
innafcitur $cyber©räfimìtl)igt, niííet íió
-, • gat kid)tùiçôçgicrung&fud)tcim. $.in- |
1 A. *
CIC. DE OFFIC. LIB, I. 4I

I. Inflammatum effe cupiditate aliquidagendi.


SYitbergtíficm%egiétbe etroa$tíum.
2. Vt quisque animi magnitudine maxime :
excellit. 3egroßmütbijer cinerijt.
3. Praeftare omnibus. ?Illem ambernwovge6en.
A. Neque difceptatione vinci fe, nec vllo pu
' blico, ac legitimo iure pati. %3ebet mit
%8ortem, unô oernünfftigêm $urcbcm, nod)
burd) ©ef«6efit!) foeifcn (aíem.
3. Opes quam maximas confequi. €€6t reiö
1\)€rì)€m.
«. viefîè fùperiorem. ©utó©eroaftunbtln»
' tetîtfid)inbie ©ö6e bringem. /

*7. Qup difficilius, hoc præclarius, 3e ftf)Wee -' >.



*

τέbie?Itbeit, ie gtííét iftbetnad) 5et $u$m .


umbbie €lyte.
3. Facereiniuriam. llngeretfjtigfeit auéìbem. •

9. Propulfare iniuriam. ©ewalt umb llntcd)t


werbútem. '- '
Io. Véra & fàpiens animi magnitudo. $ie
teíte unb mit bet $fugffit octfnüpfit;
($toßmütßigfeit.
1 1. Principeífeeffe malle,quamvideri. £ie,
betberbornel)mRefoymatônurbatootgebat,
tenroetben. - - -

12. Exerrore imperitae multitudinispendere.


€id) aufbenumbcrftänbigen%bet octlaffem. '
13. In magnis virishaberi, llfiter ootttciflid)e
£cute gé}άθ(etwerbem. '
14. Ad resiniuftas impelli. llngcrc(5tigfeit bۥ
9*%m, C 5 1, Effe
, *
… vº

4? ' cic. DE OFFIC. LIB. 1.


I. Effe altiffimo animo & gloriae cupiditate.
Q30m |)o6em ©inn umb€brbegierig feyn. ,
2. Hic locus eft fane lubricus, $ierimme fe6(en
ibter ©iefe.
3. Vix inuenitur, qui&'c. €ê gibti6re£foemige,
ober nid)t0iefe, biex.
4. Labores fufcipere. ?ft6eitem. ,
5. Pericula adire. @idjim ($efa6t6egében. Gt2
τραδ ηραgém.
6. Mercesrerum geftarum. ®¢* Recompens.
CAPVT XX.

7. Fortis animus & magnus, €in gtofimìt5i2


gcr umbtapfferet $)'enítí).
8. Re aliqua cerni. 2(meinem®inge(wot4r*)
eyfannt m)€τύεm. - . .

9. Rerum externarum defpicientia, ($erimge ,


fóåßung 3cit(id)et ©inge. ( Y)etleuga
mumg.)
1o. Perfùafumeft. €3iftgewifi,umbaujctallem ,
3iweiffet. . ,.. J .--

1 1. `Expétere aliquid. $)'it groffem §(ei§ natí


- … einem®ingeiitebem.
12. Niilli homini fuccumbere. ®einem £Jlene
• fóemroa8 nad)gcben.
I3• Etmi- animi. Q3etuntubigungbe8©62 : -
miìt!)8. -
-

*-

14. Ita effe affe&um animo,vt&c, €ogefima


· · met fęym) twig 3*. (
• I, Vt -
cic. DE OFFIC. LIB. I. 43
I. VETüpra dixi. Q£ieebengemelDetifi. t
2. Res gerere magnas,& maxime vtiles. ®«6t
-*- moidfitige,groffumbnüß(id)e£6atentíum. '.'
3. Res vehementer arduae, plenaeque labo- ,
rum & periculorum.1lberauêfênêre,ufi mit
- greffet %tbeitunb ©efabt oerthüpffte $inge. '
4. Pericula vitae. £eibe§eumb£eben82($efabr.
$. Res, quae ad vitam gertinent, 3a8;ut £ei,
be32%a6tumgumb%20t6burfft gebätet.
6. Humana contemnens animus. €in fimm* -
* liff) gejinmet ($emìt!), 5a3 alle83eit(id)e vot ,
e

nid)t36ö(t. _ ._ e

*7. Excellens animus. €imtapffet ©emítí. : …


- . -

- _ -

8. Id ipfum cernitur in duabus (fc. rebus.) v s.

©ijtoitb angroey©tücfenetfannt. _
9. Qgjab 9mni animi perturbatione liber eft. ”.

Setj infincm ©cmütbnid)t§ octuntufi, '


$ gen (äfit. . . . . . - •

- mo, Ea, quae eximia plerisque,& praeclara vi


dentür. ®a§)roGratifanbere oie(5attcm,unb
fióryg3 groffe£brauê mad)en. . •.

11, Aliquidpäruüducere.€tmod&nitfitgtofiatft?.
î 12. Aliquid rationeftabili,firmaq;contemnere. .
gtiva3 mit tapffetm% ut!) bilibam f€6em, unb
fW fa6tenfaîçm. . - ' -

13. Hoc fortis animi, magnique(fc. effe) du


{/ cendum eft. ®a§ ftébet éinem großmüthia
gem umbfapffetm%Wann 3u. •

„ 14. Acerba miüita,& varia in hominivita,for


, ' tunaq;verfàntur.€6begegnetbcm£lenfóem
Wt ; ' - - . wiet
. a. ' '
' 44 CIC. DE OFFIC. LIB. t.
wic[twibcrioärtigcÉinfcinem£ebcmumb®(ìdfe,
1. Ahquid ferre. étroaéfcibcm, etùulbcn.
2. Nihil a ftatu naturae difcedere, §mgeringitem
ficf) miffit auffer feiner gewöhnlid)en ®emütbôa
- $ul)e féf;cm laíem.
- - . g. Nihil a dignitate fapientisdifcedere.%mgۥ
• . tingfiemnit6t8 bggebem, ba§ einemftugem unb
mocifen $)anm fönnte oot übet aufgenommen
werben. (umamftämöig fey.)
„ 4. Hoc robuftianimi eft, magnaeque conftan
- tiae. ®a§6eifftred)t eimentapff«tm umbr»o(a
gef&%tem$)utb babem.
5. Non eft confentaneum. €3 reimt ({δ;cft)
fid) nid)two6(3ufammen. (€$fannid)two|)t
bcy einanber bejtcl)em.)
6. Metu frangi. ®id) burff)$urd)t fafíam íibet?
täubem. @id) fürótem,
*7. Frangi cupiditate. @itf)0onfeinen£ìftem ufi
.%egicrbem íaíem übertäubem (beberrftf)em.)
8. Inuictum fe a labore praeftare. @id) ©0r
féinet Q(rbeitfütd)ten. ~.

9. vincia voluptate. ©einem £ftcn unb %€••


gietben;u ($eboteftebem. -

'1o. Haecfunt videnda (/*. caute& circumfpeííe)


Q\afür batmamfid) 00r}ufebcmuIib;ubütbem.
1 1. Fugere pecuniae cupiditatem. ®€m$€i6
feiiibfeym. -

1 z. Hoc eft angufti animi atque parui. ®a§


fömmtfleinmütßigunb ©erátf)t(itf) berau8, , ;
13. Amare diuitias. ©ctm rciti) moerûcm wollem. |
I. Pe- |
r. |
CIC. DE OFFIC. LIB. I. 4*
TITFGGETiam corTemnere.T$iti;Tîç$T$n
' ©elbe ftagem. - - ,

' 2. Pecuniam ad beneficentiam. liberalitatem


que conferre. Q3em fincm ©elò gute3tl)um
unû fteygebigfçyn. e

2. gauere aliquid. €id) eot et »q35ütem,


.4. Gloriae cupiditas. €btgeifi. ' , . .
<5. Prohacre omnis mihi eft contentio. ®a6in
$ietem alle meine%emübungem. ©abinbejite•
beid) mic!)0or allem §`ingem. '* -

6. Aliquid expetere. ®atf) einem®ingefire6é,


7. Rem aliq. non accipere, €twaé abfcf)(agem.
] 8. Deponere imperiü, $ombec%egier.abbancfé. `
9. Vacare aIiquia re. €inem®ing feinen %y(a6,
1 ^' §íìíîïT ` · ···
io. Vacarecupiditate. @öcinen£üftemben3aum
() mitfjt (aííenftficfjen. [nebmentaíem.
' 11. Vacarernetu. $omber §utdjtfidynid)t eim^
' 12, Vacare aegritudine. ®id)feiménôram unb
) : „ £ummetríatí)em, [nid)t§otmig feyn.
* , . 13. Vacare iracundia. @eincn3otm6egeri, §at
, 14. Haec resaffert dignitatem.®i5bringteinem ,
3) €breumό %fmf«|)em (Reputatiom) $uwege.
, x 5. Tranquillitatem(amimi)expetere.®ie®¢,
& . . mütb£Rubefüóéí.
f' . 16. Anegotiis publ.fe remouere. @5ein §fjcntt. -

§\ %mf(®ienft)aufgebcm (4bbaiicfer*.)'
s7. Adotium perfugere, @öid) $ur${ul)e begebam, -

®, ' 18. Nobiliffimi philofophi,longeq; principes.


É. - §)iebetjmtéitémuííornebmjieiiehilofophi. '
\ , 19. Homo feuerus & grauis, €in ctmfijajte*
t.% , , (ferieufet)%mm, - j, Alia

« .
46 CIC. DE OFFIC. LIB. 1.
I. Alicuius mores ferre Non poffè. ©ine8%öe,
tragung (Conduite) nid)t (eibcnfínnem.
- 2. Dele&tari re fua familiari. ©eine £uft %α•
benamfeimcm Jau%alte. -

3. Mihi idem propofitum eft, quod huic. 36


6abe cbemben @inmyòem biefer gef)a6t6at.
4. Libertatis proprium eft fic viuere, vt velis.
Q)a36ciífeigent(id) ftcy feyn / moemmmam fo
lebem barff, wie eö einem fe(bft beliebt.
(%8enmmam fèim eigenet %ctt ifi.) conf.
, Parad.V, c, 1.
CAPVT XXI,

5. Hoc commune eft mihi cum hoc. Q`ifi fiae


beid) mitbiefem gemeim, 3n biefem ©tüd |
fimbroit6eyòe übereim. s --

6. Qpes magnas habere, $eid) unb máótig


fym.
*7. Contentum effe &fuo,& paruo. $)'itfeimem
©ut }ufticbem feym, ob e§ gleid)nid)t bie( ift.
8. Neutrorum eft contemnenda fententia.
�iebabenbeybe nid)tllnred)t.
• 9. Mjnus aliis grauem , aut moleftum effe.
$Yiemambem 5eftfymoetlitf) fallem. _ * *
1o. Fructuofùm gfje alicui. €inem ®u6*
` bringem, nüß{id) feyn.
r 1. Ad rempublicam fe accommodare. €ió
3um bejtem $€89€m€imen%ßeßnß gebvaud)em
, (αÍïçm,
\-
` 1. Ad
-.
CIC. DE OFFIC. LIB. I. . 47
I.TAdTeSTiagnas gerendâsfe accommoda
re. ©itf)}u vitf)tigem Q3crtid)tungem ge- u

braud)en faííem.
2. Excellenti ingenio effe. Q3otfrefjfidjem
Q3erftanbunb ©cmütb§2($abcm befißeii.
` a. Do&trinae fe dare. ®it!) qufòie$üníeunb s -
ię %8iíènfd)afftem [egem.
mi 4. Valetudinis _ imbecillitate impediri.
l{\ ©cf)roatf)ev £eib&3aConftitution feyn.
5. Aliqua grauiore caufa impeditum, aliquid
^ momfacere. 2(u$ ciner erbeblitjen umb wid)ti• -

gemlltfacf) etwaö unteríaíem.


6. A republica recedere. ©ein %mt micber(e,
gem, (46b4rfdfem.) \ -

% ! *7. Reipublicae adminiftrandae poteftatem -

fit , aliis, laudemque concedere. '£(nbcrn Die


, ©ewaltum?&%££)emgemtimenaBcfn oot,
ií $uftebem übev(affem.
8. Nüllä eft mihi"caufa. 36 roei§ feine tit,
fatô vorgufóìßen. (angufüf)rem.) -

9. Defpicere ea, quae plerique admirantur.


{§)a3, iva$ ambere!)0t6!)affem, 0etatf)tem.
io, Hoc mihi laudi datur. ®)a8 gereid)t mit
$um 80bumb%ubm.
11, Hoc mihi vitio datur. ®a3gereitßtmit;um
* ®d)impff. €8toitbmitnid)t moe{auêgelcgt.
12. Hoc difficile fa&u eft non probare. ®aö ;
fammam fóroet(itf) ©erfoctffem.
:! 13. Moleftiae offenfionum. %8ibetiwèittigfeitè.
14. Rescontrariae. %8emn$ finemunglücflid)gce
{ ύet, (úmglícf.) i. {'a-
- - * • •
48 clc. DE OFFIC. LIB. I.
I. Parum fibi conftare, llnbcftänbigfym. έΓ5
nid)t faffen fönnem.
2. Voluptatem feueriffime contemnere, ©ie
QÜ8oilüftemitftanbbaiitem $emütbe ocaatbtë.
3. Molliorem effe. £leinmütbigunb wer$agt feyn.
4. Negligere aliquid. €inc3Q)inge8nid)t adyté.
5. Frangi aliqua re, ®e|)tùuvd)cim $ingmi£2
bergeftf)(agcm mcrbcn.
6. Habere anatura adiumenta rerum geren
darum. Q3on$)?atur 3u cinem®ingefüd)tig
umbgeftf;icft feyn.
7. Abie&ta omni cun&atione aliquid facere.
£\6nbergöglid), obme%ebcntfemetroa& tbum.
8. Declarare animi magnitudinem. ®eime
($rofimìtfigfeit unb §apfferfeitfcf)en laíem.
9. Nihilo minus, quam Philofophis, hoc mihi
faciendum eft. 3tf) muß ùifebenføwo|)ta(6
'-* t)ie Philofophi tbum. , 7

^ io. Defpicientiam adhibere rerum humana


rum.%8e(t[$ingebctad)tenu. !)intamfe6em.
1 1. Adhibere tranquillitatem animi. ©cim
©emütbftct$ in §er $ube bef)altem,
12. Non effe anxium. ©at fcine Θετge umb
%éfümmermi56a6en. .
13. Cum grauitate viuere. 3n 2infe6cmunb
Glyte lebem. - -

14. Non multa patentin mea vita, quae for


tuna feriat. ®)a8(§5(ìcf fam mit in meimet
£eben$e?itflynicbt gro§ fd)aben. , e

15. Si quidaduerfieuenit, %$£mfióllnglücf


• \ -
¢¢¢ign¢t, ' ' I, Gra
, ,
CIC. DE OFFIC. LIB. 1. 49
1. Grauiter cadere, €inen ftf)rocrem $ali tbum.
§iefffallem. • •
2. Maghi motus animi concitantur mihi. €$ ^
eníííc6en groff: Gemütí885erwegungen bc)
- mi!.* - -

3. Rempublicâgerere.®em($em.%3efcmi)ienę.
A. guietur. ®eggerfidjinbet©tillelebet, (eine
Priuat. petfón, } • . -

5. Adhiberè magnitudinem animi & vacuita


tem ab angöribus. ©rofjmítíjig, unb rubig -
v

im feihem ($emüt6}ufèym, fit!) beficifigem.


• 6. Ad remgerendam accedere. €in®ing alia
gteijem, €ine €atfiegut!}um bovnebmem.
*7. Habére efficiendi facultatem, €ine®ad)e ,,
v .
, .

'
qué}ufùbten ©ermígem. . . , s\ ' .
, \
• g. Temere defperare propter ignauiam. 2(u$ -

, . • .
.

§aul!)6it, eine €αόe íitfiniót 3u oolifül)t«* v -

9¢ttatiem. /
'
- , *

s. Niiîêîfidere.€iógaryueietjuftauen, v,
*
.
, '
I.
Io,in omnibus negotiis,prius quam aggredia -

. \, .
• • • re, adhibenda eft praeparatio diligens. *

&%e manein ©inganfängt, fòlimam fió gue


Werwo{δagu ft6icfem. -
` …_ * -

,
. CAPYT XXII, * ,

1 1. Pleriqüe arbitrantur. ®ie meifiem fíeííe


inber§)'e9nung. ®ie meiften [)altcribafüt.
* 1. Minuere opinionem aliquam, €ine %Jleye
mumg foiberlegem. /

13. Bella quaerere propter gloriae cupidita


* * tem, lìmùé*€%*e
· · ·· · &
gunsus
anfamg£m.
.***. - 3I «• Id
-

m.
«

$o_ CIC. DE OFFIC. LIB. I,


$IT$ piefurnqueTcontingit.T$)a3 gef<5i85t
htciftentbeiß, trägt fid) meiftenßgu,
• • 2. Ad rem militarem aptum effe. ©öid) gut in
ben ®riegff)icfem.
8. Cupidum effebellorum gerendorum. ©ern
$tiegefübrcn. - •-'
4. Vere autem fi volumus iudicare. %ßenm
fwit abcv nad)bet%8ατί}«it molien cinlittbci!
fällen, -

5. Majorem effe, clarioremque, quam &c.


%8id)tigcruub berühmter feym, al§x.
6. Cuius nomen eft illuftrius, quam alius,
$)erberábmtct ift a(3cin anbetér.
7. Citare aliquem teftem, €inem glô cinen3eue
. gem auffül)rem. -

8. Non minus praeclarum hoc, quam illud,


iudicandum eft. §`i§ ift cbenfo fürtrefíidí
atéjene$ $ufçíáßcn. _- , • -

9. Maiorum inftituta feruare. ©ie £uffäße


ῦer 2/ttcn(\)otfabreij)|)a[tem.
Io. Ille vere (/?. dixerit) ab fe adiutum The- -

miftoclem. €t fam mit %ßarbeit %om fidfi


fygen , bafi ct bcm Themiftocli 5ülfflid)t
Janû geleiftet. *.

1 1. Bellum gerere confilio alicuius. 2(ufeia


ne$?Inge5cnben ®rieg fübtem.
12. Senatùm conftituere. §)cn ©tat6 etweba
(em (bejtellen.) , (. . ; . '£
13. ticeat eadem de P. Lyfandroque dicere,
¢ben ®aö fan mam w»W199m $em R, unb L.
fag&m. ... * 1. Re
-
-

Cic. DE OFFIC. LIB. I. ' . ; 1 •


ì ITRES EgeftisTui siinpefiütn aliquodííTARAC
„ re. $urd) feine §batem ein %eid) ©erme5.
1. tem. (§)ie ©tenßemeineö $eicf)8 errocitern.)

2. $;gum-q
nid)t. , , .
uidem ex parte.3mgeringitet;.
-

3. Conferre aliquem alicui, €inem jemanben


, oetgleitf)en. I . . . . * . ,* *
4, Potens exercitus , & fortis, &in máótig
* . ggesfaeessessit»
, . . £ti£g333&gt; _ …. i . .
- -

5. Pueris nóbis. ®4; iv, nod) f(ein (§inbet)


' . • £%££*:.' ' ' , ,. r r. , . . . . . ' _ ..• ^ ..
|6. Verfariinrepublica. $f $ffent(id)en ©ien, .' ''
/ 3, [ftenjteßem (£at!)3»£ert feyn.) . • ' .
7. Cedere alicui. €inem τραδ nad)geben, ©ee . . . .' ,
I tingetfeyn aß ein anùéter. , „ „ . ,**
g. Parüa funt foris arma, nifi eft confilium do
mi. ©ie%3affem geltem $u $elùe nid)t bief,
: iocnm mam nid)t 3u Jaufe gutem $at!) bäft,
unô cô moobt übctleget. - . . .

9. Singularis & vir (/. domi ) & imperator


i : … (/£militiae.) &infonberlid) btawev %)'amm gw
' §rieben§•unb ®riege8,3eitem. - .
io. Exfcindere urbem. €ime @tabt öerjeeten. ,
31. Haec resex domeftica eft ratione. ©i§.
ift cine Privat-unb ©au8e€atfje, . -

£z., Aliquid.vi manuque conficere. , €troa£


, gerodltt6ötiger%3eifetíum,
i3. Tnhocjnuadifoletabinuidis& improbis,
J7 jiertwiberwitbooiibífím umbneibifjen£eu, -

... finga*5artgcfpro%i,. D 2.* * * *, vt \ * .


.
\ .
.

s.
- l
- -

- - - .
; .
w

.;z , CIC. DE OFFIC. LIB. I.


1. Vt alios omittam. 2(nberet $u geftfyweigem.
2.Rempublicam gubernare. ®a§ gemeine%8e2
fen wetmoaltcm ; ©em ($em. %3. 6otftel)en.
3. In republica periculum non fuit grauius
unquam. ®a3gemeime%3ef&m ift niemab($
in größter ©efabt gemoef«m.
- 4. In republica nunquam fuit maius otium.
QÒaêgemeine%8efcmift miemal)(3inrubigem
- 3uftambe gemoef&m.
… • g. De manibus delabuntur arma. ®ie %3af,
• • . ' % * tem fallemati8 Den$ânbem.
6. Quae res gefta vnquam in bello tanta ?
, s , quitriumphus conferendus?3ft aud) moo6(
jemabl3 foroa$ groff<£ im ®rieg geftf)el)em?
s , cùerift autf) ein ©ieg biemit $u vergleid)em?
*7. Ad quem haereditas alicuius rei pertinet.
Q{§e(d)eteime @5ad)e erbet. . -

, ^ 8. Ad quem fa&orum alicuius imitatio perti


* - net. ©er in eineâ $u$ftapffem ftatém foll.
§)er einem mad){{)lagen foll.
9. vir abundans bellicis laudibus, €inet bee
I morgenf:inet tapffetn ®)atem im £tieg f.bc
berübmtift. .

ao, Multis audientibus hoc mihi Cn. P. tri


buit. 3n6eyfeyn Wiele* £eute 6atmicbet Cn.
P. ba8£ob gegeb€m.
1 1. Triumphüm deportare, ®em €iegbabon
tragem, (etbalten.) … .
ma, Meum in rempublicam beneficium. $)'ei•
… me@5oygfaltumô%8a6famifeit 95, §46%8o6(•
ßymb&3g«m«in«m?£*£m%.'*' **' ' ι,Ha
, - i. ' \
\
/ •; - • . \
- • - '
-
-

- cIe. DE OFFIC. LIB. I. £$


M.
1. Habere triumphum. €im Giggeg,®€¤ig;
} baltem ($)'it ©ieg82®eptángeeingiebem.)
?
Ul!
2. Inferiorem effe aliquo. ©eringet feym al6 -

ein amberet.
M.
3. In ££ aliqua operam, & ftudium ponere.
$Jliibe umb3[eij auf eim®ing foenbem.
ir
4. Plus operae & ftudii ponere in aliqua re.
i; $)*!}:$)'ίύeunb §leifâufcim $ingwenbam.
$ CAP}^T XXIII.

p.
5. Animi efficere aliquid , non corporis viri
bus. €tiba8 burd)§fug6«it, unbnid)tburd)
W £eibe32®tάτςfe(©cioalt) au$titútem. -

('
:
6. Exercere corpus, & ita afficere, &c. ®€m

, £;ib$ übenumbgewö6nem Dafyc.
37. Obediireconfilió & rationi, §`et$érnumfft ' ^
umbgutem $at{)fo(gem. j .” 245-. -, . . -

fí '- '
8. Exeqüi negotium. &inóefóáíte auérid)tem.
? 9. Laboremtolerare. 2(tbcitauffid) ne{}men.< v
Io, Non paruam vtilitatem adferre. ®roíé*
M.
%u%em fóaffem. · · · · ,, ' -* - '
$ praeeffe reipublicae
Togatürh ba3%egimen
1 1. béné8eiten . 3u§tito 2
tfüf)rem, $t
fi 32. Totum pofitum effe in àliqua re. ©ané ,
Â
imeinem®ingebeftebam. :
!
33. Bellum fufcipere. ®rieg anfangem. . . . . .
14. Bellum conficere, ®emi$tiég;u€nbe6tin• ' I .
g€n. . 1 l , - -- - - -

* , 15, 3ellum inferre alicui. €incm mit $ticg ,


¥% ùbctjicf)en. (bcfticgem.) · · · · ·
•* .
·

.se-? , : D 3 . 1. Cu
54 CIC. DE OFFIC. LiB, f. • '
1. Cuius etiamTUftUi valet au&oritas. ©ec
autf) nad) fcinciii §obenod) in groffen 2fnfe2
' ' . . . 5:nifi (005 manfincn %nf®(ag iisapere
, ti(5tet.) - -

`a: Magisexpetendaeft decernendi ratio,quam


- décertändi fortitudo. $)am fo! (iebet ba8
$egimentim§tieDen$a@tanberbánftf)en/al$
; bafimam fitbtuttb$rieg unb tapffcre$batem
i einem groffcm$\Yabmenmadyen wollte. .
\
3. Fugabelländi. ©ie$urd)t für $em $tieg. ^ .
4. Vtilitatis ratione aliquid facere. €ti\)a§ uni
be$%u6en8 fwillem tíum. ' . ' ' ' .
$. Bellum ita fufcipiatur , vt nihil aliud, nifi
£^pax quaeratur. $)am folIben ®tieg alfo)unb
' jubeim €ribe fùbtem , ba§ mantem
, , ,
$tiebem
• , • , *
ô mêgêérlangem. … -

6. Fortis & conftantis eft. €$ fte!)et einem tapfa


-f* fetn unb beber%tem $) amm£u. ,
7. Perturbari in rebus afperis. §m llnglüdt
* ;it(einmütbig unb bet;agt wetben. T. *
3. Vt dicitur. %8ie mam $utebemyfieget._
^ • 9. Praefenti animo vti. ginem ftiftf)cn ©tltb
, faffen, . ' * . J
io. Praefenti vti confilio. @id) futß beûérfa
cfem fid) ftiftf) refoluitem. - **'*' ' ' '
1 1. ' A ratione difcedere. Q3om* ber Q3et 2.
ET abgeffem: $Yid)t mit ®etnumfit;*.hali,
€ 11. | - *

11. *Hoc eft ingenii magni. ©if etfortett «i*


non octfjlagcnem flugcn£opí, ** I. Prae
: o.i *.
,
-

• . • r

--…^ ^~,~~~~~~~~~^-**^ -~…ù.


• . . . •
-

' • • .
4 / .- -

-
*

cIc. De OfFIC. LIB. I. *;'


r. Praecipere cogitatione futura,-£ünfftige
§)inge $ubor bebentfem.
a. Aliquanto ante conftituere, quid poffit ac
cidere in vtramque partem, 3ubct fagem,
(prop{)ecepem) moa3mám fítí etiwam fünffiige
íiííôïöïíéêïíüìïífíuííííííííííí
s. Euenit aliquid. €36egibtfid) moa8, trägt fid%
τρα83u. -

4. Committere aliquid, €tiva3 tfium, ootne6•


111€II.
5. NON PVTARAM. 36 6ätte mit3 fo nidjt -

eingebiloet, ba§ e3f»follte abfauifem.


6. Temere verfariinacie, $id)tfütjid)tig $am,
De[n im ®riege. --. .' -

*7. Confligere cum hofte, £)itbem§einbfffagé.


3. Immane aliquid,&fimile belluarum hoc eft.
&£ iftfoa3graufame$ unb unmenftfffid)e8.
- 9. Tempus, neceffitasqué poftulat, $ie$)Y0t6
• . erforbert e3fo/wenn fit!)8nicftanber§ fj)icfem
moill. ' . - * . •,

'ro. Manu decertare, $edítem, ffreiten.


1 1. Mortem feruituti anteponere. £iebet ftct»
bem fpollem, a(3 fid)in bié fónêDe©ienjtbar?
', fcit btgeben. , . * _ _

\ .

CAPyT

XXIV.
-

»
-

,
- • .


12. Egertere vrbes, ©täbte fófciffen unb ©ew? ^ l.

twüíen (demolitem.
** 3. Diripere vrbes.
• ' • . T . . i. .
täbteptünbstn.... ai.Val-
.. : • ) •

- D4
av

46 CIC. DE OFFIC. LIB. I,


1. Valde confiderandum eft. %an mu§ oo|)t
in atít mebmém. -

z. NEQVID TEMERE, NEQVID CRVDELITER


(fc. fiat.) ®a§miam nid)t8o%m*%ebat5tt6ue,
aud) nid)t tyrannifire. _ _ _[6cbendfem.
3. Remagitare. ©ie ©ad)e wobtìberlegenumb
4. Punire fontes. ©ieQ3erbred)er(òiefoe3octa
biemet l)a6en)3ur ©traffe;iebem. : -

5. ln omni fortana,re&ta atq;honeftaretinere.


3n($(ùcfufi.llngfùcfebrlid) umbreDl.6ambe(m.
6. Alicui rei aliquidanteponere. €inem'®ine
geetmoa6 anber§ oor;iel)em. -

' 7. Periculofa & calida confilia, &íítióe


< wnb6i6ig«?lnftf(äge.
$. Quietae cogitationes. §ticbeu&?fnfc6(äge.
9. Haec mihifplendidiora& maiorayidentur.
$)aéfùmmitmit tüf)m(id)etunbgtíííet íür.
xo. Periculi fuga committere, vt imbelles ti
midique videamur. ®utó$urd)t, fo mam
für einetgefäßrtid)en ®ervid)tüngfpätem (äft,
mathem, bqfimam fit $ag6afft unb furótíam
' gef)altem foisb.
- * 1. Fugere aliquid. €twa§ miben. ®ió tos,
für in ad)t mélymen. _ , ~- '
I 2. Se offerre periculisfine caufa. €itf) mutíe ,
foifliger %3cifein ©cfa6tbegc6em. …
r3. Hoc nihil poteft effeftultius. &3fam mid)t&
, mártiffctf.ym, a(3bie£$. ©i5ijtsine$bore I
bcitübera!e£bor!)rit. - - - '

14. Adirepericula, Θίόim®¢fa%*moagem,6£geo

• . -

1 » - -
\ u. f

_ * `… r -

** ; ^ *• .;*.-*-*----------.,. • ^-
• * -
'\ -
-
-

cic. DE OFFIC. LIB. I. _ *7


[i,] Confuetudinem Medicorum imitari. Gg
bcnem Medicis nat5t6um. €$mad)en moie bic ' ;
Medici. \ -

2. Leniter aegrotare. €ime fleine $tantff)eit


babem. - e• .

3. Morbusgrauior. €ine gefäßrlid)e ®taticfficit, .


;4. Adhiberepericulofas curationes& ancipi
tes. ($efáít(itf)eumb ftbatffe €utem Wormębe
men,(biebem%)enftbcmentiocbct bc)3eityum
£ebenc Der §ob!)«(ffem.) .

$. In tranquillo.%8cnme$ ftilIumbgut%ßcttcvift. .
«3. Tempeftas aduerfa. llngeiwittet. .
*7. Hoc dementiseft. $áéíííííítiótgebantcft. » \ . .
3. Subuenire tempeftatiquauis ratione.Qwm
tlngemittet aufalle etíimnlitf)e£lttbegegnem.
9. Re explicata. $8ennbie ©ad)e glücflid) a6a
gelauíem (oettid)tet ijt.) - •• .
io, Plus adipifci bgi , quarQ mali ex aliqua -
'* re. %0meinem $ingmie|)t%u6en/a(3®ö
,• bembabem. • ,• . •,
1 1. Rem addubitare. 2(u$$urd)t, es mige tie - v -

Θαόe úbelau8f(f)(agen, iiid)tötbtm. I .


e
32. Aétionem fùfcipere, &incm $anδεί(&in -

§\img) auffiógclymenjupertitútem, .
13. Vocari in difcrimen. 3nGjefabtgerat6e
14. Promtum effe ad pericula, $)ie ©efa6tibi /'
. . figauffid)nebmefi , bie ©cfa6t nid)tfd)euen.
x5, Dimicare paratius de honqre & gloria,
-"
7 Is quam de aliis gommodis.
imbé%t€ra(3 für $ub$t;,
£*m u '

-**. i • . ' D 5* ****'' i.Mul

--------—- T . **'•
58 . CIC. DE OFFIC. LIB. 1.
J. Ę funt,qui &c. €8 I)abem fid) iba
ter 6iete g«funben. ' , •

2. Pecuniam profundere pro patria. ©elbumè


» ®ut oor ba8 Q3atet4£anb laííen fabren.
3. Vitam etiam pro patria profundere pa
ratum effe. £(ud) fo gat 5a8 £e6cn oor ba$
Q3ater • £am$ auff:6cm. ( in Die ©d)an%c
ftf){agen.) - -

4. Gloriae ia&uram ne minimam quidem fa


cere velle, Q3on feinet &btt nid)t ba8 ge•
- tingftebctfiel)rcn (fabren [affen) wollem,
4. Republica poftulànte. %8emn e$t)cé gemeia
i ncm%3eferí$$Yuß unb ®efic£ crforbert. . : :
6. Multa facere egregie. Q}ieftapfeteunbfäba
fid)e£batenbertitftem, -

*7. Vertere ad extremum omnia, 3u(e%t alle8


, £erùerbem. .- .
3. Confilio alicuius non parere. €inem nid)t
** folgem. . - -

9. Clafferm ab aliquo loco remouere. $)ie


** €óiff,§(otteooneinem ©rtabfcegefntaíem,
xo. Cumäliquo dimicare. £)it einemfd)lagem.
r r. Claffem parare. €ine ®d)ifɧ(ottebautn. .
• 12. Plaga mediocris. &in erleiblid)er 28etluft.
a3. Plaga peftifera. &in all;ugroff<t unbumocta
• >' vinblid)et ®t)abe umb Q3erluft. _ -
ι4. Cum aliquo cónfligere, $)'iteinetmfó[agtm,
■ 5. Qpes meae corrúnt, ®ein£.£)ad)t gtbt
' ' alle $u$tunb umb %obem. (fällt ganß übet
cinem $auffin.) -
··
-
· · · · ·· ·
*, Re
·
n.

v.
CIC. DE OFFIC. LIB. I. ' 59
1. Reftituere rem, ©ie ®ad)e vicber jurctfjf.
bringen,
2. Rumores (/?. de/? ) non ponere ante falu
tem. ©ie gemeine $Waclytebe be3 Q30ftf& !
tem gemeinen$eftenfitc6toor;iebem.
3. Huius viri gloria poftque, magisque cla
re; $igí$$igines $ubm tviioimmct j. .
gröfferunt, 6cttfid)er.
4. Hoc genus peccandi vitandum eft. Q30:
bergleid)cn §e6lern foli man ficf) 6ítem. *'
$. Metu inuidiae aliquid non agere. €ttoa*
' nid)t fyun au8§utót, manmíóte Defivegem,
* • g»ajit obergineibstrvcrtcn. ' ' * *
CAPyT XXV.' e
s. Tenere praecepta alicuius, &ine3£«5tenim -

atfjt me6mem. - - ' -

7. Vtilitatem alicuius tueri. 2(uf eine§ feinem


$Yußem fe6cn. €ine$$Xußen 6eförberm. ' '
8. Quae cunque agimus, ad vtilitatem alicu
jus referre. ?Ille3, ma$man tbut, 3u eiiie8
$?u6enumb%öeffem ©ertit!)tem, . _ . .
9. Obliuifci commodorum fuorum. €¢incfi -
* * -
eigemen %u%en $imbam fé%cm. * * **-- * -
***

io, Dum aliquam partem tuemur, reliquas


%£££$) deferere. §`a man fid) &ine#
*** § 6ci(3 anniiiit, bie ambern §)Y0t!) (ciòem fafferi.
$ 1. Tutelam gerere ad vtilitatem eorum, qui
commißi funt. @i£%9tmuliôfùjtiiim
$ußemberetjcnigcnführem, Die unâ anoct,
ttAustfinb(òctcsPupillcm,) . 1. li,
6o CIC. DE OFFIC. LIB. I.
I. fi,quibuscofhiffa efttutela.®ieQ3ormámber.
z. Ii, quibus commiffa eft procuratio reipu
blicae. ©ie fo baß %egiment fùbten follem
, imgemeimem %8efem. …

3. Confulere alicui. €inem eimen gutem $at6


gebem. €inem 6e(ffem.
4.Aliqué negligere.gincnbefäumé/nid)t6e(ffem.
6. TRém perniciofiffimam in ciuitatem indu
cere. §Yirít8gute3inbie @tabtbringen.
6. Studiofumefle alicuius. €émit einem 6a(fé.
*7. Grauis & fortis ciuis. €im anfebnlióev unb
tayfeter%ìrget.
8. Dignusin republica principatu. Q`et δα
*)ecûiemet/ §§et ba3£ìegimcht füßte.
9. Fugere atque odiffe aliquid. €tiva3 Baf.
(en unb fiiebem. -

io. Tradere fetotumreipublicae. €inßigunt) -


allein aufbe8gemcimen%3efen8%)\ußem febem.
x 1. Opesatque potentiam confe&tari. $ati)
$eit6t%um unb ©emoaltfttebem. -

sz. QÌ3eféné
§ííííííííÜêïíôïöïes
anne|)imcm.
geminem - · ··
3.Omnibus confulere.?Illem belffemunbbiefiem.
4. Criminibusfalfisaliquem inggium afque
Tinuidiam vocare. $urd) falfôe 2lufaget;
' ' (Q3er(äumbungcn) einem oerbajt mad)en. *
15. Omnino iuftitiae & aequitati adhaerefce
re, 3n allem $ingenfióδετῶcrcd)tigfeitumb
A ' %cblid)feit 6efieifiigem. ^
16. Grauiter offendere. &roffénéfíaben [eiûê.
- ^,' *; * . . • •• . .' . · · . • •· i,Mor
* - -
-

\
, -^ /
/

't cic. DE OFFIC. LIB. 1. 6*


HTMofteri oppetere potius, quam &c. £iebct
ῦa8£ebem laííem moollem, a[816.
a, Ambitio, hònorumque contentio, ©et
€6ta($eiß, Damamnât!)|)obcn €6tem,?lcm,
term jtrcbt, -

g. De quo praeclare eft apud Platonem. ®ae


oom Plafogat ftf)ön ïóteibt.
4. Jnter fe contendere. $)'it einanbct jtteitem. ,
5.Idem praecepit.€bénèé Platobat aud)ge(c!)*f.
* 6.
' Aduerfarium
für cimen $einbaliquem
f)a(tcn. exiftimare. &inem
_ . \ , c.

*7. Arma contra ferre. ©ie %3affem ergreiffem.


8, Suoiudicio aliquid facere. €$ natf) finem,
®opfe (($utbüncfen) mad)en.
9. Non audiendi funt, qui&c. 3d) gebebancm ,
nid)tred)t. 3d) [obeùienid)t , weld)e vc.
. ro. Grauiter irafci alicui. ®roffen 3otm ttdo,
gem gegenmiemambem.
'1 1. Nihil laudabilius, nihil magno & prae- •
'
claro viro dignius placabilitate, & cle
mentia,€3iftfiid)t3fööner8pumbeinem bota ,
ne6men%Yahnanftäriöiget8) a(3 ©erfòntię
umbgnάigfeyn. *

i2. In liberis populis, & in iuris aequabilita


„ te. $tyftçpçìßlcfctn, Die «insit:v£:£t
• ' untereinanbet babem. - ' , ' 4

13. Exercere facilitatem & altitudinem ani


T mi. ©egenjeberman ©öflid)feitunb ©rofje
- ' míttigfeit febem (affem. - : ;
r4. Intempeftiue accedere. 3u ungélégéné*
'• * 3fit fommfm, 1. fum
•, ,
$. -
-
'\
62 . CIC. DE OFFIC. LIB. 1.
1. Impudenter rogare. iinpetftf)ämt cinen ü•
bertaujcn e. g. mit Suppliquem, %ittfóvei,
ben ?c. . - -

a, In morofitatem inutilem (fibi),& odiofàm


(alii)incidere. ©itf) fe[b]ten$um ®d)aben
` … unb anbetn£cutem $um$eròruf eigcnfimiig
umb mártiftf) fcyn. -

3. Probare aliquid, €tiva3 billigen , al§ [ö6(itf)


I beybe!)a(ten. . ,-

A. Adhibere feueritatem, €tnftbtaudìem.


- 5. Adminiftrare ciuitatem. ®a§ ©tabt*%€• .
, •' ' - giment fü6rem. ---
- 6. Punire aliquem, €inem an £eib ober ©«15
; ' * fitaffem, - , ,

.
7. verbis aliquem caftigare.
iweiß gebcm. - • Ginem cincn%t. • • •.

,, . g. Aliquid ad fuam vtilitatem referre. €fivq$


' ' ' ;uféinem%u%em anmwenbcm. ' • ^

' 9. Ne poena fitmaiqr, quam culpa. Janfùli


_ , cinêmnitf)t()ättev ftraffem,alè créverùientbat.
ro. Alios ple&tere, alios neappellare quidem.
, . Gt(itf)€}ugebührenber ©ftjfe5ieben, αμόetn
` aber(t)emen mangutift)burd)öie§ingerfebem,
... umbfie nid)teinmalèarum $ur$ùcbe fegcm. . .
• 1 1. Iramiprohibere, ®£m30tmim3aum baltefi. `
rz. Iratum accedere ad poenam. €b&na memmè
Τάinem nid)t aufgcrcumit ift, Die éttajebat,
, ngbmen. . . . . . .,,. . . . . . .
13. Mediocritatem tenere, quae eft inter ni
mium & parum. $ic %'itttl/€ttaffé tref,
, • , . , ,;…'., * fcii/
-

CIC. DE OFFIC. LIB. f. 65 ' '


fem/ ûaf; mam nid)t 3u viel/ nQdy guwenigim be;
Göadße tíjue. - ' ^ -
x. Haec res placet mihi. 3ó $alteoie(90mber ,
. • ®ad)e. - *
2. Et re&e placet. ®ie t6ummitftllnred)tbram. . .
3. Vtiliter a naturadatum effe. 21(3£innüßlię
. £©ing oQfi Det %atur cingepfianfit feyn. ` '
4. Repudiare aliquid, €tmea3 flicbcn unb méis ,
- , ben. .' . . .
5. Legum fimilem effe, €itf) benem ®efe6em
•'• … génáÉ vcrl)altem, Verum hoc loco eft ali- , '
- us fenfus: qualis forte in illo Senecae de
Ira 1. 16. Procedam in tribumal, mom furem*, '
-

-
meo infe£fu£,/ed vultu legâ, quae/èilicet mom ex
, candefeit,fèd omnibus eff aequalis,) -

6, Iracundia duci ad aliquidfaciendum. %ii$


• , 3orn etwaëthum. . . *

7. Äequitate duci ad aliquid faciendum, %u& .


.* £iébe jur&sttd)tigfcitetwastíum, „ •

s.-In rebus profperis, & ad voluntatem no


ftram fluentibus. %8emm «6 un3 glücflic5
umbnad) %8unfj) gebet.
9. Superbiam, faftidium, arrogantiamquefu
gére. J?id)t fto(%nod) überiiiüthigfeph, Da§ ,
imananbere £eute nebem fid) betad)te. –
1 o, Aduerfàs res immoderate ferre. $m lin*
glάςfw*rjagtumtfl;ininùf%i9fym. T
-** A, §α•
-

* 64.
' -

CIC. DE OFFIC. LIB. I.


1. Secundas res immoderate ferre. 3n8G5(ìdf
{?
nid)tfyicfemunt) fio(6 moerben/fitf) über»
€ô€η.

*- .
2. Hoc leuitatiseft. ©ifigeigtein (ieber(id) unb
unbeftänbig($emítí, dn.
3.Cuiidemfemper eft vultus,eademque frons.
Git, gefjttt$)cnfó, $et aud) fine $inem
** ïíôïíôáíôçíôáôçìïíéêïíéêïí
, mgn alfo nicf)t feben fan , noa8 et für ©e.
' mìt582%ewegungen |)at.)
4. Accipere aliquid de aliquo. €tiva860meia
` nem $$rem. _

3. Rebus geftis & gloria fuperare aliquem.


*' * GinemTim tapffetn § 6atem unb $ubm moeit
. , borge6em. ®apfferetunbbcrúmtetfaym, al6
* ein anûerer. -

4.
* Superiorem
cificm®ingeeffe aliquo re aliqua, €inem ia
übetttejjem. • ,

*7. *g* magnum effe.


€9n. - -
?Ille$cit in ßnß5*
' . 8. Re&te praeciipere videntur,qui monent&c.
-

©«5tivo!)(pficgenbie 3ufc|)tem, toeldje fytge


, 6em*c.
* 9. QyANTO fuperiores fumus, tanto nos ge
I. ramusfumtiifius. 3* %bet fign ijî, ftiee
:* * fíbrem.)
mütl)igerunbgctingcrföllmanfióbalten(auf.
' 7 ' T. , • - •.*

1o. 6£m,
*s ;
§öïíüím effe dicere. §m. €piùfjtwort %•
offtjufigenpflegem, • • •. , .

- -

* . . ' ' , s.cre


. . * \ ,
CIC. DE OFFIC. LIB. 1. 6;
II Cre5fae contentiones proeliorum, $icfe
§tefíemumb®d)lad)tem. .

2. Ferocitate exfultare. QJ3ilô feyn. ' ^ ^


| 3. Equo faciliore vti. €im 30bm (fromm )
%yferbbabem. -

4• '§;
€τί).
ferocitate exfultans.
· ·
€im mutfig
·
s. Equorum domitor. €ih £3eteitet.
6. Sécundis rebus effraenari. 3m ©(ìtf fió
- übet!)ebem, fto(ß metben. — '
7. Sibi praefidere, ®id) 3u biel guttauem.
8. Aliquemin gyrum rationis ducere. €imet;
- imôie ©d)randem bet Q3ernunfft moeifen. _
9. Varietas fortunae. §)a3verônêéclid)e ©(ùcf.
io.iarebusfecundiffimis, 38emn8 un8am bto , -
ftengebt, _ . . . .
1 1. ûiemem.
Vti confilio alicuiùs, &ine$$at6fi66€•
• •. . * ** - - - • -

! 12. Alicui tribuere au&oritatem. €inem


©taubenbeymejam. - -

13. Affentatoribu§ patefacere aures. $uę, ' -

íólván6et(fieifiig) ambörem.
14. Adulari fe finere, éid) germe ;u ©efatiem -

rebem [afjem. Q8o5( leibem fömnem, wenn eis


nember §uóé gefttid)em moirb. , •

r 5. fn hoc falli fàcile. - §`amit fam mam gat


(eid)t(id) betrogeniortben. . ,-,

`r 6. Ex hoc nafcuntur innumerabilia pecca- , \


---

ta. $)atau% gntji*bem vi«! limbibnungen.


, (§&lt;) . • ' 1. Ia ; .

2.
a.

66 , , CIC. DE OFFIC. LIB. I.


I. Inflari opinionibus. ®id) wieteinbilben.
2. Turpiter irrideri. ®d)tccflid) auágeladjt
ηγ€τύςm. -

3. In maximisverfarierroribus.®id)f«|)tirrem.
4. Sed haec quidem ha&tenus. @o $iet oon
biefem. Q8om biefet Materie mag %Qr bi§•
• • malgemug gefagt feyn. - - -

5. Res maximas gerere , & maximi animi.


Jgtt(id)e, unb einem!)9benéemüt!) tool am?
fíänbige£6atem vertitf)tcn,
6. Latiffime patere. @id) weit erftr£cfen. •
7. £gi-
' 9el)em.
pertinere. Q}icle £cutíe an•
-

8. Effé magni animi. ©tofimiit6ig feyn.


terfudjen. magna. %8id)tige ®inge una
9. Inueftigare • • ,

Io. Conari magna quaedam, ©toffcumbivitíe


tige ©inge oothel)mem. -

1 1. S3fe fuarum rerum finibus continere.


* §n feinem $cruffbleiben. $)Xitf)t au8 bem
®¢imigem fóreitem unù in fwa$ frembeâ fid)
miíítm.' - •

12. Interie&um effeinter Philofophos & Me


dicos. %8eí`ex cim, Philofophus, nod) cim
Medicus feyn.
13. Dele&ari re fua familiari, €ióamfinem
? ®au$|)alt etfuftirea. . .
14. Remfuam familiarem exaggerare. ®«i*
men$au$$a(t 9€tgtíícrm, wgtme6ven. . .
13, Excludere aliquem ab vfu alicuius £i
€i,
CIC. DE OFFIC. LIB. I. . ' 67 .
Ginem mitf)t8 3ufommem.(genicjen) |g1en -'
ooneinem®ing. … -

1. Impertiri alicui, fiquando vfus eft. %8enm$ , , ,


- ùie$Yotf) etforbett , einem moa8 mitt!)ei(em, -

- ( oom Dem®einigen$u guttbum.) - . •


2. Res familiaris bene parta. €in redjtmäßig
3ufammen gebratf)te8®utyba nid)t8oom uno - ,
vet%tem ©ut!) untermengetift. ,
3. Res familiaris turpi quaeftu atque odio- • • . ' .
fo parta. $)it ff)änbfidjem umb'a6fóeuli» · · · |
όen%8uóετ}ufqmmam gebratf)te8 ©ut6, , , ,
4. Rem familiarem praebere vtilem alicui. · · ·
€inem oonfeinem ©utbùiem&munb!)elffem.
5. Augere rem familiarem , ratione, dili- , , ,

gentia, parfimonia. €¢in©uf% tutófeie , , …


iie §lug%it , §íciíumb ©au$$âiiigfeit vero ' ' .
ttiebtem.
6. Cuius resfamiliaris patet libidini & luxu
| riae. ©et fein ©ut6 nut 3ut 38olluft unâ
-
®d)lemmen(%)tat!)t) anmpenbet. -

7. Cuius res familiaris liberalitati & benefi


centiae patet. ©et 00n feinem ©uti) (bem
%rmut!)) mitt6ei(etunb ©ute&t6ut.
8. Praefcripta quaedam feruare, ®ió nat5 ^ ,
eimct £ei)teriótem umb $altem. - . . . -
, 9. Magnifice viuere, 2Infebnlid)!ebem. , '
Io. Viuere fimpliciter & fideliter, G6r(id% unb
i auftiótig%änbcln. - ' '
11. Viuere vitae hominum amice, 5).itjcbe* ,
- E 2, ζβςί!}{$ · · · ·

- ,, , ^ l.

… - - a a *

' / n, - - , , !

- - • *. «
-

68 - … CIC DE OFFIC. LIB. I. }


TTgT§tciiiiSTfyn.TGATETÉIIIÉTÉ
f<ym.
- CAP}^T XX¥II.
I. Honeftas , in qua verecundia cernitur,
, ®ic€btbatfeit,iweld)e bic ©d)ambafjtigfeit
* iníitf) befófieffct umb begreifit. -

2. Sedatio perturbationum animi. ©ie%8ea


3ábmung berer umrubigen ®emüt!)8/28¢wea
* gumgem. -

3. Huius rei vis eaeft. §)i§ iftbie%(rt6unb Gi•


genfóafftbiefc3Q)inge3.
4. Haec res facilius intelligi, quam explanari
poteft. $)a3 fam mam leid)tet (beffet) 6e9
fid) wiffem,aßmam e8eimcmmit%8ortemqu$o
* _ [egem ober moeifem fan.
5. De aliqua re differere. Q}on cimem ©ing
!)ambe[n. -

6. Vti ratione. Q3etmánfftig ßanbeln.


7. Vti oratione prudenter. SYitf)t mut in ben
§ag{)incin/fonbermfcimmit Q3erftanb rebem.
8. Quid agas, agere coQfiderate decet, 38a3
mantbüt, (§n allem$%um) follmam 6ebät!)ta
' lid)!)anbelm. -

9. Falli. @öid) (affeniìberben §§fpe(foerffem.


Io. Labi. 2(u$ llnootficf)tigfeit eimcn§e6(et 6&
ι .geb&m. \ -

1 1. Decipi, @5i(f)(affem cine$?afe fíríón)agem.


12, Delirare, & mente effe captum. %ßabm*
s, wigigi nid)tivot bey €immcm fyn. Si
! - , • I• 1>
- ,*
-
- Cic. DE OFFIC. LIB. I. 69 ,
1. Similis eftratio huiusrei.T©benfo i|i8 aud)
mit biefem ©inge beííaíem.
2. Hoc eft, dignum viro. ®a§ fte6«t einem
redytftf)afjenem$)amm moo6lam.
3. Ad aliquam rem pertinere. 28e9 einem ' '
$`inge feym. - -

4- Cerni ratione quadam recondita. %'idjt


-|- i)eutfid) gefpfitet werbem.
5. Effein promtu. ($an6f(at ba[iegem, 3nbie
2lugem fallem. 7. -

6. Cogitatione magis ab aliqua re aliquid fe


päfare,quamré. Gtioaéimcbtmit öon ©e, o
fóciben afé inbet §!)at felbft oobon untet?
δαncfem,fönmem. m.

*7. Venuftas & pulcritudo corporis, ®d)öne


.- . ©cfta(t.
8. Totumcum aliqua re effe confufum. ($an6
ufigat,unbywatfomiteinem'®ingôérfmüpfft
fym/ $a§e§nid)t oonginanbct;u trennem iff.
9. Verfari in aliqua re. %) iteinem ©ingumge»
- 6em. ©itfjimeinem ©ingef&6en (aí«m.
- ro. Huicaliares eftfubie&ta, llnter biefer@@ -

: £)eififoicberrva3ambet§ begtijtm.
1 1. Öofifentaneum effealicuiréi, $it einem,
A*. £g*esimum, ©itf)}ueinem®ing - -

. fd)icfen.
12. Natura hominis à ÉÉ; animantibus
' ' _ _

differt. ©e8 S)enffjcn atut ift won bem


Qbierem wnterfd)iebem.
13. άiae autem pársfübje&a generi eft &c,
: : : : £ 3 ' · · %3a3 ,
-

1 . , ?e 'eIc. DE OFFIC. LIB. I.


i\ , - ~£EGETGETis ante BertiíTA3Tres I i
; ' - bem etftem 6egtiffemiftic.
,` 1. Species liberalis. €im fein %nfebemumb2(ufa I :
', . . - ííbrung.
,' CAP. XXIIX.

, 2. Aliquid fequi. &tiba8 mo661 in aót ne6men. I ,


| , @id)etiva36e(ieben(affem. -

, • . 3. Decorum,quod poëtae fequuntur. ®ie?Imo


ftänbigfeit, bet íióbie Poéten bebienem.
, 4. Servare, quod deceat. ®ie 2(nftänbigfeit
beo6ad)tem. '--- - (,
' , ',, 5. Quod dignum eft quaque perfona. %8a8 || ς
, fid) gueinçrjeben %etfom föiöfet. 7, -

' ; ' 6. Natisfepulcro ipfe eft parens. ©er Q3atet


- -* , , ^ bat f«ine $inbet gefteffem. 8,
', . . . ¥. Apud quem illud valet, oderint, dum me
■ • • . tuant. €im Qytann. - 9.
| * * * . 8. Hunc fuiffe iuftum accepimus, $it $abem
! . . - oon Diefem 0ermofiiem,8a%etgere6t gewefem. I ;.
, 9. Plaufus excitantur. €8b$tet& jebetmam mit
, , , , ' £ujt an. Proprie. $)'am flatíít mit bem
! , Jèmbem. ; *

1e. Oratio digna perfona, Gine%ebe, 5itfió | i,


- ]! ' '

. ,
- gattoo6{}ii ein&%etfönteimet obet ffitfet.
1 1. Ex perfona iudicare. %at% €¢(egem6&it
1 , betet %tfomen uttbciicm. - l!,
-, ' , 12. gui jmpofitaeftgerta perfbna, ®eriubct
- €omûûie einegeiwiffe %tfon agitenmu$,
- ; : ,, I, In
CIC. DE OFFIC, LIB, I. ' 7r;
3T r. In magna varietate perfonarurn. %ey fo
untetff)ieblid)em(mandjetley) J)etfonem.
A$. 2.• •Cui partes alicuius datae funt, ®et cinem
agitem foll. , •*, •

3. Nóbis funt datae partes conftantiae, €8


iftum3bie%\fiicítaufctlegt, bafinoitfollem bea
ftänbig feyn. * • • „* • .

£• 4. Naturadocet non negligere, quemadmo


dum nos aduerfus homines (alior) gera
j$ mus, ©ie %atur felbft 6efiel)lt un8 mo6{ .
l. %(jt£u 6aben, tyie ivit un§ gegen ambere octa • ,•
ßaftemumb auííbrcm follem. ' ,, < '' '
5. Aliquid non negligere, €tiva3 beobad)tem, ' . '
g 6. Late fufum effe. €id) tweit etfitccf;n.
7. Vnumquodque genus virtutis, €ime jebe _ ' ' . .
g I §ugenb, 21:$ugenb€m. • •. * .,
8. Apta compofitio membrorum. €ine }ierfi» . . . '
d)e ©eftalt, mette Proportion. • , , ,
9. Mouere oculos & dele&tare. • §)ie 2(ugcm • , ,
, 6e(ujtigem. ', - * , *, • . . • • •
; io.Cum interfeomnespartescumquodamIe- , , ,
£ * poreconfentiunt.38enm fid) âlle$tiicfe ,
£ s fcin accurat unb fóô jufámmen fóicfcn/ ,

(red)t proportionirlid) finb.) • … -

* 1 1. Mouere approbatiqnem alicuius. £ae ,


;
{!
.> djem, ba§eimet
ancinem trage.cinfonbcrti
. ó«n%ßo$igefallem*<
.•, • ,
-

• •
rz. Hi, quibuscum viuitur. llmfere $Yebcn» ' ' ' '
! $eníem. ©it, mitbenem manumgcbat. s \ '
/- , E 4 •* * * . 1. Mo
-

… ;
»7» €IC.* DE OFFIC, LIB. I.
, , , I. Moderatio di&torum omnium,atque fa&o-
enbeitimallem
I rum. ®ie%óéíócib £ebemumb
… %€bum.
X 2. Adhibere reuerentiam quandam aduerfus
homines. €id)ebretbietig gegen bie £eutíe
guer$eigen miffen, ®cm £cutbem ibtem-Re
fpe&tg€6cm.
3. Negligere, quid de fe quisque fentiat.
V $Y\id)i3 barnaóftagem, èie £eutbe mögen ©om .
cinem bcncfemuní) fagem, γρα6 fic mollem.
4. Homo difTolutus, €in (ieberlid)ct £lenfó.
, , .- . 5. Eft (/?, aliquid) quod differat inter hoc &
- illud, €§ ifteimllnterfóeibgwifóembiefem
umbjenem. .•

- 6. Juftitiae partes funt non violare homi


' a nes. ©ie (§¢¢¢tf)tigfeit etforbett ©on unâ,
nicmambem llnted)t 3u t6tima (nid)t33u [eiùe
3uti)um.) -

• 7. Offendere aliquem. &inemb«(eibigem.


3. Hisigitur expöfitis,qualéfit id, quod dece
: * re dicitur, intelle&üm puto. %u6biefemr
, - - noa8 biêîerangefübrt wotbem, mirè nunoera
mut%(id)(meinem%cbúntfem mad) (eid)tí.gu
bctjfebem feyn, wa3moob{anitänbigf€9.
9. Ab aliqua re duci. Q8om einem ®ing Κί•
a ncn lltfptun9 %abem/bergeleifet impetû€m.
'• . xo. Hanc habere viam. ©abimmu$ gebem.
. 1 I. Naturam fequi ducem. ®¢t $atur
-folgcm. -

xz. id,quodadcommodatum eft ad hominum


\ COI)•
• • ' ' / .

CIC. DE OFFIC. LIB. I. - 73


TE confociationem. ®a§jenige δα$ fonbere
Mf. , (id) bicmt$ie$)amfóem jufammcn ju ©etbin, ,
ύem. i. e. Iuftitia.
hi$ 1. Id , quod eft vehemensatque forte. ®ì6ne
{* 6eit umb Qapffetfeit.
Mi 2. De re aliqua difputare. Q3on einem ©inge
réûém, |)anbelm. - -

ā 3. Huius rei maxima vis in hac ineft parte.


f* §)i§ §\ing (biefç$$ing€$€igenfd)afft/toa8
fine %£ircfung fytvit£ ambeften(ticiftcn)
çrfannt am biefem ©tücf. -

4. Motus corporis qui ad naturam accommo- - -


gati funt, &effitfte unb too6(anfiinbige • . -

G%ebetύem,
5. Huc & illuc rapi, Q%a(b %iet , batb oott bini
getriebem moetbém. - ! .

6. Ratio docet, & explanat, quid faciendum,


• fugiendumue fit. ®ie Q3ernunfft («6ret
vnû vtift bcm ©enfjem, toas et thun unb
(affem foli.
7..:PÉÉÉÉälicui,
£€ÎΕ s .
$ie$ertíaííabam, fü5,
% … - *.

/ , ,
1
capvt xxix, • • • •.
'
8. Omnisa&iovacare debettemeritate & ne- •
ligentia. $n allem, iba3 mant6ut, follmam :
• É, nid)t 3u werwegem, aud)* -

s.
mißt $u nat%(äfjig, umb}ufautfey.
9. Non agere quidquam , cuius non pof
· ·· - 5 1t
74. Cic. DE OFFIC. LIB. I.
fit ratio probabilis reddi. §Yid)t§ t()um,
babon mam nid)t , ipatum e$ gefd)eben,
grünblid)e unô íoid)tige lltfad) geben
fönne. - -

1. Haec eft defcriptio huius rei. . @50 wirb


biefe ©ad)e beftírie6cm.
». Efiicieìùíefí,vt &c. £manmu$fióbemii,
{jem, ba§2c.
3. Appetitus rationem praecurrunt. ©ie
£5£gierbem greiffember ®ermunfftfär/ geben
gufweit au3ibrem @d)ramcfen. .»
4. Omni perturbatione animi carere. 3m gea
gtm feine llmru|)e im ©emütíe oeruría,
€fi. -

$. Ex quo elucebit &c. §)a6er (eid)tlid) gu et,


fennem feym moitù &c.
6. Longius euagari. 3u weit au£ftímoeiffem.
7. Non fatis retineri. ®Wicbt fattfam im 3aum
gcl)altem moerbem. ' _ - . -

8. Tranfire finem & modum. ©ie ©djram,


cfeniìbetfórciten. liberbie ©6nur bauen.
9. Relinquere & abiicere obedientiam,'£ei,
nem ($e%otfam me!)r 6a6em.
, io. Non parerealicui. €inem nid)t untett!){inig
[€9m.
s r.\iiiuifubieâum effe lege naturae,&imem:
£u gebotfamem 00n $atit betbunbem $yn.
12. Ferturbariabaliquo. Q%om<inem verumtua
biget(incommoditt) fwerbeii. . . .
* -
- - ` 'l- -

, ,
-
`•
-
•* ,* r.Li-
cic. DE OFFIC. LIB. I. 7;

: 1.'Licet ora ipfa cernere iratorum. $)amfe$e


! nut $ornige£euteam. - v ,

1 2. Libidine aliqua commoueri. Q3on einet , ^


bößm £uit eingemommenfeyn. -

* 3. Metu commoueri. Q}on §utót eingemom»


menfeyh. (@öid)fe6t emtf&fiem.) -

j 4. Voluptate nimia geftire. Q&ot $teube nid)t


noiíem, roomam íitílaííen foll.
i 5. Vultum murare. ©cime©ejtaftoeribambefn.
1 6. Vocem mutare. €«ine €ptatje ganß vet»
ámberm.
7. Ad formam (/?. defèribemdanv) alicujus rei
| reuerti. %ßiebe: 3u bet 3eft6t€i6ungeine§
$)inge8 £ommem. · · · · · · ·

8. Appetitus contrahere & fedare. @öeine af.


fèéten umb%egicrbem 6änbigcm unb 3äßø
fn€ÌÌ. «

I , 9. Excitare animaduerfionem&diligentiam.
, ,
Š $t; £{d)tung babem,
' [el)€m,
( §(eifiij barauf
-

re.Aliquidtemere agere, €tfoa8au$ Q3etive.


gem|)eitoDer$ùrwif, tl)um.
x 1."agere. negligenterque
inconfiderate, %8eife
Aliquidtlnbebatftfamiet umb nat02 i.
, •

{§§igetioa* treibem. • -, .
12. Non ita generati a natura furnus, vt ,
ad ludum & iocum fa&i effe videamur,
- fed ad feueritatem potius. %8itfinb nid)t
,' 3u Oetf)et§ unb %fjèn géíóaffemj fonbetn
l
, quernííaftcn€αφέn. 1. Ad

«
, 76 CIC. DE OFFIC. LIB, I.
1. Ad ftudia grauiora , atque maiora fa&tumi
effe. 3u nid)tigcr ©ingengcbo|)tcm (gefóaf•
fcm)f<ym.
2. i;? &ioco vti. @d)cr6 unb ®ut%tweiftteie
€11. - -

3. Vti fomno & quietibus coeteris. @id) be$


@öó(affe3umbambetcr%u%ebcbiemem.
4. Apud quem eft genus iocandi profufum &
immodeftum.©crgat $ubic[gtobemunbun•
anftänbigen @d)er6 treibet. (G)robe 3otem
umb%\offem.) *-

4. Genuis iocandi ingenuum. &in böfflióee


unb (uftiget, moo|)[anftänbiger€¢{)erfi.
6. Facetum jocandi genus. €ime?(rt $u fóéra
-

, %cii, bie (äcfjcrfid) 5erau§ fämmt.


. Pueris dare hicentiam luderdi. ©enen$ima
bern 3u fpi«{cn bergönnem ; 3cit $um fpiclcn
frey gebem. -

8. Alicui omnem licentiam dare. Ginéminate


femfcinen%8illcm (aff.n.
9. Ab honeftis a&ionibus effe alienum. %it ,
ber €tbatfeitnid)t übeteimfiimmem.
Ic. Lumen ingenii probi. €im3eid)cr*£im£3g!i*^
tem, e%t(id)em unô aufticf)tigcn ©cmüt68. T .
1 1. Genus iocandi illiberale, petulans, flagi
tiofum , obfcoenum, €ifje unanítänbige,
grobe /ftf)änb(id% unb uníätige%ttgu ßere
$&m. -

12, Genus iocandi vrbanum & facetum, €im


elytbaret/tufiigctunè fut6iwcifigcr ©tíérß.
1, Re
'a -
-*

cic. DE OFFIC. LIBAI. 77


I, Refertumeffe ali^ua re. ©auf, ooll feynwen
einein §`inge. $ic{fìrfonimcm.
2. Facete di&a. £u[tige @d)twencfe, %\tffm.
, - 3. Aro®9êygarg. §ut6eunbnad)bertffitf);$ce
Denêberé prícfefluget£eute. §¢ûencfîpsîìóe.
4, Faciliseftdiftin&tio harum rerum,$)amfam
ùie(3%®inge gat (eid)ttinterfÖeibcn. -

5. Tempore fieri. 3ugclegenex 3eit vorgemom»


mcmiverûen, geft!)el)en,
6. Dignum effe aliquo, €inemroobt anfteßem.
, 7. Homo remiffo animo. &inS)enftf), Der Die
©öorgen6eyfeitgefegtbat, unû fitf) «immat (ue
ftigmatíenibili;beraufgeräumit ijt. -

3. Rerum turpitudini adhibere verborum ob


fcoenitatém. llnflätige umb gatjiige ©inge
. mitgtofcm umbff)änbfitíen$it: έτχύ{εm -

* (au£brücfcn.) ' ' . ' . .^.


9. Ludendi modum retinere.' 3m @öpi«(em
9){aííé 6atten. (©itf) moderirem.) '
so. Nimis 9mnia profundere. ?Ille8 oettfium.
1 1. Efferri voluptate. ®at 3u fuftig fym. ©at
quôgelaffen feyfi. ' — 3}· · · · · ..

11. Äîjî'Épitudinem delabi. ginti


. ? ££)(ct (fiute)bg$en$atam manéíante -

… -. άt.
13. §öpeditarealicuiexemplum aliquid f
ciendi, ginemgute&elegenbcitanti: $anè ,
gebem, et oa8 gutbum.
• i4- $tudia venahdi, @i: 30gt;ii,
*.
•& * , * -
' ,
- . . . . - cA.
-
/

73 CIC. DE OFFIC. LIB. I.)


CAPVT XXX.
I. Pertinet ad omnem quaeftionem officii &c.
Gö0 offtmam ogn3uót unb €6r6arfcit bam•
be(t, fóiftoommít!)emxc. . .
2. In promtu habere. 2l[legeit 00r2(ugen 6abem.
3. Antecedere alicui. €inem ootgeben. %€%
[et feyma(3 eimanberet.
4. Nihil fentire, nifi voluptatem. Q3omnid)t§
fonftioiíem, unb aufnid)t§ me6r6cbad)t feyn,
a(3 aufbie %3c|uit. -

5. Ad aliquam rem ferri omni impetu. $)'it ,


.allet $)ad)t nad) einem ®ing fitebcm , cim
Q`ing futf)en$u ctlamgen. -

6. Difcendo ali & cogitando, ©eine $teube.


f)a6enam €t(ernaumô%et;atítunggute:©ina
ge, (am ftudicenumb mediticem.)
q. Videndi & audiendi dele&tatione duci,
Gerne noa8f:!)emumb 6írcnivoliem. _
, 8. Advoluptate§effepröpenfum. 3ti3£8olIuft
geneigeffeyn. (Yoollúftigfeyn.)
9. Effe ex pecudum genere, $ed)t biefiiftí
' fcyn. ©at «in Q8ic!)f«ym.
, io, SVNT quidam homines non re,fed no
mine. €3 finb wie! $menfjen, biejut $en
%a6menCiinb ©eftalt) cine$$enfógf %ae
bcnjmübtigcnabá fifgat nid)t%'cnfólid)
aufiübrem, - -

i 1. Effe paulo ere&iorem. $0d) eim moenig


Ęsfona* cim«gut«?{δεταmfitjbaa
1, Vo
* .
P.

cIC. DE OFFIC. LIB. I. 79 •

1. Voluptate capi. ©idjbie £uft gefallem [affem. .


, z, Occultare & diffimulare aliquid propter
verecundiam.21u8€óqmbafftigfeitefioag -

oerbergem, (fitf}niótmercfem laffem.) - ', .


3. Contemnerealiquid& rejicere. €tiva3 oor , *

gat nid)f$ $altequnû pcrad)tcm. ' , ^


4. Aliquid tribuere voluptati. ©id) bet%ßola
.' fuffeinfwenig, etgeberi. €itf) )ct £uftiiigt
gänglid)ent;iebenumbentftf)(agem moollem.
5. Diligenter tenere alicuiusreimodum, ®idé
moο51 in ad)tne6mem, δafi mamin einer ©ad)e
Ę mitfit $ubiel tbuc unù $u moeitgel)e,
6. VICTVM, cultumque corporis, ad valetu- ,
* dinem referre,& ad vires, non advolupta
' . . tem. @öid) mitnítí}igen€fjen unb §tinófen, . .
' moie aud) £leii)ung 0etfebem , bod) mut 3u v , ,
' €t6a(tung feiner ©efuní)0«it unb ®táífe, `.
nid)t abergit 3Belluííóee£eibegwattgmf , , :
òod»f%wöa§ et mid)t geil wetbe, ôïömi, i . . .
, 33, 14.) · ·· e »

7. Diffluere luxuria, ©einen£üftemunb%egiet,


I. Dem $en3ígeloëlliglafTem. • --- -- -

8. Delicatè & molliter viuere. €int oollúffiges ' ' -


, £ebem füórem. _ . . . . . , , I, -

9. Parce viuere. ®qu36àftigfçyn.


ac. Continenter fobrieque viuere, €in fitt*
'; ' <!€t1.
fame$,'.
eingejegencé ufib máfiig«3£eben fü6*
' *• * - - ' - - i. •
. •. .
. -

■ 1., Seuere viuere, ©*bcntfió , accurat ke - , •


. . b£m» - ' • • • • - s ' ' •,
... : , ' '
-
' ' * 1, In•
' ' • ^ •
,. ι
• - * -

- • r. ,

-
-
.

, .
------…ess…—
' 8o ^ CIC. DE OFFIC. LIB, I.
I. Intelligendumeftetiam. €3ift aud)!}i£vbe9
$u mercfen.
2. Ex eo, quod. ®efiiwegem moeil. '
3. Participem effe rationis. Q}ernunfft 6a6en.
4. Participem effe praeftantiae eius, qua an
tecellimus beftiis. €imem Q30r}ug όρτ ύem
%fjierem babcn. -

' -*-
$. Trahi ab aliquare.Q3omeinem®ing%etfom*
111€I1,
6. In corporibus magnae diffimilitudines funt.
©§ fimbùie £eibereinamber f<6r unglcid), (jimö
fcbr untcrfcf)icb(id)) -

7. Velocitate ad curfum valere. ©ef{)ioinb


I. umbffnell (aufíenfínnem.
8. Viribus ad lu&tandum valere. ®tardffeyn
$um ringemunbfämpffem.
9. Magnae diffimilitudines funt in formis(/e.
hominum ) ©ie ©efta(tcn bet $)'enfóem fint»
* * manûetfçy. €$fiéyétimmcreinctanêêtêáuêr
at$ Ncc ambere. • ••. `

Io. Forma,cui dignitasjneft. Gineamfe6nfit£e


($eftalt, (bie eine fóíne %crfon praefenti
s. τ€t.)
- -

I I. £g-suiiasassnutus. Gineftf)öae®ea
ftalt. • . -
-

i2. In animis exiftunt magnaevarietates.®ie


©cmiitbet íiib außgaruntatíói£tió,
13. In quo eft multus lepos. &in ü6eraus
-

*' fteunęfid)et amann,*


14, Inquo maioreft lepos, magisque deindu
* - - - . - ftria,
C[C. D£ OFFIC. LIB, I. 8r
Tfiria, &incttctT3 ĘFUIETUTRIE
getijt,
bet,
weil ct fid) mit§lci5 Datnad) bejita, .
1. ii, quoefi fingularis feueritas. ©et fònocte
(id) ernft6afftijt,
2. In quo eft multahilaritas. €inetberìberaus
fujtigift. - -

8. iîjîeà ambitio magna, ®et fió eon bct , -

€5tfutf)tunb ©Otímuii) ttcibcn ßïí,


4. Vita triftior. Ginernjt|)afite88ebem.
5. Effe dulcem & facetum,feftiuique fermo.
nis. §teumblid)t futfitveitig feym, unb immee -

tva$ lufiigeâ vorjubringcn ibiîçn.


6. Simulator in Qmni oratione. ®et niema($.
getabe$tifagt, fòribetminimetmitfkinen$ot,
tem5inter bem%etgg %(t. , - •

7. Magnam au&oritatem confequi. 3m grof*


' ftm %nfel)em feyn. \ .

8. Effe fin£ §lla hilaritate, &gn£ etnfi$afftig • i

fewm, ($idjt cinmat einetáóétiáé ôïé


matben.) - -

9. Disfimulare, €id)anbet3ftellen,afgeseinem
umba$$er%ift. 'a • • .
io. £raeripere hoftium confilia. ©eneri $n,
fólággì(®effcin£)beret $cimbúóôïíôïí,
- $; $ie$einbeinibrem $orbabciicci$ij,
, , • D€£r]. • . ' ,

** Y$tum & galliduJfa&um, &inffliget


ànfòlag; &in* ftuge ®ai. •
R - . i • Fu
82 CIC. DE OFFIC. LIB, I.
· · I• 'É fe fimulare. ®it!) mátriftf) , unfinnig
• . • - €lI€I1,
• 2, Multum difparem effe alicui. €inem gat
t.
- - nitútimfeyn.
gcartct gcrimgftem gleid) fcym. ®an6 amber§
3. Simplices & aperti, qui nihil ex occulto, ni
\
• .
— -
hil ex
unb infidiis agendum
auftid)tige£eut€ybie putant,
nid)tö €!)r(id)e
l)eimlid) tbum,
unb £ginem $) emftf)enbettiegem oDet 5interge,
, bem fönnen. -

, - -- - . 4. Cultorem effe veritatis, fraudis inimicum.


* Q\ie%ßatbeitfie6en/ abet allem %ettug unb
, , , , , §a(ftf)!)eit fcinbfeyn.
,• ' • 5. Quiduis perpeti, cuiuis deferuire , dum,
» • - quod velimus, confequamur. ©etm alle§
r . - t. [ciòem, unb einemjcbem $u©ebotfteffem, moenm
- •• , ' mam nuv ba$ befömmt/ ioa8maii!)abem moilI,
(locnm mannut 3ufcinem 3wccf ge(auget.)
,' . - 6. Patientiffimum effe. Q}iét oertragem fönnem,
s 7. Praefe&tus claffi, €in 2(èmirat.
· · · · 3. In fèrmonibus efficere , vt vnus de multis
- - ' , effe videatur (aliquis,) @50 fteunb(id) mit
v bem £eutemrebem (unbgarniöt ffoßfcyn)Daß
fie folltem micynem , fie rebetem mit einem ge•
s , meinem $)ann (i|)re8g(eid)em.)
' .

. '
' •*9• gre- effe. €in oorne6met $)'ann
- €!)11. . -

• .. . : Io. Maiores natu. 2Ílte £eute. ^ -

I 1. Conatus perditos alicuius vindicare.©a3


böd)ft ? matjtl)eilige Q}orme!)m«m (Q)effeim)
• &in£§

-, •, - - •, -
cic. DE OFFIC. LIB. 1.
- - - - • -
ss ¥• •
eine$ $eníííem bintcrtveibem unb tät!)en.
1. Nuhlam comitatem habere fermonis. SYit -

micinambem ftcunblid) tebem fínncm, ©at , ,:


nid)twobl $u{pred)enfeyn, – –

2. Ob aliquam rem magnujn, clarumqùe effe.


( ©utó eine ©ad)«T©erül)mt umb anfe)n(id)
) werbem, -

CAPJ/T XXXI,

3. Admodum tenenda funt fua cuique, Gim , . .


j®et fòlì féim^*3uneigung unb%afüt folgem. ; ' .
(©eimhumeur excolirem,) p. · · ·
4. Contra vniuerfam naturam contendere.
($an% unb gatwibetbie $atur 6ambe(m. -
3. Naturam conferuare. ®er$atur folgem.'
3, Studia fua naturae regula metiri. ®ebem > .
τος}uinam von $atuv £uftbat, unb baffe(be
ergveiffem. - - '^ -

*7. É attinet, €8ijtnid)t3mu3, G3ij*©erga


8. Sequi aliquid, quod affequi non poffumus.
Š fttebem, ba8 einem bod) nid)t foera
bem fam. ·
,
·
-

· ·
9. Nihil decet (facere) inuita Minerua. SYam , •
follnid)t8f|)um babot mam bon%ßatur cinem ' • '. .
" . •* É; 6at, (ivQrjti manwon$eatur tcine £uit , „ ^ .

, 1o. Aequabilitas vniuerfàevitae tum fingula- • ' .


rumia&tionum,%ßelin manim fkin<mgán6em . . ,

F z. &bcm , *
-

v *,

84 CIC. DE OFFIC. LIB. I.


£ebem umb®bumimmet einetleyift, unDfitf) in
finem %3efcnni(!)t irre madyentäft.
1. Aliorum naturam imitari, omittere fuam.
©eine%8eife fal)rem (affcm, unb amberet£eute
ilyre amnclymen τυollem.
2. Eo fermone vti, qui notus eft nobis, ©ei»
ne$)'utterfptadfercDem. ®®cbenwieeimemt)et
@ödymabel gewad)fen ijt.
3. Graeca yerba (Gallica) inculcare. ©ried)if.
(§ram£öfiftf)e)%8öttermit untermengen,
4. Iure optimo. %illig.
5. In a&iones, omnemque vitam nullam dif
crepantiam conferre. 3n feinem ganßen£«•
bem umbQ8anbct nid)t8ungereinte8 begeben.
6. Magnam habere vim. Q}em groff<r 3üτ•
dfuiig feyn.
7. Mortem ipfe fibi confcifcere. €i6f<(6ft ;
ùcm Qobant!)un.
' 8. Alia in caufa M. Catofuit, $)'itbem Catone
6αtte £8 eine ambere %eftf)affenl)eit. \ ,
9. Se tradere alicui. ©id) einem etgeben. '
' io. Vitio dare alicui aliquid. €imem etmoa$ iìa
bel qufn«!)men (au8legem.) -

11, Mores faciles, £eutfclige ©ittem, (Humeur)


1 . Cui incredibilem tribuit natura grauita
$t. %$)cr won $atuv ungcmcin cvmft!)afft
i|t.
I3. \ propofito , fufceptoque confilio per
manere. Qiuf feinem ©inn unb Q3orfaf, bca
ftcbcn. : Q}ςn fincm «imma% gefaßten
… @d)luf;
cic. DE OFFIC. LIB. I. 8;
* ®d)(uf; jid) nid)t abnoenbig mad)en (ajjcm.
' . I. Multa pati. Q3iel auêîtebem. .
- 2. Alicui inferuire. €inem aufioattem.
3.In omni fermone omnib9 affabilem &iucun
dum effe. $)it jeberman fteunbfit!) reben.
@id) gegêjcbermanim%eùenböffl bc;eigcm,
4. Contumeliasalicui9 perferre.?Ille®d)impf.
%ßorte boneinem [eiben. @i(!) furßumù (ang
beijcm (ajjem, -

s. Ad id aliquándo, quod cupiebamus, per
uenire, €nb(itf) feine§ %ßüníôç3 tf)ei(6affa,
tig werbem, %8a&manfo lange gefud)t, et? -

[angem,
' 6. Aiax,quoanimo traditur,cet. Qßiebet Aiax
befd)ticben moiti). - .
*7. Millies oppetere mortem , quam aliquid
perpeti , malle. §aufenbmal (iebev ftcvben -
moollem, alâ etiva8 [eibem. -

3. Expendere quid quisque habeat fui, ®e*


3. waö mam 00- eim Humeur (Naturel)l)a»
€.
.

9, Velle experiri, quam nos aliena deceant.


@5e6em mollem, toie einem cine8anbern%8eife
anftcbe.(%8ieeimem cine3ambern®appclaff.)
1o, Id maxime quemque decet, quod eft cu
iusque maxime fuum.%8a8einem angebo!}?
rcm ijt, ftebetibm am beítem an. %8a8 nid)t
geitwungeri unô angelioiiiincnijt, fmmt am
geftficfteften !)erau§. - -

1 1. ISuum nofcere ingenium. ®öein Naturel '


temncnlcrmcm. F 3
-
1. A
- …/

^ • ' '
36 CIC. DE OFFIC. LIB. I.
I. Acrem fe vitiorum fuorum iudicem prae
bere, ©itf) fe(bftenftfiarfffeyn, unb au$ €i•
£*
€Î)€m,
fid) nid)t 3u bicl Duct6 bie §inger
-

2. Res fibi accommodatiffimas eligere, ®im•


9«, Die fid) ambeftenfd)icfem, au8(efcn.
3, Voce fretum effe, €ine ftatcfe @timme
baben. ,
4. Epigonon, §ft £ine Tragoedie au8 bem Eu
ripide; $ic fófie fyietemTooltem muftem eine
- / gute ©timme |)abem.
5. Medus. $it eine Tragoedie beáPacuuii.
… . . , 6. Geftu fretum effe, €itf) iwobl tviffen$u ge•
berbem.
7. Ad quas res aptiffimi erimus, in iis potis
fimum elaborabimus, $orgu wir un3$om
$Yatur am geftficfteften 6efinbem , barimm
$ foit un8 üben. (§)arauf foli man íitf)
cgcit.)
8. Neceffitate ad aliquid detrudi. %u8 ®otô
etwa$ tbun múf|«ii. • ^

9. Quae non funt ingeniinoftri. %8a3umßtm


Nature]}um,ibet ift. -

Io. Omnemadhibere curam, meditationem,


• diligentiam, ?Ille ®üb« unb §lci$ am*
twenben, -

1 1. Quam minimum, 3um ycnigfiem,


1 z. Efiiti. €id) beftcifigem, bemübem,
13. Vitia fugere, $ic £aftetm*ibem.
- - - cA.
, «
• .
cic. DE OFFIC. LIB. I. 87
)r3£, . -

; . CAPVT XXXII, -

* *. Duabus his rebus etiam tertia adiungitur,


y ,. §`titt£:..
3u bicf.n $cyòen
. . . .fommt
. . aud) nod) ©a3 • .

„ 2. Aliquid fibimet ipfifuo iudicio accommo


dare. @i(!) fe[6ftea nat!) [cincm ©efallem et,
£} wa$ ettwelyten, … : . . .• , ,
3. Nobilitas. ?(De(id)er©tanbunb ©erfommiem. , ,:
{| A. Contrarium efle alicui. €inem $u wiber
feyn. _ _ . - - --
, 5. Quae funt in cafu fita, &fìfè&ìt;r. ,
* 6. Incafu firum effe, ?[ufûcm 6(offen ©lücf 662 ,
* ftebem. ' . . … . . . • • ' '
? 7. hi'Si GERERE quam perfonam velimus, a ,
r noftra voluntate proficifcitur. €3 fie6et ;
? 6cyung, voa3rwit oótcine £cbcn§2?/rtetw«%• '
' * . (en pollem. . . · · · · · ·
„ 8. Se ad Philofophiam, ad ius $igile, &c. , ,
applicare. @id) auf bie Philofophie, ' -

f. - $ed)tenc. legem. . . _ . .. .
9. In aliqua virtutum excellere, @jonbetlid),
íígētinet $igibîberîmîii.T' ' ' ' .
so. Prâeftarealiqua gloria. %8egenciner ®ae
d)e6etüljmt feym. -

• 1 1. Studeré in'eodem (/?. quo alii,) genere


, laudis excellere. ®ióçbem burd) ícrgleie , , '^
' 12,' tf)en
Qui®}atem fud)en
ad laudes betoot
, quas £utbum.
a patribus . . .
acj; t .

- f 4 . , . addi,
38 CIC. DE OFFIC. LIB. t.
addit aliquam fuam. §inet, ber Über Dem
£u6m, bem er 0pm feinen Q3orfabrem ererbet,
$ aut!) fel6[tem Durd) feine eigeme £apfer*
£cit einem $a!)mcn 3umpcge btinget.
r, Eloquentia cumulare bellicam gloriam.
iibet ben£ubm, Dcmmam mocgcm feinet vittera
(id)en ®batem im ®ticge erfatiget bat , aud)
nod) burdjfeine%crcbfamfeitberìbmtroexbé.
2. Belli laude non inferiorem effe, quam alius.
3m ®rieg ebem fbbed}fommem, at8ein anbe*
rer €bcm fo gtofiem $ubm ctlangem, a{$
eim qnù€¢€t. *\

3. Ad laudem fham do&rinae, & ingenii


loriam adiicere. @5einem $ubm burd)
crftamb, $umit unû ©efóicflid)feit octa
mclytem. -

4. Omittere imitationem maiorum. €¢imen


Q30tfmbtcmnid)t nat%ftfffagem. -

$. Suum quoddam inftitutumconfequi. €«i•


nem§opffe nad)folgem. ' -

6, Jn aliqua re maxime elaborare. €onbcte


berlid)$(€i§ aufein ®ing rocnbem.
7. Magnafibi prQponere. Jod) binau8 mocllcn.
• £)5cf)inbie ©öi)e $ufommemgebentfem. •
3. Obfcuris ortum effe maioribus. ©eringe3 |
Jerfommené féym.
9. Aliquid comple&ti animo & cogitatione.
Qttoaä wo|)lernoegenumb $u$er6em mebmem.
16. Aliquid conftituere, €tmoaéféftf*%€m g€•
ioi5beíólicffen,
, 1. Haec
ctc. DE OFFIC. LiB. I. so .
THaecTÌ€ÌiberatioTeßäïíciIIiija.TSi§ i[t .
. * ftymoet 3utreffen(gu iudicirem.) -
• 3. Ineunte adolefcentia. Q$69 ange!)enber3u4
gemb. -

g. Cum eft maxima imbecillitas confilii.-


%8enmmam nod) ganß unberftänbig ift , unb
- fitf)am moenigftè $umatbem,mod6}ubelffenweiß,
4. Sibi genus aetatis degendae conftituere.
®id$ eime gewiffe £ebené2%tt% etfeben (ero
foe|)lem) umb bejtimmem. A

, 5. Adamare aliquid maxime. ?(m meift*m $u


einem ©inge£u[t6abem.
6. Ante implicari aliquo certo genere, curfu
• ' viuendi, quam poffumus, quod optimum
- fit, iudicare. Gfje }u einer gemoiíem £e6en8,
£(tt6 fitf) begebem, unbbatinnfid)fejtfe6ti , .
eße mam oetjteßem fermet/tweld)e$ Diebejie ift.
*7. Hercules Prodicius. ©er $ercule8,oon moe(• 1
£; Der ProdicuseinPhilofophus, geftf)rie»
ben !)at.
' 8. Viam viuendi ingredi. €ine £e6en8 2(rt6
ergreiffem. ] -

9. Diu fecum, multumque dubitare. £ange


im3ioeiffel fte6em.
ro. Viam ingredi. €inem %3eg geßem.
1 1. Alicuius {atu editum effe. Q30meinem 66ta
tübrem, betjtammvm. .
r 2. Hoc mihi contigit. ©03iftmir micbetfa6té.
I 3. Imitamur, quos cuique vifum eft. %8ir
t6um«8 benemnatí, beneme$ unô matfyutl)um
* bcfiebet, , , F 5 . 1. Ad
r^

*- _ - _
9o. CIC. DE OFFIC. LIB. I,
3. AíaIicuitSíüdia inftitutaque iinpeiHTGt,
nem alle§ nacf)t6um, ma$ctmut 90tmimmt. 3n
$. feinem%bum uni) £aííem fid) nad) cinem.
- vitf)tem. *, -

2. Parentium praeceptis imbui, Q3on ben Gl,


term untettid)tet mocrûcm. - -.

3. Ad alicuius confuetudinem , moremque


deduci. &ine$@jttem umb%3eife an fid)rieba
• iiììåíïí gewäbnettoetben.) ' *
. 4. Multitudinis iudicio ferri. €$ mit bem ge•
tntinet, £quffcnbaltem, €id) nad) Dcn mci,
fi:entiótem.
5. Quae maiori parti pulcerrima videntur,ea
maxime exoptare. %8a8 bemen mei|tem gea
-{ἐ fid§ aud) gefallem laíem , unù ûaï<lbe
• %aben wollem. . .
6. ** viam fequi, ©em red)tem%3egttefe
V?!!. - .
-

7. £arentium difciplina. ©ute%uferjicbung.


caPvT xxxIII.
3. Maxime rarum genus eft eorum , qui &c.
$am fimbetberet gat moenig, bie sc, $ie fimb
gat Dümme gefäet. /

9. Éxcellentis ingenii magnitudine ornatum


;£ Ginem*)0tttejlid)en6o6em %etftamb6a*
€η. ` --

1o. £raeclara eruditione, atque do&rina of


natum effe, uberausgeleítt fyn,
a* . .
' I, Spa

, ctc. DE OFFIC. LIB. I. 9r

x., Spatium deliberandi habere. 3eit babcmy -


fid) 3u bejinnen/ unb 3u bebencfcm. - . ,
2. Certum vitae curfum potiffimum fequi. €iv
- ;si £eben§2?/rt oot allem amberm et*»e!)•. •
.

€!!. -
-

3. Ad fuam naturam confilium omne reuoca- •


- * re. ©itf) überat nat!) feinem%Yaturcfrid)tem. , , ■ ,,
4. Huic rei eft cura magna adhibenda. %m * , , ,
Diefet ©ad)e muß mram nid)t leid)tfinnig unb , )
licberlid), fonbern forgfältiggeffem. . . . ; ,

5. In officio fuo claudicare. §m fcinet %yflicít , . . . t, '


{}, feyn.
» $%8ibev fciner®d)ulbigfcit
,
-
bam, - •

6. Ad hanc rationem maximam vim natura


habet. $nbiefet ©ad)emu5bie£Yatur(ba8 ' ' ' '
Humeur be$$)enftfjem)ta3 meifietbum. > • , , ,
7. A; ĘÉ&§¤ vim Š - -

abet. $nbiefer ®a(f)e ftel)et Daëmeiíte bey


- tem &ficfe. -ius. ' • • ,

8. Alicuius rationem habere in re aliqua.®id) • • • . .


in eimem ©ing nad) cinem tidjtem (auf cimcn
`refe&titem.) * . , ·· · · ··
9. FORTVNA mgrtalis eft, ®a3©fficfifioct,
gänglid) binfällig, wanbelbat. . '^
Io. 1mmortalis natura, ®ic unoctänbetlid)e
$atur. . . ' . ` …
1 1. Conftantiam tenere. %efíánbig 6(ei6en. . .. ,
12. Hoc decet maxime. ®a8 jtebetved)t vobÍ. , , fi
… J3, Intelligerefeerraffe. $)'ercfen/t)a§ mang€• ,*
f«|)let, fid) nid)t foo%{δρτgef«}«m |)at. f;
, i^ . . 1. Po- . ? \
v. * * *)—• & . 4.
- - t. • .* ', !
, • ,

9* . CIC. DE OFFIC. LIB. I.


x. Poteft autem accidere. ®a§ fam fid)fei5f?
(id);utragem.
2. Facere morum, inftitutorumque mutatio
nem. ©ein£ebenumb%8ambétânbetn.
3. Tempora me adiuuant. €$ fùmmt $u geleo
gener3eit.
4. Senfim & pedetentimaliquid facere. %Yad)
umb mat!) eti»a3tl)um, oberim3%ßerdftitf)tcm.
5. Amicitiae, quae minus dele&tant (mor) &
minus probantur. §teumí)ft6afft(§3efambae
ftf)afft) bie einem nidjt gefälltobet aniiebet.
6. Amicitiam fenfim diffuere. ®ie §teunba
fd)afft allmäblid) 3uttennem unbaufljcbcn.
7. Amicitiam repente praecidere. ®ie
§teunbfîafftgäbting86red)em, auffagem.
8. Commutare genus vitae. ©eine £ebem32
%tt änberii. -

9. Omniratione curare. §l«i5ig 2(t6t6a6em. .


1o. Aliquid bono confilio facere. €troa$ mit
gutem %óéòadjtt6um.
r 1. Imitari maiores. 3n bie §ufiftapffen $inet
QÖorfaßten tt«tem.
12. Illud exceptum fit &c, 3um ®otqué foig
id) au£neiymenx.
13. Haec natura(mea) non fert. ©i§iftmeimet
%J?atur gutwibet.
14. Paulo natus. §)e£ %aufi €o6m.
i 5. lnfirmitas valetudinis. ®d)lwät!)(ióe umb
ftändtlid)e ©atur.
16. Patris fimilem effe, ®em Q3atet
-
££
€yn/
\, ,v
CIC. DE OFFIC. LIB. I. 93

fçyn, €& miat!)em moleύετ Q$atcr. Similù Ge


nitiuo iungitur, quando ad amimum refer
tur: Datiuo autem, quando ad extcrmam
figuram.
x. Caufas defenfitare, ©treitfad)em für ($e,
tic!)te au8mad)em. Aduocaten34©telle oere
tÌ€f€m. ,- -

2. Populum concionibus tenere. §n§ffentfia


c!)en$ebem ba8%0[cf bclujiigemunù in %u?
mercffamfeit etíaltem.
3. Bella gerere. ®rieg füf)rcm, 3n $ticg $ic»
bcm. *. -

4. Ea quae funt in mea poteftate. %8a8 immei» . . -

net%(icbungftc6«t, umbiótbunoDet (affcm ,


fan.
5. Praeftareiuftitiam. ©ereótigfeit übem,€i6 - -
• - ' '

t)er ©eredjtigfeitbefieifigcm, -

6, Praeftare fidem. §rcu umb ©laubem [)a[•


* * tem,
*7. Praeftare liberalitatem. §t«Wgebig f.wn.
8, OPTIMA HAEREDITAS a patribus tradi.
tur 'liberis, omnique patrimonio prae
ftantior, gloria virtutis, rerumque gefta
rum: cui dedecori effe, nefas, & impium
iudicandum eft. ©ie befte €t6ftfiajt, Die
€(termibrem $inbernbinferíaíem fönmeii, unb
ûiewie[be{jerijt a(3 alle3($ut!), !
ein elytli»
* d)€r%a!)me/iinbùie€|)re, ùie fieburd) tapfe» .
^ re §batem etlamget l)aben. SYid)t§ ftf)änba
tit$** aberifti a(3ryanmjig;$inûç; nid)t Ê
* fíß

-
- -
---- _ -
- -
-

-
-
--- --- -

*-*-***** *<<__…-~- -------T~—--


+

94 CIC. DE OFFIC. LIB. I.


natf) [)altem, unû IĘ ©ltevm turd) ibre íble
$uffübrung beft)impffcii.
/ CAPVT XXXIV.

1. Officia'alicui tribuere, &inem eine %fiidfit


ober Qlmt auflegem. -

2. Officia alia funt iuuenum, alia feniorum.


3ungen£eutem fte!)et bifi;u, 90r alte £eute a?
5et gehöret iwdè ambet3. - -

3. EST ADOLESCEN TIS, maiores natu vere


ri, exque his deligere optimos , & proba
tiffimos, quorum confilio atque au&ori
tate nitatur, G3 fte!)et eimem jungem $)'e114
fóen$u, ba§erbie altem in €brem balte , unb
aü3Diefem bie beftem unb anfcbnlid)item neba
me, Detem $atí, et fid) bcbieme, unb fid) na(f)
Dememfelbem genau rid)te.
4, Ineuntisaetatisinfcitia, fenum regenda &
conftituenda prudentia eft. $)ie unbeta
fiänbige $ugenû mu§ butd) bie £lugbeit Det
altem $uteótbrad)t unb tegitcttverben.
;. A libidinibus arcere aliquem. €incm ©om
bec9$olluft abbaltem. ~ • . .

6. Exercere aliquem in labore, €inem;ut ?(v2


beitanbaltemünb gemo$6nem. -

7. Cuius inbellicis, & ciuilibusofficiis viget


induftria. ®et fit!) in $ti«g6, umb $tiea
bgn33eitem $um gemcinem $ußen bráud)em
[àíít. ( bem gemeimem %8cfem angçnçôme
Qiknftetcijtct,), 2.Re
_•
r. - - - - l.

- CIC. DE OFFIC. LIB. I. 9* ;


· 1. Relaxare animum, & dare fe iucunditari.
©itf)eim wenigev6olem unb cine £uft mqttcm.'
2. Cauere intemperantiam. ©itf) porfe5cn/
ba5mani)er ©ad)enitf)t $uwie! tl)ue.
3. Méminiffe verecûndi†€ijict 3ud)t ^ .
umb €¢6arfeit6efieifiigem. — /
4. Aliquibus rebus intereffe velle maiores
matu. ©ie J||tem mit moot;unel)men. *
ς. Alicui labores corporis minuere. €imen
* mitbet £ei6c3.2(rbeitperfîoncm; nid)tfowic[
£eibe322|rbeit auílegem, s. -

6, Operam dare, $ici$ aniwenbem.</


Κ 7. Aliquem confilio & prudentia adiuuare.
€inem mitffugem $at!) am èie ©anb gel)em,
beyftel)em, bebü(jlid) fcym.
8. Nihil magis cauendum eft mihi, quam
&c. 36 546emit%fìrmitíté mel}v 3u 5ítem,
(il6 ac. . . ' ' ', -

9. Languori fe, defidiaeque dedere. ®it%


ter $räg6cit ergebém. §auffoctben.,
1 o. LVXVRIA, cum omni aetati turpis, tum
- fene&uti foediffima eft. ®d)lemmerey
unbunorbent(itf)e3£e6em,ift am feinem $Yen,
fd)en,wonwa3?((tevet aud) ift, }u lobem; abcs
altem, £cutem fiebet cô für allem anberii gat
g0tftig4m. ** , · · ·

}| 1 I. Libidinum intemperantia, ($cil()cit umb


» - llngud)t. …- * .

1s . , I 2, Concipere dedecus, ©efóánbefgefóimpft


! wετὸςm, – – – * -
1, Fa- • .

+
* , \• • '
'-^

-
(
- - ' I

96 CIC. DE OFFIC. LIB. I.


1. Facere adolefcentium impudentiorem in
temperantiam, $ic3ugcnbunwerftííimter
mad)en. ®ie3ugembinil)rcmumarbent(id)em
£eben(%056eit)ftárctcm.
3. Hic non alienum eft, de hoc vel illo dicere.
Jûie moitb fid) nid)t übet fóicfem , bonûiefem
cbetjcnemimoa8angufü6rem. %ey $icfer ©eo
legenbeit fan mam aud) wo(won biefet Gadjc
banbeln. * • • • •

| 3. Officia magiftratuum. ®aö/ioa8£)btigfeit»


fid)cn ©ctíonem $ufùmmt. . -

4. Hoc próprium miunus eft magiftratus, ®a§


iftba$ eigent(id)e?{mt Der ©brigfeit.
5. Gerere perfonam ciuitatis. $ic gamâ€
®tabt (©emeine) praefentirem.
6. Alicuius dignitatem &indecus
me3%nf<6eiiumD€6re fuftinere, €i•
ad)t nebmem. m

*7. Iura defcribere. ©efe%ewotftf)reibem. . .


8. Haec fidei meae commiffa funt. ®a§ ift
mir aufmeinócmotffem ambefe6len (gebunben.)
9. Aequo & pari iure cum ciuibus viuere. %)\it
feinem Jitbürgcrm (%)\ad)batm) fticùlid) umb
einig lebem. -

: io. Se efferre. ' llbcr ambere [)ertfóem iwollem.


£Jlebtfeyn woollcm al8ambcre. .
1 1. In republica ea velle, quae tranquilla &
honeftafunt. ©ie Gbrbátfcit,$ric5umb€ia.
migfeit (iebenunb ctbaltem bcljcm.
12. Aliquem bonum ciuem fentire & dicere.
*
emissamayuluviasstans;
. / I,N1*
- -
- _ -

« , • - - .
· ·· -
-
-
-
-

- - l
v

• _• Cic. DE oFFic. LIBAI. . 97 ) ,


'1. Nihil praeter fugim negotiufy agere.%J\id)t8 `, v f

t6um, af$*oa£ fine$$etuff iji. &ingigunb ' , , ,,


atlein fcine32{mt§
*'2. Nihil cbct %eruff3a6iw
de alieno anquirere. @id) artém.
um ftem», - . ' . .
• ,
* Se Göatfiéhunbcfümmert (affem. «
3. Minime effe in aliena republica curiofum. . .° .
7. Gióni(5tinftembeôáfibet miftfjem. ©itf) , , ,
mift3uinqnbcre €μόcn, bie ibn mift£ alio , , ' ' ,'
gebem, bétúmmerm. - .

4. Quodaptum eftperfbnis,temporibus, aeta- • ' 'v ;


-* tibus(%.fingulis.) %ßa§ fit%}ufébet £yetfon, . - ' i
3citurib?i(ftam beftenti.fìgfitfiftcníóiifet. , . , . *
5. Seruarè cónftantiam in omni re gerenda
*;* confilioque capiendo. §m allem §`ingen '
beftänbigf€)m, iin§ nid)t fcitftfeimem einnúf|, si , •,
, géîafteri®erfaßänbetnunb umfioffcn. ', , . ..
· · · · · CAPYT XXXV._ ' … / . '
« Ggg. motus' &' ftatus.
3 {t«5ëm,
®a§ gef)en unb
' ' ' ' ' • • …
-
•7. Eia, êôåne Proportion be3£cibas.
3. Qrnatasadactionem aptus, $enmmam fid$ .
' ^ . feingu cinct €atbeguftfyitfem foci§,
9. Satis erit intelligi. €$ ift fóem gcnung/ . . ! ,
moemm mam mutfbêifi, Yoa$€8ijf. -* * L • • • • • ;• .

1o, Pfobari alicui. €inem gefallem. Q8om einem


gc(^bet verbem. *. - - -

a 1. Ii, quibus cum , & apud quos viuimus.


, ©ie, mitbencm iwitumgeben. .^ •
Hisquoquesdeusegaw
12. wissimi rebuspauc a dicantur.%ud) *
asa, , •, - -
- .
, . -
• *
-
I. Ma- · · · ·

•.

\
• ·· · …
- t.
•. - - -
-
. -
-
- .
•, -
-
- -

t.

A.
,
• ' *
*
- -*
-
_ -~ -~_ _ - -—~
98 -• CIC. DE OFFIC, LIB, 1. .

•T - - ••- - -- - - - *
1 1. Magnam alicuius habere rationem. ©roffe
Gorge für einem tragem. -

2. In quo eft fpecies honefta. §)a6fcimumbere


bat auêîi«5«t. - -

3. Ponere aliquid in promtu, §tiva3 ooram•


f<6cn, ba§e§ jcbermianim bie£lugenfälit.
4. Adfpe&tum deformem habere, & turpem,
, I. $ itf)t fcim (übe!)auéfébem,
5. Verecundia. ëìíîïòtit.
6. Sana mente effe. £fugfeyn. . .
7. Rerhoüere aliquid ab oculis. €twa8 nift
' fcljem [affem, $ubacfem.: ' `'
8. Necelfitati dare operam,vt quam occultif
' fume{fe, ei.) pareamus. €&in« %otbûurjt
. ganß |)eimlid) oervitútem. ; _ , -
9. Öuarum partium córporisvfusfuntnecef
farii, eas neque partes, neque earum vfus
, , fuis nominibus âppellare.©icjemigem? beia
* le be$$eibe8, Die hiam 3u Q3errid)tung feine:
- $Xotßburfjt gebratid)t/ webcr felbjt,nod) aucf)
í bic QServiti)tung mitibrem cigcnem ®abmen
-
11€I1I1€η. -
1o. Hoc dicere obfcoenum eft. €$ ift gatftig,
bif; $ing o|)ne JYot6 gumennem. -

1 1. Actio huius rei non vacat petulantia.


%S)i§%©ing gcfd)id)t au$ $)ut6nyillem.
^
12. Orationis obfcoenitas. ®atjiige/umfiátige
,
$)(€ûcm. - • * '

13. Non audire aliquem, €incm fcin ©«5$*


gcbcn, -

1, Ali•
cic. DE OFFIC. LIB. I. . oo
í 1. Aliquid reprehendere. . €tiva8tabelm. *
2. Irridere aliquid, %ßorüber (att)en., , ,
' ,. 3. Qgae nominibus & verbis flagitiófa funt,
$a$ fnam nid)t ol)ne fonbcrliô& Θέφαηύe
mennem unb baoon rebenfam.] …. ,.;.,,
4. Aliquid nomine appellare fuo. Gtwd$mit
! fintm ted)tcn%aijimemrigtnem. .: ...
5. Non obfcoene dici. $cingmgatfiigen%a%*
membabeh.£6ncéd)afufûfiemgeiidfitiw<\%.
6. Liberis dare óperam. §imbet 3eugem.<,
7. ln eam fentefitiam. ?Iufìiefen ®tblag.,
8. Multa ab hos contra verecundiam difpu
tantür. §)igf* briggt;9i£l:6 oot, ba§ twibct
{3ud)tunb ®d)am fáüfj.' - -

9. Quod abhorret 9culofùm, auriumque ap.


pFobatione, $a8 mìàii nid)t g«iie jieffct ,
- - ünè lùret, . - ' '
-
-.• • * - ' - *v*,* 2 • - *.

1o. SÉÃÉVS, INCEssvs, feffio, äöcübitio,


vultus, oculi, manuum motus, teneant .
decorum. $) amfoliimgebem unb ftc6em, fi2
ßen unb figen, ja3um getingfitt ii,3)inem
ünb ®eberìungem Deter $ânôe fid) füff«6em,
Daß mannid)t3tl)ue,ba8$em%3o5(ftanbunb
. bet €¢£atfeit4u wibctf.y. . . .
1 1. Quod effoerfiipatum aut molle eft. 3a3
$eibifóumb;irtlióßetqu3fommt.
12. Quod durumi, aut rufticum eft. %8a3 alla
$ugtobunb batierl)afftigfetatuê fommt.
13. Hòc mihi aptum éft. §`aé fiebet mit mof
- -

-,' .- am;
.
3®fammid) bictcin
G z .
vobiííidísti,.1.Ho'.
. .
' , • ioo … CIC DE OFFIC. LIB. I. ,
- — I. Hoc mihi diffolutum eft. €3 fte!)et mirmiót
, * .- _ fein; €$ fie|)tungeftbicftau8. -

- - . 2. Cuius mos magnam habet a vetere dif&jpli


' , . • naverecundiam. ®et 9on ?((tcr86ec mod%
, . ' • ' , gem^gbnetijt, δα5 et fid) ber @d)ambafftige
: * ícit£eficifiget. ' ' -

. , 3. Si qug gafuggenerit. 38«mn e3 gon ung«•


' '7 fáítfofte geffe6en/(fif) ;utragen.)
:
• .
•• ' ' -
• 4. Corporis partes quasdam
$%i(ebe$$eibe8 cntblöïém. aperire, €imige
- , • , 5. Adfpici non decore. êid) für bem £eutem
• , - * 'fóåmcn míffet. $)it €(f)aiibc ben £cutem
*^' tot ben?fugerifte6en. * .
6. Noftro more hoc non fit. %8e)un3 (umferet
- * Getwo5n6cit ni$) pfiegt mam bifi nid)t §ti
' .' . , • 3 tfum;& ' ' *°' **-* * ,

-
' . . 7.
' Retinere verecundiam.. ©itf) bcr
6afftigfeitbefieifiigcm. ©tfiam,
•^ • -'

' 8. Aliquidfacere, natura ipfa magiftra & du


' -. ce. Gttba8 tbum, $a}u un$ $ie $atur f<(6ft
, £in(iunggitf. ' ' . '
c •• * • CAPVT xxxvI. . . .
's, venuftas muliebris eft. €¢ôônfieit be§ ©e,
… fid6t3fomtht eigent(id)ten%8eibétn 3u. _ .
1 Io. Dignitas virifis eft, €ine anfebnfit6e ($ee
â ·
,,, ·
, ' *, , fiaif(feine
τυρb[am. Statur) ftebet $) annô,})erfone
- - v.

1 1. yitium in geftu mgtuque gauere. €i(5


íüt unwmftänbigen ©cbcrbem $ita, ,Pa
- * s -
P.
' .' • • •
_• -

* - -

•• • ;. * v
t .'. '.: . - - / - - \

' ^ ,. * . • -' . \- - -

v ——^ • ' > '


———— --------------——~
-
…. . - - - - - - - - -<-. - v

-——-—- - —
Τ**-*- — ————~ _
_ . -—---—-~^T** —,--
- —–. ------ --- -
. .

CIC. DE OFFIC. LIB. I. I©1

I. Palaeftrici motus. ®ie angenoë5nfeTicrTitye


($eberbungemun$ @ötellungem De88eib«8.
a. Saepe effe odiofiorem. £jt verùrie5(id) , -

fallcm. -

3. Non vacare offenfione. $)\id)t gcbilligét


– twctben. ärger(id) fym.
4. Coloris bonitas. €ine («66afftige, gefünbé
$arbe.
5. Color exercitationibus corporis tuetur.
$enmmam fid) ficifig übetunöbctvegct , b«•
Íì(t maneinegute §arbe. - l^

6. Adhibere munditiam, @öid) bet $cin{id)•


fcit befieifiigen. ,
*7. Eadem ratio eft habenda huias rei. €6€m
bi§batmambiebe) im adf)t 3u me6mcm.
8. lnveftitumediocritas optima eft. ېfte6et
am beftem/ venmmam fid) in£[eibung mittet»
mäßig aufjübtet.
9. In greffu tarditatibus vti mollioribus. ®at
£u fad)te ein|)ergcl)em,iwiebie£ßcibcrgu thum
pflegem. •.

Io. Fercula Pomparum. $tagem, baraufmam


in ®d)auf?ic(em ioa3. %erumtrug, oùçv yum
Göi«g«8*®eprânge braud)te', `a mam bem
%au6 bet §ein5e, €ronem, ©ößem,%ilber
unb bcrgl. berum ttugc. ®iefe mu[tem mum
gan% (angfam fortgettagem verbcm , Damit ,
bie 3uftfjauer alle3red)t genaufommtemim%tie
genftf)einne6men. .
1 1. Infeftinationibusfufcipere nimias celeri
- G 3 tat€S,
- -

I©2 cic. DE oFFIC. LIB. I;


δat $u gefcbwinbe fatifíen (até moeiin mani ,
Den$)artft pctíäuimetbätte.) - -

I, Anhelitus mouetur, $)am (äufft fid) qu3


bem ©betm, man fónaubet ftarcf.' -' '*
z. Vultus mutare, ora torquere, %ßumberlidje
($eíid)tet ($)\imen) modôen. -

3. Ex his rebus magna fignificatio fit, non ad


effe conftantiam. £iu8 biefem tlmftänbem
fammam brutlid)f«6en , Da§ fcim fcjt geft£t«8
($emítbbaiit, - \

4, Animi motus, qui a natura recedunt, ©ie


($emüth82%ewegungem, òie wiûctûie%atur
(auffem. -

5. Affequi aliquid. 3ueimem'®ing gelangem.


6. In perturbationes atque exanimationes in
* cidere. @öid) befftiger;ürnem, (alteriren )
Daß mam faftfein £e6en mebr 6at. -

7. Attentum animum ad aliquid tenere, %ille


f&ime @5immunb ©ebantfenioorauftit%tem.
8. In exquirenda aliqua re maxime verfari,
@5onber(id) mit llnterfud)ung eine8%$)ingeâ
6eßßáítiget feyn.
9. Impellere ad agendum, 3ut 2öetoettfffelli*
gung antreibem. .
το. Cogitatione ad res quam optimasvti,£que
tcrgute umbnüßl:©ebantfení)abem, $ic5t3
uniiüf;£§ gé`encfem. -

' I i, Appetitum rationi obedientem praeftare,


€gine?(ffcctentine®egietbennid)tbertfóem
taffen, fönbcrmnad)bet $ermumfit regulig;

-/ - r.
-
' ,
-

, ', , • • '
- . • , ' \ • , ,
CIC. DE OFFIC. LIB. I. ro3
· CAPvT xxxvII.
y, Contentio tribuatur difceptationibus iu
diciorum aut concionum.'éinet [autem unb
. . bejtigen$eben8a?/rt foli man íitf) bcöienem,
foemmmam oov ®erid)te ©treit? ®ad)en ©ot \

bat,obetwemmmanworíffcntlid)erQ3e,famme ,
(ung ma300tttägt,
se. Circulus, i. e. Coetus hominum in circulum col
leëìur. Gin§r€)5 bc) einamber fte!)ember £eute.
Ergo in circulis h. 1. eft, %ßenn mam bey eim
anùet fißetoùçrftebetumbr€ύet oomeimet@a
- cl)€. - -

g. Difputationes, Difcourfe, ®efptäd)e.


4. Congreffiones familiarium. %8emm gute
$tcufibecinambet $ufprctf)en. : -

ς. Huius rei praecepta horum funt, nulla illius,


Q3on biefet @5adje gcbcm unô ûiefe £eute wiel 7
Jntettid)t unb £cbtfä6£ ; ἀon jemet abct
fóweigenfieganßftille, ' .
&. Haud fcio, an poffinthaec quoque effe, (/?.
• • praecepta /ermomi.) 3t5fam nid)twiffem , ob
$ g* ange!)e(ùafi man$egelnùaoomgebem
… fQ!!. - - , ' ^.
•7. Difcentium ftudiis inueniuntur magiftri.
%3et muttoa§ lctnem moill, 6at(fimbet)übet?
all ?Inleitung genug. . _ ' . _
8. Huic rei qui ftudeant , funt nulli. ێ [&gt
fid) niemanb aufûiefe ©inge. t _
9. Rhetorum turba referta omnia, ©$ if alle3
• … . ... G 4. ' ' *, ooli ,
ro4 CIe. DE OFFfC, I.IB, I,
'T£T£RERETGs finb undùm &NTERE
mergentig. -

1, Haec huius rei praecepta funt;


2. Haec praecepta ad hanc rem pertinent.
%§\icfe %egutm bat mam von Diefer ©adfe.
$Wat!) èiefem %egu[n fan mam Diefe ©ad)e
tra&iirem.
3. Vox eft index orationis. ®)urd) ùie ©tim?
me febet mam. -

4. In voce duo fequamur, vt clara fit & fua


uis, Q3c) i)cr ©timme foli mam fit!) bemfi»
bem, ba§ fic bellumbammutbigfey.
5. Hanc rem exercitatio auget. 3u biefet ©ae
$;
gelangtmmmje me6rufiù mebttutd)ftctige
litig.
6. Loqui preffe & leniter. ©cut(itf) unb (ie6t.
t€ύςm. w • -

47. Hunc exquifito iudicio putares vti littera


rum, $\6nfolltemcymcmba3 iwäte &in&yuml)•
gele£):tet $) qmm. -

8. Optime vti lingua latina. Q\ie £atciniftfie


@öpradfie übcrau§ ivo%(oerjteljem, %m beften
fateiniftf)rcbcm. -

9. Impromunciatione fit fonus dulcis: literae ne


que expreffae, neque oppreffae, ne aut ob
fcurum fit , aut putidüm. ®ie %u8tebe
(@timme) foli (ie6fitf feyn, bie %8orte unb
®yllben folimamnid)t gar ;u ftattf auéfpte»
d)cn, aut6 feine verbeiíém; Damit «8 mjtf)tumo
bernebmfit!), quónid)t gat;umoiDerwärtiguii
; VII%mgcm£bm |)€t0u6f9mm£, 1.Vox

- `
^ ,
-

-
- ~-
ç

• / . / 3 , • •.
-

cic. DE OFFIC. LIB,


! I. vos
— 7.VOXAngUERSIGiEunoerftän$tit;<€ρταΤ€.
2. Vox cafiora: Ginegat $ub«ll« €timme.(Can
, , . tillirenbe.)
3. Oratio vberior, nec minus faceta. €ine
*vob{/fiieffcnbe unb fufiige %eben&?/rt,
4. De quo bene loquendi opinio magna eft.
$ę$en$iu$ml;at, bafi ét bctcbt iii ; ©et
vot fcbtbercút gebaltem virû.
5. Sale& facetiis aliquem vincere. €imemin ,
€tfftocmtfcm unô $ur$weil e$ $ubor tbum,
£üftigct umí poííémbajjtiget feyn, al§ cim am*
, bérer. – – –, *

6. In aliqua re maxime excellere. €onterfidf)


incinem®ing berüßmtf.ym, 90v anbetn bcm
' , Q3ot;ugbaben. .
*7. Sermo lenis. 2(nmutbige $totelig;$tt. *
8. Minime pertinax. $icf)t 3ancffüd)tig.
9. In quo inieft lepos. %8a$ $ietlid)/geft!)itftiff.
1 o. Sermo, qui $ in poffeffionem fuam
- cludit alios'%ebem,
venerit, exclu aß wenn
• man$ glein gtbinget jätte, (δα3%£orta[•, , , ,
fein baben twellen) unb nicmanbcn 3u «incm :
%ßottfemmen(affcm. -

1 1. Viciffitudo. $)ie 216tbétífefung.


12. Aliquid non iniquum putare. €tiva3mitít.
9ßtllnred)t $altem. ' ' _ ' . -

13. Seueritatem adhibere. €tnfifiaftig fyn. * '


14. Adhibere leporem. 2Immel)m(id)feit brau»
djem. »
15. Sermo/acpe vitium indicat ineffe mori
-;
-
* • ,
, ^. G 5 - •
bus. -

.
«
1o6 CIC. DE oFFIC. LIB. I.
| • ' ** bus. 2(u$ bem%ebem erfcmntmam offtbie£a4
l - - u . Íter cine3$){enfóem. '' -

, y, Studiofe de aliquo detrahendi caufa, ma


- - ledice dicere, $it $fei5beneinemftfimpfît.
** - τέbea , um ibn ;uwcttleinetn, 1 l.

• • ' • z. Aut per ridiculum, aut feuere, contumeli


' , , ,, ,
• '
ofe de aliquo dicere. $m€t%t%
€tnft ff)impffiitf)unbfd)mälid) Qùer itm
ooncincmrc,
ῦem. - \

. 3. Habere fermones de aliquare. Q3on einem


- $ingtcbcn. . · · - -

' , 4 Domeftica negotia. %àufifid)e ©crtiótum,


, " , gem. ®au3, €atfem.
, , 5. Ärtium ftudia, $teye£ìnffe.
, ' • . ' 6. Orationem,quae aberrare adalia coepit,ad
, • , , haec(fc, quaepropofita/unt)reuocare.38cnm
, ' mam dufioa§ anber§ fommen ijt , foiebet $u
. . . . feineroorganommcncn%atcriefommen, unb
- . . . . . . . baoon rebem. _ , , , ' -

', . 7, Non omnes iisdem rebus, nec fimiliter de


^ , * le&amur. 38it baben nid)t alle $u cinct(e)
. ' £ufi. €incmgefällt je£tba3, bcm amberm je*
•, , ne3. , *.

• ' 3. Sermo dele§ationem habet. ©ie £Kebe


, ' (ba§ ©cfptátf) ) iftamgcn«5m(gefälltbene*
. . amùerm.) - - •

,I , 9. vt incipiendi ratio fuit, ita fit definendi


^ ,, " . modus. %8ic mam 6atfoiffem angufangem, fò
. . . (^tlmam autbmoiíem ùa3€ribe $ufteffem. (mam
i '*•
' foli De8€mbr§ nid)tgat ortgeffem.)
-^ ' , - -
-
- • •, - - -

- \ / t. - *.

cic. DE OFFIC. LIB, I. io?



CAPVT XXXIIX. * , ,
'. * ^ ' , . '.

i x. Re&iffime praecipitur, €$fyit£tv6fgeleítet.


2. Rationi noh obtemperare. %ßibet Die Q3cta
numfitfyn._ . - -

3. Ira exiftit. @§ foit^ 3otm erreget.


3. Maxime curàre. éôïbertiò$icifiantbcnbcn, ,
* <;.
* Cum aliquo
teDem. . fermonem conferre. $)'iteinem
. - -* • -,
,^ ,
, - '

6,
£
¤ssistississis,
€|)t€m, * . * *
€ii€m(ic6cmunb
'- - **.

7. Obiurgationes nonnunquam incidunt ne


* ceffariae, in quibusvtendum eftfortaffe, ,
& vocis contentione maiore,& verborum -

3 grauitate acriore. €é fallembiéfweilem mot62 . , •,• .


venbige ©traff%£%m
ine$teret $erpegliófcitoor,
im babe)
δίόςmman fió
, ünb ' ' ' .
• • '

f%ätïeret 39tte gebraudem mufi, -

8. Idgcii.
agere,
. . .®a|)infebem,
- ©itf) Dabim6efici5i4 , , •

9. Ahquid facere iratum, €tiva3 au3 3otm ,


tl)tin. - ` ' ' ' ' ' .
io. Vtadvrendum,&fecandum,fic ad genus ,
caftigandi (adcaffigationem) rariinuitique
veniamus. 3ie Die Medici bi$toeifen/
• roenn e$ bie £ot6 etfoteett, eine $unbe
bremmen, obet ba$ ©(icb gav a6téfém, (oc(a , •
(563 jie Doóféltem unb ungetn thum, alío…f[€m
3[4
• -, -_
-

— '
\ '
, , ,* ,
* .^

v.
-

r.
-

ro8 CIC. DE OFFIC, LtR, T.


[em wiv aud) fcltcm iinb iingctm, (nid)t obne
$Yot6);u @öd)c(t/%£ortengreiffem.
1. Si nulla alia reperitur medicina. %8enn fona
fienfein ambet $)itte{oot6ambemift.
2• Ęsulati. $)'am foll jid)be33otm3 ent»
)alfem. '
g. Cum ira nihil re&e fieri , nihil confiderate
poteft. QÌ8enm man ícm 3orm %quum gibt,
fammam nid)t§ vet!)tum\ miit Q%«bad)t tt;um.
4. Clementi caftigatione vti, ©efinbe ©trafa
fe, QSerweißbraudjem.
ς. Aliquid acerbitatis habere. llnangemebm
fçyn. - -

6. Obiurgatio habet aliquid acerbitatis. ®a8


©traffcmgeftbid)t fólver(ici) e6ne %itterfeit.
7. Alicuius caufa aliquid fufcipere. 3u eine§
6eftem ettoaétíum.
8. Contentiones, quae fiunt cum inimiciffi
; 3amcf,benmammitfeinemάτgften§cinb
άt. - -

* 9. Indigna fibi audire. £0fe %8orte ambórem.


Göióßimpffem (affcm mìÌÌ€m. -

Io, Iracundiam repellere. ®em 30ym fcincm


£{aum umb%a%gcbem. -

1 1. qu330tmtbut.
Quae fiuntcumperturbatione. %8a8mam _ •

1 2. Probari alicui. Q3on einem ge6illiget, (g€v


[obet) τρ€τbem.
13. li, qui adfunt, ©ie?Immoefcnben,
I 4. De όrme eft, €ê ftel)et nid)t fcim, -

` . I. De
CIC. DE OFFIC. LIB. I. Io9

I I De feipfo praedicare. ©itf) fe(bit {oben.


Q3onfióß(bftwic[®úbmcné(j)iabfcns)ina, n.
t5cti. - -

2. Cum irrifione audientium imitari militem


gloriofum.Q3ic{?lufííynciben$ oonfitf) fe(bft
matícm, (\wicjener ®0[bat beym Terentio)
;* Doóìie, foe85ören, nut (αόεn mife
€Î1, • .

CAPVT XXXIX.

g. Omnia perfequi. Q3on allem ©ingcm [)ana


beln; 21(lcé mitnebmen. ' .
4. Homo honoratus & princeps, €in gecf)t»
tct ootme6met $mann. (©tofîèt $cvr.),
3. Ædificandi defcriptio. ®ie %n(age cine8
%au£8. :
<, In ædificamda domo adhibere dignitatis, com
moditatisque diligentiam.T3m €tbauung
eine§ ©aufe§ 3ufeßem , ùafi e8 ein gut 2(nf«»
bem £«fomme , unb aud) b«quem ( commo
de) feg. .- * • * - z

*7. Hoc mihi eft honori. §)i§ ift mir eine&%*


te, €$ getciótmirsu groff<m$u$m.
3, Aedificare praeclaram & plenam digni
tatis domum, €in oortrefffid) unb übei:ati3
ønfęmlid) Gebäuύς in Die $$t; fûtcn, , -

*\ » -

* . - 1, Suf.
* - - -

- v.
-

+ -

n. -

\,
\
-
*-

-
\ -

- - … - - - . … •* , ·· · -

_-**-*-^-- -—•-…_ — - --- --- …-


- >-•*• -. • • •— . – – – – ---- - '
~-—---—-—-—-—- • …
*\
-

1 IO * CIC. DE OFFIC. LIB, I.


/ 1. Suffragari alicui. €incm bcfjem, bebú[fíic
f<ym.
2. Homo nouus, $urbe ein foltfiet gemennet,
ûeffem G(termwon getingem Jerfommen moda
tem, bet abetber evite au6 ftinet §amilie foat,
terein äffent(id)céêbten/?fmt befoiiicn f)attc,
' . . 3. Demoiiri domum. €im £què abrciffem.
4. Acceffionem adiungere aedibus, ®eift
, , $au$ gtííét matfefi. (£tweitetn )
• .' 5. Hic in domum fuam primus Confulatum
- intulit, ®ieft ifi Det erfte %ùtgemeifte;
qué feinem ©efd)(ed)t. - -

\ . 6. Domüs multiplicata. €in $ati$ $a$ gröffe*


• , , gemad)tworûénijt.
… 7. Repnlfam referre. %ßläglid)e %nttoott
, • (ben ®otb) ftiegem. , • '
, • • 8. Ignominiam & calamitatem referre. 3it
tf)impf,€¢îambe/u, gtoîéêéfcnbgetatbem,
9, Qrnanda eft dignitas, ( domini) domo,
: *' §§Â§ìiììáíôáíôïíôáìíî
,- vergtôïérm. '- -

* , . * … ro. Dignitatem ex aliqua re quaerere. @id, !


mifeimer €atfje cin£ffife6em matf)en woollem.
1 1. Aliqua re honeftari, €|jr« WOm cinem ®ima
ge!)abem. -

— 12.Habere rationem alicuius.?(ufjemanbfe6em.


13. In domum hofpites multos recipere, £\f2
, ter3 3ufptti(!)!)dbem. £\fft (§%ifte 6cfommeii.
14. Domus, in quam admittenda hominum
. . . . . cuiusque modi multitudo, &in£)qu3, Da
' , • … - • €3
-
- - .
/

cic. DE OFFIC. LIB, I, 1 r;


3 , T3TINGE ET GESIĘ$ufquijifi wgTálicrty
£eutcm. .. . . .. .
* 1. In domo adhibere curam laxitatis. * Gim
$aué fein táumfit!)(nid)t§uenge) baueri. ,
: 2. Alicui dedecori effe, €inem ftf)impflic!, fcyri, -

ἀ 3. Ampla domus,in qua eft folitudo, §iiigroß,


τράitläuffigunt moììie$$au3. .
; 4, Domus, quae folet frequentari. €in $ati$,
* , ba e$ niema6l3teer ift oon £eutem; ba imm«;
„ . , oiel 8euteatifunô abgeberi. - \

j 5. Qdiofumeft. G3i|i$ciùtùítítuíárem,
' 6. Hgc, his temporibus, in multis licet dicere.
$
-
&

É; fam mam beut ;u tage oonviclcm fpt*
' (i)€Ì1. , , . ,, - - - - -- , si • • •

„ 7. In aedificando, extra modum fumtu, & ma


I : gnjfiçentia prodire., ©av#u foftbav unb
: ' ' $tãtùtig bauéh. , „ . _' _ '
1., ,\ 8. Multum mali in exemplo eft. e . Te
$ic Gycm?
; -

petoerutfatf)cr ojt oictíbe(8,


* 9. Studiofe fa&ta alicuius imitari. %it groffcm
" – – – §l«i5 cinem c8 ngd)t6um Wellcm, . i ,<
§ 1 o. Jn hanc partem, 3n $icfem @ötícf. '
§ 1 1. Viggeri alicuiu$imitari, &inc& $i genb
; . 12. nad)folgem.

. villarum.
Magnificentia . $tãótige ($ú».
- • •
-

; 1 3. Adhibere modum, ad mediocritatemque


7 reuocare C modum) ® affe baltem unb bes
% . ®aöeiiifi judicityjj'úiííí aiittet,
' Gttaff& btcibcn.) --
' ' ' …. …, : u, Me
| … - · · · · ' \ • , '

' ; , .
* . . a t. * * . 1 . ^ - .
----
-

-
/ ' '*
\ …
- v 1 -

- , • •
…-

1 1 z. CIC. DE OFFIC. LIB. I.


1. Mediocritatem referre ad cultum vitae.
É feiner ganßcr £«bené , %etragungS) affe
• ' %1t€n..
2. A&ionem fufcipere, &im®ingamfangem.
3. Aliquid tenere.T€tmod& inad)t mebmem.
4. Hac re nihil eft accommodatius ad officia
conferuanda, €§iftnid)t£bequemeré;uGta
l)a(tumg3ud)tunb ©rbarfeit, al8 Siefe§.
5. Neue minorem, neue maiorem curam, & `
operam fufcipere , quam caufa poftulat.
@öitf mic6t me$t, attó mitít véniger $)YÌìiye
' matfjem, alá bie ©ad)eerfcrùert. ` `
8. Quae pertinent ad liberalem fpeciem.%8a8
$timãuffctlicîem Splendeurbienet.
7. Progredi longius. %8eiter geben.
8. Horum triüm praeftantisfimum eft &c. llm»
tcrbieíénèrcycmiftba$worne%mfie x.
*

CA P. XL.

9. Opportunitas temporum. Q`ie ©elegen6git


bet 3eit.
Io. Res(/uar,) quae agentur, fuo loco colloca
re. @eine®ad)en fein ©rbent(id) einrid)ten,
* €injeglid)e8;ubeftimmtet (ted)tet)3«ittl)um,
1 1. Eadem vis eft huius rei. €ô ijt ebem fb bea
fóaffcm, mwie bicf:8%Qing. -

12. Aptus & accommodatus locus. &(gens


* * 3«it umb£)£t.
; -_ . • t.Tem
, , *
• a. -
f -
~ ,

, !

- cic. DE OFFIC. LIB. 1. … . sis


Tempusa&iignis opportunum.T§'qUamie
unb gelegene3eit.
2. Sic fit. ®abec folgct.
3. Aliquid interpretari ita &c. &tiva3fonefien.
4. Sciéntia opportunitatis idoneorum ad a- .
gendum temp9rum. . %8enn mam vetfie,
íet, $u meld)et 3eit íió jóc$ @ing amibe,
qucmiítem tbum läïíçt.
5. Poteft eadem effe huius rei definitio, $Yam ,
' fanêiéïéêß`ingebem aufbie %tt befd)reibem.
6. Hoc loco de hac re quâèrimus, $ie ift bie
$)tebébombiefcm'®ingch. . . . . •*

7. Alicuius rei effe proprium. Ginem $inge


^ eigenflióunb infönbäîcit 3ufommcm. (£i. .
genfäbafft.)
W 8.Hàec fuo löco di&afunt,®αθοniftanfeinem -

'gebîrigen ©tttoeitläuffiiggeßanûeltwóííéï.
9, Virtutes, quae gertinent ad eorum appro
bationem, quibuscum viuimus. §)ie'§u,
' gentem,babuid) tnam fid)belie6tu. angenéìm , :
- mad)tbe) benem, mit mam ipe(f)en umgeßet. ` ,
ro. Haec nunc dicenda funt, ®aoom njçrôém
- , ■witje6o3ubambeln [)aben. .
i t. Ordinem a&ionum adhibere. $n finem ,' «

$ertiófungcn ©rbnungbaltem, ` '


12. Oratio gogftans, €ine orbentfidje, foo$t. ,
gefa£te %be. -

13. 1N viTA omnia funt aptajnter fe, atque


conuenientia. §nf.incfi£ebchumb3afibí
fòlìmammi$t8 msgnus fürne5mem.
•' ' ,, . ` T i.Tur
I

- ->

… - (
-
i •

• i

• - - - .

*-*— * —– – - -

~—————— - --- -<*rJ .


• 1 14. ' CIC. DE OFFIC. LIB, I.'
1. Turpe eft, valdeque vitiofum. €3 ftetyet |
úberau8gatjtig unb ftf)änblid). -

\
2, In re feuera, conuiuii di&ta, aut delicatum l
aliquem inferre fermonem. %ßemm mam |
moid)fige umb ctnftbaffte ®ad)cn für 6at, |
€tínacfcnumb°})oiienmituntct tciffcm, noct, |
* dye fid) bod) baber nid)t ftf)icfem umbreimem. I
3. De communi officio conuenire. Qlmtô ba(, |
bem 3ufammem fommem. (Conferemz |)a(ten.)
4. Cafü, $onungefäbr.
5. Formofus puer. €im iwo|)|geftalter $)'emfd),
($nabe.) -

* 6. Manus abftinentes habere. ©eine φάnbe


mid)t (aff.mgugteiffem. $eine $inbcbabem.
7. Oculos abftinentes habere. ®«ine Jugem
belvabtem,bafijie nid)t auéíólveifjcmunbíiff)
ortgajfem. - • .

8. Siimathletarumprobatione hoc dixiffet. %8emm


et èa3 oon tincim $cd)tcr/(®ämpfer)gefagt,
umbil)n auffoftbe?lttgelobet |)ütté. · `
9. lufta reprehenfi one carere. $)'it $edyt
nid)tförincngetabe(tw«rbem. -

..•
-•
ro. Tanta vis eft loci& temporis. ©0 oicliftqm
: 3eitumô£\rt gelcgem.
1 I. Agere caufam. €ime €αφe fit getiót
-.

, quémqd)£m. - • -' ••. •

, 12. In ambulatione fecum meditari.3m ©pae


ßietgebemétiva3 überlegcm. (meditircm.)
' 13. Aliquid attentius cogitare. 3n fiejen ©«•
δamcfenfçym, fte!;cm. T * *
· · · ."- 1. In

- - • s.

- v - (c. … -
- -. CIC. DE OFFIC. LIB. I. , , ,, ,
* * TrihtimantTîderîïíôï temporis. Q$or -

i. , gtobunbungefóliffcm
fyeri)em focilemmam fid)angefebem' (gebatten)
nid)t faminbie 3eit -* '.'

M. ' ' ftfjitfem, • - 1 .

§ 2. Quae multum ab humanitate difcrepant.


T.- * %8a3ganß
[aufft. wiè& alle €tbatfcit (Ciuilité)
• •, . .

*
(,
3. Aligámágyagefuerfitas.
©robbcit 7 ($)ίάcfefey.)
&ine ungemine
' '*
,
4. Haec facile apparent, nec magnopere ad- '
â monitionemj& praecepta defideränt.©ie,
$ fid)fclbfi [eit5tju9erfieffen/umbô,
$ dbctfeingttveitläufftigefi&tinnetung. '" '
* ' $. Parua deli&ta. ©etinge§e|)ter.
3 ' 6. Delicta; quae a multis intelligi non pof.
' ' ' funt, ®a§ octjiebctbet gemeinônonii nid)t.
3 ' '
$: hält 'bcr gemeine $)ann nid)t' für iii,• ,
, £€tf)t. ' -

7 Agreííímétmjtfür
§ .. 7. $eblerìgéúntem)
deli&isdeclinare íüìéì.
diligentius. ®id) mit ,

& 8. Paululum difcrepáre (imfidibus,) &in moenig '


falftfflingen; nid)ttetfyfgefiimiiie? feyn. T.
j 9. ld a£iente animaduertifölet, Gifiéííeres ,
' verjtebet/tmetcft e§ gat 6a(b. ,
f. 1o. S1C VIVENDVM invita,neforte quiddit: ,A
crepet. $)am follfein £ebenfo qnftellem, Da§ .
' ' iitft* ungefjitfte$ ( tcing fautéjTÉ
) temme, operbegangsntoctos, * " .
§ 1 1. Maior & melior a&tionum , quam fono- .
- , H z fúm -

j \\ . ' - , •

\ •» \ .
- a\ - - *

} … • \ • . - p. i. ,, /

… ' – – –
1 16 CIC. DE OFFIC. LIB, I.
Tum concefTus fit.TSYanTfOII finTgan%€3
§bum foetbcntlid)einrid)tcm, ba§ e§ gefd)itf,
tcr unù accurater |)crau5fomme , a(3i)ie Qo»
• ne (auf cinem Inftrument/) weldje alle gu»
fammem flingemmííícii, | | \
- '

CAPVT XLI.

1. Infidibusmuficorum aures vel minima fen


• ' .
tiunt. %8enmnurba3geringftefalftf)flingct,
-
-. -

fobûtcne£ crfahrne Muficigiciô, ' ' . T


… ' 2,Acrem ac diligehtem effe,animaduerforem.
*, . que vitiorum. ©cf)atffe unb gcmque 21dfj»
tumg^tiffeine§eb[er umb ©ebted)en baben.
3. Oculorum obtutus. ©teiffe3 ®Infe£)en;
twenn mam bie %ttgem unwetiwenbct mworauf
bat. - -

4• Superciliorum remiffio aut contra&io.


£$a8%uf/umb%Yicûerftfjlagen ter %ugentie,
bet,υα8%ólimficn bcr 2(ugem. (Hoc folet dici
de iis, qui notant alios, aut faftidiunt,
Hinc defùperciliù bene Plimiu Hiff, Nat. XI,
37. Supercilia homin* & pariter & alterne
mobilia: in iis pars animi. Negamus, an
nuimus. Haec maxime indicant faftum.
Superbia alicubi conceptaculum, fed hic
fedem habet : In corde nafcitur,huc fubit,
hic pendet.
' ' . ;. Confentio vocis. €fartfe$ $ίδεm,
* ' 6. Submiffio vocis, £cifc$$cùçm.
• - 1 .Fa
• ^ - ,
* -
« -r - - - - •,
-
-
- - - -
… - * , -

' . • . • - ^» · · · · ·

cic. DE OFFIC. LIB. I, 1 17.


1. Facile iudicare, quid aptefiat. £eitítuttbeie :
fém, roa$ ficf) ftficft , fwaé feim ftebet.
2. Quod ab officio difcrepet. %8a$ wibet
$yíiótumb€|)tbatfeit (äufft. . . -

3. Quod difcrepat a natura. ®as twibet bie '.'


SYXatuv ijt. ,
4. Non incommodum erit , hoc facere. €8
toirbroo6(getbagfewn, tocnm twirbifitbum.
5. Non incommodum erit, quale quidque fit,
ex aliisiudicare: vt,fi quid dedeceat in a- .
liis, vitemus & ipfi. @§ iftgat jugut/toenm ;
` manam ambern fermet, va3 fein cbet übet ítea
i * 5«t; bafi manfit6 für bem, wa$ anbern nid)t ,
noo6(fáííet, fyftemfam.
. 6. Fit, nefcio quomodo,vt&c. 36rosifnid)t, ^ «
foie e§ formmt, ba§ne,
7. MaGIS IN aliis cernimus, quam in nobis- - -

metipfis, fi quid delinquitur. £)am fiebt .^

- - eie(e$e amanûétri, aßanfit!) felbft, βραάune » •

rcd)tift. £mjam fiebtbafooem expfitteeim , : !


* ;

. . feiites25tubet 32(uge/ abet öeG25alcfe*


infinem2(ugewicôniam midytgewabe, v

'•
8. FACILLIME corriguntur in difceiido,quo
rum vitiaimitantur,emendandi caufa, ma d . -


iftri. ®enem tlntergebémen (©djúterm) / • / \
-

x
ínmemibre £after am allerbeftem abgewöhnet ^ ,
., * *
, moerûem, tormn ibnem bet £ebrmeifter tweißt, -

· ·
^ wiefieg* mad)cn, (ba§ fie an feinet $yctíon - .

{e{)en fönnem, toiegarftig«8 fiebat. ] i


;
- H. 3 - - * 1.Non -
f e.-, .
i
• i
n- - -

• -|
-

\ :
- -
.
,• -

-•
, … -
_i-

a'
-
i
*.

* \
, /

1 is, cIc. DE oFFic. LIB. I.


1. Non alienum eft, €$ i|i mid)t unrcd)t.
2. Ad eligenda ea, quae adferunt dubitatio
nem, adhibere homines , vel etiam vfu.
peritos. 3n ©ingen/ ba mam nid)t fy£j£,
wie mam fie angtcifíen foll, gelehrtet $Wäne
mer, ober autf) fenfi amberer oerftänbiger unb
etfal)rnet £eute %at!) cimbolem.
3. Quid alicui de aliqua re placeat , exquire
re. €ine8 S)'cymumg oon einer ®ad)e ©era
mebmen. -

4. Eo deferri, quo a natura ipfa deducimur.


%S\e* gefumbem Q$crnunfit unb matürlid)em
Q3erftanbnad)folgem.
5. Videre, non modo quid quisque loquatur,
fed etiam, quid quisque fentiat, atque et.
jam, qua de caufa quid quisque fentiat.
$Witf)t murbarauf?fd)tunggebem, maé cimjea
ber fürgic6t umbfprid)t , fönberm aut!), ob eré
fo mcyne, unb bernat!), wa$er füv llrfad)em
unb ©rünbefcinet $)eynunganfübre. .
6. Qui figna fabricantur. %ilùbauer.
(7. Opus fuum a vulgo confiderari velle. ®ei,
ne?Itbeitgon bcn£cutenbefcbcm (affem. -

8. Reprehendere aliquid. €tmoa8 tabeln.


9. Se$um, & cum aliis exquirere, quidpecca
. . tum fit in aliqua re. %€y fid) fe(bftmad)bene
., cfem, obet aut!) ambcrc tim%at!) fragem, moa6
í)0tf) moebl ambem3\imge feble, unb ©erfebem
fwn müí. , ,
•^* :. . & - 1.Quae
CIC. DE OFFIC. LIB. I. _ I I9
-- -

Πά, 1. Quae more, aguntur, inftitutisque ciuili


- -

t dubití 5tis. %8a6®änbaïìb(id) unb gebräüólid) ift,


1 etiami 2. De hoc nihil eft praecipiendum. ®avom
iftt; iftnit{)t3;u fagen. ®aöom fan mam feime
htttt% %egu(m oorftf)reibem. -

in ijfd 3. Aliquo erroreduci. §m einer falftf)en ®€94


mumg ftebem.
:, exqi $4. Contra morem, confuetudinemque ciui
(£** lem facere aut loqui. Qßiber £anbe32©«•
fponbeitumDóebrautf)ettwa8t6ug/obe* teDem.
edudm 5. Aliquid fibiarbitrari licere. €tmoa6 0or eva
a

mi$ ' laubt baltem. - - -

6. Magna & diuina bona, ($roff<, %o%e, unb


loquú úbétnatürlid)e ($a6em,
* atqu*
*7. Rationem alicuius totam eiicere. €ine8
J€ Ę
„ . %3eife ganßunb garwetwerffcn(mit6tbilligé.)
f££? (|# 8. Ratio quaedam inimica verecundiae. €im&
wiber alle 3ud)t unb €tbatfcit (auffenbe
16,8£ . $)'«ynung.
ítí* 9. Quorum vita perfpe&a in» rebus honeftis -

)I{,
atque magnis eft. ®ie fid) in ibrem £eben
T. ebtlid)unô tapfer gel)altem l)abem. •
je,& 1 o. Bene de republica fentire. €3 mitbem©eo
Í - meinem%3efen gut meymem. . J.
effl,
I r. Honore affici. &inííícnt(.&6tem.?(mt!)a6em.
idj& 1 1. Imperio affici. ®a§%cgiment fübrem. ' '
inię 13. OSferuare & colere aliquem, &inemin&be
ad fé -

? ... tem $altem. €6rcrbietiggegem cinem feym.


-

14. Multum alicui tribuere, €inem groíé &!}• '


-

'. vc ctkigem
-
I eimcn 68t66a(tcn.
• • • • • . H 4 '**
.
· ·· ·
.•
* I. Se
,,Q%
• '• …
/

12O ciC. DE OFFIC. LIB. I.


r. Cedere àlicui. Ginem ben 3orguglaffem.'
2. Magiftratum habere. ®a§ ©btigfeit(id)e
?(mt(${egiment) fübrem, •
' 8. Dele&tum habere ciuis&alius, €inemllntet*
fóiéb$umad)cn moiíem $twiftf)cn einem Q$úræ
geruni) eimem amberm.
4. Qui publice venit, €in ©cfanbtet, bet be$
' gemeincn%eftenß |)a!bcn gcftbicft worbem ift.
5. Priuatim venire. ® cinc$ @ußenê [)a[bem,
(in féimct cigenem €atf)€) an einem£\tt fefìem,
6, Ad fummam, (ne agam de fingulis.) $)'it
einem%ßott, Daßió nid)t oon jcbem abfona
a.
ύετ(id) wię13){eben$ mad)enbarff,
- . cAPVT XLII, . . . .
*. Quaeftus liberalis. Gbrlid)e ©anbfbierung.
8 Quaeftus fordidus. llnclytli. Janbtbierung/
Die eim ebtbater SJYenftbnid)t treibcn fum.
9. Improbare aliquid. Gtwaö ©€τινcrfjem, nid)t
billigem. ' . .^ _
ae. Incurrere in odia hominum.%ey bcn£eue
* tem verbafitfeyn. ®it5$«imbíôáíít auf bet,
Ja(5tabem. - .• • -

■ t. Portitores. 3öllner. - ,

12. Mergenarii, quorum operae emuntur.


$aglöhner, bieinanum3Gjelb ($agc(obm)
* binget; Dchen mani!)te$)iìbe be3abiem mu§.
i3. Quorum artes emuntur. ®enem manibte
T fünftf.?ftbcit besablcmmufi. . .. . .
i4.Quimercantura mercatoribus,quod ftatim
- r • , . V€ne
*
w -' -• . - -

! ' a ^ - t
i \ -

* • -' .^ .

cic. DE OFFIC. LIB. I. 1, 1


vendant, $ie$timct, 5iéTAE auftauffen
tinb bcrnad) im ®tcinem (tl)eueret) moieDet
verfauffen. ($§cfen, §ríbcter.)
x, Nihil proficere. SYit!)t3bor íid)bringcm, €t,
: τρ€rben.
2, Admodum mentiri. §apferbar;u(ügen. ' .
3. Nihil turpius eft vanitate, €$ ftel)ét nid)t8
fyänblid)et , at$ wcnn man í licbottid)
- , -
fόiveretumù fid) bcrmifit. • r,

Cellariushoc modo explicat : vamitatei.e.


fuperbia & elatione inani, cum quis fe
---

effert, & fufflat, & fibi fumit, quae non


- habet: $et fid) groß mad)tjöa mit6t8δαβima
terijt. Exempli loco ei eft illud Taciti iuI.
Hift.cap. 73. Circumfiftumt & ggimtum Atti- .
-
-
-
. -*

eum Co/,pmbra homori, & fua pamitatemomf?ra


' tum, Confulerat Atticus,fed finere,quam
uis ex eo honore fe efferebat inaniter ac ,
vane, Deftituebatur enim artibus Confu
laribus, quarum maxima , prudentia.
Quam nullam in eo fuiffe , fequentia o- •
-*- ^
ftendunt. Atque hoc igitur Vanitatem vo- •
Cat.
4. Opifices. %ambfwertfet, …
5. Infordida arte verfàri. ®eine feine (einem •

fieyen ($emùtbamftänbige) ®unjt !)abem.


6. Artes, quae miniftrae funt voluptatum. , , \

®®e$ürjic un§ £gnôthierungsii, wclfe . -

, murbet %3etluft Q3otftfubtbum.


*7. Cetarius. €in §ifφι$$inbter. . .
8. Lanius, €in%gct. H5 1.Far
• .

T 22 CIC. DE OFFIC. LIB. I.


1. Faftor.T€in %Gutjimad)et. Q3utfibertäuf,
fer. %aftctcnbctfer.
2. Pifcatores. ©ie ftiffit $if fiebcrfauffcm.
3. Vnguentarius. &in ©albenftámer. •

4. Ludus talarius. ®a§%8ürffet • ®pie1, §ya,


ftf)en. .-

5. Artes,quibus prudentia magna ineft. §ún


fie/futoeftf)cn gtoffctQöcrjfanb ctfonctt miro.
6. Non mediocris vtilitas quaeritur hac re.
®iefe§ ©ing ftf)afft eimcm mid)t geringem
' (gtoffen)$ußen. ' ;
7. Qrdini alicui conuenire. &ine$€tante ;u,
fomnien, wobl amffe6em.
8. Mercatura,quae tenuis eft. ®tf(«6te$auff, .
manmftf)afft, ùie nid)t piel im Q3er(ag !)at.
$tãmercy. ( '
9. Mercatura magna & copiofa , multa vndi
que apportans , multisque fine vanitate
impertiens. €in gtoffet unb ftatcfcr jam,
δε[, bamam aller[)anb %8aaten won ftembem
£\rtem |)er befommt , unù bernad) Dcnem
£eutcm o|)ne%etvug rwicôctum Damit bienet. ,
(jieoerfauffet.)
' I O. §öh €íïéáäïodum vituperandum, SYidìt
J. gat ju oerroetffcn fym.
Satiatum effe quaeftu, &cnugetiootbcn6a..
i• 1. bem. - • . *,

12. Ex alto fe in portum conferre. Q(u8 bem


moi(Dem$Jleet ficf) in bem Jafem begcbem.
13. Agri, poffeffionesque. %€tfer umb©ütct.
s ! - - ' _ • - I• Iu
- s t • * . • .. • • • • * .* -
/
/ * -

* CIC. DE OFFIC. LIB. I. , . r* 3


r. i'; optimo aliquem laudare. €incnbilliglo,
ben. , , *

a. OMNIVM RERVM,ex quibus aliquid acqui


ritur, nihil eft agricultura melius, nihil v
berius, nihil duIcius. G3ijt unter atlenfeime
$efer; $abrung;a(3bct &gt;t/®et $elebau;
bißträgtammei|tencinumbfambem%)enftfem
ted)t ergeßem. - \

3. De hac re, quoniam in C. M. fatis multa


diximus, illinc affumes, quae ad hunc Jo
_•
cum pertinebunt. %8eil in bem C. M. boa. .
biefer Göatfje }ur ($näge geßanbelt mortcm, -

fam fid6 Det geebrte £efor Dafelbft oon Diefe*


$)'aterie fociterer%ad)rid)t er|)otem. .-

cAPVT XLIII.
4. Duci ab aliquare. %8o0pm 6ergefeitet verb£.
5. Hoc fatis expofitum videtur. €3 iji Diefe&
meiner$) eyiiungnad)bi86erweitläufftig gc,
mug au8gefübrettoorbem.
6. Poteftincidere contentio, €$ famein Difput
« òorfallem. ,
*7. Hic locus a N. eft praetermiffus. ®iefe8
I. ©tücf(bie%\affage)ift oon bem N. auëgelaf.
fem, ober übergängenioorbem.
3. Aliquas res inter fe comparare. €ime Q3ere
gleitf)ung 3iwiftbcm ctlid)en ©ingen anftcllcm.
9. Placet igitur,&c. ®obaltcit6num Dafüt.
Io. Aptiorem effe alicui rei. €td) beffet }u ci
., not&aóeííitfcn unb tcimcn. 1.Of.
-
-
* •

I 24 * C(C. DE OFFIC. LIB. I, -

1. Officia, quae ex communitate ducuntur.


$icjenigen *}\ffitfiten, wettbe 3u €tbaltung
δετ menftbfitbcm ©cfcllff)ajjtbienem. -

2. Id hoc argumento confirmari poteft, quod


' &c. ©iß fanbabct bctvicfcm vcrbem, bic,
veil *c.
3. Haec vita mihi contigit. %tf) fofîe in einem
fottf)cn ©tanb; @3 ifi mitcin fold) £ebem bea
f(f)erct.
4. In omnium rerum affluentibus copiis (effe.)
21llcé genugumύ όoll aufl)aben.
5. Omnia, quae cognitione dignafunt, Q([Ie8
1oa$nut $u oiïen ijt. -

6. summo ötio fècurii confiderare aliquid &


contemplari, §mguter%u6e (QÖergnüglid)•
fcit) cimct ©ad)e nad)ùendem, unb Diefelbige
£uergtünbem, bemübet feym,
7.Tanta folitudo,vt hominem videre non poft
fimus, $30c3fo cinfam ift,(€ime fo(df)eGinô*
be/) δaman feimen$)'enftf)em twebet gufebem,
' nod) su bötcm befommt.
3. Excedere e vita. ©terberi. -

9. PRINCEPS omnium virtutum efSapientia.


$ie%3eißl)eit iftùie worne6mfte §ugenb.
Io. PRVDENTIA eft rerum expetendarum
fugiendarumque fcientia. $ie$fugíeitiji
1 i -
micbtê ant)et8, a(3 moenn man 9cvftel)et umb
'. ^ -
weiß/ τ»a8 mam verlangem unù |)aîem , oùct
n)a3 mam tbum umb (affcn foll. . -

1 i. Societatem inter aliquos , continere.


•, ' * * * %SOie

• , - - - - -
• -, . .
§
cIC. DE OFFIC. LIB. I. 1 25
§i€ôçìTIĘüíôïíßaffyifjen
etlicf)en crl)altcm. , -

I. Ea(fi. Virtus,) fi maxima eft, vt certe &c.


. Q§cnmbifi Jiebewmebmite §t gemû ift, wicfie
e$Dcmmim%Sarbeit aut!) ift. . . .
2. COGNI i IO CONTEMPLATIOQVE, man.
'_ ca quodam modo atque inchoata eft, fi
nulfa a&tio rerum confequitur. ®a§ b(ofà
fe £Biícmumb ba§ inam óoncinct €atfe rê,
δεnfam, i|t $at umootlfommen(umbnitf)t oiet
nuß) wenm mam midyt autí $ut §bat fórcitet/
ìmù wa$ mam foci§, imô %ßcrtfrid)tet, (;ur ^

Praxi ftf)reitet.)
3. Ę commodum tueri. €¢inem ®u6 bra
fùrû€Ym. - -

4. Aliquid alicuiamteponere. €tioaécimctfi an


* {)e£nwbr;ic!)cn. . . l.

5. Optimusquisque. €tm jebct teóiföaffcmet


$}{αηη.
s. ÖÜíäüm eííein aliqua re. éid)mitungt,
^ • mcinct%egicrbe aufein$ing fegcm.
7. Perfpigere & gggnofcere naturafn retum.
` _ Giri $atur.®ìiibigcr fcym; 3m ùer $atur
* ^ forfócti.
8. Traétare & contemplari aliquid €tiva8um,
tetfütï)cm, j$ babcn.
9. Res cognitione igniffimae, %8iótige ufib
bentííítíige ©dôcn,
1o, Subito mihi offertur periculum , diftri
, fneraque patriae, €ô vivû mit umberf<6en8
a ~ '
- (pl\%^
I 26 CIC, DE OFFIC. LIB. I.
(pßßtid)) ju ©bren gebradfjt (Die %yoft ge?
v bratft,) moie ba8 Q3atcr(am) in groíér G%€•
*, fabrjtebe, unb ®ott) [eibe.
1. Subuenire alicui atque opitulari. €imem
- $ílííe ocrftf)afjem, $u$íffíéfommen. . …
· · · 2. Omnia relinquere atque abiicere. 21!Ie8 ftce
', 6em unb (iegem (affch.
- 3. Dinumerare ftellas. §)ie ©terne}e6lem. . .
J A. Metiri mundi magnitudinem. ®ic ganße
– –– , ' Q3c(t außmeffem.
y. Quibus rebus intelligitur. ®a|)er (citfit $u
•, - . , crmeffem.
, ' 6. CHARITATE HOMINVM nihilhomini de
_ - , - bet eße antiquius. ®cm$)'emfd)cn follnitûtê
. , , fieber§ unb angcncbmet$ fcyn, folljid) nid)t§
, I mcbr bcficifigcn , alö bct £icbe (ύεὸ ἀεd)»
. ^ , ííém.)
, - ' CAPVT XLIV.
' • ' _- 7. Quorum ftudia , vitaque omnis in rerum
cognitione verfata eft, ©ie i6tegan6£ £«?
beii3,3cit unD alle ibrcm §(eifi auf ftudirem
unb ©tletnung gemiííét ©inge (§ünfte) g€?
τρέnbct l)abeti, -

8. ab augendishominum vtilitatibus & com


modis, non recedere. %)\id)t nad)[affem,
amberet £eutbe ®efte§ unb £8olylfeyn auf
, • . alle 28:if:, jufüóém , unb gu bcförberm.
. . .• . -
/ - I. Ad

* •• , • -
--.-_- - I - -
T… ---------_._-* -* ——_~- . . .- ** - -*

-
-
- - -
-
-

1 (
- -

cic. DE OFFIC. LIB. I. i 17


1. AdferreTaIiquid ad rempublicam. §`em
Mit$ M. gemcincn%8efenin ctioa8 mußem.
i grát, ' 2. A doctoribus atque doétrina inftru&tum &
ornatum effe. Q3om fcimen Praeceptoribus
' roobt unterrid)tet (informirt ) toorbem feym,
unô etwa3ret!)te$ ftudiret !)abeii.
re. £|j
3. Ad rempublicam accedere, ®a3 ëjjentfie
d)e£)(egiment Qmtretem.
m{! 4. NON SOLVM VIVI atque praefentes, (do
, ©it£ £fore*) ftudiofos difcendi erudiunt atque
jfft Ê • docent, fed hoc idem etiam poft mortem
monumentis litterarum affequuntur. ®«»
horii (e$tf<£cute babennitftnurinibrcm £eben$q3
($t{cf umbtie€6re, ibrervietgeleírt umbfltig
χm Ę $umatfem; fonbctnfie tbum aud) fold)e$ noc6
§|j££ nad)il)remi$ebe, buvd)i()re gctc!)vt« ®tf)rije
ὰ * • •

t€n. ··

5. Nullus locus praetermiffus eft abiis,quia


leges,quiadmores,qui addifciplinam rei
pùblicàepertineret. €3ijtoomibnen(imi62
• ten%üd)çtm)ni(l)[80Orbeygegangen(quêges
?
sim
(|
-

laffcn/)5a8;u€tbaltung gutet ©cfcf;e, guier


èittenumb3ud)timgcmcincn%3efcnbicnlid) . .
Ę
y£.
ijt.
j)} 6. Otium fuum ad alicuius negotium confer
re. @eime gute unb getubfidfe £eben$• 3«it ,
bd;uaniventem, $g£nianajûere utitsttid)tet,
-

a
-
wie fie ibte ®efcf)äjtçumè%mt moe|)1 vertit!)•

tem [»llcm, • - - -

*,'
… -
I, Do- .
. 1. s . Cic. DE OFFIC. LIB. I.
deditUTeTÌÈTGi(5Quí3€ft;SirenìnSGtº,
langungbet %ßcißl)cit (egcm.
1. Adhominum vtilitatemfuam prudehtiam,
intelligentiamque potiffimum conferre.
@eineT£fugbeit unù %ßiffcnfcf)afft gu ber
£Jlenftf)en ®u6ammocnbem. -

2, Eloqui copiofe,modoprudenter,melius eft,


quam vel acutiffime fine eloquentia co
gitare. %3cnm mam «in ®ing àuéfübtlidf),
50d) mitQöerftanb, oorftellenfam, ift«8 oieí
beffct , α[3 moenn ein amberct $iggelebrteftem
unöfpißfünbigftem ®ebantfem bótte, umbùiea
, felbennitfitvonfid) (αηύςn$gg) gcbcn fam.
3. Cogitatio vertitur in feipfa, %3a8 mannue
fogei)encfct,6(:ibet beyum30erborgen/fommt
$temamben$u gute.
4. Cum aliquo communitate iun&tum effe.
$it einem im ©efellfd)afft ftc6em,
5. Fauos fingere. £)onigunô%ßat!)8 matfem.
6. Natura cóngregabilem effe, €id) won$Xav
tur getne íú l)altem. - -

7. Homines natura congregantur, ®ie%'ena


fóem finb oonY?atut fobeftbaffen, t)a§fiefic3
germe $ufammen baltcm/unbgefcllem. -

8. virtus, quae conftat ex hominibus tuendis,


ideft, ex focietate generis humani. ©ie
' §îôïíôçìïóôïíôïóôçìüíôùí
erl)ält.
9. Atiiigere aliquid, $it ctiva3 vcrfnüpfft
feym,
-
- 1,Co

'« ; -

- - N . .
\ , , 1 .
-_ .
-
*-
-'
*-**-**-* -* *j et …---• --
-…-t***- T .
* -------_--..
-
- -

`*~—---—-*•. - — -— -
. .t * ,-
' , '

cic.DeofFic. LIB. I. 129 .


s.TCggt;TTGieiuna&T5TTaga ETSE bloî
fe$8ifjenijtnur®tücfw«£fulibeine íóleó,
te @@d)e. • .

2, MAGNITVDO ANIMI, remota communi- ] .


. tate,coniun&tioneque humana , feritas eft
uaedam, & immanitas. §apffet£eit umb
- - - ά, Avcnnfieniibtju ©tbaltung
$en${idjet &eféliíf)afftunb;um gemeineff > ,.
£8cftemamgemoembetioíb, ijt anunboot íió , , ,
-
• ílbí mé{)v oot «ihe'§τεφ/uhè ©rgufainfeit -;
$ , 3u 541tem. ;• . . ';
Y s. Vincere aliquid, €tiwa3äbetfreffe*. J. . ' . . .
? $. Non veruti eft, quod digitur a quibus
£_ .… dam, quod &c. €Éìbitò fà(j6(iô o&*, eiai. . . .
T. gemo0tgegeben, öa§*c. - . . .
$. Confequi aliquid fine aliis, atque efficere
: poffè. gttoa£bnt sineg qiibari $ütffe et, . , .
angenijnbgutwege6xingentönnem.
* ô, inire cum aliquo communitatem&focieta
$. ÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉïíôåííî ,
– §ünbni§éinlaffen. Idcircoinitaineííècum
hQminibus cqmmunitatem,& focietatem. *' .
§\e5twegenwäre bie£lenfófidc&cf:ufôaiit \ . - -

erfunben unb gejfijfct roovbeh. - ,

7. Quodfi omnia nobis, quae ad vi&um,cuí


* tùmque pertinent, quafi virgula diuina,
• vt aiüìt, fùppeditarentur , túm quisque,
negotiis oinnibus omisfis, totum fe in òtio
coiiocaret, %8ciinum&bis $ing*,bienoit ;u
I wmf:;£$
' •

13o . . Cic. DE OFFIC. LmB. 1. '


unfete6£«ib«8€t6altumg bebìtffcm , o6ne uno
feré$YÌÌ)eumbnut foim bem @öóoo§fietem, bo
ὸet im®raum unb @öóíaíbeííeret ìwìrbem/
fpítte eim jcbet alle %tbiit íígnuß ) liegem
Maffem,umbnid)tétíum,a(3ba§erbie ®änbe in
i.
bem ©d)oo§ (egte. -

1. Se totum in fcientia atque cognitione col


* locare. ®id)6(oß aufbd3fluditem(unt)fpin
* difipem) legem. '•

2. Non eft ita. &36et6ält fit) abet bi§$)ing


Wiel amber6, - -

3. Solitudinem fugere,& focium ftudii quae


rere. ©ie Ginfâmfeit fiiel)cm, umb fitf) nad)
• • jémambumf&6em, mitùem manumgebcm/ wwè
î«ine ©anbt6ierung treibem fönne,
4. Dicere, €tiva3fürbringem.
- .
CAPJ^T XLV.

5. Illudforfitan quaerendum fit, num cet. $it


míóte mam vobtfragen, o6benm:c.
6. N9n placet. $tf) fagcneim bayu. §)a3 iwplite
: id) nid)t gcrmefagcn.
7. Conferuandae patriae caufà aliquidfacere.
®tma$$ur€tbdltung be§%atcrlámb«8tfjum.
8. Ita tetra , & ita obfcoena , vt di&u quo
qu£,videantur turpia. €0 garjiige'unb
unftâtige ©inge, ba§ manc8aiicf) hiötein,
-
•,
.
--- - -
- fmg!)!
-

-
' ,

-
, , cIC. DE OFFIC. LIB. I. 13 f
mal){ obne ©cbanùe fagem unb mennem fam.
1. Sufcipere aliquid reipublicae caufa. } Gt2
Sufcipere aliquid pro republica. - .
\oa3 ùe$ gcmcinen%8efknê %u%ém6 balbem
tbum. -

2. Hoc commodius fe res habet, €8 fte6etnum


' focie(beffct umbiefe €at6e.
3. Intereft mihi. €8ijt mirùamitgebienet.
23. Hoc quidem effe&tum fit. €$ iftbiefe3mum•
mebrauêgemadfit, umbgenugetwiefem. , °,
5. COGNITIONEM , PRVDENTIAMQVE
, fequitur confiderata a&io. %8enmmqnei»
* ne ©ad)e tedyt 0«rfteßet, unb mit Q8etjtamb
ùberieget bat, fé mujfic aud) bebátíttit%auß»
geführet τρατύem. ** ' \ ,* • .

6. Agere confiderate, €tiwa&mifèébaóttíum,


unbin3%8¢r¢rid)tem. :

7. Prudenter cogitare. €tiva3 fus austav .


cfem. - ;

8. Haecquidemha&ejus. €o£i«t99tibi:fim.
$iet£gri mag für ùifimat graug gefagt feyn.
9. Patefa&tus eft locus. ®ie 2öabn iii g£bto* •
- djem. * .
1 o. Praeftare alicui. €inem anbctn 90tgeßem.
£8effet feyn a(3eim amberet,
1 1. PRiMA OFFICIA DIIS immortalibus, fe
cunda patriae ; tertia parentibus ; dein
$eps gradatim reliqua reliquis debentur.
%! •, £cntjotne6mftcn ©ienffjimb noft©©ttbein
Í £)€¢¢m 3w (ciftem fjulbig; mad) Sigfkm un•
- I 2, {:;it,
13: … CIC. DE OFFIC. LIB. I.
ferm Q3ater(amb, tinò òémm umfetm €(term ;
umb!)ernatf) fo fortam benem úbrigem , mwie e&
einem jcùeri $ufommt, fòlcfjen ©ienjt 3u era
weifeii. . . .

1. Breuiter difpütare aliquid, €tiva3fírófid%


gest. $ίτθ(ίόυon eimct ©ad)é reí,
€η. )

'2. Sed iam ad reliqua pergamus. %6et foi*


müjnrocitcr. -

… / . *

/ . Finis Libri Primi.

,
,
■ • .
* 22% MJ; $
£; - Ε-E *-

v ,--
. . . - : i .

v,

j',

_ *

- - f.• •*; , . - : … »
- - ì -
* * s- • -;
- j
\ —
i. · ··
· · , - ' , - - f

-———

CIC. DE OFFIC. LIB.II. I33

MTVíïì ÜIC
RONIS .
E' '
-- - DE -

OFFICIIS AD M. FILIVM
LIBER IL -
.• .-. •*,
. • •

C.4P. I.
• i, Ocfatis explicatum arbitror libro fu
- |f periore. Q)iefe %'aterie iftim Wor,
$erge$criben%tid)gut($emígeau8g«»
fí6tet tóbròem. - ••^

a. Sequitur. €8ijt notí í6rig.


3. Perfequial iquid (fc.•ßribendo.) €tiva3 6&
(5rei6en. ,• • * * * .
*
-
Earumrerum, quibusvtunturhomines,fi- ' :
- cultas. 3fnffaffumg nöthigeii lliiter!)a(ts ,
umb%u8Íommen8. ° -

ς. Pertinere ad opes , ad copias, ®üter unb .


$eid)tf)um $u moege bringen. • . •
6. Maxime vtile. §)a8allernüß(idffte, ..
*7. Dehis aggrediar dicere. 3t6 6in cntfó(of,
*,!
fem, solitiefct ©ad)e£u6qiièefn. ' - ,. «
3. Pauca de inftituto ac iudicio fuo dicere.
$)itrwenigen fine %eynung unb Q3otbabcm ,
* , ' mmbém'èaglegem utiû offenbabren. *.

9. Aliquem ad legendi ftudium excitare. &i.


men$um ficijigen £efen(jiubitcm)qufmumtetii.
I 3 • 1. Ad •
134 cic. DE OFFIC. LIB. it.
1. Ad fcribendi ftudium aliquem Texcitare,
€inem£uft mad)en, ®ütber juft6reibeu. .
2. Huius rei nomen mihi eft inuifum. §)iefe
®ad)eiftbeymitgatúe}α5t/oùe:ingeringem
2(nfcl)en. *
3. In aliqua re multum operae & temporispo
E* Q}ie[3cit unb§leiß aufein @ing n^em,
€M. -

£. Per quos respublica regitur (al. geritur.


4 %S)ie ba8$)tegiment fúbrem. 3 )
5. Quibus fe respublica ipfa commifit. ®€•
nem fid) ba§ gemeine %ßefen felbftem amber»
trauet bat ®ie bie gemeime 28Íìtgerfd)afft
ę gur£X€gierung bejiimmet umb erwtl)(et
t. • ' -

6. Omnes fuascuras,cogitationesque in rem


publicam conferre.T?Ille feine ®otge unb
Öebanéfem aufba82(ufnebmembe8 gcmeinem
%3efénérid)tem. -

*7. Cum dominatu vnius omnia tenentur.


"%3enmeinet allein bie ©bet, $errfd)afft unb
©ewalt |)at.
* g. Cum neq;confilio aut au&oritati eft locus.
' 230twebet gutev%at()nodyjcmamb8®Infebem
gilt. %ßomanioebevnad) treuem £atb,nod)
bem?Infebem e(}rlit%et umb aufrid)tiget £eute
moa3ftaget.
9. Socios fuos amittere. ©eine gute§tcunbe
unb Collegeneimbùfjem, betfie6tem.
. ie, seangoribus dedere. €ióängftigem, fid)
; gtämäfiumbfelbfttnquálem, i.An
eic prorficium M iss
it; TITATgoTiBUSCONici.T3g; $ummagíçôçn.T
I. 2. Angoribus refiftere. ®id) be$ $ummet3, e- v

Q. Deí%etrìbni8entíílagem. ; -

'; a. Se dedere voluptatibus. @öid) ber %8ollúe


i;:

£;
ergcbcm. Q3ergänglid)e£uit unb $teube
t!C|)€Î1. * - *

It 4. VOLVPTATES indignæ funt homine do


&to. %8oIlujfulibllppigfeitfie6cmcinem
•'{e%rtem fe()t übetam. &€• - a' ' . •
[I
$. Respublica ftat, quo coeperat ftatu. $as '
… gemeine%3efem fie|)etnoéîim oorigem®tam•
- ùe. - - • • ' - ' . -

; e. Respublica in homines non tam commu- , • * .


tandarum , quam euertendarum rerum,
cupidos incidit. Q)a8 gemeime%3efan(%&».
I: giment) ijt fo(d)em £eutenim bie ©änbe gera, '
• ^ tbem/ bienid)t fo mo3b! ùemfelben eine ambere,
©gjiattjugcbcn/ ggbgfftfb«9at umjuftoîçm , \

umbum3ufeírengefommenfimb. ,
<7. Stans respublica, €ine fioritenbe Republi-
* • • v.
, ^. ,
: que, ba e6 noobt $uge!)et.
8. Multum in fcribendo operae ponere. Qjid '
Qδίφcrfd)reibem.
L 9. Scriptis aliquid inandare. &tibas aufitię
, men, fd)riftlid) betfaffem. ' ' ' ' ' '
ro. In republica omnem fuam curam, cogita
tionem, operam ponere. ?Ille fineęíbe,
%nf®(äge umb§léiß aufbg$ gemeinen$e,
» ' fem$ %ßob[feyn gebem taíem. , * * *

f 1 1. Cum respublica nulla effet omnino. §;


 - • • i4 * *, : bas
• ' · .

· 126 cic, De offic. LIB. m. .


, £as geneine ®efcn gaiigum D gat aufge$$
benmoar. - . •

1. Illae literae conticuerunt. $)iefe ©d)riffa


-tem habem aufgebört , fint» nid)t continuitt
* moQtûém. - i. ' .. , \ * *
2. Cuius nihil agere animus non poteft. %§)ec
nid)tfam mìfiigfißen, unbbie ©ünbeim bem
Qjt%of (egem.
g. In ftudiis ab initio aetatis verfatum effe.
Q3on$ugenbauffid) aufùa3@ötubitengefegt
\ babentuit benem Studiis umgat gen[eyn.
4. Honeftiffime moleftias deponere. @id)be$
$uiiïer$auf gine anjtänbige 21st entfólag«n.
$)ie ©xilienam commodeftcm pertreibem. . .
5. Se ad Philofophiam referre. @id) auf bie
Philofophie legem. -

&, Cui (Philofopbiae) cum multum adolefcens,


difcendi caufa tribuiffem.%(&id)in metnet
3ugenb biet §tei§ unb 3eit auf bie Philofo
· · · phie gewenbet, -

7. Honoribusinferuire. ®ióum €$ten-2(ema


-

tet bemyerben. :;. , *


• . -

3, Se totum reipublicae tradere. ©einegam%é


3citunb$teifi;um gemeinen%Xußammocnben.
9. Tantum loci eft huic rei. 3d) mebme miv {o
wiei 3cit $ubiefer ©ad)e.
` Io, Tempus omne confumere in legendo.
$iegam%«3£itnutmit £efen $ubtingen. .
f 1. Cui fcribendi otium non eft, ®et feine
3eit 6at'öütjet yu fóreibem.
- A.
• CA
/
, •^ \ •

cie. DE oFFic. LIB. II., 137 v ;


;

. . QAPVT II. * *
- u.
! ' - - * . m ".

1 1. Maximisin malis aliquid tamen boni adfe \


/
, qui, 3nfeinemgtífíítem llnfall unb €lemb / -

§ . • . botfinod6ba3($(ücf)a6en ?c. -

',
M 2. Literis mandare aliquid, €tiva3 auf;citímen, *.

• ftf)rifft(id) berfaffem. -

§ 3. Quae non fatis nota funt mihi. %8a3mit


£ , mid)trecf)tbe£amòtift.%®αὐomit6nid)tgenug, •
fame ®ad)vitf)t 6a6e. ; . -

J- 4. Quae funt cognitione digniffima. $)'ertfa , - •


, s^
moürbige%ege6enbeitem,bieόameriticem, ba§.
manfie iviííe , unbfieifiigbebalte. . .
5. QV ID EST, PER DEOS, optabilius fapien.
- tia? quid praeftantius? quid homini me.
lius? quidhomine dignius? $)'eym, toa£ ,* ,
.
* fínteυδόroobterwüníóter, was fönteiwobl ' ' , ,

: . . . ft6önerunb 96rtrefíicíet ,, wa$ fönte cinem , * • , ■


s . . $)'cnfd)emmäß(id)crunbanßänùigcr erfunbcn '- . '• ,
,
- unb erùatôt moerbem, atêbie£8eiÉ|)eit? v * , v,
-

6, Sapientiam qui expetunt , philofophi no ,


-

* minantur. ®ie íió ùer %3ei§6cit befieif. . *

figem, èie fie futbem, veri)cm Philofophi g€¢ • • ; v a !


nemnet, -^ - * I. - • , . '

7. Si interpretari velis, Qßemmman3fagenwell.


! te/ Κύεττρέnnmam36eftfytcibem mwolltc. ' ' * * •, • }
i , •. - - /
8. Studium fapientiae. %egievbe (£icbe) gtit
%' %3cifibeit. ·· · ·
f .
, ' ' -• ' I ; 1.Cau
… .… s
- `

138 CIC. DE OFFIC. LIB. II.


i. Caufa, qua aliqua res continetur. ®ie iite
fad)e, (oarum e3fo ijt. -

z. Studium alicuiusreivituperare, €ine$unft


ocrat!)tem, umbnidfitlebem. -

3. Haud fane intelligo, quid laudandum pu


tet. 3d) ioìjfe nid)t, moa6 et fonjtem (oben
Woollte. - *

4. Oble&tationem ânimi quaerere, requiem


que curarum. ©eine ©efóáíte unb ©ota
gemein toenig6epfeit legen, umbfid) eine ®e*
, mätb§e&tgeßung niatfjen. (®id) eimwenig
divertirem.)
ς. Conferre aliquid cum aliquare. €twa8tvo»
mitwergleidjcij. -

6. Quid conferri cum hac re poteft ? %3a#


fbidft fid) guber ©ad)e? -

7. Semper aliquid anquirere. §mmet etioaé


• guuiitcrfud)enbabem ; 3tiimet nad)gtübeln.
8. Quodfpe&at & valet ad bene,beateque vi
uenduim. ®a8un8}ueinemglüdéfitfi/ijnbge•
Ę £eben fübtem, unôbebülfflid) feyn
(!!!. -i - -•

9. Aut haecarseft,aut nulla omnino,perquam


hoc affequamur. %ßcnm mam e$ fiitftburó
Sicfe ®unft et(angt, fo moirbrooblfeine ambere
feym, ûaburd) moit eô erlangem. ©i5 witb
einßig unb alleimbutd) biefe £unft erlangct.
a το. Cuius rei nulla ars eft. €ine ©ad)e , Die
mam obme befonbere $umitlcrnen fam.
f 1. Minimnarum rerum fine arte nulla eft.,
£lud,
~ /

€IG. BE €)FFIC. LIB. HI, 13 9

£Γ5 ÈieTÎÎIe(5tejigiiTêad$cíT5abem [5fe


Q3ottbeile , obet: $ínmcn nid)t obnc llntere
! rid)tung unb$unjt crlermtt werbem.
1. Hoc eft hominüpárum confiderate loquen
s* tium. ®i§ ift ünbefomncmct unb unveiftän*
• • biger£cuteôéíówäß. - -
;
2. In re aliqua errare. §neiner ©atbefe6tem.
3. Difciplina virtutis, &ime $umit, bie §ugcliû
4uternen., §ine%(rtbie%ugenû$u fermem.
4. Ab aliqua re difcedere. Q3on einem ©ing
abgebcn. €in$ingfabrem [afíéft.,
5. Difputare aliquid accuratius. €ine ©ad)e
g gat genau tra&irenunbuntetfud;em. -

6. Cohortari ad rem aliquam, 3utinet ®ad)e


-, ratbem, ammaîmen. T. ·· ·· ·
*7. Hoc alio quodam libro fecimus. §)i§iftim
' einem abfonbetfióen$uóe gefóében. ' ' '
' 8. Hoc tempore. Q3orje60, borùiefcëmat. ,
9. Orbaturj effereipublicae muneribus. Q86*
£inem óffent(id)en ®ienft abgef<6et feym.
€in Priuat-£ebem fübrem. *, .
1o. Ad aliquod ftudium fe potiffimum con
ferre.®id)fìrmem(id) aufeinftudium legcm.
1 1. Occurritur nobis. €8tvirb um$ eingenootf,
fem. - ^ r.

12, Conftanter facere. %eftänbig6(ei6en. h. 1,


' €itf)f«(bftem nid)t;um,ibet feyn.
i3. Nihil percipi poteft. €é £am Woii tcinem
$ingiiióté griwij.£g*|*)tcttoctbcn.
•*

1. De
- -
-

… -

- - •
1 46 CIC. DE OFFIC. LIB. II.

*-
1. De aliqua te differere. Q}on einet ©ad)e
.' τεὸem, banûetim. -

2. Praecepta officii perfequi. €ofdje £e6rem


berftbtcibcn umb am bie ©anbgebcm, mptttfje
geigen, wię manfitt) gegenjebctmam teótunb
· · ·
ioobtoerbaltemunû auííúbrem foll. -.. *. -

3. Mihi fatis cognita eft huius fententia. 36


babeb&íí&a $)\cwnum gwoobt innem. -

4. Non fumus ii &rc. %8it finb oou bic£r£(rt


(sorte ) - * ;

\
5. Cuius ** gatus animus errore, nec habet
vnquam, quid fequatur. ©er mit feineum
($emùtbbatòba, balù òottßimfällt,umbnid)t§
gewißè& 9at , batnad) et fid) rid)tet. ($)ct
gat fcim&ugcioijen ©laubenbat.)

6. Auferre aliquid. €twa8. aufbebert. ' -•
>7. Certum aliquid. €tmod&ba3géwi§, umbttn*
wibetfjted)(id) vabv iji. · ·
8. Djffentire ab aliquo. SYiót einerfe99) ep.
- nungmitcinem feyn. - -

9. Probabile aliquid. €tiva3,ba8 vofguberocia


/ f«m ftebet. ' • .
xo. Improbabilia, ©ing€Abiegatfcimtn($runt)
6αόςm. - - ,• .
1 1. Quid eft, quod me impediat hoc facere?
%£0£ fînfemię benn w$t abfórecfem, bafi
•*
it% £a§ nid)t tbáte? %8urum folite'id6ba;
mit!)t tl)um?
• ' •. - - SI, Ea
- \

„-* -
^

-„
•_*__--------—-—-—-- cic. DE OFFIC. LIB. II. 141
; 1. Ea, quae mihi probabilia videntur. £8a3
amw glaubfid)fenju fcwm ftf)einet.
' a. Improbare aliquid, €tioaé veriveríém; €i,
mem%§\imgmitf)t beypfiicf)tem.
; g. Affirmandi arrogantiam vitare, $icfit wne
befomnebat $eiîè g[eid% 3a 4u eimema §\ing ^ $.
* * fagen. £6ntetbätgejaiigeiie libetlegunj
*twa8 giót g{«itj&cx gemoi§!)atten finb außø.
-gebem. * ' - y
4.' Fugeretemeritatem, $icútumbcbatf)tfam,
-mitfjt verwegem feyn.
^ y. Diffidere ab aliquare, ©ax roeit vobon ente *•
… farnetf.9m. , , , …
&. Difputatura noftris; &$witb eonvcncntlw -

*** $tigemgetr6rt, obertotgegeben.


q. Haec re$eiácere non póteft. $ anfanêiéfé
* ©aόenióterfchmem fimb**jrebcn, , … * . .
-

8, ex utraqueparte caufarum facere conten


I tionetii. 3ttii$*nb$en§5<iigncine$t.
- a : gleichnngáíôçn, $cybe§ioiie gagensi,
amber balt«m.
9. Expfanare aliquid diligenter. gitas g*• -

máúunterfuêéiì wmb α*5iegem.


io. Antiquiffima & nobiliffima Philofophia,
**®iéáíteííe gmbêbêïíïe, fürne5in|te se&te in
, bet Philofophie.
**

rr, Ifi certô ftudio, aliquo au&ore, verfari.


' llftet cine8%nfübrumj&ingciwiß Studium ,
, stasiisti, , v°. : •^ • -
a.
- •• * • • • • * : . ^ . •. * *• -' *.Prae- -
-

**
',irav- v
· · · --, -
-
I.
' 14* . . CIC. DE OFFIC. LIB. ii. . . .
I.TPraecIaraTquaedamTparere. $6ttteiilidje
7
®ad)em amitem $agbtingem.
2. Haec noftra finitima veftris. llmfere £e6t,
G566€ybiebenemeutigenfaft (in bielem) be9,
fommen.
3. Haec tibi ignota effenolui. 366abebit bic,
f&8 nid)t Werljaltem mpollem. 3d) babe bid) in
-
- Ę ®ad)enid)t obne$?ad)rid)t mollenta?
®!!. - ^ . .

4. Nunc ad inßituta pergamus. %ßit moHem


gu uníétm3moedéunt)%ov6abenfîteitem.
-

caPrT III.

' $. Qujnque rationes proponere alicuius rei


perfequendae. €ime®ad)e in fünff©tüe
çfem ab!)anbelm vollem;quarum duae perti
* , . nent ad cet, ®awQmbieetftem gmvey ßanbe(n
, , • ©Qm tc. • ' .
6. Commoda vitae. ®ie 286quemlid)feit be$
• ,' £€ben8, -

* 7. Res, quae pugnareinterfevidentur. Qim»


3e, Dieeiman$erentgegem }wfeynffjeimem.
, ^g. Honeftatis pars perfe&ta eft. ®e*®*)ei(,bet:
oon ©er €r6arfeit !)apbelt , ijt qu&gefüßret.
(/?. libro primo.) -

9. Hanc rern tibi cupio effe notiffimam. 36


τρο[Ite, ba§ Du Dir Diefe ©5a6e red)t6&fariòt
• mad)tcft, òafiòubiefe§3)ing;:d)tfaííémâgçft.
' i '
10. Hoc,de quonuncagimus,idipfùmeft,quód
*. • vtile
v.

cic. De orFic. LIB, II. 143


; Tvtile appellatür. 33o5qηδεΊηβΙΓΕΠΕmi
vtili. ( bombem , m»a$ mpit $em $J\ußçm nem,
ùt
-H-
*. n€n.) ,* -

-
1. Defie&ere de via, fenfimque aliò deduci,
%9nbem redjten%ßege abfommcn,unbnad)
... umbnad) moo ami)et§ bin betfallem. -

, 3., Conftituere aliquid, €tmodô bavcrbaltem


(ftatuitem.) -

3, Hac re nulla pernicies maior vitae homi


num potuit adferri. €$ fam nid)t$ ftf)äbfia
djctégum$)'enfólid)en$ebencrbad)t moerbem.
4.Pernicies mihi affertur.€8 mirùmitgcfti)abet.
5. Summa auétoritate vir,* $et anfcbnlid)fte
. $)'anm.
6. Seuere aliquid diftinguere. €tiva3 genau
unterftf)eiûen. - , »

7. Confufa quaedam. %8a8umorbemtfití untet


eimanûet bergemoorjemift.
8. Vtile aliquideffecénfere €tiva3 für guttãg/
. ' litf) baltem. J -

9. Ex quò efficitur. ®atat $ $emm fo(get. • ,


ro, Parum perfpicere, aliquid. €tioa3 nid)t
red)t verjteben. -
11. Homo verfùtus& callidus. &in argtiftiger
, umb werftftagemer$Jlcnftf).
rz. Malitiam fapientiam iu áicare.&ltgiiiui»
'%etrug für §lugbeitbaltem. • '

13. Alicuius errorem eripere. Ginem feinem


$trtíum bene6men. . .
14. Alicuius opinionem, ad aliam fpeciem
{ra
-

\ . -

-
i44 CIC. DE OFFIC. LIB. II,
traducere. €imem aufeine anùcre $)'e9nung
bringem. - •'

1. Honeftis confiliis aliquid confequi. Gtmoas


burd)et(au6te$)ittr{unt)%3egect[angem. 1
2. Fraude & malitia ea , quae volumus, con
fequi. ®uttf)£ift unô @d)rimftücfepu fi/
mem%8umfógelangem. . _*
3. Quae ad vitam hominum tuendam perti•
nent. %8a83u€r|)a(tung òe$ %)enfófidjam
£ebet18 t)ient. -

4. Ea, quae gignuntur e terra. %346 au$tat


€rben moàdffet. Grbgemätßfe. -

5. Alia eiusdem generis. ®ergleid)en. ' '


6. Aginalrationis expers, €in unwetmünfftig
%biet. - - • • . ' .•
7. Ratione vtens, $ermünfftig.
8. Suo opere efficere aliquid ad hominum v
furn, atque vitam, ®utó féinem $iei§ et,
roa8$ube$$J'enf(!)cn%u%, umbbeffem £ebens
€¢baltung beytragen. • * *
9. Harum rerum duo genera ponuntur. ®ie»
fe$\ingefimb}νέγε£l«9%tf,- f»eròemihyiwçy
s §bcile getbeilct, -

no. Placatum aliquern efficere. €inengur ($na»


be béwçgem. - s· · ·

1 1. Proxime,& fecundum Deos.®)?ed)fi€$£\tt.


12. Maxime vtilem effè alicui, €inem 9ie!
$Yußem 6tingem. . • .T. . .
;- 13. Harum rerum eadem diuifio eft, ®iefé
* ' ®ing* w**bcncbcm alfò cing«;%i(*t,
·· · I• - "
· CIC. DE OFFIC. LIB. m. i4*
ΤΟΒΕΠέTpTgriniùmTaTigUi.TGinem 5i;T(ami
meijten) @{γαῦem $ufügen.
2. Inanimus, £«b|e§. - -

3. Hominum operis effici. §)uxó$Yenfófidje -

SYì6e umb§tei§$u moegegebrad)t moerben.


4. Adminiftratiohominum. Jlenfi)en $ìffe;
amberet&ute £gnbveitf)ung.
5. Curatio valetudinis. %t%€m€y.
• 6. Frugum, fru&uumque reliquorum per
ceptig. §`¢; &attem eunt, afíeret §efûga,
módbfe €imfanmlungumb€imernbung.
-}}
7. Re aliqua abundare» €in ®ing imliberfiu§
umbingtoïçt $}'enge babem. , •
8. Exportatio rerum, ?[bfu!)v ber %8αατ€η.
?Ibgang. - ;^
9. Inuectio rerum, quibus egemus. §ufuít
beret %3aatem unô ambetev ©at!)cm, forwit.
6ie }u£anbe nid)t babeh.
ro. Munere aliquo fungi, €in%m¥t $erritjfem.
x 1. Hac ratione. %ufbie %rt umb%3cife,
12, Lapides e terra excidere advfum neceffa
rios. ©teineau8bct €¢ûen$aaem, tie mam
notbwenbi§ braud)et. -

13. Penitusabditum effe, ©arti*ff(im betgro


• δεm) ©erborgem flecfem. -

14. Aurum non effoderetur fine hominum


manu. 33* mºje£}ςnfęnnid;t $anb an•
legtem, unbfitf) bcmübetem, foürbe feinGotto
; αύδ δέτ €τίχη θεταιδg€9ταδέητωςτύςm,
^ , » I.
` … s. C4• .
^
i. .

- 146 CIC. DE OFFIC. LlB. 11.

cAPVT IV.
s 1. Frigoris vim pellere. ®i« £ü(te oettreibem.
' . '•' Göítf) für $ev$â(te bemabrem. -

' 2, Calorum moleftias fedare. §ürgtoffev %io


* 6e§üßlungfüó£n. -

3. Vndehaec tibi dari potuiffent?%8o6étteft


v. bubemm Nieß berbefommen. :

- - 4. Te&ta fubuenire, al.fubmumire. ®ie £γάua


- - {èr auébéíérm. /

, , 5. Te&tum vi tempeftatis cecidit. ©a8


$au$ $at wom%ßettev ©cf)aben gefittem.
, . . 6. Te&tum terrae motu cecidit. ®aö ©aué
. .. . . . . : ift oom €τbbcben
fallem, *
etfóüftett unô einge»
* •. .. • •

/ ' ' .7. Te&tum vetuftate cecidit. ®a$$au8 iji


. . . a[tunb wanbe(battoorbcn, (5aufällig} ,
. .
i , 8. Alicuius auxilia petere, €id) ®ülffe um
' ' ' ' $at68 bc) cinem etbg!gm._ . *

? ' - • . . . 9. Du&tus aquarum. %8aírgänge , €anale.


… . . . . io. Deriuatiónes fluminum. £eitungbt$%ßaß
/• ' ferè oon einem ©rt}um anbevn.
, , 1 1. Agrorum irrigationes. §`dé QÉåíçtm
, • ' - texêr?{8icfcm. T. •• ^•
' ' , 12. Moles oppgfitae flu&iibus, § imme/ bie
, • . , 5a8%3afft fd)üßen, - -

', ' ' . 13. Portus iiianu factus. €in ge6quettt %•


i , T fcm. (0pponiturportui maturali.)
, …. . . , . . I. Ex

. -
(

* . ' ^ . ' . .' •. - , ,.


- - - * - - * • . *-
.

^ • . .

cic.de offictiB, II. 147


iTEKRiSomnibus perfpicUUNERITIS $ię;
allcnijtbeutlid) juf«5en unb 3u erfcnmem, ' '
3. Fru&tus & vtilitates percipere ex aliquare,
• %u%«m oom eitev ©ât% baben. . 7
3, Rem aliquam capere. €ine$ @inge$ 5a6»
, |)afft werbem,. . . . . .
4. Ex aliqua re fru&um & commoditatem
percipere, $<u6effunb 3«quemlid)feit oon
einer ®ad)e£)a6en unîgenicîem, - .
$. Principem inueniendi effe, quem ex qua
que re vfum habere poffemtis. 3u etfi et»
:. É t9% cimjçôçô $ing fu gcbtaütjem
fey, timb nüße. _ -

&, Béíüäsjafçere. ®a33i«5 fttctn. . . .


7. Belluasjomare, $ie$iste;abin unb 6ón,
§. bigma{5£ft. _. .., +

g. Ttieri belluas, $ic e$iste aufis%ii unb


•* €¢{)a(teft. . • ^ • • -

9. Tempeftiuos fruétus ex aliqua re capere.


- έ 3cit mußen. • ' "
to. Belluas, quae nocent, interficere, $ié
fóäbfidje §bictc auëtottem. -

1 1. Res, quaevfuiefíèpoflunt, $igfithe$in,


' ge, Die fuunf.tm%)\if;em bicnlit!) finb, T
gjg enumerem
12. bie£ümfté artes*£.&c. %8ev fWolffe
alle 6er;cfjfcm, •t •

13. Res , fine quibus vita omnino nulla effe


É Q)ifíge, fpefcf)e fitam im mcmft5(ióem
¢É¢m 96minüglid) entbsbtentan.-
' ' ' ',
. : *
. . . . . . .
- -
'K 2 ,
' . '
1.• Ae-
ac ' ' s,
- . - • , - \

' ' .
*• ' *
. . ^
• ^ ,* • •
**

—-—-—-—------~~~
i

148 CIC. DE OFFIC. LIB. II.


I. £• fJEuenire.T©cncm §i qntfnTBETÉ
€tl.
a. Haec mihi eft oble&atio. ©atan beluftige
unô ergößeitf) mid).
3. Qui vi&tus, aut cultus, nifitam multae no
bis artes miniftrarent. %8ie moolltem moit
unfern £ei6 fpeifen unù fleibem , mwenn un§
nid)tfo oie1£ìnft* Datgubebúffjlid) moâcem.
4. Diftare ab aliqua re. Q3om cinem ®ing um
. tetftí)icbem feyn.
*,- 5. Vrbes aedificare. ©täbte etbauem.
3. Vrbes frequentantur. ®ie ©täbte moerbem
6eWoobnt. - .

7. Leges moresque conftitüere. ©ute ©ef&%e


unb%nftaltem (Q3erorbnungcn) mad)en.
8. Iuris aequa defcriptio. ©ute $ed)tö2%€f»
/
faffumg, %\olicç)2©rûnung. '
9. Certa viuendi difciplina. 3ud)t unb ©rû»
#!
fnl]
barnad) mam fid) im £ebem rid)tem
• •*.
*. .
? 1o, Hanc rem (leger feil.& dißiplimam)manfue
*;
*
-

*
tudo animorum confequitur. §)urd) biefe
;*
-

-
-
Q)ingewerbem bie£)enfócmgcbänbigt, unb
- -

, fanfftmiütbig.
1 è 11. Hi rebus effe&um eft, %ittelf bicft
mem.
§>ingeijt c8babim(íoweit)gefom
-
^-
1 z. Vita eft munitior. %)am fam fitf)ctct (cw
bem.
i * * *
-

13. Dando , & accipiendo, mutandisque


* *. Y a•
- - * ..
* \ .

…” -


' ;
)

-t cic. DeoFFic. LIB.il. . *49


• TT facultatibus & commodis, nulla re ege
mus. §)urd) ©anbe[umb%8anbe(,umbQ3era
roedyfelungieter ©ütl)et (Q3erfted)ung) ge•
genambere, fommen twit cinanbet $u $ítííé,
ba§ge an ' cimem ®inge %) angel (ciòém
- î)ατff. \ - .

- ,

. • ' •. caPvT v. • •.
•, -
• -

r. Longiorem aliquo loco effe, quam neceffe


e£€iótánget φρόερ) dii einem $it
auf6altem a(3e6nítbig.
2. Quis eft , cui nonperjicua funt illa. 93er .
roolt: Dqgnitítoctftebat. §}iefs iftja allcm
$ur $eníigebefanbtumb{àuffig. '' . .
* 3. Éluribus'verbis aliquid "commemorare.
T €tmoa3roeitläufftigabijambeln, (au8fùbtem)
4. Dux belli. &in &emeral,£\brijtet. -

ς. Gerere res magnas & falutares, 988id)tige


unb
tíum,yum geminem $ußen Dienlióe $atcm
• .

6. sine hominum ftudiis, £Îneanbstet £cute


. $ütffe. . .
7. Negóhoc fieri poffe. 3(5 gabe nifti, Da§
' biêíèêmiìglid) fèy (pra&ticablefey.) T ' *
;};! 8. Resnqn dubia, $ine ©ad)t, bie @tnmen,
flavijt , batam niemanb yroeiffetn twill. *
9. Vti teftibus. 3eugenanfühtcm, ' •
.* . ' •
' a `
; - -

K3 , . , 1,Te
-

.
, - - • • . « . -

- • . -^
\ •.
-

«
- -

\
-
-
~_
-

-*
*.

s.

\
-
~*

\
-
, ,
-

.
- n.

sso ciC, DE OFFIC. LIB. II.


1. Teftes non neceffarii, limmíthige 3cui
g£f}, - -
2, Magnas vtilitates adipifci, ©toffen$or,
tl)ei| cVfangcn,
3. Confpiratio atque confenfus hominum.
®ic cimmút!)igc3ufammen•($cíellung bcrc;
$)cnfd)cn, ' _ * a- r e • • • r.

4. Deteftabilis peftis, €ine fóåù(id)eunb ab,


ftfieu(icf)e ©ad)e, -

5, NVLLA TAM DETESTABILIS peftis eß,


, quae non homini ab homine nafcatur.
€3iftfcin ©cf)ate fegroß unb grculitf), Dem
nid)t ein$)'enftf) bem amberm t()ut, (Den fig%
' nid)tbi:$)cnfócnunfcrcinanbet felbficn sua
fügen.)
- 6, vir magnus&copiofus. €in weitbetüßmfer '
un^rw651 bergòtet $)amn. -

7. Colligere aliquid. €tiva3 $ufammen tt4*?


- -
-

, gem. -

8, Eluuio, 3affevfuf6en, llbcrftfjiwemmung,


9, Vaftitas, Q3eivüjiting.
io, Repentina multitúdobelluarum. ©tfincta
[¢ tiiib6áufíige €imfälleberet vifûeri$$icre.
1 1. Impetu alicuius confumi, item: Alicuius
impetu deleri, ©uró cine$ ©ewaltfam,
'feifatifgeriebcntvcrògn(umfommcm,) ' .
12. Calamitas. llnglücf,
13. Hic Jocus nihil habet dubitationis, $ic
' feetjt(Paffage) ifiquîtalem 3twtifici,
(gam%£(af,
(sans la; )
4
I , Ali.
-
~ . -
-

cic. DE OFFIC. LiB. II. ' i;*' ` ` `` ; ,.


§ 3. Alicui plurimum prodeffe & obeffe. Gihem ! . ... ;
- , Den grjiem $ußen, aud)bem gτόften ®d)a* . , ,
§
*
. benjufügentêmnem.
2. Hocftätüo effe virtutis. ©a3 5atte id, tot
· · |
* ' '\
— , [ôbfid), por einegroff. §ugenb. j . . . . .
§ 3. Conciliare animos hominum, éid) bié , |

£eute gewogem mad)en. ., , • • , , ,


s. 4. Quaein hagre fiunt vtiliter ad hominum • ' . .\
vitam. ®a§ ba§ ©cnfó(id)e £eben ooc ' :
, ' £ugem oon biefem 3)ingebat. '- ^ , |
' 5. Tribüere aliquid alicui, €inemroa$$ufótei• .
\, 6en. - - -

6. Artes operofàe, $ambivettfe., *


.. 7. Alicuigsftudia excitare, &int££i:6 ettota
'' ' tfem, ùafi ctum3biene, ' ' , .
« , 8.
.
$i; promta & parata.
iemfte, ' ' ' ' *'
£8eteitioillige
. .
-

'
- … .
'
, 9. Amplificatio rerum noftrarum. ®ie ®et. ,… . . . .
, tn£btung gmftcrgìt;t. ` · · ·· ·
„ 13. yir praeftans. Gimbrat,et£mann. _ 3 _ , •
* 1 1 . Haec res in tribus rebus fere vertitur.
w.
, • ©iefegfcfte6etinDreyen €tfitfen/ quarum - -
-
! unaeftincet,®avonbq$ etficumge%tfiiitic. , . .
… , 12, Confentaneum effe alicuirej, @i$ $u€ie , '
% mcr©ad)ef(f)icfen, imit einer ©ad) übetcino , , ,,
^ fommcn. , - -• - . $
13. Ex aliqua re gigni. Q3oncinct®aöe 6«t» ' ' ;
3§. Perfpicere', Iquae
i4. femtnen. .
* . cuiusque -
- - fit.
rei- caufa -•
i ,
1Interfud)cn watum eim jcíe3®ing foumbfo ' ^ .
f<y. . . K4 , 1. Co-*, '
r , , , . , \ . • ,
\ ' \•' a~ •, ^, ' • * -

- \ • *

i - . -
' . v. - }..

! • . . \
*.
- -
- -
-

3** CIC. DE OFFIC. LIB, IH,


1, Cohibere motus animi turbatos. ®ie una
rubigem $emütb$ , $eiwegungen bämpffem.
$)ie Affe&temim 3aum ßaltem.
2. Aliquem obedientem efficere alicui. §inem
» jemamben untextûânigmad)cn, . . .
s. Aliquo vti moderate& fcienter, $YáÉigunb
beftf)eibent(itf)mit eimemumgcbcn,
4. Studiisalicuius ea, quae natura defiderat,
expleta, cumulataque habere, $)urd) ei,
ne$$úlífe alleô, waömam $u natürlicbetiim,
, ter6attung bεὐatí, gcnuiig unb überftüfiig
baben (ctiamgeii.) -

ς, Importatur mihi aliquid incommodi, &$


foivù tmit €d)ai)cm (£ciû€3) getbam.
&, Propulfare incommodum. ®d)abem ©cta
6útem.
*. vicifcialiquem, €id, an jemanbem táôçm,
3. Nocere alicui, conari. €inem ®d)aben ju
tbum fuóem. ] -

9. Tanta poena aliquem adficere, quantam


aequitas , humanitasque patitur. €incm
mit eimer red)ttmäßigem , bod) (eiòlidjem
' éttaffet.legtii.
CAPPT VI.

yo. Affequi aliquam facultatem. €tiva3 era


iamg€n. -

I 1. Alicuiusftudia comple&i, eaque terg;


- - ia
• \- -
A.
/,
•• ,r , • - ' _ …

-A
, /
- * - - \. «
*
v - -

* cic. DE OFFIC. LIB. II. ***


§INGTJSEBTgygeníifTuTyøgeT5ingeri,
umb erba!tem.
- 1. Haec dicemus, neque ita multo poft. §)a*.
Won nôûllen wir 6a[ô etwa& me{ùem.
2. Pauca ante dicenda funt, €6iftwu■ nod)*»a$ .
f.■ τρεmige8;uwor $uetimmerm.
g. Magna vis eft huius rei. §)i5 ©ing fam
Wiel tbum. -

4. Hoc ita effe , quis ignorat? €$ ift jebere


mamm bcfanb, ba§ fid) bifalfo oerbalte.
; 5. 3° fortunae flatu vti,
%aben.
©ut ©lütf
-

; 6. Adexitus peruehi optatos. ©eine Q}ertió, * , . .


tumgêgewínftít}uétibebtingen. ©eioïnftí»
tem $ortgangim feinem §}um babem. '-

*7. Cum fortuna reflauit. %8emmficf) ba3©lüdf


fúémò€t. -.

8. Affligi. 3n%t6umb€(embgerat6em.
9. Cafüs, quos fortuna habet rariores. llng€4
moíbntidìe umbfeftcmé llngtütf3a$âlle, T. T.
1 o. Haec igitur - - rariora. ©ief«8 pfieget
feltem $u gefóebem, fitf)}uguttagem. .
I 1. Interitus exercituum. -®roîç %iébetla»
gengamßer $cieg$£%)gere, (2|rmeem.) '
12. `Clades Imperätorum. $ctlujt bétet ©£• `
£yefu
ctjtcm.
m oûer amberet v. `• , •
®rieg$ • £),
••. -

13. Summus ac fingularisvir. €im $ormémét:


unô tapjjevet?) amm. ^ ' '• v

? k 5 ! s;in
' , /
\ • r .

154 _ CIC. DE OFFIC. LIB. II. _


1. fnuidiae Iugltitudinis. ®a§ un5 Q3et5t,
ßungbe$$]\íb{8. - -

2, Bene meriti ciues, £eufebie fidf)umba3Q3a,


tctfanb weblverbient Baben. - ' ' .
3. Res fecundae. ®ut ©tücf/ nocmn c3 cinem
modbf gebet. — .

4. Imperia. Q3etnc6me (©encta[8,) Chargen


im$rigge. · ·
- 3. Res, quae funt fortuitae. ©inge/ fo inte$
• } 1
, , ©lücfe$$änbcn ficbcn, bom Glücf fettü%•
•••••• rem. _ • •• • - . • •

, 6, Res, quae neutram in partem effici pof


• *'* funt, $ingc, $ic auffciné%3cife fönnerì in*
*'*'%8ercfgerit!)tet perûcm. -

7. Hoc cognito. ®ad)temnum biefe8gerwij.


3. Hominüm ftudia ad vtilitates fuasallicere,
atque excitare. ©icf) bie £eute gerwogem,

,***bem
iinô;u$ußemad)en.
mad)eri. '. €id) bie £eute oerbum,
-. -

3. oratio eft longior, $ic $tabe ('yrcbigt)iíí


* etwa$ [anggetatbem, ' - -

ro. Magnitudo vtilitatis. ®et groff<%u6em.


r r. Oratio mihi videtur breuior.©ie?Ibbanb,
. . . fungbcr ©ad)e fommtmit }ufur%oor.
. 12. Aliquid alicui tribuere ad eum augen
' *'• dumi, authoneftandum. ginem votifinem
. ticmcm, ba§ er }u($ut umb€brem gelangt.
\ 13. Beneuolentiae gratia aliquid facere, €to ,
` ` waéqué gutem a$ilentium... /

,.
- - - -
14. Aliqua de caufa. ©ewijstlltfaó*n%a1£;n.
- y,Ho
* •

/ - - . - 1 . / \

- , ' s.
-1

CIC. DE OFFIC. LIB. II. rss …


1. Honoriscaufa aliquid facere, &brcm balbet
• • wa$ fbum. -

z, Alicuius virtutem fufpicere, &in«8§ugen»


* (fonberbare®abem) bcmounbetn. .*
- 3. Dignus fortuna quam ampliffima. ®roff<t
'. G5rem' iwertf). §>et gro§ ©(ùcf unb ©bre
-* . Verbienet. …
4. Fidem alicui habere. €inem trauem unb
glaubem, - •% • .

s. Bene rebus alicuius confulere. €3gutmit


eimem meynem. €ine$ @5ατθεm Wol)! im ad)
mélymen, *

* 6. Opes alicuius metuere, ®id) für eine8groß


fen ©ewalt fürótem. »•; s .

7. Expeétare aliquid ab aliquo. Gtioaé oon


* einem $uer{angen ©crificwntm. . . . 3 .
."8. Popularis homo. €inet ùet ben gemeimen ,
3. S)ann fud)t auffeine ©citen$u bringem. Sic
explicat Cellarius, additque exempli gra
-** tiäillud Liuii Lib. II. cap, 1o. Nec quisqüam
, malis artibus poftea tam popularis effet,
s ' : quam tum bene imperando vniuerfus
Senatus fuit. Plutarcbus in Arato φιλοτο
v. λύτοις VOCat, Haec ille. * -* - Σ

9. Largitiones proponere, ®efcf)encf(Recom


* pens) betl)eiffem, : f.
uo, Eretio aut mércede duci, €tioa3 %otQ$6(ô
Vmb£01ynthum, (®ió) £tfis&tn [affem.) .
1, Haec
• • , - , **
f |

1 ;& , CIC. D£ OFFIC. LIB. II,


1. Haec fordidiffima eft ratio & inquinatiff.
ma. §)a8 ift bie gätjiigffe unb ftf)änblid)fte
r . '9£8cife, - • , -

2. Aliqua re teneri. ©itf ein @ing 6elie6en


… {afjen. • -

g. Ad aliquam rationem confugere. €inge*


toiîç$ $)'itt«( ergreiffem, bor Sie Janb me6
ι. . m€m, -

4. Male {e reshabet. €3ift ü6et6effetlet.


;. Virtute a}iquid efficere. €twa8 Durd) §um
* gent) unb %3o6íbetl)a!tem $u%8ege bringem.
6. Tentare aliquid pecunia. €tfodê burd).
{' (S)c() $uwege $ubtingem fut%em. • •.
7. Subfidium necefíarium . ®ot6foembi ge$
* %)littet, - • *

8. Subfidio aliquo vti.®id)einc8$)'ittc|3ted)t


i: . bebiemem. -

9. Propiorem effe alicui rei. €inem ©ing


7. máiícryugebátem. ' • .

ro, $ubiicere (e imperio alicuius & poteftati,


©idf) unter eine§%Qtmäßigfeit begebem.
'I I. Pluribus de caufis. Q\iclet lltfad)em 6a(a
6er. -

- 'ia. Duci beneuolentia. %u$ gutem $ilem,


gutioitlig ctm*a6 tl)um.
13, [duci beneficiorum magnitudine. ®uró
T bict umb gtoffe %80b(t|)atcm τρα}u 6ετρςgen
woetûem. - -

14. Dignitatis præftantia. ©rofj&8%nje6en.


r, Spe
* * . . . · · · ·
` ,
\ • s . - - • |
Cic. DE OFFIC. LIB. II, 1 ;7 , '
7,
Ê x. Spe duci,idfibi
imJQfjmumg vtilemctbe%u6e
/ mam bavom |)a-,
futurum. m€tiva8t|)um , , . . #.


' * . bcm.
2. Duci metu, %u$$urd)twas tbum,
, , - , • ' * .* . '' '
. • C
'

(|',
* 3. Vi parere cogi. %) it ©emaltgum ©e6orfam ' • ,
„ … g*yungcm werben. ' i ,: . - . |
„ 4. Spelargitio
r.
niscagi, offeręoff.
numg eine§ gutem &eftf)cncfö (Recompens) •
©itfyoongt -
. – – –
. \i
einnebmen [affem. . . – – – –;
§ 5. Pygí$$ígi.%j££i;!&gtfg££££ lgijj. ' i.
è $it%iutóviei $ertijiung Da8$) aut ia% , . ..
$. fem moáííerig
6. Mercede matf)en.
conduci. ;
@id) boc ©efò (£8«gabo *- ., .
ÍM

„ . ' (ung)tingen affin. ** . , .


. . caprr vii. ( - . *
7, OMNIVM RERVM non aptius eft;quid. . . .
$. quam ad opes tuendas, quam diligi.Illmo • • , . ..
- ter allen$iugembicmetnid)t8beffctf.ime ©ü, ' . . . .
i* , … terguberme6ien unô $uetbaltem) a(3£icbcunb ' s '
, , . ©ümjtanbevev £eute. - . , ,
» '8. Hoc àlienum eft ad hanc rem. €8 ff)icft ` ' * '
•. … fid) nid)t nov%{, $iefietgatniôtùατ}u, _ , , '., .
3 9. Quem quisqüe odit, perjffe expetit. $8em , ' . .
… - mam miótgütift, òcmìwìnftjt inam immcryu , *
£ ' δάζ - : *
& Obfiftere alicui rei, éíó
to..fóüßem. - -'
gegem rtwaé, * ». - , ® v, !!
1 \ 1 1. Hoc, fiantea fuit ignotum, nuper eft co- •
· · ' gnitum, • •
$. • - ^' \ / ;^..

* ! -

ę - , \ `« ì z
-
.

1 58 CIC. DE OFFIC. LIB, II.


TgnitUTT33GE3;iogtnid)t gemouÌ5qTT5e?
& íate$ neulid)tönnenfebcn unû fermen.
1. Armis opprimere aliquem, €incm mit ©€4
waft begwingen. . * 1 e
a, Perferre aliquem. €inem (eibenfníìíîeg.
3. Multum valere ad peftem alicuiüs. Q8ic!
, gueine8tintergange %e(fîèm bienem.
4. Exitus tyrannorum. llnte*ggmg / @ötüta
ßung ber Qytamnem. .
s. Effugere interitum. ©em ®ebentgebem.
6. Horüm haud fere quisquam. §aft fcia
' 11€Ì, -

f, MALVS CVSTOS diuturnitatis, metus.


* , Q3et bie £eute nuv butd) §utdjt un§ ni(f)t
| burd) £iebe im 3aum 6altem will , iwitû fid)
, nid)t lange6a(téntínnem.
3. BENEVOLENTIA fidelis eft vel ad per
ζ * petuitatem, $tcumb(id)tcit unb ®ütigfeit
» 1 --
íáííét eimcm niemalè nid)t8 6íf<$ iwiberfa!)2 .
*. '. V€1}. - - - -

9, vi oppreffum aliquem imperio coërcere.


'
&inâ mit ©ewalt
' gem. ' • •
untcr fine&avalt btim, -.

• • •• • -

1o. Adhibere faeuitiam in aliquem. ©rau


* , fam((όatif)gegen cifíenfeyn.
.1 1. Teneri nön pöße. ®<id)t gebänbiget/ nicf)t
im3aum geßaltem wetben fönnem.
12. Qùiita fè inftruunt, vt metuantur, $eu•
te, 5ie fitjnur wollem gefüvd)tct viíkm. $)ie
-zs fió fórmidablemag*n, *' , .'.';.
- - - - -,-, '. '.'.
.
fs Hoc
-•
-

a.

_ CIC. DE OFFIC. LIB. II. _159 •

-; 1. Hoc (73, bo7i7E5TETpOTeTÉ effe demen


.tius. ®a§ iftme61 ein gtoffet $att. :
• 2 • ÉÉ; demergere, ®ie ®efcf;euntetìtucfem. /
· ·
-

3. Libertatem timefacere. ' §)ie- $tepbcit 1 ,


: fbroíitben, i%t cinem $icmfitficii ©tefigcbcn. |

: 4. Emergere aliquando. Gininabt foicbet bct, „ (


für f§mmen. -- … . -
$., iudicia tacita. $eimfitbe%at6f(5tâge. . . `
6. Agrioresmorfusfunt libertatisihterìifTae, . -

%am fircitet piet beftigct oor bie octio5iiìè -


§teybeit. . . . . '' ' ' . . .
7. £atiffimepatere, éíófweit etfitetfem. a , . .
8. Multum valere ad aliquam rem, %i:! 3u , '
, €tlangungeine8§`ingés thum. - , , ,
.9. Aßplecti aliquid. €tnoag etgreifiem.
io, Gharitatem retinere. ®cfíuííic8e unb i ^ .
Gunji bcw6cbaltgn. ' T " -
1 I • fagillime, quod volumus, confequi. ©ar

' ' 'J
& fei$t $ufeinem%8umfógefdngcn. g3asiì ,
will, erlangem., … -. . . - -

* 12. Se mgtui, velle. 3ollem, ba§ fid) jetero ' , , ,


1mam fit einem füttftenfolia, Forinidable - '
, fcymn)ollcm. .'. · · · · · '
33.
i4. M£9;re aliquem,hunc,
guid cenfeihus, €id)quo
fürginemfìtótam.
crúciäçìåíïí ' •
. •, . .
¢ folitum: $aë meyncttbftoobf, rogābię , ; ;

?
3 ...
, - ;Egestasiussians ausit.
5)£f? 1111}},
vsus
15.…f£n.
•T ' .
, . •

Cruciatu timoris, angi, €i(5 £5* fító»


- -
. • * -

,
* ' . , ' ' '' , '* ;

/, .
• -, - _ i* - - a ' . · · !

3 - . . 1, Cul . i,
- , - . - • ;

i • . ' . - _* , .^
• ', . - … `-~ !
~ -

.
1 6d cic. DE OFFIC.LIB.II.
1. Culter tonforius. Gin®óceteômeííet.
2. Candenti carbone adurere fibi capillum.
$)it einet glüenùem §o6le ben ®art ab6rem,
nem (abfengem.) - -

3. Hunc N. N. quo animo vixiffe arbitramur?


%ßiefolìmam moo6( bencfcm, ba§ bem N. N,
$u muti) gcrwefem feυm. ~
4. Admodum diligere aliquem. €inem úbet
Die S) aííé liebem. -

5. Ex epulis ad aliquem venire. ®ad) èiî


(9«!)altemét $) abl3eit) 3u fcmanbgef)en.
6. Barbarus, compun&tus notis Threiiciis.
&in au6länbifîèt $n&t6t, Deroot Der ©titm
allctbam\ Figurcm gebranòt unô geftínittem
batte , iwie in §l)vacicm bet ©cbtaud) war,
Nam apud Thraces pun&tas effe frontes,
nobile iudicabatur.
7. Diftriétus gladius, €in 6loff:r £egem,
@t!)woerù.
8. Stipator. €im $tabant.
9. Perfcrutari aliquid & exquirere. §tiòå$
genauburdjfutfjenunbbuttfjtörem.
1o. Stigmatia. €inge$siónetct$menff). Aliqui
explicant;qui ftigmate erat notatus, in
' farfiis. Plin. Ep. Lib. I, 5. Stigmofia dicitur;
Petronio Stigmate punëtur. Martiali Inferi.
ptum : Plauto Literatus vocatur. Narn no
tae iftae literis verbisque conftabant ,
quae caufam crimenque oftenderent,
' Betro- '
1 * •

B.ll.
_ _
. , cic. DE oFFic. LIB. II. is,
ρ}ά, Petronius; Sequar ego, frontes notans in
fibicij; … pun&ti. folerti, vt videamini fligmate
-fcriptione - , . . . ' • •£i ,

I §■ί
1. Nec eum fefellit, §r $at $eótgcbabt. G3
[)a6«nil)n fcine óéòantfemmid)tbetcogem. ;
fearbitriº : - - • * - - - - - -.- _ ^

MjMm! a. Pellicatus fufpicio. %erbad)t fcegem €%«• .


btuó8, cùet ùafi mammit cinct anùcrn;ubätt.
n, ô g. Teftis eft hic. §`iefç$$e$cugt biefev mit f.i.
* mcnm Gyempcf. : • - ., .

, Yj? 4. Cuius eft praeter caeteros nobilitata cru


mbg$. delitas. §`et vet allem antern vegem feinec
is jhff! : ©raufamfeit wobi befariòtijt. * T. ' . .
W0I Mè 5. Ex infidiis interire. Quvd6 £iftunb %adip
Í gê 6., ififtellungum
áliqüem
fcim £cbcm tpmmem.
impetum facere. €ió vi»ut
$í* cimen aufmad)en. €inem anfallcm.
$cßf *7. Relinquere aliquem, (/è.rcgem. )%3oncinem ,
abfallem. -
■j*% 8. Se ad aliquem conferre. €id, iusincm ;

ftf)tagcn/ begebeu. . . .
9. Ijeííiíííííío iótiosb tegitan, tibct '
[)au$$a(tcn. ''. . - - - .

1o. Spe&tatorem fe otiofum praebere alicuius *

, ygj.ginet €af): mit guit $ube su£5cn, p. - - -

*< (τνρεάύinau3 vclle.) ' …


• • , •
</ . . . …; * * * * * * ** - -
- -
— > ••
CAPVT IIX, – ;

: 11, Recordarialiquamrem, Gines €αός et, * ' *


{
• $.
ºr wäbnem. • •* Is -
*

1a. iiitaiiie, 3nf($em$ai. · · · · · a -

*'*- , L. ' , 1. Bell


p.

-
/

---------~~~—-— -—-—--- -------—-———~~~-


16, cic. DE OFFIC. LIB. II.
-

1. Bella gerere profociis. %t fine $umbe8»


©encffcm ftreitem. -

a. De imperio bella gerere. Q8or ba8£eid)


; ( um £anb umb £eute) ftiegem. - .-

. 3. £xitus bellorum neceffarii. . %3efim mam


, T. im ©iege au8%20t!) in etmoaê gtaufam oe*
fabren mu§. ··
4. Hic eft portus, & refugium meum. Q\ie»
' fet £Jlamm ift meine einige 3uffud)t. . §d)
-
- ££* [onftnirgenûô bin$umpembem, al&yu
1£16111. *^ •,
5. Ex aliqua re maximam laudem capere.
Q3cmeimer€¢îe groffen$u6m unb £o6 et,
tamgçm. -

. , £, Socios aequitate & fide defendere. @5id,


, ,. . ßinet £8tino&éenofjem bem $crípred)en
. . unb%8illigfeit natí, amnc5mem, fie vettretem
, ' , umbim ®d)u%mcbmen. .

' 7. Hoc verius fic, quam aliter poteft nomi


* nari. §)i§ tam mam cber fò, al3 anbet3
. . . . ncnnem. -

•, ' 8. Senfim confuetúdinem aliquam minuere,


, „… $8acf) unb nad) oon cinct ôcmoobnbeit ab,
.\ , fymmcn, abgehcn. . . -

. . ' 9. Difciplinam fenfim minuere. ®ie 3ud)t


nid)t fogenau im ad)t mebmcn, tinû nad) unù
nacf) fal)rcm laííen. *. • . •. i. ,

" . . . 1o, iarfi'antea, éd)on borúngit. * ! ô


• • , ' . 1 1. Penitus amittere aliquid, &am% unb gat
: , umeim®ingfommcm. . . , . . . 3;
.: : : -* 1. De

^
/

—~~--~~~~~—
..

cic. De offic. LIB. II. is,


- Pétitutn. eft videri quidquaITiniquum).
SYRam bátt mitft$ me%t%ortlmredjt.
: • Extitit in ciues magna crudelitas, Gg
voicb gat gtaufam
• . \'€\t. • * • *
i }. . . ',.
miibcn
… .
®ätgetm oorfùí,
3.- Ngn
§rieg.honefta
, ; viétoria, &in fóántfidjet
A. έa caufâ, gine gute /e5t(ióe ead.
IJ -

5. Haftä pofita bona alicuius in forò vendére,


' §£$fittt qufíícutióem $atifííííííí
… $JieijibietemiDemvetfauffeti.
'' , , ,
6. £gnusyjt, &in£ti(jtt$ ann. ^* ; »
7. Certe, 3umwenigften. vi. ' …:,;
8. Gaufa impia. €ine ungeret5te fef&G; s.
§?
9. Vi&oria foedior. Gingteuiidfiet, * • *'
-

<ro« £ona alicgjus publicáre, &inegjábuno


* * ®utíííetitííó $i; eis '
1 1. Vexage & perdere regionem. Gif, gau$
: •*- £;brüdfcniinogatoctífííT *"*"*
§ 12. Ad exemplum. 3tim3eid)en. b ,
13. Portare in triumpho vrbem
· · · Item ; ;. . »* S ' . •
aliquam,
j- • I …,
¥ * 14. £;aliqua vrbe triumphare. $ €ine gefwifa -

§ *- ß&tgttim $igge$$eptángelóïíôïí,
%tttag:n.(/iil, ineffigie.) g T " fii fi%
3, 13. Ex bello É trium hare, 3fi , finem s , * <

$ti«9« bcn ©ieger!)alterí.


%%
i6.. £€fl,
Multa'
commemorare, $icis qmfifi» '
• . ■-• * * * * *
} • . ta m.Ne.
.'

f. * *
, * r. *
-

. -
v64 CIC. DE OFFIC. LiB. II.
' INefaria in focios. tlnbillic5feitem, Ęgt; g4•
gem feine $unùêgenoffcn au$íbet. -

* 2. Hoc vno fol nihil vnquam vidit indignius.


§§ ifi èagllfibiljigfter, $q3j«mabf$ b&tte ge»
'
-

' • , $; fömmem. §`aé böd)ffelfnfctf)t bonict


€[f. , , . '. ;*. - -

v 3. Iure ple&timur. moit empfängem unftn


, ... oerbientcm £ebn , wa$ ühfere (I9ater;
... wettb fimò. £uc. 23, 41. g , - •

4, Scelera alicuius impunita ferre, €inem ufw


-

-
I. - £t
bingebcm [afjen 1 * \utt!) bic §inge;
?i)em. • '• - -

-_ , 5, Nifitam multorumimpunita fceleratuliffe


...mus, nunquam ad humc tanta perueniffèt
• , - 1icentia. ®ätte man nid)t fo viétcm nad)ge/
,, . . g,,;;.£hem, (}ufo vielem fiille geftfimwiegem,) ùieft
- - `ann würùc fitb ftiymoetlid) f) groffe §τέμ
• , «;,&b&it j)erauêgcnorumen babcm. £

, \
'J ' 6. Ab hoc rei familiaris ad me venit haere
ditas. ®effen ®ütbet babe id) geerbet. -,
7. Ab hoc cupiditatum ad. multos impro
*
- • 'I bos venit haereditas, $on Diefem ift
, „ bis, böß ôégietùe quf oiele fortgepfian£t
. . , „igótùcii, ®urd) ùiéíón $)enftfem fìiib öie
- - ''b$fem £üjfc iii ùiç Q£e(t uní, áufoiele $mcn,
- p.;£f)er fomtmcfi: . , , …* • • • • . .. .
• • * 8. Hoininesperditi, £i£ti6g £%£eute,
., „y, Aliquid fperare, $ünffiig fij) cliva3 einbil,
' * tcfi, vȣqufjojfcn. - ' . ' .
... - -

«. -
-

-*- -•**.
-
_- i. *, ' A. ' -- ` …
j - -
1. Ha
- x.
- - - -
*- - - -
- -- ' . , ,,
- * - ', . • • .. • • r , - z. -
- - "
… -
-

f" . - cic. DE OFFIC. LiB.II. is; - - |

ftcnjmi 1. Haftam vibrare. ®iejyiqueft5pengen, TET • • • ' *


áb$t, - taphorice hoc loco dictum de bonis, ad ' - .

di;indig* * baffam f:il. terrae infixam, venditis plu


maííííí • rimum licitantibus, vt apud nos in au- · ·· | !
timftff* • ; • &tione publica. * *. ` … • • - . ;
2. Quaeftor vrbanus. ®d)a£tenfmeifter, • • •

fingf 3. Ex hoc debet intelligi. §)araué tam mam - - - - - '


híú , fcijffid) abnehmen, íófíeííen. . ,• - * . . \
, 4. Talibus praemiis propofitis, %3cit fœtó« . . . . .
rre, & … £o6n $tigenârtem. *. ' s '** * * , ,,
„ Mij s. Nunquam deerit haec res. €$ ttirb nie* ' - ;
mabi$ Daran'f«b(en. ^ £. '*• -* * ' • , , •
Rejentì, 6, Parietes vrbis mod6 ftant & manent.®ie ' , ' \

ita pffi* , . €taût*®)autemfieben fdum nod). : .A ' -, ^ ^


È 7. Extrema fcelera metuere. @id) be$ eu? - -

„j; ; ftficntinglücf$ mummtfit jubefürftem(vcte -

ÉÉ .8. „£££) $a$ti, ·· · · · ·


Penitus amittere aliquid. ©an% unb gatum -

veris etwa$ fommcn. .


·· · · · · (
i$g£ 9: Incidere in clades. $n univieber6tingfidjen : . ' '
Íilios % v ©tbaben fommem, gctat%n. : « -
§¤ 1o. £edif£ ad Propofitum, $icbct tu finem s "
Êj* . $$$ feminem: _L' ... .* * * *
Å£ **. Qui metui , quam gäri effe, & diligi ma- , ' '
íjr* 1unt. ®ie £eute (ieber in$urd)tbalfem, at3 _ - -

fit!) butô $teunbtitjfcit iíte £iée suiwge


-
: -

… ••'* , » *.
•?

j££•
ίγ% • .. %'!, … … .' ' ' ' ^.- /
I 2. iniufte imperare,®^iót foeífregierem.** - ' -.
j) ". . 1 13. Quod cum perfpicuumfit, fequitur, &c. , '

3:' 3. ; , , ^ … };
• • ,

, *
i '
-

- ,
- -

• •
-

-
*.
, - - - -

*,.
/
- \
t-, '
}
*
• a.
¢ - ,
-

• * ^. . . . ' ' - } \
\ . . . .. , \,
--
] J\. -
'- •
a
: -

!/ /
*
'
- - r 66 r CIc DE OFFIC. LIB. II. .
~~ * ' · · · {§)a e$num ftat an èageliegt, fofolgt notía
- . * - - τυςn$ig;c. -

-'* 1. Cuiusvis eftimbecilla. ©etftfjioa6ift.


• …. \ 2. Hacre pariter omnes egemus, ®iefet @5a,
r • 6e finbroit alle mit eifi anbcr 5öd)fibcbitff»
- - tig. •. -

* ; i. ' . ' ... • ,


3. \ Ad cuiusque
dandum eft. vitam inftitutam
€in jebet accommo*
mu§ feinem @tanb
• i ' bettatútem. , ° -• • ' . '•
• f. , 4. Cuia multis opuseftdiligi. ©erviefet £eus
i , te ©unftbebatff. . . . . . ' ,;
. , , , , , 5. Hocfitpri mum & neceffàriu m, $i§ ift für
- ] , : v * ba$ fînebmffe ufib motbwenbigite $ubaltem;
t^ , • • 6. Familiaritates habere fidas ambantium nos
; r , , amicorum, ®o(d)e gute $weumbe 6a6en a
• . . - bie e6 teb(id) unb ted)tfóajjeri- mit einem
- m£)fi€m. * *; •• .

-
£7,¤ aliquern.- ginem 506 unb tvertí
Q{t€f1. - - - - -*

g, Haec eft vna res prorfus,vt &c. ©a8ift bie


,


^ ,,

.
• • - £;: @adje, bi§ mafassinis unô allein/'
Q3 2(. -in .

« 9. vir fummus. %6%e €tanbe$$etfom.


r* • . . . io. Vir mediocris, &in gemeiner$amm , obt;
f , , ' mittefmäßigen ©tante$ %etfom. -

;- s . sy. Differt multum inter hos. €8iftcim groff<*


*, , · ·· 1Interfóieb}ioiftf)enbiefem.
J, . . . yz, Ea res omnibüspropemodum eftcompa
; ,' ^ ' . . randa. ®atmagj%abenfióølle%Wcnfórmgu
' '\ ' . … befitcbcm, beftigigtm. \
1. Haec
167
CIC. DE OFFIC. LIB.1I. , .
T I. Haec Tihi fuppetunt. 30) 5q535Ì€Ì3T£qm
biefe§6a6en, - -. -, ,
; 2. Amicitias comparare, $tetinêßøítíiiffttm ,
;3 s umbgutwçg* bringem. •* • . .

• cAP. IX. . •

m! •- - - - - .' * * i. … . *. '
ę 3. Liber fic infcribitur. ®)a8 3ud) beiß ß/
' toirb fogemenmet.
„ 4. De hac re duo funtnoftri libri. ®awombae
3 benwit ytveyêüóét gefótiebem. . . .
a 5. Attingere aliquid. €tiva3 mit wenigen bte ,
* - <: rühren. - - .. - $ , -

I, 6. Res maiores adminiftrare, $iótige®ina ,


■ • g* umfermehtiiem. . • •• • ' • '
2 3.
7. Fidem
Plurimüm ad uuare.
habere trauem. .•
©e$t bienfióßym
alicui, €inem -
. . , . • .

„ 9. cum admiratione quadam, honore ali- '


quem dignum putare, €inem bewumbermt
ünb allérê6rem ibert6 fóåßem. ' . ° .. . .
}* , 1o, unàéinfälti breuiterqun.e dicere. §ítáliá '-
simpli$itèrgfoo9onrebe '• ' '• j

1 1. Eft alius quidam aditus ad multitudi


i* nem, & iftnod) ein ambet $Wittet, fit!) bey
bemgemtinen ©amm 6c(icbtgumadjtm. ,
' 12. In alicuius animum tanquam influere. . s.
@i@ beW cinem angemebm'madyen. &int£ , , ,,
r . $er%*imméfmem. · ·· · ·
? 13. BENEVOLENTIAbeneficiiscapitur maxi- ' ' '
- L 4 – – – – me.
% .* • , , - -

*
. ·
\ , - • .

, •• . . , '. , , v tu , •.

\ *. -
-

-
*- _
- - - - -
- -
1 – – – a
-

reg cic. De OfFIC. LIB. m. T_;


, me. §`ucc6%ßottbat mad)t mam fid) bc) Ea -

$qitcm bclicbt. _.
¥. Se£undo loco. *$*$ ambere. • '- -
- * *
2. BENEFICA vOLVNTA TE beneuolent ia
mouetur, etiam fi res forte non fùppe
tat. £\6 e3 g(«it6. mitf): alle;cit ifi unfcrm
, Q3ermögen ficbt, fam man íitf) bcd) burd)
einem gtften $ilIch bey èem £èutem bcliebt
- matbcm. - '.. *,.^ .
-

3. Vehementer artior: multitudinis com


- mouetur hac re. %ieburtt, mad)t mam fit%
` ' ' 6ey èem gemeinem®)Yanm feb* befiebt. *
• . , 4. opinio liberalitatis, %3cmn man cincti tot
* fteygebig bátt.
\ a 5. Opinio fidei (de aliquo.)%3enn man einem ,-, - - * * . . . .. * * • *•
vet ebr(itf) anfie6t. T*. ' , ,
' 6. Manfuetudo morum & fàcilitas. $teunb, -

fiófcit unb £eutfeligfcit. · ··· ·


*. Hoc per fe mihi placet, ©ifi iff miit optunb
- - an fid) ftfbfi fic6. i •• • • • • , • .• va

, , , . 8. Quod animos omnium natura, & fpecie


* * , fua commouet. ®a§ i)utdb feine natürlid)e ,
, €t5$n6cit eimcn jcben einnimmt, belufiigét,
'. (afficiret.) ' - -

9,
, , •
$• grauiffimae. ©ie twitfitigftcm lltfaa
€ÌÌ. - * . .'• \

so, Gaufae leuiores. €(5(:j)tcre, g«ting: llte


faóem,
• • • • • 1. Fi- .
f , ,- •
-
- -
-
-
-* \
/
-

CIC. DE OFFIC. LIB. II. s6s


ΓFIJETRABEFe aiicU, GijgUF§¤¤ü
cinem babem,,,.. •,, • , • ; -

2. Qui adeptusefprudentiam, £st gêif, -

, íió unô vevfiäfibig ijt. , , , -

3. Plus intelligere, quam alius. £tíges fyn,


t,-
at§ ein aliòcre . . .
* ** , • • ,.•,.

4*. igi- profpicere.


€11.
§ünfftige ©inge toif,
· · · ·
5. Cumresagitur, in difcrimenqüe ventum
eft. %3cnmùie %t6 an$amm gef)ct.
6. Expedire rem. €tivaé au$tid)tcn. $at6
... fjaffem. . . . . .
7. ööfifiiiüm extempore capere. &sfjtviiibe -

3, a $at6fóøffenfònficm. , *, ·I ;·; ·
*- .'
3. Jnquo nulla fraudis, iniuriaeque fufpicio
„ eft, 3uNcmfmam fid) feine8%ctrugô unô {Ine
billit!)feit werjiebet. ' ®em man nid)t6 bùfcé
3utrauet. * • g. - *. '
9. Alicui fuam fälutem, & fortunas re&iiTime
I. committere poffè. €incm fcin£eib unô £«?
. . bem , (%8o51fabtt) %abuli$&utfitbetlid)
- anvertrauentûmnem. • -,- -

το.: Multurn pollere ad aliquam rem, Q}ia(6a)


zeinet ©aάγ€t6um fönmem.
s I, Satis habere auétoritatis, %nf.68r genung .'
%aben. ®emung aeftimitetwevùcm. _
12. Hoc valet ad fidem faciendam. §)ieféé
matíet gutem Credit,
13, Detrahere alicui opinionem probitatis,
L 5 €inem
-* - .
-- - -
17s CIC. DE oFFic. LIB. II. -

ginemnidytoor e$t(id) unb auftid)tigbaftcnf


€inem nid)t§ gute& gutrauem, - - -

1. Iuftitia intelligentiae coniun&a. %8enm


©cred)tigfeituh) $atíambyufammam fom»
2. Multum habere virium. Q3iet wetmägen.
3. Nihil valere, $ióté geft«n, nid)t6 aué,
tiótem. . . -

cAPyT X. „ , ' a

- 4* Ne quisfitadmiratus. gé tooIefi6 nisinan* -

Wermoumbétri. • .'

5. Conftat inter omnes.^€8 ift 6ey. alien aus, -

, gemad)t.'
'6. A me ipfo £epe difputarum eft. 366abe -

fè(6ft ôfîtfogefe6tet. ,
7. Seiùigêre, $iîinanbct ttemnen.
8. Veritátem ipfam limare in difputatione.
'… §11Interfügung
%ßárbeit geben. einet €¢ôt gênau aufbie- . ' •' .

9. Ad opinionem communem fuam accom- '


… modàre orationem. ®ad) bem gemeinem
%8abm rebem, …, ,: * - -

ro. Loqui vt vulgus. %ében, wiebet gemeine -

%\amm 3u rcben pfleget, . - '•

. 1 1. Popularibus verbis agere & vfitatis.


i $at!) be8 gemeimen$)'amme8%tttebem.
-
11. öpifiiopópulâris, $ëgeiiiiihen$amnas
/•

*,
1 * •
-
$Yeynung. T *. *
, , .^
: - ^' . - . - - · · · i,Eo
\

' CIC. DE OFFIC. LIB, II. 17 1


5TEGdemTnodoTfäceré.Tg§ā€¢TÍÓTmaffn.T
2. Ad propofitum reuerti. Qßicìet ;u finem
Q36chabemftf )tcitem.
3. Res, quae ad gloriam pertinent. §`inge,fo
$u €t(angungûet €bre bienem.
4. Communiter. 3n3gemcim. %llefammt.
5. Quae funt praeter opinionem noftram.
$8a8 moicniötgcbad)tbätten.
6. Non opinatum. %8a$ unWermutbete8.
*7. Sufpicere aliquem. €inem 60d)ad)tem, aefti
miten. Σ

8. Maximis aliquem efferre laudibus. €inem


ºf&6r (o6em.
9. Excellentes & fingulares virtutes. Q3ot,
ttefíitfieunbungemeine $ugenbem. * • •
ro. Perfpicere aliquid in aliquo. €tiva3 an
« cineni fpìrem, vermertfem. *
. 1 1. Defpicere & contemnere aliquem, €inem
, •

,
' *°^' getimg %altem , betad)tem. * , <-
' i3. in quonihil virtutis eft. €im umtugrn^6af, l

•* ter $Yenftf).
13. 1n quo nihilanimi eft, gin wrogttttltina
*' mùíiget $enfb. . . ... • • • .
14. Male exiftimare de aliquo. ll6e(woneinem
vebemunbiudicitem. %itjt 9ie[gute3 vonei•
nem $altem, *
1;.\iieäicus.€in$tíäumbat,€tw€φάn
t)et. . . - - -

16. Fraudulentus. €im%cttìget


* 17.Ad faciendaminiuriaminftru&us,®et auf '
i, ni(5t8o(3€φατεn b<»a6tift, 4, Nec
*
v

-
*.
* *

, , •
t.

* *• * -
- *

•^ - - - -

17. cIc. DE OFFIC. LIB. I. – –


I. Nec fìbi nec aiteri proíefíe, $cinam $ena -

,. . fócn nit6t8 mì6f€yri. - -

, 2, In quo nullus labor, nulla induftria, nulla.


„a cura eft, ®et fit!)um nid)t§ bcfümmett. €i*
fauter ©cf)tingel.
3. Admiratione adfici. ®^dìge6altem verèeft. .
4. Anteire caeteros virtute. 2(nbeve an $ua
genú úbertceffcit, '4

3. ómnicareré dedecore. ©6ne$ ^angel, §α•


$e{feyn. ; , - - .*

6. Carere vitiisiis, quibus alii non facile pof


… funt obfiftere, §tey fym 9on bench §e%e
levu, \)ov ύεnem fit!) anbere nid)t Wo|){1}útem
- fönnen. . . s .•

7. Obfiftere vitiis, @i$ oor §e6(etm 6otf<6en.


3. VOLVPTATES , blandiffimae dominae,
animos de virtute detorquent. ®ie%3cla
, • tííefíbrcm uné oon Der §ugenû ab. _ . *
9. Cum dólorum admouentür faces, $emit
3. un8 toaéfómgr£(id)«3 sujiííét, £ ;
1 o. Praeter modum exterreri, ®at }ufebt et?
¢¤; fóvec£en. ; ' • • . *. ' • - 7
i t. Vehementiffime aliquem permouere. €i*
' ; « hem gat nad)ùrûtffid) 3tifkfiem, * • *

J z. Excelfo animo, magnóque aliquid defpi


cere. €tyouâ gvofimiüt%ig (bet%bgfftig)9ete
.… αφtem. @id) au6twaé mitf)t$ mad;en. . . :
Ampla res mihi
13. foa8tvitfftige$ obiecta eft. €8* fällt. •mic
für, » . '
.* * * ,
* m 4,, Haec res totum me ad fe conuertit & `
* * * \ .
- -
, ;;
7*. . . . . . rapit.
*.
1
* v * • ^
ς• ,
-
-
-
• , • -

- .
- . /
-
-

- -
\\
, - m
v -
, . . - • v.* - -

• : - - Y . …
CIC. DE OFFIC. LIB. II. 173 , - j
I, TAETɤs gaifiTin» gaiTiç ' '
* .. ©ad)exingenommem. - • .. |'
5• i;..…
I. , •i • • • • ^,
' capvT -

XI.
'.
, •
. . . .
. . . . *
,' ,
• \
- : : : … • . •• • ' • £ r . . . . -

V. 1. Animi defpicientia. . ®rofimítbigfeit. . . . . . . !


J/ '. ,. , $emm mam alleô in ùcm%3imù fanftítagen. , . . . ,
2. Hoc admirabilitatem magnam facit.'$i§ ' i
γ &: $ting&t eingre§?Infcben 3ü nege. _ ' ' • ,,
3. Haec resmirifica multitúdini videtur. ©ie• • ' '
; - ££a$:totutjtisingsmsinguęgrinal$òas , , , , ,
$ & glictbcjis ip$ toii;agite $eiugùfüt. _ , ^
í -
4. Nec jniuria fc. jd fit, llubba$ mit gutcm
:| $etft, nifítumbitìig. *) I. . ę. · · - - - •- • , . - '

a 5: Egeftatem timere, $ic èftmut )fficu£n. . . . • ^ ' '


' 6. Maxime admirari aliquem €¢nècttid) 9i«{ , , ' ,
:';,.
s J own cinem Waltai. : …. -, -;
7. Peguja non youeri, €i$ qm fcin ©€{ò
, . , •
i

M. * ', 8, ;(€¢íôcncf,
'; §cjicd)ung)
Perfpicere aliquid febrem.
in aliquo, ' .amici,
èfmodô ... , ', , , [,
;;; … meqirmet fcli. • , ••* • * •• . .
9. igni fpeétatum effe, ®utt58§ettcr benwäbtt . . . , s
i. ' … ίυζ..… • , • r _• • T • . . …
*"' s 1 o. Aliquidconficere. €tiva33ut cgebtingen. , , ] ||
ii. Proâeffe plurimis, àllem vcutên beiffcn, ]
:f/ - v.:;ii)iehen... Ei3? . . . . . .'*; .
* 1 2. Ob eandem caufam, €6ai be§tvegcm,
, 13. Fides»; ©ut Q}extrauem. . . . . … *,* « _ , , ,
i . „14. Admiratio, ó^d)ad)tung. • n … •. . . * , .- - ».

$ f;i 5. Spernere&negli ere aliquid, ©tfwa8g«t» •


•) ». . ac5tcm, g%£itig ff) £€η. ;!i, • 3« ' … i. Ad <*
-

• \
.^ .«-
,
Β| i . > •• • •
*' •' •
. ` -
' .
';
| . , *..
i

- $ z *

! * « - *• |
-^
} , , ! ; !
f * * \
-

v
- ',
*i
' . 174 ' CIC. DE OFFIC. LIB. II.
: 1. Ad aliquam rem inflammatum cupiditate
rapi. ©inbeiff.6%3er(angcnnad)einer @5a*
djettagem. $)'itgroffct %egierûé nad) einem
%®ingjitebem, - -

2. Mea quidem fententia, ôcinct $eynung


*'** mad). -

.3. Omnis ratio & inftitutio vitae, €ine jebe


8e6en8,2(rt. ©injeber ©tanb. . .
4. Adiumenta alicuiusdefiderare. €ine$$üff,
fewon$ítíem babem. *. , *
5. Familiarescum aliquo conferre fermones.
$ctttaute unoftcuhtlidje Gefbtäd) mit ei,
, nem $altem, -

6. Speciem boni viri praefe ferre. Q86: einem


, auftid)tigem, teû(id)en S)amm angefel)em, ger, *
3., baltentvcrbem. ' a

7. in agro vitam agere. 2(ufbem £anbe (eben.


3. opifiioiuftitiae neceffariaeft. €&fjtnítl)ig/
5a5mam fid) fo auffü()re, ba§ maii 60: ge•
redytumbręblid) gel)altem mitù, • .

9. Qujnonhabet ópinionem iuftitiae: ©em


mannid)twov t€Ù(id) anjie6t. . . . . .
« 1o. Nullispraefidiis feptum effe. llbetali $er
.… fafcm fèym. $)'itgcfib$ €ύu& unb ®ütffe
\, , finbem.
' ut, Multis affici iniuriis, $ię1 llnred)t (eibem
fid) gufügen (affem. -
st
-
.
-

12. Cónducere. €tivaé padìtém/ mietem.


13. Locare aliquid.%8a8wesmietem/wrpgditem,
13. Contrahefidis negotiis implicari. éióin
;
gli£ti£y%m$ctu,%*f*%*wmgft«fcfi. t,Rem
-

.
- Cic. De OFFIC. LIB. II. 17ς
3. Rem gerere.&twa$ au6tid)ten, -

2. Maleficio & fcelere pafci. ®id) mit bößn


©tücfen nebrem. -

3. Poffe fine vlla particula alicuius rei viuere. '


€imer€atffe ganßumbgat entbeßrtm, entrg»
tbem fönnem. ' . •
4. Vna latrocinari. 2(ufgleidje 2öcute rauben,
•* außge6cm. , ; A ' ,. . . . ,• ' .*
ς. Ne in latrocinio quidemfibirelinquere lo
cum. ?lutí)nid)teinmabiuntet eine*®iebe32
$upfitgelittengoct)gn. _. . .
6. Ärchipirata, €t%/€¢&%äubet.
' 7. Aequâbiliter praedam, difpertiri. ©em
${qu6 gfeitf) tl)eileti. **

8. Leges latronum effe dicuntur. %am Ęgt; … -

e$t)abcn bie ®äubet mud) gemwiffe &cfeííé,


Q3erfaíungehumtey fit!). rºg; (citïtë.
19. Legibus parere. €id) nad) benem ©efeßam
io. Leges obferuare. ©ie ®ef&%e baltem.
I 1. Dehoc eftapud T. ®abombat bevT.gé*
fd)rieben. ' : « »***
12. Magnasopes habere. ®e|)treit% feym. i :
13. Multo maiores opes habere. %J?0(!) vir! teia
d)e: fèym. ` … (müffen.
14. Cedere alicui. €inemfocicf)cnba$$etû laííam
15. L. is, qui fàpiens vfurpatur. $)cv L. mit
bem 3unabmen bcv %3cife.
•16, Frangere aliquem & comminuere. €imen
übetíinbemufibfeine ®ad)t fórwäóen. .
7. Ferocitatem alicuius itafeprimere,vtf#-
* •*. * *
-
• *.. * * * ,., , , , ,„ cile.
- - - ,
• ! -
- 17« cic. DE oFFic. LIB. II. I
cile bellum tradat. Ginem fo- bemüthigen,
. j … imbie€mge treibcn / ba§ et fid) (citï)tlicf) mu;
--
.}! lafßm übertoinùgh, obctergebam. : ` .
' 1. Opes alicuius firmare, €ineÊ $)racf)t uni).
, …- ^. $citjtbum vctmcbrem umb beftätigeti.'
2• '; ieges & iudicia, %So gute ?Infta|tem

!| \: fimb.'.:. . - - -

; 3. ööfiftituta refpublica, &in toojttingatió,


tete8%)oticey £%3efcn. - .. ' * ** *

CAP}^T . XII, , •

4. Regem conftituere. €inem ®önigcrioe%(om,,


$. Befie moratus. ©ittfam , ftciimblid).
6. Inops multitudo. $\d8armeQÖ0(df. !
- 7. Preimerealiquem. €inem ûtitcm bcbrän»
p. v : gem., , : - -. *
'. g. Maiores opes habere. £eid)erfeyn.) *
9. Confugeré ad aliquem..®cine 3ufiuót 3u ;
cinemmebmeti. *, *.*. *• -

1o. Virtute praeftare.' ' Gonberlid) tapffet


unb tugcnèbafitfeyn. - -

1 1. Prohibere iniuria tenuiores. Q`ie atmen


* oor($emoalt umbllmredbt beftíú%em. :
12. Leges conftituere, ©efeße geben. -

/ 13. )VS AEQVABILE femper quaefitum eft.


;i' £anbatalle$cit foló $ed)t gcfutbt , ba8 eia
nem Š -

ir4. Contentum elfe aliquo. %) it cinem }uftica


bcmfeyn, * , . .. - - . -

15. Hocminuscontingit. ®%%gefóiótnid)t.


•:! -* * 1 • Leges

- . , ' - • . - - • \•' . l

. - . - - - s. . - - - - |

-—… -
———— —!
• • . -

. ~'

cIc. DE OFFIC. LIB. II. 177


i . i.TLeges Βύenire. §εῖζητSncn.T
} 2. Cüm omnibus femper vna atque eadem vo
)
ce loqui, €iiiem $ic $&m anbctn begegnem.
$yXi(5t3toeyer(e)%eùe fübrem.
9. Hoc perfpicuum eft. ®a§ ifi ffat , qu£geo
mat!):. ' - . -

4. Ad iinperandum aliquem deligere. €inem


;um $egiment, £6crbaupt, eripeblcm. ,.
5. Cuius de iuftitia magna eft opinio multitu
• , dinis. §)enjebetmann 90r einem ebtlid)emge» '
- retf)en ®) anm bátt. - - -

6. Adiun&o hoc. %8emnbiefe&notfj bat;u fofiit.


7. Habere aliquem prudentem, &inenfürtlug
βα[tem. .

-g, Nihil eft, quod hoc au&ore non poffe con


fequi me arbitrer. ®)urd) biefe3$)amne3
: • $6t$ unb ©äffe bentfe id, alle$ ju ttangem.
9. Omni ratione colere & retinere i ftitiam.
' Q(uf allc%3eife unb ®ege t)ie ©eveótigfeit
(iebem uni) bant)!)a6en. *

1o. aliquid fâceré propter amplificationem ,


' etηραδ
honoris & gloriâe. €breumb§)ui)m85al6¢:
tbum. •• .


it, Ratio. £fttum^ %ßeiß.
12. Pecuniam quaerere, $eß) ewfwerbem. .
13. Pecuniam collocare. ©ett) auf3in5 (In
· ` tereße) au£leii)em.
14. Haec res perpetuos mihi fumtus fup
peditat ,. fiec folum neceffarios , féd
,/
ètiama , liberales. ,M. ®ictyon $ab* iß.
- 3 ' •!• . -

futih •
\

- * * *.
178. CIC. DE OFFIC, LIB. II.
mcin beftänbig %u8fcmmen , unb nid)t
mutnotbwenbig/fonúerm aud)δα§idymoo6[bqe
Won lebem fam. I -

1. Gloriam collocare ratione, ©itf) ber ©fte


mit Q3etmumfitumbQ3erftambe gebrautfjem.
2. Via proxima & compendiaria, ®et med)fte ,
unb fürgefie %3eg. I.
3. Id agere, vt &c. §\a6im jttebem, ba§*c.
4. Quitalis eft, qualis vult haberi. ©er fid) in
•' 5cv §bat fovérbätt, wie et m»illqngefe|)enumè
gcl)altem feyn.
5. Inanis oftentatio. %ra6lerey ba nid)t& $ine
t€!tft. - -.

6. [$ fermo. %ngenommene ®)lebe.


7. Fi&usvultus. Q3erftcllete$ @efid)t unb ©t»
6€τύem. - -

g. stabilem gloriam confequi. %eftänbige


€|)re umb%u!)m etlamgem. ' • .

9. Vehementer errare. ©ebritrem, fit!)f:6t béa


triegem. , *

, io, VÊÀ GLORIA RADICES agit, atque et


iam propagatur, ficta omnia celeriter, tan
quam fofèuli, decidunt , nec fimulatum :
poteft quidquam effe diuturnum. §)ie
ted)tf(f)aîcnc Gbregrünbet fit) tieff, umb6rei•
tetiit6togitau3. 2Illę octftcllfteunberbitf)•
tetéQ3efcn abet pergebet unû fälltgefd)winbe
6im,(5atfeinem %eftanb) nid)t anberê, alδύie ;
*erroéfcfenbe ®(ümlein , unb $alí%eit fgm
- mismatstange$sitans l)abem.
* -*• - • ' I• Ráv

\
-

- - , •' ,\ .
- ' CIC. DE OFFIC. LIB. II. 179
1. Radices agere. %8urgeln fd)lagén. -
2. Effe diuturnum. £ange moäbren/befte6em. , • |
3. Teftes funt permulti. %ievom fönte id) um• ,• .
ge!)(itf) oie(3eugen(€yempc!) anführeii. \
4. In vtramque partem. Qδέγύerfeitè,
5, Breuitatis caüfa. %eliebter §ίτάeba(6en.
- - - .
6. Contentum effe vna re. ©it!) am eimem 66» * .

gmügenfafjem.
*7. Tamdiu, dum. ©0 (ange, a(3. -
8. Memoria rerumharum inanet. ©iefet ©a,
d)en moitû immergebad)t.
9. Probari alicui. Q§0m cinem gelobt foecbem. ,
Jo. Hic non probatur bonis. Q3on biefem baf, ' ' '
* tem red)tfd)affene£cutcgatnid)t8. . '' ' .
1 1, Numerum obtinere iure caeforum. %it
* unterbiejenigen geretínet moerbem, moeltfje Da3
£ebenbermoitcft, umbrmit$ct$t fimùljingcvid)• . . •
tetio9rùem. - – – – –
12. Numerum obtinere iuftorum. Q30r gew. , .
reót gel)altem moerbcm. • , • , ,
;' -. . . :i - -- v

„ CAPVT XIII, , • • .
13. Adipif&i gloriam, 3u€brengelangen. , ,
14. Iuftitiae officiisfumigi, §bum, wgëtçót ift. ^ . -

i 5. Qui facillime,qualis eft,talis effe videtuir.. -


. $en mangatioóbl oorbemjenigenbält;5aooc '
' er moill angefel)em f<ym. /
16. Inhocvis maxima eft. ®atamiftba3mei
, gelegem. • · ···· , '
i7. άuaedam praecepta dare.&inigenlintcrtidìt ,
gçbchwomb*s&f)t. M 2 1.Ab
<
L- ~ • -

sso cic. DE OFFIC. LIB II.


I. Ab ineunte aetate. Q3on$ugenb auf.
2. Habere caufam celebritaris & nominis.
(§)clcgemf)eit |)abcm, fit!) cimcn 6ετύlymten${a»
mcn 3u matf)en. -

, 3. Celebritasa patre accepta. ©ctātufim,Sem


mambonf.in
cmQ3ater(gcerbt) bat, *•

4• {gm contigit.
* I)('!yf.
®aö Ölücf l)abe it!) g€•
-

5. Aliquo cafu atque fortuna aliquid habere.


Q\on umgcfcl)t 3u ctiva8f0Immen, gelangem.
• 5. Jn quem oculi omnium coniiciuntur. %uf
$enjebcrmam fi:bet, cim Auge!)at. . -

*7. Anquirere in aliqüem, quid agat, quemad


modum viuat. §(eifiigad)t dufeincmgcbem,
τραδ et beginnt, unb moie ex fit!) aufíbret, , , ,
8. Tanquam in clariffima luce verfàri. J'it5tè
beimiiid)tf)unfönnem. . ,
* • 9. Prima aetas. €r|te $ugenû.
io. Humilitas & obfcuritas. ©ctinget €tano
** . umbúerfommcn. -

I I. In hominum ignoratione verfari. $it5t


groß bcfanbt fynbey bem £eutem._ , , ,
12. Qui coeperunt effe iuuenes, ©ienunmefia
•'. tt €i^atfifcm, unb feine $inbet micl)t finí). *°
- 13. Magna fpectare. ${ad) beben ®ingen
ttgtf)tcm.
.. .. - -

i4; Ad magna te£iisftgdijs contendere.©uró


-
§fci5tinb ®üb« fid)&6v unb ©tu6mguernere
- *', in futbcm. *---.-.*. -

15. Aliqujdfirmiore animo facere. €tiva3befia,


3?**illigét, ftcu`ig:tt!)um, T. i, Ali
£*..* , • * ' •'- • • • • ' '.
- *

- cic. DE oFFIC. LIB. II. . ist


i, Alicui fauere. €inem gutunè getw^gem fcym/
atlen Q3otftf)u6 tbum. - • t -

2. Gloriam ex bellicis rebus comparare. €i6


**^ im ®rieg &6re unù $ubmgucrwerbem fugíem. • I •,

3. gloria aliqua exiftere, $obur(5bcrüûmt ,


Inττγετύεm,-
'
4. Bella gerere. £ticg füf)rem. -

$. Cuiusaetasincidit in hoc tempus. ®et 311,


' άicfer 3eit (cbct. - - - .

6. Nimium fceleris habere, ($at $ugoftloß,un* ,


gered)te ©ad)en fütßaben. . . -

*7. Parum felicitatis habere, ©at ung[údflió , - '


feym, fein ©(ìcfbabem, oerfpic(cn. T*
8. Magnam laudem ab aliquo confequi. llbet,
., qu3 bom einemge(o6t toctbcm. - .
… 9. Omnem laborém militarem tolerare. ©ei, ^
a •-, .
• , -
; $tig3£icnftewo% au$tid)tcn unbectf*
€Î1. * ' , - - - -

-
^
io. Laus cecidit. ®a§ £cb iftgefallcm, 3u niót
toetben. , - -

1 1. Sufcipere orationem de aliquare. %3c6on


• • , rcben. ***'
12. Haec oratio fufcepta non de te eft. SYit
· · -- .
, ùiéfem %8ortenmeyne itf) Sid) mitfit. §f)(age
e$ nid)tbeimet wegcm.
» 3. Pergamus adea,quae reftant. Q£irroolle
' $umiìbrigem ftf)reiten. -

14. Res,quas perfequimuringenio,ac ratione.,


• * ®efd)*®inge,ôø;umambem $epfiumbQ3ct,
ftanbbtauót. '-, ** • .
• * M3 1,Res
• , . •
-

, , • -' -
A
-
-

· · · - ·
. .
vt .
18* C1C DE OFffc. LIB. II, -

1. Res, quam viribus perfequirnur. §>inge,


Da$umam b(o§£eib«$,$räffte braud)et.
z, Magna commendatio proficifcitur a mode
ftiä. $)ie ©efd)eitenbcit(€tbarfeit ) magt
un3f*6v 6e(iebt. ' .
, 3. Pietas in parentes. £icbeufib($eborfamgegem
feine &ltetn.
4. In optimam partem. gfm allerbefteri. -

5. Bene confulere reipublicae. €$ mit beft,


gemeinen%ßef&ngut meynem. •( .

6. Conferre fe ad aliquem.®id);ueinem6a(ten.
7. Frequentem effe cum aliquo. §lei5ig mit
einem umgebem. t. -

3. Opinionem afferre alicui, Ginem ©ebana


(fem mad)en, €inem 6erebeli.
9. Alicuius fimilem effe. Ginem (am €ittem)
g(eid)feyn. €inem nad)fd)(agem. " -

no. Deligere fibi aliquemadimitandum.®id%


efncrjum €yempc(fürftcllcm unbe§ bemféla
* 6ennäd)tf)tiii.
1 I. Cuius adolefcentiamad opinionem fcien
tiae clari huius viri comjmendat domus,
£ßeit biefet junge $memfff) bc) biefem voto
me!)men $)'anmimmerau8 unù eimgebet (bg)
ibihim £)au§ ift,) fo bält i}n jcbetmann-füt:
ßbt gclel)rt.
12, 'Ääïíôåùí adolefcens, &in fe$t junget
9Yenß).
1 3, Mutuari laudem. ®a§£o6oonalibctnbabë,
a4. Sibiparere laudem exre aliqua. €itf) mo8?
-

^ • •*•
turtí
.
* CIC. DE OFFIC. LIB. II. sgs
? $urg) groß geb;u moegc bringem ; iwoburd)
berìbmt moetben.
i, 1. Hac aetate. 3n biefém Q{[ter. •, … -
§ 2. Exereeri re aliqua. ©id) worinmcn übem) ,
- etíúdó lernem. , **.- · · ··
a , 3. Laude affici. ($c(o6t tw&*bem. .
4. Laude afficere aliquem. €imem (obert.
5. Accipere aliquid de aliquo, €twaé ©om €ia.
a ' nein bören. - • , ; '
6. Optime quidfacerein foro. €tiva3 fü*®€»
, * tidjt twbît fîlyten, wertvetem. •*,
1 7. Meditari aiiquid, @öid) rooraufgefafit ma*
djem. $8orauffiubiten. €id) worinnem «y?
■, ., * ercitem. : ^'. *,

A t f. ^,, ,; CAPVT XIV. -*


8. Duplex ratio eft huius rei. ®iefe €αόt
% iiijtocp&ffcy ?(ttb.
j ' 9. Non eftidquidem dubium, quin&c. $Yuij
iß auffer allem3fweiffet. -

,
1. 1o. Magnam vim habere ad gloriam. Q3iel $u
! ; : €riangungûer ©btetl)un. I , '* -

, 1 I. Difficile eft di&tu. $)'am fam nid)t genug. , -

! , fam fagem. €3ijtuiiau8fpreótid). ..


;
M. I 2. Conciliare animos hominum. ®id) bit
, £eute geryogen magen. ' ,
13. Extant huiusepiftolae adhunc, $)am 6at
%óriefe, bieber N. anbem N. geftîticbenl)at.
14. Sic enim accepimus. ®emmfo fimù wir b€•
… tiótctworbem fobaben woiv ponil)ncmgeleíèm.
$ic
*•* ..
-
.. - M 4 , 1, Ora
· · ·
I84 CIC. DE OFFIC. LIB. mf.
I• $ benigna. §tcunûlidje ©tebe, £eutfeaJ
tgfeit. -

2. Alicuius animum ad beneuolentiam allice


' re. €id) beyjemanbenbeliebtmaßen.
3. Aliquem blande appellando delinire. €i»
men mit gutem $ortem geiwimmeii. €imem
fteunęliô;ufpted)en.
Magna eft admiratio huius viri. ^ $)'at,
*;
fgünbett
w

`ißm. fid) übet ben ®ann, 6ött oitt oon ,


***J, : : - - -

5. Copiofe & fapienter dicere. tlingâmblid) |


*, (duéfü|)r(ici))iuliù mit Q3etjtanbeetroa$ oota
, *** btingcnj.£vo%on rcben. ' - |
6. Intelligere, & fapere plus, quam caeteri,
.£)e!)vwiffcmumboerftebem,a($ ambere £eute. |
„Hac re nihiladmirabiliusfieri poteft, €$ fam
, ' nid)t§fjùnctsfevn. %) anfanjignitjtgnugo
, . fam Dtüber oertounbetm. * '
. 3. Haec caufa defiderat eloquentiam. ©ie
©ad)e moill mitgtofiév Q$erebfamfcit sis.
, * ftagenfeyn. - -

I. 9. Dicendo laudem affequi. ®egen ßinet


- %erebfamfeitgroff<$ £o6 erlangem. 1

Io. Maxima eft admiratio in iudiciis. Q)em ,


, *° gröííeftem $ubmerfangtmanoot ®erid)te.
1 1. Haec res eft laudabilior. ®icf: ©ad)e iß
víßmlitfet,(íblid)et.
12. Haec res probata perfaepe eft. §)ief: ©a,
djeift ofjtgclobt werbem. - . . -

13. Huius eloquentiam baec res illuftrauit.


.- §) ef,
-
\

§)effem %etebfamfeit ift tabutd) am §ag


fommem, beriîmt foorbem. - -

1. In iudicium aliquem vocare, €inemgetidjt,


[id)(ffiv ®erid)t)6e(angen. , -
2. Hoc non eft faepe faciendum. ®ifiíllmam
* fe(tcn tl)um. • , • . • • -

' 3. Hoc nunquam eft faciendum, nifi &c.


- Qatyu foli mannid)tebe gteiffcn, e8 f.) Denn ,
*^ G5adyerc. -

4. Patrociniicaufâ aliquid facere, €tiva3;ut


Q%evtretumg anberet £eute tbun. . -

5. In hac re,huius cognita induftria eft. ®at.


imm 6at et feine $unft umb ®ef(f)icfliófcit
. . febem laffem, béwiefem. -

6. Semel, aut nonfaepe certe fe. hoc faciemdum


eff. £) an foli5i5 nut bann unb roanm tf)un,
' , * únbnid)tcimtäglid) ©anbivctcf batau§ ma/ .
* djem. ;• • • ; . .
*. Alicui tribuere aliquid, €inem wa8;u€¢·
` fallemuiiù %Y\u%entbum. . '
3. Hoc non eft reprehendendum. ®iß fan
nam nid)t tabeln, ffeftem. . .
9. Modus adfit. $) anfotinid)t $ubieft6um, bie
' SYittetjitaffe baltem, -

* ro, Hoc durihominis, vel potiusvixhominis


• • •

videtur.-ۤiftunbatm5cr6ig unb gtaufam,


jagat unimenfófid) ©etfa6tem.
1 r. Periculum capitisinferre alicui. €inem in
£cibe8,unb £eben$,($cfa6t bringen.
11. ÄÈÉÊicüíôùíïiiïèfïêôtingt
@¢fabt, M5
tmit . ,
I,Hoc
-
rss , cfe.De ofFic. LIB. II.
1. Hoc fordidum eft ãåíätöaTn. &ETImi ' -
cinem toa§ anbet &6te. Q$tingt feime Repu
tation. ®d)abet amel)tlicben ®a|)mem. ; \;
2. Summo genere natus. Q§otmebmcn ©eo
fó(ed)t§ feyn. / · · }
3. Iuris ciuilisin primis peritus. £©er fonbet* 1.
(it6 in ben ®ted)ten wob( etfa6vem ijt ; €te
fabtmct3urijt, $ed)t§egelebttet. I .
4. Praeceptum aliquod diligenter tenere. |.
&ine gegebene£e6teumb&vitinerungfieifiigim ' |
atf)t nel)mem. - -. 1

… ;. Iudicio capitis aliquem


peimlid)anflagem. . arceffere. Gines *:, • \

6. Hoc fine fcelere fieri nullo pa&o poteft. |


$)a8 tanmannid)t octantivortcm ; manfans !
mitgutem ©ewiffem nid)t t6um. ' ^ ' j
7. Quid eft taminhümanüm, quam &c. 988a3 …
fam wobl gtaufamer8/ (fo unmcmftblid)e8) |

erbatôt moerbem, a[3tc. , .


8. ELOQVENTIA a natura ad fàlutem ho- . -
minum, & ad conferuationem data eft.
®ie 3etebfamfeit ift un3 gu %u% unb ©ta
6altungbe$$enfd)en gegeben.
9. Eloquentiam adbonorum peftem, pernici
, emque conuertere. ©eine %öercûfamfcit
(Q3etffanb) nutum®tbabem elytlid)etum
rcd)tfd)affenet £eute amoelibem. - -

1o, Hoc (noh)habendum eft religioni. ©ata


' übet $at mam fit% cin(ftim) ®áviííem $umae
¢¢m. - , . -'

/ { * - - I. No«
, • , .

cic. DE OFFIC. LIB. II. _ 187


7. TNgentem defendere.TGinom TÌ5<Γβᾶς'
-'
ba3%ßort reben. . .
2. Nefarius, & impius. €in bößt, umnü%et;
$ube. . . ' ,

3. Multitudo. §)er gemeinc $)anm. . ,


4. IVDICIS EST, femper in caufis verum fequi.
ې ftebct einem $id)tct;u , in geritftlid)en ,
®öatíeníbcrall aufbie Q8út()ci:ju febcii.
$. Patronus (fc. caufarum.) €in Advocat.
'6. Quod minuseftverum. ©aénitfttvalyr ift. - -

7. Hóc fcribere non auderem,nifi&c. 3tf) wo{2


tgtpirûiç$tewbeitnid)tngbmen,£8}ufûtcibcn.
3d) moollte ba8 ftf) oerlid) ftf)reibem. s^-

8. ldem placet Panaetio, Panaetius ifte6ciibet


a $ephung.. - { !

9. Grauisfimus Stoicorum. ®et anf.bnfid)fte,


berühmtefte unter benem Stoicis. a
1o. Maxime & gloria paritur,& gratiâ hac re.
%ieburd) £3t maii {id) im fonber(id) %|n»
' : febem C Aeftim ) unb ©unft 6c9 Dcm £etitem.
I 1, Subuenire alicui. €inem bclffem, beyfpvina
, ά€m. ' -

12, £ni. alicuius opibus circumueniri, &


vrgeri. Q3omeimemgroffenumbreid)en$)'amm
gustatur géòrucftunèbcûrângetwcta
, 0€11. · · · -

13. Opes. ©ie ($emoalt, , .


14. Haec extat oratio. ®iefe £)(£be ift noó
φετ{)anbem, •• • ' ; -

* *•
C4.

v. -

-********- *-- --…-_—-~—-_


* -

188 , cfc. DE OFFIC. LIB. II. _


CAP]VT XV. ••.
1. Haec res valet ad &c. ©if; $ingbiemct ;u*c. ,
2. Huius rei ratio eft duplex. ©ifi §`ing ift |
3\ocyer(c). ' … -
3. Opera (Pecunia) benigne facere indigen
fibus. Qfttnen ôítítigcm gcutcm mit $at6
uní) §6at (mit etiwq 5 ($«(ù)am bie ©anb ge» ;
bem, unb 6c[jîen. I ' * -

4. Res lauta& fplendida, €ine 6crr(id)e, rüßmi


(itfje ©ad)e. · · · · ·
5. In quo ineft gratificandiliberalis voluntas,
$er ambcrn gcrnebiencnunt, 5e(fjenwill. …
6. Haec res ex virtute depromitur. ©ififofît
bombet §ugenb6er. •• • • *
7. LARGITIO, QVAE fit ex re familiari, fön- |
Υ , temipfum benignitatis exhaurit. %3cnii.
manôon feinem (§îtcrn3u9iet toeggiebt, πετ•
bcm fo{{γέenb(itf) etftbíyfjt , bafimam mid)t§
* tmebt babon mittbeifenfam. -

3. Tolli aliqua re,%8οῦurd) aufgehobentvcrbem.


9. Benignitate vti in plures. Q}ie!em £eutem
, T. gute§ etweifcm. ©cifie ®ütigfcit gegcm vicle !
$)enftf)enføírem (affcm. • .
io, Operaliberalem & beneficum effe. ®utó ,
gutem $tat$ unb ambere ®ütffe bcnem £cutcm
- - gute8t|)um. - - |
^ 1 1. Qvo pLVRIBVS QVIS profuerit, eo plu
res ad benigne faciendum adiutores ha
bebit. 3« fiie6t ciner ©ute$ tbut 1 je me!)*
Qjcfegenbeit toitb ct finbcn, noófermctfine
©ütigfcitfcl)cmju (aíçm, 1.Con
.
-*.

. u* - » • \ \ -. - s -

- - - • . - \-

-— …
..
— ' \

, •

CIC. DE OFFIC. LIB. II. - 189


. i. Confuetudine beneficentiae paratiorem
effe , & tanquam exercitatiorem, ad bene
t. è de multis promerenduiii. %3ci(mane3 gea
; webnt iftguttbätig $ufçyn, [)ernacf) Scjto witz
-* •
figet tinô fieifiget feym fid) wo!)! um ambere J
$eutc 3u verùicmcn. …
2. Praeclare aliquem accufàre. Gincnmitęcdjt.
ftf)ettem.
3. Largitione beneuolentiam alicuius confe- ' .
'.
* &tari, €itf) tutd)
(iebt matficm, ©efï)cncf.
infinuircn 6«) cimem.be*
wollcm. a

4. Quae te, malum, ratioiniftam fpem indu


, xit.%8et 5et $cntfct/$atbit£ twéifigcmad)t, ,
5. Pecunia aliquem corrumpere. €incti mit
I . §%tt beftetbcn. . ,
es-3
[bábe
6. fd
7. ὰitumgchen.
Praebitor. €in 2(uêgebcr. '®asim %i(lcii , • . \

3. Sordidum eft mihi. §ístmitniótam. &$


. . ift mit tinc€d)aiiûe. • * s I • • -
- * ; · · · ·* , · · * * .• * _… .- ',
. 9. Hgc praeçeptug, putemus omnibus. '£a3 – -
» .

: **
I ift un§ allem gefagt.
ftf)riebcm $i§ iftun$ juv£cht gce •
{(j)tiéb€m. - - _

1o. Id jiiiemnon dubiumeft,quin&c, €3ijt


auffer allem 3twciffét, i)a§*£.
11. Häecres efhggeftior. §\i£ifitüfimlid)et,
j : -
i1, 1atepatere, €ióúgit sijitgtfcm, _ ' - ;

13. Non omnino repudiare"aliquid. §tiva3 ,


II, niíbtgatycrivcrfigh/bera$ten, 6inbanfegen.,
I idoneis hominibus indigentibus de re fa
niliariimpertiri, %trucii£cutcm, sic beji ,
-*- „ ,
' . *
. . . . *,
-
--- _ twtttb
19• ' Cic. DE OFFIC. LIB. m.
moertb finû,oonfcinen ©ütern iba8 mittiyciferi.
1. Diligenter. Q30ríitútiglid).
2. Moderate. %£ig, ba§ gebîtenbe ®aaff.
ge!)altcmtoerbe.
3. Patrimonium effundere. €ein (o&terfid))
($ut oerftf)n»embem timb burd)btingem, incon
fulte largiendo. ?Ille feine§)ut berfpenbiren.
4. Inconfulte largiri. llnbebatjtfam , in bem
Qag !)inein alle8 moeggebem. -

ujd eft ftultius, quam &c. %8a8 £am moQÌ


t5§rid)tecumbnátriftf)et feym?
6. Curare, vt aliquid fiat, €tmoa86erfóaffem. *
7. Curare, vt aliquid fieri non poffit. €tmoa&
$. f.
®et fòwief[ fwege
■ ■-. €SY
8. Qui dando egere coepit,
géíóéndt6at, ùa§et felbft nid)t§ me6rbat.
9. alienis bonis manus afferre. §tembe ($$•
ter angteiffkm. -

io. Beneüoléntiae comparandae caufa,bene


ficum effe. ©itf) Durd) ©uttbétigfeitbefiebt
matf)«a mollem. -' [langem.
1 1. Studia alicuius affequi, gine8 ©unft et,
12. Odium alicuius affequi. ®öid) ciue$ $af;
qufben ®a(3(aben.
13. Ita claudererem familiarem,vtbenignitas
7 eam aperire non poffit, &qtjufa*g/gei6ig
* févri. - - [geftattem.
14. Omnibus patere. %1I£ncincnftepen3utritt
15. Modum adhibere. ®ag§ 5altem, in bes
' ' $)itte{•(©traffe6lcibem. '
• .• r.Me
+
\
\

V.

cic. DE OFFIC. LIB. II. 191


.•
*» Modum referre ad facultates. ©icf) nad)
féfnem ©infommen ritûtem. .
; 2. Omnino meminiffe debemus id, quod a
noftris hominibus faepißime vfurpatum,
| , , iam in prouerbii confuetudinem venit.
%8it follên offt an ba& gemeine®ptúd)noort. r, • ) ,
gcwentfem. '.
3. LARGIT}Qfundum non habet. ®a§ fpen /

* , ,
{"
* , direm ift%0Vento$. $eme!)v mamben£¢utem )

, gibt, jemel)t fiebabem moollem. \

4. Illudidem defiderare. €inerley wollem,


CAP. XVI. , , '
.
• ,

$. Duogenerafunt largorum. ێgi6t gloeyer4 j

{ey%ribon fweygebîgem £eutem. ' • ,,

6. Epulis profúndere pecunias. €¢in ©etb


%etftefftmumb berfaufjem, betfómauffen,
7. Vifceratio. %u8ti)eiiungoon§teifd) unb ane *
term €fimoabren. Cl, Cellarius explicat : , t
* Wifceratio eft, cum partes, feu offa cárnium t. -

, cum pane diftribuerentur, ex quo inglof. •,


- se
•* .

fis veteribus, Vifceratio apróxgsac : in aliis


διανομ}xpíacinterpretatut. Fieriquehaec, \ •
diftributio feu àavoμ}non modo in fune
` rum, aut facrorum folennibus ; fed alias
2 .
c etiam priuatim folebat, captandis, conci *« •'
liandisque ftudiis plebis. ' Nam & Sueto- * - \ •A

nius,cum delargitionibusCaefaris,quibus N- , ,

fuam facereftuduit plebem,exponit,yi/ie , , • , , , ,


i.
,
; rationem quoque corhmemorat, in vitâ e ~, .
ius, cap. XXXIIX. Liuius libr, IIX. cap. ' ' ' , i .
. · · 1 XXII. , ,* , ■ *^ -

/
/ '

-^ t
19z cIC. DE OFFIC. LIB. II.
* • XXII. Populo vifèeratio data a M. Flauio i# .
fumere matris.
1. Munera gladiatoria. §edjt,€d)au(5piete.
Hoc Imperatores dabant proficifcentes ad
bellum , Iulius Capitolimur. Vid. Sueton.
Caef. cap. X. Plin. H. N. lib. XXXIII.cap.
III, officium mortuis fe facere hoc fpe&a-
culo credebant. - .
2. Qui pecunias profundunt in eas res, qua-,
rum memoriam aut breuem, aut nullam o
mnino funt reli&turi. ®iei6v ©etb auffot,
d)e ©inge wenben, babon fiervenig ober gat
fcimcn?)ùibm umb€bre }ugerwartem ßabem. -
3. Suis facultatibus. %u8 feinem $eutet.
- 4. Captos a praedonibus redirnere. ©efangé»
mêwanbem?)ίάuberntof;matf)en, rangiónirëm.
5. Alicuius aes alienum fufcipere. 3n eine3
Göóulô fretcm. §ür einem be$âbfem. … r .
g. Collocare filiam. @eine $otf)ter auéftattem.
7. Adiuuare aliquem in aliqua re, &incm in
einem ©tücf6cbütfj(it6feyii. /
8. çusseea- amfangem, fii*
€Î1.

9. Rem augere. €¢im«%abttingt)erbeffèrm.


, io. Venit mihi in mentem. 36bente té fíiit
(ficcft)mitim $opfj.
1 1. in hoc libro multa praeclare, illud (pmum)
abfurde (ßriptum gff ) $ubiefem $ud) finb ,
* - . '- biel %£rtfitíe unû ííyífi6$ingς , αδες $i§ ift '
gar máwiß. · · ··

, 1 Mul
, . , •* · · ·· · ·
.'
- - - -
\

Cic. DE OFFIC. LIB. II. 193 ,


1. Multum effe in laudanda aliqua re. Gime '
` ' ®ad)egat;uftbt lobem ufibberausfitcitf)en.'
2. Munera popularia. ®efcfjencfe/èie manûcm
geméinciiS)ann au$tbcilct, fcil. ad captan- !
' ' dam multitudinis beneuolentiam.
3. Magnorum fumtuum facultas. %8emmmam -

viéîim%3ctmögen bat, òaßimam victfanauf»


\)cnben. [fübrem.
4. Pauca exempla ponere. %ßemig€¢¢mpetam»
5. Grauius & verius aliquem reprehendere,
€imen etmftlid)
einen%8etw unb mit gutem δίκτύt jirajfem,
eiß gebem. *• , • *

&. Pecuniarum effufiones, quæ fiunt ad muf: .


titudinem deleniendaih. Groff:'®efb*
* %u8fpenbungen/ùamit manfit6fud)t bayvcm,
gemeinen%)ann bclic6t 3u madyen. ' '
• 7. Abhofteobfideri, Q$6m! cinbebalagrttf&yn, -

8. Sextarius aquae. ©in$ífé!%3affet.


9. Mina. €ine $umma}ebem €ronemiioettf). '
I o. $° auditu. $8enm man8;um ex|terimât
böT€f. / . . ' . ° , -

1 1. Hoc incredibile mihi videtur, omnesque


' mirantur: §)a3 fommtmftungtaublid) fit, ' • .
A* * * * umbrmu§ fid)jcòetmann, btt «85öret, Dótìbct
Werwumberni. , … - ---
12. Attendere, ®emauetad)tbabem,bettaótem,
13.Veniam neceffitati dare Iustayoff cin&u* v

T genbmad)em, _ . _ ' ' 'T


- 14. Immanes ia&turae » infinitique fumtus,
• • *.
uuamuisugswisi. . 1.---
• -
Ni.
- - / •

---

*94 , cic. De offic. LIB. m. _ .


1. Nihil magnopere mirari in aliquare. έ$
. . gat miófvcriwumbern áberein $ing. -

/ 2. Neceßitatifubuenire, §¥$ otb abbeiffet.


- 3. Dignitatem augere, ©rífíéte ébre etíam»
' . %m. - -

- 4. Haec deleétatioadbreue exiguumque tem


pus durat. ©ie £uftivébrefjat niöt (ange.
5. Vna cum fatietate, memoria quoque mori
' tur voluptatis. $8ennmambergujtfatt(unb
íbétùrùfiig)ift, forvirbibret auó fóbafooet»
, ^ gjî -

6, Öuius memoria cito moritur. ®effem bafb


wergefînivitb. : - g
?. *g; cölligit, €tfhad)tbiefeffóômenêó(u§
' £)Qr%u8.'
8. Haec mihi funt grata, ®ief<$ fef)eumb!)a6e
, • ' ' id) germe. - •
9. Graüis homo. Ginamfe6til. 6t4wet$) ann.
io. Ea, quae fignt, iudicio certo ponderare.
** £flfeâioo!)lübetlegem.
I 1. Hoc mihi nullo modo probaripoteft.£a8
* famit5 gatnitít lobem, 6illigem, 90r gut erfen,
Ì€Ì1. -

iz. ihhoftra civitate inueterauitiam abonis


temporibus. €3ijtbiefeéélv9%n$cit in uno
.* f.tef€tgOt nod) von (ange:3£it bet , ba &
· hod) too6(umba3gemeine%Bèfém ftunb, c * ,
13. Gopiis diues, $ció. .
i3. Fufigimaximomunere, &in*rn*m%int
.£tficiósa. ' ' ' "'' ' 1.'J
Omni
-

/
-
-
-
-
-
--
-

\ '

CIC. DE OFFIC. LIB. II, 19$ '


i.TOmnium hominum moderatidimus,T£$e:
• allerbefd)eibenfte£^ann. • v.

a, Omnes vincere fuperiores. 2|tlefeineQ8ota


fabrem übertreffem. €$ allem $ubortbum.
3. Magnificentiffima funera. €¢bi fàftidìe ' ,
I : unô propre €d)aufyicle,ivc(tf)t bcmàììmif. ' , !
.

'.

$olffyu€renangejiellet roorbem, • , • -
^ •
-

- - -

^ ... -
CAPVT XVII.
* •. * , ' ... * .• • •, - -

4. Vitare fufpicionem auaritiae. €idìbìtem,


7 : ba§ mam nid)t borgei%ig angef*%«mwerbe. …
ς. Huic prætermiffio aedilitatis repulfam con
| fulatus attulit, %ßeitbiefer nid)t 6at%8au*
Jerttoetbemroollem, iftibm aud) bie%ürgere
, meißer %3ürbe abgeft%{agem moorbem. T *
6. Non defiderare aliquid, attamen approba
, re. &tioa3ioob{nid)t forberm umb wéctangen,
* , bod) abet, moenm e6 gefd)id)t, germe fében.'.
7. Profacultatibus. ®ad) finem $ermögenr ,
-
Ginfommem. | - ',
3, Rem maiorem aut vtiliorem largitione ac- , - -

quirere, €tmoa6 moicf)tige8 uní míß{id)e$ • -

burd) ©efóend ettangem. * : » •


9. Hoc mihi magno honorieft. $)a86tingtmit , •
7. groíem $ubm. ©ereid)tmit 3u gtofj&v €bte. '
1o, vitio aliquid alicui dare. €3 eimem íbet 1

beutem, aufme!)mem. , , - ^ • •
ar. in caritate. 3ntheuter 3eit, * £ -

· ·· · M 2 A 1, Affe ,


-------------;- …
*96 „cIc. DE OFFIC. LIB. II. _
1. Affe modium dare, €in ®d)effet ©etreyùe
für einen @d)illing bcrfauffcii.
2. Magna & inueterata inuidia fe liberare.
©τοῖem umb [angwierigem %)a§ unb 9Weib
90m fidf) abnoe(3en. * - - -,

3• gu- ia&ura, $)ertflitfjet, groff<t€ία•


€£1. * -

4. Émihi fummo honori efi. £i5 gettift


mit ;ut gtíften €6te. -

5. Emere gladiatores, $ed)tet bingen , Bandi


| tembefte6en. ; sc I^ -

6. Huius viri falute refpublica continetur.


%ufbiefe$$) amne$ %§o6[fart6 (auf biefem
-
-
*, £Jlanm) berul)et be8 ganßem gemeinem %8€•
, , fénè $ußem. . . . . .
ry. Alicuius conatus, furoresque comprimere,
Gine36öfeunbgtaufame?(fift6(äge ünb30te
- , 5a6en$uíütftreibem, bämpffem. -

-.
3. MEDIOCRITAS REGVLA optima eft.£)ie
' red)te$)aaííé fameinembierinm Die befte %m-
(citumg gebem. ... * · · ·
--- 9. vir magno ingenio. €in $)ann 9om 606«m
I Q3erftänbe. €inúberau§ fluget $)amn.
-- 1o. Sine vllo munere adipifci aliquid. ©6ne
bie geringftellnfoftemguetroa8gelangen.
1 r. Mihi quoque licet in hoc quodam modo
, gloriaj. $nbieíinétütftänig, mióquó
Éaé tíbmen. : ..
42. Amplitudinem honorum fuffragiis cun
- * - &is
' , , / ,

CIC. DE OFFIC. LIB; II, -197


* &is adipifci, &imbellig φρm allem $u beni
borne!)r;ien&6rem%fmteriwc6(cttoetben,
x. Hoc contigit eorum nemini. ®aö ift i6tet
feinem fwiberfaßtem. - -

2. Exiguus fumtus eft, €$ geffem fó(ed)te lin*


: foffenbtauf. * • • • * • -. -.- -:
3. Haéimpehfàe fùnt meliores. ©iefe iintô,
,., fienfinbbeffet angelegtrogrèem, . . , ..
4. Du&tusaquarum. €anale. * .' . •

$. Advfum reipublicæ pertinere. 3um%Yußem


be8gemeinen%3efcn§ bienem, .
6. §äa33inem
praefenstamquam in manum datur.
gleid) inbie ©anb $i; iyitè.
- ?.. Hoc eft iucundum, gratum, ®a§ ifi (iéb/
., , angemebtm,
, 8. Verecundius reprehendere aliquid. &itas -

; nid)tf&£6rburójicíem tabelm. . . . . . .
;9. Non probare
unb 6ifligen.
ty
€tivas mißtßßen
'' ', _ • • ..•..... -
Io, Interpretari aliquem. €inen überfe6en,
... fcil.ex lingua peregrina in permaculam, '*
1 1. Maghafì pécuhiam in aliquam rem con- ,
iicefe. Q}ic|$glbrootoufwenbem. _.
,12. Diligenter difputare de aliqua re, €ine
' ®aöe genau ab5amb&!ri. *

13. §enerávitiofüíeííè,ubetbauptnidjtfim ,
-
.… feyn.' '
- -
' - -*•
.'• • ' ' - - - • I. *
14 Rationem largitionum ad facultates
& * accommodare & mediocriter moderari.
- -* N. 3 ' •.••ii 3', Í` ©ci.
- -

-** . r - - / -

ι , , . -
… 193 _ CIC. DE OFFIC. LIB. II. . _
ri , . ' €¢ine ®efóencfe natô finem SMitte[m ui5
, , €imfommem einrid)ten, unb feine§)aaffe ba»
A, , tinm |)altcm. - -

} , , • . ' capvr xvIII. --

• • 1. Profisjfi ab aliqua re. %on cinct €a6*


I, , , , %rtibre;i. . . - -

- . ' 2, Vno modo affe&um effe. &inet(e), einmaí!


* , - - . . hie Da3ambere gefimnet feym, ,*
, , . , 3. Difpares caufae. llntcrfd)ieblidjetltfad)en.
: * /_ 4. Alia eftcaufa eius, qui &c. €8!)at eine am?
A ' . ' ' bere%eroanbni3tnifeinem,beryc. -

' • , , y. Calamitate premi. %n%20t6 ftedfem,


μ* '. 6.''Res meliorés quærere, nullis fuis rebusa&-
uerfis, 3:j:;e $abrung fuffen, ob$ ibm
, , g(eid) nid)t übel gcbct. - * . •

' ' • ' • *. Benignitas propenfior effe debetificalami


- « ,, , "^ tofö§. £frnhemiunt, not6(eibentem £eutem fòli
! _ - mam me6r jugutet!)um._ . ' -

… , 8. Dignus calamitate. ®€t €€ ©etbient $at;


|| ''. .
, J
. . DóÉ¢Éibmfibetgeffet. ©et fine8unglücf*
' f{bfttltfaf ift. . . . • ' ;
' ' . .. 9. Adiuuari fevelle. £iilffe6&ge$tem.
. . . 1o. Altiorem gradum adfcendere. Φάθετθifia
'' ' . . . . auftommcí. _ _ -

-' * 1 1. Reftri&um effe. 3urìtf $altem,fatgfeyn. *


l., ° ' . -,
, ^
' 1 *. Qmnino nullo modo. %id)tgan%unbgat.
13. BENEFACTA MALEJocata,fhaléfa&aa*-
, bitror. ©uftßatem, fòüb«tangefegt fiiit, finb
' -6§fe£batem. ' • * ' ' ' - — •

… '. - - . - '- - * … . - I • Tri


-

, —

./
-
-
s.
\ *. _ ~.
*i -- •
»
- - - - - • ' ' _ /

s_, Cic. DE offic. LmB. II. τ99


I. £*•
fbtim. .,
nua- €tmem toa$ $u gut- - - •• ^
, .

a. ÉÉäcremihifiuaus eft, ©aeon 6a6. i3. ,, ,


- £u$em, - - -

3% £g*
!)anbelt.
remota, $emm man ©otfiótig
- - , . ..
4. Studiofè aliquem laudare, €inem fe6t(o6en.
$. Summi huius(viri)bonitas communeper
fugium eft 9mnium. $)iefe§ 0gtnefjmen
*. £)ianne8®ütigfeitift allet armem £eut: 3ua,
' ftud)t unb ®roft. '. ,
«· ·gisper-
û€n. 3 * 3 . eft. %am $at $ci$ anguiwen». . M.

' 7. Beneficiis aliquem afficere, €inem ($ute& ' '


%898(t6atem etyeigem. ' ° . ,,
8. Cuius memoria liberis,pofterisque prodi• , • ' .
tur. §)effenbey£inbenninb£inbe8»$inbenm ' ,
nid)tt)ergeffentvirû. '.. — r
9. Ingrato mihi effe non licet. 3d) batímid%- \ ' -
mi$tumbatfbgfiiyem faffn; 3®miijbii, ,, ,
• rwieberum bancfbgtf«wm,
IO, gemoriensisii sau- tas; ' -^ ' '


-

, 1 1. Quem omnes oderunt. §Yemniemambgit


1 z. Iniuria mihi fit. Jnred)t. . . ^ $$$ w
.*- *

L^
-

' !• .
*

.

i3. Iniuriam aliquam fibi fieri putare, ©itf) ' < • . -*

felbftoot6*leiìigt5altem, €i65effemarine|)•
'£É ibm tlntetítbaύutd) geft%%e. '
14. Tenuiores g; motûûiirjftig« £tute. . . /
• * 4. . , 1. Ho• l . ; * - > • •• Q. i

. -* • • * •
-
m. - - - - ,
- *;
} 1 ' •
*, t.

s. \ ,
- - .•- - v
* ^ • • - ! - s.

/ - • » » ~ , *
-
*
• ' . . - - - v.
- - - - ' *• -

• • . • r • • • ! -

, - a a- - -
- -
. _ * *
.
· · ·
-
\
^ .* . • - , *.
2* , \ -
- - • * ) * ' *
- 2e6- CIC. DE OFFIC. LIB.1I, » f,

, ' x, Hoftem aliquem putare. Ginem för einem:


· · §eimb etflátén. - * , • , ,

2. Redimere e feruitute captos. ©efangene


- tanéiomitem. -

v, 3. Locúplerare tenuiores. %tmen£eutbemguetos


… waé bcffcm, fiereid)matîcn, '' . .. . "
' 4. Igjn hoc libro fcriptum copiofe videmus.,

§)a£fiibst
,. . ' '**fáufftig inam inûrmunbû
beft6tiebcn. ernáòud) ;
• * *** 1*** ••weite,
\ 5. Longe anteponere aliquid alicui rei. €im
(S)ingbem anbetn weit fürgiebem. ; ; • s '
6. Haec confùetudo eft grauium hominum,
' atque magnorum. éo mad)en e8,btaoe
, … unb ©ormet)me£eute. '' • * '-.
- . *7. Affentator. §άεβπάτ,ν. • II
8. Leuitatem alicuius voluptate titillare, $i•,
' , : mcmbntó£uftunb ®urgioeitfud)cn an íió;u , ,
' , » bringem.
io. In dando munificum effe. §τεγgebigymilba
1 1. In exigendo acerbum effe. 3tm €inne6mcm
•** gat $u genau unû ft!)a:fffcyn, ba§ mitít eim
.* £yfennigimangetnbarff. .'•
' 12, AEequum & facilem effe. ©ut umb©etttäga
fid) (ebem. ,
. *3. Multa multis de fuoiureconcedere. Qìie
. . fc89on finem?)ìeót natítaíem, -

- a4. Alitibus, quantum licet, abhorrere. G2;o


' ' ' ' »iet möglicô, mit jcbetmanm §tiębe 6altem,
… nidjt getnmit€tt€iteéαφεngütbum babem.
, ' . I. De
, -
-

- 1 , A v 4 1

, 's -

' ,

^-^ — — **-~-——---— ---


s,…”

* .1^. ,
\ .
•, …

cic. DE OFFIC. LIB. II. ,or


1. De iure fuo decedere. €twaë bon fincm
$ed)tnatígebenumbfallem (affcm. . . ,
a. Hoc interdum eft fruétuofum., €ô 6tingtr / -

•::£}atjeyuivcilcm £imen$ugem. . . . ; I,§


3. Råtiónem haberereifamiliaris, €¢in£au3, .
Qßefen beDentfemumb indótnebmem.
4. Rem familiaremdilabifinere. ©einem %au8, ,

6a(tnid)t in atfjtme6mcm, verbcvbcn laffert; , s


-

y. Hgcfiagitiofum
t)e,
eft. ®a§ ift gtoff. €(f)an.
• 6. Abfit fufpicio auaritiae & illiberalitatis.
$)am fèfè fid) für, ba§rmannid)t fütgei%ig gea ')
… baltem moerbe. . -

7. ÉÉÉÉÉÉvti, $tas6ig fwn. . . .:


s.spoliarefepatrimonio. €¢in€t6t5ci(>ur(5.
6tingem.
9. Eft valde decorum. €éfteßetfebr two6t. ' .•
xo.vtmihiquidem
nad).
videtur,
...•
$Mciner$Meynung
• " , •'** ^ ' ' . ' • •• - .

1 1. Illuftrishofpes. Gin fürne6met ©aft.. _


12. Id mihi eft órnamento, €$ iffmiveiiieG%•
• te. • : – – "'..' ' ' ' ; – – – ' , I ,■ *
13. Non egere aliqua re. ®einem $ange( (eia ,
; I bem bírjjem. , * *

14. íïòóvèhementer vtile eft mihi. @§ ifiiiiit


, * úberau§,fòrnί6e. . .
1 5. Honefte poffe multum velle, €ió bctfit
, tbun/ unbfäbentafïèntoollem. . '_ ' ;
16. Per aliquem apudaliü valere gratia.®utó
- ... rjcmanû«m6&y€imem fecommendiretrogrègn. . , ,
,. . . . N 5 - - i. Ho- '
c.
• , -

zoz CIC. DE OFFIC. LlB, II.


•\ , ' I. Hofpitalem effe in aliquem. ®id) gaftftey
, . . gçgem eimem etweifem. :· ·
, • , 2. Inftituere aliquid.&twa8amßellem,0čtotûmem.
I. , … , 3. ln villam aliquamdiuertere, §m cine$era
- bergeeimf:!;rem, . - .*

. . cAPVT XIX, , , ,
4. Beneficia dare, item: * -

• — '
$• 'j;;;; ;;; in aliquem, &inemgute&
tíum , %{301}|t|)at ergeigem.
•^ . 6. Iniure cauere. @idjij$ed t&€αόenfùra
- ... [46em, ba§ mammirf)t bettogenwerùe.
• . *7. Confilio iuuare. §inenguten$at!) mittbei(em.
* , . 8. Suo fcientiae genere prodeffe quam pluri
mis, %itfeinet $umjfunt($e(«5tfamfeitviea
lem bienem. -

* J. Vehementer ad aliquam rem pertinere.


s , €¢6t oie(}ueiner@5ad)e6e(jem. .• *.• •,

' . yo. Vehementer hoc pertinet ad augendam


. gratiam. ®a3 mad)t un3 66(i€bt be9 bem ,
, , • &cutem. » …
• ■ 1. Multa(/ùmt) praeclara maiorum. llnfete
'%otfabten baberibie(5*tt(.£batem getbam.
12. Optime conftituere aliquid. €tioa3 moob!
- - amotbnem, unb berfaffcn. ,, . - .
• , 13. Summo in honore effe. 3u groffcn &6rem
s gereidjem. * .

v 14. In poffeffione aliquid retinere. §út fid%


-
. * bebáftem. - - - - - .- '

' - - , * 5, $plendorem alicuiusreidelere. ®aé£(ne


* , ^ * -
*•-• • ` … , ,
. «*
íebem,
-

- ' ', ^ ^ . \ , ' -


-

*.
CIC. DE OFFIC. LIB. II. _2o3
i ΤΕΤΕΝΤ Ε$ingssgiTj,
n, ... te mad)c -

, _ 1. Hoc eo tempore contigit, cum &c. ®a8 ift


' ^ guí)er 3eitgeftf)ebem, ba nt. *.

~ _
2. Honor feyn.ui parem effe. &incm am €0rén
gttifealic a. , ' \

g. Scientia omnes facile vincere. 3nber§ unft


unb ©efcbtfamfcit atie ambere Tübettrefícii.
' 4. Haec opera, ef grata multis, ©icf«8ijfwiew
-
,
* „fem cinangenebme*£$)ienft. w

' 5. Opera, ad beneficiis obftringendos homi.


nes accommodata. €in$)ienjt, bamitmam
* ÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÈ `
€f. . -^
—'
-

•, fi-um effe alicui


ber
. €inem vettoanbt,
-

nid)t bie(oomeinam untetf ficbcnfeym,


- 7. Dicendi facultas. %etebfamftit. ..*

3. Audientes. ©ie 3ub$tet.


'9. Gratia. giebe, ©unft. -- ...
3o. Defendi ab aliquo. £8om einem befóü%*t.
*^* * foerben. ' _ *

bén$otatem
11. Digni rgug princ ipatu
für amíer s alicuidare.&incm
n gebem. i.

12. Homo facile laborans. €im arbciifamc; :


' SYenfó.
y 3. Difertushomo. &im 6etebfet%enff). *
i4. Quodin patriis eft moribus. ®et altem
©€τρο!)n!)eit matfj. ' • • •

u 5. Multorumcaufas defendere. Q}icle* €¢^


djcijfùbtcm, • . ^
- . - - … - * … , , j,Non.
-

` … - •
'
,
- -
,
- -

- -

* - -*
… - -

-
- - ' - -
-
. - *-
-

-* -
… - .'
-

,r - - *« . - -

- — t , , . * • -

- - - ! . . . , • , •
- -* … - - T ,

*•*•-----*
...
-
-*- . -

—-— _ _• -
.
a

2o4 CIC. DE OFFIC. LIB. II.


' ATRE grauaE&ctn, mifTIĘ ' • .
2. Late patere. €id) pcit crjitegfem. .
g, Admonet me res. ©ie ©ad)e gibtmit?(n»
° ` (af;. - - • '•

4. Peplorare aliquam rem, €tioa8 bcbautem/


` beiocinem. . . . · · ·
'3. Qupri de aliqu9. &inenß;flagem, , , ,
6. Extingui. €tcrben , werfc6tem verben.
* 7. In quofpes eft. Q30n Dem man tvd£}uboffert
bat, $ubem manfid) wa8 gute$ $uwetfeberibat. •

8. In multis eft aüdagia. $íbnícit ufib Q*t»


I meffenbeitjiibet fió%cygislcn. . ...
- §.eraJamb
prodeffemultis.Q3ie(cnmit£ öfjeam
gel)en.
1o. Petère alicüi beneficia. Gine $úrbitte fü;
, eineneinlegcm, ba§ manibm gute8 tf)ue. *^
1 1. Vigilare pro re alterius. ®öid) eine3 am*
bern®ad)eannc6mem.%reul. wot cinem förgë.
I 2. Rogare eos,qui confuluntur.&inen$eót32
, ' geleí}rtem (Advocaten) um$\at() ftagem.
13. Plurimum gratiae confequi. @id)f«!}:662
,, ficbtmatfieri. ' , ,; -

'i4. Cuius latiffime manat induftria. ©effét,


., §tcifitycitbctiibmt, übetal!6cfanbt ift. ',
i 5. Lariffime manare. ©icf) roeit exjtredfem. *
16. Iam illud non fumt admonendi (leéìorer)
vt &c. €8tvirb bie nid)tnöthigfçyn,gu«tina
11€Î'Î13C. . - \

■7. Eft in promtu, &£ iftfiat, offcnbabt. , '


• ' i 8. animüm aduertere. 2(tf)t !)abcn. ` ' ' *
,19, Iguare aliquem, €inem Dincm, i.Ali
· |
. , , , , , , , !
- \

Cic. De offic.LiB. m. 2o*


r. aliquem laedere. Item: T *_-

` 2. Aliquem offendere. €inem aufben$u§ tre.


/ tem, $umabe fommicm,fit!) $um $cimùemadfjem.
3. Aliquid facere, quod non expedit fe.facere.
1 €tiba8 tbum, δα$ nitít $uttäglid) ijt.
^ 4. Imprudentem facere aliquid. €tiva3 au3
llmiwiffem!)eit, qu3!lnbebatfitfamfeitt6um. . ,
$. Hoc negligentiae eft. €6iitbie §au|)eit. . . . . s.
6. Temeritatis
beit.
hoc eft, €3gefjiótqu88o5• .
v is-
- -

- 7. vti excufàtione aduerfus aliquem, €ió


gegcm cimem cmtfîu(ì)igem, -

8. Inuitum offendere aliquem. €imen nit6t


-, s germ beleibigen , twa$ $uwiòertíum , aufûen
§u£ ttctem vellem. ' ' _' '
9. Vti excufatione , quacunque poffumus, . .
• ®öid), fogutmamfanagntfóulbigen.
io. Non aliter facere p9ffè. €önicbt anber3ma,
d)en fönnen. G3 nid)t ünbernfínnem. -

1 1. Caeteris operis, & officiis id, quod viola


• tum eft, cómpenfare. %ßaé mán am einem * . .
. £)rt6 períbcijbat (ro9 mam perfioj&m bat) · ·
-

in aliòernétücfcnrwicbet einbringcn. ' '


- -* • · - caept XX, . .

12. Mores alicuius fpe&are. 2(uf time$ £ebém


umb%ßanbe(ad)tümg geben.
13. Fortunam alicuius fpeéîare, €ine8elcnbcn
3uftambanf.b&m. ·· ··· · · · ·
*

14• Pausa procliue, €ö ift.íciótgu £s£,


* « . ta

-
' ' \
.
' .
/
*

v.

•.

aos CIC. DE OFFIC. LIB. If. .


1. Ita vulgo loquuntur. €0 pfiegt mangemei, .

mig[id);utcbem. x

2. Beneficia collocare. %3e%!t6at etyeigem.


3. Mores alicuius fequi, 2(uf eine8 tebenumb
$anbe[%d)tung babem.'
4. Honefta oratio eft. €6 ift wobl gercbet,
, 5. Operam darealicui. €inem biemem.
6. Förtunatus & potens. €in reid)er umb 60ts
ne{}met %Jlamm. - - -

7. A QVQ ExíbiTIOR& celerior remune. .


ratio fore videtur, in eo fere eft voluntas
noftra propenfior. Q8on moefd)em moir ge•
ftímoinbeumbgute%3etgeltung(Recompens)
gu bofem !)abem bemfelbtmij* mamam atler»
ioilligitem $ubienem beteit. `
g. Diligentius animaduertere. §enau in aót
mebmem, umterfud)em nad)fotfóem.
9, Natura rerum. $)ie ©igenfjafft, ôcfóa?
fcnbeitbet ® adje. -

ro. Referre gratiam. 3n bet ®bat bancf6a: !


, • fyn. ®ie%80btt%atwiebet vergelten.
1 1. 'Gratiam habere. ©ancf fagem, fid) ©et,
bumbengufeymerfennem. .
s 12. autem (fc. dixit) quicunque di
Certe, 3ummoenigftem.
13. Commode
17 xit. &3ijt febrroobt gerebt, eô mag$ gefagt
• • . , ■4. 6abem,
Qujfemoer Daroill. honoratos, beatos po
locupletes, -

taII. §jejú**i*rg*%tt unb giù fii6


genugìiiiii.T +
x,obli
• „*- - - a.

cic. DE OFFIC. LIB.m. ac7


- R. Obligare aliquem beneficio, §emanb buvd) * ,

%3o|)(tl)atfitf) verbumDem mad)em.


2. Ne obligari quidem beneficio velle. ®eine
98obft5at bcgc6rem. $^id)t eimmabt fid)
matffagen (affem moollem, ba§ mam oomjemiânô
tνα8 gemoffenbabe. i.

3. Beneficium dare, %80b(t6at etyeigen. : ..


4. Magnum aliquod accipere. ®roíé %8o[•
`` tbat gemieííem, Magnumquid accepi, €8ijt
mir eim gtoffct ©efallembeiwiefem moorbem.
5. Poftulare, autexpe&tare aliquid ab aliquo.
* Gtwa80omeimem Werlangem umbbege!)rem.
6, Eg- alicuius vti. . €ime8 ©ütjfe ge,
. mießm. -

*7. 'Mortis inftar hoc puto. ®a6ijt mirbet 6it»


` tete®ob, i6woltefieberfietbenjal$bi§t6um.
3. Ille tenuis. §)eratmebcôrängte%'amm.
5. Quidquidfa&um fit, '&& magf.ym, mod$ e$
1o. jlli, qui eft meritus, gratum fevideri ftu
' ' * dere. §Yavauf ©ebad)ffeymr ba§ mangegem
, finem %80bltôäter fid) bantbat etjeige.
11. Expe&tare aliquid ab aliquo. €tmoa3vom
eimtm 6offem. $*
i 2. Multisegere, $iel bommít!)em %abem.
13. Verbis aügere fuum munus. ' €¢im ©ea
'7 fóemcfgro§ tübmen, -*

.14. fungimunere aliquo,€imtmroa$$u®«fai,


, tentum, -**; . * -
« ' .
.

–– –– ' ,. r,Ver
V,

aes ctc. DE OFFIC. LIB.II. `


ii. verbis extenuare aliquid.TGtioaggan3Sq;
niei)et {t6(agem.€agcn/e$ feygatnid)t8.
2. In liberis eius manet gratia. ©eine $inbet'
• • finb nocf) bancfbarbabot.
3. Inops, probus tamen,& modeftus. Gin ar•
mer, δόd) Dabey e5tf. unb auftid)tiget ómanm.
4. Praefidiumfibiparatum videre, ®id) ©d)u/
* ge$ unb ©ülffé geftíficm fönnen.
5. Quaemagnain populomultitudo eft. $)<•
.*ret e8unter ùen£eutem gat viel gibt.
.6, MELivs APVD BONOS, quam apud fortu- ' .
.inatos, beneficium collócari püto. $)an
v.: (e$t feine%ßobltbatbeffct bc)?itmcm, a($ 6ey
'/, , - £)eitf)en aß. - - e . .
q.. Alicui fatisfacere. €inem eine ($emíge tíum,
3, Res in contentionem venit. €§ füllt babc9
ein3motiff«f(§rage) für, * .
s, Aliquem auctorem adhibere, €imen$u$at6
giebem, -

no. Vir minus probatus. €im (ieberlid)er $)'amm.


• . 11. Filiam alicui collocare. €inemfcine%otf)•
, ttygebem. - * . , ,
12, Pecunia egere. §ein Gel.) babcn, armfeyn.
13. CORRVPTI MORES, deprauatique funt
admiratione diuitiarum. ®ad)bem man ,
s. angejangenbat,5a3©elb li£b£u baben(naß
$eid)t6tim $u ftrebcn/)6ęlt man nid)t oiei
' , ' me6t auf3uótum$ €tbatfeit. -

14, Diuitiarum magnitudo quid ad nos per


tinet? 988a3biljt 9%; g£%f Vm3 )3;
•. )

1,
-** t%umqη? -
. CIC. D£ OFFIC. LIB, II. _ 2o9
*. Piuitias habere, $ció feyn. - T
2. Fac. £a5fi;m. ©£fe£t. 3d6fe6e ben$aII. *
•3• Non impediunt haé res, quò minus,&c, -

$ie$$int grtnid)t§ûatam, bafinid)t;cT ,


A· Sisgrìneiudicium, qualisquisqüéìÜôram …
'.' £i iiurbatauffcben; moic cihet £ffajáíô.
3. Nihilcontra aequitateri contendere;hii£;
Ę %i6t8untc6te8 tbun, bòst ötve
_ £%£i5i9£g.__. . . . ,'J ''*
6, FVNDAMENTVM Perpetuae commendá
`' tionis,&famae,eftiùftitia. $ic §¢tcd)tig, ' .,
,., f;it;ta{){um}erbálteinem cinçivigêëìíî
. ' • · · · · ·r. T; * *** * * * .-* -:. . - . … * , , -

'.*:. ' ' capyt xxi,


: • . ': • . - : : . - * * ** ' •
;

7. Bene$$efpe&ant,quaepertinent ad
J me. 3885 ibatάtie miííííííííí`**
8. 'gra- aliqua re. £anbeth oon cinct •, • .
*'£$£tifunt,
• [§§; &it3 fobéíóafieri, ££ * * ^• . ,
x .
., ..
'io.
1 1. £$ aliquem
Aliquem pertinere.}} ($imen
attingere, si,„„„„*
grysei.
12. Ali£gireioperämdare. €i6auftin£iiig. «
befiei§igen.T , , . - - -

13. £fifîîgé alicui, ginemratfitm, 6cfn. ' * , |


14. Certe. 3um ibénigfien. -• * * … - '
13. Exhautjfeaerariüiii. £)ie ÉÉÉ ?

16, Videndumeftmihi, 3ömujivo$fjuíôçí. .


-
- -
- Q ' ' 3« Rem- \ , ,
1.
/
i.

\
*. ... -
,^
- \ • . s •,
-
-^
… -
--_ .-* , s ' -

- - * , \ - •
*\
' ';
-
--
*-
*•
- -
»
|
.** » \ .- •

-
-- --
-

aio cic. DE OFFIC.LIB.il ..


ETRETENETiCATiadrinißräre, $angemEIRE
• . %8éfénworfte6£m. J. . . -

2. süìïëïéï€';$a$€¢inigebehattcii. ( '°
' , . 3. P£ £gis p;igafgfg, gg5]ige germinuti
' ° ' fit.£8£geibg$£mcincn$u$ti$ycra$nb$t
' |#*sua Güter angegriffcn unbgefîmâ.
-

' , '
. ' - - €Ì£, - -

'4. Perniciofè agere. €c6ti6et f6um. '


'' . , 5, Legem ferre, €in$eß geberi.
•, , ^ 6. Še iu s; ;

· · … - [)ebem. . Ā° .. .
-

- 7. Έ pati aliquid. €tiwa§ germ 'g€fje6cm


Q11€Γί• • s • . • • • •• , •

- 3. In re aliqua vehementer fe moderatum


praebere, ©at flugunb beftf)eiben!)anbeln.
- 9. Multa populariter agere. ®em gemfincm
.T* ' S)annbiéîgu©efallcrit6um, reûen. •
1o. Rém habeie. £tfiigé£lisfommcn/(%j/
3 : * tung) babem.*' ' · · ·· ·· ·
, • 1 1. Capitalis oratio, €ine 9etfänglid)e%cbe.
– – – – ta. Peftinere ad aliquid. 2(uf ctioa$$iciem.*
J ' . • . • 13. Hacpefte quae poteft effe maior ? %3a3
' ' ' • • ... fam mys{)( fóáòfitf;er$crbdtfttbettcm?. I.
* 14. Ciuitatem conftituere, €ificéta tantię
' • * ' tem, aufbauem. ' _ ' _' · · · ·
' ' ' .15. Duce natura. $0n$atur, _ _ ,,
• 16. Spe cuftodiae rerum fuarum, §1 $0ff.
, nüng(%)nung, manfönntefimc€αόςmfù · · xT.

, -~ , . . ®efcfbabam. ° .
-* • . . .'.'.'.
- • • ' •• . |
• *"*' - * * •
-

, •■ . ..
-

."
-

,
- - -

' . ,
-

.
- - -

I. Te- !
- -

^ , • • ,, - *• ,- . - -
-

. |

, -^
J, -
, , • ,
-

•,
-

-
}' i
- t. .
-

* _ -

•, , , ! - 1

***. ***.. _.- • l


-
-
-

-*- **- - - —*- - ■ -|


cIC. DE OFFIC. LIB. If. 2.f t.
: TETEEEEETGingat ESAISTE
€aïè.
f;
2. Affiduitas bellorum. £angm^icriget $tieg.
3. Tributum conferre. ©teuergcbem.
4. Id ne eueniat, multo anteprouidere. Q8y*
Κ
* . 6et forgem, δα§berg(éíóéh iirftssféstem mόν .
9©• .

$. Neceffitas huius; mutieris mihi obuenit, ,


ot6stvígt;mi$$i§;gthum.
§}ie$ ominari
j Έ .'.
' 6. aliquid, &inim reas £γύην
, , 1(j)611. * * 3. , , 7 : ^t
7.£ifputare*[ide aliqua
•' . De(m.
re, ®oochröen, $an•
* ' ■.;.;; .. ***** ' .
' 8. pare operam,vtomnes intelligant: ginem,
*'* jcbengüterffe6enigében. . .T 3 2 .
9. §äiäüíôïíôïíétantefn, • ' - '

… *ine$u»
1o. Neceffitati pátere. £u3$i$tij * , , ,
*. *.' s * ** • .

• „ . gemb matfen. ' ' -' ' *; -

* I. §abernare rempublicam. £as £gimtiit


| *, • *
... fü6rem.. , _ . . . .
- - ---- - * *, . .
:
12. Confulere. %atf)fóaffem. .«
3 13. Confulere, vt earum rerum copia fit,quæ
* T funt neceffariae. ®otgem, tajmam einem
, guten$ortatb 6abe oon benem ®ingem, bie
** mamimmct 6tdud)et, _ . ** .*.*
.
°, 14. Dehac re non eft neceffe difputare. §)ie»
$ t' £3£tatiótfeine§ toaittãtifftigmtintertijtar
i; £}{εδ€m$. . " [einige;$ilige.
1 $. Comparatiorerumaliquarum&Inft*)afjiuig
16, Eftin promtu. €6iftbefambtgémig. : ,
-- ' Q 2, .T t,Tam•
• a 1* CIC. DE OFFIC. LIB. II.
3. Tantum locus attingendus fuit. $.ut Deß,
-
fcn l)abe itf) mit moenigen gebcntfen moollem,
2. Caput in re aliqua. ®aö ©aupt. €tìcf in
einet €at!)e, bdtaufcö am meijtem anfommt.
«3. Auaritiae pellere etiam minimam fufpicio
. . : nem. %iid) bengstingften ©d)ein bcö ©ci,
666 meibcn. ~ n.

4. Vtinam ad illa tempora fortuna me refet.


vauiffet, & tunc effem natus &c. %ßotlte
• * &£ft,id, wäre jubet 3eitgebobrem, §t5f&ti,
tegubcr 3cit (cbcm yc.
$•; Nónpatiäliquem diutius imperare, ginem
nióflänget tegicrcm [affem. €inem abfc6«n.
*, Naeilli multa fecula expe&anda fuerunt,
€t bätte notí fangé £gjtim mìffem. Sed h.i,
» Ironice di&tum. €t6öttenicf)t langemoavtem
•;:* bürffem. . . . . : - .. . .. .
*7. Modo. ®fit%(id), 90r fur6«r3cit.
3. Hoc malum inüafit in remp. §`a$ linglüde ,
iftinba3gcm.%3efen eingetiíem,
9. Facile patior. 36) fané (eid)t geftícbem
- *, tr taíí«f.
1o, iHjio multum efiroboris, Derít máó•
* . • tigy ftarcf i[t. - -

1 1. Leges duriores excitare. @d)atijç G%w


• * ' fegegebcm. * * '. I.
tz. Magnumbellum excitare, ©toffen ®rieg
.. awfaiigem, - • ~ • .
29. virtútefua valere, €ió auffine $igenb
^ p*r(affem, : ' '■ ' ~•

- / - … f' -. • I

- - - • \ - v …

- *, • • - ')

--^~——_ ' . -
. cic. DE OFFIC. LIB. II.
----
ars
-
- -

CAPVT XXII.

s. Quidni laudet ? 988atum ftite et i|)n nidjt


– tobcm.
2. In illo alia maiora. €t fiat nod) anbete unô
grífíte §ugenbcm'am fid) ge!)abt. . -

3. Laus abftinentiae eft temporum illorum,


8ubet 3eitivatber ©ei% nid)tfo gemcim.
4. Potiri aliquare. €tmoa8 überfommem. - . .
5. Magnamin aerarium pecuniam inuehere,
, Q3ie(®e(pim feine£affe 6cfommem.
6. Praeda Imperatoris finem attulit tributo•
rum. %8citbet $ert fooietumb gtoîç %eua
*• * te6efommembat, batbie ©teuet aüfgehört,
ijtbie ©teuet etlaffem roorbcm. - -

<7, Domum fuam aliquid deferre. €twaé in


fcim %au8(nad) ©au8)bringem,
8. Memoria nominis fempiterna. €iviget
%Yalyme, uniterb(itf)et 3)?âtôrul)m. *.

9. Vrbem euertere, Gine €tabtcinnóminum^


gam%υέττρύftem. ' •, · · · · · · ··
Io. Copiofus.'®teid). ' - ' . .
x 1. Vrbem copiofam funditus tollere. Gine
s. fefir ceitfje ©tabt in ($runb ©erftörem. , '
12. Regionem ornare, &in £anbteid) mathem.
• 13. djérm.
Pomumfu'
am*•*ornare,
•»
€¢in $qu$ bttci»
- A . • • • •

14. Domus haec mihi videtur ornatior. $iß


$au8 bat cim wiel 6etvlid)ct %nfcben bte.
O 3 I, NVL-
• -
fommcm. -
• • τ4 CIC. DE OFFIC. LIB, If, •

s. NVLLVM VITiVM tetrius, quam auaritia.


G§iftnid)t§ ftf)änblid)er8, a(3 t)et ($ci%.
s. Vteo, vnde digreffa eft, referat fe oratio.
$)a§itf) moieDet gubem fomme, wow^mid) an»
gefangenbabe.
g. Principes , rempublicam gubernantes.
§ütnébme£eute, íieba$$iegiffientíáßtem.
4, Rempublicam habere quaeftui. §)it bem
£Regimcnt ©etoimm umb%3ud)et treibem.
4. Hoc non modo turpe eft, fed fceleratum
, etiam & nefarium., ۤ ift nid)t alleim nid)t
,*
£; , fonberm auó red)t fóelmifd) unbgotta
08. , * ;

e. Oraculum edere.%3eiîagem,
q. Auaritia perire. ©e$ ©ei3:36albengu%80•
ben gebem. * —

3. Conciliare beneuolentiam multitudinis.


g? bey Dem gemeinem £)amm beliebt ma*
€II. -

9. Reipublicae praeeffe. ©af$egimentfüi}•


£€η. • •

yo. Popularemfevelle fé, effe. @id) be8 gemei•


men $Yame8©umjtgutoege bringem.
sy. Tentare aliquid. @id) etmoa8 untetfte6em,
y2. Poffeffores fuisfedibus pellere. ©ieved}•
tem Øefi%ev i6tet ©ïter 6etaubem, oon bem
, i|)tigemtreibem.
yg. Pecunias creditas alicui condonare. €i»
nem feine®d)u{δ etlaffem. - Σ

¥4. Labefa&are fundamentum alicuius


-

-
&i
||
— a '
-
- ,

, , /

• '

cic Deorsicus n ***


&in$ingin&tunboctoctbcn. ©cn©tuna , .

*. ςρήcórdiam labefa&are, $en $titbew


fiörem, 6t£6em. . . , , , ,
2. Condonare alicui pecuniam, €inem ®e(a \
et(affem. : ' . . .
3. Adimiiere alicuipecuniam. ginemfin©efb , ,
unb ©uth«6mem, il)m brum bringen, -

4. Aequitatem omnem tollere. %lle %illigfeit -

, ° aufbebem, $inbanf*6em. ' ,, , " •


5.° Si häbere fuum cuique non licet, %8ent, ,
einet ba8f:inigenid)t6c!}altem fam., • , r '
6. Solicitum:effe fuae rei cuftodia. %8eget;
bcr ©id)etbcit be8€¢imigem in®otgenünö ,
* ©efabtftében. , • ; .;- . ' * * .… • ' • .
*7. Confequi gratiam, Gìumft unb ©eroogeiù ,
í)eit €t(angem. `; * -- - -
8. Eripere alicui rem, €inemba3 ©eine(f€i4 •,
' meóüter)mit ©ewalt me6mem. I , TJ ' ,
9. Diffimulare fealiquid acciperevelle.,€id) ,
nid)tmertfenfaff.m , ba§ (ftellem aß wenn) ,
** mgnwa$$abe nivolejbgfiiiiaiiuga3vetfang
1o. Occultare fuum gaudium, ®idjimmerfió ,• ,• •
se barüber freuem. £)eimlid) ©rüberlat)em,
11. Effefoluendo, 3ub£}ab/enbaben. . . . . ' ' . .
J2 •
3** ,
ää accipit iniuriam. §)em linteót ge»
i t.*; - .…••..*..: l> : …
,

13. Praefeferre dolorem fuum. ©itf)3 meta


vi gcniajn, Majessinsmtssbethut. * , , ;; • * •*, . -T. " • **.
- v. i

* • *. - - **

sai. , . -
.

-
-

.
O4 - 1. Im
-
* -

-
,

~. 1 .

,
-. - •,
a. f - /
-
- -
-
-
-
- -

/ \ ( -
/
- - '

… - \
-

... - - - … *-
* / _ ~ '

£r6 _ cic. DE OFFIC. LIB. m._


3. Impro5e aHquid alicuidare. &inem effod&
umretbtmäßiget %8eife $uwenbem.
3. Iniufte adimere aliquid: alicui, €inem una.
redjtinófiiget veif. um etwaé 6tingeu.
3. Plùs valere, ©tättftwftwn. • •• • •
- -
… . .
.-t ; cAPvr xxIII. * : r-...-. .
, ., -: :' '3 I. * ;' - -*

4. Expellere
ttcibam.
aliquem, €incn
- •
ifi$ €fenb ©et»
, v; .* . - - ; * . .

5. Ex eo tempore. €¢ift ber 3eit, $on bet


3eit am, * * * * * * 3 * * *- * -

' s. Éxterminare aliquem. €inans vtrttciben/


*** *eriweifem. - * ' … *' . . .
7. Praeclariffime conftituta respublica.&in
8. iv%t tingetidjfet
% Cadere, item : è $olit*). 2 * - - • * . - -
-
\ i77 • * . . ;
. 9. 'Dilabi, 3u€$tunt, $u$ebenge6en. … .
3o. Euertere aliquem contagionibus malo-,
* rum. Ginen burd) bífe &;impct anftecfcn; •, . •*,
perfúbrem.` .'. - -

: •** *• • .,

a1, iGöntagionesab hisprofe&ae, manarunt


ζ * latius, $ie $&fe $imige (Gyempefr ba8 ge»
gebene%l€tgegnifi, ){ovomilynengu erft gclet?
met vorbem, %bétiííó 0av weitduêgebrcitet.
yz. Manarelate. €i6 twcit au£breitcm. : ,
a 3. Qui iure laudatur. ®et betbtent getobt $u
* -**werbem. * * ' ****** * * **-* a. . . .; ;
` 14. Teneri ab aliqùo. Tenere aliquid, linter
' gine8€¢toaftfyn. %ttfóçnàbëretioaé.
-
·i · · * I. fn

-
/
, cic. DE oFFic. LIB. II. , *7
s." Introitus clandeftinus._$cimlid)cr Gime
-• - fall. - - - - - • , ;

2. Vrbe potiri. €id) einet ®tabtbemäd)tigem,


3. lmprouifo aliquem opprimere, €incn una
: wetfebené überíallem. T -

4. Locüpletiflimi ciuitatis. ®ie $eiófíen in


- Der ©tabt. . , , '*
5. Magnam animaduertere in bonis difficul
.…. tatem. ©rofjem $) ange| unb ®ot!) im ©í,
... term fpútem. Hoc enim fenfu difficultatis
• ,,verbum faepiffimcvenit apud Cic. e. g.
' ,, im Verrem, IV, c. XXIIX. oftendit, fein
*, ,,fumma effe difficultate nummaria, |)abt
, ,, 9)?angelam ©efb. Item pro domo fùa cap.
; % ,, V. Difficultas annonae, fummaque ino
' „pia rei frumentariae, %ßenn alleétbeuer/
: „unbfcin ©ettewbig yu 6cfommcn ift.' Pr• .
• ,, ggint. cap, II, Afficiatque affligi difficul
,,tatibus. 3n 9J?ot!) ftecfem. Ad Familiar.
' •,,lib, IV.ep. II.Incurrerein difficultates.3h
,, J^otb geratbem. . . . … , ,
6. Hoc iniquiffimum arbitror. ©i5 biidt -

mid)un6illid) untcffit $u fyn.:_ . , .


;7. Igi-* aliquid tenere. €tiva3 geeffit
.. … l)Qb€η, * i ;• • • ' ' *•, * * . ., …i

- 8. Eííe quid tenere, &toas gtaui 6a* / » \ , *


\
-
*.

9. Opus eft ad eam rem conftituendam pecu- .. -

sº- nia, $ie$u ift©etb %omnötbem, `


- ··· · * soi√à*imat;
his,
,
-
-

$
-

••• . /
, '
| .
\, *
t. \ - - -

s ;

λ - •.

e - ... / .•

. - - u
- •, --^ ' -
2 I$ ctc. DE oFFic. LIB. II.
initjtem oorigen®tanbe. &3iftmod) nid)t6
in Der ©ad)e gefó€6en. .^

r. Ad reditum füum. %i3et fwiebet fáme. .'


2. Qui regnat alter poft,&c. ®et anbcre $íw
- nignad) c. -

3. Exponere aliquid alicui. €inem etioa8 et* -

geblem ; gtioaé ambringem 90tttagem.


4, Caufamîdocere aliquem. ginembie ©ad)e
*. ' gutttft*6erigetem.®ieumftänbe beybrimgem.
$. Grandi pecunia adiuuare aliquem. £imem
einegroíéêumma (§%{δε8 woríóieííem vòa*
* * mit au£!)elffen. *, ' . -

6. Adhibere fibi aliquemim confilium. Gimem


- gu$tat6}ießen, íómit cimcm betatífó(agem.
*7. Caufas cognofcere alicuius. €ine8®ad)en
untetfutfjem, Wormet)mem. … -

8. Sua amittere. limba3®eimige£ommem.


9. Poffeffiones aeftimare. ®ie ©üter anß(α•
* gem, taxitem.* * *. . «
ro. Perfuadere alicui. Ginéh bereben. • • .
1 1. Cedere aliqua re. &twa$ abtvetem.
12. Commodiüshocputo. €8Íï)eint mit bé%
fet }ufeyn. ' ' T , , ** '
* 3. Nùmierare alicui, quod tanti eft. €inem
• ' fooiet(baat) ©efD6iii3e6tem,at$ e$ toettl) ijt.
i4, g*au-
Qß 2C.
eft, vt &c. €oift3gefóebcmr
-

15. Concordiam conftituere. §riebe fiiften


16. Sine querela difcedere.©aiigeinigvönein• ' '
amberge!)em/$a5f:inctäberberiamb:tngutiae
' * '9em bat. { - 1. Sic -
-

cie. DE OFFIC. Lib. ii, iis


s. Sic par eft agere cum ciuibus. €emu5mam
mitben£eufemumgeßem. -

* a. Haftam in foro ponere , & bona ciuium


^ , & fubiicere voci praeconis. ®ie ©üter ber
%ύτger öffentíió auf bem ®) ardéte am bie
, meijibietbenbewerfaufjenlaffem,oevau&tioni
£€ÎÎ. ^.

g. Hoc eftfapientis& praeftantis viri. ©ififfe,


6«teinem oornelymémunb bcrftänbigen$ amn
311. . . ' ;

. Omnibusconfulere. %llen6effenumbrat6en.
. Haec eft fumma ratio & fapientia, ®a8 ifi
' bie befteunbf(ígfie%8eifetinb$Yanier. -

6. Omnes continere aequitate eadem. %[le


6e9g(eid)cm£Xedjtetl)altem, _ , :
f. Habitare gratis in alieno. 2(nberct £eute
(ftembe) δάterumfonit 6efi6en. s.

8. Qùidita? %3a8wäte ôcnmbáê? … *

9. Impendere. llnfeftem aufwenbem.


1o. Hae litterae hoc habent argumenti. ©iefe
£öriefe fimbDe33n6a(t3,6anbelmbavon.
* *.' ;;.' -

- - - - CAPVT XXIV,

y I. Nefitaesalienum,prouidendum eft.%)'am
folifióßùtem,bafimanttine®d)ufbemmatę.
yz. Múltis rationibus aliquid cauere.%i«[•
fältig, aufoielerley%3eiïeetiva3verbütem.
13. Suum perdere. ®a3©einigevcrlierem, .
… 14, NVLLA RESVEHEMENTIVSrempubli
Cann
/
-.
- • - / -

swe cic. De oFFic. LIB. II.


carn continet, quam FIDES. ©urtf, §reu
unb ©taube wirbeine jyoticcy ambeftenim cia
' • mem gutem ® tam5 erbaltem. ' :
1. Rescreditae, ($eborgtc§.
2. Solutio, neceffaria eft rerum creditarum.
, , %8a$ miam gelebntbcfommem, tnu§ manioiea
bct bcgablem. -

3. Vehementiusagere aliquid, €tma& fóat?


• ttcibcm, 6cfjtigbtaufèringen. - -

4. Rem tentare. €ime Gadyeqngteiffcnr (pouf


firen) .* *- *, …
5. Tollere magnum malum ab aliquo. €it.
'* groß llngfücf6Cmeinem abwenbem. \.
6. aes alienum diffoluere, ®d)ulùem abtta*
gem, beyal)tem.
• ^ 7, spem fraudandi alicuiauferre. Ginemfine
6etrügerifóem?Inftïtäge $umid)temad)en.
8. Spem alicui auferre. €incm feine $offnung
$u%8affer mad;em, -- -
9• Quae cogitamus, ea perficere, ?Ille fcin£?(ne
fóßáge in8%3ertfrid)tcn. -
-

1o. Mei nihil intereft. €§ijftmitnid)têêramge*


legcm, l)ilfft mid) nit6t8. ,.
1 1. In quo tanta peccandi libido eft, vt hoci
*, pfüm eum dele&et peccare, etiamfi caufa
non fit. Q)erfit!) nurìbct ©djeliiìftícffteua
et, unb getn ©d)dbemtbut, ob i|)mfd)cn nie*
mambmoa8getbam [)at.
12. Abeffe ab aliqua re. €id, cine3Q)inge$
cnthaiicn. , . , , . - * •

- -
I. 1. Rem
J

CIC. DE OFFIC. LIB. II. *2 I *

I. Rempublicam tueri. $)emgemcinen%3efcn ,


vgrftebem.
2. In primisoperam dare, €id) fonber(id) 6e,
fiei§igen. _ r, •*
g, Iuris aequitate fuum quisque tenet. Q3ew
míge ûê33Keötétvirb cimjçûcv 6e9 ùem ®ci,

(., , nem gefbü6ct.


4. feníìiórespropter humilitatem circumue.
s , nire, %tnie*tutewegenibtt8g«tingenêtam, t.
* ' b«36ettiegem, όετυδrtl)cilem.
y, Ad haec tenenda mihi obeft inuidia, £Bcii
'nam mitriid)tgutij,fanitf baä nid)t etbattë.
*. Belli vel domi. 3u$sieg&unb§ticùrnéwç$cie -t.-

.
&* fett,; '; £. gr.) . . i
7. Augere aliquernimperio. €intrum<5r£anb -

, . {!) qffens … ;;. , ----

s. äåêëìíîâgnorumhominumfunt. €omíí
3i. £n$ votiéméêçut« mad)en, -

--

s. Haec apud maiores noftros fa&titata. è& . . --

„ ; baben8umfcre$otfabttn gctmad)t.
no. Perfequi officium, aliquod, &ine gewiff*
. %fiid)tia at%tw:5mcn.

- * . . .
• 1 1. Magnam adipifci gratiam. ©rofje &umf -

. fi6yuwegebcifigen. ®ióß6r6efitbttnacf)eiì.
+z, Magnam adipifci gloriam. ©roff. §6re
' íbeííommem, fióiiigíoííé renommée %3em,
• . 13. Praeterire aliquid, €tmoa6 au$taíem.
14. Valetudinis curatio. ©efunbbcit8=%fiege.
.. * ©efumb6éit3a£ur. . . -

15. Curatio pecuniae, %;; &st? iu cmw¢bam. : .


1.Wa

… -
•*• CIC. DE OFFIC. LIB. II.
ίτ. WEIGENSE fuftentare. ®ie &TTERE
er$altem. .
2. Notitia corporisfui. %Bennmambem 3uftamb
feine88eibe6toobtinnebat.
g. Continentia in vi&ü ómini. %fiigfeit in
I. - Gffen unb §rintfem. * * ; - -* - , •* -

4. Corpus tueri. ®em8eibbeyguter®efünb%it


et6a(ten. * * * * ** ** * - *• : -^
s. Praetermitt
meibem.
ere voluptates, ®ie . %3S|iìfte
' •'• • ,. . .° ;

&. ad meam fcientiam hoc pertinet. $)a$


mu§ id) wifkm, ba8 babe id)ge(ernet.'-'
;. Rem familiärem quaerereiis rebus, aqui
bus abeft turpitúdo. ®cine$$abtung e$t,
. . . ääääïíôïí
3. Cohfertiare ferí familiarem diligentia &
sparfimonia, ®utó$t;i5umb®parfatmtéit
($&uglid)feit)feine óútergefigufaiiienbalté.
9.-Ha3res commodiffime Xenophon perfecti

tuseftin&c. ©iefe3if am âllerbeftèm aué»
-
…. gejftt $$$$ .** ;
1o, ifta fere aetate ffem,quaestumiunc.
* Q([3ió 65ngefäbt f3ait moat, al3bu. ' * •
1 1. Aliquid egraecoinLatinum congertere.
* ' . Gtnoâ& qu3bem ©riefíiííenimύα3£at. übe*
* * * [*%em.
CAPp^T xxp^. * * * * * *
*r*. Externa. 3cit(id)e ©üter. ·· · · ···
13. Haec comjparari inter fe fblent, $)iefe
" ®ingepficgt mammiffingfib«*jj9£tgftid)ett.
' . ? ' - 1, Mal
- . .; • , - •, .
cic. DE oFFic. LIB. II. '•*•
7, 1. Malle valere, quam diuitem effe. £icBcrge,
, funû, al6 teid)îçyn. . . T 1

.… . 2. Maximis corporis viribus efle. €e$tfiart


au-*
* ..

• * ' -.. 3 . -

, 2. Èöiäm valetudinem volo »tati antepone- '


* *£*&##;###**
a. 4* §gaerere ab aliqug, €incii ftãgàii.T 3 *
5. Hocmaxime in rè familiari éxpedit, $i§
3
p. L Bene
6. bringtgtoffcn%u%enimôquÉÊËT°
pafcere. ©ute3ie53ud)t ba6en. , *
3 7. Satis benepafcere. ®a§§iönäöiiöntiá
- -- -- moattem. . .,_ . • • •*', a
; 8. Malega££££. §)a83iöü6et rogitan. '*
9• F9ENERARI eft hominém occidér€¢$u,
Ę iftfogut, alé einem bic %autab»
·· · ,
.. . . * * $ie$$tl. , . . . -

: ao. £n c affiun&um eft. £if if sas


-

; . . iyyb{5injugefügt rootben. . T * * *
, , £$• 99llocargpecjam, &;lb gnlegem. _ .
j • 12. C9mmodius difputare dealiqüä re.€¢5:
_ 1995Iooncinctèåó£rgoen. 'TT
;
i* &l'8ubem fi&em;
*2. 3ggeílitigianumifedere.
'.*? ; : 3n ben ®aö»
~~ - ^, *_ * * * * - "

' 14. Ea funt cognofcenda. ' §)a8 mu§ mam


, .,. wi £m. ' . . .. ·· · · - : .

,& .
'1 5. $ pertinet ad vtilitatem. ®a§ btingt
$%;.„ -' '-,
*i###££*
…. anbst;mgltnrvigin£fünfftig*a66antcin.
•**;E$t;* u.
-
- \ , -

-*
. - '
*.
*
*.

, - • . - 1 -

- - w - -

st , -
- •, ,*

- -

, _
-

~~*-…^…-
-
~-i-…-~ *-*-*-*-*-*-—-—--—
- -

*. -*
A. - • -
-
*.
• — -*

*** …cic.LIBER
… De OFFIC.III.LIB. III. - • - - -- -

- ' . • . CAP. I.
f . . *A • 1. ' * , . * ;.
f. · · ·/ .
A*:
* • I * -
alicuius effe.
mit einemfeym. ' ' $(eid)t6 %(tcts
'— ;

. 2. Magnifica vox. Ginewotttefflid)e%cbe.


! -
' . —
4. Haecfes mihiaffert languorem. ®i33\irig
* 3. Nufiquam ceffare, %iemablé mifiigfyn.
| ~ ,
. ° mad)t mid) ganß wetbriëfilirf) unbfd)(äfftig. T.
— 5. Haec res meacuit. $aburd) toetbe id) gam%
, • " muriter gemad)t. . . . -
, -^ . . 6. Vellem, nobishocidem vere dicere liceret.
, mit
*_
$££££££"**
atbeitwon un3fagenfèmntem. -

7. Imitatione aliquid minus cgnfequi poffe.


w " §inem ctnoa8nid)t nad)tl)unfòmmem. T ,
- ' 8. Si minus --- confequi poffumus, volunta
, ,. , te certe proxime accedimus. £6 vit8g(eid)
• - , . nid)t gafbabim bringen fönnen, f^ befi;ebaiî
' , . \
* ' toitufisbod) mitatl;im $igifieatnad). ' ' .
- 9. lmpia arma. unfed;tmiííiget$ieg, J ,
• • ' ro. Vi prohiberi ab aliqua re. %it ($eroaft
. . . . ooníinem®inge gettiíbem/abge5attentwerbâ.
, , . 1 1. Otium perfequi. €itf $ur$u$<££gcbcm.
' , . , .
, . • .
.• 12, Rura peragrare,&fuffcinenóüternberumreia
. fem. . , *' • • • 1 • • * • • , • . ., * .
, -

• • . 13. Haec res illi non comparanda eft, ©i§


' fommtjememgat im geringftcnnid)tbey. - *
. 14. Requiefcere areipublicae pulcerrimis mu
^ • £λθ• • \ -

» / * * - < -•
- l -

\ ' - >l

*.
-

*. i
a
•.

- w •. -

( - ι
- — ' . *~

'. \ - .
1 , *
p. - •
i. ---------------—--—. -~*… - -

-
-
-
;— —*-…- !
cic. DE OFFIC. LIB. III. 225
neribus. Q3omfeinem bobem%mt3e%8ettid»
tumgew eim moenig abbretfjem. .
1. Otium fibi aliquando fumere. ©itf)6ißiwei»
lem eine gerubige ©tunbematíem.
2. A cœtu hominum,frequentiaqueinterdum,
tanquam in portum, fe in folitudinem re
cipere. @id) morgen be8 groffen unb wielem
%nfauffens beret geute ancinck cimfamcn£tt ,
… begeben.
3.Cuius otium,negotiiinopiaconftitutumeft.
Q)cr féim*®ieníe (nid)f3;u f6um) 6at.
4. Extinguere fenatum. $)en$atb abfeßem.
sj. Delere iudicia. $)ie ©erid)te aufbebeii.
* 6. In maxima celebritate atque in oculis ciui
um viuere. %öç)jebetmaiiningtoffem%nf®
.ben umbےte fepm.
*7, Fugere confpe&tum alicuius. €ió 6et ei4
mémnit6tf«6em laííenwoílem. - -

{3. Sceleratorum omnia redundant. €3ift alle$


* * dotìfiebetlid)er, bößer $ubem. - -

9. Abderefe, quantum !icet. ®Q0ie[mígfitfir


^ ficf) nid)tf«6en(affen, fitf) berftecfcn. -

ro. Sic accepimus. %8it babcm alfo geßört.


11, EX MALiSeligereminima oportet,?(u8eflfa ;
dfjcmllbelmmii§mamba3f(einfte eripé!)(cn.
12, Otiofrui. §`er$ubegenieííen. [bcbienem.
13. Qtiovti.€idjurìu5££*gebam $er$u%j%
14. Parere alicuiotium, &inem3ticbumbôùv
[)e fcf)affem, .

• 15¥iapcméáfolitudinemnonlanguerepatiqr.
/
- 3η
.-
-

- '
/
* . /

226 ' cic DE OFFIC. LIB. III.


ï SEftTmcinctTGTfjfcirTBinT3T3;
(llll. . - -

1. Hoc mihi affert neceffitas, non voluntas,


Q`a$u $tingt mid) bie£ot6, nicít mcin eige,
* nerQ$illfúbv, (©cfallem.) ;
2. Magnam laudem affequi. ©rofj£ob erf)aftem. -

3. Méo iudicio. %) cine££)mcynung math.


4. Monumenta ingenii literis mandare. 3ei•
denfcine350%n unb ©ottteffli(9en$etjiam»
a , be3 in @d)rifftcnbinterlaffem.
5.] Opus otii. €inberfertigctbat.
Priuat,£eben %3ctcf, baécimetim rubigen • , -

6. Ex hoc intelligi debet. ®atau8 fammam


{{)lieíïèm, f. -
-
-

*
7. Agitatio mentis. Gemüths/ubung. -

- 3. Rem cogitando confequi. €ime®ad)eau$•


Demcfemburd) fici5ige$$atíbcncfemerfinbem.
9. Multum habere roboris, ®cbt ftatcf feym,
Q3ie(octmögen.
ro. Cogitatione aliqua a folitudine abftrahi.
Göiö mit ©cbancfen bie (ange %8eile oct»
treibem. , ,
irr, Ad {cribendi operam omne ftudium, cu
ramque conuertere. 2Ille feinem §lei§ auf
£öüdjct/ftf)reibcn moenbem. ' .
12. Everfa refpublica. Q3etmoitrte %o(icey
* (Republique.) • - • ' ' ;

13. `Refpublica ftans. €ime ficrivcnte Repu


blique. -

- '*, •-, - - - a- ;
* • • * * -* •* €4
- - f a

' . J | !

,
*

*
…* M., ] - -
; - v v

- 1 n- » -

> L ' • '


-
/
/
\

*\

. CIC. DE OFFIC. LIB.III. a27


CAPyT II.
1. Resfrugifera & fruétuofa,cuius nulla pars
* inculta ac deferta eft. €ine n%t. Gad$€
2. Conftanter, honefteque vivéré I %806! ^
* unberbat [c6cn.
3. Praecep£a ducere ab aliqua re. £e6tem oom J
* einem ®inge 5crncbmen.
4. Huius ReUnqjae. 3u unfcret 3eit, bc, um,
fcrm ($ebencfem.
5- Princeps Philofophorum. ©et %otne%mfte
Philofophus, `
6. Affidue äudire praecepta, atque accipere
' ab aliquo, ®tet8 giiie £ebrém oon £iiim,
börem iinb (etnem.
7. Cónducere arbitror. 366a(te esfürgut.
8. Talibus aures ineae vocibus vndique cir
, -

$uífonant. €o{%%eùen muß id, allente • , .


ßalbcnbútem. - -• . • •. • .- .
9. Si fieri poteft. %3enn e§ mfiglid) i|i.
ro. Vifam honeftam ingredi cögitare, $en
gi$$haben,
tem, angufangen.
sinebrbáíèçbciigì
ri. Hoccurfi omnibuseftfaciendum,tumhaud
£i9,an£minjp9tius, quam tibi. $icís
ift#m»arallem ambefo|)tem, bodjfiegt 5ii3 ÉÉ
allen ambernob. ~.
- - - … … / \ - 1 · · , ** . .

12. ggjfüftinetngn paruam expe&ationem


, imitandae induftriae patria;. $m Dem ,
, man9f9j*£)offnung Wafaroebefängîç$
* ' ' tcfnad)fó(agcm, ^ ' F a … v,Su.
• . , . A^ . , ! - .

, , * « • , *.

- -- v. ;'
* 228 , CIC. DE OFFIC. LIB. IIf.
1. sufcipere onusgraue, €ine fóroete £aftauf
fid) labem. @id) ju 60bem, fóroctem Q`ingeni
vetbinblid) mad)en.
2. Ad aliquem, tanquam ad mercaturam bo
narum artium proficifci. 3u cinem $ic6em,
, (teifen) umetroq§ bc)35mjutetncn, $ufbie
' Vniuerfitaet 3iel)em. " -

, Inanem redire ex mercatura bon. artium.


$Yid)t§ gelcrmet %abem auf Det Vniuerfitaet.
£1(3ein ignorantwieberfommen. · `-
4. Turpiffimum eft, €$ ftel)ct gargarftig.
5. Dedecorare vrbis au&oritatem& magiftri.
V Ginew Worm&5mcn ©tabt , ( Vniuerfitaet)
unb feinem Profeffotem cine €d)anbe feyn;
fic;u&tf)anbem mad)en. -

6. Quantum conniti animo potes, quantum


'labore contendere, tantum fac,vt efficias
&c. %cmúbebid) fo félyr bufamft.
7. Committere. €6geftf)eben (affcm. . .'
3. DISCENDI NON LABOR eft potius, quam
voluptas. ®aö ©tubirem ift nid)t fo mob!
eine?Itbeit, al3ein luftig€33`ing;uncnnen.,
9.Omnia fuppeditare alicui. €$ einem annidjt$
mangeln [affem; €incm allem Q}er{{)ubtfum.
1o. Qui fibi ipfi deeft. ®er eô aii {id) mangeln
1âÉt.©erfiófelbftin£id)tenftcbet.&in§autem.
1 1. Sedhaec hactenus. ©cnugogn biefçm. -

12. Multa ielreunb


fcribe
tia, Gimemb ad aliqu
©fft wetma 6nem. tandigra
em cohor r

13. Nunc ad reliquam partem propofitaegiui- -

- fionis
« * -
· · ·
, -
- -

… Cic. DE OFFIC. LIB. III. 2*9


fionis revertamur. $)?um moollcnwit $umam?
* ' betn §!)ei(fommem. -

1. Sine controverfia. £6ne allen3wciffet. _ .


2." Accuratiffimede aliqüa re difjjutafe. &ine
* ®ad)e genau, grünbíidf) a66anbeln.
3. Corre&tionem
άnbern. adhibere.•
€tiva30etbeßtm,

4. Deliberareinaliqua re, @öiö über eine ©a^
' ' * d)e b&bencfem.
$. Confultare de officio, $tagem, ob €8t€€5t co
* berunte6tf«y. .
&, $ig;
haberehonefti. Ginem gutem®tf)eit,
' * * baben, -

*7. Pugnare cum aliquo. Ginem $ufoibet fcym.


8. De re aliqua explicare. €ine ©ad)e abbame
.
!
7 5etn. Q3önein& ©ad)e 5ambin.T 3. /-*
{ 9. Qui id non exfoluit , quod promiferat,
Q)er feimQ3etfprctfjem nid)tgebaitem bat.
ro. Trigintaannisviuere. 3o. 3a6t fcbem.
y r. Librum edere. €im%uó fóreibem,terqué.
gebem. - -

xz. Breuiter, tangere aliquid. £mit toenig:n


a. * wa8 bctübrem. -

s 3. Minime aflentior tibi. 3d) gebebit midìt , '


, $ed)t. 3d) bimnid)t mitbit ciner $Yeymung. '
14. Confulto aliquid facere. €tmoa8 mit§leij,
** mit gutem%cbad)ttfum. - - *

15. De quo alterum poteft habere dubitatio


nem, $iebtyfam bijeinem 3Ioriff:! etttgen,
16. Plane omittere aliquid, €tiva8 gänglid)
* t^£g|QÌÉm, 'P 3 1, hoc
-
-.
.- ,/.
\ '

236 CIC. DE OFFIC. LIB. III.


I. '; dubitari non poteft. €êijtauít3toeif.
cl. -

2. Sufcipere aliquid. €tioaé fìrmc6men. -

3. Diuifi9 tripartita. €inc €intbeilung öom g.


Götücfcm.
4. Partem aliquam abfoluere. €inem §l)ei| ab,
` banbeln, aii$fül)rem. · ··
5. Reftare. ®®®d);utücfe fcyn. - -

6. Extremus liber. ®a§ te6te %ud). -

7. Accedit eodem teftis locuples P. ®i5 66»


ftáíftigctbet P. %ieven £anbct P. ein moab;»
[)afftiget 3euge feyn. . •,

8. Nemo pi&tor eft inuentus, qui - - - abfolue


ret. §§ iftfein $)al)(et, berjid) getrauetbät*
te, ti§ 2 2 2 9ollenb§fettig $umat6em. ¥

9. Eam partem,quam quis inchoatam reliquit,


abföluere. %303 eimcr angefangembat, bo[•
lembâ fertig mad)em. -

ro. Oris pulcritudo. ®a§ fóóne?Ingefit6t.


1 1. Spem auferre alicui. €incm bic £)ojnung
guinid)tematícm. --- -- '
*2. Quae alius praetermifit, & non perfecit,
perfequi, Qßa§ oonbemanbetn nid)t ift fct*
• tiggemad)trworbem, vellcnù$quéíüì)tcm.
cAPVT III,
13. De huius iudicio dubitari non poteft. %n
beffen$)eynungift nid)tguyiwciffeln.
14. Re&tene hoc fecerit,an fecus,de eo
- - . '. - -*
for$
υ• • ,

• . '
CIC. DE OFFIC. LIB. III. _23r
TJJEIaripoteR. SBc;cgmißìçífçrnid)t
gctban babe r bgvam möd)te mam moobl ctwam
, nod) yiveiffetmfùmmcm. ' . . .' . * .
: r. Hoc mihi placet. §)i§iftmeine§\eynung.
2. Quemadmodum vobis videtur. %ßiei!)vbae
fùv |)attct. . . . , , , :• I
8. Collocare aliquid ex altera parte. €tioa8 ' ' .
bagegem baltem. y *• , . *. \
4. Aliquid vix minimi momentiinftar habere. ' ,
… €tiva3 faft 00* nid)t3[)a[tem, nid)t3ad)tcm, •
5. Dubitandam non eft. €§ i[t auííet 3wciffct.
6.' Contendere cum aliquo,
einem $umoiòetfeyn. - … $)'iteiiiemfireitem/. ' • • • . *,

?, Ita accépimus. €o6a6en foit offtgebîtt. . . . . .


- 8. gialem. ¢inem?Ibfd)eu voreinem : '
9. Natura cohaerentia, %3a3 oon ©atur feft , , ,
' ' mit einanbet verbulibemifi, . . _ . . ..
Io. Diftrahere aliquid opinione, gtiva3 mit
feinen ©ebantfeii 9oneinamber reijem. . . . . ' . . '.

11. Affentiri alicui. €inem beyíiimmem, Qδ€9• • ' '


• fallgebem, . i .' .
12. Si is effet P. qui &c. %3emmbet P. ein fo(• '
dyev Jlammro$te, bet mur ac. '. ■ ' . ' /'
13. Virtutem colere, ©ie §ugcnb (i«6en. , . . .
14. Quod efficiens eft vtilitatis. %8a$$ußcn • '.
£ bringet. - - , , , , ' i '
15. Res expetendas vel voluptate , vel indo- ' . '
, Jentia metiri, ô ióté a(3£8oIlujt umbgute
*-*• • A. ; , 4 ; P 4. , 1. Id • ,
-

**
• • . •• t ' '• •
-
– –
, ¢
- -
' • . * *
\ • < • «
a * • v «

* -» -

* * ,
- . + ^ ) •
\ - / - p. -
^\ .
- • … » *, -

-
,
-
*
* , • • -*
J- ---* , va .

* - « v *, w.

—~— -_.--•--*-.. .

=-= .
-

- - a - - -
*« *-~-------------~_--
-

-
-
.

23» CIC. DE OFFIC. LIB. III, '


3. Idfolumbonimiudico,quod&TSIÈRE
te id, alleim für etwa3 Guie8. -

2. Repugnare alicui, fpecie vtilitatis, tfnter


bem ®d)einbe$$uáen8einem;unoiberî.
3• Res, quarum acceffione vita fit melior. ©tæ
9a34 buttbbeffen3urvatf)8 man íióoetbef,
fermfam. .
4. Difceflione alicuius rei fieripeiorem. g3e,
gen%angeleine8®inge8getinget moerberí,
$• Eiusmodi deliberationem introducere,
&inefottfe$tageamftellem. ^
6. Conuenienter naturae viuere. ©et£yatur;
gemáfifid) ©erbaltem, ©etmünfftigften. -

7. Hoc habet hanc fententiami. §)a8 ifi fo £t!


betftef)en. ` . - -

8. Vt opinor. %) einet $Meynungnad,.


9. C3nguere cum aliquare, $titeinem
fibefeinfommem.
$ing
(d)e ©inge.,
Jo. Quae fecundum naturam fumit. £^atürti,
* i. Legere quid. €tiva3 annebmen. .

· · 32. Virtuti. repugnare. %ßibet £ugenb unt»


€6rbatfcit (auffen. (0et%ft.
33. Qu9d cum itäfit &c. ©afió es íüìåíïò
J4• Haec comparationonre&e eft introdu&a.
§)iefe3ergleid)ungifinid)tredyt (mit$ed)t)
fò angejielletmoorbem.' ' '
J 5. Praecipere aliquid de aliquare. Gtfoa3oom
einer ©ad)e ά für6tingen. -

36. Nihil ornginq ge hacre praecipiendum


fuifít: $am $íttegatnitíis $icoön geberì,
danf^IIem. ' \ I. Ho- '
•. ,v - w • - - -

2 - .… •. > ; - - •.

^ .
• ' · +
· s· , .^ • , ::
- —- r. - … ---*---.. —- - - - -,

-
' • _ '. - - - … /
- - - - v -

cic. DE oFFic. LIB. III. 233

j r, Honeftum, quod proprie, vereque dicitur


, (/?. ita,) ®a§jenige, m»a8 mam eigentl. ùie
t. . €5tbarfeit |)eiîèt.
, 2. Hoc eft in fapientibus folis. §)i5twitb allein
# 6c9 fiugem unb moeifen £eutem gefumben unb
j angettofem. -
3. Diuelli ab aliqua re. Q3om einem®ing ge,
, … fóiebemroerbénfönnem, •
4. In quibus fapientia perfe&a eft. §)ie ©ollo
, • fommenroeife unbf(ugfimb. - *

4; •
*
Ę
ßanbelm,
de aliqua re. Q3om einer ®ad)e
6, Late patere. @id) toeif erfttedfem. .

*, Ingeriiibonitate aliquid äffequi,& progref


- - ÄÈÉ €tioa8 burd) gufen $et, ,
`` ftanb unb unctmübetem §lei§, überfommem
* * * unb «rlangem. - -

... 8. Perfe&tum atque abfolutum effe. Q8olfom»


I. menunb ©6né%)'ange[feyn, -

9. Omnes numeroshabere. 3mböd)ften®tab


$olitommenfym, %lle35abem, roa$ man%a '
ben foll.
xo. Hoc praeter hunc,innullum cadere poteft.
$)i5£am manbonfeinem,a(3oombiefem%Yem,
{{)em fagen. €3 twitbbey feinem gefumbem.
1 1. Hoc cumulate videtur effe perfe&tum.
QYifjiftme6ta(3;u oollfommem. - *

r 2. Hoc vulgus fere non intelligit, ®ifi octo


* * fe6t bet gemeine ®manm nióf,
13. Quatenus intelligo. ®®®i£(itf) verfteb£.
- P 5 T 1. Hoc
I.

, , , 234 • CIC. DE oFFIC. LIB. III. ;


1. Hoc vfu euenit. €3begibt fid), tràgt fit5#u,
, … ' ». Dele&tari aliquare. %in cincm.$\ing eineh ,
©efallem babém. €troa$ wor fóín balten.
,, . s. Laudare,quae laudanda non funt. ®iófé*
. . . , τούrbige ©ad)cn bet!) rübmen umb berau§.
, ' , ' ftteid)en. - - • ' •. , - -

4. Ob eam,credo,caufam.%t6g(au6ebeÉwegens
$. ineft in hoc aliquid pröbi. €$ijtwaé gutc§.
• ' • , • i)atam, * : ' ' . . . . . • • •* '
, 6. Hoc capitignaros, £eute, bie e§ nid)t octfte*
, a 5en/ petlicben íóúatcin. ^ - * . _.?
' 7. Quid in vnaquaque re vitii fit, facile iudi
care. %80b(roiîem, ioa3riid)t red)t ift. *
• . 8. Doceri a péritis. Q}on octitátiùigen £eute
t , ". 6eritítet, untercid)tet mocrbem. , , , .-

, ^ 9. Facile defiftere fèntentia. £eidjttij oonfei•


-, . met$Meynunggcbtad)t twcvùcm, €¢ine $é92
` … . . mun9fabrenfaííem. - f %

- - cAPVT IV. , . , ..
ie. Differere de aliqua re, $on cimct ®aöe
· ·· | vebemJ ijambcln. : . . . . :
- 11. Haec fùnt fapientummodo propria. ®i5
fommt mutweifen£eutcmgu/iinbct fid) nuv
- -
*•,
b€9- i. '
weifen £cutem. - Y • *.

, ' 12. Quae cum omni hominum genere funt


^, . . . . . communia.%8a8allem £eutemgemcim ift. .
' 13. In quibus yirtutis èftindoles, S)ie ein$uo
' ' genùumb&6ta(icbcnbc8©cmütí babcn,
^ . : ' , ' ' , . ' 1.Com*
- -
--> \
-

I. Commoueri aliqua re. QÜSeburd) angetric,


* , ' bem, 6cmoQgemweròem.
2. Hic (/?. tamquam)fortis vir commemoratur.
§;§*
)t.
(l
ùeffcm a(3 cimc8tapfjcrn S)annc3g&
-

3. Fortitudinis exemplum ab aliquo petere.


Ginem $um €yetnpe( cinc£ tapfjern §)amne$
anfúbveh. -

4. Sic hoc volo intelligi. €0 twill id) ba80€r»


ftunbem!)abem.
6. Hic fapiens habetur. §`em6ά(tmam fütffug.
6. Similitudinem quandam gerere, fpeciem- ,
, que fapientis. $•urbem ®d)cinunb 2(nf.6cm
* * , eine£ fiugem %'ammc8l)abcm. -

7. Similitudinem, fpeciemque quandam ge


, rere religiofi. §)en ®d)ein cineö ©ottf«(i»
gem mutäüít(id) babcm.
8. Hoc commüniter appellamus ita. ®aönen,
met mam inßgemcim fo.
* 9. Honeftum colere. Q\ie €|)rbarfcit (ie6em.
Jo. Bonum fe virum haberi velle. Q$ov cinem
efftlid)en$)'anm moollem gef)altem feyn.
1 1. Emolumentum, ©er $ußen.
Iz. Quod in noftram intelligentiam cadit.
%8a$ vicmitunfermQ8er[tanb cvreitíenfín»
ncm. %ßaß wir werfte!)cn. [)altcm.
13. Tueri aliquid & conferuare. llbet ctiva3
' 14. Hoc propriediciturita. ®a§neiintmancia
gentlid) fb,
15. Teneri aliter non poteft. $\am fan8 nid)t.
qnbcr§ maßçm, * ' I.Pro
-

s…*…- -
•. ,

. 23s cic. DE oFFIC. LIB. III, i,


• . . . . I.TProgreffiónem ad virtutem facere.T©£i,
- 2(nfang;ur®ugcnb mad)en. .

, 2. Sed haec quidem de iis, qui &c. ®a§ iftriut


/ oombencngefagt, ba8gebtnutbicam/weld)exc.
• 3. Omnia metiri emolumentis& commodis,
-- T 2(lle8, n»a5 mam t6ut, nur ($eminm$ umbęua
£en£ |)albentíum. - ••

. 4, COMMODA DEBENT praeponderari ho•


• ' ' neftate. $)'am mu§ me6t auf€)tbatfcit, a{$
, ' ' ' auffgincm$\ußem fében.
* , 5. Hoc boni viri nonfolent(i.e. facere.) ©a#
pflegem teótftf)affene£cute nid)t;ut6um. *
6. Exiftimo eum hocipfum fenfiffe. 365afte ,
' ` Tíííííííííííííííííííííí gewefem.
- f. Hoc folet modo,non etiam oportet,fieri. G8
pfiegtfott9e3mur;ugefcf)e|)em, e8iftatccbatum
nid)trecf)t. ®ic £eute tl)um ££ defatio, nitf)ta,
ber dejure. -

- 8. Plurisputarehoc, quamiIlud. €ine35$6ct,


al3ba3 ambere adfjtem.
. 9. Addubitare in aliqua re. 2(m einer ©ad)e
' , ' ytwciffc(n. -

• • xo. Turpiffimum eft. €$ fte!)etgav fóánbfidfi.


— '• . 1 1. Hoc nonnunquam dubitationem adferre ,
, - . folet. ®ifi pflegt6i8wci(cmeinem3tweiffet gu
v , etiwcdicm. ` .
12. Hoc confiderandum videtur. ©i§ mu§
mam ingenauere%ettad)tunggieben.
, * 13. Si quando dubitatio accidit, %8€mm €ticam '
· · · · · dim3motiff:(fürfällt,
, . . '' - 1.Con
^ .• *

CIC. DE OFFIC. LIB. III. . 137


*. Confiderare de aliqua re. €ine®ad)e bc,
ttad)tcm.
.
i. -Šesse
-
§3geffiitfittofftmab[3,bi
2, Saepe tempore fit. Θad)ebving c§ ojtmal3c
mif }t(!),
3. &#! folet plerumque haberi turpe, inue
' nitur non effe turpe. %ßaé mamin8gcmein
' oovunanftänbig 6ílt, befinùet fid) offimùçs
, , §bat nid)tf». '. 1

4. Exempli caufa. 3um €y€mpei.


$. Ponatür aliquid. $)'am nel)meetioa8.
} 6. Patere latius, ©icf)rocitcrftrccfcn.
, * 7. Quod p9teft maius effe fcelus, quam hoc
' ' ' fìceré? Q3a3fam wolfür einärgét $uben»
, fiücffcym a(3i)i5?
8. Familiaris. &in guter §reunb.
' $. Se adftringere fcelere. llb«(t6um. €incli6«f,
' ' ' tbatbeg<%n.
■ ` Io. gnum videtur. %óíalte t3nid)tba* -

,
ę. ' , ,

* 1 1. Ex omnibus praeclarisfa&isillud pulcer


\ rirnum exiftimo. §)a86altcit!)vciiic ß6e
fid)ffe unb mcefjlid)fte §l)at, –|
12. Vincere aliqüid, étiva3 übertreffem. .. .
£ 13. Vtilitatem fequi. 2(ufûcu$\u%«nf«6em.
$ 14. Sine vllo erróre, ©an6ècutlid). -

15. illud videtur pugnare cum hoc. ©i§fficie


f met jenem $umoibct 3ufcym. . . , _ -

16, Formulam quandam conftituere, &in*g*• s '


* • twij:J{egulgcbcm ©bct wowfjr«ibam, T * .
* -

, -.. . . • • * - - 1. Se
t ^ - - -- , ', -
-

v - - • * - -

,!
+ -

/ ,
. . • -
138 CiC. DE OFFIC. LIB.1II. ' ' .
*. -

- \ •
.
1. Sequi foftnulam quandam.T€id, nad) eimet
gewiffen worgcftjvicbemen?)\egul virf)tem.
^. . . 2. Nunquam recedere ab officio. §Yiema6(3
•, • , •
; untcd)te8 tbum. ®ie über bie ©djriut
(lllCm.
* .

`~
• • i
, i• -
. . 3. Haec /èntentia huius rationi maxime efè
-
„t
-
*'
confentanea, ®i5iftnad) ©effen$)cynung
' genaueingerid)tet,

Y
4. Difciplina Stoicorüm. ©ie £e!)te ©äße,
* ** £e6t?(rt beret €toicfcr. • • -
5. Difciplinam alicuius fequi. ®ió nad) ei.
v' nc$ £e6t/?/tt tid)tem ; fit) Diefelbe belie6em ,
* [affem. • - -- • • • - • -

6. Anteponere aliquid alicui. €inem »a3»ot,


- ' giebem. •• •-. • • ,
-
i.
+
/ 7. splendide
áu$fül)rem. aliquid differere, €troa$ root v
· · ·
• . r.

, ,
*. > •
8. %$ alicuilicentiam dare. €inemgrof,
/f« §tc)6eit oerjiattem. -

-*
, Hoc maxime probabile occurrit. ©i§
- t ,
* ' Dándftmitf) amiòα|)tfrf)einfitfyftei 3ufeym.
•, -
1o. Hoc meo iure licet facere.3d) babe%etfjt;
-

/
,* ba3;u thum.
CAPyT* y.
' • '

r.

11. Detrahere aliquid alicui, ginemroas ab•


-
gtoatfcn. it,®€tflcinertitf) ooncinem rcben.
-
»
x.
Iz. Alterius incommodo fuum augere com
\
: modum, $it eine8 anbcrm €φυςn finem
, }
%u%em befëtû€¢m. ■• Quae
!

./ i.
r *
-

cic. DE OFFIC. LIB. IV. 23»


x. Quae accidunt corpori, aut rebus externis'
$$asunsagunf.tiii£cibe, oDct Gütetiyit,
». Principio. 3umerjtcm. ,
-
(òcvführet.
3. Conui&tus humanus & focietas. , ©ie
S)enfd)(id)e ©efcilf |)afft. . … -
' 4. Sic fum affe&tus, ®0 bin id) gefimnct. $
babceimem folcf)en ©inn.
$ Propter fuum emolumentum fpoliare aut
<;.
vidlaye alterum, ©eine$ $iifienâ ha[bem
.
anbetn£cutcnùa3§5cncbmtii, ôc íiiíicií ,
($emoaftumbllmr€d)ttbum. -

&. Difrumpere humani generis focietatem.


' ©ie ménft6(.($efellfd)dift;ertaciiem, venítíxn. i

*7. Qupd maxime eft fecundum naturam.%8a3


δετάaturam mcijiengemáfi amnatürl. if.
$. Hunc fenfum habeo. §t5 bim fo gcjimmct,
ßabe cinem fo(d)en ©inm, -

9. Traducere adfe aliquid, €tiva8 3u »beram


id) siebem. w

1o. öorpus debilitatur. §`et £«i6 vitbftímoad).


1 1. Rapere ad fe commoda aliorum, $tembe
Gjìtergu fid)reifRn. -

12. Detrahere, quodcuique poteft (detrabi.)


£{llem £eutcmjnod mam mut fam , wa$ a6yivae
tfem unû erit;ic!)cm. ' ~ • .•

I 3.

geue
ßalbem. .
m gratia, Göcine$ @u6ens . • * .

14. Egerterefocietatem. £)ie ©efellftfjafft 3eta


ὐτ€Î1. t• s.

I$. ά advfum vitae pertinet.%ßa$$ur£ei•


' ' $i$${a)tunguiiw%oi%utjtgętct, isi
\ -

* , , -
,
e ,
- - j-, , • A. -
- ~. .
, ^ , \ - v
^

14o cic. DE OFFIC. LIB.m.


I •
- ' 1. Sibi aliquae mauult, uam alteri aliquid
r.
-
-

-
, adquirere. £iebctvov fiófclbft , a(3 amiòete
^ - -
waé amfóaffem. - - -

' *' , .
| 2. Hoc conceffum eft, non repugnante natu
ra. ©if;ijtber$aturniót jun5iber.
*
,\
3. llludnatura non patitur. §\i5fam bie %α•
tur nid)t 3ugebem;3jtibtfe!)vyuiviDer. , *
f;
j :
4. Aliorum É füas facultates,copias,opes
augere, $it amberet £eute®úterri, bie fìam
i . J.
' ' ; i6nem genommen, (mit i6rem ®d)weiß unb
, £8(ut)feinen%eitítíumumbóútervetme$tem.
5. Hoc naturâ conftitutum eft. ®a$btingtba$
$atít(id)e$tcd)t mitfid). -

6. NON LICET fui commodi caufâ nocere


«, - alteri, $)'an barfffeine8%u%en$ {)atbem ah*.
.• t)etm £eutemfcimcn ®tbabem }ufügem.
7. Hocfpe&tant leges,hoc volunt. ®ataufge•
<6em ebem bie ©efc6e. -

}. . -
8. Coniun£tionem aliquam dirimere. -*•€ine
,
'* , ($ef&ùíóafftgetjtörem. .
; 9. Mortealiquem coërcere, €imenmitûem $oû
, ^ (am £ebem) firaffcm. ,

! το. Exilio aliquem coércere, €imenmit £am$$a


'--- ;
Q3ermoelfung bé{egem.
1 1. Vinclis aliquem coërcere, €inem mit ($£*
fängni$ fitafjem.
^, , 12. Damno aliquem coërcere, €inem mit®e(be
@tvaje anfe6en. -

• 13. Hoc éxigitipfanaturae ratio, ®ifi etfo;, -

btrt bie£);atiis,
. 1.Le
.
-
-
- -

· · ·
•. *. -

cicpeorriciun m ***
3.TgpATERETÉmGÉggemííTENT
2,. Secundum naturam viuere, @öo (eben, moie
, eô bie$$atur erforbett. ■ * .;
s.: Hic nunquam committet , vt hoc faciat, \ ' '
§)iefey wirb mimmermeότὸiefe§ tt)um. v - • • -

4. Ghriftianus nunquam committet, vt alie- .


nüappetat,&id,quod alteri detraxerit,fibi : •

g., affuifiat. €im&ßriftroitûfidjnid}tgefäßê ta£ ,


fém, fcimc3$)'ed)ften&ut $ubegebrem,vietroëa.
,, iiige;ęôáôçìáêåíïéáiííimiíiíí ,
6enumbam fid) btingen. ' [anfìd)6tingen. · · · ·

4, §ibi aliquid affumere, €tioaé affid)§i«5en/ , • •


- *,'®ifiiftwieinatürlitf)et,
ig multo magis £ft {ecuQdum natgrami,
ôer$atur gemäffet.
2. Extelfitas animi & magnitudo.
: tbigfeit, sds,. . . -

s. Cóiìtemneré aliquid,& pro nihiloducere,


€tioaggerimg, wetmidìt86gitem, ^,, , : .s ,
£§jg;$3$ müglid) roäte. .
quo conferuando aliquid facere. ,
… io. £ro aliquo
I. 3ü€rhaitung cine& efiva3 thun, '.
.* I, Chriftus pro omnibus gentibus confer
… uandis,&iuuandis maximos labores, mo- ' , ,
... leftias, ipfamque mortem fufcepit. €brijìus ,
... bat vogalleôçnîsji;;u erhältem, unô ib. , \ '
: men£u%elfitm,grofje$Wüb* unb ®ftbcit,£\uaai ,
, urb%iiîjqúén$ebfiibftenquagcfiantem,
ra, Hunc hQminum fama,beneficiörümemor,
in concilium goeleftium collocauit. $oni
{. * *.
ΚΕ; ííííííííí
be -

ßm faftii
-. • * iïTöÜTiE
- a -

\
,^
-

242. cic. DE OFFIC. LIB.m. __

I. In concilium fanctorum aliquem colloca


,' . * re. €inem $um $cifigemmat6cri Canonifitefi.
2. viuere in folitudine. &infamóétfid)tebem.
' 3. Viuere fine vllis moleftiis. ©fine%otfyfey&.
$$id)tbicgctingftctlngelegenbeit!)abcn.
4. in maximis voluptatibus viuere. €¢*
i' • toctiífiigicbcm. i : **. **. • ….
-
- _ -

3. Abundare omnibus copiis. %lle8 genugunb


»'. .' vollatíbabcm. , ** , I, 14. -, ,{:'}; -

•& Excellere pulcritudine &:viribus. @5t5$n


umbftarcffeyn. . . , ,. •* *•
- -

-
/
7. Optiigo quisque & fplendidißimo ingenjè.
' '. §*bet, bét muí ein 565e8€«mít!) unbîtéjà*
. tfjem Q3erftatib!)at. *. 3 *** * * .
*- -

<$. lóngehaficremihuicantepono,®iefe§fó&
ciörocit%%t. aßjcne8/3i«b«e8jénémi
43. IJ £!t. T. ' . '. . . I*. . . . ***^ is.' .
test -

9. Ex quo efficitur. ®a!)er geft%e%et €8, 8 -

io. Näturae obedire. ©cv%aturfolgem. §)ex


, , $atur gemäfifcbem. • • • ■ '- T[baberi.
1 1. Aliquid commodi confequi.%u%entoobon
• 12.: Nihil fe exiftimare contra naturam faceré.
•, £meyneri, ffiant!)uenit%t8umre6te8. * *
& 3. Homines vani,qui alios violant,nihilfeex
• •' iftimant contra praecepta,legemque diui
..,.. nam facere, $ennioeft(itf), gefimnete £eute
.':i5verh%8edjftemliiived)t t6um, bencfemfie bod)
, , ; motf)roe615a#a/fiebabem nid)t moibat &£)tt&
, … t;. $860t ge6ambeft.-i . … ”

t4- Facere alicuiiniuriam, Ginetmllnre6tunb


a I. ©ewaltf$um, ' * . ••*• . **, £ i.Tol
A.

- / ô - .
cic. DE OFFIC. LIB. III. a* -
*-
-

' £.TGTT€T€BOTnineffiexEOifiine.T©i€m€nfj, - -

,
-

, {.
1

(| (id)e$Xatur aufiyebem. €inemllmmenftfjem au& ' '■

1 • bem$)enftf)emmat!)em. [bem,itrem. •*
/,
, 2. Errare in aliquare. @id) worinmem vergc» ^ . .

3. Vitium corporis. £eibeάe©cbred)en. – / ' , ,


^

, &. Fortunae vitium, €imllnglücf. ' .


-

- 1 .
5. Grauius aliquid exißimare aliquare. Gin$ , • ` f

, § . 585et fóåßen, al3 Masanbttt. },-

- -
, ,

-
-
-. <i- - -
CAPVT VI. – … « ,• . \

! £. vnum debeteffe omnibuspropofitum. G& , i


, … folltenbilligallebenfèorfaßunô€im6abem. . . •

*7. Apud Cbrifiiamorprimor eadem erantbonav


j ' niuscgiusque,&vniuerßrum. ®rybeneve , „* .

; . fign$tijientwarenale&ütet gemein, ®as


z, &ine8 noat,moat aud) allem, umbroaé allemnoat, *.

- τοατ autf) eime8 jebem infonberbeit. ,


8, Vtilitatem ad fe rapere. ®em%u%am alkim , •*

: .y.-am fid) giebem; l.

, 9. Diffolgte humanam cgnfortionem, ®ie ,

} $)^enfd)(id)eŠ.
ro. Natura hoc praefcribit, ®ie$atur etfow …

, . Dertbi:£3. T . * * _* ' :&


, • 1 1. Confultum omnibus velle. ginam jebcm
, … moellengétatbem unb ge60(fjentvifjen. , **
3– 12. Quod fiita eft. %ßemmbem alfo ift. .
, w 3. LEGE NATVRAËprohibemur violareat -
v *,
terum. ®ad)bem%Yatìtf.($efe% ifiè oerbo• .

, … tentinem gnbcrm Jnredit unb ©ewalt arg* , . •

, … ihum,, Q_? , 1, Ni- , ,


244 cic. DeoFFIC. Lib.mi. '
1. Nihil detrahere alicui. €incm mid)t§ entgie/
|
6em, entmoenbem. . ' -

2. Alia ratio eft huiusrei. %) itbiefer Qjadje6at


, eô eineganß ambere %öcfόaffcnbcit. , .
3, Mihi nihil iuris,& nullam focietatem ftatuo
effe cumhgc. 3(5babe fcine©emeinfd)uít
mit bem babemitûtê mitibm }utbum.
4. Diftrahere omnem focietatem.?Illc ($crncin»
ftf)afftunb ©efellfd)afft werftörem.
5. Diftrahere omnem amicitiam. %lle$tcumb»
{{)afît aufbebem.
|- *. Ratiöiiemiälicuius habere. %uftinenféem,
.* €ine$%u%em futfjem, 1

q. Dirimeréhümänigenerisfocietatem, ©ie
7. 9){enfó(id)e ©eféïííaíjt £tfiörcm,
3. Auferrefocietatem. Idem. ,,
$, Funditus tollere aliquid, €tiva3 gên6lió
aufûcbem.
£o. Aduerfum Deumimmortalemimpium ef
fe.€id)moiber©©ttf.16ftf&%enum^qufle6nâ.
* I• £t* focietatem. €ine ©efcllftf)ajt
iiif€m. - - -

rz. ar&ifTimumvinculum.©a3feftefte%amb.
ag. Omnia incommoda fubire,.?Ille ©efabs
… um^ llngelegembeitqu$ftebem. -

14, IVSTITIA omnitìeft domina &reginavirtu


7 tti.$)ie©ered)tig* ijtbieootnebmjie£ugenb.
15. Forfitan quispiami dixerit. €$ mëdyte je
* • * mamb{agen.
z6, Fameconfici,%m %ung**g«plagttwetben.
• • '' . i
-
, _• . - - •- - _* . * * u•He*
- • • . - - - - -
-~

_ __ ctc. DE OFFIC. LIB.III. * 4*


f m. Homo ad nullamremvtilis, Gintie8er(icf)et
%)enftf), Detniemamben wa8niìße ift.
($ 2. Minimé vero. ®eine$$ege$. - ' ..

3. Animi talis affc&tio. €in foltfjet ©inf unb . • .

ig , * Q3orfaß. - • 3,
'* 4. Crudelistyrannus,& immanis, &ingtaufae
- met$Qrammumbted)tet llmmenftf). * -

£ 5. Frigore confici. §tierem, etfti«ren. •* *


6. Veftitu fpoliare aliquem, €inem (feine£teia
f • • ' bet) au8;iei)en. ^ . ,*
q. Haec adiudicandum funt facillima. ©ij;
! bratiót gat fein€$ gtoffcn'öébenden8.
8. Detrahere aliquid ab aliquo. €inem etioa8
§ . nc6men.
9. Homo ad nullam partem vtilis, &in (iebet(, \ •

Šenftf), berga* nid)t3 máéeift.


£ io. lnhümane facere. ©taüfam, unmenfólid)
• f)anbefn. , - _ _ - _ .-

§ 1 1. Multam vtilitatem adferre alicui, €inem


\! einengroffen$ußenßyafjen.
f 12. Invita rémanere. %eym£ebem6(«ibem. · · · ·
13. Hocnoneft reprehendendum, ®ißijtgat
β ** mid)tllnred)t,côer $uf{)e(tem. [bultigtragcm.
β 14. Suum incommodüferre. ®eimllnglücfgea
15. Detra&io alieni. €ntiocnbung fremben
y - G5ut8. ` ' ' : (Den ©ut3.
h . x6. Appetitio alieni(fc. boni.)%egietûeftem» >
p . 17.Dereii&tio communis vtilitatis.®efäumung ,
' be8 gemeinem $u6e8, §\t Priuat;®ugem.
% 18. Resiniufta, €ineumbillige@atíe. * _-* -

.• '
_…-…-——~*----------=---…--…- •-…- -----
l. - - l.

-
_^ . -

-
a.

a46 CIC. DE OFFIC. LIB, H,


I, Vtilitatem alicuius conferuare,& contine
re. €ine$$ußen erba[temumb beibabrem.
*. Homo iners & ifivtilis. €in $)'cnfó, bet:
, nid)t§ nìßeift. .
3. Res ad viüeridum neceffariae. SYëtbige£€2
ben82$)ittel. %ßa$$ur&ibc$ $abrumg unb
$WotbDurfft gebêret.
4. Multum de vtilitate alicuius detrahere,
Ginem groffem?Ib6tut6umb®d)abemtbum. .
ς. Qui ipfe de fe bene exiftimat fefeque dili
' git, Q3ie(£onfic6fefbftenbaltem. ©ie €igena
£iébe betrftf)en (affem. ..
6. Hanc caufam habeo ad hanc rem. llntet
biefem §iivioambtbue itf) Diefe§. . . . . . '
7. Officio fungi, ®cim%mt,(€d)ulbigfeit) oot
in atfit mebmch. - -

8. Confulere ytilitati alicuius. €ine$ %u%


futfjem, 6efötberm. -

- 9. Hancrem faepe commemoro. ®a^om fage


id) offtunb ©iet. [trifjt.
io. Quòd ad hanc rem pertinet. QÜ8a3bi56ea
1 1. Nulla mihifocietas cum hoc, fed potius
fumma diftra&tio eft. %ó íabe nid)t allein
feine($emeinftîajît mitibm, fonbernbinibm;
nod) δατ$u ganß $ufoiùer.
12. Hunc honeftum eft necare. ©enfammam
mit gutem %€d)t umbringen. • . • .
sg. OMNE GENVS PESTIFERVM atqueim
,'
pium ex hominum focietate exterminan
âumeft.%amfollalla3goftfefe ufifd)äòt,($e,
' . íiibíiúgìjjììáíôïí, I.
-/
-

,' ' . ,
v - -

.CIC. DE OFFIC. LIB.TII. £4*


x. Membrum quoddam amputare, GinGficS
abfífem. - . ' $
2. Membrum,quodfànguine,& tanquamfpi.
-* ritu carere coepit , & nocet reliquis parti
*. bus corporis, €inô{ieD, ùaégan6tobfift,Na
* ' $et falté%ötambyugefjtagenijt, unb ba3am,
bcre&ficDermutanfictfet. *, • T *
- . '
- - am ,f *. - - -
v. - - -

, , • , '
- ,•
*: CAPprT, PII. :
3. Cafüs aliquis, aut occupatio confilium e
» iuspraeuienit. €tiffbuftf)einemfonbetf.3u,
* fall, obet notíroenbige ®efd)äffte am fcincm
Q3ornebmen verl)inbcrt wotûem. .. , ; , ,
#. Ad has res multa praecepta funt, ex his li
„*-*- bris. 3n Dief;i,
gu(n6iebon gegeben$ig;$tn
worbem.finb genug $e,
.. *; , ' ' ••
* 5. Propter turpitudinem Ἀliquid fugere. · ·
®öähbe6afberetroa&faffem. I . . (gátfiig.
& Hócóíhmiho turpe non eft. €3ifi nid)t gaz
7. Operiinghoato,&prope iam abfoluto,tam- .
** juamfäftigium imponere.
** €hbe 6tingcm. … , .**
€iii%Bcrcfaa
J ' ^' ' , ,
, '
•8, Hoc non licet per do&orem 'meum. §)a3 1
«

9.* Hoc-
batffidjmcine3£ebret86alben nid)t tjum. '
certe gabis. §)u moitfimit bodj bief<$
. ' · · · -

£ugeben mìffem. . . . ' ,,


Ίο. Expetere aliquid. &fiva6 toínftíem , íó
barnad) befitebem. ($«égéfallcm.
I 1. Mihi,vtrumvis fàtis eft. 3d) (affe micbeye
iz, Panaetiusinhoc defendenduseít, $ierint;
■* . . . Q 4 ` mu§
• • • ' ■ ^ '

s4s , efc. DE OFFIC. LIB.m.


fijfi mam Sem Panaetiq Tedyt g€8e; i5
ent%u(`igem. _

' r.Höëihiíôïfas eft. ®asfiebatmitnid)tam,


, , a. Nulla peftis maior in vitam hominum inua
a fit, quam haec opinio. €$fannid)t3%äb*
(id)et8etbatfittoerbem, al3biefe§\eynung. , ,
3.Diftrahere aliquid.€tmoaßøøncinambentyeiiem.
4. Diiudicare aliquid. ©rünblid) bon cinet
®ad)e uttbeilen, (raifonniten.).
3. Inducere aliquam, quae videtur effe, hon
' quae eft, repugnantiam. Qftwa8 aufùbtem/
5a3baftf)eintwiber einanbergu (aujcn , abet :
, ,- ifiöç$íátriáíáíôïíT"' >.

• 6. Partem reli&iam explere, %3a8außgelaffem


ift, %0ll mad)en.
- 7. *$; aliquid nullius adminiculis. €tioa8 -

7, 55ne eine§ anbernôülffe tl)um.


s. víáíôïíôïëïãïýíôïîfagen.
9. Suo Marte agere aliquid. €tiva3 qu3eigenes -

&räfftentbum, , -

yo. Nihil de hac parte ppft P. explicatum eft,


$£atf) bem Panaetio [)atiiiemanb bieoom gea
, ftf)riebem. - - - - - - -
y 1. Nihil abhoc fcriptum eft,quod mihi qui.
* lem probaretur. €$ ift nid)t§ in finem
©d)rifftem, ba$ mir gefällt. * _ -

»a. Haéc inmanusmeas venerunt, $igif mit:


, ju ©änbenfommen.
^Tcapyt IIx. , ,
a, Cum aliqua fpecies vtilitatis obie&a eft,
® ; - * e. COm •
CIC. DE OFFIC. LIB, III, z49
commouerineceffeeft. %3cnmeinem étiva3 - •
, aßgut unb müß(id) fürfömmt, fo fané nid)t . . ..
... . ambet3f€yn, al3υα5mam eim Q)erlangenbat» ' ' ' '
•• mad)bat. - - -

a. Animum attendere, ©emauad)t baben. · · ·


s. Res,cui turpitudoadiun&taeft, €in fd)änb» -;

I, (id)e$ ©ing, · ·
4. speciem vtilitatis afferre. €inem ®d)einbes ' '
* * `É l)abem. • • •
ς. speciem pietatis afferre, ®em ®d)ein bet
– §%ottf&(igfeit6a6en. &in £)eud)(et feym. ',
6. Secundum naturam effe. . ®£v %atutg£• • .
7. Certe. 3um foenigftem. -_ ' _ (mäß ßyn, ' . -
3. Ad honeftatem natum effe. 3ur €6rbarfeit - • * •
ge6o6tenfeyn. ' ,
9. Vt Zenoni vifùm eft. %ad) be8 Zenonis ' '
.* *%Weynung. - · ·
1o. Resomnipondere grauior habenda,quam ,
reliqua omnia. €ime ®ad)e, bie wid)tiget - •
iît, a(3 alle8 ambere. „ , /. -
1 1. Hoc Ariftoteli placet, ©i§ i[t be8 %rift. , . .
r £)'eymung. - • -

12. Homo non probus,&img0tt(of&t,(icberlid)et


$Yenfó. ,^ ^ ». • -

13. Error hominum non proborum hoc arri- `


puit. ®a86aben6ífé£eutequ33tttíum(ei» -
, • ,• ncmfa(f{)en$abn ) alfo ctgtiffem. -

14. Hinc ficae,hinc venena nafcuntur.3)a6££ •'


' foiiit$, ba§manbie £eute $)'eudjelmörberi[. . -
•, %3ciíé, obes mit ©ijt umbringet, * ',
, • * Q. $ - - I. Pe
».
* $6 clC. DE OFFIC. LIB. III. .
1. Peculatus. Q%ejfeblung ò*8 gemeinem ôéíóe&.
'Peculatus, inquit Fefiu, furtum publicum,
* ... dici coeptum a pecore, quia ab eo initium e
ius fraudis effe coepit : fiquidem ante aes
aut argentum fignatum, ob deli&a, poena
• .. grauiffima erat duarum ouium, & triginta
boum. Schard: Peculatur, eft pecuniae publi
*. cae, aut /acrae, furtum, mom ab eo faétum , cuius
-periculo fuit. ét ideo aedituum peculatum mos
... admittere. Qui ergo ex pecunia facra religioe
/a,publicaue quidabjtulerit, aut interceperit,aut
•* im rem fuam verterit , quiue im aurum, argem.
tum, aes publicum quid indiderit, aut immi/cu
erit,peculatus tenetur. l. 1.& l. 9. §. 1. f£ ad
leg. Jul. de pecul. -
-

2. Expilatio. Q5eraubung,%u8p(ìnberung. , . ^
. Opum nimiarum potentiae non ferendae.
: … tlnfäglid)ct ®ïcid)tbum unb ©ewalt, weldje
: : unetttäglid)fällt. .• . •

4, Regnandi cupiditas. %egietfuffit.


6. Hac re nihil nec tetrius, nec foedius exco
gitari poteft. €8fahnid)t§ fd)änblid)er8unb
s* jarftigcr$crbad)twerberi, ai6 biefes. I ,.
6. Emolumentum rerumfallacibusiudiciisvi
. dere. £u&falftbem%ßabnfitfi«inbiloch,»i«e
... fe& CDetjeneöfe) gutunbnüßlitf). *<;
*7. Leges pérrumpere. ©ie ©efeßeü6ertretcm.
3. POENATVRPITVDINISACERBISSIMAEST.
.; ©d)anbeunbllnebteiftbie empfinbt.€ttafje.
9. Pellere aliquud e medio. €tmoa$9u$ùem°) ita
3 . tc(täumcn, abfóafjch. : 1. Hoc
*t
-

\
.
Cic. DE OFFIC. LiB. III. 4« ,
1. Hoc eft totum fceleratum atque impium.
€§ijtgargottloß umbumnüße. .

2. Scientem fe fcelere contaminare. @id)


mut6rwilligim €ünbe unû ©d)anbefììrgem.
3. In ipfa volumtate facinus ineft , etiamfi ad id
nön perueneris. ®et %8ille moa8 bèfè $u
tbum, iftftfom ©ünbe , ob mam cô glcid) me
nid)t ©otlbtacf)t [)at. - -

4. Peruenire adfacinus, ®ie ©ünbewollenben.


. $ac. I,. 1 5.
;. Celandi& occultandifpes. $ofinung/stroas -

guber|)etem unb jubetbeygen , !)eimlid) $ubal,


t€η, ** •, •.• . a*. • • •• •

e. Exomni deliberatione haec opinio remo


uenda eft. ®iefe %eynung follmamim gc*
* aeingftcm nid)tbegcm. r * * • -

, 7, Quj profecit aliquid in Philofophia , ©et


inδάPhilófophiétoêge(crnet6dtAwg3toeifi,-
' 8. Satis mihi perfuafum eft. 3d) mo«i5mebrat3
3u »0!)!. ' ' · ·· 7 »
9. Nihilauarefacere. ©en®€i6nid)t%etvftfjem
(affem. - * »*

' so. Niíi libidinofe facere, $i$t tooTifiis


^; ßym. -
• •* -

1 1. Ihcontinenter facere. tlnmäßig , un6to


)
fóciûtm fyn.' * *.

- • «*
, : cap. IX.
* * * *, . -

ss.Terradifcefitmagnisquibusdamimbribus.
*) •
\ Q)ie

——_- -_
,,. cic. DE oFFic. LlB. m.
·· · T§i€Gibeift oon groffen %a%tcgem aufge*
• · ,· · ·« tiffen,tatíóyoneinanbct
i. Hiátus, €ine §lufjt. gegebem, .
'
*

- 2. vt ferunt fabulaé. £ie mam et}εblct. %Sit


, ? . bie£Κεbegebet. – – –
\ ' _ . 3. Mortui córpus. €intobtet £ci£nam.
• . . , 4• Magnitudifie inufitata eiie. tingewö6n(id)
l , - *
. | * gt55feym. |
;. Äî detrahere. ©en $ing gbiieben.
' 3. annulum induere. §)cn%ίing amftedfem.
. in c.oncilium fociorum fe recipere. %8iۥ
' bergußinen ©cftitm umfebrcn. éid)toiç»
tergufeinem ©ef. b£geb£m. - ;
g, palà'aiinuli. 3)et $alem ebet $aften be8
• , , T $tinge8.Pala dicitur plama & latior pars an- .
:' ' mainferitur.
iiuli, cuivelinfigneinfculpitur, velgem
- •

,, ATjiiòvideri. ütfi6t6atfwm, · · ·
. . 3.TnIocum annuluminuertere. ®en $ing
' \ tci«betted)tamftedem. . . -

ii. Öpportufiitate alicuiusreivti. €id) bet


TI ©«iegenßeit eine8$)inge$ be$iensm... ,
, , , , ,. Stüpium alicui inferre. &ine befótaffen,
^ 3uterapmitcincttttibcm. -

, ,, , , ,. £diutore aliquo aliquidfacere. %iitcines


, , , , \T* %(je etwastbum. • -

x4. Àuférre, quos obftare arbitramur, $ie


' . *" unsim%Sigeft:bct jfwc9{δaffem.
Hic annulibeneficio rex exortuseft £et ,
3.
' -
' *°' iïìïíôôùí fint$ $ings $nigwg;m.
***. v „Hanc ' . . .

/ • ' 7 * - -

; Σ, ¥ \- . -

1 ' · · ·
-. i / \

x. • CIC. DE OFFIC. LIB. III. 253

7. Hanc ipfam iicentiamfihabeatpius,nihiIpIus • * •


fibi licere putet peccare, quam, fi non .
s `s haberet. . %3cnli föon ein $rohimet Die
-v ' Š
6ätte, toütöeet fid) beö fold)etebcm
}
… fomenigbgbiemen $ufünbigcm , a{$ wanm cs
, fie micbt bätte. •

a. HONESTA BONIS viris, non occulta quae,


runtur. €btlitbe$cute (icbem,moa$ e6rbáriíty
:*- nid)t modô tùcfif*), unb beimlid) mu§ gebáí.
/t€m mweri)em. -->

3. Homines, minime mali quidem, fed non


… fatis acuti. 3fwat gute unb-«!)vlid)er Doó
einfältige £cute, , s...

4. Fi&am & commentitiam fabulam proferre;


T. Gim etbid)t«t«8$)&btlcim fürbringefi. *
5. Haec eft vis huius exempli. §`i§i|t bie £5&
beutungbief€$ €y€mpet. •*. -

> 6. Nemo fciturus, nemo ne fùfpicaturusqui


demeft, cum hoc vel illud feceris. €8 moirb
miemanb erfabrem, ja/nid)t eimmablfidjein•
_-
t fönnem, ba§ bu bi§ ober jcne6g«t6am
Ω � *,
• • -

q. Hoc Deo, hominibusque futurum eft fèm


{j. ignotum. Q)i§noitù por©©tt unûicn-
ver6ęr
-

enemi9 gembleibrm. : . . * . *. **

. Nego id fieri pqfie , quamquam poteft id


T. qüidem. 3t6fage, §a§ «3'ummiiglid) fyr.
, foiemoo6t eô mügtió ift. . .._ _ ° .
*° £;facere negantpoffe,idfi poffet,(/?.fi-.
ntÌ3 •■;
*ri)qui
I. ***;. -

-* - ' Vi®
**4 CIC. DE OFFIC. LIB.III.
— fie fütummüglid) baltem, miglid) no$tre, mod5
follten jiervo! tbum? * . ··
:1. Vrgere ruftice fane, $ed)t gtob$erau8fa[)a
, tem, eimcmb«gegnem, Vrgere faepe eft infeffa
; re. Vt: Satis eft homines imprudentia la
pfosnon erigere: vrgere, vero iacentes,
* aut praecipitantesimpellere, certe eft in.
, humanum. Pro Rabir. Poff. cap. I.
a. Perfarein aliquo, %eftänbigtùoraufbleibem.
3. Hocverbum quid valeat, non vident. Göie
η oerftel)embi5%8ortnid)t. …•i . .
4. Tafiquam tormenta quaedam adhibere.
Gimeiifcf)atffftagem, [)att }ufcßem.
3, Impunitate propofita facere aliquid.%8«ng
feine©traff&#ubefütótem etioa8t%um.
6. Hoc expedit. ®i§btingt $ußem. • • j . a
7. OMNIÀTVRPIA perfeipfà fugiendafunt.
• • T • QIlle ©ünbe foll mam ùefimoegem / , roeit fie
' . ftf)änbtitbift,(nid)t mutwegenberètuafa
• fe,fiiebenum$ meiùem.
r*

' CAPVT X. : -

3. Incidunt fàepe caufàe multae, €3fatignoít


bie(%§`inge füt. (subigem.
9. Conturbare animum. ©a8($emütboctum,
ao. Relinquere honeftatem propter vtilitatis
, rnagnitudinem §\e$ %u%en$ %alber bie
&bíbatfcit umb Juftiótigfeit beyfcit feßem,
•* fabrem taíem. . -

1 1. Id quidem improbum eft. €$ if* gottloß.


£.?. ** - - . i. Hoc

;
. CIC. DE OFFIC. LiB. III. *** 5 '
? §. Hocpoteßfieri nofiTurpiter.T$iÉÉTTTi
o6né ©öd)anbe , cbtlid)et %3eife, tbum.',
s *, imperium alicüi abrogare: Ginem bom ®
, , . giincnt abßßem. , / ' . . .
, 3. Ifiiufte aliquid facere, tlnrcffittl)unam einefh.
$ - 3. $imge. , Poterat videri facere id iniufte. ,
1
§3}itteręgnanbas%nf®*n*abcn, ale fbit
**•*, &c llntcd)töarari. -

: 4.Confiliorum alicuius adiutorem effe. &ine$


, *** %híó(ágebeffembefôem,in33extf:id)tefi.
5. Memoriam alicuius tollere. €ine8®ebäd)t,
, — '** nifiqu6ti(gem, aflérettem. , .
s. Vrbem condere, €ine$ta$t bauem, ;
1 *. Ih eo non ita (£. eft.)$)itbem moat «3 fliót
foteft)affcm. .
. . .. . .
3; $pecies vtilitatis animum meum pepulit.
.£::$et tingebit‹te$gtt5«ilbatmein ©ämü15
*** ganßeingemommcn, * • - - - - -

9. Qmittere pietatem & humanitatem. %il;


Ti £i«b« unb§reunbfitf)feit 6inbam fegem. S*^
$io, Caufa neque probabilis, neque fatis ido
'' nea. gineiiigigtiinbcturºmi$tulángliíe
* * tltfad). I. T. !. -

( **. Pace huiusdixerim. 3t6 toille$mit ©unft,


, , unb ©bneQÖctfleinerung òcffengefagt 6aberi.
j ' *12. Vtilitates fuas omittere. €einém $u$th
! ' * fa6tem {affen/ octíåumem. - . -
13. Vtilitatés
j guwenbem. alicui tradere,*
€inem %u%«n
Σ

s&, §üäéÜíiiitati fèruire, €tincn $u;n im


•** ajtn£mcn, • • • • * ·· * - - M•
-
i p. a.

- • - - - /

• 1 – – -
-
- . *
… - -* *
-

' : « ,^ . , ,

r . .- • ,, , ,
-
-
- ' -.
–– – ,, ^
, m - • -

v ^ . • ·· ·
• - - • . •
-
.*'
~—~T~.……_---TT- ----------_-
…*…,_…_------------——_-** —
-

!
- /

^ •,

1 56 CIC. DE OFFIC. LIB. III. .


i. Sine alterius iniuria. £bne cine8 qn5€ ||
®d)aùem, -

' 2. Stadium currere. llmbie%8ette,in€órqn»


" cfem [auffen. -

3. Eniti& contendere, quam maxime poteft.


-*' 'éíóúiíííííííííííííííííííííííííííííí.
4. Vincere, ($emoimmcm.
5. *£* aiiquem. ginem*in 8sinuntet,
[4g«m. ,, , •, *.- .
, 6, §%$ depellere aliquem. €inem mit b&
©anbgutücfftoíém. - [9¢â.
7. Nullo modo. 3mgctingftem nid)t. $eine§ modo
8. Non iniquumeft. &3ijtnid)t unred)t. .
9. a.
ignauia, %Bornáóíitcbcn , stroa&fiw .
€f?, - - ›

Io. Petere aliquid ; quod pertinet ad vfum.


' €¢imen$igenfüßem. T _
* * ) … [mcii,
• • 1 1. Deripere aliquid alteri, €inem etmoaëne$•
12. Hocius non eft. §)i§ iftumredjt. ' .
ig. MAXIME PERTVRBANTVR officiainami
' citiis. 3m %umct bet §teunbf6afft ( Das
$reunbfd)afft6a18em) tbutmamyiel unred)t.
14. Tribuere aliquid alicui, quod re&te poffu
· ` mus (fc. tribuere) €inem et pa$$uęfalle;
tíum, ba$mam mit%edyt tíumfam.' .

15. Tribuere aliqgidaljguigugdfggeftzquá.


gtneminunbiligen€a£ευθεβάlffliófjn.
16. Hoc contra officium eft. §)gêiji ufired)t.,
'y7. Huiusreitotius breue,& non difficilepræ
*
'. ceptum eft. ®iefegan%e£a£)«fam ukim ip
, cii**i$um füiíôçjuííaí, "i.
. • . .
•. . .

, . . » • - » f fb .
_ ΩC. DE oFFic. LIB III.)_
£TEGRE gENEFISGIUSGGEiNDETgaTÌ 257
2. Haec huic rei nunquam anteponeiida íunt,
vt, $\déiftöiefem ©ifige nid)te8tygiieben.
3. Contra jusiurandum acfidem fäcere. $i, • •
3.4. Vir
33fitt §tgayfa£tafanbelh,T$
bonus. €im ebrlid)er ©ann. IT,
5. Judicem effe de aliquo. Gfne8 gidtttf»
6. £gnere perfonam afnici, $ie$y&tfôn êiîes ,
§τ€unbe$ ablegem. ®ein$tetineimóriëïí
¥• igdgere perfonamiudicis,, ,®aëáíïíëìes
$iόter8ammebmen,
: , : •; ; if*.

s-pagalicui aliquid, &inanitas yi&falien


, 9. Gaufà vera, Ghegeteótee ad;e. … -
3IO, £#*#$;; fi

* get, accommodarè, &iiieih ;u'®fugí


ftinétè adjefòwic(3eitgebeníatíôùíôïô ' , :* * *,
- * te $ufaffen. . .* . . ;- - , : «2 , * .

**• jutatis iudex, &inwetpfiitítatæ, geíónoot,


• • . . w&£)íicítet. ! ! . ;,*'* * * '* T*
; 12. Sententiam äicere. &inen?iefitiid) tbun,
' 53. ahruffem,'
Peiigìbeííèíêïóôïîää
' . '
*4-' diuinius,
- - §i§ii NIHIL HoMiNi dedit Deusipfa
$a3cbct :ejú$ ($£\tttem $cire
• /
*
' .
,
'

.. %ig;ge$tigat, iii%€T
*. Vt arbitror, $) vinet ® «ynungnadij.'* : : ,
46. Praeclárum a maióribus accepimus fmo
: *££?££3a5st
snmmasiis,bieíííííííí&íííííííí
,•, , , , iii
-

-. . ' , '• . > R; … _* . •• •, 1. Ro-' :

-
A.
-.
* -


, ,
V.

258
` `
CIC. DE OFFIC. LIB, III.
- - s
/

,
. |
. I• £* iudicem. €iiicm %id)tet um $ííí.
itfCfl. , - *, . . ; • ^ ,' - ... - -

2. Tenere morem, $ie ©eiwet)n6cit 6e6aftem,


ba6ey6(eibem. . . .. . .. . , ; :
3. Salua fide aliquid facere. €tiva3 mit gutetis
. 4. Honefte aliquid alicui concedere. €inens
1 ' mitgutem®?*wiïèmmooiinnwillfa6tenfönnen.
- . $. In fapientibus viris, perfe&tisque nihil po
, T teftèfè tale, $epositoiiicnsjiiiffugen£eu.
ten(trifft)finbet manûergleid)cnnid)t. (an)
- - ' 6. Hoc animo inter nos fumus. €0 jimb moit
gegen einanbergefimnet. , • •
· ` . 7. Diem necis deftinare alicui, €inem einem
, T pcinlid)en$erid)t§a§ag befiimmem, _ , '
3. Morti addicere aliquem, €inem $um $oDe
• I veturthcilem, ^ .
-* 9, Paucosfibi dies,commendandorumfuorum
. .' •
, caufa,poftulare.
€ad)en $ubeftellem,@id) etlid)e§age
(oonfeinem , feime
$teumben?16a
' - - ftf;icè gu mehmen) qu6bitfem. ., , , . ..
- `· ie, Vas fa&us fum eius fiftendi. §d) bim gct:
… , . ibm%ùrge moorbem, i!)nguftellem. T ' . '
, ' m 1. Reuerti ad diem. 3ur bejtimmtem3eit twice
. , * * * t)etfommem. , . • • •*.^ ,. , ,, -

• • ^ . - 12. Moriendumeftmihi. §άmu§fferbem.


* ' . '13. Ad diem fe recipere. ©icf) gut beftimmtem
,, ' u 3cit moicbet cimftellem. . . J . . ; ,
14. Adfcribere aliquem ad amicitiam, ginem
inbi:§tcum ofjafjtaufnehmtm, , .
« , v .s'; • • - 1 «' - , 1. Ja- -

- - / *-, \ - • -
a.

cic.De ofFIC. LIB.III. 2*9 :


m. Jaceat hoc, valeat illud. ©ifi magnatígefegt - • • ,

6lcibem,jene8 abet ben$or$u9!)abcn/ooigêßá, .


a. Poftulare aliquid. €tiwa86egebrem. ' . .
3. Religio & fides, §veu unb ©taube. •
4. Habere dele&um rerum. €inenllnterfóeib . .
ingeioiíem Q`ingemmatíem.

. . . cAPVT XI. • , ,
^ , •. . , ,'
5. fuftitiae fpecie faepe peccatur. tlnter bem ,
€6tiabis$ @1sivito vidunt ft bgam,
g€n. - - -
-
- - - -
, ,. .

e. Difturbatio vrbis. £)ie3uftörungeiner©tabt. » . • , • , ,


7. Durius agere, ©tob, gtaufam !)anbeln , f*£$ , ^ . .
* • verítoíem. - – – –
8. Claffevalere, €ine ftarcfe@d)iffè$(otte 6ge ' . ,, , ,
bcm, máótigjur ©«« f«ym. . … · · · · · ·
9. Pollices praecidere alfcui. €inem bie£©awe ^ , , ,
men ab!)auem. ` · · ·· . / ,
1o. Hocvifum eftvtile, ©a$$atmanwotnü%• , :
(itf) etfamnt,
1 1. Nimis imminerealicui. €inem fe%t qufbem?
, %alfef.ym, "-. - ' . - ;
12. EST HOMINVM NATVRAE maximaini-* ' s '
rnica crudelitas. ©taufamfeitift Der$atur' ' ' . . . .
… fe6t;umoibet. , . . . —
i, ®er
13. Naturam fequllbe $aturgemäfi fcbem. ' '
- I4• Male agere, t tbum. , , : - - • • . - -

1 5. Peregrinos vrbe prohibere, §tcmbe mitfjt '^ ' ' '


imbi€€tgût (affeiiwollem, , '
• . • - - R 2. 1.Ex- -
a6o CIC. DE OFFIC. LIB. III.
TEXTEFTATE aliquem. €inem $um £anbe
5inauêjagcm. .•

3. Effe pró ciue. Q3or cinem %ίτget paffîtem.


{§)e8%ùrgcræ$ed)t§ unb §reybeit genieffem.
3. Legem ferre. €im ©efe% gebem. . .
4. Vftivrbis prohibere aliquem. Ginem in ber
@tabtôånbclu.%8ambe[gutteibemve:bietem.
5. Hoc fane inhumanum eft. $)ifiiftgqt grau•
famumbunfteunę(id) gel)ambelt.
6, Vtilitatis fpeciem prae honeftate contem•
nere.®) ci)t auf3üótumb€6tbatfeit/a|8auf
ben %u%en fcl)eii.
7. Plena exemplorum eft noftra respublica.
%ßiv %abemijiebon Gyempel genug.
8. Calamitatem aliquam accipere. ©rofjcm
' , , ®cfyaben erfcibem.
9. Maióres animoshabere. %iel 6s6citeruns
, , tapffctct vctben. ^ • ••
Io. Rebus fecundis. %ey gutem ©(ùcf.
I 1. Nulla timoris fignificatio (/?. fuit ) $Yatìt
bat feine§utt6tfîtcn, metiferííaín, _ .
12. Impetum alicuius nullo modo poffe fufti-*
| nere.®idìgatnid)t gegę einenroόtem föfiem.
13.Naues conftendere.®ic£);u@ötjijîebégében.
14. Libertatem fuam defendere. 3o: feime
' §reybeitftteitem.
I 5. Recipere aliquem in vrbem. Ginem in bie :
@tabt [affem. -

16.Lapidibus obruere aliquem.&inemffeinigeri.


17, Sequi vtilitatem, %fuften%w%em fe6cn.
/. . • • , , . a.v *.
>-

ciC, DE OFFIC. LIB. III. ,&r


i ÍVTILITAS NVLLATESFERUENERS.
neftate. §)et %u% ijt opt nid)t§ tu ad)tcm,
}
foemmet foibecbie€|)rbatfeit (aufft.
2, Bellum, quodcum Perfis fuit. ®«t $yctíííííe ,
- §tieg. Bellum, quodcum Gallis füit. ®¢¢ .
$tan6ífiftf)e $cieg.
- 3. CQnfilium reipublicae falutare. &in $tat, -

-
.
, *
ęst?Infólag
btiiigt.
. 't
bcrbemgemtimcn? Se£n£u%
- -
·

* 4. Hoc fciri opus non eft. €% barff cs nißtje,


bermann woiíem.
5. Cum aliquo communicare, €inem efioa&
bettratiem.
6, £iaiisfubdu&aeft ad N. $ie$lette fidia -

b€9 N.
-7. diäïincendere aliquid. €twaé 5eimtióin
' , %tambfiecfch,
• 3. Frangere opesalicuius, €ine3$)ad)t fjtwà *

\ ócm.
.9. In concionem magnaexpe&tatione venire.
* 3nbie ®erfaminting, $ic mitgtoffim%te
langemyartet, fommcn. . . . . .
ro. Perutile confilium. €innúélió«*/©otf6cita
- [)afftiget $lnftf)(ag. -
-

* ;
-

1 1. Cónfilium afferre. €imen$at6 ge6en. ' . . .


i 2. Au&toreahiquo aliquid facere. %ufein<$
£fmgebem umb%at!)etiva3 tbun. , .
33. Himelius, quam nos(fc. fecerunt,)$)ico
* {* babém e$ beffe* gemad)t/a(3wit,
14. Immunem aliquem habere. T€incm. frey.
·
- ' 9«%m%fíét, " T K 3 .
-
G42 -
* ' - -

-
-
\.
… , • -
*. -

i : 262. _ CIC. DE OFFIC. LIB.1II._


\- .-
- -

v • , - CAP V T XII.
\ , … 1. Maneat ergo. €ê6(eibtbabeys.,
' '. 2. Hoc calamitofam eft. €8i|tftbάδ{itfi.
» 3. Incidunt faepe caufae tales, €öfaiiemofft fo(e
· · d)e ©atíenfír. .
, 4. Animaduertendumeft.%Yammu§αót6abem.
s , 5. Hgcrepugnarplanehuicrei, ®a§ij. Dicfct
· · · ®a(ffe gänglid);umviùetumbentgegem.
• . .^ .6, Hoc poteft cum bac re coniungi. §)a6 fan
i * ' manmit biefçr Góat!)c oeteimigem, s. `
· · ·· 7. Eius generis. ®ergleicbem. -
' - , 8. Exempli gratia. 3um €yempel.
- -- • • 9. Magnum frumenti numerum aduehere.
. . ' . §ict©etraybe 6eyfül)rem, (}ufü()rem.)
i* ' . fio. Inopia, fames, fummaque annonae cari
· ·· tas, Gyroff<*$)'angelumb®beurung. .
* - 1 1. Sóluere ab aliquo loco. Q}omeinem Ortabo
v ** fegefm, oofm £anbe ftoffcm. -

- I z. Naues frumento onuftae petuntRhodum.


§)ie mit §¢trάγδε 6«labene ®d)ifje fabrem
nad) Rhodis, . … -

-; - - 13. Merces quam plurimo vendere. ©eine


', . . . QίΒαbrem fe6t tl)euerwerfauffem.' -

> | y4. Sapientem virum fingimus. %ßit bilbem


· · · ` un§a6erbiereinenf(ugen% amneim. %8itft»
- - - ßenben §ali, ba§ e§ einrweifet $)'amm fey.
' _ ^. 15. In huiusmodicaufis,aliud huic viderifolet.
… - ' 3n bergleid)en §ällcm ift bieft %ann cinct
s , amb«t*m%eynung, •« • - - -
*-• -
• *• . f. . 1. Ho
* .- . " . • • •
+
£ ;

cic. DE oFFic. LIB. m. ss,


* 3.TRTGacUiTiusT&iTĘ
ger%'amm. . -

… a. Quatenus iure ciuili conftitutum eft. ©o


ι
- i; bieoomim Oenem%cd)t823etfáffuigen gt;
ΊΙΠῦ€m. - -

g. VENDITOREM dicere vitia oportet. ©et


Q3crfäuffet mu§ bie %inget umb§cb(cr be$
©ut$ metben. ' ' • -

4. Sineinfidiisagere. 2(uftitf)tig %ámbe(m.


5. Quam optimèvendere. ®¢6tioobIoet£aufa
fem. ©utem$)tatcft baltem. * '
6. Aduehere,exponere(mercer.) %8aatem 6£yw
, fùbremumb aii8(egem, feit bietem. «

7. Vendo meum non pluris,quam caeteri:for


- ' taffe etiam minoris. 3ö ©erfauffe meine
- %8garennitfitt6curet a(3 ambere, aud) topbt
mod) roobtfeiîet. - ££;
8. Confulere alicui. ©emem £eutem ratíem unb
&. Ealegematifumus,& ea habemus principia
naturae,vt&c. ®a§ufinbroitgebo6tem, unb
? ba$iftun390m$?atur eingepfiamfiet, ba§*c.
mo. Celare homines, quidiisadfifcqmmodita- …
: tis& copiae. Ginémoerbergen(litfjtfagem)
tνα3i6minùê(id) unb guttäglicf) ijt. , ' T || '
xr. Haec mihi plusprofuntcognita, quam il
la. %8enniô Dijweiß , ijtö mitmάτ müß,
' - ): a{3jeiie8.
sz.Hoc mihi dicere non necéffe eft. 36) 6im €9
---bem mid)t fóulbig, bifi $u fagen. T.
s3, lmo vero. %{letèing£, fteytió. . . -

*- ... … - • ,• •• • • & 4 '• ' › › , i,So•


v
- , , , • . - - -

l. \ - -

. i. - - |
• ( .• • - - \ ' . -

- - - • • - *

- • .

, , * a64 ctc. DE OFFIC. LIB. mff.*,


• i.-Societas inter homines natura coniunëta ,
, €inenatürt. Q3ec6inbung unb ©efellfcbajt;
a. Priorum Chriftianorum focietas, erat talis* .
ut nihil fuum cuiusque effet. $\eret evften
€briften ©cneinfódfjt tpat fo 68£%afjcm,
.' . . . . ba§fcinewa&eigene£befaí«,
CAPVT XIII; • . •
\ ' . . ' 3. Vides, inhac tota difceptatione €toto libro) ,
' ^ , non illud dici,$nbie£iuganßenßöud) wirí&
, Dubief<$«ben8%tt nid)t anttefíet, -

s 4, vendereaedes propter aliquavitia, Göeiti*-


- - ' T, $au3 vcgem cine$$angel3, §<%£&$et?
+ , . ' £auifem. ' (Jau%.
' .
. .. . 5. Aedes
6. Aedés falubres.
peftilentes.
€in&inungefumbunb
guteάδauß. bößê , •

, , • 7. Aedes;malemateriatàe&rüinofae, €im a(£


- 6aufällig %atiô. * t. .-i • '
8. Hoc praéter me nemo fcit, $i§w«i5 idyaf4
tein. €$ feci$eô niemant) aßid).
9. Vendere aliquid pluris multo, Gtioaéfé%&
. . tbeuev wetfaujjcn. , , , _ *
· · · · ' Io, Iniufte ac improbe facere. %% unb gotta |
, , · · · · · [0$ |)anèe(h. T. — ' • * *

x 1. Erranti viam monßrare. €inem irtenbem 3tia .


… ' recf)t aufûen%8€g weißen. .
• • • J2. Hoc execrationibuspublicis fan&umeft.
' ' ' ' < . £)aguiffmanbuvd) einenííjentt. Gybbetbufi*
, ^ , , bem. Execratio enim nonnunquam eft iu
' ramentum;vt;Patriis execrationibusvnix ,
^ ' · · uerfosadigit, Tagit Hiß.lib.IV.c.XV, 1,Em
-
-
s »
.'cie. DE oFFIC. LIB. ni. »&,
7. Emtorem pati ruere,&per errorem in ma- •
ximam fraudemincurrere. €inem ®auffet , ' - , .. .
… * úbelam(auffam fajjen/iinbunroiffcnbimgroffcn \ .'
©d)aten bvingcn, (ambietem. , . , '
&• Hortari aliquem (ad ememdum) €inem foa* , ' ' '
3. Profcribere aliquid. €tmaß fcil bietem, ame ^ 1.
ftf)(ogem, verfatiffen wollem, , , ,
4. Villa bona, benéque aedificata, €in fóög
' • woblgebaut $anû/($ut.
$, Domus aedificata ratione. €im
* (Jau8, .
iwolgebaut
;
*,
6. Di&um praeftare.®eim $ott $altem, !
37. Alicuiusiuffualiquidfacere. 2(ufeine§%ö64 ; . .

éb[foa8tbum. - - - - ' , …
8. Caufae dubiae, llngewiffe §älle. , » , - ;' . \
9, Haec eftilla, quae videtur horum fiericum - , , , ?
illis faepe,diffenfio. §)i§ijtber ©treit,(llii, . • f
terfóéíó)Decojtgioifóembiefçn$ingcnfd)cie :
metu fym. / ,
10. Non vt quæreremus,expofuimus,{edvtex- , .' ,
: É; QÌ8it ba6en biefe ©ad) nidjt . .
τgenoiìem,mu!€treit}ueregem, fonbernbiea ' ' .
.
felbeguerf(ären/umbumfere®)'eymung;ufagem, -' .
I I. Frumentarius, &in $ormbämbley. s
iz, Ideft celare,cum quod tu fcias,idignoras . . . . .
,• re emolumentitui caufa velisalium. ®a§ , , ' . v. st
' . ' %*ift einem etroa$ ©etbaltem , mit §(eifi ©«t«, . ^ .. i ,
fóweigem, wennbuetroa$ roeift, ç$abeteie
nematibetm bein<3£\u£;en&batbctnid)troiiijt
- è ivijjentajem.T;
13. Meiintereft Igi-gnitati;
sem, ba§i%tvtij, &5 . 1. HQQ •
'
. '
,, ,
.

•. - n ,
266 cic, DE OFFIC. LIB.m. ,
1. Hoc quis non videt. €$fjtflatu beutf. geaug.
2. Vir apertus. &in offenberkiger%'enff). .
3. Vir fimplex& ingenuus. €in aufrid)tigetv
. . réb(id)et £Jlamm. -

4. Homoverfutus&obfcurus. €in Werff)(age•


met unb tütfifóer $Jlenftf). ( cf. h. I.) &in
$ocfmäufet , bet 6inter bcm%etgebάít.
5. Veterator& vafer. €im alter @d)aldfumb bec»
fómigtet £ett. Veterator raw£gyog eft ho
moaftutia vetus & in omni re callidus,qui
diu ac multumin fraude verfatus, omnes
rerum anfra&us,omnes ambagiofas fugi
tandiludificationes tenet ; fic Cic. de clar.
orat. eap.XLIIX. in caufis publicis nihil, in •
priuatis fatis veterator videbatur. <
6. Multa vitiorum fubire nomina. Q3icfet {α•
ftet $alymen auffid) (aben. * .
CAPPT XIV, · · · · ·
7. Quodfivituperandi funt hi.&c. quid deiis
exiftimandum eft,qui &c. %8emntiefitaffa
bat finb, bie *c. ioa6 tvirb munoon bcnem'
3u baltem fcym, biex. · ··
8: Orationisvanitatem adhibere.£ìgemfagaw
mitllnmoatbeitumgeben. -

9. Homo non infacetüs, &in jiemlid) Βηίφ*


(ebenfeinumböfflicf)et)$)enftt). -*
ro. Satis literatus. %)^od) giemlid) geleíjtt. i '
a 1. Otiandi caufa fe aliquo conferre, €i6,
* £iv£uji am cincn£)ttbcgcbcn. R.

-
- - - i - * _ - - ... t.Ne
^ , '. - \

* -
————
+*
- -

-
. a \ -

: cic. DE oFFIC. LIB. m. se, .


' 7. NegotianífcatfaT€aIiqüö conferre. 5an
bcß unb%3anbe(3}albetmeobinteifen.
2. In'hortulos inuitare amicos, & ibi fe oble
:; &tare fine interpellatoribus. ©eine gute
. §tgunbeigôgn©ättenbitttn, (abe)baiham • \' •
, ,, ,
• infeimer%cfuftigung nid)tgeftöret moitb.
s. Res percrebuit, $ie®ad)eift [aut moorbem. :
/
4. Argentariam facere. %8et6fe( trei6en.
5. Vti aliquare, vtfua, €ine ©ad)ebraudìem, v
: •
-

;
al$ivehmfiefeimeigen wäre. [fabem. •
.-•' t!
' 6. Ad coenam âliquéminuitare. €inenju &aft ' . N !
` 7. In pofterum diém. ©enfo(genbenèag.
8. Homo apud omnes ordinesgratiofus. €ih
; , íberal15efiebtet umb angemebmet $) en{ì). '^ --

9. Hoc te facere volo, $)a8 oertamgeit} / will --

id) »on bir6abem. . . ' -

ro. Tempore, 3u6efagt&t 3¢it. -

1 1. Qpipare ÉÉÉÉ
conuiuium. Gime
. &. tíííió»jugeííifte %a%€it, ©aftct«y.
s?. fáífuííéíifíiúí?'ëiïïniöt vict
- y 3. 'Tantumnehominum ß, eß hîc ?©inb ba
' * nit%tein %auffen£eute? - - - - -

s4. Aquatio. ©et3ufammentauffbe8%3 te,


-• _• *
Aquatio, aquarum pluuialium abundan
tia, Plin. lib, XXXII, cap. VII.
y 5. lncendi cupiditate, ©rofje £uß u® Q3cta
' '16. Contendere
O (angem * '. €tivas oon
aliquid ab aliquo.
befommem. •

timem bitttm, b«g«brcm.• %nbaltem


• £v% v ·· ·
um et•
1,Gra•
Ta. -
- - … ,- v. |

-268 CIC. DE OFFIC. LIB. III, __


. 1. Grauate ille primoft. comfemtit. €tipolite ev£•
• • liff) $; btam, iweigcrtefid) etft(itf), *
. . a. Quid multa ? %3a8 bvaudítá ôie1? ' ' .-
' ' 3, Emio tanti , quanti vis. 3d) faufje bit: eâ fb
` ' ' . t6cuer a6, né5me e$f050®am, al§ bu twit e&
anfílígeft, ' ' ' ' . ;

4. Hortusinftru£tus, &inwebtangelegttt€ate
tem, $eme mitút&fe6tet.' ' ' • .. -

: 5. Nomina facere.*®ió(feimen$?αθinem) uno


,, , • tetftfteiben. €ineObligation wonfit%geben.
i6. gium conficere. §)ié®a(5eriótiginae
• .£%m. ' •/ '. - ! … .
' ; 7, Quaerereexaliquo. €ineh ftageft. * ..
8. Feriae mihi quaedam funt. 3654* einem
* . f ! §£yettag. , , ' ' ' . . i .?
* ' — {9. Quod fciam.) ©obie(id) weiß. . . .
, i iq, Mirabar , quid accidiffet. §tf) τωgnbetie
, *) initígya3bdôfym follte? ^ . , ; ,
' 1 1. Quid faceret? %ßa§ fotlte et anfaweri obet:
; ; mad)en? . . . . . ,'. - '
- ' 12. Aliud fimulare,aliud agere, €tya8fürge,
'. ' • , , ; ^ 6en/ unb b066etnqt$ amb«t3t£)un.'. . ', If
13. Hoc fàne luculenter (fc.di&um eft.) ©if;
- L ' ' iftft%nttnb tw6$t gerébet. 3 ' * &
1 14. Fa&um tgtvitiisinquinatum, &ine fo £a?
, • . v *;,
fiet}afjte$$atunb gottfof.3%eginncm.
*. -
cAPvT. xv.
; •
' '
r;. $aufit%um,

Emere(bene aelius gingutn)*[in
-, s. •-.. §. DQ-
- - -
+ .

* . \ . * , /

_ CIC. DE OFFIC. LIB. III. 162 - -

1. Dolus malus.?Itge £ift. . , _


a, Legibus vindicare aiiquid. €tws mittelfi
oόςτ$tafit $ereré:f:£ fitafjcn,
3. Judiciis vindicare aliquid. €tiwa8 im €¢*.
' rid)tem firaffcn. ' •*. -

4. Circumfcriptio a dolefcentum. Q%cttug ah


jungemunbnotfjummámbigcn£cutembegangen,
' Eft autem circumfcriptio defraudatio,de
ceptio, leg. 4. ff. ' Cum nimirum adole*.
; . fcentes ante XXV, annum ftipulari coge
„ bantur,contra quam fraudem lex a Eae
toriolata vetabat minorem XXV, annisfti
pulari , &talisin aliquo contra&tu frauda
; tuspoterat reftitutionem in integrum pe- ' .
- 1. teré. [fonbev ©efäßíbg.) ' '
*. EX FIDE BONA AGITVR. Q{llc£ treulid)t
!
6. Maxime excellere. Q}9rtrgiflid)fcpn; ; : ,
37. Arbitrium reivxoriae. €tfùntni&in£tibat.
' ®ad)em.
- s. Fiducia, $anibetquf§ttu unbglauben. Fi
s duciaeftobligatio,vbiinteruenit folavtria
; , ' : usque partisfiducia. Hoc modo habet Cic.
, pro Flacco : Pecuniam adolefcentulo grandi
\ . & foenore, fiducia tamen accepta, occupafti.
, Et pro Cocimm : Perfiduciae rätiönem aliquâ
% ** fraudare, €inem, bet áuf$tçu timè ©(quôçb.
6ambettrbetticgem.
s. vT INTER BONOS BENE A
., {igfjet $anm bält fein %ßort, €in$ert eiti.
* $•rtt «im $amm ein$anm. 1.1
• .
« $.
-.
- -
w
f, Ifâ v
• ,

a -

- , •
-

v^ \ v
- -

„-^
- i i • - -

-
-

v- - - ' .*
-. * ,, -
-
-*
/ v. / - - - -

- _ ! 2"
\ - ' ' - ' ', …
• - - ! / v -

-^-*-* --_--- T
• -
* v .,
-

· ·
v. p.

a7o cic. DE OFFIC. Lib. III.


ITEHacTeTTIIATars ifi€T€TfatidisTOTeRT
:, £iciuntettannid)tbergeringite%etvujjiecfâ,
2. Agere dolofe & malitiofe, ®d)elmifó unà
' * betrüglid) f)anbeln.
3. DöiySMÄÈVSìmulatione & dimimula
r tione continetur, llntet €tcllauní) Q3cre.
ftellungiftallemabteinàettugunb ®d)etm•
… / . - fiütf}uoermut6en. _ ' _ -

4. TOLLENDVM EST IN REBVS. contra


hendis omne mendacium, §m $anbelumb
-$anbetfolimanja alle £ügenbeyßit ttum.
5. Licitatorem venditor apponit, ®et Q8era
fäufftt6at eimen amber ©amb,berbie anberm
ü6eibiefet. , - -
6. Si ad eloquendum venerit. %8enn8;um
£8ietemumὸ ἀSiebet6tctem fommt. ' ' ,
7. Apud Mennoniftas mos eft receptus, vt.
… vterque(venditor&emptor) cum ad elo
uendum venerit, non plus quam femel
eloquatur. §5e) benem%)'ennoniftenijte8fò:
eingefübrt, ba$im $anbéîumb%8ambel/beyo
' bebet ®qujecumbQ3cxfauffet, foemmeâ $um
ä######*$
, (in;oemoet Rauffet vctfidyettiftf öa
öet oevtauffecmidyt&v6rfibfägt). . '.
-

s. Indicare fundum,€im®ut bietem, toie f6euec .


eêift. (fçymebtmpert!).
. 9. Dico, me plurisaeftimarehoc. §t%fage, e$ •
go, Nemo eft, qui hoc bonâ viri fui(fe neget.
: ' €örvitùmigiiwiit) ambes& fage* fùmmem ,
, - •
§
• Qg
-
CIC. DE OFFIC. LIB.III. 271
TÉÉÉÉÉictam al3 inçytTity&tTINERGETÉÈ
, _ ner %) anngetbam. -

x. Hoc viri fapientis fuiffe nego. 3ófamnid)t


fagem, ùafi ct |)ictam al3ein iocifer %amm gea
' banbe(t. …. :
2. Minoris, quam poteft(qui) vendere. €¢ia
; me%ßaarem gewinget verfaufjemunb (o§ft!)(α•
gen/at£ ev t6unfan, (fellnglücf.
g. Haeccft perniciesilla. Q\i§iftebenba3gtofa.
4. QVI IPSE SIBI SAPIENS PRODESSE non
qüit, nequidquam fapit. ®et ift nid)t flug.
timbtbeife, berficf)felbftemnid)tratl)enfam.
*, Quidhocfit,£9nuenitmihi cum illo, 365in
mitibmbierübet ciné, n. • . . . .
! 6. Nihil contra mores, leges, inftituta facere. ^ '
®j$ fhtgebt, unb Dcnen ©ronungen gc,
má§, auííbrem, ' ' •
<7. Habere rationem rei familiaris, ©eineh.
' , %}auébait, (%auéroefem/)moolim ad)tnebmem.
g. SlNGVLORVM FACVLTATES & copiae,
-
- diuitiae funt ciuitatis. %ßenn bie %óúrgers '
reid) fimû,iftbiegan%e®tabtu.ôcmeimeneid).
9. Huiusfactum mihi placere nullo modo po
* teft. 3d) fanûiefe$$ornebmemnit6ttobem.
ao. Facere aliquid compendiifui caufa. @öcia.
ne$$ugcn$ $atbem ctmoaé tbum. Compen
dium eft lucrum temporis, pecuniae,& o
erae.€in%8ttbrit.Plin. lib.XVII. cap.XXII.
ubtilitas parfimoniae, compendia inue
nit,&c. £aef. B. Civ, lib.lII, *ap.XXXII. Suoi
--
… pri
\
' , - - ' , ' - v.

- - *.
-
/ , -

27z ciC. DE OFFIC. LIB, Im.


Tpriuato compendioféfüire. Plaut, Ganj/E
1 , 3. Ad compendium aliquid ponere.
9J3a3 guftinern Q3ott!)ei(n«6men, *
i,Huicneclaus magna tribuenda,nec gratia.©*
bat moeDer?o6n6t6($unft verbient, €t batficf)
• , . bamithoebcr ©bremO(f) £i&be$timocge btaόt.--
£, PERPAVCÆ RESSVNT, in quibus dolus
malus non verfetur. €3foetbénwenig£tn»
. . . ge feyn /ùaruntev nid)t eim%etvu9 octge!)et. .
, r §`et'öettug ftgatyugtofi, ' * . »
3. Vir bonus,quiprodeft, quibus poteft, &in
c6tf.$)'aiìbet dilen£eutem,fobie(£t fam,biemet.
• 4. .Nocere nemini. §Yiemambtw%3}u[eibetbuni
5. Iftum bonum virum non facile feperiernus.
•' •• .• ®ocinel)r(i d)et?) ammiftnid)t( eitjt}ufinbe ri.
. * ;
- • . \* •• •

- cAPVT XVI. , , ,
, &, Dehacre fàncitum eft apud nos iure ciuili,
.* £ieobm baben wit eineQ3etstbnung in Iure
. ,- ciuili, , : • , • '' .
7. satis efteapraeftari, quae &c. &3iftgefiug,
fwenn manûα£jemige bált, n)a33c. :

8. Nuncupare aliquid lingua. €tmod3 %etfbre*


. , i. djem.
* s. [máj&h. - -

: , ,, 9» Duplipoenâ fubire. $opρcle étraje(«iíe ri


1o. Huic rei poena eft conftituta. %ietquf ift
. €ftafíé géfe6t. , - ' ■ .

mr. Hocin ea re ineftvitii, ©icf«$ @ing:Ìjit


'. biefen$angel. . ` . - -

**• Praeftare alicui aliquid,&in«m *9iinf*;


-

. £
** , ,
-

-
— censorticum m. 37,
tcn/ioofìrguffeyn.TSic &in Famil. lib.VII.
* ep. XVII, Ego tibi & iucunda & honefta
;£ * Item lib. y. ep. VII. De Diony
: fio,fimeamas,confice,quamcunq; eifidem
i; dederis,praeftabo, $)\id)e c§ mitbem Dio
, Éäìïëïãïíôïí, íôïíïìáíôïs ,
tuiítnoectrauem Wigft, gut feyn.
**. Augurium agerè. 2(u$ $em $egrffiug unb '
©efang Weiffagem. ' ' '
*. Âéêëìíïíôïéfiabere, %m%etger^»finem,
; 3. Ædesinbac yel illaregione yrbis habere. 3fi
" Diéfévobétjémet Gafféí êêv étabtwo6n«m,T
A. Officere alicui. €inem bim^etfid) fym. .
5. Harüaedium altitudo officit luci. $ij$qu3
. -ift;ubod) gebauet, umbperbinbertben §ag.
6. σύtagem,
Pígítíbere aliquid, gmvisftit fiet$i, an»
* . · · ·· -.. 2 • '

j,
37. Infula, €in$aüéjba3gan% atiefn ffe6«t. In
3 {ùlàéáícuntur domus nullis aliis conne
xae. Fefius. Vitr. Lib. 1, cap. } I. vnde Spar
i'
•- ' tianusfcribit,CCCXXXV, infülas ofimiRo
mae incendio confumtas effe.
3. Denünciare alicui-aliquid. €inem éfwa3 ,
* anfünbigcn,6cfe6ter faím._ [two;u;rpingen.
§. Adigereàliquèmiadquid. gffiemiiiifóeibaft,
1 o, Facere fide bona, §tculid)unt auftiötig .
i • • ' $anèefn. ,
1 1. tl)tiit.
§íiamdicere, , $engtiftijfíruó
… [men 6cfommem.
-

v *, Éx aliquó hominari, $originem cimen$aa .


• • •• - S —-
i. Ju*
-

274 <CIC. DE OFFIC. LIB. III.


1. Iudexitapronunciavit. ®€τ%itf)ter batbem
|
%u8Íptutf) getbam. - - -

* . 2. Damnumpraeftare alicui. €inem ben®cfia,


. ' bcmerfèéêm. €¢îgbloß balten. -

. * 3. Fruméntarius. €im $otfibílib[er. ,


4. Aedespeftilentes, &infóáblid)e£/angcftecfa
•, . ' tc3 jyòué.
5. Nonre&te tacuit, €t batmiftttd)tbatam 9€•
t6am, ba§ crftille geßmigenßat.
6. Diligenter tenerealiquid. ®emauetiva36e?
o6a{)tem.
7. Hae aedes mihi feruiunt. §)a6%au8ge%et
mit £u8ebm, mu§ mit&t6§in§ geben. I ,
3. Manéipium. €igentbümfiée%efigung.Man
cipium eftdomini comparario,poffidendi
, • • qüe ius atque dQminiüm , cim €igentíum,
vt : Dare aliquid alicui mancipio. €inens
* . ctiva3 cigent6ümlid) übergebam. -

9. Rem adducereiniudicium. $)ie ©ad)e bos


G%crid)tfutfjem, $um$J)rocejfommem laíem.
io. Defendere aliquem. €inemy biemem (al$%(Da
- 90cat.) - -'
1 1. jus vrgere, €6atffaufta$$eótbtingen,
1 z. Aequitatem vrgere. 2luf%8iligfeit fcben.
13. Hoë mihi non ignotum eft. §)a8 mei§ idy
gar wo6t. \
i4. Nihil füiffet neceffe dici, €$ 6ätte garfei,
- mer%8orte gebraud)t. - -

1 ;. Hoc eoiure eft. §)i§ iftfo6efjafjen.


< 16. Quorfum haec?%Sobim gebet biéfés?

CA
cic. DE OFFIC. LIB. III. 27;
CAPVT XVII.
1. Tollere aftutias. ®ettìgereyem fieurem, fie
abfcf)affen. - -

2. Legesciuiles tollunt deliäa, quatenus ma


nu tenere poffunt morum prâecepta, quate.
f;us fatigne & intelligentia. ©ie äüffertie
d)en ©efefie fitaffcn nti? Die£afièt un5§,
b;edjcm , §ie ©ffcribarunû$antgreifiiidjî,
abetùie©itteii*£ebreatid) bie/fóinCjebáriáéí,
unô%8ilienfitf) bcfinbcn.
3. RATIO poftulat, ne quid infidiofè, ne quid
fimulafe,nequidfaliaciter(fé, agamur.) §)ie
gefünb*3etiumfitfe$tatunítaímáníí
binterfijtiget$éííe , nid)t3 du8 Q3erftellung,
j££ gum $etruggnbetn tgum foll.'"*
4. Tendere plagas. ®ege aufíelleh.
$. Ferasexcitare. §)a8%3i(6auíüd)em. u
6. Agitare feras. £)a3%Bitbjagéii, ßeßem. ,
7• Fetae, nullo infequente, ihcidunt in retia.
§¤¤ [äufft offt oor fitf) f.l6ft ing
dtfl. - - -

8. Aedesprofcribere,£auefcit bietem/anfd)lagâ.
9, Domum propter yitia vendere. €in ©diis
;} ' twegem etlid)£t%ängetverfauffam.
Io. In plagam incurrere imprudentern. tfn,
,

* £ifjenjim ba8&qtm gttaíem, in éóôïí


fommen. ei

11, Hoc more turpe habetur. ®a§ 6fi(; mam.


·
insgemeinoorfóåùòlid).
S 2, - ;
T" ""
_ r.De
* • «

* ' * * • '
- ' a -

}a * ù .

,- • - '

*
v / - . - '
,* } ! t v.

, ' v,
\

, • y •
] .* * ' a ' ; , •

–--*— * ~~ -

.-
… ---…
/
-
-

*. v. \
' / m -
»*6 CIC. DE OFFIC. LIB. m.
1. Deprauatio çonfùetudinis. §8f3Gj€rog5fi.
' [
6eit , (§%e61:aut!). *.

2. Hoc naturae lege fafcitumeft. ®ifiiftnad$


Dem natürlicf)«fi éefe£e verbotem,
3. Societashominum inter homines. %)erffj*
(id)e ©efellff)äfftumteteinambet.
4. Lariffime patere,®id) amweiteftemerfirecfem.
3. Societas interior. €ime gcbeimcrc §r€umbæ
ftfjafjt. . . . · · · ··
6. societaspropior, €inenäbete $tet,nôfóafft.
7. Eiusdem efle ciuitatis, %u8einev€tabtfeyn.
3. Verumius,germanaque iuftitia. ®ie rc6te
natürlit% δετεόtigféit umb%ct%t. . . .
9, Huius rei folidam , & expreffam effigiem
nullam tenemus. %icbon |)abctj iwiy feiti
*) Slif£mhieme8%óilù umù €ontrefait.
Io. Vmbra & imaginibus vti. @id) fnit $em
6(offen ©cf)attcfiunûéinbilbungen bebefffen,
11. Optima principia , naturae. ®ie beften
($tînîcaii$$ev$\atur. * ,.
12, Hae fententiae feruntur ex optimis prin
cipiis naturae & veritatis exemplis. ©ief
(<$)\eynung cntjteßet au§ matütlióem ©tüm*
ben unb unbcttieglid)en %ßatbeitem.
, ■ 3. Capi & fraudari, $cttegcn wetben.
13. Qjanti verba iila!/?. /ìmt. £)a§ finbt6ew
re$oyte ! • . -

1 5. Quam illa aurea!/?. perba. €in$ δdénitôt


re{5t gôlùne %ßorte! -

I 6. Bene agere & fine fraudatione,%wfrid)tig*


umbo!}m: Σὸςtrug |)ani)$(n. ' . 1.Haec
\,
- -

… \- - .'

cIc. DE OFFIC, LIB, III, 277


• 1. Haec magna eft qUaefìió, Q`a3 iit nec!) §τα,
• . gênô moeftf). - ' ' [§^at!)DvMtf.
3. Summ a vis eft, in hac re. §)if; bat grefíen
3. Ex fide bona, $trulitfjtinb obnc ©efíbrbe,
4. Fidesbona, $teu unb ®(auben, -

» 5. Manare latiffime. ®it!) moeit erfftecfcm.


6. Verfàri in aliqua re. $8emit umg«5cm, ;u
tl)um [)abem. - - .*

*7. Res emtae, venditae, condu&tae, locatae.


''. » ®auffem, verfauffcm, miictíem umb Wicbcv vero
mietbem,
'3. His rebus focietas vitae continetur. %ierinm
beftebetbie ©efellfd)afftDe8$)'enf5(.£eben3.
9. Hoc quemq; cuiq;praeftare9portet,®ifiift
einjeöetbetii amb&tisutbum fóufbig.T
io. Mâlitiam tollere, §`€t%}6eitjtcutcm, fie
fttaffem. - -

£ r 1. MALITIA vvLTVADERl fe effeprudenti


• am, fedabeft ab ea ; diftatque plurimum.
£/£g(j tioi! pfft %ot $tugbeit angéfé!)cn fyn/
a6erjieifife
?, 6tioeitbawQm entfernet. • '

is. Abefïè àb âliqua re & difíare plurimum,'


€¢5tweitgoneiner€αφ«entfctnct unoume
teyßiebem feym. , *

j3. PRVDENTlAeft focatain dele&u bonorü


& malorum. $fugíeit6eftebetin€tiwe()tung
Gute$ unb%{3;tlntttfócib;ivifjengutcm
umb bêíèn. r … ' ' ' ,. …
14. Malitia malaBgfjsponit ante, 2ftgfifigie»
' brtafle;citba3%feíem &utem für, -

- § 3 J.Wins
- - -
- ---*
-

273 CIC. DE OFFIC. LIB, III.


I. Vindicare malitiam. ©ie%öofibeit firaffem.
'z. Ius ciuile du&tum eft a natura. ®a§ Q$íìra
gerl %cd)t fommt (bat feimcmlltíprung) bcr
Wom%atütlid)em. -

3. In venditione fraudem venditoris ornnem


excludere. 3m Q3erfauff bem ®äuffer gap
fcinem%etrug geftattem. -

4. Huiusreialiacaufa eft. %iemitíat3eimeam?


bere %efíaíeníeit,
5. Hoc fecundum naturam eft, ©ifi ift bg:
- $Yaturgemáfi. - -

• , 6. IVRIS NATVRA FONS eft, ©a3%e6ttiiba


, • tetoonbet $aturalleinbet, -

*7. ld jí; Q`amitjimgebem.


. . * , 8. Exalteriuspraedari infcientia,%u8einéêam
. §.
€Γ1.
llniwijambtit fid) finem ®ottbcit fónci
w - - '

9. Nulla perniciesvitaemaiprinueniri poteft,


quarh haec. €$ fam nid)t§ ßáò(id)er8 et?
δadfit Werbem, al3bi§, -

ro. Ex hoc innumerabilianafcuntur, §\αταu$


, , , , entftebemungcblid) oiele ambere ®imge,
- I 1, QVOTVS QVISQVE REPERIETVR, QVI
, \ IMPVNITATE, & ignoratione omniíipro
pofita, abftinere poffit iniuria ?%8ie wie/
folltenberet mob[feyn, bie mitfitllm;ed)t tbun
fòlitem, iocnm fie oétfit6ert moäyem, fie foíìrìem
hißtgejitgfftverôçm, unbrwürme &aud)tcin
. . ®cní, etfabrcm? - * *

- - c4
\ • e -

> . .

CIC. DE OFFIC. LIB.1II. 17»


i CAPVT XIIX. >•
-

1. Periclitari in aliquo exemplo. 2(m einem


* ©inge einen%3erfud) tt)um.
2. In his peccari vulgus hominum fortaffe
non pütat. ®i55ätt wielleid)t betgemcime
• * %)?anim nid)t6ot umted)t,
4. Sicarius. €in%örber
s, Veneficus, a. ®eyem.. .• • • -

4. Teftainentarius, &iner, bet falfôe£efta»


• • mente mad)t. . -

6. Peculator. ©et gemeine ©elbet fiie6tt. Pe


* culator, qui furtum facit pecuniaepubli.
cae, h. e. principi,aut populofuffuratur.
… Pal. Max.lib. V. cap. III. Mox compertum .
publicam pecuniam auertiffe, vt pecula
torem flagitariiuffit. Tacit, Hift. lib. I. cap.
LIII. • *
7. Quinon verbisfunt, & difputatione, fed . ..^ •
* r

1

vinculis,& carcerefatigandi.%©ie fid) nid)t


mit%ßotten íiib gütigéÉQ3etria6niing obét
3utebem, fonberiiniit burd) ©efängiiifiumb.
· %ambcroollentoeifenumbgüd)tigem (affem.
3. Facileobtinere aliquid.£eicf)t(.'moa8 erfamgen.
9. Scribere aliquem haeredem. €inem $um €ta -

6em einf.%éri.
xo, Nullius;ulpae fibi confium ef[e. €itf)
* ni6t888ߧ6emouft fyn, %8iffcn, ba§ mam
teine®óütb Darahbat. "' '.
*-* - - , ' … s 4 *** 1, Mu
/
-
- - - -
a. / -

· - - - - - - , ,-
-
-
< -

-. v-. -
-
-

23o CIC. DE OFFIG. LIB. HI.


1. Munufculum nofi repudiare. &in ©êïóéíïè
cfe anne6men, mitfit $exaóten* . _ -

2. Mihiquidem nóh vidétur. €$$índit,ftfjeint


, mir nid)tfy. . . . ; ' : :
3. Alterum amaui viuum, alterum non odi
^, mortuum, §t5 (icbefie tjQtf)6€yùe nad) i%*
, . . vem §ot)e. ' - -

4. Nomen alicuius ferre, ¢in€$ @2a6mem ama


nehmem, fùbteq. ' •

5. Hunc volo nomen meum ferre. ®iefesfolí.


' . . natúmit gencmget iyct)en. _ . . ' »
6. Facere aliquem háeredem, €inengut*®tber,
in%£m. * a -

7• £, nqtam temporum illorum (no


ftrorum.) £) tyjçfî(immifiébarnablé}ugea
gangen, $ic ff)(iiiiiiì unô gottloß ge5et e&
3u unferet 3eitbet, \

8. Defendere iniuriam atque propulfare à


fuis, ©ie ©einigen9gt llnr€¢)turiùóéiwa(t
, _vettgeiìigcmunèbcfjüôçt. - -

9. Iniúfte facere, lliircd)ttbum., -

iq. Qualis habenduseft is, qui, &c. %βαάβΓέ


tuam Wynbem |)a(tem, \et}ς.
1 r. Repellere iniuriam, ©ewalt umb ilnvetôé
verbútem. (5ìlfiid) fyn, :-

14. Adiuuare iniuriam. b&a. Š;


33. Haereditátes malitiofis blanditiis officio
„ rum, aon veritate,{edfimulatione quaere
re, €irí burd) ©d)rneidjeley unô $eug£a
' ' ' icwfiitìtìuitę ętititcifuníáuítiítigísit
„yita&tbí}afficiibiijbrii, J« la

' — ' ;- . ,
, i
, s
,
- - • •/ _
\ … *\// ... / . - - t.

- _^

eic. DE OFFIe LIB. III. aer


ΓΕΙΒΕΕΕΒΕΤδύτT Ί χ ,
2. Falfo. ?Ibernitát te£t. _ _ *, *

ā 3.Aquo nulla fraüsabeft,nullum facinus. §)ev , -

- *}$ §efrugum} @¢ā€fmcrew umt§*bet,


. 4. Hoc expedit. §)ifi
5. ERRÒ£FONS fóafft%\u6em. ' ' . . .
EST fraudium,maleficiorum, . . a.

.,:fcelerum omnium.©«*3tntíumiftbiéJ'uta,
' ftrallc6%tttigê,alle;$viiiofigfcitünb£aftcr,
.* * * • * t *,* * * * .: . ;;. , , **** ais , *# ' '
- -?
* ; * * * * , p. €APVT XIX,
6. Digitisconcrepare.®)itben§ingermfnatfen.
?,N9men meum irrepfit inteftamentum huius)
, locupletis. 36 binmit benemnet in bem®ea
„ ffanjènt (Íe$tem% Sillcn)biefçâteid)eii$) afieâ,:
8. Hic vir tantam habet vim, vt, fivel digitis
* :*££; offit hoc velillud impetra-;
re, $igímígmn
§ )i€
iftesgaricid)t/ £taud)t.
• ftine%'iìbe, biefe& obevjene$$u er(angem. . . .
9. Vifuanorivti. óióßinet Gerwalt begebam,
io. Exploratum habere, ©eroif yijçm.
J. i, Jd gmnjno nemg vnquam fufpicaturus,
* géèadjf, , ,-;;£ ** _.
fjg, ®atam ßättnift tinmahljrmano
.. * • ••
Ig 2. Digitorum percuffio. ®a§ ®natfcm mit
« b€m $ing€th. ' . , ,. ^ . . • ; . '
J 3» Siiiêîëîares, inforo,mihicrede, fàl
• ' ... taret, %ßennbu i5mbi§ yufieffeft , würbe «w
- - 9ov §teuben6ìpffcm. -

, 14. Detrahere aliquid alicui,&transferre infe,


.< $tingttl.
-
*-
Eg-anstum
, 5.
gu fid) iiebem,
' ' 1, £è
- , / " - .^ • .. \

· · ·
` .
, - /

-
-

, '^
282, CIC, DE OFFIC, LIB, III,
1, Tehocnefcirefateris. §)ugi6ftguetfemmemr
bajbuba8nidjtoetfte6eft. -

z,Animifui complicatam notionem euoluere.


@eine®¢bamtfen gufammem faffem, &inem
QÒinggematinatífinnem.
g.Se ipfùmdoceat. €tmagfitf) fe(bft6efóéïbem.
4. Profum,quibuspoffum. 3d)t)ieneumbθέ{ííe
jebamgiim, foviéîmüglitf)ijt. -

ς. Nemini nocere , nifi laceffi;um iniuria.


$^icmanbentwq*ju(fibetíum, woe3nid)tam
.: einemg*6ta6troitb._ .
6. Mouere aliquem. ginentwe9f$affim au*
bem %8egeräumem.
*7. In alicuius locumfuccedere.%meiwe$ @5tel*
fefommem.
8. Dixerit
9. Intelligat. €t G8
quis. míóte jemanb eiwwentem,
fotttwikm.' ^- •

1o. Audiebam de patré noftro Puer. %ßió


£ cim
f(ein$iiib
25dt€Γ.
n»ατ/θύττeit%ύommeimem
·
^ I 1, Ę effealicui, 3nein<$ @άαδεm£Kitfi*
-

ter íéym. ·· · · ·'


12. Homo fane honeftus, €im tetít ebr(id)er
$)ramm.
13. Sponfionem facere, Ginem%*ftanb 6£0
bem %id)tet matfjen 3 Erat autem fponfio;
* a&io, quae fiebat interpofita ftipulatio
necertae pecuniae. Sic:fponfionem cum
• ., aliquo facere. €ime %3efte mit einem ama
ßlagem, dicitur apud Pliwäb. VII, c. 37.
* • ' … u. spo
, '• *

CIC, DE oFFic. LIB, ni, 283


1. Spoliarefamaaliquem. €imen um finemt$r,
litíen%abmem bringcm. -

2. Homoprobatus, $ingutete6ríitíer $)'amm.


3. Contrâ iudicare. €inioibrige8tlrtbeif fällem.
4. Haec res innumerabilibus officiis & laudi
bus continetur. 3u bieft €a(je ge$örem
ungeblid) bie{$ugenbem unb £o6, .

6. Homo chriftianiaiionmiodofàcere, fednec


cogitarequidquam audebit,quod non au
geat praedicare. gin€hriftt6utnid)tallein,
fonbetnbentfstauónid)t£, ba8etnid)tjcbct.
• •…

' inqnebneédyeufagem fam. . . . . r .

6, De hoc ne ruftici quidem dubitant. §)a§


, tviffem aud) umféré%αυτ€nivo!. -

q. Abfioc natum eß id, quod iam tritum eft . .


vetuflafeprquerbium. ®aber ift ba8©ea
meine ©ptiówort fommcm umb cntjtanbem,
8, Hic dignus eft, quicumin tenebris mices.
$i$j;eine6rlid)et aufrid)tige* £amm , tnit
bcm fúte
ben. Micaremqn roolim §infigrf getategenus,
digitis,eftludiquoddam •bet
ungetabefpielem,umbì)od) hid)tbettogenioe** • .

apud Italos, quo repente porre&tis digi


ifsduo certat?,&vterqúe fiumerüm diííi
nat, vt f Quid fors eft?Idem propemodum
, quodmicare, quodtalos iacere, quod tef
feras, Varro Parmenone: Micandum erit
cum graeco, vtrum ego illius numerum,
anilIe meum fequatur. Graecis qugque
fuit familiarishiclufus,&abiis appellatus
fuit izrd\a%ς τὸν δακτύλων, &c.T i.Hoc
-

- -
-

' )
*-

#84 CIC. DE OFFIC. LIB. III,


i. Hoc, quam habet vim, nifi illam &c.? 355 E
|)eiít, bci)eutetnunbicfe3 amber3a(3, 2c.
3. Aliquid nullo refellente obtinere. €tiba8
o6fie £inbermifi, mitteid)tet $) J)e erlangem.
g. Veniam alicui dare, €imem wa$ $u gut baía
I. temp gut fyretben. -

4. Haereditates 9mnium adfefe conuertere,


* ále &bfóafitenjufióiiebcn,
cAPrr xx.
f, Permagna praemia funt. G3 iß eine gtbf{è
* %«(o6numgu mb%3ergeltungûtaufgef€6ct.”
, 6. Caufa eft peccandi. €$ gibt ©elegenbeitllme
reót$ut$um, $ti fünbiggi, . -

* • - * 7. Afpealicuiusrei longe abeffe, ®eine £)pffa


nung ju cinem®ing babem. limfonftaufain
$ing lyojfem. *.*-

8. Hiciam feptimum annum poft praeturam


' iacet. ©iefetiftfóon7, 365t @ötabtíóulta
s beiß,ttnbfannitótrwcitetfteigen(auancitem.)
9. Criminari aliquem apud aliquem,€iheh bey
. ,. jeniam we£{άm,umbén, fätß(id) qnftagcna
benηαέθε
{άγήρατά •.

Io. Redigere aliquem in poteftatem alicuius,


Gineficinem unt«**würíig mat3em.
I I. A fide, iufìitiaque difcedere. %8ibet alle
%reue unb ©evérôtigfcit $anb«{n. llngered)£
' unè uimtkeu $anûçím. ,~ *

\ - \ 12, Optimus & grauißimus ciuis. €it, anf&6ria


2.* (id)ct $tann. , , .- ' •* ** I, In
\ ,
,
v
a.

cic. DE OFFIC. LIB.III. as*


1. ininuidiam, falfo crimine inducere ali
quem. €imen burd) Q3er(eumbung wετθαῖt
matfjem. €inem eimê ambängem. y •
2. Officio boni viri fungi. %l€¢in reótffaffé*
: mer/
g. Hi ebrlid)et$) anntbum.
collegium horum adhibuerunt. $icfe
6abénèiéfes Collegium $u$tat!) gegogen. '.
-

, 2
i
A -

t£ 4. Rem nummariam conftituere, €ine$)'iìnßø


£)rbiffingmatfjem. . . .
5. Ia&abatür temporibus fuperioribus num• * r

mus, fic, vt nemo poffetfcire, quid habe


, , ret. 3n borigem3&ifefi (fwurbe gafeihgteffe£
glufí mitiem]®;|)e gefticben) fiiigbâtò.
' ter$ett% $ëtet $) inßen, balbficlèt ibi«berr
- - ba§ niefiidh^ iviíam fonte, wie bod) fid) fciri
• Q3ermügen beliefj. .* , • .•
c. Confkribere edi&tum, cum poena atquei u- -

dicio. €inen %efebi (Edi&t) ergef)em laííeri ,


mitbeygefügter @traffe èeverilbettt*tet.]
*7. Caeteriquidem alius alio. ©ielI6rigen finô
at18einatiù€tg£gQmg€m einer hie , ù£vanèéré
t)ort()in. . -. . .
8, Quod communiter compofitum eft, folum ^ * .

edicere. %ßáé miteinbéiligefm €¢5lu5angce -


u.
• ••
.
.

grêret vorbemift, Jnter feinem $alymenat•


lein publiciteri.
9. si quáeris. $nntu e$tviín villfi. r.
Io, Ea res mihi magno honori eft. ®iefe ©â*.
άe gereid)t misítjgroffen ®}*m.
4.

, ' * i. Ad
286 ClC. DE OFFIC. LIB. III.
' , 1. Adftatuas thus& cerei/t. Erant.T %ócyt)enent
• . g6remfeufcm fourt)e%8eytaud) unb ®3acfjg,
fer#em angegìmèét. . . .
- 2. Quid multa ? £ur6. %ft eidem%3ott.
g. Nemo vnquam multitudini fuit carior.
' ' ' 7 €§ijtrietf) fcinet be9 bem gerifeitiem%6et fò
; - angemebmunb beliebt gewefem.
4. Conturbare aliquem in deliberationibus.
Gineminf:inen ©ebantfen ©etmwittem.
4. Haec funt, quae conturbant hominesin de
Iiberationibusnonnunqdarp. $)iefe£lii
gefínfien eiiiem 6i$ weilerîim fkimet$Weynung
, , irté miadjeii. -. -. . . .
-
-
.
-
.
-
6.
-
yg-re
€fi.
-ut- $ie$iligfeitü6ettte, -

• 7. Id,in quòviolatur aequitas,nonitamagnum


- videtur effe, €8fóeirit eineflcimé llngeret54
tigfeit}ufeyn. -

8. PÉâerijere alicui aliquid, €inem fwd$ oor


tem$) aul múégfielytheri. · · · · · `
v. 9. Popularis gratia. §)ie ©unftuli$£i«6e bey
' Ochigemeinen% dmn. _ ,. , . . -

, mo, Boênon ita turpe eft, €8ifteberi fogatbô,


fé nidjt.
1 1. omnium una regula eft, €8iffeifie£atipt.
$egul.
12. íôçribi cupio effe quam notiffimum $ta
— d)e bir 5i5 mo6|)(befìnùt, .

13. Quid igitur ? Qßaëriiévrieftbunum,


14. Explicáre atque excutere intelligentiam - - fuam.

A. | . . - -


\
-
-

•,
-

L * - 1 • , ' - '. -

• . v ; , * ~ , ,
- - , - 1 • -. *' \ -

` .
-
-

. -
,
\_ • •' - - , •
, … - ' . - m. -

, , ^ . . / .
- ' , , , `' , ' ' • • . • ' • ' < •

^. •, - - } \ - - - - -

….. ----—-—---…-…_-_-_-…-
~—_ _ „ • • ' • . · ·· _ _
CIC. DE OFFIC. LIB, III. 287
fuam. ®«ingn Q8«rftanb unb ®lugbeit ana
moembeij, $etfür fudjeii. - I .

1. Haeceftfpecies&notio viriboni.®ijiìbe,
%6ri%u'ba$$ennyeid)em cine$ ebri.£Yiaiine8.
2. Hoc cadit in virum bonum. ې fte!)eteimem
., «btiióem finb auftid)tigen%J'aiimam. .£ ,
3. Non căditin hominemChriftianum,menti
-

.
tiemolumentijicaufà&c.&ineffi&%fjitm
' fte!)et nid)t am, feineö %u%€n$ %albem £ìgcm -

, (lliiivat%éitén)#u fagem.
4. Praeripere. Q3«rwottbeilem. . .
3. Nihil profe&ominus caditjn hunc,quähoc,
Gerôi§e6fte6étiíjmnid)tê íbler8an,à(3biß, *
4.Eftvlla restanti,áut commodum vllum tàm ,
expeténdum, vt viriboni (Chriftiani) &
, fpfendorem,& nomen amittas à $it mo!}!
án$ingin%£%£*(tf35gg}μΒglię, ępit ,
imige©emäd) (itf)feit fofelyt}μ lieben, $a$ '
mafibie ©ettíiófcituiibbefi %fiitmein<3 '
($5tijtem íarübet verfie6tenfòlit«?
7. Quidèft,quodadferretantüm vtilitas ifta,
- $i; diçitur, poffit , quantum auferre?
a$ fafimirböd)tt)0[ bét fö gendnfite(weta
meyfité) %u% %£(jem/ ob«t iva& fari ex fiiis
f{)abcn?. • -

3. Eripere alicui nomen boni viri, €ineti fcia


nè éiytlid)en ®'abmen36etaubem. - '
9. Quid inter eft, vtrum,&c. an &c. %8a8ift
`íííííííííííííííííííííííííííííííííííí."
ao.Exhominefe conferreinbelluam.%u8einem
£Wcnfóein cim$$ig; £tsmanbslrmostbsii ,
v.
-*
-^ -

288 _ CIC. DE OFFIC. LIB.IIf.'__


-i. Hominis figurâ immanitatem gerere belluae. !
3n bcr®ejiafteine$$Wcnfóém graufâmér feyii
***, al3ein §lji€¢,
„ \. CApyT XXI. *J

- a. Omnia fe&a & honefta negligere. £ffie €fje*


- batfeitunb ®teb(id)feitfihban fe£en. …
3. Potentiam confequi. ©ewaltig wertêh.
4. ld facio, quddis , qui &c. 3(5 hidd)e €8ebehr
foiejemet. - . - `-'.
;. Plurimum poffe alterius inuidia.'%£&géti
be8anbcrrij)aîeà viet $ubegebtingehfönneri.
. 6. Hociniuftum eft in patriami. ®a§ iftumredjt
* ibibet δαέ Q3aterlanb gel)anbelt. -

*7. Semper in ore habere verfus aliquos. €tf,


gemiffè£ßorte immet in$)unbe fübtem.
8. Dicam,vtpotero, incondite fortaffè, fedta
men, vt res posfit intelligi 36 moill§ bet,
btingeri, fògütfd)fail , ob maglnidjt á!;ugiet»
a. lid), ber6 berftänbli(!). ** j ' ,$
g. violare ius, regnandi grátia. $iuè $egietà
, fuffit ba$ $edyt beugen, ( fvibet διάt unb
, , , £8illigfeitbanòefn.) s T. -

… io. Aliis rebus pieratem còlere, §jmi iiëfigeti ,


($ottsfürtftijunû ftomim f&ym. [ - - T
11. Hoc vnum Jmriiurn fceleratisfimtirh eft,
{§)a§ iftba§ getttgffie%uberiftücf) biegtôïéò
fie @ähbc eom òcc%3e(t. • . -,
12. Minuta colligere, ®efifige ®inge anfü% `
' #£m* .' ' '
- - - - - •-. -
-

-
-

• • *
-
-

:- , . .. •.• • ' -..* : «... i * * . * * . -


i:veri: -
-l

- , ' – –
/
— v i.

CIC. DE OFFIC. LIB. III. – ass


—-
^ 1. Venditio fraudulenta. %etvugimQ3erfaufà
; fen unb ©anbelm. ,
2. Dominum omnium gentium effe concupi.
fcere. ©etneiibcralIeQÖölcfct 5etvfrf)enfiot,
* lem. - - [Qßevcf ric!)tem.
3. Perficere aliquid. gtiba8 ausfübrem , in&
4. Cupiditatem fi quishoneftam effe dicit, a
mens eft, %££t íig;£üj& nid)t füt $tcd)t
: . . bätt, Detiftnitfttoobtbe» €inném. -

ς. Probarealiquid, €incm&cfallcntvotan!)abem.
i*- , 6, Oppresfio tetra & deteftabilis libertatis,
j • • éêünblid)euntetûtîfungb«t$te $cit.
*7. Jnteritus libertatis. linterbrucfungbet $rey» . •
- - beit, 3. s.'

V. 8. Òbiurgatione aliqua,aut conuicio potius


' a magno aliquo errore aliquem conari a
;•• uellere. €inem mit €ttafi? unb @d)c(ta
%ßortem bom3trtl)um ab$ufìbten futffcii.
9. Dii ipfortalès ! $ilij eiïiget &£$! : ' , ^
1 o. Foedisfimum & teterrimum parricidium
patriae. ©taufamt umb ftíimpjtid)e llntera
brucfungbe$3aterlanöe8.
1 1. Obftringere fe parricidio, €ine gteuiitfie
- $}'orbtbat 6egeben. --- ;
12. Haec duo verbo inter fe difcrepant , re
' tamen vnum fonant, ®emen%{Sottemnatf)
* fíéincu bief*$ingt yiocverlc) $u $ym , abet * . , ,
inbec®batiji8 eimê.
13. Abire ad opinionem alicuius. €imem bw.
ftimmcm. '---
,
' ; , ° . 1. Ni
- -*
w * -
*

v
*.

•go Cic. DE OFFIC. LIB. III. '


, •
ÉNETITUTIUSEQUATjEquödiniRg;q;
fecutuseft,inuenio. gêiftiymnid)t3f5öbe
' : (id)er, al3 iwa8 et unred)tthäßiger %3eife an
•r , íijgebratftbat. •

' ' ' ' . 2. Âd veritátem reuocare rationem, ®et


' ' ' QÜSatbeitnad)Dcncfem. -

3. Diurni& no&urni metus, %ßennmam£ag.


* * unb ®)Xatftim $urd)tem fie!)et,
4. Vita infidiarum, periculorumque pleniffi
ma. &inf8(d) £ebem,bamanniefhal3oct®¢*
. . , . - fabrumb%Yad)ftellungemfid)er ijt.
• ,, , 5. MVLTI INIQVI ATQVE infideles funt
- regno, pauci fùntboni.T©8 gibtoielfólim•
, , mëuníìnttcue$tigenteniiaiigabatjôiçibi
' ' ' • wo!)t fürfte6em.
6. Regnum ab aliquoproditum iure obtinere.
-$a$ oon jemiamb 6interfaff.ne $eid) mit
$ed)t beji6en. a

*7. Exercitu aliquem opprimere. €inem miitei*


I. nem $rieg$,Jeetitbetfallem. {

, s.Ciuitas nonmgdo libera,fed etiam gentibus


\ . ' imperans, &ine ©tabt/Dienid)t fiiit o&t fidê
ftey ift, fonbcrn quó méd) baju anbete untet
^ , , ' fit!) bat. -

9. Confcientiae labes in animo habere, &in


umtu6ig, 6ûfe$($emotíembabem.
uo. Confcientiae vulnéra in animo habere.
&invet(e%et unb ©ermounbet ©ewiffem %abet.
is, Meae vitae ea eft conditio, @59iííémit mei»
: nem£cbembeííafj.ii. • ■, ' . . Vi
*-
' • , , * . 3, Vi •
-
«Cic. DE OFFIC. LIB. III. 291 )
(0% 1. Vitam eripere alicui, Gimcnumbringem, ba$
Ê £tbem mebmcn. -

ἐς , 2. In maxima gratia & gloria effe.®eeßttumbbe, , •


, - liebt feyn.Tdfifecero, inmaxima gratiafu- _ ^

turusfum,&gloria, $icbutórverôéíógτο{• . .
fen$ubmugí©antferivet6cm. . . .
3. Haec plena funt dedecoris, & turpitudinis,
I. £i5ift gat $ufóämblicf), * , ,
4. Satjperfuafum £ffè débet. %nf®li getyi§ . . .
' , gláübehebarbafüt $alten.€$ iftauêgeifiaft.
- · CAPVT XXII. Fv^ €

{. Iterum conful, ®ergum ambermma[98ítgete


„ meiftétift. " • .. [tworbem.
6, Hoc iudicatumeft. §)i§ifìfìt%e(5tettamnt
' 7. Bellum alicui vltro inferre. €ihenwomfreye
em ©tücfenmit$tiegübetfallen. . • •

8. De imperio certamen mihi eft cum aliquo: , ,


3ófiteitemiteinem umbie ©betf)ettfódít.'
9. Régenerofisac potens. §in täpftttiinb . v

máötiget ®ömig. -

io, Praemiümalicüiproponere,&inemeine'8t* ' .


, 105nung/(§tincfgeft)recompens)oetfpted)ä.
i r. Veneno aliquem necare, €inem mit ©ijt .
, 6inrid)tem. ι» ' , ,
12. Redúcendum curare aliquem, €inengu» -

tùcffùftenfaíám. . . . ' -.

1 3. Speciem vtilitatis, opinionemq; quaerere.


, 7 §ieffeimbateunboctineonte%ijgbarfeitfue
d)&m. [wierigen£rieg}uçnbe bringen. , ,
14.Magnum béllum£Qllere, &in*mgτ»fjì/ìgng^ ,
:'. ' ;/
T 2 1,Gra

· · ·
t • .

19. Cic. DE oFFic. LiB. mi.


i. Grauern aduerfarium imperii tollere. GL
nemmäd)tigcn§cilibûç$$úid)8au$Dcm%ca
g€ τάumem._ _ ' - -

2. Magnum dedecus & fagitium, &refßt


. ®d)impffum$ @d)anbr. T . \ .-

3. Quicum lagdis certamen eft.°) itbcmmam


umben$u6m ftreitet.'
4. viiiüëåííííííííare,&incnburd)*apf.
fetfeit überiwinben. , • \

$. Scelere aliquem fuperare. ginem burd)


@d)e(mfiiitf, (f(f)elmif.%3eife)übcrmoinDeii.
6. Hic vir, talis eft in hac vrbe, qualis Arifti
des Athenisfuit. Q\iefçr$)afiift bcy un8in
bem?Infcbem, al3 Ariftides;u?(tbem moat, '
7. Armis certare cum hofte. °) it%ßebr unb
Qßaffenbem$cinb entgegem gefjem. _ .
8. Venefiis certare cum hofte. €cimen $eimb
mit ©ifft |)inrid)tem. . -

9. IĘ
τ€υ€η.
expetere. ®ad) bet $ertfjafft
- ,
*
1 O. Ę; abfit, in quo non poteft effegloria.
s)anfeunid)ttjcfiftbuntfttelmifjbänbeln,
a(3baoommam feine €bre $u |)ofjcm !)at. . .
1 1. Opes expetere quoquo modo. ?Iufalle
• £ßcifeunù QBege natb %itftbum trad)tem.
12. Liberare aliquem pecunia accepta. ®ad)
empfamgcner%an%i0meinenfvcy mad)en.
- 13. vrbes ve&tigales. ©täbté, nie ©teutem
^ uno&abcncnfiid)tcnmüffcm.
– - • « < ' . r. Af.
CIC. DE OFFIC. LIB. III. 293
r. AfTentirialicui. Ginem beyfallem, 6eyftiiiiem. - -

z. Piratarum melior fides, quam huius. ®ie - ,


®¢ee$äubet baftenbeffere §rcu umb ©(qua -

bem ( parole) a(3€t. -

g. Imperium gloria fultum, 8: beneuolentia


fociorum. Gim?)(eid), Da§ buttf)€|)reunb gu4 - •

ten%8iflem beret %umb3g£noffen befefìiget ,


τρίτΌ, - /

4•
*
'É 101)m.
aliquo diffentire. £Y^id)tein$miteiiiem
- l . + ,
.

' i
s. Nimis praefra&e aliquid defendere. ®at , - /

gu fel)r. (eigenfinnig) úberna3 baltem. …
6. Omnia negare alicui. €inem 9at nid)t8
nad)gcbcn.T , , • - •

I. Beneficum
*7. nem feyn. effein aliquem, ©ätig gegencia
w - - -• -
,
p ° .

3. Hoc pertinet ad falutem reipublicae. ®a§ ~ -


ùiemetgum2(ufne6memb«8 gemeimen%8efen$.
9. Cum aliquo fic agere , vt cum fratre fole
* mus. ©omiteimemumgebem, al£ moie miteia
nem $tubct. -
.

1o. Caufa mea eft aequa. 3d) %abeeine filist.


-s g€ted)te €adje. •• (' - - - - I. - ,

* 1. Tranfpadani. ©iejenfeitbem % tpofinem. ' . ,


-
12•
*
g-
vtilitas. ©ct%u%cn muß worg*• •
€I1, - • - • . • • • - \ , '
, ,
/
,
,-•
- *- ,

, -r* *
. -

-, , ,
-

\
\ . •
cAPvr XXIII. .. • • • • • '
- ' ' '
13. Inmaxima caritate annonae familiâ non
7 ,, , , . T 3 alere.31 . / .
. •• \ ,- ,,
… A • -
- - :
- -
! -
- --
• ~ , -

.- - -
- -
• , •
-
',
* • , ••
' .
^ •
;
... - -

294 CIC, DE OFFIC, LIB. III,


3iibet gráítem $íeürung fein ©€Îmbe midfit
Werfòrgem. · · ·
y. Ad extremum. &nblid), -

s. Vtilitate officium dirigere magis,quam hu


manitate,3n'8eobatf)tung feimer€tfjuftig*
teit me6r qufben%\ußaßaufbie£ie6efebem.
» 3. In mari ia&uram facere, ®(ufbem $affe;
€d)abenteiben. - -- -

4• *;siu-
t€|)t€m.
ia&turam facere, &in£)ingwere
4. Tabulam de naufragio arripere, $metfitte*
nem @5dfiiffbruóein%8tetergriffea.
' é.Extorqüere àliquidalicui,&inemetipa3ne!)mò
*7. Hoceftiniurium. ©ifiiftumte6t.
3. Eripere fuum. ®a3®einigeju fidénebmen,
9• igitur de naui, &incm übet $orb
fûétiíén. - - -

yo, Eofumta eft nauis. %i% ba%if ift ba$


€6iffgemietf)et roorbem. - -

'' sr. Naufragus eft in tabula. €$ fórsiiiit einet,


aufeinem £5tet, bet ®d)iíbtud) erlittembat,
xs. Huius multumintereft reipublicae caufà
' viuere. €3 bietambem geíegem, baß er {e6em
' 6(ei6f, wegem be3 getneimen%3e{énè. f ,

% ' ; r 3. Fanaexpilare. £iftjem befteblen,


a3. Cuniculos agere ad aerarium. %eimtióe
©inge}ut €6a6a£ammermaóem.
r5, Indigere aliquidmagiftratibus, €tiva3 bc)
bet £6tigfeitangeben,
36. Nefas id quidem eft. ®a§ iftniótreót.
.
17. Argui,&f£itigtwtioai. i.Con
N -
- . - •

/ ;
-
* ;
v - - -

1, ,

cic.De ofFic. LIB. m. sos


? T JTCETEigmiBi.TGIEiNTIGE
a. Pium effe in parentes, €¢inem €ltern bie
fd)ulbige%fiiót eriweifem,
V. *g. Tyrannidem occupare. @5ió $um $ytane
(| men aufwerffem.
4. Nihil proficere, $?idf)f3au$titítem.
; $. Accufare aliquem. €incmnoa89ermoeifen.
6. Haecres ad perniciem patriae fpeétat $)ie»
féé gereid)t 3um Q8erbérbem uní).lIntergang
be8 Q3atetlambe§.
?. Adulterinos nummos accipere pro bonis.
%m ftattgut€n€¢[be8, falfóe$bcfommem.
- 8. Soluere adulterinos nummos pro bonis.
$alfó®efbbot gute8au3gebam.
: 9. Hic ait : ille negat : cui potius affentior?
§)i£fet fprid)t já, jener dbet mein : %3eme
{olimammumted)tgebem Qbet ? É \

: so. Vinum fugiens. %8ein,betau íííííintfiâ


nicf)t baltenwill.
* * * 1. Mendacem effe, QBétíogen feyn. **. … /
., …
11. Algatorem effe, ®ernefwietem, • • •
, ,
• ■ 3. Orichalcum. %) efiing. -

~ 14. Emeredenario, quodfit miilenarium3et


einem ©rofíem ctiva3 faujem, ba§ i6tet tau• ·--

-
ßnb moert!) ift,
• • , * * .* - … £ . -

- - - cAPrT XXIV. . • *. ,,* : . • .

s.
*.
* *• , … …
1 ;. Pa&a & promiffa feruare. %tft&gt sjmb
.•
' ' $etfyredjen reb{id) batten.
• •
„ * . **
- • , • -* T. 4. '. ' 1.Ba

… - / i.

-
-

· ·
.» -'* / ;
., - n. ,

] - * , •
-

- *

, • 296 : cfc. DE OFFIC. LIB. III.


1 1. Pa&tum facere dolo malo.' Ginem bettìgii,
- djen Q3ertrag auftid)tem. • * .
-.

2. Medicamentum alicui dare ad aquam in


tercutem.-€incm %t6ney gebcm vct bie
%3affevfuót. .

3. Medicamento vti. ?(r6eme*) einmc6mem. :


• •' ' 4. Annis aliquot poft. ®ad) etlid)en§abtem.
^ ' ' $. Incidere in morbum. €ine$tandëbeitfvieg«%.
` ` s '
-
6. Nihil mihifitiniuriae. €6gefd)id)t mitnid)t§
$u $eibe. - • ' - -

7. Vitae & faluti confulere. @5ein £e6em unb


- ($efumbbcit in atbt me|)imcm umbrettem.
· · · · 3. Teftamento feftertium millies mihi relin
•• . . . quitur. €$ fimbmit 3. $) illionem getmadfit,
'9, Haereditatem adire, ©itf) ύet €tbfd)afjt.
° . . . ammaíé11. . . . • ••
« •' re. Luce. %m (id)ten6ctiam$age. '
£ j r. Id me fa&urum promitto. 36) ©crfptedje
i.

. . bi§
12. Haeredem fcribere aliquem. €inengum
Grbem cinfe%€n. - :
i . J 3. Id arbitror fuiffe grauitatis. ®a8 ift meia
, , , | mer%'eynungnat!) fedyt großmüttyig (gene
· · · reux) gel)anbelt. . . . ' ' .

s4, Hoc türpe duco. €£iftmit $impfjlid). .


y 5. Patriae confulere, ®em %atctlambe 6«({•
* fcm, bcyftebem, …. , . , -

- "cappr xxv. ..
^ , ' ' 16. Hic filio fa&urumfeefTe dixit, quidquid
; T ; + i optâffet
\

vcrc. DE OFFIC. LIB. III. 297


7 TgpaTÌt. Sicít batjqngp €o\nglicâ ÉE
, , fptor6em modô crmutwünfóem moùrùe.
i **. ictu fulminis defiagrare., Q}om ©onnet
m! - -

;; ; erfd)(agcn vcrbem. T. e * .'


- :2. Quanto melius fuerat &c,}.%ßáte e8 nidjt ,
bejjcrgemoefém? 3
3. Exigere prömifium ab aliquo. €tiva3 oon 1
... einem b£g£|)ten, erbftt«in. I - . •
: 4- Tres optiones aljcuidare, €inem brey%3άm, ,
ftf)e $ufbum ctlaubem. €inem bie%al){unter
, , : §)reyem g£b£n;.. _. ; -

5. Fiiius patri fufpe&us eft de nouerca. ©et


f. eIus:Q3atet bat cinêm %erbad)t (%(rgroobn), auf
? - i; @0bm, al§ ob €t mitfcinct®ticjjmuttet
:, :?ubalte. . . _ _ .., - -
' '«, îÉimis effe luaibus. $i groff gingit
-*, unb ®taurigfcitgetatbem.' '. ,
<7. Deuouere aliquid alicui, &in($c[íbbetbumo.
*. s einem etwaö gugeben. - - * * * - ' * ' .

M. 8. Hac(filia) nihil efthocquidem anno natum


gebobrem
€$ ift bi§§aijt,
pulcrius.moorben. T. fein fóóne: $inb
• . -

sv Herodi promiffum potius non faciendum,


quam tam tetrum facinus admittendum
- fuit.®ero8e85ítte (iebet fin3ortnid)tba[•
' '-- tem fellen/a(6f) einegteu(id)e£bat begel)em,
xo. Depofitüm redderê, $inóctitaiit Güfioita .
.;;*- bctgeben.… . , ($riegantünbigen.
: rr. Bellum inferre patriae. ©em $ater(ariò
, 12. facere contra aliquem. llnbilli9g«g£n£inem
, ... banbtfn. •ITς 1,MVL.

- - - -^ • - - -* -
v
* \

t.
' -
•,

358 ; cfC.De offic.Lib.mt, .

-- - * I, MVLTA HONESTA NATVRARERERET;


v ' ' fiunt non honefta. Q3ie(e%$)inge, bieam fid)
` . ·- · · G5úmbe.
nid)tunvéótfiiib, moetbem jugem»iííet [genug.
3eit yat
. - . . . . 'i, .

*, Dehisquidem fatis arbitrordi&um. $icoóii


• ^, g, Haec videntur effevtilitatis contra iuftiti,
_ , * am,fimulatione prudentiae. $)iefe£©inge
, %a6emba3%nfeßen be8£Rußené, ôá fie boę
. ' unter bem ®d)eim t)et§fugíeit moibet $edìt
* unb ®eteótigfeit (auffam. T_ * _
4. Haec funt virtutisinimica. $)i§iftbet £u«
• , ** geribgufwibét. . . . . . .?
, , , 5. Prudentiam vult imitarimalitia. ©ie£rgº
*** (iftiwille35er $ugenbnad)t6um, ';
•• . 6. Reliquae funt duae parteshoneftatis.£Yum
.* T,
-
,, • '7. animi
(imb hocf)1.©tücfeííbrig.;
excellentis magnitudo& praeftan
, '` $iá, & símiíibigfeifuiííéapjifit.T
8. Conformatio. ôôfîliôstuiijiigtiitqnbetit.
, cap. xxv. ' '
$, vtPoëtaeprodiderunt, $iebie%eten*
' gegebem babem, •• • .

' • 'ie, Apud hunc au&orem de hoc nulla talis


•. . •
*' * fufpiciq
fimi€tägfeft.nid)t6
§)iefetScribentgebentftimoiea
yon ibm. , ^ ' -.* i

, y I, Simulatione infaniae militiam fubterfu


. . . gere. ©id) utfinnigfiellcm, bamitmanniôt
* * - - •
* · iìitin£rieggięnbärj.
.- · • .* * • . · ·· * *;
I. Non
, , , •
^' ' cic. DE OFFIC. LIB, III, 299
: 3. Nam honeftum confilium. ®d$iííein böß8
; 36tnebmcn. - - - • .
1 a. vt aliquisfortaffè dixerit. €o míóté wisi.
I. . . (eid)t jemamb fagen. . .
* g. viuere otiofe cum parentibus,vxore,filio,
3 – £)itobev6eyfeinem&ftern,$8ei6 unb ®inbeym
1 * getu6ig lebem, • · ·· ·
* 4. Nullum decusinquotidianispericulis& la
* ' boribus, cum tranquillitate conferendum
` eft, G3iftfeineg6t€unb%u6m fogtofi;rwent;
, •
mamba6e9täglió in$úbe umbgefa6t fcwm
mu5, moeftfiemanbet%quemliófcit unb tuae
; . •* óigen £ebémoot;i«tenfbiine. .. :
$. Ego vero iftud contemnendum , & abiici
1 , ' efidum arbitror, 365alteeégavgetingeunb
' * %6tni6t8. ■ ' . •-- ' ... •- .
1 — 6. Quid auditurum putasjlumfi, %ßaßtwìta
: De effióniót6a6en müffenfaíìngoriogtffé?
1 7. Cum imáximas res geffèrit in bello, tamen , ,
haec audiuirab N. £\6et fitf)ft6om Š im
$riegege6aften$at, $atetfid) bod) bißmüfjem
. fätigerjjenføffen, [$altem,breóem,
! £#i; fidémiurisiurandi. ©en&ybnitút
s. Affimulat furere. Gtftelletfid) umfinnig. ., f

j »io, Coifecumhofte. $\'it Sem §eimb ft6(αgem. •

1 • 1 1, Perfpicax prudentia, §ütítítigfeit;£lugb. v,


12. Perciperealicuius malitiofam audaciam,
GimeόδοΒ$aítige%8etwegeníjcitmextfemwabe
lautem, -

*3, Hic fidafacratumiusperpetuofàllit,®ie


* . -** íú
- -
- -

- -
^.

goo ' cic. DE oFFIC. LIB. III. –


féêift fcin£«benlangcin&braunb$teu, vergef,
fenet $)ann, b\ftfcimcn ©pb. [ftblagen.
1. Cum hoftibus dimicare. £)itbenem §«imberi
2. Cum flu&tibus dimicare. $)'it benem moilbem
%8eilcnbc3$) cer§;ut{)um babcn.
3. Deferere confentientem Germamiam ad bel
Jum Turcis inferendum. ©id) ©ontem moi•
• i btvbie §ìrtfem ;uftiegem cirfiimmig vcrbum*
ùemem $eutf(f)lanè abfonbcrn.
4. Bellum alicui inferre. €imen 6efriegem.
5. Dimittamus externa. %ßir wollembic[e%S>ima
ge fabrem (ajen, $icum§ mitít£ angel)cii. .
6. Dimittamus fabulas,ad rem fa&tam venia
… mus.%8it faffenbi«%ilùer fabrcm,umbfofîicg
• * júréåíííííííííTíííííííííííííííííííí.
7. Ex infidiis capi. ®utt!)!)interfiftigc$)?ad$jte(•
8. Reddere captiuos. §ìéfqngenetoËgebem.
9. vtilitatis fpecies, %Ba§ áuííétiitiynuß jufcwn
\ ,
: ßein«t.
1o. vt res declarat. $ic e$ fid) au£tweifet.
' r I. Effe domi fuae cum vxoré, cum liberis. 3u
* £auf*b*» finem%8eibunû$inb€tmgerubig
fi%€n. [lid) fcyn im §tiegg.
12. 'Calamitatem acciperé in bello. llngliide
13. Tenere confularis dignitatisgradum.®ci•
, * ne%úrgetmeiftert. G5tem*®téíle be!)altcm.
/ 14. Quem cenfes? a£a85öltsjituvonibm? .
CAPVT XXVII. .

Vocupletio,res auétores, ©laubwürbi


»;.;5. 3£u9tm. gtt*
1. ha
- -
- - - '/
• . . t ,

* cic. DE OFFIC. LIB. III. aot


1. Harum hoc eft virtutum proprium. §i§iii
bie&igcnfd)afftbiefe* §ugenbcm.
2. Nil extimefcere. @id) botnid)t8entfeßem.
3. Defpicere omnia humana. ?Ille$cit!. Q`inge
($\cnfó{.3ufällc) nid)t§ ad)tem.
4. Mandata exponere. %ßaö cinem 6efo6lem '
worbem, oottragem.
5. Recufare, ne quid agamus, £tu$$imgen(ba* . . .
wię proteftitem,) ba§ manûifi cbct jenes
nidfttbun moelle.
6. lureiurando alicuius teneri, €inem mit ci*
metm€y$e$erpfiid)tet feyn. . . • ••

*7, O ftultum hominem,& repugnantem vtili


' tatifuae ! $e,iftba§ nid)t tintummcv/nättif.
$)enftb, Dóíerítf)felbficnfsim£id)tenfi«bet. ' .
8, Confe&tum effe fene£tute, ©cbraft fyn.
9. Huius valuit au&toritas, ©ein%8criijtoot *- ,
•. •

, gutctfcnnct tvotèçm.
ro. Nonignoro. 3tt) toei§f^o6f. I. {$)arter.
1 1. Exquifita fupplicia. llmmenfól. $ein unb.
12. lusiurandum conferuare, ®em €γύenatío
fommem. s

13. Vigilando necare aliquem. £inenbutóftea


tigc3%8a{γεn umbriugcn. fd fiebat abfciffis
fuperciliis, vt fic non conceffa dormiendi
facultate perpetuo vigiliotandem enerua
ti, mortem paterentur acerbisfimam. ' . •'
L 14. Erat in meliori caufa. €¢ woat im beííetemi
- - 3uftambe.
-
' .'
- - - -
-
- •

15.
•• Captiuosremittere,
. .. ©cfangeme (0£(affem.
•*. C4., •
«* •*
so* Cic. DE OFFIC. LIB. III.
INTCaptiuoEremittere.T&fangçßíTARE
cAPVT XXIIX.
2. Peruerterealiquid, Gtiva3 vertoäftem.
' 3. Peruertere fundamentum, ©cn ©tulit, uni*
ftoffen. . . . · · · · ·
4. Seiüngere aliquidab aliquo, €tioa6toowon
' ttemnáh, fíciícf.
5, Expetere àliquid,& adidrapi, €tiva8(ud)en
… umb bégclytem. . . • .

&, Facerealiter nullo modo poffumus, &3!àíít


… fi6 nid)tambet3ihatfehunt) t$um. .'• . •

y. Qujseft, qui vtilia fugiat? %8etfwollte nid)t


, ßimen$ußen lic6tmtfiibfutffem ? ' . . ,
3, Studiofiffime aliquid perfequi. %) it allem,
' Tjieijuhb$i$eröornáófit:&am,&inim $imò -
-

\
' génáôjagen. • - • - .

9. Nùsquàm poffum, nifi inlaude, decore,ho:


' nefiate ,'iutuntla regerire. 3® taf,fgnft
' fiid)t§ füt eine§teube!)altem, aßiwaélèb(id),
aníänbigumbébtbat fjt. - - - .
18. Hóc primum , & fummum habeo. ®a§
' 6alteit6botòq3£gjteumbwotne!)m|ie. -

i r.idnontamfplendidum,quam neceffarium
.' , (id),
duco.aß3óestígit: niítíorwo5Ivwt qn%n,•
5ίφβ££η$ig; '

12. Dixerit quis, €$mídyte jeftanbginmyerffen,


ig. Quideftiniureiurando? $4$ %at cbem cim
^ ) • €yò quf fit} ? * •. • . :
; *. ? - - f • Ira•

,` - ,• * .
-

/ *^

• - , |' ;
*. \
« - • • ; -, a

-—-——— —— - ——-------
-

cic. De offic.Lib.III. ao;


i. Iratum timere Deum. €itf) fìt &£)tt:8
: 3otmfütd)tem. -* -

2. Hoc commune eft Philofophorum. @i$ iji


$ie£iibellige%tynungat;£hilofophorum,
3. Nihil
't!)um habere
l)abem. negotii, $i§ig fyn/nid)t8£ì - - - , •

»' 4.î άibéïéìiiquidalicui, &inam. moa*


fallentíum; ju3Billem fwn. . fu&a,
• • •

5. Semper agere aliquid & moliri. $imabis


£ ' mjigfiάm;3itinetfvg$$uff)affenbabcii..
6, Sibiipfi pocere. ®ió flbfici$cibesjufügen, ,

in llfiglücfbtingem,
*». Nulla vis eft feligionis, , $an aótet bé
€ybeónid)t. --- --- - - '
a, Turpiterfácere:$a$f%inbfidje883g£$*fi.,
9. MINIMA DE MALIS. tlnter }wey 1Ì5e(h Éii
mamba8$(einfte eripe6tem. _ . . . . . .
1o. Multum malijmfehabere. &£*£$f*£yti,
r 1. Multum cruciatus turpitudohabet. ®ia
… ®ünbebtinget%eimufib £uaat,
1 a. Frangere fidemi. üìïíüìïíôïgtottten,
13. Daréfidem alicui. €inem ©lauben balteri,
§. 13. Hoc luculente dicitur, & ift vwttifflió,
'τρε61gerebt. -* .
' * 5. Conferuare iasfurandum. ® sinem Gyb*
! *** nad)fommem,
16. Qupdpervimefta&um, ratum effe nod
' debet.'{86}um angeytoungem moorbem, $arif ,
;! • • mam eben fiiót %aï ; gáwwmgsm €yb ij;
. ©©ttf*y©.
- '.'• .
-
-
-
-
*, ' •• , . . •

· ··· · ·

^
-
.
-
©£
-

- . .
... - ' i .

- • -

-*
… -

- - --- I. ….
, ` 4o4 CIC. DE OFFIC. LIB. III,
+ , , * * * * *' CAPyT XXIX. • ,,
. . . . 1. Metuere Deum,neiratus noceret. ®id) füt
. `· · · * ©£)ttc83orn fürd)tem. — g'] …

v. , - • Š
a. Jn iureiurand o quæ
mu§a(5tgeb vis fit, debet
em/tvd£eii intelligi.
i€yò $ubebeufem
- ' * - . babe. - - '-. -. -

g. iVS VRANDVM EST affirmatio religiofa.


- ' . ,, Gin£y5ifteine 3ufage, fo auf©©ttufiö Daß
– – – – * G5:moiíem geftetletmoirb. _ '
4. Affirmâte aliquid , quafi Deo refte , pro
• mittere. ©£tt }um 3€wgem antujfem /èaß
* - ., . . manetiva8baltemmoolle: " '
- , - - 5. Tenere, quod promiffum eft, ©ein ®era
^ fptcf)cnbattcn. - : * ** * *
… / 6. Fides alma,apta pinnis, ®ie§reueumbéîati,
* 6e 0erbienet, ba§fie
r … òbemam ftébet. -

^ ' . • 7. Jusiurandum violare. §)en €υδbte6en. :


, • • 3, Fidem violare. %8ibet %t€u unû ©laubeh
*. · · bgnbelm. , ' J -- - - ' -

• . . 9. Hanc rem vicinamhuius effevolo. ©ijfège


' ' ' id)bem ©ing am bie ©eite. •:. . . .• r .
\ io. Ne iratus quidem Deusplushuic nocuif
. .* fet,quam fiöi nocuit ipfe, ®£)ttbätteibnim
fçinçin gröffen$orm nid)t árget ftraffem föna
' , , , nem, a(3 et fitf) fe(bitem geftaift bat. .

` '- … ri. §iiiiîîâîvîɧf Nisl DQLERE. geifi


. . . ' ' fein gröffecllnglücf,al6 betrübt unb trauvig
- - - feyn. - -

• . • 12. Sümmum malum. ®a&gtífícítellngtädf.


^ . • .. 13, Hoc maxima auctoritate Philofophi affir
• • , , --- Tnalat,
, -

' ' , • , / /
-
cic. DE OFFIC. LIB. III, §o;-
$ mant, ©ifi fùbtentie Philofophi fccitfitfi, , ,
tig (niit mebrcrm) atf8. - ... -

1. Teftis non mediocris. ®einfbfcd)tet 3euge.


2. Teftis graui(Iimus.'$£t moicftigfte, fürnebma
.'fte3euge, … - --
3., vituperare teftem. €iiicm 3€tge: 6crivetf?
fcm.
1 9&. locuples, €intid)tiget, gàttiger 3eu?
4. .Teftis - - - - -

s. Retinendi officii caufa cruciatum fubire.


' • voluntarium. €6c ftcyibiflig a((e Grffiiad)
umb°})ein (eiben, a{$ iwaé tìnre6te${©ünbe)
* , begel)em, unb wibetfein ©efoiíem6amb«(ii. *
6. Calamitofe potius, quam turpiter fè, viuere.
… - £i«bet €(cmfiufìè%t}{eibem, af&ciufd)äliùs
(id)e£ £cben fübrem.
q. fíïìáô.'éöämbe, r • •• . .
§. Deförmitas corp6ris. llngefiaft.
5. Haec res multüm habet ófíenfionis, $ief* .
ζ^. . @5aóemififätitjcbermann,
alle £eute.
$ieranfíeííeníó
- *. , _ , - T

*o. Deprauatio & fœditas turpificati animi,


$ $iéQ3erberbni8unt, %b{{)cu(i(f)feiteiwéêôc,
rfiecften ©ewiffcn§. _ .{* , .

» 1. Neruofe aliquid differere, ©at genau, àc


curatwom ciner ®ad)« $anèefn. , ' '
-
*- — .
-
.

' t 2, Remifie(remiffius) aliquid différere, €iae — • ,


… ®ad)eg«{iiiber tra&tirem, - - -
13. Non dubitohocdicere, $$ttagtt:in$<*
^ ' V* * * * ••• • 'r,• Per
ύεβίίςγύi$$ufagem,' **
* •

* • • •;.,,*
-i •, *
- - -• • ,
: r. - . • • / ' , - , - - »

| , 3o6 CIC.DE OFFIC. LIB. III.


i , * · 1. Perfonae {eruire. ©eine %ßorte fo cintidìa
, ' ' ' tem, ba§ fie fid) 3u bcv%yerfon reimem, bie mam
· · · rebcnbeinfül;tet. . . -.

- | - 2. Sumere fibi aliquid. €tiva3 auffitínebmem.


4 — 3. Nulla efthaec res. $)iefe ©ad)egiltnid)t£.
-, ' ' ' 4. Quaererelatebram vitio, €in£ajicr6emiän*
, te[n/ entftf)ulbigem, l. -

, 5. Quaererelatebramperiurio. ®«m*) eimcyb


· · · · | entfjulbigem. _ . -

' ' ' ' 6. Jus bellicum, $cieg£%ed)t.


, • 7. Fidem iurisiurandi feruare cum aliquo.
, .. . , ©angeleiftetenGybeinembaltem, -

}, ' , '
' ' 3.
' ' Quod iuratum eft, feruare, €¢inem €yòY
nad)fommem. •

: … , ' . ' 9, $#* f. fé habet.) %8a$ anùer3 66»


fóaffen ift. - '
'. 1o.Praedonibus pa&um pro capite pretium af
, • . . , ferre, €id) oon bcncn €¢¢¢bct anberm
, %äubernranfiiomirem.
f• . . ' 1 r, Juratum aliquid non facere. ©einem €yò
nitf)t |)attem, -

' • 12. Perduellium numero effe definitum. £)iit


, . , untgr bie(fpecial-) §einbe be3 Q3ater(anbe$
, ' '^ gebörem. %8iber êáô $aterlanb ftreitem.
13. Communis hoftis omnium. 2illet $Wen*
I ftf)en§einb. . . -

, 14. Cùm fioc mihi fides eft, & iusiurandum


- -T commune, §tf) baltei|)mmeineget!)ame$era
, , fprctf)ung. - -

'i , 1 ;. jurare falfüm non eft periurare. §alfô


cic. DE OFFIC. LIB. III. ' 3o7
fólverenl)ei|ii)tum nid)t gleid) eimcn$)'eineyò
b&gcbem. ... +

1. Ex animi fententia aliquid iurare. €tiva3


9on $er%en£e($rumbwerfprcdjem, (ftímoerem.)
2. Sicut concipitur verbis more noftro. €¢
[autet alfo, nad)unf:tm%òraud). .
3. Jurare lingua, mentem injuratam gerere.
I. $)itDgm$ unbe etwa8 betfprcdjcn, äbct cs'
micf)t [o meynen,
4. Conditiones, pa&tionesqueperturbare per
iurio. ©ie Q8crträge Durd)$) eineyò rwicbet
3erftf)(agem. "
' s. Cum hoiìe resgeritur. £am $at«8mittimem
$cimúe}u t()un.
T} cAPvr xxx,

$ ç. Iterumconfùlemeffe, $umanbetnmal%t*
gcmciftertveròem.
7. Malepugnare, €in unglücffid) §tcfjcn [ja(»
, tem, ,
i 8. Pacem cum aliquo facere, $tiebe madjcn.
9.* Dedere
liefevn, aliquem alicui. €inem cinem au32
- • -

io. Iniuffu alicuius aliquid agere. £\1}ne eia


' me8%8iffcn unb $illén etmáé tbum.
11. Horum auctoritate pax eft facta.' §)uró
â , Disf. ifibct $ticbe gefú)(offen wwrocm. ….
*.

;
• *• -
, 3o3
- — . -
cic. DE OFFIC. LIB. III. ,
* _ - - - - -• -

• - . • I. Pacem repudiare, ©cm §ricbcn brecfyenATi


… . . . . $ticèçnèfactatem vicìetum fíefín. , oie
2. Rei alicuiusfuafor & au&tor, ®et cine €g,
/ \ . $e tatbctunb anfiifèt. -
3• Multis ânnispofi. §)ad) ©ie(cn3a6ten,* Â
1 . .• _ • • 4•. Sine au&toritate alicuius aliquid facere,
, ' . - „$$$$$ tbum. « …
- - -
, .• 5. Fœdus cum aliquo
in$tactatcm facere,_ €id)
ciiilafjem. ' ' mit'
; cinem .

6. Ęg; rogationem. €in ©efefige6en. * *


. 7., 5illigem.
Accipere, rogationem. &inc %erort
rsssm
, 8. Hoftibus
$;, dedere aliquem, €intnbem $inè •_* *

' , _ ~ Š.
9. Honeftius hic, quam Q, P. ®iefet !)at
!) m nebt
-
-
• • v .
1o, meynte%Wußbatfeit.
vtilitatis fpecies falfa.
_
©ie fttiose
fälfôfi -

-
1 1.fciteime33`inge§.
Aü&toritas rei alicuius. §`ie®ottteffiidja • * • +

|

,• . , . 12.
. Hoc eft a&tum per vim. · ®a§u a;u tbim . id)
$.\wQvû€m. d) get
-
- -
' ' 13., tcnnitítoetbufiùçn.
id non debet ratum effe. ©i56ini tuba 5a(/ • . • , *;
— 14. vim alicui ädhibere, €inem ©croaft tf)un)
' , ' mit ©ewalt $tingen. . _ . '
i;. Diffùadere de aliquare, €ine ®ad)e noi,
* * * . Š, • - -

• 16. Quod maxirę in aliquoeft,idreprehen


* •dere.®iegifffi&ugciitcmancineiiitabefn.
' - I. Suo -
v ,

cIc. DE OFFIC. LIB. III. . . 3o9:


<
HTSTOTJdicioafiát,id fácere.TGERSOSTOJyfii,
... ncm ® ^pffmadyen. -

2. ReiäìïëïâÜôïöïéí, effe. GineGad)e anjiij, -

* tcn/ bettltbgtet woneititt €atfefyn. . . .


3. Captiuos reddere ©efangeme [05[affem.
:; 4. Märtyres, quia idola venerari verbo diui
, no contrarium effe nonerant, idcirco ho
f : neftum fibi, & fentire illa,& pati, credide
-- runt. %ßeit Die$)\irtyrer too6t touffen/ ba§
. bie2(nbetumgberct($ígenioibev ©©§§€®;
3` ... 988ort (ieff, babenfie e$$oreime Gbre geljalten/ e

. • … bey ibret $)reynung;uberl)artem, unbbatübe


ris $u!eyòcn. …
5. Ex multis mirabilibus exemplis , haud fa
cile quis dixerit hoc exemplo aut lauda- `
-sº bilius , aut praeftantius. llntcr Wiel tau*
f&nb mercfúürbi
-;, Ęta gen ©yempcfn ift 96ne
ùif baä tāblid)fte unb vortrefflió4.
• !

- C. • * * *• , - -

.
*. , -
. cAPVT xxxi. -

* * .; ...
' *,: -

, *

6. Ex tota hac laude huius, vnum illud eft


se admiratione dignum. llnter allem fö6lig;
* * óen$batenbiefí$Yanneé, iji fonbet(itf)ei§
Qßumbern8 moettl), -< L . • '•*• '* ' • • . * .

7. Id nobis nunc mirabile videtur. ®i5búntft a`



un3f«(tfam.
, 8. Nullum vinculum ad adftringendamfidem -

% : iureiurand
\
o maioresar&
• I. V. 3., · · · · · ·
unt.
ti9 effevoluer„llme
^• & a *.a

t.
] - -
'
-

' ' ' 3o8


• • -* - - - * • ,• •
cIC. DE OFFIC. LiB. III. , .
• • • •• • . , ,

' _-
. . . • . 'ÉÉÉÉÉÉÉ m, Die .
•1. Pacem repudiare, ©cm §ricben bred)en,

* 2. Rei alicuius fuafor & au&tor, ®et cine €g,


- ) . £)e tatbrtunb anfiijtt. . . ' ' -
- 3: Multis annis poft. )? (5tis(cn3a6ten,* *
- _ , - 4. Sine au&toritate alicuius aliquid facere,
T £\6ii« cimc$ %8itlcm ctiva3 tl)um. T . * S.
. 5. Foedus cum aliquo facere. ©itf) mit' einem
- ', in$ractatem eihlaffem. _ ** ° ' ' '
.. . 6, Ferre rogationem. €in ©efefige6en. •* . $.
7. Accipere rogationem. €ine Q}erorbnung
_,.. billigem, , • • • i•
* 3. Hoftibus dedere aliquem, €inem bem $imè
- - $;, , , , '. : ... • 7 ;
' , , $ $$$$$
9.… Honeftius hic, quam Q,g;$tia
P. $)iefet bat. me$t
^ , - - mo, ££££;
J, f; f* δ est,
vtilitatis fpecies falfa. ©ie fälfó(i '

■ I. Aü&toritas rei alicuius. QieQSortreffii


• • , - fcit cine$$)inge$. . _- • - ; sit.
·· · · · 12. Hoceft actum per vim. ©a;u bin it6 gee -

. . . ' ywungen worbem. . _.,. . . . ' -

\ , '' i3. id non debet ratum effe. ®i56initf);u6a(/


~ ' ' , tcmnid)t oerbufû£n. . ., /
- — 14. vim alicui ädhibere, €inem ($croa(t tf)un)
, ' mit ©ewalt $pingen. * – – – –
i;. Diffùadere de aliquare, €ine Θαόe noi,
• Š, . 1 • . .. I ' . .
- 16. Quod maxiryum in aliquo eft,idreprehen
• • $i; gτάβjt&ugcnbcmam ά.
-t

v , , , -
- -. I. Suo
1 , -
< - - - - -
- - -

\ . -

-; , ^ ; .

cIc. DE OFFIC. LIB. III. — 3o9: .


£TSES iUäicio aliquid fácere, Grroa$ nad)fei»
... ncm ®opffmatfjem. ' , * '-.
2 . Reialicui au&torem effe. Gine@ödtffe anftiffa
** tem, bet llrbcbet ύρm einer @öadßefeyn. . . .*
3. Captiuos reddere, ©efangene [05[affem.. .
4. Martyres, quia idola venerari verbo diui
no contrarium effe nonerant, idcirco ho- • .
: neftum fibi, & fentire illa,& pati, credide ~
.•

- - runt. %ßeit bieS) &rtyrew wo6t touften/ ba§


-
. bie2(nbctungberct(§ößenfoibev ©©§§€®;
… 988ort (ieff,babenfie e$$or eine Gbre gel)alten,
^ bey ibret $)rcynung;uperl)atrem, unô batüber
eis $u{e)bcn.
5. Ex multis mirabilibus exemplis , haud fa
cile quis dixerit hoc exemplo aut lauda
-; bilius , aut praeftantius. llnter Wiel tau*
.; femb r mercftúrbigen , €yempetn ift e6ne
8iveifi«| 5i5 Da3 ííblid)fte unb vortrefflic54. -

… - fte , *.*. ••

•* . . . * *** ' . …. …
* .• s … .*.* * * CAPVT , XXXI. . - … - - -

*. , • , . · · · · · · · 3,
6. Ex tota hac laude huius , vnum illud eft ,
- •* admiratione dignum. llnter allem fö6li ,
t $en$batentiefìamne8, iji fonbet(id) Dif;
Qßumùern8 moertl), ' • *• , •_ * _ *
- 7. ld nobis nunc mirabile videtur. ®i5búntft
un3f«(tfam. . . . . . . . % •
- - 8, Nullum vinculum ad adftringendam fidem
••
-

-
iureiurando
• a
maioresar&ti9
... V. 3; .•, éffe
… , voluerunt.
. „llme -
* - .

·~ - -
3 το CIC. DE OFFIC. LIB.III.
TumfT€§çíáíTenfiabcnbcn €95 oot ba$fte
ftefte %amùbcnGlauben;ubejiätigem,gebáte
t€m. -

I. Sacratae leges. $cilige ®ef<%«. Sacratiffimae


' , leger, fiue facratae , quibusfan&tum eft, vt,
qui aduerfus eas fecerit, faceralicuiDeo
rum fit. l. 9. C. de legibus. -

2. Notiones cenforum. ©ie%(uéíptíóeberet


$íge2%(id)ter. Notio proprie eft a&tus no
fcendi, quo nofcimus,& deinde quoque,
a • quo nofcimur. Notio dicitur Praetoris,qui,
… vtrum actio danda fit, an deneganda , co
gnofcit. l.vlt. imfim.ff. de obl. & a&i. Notio
ad caufas&animaduerfiones capitales re
fertur. l. 1. §. 1. ff de offic. praef.vrb.
3. Nulla dere diligentius,quam de hac,iudica
re. 3nbiefer@öad)eam fcbärffitenwetfabren.
4. Diem dicere. €ine 3eit bejiimmcm. vt : His
nuptiis di&us eft dies. Ter. Amar. I, 1. v. 7 5.
Sed hoc loco diem dicere alicui eft : Q3erftaa
gem. Quja olim accufatores reis certum
diem denunciabant, quo fe coram populo
fifterent, vt criminib9 diluendis vacarent.
$. Paucosfibi dies ad mumur quoddamgerendum
addere €t(id)e§agefängeram?(iiitebleibcm.
6, Criminari. %efd)ulbigt werbem.
7. Relegare aliquem abhominibus. €inembon
allefi$)'enfóen abfonbern.
3. Rurihabitâre. ?lufùcm £anbe noo6ncm.
9. N£gotium gxhibere alicui. €inem vicf §u
{{)ijfcn(Jliibe) matW«m. - í•

>
-

cic. DE oFFic. LIB. III. 311


**. Cum prima luce aliquo venire. %ey anbtea
cf)enbem Qag rooljim fommem. \

2. Iratum adferre ad iudicem aliquid contra a


liquem. %ey Dem£)(itf)ter au§3otm ctivas
$piòer einem 90rbringem.
3. Remotis arbitris. ($am% alleim, ol)nejetmam?
be$%eyfeyn. - -

• 4. Gladium diftringere. ©em®egeri $ie$en,


5. At ille, vt ingreffüs eft, confeftim &c. ®6
batberbinein temmei;ift, %ter ic.
6. Jusiurandum alicui dare. €imem fówetem.
~q. $um aliquemfacere. €imento$(frey)fafe
€ft. .*

3. Facere quid coa&um terrore, €twa& au3


$urd)t tl)um.
*9. Rem ad aliquem deferre, &inem eim®ing
ootttagem. -

, 1o. Defiftere caufa, ©ie©ad)eamfte6em 6leia


bem laffcn. … . . .
*, \
1 1. Prouócari ab aliquo, $om cinem [)etqu6
,• gefobert iwerbem. \
' 1 2. Torquem detrahere alicui. €inemeine£eta …
te abne6men.
1 3. Cognomen inuenire aliquod, €inem 312
tialymen befommen.
14. Fundere & fugare aliquem. €ineti in bie
$(ud)t ftf)(agem. .

1 5. Magnus vir in primis, €im Wortcefjlid)et ,

)amn. - , -

- -•• • V 4 - 1. Per
-
• \
r -

f. ) -. -
- -

v. *
, .* -+-

s 12 : CIC. DE OFFIC. LIB. III.


I. Perindulgentem effein aliquem. ($ar jugîo
tiggcgcncinenfeyn. \ • •
2, Acerbe feuerum effein aliquem,($av$ubart,
* .fivfnggegeneinenfeyn unb vcrfabren. i,
... .: . . CAP. XXXII. - -
-

2. Conferuare iusiurandum. etintn Gyù 6a{•


*, . :t€n, - - -

4. Rei alicuius potiri., €id, ciner ©ad)e be»


… mäd)tigcm, . . . . • • . - ' . -\

5. Redimere
niten.
captiuos, ©ie ©cfangens tangi» -

6. De his non omnes vno modo, $iccimjimb fie


ned) nid)t alie cinct(e) Yeynung, _

^7. Bonus auctor in primis, €im |)ertlid)cv Scri•


bent. - -

; **
,8. Euangelifta Lucas, bonns au&tor in primis,
•' fcribit, ex decem leprofis, qui tum a JEfu
:... gant fànati, vnum tantum reuertije, ®st
ííne €oangelift £ucaéîûtcibct, Dafinut ei,
' , ' ncv venêrjcn?tuffäßig;n, $crct io, gewg£g/
vicùcr gutücf gcfóvèffeye. , , , * f

9. Liberatum eífejureiutando. @«ine$€yb&3


quitf, ficy, 165 fcyii. - - • *
uo, $tultâ calliditas, perperfe imitata pruden
tiam. Ginenättiffe?ftgtijt, Di« vcrôfugi)éit
naόάjjet, abct «3nid)ttgdyffam. ' . 'Έ,
1 1. Veférâtor, $urdyftlebcmet Göö)a(cf.. …
jz. liiudmaximum eft, ®i5ij $1$ - - • -
ssit;
-*- … 3 *. -^ .*.
- -…
*. - I. EIÍ
~J
* . . . . .
CIC. DE OFFIC. LIB. III. 313
.-
i, In acie capere aliquem. §m $ticg cinem
* . fangcm. $. · · · · -

2. Periculo mortis diffugere. 5) it £c6cn$, ($e,


fabv fiie|)en, (etbappivcm,) -

3. Parua pecunia aliquem redimere. €inem mft


cincv fkimem ©umma tangionircn. ^
4. Cui infitum eft aut vincere aut emori. ®et
%8itien$ijt, cntmpebcr sujiegen obct ;u ftcrbem.
5. Fra£tus animus meus eft. 3d) bili ganßflcina ,
mít%ig worbem. _,
.6. 5:;nitu- $ngroffcrè^otíumb&fít, `• , ,

7. Aning excelfo effe, ®apffct,umbcrtagtfyn. , ,


8. Omnibusignominiis notare aliquem.?Illem ' . ,
®d)impfíuní étf)anbe cincm antbun. . .. ' ,,
i9. , Sitiam
genug, huius
y. . loci finis,
· · · ·$iebon
'... vor--bifima! ·
, /
J — ;
. ,
i

ro. Quae timido animo, humili, demiffo, fra- î • •. .


*,* $toque,fiunt. 38a$ mam au$ $urd)t unb « • !

$lcinmütl)igfeittbut. • · · · ,\
1 1. Hoc mihi geip.) qpuseft, ©ifi ift niit • - -
,
, (ύemgem.%3efen)nüße.
• •,. . .
.. . •
° ; . -
- - ',
, : … CAPVT XXXIII. ' ' '*
- . *: . * *- ' - - - - - . - . - - • *. ô .

'12, Reftat quarta pars, quae hac fe £ontine-


-tur $umiffbettictttç$*i|no(5übtigtve? -
'.
: ' %t%istin beilsbct.w s* . - 1,Po- * , •'
,
-
•,
;*« , .. • - « .

-, - - -. — ' - - vi

-
”.
' -

- * . —
-'
»
-

,
- >
… ' ` s . ,
-
s 14 CIC. DE OFFIC. LIB. III. *T

1. Poteftne quidquam effe bonum, quod fit


talium virtutum choro contrarium. £am
„ • , moobletioa8gut beiffem, `a& fo'oielcn$ugen•
bcm ;urpiber ift. ^
2. Omne bonum in voluptate ponere. Q\ie
$ollujtffr ba36&dyfteG%ut $altem. -

3. Efficientem effe alicuiusrei. €im ®ing gue


τρ€gebtingem.
4. His obfoletis, forethic. %8ei[bi§niót me5r
gitf, f» ijtbicfet gar berühmtworbem. I ;
5. Adiutor au&torque fententiae alicuius.
Q`er1lrl)ebet unb ®eftätiger eine*$\eynung.
6. Vt dicitur. %ßiemam $u vebempfiegt. <
7. Hoc agere fententia eft. §)i5bim id, witlen3
id) binûct%)\eynung, %abebem QSorfaß.
8. Viris equisque decertandum cum hoc eft,
fi &c. $) animu5fid);u3u5 umb;u pfetb mit
tiefemin ein §teffem ciniaffen/wemmx.
9. Corporisfirma conftitutio. €inegute £ei6e8a
- Conftitution. (Complexion.) •
io, Vita ómnis beata hac re continetur. %iete
imm beftebet bie ©(ìtffetigfeit be8 ganßem £ea
ben3. `' . [6arfeit (auffem.
1 1. Cum honeftate pugnare. $8iber bie €tyre
1 z. Sic enim cenfenf. $8iemambafütßä(t. .
13. Conquirere vndique fuauitates. £autet
, ' £uft füd)em.
14. Legere intelligenter res aliquas. Gimige
§)inge mit$crjialibcrivc6lcm unb aus(ef«m.
15. Fac, ©ef&gt, ι ? W

`. 1, Ni
!

.'

cic. DE OFFIC. LIB.III. ar;


TINihiTIROeßiucundius.TG3ÌÌÌ5Tfiig.T ,
2. Quid cogitari poteft turpius. €oltemam moo[)
wa3 garjtiger8(auéfinnem) au£bendîem fíficm.
3. Apud quem nullum locum habet fortitudo.
Q`et imgeringftannid)t tapffct ift. .
4. FORTITVDO EST DOLORVM,laborum.
que contemtio, §\ie §apffctfcitbeftc|)etim
($eringftf)äßung bev %)ii!)e ünb 2(rbeit. * '
ς. Satis fortiter de aliqua re dicere. 3iem(id)
nad)örüdflid)0on einer ©ad)e6ambefn.
- 6. Non fpe&tandum eft, quid dicat. $)anbat
fit!) an feine%8ortcnid)t 3ufebrem.
7. Bona voluptate terminare. ®a§ ßöd)fte '
(§)utimbct %8elluít fud)en.
3. Aqua haeret illi. €t fam nid)t fottfommem, e3
foillnid)t fiieíém. '
9. Temperantialibidinum inimica. $ie$)'if.
figfeitfftcitet mwiberbie%egicrùem.
1 o. Tergiuerfari in re aliqüa. €itf) tvegctn, '
£(u8jiud)t futßem. ,
1 1. Qupquomodo poteft, non incallide ter
giuerfatur, €¢íoei§ fitf) auf aller!)anb?(rt
gat attig %au$ $uwicfelm. `
12. Haec resfuppeditat voluptates. ®i5 bita
mct;u€tlangung bcv %8olluft.
13. Rationegligendae mortis. ©ie 2(tt, wie
manbe3$53 Q3ittetfeit oevad)ten foll. ' ' ' '
14. Nonfacillime. ®Yitf)tgat £ugetmunùlcidít.
1 5. Quoquo modo poffunt. €0 viel möglid).
16. Huius rei magnitudo, illius detra&tione
… .' , finitur.
-
-

- -
-. -

316 cic. DE OFFIC. LIB.III.*'


' Tfiniô, cônnjenssERTIĘGaÜê
;n- nitít fogref;2(nfebcn. • • --- - -

I. Iuftitia vacillat, vel iacet potius. ©ie ($&ae


- . ttfftigfeit bincft/ cber fiegt oiclme!)t gat $u
%Qi\em. • <

2, Virtutes, quae in communitate cernuntur.


$ic $uginbcn, Die fid) im gemeincm £ebem
áufîèrn. - " .. -

3, Haec non per fe expetuntur, fed ad volu


ptatem referuntur. ©iefe ©atfe futfjtmam
nid)t um fcin fetbft villcm , fomùern nur bec
$otluft ba{6cr. * . ~

4. Conferamus in pauca. %ßit twollcnbie ©am.


tf)e fut% faijem. . . - -

5. VOLVPTAS honeftati ef* contraria. ®ie


$8o(luít{quít wibct bie ©btbatfeit.
6. Hunc reprehendendum iudico. ©iefer iß
3u tai)e{m. -. - -

7. Dirimere controverfiam.®en®tteitbeylegâ.
8. Non recipit cum voluptate coniunctionem
… honeftas, afpernatur, repellit. €btbatfeit.
... unb %3ellujt (affem fitbnid)t wcreinigcm. ' '
9. Magna res eft. ®ie €αφύittoid)tig, ,
1o. De hoc alio loco pluribus. £ieoem babe id,
- •
anbcr§iwo mit mei)tern (weitläufftiger) gc»
lyanbelt. - ($um $wecf.
1 1. Nunc ad propofitum. $)'um fomnien moic
Iz. Diiudicare rem. €ime ®a(!)e ent(d)eibem. :
I 3. Speciem vtilitatis habere. ®üßt, ftf)eimen.
14. Speciem pietatishabere, §vomm fd)einem.
:
· · : ;
·· · ' ~ ' 1. Nul
*-

<-

-
_ - _* _
-

-
• • . - .
-

* Cic. DE OFFIC. L13. Ifl.


I, NuIIa poteft huic rei Σum illa effe coniun +

* &tio. §)icfe $inge fönnen nid)t bcwfammcn


ftebem. --*. • . • .' -

+ 2.Vtilitatis nihil habere. § einen Qu6en6q6cm,


3. Mea fententia. Q8ic mic!) èìmtft. %) cinct i. -
-

$\eynungnad). . -

4. Munus, perinde erit , vt acceperis. §`a$


Gcffeiicfe twitb fé fcyn, wie §uc8 quf aunb
annci)men moirft. - .* * ***J
5. E medio curfu aliquem reuocare. €inem $ti,
* rücf ruffen, wenn et föon ben 6albcn ®eg
• -
τυ&g ift, • . . a - * ***
** *,* *•*
- • .•
! 6. Clara vox. Ginstaute �timme. - -

7. His voluminibus adges profécta vox huiu


; , viri eft. $nbieftn 3óüd)crn fönnen toit $ep
* S)ann gleic|)fambórem.
1 8. Tribuere alicui rei temporis, quantum po£
" fumus. ®0 oicl 3cit , alö mäglid) , auf cim
. §`ing moenûçh. - • • . •.

^
i 9. Aliquo fcientiae genere gaudere. 341 cifié:
3£ifjenßajftguftinb§tlicbcnttagcm.
Yo. Propediem. $)Xóójicn$.
31. Perfuadere fibi. ©ewißglauberi. verfuade -

1 tibi. Q3&ficf)ere bid). . -

/ 1*,Tues mihi càriffimus. 3t5 ficbeti6 £6r.


13. Multo mihi eris carior. §¢!) τρετNc $iqj
: n» 5oitlmcbtfitben. . …
' ., •
_/ , ,

f *
Finis Libri III. - -- -*• . •.
' …
;} - . - •* , , . '...
• ,. • , ,

i , '/ - f. •

'.
*

' , -

-
sis cę cstowo. • . . -

M. T. CICERONIS I |
\
*
• -
|
| , vel - •
f. -

- - ' •,
DE SENECTVTE .|
I. -

AD T. P. ATTICVM.
!
-' .


-

'- , 1
-
cAPPT1• I. , •• • /
.(
|

, ' • ;
( Vram leuare. §)ie ©orgem bene6men,
£imèerm.
t

' ' ' 2. Cura nunc me coquit , & verfat in pe&ore


fixa. §)ie ©rge unb $ummet quát mid,
unb ftifftmir $a$$erß. -

3. Ecquid erit pretii ? Q3a8 moitb mit bafit?


moafifollitf) gum Recompens!)abem?
i. ^ - - 4. Liëìíîïòóôïìïë. 3d)roilIbid,
! « ' ' mitbiefen%ßortcm antebem.
* '• , , ,
$. Vir haud magna cum re, €in armer (nid)t
, v . - • ' all;u reitficr) Jlamm. --

' .
,
A. •.
6.Plenus fidei vir,€in e6r(id)cvauftid)tigc*$)aii,
*7. Sollicitari no&tes, diesque. §ag unô SYYadit
pot $ummet unb ®rgénnid)tfubcnfönneii,
8. Moderatio animi. 2öeft!)eibenbeit.
9. Cognomen Athenis (Gotha, Venetiis) de
3 pgrtare, $on$er €tabt %tf)en, (Gotba,
$emebig) cinen3unabmen befomniem, '
ro. Humanitatem & prudentiam deportare
Aggdgmiis. 2lufiinivcrfitätem gelôrtuno
58filiórvcrsn. I.Re - -
_ -
, • • -

e. i.

• Cic. CATO MAIOR. , 3 19


m,Realiqua interdum grauius commoueri.3t!•
foeilem mooburt!) fe()t verumrubiget toetben.
2. In aliudtempus hoc differendum eft. §\i§
mu§ man aufeine anûete3cit perfpatem.
3. De re quadam aliquid ad aliquem confcri
bere. Q3om cimer €atfje ctiva3 an einem
fórei6en. ' -

4. Onus mihi commune tecum eft. %8ir 6a,


beneine®ot!); [iegenam einem §i«6et francf.
5. Onusyrgentis fene&tutis. ®a§ befd)mct(i. -

dye%(tet.
6. CÈìentansfeneâus (mort.) ©asgo * «

ioi56ewotftcf)enbe?fltet (§ 55.) _ I_
7. Onere leuare aliquem. €inem feine £aft
(eid)ter mad)en. I . v

* 8. id té quideri modice, ac fàpienter, ficut


omnia, & ferre, & laturum effe, certe fcio.
Qutvitjtbiefe§,ôeiner ©emoon6cit nad), mit
Q3erftanbeunb ®còult $uerttagem moiíem.
V.
9. Hic öccurrit dignus eo munere. §3fällt
mitein, (itf) ctinnete mid)f;inet,) ba§€tbico .

f<3®ef(f)encf3 toert6 ift.


1o. Mihi iucunda huius libri confe&tio eft.
, 3d) matje (fórtibe) bif; $u®mit großt -

- £uit. .. ' - -/ _ .. '~ 3


1 1. Hàec resnonmodo abftergit omnes fene
&utis moleftias, fedefficit mollem etiam
& iucundam fene&utem. ©iefe§ bettrei6t
nißt mus Di: Qttoi filiófcit Dt3 a-g A'

- · * -
· ·
- :
,• 19w

•** i, •, n,
/-

3 *o CIC. CATO MAIOR. ~ ,

° fonbcrn mad)t aut!) Daj:(be gaTTTijg ï5


anmtirbig.
1. Nunquam fatis laudari poterit haec res.
€$ iffnit!)tgcnug;u(oben. v …
z, Omne tempus aetatis fine moleftia degere.
* ©ein ganje8£ebemrubigfübrem. . . -

3. Librum de re quadam ad aliquem mittere,


* Ginem ein$tit!)3uftf)reibem, ;
' 4. Serrmonem tribuere Catoni feni. ®ehaftem
* Catonem vebemô einfül)rem. . •' ' ..
5. Parum eft au&toritatis inhacre. ®iefe ©α•
- • - •
6e6at eimftf)[cót?Infében. ·· · · · ·

-
6. Maiorem habere auctoritatem. ?Inf?!}nlia
** tf)er féyn. . . - ' . . . . '.
7. ip colloquio noftro omnem fermonem tri
-
buimus Catoni feni, apud quem Scipio.
: nem &Laelium facimusadmirantes,quod
* * * is tam facile fene&tutem ferat, iisque eum
. refpondentem, $m unftm ©efùtô tôt
bet atte Cato mit bem Scipione unô Laelio,
we(fe fitf) übcvibnbertoufibcrn, Daß er foge,
(affemfeyinfcinem |)0|)en?([tet, woraufibncri
$et Cato antwortet, unb ibrem 3rwcijjet ba, |1
; nimmt. . . - - "

3. Facile ferre fene&tutem, 3nfinem%fterga: `


, : s. T
{ufticbenunb ©ergnügt feyn.
. 9. Qui eruditius difputat , quam confueuit.
* $et ge(e|)rtctraifönniret, at$ fine ©ewon,
.. .*;
\ . beit ift. * • . . . . .: : _ !
ro. Attribuere aliquidalicui, €incm ctiva3;u,
fórsibcm, • • • i. Lite-,
-A

-
-
-

* I
r',

Cic. CAro MAIOR. 32 1,


iTLiTT€TaTUTTGFaecaTUTTTeTTÜdjofum effe.
' *' €i{)fi«i5ig auftie&tieííiííe ©prad)e (te
- - €ììv ;. »- *', -

' *• É; opus eft plura ? £);it eimem $ort,


$a§ió8 furt, matôe.
g. Hic fermo explicabit noftram omnem de
T. hac re fenteiitiam. £lu3 biefçr $e$e moitb
' ' *' umfere gant;è %ynung biewon octltúmmlió
ętiti, guwstiii;cnîwii)
,
- -
„, . caPyr. II. , ,
-

}4. saepenumeromitaritaleocumq.hoctae.
- - £-• -. . - -

`lig. %ó únè b&c Laelius w&twvÎberm un%


,ò ;ges
£. ; si-
η. •ia*
5. Miror ómniúm terum tuam excellentem,
. I. - '. , *

perfeëtatmque fapientiam. 36) fotmbere.


ijidjîgrtginewofitommene$fiigjcit, $iefiá
' übetafiàuffe
rt. - -

s. cum &c, tùm vel maxime, quod &c. �0'


. wößt,at£ aud) fonbcrtid) Ac,
7. Nunquam féne&utem huic grauem effe
fenfi. §)iefemfälltf.ia%ifternûtbéíótoet£.
8. SENÈCTVS plerisque fenibusfic odiofa eft,
vt onus Aetna grauius dicant fuftine
re. ®a§ %lter fórmmt »ielem oici íôïòeret;
Wot, alé bet%etg Aetna.
». Rem haudfjejficilem admitari, €i6
úbereine (eid)te ©ad)e bettwuntetm .
to,Qgibusnibileft
, -
opig- ipfiadbene,beateqs
\ ví• •
322, Cic. CATO MAiOR. •

gendum, §igfiinSctgnígrcg€mT553,
€Î1. - -

1. Omnis mihigrauiseftaetas, $eglió%(tetift ;


... mit ©etbriefilidf). - .

2. Omnia bona afeipfo petere. §m fid) fef6ft


cinengutem ®d)a§ l)abem, ** * *

3. Quod naturae neceffitas affert. 93a8 un§ ^


3 ùié%J'atutaiifetlegf, mit fit!)6tingt. '
4. Quo in ÉÉÉ;. eft haec res, %®¢*
unter bi§ t)a8fürnic()mffe ift.
5. SENECTVTEM VT adipifcantur,omneso
-
tant , eandem accufànt adeptam. ?||e
-

-*

ÉÉÉ wünff)cngit;u vetèefi, unb fociiti


: fie e§ roovbem finb, flagénficiìbet ba3%lter. `
6. Tantaeftinconftantia ftultitiae atque per
uerfitas. @o gro§ unb umbejtänbig ijf bie
$orbeit Der$Ycnfóem. s.

*7. sENECTVSOBREPiTcitius,quam putaffent


bomines. §)a3%[terfommt gefómoinbet béra
* „ bey, al3mam fid)§ einbilbet. l - • •

8. Quis coëgit te fàlfum putare?%3etbeijtbid) '.'


ῦiefe falfdje£Jleynung[)egem ? -

9. Citius adolefcentiae fene&tus, quam pueri•


:
tiae adolefcentia obrepit. §`aé%(tet folgt
-

gefthwinbet aufûie$ugenb , al6 bie 3ugemò


-
aufùie $inùct23a6re.
]-
-,
-

1c, o&togefimum annum agere. 2f6%i93a6*


a(t feym. -. “…
:
•;
1 1. Praeterita aetas efHuxit, ©ie oorige 3eitift
Ὀρτb&y. • • - - .* * -

- . I. Nul
. . . ctc:cATo MAIOR: I 31,
1. Nulla confolatigne pgrmulcere poffe ali
' quem. &inemfeincfi Qtoftge6en fönneri.**
2. Stulta fene&us. ®a§ finbifd)e 21Iter. ,
3. Vtinam fapientia mea digna effet opinione
** veftra. 3d) iwglite, Ę $cit unb -
, ,
Q3erftam5foroàtc, a(3i6tfie eud) einbiftet.€
4. Naturam, optimam ducem;fequi, $;em.pa•
rere. ©cr3anbteitungbet $Yatur fo … ”

5. Non verifimile eft,boc effefaâum. ©ifi


* gat micfjt affo$u feyn. ' ' '
Éii
6. Öum cáeteraépârtes huius rei bene defcri
* ptae fint,extremus a$tus ab inerti Poëta eft
hegle&us. ®ie erftcn€tìcfe finb rwctau3,
^ gefüf)ret/abetber le£te§bei(ift oontemungea
. Š; %etem au8g«laffcm iworben.
7. Terrae frugum maturitas tempeftiua, ©ie
* 3eitigumgünt, £)(eiffeberet §r§d)te. . . * «
8. Molliter ferre aliquid, €twa8 mit fanfítem,
*'*®)ut6 etttagem. * • '' ' ' ' ' ''
9. G? eft aliud,gigantum modo bellarecum

7° diis, nifinatufáé repugnare ? §`et %ttit


£ibetfitebat, fjtebaiif viet, aß rwibct &et;
* fitcitem velleri. . . . . . _ _ .
1o. Gratiffimum mihi feceris, fi &c. ©utvitft
fnit cinem groff<m ©efallcm erweifem, vemm sc. '
: v:£gre- Gtiva3von cinem vcte.
- . fpretl)cn. . - ' -
' - - -

rì. Spero, (vol6quidem certe) fenex fieri36)


I 6§fje, yim veiiigfienttage i6) bod)3sfùnè
* * *.
geíí, ålt;uwerböii.
X 2
7 ' ^
'
«
1. Mul
* .
~• . . . t
/
i
324 cic.cATo MAior,
1. Multo ante. £ange guvor. -
|
-

2. Hisfacillime rationibusingrauefcentem ae
tatem ferre poffumus. £lifbiefe£Bcifefam !
mam ba32([ter garfoobî tragem. : •
3. lngrauefcens aetas, ®a6 beftjmctf. £fltet.
4. Hoc vtrique noftrum gratum futurum eft. ,
$ui moitbum8 6eybem eim®efallcmgeftjea
€t],
;
- - - -
!
$. Nifi moleftumefttibi. limbe{δήoert. !
6. viam longam conficere, €ii€groî* £cif. )
g£tíam 6abem. !
7. Viam longamingredi, ginegreßißaiv
£y€f€m. -

cAPyT III. , / i

$, Faciam, yt potero, 36 vill3t6um, fò òiet


möglidjift, - -

9. Saepe intereffe querelisalicuius. €inem ofît


flágem5örem.
' rc.Pares cum paribusfacillime congregantur.
$(eid)unbgleißgefelltfißgerm.
11. Veteri prouerbio. %ád)bem atten@priid)• *.

foQÌÌ.
12. Voluptatibuscarere, ©er$olufientbe$e
remmìffcm. I.

13. Sine vóluptatibusvitamhullam puto.%8o


$t fûlt;$altei δύa£;£tiifitfcintcftes
€Ogh, /

14. sperni abiis, a quibus fumus coli foliti.


-
-

/
-

•. •
989n
t \ i. -

- - ^. i'
- - - • ! ,
■ - • 3** '
€IC. CATO MAIOR; '
, ,
's $iEencijenigcn ©etatffefToetû€700n
nemmanfònftalle€te getiofîçnbat. Dco ' , , , • \ •

r. Nô id áccufare,'quod éft accufandum. , , - |


$yidítáber bieteóteilrfadjeflagen. , %idjt ^ ' , *
ì ba8 tedjte$(ed treffem. , , , , i,
j s. Haec culpa huius rei accidunt. §)aramif* - , !
biefe ©dt5e €d)ulb umblltfaóe, * ' . . . ' ',
s. iäïíçíüeüefiit, ®i5tvirbátiírctmit. , ,!
' 4. Maior natu.eg9
5. Multorum €imcognoui
altet. . fene&utem
. . . fine
.

— '- * ;
querela. 35babe$itlegcfaffmt, biei5r£(tev
£t &inigöiageganß vergnügtgefüt)ttt
- €f1. , '•, •
5a*
* , : - · ·

6. Libidinumvinculislaxatum effe. §t*y£gym , , • \:

| 7. *E molefteferre
„...bom. $iîéítigaberctgüíieunb$olüiit.
aliquid. €t ba$ germe fie ' • , ,
i

s. Éûsmodiquerelarum in moribu$ e$$J; '' ' \


7Τάδῆiììeo, $igbaberìnitìt죣££££ , , . ! !
fííúgeri, föntetííbét unfte böß €ittemr
άuffìóturigunb£cben). . . .
, ' • ' ',, ,' |i
manus. €ig δεῖδεibenct , ftcunblid)et umb
T
9. Ę ' . .
, • • .. .
. ? .. «

., nid)tmfitriûçtâfitet. .. . .. . . -3,

so, Importunitas &inhumanita$ in omni ho- ' . . ,


: : & mine molefta eft. uniceumbliófcitgefälltci• \, ' ' *.

' íánfinemyiciffam vobi. T' ' ' `


,r.'ÉÉÉåíçiç$ύτὸeftiva*.
*•».' •
a . . . • X· 3 · · · · ,· ,
. v * ** '• • • t 4 * i 1, sed
: · · ·-à
·
. - -
.
· · ·
.. .
, • .

.** 3 - -

\
• r,
| .
- -

-

' ,
- ;

! - - - - -

- / -. . •/ - - • ' . ' ' |


/
-
r

&
326 cIc. cAToMÀIOR,
- - --

^ ; *• Sed fortaffe dixerit quispiam, €8 módytcjv 7


– manb cinioenbem. -

-
z, Tolerabilem fene&utem agere. &in leiba .W
,£ $i;
non poteft
... IdDerfábit
` 3.
Iti contingere, £ijtvi
multis
Dem taufcntftem mid)t. $)i}tvt£•
-

• •

4. Eft iftüc quidem aliquid, fèd nequaquam ,


... in ifto fùnt omnia. €éijfwgtimet od3g«»
troffen, aberi)od) notí nid)t rcd)t.
• 5. Non fua,fed patriae gloriafplendorem af
, ' fequi. £YYitfjtwegcm ftinet §tatem , fonbttm
.
w€g€m feine8%qfer(amb«8 berûmt feyn.
6. Hercle. §ürwa6r. , , : ;

7. Leuis fene&us. &ingetu6ig (eid)t:8%fter, \


8. Summa copia. ©rofïer ἀeid)tbum. _ • • *
9. APTiSSIMASVNT ARMA feneëtutis,artes,
* • • exercitationesque virtutum, ®et beft?
Götßußim%(tet finbbieguten®ünfteumb£lu32
fibungen bet £ugenb. ..
1o. Artes & virtutes colere. ®ümfttnunb$uo
*' genbenob{iegem.' - - -

w 1. Multum, diuque viuere, $angef*6en.


sz. Mirificos afferre fru&us. ©:oífem ®üßém
fingem,
13. Artes nunquam deferunt, ne in extremo
: * quidem tempore aetatis. §ünfteunb%3if,
• fnffigfften (äffen einen nid)t faüem, aud) in
beni!)$(5ffen$iltet nióf.
14. äìïëïãï ii bas fitngmfis.
#5, Qonfkientiabene a&tae vitaeiucundiffima
*}: · { eft.
-

cic. cAro Maior. 337 ,


ΣΕΤΕΤῆTTTgT®'
£;£ bat , ift €8 t)a§ erftcu(id)fte ©om bet
€lt. 7

·· ·· · CA P.. IY.

s. Reciperevrbem, gine©tabttgiebete:e6etit.
a. Bft in hoc viro comitate condita grauitas,
nec fene&us mores mutauit. %e) biefe* ,
• £):ammift§teunbtid)feitumb&tnftoerfnüpfît,
... , un506 et fóon attijt,iftetbod) nid)troumbeta
[idj foetben. ' ** ;
„g.'Colere aliquem. €inem (iebe*. *.
4. Non admodum grandisnatu. %i6tgat ;u
… altwa * ; -* **•

¥¥Aetate iam proue&us. ®óóiretioq3 aft.


&, Anno poft , confui primum fuerat, quam
ego natus fum. %f3 id) eim $abt alt wati
ijf et gum etftemmat %ürgetmtifte* getvt* ,
* * *. fém. s*. • i

7. Eo quartum confüle, %is etium virtbfcn


- ma[%öìrgetmeijtet iogr. < . * ' •
8. Quadriennio poft. ®iet 3a6te 6*•
rr. matf). - * •.

9. Magiftratumgerere. €jm £brigfeit(id)%mt


… , %£*m»gitem. T * • •.
ro. Admodum fenex. 3iem(id) a(t.
11. Suaforem effe legis àlicuius, €i, €¢
£- - %tpfbnum9%mg£5em. • -, … **
. -*.}. i. , ^ : * … .* -

II
x4 1,Hic

--
s** CIC. CATO MAIOR. '
s. Hic bella gefTit, vt adolefcens, cum plane
1
grandis effet. €t 6icltefit% im ®riegno$ fò
tapffet, ai8 memm €tmod) fojungi obet {δυβ
$iemlitf) a(twar.
2. Juueniliter exfultare. £eid)tfimnig unb ftía
J lid)feyn, nad) junger£eute ($emoombeit.
g. Familiaris nofter. llnférgutes §reunb. , . t
4. De hoc praeclare £nnius. ®em Diefem.
* fötei6fber Ennius ga* fööm. 4 * * *
ς. Non ponere rumores ante fàlutem. ®idé
…, me6rumbie%ßo(fa6vt be8%atcslambeô, at$
ûie %«Dember £eute febrem. -

-
6. Magisque magisque viri nunc gloria cla
- ret. $)et:$)anm witb imme* betibmtet. . , ,
7. Tarentum , qua vigilantia, quo confilio
recepit? %3d3 optgreffe %8ad)famfeitunb
®(ug%«it!)ater midìtgebtaud)t, bie ©tabtTa
rentum *picûet ;u etoberm. , , ,,*. ' ',' * .
8. Meaudiente. Q3otmeinen ©6rem, 3 ;
' , 9. Amittere oppidum. ®ie ®tabt ©erfic%
* * tem. t ; e.' • -, _ * • . • ,_ -
.*} , , · · -
-* -

ie. Fugere in arcem. €i6inbiccitadellere- !


, , , tiritem,' ' .;. ... q . … ; * '* . ;
x 1. Hic vir in armis non praeftantior, quam
... intgga, $iefer ©ettbat íiá nid)t twenige*
-
- £; $ticbcn6ea(3;u $tig«6/3«item tapjet ge•
' 6altem. , , , ,^ ^-' ' , .*. ...*'
' ',. .*. ' ',

xx. Refifterealicui, quantum p9ffumus, €i.


mé?Infölägegaryinitíte m%djem, :.. … -
1. O
::::. t ' λ ά
- i - \ .
1 ' ,
' \' .

_ etc. CATO MAIOR. _ 329


. .*

I, OPTIMIS AVSPICIIS EA GERVNTVR,


QVAE PRO REIP. sALVTE GERvN- .
TVR, ®a8 gé6et atle8 glácffitf oonftat,
**
tem, tva?
fenß mam
tl)ut.
gum%eftembe8gemeinen%3eo
v. - '. - -

4. Multa in eo viro praeclara cognoui. 36)


weifioietgute umb1}etrlit% §batem %om beni
$)'amm. , ,
3. Eft in rbanibusbic liber,quem cum legimus,
quem philofophum non contemnimus ?
*. i. $i$$uó íít ifi dtlet £eute$ânben, unb füre \J

τρα6v, wennmam €$(iefet, fé fimbet man fo . ', , / \ «

gottteffiid;e$g£ntrinn, aßbet befie Phi- , -


* * * lofophusnid)t babcnfam. • . * ' /
-

4. In luce atque in oculis ciuium magnum


' effe. ?{euffet(id) umb6cybem%ürgcniiigtof,
- fem§$. feym. i , ' * • • •

. Qui fermo ? quae praecepta?quanta notitia,


$ $ííííííííí#,
-* (id)e ©efg*&6e? wáégaber nid)timmet oöe
' §. %€tt(itffe £e6tem? , , * i.

6. Multae in hoc homine funt literae. & ift


fe6t gé1:6rt. ' • . --.
7. Memoria aliquid tenere, €tmoasim®ébáóta
,** mif;6abem. - , «. - •' '

3. Sermone alicuius cupide frui. ©at ga ,


•** gtiiemit*inem ttbet; difcurrigem... f!
9. Diuinare aliquid. €tiva$ ©otf)et tìiff.m.
:.… .: … n s. c. / *
, .;.;.' x3, *** * , J ca
- - - -. I. - r.

'^ ,
-
-
- -
-

33© cic. CATo MAIOR.


- -
-

cAPyT pr. .
1. Quorfumhaçtam muitâ dehacre. G8i£
e

... unnötbig, ©itt6iebon $ufagem. -

* 2. Nefas eft di&tu, hoc ita effe. 9)?an tôáte uí/


» t€$tfvemmmamfptäd)e, δα££$fòwäre. .
g. Vrbium expugnationes. €robetungemberet
©täbte. --- _

4. Pedeftres, naualesque pugnae. §.teffem 34


£anbumb®ce, -

5. Quiete, & pure , atque eleganter agere


, … aetatem. ®u6ig unb e$tlid) febem.
6, Placida aclenis fene&tus,qualem accepimus
Platonis. €im ammptbige8%{fet, wie D£$
, Platonis frinâ gewefemift. ' ■ ' ' .
7. Liberinfcribitur Panathenaicus. ®i§%uó.
6«iííet Panathenaicus.
3. Centum & feptem compleuit annos. €*
ift io7. 3abralt worbem. -

9. Nunquam in fuo ftudio atque opera ceffa


re. £icma(36onfeinet£/t6«itunbe§efóáí
. * tenfeytém. »
ro, Quaerere ex aliquo.€imen ftagem.
a 1. Diueffeinvita, £anget*bem. T -, '••
12. Nihil habeo, quod incufem fene&utem,
s. 366abefeine $tage übetba$%ltet. • • , : -*

13. Praeclarum refponfum. %8ob( geant•


toottet. - - • i : ' J. , & .,?
- -

14. Sua vitia infene&utem conferre, &ine


*&%**m%ttgt;uítribtn, J
-

. 1,Men
/ . .. i - - -*
·
CIC. CATO MAfOR. *33 1

s. Mentionem alicuiusfacere. &in£8 erroê),


men , gcbcndfen. ;
2. Modo. %[lemoeil.
3. Fortis equus. &iiimut6ig £yferb.
4. Spacio fupremo vincere Olympia. $im
%ßetttauffciiberet Olympiftben ©piele ge4
$pinmem. -

5. Senio confe&um quiefcere. Qûot %(tettiit%t


mebtfgrtfommenfönnen. -.
6. Equus fortis& vi&tor. &in tapffct, mut6ig
-- §}yferb. ' -

*. Hgnc probe meminiffè poteftis, ala bem


* fímntib* moo6{ immer gebentfem. ..
3. V. & LX. anmosnatus.®et 65. 3a6t a(t ift.
9.Voce magna & bonis lateribusaliquid dicere. .
$)it et%abemet unb ftattfet @timine etwa$
« t)0tttagem. v *, *.

io. Annos LXX. vixit Ennius. Enniusiit 7o.


• ' §abtaftnoorbem. . .
11. Maxima onera ferre. ©ie gråíïéften %e*
•*• ftfymoet(itfjfeutem etSutbem. (tra(5tcm.
12. Contemplari aliquidanimo. €tyag 6e?
13. SENECTVS auocât a rebusgerendis, $aé
* * 2{[ter oétbinbettumßam petenîmt£gefóôïé.
14. SENECTVS corpus facit infirmius; pri
uat omnibusfere voluptatibus. ©a3%[tev
-
fjioiöetbenîiôüñùítauítiníer$iiji.
15. Harum caufarum, quantum quaeque va
4.
r. *. 1eat, quamquefitiufta, videamus, $)ie
%3id)tigfeit bieß; $unctem fopWen wi; £;
-', ine$titifícm. -\
•,
- -
-
- -

m • - / ,, *

392 CIC. cATo MAIOR.


1

eAPVT VI. - ,

1. Arebusgerendis abftrahere,auoeare aliqué.


* Ginenûonfinem linterncbmen a66aftcn. .
2. NONNVLLAE RES funt feniles, quae ve!
… infirmis corporibus, animo tamen admi- .
i niftrantur. €tlitbeßertit!)tungem fommem '
atten £eutem $u, weld)e feine£eibe$ $táfíte,
, ' * c. boό ba$ ©emütb unb ®ctftanù etforbetm,
3. Rempublicam confilio& auctoritate defen
5 , dére. $)it gutem $tat!) unb%nfeljenbem ge*
, meinen$efen beyßcbem.
4. Ad huiusviri fene&tutem accedit etiam, vt
-
*; • δagu
coecus fit. ®iefcribitòinfeinem %ftctno6
6(int). - v

ς. sententia mea inclinat ad pacem cumhoc,


! -*- fjedusque faciendum. $tf) ftimmemitcin,
6in gemcigt/ben§ticbenumù Alliancemit bica
• femjumigd)et. x * *

&, Non dubitauit dicere ihla , quae verfibus


. . . perfecutuseftEnnius, €tbat oljne ®ebem»
, çfcnbcsEnnii %crf- bcrgefagt: *.
… guo vobis mentes , reëiae quae ßare fòlebant
Άύtehac, dementer fèfè flexere via ? %ßie fimb
ea διὰ ($emüt6er (o moantfe(babt morùen, bie
.* ibtbodyworfetfotapjjct unb ftanbbafftfóico
** n&t. '*' -
… ; I
7. Extat haec oratio. ®iefe £Xcbeiji mod) ©ote
£ $atibcii , guifiaben., ' -

<* ) i;;. , ..... 1.A-


•, .


\

!
/ -
^

cic. caTo MAIOR. 333


I. Agere oratiOReT IGine$$e $alter.
2. Ex quo intelligitur &c. Q`arau83u fd)(i«í«m.
3. Grândis fane eft. €t iftfcbr alt.
4. Nihil adferunt, quihocnegant. ®ic©rfina
„ èe, ûiefie wotbringcn, {inbaliyuß)lcxbt , bi§
umguftoííén.
%, In re gerenda verfari fene&utem nego.
, , 3tf){äge, bafimam in%{termióté mebtt5um
gnô ¢¤É¢id)ten fam.
&; Malos fcandere. %uf$€m$) ajt6gum fteigem
fletterß.
7. Fori, orum. §¥*®ang imeóije,bepb. & • -

ten itn ©öiffe. - -

8; £- exhaurire. ©cn €öiffêobem,


s. Gübernator clauum tenens, quietus fedet
in puppi. §)et étcurmann6ât δa$ $ubec*
., in $ex ÉÉ umb£i6t ganß ftitle im ®d)iffe.
το. Senex non facitea,quae iuuenes. Qßa§eim
* junget $)'«nff)tl)at, fanein alter nid)t tt)un.
1 1. NON VIRIBVS, AWT VELOCITATIBVS,
.. AVT CELERITATE CORPORVM res ma
' gnae geruntur , fed cQnfilio, auctoritate,
' fententia. §)ut(!) gtoffe €tärtfe unb ©e,
fóroinbigfeit be3 £ti6g8 moerbem moitf)tige
, §iíí ííííióíaüôçìüííííííííííííí ,
' Q3etîamb, gutcm%ατόiinb §apffctfcit.
12. Miles , qui verfatus eft in vario genere
bellorum. €im (gutet)®o(bgt, Detimmqm•
d)em £ri£gmitgeivefemift, βάτηαηόe &am•
*agm* mit 9%t%m %t. , 1. Quae
> | -
$

sa* cic. caro Maior,


1. Quae funt gerenda, aiEuipraeßiEEe W&
, qüomodo €inem®ígt%gebánymoa3unb wie et
eim®ingamfangem foll. - - - .

2. Miài€¢ôôïíåêëìíîïime?Infóßge 6aben,
3. Multo ante denunciare alicui aliquid. &i. *
-
nem etwaé lange oorbet propbeceyem. ' . . ,
,
-*,
4. De hoc vereri non ante definam, quam il
; > lumexcifum effe cognouero. 3t6bimnid)t
[ cbe auffet §utót, bi3 id) ©iefti nid)t me$t
p. L | moei§. - -

*
- 5. Hanc palmam, vtinam, diiimmortales, $ci
I.
I. -

v. ' gio,fibi refergent. 3®twünfóemur,bo5oii


i)iefen ©iegmögeft etíaítem.
' , .
6, Aui reliquias perfeqüi. 33a3 bet Großø.
$atet angefangem, fo(genb8 |)inau& fùbvctt.
7. Huiusa morte hic tertius eft annus, €t ift.
** mum 3. 3a6v toût. . . . · · · · · · ·
. 8. Memoriamilliusviriexcipient omnes anni
/ confequentes. §)e3 ®lánne8 ©ebäd)tni3
/ 1
b{eibt eivig; ibitû im €ioigfeitnid)t bergeffem.
, > 9. Anno ante me Cenforem mortuus eft. €iri
i
-
1 ,
* .-
, §αὐτ $ubor,ebeid) Cenfor würbe , ftarb et.
'. 1o. Ad centefimum annum viuere, ©umbett
i'

!
v
3a6ta(t mcrbcm. _ '
1 1. Excurfione'vti. ®paßferengef)en,
12. Saltu vti. ®an%en unb ©ptingen fönnem,
1 3. Eminus, Q}on ferm. v
.
'/
14. Cominus gladiis vti, $nber%άθεmitberi
®egenfetjicm, . . .
- / V. 1.Am
_^
- 1

t. -

/ /
7.TAmpliffimum magiftratum gerere.T$ie
gemts %8úríe , &bremíéêtelle 6cftci,
- èém.
, ... , , - • .… • '
z.. Rempublicam labefa&are. €im: Republi
* que in%l6nclymen 6tingem. -

3. Rempublicam fuftentare & reftituere.®e*


T , Republique (gem.%3efem) noiebet Ä
, fti unô fieinytigen ©tunbtßßen. , ,
4. Cedo. $)'eym, fagmit ùod). . . •
5. Qui veftram remp. tantam amififtis tam
* cito?%3ieijteute Republique fogefólvim,
. . bein8%i6nebrmem gerat!)em. - -^•

- 6. Oratores noui, ftulti, adolefcentuli. 3une


ge, umerfaßtme Aduocatem. | ' ^ _ , ,
7, TEMERITAS EST florentis aetatis; pru
*T* dentia fenefcentis. $ie$ugenbifttolffún
3 - ujû[£i£}tjinaig, δα821lttrabct flu9 unb bcr
` bάόt(itf). -
, I, s,
- w
*
* w ***,** s -• -

*'* ' capyt vII. , °*


- » 8. memoria minuitur. ©a? &cbáótnifi niiiit
- ab. - -.- .'> ' -•--• - * • • • -

9. Nön exercere memoriam. ®a§ ©®äd)t,


* nifjnid)t flei5ig übcm. -

1o. Natura tardiorem effe, $en$atut tumm


*** feyn. , - -

A 1. Omnium ciuium nomina percepi. 3ó ,

* *toci§ allet %fit§«v%Yal)mcm au£toriiJig. *


12, Aetate procedere. 2lclt&v woerùtn, . _
• - ,. - 1. Eum \
\
'. ' , - - - - r.
- - -* - - 1
336 CIC. CATO MAIOR. ' i

- - 1. Eum,quiArifides eft,Lyfimachum fàluta- !


; . . . ' ' re. ©em Ariftidem »ct bcn Lyfimachum |
, * anf<6em. ' .*

2. Quj funt, ©ieje6t am£e6£mfilib. . . . .


:
-

' 3.§ĂŠ. 36ffit6te,


T. id) mód)te bem ©ebátítni8€d)dôcu t()un. ,
, 4. Quod aiunt. %3iemam£u fagemyfiegct, '
5. Legere fepulcra, ©tabftf)rifften (e(en.
,, • ^ ' 6. Légendis fepulcris redeo in merpóriam
… , mórtuorum. Q£emm id) bte ©tabfd)rifftéh
, (efe, etimtiete id) mid) bct«t£obten, (g«bciicfe
' idf) foiebetùram.) .
q. Aliquolocothefaurum offerre. (Cellar. legit ' ;
,
gere) %meimem£rteimem,€t%6%etgtd»
, W%ÌÌ. -, - -
, 8. Manet mihi ingenium, 36 be$alte mtih
, ' ®ebäd)tni3. T _ ` T _ . ;

' 9. Huic permanet ßudium & induftria, {©ef, '


, 7 , fen$(ei5iftnod) immet unoetbtoffen. _ ° ,
'io. Cläti & honorati viri, C80rne5ine ©tam* i
te39%)erfonem. _ -

, ττ. &; fummam fineâutem. 3i6 in$ 506é


£fter. - - . -. -.

12. Propterßudium temfamiliarem neglige


- ' re. $«&fluditem86albartsn@qu3%aïíníít
* " . iii ad)t me6rhém. ' .
. 13. ln iudiciurn vocari ab aliquo, $oneimeit,
%€¢£[agt ©etbem. -

14. §öïíôïò, $it es$tyuns g+$u$ti®


*■ ' . . . . . . . - - • • t,M*-

* , - - -
- -

' Cic. CATO MAIGR, ss


i.TMale rem gerere.Iubet 3au$$aftenTÎçine -

©ατθεm nid)t wobl in adytinebmen. ' , _ \


2. Interdicere alicui aliqua re.,€inem*)a88et, -

6i€then.
ig. Interdicere alicui bonis. Ginem bie QScta
£oatttingfçin磩ütetniót{αῖeh. v -

4. Aliquem a re familiari remouere. Idem.' ,


5. Hanc epiftolam proxime fcripfi. ©iefem -

§:icfbabeióncilióft(oot £t,£&«v3«it) ge» ' `


fiftiáberi, -

&. Sententiis iudicum liberari. $en bcncm , ,


$iótétri frey gefproííen* »erbem. .
7. Cogit me in meis ftudiis obmutefcere fe- • •
ne&us. ®et %ftet fanitf) mitjtmcbt ftudi
8. iìiioc homineftudiorum agitatio vitae ae
ge &£ g&{«bet.®iefet$ amm}ätjtubicct,fofana
qualisfuit.
9. Age, vt ifta omittamus. ©efimg %ietori. .•

'
••
*

io. Foffumhos omnes nominare. §άrv«i5bie


£eute ati« mit ®a|)iiiem}unchhen." ' ' ' , v ,
1 1. Patrefamilias abfente, nunquam fere vlla , ' ^ .
in domo maiora opera fiunt. $enm bée ,
$au8bett nid)t $u $ati$ ijt, gefóiót nid)t§ '
teóte$imj3auf«. , '^

12. Serere,percipere,condere fruéìus, €{icm ,


Die$tìótéêïíïètjibtem, unb aufyebem. TI * ,- -
, , , ' '
-

13, In illis minus hoc mirum. ®aö ift qm ifio . '


* néhmißtjuvctivunbctii. • • - ^ ,
- . ' -• Y - 1, Ne: • •

-
- * \ , *
^ ;
-

-

-
.- -
\
• * _ / - -

: . \ t
338 C1C. CATO MAIOR.
1. Nemo efttam fenex,quife annum non putet
poffè viuere. €8mageinerfo a(t feym , à(3 et
, foilI, foroi;i)erbor!)!)0fjcm,nccß cin3a!;:;ulcbâ,
2. Elaborare in aliqua re. €id) uni cin®ing
bemüben, bcfùmmctm. - …

3. Haec nihil omnino ad me pertinent. ©i§


gé!)et mid) im gcringfiennid)t3 am.
4. Serére arbores, ôåümepfan£em. -

5. Accipere aliquid a maioribus. €tioaè σοη


feinem &ltetm ctbcm.
CAP. VIII.

&, Alteri feculo profpicere, %t $ie $ufünffti,


ge 3citfergem. -

7. Aiiqüid vitii apportare. Qßa§6ößmitfiô


[)ringcm.
8. Si nihil quidquam aliud vitii apportes te
cum, vnium id fat,eft &c. %8cnnfonjt nf(5t£
an Dir ;utabelnrwärc, forvárcûedjbijcinßige
fólimm genug.
9, DIV VIVENDO, multa , quae non volu
1nus, videmus, & multa fortaffe, quae vo
lumus. Qßcnm man alt viri), er(ebt man ©ie!
£gº, ùod) atet aud) wielleid)twieterftcu•
lit!)eö.
1 o. In ea, quae non volumus, haec res incur
rit. linter ba3, na$um$ nid)t angcnebme ift,
ijtbiefe ©atf« atid);u redynen.
1 1. Hoc deputo miferrimum, ©aëßalteid) für
Das fit)fimmfic, ^ I. Ef
CIC. cATO MAIOR. 439
1. Effe odiofum alteri.%cy anbcrnbcrbafitfeyn. . .
2. Efle alicui iucundum. Q\on cinem gelic6t
mocrbem. ' . 4* ' ,,

3. Adolefcens bona indole praeditus,€in®na5


gutct?ltt. , . * r
/
4. Dele&ari aliquo, €inem (iebem, feine£uf* am
cinem babem. ' . - * ,

5. Leuior fit eorum fene&us. qui a iuuentute


coluntur & diliguntur. ®enem 9([tem moist)
i6v %ftcr nicf)t foftbroer, tocnm junge £cute fie
(iebem, unô fleijigmit ibncn umgeben.
6. Praeceptis alicuius gaudere, €ine§ gutem • . *
$Katb ünb £ebrem anné6men unb gctne 5örcm.
<7. Praecepta, quibus ad virtutum ftudia duci
mur. ®uté£e{)tem, moeft5c un$ $ut £ugenb ' *-<

, fciten,
8. Tu mihi es iucundus. 3f fic6t tió. > -

9. Languidum&inertem eife. §aul unb ftäge


feyn. - • ,
• * * £t,
1o. Operofum effe , femper agere
3mmetgefd)äjtig aliquid &
, Tnicmof3'mügig
e)m. - *- , - -, -

+ •
1 1. Semper agere aliquid, tale fcilicet , quale
* cuiu$que ftudium in fuperiore vita'fuit.
*$mmér ctiva3 tbun, ncm(itf) wa$ mam in fei»
, g«t3ugcnb gelctnetbat , worauf man fid) ge»
, ' _ legt l)at. . . .. - -

11. Äöiidie aliquid addifcere $eó alle$a. ' ' ,


gemebtfctnen. [tcretjinedj&tiet)ifgetcrnet, s
' 13. Græcasliterasfenexdidici.
Y 2.
395absim%
' 1. Li
, .
. - • • . - * ;

34o CIC. CATO MAIOR-_ i.

, TILitteras auide affipere, $it gröffeííet 322,


gietbefctntn/fiubiten., -

a, íiúúrnam fitim explere. €¢incm gtoffen


', . 3. Haec
®utífeíícm.
mihi nota funt. 3d) foei§ bif;. ' - - - -

- Ä.
§. Vtiexemplis,
Difcere fidibus.€ygmpg[ajíbrem;
QÌufbet $títe 6(afcii (mei.
&. iniiteriselaborare. ©rofjçn$lci$ unb ®ü•
, 5« aufeie ftudia iwenbcm, fid) qufbie ftudia
- V€g€tì» - i

caprr x ,
' 7, Iserat locus alter de vitiis fene&iutis, $i5
roarberambere $c6(cr bc£?!!tet8. . ,
s. Güöd eft, eo decet yti. %8a8 mam [)at, fam ,
,
, 9,
" Quidquid
Nam auótootbrauêcm,
agas , ágere decet pro viribus.
- É* manfíut, fóú mam tburi, fo gut mam
/. - * • . Qf}. - - - -

, io.`Güae vgx pgteft £ff£ cogíeníig;$aga


, • . Rú$iéíóimpfflid)unbocrătftlid)t9m»
' . . '. .1 r. iiicm midjf$ię$$)
athletae annc$33$si$$etgu££,
fe in curriculo exercent. §)iè
- T§td)tcr übsmii? im%3ett{auffcm.
• ' . 12. íérti mortui. $£afftlefe 3!tme.
13. Nugator. €im Q3äííet , %ta%kv , 2(uf» -

* • ' . • • .'
ftbmetûet.
,,. íåÀòbilitari. ®utę fine èbatem $e
, / • '' símtwsiwn.
3, •,•
, •, v : 1, Ju
-.

\
CIC. CATO MAIOR. 34r

1. Jura ciuibus praefcribere. ®€nem lintera


tfjamen ©efe%éfürftfjreibem.
2. Huius virivsque ad extremum fpiritum eft
proue&ta prudentia. ©iefet %'alim 6at 6i3
an fein le%te8€mbe an ber $lugbeit $ugenom2
111€Ì?, -

3. Orator, metuo, ne languefcat fene&ute.


' 36 meyntæ bod), cim$cônet moürbe im?((ter
fówäd)et umb mattcr. -

4. Oratoris munuseft non ingeniifolum, fed


laterum etiam virium. T €im %eùnet
braud)t nid)t allein bem Q3etftanb 3u Q3et?
• • vid)tung feine§ %mtâ, femùern aud) gute £ciâ
bc32®táfíte. * ' .

{. Canorum in voce, €imé íelle @5timme.


6. Nefcio quo pa&o. 3d) mori§ nid)t, moie e8gua
• gebet, ba§3c. *.^
7. Videtis ahnos. @e6et bod) mein ?((ter
QH.
8. Decoruseftfermo quietus,& remiffus. €ia
ne nid)t alijuftatde unb (angfame?fuêrebeift
animutbig. - -

$. Oratio compta & mitis ipfa fibi audien


tiam facit. €ine mette %ébe finbet 6e)
Š £eutem oon felbffen %ubienß (($e2
ὐτ. ) - \
'ιο. Qupdipfiexequinequimus,poffumusaliis
praecipere. %3a8mánnid)t fclbftaußfüítem
- Y 3 . fan/

-
/

~~~~~~~-—~ _, _ ' _ -
342. cic. cATo MAIOR.
fam, ba§ fanmam ΆΓΕεηΚΤΕΤΤΤΟΤ
miffion gebcm). -

1. QviD ĘCV§Divs SENECTVTE fipata


ftudiis iuuentutis. Qßa3 fam mot luftiger&
feûm, al$ eim%[ter / t)cr in fcimcr §ugenb twa8
gelermet l)at. -

2. Adolefcentulos docere,inftituere, ad omne


munus officiiinßruere. §unge £cute febrem,
umù in allem (§%utem unterioeifcm. -

g. Hoc opere quid poteft effe praeclarius ?


'%3a3fínntéwo($ot cin6effet%8etcf gcftiff,
tet moerbem ?
4. Senes comitatu nobilium iuuenum fortuna
ti funt. 2(fte £eute 6a6en ba8($(ìtf, ba§wica
(ejunge unb oornelyme £euteum fie fimb.
5. Bonarum artium magifter. €im ®d)u(mcie
€£.
6. Nulli pii non beati putandi, quamuis &c.
, %tleftommémonftíénfinbfürgfùcflid);ubal,
tem, ob fieft6omnc.
*7. Confenüere vires, atque defecerunt. §\it
v$räffte %aben£(tteré batbem abgenommem. .
g. IPSA DEFECTIO VlRIVM, ADOLESCEN
TIAE vitiisefficitur faepius,quam fene&u-
tis. ®et 2{bgang bet ®täffteioitb ofjt midìt
fbwol Durd) δα3?((fet occurfad)et, atá burd)
umorbent(itf)£e6eninbcv$ugenû.
,. ííáíôï§6§ÄTííííííííW PERANs
A DO LEscENT1A effoetum . corpus
tradit fene&uti, 2(uf sine volújjggte
fíbrte

- - ' -i

-
-

- *

------
_-_.-—------------- --
- ---
• Cic. cATo MAIOR. 343
fùbftc3ugcnb folget cinftf)änblid)2Iter.
1. Sermo , quem Cyrus moriens habuit. §)ie
(«6t«%€¢bc§ Cyri,
- 2. Admodum fenex, ©cbr a(t.
3. Ego L. Metelium memini puer3t!) fam mid)
nod) ûcô Metelli,a(3cinflciner§nabcrinnern.
4. Multos annos alicui muneri praeeffe. Q}ic!
… 34!)tein?(mt werwaltem,
5. Ita bonis effe viribus extremo- tempore ae
*, • tatis, vt adolefcentiam non requiramus.
$m!)0{)eri?{îternod) foriìjtig f^yn, al3 eimjum»
ger $)'emf{). v *.

6. Nihil neceffe eft mihi de me ipfo djcere


Q8on mir woitlid) nid)t3 fagem.
7. Aetatialiquid concedere, ®em?((teretroa$
* jugut $altem. ' ' .r

cAPVT x. •
8. De virtutibus fuis praedicare. €¢ine$%4•
tcmtübmen. -

9. Tertiam aetatem hominum viuere. ©0 alt


feym, a(3 3. %) effóem nad) einamber werbem
3* fínncm. \
Io. Non eft eiverendum, ne,vera de fe prae- ,
• dicans , nimis videatur aut infolens, aut
loquax. %8ei[ ex bie %ßatbeit bon íití re*
: bef, %at ct fid) nid)t 3u befîird)tem , ba§ €¢
■ •• ®ot cincm £iìgnct cbct %ta%lav gebaltem
τρέrbe,
, i Y 4· · ·· · · ·
, i,Ex
%44. CIC. CATO MAIOR. -

I. Ex cuius finguamelle dulcior fuit oratio.


Q)effen $e$ea(%8orte) íüffct umbfieb(id)et
fimb afß %onig.
2. Nusquam opto, ut huius fimiles habeam
decem. §ó möd)te feine8 gleid)cn niét ;e?
!)en f)abem. -

g. Opto, vt huiusfimileshabeam mihle, idfi


acciderit, non dubito, quin fit breui haec
vrbs peritura. %8emmid) iooo. fbttf)er £cu»
tebätte, bäd)te id, $icfè @tabt fblité6a(où• .
be* feyn. …

4. Redeo ad me. 3t6 fomme foicbet aufmid).


5. Pofíevellem idem gloriari, quod hic. 3d)
wolltc, ba§ió ebenba39on mivfagenföhmte,
fwiebiefer. 1

6. Iis fum viribus, quibushic. 36)6infofiatd/


\ a(3 biefex, -

7. Vt vos videtis. QÜ8iebet?(ugemfóein fcbret,


8. Non plane me eneruauit, nec afflixit fene
* &us. ®a3%£tet bat mi® nid)t all;u frajjla ,
loß gemad)et.
9. Vetus laudatumque prouerbium. §`aé aía
teunb wabte @öptüd)wort.
Io. Minus habere virium, quam alius, $Yidìt
fòffavtffeym, a(3ein amberet.
1 1. bejioegenbeffct.
Num idcirco eft ille praeftantior.
l.
§ftet
-

I2. Moderatio viriumadfit, & tantum, quan


tum poteft quisque,nitatur. $)'am féllnid)t
mefitfid) unietftcbema($e$$ic$tífíteteiùem,
', . (a(3miah octmàg) - , 1. Ma
- è. CATO MAIOR; 34%

ÍTTJgjJ3efiderio teneri alicuius rei, €¢ht


: impórnad) oerlangem. 1 1

a. Perfiadium ingreffuseffeMilo dicitur,cum


· · humeris fuftineret bouem viuum. §`et
8 Milo foli einem (cbembiaqm £)d)fem 125.
git moeit aufbem %ófeln gettagem ba*
êm. - -

g. viresingenii,quam corporisfibi malle da- '


* ri. giöetbeng3etíaníumb§fugbeit / alé
groff<£eibe8$räítéíóroünftbcn:
4. Bönövti, dum adeft ; cum abeft, ngn ;£-
quirere, $emm inanwa$9ute£bat; baffêle
6igemit amnebmen;6atmane8abetnid)t, fid%
atid) genügen (affefi. - - '
3. Multiäetateprogrefliadoleftentia$$equi:
| runt. Q3ieféroíïìßenfióimibtem?literjibte
' ' jungen3abrefoiebet $u babcm. .. .
g, $ííûé parti aetatis tempeftiuitas eft
data. &injiglid)e8£ftctbat fine befonbcte
Gigcnfóafft. • - -

•/. coiìftansäetas, ®a§ männlid)e £fter,


| 8.
-
¤ssumen- $et, 9o. §αὐt ait
1 • *• - - . .*;

, 9. iiigredi iter pedibus. 3u§u5t£j£m... '


•;um afcendere, §tciicmaufba6%fttb
|teigem. , , , '
“â
r equo def&endere. Q8om syfct? ab»
-

.jt€t9em. - - - - '

*
xx.'Nüllo imbre, nullo
. Y 5
frigore• adduci
- ' .
-
•Cá
Vt
„*^ · · 3

\ - _ -'•*

346 CtC. CATO MAIOR.^ •

. capite operto fimus. %8emmeâ glcid)nod)


fò fébrtegtiet 0$crfonjtfalti|i, ùòd)immct in
b(offem §cpfje fcyti. …
1. Summain eo eft corporis ficcitas. €t ijt ci,
neö überatis Dürrem ünb magexn £eibe§.
2. Exequi ornnia regis officia & munera. %Ille
§öniglid)e ©iemjieberrit!)tem.
3. Tt MPER ANTIA conferuat multum robo
ris, $ie$)'àÉigfeitevf}íltum8669 guten £cia
bc§.$räfften,
C.4PJ^T XI. - - - «

4. ET LEGIBVS, &inftitutis,vacat fene&tus


muneribus iis, quae non poffunt fine vi
ribus fußineri. Qllle ©cfeße umb-$)\e6te
fpteffenba§ %([ter won fo(d)en 2(emtetm fteyr
vocld)e groff<$räfte cvforùerm.
5. Non modo, quod non po{fumus, fed ne
quantum poffumus quidem , cogimur.
€8 witbun3me!)r auferleget, atê moirtúnucii
unb ©etmiígem.
' 6. Ita multi funt imbecilli fenes , vt nullum
officii, aut omnino vitae munus exfequi
* poffint. Q}ictafte£eute finbfogat baufällig,
ba§ fie }unid)t§ mebr 3u gebtaud)en fimb.
7. Tenui, aut nulla potius valetudine homo.
€inumgefumber %enftf). -

8. Alterum hic extitit lumen ciuitatis, €t


- - , • iftcbcm
. / -

- - \

~ . -

-^

-—-——-—---- —— *
-_: _. - -- - - - - - - _ -•.
---…-
- -
-

l. - -

, ., CIC. CATO MAIOR. . • ' 347 - , '

Tijtebem foberûmt genoefeminumferct €tabt, ' .. .


alô jcner. · · -

1. Ad paternam eiu magnitudinem animi do- ' ' . .


3. &trina vberior acceffit, €t l)at bie €6re, foe*
. 00n feimcniQÖater gccrbct , buvd)$unft unb ^-
, (§clebvjamfcit octmcl)vct. ' ' _ . a <

2. INFiRMITATEM ne adolefcentes quidem • **

, , ' effugere poffunt 2(utí junge £eute fimù nit%t , • • '

- ' oomallem%mfroffrey umb fitber. , • •


3. Vitia diligentia compenfare, ©em $)'angel . ' . . .
burd) Defiogvöfform §tei§ crfegcn. - , . .^ '
4. Pugnare contrà morbum, ®er $tantf6cit ,
wiberjte6en. — - , - .
, • 5. Habere rationem valetudinis. 2(uf bie , . •
' ©efunûbcit αt!)t 6a6en. .• ' ' ' •. . . ,
6. Modicae exercitationes. £teine llbungen. , . . . \ .
, 7. Tantum cibi & potionis adhibere, vt refi- * '
, ' mamciantur vires. €tiwa£eííénumbttintfcmj)a§
twicbetmeue $räfftebefommt. . . . , . . . . •

8. Vires opprimere cibis&potionibus, $urdô , ,


, , §teffem unb ©aufjem feinem £ei6 ftf)wäd)ch. • .
9., sübüenire alicui. €inem belfem. - ,
, • Jo. Nifiluminioleum inftilles, extinguitur. • • • .
, , 38;ugmgnftin£)«lin Sic &amp* giejt, fo , , ,,
… wevteftîtfie. . . - - '
1 I. NQN CORPORI soL fubueniendum eft, • · ·

, , fed menti atque animo multo magis,%gm ,


' . mufpidtnutíürtem £«i8, fonbetn aud) für ,
& vicércle unûa$&cmüt5forgcn. . |
; · · , , ' ' . 1.Cor. ;

* *. - t. - … ; -
*.
-

348 CIC. CATO MAIOR,


1. Corpora defatigatione & exercitatione in
, 'grauefcunt. §`et £eib wirb wen bcv %v6ei
*•* ganß míbe. -

2. Animus exercitatione leuatur. ©@8(§5es


mìt!) witb burd) fietige llbung aufgemum»
teít.
3. Homo diffolutus. €im ibúfter $menfó.
- 4. Iners,ignaua,fomniculofa fene&tus. ®a§
N. 5. Petulantia, & libido, 21ftcr.
träge iiiib fflííerige magis eft adolefcen
l. tium, quam fenum, nec tamen omnium
adolefcentium, fed non proborum. 3niigt
, • £eute nid)tunb
finb [ífer
bod) fimbfie mut5w»illigcr,
atlefo, a{$ cffit!)£.
fonbcrn nuv @1(tc ;
– licberlid)e Q3äget.
, ' 6. Senilis ftultitia, quae deliratio appellari ,
• . folet. ®a§ fimbiíóe %3cfem attet £eute.
, . . 7. Magnam domum regere, €inem groffcm
Jduébaít betforgem.
' ' . ' 8. Intentum animum tanquam arcumhabe
re. %ufmettffam feyn. ®¢im ©emìt') mit
$(eif wotauftict)tem. _ -

9. Au&toritatemtenere. %(mfe!)en!)a6en.
·· · ' io. Tenere non modo au&oritatem, fedet
' . iam imperium in fuos. ®id)t nut 00m
' • feinen£eiitem ge«5tet, fonûctm aut5 gefütd)tet
, , . . . werbem.
, , 11. Hunc carum omneshabent, €tift 6:9 al•
- (cnbclicbt.
, , * ** , 1.Wi
… •

CÍC. CATO MAIOR, 349


1. Vigent in hac domo boni mores & difci
plina. 3n biefem ©auf: ficbt niam auf gute
Θit:£n umb3ut5t(gcl)ciiim fòwange.) I . .
2. Sene&ius honeftaeft. ®a§?||tev iß allex €0» ,
ten wevti). -

3. Ius fuum retinere. €i® fin $e&t nifi


ne|)tnen laffcm. - !

4. Nemini mancipatum effe. §τες) fcyn , an


g-
€)f].
g«bumùem ,
-
(niemanû$ $n€¢ít)
- '* . . ®

$. Vsque ad extremumfpiritum vindicare ius


fùum. €*in δίεόt bis an fin Giibe 6«
- l)atiptef. - .

6. Adolefcens,in quo fenile aliquid eft. $i;


' junge:})enftt)$crfiónatjattcnuaboctíáne
bigen £etitem íált. r

7. Hic liber mihieftinmanibus. 3® fórti6,


t)i§%uά). - -

8. Omnia antiquitatis monumenta coJlige


I* re. %lle aiteli6rtumben aufûcben ambfaniin»
{ef. - -

9. Caufas illuflres defendere, £i6fiseum» -

worne%me Proceffe fùbtem.


so. Conficere orationes. £ratione8fóvei6en,
I 1, Exercendae memoriae $i;
, quid quo
que die dixerim , audierim , egefim,
commemoro vefperi, 3ux llbung bes
, &:ętniíí:3 repètiteid) âlle 2lbenb, tya*
i$$enèagübcrgttsbt, gehörst wnb gttíam,
babc,
^* ; 1. Ex* ,

-.^


-
-
` ` ,
*. - '
~

35o ' Cic. CATO MAIOR. -



I. Exercitationes ingenii, curricula mentis.
- (§)emütb8,llbungcn umb21:ifinunfertingem.
2, in exercitationibus his defudo atque ela
*• boro, $ierinnen übeit!) imit6, -

3. In exercitationibus ingenii defudans, at


que elaborans,corporis vires non magno
pere defidero. 3u §enem ($emít63,llbufigen
braudyeit!) feinegroff<$räffte. ' _ ;.
4. Adeffe amicis, @öeincli §reunben bienem.
5. Venio in fenatum frequens. 3d) fomm:
* ficifiginbie £)at63,%etfamm(ung.
6. Vltro afferre res multum & diu cogitatas,
, easque tueri. Q}on ftcycn ©tücfcii etroa$
' ' ' roobt auêgcfonmene8 oottragem , ( auf bie ,
* óabn btingen, ) unb baffclbe aud) bcl)au,
' . ptem. ' s --- - -*

7. Haec exequi nequeo. 3d) fan $i§ nid)t in$


93ercfticf)tem. * • -

8. Me le&tulus oble&tat meus, ea ipfà cogi


' ' tantem &c. 3(f)t)abe meine £uff, wenmit5in !
meinem %ette (iege, umb6abebiefe gute ©ea
' -^ tandem. - ' - .

9. Semper in fuis ftudiis,laboribusque viuen


ti, non intelligitur, quando obrépat fene
&us, %3cmminam foiinmet in fein«;m©tubi,
rem unb ®rbéit wetiwitfelt i|t , fo fommt ba3
%(tet $ec6c), ba§ mamnitf)t moci§, wie. *
?
1o. Senfim fine fenfu aetas fenefcit. IS) an]
- twitbna$umbraę unoctmttcft alt,
- , . . - - CA
*

•. - - .-

cic. CATO MAIOR. ^ 35 i ' . .

caPVT xII. ·

s^

1. Sene&us caret voluptate. - $as 3I(tt; ift -

( umluftig. . . . . -

2. SENECTVS id aufert a nobis, quod eft in A.

adolefcentia vitiofiffimum. ®a§ 2|[ter


bemimmt unô èem 3) ut!)willcm )er jungen
^ , $alyve. - - - -
II ,
3. Magnus in primis & praeclarus vir. €i .


*
.•

ocftrcfjiid)ev b€τάbmterS) ann. .


4. NVLLA CAPITALIOR PESTIS quam cor /
, poris voluptas hominibus a natura data .*• .

*\ eft. $ic $oluit (§ftifìc8£ujt) iji Dcin


$enftbcnam alleríòåèlid)ftcm. . a

,
5. Voluptatis auidae libidines temere & ef vt
frenate ad potiundum incitantur. §\ie • . • '•

/ ;
' mellijiige $egistùcn fallcm gat ;u bigig quf
, ' cim®ing. ^ . _ . . -
' 6. Reipublicae euerfio. §`et Ruin cinet Re
publique. * ; - - -

-
• »•
. -

7. Clandeftima colloquia cum hoftibus, $cima ~, -r

, , … lic6e Correfpondenz mitbcncm §cinben.


, s. Nullum fcelus, nullum maium fácinus eft, . * ,
Y
' , ' ad quod fufcipiendum non libido volu •-*

. -

, , , gtatis impellat. €§ifi fciat €ίμὸς , fein -

… -
+

· · §äÄÈÉÊ ba;uun§ nid)t ùie%£cl. -)


i.
•_•

*. •,

, , , .luft qnitfibs;,_, . _,_._._._ « a*


•-.
.-

9. Stupra, & adulteria, & omne tale fagitium u» ».

nullis aliis illecebris excitantur , nifi vo -

^/
* ,
,
4 ` - - , ' , · · ·
lupta
·· · · ·
v,
* ,,
+ \
- _- *z , - •

-•

' - - · · · · ·
- I • • , ' - — >. \ v.
-
-
a
-
] f.

v.
CIC, CATO MAIOR. , t.
35 *
luptatis. jurerey umb&bcbtud) fommtvym
miόt3!)er, al8 bloß wen Der %ßolluit.
1. HOMINI DEVS nil mente praeftabilius de
dit. ®ie ©ccle ijt Daß worfteílitíííe am
£menff)en. -

* 2. MENTi , ( diuino fane muneri ac donos)


nihil eft tam inimicum , quam voluptas,
§)ie 38oflìfte fit«itcm am ígítem moibét bie
Göee(c.
g. LIBIDINE DOMINANTE , temperantiae
Jocusnongft, ôßegistùenuio$Yifiig»
fcit tam nid)tbeweinanbcv ftel)cn.
4. IN VO LVPTATIS REGNO VIR
TV S_omnino non poteft confiftere, {w
%ßo $o([ujt %ctt ift , 7 treibt fie bie $u
gemû qu§.
5. Fingere aliquid animo, Göit% tοαέ cin6i(*
$en, fürftellém. *\

6. Tantaincitatus voluptate corporis, quanta


poteft maxima. gifiet,ôctûcôgtíííííen$uit
únb §:elibe genicííet. .. •

. Nemini cenfeo fore dubium, quin &c. Gg


*virûmfcimqnbbatam}τρεiffefm. €$ ijt au8g42
mad)t, ba§tc.
8. Nihil agitare mente, nihil ratione, nihil
. cogitatione confequi poffunt, qui volu
-
ptãte incitati maxima, gaudent,
- \
-
æ; ή
• • / -
cic. caro Maio^, l as?
{ò intcv §teuύe timù £uftauêgelaffem }imè, bge
6cnibre ócbantfenum53etnunjtnirf)t recf)t
W bcy famulen, (jinb ganß auffet fit) fefbfteii.)
1. NiHiL EST TAM deteftabile,tamque pe
ftiferum,quam voluptas, &$ijtnid)t§ fdjäû»
ii6cr§,a{35ie %3c/lujt. -

2. VOLVPTAS, cum maior eft, atque longin


quior, omne animi $umen extinguit. §`íe
dil;ugroffe unb übermäßige £uft Gerb(cnbet
aab bet%$t&t ba8 ($emítí ôé3 °)lcnfóem
gatiß. _ \

3. In amicitia alicuius manere. %56) einefti


f)«ftem.
4. A maioribus natu aliquidaccipere. €tiva3
oonaften£etitcm !)ürcm.
$• Š alicui intereffe. €in $cfpråó mit
1}ά{fert. - -

6. Qgorfum haec? $o!)im $ié{et biß ?


<q, Magnam alicui habere gratiam. §inem
É &a $an& fügen ; €ttt eerpfiid)tet
€Ì}f},
s. í. efficit, vt id non libeat, quod non o- !
portet. ©iefet 6ättmid)vom uiige;icmcnbem
] £©ihgem a6. -

I 9. I M P E D 1T CoN s 11LIVM voLv


PT AS , R AT 1 ON 1 IN I M f C A eft, ac
| … mentis, vt ita dicam, praeftringit oculos,
nec habet vllum cum virtute commerci
um. -{S)ie %8olitift %erb[embet un§ gan%
unb gat , unb ftreitet wiύες bic $er •
- Z mumjît,
354. CIC.CATO MAIOR.
nunfft/bat aucf)gat nid)t§, ba3mitbcr§ugcnb
úberein fommct. , ,
I. Inuitusfeci,vthunc e fenatu eiicerem. 3
babe ùiefemungern au§ bcm $at!) geftoíem.
2. Notandum hoc puto. ©ifi mu§ gefitafft
moerûen. - -

3. Exorari ab aliquo. @id) oomeimem cr6itten,


bercDem (ajfem. -

4. Securi ferire aliquem. €inem ben$opff afie


ftf)(agem (decollirem) (ajén.
5. In vinculis effe damnatum rei capitalis.
$m®efängniffe $um $cùe oerurtbeifet fcwm.
6. Neutiquam mihi probari poteft hoc. 3d)
fanûifinitf)t bu(`em, (lobem, ungefttafit lyina
gebem faffcm.) • •.
7. Flagitiofà & perdita libido, €¢íání»(itfic*
$)lwtl)nwillem. -

CAP. XIII. , ,
8. Saepe audiui a maioribus natu, fe por Ę
ro pueros a fenibus audiffe dicebant. §d)
ba6e offtbon aften£eutengebêret,bie e6 gleicf),
fallê a(3 flcime $inber 00m alten8eutem geleto
net [)atten. , · · · `

9. Legatum effe apud regem aliquem. €im


§öniglid)er 2(mbaffabcut fcym.
Io. Sapientem fe effe profiteri. ©icf) 90ttoeio
fe awfigebem. -

. , , , , I. Qui
Y
, cic. CATO MAIOR. . 35* • ' .
1. Qui omnia,quae facit, ad voluptatem putat ; ,
effe referenda, ®er alle8, moa§ er tbut, nur
ber %3ellujt umi) €vg«%ung |)a(ber ©or , · · ·
mimmt. - - - , -

- 2. Audire ex aliquo. Qûon cinem 6ítem. -

3. Perfuadere aliquid alicui, €inem τρα3fwcif; -


matbem. -

4. voluptatibusfe dare. €id) bencn%ßollüftcm ,


ergcbem. ©ew %ßelluft nat!)l)öngen. - -

5. Pro republica fe deuouere. @id) ©or $e$


gium
bem.
%8efen$ %ßolfa()ttim bcnècû ge
. „ . r *. ,
6. Optimus quisque, €injeber €6r(icbember.
7. Non modo vituperationulla,fed etiam fum
malaus huius rei eft, ©iefe €afficiftnidjt
$u tabeln, fonbetn nod)bat;ü $u lobcn.
' 8. Voluptates nullas magnopere defiderare.
SYidjt3 nad) Det {Bollît fîagen. ,
9, Epulae, extru&tae menfae, frequentia po
cula. ©afteteyen , ba bie §iffje moobt init
: ©peifen béïeßet finb , unù Da mam ficijig
berum trimcfet. . . . . . .
io. Cruditas. llmt)au[irffcit.
, 1 1, Infomnia, ©tb(afflofigfeit,
12. Aliquid dare voluptati , quoniam eius
blanditiis non facile obfiftimus. ©itf)
$ex $uit $uroeilem bebienem weil mqmfit!) Dege
flbim nijtgat entfjlagcm fam.'
*
- • ( - z2 1, PLA·

„ -

- v
' , • · ·
• ' • . -. 'I
- , / ,• |

3*6 CIC. CATO MAIOR.


/ ^ 1. PLAT O EsC AM MAL QRV M appel
lat voluptatem , quod ea videlicet homi- .
nes capiantur , vt'hamo pifces. Plato^
nennt bie%{8olIuft eine£gcf,€peife, mocburd)-
bie §)enftf)cm jum ®öfen angerei6et unô
-
gusti
g&
toctbcn, wie Dct §ifó mit Dem£n,
� - - - -

2. Immoderatae epulae, llbermäßige ©afteo ,


τ€1)€n.
3• §äisi.
conuiuiis deleétari. ©icf) mit
mäßigem ©ajtereyem diuertircn. `' _ ' \
4. Claffe aliquem deuincere. €inem 3ut €¢e
' • ' (tf)(agem. - * „ - „
ς. Redire a coena, $on$ifd)efonimem. '
6. Cereus funalis, &inc%8at%£$cr£e. ^
7. Nullo exemplo fibi aliquid fumere. €ió
- etroq8 etwebfem, ob man gfeit!) fonjt oomnie»
' mariè tergleid)eu gefeben ßat. ' ' _
3. Sed quid ego alios ? ad me ipfùm reuer- '
tar." 38a5 fage id) piet oon anbcrn ? 3d)
• , , £omme vicòet aufmid) fclbficm,
9. Sodalitates conftituere. ($eßllß)afftem auf,
citf)tcm. -

1o. Epulari cum fodalibus omnino modice.


Gjan% mäßige ©ajtereyem mtt fcincn gutem
§teumbem balten.-
-
. . .
• r 1. Feruor aetati s. ©ie fiigige$tigerit. ,
* • x. Ae- -

.
» - . .

cic. cATo MAIOR. — ss* , “… -


. .
1, Aetate progrediente. %ßenn man áltet ---
roirb. ' . .

2. Conuiuiorum dele&tationem non volu- ,


ptatibus corporis magis, quam coetu a- . / , !
micorum , & fermonibus metiri. §)Yidjt , , ,
, . fo togt bet £uft balbcm , gß ui;i. Ser Com- - - -

pagnie, unb cine$ guten ©cfyráóô vitiem, - - \

, , qui sine ©ajictcv gchen, ^ . -- ' \ .


3. Id in eo genere minimum eft. ®a§ ift , , . . .
! ba3 geringfte. . . ,
4, Maxime probare aliquid. €tiva3 fonbctfió &
loben unô billigen, T , ·

capvt xir. , . .
- - - si >
propter
;.' peßiu is fermo
quoqunise dele& uiis em,
cgnuiation dele£ttem;
ari, , ,' •
&ines gutâ €¢ítáfí* 5alben. fit5 j? . . . .
§ìrociteri mit cinet ©aftere) diuerti - - , ..
1€Î1. \ - - ". /, -
g, Aequales pauci iam admodum reftant,
G8'finb mcó féft wcnig Won mcimcn gutcm ,^ . .
$teunben ©a. - . ' ' .
7. sene&us fermonisayiditatem, auget, pofi: : … ' .
, " Onis & cibi tollit. 3m%(t:thältiiiannid)t
z3 -• f•
*
. `~
.
-
, s** -•
cic. caTo MAIOR.
fe GRIETTGIENTIĘ
guten ©efpräd); §iintfcm, aBSoncinam.- i^
- N

' ; r, Non omnino bellum indicere voluptati.


, ,-< : :

§Yid%t alle£uft wetftfytwerem. -

£. Voluptatis eft etiäm fortaffe quidam natu


/'^ ralis modus. £)am fanfid) aud) in ber £uft
• , , , moderitem. - -

, . 3. Ne in ipfis quidem voluptatibus caret {en-,


£Âènéctus.
tijttg.
£ft« £«utem adyenfit!) aud)nod)
- … - -

4. Magifteria. %egiment, $errffafft proprie,


' fed h. 1. intelliguntur συμτοαιαρχίαι, Regma
-
* ' ) , » vimi, vt Horatiui vocat lib. I. Ode IV. Nam
,f
- •
in conuiuiis vel forte vel fuffragio elige
batur, qui conuiuio praeeffet,& legesTbi- •
bendi praefcriberet. Huius igitur Magi
ferium, fjue imperium quoddaih erat : vn
de & AModimperator dicebatur Varroni: Ho
ratius bibendi arbitrum vocauit. , Quin &,
magifiri appellabantur. Catullus `Carm.
: xxvii., v;i€¢Éófthumiaeiubet magiftrae.
Plauto Diâator eft,Graecis avp.roo fàpx®-,
ßao-iAsJc, vel £garnyák, qua poftremâ voce
vfus eft etiam?lautus Sticho: Strategum te
facio huic comuiuio. Vulgatius magiffer. Lam
`pridius in Elegabalo : Praefeäum vrbicum
faepe poff coenam ad potamdum vocabat , ad
| '. ' bibitis & praefeétis praetorio, ita vt fi recu/a.
rent , magiftri cogerent. cf. Pollux lib. VI.
eap. I. - 3. ••

«
{

CIC. CATO MAIOR. 359

1. Sermo, qui a fummo adhibetur in poculis.


$et Difcours (ba$ @cfprütí)/)òaébét£bet?
fic am§iff) anîängt, unb ©on ùcnen anbetn
üntcr wäbremDcm §vintfcn fortgefíibvetwirb.
Laertius gravAxiac §%Wyffareis , habita* *
' poculis marrationes, in Arcèfila nominat. Po*
inebat igitur fummus conuiuii magifter,
qua de re fermonem haberi vellet in po
- culo;eaque derejpfeprimus omnium con
• uiuarum difputabat,
2. Poculaminuta,atque rorantia. &in fleines,
bodyfcinos &(a3(§cd)cv)%3ein. 4. Manu
tius explicat ita : Rorantia pocula vocat, ,
quae vini parum capiunt: ngnyt imple
– ânt conuiuas ad fatietatem, & plane fitim
ïëïãeaníur,quodfitparuis póculis,quæ
extinguant,fed vt leuiter tanquar? iffor • ,

, minuta dixit. ' .

3. Refrigeratio aeftate. ®i* %6füßfung im


€ommer. , • • • • ' :
4. Haec quidem invillis etiam perfequi foleg.
$icís tíus id, quó auf íiiíiiáno, ©üe
t€Κm.
$. öuiuium vicinorum quotidie comple
ËT§ägtió bey finem %a(!)batm iu ©afe '
frwm. . . . • -^ _ , _....
g.` άuiuium ad multam no&tem 3 qu3?
maxime poßumus, varig fermoge produ
„ ἐ'äìïëïãïíïìáíôåßí
' , ' `' , Z4 , ` courfe .
-

*# * . . -

i. ; - • i• ' - - : \
V.
-

- -

-
/ -
*-

36o CfG, CATO MAIOR: ! .

££-* füyrcm, unbbisinbiefyäte %ag):


1. Non eft voluptatum titillatio in fenibus;
imo, ne defideratio quidem. %y aftem
$euteniji gat feine $egüngunb ginpfinbung
$tr&ujm«5t/ja, fie vitfaiigcn nid)t einmafft
batmatô, ' ~. . • I

' 2. Affe&us iam aetate, €in fóvm aiter 1


%) amm, •

3. Vti rebus venereis, linguót trgibth. φύ4 ,


-
££*£.
• 4. Dii meliora, ©afey©£\ttfür. I|
- . 5. Libenter iftinc, ficut à &c, profugi. Qaa

-
« , ,
-
$ 64b: id) mitf) allegeit, ai3 füt
bùtét. - /
ac, ge»
6. Dominus agreftis ac furiofus. €im barba*
… tiftf)etunbgtaufaniet %ctt. •

• . 7. Cupidis rei cuiusdam odiofum,& moleftum


, ' eft fortaffe carere. €3 tijut überau8 ipe6«,,
tverfnmammadyeinem®ingwetlamget, tnb e$ '
' ' ' ' ' nidjt baberi fam. ' `…
* . . —
• .
8. $i;
Qtt iff.
& expletus, &inet / ber beffem
-

, 9. Non caretis,qui non defiderat. %3etnitfit&


' ®£t(angt, $em fe%t gud) nid)t8.
- ao. Hoc éft iucundius. €$ gibtm*%t%tgnê
' * gung, ^ — ' -

` … . r 1. ££; aetas, ©ie 3ugenb.


J2• Voluptatibus frui. $ev$uff géniéíám.
I.Si
CIC. CATO MAIOR. 36r
1. Si non abunde potior hac re , non qmni
no careo. £6 it6 ft6om midfit ben wölligem
©enu§ bcm bieft ©ad)e 6abem, fobim id}
ῦodγύerfe[bcmnitf)t gar beraubt.
2. In prima, (vltima) cauea fpe&are ludum,
• , Q§orn oûer binten aufbem Theatro Die Co
moedie anfel)em. `
s. Magis
δεm.
laetari. ©täfftt« §tcube empfin,
4. Prope aliquid intueri, €f\)a8in bet %ibe
bettad)ten, fe%em.
4. Procul fpe&are aliquid. €tiva8 0on ferme
'f<6en. \

s. iiii quanti funt ? % Sie fili® ift bas


/^ nid)t ?
f. Animus meus fecum eft , fecumque, vt
dicitur, viuit. 3t6 bim 6ey tmit f<(b4tem.
$)t;im
gnu f.
Gemüt% if ganß in fióßlßften oct.
. ^

3. Illa íanti funt , animum, tamquam e


, ^ meritis ftipendiis libidinis, ambitionis, -

contentionis, inimicitiarum , cupidita


tumomnium, fecum effe,fecumque, vt
s dicitur, viuere ? %3ie fó&m ift bd3 mitftr
foemmbag ($emùtf) benem %ßollújtem unb £ί•
ftem abgefior6em , bem ©to(ß unb €6tgei%
ben 2(bftjieb gege6em, alle $einbf(6afft qba
gelegtjumbaííé feimbey fid) f.l6jtijt, ufib{:ia
net®ad)em a6tvattct? . . . .
9. Mori in ftudio dimetiendi coeli atque
- Z 5 terrae
- l.
• • , •

362 Cic. caTo MAioR. `


TEFFAETIĘj|ung be§ 35inmet; -

-' ' unô Der ©rùen ftev6em. ' .


1. Quoties illum lux, noétualiquid defcribe
•, . , re ingrefium, quoties nox oppreffit , cum
mane coepiffet? Gt bat offt oon 21benb bis
twicbet an bem 6clen JMotgen , un\ toiçòet
90m $)otgcm an bi$ in Die fpäte ®ad)t ge•
ftf)riebem.' •' -

2. Defe&tiones folis& lunae multo ante prae•


dicere. , ©ie €onmem, unb ®)on$2$imjter»
* nijjen (ange 3eit ©erberfagcm.
3. Leuiora ftudia, fed tamen acuta. ®d){ed)*
$- te, bocf) ftf)avfifinnige Studia. . -

4. Gaudere aliqua re, €ine §teube wovìbet -


, ^- .
' ' ').
· · · 6a6em. -

5. Vsque ad tempus aliquQd procedere aeta


te. %i3um bie unb Die 3eit («6en, -

6. Hispaucis diebus. Q3ot wenigcnßagem.


7. His ftudiis flagro, $iccam ergeße id) mitfir ,
babe meime £uft bram.
3. Hunc re&te Suadae medullam dixerim.
' *• mcmmem.
©em tam mam twc( it
* •Die 3«τόfamfe felbft •.

9. Magno ftudio exerceri in dicendo. @id)


;; großm §feifi
1δ€Ì1.
in bet 25crebtfamfcit
-

io. Epularum, aut ludorum, aut fcortorum


', ' vóluptates. ®ie £uft, fo mam íitb mit §tef,
f£n , €auffcn , épiclem unb £)utcm mae
d%tt, / . . . e- • . ;
* * * * * * --* , . -' ' ... 1. Pru- !
* 4* • τ 3 , ^ - - !

'
. . -

- -
- -
.

• • -/ -

-
, '
-
-
. - .
v 1 '\ - -
-
1 - - - - , , , - • ' - *
• * • , . • >- p.
êIC. CATO MAIOR. . . , 363
i 1. Prudens & bene inftitutus. GiiTffuget unb
~ geftbicfter Ymann.
2. Haeg ftudia pariter cum aetate crefcunt.
$e älter manibitb, jenicl)t manlcrnt in Diefcm -
%ßifjenfd)afftcm. - ', , *,

3. ln dies. Q3om §ag 3u §ag. Q((le Qage. ' ,


4. Voluptate anini nulla certe poteft effe , ,
maigr. §$ iff nid)te fùncté, áte Dic ©«• • , ,
miitl)§•%«rgnügung.

CAPVT XV. . ,
$.Voluptatibus agricolarum incredibiliter de- ,
le&iari. €i(5am ?/tfctbaü fonbctlid) belu, . ,
. ftigem. . . , . , _ _ _ . .. . . . .
6. Hae voluptates impediuntur fene&ute. •
$ief: £ufi 6$terim £ftct auf. ' , ,
7. Quam proxime accedere ad rem aliquam.
€incm ©inge gat nabebeytommem. I .- •

8. Rationemhabere cum terra. £)it bev €rbe.


umgebem, (Qui rationem habent cum ter
' ra. 3t£biftf) gefimnete £eute.)
§ 9. Terra nunquam recufat imperium, , ®ie
I ^ &tbeiffnieihabtgungebatfarfi. _ T . . .
no.Terra nunquam fine vfura reddit,quod ac- . . . .
--, cepit, fedalias minore, plerumque majgre ' . . , ,
i , cum foenore. 38a3 jam in biè grbe fiet, . , ,
* fticgt mam alle$cit mit%8uόςr wicbet, bi$» ,
' ' * 3. ' wcie ,
- . -r - — s - * • /

^ -, * ,
-

/
\ , ' -
/

364 CIC. CATO MAIOR.


££ mit gctingemThaijiengq5cTTirgí,
€£f}. - -

1. Terra cum gremio mollito ac fuba&o fe


men fparfum excepit, primum id occae
catum cohibet. 288cnm mgm Dem @5ααmen
aufbigweid)»umè focfcragcmadfitc&rbe geííet
bat , fo toirb e§ l)crnat!) unter gebratiyt iint,
mit ©rbe }ugebecft.
2• £n
€Γ3.
adolefcere, $at% unb nad) »adje

3. Culmus geniculatus. €im $alm mit


$mofem. -

4. Vitium fatus, ®a8 &in{egcm tcre* %8ein»


$ebem. -

5. Satiari dele&tatione non poffum. 56)


fam mit!), mitít gemug ctfreuem umb ctlu•
ftigem.
6. sefie&tutis requies & oble&tamenta. ©ie
$ube unb ®érgnügung be§ 2((fctè,
7, Terra ex tantulo grano, aut ex caetera
rum frugum minutiffimis feminibus, tan
tos truncos., ramosque procreat. $)ie
€rbe 6ringt au8 einem fo ffeinem ®örnfein
oDer ©ämleinfo gtoffe %äume unb ®ttäum
d)e berfìt. - ,

8. Malleoli, plantae, farmenta, viuiradices,


„ propagines, nonne ea efficiunt, vt quem
vis cum admiratione dele&tent. T$)'am
tafi nid)t %n« folibcrlit%$ %rgnügcn unb
-
-
§£**
-'

CIC. CATO MAIOR. 36,


Q3eribunùerung , anfr|)auen 'Die meue %c6a
fóoffcm , bie ®e£{inge , t)ie @rappen ,
;gruis: ,
Uy '€. -
unô cingelegte alte δίκba
- - -

T r. Vitis natura caduca eft, &, nifi fulta fit, ,


ad terram fertur ; eadem , yt fe erigat,
clauiculis fuis , quafi manibus , quid
quid eff na&a, comple&titur. *®ev%e6& '
-ftocf iit oem $atur fólvat!), unù ficgt auf
$ev €v£e, two niam ibn nid)t arbinûct ; ύego
mocgem fd)lingt er ficf) mit {eincn ©äbefein án
ὸem ajd)ftcn ©inge am, un^lauijt $atam in
bic ©öbe. w

a. Vitern ferpentem multiplici lapfu & erra


fico, ferro amputans coercet ars agrico
larum, ne fikuefcat farmentis, & in omnes
partes nimia fundatur. Qßenn bct $cim,
ftoc£ alleg®egenfic6bcrum ft!)finget, twitb et
' ícm ©ärtnct ôcftínittem , ' êámit et nid)t
$u fted) vqc5fe , tinú íití allcviocgcm l;im
^ , fólinge. • .

'.
g. ineunte vere. §11, §rüß.3o6r. . . .
*
4•
.
ges vitis,
Q.
®ie Qiugem am $cim,
- -

i , 5. Vua & fucco terrae , & calore folis au


Jge fcit. §)ie §rauben werùrn 9on bem
êïí quô û€τ €τύςm, unû & Cubcy®omnem
�i&egroff, - -

1. Vua
1

366 ' CiC. CATO MAIOR. l


1. Vua primo eft peracerba guftatu, deinde í
maturata dulcefcit. ®ie §raube fcfjmccft '
erít gat fuuer, aber wocmn fiereiifmocri)en, 66,
fommt íic einem Íííem ($cftfymiatf.
2. ' Vua veftita pampinis, nec modico repore
caret , & nimios folis defendit ardóres.
Q)ic Qrauben babem ttntcv bem £cbentqu6
mäßige 38ätme,umbúciier!) trifjtjie Die übct,
mäßige$ißebev ©ommcn nid)t. -

3. Hac requid poteft effeadfpe&tuiucundius?


€£ iftnitf)f3(uftiger8 anglifcl)en.
4. Huius rei vtilitas me dele&tat. ®er $?u«
£;em Diefet @5at!)e erfteuet imitf).
5. Adminiculum, €im%3eiii 2°])fa6{, $e6ftea
cfem. ^ -

6. Capitum iugatio. ©ie 3ufammcnbinbung


Dercr ($ipij«t. - ---
7. Sarmentofum amputatio. ©ie §ef(5mei,
bung De$ iibrigem ó01688. _ .
3. Sarmentorum immiffio. ®ie€inf&ncfeéim,
legumgberet §äfet, ($ebem.)
9. Repaftinatio. ®a§ §elgem. -

io. De hac re do&tus Hefiodus ne verbum


quidem fecit , cum de cnltera agri fcri
beret. ©iefer ©ad)e bat ber fenft gelebrte
-
%- Hefiodus inf&imem %öud) 90m?(tferbau mit
feimem %8orte gcûadyt.
1 1. Hic multis ante feculis fuit, ©iefer |)at
viclebunvert3absjubot gelebt, -

/ \
-/^ 1, Vt
-

,
, Cic. CATO MAIOR. • 367
1. Vt mihi ;videtur. $cimcv $\eynung
natf). .._ - . I.

a. Lenire defiderium fuum. @eim$cr(angem,


$ummetinetiva3 fiillcm, vergeíím.
3. Defiderium3 capere exfilio. €i(!) um fincm
@05n befümmerm, • :

4. Stercorare agrum. ®en £lttct (®a§ ©anb)


Düngem. T .
5. Non fegetibus folum , & pratis , & vineis;
& arbüftis res rufticae laetae funt , fed
hortis etiam atque pomariis. ®a§?Itfet?
pertfiftnid)t alléinfigenûcr€adt, 38sime
berge , %ßief&m unù Q5autmzôåttcm, Iuftig £;

unôßùm, íubcrn aud) vcgcm Dctct $tu


menzuilù £)bftgärtem. * ,

6. Pecudum paftus. Q3ie02£Scyûe.


7. florum omnium varietas, £ilIct(e) 8(u -

8• côfitio. £as yfiamficn. . .


Infitio, ©a$ $iv&igcm, %)ropfenr §m»
»fcn. '
, cAPVT xvI.
io. Poffum perfequi multa obleâamenta , *

rerum rüfticarum : fed ea, ipfa , quae


dixi, fuiffe fentio longiora. §t!) fönnte
mofywic(oon bcv £ujt bc§ %cfct 238çfèné fa•
'genr ,
„• j* ^ - - , 'j ,

*.-
-

p. ' ; i.
-, -
Y u … *

r. - - +

-- *

/ , - ,* i
- e -
.
-
-

¢
-
-
; - •. *
-
-

. \. •

, s ! - }
• . • - v.
- - - -

. >

sss cfc. cATO MAIOR.


Tg€nNGSGE
l)alte. i{5mc;fc, Safidjmid)}u{angequf,
• _

* .
• 1. Jgnofcetis. §!)r iverûet mit$ $u gut baltem
, iiid)t üb«ÍÍ`eutem.
2. Sene&tus eft natura loquacior. %ifte £cute
{!)iwaßemgctm.
g. ab omnibus vitiis fe vindicare. €id) ga*
gu tori§ btemnen.
4. Triumphare de aliquo, €incm íìbertvim,
δεm. - ,• .

5. ln hac vita confumam extremum tempus


aetatis. 3d) twill mcim 211ter ( meine ùbtigê
*
£eben6,3cit) in öiefcm ®tamèc Wolleriù$ $uº
btingcm. , — -

6. Non longe abeffe ab aliquo. %fjg 6e9 ei,


nem fcyfi. ` -

q. Admirari fatis non poffum hominis virtw


ter. %tf) fan mitf) nid)t geiiugfam über Ne$
$)'enftf)cn Qugenûeri vernoumbern. -

8. Ad focum federe, %eym €amin fi6en.


9. Huic magnum auri pondus cum attulif
fent quidam, repudiati ab eo funt. ©ie,
fém ift £^m etfid)cn eine gtoffe @5umme ($e{• •
%-
ôcé gefd)endfet tooròem, abër et fiat e$ nid)t
-
genommcn.
1o." NoN AVRvM HABERE , PRAE
' CL AR VM mihi videtur , fed iis, qui
habent aurum, imperare. €$ ifi nityffo
|
• τρθ[
- - **
- . \
, ,«

DIC, CATO MAIOR. • 369.


YoM eime |)ertlid)e ©ad)e reicf) feyn , af8 De,
nem, bie oie1®e|bunb ®ut bejißem, 3u befe£)•
[en f)abem, ,
1. In agris effe. €ió aufbem £ambe aufjal,
t€η
2. Regnum appetere. ®ad) ber ®egierung
fitebem. - . -

3. Regnum appetentem aliquem , occupa


tum interimere. €inem, bet natf) t)er ©ätt»
fóafft fircbet , e6e er§ nod) in8 ®ercftió»
tet, auä bem%8egc táumen.
4. In fenatum arcefli. 3utem $at!) beßiebem
. , τρ€τύem, -

5. Agri cultione fe oble&are, @öid) mit Dem;


&(tfctbau beluftigem, , \ . .; •

6. Num horum vita miferabilis eft ? mea


quidem fententia, haud fcio, an vlla be.
atior effe poffit. ®abem e$ bemm öiefe
fólimm ? §û,meine3£5cilé roüfíe fcinbcì ?
, fere8£ebcm, - *.

7. Hominum generi vniuerfo cultura agro. '


fum eft fàlutaris, . §)er3cfet :3au ijiaí,
(en$Yenfóem müélió(ift allen mötíig.) ' I
8. Saturitas & copia omnium rerum , quae
ad vi&um hominum pertinent, &e»
nugfamet Q8ottat!) allev §\imge , Die 3tim
uiterbait be$ $eníílitíem £ebené gé%$•
, C€Ìì, - - * •

9. Cultus Deorufn.A a $e: $9tttëiëmit,


•• . 1. Sem
-

«
-

a*o CIC. cATO MAIOR.


. --

1. SEM PER BONI, AS si DV 1 QVE DO


… M iN I referta cella vinaria , olearia, et
--

'iam penuaria eft , villaque tota loguples


eft. 'Gin gutcv unb ficifigcr ©au$ ? Q3atet
bat alic;eifeinengutenQSOtratbim $elletum?
^ , €pcifé£ammct, jm ba§ ganßc &ut ift ooli
• ' Q§Qvratl). · · · -

2, willa abundat porco, haedg , agno , galli


na, la&te , cafeq, melle. 2(uf einem 3amb»
• Gut bat man ©d)rocine , Χάtfe , £ämo
iiict, §còcv • Qji:5 , §)i(d) , ®äte , ®onig
, genug. . ~ •• • • - -

, 3. Succidia, ae, €in @d)imcfe. . · · ·

- A. Conditiora facit haec fuperuacanei ope


ris aucupium, atque venatio. Q\iefe ?(r»
bcit toitô fuftigev ûuvtt) ben bey mìfiigem
- • , -
Götunêcn
, i)cm. angejielltcm %egelfang unb 3ag»
.^ . – -

} •
.
• •
. ;.' Breui praecidam. §d) vili abbred)en,
witl3 für6 matbcm. , •

• «, AGRO BENE CVLTO nil poteft effe nec


i6

vfu vberius, nec fpecie ornatius. €$ ift


nid)t§, ba§ me!)t %)\u%cmeinbtingt, obet a
eim ftfyúner 2(nfcbcn ßat , alô cim moo|)[6€e
ficlltc8£ant, &ut.
*7'. Ad hoc agendum non modo non retardo,
/ ` ' * **
fed etiam… inuito
. **** .-
te , atque alle&io. $$
bin - *_ . *~_

-.

• . s. ^_ -
, • . ' . \' . -
• . • -
- - -
-
* , , -
--- - -
;

CIC. CATO MAIOR. 37t

6in Dit bictam nid)t allein nitfit finber(id),


fonberm treibe bid) nott) bat;u am. '
1. Calefcere apricatione vel igni. €itf)
am bet €onnem , obet beym §tuer moότ?
111€11. … -

2. Vmbris aquisue refrigerari. ?(m Götf)attem


. unb ®afftnfid)abfüútem. .
3. Sibi habeant equos , &c. nobis ex mul
tis lufionibus talos relinquant , & tef
' feras : id ipfum , vtrum lubebit. €ie -

, , mogen fitf) immerbim mit %yferbem umb an» ,


Petn ®ingen beluiiigem , foenm fie ungnut
t)ie $írífet unb ®artem [affem , ούet botí
ein8 oon beyùen. - • . •

4. SINE LVSIONIBvsbeata efTe iuuentuspot


- eft, §unge £cute fönnen bc§ €piclcns vo!
. entbcbrcm,
cAPVT xvII. ,
5. Multas ad res perutilis liber, Gim fórnáÉ·
I. (itf)%ud). ' — -* .

&, Librum legere ftudiofe. §lci5ig in cinem


$ud) (efen. ' . - • • •

7. Copiofe laudare aliquem, €incm ß5* 19»


bcm, • * ' .
Aa 2. i.ii.

- } • - • . × w r. Â
-*

< !

372. CIC. CATO MAIOR.


1. Liber detuenda re familiari, qui Oecono
micus infcribitur. , §in $uó bon. Dcr
Jau%altung , wie bicfelbe 3u fübrem
é1).
1).
2, Nihil mihi tam regale videtur, quam hoc.
36 bafte Diefe§ füíùq3%öefie. -

3. Praeftansingenio. €influgct %etr.


4. Praeftans imperii gloria, €in berü6mter
Potentat.
5. Vir fummae virtutis. €in f«6t tapfferet
%nm.
6, Dona ab aliquo afferre. €inemein Praefent
6tingcntom jcmambem.
:7. Communem erga aliquem, atque huma
num effe. €inem gat frcumb{id) umb%$fiitf)
tra&icem, empfumgem. -

3. Confeptus ager, diligenter confitus. Gim


um;áìnt , unô mit ßöumen fóúm befe6te8
Götücf §e(b«8. -

9. Proceritas arborum. ©etabe unù. [)0|)e


%äume.
1o. Dire&i arborum in quincuncem ordi
nes. €ine geraúe £)rbnung bet ®äume,
ber £inicn natf), ba brey %äume eim v.
*mad)en, alfo, I*.* |','|'.*
x I.TSuauitas odorum , qui afflantur e flori
S. bus. §)glicblid)*®¢rtiô,ęcrownbonen8(u,
smcm %£*fìmtmt, -

- • •
-
* *
M• Di
cic. cATo MAIOR. 373

1. Dimetiri atque defcribere quid. €troa8 aba


meffem umb abftecfem.
2. Multae iftarum arborum mea manu. funt
fatae. §tf) [)abe oiele oon Diefem Q8âumen
miteigener ©anb gepfian%et.
' 3. Nitor corporis. ®d)öne $(eibung.
4. Ornatus, multo auro gemmisque. €it;
ôómutf5et oon ©0(0, %ct(enuribéôétge»
fteinenteid) ijt. -

5. Re&e te beatum fero, §ó $alte bi6 billiffi .


fìt glücff.lig. -

6. Cuius virtuti fortuna coniun&a eft. %©er


ß τρο!)! tapffet (fugenb6afft,) afé glücf(id%
i|i. ' - ' \

7. Hac fortuna frui licet mihi, ®i5(${ìcffam


itf) [)aben. - -

8. Scientiarum ftudia tenere vsque ad vlti


mum tempus fene&tutis. %öi8 in fein [)02
!-
663%(tet fí auf%ßiííenfíaíten [egem (ftu
ditem.) ' ' '
9. Agri colendi ftudia tenere. _®id) auf
ûçn Qftfet » £8au tegéft, fit% Dej<n 6eficißi/
€f1, . -

IO. άm ad centefimum annum perduce


re,- junbert $afft alt moetûem, -

ή 1 1. Extrema aetas. ®a§(6öd)fte) 2((fcr.


j/ 12. Aetas media, ©ie beften §a6te.
13. APEX SENECTVTIS EST AVCTORI
- Aa 3 TAS,
2 74 Cic. cATO MAIOR.
TAS. §`a3 %mf«5cn Tifi 53T£Tret;
3iévèę.
I. Quanta au&oritas fuit in hoc? %ßie gro§
£lmf«6enbatnid)t bcr ©amm gebabt? T.
2. In hunc illud elogium vnicum. ©iefe§ ift .
tet cinßige , tem man bi§ auffeinem $cit%cma
©tein geftf)riebem. . -

3. Carmen incifum fepulcro, ©ie ©d)rifft '


aufbem £eicbenftein.T ` .

4. JVRE Is EST GRAVIS, cuius de laudibus - .

* omnium eft fama confentiens. §`et ift a(»


letbingâ in gtoíem?Infe6em umb %3crt6 (}u
i baltem,) δέt bon allcm £euten einftimmig g€•
[obt Woirb,
5. Huius non in fententia folum , fed etiam
in nutu refidet au&oritas. €t iftinf^grof, !

fem %nf<6cm /ί)a§ man nid)t nut auf feinem


' £atb unb ®efe|)! , fonbctn quó auf feinem !

, %8intf adjt gibt.


cApyT XVIII.
6, Sene&us , quae fundamentis iuuentu.
• tis conftituta eft. ®a§ 9(ltet , bayu
g. in bct §ugenb fid) wobl bercitet
Qt.

7. Hoc ego magno quodam cum affenfu o


mnium dixi, $iéfém meimem %3crtcm fimb
íic alle beygefallem.
- . I• MI

- - s , ^ -

;
-

- * ,
. _-

'
-
- .
-

,
-- - - -

~-n . . -
- • . .

^ .

CIC. CATO MAIOR. '' a*;


1. MisERA EST FIDEs, quae fe oratione de
-
fendir. §`aé ift ein ftfted)ter Ö(aube, ùer
a
fid) nut mit 33órtem füót $u bebelifcn.
2. NON CANI, NON RVGAE repente au&o- -

ritatem arripere poffunt : fed honefte a.


&ta fuperior aetas fru&tus capit au&torita
tis extremos. ®raue £aarc umb$un6e[m
bringen fo balb fein 2(nfeben 3u mege ; 216et
ein noftgefü()rtc$ £cben 6tingt cnblidj?Infe*
!)em unb €l)te genug.
3. Haec apud nos diligentiffime obferuan
tur. ®atquf ficbct mam gat fici5ig bey
1II18, -

4. Ciuitas optimemorata, €ine ©tabt, Narint,


&è c6rbat unb web{;uge!)et.
5. Mentionem alicuius facere. €ine$$Yefbung
thum..
6. Lacedaemone eft honeftiffimum domicili
um fene&tutis. Nusquam enim tantum
tribuitur aetati , nusquam eft fene&tus
honoratior. §)αδ 21lter ift mirgent)8 geel)ra
ter unb in größtm?lnf:!)em a(3;u Lacedae
- mon, -

*7. Memoriae proditum eft, %am fagt. €$


Wicber £blet, -

8. Grandis natu. €in altct% ann.


- A a 4. ' . 1.Ma

,
• • . , • • -i
-

- -
-

/
976 CIC. CATO MAIOR.
1, Magno confeffu locus ei nusquam datus.
tlnter bem groff<m unb bielem%oftf bat il)m
Ε- %y(a$ roollem mad)em , ( fi6em (af;
ßn.)
a, Confurgere , & aliquem feffum recipe
ÈQ38r einem aufjteljem , unù ibn fißen (af*
€n. , -
g. His a cun&o confeffu plaufus multiplex
eft datus. ©ie ganße%8erfammlung bgt
gu umterfóicbenem ma6léti $urd) iíte ftö»
£; %é;eugungem, ibrem 28eyfali gegea
€{l. -

4. Scire, quae re&a funt , fed facere nolle.


É wiííényioa3red)t ift, abet miót batmatę
, tl)um.
4. Multa in noftra vrbe praeclara, %ßit 6a4
ben in unßter @tabt wi«( {%óne 2(nfta(e
t€m. -

6. vt quisque aetate antecedit,ita fententiae


principatum tenet. ®«t άttefte batafle£it
ía$ m&ifte £u ßtcdjcn.
7. Honore antecedere. ®rtet feyn. .
3. Cum imperio effe. §)ie @(egierufg füfj*
τ€iTa
9, Quae funt voluptates corporis cum auétori
fatis praemiis comparandae 3 §§ iffein:
£ußßgro5/5i« btt&jte ubb%n%m gici$
μ{έγάςn wäre. '
1. Vo
• • -. l. i.
* - a.
-

/ t. $. -

-
-

-
\
- .- r. -

- CIC. CATO MAIOR. _ 377


1. V olv PTATiBvs Qv i s P LE N Di
* D E V SI SVNT, ii mihi videntur fabu
!am aetatis peregiffe. §)ie febr twollüftig
ßen., btingen i5t £eben 3u , twic cin ©t. …

fömäß. . . . .
2. Inexercitati hiftriones, faepe in extremo
. . A
a&u corruunt. llnetfabtne Comoediantem {
* «
mad)en ©ft ;ule%t erjtnod) cine Θgu. -

3. Sunt morofi, & anxii , & iracundi & diffi / }


ciles fenes. %fte £eute jimb múrriftf), oera
briefifid) unbeigenîinnig. . .
4. Hoc vitium habet aliquid excufationis,
non illius quidem iuftae , fed quae
probari poffe videatur. . ®iefev §e6 •
$; fam nod) im etroa$ cmtfóultiget moeta
€η. -

3. Semer femper contemni fe putant, defpici,


illudi : praeterea in fragili corpore odi
ofa omnis offenfio eft. %(te £eute meynen
immer, mam 6etad)te ©bet bélyme fier babea
ro fie wegem il)re8 ftf)wáó(id)en £eibe8 fe6t.
betbriefilió finb, unb gat nid)t3 leibem fön•
110m.
6. Haec omnia dulciora funt , & moribus
bonis ; & artibus. ®iefe3 moirb butd§
£; ®öitten unb ®ünfte mwiebet oetbefa
7. *g- inhoceft duritas. ©tiftgatumftcumbae
• -

v.

Aa 5 1. Ma
*

~\ • • \

ys cic. cATo MAIOR. ^ •


• 1. Magna eftin illo comitas, €t ijtf.yt freunb,
lic!) unù leutfefig. , . -

2. Sic fe res habent. €0 ift§ befcf)affem. A*


3. Vinum vetuftate coacefëit, $et $eintvirb
- mitbet 3cit faucr ($u &fiig.) s *

4. Seueritas modica. %id)t allgugtoff. €tiift»


-
{γαíftigfcit. - ,
'. 5. Acerbitas, 30rm. -

6. AvARITIA SENILIS QVID SIBI VELIT,


NON intelligo. Poteft enim quidquam
effe abfurdius , quam, quo minus viae
reftat, eo plus viatici quaerere? 3t!) febe ,
mid)t, watam alte £eute foltem geigig feym.
$enm wa8 fam voo6t mórtif®et fewn , al8,
je fìt%cven $eg wit not6 oot un§ babenr
ûefto me6t%eif€a($clò $ufammcm ;u mad)cm
ufiDgufüóém? •
-
*/ •
\

cAPvr xix. . .
7. Haec caufamaxime me angit atque folici.
tum
mitf)habet. ®iefe§ öngfiigéíumb6efümmcrt
fonber(id). \ • . -

8. Apprópinquatio mortis,quae certe a fene


'/ &tute non poteft longe abeffe. §)et bcm
%lter 6a(bbeoorfte6ente $ob.
9. Mors plane Regiigerga eft, %) an $at fid%
a ' .
- C
gat nid)tfütbém §} fütd)tem. .
- , 1o. Mors etiam optanda, fi animum eo dedu
,* ' cit,
CIC. CATO MAIOR. • 379
Tcit, vbi fit futurus aeternus(bcatur.) S)an
6at aud) eim Q}er{angcn mat!) bem §obe $u
*tragem , weil mam voci§, ùafi cv unfere Θecte
$utem)igcn ©eligfcit fíbret. . . -

1. Quid timeam, fi non mifer poft mortem, - • -

fed beatus etiam futurus fum ? Qßartfm &;

follte itf) mid) fürcbtem, ûait!) bocf) natf) Ncm


§obenicf)t£ íbclé, fonberm bic ©cligfeit $u !
gewartem babe? :
, , ^ ,
; 2, Quis eft tam ftultus, quamuis fit ado - -
-

, *
lefcens , cui fit exploratum, fe ad ve *

fperum effe vi&urum ? %ßer ift foo6(,


(ìwenu ct ftíon mod) jung wáre,) bev fcinc$
£eben8 biß aufùem 216&nb. geiwi§ unb werjia ^ ', • •;
d)crt ift ?
*-.. .
3. Aetas iuuenum multo plures , quam fe- '
*
num , mortis cafus habet. — 3tinge £cute -

fönnem e|)er [terbem, alô alte £eute. \. ' ', i

4. In morbum incidere. ®rantf rwerbem. ' ' e\- '


5. Grauius aegrotare. ®ättcre$cantfbcitqu32 - - - M.

fte6em. -

6. Triftius curari. SYid)t (eid)t(itf) curiret toet, • . - ]

ûem fínmem. .
-

*7. Pauci veniunt ad fene&utem. €3tverberi .\ ,


-

- £»enige alt. • • , /
8, MENS, ET RATIO, & confilium in feni !
*
/

bus eft, 3(tte £cut: roijcm vcrftänbig unb


flu9311%ηδέlm, .
.
1
, 1. Mors a*

*.

* *---.-•. -
- -
-
-
- *.
-— -•-** ù-*-*-*-
*-*** ** *--- ----------
-
•) - - •

' •. .. ' 38o CIC. CATO MAIOR.


! - 1. Mors impendens. ®er 6eWotfte6enbe
- - %€0t).
2. Crimen fene&tutis. &in £) anget, §e6(€t
, , - δε3 %([ter8. - - .
' ' ~ . g. Optimus filius meus. $)'ein (ie6e£
• - - @5o|)h.
— 4. Puer exfpe&atus ad ampliffimam digni
… ,

,• , * ^
' • • tatem,
Die €in junget
gute %offnungl) ®naber
abem fam, £$ $em man
00nverbe moa8
', , red)te8 au$ ibm moecbem.
, /. 5. Mors omni aetati eft communis. §)er
.
… • •
. I §o» nimmt {δ τρο}{ affe , al8 junge £eute
binib£g. -

' . ,• 6. Spero, diu me vi&urum. 3d) f)offe tange


– – – $u [eben. -

', • 7. Infipienter fperamus , diu nos vi&turos.


, , ' ' 983et (ange ju (e6en ©etmeynt, beffem Joffa
· · · mumg ift eitet. , -

H - 3. Hic, ne quod fperet quidem habet. 2569


- ibm ift alle Jofìiung au8.
9. Sum meliore conditione, quam tu. 3t6
• • .
- $t
e$ beffet , bim in beffèrm 3uftamb alé
li • -

- Io. Beati, eo meliore conditione funt, quam


- nos, cum id, quod hos fperamus, illi
iam confecuti funt. ' §)ie @öeligem im
I ,, •, Jimme( f)abctì c£ 6ief beffet al3 wit , biea
' • ', , *g£ilfie 5a3, moptauftvit hodìßnlid) %ffem,
s {όθή φάllig bcji£n. - …

• ` I. 6
4 -
-

CIC. CATO MAIOR. 38i


I. O dii boni! quid eft in hominis vita diu?
$)u (iebev ©£Ytt, noa8 ift i)0tf f»o6{ tange$
an be3$Jenftf)em £ebem ? (foie fur6 ift De3
$Yenîen £ebem?) - -

2.
Supremum tempus. €im €nbe. Da fupre
Ę
€)m,
tempus, T €§ mu§ òod) ein €mbe Da

3» Mihi ne diuturnum quidem quidquam vi


detur , in quo eft aliquid extremum.
Q)a86alte id) nidjt bot ioa3 lange$, ba Dotf)
eim €nbe Datam ift. Huic confentit illud
' Ciceronis pro Marcello, cap. IX. Quid eft,
hoc ipfum diu, in quo eft aliquid extre
mum ? %8ie fan ití Éaé (ang 5eiffen, $a$
.
enb(id) aufbíret? -

4• Cum extremum aduenit. %8emm'ba3Gm,


be 6etam nabet.
y. Cum extremum aduenit, tunc illud, quod
praeteriit, effluxit ; tantum remanet,
quod virtute & re&te fa&tisfis confecutus.
$8enm ba3 €mbe (bet $oD) fommt, fbift
bic veggangene 3eit ba!)imr ufù 01eibt un3
nid)tßübrig, al8 Der $ubin unb bie€6re, Die
toit burd) §ugenb umb fíblid)e §f)atem et•
langet babem. -

&, HORAE QVIDEM CEDVNT, ET DIES, *.

ETMENSES,&anni; necpraeteritumtem
pus unquam reuertitur: $ic étumben/
- £αg:
,
*, • ,

' *.
.•
-
/
\ -

I.
-- T . ,*- -^ *-

% ^ 38* cic. caTo MAIOR. 3. `


- / , Qage , §)onate unb 3a5ECTATÉr; gee
f(!)tvitiôe weg / unb bie ©ergangeme 3eit :
fam man nicf)t wiebet ;utficf tufjem.
- ' ' I, Qujd fequatur, non fciri poteft. SYam
'-..' .
- .
£g*! iwiffcm , moie eô in§ fünfftige geben
1\)lîî), . -

2. QyOD CVIQVE TEMPORIS ad viuen


: : dum datur, eo debet effe contentus. G8
, • • foli cim jcûct mit f:imcr i|)m gefe6tem £e6en8,
' • • 3cit 3ufticûenfeyn. - -

3. Hiftrio peragit fabulam.


. . j . gr(ßras,) siatis®et Comoe
cime Comoe
J • - 1€. v • , - • ' .
• • • 4. Vsque ad plaudite. Q%i$ $um €nbe.
- 5. BREVE TEMPVS AETATI s, fatis eft
longum ad bene, honefteque viuendum.
Qßënm mam fcine furge £ebenê 23cit wo|)l
umb vül)ni(itf) binbtatf)t |)at , ift fic {ang gc»
nting.
.. . . 6. Longius procedere. £ängct (cbcn,
r 7. Praeterita verni temporis fuauitate, ae
, ' ' ftas, au&tumusque venit. 2(uf ècn (ieba
· · · litf)cn unù angene5mem §tii|)ling felgt bet.
' ' ' €ommet unb ©erbft. ' . -.
8. Adolefcentia, tamquam ver, fighificãt, o
* , , ftenditque fru&tus futuros. 3n bec 3ua
… , . gcnb ficbet mam, wie im §τίθling, noaôo;
, . §tùóts tvajfcm vellcm,
s " . ' ' ' I,Aefta
' . * - - - r ' , , > . * . —

*, ^ -
\ *
\ * -

` … , ^.

- • y - - -

l \ ,
*,

CIC. CATO MAIOR. . . 383


1. Aeftatis & autumni tempora, demetendis
fru&tibus, & percipiendis accommodata
funt, $m€¢mmet ultò $crbft ctnotet mam
bie §τύd)te cim, -

2. Omnia , quae fecundum naturam fiunt,


* funt habenda in bonis. ?Illc8/ iva3 Dct
$Yatur gemäfiift, ijtgut. s
3. Quid eft tam fecundum naturam , quam
fènibus emori ? €é ift nit!)f$ natürlid)er/
a(3ba§ alte £eute fterbcm. , . , '
4. Adver(ante & repugnantenatura, $it et
ῦic $YQtur.` - _

5. Aquae multitudine vis flammae oppri- a


mitur. §)utc!) ύμέ$aíí«v wivù ûa3 §çuccº
auêgêlêfîet. -

6, Senex mihi mori videtur , vt cum fua


fponte , nulla adhibita vi, confumtus
ignis extinguitur. . ®ftte £eute ftetbem,
; ein §cucv (£id)t,) baö ©on fit!) fe(bítqu3e
. 3 €t. ` ` - ` …* - , -
-

7, Boma ex arboribus, cruda fi fint, vi a


* velluntur ; fi matura , & co&ta , deci
dunt. %8enm ùie 2{epffcf morf) gtùm unb :
, nid)t reiff finè , mu§ man fie mit gtoffer
SYííe abbred)en , mvemm fie abet 3eitig unb
reiï, fallem fie υδn fid) felbftem ab. -

g. sene&tus mihi tam iucunda eft, vt, quo


propius ad mortem accedam, quafi ter
·· · *ram
/
-

'\ - -
/

384 CIC. CATO MAIOR,


ram videre videar, aliquandoque in por.
tum ex longa nauigatione effe venturus.
£ßein%ltetiitmit fWerfteufid), ba§, je m86et
itf) Dem §obe bin, je mebt mitf) büiicft dm
£anbegu feyn , bo mein ®d)iff enblitf) nad)
ber (angtwierigen ®eife imben ©afengelangeh
. ^
/
* • fofl.
1, Propius ad mortem accedere, ®em §obe
mä6et feyn. ' \

2. In portum ex £3;
nauigatione venire. '
$Yatf) bç; lamgen 3óóiffarti) ben ©afem et,
lang£m. -

CAPVT .XX.

3. Munus officii exfequi & tueri. ©eine


T $yfiid)t uno?imt in adjtne6mem. T
Hoc mihi quaerenti ab hoc refponfum ef\.
' ©iefe %ntwort babe iti) bonibm 6cfom,
11€I1. , -

y, íí fpe fetus fum. ®ictauf ectlaff. i3)


mitf).
6, Àïíåer obfifterealicui, eijcinem6st*
6afftigtoibetfc6em.
f. V 1 V E N D 1 FIN IS eft optimus, cum in
tegra mente , ceterisque fenfibus, opus
ipfafuum eadem, quae coagmentauit, na
tura diffoluit. ©o enbigtmám am ftbönftem
fein £ebem tvenmmam natürlit%v%8eif&ùnb
beygwt£m%8cvftambe ftirbt,

•,
j • .
, *-
cic. cATo MAIOR. ss;
|,
IIAEFficium defruere, Ginyausabnegmti,
cinrciffem. . . . -

2. Conftruere aedificium. &in £au8 bauen.


g. Omnis $igij; recens , aegre ; in- .
ueterata , facile diuellitur. %$ ftifó
gufammem ge(eimtift/ $erreifit(3crbritt)t)nicf)t !
getn ; waé abct alt ijt, gebt lcid)tlid) ent» -

3ηρ€9.
4. Breue vitae reliquum. §)ie fut£e 3eit, $ie
mannod) 3ulcbem bat,
5. Auide appetere aliquid. ©tof $criangem -

rootnad)6aben/ etmoa6 fet;tb&gebren. ,


6, Breue vitae reliquum fine caufà deferere. --

®id) feine§ nod) furgen £ebené obne utfaó


felbft bcraubem (begeben.): ' •'
7. Iiiiuffu Dei, de praefidio & ftatione vitae •
decedere. €%€ €€ €£)tte$ %8ille ijt, fein
£e6&m 6eftflicíem. . . . .
3. Huius mors dolore amicorum, & lamentis
non vacauit. §)iefc£ iff nad) finem ®obe.
conftinén$teunbenfebvbcmvcinetumbbettau,
* tetwort)em.
9. ÉÉÉåñüm fuis, $om benem exinigen gé*
fiebet toetben. .. . . . • . .3 . ,
1o. Nemo me lacrymis decoret, neque füne
ra fietu Faxit. £3 bemoeine unb befiagemió
nutniman» madymeinem $oDe. ,,
Bb
• • 1, More
•!,. i
* - " *—

.
-
*. ` _ -, - - - -
«
-

-
*

ass cic. CATO MAIOR. - / . >

, Mortem alicuius lugere. Ginesse obsteti


11€n. — •. • -

a. Mortem immortalitas confequitur. %at)


bem §obijt mam unfterblid). - `s

g. Adexiguum tempus permanere, $ur6e3eit


Ί τράτεη δautem, - -

\ ' 4. Hoc meditatum ab adolefcentia effe debet.


$abin follem vir un§ oom §ugcnb auf bcfttca
bcn, beflei5igem,
4. Mortem negligere. @id) niftfirbcm ©ebe
fürtbtcm. . - - •
6, iranquillo animo effe.-$ubig fym. .
;. MoRiENDVM gERTE EST , & id in
Icertum, an eo ipfo die. ®et §ob ift gee
mifi, ab$t, mgm £am fitjt toiii;m , ob mam
nidjt nod) bicfcn$agftetbemmufi. _ ~

g. γίδ£s omnibus hgris impendet. ®et §.95


ficbct un§ alle ©tunben ®ot ; toattet alle
êfunbcn aufunâ. . s * ,
g, CGnfifìere animo. ©ute$ $uf$$ fyn.
3o. De hac re non ita longa difputatione
... opus efïè videtur. €3bratiót biebon feines,
récit($ufftigcn$cùe. - i

,i.Tim libéranda patria interfici. - $os


bie $tepbcit òe$$aterlanbe$ fterbem.
ia. Ad voluntariam mortem curfum equo
„üm incitare, §tcyvilli9 in bcm §obtene
* ;
[1€fle
';.'.
· · . . . • , •
* -
. *.
*;. *, - • v.
-

* ,
.-
-

,
»| \ I. Cur• . , •

… -^ * - . • • ,

• . `- - -

•• , -

, - -
• • - .
-
-

› - -. . ,
- - - « i - -

• . . . • , s
-
-
- -
\
, -* · · · · • , - `· - \.
-
/ .-. - \. , .
-

------------- * , *. _-
-_--.--^-~_.-• -*-*-—--
- _*

Cic. CATO MAIOR, 387


1. Cürfum equorum incitare, @enen%yf&tbem
t)ie @5poténgeberi.
2. Fidem datam conferuare, €¢inem gefciffe,
tém Gyb baltem.
g. Iter obftruere alicui. €inem $em%3eg ©et»
cammefn. - - -

!
4. Mgrte fua fuere temeritatem. €€i,
mer $evw«genl)eit %lbcm tim8 ££%£m fom»
ÍÍÍÉfl,
, 5. Huius interitum ne. crudelißimus quidem
hoftis honore fepulturae carere paffus
eft, €t ift agth von feinefn gtdufäfnftem
£* mit gröff.ficv €i)te begtabcii fíet,
€f1. -

6. Legiones noftrae in eum fàepe locum


prófe&iae funt alacri animo , & ere&o,
vnde fe nunquam redituras arbitra.
rentur.. tlnfcre %ftfcr finb cfft fnit tmp{,'
feten unb utietftf)rocfeftem 3) ut!) babit;
gegangem , ba fie nimfiierfje6t £pff ,
mung * hattcm , vivct ;tititf fu ' tom«
fi18r},
7. Rerum omnium fatietas, vitae facit fa- ,
ì
tietatem. ?flet $\fiige $eníge maó; «i, ^ - ^
-

nem Q3etbrufi b«8£eben8, , - '

8. Haec non a me quaeruntur, 3® fuße (fig. . ,


6*) Misfi* ni£t. · · ·

• • - …
r.
-
Bb * G4,
• • .
/

,• . • ; ·
* * •.
388 cic. cATo MAIOR:

CAPVT XXI.
a - i. Equidem non video, cur , quid ipfe fen
tiam de morte, non audeam vobis dice
re., 38atumfolite id, cuó meine $)'eynung
vom § ob nid)t enfùccfen. .
2. Hoc melius cernere videor. €ébümtftmitfi,
s. \ itf) bcrftc6e biefe§ bcffer.
3. Propius abeffe ab aliqua re. €inem®inge
nab« fcym. %itf)tweit 0011 eimcm%§`ingente
fernet f<ym. a

, $tcumb.
Vir mihi amicisfimus. £)ein 6eftct
• \

5. Viuere eam vitam, quae eft fola vitanume.


randa. §)αδjcnige£ebem , twelt568 Da8 redjte
ijt/{)a6en. . . . . . -

6, In his compagibus corporis inclufum effe,


3n bem £eibe§,£etcfetftccfeh. - -

7. Munere quodam neceffitatis & graui ope


re perfiingi, €in môthige8 unô fóroércé
93ërc£ wercid)tem. .
g. D E vs iM M ORTALIS SPARSiT a
nimos in corpora humana, vt effent, qui
terras tuerentur. ($ £\ § § 1)at barüm
bie @5ee(e in bie %)enftfi(id)e £eibev gepflane
6et , Da§ fie bie ©rbe bauem unb bcfjcrrftf)cm '
folltem.
„ ' 9. Coeleftium ordinem contemplari , & imi
^ tari eum vitae modo. $)ie ©rbnung be§
- - * ' , Jima
CIC. CATO MAIOR,- 389

$immelébettatf)tem, unb fein £cbcn|aut|)fein


prùcntlid) Datnat) cintiótcn.
I. Nobilitas & au&toritas fummorum, viro
rum me impulit, vt ita crederem. ®a3 ; -

2(nfjcn ©orne6met unb gefc6ttct £eute bat


* mití betwegei,íiíjiigtàuìiT '
2, Sunt Philofophi , qui nunquam dubita
runt, quin ex vniuerfa mente diuina de
libatos animos haberemus. &inige Phi- ` .

, lofophi feynê í`et beftänbigen %) cynumg r `


$a§ unfte €cclen ooim ©íttlid)en ®efcm
feyen. -

2. §üíemus
δ€., . .
vitae dies. @es £stens &t,
~ , • -• • ' ** . . ,

A. Socrates eft omnium fapientiffimus oracu


' lo Apgllinisiudicatus, Socrates iftoon $em
Apollige flbf est venâ lettwcifficn cst.iv
metW)Qvben.
*

5. Quid multa ? fic |mihi perfuafi, ficfentio. •

$ut$!(mittinem33oti.) Nifi ifimeines) cy.


6. Magia celeritas animieft, ©ie €¢* ift ü,
berau3 geftfymoinbe. . -

*7. Semper agitatur ánimus. ©ie€¢¢(. iftim*


metim bet $erwegung.
&, Cum -fimplex animi natura fit , neque
… habeat in fe quidquam admiftum , di-.
fpar fui , atque diffimile , non poteft
: … Bb 3 , diui
^

\• '
396 , » eiC.CATO MAIOR.
TíitiíTqUGífi non potefìTEGERGß
interire, ' tlnfcte ©cefc bcft«6et aué`einem
%3efcn, umb ift mft nid)t3,'ba§ i6r ungteid)
τράre, ocrmifíet, babet tam fic aud) nidjt
ggfjicben tvgtyen : ®g abct £if mifft ge,
£t fan,fò folget quff), βα§ ficumjfetbfidf)
£1), ' .

1, Magno hoceft argumento. ©iffifteinfwidj,


fiost 3 vtif.&ium, - . -

2. Hominesfciunt pleraque ante, quam nati


funt. §)i:$)tnftbefi fwijjen bás meifio,
mea3 per ibret ©cbubtt gefícíem i|i. '
3. ^£$ difficiles difcere, €ótwcte g3iffen,
fóafftem fe£Iiem, - - -

4* 9eleriter res innumerabiles arripere, vt


' %*j non tum primum accipere videamur,
£g geminifci & recordari[3ii £ur6et 3eit
$it{3îarîem tetnen unbfaffin) ba§ mannidít
r £f?et£rneynen fbllte, at$teíiiítéìáíôïíçj;
£ft* f*gbetn man noífices fíiíTiíí'í
£; ober erimnere fit) nu$ $etf (ben foit,
« •' ' •

cap. xxII. -
*. £tiamsi filii, Meine fi$m $in
I, Diß.
/ •,

Cic. CATO MAIOR. - 39r


ΓΕΓζξΊ5 aliquo. Q}om cincm ftf)eie .
- Dem. - -

2. Dum fum vobiscum, ®o (angeit!) bey eutf).


3. Clarorum virorum poft mortem etiam ho
nores permanent. QSornc6me £eutc , finb
aud) nad)il)rem §obe nocf) berübmt.
. 4. Memoriam alicuius diu tenere. £ange am
eimen gebencfem. .' : *
q. Memoria huius viri diu tenetur. ©iefçô
%) amneêéôôáótni§ oetge!)etnid)t. . . ,
- 6. Mihi hoc nunquam perfuaderi potuit,
§tt) 6abe bifi niëmalè glaubem fönnen, _
7. Animus eft in corpore mortali. ®ie €e€•
I. (e i^obmet in Dem fterb(itf)en£eibe. •,

8, Animus exit ex corpore mortali. $)ie


.
s * * $:
ftf)eibet Won `em £eibe. ®et $) cmff)
. ftifbt. ^ . ° . . -

9. Animus euadit ex corpore, Idem. -


io. ANiMvs, cvM óMNI ADMIsTf
ONE corporis liberatus , purus & inte

íie €¢¢£ eift ©on bem £;ibe befttgijfi,


umb foiebct ibte ®ert(id)feit unb ®d)öm»
$cit etfanget, bcnn ijtfie teft fug unb weia
fe. , - - - v

II. ' Cum hominis natura morte diffoluitur.


£ßcum oc*)amfó fiibct, , -
. . .
- - • • .
Bb 4 _- *
... -
u. Ab - • '
* , · · · v •
-'. - , • • • ' -

• … / - _-*

- v. *

l^ s
-

• . .- r.

- 1 • , - - ' ,
-
* « *

v' . · *. - . /
.

392. CIC. CATO MAIOR.


1. Abeunt illuc omnia, vnde orta funt. §3
ge6et alle$ moiei)er in fein Q8efem, Darau8 eô
entjtanbemift.
*, Videtis, nihil effe mortitam fimile, quam
, fomnum. ®et €ó(aff ifi èe$$oDe8 €•
* bembiíí). - -

3. Dormientium animi maxime declarant


diuinitatem fuam. ' 3m @ötfi(aff beioei,
, '. f€t Die ®ec(e am meiftcm ibte ®ottcefjlid)e |;
4. Remiffum & liberum efTe, $ubig unb fii!
feyn. *- - --

£. Futura profpicere. ®ünfftige §)inge fe6en.


6. Quales animi futuri funt, cum fe plané
córporis vinculis relaxauerint ? %8ie
, , ;
- Hertfitf)roetbem nid)t bie ©eefenfeyn, wemm
· ·· fie etft werbem ben be3 £eibéé %ambem bea
fteyet verbem. . -

*7. Sic aliquem: colere, vt Deum. €imen toie


, 7 ; G%£)tt' ebrem, &inem göttfid)e ©bre bce
- - \ocifem. . . . …

8. Non vna interiturus eft animus cum cor


' pore. ®ie ®eeleftirbt nid)t mitbem £ei6e,
9. Deum vereri. ©£\tt ebrem umb fütd)tem.
Jo, Deus hanc omnem pulcritudinem tue
's tur, & regit, ©£\tt ctbält unû régiertbie
ganße%8e(t. - - ;
, y 1. Memoriam alicuius pie inuiglateque fer
vare. €inem nieau8 bem ($€bäd)tni§ laffem.
€imenfteté imgutem%nbentfem
l-
s&et,
1. Cy
• -
ç
- / ,• /

cic. càTo MAIOR. 393


1. Gyrus quidem haec moriens. ®iß noarem
δε8 Cyri le£te Qßorte. " ..

CAPVT XXIII.
*.

2. Nemo vnquam mihi hoc perfuadebit. €8


moitb mit5 niemanb wießê íibetv€ôem ( cima
τεύem.) -

3. Magna conari. ©rofje unb twid)tige ®inge'


tinterme!)men.
4. Res, quae ad pofteritatis memoriam per
tinent. § 6atem,bic beyben ®ad)fommémim
, .… , * ewigem ($ebádytrti§ b[eibem.
y. Animo cernere. Q3etftebem,
&. Tantoslabores, diurnos, no&urnosque,
domi militiaeque fufcipere. _ §ag unb
£Yad$t;u $tiegâ, unb $tiéban8a3eitem umb€•
- $!* %v6ci*t!)um, unù fid)8(aííém fauet.
τρ€τDem. . : ., :

7. Qüiiisdem finibusgloriam, ę. vitam,


-

terminat, €inet, mit béííém tbem aud) fi•


me€6t« aufûêret. .
3. Otiofam aetatem , & quietam , fine vllo
* labore, aut contentione traducere. €im
getu6ig £eben füt)tcm. $m $ubefein £cbem
$ubtingem. -. _ _ . . … -

9.. Änimus erigit fe. ®a§ ©«mìt%6tmunt:rt -


;• ;
: fitf). )- -

xo, Excedere e vita. €tctbtn, ,


· · · bb $. *. ' . x.Anii
, • - , ' -

\
*
1 - … - -
-
- - .-

* \,
-' ^

, 394 CIC. CATO MAMOR,


1. Animus, cum exceffit e vita, tum deni
\ . ■ que vi&turus, eft. %ßenn bie ©ec(e au$
- - Üiefem £eibe fäl)tt , ùcnm fängt fie evjt ted)t
an $u (cben. - • .

2. Ni ita fe haberet, vt animi immortales


: ' effent, miferrimi effemur, %8emm t)ie @ee,
, fcnfictblid)yoätcm, virûcurvitbieclcnbciicn
, Creaturcn fcym. -* +
' • •, 3. Optimus quisque, &in jebet €htfie6ciibct.
4. Ad immortalitatis gloriam niti. ®ad) um?
· · · · ftctbfidfjet &bre ftre5em, @öid) cimcn umjicrba
, ' ' (id)en ®alymen mad)en wollem. * * , ?

- - 5. SAPIENTISSiMvs QVISQVE aequiffimo


animo moritur, ftuItiffimus iniquiffimo,
$luge unb moeife £eute [terbem gerne, $ate,
- * tem abet ungerm.
s. Fíôéìïëïãïongius. ®aiter f6en. J
7. Ad meliora proficifci. ?In eimcn guttn g)tt
, … - gclangem. - . -* *-.
f – – 8. Animus., cui obtufior eft acies. €im
' , - ' getbfenbet ©amátí}. ( ®a§ nid)t fó fíatí '
' ' • , • • fiebet.)
— 9. ÉÉéro* ftudio te videndi. 3t6 máóte
, , , •, • : ùid) germe fébém. %d) babe groß 23et(angcm
* * s ûid) 3u febcm. . - - -

. . . no. Hunc colui ,& dilexi. ®em{)a6eid)6er6?


' , iitf) geliebt.
1 1. Conuenire eos aueo, quos ipfe cognoui.
, — 3®míótegermcmcine$:fanótcnfebanumb
' , . mitibnem*ûcm. -- -
- • • • '» ; t • . * 1. Con
vs. .* ,* -
,• '
A,

-
- - - , . , • / * ** *

Cic. cATo MAIOR. 39; ,


£ 1. Confcribere (/?. bißorias) de aliquo. Q}on !
[] „cinem fóvei6en. , ' • .' - -

■' 2. Huc me proficifcentem , haud fane quis


facile retraxerit. Q3on biefçr $cifè foli
i8 • ' mid) miemanb abbateu(aufbaltem.) ;
38, 3. Tanquam Peliam recoquere aliquem. €ia
3 * neniwicocrjungmad)en, wiebem Peliam.
, , 4. Etfi Deus mihi largiatur, vt ex hac aeta
Et – te (femeíiute ) repuerifcam , & in cunis
s * vagiam, valde recufem. $8enm,mitfó£n
íi , ©âttbie ©nabe tíunroolte, unb mid) wit,
, , ter ein ftcim %8iegem e$inb (affcn t^etben,
ei- * ■wollte id)8 bod) nid)t tl)um. , ° . -
% y. Decurrere fpatium. ©einem £auff wot,
γ' . ' £pbem. * . . . _. , . '
, 6. Ad carceres a calce reuocari. %8icber 00m
|* , form amfangen máíèm. . . _ .. •
g 7. Quid habet vita commodi ? Quid po- ,
, ' . tius laboris ? Sed habeat fane : habet .
3° a certe tamen aut fatietatem; autmodum.
à t iggg $i$fem
jjj.jg §£bgm
£;ine £uit in$ $equ;£li£tsit
;' oietmebr ômêbe iunb
' * %t6cit., §)od) jfi mgg immer&infò féyn*
$! . .
g' ' ' ;g; bod) cnblid) aufbútem umbitim €nbe
4. 8. Ita vixi, ut non fruftra me natum exifti
mem. 3d) f)abe mein £ebem nid)t vergeblid)
3 . ;-: £ugebtatfit..._ _ s, £
$ • $.. dííííííásys Ex viTAitadifedit;tam
quaesie?itioaeaunquassig
'' '*^^ • \
-
––
*-*-
»
• ' ' . . \ .

396 CIC. CATO MAIOR.


, ' Commorandi enim natura diuerforium
*, • .• ,• . * , nobis, non habitandi dedit.
ftf)eibet fòau$biefem£cbcn, €in ct€|)rift
a($rwenn fcirie
-« ' r ' £yerberge/ficf)tabct fcintigen$qué vetlicje.
£@cnm moit |)abemiabjecfeinebleibenbe ©täte

* '
' ' •r. O*te,praeclarum
fonbetn mutdiem
al$ %i{gtimeine
, cum ad $crberge.,
illud diui
num animorum concilium, coetumque
' ' , . . proficifcar. £\ betfd)öne umbf)ett(id)e §ag,
• ' . ; baid) foetûe $u òet au8cviveblten @d)aacbea
· · · · · · ret ©cligem gelangem. , -

' • . . , 2. Ex hac turba & colluuione difcedere. Q30n


' ὸiefcmg0tt(of&m%8e(tgefümmet fócibem.
- 3. Hoc nemo vir melior natus eft, nemo pie
' tate praeftantior, €$ijt miemab(3 feim bef,
* * feretunb frámmet $)anh gemefem, at3biefet.
4. Animus eius in ea profe&to loca difcesfit, ,
, , , ' quo mihi ipfi opto effe veniendum. @ei•
' ' . fie€ccle iffam öcn ©tt gelanget, babiíiá
c. . v aud)twünfd)e 3u femmeii. . -

„ ' , 5. Cafum fuum fortiter ferre. @id) in feiuem


. . * llnfall (llnglücf) toobtfd)itfenfùmnem,
6. Aequo animo ferre aliquid. €tiva3 getn ,
, 7, Ngn longinquus inter nós digreffus, &
, • , … difceffus erit, $it verben eifiamber balb
' * wicbet fóem.. . . .. - _-

8. His mihi rebus leuis eft fene&us. 2(uffo(a


' … dje£fttiftmit ba8?(ft£v nid)t bcfd)roetfió.
' , •• •
' v
9.•. . Hüncerrorem,
* .' .
quo delectatut,dumextor
- .
viuit, *

f) * . , . - * < z~
. ' - - _ - • • • • * • * ; , |

CIC. CATO MAIOR. , . g97 ,


: - extorqueri nom vult, €t will auf Dicf.m . |

$trtbum,nil
í■, . r. Mortuus fo (ange et le6t,
fentit. &imbe6atten. ,
toûtct i[t uncmo , ,, ' f .
' *
* |

'
V pfimùlitf). . .
2, vereor,nehun; errorem. fùum
. . '
mortuide- , ,^
., , |
f !

i
. plorent. §d) fürcf)teimmcr, fie wetbenil;tem ,
§rttfjum natf) ibtem §oDe beflagem, - •
,
.
,
!
i
3 3. Extingui. ®terbem. ; ' „' • ' ,, ' !
: 4. Hoc mihi optabile eft. ®a§ foümíóei$. , , , *• s. 1
, 5. HABET NATVRA , vt aliarum omnium i I - -

rerum, fic viuendi modum., §)ie ©atur \ • • . . . , •


, $atbem£ebem/ gleid) wie aud) allem anbetn ' * ' ;

• §)ingem, ging&vifi3iet gefeget. . i


6. Peragere fabulam. €ine Comoedie fpieiem. . . . , !
7. Haec habui, de hac re quae dicerem, ®i§ , ,
$abc id% wombicfer ©ad)e fagtn mollcn. . •, , , ;
] 8. Ad fene&utem peruenire. 2llt wetben. , '
, 9. Ea, quae audiui elim , . re punc; experfus , • , , , ,
; I , probáre poffum, 38g8 i6 c6emglô geßört, ,. .
$at: ijnum auófclbftctfabttn. ' ' ' . , \
! i , •

; . -
-

) ss ' - *, , '

* , j. ,* \ , ' -

,! . - •
- -

{, *
\
*

• ' .
i.

m.
« :
?
£ ;
/•' '
-

_
\ l

! 1 • . r
.- - - ^ - * ' -
- - - . • ^ -

- ', •
, • -

& »-
-.

398 cic. LAELivs,

, \iTjGÈRÖNIS i
-- ,
LAELIVS
• - Siue ; -
-

* DE AMICITIA DIAL.
PHRASEOLOGIA. -

- \ 1
' \.. -
• •
-

-
* .

*.* -
capvt I.
• Siue Prooemium.
I• - -
, ,
-*

n •
-• '

-
!
-( ^ '
M. narrare de aliquo memorit
... iucunde, $ieifufiigeseonein
er, &
emyu
erge$temwiffcn,
a, NöYdubitò illum in§6f£ggeftim
pellare fapientem. gynni £tingge ap
$e$e me
{fem, ibm allc3eit ©£t cincnfiugtnunb weißm. -

¥. -
SYamm aué}ugcbem.
3. A patre ita fuin dedu&us ad hunc. %)eim
§άζbatmitf) foambiefen ®) anngewíbnet,
^- .* • _. - - 4- Quoad poffum, & licet, ab huius latere
' t .
• * íüìïquiam difcedo. €0 viet e8 feyn fan/
$im id, immer bcyùicfetm%)amn.
s
' / . … ;. Müita prudenter difpgtata: multâ $tiam
'breuiter, & commöde di$ta, §ei:bfte
. ÉÉóürféuti$furgemeréwütûig3&ptüd)t.
4, Memoriae aliquid mandare. €tmoa6 au£•
fwenbig t€¢m£ii« • • , , : :
. • • • v. - - 1. Stue

/
; .

*. `u
\ - - - l \ — * « -

• - - - 1 . , , .•\ - '-
- -
- ,

cic. LAELIVS. 399 ,


1. 'Studere alicuius prudentia do&tiorem -, , -

fieri. Q301) cinem va$ («rnen ( profititcm) • '7 , -

- wollem. . '~. · · -

2. Se conferre ad aliquem. @öid) gu cinem6:2 . • .


gcbam. · · · * • _ ' ' • . . ' ;
3. Hunc unum noftrae ciuitatis & ingenio, & ^ ,
• iuftitia praeftantiffimum audeo dicere. . . . .
Qi§.iííct flágite unb cfjtfitf)fte %)amm in ' - |
umferer ©ötaût. - - … - j
4. Sed de hoc alias. £ieboniftameimem anbern , , , - ,
, ' £tt gcrcbet moorbcm. • . • , ' • ^ . . .
5. Hemicyclus. €in %egem 2 €¢í«(. €in tuti• • • , , '
' , δε3©efííle ober &rcfcr. ,
6. Cum & ego effem vna , & pauci admodum ' , , , ,
familiares. %ßennid), unb nod) ctlid)e an, \ ,
bere gute §r€unbebam»atem. _ , ' • • , , , ..
7. Incidere in fermonem aliquem. ?(uf einem • ' • .
'Difcours(®«f»tät!) won cinet €atfè fom, -
„ 111€f1, ' ' ' ' \ • , ,

', ' 8. Hic


oon fermo fere omnibus eft in ore, ©a•
rcbem alle£cute. • • .
, ' `\
1 9. Multum aliquo vti. %iet mit finem umw , . . .
, , geben. . . , , , , - - • '
' io. Capitali odio ab aliquo diffidere. Gine$ : •
f. $oûtfeinb feym. - - '- ,
» 1 1. Coniun&ifTime &amantiffimeviuere, &ù •, , •
w • • nengum vetttauteften §tcumbebaben. ; ,
# • 12. Capitali odio ab aliquo diffidere, quo ;
V. cum coniunétisfime& amantisfime mus,
vixi- _
s- * • * , . , ., , ° ,,

- \ • - -

- -
• • • • . '-.
- v. -. -

I. -
-

-
'
- -
*
, - - • * - '
- -

*…
-
!
-

-
-
- -
… ~
* -
-

_
-
- -

r
- -
e… … r~~ •
- -
-

-

-


-
, -
•,---
-

- «
--, -

-
,
-

-
--

… - •-•-- -- -----------
-
-
-
-

-
-
i 4oo CIC. LAELIVS.
mus, Jit feincm bcftem $ccumbe 3erfallem,
uno fein §oDtfcinbrocrûçm. -

1. Magha hominum eft admiratio. %S)ie £gute


9etioiinDetm fid)febv. - -

• ,. iii mentionem aliquam incidere, €int6


• ' $ing€3géèentfem. • . :
- 3. Exponere alicui fermonem alicuius, ha
'*" Ibitum cum hoc, &c. €inem jemanù8 Di
f:ours foictct ct;eblcm, bcm ctmit òiefemge
* • fùbret 6αt. . . . . . ' ' ' ,
. Diííütationis fententias memoriae man
'aate.<®a§ oovmebmfte umb befte au3 eimcm
Difcours mettfem. • , ,
;. Meo arbitratu. $)eine; $Jteynung matf). • '
3. inducere aliquem quafi loquentem, €inem
rebent, eimíü5tem. , • '
7. A praefentibus coram fermo habetur, ®ic
' vénem míìmù(id) mit cinambet. - -
s. sáéíe cum aliquo agere, v£ hocfagiat. §i!
* noii eft antisgcn , (anttribcn) t)a§ et ùi5
t 11ۥ - - - -

9. # feci non inuitus , vt prodeffem mul


tis tuo rogatu. §ó 5abe eô, 9€tm gett)am/
Weitbu mióbateft, unb e§ bielem mufiete. ,
io. inducere aliquem difputantem. €inem tt»
- Tbemb einfübrem. - • , ' *.

, , ,. Nulla videtur aptior perfona , quam e


' ìis, `¢t íitfct fió ami glerbeftem barju.
'- : ,
I• Et
,
' *' . . . *
• CIC. LAELIVS, 4o I
1. Etiaminipfa fenectute prae caeterisflorere.
£? imi 21(tcv nod)
€Wm.
bor anbcrm berìbmt
• -
.

2. Maxime mernorabilis Laelii& Scipionis fa- 1,


miliaritas fuit. ®ct Laeliu$ unb Scipio finb \
fonber(itf) pertraüte$tcunùe gemoeftm. - .

3. Genus hoc fermpnum plus habet grauita- ! -

; Q`ifi ©efpcäd) ift öon gtoffer %3id)tig^


€it. , - -
,•
, • I
4. Haec legens,afficior. ®i§[efeit% mitgtof ' - ,
fem%€tgnügen. - , ' • • ,
5. Hoc viro erat nemo fere fenior tempori- i. - -,

bus illis , nemo prudentior. Qi§ toät ' '


Egyumj.abf brt äffefte
' $)?anr ››
unb octjiäriïigfie , ,
,, , ,
'
6. Hic fapiens eft habitus. ©cn ßat mam occ · ·
fluggcbaltem, , , ,
7, Animum ab iiiquos fiere.
%itf)tameinen .
: … gcbentem. -

: 8. Ab his fermo oritur. ®iefe fangcnbem Dif.


COurs (YII. -

9, Huius tota difputatio eft de amicitia. Gt , , ,


; ßält ba3 gang& &fptáò von Des §scumba ' , .
ßøjt. . , * *
\

• cAPVT II. , * * ,,
' 1o. suntißa(/. vera) $i§ iftoafit. | . .
ii, Nec melior yir fuit hoc quisquam,necglari- ' ' , '
() or @i£ijt bct 6£fit unb bciûmt,ft«$)ann ' ' ' •
* , gewefem, Cc I, Oe | . . . ,
-
- - -
… - - -
- -
- -
_ - -
- -
-
- -
- - -
-
- i. - - -

- - - •_ w -
- .-

4o* ___ CIC. LAELIvs.


, , , 1. Qmniam oculi in te fupt.conie&ti. Allct
, . - ? . £ugen fiilb auí êid) gcrid)tet. *,
z, Vnum tè fapientem, & appellant, & exifti-'i
mant, $id) báft mari állcin für flug unb
τρci{&.
3. Prudens in iure ciuili. &in £Keöté,&t, .

(«6tt€t. -

• 4. Multarum rerum vfum habere. £80m bica !


-

o . . .
a *…5. Hic
[cn ©ingem Q£i|f«mft!)afft
cognomen 6abgn. ®iefe*
habet fapientis.
, , . , ' %eifitmit bem 3una!)membct %ßcife.
, , . . 6. Natura & moribus effe fapientem. Q}on
, · · $Watur flug fym. . . ••
7. Sapientes, qui feptem appellantur. ©ie
§. ' . íében%§eifen in $ticdjcn.&amb.
' ' '. 3. Subtilius aliquid quaerere, €tiva3 genqu
- untctfudjem. $ 7. ' . .. -

9. In numero fapientium aliquem non ha


- ` ' bere. Gimcn nid)t untct bic %3cifcn tcó»
, - I1€11. ' • . • . •
' •. . . 1o. Athenis vnum accepimus fapientiffi
, , , . mum iudicatum. .Q8iv wiffen mur cinem,
• • . ' - bet;■ %t6cn oor Dem Q 8aifcftcm ift gcl)altcm
,, • • . ' Wytben., - \ ^ ^
' ' . ~ 1 1. Hanc effe in te fapientiam putant , vt
. . . &c. Jam %ift Did) ©or fo flug unb meifc,
' baf} sc.' ' . . . . . .
• ,
\
• 12 • iis, cafus , virtute inferiores pu
tare. Qlllc$ llnglücf miit
*: ` fi$nbigfeitbefiegcm. ' umb 286,
' '§ugcnb • • -

- - *;• , - -

. - • - - - - *^ I.Quae
• . - • . ^ . - ,- - -

\ • ' _ * • - - - -

- - -

- - - -

- 3. /
-
-
-

^. -

- • -

f - » ^ _ -
- - •, ^. .^ , , ,
\ -

.
-
. \ -

-
- -
- -

-*-*—-——-—---- ---_…__…rT…--------- -- -
--- --- --
- . - - *-
· · · ` ` j ^, - n.

• . - - - • - ,• . - - •

- N. CIC. LAELIVS, _4o3 , a


I. Quaerere ex aliquo. €ine ftagen, . .
. -
2. Quo pacto mortem huius fejs? $ic fanft - ' .• ' I
*
$u $id) übct ©cn §c» Diefcéìenfóem nitít
e , . . ,
befîimmerm? . - - '^• . . . |
|
, 3. Commentandi capfa in hortum venire. *. . .
* . 2(uf ein gtit ®efpcäd) inbem ©artem $ufamv . . ' '
mem fommem. ® r ._ «* ' /, , ,
4. Vt affolet, %ßie genoëßn(icf) ift. . . * . • ' • … ,
5. DiHigentisfime obire diem aliquem. €ínem i ,* • ••
* , §ajficifig
· · ·oer αtimen. in aótncbmcn; ®öid)t (eid)tfió -• . * - - - -
' * _ .
^\ .
6, Dolorem accipere morte , cum fummi ,. . . . . . |
. . viri, tum amantisfimi.' £§\urtf) t)en §-ob . . . . .
- eine§ ©ctmcbmiem $)annc$ unb gutem §tcun• ' • ' ' '
be$ in £«il/%3efcngefäßet verbcn. , , „ ' ' …
*,, Dolorem moderateferre.
betrübenunt grömen, €id)nitút;u---
fç$* •*
' '. .
8. Non poffurh non cogmoueri , nec eft id , . .. . .
* humánitatis meae. T €$ gebet mir alley2 , , , • , •,
*
• bing6 su®¢en$enn bifroíteja unmcnfd)• ..
- [it!), • - » —

9. Cur his diebus in collegio noftro non af .


* fuifti ? $atum 6\fi tu Diefe §age unfere *

.
, ®etfammtung nid)t befiid)et?*
«
' ~,
..
• • -- ' ^ • - •*

1o.. Quod heri non adfuit , valetudinem … . . . i


caüfae digit fujffe, €t fagt, ct 6tt« gte • * -

. ' [icrn tlmpäftigtcit Walbet ni$t tamen ba • • • .


• a - . Cc 2. - *. Re- \ , - p. i

. - - • , •, / •,
• . '
-a * - -

- s, -
`. * , -

-
-

.^
|
4o4 ' CIC. LAELIVS.
1. Re&e tu quidem,& vere. ®u6ajtred)twmb \`
τρα}τ gcrcòt. i. •.

2. Ab ifto officio, quod femper vfurpaui, cum


è - valerem , unquam abduci incommodo
- meo debui ? €wtlte id) mid) oon meincc
�ς{)ultigfcit, $ic id) bey gefünben §agem at•
• , , , {c}cit in atbt genominem tabe , turd) meing
ling:(cgenl)eit ab!)a(ten (a{jcm?
.
3. Nullo cafu, arbitror, hoc cunftanti homi«
, * nipoffe coptingere,vt vlla ipfetrmiffio fiat
, qfficii.&intcfiáiièigeytfifiqnô6afftgJcnffi .'
, * , ' £am turd) feincm llnfall yu%etfäufiiungfeie,
„ ner ©d)ulbigfcit bcmpcgcm moerben. – –

. 4. Multumalicuitribuere. Q}iclooncinem%
. . - ' tem. -

;. Tantum a!icui tribuere, quantum nec a


: - ' A. gnofcit , nec poftulat, €incm mel}v 6&y^
, , , &m£|«n/ al6 et oerlangt. I.
' ' ,, 6. Amice facere. Q[§ ein$t€unb tf)um. .

, 7. Vt mihi videris, fion re&te iudicas de hoc.


, . T £)eincr%\eynungnad)uttl)«ilcftbunid)tmoo6!
• , bomilym. - -

- 3. Aut nemo, aut fi quisquam , ille fàpiens


- ' ' fuit. €rijt m et, 3%weijfe{$ obne, cim ivcifer
. $)\nm gemoefén. -*

/ 9, Vt alia omittam.2(nberet $inge gugefóroci•


... g£n. - - -

, ic. Perfe&us & fpeétatus vir. &in tcd)ter vota


' . . n<5m«*%amm, ' - -

… ' i. 1, Ca- ;

/( - . . - -
-
' ;
-

-
- !
* .• , 2
-

' cIc. LAELIvs..


- - - 4or
TITCaT€íïiçariteponaSTRUTTÉÉÉÉjabicfh
jcnemnit()twer. \ ,
2. Huius facta laudantur. ©iefer bat 1$6[idje : ' - * * -

unô tíbmfidje£baten getbam.


3. lllius di&a faudantur. §`crijt vegem f.ihct
* - 6crriid)cn ©prùdìe umb%)ίεbem angefebcm.
4, De me fic habetore, $a6 mid) an(angct,fò
wijjèt $içfçê,
- CAPJ^T III.
• s ",

y. Si scipionis defiderio me moueri negem,


certe mentiar. 3® tragc allcrDinggeiiiîbiis , v,
fid) Q3crfamgem nad)bem Scipione. *.
, 6. Quam id recte faciam, viderint fapientes,
; , &* . . 'unved)t
$tua: geute verecnroobtroi|;n, Dafiid, nid)t
bram tbue.
*7. Moueor tali amico orbatus, qualis, vt ar
t
bitror, nemo vnquam erit ;. & , vt con -

-
; firmare poffum , nemo certe fuit. &$
** frándit mhid) ftey(id) bcr §ob cime& fofd)en
.£)cr6en82§reumbrâ, Deßgleicbem ftb nocf) feie
, neii gcbabfbabe, attó fcimcn vicbct triegem ', `
... tvcròe. ' -~ . - - - -

3. Non egeo medicina. 3f) weiß ein$ittet. -

9. Seipfum confolari, & maxime eo folatig, ›

quog&s, ei$f ibfitni noctii6\amittt$e


ftem, ba§ tc. -
' ' ,
«o. £o errore carco. 36 ftetfe nid)t in bem
$tttfium. * Cc 3
- - -

1.Eo
. ' I - - - - -^ -

- _ ' \^ i.
. • ,
'
-
-
-
- +

-,
- .
-
~. - , • - - - ae- - r. -

- • ^ ^ .* - * › /

( - - - - - -
•,

-4 -
* * -

„…

, , . . . 4o6 CIC. LAELivs.


I. Eo errore careo, quo, amicorum: deceffu,
| plerique angi folent. 3tf) quãte mitf) mit
,, , .• • íencm ©cûdncfem , bie ôcmeii mcijiem, bei)
, • , - - - bcm %jtcrbcn i|;ter §tcumbe , vict §raurcm
` · · · · · occurfad)cn, ' T • T' .
r ... `
— .2, .Nihil maliju fageii,
tlnglücf illi accidit. €v. %qt. oon feinem -

' . -' 3. Suis incommodis grauiter angi, non a


s • micum , fed feipfum amánti§ eft. €id)
* • . übet fein cigcm llngfücf fo febt betrüben, iji
, £ine ?|n;cige , ύα5 mam nid)t fcimcn §reunb, -

l. , . . .
• • • ' ,, , , , . .4. Cum
jìåíïíôßíïíïìáôÜ"°"
illo quis neget actum effe praecla
, re? §fié ilim, nid)t redyt ioebtgegaiigen?
· · · 5., Hoc iiie minime putabat. §i§ íáffé ct fid} `
. , . . . . mimtmetmebr tingebîûet.. , . .
• , .. . 6. Quid bic non eft adeptus, quod homini
, _ ... fas effet optare ? €¢bat alle$ gc!)abt, toa§
. . , ., fid) mut cin £)cnftf) auf €tbcn wünftf)cm
, . . . . . , mag. . . , , : ,, ° • •• • • . '
', . . . . ?. Summam fpem de aliquo habere. Groff:
, ' '
. £)offnung 00n einem faîem, ' .
' ' , ' 8. Spem ciuium de fe , concinuo incredi
, , / * bili virtute fuperare. $)el): unbwortrej,
…. . . ,' iid%ere §batem tíum, aîë ûie £eute 9on cinem
i _ • ' • , '. ' 9.
. Vrbes
gcboffet baben. '
inimicisfimae . . imperio. llng«»
huic • * * * _ .. •

- . , . . ^ 6etfameunt, rebelliftf)e ©täbtc. , ,


, , '^^ ' io. Bellum delere. $i$tij in Giibe mo»
,, . * J ' ' όcm, - - -

', ^, ^ . -
• * '
•. • . • - ' • ·· · · vr
· · , •
I,Me w -

•' </ -
, \ - , *
_-

' • i ! * , ,
- -^ - : • .
- . t .

.** -
1

- -
-

- -
, s• .
> ,
\

a^ . : '; ;>.

' , • - '<
.^ , - a.
, ,-
\
• -
-
-
- -
- -
- -
- - -

- CIC. LAELIvs. , 467 . . .


1. Mores facillimi. ®ute €itfcn , Con
-duite.: . . . . , • - - - - - - -

2. Pietas in matrem, £icbe umb ©e!}0rfam g€• , . \ -

' *; gen ùic$\littet. „ •' •,


3. Nota funt vobis. %8ie i|)v tvo!)! moiffcn , f
; τρcrbcf. . . \ . * ' ' _ .
4. Quam ciuitati carus fuerit , moerore fu
neris indicatum eft. %3ie fic6 unb wcrt6 . • ' • .
* • * ibm Dic gami;e @tabt gebabt babe / ijt aué ' ;
bet %taucr bcy fcin*v £eid)e $u fcbcm ge• , .
, moefcn. , - * • . . ' '
5. Quid hunc paucorum annprum accesfio
* iìuare potuiiffet ? Q3a8 bätte e8 ibrm gtof; . . .
- 6effem fêmmen, wemm cr g(eid) nod) ctlid)e • ' •
** §αδτα θάtte follem («6en. .. _ .. . . -

6. Sene&tus non eft grauis, ®a§ 2||ter ift , ^ •


nid)t befówer(icf). • •. , • , • • *, … , ' ' '
y 7; Anno ante quam mortuus eft. , ©in 3a{}£
' ' ** oov feineni §ebe. . , , ,• ** '

$. Senectus aufert eam viriditatem, in qua • ...


* * eft iuuenit. ®a§ %ttgt 6cnimmt cinem , . . . .
$it $t;jt«/ (bie ©tätfe) Die «in jungct '
*£^en(6) f)at. , , ••• • • ·· |
' 9, Cuius vita talis fuit, vel fortuna, vel glo- ` `` .
* * ria, vt nihil poffet accedere, ®et in fci* - - - .
, merfi £ebem ôáé 6öd)fte ©tücf unb €)te g«• , , ^ - …
: * babt l)at. - , , • .

io, Senfum moriendi celeritas abftulit. ©ie • ;

• • gmyiiabung bc§ §®*$, ijt Durd) bic ©«•' ' '


, . íbwinbigfeit weggefallcm, . . _ ., •,
* * - • . ' Cc 4 , 1. Quid ' ' '
- \ ^ ' ' ' '
,^ , , , , -

• - -
, - -
-
r* - - -* -', •.
' /
-
-

• *.
+ -

v v - « l.

- - - , * - »” J' • - . -

.• • -. - . - < \ t, , '
-. - v. rº *. - v.

*,
•,
> -
'
a
-

• •
z ^
. . - ' . . .
• , •,

, 4o8 C1C. LAELIVS, -

1. Quiá hominesTùfpicenturT7Refis.T35t
, vifit noot, toa§ man inêgemcin babon rcbet,
(raifonniret.) . . -

2. Hoc tamenyerelicet dicere. ©i5 tam man


bod) mit%Sar6cit fagen. • -i

3. Huic ex multis diebus, quos in vita cele


berrimos, laetisfimosque vidit , ille dies
clarisfimus fuit, quo cet. €t 6at fein £e62
tage oiet &bre unb §reubeerlebt, abct am feie
nem Qage ift ibm gtííére €bre fwicbetfal)•
tem/ alé úama6t3. - -

Domum redu&us ad vefperum eft ab his.


€t ift aufben 2(benù òon biefem nad) Jau$
gefäbtct , obetbegfeitct moorbem,
5. Pridie quam excesfitevita. 3®€9%€ag&08t
[ginem §obe. ' -

6. Altus dignitatis gradus. %o6£ %ßürbe.


7. NON ASSENTIÖR IIS, qui haec nuper
differere coeperunt, cum corporibus fi
mul animos imterire, atque omnia morte
deleri.3(!) famnit6tglaubem,bafi(ioic neulidf)
eimige ®otgegebam babcn, ) ©ie €«te mit
bem £eibe fte£be, unbba§ mitùem §où alle8
au8fcy. -"

8. Morte omnia delentur. £)it bem §cb ift '


* , alle$au$. - 4 -

cappr Iy.
\
· · -

9. PIus apud me antiquorum au&oritas


,* *-* ; - - ; ? -* . - valet,
- .

- .

- ' - … - v - .
- J. * ' ,

2s
« * ,

- cIe. LAELIVS. , ' 489


valet. §)a8%mfcl)em beret %ftem gift wiel
tey mir. - «

1. Mortuis religiofa iura tributa funt. ©ie


Qobten 6abeiifonber(id)e unb gtoffe %etf)tc.
2. Hoc nihil ad me pertinet. €6 gcl)et mitf)
mid)t3 am. -

g. Ii qui inhacterra fuerunt. ©ie $ie$t, £ama


be gerpobnt 6mben, ©ie au8 Dief.in £ante
, • gewefem fint). -

4. Terra haec nunc deleta eft. ©if £anb ift


ruinirt. - V.

5. Terra haee foret. ©i5£anb iftim timem gue


… ten @tanbe. - • ' • * -

6, Magnam regionem inftitutis , & praeceptis.


fuis erudire. €im gtoffè8 £amôniitbeilfa» , ° '
,
'

men®ctorbnungem unb guten ©efeßen vero


çbca. - - - - -

*7, §¤ tumho
®erni
c, tum illud, fed idem fem
– – per dicit. c6t bafebiefer, balb wiebet
, r amiòeret%e%m¥ngijt, fönberm immer bey cia • .
. -

mem 6leibet. . . .
s. ANlMiS PIORVM, cum e corpore exceffe , ,
runt , reditus in coelum patet.' ®eret '
$tommen (gtäubigem) ®celeri fommem nad)
bem Qobe im ben ©immeî. . •
s. idem mihi videtur. @15 bincft mid, quó , - ' ' ' '
fo/ ift aud) meine $)'eymung. -

1o, Quafi '£$. %{[3 moenm e8 ibm ooro


gicng:, %[31}ätte et c83tioov6ev gemertfct.
' . cc * 1. Per- ' n
-
T - -
- * « -

-
-
- -
,- • \ *• • • . - -

~ ' * -
*
-

4is* \ Cic. LAELIVS. . . .


—*

1. Perpaucis ante mortem diebus.%3enigèa?


ge 00t ftimctii § Cùe.
x. Huius difputationis fuit extremum fere de ],
immortalitateamimorum. €t beííloíïeûa3
G%fptäd) mit Per S)atctie wem Det llnjictb*
{id)feit òevev @5cefem. -

3. Haec in quiete per vifum ex Africano au


diui. 3339b: Nisf $im$taum eonûcm A
fricano g«bèrt.
· · 4. Optimi cuiusque animus in morte facilli
me euolat , ranquam e cuftodia, vinculis
-'• que corporis. ®cret $commem©eelen ftci»
• /• ά au§ biefcm£«ibc$ , $crcfct in Deu $im•
„ mel. • j - '• ' • , , ; . .'
5. Quibus facilior curfus eft ad Deum. ®ie
$. ba (eid)tlid) fönncm ;u ($£\tt fomimcii , umb
f&(ignoerbem, -

6. Moerere hoc eius euentu, vereor, ne inui


* ' di magis, quam amici fit. %8enm mam fitf)
: ï6et fkimen$oD(;u f«bt)£eftüben unb frau»
tcm wolltc, m§d)te e8 vielleid)t ba33infcbem
: gelvifiem, afßgönnemam ibmfin©íícf fiibt.
*7. Sin illa veriora. %8enm ba§ folite moab:
¢ `feyn. , •' *.

, • 8. Idem interitus eft animorum , & corpo


' * rum , nec vllus fenfus manet. * §)ie
€tt(en octge jcm unb ftctbcm
' ; -bern. -
mit benem £ci. -.

9. Nihilbonieftinmorte, ©er$ob6tingtuns
nit%t8guttémit. . -

•* ■ • . • , • •• . - x.Ni- .
`-, • - - /
,, ' CIC. LAELIVS. • ^ • 41 1
1. Nihil mäli eft in morte. §)cv §où ftf)abet
un§ nid)t8. — -

2. Senfu amiffo animal , fit idem , quafi na


; tum non effet omnino. Qßemm ûig €¢€•
, , , (e au$ cinem §6iere gefabrem ift , ift$ |)era
nad) «bcnfo gut, al§ tväre c§ nic gcbo5tcmgta ,
' u Wefem.
-
**, ' I. -

… 3. Chriftum effe natum ,. & nos gaudemus, :


& faméfa ecclefia, dum erit, laetabitur. ll. '
... bcv ύετύebul)rt €[)tifti ftcucn twir un§, unb , '
• '
-
i;€f.,
gau߀ €|):iftlid)e§iscbe, fo (angc fic fico
- - - - - -

Cum illo aétum optime eft, mecum autem


7 ` incommodius. €§ ift ibm wo!)t geííebcm,
' „ tiiitab«t twebe. * ' ' , . . •

5. Me fuerat aequius, vt prius introieram,fic


' prius exire de vita, § 66§tte, weil ir6 eb«t
i. bief«$£«bem angefangcn, qud) billigcl)et, a(3;
. . erjtcrbcn follcm. . . .
6. Recordatione, noftrae amicitiae fic fruor,
vt beate vixiffe videar, quia cum hoc vi
\ xerim, %8gnm id) an unfere §teunbft6afft
bencfc , fo büntft mit!) , it!) júbe teft oéto
• gnügt gelebt , τρcilió mit bicfcmmcin £eben
3ugcbtatf)t f)abc. ~, ~

• *7. Cum quo . mihi domus eft communis, '


$cybgimióingincm$aufetwobne. _ _ '
8. Cum hoc mihi militia communis fuit.
, $it $cyùs )abcn imit:inaiibct im$tige gt,
, bismet. - '
• - *

• • •• • v > . I,ld
• , , ,. !

I 2, . CIC. LAELIVS, - '*J.


, y. Id eft , in quo eft omnis vis arnicitiae:
VOLVNTATVM, STVD*ORVM, SEN
TENTIARVM SVMMA C O N S E N S 1 O.
- §)atinn beftebet bie ganße $tettnbfóafft,
Wocnm einer Wi!, roa$ $et aiibere myitl. * ' .
2. Non ifta me fapientiae, quam modo F.
commemorauir, fama deleëtat, falfa prae
fertim. ' §t6 6q6e ebem feinen ©efallentar» .
am/ bafiimid) bie £euteboreinen toeifenS)'amm i
auéíótepen / twie $ey F. atlcibcil er;e|)tet ; i
$umab!bo ficbatamfúgcm. -
• .

, Huius rei memoriam fpero {empiternam,


fore. §)iefet @5adjé vifb niminetmebt verò
geffcm. . •
4. Id mjihieomagiseft cordi, €3gefälltmirum .
fowic(m«6r. -

5. Ex omnibus feculis vix tria aut quatuor 1.


' nominantur paria amicorum. 3n 9ie[
bumbert 3α{)ren moci§ inan faum 3. ©er 4.
%aat ted)t octttaute %)ergen8 e §tcumbe ;u
ncntÌ€n. — - '*

6. Haec res nota pofteritati erit. ©iebon foitb'


bie @>at6we(t nod) 3u rebem viííen. -*
*y. Iftuc quidem ita neceffe eft. @o mu§ t8
** aud)f<;m. *
3. Rei alicuius .mentionem facere, *
&ine8 :
,*
§)inge$ ertvábnem. .. e ,
9. Qtiofum effe. %iót8;uthum (májige 3eit)
-

^ babcn,-· ·
' • .
-

* •
-

.
-

• . t
• • •
-* . - » i 1. Per
- •, - -
- , • 1 -

^ …, , •^
./ -

-
• .
-
-
. -

- cIc. LAELivs.
., ' 412, i.

1. Pergratum alicui facere, fi &c. &imem cinen


gręm$)ienft, ©cfallem tbum, spemm:c. -

a, Pergratum mihi feceris, fi, quemadmo -

-v.

-
duin {oles de caeteris rebus, cum ex te ** |
* quaeruntur ; fic de amicitia difputabis,
quid fentias, qualem exiftimes , quae
praecepta des. ©u moirjtmic!) fcl)t obiigi -

rem , moenm bu ôcinct $&moom|)cit nat!), uiio .


foiebupcmamberm $)'ateriem pficgefi;uveDem, , *

amje50 00m ùet §rcum\ftí)aiit ein ©efprátí)


battemwirft, unô babc) ûeine J':ynung bao
, £onciiftccfcu, mole fie müífe bef |)aiienfeyn, !

... unô moq$ mam voy Jìcgelm babey im ad)t ne!)• \

-.
men müííe. • . . -

t ,

3. Mihi pergratum erit, €& mirè pit (ic6


feym. ' -* * * - / 1

4. ld ipfum cum tecum agere conarer, F. an


.

1 teuertit. §`¢t F. 6at mitùa3%8ocrati8 Dem


, •
….
£* gcmommtm.
®imn.' -
$tf) |)attc cbcm Nifi im
* • •*
-

-
•,

-
\
' 5. Vtrique noftrum grarum admodum fece -
+

-

-
. .
-
* . -

, \ ris. €é geftfittjtum& beyben sin gτοΓςτ ύς• ; /


- • fallem, (3Clemjt.) • • * . -


-

.

I. caPyr r. .
<; Ego non grauarer, fi mihi ipfi confiderem.
*.

, $fyggle 3ggnt tbum, wemm c6in mcinemJ a

§váítem fiùnùe.'
-
-
' «

7. Praeclaravifa res eft. €$ íítint sine wid)tige ' -


.
, • •
,

€αφ* iw fyfi. '' ' *, sed ,


»
,

§ 4I4 CIC. LAELIVS. • • •


, , 1. Sed quis ego fum ? aut quae in me eft ,
facultas ? QÜ8cv bin it!) , óbcr n)a3 fan id)
tbum ? • • ; • •.
2. Do&torum eft ifta confuetudo, vt iis po- '
t ' . , ' natur , de quo difputent , quamuis fiibi
· · · · · ' ' to. ($elebrté £cute fönnem fid) moob{eine $Yaa
• , . . . tcrie gcbcn (affcm, èawon fic ex tempore dif
- i COur 1£€Î1. ' . . . * -.

^ . • 5. Magnum opus eft , egetque exercitatione :


, ' non parua. €ê íí cin ffwere$ @8ettf,
- -. unb eífetbert gtofTe €rfaftung ünb £umjt.
*' * … 4. Quae difputari de aliqua re poflunt , ab '
- - ' , eis petere , qui ifta profitentur. Q%) Deo
\ ncnjenigen Jîatfritfif oon ciner ©ac[)e fua *
-
£; Die ®otüber {cfcn)Profeffionbaoonmae
€i!.

/ 5. Amicitiam omnibus rebus humanis ante


- ' ' ' ' ' ponere, ®ie §tcunbfä)ajjt allem anbctn.
, . ©ingen ©orgiebcm. - - -

, J, Naturae aptum effe. ®cr ®}atut gemä§


7. &ienientem effe ad res vel fecundas,
' ' . vel aduerfàs. @id)fo ioolin(3u) ©ßcf, a(3
llngtücf ff)icfem fönnem. - -

g., NISI IN BONiS, amicitia effe nori poteft,


G3 fam ícine retfjfe §rcum^ftf)afft fcyn , a($
`\. μpiffem cbtlid)cn unb gutcn£cutem, -

- 9. Âd viuum aliquid refecare. €tmaë genau,


I auf3ffériíííc futffcii. £ff rem exaäius, quam
, , par eí?, ac morofius excutere ; locutio/ìmta a
· · · · ·· '.
. •, fO//. … - ,
-

- - . - -

... - - - • \
-
- - -
' —

s.
-* - . ' CIC. LAELIVS. . '- - 41 ;

ronfóribmt , capillos aut vngues referantibus.


1. Subtilius aliquid differere , fortaße vere,
fed ad communem vtilitatem parum.
©ar ftf)arfîimmig wovom difputireh , Das
moob{w^abrift, abct tetbtcm gcmcificnS) qnm
' nidjt cic{QXußen bringt. · ··
a. Sit ita fane. €$ mag'immer fè fyn.
* 3. Eam fapientiam interpretor, quam adhuc
-
mortalis nemo eft confecutus. §(f) cere
- [tebct ie%3cif6cit, `a;u nod) nie frin$Ycníó ,
-
-

, . . s gelangct ift.
•.
· · · · · ·
[ ' 4. Éa , quae funt in vfu, vitaque communi,
non ea, quae finguntur , {je&tare, %e) ;
-
ben attem gero&btilitîtn $ingtn btcitem,
' unb fid) nid)t an ncue &inbilbungsii fcb.
rem
*;
u.

' . *
..”
-

5. dócedere aliquid. &troas fugsben, einem


(affcm. -

s. iäÄöí nifi fapienti, poteft concedi. ©i5


tam mam oon fcincm, al3 oon tincm roeifcm
•, »
$Wann fag£m.
' • •
• Piíí$ííérua agere, ©tob, fófcft, oben
`' *
t;in tnad)en:
g. Qui ita fé gerunt , ita viuunt , vt eorum
- robetur fides, integritas , aequalitas, li
* beralitas. ©ie fid) í quííbrem, $a$ mqn
' : venibret®reue/?fuftifftigfeit, Q%tttägli®, — ;
, £cit umb§r€ygcbigtcitfagcntam, - 3
·· -.

••
,
- . ^
1.Qui
…>
4* 6 cic. LAELivs.
• 1. Quiitafegerunt, ita viüünt, vt non fit in l
iIIis vlla cupiditas , vel libido, vel auda
cia. ®ie feine§£gietbe , £uft obet $)ut62
millcn bey fid) |)crtíóúm lajtn. .^ -

a, ÉÉ magna conftantia, $ed)t ftamb6afftig '


, feyn.
3. Hos viros bonos, vt habiti funt, fic etiam
' appellandos putemus. ($(eid) wie mam
biefe £etitbe jcbct;eit 90r ebrlid)e gute £eu*
t6e gel)altcn ßat , fo mu§ mam fie aud) foncm,
11€I1. - -

4. Quantumhomines poffunt.€owießenß2
Ę 3ulafjch. Go bicl mcnfd)l. unû
'
5•
möglic6 ift.
§¤; $ optima bene viuendi dux. ®ie
$Yatur fam un8 am bejtem untcrioeifcn , moie
|
man ved)t (eben foll. -

6. Sic mihi perfpicere videor. €êùìntftmitf).


€3ijt mcine$)«yuung.
- -

' ' 7. lta nati fumus, vt inter omnes effet focie


· · ` tas quaedam. ®at;u finb twiv3] enfóengee
$u Da§ foit einanbcr ©efciiff)afft (eiftem
JllC!?. - - - -•

8. JÉ; eft focietas, vt quisque proxime ac


cedit, $e mäbet elnct ôëm ambetn oete
É ijt , je genaucr ift auß
Q. f.
)ie ©cf. II •
'.

9• ,£? potiores funt, quam peregrini , &


-
propinqui, quam alieni. £gnèökwte gcbcn •

/ - ε|{}£Γβ

, • - -

^ r. '- .
« ,^

\ -
-

v. -

- v

-' ,
-. \ • v -*

- - _ • • - * • -

----------- ~ - ————-—-------- -~- . -


s- … -~-* -
-
- -
v

CIC. LAELIVS, 4*7


ΦΤΤΕΦαΒΕΕΙδῆfTg;
§rcumbe fine einemnábet, alöStcmbe.
1. Cum propinquis amicitiam natura ipfa pe
perit,fed ea non fatis habetfirmitatis, 3mi»
ftf)em Q%(ut3 • §reumbem ijt ben ®atur eine.
§reunbftfafjt, aber Diefefìébet qufgar ftf)\»a*
άen$ííém, (ift nid)t feffe genug geftellet.) '
· 2, HOC PRAESTAT AMICITIA propinqui
tati, quod ex propinquitate beneuolentia .
tolli poteft,ex amicitia non poteft. $nbiea
fem ©tücf gc6et bie rcóte$tcumbftíáfít bec
. Q3ctioanbfd)afft bot, Daß aucf) 3(uf&$reum».
*, . '. $um niCi)t.
umein& ivcvbcm, red)te$tcun$eab€¢,
v -

g. Sublata beneuolentia,amicitiae nomentol


. litur , propinquitatis manet, %ßenn be:
gute %§ille aufjöret, bítet autf) Die §reumb»
fcf)afft auf, obf!)omûie$cribanbf(f)afft6teibt.
* 4. Id ex hoc intelligi poteft. §)i§ i[t batauã
' ab$ume6men. ···

5. Infinita focietas generis humani , quam


, ,' conciliauit ipfa fiatura. ®ic ung(aubfidje , , ,
, , , £)lenge Der%'enfóem , moeltje Die $atur gu» -

, , • , fammen gefélletbat. * • ,, „…, .

, , 6. Ità conträçía re$eft,& addu&a in angu- -


I ftum. ®ie ©ad)e ift fè enge $ufammcm'g£• ' .
? 309€ft,
• ' . *.

, :r. Omnis caritas inter hos duos iungitur.


1 £i«f %eyùç licbci, einaiibct **£t quíitítig. . .
j ' 5 d . … £4•
418 C1C. LAELIVS.

CA PJ/T. PI.

1. Hacre haudfcio,an quidquam meliushomi


ni fit a diis immortalibüs datum. $)i§iß
i obme3wciffettaé 6effe ©effendé, ba8 uni3
©£)ftgegebcnt)at. §)i§iftcineb«ttlid)e ©g,
2. Bonavaletudo. ©efunt)$cit. -

3, Voluptates expetere, belluarum extremum


$i- %8ollùft«m ttat5t«n , iff oie,
i|{y). -. * ' w

g 4. Diüitiae, &c. res funt caducae& incertae,


pofitae non tam in noftris confiliis,quam
* in fortunaetemeritate. %«idjtbumumbbet,
gleid)en ©inge finb ©ergänglid) unb fi«{)em
iiidyffo roet,inunftn, aíéêç$ unbeftäiibigcn
Öfùcfe$$ánùem. ' •
$. Qui in virtute fummum bonum ponunt,*
raeclare illi quidem. §)ie bie £ugenbbot
i5t5$6ft«$ ©ütfd)ä6cn, bietfuntv6bt. *
6, VIRTVS AM1CITIAM & gignit,& continet;
nec fine virtute amicitia effe vllo pa&to
poteft. $ic $ugenb fiifftct umber6âit sie …
§reunbftíaít, umbobne $icf*[be famofimmúg,
ficf) eine wabre§rcum$ftf)afft beftef)en. ,

7. Ex confuetudine vitae fermonisque noftri -

aliquid interpretari. €tiva8 nacf) unfevet : ,


$eόen$,%rt vêtíeíem umbn«!jfnem. -

8. Hos viros bonos habeo & numero, $)iefe


· · · · · ' ' . {κύe ,
> . '. -.^ .- • • •

- febe id) ©et «!)v(id)« £cute an / unb tctfine fie ' , ,


unter foftfje. I* - · · · · ·
1. His commìunis vita contenta eft. $)it fo{• , , . .
djemijtmam imgemeinem £ebem }ufticbem.
2. Haec res tantas opportunitates habet,
quantas vix queo dicere, ®iefeö ©ingbat
, ., un6£f6v«iblid) wie(%«qucmlid)t:it(Commo.
ditátem.) * • • • • •

8. CVI PQTEST ESSE VITA VITALIS, qui . '^ , .


nonim amici mutua beneuolentia conqui
„ efcat? %ßitfameimet lebem/ bet mitît «ine$ .
($egen(iebe fud)em follte? , · · ·
4. QVID DVLCIVS, quamhabere, quicumd- • • |
A. mnia audeas fic loqui, vt tecum? %8a8ift ' ^ ' ' '
, fd)öner3, afécimen$trumb |)abcn , bcm mai, J ' ' '
, si alleô verttauem fam? . - ' ^ ' .
' . ;. Profperae res. ®ute8($lìcf. · · · · | , |
&. Aduerfas res ferre difficile eft fine eo, qui : • ' .
. . . illas grauius etiam , quam nos, fert, %am - , .
… … faníbnid)two|)[£ufticbengebcmimllmglücf, . ' ' '
' moennniam niemambi)at, ûçr fid) ôçíe(6¢mmit • • ,
„ . . gnmimmt. - i-. *- . .…. * - \
I. 7. Diuitiae aptae& opportunae funt,vt vtare. , • ' • • . .
`si:®et $eiötíum iftìavum ba, Daß manfitû ` ' ' ,
• t)effem b&bienę. - , ,
8. Quóquo te verteris, $ormam fid)6ihwenbct. ! . . i
, 9. Intempeftiuum effe. llngelcgem f<ym. . · · · . i

1o, NQN AQVA, non igni, vt aiunt, pluribus


• 19cisvtimur,quamafpicitia $eger;fi?£gf- ' »
; . [tQic&lementejint)iftungni6tfùnìt%igal* . , ,
, , bis §tcunbfbafit, ' Dd 2 1, A. . . '
/
; -
-

/ ' ' 4^o , ,_ CIC. LAELIVS. _

| , • , ' . 1. AMICITIA aduerfas res partiens, commu


■ • . • ' . . nicansque,leuiores facit.®ie$reunûftf)afft
-
, • -
' s , £lb&{)i[jttragem,
mat5tùa$llngtfitfumb%beiíbtan fieun§ ba?
feitf)tet, imbcm mimmt.

CAPVT , J^II.
/ - - -

V. . 2. Cum plurimas & maximas commoditates


, , . ', i , amicitia contineat, tum illa nimirum prae
^ . . . -t , ftat ominibus, quodbonam fpem praefucet
'' ' ' , * in pofterum. llnter*ie(en unb greííen$\u%,
' , . ' £ait:item, ß qu£ tcóter$teuríbííaftentiis,
• ' . . . 5em, ift mot bi§ bie ocrnebmfte , baß fie ün$
, in$£ünfftige ®ute3 boffen $eiîet. -

-* 3. Haec re, debilitarianimos, aut cadere non


- patitur. ®iefçê ííít einem nid)t fleimmütfig
, ' ' * noctûcm, ,
', . . . 4. AMICVM QVI INTVETVR, tamquamex
I r , . '., emplum
§τέumb anjicl)et, intuetur
aliquodfiebet fui. %3erfeinem
gleid){am feim €ben,
, , , ' ' bitò. -

, , ;. Qui egens abundat. §)et %) angel (eibet,


- tiib òet!) genug bat, - -

' . . 6. imbecillem valere. ®d)ioatí , unb bod)


, ftartf feyn.. . '.- : '*
- '' •, , ;. Hoc difficilius di&tu eft. €$ ift etiwa$ 6att
' • ' ' ' ' gerebt. * . . ' . '
- - • , , g. Magnus me honos profequitur amicorum.
, , 3Ö gemiej: gioííé €5t: von mcincn §teum,
\' ' ' ' ' - ' ύem. . . • • •' . '
;- . ' , . – – – – ' ' . . , I.Tan

- } \ - 1 v

- - r
- *
-
1 -
- •
/* ). .' ' . ,^
- - •, , . . - l. '.
- - - -
- - -

- •* _-
. ' CIC. LAELIVS. 4. 1
Ym. 1. Tanta me memoria & defideriuin pro
*; fequitur amicorum. €0 gvofi Q3crfangeh
v. *. babcn mcine$tcumbenutl)mit.
 2. Horum vita laudabilis eft. ®iefe |)aben i6t
£cbcntíbmlitf) gefübret. -

3• QVOD SI EXEMERIS ex natura rerum be


neuolentiaeiun&tionem: nec domus vlla,
;3 nec vrbs ftare poterit: ne agri quidem cul
tus permanebit. ®&in êie §rctinęff)afft ,
£ . S umb ©egen(iebe folite alf$ bev ©8clt gemom»
- men verbcn , würùcm vci\ev ©äufcv, i mod)
3®tädte beiieben fíiimen: ja, $ivürbe aud)
fogat `et?(cférbati (iegembleibcm. '^
4. Id fi minùs intelligitür, quanta vis amici
tiae, concordiaeque fit, ex diffenfionibus
* * atque difçordiis'percipi poteft, %8emn
„ mónnid)tweiß/ma3;$tetinbffiajtutû€inig• .
;*'
3 ; fcit ver ein bettlid) ©ing few , fé féb« niam
····
f*
% . mut &inma!)1 tlnetnigfeit unb 31viettaót
% *£11. , ** ;

5• Carminibus Graecis ( Latinis) vaticina


y * ri. §m ($rieóift()en (£ateiniftf)en) Q3cxfcm
fóreiben. '* • , , -

: 6, QyAE IN RERVM N AT v R A, to.


' _ •. tóque mundo conftant , quaeque mo
3 -a uentur , ea contrahit amicitia , diffipat
difcordia. §τ€umbfd)afft umb ($imigfeit £ta
$ êiçgan%e%3clt, llm cinigfcitab:; $críírt
t€, , ' -
… - . *.

Dd 3 1. Hoc
. -
- _ · ··
/ . . . -v .
J > -

£ . .. -
-
-

- -

- 4*? CIC. LAELIVS,


1. Hoc quidem omnes mortales & intelli.
gunt, & reprobant. ®i5ift 6ey allem au£»
gematfjt. - -

a, Si quando aliquod officium extitit amici


… in adeundis periculis , quis eft, qui id
- - non maximisefferat laudibus? %ßenn eina
* v • mal;! ein §teumb bcm amberm einem ®icnft
€tmwiefem,unû fit%€tiwanworil)n in ©efabr bea
gebem 6at, moitû ûaâ nid)t »om allcngcrìbmt
' unb gelobt?
,

— ^
--
-
, •,
' 3« ';;! communicare, §m gleid)etG%faßt
, jt€Ct€m, - *-

- , , 4. Cauea. Gin$y(a6aufbem Theatrg.


- ! - $. Noua fabulâ. Ginemcue Comoedie.
' 6. Stantes plaudunt. §\i« 3ufkbcr geben ein
, §reuben 3eitf)cn ©pm fid), »

- \ *7, Haclenus mihi videor, dehac re quodfen


^ - tirem, potuiffe dicere. ©ifiijt3,va3i6b0n
• • biefet $materie6abefagem,unbbarüber meine
„ * , *-, %'eynung ctífímem mootlem,
3, siqua präeteréa funt.®a§ ì6tige,
. . , ' ». Nónimiuitushunc audio. 3d)bíre i6ngerm.
•.
' . ' ' -.
. . , . o. Qualisorationis,
1. Filum patronus iuftitiae $u vebem,
€imé%tt fuit contra ac :

curatam orationem Phili! %8ie [)at et.


, - - nid)t 60tbie ©ered)tigfeitgerebet unb gefttit?
' ' ' . . . tem, iwiberbi« fd)atiííimmige unb f(uge$\ebe
- , , , be$ Phili! - -

– – – Facile id quidem eft,hoc facere. ®a§ fan


, «*i&ttiótíum;®a§ iftibmcinleid)te8,

\
- CIC. LAELIVS. 4**
7 F.TAmicitiam fumTafide, conftantia, iuftifE , ,
„ . aque feruare. ®ie §τ€unbffafft ftcu unb
btjtänbig 6altem. - -

2. Ob rem aliquam maximam gloriam cape


re, &inct&ut* balbcn gro§;m $ubmunè
©!)re erlangcn, - - - - -

, cap. VIII. , . * •

3. vim hoc quidem eft adferre. 35tt6utmit


4u viet; %) anthutmit ©eroaft. *-

4. Cogitis certe. 3br}\vingt mitf) jabar;u.


5. Studiis alicuius, praefertim in re bona,
cum difficile eft, tùm ne aequum quidem,
, obfiftere. $)'amfané nitf)tw9t t6um, unb ift
autf)über Difinid)t recf)t, ba§ man einem in
J e1)rbarem, ©ingen nid)t feimcn %Sillcm t6tit;
vetite; ($g£ inam cinémetroa89€¢fqgt;) -
6, Maximie illud confiderandur£videri folet. -
$i§ fommt fmitfonber(itf) béhtfwürbigwot; -

-
* \-

— 6erûient gematier betrac5tet $u moerûçm. ; \


7. Propter imbecillitatem defiderata eftami v --

, citia, vt in dandis recipiendisque meritis, -

* quod quisque minus per feipfè poffèt, id ' }

'
… -
, ! T.
•,

acciperet ab alio , viciffimque redderet. *


£efeftwad}5siffiaI6cvifibiάteunbffafit
angeftellt worbem, Daß einet δεm anbevn ana. . •
I.
'
'— -
• ,
· _ gemebme ®icnfte etmoiefe , unô íob ciner ©er , , •
- - -. fi% nid)t fönnte fortfommcm , fic citialibet *- .

Wüfjjcm, - • •• ; -

.. . Dd 4 1. An
, * ' '
v 1 *

- … , • , '.
– – *, , \ . - .'
1 2 . , ,
- . i - -
-
_^ -

, ,^
.

- -, ' - - ! v .
* /

' ,
* 424, cic. LAELIvs. - -_

r. Antiqua & pulchrior,& magis a natura pro


, fe&ta caufa. €ine bcffcrè unù natütlid)cre
lir{αό. -

a. AMOR PRINCEPS eft ad beneuolentiam


, coniungendam, $ie £iebe ftijjtet guten
' '®illemìne$tcumbffafft. '' -

3. Vtilitates ab aliquo percipere. £u%em ,


®80rtbeit 00ncincm babem.
4. Simulatione amicitiae colere aliquem, &
obferuare caufa temporis. @öid) nut al8
eimé§τ€unb gcgcm cinem ftcllcn/ fo lange e$ibm
fo0b1gebet, (ivei| mam fit!)ebenfo in bie3cit
f{)icfen mufi.) :
5. IN amicitia nihil fi&um, nihil fimulatum;
& quidquid in éa eft, id verum, & volun
tarium. ©ie§reunbfd)afft leibet feine $eue
d)e(e) unb Q3etjtellung, fomberm bamu§ allc8
, $
)em.
auítiótigem umbroilligcn ©erßcngeft5«»
• - ,
6. ÄÈÉicätß animi. {S)ie @Xeigung be8 ($«*
mát68.
*7. Multum vtilitatis illa res habet. ©ie €¢
d)e ijt febr nüß(id). -

8. Quod quidem, quale fit,in his rebus anim


aduerti poteft. ®ie €igeníí)afft biefe§
%@ing€$ fatimam bieram abnebmcm. -

9. Beftiae ex fe natos amant. ®ie §.6iere lica


;' bem ibte 3umgcn.
uo. ld in homine eft multo euidentius. %ft
•. b£m$\cnfóciiijt€$9i«lùçuflitf)er $u{«bem.
• .' I * • J•
\ 1

- CIC. LAELIVS._ 425


r. CARiTAs, QvAE EST NTERNATos &
parentes, dirimi fine deteftabili fcelere w -

non poteft. £{£er bie £icbe yiwifíen €(tern \ - .•

tunb $inßgra aufbcben fwollte , toùtbe fid) … ~ ' \ *;

' ' gtoffct ©ünbe ;u befütd)tem haben. •

z.Exiftit fimilis fènfusâmoris, €$ cntfi«6«f «int -

©egen(iebe. . . • .' *

8. Nancifci aliquem, cuius cum moribus &


,,* jura cggggggmus.j
fit6;uunsftficft. &incm antrcffcm ûet. • • .

- •

4. Iííüôçìåíïíüìen aliqüod probitatis, & i


- v …

* viftuti§ perfpicere videmur, $et, un§ 1


*

' reft ebrfitf) umbtugenû6afft yu kyn fóéinet. • .

5. NIHIL EST AMABILIVS VIRTVTE;nihil,


° quod rnagis alliciat ad dirigendum, ®ie »
*.

... §ugenò ma6tam erften belicbt. . . , , .

&,Aliquemguem nujguam vidim9,quodam


'modo diligeré.* €incm, Dctimam hiema6t8
.… mit?Itigcngefäßen bat, ciiito* jig (iebcm. , , •\ M.

7. Cum caritate aliqua beneuola mémoriam \,


.* v*
*,

, alicuius vfürpare, €inem ingcmeigtcm?Im*


temcfem !)a6en. , , • • • v -

* …
, !
8. ôÜëïìiiuncnon oderit? €ti|t6t9 - y\*
-


*

*, alfcn ©er6aíïèt. -
\ :

9. Decertare cum aliquo de imperio. SYitei• *.

!
nem umbie ©6ev6cttftf)afft fitcitem,
' io. Non nimis alienum animum ab aliquo
r habere. €iucm mitjt gar gu fcimb ( midjt }u

\
*.
{31}τμ£ m»iùςτ){€)tl.
reussae, §. - … - *-
a

.
…”
- -

|
-

* ,
'.
-

· - v,
-

.•
, -', , \ ,

» -

' . - -

^ - v

1
4as , eic. LAELivs.
/ ; capvt Ix.
r. Velquod maiüseft. 3ayfwa3nod) me6t ift.
-z. Quid mirum , fi animi hominum mouean
'" tur, cum alicuius virtutem & bonitatem
, perfpicere videantur? ۤ ijtfein%8ufibct,
ba§ bet $Jlenff, Aut ©egenticbe beioßgéii
* * *wirb, wenn et cine$ (anûçtm) §ugeni) unb .
... 3(uftidìtigfeit mertfet. . - - -, ,
3. Amor confirmatur, & beneficio accepto,&
I'ftudio perfpe&to, & confuetudine adiun
'.';$ta, $ic $iébewirb tuttf) Guttbatem,£i£be$,
*
, Bicnfi* unb bcn ftcumblid)cnllmgang bcfeftú
3;
^g€f. '•. , ; - - -º, -

4. Admirabilis quaedam exardeftit beneuo


Ίentiae magfiitudo. €$ emtjiebct cine fùn,
* bertitfeuribtmgemeine £icbc. • . * •
5. Hoc ab imbecillitate puto proficifci; 36.
' ' ' ftf)reibebiefe&ber @d)^atf)6git 3u. -
, &. Per aliquem affequi, quod defideramus.
$it citie$$ûlffe, roa$ mam bcgc6ret, et(ana'
* gem. - … .. -
7. Humilis , & minime generofus ortus.
° ®tfjfetfte, gctinge 2(nfunfft unb ©erfoni*
fn€ÌÌ. w .

8. Minimum in fe effe arbitrari. €id) untítía


* * tit% (gam% ftf)iwatb) erfcnncm. ,•
- 9. Hoc lónge fecus eft. €$ κthäftfit% *it(ane
' ,
* • •
, * * D6t8. — '
,… - * … '•
,. . . * -' • : - •
- - -
1.Qu i

- - · · · · j •
^ . • ' '

- CIC. LAELIVS. _ 417


TQJTWifTe & fàpieritiaTicTTITUSéí,vt
nullo egeat, fuaque omnia in fe ipfb pofi
, ta iudicet. €im vocifer uli$ §ugenb6afftct
' $^ann, Det tein«$anèçtn £jebęgrj.
, a. Amicitias expetere. §teunbftf)afft fud)«w.
3. Amicitias colere, §tcunbftf)afft baltem.
4. Qpid Deus indigens noftrum? minime her.
* cule. 3tbatjôcmn&©ttunftcttoot ? 3m
geringficn nid)t, ,
s. Opinionem nonnullam de aliquo habere,
@5itf etwa30oncinem einbi(l)em,
6. *Auget beneuolentiam confuetudo. Q\ie
£i£6etvitbburd) bemllmganggtùíérunbftát,
“… c£er. *.

*7, Vtilitates multae & magnae confecutae


' funt. ©ifi %atwic{unt) groffen${u6em nat%
fid) g£y£gen. . *•••.. •. • •
8. Ab vtilitatum fpe caufae diligendi funt
* . ÉÉÉ Q\e8$)'u6en8umbQ§ort5ci(3bat,
b€ n (iebe id) bid). - - -
+ , ' ''•' ••

9. Beneficum&liberalem effe, $teWgebig unb


7 • guttbätig fwm, [nem bege6tem.
• -

- 1o. Gratiam exigere ab aliquo, ©ancfo^m eia


' 1 1. Natura propenfum ad liberalitatem effe,
Q§en$aturftcWgebigfyn.
1a. Amicitiam, fpe mercedis addu&um,expe- . .
tere, llm %\u%en3 unb ©8ort6ei(é balbcrt
$tcunbfd)afft mad)em, *.

13. Pecudum ritu omniaadvoluptatem refer.


re. SYXa(f)oiebißßet ®eife alie3 New QÜBottuft
-
Watbcm thun. Epicuri{)t«bcm, 1.Lon
A. , ^
*' / *-

- - -
- •,

/, ' - - ; .
* -

4*s , cic. LAELIVS.


ΣΙΛΕΠΠΕΠάτειEaiiqüo.T£$it di$cr&
%leynung feyn.
' 2. Nihil altum, nihil magnificurn, ac diuinum !

fufpicere. §Yid)t§ oerttcjlid)e§ unb berrti,


d)e§ 60d) atbten, - • , ,

3. Omnes fuas cogitationes abiicere in rem


humilcm atque contemtam. ®uratifnie?
brigc umb betäd)tfitje ©inge feinen ©inii
.
tinb ©ebantfem ritf)tem. a
4. Has res abhoc fermone remoueamus, $ie
'• mittoellen twit in unfettm ©efptúd) nid)fé yu
-ffium babcm. . • " .*

3. Natura gignitur fenfusdiligendi, & bene


' uolentiae caritas, fa&ta fignificatione pro
, bitatis. %3cpn man $it $uftid)tigtcit iiiete
: dct, f$ eptfitbct i)i: $icbc unb ©eroogcnbeit ,
oon fit!) fclbftcm, '
.. Quiapgetiuerunt, applicant fefe, &pro
• pius admouent, vt vfu eius, quem dili- '
gere coeperunt, frjantur, $ic,f3Stcufib*
;£ ,
. . ft6afft fufyen , inadem fid) bcrnad)ct nôst
$cr;u, ba§ fie fnit Demjenigen aucf) umgcberi
'. | fínnem, aufûem ficcine£icbc unû Affection
geworffen babet. _ . - -

*;, Inter omnes fit honefta certatio. €in jcbet


fomme ùem amberm mit €6rerbietung {ubor. v.

8. Vtilitates ex hac re maximae capientur.


Qi§ §`ing roirbgrefßn$ußen btingem.
9. Š amicitias conglutinauit, ea
. Q6 n, commutata diffoluit, $ie$tcumi)2
- • - î)afft/
* / . - •• * . ` i
- i t*
- \ -
-
-
- -

, — - -
.^ .
-

CIC. LAELIVS. * ' . 419


** fcf)afften, jo nur Q3crtbeit8 ba(bem gematf)t
finb, ly$tem aud) auf, wxiiber Jugem aufböcf.
, 1. Natura mutari, non poteft., §`ie $atur i
*. uiibcvání)er(itf). - - -

2, Verae amicitiae fempiternae funt. %8a6•


** te$tcunbfcf)affbíret fiit6t muf.
3. Ortum quidem huius rei videris : nifi quid ,
, i , ad haec forte vultis, 9i!{• 6ab id)bemllte
fptung tiefcv ®ad)e crf(ätet , nocnnibt nid)t
*; nod) etwa§ t)abcy erimnern hyoflt. ' -

4. Refpondere pro aliquo. Q$ov einem antipote


' tem. €ine$9$Qtt reûcn. … -
* 5. Minorem natu effe. §únge* feyn. _ -

, * * *. .
-
CAP]VT X.
- • . -
- - *s a. -
-
. 3.**,;.
6. Haec faepiffime inter me & Scipionem de
** hac re differuntur. §`abom rcbcm itf) unb
** Scipio offt mit cinamber.
* 7. NIHIL DIFFICILIVS eft, quam amicitiam
: ' ' '** vsque ad extremum vitae permanere.
· `** G3ift nid)t§ fórocrer, a(3 Die §reunbf(f)afft
; , bi§inbcn §εὐ crl)altem, ! -

8. Hoc faepe incidit. ©ifträgt fitf) offt {u.


' ' 9, Nonidem fentire, %itfjt efncv{ey €inne8,
* $\eynting fyn.
io, Mutantur moreshominum, alias aduerfis
rebus,alias aetate ingrauefcente,$)ie®ita '

tcm Dct Jcnfócnoctántcin fitj, bal) *j?
- - 11• -

-
? - * v -

- -• • - '« . … . *• -

-
_- … - --- - _------- --_--- …
***s…
43o CIC. LAELIVS.
, lingtjcfunb moiòrig33ufälle, ba[5Burdyßt,
- - - qmnabembe32{lter. '•
1. Earum rerum exemplum capiebatexfimili
tudine ineuntis aetatis. €t fübrte angum '
- ,, • • €y€mpelbie jumgem £eute, , •

• 2. Summi puerorum amores faepe vna cum


. . • , praetextaponuntur. ®ie $inbergetoinnem
* * *inambcr offtinbet 3ugcnbred)tfd)afjentieb.
. . , 3. Dirimere amorem. ®ie£i*be aufbeben.
; ,
' .
••
A.
7 Contentio vxoriae conditionis, lineinig*
fcit über %3eibera&adjem.
6. Contentio commodi exifiit inter bo*, quod
. . idem adipifci vterque non poffit. $)iefe
, , gnoey finè biefet ©atíe [)a[bem timein8 moot*
, , '; . ùen, $a e$$et) nuv cinet befommcn fam.
• . . . 6. Si quilongiusin amicitia proue&tifunt,ta
- mèn faepe labefa&antur , fi iri honoris :
contentionem incidunt. §)ie ©ertrauteftem
§tcunûç £vfallem ofít, moena fie fid) um bie
- *. &6re }amdem.
, , , 7. Pefìis maior eft nulla, quam cet. €8iftnidjt$
– – – fóúblitferé, algac. -

` 8. Pecuniae cupiditas, $et &i6. . . . .


• • 9. Ex honoris certamine, & gloriae, inimi•
citiae faepe inter amiciffimos extiterunt.
- $eyG6t€balbcn finb offt Die beftem §teunbe
, bie árgitem §eimber orbém. « * *

- mo, Diffidia iufta nafcuntur. €3 cntftef)et eim


- . τιόtmäßiget 36rm unû éyfer,
' 1. Po
- -

$. -\

cic. LAELivs. 4si


I, Poftulare aliquid ab aliquo , quod iu
flum non eft. €incm wa8 umbillige8;u,
mutl)em. - -

2. Minifrumeffe libidinis, 8ur&cil6rit®ot. ,


fóub tfium, belffem; . . . . -

3. Adiutorem effè ad iniuriam, llngered)tig•


•, fcitbetfjcn befit?etm. , - -

4. Honefte aliquid recufare pofle. Gilvas


, mit guttm $edìt oonfid) ablcbnem (abfóla,
..) - -~ -

5. i£titiae deferere,
$ibet bie§reunb,
f6afftbanbeln. ®id)t tbunal3ein §teunb. , .
&. Gbfèqui alicui (nolle. ) €inem (nid)t)gu
$ $ilem févm, . . . . _. _ -

-7. Quiomriia amici caufa efì fa&urus. ®et


άm $tario ju £icb unb ©efalcm alles
tiyat. - - .^

g. fìliaritatem extinguere, $tcunbfóafft


auííebem. - -

- 9. odia gignere fempiterna. llnenblitíem %a§


-

evm^etfem.
1o. Multa fata mihi impendent. 3d) bim bie» ■' '
(en Q£ibetroärtigfeitem untetn^tffem.
1 r. Fata fùbterfugere. ®**®efaht, Wemline
g(ùcfjicf)ent;iel)em.
,,.5§§iXTÉÉÉÀTsvBTERFVGERE, non
modo fapientiae , fed & felicitatis eft. . .
£ftlem tliigtútf 3u entgebem etforbert gτοῖς ,
ígítiíïò ìnjtmtificâ &litc,
I. * *
a - -

.
.

— . • •, -- A

- )
^ «
* ? -

— •, \ -

- - t. i -

. . Q.
v— • - - \
« · · · `
- - • ,•
-
- \ * '
---------- —— - - … ------- * _---_- -~ -*-

~—--
… - -

.
-
~_ -_
.
432. '__ CIC. LAELIVS.
i -

. ] CAPVT XI.

1. Videamus, quatenus amor in amicitia pro


gredi debeat.%ßit oollem feben, twic moeit fid)
5ie£i«bc inûcv §rcunbfd)afft erji:ctfem foll. ,
a. Ferre arma contra patriam. %8iòer `a3
Q3atcr(amb ftreitem.
, g. Regnum appetere. ®ad) bet $ertffafitjtce·
-.' ' ^ 6em
• 4. Rempublicam vexare, ®)a8gcmcime?{3efem
ftámitfem. t •,

5. Direptor & vexator vrbis, €in©tabt/%y(α•


cfet, ein£eut.%y(acfcr. -

6. Derelinqui ab amicis & æqualibus. $0n


, fincn$tiuiibcnbctlaffinivcrùcn;ttine $ilij.
befommen.. . • ' -. '
7. Deprecari aliquid ab aliquo, €inemwa8a64
6ítten. r - - -

s. iiäìïëçaufàmafièrebat, &sfigtsbieuifaj -

WÒÌ. _ - *

9. Tanti aliquem facere, vt, quidquid ille ve


`lit, nobisfaciendum putemus. @09i«| auf
, , sinem $alten, $a5manibm in allem eótücfcnsu
Gefallem [ebet. - -

1o, In Capitolium inferre faces. ®a3 Capitoli


, um anjtctfcm, ambrennem. [De ?
1 1. Quam nefaria vox?%8e[d) cinegatfiig:ôea
12.Nofifecomitem furoris fèd ducem præbere.
T Qiótnurba3®®glinjiittbstíé aüsführem,
* * fonberngav δετόίάδε[8füf)rctfeyn, ' 1,Hac
v `~, , -
*

}
1
CIC. LAELIvs. - -
433
IHac amientia profügit.TJU3 §CIBciTifi et
ύαροm gelaufíém. , i
' 2. Adhoftesfe conferre. 3u ben §einbeniìbet,
3. Poenas graues & juftas perfoluere. ©atte
unû £ilię ęttaff: au6ftebcn. \ i .

4, NVLLA EST EXCVSATIO PEGCATI, fial


mici caufa peccaueris. €$ entftffufbigt
nid)t, m^emm miam eincm ju ©cfallen ©änöe
* (noaé böß8) ti)ut,
$, Conciliatrix amicitiae virtutis opinio eß.
%8ei|nam ginengorêugenû%afftfält, madjt
' mam §reunbftfjafft init ibm.
6. A virtutedeficere. ßemberęugenbaBgebam,
7. Hocre&tum fatuo. ®a§6afteid) ooijí
8. Concedere amicis, quidquid velint. Gei, .
nem $tcumbcm allcs;ú
abfc5tagem, ôcfallen
-- - . tf)un, titis * , T , ,

9. Perfeétà fapientia effe, £)te(5tffugfewn;


1o. Nihil habet res vitii, €£if nid)t§ bôfèg,
1 I. Amici, de quibus memoriam accepimus,
§teunbc, wie man nod) im ftifjen ©cbídít, ,
miâ b4t. .

12. Ex hoc numerò nobis exempla fumenda


funt. $on fo(d)en muf; mari ein €yempct
' ' hc6mcm. '
13. Familiarem effe alicui. &ines$tcunbfwn,
* I miit einem 6cfanbt feyn,
14. Cum hoc goniunctiflimus fum, 3ó bin -

' fcim beftet §


$tcum$. E .e
\,

*- **T~----- - -,-, --- --------…_~-~- — • -t—------ --——~

\-…
· ·· -——-—-—---~ * * *- --- - - — — -*-• - - - - ' . -

—v-*-
_ • - . - -

; - • . . . 434 CIC. LAELIVS.


f , . . . '. I.IHi inter fe coniünctiffimi funt.T£i5 fin8
: - rcd)te ©ertraute§rcunbe $ufammem. - -

. - 2. Hoc memoriae proditum eft. ®aWom [)at |


mam $Yadòritûf. - ;
- ' ; 3. Contendere aliquid ab aliquo. €tiva3 bon ,
· · , ' I cinem bitfcm, beg<5tcm, Werlangem, (praeten- '
• dircm.) . ^ . -

' , , 4. Quod contra fidem eft. %ßaö wibcr ©teue


' , , • umb%cbfit!)feit ift. , ,

' ' 5. Quod contra rempublicam eft, %8a8 bem


t
, 1
, 6. gcmcinen%3efcnnad)tbeilig
' Non
,
ijt. §d) 6a6e
impetraui, quod contendi.
' . . . . Den ®ot6 befommem. §d) bimmcinct %itte
1 , nicf)t genoëbret worbem.
; -7, San&iffimus vir. €in ebtlid)er ©am. .
- . 3, AEQVE NEFAS EST, iniquum quid rogare,
, & facere rogatum. €$ ift cinct fb fbiimm
, • a[3ter ambere/ beriba$ unbilligc890m eimcm
ì , ' . begebtt, uti5 bet tôtàut...J
. . - 9. Mihimus frater, $)et jüngfte %tubet.
, . . 1o. Acerrimus hoftis, ©et árgfte , abgefagte

- . - - CA P. . XII. . .

· · ·· · 1 1. Haec 1ex fanciatur. Q`i§ mu§ eiiima[tor


■ • • ' allcmafquêgemad)ttvcrben, •
… - ^ 12. Neque rogemus res turpes,neque faciamus |
. t

' • • ••• rogati. ®) anfòlI90nmicmanbmpa&umretfte$ |


/ , J' bejebrem, mod) aud) , menij e$ bcgcbrt moirbr
) . . . . . t5um, - – – – i,Tur- !
C [C. LAELIVS. 43 5

1. Turpis eft excufatio. §§ i ft cine ft!)(ecfjte, , … -


' - - . ' /
nid)t8roürbige €mtftf)u(iigung. -

2. Excufatio minime accipienda. €inc €nt,


ftf)ufòigung, ùie gar nicf)t gettcn fafi.
- 3. Contra rempublicam amici caufa facere.
' ginem §tcuiiïe ;u ($efúllem bem gcmciiicm
%3cfenfwa$ $um $at{;tbeit cernebmcm. - .
4.- Eo loco nos locati fumus. %8iv tcbcn 3u ciiic; ,
fo(d)cn 3cit.'
5. Longe profpigere futuros cafus. £as sufíní, í . '. ,

fige llnglácftangc bcrbcr fel)em, mercfcm.


6. Deflexit aliquantulum de fpatio, curricu
t.-^ .
– loque confuetudo maiorum. ©ic affe@ite • ' - . ` .

teniunb ©ebräucf)e finb ganß abfommen.' .* .' -

^
7. Regnum occupare. €i(5bcr ©ctrí)affibe a ^.

mád)tigem. -
•.
, …
8, Numquid fimile populus Romanus audie *. ;

rat, aut viderat ? ®erglcicbem ifi mi&ma!)13 \ -

.
v
$cybem$miíßenßeitft cib$tit oDct gefte •
bem moeròem. . , . . . *
i _
-
;
i
;
? -

9. Efficere aliquid in aliquem.


eimen 0Qrncbmen. , , €tiva3 toibet , ι
.• * '

mo, Id fine lacrymis non queo dicere, §cf fan /



!

e8 obme®btäncnfiitf)t fägen.®ie?fugêngcbcn
mir babc) über. , , . • * * .

„ . • •
1 I. Quoquo modo potui, hunc fuftinui. 3:5 - ,•
.

6abe ibn , fo (angeid gcfenmt, gcbufDet. T^ v. - -

' 12. De hoc quidexfpe&tem non libet augurari. — ,, ,


3tb magnid)tfagcn/wefínitímid);uiijmwcs, . —•
.
£5*. . . Ee •
* *
I. Ser -

v
-

*
-

\, . . ··· · i

 .

-
s.--__-------~~~~ --,
*.
436 CIC. LAELIVS, * *
1. serpit res , quae procliuius ad perniciem,
cum femel coepit , labitur. ©ie ©ad)e
ftfteitft beimfit6 ein , èie δοθ{«itftlid) aufé
Q3erbcrbem unò llmtevgang (§)(uim) l)inquá
{aufjt. [eine:m fcyn.
2. Disiun&tum ab aliquo effe. %id)teinâ mit
3. Guius arbitriores maximae aguntur. ®ad)
beííén($utad)ten $ic vitf)tigften ®at5em ge*
[)en (abgel)anbelt werben.)
4. Plures dicunt, quemadmodum haec fiant,
quam quemadmodum his refiftatur. €8
finb ibret me6v, òiebayu 6e{jen/ alê êie υετ
, &íííííííííííïìåíïí,
' 5. Sine fociis nemo quidquam tale conatur.
{ €inet alleine mimmt jid) ©a8 nid)t für ( auf
fcinc $örnet.) -

6. In amicitias qua$dam ignarum cafù aliquo


incidere. lifioijenbuì oon obngefeijtificie
me ($efellftfjafjt geratljef.
- 7. Non exiftimo, me ira alligatum effe,vt &c.
§? bafte mid) nid)tvov ß |)od) »etpfiid)tet,
ὐα52C. • • i.

8. Ab amicis difcedere, @öcine §tcumbe im


@5tió (aííèm.
9. Magna aliqua re in rempublicam peccare. ,
Gtioa3voirf)tige$$um Göd)aûénè88 gemeinem
%8cfen8ootnelymen. -

1o, Poenam ftatuere alicui, Ginem eine©traffe


* fe6£m. * [ bret!)em eine ©traffefegem.
1 1, Pöenam conftituere deli&to. 2(ufcin $et?
… 3. - * I. Poe
-

i
]
I. -

- -
|

s* _ . cic. LAELivs. 437


£ 1. Poena non minor ftatuitur iis,qui fecuti funt ,
i' alterum, quam qui ipfi fuerunt impietatis
, duces. §`icjemige ocrfallem in ebcm fy gtoffe , -, *
` ©traffe, Diefit!) bom ambern babem vcrfül)rcm v -
-

taííem, al3bie£)\äbeßfübrer felbftem. * ' • , , ,

2. Seruitute aliquem hberare. €inem 9on bet , -


Q)ienftbatfeit entlebigem. - - '-'

§ 3. Propter inuidiam. 2(u$$Yeib. . . _ ' _ . . „ , ,


4. In éxilium pelli. ®e3£anû$ wetiwiefem, in$ ,
: , &(cnb ®eritoffen verben. , . , ^
( 5. Iniuriam férré. ®a§ llnred)t feibem, erùufûem. .
\ 6. Fecit idem, quod hic. €t bat e8cbcm fogc* ' '
:, matf)t, wie ber. • ' ,
7. Cui adiutor contra hoßem inuentus eft ne- $ . . „ \
. . •. .
; ' mo. ©etm nicmanb wibet finem §eiu$ bat
beljem tinb 6eyffel)em mootlen. [antbum.
3 3 Mortemfibi confcifcere, @öit!) fe(bftùen$oè ,
W 9. Improborum confenfio excufatione amici
tiàetegenda non eft. %öfer%uben®etei•
$. nigung unb ®ertinbung iit mi$tuntcrbem *.

3 ®d)ein òcv §teunbft!)afft guentíí)ulùigen ($u


billigen.) . . . .… - - -
; ,1o. aufé%ättefte
Omnifupplicio aliquid _vindicare. €tivas
befitaffem. , , ••
' .
. .
1

g 11. Ne quis fibi hoc conceffum putet, ێbit*


: i De fid) jamieimant) eim, baßûifired)t fey, _ . . .
12. Bellum patriae inferre. %ßibet ba8 Q3a* ,
í tcvtanù friegen. ' • , . . . .
3 13. Vtres coepitire. Q£iefióô anläjt, ,,
; '• . . , E e 3 '^ 1. Hoc

. \

.
!

-
«
-
\
438 cic. LAELivs.-
1. Hoc mihi non paruae curae eft. 365 trage
\
groff: ©orge.
CAPVT XIII.

- 3. studiumfemper adfit,cun&atio abfit. *) ^an


mu§ immer fieifiig , muntcr feyn, nid)t faut,
ff)(äfferigunb octòrùfilitf).
3. Confilium dare gaudeamus libere. $)'am
folle6rumb betau6 fagem,£cim%{atoor&J'au!
mebmcn. -

4. Bene fuadere, ($uten$at6ge6em.


5. Cuius plurimum valet au&toritas. ©etbie[
gi(t, in groíém?lnfefirmijt. - -

6. Au&toritatem adhibere. ©cim2(nf.%en,®€»


moatt braudjen.
7. Monere non modo aperte, fed etiam acri
ter, fires poftulabit. £)effcntlid)c unbernft.
fitfe€rinnerung timò Qûatnung etgebcn ((if,
fem, nocnm eâ hor!) ijt. ' .
8. Quibusdam, quos audio fapientes habitos
- in Graecia,placuiffe opinor mirabilia quæ
, '
dam. €t(itfie oon benem, bie(foie id) ©erne!)•
-, i * me,) bie 7.Q£cif&min ©riedjenlanb genemmet .
' ' ' foerbem, f)a6en feltfame umbroumber(id)e€ima
z \ fálle gcl)a6t. - -

9. Perfequi aliquid argutiis fuis. ©eine@pi6•


- fünbigfeit τυδr;ubtautf)en.
ro. Fugiendae funt nimiae amicitiae. 2ftl}ue
groîç$ccunbfd)afft (€¢íllíóøjt)ift }uflie*
- !}&m, . * • . 1. Sol- -

, ^ /

-
-
\ '

CIC. LAELIVS. 439

1. Sollicitum effe pro aliis. Q30r ambere forgem.


2. Satis fuperque funr fibi fuarum cuique re
rum. €£ bat einjcbev genugmit fit!) 3u tbum ,
%or fein eigcne6}u forgen.
3. Alienis rebus implicari, moleftum eft. €$
… iftwerùrìfifit!), moemmmam mitftcmbcn®ad)em
$u tl)um bat.
4. Commodiffimum eft. €3iftíberati86gquem.
5. Laxiffimae habenae. ©«5v ff)(ajfe 3üget.
6. Habenas adducere, ®em 3ügel anfit!) ba(,
tem, nad) fitf) siebem.
7. Habenas remittere, ©em 3ügct nad)(affert/
ftfjicíem (affem. -

8. Caput eft. §§ i[t ba§ bernebmjfe ©tücf.


9. Beate viuere. Ö(ücffe(igfçym.
1o. Securitas animi. ©ie $ube δε3(S%emüt68. • •
1 1. Securitate fruitur animus. ®a§ ©cmütb
ifttu!)ig. -

12. Hic vnus tanquam partürit pro pluribus.


$)iefereinigetfägt wislet anbein @öorge unû
? a £aft. •• ' [fagem.
13. Inhumanius dicere. llmmenftítióev %8eife
. r4. Locum aliquem breuiter perftringere. €ie
nem%\umctfuvßburd)gcbem, mit iwcniaem be*
vúbrem.- [ßanb.
m ;. Præfidium&adiumentum, óü(ffe umb%eya
:
i6, Minimum firmitatis habere,minimumq; vi
rium,©avftfymoadjunû$rafft(o§feyn [futtyá.
17. Appetere amicitias. §tculiúf|)ajt}umadyè
:* 18. Ex eo fit. ®a|)etfommt$,
- Ee 4 . 1. Mu
44• cic. LAELivs.
I. Mulierculae magis amicitiaFUTpraefidei
quaerunt, quam viri. 38:ibet füd)cn ©iet
£; unb (i«6er (§)e£lif{)afft, al£ £) ann$,%)era
On€n. - -
* ,

2. Inopes & opulenti. $eióe unb 2(tme.


3. li, qui putantur beati. ®iemam votgtütffe»
ligamjiebet. -

4. O praeclaram fapientiam ! iromicè diâum :


£\ foie tumm fommtba6 [jerauê. ,

5. Solem e mundo tollere. ®ie ©onne 00m


Jûimmet toegtbum. - • . -

6. Amicitiâ a diis immortalibus nihil melius


habemus , nihil iucundius. ©ie $ccunba
fóafftijiba86cfieg. ctfteufidfteinbet 38clt.
* 7. Quae eftiftares? fpecie quidem blanda,fed
reapfe multis locis repudianda. ®ie @öα•
d)eift;woav äuffer(icf) (ie6(itf) angufcben/ aber
imber §bat felbftnid)t Wielnuß.
' $. Non eft confentaneum. €6 ftf)icft fid) nid)t,
iftungereimt. (tid)tung aufficf) mcbmę.
9.. Rem honeftam fufcipere. €ine effr(id)eQSeta ,
io. Rem quandam fufceptam deponere. €ia
me angenommeme ®ad)e moieber auffagcn.
I I. Curam fugere, $eine $)'ìbe nod) ©orge
6a6cn wollem. -

12. Virtutem fugere. ®et @ugenb feini) feyn.


13. Dolere aliquâ re. ©1d) übcv ioa3befüiiierm.
v, 14. Animusbene conftitutus. €iniwoßtgefe6te8
Gemüfí}. •

I y. Laetaribonis rebus, €itf) über fwa$ ©ue


tt$ ftcuem. * * 1. Do
-
•, - /

\ -

*. , - ' ,
.^

- cic. LAELivs. ' 44 I


I- 1'gere rebus contrariis. €ió íô€t Eôïé
G2îtücfe betríbcm. [pcifcn$)ann ;u.
2. Hoc cadit in fapientem, €$ fommt einem
3. Dulor profe&to cadit in hominem, nifi ex
eius animo exftirpatam humanitatem ar
hitremur. %3emn cin $)'emfó g@r fcine Gm»
pfinbung über fímctßbofte §ällefollte 6a,
ben, niííte et gav ein llnnicnftjfeyn. *
4. Funditus tollere aliquid. étiva3 ganßunô
gat aufbebem, abfcf)affem, , *

5. Moleftias aliquas propter aliquem fufcipe


re. €imemyu ($efatlcn einige $)'ül)e aufficí ,
6. Motus animi. ©ie Affe&tem. [mclymen.
7. Quid intereftinter hpminem,& pecudem? .
&c. 38a3jjtvov ein tliitctfócibyiwiftícm ei, , ,
nem $Jlenftf)en unb §biet? xc, ' . \,

8. Quiduis generis eiusdem. €onftroa$ $era


gfeitfiem. (ami)ie fcl)tcm.
9. Non funt ifti audiendi. £)am foll fit!) nid)t
I o. Durum & ferreum effe, ©anßumcmpfinDa
(id)rumbem)&g[ití, gleitf)fam eifctnf.ym.
1 1. Bonis quafi diffundi. ©itf) übcv ùaé gute
©lücffreyem, -

12. Incommodis amicivmius contrahuntur cae


teri. %8enmeinem §teunbeinunglücfioie»
betfàbrct,fobcttübemjid) Die anbetnbrüber.,
x 3. Angor ifte, qui pro amico faepe capiun
$ duseft, non tantumvalet,vt&c. ®ie®ota
g« unb ®efümmermifijbiemam offt vcv fcinem
gutem $t&utiù *;emu§,
5
ijtfogτ05nid)t;c.
, • v
* J I. Res
44* CIC. LAELIVS.
1. Res, quae nonnullas curas & molefiaSaf.
ferunt. ®ad)en, bie jcyuweilem ®orgcumb
$YÌìbebaturfad)en. - -

2. Repudiare
twegftoffcm,
aliquid. €tiva8 abf$aíem,
- • - -

cAPyT XIV. -

3. Contrahere amicitiam. $tesnbftfiaftriad)?,


4. Aliqua fignificatio virtutis elucet. €3 iß
cine 2(n;eige bet Qugenb angtitreffem.
5. Applicare fe ad aliquem & adiungere,
®id) mitcinem eimtaíem unô ocrbinbem.
6. Id cum contingit. %ßenn ba§ geftfid)t.
, 7. Amor exoritur.T€$ eteignetfid) eine £iebe.
8. Dele&tari multis inanibus rebus. 2In cite[m
unb ©ergänglid)en ©ingenfeine £uftfutfjcn.
9.Dele&tariaedificio,©eine£uftam bauem bab?,
-
io. Veftitu, cultuque corporis dele&tari. 21n
ftf)önem ®(eibernumb%\tad)t fcine£ujt babcm.
.-
-
Gim ®leiύετ2%Yarr fcym. - -

>.
1 1. animus virtute praeditus. €im $ugenb»
^ {)afft ($emüt6.
* 1 z. Nónadmodum dele&ari realiqua. €ine$
* ®inge8 nid)t gtofiad)tem. ®eine groffe £u[t
• • tavambabem. \ - -

.,v. 13. NIHIL EST REMVNERATIONE BEN


VOLENTIAE, nihil vicißitudine ftudio.
rum,officiorumque iucundius.ۤiftnid):8
• • (ieb(i(f)er3 , ùémm ì)a§ einer ùem ambermcincm
- ` . ®infunb§lti5umbcmanbstnctjtigt
* ^
. 1.Id
. . ' ' , . ' ,!
CIC. LAELIVS. ^ _ 44s . . . .
' T3TGERGAÜi poteÄT§i§T£Tmari fügliò ' / .
bim;u tbum. - .
- 2. Illicere atque attrahere ad fe. ?In fid) (pdfem .
timi) 3iel)em. . .. . . .
3. Concedatur profe&o, verum effe. ($efe£t, * * .
(id) (aff. e$ gettcn) ba§c§ nombr fcy. . - • . . ' .
4. Bonos boni diligunt. §τοmme {)afteh fid) , . . .
aut6;u$tommcm. - *.
5. Adfcifcere fibi propinquitate coniun&os , * ' ,
& natura. ®id) feifie. Q3etmoambtem gu : , . '
6. Nihil eft mad)em.
§teunben appetentius fimilium \fui, • nihil• - -

• - .
' ' i ' .

rapacius riátura. ©ie ®atur futf)ct iiyrcs


gleitf)cn am etftem. - ' · · · · · · · ... ,
- 7. Hoc conftat. ®i§ ift auêgemad)t. . . . ', • '
8. Vt opinor. £)einex$)'eynung natf). . . . ... . •
J, Bonis inter bonos neceffaria eft beneuo- , ' . .^ .
lentia. €6tfitfie £eute fánnem mitítamberg, , . ' .
- al3 ibrcâ g(eid)en aud) (iebem. . . , , ,• , ,
, Io. Haec res ad multitudinem pertinet. §)i§ ^ , . . .
erftrecfetfitf) aud) auf wiele, · · ·
1 1. Optime confulere alicui, 2(ufeine36efte$ , , , . .
f&bem. • * . . . . (liebcm.
. r z. A caritate alicuius abhorrere. €inemnit6t , ' •
13. Vtilitatis caufa amicitiam fingere. @id) . . . . . .
Ę %u%«86a16em a(3 cimcn §teumb– ama
€l|€η. .' – –
' . * \ _
,
– *- _-
- - - , ,

I 4• 'fiirnura- amicitiae. ®a8ana : … -


genebmfte%ambbet $tcunbfjafit. . . . . .
1 5. Vtilitatem parere, $u%cn
*, i ,-
fjajfem. _
1.Qupd
. . - - : … -
. . ', _•
. |

• , ' -

!
, v <
,^

• \ . - • • , . . . * , · · · • - -- ' . '
- v • - -* . - * * *. • • . — ?

`-
444 ', . CIC. LAELIVS.
I. Quod ab amico eft profectum. %8a6oonei•
• nem §rcumb bertú5ret.
2. Quod ab aliquo cum ftudio eft profe&tum.
%ßa3 ooneinem au§ gutem Q8illem gcftjitít.
\/
3. Tantum abeft, vt cet. €$ fey fevme.
4. Amicitias colere. §teunbfd)afft mad)en.
3. Opibus& copiis praeditum effe.®) citf feyn.
6. Maxime virtute praeditum effe. ®ombetlid)
• tugenû6afft feyn.
7. Liberaliffimum effe & beneficentiffimum.
€¢6t gutthätiguriû fteWgebigfewn,
8. Nihil omnino mihi deeft. €ô mangelt mit:
nid)tö.
9. Confilio atque opera alicuius egere. €i»
ne8$){ati) unb ©äffe 6cbürffen.
1o. Amicitia, quae vtilitatem fequitur. €ine
fo(d)e$teunbftfjafjt , ûabeymannutguffcio
nem $ußenfie!)t. - -

cAPVT xv.
11. Deliciis diffluere $olIíjíig;{(iebet(i6)(ebem,
I z. Dere aliqua, quam nec vfu, nec ratione
habemus cognitam, difputare. Q3em cinet
a , ©ad)e reben, ùiemam nid)t verftebet, nod) .
j, fomfteli ge(ermct 6at.
13. Non diligere quemquam. ®eine§ °)lena
, … f{)en§teumb feyn. . - -

14. Circumfluere omnibus copiis, atque in


omnium rerum abundantia viuere, 2(lleô
' geiìigunb ©ollauf 50bem, ` I.Ty
I
• ■

CIC. LAELIVS, , 445


I.TyrannoruTn Vita,in qua nulla fides, nulla
caritas, nulla ftabilis beneuolentiae eft fi
ducia. ©iit barbarifti) £eben, ùa fcine£iebe,
§reue, nod) bejîàriûige§tcunêfîafjt gefuma
bem Voirù. (9}yla6!)at.) -

2. Omnia fufpe&ta & follicita funt. $)'am ijt


v niema6t6fióer; mu§ fit!) imfmctfütd)tem.
3. Colere aliquein fimulatione. €id)ftcllcm,
alè liebtemiam cincm. \ . … *

4. Ad tempus. €ine 3eitlamg.


.5. Cadere. 3n 2i6ne6men fommcm. %erunter
- fommem. -

6. inopem effeamicorum. %8enig§tcunùç ßø


bem, ., • .
*7. TARQVINIVM dixiffe ferunt , tum exu
lantem, fe intellexiffe, quos fidos amicos
habúiííét, quos infidos. Tarquinius foliin ,
feinem €[enbgefagt %aben : §e$t f<|)e ex erfi,
w«(d)e$ fine gutem, unb weld)esfine falföe
§reumbe gcnccfem wärem.
8. Gratiam referre alicui, €itf) bantf6at ge
gemeinem *jiegem, &incm twa$ twicbet octa
* gelten.
9. Miror illa importunitate, fi quenquam a.
micum habere potuit. §ó wumbéte micf),
Da§ bet überau$ umbefúgibcne ®cnfó noá
jemanbgum §reunb bat fönnen baberi.'
I o. Amicos parare. §teumùe mad)en.
11. Multorum opes praepotentium excludunt
amicitiasfideles. Q}ielewornebmeumbreidje
£¢ute!)abemfcin£titt£ukm §*£gmí), ' i,NQN
. ~ .
\ .
-
*,

- 446 CIC. LAELIVS. - *-

1. NON SOLVM IPSA FOR 1 VNA COECA ) C


* -\ , eft, fed eos etiam plerumq; efficit coecos, | !
/ quos complexa eft. ®a§ ©tücf iji b(inº), | |
\, \'^ tinb verb(cnbet aud) bic, fo c§ füffet , (baf, 10
, felbe ctlamgcm.) S .. . - * ;\
z. Efferri faftidio, & contumacia. €igenfim, |
i - mig, unb fto(6 τρετὸem. | -

, 3. INSIPIENTE FORTVNATO nihil intolera. i. §


bilius fieri poteft. %8cnn ein §Watt }u Gl), !
' , tcm fommt, toitb ct ganß unctttäglicf).' -

1 4. Qui commodis funt moribus. : §)'it benem


wo6{um}ugebem ift. ', |
, $ 3. Profperae res, ©ute$ $(ücf, , , . . . !
6. Spernere veteres amicitias, ?{[te$teunbe ||
•• micf)t metyv acfyten. . • , • * --- - -

v. 7. Indulgere nouis amicitiis, %eue $teumb, ';'


ftbafft fud)cn. * . _ _ T __ ;
3. Parare aliquid pecunia. €tηα8 oor Gelb '!.
anfcf)affem. -. ; -

• 9. Veftis egregia, &in fofiba* £teib. . -

' 1 o, Amicos parare. ©itf) §tcunùe madìem. . 13,


.' • • 1 1. AMICI SVNT OPTIMA & pulcerrima
, • fupellex. §\ie$tcunbe finb ba3befie Jause
` ', , getátbe. J … ] '.
• 1 z. Diuitias qui parant, cuiparent , nefciunt,
nec cuius caufa laborent. 3)ie fid) ®(eid), 1;
tbtim famlem, miííénnid)t,τρct cgfriegenroi;),
s unb wcribret?(rbeitgenieííen foll. 1 -

13. Eius eft res haec, qui vincit viribus. ®et ;


ftättfit: vcift có$u fid). . • . , l.

i ,~
- - I.Cum
',

cic. LAELivs. 447


1, Cum fua cuique pertmanet ftabilis & certa
rerum poffeffio. %3cnm ein jcbct ba8®cine . . -

beftänöigbcbáttuli$$e fifcnfaii. -^ -

2. Dona fortunae. ©lüüfë,ôáter.


3. Vita inculta & deferta ab amicis non poteft
effe iucunda. £)bmc gute §tctimè « fammqn
fcinftöfit!) gebcn fül)rem.
4. Sed haec hactenus, ©emu3!;ieóςm.
- • _ /

cAP. XVI. …
-
* •
, ' ' ■ !
5. Conftituere, qui fint in hac re fines. ginet - i
- 1 •

€atft cincngewißm3tvetfunb3ie(f€£en.
- 6. De histres video fententias ferri, $ieoom ·

·
-

finbinêgemeinbreyerley%cynungem, ` ' ' -


^, , '
-
-

. '
-

7. Sententiam ferre, €¢ine$)\eynung won fid) &'


… •*
,- *^. v,

* gcbem. -
-

'* -
… -

-
3. Harum fententiarum nullam probo. 365 , ,
, i

fam fcimct oon Dicfem %ynungen ©eypfiitfj, v *,


-

tem; fie íinô alle falftf). - - -


V. '
9. Eoderiimiodo erga amicum affe&um effe, .

quo erga femet ipfum, . @eimem §reunb


(§Yccfficn) (icbcn, äß fitf) fclbft. ' ) !
-

1 o. Affe&tum effe erga aliquem ita &c, €ogea \

gemeinem gefimneffeyn. . -

n.

-

; 1. Mea in hunc beneuolentia, illiuserga rhe « .*.


*,
beneuolentiae pariter, aequaliterqüe re '
'.,
, ,

fpondet. %8itjinbeimqnbet gleicf)gciyogen, , \


, *
\.
$it (iebenum3beybemit gleid)erTendreffe, -

• •
• .

•. •
*

' . 12. Tanti feipfum facit. €0 oict %tt ctwon , _ *


<
*

-
fid); fovisibitostcríitícin.
-
… i.Ma y , \
i- .
,
ve* ,
s, -

*. \
- - - - - • » • *, .,
-
- * -

- -•

- - … ---*-------
* -
!

448
-
;
CIC. LAELIVS, ' ;

, 1. Magnifieri ab aliquo, Q3ic[€6t« ooneincm


[jabcn, 1)0(f)ge!)altem τυετύen. .

2. Magni fis a me. §d)!)a(tc oiet aufbid).


vz * 3. Harüm fententiarum nulli prorfus affenti
or. 3t6 fan feimet unter bicfen $)'eynungen
beypfiid)tem.
4. Quemadmodum in fe quisque , ficinami
cùm fit animatus. €in jé`et (iebe (einem
- §reunb, (®)?ctf)ften)a(3 fid) fefbft.
5. Quam multa, quae noftra caufa nunquarn
. fáceremus, facimus caufa amicorum? €ie
nem gutem $tcttn^ $u ($efallen t5ut mam oiel,
ta3 man feinetba[bcnnitf)t tbun moürbe.
'6. Precari ab aliquo. €tiva3 boneincni bitten.
7. Acerbiusin aliquem inuehi. %8itf)tig aufei»
nem [053iebem. €inem mitraubcn%8ortem ama
fal)rem, ftf)ettem. ;

3, Ifife&ari aliquem vehementiùs. Gimem feß*


oetfolgen : 6art mit einem ©erfaßtcm.
9. Noftrae res. @inge/èietimô angeben. • .

io. Haec non fatis honefte fiunt. Q\i§ ßeßet i


mitfjt \\)0!)!. - • I
1 1. De fuis commodis detrahere, ©eine%e»
qucmlid)feit $inôam f&6em. - -

12. de fuis commodis detrahi pati. @id)


fineG\cmítí)(id)fcit vertingctn iaffem.
13. Chriftus de fuis commodis multa detra
xit, detrahique paffus eft, vt iis nos poti
us, quam ipfe, fruamur, €)tijiu§, ία et
- - - - bätte

-——- ------— - ... . _ -------


---- -------- __
cic. LAELivs. 449 , · |

bätte fönnen§rcube babem, bat er bod) Dcrfe(• /


bigcm fid) geäüííétt, `amit moitnutberfelbigcm ' -

genicffènfèntem. - • .
r. Altera fententia eft, quae definit amicitiam • •
paribus voluntatibus, ®aö bet anberm
$)\eynung beftebetbie §reunùfd)afft imllbetw \ . '
einfiimmungbe3%8i((en8. • , •, -

2. Hoc quidem eft &c. ®a86 eijtjated)tx. ;


3. Nimis Ę exiliter ad calculos voca
•. re aliquid €tioaégat $ugenautinterfud)en, ›

umb abmeffem. ' . . ', ,


4• qyue reftri&te. ®at genau atf)t ge• % ,
f}. . . • ; , ' -

§. ln terram defluere. 2(ufbie €rbem fa((en. * '' ' - , .

6. Plus aequo quid in aliquem congerere. v ', . .


€inem me6t;unenben , (mebt aufjemano , • ,
wenben) a(3 fit!) gebätt, ( σύet ét f&(6[icm , ' ^ ]
mocrt6fft.)* s ' • .• .
7. £ifii
o£tfiuííété
tf)te8rimus
Gingottfeft3tvtif, sin
%6f«6e,m. - • ' ,
,
8. ln quo eft animus abie&tior. €im σετ}αgtet, . -

f(énmít6iger $)'enftf). - - ' , . . i


9. In quo eft fpes amplificandae fortunae fra- ]
T &ior. €ifiet bét an feinem ©lücf ψετ}αgta
(oetynweiffolt.) * , . • ,
ro. Talem effe in alium, qualis quisque in fe ,
eft. ©einen$etfftentiebem âlê íió fé(bít: • •
Θ0 gegen ßinen%ójicm gejimmct fyn, at* • .
gegeniid)fibjt, - • •

:
*. \ - ; s ,
t
-
1
-
- - · · -
- - - -
- - ~ a.

*-

45 o * , CIC. LAELIVS. * *. -

u.Eniti& efficere,vthoc VETiiTTEEATTESIj


cûçyjene$$utbumunb aué}uxit6temjitf)bemäbä.
2. Animum alicuius iacentem excitare, €imem
ver$agtentleinmfitbigë°)enftbem qufmuntcrm.
- 3. Inducere fpem, ©ojmung matbcm. .
• , 4. lnducere cogitationem meliorem alicui.€i,
· · · • men auf beffere (§ìebancfen 6ringem. < .
- ' 5. Hic huius rei finis conftituendus eft. ' 3n
- bicfev ©ad)emu§ Di§ unfct3ioecf(%bfeßem,
- \ • Propos) feyn. , • • • **

* ' . - - _ 6. Omnium noftrarum a&ionum finis con


- , ftituendus eft Dei gloria. ?Ille3 moaö noit
- , ' tbum, follemnwirtbumjur G6re($£\tte8,
, • . 7. Hoc maxime reprehendo. §)i§ gefällt mit
< ' | fonber(id) nid)t : barüber befóvereid) mid):
• ' ' ' ùif tabele id). -

, - 8, Non adduci poffum , vt hoc credam. $tf)


fambi§ nid)t glaubem. 3t5 (affe wnitf)8 mitft
-
- s . . * úberrebem.' } .' [6ält.
-

- 9. Quemadmodum putatur. %8ie mam §afür


. Io. Qui fapiens habituseft vnusèfeptem. €i/
. \
v
, •
new boribem7.%8eifenau3©riedjenlamb.
1 1. Omnia ad fuam potentiam reuocans. €i•
. met, bgt getmalle$umter feinet $errftf)ajtbae
) ; bcnmöd)te. (§in§ytamm.) -

N * . 12.Neceflee ft cuperemoììfóeii,
folltefitf) oietme6r atque optare,vt& c.©am.
- ' • • ' ba§vc.
· · 13. Quo faepiffime peccatalius, eo plures dat
· · · · nobis tanquam anfasadreprehendendum.
'
… -

» , ,
, 3c
.…1
mc6ruiio §fftctunf
••• £.
i . e
*%fíet feblt,
*, … ;
#?
t. -
--
-
-

- t.

* Cic. LAELivs. ' 4; 1


- Í5 bergefet,jemc6t GcIcgen5qTyøBéntoit,
ibm $uerinmern unô $ubefitafjcm; $ur${cbe 31: … ,
|! fe6em. -

s. Recte fa&tisalicuius angi, dolere, inuidere. '


_ - g! -*

€itf)über eine§ 1δblicbe$bmten$ummetma»


$ , djem, unô ibn befimpegem ncibem.
2, Commodis alicuius angi, dolere,inuidere,
• . . €ine8®lücf ncibem (befiçibem) .. -

'! -
3. Hoc praeceptum ad tollendam amicitiam
valet,®ief«%egulbebt alle§ieünbßßafftauf.
4. lllud potius praecipiendum fuit,vt&c$)am
* follte oietmebtbatdufbringem, bafjtc. » • •
5. Diligentiam adhibere. §[ei§ ammwenbem.
6. Amicitias comparare. §teunbfd)afftftifftem, ,
7. Armare incipere aliquem, €incii in fine
. ' §reunbf(f)ajtaufnebmen, s.
8. Minus felicem effe in $eligendo. 3n Dec.
$abt unglücffitf feyn. T _I
9. inimicitiarum tempus cogitare.©ie§seunb,
s*? £jgufiubstsnj^enfai. Giui$ia$sbu
. ' • : bad)t fym.)
i ** •'. . . , . . . . . • • * ' * '
cAPVT xvII.
1o. cuiusemetíífintîoî. gin $aní,
Won gutem ©itten. , - • • • • ! , ... • -*
/ * -

11. Inter quos omniumrerum,confiliorum,vo- l


luntatum fineylla exceptione,eft commu- ,
nitas. @old)e£eute/ùaeinev twill/modô bet an4
beret,ilIia,bieaud) inbengstingficnétücfem
wmitcinamber angue fimb., -»

- 2, - - - I. Si
s - - 1

• , . , /
v. , -.

- ,, • ' *
-
*
» -

v -. .

- - - ,A •
` … , w ^ ^
- • ., - . f

* .• } «
-
-
\ _ • » x .

• • .
45* ' * Cic. LAELivs.' . -

1. Si qua fortuna acciderit.'9:8enm eg efteqn


•' '.
É obngef«!)v geft{)el)em , obcv fit!) 3utragem
ττ)Qllí€.

2. Minus juftas quorundam voluntates adja


/• uare. ®enen£eutehimumrecf)tmäßigen Jäma
betn umb Q%egebrcm ßütfflid)e ©anùteiji€n.
. . 3. Caput eiusagitur. €égcbtam f&in£ebém. •*
\ 4. Fama mea agitur. €ëgiltmcine €breum) gua
. . , , , tem %a()nem. * 't ,&
* 5. Hoc fumma turpitudo fequitur. ©ifi6ringí
, ;' ' Diebátíííe ét5ambe unb tlnebre.
6. NON NEGLIGENDA EST FAMA. ' S)am
' . ^ \muf feiménebr{i(!)en${alymennit%tmutlynvil»
• * ' {i9 oerf |)erben. '* : A.

' ' 7. NON MEDIOCRE TELVM ad res geren


, • J das efi beneuolentia ciuium. ®ie %£0b1·
, , £ gewegenßeitbet%ürgct ($£$gcmsingn*) afy
, , m«3) ijt eim berrlid)$)itte{{eine ®ad)en nad)
• , • ' Q8un£t%inati$ $ii fùbten. !
' *8. Beneuolentiam alicuius blanditiis &affen
' ' - tationibuscoHigere, €ine8($emidgcn!) busd)
,* ©d)m«itbete) uiiô$tit!)8ÌtÌ)wängere);utvege
bringcn. €iif) beyeinem cimfómeidjelm.
9. Huius omnis fermo erat de hac re. €t rebte
ntivoenbicfct ©at%e.' - - -

* 1o. In rè aliqua difigentiorem effe, vt &c.


- éáäéêëìíîïôéêëìí Q!!•
' ' *veheehybemíbém, ba§3c. - - -

i 1 1. In rebus quibusdam parandis adhibere cu


, ram. llnjcinigé {§)ingefid)6ciiiül)ch/fieamgue
,: :{{)affcm. ~ 1 , * - i. In

, , >

'>
` CIC. LAELivs. 453

? * 2.I. Habere
In aliqua re paramda negligentem effe. ©itf)
umeine8%$ing<$!)albenf:ine$){ìb« gebcm.
quafifigna quaedam & notas,quibus /

bomimes iudicemus. ($empiffe §emmjcid)em /

. . unb ®Jlercfmablcbabcm, `qtnad) mambie£eua


- te iudicitet. ' ' ' •

3• ig-iusiibsentum.
)0 t.
%eftänbig, ftant),
,- , - -

4• Ε; generis eft magna penuria. %§`¢rg[ei»


,d)cn finb fęlyt var. €$ gibtwenig bcrgleitf)em.
6. Iudicare difficile eft, nifi expertum. ۤ ift
I, {t6wcr, won eimcm suutfßeilem , vcmm manibm
... nid)t bat auägeletmet, (red)t femncn (ermen.) J
6. Vtamur, quafi equis tentatis, fic amicitiis, ' .
A aliqua ex parte, periclitatis moribus ami
corum. $)ìatìfóliíieCojiduitefimct $tcum2 ,
+
*
I, be oorbeto einwenig prüfen, wie bic jyferbe \ • .

pflegempreßitetyuyctícn, unô 6etnadjiit6ih ,


gcmauere §tcunbfd)afft cimlaffen, . ... . . -

.. Periclitari mores alicuius.'' €inem aufbie


'. %yrobe ftcllem. . , ..... '* . .' „ ' *-
3. Quem parua mouere pecunia non poteft. -.

I §etíí mit einem flcihtm étücf Gj:ib nid)t


, … beftcócn( aufùie ©cit: bvingen ) (äfft. : ' ' . .
9. si ver6 erunt aliqui reperti cet. €ollte '
` manioeft5& fimbem. cbct : eollt; c§ einigt
gebem 3c. ··· · ••. . . . • •. .
yo. Hoc fòrdidum exißimo. ©i55alte it% für
umqnftänbig. , - … . *. -,

- - - - - Ff 3 • • - 1.Opes -

•* . •• ' ., . . . . … - * - • ' T .* • •
/'
• r

- • / … v ^ ,

• 1 *

' , ' ; -

-
;
- - - - ————— -—-—-~ ----…
/ *

454 cic. LAELivs. ^


1. Opes amicitiae non anteponerg.$ic $tcumb»
ftf)afft68bctad)tcn/a(3dtl«©úte: unû€¢f)äße.
2, Vbi eos inuenies,qui honores,magiftratus,
-
imperia, poteftatés, opes, amicitiae non
*' anteponent? vt, cum ex altera parte pro
• ,
. pofita haec fint , ex altera ius amicitiae,
r , non multo illa malint? §8 gibti6ret moenig;
+
\
nocld)c bobe ©btem-(5tetlem , £\btigfeit(itf)e
, - ,
1

.•
?(enter,?fnfében , ($cipalt unb ©ütet nidô*
. , folltcn 585eratften/al$ Die$tcunbfd)afft, fy
bafi wcnn mam i5nem auf ciner ©eitem bief?
, §`inge, qufùet mnbcrn abct íic $teum^ftbafft
-
-
- |)in(egte, fiegis(m);brnad)icncmgrciffcn, ui»
'- *
jene$ ermdeb[entwürbem. . ',
3. lMBECILLA NATVRA EST ad contemnen.
dam potefitiam. llnfcre $atur (äft fid) gat
\
-

,, Itift burd) ύδ?Infā€m timû &ctvùtteiiinô


-
, • • , , méri. ' . · ·
-

- -

v .
– 4, Potentiam,negleéta religione,multi confe- ,
cuti funt. G5£inb ibrct vict;u fiobcn ©rcm ;
/
*
•- • • • , gelangct,ipsiinjicibtinélaubcnöttlaffjba,
- , ben. - `[d)cm. ]
^' - 5. Non fine magna caufa. 2(u$ vid)tigcmlltfae
.
››
6. Negligere, ämicitiam. ©ie §teunbfd)afft
a.
| aufbebem, fa6rem [affem, T. T 'T' *
7. VERAE AMICITIAE DIFFICILIME reperi.
… unturiniis,quiinhonoribus, reque publi
Y
-…
-

caverfantur $ic,foimbofen&btcn*{«mtcifi
'-*
unb 2(nfcbenfißen, bqltem {&(tem red)te unb b€»
• i

ftänbige$tcunêfêgît.
-, •
,
s. Hacvtomittam, $icwmjußtwrigen, 1,
-

\, -
- - t . - -.
- • . . +

i. ' - ^ . \ . . ; -
• \

, ` Cic. LAELIVS. _ 4**


1. Quam graues, quam difficiles plerisque vi
- dentur calamitatü focietates? ad quas non
eft facile inuenru, qui defcendat. (§§ bátt
gar ba£tumi) f{)\wer, wenn mati cine$ amberm
$JYot!) unù unglücf foU belffem tragen ; taber
aud) weniggefumbem verùcm, bic c§t|bum. . .
2. AMICVS Ö£RTVS in re incerta cernitur.
€in guter §teunb wirb imber ®ott) etfannt. »
3. Hae res leuitatis, & infirmitatis plerosque
conuincunt. ®iefeétücft 9ettirbcm ©€tct
** meijtem £eitf)tínnigfcit umb llnbeftänbig?
" . • feit. . . . .
4. in bonisrebus, $cy gutem ©tücf. . .
5. In malis rebus, §m llnglücf. · · · · ·
cap. xvIII. ' ,
6. vtraqueinre(bona & mala)grauem,conftan
tem, ftabilem fein amicitia praeftare. 3m
, ©lücf unb tlnglücf ein beftänbigct §tcünb
f<ym.
7. Hunc ex maxime raro hominum genere
judicare debemus. §)ergleid)en £cute fimb
: fe()ttat. €3 gibt fo(tf)er £eute iwenig. ©ém. -

inag mam róo6t' o6t cim $unôv bat • . , - -'


tem. - - -.

8. Simplex & communis, €in auftiótiget


unb ftcumύ(id)er , tetit(eliget $Wamm.
Ff4 -1, Con* -
* .
- s .•• - - -

- - - -
4ς δ cic. LAELivs.
1. Confentientes, & qui rebus iisdem mo
uentur. ®ie eine§ ©inne$ fimb. ©ie fid)
gufammeii ffidicm.
3. Multiplex ingenium & tortuofum. €im
mounùcrlid)cr umbeigemfinniger$opff.
3. Quj iisdem rebus mouetur, & natura con
.^ fentit. {S\etciner(c)©immumbHumeur 6at.
-
4* T. & ftabilem effe.
€)m.
§rcuumb befiänbig
• -

6. Addendum eft. %i«;u fsmmt nod). ., -

6. Criminibus inferendis dele&tari. ©etne


per(cumben, unbfäjterii. -

7.`Credere criminibus oblatis. ©etneQ8eta


(äumbungem anbörenunùglaubem. £brem,
blåíetn ©clyät geben.
3. Ita fit verum illud, quod initio dixi. G3
• . bleibt babc), ba§ e6 moabt fc), foaB id)am,
, , fang8 gefagtbabe. -

9. AMICITIA, NISI INTER BONOS, effenon


poteft. ?{lein untet tetbtftbaffcnem £eutem
faniwa!)re§reunbfóafft beftebem.
Io. Tenere aliquid in amicitia. €tiva3 in atfjt
nc6mcn in bet $tcunbfd)aft. -

I I. In amicitia nequid fictum fit, neue fimu


latum. 3n bet §reunbfd)afft fbll mid)t8 oere
jiellteß, notf einige§a(ff) beitfeyn.
r 2. 'Aperte odiffe aliquem. €ine§ öffent(id)et
§eini) feyn.
J3. Fronte occultare fententiam. %inter
bem Qûérge $altem,
1.Ab

* -
.- - -

\
, -^ - v
« * *
€IC. LAELIVS. - 457 - .

I. ab aliquo allatas criminationes repellere,


Q3:vtcumbumgem, Q§crleumberm umb ©brem,
blåíern fein ©ebít gebem. •

a. Semper exiftimare aliquid ab aliquo effe


violatum. €incm immétim bößm$crbad)t
babem, .

3. Suauitas fermonum atque morum, $tcumba


fid)e$cDeumύ£lujübriing. -

4. Suauitas fermonum atque morum, haud


quaquam eft mediocre condimentum a
: micitiae. £ic6[idjfeit Der ©ittem unb ©€•
fpräd) iftùer3ucfet in î)et §tcunùfd)afft.
! s 5. Seueritas habet grauitatem. €tmftbafftige
fcitbtinget 2(nfcbem }ti mo«gem.
6. Amicitia debet effe remiffior,& liberior, &
dulcior. §`ie§reunbftf)ajjtmu§ctiva3 luftia
3 gcrumDammebmlid)ct fcym.
*7. Ad omnem comitatem , facilitatemque
$. procliuem effe. ®at fteunblid) unû gute
;' witlig feyn.
CAP, XIX. - -

8. Exiftet hoc loco quaedam quaeftio fubdif.


ficilis, $icbcwfüiiteine jiemlibfórocte$tq^
ge für. - -
9. Equus vetulus. ginaltss%ftt.
1o. Equus tener. €injung%)fétb.
I 1. Indigna, homine dubitatio, €ine umnía
_ tbige $tage.
ff; ·· 1;NON
- - - / - - - * _ • • -
-
-

- , ** /
-

2 ς8 • cIc. LAELivs. >


v. NON AMICITIARVM effe debent, ficut
l . *' aliarum rerum, fatietates.. ®cr §reunt,
, . ' f(f)aiit miiíniam nid)t übetùrùfiigwerích, wie
- – anbcrcv%$\inge. -* *.*
/ 2. veterrima quaeque, fuauiffima.{S)a§%cfte,
• , , fte, ba§ §efteunb £i«6fte. - -

3. vina,quae vetuftatem ferunt. %ffe $eine,


, 4. Verum eft illud, quod dicitur. ®a§
, ° , €ptíórportift tvabt. 3.
- §. Dicitur: MvLTOS MODIOS SALIS siMvr.
– EDENDOS ESSE , ' vt amicitiae -rnunus
v expletum fit. $)ari fpticbt : ®an rhäffe
, ' ' • • etfi effit%e%e%€n€a|£ mit ciixm cffen , efie
' : maneimem red)t fcmnem terne , unb gut§tcutiù ,
, * noctbr. • -* - . . '; ----

` 6. Haeres non funt repudiandae. ®i5ií e6cm


mit6tggt;u 0£tad)tem. -** **

7. Spem afferre. £yofjitng inad)en. , ,


3. Iniherbis non fallacibus fru&tus apparet.
Q(u3bcnem$nofpcnfam manfit% augehíócin,
(id) bcrct §tüd)te ©etfirberm.
,' ' ' • 9. Vetuftas füo loco conferuanda eft. ®a§
I 91(ter mu§in feinem %ßevtb6leibcn. '
' ; io. Confuetudo. %efonbftf)afft, §tcunêft6gjt.
/, • *. r I. Alicuius rei mentionem facere. €in€¢
. . ' ' ©ad)e erroêbneft,
12. In ipfo equo, fi nulla res impediat, nemo
, ' \ ' . . eft, qui non eo, quo confueuit, libentius
* ' . • * -vtatur , quam intra&tato & nouo. Jam
' - . tcitetfi:bct cin£)fcrû, bcffemmam gewolyngt
-
{ ' • ' , - .
. . „ if) - - - a • •

… /* || - *a

1 • I. - - !

,! , ? ' , . *- • '
-

-
, \
- - - • ' • '

. . cic. LAELIvs. 459


ift, £enng fonfteiingtf gufTiffTOTEGITIfi5&
ritten unbjunge$$yfetù.
r. £a, quae funt inanimata. £e6(ofe$inge.,
2. Locis montuofis & filueftribus delecfari.,
*** %m$crgemunb ®äßetnfeine£uit baben. -
3. Maximum. ®aö fürnel)mifte. • l

4. Se anteponere alicui. €id) einembergi&6em. •


©itf) %i)er ad)tem,at$ ein amberev. * .

$. Inferioris ordinis amici. Öttinge umb atme


- §reumbe. * - -

6. Anteire aetate. %fefter feyn. « . • ••

7. Omnino mihi nequaquam par eft. €t iffmit


gavim geringftennitbtgteit6 guftíáßem.
8. Aliquem tamquam fuperiorem colere. &ia.
-$ nen ßäbet baltem umb c6ten. : *.

9. Aliquem per fe effe ampliorem velle. gi,


mcrii g«tm bcítber(id) fym. Ginem ;u einet
anfeßmticben ©5renfictleju vevbcfjem fud)en.
no, Quod faciendum imitandumque eft omni
bus. ®iefem Gyempe{f»fiten allefolgem.
, 11. Praeftantiam fortunae confecutum effe. 3u
oovtre{f(id)en ®(ütfgelangen. •;

12. Praeftantiam fortunae, quam confecuti


fumus, impertiri fuis, & communicare , ,
** cum proximis. ®chie §reunbe imb
, £)Xccßíén autf) noa8oom feinem ©iftf gcnief,
f . fenfaffem. • ,
· · 13. Parentibus natum effe humilibus.A£8on
' ' * ° gcving€n€[tetn fcym, *-
' * . ; •
- * • ••
* , ' 1. Pro•
*
-
* *

4«o ctc. LAftrvs ,


3IPropinquos habere
Qfiime$tcumbe imbecilliores
babem. . fortuna, v.

• 2. aiigeré alicuius opes. €inem $u ($íterha


£)iittetnoerbelijem. - . . . . * .*
3. Honori effe aiicui,& dignitati: €ingit ;
£t gimt unò €υτεnáétanb bcbütfilię
cyti. , , , -

4. In famulatu effe. §m §)ienbayfeit fiebam. " -

' §. Hic cognituseß, & regum filius inuentus.


Ἑon$icfam bat man öfabren , ba§ €t aug
§önig(irbem @tamme betrübttt.] « .'
6. Retinere caritatem in aliquem. €incmbodj
… mo(!) fiebbabem, unb £ugetbamfeyn.
4. Hoc quidem eft multo prgfe&o magis in
' ^ patribus faciendum, , Qiß foli mam uim
- , ôeftomebr at, feinen€ttctm tbum,_ , ,
s, FíïíïìÜôùíåíèíêT§άγugen ©ct
• I §tüóte bet §ugenû ciuernùcn. .
' 9. Cónférre aliquid in aliquem, €tmg3am ci•
' (' menroemben, €imen wa§ gcmicíenlaßn.
- . . CAP. XX.
ae. Amicitiae , coniun&tionisque neceffitu
7 do. ®ic $teunbftbafft.
r r.superiores exaeguare fe cum inferioribus
T debent. §)ie ©öbetn follem fid) benem ®¢2
tingengleid) ftf)ä%£m. -

-, . I 2, É ôítígíámen, $itnen.
43 genio ab aliquo fuperari. %j%etftanb
'” (Gg(e$tíamfcit) gincminijtgició íyn.I.EE.Or
• ' • • • , - "-
CIC. ILAELMVS. - 46I ; \- -

1. Forma ab aliquo fuperari. $cime foltfje qna - - -

fe6nfid)e ©cftaft babem, al3 ein ambevct. - - -

2. Aut queri femper aliquid, autetiam expro


brare. §mmet modô;u flagemunb gubefd)wca
ten!)abcn.
3. Odiofum genus hominum. Q3er(}a£te, 6efia
litfe, garjiig« £eutc. _ . , -

4. Officicâ éxprobare. €inem feine $ol)it()a» ' ,


tcn, ($efäüigfeitem wwweyffcm. ( - -

5. OFFiClà MEMiN, SSE debetis, in quem T, • ' -

collata funt, non commemorare, qui con- -


, tulit. Q3o6ttbatcnunè ambere®efälligfcitcm,
; $ie cinem etmicfem moorben íimè , mu§ mam ,
* • nid)t ocrgcffem ; ®era6et, won èem fic !)eva la '
… ; ííííííííííí foltf)et nidjt tüljmen. ' s ' :
6. li, qui fuperiores funt, fubmittere fe de- · · · ·
… beht &c. ®ie Q3ornel)mentimè $ol)cn müß . . . .
, fém fit!) cvmicòrigcm. • , • , , , ^
37. Hoc non ferè contingit , nifi iis, qui,&c. , ; '
%§)i§pflegtnur bey bcncmjcnig€n$ugefcf)«!)em , . .
(ítí) §ujufragen)wcld)enc. ' · · ·
3. Qui contemnendos fe arbitrantur, ®ie , .. …
* * *.
:
Ę
baltem.
finb, cùετ f nid)t »ielwon fid)
• , •
-

· · …
;

, 9. Opinione aliqua non modo verbis, fed et- , *

'**' jam opere leuare aliquem, €inem fciiiem , , '


$a6iibeyûe$όurd) 3ufcbem, unù aut') i)urd). . . 1

moütcflid)e8%*jivcbcnbenc3rncm. . . . . . .
2 1 o. Quantumuis, licet. ©b fîgm. . . . .
1 1. Aliquem ad honores ampliffimos perdu- . . . ' . . .
- I. v ' ,

+ + . \ -
462 cic. LAELivs. • ., ,
Tcere.TGiricm ;ubet ©ornelymjtem €l)tenftelle
ocv6&(jjcm. .. _ : • -

' i. cönfülém aliquemefficere. €incngum%üre


, gcvmciitcr mdd)cm. __ _ _ _ . '
a. AMICITIAE CORROBORATIS iam, con-,
s firmarisque & ingeniis, & aetatibus, iu
dicandaéfunt. §Îçumbffafit muß mannid)t
«beiiiiitcm,6i$ mam tu e$tligtm$crftanbunb
rédîtcih%{tergefemmenift. , . .
3. ineúnte aetate, §m bet §ugêtiî; -
4. Venandi ftudiofüm effe. £uit $um $agem.
[)abem. · · · · · · · ·
;. Pilae ftudiofum effe. ($€¢m %a!lem fpieicm;
fìcifig in8%allbaué gehcn, , • •
g. Eííeíe aliquem neceffarium, €inem $um.
sextvautem $teunbannebmcm (baben.) :
- 7. Paedagogiiure vetuftatis plurimum bene
'' ìóieiitiäe poftulant, $ic £cbtmgift€¢
ìiiìman?(lict86a[bem, tot anbcrn (iebunè
, ôçíbbaten. ......... -
g. Négiigere aliquem,, ginenocratfittm.
9. Aliter amicitiae ftabiles permanere non
I poffunt. Gonfi tam fein« §tcunbfd)afft bea
|t£|)€ÎÎ. • . • . , , ,•
• I O. És, mores difpariaftudiafeqguntur,
T unáleid)e ©itten(?luíührung) maóen aud)
-

iingteid)e ©öpffe
„Diìiilitudo unb ©inné.
ftudiorum . . amicitias.
diffociat -

Ίύtid;e $pij, unô éimne vcrbcrbem bie


,, :§tcumbíóafit. . -
-- ^ -^ -
I. Boni

' j• - - v
cic. LAELivs. 463
7 I. BoniTimprobis IarniciTeffe non poffunt.
5tomm*uno afferénnen íó niffmit eiii, ^ , '
i-* anì)er ©ertragen. . . . , .. . •£

2. Tanta eft inter hos, quanta maxima poteft


; , - effe, morum , ftudiorumque difiantia,
. . §bre%ufíbrumgumb ibt ©iumfimè gat feljt
,•
,-
unterfóicùen. (®ommcnim gcvingfierinid)t
úbcreim.) • _ • _
- •
3. Re&re praecipi poteft in hac re &c. €$ fam
aut{)afßeine ®egutèi«ncm. —
4. Intemperata beneuolentia, $ilijtigtofíé, uno
orìentlid)e£icbe. _ _ , . -•,
s. Hoc perfaepe fit. ®ifiif garyugcmein. >
6. Capere vrbem. &ine ©tabt cinneb.mcm.
7. Múltis cum lacrymis iter alicuius impe ,-.
`
· ·· -
dire, Ginem mit tcoo. §bráncm fudem ôon
άόίά
ein;uftellem.) — _ . *
,
8. Audire aliquem. €inem felgem._ . _ * _
9. saepe incidunt magnae res, gs fallem efft
- noitftige ®iiigc vet. ' _ ' · · ·· ·

io. Difceäere ab aliquo, $em cinem föri*'


ii,$em-_
-
.. °
Defiderium .
tut, non
• • - ^ ., . ~ ..
facile fero. $ci,
-
.

: ne gibtoefcnficit fällt mit gat 6eft!)vcra


$,
, ,.íírmus, & mollis natura, a£tifs* — /

'T unb fd)twqd)ct ®)atur. * *


.i* •* i • •
*•.. • • • •
,, : ·
. .

. *• ' , ' . ' * • . • 1. In

.
1.- '
'1 . -

464 cIc. LAELIVS,


I.Tn omni re confiderandum eft. $)am muj
… .'
* ììbev(lll moo6! $uf:!)en unb ad)tbaben. ' J
2. Poftulare quid ab aliquo. €inem iwa8 3114 |
j .
-
,.
\ mutben.
-

-
-
3• Hoc patiar a me impetrari. §)a8 vili id)
bit gemoàbrem, $ictinnwill id) bic gu milten
{ym. - ,

CAPPT XXI,

4• Sapientium familiaritates. §teunęfóaíít


ufiter mocifem £eutcm. I.

5• Ab illa read hanc oratiò noftra delabitur.


Qßir fommem mit uhferet $ebe oon jener
Θαóe auf biefe. \
6. Huius vitia erumpunt in hos. §`iefçr bcta
g«bet íitf) wibcr Vivfe £eute. - -

.vitia,quòrum ad amicos redundat infamia.


@o(öetaftetbaffteétüdfe,babonbie§teum,
De nur®d)impfuuib @ötíambe balxn.
g. Amicitias remiflione vfus eluere. ©ie
§tcunbftfiafitfabtem laïcm, binbanfegem. _^
9. Amicitias diffuere. ®ie$ceumbfd)ajjtaf[»
máß(id) aufbebem. -

1o. Amicitias difcindere. ®ie $tcumbfd)afft


' aufeimmal brcócm. -

1 r, Intolerabilis quaedaminiuria exarfit. G$


geííid)tmituiitedytyba3nitûfyti leibenjtcl)ct.
12. Nòiìfieri poteft. és iftunmöglid),
! -

1 � Alie

- T*£
\ . . -

, CIC. LAELIVS, . 465


F.TATienationem atque difiufi&tiOTeTTfàcere. '
Göid) abfònòerniinù tremnem. .
2. Diffenfio intercedit. G3 cntfie6et tlneinig, .
feit, 3iwieftigfeit.
3. Amicitias deponere. ©ie §reumόfóafît .
aufbebem. -_ - .

4. Inimicitias fufcipere. §einbftfjafft 6ägem.


5. NIHIL EST TVRPIVS, quam cum eo bel
lumgerere, quicum familiariter vixeris.
€3 fte!)et mit6t8 gatftiger, a(3 mit einem fo{•
d)enim $cimôßí)afft (ebem, δεmmam $uwor$um
$ccunù gebabt l)at. }
6. Meo nomine. %) cinet%a(6en. %8egem meî»
11£V, . .

7. Tuo nomine. ®eiiiet!)a{6en.


8. Ab amicitiaferemouere. ©ie$teunbfóafft.
quittiremi Magon abftetem.
9. Alienari ab aliquo. $)'it einem ufieimê fp€¢/
δεm. §ineé mìfiiggebem.
1o. Agere grauiter. %8eijlid) f)anbeln; Gt.
vm τραά flugamfangem. . ' - - *

' 1 1. Primum dare operam. %80. allem ©ingem.


:?v $(ei$ ammwenbem.
12. Amicorum /aepe diffidia fiunt, $teunbe
-

• noetûen offt unein8; €3 entfte!)et offt 3toico


ttat!)t untet $teunben. - - - - -

Extinguere amicitias, $i- $teunbfóafft


13. qufljc ,
bcn. -

14. Cauendumeft, %am $atfiófiirfufefiem,


15. In graues inimicitias interdum conuer
Gg '' twnt
, » '*

- v. -

- - - ' • --_ *-
-...-*-*-~--~~~*~_- • \ --, --- - — ~—
v 466 CIC. LAELIVS. -

- tunt fe amicitiae. 2(u$ bem beften §reum,


-, • • beu moerbem offt bie ätgftem §eimbe.
' 1. Iurgia , maledi&ta, contumelias ferre.
,
-,
gum umb£äjtct/$)ίεbem leibem umb Du(,
€11, -

-, 2. ln culpa effe, ©ie ©djulô tragem.


3. Qui facit iniuriam. ©et %èleibiger.
4. Qui patitur iniuriam. ®et %efeibigte.
5. Omnino,omnium horum vitiorum, atque
… incommodorum vna cautio eft, atque
vna prouifio, vt &'c. ®a§ befte %itte[6or
.
I
, , ift
alleNiefçô, ba§ manic. unb llngclegenbcitem
ûiefe llnorûnumgcn -

6. Quibus in ipfis ineft caufa , cur diligan


É 1110.
$it Da an fid) ftbft (iebcn8, roürbig
7. OMNIA PRAECLARA RARA. ©ute unb
bert(id)e®ad)cn finb audf)rat.
l
, •
8. Rarum
uam reperire, nec quidquam
genus, quod fit ex omnidifficilius,
parte in
- $ genere perfe&üm. 9)?am trifft gat f«(•
tem ciwa$am, ba$im fcinct?Ittted)twolltom,
1m€m íÝ(■*'®.
®a$$ußem 6tingt,
-

• , '
9. Quod
5j3 moa8 eintràgt. eft.
fru&uofum
- - ro. Eos potiffimum diligo. ©iefe (iebeid) vos
t • ' allem ambern. -

• . 1 1. Maximum fru&um ex aliquo, capere.


- - . Groffen$ußcn ooncinem babem.
12. Ipfefe quisque diligit, non, vt aliq;
a 1e

• •. - -

- - - -
-
-
.
, •

- CIC. LAELIVS. 467


a fe ipfe mercedem exigat caritatis, fed
quod per fe fibi quisque carus eft. %Ille
$Ycnfóen licbem fid) felbft, nitf)t aber um
§£* willcm , fonbcrn au§ angebobtmet
1€υ€.
1. Idem in hanc rem transferri poteft. G,
bembi5fam mam aud) quf biefe ©ad)e ;i«6em.
2, IV E R V S AMICVS eft tanquam alter i
dem. €im tcd)tftfjaffcner §teumb ift Der am»
bere 3tf). -

3. Hoc apparet in beftiis. $)am fiebet $i§ am


tem ufiöcrmìnjtigem §6ietcm.
4. Beftiae nantes. ®ie§ifd)eim® cet.
5. Id pariter cum omni animante nafcitur,
vífe ipfum diligat. ©ie ©elbfi, obergi,
gen*8i«be ift allé: (cbenbigem €reatur ange»
bobtem. - -

6. Beftiae requirunt,» atque appetunt, ad


quas fe applicent, eiusdem generis ani
mantes. §)ie §biere futt)eni()re8g(citïem,gw ,
moeftfienfiefid) geféllem.
7. guilibet homo alterum anquirit, cuius ani
mium ita cum fuo mifceat, vt efficiat pene
: vnum ex duobus. €im jebet $em{f) futfit
eimemanêcvm, mitbemet fitf) fooereinige, baj ,
fie beyûc faft eine8;ufymfócinenfòlitem.
CAPVT XXII.

: s. Ea ipfi tribuamus aliis, quae ab illis de


' -
'
- -
• Gg 2 fide -
,

468 CIC. LAELIVS,


. fideramus. %8a8i|)twoollt, ba§eut6bie£cu»
tetbum follem, Da§ tl)util)t ilynem autb.
1. Par eft autem primum, effe &c. Q}or8 erfte
iftvom mêt!)em , t)a§:c. -

1. Alterum fimilem fui quaerere. ©eines


, gleid)em fucf)en.
r 3. Hanc rem iamdudum tra&o. $ie$omba6e
- idf) ft6onfòwiefgefagt. - -

4. Stabilitatem amicitiae confirmare. $)ie


$reunbfd)afft 6efefiigemunb ©eftätigen.
5. Homines beneuolentia coniun&ti. ®ute
§reunbe. -

- ¢, Cupiditatibusiis, quibus caeteri feruiunt,


y imperare. ®je£ìfieunb ®egitrtem, gom
weld)en ambere bebettfóettvetbcm, Dämpffem.
*7, Aequitate , iuftitiaque gaudere, $edyt
/ un5 ebr{i6 ßanbeln. $etfjt umb ©ered)tig•
£eit bant)|)a6en.
8. Omnia ego pro illo fufciperem, 36) roolte
getne alle3 feinetf)alben tt)um.
S. Nihif unquam, nifi honeftum & re&um,
ab altero poftulare. €imem mitíté ume!)rli•
tf)e6 ober timbiJige8;umutbem.
ro. AMICI NON SOLVM COLENT fe inter
fe, ac diligent , fed etiam verebuntur.
§reunbe fotíem fit5 nid)t allcim |)crfilióumtct,
- èinamber ficbcnj fönbetn aut!) ebrem.
r I, MAXIMVM ORNAMENTVM amicitiae
tollit, qui ex ea toIIit verecundiam, §)ie
• ,— -
€¢am iftbie bcffe 3ierûe $et $tcumbfóafit.
' … - … ' I, In

——–— *r*- -—-.… ■ _…_ -------------— — _~*~*J-*


- - •

ÙIC. LAELIVS, , 469


, --*~.
jí I.TTiSTETIGI8TJSTeRTerroTTqTTexifìi
{II}!, , mant &c. §\icjenigem fiebam in einem vet,
r, Q$f, bammficf)en3vrtbum, $ic `a mcymcm ?c.
• 2. Vbi libidinum , peccatorumque omnium
cre, €¢ • •£ufi,
patetjaatleéünbcn,
licentia, %80qu£;uábem,
mam §reybcit 6at, feime
ßiß'; 3. Vitiorum comitem efie. ©en £aftctmbeyo
^ fte!)em.
r** 4. Ad ea, quaefumma funt,peruenire. 3um
jiir.* 5öd)ftcn ©ut gelangen, -

É $.
umCI].
$• Coniungium & confociatum
tero, $it ciuem effe cum al
anbcrn in Q3erbúnbni§9$€¢ * v .. .

ię ©cmcinß)afft ttctem. •

st T. 6. Haec fiquos inter fogietasagt £ft, aufjt,


$
:II, U
aut futura eft &'c. %)a6en et(id)e eine fold)e ^
— ©emeinftf)afft unb §reunbf(f)ajît untevcima
$.3. anbcrc. ' • • •

|
: -
7. Tum naturae bonum.
tit. ^.
§)a8 |)íófte !
-

l.3** 8. PIORVM EST HABENDVS optimus, bca


e* unô
,& fÈ
tiffimusque comitatus. ®ie ®efellff)afft
llmgang mit §rommcm , ijt bev alleta
άiº . beiie. * .
ΝΤ 2 9.
, Res
rr (3j* , in qua omnia infunt , quae pufant ( '
hoynings expetenda.. §ine Gad)e , bet
£. mit6t£ fe6(t, ba mam alle$ finbet, wa$ fham
.
isli* , ôïíôï" °°"
;£ , xo. Si haec adfint, beata vita eft, %8cnm t
„£ 13fIji,^,., . . .
manûi56at, fam mam vergnügt lebem.
- > - -

££ - Gg 3 . 1, Quod .
/ -

} -
-
, ,
* . } . -

- . … \ v

-- *• ^* - - - - -
\ .

47e '€ic. LAELIvs.


1. Quod cum optimum, maximumque fit, fi
id volumus adipifci, virtuti opera danda
, eft. %8enm foit 3u biefem bortréfí(id)en unb
6ettfid)en ®ut gelangen wollem , mìffcn moit
unô ûet §ugcnb beflei5igen.
2. Rem expetendam confequi. 3uetiwa8(§%uo
te8 fommcm ; fèine$ $unftîcâ tf)eilbafftig
τρέτύem. •

3. Negligere virtutem. ©ie £ugem!) midìt


dtf)tem. -

4. Tum fe denique erraffe fentient, cum eos


grauis aliquis cafus experiri cogit. ©ie
, fperbem emblic!) flug tóerbem miit i6rem
®(f)abem. ©ie loerben i6tem $trtbum $u
fpät unb mit ibrem groffen ®d)abem etfen»
11€I1. …

5. (Dicendum eft enim faepius.) Q)emm bi§


fam nid)t 3u offtgefaget moerben. £)ber : ba§
id)§ nod)ma(ß wieber|)ole.
. 6, Negligentia. ®ad)läßigfcit. llnad)ffam,
feit.
7. Praepofteris vti confiliis, $crfe6tte 3fn,
ftf)(äge faffem. ©ie ©at{)e ba§ l)inberít $u
förùerft anfangen.
3. A&a agere. Q3ergeblid)e 2(rbeit t()un.
9. Hoc vetamur veteri prouerbio. ©afüt
,' foarnetum3ba§ alte ®prìdìiwort.
so. Implicatum effe vltro&citro, $ieunbta
9£tivitfeltf.ym,
, i.Re
? -
-

-
-
- .

• • • •
\
I

^ CIC. LAELIVS.* \ 47 1
. ΓRepente in medio curfu amicitias, exorta , -
- afiqua offenfione ; dirumpere, $cmm ,
i-
m. mu* Dct gcrimgfte
Stcunbffafft QSevbtufi
auf einmaf emtftebet , bie
aufbebem.
1
.

CAPVT XXIII.

a. vituperanda eft rei maxime neceffariae .

úa incuria. Gine fo(d)* §tágbrit unb . *


syad)(&fiigfcit in einet bey wid)tigfiem €ae , -

1 όgnifi 5íbit {f)etten$atváròig. • •


§ 3. De buiu rei vtilitate omnes ya9 9£ con- ,,
fentiunt. ©et®^ußenbieft €a(5«ift allem
* 4. Awobl 6cfanbt. . . _
multis virtus ipfayenditatio quaedam, .

atque oftentatió effe dicitur. QSigletem^


v, - ä. bie §ugenbmuteinen €brgei6 unù %)tae
,* cre). . .. - \ ' . .
k. Diüitias defpicere, $titútbum σεταόtem. •

3.
T Quos
Éusqueparuò contentqs
dele&tat. tenuis yictus,cul
§)iegemqu[ebem, umbrmit ;
}
moenigen ©crgnügt filiû. *. . -

;. fiöiiörum cüpiditate inflammari. €ebt


mad)€6reftre6em. €6rg«i6ig fym;.. . , ,
g. Hanc rémita contemno, vt nihiljparjus,
nihil effe leuius exiftigem. 3f) ff)äße
íieíéêgêegat geringe,3£9£ra£t£j;
' 9. Pro inihiloputare aliquid. Gtioa89€tad)tcm, ,
,
. .
gctingíóúgem. • . . . . .

} w n . Gg 4 , . y. De - , i.
472 CIC. LAELIVS.
1. De hac re omnes ad vnum idemTentiunt.
$nbiefem %)unct jimb fie alle cinerlc) Jley2
nung. - -

2. Ad rempublicam fe conferre. @id) auf


ba3 gcmcine %3efen begeben. -

3. Rerum cognitione , do&trinaque dele


i; ©clebrfamfcit unb %8iffènfd)afftem
€û€η.
4. Qui fuum negotium gerunt otiofi. $)ie
ein rubig £eben wor fid) fübrcm.
5. li, qui fe totos tradiderunt voluptatibus.
' Q\ie allet toollújtigftem £cute. ©ie ganß
in %8elliften erfoffeníinb.
6. Sine amicitia^ vitam effe nullam fentire.
$et $teunbfd)afft gat nid)t cntbcf)tcn fön*
11€f1.
*7. Modo aliqua ex parte liberaliter viuere
velle. SYXur eim 15enig rool)! unb ftey lebem
Wollem. -

3. Serpit, nefcio quomodo, per omnium vi


tasamicitia, (fuperbia, amor &'c.) nec vl
lam aetatis degendae rationem patitur .
effe expertem7 fui. ®ie §teunbfd)afft,
C 3©ffatt/ £iebe) batfitbin bet ganßem ,
93e(fiinb 6e) allem $)lenftbem, $ungem unû
%[ten/fo cingeft!){id)enunt)quôgébreitet , ba§
fcim $Yenfóoon berfelbenfvcyift, (ùerfelben
entbebrem fam.) -

9. Ea afperitate effe, & immanitate naturae.


Θοίwitb , umbänbig, gtob, umbúfí(id), una
ftcumb(id) f.yn. - I. Con
cic. LAELIVS. 473
1. Congreffushominum fugere atque odiffe.
%)\iffeinem$)'enf(f)enumgef)en twcllcm. £cut,
ftf)eu feyn.
2. Talem fuiffe N. nefcio quem Athenis ac
cepimus. €ofol] «immót cinet ju?/t6«n ge»
moefem f<ym. ,
3. ls pati non poteft, €$ ifti6rnunmöglid). €¢
£am cô mitít au£[tebcm. . -

4. Virus acerbitatis fuae euomere. ©einen ,


, ©ifft umb%öofibeit({<imen 3otm) auélaîçm,
obet auéíóúttem. - , • -

5. Hoc maxime iudicaretur, fiquid tale pof


fet contingere, vt &c. §)i§ mirbmannid)t
ehe Wctftel)em unb ctfal)rem, a(3 vemm3g«4
» ftf)ebem follte, δα5*c.
6. Ex hac hominum frequentia tollere ali
quem, & in folitudine vfpiam collocare.
Ginem oon allcr §)enft6(id)en ©efeflfcf)afft
abfonbern, umbitgenb&im eine%ßüftemfeßcii.
' *7, Suppeditare alicui omnium rerum , quas
nätura defiderat, abundantiam & copiam.
©inem alle§, moa6 et btautít, genungunt)90M
auf verfóaffem unbgcbcn. -

8. Hominis omnino adipifcendi poteftatem


alicui eripere, ©at^ feinem $)eiifd)cn gu ti» , ' i.

„ nemfaffem, -

9, Quis tam effet ferreus, qui eam vitam fer


re poffet? Q8et wollte é$ ììbet fein Jer6
bringenfínnem, fociii £ebem $ufübrem?
ro. Aufert fru&tum voluptatum omnium foli
; • - Gg 5 . . . tudo.
/

474 CIC. LAELIVS. *


tudo. ' 3n bet €infamfcit iji feine £uit ;u
finbem. -

r. Verum igitur illud eft, quod a N. dici foli


tum. ?fifotriffte3 tim, moä35et N. gefagt6at:
2((fo6at bet N. red)t toal)t gercbt.
2. Id noftros fenes commemorare audiui, ab
aliisfenibusauditum. ©i56abem affe£eua
te eg;eblet, bie e3 gleid)fall3 bou altem £eutem
' ' gebätt babem,
3. In coelum adfcendere. 3n ben %immc{
fteigen. -

4. Natura mundi. ©iegan%e%8e(t.


5. Pulchritudo fiderum. ®ieftf)öne ©terne.
6. Infuauis mihi admiratio illa eft. §)iefe£uß
ijtmit ganß timamgcmebm , iji mit 3u:llnluß
moorbem. -

*. Admiratio haec iucundiffima eft, ©ifi ift


meinegtíffefte £uft.
s. Natura folitarium nihil amat, Q30m$ratut
pfiegt mam iiid)t getm allein unb einfam $u
[eym.
9. Semper ad aliquod tanquam admini
culüm adniti, §mmet eimè @ötf6e fudjem,
δataufmam tu6em fam. (Metaphora fumta ab
arbufculis temeris aut pitibus , quae ad ad
minicula adnituntur , quibus imcumbere pof- .
fint. Cic. deNat. Deor.lib. II.cap. XLVii.
Vites clauiculis adminicula , tamquam mami
bus adprehendunt.)* — -

CAL

/
CIC. LAELIVS. , 47;
CAPVT XXIV.

1. Cum tot fignis natura (Deus) declaret,quid


velit, anquirat, ac defideret: obfurdefci
mus tameni, nefcio quo modo, nec ea,
quae ab ea (illo) monemur, audimus, £\6
un§ gtcitf $$tt (in finem%3ert) bcutfid)
unb ipeit(äuffig $u berftebcn gibt, wa$ fein
g3ille fé), üliöìva3 €t coiitin3$)enföem
baben wolle; fotl)um moitbotb, a(3 moenm moit
ggn6taubivärem, unbgatim gcringitem nid)t
Βάretem. -

2. Eft varius, & multiplex vfus huius rei.


$)iefe ©ad)ebatwieler{cW%Wußem.
3. Multae caufae fufpicionum, offenfionum
que dantur, %'an6at wießeiegenûcit,£rgo
τρο6munb £)a§}ufaíem. ' '.

4. Sufpicionem euitare. %llen böfen ©tjein


(allen %tgwo{)m) meybem. - x *

s. Monendi amici faepe funt, & obiurgandi.


$am mu§ feinem §tcunb ©fit etimmefii umb
fixaffem, - - -

&, ACCIPIENDA SVNT AMICE, quaebene


uole fiunt. %8enm mam fteunblid) etina
, mett viti), mu§ mam$ autf) fteunblid) aufa
he[)mem. -

7. Sed nefcio, quomodo verum eft, quodin


N. N,*meus dicit. €8 triít abετ
- \
££;
1\)Q
.

, ^ -
-

476 CIC. LAELIVS.


wo6{ cin,voa3ter N. in feinem N.fpriót. ©er
N. I)at in feinem N. moabt gereùt.
1. OBSEQVIVM AMICOS , VERiTAs o
DIVM parit. %ßer bie%ßatbcit reûct, noirb
mirgenb gelitten, $atbgcbcn unô moilifabren.
mad)t §teumûe. Ter. Andr. I. I, 41.
2. Ex veritate nafcitur odium. %8ec bie
%ßat!)eit gcigt, tcm ff){άgtman bem §icbct,
bogen aufûem $opffcntywey. -

3. Oâium eft venenum amicitiae. £)a§ift bet


, §ccumbf 6afftibt §cb.
4. Veritas eft molefta. Qßenn mam $ie %8at.
beitrcbet, eriwccft fieQ§erbrufi, ,
5. Peccatis indulgens, praecipitem amicum
ferri finit. Qßet immer madìgibt / unb bie
£aftcr nid)t fitafit, fifirfit feincn §rcunb in
augcnfócinlid)e ©efa6t.
6, Maxima culpain te eft. Qu 6iftam meiften
@öd)u(t) baram.
7. Omnis hac in re habenda ratio,& diligen.,
tia eft, primum, vt &c. Q$or allen®ingen
6at man$(ei§ anguiwenben, ba§ c.
3. Monitio acerbitate careat. $)'an foll eimem
fteunbtid) ctimnern.
9. Affentatio, vitiorum omnium adiutrix,
procul amoueatur. ©ie ®&meic6rte),
- ,
ioe(tf)e
ηγετύεm.
allen£afternùbctbiljtjfoli abgefd)afft
, •* -

1o. Haecres non modoamico, fed ne libero


qui
-

• - ' cic. LAELIvs. 477


• quidem digna eft. $icfc6fcl)etfeinem cft,
fitbem%)'cnfó;m, viclmocnigcv cinem §retiuê
. . Qn. -

1. Aliter cum tyranno, aliter cumamico vi


uitur. 9)?an mtif mft cincm §yrannem an,
bctéuingeben, alô miteinem gutcm §tcunb.
2. Cuius aures veritati claufae funt. ®et Det
%ßatbgit fein ©cbù* gicbt, Çer fid) nid)t
fagcm (áííét, >

* 3. Huius falus defperanda eft, £fntcm iftalle


jyoffnungwerlebrem. -

4. Acerbus inimicus, €in$eb»$«int.


' ;. Verum dicere. ©ie%ßatbeit tcûcm,
6. illud abfurdumeft, quod &c. €§ ift nátiß, o
^ ba§*c. -

7. Moleftiam capere, €ió Q3etbrìffid)feit i.

A t
: mad)em. — * * * 1 - * •
• ,
'

8. Moleftia yagare, . ®£t %übe, ber QS«w a


* :

tráfiliófcit überboben feymf&nnem. 1
.-

*. -
, ' j, *

9. Multi, peccaffe fé, non anguntur; obiur-. …• . , . i


gari , molefte ferunt : qiiod contra o * • ;

*,
portebat ,. deli&to dolere , corre&ione - -

gaudere, .%i«! $)apffen betrüben fid). £ a

nid)t gro§ über i|)re @öünbe , unb roollem T *

fid) bat;u qucf) nid)t jttaffem (affcm : §)a


fie fitf) )9d) 5ingegcn' folitem ibt Q3etbre» ' .…
v
-•

$en$is fyn faffcm, unb ©ie €ttaffe villig


wmmcijmem, . , *
.> ;
• , •
-,
€A- , • . ~.
i
|
a" ;
-. -*- |
*^
*^
, ^ .
* . , - ί
\ •- , .
478 cIC. LAELIVS. '

. CAPJ^T XX}^,

1. Libere aliquem monere, non afpere, €i•


menglimpflid)erimnern unb ©ermalynem.
2. Monitiones patienter accipere , non re
pugnanter. ©icQ3etmal)nungcnioillig an•
me!)mem, umbiônem nid)t vibevfitebem.
3. Habendum eft. $) an follbafür 6altem,
4. NVLLA 1N AMICITIIS peftis eft maior,
' ' ' quam adulati9 , blanditiae , affentatio.
G3iftnitf)t3ftf)äb(itf)et§ inber§reunbftf)afft/
a(3%)eutf)e(c) unb ®d)meid)elc).
;. Multis nominibus eft hoc vitium notan
dum. ©iefe§ £afict ift oiclcr llrfad)em [)a(£
bcr yu fttajfem. -

6. Leuis homo & fallax. €im (ieber(itf)ct umb


betrügeriííct%tnftf). . _
7. Ad voluntatem loqui omnia. %lleé}u®€•
fallem, (nad)bem%)'aul) rebem.
3. Nihil ad veritatem loqui. £iemal)(3 bie
%8at6€it fagen oberrebém. . , L

9. Omnium rerum fimulatio eft vitiofa.


$: %rjtellung unb ©eudje(e) ift fóúmba
10).
1o. Simulatio tollit iudicium veri, atque ad
ulterat, %ftftellumg fte%t bet %3a:ßeit im
£iótcm, -

1. Ma
' • , • - ` ' v .

, , - cic. LAELIvs. 479


I. Maxime repugnare alicui rei. Ginet €a»
d)« fonùerfit!) §umpiter feyn. €id)gat nid)t
3u «inem @inge ffitfcm unô tcimcn.
2. Delere veritatem. ©ie%ßatbeit raubem.
'3. Amicitiae vis eftin eo, vt vnus quafi ani
mus fiat ex pluribus, ©ie §reunbfd)afft
beftebet bariminem, ba§ gleid)fam au$ wietcm
ein ®er$iperûr. -

4• $igiem poterit ? $ic fam ba8 mäglió


cym - -

5. Ih quo vnus animus eft, idemque femper. -

§`ër immer einetley ©inne8iff. /

6. In quo eft animus commutabilis , varius,


mültiplex. Gin unbeftänbiget, wettetmoen»
biftfjet ®opff.
q. Quid poteft effe tam flexibile, tam deui
§. quam &c. €$ ift nid)t§ unbeftänbiger,
¢[§ 3C.
3. Ad alterius fenfum ac voluntatem con
uerti. %lle£t6um, moa6 cinermut ver(angt. ' . .
. Ad alterius vultum atque nutum conuerti.
£Ìlle3t6um, mod6 maméinem mur amben %u* ;
gem abfebem fam. %uf eine$ %ßimcf parat -

fte6en. - - *

1o, Negat quis? nego.ait ? aio. 3t5matíe e$)


mvice8 einet babenwill
1 1. Imperauiegomet mihi, omnia affentari.
. 3ólaííé mit alle§ gefallem.'
12. Hoc amicigenusadmouere,omninolevita
- - - ^ - tis
\ • • •
^ ,
*.

48o … CIC. LAELIVS.


tis eft, ®efd)e$trum Newäbfen/ijt eine gtof,
fe llmbcbad)tfainfcit. -

1. Loco; fortuna, fama fuperiorem effe. Q30r4


ne6m, reicf) unb gecbrt oûerberìbmt fcyn.
, , 2. Secernere aliquid ab altero, & inrernofce
re, €tioa30pm bem ahberm unter£beiben. ,
3. Adhibere diligentiam. ?(tf)t 6abem.
4. Fucata & fimulata a veris & finceris fecer
ni & internofci facile poffunt. £)eud)eley
umbQ3erftcllungfammam (eid)t eonûct %ßat,
l)eitumterf(!)£iDem. '' - •

5. Concio,quae ex imperitiffimis conftat, llm»


gelel)rte £eute. .
6. judicare, quid interfit inter N.& N. ©em
1lnterftf)eib;iwiftf)en biefem umbjemem moa6t»
nebfmem. -

7. Multis blanditiis influere in aures alicuius.


®id) be) einem einftímeitfjelm. @id, wie!
®jdymeitf)e(/?)ί«bem gegem cinem gebraucf)en.
8. Sed nihil de me. §ó twill won- smit : ftillo
ftfjiweigem. - -

9. Magna illi eft grauitas. €v |)at ein groff<$


%(iif«6em. -

Maieftasim qratione. %nje6em, $apffevfeit


Io. im%ebem. * t. a
1 1. Lex haec fuffragiis populi repudiata eft.
Q)i§($ef<£ ift burd)bic®tifnmen be8QSolcf$
oertoorjenivoyòcm.
12. Cooptátio, ®ic €tiwe6lung. -

13,Cooptatio collegiorumad populibeneficiü


- - - £tans•

-\
i.

Cic. LAELivs. 48r


fFatisfertur.§)a8$oltfbat$ adfit,ben§qf$
($ic 3ünffte) 3u ctmocblem.
1. Agere cum pópulo. $)'it bem Q30[cf rebem. , •

z. in forum verfüs. Jlit dem ©efid)t gegen bem , _ '


$)atcft ftebenû. * * . …
3. Rei veritate magis, quam fumma au&ori. . .
tate, caufa illâ defenfa eft. %8it f)a6eit , • '•. - *

mit unfeter geretf)tcn ©ad)e mebt , at3 jcne * * *


mit il)rcmgroffcm?Infel)em, quëgérid)tet, -

CAP. XXVI. - -

- - -

, ) -^ -

4. Infcenarebusfi&is, & adumbratislociplu- • , , ,


rimum eft. %n Demem €d)au ? €pielem · · · · ·

noetben bie §erftellungcn am meijtem ge»


[)rautft, - ,
5. Affentationem recipere, atque ea dele&a-
ri. €t6mcidjeleyerigetne bícmunô£uftbat,
- am %aben. - - -

% 6, Affehtatoribus aures fuas patefacere ma- \

*
$t.
®11.
§uóéíótwän6«rm getne ©cf)ít ge»
$ 7. Qui ipfe fibi affentatur, & fe maxime ipfe
y * dele&at, $ex fid) felbftem fûmeitf)ett ünb - - -

fi«bfoßt. - - •• . '

§ 8. Eft É" fui virtus, $ie$ugenb (ic6t fió , ,


- ےbftem. - \ - :
; 9• §£ aliquemnofkere, &in£hqmalict6e,
fíenfemm*m. '. , . T , , ,
í' - ,^ - *

; . . Hk *.Quam ,
. ^ . … . c^ - - - }

-
… - -

\ • '- . 1 f. |

• a. \. 1

- '~ I *_ - . ...… *--*• -. ~ —~-


- - -
!
48z. cIC. LAELIVS.
'i. Quam fit amabilis res aliqua, intelligere.
Gine ©ad)e al$ ficbcn§iwííûig, Obernacf)i!)•
t€m %ßert!) erfcnnem.
2. Virtute ipfa non tam multi praediti effe,
quam videri volunt. ©ie meijtcn mootlen
,
fiit6ttugenû6afftigfçym, aberbennod) Dafür
- , gef)altcm vcrbcm.
3. Pietate ipfa non tam multi praediti effe,
quam videri voJunt. €$ fimû oiet, Die nur
|
δεnGöd)ein i)er§rífiiigfeit 6aben moollem,abet
ῦie$tajjtbetfelbcn werlcugncm íie.
. Fi&tum ad alicuius voluntatem fermonem
adhibere, €imem 3u ©efallem rcbcn.
5. Oratio vana. ©tfmcit!)«(e).
6, Nulla eft haec amicitia. ®iefe§tcunbfóafft
iftnid)tömu6. -

7. verum audire nonvelle. ©ie 38av6cit fit5


nid)t wollem fagenlaffem. -

' 3. Ad mentiendum paratum effe. Getne 3ιι


$- τέδεm. §ücf)§ftf)wän£;enunbfómêi»
9. Semper auget affentátor id, quodis, cuius
ad voluntatem dicitur, vult effe magnum.
, Gim ©tbmcit%(cr tnatft allc;eit eim Qing
grííét, wcnn «t fweiß, ba§ e$$et gcrme!)íret,
δεmier ;u (§%fallcm vcbct._ _ .
Io. Blanda vanitas. ®ic ©djmeitf)e(ey.
-
1 1. Alle&tare aliquid, atque inuitare. €t%$
:
+
u getn6abem, $uffivoram 5abcm,
/* • I •. * , 1. Cal
v
/

[
\
cic. LAELivs, 485
1. Callida affentatione capi, Θit!) burd)
@d)meid)efe) fangenuiù betrügen (affem.
2. £t adulari. §n§ ©efid)t einem ftf)mei,
(j)ClI]. -

3. Hunc nemo non videt. @em femnt jebet,


111Q1111. -

4. Nemo hoc non videt, nifi qui admodum -

eft excors. €$ mìffe ciner fé%t tumm fegm,


bet ba$ nid)t mercfem fotlte. -

5. studiofe cauere. €id roobfin adjtncbnien:


roobl bùtem. .3 :
6. Qui non facilime agnofcittar. ©en mam
nitft (eid)t fennet. , , :

7. Adextremum. Giibfit!).
- - • - -

3, Dare manus, vincique fe pati. &civem, ,,

men gebcn.
9. Plusvidere. %ßcitcr fe6em. ®fìger feyn.
io. Quid autem turpius, quam illud? 3)a8 ift
woG5( cine ftf)änbtid)e ©ad)e. , '
1 1. Hoc ne accidat., magis cauendum eft,
SYanmufjficf) bafür bitem.
... ijjîççìüíïínes. £t (i3t,
gláubige$ artem.
cAPVT xxvII. . .
*, ' I
13. Ab hac read hanc mea deflexit oratio. , • i

ù
* 484 cic. LAELivs,
§d) bim mit meiner ®ebe oenjcmet@5adyeqbe
unô aufûiefe fommem. -

I. Sapientia, quae in hominem cadere pofTe


, videtur, ©ie %3ei56cit, fofctm bcr ©cnfó
• $uδετ{ε[big£n ge(angcm fam.
, ' . 2. Adilla primaredeamus, eaqueipfa conclu
' damus aliquando. %8it mollem mwieber auf
ùaé crfte fommem , amb emblid) bcn ©djtu§
madjcm. ' -

3. Virtusconciliatamicitias,& conferuat. ®ie

/
É
ie aud).
fiifftct bie§reunèfóafft, unô erbált
- 4. se efferre,& oftendere lumen fuum. ©ein
£id)tlcutf)tem laííen.
5. Adfpicere aliquid,& agnofcere in alio. Gt,
fod3aneinem mcrtfcn umbwabtmeßmen.
6. Admouere fe ad aliquem. ©it!) 3u einem
' , ! mat!)em , ficf)3u «inem gefellem. -

, / 7. Ex hoc exardefcit fiue amor, fiue amicitia.


§>a(;cv cntftcbet bie £iebe obev §reunba
fîafjt. · · · ·
« . 8. Diligere aliquem , nulla indigentia, nulla
• . • . , vtilitate quaefita. €inem (iebem, ùocf) nidfit
au$ $Yof%, oi)et uin $u%en$ unb ©cnieíï<3.
- - , , Willem. ' -

9. vtilitas efHorefcit ex amicitia. ©ie


, §tcunbftfafjtiftnid)t p6ne $ußem.
- Io, Sequi vtilitatem, $tißcn fud)en. 2(uf bcm
• • *. . $YXußem fé!)em. • • •,

, ' ' 1 1. Hac nos beneuolentia fenes illos sj;


-

-
- , 1•
'

1 - - - - - . - -

-
-
-
- -
- -
- _ . -
.
· ·
* -

_~-~ - - --- —— >


–----------=====—. …
~_~*-^**- t
- - - '. - · · · - - - - - -
'CIC. LAELIVS. ' 485 '\ ,

dileximus. 2fuffelt!)e?/rt |)abcntviv èie ?Ila J !


tem N. N. gelicbct. ,
1. Haec beneuolentia magis elucet inter me -

' & te. ©iefe £iebe áuíeít fid) me!)v ytwiftf)cm ' . , , :
un§ 6εγύem. - … • .

z. Acquiefcere in re aliqua. ®¢inc §τcube • • . . . .


τροταn [)abem. - *

3. Delectari aliquare. @öeine§τ€ubeunù Q}et? , . .


gnügen ancimiet®ad)el)abcii. · · ·
4. Ita ratio comparata eft vitae , naturaeque
Et- Goiftc$mit unícrin £cben beftf)afe,
€m. - ^, ^
s. Maxime optandum eff. €3 ift}uwìnftbcn, , , , ,
6. Ad calcem peruenire, 3um €nbe fommem. . . . .
7. Res humanae fragiles , caducaeque funt. - ,
§¤¤· §)inge finù allc vcrgänge
* . li(!). … - - ,
'
'
_ ',
.

8. Semper aliqui anquirendi funt , quos di- , `


ligamus , & a quibus diligamur. %) an ', , .

'mu§ alfe;eit jemanû futf)en, mit ùem mam


- §reunbfóafft balte. - • ., . . ' '* .
9. , Hic mihi fubito eft ereptus. €t ift ' ' • ,,
mit gar , geft%winbe entnommen worùcn. ,

* %tf) babe ilyn gef(!ymoinbe ©erfobrem. … .. ' ,


1o. Viuit, fermperque viuet. €¢ lebtmo(!)/ unb '. ;
- foitù aut% evig lebem. - -
1 1. Virtus non extinguitur. ®ie §ugenb ftita • • •
«

b£t mitít, - ; - . - /

• - , .
· · · · - - • • • •.
- Hh 3 - I. ld. I.
. . 1. Id mihi verfatur ante oculos. G3 fóroebt
^ ^ mitnod) immer oor Dem ?(ugem.
2. Huius viri virtus etiam pofteris erit clara,
& infignis. ©ie §ugenb biefe$ $Yanne8
É aud) 6e) $em $JYadffommen berábmt
€Ì)m.
- s. Animo aut fpe maiora fufcipere. ©itf) ete
foaégrefíéêünterftebemunb fürnebmcn.
4. Sibi alicuius memoriam proponere. ?fncie
nem gebentfem. *.

5. Sibi alicuius imaginem proponere. @id)


einengum €ycmpcf borftellen.T , -

,, 6. Res, quas nobis fortuna, aut natura tri


' . . buit. ($fìcf320bet ($emìtb§e($aben.
*7. Nihil habeo, quod cum hac re poffim com
-, ' r parare. G3ijfnitft$ mitbiefer ©ad)e;upera
- gleid)en. €3fommt biefer ©at!)eni(5t8 6ey.
-) . . 8. Requiesplena oble&tationis. ®iebergnüga
• tefteunb rubigfte 3eit. .
1 ' 9. Nünquam illum ne minima quidem re of
• . fendi, quod quidem fenferim. $)'it mei•
nem%8ifjem |)abe icf)i!)n niemab(£ im geringo
ftem 6«leibigt.
•' , 1o. Nihil audiui ex eoipfe, quod nollem.gt
6at muit niemal)(3 ein öerbrü5(id) obev böß
' ' ' - %3ctt gefagt. . . i.

- 1 1. Vna domus, (/?, mobi eff.) idem vi&us ,


• isque communis. %8it finb imeimem %au$
, ' beysinalibet, unb fpeifcnam cincm èiîî).
I • Stu
, , . /

- ' CIC. LAELIVS. 487


-

-* I. Studium cognofcendi femper aliquid}, at


' que difcendi. ©ic£uit,immcr wa83u [eruem.
2, Remotum effeab oculis populi. €imge;®gem
unô imi)er ©tille [eben. - -

3. ln ftudiis otiofum tempus conterere. ®lit


ftudirem fit!) bie 3eit Wettreibem. •

4. Defiderium alicuiusferre nullo modo pof


fe. @id) über eineö §οὐ nid)t gufticben g«2
bem fönnem. '• • -

5. Coniun&tiffimus atque amantiffimus. Jlcin


befter §reunb. -

g, Plane re aliqua orbatum effe. ®än£[id) cia • - '

nev ®ad)e beraubt feyn.


7. Magnurn haec res mihi affert folatium.
.
Q`iefe ©ad)egibt mir cincmbcrtfid)em §roft.'
3. Diutius iam in hoc defiderio effe non pof
fum. $)cin Q$cr(angen witb bato crfüllct ,
*γ€Κύem, , -

9. Haec habui, de hac re quae dicerem, ©ij •*


babeitf) oon biefer ©ad)e fagen wollem. , ■

. 1 o. Ita virtutem locare. ©ie §ugcnb f. 606 - .


'. ftf)äßen. . .
1 r. Hac re excepta. 2fuffet, o6nebiefet @at6e.
12. Nihil hac re praeftabilius puto. 3d)balte
bi§ ooroa$ votttsffliófie,
' JFinis Dialogi de amicitia,

… •

-
-

(
4ss. cte. p ARAT)OXA,

WITCICERÖNIS
PARADOXA
Ad

M. BRVTVM. .
CAPPT I.
I.QÉntentiam dicere in fenatu. $im $at6
feine ®timme €om fid) gcben. !
2. Tra&are locos graues. ex Philofophia,
gaesisen au5legcm auö ber Philofo-'
1€. ^

3• dÄqui dicendo,vtpopulo(aliquid) vide


atur (effè) probabile. ©urtf) Die$$ercbfam,
feitben8eutenein ©ingg[aub(itf) mad)en.
4. Hoc maiuseft illi, quam aut tibi aut nobis.
7 €8toirbibm oiet fäüter, afébit ober un§.
5. Parere copiam dicendi, ®ie %ergùíamfcit
in ©6moang6ringem. .
6. Non rnultum difcrepareabaliqua re. $)'it «i»
mem©ing übereim ftimmem.
*7. Haec non fane probantur in vulgus. ®a§
foillbem gemcinem?) ammnid)t inben ®opif.
3. Effe in (hac vel illa) haerefi, €3 mit bicfct
oDerjemet%\avtbey6a(ten. -
.

9. Nullum fequi florem orationis. @i(!) im


. %ében gat feinet %mmut6 6efieifiigcm. -
io. Dilatare argumentum, €ime €ατ{)e weit,
Ίάujti9 außfü%t€m, 1.Ni
-

* •
-

` … CIC, PARADOXA. 489 '


1. Nihil eft tam incredibile, quod non dicen
do fiat probabile. €§ijt mit6t£ fo ungtauba
fidf), Da3mannid)t burd) bie:J5cvcûfalmfcit fan
al3 glaub{ttt) oorftellem.
2. Haec res fplendefcit oratione, & tamquam
excolitur. ©iefe @5αdye friegt cim gro52|m»
Í<5cm, wcitfie fofe6t6erau§ g«|irid)en wirb.
3. Facere etiam audacius quam alius, €é autß
too(fübner moagem, al§ cim amiòerer. -

4. Oratoriis ornamentís adhibitis dicere de


ζ re. 3i«tlid) unb twoht woncinet €a(f)e
τ€υ€11.
5. Coniicere aliquid in communes locos, €t»
waé untet gemoiíe §itel 6ringem.
6. Haec funt admirabilia contraque opinio
nem omnium. ®a§ fommt jçùctinam time
g(au6{.unbungereimt oov.
*7. Proferre in lucem. ©effentlid) ©otftellem.
3. Aliquid ita dicere, vt probetur. €tiva3 fo
optjtellem, ba§ i6m%öeyfallgegeben wirb.
9. Alia qüaedam eft erudita, alia popularis
oratio. €ime ambere?)ίέδεn§22Ìrtífóitftfitf)
beffet füv ©elcbrte , cine anbcve für Dem gê
mcinem $)'amm. -.

1o. iucubrare aliquid, €tiva3 mit groffm


§(cif au£atbeitem.
I I. Contra&tiores no&es. ®ut%€ €ommeta
SYídíte. -

12. Maiorum vigiliarum munus. &in mott$ti,


gééQ8«xtf/ ύα$ vici$)'íl)c unb 2(rbeit etfor,
ίετ£, Hh 5 - I. Hoc
- -

49o C[C. PARADOXA,


- -
-----_------

` r. Hoc(opus) in tuo nomihe apparuit. ®a§ijt


untetbcinem?)2alymen |)erau$ fommcm; iftùit
dedicirt. , *-

} 2. Deguftare aliquid.©itf)etroa8beliebentaffcm,
3. Aliquid ad noftrum hoc oratorium trans
ferre dicendi genus. €troa$ aufumfere?{ttb
3u tebem 00tbringem.'
A. Opus aliquod in acceptum referre, ®ió.
«fwaëßßv (ie6 unb weit0%ymfaffem.
PARADOYOW I.
, • . CAP, II.

5. Ex aliorum hominum difputationibus, non


ex meo fenfu depromta haec videtur ora
tio. €3f(f)eint biefe %eùe au8 ambcccv £eute
£e6te, nid)t auß meinem Öcbirn bergefioíém
3u feyn.
6. Dicam quod fentio. 3(5 tvili meine $Yey
nung etííjnem. . • - - -

7, Dicere breuius, quam res tanta dici pofcit.


©iftßbis!%§ortematicn/al8e8bis a$id)• ;
tigfcit Der ©ad)e erforùctt.
8. Hercule, §ürwalyt. -

9. Te&ta magnifica. %yräd)tige %alláfte.


Io. Voluptatibus maxime adftri&tum effe.
$ic%8olliìftefebt (iebcn. @id)ben $olù,
ftemergebem.
1 r. Aliquid in bonis rebus aut expetendis effe
„ ducere. .€tiva$ vor gut umù licbcnöavertb
αὐtem. , • '
v.
' ' i, Re

*-
-
-' - - v

CIC. PARADOXA. 491


I. Rebus his circumfluentibus. %8cnm man
tiefe ©inge überfíïìßig!)at.
^ 2. Abundare re aliqua. €im ©ing in groffct
Yengebcíßcm. -

3. Numquam expletur,nec fatiatur cupidita


^tis fitis. §`¢¢($ciß wirû miimmcr fatt.
4. Libidine augendi (/?. boma) cruciari. ®«in
' • ' Gutgetnoetmebrentvellen.
5. Cruciári metu àmittendi, €id) fürótem,
mam fommeum ba$ @einige.
6. In hoc faepe maiorum noftrorum requiro
prudentiâm. §t6 mertfe vob{, $af iinfcre
Qδοτfabrem bietimn me!}v al6 }uflug gemoefem
finì). i

*7. ;' ac fa&is longe aliter iudicare.3n bet


Qbat unb Qßatbeit eô Wiel amberê meynen.
8. Malo effe alicui. €inem ftf)aben.
9. Licet irrideat, fi quis vult. €6 mag jeman•
bem (ätï)er(id)worfommemobet nid)t.
mo. Amittere pecus. ©ein Q3iebe bcr(ie6rem.
a 1. vt opinor , qui;&c. 28e(d)et, wie miß
ôíncfet *c. -
• - '

1 z. Ita fugere, vt multa de noftris rebus no


biscuffi afportemus, $)it feimem ©at%m
X.
weg fiüd)tém. * •

V, 13. Omnia mea portomecum. 3® trage alle


mcin ©uf bc) mir. -

. . . 1. Lu- N.
ºr
i ,

.
492 cic. PARADOXA. , s.
i ' I. Ludibria fortunae. £)a§, WY)a§ tunâ δα3
, o 2 (${άτ£ gleid)fam fpielemû gibt unb moicber
'' ' ` ` . mimmt. - -

· · · 2. Id bene fieri vere dicitur. ®aö mennet mam


' -
.*
ved)t gut. -

i , 3. Quod cum virtute eft. %8a$ $tigenùa


l)afft iíi,
CAPyT. III. ,

` .
-w
4. Haec
nem étioa3ft%wer obfcuriora.©i§ fan&i,
poffuntviderioorforninem.
5. Lentius difputare aliquid, €ime Gödc6egan%
föläjfcrig tra&icem,
* 6. Vita atque fa&isilluftrare haec, quae ver
bis fubtilius, quam fatis eft , difputantur.
- £©aäjenige, to6oon mam algu ftiyarfìnnig
, / unb fugiutęcnrvci5 victlicbct inbct §bat
I., , , _ ' . • berweifen wollem. - -

] - 7. Refpublica praeclare fundata. €im übcre


, , , - aué\oc61eingerid)tete8$)\cgimcnt.
: 8. Cogitationemhabere argentiad auaritiam.
, * ' @5einem @öinm unû ©cbantfem auf($e(ï) unb
j - - - . . Gyutl) cid)ten , um fcimcn ©eiß ôamit 3u cte
, , , fättigem. - - -

' 9. Cogitationem habere amoenitatum ad de


■ • • . . . ° leëtationem, ®ut auf£ujt unb §t§fid)feit
I , , , , £a fitfyn. … - -

•' ' * , uo, Cogitationem habere epularum ad vo


* . ' : ' - lupta
- - u

*.
^ ! — .

. cic. PARADOXA. 493


? luptates. 2lufnict)tö,al$€Ì«m tinô$tincfen,
' bebat!)t feyn ;u fcincv %ßotlujt.
1. Vultis a Romulo? ®ellit!) Wwn bcm Romu.
I. lo anfangcn? -

2. Quibus tandem gradibus Romulus afcen


. difin coelum? Q8®urd)ift ύςnm Romulus
fobod) gefticgem?
g. Afcendere in coelum rebus, geftis atque
virtutibus, §\urtf) topfîçre$%tcnumb$u,
'genbenfo |)ecf) binamfeimmem.
4. Capedo. gine ©cffe, ®übelj3uber. (%£utbe
6έγbcn?)ίömernbe) $em opjjcrn gebraucf)t.)
5. Filicata patera. ®d)öne $ed)ct mit g«a
- triebenem £aubroercf. ( ®a§ £aubmoetcf
: mufte ùie ©cfta(t 5:3 Filicis , §arcnftaut8
baben.) - -

6. Omitto reliquos, 2(nberet $u geftfifweigem.


7. Eiusdem cofifilii focius. Ginétìctmiitbat» ,
gu bcbütíííió ift. - -

3 . 8. Spe&are aliquid, 2(uf efiwa$ fcim %6f«6en


babcn.
9. sequi aliquid, ®cine 2(nff)(äge iwotauf,
- tiótem; veraufgeben. -

7 – 1o. Cui vóluptas, cui diuitiae funt propofi


tae. %8cftfctnacf) %ßolluftumbmati) $eic!)2
: t6um ftr«bet. · `

* ' 1 1. Quae res impulit Q, M. ad necem P. fine


vlia fpe falutis fuae ? %8a$ batbem Q, M.
* … amgefiickm, δεm P. umjwb*ingem, `a ct δρg),
\ ,

-
',

' \ ·

' 494. cic. PARADOXA. .


nid)tbie geringit: £)effnung 6atte, fein £«£fi
„ $aburd) 3u erretten ? . .
1. Quae vis tenuit humc folum? %ßa§ ©or ei,
ne ($emoaftbat biefen atlein erf)a(tem?
2. Deuotare aliquid. €tivaé jum ©pfjct ;u
gcbengetobem. -

3. Immittere fe in armatas hoftium copias,


©id) mitten unter bie§einbe ioagen.
4, Quid continentiaC, F, fequebatur ? £8e§• ,
, fyegcm woav C. F, fo mäßig? . • ' ' '
§. Quid tenuitas vi&tus M. C. fequebatur
®a§ ßatfebet M, C. ©ot?Ibßßenba§ et fi(5
fo fparfamim €ffem umb®rincfenbiett.
6. Hoftium aduentum fuis corporibus inter
cludere. ©et §eimbeéinfall f.1bít mit eige,
nec $ycrfon oetbinûerm. -

7. lnter horum aetates interie&us Cato. Cato,


we(d)et 3noiftf)cn biefembeyben gelebet 6at.
8. Expetere fibi aliquid in hac vita. ©itf)et»
£a3 auf biefer %3e(t víní!)en,
*

CAPVT IV. ,

9. Irrifores orationis , ac fententiae. ©ie


Q3etäd)tereinct $ebeunb ®) eynung.
Io. Marmoreis te&tis, ebore, & auro fulgen
tibus, fignis, tabulis, caelato auro, & ar
gento , & Corinthiis operis abundare.
ό{γόme/%ττI. 90m Marmor
, •
•*y; Q\]T€/

T -----_…_!—-—---- -N T T- - --------_-__-_
« CIC. PARADOXA. 495
Wiße , òie 00n €{fcn6ein unô (autcrm ($o[De
glönßgm, mwie aucf) viel %8apcm unô fefibare /
Θεmáblbe , ftf)íne ?(rbeit oon ©ilbcr unù
($olù, quó wicl ambcre foftbare $\)Yetallene
Qßercfe (bergleicf)en $u Corintho gefunbem
fwitb) ingtoffemllbcvfiu§ befif;em,
I. Res , quae modo huc, modo illuc transfe
runtur. ®imge, bie feimen%effambfiabem.
2. Facile adduci. ©itf) leicf)t bcreben (affem.
3. Aliquid in rebus bonis effe negare. €tiva3 -

octfeine gute @atße ßaltém,


4. Aliquid ar&te tenere.llbct ctivaé ftciffunb feít
6altem. - -

- ς. Aliquid accurate defendere. €i(!) €tηγάδ


mid)t ne6men laííem.
6. Haec quidem mihi vox pecudum videtur
^effe, non hominum. ®a§ ift nid)t mcnftf)m
{id), fonbevn vie%iftf) gereût.
*7. vt ita dicam. @@ $urcûem.
3. Animus, quo nihil eft praeftantius, neque , -

diuinius. €im recít vovtrefftid)er unb fafi


göttlid)cv %3er|fanò. -

9. Sic fe ipfum abiicere atque profternere.


: Θid) fclbft ganß verätjtlid) unb gcting
[)altem. - -

,*
re. Putare, nihil inter fe & quadrupedem
i*
aliquam intereffe. %) eyncnje£feyyioiftícm
igniunbcincm%iófcintlntcrfjcib.
. … -

/ . - . I. Bo

••-.-…-—~~~-—– – – – +- -

\ -
496 CIC, PARADOXA. -

I• £T participem efie. • ®e8 ®utem genief,


€I1, /* -

2. £e aliqua re honefte poffe gloriari. ©itf)


cine3©inge$ febrwo6Ìrìbmén fönnen.
3. Quid autem eft horum in voluptate? $ic,
§;
Q`inge fein«3 ijt in êev %8etlujt 3u fim,
€f1. - - /

4. In potiundis voluptatibus gloriando fefe


` & praedicatione `efferre. T @id) beffem
£um
, wcnn inam ûer %3elluít genoîçm
Qf,
5• íimorum patrociniis defendi. Q3ombe,
nem meijtenbertbeibigct vcrùem. -

6, Mentem ex fua fede & ftatu dimouere,


. . ©cn §eyff unb ©erfianb ganß octivit,
V€Î1. -

IpARADOXOÄV· II,
^ ' • CAPJ^T* I. ^

' 7. Cruciari ab aliquo. $enjcmanbemverumtu»


biget(gequáfcf)ίνετυεn. - -

8. Animus tot virtutum praefidio munitus,


tantoque comitatu circumfeptus. &in ©e,
mfitb, 5a3wollet §ugenbemiftj iinboom bcncn»
(316em niemablé ocrtaííenroivò.
• 9. Secundis rebus. %εύgutem &lútf.
io. Vnus ex fortunatis hominibus, €inú6et•
qu£ glácflit%ev %W«nfú).

-
- .
-
1. Ad
-
- •. • - - . -
-
u - •\ - -

- - / -

- -
: - .
- - -

^
-
-
-
-
-

\
-

'-
- _

- •,

- \ •
•. ' - , - -

- v. - - r. -

-
-
*
-

_-_
-
_-- - -

*---. - --- - - - --- ---_--

_-_-_
- CIc. PARADOXA. 497
t. £rf. rebus, $ey noibetmoÅttigem G5ß,
-

€, -

2. Vnus ex fummis viris, €inet ©on bem tap®


fetftem £eutem. • -, -

3. Hac re beatius mortali effe nihil poteft.


€3 fam einem $)'emftf)em nid)t§ beffet& feym.
4. Hic non poteft non beatiffimus effe, qui
eft totus aptus ex fefe. §)a8 mu§ Öet
« glátffeligfte§J^enff)fym, bet fitf)im alleéîûi»
cfemfam.
-
5. In fe uno Éomnia. £les allein auf
fid) (auf ine eigene Anffláge) anfommeii

laï<m. ,
s. Gùifpes omnis, & ratio & cogitatio pen
det ex fortuna. ®et e6 alle8 aiif ba8©(íg!
' amfommen (äffet. - -

*. Huic nihil poteft effe certi, $)iefer 6at


nid)t3genoiíe3. - -

8. Exploratumi habere aliquid. €tiva3 geo.


moijwiffem. ?

*
9. Nancifci aliquem, &imem antteffem.
ro. Terrere aliquem mortis aut exilii mi
nis. €inem mit bem ®ob ober$evjagung
Dtâuem. . * -

1 1. Mihi quidquid acciderit, ne recufanti


quidem euenerit, non modo non repu
gnanti, — %ιβa8 mit quó, $ufííet , bas :
' moill id) germ $u leibem' mid) im geringftem
nid)twtigetn, geffmxigt, ba§ió,&á foliitfw
djengu |)intcrfyeibtn.
mi 1,in

N. - - / ` i
- 1 * •• . - -

*~.-…-—-—-—~*- v
- — — - -
-— -— -
-
- -

- - - -
-;…
- -
-

*498 cic. PARADOXA. s -l

..^ - - I, In hac re euigilarunt curae & cogitationes.


meae. %icrauf f)a6e id) alle mcinem §tciß
- , , :um$ @éùamcfen g£ritfitct. . … .. ' . s. -
1

2. Parere, confequi aliquid. €tmoa6 guiwege


' , - bringen/ etlamgem. ' *. . . . .c
|
- 3. ]n eo ftatuefie,quem neque temeritas for i.
. . tunae, neque inimicorum labefa&tat in
. - , iuria. @id in fold)em 3uftajbe 6cfinbem,
- , , ; , weld)en weber Da§ falfd)e ©(ücf, mòd) bet
. - §einbe3ormwetuntubigem fam. ,
a - 4. Demigrare ab hominibus, ?|u$ δέt %3e(t
… w3ggében. ' -

* , , 5. Cüiüs laus emori non poteft, ©effen £6


t , ' ' mid)t bergcbet, fenûerm ewigb(eibcnmu§. ;
6. Quibus circumfcriptusefhabitandi jocus,
$ic cincn gcwijcn?\ttb$urpabncnbabcn.
v *7. Te miferiae, te aerumnae premunt. $u
' T bift cin c(cnbct, unglüdflid)ct unb geplagtct
V. - - •' … SYcnftf). - -** ' •, .•

/ 3, Se beatum & florentem putare. , ®id) bct


v^ glücflitf) unb typblbabcnè fòåßen. Jleyncn,
.. , 5a3©tücfeblübe cinem.
9. Libidinibus torqueri, QSombet £$olufi umb
… . ' 7 Q5egietbengemattcrt verùen. , ,
- Io. Diés noctesque cruciari.'§agunb%atfit
• ' , fein:$iubebaben, … . .

, , • . • 1 1, Cui nec fat eft, quod eft. $)er nid)t %€t*


- - , gnägtiftmitù«myùa3 et bat. . . .
\ az, Confcientiis fìimulari maleficiorum fuo
• • • *. *
pf,t • ,
- CIC. PARADOXA. 499 ,
rum, Q3onfeinem ($cioijengequáfeffoetûcm ( .

moegem feimet llbcltbatem. -

1. Metu exanimari iudiciorum atque. le- ' ' ' . . . .


- ' gum. ©itf) bovbcn ®erid)ten unb ®efcf;cn , * — '•
2, Quocunque adfpexifti, vt furiae, fic tuae • . - -

tibi occurrunt iniuriae. %80 Du bidf, nur • •


inoembeji, gebcn bir ùeime llbcttbatem, nid)t - T , ,
anberé até $ic $íllifjem JMag-êeijtet , auf. . -

ôcin $uff: natf). • • I


«* /

3. Aliquem refpirare non finere, €inem gq*


feine $ub« laffcm. -

4. Cuius virtus moresque laudandi funt.


I , £)ev moegem feinet §ugenb umb gutem Qluf,
, » fübtung;ulobenift. , - -

, 5. Fugere vitam. ®a§£ebem meibcn. ,' • .

' 6. Hoc expetendum videri debet, ®a§ f\J ..* –


a manfi$ noünftf)cm. • , ' • ,, - -

PARADOXON III. '


.
`.
• . /,
CAP, I. .

*7. Parua res eft, at magna culpa. Gim gtting


y ° §)ing bat offt viet quffid), unb ©erbienteine - ." ' '
groffe ©traffe. - - - -

: 8. Peccata non rerum euentu, fed vitiis ho- ' '


minum metiri. §)a3%erbrcônnid)t nad) . . .
' ' bem äufftfit%m %nßßen, unb nad) bem e$ .
; ' ' … , li* 2, fwmint, • , , , ,

» . -' - 1 · · · a
- ` /. -

• • . . » .

—— —– ------------ ---~.
a

!
soo , cic. PARADOXA.
s TĘNam BÉÉÍ&am}5ERE
$){enftfjem urtiyeilen. - -

… i, id , in quo peccatur. $)ie ©ünbe, ba&


llnred)t. T . -

2. Alipdalio maius eftat3£a8


gröffet , obertleiner, aut minus.
ambere.€8i|teims •.

3. Quoquo verteris. %'am mag3 anfrf)em, foit


, _ man will. - -

* . . 4. Nauem euertere, €if €6iff ©erfoat(o[em, '


", *' untetgebentaffem. -

5. Auri nauis, &in €tfiff, ba8 ©etb fü6ret. !


6. In hac realiquantulum intereft. , 3n Diefet , '
€atfjefftein t(einet {Interffeib. ' L -

q. Lapfa eft (i. e. fi lapfa eft) libido in muliere


ignota. %8emneimet miteinetf(!)feótem uno
, , , ufibcfambtefi %erfom llngud)t gettie6en 6at.
8. Dotor ad pauciores pertinet. €$ betrüben .
fit5 rocmige (mitf)t fòoiet) batìber, . .
9, Petulantem effe in aliqua yirgine. Gime
3umgftau}u$ali6ritigem, fóôtiôem. -

1o, Peccare , eft tamquam tranfilire lineas.


£S)a3 llncetf)t ift ebem , a(3 foenm mam im
QÌ3e(t,£auffbie ©d)randem überft6reitet.
ii, Culparn cömmittere, ©traff.fáfligtoetben.
12. Longe progredi. %8eiter fortgebem.
13. augefe έulpam. §)ie ©d)u(bgtúfírmad%em. •
f4. Hùc adhanc rem hihil pertinet. ®a$$ilfjt
* nid)t3bat}u. .

15. Peccare certe licet nemini,linteótgutíum,


s, ' ijiallem %mcnfórmottbotem,
i
s. Te

CIC, PARADOXA. 5 ot
.• —– - - -

}
' **.
2. Tenere àliquid.
Arguere, €tiva3 geioif
i. e, demonftrare. ertweifen,
%S\avtbum. I «

3. In eo eft peccatum, fi non licuit. ©atinn -


beftebtbie ®ìmbe, wenn mamtbut, wa8 mam
' mid)t tbumfoll. !
4. Facilime poteft perfpici, $)'infam feitf)t(id) .
fpátem, dbnebmém. - - *

5. Lucrari
fangem, aliquid impune.
etmoer6em. * €tiva3 fitfiet eta r. '• |

6. Pondo. &in Jyfumb.


<7. Se in libidine continere. ©eine foollffiige
%egietbemim3aum $altem. -
8. se in libidine effundere. ©itf) benen%$0[, ¥

, lìftenetgebem. . . . . .
9. Confentire cum ratione & perpetua con- , ,
i. , ftantia. $)er$ernunfft nad)geben, umb6e»
' ` ftänbigeinmiaßt foie ba3ambere feyn , , , ,
io. tus
Nihiifithuic addi poteft, quo magis vir- '
; nihil demi, vt virtutis nomen •
' ' .

, relinquatur. ®ie §ugenb ift fo wolltom•


men , Tba§ i6t nit6t8 }ugefegt werbem fam, ' ' ' '
abetmamfam ibt aud) mióté abbrerf)cn unô , , '
ne6mem , £5ne bafi fie ßernad) ben ®abmen
$* bet $ugenboerlobrem babe. ' ' ' '
1 1. Avirtute proficifci, Q%m bet $ugenb feie , . .'
nemlltíyrumg %abem, ' ' * ' '
12. Exvitiis manare, €inem (ajter!)afftem llt, u ' , '
fptung babcn. ' ' ' ' ' '
• e Ii 3 , • • C4- ' . • • s.

- • ' . * « •
I. , . - · · · .

ι '
•, - ' * ^• ^ _ , -

-
*.
* : «
,
-, '

" $ex. '* CIC. PARADOXA.

- - CAPVT II. . * •*

r. Socrates difputabat ifto modo. €0 pficgte


Socrates $u [«6t«m(;urcben.) , -

. - 2. Bene hercle narras. ®u rcbeft redít batam.


3. Memoriae traditum eft. %am finùet e3ge»
ft£ticbem.* _ - ... -

4. Verbis inter fe contendere. $)'it einambet


, in cinem $ortfitcit geratbem.
, ; $. Pugnis inter fe contendere, $anùgemein
- τγ€νύen, -

' , *6. Hac re non vtilior hominum vitae reperiri


vlla poteft. €$fam fein näßlid)ere$ $crcf
per `a$$)'cnfólid)c £cbet, ctfunbcn foccbam,
α{δύicfcê.
*. Arcere aliquem ab improbitate. €inenûon
t)er llmtugêmô abl)alten, _ -_ - *

s. Nullum
@öünbe in deli&tis
(o gro§, alö eft difcrimen. G3ifteine
bie ambere. N_

- , 9. Manus alicui adferre, €inem gewaltt6ötige


, … ®)anb amlegem. - ` …
1o. In domum aliquam ftuprum inferre, €im
. - Jau$ ( obct , ($efólccf)fe ) burcf) ©utere)
— ftfimpffcm. €ime oom eimcm gciwijcn ©aufe
3ut $urcm matf)en. -

1 1. Eadem eft labes libidinis. §)ie @(f)anbe


iß einmal)(fogtof, a(3ba§ anbercmab!. '
• 12. Nihil intereft. €3iftnitf)t3 batam gelegem.
13. Namhoc dicet aliquis, €omödyfejemanb
I• Nu
w ,
-
-
- -
-

_ . _ Cic. PARADOXA.' 563


1. Nùdurfi aliquid ponere. €tiva§ ftffeótat,
$ing3unb cbn« %u§ηα5me fagen.
2. Vitâ priuarc aliquem ' €iiiefi tentffffagen.
3-, Hiberum emori, quam feruum viuere mal.
.,., 19: £i£bę, cine$ elytlid)en unù cincm fteycn
° ' £flenf befi anftámbigcn §ουε$ ftcrbcn, al3
fned)tiftf) (eben wollem, - - - ' *

4. Alicuiadimere vitam fine {É'} €i,


, nem um6ringcn/ o6ne bafimam fi(!) Daron oct»
* * * fíníig«, obcrllnretf)t t6u«. - .

• $. Caufa accedit. ®ie lltfarf) fomnit $at;u. _


* 6. Caufa haec huic rei adiun&ta eft. ®iefe6
' . '… iß Dic tlrfad) biefer ©ad)c. .
7. Adeft iniuria. €$ gefd)id)t mit llnre6t.
8. ' Alicuius vitam violare, €inem ba$ £ebem
', me6men. * • * * * -

9. Aliquem in fede ac domo, atque in repu


^ bliça collocare. ginem $u $du§ unb $of
unb einem öffcntfid)cn ©iemjievcrl):(fjcii. *
% ' io. Praeftare multitudine peccatorum fè ALI
- os. 2(nberen angtoffkn%ctbred)en weit ©ore
gel)em. - * * ,

2 . 1 y. in vita, $in gcmciném £«6en. Gim itgtióes


3 – 12. Cuique peccato poena eft.
Q3etbxcdjem |)atautf)feine ©trafe.
* 13. Nefas putare aliquid. €tiwaéfüveinegro? :
, • fé ®d)anbe recf)hem., . - *-

¢ , u4. Rerum modum fingere ( al, figere.) 311


'. ·· · · · · Ii. 4 - etmet
… - ^ - , *- / • • . -

-
>
* -

. * *, • • • , / i.
* s -

4o4 ' CIC. PARADOXA.


Ę foebet }u foenig w * mod6 yu %iet
t!)!n. _ •

x. Animi modum tenere. ©ein ©emìt!) unb


, 28égietbenim3aum 6altem. -

2. Paulum fe mouere extra numerum. . ©iw


- $i; falf(f)en §titt obet @öptung. 06ngefe|)r
t!)!Jn. -

3. Verfus Syllaba vna breuior aut longior.


· · &in Q8et8i ber um eine®9l|6e gu fur6 obtt
, -, ^ }u(angift.
4. Exfibilare & explodere aliquem. ©inem
außgiftfiem umb au£flatfdjem. (du£ladyen.),
4. In vita,vt in fyllaba,peccare. §m feinem £e»
ben fid)nit6tfómoeret oerfünbigen/alè etmoam
einet, bet in einer ®9lben fel)let.
6. Nonaudire aliquem in nugis. €inem mit
feimen$'atten4jyoffem midìt dmbôrem,
<7. Digitis peccata dimetiri fua, ©eine§e6let
etmoa eime8 §inget86teit ad)tem.
8. Quidquid peccatur, perturbatione pec
catur rationis, atque órdinis. 2(ll€8%3et?
, , ßenformmt babet , foenm man 09n $et ge»
fumben%3etmunfft unb ©tbnung abgeffet.
PARADoxov Ir.
cAPPT I.
9. Dementem & infanum aliquem (/?. effe,)
neceffariis. £imem mit
rebus euincere
unwi8etfptedjlid)en ®rán$em beiwei•
t
ßm/ba§ erfiiótio061bey€immenfey. i.To
, \
CIC. PARADOXA, . *•; , '
' I.Tolerantia rerum humanarum. ®ebuît,
a((er(e) moa6 bem Jlenfd)en guftoffen fan, gu
erttag£m. - - - *
2. Virtutibus omnibus, vt moenibus feptum ` , ,
> effe. Q3om allem §î foie 6om einet , ] -
$) auet, umgebem feym. , `
3. Conuentus furum & immanium. 3ufame , .
gaufae
#;imù)€l.
bie6i{{) umbrâuberiû) Gè.
' , 1

4. Ëorum ac latronum in vnum locum


cóngregata multitudo. €ime %otte beta
(auffene££euteuub ®ttaffen/£Xäuber,bie fid) . ... .
(ò auf cimem %a% jufammem gefunben 6at. *
. ;. Certenegabis. §)umoitfteßgenoi§ nid)tguge• ' _ .

- bem. ©umpitjt%Weinba3ufptetfem. /

… , 6. Iudicia iacent, €8 ift feine ©eteótigfeit \ .


, , , meljt. . . ,
, 7. Mos patrius occidit. %am 6ält gat nidjts ,'
*7 me6í auf alte €itten. - , ^ *• „
, , g. Ferro pellere aliquem..€inembutóôffent• · ·· ·
$ (id)e§ewalt ©ettreibem. - -
, 9. Aliquo duce latrocinium conftitutum, ©ie ' '• •
- unier
berey.
ciii«$ %nfíbrung angeííiííete. %quo
• ' ' • • ', , , ,
1o. Repetere memoriam iuris & aequitatis. l.

.. , $€d)t unb %öilligfcit mwiebet in @öd)roang


btingem, - • * -
m 1. Contemnere tela alicuius, &ine8%nfali r ,
„ ,- , geringft,&em. . -

„ ' 12. lacere, & immittere nefariam in ali- , , -. ' '


' , . - Ii 5 - quem '
- - - •, • - ^
~ _ a. ;*
-
- • ,
/

^ 5o6 eic. PARADOXA. -

- : quem iniúriam. €inem fóánbfidf) llntcdjt


: , fijum toollem.' '* · · · · -

- , , 1. Iniuria peruenit ad me. ®a§ llmrcd)t unb


, , • *. t)ie ©£ìoaft 'fuifít mid). * * ;
' ' - , a. Parietes difturbare. ®a§ ©au$ oetwüftcn
- - unbeimtciffem. -
- - 3. Sceleratas faces te&tis alicuius inferre.
,' '
-
' -
: . $t, fein- $au3 fd)e(inifcf)er Qßeife amfte,
€!]. -

, . . / .. 4. Quod auferri, quod eripi, quod amitti


^• poteft. ®a§ man verficbrem, unb barum
- - - - … miam g€6tdtf)t meerbem fam.
.5. Eripere alicui diuinam animi conftan
tiam. €inem feine ©tanbbafjtigfeit be»
' , me6men. * *
'i. ■ ' '
» ^
-
-
6. Huius
publicaviri,
ftat.curis, vigiliis, confiliis, res
®utóôiefc3$)anne§§{cißumb
' • • . -; Gjotge ftel)et ba8 gemeine %3efen in gutem,
| , - @tanbe. . .. - -

•' • 7. Eripere alicui mentem. Ginem feine8 Q3et»


- - - , ftanbe§ unb ®fugßeit betaubcn. ,
{ * 8. Mens, vnde tot confilia manarunt. §`et
) , ' oottteff(id)e Q3erftanb, weld)er (è mand)cm
, , …, ,, beilfamem $at!) ertt}eilet [)at.
'• • • 9. Accipereiniufiam, Q3e(eibiget mwerbem. *
, : Io. Reditum alicui gloriofum dare. €inem
, , sine tüfimlid): 3üíùdfumfit $u vege triv
| - , -
, • *
• 1 1. 3119»
-
Exitus calamitofus. €im
- · 6ettùbter. 2(u$a
- * •

---- - I. Sa

^ , ! -

››
- ~

__ cic. PARADOXA. . {67


: 1. Salutem alicuius alicui commendare. €ie
nc$%8o(fattb cincm bcften§ anbefcblen.
"2. Caedem in foro facere. €incm íjjèìitlid)en , ,•
' , $\oto octüben. , Y

3. Armatis latronibus locum aliquem tenere.


$)it gcmaffnetev raubcrißct ©anb cinem
• *• £\vt einnebmen. -

4. Aliquem fuo nomine appellare, Ginem


amícrn fcimen$abmen aüíángem , tcr Dem,
jcnigcm, ûctibm bem anbetn gibt, bod) fclbft
* , ' oon tetîtémpcgem gebîbrt.
. 5. Numquamne circumfpicies ? numquam
-

: ' ne, quid facias, confiderabis? Q{8i(ft bu


, * t)id) bcmmnid)t bcjinnem, umb beine?(ugen aufa ,
• . tbtim, Da§ bu bcbencfcftAwa$$u mad)eft.
. . 6. lter aliquod fufcipere, €ine$$eife borne!)2
men umb t6um. -

, 7. Omnium fceleratorum atqueimpiorum fe


ducem effe profiteri. ©id) oor ben $ecta,
fùbter aller ©ottfofen umbticberlid)en§ubem n.
- ' ati£gcbem. …- '* \ .

§ 8. Afficgre aliquem exilio. &inen in8 G(cnb


… , . . 6erjägem, , '.' -
-

' * 9. Solum non mutare, %(neben bemf€l6en $tte,


wetbleibem. - -

* 1 o. Quem leges exulem effe iubent. $8et,


, , d)£t natf) íenem ©efe£;em ba$ £anb v$umem
*' müíte. ' ' ' -

, • ■ 1,
+
Facere incendium,
- - --- - - -
§çut Ql1l€g€m. -

, ,… . . . . 1, Haec
|
{o8 cic. PARADOXA._
I.THaegae{esTinuTeaTáefiagravit.TSg3.
Jau86abeid)in%tamb geftedfet.
2. Legibus omnibus effe exulem. Q3on alien
($efe%enoetbammt moerben 3ut £anb84Q3et2
|
wcifung. * -

3. De aliquo priuilegium ferre, %3egem einet


%\etfoit, eine%efonbere Q3erorbnungmgêem.
4. In exilium eie&us. €in $ertciebcnet. :
5. Perhorrefcere aliquid. @5id) für etmoa$
fóeuem obet etfótetfem.
6. Tenereius loci alicuius. %e6t6a6cn,am die
nem ©tt }u feym.
7. lbime legibus effe non oportet. ®α δα*
itf)00m teót6iwegen nid)t fyn. -

PARADOXON V,
CAP. I.
-

' 3. Nomine aliquo di num putari. &imem


%a6men oerbient baben. - _

9. Imperare fuis cupiditatibus. ©eine%égiet*


: bem im 3qum $altem. • • -• - '
Io. Refrenáre libidines. ©ie £újte^ämpffem.
1 1. Iracundiamtenere, ®id) im 3orne mìåíò
figem. -.

' 12, Coërcere auaritiam, ®em ©ei& fa6t£m


(affem. •
13. Ahimi labes repellere. ©eine ©emütí$e
17 §£$(et q6(egem, - - -

14. Praeclare éfthpcvfurpatum a


· ·· -
-

assig; Ε
v.

cic. PARADOXA. $o9


*€¢$t mo%1 6abem bie ge(c6rteftcm £cute affo
gefyrotbem.
I. Aggae su- vti, €ine88eugmi§am»
, , fübrem. -

2. &jabere orationem apud aliquos agreftes.


*.
,
ɤ 28autemetroagworfóròaßenunb oot.
{t€ll€n. .
3. Haec mihi inaudita nonfunt, ©ifi iftmit
gat moo6{ befanbt. -

4. Aliquid operae in ftudiis ponere. §(*if;


aufeinige ®imge moenbem.
5. Perdere ftudium f: operam. ©einem $ici;
§. umb%J'ii|)e vergeblid) angemwenbet babcn.
6. Re&ta fequi. $ed)t,tbum. • • •

7. Gaudere officio. €¢ime%fiitfjtwo6lin adfit


ne%mem. ©eine£uft bram babem, moennmam
tbut, ma$mant!)um foll.
8. Cùi viuendi viâ cohfiderata, atque proui
„** fa eft, ®et vernfimfftig unb nid)t mur in beri
-
$ag6imeim lebet. -
• ' , , , ,
9. Legibus parere. ®a§ ©efe%3altem. . . ,
xo. Leges fequiatque *
soles. $emen ©ef€6€p
• -i . ' ; '
; madyfommem.
*; Aliquid falutare maxime effe iudicare.
©tmoa66or fonber(itf) gut anfc6em.
12. Non eft vlla res, quae plus apudeum pol
leat, quam &c. ®€9 ibm gilfber sc, ami a£
,* * [etmeifttm. ^
ag. Huic etiam fortuna ipfà cedit, ©ief&m
7. toi( ba3 ©(ìcff.ibft mwo51.,
-
1. Suis
-

-
-


-
-
-

.
s ------
-
-

1. .
- -

- -
-
- -

-
]
5 io CIC. PARADOXA...
1. Suis cuique fingitur moribus fc. fortuna.
%8ic eô ciner mácf)t, foge!)et8 i6m aucf).
2. Nihil facere inuitum, nihil dolentem, ni
hil coa&um, $Yitfjt3wiber%8illem, nid)t3

- mit Q3etbru§ ober au§ 3Ioang fbtim. ,
-

3. Pluribus verbis differere. Q}ic(e %ßorte


mad)€m. £ange τυρόρm tçôém, • '. _
4. Quod etfi ita effe, pluribus verbis dif
ferendum eft : illud tamen & breue &
confitendum eft &c. . £\6ftf)cn íieíc3 mit
wietem £8ortem 6eiwiefcm verùcm fam , fo iit
bod) mit cinem %80rt biefeö nit!»t }u feug»
11€ÌÌ. .
5. lta effe affe&um. @o geíimmet feyn. ,..
6. Hoc re eft inQpinatum atque mirabile.
$. ift in bev §!)at «ine wuiibctlid)e ©α•
ۥ - - .

7. Hoc di&u eft inopinatum atque mirabi


le. ®a8 ift moumberfam $u fúgem. • • .
3. Mancipia, quae funt dominorum fa&a
*, nexu' aut aliquo iure ciuili. £eibei,
gene , foeltfie ibtet $errem eigen£ ®met!)te
τροτbem fimù , §rafft einiger sisset;
, $ed)te. -

9, Animùs fra&us & abie&us, &intfcinmú


t6ige$ unb ver$agte$ $erô.. -

1o. Leuis, $cit5tfetfig. -


· · · · ·· ·
- -
-

;*- - -
^ ,
• • • . . ; . C4•

<
, ^ CIC. PARADOXA. s i1
- , T*. . . ——— .
; ', CAP. II.
, i, Cui mulier imperat. ®et feinem %8ei6e
' `` $u&ebotße ßebém mufi. _ ._ - ,

2. Leges, alicui imponere, €inem befc6(em,


3 . . togâ et t5um fyll.T . . .. -

3. Alicui praefcribere , iubere , vetare,


– quod videtur. , €inem borftf)reibem, t)ei%
féli obex verbietem, wa$ mam nur will, ' ` '
$ 4. Nihil imperanti negare , nihil recufare.
` €inem hid)t§ abfólágem 1 fonbctn allcé getn
5. Eiicere aliquem. €inem |)iiiau$ jagem. ° . , _- ' _.
-

6, In ampliffima familia natum effe.Q80m0ota *


' mebmjten ®efd)(ed)t feyn. • • . • , ..
7. Lautiores ferui $ncd)te,biectiva3me!)rfinb;
_ a(£bie amb&gt;. J . • •• • \ '

8. Atrienfis. €im $ítbìter , £)oriwócíterw .


' . £)au$$ficd)t. . . . . . • ' ' ' '
' 1o. Pari ftultitia effe. €benfo ein groff:r£Rats
' . £gm. ' • • • …;
ii. $igia, $apsn unoejits. . .
* 12. Tabulae, €tfine Gemäbfo:, . . ..
u3. Me aedificia magnifica nimio opere de
% T le&tant. §ó babe meine einßige $tcube ,
· · am fd)ömen §cbäubem, 3® ergô& mi() 3äs. -

, ju £b* am sc. , .^ s **, **•


·
,,

3 : • ••
; ;
- -
-

,; '.;
-

* * • , , -
- *. -

. • •
* .*, • • • • • •*. ••*•* A- ••• •• • • • . I.C • ,

- -. * -

• • • •• • , - *(. . …
. , ' • ^ * *… - -

ι -
a. { ' -
• » / v ^ -

- . .- \•

-
^.
* • 1 ' a
\_ ¢ / -n )— * *.

|
-
-
* - -.

. v
—-—-—— ——-—-—--^* .• r —~--~
• • __--- - … , ■' • -* '
¢ 11 CIC. PARADOXA. -

i. Corinthia opera. ®öftlid)e oon S)retaT ge?


£t
imbet.
®tücfe,berg(citï)emmam $u &orintbem
a. fra&are aliquid, $){it cinem ®inge guftum
[)abem. -

3. Tergere. %6noiftfjem, aufioafóem.


4. Spargere fc. gramina. ®raf ftreuem.
5. Nonhoneftiftimum locum feruitutis tene
re. %id)tbet obrnebmftcuntet benem $€ned)•
tem feym. -

, 6, Dare fe cupiditatibus. €id) benem %801•


(ùftcmganßérgebem.
' 7. Locum pene infimum tenere, §aft berum•
tetfte ^5et geringite feyn. ..

g. Imperiis praeeffe. &ine8 ®riege$,£\6riffem


' ούet ©eneta(3 ©te([e 6ettretem.
9. Gerere animum laude dignum. @5id) ß6.
(id) auffüítem.
' 1o. Haec Tres me detinet ftupidum. $)q8
Qing etfteuetmid) fo fe$t, ba§mit faft.%•
rem unb ®e$&mt)ergebet.
1 1. Clamores tollere. Au£tuffem.
12. Seruum effe ineptiarum omnium. %'idjt£
a(3 %Yarrtn»*J)offen ©orme!)mem.
y 3. Haec funtfeftiüa. ®)a8fimb luftige$)inge.
uA, Qculos eruditos habere. €6atfff«5em
£nnem, %$j?m/j»a3 gut30et fóliiiiinift.
Q$on cinem ©ingfömnemuttbeilem,
15. Haec funt vincula virorum, %n biefem
' ®ingerluftigem fid) qud)gt9ff. £cut$e.
«

<
v

. - . r . .

cic. PARADOXA. $ r3 , . • !
7, 1. oble&tamenta
u; ®pie{. puerorüm, $inbet/%uppem, -
- -

2. Matellio. €ine Watf)tfd)er6e.



'•*
3. Cupidiffime tra&tare
gtoffet %egierbe anf<6emaliquid. €tiva3 m* ;
umb begteiffem. · • ·' · . 3
4. Ciuis excellens, €in worne6met %ütger. , , • ''

$. Reuiuifcat M. C. €o(te bcc M. C, moicbet


. • • aufitebem. ---- -
„ 6. Qgorum
M.
in villa
dùm , nihil ac domo
ornatum eft, nihilºfplendi.
praeter ipfos. , . -
.
-
l

. , %ufbcten ©uf$ unb @305nung ni$t$ foft, -


* ' babre$ unb präd)tig quëge;ierte3;uîében, αῖδ ' ' -
. . _ • fie felbft. ' , , ,. . . . .* * . - ' ' -

* 7. Aliquis fummis populi beneficiisvfus, Gi•


„ "
,•
mefìet burg) ùiégréfte %8o(gemogcnbcitbcs . .
Q80ftf3gefticgenijt, . . - , ^ ., .
8. Barbatulos mullos exceptare de pifcina & ' , ;
ÉÉÉÉ $ie (ang6&ttigcnSjiectòate ,, . *\
. . bemÉ Dem $eid, fangcli, nmb beym &art - '
£pifcm. ' . . . . … •..
* * 9. Muraenarum copia gloriari. Q}it{£amptee . .
tcm ;u 6abenfiórübmert. . . ., , , , , , ,
, 1o, Ha£§ resdubia eft. €% ijt m^d) 6ictam gu ,
ymoeiffeln. . - - ,
i i. Cupiditate peculii nullam conditionem ,
; . £gg!a£ duriffimae feruitutis. um eine§ -

' ' ' fiict &e(Osé pillem allc6 tbum, moa3niit ero … -
$aótwcitcntam, , , ,
'
-
. .. -

, , : ]
'. . - *.

*\ ,
Rk'*"
- v
' •, `
vafal.s
• ** .
'
-
, .
.
a

; . , , ,,
»
• ' ' ,
*i4 cic.PARADOXA.
1. Multum iniquitatis fufcipere. Q3iet ©ott,
; `) fofigfcit (llnbillige ®ad)én)oornebmem.
2., Nutum alicuius obferuare. 2!tle3 t6um,
-
'
^
.
. .
É mam cinem nut an ben %ugcm abfbam
. £(l!!,
, 3. Loqui.ad voluntatem, 3u &faliam tebem.
• ' ' 4. Quidquid denuntiatum eft, facere. Q£a*
,` ;;, einemnut befoblémijf, tbum. -

· · «. Affentari. €inemftfmcit6e(n.
. ** * * 6. Affidere. £)fft bey einem figem.
,, . 7. Quidhorum eft liberi? ®a§ fananfúfd)en
-

.
. . . • £éiitem moo( ftey genemmet werbem? ….
, , , . . : -

· · ·· * * . , ... CAPPT III.

8. Reshaec videtur effe liberalior. G3fjeint


· · ûief:8£ing einem $)'enftf)en e6e dnjiämöig ,
• ' • • , 3u feyn. . .. •• . -

i • \ • . . * 9. Domina dura, imperiofa , vehemens. €i,


. ne tauíe , gejiterige unb graufame δεbita
– – – – tetim. ' * , , ,• ,' '
. ., » . . . • 1o, Homo non probatiffimus,
• ®'cnf(!). άali&in garftiget
tft -

· · · 1 1. Qui fibi effe ampliffimi videntur. §)ie 1


' ' ' ' ' fijbie oorne6iuftefiguftwn 3ünftn. *
· · · · 12, Supplicare. §üt einernniebetfallem. . !
13. Cumi cupiditatum dominatus exceffit,
T %3enm bie %egietben unb £ìffe num aufbí, ',
·· · É
'!)gf. %3cmm man bic ©örnst abgefioffcm ,
- - • .

• . - · · ·· , 1. Ex

— •**
^ •

CIC. PARADOXA. 51;


§ IIEXCOHfEientia peccatorum exófitifTior.
%8enm imam eih bößóciviffenbat, fofùtd),
tet niam fid). . -

2. Omnes, qui aliquid fcire videntur, time


re. €id) für allén fütd)ten, oon benem mam
a oetmut6étj íic toüftènefiùa$ ©on un8,
3, Iudex vero quantum habet dominatum? ^-

"** %ßa§ iftabe£bet $itfiter etftoor ein groff<t


gewaltigct Jett? - -

4. Timorealiquem afficere, €inemetftftetfem.


; * Iudex timore nocentes afficit, £©ie, fo
ya3 getham babem, fürtútem fití gat }ufçít
,5. Copiofa
fürbem δίid)ter.
magis, quam fapiens oratio. Gi» • -

.
μ€m$ttvciiiäufftige, al§ fiuge unb ©etfiin,
:6. Animus
Dige•,
ääbilitatus, humilis&fra&us, gin - -

', . £sse, 'erfórodencé unb wctyagtes


, . J££%•. . . · ·· ·
. q, iiilibertatem vindicari. %8iebatuminfine
' ' §reybeitgef.%«twerbem. - - -

,
j;
8. Aliquid adiungere. €tiwa3 batyuf.gen.
9. Animo excelfò, & alto, & virtutibus ex
: gerata eß. 3on $o$cit, unb tugenb,
3 *« t. „a8 -

' íú Gemütß fegm. .


. !) ' ' -. '
1o. $eddere
; . fal$i $um.aliquidalicui,
*■ .
ginemwas;uów
■ ' ' ti ,

' i i. 'Sed haec haäenus. & mdg simusf*


-->
snsdam,* unâ *. - jir f% fi- .

* -
kk 2 : ■ j • • ,
1,ve, , ,
... -

* _ »* > · •*

* *•. …
.
-
• -;
-

• <. .
*. )
x, • ^-
-
•* …
a -,
:
y 16 * CIC. PARADOXA.
1. Veritas ipfa eum conuincit. S)ie %Barbeit
f:(bftem äî ibm.
PARADOXON PZ
CAPVT I.

* 2. Comm emor
fcincm arefagem.
©cfbe pecuniam fuam, $ici bom • -- .

3. Infoleps oftentatio. ©rofje %:a!)(ere).


4. Proh diiimmortales! £iiffcroigcr ©£)tt j*
5. Quid, fine diues quidem?%8i? tocnm bu
-
micít einmal rcii!) twàtcj*?
6. Hoc verbum in quo homine ponimus?
, %£) vcmbatbiefe: $abme ftatt? . . '
7. Cui tanta poffesfio eft, vt ad liberaliter vi
uendum facile contentus fit, §`et fooicf
bat, δα5et o£rgniigtiftAwenn et chr(id) babc9
' • icbcmumbau£fommem fam. -

g. Nihilquaerere, nihil appetere, nihil opta


ÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉïíôïí ôç, j
/
• gebrem, '- • * -* *

9. Änimus, cui nihil deeft. €inim allemboll*


fommcmc& ©cmât!). I .
Io. Satiatum effe pecunia, ©£ôéê fätffid6en.
ri. Contentumeffè pecunia. %crgnügt ftyn
mitbem, t»a3mam bat.
ra. Propter auiditatem pecuniae nullum
quaeftum turpem putare. %u8®ei6feinem
- Geroimn, er miagaiid%$** fyn, woçcivili,fùs
** %&nb(i65altem.* . . 1. Quo
- -.

,
-

cic. PARADOXA. . , 17
3 1. Quotidie pofcere. §äglid) mel)t %aben
1υQ[lcn. -

2. Aerarium expilare. ©ie ©d)a%/£amme;


betaubem. - -

3. Expeétareteftamenta alicuius. ©ctme901,


eimcm ;um €cben im §eftament cingefcßt
; Woerbem moollem. . . ."

4. Teftamenta fupponere. §a(ft%e%ejtamcnte


madjem. • * .

$, Animus hominis diues, nonarca appellari


folet. ®eô $)enftf)en ©emìt!) pfieget ceitf) . -

genemnetyuyeri)ensumb nid)t$et $altem.h. e.


. $)erjemige $Ycnfóiftnutteid);uneiimem,bef,
£m &cmiüti, bcrgiijt iji miííinem $ició, -

',;, thum, nid)t, beffen$aftcm allcim tcitf)ijt , et


*

abet fel6|**id)t, imbem et nidjt vergnügt ift


. mití)em , Dαάer!)at. ' * •* '• ;
6. Ex eo, quantum cuique fat eft, metiuntur
, , , homines diuitiarum modum. ©ie £eute
s ur*i*n uuò fóåßôn ê;m $eiítutu (bic
©röïíé b€$8)ί«idjtbum8) batna(!), fweum cinct
® oiet bat, al3 ct 3u fcinet $)'otbòutijt bc,
- -

barff. .
• *,* * *,*, -

- -

£! * 7. Dótes magnam quaerunt pecuniam. $) ita


• - - - - - - • -

' I, ©abcn(?iu8|iattungen) cxforbetmviei &clD,


' ' ncbmcn vict©ef> wcg. ' * -_
, , 8. Innugejabiles £upiditates habere. Qon
, ', un;»li()sit(£iifitfi gcfticbrnrectosn. ** ;
i; r , ' *''; ' ,… ;''* ' _ ' .
% *. , K k 3. 1. Bre

' ' •
- -
-
-
-

ς 18 cIC. PARADOXA. v

1. Breui tempore maximas copias exhaurire.


3n fur6et 3eit eine groffe €umme ©elbe$
0ertl)un. -

2. Cum ipfe etiam egere fe fentiat. Q)a et


felbftfie6et, ba§ et dtmift.
3. Audire ex aliquo. Q3on einem 6örem.
4. Exercitum alere fuis fru&tibus. Q3em fei•
nem &infommem cim $tiegêzJeet auf bem
%öcimen6atten.
ς. Hoc propofito. ®ad) biefem Q3orfítag.
6, Tantum mihi reficitur ex meis poffeffioni
bus, ©o oietmoirb mir oem meinenóütfjern
éingebtad)t, (ge(ieffett,) vt ex eo tueri fex
legiones poffim. baß id% 6. Leg. babon.
baltem fam. -

*7. Cui tantum (multum) deeft, vt expleatid,


° quod exoptat. ©em febtoietmange(t, (bet
nid)tba;ubat,) ba§ et finem%8umff)(uid)t).
** in8%3ettf tidjtcgtam. - -- -x *-• -
3. Mendicitatem fuam nunquam obftute fer
re. ©eine ?(tmiutí) nid)t leugmen ober 0era
: £)6€(«m. * •• •.
` , - CAP. II, ii*iv.
-t *,/ , ' : … .. * • -•
-
•-

9. Honefe rem quaerere. €)r(i6et %3eife


moaé}uetfoerbem fud)en. *: , !
Io. Mercaturas facere, %ambelfóafft tveibem,
r 1. Operas dare. ®¢ine ®ned)te anbevn £eu^
ttnumDem£o6m atbcittm (affcm,
- - ^. - - - I • Pu
-* .
… -

^ ' cIC. PARADOXA. s19 --


I. Publica fumere, 30l|pad)tcii.
i 2. His opus eft quaefito. §)iefe |)a6ennitítge2
nung, fönmemmiffit }ufticbenfeyn mit bemiba
`¤ tigen , fonbctnmüín $ufèbem, wo jie iva&
*** ftiegem. - -

3. Aliquo au&ore aliquid facere, %|uf cine8 , -

%fmftifftem etiwag tijufi,


4. Corruptelam iüdiéii moliri. ©ie Gerióte
3u befted)em fud)em.
$. Pa&iones mercedum ( inire) in patroci
* niis. €inemgeiwi§recompens begebrem unû
. a . . »er(angem, moemn mam cinem δαό %80vt ££•
• • bem foll. • -. -

.… 6. Interceffiones pecuniarum. Spendirung. ,


7. Candidatus, €inet, betumein %iutanbält.
; 8. Prouincias defoenerari atque diripere.§)ie
, £äpbetmit umbiliti)cm %ßüd)et (%ui agcn)
brüdfem unb auéîaugem, obet berberb&f.
9. Sullani temporis meffis. ®ie 3eitem be§
Sul]ae, bajt %ürgtnid)t ambêtê,at$ $ie
, §rüd)te aufûcm §elbe, nicbcrgcmatftwuto
ben.
ro. Teftamenta fubie&ia. §a(fóé §eftamene
^ f€τ. -

1 1.*follere homines. $ie$cuteetmotberi.,


12. Qui denique omnia venalia &c. %8c*
, fit5tiut criniictt/ twic %) $it alle$ oov €¢l>
' ' ' iu £lafigem, unô;u5gbcm few. , ,
13. Dilectus, &in* $Mufistung. ' '
,
•••••
*.
; •,
-- Kk 4 ' ' ' ' r.Mi
{26 ciC. pArADoxA,
1. Illi quaefito opus eft. €t bat bom mêt5en,
' ba§ cr tba$ermoirbt, , -

2. Diuitiarum fru&us in copia eft. ©a8 ift


i; %u%em δε8 £eid)tbum8/ ba§ er genting
Qt. - - -

' 3. Et re&e. llnbbut6u|taud) nid)tunred)t baram.


4. Ad vulgi opinionem. ®ad) bct gcmeimem
' %'eymung. ' - -

£. Cenfere atque iudicare rem aliquam.Q30m


einer ©ad) eurtl)eilem.
6, Pluris aeftimare aliquid. €tiva3 bíbet
6altem. ` -

*7. Pecuniam repudiare. ®a§©eft) midìt ame


me!)mem.
8. Haereditatis alicui partem fuam conce
É €imem fein §6eil am ber€tbf{)afft í*
bétíaíem (ftf)endem,) , -

9. Illa, quae funt pecuniae. . %8a3mur ©elb»


@öaóem fimb.
ao. Vt quisque, quod plurimi fit, posfideat,
ita dirisfimus habendus eft. £Rad)bem ei2
metba8%eitebefifit, nad) bcmiftet aud) όοτ
bem %*id)[tem $u 6a(tem. -

ri. Nulla poffesfio, nulla vis auri & argen


' ti pluris, quam virtus .. aeftimanda,£ft.
$ein Gjut6, tein ©ot) not% ©ilbctijt bíbet
g(3 bic £ugenb;ubalttm., , :
, /

* - · · - CA

,'
/
… • 1 -
1 \ - -

- l

- \ •

—.--- - -*-~ -
-
-

- -
CIc. PARADoxA. 521
CAPVT III. - · ·
* • Magnum ve&igal eft parfimonia. §)ie
` ©parfamfcit ijîein fóôn Capitat, fie träget
jábrlitbein groß Intereffe. $et $em $et, .
Í£t veraótet , bet iwitb nid)t bc3%íénfiig& , ' '. '
€ΓΓ. - - ! ' - ' -

- ...fin. €inet,bet ©iefbutó6tingt. ' ,


3. Gapere ex fuis praediis fexcenta feftertia. • ' ' .
– §onfinem&fiib<tnjijtfió 15ooo. &tonem · · ·
i ' €infommcn§6abem. · · · · ·· · · ·
4. Sola marmorea. §u£6όbem, biemitsMarmot ' '
* * auëgefeget finb. ' . ;
$. infinite concupifcere aliquid. €troa8 obne , ,
<* $ Xajj. begefitém. . . , * --- - ,
£, Non modo ad fru&um ifle fumtus eft, fed ' ' ,
, * etiam ad fbenus, exiguus. §)a8 Gim, * ' '
foinmejijiju fúlgòt, ba§ et fid) baoofiet, . .
$altcntìnnte, geffjoeige, ba§ et noti) 3im£ ' ' • .
… follte babonge6eii fönnin. ' . /'
7. Tenue
8. ve&tigal.
Cui fuperat. ©cv €6le(5te3ginfommem.
nod) übtig6at. a

i.
' *9. P9{Iesfionem fuam tueri.
étant) cr6atten. , ' €¢ine©íterim
• ^ · · · ·

' ro. §i%f§a§


£9fesfio, quaefuis feviribusfußinet.
mgp nid)t§ &in
auftocriberiôáí, , ' •
, • ••

sagianni$is naóftitati.
' . - Kk 5 1, Mo

-.e. -~
- -

- -
*.
, • ; - - *. 1
t - ` . \ . – - {

' ' *** cic. PARADOXA. ,


* , £TNTEGmTacTernpoTUTIVITIO.'£?ad) bem íe :
* íïìÜôçítau%
€lI€11, , -' • unb ©swohnhtit δεῖ δ£fci - A. - • ;

2. ,§ huius feculi errore verfari, $it in bem


·· · · · gemeinem $trtbumjtctfem._. ' ' . , ;
>
-
*
,
3.


me allo.
qùidem. QBoIIte &£tt, e$tvárebe•
… ?
, 4. Äeftirhatio cenfus, €6%ingfoiebod) fid)
, j$bttit!) ba§ &intomm subglauffe.
, , ;. viäüs atque cültus. ®abrungunb ®ttibet;
|. . 3. Non effe çupidum, pecunia eft: non efje
; 7* emacem, ve&igal éft, %$*nm tnari gitft
alleg5abén toili, iitfogut, at$ ©£fbim%£u*
- : íi; uno twcmm mgn nid)tgiig& tauít, ma$ -
- - mgijiebtui?gernbabem mítjte, ijt eim be*
, ftänbige8 €imtemnem.
, „. Contefitum _ 'gaximas
fuisrebus effe, _. ._-._
funt, !
'', certisfimaeque diuitiae.%itbem ®eifj* *
* . . gengergügtfeyn, iß betgtíííííícumbgewißø .
, , ' . , íie$citfitbum, .. . •. . *
i
' ' g. öallidi rerum aefìimaggres; §(uge unb
: * noi&ige £eute, bic allt6 fò wo% abyumeííém
- v. >-

' ' . . .'. 6.. .Eătă&areae.


foiíí:. Q£iefturt [ieger $e $tinę;
, • , 3. Mägno aefìimare aliquid. €tiva3 506
', ', t. 6alfen. . . . .
£ìicreiminimequafin9cerip9teft. $iea ,
* . . .

^* fessiagiftauít aller&efabtreétamibm faft


- , , íéuì€íïìábegéíóében.
ta, virtus neque eripi, neque furripipoteft ,
'
*
' ' '
s ,
_* v,,.
4
. . . . vn

-
-
- - - - - - -
- - -
- -
- - - -
- - - - - l. - . .
- - - -

- - -
- - • - - - -

vnquam, neque naufragio, neque incen- \ •' •


, , dio amittitur. §)ie @ugenû fam cinem nie, .- '
'* mamb me!)men / man ©erfiel)tt fie autf)/ moie , ' ' '
- - gnbere®ütct, webet in$euet, hod) in%3af, .
- fer32Jot!). . - ** , -

1. Virtute praeditum effe. §ugenb6afft fcym. . • * -

2. Res fru&tuofae. ®üßtid)e ©inge. ' ' ' . . . ..


* 3. Satiseffe putare, quod eft. €itf) dm bem • •
genügen fùffcn/ fva6baiit, ' . . ' -
» 4. Resificertäe & in cafu pofitae, ungetoij. .
- / . - .

' unb bem ©fücf untettwdtfjene ©ütct._ ' ' . ,.


-
…. - - - -
5. Nec quisquam adhuc inuentus eft. €$ ift »
-
-^
-,
.
• •. *-
- - - -•- --
*
-

*^…,
cinet geweftm. .
-

. . T ' … *-*
-
- -
- -
. .-

-
.
-
-
-
.
-; - … -
- - - - s … • • • • * - - -
-- I -* -*- -
* * · · · · - * , . . . . . . . . . -- - •
--- -. .- - - - • • . - p. - - - - .
, , , - - * -* - - - … - • , - - • - ; - • . - a
* •*, ** - - - -
- ;
… -
, -*- - . … - - - - - - -

, - - - - - • . - ZZ -
• - -
. … -
-
*- *•• -
- - - - - - - - -

- - - -* - - - - - - - -
- - -
- - -

- *.
-
- -
-
-
-
.. - -
-
… - …
-i
- • ~- . -' -
- - -
-
-
-

- } -
-
- - : -…
-
--
-
-_ -

-
-

*,
• ,
– –
.
* * s
– – – – –
. * ,

•,

. - - -
-
..
-
-

-
Cìceronis. -

-
-
-

-
' -
-
' - - -
' -
-
-
.
,
-
-
,
-
-

-
: -

,
-
- - -
.* ! - -.--. *
. - - - - - -
-

- -
- -
- - -- - - . - s. . - \
- - - -- , , - . - -
- - -
-
- -
-
-
- . …
- -… -- -- - - - -
* - •• _. -

i. -. -- …
- *.
- -
- -

- • •'
- x
,'

« 24 . . soMNivM SCIPIONIS. '.'


SOMNIVMTSCIPIONIS
ex lib. 6. Ciceronis
s • de Republ.
CAP, I.
* I•
-

Aºs: - - -

brijt«tbey bemwierbtem%egimcnt. *
.

Giim £)»

z. Nihil mihi potius eft, quam vt hoc vel il


.. lud faciam. €§ ift mi;am nit6t6 mel)r gele»
gem, al3bafiid) biefe§ ©et jeneö tfjue.
3. Conuenire aliquem. €inem fpretfiem.'
' , --
-
A. Juftis de caufis alicui effe amicisfimum.'
$u$ted)tmäßigentltfäd)em eineingat;u vel
• τβΩllem.
4. Comple&i aliquem, €inem um bcn ®a(3.
fallcm. " - • '

6. Collacrymare, %nfangem ;u iweimem.


7. Sufpicereinçoelum, $eu $immc(fóauem.
8, Coelites. ©ief«(ige ©eelem.
9. Ex hac vita migrare. €terbem, $on biefet
%8e(t abf(f)eibém. -

xo. Confpicere aliquem in fuis teétis. €inem


infeinet %3o6nung f€6em.
x 1. Alicuius nomineipfo recreari.%8enmmam
muteine$$abimemljíret, fid)f{)onfteuem.
12, Nunquam exanimo meo defcenditillius
* * * optimi atque inui&isfimi viri memoria.
, •*
$ectapfferci unúberiwinbfit% umbowyttefíi,
,
* €
sOMNIVM SCIPIONIs. , .,
TT{535NmTĘTiitTi« qu3E cinóôáôïí, ,
giß, h, e.5t6 geDeusfeimmec qnibn. -

1. Aliquem percqntari de re aliqua. €inem


um «im $ingfragem. §30meinem miffcm moot,
lem, wie e3um bi§ unbjeme8 ftebet. *

2. Multa verba vltro citroque habere, 98i&! ,

* * 93ortuntereinambct toedìß(m. A. * ' . '


3. Confumere diem. ®cn'§a9}ubringem. .
4. Ille nobis confumtus eft dies, ©et §ag ij?
{obabim g<gamgcm. -

3. Accipere aliquem regio apparatu. €inem


' rcd)t §önigliô (§ütjiii(5)i&mpfungen unb
' tra&tirem. * . - -

6, Sermonem in multam no&tem produce- ' ' ` ·


' I re. 8i3 iníle fpäte?) adjt mit eiianbct r«, -
• * ûen. - - . ',
7. Nihil nifi de hac re loqui. €infiigunt) aW«in
-$em bem ©ing rében.
$. alicuius non fa&a folum, fed etiam di&ta
TmeininifTe. €itf allcv §baten unb ®erte
, cine$N. ctinuetp. . '' . . . .
, , 9. Cubitum difcedere. 3u$efte ge6em. . . . .
' . 1o. De via. %ßegemberweiten%eife, , - - -

4, x r. Ar&iore fomno comple&ti. 'QÖomeimem - -

' ' ftatcfcn&tffaffîbctfailcm toctbem, . , , ,


12. Fitfere,vtcogitationes fermonesque no- '
' ftri pariant aliquid in fornno. %3oram
manûe$$ag£3 gebatft, umbrwowon mam ge2
rebtbat,ôgêfîmmtcimemôe$ %Xatf)t§ für. 1 i , '
gfen$igalisj(im/omnio.) &;T;
* ' I 3. Sé v *,

– §taum fùifsmmii,
-•
'. 'i.Hu- ,
W
… *
-

516 soMNivM scIPIONIS.


\ i, Huius viri forma mihi ex imagine eius,
quam ex ipfo, eft notior, $tf) 5abe biefe§ i
.
$Yanne3©efid)te au§ feinem%ilbmiß(Con- ;
trafait) fcmnem (ctmem, mid)t, ba§idjibn felbft ,
gef:bem %itte. -•

a. Cohdrrefcere. €tff)redfem , einen ©tauen ,


) , empfinbem.
3. £mi- Θid) faßm; @5ióniótent»
&%€fi. . . . . . - -

4. Cmiittere timorem. €id nid)t füröten. .


3. Tradere aliquid memoriae. €tiva3 fwo6l
mcvtfem. - - - !

` capvt II. '


6. vrbem aliquam parere alicui cogere. ©ie
nôtabteinem tihterwürffig maόem, Vrbs,
uae huic parere coa&ta per me. $)ie
- §î foelffe itf) Dietem $í untettwürffig
gematft. • ._.
4. íéìouâre priftina bella, ®em altem $tig
wiebet anfangem. . . . .'. - .

g. Excelfus, & plenus ftellatym, illuftris & •


Έύrus locus. ®et 606*) £5ûmgeftitnteumb
. ganßßeitere £immel. , , , . *-

ρ, δίgiiare äliquam vrbem, &ine étabt


- 6elagétm.
( io. ÉÉÉealiquam vrbem &in* €tabtgam?
\ . T o«tioiìftem unô per$£££££_,
μ,άδgnómen aliquodfibiper feparere.€ίδ
`` îam çinen%mtnavttbai. -
1. so
-

-
\ *• •

-sOMNIVM SCIPIONIS, • * 17
I. i. Cognomen habere ab aliquo haeredita
i : rium. €inem 8ung6nien von cincm erctbet
: … . babem. - .
*';; aliquam delere.
. 1ÌÌVCn. -
€ine ©tabt $u-
-

3. Triámpbum agere. $itçinem eicgcs,&;,


.….. pvânge cingieben. . . - - , ,
, 4. Deligere confulem. . €imen jum %ürgét,
, meijter erwä|)lcn.
5. Bellùm maximum conficere. €iien fô:
, y gvoffam §rieg §u€nbebttfgem. " . , ,

s. Vrbem aliquam exfcindere. €ine étabt


ver6cercn umboevjtêrem. -
-

7. άύrbem)öáíôïium inuehi, &fufci,


', nem $tiump%3£agcm in (bie extabt)δas '
; . * Capitolium fabrem, -

§ 8. Refpublica perturbata confiliis. alicuius.


, ° ' €ifi buvd) éine$$)annc$ @Inftí{âge in tlm,
% oxùnunggebrad)t«3gcmcinc$ §§§ef&m.
9. Oftendere patriae, lumen animi, ingenii,
, … confiliiquefui $em%gterlatib}$ig;m/wa8
* b&y%tjiam*) 38i6unbtiuge?Inftbîäge au3,
1 ^;,. vit£)tem fi;;nen. -

: , io, Anceps fatorum via.' &in géítfides


l.
@öóitffol. I, - - - - - - ^*- -* -* *

3, 1 1. Aetas meafeptenos 9éties fòlis anfra&iiis,


l^, reditusque conuertit. 33) bim ,£;3a5*
* ,* alt. v .. ~, T
12. Summa (/?. annorum) alicui fatalis; €im
: * 3a6tibassinsmgefäßtiß (fatal)ifi. _
1, In \ - , *-

v. .
-

, , - * -

' • .• • . • \
* -
• - • - \ - , *. ^- *•

- ,• ^ … , -- -
- s. · · ·
*. . •. -

- - ^ -
, v . -

-
. - * -
-

- .

-* · · · ·
r *. - .
-
… - -
· · · ·
-- '
-

sas soMNivM sciriONis. /


1. In quem vnum, atque in cuius nomen fe
tota conuertit ciuitas. 3u bem fid) allein
$iegan%e$tabtroenbet, $uf Den íié gange
®tabtficl)et. . . , , * .

a. Vnus, in quo nititur ciuitatis falus. {Sic


einßige ©tüße beágemeimem %ßefen$.
3. Nemulta. ®a§ it08 fut6 ma6e. -

4. Rempublicam conftituere. ®a3 gemeime


v Q{3éîennoiebet
5. Impias alicuiusin@tanb6ringen.
manus effugere. T·§)enem
··

' $atíficllumgen sine$ $mcnfd)en entfommem.


Gimeiii aué íen ©änbcn fommem.
6. Ingemifcere vehementius. Ginem tieffem
@5cuíácv 60(em. . -

7. Lenitèr arridere. €in fornig fáóéïn. '


3. Aliqueme fomno excitare.T€inem au8 Dem
Gólaffoerítem, aufiordfen.
. 9. Parumrebus fc. concedite. £ fi mití nur eim
/ ' \*
tocnig fottfahren.
, •

cAPvr III. , ,

v
ro. Alacris ad tufandam rempublicam, ®et
fid) be$ gemeinem $efen$ unberûroffen an•
• &*• nimmt. - . - . - : , * a • - - '
,
1 1. sichabeto. €0 follít $ubiefe6 twifféri. 36
* gebe Ditbiefem [Intertiót.
' 12. ?atriam conferuare, adiuuare, augere. .
. T @as Qatstiano yu stíaltcn füßen, sig; -

#. • - ;• *• , . -' . -.-
^
-
- -

-.
--,

SOMNIVM SCIPIONIS, ς 29
ÉNETÉyringcn, untTERTJ5TÌÉTaTim
adyt mel)mem. - .

' 1. Cui certus eft in coelo definitus locus


\
w Qemfein ©rtim %immet ftbonbereitet ijt.
2. Aeuo fempiterno frui. ®et emigcm €¢lig»
' feit genieffem. ^

3. Nihileftilli principi Deo acceptius. €3 ift


($£)ttnid)t§ angemeßmerô.. -

4. Ille princeps DEus, qui omnem hunc mun- `


dum regit. ©er allmäd)tige ©©tt, bet bie
* ganßeQ8e(t be$ertftf)et.
5. Nihil eft Deo, quod quidem in terris fiat,
acceptius. ® ®ttefam auf€rbemmid)t3melyt.
, * gefallem.
6. Concilia coetusquehominum iure fociati.
, ®o(d)e%3erfammlungcn,5ie burd)ba33){edít
: 3ufammcmoetbumi)em fimb.
7. Ciuitatum rectores & conferuatores. ©ie
* bie ©täbte rool regietem unb biefelbigem et*
[)altem beljen. ' . ^
8. Perterritum effe metu mortis. @id) für
δεm §gbe fütótem, erfftecfem, -

9. Perterritum effe metü infidiarum a fuis,


@öid) fütfeinet eigencm?Imoetmoambten$atío
ftellumgementfeßem, obet fürtútem. _
1c. Aliquiem extin&um arbitrari, €inem für
toût 1)altem. - ' *

1 1. Extingui. ®terbem. … v

12. Ex corporum vinculis, tamquam excar


cere, eùolare, %u§ bc8 £«ibc3%ögnbem/a($
-
^-
-- --
li -
\
•, qu*
r
] —
-

-
,
),

sao soMNivM scirioNis.


.T- au8 einem ©efängtiifTicbiget unb beftevct
imperûém. • '• -

I. Noftra, quae dicitur vita, morseft, linfcr


£e6emiftnid)t8, a(3i)et (autere Qoì).
z. Quintuadfpiciasad tevenientem Paullum
patrem. €ie!)ebod) an, bafommtbet Q8α•
fet %u(u8gubir. , e

3. Vim lacrymarum profundere. Q3i«[%6t§•


membergieííem. /

4. Compléti atque ofculari aliquem. €inem


umben$atéfàllen unbiônfîfîem, . . .
5. Flere aliquemiprohibere. &iiiem trìftcm umb
fagem: €¢ folleniótroeinem.
6. Fletum reprimere. 2(ufbútem 3u moeimen,
7, Quid mororinterris, quin hincad vosve
„ nire propero? %8a8 5alte id) mid) 6ie auf
Gtbenfolamgequf, unùmad)e nit%t wielmelytr
' ba§id) ba[b3u eud) fomme?
8. Non eft ita. €$ oerl)üit fid) fo nit6t.
' 9. DEus, cuiushoc templum eft omne {mempe
coeli.) ©©tt, be§ bergam6e Jimmefeigemift.
I Q. Gorporis cuftodiis liberari, $om Dem
($efängni§ biefe8£cibe86efteyet moerbem.
, 11. Huc mihi aditus patere non poteft. 3ó
* fannid)t biebetfommen.
12. Homines hac lege generati funt, qui &c,
- - * * ®ie ®) enfd)en finì De§twegen geftajjem,
ὐα§*c.
13. Tueri terram, $ic €tbe bemoo6nem.
• ,• * r.Stel- `

• ,, - -

• - 7
- |

soMNivM sciPIONIS. ,_.


r, Stellae circos [uos , orbesque conficiunc
celeritate mirabili. ®ie [aufjem êü
mit fönb€t6a5ter ©efómoinbigfeit wm i5tem
$rei§ i;etum.
2. Animum retinere in cuftodia corporis.
Q)a8 £e6em mod5 fermer 6e|)a(ten. §ä;
qué Dem £eben begebrem. -

3. Iniuffu. £)6ne, ba§ e§ befo|)tem virû. £%n»


gebeiffem. - ' ' .^

4. Ex hominum vita migrare. ®terbem.Q8on


biefem £ebem abfd)eibem. ?' -

4. Munus affignatum defugere. $)ie %'idjt


$; ambefóí}{eme 2(int) nid)t quffid) nelymêm
1\)0!€η, - -

6. Iuftitiam colere & pietatem. ©eted)t unb


froaimfeyn. $ed)túmb$tímmigfcit (iebem.
2. Pietasin patria, maxima eft. %8emm mam
gggenba33aterlanbauftid)tigift, ba8iftbie
5öd)fte§τόmmigfeit. - -

8. Ea vita via eft in coelum, & in hunc coe


, tum (fc. piorum.) §)urd) eim fold)e$ £ebem
£ommtmianinbcn ©immstuntjubcrètjaat ,
ῦec $totnmem. ._ . -
-j • •

9. Corpóre Iaxari. $om£ei6e6efteyet foetbert. .


' xo. Incolere locum aliquem. %m timem £)rte
wobnem. ■ <. -

a 1. !n fplendidiffirtro candoreinter flammas


circüs elucens, &inroeiffer £teyß, DesbeII
, glänget. : '
12, Orbis la&eus, $igni$i f.
7M
-. .

,
1. Stel
-
*.

532 SOMNIVM SCIPIONIS. .


1. Stellae, quas numquam ex hoc loco vidi
v
mus. ®ternc, bieman fomft nie anbem ©rte
gefe|)em bat. . , /
a. Res, quas effe(ita) nunquam fufpicáti fu
mus, $inge, Dic manfiónicuiab(3 fo «in»
gcbilbetbätte. -

| , 3. Luce lucere aliena. ©ein £itf)t oon einem


ambetmgeborgetbaben. .
• , 4. Hoc magnitudinem illius facile vincit. ®i§
' .' ijt roeiigtííét,aßjene8.
5. Me poenitet huius rei. €3gcreuet obcrccf:(t
,' miô!) Diefet ©ad)e. -

6. Imperium noftrum , quo quafi pun&tum


' terrae attigimus., llnfct £eitf), moeftf)e8
gleitf)famnùreinflein J)iinctgen aufûct €te
-
ùem quémad)et.
-
-. *

caPyr Ir.

7. Magis intueri aliquid, €tipaé mod) genawet


' | beftad)tem. – – – * .•

«
8. &$ humidefixa mens erit. %8ie fama
« - g: moilii bunoófoirtoiff gefimnetbleiben.
' 9. Nouem orbibus, vel potius globis conne
xa funt dmnia. €3 |)üngfalle8 in meum
$teyffemgufammen. -

1o. arcere&continere aliquid, &tioa3in fid) .


faff.n umb einfó(ieffem. -

*1 1. In qrbe voluuntur ftellarum curfus £em


-
-
,
- - -
-
s: • • . piterni
- -- - - - - -
^

sOMNIVM sCIPIONIS. «33 -

piterni, ©ie ©terne (auffenumaufböt(itf)in


cinem $teyfeberum. -

1. Stellae feptem , qui verfantur retro, con


trario motu. ®iefieben J)lanctem/o5cr5tt*
^ ®terne.. - -

2. Profperus& falutariseft ille fulgor, quidi.


citür Iouis. ©er $upiter i|t ciii glücf(icf)er
; ®tern. · · · · ··
3. Fulgor rutilus horribilisque terris. €im
* • rotf)etun$ unglücflid)er ©térn. .
4. Mediam fere regionem obtinere. - §aft iti • '
ùer$)ittem fie!)£n. - - -

5. 'ä,
í
luminum reliquorum, ©a3 gtífíèííe
f. - - - - - -

6. Cun&ta fua luce luftrare & complere. 2((• 'a


- [e8 mit feinem £icf)ter(eud)tem. :
*7. Aliquem, vt comitem, confequi. €imem
… begleitem aß einen ©efäbrtem.
3. Ininfimo orbe Luna, radiis Solis accenfa,
* conuertitur. §)et$)'omb, Devf&in£i6twom ,
' • t)er ©onnem empfängt, ijtùerunterfteéterm.
9. Infra(im terra) nihil eft,nifi mortale & cadu
cum. £)ierumtem (auf€τὸem) ijtalle3fterba
Io. {itf)
: unô binfällig(unbeftänbig.)
p. Animus generi hominum munere Deo
, rum datus eft. ©ie ®ecte ijtbenem $)'emo
? ftf)em bon©£)ttgefrf)encfct. -

, 1 1. Interram feruntur omnia fuo nutu pon


: - - dera. ?Ille £a|tem fallem oon fitf) fclbft (voti
% fteyenftücfen)|)eruntet auf bie€rbem. -

. * Ll 3 . . , C4- .
*
«

534 soMNIVM scrPIONIS.


, , … cAPyT P.
\

I l. Aliquid intueri ftupentem, &tioaé mít


Gtftaunem
{ἐ,,„}anf*n. .*
a. Se recipere. £3icûerjufió fe(6ft foinmen.
3. Quiseft, qui complet aures Reâs; tangis;
&tam dufcisfontis? 988a86öttid) ©ot cine
` angene5meumb (ieblid)« §)ufic ?
4. sonus interuallis coniunétus imparibus,
fed tamen pro rata porti9ne diftin£tis.
Gim Gdyali, bet aué ünterftfi£btmem §om
ííámúém gefe6tift, Die abetbod) alle aufgce
íítige9(rt üntetfd)ieben fimb.
4. Sonus, qui impulfu & mgg orbium (/?. eoe.
jiumj conficitur, $ie$tujigbieburd) bie
3ctosgunsberet ®ternegcma$ttvitb; qui
^ (f. motu) acuta cum grauibus tempe
Éánis, varios aequabiliter concentus ef
, ficit.'®ie ba , iiibcm fit bafb cincn %oben
$om mit einemtieffemwctbinbet, mandjetle9;
fiebtid)eumbroobt,fiingenbellbettinftimmum•
gemguiwegebtinget. -

g. §iieiitio tantimiotus incitari non p9ffunt.


£8tyfogtofkn$ervtgungenfamesnidtfiile
3ugcbcm. -

*. §ά, fert. &* gitis eie£atus fitfen.


1. Gra
SOMNIVM SCIPIONIS. $3 ;

x. Grauiter fonare. ©tob ftingen.


2. Acute fonare. Jell flingcn. €inem [)0|)€n
$omwemfid) geben. * ^ *
3. Coeli ftellifer curfus, ®€t et gaur
am £immef.
4. Conüerfio concitatior, €im gefóivinbet
tlmlauff.
5. Acuto & excitatomoueri fono. €inem íela
lem unb burtf)Dringembem £aut in ber ®eiw€•
gung bonfid) gebem. -

6, Graüiffimo moueri fono. €inem tieffem


$on ©om {id) gcbem. «

*7. Pmmobilem manere. llnbeweglid) feym. ,


8. Imafede haerere, llntem %m fißcm. £)£tum*
terjtefeyn. -

9. Comple&imedium lócum, $mitten inme fù


6em. ®¢mmitte(ften%a% innem babem.
ro. Curfus, in quo eadem eft vis duarumi.
$\er £auff, Derebenfo ftatcfift, q(8i)ie 30:9
: amberm. - \

x 1. Septem efficere diftin&os interuallis


- - .

-
£-
®iebem unterßicúlid)e §one mø
€f}, -

12. Rerum omnium fere nodum effe, ?IIe ,


$ingé}ufafnmem $altem, .
x 3. Aperire fibi reditum in aliquem locum.
, ®id%$en$€9;ucinem £ttebábncm. . .,
*4. Praeftanti ingenio, diuina ftudia colete.
, ' §)utófeinem 5cttlid)cn ©ctjtanb bie bejiem
',. Studia tra&titcm. - -

. \ Ll 4 … y.Au
- -
- --- -
-
-
.- -
----- --
- - -_

$ 36 soMNivM sCIPIONIS.
1. Aures meae hoc fonitu opplentur. 3) eine
£\6tem moetbcn oom Diefem €t!)alI cimgea
11$111111€m. • - -

2. Aures meae hoc fonitu obfurdefcunt.36


§*$? tau6 oonbiefem ©d)all.
3. Nec eft vllus fenfus hebetior in vobis.
Qiefer ©inn iftbet fóroäd)te bey cud).
4.VbiNilus praecipitat ex altiffimis montibus.
%80 bet $Wi(u$ feimen 2(6fall l)at bom bcmen
- 60bem Q$crgcn. -

5. Senfu audiendi carere. §au6 feym.


— 6. Ea gens, quae illum locum accolit. ®a3
Q8ofcf, ba3 öaf&(6ft moobnet. .
7. Incitatiffima cönüerfio. ®ie allergefófwirw
* befte %3efwegungunb llmtauff.
3. Hoc aures hominum capere non poffunt.
T ®a§ fönneri $)enftben»©btennid)f5útem.
`9. Intueri folem aduerfum nequire. ®Yidìt
getabeinbie €omme fe6cm fönfien.
ro. Solis radiis acies noftra , fenfusque vin
citur. %ßenn mam in Die ® omne fiebct, moitb
I. mangeb[enbet unb ganß tumm im ®opff. .
11. Rcferre oculos ad terram identidem.
' 3mmet aufûie€tbe febem.
• - ' cAP. VI. .• *

12. Sedes hominum ac domus. ©et $)'em,


fóem $au3unb%305nung. . .?

13, Coeleftia femper fpe&are, illa humana


^
-
- -
“.
-
• • * '- CQn
•-' £ … · · · · 1
- -

^ ,

', - ,

soMNivM sciPIONIS. ; 37
't contemnere. §radítem nad) bem, ba8 bro»
; . bcnijt, nid)t natf) Deme, ûdô auf €tbemift.
1. Celebritatem fermonis hominum confe
3 – qui. %e) Ncm £eutem berül)mt metûem.
2. Gloriam expetendam confequi. ?/fle 6e»
3 '- -
gebrte
babem. unb gewünfóte €l)re crlangem· · unb . . .
f

..• '
• 3. Habitatur in terra raris & anguftis in lo
: cis. 2(uf ber ©rbem bat mam gar fleine unb
enge£ertbergen 3u bemoobmem inne.
4. Vafta folitudo eft interie&ta. ۤ i[t eine
gvoffe€in£be baryiwiftt)em, -

5, Hi, qui incolunt terram. ©ie %nniwobnet


ῦςτ €τύem. *

6. Interruptum ita effe, vtnihil abaliis ad a- '


*

' lios manare posfit. €0 mogitoon einanbet


; . . *»0!)ncn(abgelegcm feym,)ba5mam ©oncinem
: ' nid)t;ubcmanbetn fommentam. - - .
, 7. Quiincolunt terram, partim aduerfiftant
: • nqbis. &in §!)ei($){enftfem fiebem mit ben :
*

$tg«gem tin3. (®inù umfere Antipo
es,) N.
: 8. Ab aliquo expe&tare gloriam. Q8om cinem
€bteguerlamgen ©etmeymem.
9. Terra eft quafi quibusdam redimita , &
| I circumdata cingülis. ®ie €tbeift gtcidja
! fam mit etlit%nT€ircu[m umg«bem umb um»
; {{)l0j«m, , w *'
» • . ' - - - -- - Ll 5 , , . 1 coe

_-*T**
. , 538 SOMNIVM SCIPIONIS,
1. CoeIiverticibus ex vtraque parte effe füB.
nixum. 2(ufbcyòen ®titem, untem ufib obem,
amben ©imme(ftoffen. |

2. Obrigere pruina. %ereifft feyn; i. e. QSon ;


- t)er§ä(tefebcincommodirt verôem. ' *-

^ 3. Solis ardore torreri. Q30mber ©ommém ©ere ?


6temnet verbeii. i. e. ©at $ubeißfeyn.
4. Aduerfa alicui vrgere veftigia. €iilem bie
§üìïé }ufe6tem.
5. Hi nihil ad noftrum genus (/?. pertinent.)
%§)iefe ge()en un£ nid)t§am. ` ;
6. Subie&um effe Aquiloni. ©egen ®ittere
- nad)t yu (iegem. (fleimtvemigam cinêßoffen. '
· · · 7. Tenui aliquem parte contingere. JXuv ein
8. Terram colere.T$)ie ©rbebeioobnen.
9.Parua quaedaminfula, circumfufa illo mari,
quod Atlanticum appellatür. &ine fleine
$nfe( im%t(mmtifóem $) tergelegem.
Yo, Magno nomine effe. ®ebt berübmtfeyn.
I I. Culta& nota terra. €im bemool)nte8 umb bee
;
fanòfe8£anb.
12. Num aut tuum, aut cuiusquam noftrum
nomen,Caucafum hunc tranfcendere po
tuit? %ataud) jemambbonum3/oí)etbu,iìbet
bem Caucafum gufommenoetmodjf?
13. Jn orientis partibus nomen meum audi
tur. 3d) binim ben %'ocgen(änbern befanbt.
, 14. Obeuntisfolis vltimae partes. $)ie 246enùa
/ £änben. - .

r5. Aquilonis partes. I ®ie %itterháótigem * ,


£%mber, 1. Au- , '

-
-
\ , '- -
SoMNivM SCIPIONIS. {39
-

\. 1. Auftri partes. ®ie ®íb.%nbex.


2. Paruisin anguftiis gloria veftra fe dilatari
vult. €uet $ubmißgavengeeingeft%*cmcft;
etfttedftfiónid)t wcit.
CAPVT VII,
3. Proles futurorum hominum. ©ie $Yadfia
fommem. • _(nem böten,
4. Aliquid ab aliquo accipere, €tiba89on ei•
${ad)id
5. Aliqu pofter
fomme is pfiam
nfort re, €tiva& auf bie
prodeßem. •

6. Eluuiones accidunt. €8geft%e6en %8affere 'v,


• §lutben. . (bem £anb.
7. Exußiones terrarum. §euer w@d)a bemau£
8. Non modo non aeternam, fe ne diuturnam
quidem gloriam affequi. %Yid)t einmalyt
einem beftänbigem, oiet weniger cinei) ewigem
. %a()mcm($ubm)et(angem. -

9. Quid autem intereft, abiis, qui poftea na


fçentur, fermonem fore de te. £aß e$feyn,
(9Ì8a3ijtbatam gelegcm,)t)a§ bie£)?ad)fom,
, memWOm bir τεύζητρέεῦem. " , ,

ro, Qui poftea nafcentur.$\ie %\?ad)fommen.


g 1. Qui ânte nati funt. ®ie Q3erfal)rem.
12. Atquibus audiri nomen noftrum'poteft.
QÜßëïtf)eunf.tm %alymen mod) wifkm íónnen.
13. Multorum annorum memoriam confequi.
G5e6t 6eríímt wetben.
r4- Homines populariter annum folis re
ditu metiuntur, 3n8gemeim ted)net mam
* t)ie 3a6tenad) bev ©omnem £auffa moenm ,
• * , - - - {ie
v - - \ -

54o , soMNivM scIPIONIS. _.

y. - - fie voicber anfängt, noo fie oor bem §a6t


\%t£. -

• r. Ad idem, vnde femel profe&a funt, cun- *


&ta aftra redeunt. ®ie @5fermen«bmem a(,
lei5tcm £auftwitbetbabim, tvofie babcii an•
gcfangem. - . -

z. Eandem totius anni defcriptionem longis


interuallis referre. ®a§ ganße $afft nád)
', tanger3cit cben vicùerfo bctbet bringcm. I
3. Vertensannus. ®et llmlauffbe$$abr8. `
4. Spatium temporis, qüo multa fecula homi
nütenentur. €ine 3eitoonoiel igo.3a6rem.
- 1 j . . .
5. Deficit fol & extinguitur. $ic ® onmcwitb
verfimjtett. - - *. *.
6. Signis omnibus adidem principium,ftellis
que reuocatis, %ßcnm alle %ifiilif. 3«id)en
\ .
unb ®terne twicberum Dajtc!)cn, wo fic ibrem
, *, ?Infang3u (auffem gemacbt babcm. -

* 7. Expletus annus. €im oëllig£33abr.


3. Habere aliquid. €tmoaébafütbalten.
9.Huiusquidem anninondum vigefimam par
tem fcito effe conuerfàm. €§ ift mod) mit$t
bet $lwanfiigite §!)ci[00mùicfem3abtbotbey;
io. Reditum in aliquem locumdefperare.©ft%
— nid)t getrauem twiebet an einem £)rt $ufofhem.
1 1. Locus in quo alicui funt omnia, €in £)rt'),
Wooeiner alle8bat.
r *. Cuius gloria vix ad vnius anni exiguam
* - partem pertinet, ®e|«m $ubmgat nid)t
* iamge beftebet. -

13. Altefpectare. %ifiilif.gefimmttf.ym, 1, Ae.


/•'

soMNivM scfpIONIS. §4I … ”

; 1;^£gy£gym confuéri.T§mmcranScii
" ' Jifficlgcbcncfcm. ©itf»bcn ©ificltetjiellcn.,
. 2. Se dare vulgi fermonibus. @id) nur `al)ili
!
befieifiigcm, )a§ bie £cutc oon cineni 3u reùem
}
babcn. • - -

3. In praemiis humanis fpem ponere rerum


., , … fuârum. ?Iuf}citlid)e ©ütcr fcin Q3crtrauem
j| unb ©offmting f&6«m. ' - -

f 4. Suis illecebris aliquem trahere ad aliquid.


- ɤ¢• , fine ?Immut!) $u moa8 teißen unû
, [Qdfem.

|; 5. Ipfi videant. ®a(a£ficcinftjfiejn,


babct forgcn.
6. Anguftiis cingere aliquem, €incmim enge
s £)ertet berfpetremunt)
*7. Anguftiae regionum. €nge £änbcr.
' ? 3. Nunquam de vllo fermo perennis fuit. G8.
1;
;
i|* netf) feimer gemoefcn,
rbáte 6(iebem.
ÉÉ $ubm cwig
(0€tgebem.
-

9. Obrui horninum interitu. $)'it Dem£eutem


io. Obliuione pofteritatis extingui. %cyùc,
^ ncm%?ad)fommcnim%crgeffcnbeit getathem.
'| ' ` ' . CAP. PIII. . . . .
1 1. Bene meritis de - - quafi limes ad coeli
» aditum patet, ®enem, bie fid) moobt um - -
r verbient gematft %gbem, ftel)et berQ8eg;um
-- Jimmc[offem, - - - ' . . . . .
12: Veftigiis ingredi patriis. 3n fcincößateré
$ufffapffentretem. . _ _ , _ , ,
13. Decori alicuius non deeffe. &inem feine
- . . ,\ . … « ,
: €¢)ali,
' ' ^,
.
| -
-

- • ^ - *, .^

l /
•,

$47, SOMNIVM SCIPIONIS,


®d)anbe feyn. Filius, qui decori patris
deeft. €iii ungerat6cmet@olym, bonûêmber
Q3ater ®d)anbe!)at.
1, Praemium alicui proponere, €inem cinen
€|)tenlc6m berfpved)en.
2. Eniti multo vigilantius. €id) ©ie{eyferi,
get bemüben. -

3. Sic habeto. %ßiffe ûa3.


4. Non tu es, quem forma ifta declarat. §)w
biftnid)tber, oocbenmam bicf) anjiebet.
5. Digito demonftrare aliquid. $Wit benem
$ingérnworauf weifen.
6. Quiviget, qui fentit. $)etba fcbet.
7. Reialicui praepofitum effe. €im ©ingune
terfèincr Gjetoattbabem. -

8. Mundus ex quadam parte mortalis, Q)ie


$8e(t/òiegum §bei! oergänglid). -

9. Corpus fragile. ®erittbifd)e, subred)t. £eib.


, , io. Animusfempiternus. ®ieumfter6{.©eefe.
, 1 1. Motum adferre alicui. €inem bie %3ctoe,
gang geben.
12. Agitari aliunde. @5cime %εηγεgung oon :
//
einem anbetn íerí}aben. -

13. Viuendi finem habere. £(ufbèrengu le6en.


14. Deferia fe. Q3onfid) fel6ftverlaffentverben.
1 5. Huic reihicfons, hoc principium eft, mo
uendi. ®a& Qing |)affeine §ü; ba•
ber6cfommem. = *

16. Cui nulla eft origo. ©a8feimen?fnfang6at.


17. Gigni aliunde. £nbergivobetfommcw. _,, ,'
18. Occidere, àGitbct ostgebem, n , Dix
,' - - v

SOMNIVM SCIP.oNis. - 543


IIExtingui. 2(ufbírcm.
] 2. Ab aliörenaf;i, $icbct oon sinem anbctngu
wege gcbradjttveròem.
3. Congjdit 9mne coelum. ©er gange $im,
nel fällt ein. -

4. Omnis natura confiftit. ®ie gaiige %Watus


moirb gebcmmet (inibrcm £auj.)
CAPVT IX.
5. Cum pateat igitur - • ®α €3mum queg* .
mad)t ift - - - . -

6. Haec nátura mihi eft tributa. ®ief:?(rf!; !


iunb &igenfd)afftift mirangebo6tem. ' …
7. Impulfu externo agitari, $0f aufem bea / • •

roegtrogrègn. .
3. Motu cieri interiore. 3on innem bavtgt ,
f T roetben. ' • • • • • *

9, Haec eftnatura propria huiusreiatque vis.


G)a8 ift Die eigentfidje %tt umb %3üttfung
• biefe§ ©inge$. •• , ,
io. Äíííííííám atque vim exercere in o.
ptimisreb9®idyifibenbeften$)ingenüben,
11. öurae de falute patriae. Q8enmmam fid)
be3Q3atetfanbe$$efe&umbág951fynticii,
iid) annimmt. , , (©orge tragem.
12. Cùris agitari & exercitari. €5t fiäijig '
13. Velocius aliquoperuolare. *®¢íôroinbés
moobim fommem. ·· ··
' 14. Ffleinclufum incorpore, %nnoόim £«i6e
| fym; (ambókbcn.)
«. t.
` , 1. iam ,
- - *. . \m - -

- , * - , * ,, * '
• -^ — \ - - -

-
* . - - - v, , , -

-
- - /

• . . - - -

-
\ , :
< . \ . ^ • •, , 4. » -^ .
- - ., • . -
- -
-

544 soMNIVM SCIPIONIS. , '*


W/,
— INIatntum, CUTT&c. §§εηηΠΕ5;c.
2. Ea, quae extra (fupra) funt, contemplan ;
tem quam maximiefe a corpore abftfahe
re. 2(nba3, modô Drobenift, gebendfen, unô
feimeóéòantfen(fitf)gati6oonbem leiblid)en ,
abjiebem. …
3. Se corporis voluptatibusdare. @id)t)emem
ficiíó(id)en %8ollúfíem ergcbcm. /
4. Voluptatum fe quafi miniftrum praebere.
Göid) §, $)icnft ber %ßolluft begebem.
¤
5. Impulfu libidinum, voluptatibus obedire.
@5einen%egicrbem gebotfam [eijten, nad)i!)e
rem %8illen. -

6. DeQrum & hominum iura violare. £)?ad)


-
E*
unb %)'enfó(id)en ®ted)ten ni6t3
fvQgem, - -

*7. Corpore elabi. Q8om£eibe a6f(f)eiben. , -

3. In locum aliquem, nifi multis exagitatum


' annis, non reuerti. €tjt natf) oielem 3ab
tem moiebet ameinem ©ttf) fommen. /

9, Somno folui. %ßiebet aufiwadjem. .


fini, &mmii $CIPIONIR
¢ , `
-

/ -

- ' • Tô ©eó Aä3a. -

«
.i
\
' , - '§ i •
-
. ; - ^ -
-

· · · · - - t

- - ,
-
\ • '
- '
`. … -
• - •••

--
i - -

-
- -
- .
/

-
-
} -
-.

: _ I ND EX . . .
i, , Germanico-Latinus. . . .
i Numerus Romanus, prior, i, primum notat de
officiis librum, alter,. If, íecundum, fequens, -

Ilf, tertium3 L. Dialogum de amicitia, C., li- , • ,

brum de feneétute, P. Paradoxa, S. fomnium


Scipionis: adjunétus autem numerus barba
is rus, caput cujusque libri
… i ; :
fignificat. „ * ,
•**^* . * * * * .. *, *** ·
- N. Έ • i *. -^. . *'*, .…. ” .• * • • • . • • - -

ɧ¥¥¥bitt
§) em, L.finem*ti*a*s
£2 3) jaliquo, 11, Deprecari aliquid ab
•• • • , - - ••

a
ÅNJ2£btted)em, wgm finem £mf&$3erriófumgem; * . . .
Requiefcere a reip. pulcerrimis muneribus.III, 1. * · ·· ·
36bruit), eiitem jfoffa tfiufi: Multum• ade• •utilitáte
cujus detrahere. IIí, 6. ali-
• • • • *.
..* ' . . .
,
.
¥boghdfem, ein$egimeiit: Ditnittere anath legionem*
I, 11. bofíber £egierumg: Deponere imperium, 1,2•.
Anegotiis publi&is fereihoveré, ibid. a fep. recederes
I, 21. .. • - . - .. .*. ;
%b&nb, già*Brüblitiber: obeuntis folis ultimæ partes. . . . .
s. 6.®rbât ofítíom £i6titt) 6i$ fwieber ah befiftiigm , .
%otgen Ä.tinò wwm $orget micber 6i$ im bie fwífe , , v3 ;
£q6t£fjtiefiem : Qugtiei illum lux, no&t aliquid - -

defcribere ingreffumi, quoties nox oppreffit, cum inae


, ne cœpiffet? C, 14,
-
**, • • .
' 3£»faltefi, wontifiemi: Relinquere aliquem : »9m $nia ' . ' /
. gt: relinquere regem. II, 7. ; … ' • , •
M.
xííí ber Nilus É fcificii # bonbrmem 6o6en8fte
gtm ; Nilus præcipitât ex-altißimis guontibws, §.5. .
(a) 2{w
'/-*
- - . - . -

- -

… - \ - v . 1 - -

- ,

- -
-

- \ 2 …; •••. • . . . .
—*——-
2{bgang, Deter 53aarem: Exportatio rerum. II,3. "T
235geben/ bom finem $ing: ab aliqua re difcedere. {1,3,
§äóuiib nad) bom ciner@empo6mbeit: Senfim cöhfve
tudinem al. minuere.fi, 8. 90m ber 31*g£ub: a virtute
deficere. L. II. _ . . * I. £. .

2{bgelegem, fùfpeitponeinamber a6geleger, {etn, ba§ mat,


p5n£iiem mifit;u pepantìrmfommenfati:Interfìptum
ita effe, ut nihil ab aliis ad alios manare pqffit. S. 6. •
*£*£££; „benem,&djúlctn fönncm iêre £gfter am
ííften äßgenê6net merbéri , iwgnm ibiiem bet £éíjriiieis
fter fpeiíet, foie fiee$ matjcit : FACILlMEicORRI
.; GuNTuR in difcendo, quorum vitia imitantur, e
:
mendandi caufa, magiftri. I, 41, …
24bbaltem, finem vwfiTffinem `unferme6mám : A rebus
** gefehdis abftrahere, avocare aliquem. C. 6. δυη ber
ilnfugerib: arcere aliquem ab improbitate, P.iii. 1.
»ρm bcr £{301lufi: arcere a libidinibus. I, 14. £if δε•
maltvvm finem?)ing abg$altem toetbeti. Ä;
.: riabal, re. III, I. -£}am finem.®¢jöäjteiegbgefiafter,
ffcrbtim: a rebus gerendis abduci. I, 6. fciret ?
; §l«ifi a64*6altem föerben: Studio, aut guibgsdafi; oc
cupationibus impediri, ut cet. 1, 9.3\icfr 6íit mióúon
... umgejiemtmbem 3\imgcm a6 : Hic efficit,ut id non libe
ai,'qüod non oportet.c. 12. %mbitist£ri£ íóúmid)
... niemant a66altcm : Huc me proficifcentem, haud fane
quis facile retraxerit. c. 2j. &iiiem mittaífenb.£bră -
... ficii judjciiyomber %tij: afiju6altem: Multis cum lacry
mis iter alicujus impedire. L. zo.
ehm, cin£, *: , De re •liq.expiare.i
Têtiîgô fîtfilió : breviter difputare aliquid. I, ÄÈÉÊ ]

e me ®aöegéndù a66ahbeln: Diligenter difputare de al.


* re, Ii, 17. accuratiffime difputafe de al. re. III,*. ®iv
.… tira 35ei| abbanbelm. gajreg 21. abfolyere.#i4. -

2{bfomimem, bie alten ©ebräudje finb ganß abfommtm:


•* Deflexit: aliquantulum
{vetudo majorum. L. 1 ,. .'; , curriculoque, con*
de fpatio, _•

2%£äblem/ ám éóqtttit unb S3affer fió aífííicut


umbris, aquisque refrigerari, C. qu6• -i .;,.;: : : ..
* *i • (*) . . - I ' 369
, *

- 2|b • - - 3

3ÈÉÊ5Γης 1 bie £1. im ©ommer : RefrigeratiOTE.


ftate. C. 14. -
-

2\bláuffem, memm bie €¢ôe glídlij 46g«|. ifi: Re ex.


: plicatâ, 1 , 34. '- ' -

2{δlebnem , effod6 mit guttm$cót bom fi6 f§nutii:


.: Honefte aliquid recufare poffe. L,io. -

2{blößeri, tim®lieb: Membrum aliquod amputare, III, 6.


2{bm&ffen/ ctiga$ : Dimetiri atqué defcribere al. C. 17.
2{bnebmem:fubft. im £16mefjmcm fomniem: cadere. L. i;.
lyerb, mam famleid)tlid) a6tiebmen: Facilime poteß per.
fpici. P. III, t. Ex hoc debet intelligi. II, §.i. $.
2{breiffem, tim %qi%: Demohiri domiiin : I, 39- • • •
2μfάγόffkii, £ffia$: Repudiare aliquid : L. ij.au$ btm ,
£Xitttl: Pellere aliquid e medio.ifi,8. &fipa$ ga86 unb
gar : Funditus;tollere aliquid. L. 13. tif €¢É6. Ânti-^
quare legem.ff, ii.%ttr ft£V£ii; Tollere` âftutias.',
ítí, 17. ' . ' *
24bßbeu, tincti , tyrjaianº habit. Execrari al. iii, 3: -
2{bígyi&v, (i6eflióç$age, συhftititit $tcumbem 916ßíïò
$i firbmifit, qu88ittem: Paueosfibi dies, commendan
άσrufh fuorum caufa,pofcere, III, io, s'
2{bf3l4get,%'iffi Rem al, non ícipere. i, ao, &
fúéoçí fió mit gutem $eótf$nittm abfölag£m: Ho
nefte aliquid recufare poffe., l. 1o. ftitiam §rtanbcft
tìióté abfólagtti. Concedere amicis, Š velint, ,
1.1 *, Nihiliíperanti negare, nihii recufàre.a P. V, 2.
$ejmegem, ijt ifym bifi abgefd)lagct, ftorbtiit, Hoc illi
repulfam hujus fei attulit. II, 17. - -

3®{άte&en, ma&falfe mió wc61a6(ótefcit, bafi &t.


Qùid eft, quod mé impediãt hoc faceré? II, i,. .
*££
CIa
'em âbtìeélotte wóm-efficiaI,$it
al. loco remoyere.
-
44. a6k*gélm lafiem ;
a . T*& * • • r-

£££ eftg* baéch: speâare aliquid. P. I, 3;


ifígoitiwj$$am, finis deterrimus, L. i6,5!3436ate ,
tébet M, c. jwt£16£brtt, £)a§ &; fid) fo ßatíam *c*
Quid tenuitas vi&us M. c. fequebatur? Pò.3.
! 3£jengem,illum,
t€re:
fijbji1,7,
$atia.candati sarbone fibi adu
.. . . .
*
*** **«» • .
-
. £bA .
- - - -
• 4 '• 2(69(d% -

, , , 24bf&gcm, finem : Non pati aliquem diutius imperare.


-., ' . II, 2 1. £in£m 00m $egiment: Imperium alicui abro-.
> *gare. III; io.tem $atí): Extingüere fenatum, III, i.
• . • 5om fciuem ôfenflióem?)icnfi Š [cym: Orbatum '
• • . . effe reip. muneribus, II, z. - *
'' 24bfonDetis, cincti bom affem £Y£mjjtt : Relegare ali
'\ <quem ab hominibus : lII, 31. -

* . 24bftetben, temen £3o(lìften afgefor6em, unb fein 6e9 -.


- , ' fid) felbftfeym: Tanquam emeritis ftipendiis libidinis, .
• • , , & cupiditatum omnium, fecum effe,fecumque, ut di
- citur, vivere. C. 14. ,· · · -

. 2{btretem, ita$: Cedere aliqua re. UI, 23; -


n^*
*, • _ 2%bwartein, feim $atißimefem: Rém familiärem fueri. I, 9, c
- 24bmpedjfklung) Viciffitudg.1, 37. ' ' ' .'.
… -
24bwen$em, ciii groß tlngliid bón einem: Tollere ma
gnum malum ab akiquq. II, 24. ' ' ' ' ' ;
2{5}veribig, wom kineiii $6lufi fióniát %wenbig ma* .
£; laffii: In propofito fufceptoq. confilio permane
re. I, 31. - •• * ' ' .

' , , 246rvifóem, Tergere, P.v, 2. ' ' ' • •.

- 24b5wgdfgni, cinem fpa$: Detrahere aliquid alicui,ift;ra


- - £fleti 8eutem tva3 a6μῦadfea: Detrahére, quod cûiq..
, • • • poteft.III, 5. einem toti3 a6gmadcm unb am fid) }ir{)rij:
- • •• I)etrahere quid alicui, & transferre in fe. III, 19. *
2%d)t/toa8 im adjtmc6mem: aliquid fequi.H, 18. Tenere
'. , -al. I, 39.5lcijig ad)t 6a6en: Attendere. II, 16. Omni
-

\
ratione cürare. I, 33.Animum advertere.ll, 19.Diligem
tius animadvertere.ll,1o,animum attendere.ftI,8,obfer.
i
* vare reßri&e, L. 1 6. Adhibere diligentiam, L. 16. €ίό?
— ' . fpofìrim atf)t ne%met : fugere aliquid. 1, 24, ßudiofe
- - ` cavere. L. 36. (öenaa aóf{)a6em : Excitare animad
' ' . . . . verfionem & diligentiam. I, 29. €ime$ £e%rca im24d)g
^ , , nebmen. Tenere præcepta alic. I, z$. fió befíet ín .^
ad)t ne%mem : Curam majorem adhibere, I, 15. €¢ine
- %fidjf * 2 * Perfequi officium fuum.1I, 24. munus ofH
• , • cii exfequi & tuefi. C. ao. Scin* %fíiót fiiót in ad)£
, mefìnien: Deferere officium,!, 9. máfimüßft)|)lim adj£ .
- geßmem: Walds confideraadwg, eft,.& 24, |n omni fe
··· *3 « ' sen
- - * -

-
V.-
- - -
-
- ' .
-
», 2(«# 2(8) - 5
• confiderandum eft.L. 1o. £8obl adjt6a6£m,ibie *c. Non
negligere, quemadmodum cetJ, 18. im adjturbmem,Daß
mám mid)t 3u piel t6uc. Diligenter tenere modum cujus
* reí. i, 3o. €ime8 ©trein adjt mc5mem. Alic. decus & di
gnitatem fuftinere. l, 34. £in£$&adjcnim adjttieffmtm:
Bene rebus alic. confulere. II,- 16. ßenaü adjt 6a,
bem auffcimem: Anquirere in aliquem, quidagat, quem
admodum vivat. II, 1}. %lót bafiem aüfí fciiie §cbler: *
… acrem, ac diligentem effe, animadverforemque vitio.
sa
rum. I, 41. $3a3 in timer €adje im adjt mtbmcm. Tene
re quid in al. re. L. 18. ©benbißßat mam babet) in aót
— gu fiebmem ; eadem ratio eft habenda hujus rei, I, 36,
I. £)a§ 2: Stikf, ba$ mam babc) in aótgumcúmen: Alter
locus erat cautionis cet. I, 14. *»
24d'erbau , ber: Res rufticae. C. 15. fidjam £1. 6£lufiigcm:
T Voluptatibus agricolarum incredibiliter dele&ari.
C. 15. agri cultione fe oble&are. C. 16. €id auf bem
. £1. legeri: agri colendi ftudia tenere. c. 17. bcr 91. blfib!
, liegcii: Ne âgri quidem cultura permanet. L. 7, €$ ift
ftiiiebcffere $abrung/ al8 bcr £1. OMNIuM RERuM,
t „ ex quibus aliquid adquiritur, nihil eft agriculturameli
p.
*
us,nihil uberius, nihil dulcius, I,42. . . .
i. 2{»oitem, buró add. unb fubtrahitiiictfaírem,tua3ÌÉrig
6(ei6t : addendo, deducendoq. videre, quae reliqui
fumma fiat. I, 18• . -

2{oer, ngótinegute amfióßaßem. Ere&ioremeffe, I, 3o.


2{emita!, Praefe&us claffi.I, 3o. * -

, • 240voca£, Patronus (/?. caufarum) II » 14. ginem al8£|b4


T. vocatbirmem : Cuipiam advocatum in rem praefentem
-, venire. I, 1o, Caufas defenfitare.I , 33. Defendere ali
è quem. III, 16. €imen$i, um $atí)ftqgem: Rogare eos,
., qui confuluntur. II, 39. §unge /uneifa6tt* Adv.Ora
… tóres novi,ftulti, adolefcentuli, C. 6.
2%cct, bie £j:jem: Motus apimi, L. 13. fine £. im
73quii3a(fenjbänbigem: appetitus contrahere,etfega
1
- _
fe. I, 19. Cohibere niotus animi turbat9$. II , 5. ßitiß
p. £ffccíeíniótístrícnlajcm,fopbttiinaóbet?3tiniimfit
- ** ttgulirtm; Âppetitum*ationi obedientem praeftare.133.Z
* .
; {(•) 3 2. ęg; ** ;
- -

-
… - … , .-ii ;* 24 7- ,

*\ - - - - •
·
- ■
·
. -
·
-
6. 2f 2 g 21
2%ffection, dire $tf £imem tragem : BeneuoIentiam habère
- erga aliquem. 1, 3. §ó baberifte£ljection aufibnge,
- tojrfem : Diligere hufic cœpi.L. 9. - , , :
,, ' ' ' ' ' • -2\íficitem, ba§jcbermam afficirf : Quodanimos omnium
- natura » et fpecie füa commouet. I{, 9. -l

xgiven , bcr cing gemi£e%etfwn agirtníß: Cuiimpofita


- - 3ft certa perfona : cui partes alicuius datæ funt. I, xg.
, , , , : 3£ qlltim : Remotis arbitris, IIl, 31. €inet:
** atl£im fit fid) ba§ mid)t für: fine fociis nemo quidquam .
tale conatur. L. 1 1. 930m$?atur pflegt mamtiid)t gttm
- - · ·
atleim 3u ct)m
2{lleweil, modo,: Natura
C.y, folitarium
. nihil amy. L. 13. J;
r - t .* -:

ô , - $i$ * §m Ju8t6eilung ber£|m»ßi $at mam auff


. . . . ¥€ificâ jcben íeríon umb gláííiírung ju feíem: DELE.
- - CTVS DIGNITATIS debet effe in beneficentia. I, 14;
• * -. git. €it, %iltcr; Major natu, G. 3. $\lte£eute : majores
natus I, 3o, alt: affe&usjam aetate. C.14. grandis natu.
C. 18. %r alt kym: Confe&um effe fene&ute. III, 17.
grandémifane éffè.C.6. âlter fœm: anteire aetate. L.19.
íitmoerbem: ætate procederé. C. 7. menm mam íiter
• toirb: aetate progrediente, C. 13, [0 alt {eyn, al£ t)re!)
-A £R«mfórm naótinamber fttrbem:Tertiam ætatem bo
v minum vivere.G. io.iii6t gar judlt : non admodumt
'• ' . grandis natu,c.4,fóónivq$ ait: *tate jam proy$is.
- i3, 4iemlió alt: admodum fenex. C. 4, bumbert §a6t
alfmerbtit : ad centefimum annum vivere. C. 6. Vitani
^ ' . 1 ' ad centefimum annum perducere. C. 17. „£t ift
-
v
^, , , ' - Io7, §m$t5. alt
annos.TC. ft)orbem.
Ennius Centum
ift 7o, feptem complevit
§a6r&altivorbcm: annos
… LXX vixit Ennius, ib. a(3i6 βαit foat al3bu: Ißa fe
re ætate cúm effem,quaestu nunc.II, 14.: ofieau
• '
.

•,
* alt ;u perbem:*Spero, volo quidem :£! £?
C, 2,€$ mcrbeitttfmig alt: pauci veniunt ad fene&u-
- - - .: tem C. 19. %am fbitö haóúmb nad) alt: fenfim finè
- - -- ' fenfu aeta§ fenefcit.G. 1 1. €im junger%'enfí, bct fid)
/ - ,' : tiad) a(tcm £eufcm{)4lt: adolefcens, in quo aliquid fe
-^ _ — * " nile eß. ib.€in alíer fraumblióer $atiti: Senex mode
- …' • / •'* ratus, non dificilis, nec inhumanus. C, 3.:£)6 £t fú0m
*' alti$, iftct bojnióffyuiibcrliô: In hocviro fene&us
- AlQs.
| , *

|
. 2([ t , 7
-|
et mores nonmutavit. * £J3enm mam alt fpirb, crle6t mam
* • biei $pergtleyb, (δόΚά) aber aud) vic1©ute8: DIV vi- '
VENDO, multa, quae non volumus, videmus, & multa
} fortaffe, quævolumus, C. 8. 33icl αlfe 8cufcÉ f0 gat
6aufällig; $a§ [ie 4u nid)t§ ju gc6raudjrm fimb: itA
MVLTI funt imbecilli fenes, ut nullum officii, aut o
; mnino vitæ munus exfequi poffint. C. II. £)ct
.
$ieltefie6at alle}cit ba$ mcifte gu [predjem: uT QVJ$-
QVE aetate antecedit, ita fententiae principatum tenet.
C. 18. £ille $Renjôcm mìuffiem &lfgu mèrbem: Sene
&utem ut adipifcantur, optant omnes. C. 2. -

sIIter, Ætas, fene&us. €lcidjC3%I[ter$ mit cinem fe$t:


aeqüalem alicujus effe. III, I. ®a§ mämmlid)e £lltct£
Cònftans ætas, C. Io. 3)a§ befów¢írlidje Jllfer: Onus
feneâutis. C. I. ba§ |)eramiia6£m£e $|lter : Ingrave
* fcens ætas. C. 1. L. 1o. ba§ geiwiß ßtworff;!)cnbe £ilfer:
*, . Certo adventans fene&us. C. 1. £)aéffíge umbfólíí,
3' ferige%liter : Iners, ignava, fornniculofa fene&us. C.
rr.ba$ fimbiße 9|lter: Stulta fene&us, C.2. ba360%
$ilter : ultimiùm tempus fene&utis, C. 17. ®a§6§ó
$lfet : Extremum tempus aetatis. C. 3, extrema ætas,
*
C. 17. &in gerubig£|lter: Levis fene&us. C.3. Qüm leibs
lió%lter 6a%em: Tolerabilem fene&utem agere. C3.
! £í ammtiffiigaiiter, fwiebe$ Platonis fcité, Placidâ, , .
ac lenis fene&us, qualem accepimus Platonis. C.5. $it
biefem £llter: Hac ætate. ll,13. %i%imé500e9\tcr:iis
'. « que ad fummam fene&utem. C.7. ba§ £llterií uultißig:
; §eneâus caret voluptate. C. I*. ba8£Iiter iffícíó£££•
$ ii6. Sene&us eft gravis. L.3. ba8£lifer ifi qiier r

-
wárt: Seneâus hónefta eft. c. 11. biefeiii fällt fcin£li,
, teriiidjt 6efóme6rlid) : Nunquam fene&utem huic gra
vem eflefenfi.Civ.£liifffoldje£lrt ift mir ba3£Iltetiiíít
$cíóúcfjtlid): His mihi rebus levis eft fene&us. C,23. -

-$óbabe feine£lageíi6er ba§£|t£t: nihil habeo,qüód


»iicufem fene&utemi c.5. §¢glió£\itcr ift mit gerbtigj* ' . . .
tió: 9mnis mihi gravis eft aetäs. c. 3. $f $iuem §jle ' .
tergufticbem £Qm: Facile ferre.fene&:utem. G. 1. .
eôiifctiii%tmíít íértfommfmföyw£ = Senio confeéya ,'
5, 3; - (•) 4 , quis: . '
4 .
- , f^
*— *—
; 3j;í; C. 5. 530r£flter famió mid)t. msfir fiubiret.
CQgit me in meis ftudiis obmutefcere fene&us, c 7.
£infamim Wfter niótáme6rt6um: In regerenda ver
* fari fene&utem nego. C. 6.'€éîjt boę miin£titer au:
i * Videtis annos. C. 9. ®em£|ter fta$ $ugite 6alfcn: Æ
$ati aliquid concedere ; ib. §m bobe* £ilter modjfi* rif.
* fig feyfi al8 eim junger $Yéíó: ita bonis effe viribûs
extremo tempore ætatis, ut adoJefcentiam non requi
:
ramus, C. 9. ®a§£ilter 6at mió nidjt aiigu- $taíiio£
gemaùrt: Non plane me enervavit, nec afflixit fene
&us. C. Io. 3)áé %{ter 6enimmnt eidem hie £räffte,bie
mam ih ber §ugettb 6at: Sene&us eam aufert viridita
' tem,in qua eft ju%emiâ, L3. ®a§£\iter ba}ú mam fid) in
* bet §üôáôïíôïíéêëìíîïí Síôïí, çfçã. í
fnenfis juventutis conftituta efk. C. 18. $uffòfefe $ci•
i
* fefam mam ba8%lfer gar mobl tragem. His facilime ra
* tionibusingravefcentém ætatem ferre poffumus, C. z.
-<jd%a6e biel gefetiftet, bie ibr £|lter υbn einig* $lage
* geííiírt ()a6en: Multorùm ego cognovi feneëìtein
:
*rie qüerela, c. 3. ©if 9ertréïôt biè $crbrìfliófcit be$ i
£fférâ, unb máótc$6ingrgcm £££££; Hæc res *
non modo: abftergit omnes fene&utis
e moleßias, fed :
eficit riiolfem etiam; & jucundam fene&utem. C.r.
• €eine $cíler bem Qllfergujóreibcn: Sua vitia infene
* &utem conferre. c. «.3>eatn %lfentvisbi5r£llter niô£
: fy fófper, fwcttm fie junge £etite lic6em, umb mit ijmén
* iumgeffem : Levior fit eorum fene&us, qui a juventute
* eolúntur , & diliguntur. C. 8. uber?eni ©tubiremunt» $
+nmferer %irbeit fommtba$$liter ber6et), bajmam ni6£ ¢

»• •
“tweiß, fi*ie : Semper in ßudiis , laboribusque viventi,
*non intelligitur, quando obrepat feneéìus. C, 11. £)a8
3£llter iftmitgenb§ gce%rfer, al84u Lacedæmon: Lace
: dæmone eft hoheftiffimum domicilium fene&utis, Nus.
* quam ehifn tantum tribuitur ætati, nusquam ef& fene
i
.* &us honoratior. C.18 *®a§9|ter fwmmt%iele* fd)f*£•
* rerîr,al3ter $erα Aetna: SENECTvs PLERISQVE
i fenibus fic odiofa eft, ut onus Ætna gravius dicanffu
^ • *£iriure c.v.gIe **assia geri, altt*rbcm, unb - -

: g 3* * * -
£€flt,
,-
-
- 2(I 2(ris '9
£tum fie e8toorbemfimb, flagem fie íber ba§ §■ilter: SE
INECTVTEM uT adipifcantur, omnes optant, ean
gem accufant adeptam. c. 2. 3)a§ £|lter fommt gt?
fówinber ber6ερ, â(3niam fid)§ ein6ilbet: SENECTVS
obrepit citius, qüam putaffent homines. ibid. ®cr befté
�Sóü$ im £llteffinb gute $ínfíe, umb£ugenb; APTIS
SIMA SVNT ARMA fene&utis, artes, exercitationes
É virtutum. C. 3.®a§ £Mter fímíóet ben £ei6,tumb
erau6tuné aller £uft: SENECTVS coRPvs facit in
firmius: privat omnibus fere voluptatibus. C 5. ©ie
$igenbifitof unb feiótínnig, ba§£ilter a6erflugu. 6e,
Éåótlid): tEMERITÄs EsTfiorentis ætatis,prüdentia
fenefcentis. C. 6. 93a3 fan ho61 luffiger& femm, al8 ein
£!iter,bet in $er$ugenb toa§ gelernet fiat: QVID Ju
CVNDIVS fene&ute, ftipata ftudiis juventútis, C. 9;
$uff tinervofìffig.gefüßftejugenb, folget rim fîämba
* Ii6%tter: LIBIDINOSA ET intemperäns adolefcen
tia, effoetum corpus tradit fene&uti. ibid. 98i£le mwiin•
$ jό in ibrein£liter,i6re jungt $abrerviebergufig*.
* bem: MVLT1AETATE progreffi adolefcentiam requi
runt. C. ro. €im jeglió £iltefíat feifte 6cfonbere &igtne
• * %afit: SVA CVIQVE parti ætatis tempeftivitas eft
data.ii. £f£e €¢ÉÉTImb£e6te fyrcdìentìa$ %Iltcr boit
folóem £Iemfetm ffeyfwrlô£ gröjje $räffte erforbera:
ET ILEGIBVS, & inftitutis, vacat fene&us muneribus
' iis, quæ non poffunt fine viribus fuftineri.C. II. 3)a§
* £!ter 6enimmitum$ bem £ur6fwillem ber jungen5a6*
' re: SENECTVS ID AVFERT à nobis, quod eft in a
• dolefcentia vitiofisfimum. G. iv. £a8£ilfer muß imfeiv
mem%3erf66lei6em : VETVSTAS SVO koco confer.
vanda eft. L, 19.
24Iterirem, fió 6cfftig, ba§ mam faff fcin£e6em mei)r6at:
In pefturbationes atque exanimiationes incidere. I, 26.
2{mf/ein öffenfliffe$ $imt annc6mcm: Ad rempublicam
**accedere, f;9.€im £; ,£lmf£}a6εm: Honore affici.I,
• 41.®intprmc6me$$ef{eitem: Furigi maximo munere. II,
* i4.€im%mt berwalfem, perrid)teii: Munere aliquo fun
gi. II,3. Officio fungi, III, 6. £im£)6tigfciflijr%£im£
- • (a) 5 I - %£*
l. - - , -

- - -, • . --
*.
-

r© . ` 2{h) 2{* -

permaltcm: Magiftratumgerere. C. 4.€¢im $imtin£óf


fit!)men: Munus officii exequi& tueri. C. zo. £8lo$umito
allciii kine3£|mt$ aífpartefi: Nihil praeter fuum fiego
tium agere. I, 34.3)ijiftba3eigentlitj££imtbcr ©brige
fgit; Hgc proprium mgngs eft magiftratus i, 34.£tlidje
$agclängeram%limt6lti6em: Paucos fibi dies ad munus
gerendum addere. IIi, 31.330mfcimcn ®lmt$, $erridjtuu,
gem a6%t€ócm : Requiefcere a reipublicæ pulcerrimis
muneribus, III, 1. ®cim {\mtnicbcrlcgcii: A republica
recedere, I, z i.
2(nbeß;beür, eim Röniglijer fegii: Legatum effe apud
regem aliquem, C. 13. -

2{nbef&!)lcm, cimcm cim£$$olfa!)tt: Salutem alic. alicui


commendare, P. IV, i.
2%nbieteft, finem ma$:Hortarialiquemademendum ali
quid. III , 13.
2{nbrenncm, ba8 Capitolium: In Capitolium inferrefa- -,
ces, L. ii. #

2%nogndfett/eiitcm im gettigfem 6c6alfem: Memoriam ali


cujus pie, inviolateque fervare. C. zz. Cumcaritate ali
<qua benevola memoriam alic. ufurpare. 1. 8.
£nber, fùré ambere: Secundo loco,iI, 9. ®er anbete£$• +

nighaó*c. Qgi regnat alter poft cet. H, 23, 3)er gum


afiíeinimal δίrgerimeijier ifi:Iterum confül. iii, '22.
£)iß marberambcre$c%'erbc3%lter3: Is erat locus alter
de vitiis feneétutis. C. 9.
$enterim, etma$: Corre&ionem adhibere, III, 2. £twas `
miótáribermfönnem: Non aliter facere pofíe. II, 19. *
£{nfsbrem, £im£11 mit raubcm£30rtcm: Acerbius in ali
quem invehi. L. 16._
-

-
;
£infall, cinc$ gering fóåßem:
P. IV, i.
Contemnere tela alicujus;
'. ... • . . _ T

£)Infallcm,eimeit: Impetum in aliquem facere.II, 7.


ôinfang, ba§ feiticm |)at: Qui nulla eft origo. S. £. £eit.
$imfdiig gur $uggai) maόςm: Progreffionem ad virtu
tem facere. III, 4. - '

£nfangem, cim 3\ing: A&ionem fufcipere, I, 39. £3icbct


vìnfìrmámfangsi miffcm: Adcarceres acaicérêvgcar
C.23.
i.
' / .
- 2(* et I
*EgmTTaTTTayTQTTERTIĘ;
£3a8 ter ôrê%,%3atet angcfang€m |)at, vg!icnb£ %iw
quéïíôrem: AWi reliquias pérfequi, C, §. €inem eífit
ì £Xafi) 3:6cm, mieer eiji £ing Å folI: Quæ funt
gerehda, alicui praefcribere, & quomodo, ibid. ©itfe
fgmgtm bcn ©ifcur8am: Ab his fermo oritur, L. 1. ®ie
êáôç ùaé íiíterílegu förberfi qmfangtm: Praepoßeris
uti confiliis. L. zz, :
{Infúbrem, etma8£0# £in£m£`inget Præcipere aliquidde
aliqua re. III,3. £)ie urfadjcm eine33)inge8: Adjüngere
caufas alicuius rei, »9.§8ielé: Multa commemorare,II,
… 8. Š Minuta colligere, III, 2i,
£ngebcn}cfipa$$e9$€r£)6rig!git: Jndicere aliquidma
gi&ratibus. III, 1j.£luftificęlngcbenbcn ®virgíúíjtcm:
Bellum gerera confilio ali£ujus. 1 , 23,
$imgebo6tem, ç$ ift £enfêcit umb%i%egmge5o6tem:
Generi animiiantium omni eft a natura tributum. I, 4.
i- £)ifjifitencn£íieram ang«6p6rem: Hoc patura eft com
mune animantium. I, 17, £ie£igch *8i£be ift aller l£•
£m£igénétratiir angéêç$rtm;ld pariter cumpmniani,
mantè nafcitur, ut fe ipfum diligat. L, 11. *%3a% ciuem.
-: angé696rem ißjfk%£ti6m am befirmtam: id maximè
uêmque decet, quod eft cujusque maxime fuum. I, 3i.
£ngeberi, speâare, pertingre ad aliquem. II, 11. Attin
Tgéré aliquém. ibid.£)i%gr6et mur $it gm/*gló**c.Sed
* É quidem de iis, quidet. III,4. £ifi geííet miíóniát$
- am: Hæc nihil omnino ad me pertinent. C.7.2ing£,
•* bieun$ange6tu: Noßræ res.i,i6.£3itt^flemba3 fáßù
rem lafíenjmjaé un§ nid)t ange!)ct;Dimittamus externa,
III, ää,£änb*geute gákmäinämmátam, alg$ren$e;
Cives potiores funt, quiam peregrini, L.5.£)iéi: gráti;
tjtt$tiidjt3am äänihil adĘ £££; -

£fhgene6m, Dij íígngriifiytii; Hoc eft gratum •jucun


£j; #. £ifjift piiterbie£\imge $u vróiìcm, fo un*
-a*%t a*g*w*i)m. imô: inea, quae non volumus, haec res I.

- - Ę c. §. €ió6eWeitemiamgene%m ingός}:igali
** cujus animium taniquäm infiuere. II, 9. €iw íôçtal| 69
* ** .* -*- •* • li£%£
<:.*
r-. 2(H
lic6t , unbarigenc6mer %m% : Homo apud omnesor.
: dines gratiofus. III, 14. - - -

£!ngefid)t, ba§ ßône: Oris pulcritudo. III, 2. -


£Ingreiffcii, ein?Sing: Ad rem gerendam accedere. I, z i.
*. Rem tentare. II, 14. €imtm n iòer $ed)t unb ®öilligfeit :
*, Injufte in aliquem impetum facere. I, 7.3tcmbe (5ìter:
• Alienisbonis manus adferre, II, 1;.. ;
£lngft, in groffe geraf6en: Jn maximis effe luâibus, III.
** 23. $3a$mujtiefer motfür£lngfiauéffetjcu? Quid cen
femus, hunc, quo cruciatu angifolitum? II, 7.
£lemgftigem, fid): se angoribus dedere. II, 1, \* .
£inflagem, êinciìptimlió: Judicio capitis aliquem arcef
fere. II, 14. * *_ • _-

2£m£ommem, alle§ auf fió anfofuimem faích:jn £upe


ponere ominia: P. II, 1. ber e$dtle& auíéôlùdfanf.láft.
' : Cui fpes omnis,& ratio, &cogitatio pendet ex fortuía
ibid. • ….. *

2%nfátibigem, einem fpa8: denunciare aliquid alicui;


*'•* III » • 16. -

2{nlage, bie£iuiage cine$$aue3; •difiandi defcriptio. -

f., I, 39. * -* -

2(filamigem, to48 mió anlanget, foftificfbifi.: de me fic


-habetote. L. z. - '--'?
2{nlaß, £)ie ©dje gißt mir: admonet me res. II, 1g.
2%nlaffèm, moie fid% afiliíít: ut res cœpit ire L. 12.
elnlaüff, fid) foggenbeßgtofjem unb gielem?Inlauff* ab eis
, item éiiifamem Dtt6tgebem : a coetu hominum, frequen
** tiaque interdum, tanquam in portum , fe in folitudi
,* nem recipere. III, n. .
£l^lgitung, €fma£ fíum, bargu tuti8bie£latut £lmlti»
: tung gi6f: aliquid facere natura ipfa magiftra et duce,
I, 33.53e* mur ma$lettem mili/finbet ì6eralI9Inleitumg
. ggtiiug: Difcentium ftudiis inueniuntur magiftri. I, 37.
£imiliegem , fid% etmaß äußerfi angelegtm feùm Tafien/ìtis
btm${3rge gu taumem : in al. refunditus delenda occu
• ' patum effe. I, 17. - _- .
€jfimwtb, £in£m butô fcime.%Immut6 gutta3 rei§£n unb
.
ictfcm ; íuis illecebris trahere aliquem ad fe. S. 7. ©id)
,
;
-

, * *
• - \

- 2(r* #3
Ęlimutf)6:fi;ijijtn; nuIlumfèqui
florem orationis. P, I, 1.
Wijngbmen, fi$ be$ gemtimtm%3efen£; remp. tueri.1,34.
.{ij} eine§: aliquem aequitate, & fide defendere. II,8. fid)
time$ amberm €adje: Vigilare pro re alterius. II, 19.
b£r fidjbr&gtmciuem£3£fen$umwerbroííef- gmmimf:ala-m
istis ad tutandam remp..8, 3. mtmm mamfid) be$$atera: -

lambe8 trculió gnnimf:. Curae de falute patriae. S, 9.


bit;b&rermam fió am*!}memfolte, im%20t6 fledem lajdi:
„ Eos, quostutari debeamus, dereli&os effe pati 1,9.
fió einiger amm*!}mcm, unb bie amberm%tfjlcibem láß
rfem: dum aliquam, partem tuemur, reliquas deferere.
I, x5. bie $ermiabmungem millig anme6maii: monitiones
fpatienter accipere , non repúgnanter. L. 25. baé aute
mit annc6tiiim : bono vti, dum adeft } cum abeft, non
requirere. C. io. £)iefet, bat ba8 bitl&€¢fb Da&ac. ni66
angemommen: huic magnum auri pondus cum attuliffens
iquidam , repudiati ab eo funt. C. 16, .- -

f £borometi, fìa$ mit £inbelligem eólufi angeorbi;et ifi; -

.Quod communiter compofitum eft. III, io. -

%nf®aff&m , effvg$ σύt ®¢lb: parare aliquid pecunia:


1,35.lirbcrwwrfió,alé ambcrc fia8anííaícm; fibi mal
le, quam alteri quid adquirere.III, 5.
- -

fltf;9&ffung, timiger 3)inge: Comparatio rerum aliqua.


i
rum. II, 21v
£n{3}{ag, ge(fif)rlióe unb É
sinjiigt;periculofa,
& Galiáâ çonfilia.1, 14. §fiebemάμάInfęlige: Quietæ
cogitationes.I, 24.€im li íi
9Im{)lag; verfutùm &
taiiidum fa&um l3o.€im m $i; Ê
confilium. III, 11.[*it***)la(| ÉÉÉ tióteri: Sequi
Síííííííííííííííííííííííííííííííííííí.
C. §. $8erfe£)rte£tifíílíge fáffefi : praepofteris uticon
filiis. L. 21. (*ine $imílígé" in8'%3erdriótem : quæ
cogitamus , ea perficere. Il, 24. €imé £liifj)lag imę
£βάτd ridjtem íéïí:n:confiliorum alic.adiutófemieffe.
iii., io. bgncm £liiíóúgem bet $eipbe guyr fommgt;
præripere hoftium Éónfiiia. i,36. €ine$ 6$fe£Infóláge
jurìfftfiWtm; alicuius conatwö, furoresqus ••**;
('•

/
' .
-

-^ -

' - , *
v

I f4
-
. -
2{*:
- -_ •
-

* re. II, 17. fpem fraudandi alicniauferre,II. 24. refiftere


alicui, quantum poffumus. C. 4. btm $a{erfaiib«rei,
• gem,pa6%3erftanfi, £ßiß, utfòflüge alii${äge austię
íenfínnem: ofiendêre patriæ lumeííanimiijingenii;eoí
.filiique fui. S; 2.* * * * * *$ ' : * .** 13
ßnßlagem , bie ©fter : poffeffiones æftimare. II, 33.
$nfebcm,fub.tif feim:fpecies liberalis: 1,17.groffeé;digai
· tatis præftantia.II,6,%tfr6emini$tebem: maiefias in öra.
'tione, L. 25. £ffe6ém íáberi: au&oritatem tenere. C. 1t.
* £t bat groß %ffebef : magna illi eft grauitas. £. 23. 3t.
£lafefjem umb®fffele6ta: in graüitate vivere, 1, ai. iiia
•gnam auâoritatem confequi.1,3o, £l[legeit in £liife$tit
*j<yn:femper fhagnum efTe. I, i6jùffè6*fi genug 6a6ait:
<£tis habere au&öritatis, II, 9. ßeyfebermän iníiníeíen
£yn : in maxima celebritäte atque in ocglis ciuium vi
:vére. III, 1.äufferlió, úiib6e5 bem $írgcrm in graf,
:{em £liif*% £fi : in 3 luce atque , in oculis ciui
üm magpüm effe. c. 4. $ie gro§£iiifejem [)atber %afi
*tiid%t gêáßf? quanta au&oritas fuit in hoc ? c. 17. ?
S£ig %iife6eti $tatióeft: au&oritatem adhibere. L. i3;
£i§*6fifigt gro§£h£bengu ftege: hoc admirabilitatem £
mágnam facit. II. 11. Maxime & gloria paritur,& gratia
hac re. II, 14. €id) homifeitiìInfrf)em madjeftigolIet:
dignitaterh. e* aliqüa re quaerere. I, 39. Der 4u6 máó*
feimem 3 ob im groff<m $lnjrbem ift:cuius etiam mortui
valet au&oritäs 1, 14, §30 hebér gutęr$at6, múóje, *
matib3%mfehem gilt : Cum neque cönfilig , aut au&ori- ' '
tati eft locus, If, 1. biefe €a6e6afeinfúle6t£lnßet :
parum eft au&oritatis in haç re. C. i. €itte8 £(m{e{)em
“imad)tnebnlem : dignitatem,& decus alicuius fuftifìere.
-1, 34. ba$ Jfikfjem eine§ ©inge$ 3ü tiid)t mgjem :
Splendorem, alicuius rei delefe. II , 19. .3)ie£t
£gnit ift 6eW um$ in tem £fifljet , at3 Ariftidesjt, ,
£Iffjchftar: Hic virtalis ef&in häc urbé, qualis Ariftides
Atfiegis fuit fit, ; .£g8£itife$ert bprtięmer£eute 64*
mid) Bemoogem, biefe§}ug{au6éit: Nobilitäs &au&oritas
fummorum virorum me impulit, ut ita crederem. C. * £•
¢riftinfò graffem $uf$€â, bajulam nid)t mur auf!£;I3
- - -
l.
•*^ 2(r* - 1;
fr£TnS £8tftfjl , fcnbetnr audjquí feinETIĘ
£lót gibt: Hujus non in fententia fòlum, fed etiam in
; nugu refidet a9&oritas. C. 17.®a8£Iiter iß mirgen$ia
;,- - :. gröfferin£lijfîrm, al8 gu Lacedxmon: Laêedæiiioriê eft
horieftiffimjum domicilium fene&utis. Nusquam enim
I. tantum tribuitur ætati, nusquam eft fene&us bonora
; s £ior. C, ig, $it'e8%u$ %ófeíí *iel |)crtli6er $im£5cm
:£££; *;£; haec mihi videtur ornatior. II,2z.
.£)i£íéê3`ing fricgt fim groß%mfîert, weil e$ fy6erau$
„geftrióem mitb; Haec res fplendefcit oratione, & tam.
Aquam exgolitiir, P, praef. *®a§ %lmftf)eit íí ôe$$I(tey&
£;; APEX SENECTVT1S.'EST AvcTORiTAs.
„Ö 17. ®et 9erbient £im groߣiijfjtit, berbcm affem £eu*
; tcm cimftimmiggcfo6cttirö: IVRE IS EST gravis, cujus
de laude omnium eft farha confentiens.Tibid. ®raue
μ£aare, ynt §un£li $tingem j36a19 ftit, £££%ajû
ficge ; a6er tinreí6lgeführf€$ £fiem $tingteiibiió %ii,
;fe£;em giuig: NON CANI, NON RVGAE repetite au
, &oritatem arripere poffunt : ) fed honefte a&a fupe
rior ætas, fru&us capit au&oritatis extremos. C. §
t £$ ifffipe £gf % gro$, biebet g6re, unb bem Jnfé*
, §en jleid) sufïîcii foíte: QvAE svNT voLvPTA
.TES corporis cum au&oritatisFpræmiis comparandæ?
j, uiiferę$atur diffid) gar leiít butóbaö ©Infe6em
_£ab €¢tyalt cinnebmeni: 1MBECILLA NATVRA eft,
sad contemjiendam potentiam. L. 17. €tmfifiaítigfeit
` $ringt£lnfcíem gu fvege: SEVERlTAS HABET gravi
itatem, L. 18.: :::, -* 3
£!n{ebem,9erh.bem Arift, άρτ bem Lyfim, eum, qui Ariftide
èft, Lyfimachum falutare. C.7. €§ ift mióté lufiigerß
anguíííem : hac re quid poteft effe adfpe&u jucuhdius?
• C. 15, £?am mag8 ânfeffem,tpig map fwill : quoquo ver
?teris, P. III, 1. ®effo igber £6atif/ibie et £iii an
$i;1£ Ę
£9m: qüi talis eft, qualis vul£ haberi,ll, 12,$%m
ffit benjrnigem, bafììr er ibit, angefebem
f*yti: facilime, qualis eft, talis effe videtur II, 13. Dtt
, biftnid)t ber, wof bemmam biógmfic6et: Non tu es,
: quem forma ifta declarat, S, 8, &ió 6iitem,
e£-£i * ^
*;; !
/ , -

-
. , «
-
'^
$
16 • ** 2(i, * -

miót T. gcigig angek%fitverbe: vitas füfpicibnera


avaritiae. ll, 17.
- - n , …
, %nfebmlid) ,. lcbcm : magnifice vivere. I, 46. burô elite
êáôç ôçíüíjmt, umb ìnfe)n(id) mcrbin:;ob aliquam
rem magnum, clarumque éffe, 1, 3o. £lmie%mlid)er íewnt
Majorem habere auâoritatem.C.1.€iiieatijç{jmlid)e ©e, -,

ftalt ftefjet 9)?amm$, $erítirn twol ait: Digiiitas virilis


eft, 1 36. €in amj:íjmlidje* £Yahm: Optihüs & gravißi ;
mus vir.III, zo. 3)€v amfeblidjfic£Ramia: $umma au&o-,
ritate vir,II,3%%alfe£$fiiótfotog{}{σατgnífiíij,
als wr %óíiííig: id nori täm.*fplendiduri, quaá
necefTarium duco. 1ll, 23.
£nftalt, Sßo gute £Infi4item finb : Inter leges •& judiciag
X .
;
II, II. $it figbenit,
. multa uafer ©tabtgiet f@* £Iifiaitaa :
urbe præclara.
in noßra C. 18. -

\iääöiäïêïí, fiebaw6aótem: fervare quod -* *-• • ••


decéat.*;f,
2 8. - -

* * -

*Infänbiges, e$ iftnid)t§ fóêner*, unb einem $eu


… fóem aífíåäbigeré, a(3:bi§3>img : nihil laudabilius;
nihil hoinine dignius hac re. I, 55. • * • * • -

£|nftedtem, eiii £)guß: in ædes inferre fages. f. II. timem;


.-fcim £yajj fjclmiíótt $cife : fceleratas faces te&is
àlicujus inferre. P. IV, 11. Q£im ($fieb, δα bcr falte
£ranb 3ugeílagem, ift,. uffb bie anbcrm mur alifice
dfet : Membrum,i quod.fangüiney& tamquam fpi
ritu carere coepit, & nocét reliquis partibus corporis.`
III, 6. '*... : • '*• 3, 3;; ; ;' *;. . - *
- -

$imítében, cim£3 Gfambe fool (fife6cit :. Ordini alicui -


-
conyenire. I, 41, (£ihem ftolatifi.Dighum effe aliquo.f,r.
29. ®a§fir|)etmir fvolam: Hoc mihi aptum eft. I, 35. ά
ft6et eimvm côtlidjam %anti ftw|)tam: Hoc cadit in vi
rum bonum, lll,, xo. hoc fortis animi, magnique dt
cendum eft. I, *8. hoc £ft dignum viro. I;. *j. £)i§
(jeint einem%Xcnfóem efje angiific3cm: iHæc res vide.
tür liberalior. ?. V, 3. ®a§ ffebet; eimem (66r|fdjem,
, tapijerm) $Remíóem gat niótám: hoc homini' eft álie
nisfimum. I, 13. hoc non licet viro bono. I, 15. hoc non
eâ virtutis, I, 19. €$fi€%tmiirmiót %mt $ordidum eß
,* £a\-

- -

-
/ -
-

• -

< -


-*
\ … • .
- .•
-
- • - - -
- . -
-
-
-

- -
- - -
-
- -
2{h f7
íibi. 13, 15. HocTiiiTOTfiSeft.III, 7.®ÎŸÎri
{id}t8 ì6lcr6 am: nihil profeâo minüs cadit ifí huíc,
quam hoc. III, zo. §reunbfä)afft, bieeinem midjt ama
ficfjet: amicitiæ, quæ íninus déléêanc nos,& próban
tur. I, 33. €¢|)tnmotlem, mie un§ cine$ aubefn${3riß
($appe) anfteije: velle experiri, quam nos aliena dé
eearit. I, 3 i.
ínftifften/ eine&aóe: Rei alicuiusau&orem effe. III. 3o.
bet $ine Θαόe raf3et uab anjiiffttt: rei alicuiusfuafos …
• . .
et au&or, ibid.
tihiioj, dijjìmae £ufe finb nijt ton aflcmfrc»:iN
F RMITATEM NE ADOLESCENTEs quidem effuge
re poffunt. C. 11. •.

£htreffem,&imeft: Nancifci aliquem. P. II, 1. %eùffugam


£cutem trifft fuambcrgleidjam mid)tam: In fapientibusvi
ris, perfe&isque , nihil poteft effe take, III, io. %aìt :
trifftgar kltem ;?tollfommcnegam: Rarum ge
hus, nec quidquam difficilius, quaih reperire, quod fit
ex omni parte perfe&um, L. 21. confer, & plur.vid.im
§invem. ' ' . - -

£bitreibem, einem, ba§ er 5iefe$ fbpe: Saepe cum alique


agere, ut hoc faciat, L. 1.${30btirdjamgrtric6cnfttrbem:
Commoveri aliqua re. III, 4. §d)6itt 5irfjicraanidjtale
g; iiidjt%ihbèflió,fwhbctmfrtifi* bió íoj barjiiaii.
1 6-
ûntwort, tiefe 6m* ió wm ijm 6cfommem: Hoc mihi
quaerenti ab illó refponfum eft. C. i •.*: -

£(ntrvortem, mol geantmortct: Praeclarum refponfum


C. 5. - * * •

$nverteguem, ginem fcimrm %i6 ufib £«6em *r. fidjerliô


anwertrauem fönnen: alicui fuam fàlutem & fortunas
re&iffime committere poffe. II, 9. §lmpertraut ©ut;
Depofitum. H, io. - -

%nwefeno, bie $in£eftibfh:Ii, qui adfunt. 1, 18,


£ipffei, grúite unb umrciffè: Pomâ ex arboribus, crudafi
fiht, $i avelluhtur,3cifige unD rciffè : Si matura, & co
tia , decidunt. C. 19. -

£sbgi£, quffió mómem: Laborem tolerare, I, 23. £imem


v. (b) - [8£
- -
-
' 18 ' -- 2(e - -

; T£ut %t6dit 5aItem un5 gem, $$n€¤€FGGT€Tafiquern in


labore. I, 34. %iema6l3 bomfeimcr £ltbcit feyreri: nun 'Ti\
quam in fuo ftudio , atque opera ceffare , C.5.$@g unb t,;'
$Yadjt $u$ticg3utib §ricben&3eit unbcf f)reiblicffè $it, III, !
bcit fljum: tantos labores, diurnios, no&urnosque , do ;';;
mi , militiaeque fufcipere. C. 23. liberau§ fdjtereunb
t;
mit groffer £r6cit beifnüpffte £inge: Res véhementer **;
… . arduae , plenaeque laborum, & periculorum. I, zo. $
fió 00r feimer £lr6tit fìrótem: invi&um fe a labore *;
praeftare.I,2o.timcn mit ber£eibeάθlr6cit berííoncm:ali
t.
cui labores corporisminuere. I,34,b£r£ciô mitb bcm bée *;
£lr6cit ganßmüíe:Corpora defafigatione& exercitatio
ne ingråuefcunt.C.ii.*§efómerè bie %irbeitje größer
bie €$re:QuO DIFFIClLlüs, Hoc PRAECLARlúis.
I, 19. $3ergsblidje %(r6cit :ßum: a&a agere. L. z z.
£lrbeitem, labores fufcipere, tolerare. I , 19. (5eine
$mcdjte ambcrm £eutem umben£o%m arfieitemlaffem : o
peras dare. P. VI. z.
£lrbeutfgm, homo facile laborans. ll, 19. • • •
£lergerlid), feûm: non vacare offenfione. 1, 36. '
®lergermiß)bie£lergermijje, fofiegegt6em, f)a6en fid% tveif
Ę; contagiones ab his profe&ae, manarunr
... latius. I1923. .* . -

£rglift, tiii? %itriííe, bieber £lug6ritnaóífet:ftuI


ta calliditas, peruerfè imitata prudentiam.lll,31. *£irge
• lifffei!:, pfft. wwr £lug6rit angekbem feyn: MALiTiA
VuLTVIDERlfe effe prudentiam,fedabeft ab ea,diftate
que plurimum.lll, 17. bie£lrgliffimille8bcr3ugcnb mqdje
fíum. PRuDENTiAM vultimitarimalitia. JH,15.
£lrgliftig/homioverfùtus,& callidus. lI,3. *. -

$35ij $atifjatijçíéêïß, giggfi e;


* miit bet éticfmuftter guijicite: filius patri fufpe&us eft
de noverca.lll, 25. midm ßatpicle €elégenbeit £lrgnorí}n
gu fafien: multæ caufae fufpicionum, offenfionumque
… dantur. L. 14.
-£cm, fùbff. €inem j*bem, ma6bem et36cbarff, unter bie
$lfme qrciffem: ut quisque maxime opis indiget, ita ei
potisfimum opitulari. I, 15. ®rafftloß %l*m*: lacerti
· · · mortui, C. 9. §{$*
I ,

-
… , * 2(e f9
trí, £AJ}.}}{τάτη5Ìffic
L. : ££T&TGFTENETÆg.
:m|.! £):r afme unâ bebrängte $ani: Tenuis ille, II, zo. bie
$|rmen : Tenuiores, II, 14. eim Jlrmer : Vir haud ma
gna cum re. C. 1. cim armer,O0d)eírlidjet 9)?ant : In
όps, probus tamen , & modeftùs. I!, io, gerimge fimt)
atme§rcumt)t: inferioris ordinis amici. L19. propin
quos habere imbecilliores fortuna. ibid. αιncti £eutem
mit $at!) unb. $|)at gm Die ©anb geffem : opera (pecu-*
mia) benigne facere indigentibus. il, 15. beiiem £itmem
bwm feimcii éáterm miffíeilem: idoneis hominibus indi.
gentibus de re familiari impertiri. II, 15. benem %tmem
Î11 niam m*%r gu gutt!}um: benignitas-propenfiot effe
debet in calamitofos. ii, 18. bet ben ßrimeimittf)eilet:
cujus res familiaris liberalitati & beneficentiae patet.
I, a6. ber arimen$£ufe gie6t8 gar biei: eorum, qüi co
iis egeant, infinita eft multitudo. I, 16. ba et féftftfie»,
I;*| P. t,Vl,ba%1. et arm ifi: cum ipfe etiam egere fe'feritiat.
| $emice, fine pof finem €imfgmmem auffbcn£5ciiicm 6at,
tem : fuis fru&ibus exercitum alere. I, 8. uafcr &ine$
%ttmee puit {2}m : fn exercitu alicujus militare. I, rr, *
*} ' fine máótide: potens exercitus,& fortis : I, 22. 'JT
£t*u£b, fie ß)euem: egeßatem timere, 11, If. feiae £ft, -

mut$ iiidjt leugnem, 65et verbeelem: mendicitatemfu -i


-

am iiunquam óbfcure ferre, P. VI, I.


- -
* * -
*

í í $tt, £if iff bie %rt biefe§ ©ifig3: hujus rei vis ea eßt, ,
17. hæc eft natura própria hüjus rei, atque vis. s. 9. '
quifbit èirt, hac ratione, £Irt unb ®eife: ratio. 11, f. - •.
$it finb jjjtówn bcr £l;t: ngn fumus ii &c.ll, 1. bis* * *
£ ®ittgefimb}tveVerle) £/rt: harum rerum duö gené *-

fa ponüntur, il, 3. €iii $na6e quter $lrt: adoléfceris ,


f
bona indole præditus, C. 8, 5er u3cfi %fjeinteim®ing
$t? fmit $emglt μ ηκόme££)ie ©rbarieitaíet e§ mitguā
*;
ftr $tt ufib £?aniet $u friegem: utilitas ad fe- rapere, -

honeftas contra re$ocare ad fe videtur. f, 3. ' -


.-
, y, %et;eney,
: *
Curatioyaistudinis. 11,3. Wr$anè, tintefimtti* .
medicàmento uti. lll, 14.
* • ,

t4:1
;e?; $wgwcivgm w biwf*r ift* fjtti fiiiti£ti 346r
$it ëi:etabt
$. * ', (b) *, 1.
2® ' • 2(ut
-

Θάul*6ri%, umb fan nid)t mcifer avanciret: hic jacta


feptimum annum poft præturam jacet. lll, 1 o.
£luoience / cine mette %εύe fiubet bc) tenem £eufem ppn
felbtiem audienz : Oratio comta' et mitis, ipfa fibi
audientiam facit. C.9.
- ' .? £uifbringwn , burd) aágeffigit£$ uirt6t quj:fitajt ßçrs
brn: Láceffiri iniuria. 1 , 7. ,., •
£lufer3i&bung/ gute ; parentium difciplina. 1, 3*.
§lufbalten, Wfijgmahb aufgef)altemrerbett: retineri a$
aliquo.1,13.fiç91ânger an cifieinDrtaufjaltcm,a!8*3 nô.
t6ig: longiorem aliquo loco effe, quam neceffe eft : 11,5.
£35n biejcr £*iíe íóú mid nicmiaiib auf|)altem : huc me
proficifcentern,haud fane quis facile retraxerit. C.23.
jwa3 %alit id) fmid) $i
©rbem auf, fimb mad)e niét
*i*lmębr , ba§ id), 6α{δ }u eud) fommc? quid moror in
terris,quin hinc ad vosvenire propero? S. 3.
£iufbcbcn, ctiva3: auferre aliquid. ii, 1. mofiurd) aiifge•
60bentverbem : tolki aliqua re. li, is.etma3 gênfilió: fùn
ditus tollere aliquid : lll, 6. L. 13. bie ®eridjte: delere
judicia, ill, 1. όie §reunbfd)afft : amicisiam fenfim
diffuere. 1, 33. diftrabere omnem amicitiam, ll).
6. familiaritatem extinguere. L. io,'amicitias de
ponere. L. r. bic£3 bebt alle §reunbfd)afft `auf: hoc
(praeceptum) ad tollendam amìcitiam valet.* L. 16.Ibie
§reunbfd)afi auf;a£)rbengebcuderi: inimicitiarum tem
pys cogitare. L. 16. … -

£|yfbelffem ,,bem gemcimcn%ßáíém: rempubl.fußentare


reftituere. C. 6. : - -

$iífíbrung/ prí$tige : magnifici apparatus. I, 3. §3•


'te ûnjúriitg jib ©inn iinb gar uwteríóiébam: tani•
£a eft imter hos , quanta maxima poteß eße, morum,
ftudi9rumque diftantia, L. 1o, i)tr mtgem feimer gutes,
$uííßruäj gulobem ifi: Cujus virtus, móresque lau
daiidifunt., R. II. * unglcidjs $lufìì6rung mäd)t un•
gleióc éimn£: DlSPARES MORES difparia ßudia
fequuntur. -

£lufîùbrem, bfe $?afur *r. tvic ipir unô gegem ambere auf*
fάδreisfolicit: natura docet, non negligere, quemad
- - In® •
•.
- - , -.
*' — 2(uf , , 2r
jir. ihodum nos adverfus homines geramus. I, 18. mam
j mu§ fió ío auíáßref bafi mam poí einem efrlidjen $Ygii
*, ' gr6mitem fperbe: Opinio juflitiae neceffaria eft. II, 11.
i| 5Ìtifiig auff eimtm febrm, hie er fid) auffüf)rc : anquirere
in aliquem, quid agat, quemadmodum vivat. Il, 13.
:|| 2(uffböcem, extingüi. §. 3. }u lt6tm: vivendi finem ha
bère : ibid. biefe ©djrijtcii 6a6em quígehört : illæ li
terae conticuerunt. II, i. bie £uft íírét im ®Ilicr aiiff:
i;; voLVPTATES impediuntur fene&ute. C. 15. §3a6te
j1 §reunbfd)afft bδrt iiidjt auff: vERÆ AMicitiae fem
piternae funt. L.9. ` -

í Í 2%fiage, bie £ähter miit umbilligem $uffagcm b rfitfem


i} umb au$$augem: provincias defœnerari atque diripere.
} Paradox. V 1, 2.
% 1 2(uflegem, e$ toirbum3 meόr auferleget, al3 roir fôrmen:
non modo, quod nqp poffunius, fed ne quantum pof
g) 1 . fumus quidem, ÉÉ C. i i.
3. f 2(uffebrieiyfió mòiber ®ptt£l6ft : adverfum Deum im
;f{ mortalem impium effe. III, 6. -

■ I 3%sfinufitern, ba8®emfit!): exfufcitare animos, & ma


], jores âd rem gerendam * facere. I, 4 €imtm * gum
íí íefen: aliquemád legendi ftudium excitare, iii. íaé ,
£% 5emáfí fíirb burd) fietige ubumg auígemuntert: ani
f ■ • mns exercitatione levatur.C. 1v.Tba3 €emìt!) crnium•
;. i. • ttrt fid): animus fe erigit. C. 13. €imtm 9cr}αςtem Wic*

ber auímumterm: animum alicujus jacentem excitare.
L. 16. *• - *• .

ß || 2%wfnerdffam,
habere. C. 11. ßytt : Intentum animum tamquam
'• *-- • • • arcum
•, -

3. f$ 2(ufhetynnem,
g, fubft.
, fem: salus reip. lll,ba8£luf*££mem
23. ' •
be$ gemtimem %€¢
• , , „ * •*•- * --

f £ gijfmebrmem, %erb.frema mam freunblid) crimmert fpirt, fò


q | muß mane& auó freumblid) ämmeftmem: accipienda funt
y f • amice, quæ berievole fiunt. L. 14 conf. gtimcbmen.
j, , aufteiben / burd) e me& &tipattfamfeit aufgrtietttiryet;
; $en : impetu alicujus confumi : alicuius impetu deleri;
%; ' II, 5. _ __ _ _ _ • •• – –– –
%f aiììmi bis et if wn arefam Waussa auf*
,, * * * * (b) a * * * tií
- - - •, (
1 , ,,
; .- … - - •* ' , , `

r „ ^ v i - _ -

H.
v '• * *' • -

- . 1 -• - - - <. 22. .^ * - 2if A.


, • fìri : terra difcesfit magnis quibusdam imbribus 111,8.
. . . { , aufcid)tig,€im auftid)tigêr$ûaii: Vir bonus,I,io.Vir fim
plex & ingenuus. III,13. fimplex& communis. L. 18.99r '
1 , • einem aufrid)figen®amm angeîebentperbcm; fpeciem bo
- ni viri prae fe ferre,ll, 11. aufjrid)tig f)anbelm; fine infi
. diis agere. lll, 1&. facere fide bona.Ill, i6,bene agere,
. - & Gne fraudatione, lll, 17.; * òie §rcumbfóßijt leibct .
, , - ftime $eudjclci), fonbcrm bamuffalie3 au8 auffriótigem
- ' $er6eh gcícm : IN, AMlClTIA nihil fiétum, nihil
, . fimulatum, & quidquid in ea eft , id verum, & volun
tarium, L. 8. - *.

2{ufkidytigteit/ Veritas; lll, 18. gime$ $ufridjtigfeit


merdftm; alicgjus bgnitatem. perfpicere. I, 9; ttgiij .
' mqm cine6 ££££! mercftt, fó iftâ natürlid), baß
- - mam ijm ließen muß : natura gignitur fenfus diligen
; . di & benevolentiæ caritas, faéta fignificatione probi
• , , tatis. L.9.2lufr. im$ ambcfunb%Bajiel: Rerum contra
, .£arug fides. I, y.£iejijio agiíì6fem /.bg$ manwo*
' - . ibrer $true}%lufridjtigfeifumb3erträgligfeit fagem fam:
v • • J. / . $ ita fe gerunt, ita vivunt, ut eorum probetur fi
;

, des, integritas, æqualitas, liberalitas. L.5. -


;
guffagen 7 timeqngcmommtmt ©ad)e foiebar auffagem;
, ' , , Remi quandam fufceptam deppnere, L.13. -

• ' - , , 2{ufíat, bie£luffige 6cr Jlfeiiíaltcm; majorum inftituta


- - èrvare. I, 22. -* • .
- • . £luffdyneiber, Nugator. C, 9. ' - ·
· · · ,, £lufwgdych, fomno folui. S. 9. -

2{ufwgrtem, cincm:alicui infervire, 1, 31, -

, • ' - 2$uf$gidjnem, etma3: fcriptis aliquid mandare, ll , t« li


- teris mandare quid. ll , z. -

, ; 2fuge, §mbie£lugem falcm: in promtu effe. 1, 37$tipaé


, pyratijç$em, ba§ e§ jebermanm in bic %ugtm [alie: Po
- nere aliquiá in promtu.I,35.gllegit bpr£lugct, 645em;ia,
- pròmtu habere. 1, 3o. aufbgmjcbcrmani eiu$lijg %at:
in quem oculi omnium conjiciuntur. 11, 13. allet $iugem
fin5 aufbid) geriótef: omnium oculi funt in te copje£ti.
íá,a(Ie$tôüijtoa? pammnurainem ambem &lugcm abfebam
{4m;adalterius vultum, atque nutum converti,U.*5 nu
t ', ' τυμι
- • -

- g*
-
-
`, -
)
- \ -

+ -

- -

- , ' ^• • •
-
_-
'-
- -
,--
_*•* - --
- — _ - -
-

- --_ ----
--- -- - _ _ _ — . - -
I. - - v. - - - \- )
-* 2(usi- ' 23 - ' ,
T
Ἐ . TtTaiicgiusobfervare.
immer fiir Jugem : L. 27.P.bie£lugemgefjcn
V3?. €$ ßipe6t mir nn?
mirbabet) •
w
l •
' -

y bet: id fine lacrymis non qgeo dicere , (facere.) L.12..


I., íí tu tió beám nid)t6efinmtm/uabbeine£lugem auf:
λ.] íìum? nunqvamne circumfpicis*? nunqvam ne , quid
æ ficias, configerabis? P. 1V£i£luget; 6c*a{)rem, ba§
|\ £#3; auéíówcijjen: oculos abßinentes habere. 1,4o.
Ę íciícé anfe6ά,τψent, mantie %ugem umbertmembrt ηρτ•
-

-
\
|
II iuííjat: öcülorum obtutus, 1 ,4i. bg? 61ingemb£t%lugem. |

*g*em,
„{ ■ . fuperciliorumipieber
remiffio, aut contra&io.C.
9iugemfócim 15. .
leírát: utvosvidetis -

, , j
-

' . tO. - - • ,

Éi κύearbeitem,etpasmitgroffamęfci£:lucubrare aliquid,
Mi I . Paradox. praef. \

᧠í| xasbefferri, je £iufct;Te&isfubvenis:!,4;
$usbeéitenfiórpéit:manare lated!,*3bi?$reiimbííafít , ' - -

\ '. • , . -

à I "5it fid) inter ganßen $citau3gefitcitet: ferpit,nefcio 1 ,

a || degendæ
'iT. qvo módo,per omnium
rationem vita$
patitur effeamicitia,
expertemnec
fui,ullam
L. 23.ætatis* , ^ . a
.
.
-

? f yijgíendíem, ttipa§flug:
, $ing: rem cogitando prudenter cogitare.!343.
çofifequi.lll, 1. ultro adferre cim
res . ' x
… • .
'
' , ,

p, f | mulium et dig gogitata§;ea$$us tueri, C. ti. '• •

| xusbiggen , 5a5?nam bi$,o£r jane$ niötf6umtoolle: . -

jfi , recufafe , ne quid agamus.lll, 37, - ` … .


|f yjïíôïíéêïíôáôïíubft£%tni£
. wiel $u$: quæ ÉÉÉ'res? fpecie quidem blafida, fed
, , », '
reapfe miultis locis repudianda. I. 13. - - - -

xêïíárn, bie£ugenbeù, bie fi6 im gemeinet; ?e6em aeuß · · · · · · !


1, 1 TÌtì: virtutes,
2{ìsfludyt quæ inTergiverfari
/ fuάem; communitate re aliqua. lll ; á
in cernuntur.lll,33. , , - •
-
;;;! jugíübíeri, efiia&: perficere ali uid.lll, 11. £im£m3. cil: • •

%• p. I partem abfoluere.lll;%«tiga3fb£ l;fplendide quid diffe-. , , , ,


: i , rere.lll,4.ctipa$ ■cifîäufftig: plúribusverbis quid cog- ' ' ' ' ' ' ' ;
$: : * memorare.ll, §. ílatare argumentum. P. 1, ciue €5adje - . , , ^. .
131: . fermögen aüôùíüí)rcm : habere efficiendi facultatem. ' ' ,
:& j, , ,. fióniótgetrauet, ctt^%§ aué}ufü6rem,: temere de- - , ' , .
§ 1. fperare.propter igíáíáíibid.biíiíiiícitläufftig gcnug , . . .. . .
%; -

; qu£geíüórtfivwriem: hoc fati;(b)expofitum


4 δές
videtur.], 43: ; {* *. * •
* .
\ … - a- • , - •• r •
-
, , ' --
-

-
- . -
- - • ^ ,
. -
-

• - - * - … -
•* - - • •

24 - - - , 2(b8 ' "


bet £%£it gon $egérígiri;Tî aÆTIĘ hgpeftatis
£*£$£££fe&a eft, ll,3. bif ifi ám %£jici, áuggefíbretbon
$em X: Has res commodifiinexen6phoripííéêïí
in fet. ll, 34. f9a8 , , wolltnb§ auäfüßrä : qu- aiius
Pf*£rmifit, & ngp perfecit, perfequi, 11, i. tififü!)•
rem òie Phil, fpeitläufftig qu8: hoc maxima agjgritate
£hi!gfophi affirmarjt. iii, 39. bie er|ien etidie fimb
tov6l aii6geführet, aber bet le$te$íííT;ôïÉÉÉÉ
£artes hujus rei bene defcriptæ fiiit, extremus a&us
ab ingrtipoêta eft negleâus.'c. 2. tedémon tiid)t fel6ft .
qu£fii6rei fati, qiibiiufn Commiííóúéíïíôåííí
£x£qui nequimus, poffuinus aliis præcipere. C. 9.
£i6t,gut 388 €3tlmfiidfelfii di&iííííííííoníeí
gar %äùelßführer íít. Nonféíóriërii furoris,fed du
Š Preby. L. i*.* fluge?Inföläge mufi mah ficbäd)t,
lię ati$füf)rem: cognitiöÄÈî ÉÉÉÉÉÉÉÉÃÄ
„ . Q££ £quitur confiderata a&iö, 1, 45.

et » btlid)
14.
/ rovvof reben : copiofe & íápienter dicere; -

*ggggtm/ fió bor fpeife; fàpientem fe eß profiteri,


^3fug eber/ præbitor. 1, 15. *

2*££ftiffici, //abf. $iétín fiafieidjmeinficiiänbigunt,


tit%lu£fomniem:hæc res perpetuóôïíïìÜíÜS fuppe
itat , nec folum neceffarios , fed etiam liberales. ll, 12.
i\ -
$tititiâtíig;$ b&ficn: rem hàbere, ii, íôçíiííííííí
** fommtirbát: cui £nea poffeffio eft , utad liberalites
v vivendum facile contentus fíe, P.vi , l•
• \

s.
2%£{34}em , fóretfli6au$gclatjetft eííng Turpiter irri
•, deri. I, 26, éinem auélad%en: exfibilare, & explodere
: aliquem. P, IV. -

a - / , +\ 2%uglaf{em , effoa&: Præterire aliquid. ll, 24. negligere.


$j: C. 3. praeterniittere, 1, 1. $3a8au$gelôïíéêïí
imagjem : pártem reli&am éxpiefíiiíí, finem3orm
£ti8|gfjem: virus acerbitatis fùae evömeré;í. 23.', '
.- *a
2(uggeläffêm É'
3. efferriyoluptate, i, 29. bitinbetguß.
- t. \ qu6gelafiem finb &c. nihil agitare merite , nihil ratione ,
- :ni-
*. • <
- *
-

f. , r* , \
v
-

~m
- -

- -

-
* * _ . 2(us 2;
- -
'. i
£ifi nihil cogitatione confequi poffunt, qui voluptate inci.
t*; tati maxima, gaudent, C. 12.
i;;ii 3Iaglegem 1 t3 moirb mir nid)ttvo61 qu£gelegt: hoc mihi
ilii vitio`datur. l, 21. .' -

ij 2$uslermcn , timem: experiri aliquem, L. 17.


i* ausleibgm,®elb auf 3in3: pecuniam collocare. ll, 12.
;í' 4ugliefern / finem deferteur: perfugam dare. 1, 13. titcm:
dedere aliquem alicui, lll, 3o.
*ws!öfd)en , ba$ $aíer [$$tba$$euerau8: aquae mul.
titudine vis flammæ opprimitur. C. 19.
£lusmgd)em, cine ©ad)e für ®erid)t: Àgere caufam. 1,
4o. €$ ift áu£genad)t: Hoc quidem effe&um fit. I,4y.
Conftat inter omnes. II, io. Hoc perfpicuum eft. II, 11.
Satis perfuafum effe debet. III, 21. Nemini cenfeo fore
dubium, quin cet. C. iz. Hoc quidem omnes mortales &
intelligunt,& reprobant.1.7. Hoc conftat, L. 14. Cum
pateat igitur cet. §. 9. £icfc$ muß au8gemad)£ tvcrbcn
èimmai fìr allemal: sanciatur haec lex. L. ix.
£lusmeffem, bic gam%e %3clt: Metiri mundi magnitudi
- nem. I, 43. -

£lusmabme, effoa& obme $u$mafime fagem: Nudum ali


quid ponere. P. III, z.
£tisnejmem, toilIiósumboratiâ: illud exceptum fit cet.
;. » 33. - -

$ingreoe, cine uiótafijufiartfe, unb langfame, ift ámpe


ß/ fíìig: Decorus eft {ermo quietus,& remiffus. C. 9. coiif.
t&* ©tim,fife.
£ugridyten, eim €¢íôåííe: Exfequi negotiam. I, 13. :
;fi. '£Rid)t3: Nihil valere. JI, 9. €tfoa3: Rem gerere. II, u.
[£f£ F
$it íaíem miit unferer gereótem ®ad)e me6r, al3 jcne
fmiti6rem groffcm£lmftffem auëgerió(et: Rei veritatema
;:t .
gis, quam fummaau&oritate,caufa illa defenfa eft. L. xy.
íá £hjseot*em, time8€¢òíófnij: Memoriam alicujus tolle
re. III, mo. £Yam [011 alle§ gottlofe ®efinbel au£rofttas
Omne genus peftiferum , atque impium, ex hominua
focietate exterminandum eft. III, 6.
íí
■*! £iusyuffgm; Clamores tollere. P. V, 2, *
– – – – – – (b) 5 ¢tìs,
•, 1 - . -

-
-

/ -

26. , ,• 2(us. 254 _


#g;
£lusfd)lagem; ,Š máóte fibri quęfaaen,
mu$ $urd)t, £$ I,
√{$ $. } 6$lagrn,
£ueffreyem, id) babe efiem feinem ®cfallcnbaram, ba§
mid) ùiê£eute für ciiicm ftcifcm $ amm au$idjtcijcm: Noâ
p.
ifta me fapientiæ, quam modo hic commemoravit, fa
ma dele&at, falfa præfertim. L.4.
£lus(dyweiffcm, fufpcit: longius evagari. I, 29.
£lusfprud), cinem fíum: Septentiam dicere. III, io. 3)q;
£ìffiter 6at tem $iu$fyrud) gcibam: Judex ita pronun
ciavit. IIi, 16. £)ie$ii$|prìdìe ícríiige, ἀσfer: No
tiones cenforum. III, 3i.
£lusfebem, Ì6cl: Adfpe&um deformem habere, & tur
Ipem, 1 , 35 3)a§ fein unb gt;r6ar au£fi£}et: In quo e£
Ifpecies honefta. ibid. €éficfjct immcrciiicr ambcr§ au§,
a!§ i)er ambere: Magnæ diffimilitudines funt in formis
hominum. I, 3o.
2{ugftattcm,fcine30{)ter: Collocare filiam. II, 16.
2íusftattumg, erforbcrt vicißcib: Dotes magnam quæ
. runt pecuniam.P.VI, 1.
2(u£ft&bem, bici: Multa pati, I, 31. €r fame8tiót auéííc,
.%it: Is pati non poteft. 1. 23.
*f*£&m,
z6.
fwie e$t)ie ©adjequ£focifet: ut res declarat.
- p.

2íüs;icbem , einem: Veftitu fpoliare aliquem. III, 6. \ .


24ugmen9ig , £tipaé legnem: Memoriae aliquid mandare.
-

i
X.
s.
L. i.§ófícijaller 58íìrger${a}memqu$ficabig: Omni
nm civium nomina percepi. C.7.
.2%u83i[φem, cinem: Exfibilare, & explodere aliquem. P
. iii, z. - -

'- 25.
2(3r, timem f0 bicl 6aar6elh gefiem, a13€$rverfí)ift:
-
Numerare alicui, quod tanti eft. II, 2 a. ì
t,
25abm, Die ôabm ift gebróógn: Patefa&us eft locus. I,,
45. £tfpa8 bón fregem ©fìdem auf bie %abm bringem,
… umb 6t6auptem: ultro adferre res multum & diu cogi
tatas, easque tueri. C. 11.
25alo, wir íerbem cinamber 6alb feidber frf)en: Non lon
& ginquus inter nos disceffus, & digreffus erit, C. 23;
/
i5gii
' 253; £7
X$al!,2531123gus, germ.38a|| fpiflem ; Germ in38a|,
£^&ti* g«ycu: Pilae ftudiofum effe. L. zo.
23gno, δός fcfiege : * rétiffimum vinculum. III, 6.3)cr
€0biit ba§ feiiefi:?8%mb: Nullum vinculum ad adßrin
gendam fidem jurejurando majores ar&ius effe volue
: runt. III, 31
25änbigem, ícipe Affe£tem: Appetituscontrahere, & fe
dare. I, z$. 3\aburd) morrbcm Die £cnfd)en gebänbiget;
hanc rem manfuetudo animorum confequitur. II, 4.
${id)tgebänbigetfogtbtn fönnem:Teneri nön pofTe.II,7.
25gnoit, etiidje befted)£m: Emere gladiatores. II. 17.
rbgriß); cim barbarijÖ ßebem, ba feine £ic6e, mod)
Τάreunbíóújt%(a%£)at:Tyrannorum vita, in qua nullâ
fides, nulla caritas,nu]l. ftabilis benevolentiæ eft fidu
cia. L. i5, -

23äre , bem a66remnem, a6f:ngem* Candenti carbone adu


rere fibi capillum.II, 7, -

2$gjietem 225cdtet: Fartor. I, 41. * * ..

23gis, bic £Imlage cimt$ ®aue3: Ædificandi defcriptio.


I , 39.
25guem,étíòte: urbes ædificare, II, 4. €in£)au8:Qon
ftruere ædificium. C. zo. Θcime £uft am%quem 6a6«m;
, . Dele&ari ædificio. L. 14. *. . - -

25guerbgfftig, twa$ aliju6atiet{)afftig %erqu3 f$mmt:


: Quod düruiii'aut rufticum eft, I, 3j.
25gùíállig, 5a3£)gu$ífi:Teéumyetuftate cecidit. II,4.
53iét áffe £eute finb fò gat 6aufällig &c. Ita multi fuit
• * imbecilli : fenes, ut nullum officii, aut omnino vitae
munus exfequi poffint, C. u.
25gum, pfagítí: serere arbores.g.7. 0*3 cincm ffeimcm
è gaim}{δτηltim mérbem £j; %öíume: Terra ex tan
- tulo grano, aut ex caeteris frugum minutiffimis femini
bus, tantos truncos, ramosque procreat. C. 15. ($erα*
be unb 6o%e %íume: Proceritas arborum. C. i7. €ime
getáte$tínuiij bcr%ìum* bet £imie nad), ba3, 8íü*
me cimv.maßen, alío: [*. I*. I*. Dire&i arborum in
quincuncem ordines. G,17,
· s- - -
-

… Σαρ
-
… -
, ' . -
,\
! - *8 . X5e “ – „ .
-

* • 25egntwortet , v. g*twortem.
' . . . . 25earbeiter!, v. bemfibem. -

: - 25edyer, íáêíemifgettic0cnem 8au61verif: Filicata pate


■ , - , 1 - - ra, P. I » 3•
- 25coadjt, effwaé oínc%tbaótt6um: Facere aliquid te
- meritaté quadam finejudicio. I, 15. $J\am fo(|tiidjt8o!jme
-\ - £cbaé}tfbum: NE QyiD TEMERE, I, 14. QVID A
. GAS, agere confidefate decet. I, 17. €th)a§ mit 38ea
i ', , * • • , bad)t tbüm: Aliquid bono confilio facere. I, 33. Agere
· · ` , confiderate I, 43. confulto quid facere. III, v.
- , 2 2$&oautgm, £ßaß: Deplgrare aliquam rem, II, 19. -

, ' ' , x*e»enden , $£) tiefer ©ad)e ifiwiel $u fiebendem: Hac


, • . • res multas habet cautiones, I, 13.€tipa$ ofine %cbcndfert .
. ,. • fí}uti: Abjeéta omni cun&atione quid facere. I, 1. €5id) *.

s für6 bcbciidfem: præfenti uti confilio. I, 13. ®ünfftige


- - £)iiige $ubρτ 6cbcutfcm ; Præcipere cogitatione futura;
' ; • ' -
1,3;3cit6a6cn/fi53i6€ύeliftn: Spatium deliberandi
, - haberè. I, 33. €id) über cin£ €aje 6cęcndfcm: Delibe.
• . . rare in aliqua re. III, 23)icfe36rguót fringtofj%ebrtta
' dem: Hæc ad judicandum funt facillima. III, 6.
trage fcim %ebcmtfcm, bicf<$ gu fagcm; Non dubito hoc
| & dicere. III, 29. - •*

-
i • • '
>'5gogutem, ma86ebeufef ftumbie[e8
quam habet vim, nifi illam cet.?
amb£t3, al£ }c. Hoc,
- -

25éocutung, biefe§ ift bie '8ebeutung biefe$ €¢empcf3:


-. - Hæc eft vis hujus exempli, III, 9. -…

1 -- • -
2%gbránggm , eimcm: Premere aliquem. II, 12, %8pm finem
, , §30rncfimeii bebránget myerbcm: Potentis alicujus opibus
, , '• * « circumveniri , & urgeri, II, 14.
s 15¢oärffen/ bebarifbenm6£)tfumferrool? Quid Deusin
- digens noftrum ? L. 9.
^ •' 25e9ärfftig, % £iner$aߣ:£gere aliqua re. II, 8,
, 25efabtgm7 fid) feimer %aóftcllung ju btfabrem 6a6en:
- . . . . Sihil habere infidiarum, I, n. -

» 25efe61, auf cine$$ef 51 ma$ tíum: Alicujus juftu quia


·· · · · facere. III, 13. -

, ' • . 25efcblem, eifitm; Leges alicui imponere, P, V, 2. 53a$


' ' ) . . ciuem niit ícío$itm iji, thum: Quidquid denuntist;
- -

m.

25e -*- . 29
eft, facere. P. V. 3. £5me, ba§ e§6efcl)'cm mirb: Injuf.
fu. $. 3. &in *bw!®emítblåííeffi6bcm hicmanb gerii6tº
fe6lcm , ai8 *c. Nemini p.rere animus a natura bene in
formatus vult, nifi præcipienti, aut docenti, aut utili
tatis caufajufte, & legitime imperanti, I, 4.
25ef&fiigcm, bte 5reunbfd)afit: Stabilitatem amicitiæ
confirmare, L. 1 z.
25gfieijigem, fi&): sniti. I, § 1. fi6bafiim: id agere, I, 3$.
fid) auíTein £itig : alicui rei operam dare. II, 21. fi
íúmberlid) : inprimis operam dare. II, : 4.mam muß fi
Ββ. $riebcnö 6£ficifígem : paci confulendum eft. I, ii.
{ίδberāilligfeifbcfcijigem: propugnare pro aequitate;
i, 19. omnino aequitati adhaerefcere. I, 15. fid)tct 3ud)t
brfieißgem: meminiffe verecundiae. I, 34. miam fuit fió
niöté íiebt brfleigigem,al8ter £icbe bc$%äófícii : CA.
RITATE HOMiNVM nihil homini debet effe anti
uius. I, 43. ùarnad) [)a6£m fid) alle $emßem $u $e,
íjìi. Ea res omnibus propemodum eft comparan• /
da. II , 8.
25eföroerlid), cimcm germ feûm mollem: L. 19.
2$eförocrn/bcii gcmcinem $?u6: communes utilitates in
' medium adferre. I,7.ad communem utilitatem adferre
aliquid. I,16. cine$$uß: confulere utilitati alicujus.
III, 6. €ine$ Jnfôlêge belffcn 6cíôrberm: confiliorum
alicuius adjutorem effe.III, io.llngcrcótigfcit 6cförbera;
adjutorem efTe ad injuriam, L. io, ,
23efceyen : $9m £eibe bcfreyetfpcrbem: corpore laxa.
ri. S. 3. j
25egab£, feym mit £ugentem; ornatum efTe virtutibus,
» 15* *, -

Xôégébgit / fiá.f.intt $eipgit: Vi fua non uti, III, 19.


niam folI fid) überal! bc§ §ö£trig6brgc6em : in omni re
, •-
fugienda eft folertia. I,
aliqyeT. 1. 1;
fe conferre ad
£;ió ju timcm btgebtm: .
25egebcnbcit, mercfmiirbige 8£g«5rnficitem, biebatera
bienem, geiiicrdt ju merùçm; quae funt sognitione di
gnifima, II, i. - **.

* -* . . zw
- - -
u.

3o , Σ$e -

v.

25egegnem, einem fpie bem ambetft : cum omnibus fem


perüna eademque voce loqui. II, i . . €§ 6rgegnet ei,
nem virl verbíìjlid)e$ : açerba multa, & vafiâ in ho.
minum vita, fortunaque verfantur. I, 1o. btm llmge
mitter quí alle etfimmlidje ?irt 6&gtgnem : fubvenire
tempeftati quavis ratione. I, 14.
begebteti, feincô%?£d)ftcit ($uf: alienum appetere. III, 5.
etma86cgci)ren : expetere aliquid, &'ad id rapi. III, 18.
etma3 »5i;e9).affc: infinite cóncupifcere quid. P.V1, 3.
25egieroe, etma§ mit ber grójicm fjum : ififiammatum
effe cupiditate quid agendi. I, 19. etma§ mit groffer
%εαicrbe amjcben: P.V. z. mit groffer %cgierbę mor•
f{ad) ftre6ca : ad al. refn inflammatum cupiditate rapi.
11,1i. fcihcm$rgietbcn guèrbote fict;em: yincia volu
.ptate.I,2o. diffluere luxuria. I, 3o. impulfum libidinum
voluptátibus obedientium impédire.§.9.f.iii:8£}itrbem
{äfimicm,ui6t bcrrfdjemlaffem : appetitusçontrahére, &
fedare.i, 29. appetitum rationi obedientem praeftarè. 1,
36. cupiditatibus iis, quibus caeteri ferviunt , impe
rare. L. 21. fe in libidine continere. P. III, 1. a
: nimi, modum tenere. P. III. z. imperare fuis cu i
piditatibus, P. V, 1. fid) miit umgemcincr%egierbe guf
êim @ing legcm: cupidum effe in âl. re. I, 43,930titiefemi
i(ibie6$jc %egierbè aufbicle fortgepflan£tioorbem : ab
hoc cupiditatum ad multos improbos venit haereditas,ll, è
§.bie%egicrbcn fallcm gar 4u 6i6ig aufcim @ing;volupta
. tisauidæ libidines temere & effrenate ad potiundum in
citantur. C. 11. bie feiite $eg'erbe in fid)6erríócti lajjem:
qui ita fe gerunt, ita vivunt, ut non fit in illis ulla cupi
ditas, vel libido , vel audacia. L. 5. bic ôcgirrbcmgreif•
fen ter$crnumjît fîr: APPETITus RATIONEM præ.
, currunt. I, 29. ííé %äfiigfeit fireitet micòcr bit %egicta
tem: TEMPERANTIA libidinum inimica. III, 33. LIBI.
DINE DOMINANTE, temperantiæ locus non eft. G.
• 1 z.' - ~

25egleitenr aufbem %15et 6 voit cffiem na6%aufe6€glcite!


Merbcn: domum reduci ad vefperum ab aliquo, L. 3. £i*
* fixit 6cgl¢itcm:aliquem utcomitem confequi.§. 4.
25&4
v
-\ 26e* 3r
Σegnágen/ mam foli fió nid)t baram 6cgnfigcn Iaffct,
videndum, ne non fatis fit id, quod cet.i É;
moa6 3c. v

25egkgbem,®r.ifi bwmfcinemgraufamcn$cimbenmit grêíè, e


fter €|)rebcgrabcm föorbeni: hujus interitum ne ëruáe
liffimus
eft.C.
quidem hoftis honore fepulturae carere paffus
1o. -

25egreiffen/umfer biefer éatfjeifftvitber fpa&ahber86£•


griffem: huic alia res eft fubje&a. I, 17.
25ëbältem / iva& für fid): in pofieffione aliquid retinere.
11, 19. $3cnm ciuerba3 feinigeniótbe!)altem fam: fi ha
bere fuum cuique non licet. 11, z .$3ammieBer ba§ fci»
me 6ebâltumb béíißcii fam: cum fua cuique permanet fia
bilis et certa rerum poffeffio. L. 15. • .

Σ$ebelffeni/fitf) mit$3órtem: Oratione fe defendere. C. ig.


*#g; /pic10cfjergtertverbem: majores animoshabere.
» 11• •;

;25&bäiflid)/ finem feyn: officia conferre ad alic, utilitates


- -
1,14.cincti in umbitiigeu$yánbeln 6e6ílílióféwm:minusju
ftas quorumdam voluntates adjuvare.L.i7.€imcr)ber mit
bargü bcbütílióift : ejusdem confilii focius, P. 1,3. memm * *

un§ nidô: ô vici $timfiebaju bc6Âlfliófwärem: fiifi tam


multæ nobis artes miniftrarent. II, 4. - s

Σὸein,bonfcimen$en'em cine$lrmceáúítem $cimem6alfem:


fuis fru&ibus exercitum alere, l, 8. άinem fin%im um*
tevf(f)lagkm : fupplantare aliquem, IlI, jo.
bgfgnoti c6 ifißcfanbt gntig: eft in promptu: II, ? t.
fuit cimeni δέfambt íé'm: familiarem effe alicui L. ii.
bet $u$ticfet €αόeifi allcm tcfambt: de bujus rei üti
litate oihnes uno ore confentiunt. L. 23. tif iffmitfpo!
btfambt, haec mihi inaudita non funt. P. V, 1. id) 6ii.im
tencm íúrgenlänberm 6cfanbt: in orientis partibus
nomen meum auditur. S. 6. mafje bit bicfe €a6* 6te -

, fambt: hanc rem tibi cupio effe notisfimam. II, 3. bi$ ,


ift allcm 6cfanbt: quis éft,cui non perfpicua funt illa?
ii, £íóc itá eííé, quis igfiorat? Ii, 6.'niót gro§ 5to' `
bém?eutrit 6cfanttiewn; in hominum ignoratióne ver
fari.II,i5. beffem §lcij $6£rg[| 5cfanbtTift : cujus late
manat induftria, II, 19. · · · ··
- -
·· · s
®/
, - * - w 3?. X$e
25cb¥noter, fómíótegavne mit m:iaem £fanbtenT,
bem: Convenire aveo, quos ipfe cognovi. C. 23.
25eflggen, etmem: queri de aliquo. II, 19. -

- 25c£ommem, ma§€im jcter 6cfömmen $at: quod cuique


obtigit. I, 7, viel wgm £imcm gu bcfgmimtm bermcyném ;
i - - multum fperare ab aliquo. I, 15. etmaé côme jemiaab$
$yíliíe befúiíì:ti fönnencier nid)t: aliquid vel fine quo
- - ¢ dam aut poffe confequi, aut non poffe. I, 18. mo bätteft
, ', - - ba bennùi${)er6&fymmcm: unde hæc tibi dari potuif $
- • _. fent. II, a.
- - -
25efräff.igem, bifi 6cftäftigttbcr P.accedit eodem teftis
- - locuples P. lll, z. - -

35e£üiiimgrim/fid) um ga8: dolere al. re. L. 33. fió nió*


1 , ' . uim frembe% intcl btfiimmcrm : non effe in álíefia'repí
- - ; . blica curiofüm. 1, 34. bct fid) um iiid)t§ 6cfiimmcrt;iti
, quo nullus labor, nulla indüftria, nulla cura eft. Il, 1o.
„ „ fiáum feingfjè g6ti 5£fiimmcrn;câpere defideriurn ex fi
• •/ ii6.c.i5. 5i56efìiiimcrt miófonbeilid): hæc caufanaxi
, • , me me angit, atque folicitum habet, C. 19.
- x;ign;n / cimcm gcrid)tlió : in judicium aliquem vo
care. II , 14.
-

25efag«rii/ cine ©tabt: oppugnare urbem. s. 1. $om


5cifioe bclag&vt Ę obfideriab hofte. -

253igitoigem,timcm: lacere aliquem. I, 11. offendere. I,13.


- - pυὰ ἐ;fi:m 6clcibigft fperj)tii ;'injuriam accipere ab ali*
, , • • - ' quo.1,11. tincnrviter $eótunb ®illlgfeitbelcit ign:in
. - . • ,, jufte in aliquem impetum facere. I, 7. timcm mutiymillia
- • , . T g*r%(3£i£ öcfcibigem: injurias nocendi caufa de indu
. £; inferre. 1, 7, cincmiiitf)t germ bclcibiqem : inuitum
a offendere aliquem, II, 19. mit nicinem $ißca $abc id)
iiym nie %*[cibiget; nunquam illum ne minima quidem
a
-

, •
-
• .
-

,
re offendi, quod quidem fenferim. L. 17. fid) f.l6ft φυτ:
beltibigt 5álitii: iiijuriam aliquam fibi fieri putare. II,
18, -
,
- 25et&ibiger/ ber: qui facit injuriam, L. 21.
• 25eieivigte 15er: qui patitur injuriam, L. 2t. - _ , .
,, , , '' , * ógli&bch /fij ctiga$ faffcm:fequi aliquid. 1, 28. Tenéri
) - ^ T aliquâ re, 1136, deguftâre aliquid, Parad.pr*f.
• • •, , ** £ - $ς?
\

. Σ$æ 33
" 25eliebt , tiu ì6eralibclicbter $em{6): horho apud omnes
, ordines gratiofus, Jll, 14.Quem omnes carum habent.
a! c. 11, ©£6rt unb 6£lic6t feW: in maxima gratia & gl9
°, ria effe. lli, 21. fió fe6r6clit6t mad)tm: plurimum gratise
confequi. ll, i9. mágnam adipifci gratiam. ll, 24. fid)
6£) jemamb ά maúcit : alicujus animum ad beni
volehtiam allicere. 11, 14. fi6) burd) ©effende belie6!
mad)em : Largitione benevolentiam alic. confe&ari.ll,
15. fió burd)öuttíátigfeitbclic6t mad)em mollem : bene
volentiæ comparandæ caufa beneficum effe ibid. biß
madjt nn36tlic6t 6£)bem £euftm: vehementer hoc per
*i tinet ad augendam gratiam. Il, 19. fid) 6£) btm gemci*
- men £Ramm 6elie6t maόem : Conciliare benevolentiara
multitudinis. ll, 22. £)iiigt, bamit tham fid) fuót6clic6% .
1 }u maόεm : res, quæ fiunt ad aliquem deliniendum,II,
*I , 16; e$ iff %o$ eim an$gr É 6£) bem gemeihet
- £ßatum 6elie6t gu maόεή: eft alius quidam âditus ad
* f ' mulritudinem. II, 9. vehementer amor multitudinis
commovetur hac re. ib. bie ®efd)eibenbeit mad)t un$
ftf)r 6elie6t: magna commendatio proficifcitura mo
deftia. II, 14, bie£tigembem, baburd) mam fitf) 6tlic6t
! timb angent6m madjt, 6£) $emefi, Die imit eificmt
umgeffem: Virtutes, quae pertinent ad eorum approba
tionem, quibuscum vivimus. I , 4o. €$ ifi fiuó fciliét
• 6e) bem gemeinem £$! [0 6elie6t gemc[;m: Nemo un
quam multitudini fuit carior. III, 13.* ®ut6£0(f6a£
miad)t mah fió 6£) befi ?enttm 6elie6t: BENEVOLEN.
TIA beneficiis capitur maxime. II, 9. £)63 gleid) miô£
wlIe;cit im umferm #'; fiebet, fam maii (i6) Doó
$urd) einem gutcm SJBillem 6£) bénigeuten 6elic6t hiáórn:
8ENEFICAT VOLVNTATE benevolentia riiovetur,
f , etiam firesforte non fùppetat, ibid. £ie£rigenû mají
- amerfiam 6tfie6t: NIHII, EST amabilius virtute, nihil,
ā; magis alliciat ad diligendum. L. 3.
| *£lietanj,*in mcinctisfiet: Ea, quæ funt in mea
. poteftate. I, 33. _ . - -

āęlobnung 3 fftff fiiie gryff*


- (*)
barauf: Peruagna præ
ai*-
' %

-…

–—————-—---——-—-—----><*
-
-
- - - -

* - —
34. 26e
' . mia funt. III, 19.ginem cine %tfprcjcn: Præmium ali
cui proponere, III, 21. - •
25eluftigem, fid) am fid) fcl6ft, unb bem amberm mc6fm fidê
bcradjtcm, Suo ftudio dele&atum, contemnere aiterum.
I, 1. ®ió am %dfcr , %au : Voluptatibus agricolarum
incredibiliter dele&ari. C. 15. §jdyfam mid) nidjt gempg
.
, 6clufiigcm : Satiari dele&atione non poffum. ibid. $ic
* -- môgclifió immcrbim mit%ferbcm &c. £lufiigcm, memmfie
- unémur ;c. Sibi habeant equos, cet, nobis ex multis lu
fionibus talos relinquant, & tefferas, id ipfum, utrum ,
^ .- lubebit. C. 16. Jn biefcn 6clufiigcn íó audjgroffe£cute;
- Haec funt vincula virorum. P. V, z.
25emántelm, cin£aficr: Quærere latebram vitio. III, 29.
25emábem, fid) uim cim£\ifig: Elaborare in aliqua re, C
7. €id)niit allem §lci5: Eniti & contendere, quam ma
xime poteft. III, 1 o. €id) bieleyferiger: Eniti multo vi
gilantius. S. 8. €idjum ma3, €3amjußaffcm: In rebqs
quibusdam parandis adhibere curam. L. 17. €id) bcmii•
Ijcm,bicfk$ 0tcr jcfic£ gufhum: Eniti & efficere, ut hoc
vel illud faciamus. L, 16, %cmijjcbid), [0 (c6r bu fanft:
. Quantum conniti animo potes, quantum labóre con
: tendere, tantum fac, ut efficias, cet. III, 2. §}{aii mu%
fid)6cmiííbcm,bafi:c. Efficiendum eft, ut cet. I,* q. . . ' ^
%éobgdytem«mgemtimen$ugem: Communi utilitati fer
vire. I, 19, ©tm%3: Aliquid non negligere. I, 28 Dili-.
genter tenere quid. III, 16. · · · ·
£öéqvem, c3iííécrau3: Commodiffimum eft L. i 3.£8
ifin;d)iè $eqocmer$ $u(£v6altung3ud)t unb ®|)rfarfeit ,
- dl$ tie c§: Hac re hihil eft adcommodatius ad officia
\ . . confervanda f, * . JBcnm mam ite §, ju ficldjer 3cit
- , , fid)jcNcę 3)iug am } cqwemfenfhum láííet: Scientia op
- portunitatis idoneorum ad agendum temporum. 'έ
- : %qvginlid)fcit, te , £cfenfi : Öommqdavitae.ii, 3. V%Qr
/ ' ' 3iitcb* a: fie me ehcii: Semetipfum valde amare. I, 9.
1 . ... £)i«'ré 3>fnß hat fehr miei $eqrcml djfei:em gtet Com.
moditä fn : Haec res tantas opportunitates habet, quan
„ tas vix queo dicere. L. 6.
$ęgάrfegtmanfiíiuit, Hos cadis
- • ' lura
%3e 35
in deliberatidnem. I, 3. €k€) mit finem: Adhibere fib;
aliquem in confilium. II, z 3. - -

£öeratbfd)lagung,
' lii capiendi. i, 3. fta$ $ut$um fe): Deliberatio confi
• • .• : ' `.

$eraubem, cinem feiner $Mter : Aliquem fuis fedibus pe1


lere. II, i.€imerèadjenid)t ggt beraJibt fyil: Aliqua
re non omnino carere, C. 14. ®änglid) ciner ©ad)e fig, , •

cau6t feyn: Plane re aliqua orbatum effe. L. a7.


$ec&ubung: Expilatio, JII, 8. vi
£ereogn, §inem: Opiniónem adferre alicui. II, 13. Per
fuadere alicui. II, 33. €ió wyn finem 6creben Iaffem:
• Exorari ab aliquo. C. 12. Sicjlciót6crebem lajjem: Fa
cife adduci, P. I, 4. »; -

£ereot, ber bor 6erebt gef)altem fpitb: De quo bene le


quendi opinio magna eft. I, 37. €im fieret)ter $J{afim:
Vir magniùs & copiofus. 11, 5. Difertus homo, II, 19. …
£8gre8tfäm£eit: Dicendi facultas. II, 19. $3egem féfner
$erefitfamfcitgrefj?o6erlangam: Dicendo laudemiafie- '
qui. II; 14, 35em fait mam bie 38erebtfamfcit felbfi neiu .
fieit: Hunc reéte Stiadae medullam dixeris, C. 14. &idj
niit groffem §ltif in bet $8erebtfamftit iibem: Magnó
ftudió exerceri in digendo. C. 14. €eifie $erebffamifeit
gumi €d)atem e)r{ij}er £tute amprmbrm: Eloquentiam
ad bonorumpeftem, perniciemque convertere. II, 14.
£)ie ©ad)e fùffi mit grdfftv £8efcbtfanifeit wwrgettagem
? : Hæc caufa defiderat eloquentiam. II, 14. £uró
* bie $erebtfamfeit tin£)iitg glaiiblid) nad)rii: Confequi
dicendo, ut alicui aliquid videatur probabile, P. praef.
geifiifftsfoiiiiglaíílij, bas miài nid)t íitá íe '
£5crétfaiiifcit al3'3latiélió wwrfellem fari: Nihiì eft
tam incredibile, quod non dicendo fiat probabile, ibid.
£; Éì in €ófvang6tingem; Parere copiam
*dtcendi. tbt, - •' . . .* * * .. • * • ? * ,

$greidjern, éíómiitfrembem $it: Infuam rem aliena


bona convertere.
nare. If, zz. ' I,' i3. '€¢im%)qu8:s Domum
;
fuam* or*
*.
• •.

£8eteiter jeiit: Equorum domitor. I, 26. . . . , '•


£gvg, amiòergefbofitiem: Ædesin rnoate habere, III, t6.
*-

(c) a . Wii

- .* -

- ' .
—- — -
-
… -s-.
~—-—–—-…--
-
- -

-*
- v
- -

-
-
-

-
• . -
-,
-

} , \ 36 : £8e
-

-
-

• t. 1 v 9In %ergentinôßíïbern feine?uft 3aban: Locis mon


-

. ; tuofis, & filveftribus dele&ari. L. 19. %yinter bem $tro


-

.
-

l
-

-
. gebalfcm: Fronte occultare fententiam L. 18. 3)er nie ,
-
geigteyufagt/fonbcrn immerúinterm %etge fiíit: si- !
-
mulator in omni oratione. I, 3o,
1 -
58erid)tcm,fò fimbtvivíctiótétrowrbcm: Sic enim accepi
\. mus. II, 14. -

-
$eruff, in finem 6l£i6cm: Sefe fuarum rerum finibus con
. tinere. I, 26. Nihil praeter fuum negotium agere. I, 35.
-

-
£öerubem, aufbiefe$$Xammeô %ßolfôrt beru5et be3gán,
-* .-
.
$em gemcimtm £3£f:n6%u%: Hujus viri falute respubli
- ,
-
ca continetur. II, 17.
,'
58erìbmt, eim 6erúmtet $Warim: Vir magnus. II, 5;
Magnus inprimis j & præclarus vir, C. 12. 28e*
rùíýìùt feyn : Magno nomine effe. S. 6. $8e$ bem £eu•
*
-
-
.
-
-
-
ten 6efíbmt mérbem : Celebritatem fermonis ho
-
- minum confequi. S. 6. Multorum annorum me
moriam confequi. S. 7. bie beríímteftcm Philofophi:
/ .
. - nobilisfimi Philofophi, longeque principes, I, 3o, 6£•
' . • •
-^
riibmfcr fcwm, alé, sc. majorem effe, clarioremque,
quam cet. I,11. rebus geftis, & gloria fuperare aliquem.
t. 1, 26. ber 6erùbmter íít alácimTamberer : Cujus nomen
eft illuftrius, quam alius. I, 11. bttfy€gem ftimcr fapíerm
\ £íafem ííííí; Vir abundans bellicis laudibus,ib.
-
-
ivwburd) 6crìómfmctbam : ob aliquam rem magnum,
•.
clarumque efle. I, 3•. In gloria aliqua exiftere. II, 13.
* £bi parere laudem ex re aliqua. ll, i3. βεgem ciner ©am
t. -
l.
dje f^uberlid) 6erúmt # praeftare aliqua gloria. I,
- - -

32.$urd)fein?3!)atém 6etíímt fwtrbcm; ex fe nóbilitari.


- Q. 9. foíïerliôtotgem cinét £uge#b 6cribmtf€9n: in
aliqua virtutum excellere.I, 32.niót tw*gem (eiiìer$64,
l * 1
tem, jwubern fwcgem fkime$ $aterløåôté berfibmf
· .

-
£9m: non fua, {ed patriae gloria fplend9rem adfequi,
-
*^
- , ç.3.tcjj n %ttbtfämfeit ííbaburô $crímtmorbem:
hujus eloquentiam haec res illuftravit. lI, i4. fönbetlió
v
in eineiii $ing6cri|)mtfeon : in aliqua rejmáxime es?
cellere. I, 37. ©elegemíeit6a6em, fiό 6crìbmt ;u ma,
.
dígii; habere caufamcelebritatis & nominis, ll,13%3ei; …
fy £? .*- *.
§ij $.
v.
-

-` -

** -

- -
-
-.-.
, •,

-
-

--_-*-
-
v. -

í
*
98e 37
T®,
íítióTöfjiT,TÌTÌcÌTÌÉÉ¢íímt TErben: his
ā obfoletis, fiore: hic. III,3. ber ®ann moirb immer bcs
{I!
[;y|
tíímter : magisque, mägisque viri nunc gloria cla- ,
ret, c. 4. ber Súaíiniíi effét fö 6cri|)mt gcmciem im uti*
írer€tabt,al3 jcmet:alterum hic extitit lumen civitatis•
C. ii. berberìbmtefte Stoicus: gravisfimus Stoicorum.
('. II,14.€im6eríímtét $ptentat: praeftans ij)perii glg
riâ. c. 17. $3ciibet próf.umbbieétabt 6erúmt finb:
,; propter fummam do&oris au&oritatem, & urbis. I, I.
{VI
í Š £eute fint, and) nod) nad) i6rem $obe 6e- •
fiibmt: clarorum virorum poft mortem, honores.per
[,!,
minent. c. 22. audjimgiter noótor anterm beribmt .
$
βηm: etiam in ipfa fene&ute præ cæteris florere. I, I. } `
|/ tijifi ber6efteuiib beríímtefiêYaiigepefem;nec melio*
W. i.
yir fuit hoc quisquam, nec clarior. I. 2. bic $ugenû
m!» $i$$ $ammé$ ftirb aiió fit) btm ${ad)fommtm 6e.
tiibmt fepn : hujus viri virtus'etiam pofteris erit cla- *
Ę
; ra, &infignis. L. 27.
$efíbremffetmagmiitfwenigcm:
-

attingere aliquid. II, 9:


;*, reviter tangere quid. III, 2. locum aliquem breviter
, Perftringere.L.13. \. -

$eßaffeiì, e$ifíéficii f» 6t%affet, fiebieje3£ing: Si- , -


milis eft rátio hujusrei. I, 3j. éadem vis eft hujus rei. I ,
49. bicfe3ift f) 6efíaíem: hoc eo jure eft, III, 16. ©0
.
íêntifmciném £íeribtfd)affen: Meae vitae ea eft con
$itio. III, 21. foift$ 6efïâïëm: fic fe res habent. C. 18.
€0 iff$ mit un§ 6eííaíem: ita ratio comparata eft vitae,
naturaeque noftrae. L. 17. 93a8 amber6 6cfd)affem. ift;
§uod aliter
fitn, tie fe habet.
tiner III,(e):
6£jöaifem 19. Sit
$8am [011judicium,
omne mur δarauf fta.
qua- •
f .

lisquisque fit, II, 1o. bitje?)ingefinbtícúé ío óéíóaf.; J


fem: harum reruni partim ejusmodi funt. II, 21.
%f%affcnbeit , ber€atfje: natura rerum. II, 2o. 6iemit
bat$ &ine antêre?8ej)aiienbeit: alia ratio eft hujus rei.
III, 6. hujus rei aliâ caufa eft. III, 17. %it bem M. Ca
£9ne fatt* c$ citie ambire?8tfjaffenbeit: alia in caufa
; M, Cato fuit. I, 31. `' '' -

beßcibcn,tergìtítíóribenf:£Xann: Omniumhomi
, (c) 3 • * nu '
38 %3e
num moderatiffimus. II, 16. €ar flug unb befd)eiben
£}amvelm: in re aliqua vehementer fe moderatum prae
bere. II, • *. -

25efd)eibentlid*, mäßig unb 6rf6eibenflió mif eºnem


• umgebet.: Aliquo uti moderate, & fcienter. II, 5.
23efd)eibembeit,*n%rbem umb3bum: Moderatio di&o-
rum omnium , & fa&orum. I, 28. ' Die 25efd)eiienbeit
-madjttim§f*jr belfcbt: Magna commendatio proficifci
* tur a moderatione, II, 14.?5£fj£ibrnbcit: Moderatio
• animi. C. r. '
beßeiseijverb.
doceat. III, 19.
€t magfiófibf btfócibam: Seipfùm
befd)laffen , &ine: Stuprum alicui: inferre. III, 9.
beídyliéífem, efiya&: aliquid comfitpere. I, 2. er 6£fólpf;
fe baé ôçi$räd) mittet %'aterie £on sc. hujus disputa
*ionis fuit extremum fere de immortalitate animorum. -
- - -
ΊΛ 4. - - -

, befæneioem ,' ber 93einficdf fpirt 6efódiftem, bamit et


iìió* gu freg) maóíe : vitem ferpentem multiplici lapfu
& erratico , ferro amputans coërcet ars agricolarum,
ne filvefcat farmentis, & in omnes partes nimia funda
tur. C. 15. - -

befd)reibem , et paégrijnblid): probe definire quid. I, 19.


éo fpirbbiefe ©ad)e6efí)ric6en: haec eft defcriptio hu
jus rei, I, 19. $33iv ber Ajax beftfjricben fwitb: Ajax , quo
Animo traditur, cet. I, 31. mmm fam ti§ 3)ing eÈem áuí
bie $rt6efdjreibcm : poteft eadem effe hujus rei defini
? tio. I, 4o, ctivaé ôéíórei6en: perfequi aliquid. II, 1.
menmmám t$ bejórcibcmm glte : fi interpretari velis, II,
s. bi§finbet maii bm tweitläufftig £eíóriëbcm: id inhoc
librö fcriptum copiofe videmus. II, 18.
25efd)reibung) fwieber gur ®effjrcibumg time33)igge$
Mómimem: ad formam alicujus rei reverti. I, 1 9. $8emit
*mancinrm m^gor, vermünfftl.tintcrrid)tem fpili, fo muj
mam βρm ber%cfórcibumq bc§ 3)ingc3 anfamgcm: O
mnis quae a ratione fufcigitur de aliqua re inftitutio,de
rbetâ definitione proficifci. I, z.
%ey
- - - x3e 39 ,
*£Ì;ig; 6έ{julbigfipcrbem : argui. III, 13. crimi
nari. ll 1, 3i, . -

befd)ägen, won cincm ícíóú6ttvcrbcn: defendi ab ali


' quo. II, 19. bie ©cintgcm 5or ßcroalt Dc[5(i3cm: de
fendere injuriam, atque propulfare a fuis. III,58.
] befdjwerem, fióimmér über fi)a§ befjmcrem: àut queri
- femper aliquid, aut etiam exprobrare. L. v 9.
* befdjwerlid), micmdmbcm fallem : minus aliis gravem, aut
ίμὸlefium effe. I, 21. bic£m fällt fcim £llftr nid)t 6«•
.%tverliô: huic nunquam fene&utem gravem effe fen
' £ÉTɧiiiëïôïíííííííííííííííííííííííííííííó;
defiderium tui non facile fero. L. zo.
befeben/ íine £r6eit bomtcu8eutenbefjemlaffem: opus
fuum a vulgo confiderari velle. 1 , 41. _, _ '
befinnem, tilíbubid) benm nid)t cinma|)[5efinnem? nun-.
quamne circumfpicies? nunquamne quid facias, con-*
. fiderabis? P. IV. - « '.

befitgeii / etma85 tenere aliquid. 1 , 16. „ . „ . , '


f 2$ęfiger / bur reótmájige :juftus Dominus. 1, 14: . \
beífet,eôfùfinefmir 6£fi£riufcgn: commodius hoc puto.
-ii, 33. häre c3nid)t 6eiier géfícíem ? &c. quanto melius ,
fuerat cet. ifi et δεβτρεgrm, 6cficr ? num, idcirco eftille '
præfúntior? c.io.§óì)abe féêçíít al§ bü:fum me
íióre conditione quam tu; C. 19.e§ fam cinem $emíó£m
mid)t§ 6tffer fcym: hac re beatius mortali effe nil poteft,
P. 2. .

beftänbig , 6lci6£m: conftantiam tenere, 1, 33. it, allcm.


¥ %inem $ingtm íeííiibigfçpm : fervare conftantiam ing
* mni re gerenda , confilioque capiendg. 1, 35. 6cftäm
&
* {ewm: cónftanter facere, lI, a. €imôçíänbigcr£ì:aíô:
, _ firmus, ftabilis, conftans. L.17. _ . _ _ I, , ,
, xsçíántigeeit]'eiiigétiáöåéí ôçíänbigtciferimcffen:
' • judicare aliquid ftabilitate, & conftantia. 1, 15. | . • ' ,
beftätigem/bie§reumbíóafft: ftabilitatem amicitiae con-
Ę ni- sis … ii.
*• , ,
.

befted)gia, finem : pecunia aliquem corrumpere. ll, 1$.


bie ®etióte 4u 6efteé}em fud)en ÉÉÉ judicii
* eu wasaronus;
• (c) 4 Éî a/ -

quem -
\.\ . . • . •
-
'^ ' - . . - *.
," 4© - £3e -—
Tquef parva movere pecúnia non poteß, L.T7T£i583, .
ά, É' recio aut mercedae duci.ll, 6. fi6 an
feiii beftc6em É: pecunia non moveri. 11, 11. '
beftebet, laiige : effe diuturnum.il,* . beffen${u}m nid§£
lange ßeftebat : cujus gtoria vix ad uniüs anni exiguafa
ariem pertinet. §, z.f^tftfanffine$tcunbí}afííeííe, : .
É : aliter amicitiae ftabiles permanere non poffùnt. L. .

2o. ganß in finem $ynge 6efi*%** : totumpofitum effe : .


- . in aliquâ re.1, 23. %i£tint, $efte6et6i5: his rebus hoc ,
- - - continetur. H£, *7. 5i3 6£ffe6tt in brej€tfdfem,babwn s
- ba$ etfie umgebat mit &c. hoc in tribus rebus fère ver- .
titur , quarum una eft in get, $um ift ter wierfte£ídit , ,
modôïörig, totidjer hictinnbtfifjet: reâarquaris pärs.' ,
uae hac re continetur. hlb , 33.
'/
.
'
bäïî, $itóem: fana expilare. fff , 23.
bcfteftem, e3 iß ü6e{6efiellt: male- £e res habet. 11, 6.
* i
i;
&gftgg / auf eime$ f*%£m: optime confulere alicui. E. 14.
'- • ab augendis hominum utilitatibtfs, & commodis non :
• - recedere. 1, 14. gueine§ beffgmf0a% tbum: alicujus caufa `
• • ^ , , aliquid fufíipere. 1,33. ba3%afteid) beré befte: hoc o-;
- - - ' ptiíum,& fummatis habgo.lll, 33. aihijjtgm£g*- • ;
- ie videtur, quam hoc. c. *7. berba$ícíebat, ifììt ;
reid)ffe : ut quisque, quod plurimi fit, poffideãt, ita 't
- ditißimus hâbendus eß. P.VI,3. be§ gemeinth£ßrítu* ;
… , Befieé:falus reip. C. 4. €im (δέfambter, ber bt$ gem*i*
. mrm beííemé!)al6er fymmt* qui publice venit. l, 4i.
' •
1 , befirebtis fpôivit? gleid) uiót gar babin6tingemf$ficit,
fo 6cftre6en fwir uitę beé niit alieni$trijbártiad): fi
minus confèqui poffùmus, voluntate certe proxime
accedimus, ffî, si ba$im foífen foir un£ vwrt §ugeab au£
/ ' íefire6em : hoc dneditatum ab adolefcentiaeffe debet.C.
- ** 2o.-
!»etrad)tcn,attendere. It, 16. €ite €aόe$ettaóttit: con
- Gderare de ahqua re. III, 4. contemplari aliquid animo.
\ c, 5. £tiba& mcd) gcftauer: magis intueri aliquid. S. 4.
- Σὸetraótung)nientis agitatio. f, $.$u%tttaótumg eine$
$ingr§ feine 3eit aed) 8(ci$(yarem: adhibere ad confi
. . derandas res & tempus, & diligentiam, I,6. $64
. I. * 8e ^ . . 4*.
7, 5 eetaurgn, íiéférií máôftinem $obe »on finem Š,
ii , ÉÉÉÉÉÉÉ¢ttguttt'mortcm:hujus mors dolore amico
…im', & lamentis, non vacavit. G. 29.
;. bet;fn,
lII, 6. .
mastick86ctriít: quod adhanc rem pertineti.
• •
:
-1
»st;iggg; foI{id) ííetali be$$8ettmg85*g*6ft:ino-.
ÍÉÉÉRugienda eftfolertia, I, 13. jubemi mat! fid)feifie*-
? 53etrui$$etfifíet: in quo nulla fragdis , injuriæque,
ííííício cf. ii.%tfru4 âm jungen ££;iftt 6egamgem: cir
i cuinfcriptio adolefcentum. III, 15. bierumfer fam nid)t
I. ber geriúgite 38etrugfirtfem; in hac ; nulla pars ineffa
j} fìíîïíôteft. III, i5.b£m%eftug ftturen:.t9llere s--
Ę:*iii, i7.bét mit lauter%8etriig umgeffet; a quo
. .'\ii,fraus âbèft, nullum facinus. III, 13.* bet3&ttrug
iîgaryugtofi : PERPAucae RES funt, i2.quibus dg
- a îîåíùíßóìverfetur. III,15.bie %3etmumfit leíret urt$,
. δήμάδεfrugbaa%lm: RATio PQSTijLAT, £: quid,
,I
I.
íäåiofe, nìquid fimulate, ne quid fallaciter.517. £
beträgem , ÉÉ : vehementer errare. II, I*. befrogttt
' ' Taveríta: cagi & fraudari. III, 7. decipi dolo. I, Io. 506
-$tiíít ääää; decipere hoc quidem eft.ib;5amitfam
s. Ęgaritiót6etroggii metbefi: in hoc falli,fagile:!;*6•.
i δriiôe geute, bieffinem £Yeniórii 6¢trìgefi: fimpliceo
* & apérti, quinihil ex occulto, nihil ex infidiis agen
f. - aumi
ter putant. I,3o. circumvenire,
humilitatem arme£eut: 6etvfigen:
II, 24« tenuiores pro
y •

£8éttfiger, cim: fraudulentus, II, 39. . ' - - -

- ÉÉÉÉÉÉìió, íangelii: agere dolofe,& maliti9fe. II, $.


| •*. €ittem ά $citragwadjtm: paâum facere do
{* lo malo. lll, a4. - «- -.

2. peterábeii,fiôniótgu%t: dolorem modefate ferreiL•



**?jíÉÉÉÉüìåíííííííííííííÉ.
di£grayjg£ngi 5.3. uíet cines §reunbe§ unglüdf6e*
%, tríöcnfijbie äuberm : incongiodis amici unius.39*
' - çìüíïíí cæteri. L.13. €36étril6git fió moenig* barüber :'
18! -, dolor ad pauciores pervenit.£. lll,. m. • ' ,, ,, •
£ vettibt, * cs•if frui gręt()iììá,
- - 5 ais ítriítunb.
•* t£ατυ • . *

*• I -
-

42, , •%3e
££ fyn: NIHIL MALuM EST, NISI DoLERE..
1, 29. , - - - 1', ' & , ···
£8ett, 4u 25efte gebem : cubitam difcedere. '- •
\ £5eutei,au£ fcificiì : fuis facultatibus, II, 16.
25ervaiîonîß / £3£}at time ambere mit cinem, bcr&'c. alia*
eft caufa ejus,qui cet. II, 18.conf. %efdjaffcnbeit. »
*;;;;;
» Il•
burqj3§tuer 6cmäßrt ftym:ignifpe&atum efTe.*
bewegeii/ burógtoffe %3361f}atem fporjubebogen iner,
Dtm? ducibeneficiorummagnitudine. II, 6.33ón auíem
beft eget merbcm; impulfu externo agitari. S.9.930miiiem
. 6cfptget mtrbcm: motu cieri interiore, S.9.
25ewegung/immerinter$emxgungfewm: femper agita
ri. C. 2i.Ibie allergefdjftimbcfte:incitatiffima converfio.
. §. 3. einem bic %£iwegung gebcm; motum adferre alicui.
€£im£ %emcgumgwwm cinem amberm jer babcn: agitari
aliunde. S. §. -

Vbeweinem/eff/a?: deplorare aliquid. II, 19. biefer iff naó


• £incm$obe fcbtficmcinet toorbem; hujus mors dolore,&,
lamentis amicorum non vacavit. C. zo. €36eipeine mid)
janicmamb ftaí mtinem $ote: nemo me lacrymis de
coret , neque funera£letu faxit, C. zo. .. ,.
bgweifcn / ti$ fam baber 6emitfem mcrbcm : id hoc argu
mento confirmari poteft , quod cet. I, 43. ttiva8, 5q$
fwo6l4u6£mocifea fie|)et: probábile aliquid.II,i.eificm mit
umbiùerfgredjlid)en ©rünbem6cmcifcm, baß er tih%Yarr
£0: dementem , & infanum aliquem effe rebus evincere
neceffariis. P. IV. biß fam mit biclem${3ortem 6cmitjcii
merbrm : hoc ita effe, pluribus verbis differendumeft.
P. V, I. - - - ... * **! . . ;: • . !
25ewek&ftelligung/4ut%£%£tdfielligungantt&ifitu:im
pellere ad agendüm. 1, 36. si … -
bgwerbem , fióum €6rcii , £lemfer: honoribus infervire.
II, I •
bewobnen, bie etäbte wetbcu 6ríoínet: urbes fre
quentantur. II, 4. bic ©rbebemw%mcn: tueri terram S, 3.
&in6rmabnt£atb : Culta & nota terra.S, 6. -
bgwgnscvit, ciiicè $ugetú: alicujus virtutem fufpicere•
- II, 6•
£8ey 4a
TTTTT5TTiöri, unöaT $ig; £TÉÉÉ
cum admiratione quadam honore a quem dignümípu-,
1

tare. II, 9. -

bey, timem £itige ßùm : ad aliquam rem pertinere. I, 27.


£) un8: noftro mgre. I, 35. §ó bim immcr 6c) ibm;
ab ejus latere non difcedo. L.T. .
5eytogrfcits, in utramque partem.II, 11.
Šyfali, ç$it $aótcnitcn'tinem $ingé geftn: temere
' aiicui rei affentire. I, 6. timem ge6cm? affentiri alicui,
llI. 3. abiread opinionem alicujus. lll, zi.
bey£ommem, tinfté£e6r/€áßer bie bem €urigemfafi6ci),
εmmem: hæc noftra, finitima veftris. II, 2. bi§ foiìt
jenem im geringftem nid)t 6t): haec res illi non compa-,
| iranda eft. III,t. €3 fwmimt biefer €adje gar nid)t§ 6c9:º
nihil habeo, quod cum hac re poffim comparare. L.17.
| beyrneffem, timem me6t als et perlangt: tantum alicui
' tribuere, quantum nec agnofcit, nec poftulat. L. z. :
beypfi4ytgm, finem $ingènid)t: improbare aliquid. II,
3. fic babem mir alle 6eWgcpflid)fet: hoc ego magno ,
. quodam cum affenfu omnium dixi. C. i8. harumfen-*
' tentiarum nulli prorfus affentior. L. 16.
6eyÍpringem, einem: fubvenire alicui. II, 14. conferva
ire, adjuvare, augere aliquem. S, 3.
beyfîgbén, bcm mi maiibiiiter fifiím $cinb%atficwficíem
ipollem: cui adjutor contra hoftem inventus eft nemo.Ly.
12. . *. - .' -

besablem,fît finem: alicujus æs alienum fufcipere. II,


i6. 6ε}αδlem: æs alienum diffolvere. II, 24.
bigtenjein ßut/ fpiet6euer e$ ifi; indicare fundum, III,
15. Itcnm e8;um bicfem unb foieberbietem fommt: fi ad
eloquendum venerit, ibid. Die Mengoniftem 6ietea cine.
eaόemur cimma!)! [0, foie fiefie gc6tm mo(lcm, umb bet *
$räuffer binget nid)t3 a6: $: mos eft re
ceptus, ut uterque (venditor & emtor) cum ad elo
qüendum venerit, non plus, quam femel eloquatur, ,
ibid. v

seiiS, hietbon 6a6ca vir tcin votfommenes: hujus rei


folidam, & expreffam cffigiem nullam tenemus,l11, 17.
$ilb,
-
44 %3i 25e4
%i(ot) guer, qui figna fabricatur.T,T AT.
- billig : jure 9ptimo, I, 3 s. au6 gtgcnbie fóltófeffem
£eiite 6illig $ambclm : & adverfüs infimos jüfíitiam fer
vare. I, I3. - -

£8flligfeit/fid) ber $iligfeit 6effeifiigtn : propugnare pro ;


;;;?*. 1, 19. Quf?&illigfcit febrm: aequitatem urgere.*
, 16.
;
A.
£illigen/ efit &8: probare aliquid. I, 15. nidjt gebi[liget
fúérbem: non vacare offenfione. I, 36. ctmt$ %ßeife ganß ô
^ nmbgarnidjt 6i!igcn: rationem alicujus totam ejicere.
, I, 4 i. ba§ fam idjnid}t 6illigem: hoc mihi probari nul-' :
lo modo poteft. II, 16. *|
binbem, anniemanbcm gc6umbem fewm: nemini mancipa- !
tum effe. C. iu. - ?
' Wig, er fwitberfâme: ad reditum fuum. II, 23. 6if um bie s '
uitę bie3cit: usque ad tempus aliquod. C. 14. M.
*8itte, i66iumciner nid)t gefìåítatíorbem: non impe- • , ;
travi,quod contendi. L. ii. 'i
biftem, etma8 poft cinem : contendere al, ab al, III, 14. ;
precari ab aliquo. L. 16. id) f)a6e§ germ getíam, mcil bu i
mid) 6afeft&'c. hoc feci non invitus, ut prodeffem mul- *
tis tuo rogatu, L. I, *
£ölat, mammiuj fcim £5(at b0r$ $Yau[m£{)mcm: confilium , ;
dare gaudeamus libere. L. 13. - 1
bleibcii, am e6em bemfcl6en £)rte 6Ieißen: folum non mu- &
tare. È. IV. 6eftänbig m)prauf 6kibcn: perftare in ali- ; ;
quo, III, 9. e36lci6t ta6c): maneat ergo. III, , . bie ;
Θadje 6(ei6en (affem : defiftere caufa. III, 31. . * ;
$8liht;em, ba§ §8lingember £lugem : fuperciiorum remif- ;
fio aut contraétio. I, 4i. . - .
£lino,Sicferroirb infeinem%Iter modj ba;u 6(imb : ad hujus ;
viri fene&utem accedit etiam, ut ccecus fit. C. 6•
$luiffe, α(Ιετlc9%Iumcm: florum omnium varietas. C. I5; .\
per ficblidjc(3:ruó,fw wenbencn'5lumcn foiiit: fuavitas- ;
qdorum, qui adßantur e floribus. C. 17. }
g5[utg}Srctino[d)afft/ * vcrbinbet bic %'enfóem am ge* ;
mmueIieu mit eiúaíiber : ARCT. OR colligatio eft fo
cietatis
•*• • •
propinquorum, I, 7, CONJuNCTiO
^
$:
VI

—•—~ … - --- - - - . *= _-
23o ' 4$
* GVIN.S benevolentia devincit homines, & caritate.
l, 17.
*;;;, tincm i6cr §80rb werffem : ejicere aliquem denavi,
» 23• -

borgem, cttt)a§ bom cinem 6prgem: accipere aliquid uten


dùm ab aliquo. i, 1%. fwa8mam ge50rget, mu§ mamfpie, • •.

ber $e;a|)lem ; folutio neceffaria eft rerum creditarum,


II, 24, (3cbprate8 : Res creditæ ib. •
25ogbeit,c§ gcff)id)t au$$086sit: Temeritatis hoc eft.II,
19.©cifié%w£6cit au£lafjen: virus acerbitatis fuae evo
mìere. L. 23. bie§ugenbiii i|)rerò936eit fiírdcm: Facere
adolefcentium impudentiorem intemperantiam, I, 34.
ber£808}git fiturem: Malitiam tollere. II,17.
£b6fe , ein ßferêtibe: nefarius & impius. II, 14. fe6r 55fe
fcph : Multum mali in fe habere. III, 28. €tma$ óôßg
imit fió.bringen: aliquid vitii adportare. C. g. £$ iff
nidjf865fc8: hihil res habet vitii. L. ii. e$ ifte6em fogae
bδ£ nid)t: hoc non ita turpe eft. III, ao. fiónid)t§65fe$
-
£££ fé9m: pullius culpæ fibi confcium effe. III, 18. fió
ííerííicétíde fiettí6ὰ: Dolere rebus contrariis.1.13.
25ctmäßigfeit, fid) ünter titit3380fmäßig!eit 6egefitiis
Subjicere fe imperio alicujus, & poteftati. II, 6. I '
* 25*gno,£&lt&r, tim ßlicò,baber fálte%rambjtigeßlaget.
- iß, ufib ba§ bie anbernitur amftedet: Membrüni, quod
fanguine, & tamquam fpiritu carere cœpit, & nocet re .
1iquis partibus corporis. III, 6. £tioa$im %ranb ftctfen:
i$
incendere aliquid. IIf, ir. bitf&$ % qu£ %a6e angefito
det; haec adeô manu mea deflagravit. Parad. IV. -

(btaxo, tim6raver£amm : vir praeftans. lI, 5. gravis homo.


. II, i6. f» máóem e$ 6rate unb bortiômê £eute: haec
confuetüdo eft gravium hominum atque magnorum.
, II, 18.
, braudygm, fif) gum £tften be§ getmeiitem £3e£ti$ 6rgg•
djemlaffëm: ad fempublicam fe adcommodate, I, 11.fió .^

gú midìiigem $erriótumgett firaudìem laffem: ad tes nia


gnas geréndas fe adcommodare. I, 11. tificm alle$, fodé •
- tr 6ráudjt, genugunb bollaufgebeii: Suppeditare alicui
_ omnium rerüm, quas natura defiderat, sºna;
- - ; GQ
- - .u* - - sa

• ,
45 copiam, L. 23. £3a3
'T& **u.Érquęgrit1? Quid muIta?
. III, 14. - -

£venitem, fid) gargu máj6remnen: ab opnibus vitiis fe


vindicare. C. 16.
£tici, Dicit, $tit 6afie id, tor furger3tit geßrießen: '
• ** hanc epiftolam proxime fcripfi. C. 7. $J?am bat [eine
- * * * %riefe mod), bie an ibn gejfjric6rm fimb: extant hujus
- A - epiftolæ ad hunc. II. 14.
- - , $tingen, niófé fìt fió: Nihil proficere. I, 42. Q^in
- ' ' €6iif begc%tt mißt, fúg3nid)t fimift; ci:l tpemiaer(ud)t
er, frembé$ ®üt am fid) 3ubringem: Chriftianus nuri
' ' quam committet, ut alienum adpetat, & id, quod alte- .
ri detraxerit, fibi adfümat, III, 5, -

• • ' 95räogr[d)gfft: Fratrum conjun&io. I, 17. ' #


• . . £5ube, éifi 6ęr: Nefarius & impius. II, 14.*®8 ifi affe&
' ' ' . voli'$$et $ubam: SCELERATORVM omnia redun
dant. III, 1. ' ' ' c .. . a - * - -

s … £5ubcnftüdf, baé ift ba§ ärgfte: quod poteft majus effe


fcelus, quàm hoc facere? III, 4. hoc unum omnium
• , v _ e$$i$$â ä brum 21 • $6 -

, d), cim %u rei6em: Librum edere. III, 1. §6.


-
• ,
-.
' .
ííí biefe395üó: hic liber mihi eft in manibus, C.
ii. ba§ §5uó íciííet Panathemaicus: Liber infcribitur Pa--.
- mathenaicus.C 5.§tf) mad)e ba§%udjmit £uft: mihiju
' cuada hujus libri confe&io eft. C. i. bicl%ìóetjíírgis
, , ' bcn: multum in fcribendo operæ ponere. II, t.%!£if.ie
'; . . . .. nem $ci$ quf 38íóer.fóreibcn fienbem: ad fcribeiidi
' . ,'• operam omne ftudium curamque cgnvertere. III, 1:,
. ' Ginem £uff mafjem, $id)er suíórei6cm : ad fcribendi*
, , • • . fìudium aiiquerìexçitare. II, 'i.ter feine 3eit 6at, §8ís
- - üjergu ff)reibcn: Ctijfcribendi otium non eft.ibid. ta* •
. ^ . $ui íaín tyir 2.®id);t gefjricben: De hac re gug .
s' . . _fùfitjoftri libri. 11,9. ®iefe£fiibet mam in bem 8td)*
- - ºffeitläufftig befdjriefiem: id in hoc libro fcriptum copio
\ • • fe videmus. II, i8. €inem eim *8uó $ufd)reiben: librum
• • , •• * de re quadam ad aliquem mittere.C. 1. &in febr
£8uó: Multas ad res perutilis liber. C. 17. eimè

*va ῦςτ$χαμάδαitung: liber de tuenda re familiari, qui Qece
X.

-\

2$$ £4 47
TQeconomicus infcribitur. c. 17. $nbiefemE5TYÉÊË
' £icl [)crrlid)e ©ifige, a6er hc. in hoc libro :* -

slare, illud abfurde. II, 16. §m bicfem $uóe fôiina


' toit bcn£):amm gleid)iam 65refi: in his voluminibus Ad
mos profe&a ygx hujus %iri eft. III, 33. bicfe$$uffi ifi in
alici £eute %iubcf sc. Eft in manibus hic liber{qúeí
cum legimus, quem Philofophum non yontemniinus?
Cato Maj. 4. -

£öánonij/fió mit einem in fin%iinbnif cimlaffcn:inire


cum aliquo communitatem & focietatem. 1 , 44.
£íìrge, iä) bim für iín $úrg* fwwrbtm: va$ fââus fum
' ejus fiftendi. III, i i.
$$eger, timem jum 8Ìrget annffimcn: in civitatem acci
pere aliquem, I, 11. ciii Wormrbm*v àùrger: Civis ex
, celléhs.P.V, 1. : •' . . • •

2%mim: Focus. 6ewm €amim fißen: Ad focumfedere.


C. 16. ,», ^ ' ^
Campagne, citi gutet €0lbat, ber matió« Gampagne
fmitgefbari $at: Miles, quiverfatus eft in vario genere
bellorum. C. 6. - -

£gmal, vid. Yoafférg4ng. · ·


¢¢monifirem,
collocare, III,timem:
5. in consilium

San&orum aliquem
-

¢££!; * Die sggffamfeit if tip fj$nGapital: MA- `


NVM VECTIGAL eft parfimonia, P. VI, 3.
Caffe, bie €afíe críúípfíeri: Exhaurire ærarium. II, 2r.
§éringet $tra(!) fitt €afie : Tennitas ærarii, ibid. witi
(5elb in fine €afíe ícfcmiiitm: magnam in ærarium pe
, cuniam invehere. ib. C. zz. *.
Cbgrge/ Wortefim£ €fiargcm im$riege: Imperia. II, 6.
€iycui, bie ©rbe ifi gleidjfam mitetlid)en ®irculmumg€¢ .
δεm iinb umíóloffcm: terra eft quafi quibusdam redimita,
t & circumdata, cingulis.S. 6. , … T ; s
€ivilite, humanita§. %3a§ ganß micbct allegibilitelíuít:
_ quae multum ab* humanitáte áifcrepant.. I, 4o.
�oilega,föcius;€ritisgut*€wlltgcn tiíííííím ífocios fuos, - -

aimittere. II, 1.
(50[4
*

~ '

*—*
¢¢IIegftrygT£E5eyeineniïè ÙT; ge$tit : an
• -_num audire aliquemI, i. w

^ Commiffion/fga$mam áiótf.l6ftan£fi6remfam, ba mu%


: 'mam anternéommifiiom je6em : quod ipfi exequinequi.
.
^. mus,poffumus aliis præcipere. C.9.
£omόόie/fabula.c. 19.€iie neue€ómάθie: nova fabula. -.

* fabulam
L. 7. €ine €omôôit fóreibtm, obtt fpiflch
: C. 23.
: peragere

.
£ompagnie, amicitiae, all;u groffe foIImam {liebat : fugi. :
endae funt nimiae amicitiae. L. 13. %id)t fo mo{)[ effen$
1: unb trimdfen8-6al6er, alé um ber €ompagnie mìtiet;
auf eine &afière) geben: Conviviorum dele&ationem
- non voluptatibus corporis magis, quam coeru amico.
rum, & fermonibus metiri. C. 13.
€onoijite, mores. €ine$ €onbuitę miót feibrm fêmmen:
alicujus mores ferre non poffe. 1, zo, gufe €ombuités
... mores facillimi, L. 3. mam [0! ùie €ombuite frimcr ;
reunbe borßero prii(em, unb fi6) bernad) in gemaucre
- - qs §reumbßafîtîeimldfiem : utamur, quafi equis tentatis,
… fic amicitiis, aliqua ex parte periclitatis moribus amico
rurn. L. 17. - -

Conferen5/6altem: de communi officio convenire. I, 4o.


' ¢orrefpondens, 6eimlię mit bcnem $cimbtm : cands
ftinä'colloqvia cum hoftibus. C. II.
Contrafait, $
femme ben£amm au8(:inem Contrafait,
id) babe i5nTa6er fel6ft mtd)t geffem: hujus viri forma
mihi ex imagine ejus, qvam ex ipfo , eftnotior.s. 1.
(trebit, biefe3imadjttgutem €rebit: hoc valet ad fidemfa
. ciendam. II, 9.
Creut; , (eim €ttu% g^ultig ftagem: fuumincommodum
ferre. III, 6,
çùr, geífiflióe wwrmrbmen: adhibere periculofas cura
' . tiónes, & ancipites. I , 24. -

Gturirem/ nid)t fióflió cúriret verbem f$mmea;trißius


curari, C. 19. - -

»&mpffgnt/*£8£gifttfh; άpidiutibus iit/quibus •*;


• ^'

——_ ——- -_ - - - - - - -
l.
- -

- $. $& $e , %9
;r: » imperare. L. z. 5i8£íTímiíT;E.
Hibidines. P. V,\. *- ' · ·
*>an$g$figtttitor empîangeiie8 guft£gratiamreferr.i,
15:3}gli£%g*r*gratiaî babere,ui, o,5íérturjíeríè idì
groffen ®aiitf eriperbem:id fifeéero , in maxima gratiâ
futtirus fata, & gloria. IH, 21. einem groffen$itię [43em:
* magnam ahcui haberegratiaAn. c. i3. andbwn tiiicm;
ôègefjrem: gratiam exigere ab aliquo.£.$.T
$>*nafbat, fid) efjeigeufreddereáíéêëìíì.ì, 15. refer
£e gaiisfi-j£fú3fgem finem%39616ätëîbárę
3u*£*£*ig*n fugjefi* ilii, qui eß meritûs, gratùtn fe vi
$eri$$ere;ll, 2o.feine£inbetfipbnoóíánditatíííííí
hm liberis ejus fnafietgratia, ibid. - - -

! 3battdtbatfeit, iibienôbîgfie£ugenb: NvLLVM oFFi.


„C!VM eft magis neceííariüm grátia referenda.i, Ij.
%»attbum, arguère. P. lii, i.
$oèûiciceri, bä3£5uóiftbit tebicirt: hic diber in tuo no.
j mirie adpafuit.Par. Praef. - - -

¥•egem/ cif.3l9ffert diffiàus gladius, 11, 7. bem $ic6£ti: .


3}:$ diffingere: Ill, 31. iuter $e initātiā
„ ft6t*: cgminiis gladiis uti.c. &.
; $eiriatbaibem/raoïçine.£. -
*… • *. . -• • ,

1 9liteff $£ibft : £vertérearbes, 1, a*. . . .


, *>encfgm, fii6f854rnaófragem, bie £eiitefiiígem sonet,
$enibeiitemutbfafiem, íaífiím offííííííégígérôçíá
| $e fe quisque feritiât. ï, 33. idéiíiífiidjt geöaöt ôáta
£■; $uæ funt præter opinionem Trioííííí'ííTí.íię, , ,
fer €ajervirbimmergebad)t : memoriaiiarúï` …
' imaget:£J2; Gifi €%rijftôüt nid)t allein,ßribernberg;
guę giji£, ba$ítí åí ôïíïìáô?:
$ere, fed5et cogitâre quidqüamíaudebit,quodnonìa.
deat prædicare. I11, 1 9. ' * . - - - -

bergleid)em, & ea, quae fünthis fimiha.r,;. alia ejusdema …


, • generis, M, 3. Qæterageneris ejusdem.iii, iò.ejus ge- ..
£efis. III, 11. fanft fta$ §ergleidjw; quidvi$ geiieri*e- .
' _jusdem, L. ij, 'T* *****" - ^ - - -

Pefrtg3£in*r £om £yrrho: a Pyrrho perfuga, I, 13. et,


jiem Deferteuf au£iiefetn: perfugam,dare. ibid. I. -

b&ffweggi/ twrii; ex eö *;5. I, 3e. £5*m misit;


-
-
®
- -
- -
/ - -
-
/ -
-

5o , £)eu- 3>ie
I, 9b eandem caufam.I.I 11.tic%e:fócii finb be;itcgrn gg.
fdjaffem, baß ic homines hac lege generati fuit, qüi yc.
' beuteri, £3 timcm iibcl: vitio aliquiâ alicui dare.'ii, 7.
' ifjr ivcrbct c6mit nid)t ü6cl ftiitcm: ignofcetis.c. i6.
ägutlid), uub lie£lid) rctcm : loqui preffe & leniter. I,
I. 37. gan§ bcuflió : fine ullo erróre. III, 4.*$ ij fìar umb
., tcuili$-g£;ug: hoc quis non videt. iii, y 3. am ùem
$Ycníócii ifi €$ wielbçut!id)cr ju fchem: id in homine
. eft evidentius. C.8. nid)t béufliógeipàvcttvcrbcn: cer
... ni ratione quadam rec9ndita.I, 37. au§ bic;cn aflcn ift
#6 §u fi6vm. ex his, omnibus perfpicuum , eft.
• 11» 4.
'vienem, eimcm: officia conferre ad alicujus utilitates. I,
_, 14, aflcm bicmem : omnibus confulere, i, 15. δεm ge*
-.

mrinem $3ej&mticmem: remp, gerere, J,^ 1. cimcm bicncm:


juvare aliquem. 1 , 19: operam dare alic. II, zo. [citiem
$;eutibcnùicilem: adeffe amicis. C. 11. allcm {;cliiem unô
iicmcm : prodeffe plurimis. III, 11. c§ ift miit i)amit ge*
t)fcrret: intereft , mihi. I, 45,, e$$icitct gar tiid)t t)argu:
hoc alienum eft ad hanc rem. II, 7. bijbictit $u &c. hæc
res valet ad cet. bcr amberm gerabicnchuiibbelifcm mill:
in quo ineft gratificandi liberalis voluntas. II, 15.Vir
bonus, qui prodeft, quibus poteft. III, 15 £tm&m m Qvims
-*, mcmbiením, baß ergu ($ut umb®Î)rrm gelafigrt: aliquid
} alic.tribuere, ad eum augendum,aut honeftandum. II,
6. £8t fciner £unft uni¥€¢,ejrfamfeit bielem btcnrn:
•*, fuo fcientiae genere, prodeffè quam plurimis. II, 39. eis
a me8£icicctmoctfcm, ta§£r un§bicme; alicujus ftudia ex
:. citare. JI, 8. £ti»08, ba3 fonberlid) bienet/ bi«%€mfûcm
-: gu ber6inbem: id, quod adcommodatum eft ad homi
« ... num confociationem, 1, 28. £o* iycld)cm fpir gufe Re
compens gu buffem fiaficn, *rm*njrlben biemrn mir am
: iiefîcn. ATQVö ExíEÍíTiÖÄ'& celerior remune,
^ratio fore videtur, in eo fere eft voluntas noßra pro
-- penfior, II, 2 o. • , , -

zoicnfi , ciiiem finem ctmcffen: conferre, officia in ali:


... quemi. I,3*. £ftcmtimtm graffeatbum : pergratum alictâ
facere. L. 4. $***itfwifligé£i;afi*: £wdia prompta, &
•- 3° : ** c° * * * .p qs „ . , ,•„ Para
«; ,
-*
-\-.'
- -
^ -
- a - 3)ie {I
«- _ - - ---- ----- -- - - - -

Tparata. if, s.tijifiwictcm cim angcnc6mer £)icnff: hæc


opera eft grata multis.' I, 1), eimcm me6r 3)iemftefjul,
bigfcWm/4:3 anícrm : officia aliis magis, quam aliis de
bere. I, 18. cin£)ienft,tem mam aué érofimutf ertveijt:
officium, quod fit animo magno, ibid. ber in £ri£g8.
unb §rirbcn8 , 3eittem gemeinem £3efem amgemrbms
£)ienfle feiffet : cujus in bellicis & civilibus, officiis vi
get indußria. I, 34. eim?);cnï,ôamit man £?
Die £eufe
ῦcrbumbrnmad)t: opera, ad beneficiis obftringendos
homines adcommodâta. II, 19. fwehneitimal ein §reunb
beum anterm cincm £)ienfi cvmiejcm, sc. fi quando äliquod
officium extitit amici, in adeundis periculis, quis eft,
qui id non maximis efferat laudibus? L. 7. in íícntliâ
- d)en ®iemfiem ftef)en: Verfari in republica, I, 11. a(Ie
föniglid)« £\icniie terridjfem: exfequi omnia regis offi
* * cia,& munera. C. io.* Dehtorme6mffem £)ienfijinb foit:
' v , 6£)ttbem $y€rrm fjulbig }c. PRIMA OFFICIA DIIS
imtnortalibus; fecunda patriae ; tertia parentibus; de- '
. inceps gradatim reliqua reliquis debentur. I. 45. e§ ift.
« nid}té íóúmer$, alé fortim inam tinamber frriimblióè;
$ 3>ienffe cribeifet : NIHIL EST REMVNERATIONiE
ÉÉÉÉÉiöëïíá,ííííííííííííííííííííííí
ficiorumque jucundius, L. I4. ' , .

; toiemftlid), feyn ;u ma$: ad aliquid pertinere, I, 44. f.6: .


: bientié) fe()m: plurimum adjuvare. II, 9.
3>ienftbgr£git, im ®ienftcm fie6em: in famulatu effe. L.
19. iie6er fierbem mollem, aléfió in bie fónête ®ienft,

W 6arfeit6&gt6eti : mortem fervituti anteponere I, 23.
pingem, fid) bor (5elb laíem : mercede conduci. II, 6;
: eifiem bingen: emere aliquem. II, 17. $aglôtter, bi
mam iim$I, £o5i
rnuntur. 42. bingct:
•* _ _ mercenarii, quorum operæ e

. " •

3ci|gurg, difputatio, ©ifturfe, pifputationes. J, 37. ge*


Ii€Îrte '3)ifcurè, iiiiöiiierdfíártige eprìdìe : fhuita ,
prudenter difputata, multa etiam breviter, & commo
< de di&a.*E. 13 aufeinam ßafima6l manóêr(e) £)iftur*
fe füljrwm ; convivium ad multam noétem, quam ma*
p- ' , * * (d) a xitae
- -
- -
»
, ^ . -
. • . -
- -

— `

.'
. ;
s» -
» » »e aes
- .-- - - • _•

xime poffumus, vário ferrnone producere. C. 1 4. muf ;


cimam $i curé bom £imcr' €ad)e fommen: incidere in
fermonem aliquem. L. I. cimem jemamb§ 3>ifctrr£- m C,
ber ergef)lem : éxponere alicui fermonem aficujus. ha
bitum cum hoc cet. ibid. ta& %efte au8 cinem 3>icuríe
.. mcrdcm: Difputationis fententias memoriae mandare.
i £}** famgcm bcm ©ifcurè am : ab his fermo oritur.
1a. -

£>ifirmably hoc tempore. II, 2. -

3^ ifptjt, &$fam cimtttorfallem: poteftincidere contentio;


I, 43.
3>ifputirem, gar ßarfifinnig tpooom, ba8 feoffft a6r ift,
} ditx btm gemeinem £^ammnid)t vitl$ugen 6ringt: fub
rilius aliquid differere, fortaffe vere,fed ad communem
• utilitatem parum. L. 5. - …
$ivettirgim, fid) eimfwenig:obleétationem animi quaerere,
requiemqüe cürarum. II, 1. fid) mitmájigem éaíiereytm:*
… , modici, conviviis dele&ari. C. 13.
3oodémáuferf ein: homo verfutus & obfcurus. III, ix.
3©onner/ 9pm ®)mmer erjölag m mcrbem: i&u fulminis
defiagare.FII, 15. -

?»räucm,&imtm initbem306: terrere aliquern mortis minis;


P. II, 1. …
f ?»ringen,%tfftig*orauf:vehementius agere aliqnid.II,24.
v, £orìdfem, eimem: alicui nocere I,i4. cim£ámb%r:vexare&
,
-

, perdere regionem. II. 3. premere abiquem. II, 1 n. $ot;


einem tin3iiliger %3eife gebrudt fterttm: potentis alicw
jus opibus circumveniri, & urgeri. II, 14, -

- 3tìndten/.mrie e8 b*e £eutepon íimébándet : at videmur.


I, 1.®$ êántft cinem, nid)t fo }u ferm : id minus adpa
/ ret. I 3. $3'emióbíndí: íiieafefitentia.III, 33. e$t $it,
dfct mid): fic mihi perfpicere videor. L.;
. -
-
?>ulven- fuftinere. §ô 5âbe ibn gebu!at, fo Iamg ijgz,
*A ^ : fu:tt: quoquo modo potui, hunc fuftinui. L. 11.
. -
£jngen/ ben%tfer : ftercorareagrum, C. 15.
*j *>finìe, fie fint ggrtünfte gefáct: maximerarum genus eß
eorum, qui crt, I, 33.
- »μτφ,
• -
/
-
-

, •, ^
-
-

." £»u £b 53
?urd), bitfe ift ber §ritùr gefjloffentwor tcm: horum au
&oritate pax, eftfa&a. III, 3o.
£^urdybringem, einer, bev στέl turά6iimgt : fumtuofus,
P. Vl, 3.vid. X)ertlyucm.
$urdyfisdjem, ctmaé genau: perfcrutari quid& exquirere,
II, 7. ·

3®ärffem, ba§ barfid) mtime8 £e6reré íalíem mid)t tíum:


hoc non licet per do&orem meum. III, 7.
3>tjrft/î<incmgrwffem l$jjcm: diuturnam fitim explere.C.8.
-

-
£
£bem, c£ £6£m [0 madjcu: eodem modo facere. 11, 7,€t
6ate$ e6em fogemad)t: fecit idem, quod hic. L. 12.
£benbilo/ %3ër feimen £remnb amficffct, fictet gleid)fam
fein €6cm6ilb:AMICu ATQVI intuetur, tanquam exem
plum aliquod intuetur fui. Lael.7. -
-
£d)appirem, mit£c6cw£ ®cfa6r: periculo mortis diffu
-

v ^ v ' ;
gere. lll, 32, -
-

£dtcln, c3cdcltmijbicftt €adje : me poenitet hujus rei, - . . - ù


-S. 3• • • / , ' - • r
\ '
£vi£t, ciné ergc%em!affem, mit6eWgefügter ©traf-berer
116crfteter : confcribere edi&um cum poena atque judi
cio, lll, 1 ». - ^ w _*, ¥
£5re,$* £o6 unb ®%regclangem: laudem adipifci. 1, 19. 4u > t. - |

&6rem gelafigem: adipifci gloriam.ll,13 Summo in hono … -


.
, fe effe.ii,19.&rífíete£l)ieerlattgem: dignitatem augere. *, w'
11, 16. ciner ©adje6alfiem grcffc&f)rc cílangvm : ob rem , /
a'iquam maximam gloriam capere L 7. %Ille gemín'f)te
€bre erlangem: gloriam expetendam confequi. S.6.3\ct •—
- - ^ - / } |
-

inftinem?€ícnbáébáófíeélitfumb€6re gcfia6t fiat:cu


jus vita talisfuit velfortuna,vel gloria,ut nihil poffit ac
<edere L. 3 beftäntige €6teerkingem : ftabilemigloriam
confequi. 11, 11. €Wre pcr timcm3\ir ge $ubem: aliqua
re honeftari. l, 39, 3)i§ ift mit cille €l)ic: hoc mihi eft
honori. ibid. hoc mihi magno honori eft. II, 17, hocmihi ,
fummo honori eft.ibid id mihi eft ornamento, 11, 18. haec
res adfert dignitatem. 1, xo. Id fi fecero, in maxima gra
tia futurus fum,
* - -
<s>i;;;; ba$ítingtfcin*€)t*:
3 - 11A
' , , ' $ 4. £9 *
- - in hac re non poteft effe gloria. llj, s 1.93cum mam biß
tíut, bringt$ @6re, tbut mané aber nid)t, jo 6ringt3
, • ©óambe, : in hoc colendo fita eft vitæ honefias omiíis,
* - - in negligendo turpitudo, 1, 2. £i56rmimimt cinem h a$
- - • • am bergbrc:hoc fordidum eft ad famam. Il, 14. €3 gilt
- ' , mfirte €bre: fama mea agitur. L. 17. §mi Jmjcijcn ünb
! . ©£)r£ lebem: cum grauitate vivere, l, 21. §8£)jcûcm in
- großmìn£bcm,urib €brcm fcyn: in maxima celebriiate,
·• '· , ' , '•
2tQue in
Qbre $omoculis
mcimemcivium vivere.
§rcumbcm lll, 1. §d)
: magnus mégcnicje
horiosgroße
prò
, • ' . . fequitur amicorum. L. 7. im $rieg &f)rc 3u erlapgri, fum
. - - dγέτι: Bello quaerere gloriam. I, j». íruó fcimön. 5lei§
- unb %) ilbe ébre guílangen íud)cn : ad magna fé&i?
] - ftudiis contendere, II, 13. gloriam ex al. re : (ex bcllicis
- s rebus) comparare ib. mdcj uiifterblidjcm €6rem flre,
- £efl: ad immortalitatis gloriam niti, C. 2 3. íít fiaó
, - • - ©brem fircbtm: honorudi cupiditate infiammâri. L.23.
- - einem groffe€|jrt erheißg: maxime aliquem colere. I,
' - .. 15. multum alicui tribuere. I, 41. timem öiä €6re
- eriweißen: fic aliquem colere, ut Deum, C. z z. ber ber
, €bre £)al6en oici 16ut, ba$ibm boó nid)t una$ $er6e
: ifi: qui quadam gloria duétus multa facit, quae pro6
* • .. . . cifci ab oftentatione magis, quam a voluntate videntur.
] I, 14. Dief.3%amne$ €|)re iwirb immcr jc gr§fjcr: hu
- - ' . - jus viri gloria poftque magisque claret, I, 14. ©brem*
1 … • • - [)al6cr m)a§*6um : honoris caufa quid facere. II, 6. ali
} i. y. quid facere propter amplificationem honoris & gloriae.
- fi,i2.licber für%u6m uno €f)re/ al£ für ambcrè éúter
- - fircitcm: dimicare paratius de honore & gloria, quam
- v , ' de aliis commodis. I, 24. bom íciher (£!): e nid)t ba§ ge,
- - tingfie fa6rcm [afjcm mollem: gloriae ja&uram ne mini
• mam quidem facere velle. I, 34, groffcr (£6rem mrrff):
… \ . ', dignus fortupa quam ampliffima. II, 6, 3\imge,fûgu €r*
' \ - V. . langung Der g}re birmem: res quæ ad gloriam perti
· · · · nent. II,' io. {id) ber €|)re mit §3cifiamD gebraudyck :
. Gloriam collocare ratione. II, 12. bic ibr Gelt) auf fol.
^a \ $33)ingettcnbcn,5ayon fietnttctexfcine, gbertúraig
• .
,
. . -
. *.
€θιε μgctoqttcm %a%cm; qui pecunias profundunt


« eas
\• £5 **,
i TGTSTes, quarum memoriam aut brevem, autnullam o
mnino funt reli&uri. II, 16. einem am , €brem gleid)
{eyn : honore alicui parem effe. II, 19. mit bem
tiam um-bie €brc fireitet : Quicum laudis certa
men eft. III,v. ticjer $at mcf)r£6re babon gcbabt, alé ,
- bcrc. Honeftius hic, quam cet. IIi,39. ef bat íic €brc,
* • **fo et boiifeinem $aterqcer6et, burd)6ele6rfamfeit verè;
nie|)ret: Ad paternam magnitudinem animi do&rina
ubérior acceßit C. u. ba8 £llter ift aíler €lytem vert!):
Sene&us honefta eft. C. tr. eimer, mit bejcti8etcm aud)
inc €|)re aufbêret: Qui iisdem finibus gloriam, qui
s vitam terminat. C.T3. er ßat fein ?ebtage vicl£f)re
urib5reube erfe6et, a6erat feinem $age ift i6m g: ôffere
€6re micberfaßren, al3 bamat3: Huic ex multis diebus,
• quos in vita ceieberrimos, lætiffimosque vidit, ille dies ,
••* clariffimus fuit, quo cet. L. 3. * jeftímerer bie£libeit,jc
' größer ift 6ernadjbie€6re: Quó DIFFICILIuS, hoc
præclarius. i, 19 bierctjtftf)aijene €|)re gráníet fid)ticf,
* unb6rciterfid) heit au£ c. VERA GLORIA RADICE
• agit, atque etiam propagatur, fi&a omnia eeleriter,
' tamquam fiosculi, decidunt, neque fimulatum quid
1
' ; quaih poteft effe diuturnum. 11, 11. e$ iftfeime €6re timb '
$ufftmi fy groß , fornm mam babet) täglid) in Sorgeulib
' ©efa6r febn mu§, i^elffjemanter δεquemlid)fcit, unb
' ru6igçm?e6em cgr;icfientônne : NVLLiuM DEcus IN
quotidianis periculis & laboribus, cum tranquillitate
3. - conferendum eft.III, 26,e§ iftfeimeguftíò groß,Die ber€!)•
: re aerit?lnfebrm gleió fu fd)äßen märe: C. i3. fwcmm bít ,
£0f$mmt, foifttigerjjuigne 3et 5abii, unû blcíí
nn$ fid}t8 übrig, al3 Per${u}m unb bie&fire, Dic tbit …
burd) £ugcnb üiit {δ5li6e $6atem tr(atigat* faberi:
CuM EXTREMuM ADVENiT, tunc illud, quod
** praeteriit, efHuxit; tantum remanet, quod virtute &:re
áe fa&is fis confecutus. g 19. bcr ©5re ba'ßcn finb efit
*' bit teftea §reahbe bie ä;aftem $cinte koröcm: Ex Hó
* * NORIS certamine & gloriæ, inimicitiæ fæpe inter armi
ciffimos extiterunt. L. io. Itenii cim %atr' }u €jrcm ,
A fömnif, miro et gati6uticrträglidj: INsifiENiE ÉôR- '
2 . u . , • ,' ' - (d) 4 . , TüNA

/
.^ -

*- s \ | -

- V w — '

?
46 ge$ .

TllNATO, nihil intolerabilius fieri poteft. L. 15.66


{itib ijrcr bielgu %p6en €6rem qctanget, tecnm fie ibret,
€laubem parlafferi6äben: PoTENTiAM, negléâa reli
1 - gione, multi confecuti funt, L. i*.
*;::;:; ,%3ett)a(%t%£g£n€t}:6ruó3: Pellicatus fufyi
c.o. II , 7. *• •• .

£brem, tincit: Colere & obfervare aliquem. I, 4t, nid%


\
mur bomftimem £eutem geeíret, fonberm ahí gefürdjfe£
Í M. fwerberi: Tenere non modò au&oritatem , fed etiam im
- v perium in fuos, C, ri. fincm mi&©£)ttcbrcg: Sic aliquem
colere, ut Deum, C, 22. * §rcutiye [oflen fiö) nid)t áliein
\ . •
-
sunter «inanber íerétió liebet) fbhtern quó eí}rcm: A
•• •
MICI NON SOLuM cokent fe inter fe ac diligent,{ed
- -
-
etiam verebuntur. L. zz.
-
|
£bren£äule, beo bcnem ®ffrenjiulem fourbt %3e%raud%
-

-
-
) unb %3a{)8£et3em ahge}ínbet: Adftatuas thus & cerei -

fc. examt. III, zo. \.


£brenfäyäh>et: Maledicus. II, 1o. ".

r'
I \ ' •
£6renítélle, timem }u timer€6remftelIe 6e6ìlfflió figna
Honori effe alicui & dignitati, L. 19. Aliquem ad hono
res amplißimos perducere. L. so. $it, [ô in ho££m£5*
\ remftellet, fißem, fialtem feltcm rcófe ugb beftäubigé
- v $reunbfóaiit. VERÆ AMICITIAE difficillime reperiun
fur in ii$, qui in honoribus reque publica verfantur.
v.
L. 17.
-
£bretbie£ig, fió eírer6iefig gcgcm bie ££ufe ju ergeiget;
-
-

mifíem: Adhibere reverentiam quandam adverfus homi


-
-
ne§. 1, 28. -

£bretbietigfeit, «in jeber fomme bem ambera mit€6ta


er6ietigfeifiuoor: Inter omnes fit honeßa certatio. I. 9.
v
£brgei3: Gloriæ cupiditas. I »8. ber €%rgei% , ba mam
-
Tôojam €brey£ltntetignafffrebet: Ambitio 5onorum
•_ -

que contentio. I, z 5. ber fid) ©om&5rgcißtreibeitläíet:


- -

\ fn quo efi ambitio magna, 1,3o, viclc fientem, bit $ua


genô mut eimcn €6rgci$ umb%)ra(ere): A multis virtus
ipfa venditatio quædam atque oßentatio effe dicitur, £•
*
, 33. mie ßùm tfibaé miótí ipenm ba§ ©emùô benem £ί•
-
fîm unô $£oiiìficm abj« wr6tm, bcm ©toffufibúíte
-.-. - g*iá
-

-
-

\
- -
¢
» £b s7 • Â -

}- Tgti% 5tm %6%icb gegefieu, alle ŠÎ; a6gelegt /


; $ alfw ftim btyfió ßl6ft fii , unb feimc €adjem abmar, •.
- tet? Illa quanti funt, animum, tamquam emeritis £i
pendiis libidinis, ambitionis, contentionis, inimicitia
rum, cupiditatum omnium, fecum effe, fecumque, ut
dicitur, vivere. C. 14. i.
• '
£brgcitjig: Cupidusfplendoris & gloriae. I, 14. ebrgei• ' . …
$igíegm: Effe altiffimo animo & gloriae cupiditate. I, 19. -
Honorum cupiditate inflammari. L. 23. * . -

£brlid) , eim ebrlid)er $Yamm : Bonus vir. II, 8. Homo fa


ne honeßus. III, 1 9. Homo probatus, ibid. Plenus fidei
vir. C, 1. San&iffimus vir. L. 11. £$rlid) umb aufrid)tig
bambelm: Vivere fimpliciter & fideliter. I, 46. e%rlidje - (- *, *
úmb aufrid)tige £eute, bienióté 6cimlid) tfjg*, umb fti» , / ,
men${ènfíciííétrigín, wbef6interg*6ém fínien: Sim -

- -

-
-

p'ices & aperti, qui nihil ex occulto, nihil ex infidiis , ^


*-
. , ,.
*

*
agendum putant, i,3o. btmjtcrmaiim,p0r £itiem ebrli• -
… ? ;
ä umbgered)tem£Ramm 6ält: Cujus de juftitia magna ,
'
*• ,
*
,
-
;
eft opini6 multitudinis. II, 12. tim armcr, l)od) bdbe)
auftiótiger unb ££}rlid)er $J{amm: Inops, probus tamen
& modeftus. II, 1 o. giùargute umb cjrlid)e, bod) cinfäl.
,, g tige £eute: Homines, minime mali quidem, fed non fa
tis acuti, III, 9. bitjc§ i[t ber füafiliófte umb £6tliófíe
' £Yamm in ber ©tabt: Hunc unum noftrae civitatis & in
genio, & juftitia audeo dicere præftantiffimum. L. i.
íer un§ teótebrlióunt,fug£nbbafitjufewn fócinet: In
' ' … quo quafi lumen aliqu9d probitatis &yirtutis per(pice
f , re videmur. L. g. gleidémie mam biefe £eiifejebergcit 90r
• eírltó gebaltem íat, fo mu§ mam fi*atió fw nennem?
* Hos viros bonos, ut habiti funt, fic etiam appellandos ,
putamus. L, 5. bie fid) in i6tem ££6£m e[}rlid) unb fapjer
gebaltem 6abcm:Quorum vita perfpe&ajn rebus hone
• . • ítis atque magnisTeft. I, 41. c6 ift nôt6ig , ba§ mat;
id) fy aujijßret,$ mam 90; gercd)t ufit) reblid) g£ ,, Q.
', . ídífím mitti: ii , it.bep bet gtííficii €f)timetew 5:i, > , ,
' , nod) fjotlcfi* $* ginem tbrlidjcii %aiim gcbaltem fúerbem 3 … ?'
Cum maxime fallamus, id agere, ut viri boni effe vi. ^- *

deamur. I, 1;.bitf* $iigenûçm fwmm*m fimtm £0flióem


5 \ Šum
-

-
, .
-
-

t.
, ^ 58 . , . - -

£5. £i t.

v j
] $J?at/rte gu : Illae virtutes contingunt virum bonum. -
- j , 15. iim (3;id uti5 unglüd eôrlid) u;b reblid) u.
- !)ambtlm : In omnf fortuna re&a atque honefta re. s,
w/ ' tinere. I, 34. ipeum mam tincm tot e|)riid) anfiebet: g;
• Qpinio fidei de aliquo. li , 9. cinem uid)t wwr cbr, :
lid) umb aufrid)tig baltem: Detrahere alicui opinio- ;
pem probitatis. ll, 9. ©eine% abrung e%rlidjer $eife ,
fudjcm: rem,familiarem quærere iis rebus, a quibus abeít ,
turpitudo. ll, v4.53or eifieacbrlid)en ®aiiibollcngcbai,
£ijfeyt : bonum fe virum haberi velle. lll, 4. fo éinebr, :
lid;er$amm iftnid)tleid)tjufinbcli:iftum bonüm virüm í
mon facile reperiemus. Ill, 13, %l$ £iti c6rlid)e;$}{amm £f
t;ui : officio boni virjfungi,!!!;3o-3)q3ifi per wibri£ £
- ' gnb £tnnjeigenting3£}tljen$at;$:h:c eftfpecies, ;
lebem: quiete &
& notio viri boni. ibid. rubia unb ebrlid) '
• Pure,atque eleganter agere aetatem.C.5: redjtumô ei)rlid) &;
1

' ' * %ambellis æquitate, jußitiaque gaudere. L. -2 2. * €iii :


, , • • éjrlid)er £anu bält fem §30rt: VT INTER BONQs s;i
$ bene agier. lll, 15. - *.

£5r(icbcno/
C
cim jeber óflitfitnter : optimus quisque. • . *
,
• 13.
£brvergeffet/ bifi iftjcbcrgeiteim €6rbergefíemer £Yanit ;
/ ' Jeitejem ; hic fide facratum jus perpetuo fallit. hll, 26. í
,\ . ieigen) 33on $atur fiabct iwir'niöté, ba§ unfgrcigeri
sit: privata nulla natura. l, 7. tercrerfem €briften @ca
;
ì
- iiiein$afftrbayfAafifeinertya$ eigeiie$ $ciaj: priorum ;
- Chrißianorum focietas erat talis, ut nihil fuum cujusque $
eßet lll, iz. - *.

' • ,
£igenliebe,
- èxiftimare, fefeque diligere.íerrffiem
bie ©igemficfie laffem : de fe bene
lll, 6. Die €igenliebeiii aller i.$.
lebcmyfgcm Creatur angeb9f)rcm: id pariter cum omni i;
, • - £igenfd)afft/ bifi ifiutùçfe€igcníí)affibieict
animante nafcitur, ipfum diligat. L. $tigerib:
r. , . Ejus ἐ;

/ virtutis hoc munus eft proprium. I, 5. 3)a§ ift bie&is I.


- - £t Di«(e#3):nge$ : hujus rei vis ea eft. I, 21. 3) cfes Ę
• ! ingc* €igenííaíí mirò am £eiien nD;c em Stütfèr* Ε
fannt: hujus rei maxima vis in hac ineft parte. I, 28. ali- l.
cujusrei effe proprium. I, 4o. bic €igenjjafft bcr Sαόe; .
--, - * na
• £i -/ $9
natura rerum. II, 1 o. ®ic ¢i¢TIĘbiefe33)inge8 far
mam bieram abne!)mcm: quod quidem, quale fit, in his
rebus animadverti poteft. L. 8.
£igenfinnig, fcwn: fibi ipficoníentire. I, z.fiófclffijum
èd)atcm/ Tumb amberm $um $8etbrujcigcnfimmig ίψii ; in
morofitatem inutilem (/íbi) & otiofam (aliis) incidere.
. I, 25. al!e£tutc fimb cigènfinnig: funt morofi & anxii, &
iracundi, & difficiles fenes. C. 18. cigtnjiriwig unb ftol6
merbem: efferri faftidio,& contumacia. L. 15. cih fìunì
Scrlidjer unb eigeiifiumigcr £cpfi: multiplex ingenium,
& tortuofum, L. 18.
£igemtbum, mancipium. III, 16. A.
£jggptlid), ba§jinige, ηα$ mam cigchtlid) fie%3af);6cit
IlI.fíet:
«S honeftum, quod proprie vereque dicitur, (ita ) ι

£ifibifsen,fiórin $ingttét ciuilbentynnen: formam


ipfam.&. tamquam, faciem alic. rei videre. I, 4. fidj
„ma$ fälfólid) eipbilben: opinionis errore fibi quid fin
** ere. I, 8. ουmbitfem ober jcncm fit% ma$$ugeniíïîcii eiit,
ilbem: fperare profuturum nobis humc %el illumi. I, 15.
, i6 fàttemité, nid)tfo eingebilbet: NON PuTARAM.
J, 23. fid) bi£1 einbiltcm : infiari opinionibus. I, 16. fìnff, ,
tig fid) íaé einbilbem: aliquid fperare. II, 8. au§ fol. *
föcii $afiw fid) einbilbtm fbifi gbcr jcme$ (et) guttinb
máglid): cmolumentum rerum fallacibus judiciis vide
re.III, 8. c3 mitb fid)§ niemant cimbilbcm fönitrn,bafi bu
bifigetham %aft: nemo fciturus, nemo ne fufpicatürus
qüidem eft, cum hoc %el illud feceris. III, 9. iìir bilbcm
iin3eincnfiugcm %Wamfttim: fapientem virum fingimus.
III, 1. id) möolfe , ba§ niein §3erftariò fo mále, âlê {6*
ibm&uó einbilbct: utinam fapientia mea digna effet o
pinione veftra. §. 2. fid) ipq$ cimbilbem: fingere aliquid
ánimo. G. 12. bißßálfe ét fid) nimmcrmc|)r'íiligcbüíet :
.f hocille minime pütabat. L.3. fi6) etma$ wpm cimrm ein*
bilbcm: opinionem aliquam de aliquo habere. L. 9. (0
bifl btlbet er fid) cim: tánti fe ipfum facit, L. i6. £g. .

*.
bic man íió hi maíléfy tingcbilnrt%tts : res, quas e
*
ita, nunquam fufpicati fumus, S.3.
-

-
£iit4
6o £i
£in£iI5J5g, ííTiíTÉTÉTÉÉÉTTgTÉÉÉÉɤ:
umbra & imaginibus uti. III, 7.
£imcrle), cinerley mollem: illud idem defiderare. II, 1;.
cinerte), einmml ttieba£ anter ma! gcfi:itet fewm: uno
modo adfeâum effe, II, 18. Nemcm §■3órtem naó fóefmt&
gioeperle*, gu feym, in ber36at ater ift$ einer(en: baec
duo verbo inter fe difcrepant , re tamen unum fo
nant. II!, 11.
£ingrmtoem, bem £Radjffiar 6elffem timernben : vicinum
adjuvare in fru&ibus percipiendis. I, 18. im €ommer
unb £yer6fi ermbet maiioie $rädte ein: aeftatis & au
tumni tempora, demetendis fru&ibus , & percipiendis
adcommodata funt. C. 19. £inetnbung/ berer ©ar•
tem/unb $e[b.6eitáóft: frugum,fruâudingue reliquo- `
rurn perceptio. II, 3.
£infafl/ beimlidjer: introitus clandeftinus, II, 13. et,
Iidje pom benef. 7. $. in ©riedjemlamb |)a6en fpum,
be*(id)t G£infáffe gehabt: quibusdam, quos audio fa
pientes habitos in Graecia, placuiffe opinor mirabilia
quaedam. L. 1 3.
£infallem, ber gange £yimmtlfällt tim : concidit omne
coelum. S. 8. -

£inf&ltig, fìr$!i6 unb einfältig wovom retem: fimpli


citer, bréviterque dicere. II 9. gtoargute unb ehrlidje,
bod) einfältige £eute : homines, minime mali quidem,
fed non fatis acuti.lll,9.
einfäbrem, eimcn rebenb: inducere aliquid difputantem. .
• 1.

einge5ogem, (efitm : remotum effe ab oculis populi.


L. 17. - -

cinbellig, bcmatlamgti einem Wmteribeífet *erben: am


plitudinem honorum fuffragiis cun&is adipifci. II, 17.
ginigteit, $ticb unb ©ingfeit erbalembeifftm: in repu
blía eâ Welle, quae trafiquilla, & honefta fant. II,
3* • .
einig, ganß einigton cinamber gcbcm: fine querela dis
cedere. II, 23. - -

Q£in£ommem/ £om [tintm €imfommcm tim£ %tmet §;


(t.
£t ^ 6£ Ἄ
bem $cimen $altem : fuis fru&ibus exercitum alere, i, · ·
3. fid) nad)fcinrm €it fommcfi rid)tem: modum referre , • •
ad facultates: II, 15. rationem, largitionam ad facul- • ' •
tates adcommQdare, & mediocriter moderari. II, 17;
bom fciacm (5ìierm júrlid) 15ooo. €torcm €infoiii, § .\ , :
mcm{)abcm: capere ex fuis praediis fexcenta feßertia. -

P. VI, 3. ba3€imfommcm ifi ju fóled)t, baj cr fid) bg, · · ·


bawpa erbaiten tínne, gefdjttigejba§ et nóó3inj foi, '. .•
, te bavom gebcuiônnem: non modo ad fru&umjllefùm- • ;
- tus eft, fed etiam ad faenus , exiguus. ib. fjlcótc$ @itu
- fommcm: tenue ve&igal. ib. -

• £inløff&m, fió mitcimcm, unb ver6inbcn: adplicarefead , --


\, aliquem, & adjungere. L. 14. , • ' -
'£inmhütbig/ bié virimú:6ige 3üfammen,&:£(lung Deres: v •

$Rrmfóch: Confpiratio atque confenfus hominum. II,5. -

£inmgbmen, £itic®tabt : Qapere urbem. L. zo. mit gea • .


fpajincter,umbrauberiíóer$ant) cincm £)rt: armatis fa- • „ . ,'
.. tronibus locum aliquem tenere, P. IV. etma3ba§ nice * • ^ *,
maffècm gcíúrgt: Jn vacua venire 1,7. ba§ burdjfeine ,
patürlid;e éóôn6cit tinenjebem cinnimt: quod ani- ,
mos omnium, natura, & fpecie fua commdvet. II, 9e …

§ómrrte ganß unb gar pontiffteaj;;iiigcm iiiei:


t
*,
hæc res totum me ad fe convertit et rapitMll, io. Species
vtilitatis animum meum pepulit.III, io, *umfere $atur , . •
-

ìåíítfiógar Irid)tt)urd)%imffjem umb®cfoalt tinntímen:


IMBECILLANATuRA EST adcontemnendam poten,
- tiam. L. 17. -

£in&oe, time [9|je, 50 mamfeinem%n$entpetergufe,


ßem, nod) ju 6ófcii befommt: tanta folitúdó, út höiii. -

' fiem videre non poffimus. 1, 43. €$ iffeinegrcffe €imôûé • .• . .


, bargfvifjtm: Vafta folitudo eft interie&à.s.'é. v • . ;.
| €imsfióôin mitißmßicriter
I … mihi cum illo, citi£:quid
III, 15, nid)teiné boc fit,convenia
mifeinemfepm: difTenti. •
. .
.
. *…-

. re cum aliqu9. III, z *• difiun&um effe ab aliquo. L.iz. • • .


¢infam, bo£ fidú[ebet : viuere in folitudine.'III, 5. fi6 \
c; tvegcm groffen $inlqufs am finem £infamemortíégéti: -

q. a cætu hominum, frequentiaque interdum, tanquamaia \ .. . •


i; pertwa , fkinfolitudinem resipere, IJ, 1,* §9ii${qtuv , s . -

*. - - *f* •
- , , •
62, £t -

*- pfleqt mannid)t germeinfam ju feyn : NATVRA solfl


* TARIllM nihil amat. L. 23. conf. etiam £iinôûe.
£infamfeit/ in ber €infamfeit iii fcire gufi guifinbcn:
: AuFERT fru&um voluptatum omnium folitudo. L. z3.
£infât,ling, viv radix. C. 15. -

' £infáyleid)cn, Die €aóe fóleid)** cimti6 cin, bietró


** fciêtlid) auf3$3erber8£m $im auëìíuít L. i*.£)ie €tdye
6at fid)inbcr ganßcn S3eft bepa!en$Yenffen fo eirtge,
fólid)em, ba§ feimerbanomfrey ift: ferpit, nefcio quomo ;
do, per omnium vitas haecres, nec ullam ætatis degendæ
rationem patitur effe expertem fui. 1 . 23.
einfd)lieffem, etmaé ifi fid): arcerere, & continere aliquid.
S. 4. cih*a iii emg£ £)erfer: anguftiis cingere aliquem.
S. 7. - - - -

einfdymeidyeln, fi6) 6eW cinem : benivolentiam alicujus


* • blanditiis & affentationibus colligere. L. 17. multis
blanditiis influere in aures alicujus. i. zy.
einfd)vendíemf etft)a§ genau: in exigüum, auguftumque
- concludere quid. 1, 17. -

eintbeilem, ciiie €atfe in gemifíe €tìdfe: rei alicuius


naturam & vim in aliquot locos dividere. 1,6. biefe£)im*
• ge merbem in $it ey£6όile fittgef6fi!et:harum rerum duo
* genera ponuntur.11, 3%3ertem alío cingetficilet: harum
rerum eadem divifio eft. ibid. . -.

eintragcm, ta3 ma$cinträgt : quod fruétuofum eft. L. zi.


eiatccjfciii alibttiffte$ eim, ft*a35et N, gejagt fiat:verum
igitur illud eft, qüod a N. dici folitum. L. 13. Sed nefcio,
qüomodo verunì eft, quod in illo libro Cato dicit, L. 14;
einw emberi/ \ -

' . einwerffwn , €3m86te jemamb: Dixerit quis. III, 19. Sed


fortaffe dixerit quispiam. C. 3. €$rvirbum3 cifigemotffem:
Occurritur nobis. II, z. -

£inwobner, bie ©intvo6ncr ber ©rbem: Hi, qui inco


* lunt terram. S. 6.
Gif&rm, gangeißrm £yn : Durum & ferreum effe, L. 13•..
Giite1, aiieifëim?Singémfcime £ufi fuóem: Dele&ari multis
* inanibus rebus,'L. 14. -

elemo, cinninô€kitbbttjagem: Adficere aliquem *;;:;


*.*.* wa w •
L· ·

4 , * ;
-

£* 63 … -

TF.Tv. Expellere aliqueti.T,;}Tn groffe$ €lcnb gera*


fbrm: ignominiam & calamitatemreferré. I, 39. imfeimem* .
grífícíem &lenù òcd) mtd) ba$€lfidf)a6enít. Máximis
in malis hoc tamen boni adfequi cet.II, 2. in%'0t6 unb
, €;cnb geratbem: Adfligi. II, 6. Iic6er elemb al86 • • fifó , , i.

- lebcm: Calamitofe potius, quam turpiter fc. %i%ere. III,' . ' ' • ' .
: 29. bu0ift cim clcmbcr £Yenjô: Te miferiæ, te ærumnae - - . l

premunt. P. II. . . .
�ùpfamgem,
gio adparatu.cinem
S. 1. reót fürfflió: Accipere
aliquem re- m.
.

©iipfinbung, tin£cnííiji nid)t p6ne ®mpfimtung, mg


ef iiid) gat eim llmment!) iß: DoLOR PROFECTO
:
• - •
• |

« cadit in hominem, nifi ex ejus animo exftirpatam huma- ^ · · V, *


nitatem arbitremur. L. 13. . ' , / 1

€nse, ba§: Supremum tempus. C. 19. b68 íalfe id% mitf)6 , - ' ' '
per ma$ lamge§, ba bod) cim €mbe baram íí: Mihi ne - ^ . . . • '•
diuturnum quidem quidquam videtur, in quo eft ali- _ 2 -;
quid extremum. C. i 9. menm ba$ €mbe 6éramma%et: • ' . . . ;*
* Öum extremum advenit, ibid. 6i3 gum €ribe : usque ad , — t
-

, plaudite. ibid. tt88e8en8€nbe: Supremus vitæ dies. c. • : . r,


31. 3um &nbc fommem: Ad calcem pervenire. L. 27. ci» ' ' • . . . *
» menfe6t gtwffem £ricg gu gnbe fringcm: Bellum maxi- ' ' '\ '
- mum conficere.§. z. cine $errigtunggu gnbe $tingem: ? >. . .
si ad exitus provehi optatos. ll,6. &in${3erd}u€ribe6rin* ^ . . . . .
gem
quam: operi inchoato , & III,
faftigiumimponere. prope7. jam abfoluto,
6i8 amfrim tam-
le6te8€me .•
' •
'• -
• t, ,

5e: usque
G£nbeé nid)tadbcrgcffem:
extremum ut
fpiritum. C. 9.ratio
incipiendi mamfuit,
mu§itat)e8
fit. · ·
,
·
»
· ·
ta;

gefigendi hodij, 37. mam fùì ben £rieg ig t£m£n* , , , !


. be fübrem, ac bellumita fufcipiatur,ut nihil aliud,ni- , , , ^ ' ' ' !
fi pax quaeratur I, 23. s ' ' , ' \ - $.
�nolid), ad extremum. III, 23. L. 26. • . • , ' ,° . }
€ngey èinem engeeimfperrem: anguftiis cingere aliquem, • • - , .' i

, S. *. bie €5ad)e ifi fò fuge $ufammám gegogem: ita con• . . .


tra&a eft res, & addu&a in anguftum. L. 5. euer $ubm. :
riffgar enge cingeftf)rendt: parvis in anguftiis gloria vs•. • • .
ftra fe dilatari vult. S. 6. ' :
€nttsbsen/ $ing, ndę man im arguant; , ,
f' . 64, - £t …- -

c6mmôglid) enf6c6rem fam: res fine quibus vita omni*


no nulla effe poteft. II, 4. bcr £5rcutiùffiajt gar migjt
. £atb£brem fönnem: fine amicitia vitam effe nullam fefi- *
' . , tire. L. 23. einer ©adje gam% uttb gar titt6t6rem fönutu: *
- _ poffe fine ulla particulâ alicujus rei vivere II, 1 i. jun•
-
-. - £ ££ute fönnenbe$ €9ielemé íúom tnttäbrem: finélus
;...fionibus *
.* - beata effe juventus poteft. C. 16. fid) ber £uft ;*
- - gebrau6en, meii rìam berfeótu nidjt gangúííeífeii *;
- J. fau : aliquid dare voluptati, quoniam ejus blanditiis* *
- - – non faciie. obfiftimus. C. 13. * * • ■ . ' * . . . I,
- &ntblöffem, einige £6cile be§ £ei6e8: Corpo.is partes* *
\ - _ quasdam aperire. I, 3s . . -- - - s
(cntferngm, gar fwgit
aliqua re. II, 2. mw%wm tntftrmtt ßym: diffidere ab -
**
£t

- - £htbaltem, fid) time83)inge3: Abefte ab aliquare. II, 14v $


… - £mtfdygioem, cime €5adje: Dijudicare rem. III, 33. • r;
- ' \ £ntfd)lagen, fió be§ $ummer3: Angoribus refiftere. §
. . - - Ii, 1. Honeftiffime moleftias deponere.ibid. . • r.
, £mtfd)ulbigem, fiógegcm cimcm: uti excufatione verfus *
_ '• •, aliquem. II, 1 9. fid) tmtjjulbigem, fw giit mam fam: uti $i
· · excufatione, quacunque poffumus.ibid. bicrimmtm muß §.
\ mam Panætiumienffjuibigcii: Panætius inhoc defenden*. $.
, dus eft. III, 7. cim £afief enfjfjulbigcn: Quærere latea *;
, • . bras vitio.IiI, 29. biêíèr §e6lé: faii tiodjim cttt)a§ cat* §*
fóulbigct fterberi: Hoc vitium habet aliquid excufatio- ß
*. his, non illius quidem juftae, fed quæ probari poffe via , §i
. • deatur. C. 18. - $;
• £ntíbuloigung, e§ ift cine fóleóte: Turpis eft excufa- ')
- - Ttio. í. 1. íineéiiffjiiibigung, biè gátuiöt gelfem faut $i
- • , Excufatio, minime accipienda. ibid. *;
a g£ntfgt;em, fiófc6r: Metu commoveri, i, 29: . \ty
…* • _ . £htìcììcii, êátáú$ anticbat bie €r6a£fcit: Quibus g* *,
, ' | rebus conflatur honeftum. I, 4. δαrαtιά cntji«6em um}«{}* ***
' ' •• . (id) bicl ambere £itige: Ex hoc innumerabilia nafcuntur. $.
- III, 17, - - -

¢íôïìß, £6όh: Fecudum ritu omnia ad voluptatem $i


referre. L. 9. - - - $.
? - £jvbgy/fwol wnb förbar Icfiam: Conßanter honefteque $
'., - - -. . . . - vr*
- - -*
}

*. - £p . s}
vivere. frf, z.bem?Borfa66abem ,eim c6r5ar££££m angu
fgmgem: Vitam honeftamingredi cogitare. III, 1. id) fam
£? nid)t§ für §reube baltém, alê ía8l56lid) unô côte
Nusqua
arift: m poffum, nifiin laude, decore, hone
ftate, jucunda reperire. III, 1 8. * rbrlid)e£tute lic6em,
ma8cbrbarifik. HONESTA BONIS viris, non occul
ta quæruntur. III, 9
£xbgcÉ¢it , mad)tcr &r6arfcit fre6em: expetere ho
neßatem. I, 1. tit £rfarfcit liebrm: honeftum colere;
III,4.fitj) ber€tbatfritbcficijigcm:neminiffe verecundiæ.
I, 34. bie ©rbatfeit &c. lic6em, urberi)altem beljem: ia
republica ea velle, quae tranquiIla, & honefta funt. I,
34. uidété moiter bie ©rßørfeitbcgc%em : cavere,ne quid ,
indecore, effoeminateve faciamus. I, 4. honeftatem &
decus confervar£.I,5. £ig %n%/ίετ αβό tim §iimdfltim
' ἐκr €tbarftitfyiitcii lägt: homíó, in quo aliqüa virtu
tis fignificatio adparet. I, 15. &§ ift bcv €r6arfeit 3ufpi*
$€r : hoc pugnat cum honeßo. I, 3. ab honeßis a&io
nibus eß alienum. I, 29. multum ab humanitate dis
crepare. I, 4o. * $am fòll im ®ebem umb ©fe£)£m,
*$f3em ahb£iégem sc. mid)f3 miter bic €rbatfcit fíun:
STÄTuS, INCESSus, feffio, accubitio,vultus,ócu
1i, manuum motus, teneant decorum. I, 35. Καφbem
{uamfid) brim©ci3 crgc6em bat, íít mam nid)t biclincbr
4tf3uótuiib €r6arfcit;CORRUPTI mores, depravati
$ue furit, admiratione divitiarum, II, 1o, $J$am muß
f ine$t aui &r6arfeit alé auffcintm%ugcm fcf)en: COM
... MGDA DEBENT præponderari bonéftate. III, 4. .…
., £tbejtinfmgum €rficii emij 8cm : fcribere, facere aliquem
£aeredem IJI, 18. germ vufi £imtmi jum ©rbem cingeß%
tùm tollem :* exfpeétare teftamenta alicujus P. VI, 'il
£rbem, ber eine ©ad)e etbet: ad quem hæreditas alicu
gus réi pertinet.I, ii. bcjfct, &ìfér}a6tióg? : ab
oc rei familiaris ad ne'venit hæréditas.'Ii, 3. ttiva&
g££t5et |)abtii: hæreditate aliquid tenere. II, 23. £tfba$
g; [fih*u(£lfcrm érbem: accipere aliquid a majoribus.
: $ibittem,fió %m finem E; exorari ab aliquo,C. 12:,. , -
$.
, ,
-^ e) &;b, g
-_

-
i. •
-
,
e -

- - - •
\ , -

* - ^ .

$ ,* - -
-
-

!
r. «…--…_ - - ~~~^T>– –
- • • " ' ' . . . . ' * • - -

** *
-
… - -
-
- -

* 66 . £e -^

* - £5[353fft, alle ζῆaiit 4u fidfj giebem : hæreditates :


omnium ad fefe convertere. III, i9. fid) ber €i 6;jafit ,
afimajfem : hæreditatem adire. III, z4. cinem íein §5£i( ,
i -,
am ter ®rbîîajît fîendcm : hæreditatis alicui partem
, fuàm concedere. P. VI, v.* bic beiie €r6fjaift, tie ®l.
-'- ferri i6tem £intern 6interlaffea fônnem , tiiiö' bie biei ;
£; ift, al3 alleô $# iflcime%rlid)er ${a}me, umbibit
-** ®6reffofieburd)£ap. ęrfett erlangt babem. *c. OPTI- .
** MA'HÆREDITAS a patribus traditur liberis, omni- !
• , que patrimonio praeftantior, gloria virtutis, rerumque
geftarum: cui dedecori effé, nefas, & impium eft. I,
33 • -

£rbtbei!, fim €tfifhtii butó$tingen: fpoliare fe pa


trimonio. II, 13.
*£tt;img ,£a8£)au§• _• a•
mu§ mit €t6}inf} gticn: hae aedes ,
-

* mìhi ferviunt.IlI, 16.


£rdter, hemicyclus. L. 1. ' , ,
3£toe , tradjteiimad)bem, ba8bro6em ift, miόt madjbem,
** ba3 auf érbeniff: cœleftiafemper fpeéîare, illa hu
' mana contemnere. Somn.Scip.6.
' £rbgewädyfe, ea, quae gignüntur e terra. II, 3.
'£rfjbrem, itf) 6abée$(eibit erfa6rcm : ea, quae audivi
' olim,re mumc expertus probare poffum. C. 23. |
£rfinoem, cine ©ad)e etfinbem: rem cogitando confe- !
qui. III, 1. 3u erft éifinbcft,meju cinjrbe§ 3`ing ju ge•
*, braudjenfe): principem inveniendi effe,quem ex qua
£'que' re qfum habere poffumus. II, 4. - -

£rfòrberi, Dif erforfert tie %atur : hoc exigit ipfa


'naturæ ratio. III, 5. natura hoc praefcribit, III, 6. *
£rfceuem, bi§ crfrcuct mid): hoc me movet, I, 17. haec
mihi eft oble&atio. Ę: III. 6
£rfkierem, frigore confici. III, 6,
£rgeben /É fe tradere alicui. I, 31. fid) auf
' Difcretión erge$cm: armis pofitis, ad imperatorum fi
dem confugere. I, 1 ). - -•

£rg&gcm, 5ieram erg%eió mió: his ftudiis flagro. C.


14, conf. etiam £rfkeugm.' - - - -

£;gögung , fijciae ima{}£m : oble&ationem animi quae


-
rere

* _*

h. -

• . w i ~ . •
-

- .
-
-
',
' - . -
-
- -
*-
- -
- - -
- -

. - *
-

- -~- _-------__
- -_- —— — — -

————^ -
— ----- _

- _* '
£e 67
rere , requiemque curarum. II, 2.
£rgreiffem, e:ma3: ample&i aliquid. II, 7.
£rbálten ) bie §reumbí)afftumter ftlidjem: focietatem
inter aliquos continere. I, 43. m£il mam mir midjt aut

ift,fanidjt ad mid)ter()altem; ad haec tenenda,mihi obeft
invidia. II, 24.
£rbaltung) fwa$ gur €r6alfumg memíólió*n£efien&bitu
net: quæ ad vitam hominum tuendam pertinent.II,3.
gu ©rf)altung cime3 moa6 t}um: pro aliquo confervan
do aliquid facere. III, 5. δa§jtmige aufûaffem, mu$ gu
®r6altumgumb$ leibung be§£eibe§ erforbertmoirb: pa
' rarè ea, quae fuppeditent & ad cultum, &advi&um. I,
4. ctiva$ gur®r$altung be8%3atetlambrę tíum: confer
vandæ patriae Tcaufa ahquid facere, I, 45.
£rbellem, barau3 erbellét : ex quo intelligitur. I, 4. •

£rbolem j fid) cim memig er|)0lem umb cine $ufi


I, 34.
maάζm : -
relaxare animum, & dare fe jucunditati. - - - •

*immerm/ ff) eimt3: redire in memoriam alicujus, C.7. ,


§ótafimiidjbe$ Metelli modj alé cimflciner$ma6 etiiv ,,
mern : Ego Metellum memini puer. C.9.€id) a(Ier$ía» -

' fenumû$3orte ciae6 erimmerm: alicujus non fa&a folum, ' ; -

fed etiam di&a meminiffe. P.Vl, 3.5jó 6abe alfo bcm , . .


• £jrfyrung biefer ©ad)e erfiíret, menmTjr nid)tnóó et, v.'
10a3 ta6c) erimmctnibollt: Ortüm quidem hujus rei vide- · · ·
* tis,nifi quid ad hæc forte vultis,L.9.§e meßrumßen$Yäd)• -

fter febif, je me!)r 6a6emibir€¢legen6cit/i6m guerim• »


rn: Quo faepiffime peccat alius, eo plures dat nobis … -

í * tanquam anfas ad reprehendendum. L.16. $)'am mu§f*i» v * *

• men $reunb offterimnern nnb ftraffem : monendi ami- - -

ci fæpefunt,& objurgandi. L. 14.%ìamfolIeinem freumù


lióem erimmerm, Monitio acerbitate cáreat. ibid. eimem
giimpflid) trimmerh: libere aliquem monere,non afpere.
I. 23. *%3efim mam fréuhDlióêrinmcrttvirD, mu§mam$
aud) fretimblid) aufitebmem: ACCIPIENDA funt amice,
quae benevole fiunt. L.24,
€rinngtung, öffentlid) umbermftlid)ergebem laïcm, henti
e$nöthigTii:
ter, fi res poftulabit. non módo aperte,fedétiam acri
Monefe L.13. V.

(e) * , , €t,
-
-

-
-

-
- -
» -

-
-

- -

* u - •

-
-
-

.
-
- 1. - . - * . . • - - -

-
- -
\,
- - -
-
-
-

- * , -

-
' -
, -
-

NJ * •• ' 'J
· ·
•,
- -
' • . •

-* -***-~_—
------------------—----_ —-—-—-
-
-

- • - - * . - -
, • - - -
-
* /
-

' , 68 ' • ££
€r£ämoni3, ber %3g6r6cit : Perfpicientia veri.II,3.
grfennem, am £imem?`ingeçrfant martcm : Realiqua cer
ni. I, 3o. ti5 fpirb dn 4ioevcm €iiidcm £tfaniot :
id ipfum cernitur;in duabus ß. rebus. I, 2 o. ©if £ing
fpitb am bcfiem 6icram trfamít: hujus rei maxima vis ií
hac ineft parte. I, 28. ba[)cr leigtlid) guelfetineri feyn
fpirb: exquo elucebit cet.ibid. ex his omnibus perfpicù
um eß. II, 4. Socrates ifi wombtm Apolline ftlbft bor
bcm allermtifeftem trftmmtt tporbcm : Socrates eft o
mnium fapientiffimus oraculo Apoilinis judicatus; * . .
C. zi.
crløngem, effúa8£ adfequialiquam facultatem. II,6, pare
re,confequi quid.P. II. %3a8p»m cinem }ueilafigem bera
mcinem: expe&are aliquid ab aliquo. II, 6. $3a8 mam
fpili erlangcm: facillime, quod volumus, confequi. II, 7.
aliquid nullo refellente obtinere. III, 19. €tmaßburd%
uiifimibttem $icij etlamgem: ingenii bonitate aliquiá
adfequi, & progreffione difcendi, III, 3. £3a8 mam
lamggcfud)t, erlangem: ad id aliquando, quod cupieba
- mus, pervenire. I, 31.%3a8 burd)erlau6te£J'itttlerfano
gtm:honeftis confiliis aliquid confequi. II, 3. £)ififvirb
íurd) bicfc £unft tr!amgt : aut hæc ars eft,aut nulla o
mnifio, per quam hoc affequamur. II, 1. ©utóbiffet,
$Yanm tcndfe id) gj*$ yg etiamgcii: nihil efi,quod hoc
au&ore non poffe confequi me arbitrer. II, i2. ctm*a$
póne cintéanbern£yülffeerfamgem: confequi aliquid fine
aliis, atque efficere poffe.I,44,3)iefemift £$ 3afl£idífe$ ››
gm £rlangem : hic vir tantamhabet vim, ut, fi vel digitis
concrepuerit, poffit hoc vel illud impetrare.III,19.
€rlgngumg, biel 4u €rlangung time$ @inge8tbufi : mul
rum valêre ad aliquam rem. II, 7.93i£lgu®rlamgumg
ber %)t cthhm: magnam vim habere ad gloriam. II, 14.
erigffúg, circm ßelb: condonare alicui pecuniam. II, 22.
, erlgubei, ctm a6bor crlaubf}altem : aliquid fibiarbitrari
· · licere. I, 4i.
- erlcbcm, £tmt mam diffwirb, tfle£timam $it!£)£r£leib,
- , bwd) áôçr quô vic|cidjt viclttfvculiqj*3: DIVIVIVEN
P9,

\ . - -

-_--— — -- -- -• • ~*~**-_--…_ . -

\ ,
* £e 69
DO, multa, quae non volumus, videmus, & multa for
taffe, quæ volumus. C.8.
etmefj&ii/ba!)erlcid)tgu ermtffem: quibus rebus intelligi
tur. I, 43.
etmorbem, bie ?eute: tollere homines. P.VI,2, confer eti
am umbringen.
etnigorigen/ tie%3ormefimenumb606«mmífíenfijernit;
brigen:ii,qui fuperiores funt,fubmittere fe debent, L.no.
Qttnfi, 6rauóem: adhibere feveritatem. I, 15.jm€d)er§
oberim €rnfi (f)impfiid) »on einem rebem: aut per ridi
diculum, aut fevere,contumeliofe de aliquo dicere,I,37.
ttnftbafft/tim trmfifiajter $J{amm: homo feverus & gravis.
I, xo. ($an$ermftf)afftigfewn: effe fine ulla hilaritate. I,
3o. 3)er fonber(id)eriiftbafit ift:in quo eft fingularis fe
veritas. ibid. eim ernff)äfft £ebem: vita triftior. I, 3•.
ber bom%atur umgemcim ernftf)afft ift:cui incredibilem 7
, tribuir natura, gravitatem. I, §1, erafif)afftig fewn: fe
* veritatem adhibere. I, 37. mir [inb mid)tgu éóérß unb
%offen gefíaíem , fòfibcrn 3ü ernííaítem , Θαόem:
NON ita generati a natura fumus, ut ad ludum & jo
cum fa&i effe videamur , fed ad feveritatem potius,
I, 19.
ècnftbafftigfeit, miót allgttgroffe: feveritas modica.
C. r8. £rnííaítigfeit 6ringet £lmfe{)tm gufwage: SEVE
RITAS HABET gravitatem. L. 18. -

etoberw, eine Stabtfwieber: recipere urbem. C.4.


Groberüng/bcrer ©tí£te: urbiüm expugnationes.C.5. .
£rfdyrgdiéis, gar gu febr: praeter modum exterreri. II.
1ά.'für ctváé erfjfetfcn: perhorrefcere aliquid. P.IV;
eohorrefcere.S.1.fürbem 3 obe: perterritum effe metu
mortis. S. 3. £imem ctfjrtdftm : timore aliquem adfice- , .
re. P. V, 3,
etftgumen/ effwa8 mit €tffaunem amßßen: aliquid in
tueri ftupentem, S. 5. - -

etjte, bicfer ift bcr effte 38ítgemeifter au3 fcincm ®e,


fóleót: hic in domum fuam primus confulatum in
tulit.I.39.4um erftem: principio. III, 5. mor$ eríle ift %om*
fi$t%tm:c.par aütem eft primum, cit.L, 1 v.
(•) 3 ' Grs
- - - • \

- '', - *7o v - - £e* -

, • '• ' , …
erfiredfem, fi$TURIETATIĘTETITIT;
58. late fufum effe. I, g. bifi érfiredtt fid; aud) auf
Patere,
bic,
il • , , • !e : hæc res adfmgltitudinempertinet. L. iJ.fiffìoiìt,
£ ` , ' ßem, pie fugit fid) bie£lebeiii ber§reunbfd)afft erfire. j
í
I.

-
. • , .,
*
:
/^ • '
: dem fòli
gredi : videaintis,
debeat, L. 11, eueiquatenus amor in amicitia pro
$u6m crfircdit fid) nid)t ipeit; .^'

*|

!
, ' ~
* s ..
' ' Parvis infttbQ§
' , e*£££g£n/ anguftiis gloria veftra
mitfamjttm $ufb:fé dilatări
mollitervuîs I3.
ferreÅ
' .. . • Jiquid. C. 3, Dumitfi Dij fttiffid) unb mit ἀδύit §l!
' ' - . ] , • £rtra߀ft fpiffem : id te quidem modice, ae fapienter,
. .

• ,•
- ficut omnia, & ferre, &infaturum
erwegen/.£tftg$£y%l: primis ede, certe £i3.C.I.
ponderare aliquia.t,
-
• ' •• v
- 15.
noque luftrare. I, 7, aliquid compléai animo, &an;.
etma3 fnit %3erftamb etfîegem: áliquid ratione, co.
- , , gitatione, I, 3*.
. · · · etweblem, tin6eflig bon allem ;u einem 9imt eriweble£
». fpfrbclt: amplitudinem honorum fuffragiis cun&is
- - adipifci, II, 17. fió £33 ermtfilcm, pb mari gleid) fenfi
• , , fgm ftiemari$ $crgleid)en ge(e|)eti 6at ; nuiioTeXeT
, , . . • . plo fibi quid fumère. c, 1 §.
' ,'' ' ' • . grweblung: Cooptatio, L. 15. -

- £rwebneri, eimerèad)e: Re&ordari rem aliquam. II,7.


- ·
ęgyebnung/tffff
fæpe diximus. I, 17.
vfft€tmtfinunggfjjçínií: Qíôå
-

, * - €ryeifen, e§ ifbieffé genugetfriffim: Hoc quidem e£e.


, , \ &tumfit.T , 45. v -

` · · · · €twgiterm, fim %au8: Acceffionem adjungere ædibus.


' ,- - . ' I, 39. -

', \ ^ - €twerbem, nid)t8: Nihil proficere. I, 4z. gfmtig tripot*


, • ' ' ; - írn babcri: Satiatum effe quaeftu, I, 4*. ef)ffidjèr $éííe
tta§#u erf^erbtm fudjtm: Honefte rem quaerere. P. VI, i.
$
- Š
eft, fbtat.'
/ baß er fva3 eritirbt: illi quæfito opus
/ • , , €r$eblen , eiitem e(twa8: Exponere aliquid alicui. II, 23.
'' • ' * vicl {litige$ vem finem $u efjebfcm fuiffim: Multa narrare
( ' ge aliquo memoriter & jucunde. L. i. bicfe${)a6en glte
- - $eute ergôlet, bic sígitiófallé von altcm £utem geííttí
babcm: id noftros fehes cómmemorare audivi, áb aliis
feni
• -

* *
-

£t *7 I
fenibus auditum. L. 23. moic erjefi!et fi)irb : llt in fabulis
eft. 1, io fper lpolte bie $ínfíé alle cry*!)lcm: Qujd enu
merem artes, cet?II,14. *.
Gr5úrnem, fid) befftig: In perturbationes atque exanima
tiones incidere. I, 36.
€ffem,etma3effemunb trimdfen,ta3 mam fpiebar neueRräffte
btfömmt: Tantum cibi & potionis adhibere, ut refici
antur vires. C. 11. auf nid)t3, a{3ےcn umb3crimtfem be*
taótíéym: Cogitationem habere epularumad volupta
tes. P. I, 3, pa${)afte ber N, bor 9lbßßem, baß er fid) fò
fparfam im€íemiunb £rirtfen 6iclte? Qujdtenuitas vi
étus hujus viri fequebatur? P. I, 3. . .
Q££;ig, ber %3cim mitb mitber 3eit 4u€jig: Vinum vetu
ftate coacefcit, C. 19.
®remipel, gum €¢¢mpel: Exempli caufa. III, 4. Ponatur ,
aliquid. ibid. Exempli gratia. III, 11. €r€mpel aliííbrtm:
uti exemplis. C. 4. fit) cinem $um €;timptl fürftetlem:
', Deligere fibi aliquem ad imitandum. II, i3. Sibi alicu
jus imaginem proponere. L. z7, cimen $um €tcmpcl cis
hc3 tapjjcrm %aniie8 amfübrem: Fortitúdinis exemplum
ab aliquo petere. III, 4. gimcm^bicl£eute $umi €;emipel
fürffellem: Exemplis augere aliquem. I, 1. bicbon fôfite
id) ungeblid) bici gremiíet anführem : Teftes funt per
multi, II, 12, memig €¢èmpel anfübrem: Pauca exempla
ponere. Il, 16. ttir habembicbom €rcmptl gcntig; Plena
exemplorum eft noftra respublica. III, 11. tiefe§ be$cum
get biefetmit f:imem €remptl:Teftis eft hic. II, 7. cimct,
Éurd)6§fe€¢ëmptl weifùbtcm: Evertere aliquem conta
gionibus malorum. II, 23. bie €¢eniptl berurfadjem »
íielll6tl8: Mulrum mali in exemplo eft. I, 39. bie 6$fe
€fcmpcl , fò fie gegcbtm, babtm fid) außgcbrcitet: Con
tagiones ab his profeétae , manarunt latius. II, 23. ερm
földjcm mu§ maiifid) cim ® rempel me6men: Ex hoc nu
mero nobis exempla fumenda funt.L.ii.biéfémétempel
fo'tcm alle folqem: Quod faciendum, imitandumque eft.
oinnibus, L. 19. untefwici Iooo. mrrtftoiirbigen €rem•
yeln ift o6ne 31oeiic! btefe$ta$ líblidjfie unô bortrtff, .
lióíít: Ex multis mirabilibus exemplis, haud facile
(e) 4 ; quis
/

*7z. , - £y §4 -

quis dixerit, hoc exemplo aut faudabilias aut praeftam


tius. III, 3o. bieft$ ifl bie %ebcufumg Dick$ &rempc(3:
Haec eft vis hujus exempli. III, 9. '
Extempore, g:lcbrte £gute fönnen ßöfwol tint $Rateri« ge•
6€mtaficm, babwm fie ex tempore âiscurirem: Do&orüm
eft ifta confuetudo, ut iis ponatur, de, quo disputent,
_ quamvis fubito. Lael. 5.
€y$, bem €%6altem: Ju$jurandum confervare.III, 27. Fi
dem jurisjurandi fervare cnm aliquo. ibid. Fidem da
- ^ tam confervare. C. vo, bcm €yb nid)t baltem, bres
, djem: Negligere fidemjurisjurandi.III, 26. Jus faIIere.
s ibid. Jusjurandum violare. III, 29. Juratum aliquid non
`facere, ibid.einem mit cincm€pb 9eryfiid)tct fegn: jure
jurando alicujus teneri. III, 27. barjuif manburd) ei,
mem âffenflid)en ©b verbunbert: Hoc execrationibus
publicis fan&um eß. III, 13. Ipfi fenr, £9;, frinem €9ty:
Jurejurando folutum efTe. I, 1 3. Liberatum effe jureju
rando. III,32. mam aófctbeé €ybt§ nidjt: Nulla vis eß
religionis. III, 2g. m)a3 f)at e6en tim άγύ auf fid§?
Quid eft in jurejurando ? III, 28. mam muí ôïót gee
bέτΓ, βα$ eim €0D 3u bcbeutem $at: In jurejurando quae
vis fit, debet intelIigi. III, 2 q. ttmfere $39rfabrem fia*
66f bem Qff)0 bor bn§ feiiefie %öálib, bcm €5laubcm gube*
MÄtigem, ge!)altea: Nüflum vinculüm ad adßringendam
fidem jurejurando majores ar&ifus effe voluerunt. III,
31. * geitwutgau @ft ift ©£)tt leyt : QuoD PERVIM.
EST aélurm , rarum e{{e non debet. III, 18. tim €95 ift
time 3ufage, fo aiif ®£)ft iinb ta3 &ctvifit, Å
_ mitto: JuSjuRANDUIM eft affirmatio religiofa. III, 9.
€yfc*,t$ tntfiefiet eih redytmifijiger €(tt: Diffidiajufta
• nafcuntur.'L. 1o.
§. -

2{5ne, finem }ur $abrie ftfjfterem Iaffem: obligare


aliquem rrificiae facramento. I, 1 1.
$&brem, tim $ima fabrcn lafi;m : Discedere ab aliqua re.
i. I, 17 étiga3 imii (apiferni £utb fa6rcm laïen: Aliquid
ratione ftabili,firinaque contemnere. I, zo. bom feiner
€5te miót$ fa6rem iafjtn ttoIIcm: Gloriae jaäuräm ne
.
!

• • ;
- -

§4 *73
minimam quidem facere velle. I, 24. ©elb umb. €u£
por ba3£8aterlanb fa6tea laffem: Pecuniam profunde
re pro patria. ibid. bie 3uó£ìaó limb nad) faßrem laf.
έη: Difciplinam fenfian minuere. II, 8. mit twoIIem biefe
Ximge fa6ram laíem, t)ie um$ mid)t84mg£%m: Dimit
tamus externa. III, z 6.
§all, in fold)em $al!: In tali re. II, s. i6f*6e bem $ali:
Fac. II, 2 o. i6 figeben£al(;ba3r3 cim mèi£t£XafiTet):.
Sapientem virümi fingimus, III, 12. einenfúmpeten$at;
fôùm: Graviter cadere. I, 2 1. ungemiííe$âlle: Caufæ áu
biae. III, 13. time $umgfrau 4u8all 6fimgtm: Petulantem
effe in aliqua virgine. P. III, 1. -

§4llem,quf $i; ®rbe: In terram defluere. L. 16, bermit[:i,


ncm ôcmiit6 6alb ba,6alb bortijimfällt. &'c. cujus vaga
tur animus errore,nec habet unquam, quidfequatur.II,
2. bie fowlIìfiige %egiérbem faile* gaf ju 6i6ig aufeiii
$ing : voluptatis avidae libidines temere & e£renate
ad potiundum incitantur. C. iz. \

$alß), biefe %eynungem finb alle falfô : harum fententi


si;;;;
β ;;;;&ί
git,ôér{;o •**•
çimb [^Wm: fraudis inimicum eff&. ffe,
I, 3s. ip ber[§t*üfibfóafft íoí miífé verfiellte3/ noó
einige $alßßit fe)i : In amicitia ne quid fi&um fit,
neve fimulatum. L. 13
. | fangem, eimtmim$titg:in acie capere aliquem. III, an.
§arbey time le6bafjte, gejumbe : coloris-bonitas, I, 36;
$3cnm mamfid)fitifiig6eiveget, fammam cime gute $arbe
bef)altem: color exercitationibus corporis tuendus eft.ib.
§gffèm,fió miót fônnem: parum fibi conftare, I,2i.fió
àffeâ: adeffe'animo, S. i. &tma3 infió faffem umbéimi,
όlieffcm: arcere, & continere aliquid. S. 4.$jófv0lfe,
ûåßbübieíe3®ingredjtfaffenmôgêft:hanc rem tibicul
pió effe notiffimam. II, 3. €id%ivóraufgefajtmaόem:
meditari aliquid. II, 13.
- §gu!, toerben: languori fe defidiaeque dedere. 1,34.€im
faulet €d)limgtt: in quo nulluslabor, nulla induftria,
hulla curâ eft. 11, io.§m 8iefer mciner (£iufamfeitbimió
/ wiót fqul; hanc meam folitudinem non languere pa
(e) j tiQf,
, > .
• • 74. * $a $e _

- * Ttior.TIIITGinianię,FíóÉISTmTETEREN;
fibi ipfi deeft. lll, z. ά $£!feyn: Ę &c.
inertem effe. Q. 8. %am mu§ immermunferúnt fleigig
£%m/nid)t faul:ftudium femperadfit,cun&atio abfit.L.ij.
§aulbeit, au$ $aiilbeit ma§nidjtt$um: * egligentia, pi.
- gritia, & inertia impediri. 1, 9.€3ifi mur bit §aulhcit:
. , ^ , hoc negligentiae eft. 11,19. -

Sedyter,athleta.bie$eófer fi6em fidjfm$$etfiaaifem: athle.


- s tae fe in curriculo exércent.C.9. -

^ §cbfen§m timerGad)e: in re quadam errare. ll,n.%yierifie


- febleti i|)rer bitle: his locuseft fane lubricus. 1, 19. mere
• , - dgm, baß mam gefcf)let 6at: intelligere fe'erraffe. l, 33.
- *$e mehfumfer$eófterfe6lt;je me6r1)a6tiiroir€elegene,
5tit,iíligii eritimerm: quo faepiffime peccat alius,eo plu
- - . . res dat nobis tanquam anfas ad reprehendendum. L. i6,
* €ine ©ad)e, ber fiióté ftblet: res in qua omnia infunt,
* quæputanthominesexpetenda.L. 12. ®3toirbritemaílé
$atam fe6lem : nunquam deerit hæc res. 11,8.93emm jctie$
'fe6lt, fi) $at $ie éademiótfù gro%$nfeíjcn: hujüs rei, `
- magnitudo illius detra&ione finitur.lll, 33. -

- §εbler, Vitium. €id) borbcm5e6lern 6iitem: vitia decli-.


- - - , T nare.' 1, 6, 33or befgicidjcii£íblern fólimam fi{)6iter:
- ' . hoc genus peccandi vitafiduffi eft.l, 4 £lu$umiopffiótig/
i

, • , , feitèinen$e6ler $egeben:labi.1,37. einem $c6ler begeberi,


' . bab0m man'©d)ambe 6a{;in áliquam turpitudinem de
' . ° . . labi. 1, 29. ©eriiige §¢ôler : parva deli&a.l,4o. fitf) mif
großem 3leiß ßor$ęlerm6iitcm : a deli&is declinare
diligentiùs, ibid. obfiftere vitiis. II, 1e. fret) [e)m bon $ee
- men$eblerri, bor bencnfitf) ambere hid)frpòíiííiem föns ,
• . . ttftt : carere'vitiis iis, quibus alii non facile poffunt ob
, , , ' fiftere. II, io.ffime §é%iet bcm Jllter guf}reiöcn: fua vi
• . tia in fene&utem cónferre, c. 5. Differ §e6ler fam mod)
in etroa8 entíóulbiget merbem: hoc vitium habet ali
^ , quid excufationis, non illius quidem juftae , fed quae
. probari poffe videatur. C. 1 3. ein §*|)ler De6!llter&:
» Crimen fene&utis. C.i9.fcine $ei)!erTetmoa 5inger£ßreit
- adjtem;digitispeccata diihetiriîuâ.P.III,3.feiîe(5cmüfíé,
. 3«6let ablegem: animi labes depellere. P. V, i.
- *
- *
* r •
, , '
< '

$e *7;
fcil, ctfpag 6itttm, profcribere aliquid.III, BIET*
féil 6ietem: advehere, exponere merces. III, iv. -

fcim, ba$ífi niótfein: hoc eft moleftum, I, 3. €$ ifljmid)t


aiirim nid)t feim, fontem auórtd)t fôrlmifd) unb gottloß:
hoc non modo turpe eft, fed fceleratum etiam & nefa s.
rium. II, 2 , e6em fcim (eimer £amm : homo non pro
_ batiffimus, P. V, 3. '^ '•

$cino, cim $obtfeinb: acerbus inimicus,L. 24. acerri


mus hoftis, L. ii. fimt$ fobtfcitjb fttm : capitali odio
ab aliquo diffidere, L. 1. eimt$ ìffènfl. f:inbfewm: aper
te odiffe aliquem.L. 18. eimtm mid)t gát gu feimb féym:
* non nimis alienum animum ab aliquo habere. L. 8.
aller £enfötn §eimb: Communis hoftis. III, 29. ti»
nem fùr eifi£m£;rimb 6altem : adverfarium aliquem exi
ftimare. I, vs.`timem fid) gum §£imb madìem: aliquem
effendere.Ii, 19. £u bén3einbeííbergebefi:adhofiesfe *- • ',
conferre. L. 11. * ber €íte íalíem fimb offt bie beften
$reumbe bie, ärgfte §¢imbe forbem: EX HONORis ;
CERTAMINE, & gloriae, inimicitiæ fæpe inter ami \
.ciffimgs extiterunt,I. 12. au$ten befttn$reunbem tygre \ I,
ben wfit bie ärgfiem $cimbe: IN GRAVEs inimicitias } ,

interdum convertunt fe amicitiae, L. 21, •


,››
$eintfd)afft, fió $timbfóafft auf bcn£alfi labem: ini
micitias %&£ I,9. incurrere in odia hominum. I, • .
42. mlle $cimb(tf)afft abgelegt £a6tm, unb feim 6e) fió :
|- ' £l6ft £y*: tamquam emeritis ftipendiis inimicitiarüm, J\
fecum effe,fegumque, ut dicitur,yivere. g. 14.* egftta
$et nid)t3íóúnbliόer,al8 mitfœlóem in $einbßafifle,

.
p.
fitm , I bem mam güber gum §reufib gebabt bat. NI.
HIL EST turpius, quam cum eo bellum gerere, qui
cum familiariter vixeris, L. 11.
§eyertag, id) bafie timem §¢)crtag: feriæ mihi quaedam
.]
' £
funt. III, 14,
§¢1·,.cii iifi;iunt, unb mit $ilimem fóôn 5£fe$te$ …
Θtútf §¢lbº: confeptus ager, diligentér confitüs, C.
17.cimcniba8$clb laííem miííím: cedere alicui, II, 11, • ,'
bie %ßafem, geltem μι §«5 miót rie!, memm mam mißt - ?
gu %aufe guttm $at!) ύάlt: párva funt foris arma, nii
fi eft confilium domi. I, 12, - 1
- *
, , '

n6. $e $i
$efgen, ba8 §rlgen : repaftinatio. C. i;.
ferne/ etma3 gleidjfam %on feriit feíem : quafi longo in -

tervallo aliquid interje&um videre. I, 9. non ferme : e -

£t, •14-.
C.6.procul.C. 14. £$£9 fctne : tantum abeft cet.
fertig, fpa* timer angefangtm,boIIemb8 fertig mad)en :
quæ alius praetermifit , & non perfecit, perfequi. III,
2. 54; fefie genug geftiitfayn : non fatis habere firmi
tatis. L. 5. - -

Seuer/qmlegcm: facere incendium.P.IV.£etcrjfiabem anÍ


bem £anb : exuftiones terrarum. S.7. §eucrôpôlem: ca
pere ignem ab igne. I, i6. burd)$ $euét benìåßrt [cym :
igni fpe&atum effe. II, ii.
$icber, ipir litget ameimtmframdf: onus mihi commune
tecum eft, C. i,
finben / folte niam fwcldje : fi vero erunt aliqui reperti
cet. L, 17, eß %g%em fid% i6rer biele gtfimbem, meldje vc.
. multi inventi funt, qui cet. I, 24. niat finbet berer gar
Ibemig, bic *c. maxime rarum genus eft eorum, squi cet.
1,33. Ibi§ foirb aflein 6e9 biejcn, (flugem geuteii) ge*
, , (umbem: hoc eft infapientibus folis. III, 3. haec funt fat
pientummodo propria. III,4. hoc præter hunc in nul- '
lum cadere poteft. III, 3.in fapientibus viris, perfe&is
que, nihil poteft effe tale. III, 16. f0 biel |)iebom in be*
„ miem %e6t3%3ei'faffumgem 3u fimbem : quatenus in jure .
civili conftitutum eft. III, 11. bicfct ©inge fcint3 ift in
, ber %30lIuft 3u fimbcfi: quid autem eft horum in volu
ptate. P. I, 4.
§inger, ambere fitafem, amberm a6ct burd) bic §inger fe•
I 6£it: a ios ple&ere, alios ne àppellare quidem. I, 15.
fid) fel6ffmidjtburd)tie§:ngerfebem: acrem fe vitiorum
fuorum judicem præbere. I, 31. {celera alicujus impuni
ta ferre. II, 8. mit ben?jimgermfnadfen: digitis concre
- pare. III, 19. ba§ ßnadem mit benem 5iegern: digito
rum percuffio. ibid. mitbcm$imgermmwraifffreijch: di
… gito demonftrare aliquid. S. 8. -

.• •
-, §iff), bie§ijje im%ret: beftiae nantes. L. , 1. bie Jaitge
I. bättigeri$J*r$aríam au§ bcm $ció fangen/ unb Beym
* *', %ats
- • • , . \ - •


5arte;vpffcn: barbatulos mullos exceptare de pifcina
, ^ . & pertraétare. P. V, 2. `
§i[άγbámvler: cetarius. I, 42. Pifcator, ibid. pifcator, £is ››
iifr, brr ftijóe$iitfjevetfauít.
§ledf, ridit ία& rcdjtctreffcm: non id accufare, quod eft
accufandum C, 3.
§leiß, mit £l£i§: confulto aliquid facere. III, 1. (groß
T [eij) frprauí ficmttm: magnum ftudium operamque ia H
aliquam rem conferre. I, 6. in re aliqua operam curam
que ponere.ibid. in re aliqua operam & ftudium ponere.
I, 1 2. omnem adhibere curam, meditationem, diligen
tiam. I, 31. in re aliqua maxime elaborare. I 32. operam
dare , ut cet. maxime curare, I, 38. ftudiofiffime aliquid
perfequi. III, 28. in re aliqua diligentiorem effe, ut cet.
primum dare operam , ut, cet. aliquid operæ in ftudiis
ponere. P,V, 1. bor aUtm £iitgtm bat mam $itiß amgu»
iwenbcm, ba% *c. omnis hac in re habenda ratio & dili.
· · |
— i

entia eft, primum, ut cet. bicraufbabt id, alle mjeinfim , ,; :


. . §l«ifigerid;tet: in hac re evigilarunt curæ & cogitatio \
íes ínéæ. F. 11. gr§ferm$itijammcmbrm: curam miajorem
adhibere, I, 15. plus operæ &ftudii ponere in aliqua re.,
£ I , zz. mam $at $leijangutg£ntem: danda 9pera eft. #
15. in %ctraótumg &int$ @inge$ feime 3cit mwó §lti
i ,
3
{pareu: adhibere ad confiderandas res & tempus & dili
gentiam. I, 6. feinem $lrijam ma§iwenbcn: nihil ftudii,
nihil operæ, nihil facultatum in aliquam rem conferre.
I, 9. ma$ burd) groffen$ltißetlamgrm: ingeniibonitate
aliquid adfequi & progreffione difcendi, III,3. bcffet;
Élcifi 6eri6mit ifi: cujùs latiffime manat indußria.ÍI,
i9. fcim §lcif ift mwó immer umberbrofitm: huic perma- .
net ftudium & induftria. C. 7. tt)a8 mit grofíem §ltij
außarßeitcm: lucubrare aliquid. P. Praef. $urdj3le(3unb
£¤îbe fid)€Îre unb $ubm $uermerbem fiidjcn: ad ma
na reétis ftudiis contendere. II, 13. Durd) mem{)lidjcit
lti$ $u m£g« gebradjt mcrbcm:hominum operis effici.
ií, í, ôcn£íaiigcl butd) befiográfíermêltif éife$tm: vi
tia diligentia compenfare. C. 11. burd) feinen$itiß cber.
antereT&tfóóftra6g*i)altem wcttcm; áudio aut £i:
3 - - j l\§•
-
+
- - -
- -
-

78 §1 §» ^
busdam occupafftimpediri, Teííi? Gadye
É cim tinermíteter §leiß ufib
nid)t [0 leid)tift, fomuf
tíglióell6iìngôargufòmmem: rei magnitudo üfum ex
ercitationemque defiderat. I, 18. affé feine $Wü6e unb
3. £iei§ aufbe8gcmeinen%3efcn8%39;feyn gehen laffem: in
republica omnem fuam curam, cogitatiónem, óperam
v. ponere. II, 1. fe totum reipublicae tradere. ibid. biel 3eit
unb $(eif auf bie %ilofop6ie mcmbca : Philofophiae
multum difcendi caufa tribuere, ibid. burd) fcinen5leiß
etma3 gube39J?enfóem ${u3enumb beffem £e6en8€rbal,
tumgteytragem: fuo opere efficere aliquid ad hominum
ufum atque vitam. II, 3. burd) ©parfamfcif unb
ftime éííergen gufammen 6alfem: confervare rem fämi
§£
liarem, diligentia & parfimonia. II, 24.allem ftimem §leiß
auf§8ídíeríórei6eniventem: adfcribendi operam órnne
ftudium curamque convertere. III, 1.
§lei%ig, mammufiimmerfleijigf€9m:ßudium femper ad
fit,cunétatio abfit. L. 13. idjfommeflcijigin bie£at$8*
93:rfammlung: venio in fenatum frequens. C. 1 i.
§lieffem, e3m,ilIibm mid)t fiicíem: aqua haeret illi. III, 33.
§1óte, áuf ber §lάte 6iafcm fermen: difcere fidibus. C. 8.
§lud)t, einen im[»íe §luót fólagen: fundere & fugare
' aliquein. IIl, 31,
§ládjtem, miffinem Θαδεnft*gflìótem: ita fugere, ut ;
multa de noftris rebus nobiscum afportemus. P. 1 , 1 •
$olgen, timem: obtemperare alicui, I, 11. audire aliquem. '.
L. 2o. eimem midjt folgem : confilio alicujus non parere. !
I, 24. ber ®atur fulgcm : naturam fequi ducem. I, 18. ]
naturam confervare. f, 31. babet fúlget: fic fit, I, 4o. ex
quo efficitur. II,3.ba £$ mum flar am $age liegt/fo folgt
tiofjrocnbig sc. quod cum perfpicüum fit, fequitur cet. ;
, 8• -

§orperm, etma3 mo{;ni6t forberm pmb berlangem, boó


T aber, fîtmm e$ gefóieffet, germe fcf)en: non defiderare
aliquid, attamen adprobare. II,17,boneinem |)crau8 gt*
i.
forû£tt mpertem : provocari ab aliquo. III, 3i.
Formidable, fenniboflèm : fe metui veile. II,7. bie fió for- "
- midable maόem: qui ita fé inftruunt, ut metuantur. ib.
§οτ£#
- - m •

η - . -

-
—— §© $e . *79
-
- §ottggmg/ gemínítem babcm : ad exitus provehi G
ptatos. II, 6. - -

$ortgebemApcitet : longe progredi.P. lll,r. *&


ssgt;Ten/
» 33•
1.
cr famtiid)t fortfommtm: aqua haeret il
- A.

§ortpflantgem, bombickm ift bie 651:38egierbe quf *fcle


fortgepflam3et mprbcm: ab hoc cupiditatum ad mul
tos improbos venit hæreditas. II, 8. ^
§τgge, time foldje amftcllem : ejusmodi deliberationem
introducere. III, 3. bieûcû fällt cine $itmlid) f(f)ipere /
fùr : exiftet hoc loco quaedam quaeftio fubdifficifis. L.
i9. time unnôtfiige : indigna homine dubitatio. ibid.
taé ifi mod) riiict §ragetw«5rt: haec magna eft quae
ftio. III, 17.
$tagem, cinem : quærere abaliquo. II, 24. quaerere ex al.
III, 14. cimcmum eim $img fvagem: aliquem percon
' tari de re aliqua. S.I.finem íarí : tamquam tormenta
quaedam'adhibere.lll,9.|)ie mûfemam fíoíl fragem,o6
bem cet.illud forfitan quaerendum fit, num cet.Impáter
' mad) ®tfióem noó máníílióem $ed)tem ma$ fragent
9mnia jura, divina & humana pervertere. I, 8. mi$t&
barnad) fragem,$ie$cute mögen bendfem/m)a8 fiemoIlcii :
negligere , quid. de fe quisque fentiat. I, 28. L
t §τgnigêïße$$rtet mit uitermcngcm : Gallicaver
ba inculcare. I, 5i.
fced), memm fid) bgr ${3einfiddfalferhyemem6erum fófínget,
mitt er opim'®ärtner 6éíónittcn, bafi ér nid)t ju ffeó
moadjfe : vitem ferpentem multiplici lapfu, & erratico, '
ferro amputans coercet ars agricolarum , ne filvefcat
, farmentis, & in omnes partes nimia fundatur. C. 15.
$cemo, fid) nid)t in frembe $yántel mifd)en:minime ef
fe in aliena rep. curigfum. I, 35. nihil de alieno anquire
' re. ibid. έé iff*erbräfflid) / iterim mam mit §rémbem
- , €adem $u t6um $at: ALlENIS REBus implicari,mo
* leftum eft. L. 13.
$reff&m, burd) §reffem unb ©auffen finem£ei6fómíóem:
`vires opprimère 'cibis & potionibus, C.£1. bie £ufi,f)
mam fid) mit £$ umb fäuffem,fpiclem uub$urcm maόt:
{.
-
epularuni, aut lifdorumaut essen*aruer€g; * €t

~· ·
^

8o $e -

I £)er £3ater 6atfeine $inbergcfrtffet : Natis fepulcro


ipfe eft parens. l, 28.
§keube/ ftime foram {)abcn: adquiefcere in re aliqua, L;
27.3gleâari quadam, ibid. §óbabe meine£iu8ige
aiifóúmtm€€$r;
iubem: me aedificiámiagnifica nimio ópé
re deleétant. P. V, 2. €¢imebaíem am €rlermungberet:
. $fffifte: difcendo ali & cogitando. I, 3o.®iner, ôerbe?
gröffeftem genicfftt: tanta incitatus voluptate córporis,
, quanta poteft. maxima. C. 12.%3cr {jrcubcniftrotffcm,
' fto mam fid) £# fol1: Voluptate nimia geftire. I, 3, 9.
$$enmbui6mbijguließíï, foííbeer vor $ieube6ìpfem:
' fi hoc huic dares, in foro, mihi crede,faltaret. III, 19.
$ur auf£uftuab$reube 6ebadjtfewm: cogitationem ha
bere amoenitatum ad deleétationem, P. I,3.€%rifiué, ba'
' erbätte föntien$reute 6a6en/erbultete er £faurigfeit,
auf ba§ vir§raube híftem : Chriftus de commodis fuis
multa detraxit, detrahique paffus eft, ut iis nos potius,
uam ipfe, fruamur.L. 13.*§ę fam fimft nid)t§ 9preime
reubt 6altem, al& ma$ l$6(iόάnfìåíbij, unôçírbarift.
NusQVAM poffum, nifi in láude, decore,\\oneftate,
I jucunda reperire. III, 28. … - -

$teucm, fid) über tua3 guft#: lætári bonis rebus, L. 13. .


$$enii iiaii mur £im£$$ affmem!)$rét, fid) fjom freuem:
alicujus nomine ipfo recreari.S. i.
$reutis,singuter:falfiiliaris.lll,4.®ute3reunt; thomines
I benivolentia conjun&i. L. zz. Jlmbere gute $rcumbe:
Cœteri, quos caros habemus.1,4.%Yein 6£fttr: Vir mihi
amiciffimus. C. vi, conjun&iffimus atque amantiffimus.
1., 27. §f)6infein 6efter : cum hoc conjun&iffimus fum. - !
1.11. T§i§ finb bie öertrauteften : hi inter fe cgnjun
&iffimi fint. ibid. €imen güm wertrauteftem !)a6en:
conjun&isfime atque amantiffime vivere cum ali
- quo. L. i. babere aliquem neceffarium. L. zo. §teum•
be mad)em : amicos parare, L. 15. €id) feimè $cribambs
tem $u $reumtcm majem : adfcifcere fibi propinquitate
conjunétos & natura. L. I4. ®imen beit amberm $um
•,
§reunt) mad)en: hominem conciliáre homini.i,4.Con- ' .
ciliare inter fe homines, & conjungerenaturali quadam
focietate, 1, 16, §rtumbæ, mitbcn:m mirum6v&rtragetis
-
ene,
• *
$e $t
TVeneeonvenientes propinqni.i,i7.€oId)efa6em,bieet
rebfid) mcf)men: familiaritates habere fidas amantium
*nos ainicorum. II, g. §m (διδd unt unqiáéfein 6eftän*
$iget $ecumb fet)n : utraque in re6boma & mala) graverh,
conftaritern, ftabilem fe in amicitia praeftare. L. 18.3)cr
L. umb S. fitb fonberlid) gute $reunbe qwmwefem : maxithe
memorabilis £aelii &Scipionis familiaritas fuit.L.i,9);{i!
jeberma* gat5rcutiù fewm : Viverevitae hominum amice.
1, y6. ©eite gute §reunbe berliebrem:focios fuos amit
•tere.H, 1. %Il3€if qutcr3reumbt6tm: amice facere. L.z.
$cine$$eníóém3rcumiûfeWm: non diligere quenquam.
ML. I 5. fcimΣΕ me6r fcpm: pomere perfons mi ami
gi. III,4o.fitjnus aléefficii 5reli£b gegcneimem fteden/îb
lamgc c3i6m fpoßlgébet:fimulatione amicitiæ tolere a
4iqüem, &obfervare,caufa temporis,{l. 8; e$ fimb noó
πάgig 0wm meiitem gutem 3rtumbam ba: æquales pauci
jam admodum reßänt. C.i4.* untergutem $teumbenift
$it? qemrim: AMIGORuM OMNIA suNT COM
ἈMuNiA. I, i6.ma&ift fóôïer$, gl8 einen 5reunb babem,
$em mam atle3 tertraúém fam? QuiD DuLCIus, quani
%aberes, quicum ómnia audeas fic koqui, ut tecum?
3L.6. mxr kinem §reunb aiificíet, fiebãt g'eíófam fein
τ£6vri6ilb: AM'CüM QVI 1NTùETuR, tamquam e
xemplum aliquodintuetur fui. L. 7. €im reótíúaíemet
$reumbi${)erambere §d): VERVS AMICVs, eß tam
qtiam alteridem L. 2i. Tarquinius foli in fcinem €lemb
gefagt 6q6en: j43t ftbtererit, meldje6 fcine gutem, unb
iweld)c8 feine falííe §reunte gemcfem : TARQVINI
VM DfXISSE feruritytum exulantem-, fe inteIIexiffe,
quos fidos ami&os habuiffet, quos infidos.L. 15. bicfe
*5prmebitie uab rcidje ?eute fiabcm frimen treuem §reunt:
TMVLTORVM OPES præpótentium excludunt ami
*.
citias fideles. L. r;. bie§reunbt finb ba8 befie Qaujgerã,
tfje : AMICI SVNT optima & pulcerrima fupellex L.
15 nfim* gtrten5teumbenfummamfeim frôlió€¢íá fü6reii:.
vITA INCVLTA £T deferta ab amicis, non póteft ef
fe jucunda. ibid. €im 3ufer §rcunb mirb inter $?otf)
, £rf4gtt; AMICVS CERTVS in re incerta cernitur,L.
* -*
_*

- • *75}{ατι
_.
/ T . .

-32 $e • • ,

... 17, %am fyriót: mam maùffe £rf. $tt $e $egem €a(&-
... mit einem effcm, e6e muam eiiicu ted)t fenmen Ierne rumj ;
I , gut$reunb moerbe: dicitur, MV, TOS MODIOS SA- S
„ LIS SIMVL EDENDOS ESSE, ut amicitiæ munus ex- *
3.... pletum fit. L, 19; - *;
„ fteunolid), cim ü6erau3 freunblióer%'amm: in quo eft *
*) , multus lepos. I, 3o, in quo magna, eft comitas. C. 18. '
. homo bene moratus, II, ìz. fimplex & communis. L.ig. *
' gar freunblid) fewn: effe dulcem, & facetum. i,3o. äå ì
. . emnem comitatem, facilitatemque proclivem effe. L.18, §
... fofreunblid) mit benem £eutem rébem, baß fie mirymen fol, *
.' tcm,fierebefem mit i|)re§ g!gidjem: in fermonibus effice-;
, re, ut unus de multis effe videatur (aliquis.) I, 3o. mif '
jcberman freunblid) reben fδnnem in orhni fermione o- $
?nnibus affabilem,&jucundum effe. 1,31. eihem f:eunt* ;
, lió guíúredjtnt aliquem blande adpeilando delinire. ;
', II, 4. einem gar fieumblid) cmpfamgrm unb tra&irem: *
L communem erga aliquem , atque humanum efle. C. 17 • *
freunblid)e£eíe unbàlujü6rung: fvavitas fermonum, ;
áfque morum, L. 1 8. mit fiiemâpbcm.fi cumbtió rebea ?
föfinem: gar miót vobl gu fprcdjem féìm: nullam co- !
mitatem habere fermonis. I, 3o. » |

$*gunvlid)fcit, Panfyetudo morum, & facilitas. II, 9: !


fam moe6leine grífíere$trumblidjfeitienm? quid ad hanc
manfvetudinem addi poteft ? I, 11. bic £eute lic6er iw
$urd)t $altem , al3 fió burd) §reunblid)feit ihye £icbe
Ë; 6rimgrm: qui metwi,quam cari effe,& diligi ma
unt. JI, 3.5cwbicigm %annifi $truibiidtcitum$ €ttf;
perfnüpffct, unb 06 er ß)on altijt, iß er benntd) nid)t
foumtttlid) mprbcm: eft in hoc viro comitate condita
gravitas, necfene&u: mores mutavit. C. 4. Θάtig!eit
únb $retinblidjfeit (äîef einem mitmablé mid)t£ £$ e$
witbeffa61em : BENEVOLENTIA fidelis eft, vel ad
., perpetuitatem. II, 7. - *.* . . .* *

$tgunèßyafft bie;amicitiae,conjun&ionisq; neceffitudo.


. T £. io,íáêångenc6miie%ant) bet3teunbfóafit;amabilif
fimus;nodus amicitiae. L. 14. ber fietellmgamqunb • • •
… confúsudo & familiaritás, i, 17. £jrgunbíóafft/ weld)e
· · · · .* βΚ

*
• . , , * -

v - . - - -

—-*- 88 : ' -

ΣΕΠΕΤΘΕΤiróTêçííÍRITĘTib; -

communitas .quae conficitur ex beneficiis ultro citro . , '


datis, acceptis. I, 17. cime ge$cimere §. emmbfd)afft: fo- - , T . N*
cietas interior. III, 17. einetiábere §r*ünbftfidjt: focie-
mas propior. ibid. §:eutibjdjafitÉ. amicitiam com
... -

parare. II 8. amicitias contrahere. L. 14. colere.ibid.fu


d)en: expetere.L.9.5 altem: colere amicitiam I, .treuunb
beítántij $altem: amicitiam fumma fide , conftantia - s }
juftitiaque fervare. L. 7. mcue fudjcfi: indulgere novis - , . 1

amicitiis L. 15. baberemtfcbet bie§rcurbfd)afft: ex hoc - , -. -

* exardefcit five amor, five amicitia. L. *7* cimen in bic - · · ·


£§reumbßaiftaufmefimcm: adfcribere aliquem ad amici- . -

ciam, ill, 1 c. amare incipere aliquem. L. 16. }ivifjem et, - - - - -

fid)en er6alten: focietatem inter aliquos continere. I, , , \ -

43. meil imam einem vor tugcnb|)afft fiât, mad)t mam ' ' , -
$reunbfd)afft mit ibm: conciliatrix amicitiae, virtutis , , , i
ópinio eft. L. ii. 3u fefier %£t6ttmbem fpetbrm: firma de- * `` .
vinciri focietate. I, i7. e6 ift frime beftänbigere: omnium
focietatum nulla eft firmior. 1, 17.5reimbí)afit,bic .• - --- ' -

cineni nid)t anfitíet: amicitiae, quae fiipime deleäant - ' '


… (nos) & minus probantur. 1, 33. Die §rèumbfjajt auf* , , , … , - ;
h %6tm, fabremlaffem: diftrahere amicitiam.lll, 6. fami-
- fiaritatem extinguere. L. io. amicitias remiffione ufus
• ' … •,

* \
eluere.*. 11. amicitias deponere, ibid. ab amicitia fe re- - … ;
movere. ibid. bie §reunbf(f)afft alimíílid) quj5e6cm: . . . .. . .'
amicitiam fenfim díffuere. i, 33. §reumόόafft jáblimg8 , •
, 6redjcm: repente præcidere. ibid. praefcindere. L. st. . . . .. . . .
mcmm mur ber geringfie %3erbruff entfi$et, bie§rrumb* '* , ,' - • ' '
, ftfjafft aufeimma!6rcóea: repente , in medio cuífu ami- ' ' ' ' . „i
*, citias, exorta aliqua offenfione, disrumpere. L. ■ *. mt* . - , ;
s ber tre$rtunbfdjaff. £)anbelm: jus amicitiæ deferere. L. - -

10. * Die angencijinfle §reunbfd)afft ift bie, fo mu& · · · · · · -

©leidj6cit berer éiffem rntiir|)et : EST EAjucundiffima . Â


… amicitia, quam fimilitudo morum conjugavit. 1, 17. , , , - -.

bariem 0eííéte: bie fefte §reunbfd)afft, m enii einer morti r ,-i -

ma3 bcr ante e ri|:ideft , in quo eft omnis vis amici- ' ' ' •' ' •-
. .. TfARüM
tiæ : voluNrATuM,
suMMA coNSENSIO. sTubioRuM L. i. ,e$SENTEN-
fam frime . •
*
• * *. - • . . (f) 2 τέφ.
84 $e -

reótéÉteunbßajftfpm, al$ jftiffith efitiiócii uittgtw


- - tem £eutem: NlSl lN BONIS, amicitia effe non poteft.
… L. 5. im biefem Städfgc!)et bie reóte $teumbitf)aîr ber
93ermamùíóafft %or, báß aud) %(uféÉreunbe fönntm
umeim$ merbem, reóte $reunbe abcr nidjt; HOC PRÆ.
• STAT AMlClT1A propinquitati, quod ex propinqui
· tate benevolentia tolli poteft , ex amicitia non poteft. *i
, L.*. tie3ugcnbfiiiftet unb erbâlt bic§rcunbfd)afft, unb
.. p6ne biefeifiefaiï öbnmάglió cime nôbre5rcuriöfóafft
… Etficf)en: VIRTus AMIciTIAM & gignit, & continet,
,;, nec fine virtute amicitia effe ullo pa&o poteft. L. 6. bie
€lemente fimbum8nid)t(0 máfí)ig, ál3bic§reuubíóaít:
NON AQUA, NON IGNl, ut ajunt, pluribus locis
utimur, quam amicitia. ibid.fpemm bie§reunbfdjafft upb
$egenliebe fo!it: gu$ter${itÉ'#, mergén}tváre
bem treber $yáufer nod) ©täbte beíicíem f$anèm *c*
QuOD Sl EXEMERlS ex natura rerum benevolentiæ
jun&ionem: nec domus ulla, nec urbs ftare poterit : ne
, agri quidem cultus permqnebit. L.7.ber ©ómad)6ri%
' • £)al6gii ift bie 3reumbíúja # angefiellet morbrm, ba§ ei•
mer bem amberí unter ôie'®Irm* greiffem fönnté: PRO
. PTER 1MBEClLLlTATEM defiderata eft amicitia, ut
. in dandis, recipiendisque nieritis, quod quisque mi
, nus per fe ipfe poffet, id acciperet ab alio , viciffimque
redderet. I,. 8. $ie $reunbfóajtem , fw mur 930rtfjcilè
balbtmgemad%f fimb76ôrem duó auf, iwenm ber ®ü6em
qufíôrêt: QüAs uTiLiTAs amicitias conglutinavit,
eadem commtitata diffolvit. L, 9. t3ift nidjt3fdjmerer,
al3 bie §reunbfdjafft6i$ in bem 3 ob gu erbálfcm: NIHIL
« DlFFIClLluS eft, quam amicitiam usque ad extremum
' vitæ permanere. L.io. bie §reunbfä)afft iftba36efteunb
, • £tfreülig;fie in per $elt: ÄMICITIA A Diis immorta
„ libus nihil melius habemus, nihil jucundius. L. 13. bie ,
.- fo in $oben ®|)rem,&Iemtern unb ©infefiem figem, baltem
££; ßêïí&nbiae $reunbid)afft : VERÆ ÀMICITIAE
DlFFlCiLLiME reperiuntur in iis, qui in honoribus
reque publica verfanrur. L. 17. atfein utiter red)tfd)affes
. uti £fiittm tam matr*
* . .
örrunt,fíaítíífím; ^°£;ę
* -. . '•. , * -
.. -
/

- $e.' 8¢*
TlA, NISI INTER BONOS, effe non poteft. L. 18.
£icblid)feit ber ©itten unb gut ©cfyräd) ift ber 3udet
in ber §reunbfd)afit: SuAViTAs sERMONuM atque
morum, haudquaquam eft mediocre condimentum ami -
citiae. t. 18. §reuiùjdjafft mu§ mam mid)t tbe ftijtem,
bi$ mangu wöÜigem %3erftnnbe uno red)tém £ilter fomâ
men ift: AMiClTIÆ,CORROBORATlS jam , confir
matisque & ingeniis, & ætatibus, judicandæ funt. L.
ao. uiigleid)e $δpfie urb einme betberbam bie §teuubs
ßaít: diffimilitudo ftudiorum diffociat amicitias, L.
36. bie $trum bid)afft bcftebet barimnem, ba§ ßl:id)fam
au$ oiclem cim£yer6 merbe: AMICITIÆ VIS EST in eo ,
ut unus quafi animus fiat ex pluribus. L. yy. bie $ugemb
fiifitet bie §reut;bfóaiit unb erbält fie aud): VIRTuS
CóNClLlAT amicitias & confervat. L. 27. mam muí
qtlegeitjemanbfudjem, mit bem man 3reunbf$afft bal,
tt: SEMPER ALIQül anquirendi funt, quos diliga
mus,& a quibus diligamur. l. 17.
$tgy, íeyn: nemini mancipatum effe. c. ii. eimtm fte» ge»
£ti laffem: immunem aliquem habere.lll, n. finem frei);
laffem : miffum aliquem facere. III, 31. fret)feym bom btm
étridem ber £ííè unb £ßoliifie?Tibidinum vinculis
haxatum effe.C.3.6iebonift frin$úruí)fteO:Serpit nefcio
quo modo, per omnium vitas hæc res, nec ullam aeta
tis degendae rationem patitur effe expertemfui. L. 13. tiut
cim totmig mol unb fre) le6em mollem : modo alibua ex
parte liberaliter vivere velle. ibid. lic6er time$ freyem
$obe$ ficr6em , al$ fned)tifô tr6em mollem : liberum
emori, quam fervum vivere malle. P. lll, 2. £$ ftríet
bit fre): nihil impedio. 1, 1. bom freyem étìdfem? fuo
nutu«S.4. * ba86tiffet rigenflid) fre)f*wm, wemm mgm
fein eigener 3ert ift : LIBERTATls PROPRluM
EST, fic vivere , ut velis. 1, 2o.
; $teyg«big/€9m: liberalitate uti, I, 14. praeftare liberali
tätem. I,33. in dando munificum effe. II, 13. bom%afut
, ' ft€9g£6ig fcym: natura propenfum ad liberalitatem effe.
ι , i. $. berfrc?gebigcrifí)alée* feim%3ermögen lcitcm mili:
benignior, quam res patitur. 1, 14. bom ftimcm €¢lb
(f) 3 (δημ
… *
.
· · 86* $e *
• - - T€Teg tbum,unb fretige$ig fet)t : pecuniam ad beneficen
- - tiam, liberalitatemque conferre 1, 1 o. qeredjt nnb frey.
- g-bigfet)n:juftitiam & liberalitatem colere. I, z. fcrrim
.' miam cinem porf. cpgrbtabält: opinio liberalitatis. II, q.
- * mam ol pidjt frewgcbigcr feyn, wi$ Nic @íer fidjer,
- frrfem: NE MAJOR BENIGNItAs fit, quam fäculta
tes. , 14• - -

• £teygebigfeit, $ie$ijtigfrit, mtldjcmam ficéufififfg,


• • • fèifobcr§r€0gebi:fert ncmnem maa: beneficentia , q ara
eamdem vel benignitatem, vel liberalitaterii adpellare
lic£t I, .* *£ ifi mi£t£ tcr meridjlid)en ®atur f ge*
… ' . \ mäß , a!8t)ie $r€)gcbtgfeit: LIBERALITATE NIHIL
- eft humanæ naturæ adcommodatius. !, 14.
- .• • s §reybeit, tincm ferme ig)rffrm: libertati alicujus parcere.
- ' I, 1 . cttrm greff: $ic [jri; vcrfaitem: magnam alicui
licentiam dare. III, 4 %3vr irigefircitcm: libertatem fu
am defendere,, III, 11. m^ieber in feine gefr%* wie:bcm:im
, Jibertatem vindicari, P. v,3 $0 mat §rríbcit bai/ate
• ' . . £uft um^ (*Íntem aué}ufbem: ubi libidinum, pëccato
rumq omnium patet licentia,L. zz.£)ie 3; rwijcit ;d)itâ,
- d)em : libertatem timefacere. LI, 7. $am iireitctvicih*ff*
*. - fiqer prr bic ptilobrne 5*£ t £)£it: acriores morfus fub*
– – ' ]ibertatis intermiffae. II, 7. £χάtte mat, ntd)t gu jo bidem
; - • - - flille gºtfimiegem, Diejer %iiin mjtbe fidìfónterlid) jo
- - qrpíe $tenbéit hergiìé gcncmumem 6g6rii: nifi tam mul
torum" impunita fcelera tuliffemus, nnnquam ad bunc
- tanta perveniffet licentia. II, §. £3emm fórm cim frummet
, ' ' -- | 5 e ï**trittjfr, mitte et fiöïòóïöïíéíóúïíïò
' , , m g6ébiemen gufìniigem, ai8 micnner fitnid)t %itte. ìII, 9.
• ' freylid, imo vero. III, 12... .
^ , freyipr&dyen, gcm btfen$id)ferm freWgefyredìcnroerbei:
fèntentiis judicum liberari. C.7. $ullt ßeße umb£Rróte
, , , . fyrtgrii 5g8 Iter vem fald)en ©lenterii frew, mtidje
- ô offe $räffte erigrberm : & legibus, & infiitutis, vacát
fenêâus muneribus iis, quaef non poffunt fine viribus
fuftineri. C. 11. , •

£rigge, mad)en: pacem cum aliqyo facere: III, 3o. §tię


Ëiif.em: concordiam conßituerę. II, 23. £)cw suæ; í; Q! !

X.
- $e 87
£}altem bclffem: in republica ea velle, quae honefta, &
tranquilla funt. I, 34. 3u£ritg$ unb §rlebem 3 , 3eitcm:
felli vel domi. II, 14. 3u5riebcn&3eifenba8%egiment
fübrtm:togatum præeffe rèipublicæ I, 3. berju$iitgê
unt $ iefen8, 3eitcn bem grmcincn %3cfem angenc6me
£)tcnfieleiflet: Cujus in bellicis,& civilibus officiis viget
induftria. I, 34. Θυ ω cl mág;ió, mitjcbermann §iiäbe
£}altem: a litibus, quantum licet, àbhorrere. II, 18. £inem
§r€t£ fd)affim: parere alicui otium. III, 1. $uud) biefe v
*ifi ber §rirbe gejjlwfitm ftwrbem: horum au&oritate pax
eftfa&a. III, s o.beii$ricbe 6rcdjem fiórem: concordiam -

labefa&are. II, 22. pacem repudiare. III,3o.§ófiimmt , ,, '


mit tim $um $ticbtm: Sententia mea inclinat ad pacem -

cum hoc, foedusque faciendum C. 6. -

fkicolid), rubig ufib [ricbiid) lc6rp: fine injuria in pace


vivere. I, fi.£Ritfeintn $it •%Ìrgern rubigunbftitb»
lid) lebtm: aequo & pari jure cum civibus vivere, 1, 34. -

fromm,frigoré
ftierem, confici, lll, 6.umb®otte$fírótigfegm: aliis
ini ì6rigemfromm v
-
\
,

i
I
* rebus pietatem colere.lll, 11. ftomm fd)timcm : fpeciem
pietatis habere. lll, 31. g*red)t ünbfromm fct)t : juftitiam
$olere & pietatemîs.'3. έgiiinimaiiiiibtficrer unb ' '
-

- '
ftômmerey£Ranm gcmefn,alé íieíer: hoc nemoìir meli- - - ,
' or natus eft, nemo pietate praeftantior. C. 23.%Ille frcfíe …
£er diem finb für g'ítfèclig $u baltem, ób fic'ióóm
&c. Nulli pii non beati putandi, quamvis cet. C. 9,
* §rnmme baltem fid) quó fu §iomimem: BONOS B0
NID, LIGVNT. i. 14. §iomime unb tô*f$mmtm fió -
' ' nid)t mit eimariter Wertragcm : BONI IMPROBIS amici ,
effe non poffunt. L. zo.» - & •' '
§r§mmigfeit/ £$ finb ibterffcl,bie nur bcnèçcimber ,
$iômmigfeit ía£€h mollem, afer bie £rafit bericlfem ,
verleugnem fie: pietate ipfa multi non tam præditi effe,
quam videri volunt. L. z6. - *
Érid)t, bie 3cifigunquií?iciffeterer §tiiffe: terrae fru- •
guí naturitas íempeftiva. C. 1. §iudít íúém, cinermttgn, , ' ' ' . .
qu{%%tfi:ferere,percipere,condere fru&us cy.im §rüß*
I ' _
limg firjvtinam, iv%6 w&gt;
(* )
mad%m molicit: Verfi- .
4. .
'gnifi
-

.^ -
-

ss. s-s-
gnificat, oftenditque fru&us futuros, C. 19. %u$ benem:
.* $rmcfpem fam mam fiif) aiigenfjvi£lid) Dcr §rud)t per•
fifjfim:in herbis nón fallacibus fruétus adparet.L. 19.
fküd)tbar, ein fruótbar £am^ trägt vicimc;fa:&bat at
geftmojrbrm.: agri fertiles adferunt multò plus, quami
acceperunt. l, Is.
rìb* Jabr, im5ri5jaßr: ingunte vere. g. 15.
rfùbling, áuíúém £&blidjeft §rìslimg folget tcr €ofiier
umb Qfftft: pr vterita verni temporis fuavitate, zftas,
autumnusque venit. C. 1.
$udys, »e6| [eiberif$umen,i9«mm einemter §uó3g«fhridjcu.
*' miri) : Adulari fe finere. Éii
$udjsßympánaar, affentator. 11, j8. qui ad mentiendum.
páratiis eft. 1. %6 § i6$jötvánfiét f eijig anę:em:
affentatoribus patefacere aures füas máxime. I, 26.* eiit
$ud)8f fimän£f mad)ta!g;cit ein?`ing grôícr, mcnmet
Ítrij/ δαβ έ Der gcfne 6$tet, bem gr ju ßçtallem rebet:
SEMPER AVGET affentator id,quod is,cujus ad volun
/* –
¢âtem dicitur, vult effe magnum. I. z6.
$ud)s{d)wänt;etyy , £f)tüsf)5udjéíórängere) 6g) ei,
' T nem belie6t ma£):a: benevolentiam alicujus blanditüs
& affentationibus colligere. B. 17. -

íblemr,fo pie; e$ fííí'et: quantum fenfu movetur.I,4.


$úmdtlein,eiti${ènfif), in m<idem fid) m 36 cin $úndlcit,
ber £prj feit ípüíéiläfkt: homo,in quo aliqua virtu
tis fignificario adparet. I, 15.
$âybifte, eiae für cinem eiulegrm, ba§ mam ifim €utt$
fl)je pétere alicui beneficia. II, 19.
$urd)t , noa per $urdjt fitj nid)t ci;mcfjmcm faffert: va
care metur. *, vo, mam hat ftime $urd)t fyiircm laffem:
nulla timoris fignificatio fuit. III, ri. bom §uróftim,
cymim ft fctjt: metu commoveri. I , ι 9. n. 43 aué
ɧ g:jóid)t: quod a metu proficifcirur. I, 7. quae ti
?* mido a;iimo, humiIi, demiffo, fraétoque fiunt. HI, 34.
au$ $uid) m 43 ti)um : duci metu. II, 6. facere quid co
* - a&um terrore. III, 31. meum mam $ag timb $ad)t im
_ • rô fle(jet ' diurni & no&urni metüs. III, v i. bic
- - - ùs(!), fùfùçm$iirg; fugabellandi, I, 13. ió 6im -; i.

, *** . . . - (ύς
-
.
i
- $t, 39.
* efie auííer $urd)t, bus aqy bicfcm nid)t mcbr fpci5: de
hoc vereri non ante definam, quam illum excifum effé
.. cognoyero. C. 6. bie bie £eu!* lieber in $urdôt $altem,
al§ fid) Murô) §reunblid)feit if)re £ic6e gumrcge £ringam: ' .*
uj metui, quam cari effe, & diligi malwnt. II, 3. w£t
ûlegeuferturburd)$urd)t, umb miót mit£i£%eim3aum
| , baltem miti, ibirb fíó miót Immge 6altem fönnes: MA
*! • LllS CllSTOS diuturnitatis, metus. II., 7.
$ârdyten , fid): metu frangi, i, 2o. cruciatu timoris angi-.
| II, 7. fiö für einem: mieruére aliquem. If, 7. {id) flt
btiieit ©criófem unb ®efegem: pesu exanimari judi
ciorum atque legum. p. fi.fid) für bem $obe: pertere
ritum efTe metu $ortis. s. 3. imári mufi fid) immef fìró*
fem : omnia fufpe&a & folicita funt. L. 15. £tufe, bie
fió murroollem gefürófeffwiffen: qujita fe inßruunt, ut
hnétuantur. II, 7. fiö für iii6t£fìrótem: nil extime
' fcere. III, 17. omittere timorem. S. 1. midìtnur bwmfti»
I. nem £euten ge*6ret , fonberw auf gfíúrótet mere
i)em : tenere non modo au&oritatem,fed etiam impe
rium in fuos. C. ii. * bie fo moa* gefbam %abém,
fìrófcm, fid) gar guft6rfùrbem $titúter:IVDEXTIMO
ÉE Nocénte$ adficit. P. V. 3.53emin mam eim bôïéêées
. wiffem 6at, fofìrgìtet, nam fi£: ExcgWscIEN riA.
peccatorum exoritur timor. ibid. . -

fjrfommcm, ba8fommt mir größer fít: haec mihi fplen


didiora & majora videntur. I, . . ©3fommt tmir fwaé
toiötige$ für: ampla res mihi obje&a eft. ll, ro. 3)ij
fomimfofftinbem $uófìr: refertus eß hic liber hacré,
l, 29. - -

fàrnebmem, committere aliquid. 1, 23. fufcipere quid. lll,


I.r. €id)
2. €tmoa$toiber cihcm;
ma3 groffe3: efficere
animo autaliquidin aliquem.
fpe majora L. in.
fufcipere.
I ' L. 27. conari imagna quaedam. l, 1 6. fim 3).mg : ad rem
, _gerendam accedere. i, 31. .' -

fíìînebm, barunter bijba§ fürtiffjmfieift:quo ingenere ,


inprimis eft
fürwøí}v, haec res.
hercle, C. C.
3, 2.hercule,
con£ wornebm.
P. I, ι. ' •;

-(f) ; . $it.
-
/ / - -

, 96 $u &a
§äçò7ΤΕΚmt5u;TöïEEEEEEEEEEEE
• |
$it
* ad hanc rem. lll, 6. -

fùrwerffem, cirtem feitie ®efäfligfciten: officia exprobare,


* L, ao. $J'amiftgar gejjlbimt) mitfoldjct; éd)impf $8oro
* trn fertig, fvtmi mam einem tergleiöem naé fírmerícn
fam: in probris maxime in profatu eft, fi quidtale dici ,
ppteft. I, 18 %3c8 , firte cr fid) nid)t6a6tnimáííntaffcn
íúrrorifftp : quid auditurumi putas illüm, fi cet.ill, 16.
δάτ»ibjtimaíau$$úimißtbiim: aliquid temere agere, I,
19. ' - - .*

, 3u $uff rei'em: ingredi iter pedibus, C. 1 o. nid)t au


£,; §.fifte6cii Ę fatis habere firmitatis, L. 5. cime
aüfbrm $afftrettm : aliq. offendere. 1!, 1 .. mo bu bid%
mur bini$tritefi, geljet bir tefme ubeif%afem miôt an,
per$al$bit %ö(lijjefi %ag,®eifter auííem §.fi ma6:
quocunque adfpexifti, ut furiae, fig tuæ tibi occurrunt
injuriae, P. II cirem bie $ííe 3ufe6:em : adverfa alicui
v.urgere veftigia, S. 6. ein 3!)vil3Xeifd)cn ffebem mit tcm
*%ìßem gegeri um3: qui incolunt terram, partim adverfi
fiant nobis. s. 6. - -

$ußbobem, fo mit£Rarmor au8gelcgt ifi: folum enar


3
*' moreum. P. VI, 3• -

$ußftapffen/imbie8ifflagfftnf:inet $80rfaßtem fretem:


imitarimajores. I, 33. imfeine£ £3ater35tffapíeri fre* .
frit: veftigiis ingredi patriis S. 7. ύer in ciiicè $5; apf,
: ftn ttettm jwli : ad quem faâorum alic. imitatio perti- !
* net. I, z z.
£tterm/ ba88id6: beluas pafsere. II, 4.
* -
- -
- -
›› -

6, - - -. -.

$¥ ; magna, & divina bona. I, 41. bi§


iftciiie fj&rlid;e éab£ ®tte§: hac re haud fcio,
,
* an quidquam melius homini fit , a diis immortalibus
datum,L. 6.®lítfs ober ®cmfit;)8.®atcm: res quas no*
*' bis fortuna, aut natura tribuit L. 2*. eine§ fcriberbafy
re éa6£ beftu:bern: alicujus virtutem fufpicere. iI, 6,
gatg, 6cim16}e $uré%a$$umnier matrii: cunicu
'los agere ad ærarium.'HI, 23. -
.
-
-
- -

-
, '
*
-.
.
-
-

- -, - •
Gøtm
· · ·
, -

(3& -*- • - 9r V -

- -
|
|
l
|

Q5arm, vid £eg.


C5arfiig^if garitiger%'enfó;homo non probatiffimus p. l

V, 3. pagift garfig: illud odiofum eft.I,i9.ag ifi nidjt$ -

gáríiigeré: hac re nihil nec tetrius, nec foediüs exço. v - i

gitari poteft. III, $$$ c9gitari poteft turpius? IIJ, ' -*

33. Da§ fi Die gaifigffe %ßciß: haec'fordidiftima eâ û.


ti9, & inquinatiffima. JI, 6, garftige %ebe : orationi,
9bfcoenitas 1, 35. quam nefaria vöx? L. ii. bag ficfjet
fonteilió alfem £eutrm darfiigam: hæc res, cùm $ít;
£tati turpis, tum fene&uti fœdisfima efi. i, 34. eg fiè
fict gatfiig; turpe efi,valdeque vitiofum. 1,33. §.íf. -
- •
-
T -

fimumeft.lll, 1% gatfiige$imge, bafimam eiaud; ÉÉ •


cinmgt etfte&d)anbe fajem fam:ita tetra &itaobfçí v. * *
ut di&uά videantur $urpia. I,45.garftig«£)inge mií . - • \ i
, *
{άά δlióem $ortem erje6lém : reíííííííííííííííí ad• * *
*s
-
hibere verborum obfcœnitatem. I, ag,eâ ift garíi a. - "

b1506ne$ offi $u mnnem: hoc dicere obfcœnî £ - *


'
'
- •

*
| fii';7. féiftniótgat garfig: hoc omnino turpe non SĘ.
» - •, : -

ι
-

-
I

-
-
,
!
-


&ar£t, *in*g£an£legter; hortus inftruâus. III, 14.
aufeiii gut $e$tìd) im ©artem 4ufammcnfomites; ••
* * ;

: commentandi caufa in hortum venire. L. 1. bg& $ię


** fpettf iff nid)t alitip megem bet eqat, ÉÉÉÉÉÉ ,*

ftitutib384 in • €íttetjig unb fö$i, ôïíôéïí áíô , *.
fregem $er$umen unb£)6fi&ârttit: nôrêgêïíôïíô.
lum , & pratis , & vineis, & arbuftis res rüáice late i *"
£unt, fed hortis etiam, atque porfiariis. c. i;.T° *
Gärtner, cin£ufúéártiier. Topiarius. P.v, , -
-
-

g5affe, in bie er £££r jttter ®aííe ber ©tabtipoíínem: s.


' dss in hac, vel illa regione urbis habere. 1!I, §.
o3ft, einfütnehmer: ijiuftris hofpes.ii,ii.eiieiijiieafie - •, -

* labcm: ad cœnam aliq. invitaré. 111, i4, offt €áfíe íè. •


-
- - -

.
, , £pi|g;: in, domum hofpites multos re$ipèrîi, $. «. s. * -

, ' täglid) btbfeircm $ adjbat ju&aííe ípííÝôïíïìÜô *

_ vicinorum quotidie complére. c. 14. -

®aftere9, eife tôfilióe: opipare adpäratumconvivium. - * ·


,
i. -
&*
-
.

+
1], i4g3afieregem, 5a bic §ikje no$l mit speifcnbe, v
…*
-
- -
- .

' fa£t fiiit) ufibi 4 mam fkijig $cruni tringit? Epulæ, -


-
!
-

' €X. , ,' ` •

•. -« - ---]
s. • •
-

* ,|
'. I

|
92. G5e -• - …

extru&ae menfae, frequentia pocula. c. 13. fibernáÉÉ


- ge ßafic£eI): immoderatae epulae, C. 14. fid) mit máßis
* , •
„ ri.
gemibid.
(3afieie)em divertirem:
epulari cum fodalibusmodicis
omninoconviviis
modice. dele&a-
ib. nid)£
fò neb{ ber ?uff ßalbcm, alé umber Compagnie unò êis
.. me3 qüten ©eforáóé 6alben auf cine Θύfierey gehen:
, conviviorum dele&ationem non voluptatibus cerpo
I, ris magis, quam coetu amicorum , & fermonibus meti
- - ri : ib. propter fermonis dele&ationem tempeßivis
- quoque conviviis dele&ari. C. 14. auf einer ßafiere)
3 íaní)erle, Difcourfe fübrem, umb6i$ in bie fbíte$ adj£
. figem: convivium ad multam no&em, quam maxime
- - - poffumus. vario fermone producere, ibid.
..'• ' ' • φafifrey/
. aliquemh. fid)
II, gegem
19. dinem ettweijem : hofpitalem effe in
\ • •;ab:tstaatanas [<9m:multum difparem effe alicui,
• , , 3o.
• •, ęebátyrem, baju finb foit ge6obrem: ea lege nati fumus.
- - lll, iv. ita nati fumus, ut cet. L. 5.
• , , çebäwoe, íó 6a6e micine £ufi an fóúncm: me ædificia
• .
, , . magnificagefjitfte,
Gebäroe, magno opere dele&ant. P. V,motuscorporis,
ümbrooblamftänbige: 2.

I qui ad naturam adcommodatifunt, 1, 1&verfiellte : fiâus


- a Vultus. ll,12. €ebárbungbtre££yänbc: mariuum motus.
' '
* . •
, - , 1, 3;. fiófìt unamfiänbigenbüttm: vitium ingeftu,mo
` ... tuque cavere.1,36.

, -
-

, £
e$t; fióto061 gu gebärbam triffem: geftu fretum
effe. I, 3i. • *

* , , ®ebem, e$ gibtiíret taenigrÂie&'c. vix invenitur, qui cet,


, , "1, 19. íolite e$ cinige gebeii:fi vero erunt aliqui reperti
* . . cet. L. 17. -

- ęgbieterim , eine tau6e unb firemge: Domina dura, imi


_ • , periofa, vehemens. P. V,3. -

gebraud)/ aa6 bemùbefn ©cfirauό ber 6$fem 3eitrm:


T morum ac temporum vitio. P. VI, 3. miber £ami)t$ , ®£%
- * * , Kraudjipa6t6um;contra morem,confvetudinemq; civilä
• . . ' I £aceré aut loqui. I, 41. bie altem ®ebräudje finb gaii6
- aífoíem: defiexit aliquantulum de fpatio, curriculo
- ' • **: que

* . / v «

v • • ? ,*' V. -

* « V. - {
- - . -

óe 93 , •

. * Tque confvetudo majorum. L. ii.fold)e ©inge, Diegum m. ,


dilgemeimrm ßebraud) geíí}affem finb: res, quasad cóm- -

munem hominum ufum natura genuit. I, 16, -

gebräud;!id), ma$ £ambiiblid) ünb gt6riuólid) ifi: •


quae more aguntur, inftitutisque civilibus. I, 41. mpie •* . .
f36eW un£ gt6ráud)!id)iit: more noftro. C.7. ,
όebred)en, 8ci6t§,Vitium corporis. lll, 5. 1.


gebäbrem,
cet. I, 15.
e$ gebül)rrtfió, baj&c. hoc eft in oßicio, ut ., •
- • . …

gebärtig, au§ einer ®tabt 3ufammrm gr6firtigfyn: e


jusdem effe civitatis. I, 17. *»; - .

cbebädjunäß, etmagiíéêáótnifi habcm: memoris ,, , •


w aliquid teriere. C. 4. einem mie àué ôtm €¢bädjtmìfitaf, · · · -

- jam : memoriam alicujus pie, inviolateque fervare. C. * ' , , , - .


2g. bcrtapffere $Yamm fwmmt mir hie auébcm ©cbidjt, - … .
måß: nunqüam ex animo meo defcendit illius optimi, J , . - • • • ;

atque invi&iffimi viri memoria. S. i. §rcumbe, bicmam , ' ?


; . . moό im frifd)en ©rbäd)níí í)at : amici de quibus me-, . . .
--- moriam accepimus. 1. 11. £%£t›, $ic: 6cúbcm%a6• • • . · · ·
, fommtm in eitigem &etáótáújíltitrn : res quæ áé · · · · · ·
^,j , ôebáótniß6lei6et
pofteritatis memoriam
emig:pertinent.
memoriamC. 33. viri
illius De$ excipient
$amme& -
t.

• tenetur.
vmnes anni 2. €imeô££;
G. 2confeqüentes. C. 6. memoria hujuswiri
auérotfcfi: diu
memoriam -
-
,* I

alicujus tollere. III, io. ió bebalfe pmeim®ebáótnij: / *. ,


manet mihi ingenium. C.7. ba§ §*5$nifi mimmt a3: -

memoria minúitur. c. 7. ba$ €¢táótnijnid)t fitifiig , ' .


fi6em : non exercere memoriam» ibid. ió füróteiniô7 , • , ,, -

id) möd)te bem ©ebäd)fmifi €d)abem t6íìmi: véreor ,fìè • -*


menioriàm perdam, ibid. jur ubung be$$ebáófjijîe$ - , i
, repetireid) ällt £Iberib, máé id)tem $ag íber góôrêt, • , ^ •, *
. gerebt umb geffiat, ÉÉÉ exercendæ memoriae gratia, . ,
* quid quoque die dixerim, audierim, egerim, cómme- - * , , ,
: … fíoro vefperi. C. 11, . . * ' * , ,
£eoandfe, atfe kine formuf ridjtem: omnes fuas curas , • . ì
cogitatiónesque in rem, aliquam conferre. II, 1. ftime ' '■ , , , ,'
• €¢¤andem miir aufmitbrige ®inge rid)tem: omnes fuas . . - *

- - cogitationes abjicereiarewkumilea •*•-: - -

•- & • 9a ·· · * * • • ' ,
v.
- , • r
-

, , - /
, • \ • , ' -
* . - * --

-

, • ' ' * . '

.
n.

-
-

-.
94 ——*— … * -I

L. 9. laufer £$£
fiafiem: cogitatione ad res . 1
1
-
quam optimas uti,I,36. im ficfftm ©ebantfcm ftr6rm: ali M.
- - 1

* *** quid attentius cogitare. i, 4o. £8 habcmibm ieine éetano


¢- - âem niöt 6ttrtgim: nec eüm feféiit. ii}.'iiìíîée,
r. bamdem magjcm: opinionem adferre alicui. II, 13. fidf) !
1
-
mit ©efandfet, tie lange %3cite pertreibem: cogitátióné
i
aliqua a folitudine abftrahi, III, 1. [cine ®ebántfenju, }
-
1
-
s., famimtm faffcm: animi fui complicatam notionem evöl
-* :
vere. III, 19. cimcm im feimem (δεbgtidfem 9ermoirrem: con
-

- tuibare áliquem in deliberationibus. III, ao. i66afie ;.


-*
-
-., mfia* £ufi, foemm íó in meimem ®efte (iege, unô ûabe i
-

. íieíé gute ©cbamdem: me le&ulus oble&at meus, ea $,!


i
, ^
/

* , m.
-
- -


-

,
ipfa cogitantem cet. bfe , fo in btt §¤;
auêgelaffct,
mô, [)abcn ibre €¢bardfem mid)t redjf beJfammam: hi 1
I
, hil agitare mente , nihil ratione, nihil cogitatione con I

/
„ fequi poffunt, qui voluptate incitati maxima , gaudent. :|
\ . |
\
-

-
. • cìv.ióquálémìiómitíenem ®ebantfem uid)t, bie sc. eo
;
* .

*. - .
' . . errore careo, quo, amicorum deceffu , plerique angi |

. *• fo'ent. L. 3. einem auf bejîere ©cbantftm 6ringen; indù


, \ . . aere cogitationem meliorem alicui. L. 16.* e$ ift 6effer,
, /• * in Siiggutooriringenijfimei, áléiííim ííííííííííí
-
bie gelepftéftem &ebantfet %at, unb fie nid)t ambem $ag
+ i gebîm fam : ELOQui COPIOSE, modo prudenter,
, • -

1
- _ - melius eft, quam veI acutiffime fine eloquentia cogita
/ + * re. I, 44. -

-
*.
geoendem,&in£8£inge$ : in mentionem aliquam incide
\

!
-
Tre. L. 1. £)cffem |)atie id) mit memigem gebeiidem feoflem:
* * i v.
tantum locu$ attingendus fuit. [1, 1i. %am %ätte gat
- mióté $icbon gebcntfem follem: nihil omnino de hac re
- • præcipiendum fuiffet. lIl, 3. nid)t am einem: animum ab
t --- - Aliquo avertere. L. 1. g3 fpirt beííem al8 time$ tapffert,
$mánnes gebadjt: hic fortis vir commemoratur. iii,4.
** •- '_
.^ • $icfel-Scri6rnfgebeiidffim biefem €ffitfnid)fé wrm ijm:
v . l ' —
apud hunc au&orem de hoc nulla talis fufpicio eft.lll,16.
-
£aran %itte nid)t einimal jemanb gebad)t: id omnino
* \ -
& nemo unquam fufpicaturus fuiffet, lll, 19.${3a8 mam fitit
-

'- &,
w , ^fj 6cy fid) getendtj fomtmt miemanb gii gute : cogitatio
•.
_^ - -
* a vertitur in fe ip{a. 1,44,£angeam citiemg€0£mdffii &me
,^

v * -
, ,• • -

- • t
a.
®e _______ %;
,' moriam alicujus Tiù tenere,TCTET5i alicujus meino
* , ° riam proponere. L. 27.%lnbcn fôrint i6r immergebam, ,
dfcm: hunc probe meminiffe poteftis. C.5.£In ba3, ma$
* bro6cm ift,grtentfcm : ea,quae fupra funt,contemplafitem,
s , quam maxime fe a corpore abftrahere. S. .*$£ram
- mam bc§ 3 Age$ g^bad)t &c. ba§ fommt timem pift be$
${ad)t§ für: FITFERE,
noßri pariant ut cogitationes,
aliquid in fomno. S. 1. fermonefque
- -s

geoenfz€prìdyr, Azro48**, gat a. 1, 19. -*


εδόult,afleilen, íó3bem%rii'jrm;ijíffafali,{uerfí\, ,
gen : tolerantia rerum humanarum. P. IV, 1
gάήδόintimi, te$, uitę grcfirffjii; íôço,fortuna,
farha_fuperiorem effe. L. *5 ®e;ne geefirt feym lookii:
in bonorum, gloriaeve cupiditatem incidere. I, 8. g£r6rs
• ter ieym: honore antecedere. C. 18.
¢cfabr , £eibgétìnò£r6cti$$e[abr: pericula vitae, I, vs. , ,
fid) in €¢fabr brgeben; adire pericula. I, 43, im €tfabt
gerathem: vocari in discrimen. I, 24. c$ 6ringt fìiit:
: Hoc mihi periculofum eft. II, 14. etmcm in 8ei6c3 , umb
£eben&€¢fabr bring:ii:periculum capitis inferre alicui.
• • II, 1 ,. m)a§ ®efa£)r 3u6ringcm ff)rimet, fließen: declina
, re, quæ npcitura videhtur. 1, 4. ff*re umb mit ©eo.
faÉr$e;fnípíte?)inge: resvehementer arduae,plenaeque
jaborum & periculorum. I, 2o. ba$ gemeime ¥Ì3ej&fi ift
* niema!£ in gt$fferet ®efabr gemefem: in republica peri
* eulum non fuit gravius unquam. I, w. fid) mufbmilliger
$3cife in ©cfabíbegeben: fe offerre pericúlis fine caufa.
i, 14. bic écfabrºnid)t fdjeiiem: promtum eße ad pe
riculí. I, 14. aile ®efdbr umb llngelegcm;et au3ffeíem;
; * omnia incommoda fubire, III, 6. ein folg) £etem, δα
/ mdm mitiiia{$ bor ®efajr fidf)*t ift: vita infidiarum $pe
• riculorumque pleniffima. III, z i. mit ?e6rn8/($cfabr
i€*em, echsppirem: periculo mortis diffugere. III, 21.
ingle άet éêïabr fitfcm : pericula commünicare, L.},
ôçí ôçía6r fiâ) intjiebem;fàta fubterfugere. L.io.tiefe$
¢ing iit áuffet allet €¢îø6r:buic rei minime quafi no
, •eripoteft,f.vi,3.ió $tomm; »l%i% misyof4Ę ,
• ' - a }• , s
-
-

- -
, * ®;e
-.

-** ĘTETREITE;
iubito mihi offertur periculum discrimenque patriae. I,
. 43. £§ ift feime €jrefò groß , foenm mari täglig) babeo in -
£χίόeünb ®efa6r fepii mu§, ivcldje bem fubigea £e6em
* - - 1 - -

vorgugiebem £): Nullum decus in quotidianis periculis


: & laboribus, cüm tranquillitate conferendum eft, III,
I * * a6. mer.bit £afiet ni$f iirafft, fiírít fincm §rcum^ in
augenû)rimlid)e ©efa6t: peccatis ifidulgens, praecipi
τem amicum ferri finit, L. 14. -,

„gef&6rte, alle$ tttuliô, fonter ®efíbrte: Ex fide bona


agitur. lll, 15.
gefäbrlid)féit, in groffet:rebus afHiâis. lil,ai.
gefalle, cinem cin£n eripeifem : gratificari cuipiam, 1, 14
- alicui tribuere aliquid. il, 14. fungi munere aliquo. ll,
zo. dare alicui aliquid,lll, 1o, exhibere aliquid alicui;
ni,&:pergratum alicui facere,fi cet. L.4. reddere aliquid
alicui.P.V,3.£)em gemeincn£J'anti biel 3u ©efallcnfbutis
multa populariter agere. Il, 21. £)ufpirft miteimct groß
fam ©cfaliem t6um, ríenmcet. Gratiffimuim mihifecefis,fi
set. C. i. pergratum mihi erit.L. 4. ®amit mirb un§ btùs
tem eim groffer 4effîcîycli: utrique noftrum gratum ad
modum. feceris. L. 4. hoc utrique noftrum gratum ad
modum futurum eft.C.2.€inem iá allem€tìdfcm }ugefal*
leh lebem: tanti aliquem facere, ut, quidquid ille velit,
nobis faciendum putemus. L. ii, concedere alicui, quid- ^
quid velit.ib.ter einem3reuib{u£iebe umb®faWem alté
„fjut:qui omnia amici cáufa eftfa&urus,L.io.&ille$ju®e*
állem rebem : ad voluntatem loqui omnia. L. 15. fi6) gtrt;
u ®efatlenrebtm laffem : adulari fe finere.1 •*. fió naó
€inem ®efallem foáé eripeblcm : aliquid fibimetipfifuo
-
-
judicio adcommodare. 1, 31. £lm eitiäm £)ingeimem €¢*
(allem 6a6£a: dele&ari aliqua re.lll, 3. probare aliquid.
lll, ιι. - "

'gefallem, $erè fingtm : probari alicui, 1, 34. bi§ gefítI£


miir fonberlid) miót , hoc maxime reprehendo. L'i6. €%
geíáfit mir gm b£(io mehr: id mihi eo magis eft cordi.
* í,'4. id) lafíe mif alle§ gefallem t imperaviegomet mi:
Hi,'oaiaia affantarii, 3;. mA% bcm mcificm sit,3
,• . . •
-

-
- -■———*?
£T5 q&fallet; Γῆ :Tmultitudinis judicio ferri,i, 322
£ie ®ebe gefällt brfi ambern: fermo deleétationemha- -

bet. I, 37. id) [affe mir 6£0te8 gefallem: mihi utrumvis >
'fatis eft. III, 7, côfît nid)t§ in finem Θάriíien, Da&mir - -, ' .•
gefafle: nihil ab hoc fcriptum eft, quód mihi quidera •' •

5robaretur. III, 7. unfreuhtlid)fcif gefäßt einem aa


fkimem ęcßßefi mvo{jl: importunitas, & inburhani
*tas in orhni homine moleftâ eft. C. 3. ®£)tt& fan auf -

Vrbem nid)t§ mt6r gefaliraa{$*c. nihil eft Deo, quoá …

quidem interris fiat, acceptius. S, 3. finem gefäßfbifi, - .

ibem anberti ba$ : NoN OMNES iisdem rebus , nec . . ,' , •


fimiliter dele&amur. I, 37. e$ entíalbigt miót/ fúéfît, ' • , , •
w EST
mam, EXCVSATIO
um einem $u géúém,
PECCATI, èìiibe tfiut:
£ ainici caufaNvLLÂ
pecca- ., * ' . •
*
- .

veris. L. ra. efhem miféeííigni$ftraffæi : aliquemvin-


τέcfängnij, - -

s m • .

- culis coërcere. III, 5. bie fid) fii6t mit gutem $ortet, ; '
fönberm iiut £utd} $ante unb ®efängnifi mollch {fij* ' – – – – –
tigen tiab fptiftm fajjem: qui non verbis funt, & diípú- •
tatione, fedvinculis,
gegem, miitbem ®efiét & carcere fatigandi;£II,
8£geutcm£grd rg. fo-
tffcij&nb:in *• • •

£am verfus. L. 25. - , ' -

©egentiębe, £$ gfitfiffet fine: exiftit fimilis fenfus a- , ' J


fforis, L. 8. animi hotninum moventur. L. 9, * fpiefam ; ' – – –
einer febtm, bet ai6t eine§ ©cgenlic6e {uóch folte? ' ' - • , ,
cWi POTEST Essâ viTA VIÍALIs, qui noniin a- ' , ,-
amici fnütüa berievotentia conquiefcat? L. 6. QVOD- ·· · - -

SI exemeris ex natura rerum benevolentiæ jun&io- - .

Inèm,nec domus ulla,nec urbs ftare poterit ;ne agri qui- —*


άem cultus permanebit, L. 7. - - , , '
£5eben/ ba$ éeficii umbétçôéì: corporis motus,&fta- . * …
* tus,I,3y.gar ju faótegeííèmmjiebit %ßeiter;in greffa tar- - , '
ditatibus uti mollioribns. I, 36. biefe gefícii iii6t im £ifa …
$ati$ : hi non poffumt capiuma domo. I, 17. fbfiim6 qui -

5efieii gcbct: in rebus fe&undiffimis. i, 2ö.fió in adj6


hebmriijtafmam in timer Gaόe niöt juweitg:6<; di- ' \ ' ' '
* * ligenter tenere alícujus rei modum. I, 3o. Näräuf ges - - - - ,
Wa£*#*i* &j*&; hoc *;- ieges, hoc •;; ' , , ,
… -

98 _ ®e - -

III, s.* mie e8eimer mad)t, fw gefjt$ einem : svis cwr


QVE fingitur moribus fortuma. P. V, 1.
*®efjirm, tôïórint bieffé aüé anbercr £tate £c6re, nid)t
* aii§ nitiménì €ebitm bcrgcfiwffem gu fcmn: ex aliorum
** ; -hominum difputationibus, non ex meo fenfu deprom
* * ta haec videtür oratio. P. i, 1.
©et)&r, timemfeim®¢ôôr gebet : non audire aliquem. I,
T35. bärber £3a6i%eitfeifi€¢ôôrgic6t : cujus aüres ve
' ritati claufae funt. L. 24, -

gébéret, e$gebárt fid): conveait. II, 18. ti5 gebîreí


fid) für allem $imgeii : hoc maxime eft officii. I, 15.
> -s, jungem?entem fieffefbif gu, füt alte aber geböret mogé
• ambcr3: officia alia funt juvenum, alia feniorum. I,
* 34•
Gøbor[am] feimem 6a6em: relinquere & abjicere obedi
entiam. I, 29. timem bom £atur $um ®eborfam 9cf.
-,
' 6umbem feym: alicui fubjeéìum effe lege naturae. ibid.
* « mit (δ£fwalt 4um €t!)vrfam gegtungem mcrbcn: vi pa
rere cogi. Il, 6. ~.

®git;, groffer : infinita pecuniae cupiditas. I,8. bem@ci$


* ftinb fcpm 3 fugere pecuniae cupiditatem.i, : o. ben®ci3
nid)tbertfjemlaffcm : nihil avare facere. III,8. coërce
re àvafitiam. P.y,i.quótcm qeringfiem éóeinbe$€¢i¢
368 mribem: avaritiae pellere etiam minimam fufpicio
J * fiem. ii, § 1. jubet 3ät mar bcr ©ci$ nid)t fo gciiicin:
, ' Laus abftinentiae eft temporum illorum. II, z z. ju bico
^ £m£after gibt 90rme!)m(id) bcr (5£i6 grofíe ílríåô: in
hoc vitio avaritia patet latisfime. I, 7. auf ©elb umb
&ufbtcndcn /um
íinem ériß bamit ju fàftigem : co
• &## habere argenti ad avaritiam. P. J, 3. au$
ci3 feinen ($eminm, ér mag quó fjer fepmmo er wiß,
, , fiir fóíublid) baltcm: propter aviditatem pecuniæ nul
… . fum quaeftum turpem putare. P, VI, 1, conf. ©eit;ig.
Geit;ig/ gar 3u qei6ig fenn : ita claudere rem famiJia
rem, üt benignitas eam aperire non posfit.II, 15. reftri
&um efTe.
£$ IJ8. fúerûe:
angefebcm(mam fig) fiiitem, bafimam
falûabfitfufpicio nid)t für
avaritiæ, & il
*
*
4. *- -
liberalitatis, üb. vitare
-

ae •
füfpicionem avaritiae, II, 17.
-
ę

, •^ \.
',

* ®e 99
„TRTGET TITIĘgri£ig,$£;£stj,
Ę3 Éåíïíçífiírtijjet fepti, al8 C. AVARITIA SE
íi§§qüíáfibi velit, non intelligo, Poteft enim quid
quam effe abfurdius, quam, qu9 iminus viæ reftat,eò
plus viatici quaerere? C. t8. %eigig [e)n,ift ba$ fóííbs …
iidjfic gafiet: NVLLVM VITIVM tetrius, $ua{$
ÍiíIii,3. ein geigiger vtrb mimmcrfatt : NuN
QvAM EXPLETVR, nec fatiatur cupiditatis fitis, P;
1, 2. - - .** . -

gélícit,
34•
unt unguót : libidinum intemperantia, 1, - •

gçiangem, $u finem $ing; adfequi aliquid. I, 36. bie*


Íïíïìáíjííííííííbmtbi burófisfig* u$umg:
, hanc rem exercitatio auget. I, 37.
gáíô, etias voreclo uqbígíntbiim;pre$i&ag* mercede .
SτάζΊiÄçìïíåê íurôéêïò jufy£g£ju8tifjtm [uótti : .
, i sentare aliquid pecuniâ;i;fi$gt; fcifié£lb ft3rtfi:pecu
j - ■ianon mòveri.II,ii. &clô ¢ímcrbem: pecuniam qj*re
re. II, 1. 9lrt,&clycritcrbcn: curatio pecuniae, II, 24.
- €¢lb quf3iffi qu£[ônem: pecuniam collocare. II, i*
, ' iis
ἐδό'ίέίτάύt
profunderepęcunias.veríaujem,
II, 16. $cimv$u quj££££££;
(öeib tootauímete
trii: pecunias fuas profunderein rem aliquam. ibid. Wiel
Gάδ' morauf twctifiem:magnam pecuniaß in aliquam
Σά'ζέeTiÈÉÉiciiiiiélb won$títttm fogus
Áíáãêåíïemiccrífíitúéníami pecunia. II, 23. £intimidii*
, … grcííe Sumrna©elb toríóieffem* grandjpecunia adjuva
; fe àliquem.ibid.falfô€¢ligwrgit: 6cfommem,(qu£»
. .* £) Åkerinô'Äumpos a£cipere, (folvere) P*°
$onis. III, 33. £iuflcit. €tiid Gclb:parva pecunia, L.i7.
j , íiiíciúeííéêëìíîmilitiali$tín:£gidi;£££*
ff;"Ęecufàré duriffimae fervitutis• .
, £.v, v.%iflggt;figm%%%; commemorate pecti*
' Åïívi,i3§3 Éçiçôïgtt babcfi:fatiatum effe
s £iiia.j.§nfuiíít3£itfifie£l$ íert6uti: brevi tem
, , pore maximäs copias άrire,ibid£)a§ ©tlbni(btaft*
| - fiéymus pecuniäm repugiate. P.V113: $a$tur €tlbe
] Gáóô finb: illa, quâ funt pecggë. ibid.%jt, •g;
, s - - (g) a * T ' 34*
-
*
-

*
. .
ποο - - G%e 1
3¢itcm tourbe tim groffer £uifa* mittcm ©elbgetricbtm, *
Übena bafbfiiegbír$ertíícrí}Mr6em, 6ait) fiel eripié *;,
fier,) ba§ iiiemanb ftim $ermögen rcét miíícm fonte; £|
* ja&abatur temporibus fuperioribusnummus, fic, ut ne- £*!
mo poffet fcire, quid haberet. III, ιο. *;
τbeloftraffe,einem imit€¢îb/€trafcamfcbem: damno ali- $
quem coercere. III, 5.
τρέfegem, vid. liegem. _ ;

g*elegeri, vid. beiverf.3ugflegener3tit gtfj*6em: tem- ,


pore fieri, 1, 19.€$foimiiitjugtirgtntr3rit: Tempora ,
me adjuvant. I, 33. I.
ûelegeiibeit,6ie6clegemfifit£et3cit: opportunitas tem
pofüm. I, 4o. €id)ier 6tltgenfjcit cin£§3)inge&bebies
nem: opportunitate alicujus rei uti. III, 9. ®inem gute
^ ' ®£lcgeii6eit am bie£)ambqebtm,maé}uthum:fuppedita- ;
. re alicuiexemplum aliquid faciendi. I, 19. €$ gibt éele, í
g*g; gu fîmbigem: caufa eft peccandi, III;vo.%\ad) '
tt ©elegenjtitteret yetfonem urtbriicn: experfona ;
judicare. I, 28. ■;

©elcbtt, £6ëraußgeleírtf*pn: praeclara eruditione atque . .


do&riria ornatum effe. I, 33. erif* fe6r gelcôrt: multæ in v
hoc homine funt literæ. ά.ζόjieniìiógeleí)rt;fatis ;
' literatus.lll,14 €iftemgelebrt niadicmtfcientia augere ali- ô
' quem. I, 1.9)?an folitemfwnem, ba8 feyein ®runb gclr6re
' fer 9)?amm: hunc exquifito judicio putares utiliterarum. \
i, 3T9lufuniverfitätem géîebrtumbbôfliótverbam: hu- ;
manitatem & prudentiam deportare academiis. C. 1. *
£ßeil biefer junge £J?enfj) immér 6cybieftm pyrmómeu '
* Éafin diéífiíeinjeít, íáltifnjctcrmiann füríírgò
- ^ ltbrt: hujus adolefcentiam ad opinionemfcientiae cla
* ri hujus viri commendat domus. ll, 13. * éelebrte££ute
• f)a6en nidjtnur in Ibrcm£ebcmta$$iítf, ufibbis €%re,
i|)rer 9iefe geltírt urb fiug 4umaόem, fonbcrg fief%uii
aud) f^!djeí ftad, i6rem $obe burd) ifire ©djrijjtem :
NON SOLVM VIVI atque prxfentes, (Do&ores \ ftu
,^ , diofos difcendi erudiunt, atque docent, fed hoc idem
• ' etiam poß raortem raouumeatis literarum adfequuntur
1, 44v - - - -
. -

- 1. •.
-

C3e , \ ror
_-__-_-
- _

gTERTÆgit, Im5£ifígníóøfftenliebam: rerum cogni


riofie, do&rinaque dele&ari. L. 33:
gäìïóô, cine éáóe geiim^; tra&irem:remiffe aliquid
Jíête. iii, , 9. gafìu gelintegrgtm cimcmßwm: Perin
dulgentem effe in al. llly3i.
gêëì, $icè eadje giifnijt3: nulla eßhæ$tes.Ill, 3t.
§ά'ιδῆi qilfftíamiallcriiiciflem;noneft ullares, qu*
plus apud eum polleat, quam cet.
¢ëlte, cime: capedo, P. 93.
ôïíôïÉÉÉinôelîbetíüm, cincmta$iugefcm: devove
re aliquid alicui, lll, 25.
gemmáßloe, tabulae. P.1,4;
gemäß, bcr $atur gemäßßwn; natur* aptumeffe. L. y; .
ëïôïemcnéeßßerigemú$v9;%/tgm !egum fimilem ef
fe.l 35. legibus parere. lll, 5. Θid) Der$atur gemäß %tte v.

£a!tem : conyenienter natur: vivere.lll,3. naturæ obedi-,


a
£iii;.g3ifi nid)t8bet memílióem$atur fògemäfi,alé
… s bic §tcwqebiafcit: liberalitate nihil eft humanæ natu
£aíôïodatius. 1,14. $3a$$er$aturam mcifigi;g£!
s mäjíít: quod maxime e£fecundumnaturam. lll, 5. ©i
$άδτόnungemgemiííauíáßrcm: nihil contra mores, v -

ieges, inftituta
ôciiieiit, facere;!li, 15.: multitudo. ll, 14. eimgemtis
tcrgcmtin£aim -
ι ,.• - * *

Έζ$arì,ìer mitttcimäßige ©tanb£3* %£j9m: Vi; * * * - ., t.

„ £a§'11, 3IGôïteiinôïíómitbem £euténtbum, baß


{ie meonem íúítem, fictebtcm mitcinem gemeinen%amti* ,
Ę ferftionibus efficere, ut unus de multis effe videatur
* (is £&
1,3o.®incrbcrbcngcmgincm%amft ;:; -

Σuffiné eeitejubridgem:popularis homo.ll, 6.380


É¢èìïéin fi$ânne3íírtrèòåú: loqui ut vulgus,£g£u- • ; '
iàriôus verbis agere,& ufitatis,ll,19,5£3 gcmciitfm%Ram*
$;eptung;$opülaris opinig,ib.bi£5a6£iótuit5i?
fiáéíiniíôé cómtmune eft mihi cum hoc l;¥1.1038 al• .
íéïíëìíîïgcmcim ift: quæ cumomnihominum gene£, \à
a e

ÉÉÉÉÉïíá.Tiii, 4. cim ®ing infigcmtim mi$$uumb ' *,


brauóem: fervare communitatem alic.rei.1,16,bi$iftgåt
ά; hoc perfaepe fit,L, 2°, untetguttt §teunę
- (g) 3 *" is -

: *
-
/ ~ •, a. ' •
-

-
-

.
-

, • •

;
r. * •

s.
-

-
v.

*
-
.^


,

, , • •
-^
,
*
\

•.
-^

/
»^

*
-
/

*.
-

-
a

-
,
.

a
-

- -
t.

a.

.
s. - - ' , - * -
* •• -

. a

------—- -•
*- ' ' ' Io2' Ge * • ^ v.

- , , ift alle§gemtim: AMICORVM OMNIA SVNT COM


/ - - . MVNIA. 1, 16.
i ' '
^ …
,
-
gcmcinfd)äfft, mittimtm in ®cmfinfjafftfteten: con
jun&um & confociatum effe cum altero.L.*.§ó 6ate
- * feime Gemeinfd)afitmit bem: mihi nihiljuris, & nullam
• ' . focietatem ftatuo effe cum hoc.lll, 6. §ό 6a6£ nidjt als
. .. . , lcinftint ©cm. mitibm, j^nbrtm 6iiiibmiaii6n06) baju
- gati$ $uwibcr : nulla mihi focietas cum hoc, fed potius
fumma diftraéìio eft. III, 6, - -

! - , • ' gémiät!), wom 600cm unb fugenbígiftem®emit!) fewm:


. - animo excelfo, & alto , & virtutibus exaggerato effe,
'
-

. P. V, 3, citi Ę Θεmítbt fiümana con -


iemfièns aniinus. I, 5o, 3erumrubigungte$ €cmfitfi$:
,' ' ' perturbatio animi. ib. im geringfiem fein* umrube im®€•
* ^ , ípiíen f)abem : omni perturbatione animi carere, I, 29.
' - paögeig. gim licberliô êcmiiti) an: hoc levitatis eft. I,
.

^ . . ., . 26. écimìttj§ 116ungem : exercitationes ingenii, curri


, * -, ' cula mentis. C. 1 i.jubcntm ($emúf|)$ubiingen braùo
• . . • ' djeid)tenc grwffe $tíífte: in exercitationibus ingenii
• T . - defudans, atque elaborans. corPgfis vires non magno
. pere defider6. C. 11. m£im ßcmiífí ift in fid) f.l6fpera
. . . , guügt: animus meus fegum eft, fecumque, ut dicitur,

' .
-^
,
.
·

- '
.
·
*-

-
·

;
, '
§¤Éc. 14.* ba§ ©cmìtb ift mimmer' ftilI: AGITA*
TIO mentis nunquam adquiefcit. I, 7. bie ®emiit6et
finb gat unterfíicúlió: IN ANIMIS exiftunt magnæ
Varietates. I, 3o. e§ iftnid)té féùaer8, al3bie ®emúfí8•
;
— .* ' ' • *3eign gurg: voLVPTATE ANIMii nulla certe po ß
- . teft effe major, C.14. …, '
- - , , , gcmfitbg x$empegiing, egenfftefiem groffeßemflf688g•
… - ηεgumgem 6:9 mi;: magni motus animi concitantur mi
' • _ . ' hi.1, i.bie 6cmüt685öetorgungenbämpffem: cohibere
J - motüs animi turbatos,II,5.bic?8ëgä6mufijteterumrubi*
. . gcn ©cmάβ838cm,fedati9 pertürbationum animi.1,37.
* óêplagt/îifi cinunglitffißer unb gtylagter $enió:
- té miferiæ , te aerumnae premunt. P. II, 1. >«
- - Genau, cinê êad)g gar genau traâircm ufibumferfu$et;
· · ·· ^ T disputare aliquid accuratius. II, 2. perfcrutari aliquid
& exquirere. II, 7, fubtilius aliquid quaerere. L s 2. ad
*.
.
<
- …
re3
'* vivum aliquid reficare. L. 5. nimis exigue & exiliter ad * a " ,
calculos vocare aliquid. L. r6, gar $; $id)t βεόem;
- obfervare reftri&e, ibid. bie gemaulebcm, umb mit foeni, -
\ »
-
-

gem *ergnügt finb: quos pario contentós tenuis vi&us -


-

_cultusque dele&at. L. z3. - ~, -

| G5eneigt, einem gcneigt fegm: benevolentiam habere er - ••


ga aliquem. I, 15. -

6enemal, eim: Dux belli. II, 5. £in£3General3€fclle££rftt/ a .


-
-
-
tem : imperiis praeeffe. P. V, v. \
Gemereux, ein genereux®emùtffe: animi excelfi atque in -
-

vi&imagnitudo & robur. I, 5. ba§ ift mcincr£χόmumg' , ~ ,


na() rcd)t genereux gc!)anbelt: id arbitror fuiffe gravi. - -. ^.
-

tatis. III, ι.;.


Gemíffem, tincm mid)t§ geniìffem [affem wom einem £inge: –
excludere aliquem ab ufu alicujus rei. I, 16. einem ma$, - - - - ( •
tnäfjcm laícii: conferre aliquid in aliqüem, L. 19.tes , *v . , -, - -

utêit gerúíem: boni participem effe, P. I, 4. '» . . .


{Bentg, alie8genugunb bollauí fim6cm:in omnium rerum \ •

; adßuentibus copiis effe. I, 43. abundare omnibus co ,


\
, , - p. -
j - piis. III , 5. circumfluere omnibus copiis , atque ipi ,
omnium rerum abundantia vivere. L. 15. £imem at(£8, -

ft*a§ er 6raud)t, genug unb bnllauífóaffem; fuppedita •, L •


realicui omnium rerum, quas natüra defiderat, abun v , -
-

• -\
dantiam & copiam. L. 23. ítebon opr biefe§mal genug:. v
. -
• \ .
-

de his quidem fatis arbitrordi&um.III, 25. fitjamhujué ww»


loci finis. III, 32. } , ,
G5eníge, finem tíum: alicui fatisfacere. II, 1 o. alJer 3)im ^
-

- ' • -

ge ®eriíige ma6t einem $erbrufi te88e8en8: RERuM , -


- a.
-

CYMNIllM fatietas vitae facit fatietatem. C. zo. -

- - -

Q%enâgem, fió an bem laffem, wa3batí: fatis effe puta


-

v-
-

\
,

I
• ' •
, •
.
,
,
re, quod eft. P. VI,3. boiioùti, dum adeft; dum abeft, - /
non requirere. C. io. , ' • • , •
Θeratoejbernigma[3gerabegufagt, fonberm immer6infet
- *,
\ - •
. bem ôergeííit: fimülatorinornfiigratione. I, 3o. , /
¢
çòergtbem, butô time 5«fflige ©cmüt66%iwcgung toto -. -\ * *»
auf gerat!)cn: repentino qùodam, quafi vento »impetu ». - - * v …

animiincitari. I, 1j. -*
-
-

- * (g) 4 . ©€, … s
s '• • . ,
.v*
fa- • -

1 - ** ;
- sj
• , • • • • - i
•, - f / *]
-

- - -
- 1

• -* .

- -i
-

^ , ^
' ' ae4 * ®;e
&#3; '; TETEEITTEJERIETETEE
' colere. I, z. * -

€cvedjtigfeit,íbch: praeftare jußitiam. I, 3;. æquita


' se jugi;iaque gaudere, I, 22. auf alle $3*ge bieéèrwd$•
' . ~, , , tigfeit übeii unô hamb6a6en: omiii rationë coier€& FE
- tinere juftitiam. II [1 z.bie ßeredjtigfeitíiudfet oberlieg4 /
-
,
* •
gatju30beri: juftitia mr%r:
e$ ift fcihc£%£wcófigfcif vaciflat,vel
judiciajacet potius.
jacebit. P. IV.III, 3;.
* Bie
, ' ' ' ®eted)tigfeit grünbet fid) duf bie ®ebiidjîtit: FuNDA
' ' ' ' ABNTtuMjuftitiae eft fides. I, 7. nad) ber ©eredjtigfei£
-$at ihamfidj in allcm jurid)teii: Ad justitiAM fefe
-

' .\ . •
rendafunt
Êált cinem omnia. I, 14.£o6
tim emige8 bie6crcd)tigfeit
ober %6nitnr:mad)t uubcre
íuNDA
- - , MENTllM PERPETUAE commendatiónis & famae e£
juftitia. II, 2o.tie ©eteótigfeit i§ bie wormcfimfic $uo
• \ . g€¤0: JilSTITIA omnium eft domina & regina virtu- .
, •, , , tum, III, 6.
€$greid)em,ba3gereid)t mir gum £06 ufib%u6m:hoc mi
,• ' ' , , hi laudi datur. I, z i. - -

' ' ' ' ' ®erid)t, bie ©ad)e für ßegięf fu$cit: rem adducere in
- • ' . judicium. III, 16. ctiva$ fìt ßciiót mol íübrcm: optime
Y . . quid facere in foro. II, 13. citiam cinc* pcimlidjcm (δε•
, . . fidjfé$agbefiimmxa: diem necis deftinare alicui. III,
' : ■oi fchgrífícíen$u6m etlamgcf maa für ßcriót: ma
· · · xima eft admiratio in judiciis.TI, 14. fid) für bcfiem ®e*
· · · ridjtem fìrótem: maetu exanimari judiciorum atque le
- i
- gum, P. HI,geimcm
&rid;tlid) i. * *
gctijflię 6elatigem: injudicium ali
* .

quem vocare. II, 14. n

- {Bgrii*g/eftra6fjä£cw: defpicere aliquid. I, 5. pro nihi


' ' , ' lo ducere afiquid. I, 9. contemnere aliquid,& pro nihi--
lo ducere. III, 5. pro nihilo putare aliquid. L. 23. gtrina
u. ' ' ge£inge anfüßtcii: minuta éolligere. ÎII. 21. ióíalte
r ' . *3 für jar gérig: ego vero ißud $ontemnendum & ab
' • • . jiciendum arbitror. III. 26. hanc rem ita contemno, ut
1
nihil inanius, nihil effe levius exiftimem, L, 2. 3. ba§ ifi
^ ba§ geringfit: id in eo genere minimum eft. c. 13. fiö
%l6ígerííg6olttm:feipfumabjicere atque profternéré
4* .. - P. I,

• . . ~ . *\
•- '
“.

Ge - Ioy
- - •_*_*_-_.
P. I, 4. bie fid) fel6ft gerim% adjtem: qui contennenís
fe arbitrantur. L. 1 o. gcrifigcr feyn álé ambere: cedere
aliis. I, 23: inferioyem.effe aliis. 1, 2 2, gttinge$$et,
fommen8 ftym: obfcuris ortum effe majoribu§, 1, 3*•
Parentibus natum effe hgmilibus. L. 19. bie gcrinjficn
„ £tute fimb bie £iicd)te : eft infima conditio & forìs
ferygrum. I, 13. meget, $angeleife$$itige$ geringere
twvrbem: disceffione alicujus rei fieri pejoremi. jjf» 3•
geringe umbariae $teumbe: inferioris ordinis amici. i.
19. faft bergeringfte feûm: locum pene infimum tenere,
P. V, 3. imgttingfieri nidjt: ne minima quidem ex par. w '
-. te. I, 13. Piillo ip$o, III, 19. j* %$fiet imam ift, je' gea -

ringer fw[Imam fid)f)altem: QVANTO SVPERIÖRÉs


fumus, tanto nos geramas fubmisfius. I.* 6.
©crm/non grayate.ii,19.e3fvire6effet,fiefíátétégerm; Aes
. quius erat,id voluntate fieri. I, 9. nidjt gargu gétn: nois
facillime. III,33. germ ma%{ef)en un5 65rei fjomen: vi
', dendi & audiendi dele&atione duci, I, 3o, bißßße imo
fìgbe iä) getm: hæc mihifunt grata. II, 16. fíáé geris
fcbem: non molefte ferre aliquid. C.3. alle&arè aii-;
` quid, atque invitare. L. 26. etfpa$ íi ebet mid)t foré v. -

fcrijjunt) Werlangey, bwó ab£t , tpemm e$ gefóiót, gera.


me fcbem: non defiderare aliquid,attamefi adprobár -*

. II,i7.t/a$ mam nid)t germe fiéftunb 6§ret: quod ab


£igrret oculornm, auriumque adprobatione.1, 35. iá
| ^■
-

68re i6m germ : non invitus hunc audio. L. 7,


e}gaud))ter lic6lidje, bet 50m ùem 38Iumen 6eyfommis
{uavitas odorum, qui adflantur e floribus. C. 17. *.

g;$ita
(3efd)ä fíte, bomfeitiem.
a rebüs gerendis abduci. I, 6.
- •abgebaltem twerbens,
-
*-

gefäbäfftig/ immet {eym : operofum effe, femper agere


àliquid,& moliri.C.8.
ggfóebem, e$9€jjebrulaffet : committere. III, 1. ió , ^
fámi$ leid)t geííeíem lafíem : facile patior, II, zi.t)a8g:•
fóiótnidjt : hoc minus contingit. II, iv, fo ift§ gcfjca
, íem,bafi x. ita perfe&um eft,ut Ê$
êé: ex quo efficitur, III, 5. menmba§ gefóiót; id cuta
, contingit. L.i4. bijpflegt aut6£) $emem $it geííeííeú,bic
, 3c. hoc aon fere contingit, pifi iis, qui cet. L. zo.
, .• (g) ; Sg

-^-- ■• • . • , • .
- - - " .
- -

ie* ©•' .
' •. •. &efa5cb¥ETTGERĘ.
— , . • • * rrgnufculum non repudiare. lll, 18. €id) burdj €¢,
- ** * * * fíéiid be* cinent befirbt madjcm ivvfiem: largitione be.
` … , nevolentiam alicujas confe&ari, fl, 15. ©efdjentfe,bic
* * mam bem gemei*cm % amm au$$&ilet: munerâ popula
* ria. 11, 16. {3a6 niififid)e$ turd) ©rftfjcndferlangen: rema
, * tnajorem aut utiliórem largitione adquirere 11, 17.€eis
, , , , ne$ci{)ende nad) feinem %itteltt ubí ¢mfemmen ein,
• • •. 'tifter: rationem lárgitionum ad facultates adcommo
. • ' dare, & mediocriter moderari. II, 17. fein ®efd)eiidfe
• , * $;&#;
verbis augere fuum munus. II, 2o. ba$
- - éeíóende mirb fy feyn Fmie tu e$ auf , unb amnejmiem*
- *irft: munus perinde erit y ut acceperis, III, 33.
, €efdjidt, eim fuger umb geffjftfter £amm: prudens &
* bene inftitutus. c. 14. qui adeptus eft prudentiam, II,
* 9. haé}ierfid)u;b gefd)tftift:in quo ineft iepos. I, 37.
, • - * fpa$ einem angcbafireríií, f$mmtam geffitftciicnbct,
.• ' * . . ati$: id maxime quémque decet, quod eft cujusque ma
* xime fuum. I, , 1. mpgi maa fit) bym %aturam gefíid,
- * feffem 6cfimbct, taraiiffofl miam fit% iegem: ad quas res
• aptiffimi erimus, in iis potiffimum elaborabimus. I,31.
_ - * ®efd)wât;, bigfe§ ift ufi$e$t:mtener umb umberftänbiger
» .
* •£èiite θέόπ άg: hòc eft hominum parum cohfideráre
'
, . • - 19quentium. II, z. * biefety mptiííi-g te6em, bringeni$t.
·· · s £e6em fu, fwie rig ßeßíïíß:VQLuPTATIBus Qü/
*• , , SPLENDIDE ufi funr,ii mihi videntur fabulam aetātis
' ' * peregiffe. C. 18.
• • ®efdywino, umbffjmefilauffemffimitem: velocitate adcur
- fùm valeré. I, 39. gefíioiiibcr mobimfommcm: velocius
aliquo pervolare. S. 9. - -

£e£f!et,fit) juginem: admovere fe ad aliquem. L, 27.”


- - ' Θefellfd)afft, $ic mcn;d)lid)e: convi&us hümanus & fö
• <
cietas. III.
focietas $focietas
hominum hominum
inter ipfos & inter homines. III,i,7.
vitae commünitas. 17.
'\ , , eime ®efe|i|t|)afft ííiítem: conftituere focietatem. III, 6.
, ,- fodalitates conftituere, c. 13. bie€¢íliíóafft untette»
, ' mam $Kcmitjert ftiijtcm : devincire hóminum inter ho
· · · -*
ihines focietatem, I, 7. bic &£[eljjafit spatia;
- t.

- - … + /

-
- • ` -

- -
- • .
-
- - , •
-
- \ ' -

-
- * * *.
-
- - - - - l.
- - - t
-
l. > c. ^ - • -

* , - - •
- -
-* - v - , - -
-
- ^-
- -
' -

-------.-.*
.*-^--- •_-_ ■*- --- -. - - -
------—----- ---- .…
— - G$e
- - - ro? - - -

ûaftem: fan&am fervare focietatem. I, 8. bie menfölj,


όe ©efeflióafit unterbaltem: focietatem hominumi, &
conjun&iorietii fervare, I, 15. Die ®efcflfd)afit,fo afle vº p.

£Yenßf)cn mmgefiet: latisfime patens hominibus inter


ipfos, omnibus inter omnes, focietas. I, 16. %3ermuní
, jnb %De fimb ba§ %amb, baburd) t)ie ©enfórm 4ür
- ά vetbumben werbem : focietatis vinculum
eâ ratió & oratio. I, 16. bicjenigen %fid)tth / fo gu€ro
6aftung ber memíólid)en ®efe|[jafitbietem: 6£icia,
uae excommunitate ducuntur. I, 43. bie $ugemb , tp£!•
-
• άe bie menfd)(ióe ®efe|{δaít eríált: virtus, quæ con
ftat ex hominibus tuendis, id eft, ex focietate generis
humani. I, 44. bie menfd)lid)e ©efellíóafft gerfiôrem:
conjun&ionem aliquam dirimere, III, 5. everterefocie
ratem. ibid. diffolvere humanam confortionem. III, 6.
qirimere humanigeneris focietatem. III, 6. £ime natúra -
\
li6e $3€x6imbuitg unb ®efellfóafit: focietas inter ho
* mines, natura conjunâa. III, 1i. 6ierinm £efic6£t bie
($efellíóafit be§ menfòlidjem £e6en8: his rebüs focie - -

* tasvitae continetur. III, 17. twiber ba3£cd)t ber menßs


3 Iid)en ©efellff)afft6ambtlm: violarejus humanae focié f -
/
-** tatis. I, 7. mifeiiieiiim®efllff)afftfig6rti; cum aliquo \

• communitate jun&um efíe. I, 44. fió mit £imemim €$€• , ' ' '
fellíóafft cimlaffcm: inire cum aliquo communitatem,&: …. , , ,
í focietatem. I, 44.* barym finb fwit £X£nfóem gc6o6rem, , .T , •,
i
-*
** taj wir einumber ©cfcllfóafit leiitem follem: ITANA.
Tffumus, ut inter omnes effet focietas quaedam. L. $•
jeníxt timer ££m gnberm Wermanbt iftje gemauer ift
auótie ßeßllßafit: MAJOR EST focietäs, ut quis.
É proxime accedit L.5.alliugroffe €¢Éîlßáíít ift £t*
idfiem: FVGIENDÆ funt nimiae amicitiae, L. 13. £3éîa
-

.
i l

cr'iu6en bttl lic6er ©efcllííaítaté $amn&%rínrm; *. -

MVLIERCVLAE MAGIS amicitiarum præfidia quae «


- runt, quam viri. L. 13. bie ®efellfd)afftunb llmgang
mit frömmem, ift bic aller6efie 'PfORVM EST HA ,
1 •
BENDVS optimus, beatisfimusque comitatus. L. zz. -

©e[28,6cilige ®*{*%&: facratæ leges,III, 31. €¢fe6£0ta


T fjicięm: jura defcribere, I, 34. gut* &*&* a>;
/ - 'v . . *' , \

;
I.
*;
+
- …
u. s.
v *

*
.
- - -
- -

yo3 G3e ..

prbnungcm maóem: leges, moresque conftituere. II, 4;


®efe£ gchen : leges conftituere, II, 1 1. leges invenire.
* ihid. iegem ferre. II, 11. ferre rogationem. III, 3 r. fua
{orem effe legis alicujus. C. 4. jura praefcribere alicni,
!
;
. c. 9. Regionem aliquam inftitutis, & præceptis fuis e
rudire L, 4. (ó)arfe ($*?% ge6cii : leges duriores exci
^ rare. II, zi. èie ®efc% taitém : legibus parere. ff, n. le
ges obfervare. ibid, leges fequi, atque colere. P. V, ι.
bie ©efg%* unterbrudem : leges demergere. II, 7. bie
g%e%%e ííertrefcn : leges perrümpere. III, 3. ein ©e££;
a6fd)äffert : antiquare legem, II, zi. mam faqt, bie%iu>.
:
;$.
• ber 6a6en aud) geriíe éeieße umfereinamber : legesla $;
tronum effe dicuntur, II, 11. barauf qebem e6em bie €¢•
[e%e: hoc fpeâant leges, hoc volunt. III, 5. €tma$
$faiftterer ®cfegefirqfiem : legibus vindicare aliquid.
iii, i;. ba§ ift nddjbcm Äaf$rltdjen ©ej:3 per6otem: hoc
naturae lege fancitum eft. III, 17. einer, bcr natô benem .
®ejegeatúé8ant, cäjme^ mijfic: quem leges exulem effe
juberit. P.lV. * úte äufferlid)en ®eir3efitafjem mur bie
• £after, fí oííen6a6r uiib ídnbgrriífííí) finb, a6er bie
Giftrifc()re aud) bie fo in ©cbard:m unb $illem fid)
t*fiffinbc; : LEGES CIVILES tollunt deliâa, quatenus
*manu tenere poffunt: morum praecepia, quatenus ratio
ne, & intelligentia. lll, 17. -

' , geßt] adv. faí.ii,2o. grje£t, ba§ t8 tabt few: conce


datur profe&o, verum effe. L. 14.
gefett ; adj. tiri fw^%lq*f*%f«$ €5tmiit6s animus bene
• T conftirutus. L. 13 -

Θefid)t, mitbem ®efióf gegem ben£J^artft fteffepb : in


förümi verfus. L. 25. citi:im im36cfidjt fjmeidjeln : a
perte adulari. L. 26.
-

Géfinoel, pufammen gelaufem bie6iß unb taußerijó


.
έ. conventus furum & immariium. P. IV. mata
fòli alle§ gottlofe unb fd)$v(id)e ©efiabel au6tottcm :
ömne genus peftiferum atque impium ex hominum fo
cietate exterminandum eft. III, 6. .

gefimnet, fewm einmal)l mi* 94* 4fi5*r£ ma6l : uno mo


âo affe&umeffe.II, i3. £0 6im iá: ficfum •*£;!;
- - ' ' W. hunc
/* -

- - -
-

• ©e - Jo9
T;. hunc fenfum habeo. ibid. [W finb mir geget tinamber
gcfimmct : hoc animo inter nos fumus. lll, 1o. tute longe
filii Bunodjfo irrbiió gcfimmrt £lcibcm : quousque hu
mi ÉÉÉt; 1.37.ci t falf
ßefpeâdy,®cfpräd):Difputationes,1,37.€im • • mit £alfrm:
££ alicuiinterefie.c.1z.%3efftaiite €¢íptíóemiâ
cinem baltem: familiares cum aliquo conferre fermones.
II, 11. ®i£ ®tfyräd) ifi vom grojjer %3id)tigfeit: genus.
. hdc ferinonum habet plus gravitatis. L. 1. €v b\iitta&
gau6e 6cfpríóe wpm 5et §rcun$$aíit : hujus tota dif
utatio eft dé amicitia. ibid. £ufciiigut®£f»räd)im
artem$ufammtm fommem: commentandi caufa in hor
sum veiiife. L. 1. €t befd)loffe ba$@egråó mitber Ma
terie &'c. hujus difputationis fuit extremum fere de
immortalitate animorum. L. 4.%'idjt fofpp{}[fet £uft,
„ al8 5 et Compagnie unb fint$ guttii €€fpríó86a[6ëå
I, gu ßaßgc6eri. Conviviorum deleétationem nön volup
, tatibus corporis magis, quam cœtu amicorum,& fer
monibus metiri C. 13. §ni$|lter hält mam mcbroom eis v
' nem qufen ®efpriótáis vúntieiem efieiiiiiiötriiiifei:
* fene&us fermonis aviditatem auget, potionis & cibitol.
* Iit.C.14.3>ufpirft mid) febrrrrbinbem, focmmbu bon&c.
Pergratum mihi feceris, fi, quemadmodum foles de cæ- , ,
xeris rebus, cum exte quæruntur, fic de amicitia difputa
.
5;•*4.
quid fentias, qualem exiftimes, quæ præcepta. &c.
' êïiobeit, valetudo bona. L. 3. €€unbfaityfitge ;
Tvaletudinis curatio, II, 24 3)ie ©efunbf)eitim f mef}• Κ
men: Vitæ & faluti confulere. III, 24. habere rationem
, yaletudinis.g. ii. bis 6tjumbheit er£;alten: valetudinem
fuftentare. II, 34. Corpus tueri. ibid. (5ejunbbcit íber
£{30[Iu ft föägem: bonam valetudinem voluptati antepo- ; ;
nere. II, 25.
€eftalt, eifie fóóne: forma, cui ineft venuftas. I, 3o. eihe.
ierlid)e: apta compofitio membrorum. I, 18. €ime am*
bmlidje : forma, cui dignitas ineft I, 3o.feifie íoldfeam
jjnlije íaítn, a{$ git amùrrer: forma ab aliquo fupe
iati, I, z3,ßim*®efialfwermanìflfi; vultwm diutare, 1,
-
-
29.bi£ ,^ ;
- . a.
„t -

{ s , /
v. ; (' . ,
.
-

/
-
-
*; . . \. ~ . *.
^.
-

-
- . • - - -

,
. • • • - * . .
-

*\
\ v- -

-
· ·
-
- * *
/

—-
`-
-

~~~~-…--.- • • ……-*-—– – –
■-—– – -. -
-
-
-
/, -
- ' .

- wio ` _, ®e - -

i
|

.
-

i .
-
.
,

. .
T
'
.
-
19. bie ®eftaltem finb mand)er(e): magnae diffimifirugi
nes funt in formis fe. hominum. I, 3o.
®etreyoe, bitl %cttenbe fufü6tcm : magnum frumenti
numerum advehere. III, 11. -

eewglt;01&&eroglt, opes II, i4.ufitet $ine$$ero.%yn : te


' neri ab aliquo.II,33.cin£Yingtinter f:iner®empaftíaíem ,
rei alicui praepofitum effe, S. 3. fcin£ 6emalt6raiidjem:
{

!
, , ', • ,, au&oritatem, adhibere. L. 13. €inem mit 6emaltuniter
ftime 6cpalt 6ringem: vi oppreffum aiiquem imperio .
. %, ' * -' . coërcere. II, 7.%imf5ut mir ßervalt: Vim hoc qüidem
, ' ' eft adferre. L.8. 5ie ®eft)alttrifftmidj: injuria pèrvenit
, • - ad me.P. IV. groffe ®emait,fteldje umerträgliófädts o
* - , ,^ s ; pum nimiarum potentiæ non ferendae. III, 8. Dje ($empalf
, • - - - - * nid)trädjem: ad injuriam effe tardiorem.I,ii. %ùdìffe G$e,
. ' ' * - ' * moalt unb llmrcd)t: injuftitiacapitalis I, 13. miiariifjut ci,
- * nem entmeber mit£ifi/ pber ©em)alt llnredjt : aut vi aut
\, ÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉüìïíôïí ïíôïí ,
- , - $ie $y$6e 6ringen 5,Vi effe fuperiorem.I, i9.fiófìreiiie&
, • , • - . grw|jer ®emgft fìrótem: opes alicujus metúére. If, 6.
ι , , - íieέcinigen fùréefpáit δεῖδίζεn : defendere injuriam,
* • • ' ^ atque propulfare à fuis. III, i8. ôcipalt umbumredjt verò
- - • ' , , , , • *' t)item: repellere injuriam, ibid.
- - Ggwgltig, fegm: magnum habere dominatum. P. V,3.
-

ôewaltfij&tig , et5a8 gcmaltt6ätiger %3ci|e tbum :ali


- v, . * * quidvi, manuque conficere. I, 22. -.

* ** * J gìgìv&brem,0a# ioilIióbir:hoc patiar à me impetrari.L.xo.


. ,. , ` . *©ewinm, dile$ nur &eminn8 fialber tbtim: omnia metiri
- emolumentis & commodis. III, 4. mif ύεm %egimem!
- _ .• , ' ' ' ®etinm umb $ud)er treißen: Rempublicam habere
• , • , • ., ' quaefui. II, 13. αύ$ $ti$ fginem ($eminm, er mag auó
. '' _ 5er fém, mò et fbiJ, fùrfóíublid)6altem. P, VI,i.
, , ' &eroimnien: vincere. III, io.im%3eftlaujember OIympi
„ ( , , : - fjen©pifle gewinncm: fpatio fupremo vincere Qiym
• '- . . . É; C. 5. eiitem mit gútem $ßortem geßinmcit: aliquem
blande adpellando delinire. II, 14. gemommcm gcbcm;
- dare manus vincique fe pati. L. 26. *

. Gcwiß, e$ ifi: perfuafum eft. I, ao. etfa8gemifìfnijjem:


\ ' expîoratumihabere aliquid. P.it, r. etma%g*mi$
*, • T•
*;
€Γι ■

S.
.
, ` , ` QÉe - ., I r r
- fea: tenere quid, P. III, i, etfvQ8,ta& genij raiyrjfi;
certum aliquid II, z. ctma3nid)t g!eid) für gemi§6aifem
unô au£g£brm: adfirmandi arrogantiam vitare. II, 2. ££
[fam bwm feinem ®inge mióté gemiffe$ geleí}ret focvben:
- nihil percipi poteft. II, 1. btffet bafiiid)t§ gemifíe3: huic
v nihil poteft effe certi,P. II, 1. nad)bem muiibicjéégétvi}?
- hoc cognito. II, 6.
- (©cwiffeii, ctwa§ mitgufcm &emifíenfíum: falva fide ali
. quid facére. III, 1o. mam fan8mit gutem ßemiffem tii(f)6
e -tíum: hoc fine fcelere fieri nüllo paéto poteft. II, 14.
- i hoc habendum eft religioni. ibid. cinem mit gutem €$te
wiffem motûfabrenfènficii: honefte aliquid alicui conce
•; ' defe. III, io.cim 6$f€$ perleget umbúctmumbete86eleif, |
s fenßabem: confcientiæ labés , vulnera in animo habé • a

' fe.iii, ai.bicft* ifi mir quf mrim ®emiffam gefiumbem ( -


•, ufib aii6tf*6lcm : hæc, fidei meæ commiffa fùnt. I, 34.

„,
e$t alieém illigltibcm , alé mibet $im $emiffam %ambdm :
^ retineadi officii caufa cruciatum fubire voluhtarium. / .
«
,

s.
-

III, 29. bie£I£fjeuliófcit tinc86:fcdfttn&miffen$;de. -


ravatio & fœditas turpificati animi, ibid. ψόm finemt
,T€¢ftificm gcquäiet verùêm: confcientiis ftimulari'male
' ficioriim fuorum, P.II. * cim gut®eipiffcm ift ba§ erjteu • '. -

- - lióffe bpmbet $elt: CONSCIENTIA BENE a&tæ vitae


juêündiffima eft. c. 3. foemi mam ein bàie$ &emiffem , '
{)at, fìrótet map fid): EX CONSCIENTIA peccäto •, \
rum exoritur timor. P. V, 3. • · · ·
g*
:| Θgwogem,
- ber gleid) tincm {con:alicui
geaeogem: mea infavere.JI, 13. mir finb cinam
hunc benevolentia,
-

illius -

• *

.:; … erga me benevolentiae pariter, æqualiterque refponde .

:| L. i6. fid) bie£eute genugem madjéu: conciliare anim - - - * •

hominum. II, 5. hominumßudia (ad utilitatesfuas) al- • , … s.


•. licere atque excitare. II, 6. . - ' - -

;?\
3*
3£££ „t)iegem%filióijt: ut afTolet. L. 1. . r .
$emvδbnem, fid) fcifig: confuetudinem & exercitatio- -
:! . . . nem capere. I, 13. eigct, jut %irbgit: exercere aliquem - - -

; in labore. I, 39. bcm £eibio gem§6ncm, ba§ ^c. exeicere …; 4

É ÉÉ , & ita adficere, ut get,1,3. Der oon£llterâ ber


3 – – texêçíamíaffligfcit gewvÎnt ift: cujus mos ma iii, r.
1'; - • \ *- - - - • et *, - -
, \

i
-
v

- * -
, • . *
-

•~ -
.

- : « a^ - •* ! •
- , !•
- * *
--- * – – – –,
- -
,* •
•t -

- e. . - - i. . . • .• '•

- - - • - , • \ .
h … - ' , , •'
\

2II 2, ] G$e -

habet ayetere difciplina verecundiam. i,33. fió amiò


߀m gewöbnem: ad alicujus confuetudinem moremque
deduci, I, 3*. mtim $ater bat mid) [w am bicjem %imi;
gemô6net : a patre ita fum dedu&usad huhc. L. 1.
Βάψο5nbeit, $ie ®emo6n|)cit6ebalttm: tenere morem.
… - ' III, io. 6ερύer altem Θέτρόmbeit 6leißet, umbfid) nid)t
- ammeut érillem febrtm : ea, quæ furft in ufu , vitaque
-l communi, non ea, quæ finguntur, fpe&are.L3. ®ad)
. . . . mmb maό συm timer 6emo6níjeit abgcbcm: fenfim con^
,^ , , fvetudinem aliquam minuere. II, 8. £§ ift Dieje ®e*
· · · · noo6nbeit nodjbon langer 3eit {)er in umfer Stabt: in
, noftra civitate inveteravit jám a bonis temporibus. II,
• . ' 16. ber altem Θεmo6n$tit mmd): quod in patriis eft
• . ' moribus. ll, 19. $3ir 6a6em bié líblid)e €¢mo6nficit
- . 9υm umfetm %wrfabrem: præclarum a majoribus acce•
. . . ' pimus morem, iif, io. bôfe ©ergo6n6tit: depravatio ;
.· ·· . ' ' £gnfvetudinis. III, 17.ac ngöber
bMfem 3eitcm: morum üôïénétit
terfiporum vitio. P.obijcitbat
VI, 3. Τ ;l.
… €ifft,eiiiem mit ©ijt6inrid)tem: veneno necare aliqüem. '
, ' ^ . III, 21. feinem $tinb mif6iift 6igrid)tem: venenis cer- !
•, ' • • ^tare cum hoHe. III, 22. feinen ©ifft unb %o£5cit au8(af, :
,' , ' ) fem: virus acerbitatis fuae evomere. L. z;. |
, i- ' ' Gipffel, $ 3ufammtmbinbung berct €ipfíl:'Capitum
jugatio. C. 15• -

, , ' glárigem, cimiveiffer £re9f ber 6elle glán$et : in fplen


· · · · T didisfimo candore intefflammias circus élucens.§.3. !

, , , . . €lafi,
' , .
cimflein bod) feim €{a% %3:im: pocula minuta
atque rorantia, C. 14.
'
- - . - I.
•• , ' ' ©laubg,$reu unb ®(gube: religio & fides. III, 16. eis ,
- - . mcm6laubem 6£0meffcm : tribuêre alicui auétoritatem; |
- 1,26,3 retiumD (5laubem íalttm : præftare fidem. 1, 33.
- einem®(aufiem baltem : dare fidemfalicui, III, 3. bitôéê í
, ,. . .' .… ratarum
£íubet $altem 6effere $reu unb (5laufiem, aß er *pi- !
• ' ' •, , , . melior fides, quam hujus. III, gì. $rcu umb
, , ••
.


_

'
-

• • ,
, veritatem,&
®(quben bififpeilem $inùam
fidem , .£a fegen:
migrârê quae pertinent
interdudi, ad
& non fer
\ . . ware, I,io;%nb£l%wf$££uíiib €l4brm; fiducia, Fide
1 - - - - - - - ę
i - -

* ę;i -' Y 13.


• cia £ff obligatio, ubi imter£emit fóla utriusque partis f. , a v.

. ducia. Hoc modo habet Cic. pro Flacco: Pecuniam ado


Jefçemtulo grazdi fœnore, fiducia tamen accepta, occupa
'• fi. Et pro Cecinna: per fidutiae rationem aliquem frau
dare : &inem, $er gufûtes, uno étaubem bgnoelt, • ,
beträgen. III, i5. ber gar feinem gcmoffen ©laubcn{)at* : . I
cujus Wagatur animus errore, nec habet unquam , quiá - • . \

fequacur.II, z. bie $rtu umb6}{atbem terbicrttm díem : s '


απjuft£%£*: fides alma,apta pinnis. III, 29. £reue unb • , , ,
€{aafit f)riffct, meiim man fefn$ort ßält: FIDES EST
IDÍCTORuM conventorumque conßantia &;veritas. I •

7.toagiftein fóleófer ©laube, ter fid) mur mit$ortet , v.


- • • ^
, fuót£u 6t6eljem: MISERA£IDES, quæ fe oratione de- - ,

fendit. C. i8. e$ finb i|)rcr £iele $u 556rm €|jren gelarts


get, twcmm fic i6rcm ©laubem £erläugnet %bcm : Po- \ . ' ( •
TENTIAM, negle&a religione, multi confecuti funt.
1L. 17. .** - -

{%lgubem, diftfmtfau** timb gfanbcm: £dem ali&ai habe. . ° • •


, re. II , 6. gefti§glaubem: perfuadere'fibi. III, 33. maii foß
+
,
gemiß glauberi timô bafür ßaltem: {atis perfuafum effe · · · ·
ûebet. III, 21. itf) fam bief:8 hid)t glau{)ei1:non adduci , _ ■ * '
poffum, ut hoc credam, L. i6, id} {jabe biefe§ niema($ - . . '.
$laiiíeif$nnem:nibihoc aunquàni perfuaderi potuit. ' ' . . .
<C. 2 s. ba§ ßnßtngorneßmer'unb gele6rtet £eiite 6g6 ,' l ' ;' ),
| antió 6tiovgcti, Dic£3}uglau6en: Nobilitas & aué\ori- • ' . . *,
, tas fummorum virorum me itnpulit, ut ita crederem. ` … '
p. «C& » f. ,• ` ' ' '; ,
€aublid), fwa3am gtatibiiöfienstftytftfjeinet: ea, quæ ,
mihi probabilia videntur. II, z. Dni d)£)ie 38er«btfanifeiß – – – – – -

tem £eutem eim £ing glaubfid) imáóem: confequi dicen- ,


do, ut populo aliquid videatur effe probabike, F. i. - , . * •
Gleid), finem jepn; Sc alicgiaequaré, I, 1. et jjt mir im J
gcriiigftem fiióf gleiô $ußäßíù: ofjino mihi nequa-' ' ,
$patijjafe£îîj.iie%ítiífienfiótcntmgeriiigem
glció fóäßen:fuperiores exæquare fe cum inferioribus . ' •,
. . •
'
* áebent. L.3 o. bic £)iere fudjém 16re8 &ftid)en: beftiae - - ··
requirunt atque adpetunt, äd quas fe adplicent, ejus• , ' •
* . . deip generis animantes, L. *; fkingéélsiósa fuóem: al- - -, , , -^,
. ' (h ) i terua, - • . 3 ., • -
}

II 4 • G{ • , ,
terum,Tfimilem fui quærere. L. z z. ió médyfe fciffè
(5(tidjem nidjt ge{)em babem: nusquam opto, ut hujus fi
miles habeam decem. C. 1o. €{eid) umb(5icid) gtftlct fid)
germ: PARES CuM paribus facillime cqngregantur. C.
§.bie£^aturjudktibregéltióem am £rfici: NIHIL EST
.appetentius fimilium {ui, nibfl rapacius natura. L. 14.
.
:
\ Gliéo, cim ßlieb a6lôßm: membruiii quoddam ainputare.
\ III, 3. £im ©litb, ba3 ganßtobf ift,(baber falte %ranb
gugcíólagemift,) unb ba§ anbere Θlicber wur amjicdet:
… membrum, quod fanguine, & tamquam fpiritu carere
coepit, & nocet reliquis partibus corporis. III, 6.
Glimpfflid), timem crimnern umb berma6ticu: libere ali
' quem monere , non afpere. L. 25.
-
Glüdé, ba§ verámberlid)e: varietas fortunae, I, 16, gut
- - élúff : res fecundae. II, 6. profperae res. L. 6. gut
^
®(üdf ßabcm: profpero fortunæ fiatu uti. II, 6. 6*) jn*
*'
tem éíádfe: rébus fecundis. III, 11. in bonis rebus.Il.
17. baséiìd habe id) gef)a6t: hoc mihi contigit. II, 13.
. tie ba3©lìd ge6a6f6a6en, im $riege 1|jr £ebcm babpm
- gu bringta: qu9rum virtuti belli fortuna pepercit. I,
i. in fcifiem gröffeftem unglîd Doó 1106 báéôôd |)a?
-
6em sc.maximis in malis aliquid tamen boni adfequi.II,
-*- 2. biejf$ @lüd fam id) %a%€ii: hac fortuna frui liéet mi
-
hi.c. 17. moie e§ ba§ ßlìtf fnit fid) bringt: quid ferat
fors. I, 1 1. 3u portreílidjcm (5tìtfe gelangem: præftan
tiam förtunæ confecütum effe. L. 19. fein ©tädt 6a6rit:
«•,
parum felicitatis habere, II, 13. meum fid) ba§ ($fíd.
iwenbct: cum fortuna reflavit. II, 6. ber gróf éládfubb
: (£6re 6erbienet: dignus fortuna quam ampliffima, ibid.
.
tet in finem £eberíba§ ßôd fie éffld unb ©bre geba6£
• -
bat: cujus vita talis fuit,vel fortuna,vel gloria, ut ni
- - ,, , p.
fiii poffet accedere. L. 3. weld)e ©lütf unô ungíid niit
titiam^er gemein ha6tm: quibus communis eft fortuna.
- •
I, 17. ba§ ß{üdf fam mirih meiner ?eben£Irt nid)tbic!
- [f)abcm: non multa patent in mea vita, quae fortuna fe
>» , iiat. I, 1 1. $ubor fagen, ma$ mam fid) fior éládf pter
llnqlfitf $u perfebcm 6abe: aliquantò änte conftituere,
quiá poífit accidere in utramque parteû.1,13,iiuéliff
- -
. vm\
v , άt ***
TETITIĘbreBÍÓíTERTIĘ.
na reéta atqu: honefta retinere. I, 24. in$ @lüd fid)
tìiót fófdfcii föntem, fid) bríem ii6ei|)eben: fecundis?ę
immoderate ferre. I, 26. fecundis rebus effrenari. ibid.
quf ύem blpfjcn ©(ídf6£ru6en: in cafu fitum effe. I, 3 z.
im biejer ۇgje ftihet ba$ mirifie 6c) bcm ($I$de: ad
hafc fationem maximam yim fortuna habet. I, 33. fi
in ©ffitf unbuigládf jóidem fùmmcn: convenient€m'€f.
fe ad res vel fecundas vél adverfas. L. 5. fid) íber ba$ gu,
te (5lüdffreuem: bonis quafi diffundi. L. 13. ciner, beram
* feinem (διδdf perjwrifeft: in quo eft fpes amplificandæ
fortunae fra&ior. I. 16. eife$ €ifcf bénetben: commo
dis alicujus angi, dolere, invidere. L. 16. ®lMd8®äter:
quæ funt in cafu fita. I, 32. res, quæ funt fortuitae, II, 6.
dona fortunae. L. 15. feine$tcumbc aud) *)a§ £0m feinem
Θlíde gemieíem laffem : præftantiam fortunae,'quam
confecuti fumus, impertiri fuis, & communicare cum
proximis. L. 19. ba$, tva$ um$ta$ $(ücf gleid){am fpie,
[emb gi6t, umbrwitber mimmt : Ludibria fortunae. P. I, a.
be) miibctmàrtigem ®lMtfe : adverfis rebus. P. II, 1. 6et
e$ alle$ auf ba§ ßlüdf amfommen láííet : cujus fpes
omnis, & ratio , & cogitatio pendet ex fortuna. ibid.
biefem fwiflba861ídivû1: huic etiam fortuna ipfa cedit. ,
P. V. i.* ba§ ©tädf iftmambelbar: FORTuNÀ morta
Iis eft. I, 33. ba$ @ifidf ift 6linb, unb ©erbleubet aud)
bie, foe3füffet: NON SOLuM IPSA FORTuNA coe
ca eft, fed eos etiam plerumque efficit cœcos, quos
complexa eft. L. 15. - - -

€ládfiid), feyn: béate vivere. L. 13. ein fi6erau£ glifli,


dier %itjô: unus ex fortunatis hominibus. P. II, 1 fió
für gládfid) unb molbabeat, fóôßím: fe beatum & á0.
íentem putàre, ibid.id)6alfebid) billig für aliidflid): re
&e te beatum fero. c. 17. iter fo mol tugenbbaiit,al$
fíìdffid) ift: cujusvirtuti fortuna conjun&a eft. ibid. *
£, q«6e* alle§ âlîtflió gonfiatten toa§ ma- tum $«fcw
em -$efenítíut: OPTIMIS AuSPIClIS EA
* beá ácimefm
• GERuNTuR, quæ pro ;;;- falute geruntur. G. .>
x. h) 2 4*

• . v .*
\
-
.-*
-
-
-*
/
-
-
• -
- -
- - .

-
-* -
- -
, - -
-
.
- -
-
s\ • . - p. - / - * \ ^
- - ' - _-

* • • • s -, *--• _ - _ ^ _ T. - _ - *-• . - -

• , , ' , , *» , -

* « -- . .• .
I I6 g51 ©• ,
` . A. alle$tomimem finb für glitflió;ubaltem: NuLLTFIi
- non beati putandi. C. 9.
· · Gládfeelig;tic fuam für glîdfeciigamfiel)ct:ii,quipuran
… - ' urbeati.L.13.*®a3ift ber gliidfjceiigiic£enfd);bct fid)in
- - ' alie3fjidem fam: HIC NON poteft non beatiííimus effe,
… - qui eft totus aptus ex fefe. P. II, 1.
' • . G5fädf&eligfeit, 6ierinm tefiebet bie ©{δdfkcligfeit be$
- - - gam£n£c5cmé:vita omnis beata hac re continetur.III, 33.
, gigas, eimcm jur(5nabc 6£it egem: placatum aliquem effi
v . . . ° _ cere: II,3. -

ón&oig, £3 fic6t£.jiífé féônç$ an finem gprnfínem


-) $Yariii/a(3 beííôßílióuítígnábig fewn : nihil laudabi
. lius, nihil magno & præclaro viro dignius placabilitate,
- - - - - & clementia. I, z5. -

v . . G5olo, tinéómutf, bttreióift9om®oibunb %)erlemfor


Z , ^ _ natus multo auro, gemmisque. C. 17. mgmii ùie %£p*
- ,/ . {δέn nid)t %'amb amlegtem, mirttfrim6olb au3ber€t,
- bcm gcgra6cm tperbem: aurum non effoderetur fine ho
^ ., . " minum manu. II,3. * £eim €jut6, éolb, mod)©ilbrr, ifi
, a bößer al3 bie £ugenb $ubalteri: N*JLLA POSSESsio,
nuHa vis auri &argenti pluris, quamvirtus, æftimanda
• • .. - • , eft. P. VI, 2.
; • Q%ott, teß ber ganße $imumcltigcm ift: Deus, cujus hoc
-i - - templum eft omne.S.3. £)er gllmäd)tige ©ott:ille prin
… - ceps Deus, qui omnem hunc mundum regit.S.3. (30f£
- eríált unb regicrtbie ganße,%\3elt: Deus hanc omnem
Pilgritudinem tuetur & regit. C. 32,00tf*£y£mgnb
* , ' - fíìróteu: Deum vereri.C. 1 z, ber%'atur £iberfitc6tm
' • , - ift eben [09ie!, al3 foiber ®ott ftreifenfvo[lea; 3?3
i . . ; für 60ft«33órn fìrótem: metúere Deum, neiratusfio.
• ^ ,. , , ceret. III,19. %iiffemiger ©ott : Dii immortales ! III, 291.
. • . . Proh Dii imfnortales.P.VI, t. Dii meliora.C.14.6ébarí
bcnfi(3ett unfarfoo61: quidDeusindigens noftrum? mi
nime hercule. L. 9. -

• ' - (5ottgsbienft, cultusDeorum, C. 16. -

• „ • ®ottioß, vim g9tflofer%mff): homo nonprobus, III,3.


', . t . e$ fi nidjt ji(lciitniét ígit/fonterm auó rejtggttloj:
, - 1ìosnonmodo twrps cé,(ed fkelgratüstiaa sari;
- - 4J, 4*

- _— - -----~_ ~T-
- . -

-
- --- --- --------
- - - -
- - .-

-—---—-——-—- *-—– –
- -
-
• - - - -

1 - - - • . • - -
- -
-

:
`I - T -

- __
®e n17
II, z z.e3ift gar qoftípfe unt umnii3e : hoc totum eft fce.
leratum atque impium. III, 8. cim fogottloß%öeginnem : .
fa&um tot vitiis inquinatum. III, 14.
$rgbfd)rifft/ leien: legere fepulcra. C.7.
®rámen,fid): fe angoribus dedere. II,t, dolere. L. zo.
, ®rguem, &inem £mpfiitbcn: cohorrefcere. S. r.
i ©rgiifani, cim graùigmct £y(£rr: Dominus agreftis, & fu
riofus. C. 14. grauíam barbcin: inhumane facere. III, 6.
*. durius agere, III, 11. adhibere fævitiam in aliquem. II,7.
ba3ifi cime graufame ©ad)e : haec res eft immanità
ris, omnem humanitatemrepellens. 1, 19. £3ift ma8gratu
fame 3: immane aliquid, & fimile belluarum hoc eft.I,13.
hoc duri hominis, vel potius vix hominis videtur. lI, i4.
quid eft tam inhumanum, quam cet. ibid.,hoc fanein
humanum eft. III, 1\. hemmmam im$ricgau8%0t6 in
¥ etma& graufam verfaßten muß: Exitus bellorum necef
* farii.II,8. é$ moirb gár grauíám mit bcm %ürgern bera
fabrem: Extitit in cives magna crudelitas, ibid. in bet
$ëftalt cine$ $enßet graüfamer Éwn,al£ cim $iet:

_hominis figura immanitatem gerere belluae. III, ae.
ôrgufamfeit/ber bor allem forgenfeimer €raui. 6cfanbf
ift : Cujus eftpræter cæteros nobilitata crudelitas. II,7.
tjcffem ©raufämfeit ift 6δόfien$ $ufjclttm : hujus im
- mánitas eft deteftabilis. I, 17. bie ©raufamfcit ift bet
1 , 9)?afur fe(}r guftiber: EST HOMINVM naturæ máxime
3.
»* inimica crudelitas. III, io.
}
;' * greiffen/$ariu foTmam iidjttfiegrtifftt/**£ybrmnea,
* , d)e cet. hoc numquam eft faciendum, nifi cet. II, 14.
$ €rentem, bie ©rén$em mad)en : fines terminare. I, me.
* bie ©rcm6cm cine$$eid)3 criweitern: Rebus geftis fuis
*. imperium aliquod dilatare. J, zz. ]

4. 0ried)ifd)/ unb £atcin guglcid)lernem: cum Graecis Lati•


2 na conjungere. I, 1. bic ©ried)ifó perftc6em obcr niót:
'Graeearum literarum rudes vel do&i.J, n. - -

&tillem, bieétillcm am commodeftcn 9crtrei6en: hone - .


, ftiffime moleßias deponere. II, 1, ¢ .
$ gtob/ fo grob umb unôôfîliô fcyn : ea afperitate effe, & •—

* , immanitate naturae. L, 23. grwb £;ia; durius age 1©• •


}

- ' ,, •T (h) 3. ''


\ • . … , * - r>

I 18 , *. άe *• A .

re, III, 11, ma$ alijugtob beraj8fwmmt: quod durum?


aut rufiicuT eft. 1,35. pgr $tyßgngefebcm tcrtrn , mpti!
mam fid) mid)t fam im òie3cit fd)itfcm : inhumanumTvide
ri , infcitia temporis. 1,4o. tcd)t gtob ciiicm beg<gncm:
urgere ruftice fane. III, 9. urgere faepe eft infeffare. ut:
fatis eft homines imprudentia lapfos nom erigeré ; urgere
fero jacentes, aut praecipitantes impellere, certe efi inhu
manum. Pro Rabir. poft. c. 1. groß, w£en£):a mad)em :
pingui Minerva agere, L. 5. grob fiimgcm : graviter fo
nare. S. $. .

Θεοbbeit, fine umgcmcinc: magna aliqua perverfitas. I,


4o, .- - -

großjungctv%nlió gtoffeyn: magnitudine inufitata ef


fe. III, I,. bij iftm&it grófícr al8 jenc$: hoc magnitudi
nem illius fäcile vincit. §.3. ba§ fommt mir größer firs
haee mihi fplendidiora & majora videntur. I, a4, nior,
au$ fid) ^m^ere ma3 groffe$ mad)eii: Ea,quæ eximia ple
risque, & præclara videntur. I, 2o. ctm*a$ iiidjt groß
adftcm : aliquid parvum ducere. ibid.
Θroßtiátbig/ grofmfitfiige £eute: in quibus major e£
animus, I, 8. magni animi, & fplendidiffima ingenia.I,8.
großmiiibigkwí; effe animi magni. I, 26. gre$ guftym,
fid) btfcifigem: adhibere magnitudinem animii, & va*a
άμitatem'ab angoribus, i, 1. j: grofimütl)iger einer ift :
ut quisque animi magnitudine maxime excellit. I, i 9.
ba$ííeíí finem grofimiíítíigcit %Yafim }u: hoc fortis â
nimi, magnique (fc. effe) ducendum eft. I, 2 o. ba§ ift
mfine:£cpriumgtad5 rcd)t großmütbig gebanbclt : id
arbitror fuiffe gravitatis. III, 24.
Θrogmátbigêgit : animi excellentia & magnitudo. I, ;.
animi elatio, quae cernitur in periculis & laboribus. I,
m9. a::imi defpicientia. II, 11. excelfitas animi , & ma
gnitudo. I, I, 5. animi excellentis magnitudo & præ
hantia. Ill, 16. bie red)e ©rcgmìffidfcit: vera & fa
piens animi magnitudo. J, 19. gcgcm jcûçrmiam fring
δrofimâ:higfcit Tfe6en (affcm : exércere facilitaterii, &
altitúdinem animi. I, 5. ìegem íciter &tofimìtbigtcit
£6r 6crifimt [sym: animi magnitudine excéllere. *Ę -

£)
'— ®e ®u I 19 -

TFÉTaT®TTfuifti:feif fiinet ΠόΊcióÜie $it, - -

fud)t eim : IN ELATIONE & magnitudine animi facil- *


lime pertinacia, & nimia cupiditas principatus innafci
tur. 1, 1 ,. -

Grunb, ju ©runb umb38íber gefiem: corruere. I, ι4. di


labi. 11, 33. £)inge bie gar fcimcn ®runb f)afem : im
probabilia. ll,alic
fundamentum 2. bem
rei, ßrumb
I, 12. ticumffofíem : labefa&are
6cit ©rünbe au&ber -.
• . , • ^.
-

$atur; optima principia naturae. ifi, 17. tie ©rünbe, , -

bie fic fürbriiig**) fimb a|jufd)led)t, bifiumguftwfftn: ni- s . .


hil adferunt, qui hoc negant. C. 6. biß iii & m fbid)tiger - -
%em ciÉ1®runb: magno boc eft argümento. C. vi. et, • • .
roa$ miitumiwiberfy:cólid)en ®rìntìm fitgcikm: rebus - - - -
aliquid evincere neceffariis. P. IV, u. - -

grùme, %lcpfiel: poma cruda. C. 19. -


jcjnoem, die ßërcd)tigfeit grìptct fió auffbie£teblió• , . . ' • • '.
T {cit : fufidamentum jüftitiæ eft fidés. I, 7. - ,
©unf*,$ic ©unfi ben ©cm gemcimcm %amm: popularis gra- - ·· ·
„ tia.III, ιο. eine36umjierlamgem: ftudia alicujus adfequi, - ' ;
II, 16. confequi gratiam. II, . . magnam adipifci grati- '• T -

am. II, 24. fid) btë gemein:m3Xamne§ ©umfigümegförin• * • * • • • '


, gem: Conciliare benevolentiam multitudinis, II, 42. po- . • s •
** $ularem fe effe velle. ibid. bicburd) fc6tmam fid) in fonbere , *
Iid)e ©unft 6*0 bem £eutem: maxime & gloria paritur,& '* ; •. .
grátia hac re.II,14. £iner, ber Durd) be§ gemcinem $ag• • , •
íe3 éunft gcfticgcm ift: aliquis fumimis populibeneficiis – – –
ufus,P.V,1.ôey witler £eute €umfi6cbarí: cui a multis o- • • .
pus eft;diligi. II,3. id) mili t$mit teííeríéumf gejagt jae ,> .
ben: pace hujus dixerim. lll,io.*llmfer allem bicmt mtd)t6 . *, • ,
6effef:ffime éí*r $ubcrmeijrtm,ai3 ambrer£cute®ufiít : * . . .
- OMNIVM RERVM non aptius eß quidquam ad opes , _• •' ,
·· tuendas,quam diligi. II,7. , , :
Θut, ba$íôdyfte:fùmmum naturae bonum L. av.gu ma$ • • …
gu!g6 fommem: rem expetendam confequi. L.iv. gum ' ss .
ὐδόβεm éutg£langem: idea, quæ fumma funt, perveni- *
£Tiii, 5i: $ííííííírbaáíôßíeeutíalíéii: omne * , . .
bgnum in voluptate'ponere.lll,33. ßimeii%u§ für ba$ „ ^
' %6fie&uf{)altcm:funimumbonumfuis commodis me
.* * * . (b) 4 . siri. … i ,
-
- - -
p.
- - - - I. -

• , *
τ*® ® - 1
w Tifi.T,TETRITTEifjimiB35ficij $it Gr{σης τῆ, T,
- - ^ mìffem mir un§ ber3ugcnb6eftijigem: quod cum opti. i.
- mum, maximumquefit, fi id volumus adipifci, virtuti o- 'Ę
, pera danda eft. L. zm, - $ili:
• - , - etyt, aj. id) balte88or gut:conducere arbitror. 111,2. In E;
/ - bonis rebus, aut expetendis effe duco. P. 1, 2. Hoc falu-
tare maxime eße judico. P. V, 1. am allerôéfien: inopti
i £ilNis
mam partem. ll, 13. finem Wiclgnfe8eryigefi: multa face- !?
re in aliquem ff. beneficia. l, 15. benignitate uti in plures. fimé
H, 15. $m feinem®£li) gute3f6un:pecuniam ad benefi- • lt§r
centiam, fiberalitatemque conferre. f, z o. bem qm mtim , í;
ftngut:8£fiuiytttuigaugieifienfisit:tribuere siphi: – §,{|
fimüm, a qao diligimur plurimum.l, 15.ut quifque eft
- conjun&iffimus,ita in eum benignitatis p}urimum con- $
• , • … ferre. 1, 16. t3geffiófmit qute$ : benigne mihi fit. 1, 14. , ùi m
- * aud) einem?8fìt*5rémben£J?emíôtm gutt$ t6um: tribue- ¥
- - - - . re ignoto. 1, 16. %'idjtégu(e6im
vel perniciefiffiqmam
àliquidrem ùie ®tabt
in civitatem inducere. 1, , ti§ \.
bringem: t. Mm

: , 45.c3iftfwa$ gutt3batam: ineft in hoc aliquid probi.Hl, É


-
* --- twiberiíí?poteftne ba§ fo viden $tigtmbem
gut fieifkm,effebonum,quod
3. fafimofifTma3 quidquâm ju
fit talium £;
È al
- - virtutum choro contrarium? lll, 33. ba3 m£mntf mat* £ft
redjt gut: id bene fieri vere dicitnr. P. 1, 2. bcm mks 3
- mdmbTqut ijt: quem omnes oderunt. H, t8. tpfilmam É
• - ' • mirmißtgttif,famiótg$ni6tgtbalttit: adhg;teren- §
- da mihi obeft invidia. 14, 14. eimem wgëgu gut baltem : , É
veniam alicui dare,lll, 19. bem Jllter fpa3 jitgufbaltem: !
setati aliquid concedere, C. 9. §}r fwerbet mir§ gu guf }lute;

· · · £}altem : ignofcetis C. 16. - - - ;?


- - - - . -eíïìáíôïìáíôïíôùfaófcnbie nid)tigfcnsaijta *®
· · · gebem : cujus arbitrio res maximae aguntnr. L. 12• - Š!t5
! * e$t, @ätet, £J£dfcrunb ©iiter : agii, poßeffionesque.l,
! 4;. $rädjfige(5ìter : magnificentiavillarum, 1, 39. £ia ,Š
éut germ' germicf)rem mobilem : libidine augendi bona $ti$;
- eruciári. P. II, r.'€im $uffba miai nid)t§ maάΚάem ç
- - batii: Poffeffio, quæ fuis fereiviribus füftinet. ¥.VI,3.
familiaris amplificatio.
$t;
. … %3cimbrumg fcih*3 ®uté: ùtç,

'
*.
. ', i,& tiiicm éíter guivtntta: copias fuppeditare•&.re-
lia-
$.
tlit
- - 1 - ` . *. ti;
r .• - - - . *
- t - -

- -
-
.- -

- 1^ '• • ' T · · ·

/ - • * '- -
. - -^
-^ - _
- -

. -^ - ~— - --.- - -~— • t
®Î› 12 -

=
-

-::»
w linquere alicui, i, 14. copias transferre ad aliquem. ib.
augere alicujus opes. L. 19. vcófmä§ig $ufafiimrnqce
6ráófc$ €$ut: res familiaris bene parta. I, 16. mii£
fóáíblid)ema$$uόer $u fid) ge6rmóte$€rit: res fami
1íaris turpi quaeftu, atque odiofo, parta.ibid. Wom frimcm
Gjut bicmem umb belifrii: rem familiarem praebere uti
lem aliis. ibid. ber wom feirem ßut mitfbcilct : cujus res
familiaris liberalitati, & beneficentiae patet. I, 16. auf
{finem 6itttm6cruta tti£i:rura peragrare. lii, 1. cineni
ibie $ermoaltung frimer éíter miάt láíén : interdicere
alicui bonis, C. 7. aliquem a re familiari removere. ib.
id) trage alle mifim®ut 6e) mir: omnia mea porto me
cúm. P. I, 2. (0 606) verintereffirem fid) mciiie €iter :
tantum mihi reficitur ex meis pofTeffionibus. P, VI, i.
auf gtitlid)e (ôáter fein 93erfraucm feßem : in præ.
miis humanis fpem ponere rerum fuariim. S. 7. ma$
un$ amumferm£ci6 obcr ©uff) micbcrfäbrt: quæ acci -;
dunt corpori, aut rebus externis. lll,5.
gätig, ggriugiifig gegem tincn feyn: perindulgentem e£
fe in al. lll,3i. ` -

èfitig£git/ biefe£{χqnme$ &itigfcitift affer armem£eu•


te 3uffud)t umb£roft: fummi hujus viri bonitas com
müné perfugium eft omnium.ll,18.beffem θύtigfeitfebr.
berííjiiit ifi: hunc hominum fama, beneficiofum me
mqr, in concilium cœleftium collocavit. lll, 3. feime
Θάtigfeit grgtmbifle fpìram laffem: benignitäte uiii
plures.ll, 15.* je ttie$t cinet $uff3f6uf,je mcjr fpirto
çr ®tlegcm|)tit fimbri, fine $iifigfcit fjth {ti Igffen:
qvQ PLVRIBVS quis profuerit, eo plures ad béni
gTe faciendum adjutores habebit ibid. -

güttbat)* Gutt6afem,fbiibcl aggelegct finb,{inb 6ößía• '


trh: BENEFACTA male locata,malefa&a arbitror.ll;ig.
guttbätig, unb freWgebigfévri: liberaliffimumeße,&be,
neficentisfimum. L. 14.'
Guttbätigfeit, beneficentia, quam eandem vel benigni
tatem, vel liberalitatem adpellare licet. I, 7.
gutwillig/ garguftûilligfegm: ad omnem comitatem, fa
cilitatemque prgclivem effe. L. 18. gufivilligfba$ t$um;
duci benivolentia, II, 6,
(*) * £%at:
- - - 4 ^ -

… - - 122 - - �4 '. ` .

s.
$$$ * graue £aate , unb £un££!n 5ringcn [06alb
fcin- %m%j£n $ufgege, abe£ fim ipíblgcííbít;3'£e6cm
briuq* eitiidjQlmie%it uiib &{;re geuiig: NoN cANI,
N N RVGAE repente au&oritatem arripere pofTunt :
/ -

• • ,
- -

_ • {ed honefte a&a fuperior aetas fru&us capit au&oritatis


- - - * extremos. C. 18. - -
- - — 3abem, ió 6a6. ti$: haec mihi fuppetunt. II, 8. fig*
* - lid) inel)rt)a6ef tyclicm. quotidie pofcere. P. VI, 1. máé
, ' * . mam i)at,fqm fmam allô hoc; b; audjcm: quod eft, eo de
- - eet uti. C, 9. ¢ô thut ícír fceht, menti mât, mmdf mra* bers
.- - j ¥ - fangt, umb c§ nidjt bafiem, fam : Cupidis rei cujusdam
- * \ , odiofum & moieftum elt fortaffe carere. C. 14. tij®lüde
• —^ fat id, i)a6en: hac fortuna frui licet mihi. C. i7.iâ) babe
- - - eô fieííct, al3 t)tt.: fum meliore conditione quam tu.
- - - • c. 19. er %t alle§ geba6t, tùaé fid) nut vim $en$ auf
• • s . . €rbem bünß}*m*am : quid hic non eft adeptus, quod
- - - - homini fas, effet optare. L.3. ittmii mam ti§ i)at, fam
- ... - mam bergnügt lebem: hæc fi adfint,beata vita éft. L.wx,
. . - . * itf) maóé eé}itit c6 cimct babcmwill : negat quis ; nego.
… ait $ ajm.L. 25. - :

• , . . . bgbbafft / ciir§ ®img3 fúerbcm : rem aliquam capere.


- II. 4.
4.
ζæfem/ ein ge6aiiefet: portus manu fa&us. II, 4. au8 triti
injilbcn ®er fid) in tcm £yafcm ßegebam:, ex alto fe
in portum conferre. I, 41, in portum ex longa naviga
- - ; tione venire. C. i9. . T v

i - • * 3alm/ tim £a'm mit $aotem: culmüs geniculatus. C.


- ., - ., i5. t

', ;' . 3413/ finem um ben £)0(5 fallem: comple&i aliquem. §.


- . 1. comple&i, atque ofculari aliquem. S. 3. fif) §«imt*
• ' ' ' fí}aiit aufbcit %}q:5 labrm : inimicitias fufcipere.1, 9.in
eurrere in odia hominum. I, 41. odium alicujus adfe
/ • •
* * *. .
* , '

-
qui. II, 15. finem febr aujbem Qalfi Ie9m: nimis immi
fière alicui. III, 11, -

- , %altem, eim 93e:fp'eóem: ftare promiffis. I, io. diétum


- - - ^ - • praeßare. III, 13. ciri 3)ing treulid): in aliqua re fidera
• confervire, 1,15,t$ mit bcm gcmtinrn £aufen: Κ
- , tuql•
- - -
{34 - - 123
tudinis judicio ferri. I, . §. £3mit eimem : ßudiofum efTe
alicujus, I, 25. fid) gueimtm: conferre fe ad aliquem. II,
13. 6£0 cincm f)altem: in amicitia alicujus manere. C. iv,
etma§ t)agcgcm |)altcm: collocare aliquid ex altera parte.
III, 3. fid) bcm %tur germe guíammuem $£
fiatura?
eongregabilem effe. I,4q. bie %cmfdcm [)alfem fid) wcn.
$ati;£ gcriit jußmimim: homines natura gongregantur.
ibid. ü6cr ctipa${}altem: tueri quid & confervare.III, 4.
gar ju fcf)r üter ma$ $altem: íimis praefra&e quid dé
fendere. III, zz. ar&e aliquid tenere.P.I,4. jo baltei6
munioafür: placet igitur cet. fpie i6r bafür 6altet: quem.
admodum vobis videtur. III, 3. id) balte e$ nid)t 5afür:
' hoc mihi non videtur. III, 4, mi« mam bafür bält: fie
enim cenfent. III, 33. bpv gercd)t gel)altem mertcm: nu
merum obtinere juftorum. II, 12. δύr cinem ebrlid)em
„£Xamm ttoIIcngef)altcmjwn:bonum fe virgm haberi vel.
' le. lll, 4. ba§ t)alte id) für ba$íólitmmffe: hoc deputo
miferrimum. C, 8. vicinám bafüt 6ält: quemádmodum
putatur. L. 16. mam folibafìrbalfem: íú eft. L•
35. ttmpaé für feine güte €áóéíalteri: aliquid in rebus
bofiis effe negare. P. I, 4. won biefembaltcm rtótíóøíe.
;? me £eute 4at nid)t8: hic non probatur bonis. ll, ii. óie!
von fid)fel6ft 6altem: de feipfo bene exiftimare, fefe.
M. que diligere, lll, 6. tpa8(o|| mam bonbgmfbaltem, ber xc.
qualis habendus eft is, qui cet, toa§ 6íltcftbu www iόm?
t;*|. quem cenfes? lll, z6.
[3gno , cinem hiilfflidjc lciflem: adjuvare aliquem. 1, 2z.
trimé %)iatc {)abem: mahus abftinentes hábere, 1,4o.
, %Amb am ben%€d)ftem legcm: manus adferre focio. 1,7.
| miam mufiba8 lc£ter£gur $atib me6mtm: confugiendum
eft ad pofterius , fi uti non licet fuperiore. 1, 11. ba§ ge•
meine $ßeíèm ift folóca £tutem in bie £yaiD geratíí,
bie sc. respublica in homines non tam commutandarum,
uam evertendarum rerum cupidos incidit. ll, 1, foemii
- fie £Kemíócm miót%)aut) amlegtem*c. aurum non efFode
' _ retur fine hominum manu. ll, 3. timcm mit %at6 nmò
•,

, $$at ambie£)anbgefiam: opera benigne facere indigens


sibus. 11, i5. was cin£mgltißimùie £anbgtgffirmijito: --
;
quod
- ' • - -

- **4 3*
i • • . . . . ; * quod praefens tamquam in manu datur. 11, 17. biefe§ ift
' , . , • iiiir}u£)anbfomfnem: haec in meas manus venerunt, llf,
] , ¢ 7. cimeiii grfvaltf6ítige atlegcm: manus alicui adferre.
i ' . -. ' f, lll, 2. €itiem au§ btn ©änbcm fommam: impias alicu
• . ! ' „ jus manus effugere. S. z.
/ - - - 3aiiogl, «ingtgîer, fiarder £anbel: mercatura magna&
copiofa, multa undique adportans, multisque fine va
.. * • nitate impertiens. 1, 42. mit cimtm %'ambel umb S3anbel
• • • • freibem: res rationesque contrahere cum aliquo.l,17.
fid) in aller(et) $yánt ei finb %3erfe{)tung fteden: contrá
i . . ' , , hendis negotiis implicari. 11, 11. einem, im ber ©tab£
' ' *• . • . $anbelufib %3ambeljutreibent gr6ictcn: ufu urbis pro
· · ·· · Hibere aliquem. lll, it. %amb£l£ ufib %3ambelß ßä16et
^ . ' , , 1006in reißm: negotiandi caufa fe aliquo conferre. Ill ,
^' . ' , ' 14. £)lu[riófigfcif im %mttl umb%ßanbel: rerum con
, , ••. • ' ' tra&arum fides, 1, 5.
• . . . • 34nteln, tibet ba$ $teßt ber meníílijen ©efclIf6afit:
- … Violare jus humanae focietatis. I, 7. 6afibelm fùbón :
-* , ^ . • * accurate, copiofeque difputare quid. I, v. difputatio
–– – – nem de re al. habere. €% iwirb bloß allein bom biefet
• '
…- •. . . futura aliqua re omnis
eft. I, 2. de werbem:
©ad)e gef)anbelt differere. I, 17. dedere hac
difputatio re
al. di
- fputare. I, 28. perfequi aliquid. I, 39. alle§ mit a66am,
- tielm: omnia perfequi. nervofe aliquid differere. III, 19.
- - * - fatis fortiter de aliqua re dicere. III, 33. fj Qfft mam
, ' won 3ud)t unb €r6âtfeit 6ambclt, foift %nnôííen c.
• i pertifiet ad omnem quaeftionem officii cet.I, 3o. id) 6im
'« , :
• • .
c
. tmtíóloffem , bom gu ßanbclii: De his
adgrediär dicere. II, 1. je60 ßanbelm fpir bom bem N.
Ę:
-

' * , hoc, de quo nunc agimus, id ipfum eft, quod N. ad


. .. ' _ pellatur. II,3. -

, 3ánoeifd)afft, ftel6gm: mercaturas facere. P. VI. z. .


'. . . i5gnogreifilió, bie äufferlidje ©£fe£ fitaffem nur bie £a*
• *• fler,íte óíícu6ar umb bambgtciílió finb: leges civiles
, • • … tollunt deli&a, quatenus manu tenere poffunt. III, 17.
- banogemeimAmerbem: pugnis interfe contendere.P.III,2.
… / <3amoieitung/ ber ©anbleitung bcr ©atur fvlgem: natu
, ram, optimiam ducem, fequi, eique parere. C. 2.
` -- .•• $yακόs
- -

z• ••; - *
* • ~. · · …-
· ` ` •.

- -
-
* • </ -
-

-
.
*. -
-

- \
- - -
v ." … -
.- v • - -

- -
-
\ - -
.
- t *. -


-
• 1
-

*.
- -
34 125
33moreid)ung, ambercr£cutc: adminiftratio bominum. .
1I. 3. -

34ndtbierung , e6rlidje : quaeftus liberalis. I, 4*. wm*


- tjrlid)e: quãßus fordidus. ib.
33howerdíe, artes operofae, fi, 5. mam mufibifimutbant;
- gmbm^amm t6um, umbiliótcim täg{id) ©alibmftdf brauê
+ madjcm: femel, aut non fæpe certe ßii.hoc fäciendums
A. eff, II, 14. -

… 3&nbwerdet: opifices. I, 41.


3grt, gar gu bart grgen cincm berfa6rem: acerbe feve .

rum effe in aliquem. III, 31. t)aé fóeiut 6art gcrcbt gu - .


- -

*. fejfi: hoc videtur durius.l,7.hoc difficilius di&u eft.L.7. -


m,

I, 386, 1110$ertcgungbt§%%£l3;. invidiæ multitudinis.


Τ Ii, 6.fff) eine35a5auf bem £yalfi laben: odium alicu
jus adfequi.II,i6. groffen $yöíbúm íió abfwilgen: ma
, ' gna, & inveterata invidia fe liberare. II, 17. mw&gtm cine$ … -

; I , ànbern %fk$ bigigu ip×ge 6ringem fönnen; plurimum


,I poffe alteriüs invidia. III, 21. mam [)at wicl €elegem|)eit,' - \ w
-
-

£lrgfpc6m unb ®a§ ju faffem: multæ caufae fufpicionum, -

9ffenfionumque dantur.L. a4.*®)cr£)a§ iftbct?5reumbo


fíaítíôr$u5: ODIVM EST venenum amicitiæ.Lv24. /

bøffem, tlivaé, umb fiicjcm: fugere, atque odiffe aliquid, I. …


,! - 1, 25
| bäåîár bi§£ingifinofifiífiliórt: haec res odio et di •'
I ', gna
l.
majore. I, 13. %äfilió* £rufe : odiofum genus ho
minum. L. zo.
a.
.

„ 38uptftid*, ba$ £)auptfiiitfim cinet €αφε: caput in


,| re aliqua. II, 2 i. -

| 3%u%/€ih gut: Ædes falubres. lll, 13. eim mw%lg*5aut • .


• . É? : domus ædificata ratione, lll, 3.&im altiimb 6au*. ' l ,
fìllig%)au§:aedes male materiatæ & ruinofae.ib.ber£Yen. .* -

fócti$qußumb%3o6nung: fedes hominum,ac domus.s. ' j .


, „ * . ' '
6. ®im %qu£, ba3gam6 alleim ftebtf: Infula. lll, 16, £im *. - -

gtofi, tvífíc$ ÉÍ : ampla domus,in qua eft folitudo. -

-
,
, *
i

I, 33. cim £)au§ ba§ grôfîer gemaάtmctpemifi; domus


, multiplicata. ib., cimamgcffcdtf$au§: ædes peßilentes.
lll, 16. £im %)au§baucut conftruere aedificium, C. ao; \ ,
sin %u* aia*jmw, finrtifica; xdifisium, defirus.
T®,
.
- ».
- - • - - - - -

-
- - - - - -
- - ; • -
• • •
-
-

„ . . . 126 34 -

| . . . . TEiECiTEfiTifyßäùíTĘ$$e fifircTETEEEcare i
^, ^ ' Præclaram,& plenám dignitatis3omum. I, 39. ein £)au§
' • .. ítim ríumlid) bautm : ifi domo, adhibere, curam Iaxí
tatis. ib. bie£íuffer au£6cíerm: te&a fubvenire. al.fub
/ ]
, , ,
-

l fmumire. ll, 4. fciri $yqu£ tégcm eimt6 §cblevg berfaufjem:


vendere ædes propter aliqua vitia, lll, i ,. finem }u£}anf ,
vf
tinb %0f ver6«líem
republica P. lll, z. in
collocare.: aliquem ta3fede ac domo,
j)au§ atqüe
t)at bom iii . .
$et,
• ^ *. - - ter®d)abem gelittem:Te&um vi tempeftatis cecidit.11,4.
' ' , - £)a§ %)au§ iftbom €rbbe6en eridjíftert: te&um terræ
- ; motu cecidit, ibid. Da8$)au§ ift altumò m)anbel6a6r fopro
* . . . . bet : te&um vetuftate cecidit. ibid. ba? j)au§ tft £u[jndì

.

• •
· ··
. • . .
-

- ge6auetumbfjimbert Dem£ag: harum ædium altitudo offi


cit luci. lll, 16. 6e) bem (d) in einem $au§ fowbne: cum
.
•, , quo mihi domus eft communis. L. 4. ipit fint, in eimcni ,

- ' ' ' '


. . .
-

- '
.
. … - , ,
,
$3au§ bei)einamber: una domus, idem vi&us mobis eft,
idemq. communis. L. 17. foenm ber ®au$$yerr nid)tgu
$)au§ ift,ge(d)id)t nid)t§ redúte$im£λάu§: patrefamiliás
.
^ . . . . / ' • abfente,"nunquam fere ulla in domo majora opera
' * . • fiunt. C. 7.
- , 738u8bglt, cimem groffem £)ggébalt werforgem: magnam
, • • domum regere.C.ii.feine£üft fjabcm ah ieimem: dele&ari
« re fua familiari. 1, 10. feinem %aufibalt wergrôfîerm: rem
r . fuam familiarem exaggerare,I, 26; ícinem $yduéí.foc6lim
„ - •, . - - adyt ne}men:habere rationem rei familiaris.lll,t ..feimem
• , ' * • $ydu3{)alt iiid)t in adyt ncfjmem ; rem familiarem dilabi
- finere. ll, ig. be§ ©tubireiiét, albert)em £)auébalt nid)t
' ' . . im adjt mc!)men: propter ftudium rem familiarem negli
' '" ' - . . gere.C.7.®in $uó pem ber £)au$altung toie ÉÉ
' . . fem fe*): liber de tuenda re familiari, qui Oecononicus
•, • . , infcribitur. C. 17.
• , , 34usbaltem, übei:imperareinjufte.il, 7. male rem gere
. . ' re. C. 7. -

·
; .
· ·
. ••
[3au&bältig, femm : párce vivere.
3aug5ältigfeit,fcih%ut 1, 3o.£)au$f iltigfeit*t,
baró fine
me6rem: augere remfamiliarem ratione,diligentia,par
· · ·
· · •·
-
· ··
. • f
, fimonia. l, 16. - '
· ·331;8f#d9&m, t
res domeftiqae. 1, a.
1
a $qu£,
2-- « - - -

- *• • • •; - v , - 1 …
. -.

- ^ -

-
-

.^ … - - - • • -

- 3e - - 'i 2 7.
T \3au$wefert , [*im a6martem: rem familiarem iueii.i,9.
Σ irationem habere rei familiaris. ll, 18.
', 3eiliget, cinem $u cilieni %ttligtf modjcm: in concilium s
.* San&orum aliquem collocare. lll. 5.
It, &gimlid) mit £im£m τελεm :feparatim cum aliquo. 1, 1o.
nid)t§ 6cimlid)§t6ub fęlinet : tanquam in clariffimälu
ce verfàri. 1!, 13. 5timlid) brάδεriad)en : occultare fù
um gaudium. l, ia §effwuiiq,ma£ feimlid) gu |)altem :
celandi & occultandi fpes. lll, 8.* €6r(id)e %ute (irbcm
A* mid)f$ $timlid)r§: HONESTA BONIS VIRIS, non oc
-' culta quæruntur, lll, 9.
; {3ci3, gár 311 |)riê íé)n : folis ardore torreri, S. 6.
3e[oem/ Ebgt, emereót groffe %'elecm-3 bat berriófca :
fortiter, excellenterque aliquid agere, I, 18.
1, 39. fubvenire alicui,
| 3elï;em, «ipcm : fuffragari alicui.aliq. -

aliqua
atque opitnlari. l, 43. adjuvare in re. ll, 16.
-

.•-
-
cöhfulere alicui. ll, 1.®inem vielficlifcm im timer€αόt:
£| magnum adferre alicui adjumentum ad rem aliquam,
1, 1'cinem jebcm[)cffjcm, matíbeni er£ 6rbarif: ut quifque
• maxime opis indiget, ita ei potiffimum opitulari. !, 15.
alltm fjeljem t1'ib Nicfttm : confulere. alicui. 1, 15. £)tt
: δήδέtri'gitiis $efifciiiiiibticnem mili : in quò ineâ grá
tificandi liberalis voluntas. ll, 1$. armlem geufem }u ma$
6etí n : locupletare tenuiores. Il, 18. €inem mit ©elb
• fitlffem : pecunia benigne facere indigentibus. ll, 15. tis
merii jebem meotlem gebîliîcm mo:ffen : cónfultum omnibus
, velle. lll, 6. ba§ ciii j. b*i fcirem $cd)ffen belifem tínne:
ut ipfi inter fe aliis alii prodeffe poffiht l,7.®ad)tem ei,
- nerrimeui nai;e $uge!)$r*, ibm aüd) am meiiten £)tlffem :
ut quisque eft conjunétiffimus, ita in eum benignitatis
plurimum conferre, l, 16. ritem nid)t: negligere ali
4uem. 1, 15. ic6* viet juciner ®ad)e£tlffem: vehementer
ad rem aliquam pertinere. ll, 19. pie! tu etic6 llmtgtgang
beijea: multum valere ad peftem alicujus. ll , 7.%ìmemi
fn tim6i(ligrn ®ad)er, %elifcm: tribuere aliquid alicui, a
quod non eft æquum.lll, 1 o. ma$ fam mir Der germeWm»
fe$$u$ fefffe: ober íóúbem? quid eft, quod adferre tan
• tum utilitas ifta,quæ dicitur, poffit, quantum auferre?
- - - lll,io.
\ • ' - / .

; - -

lll, 3o. ba§ ßilfit mióté baju: hoc ad hanc rem nihii
pertinet. P.lll, i. * -

3eller, fper $emperaótet, wirb nift tc3%fcnmig3£yert:


MAGNuM VECTIGAL eft parfimonia. P. VI, 3.
ύemmeit/bi* ganßc%atur fpiri) grijcmimct: omnis natu
ra confiftit. S. 8. I, - -

ύendtcr , tpcr bct $entfer |)at biré fteif gtmafit? quae


te , malum, ratio in iftam fpem induxit, ll, 15. -

ύergijgftreid)en, bie ©ad)e ftfegt eim groß Jnfc6ta,


• T fpcil fie f) fe%r [)erau§ geftriócm fjirb: hæc res fplehde
fcit oratione,& tamquam excolitur, P. praef.
Ë$crberge, in fine fimfcírcm: in villam aliquàm divertere;
ll , 19.
3erbft, aufbem3rííliiigfolgetber €ommierumb £yer6fi:
praeterita verni temporis fuavitate, aeftas , au&umnus
que venit. C. 19. -

ύerfieff&m/ £t'orau3: ex aliqua re nafci. 1, s. 9om cinem


g\imge: trahi ab aliqua re, I, 3o. bicj:£cùe ift mid)t au#
meinem $cbirm |)ergcfloffam: ex aliorum hominum dis .
putationibus, non ex meo fenfu depromta hæc videtur
oratio. P. 1, 2. -

23erfommem, fubft, gering€8: humilitas & obfcuritas.


.•
, ' ll, 13. humilis & minime generofus ortus. L. 9.
J3erfommcn/ bctrübrem, βρm ciner ©ad)e: ex re ali
' qua gigni. ll, 5. proficifci ab aliqua re. ll , 18- bitf*6
fômmifb0n ber £ugcnb ber: hæc res ex virtute depro
mitur. ll, 1*. m)a§ goncifìcm §rcumbe{)ertú6ret: quod !
ab amico eft profe&um. L. 14. -

j3crleitem, boit citiem 3\imgc 9ergelcifctfptrbtm : ab ali


ziiii Ä íé re Gad) 1 fplendida. ll
rlid), tineberriię ®aöc; res lauta & fplendida, li,
15. iiibiefeni $uóe finb wie] ficrrlid)e ©inge, aber x, in
h9$libro multa praeclare, illud abfurde. 11, i6.
zÉü «immejm£m: in alicujus animum tamquam in
fluere. ll, 9. cim %etfi fvoju mad)en: exfufcitare ani
mos, & majores ad rem gerendam facere. 1, 4, Dtr btt
G5re halbeii citl tjut, ta3 ibm bod) nid)t umb&3$yer6
ifi:qui quadam gloria duétus, multa facit, quae *3
- cliGtA

-- -- -~ *
--_-_-__ <3e %3i. r 29 ' • . -

- 33S3T;entatione magis, quam a voluntate videntur. - - - |


* , 1, 14. ba§ au§ 0;elcmtim £3£r£mocrût: ut unus fiat ex plu- . .' - *
, fibus, 1, 17. fió anber§ íteliem, alé eé cinem itm% %)er3 - - - - *•

' fi* gifìmulärë. 1, 39;etra$$am $er$en$q; no?tt; - \ ' , , \


fprediem
geόet mir: alfcrbit‹g8§u
ex animi fententia
$ycr6emaliquid
: non juràre.
poffum lll,
non zcom.,
9. £$ -
-

- •' .
. .
fa6yeri» nec eft id humanitatis meæ. L. z. iter (polite ,
e$ ü6er fcim $er6 6ringcn f$mticm? quis tam effet fer
' • ' ' - '^ |
' retis? L. 13. -* - - |

j3ert;cleib, * meghmam qttftir^/*rk6f mtam bię! $er$e, - i' ; |


leit), aber aud) bicl erfreultóe8 : DIu VIVENDó, • i
multa, quae non volumus, videmus, & muka fortafîe, - -

quae volùmus. C. 8. • " . -* - -

ációler, citer fe$t:fpeciem pietatis adferre. Ifl, 8. - · · · · |

3eudjel&y /* b* §retimbígít leibeffrime: IN AMICI. ,. . ` ' ' s |


TIÂ N1HÎL fi&um, nihil fimulatum, & quidquidin ea ' / . . i
eft, id veram & voluntariam. L. §. NüíIA IN AMI-. * , |
31 CITIIS peftis eft major, quam adulatio, blanditiæ, af. • • ,' * ,
fentatio. L. z 5. atle $eudjelenifi ffjänbfid): OMNiuM, . . . . • • , ?
rerum fimulatio eß vitioifa.ib. £)eudale9 fammam [cid)£ , • , , , !
»on bcr%3abtbeit ubtcrfjtibtit: FuiCATA ET siMti, , . ' ' ' ' ' ;
LATA a veris & finceris fecerni & internofci facilè- , ' .
…\ poffunt.L. 35. - * - . * • •

iëêreh, venèficus» a, lll, 18. . * - .• *• , . . -

' §ii*i«1, 5et 696</ fóôï ôçíirmtt£yiimmél: Excelfus,&


íéï'áéïíôùí, iiiaßris & clarus locus, S. .inbem ~ · · ·
- - * •
··
imme! £; :in cœlùm àfcendere. L. 23. 66i %ifiit! • * -

quem: fufpîcere in cælum,S,i.bicôrbmungbe8%)iiitrlé * , , - .. . -

?tìÉÉÉacæleftium ordinem contemplári,&imita- • . . . ' . -


Ęæ modo, G. al. bie§remmenfùmme im^rm . . . , , ,
áíôïíôïÈÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉ * .^

réditus in ceelum patet, £.4. optimi cujusque anirnus ia ' - - -

morte facillime evolat, tamqiiam e cuftodia,vinculis- L , • • ' . i.


que corporis. L. 4. bene meritis de -- quafi limes , ad * * . ,' , *
&aeli aditum patet. S. 8. tem frin£)rt im £immel {δύt; , • • • • • •
bereifctifi£ Cui certus eft in cælo definitus focus.S. 3. ' . . ..
δύτόδήσló¢& £e6em f$mmt mam in be* £immel: ea , J A.
» •,
vitaiiasfiia
s ^
cælum, &in hunc
- (i» catum (/èpiorum.)j;
¥Ííí v.
- _-

-
' ' ;
13o 3i 36 ,,, !
3. fid) btn £iiymdimmer 9prffcifcj; aeternam domu;
contueri. S.7. bet ganßc $imimet fällct £im: concidi;
omne coelum. S. 8. - -

3immhlifd), gcfimmct fcûm: alte fpeétare. S.7. -

13ingusfübrem, ma$$er (5r05•3)3atet gigcfamgcn ßat:


ayi reliquias perfequi.C.6. fpa3 mam [el6fnid)tbinâu$,
füítem fam , ámbertiinCommiffion gcben: quód ipfiex
fequi nequimus,poffumus aliis praecipere. C. 9. ` '
3intognfet;em, alle %illigfeit: æquitatem omnem tollere.
4! ll, z 1. aile £ic6e unb §rcúmblid)fcit: omittere pietatem
& humanitatem. 111, 1o. alle frinę ęquemlidjfcit: de
fuis commodis detfahere. L. 16. -

;
3imberm, Oief&$ $int'ert nid)t§ baram, ba§ mid)t *c. non
impediünt hæ res, quo minus cet. id) |)iiibere bid) nidjt i
baram *c. ad hoc agendum non modo non retardo, féd
etiam invito te atque alle&o, C. 16.
3inlänglid), id ipfijnidjt, ob c§ 6inlingtió ift c. ne
fcio , an fatis fit. 1, 1o. - · · ·
{3interliftig, foli mam nidjtfewm: RATIO POSTuLAT,
ne quid ÉÉÉ, ne quid fimulate, ne quid fallaciter
/?. agamus. lll, 17. -

. 3ige) für groffer %i6e $i$tung füóem: calorum mole


ftias fedare. ll, 4.
3od), nad) 6o6en ®ingem fradjfcn: magna fpe&are. 11,
13. i;55&ffimäuffommem: altiorem gradum àdfcendere.
ll, 18. bod) biiiau$ foollem: magna fibi proponere. 1,
, 31. im$ricje £bam [060d) fymmtm, al§ cim amberer: bel.
li laude non inferiorem effe, quam alius. ibid. burtí
$apfferfcit umb 3-ugemb fobcd)6imamfommen: adfcen
dere in cœlum rebus geftis atque virtutibus. P. I, 3. mo»
burd) ifi bcnm Romulus fv fióó qefiitgen ? quibus tan
dem gradibus Romulus adfcenditin cœlum?ibid. fid) gu
{}»|;en?`ingeti 9er$imblid) mad)tm: fufcipere onus gra
ve. lll, z. * je 6§6er mam tft , je Dvmìtbiger foli miam
£;*: QuANTO SuPERIORES fumus, tanto nos ge
tamus fubmiffius. 1,26. Nie*»§|)ern follcm fid) bcm ©erin•
gera gleid) íôåßem: SuPERIORES exæquare fe cum in
ferioribus debent. L. zo. -

- * ›" ` %od}9
* •, , „*


{3®
- - - -
... * 13 r
_-

333,3;Eg; admiratio. ll,io.


3od) baltem , l)od) gebaltem merbtm : admiratione adfici.
ll, 1 o. ctpa8: magno aeftimare aliquid. P, Vl 53. bie3:u,
• g*ii!) fo 596) balfem: ita virtutem locare. L. 17. eimem
bod) baltcm : mirari aliquem. Il, 1o. fufpicere aliquem.
ibid. maxime admirari aliquem. ll, 11. aliquem tamquam
fuperiorem colere. L. 19. ba8 moirb bom jebermanm febr
£)od) gr{)altem: fplendidiffimum hoc videtur. 1,18. ta3,
moa8 gtibere 6066altem : ea, quae eximia plerisque, &
praeclara videntur. I, 1 o. ta3, maé amNere60d) $altem,
tergdyfen: defpicere ea, quae plerique admirantur. I,
zi. bößer
bijIII,
illud. aótem,aléjciie&:
4. anteponere pluris
hoc illi. putare hoc, quam
L. 17. ι

z3ödter, j bie ma$ áuffaliffem, uhb |)ernad)im flciftenfwic.


bertijeurer berfalifîèm : qui mercántur a mercatoribus, ^'
quod ftatim vendant. I, 42. -

$.
739f, cinem ju £)au§ unb 3of, quó feiftem £)iehft %ere -

elffem : aliquem infede, ac dómno, atque in republica


collocare. P. III, n. *.

V3offartb, bie6at fitf) ft ber gangem £3eltgii allem %m*


ßentingebrungeri: ferpit, nefció quo modo, per 9mni- - -
tum vitas fuperbia, nec ullam ætatis degendæ rationem
patitur effe expertem fui. L, 23.
{}offen, fünfftig moranf ££; fperare aliquid, II, 3. fma£
* *om éinem bóffem: expe&are áliquid ab aliquo. II, 2o.
potibcm mqnioa31u5offen 6at : in quo fpes eft. II, 19.
tamfotift auf tim ®ing b0fjcit: a fpe alicujus rei longe
abeffe. fil, io. fta$ ui$ ináfínítige qute$ 6offen 6eijí:
_ quod bonam fpem prælucet iri pofterum. L.7.
%6ffnung/miadjên:inducere fpem.i.i6.fpem adferre.c.i9.
eit £ndígtgnguter£gfnung: Puer exfpe&atus ad am
plifíimáíäigìtìÈÉÉÉÉìtemmafigtffe^offnung …
{)at,ermcrbefeimem$ater ftad)f{)l4gem:qui fuftinet non
Paryam expe&ationem imitandae induftriae patriae,III,3;
groffe %χυffnungbom £itiem faffcm: fummam fpem de ali
quo habere. L3. feine£}offitiiig jueiitem £img6abtm:* `
fpe alicujus rei longe abeffe.III,' o.be» i6miffalle£)0ff.
` tilitig %ii$: hic, ac quod fperet quidem, habet. C. s9.
- I (i) • . . , an
v
~\ • •

132. - 36 . . . …
.*
'*
anttm íígle %fimg yttiojfitTERTTTTTTE
• -
randa eft. L. 34. £inem fcin£ %ojautgju $aíérfî,
/ djtu: fpem alicui auferre. II, 14. aufjeitlidjeéífet fei»
« ut ÉÉ f*gem: in praemiis humiánis fíeri ponere
rerum fuarumi. S. 7. mct lange gulcbem tºrmeynt, be§
gig;
ros. C. 19.
ift £itel: infipienter fperamus, diu no$ΊάΓ
b&fid/eifigiemlióhôfidjcr %nf®: homo non inf.e.
tu§. III, 14. gegcm jefcrimam 6$fîiô fcyn : exercere £.
cilitatem & altitudinem animi. I, i;.'in omni fèriô
3 . • •, * . . omnibus adfabilem, &jucundum effe. I, 31. auf Aca
, demicm geleírt unb 6$fiitf) iterben: huîanîeîT.
Prudentiam deportare Acädemiis. c. i. ginem 6öffid) '
' ' ' ' ' sraéìirem: communem erga aliquem & humanúí$í.
:
C. 17. . .. ;
3öbe, burdj6cipaltfió intit %6e 6tingen;vi eff.• fu.
periorem.I, jo. - ` - •, v. -

^,
, • -.
… ) ,b$pncm, alte £eufemeynen immer, mam fi$nefie sc. /,,,
_ • femper contemni fe pütänt, defpíci, iiiiidi? præterea ita
*
, \
} … _ fragili corp9re odiofa omnis offenfio eß. c. 1 §.
, z$olfi, bie£óntibumjíeííiígí $016câ an $im %3cine - *

\ -'
.Ifídea : farmentorum amputatio. ö. 15. .

í$9nig, uni}3a63 magjsti: favos fingere, I, 44. btfftm


$ítte fitbfdjer fiat, ai3£)onig : ex cujus fingua Héí
w le dulcior fluit oratio. C.Ti o. T. -

bδεgn/ einem: audire aliquem. I, 1. ctivas bon fincm


- 5úrtii : accipere aliquid de aliquo. I, i3. aüdiré exTî.
* • quo. C. 13. etma3 bem aitcm £cutem 6ören: a majo
.*
ribus patu aliquid accipere. c. iv. id) £)a6e e$ fiut
bwm fièrem fúgem : . nihil præter auditum habeo.
+ I, e. t3 65rt £* jefgrmam ' mit £ufi ail : piùã
excitantur. I, 18. §d) fière iam gern: non fhvitüs hunc i.
audi9. L. 7;. €ttm tvq£ ir!)em unb |)$rcm molien: vi- , '.
dendi & audiendi delectatióne duci. 1, 3o. $fg$ mam .
l,
nid)t germe ficbt tint bôrt: quod abhorreí óculórum, … t
I

riumque adprobatióne. I, 3s. $enn mur ba§ veri gfte q.

falfô fingt, fobùrem e$ eifafitrio Muficijfíóíííííí \


bus Muficorum aures vel iiiinima fentiuiii, 1,41. $ena / t

· · · , tiigii$ |
-
-
] ..…* -
-

.
• — 3333 133
mansium efficmmiaíl bóret:primo auditu,lI,i6%Birbae
bcm aíí grbôfct : 6c áccepimus.lll,1, €wldje£cbcm mu$
* id, allcntbaibem 3ötcm:tafibus aures meæ vocibus undiq; l

.*. circumfónant. lil, 1. §m biciem δίόerm fùumcm mir Dei, - •,


- $3anm gleidjfam bôrêm: his voluminibus ad nos prgfs 1 1
, &à vox hujüs viri eft llI, 33. J3a8 id)e6m6b18 gêbêret/ v.

Îja6ciónum felbft erfaßrrm: ea,quae audivi olim,re nune _•

' èxpertüs probare poffum. C. 23. ®ergleid)cn ift micmml8 |

s 6ci) bem §Xömifd)en ®oldfcr[)$ret mórberi: A$ fi -


v 1.
mile populus Rom. audierat, aut viderat? L. 11. (£§ bet* ' , ù
; ge6t mir 6§rem unb fe^entarìber: haec res me detinet , •
íupidum. P. V, 1.%ßa? íúre iövor eine angcntbme$$us -
-

fic? quis eft, qui complet aures meas tantus, & tam dul -* \
*
&is fonus? S.'s. ®a§f§nmen$enfjen ©6rcm nid)t bδ• •
_ • •
•\
.

rem: hoc áures hominum capere non poffunt. §. 5. _ , x, *


35rner, tiner allein mimmtbóénid)t atiííime £5riicr: fine i •
*
-

…fociis nemo tale quidquam conatur. L, 11. -

•.
Éííffe/ Κεmíóen?yílít: adminiftrati9 hominum. ll,4. ,\ *• *
í
praefidium, & adjumentum, L. t $yílíe íege[)rcm : ad -
,' . -

• • juvari fe velle. ll, 18. Q£in£3 bomm { ?m5abem: adjumen


- ta alic. defiderare. ll, 11.®ime$$yülffe gtwjt|em: patro *
-

cinioalic.uti. 11, ao. éíó Góu£3 iin5£yílíe geftöfttm -

·
-

·
-

;
… fMnmem: præfidium fibi paratumi videre. ibid. fiiiteim e$ z
$ííffe fpaé tíum ober erlängem: adjutore aliquo aliquid. v. • . , 1.

facere, 111,9. per aliquem adfequi, quod defideramus, L. -


.
^* 9. €r ift burô $yülí: feine§ ©ümj£ £ônigtoorbem:hic • Â .
s annuli beneficiórex exortus eft. ibid.burάbit[:39)?am• '-
,•
-

: ne$ $at6 unb $yílíe bemde id, alle$ guerlamgem: nihi; , , '
eft, quod hoc au&ore non poffe confequi me arbitrer. -
,
,
11, ii. €ię £)iilff. unb $atí$ígyeiktm rr|)olem; aligul •^ , - :
p.

\
jus auxiliăpeteré.ll, 4.93ombic£im oberjcricm fid)§ù! í *, , , ^
fe cin6ilbch:fperare nobis profuturumhunc vel illum … , . ,
i, 15. €tiva8 »6ne jcmanbά βάlife 6cfommea f§mnem .
, oi)er iiid)t: aliquidvet fine quodam, autpoffe #i# ,
, i .
aut non poffe. i, 18. €im %3éiícrât feinę& ambern£yílííe
' bebatí: qui virtute & fapientia fic munitus eft, ut fiullo •
, egeat, fuaq- omnia in feipfo pofita judicet. L. 9. víme .
; aiibcrcx §:it, $yálffi :finé --;
* * * I.
ftudiis, ll,j. •s;
i) 3 . a i• -
$.

334 • • %u -

aliquid nullius adminiculis. lll, 8. 93icltm mit £Ìoi;


bie 3® gcf)en: opera prodeffe multis.ll, 19. i
i3umeijt,Q£im jtber fóli fcim $umcur excolirem: admodum
I tenenda funt fua cuique, l,3i. ©ebεη, ττα8 maa bpr cim
$umgut 6a6e : experidere, quidquifque habeat fui, ibid.
fcim yumleut feníem lcrmcm : fuum npfcere ingenium, 1,
31. £3a6. unjetm $umegr $umijct ifi quæ non funtjn.
:
ää noftri, ibid. im Nicfcr(5aόε miu$ δαά$umeut be$
- … - - cmfjeham meifttm tbum: ad hanc rationem maximam
., , , * -
vim natura habet, l, 33. ®ic £iiicrle!) %umcur habcm :
\
- qui iisdemrebus moventur,& natura confentiunt, L. Ig;
}' 31inget, wwm%unget g;plajtivcrbcm;fame confici.lll,6.
#31;ret cine tróte álte $uręfepm: animum gerere mulie
- [ bwem. 1, 18, ®ine boii cinerii gemiítm %a&fe jur ©üre
-
maάem: in domum aliquam ftuprumi inferre, P.llI, v.
-
3urem, uti rebus venereis.c.i4. : '.
• • ' * * . ύuterey, mit tinet ttcibcm; ftuprum alicgiinferre, 111,9;
.* \ •. * %yufére;) anb ®f)e6rud) fommt wwtinid)t§ ficr, al§ 6loß `
-
` /, £0fi ber $oliuß: sTvPRA, ET adulteria, & omne ta
$- -

le flagitiumnullis aliis illecebris excitantur, nifi volup


* . -,
\ tatis, C. 1*. •* .
' *
';
ύtem, fid) fjr tra36ítem : cavere aliquid. 1,33. fi%wQt
1 •

',
bem $icti6ì:eiì: declinare yitia. 1, §.2 deli£is decli
„ • ^
', naré díligentius. 1, 4o. bafür bat imam fid) jubìtem :hæc
f.
funt videnda (/. caute & circumfpeéte) 1, 2i. fid) mp01
v
6iitem : ftudiofè cavere. L. 16. §óbabe mid) íìr nid)t8
/ mebr 4t 6Mten , al3 &c. nihil magis cavendum eft mihi,
4.'
- \
-
-

quam cet. 1, 34. bafiir 6a6eiómió allegcit, al§ für s * •.


/ . ' , • gcbitet : libenter iflinâ, ficut a-- profugi. C.14.,
^ •
*
- . -
-
- - *. 3. -

4,niêf un6£[0mngnct $eiß gleid)jagu cimtm?Yifg (/


* »
§;; ¥#; ££££ vitare. ll, 1. @er $riót
, jai unb j:ncrrtcit/tverjat mum reót & hic ait, ille fiegat,
*.
• - "
cui potius,affentior? lll, 23.
ç
- i ΣΥggt, ftudium venandi. 1, 19. tief* £lrßeit fpirblufiigct
- - -
. biiró benbe» mMfiigen etuntgm atgefitllttm%3ygclfang
- p. . wnb §agtcm: conditiora facithæc fupervacanei operis
-
-
- au*
- *.
- -
-
i\ - -
- •, w

-

- .' . • -

;-
- -

135
aucupium, atque venatio. C. 16. £tfi gurjagt6a6em :
venandi ftudiofum effe. L. v o.
3g9r/:brcw£ig Jabr lcbcm : triginta annis vivere. Ill, s;
nad) etltd)em jaûtem: annis aliquot poft. lll, 33. modí , -

pietám 3af)rem: multis annis poft.lil,3o6fer§a%r%erpaó


quadriennio poft. C. 4. €t ift bumbettumbfiebêm $abr. -

alt*rwrtem : C. & Vll.complevit annos. C. 5. €r iffnum


{)ret)$ubt fobt: hujus a morte hictertius eft annus. C. 6;
&injufjr $ubor/ebeid) Cenformurbe,ftar6er: anno an
te me cenforem mortuus eft. ibid.bie 6eftem $abre: aetas
media, C. 17. cim §a6r bor feimem $obe: anrio, ante
quam mortuus eft. L. 3. id) bim56.§a%r alt: aetas mea.
feptenos o&ies folis anfra&us, reditusque convertit. S.
z.ctm §a6r, ba§ einem gefäßrlid) ift: fümma(fe, anno
• rum) alicüífatalis, ibid. imágcmrimredjmet mari bte ja6•
re mad)ter Sognem £au>, itemm fie mitber anfängt) mo , , *
„ fteworbem §a6reroar: homines populariter annüm fo-- , • '
" iis reditu metiuatur. S.7. ba§ gam$*$jabr mad) lamgtt
* 3cit eben twieber ß |)erfùr 6ringen:'eandem totius arini
ºdefcriptionem longis intervallis referre, ibid. berllm
* latiff É¢33a6r§: verteris annus. ibid. cine3cit bom picl
ioo. §abrcn: fpatium tempqris, quo multâ fecula ho
minum tenentur. ibid. eim bêlligjaf)r: expletus annus.
ibid. t§ ift modj niát ter 2ofie 3î)eit 9on bicfem §a6re
• ' 9»r6e0: hujus quidem anni nondüm vigefimam partem
fcito effe converfam, ibid. £f nad) bieiem ja6rea micber
* am eimcm Ortfominet: in locum aliquem, nifi multis
exagitatum annis, non reverti. S. 9. •
3;;;;;! ûem fenmt jebermanm : hunc non nemo vi
et. 2 o. -

3gnorant , al3tim §gnorant bom ber univerfitättmi*


v. íer fommi&m : inanem redire ex mercatura bonarum
* artium. III,' * • !

3mpfcm, ba8: infitio. C. 15.


, Imcommodirem: won einem incommodirtfwttbtn: perturba• *-'
ri ab aliquo, I, 19.
2jngcmcim : communiter. II, Io,.
1 v. • •. - - (i ). 4. 2j*»
.

- - - -- --- -- ---_-_-
–*- …-^ • -…-_…**
-

« . ..
136 , •j* je ^
5H5TETTERÆTERTIĘTETERENT:
bent argumenti. II, 13. -

2jun« #! fiábarü6et freuca; occultare fuum gaudi•


llIIle 41, 23 • • • •. . "*.

vafquirct/ fióburóôçjjcnd. 6c) cipem fwofftm: largi


„ tuone ## alicujus confe&ari, II, 15. -

/ - z. nfú!,
gfgf, &imefleiae im §itflantifjt* ££ter: parva quaedam
infula, circumfufa illo mari, quod Atlanticum adpel- '
, ' latur. $. 6. . *^

rjttereffe,®*lb auf Intereße auslawöcn: peruniam col


locare. II, 11.,
2}xoifib, gefimttefe £guf«: qui rationem habens cum terra.
C. 15. nie!a:geftiliíjuiodô fo irbiíó gcfinnct6lti6cm?
quousque humi defixa mens erit, S. 4. -

3¢tem,fif}i;6*: in maximis verfari erroribus, i, 26. ver


hementer e£rare. II, 12. -

*}rrtbum,mit in $emgemcinefficifcg: in hujusfeculier


„ rore verfari, P. VI, 3, id) fcdfe uid)t üm Diciem: eo errore'
' careo. L. 3. bicjcnigcnfi:ttii ii?iiieiììtbaimmlidjcri
bieba me!)ricn:c. in iis perniciofus eft error, qui exifti
mant cet, eitiefm [cincmjrrtíum 6emebmcu: alicujus er
rorem eripere. If, 3 ba§ f)a6en böft £èute au8§rrt6uut
alio evgrifícm: error homihum hon proborum hoc arri
… puit. Ift, 3. &incrtmit €traif. $oftca $on feimem §rrs
íbum afjufüfitem fuócn: o$jurgatione aliqüa aut con
vitio potius a magno aliquo errore aliquem conariavel

, dere. IIJ. 2 1. et fpill auf bief:ma$rrtíum, fw lange et l£•
Êft, be!)atrcm: hunc errorem, quo dele&atur, dum vi »
/
vit , extorqueri non vult. C. a3. fie werbym ibten §tr»
fjum gu fyíterfemmen: tum fe denique erraffe fentient ,
, cum eas gravis aliquis cafus experiri cogit, L. 22, 5£
-

,2Ę ijtie J'iitter affe$ $ę(riig3, aiigr (δρftlwfig•


feit ufib £affer: ERROR FONS EST fraudium, malefi
ciorum,fcelerum omnium. II}, ig.
_» <}ugenb, bie: bona ætas. C. 14. in ter $ig&nb: ineunte
ætate. i. 2o. bie erffe §ugenb: prima aetas.II, 13. bie ßi*
άige: fervor aetatis, C. 13. bon $itgcnb auí:ab ineunte
, áiáte. II, 13. tic uuvcríimtigtjjiio mu§ tur$ bie
-
' , , ' . §lu£y
s ' ' - ' ;
'• - .• - -

- •

- . •_…
_ 2Jb 284 ' τ37
.
£fugíeitber%Itgniutegt 5ΓαδτΓΕΤΤΤΕΒ.
euntis ætatis infcitia , fenum regenda & cönftię,
grudentia $££*3£*£i£§ugenû if toTfifinunb lcidjt, -
.
finmigac. TEMERITAS EST £orentis ætáííg; prudentia
fene£;£pti$$$ $uffinem p(!iifiiggefíbrtesjiigeii$ folgi.
, cim fóänblid) Jiter; LIBIDINö§ÄTÉÍ^ÍNÉÉÉÉÉÉ*
RANS adolefcentia effoetum cerpus tradit fene&ariti, C. ,.
9: ig$££%u9:15 fi:bet mam, fpieim §riifiîing, maç$
§rùóte ipg£fen wollem: ADOLESöENfiXT£Aï.
, ',, QUAM
CT;
VER, fignificat ofienditque fruâus'fuiüros,
• 19. ,
I 3ungîtim f.6r junget %rmíí: admodum adolefcens, II,
ι
13.Tjünger (eyn: minorem natu eAe. L. ao. ber jiingfie
$ub$t; minimys frater; 1. 11, tim junger sjiíÉÉÉ·
.t
fi$ ngóglten £eiitem ííit: adolefíeíííííííTííá
*.
aliquid eft. C. ii.gif fm mirber jumg mmdjem, fiebam?…
• liam: tamquam Peliam recoquere aliquem. C. 23. ■enm
*
gig£%££££££ gigteíígn igoite, uiibjijîit ,
, *
3<* gimflgit, $itgtm, £inbiöïéìïíôçã) ήοῖζΊδέ
, bóó mi$t tíum: & fi Deus iiiihi largiátur |i€¢Â£ -*^

, ætate (ßneäute) repuerifcam, & in cünis vagiam, val- •


$ $ecufem. ij£ * quójunge£eute finb nidjfponfiifem,
£itifiojfrfW: INFIRMITATEM Níi adoléîçôç qui » , '

geri, sffug£££ poffunt. g. 11. týelóêr junger ®cnfói .**

.£gi feiiit$£*btt$$i$ auf bem Jb£nb?iijjî;


„ESTAM S£uiTus, quamvis fit adoléféens, cìi fi,
*. $£ .*

exploratum, fe ad vefperüm effevi&urum. c., 9.


3üiges, bie£iiteiiîïíëìíîïr. „.. …
tos amant. L.8.
3urift/tinetfabrmet:juris civilisinprimis peritus,II, 145 -

§§*it; fé fit tit $it $patttm: fisori, ,i.


Pellçre- ii , 4. 9on bet £ilfe íít incömmoäïí
f0£rbem: obrigere pruina, S. 6. -

ztäppe,ííciífeííiííiíú cines ambert ${appe ia£


£;yel'e experiri, quamnos aliena deceaht.i,3i.
i; 2$£vg , vid. όeigig. -

• • * - (i) 5 2Kgtte
*
*, ' -

]
£< 1

* . — _ *. p. \

- • , • - a. I. -

«
:
' : i J* .

138. .. ***e `
Ζgrte, fiem8genfió immer5inmit $fetbcniipbanbetn
3)íngcfi 6clufiigem, motum fit un% miir bie 9{3îrîet unb
$tatfcm {affen, obcrboę timé pon $ttben: fibi habeant
equos cet. nobis ex multis lufionibus talos relinquant,
/ .. . .
*
.
•_•
. . 3: tefferas: id ipfum, utrum lubebit. C. 16.
*#f, cinem guftm , bcfjetm tjum: emere bene, melius.
• , „1 , 15« - - p. -

• 2&atiffcm, eft»a3getauff*6a6en: emitione quid tenere. II,


^ , 23. pwt cinen ®raffjrmma$ fauíem , baé iírer taufenb
fert6 tft s emere denario,quod fit milfenarium. III, 23.
-

' ' , twenn mammid)t atte§ t)abem triti, ift fo gut, al$ étlb.
· · im%8eutel; umb£cum mag ftid)tùílé fiujjt , τρα3 mati- !
, É , unb gern 6a6eri möóte, ifi cim 6cfîättige$ €im•
ommen: non e£e cupidum, pecunia eft ; non effe ema- ,
· ·· cem , ve&igal eft P. VI, 3. • I

&guffar/ eiiìm übcl arläuffen !^ffem , unt in e6abtn


ringen : emtorem pati ruere, & per errorem in maxi- !
mam fraudem ingurrere. III, 13. - -. -

Ζκguffingmnfd)afft r fd)lrdjfe , bie niόt vid tm 93et4 ;


- ág bat : mercätura, quae tenuis eft. I, 4. * \
2$£b£2n, fid) am feii* €¢lb : pecunia non moveri. II, mi.
t I. $ari 5at fid) ait, frine $orte $u fe{)tem: non fpe&an
, dum eft, quid dicat. III, 33. miam fol fid) fiiótam bie
fcárem : non funt audiendi. L. 13. -

• 2*ginet, faft fcirier : horum haud fere quisquam. II, 7.


* - -
e$ ift mod) feimer gei*e(em : nec quisquam adhuc inven
-

tüs eft. P. VI, 3. •* • • ' * ;

£ennem, eidem am glerbefiem femmem: optime aliquem


- . nofcere. L. z6. tem femmet jebermanti : hunc non nemo
,,, , * videt. ibid. bem mam mißt lcid)t fcmmet: qui nonfacil
• * •*. lime agnofcitur. ib.- i6 6a6è bicf*$ £ämme$ €tfid)te
- , • au& feiïem Contrafait feiiicm lerrcm, nid)t ba§ id) ibi
I. ' • felbft gejfjtmíítte; hujus viri forma mihi ex imagine
\, • 'ejùs, quam ex ipfo, eft notior. S. i.
*ghn3£id)en , íí iíì ber £ibti§ unb £ern;«idjcm tinc$
s egrlid)cti $umm£8: hæc eft fpecies & notio viri boni. -

, , , ' rii, i6.gctpiffe£rnnjeidjtm tuiά sit;


{{(\
\ • , , , , , ** *
- - -

^ - -
-
-
-

\ , •
- -
.

- Ἀi , *&! , _ 139
Tnad) mambie gente judiciret: habere quafi figna quae- ,
: dam & notas, quibus homines judicemus. L.17.
Ζέctte, £imem ciiic abnehmen: torquem detrahere alicui;
*

. III. 3 1. * .

2$ino/ $imber £ugth : liberis dare operam. I, 35. mcine ^ . -

* lirbem $imber ! o mihi cariffimi filii. C. * z.ba mir modô


$inber marem: pueris nobis. I, 11. £icbc gcgem bie $it;*
- bet: amorin eos, qui procreati funt. I, 4. bie munmieba
{;ro crtbad)fem timib fcime $imber me6r finb: qui coepe
: * runt effe juvenes. II, J3. teffem 6c) Rinbermufib$tin,
- be$$imberm mid)t bergeffcm mitb : cujus memoria libe
ris, pofterisque proditür. II, 18. id) f)a6e oft pgn altem.
; £cutem geßôíetjbie e§ gleidjfállá dié`tleine $fmber wot*
altem £cutem geicrmet [)attcm ; faepe audivi a majoribus
- natu, quife porro pueros a fenibus audiffe dicebant.
• C" 13.
; 2&in oifd)/ ba$finbifje %3efem a((er geute : fenilis ftul
* titia, quæ deliratio adpellari folet. C. ii. -

Zklagem, immitr ma$ $u flagem6a6£m : aut queri femper


• aliquid, aut etiam exprobrare. L. zo. id) fiábefeine£ta*
ge ì6et ba8 £Ifer : nihil habeo , qu6d incufem fene
àutem, C. 5. mir 6g6rmnid)t über'é£)tt 4t flagem, fom*
- Aera über ümfer δόfe3£ebém: ejusmodi querelárum in
moribus eft culpa, non in Deo. C.3. nidjt ü6er bieredΕ.
,tc llrfaóe flagcm: non id áccufare, quod eft accufan-*
dum. ibid. cimen pfft flagtm 6örcm : fæpe intereffe que
relis alicujus. ib. ganßtimig bom timantcr geßem, baß.
feiner ábertam aníerti;u fúgenbat: fine qüerelâ dis*
cedere. II, 2 3. ]
%lar, time €atfir, bte Gommemflar ift : res non dubia. II,.
5. διά Θαόε ift flar gcmmmg: res eft in promtu, res difpu
tatione non eget. I, z. hic locus nihil habet dubitationisa
H, 5. hoc perfpicuum eft.II,iv. eft in promtu. II, 19. hoc
quis non videt. III, 13. ba e$ num flar am $age (iegct/
fùfolget notfftciibij&c.quodcumperfpicuum fit,fejui-,'
_* , -

tur cet. Il, 8.


zklgio, ztieibung, fóóne: Nitor corporis.c.i7. tia foff,
%ατ £l:ib: veftis égregia, L. 15. ®a§jrmige 4m%affeii,
- - - - - --> t0áß/
- -
*- - .- -

. •4o - <%AI - T. - -

! Tra£ crfobert *irb gur®rbal:ungunb$Ieibiingbc3?ci,


* * beé : parare ea, quae fuppeditent & ad cultum, & ad vi
^- &um. I, 4, cim £leibct?'art [etym: veftitu, cultuq. cor
* poris deleétari. L, 1 :.*. £3 fic!)£tam 6cft:m, menii mìam
, íid, in $eibrngmitte mijig áuííbret: iN'vEstiiw
- ; MEDIOCRITAS optima eft. I, 56. , , ;
2£lein,e8 ifi ftim flciic* : magnum eft. I, »7. t8 fócinteine
„ ticin: llmgered)tigftii 31 feym: id, in quo violatur æqui
» , . tas, non ita magnum videtur effe. III, 2 e. ba ftiym
tlcinftatem: pueris nobis. I, 11.9lufter €tten figtniaii
ga* flcime ümt, &:ige ©erfcrge3;u 6cfowbnchiitmc:habita
tur in terra raris & anguftis in locis. S, 6.
, ? 2#leinmütbig, «infleiiiiiii;!ige; Ycnfj;in quo nihil a
, , nimi eft. II, i o. in quo eft animus abje&ior. L. 16. ciit
, ` ' fkimmífhig unb tcjtgt ©erfi:aninüs fra&us & abje
- * &us. P.V, i. animus debilitatus,humilis & fra&us.P.V,
- 3. id) bimgan$ fliinmiilbig worfcm : fra&us animus me.
*, us eft.III,31,5a8 fommffieimmítbig bevau?: hoc eß an
* gufti animi, atque parvi. I, 1 o. fm uaglítffeimmú:íig
fúerbem : perturbari in rebus afperis. I, z3 adverfas res
~ ! . immoderate ferre. I, 26 bi f & làjt cinem nid)t ficinmú
fyig metben: haec res debilitäri affimos,aut Gadgre non
patitur. L.7. einem fle mmiitaiacn*^cm djem auímìntern:
animum alicujus jacentem excitare. L. 16.
*lginmütbigfeit, mya% mam au& $urditunb ®'rimmfi,
ffiigfcit tbut : quæ timido animo, humili, demiffo, fra
i
r.

„ &oque fiunt.III3v.
2*£#££; fgmmtbtm gemeirtcm £Yamm alé basfofi,
-

- farfte leimobfìt : hæc res mirifica multitudini videtür.


II, 1 1. - v .'
, •, 2&lingem, 4r96: graviter fonare. s. §. 6t£ ftimcm:acute
fonäre. ibid. €im itxnig falíó: paululum difcrepare,
( in fidibus) I , 4e. tperm e$ tyr ein mcmig falfô flingt,
bùrén e& etfaírme $ufici gleid): in fidibüs müficortis;
aures vel minima fentiunt. I, 41.
£lufft, ciue: hiatus. III, 9,
25Igg/jrwn :fana mente effe. I, 35. teft fluß fewn: perfe
àà fapientia eft.L.ii. cimvofttefiliórtfiuget$ana ;
... '. . -' - -
-
*
ι •
-. • -^
- -
-


-

- … - /
v, · · · · • • • , -

v.
- … • •
- • • i
i. ^
-
rv- -

- > -

, • .
- -

- . - - - - -
-

- *T - • -

— ** ~~*~*~_ -_*-
-

* *
- -
-
-
-

2RI
- (
' `' ',
-

14* '*

VITĘgnBTingenio.TI, 17. prüdens,& bene inftitutus. .


C. 14. praeftans ingenio. C. 17, non dubito illum ino
mni fermone adpelläre fapientem, L. 1. fluge?rufe: cal
lidi rerum æftimatores. P. Vl, 3. magni animi, & fplen
didiffima ingenia. I, 8.ti£ ííberfîgfie unötfirìdìe '
£Yamm in unícr ©tabt: hunc unum noftrz civitatis &in
genio, &juftitia przftantiffimum audeo dicere, L. 1. %0m
$&mtnr flug fcym: natura & moribus effe fapientem.l. i;
Šam ßättííówwrfo fluguhbntife, ba§&è, hanc effe in
te fapientiam putaht, ut cet. flígír fcyri,alérim ambcrcr :
plus intelligere, quam alius. II, 9. plusyidere. L. 16. gat
flug unb beííeititm 6ambclm: in re aliqua vehemefiter
moderatum fe præbere.II 21.ettog£flug anfaiigem: agere -

graviter. II. i. einei fittfügíííííííííáêëìiiqüerat


prudentem. II, 11. %ur ben ©ócimumb%Mmfrf)em &ine$
flugcm $ anne$ |)atcm:fimilitudinem quandam gerere,
fpeciemque fapientis. III, 3. bi§ etfot'crt timem flugem ›
$ypff: hòc eftingenii magni. I, 33. δα% ift Die 6cfte imb
fiíiííe %anicr: haec eft fùtnma ratio & fàpientiâ. II, s;.
bie öotlfommrm focife umbflug finb:in quibus perfe&a
eft fapientia, III, 3. id)fam diót faqcm, ba§ et bictam
fiug gef)anbtltbat:hocviri fapientis fuiffe nego. III, i;.
Θie ferèemembfid)flugiterbem miti6rem€d)abeti: tum
fe denique erraffe fentient, cum eos gravis aliquis cafus
experirí cogit. L. 22, 6ieriiifimt umfefe$$orfafjremmtfi*
ai3 gu fiug gefv&íem : in hoc fæpè majorum fioftrorum
requiro prudentiam.P. I, 3. *3)eriit nid)tflug unb mefe,
tui fid)fe6fi nid)t raf6ciifam: Qv, IPSE SIBI SAPIEN§ .\
prodeffe nequit, nequidquam fàpit.IIl, 1*. alte£euteriú
fcnfium 3u Bambelim: MENS, ET RATIO, & confilium
in fenibus eft. C. 19. - • •

28íugbcit, perfpicax prudentia. III, 36. igfjfbtimbremiá


ίέτυειάδα [liomméwv £lugheit/tie fid) íberali juffert?
miror omnium rerum tuam excellentem, perfe&amque \
; fapientiam. C. 1. bic£r£ßamm hat fi£ amfcimfe$te$€ribe
: qm$lugfeit}ugenommen: hujus viriufque ad extremtim
fpiritum eft profe&a prudentia. C. 9. eiita8burd) Klug.
* ítituiib nięui$&wditauitißim;animisficiis ;
-
' , ; - - quid,
- X. - - -

142 . . 2$* %$6» .


Πquid,non corporis viribus.1,• 3.* bie£fugíeitift nid)t3
ámberé, alé meiinimam veríitbet, ilnbivri£ , ma$ miam
* * * Iie6em ' unb 6affem, iba$ miaiitíum uní ' laffcm foli :
" ' PRVDENTIA EST rerum expetendarum,fugiehdarum
: que fcientia.I, 43.£Iggijtitbefie6ftin€ripe6iung(unter,
•' fjeit) gute3 unb bôïéé: PRVDENTIA EST Ióçata in
_ déle&u bonorum & malorum. III, 17. . . • .

*ngdtem, mitbem $imgcrm:digitis concrepare.IIl, 19.ba$


** $madem mit Dem $imgerm: digitorum percuffio. ibid.
2thedyt, £neęte, bię fpg$ mébriint gl3$ic anbern: lauti
* ore§ férvi.P.V, i.nidjt tcr %rnéfjmfieunter Dem$nedítcm
{€)m : non honeftiffimum locum fervitutis tenere, ibid.
2&n&dytifd), lic6er«%rlid), unb cinem fregem £Kemfóem qna
I ftärïbigeri$obe$ fttibrn)al8fmeótií$ lebem ipollem.P.lll,a.
2&fiofpejauéten£iiofyeifammam fiú augetißcimlid) beret:
Τ $tíóte verfióerm:in herbis non fallacibus fruâus ad
, paret, L. 19.
2&ómini*em, baber fommit$ : ex eo fit. L. 13. 6iegu
fommit iio6 : addendum, eft. L. 18. 6i£}ufommt iioj
bu3 britte: duabus his rebus etiam tertia adjungitur. I,
32.36roti§ nid)t mie e3fommt, ba§&'c. fit, nefcio quo.
?moäo, ut cet. I, 4i.umba3feinige fommcm: fua amittere, •
· II, 13. gam% unb garum eim?`ing fommcm: penitus amit
' * vereÂlíquíd, II,3. fiófìrótem,iiiamfommtum ba$feimi,
t : cruciari metu amittendi. P. I, 2. t)aju iff mod) feimet
Wmmem: id nemini contigit. I, 1. %ieftcitmit im6£)0cit
éíïíí fommcn finb, ni$gtii ambereurtbtiiem: qüan
v , tum in utroque profecerimus, aliorum fit judicium. ib.
- foretubireminiótba;ufommcnfònnem: difcendi ftudio
• * impediri. I, 9. mtitfelfîètcßr?`ingeiit £3f9fpritfommem ;
hi$ rebus effe&um eß. ii, 4. 96m tingefäfit ¥ fom/
/ ! mem: aliquo cafu atque fortuna aliquid habere, tI, 13.
- - ijtanniôt 6ichcrfoiiimem: huc mihi aditus patere non
* póteft.s. 3. migbergufiófclbft fommtm :fe recipere.Sy.
* fid) nid)t getrauem,ipicbcr am cinen£)rtyufopmem: redi;
, „ iuim in aliquem locum defperare, S.7.mir fymmtnmf .
unírer %£%v9m $ic[:r€αὐε qufjcm&: vid form.tranfì
'"vmdi. …
£}
7 7&3nig, timem crmr|)lcm: 'É conftituere. II, tx.'
: *δnijlid), fimtm'redyt t$fiiglió rmpfângeniunb tra&i-
vcm : accipere aliquem regio adparatut S. i. -.

'Zkopffje6 nad) feinem mad)cn : fuo judicio aliquid fa


céré. I, 15. ©inge, taju , mgm bem $opff 6ratid)t:
, res, quas perfequimus ingenio, ac ratione. II, 13.
fingni cigcnfinfigem Ropff fvlgn:fuum quoddam •
; inftitutum cónfequi. 1, 33. c£ fommt mif im- bem
$wpj: venit _mihi in mentem. II, 16, §jmmer in
íloíem $opfffe9m : nullo imbre, nullo frigóre adduci x - -

ut capite operto fimus. C. io. eineni tem $opff dôïíá .


gemlaffen: fecuri ferire aliquem. C. 12. eifi fpumberli•^,


', ócr übb eigen[immiger $opff: inultiplex ingenium & -

*. "
\

- tortuofum. L. 13. in quo eft animus commutabilis, va


rius, multiplex. L. 25. ba§ mill bem gcmeinem $ßamm .

nid)tin bem $opfî: haec non fane probanturin vulgus, i

P. Praf. brm £ppí umb $erftanb ganß vetmirtem;mien. .-


,| ' `tem ex fua fede & ftatu dimovere. P. I, 4. , … -

, , , ^
7$orb, tem£or6fricgem : repulfam referre. 1; 3o. id) 6α• -
*
*

| • be tem £ot66cfommtm : non impetravi, quod conten • •


x.
-

…” di. L. ii. - -
•*•

28ornbänbler, eim : frumentariys. III, 13. , , • • -


-
•*
-
-

zkoftbar, garju foftbar umbpríófia6aiiem : in ædifican


do extra modum fumtu , & magnificentia prodire. I,
« 39• -

2&£afit,3)ingeßargumam 6!o5bit?ei8e8$ríifte 6tatióet: -*


i.

res, quas viribus perfequimur. II, 13. etmaß außrigcnti;


| $räfftemfbum:fuo marte agere aliquid.lll,3.mam fofl hid)t \
, •

i , iiiepîfürnéfinicu/alé bitáíäiftc vcimögefi: moderatio vi


- rium adfit,& taatum,quantum poteft quisque,nitatur.C.
io.cficnumb trindfem,bájman witternęueßräffte 6cfoiiit:
' tantü cibi & potionis adhibere, ut reficiantur vires.C.11.
gu benéemúf|)$ubungen braudje id) feine groffe£rafftt *

-

v.
-

in exercitationibus ingenii defudans, atque elaborans, *.


-

«
*
f
corporis vires non magnopere defidero, ibid. id) tôáò -
v
l.

·
w

te c§ germe, nenm c$ im infinem $räfftenfiiinbe: ego non


ravarer, fi mihi ipfi confiderem. L. 4. fo viel menfjs
f;;î; qulaffcm: quantum homines poffunt, *;.
. £;
*

t; , ' ... - - • , - - - ›› _ > -
• •' … - '. - - - -

-' • ' , $t - 2Re . . *


€ fpir!) O
. .
' • *
' ' . • ' ££;ÉÉÉ
*íEÍ Š
uríaóet, al$ $urd) unorbentfid) £ebem iii
· · ·
-
-
-

- v
Ę;
i)er DEFECTIO VIRIVM, ADOLE.
SCENTIÆ YITIIS effigitur fæpius, quam fene&utis.
· · - - C. 9. bit%ijigfeit etb%lt un3 É¢w gutém £ei6e§$räff.
· · ·· ` - tem: TÉMPERANTIA CONSERVAT multum robö.
. - - ris. C. 19. ba8%lter 6enimmt cinem bie$trâfîte, bie cim
a- junger£R£nß) 6at: SENECTVS AVFERT eám viri.
• t ditatem, in qua eft juvenis. L. 3. :
\ •. 2*tafftloß, gafßroaó umb£rajfiwffewm: minimum fir
- mitátis habere, minimumque viriüm. L. 13. £rafftloß
'· · · £{tmt : lacerti nortui. c. 9. ba$ $ilter $at mió gati3
\ / , $rafftloß gemad)t: plane me enervavit, & afHixit fe
- : ne&us, C. io. ^
\ Zkrämer,biefwa&aiijfauffam, umb bernaêim $lcinrntpie.
- ber tbäuter berfauifem: qui mercantur a mercatoribus,
quod ftatim vendant. I,42. · · · ·
Zkrandé, verbem : in morbum incidere. C. 19. f.6r framf
- [*9m: graviter ægrotare. I, 1 •. cim flcim moenig ftgmf
i - fejm: Ieviter aegrotare, I, 14. bencfi $tat,dfcm [)elff:ut
• • . • *gris fubvenire. II, 4. -

• ' •; Ζεάndemj ba$ gemtime $efent rempublicam vexare. iv,


i , ' • * 1t.
- *£££ valetudinise imbecillitate impediri,t,* t«
• ' . Ę# êumbftändlió ${atur: infirmitas valétu•
. dinis, 1, 31. - - -

, - • , •
, 2kvandteit, eine geííítli6e
vior. I, 24. cineíraritffiei £rand%tit:
t fritgcm morbus
: incidere gra
in mor•
. .• bum, iII, 14. bet £rgjtffitit ipiìerfiebam: Pugnare con
*
v, • , '.• . : . , aegrotare,c.C.y.19.6íttíte$tanf)cit qu£jiebtit: gra*
viusmorbuin.
. tra - • a -

- - , ' zt£i£g/ámfangem: fufciperebella.1,11. bellum facere. ib.


' '' ' T fiiííéa: bellägerere.I,33. langivieriger£ricg : affiduitas
bellorum,II,ai.umredjtmåßiger£rieg: impiâ arma. III,1.
/ . .
-
. Éai3$f$€ritj:béllum,qüód
fijfe£ri£g:bellum,qüod cum Perßs (eff)fuit. Der
cumGallis fuiííe££ìrdfif,
tieg bellum, quod cumTurcis eft.III,ii. b&m $tiég §u*
ww; affiiubigcii: bellum denunciars ante & indicere,!,
- 41.¢i1

-
-

-*--. -*-
2**…*…
• a

\

_ * . . . r4*
31. cinem mit $titg fi£c fafltn : belfumjnfTETIĘ
533. rinem bomfrepért €fiitfchmii§riegüterfulem: bei
lum alicui ultro inferre. III, 31. ter, ümgaiibiinb 8€tg*
• te ben £iicg füf)rens de imperio bella gerere,Ii, £
grtffem £riegafifìfìgem : maghum bellum'excitare, ii,
' ' 3i. bemi$titg £iti &iibt magjím : bellum delere.L3. cineí
!angmiesigtii$yiegyu€tbe 6ingen;magnum belhimi$i-
lere.fII, 1 i.belluniinaximum conficere.S.z.atf eiac4JIij,
gctem ben£rieg fúárch; bellum gerere confilio alicu
j5:53*,£ff£ri«g;$arinm mam uim bie ©6éri)ertidjaiit
' ' fircitet: bellum, çui imperii gloria propofitâ eâîÉ
' im £rirge €}re suerfamgen füöen : bellâ quærere glo- '
figm* I, 32, gloriam ex bellicis rebus compärare. II, 13;
fid) burd)£ticg cine$ @it,ge8 bemäd)tigeii : bello £
$igí áliqua re. I.7. £ri«gfüf)rem,um 5aôèeinige ipiétet .
&uficfommem : bellum íébüs repetitis gerere. I, 1 i. it;
· timem £rieg* nid)t graufam beffabrem: bellum minis ;
| acerbegerere, I,iv.£gjitinb%tgieibe,$ubm im $rigge
| ^ ju £rlangeli: ftudium bellicæ glóriæ. î, ig.'iiniííe; €jte
íal££££ritg gnfangem: bellâ quærere propręglóÉÉ
. cupiditatem. I, 3z. fifjgut in beii$rieg jjidfcm: aë rem,
£militarem aptum effé, ibid. bie§iirdjíííííem $titge ;
fiigabellandi. I, 33. im£ricgetînî5ööfjnimiäÄf;
ciii amberet : belli laude nón infèriôrefi eíí, quam
alius;{»33;bet fijim£ritg$ unb §titixmg, 3eiteiifimi
gttffinem%u6rii 6raudjenlíffet: cùjus in beiiicis & ci
yilibus gfficiis viget induftria. I,34. ju £tica3, aiib
§£i%g%3eitem: belli vel domi. î'¤4 iiiiìéï,
- ÉÉ fyn* galamitatem accipere ifi belfôiî,33. '
tf]
$i$g$finem fangen : in acie cápere aliquem.iif,£.
£t, 6i£!ffig) im £fiege mpófo tdpffer, aigein junget
£tij, 06 et föonjicmlij âifiîçí áíèçíáßïí,
gtadolefgens, cum plane grandis efTet.c.4. fpir bey0e
bafem mit tinámber'im £iicge gebienet: cùmìcìííi
υ
: militiacommunis fuit.L.4.béí ôïteii£riegtwieber 4mfam ,
r.
; *g£ti5 isgeysrebella priftina.Sa.*maii föíberi£tię;
• ítmgubefähren,taj manteriârit;ì'η ge £rlangen:
BELLllM ITA SusCIPIATuR, ut nihiialíá,íiípX
· %uaeratur,I,33.
-
*.
(k) Zúi&g84
-
- .• • , - - • • i.
… - / i • - • *

I. - ~ . . ■ 146 *e *a* , , -

* \ ' , , , Z&viegsgefangener,ùie £rteg€gcfamgenem quęcęlm:


\ . . . . . … captivos reddere. I, 12. commutare, ib.
' • ' . , , £íbe!, cim: capedo. P. I, 3. •
/ ', ' ' 2%ábnbcit, finbct fió 6ε) viclcm: in multis eft audacia.
,., II, 19. ,
f
,^
' . ,. - zìg -

, fìt groffer %i6e fudjcm: calorum moleftias fe

»
.
*
-

-
s
-
.
-
2fe, 11 » 4• • , ,
2kumm&r/fió fciutn mgóem: vacare aegritudine, i, 2 o;
fid) be$ $ummer$ auftin«
honeßiffime moleftias deponere. ibid.tor
£j;
-

fid) be$ $ummer8entíjlagem : angoribus refiftere. II, 1.


!lrt cmtfflagem :
$umigner fiet, .
-

.
-

v* •
-

[6en: angoribus confici. II, 1.3 agunb ®ad)t für $um*


' . . m£r nidjtru6cnfönnem: follicitari noétes, diesque. C, t.
. f:imen$ummet ittftfva89ergeffcm: lenire defideriumfu
- , • , • , • um. C., 15. - ,
· · · · · · · gänfjtig, au309r6ergebenben fílitíet, foaéfünfftigfper,
• ben mwitb: fimilitudines comparare,rebusq; præfentibus
adjungere, atque adne&erefuturas. I, 4. fünfftige ®imge
gignorT6£btmdem: praecipere cogitatione futura. I. 23.
íánítige,3)inge gúpor ipiffem : futura profpicere. II, q.
•. maii fait nidjt tfifiem, fpiè eâin8fünfftigegefjrn mirò:
/ ' , • . quid fequatur,non fciri poteft. C. 19.
2$tinft, ùie Rurft !ertiem: artis præcepta praecipere. I, 18. '
- Tió áuf bie£ìùfìt unb {3ifíerííóafftcp fegem: do&rinæ
\ - . . íe'dare. 1, v ,. fcimtm £ubmturdi$tinftumb 6cfd)id(idy
' • , , ftitpcrme6rcm: ad laudem fuam do&rinae &ingenii gló
- * riam adjicere. I, 32. freye£ìtfie : artium ftuäia. I, 37.
- - » $eime fciiie $unítí}a6tm: in fordida arte ÄÈ 1,41.
$ínfteÀum elóem groffet 58eftamb erfobertiwirb. I. 4*.
- , ' ncéáóe;tiénid)t viél $ufft 6raud)t: cui rei nülla ars
v -
,
.

-
. tuperare.
ef. II, 2.**ine $uiift wgradjteft:
ibid. batinm ftudiatnbtmiefem:
6at erftime$unft alicujusrei vi
in hac
/ • ' •
•" '
re, hujus cognita induftria eft. II, 14, mitfeimer$unft '
u. ©cfcfjrfamitcitwitlemtiemem:fuo fcientiæ genere prod
… , • , effe quam plurimis. II, 19. bi56raudjt grofîe$unß :
- - - magnüm opus eft, egetque exercitatione non pärva. L. s.
* ^ . . ' *$nc ufiumg fami múm feine $umft redjt fermen: NIL
- • . MAGNAjLAVDE dignum fine ufu & exercitatione con
·· · ·· · ` - · · · · {e-
/ • . . . * *
-

2$tj £4 I47
fequi poffumus. I, 18. £infieunt, $iííenííaíTaííeíí
eiiicm nid)t fallcm/ aud) imöembδd)fieii £itfernid)t: a R
TES NuNQVAM deferunt, ne in, extremo quidem
tempore ætatis. C, 3. - -

' Zturt, $ic $166gnblung bitferèadje fömmt miir ;ufur£


£òr: oratio mihi videtur brevior. II, 6. fur6! quid mul
ta? III, 2o. conferamus in pauca. III, 33. quid opus eft
plura. C. 1. ne multa. S. z. fid) fur6 unb lafig íciííem (aj
•, , fem: contumelias alicujus perferre. I, 31.
2&úrge,6clitbter $\r3e!)al6rm: brevitatis caufa. II, 1*.
2kürtlid): modo, II, 21. - -
ZkííÍem, timem:compleâi ;* ofculari aliquem. S,3.
§23{d)cn,moriber: irridere aliquid, I, 35, 6cimliótar•
ί5et: occultare fuum gaudiuin. II, i;. - -

gâberlid), nidjt timmal eiiie (ädjerlidjc £ine maótm;


effefine ullahilaritate. I, 3o. e$ niagj&inambtnlidjctlidj
£0tfpmmcmobcr nid)t: licet irrideat, fi quis vült. ?. I, i.
£Ädjeln, ein mtnig: leniter arridere.S. 1. u
Ζάδgii, fióôçìïíôafft,$iifie,uifoftcm quf bcn£af3: .
inimicitias, laborem, fumtus fufcipere, I, §.

*.

£amprete,fid) biel £ampr£fengu |)abcn btmiibcn:murae.


, , narum copia gloriari. P. V, 2. * *

Agno, aufbem lebcm:in agrovitamagere. II,ii, ruri ha


bitare. III, 31. in agris effe, C. 16,bic !)i£}u8ambe gemo6•
net£a6ea:ii, qui in hac terra fuerunt. L. 4. wpmi£amí$.
fiwfîm: folvere ab aliquo loco. III, 1 1. um £atib imb
$eute fgiegem: de imperio bella gerere. II, 8. cin£anb
ÉÉrbrídía unb garbttbetfiem: vexare & pérdere regio
ihem. ibid. citiam jum £anbe 5inauê jagefi: extermifiare
' : aliquem. III, 11,5er maό beri6e[*£m 5a8£ambráumcú
muß : quem leges exulem effejubent. H. IV, c. r.
£ansgut, auféinem £anbgut $at mali éómeime, %$*
denf. geniig: villa abundat porco, hædo , agno, galli
na, la&e, cafeo, melle. C. 16.* £3ift fid%t£,ba8 mr6t
. §}u6em einßringt, al§ ein folíeficlff £anbgüt: AGRQ .
RENE CuLT9 nil poteß eße nec ufu uberiùs, nec fpe
die ornatius. ibid.
J • (k) a - gang/
, * . ¥ \ -• -
- -

: *

148 24 . -

gang) fiófur3titibiamgbtiijcntaffT: contumEHASATE.


jus omnes perferre. I, 3i. -

gáffem, ba§3fum un££affet : Res, quae tra&antur in vi


tâ, I, 5. ma$ mam jtberjcit ju tjum unb 3u laffen bat:
uod cujusque temporis eft officium. I, 9. tìie $ere
riunfftlebrct bcn£cnfórm/mg$ £r fjum umbtaffen foli:
ratio docet & explanat, quid faciendum fugiendumque
fit. I. 28. £or$rrute mid)ftvifjem, fùo mam fiólafíenfíII:
voluptate nimia geftire. I, 29. gar fciften$)'cnfóem $it ei,
mem laffem: hominis omnino adipifcendi p9teftatem
alicui eripere. L.23• -

/ ', , /. ggft, cine íónjere auf_fiô_labem : fufcipere onus grave;


Iii, 1.€imtm feine£afileid)tgrmgócm : onerelevare ali
- quem. C. 1. biefer citiigcfrágfbifler amberm£a[t:hic u
• fius tanquam parturit pro pluribus,L.13.
ggftcr, fid) b»r bem büfen: vitium effugere. I, 6. 9fcl*
£after an fid) babem : multa vitiorum fubire nomina;
-

III, 1 ;. benem£afterm bcyftefjem: vitiorum comitem efTe.


L. 11. bieícé £afteriff wifltr llrfad)embal6er $uffraifcu:
multis hominibus eft hoc vitium notandum. L. 25. ° ,
ggtgim €ricd)ifd) umb£attinift!) 3u gleid) lernem: cum
Græcis Latinâ conjungere. I, 1. 6effer £aftim reta
ober fd)rei6em : orationem Latinam efficere pleniorem.
ibid, bie£atciniííe éprad)e ü6erau§ two6lºbtiftebra:
. . . optime utilingva Latina. I, 37.
Agufî, ftimcm £guí bolleiibem : decurrere fpatium. C. 23.
bié étcrnenc6miem alle ibrem £aufffwieber babim, ivofie
| 6abehangefaiigem: ad idem, unde femel profe&a funt,
- cun&a aftra redeunt. S. 7.
gauffen, gcfjfpinb umb fönt! fánnem: velocitate ad cur
fuffi valere.}, 3o. ggfjufßrlatijçn al&ycna mat bcm
„• £^attft perííümiet íáffe : ifi feftinationibus fufcipere
nimias velocitates. I,36. mam [aujtfid) au§ bem £)bemi:
, anhelitus movetur. I, 36. au££oll6citiffert)αυ0mgelauf*
... fem: hac amentia profugit, L, 11. - - -

IÄüffigitijifialifmi quis eft,cui non perfpicua funt illa? .


II;j.
-.
-

- - - - - %,& £1£ - I49


-

.b !$tigmen, feine £rmutbnid)t láúnem umbrerírclcm : men


| dicitatem fuam nunquam obfcure ferre. P. VI, p.
laut, bie ©qtjeift laut moorbem: res percrebuit. III, 14.
gςut ter,einem betkm unb burd)tringcnbcn£,in bcr*8etves
, -, gung boa fid) gebcm: acuto,& excitato moverifono, S, $.
- £itiem ticffcm £qutbwmfid) gcbcm: graviffimo moverifono.
* ibid.conf. (tom. -

gebem, fitquemliótiti$ lufiig?*fiet: vitae commoditas &


jucuniditäs. I,3. tic úbrije fur6e£cfiem3, 3eit: breve vi
tx reliqudm. c. 2o. be§ ££6£m$ @nbe: fupremus vitae
dies, C. 2 1. im gemeitlcm £ebcm: in vita. P. III, 2, 3)itu
ge, ib:lifje }um mtnjólidjem £ebem bienem: res, quibus
a&io vitae continetür. I, 5. fein £e6en unb {3amfiel ám,
berm : facere morum inftitutorumque mutationem. I, 33;
ba3£cbcn füí}rca: vitae curfum degere. I, 4. aud) fo gar
$ * ba$ £e6cngor ba§ §3aterlanb (affcn: vitam etiàm pro
patria profundere paratum effe. I, 14. (icbcr ba3£ébet
lafíem mollem/al$;c. mortem oppetere potius, quam cet.
I, i5. mrnm mdm im {einem gangeri £ebem immer cinerlto
' ifi: aequabifitas univerfae vitae, tum fingularum a&io
' num. 1,31, $if mirtim fol6£c bcn befd);$tet: hae: vita
l.
$ tti £e6cit
mihi contigit. I, 43. ma$um 3u einem glidlidj
fibrcm fam: quod fpeétat ad bene beateque vivendum.
II, z, auítiné8£eficm unô£3ambe19idjf geftm: mores
alicujus fpe&are. II, zo. bcyfti £ebem 6l£i6cm: in vita
remanere. III, 6 bie je6t am£e6em finb: qui funt. C.7.
*. ** id) ttíiííe meine$$%*ilé feim 6cffor £cbem: num horum
vita miferabilis eft? mea quideiii fententia haud fcio,… -
an ulla beatior effe poffit. C. 16. feiitcr %3ctmtgchbei%
{}α{6en um38c6em fommcm : mortefua luere temerita
tem. C. 2 o. ba§ rcóte £e6em fjabcn: vivere eam vitam,
quae eft fola vita numeranda. C. 11. id){α6& mtim ££%
' £nni6t vergcblig, 3ugebraót: ita vixi, ut non fru
ftra me natum exiftimem, C. 43. £$ gcfjctam ftim £ebum:
caput ejus agitur. L. 17. ba§ ßebem mod) feimer 6c!)al»
~tem, nid)t au3bemftl6cm6rge{)tem: animum retinere iq
euftodia corporis. §. 3. timem am £ek&n firafcm: iì
aliqye m coërcere,* III,
is , *• • • *
5. £inem ba$ $*6cmnthmcti
', : (k) 3 -
;
$, wi.
*: •. • . . t.
1*o 11e
vitam eripere alicui. III, 21. fid) ftime$ fur6em £;
bené oítellrfad) [e(6ft 6ergubcm: breve vitae reliquum
' finecaufa deferere. C. zo. efie e3(3£)fte3 £3itfe ift, ícim
* £ebem 6cit{}ic|en: injuffu Dei de praefidio, & ftatione
- vitae difcedere. C. zo.* 9)?an fbii fringam%£3£ebcm fcim
, prbcntlid) einrid)tcn : MAJOR ET MELIOR. a&io
*' num, quamfonorum concentus fit. I, 4o. meo bie £uft
' - fehlt, fiafteid) 8a8£e6em für fcim re(f)te8£c6eu: SJNÉ
VOLUPTATIBus vitam nullam puto.fit 346 f pió!
iiber Gptt4m flagem, fonbcrm î6er umfer 65fc£ £ebeii:
* QVERELARuM OMNIuM in moribus eft culpa,
' nón in Deo. C. 3. fwerift mol)l, »6 ct (jom jumg,ter
fine8 £eben$ %ifi aufbem %l6eibperfióeftivite? QVIS
EST TAM STuLTus, quamvis fit adolefcens, cui fit
exploratum,fe advefperum effe vi&urum? C. 19. £ló
bulieber ®Dft, mie fur6 ift bod) be$ $Wenfjjcm £e6¢m?
o DII BONI ! quid efiin vita hominis diu ? ib. e8[01I
gin jeber mitfeiner ifim gefegfem £e6cu8 4 3cit 4u fricöem
fc0n: QuOD cuiQuE TEMPORIS ad vivendum da
tur, eo debet effe còntentus. ibid.fúémmmmm ßime fur6e
• . £c£en£,3eitrvofil umbríbmlid)6inbraót fiatjififieiaig
genug: " BREVE TEMPus ÆTATIS, fatis eft Ion
um ad bene, honefteque vivendum. ibid. e8 ift mijf$
mticfem £e6cm, al§ £ßííe umb %r%cit: £06 bi$ hiag
immét fofcwm, e$ minábóó embtió:auíb$teri : QVIf,
HABET VITA commodi? quid potius laboris ? fed ha
beat fane : habet certe tamen aut fatietatem aut mo
- dum. G. 13, cfm €brifi (jeibet au8 bigfrmgebam, al£ ati&
timer $er6evge; benti twir 6a6€m bier feihe 6lei6enbe
€títte; CHRISTIANVS EX VITA ita difcedit, tam
j¥. exhofpitio, non tamquam ex domo.Commoran
i enim natura diverforium nobis, non habitandi dedit.
C. 23. bie%atur 6at bem £e6cm, fofe auó aiitm amberm
£)fngcm ci3 getwifi 3iel gcfe6t: HABET NATVRA, ut
aliarum omnium rerum, fic vivendi mfodum. C. 23. titw
Ët ?e6em iftnid){8., al§ ber lautere $cb : NOSTRA
qVAE VITA DICITVR, mors eft.s. 3.
£&%m,verb, larg:: multum diuque íerecs. diu effè
A.
\- ' £le , ' ' ■ ;r
:-;;;;;;a; 5TÆFßtm :Iongius procederEEGIĘ
… umbit ua$ti?3titlebem; ufque ad tempus aliquod pro
Edere?tate. C. i4.ióßøíè lang*ulcêçm: fptro diu me
vi&urum. c. 19. ber gu bie[er 3fitlebt : cujüs aetas inci
dit in hoc tempus. II, 13. [0 fangfien^tjgvlc6t6a6en:
quoad quifque eorum vixit. I, 13, ۤ ifi 5em genitimgp .
$efcnbiclbáram g£!£gcm, ba%erle6em6leibt: hüjus muf /
tum intereft,reipublicae caufa vivere. III, 3}.

{jcn: effe inclufum in corpore. S. 9. ter ba ä; qui
get, qui fentit. S.8. &r lcbtfiog), umbitirb gt;6fiwíít,
íij iébam: vivit femperque vivet. L. 17,gufbδέngiíle;
beri: vivendi finem habére, S. 8. fpa£bítfe £3i5m $
' ijtijftmfönnem, itcmiicr glciónoόetlidjé$abreíféíóú
ItaTr6em : quid hunc paucorum annorum acccffiojuva
; : , re potuiffet? L.:.*%ßçr latg;u[£5£m%£rm£9nt;be$$of '
nujngiji titel: INSIPIENTER SPERAMVS, diu fid$ vi
£uros, C. 19. t)ie ©atur fanum8 am 6cfemintermtikm,
wie mgmrcótlebem VII;NATVRA EST OPTIMA6éné
vivendi dux. L.5. -

glebgns 22{rt, einej&$£: omnis ratio & inftitutio vitae. II,


11. fid) eineíemtffe 8cbrné?literfeítm: fibigenus ætatiã
'. degendae conßitüere. I, 31. viam vivendi ingredi.ibia.
*- certum vitae curfum potiffimum fequi. I, 33. cííe man£ ,
nod) perfi-6em lernt, foeld)e§tic befïè&cbcg$£lrtift, fió
*- timc tripe6iem: ante implicari aliquo certo genere,curfui.
que vivendi, quam poffuimus, quod optimumfit, judica- •
-
• re. I, 31.* €3itc6t bc) un8, md3m;r boreime £eben&£(r£
erit,efileu molIefi: IPSI GERERE QyAM PERSONAM
*.' , ve!imus, a noftra voluntate pr9ficifcitur. I, 3*. _ `
£ebloß, inanimus, II, 3. leólwj*£)inge: Ea, quae funt in
animata. L. 19.
' gegem, fif) ammeiftem auf£im£)ing: in É ßudio #• .
. tätem confumere. I, i, fid) mitumgcmtiner%tgierbe
e. aif
mq$ legem: cupidum effe in aliqua re. I,43. fijauíbiè
3ïÉÉ tlcgem: do&rinae fe. $:;; !•.
fid) dufbie Philöfophie legii;fe ad Philofqphiamadpli
$are. i,3. fe ad philofophiam referre. II, i.fij (irjitm* ,
lijabft.mStudiümlegcm; ad aliquodftadiüiiifepdtiffi- '
(k) 4 —, mum• i^
a * * «
-

352. --_ -_ - _-
*^ 24 -

mum conferre. II, z. fid) aufbtn£idfetíam legem: agri


colendi ftudia tenere. C. 17. €$ Itgtfid) nirmatibduf
bitię 3`inge: buic rei qui ftudeant, funt nulli. I, 37,
* £30r$u r;ir am gefjidfeftem fimb, bataujfo! mam fid%
Iegem: AD QVAS resaptiffimierimus, in iis potiffimuin
elaborabimus. I, 31. /

'£ebm, ba$ %au$ geffct mir gu £*%m: hæ ædes mihifer


viunt. III, 16.
£ebre, bicl gufe £thren au3bet Phi!ofophiegtfaft íaficu:
abundare præceptis, inftitutisque Philofophiae. I, 1.
fid) nad) timer £cfjreritjtem utit 6alten: praefcripra quæ
, 3am fervare. I, 26. (£ine gegeb€mc£e{jrefltijigim adjf
mei.mcm : præceptum aliquod difigenter tenere. II,14.
bif ijt um& gut £c6re geíírit6tm : hoc præceptum pute
mus omnibus.'II, 15, ££jrcm wom timcm ®imge 6ermtfj*
men : praecepta ducere ab aliqua re. III, a.ffct6 gute
£r6rem bon finem 68renumb!crmcn: affidue audire prae
--
cepta, atque accipere ab aliquo. III, 1. fine8 gute &c6re
atim:bmeâ unb gétnhören: præceptis alicujus gaudere.
•• c. 3. gute £ebrem, mc!d)e unâ $ur $tigembléitem: prae
cepta,T quibus ad virtuíüm ftudia ducimur. ibid. T • ,
* £ebrem, jünge £eufe: adolefcentulos docere, inftituere,
ad omne munns officiiinftruere. C. £. f$ moirbtwv6| gc*
lcfjr* : re&iffime praecipitur. I, 38. £3 fpitb btn bttt tim(!
rig:m gelrjrt : difputatür a noftris. II, 1. id) babeo
fe|6ft fo gcfcfjrt : à me ipfo difputatum eft. II, 1 o. (e
-
pflegte Socrates $ult{)rt;i : Socrates difputabat ifto mo
do. P. III, a. ,
*£cbrmciiter/ * bie £e6rmcifter mnf mam %lferê íaííem
_ 90r anterm 'iefi tmb mertí, fialtem : pædagogi jure vesu
ftatis plurimum benevolentiae poftulant. L. v o.
, Aebt?2(rt, difciplina. III, 4.
£eib, Der irbifdje: corpus fragile. S. 8. eime gufe £ei6è&
Conftitution : corporis firmia conftitutio. III, 33.
£irge, baju man '£(oj £ei6c$,£ríifte braudjt : res,
uam viribus perfequiriiur.II, 13. er iíí íberau§ magern
£*£££: fumma in eo eft corporis ficcitas. C. 1 o.turdj
f*ícii umb (qufftw tcm £rió íít íóru: vires opprime
* * c. -

• -re
- - -
+ - -

ü
«

- -s - 153 £!€
-

,
r. TreTcibis, & potionibus. c. i i. §mbem £ti6e$$ertfer
-
-
1
* ficdfem: in his conpagibus corporis inclufum effe. C.
..
* z 1. au§ bem £tib€£/'8aiibcm 6cfreyct mcrbcm : excorpo
rum vinculis,tanquam ex carcere evolare. S.3. wwm%i6
] ' a6f(f)eibem : corpore elabi. S. 9. , %am fwfib«8£eibe$
Wartcm, bod) (ò, baß er nidjt gil mtrbe : VICTVM,
*. CVLTVMQVE CORPORIS, ad valetudinem.decet re
ferre, & ad vires, non ad voluptatem. I, 3o. €$ finttie
££i6tr einamber ftf)r unglcid): iN CORPORIBVS ma
gnae diffimilitudines funt. 1, 3o. toig fwolltcm mirupf*rn
$ei6 erbaltem, tttiiun$ nid)tfopiel$ínfíe baju btbíiílió
* * márem : QVI VICTVS, áut cultus, nifi tam multæ nó
his artesTminiftrarent. II, .4. mam mu§ mid)t mur
für bem £ei8, fonbernamd) für bie€¢cle forgen : NON
CORPORI SOLI fubveniendum eft , fedmenti,atque
,* * animo multo magis,C. 11. • .
- -
.

.
geibeigeme/ Mancipia, quae funt dominorum fa&a ne
xu, aüt aliquojure civili. P. V, 1. •

μgidymgmi/ cim: mortui corpus. III, 9. -

£gidjenftein, Sepulcrum. C. 17. fiie €órifft quf tem


*'£eidjem/€teim: Carmen incifum fepulcro. ibid.
leid)t, e$ ift leid)t 3ufagrm: di&u eft proclive. II, 3o. £f.
° niaé miflcidjtcf %ßî) trlangeli: aliquid nullo refellen
te obtinere, III, 19. ta3famtr ltiótiíjum: facile id qui
dem eft, hoc facere, L,7. Dicier £ammfam ti5 leid)fato
tangem: hic vir tantam habet vim, ut, fi vel digitis con
crepuerit, poffit hocyelillud impetrare. III, 19, cinem
feitie £aftltid)ter mad)en : onere levare aliquem. C. 1.
* ííííííeííiméítióíéêåöewrrmunbcrn: rerì haud fa

* he difficilem admirari. C. 2.° -

Acidjtglaubig, alte leid)tglaubige%arrrit: improvidi,&


creduli fenes. L. z6. - - ,
geid)tfinnig/ in biefer ©adje mtf mam mid)t leijffime
nigfctm: Hüic rei eft cura mágna adhibenda. I, 33. fciéte
' fimihig unb fr§[iffeyn : juveniliter exultare; C. 4. *5fe
*$ugëtib iítolffiijn unb lcidjtfinnia, ba3%ftetaberflug
únt fiebáótig : 'TEMERITÄs EST;*fiorentis aetatis,
-
-, … -
-

' ' ' prudentia fefiefcentis, C. 7. ' '• *•*'•


… -
- .
(k) ; £gidy£• -

- -

- v. … a.
:
* -' - - - i - - - \-
- ·· •
. ,• • - -

*.
154 L. ' £e , *-
* -
g gid)tfftinigfeit, $i§ petrât!) berer meificii geióífinig, '* ζ:
ig.
* fcit: hae res levitatis, & infirmitatis plurimos cónvi§. (I,
cunt. L. rx. - . ,'

cio, mi:mam!) %α8 gu£eibtjtim: nocere nemini. III, i;. ;i;i;


[
ôïí
murmanD £eit) $$$
e§nitít at, eideligebrad)t moirb: •,
tini
'. nemini nocere, ni laceffitum injuria. III, 19. £$ mirò fili,
mir $cib gcfbam : importatur mihi aliquid incommo tíí
•,
' di. II, 3. t$ gefjid)t mir nid)t§ gw £ciò : mihi nihil fit ft;i;
I' injuriæ. III, 24. fid)jelbffem'£ciô Ê
m : fibi ipfi no -

him |
, cere. III, 28. idyfpeifinidjt, 06 ba§binlänglid)jege,tornm fi,f
$ e$ prm, íeítiííííííííííííííit ípíiíÉÉÉÉÉÉÉ ifff;
Tfatis fit, eum, quilacesfierit, injüriä fuae pœniteré. I.
-* -

8am
, g. £i;i'îjijijie Gigniiijtię fáíôïôïí. tur,f
: Ieufió auóniót firafcn laficii.*, multi , peccaffè fe, t$ !
non anguntur, objurgari, molefte ferunt: quod &on
. tra oportebat, deli&o dolere, correâione gaudere. L. fiii
-
24• - •' . -
úi
fi0re
geibem, £ff a3: aliquid ferre. I, 2o.fimtm ftibem mìffem: :t
1 , ,
, perferre aliquem. II, 7. etma3gerii* leibt* : aequiô a mfm !
, *?imo ferre aliquid.' c. 3T5i3'iîôrôíTíbeíTií Mtrt;
, * _ É am ferre. L. 11. getne alle£lcibem , fpcnmmam murba§ .- *$
b£ mmit, ma3 maiibabem mill: quidvis perpeti, cuivis }fztl
^ . . jéféííé,íí qüôáôïí, confequamur. I, 3g, id)
tyill alle8ia ber %3elt germe lcibem: mibi quidquid acci
erit, ne recufantiquidem evenerit, non modo non re
$ill|
f £;; E. II, i. quónid)t eiiimal inter einer?)ie6e8, íit
' 3){υfte geliftem morbcm: ne in latrocinio quidem fibi re togt
fi Nul;
finquere locum. II, 11. e$ gefjiót mif umredjt , ba$ \\)
nid)t ju lcibem ftc$et: intolerabilis quaedam injuria ex
rfit. L. 2r. -

zeiolid;, siugm mit tinet reótmííigem, to6 (ciòlidjes


.. €traffe, belcgem: tanta pceria aliquem adficere, quàm
tam æquitas,humanitasque patitur. II, «. .
μeiowéíéh, in ta$ gręííe gefeget moerben: in maximos
* lu&us incidere. J5 1 o. dolorem accipere morte, cum. *
v
fummi viri, tum amantiffimi. L. z.
i
'&eiincm,faéftiíóg*itimtifi/kthrijtuiótgcrn:
• -
omnis con
*
-
?
£e_ 155
* * conglutinatio recens aegre;inveterata facile divellitur;
i* C. zo. -

gernem, ctiva3: exerceri aliqua re. II, 13. mit größfiat


%cgietbe: literas avide arripere. C. 8. 90m eimtmi tía$
' lermem mo[lem: ftudere alicujus prudentia do&iorem fie
: ri. L. 1. bie$un[i lerttcm: artis præ&epra percipere. I, 13.
: ibie£uß, immer ma$ $u lcttiem: ftudium cognofcendi
: femper aliquid atque difcendi. L. 27. im fur6er 3eit bitt
? lcrtiem, baß mam meynen {9llfe, mam lernete é$ nid)£
- erít, fimbrfmmam moMfiee8fúom} umbcntfinne ober eriti,
mere [id) nur beffe(6εm mitber: celeriter res innumerabi
j . les arripere, ut eas non tum primum accipere videa
… mur, fed reminifci & recordari. C. 21. nod) alle $age
me6r lerncm: quotidie aliquid addifcere. C. 8. immet 1
{d) in bcm fi6cii, ma8 mam geletmet 6at: femper agere
aliquid, tale fcilicet, quale cujusque ftudium in fùpe
' ' riofe vita fuit, ibid. ber in ber %ilofop|)ie fpa& geletmtt
{I , 3at : qui profecit aliquid in Philofophia, III, g. gu eis
? fìem $ie$cit,£ermenê í)all'em: ad aliquem, tamquam ad
mercaturambonarum artium proficifci. III, 2. fiet8gus
te £t6rem pon timem íútem ufib lcrmem: affidue audire
; e præcepta atque accipere ab aliquo, ibid. ba3 6a6e ió
' . g*lernet: ad meam fcientiam h9c pertinet. II, 24. fvdt
έ3;ubor miót geftuft fiat, ber %afe3 neulid)f$nncnfea
{)ch unb icriieti: hoc, fi antea fuit ignotum, nuper eft
cognitum. II, 7. mam muß immer fbicber ma$ lernem:
, -mülti dantur ad ftudia reditus, I, 7. germe mva$ fpiffem
umblernem mollcm: trahi & duci ad cognitionis & fcién
- tiae cupiditatem. I, 6. averealiquid audire, videre, ad
difcere. I, 4. modj f$umem , tváé mam gclttfict 6af: quae
didicimus, tenere. I, 1.* fttt tjut fùaé lermtm iwill,íim,
bet $6erali %mlcitung gemug: DISCENTIuM sTuDIIs
inveniuntur magiftri.i, 37. ma$iífóúnct3, al3ein£[• \.

ter, ter in feiner§ugemb iba3 geletnet $at? QuID Ju


CuNDIuS SENECTuTE ßipata ftudiisjuventutis? C.
9. je álter mam foirb, jemcßrmamlernetim ben${3iffen*
fíafitcm: STüDIA PARITER cum ætate crefcunt.
. C. 14• -

- *,* … - *• . - '£&%
v. 356 . *£le , .i .
£e{zit , fw %abcm tvir gúm i}im gclcfe: fic accepimus. II, , !
14. ficißigit, eimgm %utjje lcfcn: Iibrum legere ßüdiof:, !
e C. i7. ty£j?5 lefe id) mit gtwffcm %3ergiijgem: hæc le- !
* gens, afficior. L. 1. . i
μgt;tc, Der: extremus. III, z. :

-
- -

•/
agig */■;
,' fe. L. 23.
congreffus hominum fugere atque odif- $.
]
- £eutfeeligêcit, fcifcgcgcm jcbetmaiim [.!)em laffem , viye
£ re vitae hominum amice. 1 , 16. lcutíflige ©ittem: río
w *
I. res faciles. I, 31. £cut£rtigfcit umbîretinblióe Jujì6* ;
^, .turig: manfuetudo morum & facilitas. II, 9. f
gieb)öa§ iftlic6: hoc eftjucundum, gratum. II, 17. biefç$ . i
- - iii inir 0^rumt qmfitj) fclbft lic6 : hoc per fe nihi placet. ' i
- II, 9. ba§ §3aferlaiib ift uti§ lieber al3 alle3 ambere :
., , ., omnes omnium caritates patria una complexa eft. I,17.
bie ® mber geminiicm c;iiamber pfît in bet jugcnb redjfe . *
, fjaffca (iv6: L. 1o. fid) t)a§ if6riie6 ultú fíert6feyulaf
. íeú : opus aliquod in acceptum referre. P.praef. |
gigbe, Gunft: gratia. II, 19, 4egem tic $iiibef: amor in !
, ., eos, qui procreati funt. I, 4. £ie6c unb ®eborfam ge* ;
- g£m bie ©iferit: pietas in parentes. II, 13. £ícíe gegerrbie i
, $Xutter: pietas in matrem, L.3. Q!!;ugrwffe umb umore {
. . . ben:{ijje £ie6e : intemperata benevolentià. L. zo. e$ t
. tmffícíet ciiie (^nberliôéêiebe: admirabilis quaedam ex |
: ardefëit benevolentiæ magnitudo. L. 9. amor exoritur;
I L. 14. umgemeine£fcbe 40 €inem ©inge ermctfcrt: mira
., ,. biles amóres excitare äficujus rei, 1, 6rcunctiöe titit, feu*
rige £i*be : Ardor quidam amoris. I, 15. qu3£i£6e3ut -
ôcrcd)igfeit ma8f|jum : aequitate duci ad aliquid fa
- „ ciendum.I,35,8ic6t $ur$ëifijcit: ftudium fapientiae.
... - .' II, 2. eine3 8ic6t eritetfcm, ba§ er un§ biene: alicujus
,, . £udia excitare. II, 5. ber £eufe £ic£e unb ©unft b<£bcs
„. f)altcm : charitatem retinere. II, 7, er 6at fid) bamit me•
, … δετ €6re mwd) £tebegum cgcbrad)t: huicnec laus magna
•• tribuenda, nec gratia. III, 15. ùie $ie$e aíiííjc6em: di
,, rimere amorem. L. 1o, * Dcr£ßenß) foflfidj uitjf8 tit»
• . . 6tr& feyi; laícm,al3tic£i£bet e$$íóficn:cHARiTATE +
- T HOMINuM nil homini debet effeäntiquius. I, 43. uus
' J:tcr allem $ingcn bfcnt mijt$ btjicr íiue eis, §V1
- - CI4)
t.

4 ^. £i ' 157
- *
Wctmebrem unb 3u erbaltcri/.al$£i£be, ut5 €umftanbt,
rer £ciit* : II, 7. $crbie£tebe jtpijftm €ttqnuiib$tin*
term auííebrm molte, mìrbe fid) gr6ffer €înte qu 6e,
fìrótentjahem : CHARITAS, QVÆ eft inter natos &
parentes, dirimi fine deteftabili fcelere non poteft. L.8.
£ièbcm , cincti liebeij unb £%rem : aliquem vereri & di
ligere. I, 38. admodum diligere aliquem. II,7. dele&a- '
ri aliquo. C. 8. timem míót liebcm : a caritate alicujus
abhorrere. L. 14. id) liebe ba8 nidjt : hæc non a me
quæruntur. C. 1o, cimtm
ritatem in aliquem. btd)£itiem
L. J9. nod) amberm
Iiebem:fwretinere ca
fcí}r lic6εm, •.

, ^ al§ fió fel8ft: aeque altero dele£tari, ac feipfo. I, 17. eo


, dem modo erga amicum adfe&um effe, quo erga fe
metipfum. L. i6. id) lirbe bię fel)r : tu es mihi carisfi
mus, III, 33. id) metbe bidj m0d) wielmehr lic6em: multo
eris mihi carior. ibid. bwm cinem gelic6t herbem : effe a
, ,
… licui jacundum. C. 8. carum effe alicui. C. 2o. bcm
ba6r id, |)er6fid) gclicbet : hunc colui, & dilexi. C. 23.
bicfe fcybe fiebcm eim amber rcdjt auftiótig: omnis ca-,
ritas inter hos duosjungitur. L. 5. fiifj ficilem al§ lic6fe
• mam einem: colere aliquem fimulatione. L. i;. quí fol»
dje Jlrt f)a6em mir bie altcm N. N. gelic6et: hac nos be
nevolentia fenes illos N.N. dilexiamus. L. 17, hie lic6,
.', unb mcrt6 i6nbie ganße Statt geßa6t6mbe, ifi au§ bc;
$tauer 6£) feimer £eidje 3u febrii gemefen: quàm civita-,
ti carus fuerit, moerore funeris judicatum eft. L. 3. *'
r6rlid)e £eute fδnnem nid)t anteré, al3 i6re8 glciócm ,
, aiid)lic6em: BONIS INTER bonos necefíaria eft be
, nevolentia. L. 14. eim jcter liebefcinem §\idjffcn al$ fió
« £i6ì: QyEMADMODVM IN SE QyiSQy£, ficia
amicum fit animatus. L. 16. §tcumbe follemTÌd) unfe£ι •
eirtamber her8!id)liebem unb ejrcm : AMICI NON so
1LVM COI.ENT fe inter fe , ac diligent, fed etiam ve
… rebuntur. L. zz. a\e%enffjrm lic6em É ßlßfi , nióta
ber um%u6en8 mitlcm, foftberm aüá qiig«£o6mer £icbe':'
;, IPSE SE QVISQVB diligit,non, ut aliquam a feipfe
... mercedem exigat caritatis, fed quod per fe fibi quisque
3* sarus eft. I, 2i, . '….. • '; · ·· · · · ·
*'
' , , , ' iieb»
-
, *
-
\-

' ^
^ ¥ 58 .
iEB£SETETöTIĘIIIÉTÉÉÉÉɤ;
2!i 2®

- ipfe fibi adfefitätür,& fe maximé ipfe dele&at. L. 26.


Hieêlid)e$ ifi nid)t$ fic£lię*3: nihil ef;amabilius, I, 17.
Iiebcnéivfiroig,íieam fid) fel6ft licbenéfwürbigfimb: quib9
- ' in ipfis ineft caufa, cur diligantur. L. 2i.
• • gid)t, ba8 gröffefte: dux luminum reliquorum. S. 4. alle$
•*• ° mit feimemi £ijt erlguótem: cun&a fua luce luftrare &
t.
* complere. ibid. ein £iót 90m feitiem £icótamficdfem Igf.
s. fem: Iumen de fuo lumine accendere. I, 16. ber fid) fclbft
im £id)t ftebet: qui fibi ipfi deeft. III,4. repugnans utili
tati füae. III, 27. §3erftellumg fteffet ter $abrbtit im
- £ióte: fimulatio tollit judicium veri, atque ädulterat.
/
L. 35. alte £eute gc!)em au$ fwiecitt£idjt:fanex mihi mori
•. videtur, ut cum fua fponte,nulla adhibita vi, confum
\ . ' tus ignis extinguitur. G. i9. fcim £idjt bomtimém amberti
' - - ge$tat f)a6em : luce lucere aliena.S. 4.
… Vigoetlid), eimlieberlid)er ©cnfó: homo diffolutus. I, ag.
- homo perditus. II, 8.vir minus probatus.ll,1o. horno,
ad nullam rem utilis. lll, 6. homo ad nullam partem
- - … utilis, ibid. homo non probus. lll, 8. levis homo & fal
lax. L, 25. Di§£igtcinlicberliô Gtmfit!) gp : hoc levi
> tatis eft. 1, 26.'* bi€%3e(tift 90[ier (ieberliôêv 65fer$it,
- ' Üem: SCELERATORVM, OMNIA redundamt, Ill, 1.
tiegem, £$ ift £6r picl bram gelegem: permultum intereft.
I, 8.bgraiiifita8 meifte gelégem : in hoc vis maxima eft.
11, i3. [0 Wiclijt am 3titutib£)rtgelegem : tantavis eft lo
ci & temporis. l, 4o. £$ ift mir amnid)t6 mehrgelegcm,
, íéíïíôïé ôïìåíïíííííííííííííííííí,
quam ut hoc vel illud faciam. S. 1.
aijt/em:fraude,
burd)£ifi umb €óêlmiífídfe 3u feinem ${3ubfígelans
& malitia ea, quae volumus, confequi.
Il, 3. tur6£if ugb$Yad$ficíufígum feiit £tbemfommém :
ex infidiis interire, ll,7. arge£iit: dolus malus, lll, 15.
14ob, gu 806 umb®brett qelaiigeri : laudem adipifci, 1, 19.
' magnam laudem adfequi, Ill, 1. bom ciner ©ad)e gtóf.
{€6T£06 6a6em : ex aliqua re maximam laudem caperé.
* 11, 8. fibi parere,laudem ex aliqua re. ll, 13. ba3£o6 pon
\ ,*
Japbetm
s; 645tu: tautuari laudem, ibid, bi$ •;;
- - J - •*

* J

Y -

-*-*---…- ,
-1® > • 1 {9 •
305 Dat Gereótigfeit: hæc funt ex media laudejußri*.
1,19. ba§ gfrrid)t mir4u [omberlidjrm£06 unb ©tjre: hoc ' • -
mihi laudi datur.1,2i. §ti %örpfeyfi $ieler £enfcbqtmit.
btr Cn. P, ba6£o6grgcÉ¢m: mültis audientibus hdc mis
bi Cn. P, tribuit. 1, 1 *, t)a§ 8ub ift gcfallem : laus
cecidit. II, 13. ®rjat mcber £e6 mcd)&tinffvevbicuf*
huic nec laus magna tribuenda, nec gratia. lll,15.bcííet:
£06nid)t bcrgebet: cujus laus emori nón poteft. P. lj, i. ... - -

fobem/ afiva% fefir: quafi pleniore ore laudare aliquid.l, … .

18. jure optimo aliquem laudare, 1,42. maximis aliquem -

-
efferre laudibus, II,1 o,laude adficere aliquem.II,i3.mul
tum effe in laudando aliquo.ll, 16.ftudiofe aliquem lau
• … dare.ll,18.maxime probare aliquid.C.13.copiofe laudare. ,
; aliquem, C.16, ba3ift bod) gulò6em : hoc eft in laudibus, -

I, 18. hocjure!audatur. II,33,nunquam fatis laudari po. - - -

terit haec res. C. v. non modo vituperätiö nulla, fed et- · · *.


iam fumma laus hujus rei eft, C. 13. %wm finem gtlo6££ , , -
tyrttsti : probari alicui. I, 35. magnam lauderi; -, •
:|| , ab aliquo confequi. II, 13. 'laude adfici. ibid. bit? ' ' ' .
, [ ' '®ad)e ift offt gelo6ct tworbem : haec res probata per
fæpe eft. II, i4. id) miifienidjt, toa§ er fomficmlo6cmfblis • .
te: haud fane intelligo, quidlaudandum putet. II, z. -

ió lobe bieniót, fwtldje ic. non audiendi funt, qui cet,


1, 15.f£ Ip6em: de feipfo prædicare, I, 28. fvarium
.
• •

| <fo#te éri6m nidjt loßem? quidni laudet? II, 21. níótè * . - '
,| ' * iwìrbige éadjci, bod) lobeii : laudare ea, quae laudanda , 'J -

f ' r non funt. III, y. Diefe§ iftnid)t 3u(p6em: hæc res invitio •

eft.I,19.etiba§ mid)t[u6£m;ftudium alicujus rei vitupera- v ' ·· ·


re, 11, z. ba$fam id%nid)tlcbcm : hoc mihi nullo modo , ' ' ' , ,
poteft probari. II, 16. hujus fa&um placere mihi nullo .
modo poteft.III,15. ba§foitb %m allemgclobtt: quis eft, - , ,
qui id non maximis efferat laudibus? L.7.*ter ißøííet, , ,• ,•• . •
/ij ting&ia groffem
imiggelo6et íirb:%nfebcm,
JuRE is bcr
ESTbom alien?tutem
GRAVIs, cujuseit*{iim*
de lau- •
.•
} • dibus omnium eft fama confentiens. C. 17. • •

, £§blid),ba$ift: ex omnibus præclaris fa&is, illud pal- ,


-cerrimiùm exiftino, III,4. Diífe &gtfjeifl%i6er: bse. . . .
“res eft laudabilior. II, 14. fi6l55lió auffùbrepi: gerere '
• ,
. …
,
animum, laude dignum,P.V, x.ióyfam fymfi
-
-; $:τ€¥96 ,
- , *
-t - - - …,

-\ : - \ . - ; . - y - - \ -
'
•.

-
-

-
~
. , x6o
*- 26 £t; _. .
ι , • -' - §reube $altem, qi$ tt)a§ (ôblid) unb effr6ar ift: NüS.
| , , - . . QlJAM POSSllM, nifi in laude, decore, honeftate,ju
• _- ,• , * cunda reperire, III, 3g. _ - _ ` -

- . £obenswároig, amfid) fel6ft fym: natura effe laudabile.


. -
• I » 4• -
- - -
- -

*. , … £odtem, an fió: illicere atque adtrahere adfe. L. 14. fuis


} ` … - . _ illecebris aliquem trahere ad aliquid. S.7. - ' '
', f. · · £obri, ßifita verbientem empfamgên: jure ple&i. II, 8.
, ' ' _ , , , tgeilfold)et £obnjugtfwartéti: tálibus præmiis propofi
tis, II, 8. ftime$ meóte qmbert, £eutem um tem £o5ii ar»
- - * . - '6eitem laííem: operas'dare. P. VI, z, -

< ' ' . ° .. £o%, einem lo5[affen: miffum aliquem facere. III, 31. '
* , ' , , Voßieben/ fuißtigauffinem lofjifjen: acerbius in ali
- • , , que invehi. L. 36 - - -. "
V. • . ' gäge/* im £yanbelunt, $anbetfo! mattja alle £ígen 6e9
. - f:itfíum: TOLLENDVM EST in rebus contrahendis
' • • . . . omne mendacium. IIl, I5. - - -

' 2ìgem, tapffer : admodum mentiri, I, 42. orationis va


' , . . - miitatem adhibere. lll, 14. - -

?
- • ,
, . •
, gìgngr, m£il et 5ie $8a6rfjeit
* fíó miόt;ub&fìrótem, bom cinêm
5a5 et por fití rebet,
£ìgtier$atober
et
^ . . - $íaíler gef)altem verbe: fion eft ei verendum, ne, ve
, • , - - fa de fe prædicans, nimis videatur aut infolens, aut
s - \ loquax, C. 1o. $
- · · · £uft, }ueimtm £inge!)a6en: adamare aliquid maxime.
· · · I, 3i. ftudiis quibusdam flagrare. C, 14. 3u cimer %ßiß
- - {emjîafft 8ufl 6a6em: aliquo fcientiae genere gaude
… , • •. re. lll, 35. gum $agcm £uft. £)a6em : venandi ftudiofum
' s effe. L. io. 5i5 iji mitime giöíe£uft : admiratio haec ju
' . ' ' , sundisfima eft. L. 23. niir áuf?iift unb §r${id)feit íte
- . \ haót feyti : cogitationem habere amoenitatum ad de
•' -, , … le&ationem.P. I, 3. umgemeine £ufi ju timem?`ing€tmea
^ ~ ' dem: mirabiles amores excitare àlicujus rei. I, 5. £imem
/ ` … s, , - ££fiem unb %egicrbem gcfjord)en unb tem 3aum (áíem :
/ - - - • frangi a voluptate. I, zo, vinici a voluptate. ibid. vacare
/ . . .* cupiditate. ibid. diffluere luxuria. I, 3o. innumerabiles
- cupiditates habeis, P, VI, 1, bie£ìif, wom mflö*m£;;
, r* • . •
... -
• , …; : ' •
· · ·^ „Q€£3 ;
-
-
. *. *

3- • , , *.: , . ^ • . --^ /
* * , -
-
- - /

- t £u* -— _r£r.
$et: 5c5trfjtt ttttbtti, tihiyfii : GupiditaíEÍ>
quibus caeteriferviunt, imperåíè. L. zz.}\iteiierßäm. i • •
£uft verfùçût perpem : libidine aliqua c6inmioveri. 1,3g. ,
€id) bie £uft gtfallem {affea: volüptate tapi. I. 3*.afi
quid, tribuere voluptati, ibid.febem, tot;limiarib.h ?}{α• - v

fur £uft bat:ftudiá fua naturæ regulainetiri.i, É - -

*im , memig erbolem, umbeine- ?uft ni$;


axare
aninaum, & dare' fe jucunditati, I , 3f. 'aliquid dare _
r.

voluptati, quoniam aejus blanditiis non facile ob


fißimus, C. 15. finem 36wtó £uft ■nb $ur$ipei.
fudícit : am fid) gu6rimgeti : levitatem* alicujus T vo
luptate titillare. fl 18. §i% jur£;ftam einem Drt 6£•
gefiem: otiandi caufa fe âliquo conferre. lll, 14. Imufte
3uft fudjcm : conquirere undiquefuavitates. lfi;33.5ό . . .
máóè bi$ $uô mit groffet £aft: mihijütunda hüjus ' -

. iibri sonfeâio eß. c. i,§ineriber bet gi$jftti?iiff -

gemitíet: tanta incitatus voluptate corporis;qúantâ po.


'ieft íaxima. C. rv. fiiót alle £iift %érffji£erth: fion
somnino bellum indicerêvoluptati, C.1%ύtiam tam fió
auó imber £uft moderirem: voluptatis eft etiamfoftâffè . . .
quidam naturalis modus. C. 13. bie§r€%€auffanb- - ^,

ÉÉÉÉÉÉ aut ludorum, aut fcortorum vo


luptates.ibid.bitfe£ufi %retiii*Iiter atif: hæ voluptates • • '
imipedtuntur feneâute. C.15.am eifelmuribtérgättglid)et -

£)ingem ftime £uft6g6em: deleétari multis inanibus re- - , - - '


bus. I. i4. $eine fonberlit%*£ufi ftbram babeit: non • . '.
admodum deleâari re aliqüa. ibid. *tw0 man£t£y£i£ - ,
bat,{ine£ufijaalleéíimbriîati${uíííen: übi libidifiüm, ,
eccatorumque omnium patet licentia, t, ***.*®)a8 ! -

[ter fórpáôet ben £ciô, utit 6eraußt tin£aller $ufft -

Ë; Fagrícorpus infirmius; priyatoiii;i-, * . - ,.

s fere voluptatibus. c. $. n;ir fiabem midìt atfe fuei• *• - ,**


necrley£uft;NON OMNE8 IISDEM rebus, nec fimifiter - ..
ele&amur. I, 37. bit £uft mébrtnid)t iänge:DELE
TATI© AD BREVE, exiguumque tempù durat. ll, • , • ..
16, wena mam $et:£u£ faffuti$ Š;
ifiy£brvirb , • . • '
iírer amó íò baibptrgtffch : VNA CVM SÄTi£TATÉ ` - -

£saisiia'qüoqua aoiiiiii *oi*tatis, iiid vobi{££ft •, , , , '


-: - : (\) %$lt/ ' . . .'

. ! » … . ` , \ •

*^ …
- -

-^
- - • • . s6*.]_ £!t} %14 -

- -
—=======-; • '

, … TÖIĘlf. i5º5a# £cii für fein reóte&£6T: SINE ,


| . . ' VOLVPTATIBVS VITAM , NVLLAM PVTO. C. 3,
* } .' -
bie,foimbc*£uftau8geiaffemfimt,fitiùnid)t beWfid) fclbfirm;
* * . * NIHIL AGITARE MENTE,nihil ratione,nihil cogita
tione con{*quipoífunt, qui y9l;gtatsjncitati maxima,
-. · · · gaudent g.ii5i. 4ljggto iie;unbüíetmäjg«£wfi vertierì
bá3ôcîüfí}be$$e ?
• . É¢; unb $ttb$ret níííngán$:vo- ,
* - ' • . LVPTAS, CVM major eft, atque longinquior, omne . .
, - ' , animi lumen extinguit.ibid. 5t9altem £tutem iftgar feime * ;
*. • • ' • €mpfimbuugter £üfi me6t ba/jafie betlamgemmid)teiit*
mafiftatna$: NoN £ST WQLVPTATVM titillatio
-

• . * ,
-

, in fenibus; imo ne defideratio quidem, C. 14. -

, , • . • tujiig, immier lufiigfewn: effe dülcem & facetum,fefiivi


fermonis. l, 3o. gargult
ijiigj£gm: efferri
voluptate.

*


'

.
.
;£qu£
#9;lußiger fymql$tigamberct; fale& facetiis aliquem
£in£ere ij37.£iiitr;$efìfièraué lufìigifis in quo eß niulta
' , , -
hiláritas.j»£$ißßßr luftig; nihiiifio efjicundius,III, â,
| - - 33. hac re quod potefteffe adfpe&u jucundius. C. 15. haec
fintfeftivâ,£V;*.cijclufiigóeben§%tt:oratio uberior,
* . ', -

i . .
-

-
a minus faceta.
nec madjen
Ê gi!: homo €if, %m%jbc
I, 37. rsmiffo tfid)einmall
animo. I, 19:biß uìaóí
- , • g3 bcrbrief i(id)e£l lttflufiig: hæc res non miodo abftef.
. \ * ■ git, omnes fene&utis moleftias,fed efficit mollem etiam,
i, * ( ' , Ëjgcuadamfeneáutem. G.1. alte£eute immóem fió aug)
- iiyd) lufiig: ne in ipfis quidem voluptatibus caret fenfù
: - . feneétus, C. 14. bici íí cimcm guer$&6ltntvi%
' , , , , {em: multa narrare de aliquo memoriter & jucunde.
– – – – – I, j. bit3reuntff)afft mu§&ttwaélufiigcr fcwm :amicitia
- , sssssssssuis.«igen** oris. • • • *- l;
* ®. * * ;. . . . . ! • ••;
s. §¤ . ` .. ':
[8madj£me8t,prmrímé?thfe : haec confùetua
doçeft?ravium homin atque magnor
§
;
um um. II, 18. ;
( ^. ,, haec magnorum hominum funt. II, 14. €506a6€m$ -

- - infert $eiïaêrem gemgót:h:s apud majores noftros ;


/ `s ^ \ ' fa&itàta. II, i4. mam fan§ nid)t gnberé mad)tm: teneri ,
i , ' … aìiter non poteft. lll, 4. facerealiter nullo módo pof
- -
fumus. 111, i8. §άmad)e£$%cnfo,tûiejemergid fácio, ;
quod is,Jll, **• Üificii μήδύrg*iiiifk* majem , con- ;
- r.ti* s. - fu- .

-
+
- , - - • '

+ a - Λ' ,- -,
-

- .
*\ -

- . . - \ • t 1
- - J , - - -

- _
· ··
… / --- -

---------— -^-------—---
-

.-—-*-~-
*.
–; • • --- ---
-

-- -- £i - —.
*
I83
, fbleta aliquem efficere. £75. fiöTITET;
*; admovere fe ad aliquem. L. 27. ipic e$ eifer mag)t,fíge.
a, - £;; cinem: SVIS CVIQ.fingitur moribusqi.jfii.)
- _*• V»i. . . _. . _ : ... T •, • • • • ^ . • •*•

£a£ittt$ $tígí : frangere opes alicujus.m,i.*


, mágbtig, £££ £$r miûtigifi:inquó multum eâ ro$is.
— I 153 Euii$figut $it frú: cläffè valereiiííííííí,
r _figfverbcm; pgt;ntiam confequijli, s ... ? … – – –
» mgger, £t,ifi íbrtgu$ mag*in &ifit&:fimiiiaiae6ef.
3 ÉÉ ficcitas, C, ie, 7· · · · ·
£a!!;git,na£g£git;net: ex epulis, 11, 7. einef8filió
* E'#$* íaílitit: opipare apparatür conviviüiH,
* — » 34*. , - I . *. - - - ' • .

2n, %àbrlein/£in arbitffet**filtfitifgem


2. titiam fâbulam proferre., ll : fiâam & commen.
- 1, 9. • • ••
v _ _ *
*. -

$anget, bi$ tjjijjîcin eâ reineâ vitii, III,


|[ ] ii,i;;';;;;';;;;;';;'£;';;3;;;;;;
18. groffem §efiget uib $0t6, imôiteriiíiî: .
' £gt;ati agimadverter£ in bgnis difficultatem. ii,3. '
i|, ,,$6 habe, £angel am &£bsfum in fumma difficuię
I , 5uitiari; iiid fitqti $angri ciiic8£ingegjtiij* a* :,
] , igttbem; difceffione alicujusrSi fieripejoremi.iij, :j; ®
| $angel $ph: perfe&um , atque sbfolutum effe. iii ! s.
s>
»
II , $tin%u§ toegem eme8%angeíépcrfatij;en:vendere – • \ *•
-
- .-

I. sdes pr9pter aliqua vitia. llI, 13.* Der$a{qujer mu§ - - - - i

| -bit $úgelumbôçí{erbe8 ßüfímciííiíÜêïöïíó. *.

] Ε $ig; «itcm
fatigeln;.$8. Ę i fuppeditare
gm mijt§ lafjens omnia fùppedi -
- ~J l

• 3*3**.!!!; *; ber*8am fiófibí mangclalåííÝqui fibi


ipfi deeft. ibid. ' ' - = . -

,
,
| %niet, basii biebefieunbfîgfi*;h*ceâfummaratio
+
**A
]
«

I!)ann', iptnm $it $0ff am £am gefet:cumres $; … - ,, *


71 turgiri difcrimenqueventum eft. 11,9 tätgemfinc $ygiis - e*

• ■ultitudo. lI, i4 memm bcr P. furtim foltjer $Wanam$• -


- •

a *
.

$t, bet &c, Si is effet P.qui cet. lll, 3.' ;e ? -

, v
££££ft laufuglô trihns antí.vtrfimtt 5itte : - -
-

ia feftinationibusfufcipere nimiasceleritates,I,36. -
\.
*
-
- ]
(l) » . $%£? a ^
. .

16* v

syattes,Trimcnfóííe: exquifitaTÜppIicia TT,;7TGF


* meyriti6r mob!,foa$t)ieferíptí}uaaf unb%/irter au8íes
*** bem mu$: quid cenfemus,hunc, quo cruciatu angi foli
« tum. ll, 7, - - - - -

$ygafi, étiûm$fmit*$!igernffeberg:6cm: redd.re aliquid


majóre menfura. l,15. · ·· -

£Yggffe, umb ©rbnung [jaltem: modüm & ordinem habe


* re. i, 5. adhibere modum, ad medidcritatemque revoca
„ re. 1,39. §■£;t $g$eufibetrafeifi gud, $int gewij?
* $ Xaäffe gtfbaltem:eft ulcifcendi & püniendi modus (jé.
abférâmdus) 1, 11. §m (piclen %aííe balten: luderidi
niodum retinére. i, 39. in feimcm gaii6em £c6em $Yaafie
.• 6altem: mediocritatem referre ad cultum vitae. I, 39.*
iiereóté ©affe fam finem fit befte £lmlcitung gröëm;
MEDIOCRITAS REGVLA optima eft. II, 17. T. ' £
snäßig , ma§ f)atte ber M. C. bor %6[ebem/ ba§ er fidê
föijarfam iiiib _màjig im €ffem unb £rindcm 6itif:
“quid tenuitas vi&us & continentia
- - • • • • •.
M,;* C. fequebatur.
*. - - . - - - -
-
P. I; 4. * * * • . -

sy&gigfeit, * bieftreitet miter $ic $5egierben: TEMPE


J - r -
TRANTIÄ L!BIDINVM INIM:cA 111, 53. ties}ά5ig.
, , * * feit eríált un§ bei) guttn £e6e8 , $räffteri : TEMÈÉ
' RANTIA confervat inultum roboris. C. re. $t. £;
* gierteri iiiib $J$iqteitfômncm nid)t be) ciiimnberfic{γεm:
- LIBIDINE OCMINANTE, temperantiae locus non
eft. C. t*. * ' * - . · · · · · ·-
$Waterié, bie- cigcntlióe €áóe umb£?afèrie, motnittie*
ferumgebet, ifi bie J3abr6cit : huic quàfi materia,
uam tra&et, & in qua verfetur, fubje&a eft veritas.'
* j, 5: ba$er habehtic %£bntr %c£;it gémui% gêîumteft,
meitliufftig wvnc.jg %ä£fffi: hinc íhetórüm cam
*pus de cet. I , 33. gtiefjtte £eute fòmnem fid) too}! eine
$)'aterie geßen laffem , babcm fie ex tempore difcouri
rtm: do&orum efíiftâ confvetudo, ut iis proponatur,
-
de quo difputent, quamvis fubito. L. 5.
3f}4u!, affe& nad)bem%wlercbrm: advoluntatem loqui
omnia, L. 35.
- - "
9. *• *• ·······
-
** - - :
- -
" . · · · ···
£VR4tjgyj
•• .
- -
-. •

&*%s , · · ; (i -
_E £ffe ' 16;
ΣΓβαuer, bie ©tabt , £?auren fie|)tn faum noó: parietes
urbis modo &ant & manent. II, 3. -

$1%eet, mitbrmemmiften*J3ellent e$$Rectègufíum 6a5cm:


cum fluétibus dimicare. III, z6, -

Σί}£br , ja, fpa$ tted) mcf)r ifi: vel quod majus eft. L. 9.
tägliömic6r6abctiroollém: quotidiè pofceré. P. VI, 1.3
ΣΥΊeinet balben: meo nomine. L. zi.T ; -

Σβε{oem, aud) |)ieb0n muß ma3 gemielbct myrrbem: his


-- quoque de rebus pauca dicantur. II, 35. babwm fwollem
toir batb etma§: hæc dicemus,neque ita multo poft. II,5.
' £¥enge, cin£ing in grofferajienje bafitm; re aliqua ab
..*** undâre. II, 3. *'
*¥enf3), *e8 finb ©ie!) biè fiurbem $8a5mcn unb ©eftalf
3eimé$ $Renßfjet; $? im ííbrinem áber fid) gar ni66
* mtmfólió
non re, fedáìíîtâ:
nomine. I,§uNT
3o. QuiDAM.• •HoíINE§,
*enfèlid,,% É Miílió uº mídióit; sumus
omines poffunt. L, 5.
* *jeraret;ivasqneiitit: perfpicere aliquidii aliquo. II,
3.
• 1 g. adfpigere aliqui$ & agnofcerein aliquo: L. i7. mu$
: edjqm fiótq$ hißtmeftfem [affen: ocçultare & diffi
** mulare aliquid propter verecundiam. I, 3o. einer , t)er e$
* ,

verfic!)et, fiiertfef &£6gfb: id afcienteanimadvertifolet.


• I, 4o. fiö£ mcrdenlaffcm, baf e$ cinem téíttí}ut: prae
« fe ferré åolorem fuiim. II, 32. mam $at fciii? §utó£
* * §.mgrtfcm
• tte er§[^fiej:
• * gór%;tnulla timorisquáfi
gemerdef; fignificatió fuit. III,Tii.alé
præfagiret, L. 4. ba§
iinjtige ungítflangeworbe; merífen: ionge proípice
• ' re fütiiros £fus, 1. ii. ££ miifie ciner febriüiiim fön ,
'* berba$ nid)t mertfcm fwllte: nemo hoé iion videt, nifi
… qui`ádmodum eft excors. L. 16. £tima$ fool mettfen: tra
\ :; dere aliquid memoriae.
** intelligendum eft etiam.S.I,3o.
1. e$if quó íícíc, pumtrdem;
- - • - *

3yerdfftijroige, £)inge/ ìie bm meritirem, ba§


Eiobfervire: quæ funt cognitione digniffimâ. ii, .bit
££; ', .

***if6gimif mfr fonterlid) mertfmiirbig für: rhaxiiue iflud. .


, *'cöbfiderandum videri folet. L. 3. T *• '**'**' **
£efÍè, gat*6al*m; sumer; vendere, ll1,11.
* * *.**
- Te
\ . p. \ -

.^ •• • • - \”

\ ' `. 166 ' ' •**Te ? -

\ . * - agilia CHBILETE -—
/ - - `&tjger , &im: Lanius. I, 4 ;. . ., . - . -*
£givem, et pa$:fugere aliquid. I, 24. repudiare aliquid.
• '
• u • ; 25. bie%301lùííe mcibém : prætermittere voluptátes.
„Îλ?4« ,
£άγρλέπτηςpncs) sufíultigra: querere latebram
]
- É » 39. Å; fjivcrem Ä cinert
„• £Xcywett)5£gebcii:juraré falfurii, nón eft perjurare.lll,
, 29. £ie %3eriräge burg) £λεγηεγb micber gerid)lagem:
- , , , conditiones pa&ionesque perturbare perjurio. ibid.
- : £J'eyngyöig;metbtm; frângere fidem. lll, 28. . . .-.
Še;ti&iv, 3'jiitmitginem? bene rebus.aiicùjus confülé
, • • *£.ll, 6. £§ gutumit Ę mcwncm; bene
• ' ' * ' - de republica fentire.l, 4i, ben£ confulere reipublicae.
, L . . . li,*£uiitbiciem $ortefiiiicwu&iííiónijt: hâc orátio
- < - * fufceptâ non de te eft. 11, 13. „T;; 7 ", ., .
- -
, £T{egttiingmtin£ta$$iea qüiäem fententiàliui;us
mihi Š; videtur.ll, 18. meo judicio. llk, t. ut mihi
' • . , placat.llI,3. utopinor. ibid. ut Zenoni vifum eft. lll »8.
. , ' ., ut arbitrgr. jtt, io, meo arbitratu. L. 1. midytmeit wvit
;- … - . £ine$%dhgefiem: non mulrum ab aliquo diffiderel,i,in
■ . ; bicfni%uiict finb fit alie eiitetley £J?iynung; de ha£ re \-
, • • emnes áé unum idem fentiumt. I. 33. «6£ti$ic[? %•
\ murghäbeiógon bem A. unb £. £odem modo de A. &
\- 3.júdico. 1,5. bigj€%cbnungifììángìùcrivorfìm;hujus
\ • : jam pridem explofa fententia eft,1,2, auf bieletl£9qm*
· · ę. É fallem:in contrarias fententias diftrabi.
s I 1 ,3. bernitfitfialbtiefcr,6alù mißer anbergr£Rcymumg
, • • , , ift, íntern igituct 6g) &intt$lgibet: qui non £um h9c.
- ; gumillud,fed idem femperdicit. I, 4* biemeificm íeííet,
- \ I. iitber£Reymung: plerique arbitrantur.i,* *, time%*
… . . ., itlitig miberlcgcm: minuere opinionem aliquam. ib. tis
' • ' tie$$J?egnumgwon eimer €adye %ermcfimcm: quid alicui
, ' - - ,;, $e realiqua placeat,exquirere, 1,4 u.im dimct falíí£m%.
- $, figfiem: aliquo errore dúci. ib. eimen iter aúc 3uótufi
. €r6arfcit Ἑ $Wetnumg: ratio quædam inimica
verecundiae, ibid. mit mcmigrú íine $egnumg am bem
-
$ag legem: pauca de inftituto ac judicio fuQ £f;;
-.^ - • . *44» ts
'. - •, . ;
- • • - - -

' --• • --- %'e —- * 167.


- í; II5i5ÍÍ3Eg3i(5£OTTiffTERTTi?fajciT,TINENTE
6et mëiiie %eynung eröfjiiem mollem: hâáénus mihi
videor ,,de hac re quod fentirem , potuiffe dicere L. 7.
• •
§óí)abebeffem%Xcymumgtvo6[immem: mihi fatis cognita
eft hujus fententia. II, 1. midjt eimcrlcy £R£Qiiumg miit
tigcm feyn: diffentire ab aliquo, II, 1.id%6imnid)teinet
£Xeyiiumgmit bir: minime afTentior tibi;III} 1. biftimm
fimb fic mod) mid)t glle cinerlcW ɤ; : de his non
, omnes uno modo.fiI, 31. bi§ iftbietimbe ig££%£ymumg
, allet Philofophorum : hoc commune eft Philofópho
rum. III, 28. cincm aufeime ambere%aymung 6ringem:
alicujus opinionem ad aliam fpeciem traducere. II, 3.
b€6gem£in£m £amm£$%pmutig: opinio popularis. II,
… iÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉíiííiíÉ.
idem illi videtur. L, 4. am beffem £ejnungift nid)t ju
- É : de hujus judicio dubitäri non potéft. fII,3.
tin££'gnnmqltid)t fubtgnlaííem: facile defiftere fen
tentia. II, 3. i66alte bafìr,e£îe, bcr ©cynufig getwr,
s

. £n: exiftimo eum hoc ipfum fenfifTe. III,4. bifîîmaά


teffem%Revmumggematicingerid)tet: haec fententia hujus
rationi maxime eft confentanea. III, 4, ùicje %t)
. 'fgti mgmimgttingfiem nid)t jtgem: ex omni delibera
tione hæc opinio removenda eft. III, 8. 'mer beift bió
• bitfe falfô€ %gmtiiig begtn? quis coëgitte falfum pui
tare ? C. 1. eriff cimcfanbcrm $cymumg: in hujusmodi
caufis aliudhuic videri folet. III, ix. mäit amberet $Rcgs \
… mumg£%:-longe diffentire abaliquo. L.9. bet ut|)etcr
. ; ■nb ®¢îätiger[tiner %ynung : 'adjutor, au&orque
{eptentiae alicujus.lII,33. eimige Philofophifintybarìts ,

fiámbigen£ûcgnung, ôáj&c. $unt Philofophi,quinuti
* * quam dubitarunt , qain cet. C. 21. fur3! bijiftmcitie
' £X€9tttltig : quid multa? fic mihi perfùafi, fiê fensio ?
ibid. dicam , quod fentio,P. I, 1. f:ime mumgbóitfiâ)
cbcm:fententiam ferre. L. 16. 6iebom fiib ii$qemiciü / ; *

reyer|e9%9numgem: de histresvideo fententias ferri.


ib.iófahftijet 0wiibie£n£rynungen6£yyflid)tem: ha
rum fententiarum: nullam probo. ibid. harum fenten
tiarum nulli prorfus adfenj; ibid. wir 6a6fm Dicje
(1) 4 Θα•
-
, I68 *rfi , -

* Gadì£ midfif ÉÉ §f£git jj erregem, fwabetta


: £;£i&lt;eju$;fiärem, unb ufiffeâïëïýìùígíííííííííís
$: §£$££rettus,exppfuimus,fed ut expliéáremùôïíí, 13.
… £i£*££*£gnggtffici;et qu§natìtl.éiiiateiiiiiôÉÉ
:,: ttíg'iô€ii'J3dificiámihaefènreíííüìïé optimis
:spri cipiis, naturæ, & veritatis exemplis. III, 1-. bicfe
! $itg* íüfttttn tilicm bifircilcm in ieiiier %egiturg irre
: migórt;:hscfunt, quâ conturbaritômîÉÉÉÉÉÉÉ.
••**i9nibus g9nnujuam, If, zo. Die$ ittret bíéên
g . 389: «iue$£ie, bóihi eríìnnunqj pcrfiarren.umb
Eo fari6ct jtlcnben: martyres,quia idoia Werìerìïêïíô
: divino;contrarium effe no$ęrant, idcirco honeftum
... fibi,&fentire illa,& paticrediderunt, III, 3o. mg$ {)iefee
, ìáê mirtyuuisse gaù£%«ynung ficbcníenííííííííííí
… «rbellem: hic fermio explicabięáraijSííííííííé
: , seßftentiam; C. 3. fvafum fylte id) eud) nieinesyep,
-<
£$£££££££££,
<juid ipfefentiam de morte, rion'audeam vobisaicere.
S. 31.:;i, ;{. , ,., , : : ,, : ; . , , , , , : : ,
£ìiììniiipa* :córducere.II,ii. bijbabimif sas eór -

._%££*j£tbes fuerûtm: eo fumta eft navis.iii,…j.


£!£ildjftrafîè; qrbis laâeus.s.3. , } - ... t

Vine»*uhù£gliáé.%inam, majtm: vultus mutare, o


torquere. » 36, * fìa •, , , .* * *.
sïittuidjfé
a* ,

.5g3;; sontingr£J,%?.T
frembs* mijjan: a• fiuarum rerum
-

£i%fgllem, bieje ©adje;mijfäüet jtbermamh : hæc res


'_¤ultum habet offenfiónis.iii,39. -

$itgabe.&ríg;tertwiti&fib: d6tes magnam quærunt Pe


cuniam. P.VI,1; ; • ' • '
mittebrixit, aft&: omnia perfèqui. 1,39.
*mi*em, fafì in $e;mittcníicjcn: mediám fere regionem
...obtinere. §. 4. mittenimê íeu: compleaimeóúmio
_cum, S. j.-. . . . . ..,…T * •*-

£Rittel, tin mef6*eatigr3:fubfidium nece£arium. ii,«.


., ff)£ife$$ûittílé tcbiègcm:fubfidio aliquo uti.iiiatis
… gemifit£,£ittcl ttgreifiem: ad rationem áliquamconfì
- -
- gere, ibid.fófw*i5timâXiftri*non egeo meäicina. L.3.
... - •! • .
… •* *** * * ». · ·· · · £3cmp; -

-
*;• .• *
-

%rji %ης» if69


T5ETĘ $yíTERTIĘII,
} & alia, reperitur medicina. i, 33. €tma8 Durd) erlaii6te
.
<$Witfel etlamgem: honeftis, confiliis aliquid confequi.

-
' ll, 3. $$$ &in anùtr%ittel, fid) beybem gemeiiìcia
: $χακm belit6t $u mad)em : eft álius quidam âditus ad
-
*' multitudiiiem, ii, 9. §a§ befte £ittébor alle unorbo
** mumgtm ift, baßmam &'c. Omnino omnium horum vitio
rum, atque incommodorum una. cautio eft, atque una
- provifio , ut cet. L.4. bießumit be$ gemcinen$âmne$
, iftgm treílió%ittel){*int $adjtmnad) Sßumfö6indu&
gufübrem:nön mediòcre telum?dres gerendäseft bene
volentia civium, L. 17. ' . . . ' ' ' ' ' - -

$Wittelfttaffe, treffem: mediocritatemitenere,quae eft inter


nimium, & parum, 1, 35. adhibere'modum, ad medio
' critatemq. revocare.1,39. thamfwtJtie. Šittelfitaffeí}ai,
* {em: MODVS ADSIT. II, 14,. … . ι , , , ,
£Ritternadyti gegeh£Rittetiiaötju (iegem:fubje&um ef
\ fe aquiloni. §. 6.£)iemitt£: , ::;- ■ •άι?íiibct
,:.
: aquilo
-inis partes. ibid.'' *' '
f -
niittbeilen, ########; alicui - ..* * .-

î aliquid, 1, i6. afijeiibebiltffiigfii£eutcm fta$ v$i $i


- per $üterit mitt6rilem: idprreis hominibus indigenti
** bus de refamiliari impertiri, II, i;. '' - -

syáíôïìïíïíôïöübertuf moderiitns
^ voluptas eft etiam fortaffe quidam naturalis modus.c.u4
my$glid), fo biel möglid) ift: faciarh, ut potero. III, 3.
*.: *3 qüoqüó modo póffuht. lll, 33. [3 viel inctifólid) unb
mi$g(id) ifi: quafitum homines poffunt. L. 5. m€μη;$
: *, m§3lló ií : fi fieri poteft.lll, 2. tpie fam bú$ m$glió
.*£Wii: qui id fieri poterit. L. 25. bijifimiótmöglid): né
, _ go id fieri poffe. 11, 5.
5 -
; - ' ** * -

, £$nt» / • berÄRomb, bcr £in£iót %oti ber €onftem emt»


• ; pfängt, ifi ber unferííc Stcrn : in infimo orbe luna ,
' radiis folis accenfa, convertitur, S. 4.
£Xonofinfternüß, cimelange borbcr fìgtt : defe&iones
lunae multo ante praedicere. C. 14,
.£Rérber, ciii:ficarius. 111, 13: ..… . . ,. , *** ; • *

$orot9£/ tip* grtuliííe £wrtf%t 5*g*6tf ; obftrin


*. ^7 , 3 'T i T (1). 5 . · · · “gere
, :
:
.

m. - "-
-
-
- J -

-
-
- -
-

-
-
- .
-
•• *
.._ * _
,***
• ^, - %%u .….. … - •_-
• v.
* - gere ££i3;SiÍT i. time Š £5E; ύζ *; *;
<-geheii: caedem in foro facere. P. IV, 1. - ';!;
πὸrgem, cr bat offt bvmi %emb6i5 pi:bet am ben %eflcm Κίς
£*£rg;uiib fuic ct wgm%tgen 61$ in bie fyäte $a@* * *;
- £ííííííííííííííííííííííííííííííííííííí:
" fet.ingreffum,
C. 14. quoties noxoppreffit, - -
&;
cum mane -coepif- : - - - • ••vi

miííçígtib
defatigatione fiib*wnbcr £tfidtganguibt:
& exercitatione ingravefcunt.C.corpora
u. fî
$. £m
*%be/greffe fooramf mcmbcm: mágnum ftudium, ope- !f|
** ramque in aliquam rem conferre. I, 16. in re aliqua o- tt) Iti
peram & ftudium ponere, I, 11, plus operæ & ftudii po* $-
** here in aliqua re.ib. qmnem adhibere curam, meditatio- .Š
\iJlli
- hem, diligentiam. I, 31. &incm ;u8tfallcm cihige $übe -

'* amffid) ntbmem : moleßias aliquas propter aliquem ági


ííiíręíeutiouifoiiem jufîij ncjiiicns : £f
* -\Labórem & fumtus fufcipere. i, 9. ftiuéh'$lciô mod5 - … **
"$*Mfit auf ma$ hcntcm: hihil áúdii, nihii ößere, ni- íí
hil facultàtum in al. rem conferre. I, 9. fciiic %i% • . hi,
'jäöïíôïëïãïíìgerì.i.ííóú ôïí $j** *£ti
16em fcine %i6« g«6en: ip al. réparanda negligeri- Ę
íéri effe. L. 17. eiiicribicl£Rü6e madjcm : negotiúfíex- ;io
.. Hibere alicui. iii,3i. éáóôïýti- jtficiicm éorge unb '*;
*'£YÌ6e berurfaóem: res, quæ nonnullas curas & mole- $ig;
* fias adferunt. í. i;.bcríúbe überl)06tu feyn: mole- ÉÉ
- ; ftia vacare. L. 14- fine $Rüße $crgcblid) angewanbt CI.,
6a6em: perdere ftudium feu opetam. P. V, 1. fió nidjt τιtat ;
;'i£iiigef, quó miót me6r $ìbe madôên , iis bie , £f
3 €a6eerforòert: neve minorem, nevemajorem curam, '*■;
& operam fufcipere, quam caufa poftulat. I, 39. Mify,
£unt, btt [}at mir, baé%ßorf qu6 bcm £umbe gemom tení
' mcn; id ipfum cum tecum agere conarer,is antever- . , *j
*' tit. L. 4. : ìiì -

mánolid), fierebam mfiiblid) imit tinamber: a præfea-


** tibus coram fernio habetur. L. i. -
É
fi!«
muntex /baburg, twrrbeií ganß mutatet gemaót: haec '%
... res ge acuit, lll, '.
initxif4/£® ®finium eóabim, unb anbtta £sita;
v- &um ;.
1 - .
• %is. . . ' v7r
TÍ33etbrrjTinírrifd) fjnT:TifTorofteR
inutilem ( fibi ) odiofam (aliis) incidere. I, vs.
. * gite £tuté {imb. mîrrifd) ünb cigenfinnig : svNt *.
MOROSI, ET anxii, & iracundi, & difficiles fenes.
C. 18.
£tfic/ t/a$6$teióóór time angeliffime £■ufic? quis
eft, qui complet aures meas , tantus , & tam dulcis fo
- nus ? S. 5. bic£RuficjUie buróúic $empegumgbcrer€tcr,
• ' te grmdót tvirb, bie ba, jmbtm fic bmlbciiter ßobem
;. $0$mittitem tiάm perfuìpffet, fiiamdyerley licíliáé,
' unb mo6lftimjent'è ubcrrinfiiiiimurg. júitcgc briiigt:
: Sonus, qui impulfu,& motu orbium(fc.caeleftium)cön
«ificitur, qui acuta cum gravibus temperans, varios ae- .
quabiliter concentus efficit. ibid. --
fijfifjig, fetm : nihil habere negotii, Ill, 28. otiofum effe;
3L. 4. miemablé mìjig Κύm: nunquam ceffare.III, i.fem
33 per agere aliquid, & moliri, III, i8, operofum effe,fem
a*
per agere aliquid,& moliri, c. 8. tef nid)t fati máfiig
*f%em: cujus nihil agere animus non poteft. II, 1. TI.
j| £? Ę dile&us.P.VI, 1. '
£utb, iviííiagbem N.mw%(}u%uf6gefcknfçyn: hunc
TN.juo animiô vixiffe aròitramur? it,7'gutc3£):uf6$ ' · ·
-

- £0n: confiftere animo. c. zo. ' , . /


rhüíbig/tiii%t£;. equus ferocitate exultans, I, 36.
ŠutôÉille,'íóúblióêr: flagitiofà & perdita libido;
I c. ix. bi$ 3ę $; $Yufbmillem: a&io hujus reinon
* vacat pe$tilaritiāt,35. * báé £ilter bctiimmet unétcm •
syutfiiwillem bcr jungen$abre: SENECTVS id aufert
: ę quod eft Ε vitiofiffimum. C. i i.
pnutbmoiliig, tincm inufíríllig btleftigct : injurias , no
Tcendi &aùfà, deinduftria inférre alicui, I, 7. fid) mut6*
• roitlig in gefa6t £tgtficm : fe offefre periculis fine cau
v- fA.ij'.£. fidjnitifííiíligim €úmbe, umb ©d)anbeftìr*
Š fcientem fe fcelere contaminare. lll, 8. * junge
<£cijfe finb mutfifoiliger al8£Iltc ; $£? fie nidjt a
-

fo/fonterm nurtttidjelfijffertige $3$gfl: PETVLAN


{ TIA, ET libido,magis eft adolefcentius, quam fenum,
33. ££; - '• 1¤€C
1**
**» -. -^(& -

— __-_*.…- *-•_…__ __ 4
nee tamen omnium adolefcentium, fed non proborum.
C. iv. - , •' ,
£Yuttcrfprad)e, frimeretem: eo fermone uti, qui notus
eft nobis. I, 31, -
:
$R.
£tgd),nad) umb tta6 eft/a$ im3%3£rdtijftm: fenfim&
pedetentim aliquid facere. I, 33. *•* • -

%tgdyDcndíem, einem ®inge genau: animi fui compli


catam notionem evolvere. III, 19. btr £J3mrfjcit mad)*
bemdfeu: ad veritatem revocare rationem. III, z t. tincm
:
$ing 06ne $Rad)8et dem $£!)fal! geben: temere alicui
rei affentire.I,6. be) fid)fcl6ft naótcndfrm/waé boótool
am bcm 3)inq berfe{;em fcyn miiffe: fecum, & cum aliis,
exquirere,quid peccatum fit in aliqua re. I, 41. ,-
£gdjorudf,513}at groffcm: fumma vis eft in hac re. III,
17., -

£g3d;orfidélid), gitmliófìaóbtídíió wom ciner ©aάe


6amDeim: fatis fortiter de aliquare dicere. III,33. _ .
£g3d5geben,{ingmfya&: cedere alicui, I, xv.feinem%Yen*
(d)em fog3 mad;g«b*m: nulli homini fuccumbere. 1, 1 o.
çiiiem gar nid)t$ madìgeben: ornnia negare alicui. III,
33. * fít immigr ngógiebt ui$ bi*.£gjig; gi$t firafit,
fiir6et finem $reumbim augenfjeinlid)e ©cfajr: PEC
CATIS 1NDuLGENS, præcipitem amicum ferri finit.
I. 24• . - . . ; • •, ^, . -

£tgdygråbelm/ ingmer: femper aliquid anquirere. II, v.


37adjagcm,&ficm3\ingemit großem §leifi:ftudiofifìme
aliquid perfequi. lll, 28. •.••

$tad;£ommemißi*: prolesfuturorumhominum, s. 7. qui


poftea nafcentur.ibid.
%tgdyläßig£eit: negli entis, L. • •.fine ílégadii?
figfcit in tinct í íótigtn eafie i[t böd fi fjclienâ,
foíìrbig: vituperanda eft rei maxime neceffariâ: tanta
incuria. L. 2 3. . . - …a
£tadyreoem,einem fpa3#t! £o6e ober gut Sóaube: dice
re aliquid in aliquem. I,9.
m. 199 -
-

£ggréve,Di*gcmi;iii:$ 0£$%wltf$ sumus;


*

i
re sis
; Tijftprjifftm : Tumores (ß. de ß) non ponere ante .
'' falutem. l, 24. -

£tadyridytjìabotìióniótgtnug'am£%? [)a6c;quaenon fà- v r.

tis notâ;funt mihi. ll,.id) f)abebió infieferéadje nió!


o6me $&aórid)t fwollem lafjeg: hæc tibi ignota effe nó
, ' lui. ibid.babvii!)at man$ad)rid)t: hocTnemoriae pro- |

ditum eft. L. 11.


ΣΤadyrubmm,memoria nominis fempitern».ll, z z. • ' ,

3T3d){d)!, gen/cintim: alicujus fimilem effe. ll, 13. finem -* '

585fíúbrém iiid)t maόίόlagem : omittere imitationem , * -. |

imajorum. 1, 3*. 5er eifitm fwlI mad)íólagem: ad quem, ' , |

, fa3grum alicujus pertinet imitatioJ, 3?.vwmj)gj man. . • • • .' '


* grofíe £)0fitung 6at,crtoerbefeiiiem%3atet ma6íólagen: ` · · ·
qui fuftinet non parvam exfpe£tationem imitandæ in-, |
' duftriae (patriae.) lll, 1. . ---- • |
:ygdyfebeii,%ätteiiiam nidjtf0£ic! mad)qefehcm, &c. nifi |
\J tam multorum
ad hunc impunita fcelera
tanta perueniffet tuliffemus,
licentia. ll, ?., . nunquam
. .. ' ' * . .
r / • |

„ £tádyftems:
rtädbft,6£)tt: fecundum Ëos.ii,3. •• ·
proxime,&lll,3.
propediem, •*•;
.

¥jg$£; jcglid)er ííem $iöfitm Ę f$fines , i ,

* utjpf'inter fe âliis alii prodeffè poffiht. 1, 7. finem ' ,


${δόίςn lic5tn,al$ fió ílbíitm: taiem, effe in alium ,, - .
*'qualis quisque ip fe[6]:
fe eft. L. 6. £tn jeter lic£eINfinxit* , , ,• ,
.§.íófíú åîé fid) QuEMADMODuM SE, • ,
quisque,fic in amicum fit ánimiatus, ibid. . . ,
£tádyfigllung,i)urd)%óftellungiimftin£*££mfwmmiga: }
ex infidiis initerire, 11, 7. fid) fciiier %αόficllung yu 6£• . . . .• '
'ígírem6a6£fi: nihil habereinfidiarum, 1, i.bciicn$ a , , , .
ftellumgcn «int$ £nttoipmen: impias alicujus i; ' ' ' , ,
* É S. ;, fid) für ßiter rigcricm %mgermatibtci
$£? fürótem? iiißen: perterritum efíe metü in-
'
,
-

v J ' , •
-

, fidiarum a füis,S.3. ' _. . , ' , , ' ' •'


zú'άt,ye
'Pjr£f.
: contra&iores no&es, ' • ' '
'hem in 6ij inbiefpäte
multam noétem$aót miteinaiibet
producere. §. 1. ' rctcn:ferma- - - - - - •


• , ',-

37tgd)tbeilig, ηα$ ttm


quod contrà rempublicam eft. L.•*, ii.] I.
Éäusgºatafi ' . .
\ \ • , ,
* T, , , • , • • , •.• • • • , • , : : •*. £t3dj* . . • '• , , ,
.
^ _ -
, p.
-

- •
- -

•* -
-

* * *

-
o
-

v. , - . • . / v , - -, 'v , v

- • - • . . * - - i. \

t. *- -

- • . ' a - *

... / -
- -

, • !

*
,• •
… -

v .
'. s.
3, >
- v.
*.
• • -

-
- ,' i74 .• --•.- 3r's _T" - - II - ,

,
-
… . - ääg;5TETTE)uii; c.TESTAT;
imitari, l, 24 cinem a!t8, ma8 et primimm,na£f61ia
a
, ad alicujus ftudia, inftitutaque impelli. 1, 3 , fidjèitii
-
* gum (£reimprl fùrfieiler,um? £3 briuílbrm iiad)i3iin: de
~figere fibi aliquem ad imitandum.JI, 13. miif großm
*£$letf e$ naótfjjt tpoflem: ftudiofe fa£ta alicujüs ini
tári.1, 9.%ßir f}um e$t)emem nad), tcneh &8un$ mad);uu

* , fíum ícfic£et: jifiitamur, quos cüíqúévifiííííí'i.
v
/
- - * minus
nem etfiagfiitfjt naftfjiifi
confequi poffe. Hl, i.fùmmari:'. imitatione
. ,
áliquid • _

`v
1

/
' *tad)tfd)crbe, màtellio, £.v, . .
I. i
xtgdywelt/6ièbrm mitb bie ®?adjfpelfnod) gu rebcm ttif,
k- -
* 1 ~fem: hæc res nota pofteritati erit, L. 4. .
ngbe, 6e) citrcm íépit: non longe abefTe ab aliquo. C. a6.
propius abeffe ab aliquo. C. ii. éiner Sadjetiäßcr fe$t:.
propiorem effe alicui fei. II, 6. €$ iji mpd) måíïet : ffite-*
*ius eft. I, 17. etftas imber %ä6*6efraótem: prope ali
quid intueri. C. 14. £imem 3)iig gatºriaíe 6rjfommens,
$uam proxime accedere ad rem ajiquam: G. 15. fid) máj.
: §£ gu cinem mad;em : adplicare fe, & propius admo
*yeré ad aliquem, üt ufu ejüs, quem diligerè cœpimus,*
• «fruamur, L. 9.
, , £jmie, iiiíí
¢Élióet : memoria nominis fempiterna.
II, z. cine$${αβήcm ammefimcm umbfüßτεμ: nómen a
licujus ferre.ili%18. tom eiîem cinem $ubmet, bcfom•
meri: ex aliquo nominari. III, 16. einet, $cr íber bcm,
$u$m $iner $yfofircn fig) ftlfiflem puré fine $apí•*
fertiit finem ${a%iiifit mafiet; qui adlaudes, quas à
patribus accepit, addit aliquam'fuam, I, 3*. jid) tinxm
jnfer6fidjem %%niem madjei myflem :' ad immorta
itatis gloriam niti. C. 23. cognomen aliquod fi ;
bi per fè parere. S. 3. &ftg*n5eit 6afitm , * ftd) eis
meri. 6erííinter $abihen ;u máótm: habere &aúfama.
sélebritatis,& nominis. 11, i3. &ineii %abmen »erbienig*
a6em : nomine aliquo dignum putari,?. V, 1. 6e0 mera
it5iefer ®rafimeftätt : hòc verbum, in quo homine.
ponimus. P. VI, i, £ff a3 mit ftircm rcótém $Yai)mién* ."
iuana: áliquiá noíiííííííáré íüôïítiíïíôïí,
• • • •- - - * fiigew
[. -

í
•*
'-
—i -

f
fi*'- ***
i:* £;; $tabimti $aïýôÉRTET,
ig5at je6t ciiicm amb£rn£Yahmen:ia nôçí
_^
-
l

›› f i
| fit ab hac re i, 1 2. biß ßabet dffi e6rlid)en ©Raffffieft; a
l

395 fordidum eft ad faiììm, ii,i4. 3jíííííííííí tífe.


íiítm %abmcm famamea agitur'i.i;. ftimem %a!)mieit*
:' . giftríör£ibet : nominafacere.IlI, t4, timentifíííííííí -

çôrliöëm %a6men 6tingcns fpofiarefama aliqueíii ••


:| 49. eripere alicui nomen bohi viri. 111, ao. id) mei5bié*
T.

l'.
£tut:ille mit$abmen qu nennes: poííííííííííííí
.£ginare, c. 7. bi§ ift unter beimeiii %a6men ferê , -,

't9mmem : hoc (opus) in tuo nomine adparuit, P. c. i;


• .'
£! *idem amberm ßifiem %men aufííngii: aliqùôïíô
£gmine adpellare, P. IV, C. n. 'bur íiüÄ.
$int$%o$itu$,£i:%filiófiiitiííííííííííííííííííí; | .

Tenitate yerbi, triftitiarì fiijtigìÉÉÉÉÉÉÉÉï* ». . ,


• £tiftii£3%a6menfèrt, fióßïûíifteiitiííííííjú: , •
;
•,

#£ ipfgtesfeari.s.i.£ij£imâ ciiiiiibciiii$i$ - t.

$iti mémiget cimamfioigtm%6fiienerlangeni


£o? steriam, fedne diuturfiam quideri gloriam adfe
£; *
:
/ /
»

•-•-
3;i;s. 7. 536tfit €t%fjofjicëiftujííííííííííí
£)iferíaíemf§nném, iß ôïëïííióéí$$ííé)'iÌ5
£f
£££Ę£## #£, #£#£# -

AA HAEREDiTASÄpatribústráäïüíïìáëris,3 ii£
$u$ patrimoni9 præftantior, gloiia virtutis, rerúri à
geftarurn : cui dedecori effè, mefas ; 3 jmpiumjuá
iiii fíì33, £; mu$ £££££3; -
-

* *.
,
mufjtpiJig £ctf(f)ergcm
£££ tísta i: ' NoN
NoN NE
NEC : . . * * * . ; ; '' . !
7e • ., . ' •. •' • . . • - \
ā #73bfting, umb $iciter:vi&us #*$;
:|
g?
{" ?
£ti*$$ gbtufig unb £ot6buifítíüfüs vit; £.
1, 3. %3a$$u;£i5e$$abfuiig ijyotijíiir ä
$es, quæ ad yitam pertingit, f, ίζὰ
- • ^ .
w
*
, , |,
£! t* ggrtipentffi, y.ciiie%afrujigatif Ê É
ā% £. II,16}$tine $abrumgíeríêî:fii: íéïäï ÉÉ; , ' , ; -
* .

,
3% £tffere $abrungíuícm,ígiíiígíéíóiiiötííííííí:
a?
μ*,
£rneli9res quęrere, fiullis fuisfebüs aííeífiífi ,£3* -

;r!
a$tígí;a5rufig %a5ciì: femhabere, ii, íéêïëçíáí
fungébriiótt £fif* faótm: rata fìmiìiarì
t • • • . . qaäää
iis r. s* *
' .

. *
\
, •
| a
-

• \ -

P. • . - -
.

.* ,
/. & . -
,- ,
- /

* \
--

; - Δ ^ -

-
^- -

XIV% -*. ,
*76, -

- • •
-

Ίis rebus, á quibu$f


$intciiicbijeig $a$tung Ę;
turgi; a4.*! $umiteie? … m . *
fiat
ÉÉÉWì, Ex QviBvs áliquid ädjiijitur, nihil eft l)
*agricultura melius, nihil uberius, nihil dulcius. 1, 4*. an

tj ta$ ifi fcoíl fim £É hoc homine nihil poteft §.


'£ÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉin
ftultitia effe. £. V, *.. . . .groj;r£Yarrípiitpari ;
::
• m&trif$/$a$ ifiJ trifógefiamb£!t:hoc dementisr, eft,!;
' '..' • * .
lII,
' T:£$$ $$$$$ ÉÉÉÉÉÉÉÉÉ É
gátTíítrií):ighg£libro Tulta ræclare, illud (unum)
. , §.
3ôfùrde. ii, 16. £$£ ÉÉÉÉÉÉÉÉÉ É
hoc nihil pôteft effe ßultiu$. i, 14. €i É §.
_furet* £ fiii**!:33: ......:,..,_, , _ • • • Ę
ztgfe, fif) cim*É íitíóta£ni decipi. 1,27. .; tiM
gtiir, figurib;i tätlióti immábilis natura.1,33,536m tum
. itiir : duc£ natura. Il, 3*; $3iber bie§¤atur: adver- }t|
fante & repugiiänte natura. C. 19.53a3 fyiter ti£%4* _
- fit íít : qüoí
ííííTíiè difcrepat
$atur a natura.
6gub:li; 1,41.®gm6 unbgat
contraugìygifarina£ia£. ji
7:tí
£náére.ï,3i.'$i$ii mtig£.33tu;3g£££; fim;
É natura mea non fert. I, 33. £)i}ift ber%gtur niót.
μψibet: hoc conceffum eft,.n9f rgpugnante natura. {{
b,

p iii, §§ 343 bie $atutmit fióbtingt; quo3 natura fert. §


* s.3. quod naturaeexigit
Ete'}atur;hoc neceffitas C. .3Siferiwbet*
adfert.ratio.IlI,
ipfa natúræ 53a£u£ $.&i
iöc£fcribit. II, 6. £i£mirtj$li$ $atu$ e6em : j
sollere hominem ex, hGiiiine.fií;$ie®emüfíy$. &foe* ā
fungen,tie twiberbie%atur fauffsi;;aiii;ji££$: iis
ÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉÉåíçmiujtie$atur?a*: ìig;
ï ÉÉ Ἀλάδῆáximamivirnnatura ha- * lj.
ÉÉÉTÉTyét gratuffwigem: naturam ducem fequi, iii,
1, 7. naturam 'copfetyage, I, 31. convenienter naturae yi• \;
vere.JII, 3. natür* obedire.III,3. naturam, 9ptimat; du- „ft
êéífiííeijue par£re. c. 3.39n$tit $u $i$ti, £)tm•
Ęìdt.fòii;iiabere a£££££££££££3* %
ÉÉÉ1'Èéííííííííííí
fimb bafîlté $!
$atur£ufifìt, $$
f Wfi : ftudia fua naturae regula metiri.
*.s , * è ra- 3 -e -

τῆeiii;-;: £
*.

--.,-… -
- - - -
_r -
*- -

~r…__ _ --- –=*i¥


-

“… -- -----*--*-… -- ---•--*-*- - -
- •
.-
-
-
-

? v
-

_~. , • . - • l
Ἀγα κΥe 177
natura bene informatus, I, 4. €$ ficdftttm%Ren{jcm
umb %3ieffe in bet $atur: generi animantium omni eß
a natura' tributum. i, 4.£/i3ein miifilió«83)ingtomba:
$Ratur cimgcpfian6t fcpu ; utiliter a natura datun e(Te.
I, 15. ba$íít um$ @on $atur eingrpflam6tt, ba§&c. eale
ge nati fumus, & ea habemus principia naturæ, ut cet.
III, 12. * €im jeber foll [rimer 3umcigung unb ®atus
folgem: ADMODVM tenenda funt fua cuique. i, 3i.
£am foff mid)t§ t6um, baju mam bon%'atuffeine £uft
ύςt* NIHIL DECET invita minerva. I, 31. AD QyAs
IRES APTISSIMI erimus, in iis potiffimutn elaborabi
mus, I, .3m. £)£t £atur wiberftrcbcn/iftebcm [09iel, als
moiber ©ott fireitem ££$£ EST aliud, gigan
tum modo bellare cum diis,nifioaturæ repugnare.C.a,
$tgturel, vid. %umeur.
£μαturffinbiger, cimct £pm : perfpicere, & cognofcere
naturam rerum. I, 43.
, £tatürlid), natúráóe £inge: quæ fecundum naturam
funt. III, 3. ®ij ift Wicl fiatùíliócr:hoc multomagis
„*% eft fecundum naturam. I(i, §.
3| a;;; fi6 mit béfen ©tüdftm: maleficio & fcelere
g%I . pafci. II, 14.
.43 f £eio, grwííentablmgiwierigenbom fid)q6fteléem: *nagns,
;j% & inveterata invidia {e liberare. II, 17. άu8 %ib :
;£| propter invidian. L. 11.
?| $ibán, tinent egenfimct ßßißen$atam: re&efa&is
;$| alicujus angi, dolere,invidere. L.16. , , ,
s. £|
Mi
aggrg,
8
bie %2ciguiig bc#€¢mù:68: adplicatio animi.
£ aiii; ió fagentin baju: ngn placet.3,45,3)uftitfn*im
jsjf. ' mer
bagufgrtôrtis certe negabis, P.IV,1,3)ieferíriótja,jes,
a$tr mcim: hic ait, ilke negat. III, 13.
t£ -

í. 37ebmen, tincta ettpg8:£ettabere aliquid ab aliquo.III,


^® ô. deripere, aliquid alteri. III, 19. extorquere aliquid
£; alicui. III, 3®iaémf:it, €¢{0unt) ®utmeí}mitm : adidhere
áf ;' ;
: . alicui pecuniam. II, ι s. eripere alicuirem. ibid. ttfma£

!
- - * ^ • - - - • -
i. - - ' - - -
- - - - •, -

vs rte rirt»
ΆΠΕΤΕΤΗΤΗΕAliquid accurate defendere*
?. I, 4. - - .
£téhìçí, ba3 ncmmct mam in$gcmtim β;hoc propfi* di
citur ita. III, 4. hoc communiter adpellamusita. III, 4>
- § íári maì'e5efo, al3 anbcr§nefincm:hoc yerijs fi£•
quam aliter poteft nominari. 11,8. 3)iefer fyli mad) mit
genemmet merbem: hunc volo nomen meuR ferre. III, 18. .
3τάj quíelicti: tendere plagas. III, •7. §)a§ $$i{bpręt
iäìïítoíí»wr (id)fel6ftin3$'&6:fer* ,nullo infequente,
inciduítinreíia. ib. unmoiïcnt,im6 ®*6 geratbem: in pla
gam incurrere imprudeiitem, ibid.
:jîjîgîëîâåíaííiituitjt3adjtcn: aliquid vix minimi
momenti inftar habere. III, 3.
*ig;fg, gtofie, gan&t$rmccm: interitus exercitu
um. II, 6.
' yiäçìájiagen, fór butô sit ®ing nisbergęlagttt
Moerbem: frangi aliqua re, I, 2 i.
ygiôîigînut áuf iiicbrige ®inge ßinet. Sit riótem:
çïçfuás cogitationesäbjiceréin rem humilem, atque
contemtam. L.9.
£t$ffé!, cim${δῖ1930|ier: fextarius aquę. II, 16. . - -

33otb/ groffe: res adfliétae. III, 32. obnè%f6{&ym: vive


Ëíôïí, moleâis. lll, 5. iii ®ötb unb €Ì€mb geta*
fíìvm: adfligi, II, 6. calamitate premi. ll, 13. adficiatque
ääßigi difHcultatibus. li, 23. incurrere in calamitates•
iiia. íit 6abemeinttley%t%: onus Ribis9i£g\£$£
jîä.'έíôçìáôáâïëîiiiem, unb bem amberg'otô
iëïíåíeri: 'άm aliquam partem tu£m%£, £eliqu**
(ßil. partes) deferere. 1,25. bet §¤ot6 abbélíem: necef
, íí'ííííííííííííííííbíéêïót6 ah$amm ge$t;
cum res agitur, in difcrimenque ventum eft. ll, 9. gu
ber %0ftygiae £ugemb maóem: veniam! neceffitati da
re. li, 16. neceffitati parere. II, 21. Qu8 $0t6 m)a8t6um :
temporibus adduci ad aliquid faciendum. I, 13. neceffi
ā€λάaliquid detrudipoftulat.I,
Eempus, neceffitasque I 31, bie ®tb etforb£££££;
13.tbenm££ tj* $8off)
, extorbert, einem iba$ miitt6eilet : impeftirì alicui , fi
qüändo üfus eft. I, 16. tit $wtb iwingt suae;i;
\ *_ - ®
—***— '*
Tf$um: neceffitas hujus rhufieris fiiiHi G57ETIETIATEGE
fihi adfert necesfitas, non voluntas, lil, 1. tincii lic6tii,
506 illdjt qu3£ot6 : diligere aliquem, nulla indigen
tia, nufia utilitate'quaefità. L. 37. e$ ttirb mir glóôtiô
Ę $ρft ge$ta{)f, fbieba693aterlamb £j of6
-

tibe: fubito fihi qffertur peticulüm, difcijjenqué


patriae, 1,43, * (£$ fiält gat [jart , fbtmfi miam fid) ciiit&
amberm $ætífúfí atifidbiiitn; bafiér qud) i6rct íemige
€$ tbum : QVAM GRAVES, quam difficiles plerisqüe
• yidentur calamiitatum focietates ; ad quas non eft facile '
invenfu , qui defcendat. L. 17. ein guter 3rcuiib mirbim
bet %fjerfaiibt: AMICVS CEKTVSTin re incertæ .
cernitur. L. 17._ _ - - _ _ _ -

$íotbourfft, 8ci6e$$aíírumg iinôÝótáturfit: ufus vitæ


neceßarii.i, 8. %346 gür $eibe$ , $'af)ruiig uab %t%•
' fiurfft gebêt: qüod adufùm vitæ pérânet.Thi,5. £s£d
vivéndum neceífaria, lll, 6. feine $æfbburijt 6cimlid% '
*rridjfem : neceffitati dare dperam, ut quäm occúltif.
* fime pareamus (/3. ei.) i, 35. bic £j*i!e beé £eibt$, [0
fmam $u $evriófiing §#£#£££; -

fel6ft) nwg) quô biè $errid)tufig fjifiyrcm §¤fimcti


iì£hfieri: Qugrüm partiümi corporis üfus funt neceffariis
eas neque partes,neque earumi üfus fuis nominibus ad
pellare. ibid. . . _, _ - ·
*f3tfjofirfftigìoffibfltfftig€£eiite: tenuiores. ii, i§.
:;otbweiioig, bi§ iffiiofí}iwenbig: hoc eft primum & ,-

neceffarium, ii, §. bet £lderbauift allem nófírmentig:


£ominum generi univerfocùltura agrgrarii eft falütariss
C. 6.5cuít anb%3afferiftun$ nid)t fw fiéffiig, algcet.
M©N AQuA, NON IGNI, üt ajunt, pluribus locis
utimur,quami fiac re; L. 6. I . . . . . . .
£ïìïíôáììáôéáóé: res fugifera&fiu
&uofa,cuius nulla pars inculta ac defeftaeft. lll, 1. res,
quae miultùm utilitátis habet. L. §. nfiglidje 3`inge: res
' fru&uofae. P. VI, 3. £imem pielmìßíióßóì: mhaxime uti- ''
fem efíe alicui. II, 3. €3 iß mir [ἐθτ ήάίδ: hoc vehe
£iepter utileeft mihi. ii,i3. &$ ifi iiiir niííió: cónducis - ' - ς * *

ääilli,*3«hoc aihi opus eft. iii, 31. ¢ôôébém, *;


- ai) '* * * , *
\ 18o •* r;u
Γη £c5ca Ήr mi$ti$;Thac reTOtiTutiHOFTBOTitTE
vitae reperiri ulla poteft. P. Ill, 1. e$ iff nid)t3nü6e : non
adtinet. I, 31. feiméni$J?enfóem foagmìffe íepn : hec fibi,
nec alteri prodeffe. ll, 16. biefe §teuiibfóafftjfi nid)t&
miiße : nuila eft haec amicitia. í. i6. ba§ aííeíníálid)fie :
maxime utile. ll, 1. etfinbcm, mogu tim ©ing íí$ít):
principem inveniendi effe , quem ex quaque re ufum
habere poffimus. ll,4.au$ falííem%ßatjm fió cimbilbem,
>• bif oberjene$ fei) gufoberriî6e': emoluméntum rerumâ
fallacibusjudiciis videre. lll, 8. cimcm mid)t fagcm, maé
ibm húgifi: celare homines, quid iis adfit cömmodi
tätis & Copiae. lll, 12, ita& eufferfid) mfi% £ufeWnfjfimtt:
utilitatis fpecies.lll, z 6. berílderbauiífallem ${ènfùçti
nüß unb ii$f6ig : hominum generi üniverfo cultúra
agrorum eft falutaris. C. 16. nïfilió fódincm : fpeciem
utilitatis habere. lll, 33. -

- 37ut;em, ber groffe %u6em: utilitatis magnitudo. 11, 16;


eiiiglumentüm ill, 4, i:t fálfólid) weruicynte $ugem :
utilitatisfpecies falfa, ill, 3o, groffrm $ugem fóaffem:
non parvam utilitatem adferre, I, 23. non mediócris
utilitas quaeritur ex hac re. I, 42.mirificos adferre fru
&us. C.3, utilitatem parere. L. 14. fid) ®u6em föaifem:
utilitates fibi comparare. I, 5. feimem %u%cm €or ba$
Ij$6fte ©ut $alteri: fummum bonum fuis commodis
inetiri. I, 2. béngenicimen$ußcm6tfMrberm: communes
utilitates in medium adferre. I, 7. communi utilitati
fervire.I,io. ad communem utilitatem adferre aliquid.
I, 16. tradere fe totum reipublicae. I, 15. adferre aliquid
ad rempublicam. 1, 44. fufcipere aliquid reip. caüfa ,
$el, pro republica. I, 45;$um $u$te$ gemeimen%3efen&
bitmem : ad ufum reipublicæ pertinere. ll, 17. aufeine$
*?J'ußem febrm, bcmfelben 6eförbera : utilitatem alicujus
tueri. l, 25 omnia ad utilitatem alicujus referre. ibid.
rationem alicujus habere. lll, 6. multam utilitatema ad
ferre alicui. lll, 6. utilitatem alicujus confervare &c
continere. lll, 6. confulere utilitati alicujus. ibid. utili
tates alicui tradere. Ill, 1o. mit time$ amberm €(f)abem
' finem $u&m £«fWrtrtm; alterius incommodo fuura
augere
-
- . - ΣΥιs ' ' 18r
augere commodum. lll, 5. prepter fuum emolumentum
fpóliare aut violare alterum, lll, 3.%Iiifbem%u%£m£{)cm:
uitilitatem fequi. llI, 4. anf ftimem cigentm%Rüßtii gar
gu febrfe6tti : femetipfum valde amare, l, 9. pugnare
hon pro falute communi,fed pro fuis commodis. 1, 19.
fua cupiditate , non utilitate communi impelli. ibid.
{uum commodum tueri.l,43. utilitatem ad fe. rapere, lll,
6. fuaeutilitati fervire.lll,io.peterealiquid,quod perti
net ad ufum. lll, ie. »on ciuem @ing $ußen babem:
plus adipifciboni,quam mali ex aliquare.l, 14.fru&us
& utilitates percipére ex aliqua re. ll, 4. ex al. re fru
&um& commoditatem percipere. ll,4.tempeftivos fru
. &us ex aliqua re capere.ibid. quae exhacre fiuntutiliter
ad hominum vitam. ll, 5. ex hac re mihi fru&us eft.ll,
18. hoc interdum eft fru&uofum. ll, 18. hoc pertinetad
-utilitatem. ll, 25. hoc maxime in re familiari $;
ibid. quod efficiens eß utilitatis.lll, 3. hoc expedit. l,
, 9. utilitates ab aliquare percipere. L. 8. bi§ ©ing foitb
›› großem $ußem 6tingem: utilitates ex hac re maximae
capientur, L.9, ctiva3umb£$%u%£m$ tvillentíum: utili
•-.

tatis ratione aliquidfacere.l,13,fpe duci,idfibiutile futu


rum.II,6.omnia metiriemolumentis & commodis. lll,4.
facere aliquid compendiifui caufa.lll,i;.utilitate dirige
re officium magis,quam humanitate.lll,13-amicitiam fpe.
mercedis addu&um, expetere. L, 9. ftimcta tigemem $uo
[3tm jimbaffe6em : oblivifci commodorum fuorum, I, .
35. utilitates fuas omittere. lll, io. [:imcn %3erftamb gw
ber £enfóem %\u6 ammotnbem: ad hominum utilitatem ,
fuam prüdentiam, intelligentiamque potiffimum con
ferre. I, 44. cinemjbcmgríem $u6ém, áud) bem grMttm
etjabeti t6um fönmcii: alicui plurimunì prodefïè &
obefTe. II, 5. bc3£ugen36al6cti bie €r6arfci* faórem
laííem : relinquere honeftatem É utilitatis magni- "
tudinem. III, io.biß |)at taé9lmßßenbe$$Rußemé: haec
videntur effeutilitatis. III,15,fcimtm%u6tm{)a5cit: utili
satis nihil habere, III, 33. biefe €αόe %t vitlcrltû%'ii%
6em: eftvarius & multiplex ufus hujus rei.L.14.t0q$fam
mitboótvw%l D:r fogtmannte $uê íflím, obct ioa6
- (m) 3 fam,
i
--

s '
18* , £t, 6% •''

ΤΕΤΚΛΕΓΓΕΚu$ TTETay.
quantum auferre. III,2 o,
litas ifta, quæ dicitur; p6fit,
£$*$ußïí)*ifit git?\itig iuit θέμαΊt jungímtm , fie
\.... ££r6arfc if 46vr£3mit gutèv $lrtgu fri£gém; uTiLITAS
AD SE rapere, hogeftas contra reyocare ad fe videtur,
'. J, 3. mam mgf mebr auf£r6arfeit, alé auf fejnem $uo
, %em f£):u; CQMM9DAPEBENT præponderari ho
fieftate. III,4. mam Darí ftige$ ®u6cu8|)al6en, amberm
$eufcm feiicii €6qbem'gufügen: NON LICET sui,
commodi caufa nocere alteri, III, 5. ber %u% miu% bore
É VINCAT uTILITAS. III, . . fwer föpfte mißt
ifign%ufitmlitlem uilù fudì£fi: QuJS EST, QVI uii
I iià fugiât, iii,2g. bie§reuiùííaíTií tigt 36i;j;ii$;
- , uTiLITAS EFFLORESGT cxamici tia, L, »7. I. '
is- •;. v - -

Berygt;f&%fft, ein$tieg,bafmam ümbie£)5et6erre


§¥Ì)afft #*#* cui imperii gloria propofita
eft. I, 1*. mifcimcm um bic ©6crb£rríóaiit fírgitem: de »(
imperio decertare. ibid. cum aliquo de imperjo dimicare,
ibid. id) ftreite mit einem umbiô£)6etíerrfjafft: deim.
- perio certamen mihi eft cum hoc.III,11%ßemmeinerallgim,
bit DMrrferríóqjtbat; cum dominatu unius omnia te.
• . nentur. II, r,::'" '* _ … - -

�briftet/ sim: duxbeili.Jf, $$imet fepm: imperiis præ


effe, P. V, 2, €in£)6rifiei 6eW bem wiçrbfem%£gimcnt ;
q. ad quartam legionem tribunus, S. i. . . . ;
ῦθ{iegem, cimtmi £)inge: laborare in aliqua re, it. fequi
.T aliqüid, I, 1, 3)i§ liegt bit bor anberri o6: hoc cüm
- omnibus eft faciendum, tum haud fcio, an nemini po
;_ tius, quam tibi. II, 2, - - •i. ..*
g)$ligation, time won fióg*££m : qomina facere, III, 14;
\@bfd)ori, quantumvis,licet. L. 2o. • . -

q)oëm,iiian'lauft fidf) auébemi£)btm/imam íínquíffiardf;


anhelitus movetur. I, 36, - -

©ebl, fwemm mam feintéinbie£amy* gitfit, verlôßïtfie:


•** nifi lumini oleuminftilles, extinguitur. C. ui.

-
- . •■;*ig;
ę
dim wj;nbergigii %n(%; vi* *pertus.
• • • •• . - -

13*
- - 6b ®e p4, 183
Offt, faepe tempore. I, I, a. • •* -

¢)bne, )iefe ©ad)e: hac re excepta, L. z7. .

q)5ngefäbr, cafu. 1, 4o. $3öm ungeíí6t jufta£ fom»


mefi: aliquo cafu,atque fortuna aliquid habere, lI, 13.
G)br, 90r pntificit £6rcii: me audiente. C, 4. -

G)6remblåfer, beneâ D6rêmôáíérm&eíìrgebam : credere


criminibiis oblatis. L. i3. £eiii ®cbôt geíem : ab aliquo
adlatas criminationes repellere. L. 18. -
•git,®
uid. P. I, 3.
gum£)pjcr gugc6em gelo6em : devotare ali
-

goroentlid), leßem: fevere vivere. I, 3s. ©eine ©ad)em


• fein orbemiflid)einrid)tcii: res fuas, quae agentur, fuo lo
co collocare. I, 4o. pulcritudinem, conftantiam, ordi- '
nem in confiliis, faétifque confervare. H, 4.3)ie£)f)• ' ,
, , mumg be§ $imumgl3 6cträd)tem, umbfcin£ebem auó fcim
* órbát(id) δarnad)einriótém: Coeleßium ordinem con- . •

, * templari, & imitari eum vitae modo. C. 21. * * -


··
* ©ronung, £J'aaffe unb £)rbnung 6altem: modum & or
. dinem adhibere. I, 5. §m feinem $ertidjtumgcn£)tbmumg ,
… $altem : ordinem a&ionum adhibere, I, 4o. 3uótutiù , .

- £)rbnung barmatí mam fid) im £e6em vid)tcit mu§: Certa


, vivendi difciplina.II, 4. éióíencndiímungeii gemä% i

' , quíü6rem: nihil contra mores, leges, inftitüta facere. *a

si III, 15. €ime£iin%£)rbmungmadjcm: rem nummariam * J


- conftituere. JII, 2 o, - •• • '
- - '.
gyrt, ancipem qufem £)rt gelangem : ad meliora proficifci.
C. 13. ®ic finem gemifju ©ft }u 6emolynem babcm;qui- ,
, bus circumfcriptus éft habitandi locús. P. II, 1. §€ót -

…”
.

, bafiem, am citiem Ott 3ufcWm: tenere jus loci alicujus. - 1

P. $i; £iuftet €rbciifiätmangat fleine£¥rtergengu


*

. 1 * 1* •
-

, beneínéa?íabitatüíiííÉÉÉÉÉ& anguìis in focis. A.


-
- *

3 , •
§£££; conducere. II, 11.30lIpaótem: pu
bljca fumere. P. Vf, 2. - ; , * -
-

*
•.


si
.
: « Palla?, präófige$aliâfie :re&a magnifica, P. I, 2. mar • -

! morea teéta, ebore, & auro fulgentia. P. I, 4. . . .


2 • *
Partbey, <3mit bi*t obct jtnitfialtcm: effe in hac, vel .
illa hærefi. JF, I. -
\ • . • •
-

• *
.

- * ,
-

f , • , • ' ' ' (m).*. £4} *. -

_* -

+ -

,' \- -

…!
\
* -
-

{ …

Y8 4 . p4 pe . v.

• - ÉÉ; t)a§: ludus talarius. I,4z. -

gffage, ííipetc%ajagem au3bet Philofophie: loci gra- 1


ves ex Philofopbia, P.praef. -

32eif, iimmenfòlid)et exquifita fupplicia. HI, 27. £)ie |


€iimbe 6ringf £)uaal umb%im: multum cruciatus tur- !
pitudo habet. III, 28. €be freyfoilig al|e€djmiad) mnb |
%Jtinleibep, al8€úmbefjuii: retinendi officii caufä cru- |
, eiatum fubire voluntaritim. III, 29. -

$peiftlid), eineg anflagen :jndicio capitis aliquem arceße


re. II, 14.€inemeinem peinlid)en ©erióté}3ag beftime
' ' • ' tmem: diem necis deftinare alicui. III, ie.
'. Perfe, €in ©djmiid, bonéolb,%)erlamumb €0effitimem:
. • ornatus, multo aurqgemmifque. C. 17:
I * 7$perfom,berinbef€om%öie eine gemifí$erßmggirem
cuii impofita eft certa perfona. mufi: :
I, z$.&inefjöne amícbntio
,• . _ dje %erfom:forma, cui, dignitas ineß.I,3o.
s pfennig, * tyer ben ©eller miót aótet, mirb nid)t bes I.
, ,
-
$£j£;&gt;xaasvM vECTIGAL eâ parfimo-
nia. P. VI,3. -
*;
, ' . • Pferb, tim alte8:equas vetulus. L. 18.6:im junge$: equus ;
- - tener, ibid. ©it mütßíge3%ferb : fortis equus. G. 3.equus
' • ' ' ferocitate exultgns. I, 26. equus fortis & vi&or. C.5.€im ]
/. 30%mt$ $fett) [)a6en: equo faciliore uti. I, 26. 8pm
- - %tba6fieige*: ex equô defcendere. C. io. bem %fers
. ..' , , febie §£0rengebam: curfum equorum incitare. C.3 o.
' , - mam fo! bie Conduite fciner §trunbe borbero prffiw,
*ie bie%ferbe: utamur, quafíequis tentatis, fic aini
* . citiis, aliqua ex parte periclitatis moribus amicorum.L. |
17. mam rgitetlie6er ein$fert, beffem mam gewo6ntift,
αlé £; uuberittem jung$férb : in ipfo equo, fi nulla rei
-

- impediat, nemo eft, qüi non eo, qüo confvevit, liben


, • , ' tius utatur, quam intra&ato & novo. L.19,
\ , £faiigeit,${ijme : ferere arbores. c. 7. ió íaíe *ie(e
vvmbieíénèâumen mit tigencr ©anb gepfîânât: mul
&ae iftarum arborum mea manu funt fatis. C. 17. bq$
, _%iam6eti:confitiosς. ■y. ;-*

?fiid)t, $it in adj£ me6men ober nidjt: colere officium,


vel negligere. I, *• gaudere officio.?.V, 1. £imem €itern
ti*ióülöige $fiijt trivcifem : pium eß in parentes.
*. »

I. J * * - -

' • , , • '
- ,
• ' _ -
-

- _-^--
… .
— *—==~- _ -

_ —•—•. ~ A.…*^ … ^-~—- _-_*-


- - - - - - - • . \s-

-
/

. _33f pi po · 185 - l *

I , 11I, 33. eine gemiffe £fliótí aít nómT: perfeqúi - ,


officium aliquod TI, 34. ttine%fiidjt in ddjt ncfimię
pervertere, omne officium, I, 1, deferere officiunîi, 9•
c6ntra jusjurandum ac fidem facere, III, 1 o. in fcimtr
$££;£;; Ę
moiber %f];
[*)m : in officio fuo claudicare. I, 33. twa$
ab officio dis. , -
]
-
l

$epa$- $.4*; bijggjg£f %fiiyten, fielóeju ©rf)altum - n


. 1)wr ÉÉÉÉÉÉ tbienem: officia,quae éx £3 .
juiigts du£iintggl 43. jgj magffyiyiomon *ii, …
[9mu$ mam£ine fjulbige%fii6f 6çôáóótefi: NüîïX .
VITÆ parsba§
quferleget, vagare
foit officio poteft.I,.e8iítin&
fo[lcn 6efiinSijkyn: tie$fiid)*^
NöBi§§ùï * • •
-

datæ partes conftantiae, I, wg, - ' - - • , • '


$pfumo : Pondo. P. III, p. Δ - - /

pbilofopbtis, bet ßitißmtefle ;u umfeter 3eit: princeps -

hujus etatis Philofophorum. I, i. -

. * . s .
+ iqve, bi€%.fófpetìgem : hafiam vibrare. II, g. – – –
!ader, titi£eut.39ladet: direptot & vexator urbis. L,ri, · ·
£l4gem, vid. geplagt. -

„ £lafiet, bie fieb£i %[aiietem:ftellae feptem, quiverfantur - § •

; retro, contrario motu. S. 4. • - - -, • ' '

?Igt;/tiitm3)fngftimrn £1. vcrfattcm: vacare aliqua re. ' -


, I, xo. repellere aliquid. I, 38. ¢itiem%!a%madyen: lo. * . .
i
;
cum aliquem dare alicui. unter bemgroffen $o;dibat
iόm, miemanb %la%mctltm mad)en : magnó confe£ìió.
- , ; ,, !
. eustinusquam'datiis.c.i3. ®iii%a6aüfbem Theatro; Y , r •s.

* Cavea. L. 7. ,, ^ ; ' , . .
$pláneetm , Stätte : diripereurbes. I, ,4.
| Policey.£ine fpoíleingeriótate: præciariffime conftitüta . .
-

-
· ·
-
· } |
:| 7 respública. II, 13. respublica ftahs, III, ii.&ineperioirt, , . ' . . %
: fe %olice): everfa resp. ibid. ' . t |
[2oiiceyotomtttg, gufejjuris æqua defcriptio. II,4. * , * ,
£oliceywefem, £im mobl fingeriótefe3: èonftitüta resp. - * ,
: II, 11. cf. politey. - .
; ^32offen, facete diéîa. I, 19.%i%f8al3%0ffenbortiffimem: . . . . .
- fervum effe ineptiarum omiiium, P. V, a. €imem mitffi, • • .
ntm %'offenfiiófanóôrem: non audire aliquemin nugis. -

% £Ίfi;'jî mammijtige$aßen fít 6at, eóìa.


dea uub vofiw my utitttifutia referúsjcoj;ii `` … . . . ;
, , • ^ . ^ (m) s . aia-, ' ' ,
. . ' , ' i

/ -

\ \ »
. \
A. \ ' .

** \ - v -
' . ' • ' _ • ›, ‹
\ , ,, -

i '_-*
- ->~~~~ • •-—•—•*- --
-
+ -
-
,• • -
-

*. - … -
* , -
• -

\ . . T •a . - - • ••
-

x86 2
-*
336 33e
- T - - T.

* di&a, aut* delicatum, aliquem inferre fermonem. I, 4o.


, , ;*%3itfinoniętyu$dìer$unt, £;'; g££d}αῖem, fonte:m
… .. guernfifiajteri&atôefi NON U A GENERATIA NA
TYRA fumus,ut ad ludum &jocum faâi effe videamur,
fed ad feveritatem potius. I, 29. • . -

p9ft, e$ tpitb mit $iôßlij) fjlinime %fi.gefiraót figm


beni cleriben 3uftaiib 5:393Gferlaube6; fübito mihi ob
_ fertur pericuilum, difcrimenque patriae. I, 43. ^
£otentat/ ein beriifimtet: przftans imperii gloria.c. 17.
' £rádytig, feine éadjem £icrliô umb pyäd)tig por3tingeti :
• " orriatè,fplendidíqúe fácere.1, 1.$ięfige$iuíüßring:
magnifici adparatus. I, 3. ®at ju fófi6arumögtióíig;
bauefì:in ædificando extra modum fumtu, & magnifi
centia prodire. I, 39. . •, , :
32£&{ent/ einem eiii3 90n j£mamb 6ringem: dona ab ali
quo adferre. C. 17. .
32r&f&ntirem,
- tis, I, 34.
bie gange ©tabt: gerere perfonam civita
• , -

pra5tem, bitlwgmfióf.l6f grcílem: de feipfo praedicare'


• J, 38, cum irrißone audientium imitari militem glorio
fum. ibid. -

pvgbler,tim; nugator. C. 9. £0£il et bie %3a6t6eit bct,


• * •
• • • " -fitjrebct, :
et fid) nid)t 3u fiitótem, t)a§ er %ov eimct,
• %rabterge6a(fentw:rbe: non eft ei verendum, ne, ve
ra de fe prædicans, nimis videatur aut infoleps,aut lo
s quax. C. ia. • _ ' -
;
, präblerey, baniót? 6inter ift: inanis oftentatig. II, ■*.
vtcl ncmiiem bie£ugenb mur einem €brgeiß unb %)ra3ler
***): a multis virtus ipfa venditatio quaedam , atque o
, ítatíôçíáíôïí'í. v3. gtwffe £ra6lerew: infolens
oftentatio. P. VI, I. - -

Praxis,* ba36fofie £3iffcm ift ftiöté mìß, menmmam nidjt


.^ auó }ur Praxi fóréitet: COGNITIO, CONTEM
PÈATIOQüE, manca quodam: modo , aut inchoata
$ eft,fi nulla aétio rerum confequitur. I, 43. . .
Privat? glebemJ cimc€fíírem: (privatum ) orbatum efTe
feipublicæ muneribus. II, 2. tim %3crd, ba8 mam im
$tiwt 8:5cm vcrfcrtigtfiat; opus otii, III, i,
- · · · · · · £gri,
- , 7•
-

pe pu ®us r#t.
ip4t4{2erfom, £ine: quietus. I, 11. -

riygt%€gdye, res ex domeftica ratione. I, 1 v. * .


› £9be/ cimtm auf bic %)robe fic!em: periclitari mores a. n.

- licujus. L. 17. - •
probirem, mon foiibie Conduiteftiner$reunte borfieto -

… ' £in fornig probirem, ipiebi*$)ferbe: utamur, quafi e- -

&* quis tentatis, fic amicitiis, aliqua ex parte periclitatis


•, moribus amicorum. L, 17. -

3Pr9ςefi/
gggg£jnjudicium. $rwcejfommem
bic ©ad)e ium1536. (affem: rem pro,
midtige/unbtgrnefime a&. -
- -

•.

ceííe füórém ; caufas illuftres defendere. G. i . -

?rofeffign/fsime ffine $rofejjion haben : in fordida ar. • , , • •

* te yerfari, I, 42. 6c) benrfjemigem $Yad)rid)t bwm eimer -

- Sadje fud)cn, bie Profeffion babrn miadjen: quæ di- - - -

A. fputäri deifta re poffunt, ab eis petere, qüi ifta profi. ^ . . . *


! tentur. L. 5. -
- -

„[j propbeceyéfyfoa$mam fiófìnjtig tor élútf ober un, , • * _ `


' gifltf guíetítíeri $abe:aliquanto ante conftituere,quid \ . ••

„[ • poffit accidere in utramque partem.i,i3,multo ante de- … - ,


g* f , Triunciare alic. aliquid, C. 6. v

¥oportion A einenftte: apta compofitio membrorum; ^ . ., , :


stf ' : I, 13. formofitas. I, 35. - ·· · · , -
I pr£g3£fignitiid/istim alle efife
! !i3) finb: cum inter fe omnes cumyroportionit,
partestejt quodam le- . `* … . . •,

* póre confentiunt, I,28. • . , *


pjbliciten/ etma$untgt ffitem 3a6mem,ba8 bod) tim,
cf 6clliglid) ' angeotbmct mgrbtm ift : quod commünitem *,
? compofitum eft, folum edicere, III, 3°;
pungt , unfer %ij / geljt£ gi$jam nur tin flein -
' .
- - '
-

- }-

'|
; £££; auf btf €tttm áu$mad)et : imperium no- • • •• • *,
" 1 rum, quo quafi pun&um terræ adtigimus, S.3. '. - .

2upillem, ii, qui commisfi funt. I, 35. •


£uppe£ £iibérépuppcm , epid: oble&amenta puero
rum. » 2• ι ,
-

• - ' £Y. -

! φύartice, bu3 &tyfít biniwerfam, unb um £)gatliæ


°T 6ittam: armis pofitis âdimperatorum fidemconfugere, ,
•, i, in. -

** £\ύλα!;
… v
* a
-
- a- ^

… - * - / …
- - -
« l
.… ** -
- - - -
-
\
-
^- … -
^ •* , - · · · ·

s. `. ^,
- - 2. *.

* /- -

.
- . - - • . , * - - - - ------*•***
* T*- …s —– • … -~ … —----- -
, , ? '* ,

388 (jYu K4;


�ugg!, tra8 megnet ibr po6l, magtiefetTyøTyrii
au£fi££emmu$: quid cenfemus, hunc, quo cruciarû
gi folitum. II, 7. !
Cùùälem , fid).£l6ft:fe angoribus dedere II,I. S3on ie,
manû géqôáîtfpërbem: cfüciari ab aliquo. P.II, i. :

$4dye/ auf %αόe 6ebad)t fyii: inimicitiarum tempus


cogitare. L. 16. - **
3Âdjem, fid) nidjt: praetermittere defenfionem. 4,9. ad
• \ ,
injuriam effe tardiorem. I,ii.fid) am timem rä.: ulcifci
aliquem. II, 3. -

^ 3$8tlsfäbrer/ fcym: non fe comitemfuroris, fedducem


praebere. L. 11. * ύitj£migcm fallgm in ebem, fo groffe
©fraííe , bie fid) miit6a6em verííbrem laííem, aîê íie
$íábtíéíïíret fi6fiem: PoENA NoN MiNoK áätiii.
tur iis,qui fecuti funt alterum, quam qui ipfi fuerunt
impietatis Duces. L. 1 z.
Raifonmircm, ber gele6rter raifonniret, al& feine @emo6m,
|)eififi: qui eruditius difputat, quam confvevit. C. 1.
iόr miff*fm06I,tpa8maiiim&gemrim babon raifonniret;
, quid homines fufpicentur, videtis. L. 3. -

$angiom, nad) cmpfamgetttt $an6iom timemfreymq6en:


liberare aliquem pecunia accepta. III,zz. -

$ant;ioniveri, ®efamgene bom bem $iubern: captos a


praedonibus redimere.II,i6, redimere è fervitute captos.
1I, r8.praedonibus pa&um pro capite pretium adferre.
, lll, 29. parva pecuniaaliquem redimere. lll, 32.
-
t4* jberglcifjem É(e6rrât : hujus generis eft magna
penuria. L. 17. hunc ex maxime raro hominum genere
judicare debemus,L. 18. * guft G5adjtm fimb quęrat;
OMNIA PRAECLARA RARA, L. z I.
$atb, fenatus: bem £at!) eriú:ílem: fenatum conftitu
ere. I, 2 z. gubcm%α{δ 6tfjicíet, ttftbtm: in fenatum
arceffi. C. 16.
3$4tb , confilium, $at6 fjaffem : rem expedire. II, 9.
gejjiwiaben$at6ßaffíifíiiiien:c9nfilium ex tempore
capere, ibid. timem £imem gutem $at6 mitt6£ilem : cónfi
lium fidele deliberanti dare. I, i6.confulere alicui, I, i3
- - aii
* ,
-- -

QK& 189
aliquem confilio & prudentia adjuvare. I, 35., opera
benigne facere indigentibus. Il, 15. opera liberalem &
beneficum effe. ibid. confilio juvare, II, 19; confulere;
II, 11. confilium adferre. III, 11. aliquem confilio &
au&oritate defendere. C. 6. quae funt gerenda alicui
praefcribere,& quomodo. ibid. bene fvadere. L. 13. tim£$
gutem $at6$ fid) btbiemem: uti confilio alicujus, I, 16;
ad eligendâ ea, quae adferunt dubitationem, adhibere
homines,vel etiam ufu peritos. I, 4t. fecum,& cum aliis
exquirere, quid peccatum fit in aliqua re. ibid. rogare
eos,qui confuluntur. II, 19.aliquem^au&orem adhibere
11, zo.adhibere fibi aliquem in confilium.II,43.au&ore
aliquo quid facere.lII,ii.hi collegium horum adhibue
runt.III, 2o. praeceptis alicujus gaudere. C. 8. t)er 9J3ere
numfi:u.gutem%atí folgen:obedire cgnfilio& rationi.I,
23.5uróbic£$£J?amne$$at6unb ©ülffebende id, alleg , . *,
guerlamgem: nihil eft,quodhoc au&ore non poffè con A.
fequi me arbitrer. II, ix, tvo meber guter%tf), nod)
jtiiignb8£n£{)em toa* gift: cum neque confilio;nequè ;
au£toritati £ft locus. II, 1.&rjfjn fò groffem%lhfebem,
bafi mammid)t mur quffcinem
quó aufííciiiem $imdf9lótgi6t:
$?ujus
unb ®efcffl,fònóerii
non in fententia
/.
«
.

^ , a.
n i
,

folum , fed etiam in nutu refidet au&oritas, C. 17. Dei: • *

p9ttttfiije 3erfiamb, melótt fo mangjem |)cilíamen £


$at6 &rtbtilet bat: mens, unde tot confiiiamianârunt. - . * •

P. IV, 1. * $it $affingfitgnguí:fbmißt picl, iptnm, , ,


mam 3u %)au§ nid)t gutem $at{){)\ilt : PARVA SVNT
foris arma , nifi eft confilium domi. 1, 2 1. tim junges •(
• •
$Xeníí íyli fió altet £cute $atô bebicncm umb fid)';i;
i|)hrij $altem: EST ADOLESCENTIS, majore$ fiata , • *.

vereri , exque his deligere optimos, &probatiffimos, ;


•quorum confilio, atque au&oritate nitatur.1,34. bur - • t.

gryfi:efgt;f* ufib$tinbigfeitrwerbct, niíialitię '.


ivfd)tige ®inge au8gefüßrt, fonbern burd) gufem SRätö na **

-
,

* .
, '. umb3tapjerfeit : NON VIRIBVS AVT vELocITÄTfl :
BVS, aut celeritate corporum res magnae geruntur, fed
confilio,au&oritate,fententia. C. 6.
, &fpemfiobisbeaeftasipere.i,9,iionmale prscipere.
} • . u & • \. I, i3•
, - - . - ,/ - - -» , • '
..” , \ . - . •
• . … - • , '
i. 1 · ·*)
· • - . 1

. -

*« , -
-
- - -

' Igo , $•*• -

TI,T3.TEtT££utem rat6em : confulere alicui. III, Ti


cinefegge gigem raffjem : cohgrtaii ad reta £;£
II, 7. titiem jebem gerfi fpollem gergtjtm umb gehplfiffi
fpiffen? Confültümämnibus velfe. IIj6.ber eiíe ®aö£
tgtßtt : rei alicujus fuafor & auâor. III, 3o. * 5erit
fííííííígunbroeifcj6etfió fol6ft miótrat6rfi fati: Qvi
ÍɧEsf3i fapiens pródéfíe non quit, nequidquam
fapit. III, 15. * -

3&gt;{3}lágâimili£;judicia facita, II, 7;


§ĂŠŠ$iliter przdam
difpertiri. II, 1;. - – – –. - - -

gäìïëïãùígíåóé 8euterqu$eri: una latrocinariii, -.--

I. - -

xäberet, 6icumfer cin£#£tifíírumgahgeftifftete£au/


ôërcy: áliquo duce fatrgciniug conftitutum. P. IV, 1.
3«δόα$ giniegem ter£ £££££££t; yigiu£ fatus|C.
β'ίάidung brret %u* armentorum im
mißio. ibid.
3«ebfd)ofijmalleolus, C. 15.
ikebítédéeit,adminiculum,§.}.
*.

,
- _ _ -
-

-^ -

a.
• ••
:-,
*&gt;j;;in qutc;*6emmtifiet: bonus ratioci«
nator. I, 18» - - - - - - - -

;;âÄÈÉÊËatumfer geródet ipsttm; in figgauget?


É'1,7?j3 Éçju'rejnem: referte aliquid ad
áíôá.T,
íiebas iέTiiiitjnitt%££t;,
£eícnbergitdgt £icjenigen gerejft
nufne£gg. £££££t;
obtinerejure
; £Éiööïíìitmt;rbie£btfi6cm:hos
Šbono3 habeo, & numero. L. 6. .. .. .,
gkeôçíunsjuftitiae officiisfungi. II, i3,mo£(twiffer,tíóé
miόireótift: quid in gnaquaqu£££ vitiifit,facile judi
Χ€. iii,3.bu fcbeftr£$!* bene herclemónes.P. III, i,
Εάέίίάδα;am getbgt £gram m$t?
' fiigiííííííííiojieiff.ittt$ntici; ££££?£hę £££
£ecerit,dé eo fortaffè áubitari poteft.III,3. bigfimm miu$ ,
mamttm P. tejtg:bem; fa£iu*gh9$ defendendus
JËiii,7.iógefie íit mißtte$t; minimie adfentior tibi;
7ii,T;$g£bciiem niât
fìat;quicft.£*j-**$%£ i*rçãt, $ic &c.nonagisij
g%£;as& eügìfèfelli&
£I, 7• .

\
» - v.

•, J * *; - *- .^ - J.
l. · · .

-
-
*

N. - /

- / -•

f *. ^ , -

' _• ¥ a* , *• - -
3e - 191
II, 7. mit re$t cinem fóeltcm : præclare aliquem accu
fare. II, 15. fragcm,ę63redyt obefumredjt ß):'confultare
de qfficio. III, 1. ct 6at nid)t rcd)t brafi geii)am, ta§ et
gejjioiegcm bat : fiom re£te .tacuit. III, 16. afiet ii:6£
ttdjt: fälfo. III, 18. bifi ifi für red)t erfanbt morbcii:
hoc judicatum eft. III, 21. bte Ságjt fjitber gu reó£
bring£m : reftituere rem. I, 14. £8 pffegt fold)e$ mur $u
gefjtfjcm, e$ ift a6erbariim mid)t téót: hoc folet mó- •i . .
do , nqn etiam oportet,fieri, III, 4. mer bie £ìfle p9t - • -

reót6&lt;bct ift möl nidjt 6eW €iniitm: cupiditátem:fi -

quis honeftam effe dicit, amens eft. III, 21. gitar mi|em,
ma$ tgjt ift, 06er nid)t barnad) tf)ug : fcire, quæ
re&a funt , fed facere nolle. C. 18. £35ilbe fid) jaiiie, * …
manû fim , t)a§ bifredjt[:!): ne quis fibi hoc concef
fum putet. L. i z. - . -

3&dytJus,biereóte natürlidje ©crtótig!eit unb £cdjf: , • ' <


verumjus, gerimanaque juftitia. III, 17. £ticg£$%£djt: , , • ** ,

jus bellicum, III, 29. unb ba§ mit gutem ęcęt: nec id -

injuria fc. fit. II, i*. mif qutem $ed)t rcbgfi fönnem: . .
habere jus fùum difputandi. I, 1. mebét mafì göttlid)et; -

nwd) meníílió*m£e6fcitiva8fragem: omniá jura,'di- ' .


vina & humana pervertere, I, 8. deorum, & hominum , -

jura violare. S. 9. fid) fciti ££d)t miót mebmcn laffem :


retinere jus fuum. C.ii. fim £«f)t 6i5 am ßim €nôefico . -

ad extremum vindicare jus, *, ' … s .


fuum, ibid.: ufque
[jauptem τράδ θρm ftimem %6t fpiritum
magjg£6em : de jure* t .

« fuo decedere. II, *3. £icltéwm fcin£m%€ót maólaííet : •


multa multis de fuojure concedere. II, 18. fig\in%εόt$• … … I.
G5adjcn fürfebem,ta£ mam nid)t6ftrogemmjttbe : in jure ' ' , . . . }
, cavere. Ii, 19. alle 6£) glcidjem%e6fert)altem; omnes . • , .
continere aequitate eâdém, II, ι•:ti3 hrimgt baé natúta, , • i
lidje %e6tmiitfió: hoc naturaconftitutum eft. III, 5.* , · · · ·
bem tam mam mit gutem $tótum5fingem : hupc hone- , , , ,' '
ftum eft necare. III, 6. ffatifquifta3 É; bringen : • \ , ,
jus urgere. III, 16. mwiber £edjt ufib %illigfeit δαμόelim: , ,
ì violare jus. III, 11. %ed)t unb ©illigfeit, mifber im –
Gόipamg6ringcm : repetere memoriam juris, &*qui- ,
tatis, P.IV,i, 9äbarí iqwwm$*%t%w*g*w nijt'ß};
-
' ibiT- -

-
-

- . -
.
- . - s T.••
» .- .
-
-
-.
*- - ... -
-
' . } \, · · ·
•'* '• . • / ` •. .\
-
. -

. ' '•. • -* - -

– *. - , •• , -
,- F - - - - - - · - - •, .

- L'— • -» / -

- -
- -

-
- -

- -
… - - - !

· •
·· .. . · .. '
\… ;
- • •• . - - - {
-

„ *-— •, , •
-

—-
-

… -- .•
~ ` , *• -*-
192. /, ' $e _
ibi me legibus effe non oportet, ibid. mam ßatatIegi3
fo{6}e8%d)t gejudjt,bafi fò mobleinem al3 bëm antèrn
$u fiattcm fínie : jV$ AEQVABILE femper quaefitum
&ft.ir, iv. ba$$eóí rfifirttTqiiein wbm béí${atur |)cr:
JVRIS NATvRA FONS EST. lll, 17. ' •
JK&dytsgelebrter, tim: juris civilisin primis peritus. T,
14. prudens in jure civili. L. z.
$edytfd)affcm, eim jeber rtótííaftm£r£Ramm: optimus
quifque. I, 43. Θυκύe$reumbe!}a6em,bie e8reblíó.unb
«
iä mit finem meynem: familiaritates habere fi
das amantium nos amicorum. II, 8.
Recommenoirem, burd) jtmiambb£) timemrecommembis
tet wcrpcm : per aliquem apud aliurh valere gratia. II,
18. ?
3ecompens, merces rerum geftarum. I, 19.£€¢0mpéné
:
verbeiíam: largitiones proponere. II, 6.5ió %pm grüßet
$0ffmäng timê gutem %£compen8cimmc6médiaffem:fpe
lărgitionis capi. II, 9. $34$ fw[| id) gum ££mpen$
' £}a6tt,: ecquid erit pretii. G. 1. €imtmeimem gutem vere
gredjem: præmium alicui proponere. S.8. *$30mtofl•
ûem fpir geíímoinbe unb gute $u |)offem 6a66r, tcmftls
ι Bem ift mamam allertwilligftem 6ertit $ubiemem : A QVO
EXPEDITIOR&celeriorremuneratio fore videtur, ia
eo fere eft voluntas noftra propenfior. II, zo.
3¢og, cimef)altem: agere orationem. C. 6. ©erióflitje %£•
bem baltem : genus forenfe dicendi tra&are. I, 1. €arfii•
ge %ebem: orationis obfcoenitas.1,35.%lmmutbige%£be :
£ermonis lenitas. 1,37. €ime orbemtlid)eumbm oblgifafíte
£ebe: oratio conftans. I, 4o. €tardfe8$ebem: cónitén
tio vocis. I, 41.£gife$${ebem: fubmiffio vocis. ibid. am•
£mommeme%ebe:fi&us fermo. II, 12,&incperíímglid)e
£be : capitalis oratio. II, ui. ®imeb0ttreílióe$εbé:
magnificâ vox. III, i. €ine mebrmeitläufftige, aléfluge
tù£: copiofa magis, quam fapiens oratio. P. V, 3.
f*m£ebem fimb É; al8%)0t1ig: ex hujus lingua mel
le dulcior fluit oratio. C. 13. 3)ie le$te $Rebe be8 Cyri s
fermo quem Cyrus moriens habuit, C. 9. %yitifttie$ca
û££0mbi*f*w£)ingtii;hoc loco de hasre quaerimus, I,É
-

; €

s
- ' _$e 193
13, -S; ${δέ ifi eft,a8 !agg£rafbcn:oratio eft longior.
- ,
l.
.
£t ii,6,$'iót gipeyerley%ebëfîbrcm: cum omnibusfemper
£l iii atque eadem voce loqui. II, 11. €ωlάε ζέbem
II! muß id) allcntf)al6em hôrcm. talibus aures meæ vocibus -

undique circumfonant. III, 2. €iónid)t ambie£ebem v


faâ ter £eute fcbrem :non pdnere rumores ante falutem. … . . ,
- C. 4. %3i£bIe£Kebe g£6f; ut ferunt fabulae. III, 9. O6me -

:;*) • 53«rnunfft umb ęrbe: expers rationis & orationis. I, i6. · · ·


{8} *%3ernuiifftunb$tbefinb ba3%amb, ivoburd) bic $en* , '
¥i fóem fur ($efellfd)afft 5cr6illibemiperbçm: SOCIETATIS -

| vinculum eft ratio & oratio. I, 16.%113ben$ebeii erftmm%


r* | mam offttie£after cine3$'cmjjem: SERMO SAEPE viti-.
gá| um indicatineffe moribus. I, 37. £ine nctte$tbe finbct
bey bem £euitm btm fri6ftem ôéíór ; ORATIO COM
:!| _tã & mitis ipfa fibi audientiam facit. c. 9.
££ &eocn/ verb. $39;m einer ©ad)e : differere de re aliquaS' ,£ - .
33| I, 3. habere fermonem de re al. I, 37. fufcipere oratio- ; . . .
ß nem de re al, II, 1;. $%tbontinet Sad)ettben: com- '. . . . ,
£?| modius difputare de al. re. II, § 5. oratoriis adhibitis • , ,
$ ornamentis dicere de aliqua re.?.Praef. $Jitten1%3clif , - … -

ty£| rebem : agere cum populo. L. 1 s..S9gurthfii : ut ita , .' • • -


ΊάI dicam, P. I,4. $3Ie mám gu rtbtmpfi&gt;út dicitur. I, 33. , ' ' ,
g| $it citiem rtbtm : cum aliquo fermjoriem conferre.J38. • , ' - '
£)eutlid) m.litblid) rtben:loqui preffe & leniter.1,37.®af, · · · ·
£ - g££; mittimtm rcbcm: fèrmone alicujus cupide frui; ' ' ' .
[*]. C.4.£££uet vomeimem?)ingerebru umburtßeilëm:cupide ' •
* ,

, , '
!
-

£| adipifc! aliquantum, & ad dicendum, & adjúdicandum. ' .


§â] 3, i. $ijt nutim $en$aghineiii, j£g frigorriiins
?| Digretem: uti oratione prudenter 1, 17. $9 yfegefimam `
,
-

, \ ' ' •
,
-

* }
[4] Au yebem:ita vulgo loquuntur, ÍI, 10. €6if tio!)! ge• - , , ,
£? ribt : honefta oratio eß. II, 1 o. hoc fane luculenter - .
É gßjiitum efi.) III, 14. €$ ifimobl geretrt, e$ mag* ge» , • • ,
'j*| fúgtfiabcmAperba pi||:cinfìfi
tomimode (ß. dixit) quicunque
rcm:fer
. {1} dixit.lI, o.vimem rcbent monemtribuereáli, \ r
£? sui.C.i,inducere aliquem difpùtantem.L.1. babon rcbet; • • i

$% alle £eute: hic fermd fere offinibus eft in ore L.i.i6r mi?
í?, ttoobl/ta6 mam in£jemtim baboit rgbt ; quid homines
£;' fpicentur, videtis. L,3, %i8imti* fpít: $Rαόt mit cim*
- (w) , - v Â
- - - • * . ,
^-

194 3¢ -

-~ ,
amber rébém : fermonem in multam no&em producere.
S. 1. fió íemiibem, ba§ mur bie £eute boni timcm ;u
rettm 6a6cm* fe dåre vulgi fermonibus. S. 7.
8e0/2{rt, £ime mittelmäßige %cbéné%rt: aequabile &
temperatum orationis genus. I, i. in bitjtm gan3em
£5uóftirf bu bief: £6ό9lrt nid)t antreffem : vides,in
hac tota difceptatione non illud dici.III, i3. ctiva8 nad)
tumferet $cb£rf berfic{)em umbnet)mem; ex confvetu
dine vitae, fermonisque noftri aliquid interpretari. L.6.
* £ime ambere %b{ìrt fdjidft fidj 6c|ier für ßclc6rte,
eine ambere für bem gemitiuem $anti : ALIA QVAE.
DAM eft erudita, alia popularis oratio. P.1.
$eo%%tumfi/ dicendi exercitatio. I, 1. * *

veblid), btmmam mid)tbafür amfi:6ct: quinon habet o


pinionem juftitiae. II, ii.
$eolid)feit, imallem ©ingem fid) ber ®cblid)feit 6cfleiß,
figem: omnino juftitiæ, & æquitati adhaerefcere. I, 25.
J$€ottet, citi angent6mer %cbmcr.: dulcis orator, I, 1.
babct 6a6tm 5ie ®ebner Materie gcnug gefumbem, ju
{jaiibclm, wom &c. hinc oratorum campus de cet. I, 13. i6
mcynte boó , cim %cbncr tpìrbe iiiì-ìter ßruäöjet
umb miqtfer: Orator, metuo ne languefcat feneétute.
C. 9. * £im£cbner muß ftime ©ad)cn mctt umbbeutlid) .
fürbringem : ' EST ORATORIS proprium, apte, di
Íìinére, ornateque dicere. I, 1. cim £gbnet. 6raudyt
; nid)t allein ben Sßcrftant , fonberm aud) gufe £ribt3•
$räíte: ORATORIS munus eft non ifigenii folum ,
fed laterum etiam, & virium, C. 9. -

Refleífirem, foorauf refle&irem: in al. re circumfpicere


quid.I,i8.auftiném refle&irem: rationemalicujus habere
ih al. re. I, 33.
J8egeli nad) t)eld)cr mamfió im ganßen(gfimeimem)£e6em
riótem famumbtmuj: præcepta,quibus in omnes partes
ufus vitae conformari poffit. I, 3. praecepta, quae ad in
ftitutionem vitae communis fpe&ant, ibid. %0m cimem
£)ing gemiffe %egulm gprfjtcibcn: praecepta tradere
alicujus rei. I, 18. όiffe %egei $at miam 00m Diefer ©αι
d%*: haec hujus rei praeseptafunt,I, 37. haec press;• :…
- --- 3e 19; • •
:' ΣΕΓhanc rem pertinent. ibid. babònfam mam feine£e ,
'. gei fùrfórti6em : de hoc nihil eft praecipiendum. I, 41. -

time geioiíe $egrl geßen: formulam quandam conßi- , \


, tueré. lll, 4. fió nád) cinct gcmifiem vorgeiöriebcmcn
* Šrge! fid)tem: fequi formulam quandam. lll, 4. imbitw ,. ,
* fimíôáóérm finb gnug$*g*inbicwpag* gcbem foorbem:
: … ad has res multa præcepta funtex his libris. lll, 7. Dies
1. - fe Κ
Θαφe fammam ia eim* leidjtt umb fur3e %
-

• . *
-

.', geffaffem: hujus reitotius breve, & non difficile prae- : -

: çeptuih eft. lll, io, biß iß fimt %)aupte%€gul: omnium • • , I.


3. ufia regula eft.lll,1o. ééfam aud) alé éincîegul biemcm: , , • '
- re&e praecipi poteft in hac re cet. L.2o. • • . i
Xegem) bie€tbeift wgm ayoffen %egemggmfi aufgeriffen:
terra difcesfit mâgnis quibusdam imbribus. lll, 8. ' ' , -. i
$egent/ * t$ gic6tTwitl fóliiume$cgciitem, fornig gufet - - - ' ; ;
MVLTI
koni. lll,iniqui
21. atque infideles funt regno, pauci füns .• . ,, , ,
$}
| , - «

;
regiarem
iiemnitít, íiníerrejicriílaííé
pjóttoo6lrtgitrtm, imperare
, íon patiinjufie, ll,7. ti» ' •
âliquerì'diù. i . • •
• • •
1. tiusimperaré. ll, ïï. bit, fö bieétíbte mo6i' regietems . • ' • ; .
*; εῖ;££££; S. 3• . d • , . ' . l

il , 3$egterfud)t, honoris, & imperiiy&potentiæ cupiditas. ' ' . .' ,


£* Χ. , £5gj ber ©rofjmífíigfeit miftftfiógat (íiótbie , ^ ' · · ·
gis- $egierfud)t tin: IN ELATIONE ET magnitudine ani- | , '•' , *
: mi facillime partinacia, & nimia cupiditasprincipatus ' , , , •'
ε* 'innafcitur. I, 19. • � - i • . - \, .
i
L. $egiment, ba% %£giment füítem: imperio adfici. 1, 4;. · · · • , ,
- gubernare rempublicam. J£££££jpgblis: Ptseffe. ii, . . . . . . . . . ' ;
:I .
| 33,cum imperio effe. Ca£,
íi rem : magiftratum £)a3nbrigffiflid)£££giment
habere. I, 41.3)ieba8 $egiment ' . • '
·

· · '
,j '
- !

* -. í6rem: per quos respublica regitur,II, 1. principes redi- - • ' ..


: publicam gubernantes. lI, 2 a. ii;quibgs commiffa eft Lv • . * .
^ procuratio reipublicae. I, 35.®te $ie$$rgerfjafftflß ' ' .. . . .• ,
I jum %egiimeiitbtftimmtt$at: quibus fe fefpublicâ ipfa • ' ,
*' çommifit.II,i. €iiiemyum%egimientermtbltm; adimpe- ' , , , , , : ,
' . ' tandum aliquefáeligere, II, 1. $ttba perbtent,baff er · · · · · * .
s ' Ma$$egimsut füf)re : dignu:in republica Principata. …^ . . . .
: 1, 1;. §a%€%w%£&gimçntfü()rcm ; adminiératesivi- • ^ • ' , .
, -,- * (n) 4 « s* o ' ' '

-
-

^ * .

- . · -

|
.• i. . - / - - - - - + .

- · · - • .-—-——^^
-

$ - '•
M. • , • - - — --_
- tatem, ibid. ta3 §jent{ij}e$egimentantreteni$$eri
, • '
' publicam accedere.C.I,16.
regnum appetere. 44.%αὐbem $egiment fire6cm:
, , , Q$&id*) copiis dives, II, 16.fortunatus & potens. II, no. co
- - - piofus. II, 2 z. 3)ie $eid)fiam iii ber ©tabt: locupletiffi
mi civitatis. II, 23. %cidje umb%rmt : inopes & ópulen
ti. L. 13. teid) feyn : opes magnas haberé. I, 11. multo
majores opes habere. II, 11. opibus & copiis prædituin;
{ - effe, L. 14. fortuna fuperiorem effe. L. i5. €¢jr rcid)
, *J' tverbcm: opes quam maximas confequi. I, i 9. όέrnrrid%
… . . hcrb£m fpolitm : amare divitias. I, io, %rme £eutercid)
- * , '. maόem: locupletare tenuiores. II, 8. €in £anb rcfó
mjaóem: regionem ornare. II, 23. £)ie fid)fùrreid)/gò
. . . . , £6rt umbgliidlióíaltcm : qui fe locupletes,'honorátós,
; beatos putant. II, 3o. £ìcBergefunb al3 rcid) feyn: ma£
- . . le valere, quam divitem e£e. II, 35.* €3ifi mid)tf) pofi!
• . • eimc6trrlidje ©móé,rcid)feyn, al3benta, bie wic[®cib.
. . . unb ®ut 6cfigem) ju béíóleti f)a6en: NoN AVRVM
, i• • • HABERE, præclarum mihi videtur, fed iis, quihabent
… • . • aurum,imperare. C. 16.3)er ifi murrtid) ju mciìnem , ôéf,
· · [em $emítí) 9£rgmfigtiffmitfiem, taéèt fiat, miótbçí,
r - , • ' fcit $aficm allein reid)i(i: ANIMVSHOMINIS DivEs,
` _ • • ,. hon arca adpellari folet, P. VI, 1. %aó bem ciue:
· · · · ba36effe 6cfi6t, nad) bemifi et aud) für ben?)tcidjfiem pu
· · · baltem : VT QVISQVE, quod plurimi fit, poffideat,
; ., • ita ditiffimus habendus eft.P. VI, v. ?
, , , ' ' &«id) , regnum. gin £tidjerweitgtm:imperium aliquod
' , , T dilatare. I, zz. ®aß voμjcmamb6interlaííent $eid) mit
•, , $ed)t bcfißen:regnum ab aliquo proditumjureobtinere.
•, ,•• III, 21. €im $ció, úa$ $ufó €6re, unb gutct;£ßißtm
\ . terer $unt 8gcmefiem befeftigrt tvirb: imperium gloria !
fultum, & benevolentia fociorum. III, 23.
38eidyfbum, qrwffet:fumma copia. C. 3. $eié}f6um fua , !
όem: expetere divitias. I, 8. $eid)tf)um gu ftcgebrim
gcst: pertinere ad copias & opes. II, 1. €ine$$eid}•
- - fbum Wermeόrem: opes , alicujus firmare. II, 11. $■
' ■ … amberer £eute €óweiß umbèlut fringiręcidjtijam bet,
- ■ . mεδιςm: aliorum fpoliis fuas facultates,copias, opes
* *-•. - aug€•
--
-
- ---
Χ€ - -
197 -

augere. III, 5. £3a89€6et un8ter $eid)t6um am: divi


tiarum magnitudo quid ad nos pertinet.ll,2o.*®ad)bem
mam angéîangem 6at, nad)%eid)fbum jufircbcn, * 6ílt
mammidjtbici mebr auf3ud)t unb®r6arfeit : CORRV
PTl MORES, depravatiq; funt admiratione divitiarum.
II, 1o. £eid)tbum umbôcrglcidjen @ingefimb bergâng»
ii£)/ unb fi£%£n niít íò trobi infinftiti, al££*£umfit,
ftänbigen éiìtfe$$yänbén : DIVITIÆ RE§ SVNT cadu
cæ, & incertae, pofitae non tam in noftris confiliis,
quam in fortunae temeritate. L. 6. 3)£t%eidjf}um if bae
rum ba, ba§ mam fid) bcffen 6ebiemem folì: DlVITIÆ
PTÆ & opportunae funt,vt utare, ibid.£)ie fid)§Xrid}•
t6um fammltm/mifíem mid)t, mere8frirgcmibitb, ufib
τωςr ibre %t6rit géîitjeniofi: DIV1T1ASQv] parant,
cui parent, nefciutt, nec cujus caufa labórent. L. iy.
. $ic $cute ßißen biçêrôfî:fe£££iótíumgbartgó, :
tuenti timer fo $itl bat, álé cr 6tbarffufeimer${0fj*
purfit: EX EO, QVANTVM cuiqueíat eft,metiuntür
homines divitiarum modum. P. v1, 1. ®a§iftber $u$'
, , te$ %eijt6um8, baß er genung bat : DlViTIARVM
fru&us in copia eß. P. VI, 2. £it bemGeinigen wcto
gnügt feûm , ift ber, grôííeííe , unb gemiffefie T%eió• `.
tíum: CONTENTVM ftiis rébus efíe, maximæ funt, . .
certiffimaeque divitiae. P. VI, a.
28eiff, reijfe^ £lepffel fallem bón íófiiftm a6 : poma ex
arboribus, cruda fi fint , viavellüntür ; fimatura, &
co&a , decidunt. C. i9,
j 8enign! & r*iut fió uiótivofiliufammcn: non e£ '
-

confentaneum. I , ao. -

;
3einligteit,fi6bttflfirmficffifigens adhiberemunditi-i
am. 1, 36.
';
38eife, £in£ gtofîe anfrtfen: viam longam ingredi. C. 3.
.' T€imè grofíéêïëîc geffign6a6cm: viamiîongaíconficere. '
!
ibid, $80ii biefer $eiíe fílìmid) micmanb a66altem: huc
•,
1
meproficifcentem,haudfane quis facile retraxerit. C. 13. ',
*
/,
©ine $ei(ewort c6mem: iter aliquod fufcipere. P. IV, 1.
$3cgcm ber fbciftm %eife: deviâ. S. m.' - • •
*
!,
, $eißn, %ambri$ unb
-
sit; [)al6cttt»o$iwftijzm: ne
n) 3 go

• -
;- …
-

- -
-^

*
- -

191°——-—-
3 _$e $i - -_ -

- £;tiandi caufà fe aliquo conferre. lll, 14. 3u $u£rti,


: ingrediiter pedibus. C. 1 o.
$eiffemj frembe ©üter gufió reifiem: rapere ad fe com.
moda aliorum. lll, 5.
Xeitem/ in equum adfcendere. C. ie.
Χeligion, cinerle) $eligiom kym. iisdem uti facris. 1, 17.
$entineiiìes, €6a6%€ntmtiííct : quaefior urbanus.il, ^
8e
$epublique / fine floriremùe : ßans respublica. 11, 1.
résp. pr*clare fundáta.P.1, 1. £ine $epublique in 916.
meí}men btimgen : rempublicam labefa&are. C. 6. £3ie
ifi eure %epublique fo geítoinb in$ %6nt6mcm gerg,
tbem? qui, veßram rempublicam mantam amififtis tam
gito? C. 6. ®£t %epubliquefticbat auf6clffem : rempu
blicamfußentare, & reftituere. C.6.3)cr £uinim £imet
£X£pu6lique: reipublicae everfio.C. iz. -

Šeputation/ $emomriiee, £$ 6rimgt ftime: hoc fordi.


dum eft adfamam. II, 14.' '.
- $efolviren/ fió friß): præfanti uti confilio. 1, ag:
38eípect/ ®eiìciì £ctitám iijrcn gehörigen£efpcctgeόem:
-
adhibere reverentiam quamdam adverfus homines. 1, ag.
$&etirirem, [id) im bi* €itabelle: fugere in arcem, C. 4. 0t
38cue, id) m*i§ nid)t, 96 bi«%eue Ęg; fe9, tocmm i;
bid) eimer 6élcibiget ὰ : haud fcio , an fatis fit, eum,
qui laceffierit, ijuriæ fuæ pœnitere.1, 11.
*-

.
38ljetorica , bie: dicendi exercitatio.l, 1.
$idyten fid) ma6bem grôften£}auffem: multitudinis judi
cio ferri.l,*»Sjm allemifid) nad) cimem ri4tem:ad alicujus
ftudia , inftitutaque impelli. ibid.%\ad) ber©£re6tig!eiß
βat mam fiíübetatigutiótcm: adjufiitiam referenda -
funt omniâ, I, 14. fi6íberáti mad) kinem $atureli rid}•
£tt : ad fuam naturam confilium omne revocare. J, 333
fid) nad) eimtr *prgefóric6tmen %egul ridìfem : fequi
formulam quandam. lll,4. 6lerimntmtiófeíó míó máó
bir : in hae re tui rationem habeo. 1,33. (id) nad) feimem
£imfommam ridjttm : modum referre ad facultates. ll,
6. -

εὐta, tim βάτρfìiófeftt £i%££r: juratus judex. lll, .


, , ue-ti»
- - … -
- -

- -
\ -
• _ - • .

* *i*&*i»^ I 99
' io. eimc3%'id)ter feyn: judicem effe de alique.ib.judicem
effe alicui.lll,19 ba3%lmat tinc$ %'id)tcr§ dmmtffmem : in- • -'
:' duere perfonam judicis. lll, 1 o.ciiiem $id)terum $yíiííe
. bittem: rogare judicem. ib. e§ ftebet cinem $id)tcrgu, im
' geriótlidjea©ad)emiiberal! aufbie%3a{)rbeit gu íícm : f
* JuDICIS EST, femper in caufis verum fequi. ll, 14,
Xid)tig/ bie ©ad)eriótig umadjcm : negorium conficere.
» I4.
m induere.111, 9. bem
, , Kigg, bcij $ingqnfiedtu: annulue.ibid.
» ' - §Îg a6}ir{)rii: annulum detraher ber 58allem »•
3; t _ ber $afiem 9:3£ingé: pala annuli. lll, 9. -

%j • xgttêiçôïòtte wctlaujintr £tute unb ©traffctv%iwe


. orum,ac um in unumlocum congr
ber: fugitiv latron
gata multitudo. P. IV, 1, -

?} i35e;$ie$ubebe$ @gmát68: fecuritas animi. L. 1}.£it» -

• ®erii$f6fieté in £u£)e be!)altem : adhibere tranquilli- '


31 „ tatem, ánimi.. I, 21. fi% fiiót gu$f iner gem\6filijjcm ,
èémîtb%£u|)e fegem láfíem : nihil á ftatufiaturæ difce
<!ere.I, io.bie€eiiììt%%%übefuóem:tranquillitatem ex
'* petere. ib.fi6gur£ii6e 6&gt6em? ad otium perfugere.ib. - «
} ! όtium perfèqui.IIl, 1. otio frui.ib.fijber%u[)e6εῦicilem:
II , otio uti. ib.fió be§€ólaff3unb ambêter${ube bebienem: ' . .
, uti fomno,&quietibus cœteris. I, 19. fi66ijftcilem time ,- '
rubigc ©tunbe maffem: otium fibi aliquando fumere. -

2.
| • • lll, 1. fincm §ricb nnb %u% ßaffgn : parere alicui

i:
-^ otium. iii, 1. íie £u3e inb'%3cigiìgulig be$ άltet**
fs , fene&utis requies & oble&amenta. C. 15. im £ub< £im
£e6eti }u6ringem: otiofam ætatem & quietam, finieullo . ..
1abore , aut c9ntentione traducere. C. 23. 3ag unb • .
` · %'ad)tfeinęußeßabam: dies no&esque cruciari.F.II,i.
` … einem gar feine $ube laffem: aliquem refpirare non fi
nere.ib.*€8 iftfeimg€Î)r€unb ®(iibm [0grójmenm mam.
|
ta6e9tíglió ÉÉ£ÉÉÉÉÉÉ
« ber $uffévêrgiebem fênte: NVLLVM DECvs IN quio
· · ·

- - tidianis periculis & laboribus, cum tranquillitate con


| _ferendumeft. iii,i6.
| · · 3ubem,vonwiótigenêtfóúftanruícm:neceffariis nego
| * , o- tiis, curisque effe vacuum. I, 4•
- - (n) 4 $ú4

- —==s…*~---—-=*T
-
aoo' ,, Ku $#.--
38ubig;feor: tranquillo animo effe. C.2o. remiffum, & ^
Jibérüm effe. C. . . ba§ ®cnuíìtb iii rubig: fecuritate i
., fruitur animus. L. 13. rußig unb ÉÉÉ lebem: fine
' injuria in pace vivere, I, 11. quiete & pure,atque elegan- ?
reragere aetatem. C. 5.f.iu ganßté £efcn tuíig fúbfem :
omne tempus ætatis fine moleftia degere. C. 1. $ic eim
rubfq?e6em £$fùfirem: qui fuum negotium gerunt,
* otiofi. L. 13. 6** ócígííg!e£ie imb rufjig£í 3eit: fequies
, plena oble&ationis. L. 27. in£imem'étmútí rubig gu i
ftyli,fid) bfficif;igcn: adhiberé magnitudinem animi,&
vacuitatem ab angoribus. I, ii. báé gemeine %3cjen ifi
„ nie in [) tubigcm'$tanbc gêiwtfm : ifi republica nun- 3
quam fuit majus otium. I, .1. - - - -

$tibm,ter£u6m bem mam bomffinem $atcr cter6et 6gt:


celebritas a patre accepta. II, 13. im$rirgcbcm fo großem
' $ubiii etlangem,alé eifi ambcre? : belli láude rioí infe
riorem effe, juain alius. I, 31. bcm qrôíefita $u6m cre ,
Iangtmam íúí ($cridjte: nìaxima eft admiratio injudi
ciis. II, t4, bcffcm $ubmiiiótlamge 6cficbat: cujus glo
ria vix ad unius anni exiguam partem pertinet. S. 7. bi$
' wfl id) ©fine $ubm fìgem: nec vero arroganter hoc
. di&um velim. I, 1. (£§ ift mtd) fcimer gemejem , beíem 3
: £u6m fráte ewiggebîic6£n: NVNQVAMdéullo ferimo
' perénnis fuit. S.7.
$úbmcn/conf. £obcn,fine $íntcm rÌ6Ìmem: de virtu
I'ribus füis prædicare.C.io. im bic[em €tMdf fam id, mid)
hoc qii9darà
i aud) tva$tíbmen: mihi quoque licet inivv}!,
modo gloriari. II, 17. fid) cimé$ @imae8 tüßmen
' fènfieri: de aliquâ re pofTe honefte gloriari?. I, 4. fió
beffem riihmem, mcmn mamber % 3ollufi gencficnbat : in
potiundis voluptatibus gloriando fefe,& prædicatione
* efFerre. ibid.
RÉbnilidy/Biefe ©ad)e ift rìfimlid): haec res eft lauda
^ ' bilior. II, 14. haec res eft honeftior.II,15;bicfebabcmißt
£e6£m rfibmlid) gefíbret : horum vita eft laudabilis.L.7.
Ruim,Der Ruin eimer Republique : reipublicæ everfio.C. in.
e3fílciótfió beimlid) modé eim,báé bod) auf3%3erbere `
6eiiiinbküin 6inau8Ííuít: ferpit res, quæ proclivius
ad perniciem, cum femel coepit,labitur, L. 12.
Rwj.

|
-——-—-
- - i
- I. -

$t, €¢ 2OI
Ruimircm,8i%£anbift ruinirt:terra haec nunc deleta eft.L.4.'
JRufib,iiiamfoII e§rmmb |)erau8 fagem,uiib fein £8lat fìr&
$íßaul nriym*ii: confilium dare gaudeamus libere.L. 13.
J&àftig;im boben£ilterno6) (0 rííig kym, al3einjungár
$J?£ìió: ita bonis effe viribus extrémio tempore ætatis,
ut adolefcentiam non requiramus. C. 9.
l - ɧ#3; bie €rbe 6ringt auéfùeimem fleinem Gám,
leim jo groff<$8Äume dnb ©ftáudje fjeríúr: terra ex
tantulo grano, aut ex caeterarum frugum minutiffimis
feminibus,tantos truncos ramosque procreat. C. 15.
®adye, cime gute etjrlid)e ©gός : hofiefta caufa. II, 8.
caufa vera. III, 1o. id) f)a6e eime gercd)te ©ad)e: caufa
mea eft æqua. III, 1 2. cine ungereóte Ipfe & adíe: caufa
impia. II, 8. gar&ugottlofe éadìém füríaßen: nimium
, fceleris habere. Ii, 13. bieler£euté&àdjcm fúbrem: mul
% tοrum caufas defendere. II, 19. bie©ad)erid)tigmadjcm:
negotium conficere. III, 14. foir f)abcm mit umiertt gc*
ἐὰ melyr, &léjeme mit i5rem groffen ®Infcbtn
ausgertd)tet: Rei veritate magis,quám fumma au&ori
: tate,caufa illa defenfa eft. L. 15. ,
eóagery,£$ ifi leid)t ju fagcn: di&u eft proclive, II,1•.
Ieάmάόtejtmatibfúgtii:forfitan quispiam dixerit.II,6.
' , babonfageid} ofítumb piet: hanc remfæpe commemoro, '
ibid. mie mam yfkgt 3u fagcm : ut dicitur. III, 8. quod
ajunt, C. 7. mám faßt: memoriae proditum eft. C. 18
pa$tamplam £om ftimem íágcm,alè $om Dicfcm àRamne:
huc pr£ter hunc, in nullum cadere poteft. III, 3. id
* non, nifi huic poteft concedi. L. 5. cbemba§ fam mam
τρυ{)l 9pn bcm P. (mgcm: liceat eadem de P, dicere. I, 11.
:baéfammam ßcut}u%ag %om bitlemfagtm : hoc his tem
/ poribus in multis licet dicere. I,39. id) fagc fé mit%*dít
wwm miir: hoc jure meo mihi vindico. I, i. m)a§ bOf ci*
'. ncm ®igg Mefagetift,tam mam auf βατ wiele $icbem: po
• fitum in una re, poteft transferri in permultas. I, 16.
£)a§ m^lteid)nid)t germ[agem : non placet. I, 45. m^ii
faunijt gnügfam fageiì: difficile eft di&u. II, i4• bom
mir tvili id) mijfé íigtm ; nihil neceffe eft mihi de me
*-
(n) 5 ipfo
*,
*. - • .

2©2,* , * e% ©d)& -

ipfo Gigere. C.5. idyityiteT5affió efientia3venTi?


fìatufönnte: pòffe vellem idem gloriari,quod hic.c.io.
bi5 babe id) wwm biefer ©ad)efagem mollcm: haec habui
de hac re quae dicerem. C. 1 3. 6icbom 6a6e id) fjom fè
witlgc[agt: hanc rem jamdudum tra&o, L. & z. bct
fió íióííagcm lift : cujus aures veritati claufæ funt.
L. 24. - -

egalbenz%tàmer/unguentarius. I, 4*•
3gnfftmätßig;$urdjbicje£)inge tyrrbcm bie $en$en
famijtmüthig: hanc remmanfuetudo animorum confe
quitur.II, 4. • -_

e;ätt,timerλέr time33)ing3faftift:,fatiatus & expletus;


C. i4. Ö£lû£3 faft 6a6cm : fatiatum effe pecunia, P.
I, t. -

e;ät;ling, Planta,vivi radix, C.15. -

έgii, utijeíóidte Comœdianttm mgóenoftiuie$t noó


eimè &au: inexercitati hiftrionesfæpe in extremio a&u
corruunt. C. 18. *
egauer,c3m,itbiím biel fínrer , al&bit , ober.um&: hoc
majus eft illi,quam aut tibijaut nobis, P.praef.
gauffenßurófauffet, unb ftrjem £t $ció fóro&idjem :
Tvirés opprimere cibis & potionibus, C. 1 1. bie £ufi,^
fò mari fid) mit freííem uiib fauffcm &c. mad)t : epi
larum, aut ludorum , aut fcortorum voluptates. C.
I 4-.
egéyabe, gtoffet $%abe: maxima ja&ura. II, 17. άρm
ginem $ing me6r $u6€m al$ ©d)abcn ßaíem : plus
adipifci boni , quam mali ex aliqua re.I, • 4. ba8£6u£
mit ©djabtm: hoc mihi eft moleftum. I, i6. c§ gefjiót
mit €6abem: pernicies mihi adfertur. II, 3. impor
tatur mihi aliquid incommodi. II, 5. ííi Θóabem
Meibtm : graviter offendere. 1, 45. calamitatem aliquam
accipere.III, 1 1. auf bem 9{3affer ©d)abenleibem : im
mari ja&uram facere. III, 23. einem Θύabcm f6um ;
obefTe alicui plurimum. II, 3. nocere alicui. II, 5. mul
rum de utilitate alicujus detrahere. III,6. ®d)gben vero
bútem: propulfare incommodum. II, 5.im unì6ermoinbo
liάγκη Θά}abem gerat6rm: incidere in clades. JI, 8.
*- • £0€tìt*
^ .

--_
€64 /• 1 2o3
: ΤΕΤΓΓεΓῆetn €ÉTERTIĘ;
•'• nocens, I, 8. fine alterius injuria. III, 1o. ber atf ntd)t8,
p. alé quí €ύabem 6£bad)t ijt: ad faciendam injuriami
; *inftru&us. 11, 1o. feimem 93erftamb mur gum €tf)abem
y. f6rlid)er £eute amfwcnbcm : prudentiam ad bonorum
a peftem, perniciemque convertere. II, 14. mit time$ aw
| berm S6atem fcinti $u$cm bcfòrtetm: alterius incom
modo fuum augere commodum. III, 5. cinem feinem
£; Θάαῦςm crfe6tmi: damnum praeftarealicui. III, 16. ma$
- msiótige$ gumi €d)abcm be$ gemeinem $efen$ ffirme{}•
men: magna aliqua rs in remp. peccare. L. 1. ffug
*. *mtrbem mit ftimcm €d)abcm : tum fe denique erraffè
. fentire, cum nos gravis aliquis cafus experiri cogit, L.
33. *£$ ififfim©d)äbefo gtojumb greulid)bem nid)t cim
£Xenfóbem ambermtfjuf: NVLLA TAM DETESTA
:| BILIS peßis eft , quæ non homini ab homine nafcatur.
II, 5.' -

e$$enta? !am mir boό tyo6l ber fo genammfe %u%


: ßtljrm cber ßabem: quid eft,quod adferre tantum uti
fitasifta,quæ dicitur,poffit, Ę auferre £ III, 2o.
ber 3 objóabeturi$iiid)t8: nihilmali eft in morte. L.4.
. timem %iel fóabcu: malo effe alicui. P. I, z, -

„ „ ©d)goenfcob, in quo tanta peccandi libido eft, ut hoc


% -ipfum eum dele&et peccare, etiamfi caufa non fit,
II, 24.
., e;&j&eiid;einffóíblidje ©ad)e: deteftabilis peftis. II, ;.
- €$ ; föåílió: hoc cálamitofium eft. III, 12. άtannidjf3
(όζόliόer$ femm : hac re nulla pernicies major vitae
hóminum potuit adferri. II, 3. hac pefte quæ poteft;effe
major? Il, ai. nulla peftis major in vitam homifium
„1 , invafit,quam haec res. III, 8, nulla pernicies vitae major
inveniri poteft,quam haec. III, 17. nihil eft tam detefta
bile, tam peftiferum, quam hæc res. C. 1». bie §ltifóe$•
$uffifi bém $Yeniórii am allerfóíblid)ftem: `NVLLA
, CAPITALIOR peßis, quam corporis voluptashomi
– nibus a natura data eft. C, 11. -

Gödyábloß,timem moriumßabloß ßaltem: præftare alicui


aliquid. lll, 16,
Θα}gl¢,
- ,^ . - • • . , -

` , \ .
)-; v. . \ -

* *
-
- *
, 1 v, t.
.
-
- - .-
- '

. - . / - - , • ' '. - -.

, *•* °** . .
,, , &dyaláycinalter €óaltf: veterator & vafer.TII, G.
e , ' - €d)glI,ôicier€d)alImimmtmeime £)6tem gauß cim: aures
meae hoe fonitu opplentur. S.5. id) foerbe gaii%faub bom
biefem ©6) ail : aures meae hoc fonitu obfürdefcunt;
ibid. -

, e%d)am, * bie €6am ift bie 6efie 3itrbe ter $rtumb,


· · · - fóafit: MAXIMVM ornamentum amicitiae tollit, qui
- • I - ' ex ea tollit y£y££undiam.L. zz.
' eyd)ämen, fid) für bcn£eutcm fóúmtm mújjem : adfpici
, - non decore. I, 3 s.
* - . Θάγgmbgfftigfeit,au£©djam6afftigfeit fió effba3nidíí
- meidfem laícii: occultare & diffimulare aliquid propter
- - verecundiäm. I, 32. (id) btt €6ambafftigfeit 6£fi:i{.
I. figcm : retinere verecundiam. 1, 35. btt 99m 9literé 6et
iìóógeioobntift, ba§ erfióbet ©djamíaftigfeit 6cficif,
. figet: cujus mos magnamhabet a vetere difciplinavere
cundiam. ibid.
, ,
-

Θdyanoe,turpitudo. lll, 1 9. ba$íít $ Sd)anbe: hoc'


flagitiofum eft. ll, 18. e§ ift mireine©d)anbe: fordidum
eft mihi. ll, 1;. im ®d)impff unb ©d)anbe geratben :
- , - ignominiam , & calamitatem referre. 1, 39. ttma§ fíít
1 , - eine gτρffe €56ambe reóneh: nefas putare quid. P. 11,
• . . . . . , 3. ba§6fingt 5ie gríefíe Sóambe: fioc fumina turpi
tudo fequitur. L. 17. fía$ mam nid)t p6ne fonberliôe
a T^ • . Θάalibemennem fam: quæ nominibus & verbis flagi
- •, ' tiofa funt. 1,35.t6utmam biß, fo 6ringt6€6re/foonidjt,
y. fobringt3€όambe: in hoc colendo fita eft vitæ horie
- ftas omnis,in negligendo turpitudo. €imen $e6lerbe,
, •. gebem, bab0m maii Sóambe |)at: in aliquam turpitu
- dinem delabi. I, 19. dimtm timé ©d)qmbeßym : dedeco.
räre au&oritatem alicujus, lll, 3. άδíe éíütfe, bawom
bic {;reumbenur®d)anbe!)a6en: vitiâ,quorum ad ami
cos redundat infamia, L. zi. finem feime©d)anbe fcpm:-
. .. decori alicujus non deeffe. S. 8. €6ambe |)al6rm ma$
- - - , laffti: propter turpitudinem aliquid fugere. lll,7. fid)
| ' . ^ - • miit6m illigim €iiiibe umb ©d)afibe fìùíßen: fciénterì
- • . fe fcelere contaminare. lll, 8. biffam maiio!)ne€φαη•
· · · b* f6um : hoc poteft fieri non turpiter, lll, io. ę;
- ^ (l|{ἀ
, edja \ ,
2ος V.

4|rmeόimpff unb SónnSeTquifiTTTOTiHSI. igno


miniis notare aliquem.Ill, 32. bte Θdjambe ifi cijiiaji
fò grefi/aléba§ gubercmabl : eadem' eâ iaêsTÉÉÉÉ
£j* %!3,*$£)ant* unbungtre ifi bie gr§fie etiat,
fe POENA turpitudinis acerbißimù eft. lll,3.
• €φάnvem time Jungfrau; petulantem effe in aliqua
virgine. P. lll, 1. -

14,3nglid, £ifíóúnblid) ©ing: res, cui turpitudo aa.


jun3a $it. lll, 8. quid autem turpiùs, quaih illud? L;
26. bafifi ßat fóíiiblid): haec plefia fünt dedecoris & .
ĘPitudinis.lll, ai.ba§ ßält mium in$gtmtim fìt fijint,
!j$; hg§ mgr£turpehabetur.iii, 17. 533 iìíîéíóáí,
liófit %e%e: haec fordidisfima efì ràïíò,'& iniquisfi
ana. 11, 6. turpisfimum eft. lll, 4. Hac re nihil tetrius, vel
fg$iu$ excogitari poteft. III, 3. lie6er elembiglid), al3

$ünb(i£,!e5cm:
£i%ere.) lll, 1 9.
calamitofe'potius, qüÄÈÉÊË.
e%%ηθε , quóß garba$ £cfitm wor ba$ $3aterlanb in
ùie €d)an6* fílajcn: vitam etiam pro pâtî profun
dere paratum effe. I, 24.
ßgtffi fid) £15fiem fjatfffepmrunt fiónidjt gnwici buró
' bic §inget frícm : âcrehi fe vitiorum fìióïíì judicem
• præbere. I, 3i. acrem ac diligentem effe, animadyerfo.
{£nque viti9rum. I, 41. fjarj gcgem íinem fepn : ad
hibere faevitiam in aliquetri. Ii, 7. ifi bicfer ©adje am
ßárffitit berfaßrem: fiulla de rédiiigí.) quam de
hac, judicare, lil, 3i.
fęgrfffinnig, fimfóørfifimmiget $Yamm : homo acutif.
fimus. III, Íì. - -

eô£3ttct , fi£ mit $em bigffti eóattem unb gin,


5i|)urgbebrlfem: umbra & iiiiaginibìsìti. iii, i;. gr,
$όatfgt, unb %3affirm fid) abfüßltn: umbrií áquis.
que refrigerari. C. i6.
€$68, ififijfelbft cimcn gutem €(f)a§ fioben: omnia a

bona a feipfo petere, C. £. ancinenííííííimú Θά)a§


*ergrabem: aliquo loco thefaurum offerre. Cellar. legit , ,
obruere, c. 7. ' -

fφάgem, £tma8 geringfêágens pro nibile ducere ā -

- - qui4
:

_ - * • • • .
*.
* --- … . *-* *…^
aos e* -
quid I, 9. eiti3656crföÄßem, al8 ba3ambere : gravitae
aliquid exiftimare alia re.lll, 6.
Q\d)ät;uiig, ipie 506) fid) jä|)r(ió ba§ ©infommem 6tv
laufje : æftimatio cenfus. P. VI, 3.
€¢¤üfpiel, ftbr fôfilióe unb propre : magnificentif
fima munera. II, 17. -

3dbeermeffer: culter tonforius. II, 7.


fd)eibem, $i finem $ing geííitbemtttttmfèntiet: di
'velli ab aliqua re. III, 3. vom gincm fjcibem : difcede
re ab aliqu6. C, 11.
€d)ein, tincm gutem Gófim6a6em: fpeciem habereho
nefti.IíI,.a(lri6§;en Θά.meptcm : fufpicionem evitare•
£. 4. nur Denéócia cinc$ tiugem %anne$ 6a0cii : .
fimilitudinem, fpeciemque quandam gerere fapientis.
' ° III, 4. einem €djciit be$$u3£m6 babcm: fpeciem uti
litatis adferre.lil,8. e$fimbofci, bientitbcn ©d)eiitbat
$t$mmigfcit babcm molem, aber bic $rajt berîcl6tm
perläugnéti fie : pietate ipfa non tamrfiulti praediti effe,
quam videri volunt, L. 26.
[35cinem, fromm, íócinem , fpeciem pietatis habere.lll,
33. bijìótimt gar mid)t alío juf*9m: non verifimile eft,
hoc effe fa&um. C, 2.
€dyelmerey, bc) bct £f# Sύtlmere) Dennoó
fíolfen wofeinem gutem £tyr tdjem $anti gé%dltem feym?
-

vi
cum maxime fallamus, id agere, ut viri boni effe
deamur. I, 13. bcr mit lau;£ %tttug unb $óelmere, \
umgeííet: a quo nulla fraus abeft, nullum facinus. lli,
13. *tinter €§tellumb%8trfi&llung ifi alle$cit δettugumö
&6eimere5 ft wetmutfiefi: p6LuS MALus fiiiiula 3
tiofie & disfimulatione continetur. lll, 15.
fajclmiß, ßaabelm. agere dolofe, & malitiof* 111, 1;.
e§ ifticôt ftt)eim fó gebat?&lt; hoc non modo turpe
\• , - eft, fed fceîeratumi étiami &'nefarium. II, 32. ßgtmiíóer
$3€0fe: cunfl fcelere. I, 13. * 1101! foll mid)t títfi'(f) uttò
föefmifd) banbela , alé bab^a mati feine €ίτζ6at: .
§CELus ABSIT, in quo non poteft effe gloria.lll,21.
©geltcn, bivi? eaός iftfjclten$ m*tt9;haec res in vi
tie
- - €d)e ©d)i 2o7 • • .
- ti9 eft. 1, , 9. illud odiofum eft. ibid. €incm mit %c6£ , ^
ff)€ltem ; praeclare aliquemjaccufare. ll, 15.
Gd)gltwort,*micbię Dici 6ifftciltmAmcnme$ bic %0f
crfabart, time %3ui,ne bremmcm,vbcr ba3€{irbgar ablí,
fcn , meld)e$ fiebwófeltem umb umgermtbum, alío follem
fpir aud) fcltem umbungcrm 3u ©djclt%3ortem grcijjim:
VT AD VRENDVM & fecandum, fic ad genus cafti
gandi rari, invitique veniamus. 1, 38.
I, ®d)eiicfgm, Derfofiie[geßendet%t/ bajttflfifiniófé
mi£!)r |)at: qui dando egere cœpit. II,16,3)itfmift £om.
„ etfidjem eimê groffe Summa ©elbe$ gcfjcfidtmwfbem ,
„ _ 96et cr bat £3 iìiót angchummcm: huic magnum auri
- , pondus cum, attuliffent quidam, repudiati ab eo funt.
c, 16. 3)ie ©eeleift Dem£cnfjém ooii6£)tt gcßendt :
animus generi bominum munere Deorum datus eft. S.4.
¢ôôéra, unb £ur6mtil tttibcm; ludo & joco uti, 1, 19:
a §m $j*r§: per ridiculum. 1, 37. £)cr ju wicl, unb grQs
, bcm ©djcr6ttti6t : apud quem eftgenus jocandi profu
fum & immiodeftum. 1, 19. €im ά; umb ft'o6lam
fíänbigcr ©d)€v6: gefius jocandi ifigenuum. ibid.face
1 . tumjócandi genüs.'®im juftiger Sóêr6.ibid.€im unam• .
fìämbtger, uífiítiaer Sdjef%: genu$ jocandi illiberale,
petulans, flagitiofum, obfcœnum. ibid. €im fur6ncili, , ,, -

"I . grr ©d)er8: genus jocandi urbanum &facetumi. ibid. * <

'.i ÉÉir fifií míúf|u€¢)er§ hnb%yffem gefd)affcm,fymbcrm * *


-| jjgjj£$i$9$§i§i$$i:
iura fùfhüs, ut ad fudum & jocum faéìi efíe videamur, ` ,, ^ .
fed ad feveritatem potius. ibid. • •
€%djidfen/ fid) gut frogu: ad rem aliquam aptum effe. 1, •
T 27. Sid) gueintm%)inge ßidem: confentaneum effe ali
' cui rei. l, 27. dignum effè aliqua re. 1, 28. 3)a§ ftfjidf£ ·· · `.
? fidj gu ber ©ad)e: hoc aptiffimum eft huic rei. 1, a.
:| êé ff)itft fid) nif)t mobl gúfammcm: non eft confenta- *
'| . neum. I , 3o.' €6e imam toa§ anfängt, foll mam fió ,
. 4u%0r moíl b^juffidfem : in omnibùsnegótiis, prius- /
quam quid adgrediare , adhibenda eft praepàratio dili
| í
gens. I, 2i. ${3emm fid)§ nid)t anber§ ifinfti|;um . . . .
tempus, necefíitasque poftùlat. i, 13, §n§ ©lüdf
- - -
?
midi}! _
-


- - , - - I - - * \
-

2o8 €dyf ** ' - •


ÍÍÍTÍÉTÉÉnnem:fecutíESFESTIO3erareferre.T,
26. €ió in f:im llngliidf too6! ffitfen: cafum fuum for
viter ferre. C, 23. Sid)fw mo6iim éffidal$umg!iidffjt,
drm f$nmem: convenientem effe ad res vel fécundas,
vel adverfas, L. 5. €iiiem amfrefjem,bet fid);utuné fé}tdft:
nancifci aliquem , cujus cum moribus , & natura con
gruamus. L. 8. ©iefid)§ufamamcn ffitfem: confentien
tes, & qui iisdem rebus moventur, L. 18. €ime Κεῦr,
bie fid) 3u bet $; ffidt: oratio perfona digna. 1,
2g. $erim fió alleétííféïóôngufamimenfd)idftii: cumî
: inter fe omnes partes cum quodam lepore confentiunt.
' ibid. ®ingc, biefid) am 6cfiem fúidem : res fibi ad
* commodatiffimae. I, 31. 583£mm mam fió ftim $u timet
* *®αόe gu ffigfen tyei$: ornatusada&ionem aptus.I,
35. §ó fam miid%ierinm fwp61 ffjftfen: hoc mihi aptum;
èft.ibid. £eidjturfbeilem,fpa$fiófíidt:facile judicare,
quid apte fiat. I, 41. £3a8 ßitft fid) guber ©ad)e ?
quid conferri cum hac re poteft. II, 2.®&fóidffi
miidjt twobl: hoc alienum eft adhanc rem. II, 7. Gi
nid)t 4u finem3\imgfjfdem : maxime repugnare alicui
rei. L. 25. ©rftjidft }$
am allcr6eftem baju: nulla vide.
tur aptior perfona , quam ejus. L. i.* ®a§ mu§ ber
glüdíligfie %nf®) fewm , berfióim alle$ fóidemfam :
í
iìIG NON POTEST non beatiffimus efTe, qui eft totus
aptus ex fefe. P. II, 1, -

eâîäîáíííííííííííet: anceps fatorum via. s...


ędjicóegnigmm, €inem jueinem Θύi£beámant, ernéitu
ném : arbitrum alicui dare aliquem. f, 1o. -

£d)iff, §.gu ©6iff beg<6cit: naves confcendere. III,


11. öié êáfige im ©d)if: fori, C. 6. bie mit ©etrepò
[6elabene §§iffe : naves frumento onuftae, II, iz. bén
£öobem im ®d)iff fegem: fentinam exhaurire. c. 6. eim
'Θάiííeríaí)r(wjem : navem evertere. P. llI, 1.
Θάγiíïûrud),imtrlittentm ©óiíóru6 tim àòrtt ergreif»
fem: tabulam de naufragio arripere. Ill, 23. ' -

ej3)impff, gtofiet €óiimpff unb ®d)anbe: magnum


dedecüí & flagitium. Ill, zz. bi§ gcrfidjt mir gum
©djimpfj; hoc mihi vitio datur. I, ii. %lle €¢jimpff. ;
Q{2 •.

•/ … τ

.
^ . - .•

\ • - Θέθ 2o9 • • ' .


*¤; £0mtimem leibrm : contumelias alicujus omnes
perferre. 1, 31. im ®d)impff unb ©djaiite gerat|)em : -

ignominiam & calamitatem referre.l, 39. alem ®d)impff. -

unb ©tfjambe timcm antíum : omnibus ignominiis nœ. -

sare aliqvem.lll;i.*manifi ggrgciáminûgnitefjtmpff. ]


- £30rtcm fertig, tvcmm mam cinem f^a$ fürfpcrffenfifi: , , ' . . '' -
.' IN PROBR£S maxime in promtu eft,fiquid dicipoteft. .•

: - 'I, t8. conf. ©d)ante. - .• - , *

1 ®d)impffcm , cincn umgemtiji fjiimpfiet: lacerare ali- l

quem omnifcelerg.}, ;7. g£%jmpfit ivgrbtm; concipere • . ' ' -

- dedecus, I, 34. fid) {άimpíenlaííem máfíem: indignä fibi - |


. audire. 1,38. … -

] -Qdyimpffidy,99r
La .
fjimpflióßaltem:
cere.i,6. c§ ift mir $impflid): hocmalum & turpe du
turpe duco.ill, zg. - '

eimem $impflió £0g : alicui dedecori effe. 1, 39. Ipie · · · · · |


fíimpíiótifib fictìótlió folumen nid)t bieíéêïíannę ' ' ' • ,,
' § 3orte |)erau8? quæ vox poteft eße contemtier, quama • • - l

? $ujus? C. 9. mit5leiß oum £imem íimpflid)reben: ftu- -

gl. $i$ de aliquo , detrahendicaufa , maledice dicere,


* 'I, 37. -
,
-
.
*
• .
•, ,
.

�áyin•jfaccidia,ae. C. 16. , , ' …


%| €%ladyt/ time miitfbum: prælium inire.*,m.$$iéîe£ret, . -

ftn unb€öiaö{€u:crebræ contentiones præliorum, f, ,


16. * * - - , …

, ©djlaff, beffem fiό άεbicmcm : fomno uti. I, 29. eim • ^


f • fartf€f€6íaííbétíä(|«f mid): er&ior fomnus coinpię· · . . ' ' '
,f
i; &itur
se me.S.*®inem
fomno excitare. §. au$$em Gólaiiterfiôrem: aliqùem
z. *®£v€¢íiaííiftt)e8$0b£3®5em ' + \
bilb: VIDETIS, NIHI£ effe mortitam fimile, quam ' . .. ` ,
fomnum, C. 2 . §m $ólaff befwei'et bic ©eele amimei,
fieri i%re %80rtfeffligfrit: DORMIENTIVM ANIMI ,
maxime declarant divinitatemfuam, ibid. s." ,
{äyläffrig, cite €adje gan6 föläftigtra&item;4entius-'. . -

difputare aliquid.infomnia.
'®d)lafflofigfeit, P. I, 3. C. r3. ·* · • • f
-

| $&%lag/ aiif cbem Denf.l6em : in eam fententiam. I, 3;. ' - •


1 {4}l£gcm , mif $£μ1§¢iabe* comfiigere cum hoße, I, x3. ' ' , .
? (v) , : , swma , «
a
»
-

2 Iò €d)
] cum hofte dimicare. I, 24. €id) gucimêm Ęa:fe
- – ad aliquem conferre. II, 7. . . -

{3yled)t7 aud) gegcm bie fólcófeftem £rute billig6mmb;lm:


s T & adverfus infimos juftitiam fervare. I, 13. €5ólcdjtbim
^ mad)cn : pingui Minervaagere. L. $.
.{dylciffem, ©ffibte : evertêre urbes. I, 14.
èdyléinmicrey/ *£)ie ©djlammerey inbgnbrtenfii6££•
5en ifi afi fíinem $Wenfóem gu lobem, a6er alten£eufem
fiefjet «$ fit allemanbéri göffligam: LVXVRIA CVM
'OMNI ætati turpis, tum fene&utifaediffima eft. I, 34. v
fé)lieff&m, baraué fam mam (eid)tlió fólicffcm: ex hoc de
- bet intelligi. HI, $. - v. *
.{£limm, fiabtm e$ temfìbitíe íílimm? nurh horùm vita
mifetabilis eft ? mea quiderh fententia haud fcio , an
ulla beatior effe poffit.c. i6. _ •.

: €dylingél,ein faulér€ól.ber fid) umhióté ôcfämmert :


in qu5 nullus labor, nulla inguftria,nulla cüraeft,ll,1è.
.edjúâ, et mad)t üickm fóánymedylujDarau8:bene
colligit. II , 16. - · · - -

' {3}mmedfen / bie £ragíefímctfterfîgàr íaticr;abetfúémm


` fie reiff ioorbem, fömicifet fieífié:uva primo eâ per
acerba guftatu , deinde maturata dulcefcit. C.\$.
€dymeidîgley, oratio vana. L. x6. blanda vanitas, ibid.
€d)meid)clégem germe börcm : affentationem recipere ,
atqüe ea dele&aii.L. 16. fióburdj€ómeióele) fámatm
unôßetrigtntmffem: callidâ affentatióne câpi.' L. 16.*
bie ©ómä6elô, meld)rafle £afíet í$ertriijt) foù q6qr*
, fóaiit iwerbem: ÀSSENTATIO vitiorum omnium adju
• _ trix procul amoveatur. L. 24.
.€dyiiicidyelim,timemin&&fiét fömtió<ln: aperte adu
lari. L. z6. affentari. P. W,2.
:66}mertlid);wennuméroa$ffimerátióe3}uftófíet: cum
dolorum admoventur faces. ll, 1 o. -

Θdymtid*,*in&ömud ber vom éolb,%)erlem, unb ®bd.


ffeimem rcid)iíì:ornatus multo auro gemmisque.C 17.
®äynabel, rében, ipie einem bet $ómábat gctváóßnifi:
eo fermone uti,qui notus eft nobis, 1, 31.
%gynadtgn , vid. 32offéri. '
(ögnuíjúbe: bic Sóriur 6qiiem: tranfira finem & iî
w[I]
-
)
* , '
©d) 2 1 I.

dum. I, 39.mie übcrbis €d)iiur baurn: nunquam rece


dere ab officio. lll, 4. . -

€dyóm, formofus. l, 4o. fά}\h fcmm : excellere pulcritu


dine. iii,5. taéíd;$tit %ligefidji : oris pulcritudo. lil, 2.
άνα6 90r ióôm $altcm: dele&ari aliqua re. III, 5. t§ i[t
nid)t& (d)öiicr&: nihil eft admirabilius.1,17. nihil eft lau
dabilius. l, , 5.hac re nihil admirabilius fieri poteft.ll,14.
�5d)önb&it, venuftas & pulgritudo corporis. I, 17. ba$
burd) finé natüriid)e €¢ôiibrit jctem afficirct: quod
animios omnium natura,& fpecie fua commovet. II, 9. *
€¢ôn{)cit fùmmt eigentlid) bcnem §3vibtim ;u: VENV
STAS muliebris eft. 1,36.
e;dyoofißernie tam müjig fi6em, unb bie %nte im btm
�óco3 legem: cujus nihil agere animus non poteit.
hi, ì. fírmiiüné bie£ing% fir tãg id) bcbütjir mur
- fo imtea €d)cr§ íííííí; cimjtbcralle£lrtritficfjem
-:

, umb'irgcm lafíeri, umbrid)t§tfum/ al8t\§cr bit $ííbt


. im bcm €d)çcfi lcgfc: quod fi omnia nobis , quæ ad
vi&um, cultumque pertinent, quafi virgula divina, ut
ajunt, fuppeditarentur, tum quifque , negotiis omni
bus omiffis,totum fe in otio collocaret. I, 43.
Qjdyramden,<inem in bie ©d)randem bet $ctmutjt met»
fêm: aliquemiin gyrum rationis ducere. i, 16. bieéóram,
çfcn übeííüjreitciis tranfire finem & modum. ibid, tran
filire lineas. P. lll, 1. $ic $8£gicrtru gcfjcm 3u meit qu$
iάται ©d)rauidtm : appetitus rationem præcurrunt. l, ^
a 9. in ©djratrdvm laujcm: ftadium currere.lll, io,
£d)reibem,bom timcm ;d)reibcn: confcribere de aliquo
(fcil. hißorias) C. 13. tabom {)at ter T. g*k}ritben : de
hòc eft àpud T.il,ur,vtm ciner©ad)etva$am timem fóreis
6tu : de re quadam aliquid ad aliquem confcribere.C,
a. nad) bem?,6at nicmâtibbawcm geíóricben: tibil de
hac parte poß P. explicatum eft. lll,8. mahfimbttt$ g*•
ftf)riebem ; memoriae traditum eft. P. ll,3.
eórifit, Dicie eórijtcm [)abcn auígííêret, finb nid)t …-

continuirct twvrbem': illæ literæ conticuerunt. ll, u,


!!
.? É; [time$ bc6tm £3erftante$ in^ €ótiffttm 6intcr,
øficii : monumenta ingenii literis mandare. lll, 1. c§ ift
wjút$im frin;m ($$rifftcm,ta£ mir gffalit; nihil ab hgc ,
- (o) a . . fMe
• . 2Y 2 çd%
. fcriptum eft,quod mihi quidem probaretur. 111, -. bie
-
s&gt; auíbcm 8cidjtii €tein: carmen incifum fepul
cro. v. 17.
•, ' Θd)rifftlid), effvg$ fd)rifti6£«rfaßen: fcriptis aliquid
' mandare. ll, 1. literis mandare quid. 11, v. -

/ €d)!:!8)ie ©d)ulb trageg: in culpa efTe. L. 1 i. tu £ijt


«am meifem ©djti!b bram: maximâ culpa in te eß. L. 14.
tic ©d)uib ÉÉ n;atíem : augere culpam. P. lll, 1.
i£tííím/ bafi mah fcine édjulb tranfiat: nuilius culpae
fibi confcium effe. 111, 13. 11 eine§ €d)u!t) trctcn: ali
ctijus aes alienum fufcipere.ll, 16. ctacm [rimc €{}u(b
tilmffem : pecunias creditas alicui condonare. Ii, 1 1.
®d)iliùrn a£tragem: aes alienum diffolvere. 11, 14.mam
' - - £l! feine ©djulb mad)tn: NE SIT AES alienum,provi
- defidum eft. ll, 24. -

, €dytilSig)id) íim e6cm nid)t fdjnlbig, ti3 3u fagem : hoe


, mihi dicere non neceffe eft. lll, 11. bif if cim jcterbtm
- - αηύcin $uf$um fíulbtg : hoc quemque cuique praeftare
oportet. lil, 17.
edyul$ig£cit,ibibcr fcine €d)ulbigfeit bambe!r: in offi
cio fuo claudicare. 1, 33. fwf(€ íó mid) 90a meimer®d)u{•
- bigfrit, Die i6 bc) gefunbcn ßagem jeber;cit in $id)t gto
tiominen |)a6e , ' furó) incine llngt!cqrii!jcit abbatica
laííem? ab ifto officio, quod femper ufùrpavi, unquam
• abduci incommodo meo debui ? L. 2. *cim ftatitbaiiter
1 , £J?enfû fam burd) fe ftri, ut fatI ;m $3etíífimumgfeitttt
- - , €¢jal$igfeit 6x£0£i;iorr^rti: NVLLO CASV,arbitror,
hoc conftanti homini pofíe contingere,ut ulla intermif.
- * fio fiat officii, L, p. -

, ©djuliiieifter: bonarum artium magifter. C. o.


¢dγur,&firmim €fuß fiet;itiem: aliquem in fidem reci
m. pere. 1, 1 1. einem {)riii %wvÎpreö«tf nad) im ®d)u3 pr£),
mea : aliquem aequitate & fide defendere. II, s. miro
- gcnb§ ©d)üß finbgn : nullis praefidiis feptun efTe. 11,
• " ii. ff% €¢)u£e3 tt5fica fínifefi: præfidium fibi paraturfi
_ videre. Il, 2 a. . -

$dyìtsei , fid) gegen effg3fófifign : obfiftere alicui rei.


II, 7, Di;$irmifiîrêt*iiffjüßcü: Prohibers injuria
- - - - - - . , tgngi-.
• €¢£» ' 2.13
tenuiores. II, 12. 9erm$gcb*8$ed)tftoirb cin jeber 6e5
bem £inem geíóúget: juris æquitate fuum quifque tenet.
II, 2. 4. -

edywød) feyn : minimium firmitatis habere minimumque


virium. L. 13. íómadyer $ratur: infirmus & mollis fia
tura. L. 29, ber fórpad) tft : cujus vis ef& imbecilla. II,
8. biricr éimiiifttier íómäd)ffe 6c!) cud): nec eft ullus.
fenfus Heberior in vobis. S.5. im £flfer fóhad) roctbtn:
' , languefcere fene&ute. C. g. fd)mag), ünb öwd) ftatd!
fcpm: imbecillem valere. L. 7. fid) für ganß íóúad) ers
fcn^er : minimum in fe effe arbitrari. L. -.
€dywädbcm, bic §reg6rit [jmäócm: libertatem time
facere.II, 7. - -

1 , edywaiig*if if 6**) auffríó(ig*n §rcunbcn garf.firim


-® dyfeangc: haec in amicitiis vigent maxime. I, 17. Die
£;rttffìmifeit % €ótegma 5tingcn: parere copiam,
3!iceadi.P.1. $trót unb %ffligftit iiicber in eórtamg
b:ingit : repetere memoriam juris & æquitatis. P.
* IV, 1. -

€dywart, , tincn 6cWjentanbtm fjt argmatîcn : crimi- '


| nari aliquem apud al.III, 1o.
€αγίναβέn alte£euft fólvaßem gcrn: fene&us eft natura -

s.
loquacior. C. 16.
sd)iv<br , egiftrinfórtebrc$$ertf: magnum opus eft,
egétque exercitatione nen parva, L. 5. biß* fam ciitcm
eimpaéíómr}rborfommen: haec poffunt videri obfcuri
ora. P. I, 3. - -

€5dymweigem,3u Wiclem fiiße ßfjrpeigem: maltorum fcelera


impunita ferre, II, 8. £r bat midjt rcd)t gcf}am, ba§er
gejjioiegcm |)at: Non re&e tacuit. III, i6. anbcvcr {u.
gefd)meigem ; ut alios omittam. I, 21. haec ut omittam.
L. 17. omitto reliquos. P. 1,3. id) tri|| vom mir fd)necigcm.
fed nihil de me, L. 25. - :

",i.
^
e£;crgen
II, 8.
, w
tie $iquc fjfrtngrii : haftam vibrare
/ . a

Gdbwèren, cinem fùfcm fönerem ? adßringere aliquem


jurejurando. 1, 13. cinem id)ivcrcm : jusjurandum a licui
-
• dare. S. 4, ciii;n 3ut §abti* {j)tcrcm [affet : obiigare
· · '·*
_ * * ' ' ' ' ^ (o) 3 ' * * ali

-
.
• • . • • 214 Θ&t Ge • . •
- - aliquem militari facramento. 1,11. falíó fóm crea: ju
, - rare falfum. llI, 39.* £öfitijct nidjté garfiiger, alö *£nm
mat, iw licberlid) fjmcrct : NiHIL iWRFIVS EST
- VANITATE. 1, 4. ..

-
egit; Jerrliócr Scribent: bonus au&or in pri
mis III, 32.
, ' •/ . - ©ccte , bie álteffe unb fürnebmffe ©erte in ber Philo
* • :. , {ophie: antiquiffima & nobiliffima Philofophia. 11, 1.
* . , Geele, bieunftetblid)e ©€£le : animus fempiternus. s. g.
' . . . . , bit €ccle ww£)metimbcm fterblid)en ££i6e: animus eft in
' • - Y eorpore mortali. C. z z. Die €ecie ifi ííberau§ gcftjmoin.
, , be: qagna celeritas animi eft. c. 2 1. bie Secle iii im•
, mtt in Dcr 38:10éjung: femper agitatur animus, C.
\ '' . * 1. bie ©cclefd)eibet bom £cibe : animus exit ex cor
* , • . pore mortali. Ç. 2 s. bie ©refeflirât nid)t mitbcm £ciôr:
' . . non una interiturus eft animus cum corpore. C. zv.
, , • - ' fwie berrlid) merbrm nid)t bie €¢clem fegri , wenn fie
” - „ •, , erfi moerbcm bom beé £e16e$ $antcm befreyet iterbcm:
, • ; quales animi futuri funt , cumfe plane corporis vin
. . , culis relaxaverint; ibid. menm bieSceltn f*er6lid) moärem,
. t foürbem mir Die elembefieii €reaturemfegni: niitafehabe
, ret, ut animi immortales effent , miferrimi effemus.

, ' ,
'' -
`
" C. 23.Seine
míníít Θcclc iftam
gu fommen: bcn ejus
animus ©rtgelanget,Dabimid)
in ea profe&o loçaaud)
dis.
v' . .• * ceffit , quo mihi ipfe opto effe veniendum. C. 2;. $3erim
- bie €€€le au§ timem $iere gefaßremift/ift e§ bernad)
· · · · · . , ebcm io gut, al3 máre e$ nie ge$obrem gemeftm: fenfü
, ,' amiffo animal fit idem , quafi natum non effet omni
- - no. L.4.* £)a§£b:iftt, 5u6 (5£)tt beni {Renfd)en geae6em
, , ' . - 6at, ift bic ©tele: MENTE NIHIL homini dedit Deus
v - jpfe divinius, III, 19. %'am mujnid)t mur ïrbem £ti6,
' • •, , , , . fönbern aud) für bie €¢£le umb bá3 ©tüiífííorgcn?
t.

*, '
. ` . ', atque
NON animo
CORPORI
multoSOLI fubveniendum
magis. eft, fedfreiteii
c. ii. £)ie $olùíte menti
- • . ami árgitem mibcr bie §ccle: MENTI, (divinò fìiie
- . muneri ac dono)nihil eft tam inimicum,quam voluptas.
\
' ,. .. .
c. 1;.€£)ttbati grum bie ©rfleinbie
-

. . . gryflan6ct, baj fit bic €rbebauraunûêrôérríóem fo!,


ÉÉÉÉÉÉ :
- - s. \ . tem :
- I -

- • 1 - - • • *

- !
-'

.…
.
-
------—----~**'
-
-

* ,
€¢ 21 $ . ' • . '
. Ttç:DEWSIMMORTALISSF ARSTTaTirt oSin corpo- -

£gbhumana,
*a ut efTent,qui
berbeftänbigcm terras ba§
£eynung, tuerentur.C. 2 i. €imige
unfere €€elem 0pm -•
1
.
-

göttlid)em ${3eßm fcph:SVNT, QVI nunquam dubita


runt, quin ex univerfa mente divina delibatos animos
haberemus. C. 2 i. llMjcre €ccle 6tftcf)tt au$ finem rei•
tcm%3£f£n, unbiffmiffiófé, ba$ i6rungleidjfwäre, 0£to
miíóet, báber fam fit auid) mj6tgcfd)itbcm fperbcn: ba , 4- t ,
oberti§ nidjt gef(f)e6em fari/fo fólgt aüd)t)a§ fieumftcrbo • • •
fid) [cy: CVM SIMPLEX ANIMI natura fit, neque.
l. habeat in fe quidquam admiftam, difpar fui, atque dif
, fimile, noR potefjividi: qugd fingp poteß, nog yoteft
' interire. C. 11. $:nii bic ©efle £rffoompen8ei6e6es • . .
. É ift/ unb tpievcri6re $errlid)feitunb668nbciter• • .
- anget, bcnm ift fierrótfliigunbrocife: ANIMVS, CVM - -

; ©MNI admißione corporis, liberatus, purus & inte- ,


ger effe coepit, tum eft fapiens. C. 11. §m ®d)laff6c» -'• ' .
; . mve.frtbic ©ccle am uiciftcnijre $ortreiflid)feit: DOR- • ,, - , *
MIENTIVM ANIMI maxime declarant divinitatem fu- . . . ' ' •
am. ibid. %3cnm bie ©egleau&bicftm£ti6efáórt, beum
famg! fic ctft vcd)tgm gulc6em: ANIMVS,CuM EXCE§- - ' -
SIT e vita,tum denique vi&urus eft. C. 13,3%fatutió! ' . …

glgu$em, £g£ bic €ttle mit bem £eibefisifi£;unb bᣠ'


mtit bcm ßobe alle3 qué [e): NON ADSENTIORiis,
., , . • '
,• , •
qui haecnuper differere cœperunt,cum corporibus fimul
animos interire, atque omnia morte deleti, L.3.3Xrct * - ,
$r9mmfgunb ©laubigen ©telem fommtm nad)bemi£ob' • ' ` ,
in bem Qimmel : ANIMIS PIORVM, cum e córpore ex
cefferunt, reditus in coelum patet, L. 4. OPTIMI CV.' - - … -

• JVSQVE ANIMVS, in morte facillime evolat, tam- , , ,

quam e cuftodia, vinculisque cqrporis, ibid. £)ie Seele ' ' ' - • .
f ift btmtm£Yenßßen bom @5t£ gefócmdft: ANIMVS GE. ' ' • • .
NERI HOMINVM munere Deorum datus eft, s,4. , . ,' \ -
feelig;v!5er augerme|)lte $ag!taiórwerbe guber€d)ad£ '
| ' berct frligcm fvimmcm: o praeclarum diem, cum ad illud -

divinum animorum concilium, öïí proficifcar. · · ·


C. 23. £)ici)alcidíflió n; qu®Qtt fommcm unb
o) 4
ά .-
-
i.
' ,

-
-
.
- -

-
-

. • . :' ' • - -. - /

2.16 €e *. '
Tiig ττΕΦΕTFEÎÎGFctifETERFATDEGETA.
•, . . ®ie feligem im $immifl: cœlites. S. i.
-
es#gt;;
rui.S.3.
1 bet emigcm €¢l. gemitffcm: aevo fempiterne
.- -

ęcez&äuber , ein ®r%€¢€%ábber : archipirata. II, n.


febet/£a§ man fiefjet: qúae adfpe&u fentiuntür. 1,4.£$ ifi
* gufetjcm : videre licet. I,i4.§jm citer €adjcn ©ratiff:6cti:
s : in aliqua re circumfpicere quid. I,18. %lufjcniaabfc6rn:
habere rationem alicujus. I, 39. £):am foli mur batamf
fr6em, fmie timer 6efíaíem (e): fit omnejttdicium, quafi§
quisque fit. II, 2o. %fjr auf€tfiarftit, al3 aufbeti%u%
, ft£;cn; utilitatis fpeciem prae honeftate contemnere.
^ III, 1 .§iei§iq muftta6iefien: diligentiffime quid obfer
vare., C. 18. §ltifiigtarauffe6em: excitare ánimadver
fignem & diligentiam.1,19 €$ar&u fe6v aufftimen$u$em,
- £6rm : femetipfum valde amare. i, 9. €fiía3 gleid}fàm
. hρm ferrc febtm: quafi longo intervallo aliquid interje
. €tum videre. ibid. €tma§ mid)t fcíent laffeiì: removere
aliquid ab oculis. I, 35.53a£ mafi nid)t gerne fic6t unt»
bêret:quod abhorret ab oçulorum: & áurium approba
£ione. I, 35. aué Deicmltmfiänbcn fam mantíutlid) fe,
!)em &'c. ex his rebus magna fignificatio fit cet. I, 36. £fu£
, benjebermann fiebt : in quem oculi omnium conjiciunl
1 'tur. II, 13. fid) fcfjem la$cit mollem: honefte poffe mul
$um velle. II, 13. fid) fîr einem mid)t fe%em ígíícm fpei,
lem: fugere confpe&um alicujus, Iff, r. abdere fe,
•quantum ficet. ibid. mcifcr fcfjem: plus cernere, & lon
gius, C. 13. id) möffe bid) geine f.htm : efferor ßudio
$e videndi. C. 13. roir fverôem einanbcr 6alb'tnieter fe,
£)cn : non Ionginquus inter nos difceffus , & di
greffus erit. C. 33. mam fitbf bif an henghierem: hoc
adparet in beftiis, L. 11. 'mir pérge6st 6örénumbfrbem
$tú6£r: hæc res me detinet ftupidum.P.V,1. fd)atijfe.
5:n fönnen : 9culos eruditos habere, ibid. nijtiiììie
Sørne fe6en f§nmen : intueri folem adverfum. nequire.
§. 5. immer auf bie €rbe fe|}em: referre oculos ad térram
identidem ibid.
f&iy*, gar iu frbr s præter modum. II, ie. f&l4
' ^ ©cgi -- * 2 17
.^ elten : non faepe. II, 1 1. -

[zltfsmt, bifi ííttfet uit$ftlffam: id nobis nunc mira- ' -

bile videtur. III, 3o. …


Gcffc!, eim $ugem.&cffcl: Hemicyclus. L. 1: i-. -

[cgcn/ $tru ufib €$lati$cit biß meilcm bihbahffgem: quae · ··


' , … pertinent ad veritatem & fidem, ea migrare interdum, * ' -

& non fervare. 1,1o. [id) miber ®£)ft fel6fi£%e: ad, er


fum Deum immortalem impium effe. FII, 6. in ba3 grô,
fte £cibipejcii geít3tm ttbcii: in maximos lu&us incidere.
* I.
i, 1o.
eguffser, finem firjcn ©ruííet íblem: ingemifcere ve
I - hementius. S. z. -

1 fidyer, mam fam fi6cfcr (ek£ti: vita eft munitior, II, 4.


- in $ywffnung, miidm f$nne fine ®ad)tm fid)erer ßabeti: , -

›› * fpe cuftodiæ rerum fuarum. II, zu. cim [old\ £tbcm, ba " '. • •
] mammicmabl3rrr ę;
fid)er ift : vita infidiarumi pe- ' , • Ti
.
í * omnia fufpeâapleniffima.
riculorumque III, 11.
& follicita funt. mam ifi mic {ίδέr :
L. 15. · ` , •. .

€idyerbeit, twrgenter €idjerbeit be§ ©einigen in €or. - '


gem unb ®efaíjr ftc6em : follicitum effe fuae rei cußo- ,
dia. II, 12. * , -
€ieg, iii cincni £ricgttm €ieg erf)altcm : ex bello ali. · · · ·
quo triumphare, II, 8. triumphum deportare. I, zv.
fiaótcm €irg : parta vi&oria. I, 11. cim ©ieg$,€¢, '• • .
príiigebaltem; habere triumphum. I,: . eim $ífíblid)et ,
Θicg : non honefta vi£torja. II, 8. eim greulid)er ©iíg: -
vi£toria foedior. ibid. id) trìnfóe mur,taf butiiefen€ίς ,
mόgefi erbaltcrt: hanc palmam, utiham dii immorta. , •
les tibi refervent. C. 6. ' . -

€iegc34©eprânge, baltem: triumphum habere. I, a. -

' agere. S. *. *. _ - - ;
Θinm, £im fold)er $imiiufb %3gtfa3: animi talis adfe&io, , ' - .
III, 6. id)6a6c finem fwld)em €imii: hunc fenfum babeo, v . *« . . '

. III, 5. id) ba6c ebentem €imm benbiefer ge%a6t bat: mi- '
hiidem propofitum eft, quod buic. I, 1o. fjelfe einertet)
€immunb %3itlem fübrem: in quibus eadem ftudia funt,
exdemque voluntates, I, 17. inter quos omnium rerum,
confiliorum, voluntatam, fine ulla exceptione,eft com-
- (o) 5 mu- .t
-

.
•-,
.
-


-

.
.
s.

- -
v \ - … - '
·- - - / ' -

· · · -
- ;


- \ \ ' - , • • v'
- • .^ -
- , ' - :
- - - - i .
-
-
-
v
- - -

21 8 • ei esT ,
munitas. L. 16. confentientes, & qui iisdem rebus mo
ventur. L. 13. fo gcfinnetfewn, toiê*c. ita adfeâum effe -,-
-
animo, ut cet. 1, 3o. eô folttn 6illig alle ben$or{σ%unb
©imm {)a6en: unum debet effe omnibus propofitum..
III, 6. bcr immercimerft» &inme$ ift : in quo unus ani- J
mus eft, idemque femper. L. 2j. nid)t einetley) ©innt$
[€9m: non idem fentire,L.1o.midjtrop616ç)$inmcm fcgm:
delirare, & mente effe captum. I, 17. qufítintm €5imm
unb 980rja6bcffcjem : in propofito, fufceptoque con
filio permanere. I, 31. alle fcime Gimne unb ®ébandcm
fb0rqufrid)tcn : attentum animum ad aliquid tenere.
I, 36. * unglcidje ©iftcm unb 9luíü6rung mad)em auô
ungleid)e ©inne : DISPARES MORES. DISPARIA ,
ftudia fequuntur. L. zo. ungleid)e ©inne berbcrbem bic
5reunbfdjafft: DISSIMILITuDQ ftudiorum difßciat
amicitias, ibid.
Θittem, gute ©iffem: mores facillimi. L. 3. ein £Mcnfó
£om jutem €itfem : cujus emendati funt mores. L^ 17.
in biéfem ©aufi fiebt mam auf gtite €itteri unb 3ud)t :
vigent in hac domo boni mores , & difciplina. C. ii.
mám bältni6t8me!)r auf alfe ©ittem ; mos patrius occi-.
dit. P, IV, 1.* Die éittcii ter £enfóem vêrônbcim fid) ;
balb burd) unglíd , fialb burd) beránnai)enixè àliter:
MVTANTVRIMORES hominum,alias adverfis rebus,
alias ætate ingravefcente, L. 1o. bie£llten ©ittem unb
G5e6ráuóefinô ganß a6fofiien:DEFLEXIT ALIQVAN
TVLVM de fpatio, curriculoque confvetudo majorum.
Li v.ungleid)e ©itteii mad)em quóungltióe£\yjje: Dl
sPARES MORES difparia ßudia fequuntur. I. zo.
- ©ittf**m, umbfimgejogem lcbem: continenter. fobrieque -

vivere. l, 3o.
, , €iBem,tincifißen lafien: confurgere, & aliquem feffum
recipere. C. i3. umter bcm grojjen 330Itf 6at ibm mica
marib mollem figem [afßm : magno confeffu lócus ei
nufquam datus.C. 18. vjt 6£0 tiiiem [ißcm: adfidere. P.
V, 2. - -

Θobalo,{)6alber6iitfimfommemiffâter &'c, at ille, üt


ingrefíus cft,confeftim,cet.lil, 31,
' ' ' ®o9n/

/
-
\
-

/ -
'. /
*. v ;
' t -

/ i. •, -

-
' -
.
-
, \
- -

-

-*-*-**-* -* -~———•-•--._ -• -- — — — ------


-

-
-----,-- .__----=-
* /
, _-

€� / 2. I9

v

€obn, te3 Pauli ©061: Paulo natus. I, 3;, meim Iicbct


®0iri : optimus filius meus. C. i o.
€ologt, tim guter €olbat, ber mand\e Campagne miit
££ bat : miles, qui verfatus cft in vario genere
ellorum, C. 6. - -

€ollem,io folleimmm%l timer 4u£(/6em geftefem feyn: talem


fuiffe N. nefcio quem, Athenis accepimus. L. 23.
€ommer,aufbemiitblid)en§ríßlingjolgt ber €ommer
uiib %yerbfi: praeterita verni temporis fuavitate, aeftas,
auétumnufque venit. C. 19.
€onocrlid), î) toot, al§ aud) fcnbcrlid) &c. cum at, tum
vel maxime,quod cet. C. 1.
€onne, fid) qim ter €onne o^er 6cym $cuer mármem:
calefcere âpricatione, vel igni. C. 16. bie €omme bom
$immeltw&gtfium: folem e mundo tollere. L. 13. nid)t ;
iii bie €omfie fe6em fönnem : intueri folem adverfum
: nequire. S. 5. micnm mam in bic Soune ficf)t, mirb max .
geblcmbet,unb ganßtumm im £opif: folis radiis acies,
noftra, fenfusque vincitur. S. 5. bic Somne tvirb perfim*
ftcrt: deficit fol,& extinguitur. S.7.
e§iiiicniiníceníáêôåiofoiis. C.14. ';
êorge,gtwfit €orj: für tincti tragem: magnam alicujus
^ T habere rationem. I,35. alle fcime €0rgen unb ®cbamdcm
morauf rid)tem: omnes fuas curas, cogitationesque in
al. rem conferre. II, t. id) trage grcííe éorge: hoc mihi
non parvæ curae eft. L.iz. biêferTeiiiige trägt bicler am*
: berm (50rg unb £aft : hic unus tamquam parturit pro
pluribus.i. i;.bic éorgeunb %tfîmimermífi , bieniam
pjtwor finem $trumbbatct mu$, iffogrcjnid)t, ba§
c. angor ifte, qui pro amico faepe capiundus eft , non
tantum yalet, ut cet. ibid. €adjem, bie jutorilem êôïí
unb ®äße beturfaóem: res,quae nonhullas curas &
moleftias adferunt, ibid. burd)ticfe$${amne$ $lei§ unb !
€50rge fíeíet ba8gcmeime %3e[em mod) in gutem ©tafibc:
bujus viri curis , vigiliis , confiliis , respublica ftat.
P. IV,1. fcbr vicl €υτgcm |)a%cm : curis agitari & exer
citari, S. 9. bie ©orge unô $ummer quãlt mió , utib
ftijt mir 543%r}: cura nunc me coquit , & verfatim
' ~ . pe&o-
r--r £ , -— - - —

- * * . -, v.

•\* _ 22o e$o exp


, ° • ' . ' Tpe&orefixa. C. i. $ag unb ®ad)t für $ummet mms -

- - ' , ($rge miftru6en fíníem: follicitari no&es diesque. !


- - - ibid, bie ($0rge 6cntbmem : curam levare, ibid. féing $
- … - -
(&ftf)íifte umb*®0rge rim mcmig 6£%it lcgcn : oble&a- !
… , tionem animi quaerere, requiemque curarum. II, 1, feiiie 3.
v, - Sorge {)a6en: non efîe anxium,I, 21. eitter,bgtbtc ©otge , ';
. ` . -
beyfcitgelegtbat: homo remiffo animo. I, 19. €;
, • • €orgen , βρτginem fwrgh : vigilare pro re alterius. II, {
• • ' 19î»rôiç }ufiinjtig? 3íit ßrgem: alteri feculo pr9fj- !
- - - * cere. C. 8. miam muí tiid)t für bcm £eib,foribern aud) íít -

- , - » bie€¢ële fòrget: non corpori foli fúbveniendum eft, é;


- , ' ' fed menti atque animo multo magis. C. 11. ουr a£tcre
- -
~ • . • •
, . forgeit: follicitum effe pro aliis. L. 13. r§ !}at cim jebcs
$cing fìt fió $ufùrgén: fatis fuperque fiint fibi fua-
i
}

fum cüique rerumi, ibid. ba la£ fie ôáíür forgcm : ipfi í


- · · videant. S. 7. - - (

• • ' €orgfält;meiieGorgfaltfôrta8 gemeine$$efem: meum /


· · · · in remp. beneficium. 1, 2 2. í
• - , €9tgfältig;n $igft €αόe muß man nid)t (eid)tfinnit, |
/
w
* • "[ùiùern
adhibenda. I, 33. berfat)reu : huic rei eft cura magna
íúrgfältig €{
- - GerteAtir fiub miótbom bic£r€9rte : non fùmus ii, qui 1
* i^ cet. II, 2,
• • ©pgrf,áiííeit,8uró §lti§ unb ®parfamfcit frine Gifcr, !
- gen bermóret: confervare rem familiarem diligentia & ]
. . parfimonia, II, 24.* bic€%rjgnifcit if etm gtojCapital, …

, ' íe trägtjíbrtió
• EST parfimonia vig[intereße:
P. Vl. 3.
MAGNVM VECTiGaL ei
' ' ' ' Gpgt;irem gcben: excurßone uti, C. 6. è
, •, êíèíêiêëìíîïèyiiifiirefiifiäçôéïio5: t ARGITIo : *
- fundum non habet. Il, 16. -

• ; ' €penbituftg , interceffiones pecuniaram. P. VI, 2.


epiel;$ilibάγuppem.&pici: oble&amenta puerorum.
P.V, z,
€pielcri, beuem Rimberb 3rit jum fyf«!em gr£cm: pueris
- ££; licentiam ludendi. 1, 19. im [g;c{ctt %aaíe íaltcm:
, , , ludendi modum retinere. ibid. getne {yiclem: aleatorem
• ^ •*. III, 23. * junge £cutc tôíncm íèê ígitica$ *;
7
-

\ • 1

ι ep. 22 I

cnt6rbrem • SINE LVSIONIBVS beata effe juventus


_ poteft. C. 16.
$pigfänbigfcit, fine €pififfinbfgfcitftorgu6ratióem:
perfequi aliquid argutiis fuis, L. 13. \

$plendeur,f.a3}um cljerlidjciiSplendeurbicm:f:quæ perti


nent ad liberalemfpeciem. I,39.
�5plitter,* manfit6t 6atb beu €plitferim feine3$ruber&
$ug , a6er txri ßaffem in finem %ug foirb man mfff)t
gema!)r: MAGIS !N ALIIS cernimus, quam in nobis
metipfis,fi quid delinquitur, I, 4 i.
«Sporn,benem%ferb«mbie€ρρτα 3:6£m : curfam equorum
incitare. C. zo.
eptsdjem , %ewberiet eytadjcn ftoji gelermrt fwficp ;
parem eße in utriusque orationis facultate. 1, 1, fió
fieifiig auf bie ©rieóiííe ©prad)e kgcg : literarum
ôræcarum perfttdiofum efTe.C. t.ffime ©pradjc ganß
, veräfibern $ vocem mutare.*, 29. äne fiarifcépíaóè
f)a6en : voce fretum effe. I, 31, cine unwcríáíb{ióe
- Θpradje: vox languens. I, 37. -

*epred)engar nidjtibo6l3u fpredjenfeyn: nullam comi


-` tatem habere fermonis. i, 33. bat åííeííe fiat afle;cit ba$
mciffe 3u fpredjcm: ut quisque ætate antecedit , ita
^ fententiæ principatum tenet. C. 13. frfjrfpobl 6a6en bie
gelefjrfcftcm£cute aifwgcfpròόςή: præclare eft hoc ufur
patum a doâiffimis.R. V, 1. cincn fpredjcm: convenire ,
aliquem. S.*. -

epvijg;$crifitprgctftinerbertlijaneptióeunb$tatem . -
ángejejen: illius di&a laüdantur. L. z. .

' ©pràdjivort,ciiibcfanbte8€príófwort: tritum fermone


' , … proverbium. 1, 1o. vetus, latidatgmque proverbium.
C. 1 o. nad) bcmérieóiíôén €pxìóiígrt: ut in Græ.
corum próverbio eft, f, 716, imi €grátffwort babehs
' folitum e{fe dicere. 1, 16. fjit follem víít an ba§ grmrine
€ρτύόπρrt gebentfea: 'omnino mieminiffe débemus
ãd,quod a noftris hominibus fæpiffime ufurpatum, jara,
in pr9verbii cppfuetudinem venit. II, 16, baber iii 0a#
gemtiiie €yriórport fammeii : ab hoc natum eft id,
quodjam trituta eft vetuftate proverbigg. IJ, 19. ;;
- * - ' 9cui
• •*
• ' *•
• • \ 32* , €¢
5emTgTctTéptíóúOTE: vereri proverbio.Nc. 3.Tog;
€pråómort ifi fpa6t: verum eft illud, quod dicitur
L. 9. táíär magnefun£ta8 alic Sprüdjúvit: hoc veta
mur veteri proverbio. L. z z.
($tabt,*ine €5t. amrid)tcm:civitatem conftituere. II,**.£nem
ím bie ©tabtlaffcm:recipere aliquem in urbem,III, u.aui$
eintr®t.feûm:ejusdem effe civitatis.lIl,i7.cine®t.mieber
ττρόeth: recipere urbem.C.4.bie$t vtrlic|)rcn:amitte
re oppidum. C. 4. §ßefim id) iopo. fold)cr £cute hätte,
É id) bie ©tabt miífiebãtò ììberìçyfi: opto ut huiî
fimiles habeam mille, idfiacciderit, non dubito, quin
fit brevi haec urbs peritura. C. uo.©ime®tabt barimm ré
tr6at umb koíl juge!)et: civitas optime morata. C. ig.
llngeforfame unô rébéllijje ©täbte : urbes inimicifti
mæ huic imperio. L.3. - -

€tano, in gufem fcym: falvum efTe. II, ai.£ifi £ambift


ím fimtmgutam €faiib: terra hæc fioret. L.4.£)urd)bito
fe$ $Yamiìe$ $lcijunb ®wrge fiebat ba3 gemicite %3cfem
im Gutem ©tanb: hujusviri curi$,vigiliis, confiliis, res
publica ftat. P. IV, i.€¢ime&ìtcrimetamberbaltem:
pofTeffionem fuam tueri, P. VI, 3. ®a§ gemeine $ε[em
iwicber im ©tanb %ringct : rempublicam conftituere.
S. v. 3)a§ gtmeine%3cjeiìftef)ettlod¥im borigcn ©tatib:
respublica ftat, quo cœperat, fiatu.it, i. §6) fommie ia
rinem folότη; haec vita mihi conrigit, 1, 43. ©injcòft
(5tamb: omnis ratio, & inftitutio vitæ. II, 1 1. ©eringer
Θfanb umb%yerfofiìcm: humilitas & obfcuritas.II,i3.%3ew
bit?m $at mam erfabrem, baß er au$fúmiglidjrmétaub
*
ß): hic cognitus eft, &regum filius inventus, L. 19.
§6) mili měim £Iiter im bieiem €tmmbewollemb§ gubriis
gem: in hac vita confumam extremum tempus aetatis.
C. 16., €imjeber mu§ feimtn€taab6etraótvm: AD CV
JVSQVE VITAM inftitutam adcommodandum cft.
HI, 8. -

ftgnobafft/ rcgjt fcym: effe magna conftantia. L. y. 86t,


ftátioig uiiè {iambt)afft kym ; fisamus, &abilis, conítans.
V. 17• -

êtgmò, -
- * p. c¥t * 223
&tanS5afftigfcit, finemIIII: igitbnicn:eriPETEIicEi
ivinam animi cqnftantiam. P. IV, i. -

*€tanoe8z£crfcn/ ciiie |)0|)e: vir fummus. II, s. gine


mittelmäfiiac Stan>e$$eríon: vir mediocris,ibid. S3or,
me6me èfanbt3, pcrfónam: clari& honorati viri. C.7.
: fardi/ir6rfiardfyn: mâximis corpgrisyiribus effe. II, 3;.
inuíuí haber; roboris. III, 1. €d)ömunb fiartf fcyn :
- - excellere pulcritudine & viribtis. III, 5.%:ötfafidrd*
, £Wm, aß tim aliberct : mimus habere virium, quam alius,
| - ç. io. §d)6in fofiardf al8 Dicfer: $is fupm viribus, quibs
ey hic. ibid. Θάmad), umbboę fortffeyn:imbecillefia va.
; lere. L. 7, 3)** £bcm fofidrdifíglébis anbern: in quo
. eadem eft vis reliquorum. S. 5- &tardffewn 4um r;mgcm
- umò fämpffcm : viribus ad lu&andumvalere. I, 3o.
u �etätdte, * ®)urd) groff* Θfärdfe u;tt) ®efjtvit bigftitùe$.
' *ibe8 vcrt«ti miótige' £piiige cbem nid}t Iauêgê,
fîft, íuberm $urù %3erftant/gütet $afí),ufib$ apffér,
' , , fcit: NON VIRIBVS, AWT VELQCITATIBVS, aút ce. .
,| • leritate corporum res magnae geruntur, fedconfilio,
I ^ . au&oritate,fententia. C. 6, - -

II ' ftatt, 6ewrwembatbie£r${a6mefiatt: hoc verbamin que


homine ponimus. P. VI, 1. • . .
.€tatur, cimt fcinefteít $%wme$$erßiicmtwobl am : DI
^ - GNITAS VIRILIS EST. I,36, -

ftatuirem, ctma&:conftituere aliquid. II, 3.


ftedégm/ cinem imber 9Rof|)fedfcm laííem: deferere aliquem.
I, 7. eos, quos tutari debeamus, dereli&os efíé pati.
I, 9. - -

ftebêm, ba§ fiebct reót two61:bg* decet maxime.I,33,


Έ£$aiäe äe&orum [ii, 13.33fi«6et mirmiótfcim:56c
mihi dißolutum eft.I,35.€6fitbetnid)t fcim: deforme eß,
' ; I, 33. turpe eft, valdequevitiofum. I, 4o. Haec non fatis
honefte fiunt. L, 16. €$ ifigat gut/mcnmmam am amberm
icrmct, foa*ftim cberííti fííft: non incommodum erit;
quale quidque fit, ex aliis judicare: ut fi quid dede
geat in aliis, vitemus & ipfi.I, 41. c$ ftrbet bcyum3 ; a
, noßra voluntate proficifcitur. I, 32. alle$ fttbfit umb
, lign{affcm: omaia relinquere , atque abjicsre. I, % -

v. - -

-*
.-
- -*
-

—~—-—-————*-*-**- …
- - •,• -

•I *--* ._…_…_ … — =-
•,
- -
- -

' . - ,/ *- , ,
•'
' * 224 ., , €t -

* , Tcgiiifiet IIIÉTERTÉÉFum bięTG5G;TEST· NE


. • £nodius fé res habet.1,43.01&? £inge fófitiem nid)t beo,
* fammcm fte!)cn : nulla poteft huic rei cum illa efïè cori.
, * jun&is. III, 33. 65fe %egicrbcm umb $Yäfiigfeit tínnem
: * mid)t 6£0 eimdmber flebem: libidine domifiante, tem
' • • • perantiæ locus non eft. C. iv. - **

fteigem, eiper ber burd) be$ $0[d$ @unit geftiegcmifi ;


aliquis fummis populi beneficiis ufus, P. V, z.
*S£eiit / ab8 ter €rbem {)auem, bie mam iioffymenbig
- 6rgitót: lapides è terra excidere ad ufum neceffarios,
* * IT, 3. , , ' * -

fteinigem, rinem: lapidibus obruere aliquem. III, tr. _ ,


ftelleti, [id) amberéftelltt/al3 t8 einem uiii ba& $ycrgifi:
… disfimulare. I, 38. fid)ffellcm alé lie6te mam eimtm : co- ;
lere aliquem fimulatione, L. 15. -

£terbem : excedere evita. I, 43. extingui. II, 19. ex hae


Iv *•e vita migrare., S. 1. ex hominum vita migrare. S. 3. ■ec §
* mbolte bafiir niût germe fter6em : pro hac re quis dubi
* tet mortem oppetere. 1, 17. 90t bie §r€p6eiibe8 884,
• o terlambc8: in liberanda patria interfici, C. vo. bet:
$)J{emff) fiir6t: animus exit ex corpore mortali. C.1 1.
* • animus evadit ex corpore. ibid. fbrtim bcr£)'emff) fiir6(:
cum hominis natura morte diff9lvitur. ibid. Iic6cr fiet,
Bex mollem, al$ fió it biefíníte ©ienfifiarfeit 6ëgç,
5em : mortem fervituti anteponere. I, 23. millies oppe- '
\ tere mortem, qtiam aliquid perpeti, malle. I, 3 1. id)
t τυωltelie6er fierêên, alé bi§ t()um: mortis inßar hoc |

- ' puto. II, ιο, id% ííffe, fpei{idj*6er ge6obrem, aud) bit,
-
ligebe ferbcm follem. al8 er : me fuerat åquius, ut prius
ijtroieram, fic prius exire de vita. L. 4. * jumte geute '
ftiinem εὐct fietbea,al$alte£tute : aetas jüvÉNüìï
/ multo plures, quam fenum, mortis cafus habet. C. 19.
vg ift nfft$ tiaffltlid)eré, al8 bafi alte geute fler6efí: &
… ' QuID EST TAM fecundum naturam, quam fenibus e.
a v fjfi? ibid. alte £cute ferbvm al8 vie ciii8id)t, ba8 non
• * ' fi6) £i6[i auégrât: SENEX MIHI MORI viâetur, ut
* cum fua fponte, nulla adhibita vi, confumatus ignis
- - * **•
'i ' - - - „…- r. • • t •, -

j
•,- -

<* . .
-

… -
^ . .

€3te - 225
æ;tinguitur,C. 15. [pentigct mam am fífínfíen fifT£ -

' bcm, íent mam fiatírtifiet $eiíe, tint, 5eo qiifem $erì -

• fianb ftir6t: VIVENDI FINIS EST OPTIMus, cum -^ .


integra mente caeterisque fenfibus, orus ipfa fuum ea- - |
dem, quae coagmentavit, natura diffolvit. C. 1o. f|uae „ * . .
$eute fierfem germe, %Yarrem aker ungern : SAPIEN- v
TISSIMus QuISQuE aequiffimo animio moritur,
ftultiffimus iniquiffimo. C. , ;. ($ift €%rift fiir6t (0, alę
fwerum er feime yerberge berlieffe, nid)t a6er feili ἐigem -

$aüf. ®eitm ttir 6äten hie fetne bfeibrnbe ©täíte: -

; CHRISTIANuS EX VITA ita difcedit, tanquam ex • ,

hofpitio, non tanquam ex domo. Commorandi enim.


natura diverforium nobis, non habitandi dedit. C.* 3. - -

ftecblids, hieruntem auf ©rbtm ifi a!e$ fer6|i6) unb biit, . . s, , . _ ' ,
fäßig: INFRA NIHIL eft, nifi mortale & caducum;' . . , ,' ' '
*; , S. 4• - - - • • ' … -

£;
1
&tern/ bie éterm 4e6lem : dinumerare ftellas. I, 43. bie *• . •• .

* * ßông Léferme : pulcritudo fiderum. L. i3. eim rotbet , , , ,


άgládiiíet &ferri : fulgor rutilus ; horribiís- - - . .
. * que terris. s. 4. bet $upiter ifi eiii glMtfiidjer etern :
profperus & falütaris eft ille fulgor ; qui dicitur Jo-
' ' .
,*
•,'
-
- vis. ibid. ber ©terncn£auff ami$imm;el : Coeli ftelli- * , , ,
, fer curfus, S. s. ®term£/bie mahfwní mir am Dem Dr£ *• • • .

gef{jem |)at: ftellæ, quas nunquam ex hoc loco vidi- · · · · |


* mus. s. 3. bie ©terne tauíeri mit fonberbaf}:er. @es - -

fœminbigfeit um i|)rem £renfiíertim:ftellæ circos fuos,, . , , '


ôïíïìÜôôïíüìïéêïéíüìåíïìiii.iiiibièiérié ^* .
! lauíefi umaufbèrtió in eineri, £rante herum: in orbe _ . -' '
volvuntur ftellarum curfus fempiterni. S, a, bie ©tctme , * „ . - , , ,
- mémeft afle i6rem£a11if mteberbábih, mo fie fatem ait*
: eíìiìgem : ad idem, unde femel profeéta funt, cun&a -

aftra redeunt. S.7. , - -. * * .

€teuer/ geben: tributum conferre. It, vt. t0ti! bet $ert.' • • .


fo oict $cute befommtm fiat, 6at bie ©teuer aufge* , · · ·
•{δδret: præda imperatoris fifiem attulit tributorug. 3 . ' , …
sjííétibte,tie'eteueraunbèattis entriótrii mií? '
* %u: urbes ve&igales, I.I, 11. _ ' ' * -l

** ; -

{*) ' & ftet* ,


-

;
- - -
-
- - - -
- - - - -

-
-,- -
-

226 ete exti est«


Gtcutcm,0€r%fjbfitfieuteu: malitiam tollere. III, 17.
€tcucrmiigmmftgr |}at ba§ §uber in ber ©anb, unb fi3t
Tgati6fiillimêôïí: Gubernator clavum tenehs,quiétûs
" fedet in puppi, C. 6, -

Gtidy/$ine$tcumbe im €tió{affem:ab amicis difcedere.


L. iv.
€tifften/ toa$t$nufe ftoblbcr £im6cfïer ἀβerd* gcftifftcí
imperbcm ? hoc opere quid poteft effe praeclarius.C.9.bie
£ic6e fiifitet gutcm %ßillrm umb §reiinbitjaift : AMOR
PRINCEPS eft ad benevolentiami conjungeiidam L. s.
ftil!, beW fwgroffem%cmpcgungem tam c§ nid)t ftille $ugebra:
filentio tantimotus incitari non poffunt. S. 5.
Θtillftgnb, mitttmícimb timim €f.miaóem: inducias pa
cifci cum hofte. I, io.
€timme, burd)tit©timmercbct mam: vox eftindex ora
cionis. 1, 37. £)ie ©timme [0116<l iinbammutóigfrom: :
in voce duo fequamur, ut clara fit, & fuavis. 1, 37. £)ie
, &fimme foll licblid) fcyn :in pronunciatione fit fonus
dulcis. ibid. Q£im£ cantillirrmùc €timme 1 vox canora.
I,37.®ime laufc€t. : vox clara.III,33.$)'it erf)abcntr umb
arder ©fimimetoa§ bortragcm : voce magna, & bonis
lateribus quid dicere. C. 5. ©inc f)eile §tumme: cano
„ rum in voce. G. 9. ®a§ ßcfe6ifi turd) bie ©timmrn
' bc§ 930ldf§ 9erit,vrfiem mortem:lex hæc fuffragiis popu
, li repudiata eft, L. ; 5. §m$atb fcin* €timiiiie vím fid)
g*6£m : fententiam dicere in fenatu, S, 1. • , •
ßolt] nid)t fcûm: fuperbiam, faftidium, arrogantiamque
fugere. I, 15.£)ie fclbfi nid)t fiol6finb, Ober mid)twic[won
fid) %alfen: qui contemnendos fe arbitrantür. L. 2 •.
§; Θlútf fíl% mcrbcn: fecundis rebus effrænari. I, 16,
ig€mfimmig umb fiw|3 mcrbcm ; efferri faftidio,& con
tumacia. L. 15. -

©tofi, £)er $re!)jcit einem gicmlijjcm gcfiem: libértatem


rimefacere. II, 7.
ftoffem, fiieram fiwffem fid) alle £eute: haec res multum ha
bet offenfionis. iII, 29. %ur tin flcim h)cnigam cimtm
offcm: tenui aliquem parte contingere.S.7.
&###fff,$4rtf/umb6i|lig*©f,%ii${tríam: Pœnas s”;
- jwtiâ,
-

- - v.

- -_ - * €te • a»? -

--- _ • -_ ——---••• -

• juftas perfolvere,
dupli pœnam L. ii.III,
fubire. £)uppelte
16. ®ierauíift ©traffemiífímp;
étraifeftibem geíéêt: N.-
v

£huic rei eft pœna conßituta. ibid. €iem eine &traije -


;
{egem: pœnam ftatuere alicui. L. 1 z. pceoam conftituere
deli&o. ibid. £i5 bat nod) mef)r €ftaffe perbient: haec - _

res odio e(t digna majore. i, 43. €itiem gur®traffc £ictâ, ~


amberm 46er turd) be $imger fe{)em: alios ple&ere, ali- - . -

«os ne adpellare quidem.I, 35.®efinbe ©traffe bratió)cn:


| clementi caftigatione vti. I, 33. £3*nm fcihe ©trafjr gw -

$efúrd)tem, egêtjum: impunitate propofita facere quid. - - '

| . . III, .* §mber %3djetinb ©traffeifi cine gemííe£Yago , , - - -

• • * ju |)aitem:EST VLCiSCENDI, & puriiendi modus. / v *

d - j, §. €d)anbe unbunebreifttie empfifiblid)fic €tiajfe:


rOENA TVRPITVDINIS acerbif{iiia eß. III,3. £)icje,
a* *_ gigem,vtfalicm
i)ein babém
ff, fbcm faffem,'afë
perfíbrem
ßgrefíe $ttaff: £j£ fi$ p$am*.
ticiis$âbëi$, $íbret
, .”. ,• •
-
,
, filííéii: pœna iioii iiiinöÝíïìttitur qui fecîtiîunt • ••

· · · afterum, quam qui ipfifuerunt impietatis duces. L. 12. • , • |


�im geriiig ©inj %at offt piel auffit6, unb vevbicnffine i

gtwíé éffaffc : PARVA RES ESt,'àt magna culpa. ' . . . .


È. iii, 1. €irjcglid) $er{jre{)en fiafauά}{eiii£6traije*: , ,, ' ' • .
'; _CWfQuE PECCATO pœna eft, P. HI, 3. - s, ' . - - '

g| itrgfíeri, Die 3er6reόer: punire fontes.'l, 24. £)ie %9% ,


a || 7 6éit firafien: rnalitiäm tollere. III, 17. Vindicare maliti- .

: àm, ibid. €inem leiblid) ftraffea: tanta pæna aliquern ad- , • ° ' .
{icere, quantam æquitas, hümanitasqüe patitur. II, 6.tis \ • • , ,
$ *temermfitiófitaffeii:gravius & verius abiquem reprehen- , • , •
j • •• dere. II, 36. €inem am£etem ftraijcn: tmorte aliquera ' , '
- cgërcere. HI5. €tma3£tafft ferri $eߣftaj:ii:is- s , ■ , ., ,
gibus vindicare aliquid£li,ij.€fita&auí$$ítteftefi;^fe , _ ' ' ' '
, fert: omni fupplicio vindicare ahquid. I. 11. ©£)ttbätfe , *

- ibn ihfinem 30rumiótárger fìróíenf8nnem, álé et fió


„: : £l6{ien gefirafft 6at : ne iratus qüidem petis plus huig
; nocuiffet, quam'fibi noctiit ipfe. III,*9.bi3 muß £}:
' werbem : fiotandum hoc puto. C. iz. Di§£afíét ift bi
1!; tertirfad)en 6alben 3nftraffem: inultis horriinibus. £ft
: iioc vitiura nótanáií, í. 55.* maníoli tincm nióftite
*, £tftrafkm, Al* cr6 verbienft
'.v ) *
6at : NE, PQENAMA*
.
§13 - . • .. * -

… • .*-* -
, ' - ' * - - t l. \ - -

y. *. - - --* \ / : l. |

/ *. · * s, .* . £
-

- /
| / \
v \ - - - .

—–, …-,…---—-—--
\ • -. - -
-
- -
' v. -
- -
- -
-
-

-
* - . - - - • … ” - -
-
|
- - • -
- -
- · · · -

- – – – – -

-
a28 ' €te • • •· .
- • . TAJORTTTpaTTET uTm
-

jTT£T;
-*- |
|

` pítérimmcrm tlmb firaffcm : MCNEND; amici fæpe funt,


& objurgandi. L. • 4. »iel $J?cnfórm fierübcn fiä) nidjt
· · · · · É íbét i6re €útibe , umbtwyllen fid) bagii ἀό mifit
baibnc
ííraíemlaíem : m bod) ifjr $ër6red)en ἰσμfe lt;b
• -. • jewn , umb bie ©trafîe mi[lig angcnúnymçn tvcrbtm:
- MuLTI, PECCASSE SE, non anguntur; objurgari,
molefte ferunt : quod contra oportebat, deliéto do
… » …. - _ lere, corre&ione gaudere, L. 14. .
» ' ( • . fttgffbgryfeyn : in vitio effe. r, 7. mcmnbie [irajftgtfirb,
* • . Die sc. n)a8 mirb num 00m bcnem $u |)altem fet)n, tjc nt.
,-• ' . ' uod fi vituperandi funt hi cet. quid de iis exiftiman
, • , , É eft, qui cet. III, 14-firaffbarivcrbem: culpam com
… - - #í #; iìfttgffb
ff6
P. -

• , , taffäll ig, vid. gr. _ -



.

, , £££; cimca iiiit ©traf , SIB0rtem 90 m Sjrrffium


" - · · · , ' a6}ufìorem iudjem: objurgatione aliqua, aut convicio
' . '; . potius a magno aliquo errore aliquem conari ave!le
. . . re. III, zt.
, , , firgiidyeln, labi. I, 6. • -

- ' . -
ebenj mornad) firc6tm: expetere aliquid, I, zo. gat
· · · ' ' - , ' £6r mornad) fircben: vehementer expetere aliquid. I,
- 9. ad aliquam rem inflammatum cupiditate rapi. II, i1
* . . — ' - petere aliquid. III, Io. δaßim firfbem, bafi*c, id »gere,
- - . ut cet. II, 13. mit aller%'atfjt nad) cincm ©ing íteíem:
ad aliquam rem ferri omni impetu. I, 3o. barnad) firt*
beid) für allem?)ingcm: pro hac re omnis mihi •ft con
- ' ' • , tentio, I, 1o. mad)$ciófíumunb ®eralt firr6em : opes
• r \ •' atque potentiam confe&ari. I, 35. motnad) firebtm, ba$
- , , citiemìod) nid)t merbrm fam : fequi aliquid, quod afle
. . . ' ' - qui non poflìimus. I, 31. barnad) 6abem alle $em{f)em
* * , - gufire6em : ea res omnibus propemodum eft comparan
, da. II, 3. meldjernad)$úf|uf: iifb %*id)i6um firebat;
… - cui voluptas, cui divitiae funt propofitae P. I, 3.
- -
Götreit/ ein Præcedenz-©treif : certamen honoris & di.
,
. ;
, &
' gnitatis, I, 11. e$ fillt cinêtreit Geriófc fiir : lis eft
injudicis. I,18,®t*tit*€αύem für €¢rijt auémadyen;
í
'• • , .' - - - , _ ' Gau*
-
-
-
^ -

, -

- " Θte €tu, 229


caufas defenfitare. I, 33. δεm ©treit 6«)legem: 3Ìrithe
*, re controverfiam. III, 33.
ffreitem : manu decertare. I, 13. mit eimanter flreitem: in
ter fe contendere. I, 1 5. mám fíieitet biel 6efftiger wwr
bie **rlobinc §rept;cit: acriores morfus funt liberta
. tis amiffae, fl 7.
ftreng, gar mióôáremg gegem eimem verfa6rem ;perindul
entem effe in aliquem. III, 3 i.
¢Éüdé, ea$ ambere étítf, ba§ manimad)t ju mdímem 6at,
ift/x, alter erat locus cautionis. I, 14. Diefe $adyerbirb
iia?.€tìtf gcf)eilct: duo funt genera hujus réi. I, 15,
im biefem €íïtf: in hanc partem. I, 39. cine ©ad)e iii
5. €tìtfcm abbmiitrlm muliém , babon taé crfte £)anbelt
' 30m*c. quinque rationes proponere alicujus rei perfe
.- quendae, quârum duæ pertinent ad cet. II,3. c§ ift ba$
' , %ottiebmt:& &tìtf : caput eft. L. 1 3.
studia, föléófe , toó jóarífimmige studia : leviora ßu
dia,fèd tamen acuta. C, 14. burd) £iiiembertlidjem 58£te
fìanb bic bcften Studia traâircm: praeftanti ingenio di
vina ftudia colere, S. $. *

ftuoi£gm, fi*igig fiuûirgâ: in literis elaborare.c. 8. mjt


. τὸffeiiet %£gicib« ftudi- em : literas avide arripere, ib.
£;?;; auf i)a§ Studiicm legcm : fe rotum in fcientiâ,
-*
a
àtque cognitione còllocare. I, 44. tyrauf ßubitttt:
*;
meditari áliquid. II, i *. untet cine$ %lfìfùbrumg tta$
, gemiffe$ $ubitem : in certo ftudio, aliquo auâore,ver /
' . íari.it, z. feine§rcubc am ©tubirem |)abem: difcendo a
, li & cógitando II, 3o. w9r€tubircm iiid)t ba}u fginmem
fômncm; difcendi ftudio impediri. 1, 9, bic i|j:e ganáe
£«6ca83cit aufé €fubircm gcwcmbct babcm : quorum
, ftudia, vitaque omnis in rerum cognitione verfata eft.
I, 44. £)£ti §¥¥i fió auf 5a8 gtubircn 9%gt
6a6em : in fíudiis a5 jnitio aetatis verfatum effe. II, v.
£i: tçóte3 fiubirt ()abvm: a doétoribus, atque do
rina inftru&um & ornatum effe. 1, 44. &inem $um ------ -

';
l

, £5 ubiren agfinum.eym : aliquem ad legendi ftudium , i


χ , excitare. II, i. oor Jilter faii i6 nid)t metyr ftubitem:
• eogit me in meis ftudiis obmutefcere feneétus, C.7.
_ - . - (P) *3 bic,

*
w
23e. €t$ Gtae:
Tbieter Sygam [)at fubiret, fw lange et gelebet : in hoc
homine ftudiorum agitatio vitae aqualis fuit. ibid. 6i8
in fein 6o|)e$ ìitcr íubirem: fcientiarum ftudia tene
re usque ad ultimum tempus fene&utis. C. 17. ba$
&fubitem iftnidjtfw ipobl sine Jlrbeit/ &lé ciue iußige
eóad;c $u n&nrca: DISCENDI NON LABOR eft po
tius, quam voluptas. LI, 2. $8€mm mam fw imuier it*
feimer Wlfbgit uhb ©tubiret, bernwidtlt ifi, fe fommtbm%
, £ter |jer6c$, baß maii mißt meijjiwie; SEMPER IN*
SuIS ftudiis, laboribusque viventi, non intelligitur,
quando obrepat feneétus, C. 1 1. `
£füge, immer eimc€(íge iudjen,baraufmam rubcnfam:
femper ad aliquod tanquam adminiculum adniti, L. z 3 .
bic tinßige €fúéebré jcnlcinem $cien$: unus, in qao
nititur civitatis falus. S. z.
Subtrahirem,Durd) addircmnmb fubtrahirtm erfa6raif, fìa$
íôrîgôlci6t: addendo, deducendoque vidére, quâ reli
qui fumma fiat. I, 18.
ßüd)en , fva6 niamjolamgegejudjfjer{ange* : ad id ali
uando , quod cupiebamus , pervenire. i, 3*. efma£
fudjcii wiib 6&g:{)reh: expetere aliquid, & ad id rapi,
IlI, 28. - -

gáocnjùfe ©íblíber : auftri partes.S.6.


eôáúb£j$ie$$at: : jgin quo peccatjr. P. 11,3; % mam
§rcy6eit bat,afle ©ünbcm aué}uì6ch: ubi libidinum,
peccatorumque Qmanitsffi patet licentia. L. z z. fid)
inutímiíiig iii €ìnbe unb ëóambvfiir6em : Scientem
. fe fcelere contaminare. III, 3. fid) fiir €iinbe bátem:
a deliáis declinare diligentius. i,4o. ba§ifibie gríííííe
&fiabe bom ber ${3e(t: Thoc unúm omnium fcélerätif
fimum eft.lII, z r. cbe afleéfcibcm, al3eincéânbemiber
feim®cftijambegr6tn: retinend'pfficii caufa cruciatum !
£ubire voluntarium. 111, 29. * 5?*$$itie,65%$ $u tbum,
íiígn ei;t; $igiííiciíííííííííííííííííí:
IN IPSA VOLVNTAT E facinus ineft, etiamfi ad id
non perveneris, flI, 8. bie Súnbe foii fiiam nid)t nur
iwcgem ber ©traffefíieíem &c. OMNIA TVRPia per
fe ipfa fugiendâ funt. lll, 9. vicle ©inge,bic an 3;
.- mi
- • .^ - a - -

-
. -
!
.

- ey Ta; 23 I
miífuntcôfînE7Ttccrtatu jtyift 3if jureíibe:
MVLTA HONESTA NATVRA, temporibus fiunt !
… non honefta. III, 25. bie €Ìtìbc6ringet $cim umb£}uaal:
multum cruciatus turpitudo habet, III, 28. t§ ift feime
eíimbe fo groß , ba;u um$ nid)t bie $olluft antrtf6t :
, NVLLVM SCELVS, nullum malum facinus eft , ad
* quod fufcipiendum non libido voluptatis impellat.
C. 12. fper bie £icfie £piftf)en ©(term unb £inberm aufôee
bem molte,toírbe fid) gróffer €úmbe 3u6efürdjtem 6a6en:
<CARITAS, QVÆ eft inter natos & parentes , dirimi
fine deteftabiliTcelere non poteft. L.3.e8£ptß)ulbigt
nid)t,fornm mam timem }u(5£íallentia3 t6uf,ba8$ümíe
ift: NVLLA EST EXCVSATIO PECCATI, fi amici
caufa peccaveris. E. 11. bicle%enfd)en 6efråßem fid) nid)t
rojìóer i6re €ümbe, unb m offen fid) aud) bágú miô£
. ££; [aff:n cet. MVLTI, PEccasSE SE , non
- anguntur,objurgari,molefte ferunt: quod contra opor•
tebat,deli&o dolere,corre&ione gaudere. L. 24. • • .

gy{be, eim 93er$,berum eine $9l6? }u fur6, obttgufatig


ií : verfus fyllaba una brevior,aut longior, P, Ill,2.im
ciner €9l6efc6tem: in ßg.peccare. ibid.
2{ocl , o6me $abel feyn : omni carere dedecorei
II, i o.
£goel* , cfma£ tabelm : aliquid reprehendere. I, 35. bi$
* tatcleid) : hoc maxime reprehendo. L. 16. bie größeßcia
$ugeabem am cinem tabcim: quod maximum in aliquo
eft, id reprehendere. lll, 3o. bicfcr ift 3u tabelm: hunc,
, reprehendendum iudico. Ill, 33. €fma£ nid)t [0 febr.
I tabeln : verecundius reprehendere aliquid. ll, 17. ti$
, … fan mam nid)t tabelm : hoc non eft reprehendendum.
11, 14. non modo vituperatio nulla, fed etiam fumma
laus hujus rei eft. C. 13. tvcmm fomft mióté am fir gu
, `,
v,
tabelnríäre , f» miretwó bij ciiigigëîflîmm genunj:
£ nihil aliud vitii adportes tecum, unum id fat eft. cet.
C. 8. mit $cót nid)t fönncm gctabelt mcrbcn: jufta
reprehenfione carere. 1, 4o.
£6g}υςτι$agiubting*m ; 3önfümere diem, s.iss*; -

'. *
(P) * S. .\i- •
- -
-
-
- ' - .

• . , - - - -

- -
-
* . \^
A. .. \ . - -

23* ^ . ' C4 - - - -
. Tiííííafiim gtgangen: ille nobis confumtus eft dies. *
ibid. t£m folgcrij)er $ag: in pofterum diem. llI, 14. am
\. lid)tcm,beflct, 3 age : luce. lll, 24. 68) am6rtdjciibem
£age : cum prima luce. IIl, 35. 90r fremigem $agcm : his
paucis diebus, C. 14, %0m$ag}u£ag/alle$age: in dies.
c. 14. 3®£)£0? 90v feiuem £ote: pridie quam exceffit
e vita. L.3.titt£a£ag ffeifig im %d)t mcbniem unb nid)t
Ieid)t perfíumcn : diligenííffime öbire άiem aliquem,
L. 5. menji niam fpaé aiiéfùbrlid) umbrevßänbig bórítéle
* letitam,iji e$$effer,al$it'èmaginautgrcr Die ggtcfirtsjicm
$cbamtfrm bitte, sint biejel6rmnid)t am ben $ag gebgn
fam : eloqüi copiofe, modo prudenter, melius eft,
quam vel, acutiffime fine eloquentia cogitare. I, 44.
* fwrtrvjlidje ©ad)em am bem 3ag 6rimgem: praeclarâ
quaedam parere. ll, 2. beffem %ercbtfamfeit ift Dabuvd)
am 3^gfgmmgm; hujus eloquentiam hæc res illuftravit.
II, 14.'ber nidjt umbéìmìnjtig in bem £ag 6in«im lebet:
* cui vivendi via confiderata, atque provifa eft. P. V, 1.
mid)f$ alά{30[fuft unb gute $age fííaftf)em : res expe
tendas vel voluptate, vel indolentia metiri, lll,3.
£ggl&bner, $ic mianum88¢lbbinget;mercenarii,quorum
„ _operæ eruntur, I, 42: .
&amm*,£ämmt,biéba${3affer fíïìßcm; moles oppofitae
flu&ibus. II, 4.
vtantem,umbipriiigem fönnem: fàltu uti, C.6.
ταpff«r,*pn ; virtute praeftare. II, 12. animo excelfo effe, .

III, § 2. cim fapjeter £amm : qui fortitudinis gloriami


* confecutus eft. I, 1 9. fortis animus , & magnus. I, • o.
vir abundans bellicis laudibus. I, 24. fummus , ac
fingularis vir. II, 6. vir fummæ virtutis, C. I7. unus ex
fummis viris. P, II, 1. eimtapifer ©emìff): animi excelfi,
atque invi&i magnitudo & robur, I, 5. excellens ani
mus. I, s o. bieje ncmnem ftir tapifer : in hqc ineffe forti -

tudinem dicinius.1,16. eimtapffcfcrunbmäd)tiger£önig:


rex generofas ac potens. III, 21. wici tapfferet merbem :
majóres animos habere. III, u. ber foivcbt tapifer at$
giitflid) ifi : cujus virtuti fortuna conjun&a eft. C. 17,
finem tapj:rm %uf6 faffcm: præfenti animo uti. 'ü
- t* • . •
vta, 233
TĘ$t;if t;5f cinth tapjtrfi ÉNETAERTERSE>it,
fti animi eft , magnaeque conftantiæ. I, 2o. c(h)a§ mit
tapffern £utb %imbanfcgcm : aliquid ratione ftabili ,
firmaque contemnere. I, 3 o. tcr nid)t fapifer ift : apud.
- fii nullum locum habet fortitudo. III, 33. er |)ielte
$ im .$rieg: no6 i* tapifer, glá fpcnfi et noó bet
üiigfie £eri márc ; hic bella geffit, ut adolefcens, cum
plane grandis effet. C. 4.
£gpffcrécit,5ie fid) euffertim $lr6cit unb ®efaßr ; animi
elatio,quae cernitur in periculis & laboribus. I, 18. id,
quod eft vehemens atque forte. I, 28. feine $apfferfcit
fcíem £ : declarare animi magpitudinem, I, 2 1;
. \ ivtgtn èincr $apffetfeit febr 6effifimt «ffwn : ânimi
magnitúdine excellere, I, 18. * bie 6rpfimufß unb
$apjerfcit, mtnm fic miót 3u €r$altumg meníílijet
Θεílífçf)afft unb 3uim gem,%eftcm aiigementetmi$,ifiam
mnb bpr fid) felbft mehr bor eine§rcórumb (δraufamffeit
gu balteá: MAGNITVDO ANIMi, remota commu
nitate,conjunétioneque humana,feritas eft quaedam , &
immanitas. I, 44. bie $apícrfeif 6eftcbet in Øcting”
ßäßunq ber £ífic unb íiibtit: FORTITVDO EST
JDOLORVM, laborumque contemtio. III, 3;, $ufd%
groffe ©tärtfe, unb ®ejóminbigfcit5c8 ££i6e$ fw£rbeit
ibidjtige ©itije e6en niíít auggcíííyrt, fontern burd)
$3erftanb, autem $atí), umb $apiferfcit : NON VIRI
- BllS, AuT VELOCITATIBllS, aut celeritate corpo
rum res magnae geruntur, fed confilio , au&oritate »
' fententia. G. 6.
saub fewn : fenfu audiendicarere. S 5. id) f)erbegam%tau6
bombicjtmêóail ; aures meæ hoc fonitu obfürdefcunt,
ibid. ob un$ @Dtt gleid) in feimem$»rt [finem ${3illem ' ,

beutlid) jugeríebet gl6f, ßtbum twir 306), gl£ ££tim


tvir gên$ tau6 mártm, iinb im gcringficnnid)t3 b5re,
' tem: cum tot fignis natura (i. e. Deus) declaret, quid
velit, anquirat, ac defideret: obfurdefcimus tamen,ne
' fcio quo modò, nec ea/quæ ab ea ( illo) monemur;au
diâus, L,14. ' '
… (p) 5 τ#w*
, *
- \ • , w ^.

• /. ~t ;,' - • . \ . n *
•• - -
- - -

234 - . , Ta Cet94
7tgugenidjtgyrim:
lll, 6. homo iners homo ad nullam
& inutilis. ibid. . rem ( partem) vtilis. • a , *

at3£iten, bic ©íter : pofíeffiones aeftimare.II, z3. a

£eft;:mtént, falfje 3 ejiamente: teftamenta fubje&ta.


P. VI, 2. §3'ße 3eftamente mgóem : teftamenta fuppo-,
nere. P. VI, i. &imex;tcr falfôe$:ficmiente tiiatfjt : te
* ftamentarius. III, 18. §d) 6im mit 6£ficmmct in bem 3c/
ftamciit biejré teid)en $)'anne§:nomen meum irrepfit
in teßamentum hujus locupletis, III, 19. ' -

£bgt, ttber 3hat: reapfe. L, 13. Q£ine [afiér$aífe : fa


\s &um tot vitiis inquinatum. III, 14. ®rofíe 3C|)atem
i tíum: multa facere egregie. I, 24. Res maximas gere
^ re, & maximi animi. I, 16. Gerere res magnas & fa
lutares. II, 5. ©eine£}atenríííímem : de virtútibus fuis
* prædicare. 9, 1o. ©td) c6em Düró tcrglcidjcn 3:6atem
* • * íuóem feríír }u tffum? ftudere in eodém (c. quóalii)
: genere laudis excellere. I, 3*, utijere $orfabrém 6a6en
* %iel 6£rrlid)e$$atengel6am: multa (fùmt) præclarâ ma
' ' jorum. II, 19. $8id)t Ę {
- *int6 %3aterlambrę 6eríímt {eyn: non fua, fed patriae
, i gloria fplendorem affequi. C. 3. §d) mei§ bic[6etr(id)e
- £Ì)^tçm øùm b£m%ammi: multaineo viro præclara có
*gnovi, C.4.36atem,öie6e9tcm 9Ráófwmmenim etvigem, {
δεbáótni§6leifen : RES, QVÆ ad pofteritatis meino
* riam pertinent. C. 23. mr|)r $atem tíum, al§ bic£eufe
-$om cinem gcfivfjtf)abem: fpem civium défe, continuo
e incredibili virtuté fuperare. L. 3. ®a§6alteid) bor bie
Iδ6lióßc umb wortrejl. 35at : ex omnibus praeclaris ç
- fa&is illud pulcerrimum exiftimo.lII,4.Ex tota hac hau
, de hujus,unum illud eft admiratione dignum.lll, 31.%,
' ' robc$ 6äte lie6er feim $ortnid)t balfènfùffem, ai$ dine
fo greulid)e $$at 6egeben : Herodi promiffudi potius
non faciendum, quam tam tetrum facinus admittendum
'* fuit. III, 25. £)a§jrmige, bawen mam allgu flug yurebem
• *i%/%iel liebet in Dct $atbemveifcnfwollem: vita atque
; faâis illuftrare hæc, quae verbis fubtilius,quam fatis éft,
- difputantur. P. I, 3.
€9gilcm, òi*j*€¢É¢ivitbiha,etidgefficilct;duofunt
- - -' A. -
gene
- t ' , • -

- - - • • , -

/ &9e {I$t, 43*


-

genera hujus rei. II, 16. ©en £aub g'ciótícilem: æqua


biliter praedam difpertiri.II, 11.
££)euer, in tt)tuler 3eit:in caritate. II, 17. €£me£{3am?
rcm c|)i tljtuer prtfâuifim: merces quam plurimo vende
re. III, 11. Wendere aliquid pluris,multo, III, 13.£)a§
fiib fbeure $orte: quanti verba illa! (fc. fùnt) III, 17.
<TÌ)eurung , gtwffe : inopia. fames, fummaque annonae
caritas.T1I, 1 z.§m bcfgrêfîeften £bcururgicim ($rfim*
be nid)t berforgca: in maxima caritate annonæ familiam
non alere. III, 23.
£bier, ein umgcrmfinffige8: animal rationis expers.II,3;
3)ie' f(f)íblid)en $6ieré au£rotten: beiluas, quæ nocent,
interficere. II, 4. €ómelle umb 6äufige ©infìfle bcret
milùcm 35iere: repentina multitudo belluarum. II, 5.
£|ué cinem $Ycn;d)et in eift 3 íier berm^anbelt frerbcm ;
ex homine fe conferre, in belluam. III, ao. £Ram fig*
bct tij am tcm tnbernínítigcii$%ievcri; hoc adparet
in beftiis. L. z t.
? atijorbeit/ bif ifi eine $$orheit £i£er m!e£fior6tit: hoe ,
nihil poteft effe ftultius. I, 24. €0 groß , umb umbe,
fiänbig ift bic $|)orbeit te, cr%Yenfórti: tanta eft incon
ftantia ftultitiæ, atque perverfitas.C.2.
£bránem, id) fame$ ©6ne $6támen nid)t faGem: id fine la
crymis non queo dicere. L.i:.€ineiiiuitioos,$6ránem
Bittem, fcim: $úcife £inguftelltm multis cum lacrymis iter
alicujus impedire. i. ? o. §3icle 35ráncm vergi&ficm:
vim lacrymarum profundere. S. 3. ^,
£bum/Ioa8eiitcm bcfoblcnift : quidquid denunciatum eft,
facere P.V, 2. §3arum folltció ba3 nidjtf{}um? quid me
. . impediat hoc facere? II, .3)etnid)t§ giù t{)um $at : cujus
• ' •tium, negotii inopia conftitutum eft. III,1.3)icfet
tvivb itimmermebr biß fbliti: hic nunquam cómmittet,
ut hoc faciat. III, 5. $J?it finem ©ing 3u tf)un ba*
. * bcm : tra&are quid. P. V, 1. §ó |)a6e nid)t8 mit ibm
gu tíum: mihi nihil juris, & nullam focietatem ftatue
effe, cum hoc. III, 6. %yicmit mollam mir in umferm®e*
fpritf) nid)t6gufbüm ßa6em :has res ab hoc fermone re
¢ , suoveamus, L. 9. 3)a§ barfió mfint$ £cbrct*
-
*; [4
/- . .
-
-

,
.
* .
. -
- -
-. r• °
•-. •
. . -

a36. vbuvi.
„Tni(5tTÌ)um : hoc per do&orem non, licet. III, 7. •
5i3 tfiue itf) aud)äufmfinem £aliò,& itgm ; hæc qui
, dem, in villis etiam perfe ui foleo. (.. 143).£íl miiam.
um Defio me6r am feitíéá &ltetn tôlim: hoc quidem eft
' multo profe&o magis in patribus faciendum. I, 19. §ó
nollfe gcin alleétum fcimct |)albtlitbum: omnia ego prò
, , . illo fufciperem. L. ìv, %££§ tf)um, Wüô miìii ciu:im mur
ail bcnem 9lugem a6fefiem fati: ad alterius fenfum ac vo
. I luntatem coiiverti. L. 25. ad alterius vultum atque
nutum converti. ibid. $tine $uff babtm , mctim uiam
tbut, wa$ uiam tfium folì: gaudere officio. P. V, i.
ba§£}um ufit, &affcn: res, quae traétantür in vita.1,5.93ot
fitf) $ii tbum babém; fuum negotium agere. I, 9. $3a6 ,
iiiàrijôetitit jutbun unb 3uiaficnbaf: quod cüjüsqùe
tempóris eft officium, ibid. Sig) cben èuid) Dergleidjcm
$%átem fiid)en |)erbor gutbum :ftudere in eodem genere
laudis excellere. I, 3 .€imem (ille$ mad)tf)um: ad alicu
jus ßudia, inftitutaque impelli, ibid. £)i§3\imgfam virl
t%um : magna eft vis hujus rei. II, 6. $icl 6ew cinct.
* €aóe tbun fômnem : multum pollere ad aliquam rem.
· II, 9. %m6at e$ niit finem $cilibéguftjuft:cum hofte
'. i res geritu;, III, 29. * ®ie %3ernumift!e6ret, unb mcijet
• bemûnem?)en;íaáertijiimiifiolajjeiiîî: RÀTio 5ö.
CET, ET explanat, quid faciendum, fugiendumue fit,
. I, 28. £t €6rift tbut fiiót affeir, fwgt;rntcntft quó
mid)t§7 ba§ er miót jebermanite6nc €tfjrufagemfam:
1HOMO CHRISTIANVS non mòdo facere, fed nec
cogitare quidquam audebit, quod non audeat prædica
, re, III, i9. $03 mam 16uf, íw| mam t;um,{σgut mam
fait: QVIDQVID AGAS agere decet pro yiribus.C.9. .
' £Jtle3) Iba3 mirtbumyfoftniwirtbum jùrébte ®tfeé.
, OMNIVM noftrarufn a&ionum finis conftituendus eft.
' Dei gloria, L. 16. %a§ i6r foollt, ba§ eud) bte £eutc
tíum íollcm, ba$ tbutiôribitèm aud): EA 1PS1TRlBVA
MVS aliis, quae ab illis defideramus. L. zz.
££$££; atrienfis. P.V, 2. « -

icffjiiiter&tttf fetfem: penitus abditum effe. II, 3. -

vtijó, maç) $ií jujcm^iibgebru; ex epulis ad aliquem W©■


• _
—`
- 2 -

- ' , v.
-
!,
- - -
- - *.
/ -

-
u. /

• \ ,-

- -
-
- -
- -

….…-.-_- ------=— *-^-


-
--_ • - • -* .._ — _-~~ -
{τί (τΌ - 1237
- venire. II, 7, £3*m3ifd)fommen: redire a coena. c 13. * , . •'
£ßir finb im tincm £aii§ bcpfammcm, unt, íperíem at et, J '
nem $1$) : VNA domus (£. mobis •ff) idem viéìus, is
que communis. L. 27. -

£itul/ €fma£ um.er geftiííe 6ringth: conjicere aliquidia .


- locos communes. P. praef. •
του, ter genti§ btbwgirbente 3. : Certo adventans mors.
G. 1. Mors impendens. C. 19. ®¢r ûem %Iltcr balb fi£•
porfi££}*iibe £.: appropinquatio mortis quæ certe a fe
1 neéïute non poteft longe abeffe. ibid. £)em $uf) nähgr
! (€9m: propius accedere admortem. ibid. €id) m:tt für
íém $oD fìtótem: mortem negligere. C. 1o. &inc3
fregcn $obc§ fter6em : liberum emori. P. III, 2.3>urdj
ben $ob dupr£ in £eib %3eiim grjv£f fperbem : dolorem.
accipere morte, cum fummi viri tum amantiffimi. L, n.
£i£? fanft tu bid) über bem $ub btefe££J?enfd)en nió£
• betífiietm : quo paéto mortem hujus fers? ibid. €iô
felbfi Dem $eb aiitbum : mortem ipfe fibi confcifcere.
, i, 3i. §r€ymillig in tem 3 ob remmea : ad voluntariam
*[ , mortem curfum equorum incitare. C. ao. ®¢;m $ob
^ | . . . entgebem : effugere interitum. II,7. £)a§ijt mir ter bit,
, tcre $ob:hoc mortis inftar puto. II, ιο. €inem gum
' 300c $erurfbrilem: morti addicere aliquem, III, 1 o.
§m ®ffängnifi $um $ob bcrurfßcilet íéwm : in vincu- • ^ …
z| . . Iis effe, damnatum rei capitalis. C. 1 z. §ólicte fie ', . .
. . . nnó bcjbc mafji6rem $obe: alterum amavi vivum, al
` terum non odi mortuum. III, 18. 3)ie %rt,mie mam b€$.
*
£obe§ ©ifterfcit beraótem foll: ratio negligendae mor
-tis. III,33. £)ie ©nipfiribungbe$ $ube$ ifibürf) bie ®e, '
. . ftfym imbigfeit megtefalleu: fenfum moriendi celeritas
ú , … àbfiulit, L. 3.*.%{3£m manniút gutift,tem moünfftmam .
immergubcm300: QVEM QVJSQVE ODIT,perifTe ex
... petit, iI, 7. %amfiatfif jjTTiöífür bem?οδμι fúró*
• tem ; MORS PLANE NEGLIGENDA EST, Q, 19. mam
[)at, quó eit %ctlamgcm naó tcm £00 gu_tragem,
fûcit mam mori§ bafferumfre $eelegur epigtm €¢eligfeiî ,
- . fü6rt.: 'MQjS ETIAM OPTANTYA, fi animumi es
-

• • .
deducit, ut fit futurus æternus, C. i9. iwatwm folte
mi
$
• \ - ~
238 , - &I6 (re , ' w

mió íúrbem $obe fìrótem: &c. QVID TIMEAM,si


non mifer poft mortem , fed beatus etiam futurus fum?
ibid. bet $90 nimimt fo fpobl 4lfe alé junge binweg:
AMORS OMNI ÆTATI EST communis.ibid. menm ter
$wb fommt, foiftbiebergamgtite 3eit babim,umb blciíí
vn$ nid)t$ ìfirig, qf$ber £u6m uiib bie €bie, biéri:
burd)£ugenb umb[§6lid)e$$âicmerlangtbäbefi: cvM .
EXTREMVM advenit , tunc illud , quod præteriit,
efHuxit : tantum remanet , quod virtute & re&e fa&is
fis cgnfecutus. iiid. ni;in£llter finiirjg£ftgulid), baj,
jenííarióbem£wbebit,jeme$t mióôùítftamí$anè
gußgh, tgm£ig §óijcitlió £a£bgr largirierigi;
, §¤¢ife im bem Qafem géîamgen íblls SENECTvs mihi
tam jucunda eft, ut, quo propius ad mortem accedam,
quafi terram videre videar,aliquandoque in portum ex
longa navigatione effe venturüs. ibid. nad) bem $ob ift
manuhfter5(id): MORTEM IMMORTALITAS CON
sEQVITVR. c.3 o. ber 300 ift gewiß , bie ©tunbe
abeíüìgem,i5: MORIENDVM CE. TE eft,& id incer
rum , an eo ipfo die. ibid. ber 300 martet alie ©tunbem
auf um&: MORS OMNIBVS horis impendet. C. so.
mit bem $oD if gligé quá: MORTE OMNIA delen
tur, L. 3. ber 30b 6ringt un§ nid)t§ gute$ miit : nihil
boni eft in morte, L. 4. bcr 3 ob fjabet iin§ nid)t8:
NIHIL MALl eft in morte. ibid. umjêrêtôtm ift mióté,
alé ter laiitere $ob: NOSTRA, QVÆ D1CITVR,
vita, mors eft, S. 3.
- zτοῦt;adj. cimenfìttobt $altem: i#; extin&um arbi
trari. s. 3. * ciii twbttt ift umempfijblid): MQRTVVS
nil fentit. C. 23. bie £0btem- f)a6en fonterlidje umb
groffe %eóte : MORTVIS RELlGlOSA jura tributa
... funt. L. 4,
zobtßlagen, timentobtílagem: vita privare aliquem,
, , P. 1l!
lll, z.
$t&lpcl/fió
<Txgbgntj&im
$.tabant:
Ì6er ben£ölycltwerffcmt falli.1,27.
Stipator. ll,7.
Traäat,fiömifciiiem in Traéìatim £im|%fíú ; fsdus cum
alique fa£r£,lll,39, Ί
- -
\ Y*
, - *. s — v

' - • * . v - _

- ζτ* 239 - - !

Traitirem, ciuem $$miglid) cmpfangemuiibtractirrm: acci- - - -

pere aliquem regio apparatu. S. 1. - - -

<Eragem,ber Milo IulIeincnlcbrnbigen£)d)fcm i**. ©djrit! -

mêit auf brm Jdjiclm ge;ragem f)a6:a: per ftadium in- •


reffus effe Milo dicitur, cum humeris fuftineret bovem
vivum. C. t o. - -

3Crágbeitjincuria, L. 13. , - - - -

Crgppe,farmentum, C. 15. 1 -

vtrgibe, bie £rauben metbem bom bem ©afft au30et, -

€rbem,umbbev €ontem $yi£e groff: uva& fucco terrae; !


& calore folis augefcit. C. ì5 bie $rati6eftf}mrtfct £tft
gtiauer, abcr mcam fiertijfmorbcm, 6cfommet fierimen
- Κ ®eftjmadf: uva primo eft peracerba guftatu,
- deinde maturata dulcefcit, ibid.bie£raubem{)a{èm unttr
tem $£ben £aub mäßige %3ärme , unô tengod) trií . . ..
fiebie M6ermäfiige $ißeô€t €ommeii mid)t: uva veftita … ,
* pampinis, nec modico tepore caret, & nimios folis de- -

. : fendit ardores. ibid.


ττguem,finem: fidem alicui habere. ll, 6. - - .

vtraum, id)6a6e bifiim £raum pom Africano geßêret: · · ·


- hæc in quiete per vifum ex Africano audivi, L. a.eimem; - - _!
im $raiim fürfommcm* fe oftendere alicui (infommio) _ -.

s. 1.539ram mam be$$ag£$ gcbad)t, ut 5 mq;om mam , ·


,
gerebt bat, t)m8 frmmt cimem b£§ $úé r : FIT .
HERE , uT cogitationes, fermonesque noftri pariant ,
aliquid in fomno. S. 1. – – –
ζτguren/ ty£nm mam ii6et feimem 3ob gu feít fratret;
** moplite, mô6te e$ bitllrißt ba89Infe6eri gtmimmfm, al$
gömne mam ijm kim ©lüdf nidjt : mcerere hoc ejus -

(mortui f<il.) eventu , vereor, ne invidi magis, quam .. . . .


* amici fit, L. 4. : • . .
traurig, * e§ ift fein gr§ffer unglitf, al8 6étrffit utb 1

traiitig (cym : NIHIL MALuM EST, nifi dolere; - • .

• lll, m 9. . - - , v -
zygurigfeit, ingroffe£Vaurigfeit gerafbem: in maximis ^ ' , , , . -^
* effe lii3tibus. 1fi, i5. id) quálemię uiętmit benem €¢* , •, -

ę … . pandcm, bie ©cnct m;iícübeym £ibfietben ibret §renne ` ` ,


b£ gtwí: $taurigffif 9%£ivíαςάκμε Κe errore careoa
* * * * - awe • •
,

•? Vl .
*
- -

;

• • - - - - - - - - -

*~.…--……—…
- - - - …
« -
^ -
'quo, amicorum deceffu, plerique angi folent, L. r.'' ?
grcffcn, biß ifi íófwet gu tteffeh:Haec deliberatio eft dif.
\- fîçiilima, I,32.e3it olim ctiva3 getrwffet, aber bod) nidjt
rcόt: eft iftac quidem aliquid, fed, nequaquam ia
, iftó funt ornnia, 9: 3, a. -

εύijiii/einungtiiflió33:teffcnfialtem : male pugnare,


Ili, 3o. $reffem gu 8amb umb €¢¢: pedeftres, navaIesque
pugnae. C. 5. - .£*•
grêibányßai56ic, fialb boftjittggt;i£5£n fuer$am * huc &
Tiiiuc rapi. i, 28. eine§ 68íe $aßßige gutiidfe treifiem :
alicujus conatus, furoresque comprimére. Il, 17. efma£
fjarí trei6cit: vehementius agere quid. 11, 24.
grémincii/bwn cinamber trgnmen: fejungere: II, 1 o. diftra
here aliquid. lll, 3. fid) abfùm Dcim umb fremnem; alie
mationem atque disjun&ionem facere, L. • i•
{trcu, unb beiííníig £90 : fidum & ftabilem effe. L.ig.
£vcug/uns ${aub? : religio & fides. lll, 1o. bi« €tc,
$íü6er $a!cm 6cfie;e $tru- unb ®;aubem, al§ er ;
piratarum melior fides, quam hujus. lll, w 1. $reti umb
ô(auben 6if pcilcm binûam fe6cm : quæ pertinent ad
veritatem, & fidem, ea migrare interdum , & non fer
vare,I,ie. £yanbcl auf$rcu umb®lau6em : fiducia.lll,15.
foiber allc3 reue6afièclmt a fidejuftitiaque difcedere.lll,
ao. fidem violare. lll,* 9. $ttu unb ®láuße ßcißt, wemm ,
, mam ba3, tt)a§ mam fagt unb $ 6cíänbigôált,
unb ha6r matijt: FIDES EST di&orum, convento
rumque conßantia &veritas,I, 7. . -

fcculiáýr eim $ing, treulió bqltem : , in aliqua re fidem


[conférvare. I, 3Jalle§ ttàuliófcmber ©efäbrbe: Ex fi
de bona agitur., III, 15. - et - }
tvindfem, máé eííemumb trintfem , 5a5 mam fwieber mette
, , $rííé 6cfwmiiiit : tantum cibi & potionis adhibere;
ut réficiántur vires.G, 11. (5aftercycm, Dabit 3 ißemob!
mit ©peifen 6cfe%t fifib, umbta men fieifig 6etümstrim*
dftt: epulae, extruétae menfae, frequentia poëüla. C. 13.
aùf miíítß gl8 €íïém gnb £riufem 6ebaót feûm gu ftis
nef %ßílluf: cogitationem kabere epularum ad volu
p*ates, P, I, §•,
- ..- - ' qttitf,

• T • - - - - - - - - - - --- -
*, ęc Cę tu 24r
EEGETEIIITGIĘgííáß: {IIIÉTPATüm á
movere extra numerum, P. III, z.
vttoit, bieje$$Yanue$ €$tigfcit iftaller armen £eufe 3u.
fluót umt $*oft: fummi hujus (viri) bonitas commhu
ine perfugium eft omnium. ll, 18. cinem feinem $roft ge»
* bem fêfinem: nulla confolatione permulcere pofTe' ali
<quem. C. v.ficj* €αόegie£t mittimcm6crrlidjcn 3 roft:
magnum mihi hæc res adfert folatium. L. z7.
sröftèm, fió £f6fitm fontcrlid)bamit tráíiem, bmf sc. fe
ipfum confolari, & maxime eo folatio, quod cet. cimen
ftûfiem, uhb fagcm, et folle nid)t meinem: fiere aliquem
prohibere. S. 3.
sij;i.tintìifiííer%fmff) : homo verfutus & obfcu
tus. 13• -

£äd)tig, %m%afur jufinem®ing tìótig kym: habe


' re a natura adjumenta rerum gerendarum. I, zi.
' ziigenbvortrefilióeunbungenicime£ugenbdii: excellen
tés,& fingulares virtutes.lI, 1 o.®ie%ugentenbie fid) im
gemeinefí$ebem äußern : virtutes, quæin commünitate
<ernuntur. III, 33. €ine jebe3:ugtmb : unumquodque
£enas virtutis. 3, s8. €inô emítß 5a390lIer 3ugcnbift:
animus, tot virtutum præfidio munitus, tantoque co
mitatu circumfeptus. P. II, 1. §30mallem $ugcnbcm, ibie
90m ehtr $J{auer umgc6emf*)m: virtutibus omnibus,ut
snaenibus feptum effe. P. IV, 1.9){it $itgenbtm6£ga666
f<Wm: virtutibus ornatum e{fe. I, 15. $iófé nad)ber $uº
ijent fragem: nihil habere cum virtute conjun&um. I, z.
53€l6e3íiegrífícíe£ugenbifi: in qua virtutis fplend9r
eft maximus. 1,7. €oiiberlid) megem ciner $ugenb ßt
£griiiymt (e)m:in aliqua virtutum excellere. I, 32.gifie

$unftybie3ugemb gu fermem: difcipkina virtutis.II, 1.3)a§
£)alfe id) bor «ine gtoffe£ugenb: hoc ftatuo effe virtutis,
1I, 5. £iu8bct %tf) eine£iigeabfaadjcm;veniam necef
; * fitati dare. II,. 16. Neceffitàtiparere. II, 11.€r %t iio6
ambere unb gröffere$ugenberi am fid) gebaöt {'in if
3o alia majora.II, 21. ®ute £e6rem, mélócum$$ur$us
gemb leftem: præcepta, quibus ad virtutum ftudia duci
mur.,c.8, 3);r $ugeribfiinbfeWn;fugersvirtutem, £13.
.*' - (q) £Xi* â
… - » $. , , /
' , 242, ζυ
3)ie $ig;nb. bi«?£$'anne8 virb aud)6epbemen $ati),
fòmmem berühmt fibri: hujus viri virtus étiam pöfteris
• erit clara & infignis. L. 27. *§£%£ggenb!)at bie£i.
- - genííaít anfij bafi fie unâ amiíitf) lotfet, um) juv?i£6£
/ ' ; jegem Demjenigen benìeget meld)er folóeam fióìu $abrm
'. , ,'{d)einet: OMNIS VIRTVS NOS ad fe allicit, facitque,
• . ut eos diligamus, in quibus ipfa ineffe videatur. I, 17.
1 '
. i
3)ie @e, ejtigfcit if biefì meiiifie£ugent: 1VSTITIA
OMNIVM eft Domina, & regina virtutum.lll, 6. $30
· · · £30fuit %)err iff, bg trei6et firbic $tigemb au3:1N VO
• / . LVPTATIS REGNQ, virtus omnino non poteft cpnfi
, ftere, c. 12. 3)ie bie $ugenb 9wr ibr 65d)fie§®utfóägen,
, bic f6uiiiro|)!: QVl IN VIRTVTE fummum bonum po
- nunt, praeclare illi quidem. L. 6. £)ie$ugenb liebt fidê
£l6fieri: EST AMANS SVI VIRTVS. L.*6. £)ie $ugeno
íiir6et nid)t: VIRTVS NON EXTINGVITVR. L. 17.
$ein ©ut, fein €o{δ, tiod) éííber ift 686er, a(3bie $it•
genb 3u [)altem: NVLLA POSSESSIO, nulla vis auri &
* árgenti pluris, quam virtus aeftimanda eft. P. VI, 2.?\ie
'• * • • £ügent, tam einem.niemarib*fi%niem, mam gerfit6rtfie
- duό, η ie ambcre(5ìter, ftcber'in$euét no6fm %3áffer&
- •
-

É : VIRTVS neque eripi, neque furripi poteft un


• , • '' quam , neque naufragio, neque incendio amittitur, P.
/ - "• - Vl, 3•
- zugehobgfft, fegri : virtute praeftare, II, 11. Maxime vir
i , tùte prædituin effe, L. 14. €iii $ugentbafft($emîtô: ani
- - mus virtute præditus, ibid. 3881) bieftm$J?emftf)en ift3
v. - * ma& groffe8,ipfiier mur noóeiniger£/?daffem tugeiibbâfît
, * iß: in hoc (fc. homine) præclare agitur, fi fimulacra vir
' , ' \ tutis funt. I, 13. ®a§ ift nid)t tugenbßmít: hoc non eß
- ^i ' virtutis,I,19. $3a3 tugenbbafftift :quod cum virtute eft,
,' . • P. I, n.*. ®ie mciftem fpolleriniôt tugembl)afft feym, aber
bodjnafür paffireiis VIRTutE IPSÀ nön'tämä inulti
praediti efTe, quam videri voiunt. L. 26.
£umm, %9m%afur ttfmm feyn: natura tardiorem effe. C.
7. o ivie tumm fnmmt Da§ i)grau3! o præclaram fa
pientiam ! (ironice) L. 13. es mìfie timet fôrtumm fcpm,
', ^ be: Dasaię m£i£mjvli*: nemo hoc nón videt, nifi
- - - - qui
-

τy Y^a, ub 243 l
ui admodum eft excors. L. a6. f/trtm mam in bie ©onne
ää, fpirb mam gefilcnbet, unb ganßtumm im £wpff:
folis radiis acies noftra, fenfusque vincitur. S. 5.
atyranm, ein : apud quem illud valet : oderint, dum me
tuant. I, : 8. omnia ad fuam potentiam revocans. L. t6.
umtergang ur.b ©türëung bcrcr $yranncm : exitus
tyrannorum. II,7.cim graufamct 3 )ramm umbilmmcmfó:
crudelis tyrannus, & immanis, lll, 6. fid) gum $yraiis
u£μαufivcrfjem: tyrannidem occupare. lll, 23.
s. 1; • -
- 1
2{terlamb mit imferbie Special-5reumbebe$$atera -

t.
Iaabe$ gei}Mreh : perduellium numero effe definitum. -

• a.
llI, 29. báé $3aterlamb if* iim$ lic6er , al3 ali£ Quibere
… *
$imge: OMNES OMNIuM (f?. aliarum rerum) cari
t
tates una patria complexa eft. 1, 17. -
-

$lbg!,t}um: fe adftringere fcelere. llI, 4. male agere.III,II, -


-•

úbélíone;nem rcbcfi: male exiftimare de aliquo. ll, io. •,


-
*

. e$ cinem ἰδέ{ auffmefimcm: vitio aliquid alicui dare. II, -

/ -
17. £6rii$&lt6ufi: perniciofe agere. II, 21, au$ etlidjem
/ ni6elri muf mam ba$fleimfteeripûblem : EX MALIS ELI
CERE minima oportet. III, 1. MINIMA DE MALIS. +
Ill, 18. -.

iJb&ltbgt, timem6tlffiat ficgefiem: adßringere fe fcelere. - ;


'v

III, 4. móbubid) mur6infwcnbeft , gcf)cn bir beinell6£(• !


-

tíátem, miótamibcr3d(3bie6$fíiíóên$lage/écifier, auf


tem $uff mad): quocunque adfpexifti, ut furiae, fic tuae *.

* •
tibi occurrunt injuriæ, P. II, 1. ? .
i.
1fbgm/i6 morimm íiben: exercerire aliqua.II,i3. bicrinnem *

iibe id) mtô: inexercitationibus his defudo,atque ela


boro. C. 11. íió in btm 6eftem 3>imgcm iibem: animi vim -
- -

*
atque naturam exercere in optimis rebus. S, 9.
11beibigtem, $er93erffiuffcr |)at cinem aater £)anb , ££t ,\
bie aabtrii über6ietet: iicitatorem vendito* adponit. , * *
Ill, 15.
11beíoíáßig;twtmnmamber £uft ííertrííigíft;fwitb ifiret
auófybdiù vcrgefiem: una cum fatietate,meingria quo } • • •
quê íìoritur voíuítatis. Jl, 16. Dct §;cumbíóúj mu$ -

* , .
- - - (q) 2 - III%\W •\
-
- *
-

\ - \
.
-
• -

• - •
, /

244' . . ¤b ' :
mam nid)t Š , hie ambertt ©ing: :
non amicitiarum effe debent, ut aliarum rerum, farie
* tates. 1. 19. ' . -

iibgteilumgyra? Au£tl6ereiltmggrfjijt: quae repentine


aliquo mgtu accidant. 1, 8.
1ibcrcin/.ijt, einm mnb Juffüf)rung tommtm fm gering,
figm nidjt ü6ereim : tanta eß inter hos, quanta ma-.
xima poteft effe , morum
* L. 2 o. • '
, {tudiorumquè diftantia. - -

11bereinftimmitem,niót mit einem ®ing?i6ereinftimmcm :


remotum effe ab al. re. l, 19. ab al. re effe alienum. I,

29. mit cimcm ®ing übcreinftimmcm : confentaneum


effe alicui rei. 1, 27. congrueré cum aliqua re. iH, 3. non
yultum difcrepare ab âliqua re. P. praef. unfcre èåß*
fiimmcnll,mittcm
* veftris. 2. futigfii ííereim : hæc noftrâ finitinia v

1iberfyllem,cincti umber%$en$ ï6erfalem: improvifo ali


quem opprimere. lI, 23. – – –
- 1iberflußjrim g)ing im 1i6erflu5 fiabcm : re aliqua abun
dare, 11,3. fytnmmanticje£\ihgeimll6erfluíí}at: rebus
his circumfluentibus. P. I, a. \
£jberbaupt, genere.ll, 17. -

1ibetbebam, δετ£ίβά5et606enfeymffinmcm : moleftia


vacare. L. 24.
liberfommcm, etfwaé ü6erfwmmem: potiri aliqua re,
ll, zz. - f_-

tibérlauffam,tittnnntttfjimtìtrìufn : impudenter
' rògare.i,25. gubemen $einbcm ì6ttlatiffcm: ad hoftesfe
conferre. L. 1t.
liberlegem,cime®aόef%lfi6erlegem: rem agitare.1,14,
im€5a#iergebent a$ú6ërlegem: in ambulatione fecum
' meditari 1, 4oi alle$imw|)lî6erlegem: ea,quæ fiunt,judi
cio certo ponderare. lI, 16.
tiberreoenje8toirbmid)iic£3nicmanb M6errtbem: nemo
unquam mihi hoc perfuadebit,C.23. non adduci pof*
fum, ut hoc credam. L. 16. . •

11b&v[egcm,finem {δεκβάem; iaterpretari aliquem. "£


/*.

*« ›

-^
* .

…- - (

. - f • -

v.

*
-
-
.- v

m. v - . -

-------- -------_ .--- *-*-*^- -* ~—~^————~


* . . .
-
-

-~. -- -

- - _—-T-
>–~——**^ - --- ---— — --_
—*-*— - *
11b YOee . - 245
TETE ἀΓίφήon ins? TIĘ
aliquid e Graeco in Latinum convertere. ll, 14.
tibertäubem,fid) bon feinem?8«gicrben übertäu6em laffem:
frangi cupiditate. 1, 1 o.
tibertíefícii, cinem in cinem £inge fi6ertrtffem * fupe
riorem effe aliquo re aliqua, 1, 36. vincere aliquem. .
'1, 44. ambere afi 3ugcnb άόcrtrcfjet : anteire caeteros
virtute. l!, Io.
tiberwinoem, timem î5crfbinben: frangere aliquem, &
comminuere. Il, 11. triumphare de aliquo. C. 16.
£brig, £3 ift noó úbrig: fequitur.ll, i. mir foollet }tim
ii6rigem fórtittm: pergamus ad ea, quae reftant. ll, 13.
numTimöTiod) z.T€fìdfe í6rig : reliquæ funt duae
parce$. ilf, 23. mum ifi ber 4tt 3 heilmoijii6tig, mcl*
óer !)itrium 6cfit!)et : reftat quarta pars,quae hac re
contihetur, ll), 33. ba§ άδrige$ fi quâ præterea funt.
L. 7.
£ìbung)*oniótfietlfiumgbajufommt,fammam infeimem
®ing ma3 redîte$ lcimcm: nil magna kaude dignum
fine ufu & exercitatione confequi poßumus. I, 13. toti!
pie $aqje mißt folciót iji , ß muß tim umermfibefet
§ltiß,umbfäglióéïlbung moóbaju fommem: rei magni
tudo ufùm , exercitatiónemque defiderat, ibid. 4ubitfet
€αόe g:langt mam je mtbt unb mebr burg) fiftige
16ung: hanc rem exercitatio auget. I, 37. bie®£miit}
llbung: agitatio mentis. III, y, flcite u6ung: medicae
exercitationes. G. ir. &cmiit6&\l6ufig unô %tfimum
feruitg: exercitationes ingenii,cnrricula mentis. C. ur.
ba§ ($emiífí) mirb burd) ftetige lì$ulta auffg:mttmfert:
ANIMVS EXERClTATlONE LEVATVR.Iibid.
Y)eradjtcn , finem Weradjtcm : negligere aliquem. I, 15.
feveriffime quid contemnere. I, z i. defpicientiam adhi
bere rei alicujus. ibid. eontemnere quid & rejicere. 1,3o.
defpicere quid. II, 1 o. foa$ gtojimiit6ig berad)tem:
excelfo animo magnoque quid defpicere. ibid. fpernere
& negligere quid. H,in hanc rem ita contemno,ut nihil
inanius, nihil effe levius exiftimem. L. 2 2. pro nihilo *

putare quid. ibid. ttwa§ ttiét gar *tad)tcm: colere


l8) 3 qui
246 YOee /

, quid. I, I. nid)t ftolâ mod) ìb«rmiitbig (cyn , ba§ mart


ambere8eute ucbcm (id) beratftc : fuperbiam,faftidium,
arrogantiamque fugere. I, z 6. bcn t)emem beradjfet foera
bem,bwmtemctimam íonftafle €Ì)regtmtfjcti bat:fperni ab
'_ iis,a quibus fumus coli foliti. C. 3.
$erädjter,ôie$8eräd)ter &incr%cbcumb£Reynung: irri
fores orationis ac fententiae. P. I, 4.
%erádjtlid);ύa3 fommt weráótlid) 6erau3: hoc eft an
gufti animi atque parvi. I, 2o. - -

x)ergntwortem, ba§ fam manmit gutem &eipiffem midìt


9eramtf00rtem : hoc fine fcelere fieri nullo pa&o poteft.
II, 14.
yerguctionircm , bieéìterber£5irgtt jimflióverau
&ionirttt: haftam in foro ponere,& bona civium fubji
cere voci præconis. II, 13.
39erbeiff&m, bie£lu3rebe (0|ilicblid) fcym, bie $orteunb
£!
Θ9l6cm mam nid)t gat gu ftatdf au£fyrtôem, auó
feine ver6ci|iem: in pronunciando fit fontis dulcis,literæ
neque expreffae, neque oppreffae, ne aut obfcurum fit,
aut putidum. I, 37.
39erbergem , gar ticff im ber ®rbem £er6orgem ficdfcm :
: penitus abditum effe. II, 3. bi$ fpirb 00r €£)3$ umb
$Wenfjcm divig 0€r60rgen 6lti6em : hoc Deo, homini
busque futurumeft femper ignotum. III, 9. '
39erbeffern,corre&ionem adhibere. III, 2. biß foirbburd%
gute ©itfem unb ®infte foiebcr »er6effert: haec omnia
dulciora funt,& moribus bonis,& artibus. C. 18.
Y)erbietem,£imemtwa&gtbietem: interdicere alicui aliqua.
re.C.7. *llnrtd)t gutfjum, ift alien${cm[öjcm vcr6otfm;
PECCARE NEMINI LICET. P, III. r.
59erbumDem, twcgem Wicler {30Ülf6atem cimcm ?er6umbem
%9m: beneficiis alicujus obligari. I, 17. fid) bie £eute
ver6umbem madjem : hominum ûudia ad utilitates fuas
allicere,atque excitare. II,6. citi 3)ienft, bamit mam fid%
bic£eute verbumbcm maόt: opera,ad béneficiis obftrin
gendos homines adcommodata. II, 19. jcmamb berbum*
££m madjem: obligare aliquem beneficio. II, zo. cimcm
f*%t %τόumbcm fegm: magnam alicui habere gratiam.
YYee , 247
- TG.TIĘSIngTiii5TTTiiTQiTrETERETINch:
haec inter fe colligata,atque implicata funt. I,5. m)a8vom
$&atur feft mit cinamber 0£rbumbrm ííi : natura cohae
' rentia. III,3.
verblen>em,cim £er6fembet Gemit!): animus , cui obtu
fior eß acies. C. 23..bie al|;ugroffe £tfi v&6fcnbet umb.
6£t6öret ba§ 6emiìt!) bc§ §ú:ííóctigan6: voluptas
cum major eft, atque longinquior, onine ánimi lumen
extinguit. C. 11. Impedit confilium voluptas,rationi ini
mica eft,ac mentis,utita dicam, praeftringit oculos, nec
ullum habet cum virtute commercium. ibid.
30erbredjem,anbernam greíía $crbrcdjcnreit borgefiem:
praeftare multitudine peccatorum. P.III, 2. ba§ §3€r6res
όem nid)t nad)bem íuííertid)cn ytnfctem, .unbnad)bem
e$ fommt, fnbcrm aáó tein 65|eii (3ctii)it6 beé ôçen
fóem urtbtilem : peccata non rerum eventus, fed vitiis
hominum metiri, P. III, i.ein icbaé $crbrcóem fiat auó
ftimeStraje: CVIQVE PECCATO poema eft. ibid.
.XQerogdyt , megcm &; &firuó$ %3crbad)t : pellicatus
* fufpicio. II, 7. bcr £ater fiat einen, $crbadjt auf bem
©0bm, al3 nbcr misit ber ©ticij,$)J'ufter $ubalte : filius
patri fufpe&us eft de noverca. HI, 15. diucm immer im
bôícm 587rbaót babcn : femper exifiimare aliquid ab
aliquo effe violatum. L. i8. '"
J 9egoetbgn , stipa3 ju ver$crfiem, fióíufíerít angelegem :
feûm laffcm: in aliqua re funditus delenda occupatum
* effe. I, 17. gule6t affeé berber6em : vertere ad extremum
, omnia.1, 14. cim £ambgu bcrbcr6em: vexare & perdere
regionem, II, 8.
%egöicitem,einem jebem, naóbem er#berbienct, ma3 mif,
19£ilcm; pro dignitate cuique tribuere. I, 14. 8eute, bie
, fidjumba3%3aferlamb motlbtrtientí}a6em: benemeriti
, cives. II, 6. mir etmpfamgem unfern perbientem £££j^:
. ILuc. 23, 4i.jure pfe&imur.II,8.* mam fo[feimcntàfter

,••
£;:
* culpa. I, 3 $.er c$ verbięmet $at: ne poena fit major,quam
- •

39erbrüßlid) , 0fft bcrbríílió fallem : faepe efTe odiofi


, • orem, I, 36. 36 iß werbrìjlid) ju ßörtm : odiofum eft.
' . , , (q) 4 J,
/

248 YOée
I, 39. bif £iiigniadjt mid) ganß verbrüß(id): haec res a
mihi adfert languorem. III, i. ct bat miir mifma{)l3 cim .
verbrôfilió %35rt $;
nihil audivi ex eo ipfe, quod
nollemi. £. 27. * dité £eutc finb berbríííííd) iinbcigens ;
fimmig/ f$nném gar nid)t %ici leibert: SVNT MORösi,
ET ANXlI,& iracundi,& difficiles fenes, C. ug. SENES
femper contemnife putant, defpici,illudi: præterea in
fragili corpore odiofa omnis ofFenfio eft, ibid. -

Y)eröcäßlid}£eit,fid%3erbiííiófcit mad)cn : moleftiam


capere. L. 24.
$eròruß, menm mur ber gerinfeeitffieítf: ex6rta aliqua.
offenfione. L. sz.£Rid)t3mit $eibrufi ober qu63modng
fíum: nil facere invitum,nihil dolentem, nihil coa&um.
P. V, 1, *- ' *
$ereinigenîa£fam mammifbitferSαόegereinigen: hoc
poteft £umihac reconjungi.IIl,tv.€rbarffit umb$olluft
Iaícit fid) miót vereinigcn: non recipit cum vofuptate \
conjun&ionem honeftas, afpernatur, repellit. lll, 33.
€in jcber $Wenfd) fud)teipem amberp, mitbem erfg) fö
;;us, ba§ fieítjbe fafi fin$ $uffeyn fócinem ßlfcm.
21

verfabren, iubiefteadjeam ßätfffitnberíáêrem:nul


la de re diligentius, quam de hac, judicare. lll, 3r. Y
Y)erfallem,anter3mobili: defleâere de via fenfimque:alie
deduci. Hl,3. -

¥)erfolgem, cinem fe6t:infe&ari aliquem vehementius;


• 16. ' '
Y)erfjrew/ timem twró %$f€remgé1: evertere aliquem
contagignibus malorum. ll, 13.3)ie fid%$0m attbetm 6aa
6em veííííírem laffen: qui fecuti funt alterum, L. iz. | '
30etgänglid), an$erg&aglid)em?`ingemftin££uft6a6efi :
déîeétári muhtis inanibus rebus. L. i4, 3)ie %3clt, bie
gum 30cilottgänglid): mupdus, ex quadam partemjor
talis, S. 8. *®ie meníílid)em $ingcfimb allebergänge
lió: RES HVMANÆ fragiles, caducaeque funt. L. 27.
30ergebens / e§ ift : non adtinet.l, 31. - -

' Yergeben/ fig) ivorinm: in aliquo genere Peccare. I, 3


) Effare in áliqua re.lll, j, £)icj*r*rg*6tfió •erg:
-A - Cù
- -•

-
.
· · T. -

- •

%Oee ' 249


T T £cute: hujus vitia erumpunt in hos.L. 11,£itbcncu$tu,
$. tcm perge!)tm: obrui interitu hominum. S. 7, %ßicùèt
… vergcbem, occidere S.3. \ '( -

.
{j
vergefíen , fagtm , mam ba6£ fúgé $.: f oblitum
nefcio quid dicere. 1, i3. ®effem 6alb ytrgcííenftirbs
-

£. cujus mémoria cito mioritur. II, 16. ®*ícm 5c0$imberm


*. umb$intc3Stimberm nid)t bergeffem tvitb : cujus me
moria liberis, pofterisque proditur. ll, 18. cujus memo
:: riam excipient omnes anni confequentes. C. 6. ®iefe
. ©ad)e moirb mimmermebt wergeffem: hujus rei memori- -

am fpero fempiternam fore, L.4.£8£)btmtm%adjfomu


men bergefíem merbem: oblivione pofteritatis extingui.
S 7.

Y)ergleid)en, einem jemambem: conferre aliquem alicui.


I, 72. G3ifi nid)t§ mitbiefer ©ad)e gubergleidjem: nihil
habeo, quod cum hac re poffim comparare. L. 27. _ . .
39ergleidjung/ eine w.gioi%euetlid)cn ©ingtm amftellem : ' .
aliquas res inter fe èomparare. i, 43. 3ftifóem 6£)bem
$%ilem eine $8ergleid)ung anftetlem: ex utraque parte
caufarum facere contentionem. II, a. £)itf* 986rglci• -- '
d)ungijffo nid)t red)t angeftellet morbem : haec compara
tio non re&e eft introdu&a. III,3. a

Y)ergnügt, mit [finem ßut €wg: contentum, effe & fuo • • .


. ^ &'parvo, I, 21.3)ie fcim bergiifimt €¢mítí íaben: qui
. bus nihil eft opis in ipfis ad bene,beateque vivendum.
, C. ,. £ein ©£mfitf) ift iit fiófél6ft 9ergnügt: animus
meus fecumeft, fecumque,ut dicitur,vivit.C. 14.53£tim
£ mambigbaf, fam man$erónüg£le6tit: fi haec adfint, be
1 ,* requies
àtâ viâplena
eft. L.33.3)ie vírgiifigttfi* umbryjigfie 3'jt;
obleétationis, Lú7. ®er miófwergiiiigt - '
ift mit bem, ba§ er 6at: Cui nec fat eft quod eft. P. II, 1. . s
* $ent, id} am umfte Š; .. ' . ,
id) f)a6e te6t »£tgnìgt
tíí geleít &c. recordatione noftrae
amicitiae fic fruor, ut beate vixiffe videar, quia cum hoc • ' -

vixerim. L. 4. *$%ittem &einigcm bergnügt fepti, ift bet ,


s. befie$ciótíum: coNTENTVM SVIS rebus effe, ma. ` , ` ,
ximæ funt, certiffimaeque divitiae. P. VI, 3. \
, … (q) 5 ver*
* • - **
- + -
- -

* * 2 5o - Y)ee
vcrgnügung, $i5g:tt n6r%3ergn.: hoc eßjtEUTGius.
Cî4. $;c $ub*, u:t, 3ttg^iigungbe8%[ter§: fene&u-
tis requies, & obleétamenta. ©. 15.
Y)ergrciffcm, fid) an $cili $<£dìfftm : manus adferrefocio.
' I» 7 • -

Yogcbattcni £ie fo!et, ttir un§ gegem bie barbaltem, bie


&c. quales£ebemus effe in eos, qui cet. I,13.3>er fid) in
tcr $tat (t) verfà!:, mci£ er mil! angejel)cm fepn : qui ra
lis eft, qualis vult haberi. II, 1*. 3)ací fid) num affober*
6íít: quod cum ita fit. III, 3. €8perbálffióbietaribcrg :
- hoc longe fecus eft. L, 9. Non ita eft. S, 3.£{$emm fidf)
fomft a!Ì3 verbált, tpie e§fepnfc(!: fi caetera fint paria.
1, i5. §6) :abe bir bi§ nid)t ber!)altem mollem : hæc tibi
ignota effe nolui II, 2.* £)a§ beifteimem fpa&vcrhaltem,
16enm Du£a$ meift,e6 a6er eineni anbernbeime3$?u6enè
{}af6er ntd)t fwifft miffem [affem: id eft celare, cum qùod
tu fcias, id ignorare emolumentitui caufavelis alium.
III, 13. -

yerbg;t/ einem burd) fa!f(f)e %ufiagen wer6afft mad)cn :


criminibus falfis aliquem in odium atque invidiam vo
care. I, • s. %5e) $ea £eiitem verbafit fegm: incurrere in
odia hominum. I, 41. £)icfe €αόe iíbe$ mirgar ber,
6afit: hujus rei nomen mihi eft invifüm. II, 1. £8e) ame
öerm perbgjt feyn : odiofum effe alteri. C. 8. €r ift bey
* allen beríaßt: quis eft, qui hunc non oderit. L.8.38era
, , £)a§:e8:ute : odiofum genus hominum, L. zo. .
X)erfjcclen feine£ìrmuf6 nid)t berbeclcm : mendicitatem
fuam nunquam obfcure ferre. P. VI, 1.
Y)etbcerem, eine €tmbt: exfcindere ürbem. I, ••: •
x^erbet;ung, be8%$6€l8: invidiæ multitudinis. 11,6.
Yeibinocrii, beret §eimbe Defreins: præripere hoftium
', confilia. I, 3^. €tmáé berfiinbern: curare, ut aliquid fie
ri non poffit. 11, 15. €t ift Durd) fonberlidje3ufálle ober
9lr6rit am ftiHem $39r6abrm geßimbert foorbem : cafus
aliquis, aut occupatio confilium ejus praevenit. lll, 7.
g)a§ ©iffer binbertum8am δεm 9lmt3.6çíf)äjtcm: fene- •
&us avocat a rebus gerendis, C. 5. £)er $citibe €infal!
- - mi
· · · * - Y)et , 25 t

'-
/ mit rigener%'erfom »erbimbcrm : hoßium adventum fu
, is corporibus interchudere. P. I, 3.
^ xocv£auff, §m %3crfauff bcm 93?rffiuffcr fcimcn?8ctrug
- peritattwm : in venditione fraudem venditoris omnem
excludere. lll, 17.
xoexfcuffen, titte3®íter aufbem $ffcntfidjrm £aidtam
tie mtijt6lefentem: hafia pofita bona alicujus in foro
vendere. ll, 8. Bona publicare. ibid.(£inem ©djefiel 6eo
treybe für einen8óílinqverf.: affe modium dare. 11, 17,
Géine $ßaarcm fe6r t6tuer berfauffem: mercesquam
, plurimo vendere, lll, Iv. Wendere aliquid pluris, multo
vendere. lll,12.§f) werfaufíe máine $aatem mid)ttbeum
rer, al§ bie gnbete, aud) myùffl fpe6lfeiler : vendo meum
non pluris quam caeteri ; fortaffe etiam minoris.lll,iz.
• fcin£3âarem gcrimgtr berfaufjem, al8£rfjum fam: mino
iis quam poteft ( quis) vendere. lll, i5. 38etrug im
perfâuîem umb%}ambclumg: venditio fraudulenta. lll, zi.
Y)erfcbrung, fid) in a(!erle) $erfe6tuug ßrdem: contra
hendis negotiis implicari. ll, 1m.
xoersisgenjpontintimpertiagftmcrbcn:in judiéium vo
cari ab aliquo. C.7. -

Yocr£leincrn/ einem: ftudiofe de aliquo,detrahendi caufa,


maledice dicere. I, 37. Detrahere aliquid alicui. III, 5.
§ó mili e$ 06ne $erflcinctumg befícii gefagt 6abcm;
pace hujus dixerim.IIl, 1o. -

vcr£nüpffcm, fw mit tincm£ing bctfnfyfitfeym, ba§€8 ,


nid)t bôn êiriamber gutrennem ift:totum cum aliquarer
effe confufum. 1, 27. attingere aliquid. I, 44.
Y)erlag, fd)lcd)ter : mercatura quae tenuis eft. 1, 42. .
xpcrlaiigeh, mja£bum timem: poftulare, aut expe&are ali
quid ab aiiquo. lI, 2o. Contendere aliquid ab aliquo.
L. II,€¢Î)riwormad)ter(atigem: magno defiderioteneri
alicujus rei.C, 1o. %!!!cé tíum, ma$cimer mur vctlangt:
ad alterius fenfum, ac voluntatem converti. L. 25.*
t6ut íberau§ ftcbt, mcmm mam mad; timem @ing perlatte
* get, unb e§ nidjffiabcm {am: CVPIDIS REI cujusdam
;i odiofum & moleftum eft, fortaffe carere. C.314•.
' ¥)ewlangem,*int:fic&p.ivûtnad)tragcn;adaltem inflam
, - i )
- i ' . matut'
1 • - -
- -

252 . . YCete. .
' Tmarum cupiditate rapi. Il, 11. Avide appetere quid.
C. ao. ®roîç$ %3erlangen 6ffommca: incendi cupidi
tate. lll, 14. €£im£3erlamgcm iu etm)a3ftillem: lenire de
fiderium fuum. C. 13. §d) trag£ cim febnlidjc§£3erfam»
gentiad)temS.:fi Scipionis defiderio me moveri negem,
certe nientiar. L. 3. €0 groß %8£rlangem babem näeine
§reufiée mad) mit: tanta me memoriâ, & defiderium
profequitur amicorum.L. 7. %.fim%3etlafigeti mitto 6alb
éríílfet fvcrbem: diutius jam in hoc defidsrio effe non
poffum. L. 17. * %3cnm einem pa8al$gut fürfommt, (o
fam§ nid)t amber8;vym, al8£a§ mam cim$crfamgem bara
nad) habe: CVM ALIQVA SPECIES utilitatis obje&a
eft, commoveri neceffe eft. lll, 8.
9etlaffcn/ fió auf bem uhwttfiinbigtm%$fici: ex errore
imperitæ multitudinis pendere, I, i9.ll6ctal! $erlafftm
[eyit: nullis præfidiis feptum effe. 11, 1 *. €i6 aufßiue
$ugenbcm verlaffem: virtute fua valere. ll, 1i. Qicraiif
vcrlafíe íó mié}: hac fpe fretus fum. C. ao. •.

¥, mit %3erlau6iw«ggr6cn: alicujus permißu exi


re. I, x3. - -

X)er!ätigtting, $citlidjcr ©inge: rerum externaruim de


fpicientia.l, zo. -

X)erläumbet/ maledicus, ll, 10.


verläumocn, timem6r)jcmgnb: criminarialiquem apud
aliquem.lll, zo. €erme 9erläumbem: criminibüs inferen
dis dele&ari. L. v8. -

¥)etliumyoung, tincn buró %3erliumbumgwrrbafftmau,


'd)en: criminibus falfis aliquem in odium,atque invidi
am vocare, 1, 3. In invidiam falfo crimine inducere ali
quem. lll, io. €erne %3filíumbung atibúret : credere
, criminibus oblatis. L. 18. £)cnen$erläumbungen frim
®ebδr gefiem : ab aliquo adlatas criminationes repel
lere. ibid. -

$perliebem, £eute, bie £3 nid)f9crfie6cn, 9erlic6tm fió ba


reim : hoc capit ignaros, lil, 3.
$etliebrem, íí Θρ6m: filio orbari. 1, 1•.git, 3\igg
pyrlie6tcm:rei alic. jaâuram facere. IlI, 33. §d) l)a6e
i%m gät gejjioiiibevttloßrem : hic mihi fubitó eft ere
- - . ptus,
-^
• .
v, ,

Y)ee . so \
- Ę.i.7.€fipa$$a$ mamfctliffirrnfam: quodauferri,
-
quod eripi, quodamitti poteft, P. IV, i.
! Yoerluft, tim erfciblię 53etlufi: plaga mediocris, 1, 14.
'2 ' ®in tirmicberßringlióer %3erluf: plaga peflifera.iöiä.
?
¥oechadyen,£$
to feftertium fintimif3.%Kiiliorierìerìaót:teftamen-
millies mihi relinquirar. lll, 24. -

- A.

Y)ermgbneis, timem vfcl unb wfftvtrmat)men: multa fcri


bere ad aliquern, cohortandi gratia. III, z.
30eernabnung, bie %3crmaßnumg mißig amme6mem, unb * .

ibm miótmiterfirebam: monitiones patienter accipere, • . · · · `


non repugnanter. L. 75. -

Y)ermmictem, ctiva8:locare aliquid. II, ir, -

¥ocrm§gen, tfeftermögen
¥ermögem,fubft. o6$ glcid); miu]rumhabere virium. $tre
nid)t alirjcit in um?rm II, 9. ,•
- -

mάσεῖi fiébat : etiamfi res forte non fuppetat. II, 9. \


agó fiiieii, 33:rumÄg;g: p9facultatibus. II, 17. $ * * , -.'
$pirô unô ííer umfer $ermêgem aufcrfegt: non modo , \
quod non poffumus,fed ne quantum poffumus quidem, -

cogimur, £. 11. mtmiimantiélim%3etimûgem 6af, baj


illam £! faa qufmembrm: magnorum fumtuum facul-
tas. II, i 6. - - -

-

'

Y)ernebniem, fofr 6a6ambombiefem 8ermomtmem, ba§ et -


* , _ gerêôt gemefem: hunc fuiffe juftum accepimus. 1, 28, · · ·· · -|

Apζεnuiifit, obne $ertiunfft unb ©pradje : Expers rati- • •


onis, & orationis, I, 16. won ber %3ernumfît abgrbcm; . ' ' • • • .

a ratione difcedere.1,2 3.38ermumfit f)a6en: participem


veffe rationis. 1, 3o. ber geíumben %3crmumfit folgem: eo
deferri, quo a natura ipfa deducimur. I, 41. confentire
<cum ratione , & perpetua conftantia. P. IlI, 1.* %3ere - -

nunfft umb%ete finb ba8£5amb, baburd)$)'enfd)en jur • ,


èeflìfóafft verbnmbem metberis SoCIETATIS VIN- -, *
«CVLVM éft ratio & oratio. I, 16. t)ie 93ernumjt lebrat - - - ^ .
* tem $eníóem, toa§ er tbum ufib laffem foli : RATIO , r •
- , DOCET, & éxplanat, quid faciendum.I, 28. bic ?8c* ■ • , .
u.
w
' praecurrünt.
gierben greifjenter $eimumfit für fommt
:' appetitus rationem ..
I, 29. alfe6%3eríebem baber, meum; . .. . . , ι
,
imam conbergejumben 98ermunít abgeffct: QVIDQVID _ -'
PECCATVR, perturbatione peccátür ratiónis, atque • • • }
•rdinis, f,lII, 2, - 398* ' , '
, , '254 .. . . YOee
-

v
¥)erniinfftig,
eft partic§3§. bet $)J{enffjft
I, 4, geífiínítíEROTIOTARE
oetiifinjtiq 6aiibéîm : uti ratióìè.
I, 37:£hiinjiig: ratigne;iterji, § Ter periìjì
J umb fiiót mur in bcm 3ag binein lebet: cui viveriííí
„ ' . ' _ confiderata,atque provifa eft. P. V, i. -

, 39erortynen/etita$ : inftituere aliquid. II, g. ®tea& mo61


• I vetùrûheu: optime conftituere aliquid. II, 19. $ig;
· · · verorbnct ift : ut eft conftitutum. I, i6.
• X)eterontifigy gute madjem : leges moresque conßituere.
v ' . • ' ' II, 4. $icbgubgbem ipir cine$$erorbnungim, jure Civili$
', . . de hac re fancitum eft apud nos jure civili, IiI, i6.gine
a - 33etQrimumg bilitgen:accipere rogationem. III, 3o. Gi,
' me 58£torbnung ipgebam:fuaforeih effe legis álicujj§.
9.4.®im gτυΚά ἐafib mif ici{anien$:toríiimigcm fiet,
fe6cit: niagnam regionem inftitutis, & præceptis fuis
erudire. L. 4. £egem einet $eríori cine δεῖσμόcresger.
wrbmumg maóém : de aliquo privilegium ferre. P. TI, I.
, ' •• . »Σετρfid)tcn
ba§ &c. pgn ,exiftimo,
i$ $altememió íift fófiog)
ita alligatum perpfiidiíí,
effè,ut£Gi -

v. ' ' • , . ' 31 allem 3)iiigcm Wetpflid)fet jufejnadyfcn: nihiihî


· · · · ` . „ ni a fe alienum putare. I, 9. ,
Yogttatbem , biß ßertät!) verer mciíem £ridjtfinnig£cit:
^ ' * , . , . . hæ res levitatis
L, 17. . , & infirmitatis plerofque Convitúris.
- '. • • . .

- x)er;ig;tung, occupatio. I, 9. &in££%r{ióc$$erriófung


. - , quffió mebmcm : rem honeftam fufcipere. L. 13. , €tlidje
' '. • • ' 38:;tiófuggì, fwmmiem altem £gutciigu, fpelfjejitidííí,
N • • • te£ti6£££íáífe, bodyba$$emj íüìïí$$ííííííí5êïíôï,
term: NONNVLLÆ RES funt feiiiles, quæ vel infirmis
V. , ,, , corporibus, animo tamen adminiftrantur. c. 6.
X2etsi gr3at 25n£ ficbenfcm be$ Enniis3erje6ergefagt;
non dubitavit dicere illa, quæ verfibus pérfécú$$â
, Ennius, C.6. §mgtir{ijjcn$crfcm kjtci6tm: carminib}
- Graecis vaticinari. L. 7. * / -

. X)erfammlung, befudjen mnb mif5altem: cætus & cele.


· · · · ·· i • brationes obire, I,4.§m bie 38erfaimmlung)0ie mit grof,
« ' . fm 33erlangem mgrtit, foimmcfi: in c9ncioiiemjîgî,
* ' * , , sxpeétatione venire. iIi, ii,%qrum 6afibub;;j.£äge
u ^ ; ' ' , . ` , ` umícre -

-, , • •. * - -

+ - •• /
- *.
*, v i . `, '- - ',
-

- .
- ;
v.
- . • - - / i.

-
YXec 255
, Tumfere 33erfammfuug midt 6:13}et: cur his diebus in
collegio noftro non adfuifti. L. z.
X)erfäumem,etita8: omittere aliquid. III, io.
X)erfäumungj0t6 gemeinim $u$vn8: dereli&io commu
nis utilitatis. lII, 6.
: X)erfd)affem, efma8: curare,ut aliquid fiat. Jl, 16,
3 veríónauf&m , fcim ©tlb umb6ut: epulis profundere
_ pecunias. II, 16. - -

¥)erfdjwerem, nid)t alle£uf*: non omnino bellum indi


cere voluptati. C. 14.
30etfebem,άαύύςmtfcm,vber auó ambereum $at!) fragem, , -
ma3 bod) mw61 am cinem £)ing bcricben fenii mí«í
fecum, & cum aliis exquirere, quid peccatum fir in áli
qua re. I,41. £)a§ mam am £imwm £)rt perfri)em fiat, am
dmbermmieber cimbrimgem: caeteris operis, & ofíiciisid,
squod violatum eft » compenfare. ll, 19. id) magnitfjt ,
ágem, meícm id) mid)§u ittm Werfeí}c : de hòc quid ex
e&em , non libet augurari, L. i .* alfe$ $erÌ€Ì}εm
fommt baber, memm mám bon ter gefunben $erriufìiit
abgebat : QVIDQVID PECCATVR, perturbatiofie
peccatur rationis, atque ordinis. P. llI, 2.
' ¥)er{parem,tijmu$ miam aufcine ambere 3eit periparem:
_ in áliud tempus hoc differendum eft C. 1.
30erípenoirem, age frin&ut perfprmbiieg: patrimonium
, effundere inconfulte largiendó. 11, 6. ' *.

X)erfpielem, parum felicitatis habere. II, i3.


¥«rîpredjciijid) perfpredjeb fi: id me fa&urum promit-.
to. Ill, 34. «tiva3 pgr einem berípredjen : polliceri pro
aliquo. C. 2. hiejer $at jemem éobm alle$ 9eriprytyvty
ma§ er mur míníóeí müite: hic filio fa&uruin fe effè
dixit, quidquid optaffet. Ilf, 25. etma3 au$ $urd)t bere
ípred)en : cóa&um metu quid promittere. I, 1 o. etpaé
, iiiit bem £)umbe perfpredjem: nuncupare aliquid lin
gua. lll, 16. jurare lingua , mentem injuratam gerere:
Ill,29. £tioaé bon§yerßem:®runb berfpred)en: ex animi
*; fententia aliquid jürare. ibid. fid) biel fierípiedjem laficm:
! promiffis capi ll, 6. fcim $Berfmrefpem haltem : ftare pro
mitiis, I,iv. tenere quod Promiffum eß,lll, 29, iô %;
! v

| 1 .

-
- -
:

| *\ -•
} » «^
-
*a
/
- - - -
-

- * -

-* - … -*-*-*- , … —---— I– -.-. .

-
-
. • — ~—-—-3'-
\ * ' -•* - . * ~-
- . . … • . i ,
* • « *. - . • '•
. - - -i- .
-

as« - YOet. .
- •

ißm mtim %3erípredíem: cum hoc mihi fides eft,& jusju


randum commune. lll, 29. feim%3crfpredjem nid)t bal4
tem: non facere, quod diximus. 1, io. fidem alicui datam
fallere, 1, 1 3. ber fein £8£rjpred)en nid)t gef)altem bat:
qui id non exfolvit,quod promiferat. lll, 2.
$)erfud), am £imem ®ing cim£m%3¢rfuófíum : periclitari
in aliquo exemplo. III, I8.
verfùpèigem, £iienum6ringet, v6n£ba§mgnfiótatam
9et[ümbige: alicui adimere vitam fine fcelere.P. III, v.
$mfeinem18e6em fid) nid)t 3;verfünbigem,aléetroqm
íimér, ber imtific£ €5ti6e fe6let: invita, utin fyllaba,
eccare, ibid. -

pèrftano, ciiire6t £otfrtfflió£t unbfaff göttlióer$et,


ftanb: animus, quo nihil eft præftantius, neque divinig.
' p. I, 4. ®)er |)erilidjc, bcrfw fiiaiidjcm gutem $at6 ertfiéis
lct |)at: mens unde tot confilia manarunt. P. IV, 1. 3)er
$Reiiff) bat%3erftafib: botno rationis eft particeps.I, 4.
£80rfréíïíóen$€rfiambbefißen: excellentiingenio efte.
I, 21.Excellentis ingeniimagnitudine ornatum efTe. I, 33.
©inge, bajumambem%3erftafib 6raud)t: res, quas perfe \
quimur ingenio, ac ratione. II, 13. ${3a8 mit93erftamb \
50r6rimgeri: copiofe & fapienter quid dicere. II, 14. €im
$Yamm 69m6w6£m%3erftamb: vir magnoingenio. II, 17.
, §iberter hiir finem bo6cfi?3erftan5bat : óptimo quis
& fplendidiffimo ingenig. III, 5.3ci$ci, ¢;: È;
… 3ue,
É nnb %ortrejlidjen$eritante$imèóriiftenbimterlaf,
èm : monumenta ingenii literis mandare.lII, i. €tiva&
urd) gutem%3erftafibufib gtwfíçti ôícißerlamgrm: inge
\' „ nii bofiitate aliquid adfequi, &progreffione difcendi.
III, 3. ®a§ ftirmitumferim %3erfiamfierrcidjcnfômnem:
quod in noftram intelligentiam cadit. III, 4. Scitiem
53erftamb ammcnbcm: explicare atque excutere intelli
gentiam fuam. III, 2o. £lm 33erftaiib cincm mid)t glrió
fym; ingenio ab aliquo fuperari, £. 3o,3)en3eritanb
gángweipirrem: mentem ex fuafede, & ftatu dimovere.
í.t, 3. €inem feine$$er{iambe3 bergubem seripere alicui
mehtem. ?.! IV.§$ fyllte, ba§ meit, $crftanb f) m{re,
gl$ i%t i6m fuęimíiltff ; utinam fapientia mea *#;
- * _• . - - GR€t
-

- -
- -
- v. j '.
-

> Yoee 2*7


ef{èt opinione veftfa. C. *;£i£6er großem %3erfianb, al£
grcffe £ti6r3£räffte fió nìmfóem: vires ingeiiii, quam.
çorporis fibi malle dari. C. 1o. £)em £3atef!anbgfinem,
maάber%8críambunbfltigc%Infóläge augriótem fêmmen:
oftendere patriae, lumen animi, ingenii, confiliique fui.
§. 3. *®ufógtyje €tirdcumbéíóftinbigf;itôe$£ti,
δε$metûem fid)fige $inge c6em miótauêgêííbret, fons
$erm buró%3erftanb, qufem %Xat6 unb $apiferfeit: NoN
VIRIBVS, AVT VELOCITATIBVS, aut celeritate cor
porum res magnæ geruntur, fed confilio, au&oritate,
$ententia. C. 6. €ùítirbt mam am fóônfien, memmmaii
matúrlid), iinb 66 ) gutem $3erfigii6 fliífit: VIVENDI
FINIS eft optimus, cum integra mente, cæterifque fen
fibtis, opus ipfafuum eadem, quæ coagmentavit, natura
diffolvit. C. io.5rtumbßafjtiilujmanfiijteijefiijitem,
$i$ mam $u oMiigem Sßérííwnb ünb ®Itei fommiicii ift?
AMICITIÆ CORROBORATIsjam, confirmatisque &
ingeniis, & ætatibus, judicándæfunt. L. zo,
*Oerftänbig, qui adeptus eft prudentiam. II, 9. -

Y%erfteb&ni, animo cernere. C. 13. ®a§ ift leidjt guberffte


{jen: haec facile adparerit, magnopere admonitionem,
& præcepta defiderant. i,4o.£Yam famtiefe ©ad)enió6
períebem: hæc res elucere non poteft. II, 2.3)ijberfice
$etbat gemein:£anm niût: haec a multis intelíigi non
poffunt. I, 4o. Hoc vulgus fere non intelligit. III,3;
ά berfte^em ba§ nid)t: hoc verbum quid valeat, non
vident. III,9. 3`ugi6ft}uerfennem, baßbuba§ midjt vero
£t6efi: te hoc nefcirefateris. III, 19. €iner , bcr*£werw
áeffet,mcrdet 63 6gfb: id a fciente animadverti folet.
i, 4o. £Kit tiefem $im, gibt er geniigiam fit perftetem : -.
… , \ .
ana ex refatis praecipit. I, 16. £)ieraué miibuitfere %«9a
nung w$ffig μiverffetjcm fcyn : hic fermo explicabit nó , r _
ftram omnem de hac re fententiam. C. 1. &fipaé mid)t
redjt perfiebem: parum perfpicere afiquid. II, 5. $3er • . '
-
-
4.

, iboîtebaé mid)t %erftcf)en: quis eft,cui non perfpicua funt , \

illa? fl, 5.%rwerffebem,áßambere: plus intelligere, & _ i

fapere,quam £aeteri. II, i j.£inembicônę guberíebem


gc6km ; saufasa docere, 11, ô Wimcm, jQcii jú •gt;
r.
-
-

1
a

' • , ,

- •
, \ \ - * - ' , • ' * • •• • ' ~ ' *-

-
; -
-

•} •
' 258 , »ee _,
. T5gii ge6en: dare operam,ut STETETATE Ty? -

& ift íó gubcrftef)en: hoc habet hanc fententiàrh, lll,3. €0


, , , * vis, iό ύeríebe: quatenus intelligo. Ill, 3. £cute;bie e$
nid)twerflefíé,6crlicbenfió preim: hoc capit ignaros.lll,3.
` ` , ë mbiflid) ba3reríámbea{)a6en: fic hocvoiò intelligi,
lll, 4. €0%;clfpiv berft.: quod in noßram intelligenti
• amicadit, ibid.§d) perficf)e e$ beffet : hoc melius cèrnere
videor, C. 21.T%3wti ciiiev €5äöe retem, tig rfiam mid)t
bcrfleííet:de re aliqua,qüam nec ufu nec ratione habemus
^ cogiiitam, difputare. i. 15. ®£ fpirû mammiót cíe Wcts
• fte6cit, al$ tocnm gé(d;ei)erif:litr,üa§*c. hoc maxime judi

. -
caretur , fi quid tale póffet còftingere, ut cet. IL. 23.
verficiluiig „ mater bér$erieiuníiíioiiemal eóílimé,
rei) guberiùùf|)em : DOLVS MALVS fimulatione & dif
fimülatione continetur. IIÍ, 15. $crfigllung ftcf)et bet
• ' £3a6rb:it in£id)tcm : SIMVLATIÖ TÖLLiTiùdicium
veri, & adulterat. L. 25. §iit)en ©djau/€piflentúrbtm
bie S3erfieffnngcm am meiíien gebraudìt : ' IN, SCENA
REBvs fi&is & adumbratis lociplurimùm eft, L, 16,
%)erftöten, eine €tQOtperfiöret: ürbem funditus tollere,
^ ' ii, , . £)ie ©efellfdjafft werftörem: difrumpere, ever
' terefocietatem. III,3. conjun&ionem aliquàm dirimere.
ibid. diftrahere focietatem. III, 6. '
, vêïíôïíôáôïíôáììiììSitperfioffenbat, am an, ,'
' bermfjiebër fimbringem: caeteris operis,& officiisid,quod
violatum eft,compenfare. II, 19. €¢}τ{)crfiwffem: du
- rius agere. III, 1 i. T- . -

»ettt)vi$igem, oon benem meiftem pertôribiget werben:


' plurimorùm patrociniis defendi, P. I, 4. . -

x^êxtiyum, alle§: nimis omnia profundere. i, 39. ééit


- " bátértió®ut : patrimonium effundere. II,16. §m fur,
ger3tifeinegroffe€uiiie(5tlbe$vertíum: brevi tempore
\ . .' fhaximas copias exhaurire. P. VI, i. -

x^ertrag, ciiicn betrüglióem gujiiótem: paétum facere


dolo fiíio. III, 24. $ie$ertrãjc burd) %eymeyb foit*
ter períólaqem : conditiones, pa&ionesque perturbare
periurio. III, 29. - -

¥é*trag&n}§*sumbe/bisfió gutmitum89ttftagtii:
- - -
Ê cQn
• - - 1 - -*

/ •. 'Y}ee 2ς 9 ,

convenientes propinqui. i, 17. $3id 9erfraqem fönnen :


patientiffimumiefîè. 1,3o.* §rnmme umt §§£ fènnem ' , , ,. .
fid) nid)t mit cinanber werfrágem : BONI IMPROBIS , , , .
amici effe non poffunt. L. 1 •. -

X2«rträglid)!ebem: æquum & facilem effe. II, 13. - • -

¥2ertrai;em, timetp rtmä8: cum aliquo communicare. III, .

Ęéìïíôïìáíôáú ôïíôùíj;eiiiibbaber, beiiiiiiii • , ,


alle$ vertrauem fam: QVID DVLCIVS, quam habere, - •

qui cum omnia audeasfic loqui,ut tecum $ L. 6. - - "

%)ertraueri , fubft. €im guft§ 93crtr. 3u cinem habem: ^ • . , ' l


fidem habere alicui, II, 9. éut $ertrautm: fides. II, nr. · · ·
Qluf}ciflióè ®ìter frin33ertrauemfeßea : in præmiis hu- - ' . -
manis fpem ponere rerum fuarum. S.7. ; - -

Y)ertreibem, einem: exterminare aliquem. II, 23, • «, ••


Y)ertrivbgner, cim: in exilium eje&us. P. IV, 1. , ,
¥2&rtretung, ettoaé}u$8ertrctung auberct £eutbetbum :
patrocinii caufa quid facere. II, 14. - - - · ··
Yerumrubigem, bérfió in frincí öemífí mióté verum• , ' ' '' '• .!
. eft.
rubigentäji : 'qui
I. xo. $3on ab omni
cinem animi mcrbcm:
bcrumyjigtt perturbatione liber • . ' *^ -. .
perturbari •
. -

ab aliquo. I, 29. ®a§ ©emùtôïcrumrubigeri: contur- , . • —

, bare afiimum, itI, mo. 3uit,vilcm frí)r berufirubigct mtrw


• bem: re al. interdum gravius commoveri.C. i.
] %)erurfad)em, ber 916ìam3 ber $räffte fbiit miót foftol
burd) ba8£Iiter beruríaót c.ipfa defeéìio virium ado
. .
,'
'\ ,
-

lefcentiæ vitiis efficitur fæpius, quam feneëtutis, C. 9.,


Y)crwortb&ilgm: præripere. III, zo. . , /
Aoerwanbelm in&in3fiierbtrivátibvit hèrbem : ex homi- . . - * '

ne fe conferre in bellüam. III, 1 o. - - - -

X)gtwanot, propinquitate conjun&us& natura. L. 14: .


: §t mäber éiíet íemiamberm wtribambtift , jegcmauer ift '
áud) bie ®efeílítjaiit : MAJOR EST SOCIETAS, ut , '
quisque proxime accedit. L. 5. -

xo&rwégeh, eimperiregem 8:fììtb: animus paratus ad


periculum, 1, 19. $έτηεgem fct)m : temere agere. I, 29. . -- --
$id)t yermcjerííçyi: fugere temeritatem II, 1. * §tt .' - · · ·

ôïíïìåíïìïótíiiijiijaijiijiij;
-
: (r) a -
V.
. . . .. - -
- - - - * ** I. - - - '.
26o ' Y%ee
* ,… « iïTTONTNTSÄcriOTAEARETE.
- tate, & negligentia, I, 29. -

' ' ' Y)etivcgcnbeit , ftiner 93erftegriifirit fialficm um8 £e6tu


, _ fommixti : morte fua luere temeritatem. C. ao.
• *. • • . \2&tweiß/ finem finem ge6en : verbis aliquem caßigare.
- I, 2 5. €¢!itibcm $errcifi 6raudjcm ; clémenti cafiiga
• ' tione uti. I, 38. €inem eiiicn ernftlid)em $ertoei§ gebît,
gravius, & verius aliquem reprehendere. II, 16.
Y)erweißm, cinem etfwa8: accufare aliquem. II, 23.
39erweifiimg , fimcm mit £anbe$$eripeiiumg 6elcgeh*
. . exilio aliquem coërcere. III, 5. $8ym allem €¢[e%tm }uc
, £3£τίτ&ifung verbammffwxrbem : legibus omnibüs exu
lem effe. P. IV, i. -

,' , , Y)erwenbung/ b£$ $elbe3: translario pecuniarum. I, 14.


39erwcrffen) $ine %conumj: explodere fententiam. I, z.
€it«$ $ttf* g4m% unb gar $erh. : rationem alicujus
totam ejicere. I, 4i. improbare quid. I, 41. %'idjt gat
• • gubcrftctjfem fetm : non effe admiodum vituperandum;
ibid. €tma3 midjt gar b£rh. : non omnino repudiare
» aliquid. II, 15. £)a§ fdm mgm fótverliô verfùcrjem * *
- hoc difficile fa&u eft non probare. I, 21.
- *. , X)etwidfclt,íicumbbaf*9m: implicatum effe ultro & ci
, tro. L. zz.
vetwirtem, einehim finem &ebamdentatio,: conturba
, / re aliquem in deliberationibus. III, zo. ®em £opíumb
$3erfiamb ganß %rivirttm : mentem ex fua fede & ftatu
• . i, - dimovere. P. I, 4,
. • verwunoerii, miam fam fid) tiót gnugfam batfißer vetu
fbum Dern : hac re nihil admirábilius fieri poteß. II, 14s
* - v $$am »errognbert fiq) feht übet pem £afim : magna e£
- admiratio hujus viri. ibid. Θió gar nid)t bcribiimbttm
s • über ein?)ing: nihil magnoperé íirari in al. re. II, 16•
• 5Ö umbber L. 9ertounbern timé oít M6er*c. fæpenume
'' •. . f6 fnirarifoleo cnmQ. hoc Laeliö. c. 2. Sióíbertine
• Icijfe €αόe verfwum 5?rm : rem haud fane difficilem
* admirari. ibid. £)a§ iftam i£mcn miót 3u bert0umbetm:
* in illis ininus hoc mirüm, C. 7, 3)i%££ui6* sisse;
t.

*i- $pee lìge Y^ie 26r


- fid) fefft: magna hominum eft admiratio. L. 1. €8tt)oIIe
fid) mietmahbúerit umberti: ne quis fitadmiratus. II, io;
39ërivum Detung , ctiva3 mit §3ertounberumg aufeDem :
aliquid intueri ftupentem. S.5. i' -

39erwäftent, ba$ £àmb: popülari agros, I, 10. ©tfva6


•-, bcribfiften : pervertere aliquiid. III, 15. ®a§ %au$ $erm.
; parietes difturbare. P. IV, 1.
32ernoíìftung, vaftitas. II, §.
:', Y)er;agt, fejfi: molliorem effe. I, 21, §m unglüdf $eru
gagtíerbem: perturbari in rebus afperis, I, 23. madjctu,
ít,íntaft fìr pér$agt gef)altem mirb : periculi fuga com
mittere, üt imbellès timidique videamur. I, 14. €im£€ta
gagt yer6&: animus debilitatus, humilis & fra&us. P.
V, 3• —
Y^crsug, o6te : abje&a omni cun&atiqne. I, 11. _ 3.
ver5wèiíîéln,ciat, ber anf:inem &fídé 9&gtweiff.lt: in
quo eft fpes amplificandae fortunae fra&ior. L. 16.
|| 115rfunbe, alle atteufitfiiabem aufíefitm umb{ammlcit ;
+ , ' omnia antiquitatis monumenta colligere. C, 11,
* ¥)iebe, 5a893ief) futterm: belluas pafçere. II,4,3)a§%3i£e
bcùícI martem? male pafcere. IIjy5. 3)a§ %3ig6e noó t.
\.
\
gicnilidjftartem : fatis bene pafcere, ibid.%8i«%%3£9* .. • •,

be: pecudum paftus. C. 15.


) , . .
xoicbiííb, reótèicbifjfepii: effe ex pecudum genere. 1, •• , ,
3o. 3\i3iftwicbifógcrc$et: haec quidem mihi vox pecu / , ,
áum videtur effe,ri6n hominum. P. I, 4. $ar nad) $ple r

Ififiem traótem, iii 9iefiifj: voLVPTATES EXÉETE


RE, belluarum extremürh eft. L. 6. • -
, • *
32ieb3ud)t/ gute 5a6em: bene pafcere, II, 25.
,|. x)iel,fcíem bafimafteregje gijtju*ftiffiue: cavere
g| ' intemperantiam. 1, 34. ®ifi 3>ingfam bielfbum: magna
II , vis eft hujus rei.ll, 6. ®erer e§ unter $em £eufem g^t
. £i:!gi$t: quæ magna in populo multitudo eft. ll, zo*
- §; t%utmiiy 3u wffl : vim hóc quidem eft adferre. L. 8*
in gérimg3)ing Dat oít 8ic! auífitf): parva res eft, a*
Ana na culpa. P. lll, 1. §w efner êáôe ficber ju t)enig/ ,

£$;;; vicl f6um: rerúm modum fingere, (al. fgere)


„■'• iii, 2• • .

. ` ' (r) 3 vis!»


•. t. m* « m -'
l. -
- -

- • -

\ . , •, / . r

- . • - , ' v . * … - • '

- - . , . * --- * --- -- '. . . > (


, 262 . -Y)ie tìri, 1!** ; * ..

' ' %ielfältig, multis ?AtioTiBUSTINA.


• ! - 1ìmbringcn / einem : vitam eripere alicui. lll, z1. alicui
adimere vitam. ?. lll, . ,'. - f

$inggmg, ber ficte uulgonq mit cinamber: confuetudo


, '• , • • • &familiaritas. I, 17. $$flid)cr umgang mif anberm*
;^ - ' - , conforfhatio. 111, 25; $it &it6ervitofuró bcn llmgang
' ' • . , , größer unb fti: tfe£:TAvGET BENEVOLENTiAM
- ' confuetudo, L. 9. 3)ertlmgang imit §rommcm ifial!!
, . .. ' £ittcr 5effe: PlokVM Esthâbendus optimus,beatif.
- * .• ; fimusque comitatus. L. z z.
' ■ .. • 1{ingebém, miteinem ®ing : verfari in aliqua re. I, 27.
, - §fciffg mit einem umg. : frequentem effe cum aliqao.
, , , . . • II, 15. maltum aliquo uti. L. 1. ufu alicujus frui, L. 9.
- , L £J?it bencm fwwj! timi;ug«!j«m ift: qui commodis funt mo
• ribus, L. t 5. §)?it feinem $Ren$em umgefyrm tvvti&ti:
- -* * congreffus hominum fugere, atqüe odiffe. L. • 3. 3)it,
- , ^ . . . ' , mittcnen mam timgebet: hi, quibuscum vivitur. 1, 28,
- • , • , .'ii, quibuscum,& apud quos vivimus. I, 35. [3 mfit cimim
- , ' ' . umgrbcm, al3 iiiit [timem 98rubcr : cum aliquo fic agere,
, ut cum fratre folemus. III,32. 6cföeibtntlid) mitcimcm,
• . · · · umg€{)cm : aliquo uti moderate & fcienter. II, 5. fomiu§
i ' ' mat, mit bcm £eutcn umg£%cm: fic par eß agere cum
, ^ ,• , • civibus. II, 13. §XItter €fte umgcfjcm : /£ärionem ha
- , * . . . . bere cum terra, C. 15. 3)amitumjt6em: id agere. II, 15.
. . . . i ' ®ie€infinifcitfiifjcm, unb fiótiad) jemaní umfebrny
, - - - mit bcm man uiiigé%crifónnè: folitudinem fugere , &
· · · ^ . focium ftudii quærere. I, 44. 9J?am mu§ mit citiem $y*
a ' ,' - ramnem anter$ umgebat, alémit eiiicm §tcunb: aliter
- · · · ·· 4. cwm tyranno, aliter cum amico vivitur. L, 24»
- , 1Infigiio , au§ biefem umftänbcn : ex his rebus. I, 36,
+ , , , £)i£ llmftänbe 6εγδringefi: caufam docere. II, 23.
-
… -
iijipia, ctiva§ boíßringcm ;
» t4s -
copiofe quid dicere;
-

* -
· ·
.- '
·
</
ijisifn ,
a• 1•
ba§ gemeine £3«£n umfi, : evertere remp,
- - - - ~· 1Ínaftgemebm, fepti : aliquid acerbitatis habere. 1,38.
f
y . 4inaijinoig , iiid)t8ti)uii, ba§ ginem tlugcn %ratim'£j
• . %iifámbigfei); nihil a dignitate fapicntis difcedere.
ut,
-
- !
\
. w tfr* ' - 263 - v. - -

*£j5T5TTTTTTTTTATETEí
1. i7. %a§ imam in$génieinfür unamfiänbig ßäft, 6e,
• • • ,
, , 1

v . finbet fió pfit in Def£I)at hid)tfo: 'QVOD soLET - 1 .*

'\ ;;£yMQVE haberi turpe, invenitur non effe turpe. , \, ^


: 4.
,• iinbändig, »
fò ambinbig (cym: ea afperitate effe, & im-
- - - - - - -

' •-

•, , • -

manitate naturae, L. 23. . • ' . ••

tìnbebad)tfym/ 6amb;lm: aliquid inconfiderate ; ne- ., . .. .


gligenterque agere. I, 39. ®a§ ift umbebaótíamfr£cute ' ' ' '•
€%€}ότυάß: hoc eft hominum parum confiderateloquen- - -

tium. II, a. - - - - . - •
itinbevgdytfamjfcit, ba8 ift tinc groffeumfitb. hoc omni- ' ' --
no levitatis eft. L. 25. - - -

ttnbetittctt, cin ufibcrittcm %tb: equus intra&atus &


j novus, L. 19. - - -

1!mbefdywertf nifi moleftum eft tibi, C. 3. . .


- ui$$#££££££££j;it f6um: face- ` ' '. - …
re aliquid temeritate quadam fine judicio. I, i5. _ ' ' ' • . * . *
* llnbeftänbig,feúm: parum fibfconftare. I, , 1. €im unus-, · · ·
… beftänbig:Ì$opí : in quo eft animus commutabilis,va-' ' • . . *
rius, mültiplex, L. 25. ®8i|ini(f)t8umbefiättigeré,al3*c. , , • •• •
quid poteft effe tam flexile, tam devium, quam cet. L. 25. ` ·· · ·
•*£yieuntem quíber ©rbem ift a!e8 iüi iNFRA , , • •• •
NiHiL EST, nifi mortale & caducum, S. 4. * ' ' ' '
1jnbeweglid), fcyn : immobilem manere. S. 5. • • •. . . .
'
-

jtnbiltig, bafibefn: ab officio difcedere. I,1 o.injuriofum · · ·· · · · ·


effein aliquemt. I, 34. facere contra aliquem. III, 25. < •, , , ,
umbitlige
cipere. P. éadjeaffiriteámen: multum
V, 2, «incun6iilige ®aöe 1 resiriiquitatis fus-
injufta. III, 6. , • \ ' ' . • •
^.
¢3ift umbitlig; eontra officium eft, 1, io, $id)t un6il, · · · ·
lig: nec injuria fé. idfit. II, 11. (£imemin nmbifligcm €α• . ' ' : …
djcm 6cbüliílid) feym : tribuere aliquid alicui, quod non, ' , *
,. > eft aequum. III, io, minus juftas quorundam volunta- ' · · · `
tes adjuvare. L. 17. €inem nid)t§ umbil!ige$ $umutheu: :
:
nihil unquam nifi honeftum & re&um ab aliquo poftu- . . . . . . . .
lare. L. 21. ©itfcm fva3um6illigc$ $umufíícm : poftula- ' ' , - . _ * * *

re
ií aliquid
cin£rjv ab aliquo,
ßlimiù %l$quod
bet juftum
ambere,non
Dereft.
tya8L. tim6illige$
io.* v -

, s
- (r) 4 .- {)Wß • ' . , '
; * -

-
- • -
- - «
-

* - \,
/ • - -
, '\ …
- \
* / .
*.
-
*. *
\ - *.
•«* tiii …
pontinembtgefirt,uii)5; re$ ffiut: ÆQvENEFASEE
iniquum quid fogare, & facere rogatum Ti. i*. .
tin3illigfeit, fé iiidn gegem fine §unbt*®¢noffem au£»
6&f : Tnefaria in focios. II, 3. - -

tinbgndbar, *in uutandíaret €uffud: immemor be


neficii. II, i8. §d) batj mió nid)t uabantffiar fimbris
lafßm f ingrato mihi effe non licet. ibid.
1Jnbaulidjfeit: Cruditas.C.13. \
1Incbre , biß bringf bte bíófíé €óaute unb line{)re :
hoc fumma turpitudo fequitur. L. 17.
£fmgims, miteimcm fcyn : disjun&um ab aliquo effe. L. 1*.
%it cincm umeimê martyri : alienari ab aliquo. L. 2 i.
£)iefe %8:9be finb bicfer ©ad)e fialbtm umein$ foorbem:
contentio commodi. exftitit inter hos. L. 1 o. §reunber
_ . - , ' £;a 9fitum*in3: AMICORuM faepe diffidia fiunt;
• 21 • -

. ' £neinigfcit,* mamm mah nid)t tt*i5, tt)a§ 5teuabfóafit


- _
unb ©inigfeit £or eimf)errlid) ®ing{e), fo ßße mam mitr
, , einmal lineinigfeit uiib. 3ftfctya¢t am: ID SI MINVS;
a INTELLIGITuR, quanta vis amicitiæ, concordiaeque
I , fit, ex diffenfignibus atque difcordiis percipi poteft. L.7.
' £imigfeit er6ält bie gaii%e %3clt, úncimigfeit a6€r gar»
fírgifi:: QVÆ IN RERuM NATuRA, totoque mün
do conftant, quæque moventur, ea contrahit amicitia,
diffipat difcordia, ibid. -

flnenspfinblid), ßwn: durum & ferreum effe. t. 13. €imi


tobfèriftumeiipfinblid): mortuus nil fentit. C. 13.
5fnetfdjrodtem, éimunéríótodem €¢mütí}: animus pa
ratus ad periculum, I, 19. -

1ftsfceumblid), et i(tgat unfreunblid): magna in hoc eft


duritas. C. 18. Soiinfteunblid)feyn: ea afperitate effe,
& immanitate naturae. L. .3. -

£fnfceunolid}£eit / gefäßt eipem am feinem £enffjea


μα%1: IMPORTuNTAS ET inhumanitas in omni
homine molefta eft. C, 3.
1Îng&borßm, bie ©rbe ift miema6lé umgeffotfam r terra
nunquamvesufatimgerium, C. 15• ^
11*
——-- •
\.
1ìì* s ' 265 -

tingelegem, fommen: intempeßive accedere, 1, 25. um,


\ gelegcm fcûm: intempeftivum efTe. L. 6.
1Îngelegenbeit, |)a6en: adfici incommodo. I,7. ®a§
miadjfmir ìliigelegcm()cit :' hoc mihi eft moleftu
» 16.

iìngele£t/£tute,tie ungdffirtfiabi consio, quae exhi


peritiffimis conftat, L. i;.
1Îngeredyty c6em foungereót 6ambrim: in eadem efTe in
juftitia.I, 14. £J3a8umigercófe8: quodjuftitia vacat.1,19.
illigerct)t{£9m : ad res injuftas impelli. ibid. €ine ungc,
τ£d}t€$gdje ; caufa impia. II, 3. ®at $uumgcrcóte Ga/
djem fíit 6a6eri : nimium fceleris habere. II, 1 $.
1ingeréójtigfcit , Qu£ii6em : facere injuriam. I, 19.
1Îngereimt7 té íit: non eft confentaneum. L. 13. ®a$
. fùmmtjcbérmaii umgcreimt bor : haec funt admirabi
lia, contraque opinionem omnium. P.praef. §nftimem
gan%em £c6£m mid)t§ ungereimtc36egr6efi: in a&iones,
omnemque vitam nullam difcrepantiam conferre. I, 3i.*
$t, feimeimgan3em £e6em foli miam nid)t& ungereimte$ 6to
gr|)em: IN VITA OMNIA SINT apta inter fe, atque
convenientia.
quid difcrcpet.I,I,4o.
4e.SIC VIVENDuM in vita, ne forte •

- 1Îngern, i66a6e?iefn untra au£tem $tatô gefisfin: .


invitus feci , ut hunc e fenatu ejicerem. C, i 2.
1tngefdjidt, e$fic6t umgeßitfi au8: hoc mihi diffolu-,
tum eft. I, 3$.
' 1!ngeßølti deformitas corporis. III, 29; - -

1ingefirafft/ cinem $it'g£%£i lafitp : fcelera alicujus im


pünita ferre. II, 3. §ó fam 5i3 niót, utgtfirafft binº
£;
I, 13.
[affem : ' neutiquam mihi probari hoc poteft.
ι
1Îngefünb;eimtfgefünbet%{emfó: tenui, aut nulla potius
valetudine homo. C. im. - w .

1Îngewitter, tempeftas adverfa. I, 24. - •

f
1Inglaublid), ba§ fommt mir unglaübliö für : hoc in
credibilemihividetur, omnesqué mirantur,II, 16. ®a§
i ii , . (r) j
i
-

.
, fymmt
-

. ^ , -

' -

- *J v

- - - '. ' . . * ,• • … -

^ -

» . ,
' ~ . . . . r. ^ •
* — *. - • . ^ - 'v- *• ^, - -

, .
-
^* ,
. 7, • , . .. a. - _- *-

, • ' - ·^ . . --

- ·
/^. - -
~
~.
^
<a - y. , ,

T~- — — — — — •
- •••^•-…
.•
<~~_
._-~----
-
… l\
-
-

-
-

-
. - , ~
-*- . ,, * - •
, •, -

266 ' ^ • • • *tff* . ' , ,


Έύtimt jebermanumglaublid) ffir: Thæc funt admirabi
lia, contraque opinionem omnium. P. praef. -

1Îng!eid) , finem gar ugg'£t6 fepn : multum difparem


ÉÉÉüi. i,3o.*£ic£fcffiufiíinanberíórumjleid);
IN CORPORIBuS magnæ diffimilitudines funt. I, 3o.
ttngládf: res contrariæ. I, xi. fi quid adverfi evenit. ibid,
Calamitas. II, 5. fortunae vitium. III, 5. fummum ma
fum, III, 10. §iiiunglütf: in malis rébus. L. 17. un4
, gemôßnlid)t§jlngliif: cafus, quos fortuna habet ra
iiores. II, 6. διηθládfutibu8glád: in omnifortuna.
I, 34. §m unglüd b£r#0g*J*ym: adyerfàs res immodera
-référr€I, i6.%3elóc'ßïítf unb ttmgitf mit eigantcr
gemein 6a6£m: quibgs gomguJis eft fortuna. I, 17. €i6
/
íe3 áufferftem linglátf3;u 3cfìrótcm habcm: extremâ
. fcelera heinere. II, 8. 3)er feircô limalítf3 fcl6ft llríaó
ift : dignus calamitate. II, i8. 3)a§ lljigliitf iit in ba3
gemciné%3efem fiägeri|i;a; hoc malum invafit in remp.
. . j
II, 11. €iii groff<$ llngládúpm titiem a6ivcnben: tollere
magnum malum ab aliquo. II, 24. Seiulliigi$f gkbula
-

- bigtragem: fuum incommodum ferre. III, 6. humanos


- v cafus virtute inferiores habere. t. z. cafum fuum for
-
titer ferre. C. 13. convenientem effe ad res vel adver
,
- fas vel fecundas, L. $, 3)ifi ift €6cm 5a3greffe urgládf;
· .
i
/ hæc eß pernicies illa. III, 15. €itf) úber íéin 11mgl§tf bt*
', • . ftí6em: fuis ingommodis graviter angi. L. ;,TGt £)at
.. 1
, , *£wtfeimemunglütfjufagtm? nihil mali illi accidi?. i. §.
/
Θlfidf, obet llnglüdfgübírjagem : aliquanto ante cog…
-
- • ftituere, quid poffit accidere in utramque partem, H, sy.
-*
- longe profpicere cafus futuros. L. 1.* €$ ift fein größ
-
-
r.
»/ ferúnálítf, al36efrii6t umb traurígfeyn: NihiL Κάλ.
- - • .• • LuM EST, NISI I)QLERE.1II, 19. 3)ic $teunbfóa
… .. ,' • - maótba8umjlitfleid)tet, inbemTe timé ôùíéïôéïí
'
-
' \, .'
… fragem, umb$cilbram mimmt: AMICITIATADvER.
- SAS res partiens, communicansque, leviores facit, L. 6,
£l:iu uigijgjj tntgegenyerforfcrt groffe£lngbcifiin6
Θládf: GMNiA FATA fubterfugere, 'hon rìdò ra
' *' pientiae , fed&felicitatis eft. L. 39. $3efim cinem$reuu!)
íüìïîäîïïi fiótie anbcrn É;
a .• pst ;
*.

-
-
- -
-*
- -

\' . ' -
- !
!!r! ' . 267
6er: INCOMMODIS AMICI contrahuntur cæteri, L.
*3. g6 ift fdjfper , fvciiti maii eime$ anbert. %otf) unb
ilnglüdíôß ßtlficii tragem, babcto aud)tciiijgejiin£ii
tvetbcm, bic &3tbtim: QVAM GRAVES, quäfi diffici.
les plerisque videntur calämitatum focietates? ad quas '
non eft facile inuentu, qui defcendat. L. 17.
1Îngládílid), gar ut aliidflicf feyn: parum felicitatis ha.
bere. II, 1 3. Ę $riejr umjlútfiófeyn ; calamitatem
accipere in belj*. III, 16, 3)u bifi'ein unglücflid)cr
%it d): te miferiae, te aerumnae premiìnt. P. II, 1.
ttnb§fflid*, founbíiílióßùm: eâ afgeritate effe, & im.
manitate naturae. L. 1 3.
llniverfität,aufbiflimiíeríitíit3ifficit: ad mercaturam bo
narum artium proficifci. III, z.
£in£oftem, %fje unb ììnfwftem auf (id) nehmen: labo.
' rem & fumtus fufcipere. I, 9. llngcmcime limfoftcm : im
manes ja&uræ, infinitique fumtus.ll, 16. £)biie bie ge*
ringfle llnftftcm }ufta$ gelangen: fine ullo munere adi.
pifci quid.ll, 17. £3g«íem fóirtúte llnfw{cubrauf: exi
guus fumtus eft. ll, 17, $trjc llnfofiem fimb6r|jer angelcgf
morìcn; hae impenfx funt meliores, ibid, limf»ficá quí
fúentem: impendere, ll; 13. - -

1Înluft, biefe £uftift mir 4ur 11:{ufttttrbem: infuauis mihi


admiratio illa eft. L. 13.
tfnluftig, ba$£lltcrifiumluftig: fene&us caret voluptate,
C.• 1 &. -

1!nmäßig, fet)n : incontinenter facere. lll, 8,


1inmienfófeinem!ltimienfd)em au$t)em $tm djrm matfiem:
tollere hominem ex homine, lll, 5. €im graufamcr lln*
imemíó: crudelis tyrannus, & immanis. llI, 6,* $8enii
git $enff) gar féine €mpfinbung über ßmer36difte
§ätlefoltë6a6rm, miìfte ergarein iinmenffjfeym: DO
1LOK PROFECTO caditin hominem, nifi ex ejus animo
extirpatam humanitatem arbitremur. L. 13,
1Înmenfd)lid), ba§ iftciiie umni£Eftjlióς Θαάς : hæc res
eft immanitatis, omnem humanitaten repellentis. I, 19,
immane aliquid, & fimile belluarum hoc eft. I, 23. hoc
duri hominis,vel vix horuinis videtur, ii, v*. €$ gcf)£ ,
| . - -

• . mit
• ,, '
,
• - l.

' 268 -
A.
-
,* 1f*
—–
-


I. }
1.
mirft€íïò;ubergenTinftiíTírejTTTTTTÖTj:
- '
non poffum non commoveri, nec eft id húmánitatis
meae. L. z.
- • - •
- - • .

_• … -
vi& e8ift : nego, id fieri pofTe. 111, 9.
umm5glid): is pati non poteß.
€$ iftiííim
-' 's
L. 23.
- - .• 1Îniitut!), bcr gu$ lliimufíioa8t()ut: ira, aut aliqua per
, - turbatione incitatus, 1, 7. -
- ! /
, 1tnm§tbig, tinnêtêig:£)ing: res non neceffariae. 1,6.

11norogatlid*, i*a$ unorbent(i6b1:ró eimanûer ßer g*
I.
L i
-
tovrjcn ift : confufa quædam, lI, 3. -

11nctonurig;$arati$ emtfie6ef 9fclltnrtbnung: ex hoc na


-
*. fcuntur innumerabilia peccata. 1 , z 6.
i, 1ÍiipàfilidyÉcit, €r fagt, et 6ítte gefietn tfnpäjlijfcit
6a!5ev nid)t íî ba jeph : quod heri non adfuit,vale
-

… tudinem caufae dicit fuiffo, L. z. -

- -

-
1lisred*t/ 6$6fíé$ : injußitia capitafis. r, 13. €8 iftta*
-|
- -
, bóííííe ltmrçóf 808 ber 93elt : hoc un6 fol nihil un
- . v - - qvam vidit indignius. ll, 3. ێ gefd)id)t mir tlm*
- T ••
\ •
-
τεὐ}{: injuria mihi fit. Il, 18. intolerabilis qvaedam
injuria exarfit. L. zi._ adeft injuria. P. lll, 1. in.
juria pervenit ad me. P.lV, 1. €fmem [1mted)t tbam :
injuftitiam inferre alicui. 1,7. inferenda injuria alicui
- -
nocere, 1, 9. jagere & immittere nefariam in aliqvem
-
-
l. -
injuriam. P. IV,1. fpoliare aut violare alterum. lll, y.
g)a3llnr.nid)t [eibet : injuriam propulfare. 1, 7. ba&
llnr. gcbultig leibem : non defendere (£. ß) nec obfifte.
re injúriæ, ibid. burd) ®emaltunblknt. fi6in tic $yôße
- . . 5fingen : vi effe fuperiorem. 1, 19. ©ef^alfamb llnr.Tbete
- - ~, . • • biteiì: propulfaré injuriam. ibid. prohibere injuria te
* nuiores. ll, tz. %el lìnt, lei9£m: multis adfici injuriis.
, , ,
-
41,1 u. micmal8 llmt, f6um: nunqvam recedere ab offi
*
-
cio. lll, 4., meyntm,mamffiue giófé umre6f8: nihilfe ,
\, .' exiftimare contra naturam facere, ih, 5. 68iftumredjt:
contra officium eft. 1,7. hoc jus non eft. lll, uo. hoc eft
*.
injurium, III, 1 3. nefas id q, idem eft. ibid. €8tft nid§£
… -
unred)t: non alienum eft. 1, 41. hoc non eß reprehen
- v -
deridarn. 111,6. hoc non*contra officium eft. lll, to. non
iïëåìïíüìïëïííííííííííííííííííí, *;;
' •
-

-
- -
*. \
W
fy

{
*.

- - v,
_——— —-------^*'.
--_*._, -^ … -_-…-• • * * T^ ... -
*-- _--_~* - - t. *
-*-*
-
' ._----
--.-_-_~*T -
-

--_*- ___ -…
/
-
- - -

—-_~T
——-T- L-—~*-*^ -~_
---

- , £ff* ' . 269 / .

ió miót unred)t barati ffyttc: qvam id re&e faciam, vi /


, *• •
dérint fapientes, L.3. fie íúbvii $y$e fiiót hmrc()t: neu v. *.

trorum eft contemnenda fententia, 1, : i, fie f|}titi nidjt



tumre{}£ baram : & re&e placet. 1, 15. effod3midjt fiìtum» -

redyt baltefi : aliqvid non iniqvum putare, 1, 37. b48


f)äftbér gemeine£):amm ntdjt fí unteόt : deli&a, qvæ - v. v
a multis intelligi non poffunt. I» 4o. in his peccari vul - - -

gus hominum hon putat. lll, 18. èifibìnift mtió timr. -


t, -

,-
|
-

u ftym: hoc intqviffimum ârbitror. ll, 13. fit) £ittc$ - - 1 - |

£î o6i%mtaturô uiircd)t g íócfje : < .


injuriam aliqvam fibi fieri putare.ll,18. mid)t§ untcútc3 … i.

tíum ober vertífibigcm; nihil contra æquitatem con ,•


(
•,
•, -
tendere, nihil per injuriam. II, 3 o. * $30v llhrrf;£
mußmam fió affe£it |)ítbcm : FuGIENDA SEMPER `m -

injüria eft. 1, 18. €$ ift geffiitfjt biel lliir: MuLTA


PsccANTVR. J, Jo. £am tbut cinem fntfjetcr mit
£iâ obet mit ©efpaltumr: Aut vi aut fraude fit injuria. / , •
I, jy. 3)ie $ered)tigfeit erfobert pomum$, mirmatib unr.
gutíum: JuSTITIÆ PARTES funt,non violare homi ? |
p. • i

, hes. 1, ss. 9{am bält nid)t£ mef)r für unredjt : DESI * -


|
- TVM EST, quidquam videri iniquum. II, 8. %αό θεm
matfiri. €¢je6ift vérbofíem, eimcmi anberaìint. ubí ôçe
fwalt $u fíum : LEGE NATuRÆ prohibemur violare -
-
,
alterúm. Ill, 6. §m%umct ber §reunbfd)afft tjut miam -

-
/ - v.
-
-
-

witi uirtc6t: MÄXIME PERTuRBANTuR officia.


in amicitiij. III, i o. llnter bem ©djein b*£%e6t§ tt)irb -

*iti unredjt £€gangem: JuSTITIÆ SPEGIE fæpe pec


satur. III, 11. $ic vicl folttmteter ftylfttm, bienió! - ` i
umre6tf|)um folttm, fwctim fie wcrfióvrt fwjiteri, Daß fig - * ]
miótm) íìíîï rerbem, unb e$ aud) feim $enß -

erfâfjreg foltc? ' QVOTuSQ ISQVE reperietur, qui *. - j


*
impunitate, & ignoratione omnium propofita , abßi. ;

nere poffitinjuria. lll, 17. $am foll 90n itigmatab ηα& -


unred)t§ 5£g£%rem , nwd, quó, wemm £36egebrt fwitb, », 1 * • *
I

t6um: NEQVE ROGEMuS res turpes, néque facia. -

*-. *
i
l

* •, •
mus rogati.L. iz. iimrcd)t 3uibum ift allen%'eiifdje&w*tu +

-
v

*\
- -

50tcm : PECCARE NEMINI LICET. P. IH, 1,


wnt*®tmäßig/tiiumivagum,*&fmi, juftii*ii;, infit; 1 *\ -
|
|
. 0$ |
276 , .. ilft. ,
Tbe aliquid alicui dare. II, z z. timem unt: -

• %3fije iimma3£ringcm: injufte adimere Ε !


ibid. ctrtaé utit*jtm. %3cife aii fió £rit gia: injuáé
confequi quid. lll, * *, -

wnfid)tbgr, fegm : a nullo videri, lll, 9.


unjinnig Ifid) utfinnigfiellcm , bafiiit mannid)t imbri,
$riegíííícii bürffe: Simulatione infaniæ miliúfiííí
• ' terfugere,,lll, 26. €t ftellet fid) umfinnig: Adfimulat
.

-
farere, ibid.
- - 1

„ ■fnfterblid);$itumficr6l. €ttle: animus fempiternus.s.s.


mad) bemi$pbifimam umftcrblid): mortemi immortali
tas confequitur. C. 2 o. '
itmtem/ am fi%cm: ima fede hærere. S, $.
. itnterorudiungi bet $r€y6eit : interitus libertatis. lll,ar,
oppreffio tetrâ & déteftabilis libertatis, ibid. unterír.
ùèé §3aterlambe§: fœdiffimum & teterrimum parrici•
dium patriæ, III, 2t. _ -

tintergäng, yiriju cine$unterg.balfam: multum valere


ad peftemi alicujus. lI,7.
tfnteíbalt, nótfyger, be§ £i6e§ unb $ : neceffaria
præfidia vitae. I, 17. Jlftftfjaffumg nötigcm llnterfjalté
umb9lu§fommen$ : earum retum, quibus utuntur homi.
nes, facultas, II, 1. ®uró cine3£ìlij. a(Ie$, tvas aiai;
> sufíinemunferíaltôôåííííííííííí: íüìåíïìïíçí
, ea, quæ natura defiderat , expleta, cumulataque habe
: fe. II, 5. - - -

1Ínternebmem, fpiótige £)inge untctm.: magna conari,


C. 23, -

1interrid)t, 6icbon gefieniin3 bie £enfe llnterrid)t, bou


jemem aber ftimtm: hujus rei præcepta horum funt, nulla
illius,I, 37. €¢itenllntcrr. gcben wgii beréadje: quaedam
… praecepta dare. II, 11. Ä)i5 braud)t fcine3 foeitläufftigem
, lintertiôté:de hac re non eft neceffe difputare.II,ii.§d)
gebe bit bi£jenlìfferiót : fic habeto.S.33Jud) bie fdjlgfj,
feftem ©adjcmf$umen iiitf)t o6ne illiterriótétlcriícímct,
' ' , . bem; MINIMARuM RERuM fine arte nulla eft. II, a.
-.

* v
. *. • - £!h4
\ - -
\'
'* '. 111* ' ' 27t
$intcrricyten 7T0T5cncnT€Itttn JnfcrrijfcfTitcrbem;
_ parentium præceptis imbui, I, 31,
1Interfd)eib, finem llnterf. madjcm um'et gefpiííeri?\imgtm : ••
; rerumaliqüem deleéìumrelinquere,l,z.deleétum habere
-I, i5.judicáre,quid interfitinter N.& N.L.25.3)i§ ift tet ,'
11m:&rj. gmifórmtimem%Ycnfjem unb cincm3t;irr; inter
*, homineiìì & belluamhoc maxime intereft. I, 4. (£8i|t vim
4lnterí}iìifjenbitfcm umbjgncm: eft, quod differat in
ter hoc & illud, I, 18. differt mùltum inter hos, II, 8.
5jmticfer ©ad)e ift £im fleiner lltterfdjcib: in hac re
aliquantulum intéreft. P. III, 1. ìlater bcnen ($emí»
thetm ifi (in groffcr 1'ntcríô€ib : IN ANIMIS EXI
STuNT MAGNAE varietates. I, 3o. --
hyritet.[3}ei»ën, fíeit www citi£mi 3`ing umfcrííieíémfyh:
longius abefíe a natüra alicujus rei.i,i6. diftare ab älre.
, 11,4.mamfam bick3)imgefridytumfcrí. facilis eft diftin&io
harumrerum,I, 29. £tft)a§ gcnauer umferí. fewete aliqvid
diftingvere. ll, 3. mid)t biel bómtinamber unferíóiétem
, fcym:finitimum efíe alicui. II, i9. etmaé pontem ómberii
íuntcrfjcibem; fecernere aliquid ab altero, & interno
$. fcere. E. 35. . . . . - '• •• .
Ἀffitcrfudying, fonberliô mit ünterfüóunj eine$$it,
ge86e|d)äjtiget feûm: in exquirenda aliqua re maxime
' verfari, 1,35.
» jnterftèbem, íió tfita3: tentare aliquid. ll, xx. fió fûQ§
groffe8unt Animo aut fpe majora fufcipere. L. 2 7 £;
' .** mám fol! ? iiid)t mcbr umferft. al$ mambermag:MO
-

DERATIÖ VIRIuM ADSIT, & tantum, qvantum po•


• teft qvifqve, nitatur. C. io.
vnterfùdyém , etmmé : traétare & contemplari aliquid.
I, 43. immér múéguumterfudjem babcm: femper inqvi
rere aliquid. ll, 2, cime éadjegenau unterfuόem : dis•
putáre áliquid accuratius, ibid. fubtilius quid quaerere.
L. 2. explanare aliquid diligenter. ibid. umferf. ft/arum
tim3\imgfo umb fo (e): perfpicere,quae cujusque rei caue
fa fit. li, 5. diligentius animadvertere &c. ll, 2 o. fim«£
Gaόεm unteri: caufas cognofcere alicujus. li, *},
wnterfdftcibem, fid): nequiqafacere. lll, 14.
£%£%
-
/ - -

-

V. - - , , • •
• < v ' .

.
. - - - - - . .
• ,' - - - - - i

- -. -
- - … -
-
, *.
* < * -

J ' * -
*• -
/ ,- ,
- ,
-

- -
i v. · · - - •*
- - - - - - - .
, * • * .- - - - - > !
- '. - . vl - - - - - - - - -

- - - • • • - -
/ - - - - - ' . •

*-—~ ~~~~~~~~—— ~—-—---——— —


** - .
*-**..…*- A} - -
-*- - -
- - - •-*- —
_
- -

^ ',' ' ' -


- - \ - - - s
s - v. -] ' , , -

- s. . - - -

- “… - - •
- -
* * ' '

*** um »o
intcERETIGIETTijTjETETEisTETE;
cimcnjemdiibem umfert6iiiij maóem: aliquem obediefi
tem efficere alicui, ll, 5.
wnterwärffig/ cine ©tabteinem umferf. maóem: urbem
aliquam parere alicui cogere. S. 2. conf. gntertbänig,
1fntreu, tingm £erbcm: aliquem deferere, 1,7.
unttigentobafft, cim untugtmbí}. $J'emjj: in qvo nihil
virtutis eft. II, t o. (L. 9•
untüdjtig, fg) etgnngi: minimum in fe efTe arbitrari.
univeränöerlid) , bic %atur iftumbcrämberl: natura mu
tari non poteft. L. 9. “..

unwerbrädylid), bic €¢ßllßafit $altem: fan&am ferva


re focietatem, I, 8.
| wnoermerdet, fwirb mam alt: fenfim fine fenfu ætas fe
_-
;
nefcit. C. vi.
unwermutbct , twa$ unWermutfittt$ : non opinatum.
- II, lo. - -

unocrftänbigärmm mam É gam6umberff. ift, unb fi


nid)t 3u ratíem nod) gu beljam mcij: cum eft „££
_ imbecillitas confilii. 1,32. • ' --- \

ifnmog6rbeit/miilim^abrbeitumgefjem: orationis vanita


tem adhibere. III, 14. - • • > <

1Înwiffenbeit , ctìa$ au$ univiffefibgit thum : aliquid


facere, quod non expetit. II, 9, $lu$ eine§ anberm \1ris
, miffenbtitfid) finem$ort6ril fóntibcm: ex alterius prae
, dari infcientia. III, 17. -

1fnmoiffcno, in cine €¢ílifjafft gerat6em: in amicitia»


ua$dam ignarum cafu aliquo incidere. L. 12.
ungud)t, tríií;u: rebus yenereis uti. G. 11. j3ent, fine:
fìtéiiicr um6cfambtem $erfùm llmguót gefticbcn6at: fi
lapfa eß libido in muliere ignota. P. III, i. -

voli, c3ifi allc$ 991%ebner : Rhetorum, turba referta


όηhia. i, 37, §Ille3 genug unb wwli auff)abcm: in omni
T um rerum affluentibg; copiis fc. effe. 1, 43.

spolitonimen / im %óftem graè voltommem fitm:


3 perfe&um atque abfolutum effe. lll,3. omnes numeros
habere. ibid. $agiftm£%£al$u, $9Ufymmg; hos cu
mulat;videtur *® psrfeäum, ibid. tihin£l:iivwiifoiu
g̣.
~ - -
\ *-

Y)6» 273
men ®emiitf): animus, cui nihil deeft. PvI,i. * £yam
trifft gar feltem ctiva3 am , baé mur in ftimer %rt re66
vefifeimmén ftäre : RARliM GENus, nec quidquara
«difficilius, quam reperire , quod fit ex omni parte in fuo
genere perfeétum. L. 21. ®ie $tigemb ift Í0 bolifommem
bafi fjrnid)t§ gugefc3ttrrttrmfati *c. NiHIL Huic addi
poteft, quo magis virtus fit; nihil demi, ut virtutis no
.rnen relinquatur. P. lll, 1.
Y9ollfomMw&nbgit : $J{amfimbetbieim beI' $$£(ffcine£etis
te, bie fit% Def ®9tfommien6fiftíímcn fêminem: NoN
VIVITuR cum perfe&ishominibus, pleneque fapienti
bus. l, 15.
¥)onnôtîyem, biel :g£££; : multis egere, 11, 1 •.
»;£g, bic %Qrige 3fit i vot6c): præterita ætas efflu
x£t. C. ?. - -

%ybringem,iómoilí$í guttiabverííiiblióworfirifigem,
4l3i6) fgm: Dicam, ut potero, inconditefortaffe,fed ta
men, ut respoffit intelligi, Ill, 11. Q:im6m-tift £itig 90ra
δrimgem: rem ad aliquem deferre. Ill, 3t. § 348 aùf uita
fte %tf#u rvbem 99rôringcm : afiquid ad noftrum hoc
oratorium transferre dicendi genus. P. praef. -^
3^orf*5tem : qui ante nari funt. s. 7. T .
X)orfaîlem, céfallem wfft »iel $ingéîûr : incidunt fapa
caufæ multæ. lll, 1 o.
aporgcben;*$*wiríííííílió*ontifigentorg*g££?;^aj*.
'non verum eft , quod dicitur a quibusdam, quod cet.
&3ftifb %nbcmiinfrigew worg*g*fica; difputatur a no
•£ris. Il, 1. ©taa$ £0£g<6εm ünb bod) %ετηαά) anber§
f6um : aliud fimulare, áliud agere,lll, 14.
'%otgeben, allem amberti: præftare omnibus. 1, 19. re
btis geftis & gloria fuperare aliquem.l, 16, antecedere
alicui. 1,3o.
?9ocbabei, un£rm$80r6a6em maά: ut erat propofitum:
1,3o. £)ié§*iibe fm £remi$$or%** verbiáberii; prae
* ripére hoßium confilia, 1, 3o, conatus perâitos alicujus
. vindicare, ibid. $it mcriigcm fcia %39r}αδεm at bt*
$agkg;m: pawca de iaßituto ac judicio £we digers.
/ (X) . {l» w

- arTL_ _ _ _ - - â– - -
i -

-

,
- vi - … - .

274. Yo6t
-ii,TTERETTyríiíTETETTE.
- pofitum reverti. ll, Jo.
- - %orbgnbem, tiefc££be ifi mod% Wort)anbcm : haec extat e.
.*- -
i
[ratio. ll. 14. -

- , 50orlängft /jam antea, ll, 8. -

', »;Tuns, $ormúmber: ii, quibus commiffa tutela eft.


' , \ ^ . *» 1$. -

~ %rtiebm*, ber borne3mficfm ber ©tabt: princeps in rep.


- | - 1,8. £)ie 90, nc!jmfter Philofophi; nobiliffimi philofò
', , phi, longeque principes. l, zo. (£im bormefim€r SYmmm
" . feWm: præpótentem effe. l, 3o. ©im Worm£bmer$J?£mm :
-^ homo honoratus & princeps. 1,39. Summus ac fingularis
- vir. lll, 6. Summo genere natus. ll, 14. Fortunatus &
- ' potens. ll, 1o, clarus, & honoratus vir. C. 7. $39; mehm
' * twm: loco, fortuna , fama fuperiorem effe. L. 15. ©ie
, , , dijfie wyrnefjmfiem 3u fet)n búmdfcit: qui fibi effe am
' pliffimi videntur. P, V, 3. lliiter t)fefem 3)reyem ift ba&
- bormetjmfiex. Horum trium præftantiffimum eft cet;
' I» 39.

^
%ost hebmah fubft. ba§ ift £im bôß3$3ormefimem: non
honeftum confilium. lll, 26.
- Aροrrgtb,90iibcm ©ingem, bieman immler ßrauóf: ea
. . \ rum rerüm copia, quæ funt neceffariae. ll, 21. faturitas,
- . . . v & copia omnium rerum , quæ ad viétum hominum per
- tinent. C. 16. * €in#i £}au$$a;gr6at alls;cit einem ?
' ', gutcm §39rrat6 in $íóe uib $eller, ja , ba§ ßa*£e @u£
íít 08II 93ovrat6 : SEMPER BONI, ASSIDulqua
- JOOMlNl referta cella vinaria, olearia, etiam penuaria
\ . , - eft, villaque tota locuples eft. C. 16. -

¥orfat, $a3 mam mit 30rfa% t6ut: quae meditata , &•


præparata fiunt, 1, 8. §luffciiicm %8wríaß 6cfirbem: in „
ropofito, fufceptoque confilio permanere. 1 3*. ®tót
- - ridít feinem $80tfa6 änbetn ; fervare conftantiam in
\ . . . . omni re gerenda confilioque capiendo,l,3$. £)em gutem
· · · £8orfa65a6em, cim etbariió £ebem 3u fü6rem: vitam
honeftàrh ingredi cogitare. lll, 2. €$ fíliíem billigati%
. . ^ tcm %3yría66a6en: nnum debet effe omnibus propofi
• / . , tum, lll, 6. €ia folgt ©itim ufib %9*i*&: animi 'É

• • , - , ) -
Y)6» 27ς
1is affe&io.ll!.6. §d) babe bcm 33orfaß : hoc agere
fententia eft. lll, 33.
%)orfetlid), confulto & cogitato, 1, 8.
32oríbl8g, maóbitjem; hoc propofito: P.VI, s.
/ ¥)orfd)ieífém, £in£m cimgro§ €tiitf ©clbc§ 90r|3icffcm:
grandi pecunia adjuvare aliquem. ll, 23.
39crfd)rcibem, bom Deiicm %flid)tem: de officiis tradere &
præcipere. 1, 1. €inem bóríórcibem, ma$ illam murmoi\:
alicui praefcribere,jubere, vetare, quod videtur P.V, z;
Y)or[d)ub, €irtem allem $30rftju6 fljum: alicui favêre.
11. 13. omnia fuppeditare alicui. Ill, 2. 3ur®cilícit530ra
ffju6t6um : miniftrum effe libidinis. L; io.
X)orfidytig, fpeptimam »prjijtigbgnbelt: temeritate re
mota. lI, i8. $?id)t %0rjidjtig5αηύ£lm jm$ri£g£ t teme- `
reverfari in acie. 1, 23.
βροτfid)tiglid), diligehter.11, 16,
»;£;; Dem $ięfer%orfianb fjum: fponfiónem
acere. III, 1$.
X)orftebcm, bcm gemríncm${3efen$0rft«6em: adminiftra
, re remp. ll, 21, rempublicam tueri. ll, 24,
399vfiellcm, fió tin $ingrcdjt£9tficllcnfórtitcm: formam
ipfam , & tamquam faciem alicujus rei videre. 1, 4. ùf*
fe£tiifjwwrftellem: proferre in lucem. P. praef.etit)a§fó
£orftcllcn, ba§i%m %cpfalI gegebenttirb: aliquid ita di
cere, ut probetur. ibid.
$ortbeil, citiem cinem grwffem %30rf6cil tíum : magnum
' ' adferrealicui adjumentum ad rem aliquam. 1, 1. £lu
bie fólcd)feften ®ad)cn{)a6ca i6rc 33v£{)eile: minima
. rum rerum fine arte nulla eft. II,3. £$rofiem $ortícit
erlangem : magnas utilitates adipifci.il, 5.
* *porträgen, cinem gtioa&: exponere aliquid alicui. 11,23.
I. 53a8timem6efoílem morbcm, »0rfraqem : mandata ex
ponere.1lI, 27. rem ad aliquem deferre, !ll, 3 1. %it
er%a6cmer Gfimime etma$ 99rtragem : voce magna &
. bonis lateribus quid dicere. C. 5.
¥)ortrefflid)feit, Die 3ortrcfilióftit cines£inges: ali
&toritas rei alicujus, lll, 3r.
399*5ic!) gn, t)a66tíjere •;($crimgcrm worgięm: ma
- § ), 2, jus \.
376 _ - Y)® . -

Tjtis anteporeETiTOfi.T,T5Tonge afFe£FeAHT§ ' .

alicui.ll, 18. $ie$c ja bicjem jememiniót für : cave fiuie


anteponas iftum. L. z. •

X)orytig, ginta 30tgtg 60rbem £fierem 646em : partici.


pem éffe præftántiæ ejus, qua antecellimus beftiis. 1,,o.
ôomberlitf) vor ámberm ben %39;}ug ()a6en : in aliqua
re maxime excellere. 1,37. €itiem òàm $orgug laííent
cedere alicui. 1, 41. Q£imem tem $orgiij 95r iníetm" ge* ,
bem: dignitatem principatus alicui daré. 11, 19, biß mag
μαόgejefit 6igi6cti, jgne3 abcr Dcu3orgug 5abem : jacet
oc, valeat illud.Tii, io.
* ttcbebet/ber 1lrbc6trwon efiier €a6e feym : rei alicujus
au&orem effe. lll, 36. -

μύζήtififitjémitf anfijrtm : rationem proba


bilem reddere. !,3. 3u biéfem £aiter gibt ©wrncmfió bet
Θvißgrefíe lirfad)e: in hoc vitio ayaritia patet iíííí.
me.i,7.'bituríeife$ £)fmge$ anfíôrcm:` adjungere
eaufas alicujus rei. I, 9. ba§ tft bi: utjadje, hæc cáufa
fubeß. I, 1 1. bic urfatf)e ift fwid)tiger imb erí«blid)er:
i caufa habet plus ponderis. I, 14. aii8 timet frf)e6lióeft
1!rf. fwa& unfcrløffem : aliqua graviore caufa inipeditum
quid non faceré. I, z i. §d) meiß fcimelltf. borjufjij* .
, §3; nulla efjnifii £aufa.Ijbid.fifit3tfum,bavoniiiam
' iiijt grünblid)e urfatf) geben fímiíe: non agere quid
' quàm, cujus non poffit ratio probabilis reddi. I, 29. bit
11rfaóe, matum e$f0 ift : caufa , qua aliqua res conti
netur.II, 1. ©tfpijjer llrf. 5affirm: aliqua de caufa. II,
6. pluribus de caüfis, ibid., bit miótigftem llrfadjem ;
caüfae graviffimae. II, 6. ff)(cd)terellrfad)en: caüffae le
viores. ibid.umferfóiéb[f(f)e llrí: difpares caufae. II, 18;
cine ung=grfinbete litf: caufa neque probabilis, neque
fatis idónea. III, i o. nid)t fi6er bie reóte llrf. fiagén :
J ' non id accufare, qvod eft accufandum, C. 3. δαram ift
biej* §αύe llrf: hæc culpa hujus rei accidunt, ibid. ti,
* me beffere umbriatiirlid)ere llrf; antiqua & pulcrior , &
magi$ a natura profe&a caufa. L. 8. £t íóúfitebieu.£bit
hanc caufam adferebat. L. 11. qu3m,id)tigcnùrí: non fi
ac wagna cawfa, I, 17, bi£ £after ift vi£l:;\rf. 6glbrtgu
- - ^ ' firajfet;
-

-*
-

- 1fe ¥O4 27?


flraffcm : multis nominibus eft hoc vitium notandum.
- 1,. , 5. ticjt l!rf. fommit bmgti : caufa accedit. P. III, z.
bi5iftbic rcótcll. bicjcr €αός: caufa haec huic rei ad
jun&a eft. ibid.
!Jrfprung, wcm cinem ®ing frimcn 6a6eit : ab aliqua re
duci. I, 28. a(f0 6a6 ió íémurfpr biefer ©ad)e erflá
re!: ortum quidem hujus rei videtis. L. 9. 90m ber $uo
gcnb fcihcm l}rjyr. |)a6en: a virtute proficifci, P. III, 1.
* cimen lafterbafjtcn ll. {)abcm: ex vitiis manare. ibid.
1Jwtbeil, fùean fíirmatjier §§3arbcit mollem cim 11. fíflem :
vere fi volumus judicare. I, 22. £ia fblbrig:8 11. füßem;
contra judirare. lll, 19.
grtbeilen, lcriichbym vineIii 3)ingrebemtimbtirf|)«ilem : a
' dipifci aliquantum & ad dicendum, & adjudicandum.
I, 1. urtf)eile fel6í £wm ber ©ad)e : de rebus ipfis tuo
utere judicio. ibid. babon laffcm pir ambere urtf)eiltm.
• . - aliorum fit judicium. ibid. grünblid) 99n cinêr €a*
, , ó*urtí)*il*fi: dijudicare aliquid. IH, 8. ta3£8trbttfjem
nid)t nad) bem äufferlid)en ínfeßem, fonbern nad) tcm
Eôfin(5tiifit6te£cijjenurfficilcii: peccata nón re
*-' rum eventu, fed vitiis hominum metiri. P. Ifl, i. %tt £i*
nem $ing fènmem urt}eilet : oculos eruditos habere.
.-- P, V, 1. cgnfere, atque judicare rem aliq. P, VI, z.
, » - YY), - ~e-

2{d)faifi£git, meihe ©orgfalt umb ®aóí, íír ba$


g'nieitit %3e[em: meum in remp. beneficium;J;**.
X¥)gdyfen, ma§ au§ ber ©rbem fpätffi/ ifi alle$-bcm %'ene
[jjtm }u%u6 gefjaffcm: qvae in terris gignuntur , ad u
fum hominum omnia creantur. I,7. bic numm£3t0 ere
madjfem, unb feine $imbcr mcbr finb: qui coeperunt effe
juvenes. II, 13. mad)unb maόηαάβη : fenfim adolefce
• re. C. 15. -
XY);d)8/2$ert;e: Cereus funalis. C. 13.
xx¥ffcm, tit $affem fallcm au6benem $yänbem: de mani
bus delabuntur arma, I, 12. bie£)3, £rgrcijcm : arma
contraferre. I,25. -

%g<i/£tfw43; pericula adire. I, 19. £$quó fuoIfîaft


•,
(*) 3 £0Q*
478 $o4 -

Ifpagem, 4l6 tim amberer: facere etiam audacius, qvam


alius, P.praef. fid) mittem umter bie $cimbę fw: immittere
fe in armatas hoftium copias. P. I, 3. -

X%b!, cinem bie%3ábl unfcr breyem gr6em : tres optiones


.alicui dare, III, 15. - -

X)abm, mag) beiii gemcifieri rebem ; loqui ut vulgus. II,


49. t)a§ f)abcft65fe£tute au§ einem faljj£m%3a6mQl(0
ergriffert : error hominum non probörum hoc arripuit.
III,8. cifiém, fein*fi%ß. 6cmejmcfi: opinione aliqua non
módo verbis, fed etiam opère levare aliquem. L. zo.
ΣχαbnwitigjfcWm: delirare,& mente effè captum. I, 17,
X%br, etfoçí êáéj$ m. ifi : certum aliquid. II,2. baé
iiid)tm*, ifi : quod minus eft verum. II, 14. bti rebcft ft*
eft, ut dicis. C. 3. bi§ ift m: funt ifta fé. %era. L. 2. re&e
tu quidem, & vere. ibid. ftgnnba§ (olte m. feyn : fiu illa
veriora. L, 4, 936lcibtt)abe!), Daffeéto, fc!) ma§ idjatt*
famg3gercbt babe: ita fit verum illud, quòd initio dixi.
L. 13. verum igitur illud eft, quod cet. L. 23. bet N. 6a£
, inftimem N. fjabt gerebt: fednefcio, quomodq verüm
eft, quod in N. ille meus dicit. L. 24.,
X%rjeit / babwn fwit fiiit$. fagm föntem: quod vere
I. dicimus, I, 4. $im $at6£it iliáberibet : veritatis ami
cus, I, 19. fie%34r|)cit líéê£fi:, cùltorem effe veritatis,
fraudis inimicum. i, 3o. §m linterfud)ung timet ©ad)*
genau Alif bie§Barb. geßêï: veritátemipfam limarein
' difputatióne. II, 1o. ió íólf£ miinjjen) ba§ aud) tpit
ti§ 90m ufi$ mit %3. fágeri föntem: veltem, nobi$ hoc
• idem verèdi&erelicerèt. III, 1. Di£fe£χερmumg 6efitbet
, . au§ matfirlid)en ©rünbeli, uhb umbtttiijlidjeä£3; hae
. fententiae feruntur ex optimis principiis natúræ, & veri
tatis exemplis. Ilf, 17. ber %3. hadjùemdcm: ad verita
• • tem revocare rationém. III, 11. δά$fam mam bod) iniô
83. fagcit: hoc tamen werelicet dicere. L. 3. micmalé ôie
$3. reύcm : nihil ad veritatem loqui, L.* 5. bic £3. rau*
• bem: delere veritatem, ibid. bie $.fió nid)t mollem ? £; b.
£nlgfiem: verum audire non velle. L. 26. bie£{3. felbft
-
ì5£rftitumt. i6t : yeritas ipfa eum conyingit. P. Y, 3.
*&in £ii£ft ßII istam luetiidi, δαύτη αuí§.
*

;
<
-— • - r - ----

—— Yo& .. . . 279
-
- §B. gefiem: JuDICIS EST, femper in caufis verum fe
qui. II, 14. %3er Die 913. rebet, mitb nirgeaù gclit:ens
QBSEQViuM AMICQ§ .veritas odium parit, L.34.
$$er bie %3. geig , beafjlägt mam mit Dem 5 et ei,380,
gem auf bem $epff: EX VERITATE nafcitür odium.
ibid. remm munibiw $3. rcbt, erfwcft fit $crDruf: VE
RITAS EST MOLESTA. ibid. -

Σύλbten/ ter3orn víret nid)t (ange: perturbatio a


* nimi plerumqve brevis eft , & ad tempus. I 8. bie £uft
* máôrêtnitftfùnge : hæc dele&atio ad breve exiguümi
que tempus durat. II, 16. -

%br[d)einlidye ufg$£,anííírem : rationem proba


`- bilem reddere. I,3. biß tändt imid) am fúaíríóéimlid)%
ftem $uf:ym: hoc maxime probabile occurrit, III,4.
Xo&lo7 am$crgcn umb%3äit : n ftime £ufl |)a6em : locis
montuofis & fylveftribus dele&ari, L. 19.
XY)gnbcl, %iifriótig!e;t im ©anbel unb $: rerum con
tra&arum fides. I, 5. mit eigem $anbel umb%3. trei6en:
res, rationesque contrahere cum aliquo. I, 17. ba§£€s
benunt $anbel: mores. II, » s. -

¥¥)gpem, Signa. P. l,4. -

xoäimet, fióamber €¢timcmpter 5ewm $euerfwitmen:


calefcére agricatione vel igni. C. 16. - -

Σχχgrnung/ ôffentlidje unb £tnftlid)e ergoficii laffem ■anm$


'. vt!)ift: monere non modo aperte, fcd etiàm acriter,
fi res poftulabit. L. 13. - , •

xogtten/ et ßätte no6langero, mìffem: nae illi multa fe.


, cula expe&anda fuerunt.II, xi. • ' -

XY)affer, ba§ ftieffente: aqua profluens, I, 16. ein$X$f€i


%afizr: fextarius aquæ. II, 16. £eitung bc§%3. bcn ti,
11¢m £)rt $umi qmi)erm: derivationes fluminum. II,4,b£r .
3ufammen8aufftc3%3affev6: aquatio. III, 14.
X¥2äfferung, Weter $ic[em: agrorum irrigationes, II, 4.
xváßrig, fid) burd) biel%8críprcάcm ba§£Rau1mâffetig
lafftmimiadjcm: promiffis capi. II,6. -

xogffcvflutbem, sluvio. II, 5. c$ gejfjtm £Baffafi: ela


viones accidunt. S.7. - . *-

X%ff&*g4mgl du£tus
- a-* i' . aquarum.
(s) 4,II, 4; , . ,
, X%£?-

* *
/
28e_ ¥)e ' .
Σορfferfud)t/ einem?It6rico wor biekibe gebem : medica
mentum ahicui dare ad aquam intercutem. III, z4.
$©edyfel treibcm: argentariam facere. lll, 14. '
Χρεdyfet425noem, in temem $cóßib.figcu: ad medium
Janum federe. II, 2;. - -

X%ogr cim Philofophus, mw$ eim Medicns fet)n: interje


' &utn effe inter Philofophos & Medicos. I, 26.
X¥)eg, cincm umbefd)mert t)et, $3. 3e'gcn: comiter mon
* ftrare viam alicui. I, 16, Gimta £3&g gebcm: viam in
gredi. I, 3z. t)cm rcótem%€, trcffcm: reétarn viam fequi,
- ibid. 99ti Dem red)tem $$. a6fommen: defle&ere de via,
-fenfimque alio deduci. 11,3. be- tiàófíe unb fürgcííe §§:
via proxima & compendiaris. 11, 1. $icum§ im $. fic,
5em: quos obftare arbitramur. III, 9. cinem §rrentem
auftem reótcm%3. meifta: erranti viam monftrare. ll!,
_ * 13. tim£rit tem 93. vertammefm : iter obftruere aficui.
, C. zo. fid)tem {3eg 31 ciitcm £)rt 6abnem: aperire fibi
\ * * *editum in aliquem locum, S. 5. cttt)a§ burfj) erlau6fe
- v

: §)'itfei unb §3. erlamgen : honeftis confiliis aliquid


confequi. H, 3. et pa$ burd)$ugenb guttgge 6ringen:
virtute aliquid confequi. II, 6. mod6 burd) ©elb guiorgt • ^
/ ' 3u 6tingem fuûem : tentare quid pecunia. II, 6. eimêm
: ακάδεΗι$$iräumen: movere aliquem. III, 19.
swegem, id) fagc£3nidjt btinettwegem: hæc oratio fufcepta
* non de re eft. HI, 13. refifocgtm roar Der C. F. fo máfiig?
« quid contifientia ajus fequebatur. P. I,3.
-
svégncbntem, finem fva6ìürbem £aui: præripere ali
- • cui aliq. FF£,zo.
a.
XY)ebe, fid}8 m:cvtfem laffcm, ba§£3 eiitem to. f!)uf: præ fæ
,* ferre dolorem fùum. II, 1 a.ifjmtif* f/o6!/ miraber mee
$e geßeben: cum ihfo aéìum optime eft, mecum au
... temi incommodius, L. 4. *

XY)ebrem, fit!) nid)t fpe£)rem : non defendere (ß.fG) nec


obfiftere injuriae. I, 7. praetermittere defenfionem. I, q.
-
t • fid) gat nid§t gegtii eidcm fo. fönncti: impetum alicujüs
nullo modo poffe fuftinere.lii,11. - -

' ~ .30&rtb , ba3£\ter muß in ftimcm $. 6leificm : vetuftas


fuo loco confervanda cft, L, 19. £in* €αφ* maó úte;
*
•*
*; t. « •
**.
• • •
• $$rt$ w
- -

.

- - •-
*
\

*
- «
< -- . -
-
(-
- .t -
- - -
-_- - - -- _ -
-
*-— — - ---
.__-; T '•. -..^ _-*^ *-*- - - , , - ~ ---^
| ©d) 28 ■
A ' .. $3cr'% etftmmcm : quam fit amabilis res aliqua, i telli*
gere. L. 16. -

XY)eib / ber feinem ${3. }u(3:6w* ficíem mvfj: cui mulier


';.] imperat. P. V, 2. * ®ic $cibcr fiid)em piel c|)e umb lia,
ber ®efcijfiafit, a(3£anm£ , %erfomen: MuLiERcu
-| , • LAE magis amicitiarum præfidia quaerunt, quam viri.
L, 13.
Χρgiberz¢¢d)cn, ®rfíiiftiif im 93.®. arbitrium rei u
xoriae. III, 15. uiieit,igf. ίυιι %3. €. contentio uxoris
, •I / conditionis. L. io.
$peibifd), midjff*Wn: cavere, ne quid indecore, effœmina.
teve fäciamus. 1,4. fca$ iiciliió íexau$f$mmt: quod
effoeminatüm,aut molle eft. I, 35.
Σωgiggtm, et tveigcrtc fid) crfi : gravate ille primo fe.com
, » fentit. III, 14. {id} meißern : tergiverfari in re aliqua.
III, 33. §ó mili mid), alle§ ju tribrn/ nid)t eimmia61
weigern : mihi quicquid acciderit, ne recufanti quidem
- evenerit, non modo non repugnanti. P. II, 1, -

XX)gile, fid) mit ®tbaiidfemtic lange%3, tcrfrci6cm: cogi


tatione aliqua a folitudine abftrahi, III, 1.
| Ἀρgin,ter duíícítt, Imb fid) nigjt ßaltem gili : vinum ;
21 , fugiens. III, i3. bet $cim witb %it $€t3cit gu €jig;
vifium vetuftate coacefcit, C.i8. alt£%ßcific: vina, quæ .
? ... vetuftatem ferunt. L. *9. - ; -

?] , xoeinem/anfangem su*: collacryTjare.s. §. quffiôrem 4u • .


m): fletum rep?imere.s. 3. einem tríftem/uub fageiì, er ßt, ' /

fe nid)t 18eiitcm: flere aliquem prohibere. ibid.


» \%imfiodf, Die 9lugem am ${3: Gemmae vitis, C. 15. ber
] - , £3. ifi toi; J^atur íóivag) , iiiib!i£gt auf bet £rt*, t)
mmmibm iiídyt ahbintct; ûç$*£gcm íólimgter fid) mitfeiu
I men €{bcfcinantie náíefícii §inge an junbläufit bára
, an imbic %$$e : vitis natura caduca eft, & nifi fulta_,
•, ; fit, ad terram fertur ; eadem, ut fe erigat, claviculis fuis,
| quafi manibus, quicquid eft na&a , comple&itur. ibid,
: §8ehnbcr§3cinffiodffid) allemrge %erumßlingvt, fyir5 -

. er ogm (δάτ(met, befd)äiften , Ibámit et nid)t 3u fredì -

madyk, unb fid) allerwégem 6in[{)linge: vitem ferpentem


[ ] multiplici la;fu &erratico, ferro amputans coërcet ars
! : ,, , , (*) 5 agri- ^

- - - -
- -
/ -

-
-
- -
-

- +
-
' - - \

— _……~~ --
- -• … - --------- ~~~*=
| - -—- ……—-—-
*…-•- -*- *-* :-— - -

- - - - N. - '.

****
Z
28* - YOe - -

agricolarum, ne fylvefcat farmentis,& in omnes par-^ '


tes nimia fundatur. C. 15. -

Xoeinpfab!, adminiculum. C. 15. -

¥ocifé/ fubfi.feine fal)rcm laííem , unb amberer £eute íre


' afjicfjmeii íolkm : aliorum naturam imitari, omittere
,* fuam, I, 31. f{}«m mollem , tpie finem eine§ anberm ${3tife
fie!)*: velle experiri, qvam nos aliena deceant, I, 3i.
* cime393, an fid) me3mcii : ad alicujus confvetudinem,
moremque deduci. I, 32. bie Jlrt umb %3cifc: ratio.
II, 11. …

sweife, fid) £or fiy. quëge6em : fapientem fe efTe profiteri.


c. i3. Socrates ift bom Apolline felbft £or ben alleritci*
fcficm rrfent et roorbem: Socrates eß omnium fàpientiffi
mus oraculo Apollinis judicatus. C. 21. - -

¥¥¥eifem, fid) gar nid)t laffem fpollem : neque difcéptatio


ne vinci fe , nec ullo publico , ac legitimo jure pati•
I, 19.
¥¥^gi%, trer, £yertf;r, $at bit €8t,/. gemaόt : quae te, ma
lum, ratio in iftam fpem induxit? II, 15. eiiiem fvag f.
• mad)cn : perfvadere aliqvid alicui. C. 13: fid) gar gu
to. 6remncm : ab omnibus vitiis fe vindicare. C. 16.
¥ocißgem, oraculum edere. II, *2. aué bem 930g«|ffug
unb ®efatig *). augurium agere. lll, 16.
xogisbeit, tiefijberfe(%igem £cficij gem, trerbem Philofo
' ' phi genciifiet ' fapientiam qui expetunt, philofophi no
minantur. II, v. it) *erfiebe bic %3ei8!)., baju modôftim
£Ycnfógclanget iff: eam fapientiam interpretor, quam
adhuc mortalis nemo eft confecutus. L. 5. bie£{3., 10
ferm ter $J?anfó 3u berfc(6igen aelangen fam: fapientia,
quae in hominem cadere poffe videtur. L. 27. tie${3.
iîbie bornebmfle£ligenb: PRINCEPS OMNIuM vir
- tutum eft fapientia. l. 43. QVID EST, PER DEOs,
, optabilius fapientia? quid praeftantius? quid homini
melius? quid homine dignius? ll, z.
Χρeitläufftig, m0bpt, bic Philofophi mit groffem §leif;
unb twtitf. j€6ambelt ja6tm: accurate,copiofeque a Phi
lofophis difputata. l,'s. \

£%{f}€£)ft cr%iltuiib rcgiftt %i*gan3e%3: Deus hane


omnem ,
ΥΦe 283 .
Tomnem pulcritudinem tuetur & regit.TC, 2. Die gange
£ß:natura mundi, L. 13. au$ter 53. gcfjem: demigrare
ab hominibus. P. II, 1. iie Sß., b;e ;iiim £bcil vergíng* *
lid): mundus, ex quadam parte mortalis. S.8. -

¥¥¥eltzGctfimmel, wm biciem gotflofcn%3. ®. fóribcrt*


ex hac turba & colluvione difcedere. C. 13.
- XY)eltlid)/gcfimficte £cute: homines vani, III, 3. -

Xocnoem, fcine$$ííe;$lciß mró éelb aufetma8fwenbcn:


] nihil ftudii , nihil operae , nihil facultatum , in aliquam
rem conferre. I, 9. ibo tiam fij) timiwcnbet: Quoquo
te verteris. L. 6. 411 bem fid) tiæ ganße ©tabt IVcubet:
in qvem unum, atque in cujus nomen fe tota convertit
civitas. S. z.
X)enig;$um menigfiem: Certe, 11,1o. quam minimum.1,31. `
$).afifijbetbcrct gar fornig,tie vc. niaxime rarum genus
eft eorum, qui cet. 1, 33. hujus generis eft magna penu
ria. L. 17. hunc ex maxime raro hominum genere judi
care debemus, L. 18. ctiva$ mitremigcm 6crìbrcm : attin
** gere aliquid.ll,9.fotmig$reunbc |)ab£m: inopem effe ami
corum L. 15. §m timer €αόe mcbcr £u memtg) nod) $ubi«{ ,
tíum : rerum modum fingere. al. figere. P. III, 1. .
I.
$%£d, 3)inge, brauffein:${3e iíe fíiimcn in$ %3erd gé
rid)t£t merberi: res, quae neutram in partem effici pof
-' fufit. II, 6. %lle féimt £Iiiíílíge in 3 $8erd rfdjtem:
• • quæ cogitamus, ea perficere.Ill, 24. €int8£liiföläge
;* [jeljcmin3£ßerd riótem: confiliorum alicujus adjut6
*| * * íerí efTe. III, 1 o. €iii nöthige$,unb fórere$$erábero
*| * *id)t€m: munere quodam neceffitatis, & gravi opere
I| . íüìåíïí ôïíôïííííííííííííííííííí
'| ubi) £lfíeitfofiet: majorum $igiliarum opus, P. I.
: $Ogrtb/ armcii £eutem, bie beffem $ fihb, ma3 mifs
'| , . tbtilem: idoneis hominibus indigentibüs de re familia
' I •, ri impertiri. II, 15. €inem fo bici £aar &c{b 6ingeblcm, :
*. al3€$fper(!) ift: numerare alicui, quod tanti eft, II, v;.
- * §d) fage, c3f*) mejr mcrtí}: dico, me pluris æftimare
: “ hoc, III, 15. - . -

: XX)efem, c6gcjet alle8 foicber in fein §3efem, taraii$ e$


emtffaiibcm ift : abeunt iuuc omnia, unde orta funt.
C. w 1. XX)&te,
\ . •… ,
; t
a* -

284 • \ ,
- - .

*^* . .
-

2.
32ette, umbie$$et: [guffcj; fiadiJEGTETTERS.
¥¥ettlguifem, $ie$tótet ü6en fid) im£ettlaijefi:….
letæ fe in curriculo exercent. C. 6.
*' xx)gtte£/££%fiitlem anùguftmg3£tttr:in tranquiIIo,I,i,.
3)@5 %u8ßat 90m$tttct Góabengelifteri: teíì
: _vi tempeftatis cecidit. II, 4;
Σψig;tig , fepn:. latiffime patere. I, 2. 3)ie grfadje iß
• ibid)tiger: caufa plus habet ponderis. I, 14. 3u m íótis

' - geti ?)ingem gc6p6rem fé%n: ad ftudia. graviora, atque
, , , ' majora fa&um effe. I, 29. tvid)tige $at$em: res coghi
, … sione digniffimae: 1,43. §iótig££)ingêtinterneítiífi.
• £tnajores adminißrate. i!.$.£$fälltmiir magniöäg;
für: ampla res mihi obje&â eß. II, io. €int Gadjeíic,
fpiffitigrif a(3a£&$ ambere: res ómnipófídeííííí
, , habenda , quam reliqua omnia. lll, 3, 3)if; ($€fgráó
• •
« ift
L. i.vitftig : genus hoc ferraonum
€8jjeiiitrvidjtig plus habe:
μι Κυπ: praeclara re§gravitatis.
vi£Ie£
- L. 5.
¥)id)tigfcit, $ic $iótigfeit bicßr €a(je fpoIIon gir
mit mirbrtrii fel)et : harufa caufarum, quahtum qúeqúé
' *
- va!eat, quamque fitjufta, videamus.c. 5.
, , X¥idelis, et foci$ fió gat årtigberau3 ju iwidt:fn: quo.
` ... quo modo poteft, fión incaíiiáe tergiverfätür. lll,33. '
XoiSct, jufvibet: €ifi bcr £tfigrtcifjuitibct : ho¢£j.
gnat cum honwfto. I, 3- §i§ iftmgifier$atur $umiter:
hoc natura mea non fert.\, 33. £)ie ©«mìffi$ $toe,
gungen,tiergibtrt ie%atur lanj;m: animi motus, qiii,
natura recedunt. 1,35. %£iber bie S3ernumfit fetn;'ra_
, tioni non obtemperare, 1, 3'. S3a&fpibei %ßid)f unb
&r6arfcit lalifit: `quod ab o£cio difcrepat. 1, 41, ' -
X%i>erfisbrem, $a$ iftmiir ioftcrfajren: hoc fìiìi con.
tigit. 1,32. ba§ iftibrcrftinem foiberfabrcn: koc conti.
, git e9rum nemini. 11,17, 3)ifi fyiberíáßret mir : id m;.
hi ufu eveni: C. 3. §)i§fgibctfôrt Dëiitaufcmttn nift:
id non poteft multis contingere.c.3.
ΣψigoetbQlgm, £tita$ geitläufftig fwicberíolem: repetere
: aliquid altiu5, 1, 16. £)a§ió é$ fio;%maííj vifbciboie:
dicendum eft enim fæpius. L,2a. - . \
… .-. XX)i4


-
-*--*------
_-------.- •
--…- _
_ r*= ~- =*~
~~
-
-----——
. * ***~*~——-
-
-

-
-

-
Y\Χί ' 18;
Yoiberlegcm , cin£;£J?eymung: minuere opinionem ab I
quam. l, 2 *.
»Egatem,
' lli, 3o.
eine Saôc ftib?:r. : diffuadere de al. re,
-

Xoiverfet;cu , fid) finem $er$afftigtu fwiberßgem: s--


da&er obfiftere alicui. C. zo.
X¥)iberípie!, bierinm geßid)t bwn tcm meiften ba3 $$t,
btripiël: hoc contra fit à plerique.l, 1*_
X¥)io&fpredjem , |)ieivibcr fpirò bom böfen £eutem bar;
gcfpróôçm: in hoc invadi folet ab iavidis & improbis,
, ??• - -

*| X\2i>erftebem, bet $tantf%ifs ptignare contramorbutn:


C. 1 1 • .
XY)iberwärtigfeit, i65in bicler tinfer£prjcm: multafa.
ra mihi impendent. L. 1o.
x;;3;; $ition unb litgcnbe ©rünbe : prata & areæ.
.VI,3,
ΣΩilb, íón: ferocitate exultare. 1, a6. €v toilô unô un. ,
3änbigfegm: ea afperitate effe, & immanitate naturæ,
. 23. - -

Xoilo, na$%3ilb quííüóem: feras excitare. lll, 17. §)a$


%3ilb jageiì : agitare feras, ibid. • /
$¥)ilfe, 5a8 im fuilkn$ %abem: id agere. 11, 15. £)ev ipif,
lcmé ift, tmffO£b&t $u fi«gem, oDcr juftcrben: cuiinfitum
eft, aütvincere, aut etnofi. lll,3i. [3\i% 6im id) fpiffcmés
hoc agere fenteutia eft.lll, 33. £)3n£ cine$$3ijfem unt)
£3illcm : injuffu alicujus. lll,3o. fiue au&oritäte ali
cujus. ibid.%{3a§mam mit$3i[lcn f$t;t : quae meditata,
& præparata fiunt,!, 8. €idjcimcn guten$ilem 6et ei,
μεm mad)em : gratiam inire, l, 15. €$ íít in unfern Q3i[•
íííííííííí noftrapoçãåíe í.j, jjTiiç
£3iilejeûm: infervire alicui.1, 15. exhibere aliquid ai;…
cui, lll, 28. %ierihm millió bfr gu£ßilfem fegm. hoc pá
- tiar a me impetrari. L, 2o. ©incm nid)t 3u£J3illem fejm :
obfequi alicui nolle, £, 1o. £)ie 38luߧteufibfjafft
jmad)t eihem gutem $ilem unter bem £eufem : conjuä
ûio fanguinis,benevolentia devincit homines & carita
' sc.i,i7. £fi£* finttlroeinm wnb %ijai füítu: is
4wia
- •
r

ass $©i , .
quibus eadem ftudia funr, eædemque voluntates. l, 17,
�imem im ailcm feinem $i!!em iaíem : alicui omnem licen
* tiam dare. l, 19. €trta$ au§ gutem %ßilfenfbmm : bene
volentiae gratia aliquid facere. ll,6. duci benevolentia
ibid. ©£)f* gibtun§ fcimen $itlem 3u berffebem 3c. cum
tot fignis Deus declaret, quid velit, anquirat , zc defi
deret: obfurdefcimustamen, nefcio quomodo, nec ea,
quae ab eo monemur , audimus, L. 24. * £)6 g3 glei
nid)t allegit in umferm $ermögen ftef)et, tam mgâ fi
' bróburd) cinenguier, $ilem 6€t bén£eufeii bclicbt midù
d)en: BENEFICA VOLuNTATE benevolentia move
rur , etiamfi res forte non fuppetat. ll, 9. £>er $íGillt,
ma36öfe$$ut$uf,ift fównéîiibe, c6mam céglcióneó,
nid)tgoll6radjt ßat: 'IN IPSA VOLuNTATE FACI.
Nus ineft, etiamfi ad id non perveneris. lll, 8. §n e6r*
ßaren3)ingem fbfl niam ginemjcimen$ilicntíum: STu
-
IDIIS alicujus, præfertim in re bona, cum difficile eft,
tum ne aeqüum quidem obfiftere. L. 8. ` .

*®illig, et ja£bcftömilligcttjum: aliquid firmiore animo


facere. ll, 13.
• *
l.
xoindf, erifi in f9 groffem?Ink%em , ba§ mam mißt nut
auf jeinem £5£fe6t , fonbernº auó auf feimen $imdf
adjtgibt : hujus non in fententia folum, fed etiam in
nutu refidet au&oritas. C. 17. £luf citt£3 $3imdf parat
fie6em : ad alterius vultum atque nutum converti,
L. 25
$»itio, tutó fine 6£ftige gemiífí3, %£iwegungtiótam.
beré, alé ftewmum8 bet $int, fort tric6e, auf eim 3>ing
gerat6en: repentino quodam, quafi vento, impetu ani
rmi excitari. I, 15.
-
syiçãùíig; υρm großer%ßitdfung feyrt: magnam habere'
vim, I, 3i. ®a§ i[t bie cigcntlidje %rf!)uiib %3itdfung
bíeíe3®img£$: haec eft natura propriahujus rei, atque
* vis. S. 9.
soijenjemijfiffcm:, explöratumhabere.III, 19, §ó
, ivêij bif : haec mihi nota funt. C.8: €$ ift μ
foiíem: intelligendurn eft. I, 13. ®)u íolí miíem : fic
* ì$ito.s, 3. ét íltmiffcm ; iiiteiiigat, iii.ij; €;
- - íú
!

' - - Yoi , v 237


magnijjem umblcrficia mollcm : trahi & duci ad cogni
rionis & fcientiæ cupiditatem, I, 6. ©cntfefi, maniíiííe
ma8, bamam b0d) nid)t§ fotij: incognita pro cognitis
habére. I,6, 3)33 fammam 6£|er6£)fitf) fpiííim, al§ mmm
e$ timemmif$wrtem [ageti fam: hæc res fäcilius intel
ligi, quam explanari poteft. i,37. €3 ift fdjom gegting,
memm mam muripci5, ma8€$ ifi: fatis erit intelligi 1, 35.
£lllt£, mg$ nus, gu m íígnifi: omnia, gu* cogjtig
* ne digna funt. l;'43. %3er c§ gubor nidjt geivuft fiat,
bcr 6at cô reu;idjfMnmcm f*6rtiunb le:ncm: TI, 7 3)a§
mu§ id) tviííen , ba8 tabe id) gc'£rmct : ad meam
fcientiamhòc pertinet. ll, 14. £)a§ mu§ mam miffcm:
ea funt cognofcenda. Il, 25. 3`et in ter Philofophie
ma3 fweiß : qui profecit aliquid in Philofophia 1*1, 8.
i6 Weiß me6r, al3 3u rc|)!: fatis mihi perfvafum eft.
ibid. e$ $arif c3ni6t j:\v£mam m iviffcm : hoc fciri opus
non eft, III, 11. mefim id) biß mrif, iffmiré mehr mígat$
. jene$: haec mihi plus profunt cognita, quam illa.lll,1*.
bi§ fpeif id) afleim : hoc præter me nemo fkit. III, 13.
e$iff mit firam gelcgem, bájitfj8fwcif : mei intereft hoc
fcire. III, 13. fo $iel id) forij: quod fciam. III, 14. ba$
moef id) gar fo961: hoc mihi non ignotum eft. IIl, 16.
ba§ twiíh auóìumfte 8aurrm fwobl : de hoc ne ruftici,
quidem dubitant, llI, 19. .fttfim fu c3 fpifftm fuiff: fi
quæris. lll, 4o. £ff^a* 90r6et fpiffes: divinare aliquid.
ê. 4. ftiti$r fty!)! mifitm fwrttrti nota funt vobis, L. 3.
figjfùr allén füíô£ti , bomtrmtm mam vermuttet, fie ,
άά{tcm *)a§ gymuii3: omnes, qui aliquid fcire videntur, `
timere. PV, 3. ba§ 6I0£%3iffcm ift gar umbelltwmmtm,
nocnmmam mifit ut Praxi fóre ty; cogNITIO QQN
TEMPLATIOque, manca quodam modo atque in&ho
ata eft, fi nulla a£io, rerum confequitur.543. ig3 610*
f: $iîem ift mur ©tütf vettf unb vige $lcd)te ©ad)&:
çOGNITIO lEIll SA & folivaga eß. I, 44, 7 :
χύiff&nfd)afft, fid) auf $unt unt $3 ffcnf, legen: do&ri
næ fe dare. i, vi. £ime %3 fcmf. gu ber {ßet'όem $u6
- amitemhtm : ad hominum utilitatem fuam prudentiam
iatelligentiamque potiffimum coaferre, 1, ,4. ju £it'*:
^ - $$iß
-
-

|f -

388. * $%$ .
%fienf.gufiun68c'iffitm tragem : aliquo fcientiæ g--
nere gaudere. III, 33. j£%lter mam fwirb, je magâr fcrm*!
*% man inten$iffenfóafften : STVDIA PARITER cum
aetate crefcunt. C. 14. bi$ in fein [)0|)e§ %{ er fió muí
'£3iffertífiaiftrn legcm: fcientiarum ftudia renere ufquâ
ad ultimum tempus aetatis. C. 17. ban Wiclem 3) mjtm
? $ifíení}aiit 6aöcii : multarum rerum ufùm
• ?• -
hibev
* I • $oobngn,iu bie£t obct jtmcr (50j«m fer€tabfrtrfincm:
- hac
aedes in vel illa regione urbis habere. lll, 16. íic ci*
; -.
- • . t mcn gcibiíem ©rt $u pêßnem babet : quibus circum
■ fcriptus eft certus habitándi locus. P, II, 1. am finem;
-
l , £)tt m 95n£m: incolere locum aliquem. S.3. ta$$0ld,
n.
- * .
\ 5a83 •bafclbfi fovínet: ea gens, quæ illum locum accolit.
v• - - - -

¥¥¥obnung, finem in friger $3-6ftung f*6en: confpiëere


aliquem in fuis teétis. S. i. bet %fmjjem £B»;nit: g: (e-
des hominum ac domus. S. 6.
i ,
, , £.
-
, XXJob', i|i8ifiim nid)t rcd)t mohl gegam n? cum illo quis
l.

|
,*
• .
neget aétum effe praeclare? L.5. £§ ifi ifim fwo|)[ g£fj£•
l. beii, mir a6rr iwebe: cum illo a&um optime cft, mecüm
-
-
autem incommodius. L. 4.
; • / Σχο5lgefallem, mad)en, baf; timer vim fontcrtió £061,
•* _ gcfallem αβ finem trage: movere adprobationem alicu
. jus. I, 28. - • .

; 22oblgewogenbeit , cine3 3o5|geitogenßcit ;utprgt


6ringem: alicujus ftudia comple&i, eaqúe tenere. II, 6.
i;
A. ¥¥¥ollgii , mie tis Stoici : ut placet Stoicis. 1, 7. citiem
fú08l nollem : benevolentiam habere erga afiqvem. 1,
. , 15. - ' -

in
'; -
, Y)6llüft,bie£ßølluft %r lic£et : voluptatibus maxime
adftri&um effe. P. I, z. ber %38[Infir£d)t gemi-íem: per
. … is

• £rui voluptatibus, I, 8. 3ur $ߣtíuít gerc gf féùm : ad
-
-. . voluptates effe propenfum. I, 3o. delicate & molliter
1 »i vivere, ibid. fid) δεβά{30(ffifieri ergebeii: fe dare, de .
! , ` ` άere voluptatibus. II, 1, res expetendas vel voluptate,
* vel indolentia metiri. III, 5. be$a{*3, iva§ erfjuf, $cr
%§0£wft %4l6£m fùiif; qui omnia, quæ facit, ad volu•
*-. - ' . ptatem
/

, - - eYo6 289
:£; putat referenda. c. 1 3. fi6ber %3.qgn£;ergc6en:
rfeimplibidine effundere. P.lll, 1. fe corporis voluptati
aiibus dare.S.9. vòluptatum fe quafi miniftrum praebere.
.nibiăbie£ßotluft für ba36efte 5altem 1 voluptatem fum
imum bonum ftatuere. I, 2. omne bonum in volupta
: te ponere. III, 33. bona voluptate terminare. ibid. Die
- e £38lluft waraótem umbrmcibam: voluptatem feveriffime
-}-conterhnere. I, 21. prætermittere voluptates. II, z4.
* voluptates nullas magnopere defiderare. C. 13. eimem
£svgfi ba$3.a66altem fa libidine arcere aliquem. I, 34.
** bijtóut mam umber ®olluft millem: hæc non per fe
-*expetuntur, fed ad voluptatem referuntur. III, 33. bet
fteníebrem mífícii: voluptate carere. c. §. fret)
mi¥duben ©tridem öer$oluit: libidinum vincülis
laxatum effe.C.3. bie im-£3olluff erfoffem fiüb: ii, qui
ÉTÉtotós tradiderüntvoluptatibus. L. i3; dum btm ${•
* úííw gemartcrttverbem : libidinibus torqueri. P.ii, s.
,**kii%utmur#uv£J3olluft umb§)raótaümenbct; cu
jus res familiaris patet libidini & luxuriae. I, 26. au
es więt&ftttbebaótjeynyalgauit ie%t(ufi; nihii feni,
-äriïè, nifivóluptatemi. i,3o. bet $olluft 335rfóu6t6um:
* siniftrum effè voluptatis.3,43, Jlppigfeit umb%3clluft
- ££ *i*m $eiegitcnfeír ííet áü; voLyPTATES
& indignæ funt homineidó&o. II, 1. bie§ßøllüfte fübrem
-*oníéf£ugent a6£NOLVPTATES, blandiffimae do
¤¤ia*;animos de virtute detorquent. II, io.bie£ßotluft a · · ',
2 liujt twibertit €r6attcit: VóLyPTAS HONESTA A. s. --
**ffeß contfafia. !II, 33.Abie $ollufi iftb£m%cnfjtm … , •
•*iam alteríóúblióíemíNVLLA CAâiALIOR pefiis, \
quam corporis voluptas, hominibus a natura data eft,
ei£;ja; t*iíftime ©ünbefúgroff, bajuutn$ ni6fbie£ßρ{• **
=:£ujiamtrrifièt : NVLLVM SCELVS, nullum malum fa *,
*xeihus eft, ad quod fufcipiendum non libido voluptatis … -
<* irfipellat. C.ii. £)urereynnb €0«6rud) fommtwpm iiid)t6
'**%t}a{$$ombaríßolluft: ftupra &adulteria nullis aliis -

· ·
.
·
**ílécebris excitaiitur,nifi volùptatis. c. i3. bie £ßollú
*f**ftreitem amárgftemwiberbięSeele : MENTI (divino
: fan•aiwneri, asäano) nihil eft tam jnimicum, qnam
„ •* * , ,
«
- (?) - ' ' vo
-
29• wo
ç…-_-__* —– -
;
<T voluptas, ibid. του ββοlluft£ertiâ,
gemb au$ : IN VOLVPTATÍ8 regno virtus, oramine
iion poteft confiftere. ibid, cé ift mìót8fóíblid)eré, &is
.' -' bie£î: NIHIL eft tam deteftabile, tamqúe pefiiferum,
— quam voluptas, C; 12. bie %39(luí $er6lenbeffun* gam;
iinb gar, unb fircitet viber bie $ernunfft : IMPE bii
£ONSILIlJM VOLVPTAS , rationi inimica eß, ac
rientis, vt ita dicam, praeftringit oculos, nechabet ul
* lum cum virture commercium. G. 12. Plato neamet8is
, • • %ßoli.tint?od €gtiß, babiit6bie£λέnßgngum ôáîta
• angereißet unb gelodetmerbeii , foieber$i$ aitbtm
9Inge1: PLATO ESCAM MALORVM adpellat volu
* ptatem, quod ea videlicet homines capiantur;wtikaimo
pifces G 13. fwie fjùjfjba$tió!, fanmbg* €¢m
ìrmet, £ìft*ii unb $oliííem abgíîïòrfen, feinę,
• £15fiiíí, ünb fine&aóém abivitiet: ILiâ
funt, animum, tamquam emeritis ßipendiis libiìiiìis,& $Ę
•i cupiditatum omnium,fecum effe,{ecumque, vt dicitur,
viuere ? C, 14, ' ' . ' ' ' * * * g ^.- - -

*iijiijiistitiai£ta: in maximi soleriús


viuere. Iii;;: nid)t fùollíftig feyn: nihil libidine£fa
eere. III, 3, Wolfìfiiglc6ém: deiiciis di£luere. L. iy.£ie
% akeriboliííigftem £eiite : ii, qui fe totos tradideruntvo
-
luptatibus. L, 23. * au
É äiäiäùí.
*#£#£$£?
ÎLIBIDINOSA ET INTEM
' ^?** PERANS adolefcentia effoetum corpus tradit fene&wtik
** c. 9. biefe£r fpetläftigle6em , $tingeti i)r££££*£t›, sig
* eim €¢íôïìág. voLVPTATiBvs QVI SyiaNduDt,
s í fiíTiíaihi videntus
** C. 13. ** '• * • ,
. •• i •
fabular\Tstatis peregiße, o - n** f r. *».

/ £3oltbgt;einem fine$. ergeigem: beneficium sonferteia


** aliquefti. I, i4. dare beneficium alictìi. I, i5. collocare
*'beneficia, ibid. beneficium judicio , confidarate»*•n•,
* ftanterque deferre. ibid. alicui tribuere officium. 1,37•
* beneficiis aliquem adficere, II, 18. obligare aliqwembe*
neficio. II, x °. Sßolt6atem, biemię ing«%££ bet*fi*
' cia, quae fpeâant (pertinent ad me.II,3i. $iti$8it%*
- 't«m wóiì fiiifmg£giéîçm; prouocasibsa£figie ab aliqiios
. -*.
i.
*A - -

J, 13»
- %» 29r
415. obligari beneficiQ. II, 2o. magnum aliquod acci
pere. II, io.fcim*%3oltyat 6£gcfjrcfi : ne obiigari qui
<dem beneficio velle. ibid. bic %vitbat micber Jergeftcm:
reddere beneficium. ibid. ticię cr}£igem tinamber 6eWbere
£it6£Boltjatem : inter hos beneficia mutua & gråta ,
funt. I, 17. *£Xam legt £inc JBoltbatem beffer Ë 91ra
mitii, al§ 6£)$ciócm qm : MELIVS APVD BONos,
quam apudfortunatos beneficium collocari puto. II, zo.
£ßoltbum, £$fwirt fpobl gcfbam f&ùm, vemmjie bijfjum.
non incommodum erit, hoc facere. I, 41.
¥085hvollen, tingmgafjutvoblmpllciii jußis de caufis
alicui effe amiciffimum, S. t.
*oort/cine$fiiie%»rte ganßôçíalten:, fequi aliquem,us
- interpres. i, a. 3)cm ufíriiigbcr%ßôrtet genai umfer,
fudjeii; ftudiofe exquirere, unde verba fimt du&a, I, 7.
*£%£bat miit$ortemjuvóburę 8ciggefidjfpri?m lafftri:
neque difceptatiqne vincife, nec ullo publico, ac legi
timiojure páti.1,15. lìnfiífig*3)inge miitgarfiigcii §ôre
£em au£torudfem : reram turpitudini adhibere verborum
.
obfcœnitatem. I, 29. ®a§ §30rt alicim [)a6ta nollem;
fermo,quitamquam in poffeffionemfuam venerit, exclu
dit alios. I, 37. $)'it bie£ti{30rtem meym fd) bidjnid}t;
Hæc oratio fufcepta non de te eft. II, 13. €itiem 116elff)ä»
ter ba6$30rt tcbem: nocentem defendere. II, 14. €¢im
$39rt %altem : diâum praeftare. III, 13. €$ bätte gat
. * fcinet $orte gebvaud)t: nihil fuiffet neceffe dici. III, 16.
$)a§ fiib tfjeute%3.Quanti verba illa !fc.fùnt,I:i 17.fimb
iba3nid)t téít g$(bcit;330yte ? quam illâ aurea? ib. άti;
| .* -getoiíe£Borte immer im %umbefiìòtefi: femper in ore
habere verfus aliquos. III, 3 1. 9J?am {)at fidj am £ime
.

… $9rte nid)tgu ää. non fpe&andum eft, quid dicat.


*; aII,33. §ó foilìbid) mit bicjem $ortem amrefign: lices
mihi verfibus his adfari te. C, t. $it einem $yrt!
#3; plura $ 6, 1. %ßic $impfjlid) unb were
όttió fommem mid)t bi££$ J{amne$ $orfe {)erau$æ
$. vox pote{t effe contemtior, quam hujus?, C, 9;
ieí&t &ag)cbat ber fwtffugtlej)rte Hefìodus in feinem
…. $u@ wwm%lgarbaw miit tur; ¥39ft g£04jt; de hac
· · · *•
· ·. , (*) 2 -
re
,
-

. -

- -
-
- -
!
' 292 You . . 1
redoétus Hefiodus ne verbam quidem fecit , cum £le
cultura agri fcriberet. C. 15. £)i§ marem be3 Gyri [**
feii ßorte: Cy*us quidem hæc moriens. C. . i. 3)
F. 6at mir ba§ § 39 et gu3 btm £Runb gcnommcm ;i
ipfum cum tecum agere conarer, F. antevertit. L. 4.
£im£m ba§£3grt vcbcm: refpondere pro aliquo. L. 9.. .
$iót fotici $ortmafem , al3 e3t,ie $iótigfei£bat.
Θαδ£ £tfwrbett : dicere brevius, quam res tanta dici.
pofcit. P. I, 2. $it ginamber in cineri%ßùrt.©treitgerá
ffem: verbis inter fe contendere, P. III, a. $iele $ot,
fe mat%n: pluribusverbis differere. P. V, i, £)bfößii.
bifimifoielem £ortem $erpicftm iwerbem fam,.fgifiûcô
mit tincm %3yrtbif miót $uleugnem: quod etfi ita eß,
pluribus verbis differendum eft : illud tamen & breve
& confitendum eft. cet. ibid.%3iel £8orte unfereinanbet
meóßlm : multa verba vltro citroque habere. s. m. .
* €iti $ort ein$ort, tim $Yammám í'amm; uT IN
TER BONOS, BENE AGIER. III, i;. 3)a§ iß eim
[jl£(f)fer élauße, Devfió murfud)t mit $ortem ju bt,
belfem : MISERA eft fides, quæ fe oratione defendit
C. n8. -

xxyugher , fóíiiblijjet §8uóçt : turpis quæfius, atque


odiofus. I, 1 6. $it tem $egiment $udjer treibin:
rempublicam habere quaeftui. II, z z. $3a#'mqm im bie
€rbefíet, fricgt mam âflegeitmif${3nd)er t)iebet : terra
nunquam fine ufura reddit, quod accepit, fed alias mi
nore, plerumque majore cum fœnore, C. 15. ©ie £äm,
$et mitunbillióem*8uόet aué}augem : provincias de
fœnerari, atque deripere. P. VI, 2.T$uόer treibtn, ift
'{0 gut, al§ ciiiembie£)aut a6;icf)en: FOENERARi, eâ
hominem occidere. II, 25. -

X2umber, ben mag mam fpp61 flr «in $ub\et 6al(en:


hunc ex maxime raro hominum genere judicaré debe.
mus. L. 18. - -

Yount)erlid),£)6 crfjon alfifi;ifter bodjnidjt nunbttlij


βύrbem: ei&in hoc viro comitate condita gravitas, ne<
feneétus mores autavit. C, 4. €ê íít ím tít. £%at'sine
fùù■*
\ -

*. You Yo$ 293.


v , *
TJiinberfidje ©ad)e: hoc re eft inopinatum atque mira - •
bile. P. V, 1. … |

ΣΥ)urifd), fwrnnc3naά}{ßumßí gefiet: in rebus profperis


& ad voluntatem noftram fluentibus.I,26. €iiblid)fcine$ -

$uníôcéfficil6afftig tverbcn: ad id aliquando, quod


i cupiebamus , pervenire. I, 31. ; ea, quæ volumus, confe
, qui. II, 3, rem expetendam confequi. L. zz. (£imem 3. -
-

$íníôégutbum έτΙαιδεn : tres optiones alicui daré. ]

III, 23. ®)criiiόt ba;ujat, i)a§ er feimrm$unftf) eríú[.


lemfam: cuimultum deeft,ut expleatid,quod exoptat,
P. VI, 1,
Yoíìnfd)en, timem fbq$ frünffjem : alicui ominari ali a. -

quid.II, ii. ®a§ m íníóe id) : hoc mihi optabile eft. . • 1


C. 1 3. èió ha$ auf bicfer ${3e(t toùnfóem : expetere : -
-

:
*

-

fibiqüiäifíhac vitâ, P.i,3.'$iéìíîïòóm: expetere , + -


-

aliqùid. III,7. £j£er ben %ttfiant) fid) minífem, at$ … ”


groffe£ti6£$*$räjte: vires ingenii, quam corporis, fibi
malle dari. G. yo. €t taf atte$ gr6a6t, fra3fid) mur cim •. >–

ff) auférbtn foünßem mag: quid hic non eft ad


egë, quod homini fas effet optare. L. 3. %am fo[fe i
', ftógittimebr ivínßtm, bafi 3t. necefîè eft, cupere atque
, _ optare, ut cet. L. 16. €3ifi 3u rpínfógm? maximso
' , ptandiim eft L.27.3)a§foli niamfií ííníígn: hoc ex -* * , •
*.
-
i

| * petendum videri debet, P. II, 1. $Xióté mébr fcáníem ,


| úmb6&gt6rcm : nihil quærere, nihil áppetere, nihil o
ptare amplius. P. VI, 1. • -
… ,
-

*.
\,
'
v
'•*

-*•
£βάroe,tfe wormebmfte %.ficfltitrii: amplifimum magi -
- -

a* H

| , ' ftratum gerere. C.7.


£3ürffelfpiel/ ludus talarius, 1, 4*. - - - $enm fie un&
Tnutiie%3iiiffel unb $artemlaffcn:c. fibi habeant equos
- cet. nobis ex multis lufionibus talos relinquant,& têße
ras: idipfum, utrum
£3urt;e!,{d)lqgem lubebit,
: radices C. 16.
agere, 11, 11. I *

$üfíe, éiiitwììtt %nf®: homo diffolutus. C. 11. .

() § 3. sabm
294 * 34 3e ·· · ·
• ... §.
-
• • .
t.
, -
§¤ % ' re. II, 4. 6änbig majóribit 36iere: belluas doma
e
33ndi,ôcm mam mitfeimem ätgíem §:itib{}4f: contentio.
-

' nes, quæ fiunt cum inimiciffimis. I, 38. -. - -


.

- 3gndfem,figjum etft)a§ gandcm: de re al. inter fe digla -

, diari. I, 9. * $it tertiauteften $retimbe gerfaífet, Dfft,


- memm fiefid) umbic£bre gantfcn: fi qui longius ÉÉ
- citia prove&i funt, tamen fæpe labefa&antur, £iin
. . .' • noris contentionem incidunt. L. 1 a. ;1. :
, - 3gmdffúdjtig, nid)t: minime pertinax.I, 37. -

. . 3ärtfid), modô veibifównb{àrtlió %rauę fommet: quod


, effœminarum, aut molle eß. I, 35. …
34um), feineg £iiitem ben 3aummiót fjicffcm {affem: vaca
re cupiditate. I, xo. $en3wrm isti 3aum íakem : iram
* prohibere.I,• 5. niétfaftfàmim3aiim gr6g{tem fperbem:
- non fatis retineri. I, 19. ®ie Affe&rit im3quin 6altem:
-• cohibere motus animi turbatos, II, 5. ?Ridjt iam 3aug.
geba[tcm mcrbem fênfirm: teneri non pofTe. II, 7. §eime
Βο![ífiige %egierbea im 3aum 6alfen: fe in libidine
continere. P. III, 1. imperare fuis cupiditatibus. P.
! - V, 1. - *.

- - 3¢blem, unfer £prtreffíóe £eute geje6lat herbam : in


- . magnis viris haberi. I, 19. -

&idjem, eiu3eid)cm cin£££%rliόεm ©cmfit68: lumen in


- genii probi. f, 29.' -

3éit, fíine3titmíó§lfifijgartn: adhibere & tempus,&


diligentiäm. I, 6. €$ gibt ^jit fold)e 3eittm : incidunt
fæpè tempora. I, 1o. €im jrglidjeéíu íed)ter 3eit tf)um : *
res, quæ agentur, fuo loco colIocare. I. 4o.Téclcgant ^. , :
- 3cit ünb£)rt;aptus, & adcommodatus locus.I,4o. tém
pus a&ionis opportunum. ibid. €0 wieiift qm 3cif ufib
£)rt gelegem : tanta vis eft loci & temporis. ibid. 930t
– – gro6ange|{}eniperben, torilman fid)rid)tfam intie 3eit. ;
• ■ ' fjitfem : inhumanum videri infcitia temporis. ibid.
. , $ nefime mitio vicl3rit $ubi:£r éadje: tantum loci,
.* efi huic rei, II, i. £)i« g6f$*3tititur mit ££kn $uêrim,
6V*
3e 295 . /
~g:tt:-tempus omne confumere in legendo, ibid. £er fei4 - w - í
iìè,3rit bãt $údjcr.su fórci6em : cui fcribendi otium , ' • ' .
non eft. ibid. £)er gubiefer 3eitfcbet: cujus ætas incidie -

in hoc tempus. II, 13. ®a3iftguber 3cit gcííebrm,5a:c4 • ' '.


hoc eg tempore contigit, cum cet. II,19. $8ollte ®)t!, • , .'
id) mite guber 3cit göw|)rcm: utinam ad illa temporâ - , 3 -
fortuna me refervaviffet,& tunc effem natus, cet. II, 21; . -

.£or fur** 3tit; modo, ibid. Stint bet 3cit; ex eo, . ?


tempore.II,23. 3uuiiíerer 3eit: hujus memoriae, III,1. , '

Qiicmgu£lü£fü5tunaíciner ©ad)efitifw tempus


' al$ t$bie%€¢)tegulajcu: orandæ pie! 3cit, gcbcm,
quoad -
. l.
. -

er leges licet, adcommodare. III, 1o. 3ur bcftimmicm • , - *


eitttirberfommcm: reverti ad diem. ìbid. ad diem fe .

recipere, ibid. 311 6£(agfcr3eit: tempore. II, 4. $ie ;


, gwftloßgefitfeéguumferer3 citber!6 turpem notam tem- _ •' ' ;
{
forbräfiofirorüm,iii, 13. €iiie 3cjt fèftimmem : diem ' - … , *
âicere. III,31. €0 witl 3cit alé íiíglid), aufcin£ing
fwenbvm: tribuere alicui rei temporis, quantum poffu
mus. lll, 33. £)ie 90rig£3eit ifi vwrbet): præterita aetas
effluxit. C. z.539r fur§er 3eit: proxime, C. 7. $it
` leJengu ciner fòlócm3eit: eo loco nos nati fumus. L. iv.
giae 3eit,lang: ad tempus, L. i;. £t ftnbitem fid) bte
£ 3eit vettreiberi: in ftudiis otiofum, tempus conterere;
. f. 27. *3)ie 3citcm veríaberm fid) : TEMPORA COM
* MuTANTuR, I,io. 3)ie bcrgamgcne3citfommtnidjt
*ieber : HORAE QVIDEM CEDuNT, ET DIES, & ,
menfes, & anni; nec praeteritumtempus unquam rever- - -
. titur. C. 19. - - . -

a££*. eitigung, Deret $rMóte : terrae frugum maturitas tem- ,-


3*; â } __ peftiva. C. 1. I. se- . • ' -

ά § 3£i£tid3e, ®ipge: res externæ, I, 2 o. €im bimmliff) ge*'


: e.% finieiemiffi, bas alt$ 3gtiijg£gjftt: hjiiiaha
j? … :::;;-n. animus. l, zo. ®a§ 3¢itlidje : res huma
· · · ·
f,
;^f. É ` _ mae. I, 4•,
3erfatlénytiiitfeinem fitftem §teutib: capitaliodio ab ali-3. • •

£e*; quq diffidere, quę cum conjunétiffime, & amantiffige


ie£}., viximus, L. i. £)i* *ttrguteftem $rounbe jtrfallcm oft;
*; ? , *. »". - @4 . i •I * ; • £ qui
296 - ·· 3e 3i - - - • - -

T£qui longiusin amicitia prove&ifUTREFEEEE


befaâantur,fi in honoris contentionem inciduht. i.3o.
3erft§rung, άner ©tabt: difturbatio urbis.III, 11. T.
3cgîtôremjíinem Ortgin{id) £rfjörcm : funditus tollere
16cum aiiquem, 1,1 i. etíaé}&flêrem: diffolvere âliquid.
', 111,6. diftrahere, dirimere?juid. ibid. urbemi álíám
delere, exfcindere. S.2. - ... T*.
sit; Maseritbmittittftat : dißrahiturali
mus. i, 3. - - -

5eiige, äiien af* cina 3rugem auflfirem: citare aliqiim


íéïëmi, i, 23. utifefíbíii, §.'iiiiii5ffiige3euora:fe
ftes non neceffarii. li,$. $iewönf$nntei ingeílióôï*t
cugem anfüßrem : teßes funt permulti.11, 13. $ic£9n
amber N. ciii fodríaítiger3eügefjm : accedit eodem
' locuples teftis N. lll, 1. ®ttTgum 3eugen anrniieit:
* Deum adhibere teftem. 111, io. &íí; {I*
' gem: locupletiores au&ores. lll, 27. (3Ott;um3cùjcit
' ámrufiem, Daß mam etmaê íaltem molle: affirmáte áli
, quid, quàfi Deo tefte, prorfiittere, Ill, 29. $ein föledj*
ter 3euge: teftis non mediocris.llI, 29. teftis graviffi
^}; ibid. €ifiem 3eugem vcrivcrfícii: vituperarë teßem.
tbta. - -. -

**.
3¢ugem, Rifiber : liberis dare operam. I, 35., *
6iefjcn £a§ gotì ginem ®ing gefägtift, baétam mám guí
' pie e;i:!ym: pofitum in unâ r£, poteft transferri in per.
* multas.1,16. ctiva3 an fid) girbefi: rapere ad fe, trädu
cere ad fe aliquid, lll, 5. detrahere aliquid alicui , &
transferre in fe.lll, 19. ad fe conyerteré aliquid, III, i9
Tillicere atque attrahere ad fe, L. i4. ' *•
3i£!, ciner éaçy* eingemifi 3i:||:gem: conßituere, qui
'fiht in hac re fibes. î. 16, vidëtiain 3wedf, * big %ai
* tur $atbem £e6cii eim 3iel ge$$&: HABET NATuRA,
.u; aliarum rerum, fic vivendí íoágii, C. 23. . .'
3ielem, ba$im $ic;cn alle tucific $emíóúngcm : proba£te
'omnis mihi eft contentio. 1, 10. £liifctipa$ £rlcii: per:
&"tinere
haec? ad aliquid.
C. 12. *•***II, 11. %o6im iilat tij? quóífum
e. - *- * .

3iwve/ eóam ifibi* $*fie3icrba bet $tcumbijafft: ma


- XI
- -

W - - -

f • . •
\ - — -

- - 3i 3®- - -
2 97 - ---- -

- Σximum ornamentum amicitix tollit, qui ex ea tollit ve


*. °*°recundiam. E; , ;. - - -

3ierlid)] ornare & fplendide. I, i. jiertió boneinet &aóe


• reped ; oratoriis ornamentis adhibitis dicere de al. fe.
•f -**£.….-...- . • ' . '.. '
-' sj?,
-
íéêïò åtif3imfe aii£l:ifieri : pecuniam collocares
1 ?. • " - - - - -

… '3o!! paófem : publica fumere. P. VI, 2.


3öfliierj Portitor, 1, 41. - -

,g] ' : 3orn, tiet qu83ori, to43 tf}ut: ira, aut aliqua perturba
- T tiqne incitatüs.1,7. brr 39rn ift gemcitiidiid) fur3, unb
3. -* roíbret nid)t{Aiig. PERTVRBATIO ANIMA plérum
* £ que brevis eß, & ad tempus. I, 8. grwffew 3orm tragem :
* graviter irafci alicui, I, i5. ten 3crmim3aum [)altem :
2 … iram prohibere, ibid. aué3. 10a3fíum : iracundia du- *
… : * ci ad quid faeiendum. ibid.Te8tvirb 3. erreget: ira exi
' ' * fíit. 1,38. ma$ aa839rm t6gm : aliqvid facere iratum.
** ibid. iba$ mam au33υτm tf)ut :'quæ fiunt cum pertur
.. batione. ibid. fió fît é£)ffe330fn fírótem: iratum.
£* timere Deuin. iii,3. metmerebeuin, nè iratus noceat,
III, 19. bet %tfftig*39;ii: acerbitas. C, 18.
auglaffem: virus acerbitatis evomere. L3 3. fid) im 30rm
Ę
, *** májigem: itacùndiam tenere, P. IV, 1. mani föTfi6be$
• • ®30rn3entjalftu : IRA PR9CuL ABSIT. 1, 38. ijenm
***imam bem 3orn%aum gibt, fam mannid)t8miit £5cbad)t
, $i; gyM
eft, ibid. * ' ira
' '**' nihil
' re&e fieri, nil confiderate pot
-, \ • *

3ornig, gar miótávrnig {e%m: vacare iracundia. I, ao.


** mamTÌcÌ)e nut {otmige £eute am: liset ora ipfa cernere,
¥iratorum. I, 29. ** ;*,.** -
*.
'.
3otem, ter grobe 3. treibt: apud quem eft genusjocandi
profufum & immodeßum. I, 29. * --' . ;
5ijd)t, bit(*r 6ringt wiel bor , ba$íibet 3. umb®άααm
*£ìuít: multa ab hoc contra verecundiam difputantur.
maß unb mad) fal)rem [afîcit : difcipli
I, 35. ύie;3\
nam fenfihffiifiuêre. II, 8. * £aótxm mam [)at ange
' fangcn, Dcu$tiótí}wmii*6gubabeii.6atmam fitd%nadj -

4. 3. 3. ünb ®tbarfcif gejragt : CORRVPTI MORES de


- *.
* . - (t) 5 , pra
a98 3u :
pravatique fùnt admiratione divitiirufi.fr, 33. <abt*
íem $aü$ ficffet mam auf gufe ©itfeii üíô 3;7igena
in hac domo boni amores & difciplina. C. ii, •
3ubedtem, eftya8: removere aliquid ab oculis. 1,35. :* ,
. 3t;eigncm,fid)tt)a8: vindicare fibi quid. I, 7,
eííenm ciyeinem ma$: adjudicaré aliqüid alicui, I;is.

-

-
, , •
-
-

j; fió 4m timem!)altem, gu bem mám £ me6met,


fömmê ífpe&are aliquem folürä, neque aliudvflum po£
habere refugium. I, 17. bicfcr£J?afinift mcin£ fitfge 3:
_• •,
hic eft porfus & refugium meum. II, §.(cime3ufl.judi* ,
tiem me6mem : confugere ad aliquem, ll, 11. * -* * *.
3ufriegem, ft)firait tincti : contentum eß aliquo. Ifjty.
fid) ü6er eiiie$ $0b nid)t gufticben geßam fönnem : de£
derium alicujus ferre nullo modo poffe. L. 17, bitfe
fάμει nidjt jufrityen [eym mit beni i5rigem, fonberi.
- £; ßßem, mo ficta3 fticgcii:--his--.opus•eft •quaefito.
• VI, z • • •.. …
3ufubr, berer frembam %βααrtm: inve&io- rerum, quibus
egemus, II, 3. '-..- •.•.•….***
' … 3ugeben, id ge6εnid)t§ty ba§ bi§miiglió fef):, nego, id
£eri poffe. II, 5. buiwitfímiíbpó bij guigebem mífíem :
hoc certe dabis, III, 7. - ... * * * * • .'

3ugcbem, €$ mqg $ug£6ct,fpi# £8tpolle: quacumque ra


tione. 1,14. iótíeííiìiót, foic c&ug£6£f: nefció , quo
pa&o. C.9. tiiie ©tabtjòari* €$tfjijugcffct : civitas
bene morata. C. sg. '. -

... • /
3ugeb§£em, nad)bem einet bem aiitern mcjr gugcbíret: .
ùt quifque eft conjun&iffimus, I, 16, , •'
- ' . - *É fólajt : laxiffimae habenae, L.13. $tit 3, ait
α{teiii häbenas adducere. L. 13. ben3ùgeliiadj^
gjm, fìiffkm [affem: habenas remittere. ibid.
, £É bie: aedientes. II, 19.
u£ommem, bijföntmet bef£{£hfólió*w%afiitgt;: hoc...
* . *.-

maxime aátihgit humanam fiatürani. i, 6. ba*t$mm**...


Dem 9){enfóem allein ;u : hoc proprium eft hominis: *
I, 11. báé,ïa8£)brigfeitlióru$eríiickgufömimt: offi
gia magiftratuum. i, 35. t)ifi fòmih*t $it wór %ilem, am* ,
/ .• · · · ·· · · · · δέr*
- 5u; 299 ę
ΠΕ5* | berm ju: hoc, cum omnibus eft faciendum, tum haud
… éámp$f? fcio, an nemini potius, quam tibi £ III, 2. • -
;;irv£* 8ulauff, tin£)au§,5acifigroff:r3ulaufifi: domus,ia i
3 ix*i* <quam admittenda hominum cujusque modi multitudo; - -

sisiil:. . . I, 39.
Ë Ειά
:- É; , ad extremum. I, 24. - - - . •

jux**£? umutbem, einem tva& umbillige8; poftulare aliquid ab - , ,


: neq*£*£*| aliq. quod juftum non eft. L. io. timem midìté ümbillis
ï#£*£| . gr§' jiimuffiem: nihil unquam, nifi honefium & re
3. ij£;iy _ &um, ab altero poftulare. L. 21. - - - -

…iii. 8ungbme, ter L. mit bem Qanof)menterfícife: L. is,qvi !


I– &#** fapiens ufurpatur. II, 11. cimcn 3um. 6cfommem: cogno- . ' , &
¢¢ Hy**
ea p«£. I. **'*
- men invenire.
fommem: III, 31. Athenis
cognomen bom ber deportare.
€fmbt £then
C. timcn 3. b£•
1. cimcn 3. * -
+

*** fí£a| §£ £# eftr6t ba6em : cognomen habere ab aliquo … ;


aereditarium. S. z. -

3unidjte, ben$ubm fine3£ingrégang ywmifitemq;$tit: .


'fplendorem alicujus rei deleré. II, 19.T£imem feine 6étrils -

getijjguafílíge gunióte mad)ςή: fpem fraudandi ali- •


cui aufferre. II,'24. cifie3?Imfólíge gargum. madjem:
_ refiftere alicui, qvantum poffumus. c. 4. - '
3utebgm, big jórìiótburógfitige33urgbem, fonberm mtit *
Qur$%effigiiijiiib 3gje tjoftijidjtigën unb fpei,
: fem{affem : qui non verbis funt, & difputatione,fed vin- ..”

$. _ culis, & carcere fatigandi, III, 1g. • • •


f, $urìgff*wm:
* ti
reftare.
tuffem : e medio ÎÎI,a.
curfu cinéntem
aliquem revocare. III,35. guriid
$al6em£eg ,*

?
5ufamjmembaltem, Itenmmiam6cgbe$ gufam. ôält: cum . • •
,•
41. comparatio fit. I, 17, . +
Β Ε $ufämmtem $iebem,6ie ©ajeiftfoenge gufhmmem gcjov s -

; g£n£ ita contraéta res eft, & addu&a in augußum,


*. L. 5. , ,
5ufdjreibem,fiófma£;uf.: vindicare fibi quid. I, 1. €•
fi&im maßig;$tei6em : tribuere aliquid aficui. II, 5. at- •
: '
••

$ribuere ab alic.c. 1. €time$chler bem 9Iltcr jiif(5rei,


I , £££ fuayitia infene&utem cönferre.c.5. §çyjjici6e
i * £|££££$£f?a£6fitiùs hocabimbecillitaíííé prò- '.'
302 ' ' '
. . •
* .
ficifci, L. 9. .• • ; -

,• ' ' - .

*
-

*
}
- / s
-
/

3oo , 3# … -

3ufcbgm, £0 c$binquá fpoIIe;Tfpe&atoremTJGESĘ


præbere alicujus rei. II, 7, … -_ -.

5ufet;cit, cinem gavnad)0rìtflió gußgem: vehementi*-


me aliquem permovere, II, 1o. - -

3ufptcdjem , rj£ftm §rcumfie einanbcr £ufyreęt: com.


greffiones familiariüm. 1,37.
3ufiÉÉ, offtbabem; in domum hoßitss multos recipe.
re. I» 39. - _ _ -

£uftgno, time3£lembcn3uftant, amíèíêm:fortunam alicu.


jus fpe£tare. II, ιο. €τ ίταΓ in 6£|jerm 3nftanb: erat in
meliori caufa. III, 37. id)6im in béííetm 3iiftgitb,a(3bu:
fum meliore conditione,quam tu.C.i9. Gió infíóem
3uffanè befitbem, veldjeri meber ba§ falfôeôíítí, fied}
tcr §£i:ibc3erm %erumrubigen fam:in eo fíatu efTe,querâ
neque temeritas fortunæ, neque inimicorum labefa&at
injuria. P. II, 1. *-

3uttagem, $aßträgttfijmfifi£ti$ ju: id plerumque con


tingit. I, 22. ®$fam fid) Ieid)t gtitrageri: potéft acci
dere. I, 33. £3£mm e$fid) folife }ufrágem ; fi quo cafu
eyenerit. I, 35. fi quafortuna acciderit. L. 17. $i§frägt
fid) fcl{εm $u: hæc igitur rariora. II, 6. €3 trägct fid);u:
hoc ufu evenit. III, 3. hoc faepe incidit. l. io. -

. 3uträglid)**a3}ufrágfijift : quod expedit. ll, 19. €i,


* * * nemìiófíagenjwaéiííigüftíjlid) ifi: celare homines,
quid iis adfit commoditatis & copiae. Ill, 1*. -

3tjtrgtrent, fid%9i€!}uftaucn: fibi præfidere. 1, 16, ®em


niam midìté 6$«é juftaiict: in quo nulla fraiidis, inju
. riaeque fufpicio eft. ll, 9. ®inem nid)t8 gute34utrauem:
detrahere alicui opinionem probitatis.lI, 9.
3utritt, a£em cinem frcbcn 3uttift geftaften: omnibus pa-.
tere, II, 16, -, - -

3uvor, lange $ubor : multo ante, C. 3. %i6 Ioo. 3afft


{τιβ9r: multis ante feculis. C. 15.
31iwadyg, effoa$, burd) befjen 3umadj§ mam fid) bfit ({.
... -
ferm fam: res, quarum acceffione fit melior. lll, 3.
3uwgnben, cinem Θάtergumcntcm: copias fuppeditare &
relinquere alicui. I, 14. copias* transferre ad aliquem.
ibid. íimtmfwa$ umffjtmàjig*r%3ci[* jufvtmbrm : im
pro
-*
. 31, 3w 3oI
TFTGBE aliquid alicui dare.II, V. GITTIĘti,
al$Ég¤ta; plus æquo quid in aliquem congere
•* re. L.*i6. -

3υδίδέ, ta* uiftm $aturti fuftiter ifi : quae non


* funt ingenii noftri. l, 3i. €inem guibib*t {€)m : Contra
rium jú. I,31. pugnare cum aliquo. lll, 1. con- , .
tendere cum aliquo, IlI,3. repugnare alicui. ibid. ®ifi íít
ber $?(fut guttiber : illud natura non patitur. llI, 5.
£)ijift bcr %ratur nid)t 3uiriter : hoc conceffum eft,
nofi repugnante natura. ibid. €fma3 anfü6rem, ba§ta
ftf)eiiit cimafibct 3uipiter $uf€)m, abcr in ter ${)afnię
iii: índucere aliquam , quæ videtur effe, non quae eft,
repugnantiam. lii, 8. ®raufanifei; ift ber ®äfur gu*
moièer:' EST HOMINllM NATllRÆ maxime inimí
ca c^udelitas. lll, 11, •**
$ivgng, mióté au?3mamg f6um: nihilfacereinvitum,ni
A I hil dolentem, nihil coa&um, P. V, r.
3we&t, juftinem 3fwrtf gelangem : quodvolumus, confè
qui.1,3o. %3iröerguftin£mi3*£ffommitti : redire ad
-

.
propöfitum, ll, 8, §1 8itferèadjemii55ijumier?tw*!
fcymi : hic hujus rei finis conftituendus eft, L. 16, T. .
- 3weifcl/££ fìfìt eim 3fw*if;!fìr : contentio quaedam fit. * -

1, 17. $3 iß außrallem 3* eiffel : perfuafüm eft. I, zo.


$ange in3iteiffélffebrii : `diu fecum multumque dubita
re.I,32. 3)i5 ©t £j££3$; hic locus
nihil habet dubitatiónis.ii, 5. nofi eft id qüidem dô
bium, quin, set. II, 14. €3 fiút babet, tin3efiffet fit:
• res in contentionem véhit. il, ao. $ic6c) fam bifi finem
31peiffel erregem: de quo altérum poteß haberé dubi
sationem. lll,3. £)6ne allen 3focijjet : fine contro
verfia. Iii, 2. hoc dubitari noii poteft. ibid. dubitan
dum non eft. ibid3mpeijfeterregg. : dubitationem adfer
re, III, 4. 9ßenneim 3 reijci fîrîällt :. fi quando dubi
. satig accidit. ibid. €r iííeíl 3ntificß ôßne eit; mei, `
£t%Ramm gemejen: aut fiemo, atit fi quisqüam, ille fa- * '
piens fuit, L. a. .
3&vifibafftig, basésmát%rwirbgant; 3sertat; •

« gt*
• ' . 3o?, __ 3*9
, Tcmadjt: £R£A5itur animus, adfertque ancipitem cu
- v . . ', Eam cogitandi, I, 3: -

• . . ^
. « $£? j}$
3wgifeln, g££ineí êafje : addubitare in aliqua
&## re. III, 4.-
cenfeo fore
-
/
dubium, quin cet. C. 13•
hæc res É eft, ibid. ift t|U() %i%£4! iu istifia
- •

weygen 1 ùg§3 infitio.c. 15.


- ίσεγάtley, bi? eadjeiii jwewetley %ft: duplex ratis
- *';i'î'¤Éii,i2. €$gibiyveverlew Wlrtemyn frgggte
. - 6igem £eutem: duo genera funt largorum. II, 16. ®€•
• . ' ' ,' / πά$ortem gaá/ ôcincmbici«3\inge grye!)erlt*) ju ßy
' , , g$erimt)€¢ 33at ift§eimê: haec duo verbo inter fe dií
- crepant, re tameAgagi, fonant. III, zi.
- 3wiettad)t/£$ gnifiehet wfit 3toicttaótumter §r€unben*
- *TÌÉôïúm, fæpe diffidia fiunt. L• ai. conf. h, 1. llngia
' . . nigfcit. • • . *

! gejiíget, togínijtg£u£9£ ift, fommt am geííide


; tefi£ 6íraw8: id ɤime'queinque decet, quod sft
. _ • çiusque maxime fuum, Y, £,.,£it Gemoalt jum 6£a
* • £; gestoungem tyerbcm : vi patere cogi. II ,
. . . άγαῖδάζίίμῦingem: armis opprimeríalique*
, , , II, 7. úéíTiííôçñáìt wwju yivifiget: 2$ig5*5 a!i- |
- qúém adquiâ,β$. άuiigeii €% ift €5tt [«90:
* ; , övoD ÉER VIM eft a&um, ratum effe non debet.
- *. . ' • -. 'lJ, g.
gwijjem, telę μφίβοm biefem 6eWbcm geleí£t fiat:
£$$umaetates interje&us. P. I, 3.
Finis Indicis.
τιμῦ κρ} A%* rä iv σφάοις
-. Θεφ•
re -
-* =) = ++) { (~~~~******
Jo

Das könnte Ihnen auch gefallen