Federico Gobbo Lasta aktualigo: 2018-03-13

Literumado de la Esperanta alfabeto laŭ gravaj urboj

Atentigo. La sekvan liston mi pretigis por didaktikaj celoj, laŭ 5 kriterioj, indikitaj per arabaj ciferoj. Laŭ ordo de graveco:
1. elektu landan ĉefurbon, se sufiĉe konatan; post suprenstreko, aldonu la landonomon.
2. se 1 malsukcesas, serĉu gravan urbon kie okazis UK;
3. se 1 kaj 2 malsukcesas, serĉu gravan urbon nuntempan;
4. se 1, 2 kaj 3 malsukcesas, serĉu gravan urbon antikvan;
5. se ĉio alia malsukcesas, elektu ion alian!
Rimarkoj. Literumado de ĉiu urbo, lando, kaj vorto sekvas 3 kriteriojn (indikitaj per romanaj ciferoj), laŭ ordo de graveco:
I. la Liston de Rekomendataj Landnomoj de la Akademio de Esperanto (oficialaj informoj, nro 12 – 2009 05 04);
II. nPIV (www.vortaro.net);
III. Esperantan Vikipedion.
Problemaj literoj rekoneblas per la uzo de grasaj literoj kaj dubebla apliko de la kriterioj per la uzo de demandosigno (?).

1. La Esperanta alfabeto

A/a. Ateno/ Grekio (1); Amsterdamo/ Nederlando (1). O/o. Oslo/ Norvegio (1).
B/b. Berlino/ Germanio (1); Budapeŝto/ Hungario (1). P/p. Parizo/ Francio (1); Prago/ Ĉeĥio (1).
C/c. Cidono: fenica havenurbo (4). R/r. Romo/ Italio (1).
Ĉ/ĉ. Ĉongĉingo: grava urbo en Ĉinio (3). S/s. Santiago/ Ĉilio (1); Singapuro; Sanmarino (1).
D/d. Dublino/ Irlando (1). T/t. Teherano/ Irano (1).
E/e. Edinburgo, ĉefa urbo de Skotlando (?1). U/u. Ulanbatoro/ Mongolio (1).
F/f. Fritaŭno/ Sieraleono (?1). Ŭ/ŭ. duonvokalo kun luneto supre (5);
f. Florenco, 91-a UK, Italio (2). Ŭ/ŭ. ŭato (vato), mezurunuo de povo (5);
G/g. Gaberono/ Bocvano (?1). Ŭ/ŭ. Vaŝingtono laŭ angla prononcmaniero (?1).
G/g. Gotenburgo, 88-a UK, Skotlando (2). V/v. Varsovio/ Pollando (1); Vatikano (1).
Ĝ/ĝ. Ĝakarto/ Indonezio (1). Z/z. Zagrebo/ Kroatio (1).
H/h. Havano/ Kubo (1); Hanojo/ Vjetnamio (1); Helsinko/
Finnlando; (1).
1.1. Kromaj literumadoj
Ĥ/ĥ. Ĥio, greka insulo kaj urbo (?3); sammaniere oni nomas
la 22-an literon de la greka alfabeto Χ (minuskle: χ).
Ø W/w. vavo.
Ĥ/ĥ. Ĥarkovo (laŭ PIV, ruseme) aŭ Ĥarkivo (laŭ Ø X/x. ikso.
Vikipedio, ukraineme). Temas pri la dua plej granda urbo Ø Y/y. ipsilono.
de Ukrainio (?3). Ø Q/q. kuo.
I/i. Istanbulo/ Turkio (1).
J/j. Jerusalemo (sen internacia agnosko, laŭ PIV, do: ?1).
1.2. Diakritaĵoj
Ĵ/ĵ. ĵaŭdo, tago de la semajno (5).
K/k. Kabulo/ Afganio (1). • Sur Ĉ/ĉ, Ĝ/ĝ, Ĥ/ĥ, Ĵ/ĵ kaj Ŝ/ŝ estas: ĉapeleto.
L/l. Londono/ Britio (1). • Sur Ŭ/ŭ estas: luneto.

M/m. Moskvo/ Rusio (1); Madrido/ Hispanio (1). La plej uzata frazo por testi la diakritaĵojn estas:
N/n. Niameo/ Niĝero (?1).
ü eĥoŝanĝo ĉiuĵaŭde
N/n. Nurenbergo, 15-a UK en 1923, Germanio; krome,
sidejo de la 1-a Esperanto-klubo (2).
Ĉi tiu dokumento estas nur privata propono: certe uzebla, eble uzinda, kaj certe neniel uzenda. Alivorte, ĝi enhavas neniun aŭtoritaton.

– la aŭtoro.