STA201

ÜÇ MAFSALLI SİSTEMLER:

Burada kastedilen A, B ve G noktalarındaki 3 adet mafsaldır.

Bu sistemlerde bilinmeyen mesnet tepkileri Ax , Ay , Bx , By olmak
üzere 4 adettir. Düzlemde en fazla 3 adet denklem yazılabileceğini
önceki bölümde görmüştük. Burada ayrıca G mafsalında mafsal şartı
yazılarak ek bir denklem daha elde edilir.
Bunun için önce sistem G mafsal noktasından ikiye ayrılır. Ayrılan
parcaları temsil etmek üzere mafsal kuvvetleri etki-tepki ilkesine
uyacak şekilde yerleştirilir. Parçalardan herhangi biri üzerinde G
mafsal noktasına göre moment sıfıra eşitlenir. özetle mafsal şartı ile
mafsalda momentin sıfır olduğu yazılmaktadır.
Dolayısıyla sağ taraftaki sistemler statikçe belirli yani izostatiktir.
Sisteme her mafsal eklenmesi ile, ek bir mafsal koşulu daha yazılabilir
ve bir fazla bilinmeyen bulunabilir.

Tüm sistem üzerinde denge denklemleri yazılır:

F x 0
F y 0

P1 P2
M z 0

G Sistem G mafsalından ikiye ayrılır:

Bx Gx 
 mafsal kuvvetleri
Ax By Gy 

Ay II
I I veya II parçası üzerinde ek denklem (mafsalda
momentin sıfır olması koşulu) yazılır.
P1 Gy P2
M G 0

Gx Gx G noktasına göre ek denklem yazılırsa denkleme

Gy mafsal kuvvetleri girmez.
Bx
I II
Ax By Not: Sistemdeki mafsal sayısı kadar ek denklem
yazılabilir.
Ay
1
 STA201
Örn: Sistemde yükleme durumu
verilmiş olan Gerber kirişinde mesnet
tepkilerini hesaplayınız.

Tüm sistemde: F  0  Ax  0
x

GB parçasında: (mafsal şartı)

M G  0   2  2 1  B y  2  0
 By  2 N

Tüm sistemde:
33
F y  0  A y  By 
2
 22  0

 A y  6.5 N
 MA  0
33 2
 MA    3  2  2  4  By  5  0
2 3
 M A  15 Nm

2
 STA201
ÇERÇEVE SİSTEMLER VE MEKANİZMALAR:
Çerçeveler, çubuklarına etkiyen yükü taşıyan sabit sistemlerdir. Mekanizmanın ise hareket eden
parçaları vardır ve yükü aktarmak için kullanılırlar.
Örnek: Şekildeki vinç 125 kg kütleli bir yük
taşımaktadır. DB ve FB elemanlarında oluşacak kuvveti
hesaplayınız.

GFE elemanı SCD:

ME=0  12263+ 2  FFBcos =0  FFB= 1938 N
Fy=0   1226  FFBcos  Ey=0  Ey= 613 N
Fx=0  FFBsin + Ex=0  Ex= 613 N

EDC elemanı SCD:

MC=0  Ex  3+ FBD cos  1 =0  FBD= 2601 N

3
 STA201
Örnek: AE elemanına ait C pimi BD
elemanındaki oluk içinde rahatça kayabildiğine
göre, A ve B noktalarında mesnet tepkilerini
hesaplayınız .
Makara SCD:
ME=0  TR  180  R=0  T= 180 N
Fx=0  Ex Tcos 45o =0  Ex= 90√2 N
Fy=0 Ey+Tsin45o180 =0Ey=18090√2N

BCD elemanı SCD:

MB=0  T52 C32=0  C=  300 N
Fx=0  Bx+Ccos 45o+Tcos 45o =0  Bx= 602 N
Fy=0  ByCsin 45oT sin 45o =0  By= 602 N

ACE elemanı SCD:

MA=0   MA +Csin 45o  3 Ey 6 =0
 MA = 902 1080 N
Fx=0  Ax  Ccos 45o  Ex =0
 Ax =  602 N
Fy=0  Ay+Csin 45o Ey =0
 Ay= 180+602 N

4
 STA201
Örn: b=1m genişlikli ve W=100kN ağırlıklı
AB kapağı C noktasında mafsalla bağlanmıştır.
Hazne tabanının yüzeyi sürtünmesizdir.
Şekildeki denge durumunda B noktasındaki
tepki kuvvetini bulunuz.

AB kapağının
SCD:

M C 0
 Qsu  (3  10/3 3 )  W 1 cos60o  R B  3  cos60o  0
 (250/ 3 )  (3  10/3 3 )  100 1 0.5  R B 1.5  0
 R B  70.2 kN