ÓÊÉÁÃÑÁÖùÍÔÁÓ

Ôï êáôåñãï
Óê Ý ø å éò å í Ü í ôéá ó ôç óõí è Þê ç ô çò ì é óè ù ô Þò åñãá ó ßá ò
 Åõ÷áñéóôïýìå ôçí
“ÐáñÝìâáóç êáôïßêùí ÖéëïðÜððïõ, Êïõêáêßïõ, Ðåôñáëþíùí, Èçóåßïõ”
 ´´Äå æïýìå áëçèéíÜ ðáñÜ ìüíï ôç íý÷ôá ìÝóá óô’ üíåéñï.

Êáé ôï ðñùß “êáëçìÝñá” ëåò, “êáëçìÝñá” óïõ ëÝíå.

Êé ç óöáãÞ óõíå÷ßæåôáé.´´

ÔÜóïò Ëåéâáäßôçò
Ìå áöïñìÞ ôéò ðñüóöáôåò áíáêáôáôÜîåéò óôïí åñãáóéáêü ÷þñï, ðïõ
Üñ÷éóáí íá áíáêïéíþíïíôáé ôçí Üíïéîç ôïõ 2005, ìáò äçìéïõñãÞèçêå
áñ÷éêÜ ç áíÜãêç íá óõæçôÞóïõìå ãéá ôçí íÝá åñãáóéáêÞ ðñáãìáôéêüôçôá,
ðïõ âñßóêåôáé õðü äéáìüñöùóç. Åßíáé âÝâáéá ãíùóôü üôé ôï èÝìá åßíáé
ðïëýðëåõñï êáé áíïßãåé Ýíáí ëáâýñéíèï æçôçìÜôùí, ðïõ ìáò ïäÞãçóáí
óå Ýíá êýêëï óõæçôÞóåùí ìÝóá áð’ ôïí ïðïßï áíáäåß÷èçêáí äéÜöïñåò
ðôõ÷Ýò ôçò óõíèÞêçò ðïõ ïíïìÜæïõìå ìéóèùôÞ óêëáâéÜ.
Ç äïõëåéÜ áðïôåëåß êõñßáñ÷ï êáé äïìéêü óôïé÷åßï ôïõ êáðéôáëéóìïý
êáé ôáõôü÷ñïíá Ýíáí áðü ôïõò âáóéêüôåñïõò êïéíùíéêïýò åêâéáóìïýò,
áðü ôçí ðëåõñÜ ôçò êõñéáñ÷ßáò. Áðü ôçí ðëåõñÜ ôùí åñãáæïìÝíùí ïé
áíôéóôÜóåéò åßíáé åëÜ÷éóôåò. Ôï üôé ïé åñãáæüìåíïé äåí “áíôéäñïýí”
ìå ïðïéïäÞðïôå ôñüðï äåí ïöåßëåôáé, âÝâáéá, áðïêëåéóôéêÜ êáé ìüíï
óôï öüâï, óôïõò åêâéáóìïýò êáé óôéò ðéÝóåéò ðïõ áóêïýí ôá áöåíôéêÜ
ðÜíù ôïõò, áëëÜ áðïôåëåß Ýíá áêüìá óçìåßï ôçò åõñýôåñçò êïéíùíéêÞò
êáôÜóôáóçò, ç ïðïßá ÷áñáêôçñßæåôáé áðü ôç äéÜ÷õôç óõíáßíåóç.
ÈÝëïíôáò íá åðéêïéíùíÞóïõìå ôéò óêÝøåéò ìáò, áëëÜ êáé ôá
óõìðåñÜóìáôÜ ìáò áêïëïýèçóå ç óõããñáöÞ áõôÞò ôçò ìðñïóïýñáò ìå
óêïðü íá óõæçôçèåß ôï èÝìá áõôü.

åí ðëþ, Áðñßëéïò 2006

 ÁíáäéïñãÜíùóç ôùí üñùí ôçò ìéóèùôÞò åñãáóßáò
H óõíå÷Þò ïéêïíïìéêÞ áíÜðôõîç áðïôåëåß åããåíÝò óôïé÷åßï ôïõ êáðéôáëéóôéêïý óõóôÞìáôïò êáé
ðñïûðüèåóç ãéá ôç óõíÝ÷åéá ôçò ýðáñîÞò ôïõ. Ôéò ôåëåõôáßåò äåêáåôßåò ç êõñéáñ÷ßá ÷ñçóéìïðïéþíôáò
ôï éäåïëüãçìá ôçò áíÜðôõîçò (áýîçóç ôïõ ðáñáãüìåíïõ ðñïúüíôïò êáé ôçò êåñäïöïñßáò ôùí
åðé÷åéñÞóåùí) Ý÷åé êáôáöÝñåé íá ðåßóåé ðùò õðÜñ÷åé Ýíá “ãåíéêü êïéíùíéêü óõìöÝñïí” ôï ïðïßï
ôáõôßæåôáé ìå ôá óõìöÝñïíôá ôùí áöåíôéêþí.
Óå áõôÞ ôç âÜóç, ôüóï óå åõñùðáúêü üóï êáé óå
åëëçíéêü åðßðåäï, ïé êõñßáñ÷åò ïéêïíïìéêÝò èåùñßåò
ðïõ Ý÷ïõí õéïèåôçèåß áðü ôéò çãåóßåò êáé Ý÷ïõí
ãßíåé êõâåñíçôéêÞ ðïëéôéêÞ ôéò ôåëåõôáßåò äåêáåôßåò,
áîéþíïõí üôé ç áíáäéïñãÜíùóç ôùí üñùí ôçò
ìéóèùôÞò åñãáóßáò-óêëáâéÜò áðïôåëåß áíáãêáéüôçôá
ãéá ôç óõíïëéêÞ “ðñüïäï êáé áíÜðôõîç”. Ïé Üîïíåò
ðÜíù óôïõò ïðïßïõò ãßíåôáé áõôÞ ç áíáäéïñãÜíùóç
åßíáé:
Á) Ç ìåßùóç ôïõ êüóôïõò ðáñáãùãÞò ðïõ
åðéôõã÷Üíåôáé ìå ìéá óåéñÜ áðü ìÝôñá üðùò ç ìåßùóç
ôùí ìéóèþí (ôüóï ôùí ðñáãìáôéêþí ìéóèþí üóï êáé
ôïõ ìç ìéóèïëïãéêïý ôìÞìáôïò: ôéò åéóöïñÝò ãéá
áóöÜëéóç êáé óýíôáîç), ç áíáðñïóáñìïãÞ ôïõ
áóöáëéóôéêïý êáé óõíôáîéïäïôéêïý óõóôÞìáôïò þóôå
Áðïêëåéóìüò óïýðåñ ìÜñêåô óôá ÐáôÞóéá óôéò 22/10/2005
íá ìç âáñáßíåé ôçí åñãïäïóßá, ç åëáóôéêïðïßçóç ôùí
üñùí äïõëåéÜò þóôå ìéá åðé÷åßñçóç íá ìðïñåß íá áíáðñïóáñìüæåé ôçí ðáñáãùãÞ ôçò áíÜëïãá ìå ôç
æÞôçóç, ç äéåýñõíóç ôïõ ùñáñßïõ. Åîßóïõ áðïôåëåóìáôéêÞ áðïäåéêíýåôáé óå áõôÞ ôçí êáôåýèõíóç êáé ç
ìåôáöïñÜ åñãïóôáóßùí óå ìç áíáðôõãìÝíåò ÷þñåò üðïõ ç ðáñáãùãÞ èá ìðïñåß íá ãßíåôáé ìå üñïõò
“ôñéôïêïóìéêïýò” (÷áìçëïß ìéóèïß, áíýðáñêôá åñãáôéêÜ äéêáéþìáôá...).
Â) Ç áðïññýèìéóç ôçò áãïñÜò ôçò ìéóèùôÞò åñãáóßáò, ç Üñóç äçëáäÞ ìéáò óåéñÜò åñãáôéêþí-
êïéíùíéêþí êáôáêôÞóåùí, üðùò ïé óõëëïãéêÝò óõìâÜóåéò, ôá åðéäüìáôá áíåñãßáò, ïé ðåñéïñéóìïß ôùí
áðïëýóåùí, ï óõíäéêáëéóìüò... ïé ïðïßåò áðïôåëïýí óå êÜðïéï âáèìü áíáóôáëôéêü ðáñÜãïíôá óôéò
ïñÝîåéò ôùí áöåíôéêþí.
Óå áõôÞ ôçí êáôåýèõíóç êéíåßôáé ôï åëëçíéêü êñÜôïò, óõíå÷ßæïíôáò ôéò ðïëéôéêÝò åðéëïãÝò ôùí
ðñïçãïýìåíùí ÷ñüíùí, Ý÷ïíôáò Þäç óõìöùíÞóåé ìå ôïõò åõñùðáßïõò åôáßñïõò óå ìéá óåéñÜ ìÝôñùí
êáé ñõèìßóåùí ðïõ áöïñïýí ôá åñãáóéáêÜ, ôï óõíôáîéïäïôéêü êáé ôï áóöáëéóôéêü óýóôçìá (âëÝðå
02
ïäçãßá ÌðïëêåóôÜúí ôçò Å.Å.). Áíáëõôéêüôåñá ïé ó÷åäéáóìïß (áðü ôïõò ïðïßïõò êÜðïéïé Ý÷ïõí Þäç
õëïðïéçèåß) óõíïøßæïíôáé óôá åîÞò:
* Áýîçóç ôùí ùñþí äïõëåéÜò, ìå ôç äéåýñõíóç ôïõ ùñáñßïõ óôá åìðïñéêÜ êáôáóôÞìáôá êáé ôçí
ìåôáôñïðÞ ôçò ÊõñéáêÞò óå åñãÜóéìç ìÝñá.
* Ìåßùóç ôçò áðïæçìßùóçò ôùí íüìéìùí õðåñùñéþí áðü 50% óå 25%, êáôÜñãçóç ïõóéáóôéêÜ ôçò
Ýííïéáò ôçò ðáñÜíïìçò õðåñùñßáò ç ïðïßá áðïæçìéùíüôáí ùò ôþñá ìå 150%.
* Áýîçóç ôïõ ïñßïõ ôùí áðïëýóåùí.
* Ñýèìéóç ôïõ ÷ñüíïõ äïõëåéÜò áðü ôïõò åñãïäüôåò, ìå ôç ÷ñÞóç ôïõ ëåãüìåíïõ äéåõèõíôéêïý
äéêáéþìáôïò.
* ÁôïìéêÝò óõìâÜóåéò ìéóèùôÞò åñãáóßáò (ìåôáîý åñãïäüôç êáé êÜèå åñãáæüìåíïõ îå÷ùñéóôÜ), ðïõ
óçìáôïäïôïýí ôçí êáôÜñãçóç óôçí ðñÜîç ôùí óõëëïãéêþí óõìâÜóåùí.
* Áýîçóç ôùí ïñßùí óõíôáîéïäüôçóçò.
* ¢ñóç ôçò ìïíéìüôçôáò ãéá ôïõò åñãáæüìåíïõò óôï äçìüóéï ôïìÝá.
* ÅðéäïôÞóåéò áðü ôçí Å.Å. ãéá ôç ìåôáöïñÜ åñãïóôáóßùí óå ÷þñåò ôçò ÂáëêáíéêÞò ðïõ áíÞêáí óôï
áíáôïëéêü ìðëïê êáé ðëÝïí áðïôåëïýí ðáñÜäåéóï ãéá êÜèå áöåíôéêü.
* ÅéóáãùãÞ åñãáôéêïý äõíáìéêïý, áðü ãåéôïíéêÝò ÷þñåò, ôï ïðïßï èá áìïßâåôáé ìå ìéóèïýò ôçò ÷þñáò
ðñïÝëåõóÞò ôïõ (áðïôÝëåóå ôï ðéï ÷áñáêôçñéóôéêü óçìåßï ôçò ïäçãßáò ÌðïëêåóôÜúí, áëëÜ Þôáí áðü
ôá åëÜ÷éóôá ôá ïðïßá äåí ðÝñáóáí).
Óå ìéá ðñïóðÜèåéá ôùí áöåíôéêþí êáé ôùí ðïëéôéêþí åêöñáóôþí ôïõò íá áðïóðÜóïõí üóï ôï
äõíáôüí ìåãáëýôåñç êïéíùíéêÞ óõíáßíåóç ãéá ôïõò ó÷åäéáóìïýò ôïõò, ìéëïýí ãéá áíáãêáßá ìÝôñá, ôá
ïðïßá èá ìåéþóïõí ôçí áíåñãßá áõîÜíïíôáò ôéò èÝóåéò äïõëåéÜò, èá áõîÞóïõí ôçí áíôáãùíéóôéêüôçôá
ôùí åðé÷åéñÞóåùí, èá áíåâÜóïõí ôï âéïôéêü åðßðåäï, èá äþóïõí êßíçôñá ãéá íÝåò åðåíäýóåéò, èá
åðéöÝñïõí óôï ìÝëëïí üëï êáé ìåãáëýôåñç êïéíùíéêÞ åõìÜñåéá. ¼ìùò ôá ðáñáðÜíù åðé÷åéñÞìáôá ôùí
êõâåñíþíôùí áäõíáôïýí íá êñýøïõí ôá áðïôåëÝóìáôá ôùí ó÷åäéáóìþí ôïõò, ðïõ áðïóêïðïýí ìïíÜ÷á
óôç ìåãéóôïðïßçóç ôïõ êÝñäïõò ôùí áöåíôéêþí. Óå ìéá ðñáãìáôéêüôçôá üìùò, ôçí ïðïßá ÷áñáêôçñßæïõí
ç ôáîéêüôçôá êáé ç éåñáñ÷ßá, ç êáôáðßåóç êáé ç åêìåôÜëëåõóç, ç “áåéöüñïò áíÜðôõîç” äåí ìðïñåß
íá óçìáßíåé ôï ßäéï ãéá üëç ôçí êïéíùíßá. Áðü ôçí ðëåõñÜ ôïõ êñÜôïõò êáé ôùí áöåíôéêþí, óçìáßíåé
üíôùò óõíå÷Þ áýîçóç ôùí êåñäþí ôïõò. Áðü ôçí Üëëç ðëåõñÜ áõôÞ ôùí åñãáæïìÝíùí, óçìáôïäïôåß
ôçí üîõíóç ôïí üñùí åêìåôÜëëåõóçò, êáôáðßåóçò êáé ôáõôü÷ñïíá ôçí Ýíôáóç ôçò ëåçëáóßáò ôçò
êáðéôáëéóôéêÞò ðåñéöÝñåéáò.
Ç êáôÜñãçóç ôïõ ïêôÜùñïõ, ç äéåýñõíóç ôïõ ÷ñüíïõ ìéóèùôÞò åñãáóßáò, ç ìåßùóç ôïõ êüóôïõò ôùí
õðåñùñéþí, ç åëáóôéêïðïßçóç ôùí åñãáóéáêþí ó÷Ýóåùí, ç ìåßùóç ôùí áðïäï÷þí êáé ôùí åñãïäïôéêþí
åéóöïñþí äåí áðïôåëïýí ôßðïôá ðåñéóóüôåñï áðü ôçí üîõíóç ôçò åêìåôÜëëåõóçò êáé ôçí åðéâïëÞ
óôõãíüôåñùí óõíèçêþí äïõëåéÜò. ÓõíèÞêåò ìÝóá óôéò ïðïßåò ï åñãáæüìåíïò áðïôåëåß áíáëþóéìï

03
õëéêü. Áðü Üíèñùðïò ìåôáôñÝðåôáé óå ìç÷áíÞ ç ïðïßá äå ìðïñåß íá Ý÷åé äéåêäéêÞóåéò, áðüëõôïò
äïýëïò ôïõ åêÜóôïôå ìéêñïý Þ ìåãÜëïõ áöåíôéêïý üðïõ üëç ç æùÞ (åðéâßùóç) ôïõ äéáäñáìáôßæåôáé
ìÝóá óôï ÷þñï äïõëåéÜò, äß÷ùò åëåýèåñï ÷ñüíï, äß÷ùò ç åíôáôéêïðïßçóç íá ôïõ áöÞíåé ðåñéèþñéï
ãéá óôïé÷åéþäåéò óêÝøåéò áíôßóôáóçò. ¼ëá ôá ðáñáðÜíù Ýñ÷åôáé íá ðëáéóéþóåé ç íïìïèåôçìÝíç ðëÝïí
áõèáéñåóßá ôïõ êÜèå áöåíôéêïý, ôï ïðïßï èá ñõèìßæåé ìïíïìåñþò ôï ÷ñüíï ôçò ìéóèùôÞò óêëáâéÜò
(äéåõèõíôéêü äéêáßùìá), èá ìðïñåß íá áðïëýåé ðåñéóóüôåñïõò åñãáæüìåíïõò, åíþ èá äéáðñáãìáôåýåôáé
ìå êÜèå åñãáæüìåíï îå÷ùñéóôÜ ôç óýìâáóç åñãáóßáò.
Ôáõôü÷ñïíá ìå ôéò ñõèìßóåéò óôï åñãáóéáêü æÞôçìá ðñïùèåßôáé óå ðáãêüóìéï åðßðåäï ç ìåôáöïñÜ
ôùí åñãïóôáóßùí ðïëëþí åôáéñéþí óå ÷þñåò ôïõ ôñßôïõ êüóìïõ. Óôçí Éíäßá, ôç Âïõëãáñßá, ôçí Ôïõñêßá,
ôï Ìåîéêü ê.á.. Áðü áõôÞ ôç ëåçëáóßá ôçò êáðéôáëéóôéêÞò ðåñéöÝñåéáò äå èá ìðïñïýóáí íá ëåßøïõí
ïé åëëçíéêÝò åðé÷åéñÞóåéò êáé ôï åëëçíéêü êñÜôïò. Ôá ôåëåõôáßá ÷ñüíéá, ìåôÜ ôï Üíïéãìá ôùí óõíüñùí
ôùí öôù÷þí ÷ùñþí ôçò ÂáëêáíéêÞò, ðïëëÜ åñãïóôÜóéá ìåôáöÝñèçêáí áðü ôçí ÅëëÜäá óå ÷þñåò
üðùò ç Âïõëãáñßá êáé ç Ìáêåäïíßá åíþ ðáñÜëëçëá åðåíäýèçêáí ìåãÜëá åëëçíéêÜ êåöÜëáéá.
Ç ôáêôéêÞ áõôÞ êßíçóç äåí åßíáé äýóêïëï íá åñìçíåõôåß. Óôéò öôù÷Ýò ÷þñåò ôçò âáëêáíéêÞò üðïõ ïé
åñãáóéáêÝò óõíèÞêåò åßíáé êáôÜ ðïëý ÷åéñüôåñåò áðü ôçí ÅëëÜäá (üóïí áöïñÜ óå ÷ñüíï åñãáóßáò,
åðéäüìáôá, áðïæçìéþóåéò), üðïõ ï âáóéêüò ìéóèüò áíôéóôïé÷åß óôï 1/3 ôïõ åëëçíéêïý, âñßóêåôáé ï
ïéêïíïìéêüò ðáñÜäåéóïò ãéá êÜèå åðé÷åéñçìáôßá. ×áìçëïß ìéóèïß, ÷áìçëü êüóôïò åãêáôÜóôáóçò
êáé óõíôÞñçóçò, öôçíÝò ðñþôåò ýëåò óõíåðÜãïíôáé ôç äñáóôéêÞ ìåßùóç ôïõ êüóôïõò ðáñáãùãÞò.
ÅðïìÝíùò ç åôáéñåßá ìðïñåß íá ãßíåôáé ðåñéóóüôåñï áíôáãùíéóôéêÞ, íá åðåêôåßíåôáé êáé íá ìåãéóôïðïéåß
ôá êÝñäç ôçò. Áðü ôçí Üëëç ðëåõñÜ, Üíèñùðïé ðïõ ÷Üíïõí ôçí äïõëåéÜ ôïõò, áíôéìåôùðßæïõí ôçí
ôñïìïêñáôßá ôçò áíåñãßáò êáé ôçí åñãáóéáêÞ áíáóöÜëåéá. Óõã÷ñüíùò áíáãêÜæïíôáé íá óõìâéâáóôïýí
ìå ÷åéñüôåñïõò üñïõò äïõëåéÜò ãéá íá ìðïñÝóïõí íá åðéâéþóïõí.
Ãéá ìéá áêüìç öïñÜ ç êõñéáñ÷ßá áðïêáëýðôåé ôï áðÜíèñùðï ðñüóùðü ôçò. ÊÜíåé öáíåñü ÷ùñßò
áíáóôïëÝò üôé óôü÷ïò ôçò åßíáé ç ìåãéóôïðïßçóç ôùí êåñäþí áäéáöïñþíôáò ãéá ôïí Üíèñùðï.
Ðñïãñáììáôßæåé ôï åðüìåíï âÞìá ôçò áíôéìåôùðßæïíôáò ôïí Üíèñùðï ôå÷íïêñáôéêÜ, áðëÜ ùò
áíáëþóéìï ðñïúüí êáé ìéá áêüìç óõíéóôþóá ôçò ðáñáãùãÞò.

04
 Åêðáßäåõóç-
åéäßêåõóç-
åîåéäßêåõóç êáé åñãáóéáêÝò ó÷Ýóåéò
ËáìâÜíïíôáò õðüøç üôé ðïëý óõ÷íÜ ðñïóôßèåíôáé êáéíïýñéá äåäïìÝíá Þ áöáéñïýíôáé ðÜíù óôï
æÞôçìá ôçò ìéóèùôÞò åñãáóßáò, áíÜëïãá ìå ôéò åêÜóôïôå áíÜãêåò ôçò áãïñÜò ôùí êõñßáñ÷ùí, èá
ðñïóðáèÞóïõìå íá áíáëýóïõìå êÜðïéåò ó÷åôéêÝò Ýííïéåò üðùò “åéäéêåõìÝíïò” êáé “áíåéäßêåõôïò”
åñãáæüìåíïò.
Óôéò óçìåñéíÝò óõíèÞêåò ï êáðéôáëéóìüò ìå ôïí üñï “åéäéêåõìÝíç åñãáóßá” åííïåß ôçí åéäéêÞ
åðéóôçìïíéêÞ Þ ôå÷íéêÞ ãíþóç ðïõ Ý÷åé ðñïÝëèåé áðü ôéò äéÜöïñåò âáèìßäåò åêðáßäåõóçò, ôçí ÷ñüíéá
åñãáóéáêÞ åìðåéñßá êáé ôéò áôïìéêÝò ãíþóåéò, äåîéüôçôåò êáé éêáíüôçôåò. Ëéãüôåñï åéäéêåõìÝíïò Þ
áíåéäßêåõôïò ìðïñåß íá èåùñçèåß êÜðïéïò ìå ïñéóìÝíá Þ êáíÝíá áðü ôá ðáñáðÜíù “ðñïóüíôá”.
Ïé ÷áñáêôçñéóìïß “åéäéêåõìÝíïò” êáé “åîåéäéêåõìÝíïò” áñ÷ßæïõí íá äéáìïñöþíïíôáé ðñéí ôï Üôïìï
âãåé óôçí áãïñÜ åñãáóßáò, ìÝóù ôùí äéáöüñùí âáèìßäùí åêðáßäåõóçò (äåõôåñïâÜèìéá-ôñéôïâÜèìéá).
Ïé äéá÷ùñéóìïß ìåôáîý ôùí âáèìßäùí åêðáßäåõóçò, áëëÜ êáé ôùí ó÷ïëþí ôçò êÜèå âáèìßäáò êÜíïõí
áéóèçôÞ ôçí ôáîéêÞ äéÜêñéóç ðïõ õðåéóÝñ÷åôáé óôçí åýñåóç ôïõ ìåëëïíôéêïý åðáããÝëìáôïò. Óôïõò
÷þñïõò åêðáßäåõóçò, ðïõ Üíåôá ìðïñïýí íá ÷áñáêôçñéóôïýí ÷þñïé äéáìüñöùóçò óõíåßäçóçò êáé
ðñïóùðéêüôçôáò, åßíáé ôï ðñþôï óôÜäéï, ðïõ ôï óýóôçìá èÝôåé ôïõò üñïõò ôïõ ðñïóðáèþíôáò íá
ãßíïõí áöïìïéþóéìïé áðü ôïõò áðïäÝêôåò ôïõ, þóôå óôï äåýôåñï óôÜäéï (ðïõ åßíáé ç äïõëåéÜ) íá åßíáé
Ýôïéìïé íá åíóùìáôùèïýí óôç ìç÷áíÞ ôçò ïéêïíïìßáò. Ï áíôáãùíéóìüò, ïé äéá÷ùñéóìïß, ç éåñáñ÷ßá
ðïõ êáëëéåñãïýíôáé ìÝóá óôïõò åêðáéäåõôéêïýò ÷þñïõò (ðüóï êáëýôåñá Ýãñáøå ï Ýíáò áðü ôïí
Üëëïí Þ Ýêáíå ìéá åðéðëÝïí åñãáóßá Þ ðÝñáóå ðáñáðÜíù ìáèÞìáôá, äçëáäÞ ç äéáöïñïðïßçóç
ìåôáîý êáëýôåñïõ Þ ÷åéñüôåñïõ óðïõäáóôÞ, ïé éäéáßôåñåò åðáöÝò êáé ó÷Ýóåéò êÜðïéùí óðïõäáóôþí ìå
êáèçãçôÝò Þ óðïõäáóôþí ìåôáîý ôïõò, ôï åðéâáëëüìåíï êáèçãçôéêü êýñïò), óõíèÝôïõí ôç ìåëëïíôéêÞ
åéêüíá ôïõ áôüìïõ óôïí åñãáóéáêü ôïõ ÷þñï êáé ôéò ó÷Ýóåéò ìå ôïõò óõíáäÝëöïõò ôïõ êáé ôï
áöåíôéêü ôïõ. Åêôüò âÝâáéá áðü ôç äéáìüñöùóç óõìðåñéöïñÜò êáé óõíåßäçóçò õðÜñ÷åé åêðáßäåõóç
êáé êáôÜñôéóç óå Ýíá óõãêåêñéìÝíï ãíùóôéêü áíôéêåßìåíï. Ç ðïëõäéÜóðáóç ôùí ôìçìÜôùí Ý÷åé íá êÜíåé
ìå ôéò áíÜãêåò ôçò ðáñáãùãÞò óå êÜèå ÷ñïíéêÞ óôéãìÞ üðùò êáé ìå ôçí áíÜðôõîç ôçò ôå÷íïëïãßáò.
Ïé Üíèñùðïé-åêðáéäåõüìåíïé (ìáèçôÝò-óðïõäáóôÝò) áëÝèïíôáé óôéò êñåáôïìç÷áíÝò ôçò åêðáßäåõóçò,
ãéá íá áðïôåëÝóïõí ôïí éäáíéêü êéìÜ ùò áõñéáíïß åñãáæüìåíïé ãéá ôéò ïñÝîåéò ôùí áöåíôéêþí. ¼,ôé
ðåñéóóåýåé êáé äåí ôáéñéÜæåé ìå ôéò åðéèõìßåò êáé ôïõò ðáñáãùãéêïýò ó÷åäéáóìïýò ðåôéÝôáé. Óôçí
êáëýôåñç ðåñßðôùóç ï åéäéêåõìÝíïò-êéìÜò îáíááëÝèåôáé Þ êáôáíáëþíåôáé. ¸ôóé, ôá åêðáéäåõôéêÜ
éäñýìáôá áðïôåëïýí ôïí ðñïèÜëáìï üðïõ ôá Üôïìá åêðáéäåýïíôáé ãéá ôçí ÝíôáîÞ ôïõò óôïí åñãáóéáêü
ôïìÝá.
Åêôüò áðü ôçí åéäßêåõóç (êáôÜñôéóç) êáé ôéò áôïìéêÝò åñãáóéáêÝò åìðåéñßåò, ãíþóåéò, äåîéüôçôåò
êáé éêáíüôçôåò, ç åýñåóç êáé ç áíÝëéîç óôçí éåñáñ÷éêÞ äïìÞ ôçò ìéóèùôÞò åñãáóßáò åîáñôÜôáé ðïëý
05
óõ÷íÜ áðü ôçí éäéïóõãêñáóßá êáé ôçí ðñïóùðéêüôçôá ôùí
õðïøÞöéùí Þ åí åíåñãåßá áíåëéóóüìåíùí åñãáæïìÝíùí.
Åéäéêüôåñá ãéá åéäéêåõìÝíïõò õðïøÞöéïõò åñãáæüìåíïõò
ç éêáíüôçôá ðåéèïýò, ðÝñá ôùí ôõðéêþí ðñïóüíôùí, åßíáé
êáèïñéóôéêü óôïé÷åßï ãéá ìéá èÝóç åñãáóßáò óå ðåñßïäï
üîõíóçò ôçò ðñïóöïñÜò-æÞôçóçò êáé ðåñéóóüôåñï
óå “êëåéóôÝò” åéäéêüôçôåò. ÊÜðïéåò öïñÝò êõñéïëåêôéêÜ
÷ñåéÜæåôáé íá áðïäåßîïõí ü÷é üôé äåí åßíáé åëÝöáíôåò áëëÜ
ôï áíôßèåôï! Êáé ìðáßíïõí óå Ýíá êõêåþíá õðïêñéôéêÞò ôÝ÷íçò
Þ “çèåëçìÝíçò” ðñïóöïñÜò, ãëåéøßìáôïò, áðüãíùóçò,
Ýêêëçóçò Þ óõíäõáóìþí áõôþí Þ êáé üëùí ìáæß ãéá ôçí
åðßôåõîç ôïõ åðéäéùêüìåíïõ áðïôåëÝóìáôïò. ¸ôóé óõ÷íÜ ï
ðéï äõíáìéêüò, Üíåôïò êáé ìå êÜðïéï áðü ôá ðáñáðÜíù
óôïé÷åßá ìðïñåß íá ðÜñåé ôç èÝóç áðü Üëëïí áíôáãùíéóôÞ
ôïõ ìå ðåñéóóüôåñá ôõðéêÜ, áëëÜ êáé ïõóéáóôéêÜ-ãéá ôï
êáðéôáëéóôéêü óýóôçìá áîéþí-ðñïóüíôá. ÁíÜëïãá, ìðïñåß
íá åîåëé÷èåß êÜðïéïò óå ðñïúóôáìåíéêÝò êáé äéåõèõíôéêÝò
èÝóåéò Ýíáíôé ðéï “éêáíþí” Þ “êáôÜëëçëùí” óõíáäÝëöùí
ôïõ. Óå ïñéóìÝíåò áðü ôéò ðåñéðôþóåéò áõôÝò ç éäéüôçôá ôçò
ñïõöéáíéÜò ðáßæåé ôï ñüëï ôçò.
Áêüìç êé üôáí êÜðïéïé ðñïóëáìâÜíïíôáé ìå âÜóç ôá
ôõðéêÜ ôïõò (æçôïýìåíá Þ ðåñéóóüôåñá) ðñïóüíôá äåí
ðëçñþíïíôáé ðÜíôá ãéá ôï óýíïëï áõôþí. Ìéêñüôåñåò
åðé÷åéñÞóåéò óõíÞèùò äåí ðñïóëáìâÜíïõí õðïøÞöéïõò
ìå ðåñéóóüôåñá ôùí æçôïýìåíùí ðñïóüíôùí, ãéá íá ìçí
áõîÞóïõí ôéò äáðÜíåò ìéóèïäïóßáò ðïõ áíôéóôïé÷ïýí
óå áõôÜ, öïâïýìåíåò åíäå÷üìåíåò êáôáããåëßåò ôùí
åíäéáöåñïìÝíùí (áõôÜ ßó÷õáí êõñßùò ìå ôï ðñïçãïýìåíï
åñãáóéáêü êáèåóôþò).
ÌåãÜëç Üíèéóç, êõñßùò óôï äçìüóéï êáé åõñýôåñï äçìüóéï
ôïìÝá ôá ôåëåõôáßá åßêïóé ÷ñüíéá óôïí åëëáäéêü ÷þñï
ãíþñéóáí êáé ãíùñßæïõí (ðáñÜ ôéò åêÜóôïôå åðéêïéíùíéáêÝò
äéáøåýóåéò) ïé êïììáôéêÝò-ðåëáôåéáêÝò ó÷Ýóåéò. Ìå
ðñüó÷çìá ôï “êñÜôïò ðñüíïéáò” ôá êõâåñíþíôá êüììáôá

06
ðáñÝêêëéíáí óõ÷íÜ ôùí ìåóïìáêñïðñüèåóìùí óôü÷ùí ôçò åéäéêåõìÝíçò åñãáóßáò (áíÜëïãá êáé ìå ôéò
áíÜãêåò ôùí ôïìÝùí ðáñáãùãéêüôçôáò) äéïñßæïíôáò ìå áäéáöáíåßò Þ ìåñéêþò äéáöáíåßò äéáäéêáóßåò
åêôüò áðü åéäéêåõìÝíï êáé áíåéäßêåõôï êáé åéäéêþí áíáãêþí ðñïóùðéêü. ¼óïí áöïñÜ ôéò ðñïóëÞøåéò
åéäéêåõìÝíùí, äåí Þôáí êõñßùò âÝëôéóôçò åðéóôçìïíéêÞò êáé ôå÷íéêÞò êáôÜñôéóçò, ôïõëÜ÷éóôïí ãéá
ôá ðñüôõðá ôçò êñáôéêÞò êáé éäéùôéêÞò åêðáßäåõóçò êáé ïéêïíïìßáò. Ùò åîïõóßá, “åêðüñíåõáí”
êáé ôáõôü÷ñïíá åêâßáæáí ôçí åêëïãéêÞ øÞöï ôùí äéïñéóìÝíùí “ðáéäéþí ôïõò”, åßôå ãéá Ýëåã÷ï ôùí
óùìáôåßùí, óõëëüãùí êáé óõíäéêÜôùí åñãáæïìÝíùí ãéá ôçí åðéèõìçôÞ-ôçí ðåñßïäï äéáêõâÝñíçóÞò ôïõò-
åñãáóéáêÞ åéñÞíç, åßôå ãéá ìåóïâñá÷åßá ïöÝëç äçìïôéêþí åêëïãþí, åßôå ôåëéêÜ ãéá ôïí áðþôåñï óôü÷ï
åðáíåêëïãÞò óôïí êõâåñíçôéêü èþêï (ìéá óõíèÞêç ðïõ óõíå÷ßæåé êáé èá óõíå÷ßóåé íá õößóôáôáé).
¼óïé äåí Þèåëáí Þ äåí åß÷áí ôçí ïéêïíïìéêÞ äõíáôüôçôá íá óðïõäÜóïõí óõíéóôïýí ôï áíåéäßêåõôï
åñãáôéêü ðñïóùðéêü. Åßíáé ìïíÜäåò ðïõ óôçí éåñáñ÷ßá ôçò ãíþóçò êáé ôçò ìéóèùôÞò óêëáâéÜò ãßíïíôáé
åõêïëüôåñá Ýñìáéï ôùí áäçöÜãùí áöåíôéêþí. Ç ïñïëïãßá ôçò “áíåéäßêåõôçò åñãáóßáò” åßíáé Ýíá êáëü
Üëëïèé, ãéá ôï óýóôçìá êõñéáñ÷ßáò, þóôå íá êñáôÜ óå óõíèÞêåò åîáèëßùóçò Ýíá ìåãÜëï êïììÜôé ôçò
êïéíùíßáò. ÔÝôïéåò óõíèÞêåò óõíéóôïýí ïé ÷áìçëüôåñïé ìéóèïß ôùí áíåéäßêåõôùí Ýíáíôé ôùí áíôßóôïé÷ùí
ôùí åéäéêåõìÝíùí, áí êáé ôï äçìüóéï áðïôåëåß êÜðïéåò öïñÝò ôçí åëÜ÷éóôç åîáßñåóç óôïí êáíüíá, ç
áíõðáñîßá åëåýèåñïõ ÷ñüíïõ (ãéá íá åîéóïññïðÞóåé ôéò áðþëåéåò åéóïäÞìáôüò ôïõ, ï áíåéäßêåõôïò
åñãáæüìåíïò óõ÷íÜ äïõëåýåé óå ðåñéóóüôåñåò áðü ìßá äïõëåéÝò áðü Ýíáí åéäéêåõìÝíï åñãáæüìåíï),
ïé óõíÞèùò ðéï åðéêßíäõíåò, áíèõãéåéíÝò êáé óùìáôéêÜ ðéï êïõñáóôéêÝò åñãáóßåò. ÐÜíôùò, óôçí
ðñáãìáôéêüôçôá äåí õðÜñ÷ïõí ðëÞñùò áíåéäßêåõôïé åñãáæüìåíïé, áöïý üëïé åêðáéäåýïíôáé íá êÜíïõí
ìßá óõãêåêñéìÝíç äïõëåéÜ áêüìç êáé üôáí ðñéí äåí ôçí ãíþñéæáí.
Ç ïéêïíïìßá ôïõ óõóôÞìáôïò åðéäéþêåé êáôÜ êáéñïýò íá äßíåé êßíçôñá ìåãáëýôåñçò áðïäïôéêüôçôáò
óå åñãáæüìåíïõò ìå ôá åêÜóôïôå ðñéì ðáñáãùãéêüôçôáò (bonus). Áõôü Ý÷åé óáí áðïôÝëåóìá åêôüò
áðü ôçí Ýíôáóç ôïõ áôïìéêéóìïý êáé áíôáãùíéóìïý ìåôáîý ôùí åñãáæïìÝíùí, íá áíåâáßíïõí óôáäéáêÜ
ïé ðñïãåíÝóôåñåò íüñìåò ðáñáãùãÞò Þ ðáñï÷Þò õðçñåóéþí ãéá üëïõò ôïõò åñãáæüìåíïõò êáé ü÷é
ìüíï ãéá ôïõò áðïäïôéêüôåñïõò. Äåí õðÜñ÷åé ìåãáëýôåñç áõôáðÜôç áðü ôï íá íïìßæåé êáíåßò üôé ìå
ëßãá ðåñéóóüôåñá ÷ñÞìáôá Þ ëüãù ðåñéóóüôåñçò äïõëåéÜò Þ áíÝëéîçò óå ðñïúóôáìåíéêÝò èÝóåéò
ìðïñåß êÜðïéá óôéãìÞ íá åîéóùèåß ìå ôï áöåíôéêü Þ íá ðÜñåé ôç èÝóç ôïõ. Áêüìç êáé óôéò ðéï åýñùóôåò
åðé÷åéñÞóåéò ôïõ éäéùôéêïý ôïìÝá, üôáí ïé ìéóèïß-ðáêÝôá ïñéóìÝíùí äéåõèõíôéêþí óôåëå÷þí åßíáé
ðñáãìáôéêÜ õøçëïß, óõãêñéíüìåíïé ìå åêåßíïõò ôùí ìÝóùí åéäéêåõìÝíùí åñãáæïìÝíùí, áðÝ÷ïõí ðïëý
áðü ôá õðåñêÝñäç ôùí áöåíôéêþí ôïõò. Êáé åßíáé áäñü ôï ôßìçìá ôïõ åëÜ÷éóôïõ åëåýèåñïõ (Þ êáô’
áõôïýò êáé ôá áöåíôéêÜ ôïõò ìç åñãÜóéìïõ) ÷ñüíïõ ðïõ “ðëçñþíïõí”, óå ó÷Ýóç ìå ôïí áíÜëïãï ôùí
ðåñéóóüôåñùí õðïëïßðùí åñãáæïìÝíùí.
ÏõäÝðïôå ôá áöåíôéêÜ åðÝôñåøáí óôïõò áðü êÜôù (ðñïëåôÜñéïõò êáé ìç) íá êáôáëÜâïõí ôçí èÝóç
ôïõò. Ãéá áõôïýò ßó÷õå, éó÷ýåé êáé èá éó÷ýåé ðÜíôá ç ñÞóç: “âïÞèá ìå öôù÷Ý íá ìç óïõ ìïéÜóù”.

07
Êáé ðáñÜ ôïýò åóùôåñéêïýò ôïõò áíôáãùíéóìïýò, ðïôÝ äåí
èÝëçóáí íá áìâëýíïõí Þ íá êáôáñãÞóïõí ôçí êïñõöÞ ôçò
ðõñáìßäáò ôçò éåñáñ÷ßáò.
Ç ðïëõåéäßêåõóç äçìéïõñãåß, ùèåß êáé áíáðáñÜãåé ôçí
äéÜóðáóç ôïõ åñãáæüìåíïõ äõíáìéêïý óôïí êáðéôáëéóìü. Óôçí
ÅëëÜäá, ïé åñãáæüìåíïé åäþ êáé äýï äåêáåôßåò ëåéôïõñãïýí
óôåíÜ óõíôå÷íéáêÜ, åíäéáöåñüìåíïé êõñßùò ãéá ôá äéêáéþìáôá
êáé ïöÝëç ôùí êëÜäùí ôïõò. Ïé êáðéôáëéóôÝò ìÝóù ôùí
ðïëëþí åñãáóéáêþí åéäéêïôÞôùí, áëëÜ êáé “êáëëéåñãþíôáò” ôç
óõíáßíåóç (ìåôáîý áõôþí êáé ôùí åñãáæïìÝíùí) ãéá ôï “êïéíü”
êáëü ôïõ êëÜäïõ êáé ôùí åðé÷åéñÞóåùí, åëÝã÷ïõí êáëýôåñá
ï êáèÝíáò îå÷ùñéóôÜ êáé üëïé ìáæß ôïõò ìéóèùôïýò ôïõò
óêëÜâïõò. Ç äéáßñåóç, ç áäéáöïñßá êáé åíßïôå ï áíôáãùíéóìüò
ìåôáîý åñãáæïìÝíùí äéáöïñåôéêþí åéäéêïôÞôùí êáé êëÜäùí
åßíáé ç êáëýôåñç åðéâñÜâåõóç ôçò ðïëéôéêÞò ôùí äéá÷ùñéóìþí
ôùí êõñßáñ÷ùí.
Óôï üíïìá ôùí åéäéêþí åðï÷éêþí åñãáóéþí êáé ôïðéêþí
óõìöåñüíôùí (õëïôïìßá, ãåùñãßá, ôïõñéóìüò, ê.á.) åäþ êáé
ðïëëÜ ÷ñüíéá, ìå áðïöÜóåéò ôùí åêÜóôïôå íïìáñ÷þí óå
óõíåííüçóç ìå ôïõò åñãïäüôåò êáé áðïäï÷Þ ôùí åêðñïóþðùí
ôùí åñãáæïìÝíùí, óõíÜðôïíôáé ïé “ôïðéêÝò óõìâÜóåéò” (êáôÜ
íïìü), ðïõ áíáéñïýí êáôáêôÞóåéò ôùí ó÷åôéêþí êëÜäùí ìÝóù
óõëëïãéêþí óõìâÜóåùí.
Ç ðïëéôéêÞ ôïõ “ðÜñôï Þ öýãå” (take it or leave it) åöáñìüæåôáé
åðßóçò ðáãêüóìéá ôá ôåëåõôáßá ÷ñüíéá, ìå ðñüó÷çìá
ôç ìåßùóç ôçò áíåñãßáò åéäéêåõìÝíïõ ðñïóùðéêïý. Óôá
ðëáßóéá ôçò ÷Üñôáò 2010 ôïõ ÓñÝíôåñ, ç ãåñìáíéêÞ åôáéñßá
Volkswagen-VW (óå áíôßèåóç ìå ôçí åñìçíåßá ôçò åðùíõìßáò
ôçò “Áõôïêßíçôá ôïõ ëáïý”) ìÝóá óôï 2005, ðñïêåéìÝíïõ íá
ìåéþóåé ôï êüóôïò ðáñáãùãÞò 2-3 óõãêåêñéìÝíùí ìïíôÝëùí
áõôïêéíÞôùí, ÷ùñßò ôï ôåëéêü ðñïúüí íá åßíáé áðáñáßôçôá
öèçíüôåñï ãéá ôïí êáôáíáëùôÞ, áðåßëçóå ôïõò åñãáæüìåíïõò
ìå êëåßóéìï ôïõ åñãïóôáóßïõ ôçò óôçí Ãåñìáíßá êáé ìåôáöïñÜ
ôïõ óôçí Ðïñôïãáëßá, áí äåí áðïäÝ÷ïíôáí ìåéþóåéò ìéóèþí

08
ôçò ôÜîçò ôïõ 15-20% êáé áíÜëïãåò áõîÞóåéò ùñþí åñãáóßáò ãéá ôá åðüìåíá ôïõëÜ÷éóôïí 2 Þ 3
÷ñüíéá. Ç åôáéñåßá åðéêáëÝóôçêå ëüãïõò áíôáãùíéóìïý ôïõ êëÜäïõ, ãéá öèçíü áõôïêßíçôï (÷ùñßò
ìåßùóç ôùí êåñäþí ôçò áóöáëþò), óå ìéá åõñùðáúêÞ áãïñÜ ðïõ, áí êáé ðáñïõóéÜæåôáé ùò ìéá
åýñùóôç ïéêïíïìéêÜ äýíáìç ìåôáîý ôùí êõñßáñ÷ùí ôïõ ðëáíÞôç, åìöáíßæåé ïñáôÜ ðëÝïí äåßãìáôá
Ýíôïíùí áðùëåéþí ìéêñïìåóáßùí åéóïäçìÜôùí. Ïé 5.500 ðåñßðïõ åñãáæüìåíïé, ìÝóù ôùí åêðñïóþðùí
ôïõò, áðïäÝ÷ôçêáí ôïí ùìü åêâéáóìü, ãéá íá ìçí ÷Üóïõí ôç äïõëåéÜ ôïõò.
Ìßá áðü ôéò ðéï ðñüóöáôåò åîåëßîåéò åéäéêåõìÝíçò åñãáóßáò (áðü ôá ìÝóá-ôÝëç ôçò äåêáåôßáò ôïõ
‘90) åßíáé ç ôçëå-åñãáóßá. Ïé åñãáæüìåíïé, áðü ôï óðßôé Þ Üëëï ÷þñï ôçò åðéëïãÞò ôïõò, áðïäßäïõí
êáëýôåñá ãéá ôïõò åñãïäüôåò ôïõò, Ý÷ïíôáò êáé ôçí øåõäáßóèçóç äéá÷åßñéóçò ôïõ åëåýèåñïõ ÷ñüíïõ
ôïõò. Ïé êßíäõíïé ðïõ áðïññÝïõí áðü ôéò áôïìéêÝò óõìâÜóåéò, ôçí åëáóôéêÞ ÷ñïíéêÞ äéÜñêåéá äïõëåéÜò,
ôç ìç áóöÜëéóç, ôçí áðïìüíùóç êáé ìç óõíåýñåóç ìå Üëëïõò åñãáæüìåíïõò åßíáé ìåãÜëïé. Ç ìïñöÞ
áõôÞ äïõëåéÜò óôéò Ç.Ð.Á. öôÜíåé ôï 17%, åíþ óôçí ÅëëÜäá õðïëïãßæåôáé óôï 2-3%.
ÐáñÜ ôïí ðñïãñáììáôéóìü ôùí åñãáóéáêþí åéäéêïôÞôùí áðü ôç óôñáôåõìÝíç åêðáßäåõóç, äå èá
ìðïñïýóå Ýíá Üíéóï êïéíùíéêïïéêïíïìéêü óýóôçìá üðùò ï êáðéôáëéóìüò íá ìçí Ý÷åé äéá÷åéñéóôéêÜ êáé
áíôáðïäïôéêÜ ðñïâëÞìáôá. Óôá ðëáßóéá ôçò áíáäéÜñèñùóÞò ôïõ äçìéïõñãåß óõíå÷þò íÝåò åéäéêüôçôåò,
íÝåò ôå÷íïëïãßåò êáé ìïñöÝò ìéóèùôÞò åñãáóßáò, á÷ñçóôåýïíôáò ðñïçãïýìåíåò. Ôï åêðáéäåõôéêü
êáôåóôçìÝíï óõ÷íÜ áäõíáôåß ëüãù Ýëëåéøçò åõåëéîßáò Þ êáé óõíåéäçôÜ, ëüãù äéáôÞñçóçò ôùí äéêþí
ôïõ êåêôçìÝíùí-ðñïíïìßùí (äéáôÞñçóç ðáñáäïóéáêþí åéäéêïôÞôùí, åäñþí, åõñùðáúêþí êáé åã÷þñéùí
êïíäõëßùí) íá áêïëïõèÞóåé.
ÊÜðïôå óêüðéìá, êñÜôïò êáé êåöÜëáéï ìÝóù ôïõ åêðáéäåõôéêïý óõóôÞìáôïò äçìéïõñãïýí áíåñãßá
ìå ôçí ðïëõäéÜóðáóç åéäéêïôÞôùí Þ åðéêáëýøåéò Üëëùí þóôå íá ôñïìïêñáôïýí êáé íá åêâéÜæïõí
åõêïëüôåñá ôïõò õðïøÞöéïõò åñãáæüìåíïõò. ÅéäéêåõìÝíïé õðïøÞöéïé åñãáæüìåíïé ðïõ äåí äéáèÝôïõí
êïììáôéêü-ïéêïãåíåéáêü-óõããåíéêü Þ öéëéêü ìÝóï êáé äåí èÝëïõí Þ äåí ìðïñïýí íá õðïâÜëëïõí ôçí
áîéïðñÝðåéÜ ôïõò óå äïêéìáóßá, ìÝíïõí óõíÞèùò Üíåñãïé ùò ðñïò ôï ãíùóôéêü ôïõò áíôéêåßìåíï, ôüóï
óôï äçìüóéï üóï êáé óôïí éäéùôéêü ôïìÝá. Ôï ðïóïóôü áíåñãßáò ôùí áíåéäßêåõôùí åñãáæüìåíùí, óôá
ðëáßóéá ôçò áíôáãùíéóôéêÞò ïéêïíïìßáò åßíáé áõîçìÝíï óõãêñéôéêÜ ìå ôï áíôßóôïé÷ï ôùí åéäéêåõìÝíùí,
åêôüò ôùí ðñïáíáöåñèÝíôùí êáé ëüãù ôùí ðåñéïñéóìÝíùí èÝóåùí ìç åéäéêåõìÝíçò åñãáóßáò óå Ýíá
äéáñêþò åîåëéóóüìåíï êáðéôáëéóôéêü êüóìï.
Êáôáíïþíôáò ôéò åðéìÝñïõò äéáöïñÝò, áíéóüôçôåò, áëëÜ êáé åíäïãåíåßò áíôáãùíéóìïýò êáé
áíôéöÜóåéò ôïõ óõóôÞìáôïò ìéóèùôÞò óêëáâéÜò êáé ôïõ ßäéïõ ôïõ êáðéôáëéóìïý, ïé Ýííïéåò ôçò
áäõóþðçôçò åêìåôÜëëåõóçò êáé êáôáðßåóçò ôïõ áôüìïõ åßíáé êõñßáñ÷åò. Åéäéêüôåñá óÞìåñá, ç
åðßèåóç ðïõ åîáðïëýåôáé óå ðáãêüóìéï åðßðåäï ðñáãìáôþíåôáé óôïí åëëáäéêü ÷þñï ìå ôéò åîáããåëßåò
êáé ðñïóðÜèåéåò åöáñìïãÞò óôï óýíïëü ôïõò ôùí íÝùí åñãáóéáêþí ìÝôñùí.

09
 ÅñãáóéáêÝò óõíèÞêåò óôá óýã÷ñïíá êÜôåñãá
Ç öýóç ôçò óýã÷ñïíçò ðáñáãùãÞò äçìéïõñãåß, äßðëá óôïí ðñïáéþíéï ìü÷èï ãéá ôçí åðéâßùóç,
óõíèÞêåò åñãáóßáò áíôßîïåò, âëáâåñÝò êáé ðïëëÝò öïñÝò ïëÝèñéåò ãéá ôçí õãåßá ôïõ áíèñþðïõ.
Ç üðïéá ðáñÝìâáóç Ý÷åé ãßíåé óôïí ôñüðï ðáñáãùãÞò ãéá ôçí âåëôßùóç ôùí óõíèçêþí óå ó÷Ýóç ìå
ôçí áíèñþðéíç õðüóôáóç, Ý÷åé ðñïÝëèåé áðü ìáêñï÷ñüíéïõò êáé áéìáôçñïýò áãþíåò ôùí êïéíùíéêÜ
êáôáðéåóìÝíùí-åñãáæïìÝíùí. Ôï íïìéêü ðëáßóéï, ðïõ ðñïóðáèåß íá ðåñéïñßóåé ôçí áíèñþðéíç
áíáëùóéìüôçôá, äåí Ý÷åé ÷áñéóôåß áðü êáíÝíá áöåíôéêü. Ç áóôéêÞ äçìïêñáôßá Ý÷åé õðï÷ñåùèåß íá
áðïäå÷ôåß üôé ï åêÜóôïôå åñãïäüôçò ðñÝðåé íá ëáìâÜíåé ôá áðáñáßôçôá ìÝôñá þóôå
ôï ðåñéâÜëëïí åñãáóßáò íá åîáóöáëßæåé ôçí øõ÷éêÞ êáé óùìáôéêÞ õãåßá ôùí
åñãáæïìÝíùí, ëáìâÜíïíôáò õðüøç ìéá óåéñÜ áðü ðáñÜãïíôåò üðùò:
ðåñéâÜëëïí ÷ùñßò åðéâëáâåßò ÷çìéêÝò ïõóßåò-áêôéíïâïëßåò, óùóôüò
áåñéóìüò, óùóôüò öùôéóìüò, óùóôÞ èåñìïêñáóßá ôïõ ÷þñïõ, áóöáëÝò
åðßðåäï èïñýâïõ, ëÞøç ìÝôñùí áóöáëåßáò êáé ðáñï÷Þ áôïìéêþí
ìÝôñùí ðñïóôáóßáò, áíÜëïãá ìå ôçí äñáóôçñéüôçôá, ôá áðáñáßôçôá
äéáëåßììáôá êáé ôïí áóöáëÞ ñõèìü åñãáóßáò, ê.ë.ð..
ÅðéðëÝïí ïé åñãáæüìåíïé êáôÝêôçóáí ôï äéêáßùìá íá óõóôÞíïõí åðéôñïðÝò
õãéåéíÞò-áóöÜëåéáò êáé íïìéêÝò õðçñåóßåò óå êÜèå åðé÷åßñçóç,
áðÝíáíôé óôéò ïðïßåò ôá áöåíôéêÜ åßíáé õðüëïãá. Êáôüñèùóáí ôçí èÝóðéóç
åëåãêôéêþí ìç÷áíéóìþí, üðùò ï ãéáôñüò åñãáóßáò êáé ìç÷áíéêüò áóöáëåßáò
åðéôüðïõ óôï ÷þñï åñãáóßáò êáé åðéðëÝïí ôçí Åðéèåþñçóç Åñãáóßáò, ç ïðïßá ðñÝðåé
íá äéåíåñãåß åëÝã÷ïõò êáé íá ðáñåìâáßíåé óå êÜèå êáôáããåëßá.
Áðü ôï ßäéï ðëáßóéï äéåêäéêÞóåùí êáé áãþíùí, ðñïóðáèþíôáò íá ëýóïõí ôá ßäéá ðñïâëÞìáôá,
äçìéïõñãÞèçêå ãéá ðñþôç öïñÜ ç êïéíùíéêÞ áóöÜëéóç êáé ç óýíôáîç, óáí ðáñï÷Þ ðåñßèáëøçò ç
ìßá êáé áðïæçìßùóç ãéá ôá óõíïëéêÜ ÷ñüíéá åñãáóßáò ç Üëëç. Ôáõôü÷ñïíá èåóðßæïíôáé ìßá óåéñÜ
áðü ìÝôñá üðùò ç ìÝãéóôç åðéôñåðôÞ äéÜñêåéá åñãáóßáò áíÜëïãá ìå ôç äñáóôçñéüôçôá êáé ç åðéðëÝïí
áðïæçìßùóç ãéá ôçí õðåñùñßá.
Ïé ñõèìßóåéò áõôÝò äåí áðáíôÜíå óôï èåìåëéþäåò ðñüâëçìá ôçò ßäéáò ôçò ïõóßáò ôçò ìéóèùôÞò
åñãáóßáò êáé ôïí êåöáëáéïêñáôéêü ôñüðï ðáñáãùãÞò (ìÝóá óôïí ïðïßï ï Üíèñùðïò áíôéìåôùðßæåôáé
ùò Ýíá áíáëþóéìï êïììÜôé ôçò äéáäéêáóßáò ðáñáãùãÞò, åýêïëá êáé áíÝîïäá áíôéêáôáóôÞóéìï). Èá
ìðïñïýóáí íá êÜíïõí üìùò ôïõò üñïõò ôçò äïõëåéÜò ëéãüôåñï äõóâÜóôá÷ôïõò. ¼ìùò åêôüò áðü
åëÜ÷éóôåò åîáéñÝóåéò, ïé íïìéêÝò õðçñåóßåò, ïé ãéáôñïß åñãáóßáò êáé ïé ìç÷áíéêïß áóöáëåßáò, üôáí
õðÜñ÷ïõí, äïõëåýïõí ãéá ôïí åñãïäüôç êáé ü÷é ãéá ôïõò åñãáæüìåíïõò êáé ç Åðéèåþñçóç Åñãáóßáò
êÜíåé ôá óôñáâÜ ìÜôéá. Ôá áöåíôéêÜ åöáñìüæïõí ôá åëÜ÷éóôá äõíáôÜ ìÝôñá áóöáëåßáò êáé õãéåéíÞò

10
þóôå íá áðïöåýãïõí íá “îå÷åéëßóåé ôï ðïôÞñé”. Ôá ìç÷áíÞìáôá äåí óõíôçñïýíôáé êáé üôáí ãßíåôáé ç
ðáñáãùãÞ äåí äéáêüðôåôáé. Ôá ìÝóá áôïìéêÞò ðñïóôáóßáò åßíáé åëëéðÞ Þ äåí ðáñÝ÷ïíôáé êáèüëïõ.
Ïé ñõèìïß åñãáóßáò åßíáé åîïíôùôéêïß, ïé äéáäéêáóßåò áóöáëåßáò äåí ôçñïýíôáé ãéá íá ìçí ÷áèåß
ðïëýôéìïò ÷ñüíïò, ç ðßåóç ðñïò ôïõò åñãáæüìåíïõò ãéá íá âãÜëïõí ðåñéóóüôåñç äïõëåéÜ åßíáé
óõíå÷Þò.
Óôï ðñüâëçìá ôçò ìéóèùôÞò óêëáâéÜò áêüìá êáé ïé åðéìÝñïõò ðôõ÷Ýò, äåí ìðïñïýí íá ëõèïýí
ìå íïìïèåôéêÝò ñõèìßóåéò, ðïõ Ýãêåéôáé óôçí êõñéáñ÷ßá áí èá ôéò åöáñìüóåé Þ ü÷é, áíÜëïãá ìå ôçí
êïéíùíéêÞ ðßåóç-óõãêõñßá. ¸ôóé ïé óõíèÞêåò ôçò ìéóèùôÞò åñãáóßáò ðáñáìÝíïõí óå ìåãÜëï âáèìü
áíáëëïßùôåò. Ïé Üíèñùðïé åîáêïëïõèïýí íá ðåèáßíïõí, íá ôñáõìáôßæïíôáé êáé íá áññùóôáßíïõí
óôïõò ÷þñïõò äïõëåéÜò. Ãéá íá áíáöåñèïýìå ìüíï óôï ðñüóöáôï ðáñåëèüí ôïõ åëëáäéêïý ÷þñïõ
156 Üíèñùðïé Ý÷ïõí ðåèÜíåé ôá 4 ÷ñüíéá ôçò êáôáóêåõÞò ôùí ïëõìðéáêþí Ýñãùí. ÄåêÜäåò Üíèñùðïé
Ý÷ïõí ðåèÜíåé ôá ôåëåõôáßá ÷ñüíéá áðü åêñÞîåéò óôá äéõëéóôÞñéá êáé óôïõò óôáèìïýò ðáñáãùãÞò
åíÝñãåéáò, áðü áíáèõìéÜóåéò óôá íáõðçãåßá êáé óôá ëéãíéôùñõ÷åßá, áðü íáõÜãéá óôç íáõôéëßá (åßôå
óêüðéìá åßôå áðü Ýëëåéøç óõíôÞñçóçò), áðü ðôþóåéò áðü ýøïò óôá åñãïôÜîéá êáé ôéò ïéêïäïìÝò,
áðü ôñï÷áßá óôéò ìåôáöïñÝò. ÅêáôïíôÜäåò Üíèñùðïé áðü áôõ÷Þìáôá ðïõ åßôå ëüãù ôçò öýóçò
ôçò äïõëåéÜò åßôå ëüãù óõíèçêþí äåí Þôáí èáíáôçöüñá, Ý÷ïõí áêñùôçñéáóôåß, õðïóôåß ïëéêÝò Þ
ìåñéêÝò áíáðçñßåò, Ý÷ïõí ôñáõìáôéóôåß. ÅêáôïíôÜäåò Üíèñùðïé Ý÷ïõí ðñïóâëçèåß áðü êáñêßíïõò,
ðíåõìïíïëïãéêÝò, ïñèïðåäéêÝò, êáñäéáããåéáêÝò ðáèÞóåéò, áðü ïöèáëìïëïãéêÜ ðñïâëÞìáôá êáé
ðñïâëÞìáôá áêïÞò. ÐïëëÜ áðü áõôÜ ìðïñåß íá åßíáé åëáöñéÜò ìïñöÞò, áëëÜ åðßóçò ðïëëÜ ìðïñåß
íá ïäçãÞóïõí êáé óôïí èÜíáôï, Ýóôù êáé ìåôÜ áðü ÷ñüíéá, êÜíïíôáò Ýôóé äýóêïëç ôçí êáôáãñáöÞ
(êáé ôçí áðïæçìßùóç, áí ìðïñåß íá èåùñçèåß áðïæçìßùóç ãéá ôçí áíèñþðéíç æùÞ ôï ïðïéïäÞðïôå
÷ñçìáôéêü ðïóü, ðïõ áêüìá êáé ìå ôïõò üñïõò ôçò ïéêïíïìßáò ôçò áãïñÜò åßíáé øß÷ïõëá). Áêüìá ðéï
äýóêïëï íá êáôáãñáöåß åßíáé ôï ðüóïé ðÜó÷ïõí áðü êáôÜèëéøç, Üã÷ïò, íåõñïëïãéêÝò äéáôáñá÷Ýò áðü
êáôáññÜêùóç ôçò áíèñþðéíçò õðüóôáóçò.
Áí ãéá ôá áöåíôéêÜ åßíáé åýêïëï íá áøçöïýí ôçí áíèñþðéíç æùÞ, üôáí ç êïéíùíéêÞ óõíèÞêç ôïõò ôï
åðéôñÝðåé, åßíáé ðïëý ðéï åýêïëï íá êáôáñãïýí êåêôçìÝíá ðïõ áöïñïýí ôçí áóöÜëéóç, ôçí áðïæçìßùóç
ôçò õðåñùñßáò, ôï ìÝãéóôï ÷ñüíï åñãáóßáò. Óå ðåñéüäïõò ýöåóçò ôùí êïéíùíéêþí áãþíùí, üðùò
óÞìåñá, ìðïñïýí íá ìáò åîáíáãêÜæïõí, ìÝóù ôïõ åêâéáóìïý ôçò áíåñãßáò, íá äïõëåýïõìå ÷ùñßò íá
ìáò êïëëÜíå Ýíóçìá, (÷ùñßò íá ðëçñùíüìáóôå ìå âÜóç ôéò óõëëïãéêÝò óõìâÜóåéò), íá ìáò êëÝâïõí
óôéò õðåñùñßåò êáé íá ìáò õðï÷ñåþíïõí íá äïõëåýïõìå üóï áðáéôåß ç “äïõëåéÜ”. Êé áí áõôü éó÷ýåé
ãéá üóïõò åß÷áí ôçí “ôý÷ç” íá ãåííçèïýí êáé íá Ý÷ïõí ôçí õðçêïüôçôá ôïõ ôüðïõ ðïõ äïõëåýïõí, éó÷ýåé
óå ðïëý ðéï ìåãÜëï âáèìü ìå ôïõò ìåôáíÜóôåò, ðïõ åêôüò áðü ôïí åêâéáóìü ôçò áíåñãßáò, Ý÷ïõí
íá áíôéìåôùðßóïõí êáé áõôü ôçò “ðáñáíïìßáò”, ôçí áðïìüíùóç êáé ðïëëÝò öïñÝò ôï ñáôóéóìü, ôç
îåíïöïâßá, ôçí áðáîßùóç áðü ôï êïéíùíéêü óýíïëï.

11
 Ãõíáßêá êáé ìéóèùôÞ åñãáóßá
¼ôáí ïé íÝåò âéïìç÷áíéêÝò ÷þñåò âñÞêáí ôçí áðÜíôçóç óôçí áíÜãêç ãéá ìåãáëýôåñç åñãáôéêÞ äýíáìç
óôçí ãõíáéêåßá åñãáóßá, äçìéïõñãÞèçêå ôï êáéíïýñãéï ìïíôÝëï ôçò ãõíáßêáò-åñãÜôñéáò. ÅêáôïíôÜäåò
÷éëéÜäåò ãõíáéêþí ðïõ èåùñÞèçêå üôé âñéóêüôáí óå “ðáñáãùãéêÞ çëéêßá”, Üöçíáí ó’ áõôü ôï óçìåßï
ôçí ðÜãéá óöáßñá ìÝóá óôçí ïðïßá ôïõò åðéôñåðüôáí íá æÞóïõí êáé åéóÝñ÷ïíôáí óôïí “ðáñáäïóéáêÜ
áíôñéêü” êüóìï ôçò ìéóèùôÞò åñãáóßáò. Ï áóôéêüò öåìéíéóìüò, êïíôüöèáëìïò üóï ðïôÝ, ÷áéñåôßæåé ôçí
êïóìïúóôïñéêÞ áëëáãÞ êáé ôçí âáöôßæåé “÷åéñáöÝôçóç”.
Áðü ôüôå, êáé ðáñ’ üëï ôïí üãêï ôïõ íåñïý ðïõ êýëçóå óôï ìýëï ôçò éóôïñßáò, ôá ðñÜãìáôá äåí
äåß÷íïõí íá Ý÷ïõí áëëÜîåé êáé ðïëý. ¼óïí áöïñÜ óôéò ãõíáßêåò, ç ìéóèùôÞ óêëáâéÜ óõíå÷ßæåé íá
ôáõôßæåôáé ìå ôç ÷åéñáöÝôçóç, ôï åñãáóéáêü êÜôåñãï óõíå÷ßæåé íá èåùñåßôáé ôï êáôåîï÷Þí ðåäßï ôçò
Ýêöñáóçò áõôïý ðïõ ÷ïíôñïêïììÝíá ïíïìÜóôçêå “ãõíáéêåßá áðåëåõèÝñùóç”. Åäþ ôï éäåïëüãçìá ôçò
êõñéáñ÷ßáò üôé “ç åñãáóßá (ìå ôçí Ýííïéá, öõóéêÜ, ôçò ìéóèùôÞò åñãáóßáò) áðåëåõèåñþíåé”, âñßóêåé ôçí
áðüëõôç åöáñìïãÞ ôïõ, áöïý ôï æÝøéìï óôï Üñìá ôçò ðáñáãùãÞò åßíáé ï ìüíïò ôñüðïò ðïõ åðéôñÝðåé
óôç ãõíáßêá íá ñßîåé ìáýñç ðÝôñá óôï ìïõãêü, ôõöëü êáé áðñïóÜñìïóôï “ãõíáéêåßï” óýìðáí.
¼ìùò áõôü ðïõ îÝ÷áóå ðïëý ðñüèõìá ï áóôéêüò öåìéíéóìüò, åßíáé ôï ãåãïíüò ðùò ïé êïéíùíéêÝò
ó÷Ýóåéò äå äéáãñÜöïíôáé ìå ìéá ìïëõâéÜ, äåí îïñêßæïíôáé ìå ëÝîåéò. Ï óåîéóìüò, ùò óõóôáôéêü
óôïé÷åßï ôïõ êõñßáñ÷ïõ ðïëéôéóìïý, äåí Þôáí äõíáôüí íá ìðåé óôï ÷ñïíïíôïýëáðï ôçò éóôïñßáò ìüíï
êáé ìüíï åðåéäÞ êÜðïéïé èåþñçóáí üôé ïé ãõíáßêåò áðåëåõèåñþèçêáí, ãåíéêÜ êé áüñéóôá. Áíôßèåôá, æåé
êáé âáóéëåýåé ìÝóá êé Ýîù áð’ ôï åñãáóéáêü ðåäßï, äéáìïñöþíïíôáò ôç èÝóç áõôïý ôïõ ðëÜóìáôïò
ðïõ áðïêáëåßôáé ãõíáßêá.
Ôï íá åßóáé, ëïéðüí, åñãáæüìåíç ãõíáßêá ðïëý óõ÷íÜ óçìáßíåé íá áìåßâåóáé ëéãüôåñï ãéá ðåñéóóüôåñç
äïõëåéÜ, íá ëïéäïñåßóáé ìå åõêïëßá êáé íá áíÝ÷åóáé ôéò ðéï áçäéáóôéêÝò ðôõ÷Ýò ôçò ðñïóùðéêüôçôáò
ôïõ êÜèå öáëëïêñÜôç ðïõ êÜèåôáé óôç èÝóç ôïõ áöåíôéêïý êáé ü÷é ìüíï. Ôï êáëýôåñï ðïõ ìðïñåßò íá
åëðßæåéò, åßíáé íá óïõ äïèåß ç åýöçìïò ìíåßá üôé “äïõëåýåéò óáí Üíôñáò”, “óêÝöôåóáé óáí Üíôñáò” êáé
“áðïöáóßæåéò óáí Üíôñáò”, íá óïõ áíáãíùñéóôåß äçëáäÞ üôé Ý÷åéò ìå åðéôõ÷ßá áðïëÝóåé üëá åêåßíá
ôá ÷áñáêôçñéóôéêÜ ðïõ óå êáèéóôïýí ãõíáßêá, êáé Üñá êáôþôåñç. ÂÝâáéá áí êÜèåóáé åóý óôç èÝóç ôïõ
áöåíôéêïý, ìðïñåßò íá êÜíåéò ôá ßäéá êáé ÷åéñüôåñá óå üóïõò åßíáé áðü êÜôù óïõ.
ÐáñÜëëçëá ì’ üëá áõôÜ, óá ãõíáßêá Ý÷åéò íá åêðëçñþóåéò êáé Ýíáí áñ÷Ýãïíï “ðñïïñéóìü”, ï
ïðïßïò äåí ìðïñåß íá èáöôåß êÜôù áð’ ôï âÜñïò ôçò åîüäïõ óïõ óôç óöáßñá ôçò ìéóèùôÞò åñãáóßáò.
Ç êõñßáñ÷ç çèéêÞ ôï ôïíßæåé êÜèå ìÝñá: “áðü åóÝíá åîáñôÜôáé ç åðéâßùóç áõôïý ôïõ êüóìïõ ùò
Ý÷åé”. ÊÜðïõ åäþ, åêåßíç ç êïõôóïõñåìÝíç “áðåëåõèÝñùóç” âãÜæåé ôïí åðéèáíÜôéï ñüã÷ï ôçò. Ç
ãõíáßêá éóïññïðåß áíÜìåóá óå äõï ñüëïõò-êëåéäéÜ, ðñïóðáèþíôáò íá öáíåß áíôÜîéá ôïõ äþñïõ
ôçò “åëåõèåñßáò” ÷ùñßò íá ðñïäþóåé ôéò ðñïóäïêßåò ïëüêëçñïõ ôïõ ðïëéôéóìïý. Ôï èÝáìá âïçèÜåé

12
ôçí õðüèåóç ðáñïõóéÜæïíôáò ôéò õðåñãõíáßêåò ôçò íÝáò
åðéôõ÷ßá, ìåãáëþíïõí åõôõ÷éóìÝíá ìùñÜ êáé åõ÷áñéóôïýí
åõôõ÷éóìÝíïõò óõæýãïõò, ÷ùñßò íá âáñõãêùìïýí ïýôå
ãéá ìéá óôéãìÞ, ìéáò êáé Ý÷ïõí êáôáöÝñåé ôüóï êáëÜ
íá óõíäõÜóïõí “áðåëåõèÝñùóç” êáé “ðñïïñéóìü”,
“ôåñðíüí” (äéüôé ðåñß áõôïý ðñüêåéôáé) êáé “ùöÝëéìïí”. Ôï
ãåëïßï äéáíïçôéêü Üëìá ôïõ “äéêáéþìáôïò” óôç äïõëåéÜ,
ìåôáó÷çìáôßæåôáé åäþ óå Ýíá Üëëï, áêüìá ãåëïéüôåño:
áõôü ôçò “åëåýèåñçò åðéëïãÞò”. Ï åêâéáóìüò ôçò ìéóèùôÞò
åñãáóßáò ðáñïõóéÜæåôáé óáí ìéá åõãåíéêÞ ðáñá÷þñçóç
ôçò öéëåýóðëá÷íçò êõñéáñ÷ßáò óôç ãõíáßêá, óáí Ýíá âÞìá
áð’ ôï ïðïßï èá ìðïñÝóåé íá êçñýîåé ôïí ðüëåìï åíÜíôéá
óôç ÷ñüíéá êáôáðßåóç.
¼ìùò ôï êÜôåñãï ðáñáìÝíåé êÜôåñãï ðáñ’ üëåò ôéò
äéáíïçôéêÝò áë÷çìåßåò ôùí áöåíôéêþí. Ç “åëåýèåñç
åðéëïãÞ” äåí åßíáé ðáñÜ åñãáôïþñåò, êëåììÝíïò ÷ñüíïò
êáé óôõãíüò åêâéáóìüò. Ç åõëïãçìÝíç “÷åéñáöÝôçóç”
äåí åßíáé ðáñÜ Ýíá Üëëï, ðéï “åõãåíéêü”, ðñüóùðï ôçò
åêìåôÜëëåõóçò.
Êáé ôï óõìðÝñáóìá åßíáé ðÜíôá ôï ßäéï: êáìßá áðåëåõèÝñùóç
äåí óõíôåëåßôáé ìÝóá ó’ áõôüí ôïí ðïëéôéóìü, ìÝóá óôá üñéá
ôçò ìéóèùôÞò óêëáâéÜò. Ç “ãõíáéêåßá ÷åéñáöÝôçóç” åßíáé ç
ìáóêáñåìÝíç ÷õäáéüôçôá ôùí áöåíôéêþí.
Ðïñåßá åíÜíôéá óôï êëåßóéìï ôïõ åñãïóôáóßïõ ôçò ÓÉÓÓÅÑ-ÐÁËÊÏ, áðü åñãÜôñéåò êáé áëëçëÝããõïõò, ôïí ÌÜúï ôïõ 2003
åðï÷Þò, ðïõ äïõëåýïõí áäéÜêïðá êáé ìå
Ëßãåò óêÝøåéò ó÷åôéêÜ ìå ôçí ðïñíåßá
¼ôáí êõñßáñ÷ç áîßá åßíáé ôï êÝñäïò, ôá
ðÜíôá ìåôñïýíôáé óå ÷ñÞìá, ðùëïýíôáé êáé
áãïñÜæïíôáé. Áêüìá êáé ôï ßäéï ìáò ôï óþìá.
¼÷é áðëþò ç óùìáôéêÞ (åñãáôéêÞ) äýíáìç,
áëëÜ áõôü êáè’ áõôü ôï áíèñþðéíï óþìá. Ç
ðïñíåßá (êáôáíáãêáóôéêÞ Þ ìç) äåí áðïôåëåß
êÜôé êáéíïýñãéï, áëëÜ áíáäåéêíýåé, óå üëï
ôïõò ôï ìåãáëåßï, ôá ÷áñáêôçñéóôéêÜ êáé ôéò
áîßåò ôïõ êüóìïõ ôçò ìéóèùôÞò óêëáâéÜò. Åíüò
êüóìïõ üðïõ ç óùìáôåìðïñßá êáé ç åêðüñíåõóç
ãõíáéêþí (üëùí ôùí çëéêéþí) áðïôåëïýí ìéá
áðü ôéò ðéï êåñäïöüñåò åðé÷åéñÞóåéò. ×éëéÜäåò
ãõíáßêåò åéóÜãïíôáé óôïí åëëáäéêü ÷þñï ùò
óêåýïò çäïíÞò, öõëáêßæïíôáé (óå “íüìéìåò” Þ
“ðáñÜíïìåò” öõëáêÝò), âéÜæïíôáé, îõëïêïðïýíôáé
êáé åêäßäïíôáé áðïöÝñïíôáò ôåñÜóôéá êÝñäç
ôüóï óôïõò óýã÷ñïíïõò äïõëÝìðïñïõò, üóï êáé
óôïõò åðé÷åéñçìáôßåò (ìáóôñïðïýò).
Ç ðïñíåßá äåí åßíáé ìéá ðáñÝêêëéóç, áëëÜ ìéá
óõíèÞêç áðüëõôá óõìâáôÞ ìå ôçí ðñáãìáôéêüôçôá
óôçí ïðïßá êÜèå ðôõ÷Þ ôçò æùÞò ìáò, êÜèå áíÜãêç
óùìáôéêÞ êáé óõíáéóèçìáôéêÞ õðÜãåôáé óôïõò
íüìïõò ôçò áãïñÜò êáé áðïôåëåß åìðüñåõìá.
13
 ÌåôáíÜóôåò, ôï ôåëåõôáßï ãñáíÜæé óôç ìç÷áíÞ…
ÌÝóá áðü ôéò åñãáóéáêÝò ó÷Ýóåéò êáé ôïõò üñïõò äïõëåéÜò, ðïõ áíáöÝñèçêáí êáé ðåñéãñÜöçêáí óôéò
ðñïçãïýìåíåò óåëßäåò, áíáêýðôåé áêüìá Ýíá æÞôçìá. Ôïí ÁÐÅÑÃÉÁ ÌÅÔÁÍÁÓÔÙÍ
ôåëåõôáßï áéþíá ôïõëÜ÷éóôïí, ïé ìåôáíÜóôåò áðïôåëïýí ÅÑÃÁÔÙÍ ÃÇÓ
âáóéêÞ êéíçôÞñéá äýíáìç óôá ãñáíÜæéá ðáñáãùãÞò ôçò ÓÔÏÍ ÁÃÉÏ ÃÅÙÑÃÉÏ ÖÅÑÑÙÍ
óýã÷ñïíçò êáðéôáëéóôéêÞò ìç÷áíÞò. Áðåñãßá ìåôáíáóôþí åñãáôþí ãçò îÝóðáóå
Ïé ìåôáíÜóôåò êáé ï ñüëïò ôïõò óôç äïìÞ ïñãÜíùóçò óôïí Áú Ãåþñãéï Öåññþí (êïíôÜ óôï Âåëåóôßíï
ôçò êåöáëáéïêñáôéêÞò ïéêïíïìßáò êáé êáôÜ åðÝêôáóç Ìáãíçóßáò) ðñïò ôá ôÝëç ôïõ ÌÜç 1998, ìå
áßôçìá ôçí áýîçóç ôïõ ìåñïêÜìáôïõ óôéò 5.000
ç êïéíùíéêÞ ôïõò èÝóç ôáõôßæåôáé ðëåéïøçöéêÜ ìå ôçí
äñ÷, ôï 8ùñï êáé ôçí áóöÜëéóç.
åñãáôéêÞ ôÜîç, ôïõò êáôáðéåóìÝíïõò êáé ôïõò êïéíùíéêÜ Ïé ìåôáíÜóôåò äïõëåýïõí ãéá 4.000 äñ÷ ôç
áðïêëåéóìÝíïõò. ÌéëÜìå ãéá áíèñþðïõò ïéêïíïìéêÜ êáé ìÝñá, 12 þñåò (ðïõ ðáñáðÝìðåé óå óõíèÞêåò
êïéíùíéêÜ åîáèëéùìÝíïõò, ðïõ Ý÷ïõí âéþóåé óôç ÷þñá 19ïõ áéþíá), ÷ùñßò íá åßíáé áóöáëéóìÝíïé. Ïé
ôïõò åíäïêáðéôáëéóôéêïýò ôñéãìïýò êáé êåöáëáéïêñáôéêÝò óõíèÞêåò æùÞò ôïõò Üèëéåò: êïéìïýíôáé óôçí
óõãêñïýóåéò, (ðüëåìïé, ïéêïíïìéêÜ êñÜ÷, äéêôáôïñßåò ýðáéèñï Þ óå êáëýâåò, ãýñù óôá 8 Üôïìá Üíá
ê.ë.ð.) óõ÷íÜ öáéíüìåíá ðïõ ðñïêýðôïõí áðü ôçí äùìÜôéï.
ÁõôÞ Þôáí ç óôÜóç ôïõ åñãáôéêïý êÝíôñïõ
ïëïÝíá åíôåéíüìåíç åðßèåóç ôùí êõñßáñ÷ùí óå Ýíá
Âüëïõ: áñêÝóôçêå óå ìéá ÷ëéáñÞ äÞëùóç
ðáãêïóìïéïðïéçìÝíï ðëÝïí åðßðåäï. ¸ôóé, ìçí Ý÷ïíôáò ôïõ ðñïÝäñïõ ôïõ Áíô. ÔõëéãáäÜ üôé ôï
Üëëç åðéëïãÞ áíáãêÜæïíôáé íá åãêáôáëåßøïõí ôéò óõíäéêáëéóôéêü êßíçìá “âëÝðåé èåôéêÜ” áõôÞí
åóôßåò ôïõò ðñïò ôçí áíáæÞôçóç âéïôéêþí ðüñùí óå ôçí êéíçôïðïßçóç. ÐÝñáí áõôïý ôßðïôå Üëëï.
êÜðïéá Üëëç ÷þñá Ý÷ïíôáò ôéò øåõäáéóèÞóåéò ãéá ìéá Ðñïöáíþò, äåí èÝëåé íá ôá ÷áëÜóåé ìå ôïõò
“ïíåéñåìÝíç”, “áîéïðñåðÞ” æùÞ, ðïõ éóïäõíáìïýí ôéò íôüðéïõò ìéêñïìåóáßïõò åñãïäüôåò. ÐÝðëï
ðåñéóóüôåñåò öïñÝò ìå Ýíá êïììÜôé øùìß ðáñáðÜíù. óéùðÞò Ýðåóå êáé áðü ôá ôïðéêÜ ì.ì.å.,
ÖõóéêÜ ç èÝóç ôïõò áõôÞ êáé ç Ýëëåéøç Üëëùí åðéëïãþí üðùò óõìâáßíåé óõíÞèùò óå ôÝôïéïõ åßäïõò
“åíï÷ëçôéêÜ” èÝìáôá.
ôïõò êáèéóôÜ Ýñìáéï óôéò ïñÝîåéò ôùí ìéêñþí Þ ìåãÜëùí Ïé ôåëåõôáßåò ðëçñïöïñßåò ðïõ ìðüñåóáí íá
áöåíôéêþí, ðïõ ôïõò âëÝðïõí ùò öôçíÞ åñãáôéêÞ âãïýí ðñïò ôá Ýîù áíáöÝñïõí üôé ïé áãñüôåò
äýíáìç ÷ùñßò áðáéôÞóåéò êáé ðüóï ìÜëëïí äéåêäéêÞóåéò, áöåíôéêÜ ðáñáìÝíïõí áíõðï÷þñçôïé êáé üôé
äïõëïðÜñïéêïõò äçëáäÞ óôá åñãáóéáêÜ êÜôåñãá. Ýöåñáí áðåñãïóðÜóôåò (ìå ôçí áíï÷Þ ôïõ
ÁõôÞ ç óõíèÞêç åßíáé êáôÜ ðïëý ÷åéñüôåñç ãéá üóïõò åñãáôéêïý êÝíôñïõ Âüëïõ) áðü Üëëåò ðåñéï÷Ýò,
ìåôáíÜóôåò ìÝíïõí êáé äïõëåýïõí óôçí åðáñ÷ßá, üðïõ ç ìå áðïôÝëåóìá íá êåñäßóïõí ôç ìÜ÷ç.
êïéíùíßá (ðéï êëåéóôÞ, áðïìïíùìÝíç, óõ÷íÜ óõíôçñçôéêÞ Ðñüêåéôáé ãéá ôçí ðñþôç áðåñãßá ìåôáíáóôþí
óôçí ÅëëÜäá (ðïõ Ýãéíå ãíùóôÞ) êáé ç ïðïßá
êáé åðéöõëáêôéêÞ) ôïõò áíôéìåôùðßæåé ðåñéóóüôåñï
äåß÷íåé, ìå áíÜãëõöï ôñüðï, ôçí áðïìüíùóç
å÷èñéêÜ êáé åðéèåôéêÜ, åíþ ïé óõíèÞêåò äéáâßùóçò êáé ôïõò áðü ôïõò íôüðéïõò ðñïëåôÜñéïõò (óôïé÷åßá
äïõëåéÜò åßíáé ðéï óêëçñÝò. áðü “Å”, 27 ÌÜç 1998).
14
 Ç êáôÜóôáóç áõôÞ, üðùò Ý÷åé äïìçèåß êáé ïñãáíùèåß ÁÐÅÑÃÉÁ ÌÅÔÁÍÁÓÔÙÍ
áðü ôïõò êõñßáñ÷ïõò, ôïõò èÝëåé ðáñÜíïìïõò (Þ óå ÅÑÃÁÔÙÍ ÃÇÓ
ìéá äéáñêÞ çìéðáñáíïìßá) Üñá åýêïëá åëÝãîéìïõò ÊÏÍÔÁ ÓÔÁ ÃÉÁÍÍÉÔÓÁ
êáé ÷åéñáãùãßóéìïõò, ìéóïåíôáãìÝíïõò óôçí êïéíùíßá Ôçí ðåñáóìÝíç âäïìÜäá, ãýñù óôá ìÝóá
ôçò ïðïßáò ôïõò íüìïõò åðéâÜëëåôáé íá ôçñïýí êáé Ìáñôßïõ 2002, óå ÷ùñéÜ êïíôÜ óôá ÃéáííéôóÜ
óôçò ïðïßáò ôçí åõçìåñßá ðñÝðåé íá óõìâÜëïõí, ìç ôïõ íïìïý ÐÝëëáò, ìåôáíÜóôåò åñãÜôåò ãÞò,
Áëâáíïß óôçí ðëåéïøçößá ôïõò, Üñ÷éóáí
ëçóìïíþíôáò üìùò ðïôÝ ôïí ôßôëï ôïõ “öéëïîåíïýìåíïõ”
áðåñãßá ãéá êáëýôåñá ìåñïêÜìáôá. Äïõëåýïõí
ðïõ ôïõò áðïäßäåôáé. Äçìéïõñãåßôáé Ýôóé ìéá óõíèÞêç ôçí óå ÷ùñÜöéá óðáñáããéþí, ðÜíù áðü 10 þñåò ôç
ïðïßá ìðïñïýìå íá ïíïìÜóïõìå “åêâéáóôéêÞ áöïìïßùóç”. ìÝñá ãéá 15 åõñþ ìåñïêÜìáôï.
Óýìöùíá ìå ôçí ïðïßá ïé ìåôáíÜóôåò ïöåßëïõí íá ÆçôÜíå íá áõîçèåß ôï ìåñïêáìáôü ôïõò áðü 15
õðáêïýóïõí óôïõò íüìïõò, ôá óýìâïëá, ôïõò èåóìïýò, óå 18 åõñþ. Ãéá áõôü ôï ëüãï ðñáãìáôïðïßçóáí
íá äå÷ôïýí ôéò óõíÞèåéåò, ôïí ôñüðï êáé ôá ðñüôõðá óõãêÝíôñùóç óôï ÷ùñéü ÃáëáôÜäåò, üðïõ
æùÞò ôùí äõôéêþí êïéíùíéþí, ÷ùñßò üìùò íá éó÷ýïõí ãéá Ýêáíáí ãíùóôü ôï áéôçìÜ ôïõò êáé áñíÞèçêáí
íá áêïëïõèÞóïõí ôïõò áãñüôåò-áöåíôéêÜ óôá
áõôïýò ïé “äçìïêñáôéêÝò êáé êáôï÷õñùìÝíåò ãéá üëïõò
÷ùñÜöéá ãéá äïõëåéÜ.
åëåõèåñßåò”. ¼ëá ôá ðáñáðÜíù äåí áðïôåëïýí ìéá Ïé áãñüôåò-áöåíôéêÜ áðü ôçí ìåñéÜ ôïõò,
åðéëïãÞ ãéá ôïõò ìåôáíÜóôåò, áëëÜ êÜôé åðéâåâëçìÝíï, ôï áñíïýíôáé íá äþóïõí áõôÞ ôçí áýîçóç. Óå
ïðïßï åßôå ôï äÝ÷ïíôáé åßôå êáëïýíôáé íá áíôéìåôùðßóïõí óýóêåøç ìÜëéóôá ðïõ Ýãéíå óôéò 20 Ìáñôßïõ
ôïí áðïêëåéóìü, ôïí ÷ëåõáóìü êáé ôçí áðïìüíùóç, ðáñüíôïò ôïõ äçìÜñ÷ïõ Ì. ÁëåîÜíäñïõ,
óõìðåñéöïñÝò ðïõ áêïëïõèïýí ôïõò ÷áñáêôçñéóìïýò áðåßëçóáí üôé üðïéïò äåí åðéóôñÝøåé ãéá
“îÝíïò”, “áëëïäáðüò”, “ìåôáíÜóôçò”. Ç áöïìïéùóÞ äïõëåéÜ óôï ÷ùñÜöé ìå ìåñïêÜìáôï 15 åõñþ
èá ôéìùñåßôáé ìå äéáêïðÞ ôçò óýìâáóÞò ôïõ,
ôïõò, ðïõ óå êáìßá ðåñßðôùóç äåí óçìáôïäïôåß êáé
ðïõ óçìáßíåé, ðñáêôéêÜ, áðÝëáóç.
ôçí åíôáîÞ ôïõò, äåí ôïõò åðéôñÝðåé ôçí äéáôÞñçóç Ôï áðïôÝëåóìá Þôáí üôé êÜðïéïé ìåôáíÜóôåò,
ïýôå ß÷íïõò áðü ôá ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôïõò (ðïëéôéóìéêÜ, ëüãù ïéêïíïìéêþí äõóêïëéþí ãýñéóáí óôç
èñçóêåõôéêÜ, ãëùóóéêÜ, êïõëôïýñáò). ÁðÝíáíôé óå áõôÞ äïõëåéÜ, åíþ Üëëïé óõíÝ÷éóáí ôçí áðåñãßá.
ôçí å÷èñéêÞ êáôÜóôáóç ïé ìåôáíÜóôåò ðñïôÜóóïõí óõ÷íÜ ÕðÜñ÷ïõí ðëçñïöïñßåò ðïõ áíáöÝñïõí üôé
ùò Üìõíá ôçí ðñïóêïëëçóÞ ôïõò óôéò ðáñáäüóåéò ïìÜäåò áðåñãþí áðåßëçóáí áðåñãïóðÜóôåò íá
ôïõò èñçóêåõôéêÝò êáé êïéíùíéêÝò. ÊÜôé ôÝôïéï âÝâáéá, ìçí ðÜíå ãéá äïõëåéÜ óôá ÷ùñÜöéá. ÊÜðïéïé,
ìÜëéóôá, áíÝöåñáí üôé Þôáí êïõêïõëïöüñïé êáé
êáôÜ ôçí áðïøÞ ìáò, äåí áðïôåëåß äéÝîïäï, êáèþò äåí
üôé, åðéðëÝïí, êáôÝóôñåøáí ÷ùñÜöéá. Äõóôõ÷þò,
áìöéóâçôåß êáé äåí åíáíôéþíåôáé óôï õðÜñ÷ùí êáèåóôþò äåí õðÜñ÷ïõí ðëçñïöïñßåò ãéá ôçí Ýêâáóç ôçò
åêìåôÜëëåõóçò êáé êáôáðßåóçò, áëëÜ áðïôåëåß ôçí Üëëç áðåñãßáò, óå ìéá ðåñéï÷Þ ðïõ áðáó÷ïëåß ðÜíù
üøç ôïõ ßäéïõ íïìßóìáôïò. Ôá ðáñáðÜíù äåí óçìáßíïõí áðü 2.000 ìåôáíÜóôåò åñãÜôåò ãÞò.
üôé áìöéóâçôïýìå ôçí ýðáñîç äéáöïñåôéêþí êïõëôïýñùí
êáé ôçí óçìáóßá ôïõò ôüóï ãéá ôçí õðáñîÞ ìáò, üóï êáé ãéá ôçí óõíýðáñîÞ ìáò. ÖõóéêÜ, Ýíá ìåãÜëï
ìÝñïò ôùí ìåôáíáóôþí áöïìïéþíåôáé ðëÞñùò (éäßùò ç 2ç êáé 3ç ãåíéÜ, ôïõëÜ÷éóôïí åäþ óôçí ÅëëÜäá)
15
áðïäå÷üìåíïé ôïí äõôéêü ôñüðï æùÞò, äß÷ùò âÝâáéá íá ÐÅÔÕ×ÇÌÅÍÇ
ãßíïíôáé áðüëõôá áðïäåêôïß áðü ôï êïéíùíéêü óýíïëï. ÁÐÅÑÃÉÁ ÌÅÔÁÍÁÓÔÙÍ,
ÐáñÜëëçëá ìå ôá ðáñáðÜíù, óçìáíôéêü ðáñÜãïíôá ÃÉÁ ÔÁ ÌÅÑÏÊÁÌÁÔÁ,
áðïôåëåß ç êáôáóêåõÞ êáé ðñïþèçóç ñáôóéóôéêþí êáé ÓÔÇ ÂÏÕÐÑÁÓÉÁ ÇËÅÉÁÓ
Ðñéí áðü ìåñéêÝò ìÝñåò üëïé ó÷åäüí ïé
åèíéêéóôéêþí ðñïôýðùí áðü ôçí êõñéáñ÷ßá (Ì.Ì.Å.,
îÝíïé åñãÜôåò ôçò ðåñéï÷Þò Âïõðñáóßáò Ýêáíáí
èñçóêåßá, ó÷ïëåßï, ðïëéôéêïß äéá÷åéñéóôÝò) ôá ïðïßá áðåñãßá, áðáéôþíôáò áýîçóç ìåñïêÜìáôïõ
ïäçãïýí óôçí îåíïöïâßá êáé ôç óõíôçñçôéêïðïßçóç ôçò áðü 17 óôá 25 åõñþ. ¾óôåñá áðü óêëçñÝò
êïéíùíßáò (ç ïðïßá äåí Ý÷åé ðÜíôïôå ìéá ðáèçôéêÞ óôÜóç, äéáðñáãìáôåýóåéò, ðïõ êñÜôçóáí äýï ìÝñåò,
áëëÜ ùò Ýíá âáèìü åíåñãçôéêÞ). Ìéá êïéíùíßá ðïõ áðÝóðáóáí, ôåëéêÜ, ìåñïêÜìáôï 20-21 åõñþ.
åßíáé Ýôïéìç íá äå÷ôåß ôçí åêÜóôïôå óôÜóç ôïõ êñÜôïõò Äåí ìðüñåóáí üìùò üëïé íá ÷áñïýí ãéá ðïëý
(ç ïðïßá êáèïñßæåôáé áíÜëïãá ìå ôá óõìöÝñïíôá ôïõ), áõôÞ ôç íßêç. Å÷èÝò, ÊõñéáêÞ 19 ÌáÀïõ 2002, Ýíáò
ðïõ Üëëïôå õéïèåôåß Ýíá ðïëý-ðïëéôéóìéêü, áíïé÷ôü êáé ïëüêëçñïò ïéêéóìüò Ýãéíå ðáñáíÜëùìá ðõñüò,
óôï äçìïôéêü äéáìÝñéóìá ÊáðåëÝôï ôïõ äÞìïõ
áíåêôéêü óôçí äéáöïñåôéêüôçôá ðñïóùðåßï êáé Üëëïôå
ÂÜñäáò Çëåßáò, üðïõ êáôïéêïýóáí åêáôïíôÜäåò
êçñýóóåé êõíÞãé ìáãéóóþí åíÜíôéá óå áõôïýò ðïõ Âïýëãáñïé åñãÜôåò. Åßêïóé ìßá áðü ôéò ôñéÜíôá
“ìáò ðáßñíïõí ôéò äïõëåßåò, ìáò êëÝâïõí...” êáé äåí ðÝíôå óõíïëéêÜ, êáôáóêåõáóìÝíåò ìå Ü÷õñï,
óôï÷ïèåôåß Üëëïõò áðü áõôïýò ðïõ Ýôõ÷å íá ãåííçèïýí êáëÜìéá êáé ÷áñôüíéá, ðáñÜãêåò Ýãéíáí óôÜ÷ôç,
óå Üëëï óçìåßï ôïõ ðëáíÞôç. óå ìåñéêÜ ëåðôÜ, áðü êÜðïéï ãêáæÜêé(;). Eõôõ÷þò
ÁðÝíáíôé óå áõôÞ ôçí êáôÜóôáóç åëÜ÷éóôåò öïñÝò ÷ùñßò íá õðÜñîïõí èýìáôá Þ ôñáõìáôéóìïß, ðáñ’
Ý÷ïõí îåóðÜóåé áíôéäñÜóåéò ìåôáíáóôþí êáé ó÷åäüí üëç ôçí ðáñïõóßá ìéêñþí ðáéäéþí, ÷Üñç óôçí
ðïôÝ ìáæéêÜ (åîáßñåóç öõóéêÜ áðïôåëåß ï ðñüóöáôïò Ýãêáéñç ðáñÝìâáóç ðõñïóâåóôþí êáé êáôïßêùí
ôïõ ÊáðåëÝôïõ. Ïé Âïýëãáñïé åñãÜôåò Ý÷áóáí
ÍïÝìâñçò óôç Ãáëëßá), ðáñÜ ìüíï óðïñáäéêÜ, üóïí üëá ôïõò ôá õðÜñ÷ïíôá êáé ôá ÷áñôéÜ ôïõò
áöïñÜ ôïõëÜ÷éóôïí ôçí åëëçíéêÞ ðñáãìáôéêüôçôá. (Üäåéåò ðáñáìïíÞò, äéáâáôÞñéá). Ïé êÜôïéêïé
Ç áäõíáìßá áõôÞ åìöáíßæåôáé áðü ôç äõóêïëßá ôïõò ðñïóÝöåñáí ñïõ÷éóìü êáé ôñüöéìá.
óõíåííüçóçò êáé ðïëëÝò öïñÝò ôç ìç ýðáñîç èÝëçóçò Ï êáôáõëéóìüò ôïõ ÊáðåëÝôïõ åßíáé Ýíáò áðü
ãéá óõíåýñåóç, ôüóï áðü ôá ßäéá ôá õðïêåßìåíá, üóï ôïõò äåêÜäåò ðïõ õðÜñ÷ïõí óôç ðåñéï÷Þ, üðïõ
êáé áðü ôá èåóìéêÜ óùìáôåßá-óõíäéêÜôá, ðïëéôéêÝò ïé ìåôáíÜóôåò áó÷ïëïýíôáé óå ìåãÜëåò åêôÜóåéò
ïñãáíþóåéò, óõëëïãéêüôçôåò, ïìÜäåò (áíáãíùñßæïíôáò ðáñáãùãÞò öñÜïõëáò êáé ðáôÜôáò. Ïé óõíèÞêåò
åßíáé êÜôé ðáñáðÜíù áðü Üèëéåò, êáèþò äåí
ôéò äéáöïñåôéêÝò áíôéëÞøåéò üëùí ôùí ðñïáíáöåñèÝíôùí
õðÜñ÷åé óôïõò êáôáõëéóìïýò áðï÷Ýôåõóç,
êéíÞóåùí êáé ó÷çìáôéóìþí). Åðßóçò, Üëëïò óçìáíôéêüò ðüóéìï íåñü êáé çëåêôñéêü ñåýìá (óôïé÷åßá áðü
ðáñÜãïíôáò åßíáé ç êáôáóôïëÞ, ï äéáñêÞò öüâïò ôçò “Å”, 20 ÌÜç 2002).
áðÝëáóçò êáèþò êáé ç Ýëëåéøç åìðéóôïóýíçò. Âåâáßùò
Ý÷ïõí õðÜñîåé êéíçôïðïéÞóåéò, êõñßùò óôçí åðáñ÷ßá Êåßìåíá ðïõ åêäüèçêáí
(¢ãéï Ãåþñãéï-Öåññþí Ìáãíçóßáò, Âïõðñáóßá-Çëåßáò, áðü ôï óôÝêé “áðü êïéíïý” óôï Âüëï
ÃáëáôÜäåò-Ãéáííéôóþí), üðïõ äåí åßíáé ëßãåò ïé öïñÝò, ðïõ ìåôáíÜóôåò ïé ïðïßïé äïýëåõáí óå
16
êáëëéÝñãåéåò ðñï÷þñçóáí óå áðåñãßåò äéåêäéêþíôáò êáëýôåñá ìåñïêÜìáôá êáé ëéãüôåñåò þñåò
äïõëåéÜò, áëëÜ êáé óôéò ðüëåéò, êõñßùò óå åñãïôÜîéá êáé ïéêïäïìÝò.

Ôï áßìá ôùí ìåôáíáóôþí ãåìßæåé ôéò ôóÝðåò ôùí áöåíôéêþí...

17
 ÁõôïïñãÜíùóç êáé äñÜóç óôïõò ÷þñïõò äïõëåéÜò
ÌÝóá ó’ Ýíá ðåñéâÜëëïí ôáîéêïý êáé êïéíùíéêïý áíôáãùíéóìïý, üðùò áõôü ôçò ìéóèùôÞò åñãáóßáò,
ïé åñãáæüìåíïé óõíåéäçôïðïßçóáí ôçí áíáãêáéüôçôá ôçò äçìéïõñãßáò óõëëïãéêïôÞôùí åíÜíôéá óôéò
åðéèÝóåéò-ïñÝîåéò ôïõ åêÜóôïôå áöåíôéêïý (ìåãÜëïõ Þ ìéêñïý). ¸ôóé äçìéïõñãÞèçêáí ôá ðñþôá
óõíäéêÜôá, ôá ïðïßá óôçí ðëåéïøçößá ôïõò ðáñÜ ôéò
ðñïèÝóåéò üóùí ôá îåêéíïýóáí, ãñÞãïñá ðåñíïýóáí
óôïí Ýëåã÷ï ôïõ êñáôéêïý Þ êÜðïéïõ êïììáôéêïý
ìç÷áíéóìïý. Áõôü åß÷å êáé Ý÷åé óáí óõíÝðåéá ôç
ìåôáôñïðÞ ôïõò óå ãñáöåéïêñáôéêïýò èåóìïýò
áðïóõìðßåóçò ôùí êïéíùíéêþí åíôÜóåùí, êáôáóôïëÞò
ôùí êéíçôïðïéÞóåùí (ðïõ îÝöåõãáí êáé îåöåýãïõí
áðü ôá íüìéìá ðëáßóéá ôá ïðïßá èÝôïõí êñÜôïò êáé
êåöÜëáéï) êáé ðñïþèçóçò äéáöüñùí êïììáôéêþí
ó÷åäéáóìþí.
¼ëá ôá ðáñáðÜíù åðéâåâáéþíïíôáé áí ñßîåé êáíåßò
ìéá ãñÞãïñç ìáôéÜ óôçí éóôïñßá ôïõ óõíäéêáëéóìïý Áðïêëåéóìüò óïýðåñ ìÜñêåô óôá ÐåôñÜëùíá
óôéò 12/11/05 åíÜíôéá óôï “áðåëåõèåñùìÝíï” ùñÜñéï
óôïí åëëáäéêü ÷þñï. Ç áðü ôá ðÜíù ìïñöÞ
ïñãÜíùóçò ç ïðïßá åðéâëÞèçêå áðü íùñßò, ï ïìïóðïíäéáêüò èåóìüò ôçò Ã.Ó.Å.Å., ðïõ êÜèå Üëëï
ðÜñá ïñéæüíôéïò åßíáé, ôï Ê.Ê.Å. *1 ôï ïðïßï åöáñìüæïíôáò ôéò áðïöÜóåéò ôçò Ã’ Äéåèíïýò, åðåäßùêå
(ìÝ÷ñé êáé óÞìåñá) ôïí ðëÞñç Ýëåã÷ï ôùí óõíäéêÜôùí ãéá äéêü ôïõ ðïëéôéêü üöåëïò, ïé êñáôéêÝò
ðáñåìâÜóåéò (ìå âßáéï Þ áöïìïéùôéêü ÷áñáêôÞñá) äåí åðÝôñåøáí óôïõò åñãáæüìåíïõò íá äñÜóïõí
ìüíïé ôïõò êáé áõôüíïìá. Áíôßèåôá áõôü óõíÝâç ìüíï óå óôéãìÝò ðïõ ç ãÝííçóç ôùí áãþíùí îåêéíïýóå
áðü ôïõò ôüðïõò äïõëåéÜò (êáé ü÷é áðü ôá êïììáôéêÜ ãñáöåßá) êáé ðïëëÝò öïñÝò Ýðáéñíáí äéáóôÜóåéò
åñãáôéêþí-êïéíùíéêþí åîåãÝñóåùí. ÁõôÜ åß÷áí ùò áðïôÝëåóìá ôçí äçìéïõñãßá äýï áíôéèÝôùí
ñåõìÜôùí. Áðü ôç ìßá ç åëåã÷üìåíç áðü ôï êñÜôïò êáé ôá áöåíôéêÜ Þ ôï Ê.Ê.Å., Ã.Ó.E.E. (ðïõ áñêåôÝò
öïñÝò Ýñ÷ïíôáé óå óýãêñïõóç åî áéôßáò ôùí äéáöïñåôéêþí åðéäéþîåùí êáé ó÷åäéáóìþí ôïõò) êáé áðü
ôçí Üëëç ôï áõôüíïìï óõíäéêáëéóôéêü êßíçìá. ¼ôáí ÷ñçóéìïðïéïýìå ôïí üñï áõôüíïìï óõíäéêáëéóôéêü
êßíçìá, åííïïýìå ôá óõíäéêÜôá, óùìáôåßá, åñãáôéêÜ ó÷Þìáôá êáé óõëëïãéêüôçôåò ðïõ ôüóï êáôÜ ôçí
ðåñßïäï ôçò óõãêñüôçóçò ôïõò, üóï êáé óôç óõíÝ÷åéÜ ôïõò äéáöýëáîáí ôçí áõôïíïìßá ôïýò áðÝíáíôé
óôïõò äéÜöïñïõò ìç÷áíéóìïýò (êõñßùò êïììáôéêïýò) áöïìïßùóçò êáé åëÝã÷ïõ. Áíáöåñüìáóôå óå
êéíÞóåéò ðïõ óõãêñïôÞèçêáí áðü ôïõò ßäéïõò ôïõò åñãáæüìåíïõò (åßôå åß÷áí ðïëéôéêÞ äñÜóç åßôå ü÷é) ìå
÷áñáêôçñéóôéêÜ ôá ïðïßá ôá ßäéá ôá õðïêåßìåíá üñéóáí. ÁõôÝò ïé êéíÞóåéò, ïé ïðïßåò ðïëëÝò öïñÝò äåí
èÝôïõí åî áñ÷Þò ôïí åáõôü ôïõò åêôüò ôùí èåóìþí, óôçí ðïñåßá ôïõò ëåéôïõñãïýí Ýîù êáé åíÜíôéá óå
18
áõôïýò. Áõôü óõìâáßíåé ãéáôß áíôéëáìâÜíïíôáé, áðü ôçí äñÜóç ôïõò, üôé ïé íüìïé êáé ôá èåóìéêÜ üñãáíá
áðïôåëïýí äéêëåßäåò áóöáëåßáò, ìÝóá äéáéþíéóçò ôïõ åêÜóôïôå êáèåóôþôïò êáé üôé ìÝóá áðü ôÝôïéá
êáíÜëéá äåí õðÜñ÷ïõí ôá ðåñéèþñéá ïýôå êáí ãéá äéåêäéêÞóåéò Þ õðåñÜóðéóç êåêôçìÝíùí. ÐáñÜëëçëá
ç åîùèåóìéêÞ äñÜóç ðáãéþíåôáé êáé íïìéìïðïéåßôáé óôéò áíôéëÞøåéò ôùí åñãáôþí åîáéôßáò ôçò óêëçñÞò
êáôáóôïëÞò, ðïõ ôï êñÜôïò åîáðïëýåé óå êñßóéìåò óôéãìÝò. ¼ôáí åßíáé áäýíáôç ç áðüóðáóç ôçò
êïéíùíéêÞò óõíáßíåóçò áíáëáìâÜíïõí äñÜóç ïé êáôáóôáëôéêïß ìç÷áíéóìïß-áóôõíïìßá
êáé áñêåôÝò öïñÝò ï óôñáôüò.
Ùóôüóï, ðáñüëï ðïõ ôï áõôüíïìï óõíäéêáëéóôéêü êßíçìá
áðïôÝëåóå ôï ðéï äõíáìéêü êïììÜôé ôùí
åñãáæïìÝíùí êáé ïäÞãçóå
ðïëëÝò öïñÝò

óôï îÝóðáóìá
êïéíùíéêþí åîåãÝñóåùí, äåí
êáôÜöåñå ìÝ÷ñé óÞìåñá íá îåðåñÜóåé ôïí
ôïðéêü êáé áðïóðáóìáôéêü ôïõ ÷áñáêôÞñá ìå óõíÝðåéá ôçí
äéáêåêïììÝíç êáé áóõíå÷Þ ðïñåßá ôïõ ìÝóá óôïí ÷ñüíï.
ÁõôÞ ç êáôÜóôáóç êáôáëÞãåé íá åßíáé óÞìåñá ðåñéóóüôåñï ïöèáëìïöáíÞò áðü ðïôÝ. Ïé
óõíäéêáëéóôÝò, åðáããåëìáôßåò ðëÝïí, åðïöèáëìéïýí óå êÜðïéá õðïõñãéêÞ êáñÝêëá (êÜðïéï êñáôéêü
ðüóôï) Ý÷ïíôáò äþóåé ôá áðáñáßôçôá å÷Ýããõá óôï êåöÜëáéï. Ôá óõíäéêÜôá ðëÞñùò åëåã÷üìåíá
êáé óõíôåôáãìÝíá óôéò åðéäéþîåéò ôùí äéáöüñùí êïììÜôùí, äåí áðïôåëïýí ôßðïôá ðáñáðÜíù áðü
ìç÷áíéóìïýò øçöïèçñßáò êáé åóùôåñéêÞò êáôáóôïëÞò üóùí êéíÞóåùí îåöåýãïõí áðü ôá êáèïñéóìÝíá
üñéá, óôá ïðïßá ðñÝðåé íá äéåîÜãïíôáé ïé áãþíåò óôçí äçìïêñáôßá, óýìöùíá ìå ôïõò êõñßáñ÷ïõò.
Ðáñ’ üëá áõôÜ, ôá ôåëåõôáßá ÷ñüíéá ðáñáôçñïýìå ôçí äçìéïõñãßá ìßáò óåéñÜò óõíäéêÜôùí Þ åñãáôéêþí
ó÷çìáôéóìþí ôá ïðïßá äïìïýíôáé óôç âÜóç ôçò áõôïïñãÜíùóçò êáé ôçò áíôééåñáñ÷ßáò. ÔÝôïéåò
êéíÞóåéò åßíáé ôï óùìáôåßï ôçò “pizza hut”, ïé “caballeros” (åñãáôéêüò ó÷çìáôéóìüò ãéá áõôïýò ðïõ
äïõëåýïõí ìå ìç÷áíÜêé), ôï óùìáôåßï óôïí åêäïôéêü ïßêï “åëëçíéêÜ ãñÜììáôá”, ï “âéâëéïöñéêÜñéïò”
(ìéá óõëëïãéêüôçôá ç ïðïßá áðåõèýíåôáé óå üóïõò äïõëåýïõí óôï ÷þñï ôïõ âéâëßïõ), ôï óùìáôåßï
ôïõ “öôåñùôïý ÅñìÞ” (óôç Èåóóáëïíßêç), ôçò “taste n’ diet”, ç “óýóêåøç åñãáæïìÝíùí” óôï éáôñéêü

19
êÝíôñï óôï ÆáãêëéâÝñé ôçò Èåóóáëïíßêçò (óôï ïðïßï óõììåôÝ÷ïõí åñãáæüìåíïé üëùí ôùí åéäéêïôÞôùí
ôïõ éáôñéêïý êÝíôñïõ), ôï ó÷Þìá “ðñùôïâïõëßá åíÜíôéá óôçí äéåýñõíóç ôïõ ùñáñßïõ” (ìå ôç óõììåôï÷Þ
åñãáæïìÝíùí áðü äéÜöïñïõò ôïìåßò ôçò ðáñáãùãÞò) ê.á.. Ïé ðáñáðÜíù êéíÞóåéò ìÝóá áðü ôçí
áäéáìåóïëÜâçôç êáé äõíáìéêÞ äñÜóç ôïõò ðÝôõ÷áí óå ðïëëÝò ðåñéðôþóåéò íá êåñäßóïõí ìéá óåéñÜ
äéåêäéêÞóåùí. Êõñßùò üìùò ïé Üíèñùðïé ïé ïðïßïé óõììåôåß÷áí Þ Þñèáí óå åðáöÞ ìå áõôÜ ôá ó÷Þìáôá
óõíåéäçôïðïßçóáí üôé ìüíï ìå ôçí äéêéÜ ôïõò äñÜóç, ìáêñéÜ áðü êÜèå åßäïõò åéäéêü êáé åðáããåëìáôßá
óõíäéêáëéóôÞ ìðïñïýí (áí ìðïñïýí) íá êáôáöÝñïõí áõôÜ ðïõ èÝëïõí êáé ôá ïðïßá áðïôåëïýí
áíáãêáßï üñï åðéâßùóçò ãéá áõôïýò.
Ç óõëëïãéêÞ êáé áäéáìåóïëÜâçôç äñáóôçñéïðïßçóç ôùí áíèñþðùí óôïõò ÷þñïõò äïõëåéÜò ôïõò, ç
áõôïïñãáíùìÝíç äñÜóç åíÜíôéá óôï êñÜôïò êáé ôá áöåíôéêÜ, ç áëëçëåããýç ìåôáîý ôùí åñãáæïìÝíùí,
ùò áðáñáßôçôç ðñïûðüèåóç ôùí áãþíùí, ç óõíåßäçóç ôçò èÝóçò ôïõ êáèåíüò óôçí õðÜñ÷ïõóá
êïéíùíéêÞ ðñáãìáôéêüôçôá áðïôåëïýí áðáñáßôçôåò óõíéóôþóåò, ãéá ôçí äçìéïõñãßá êéíÞóåùí ïé ïðïßåò
èá êáôáöÝñïõí íá áíôéóôáèïýí óôçí Ýíôáóç ôçò åêìåôÜëëåõóçò êáé ôçò êáôáðßåóçò. Óõëëïãéêüôçôåò
ïé ïðïßåò ðÝñá áðü ôá áéôÞìáôá êáé ôéò äéåêäéêÞóåéò (ðïõ áðïôåëïýí áíáãêáßï ðáñÜãïíôá ãéá ôçí
åðéâßùóç ôùí åñãáæïìÝíùí) èá óôï÷åýïõí óå ìßá óõíïëéêÞ áíáôñïðÞ ôïõ èåóìïý ôçò ìéóèùôÞò
óêëáâéÜò. Åíüò èåóìïý ï ïðïßïò áðïôåëåß Ýíáí áðü ôïõò âáóéêüôåñïõò ðõëþíåò ôçò êõñéáñ÷ßáò. Ç
Üñíçóç ôçò ìéóèùôÞò äïõëåßáò*2 îåêéíÜåé áðü ôçí óõíåéäçôïðïßçóç ðùò ç äïõëåéÜ äåí áðïôåëåß Ýíá
äéêáßùìá áëëÜ êÜôé åðéâåâëçìÝíï, ôï ïðïßï åêìåôáëëåýåôáé ôçí áíÜãêç ôïõ áíèñþðïõ ãéá åðéâßùóç
êáé äåí áðïôåëåß ôßðïôá Üëëï áðü Ýíáí óôõãíü åêâéáóìü.
Êáôáëáâáßíïõìå ëïéðüí üôé êÜèå áãþíáò åíÜíôéá óôçí êáôáðßåóç êáé ôçí åêìåôÜëëåõóç, ãéá íá åßíáé
ïõóéáóôéêüò ïöåßëåé íá áìöéóâçôåß ôç âÜóç ôùí ðáñáðÜíù. ¸ôóé ï áãþíáò åíÜíôéá óôçí êõñéáñ÷ßá
äåí ìðïñåß ðáñÜ íá Ý÷åé ùò ðñüôáãìá êáé ôçí êáôÜñãçóç ôçò ìéóèùôÞò óêëáâéÜò.

ÓÇÌÅÉÙÓÅÉÓ
*1 ¼ôáí áíáöåñüìáóôå óôï Ê.Ê.Å. åííïïýìå ôçí çãåóßá ôïõ êáé ü÷é ôá ìÝëç, ôá ïðïßá Ýäùóáí êáé ôçí ßäéá
ôçí æùÞ ôïõò óôïí áãþíá ãéá ôçí êïéíùíéêÞ áðåëåõèÝñùóç. Ðáñüëá áõôÜ ôá ìÝëç äåí ðáýïõí íá Ý÷ïõí ôéò
åõèýíåò ðïõ ôïõò áíôéóôïé÷ïýí, áðëþò ôéò ðåñéóóüôåñåò öïñÝò ïé áðïöÜóåéò ëáìâÜíïíôáí åñÞìçí ôïõò.
*2 Ãéá ôçí áðïóáöÞíéóç üóùí ãñÜöïõìå, äéá÷ùñßæïõìå ôçí åñãáóßá, ðïõ áðïôåëåß åëåýèåñç åðéëïãÞ ôïõ
êÜèå áôüìïõ, ãéá ôçí êÜëõøç ôùí öõóéêþí êáé êïéíùíéêþí ôïõ áíáãêþí, áðü ôçí ìéóèùôÞ äïõëåéÜ ôçò ïðïßáò
ïé üñïé êáé ôá ÷áñáêôçñéóôéêÜ êáèïñßæïíôáé ðÝñá áðü ôïõò åñãáæüìåíïõò êáé ôïõò åðéâÜëëïíôáé ùò áíáãêáßïò
üñïò ãéá ôçí åðéâéùóÞ ôïõò, êïéíùíéêÞ óõíèÞêç ç ïðïßá åðéâÜëåé ôçí åêìåôÜëëåõóç êáé ôçí êáôáðßåóç ôïõ
áôüìïõ ìå óêïðü ôçí êåñäïöïñßá áõôþí ïé ïðïßïé êáôÝ÷ïõí ôá ìÝóá ðáñáãùãÞò êáé ôçí åîïõóßá. Ï ðáñáðÜíù
äéá÷ùñéóìüò äåí óçìáßíåé ðùò èåùñïýìå üôé ç åñãáóßá, ùò åëåýèåñç åðéëïãÞ, ìðïñåß íá ðñáãìáôùèåß óôçí
õðÜñ÷ïõóá ðñáãìáôéêüôçôá êáé åíþ ðñéí äåí Ý÷ïõìå êáôáñãÞóåé ôçí ìéóèùôÞ óêëáâéÜ.
20
Ôï õðïõñãåßï åñãáóßáò áìÝóùò ìåôÜ ôçí “åðßóêåøç” ðïñåßáò 250 áíáñ÷éêþí óôéò 15/3 çìÝñá ãåíéêÞò áðåñãßáò
 Ç êáôáíÜëùóç ùò ðñïóäéïñéóôéêüò ðáñÜãïíôáò ôçò êáèçìåñéíüôçôáò
Óôéò óýã÷ñïíåò êïéíùíßåò óôéò ïðïßåò Ý÷åé åðéêñáôÞóåé ï êáðéôáëéóôéêüò ôñüðïò ðáñáãùãÞò, ç
êõñéáñ÷ßá åãêëùâßæåé ôïí Üíèñùðï óå Ýíá öáýëï êýêëï äïõëåéÜ-êáôáíÜëùóç- êáôáíÜëùóç-äïõëåéÜ.
ÊáôáëÞãïõìå Ýôóé óå æùÝò ïé ïðïßåò äåí ìáò ´Ç ìéá æùÞ óôï êÜôåñãï Þ ìéá æùÞ óôï äñüìï
áíÞêïõí, áëëÜ áðïôåëïýí Ýíá áíáëþóéìï åßäïò Ïé áðïêëåéóìïß ôùí êáôáóôçìÜôùí ôá ïðïßá
ðñïò êáôáíÜëùóç. ÆùÝò ìÝóá óôéò ïðïßåò äåí Ýóðåõóáí íá õéïèåôÞóïõí ôçí äÝóìç ìÝôñùí ðïõ
áíáãíùñßæïõìå ôïí åáõôü ìáò óôéò ðåñéóóüôåñåò êïìøÜ áðïêáëåßôáé “áðåëåõèÝñùóç ôïõ ùñáñßïõ
óôéãìÝò ôçò êáèçìåñéíüôçôáò. ÌÝóá óå ìéá ëåéôïõñãßáò” (óå ðñþôç öÜóç êõñßùò ìåãÜëá
óõíèÞêç ðáñáãùãÞò óôçí ïðïßá ôï ìüíï ðïõ õðïêáôáóôÞìáôá & super market), åßíáé ìéá áðÜíôçóç
ìðïñïýìå íá êÜíïõìå åßíáé íá ìéóèþíïõìå ôïí áðï ôçí ðëåõñÜ ôùí åñãáæïìÝíùí óôçí åðßèåóç ôçò
÷ñüíï êáé ôïí åáõôü ìáò óôá áöåíôéêÜ, ãéá íá êõñéáñ÷ßáò, ðïõ ôåßíåé íá ðåñéïñßóåé ôç æùÞ ìáò óôçí
ðáñá÷èåß Ýíá ðñïúüí ôï ïðïßï äåí ìáò áíÞêåé, áðëÞ “äéåêðåñáßùóç” ôçò êáèçìåñéíüôçôáò. Ôï 8ùñï,
ìå ìÝóá ôá ïðïßá äåí êáôÝ÷ïõìå. Óôçí ïõóßá êáôåêôçìÝíï ìÝóá áðï ìéá óåéñÜ åñãáôéêþí áãþíùí,
åê÷ùñïýìå üëï êáé ìåãáëýôåñá êïììÜôéá ôçò êáôáñãåßôáé ðéá êáé ôõðéêÜ (óôï ìåãáëýôåñï ìÝñïò
ôïõ éäéùôéêïý -ôïõëÜ÷éóôïí- ôïìÝá, Ý÷åé ïõóéáóôéêÜ
æùÞò ìáò þóôå áñ÷éêÜ íá ðáñÜãïõìå êáé óôç
êáôáñãçèåß åäþ êáé ÷ñüíéá), óõìðáñáóýñïíôáò ìáæß
óõíÝ÷åéá íá áðïêôÞóïõìå, áíôéêåßìåíá ôá ïðïßá
ôïõ ü,ôé ùò ôþñá èåùñïýôáí “áõôïíüçôï äéêáßùìá”
ìáò Ý÷ïõí ðåßóåé üôé åßíáé áíáãêáßá. Êáëïýìáóôå
ôùí åñãáæïìÝíùí. ¸ôóé, 10ùñï Þ 12ùñï êáé áðëÞñùôåò
íá êáôáíáëþóïõìå ðñïúüíôá, ãéá íá êáëýøïõìå õðåñùñßåò Ýñ÷ïíôáé íá óõìðëçñþóïõí ôçí åéêüíá ôïõ
ðñáãìáôéêÝò Þ åðßðëáóôåò áíÜãêåò. Ôï óýóôçìá êÜôåñãïõ ðïõ åôïéìÜæïõí êñÜôïò êáé áöåíôéêÜ ãéá
åðéäéþêïíôáò ôçí óõíå÷Þ áýîçóç ôùí êåñäþí ôïõ åìÜò.
(óôü÷ïò ôïõ ïðïßïõ ç åðßôåõîÞ áðïôåëåß áðáñáßôçôç Ôï äéåõñõìÝíï, “áðåëåõèåñùìÝíï” ùñÜñéï,
ðñïûðüèåóç ãéá ôçí äéáéþíéóÞ ôïõ) ðáñÜãåé ó÷åäéáóìÝíï ãéá íá êáëýøåé ôçí áíÜãêç ôçò
äéáñêþò íÝá ðñïúüíôá êáé êáôáóêåõÜæåé, ìÝóù ôùí ðáãêüóìéáò áãïñÜò ãéá óõíå÷Þ êáé áäéÜëåéðôç êßíçóç,
äéáöüñùí ìç÷áíéóìþí ðïõ Ý÷åé óôç äéáèåóÞ ôïõ, ÷ùñßò ÷ñïíéêïýò ðåñéïñéóìïýò êáé “áäéêáéïëüãçôåò”
êáéíïýñãéåò áíÜãêåò, þóôå áõôÜ íá èåùñïýíôáé êáèõóôåñÞóåéò, ðáñïõóéÜæåôáé ùò ìéá ìïíáäéêÞ
áðáñáßôçôá êáé íá êáôáíáëþíïíôáé. Ç äéáäéêáóßá åõêáéñßá ãéá ðåñéóóüôåñç êáôáíÜëùóç. Ðåñéóóüôåñç
ôéò ðåñéóóüôåñåò öïñÝò óõìðëçñþíåôáé áðü ðåñéðëÜíçóç óôïõò äéáäñüìïõò ôùí êáôáóôçìÜôùí,
ôç ìïíáîéÜ, ç ïðïßá ÷áñáêôçñßæåé ôï õðüëïéðï ðïõ óôá ìÜôéá ôùí êáôáíáëùôþí öáíôÜæïõí áðôüò
êïììÜôé ôçò æùÞò ìáò, ðïõ áíáëþíåôáé óôï óðßôé ðáñÜäåéóïò. Ç çèéêÞ ôçò êõñéáñ÷ßáò ðïõ åðéìåëþò
ìðñïóôÜ óôç ôçëåüñáóç, ðáñáêïëïõèþíôáò Ýíá êáëëéåñãåßôáé áðü ôïõò ìç÷áíéóìïýò ÷åéñáãþãçóçò
èÝáìá, óôï ïðïßï ç óõììåôï÷Þ ìáò ðåñéïñßæåôáé ìåôáìöéÝæåé ôïí åêâéáóôéêü ÷áñáêôÞñá ôçò åñãáóßáò
óå ëïãéêü óõìðÝñáóìá: “ ¼óï ðåñéóóüôåñï
óôçí Üíåõ üñùí áðïäï÷Þ ôïõ.
äïõëåýåéò, ðáñÜãåéò êáé áíáðáñÜãåéò ôïõò üñïõò
Ôï èÝáìá ùò ìç÷áíéóìüò, ï ïðïßïò ðñïâÜëëåôáé
ôçò åêìåôÜëëåõóÞò óïõ, ôüóï ìåãáëýôåñç ðñüóâáóç
22
êáé ðñïâÜëëåé êÜèå ðôõ÷Þ ôçò æùÞò ìáò, Ý÷åé
õðïêáôáóôÞóåé ôçí ßäéá ôçí ðñáãìáôéêüôçôá. ¼,ôé
ðñïâÜëëåôáé áðü ôá media åßíáé õðáñêôü, åíþ ü,ôé
äåí ðñïâÜëëåôáé äåí Ý÷åé óõìâåß ðïôÝ. Ç ßäéá ç
æùÞ ìáò êáôáëÞãåé íá õößóôáôáé ìüíï óáí åéêüíá
óôç ôçëåüñáóç, ôçí ïðïßá ðáñáêïëïõèïýìå ìå
ôï óôüìá áíïé÷ôü. Ç äéáöÞìéóç, ç ïðïßá åßíáé
ìéá áðü ôéò êõñéüôåñåò êéíçôÞñéåò äõíÜìåéò
ôçò óõíèÞêçò ðïõ ïíïìÜæïõìå êáôáíÜëùóç
êáé Ý÷åé ðëÝïí áíá÷èåß óå åðéóôÞìç (marketing)
âñßóêåôáé ìðñïóôÜ ìáò óå êÜèå
óôéãìÞ ôçò êáèçìåñéíüôçôáò
(Ì.Ì.Å., äñüìïõò, ìÝóá
ìáæéêÞò ìåôáöïñÜò, ê.á.)
åðéäéþêïíôáò íá ìáò
åðéâÜëëåé ðñüôõðá êáé
ôñüðïõò æùÞò. Ìå áõôü
ôïí ôñüðï ç êõñéáñ÷ßá
ðñïùèåß ôçí áíôßëçøç üôé
áõôüò ï ôñüðïò æùÞò åßíáé
ï ìïíáäéêüò, üôé áõôÝò ïé
áíÜãêåò (ãéá ôï êáéíïýñãéï
ðëõíôÞñéï, ôï ãñÞãïñï
áõôïêßíçôï, ôï êéíçôü ôçò
äéáöÞìéóçò, ôá ñïý÷á ìÜñêáò,
ôï in club) åßíáé óôç ðñáãìáôéêüôçôá
äéêÝò ìáò êáé áðïôåëïýí ôç âáèýôåñç ïõóßá ôçò
õðáñîÞò ìáò.
Ôï ôñßðôõ÷ï ðáñáãùãÞ-êáôáíÜëùóç-êÝñäïò,
ôï ïðïßï áðïôåëåß Ýíáí áðü ôïõò âáóéêüôåñïõò
ðõëþíåò ôïõ êåöáëáéïêñáôéêïý óõóôÞìáôïò,
õðáãïñåýåé ôç óõíå÷Þ åðéâïëÞ ìÝôñùí ìå
áðþôåñï óêïðü ôïí êïéíùíéêü Ýëåã÷ï êáé ôçí
áýîçóç ôùí êåñäþí ãéá ôá áöåíôéêÜ. ÌÝóá óå
Ý÷åéò óôçí áöèïíßá”. Ôï óõìðÝñáóìá ìå åõêïëßá
ìðïñåß íá ìåôáöñáóôåß óå: “óêÜóå, ôñþãå, äïýëåõå”,
áëëÜ áõôü ðïëý ëßãï ìåéþíåé ôçí êïéíùíéêÞ áðïäï÷Þ
ôïõ ðáñáðÜíù óõëëïãéóìïý. Ôá êáéíïýñãéá ìÝôñá
ðïõ áöïñïýí ôçí åñãáóßá, äåí åßíáé, ëïéðüí, Ýíá áðëü
æÞôçìá ìáèçìáôéêþí. Äåí åßíáé áðëÜ ç ðñüóèåóç
åíïò êáêïðëçñùìÝíïõ äßùñïõ óôï, óõíçèéóìÝíï, ìáò
8ùñï. Åßíáé ìéá óõíïëéêÞ äéåõèÝôçóç ôïõ ÷ñüíïõ ìáò
- åñãÜóéìïõ Þ ìç - áðï ôá áöåíôéêÜ ìå äýï üøåéò ðïõ
áëëçëïóõìðëçñþíïíôáé êáé óõíèÝôïõí ôçí åéêüíá ôïõ
“åõôõ÷ïýò õðçêüïõ” ìÝóá óôï ðëÝãìá ôùí ó÷Ýóåùí ôçò
êõñéáñ÷ßáò. Ï Üíèñùðïò êáôáëÞãåé íá ðáñáôçñåß, óáí
îÝíïò, ìéá æùÞ ðïõ äåí åßíáé ðéá äéêÞ ôïõ. Îåêéíþíôáò
áðï ôç äïõëåéÜ óôçí ïðïßá ðáñÜãåé, ìå ìÝóá ðïõ äåí
ôïõ áíÞêïõí, ìÝóá áðï ìéá äéáäéêáóßá ðáñáãùãÞò ðïõ
äåí ôçí åëÝã÷åé êáé ðïëëÝò öïñÝò äåí ôçí ãíùñßæåé
ïëüêëçñç, ðñïúüíôá ðïõ äåí ôïõ áíÞêïõí. Ðñïúüíôá
ôá ïðïßá, Ü÷ñçóôá óôçí ðëåéïøçößá ôïõò, Ýñ÷ïíôáé íá
êáëýøïõí ðëáóôÝò áíÜãêåò, ðïõ Ý÷åé äçìéïõñãÞóåé
ç êõñéáñ÷ßá ìÝóù ôïõ èåÜìáôïò , ãéá íá óõíå÷ßóåé
íá õðÜñ÷åé. ÐñïÚüíôá ðïõ êáëåßôáé íá êáôáíáëþóåé
óôï ÷ñüíï ðïõ ôïõ ìÝíåé ìåôÜ ôç äïõëåéÜ, üôáí äåí
åßíáé ìðñïóôÜ óôç ôçëåüñáóç ðáñáêïëïõèþíôáò ôçí
áíáðáñáãùãÞ üëçò áõôÞò ôçò äéáäéêáóßáò.
ÌðñïóôÜ óå áõôü ôï ìïíôÝëï, ðïõ ðñïïñßæåôáé
íá áíôéêáôáóôÞóåé ôç æùÞ ìáò, äåí ðñïôåßíïõìå
ôçí ðñïóêïëçóÞ ìáò óôïõò ðñïçãïýìåíïõò üñïõò
åêìåôÜëëåõóçò. Äåí èÝëïõìå íá äéáðñáãìáôåõôïýìå
ôïõò üñïõò ëåçëÜôçóçò ôçò æùÞò ìáò, áðï ôá ðÜíôá
ðñüèõìá áöåíôéêÜ ìáò, áëëÜ ôçí êáôáñãçóÞ ôïõò.
ÁõôïïñãáíùìÝíïé áãþíåò óôïõò ÷þñïõò åñãáóßáò
ãéá ôçí êáôÜñãçóç ôçò ìéóèùôÞò óêëáâéÜò.
ÁÎÉÏÐÑÅÐÅÉÁ-ÁËËÇËÅÃÃÕÇ-ÁÕÔÏÏÑÃÁÍÙÓÇ
ÐñïêÞñõîç ðïõ ìïéñÜóôçêå óå áðïêëåéóìï
óïõðåñ ìÜñêåô óôá ÐåôñÜëùíá óôéò 12/11/2005
23
áõôÞ ôçí ðñáãìáôéêüôçôá ôï Üôïìï íéþèåé åãêëùâéóìÝíï, ðáñáôçñþíôáò ôïí åëåýèåñï ÷ñüíï ôïõ íá
åîáöáíßæåôáé êáé ôçí áìïéâÞ ôïõ, áðü ôçí ðïëýùñç ìéóèùôÞ åñãáóßá, íá óðáôáëéÝôáé óå áíôéêåßìåíá
(õëéêÜ Þ ðíåõìáôéêÜ) ðïõ ôïõ óåñâßñïíôáé. Ç åíóùìÜôùóç óå áõôü ôï óýóôçìá ðáñáãùãÞò êáé
êáôáíÜëùóçò öáíôÜæåé ìïíüäñïìïò. Áêüìá êáé áõôïß ðïõ îåöåýãïõí êáé åíáíôéþíïíôáé óôïí åêâéáóìü
ôçò ìéóèùôÞò óêëáâéÜò (åðéëÝãïíôáò ôñüðïõò åðáíáïéêåéïðïßçóçò áðü ôá áöåíôéêÜ ôùí üóùí Ý÷ïõí
êáñðùèåß, áðü ôçí åêìåôáëëåõóÞ ìáò êáé ôá ïðïßá ìáò áíÞêïõí) åßíáé áíáãêáóìÝíïé íá óõììåôÝ÷ïõí
óôçí äéáäéêáóßá ôçò áãïñÜò ìå ôïõò ßäéïõò üñïõò, áõôïýò ôçò êáôáíÜëùóçò.
Áíáãíùñßæïíôáò ôïõò üñïõò, ôéò ó÷Ýóåéò êáé ôéò óõíèÞêåò ôéò ïðïßåò ðñïóðáèåß íá åðéâÜëåé ç
êõñéáñ÷ßá êáé ïé ïðïßåò áðïôåëïýí ôçí ßäéá ôç äïìÞ ôçò, êÜðïéá êïììÜôéá ôçò êïéíùíßáò åíóùìáôþíïíôáé,
èåùñþíôáò áõôü áíáðüöåõêôï êáé áõôïíüçôï, åíþ êÜðïéá Üëëá ü÷é. Ãéá êÜðïéïõò ç ìÞ åíóùìÜôùóÞ
ôïõò åßíáé áðüññïéá ôçò ôáîéêÞò ôïýò èÝóçò, åíþ ãéá Üëëïõò åðéëïãÞ æùÞò. ¸÷ïíôáò êÜíåé áõôÞ ôçí
åðéëïãÞ áíáæçôïýìå óõíå÷þò ôñüðïõò þóôå íá áðåãêëùâéóôïýìå, íá óáìðïôÜñïõìå êáé íá åðéôåèïýìå
óôçí êõñéáñ÷ßá êáé ôïõò åêöñáóôÝò ôçò.

ËáúêÞ óõíÝëåõóç åñãáôñéþí ôçò ÓÉÓÓÅÑ-ÐÁËÊÏ êáé êáôïßêùí ôùí ãýñù ðåñéï÷þí (Ðåôñáëþíùí, Èçóåßïõ)
åíÜíôéá óôï êëåßóéìï ôïõ åñãïóôáóßïõ óôéò 26/5/2003
24
 Åíáëëáêôéêïß ôñüðïé åñãáóßáò óôï êáðéôáëéóôéêü óýóôçìá

“Ôï íá áíáäåéêíýåôáé ç åñãáóßá áêüìç êé áí åßíáé ç âáóéêÞ áó÷ïëßá ôïõ áíèñþðïõ, óôçí
êáèïñéóôéêÞ Ýííïéá ôçò áíèñþðéíçò äñáóôçñéüôçôáò åßíáé ìéá ìïñöÞ áóêçôéóìïý ðïõ åîõðçñåôåß
âáóéêÜ ôçí ðñïðáãÜíäéóç ôïõ óõóôÞìáôïò. Ï êüóìïò äåí åßíáé Ýíá áðÝñáíôï åñãïôÜîéï. Ç
óçìáíôéêÞ äéÜóôáóç ôïõ õëéóìïý åßíáé ç áíèñþðéíç áðüëáõóç êáé åõôõ÷ßá êáé ìüíï óå ó÷Ýóç
ìå áõôÞ ìðïñåß íá èåùñåßôáé ç åñãáóßá”
Ãéþñãïò ÌåôáîÜò

Óôá ðëáßóéá ôçò ðáãêïóìéïðïéçìÝíçò áíáäéÜñèñùóçò ôçò êõñéáñ÷ßáò, ïé ïéêïíïìïëüãïé ôçò óáí
óýã÷ñïíïé êÞíóïñåò, ðñïôÜóóïõí ôç äïõëåßá ìå ôç óçìåñéíÞ ìïñöÞ ôçò-ðåñéóóüôåñï áðü ðïôÝ ôá
ôåëåõôáßá åßêïóé ÷ñüíéá-ùò ôï áðüëõôï ìÝóï ãéá ôçí áðüêôçóç êáé áðïäï÷Þ áãáèþí êáé õðçñåóéþí,
ü÷é ìüíï ãéá ôçí åðéâßùóç áëëÜ êáé ãéá ôçí åîáóöÜëéóç ôçò êáëïðÝñáóçò.
Ïé óçìåñéíïß ìéóèùôïß äïýëïé, åêôüò áðü ôá êÝñäç ôùí áöåíôéêþí ôïõò, áõîÜíïõí ìå ãïñãïýò
ñõèìïýò êáé ôç èëßøç, áíáóöÜëåéá, áðïìüíùóç êáé áðïîÝíùóÞ ôïõò. Ãéá ôïõò öïâéóìÝíïõò êáé
èëéììÝíïõò õðçêüïõò äå ÷ñåéÜæåôáé ç åðéâïëÞ ôçò äïõëåéÜò ìÝóù ôçò âßáò ôïõ íüìïõ. Ç ðëÝñéá
áðïäï÷Þ ôïõ åêâéáóìïý ôçò ìéóèùôÞò åñãáóßáò áðü ìÝñïõò ôïõò ùò öõóéïëïãéêÞ, åêôüò êáé
áðü åîïõóéáóôéêÞ íïìïôÝëåéá, åßíáé áñêåôÞ. Ìðïñåß üìùò íá õðÜñîåé åëåýèåñç åñãáóßá
óôïí êáðéôáëéóìü; Óå Ýíá óýóôçìá êáèïëéêÞò åêìåôÜëëåõóçò êáé
êáôáðßåóçò üðùò ôï êåöáëáéïêñáôéêü, åßíáé áäýíáôï
íá õðÜñîåé

25
óõíïëéêÜ åëåýèåñç åñãáóßá áí äåí ðñïçãçèåß áíáôñïðÞ ôïõ
êáé óõíïëéêÞ åëåõèåñßá. Ùóôüóï, õðÞñîáí êáé õðÜñ÷ïõí êáé
óÞìåñá óõëëïãéêÝò ðñïóðÜèåéåò åëåýèåñçò åñãáóßáò óå
áíôéúåñáñ÷éêÝò, áõôïäéá÷åéñéæüìåíåò êïéíüôçôåò, êïëåêôßâåò êáé
êïðåñáôßâåò.
Ïé óýã÷ñïíåò áãñïôéêÝò êïëåêôßâåò êáé êïììïýíåò ôçò
Éóðáíßáò, Ãåñìáíßáò, Âåëãßïõ, Üëëùí åõñùðáúêþí ÷ùñþí êáé ôçò
ÁìåñéêÞò áðïäåéêíýïõí üôé ìðïñïýí íá õðÜñîïõí ðñïóðÜèåéåò
êïéíÞò ïéêïíïìßáò ìå áíôéúåñáñ÷éêÝò äïìÝò, éäéï÷ñçóßá êáé
êïéíï÷ñçóßá ãçò, åñãáëåßùí, êôéñßùí, åãêáôáóôÜóåùí êáé ü÷é
éäéïêôçóßá ôïõò, óõëëïãéêüôçôá óôï ôïìÝá åñãáóßáò ìå åëåýèåñï
Þ êáé åíßïôå êõêëéêü êáôáìåñéóìü, áëëçëåããýç êáé ïìïöùíßá óôç
ëÞøç áðïöÜóåùí. Ìå ìåñéêÞ Þ ïëéêÞ áõôïíïìßá óå ó÷Ýóç ìå ôçí
áõôÜñêåéÜ ôïõò óå ôñïöÞ êáé åíÝñãåéá, ìå ëåéôïõñãßåò óå êÜðïéåò
áðü áõôÝò åíáëëáêôéêþí ó÷ïëåßùí, êïéíùíéêþí óõíáíáóôñïöþí
êáé óõíáëëáãþí ìå êáôïßêïõò ôùí êïíôéíþí ÷ùñéþí Þ ðüëåùí
ôùí ðåñéï÷þí ôïõò. Ìå ðïëéôéêÝò äñÜóåéò óôçí ðåñéï÷Þ ôïõò
êáé åðáöÝò ìå óõíôñïöéêÝò êïéíï÷ñçóéáêÝò ïìÜäåò, êïéíüâéá,
ðïëéôéêÝò óõëëïãéêüôçôåò êáé Üôïìá ôùí ìåãÜëùí ðüëåùí ôùí
÷ùñþí ôïõò êáé ðáãêüóìéá.
ÐáñÜëëçëá ìå ôéò áðïìáêñõóìÝíåò êïëåêôßâåò êáé êïéíüâéá,
óôçí Áõóôñáëßá äçìéïõñãåßôáé êáé äïêéìÜæåôáé Ýíá åõñý
öÜóìá åíáëëáêôéêþí ïéêïíïìéêþí äïìþí ðïõ éêáíïðïéïýí
ôéò ðñáãìáôéêÝò, êáôÜ ôï äõíáôü, áíÜãêåò ôùí áíèñþðùí,
åíþ ôáõôü÷ñïíá ðñïóôáôåýïõí êáé óõ÷íÜ âåëôéþíïõí ôï
öõóéêü ðåñéâÜëëïí. ÌåñéêÜ ôÝôïéá åã÷åéñÞìáôá åßíáé áõôÜ
ðïõ áíáöÝñïíôáé ðáñáêÜôù. Ôï L.E.T.S. (ôïðéêü áíôáëëáêôéêü
åìðïñéêü ó÷Þìá), üðïõ ìå âÜóç Ýíá öáíôáóôéêü íüìéóìá ìå
ðñïóõìöùíçìÝíç ÷ñçìáôéêÞ áîßá, áíôáëëÜóïíôáé ìåãÜëçò
êëßìáêáò õðçñåóßåò êáé ðñïúüíôá, ìå ðéóôþóåéò êáé ìåôÝðåéôá
óõìøçöéóìïýò ðéóôùôéêþí ìïíÜäùí ôïõ íïìßóìáôïò ÷ùñßò ôçí
ðñïçãïýìåíá áðáñáßôçôç Üìåóç óõíäéáëëáãÞ ðñïóþðùí.
Ç ëåéôïõñãßá ãßíåôáé ìÝóù ôçò äéáíïìÞò êáôáëüãïõ ôùí
ðñïóöåñüìåíùí õðçñåóéþí êáé áãáèþí óôá ìÝëç. Ç C.S.A.
26
Áðü ôçí áôïìéêÞ åðáíÜêôçóç óôç
óõëëïãéêÞ áðáëëïôñßùóç
Ç ïéêïíïìéêÞ áöáßìáîç üëï êáé
ìåãáëýôåñùí êïììáôéþí ôïõ ðëçèõóìïý
åßíáé äïìéêü óôïé÷åßï ôïõ êáðéôáëéóôéêïý
óõóôÞìáôïò. Áðïôåëåß áðáñáßôçôç
óõíèÞêç ãéá ôçí äéáéþíéóç ôïõ. Ç
áýîçóç ôïõ êÝñäïõò, ãéá ôï êñÜôïò
êáé ôá áöåíôéêÜ, ìÝóù ôçò åíôåéíüìåíçò
åêìåôÜëëåõóçò êáé êáôáðßåóçò, ôçò
öïñïëïãßáò, ôùí ôüêùí, ôçò áýîçóçò
ôùí ôéìþí êáé ôçò åìðïñåõìáôïðïßçóçò
êÜèå áíèñþðéíçò áíÜãêçò äåí áöÞíåé
ðåñéèþñéá ãéá Üëëåò åñìçíåßåò. Ç
óõãêÝíôñùóç ðëïýôïõ ëïéðüí äåí
åßíáé ôßðïôå Üëëï, áðü ôï ðñïúüí ôçò
ëåçëáóßáò ôïõ ìåãáëýôåñïõ ìÝñïõò
ôçò êïéíùíßáò. ¸ôóé åßíáé áðüëõôá
êáôáíïçôü ãéáôß ïé íáïß ôïõ êåöáëáßïõ
Ýìðáéíáí êáé èá óõíå÷ßóïõí íá ìðáßíïõí
óôï óôü÷áóôñï ôùí êáôáðéåóìÝíùí.
Åßôå óõëëïãéêÜ (óå óôéãìÝò êïéíùíéêþí
åêñÞîåùí), åßôå áôïìéêÜ (ùò áóõíåßäçôç
Þ óõíåéäçôÞ åðéëïãÞ ç ïðïßá åðéäéþêåé
íá èÝóåé ôïõò üñïõò, ãéá ôç ãåíßêåõóç
áõôÞò ôçò ðñáêôéêÞò êáé áðïôåëåß
åðéèåôéêÞ êßíçóç åíÜíôéá óôïõò
ìç÷áíéóìïýò êñÜôïõò êáé êåöáëáßïõ)
ç áðáëëïôñßùóç áðïôåëïýóå ðÜíôá
Ýíá ôñüðï Ýìðñáêôçò Üñíçóçò ôïõ
åêâéáóìïý ôçò ìéóèùôÞò óêëáâéÜò,
êáèþò êáé ìÝóï åðáíïéêåéïðïßçóçò (áðü
ôçí ðëåõñÜ ôùí êáôáðéåóìÝíùí) åíüò
ìÝñïõò üóùí ôïõò åß÷áí áðïóðÜóåé êáé
óôåñÞóåé ïé êõñßáñ÷ïé.
(êïéíïôéêÜ õðïóôçñéæüìåíç êáëëéÝñãåéá), ç ïðïßá ðáñÝ÷åé ôç äõíáôüôçôá óôïõò êáôáíáëùôÝò íá
õðïóôçñßæïõí Üìåóá êáé ÷ùñßò ìåóïëÜâçóç ôïõò ðáñáãùãïýò ðïõ êáëëéåñãïýí ôñüöéìá ãé´áõôïýò,
åîáóöáëßæïíôáò Ýíá óôáèåñü áðüèåìá âéïëïãéêþí ðñïúüíôùí, åíþ ïé âéïêáëëéåñãçôÝò Ýíá óßãïõñï
åéóüäçìá, îåöåýãïíôáò áðü ôïí áíôáãùíéóìü ôùí óõíáäÝëöùí ôïõò ôùí ÷çìéêþí ìåãáëïêáëëéåñãåéþí.
Ïé êïéíïôéêÝò ôñÜðåæåò, üðïõ ôá ÷ñÞìáôá åðåíäýïíôáé óå ó÷Ýäéá êïéíïôéêÞò áíÜðôõîçò êáé ôï
ìåãáëýôåñï ìÝñïò ôïõ åéóïäÞìáôïò, ðïõ ðñïÝñ÷åôáé áðü ôéò åðåíäýóåéò, åðéóôñÝöåôáé óôçí êïéíüôçôá,
ç ïðïßá ðñïóðáèåß íá ðáñÜãåé üôé ÷ñçóéìïðïéåß êáé íá ÷ñçóéìïðïéåß üôé ðáñÜãåé.
Óå Üëëåò ðåñéï÷Ýò ôçò ãçò, óõíáöåßò èåóìïß üðùò ïé êïéíïôéêïß óõíåôáéñéóìïß, êïéíïôéêÝò åíþóåéò
ãçò ê.á. Ý÷ïõí äïêéìáóôåß êáé óõíå÷ßæïõí íá äïêéìÜæïíôáé, óõ÷íÜ ìå ëåéôïõñãéêÞ åðéôõ÷ßá. Óôçí
ÅëëÜäá äçìéïõñãÞèçêå ðñüóöáôá, ðáñáðëÞóéá ìå ôçí C.S.A., óõíåñãáôéêÞ ôñïößìùí ðáñáãùãþí êáé
êáôáíáëùôþí, ìç êåñäïóêïðéêïý ÷áñáêôÞñá, ìå åëåõèåñéáêÝò ïñãáíùôéêÝò äïìÝò êáé ðñïûðüèåóç ìç
ìéóèùôÞò åñãáóßáò, ãéá ôçí ðáñáãùãÞ ðñïúüíôùí áðü ðëåõñÜò êáëëéåñãçôþí. Åðßóçò, áñêåôÝò åßíáé ïé
ðñïóðÜèåéåò åðßëõóçò ôïõ åñãáóéáêïý ðñïâëÞìáôïò ìÝóù ôçò äçìéïõñãßáò äéáöüñùí êïðåñáôßâùí
(êáöåôÝñéåò, åóôéáôüñéá, ãñáöéêþí ôå÷íþí ê.á.). Áðüðåéñåò, ïé ïðïßåò áðïóêïðïýí óôéò êáëýôåñåò
óõíèÞêåò äïõëåéÜò, äß÷ùò êÜðïéï áöåíôéêü. Åíþ ïé êéíÞóåéò áõôÝò ðåñéÝ÷ïõí ðïëëÝò áíôéöÜóåéò
(äéáìåóïëÜâçóç ÷ñÞìáôïò óôéò ðñïóùðéêÝò ó÷Ýóåéò, åêìåôÜëëåõóç êïéíùíéêþí êáé âéïôéêþí áíáãêþí
ôùí áíèñþðùí, äõíáìéêÞ óõììåôï÷Þ óôçí óõíèÞêç ôçò êáôáíÜëùóçò, áíáðáñáãùãÞ êáðéôáëéóôéêþí
ðñïôýðùí), ùóôüóï ìðïñïýí íá áðïôåëÝóïõí åíáëëáêôéêÞ ëýóç (ãéá üóïõò ôï åðéëÝîïõí ðÜíôá óå
Ýíá áôïìéêü Þ ðïëý óôåíÜ óõëëïãéêü åðßðåäï, åîáéôßáò ôçò ìç ýðáñîçò ïéêïíïìéêÞò äõíáôüôçôáò áðü
üëïõò) óôç óõíå÷þò åíôåéíüìåíç åêìåôÜëëåõóç êáé áíåñãßá.
Ïé äéÜöïñåò ìåãÜëåò Þ ìéêñÝò “íçóßäåò” óôïí êáðéôáëéóìü äåí ìðïñïýí áðü ìüíåò ôïõò íá ôïí
áíáôñÝøïõí. Åßôå áðïêïììÝíåò, åßôå óõíôïíéæüìåíåò ðåñéóóüôåñï Þ ëéãüôåñï ìå ôçí äñÜóç Üëëùí
áíôéúåñáñ÷éêþí óõëëïãéêïôÞôùí, ïìÜäùí êáé áôüìùí äåí ìðïñïýí íá ïäçãÞóïõí óôçí êïéíùíéêÞ-
ôáîéêÞ åðáíÜóôáóç, áí ôï óýíïëï ôùí åêìåôáëëåõüìåíùí êáé êáôáðéåóìÝíùí äåí áõôïïñãáíùèåß,
óõíôïíéóôåß, åîåãåñèåß êáé åðáíáóôáôÞóåé.
Ùóôüóï, ïé ìåãÜëåò Þ ìéêñÝò ðñïóðÜèåéåò êïéíïôéêÞò ïéêïíïìßáò êáé åëåõèåñéáêïý êïéíïôéóìïý
áðïôåëïýí ìéá áðôÞ ðñáãìáôéêüôçôá ãéá üóïõò-åò óõììåôÝ÷ïõí ó´áõôÝò êáé ßóùò Ýíá ðáñÜäåéãìá
ãéá ôïõò õðüëïéðïõò êáôáðéåóìÝíïõò. Áí ìç ôé Üëëï, óõíÞèùò áðáéôïýíôáé ëéãüôåñá ÷ñÞìáôá (Þ
Üëëïôå ó÷åäüí êáôáñãïýíôáé), ãéá ôçí êÜëõøç êÜðïéùí âáóéêþí áíáãêþí, Üñá êáé ëéãüôåñïò ÷ñüíïò
äïõëåéÜò ãéá ôçí áðüêôçóÞ ôïõò. Áí ïé áíôéúåñáñ÷éêÝò ìïñöÝò ïñãÜíùóçò, äñÜóçò, ó÷Ýóåùí óôéò
ðïëéôéêÝò-êïéíùíéêÝò óõëëïãéêüôçôåò, óôéò åñùôéêÝò, äéáðñïóùðéêÝò, öéëéêÝò åðáöÝò ìåôáîý áôüìùí
åßíáé áíáãêáßá ðñïûðüèåóç ãéá ôçí êïéíùíéêÞ åðáíÜóôáóç êáé áðåëåõèÝñùóç, óå óõíäõáóìü ìå ìéá
áíèñþðéíç ðñïóÝããéóç óôçí ôå÷íïëïãßá, ôçí åðéóôÞìç êáé áíÜëïãç ïéêïëïãéêÞ çèéêÞ, ç üóï ôï äõíáôüí
ðñáãìÜôùóç ôùí ïñáìÜôùí ôçò åëåýèåñçò êïéíùíßáò ìÝóá óôïí êáðéôáëéóìü, ìðïñåß íá êÜíåé ôç

27
äñÜóç ðéï áðïôåëåóìáôéêÞ êáé ôçí æùÞ ðéï åõ÷Üñéóôç.
Ãéá ÷éëéÜäåò ÷ñüíéá ïé óêüðéìåò äéáóôñåâëþóåéò ôùí åêÜóôïôå ïéêïíïìéêþí, èñçóêåõôéêþí, ðïëéôéêþí
êáôåóôçìÝíùí Ý÷ïõí óêïðü íá ìáò ðåßóïõí üôé ç åñãáóßá (êáé ü÷é ç äïõëåéÜ) åßíáé áñåôÞ. Åßíáé üìùò
áíÜãêç. Ôï Ýíóôéêôï áõôïóõíôÞñçóçò êáé æùÞò ôïõ áíèñþðïõ Ý÷åé ôçí çëéêßá ôùí ðñþôùí áíèñþðùí
óôïí ðëáíÞôç, 150 åêáô. åôþí. Ôï öõóéêü åíóôéêôéêü êßíçôñï ôïõ áíèñþðïõ ãéá åñãáóßá, åßíáé ç
åîáóöÜëéóç ôùí âáóéêþí âéïôéêþí áíáãêþí ôïõ ßäéïõ êáé ôùí óõíáíèñþðùí ôïõ, ìå ôçí áöèïíßá êáé
åðÜñêåéá ðñïúüíôùí êáé ç ÷áñÜ ôçò äçìéïõñãßáò, ðÜíôá óå áñìïíßá êáé éóïññïðßá ìå ôç öýóç êáé
ìçôÝñá ôïõ ãç. Ãéá íá ìðïñåß óôç óõíÝ÷åéá íá ðáßæåé, äéáóêåäÜæåé, óõæçôÜ, ôáîéäåýåé, ìïñöþíåôáé,
åñùôåýåôáé, óõíïõóéÜæåôáé êáé áðïëáìâÜíåé ôç æùÞ óå êÜèå ðôõ÷Þ ôçò, áíáðáñÜãïíôÜò ôç óõíåéäçôÜ
óå Ýíáí åëåýèåñï êüóìï.

*Õóôåñüãñáöï ôçò óõíôáêôéêÞò ïìÜäáò: ¼óïí áöïñÜ ôï ðáñáðÜíù êåßìåíï, äåí õðÞñîå áðüëõôç
ôáýôéóç áðüøåùí ìåôáîý ôùí óõíôñïöéóóþí-ùí ôçò ïìÜäáò. Ðáñ’ üëá áõôÜ êñßíáìå üôé åßíáé ÷ñÞóéìï
íá ãñáöôåß Ýíá ôÝôïéï êåßìåíï. Ïé äéáöïñåôéêÝò áðüøåéò äéáôõðþíïíôáé óå áõôü ôï óçìåßï, óõíïðôéêÜ,
áëëÜ îåêÜèáñá. Äéáöùíßá õðÞñîå üóïí áöïñÜ ôçí êñéôéêÞ ìáò óå ôÝôïéïõ åßäïõò åã÷åéñÞìáôá,
åíáëëáêôéêþí ôñüðùí åñãáóßáò óôçí õðÜñ÷ïõóá ðñáãìáôéêüôçôá. ÊÜðïéïé áðü åìÜò ðéóôåýïõí üôé
ïñéóìÝíá áðü áõôÜ áðïôåëïýí ìïñöÝò Ýìðñáêôçò áìöéóâÞôçóçò ôçò ìéóèùôÞò åñãáóßáò, ðñïùèïýí
ôçí ñÞîç ìå ôïõò èåóìïýò êáé ëåéôïõñãïýí ðáñáäåéãìáôéêÜ óå êÜðïéï âáèìü áðïôåëþíôáò ôçí ðñïâïëÞ
ôçò “ïõôïðßáò” óôï ðáñüí. Åíþ ãéá Üëëïõò åßíáé ñåöïñìéóôéêÜ, åíóùìáôþíïíôáé óôïí êáðéôáëéóìü,
ìðïñïýí íá áîéïðïéçèïýí ùò åíáëëáêôéêÞ ëýóç ãéá áõôüí êáé áðïôåëïýí ðñïóùðéêÞ õðüèåóç ãéá
üóïõò Ý÷ïõí ôçí äõíáôüôçôá. ÔÝëïò, õðÞñîå óõìöùíßá ùò ðñïò ôï üôé ôÝôïéåò ðñïóðÜèåéåò äåí
ìðïñïýí íá áðïôåëÝóïõí ðñüôáãìá áãþíá.
28
 É Ï
Ï Ë ÏÃ
×Ñ ÏÍ
Åñãáôéêïß-êïéíùíéêïß áãþíåò óôçí ÅëëÜäá 1875-2005
Ç åñãáôéêÞ óõíåßäçóç óôçí ÅëëÜäá åíþ áñ÷ßæåé íá ó÷çìáôßæåôáé áðü ôï 1875, áñãåß ðïëý ìÝ÷ñé
íá åíïðïéÞóåé êáé íá êéíçôïðïéÞóåé ôéò åñãáôéêÝò äõíÜìåéò. Ïé ðñþôïé áãþíåò áðïôåëïýí óõíÝ÷åéá
ôùí êïéíùíéêþí äéåêäéêÞóåùí ôïõ 1821 êáé åîáêïëïõèïýí íá ðñïôÜóóïõí ôçí éóüôçôá ìåôáîý ôùí
áíèñþðùí, óôç âÜóç üôé ç ìåãáëýôåñç ìåñßäá ôïõ ëáïý äå îåóçêþèçêå ìüíï åíÜíôéá óôïõò Ôïýñêïõò,
áëëÜ ôáõôü÷ñïíá êáé óôïõò êïôæáìðÜóçäåò, ôïõò êôçìáôßåò êáé êÜèå ëïãÞò áöåíôéêü. Ðáñüëï ðïõ
áõôü ôï êïììÜôé ôçò åðáíÜóôáóçò ôïõ ‘21 äåí õðåñßó÷õóå ðïôÝ êáé ç åîïõóßá ðáñÝìåéíå óôïõò
ìåãáëïôóéöëéêÜäåò êáé ôçí ìåãáëïáóôéêÞ ôÜîç, ïé êïéíùíéêïß áãþíåò óõíå÷ßæïíôáé óôï ßäéï ðëáßóéï
(ìÝ÷ñé ôá ôÝëç ôïõ 19ïõ áéþíá), ðñïôÜóóïíôáò ôáõôü÷ñïíá ôçí êïéíùíéêÞ áõôïñãÜíùóç (óå ôïðéêü
åðßðåäï).
1879: ôï ðñþôï óõíäéêÜôï óôï íáõðçãåßï ôçò Óýñïõ.
1882: ôï ðñþôï óõíäéêÜôï ôõðïãñÜöùí óôçí ÁèÞíá.
1887: óôç ÐÜôñá ï ðñþôïò óïóéáëéóôéêüò üìéëïò. ÌåôÜ áðü Ýíá ÷ñüíï äñÜóçò, ôïõò óõëëáìâÜíïõí
üëïõò.
1889: ï ðñþôïò óýëëïãïò ìç÷áíéêþí-èåñìáóôþí.
Ôáõôü÷ñïíá ó÷åäüí éäñýåôáé êáé ç “¸íùóéò ôùí Åñãïóôáóéáñ÷þí” ï ðñþôïò åñãïäïôéêüò
ìç÷áíéóìüò (1889). ÌÝ÷ñé ôï 1910 ôá óõíäéêÜôá õðÜñ÷ïõí óå åìâñõáêÞ ìïñöÞ (óå óçìåßï ðñüåäñïé
ôùí óùìáôåßùí íá åßíáé óõ÷íÜ ïé åñãïäüôåò). Ôï 1879 ãßíåôáé üìùò ç ðñþôç åðéôõ÷çìÝíç áðåñãßá óôç
Óýñï (êáé ç ðñþôç óõãêñïõóéáêÞ ðïñåßá). Áêïëïõèïýí Üëëåò åðßóçò åðéôõ÷çìÝíåò, ôùí ôõðïãñÜöùí
óôçí ÁèÞíá, ôùí ìåôáëëùñý÷ùí ôïõ Ëáõñßïõ, ìå Ýíá íåêñü åñãÜôç êáé ôïõò ìðÜôóïõò íá ðáñáäßäïõí
óôï ôÝëïò ôá üðëá. Ç ðïëéôéêÞ äñÜóç üóïí áöïñÜ ôç èåùñßá êáé ôá ðñïôÜãìáôá åßíáé êáé áõôÞ óå
åìâñõáêÞ ìïñöÞ, óïóéáëéóôéêÞ êáé áíáñ÷éêÞ, ÷ùñßò ìåãÜëåò äéáöïñÝò ìåôáîý ôïõò, ôïõëÜ÷éóôïí óôï
åðßðåäï äñÜóçò êáé óõíåñãáóßáò (ï êïéíùíéêüò éóôüò äåí åßíáé áêüìá äéáññçãìÝíïò).
1894: ãéïñôÜæåôáé ãéá ðñþôç öïñÜ ç ðñùôïìáãéÜ, “áðü üëïõò ôïõò óïóéáëéóôÝò ìáæß”, ãýñù óôá 1000
Üôïìá, óôçí ïðïßá âãáßíåé êáé øÞöéóìá ìå áéôÞìáôá (8þñï, óýíôáîç)
ÐÜôñá êáé Ðýñãïò: áíèåß ï áíáñ÷ïóïóéáëéóìüò (åêôåëåßôáé ôï 1896 ôñáðåæßôçò óôçí ÐÜôñá êáé
ãßíåôáé áðüðåéñá êáôÜ ôïõ âáóéëéÜ ôï 1898 óôçí ÁèÞíá, ïðüôå êáé óõëëáìâÜíåôáé ïëüêëçñç ç áíáñ÷éêÞ
ïìÜäá êáé êëåßíåé ç åöçìåñßäá ôçò).
1896: 8-21 Áðñéëßïõ ðñáãìáôïðïéåßôáé ìåãÜëç áðåñãßá óôï Ëáýñéï.
1902: õðÜñ÷ïõí 4 óïóéáëéóôéêÝò ïìÜäåò óôçí ÁèÞíá. Áðü ôï 1908 ç êïéíùíéêÞ äéáöïñïðïßçóç
Ýðáéñíå ãñçãïñüôåñïõò ñõèìïýò. Ïé ìéêñïáóôéêÝò ìÜæåò õðïöÝñïõí êáé ïé åñãÜôåò ìå üðëï ôçí
áðåñãßá æçôïýí êáëõôÝñåõóç ôùí óõíèçêþí (ôçí ßäéá åðï÷Þ ïé ðñþôåò ôÜóåéò óõãêÝíôñùóçò ìåãÜëïõ
êåöáëáßïõ êáé ïé áñ÷Ýò ôçò âéïìç÷áíßáò).
1907: óôéò 7 Ìáñôßïõ äïëïöïíåßôáé ï Ìáñßíïò Áíôýðáò óôç Èåóóáëßá.
30
Ôï åñãáôéêü êÝíôñï Âüëïõ
Áðü ôï 1905 éäñýïíôáé óôçí ðüëç êáðíåñãïóôÜóéá. Ôï 1900 öôéÜ÷íåôáé ôï óùìáôåßï ôõðïãñÜöùí.
Ôï 1908 ï ðáíåñãáôéêüò óýëëïãïò “ç áäåëöüôçò”, ìå âäïìáäéÜôéêç åöçìåñßäá, ï ïðïßïò ìÝíïíôáò
ìüíï óôç öéëïëïãßá äéáëýåôáé. Éäñýåôáé ôï Åñãáôéêü ÊÝíôñï óå óõíäéêáëéóôéêÞ âÜóç. Ôï 1909 ãåíéêÞ
áðåñãßá êáðíåñãáôþí, ðïõ êáôáóôÝëëåôáé áðü ôï óôñáôü. Ïé áðåñãßåò êñáôÜíå üìùò ùò ôï 1911.
Óõã÷ñüíùò îåóðÜåé ôï ÊéëåëÝñ (ôï êßíçìá áðáëëïôñßùóçò ôçò ãçò) ôï 1910. Ôï åñãáôéêü êÝíôñï ôï
êëåßíïõí ôá áöåíôéêÜ ôï 1911 êáé äéêÜæïõí ôïõò ðåñéóóüôåñïõò (áíÜìåóá ôïõò êáé ï Äåëìïýæïò) ôï
1914 óôï Íáýðëéï. Ëßãï ìåôÜ ôçí äßêç îáíáöôéÜ÷íåôáé.
1908: éäñýåôáé ï “Óýíäåóìïò åñãáôéêþí ôÜîåùí ôçò ÅëëÜäáò” êáé ýóôåñá ôï 1909 ôï “Åëëçíéêü
óïóéáëéóôéêü êüììá”, óôçí ÁèÞíá, ôá ïðïßá ìÝíïõí üìùò ìáêñéÜ áðü ôçí åñãáôéêÞ ìÜæá. Ðáñüëá
áõôÜ ôá ãñáöåßá ôïõò ãßíïíôáé ÷þñïò æõìþóåùí.
Óôéò 13 Éïõíßïõ óôçí ÐÜôñá ðñáãìáôïðïéåßôáé ãåíéêÞ áðåñãßá ôçò ÅëëçíéêÞò ÅñãáôéêÞò ¸íùóçò
(áíáñ÷ïóõíäéêáëéóôÝò).
Ç Öåíôåñáóéüí ôçò Èåóóáëïíßêçò
Ôï 1908 ìå ôçí åêäÞëùóç ôïõ êéíÞìáôïò ôùí Íåüôïõñêùí îåóðÜíå óôç Èåóóáëïíßêç áðåñãßåò
óôéò ïðïßåò óõììåôÝ÷ïõí åñãÜôåò áðü üëåò ôéò åèíüôçôåò, ÷ùñßò åèíéêïýò äéá÷ùñéóìïýò, ìå
ðñáãìáôéêÜ äéåèíéóôéêü ÷áñáêôÞñá êáé ðïõ Ý÷ïõí ùò áðïôÝëåóìá ôçí âåëôßùóç ôùí üñùí äïõëåéÜò
êáé ôçí ìáæéêïðïßçóç ôïõ óõíäéêáëéóôéêïý êéíÞìáôïò. Éäñýåôáé ôïí Éïýëéï ôïõ 1909 ç “åñãáôéêÞ
óïóéáëéóôéêÞ ïìïóðïíäßá”, ðïõ Ýìåéíå óôçí éóôïñßá ìå ôï üíïìá “Federation”, ìå äéåèíéóôéêü
÷áñáêôÞñá (äéáäçëþíïõí ôçí ðñùôïìáãéÜ åñãÜôåò üëùí ôïí åèíïôÞôùí). Ç åðéññïÞ ôçò äéá÷Ýåôáé óôç
Óìýñíç, óôç Êùí/ðïëç êáé óôç Ìáêåäïíßá. ÓõíäÝåôáé ìå ôç Â’ óïóéáëéóôéêÞ äéåèíÞ, óõììåôÝ÷åé óôçí
Á’ ÂáëêáíéêÞ óïóéáëéóôéêÞ óõíäéÜóêåøç óôï ÂåëéãñÜäé (12/1909) êáé äéïñãáíþíåé ôïí ÉáíïõÜñéï ôïõ
1911 ôçí ÐáíïèùìáíéêÞ óïóéáëéóôéêÞ óõíäéÜóêåøç óôç Èåóóáëïíßêç. ¼ôáí óôá 1912 ç Èåóóáëïíßêç
ðñïóáñôéÝôáé óôï åëëçíéêü êñÜôïò, ç öåíôåñáóéüí åßíáé ç ðéï ìáæéêÞ êáé óõãêñïôçìÝíç óïóéáëéóôéêÞ
ïñãÜíùóç. Ôïí Áýãïõóôï ôïõ 1914 îåêéíÜåé ï ðñþôïò ðáãêüóìéïò ðüëåìïò, ç öåíôåñáóéüí ôçñåß
óôÜóç ïõäåôåñüôçôáò ÷ùñßò üìùò íá äéá÷ùñßæåôáé áðü ôïõò âáóéëéêïýò ìå ôïõò ïðïßïõò óõììá÷åß
óôéò åêëïãÝò ôïõ 1915 êáé êáôåâáßíïõí óå êïéíü øçöïäÝëôéï. Ïé óïóéáëéóôéêÝò ïñãáíþóåéò ôçò ÁèÞíáò
ðáßñíïõí èÝóç õðÝñ ôùí óõììÜ÷ùí.
1909: óôï Âüëï óôéò 23 ÖëåâÜñç ïé êáðíåñãÜôåò îåêéíÜíå áðåñãßá, ç ïðïßá åîåëßóóåôáé óå åîÝãåñóç
êáé ìÜ÷ç ìå ôï óôñáôü. Ç áðåñãßá ðåôõ÷áßíåé. Ôï 1910 îåóðïýí Ýíôåêá íÝåò áðåñãßåò (óôçí ôåëåõôáßá
÷Üíïõí).
1910: óôï ÐåéñáéÜ ôï ÌÜñôç ðñáãìáôïðïéåßôáé áðåñãßá íáõôåñãáôþí ðïõ æçôïýí ôñïöÞ êáé êáíïíéóìü
åñãáóßáò (þñåò-ìéóèüò). Ôï êñÜôïò óôÝëíåé ôï ðïëåìéêü íáõôéêü íá ôç óðÜóåé. Óôéò 9 ôïõ Áðñßëç
ðåñßðïõ 2.000 áðåñãïß áíåâáßíïõí óôçí ÁèÞíá, åíþíïíôáé ìå Üëëïõò ÷ßëéïõò Áèçíáßïõò êáé ðÜíå

31
ðñïò ôïõò Óôýëïõò. Äßíïõí øÞöéóìá óôï Äñáãïýìç ï ïðïßïò áñ÷ßæåé ôéò õðïó÷Ýóåéò. Ïé áðåñãïß
ðñï÷ùñÜíå ðñïò ôï óðßôé ôïõ, åðéôßèåíôáé óôç ÷ùñïöõëáêÞ êáé ôïõò ðáßñíïõí ôá üðëá. Ï Äñáãïýìçò
ðåñéêõêëþíåôáé êáé äÝ÷åôáé üëá ôá áéôÞìáôá. Ëßãåò ìÝñåò ìåôÜ îåêéíÜíå áðåñãßá ïé ôóéãáñÜäåò.
ÊáôáëáìâÜíïõí ôá åñãïóôÜóéá êáé óðÜíå ôéò ìç÷áíÝò.
Ìå áöïñìÞ ôï åñãïäïôéêü óõíÝäñéï ðïõ ãßíåôáé óôçí ÁèÞíá, ôá åñãáôéêÜ óùìáôåßá öåýãïõí
áðü ôïí åñãïäïôéêü óýíäåóìï êáé ïñãáíþíïíôáé áõôüíïìá óôçí ÐáíåëëÞíéá ÅñãáôéêÞ Ïìïóðïíäßá.
Ôáõôü÷ñïíá éäñýåôáé êáé ôï åñãáôéêü êÝíôñï ÁèÞíáò. Äçìéïõñãåßôáé ãéá ðñþôç öïñÜ ôáîéêÞ
óõíåßäçóç îåêÜèáñç, ìáêñéÜ áðü öéëïëïãßåò êáé ó÷Ýóåéò ìå ôï êñÜôïò (ôïí åñãáôéóìü ôïõ ÂåíéæÝëïõ).
Ôïí Ïêôþâñç áðåñãïýí ïé óéäçñïäñïìéêïß (ôï ðéï äõíáìéêü óõíäéêÜôï ôçò åðï÷Þò), ïé ïðïßïé äåí
ðéóôåýïõí ôéò õðïó÷Ýóåéò ôïõ ÂåíéæÝëïõ êáé ç áðåñãßá êáôáëÞãåé óå ìÜ÷ç óôçí Ðåéñáéþò.
1911: ôï óïóéáëéóôéêü êÝíôñï óõíáíôÜ ôéò áíôéäñÜóåéò ôùí áíáñ÷ïóõíäéêáëéóôþí, ðïõ öåýãïõí êáé
öôéÜ÷íïõí ôç “óõíäéêáëéóôéêÞ Ýíùóç”, ç ïðïßá èá ðáßîåé ìéêñü ñüëï óôç óýíôïìç äéÜñêåéá æùÞò ôçò.
Ôï óïóéáëéóôéêü êÝíôñï åîáðëþíåé ôç äñÜóç ôïõ êáé óôï ÐåéñáéÜ, öôéÜ÷íåôáé êáé åêåß óïóéáëéóôéêü
êÝíôñï üðùò óôç ÊÝñêõñá êáé ôç ËÜñéóá. ÌåãÜëç áðåñãßá ôùí ôñáìâáãÝñçäùí óôçí ÁèÞíá ôçí ïðïßá
÷ôõðÜåé ç êõâÝñíçóç ÂåíéæÝëïõ ìå óôñáôü.
1912: ï ÂåíéæÝëïò øçößæåé ôá ðñþôá åñãáôéêÜ íïìïó÷Ýäéá (ðïõ ìå êÜðïéåò áëëáãÝò éó÷ýïõí ùò êáé
óÞìåñá). “Áí äåí êÜíïõìå êÜðïéåò õðï÷ùñÞóåéò óÞìåñá, èá ôá ðÜñïõí üëá ìå åðáíÜóôáóç áýñéï”.
Ïé íüìïé äåí åöáñìüæïíôáé áðü ôçí åñãïäïóßá, ðïõ ðñïóôáôåýåôáé áðü ôçí áóôõíïìßá.
1914: îåêéíÜåé áðü ôï åñãáôéêü êÝíôñï ÐåéñáéÜ íÝá ðñïóðÜèåéá äçìéïõñãßáò åñãáôéêÞò ïìïóðïíäßáò
üëçò ôçò ÅëëÜäáò ç ïðïßá íáõáãåß. Éäñýåôáé ôï åñãáôéêü êÝíôñï ×áíßùí. Ôï ÌÜñôç áðåñãïýí ïé
êáðíåñãÜôåò óôçí ÊáâÜëá.
1916: óôéò 24 Éïõëßïõ ç ãåíéêÞ óõíÝëåõóç ôùí 460 ìåôáëëùñý÷ùí ôçò Óåñßöïõ åíÝêñéíå ïìüöùíá
ôï êáôáóôáôéêü ôïõ óùìáôåßïõ êáé ôçí äçìéïõñãßá ôáìåßïõ áëëçëïâïÞèåéáò. Ôïí Áýãïõóôï îåêéíÜåé
ìéá áðü ôéò ðéï äõíáìéêÝò áðåñãßåò, ìå óõãêñïýóåéò ðïõ êáôáëÞãïõí óå 34 ôñáõìáôßåò, 4 íåêñïýò
áðåñãïýò êáé 3 íåêñïýò ÷ùñïöýëáêåò. Ãéá äåêáðÝíôå çìÝñåò èá êáôáñãçèåß êÜèå ìïñöÞ åîïõóßáò
óôï íçóß, èá åêëåãïýí åðéôñïðÝò áðü åñãÜôåò êáé êáôïßêïõò, ðïõ Ý÷ïõí åíùèåß êáé ôåëéêÜ èá óôáëåß
ï óôñáôüò ãéá íá êáôáðíßîåé ôçí åîÝãåñóç. Ïé “õðåýèõíïé” èá óõëëçöèïýí êáé èá äéêáóôïýí, åíþ ïé
ìåôáëëùñý÷ïé èá êåñäßóïõí ôï ï÷ôÜùñï êáé èá äéáôçñÞóïõí óôçí ìíÞìç ôïõò ôçí åîÝãåñóç êáé ôéò
äåêáðÝíôå ìÝñåò åëåõèåñßáò.
1917: éäñýåôáé ìå ðñùôïâïõëßá ôùí âåíéæåëéêþí ôï åñãáôéêü êÝíôñï Èåóóáëïíßêçò, ùò áíôßâáñï óôç
öåíôåñáóéüí.

Áðï ôï 1918 êáé ìåôÜ

Óôéò 17 Áõãïýóôïõ ôïõ 1916 ï ÂåíéæÝëïò êÜíåé ôï êßíçìá ôçò “¢ìõíáò” åíÜíôéá óôï ÂáóéëéÜ, ãéá

32
íá âÜëåé ôçí ÅëëÜäá óôïí ðüëåìï õðÝñ ôùí óõììÜ÷ùí. ¼ôáí ëÞãåé ï ðüëåìïò, óôç ìïéñáóéÜ ðïõ
áêïëïõèåß, ï ÂåíéæÝëïò ãéá íá êñáôÞóåé ç ÅëëÜäá ôá åäÜöç ðïõ êáôÝêôçóå, õðüó÷åôáé óôïõò óõììÜ÷ïõò
íá óôåßëåé óôñáôü íá ÷ôõðÞóåé ôçí åðáíÜóôáóç óôç Ñùóßá. Óôéò 21 ùò 28 Ïêôþâñç ôïõ 1918 ãßíåôáé
ôï ðñþôï óõíÝäñéï ôçò Ã.Ó.Ó.Å. ìå êõñßáñ÷åò ôÜóåéò: ôïõò âåíéæåëéêïýò, ôïõò óïóéáëéóôÝò, êáé ôïõò
áíáñ÷ïóõíäéêáëéóôÝò. ÁìÝóùò ìåôÜ ðñáãìáôïðïéåßôáé ôï ðñþôï ðáíåëëÞíéï óïóéáëéóôéêü óõíÝäñéï
(4 ùò 10/11/1918), ðïõ ëÞãåé ìå ôçí ßäñõóç ôïõ Ó.Å.Ê.Å. (Óïóéáëéóôéêü Åñãáôéêü Êüììá ÅëëÜäïò,
ðñüäñïìïò ôïõ Ê.Ê.Å.).
1919: áðáãïñåýåôáé ï åïñôáóìüò ôçò ðñùôïìáãéÜò êáé ôá åñãáôéêÜ êÝíôñá åßíáé ðåñéêõêëùìÝíá ìå
óôñáôü ìå ïðëïðïëõâüëá. Ôçí ßäéá ðåñßïäï äéáóðÜôáé ç Ã.Ó.Ó.Å.. ÄéáãñÜöïíôáé ïé óïóéáëéóôÝò áðü ôç
ê.å., ç êõâÝñíçóç ðáßñíåé ôïí Ýëåã÷ï ôçò Ã.Ó.Å.Å. êáé óôÝëíåé ôïõò äéáãñáììÝíïõò åîïñßá. Óå áíôßäñáóç
îåóðÜåé ðáíåëëáäéêÞ áðåñãßá ôïí Éïýëéï.
1920: Â’ ÓõíÝäñéï ôïõ Ó.Å.Ê.Ê.Å. ( Óïóéáëéóôéêü Åñãáôéêü Êïììïõíéóôéêü Êüììá ÅëëÜäïò) áðü ôéò 5 Ýùò
ôéò 12 Áðñßëç ôïõ ‘20. Êáôåâáßíåé óôéò åêëïãÝò, ðñïó÷ùñåß óôçí Ã’ äéåèíÞ, áëëÜæåé ôñüðï ïñãÜíùóçò
óå ðéï óõãêåíôñùôéêü, ï ÑéæïóðÜóôçò ðåñíÜåé óôç êáôï÷Þ ôïõ êüììáôïò êáé ïñãáíþíåé ìåãÜëç
áíôéðïëåìéêÞ äéáäÞëùóç ìå 50.000 Üôïìá ðñéí ôéò åêëïãÝò. Éäñýåôáé ç ÐáíåëëÞíéá Óõíïìïóðïíäßá
Óéäçñïäñïìéêþí, ôï ðéï ìá÷çôéêü óõíäéêÜôï ìÝ÷ñé ôï 1936, ôï ïðïßï äåí áíÞêåé óôï Ó.Å.Ê.Ê.Å. êáé äåí
áðïöáóßæåé íá ðñïó÷ùñÞóåé óôç Ã.Ó.Å.Å., ðïõ åëÝã÷åôáé áðü áõôü (ôç ìßá áðü ôéò äýï ðïõ ðñïÝêõøáí
áðü ôç äéÜóðáóç, ç Üëëç, ç âåíéæåëéêÞ õðÞñ÷å ìüíï óôá ÷áñôéÜ).
ÄåêÝìâñéï ôïõ ‘20: ìåôÜ ôçò åêëïãÝò, ðïõ ÷Üíåé ï ÂåíéæÝëïò, îåóðÜ íÝï êýìá ðáíåëëáäéêþí áðåñãéþí
ìå áðïêïñýöùìá ôï Âüëï, üðïõ ôï ÖëåâÜñç ïé áðåñãßåò êáôáëÞãïõí óå ãåíéêÞ åîÝãåñóç êáé êáôÜëõóç
ãéá äõï ìÝñåò êÜèå åîïõóßáò. Ç êõâÝñíçóç óôÝëíåé óôñáôü êáé ç åîÝãåñóç êáôáðíßãåôáé.
Ôïí Áðñßëéï áêñéâþò ôá ßäéá óôç Èåóóáëïíßêç, åäþ üìùò êïììÜôéá ôïõ óôñáôïý åíþíïíôáé ìå ôïõò
åîåãåñìÝíïõò. Ôï ÍïÝìâñéï ç áðåñãßá ôçò ïìïóðïíäßáò çëåêôñéóìïý. Ç ÁèÞíá êáé ï ÐåéñáéÜò ìÝíïõí
ãéá äýï ìÝñåò óôï óêïôÜäé. Áðü ôüôå êáé ùò ôï ôÝëïò ôçò ìéêñáóéáôéêÞò åêóôñáôåßáò ïé “çëåêôñéêïß”
ìÝíïõí êÜôù áðü óôñáôéùôéêÞ äéïßêçóç. ÌåôÜ áðü ëßãåò ìÝñåò áðåñãïýí êáé ïé óéäçñïäñïìéêïß, ç
êõâÝñíçóç ôïõò åðéóôñáôåýåé. Óôç ãåíéêÞ óõíÝëåõóç ôïõò îåóðïýí óõãêñïýóåéò ìå ôïõò Åýæùíåò. Ç
óõíôñéðôéêÞ ðëåéïøçößá äåí ðÜåé íá äïõëÝøåé êáé ç êõâÝñíçóç ôïõò óôÝëíåé óôï ìÝôùðï.
1922: óôéò 6 ÖëåâÜñç ãßíåôáé Ýêôáêôç óõíäéÜóêåøç ôïõ Ó.Å.Ê.Ê.Å. üðïõ áðïöáóßæåôáé íá ãßíåé ðéï
Þðéùí ôüíùí, íá óôáìáôÞóåé ôïõò åîôñåìéóìïýò êáé íá óõììåôÝ÷åé óå üëïõò ôïõò áóôéêïýò èåóìïýò.
¼ëá áõôÜ ëßãï ðñéí ôç ìéêñáóéáôéêÞ êáôáóôñïöÞ (äçëáäÞ ôçí ïëïêëçñùôéêÞ êáôáóôñïöÞ ôïõ
óôñáôïý) êáé ìÝóá óôï êëßìá ðáëëáúêÞò åîÝãåñóçò, ðïõ åðéêñáôåß. Óôéò 20 Ïêôþâñç êáëåßôáé Ýêôáêôï
óõìâïýëéï ôïõ Ó.Å.Ê.Ê.Å., ôï ïðïßï áäõíáôåß íá äþóåé ëýóç óôçí êñßóç ôïõ êüììáôïò ìå áðïôÝëåóìá
íá áðï÷ùñÞóïõí ïé Ìðåíáñüãéáò, ÄçìçôñÜôïò, ÃåùñãéÜäçò, Áñ. Óßäåñéò, Ì. ÓéäÝñçò ê.Ü..
ÌåôÜ ôç ìéêñáóéáôéêÞ êáôáóôñïöÞ ç åñãáôéêÞ ôÜîç óõãêëïíéóìÝíç ìÝíåé áäñáíÞò. Ôçí ðñùôïâïõëßá

33
ôçí ðáßñíåé ç áóôéêÞ ôÜîç. Óôéò 11 ÓåðôÝìâñç ðñáãìáôïðïéåßôáé óôñáôéùôéêÞ åðáíÜóôáóç (ç ïðïßá
åß÷å êáé ëáúêÜ åñåßóìáôá). Ðáñáéôåßôáé ï âáóéëéÜò êáé öåýãåé ìå ôçí ïéêïãåíåéÜ ôïõ ãéá ôçí Éôáëßá, åíþ
åëåõèåñþíïíôáé üëïé ïé ðïëéôéêïß êñáôïýìåíïé.

Óçìåßùóç: Ç èÝóç ôçò Ã’ Äéåèíïýò êáé ôïõ Ó.Å.Ê.Ê.Å. ãéá ôï óõíäéêáëéóìü åêåßíç ôçí åðï÷Þ, åßíáé üôé
ðñÝðåé íá õðÜñ÷åé ïñãáíéêÞ óýíäåóç ìåôáîý óõíäéêÜôùí êáé êüììáôïò, èåùñþíôáò êÜèå ðñïóðÜèåéá
åêôüò êüììáôïò å÷èñéêÞ ãéá ôçí åñãáôéêÞ ôÜîç.

1923: ôïí Áýãïõóôï îåóðïýí ïé ìåãáëýôåñåò áðåñãéáêÝò êéíçôïðïéÞóåéò ùò ôüôå. Îåêéíïýí áðü
ôïõò óéäçñïäñïìéêïýò, ç Ã.Ó.Å.Å. áíáëáìâÜíåé åðéêåöáëÞò, ãßíïíôáé ðáíåëëáäéêÝò êáé åêöõëßæïíôáé
ìåôÜ áðü óõãêñïýóåéò ìå 11 íåêñïýò åñãÜôåò óôï ÐáóáëéìÜíé, üôáí ç ÷ùñïöõëáêÞ ÷ôõðÜåé Üïðëç
äéáäÞëùóç.
23 Áõãïýóôïõ: áðáãïñåýïíôáé ôá óùìáôåßá êáé åðéâÜëëåôáé óôñáôéùôéêüò íüìïò áðü ôçí “ÅðáíáóôáôéêÞ
Äéïßêçóç” (äéïßêçóç áíôß êõâÝñíçóçò, ìåôÜ ôï óôñáôéùôéêü êßíçìá). Ôï ÍïÝìâñç ðñïåêëïãéêÜ,
îáíáåðéôñÝðåôáé ç ëåéôïõñãßá ôùí óùìáôåßùí êáé åðéôñÝðïíôáé ïé äéáäçëþóåéò. Ôï Ó.Å.Ê.Ê.Å.
êáôåâáßíåé óôéò åêëïãÝò êáé ðáßñíåé 2-3%. Ãßíåôáé óõíÝäñéï ôçò Ã.Ó.Å.Å. êáé êÜðïéåò äéáäçëþóåéò êáôÜ
ôçò áêñßâåéáò. Äßíåôáé 35% áýîçóç óôá ìåñïêÜìáôá ôùí óéäçñïäñïìéêþí, ìåôÜ áðü áðåñãßåò, ïé
ïðïßïé êÜíïõí êáé ôï äåýôåñï óõíÝäñéï ôïõò êáé áðïöáóßæïõí üôé äåí èÝëïõí õðïôáãÞ óôï Ó.Å.Ê.Ê.Å.,
ðñïó÷ùñïýí üìùò óôç Ã.Ó.Å.Å..
1924: ðñáãìáôïðïéåßôáé åèíéêü óõìâïýëéï ôïõ Ó.Å.Ê.Ê.Å. (3 ùò 8 ÖëåâÜñç 1924), óôï ïðïßï ãßíåôáé
êáé ç ðñþôç äéÜóðáóç ôïõ êüììáôïò: äéáãñÜöïíôáé ïé Èåóóáëïíéêåßò óïóéáëäçìïêñÜôåò (ôçò ðáëéÜò
öåíôåñáóéüí). Áðü ôïõò äéáãñáöÝíôåò éäñýïíôáé ïé ïñãáíþóåéò: “êïììïõíéóôéêÞ Ýíùóç”, “óïóéáëéóôéêÞ
åñãáôéêÞ Ýíùóç ÅëëÜäáò” êáé “íÝá åðï÷Þ”. Ðñïó÷ùñïýí óôï Ó.Å.Ê.Ê.Å. ðïëëïß ðñüóöõãåò, êáèþò êáé
ç ïìÜäá “Ðáëáéïß ÐïëåìéóôÝò”.
13 Áðñéëßïõ: ýóôåñá áðü äçìïøÞöéóìá ç ÅëëÜäá ãßíåôáé óõíôáãìáôéêÞ äçìïêñáôßá
Ôçí ðñùôïìáãéÜ áðáãïñåýåôáé ç äéáäÞëùóç, ðïõ èá îåêéíïýóå áðü ôçí ðëáôåßá ÊïíôæéÜ. Ðáñ’ üëá
áõôÜ ïé åñãÜôåò êÜíïõí óôçí Üêñç ôïõò ÷ùñïöýëáêåò êáé îåêéíÜíå. Åðéôßèåôáé ôï éððéêü ìå óõíÝðåéá
Ýíá åñãÜôç íåêñü êáé 11 ôñáõìáôßåò. Ôá ßäéá óôïí ÐåéñáéÜ ìå 150 óõëëçöèÝíôåò ïé ïðïßïé áöÞíïíôáé
ìåôÜ áðü áðåéëÝò ãéá ãåíéêÞ áðåñãßá. Ôï ÌÜéï îåêéíïýí áðåñãßá ïé íáõôåñãÜôåò, ç ïðïßá ãåíéêåýåôáé óå
üëï ôï ÐåéñáéÜ, ôçí Åëåõóßíá êáé ôïõò óéäçñïäñïìéêïýò. ÔåëéêÜ ðåôõ÷áßíïõí áýîçóç. Ôïí Áýãïõóôï
îåêéíÜíå óõæçôÞóåéò ãéá ôï 8þñï (ôï ßäéï ãßíåôáé óõã÷ñüíùò óå ðáãêüóìéï åðßðåäï). Ç êõâÝñíçóç äåí
ôï äÝ÷åôáé, ïé óéäçñïäñïìéêïß ôï åöáñìüæïõí, áðü ìüíïé ôïõò, ðåñéöñïõñþíôáò ôéò êéíçôïðïéÞóåéò
ôïõò êáé ôåëéêÜ êåñäßæïõí 50% áýîçóç óôá ìåñïêÜìáôï ôïõò êáé åöáñìïãÞ ôïõ 8þñïõ, ü÷é ìüíï ãéá
áõôïýò, áëëÜ ãéá üëïõò ôïõò êëÜäïõò.

34
 ÍïÝìâñéïò ôïõ ‘24: óôçí ÊáâÜëá, êáðíÝìðïñïé ðñïóðáèïýí íá åîÜãïõí áêáôÝñãáóôï êáðíü (êÜôé
ðïõ åß÷áí ðåôý÷åé ïé åñãÜôåò íá áðáãïñåõôåß). Ïé êáðíåñãÜôåò áðåéëïýí íá ðåôÜîïõí ôïí êáðíü óôç
èÜëáóóá. Åðåìâáßíåé ç ÷ùñïöõëáêÞ, ïé åñãÜôåò åðéôßèåíôáé, óêïôþíïõí ôïí áóôõíïìéêü äéåõèõíôÞ êáé
ôñáõìáôßæïõí 15 ÷ùñïöýëáêåò (ôñáõìáôßæïíôáé êáé 30 åñãÜôåò). Ï åéóáããåëÝáò ÷áñáêôçñßæåé äßêáéá
ôçí åðßèåóç ôùí åñãáôþí. Ôá åðåéóüäéá åîáðëþíïíôáé óå üëç ôçí íüôéá Ìáêåäïíßá (ôá åëëçíéêÜ
åäÜöç), ìå óõãêñïýóåéò ìå ôï óôñáôü. Ôï æÞôçìá öôÜíåé óôç âïõëÞ üðïõ ðáñ’ üëá áõôÜ ç êõâÝñíçóç
(ÂåíéæÝëïõ) ðáßñíåé øÞöï åìðéóôïóýíçò. Ôçí ßäéá ðåñßïäï ï óôñáôüò áñ÷ßæåé íá ðáßæåé óçìáíôéêü
ñüëï óôá ðïëéôéêÜ ðñÜãìáôá ôçò ÅëëÜäáò. ÊÜèå ëïãÞò áîéùìáôéêïß ÷ñçóéìïðïéïýí ôá óþìáôá ðïõ
äéïéêïýí, ãéá íá áíáôñÝøïõí ôïõò ðïëéôéêïýò ôïõò áíôßðáëïõò êáé ðáñÜëëçëá íá ÷ôõðÞóïõí ôïõò
êïéíùíéêïýò áãþíåò. Åêðñïóùðïýí êõñßùò ìåìïíùìÝíá êáðéôáëéóôéêÜ óõìöÝñïíôá. Ìå ôï Ã’ Ýêôáêôï
óõíÝäñéï, áðü 26/11 ùò 3/12/1924, ôï Ó.Å.Ê.Ê.Å. ãßíåôáé Ê.Ê.Å., ðáßñíåé ìïñöÞ ïñãÜíùóçò ðáñáíïìßáò
(ðïõ Þôáí üíôùò áðáñáßôçôç ëüãù ôùí äéþîåùí) êáé ãßíåôáé ðéï óõãêåíôñùôéêü. Ç äéïßêçóç ðÜåé óå
Ýíá ïëéãÜñéèìï ðõñÞíá, áðïêïììÝíï áðü ôéò ìÜæåò, êáèþò ôéò ðëçñïöïñßåò ôéò ðáßñíåé ìå Ýììåóï
ôñüðï. Ðñïóðáèåß íá õðïôÜîåé ôïí óõíäéêáëéóìü óôï êüììá. Óå áõôü ôï óõíÝäñéï åêëÝãåôáé ã.ã. ï
Ðïõëéüðïõëïò (áõôüò ðïõ åíóùìÜôùóå ôï êßíçìá ôùí Ðáëéþí Ðïëåìéóôþí óôï Ê.Ê.Å.).
Óçìåßùóç: H ïìÜäá ôùí Ðáëáéþí Ðïëåìéóôþí êÜíåé óõëëáëçôÞñéï óôï ïðïßï ðåôÜåé ôñéêÜêéá ìå ôï
óýíèçìá “Ðüëåìï óôï ðüëåìï ôùí áöåíôéêþí”. Ôï êßíçìá áõôü ðïõ îåêßíçóå áðü âåôåñÜíïõò ôçò
ìéêñáóéáôéêÞò åêóôñáôåßáò, ìÝëç ôïõ Ó.Å.Ê.Ê.Å. (áðü ôá çãåôéêÜ ìÝëç ï Ðïõëéüðïõëïò), âñßóêåé
éó÷õñüôáôç ëáúêÞ õðïóôÞñéîç, êáèþò ïñãáíþèçêå óå åðßðåäï ãåéôïíéÜò, ìå ïñéæüíôéá ìïñöÞ
ïñãÜíùóçò, êáôáöÝñíïíôáò íá åêöñÜóåé ôç èÝëçóç êáé ôá áéôÞìáôá åíüò ïëüêëçñïõ êïéíùíéêïý
óôñþìáôïò. Áí êáé ðïëý ìáæéêü ôåëéêÜ áöïìïéþíåôáé áðü ôçí êõñéáñ÷ßá.

1925: ôï ÃåíÜñç ïé áãñüôåò óôïí èåóóáëéêü êÜìðï ðñïóðáèïýí íá êáôáëÜâïõí ôá ìïíáóôçñéáêÜ

êôÞìáôá. Óôá Ôñßêáëá ôï ðåôõ÷áßíïõí. ÊáôÜ ôçí åîÝãåñóç, ðñïóðáèïýí íá êáôáëÜâïõí ôçí íïìáñ÷ßá
ðïõ ôç öõëÜíå 100 óôñáôéþôåò. Óêïôþíïíôáé Ýîé áãñüôåò.
8 Ìáñôßïõ: áðåñãßá ôùí óéäçñïäñïìéêþí óå üëç ôçí ÅëëÜäá. ÊáôáóôÝëëåôáé ìå ðñùôïöáíÞ áãñéüôçôá
áðü ôçí êõâÝñíçóç.
25 Éïõíßïõ: ï ÐÜãêáëïò êÜíåé ðñáîéêüðçìá, áñ÷ßæåé äéþîåéò ôùí êéíçìÜôùí êáé ôùí êïììïõíéóôþí êáé
êçñýôôåé ðáñÜíïìï ôï Ê.Ê.Å..
Ôïí Áýãïõóôï ôï Ê.Ê.Å. äéáêüðôåé ôéò ïñãáíéêÝò ó÷Ýóåéò ìå ôçí Ã.Ó.Å.Å., ìå åðßóçìï ãñÜììá ôçò
ê.å. áðü ôçí öõëáêÞ (ùò ôüôå ðñïóðáèïýóå äéáóðþíôáò ôá óùìáôåßá íá ôá åëÝã÷åé, ôþñá áðïöáóßæåé
íá ôá áöÞóåé “áíåîÜñôçôá” ãéá íá êÜíåé äïõëåéÜ áðü ôá ìÝóá). Óôéò 30 Ïêôùâñßïõ äßíåôáé äéáéôçôéêÞ
ëýóç óôéò äéáöïñÝò äçìïóéþí õðáëëÞëùí êáé åñãïäïóßáò. Åßíáé ç áñ÷Þ ôùí óõëëïãéêþí óõìâÜóåùí.
Ôï ÄåêÝìâñç ìåôÜ áðü êéíçôïðïéÞóåéò ç êõâÝñíçóç äßíåé ôï 13ï ìéóèü.

35
1926: óôéò 28 Ìáñôßïõ ãßíåôáé ôï Ã’ ÓõíÝäñéï ôçò Ã.Ó.Å.Å. ìå ðïëëÜ óùìáôåßá ìáúìïýäåò (êõâåñíçôéêÜ),
áðü ôï ïðïßï äéáãñÜöïíôáé ïé êïììïõíéóôÝò çãÝôåò. Áðïöáóßæåé íá ðñïó÷ùñÞóåé óôç ÓõíäéêáëéóôéêÞ
ÄéåèíÞ ôïõ ¢ìóôåñíôáì (êáé ü÷é óôç Êüêêéíç ÓõíäéêáëéóôéêÞ ÄéåèíÞ), æçôÜåé áìíçóôßá. ÃåíéêÜ
åðéêñáôïýí ôÜóåéò åêôüò ôïõ Ê.Ê.Å. (óïóéáëéóôÝò, óõíôçñçôéêïß), ðïõ ðáßñíïõí ôç äéïßêçóç êáé
áðïêáèéóôïýí ôçí åíüôçôá.
O óôñáôçãüò Êïíäýëçò áíáôñÝðåé ôïí ÐÜãêáëï óôéò 21 Áõãïýóôïõ (ðÜëé ìå ðñáîéêüðçìá) êáé óôéò 7
Íïåìâñßïõ ãßíïíôáé åêëïãÝò (ôï Ê.Ê.Å. Ý÷åé îáíáãßíåé íüìéìï êáé óõììåôÝ÷ïíôáò óôéò åêëïãÝò ðáßñíåé
4%) êáé ó÷çìáôßæåôáé ïéêïõìåíéêÞ êõâÝñíçóç (âåíéæåëéêþí-áíôéâåíéæåëéêþí). Ç ôñïìïêñáôßá êáé ïé
óõëëÞøåéò áõîÜíïíôáé. Ôï Ê.Ê.Å. ôßèåôáé åðßóçìá óôçí ðáñáíïìßá. ÐïëëÝò óõëëÞøåéò êáé åîïñßåò.
ÓõíÝäñéï ôùí óéäçñïäñïìéêþí. ÈÝëïõí åíéáßá Ã.Ó.Å.Å. üëùí ôùí åñãáôþí, ðéï ìá÷çôéêÞ êáé áíåîÜñôçôç
áðü êÜèå êüììá.
1927: ï ÷ñüíïò áñ÷ßæåé ìå êáðíåñãáôéêü êßíçìá óôç Ìáêåäïíßá. ÅîÝãåñóç åñãáôþí óôï Áãñßíéï, ìå
4 íåêñïýò åñãÜôåò. Áðåñãßá ôùí ìéêñïúäéïêôçôþí, ãéá íá ìç êáôáñãçèåß ôï åíïéêéïóôÜóéï, ìå äýï
íåêñïýò ìðñïóôÜ óôï ÁñóÜêåéï. Åðåêôåßíåôáé óå ÐÜôñá, Âüëï Èåóóáëïíßêç. Êñßóç óôï Ê.Ê.Å. êáèþò
ðïëëïß äéáöùíïýí ìå ôç ÓïâéåôéêÞ ¸íùóç. Ï Ðïõëéüðïõëïò (ã.ã. ôçò ê.å.) ðáñáéôåßôáé ëüãù äéáöùíßáò
áõôïý êáé ôçò ïìÜäáò ôïõ á) ìå ôï óôáëéíéóìü êáé â) ìå ôïí óõãêåíôñùôéóìü (ðïõ åß÷å üìùò åðéâÜëåé
ï Ðïõëéüðïõëïò!!!). Ç êñßóç ëÞãåé ìå ìáæéêÝò äéáãñáöÝò, ìðïëóåâéêïðïßçóç êáé ìåãáëýôåñï Ýëåã÷ï
ôùí óõíäéêÜôùí.
Óôéò 12 Áõãïýóôïõ ðáñáéôåßôáé ç ïéêïõìåíéêÞ êõâÝñíçóç. Áêïëïõèåß ç êõâÝñíçóç ÆáÀìç.
1928: ôï ÖëåâÜñç Ýíïðëá óõëëáëçôÞñéá óôç ÊñÞôç (æçôÜíå Üñóç ôùí ÷ñåþí, åëáöñýôåñç öïñïëïãßá,
áìíçóôßá) ìç êáèïäçãïýìåíá áðü ôï Ê.Ê.Å., ôï ïðïßï âãÜæåé áíáêïßíùóç ãéá ôá ìÝëç ôïõ, üôé ðñÝðåé
íá êáôáêôÞóïõí ôçí çãåóßá ôïõ êéíÞìáôïò óôç ÊñÞôç.
11 Éïýíç: êáðíåñãáôéêÞ áðåñãßá óå üëç ôç Ìáêåäïíßá-ÈñÜêç ìå êáôáëÞøåéò óå ðïëëÜ åñãïóôÜóéá.
Ãßíïíôáé ðïëëÝò óõëëÞøåéò õðÜñ÷ïõí íåêñïß åñãÜôåò (6 ìüíï óôç ÎÜíèç). Óôéò 16 Éïýíç ãåíéêåýåôáé
ç áðåñãßá óå üëç ôçí ÅëëÜäá, áëëÜ ç áðåñãßá Ý÷åé åêöõëéóôåß ùò ôéò 19, ìåôÜ áðü ðáñåìâÜóåéò, ãéá
ôç ëÞîç ôçò, áðü ôç Ã.Ó.Å.Å.. ¸÷åé ðñïçãçèåß ôï Ä’ óõíÝäñéï ôçò, áðü ôï ïðïßï äéáãñÜöïíôáé êáé ïé
óïóéáëéóôÝò. Ç Ã.Ó.Å.Å. åßíáé ðëÝïí êáèáñÜ “êõâåñíçôéêüò ó÷çìáôéóìüò”.
Óôéò 19 Áõãïýóôïõ ãßíïíôáé åêëïãÝò ìå íßêç ôùí öéëåëåõèÝñùí. Ï ÂåíéæÝëïò èá ó÷çìáôßóåé
êõâÝñíçóç. Óôéò 23 Óåðôåìâñßïõ õðïãñÜöåé óýìöùíï öéëßáò ìå ôïí Ìïõóïëßíé (äýï ÷ñüíéá áñãüôåñá
èá õðïãñÜøåé êáé ìå ôçí Ôïõñêßá).
1929: ôï ÃåíÜñç áðåñãïýí 700 ìåôáëëùñý÷ïé óôç ×áëêéäéêÞ êáé óôá ôóéìÝíôá ôïõ Âüëïõ.
Éäñýåôáé ç Å.Ã.Ó.Å.Å. (ÅíùôéêÞ) áðü ôï Ê.Ê.Å. óå ìßá ðñïóðÜèåéá íá åíùèïýí ôá äéáóðáóìÝíá
óùìáôåßá (êÜôù áðü ôï Ê.Ê.Å.). Ãßíåôáé êáé óõíÝäñéï óôï ïðïßï äåí áöÞíïõí ôïõò áñ÷åéïìáñîéóôÝò
íá ìðïýíå. ×ôõðéÝôáé êÜèå áíôéðïëßôåõóç. Ôï ðñïåäñåßï áñíåßôáé íá ãßíïõí ïé åêëïãÝò ôùí óùìáôåßùí

36
ìå áðëÞ áíáëïãéêÞ, ðáñ’ üëï ðïõ åßíáé áßôçìá ðïëëþí óõíÝäñùí. Ïé áñ÷åéïìáñîéóôÝò êÜíïõí åðßèåóç
êáé ìðáßíïõí óôçí áßèïõóá. Ãßíåôáé êáíïíéêÞ ìÜ÷ç ìÝóá êáé óôïõò ãýñù äñüìïõò ìå ìá÷áßñéá êáé
ðéóôüëéá. ¸ôóé, ç äéÜóðáóç ôùí óùìáôåßùí ãßíåôáé áêüìá ðéï Ýíôïíç.
Ôï ÖëåâÜñç óôï Ëáýñéï îåêéíÜíå áðåñãßá ïé ìåôáëëùñý÷ïé êáé ôçí åðüìåíç ìÝñá áðåñãåß üëï ôï
Ëáýñéï. ÊáèçìåñéíÝò ðïñåßåò 7.000 áôüìùí. Ôï ÌÜñôç îåêéíÜåé êáé ç Åëåõóßíá ìå 1 íåêñü åñãÜôç áðü
ôéò ðñþôåò ìÝñåò. Óôéò 10 Ìáñôßïõ êïéíÞ ðïñåßá Ëáõñßïõ-Åëåõóßíáò óôçí ÁèÞíá. Óôéò 14 Ìáñôßïõ,
ôñáõìáôßæïíôáé 30 åñãÜôåò óå óõãêñïýóåéò. Ç áðåñãßá ëÞãåé ìå 30% áýîçóç.
Ôïí Éïýíç áðåñãßá ôùí öïñôïåêöïñôùôþí óôïí ÐåéñáéÜ. Ïé åöïðëéóôÝò öÝñíïõí áðåñãïóðÜóôåò, ïé
áðåñãïß åðéôßèåíôáé êáé ôïõò äéþ÷íïõí. Ïé óõãêñïýóåéò ãßíïíôáé êÜèå ìÝñá Ýùò óôéò 14 Éïõíßïõ. Óôéò
18 Éïõíßïõ ç êõâÝñíçóç ðñïôåßíåé áýîçóç 15% áëëÜ ïé áðåñãïß äåí äÝ÷ïíôáé. Ç áðåñãßá ãåíéêåýåôáé,
ôï ëéìÜíé íåêñþíåé. Ç êõâÝñíçóç óôÝëíåé éððéêü êáé ãßíåôáé êáíïíéêÞ ìÜ÷ç ðïõ êñáôÜåé ùò ôï âñÜäõ.
ÔåëéêÜ ðåôõ÷áßíïõí 8ùñï êáé 20% áýîçóç.
Ôïí Éïýíéï óõíÝäñéï ôùí ä.õðáëëÞëùí. Áðïöáóßæïõí äéáêïðÞ êÜèå ó÷Ýóçò ìå ôç Ã.Ó.Å.Å. (ü÷é åîáéôßáò
ôïõ Ê.Ê.Å., áëëÜ ãéá íá ìç óôéãìáôéóôïýí áðü ôïõò áãþíåò ôùí åñãáôþí). Ôçí ßäéá åðï÷Þ ôï Ê.Ê.Å.
ðñïùèåß ôçí éäÝá ôçò ãåíéêÞò áðåñãßáò ùò ìÝóï ðïõ èá ïäçãÞóåé óôçí ôåëéêÞ áíáôñïðÞ ôïõ áóôéêïý
êáèåóôþôïò. Èåùñåß üôé ôçí ðïñåßá ðñïò ôç ãåíéêÞ áðåñãßá öñåíÜñïõí üëåò ïé Üëëåò ïñãáíþóåéò,
ðïõ åßíáé öáóéóôéêÝò êáé ðñÝðåé íá ÷ôõðçèïýí áìåßëéêôá.
Óôéò 25 Éïõëßïõ ìå ðñüôáóç ôïõ ÂåíéæÝëïõ øçößæåôáé ôï “éäéþíõìï”. Ðñüêåéôáé ðåñß ìÝôñùí
áóöáëåßáò ôïõ êïéíùíéêïý ðïëéôåýìáôïò, ðïõ áðáãïñåýåé ôç äéÜäïóç, åöáñìïãÞ, ðñïðáãÜíäá éäåþí
áíáôñåðôéêþí ãéá ôï êáèåóôþò (êÜôé óáí ôï ôñïìïíüìï). ÌÝ÷ñé ôï 1932 èá óõëëçöèïýí 11.400 Üôïìá
êáé èá åîïñéóôïýí 200.
1930: óôéò 13 ÃåíÜñç áðåñãïýí ïé êáðíåñãÜôåò. ¼ëï ôï ÃåíÜñç êéíçôïðïéÞóåéò ôùí öïéôçôþí. Óôéò
14 ÖëåâÜñç ïé áñ÷Ýò áíáêáëýðôïõí ãéÜöêá óôçí ÊõøÝëç. Ìåôáîý ôùí óõëëçöèÝíôùí ï ÓéÜíôïò, ï
Êïëïæþö, ï ÈáíÜóçò ÊëÜñáò (Âåëïõ÷éþôçò) êáé äýï Ãåñìáíïß. Óõãêñïýóåéò áñ÷åéïìáñîéóôþí ìå
ôç Ã.Ó.Å.Å.. ÓõëëáìâÜíïíôáé 30 Üôïìá áðü ôçí áóôõíïìßá. Ìéêñïáðåñãßåò êáé óõëëáëçôÞñéá üëï ôï
÷ñüíï.
ÐÝìðôï óõíÝäñéï ôçò Ã.Ó.Å.Å. ôï ÓåðôÝìâñç (Ý÷ïõí áðïìåßíåé ìüíï ïé óïóéáëéóôÝò êáé ïé
óõíôçñçôéêïß, êáèþò ôï Ê.Ê.Å. Ý÷åé éäñýóåé ôçí Å.Ã.Ó.Å.Å. êáé ôïõò áñéóôåñïýò ôïõò Ý÷ïõí äéþîåé).
ÅñãÜôåò êáôçãïñïýí ôç ãñáììáôåßá üôé åßíáé üñãáíï ôçò áóôõíïìßáò. ÃåíéêÜ åðåéóüäéá. Ïé óïóéáëéóôÝò
áðï÷ùñïýí êáé éäñýïõí ôá ÁíåîÜñôçôá ÅñãáôéêÜ ÓõíäéêÜôá, óôá ïðïßá ðñïó÷ùñïýí ïé óéäçñïäñïìéêïß,
ïé íáõôåñãÜôåò, êïììÜôéá ôùí åñãáôéêþí êÝíôñùí ÁèÞíáò êáé ÐåéñáéÜ.
1931: ìÝ÷ñé ôïí Áðñßëéï ðñáãìáôïðïéïýíôáé óõãêåíôñþóåéò êáé äéáìáñôõñßåò áíÝñãùí, ïé ïðïßåò
åßíáé áðïóðáóìáôéêÝò. Áðü ôïí Éïýíç áñ÷ßæïõí íá äçìéïõñãïýíôáé, êõñßùò óôç Ìáêåäïíßá, öáóéóôéêÝò
ïñãáíþóåéò ïé ïðïßåò åêôüò áðü ôïõò êïììïõíéóôÝò åðéôßèåíôáé êáé óôïõò ðïëõÜñéèìïõò Åâñáßïõò ôçò
37
Óáëïíßêçò.
Ç Ã’ ÄéåèíÞò êáôçãïñåß ôï Ê.Ê.Å. üôé äåí êáôáöÝñíåé íá åëÝãîåé ôïõò åñãÜôåò, üôé ðïëëÝò
êéíçôïðïéÞóåéò ãßíïíôáé ÷ùñßò ôïí Ýëåã÷ï ôïõ êáé üôé äåí êáôïñèþíåé íá ïñãáíþóåé ôç ãåíéêÞ áðåñãßá
ðïõ èá Ýöåñíå ôçí áíáôñïðÞ ôïõ êáèåóôþôïò. Ðáñ’ üëá áõôÜ, ôï Ê.Ê.Å. áñ÷ßæåé ìüëéò ôüôå íá áðïêôÜ
äýíáìç, áðü ôç ìéá óôïõò ðñüóöõãåò, ðïõ äåí Ý÷ïõí ðïõ áëëïý íá óôñáöïýí êáé áðü ôçí Üëëç
óôïõò åñãÜôåò, ðïõ Ý÷ïõí êïõñáóôåß áðü ôéò äéáóðÜóåéò. ÃñáììáôÝáò äéïñßæåôáé áðü ôçí ÄéåèíÞ ï
Æá÷áñéÜäçò, ðéóôüò óôç ãñáììÞ ôçò Ã’ Äéåèíïýò.

ÃåíéêÜ ãéá ôá ÷ñüíéá 1932-1936

Ç êõâÝñíçóç åíáëëÜóóåôáé áíÜìåóá óôá äýï ìåãÜëá áóôéêÜ êüììáôá, ùò ôç äéêôáôïñßá ôïõ ÌåôáîÜ,
åíþ ïé êéíçôïðïéÞóåéò üóï óõãêëïíéóôéêÝò êáé áéìáôçñÝò êé áí Þôáí, ðáñÝìåéíáí áðïóðáóìáôéêÝò.
Ôï ÌÜñôç ôïõ ‘33 ìåôÜ ôéò åêëïãÝò ðïõ ÷Üíåé ï ÂåíéæÝëïò, ï ÐëáóôÞñáò âñßóêåé Ýäáöïò êáé êÜíåé
ðñáîéêüðçìá. ÐáñÜ ôéò åíùìÝíåò ðñïóðÜèåéåò Âåíéæåëéêþí-äåîéþí íá äþóïõí ôç êõâÝñíçóç óå äéêü
ôïõò óôñáôçãü, ï ÐëáóôÞñáò ðñéí ðÝóåé áéìáôïêõëÜ ôçí ÁèÞíá åðß äýï ìÝñåò. ÔåëéêÜ åðéêñáôïýí
ôá áóôéêÜ êüììáôá êáé ðÜëé. Ëßãï ðñéí ôç äéêôáôïñßá ôïõ ÌåôáîÜ, ïé öáóéóôéêÝò ïñãáíþóåéò, ðïõ
äçìéïõñãïýíôáé åßíáé ëßãï ðïëý óáí ôþñá, ÷ùñßò åñåßóìáôá óôçí êïéíùíßá óå åðßðåäï óõììïñßáò, ðáñ’
üëç ôçí êñáôéêÞ âïÞèåéá (ìüíï óôç Ìáêåäïíßá Ý÷ïõí êÜðïéá ïõóéáóôéêÞ äýíáìç, åíóùìáôþíïíôáò ôá
å÷èñéêÜ, áðÝíáíôé óôçí ðïëõåèíéêÞ êïéíüôçôá êáé åéäéêÜ óôïõò Åâñáßïõò, óõìöÝñïíôá åíüò ìéêñïáóôéêïý
êïììáôéïý ôçò êïéíùíßáò). Ôï êïììïõíéóôéêü êßíçìá, Ê.Ê.Å., ôñïôóêéóôÝò, áñ÷åéïìáñîéóôÝò äåí
êáôïñèþíïõí íá åíþóïõí ôïõò åñãÜôåò. ÌÝ÷ñé ôï ‘36 Ý÷ïõí ìéêñüôåñç äýíáìç áðü ôïõò Âåíéæåëéêïýò
êáé ìåôÜ ôï ‘36 ðïõ ãßíåôáé ôï Ê.Ê.Å. ðëåéïøçöéêü Ý÷åé åãêáôáëåßøåé êÜèå äéÜèåóç áíáôñïðÞò ôçò
áóôéêÞò äçìïêñáôßáò.
1932: ôï ÖëåâÜñç ç áóôõíïìßá ÷ôõðÜ êáðíåñãÜôåò óôç Íéãñßôá ðïõ ðñïóðáèïýí íá êáôÜó÷ïõí
êáðíÜ ðïõ ðÜíå ãéá åîáãùãÞ. Ìáæåýïíôáé 5.000 ðåñßðïõ Üôïìá êáé ðáßñíïõí ôá üðëá ôçò áóôõíïìßáò.
¸ñ÷ïíôáé íÝåò äõíÜìåéò ðïõ ñß÷íïõí ðÜíù óôïí êüóìï, óêïôþíïõí Ýíá êáé ôñáõìáôßæïõí ðïëëïýò.
Óõãêñïýóåéò áíÝñãùí ìå ôçí áóôõíïìßá óôç ËÜñéóá êáé óôïí ÐåéñáéÜ, üðïõ ôñáõìáôßæïíôáé äýï
áóôõíïìéêïß. Áðåñãßá öïéôçôþí. ¢íåñãïé óå üëç ôç ÷þñá ìå ìáæéêÝò óõãêåíôñþóåéò áðáëëïôñéþíïõí
ôñüöéìá. Ôï ÌÜñôç ç ïéêïíïìéêÞ êñßóç åðéäåéíþíåôáé. Äåí õðÜñ÷ïõí ðéá ôñüöéìá óôçí áãïñÜ. Ôï ÌÜç
ìáæéêÝò áðåñãßåò óå üëç ôçí ÅëëÜäá. Ðáñáéôåßôáé ï ÂåíéæÝëïò. Ç áðåñãßá óõíå÷ßæåôáé êáé ôïí Éïýíç
ìå óïâáñÜ åðåéóüäéá óå ÐÜôñá êáé Âüëï. Äçìéïõñãïýíôáé, ãéá ðñþôç öïñÜ óå ðáãêüóìéï åðßðåäï,
åðéôñïðÝò êáñáâéþí.
30 Éïýíç: 5.000 íáõôåñãÜôåò îåêéíÜíå áðü ôïí ÐåéñáéÜ íá áíåâáßíïõí óôçí ÁèÞíá. Ôïõò ÷ôõðÜåé
ç áóôõíïìßá óôï ÃêÜæé üðïõ äéáëýïíôáé üðùò åß÷áí ðñïóõííåíïçèåß êáé îáíáìáæåýïíôáé óôçí
Êëáõèìþíïò üðïõ êáôáëáìâÜíïõí ôï õðïõñãåßï Íáõôéêþí. Ï õðïõñãüò ðáíéêüâëçôïò áðïäÝ÷åôáé
38
üëá ôá áéôÞìáôá.
ÔÝëïò Áõãïýóôïõ åêôåôáìÝíåò óõìðëïêÝò, ãéá 5 çìÝñåò, åñãáôþí êáé áóôõíïìßáò óôçí ¸äåóóá. Ôï
ÄåêÝìâñç áðåñãßåò ôùí óéäçñïäñïìéêþí ðïõ áìýíïíôáé åðéôõ÷þò óôéò åðéèÝóåéò ôçò áóôõíïìßáò.
1933: ç âéïìç÷áíßá áíáêÜìðôåé, ï ðëçèùñéóìüò üìùò ðáñáìÝíåé óôá ýøç. Ôï ÌÜç ïé äçìüóéïé
õðÜëëçëïé áðåñãïýí ãéá ìßá âäïìÜäá. ÐÝöôåé îáíÜ ç êõâÝñíçóç ÂåíéæÝëïõ. Ôïí Éïýíéï ìáæåýïíôáé 300
ðåñßðïõ öáóßóôåò áðü ôç Ìáêåäïíßá êáé êáôåâáßíïõí ðÜíïðëïé óôçí ÁèÞíá ãéá åðßäåéîç äýíáìçò. Ôïõò
ðåñéìÝíåé êüóìïò (êáé ôï Ê.Ê.Å.) óôï óôáèìü. Ç áóôõíïìßá äåí ðñïëáâáßíåé íá ôïõò ðñïóôáôÝøåé êáé
ôñþíå ðïëý îýëï. ÁëëÜ ôï âñÜäõ ðñïóðáèïýí ìå óõíïäåßá ôçò ÷ùñïöõëáêÞò íá êÜíïõí ðáñÝëáóç óå
åñãáôéêÝò óõíïéêßåò áëëÜ êáé ðÜëé ç ÷ùñïöõëáêÞ äåí öôÜíåé ãéá íá ôïõò ðñïóôáôÝøåé. Óå ðéï óïâáñÝò
óõìðëïêÝò, ðïõ ãßíïíôáé óôï êÝíôñï, ç áóôõíïìßá ôñáõìáôßæåé äýï åñãÜôåò, ðïõ áñãüôåñá ðåèáßíïõí.
Ôï Üëëï ðñùß ç áóôõíïìßá ôïõò ðÜåé ùò ôï óôáèìü, ãéá íá ìðïñÝóïõí íá öýãïõí. Óôéò 20 Éïõëßïõ ïé
êáðíÝìðïñïé ôçò ÊáâÜëáò áðïöáóßæïõí íá áðïëýóïõí üëïõò ôïõò Üíôñåò êáé íá ðñïóëÜâïõí ìüíï
ãõíáßêåò ìå ôï êáôþôåñï ìåñïêÜìáôï. Ïé åñãÜôåò êëåßíïíôáé óôéò êáðíáðïèÞêåò êáé ùò ôï âñÜäõ ç
åîÝãåñóç ãåíéêåýåôáé. Ôï êëåßóéìï êñáôÜåé ìÝñåò (åßíáé ðïëéïñêçìÝíïé áðü ÷ùñïöõëáêÞ êáé óôñáôü).
Ç êõâÝñíçóç óôï ôÝëïò äéáôÜæåé íá áðïóõñèïýí ïé äõíÜìåéò ôçò êáé äÝ÷åôáé üëá ôá áéôÞìáôá êáèþò
ôï æÞôçìá Ý÷åé ðÜñåé äéáóôÜóåéò óôïí ôýðï (“...íÝï Ìåóïëüããé...”). ÌåôÜ áðü Ýíá ìÞíá ðáßñíåé ðßóù
üóá õðïó÷Ýèçêå. Ôï 1933 ìÝ÷ñé ôïí Ïêôþâñç åß÷áíå ãßíåé 337 áðåñãßåò (60.000 áðåñãïß) áðü ôéò
ïðïßåò ïé 221 ëÞîáíå ìå íßêç ôùí åñãáôþí.
1934: áëëÜæåé ãñáììÞ ôï Ê.Ê.Å. (óõíôïíéæüìåíï ìå ôçí Ã’ ÄéåèíÞ) ìå ôçí 6ç ïëïìÝëåéá ðïõ óõãêëÞèçêå
ôïí ÉáíïõÜñéï. Ç ÅëëÜäá ðñÝðåé íá ðåñÜóåé áðü ìéá öÜóç áóôéêïäçìïêñáôéêÞò åðáíÜóôáóçò ç ïðïßá
èá ðñïðáñáóêåõÜóåé ôç äéêôáôïñßá ôïõ ðñïëåôáñéÜôïõ. ÁõôÞ ôç ãñáììÞ áêïëïõèåß ùò êáé óÞìåñá.
Ï Æá÷áñéÜäçò ðñïóðáèåß íá äéáãñÜøåé ðáëéüôåñá óôåëÝ÷ç êáé íá óâÞóåé êÜèå áíôéðïëßôåõóç.
Óýìöùíá ìå ôéò áðïöÜóåéò ôïõ 7ïõ óõíåäñßïõ ôçò Äéåèíïýò, äçìéïõñãåß áíôéöáóéóôéêü ìÝôùðï.
×áñáêôçñéóôéêü: ôï 6ï óõíÝäñéï ôïõ Ê.Ê.Å. äåí áíáêïéíþíåôáé óôá ìÝëç!!!. Óå áõôü ôï óõíÝäñéï ï
Æá÷áñéÜäçò áíáêçñýóóåôáé éóüâéïò(!!!) ãñáììáôÝáò ôïõ êüììáôïò. Ôï ÌÜñôç ôïõ ‘34 åëëçíéêÜ ðëïßá
óå îÝíá ëéìÜíéá êáôáëáìâÜíïíôáé áðü ôï ðëÞñùìá. Óôçí ÁèÞíá íáõôåñãÜôåò óõãêñïýïíôáé ìå ôçí
áóôõíïìßá. Äßíïíôáé áõîÞóåéò, åðéäüìáôá, êáëýôåñï öáÀ óôá ðëçñþìáôá êáé öôéÜ÷íïíôáé óå êÜèå
êáñÜâé åðéôñïðÝò ðïõ óôçí ïõóßá äéïéêïýí ôï êáñÜâé. Óå êÜèå ëéìÜíé ãßíïíôáé óõíåëåýóåéò üëùí
ôùí åëëçíéêþí êáñáâéþí. ¼óåò ìÝñåò åßíáé áñáãìÝíïé ïñãáíþíïõí äéáäéêáóßåò áõôïìüñöùóçò êáé
øõ÷áãùãßáò ãéá íá ìç ôñÝ÷ïõí áðü ìðáñ óå ìðáñ. Ôï äßêôõï ôùí åðéôñïðþí ëéìáíéþí, (ðïõ õðÞñ÷å
áðü ðáëéüôåñá êáé äéáëýèçêå ôï 1945 ìå ôá ãåãïíüôá óôï ÊÜéñï), áðëþíåôáé óå üëç ôçí Åõñþðç
êáé ÁìåñéêÞ êáé óå êÜðïéá ëéìÜíéá ôçò Áóßáò êáé ÁöñéêÞò, ìå åëëçíéêÝò ëÝó÷åò-”óôÝêéá”-óå êÜèå
ëéìÜíé óôéò ïðïßåò ãßíïíôáí ïé óõíåëåýóåéò, ôá ìáèÞìáôá êáé ïñãáíþíïíôáí ðÜñôõ êáé äéáóêåäÜóåéò.
ÕðÞñ÷áí, åðßóçò, êïéíÜ ôáìßá ðïõ åêôüò áðü Ýêôáêôåò áíÜãêåò, êÜëõðôáí öáãçôü êáé ñïõ÷éóìü.
39
 18 Áðñéëßïõ: ãßíåôáé óéäçñïäñïìéêÞ áðåñãßá. Äåí ëåéôïõñãåß êáìßá ãñáììÞ ðáñ’ üëåò ôéò ðñïóðÜèåéåò
ôïõ óôñáôïý íá ôéò êáôáëÜâåé. Ìüíï óôç Óáëïíßêç êáôáöÝñíïõí íá îåêéíÞóïõí Ýíá ôñÝíï, ðïõ ôï
ëéèïâïëïýí ïé ãõíáßêåò êáé ãõñßæåé ðßóù. Ç êõâÝñíçóç êÜíåé äåêôÜ üëá ôá áéôÞìáôá.
28 Áðñßëç: áðåñãßá óôï Ìáíôïýäé êáé ôç Ëßìíç Åýâïéáò.
8 ÌáÀïõ: óôçí ÊáëáìÜôá îåêéíÜíå áðåñãßá ïé ëéìåíåñãÜôåò ãéá íá ìç ãßíåé ìåßùóç ôçò áìïéâÞò ôïõò êáé
íá ìç îåêéíÞóåé íá äïõëåýåé ï íÝïò áðïññïöçôÞñáò óôáñéïý áðü ôá ðëïßá. Óôñáôüò ðåñéðïëåß áðü ôï
ðñùß óôç ðüëç êáé Ý÷ïõí óôçèåß ïðëïðïëõâüëá óôï ëéìÜíé ãéá íá äéáóöáëéóôåß üôé ï áðïññïöçôÞñáò
èá ëåéôïõñãÞóåé. Áðü ôéò Ýîé ôï ðñùß Ý÷ïõí ìáæåõôåß ïé åñãÜôåò óôï ëéìÜíé êáé óôéò ïêôþ îåêéíÜåé ç
“áðïññüöçóç”. ¸íôåêá åñãÜôåò ìðáßíïõí óå ìéá âÜñêá ãéá íá öôÜóïõí óôï êáñÜâé ðïõ îåöïñôþíåé.
Ïðüôå ï óôñáôüò áíïßãåé ðõñ, óêïôþíåé äýï êáé ôñáõìáôßæåé Üëëïõò äýï. ÎåêéíÜåé óýãêñïõóç óôçí
ðñïêõìáßá. Óôï ôÝëïò ïé åñãÜôåò êÜíïõí ðïñåßá êïõâáëþíôáò ôïõò äýï íåêñïýò. ¼ëç ç ÊáëáìÜôá
âãáßíåé óôï äñüìï. Óôç êåíôñéêÞ ðëáôåßá ç ÷ùñïöõëáêÞ óêïôþíåé Üëëïõò äýï êáé ôñáõìáôßæåé äåêÜäåò
ìå ôá ïðëïðïëõâüëá. Ç óýãêñïõóç ãåíéêåýåôáé. ÓðÜíå ôñÜðåæåò, êáôáëáìâÜíïõí ôï óðßôé ôïõ éäéïêôÞôç
ôùí ìýëùí êáé ôï éóïðåäþíïõí. ÔÝëïò, ïñìÜíå óôï áðüóðáóìá ôçò ÷ùñïöõëáêÞò êáé ôïõò ðáßñíïõí
ôá üðëá. Ç ðïñåßá ìåãáëþíåé êé Üëëï. Ï óôñáôüò óêïôþíåé Üëëïõò ôñåéò êáé äéáëýåé ôçí ðïñåßá. Ôçí
Üëëç ìÝñá ç áðåñãßá åßíáé ãåíéêÞ. Äýï áðü ôéò Ã.Ó.Å.Å. óõíåííïïýíôáé ãéá ðáíåëëáäéêÞ áðåñãßá, ðïõ
üìùò áðü áíáâïëÞ óå áíáâïëÞ äåí ãßíåôáé ðïôÝ. Ìüíï ç Óáëïíßêç íåêñþíåé áðü ðñùôïâïõëßá ôùí
óùìáôåßùí. Óôéò 11 ÌáÀïõ ç êõâÝñíçóç óõìâéâÜæåôáé ìå ôá áéôÞìáôá ôùí íáõôåñãáôþí.
1935: åîÝãåñóç óôçí ÊÜëõìíï ðïõ îåêéíÜåé ëüãù öáóéóôéêÞò åêäÞëùóçò (ôá ÄùäåêÜíçóá Þôáí áêüìá
éôáëéêÜ). Ôï ÖëåâÜñç ïé óéäçñïäñïìéêïß ðñïó÷ùñïýí óôç Ã.Ó.Å.Å.. Ôïí Éïýëç æçôÜåé ç Å.Ã.Ó.Å.Å. (ôïõ
Ê.Ê.Å.) íá ãßíåé äçìïøÞöéóìá áíÜìåóá óôïõò åñãÜôåò ãéá íá åíùèïýí ïé äýï Ã.Ó.Å.Å..
27 Éïõëßïõ: áðåñãßá ôùí èåñìáóôþí ôùí ðëïßùí ãéáôß ôï “Trust” ðÜåé íá óðÜóåé ôéò óõìöùíßåò ðïõ
åß÷áí ðåôý÷åé ïé åðéôñïðÝò ðëïßùí.
28 Éïõëßïõ: óôçí Ðåëïðüííçóï, óôïõò ÃáñãáëéÜíïõò, ðñáãìáôïðïéåßôáé óõíÝäñéï ôùí óôáöéäïðáñáãùãþí
ìå åêðñïóþðïõò áðü êÜèå ÷ùñéü. ÔÝôïéá óõíÝäñéá ôá ïðïßá áêïëïõèïýóáí áðåñãßåò êáé ðïñåßåò
ãßíïíôáí êÜèå êáëïêáßñé áðü ôï 1903. Óôï ôùñéíü åêëÝãåôáé 50ìåëÞò åðéôñïðÞ áãþíá êáé ìðáßíïõí
óõíïëéêÜ áéôÞìáôá. 11 Áõãïýóôïõ óõëëáëçôÞñéï ÷éëéÜäùí. Óôéò 12 êáé 13 ãßíïíôáé óõãêåíôñþóåéò
óå üëç ôç äõôéêÞ Ðåëïðüííçóï. ÐåñéìÝíïõí ôçí áðÜíôçóç ôïõ óôáöéäéêïý ïñãáíéóìïý. Óôéò 20
Áõãïýóôïõ áðáíôÜåé, ïé áãñüôåò äå äÝ÷ïíôáé êáé óõíå÷ßæïõí ìå óõëëáëçôÞñéá ùò ôéò 22 Áõãïýóôïõ.
Óôçí Êõðáñéóóßá ôçí ÊõñéáêÞ 25 Áõãïýóôïõ äéáäçëþíïõí Ýöéððïé ìå êáäñüíéá êáé ìáýñåò óçìáßåò
êáé êáôåõèýíïíôáé ðñïò ôï åñãïóôÜóéï ôïõ óôáöéäéêïý. Ï óôñáôüò ðïõ ðåñéìÝíåé äåí õðáêïýåé êáé
åíþíåôáé ìå ôïõò äéáäçëùôÝò. ÊáôáëáìâÜíïõí ôï åñãïóôÜóéï êáé ôï ôçëåãñáöåßï áðü üðïõ óôÝëíïõí
ôåëåóßãñáöï óôç êõâÝñíçóç. Ôá ßäéá áêñéâþò ãßíïíôáé êáé óôá ÖéëéáôñÜ, óôï ÌåëéãáëÜ, óôï Ëçîïýñé,
óôïí Ðýñãï. Óôçí Ðýëï ïé ÷ùñïöýëáêåò óêïôþíïõí äýï áãñüôåò. Ìüëéò ìáèáßíåôáé îåóçêþíïíôáé

40
üëá ôá ÷ùñéÜ ôçò ðåñéï÷Þò. Áðïöáóßæïõí íá óõãêåíôñùèïýí üëïé óôï ÌåëéãáëÜ êáé íá âáäßóïõí ðñïò
ôçí ÊáëáìÜôá áöïý èá Ý÷ïõí êáèáñßóåé ôçí ðåñéï÷Þ. Ôïõò ðåñéìÝíïõí äýï ìåñáñ÷ßåò óôñáôïý, ìå
ðïëåìéêÜ ðëïßá êáé 300 ÷ùñïöýëáêåò ìå 28 ðïëõâüëá. ÎåêéíÜíå ôï åðüìåíï ðñùß ïðëéóìÝíïé áðü ôá
ÖéëéáôñÜ (ãýñù óôïõò 10.000). Ï óôñáôüò ðåñéìÝíåé Ýîù áðü ôçí Ðýëï. ÊáôáëáìâÜíïõí ôçí ðüëç.
Ôçí Üëëç ìÝñá êïõâáëþíôáò ôïõò íåêñïýò ôçò ÷ôåóéíÞò ìÜ÷çò óõíå÷ßæïõí ðñïò ÊáëáìÜôá, ïðïý
ôåëéêÜ íéêÜåé ï óôñáôüò. ÓõëëáìâÜíïíôáé ÷éëéÜäåò.
4 Áõãïýóôïõ: óôï ÇñÜêëåéï áðåñãïýí ïé óôáöéäåñãÜôåò êáé ïé ëéìåíåñãÜôåò. Äéåêäéêïýí óõëëïãéêÝò
óõìâÜóåéò, 8þñï, áõîÞóåéò êáé óõíäéêáëéóôéêÝò êáé ðïëéôéêÝò åëåõèåñßåò. Ôïõò óõìðáñáóôÝêïíôáé
êáé ïé õðüëïéðïé åñãÜôåò. Óôéò 4 ôï áðüãåõìá Ý÷ïõí óõãêÝíôñùóç. Åìöáíßæåôáé ìåãÜëç äýíáìç ôçò
÷ùñïöõëáêÞò ìå äéïéêçôÞ ôïí Ðáðáåõóôáèßïõ, ôïí äïëïöüíï ôçò ÊáëáìÜôáò. Öïâïýíôáé üôé èá
ãßíïõí ôá ßäéá ãé’ áõôü ïñìÜíå êáé áöïðëßæïõí ôïõò ÷ùñïöýëáêåò. ÐÜíå óôç íïìáñ÷ßá (ãýñù óôá 5.000
Üôïìá). Ç ÷ùñïöõëáêÞ åß÷å âÜëåé êñõöÜ ðïëõâüëá óôç ôáñÜôóá. Óôéò 9 áñ÷ßæïõí íá ðõñïâïëïýí.
Ðïëëïß íåêñïß, ïé ÷ùñïöýëáêåò ñß÷íïõí óå ü,ôé êéíåßôáé êáé ç óõãêÝíôñùóç äéáëýåôáé. Ç êõâÝñíçóç
äéáôÜæåé äýï áíôéôïñðéëéêÜ íá ðÜíå óôï ëéìÜíé ôïõ Çñáêëåßïõ. Ôï âñÜäõ ïé êÜôïéêïé ëåçëáôïýí äõï
ïðëïðùëåßá êáé ï÷õñþíïíôáé óôá ðñïÜóôéá. ÄåõôÝñá ðñùß íÝá äýíáìç ÷ùñïöõëáêÞò ôïëìÜåé íá ìðåé
óôçí ðüëç. Ôïõò áöïðëßæïõí êáé ðáßñíïõí êáé äýï ïðëïðïëõâüëá. ÖôÜíåé äýíáìç óôñáôïý áðü ôï
ÑÝèõìíï. Ï äéïéêçôÞò ìç ìðïñþíôáò íá êÜíåé ôßðïôá õðï÷ñåþíåé ôïõò åñãïäüôåò íá äå÷ôïýí ôá
áéôÞìáôá. Ôçí åðüìåíç ç êçäåßá ôùí íåêñþí ìåôáôñÝðåôáé óå óõëëáëçôÞñéï. Êçñýóóåôáé óôñáôéùôéêüò
íüìïò. ÌåôÜ áðü êáéñü áñ÷ßæïõí ïé óõëëÞøåéò êáé ïé åîïñßåò.
10 Ïêôùâñßïõ: ãßíåôáé ç äéêôáôïñßá ôïõ óôñáôçãïý Êïíäýëç. Óôéò 3 Íïåìâñßïõ íüèï äçìïøÞöéóìá
ãéá ôçí åðáíáöïñÜ ôçò âáóéëåßáò. Óôéò 26 Íïåìâñßïõ åðéóôñÝöåé ï Ãåþñãéïò ï â’ óôçí ÅëëÜäá.
1936: ôï ÌÜç óôç Óáëïíßêç ïé êáðíåñãÜôåò îåêéíÜíå áðåñãßá, âÜæïíôáò öñïõñÝò Ýîù áðü ôá åñãïóôÜóéá.
Ãßíåôáé ç ðñþôç óõãêÝíôñùóç áðü 20.000 ïðüôå äßíïõí ôá áéôÞìáôá óôï ÄéïéêçôÞñéï. Ôéò åðüìåíåò
ìÝñåò áðåñãïýí ïé êáðíåñãÜôåò óå üëç ó÷åäüí ôçí ÅëëÜäá. ÐáñáìïíÞ ðñùôïìáãéÜò ç ÷ùñïöõëáêÞ
åßíáé óå åðéöõëáêÞ. Óôç Èåóóáëïíßêç õðÜñ÷åé óôñáôüò óôá äýï Üêñá ôçò ðüëçò. Óôéò 2 ÌáÀïõ ç
÷ùñïöõëáêÞ äéþ÷íåé ôéò öñïõñÝò áðü ôá åñãïóôÜóéá. Áðåñãåß ôï 50% ôçò ðüëçò. Ôéò åðüìåíåò ìÝñåò
öôÜíåé ôï 90%. ÓðïñáäéêÝò óõãêñïýóåéò. Ç áðåñãßá åðåêôåßíåôáé êáé óôïõò Üëëïõò êëÜäïõò óå üëç
ôçí ÅëëÜäá. Óôéò 5 ÌáÀïõ óõãêñïýóåéò ôùí ôóáãêÜñçäùí êáé ôùí öïéôçôþí ìå öáóßóôåò êáé ìðÜôóïõò.
Óôéò 7 ÌáÀïõ 50.000 Üôïìá áðåñãïýí óå üëç ôç ÅëëÜäá. 8 êáé 9 ãåíéêåõìÝíåò ìÜ÷åò óôç Èåóóáëïíßêç
ìå óõíïëéêÜ 12 íåêñïýò, 32 âáñéÜ êáé 250 åëáöñÜ ôñáõìáôßåò (ïé åñãÜôåò). Óôéò 10 ãßíåôáé ðïëéôéêÞ
êçäåßá ìå 150.000 êüóìï. Ï óôñáôüò åíþíåôáé ìå ôïí êüóìï (ôï Ê.Ê.Å. áðïìáêñýíåôáé êáé æçôÜåé
ðáñÝìâáóç ôùí âïõëåõôþí). Óôéò 10 êáé 11 ÌáÀïõ üëïò ï êüóìïò åßíáé áêüìá óôï äñüìï. ¸÷ïõí
íéêÞóåé ôï óôñáôü êáé óôç ðüëç äåí õðÜñ÷åé êõâåñíçôéêÞ åîïõóßá, ðáñÜ ìüíï ç áðåñãéáêÞ åðéôñïðÞ.
Óôéò 13 ÌáÀïõ ðáíåëëáäéêÞ áðåñãßá, ãéá ôá ãåãïíüôá óôç Èåóóáëïíßêç, áð’ üëåò ôéò óõíäéêáëéóôéêÝò

41
ïñãáíþóåéò. Ãßíåôáé óýóêåøç ôùí êïììÜôùí óôç ÂïõëÞ.
4 Áõãïýóôïõ ôïõ 1936: ãßíåôáé ç äéêôáôïñßá ôïõ ÌåôáîÜ ìå ôçí Ýãêñéóç ôïõ âáóéëéÜ.

1940-1959
Óôçí êáôï÷Þ õðÞñ÷áí á) ç Ã.Ó.Å.Å., â) ç Å.Ã.Ó.Å.Å. (ç ßäéá ðïõ åß÷å éäñýóåé ôï Ê.Ê.Å. ôï 1929) êáé
ã) ôá ÁíåîÜñôçôá Óùìáôåßá (óéäçñïäñïìéêïß, Åñãáôéêü ÊÝíôñï Áèçíþí, ÐÜôñáò, Óáëïíßêçò, ç Ð.Ó.Å.
êáé êÜðïéá óùìáôåßá áñ÷åéïìáñîéóôþí). ÌåôÜ ôçí Üíïäï ôùí öáóéóôéêþí êáèåóôþôùí óôçí Åõñþðç,
ç Êüêêéíç ÓõíäéêáëéóôéêÞ ÄéåèíÞò êáé ç ÄéåèíÞò ÓïóéáëéóôéêÞ Ïìïóðïíäßá, åðéäéþêïõí ôçí åíüôçôá
(ðáñüìïéá êáé ôï Ê.Ê.Å.)
1941: ìå ðñùôïâïõëßá ôïõ Ê.Ê.Å. ç Ã.Ó.Å.Å. êáé ç Å.Ã.Ó.Å.Å. ãßíïíôáé Å.Å.Á.Ì. (åèíéêü åñãáôéêü
áðåëåõèåñùôéêü ìÝôùðï), óôï ïðïßï ðñïó÷ùñïýí êáé ôá áíåîÜñôçôá óõíäéêÜôá. Ôï Å.Å.Á.Ì. õðÞñîå
ï ðñüäñïìïò ôïõ Å.Á.Ì. (êáé åíóùìáôþèçêå óôï äåýôåñï ìåôÜ ôçí ßäñõóç ôïõ). Ç ëåéôïõñãßá ôïõ êáé
ç åíüôçôá ðïõ ðÝôõ÷å Þôáí ïõóéáóôéêÞ, ÷ñçóéìïðïéþíôáò óôï Ýðáêñï ïñéæüíôéá ïñãÜíùóç. ÐõñÞíá
ôïõ Å.Å.Á.Ì. áðïôåëïýóáí ïé ïìÜäåò óå êÜèå ÷þñï äïõëåéÜò.
1942: óôçí êáôå÷üìåíç ÅëëÜäá, ïé åñãÜôåò (ïé ìüíïé óôçí Åõñþðç) îåêéíÜíå áðåñãéáêÝò êéíçôïðïéÞóåéò,
ôÝôïéáò ìïñöÞò ðïõ ç êõâÝñíçóç ü÷é ìüíï äåí åöáñìüæåé ôï íüìï ðåñß åêôÝëåóçò ôùí áðåñãþí, áëëÜ
õðï÷ùñåß êáé äßíåé 50% áõîÞóåéò .
1943: ôï ÖëåâÜñç ôïõ ‘43 ãßíïíôáé äéáäçëþóåéò êáôÜ ôçò ðïëéôéêÞò åðéóôñÜôåõóçò. Óå ìßá áðü áõôÝò,
ìåôÜ áðü áéìáôçñÝò óõãêñïýóåéò åéóâÜëïõí óôï õðïõñãåßï Åñãáóßáò êáé ôï êáßíå.
3 Ìáñôßïõ: ìåôÜ áðü ìÜ÷ç ìå 12 íåêñïýò îáíáìðáßíïõí óôï õðïõñãåßï êáé ôï äéáëýïõí
êõñéïëåêôéêÜ.
1944: óôéò 15 Ìáñôßïõ ç êåíôñéêÞ åðéôñïðÞ ôïõ åñãáôéêïý Å.Á.Ì. áíåâáßíåé óôá âïõíÜ. Áñãüôåñá èá
ðÜñåé ô’ üíïìá ôçò Ã.Ó.Å.Å..
1ç ÄåêÝìâñç ôïõ ‘44: ï Óêüìðé äéáôÜóóåé ôç äéÜëõóç ôïõ Å.Ë.Á.Ó. åíþ áêïëïõèïýí ïé óõãêñïýóåéò
êáé ç Þôôá ôùí Äåêåìâñéáíþí. Ôá õðüëïéðá ãíùóôÜ...
1945: óôéò 12 ÖëåâÜñç õðïãñÜöåôáé ç óõìöùíßá ôçò ÂÜñêéæáò. Ôï Å.Á.Ì. êÜíåé ôçí ðïëéôéêÞ ôïõ ðéï
“äéáëëáêôéêÞ”.
30 Ìáñôßïõ: éäñýåôáé ï ÅÑÃ.Á.Ó. (Åñãáôéêüò Áíôéöáóéóôéêüò Óõíáóðéóìüò). Ôüôå îåêéíÜíå ïé ðñþôåò
ðáñåìâÜóåéò ãéá ôçí åîïìÜëõíóç ôùí óõíäéêáëéóôéêþí, ôùí áããëéêþí óõíäéêÜôùí óôçí áñ÷Þ êáé ôçò
Ð.Ó.Ï. áñãüôåñá (ìå ðñüóêëçóç ôçò åëëçíéêÞò êõâÝñíçóçò). Óôïõò ¢ããëïõò ïöåßëåôáé êáé ç åéêüíá
ôçò ðñïðáãÜíäáò åêåßíçò ôçò åðï÷Þò, ôïõ áéìïóôáãÞ åáìßôç ìå ôï êïíóåñâïêïýôé. Ôüóï ç ðáñáðÜíù
ðåñßïäïò üóï êáé ç ìåôÝðåéôá, ÷áñáêôçñßæïíôáé áðï ôï ðÝñáóìá ôçò ÅëëÜäáò áðï ôçí áããëéêÞ óôçí
áìåñéêÜíéêç åðéêõñéáñ÷ßá. Ãåãïíüò ðïõ èá åðçñåÜóåé êáé ôçí äéáìüñöùóç ôïõ óõíäéêáëéóôéêïý
êéíÞìáôïò.

42
 Ôçí ßäéá ÷ñïíéÜ Ýñ÷åôáé íÝá áããëéêÞ óõíäéêáëéóôéêÞ áíôéðñïóùðåßá, ãéá íá åðéâëÝøåé ôçò åêëïãÝò
ôùí óõíäéêÜôùí. Ç êõâÝñíçóç ôïõò æçôÜåé íá êáèïñßóïõí ôá ðïóïóôÜ åêðñïóþðçóçò óôç äéïßêçóç
ôçò Ã.Ó.Å.Å.. Ôï Ê.Ê.Å. õðïóôçñßæåé ôç ëïãéêÞ ôçò óõíïëéêÞò ðáñáßôçóçò êáé áðïóýñåôáé åíôåëþò. Áðü
ôüôå áñ÷ßæåé Ýíáò ÷ïñüò óõìöùíéþí êáé õðïãñáöþí, ðïõ ïäçãïýí ôï êßíçìá óôï ìáñáóìü êáé ôç
äéÜóðáóç.
1946: ïé åëðßäåò îáíÜñ÷ïíôáé ìå ôç óýãêëçóç ôïõ 8ïõ ðáíåñãáôéêïý óõíåäñßïõ (1-8 Ìáñôßïõ), ôïõ
ðñþôïõ åëåýèåñïõ ìåôÜ áðü äÝêá ÷ñüíéá. Óôï óõíÝäñéï Ý÷åé ôçí ðëåéïøçößá ç áñéóôåñÜ (ÅÑÃ.Á.Ó.)
êáé øçößæåôáé ðñüãñáììá ðñùôïðïñéáêþí áðáéôÞóåùí (8ùñï, ßóï ìåñïêÜìáôï óå ãõíáßêåò êáé
Üíäñåò, áìíçóôßá óôïõò åáìßôåò, ðëÞñçò óõíäéêáëéóôéêÞ åëåõèåñßá, êáôÜñãçóç ôçò åðéóôñÜôåõóçò
ôùí áðåñãþí). Óçìåéþíåôáé üôé áõôÝò ïé áðáéôÞóåéò Üñ÷éóáí íá åöáñìüæïíôáé, ìåñéêÜ, ãéá ðñþôç öïñÜ
ìåôÜ ôï 1981.
30 Ìáñôßïõ: óôéò åêëïãÝò ðïõ ãßíïíôáé, ôï Ê.Ê.Å.-Å.Á.Ì. áðÝ÷åé ãéá íá ìçí íïìéìïðïéÞóåé ôçí
åêôåôáìÝíç âßá êáé íïèåßá (ôï êñÜôïò ôï åêìåôáëëåýåôáé ãéá íá öáêåëþóåé üëïõò üóïõò áíôéäñïýóáí
óôï êáèåóôþò, ëßãï “ðñéí” ôïí åìöýëéï).
Ïé ðáñáðÜíù êéíÞóåéò èá äéáêïðïýí áðü ôïí åìöýëéï ðüëåìï. Ï ïðïßïò èá “ëÞîåé” ôïí Áýãïõóôï
ôïõ 1949.
Ôá âáóáíéóôÞñéá, ïé åîïñßåò, ïé áðáãïñåýóåéò, ôá îåñïíÞóéá, ôá êõíçãçôÜ êáé ç áíôß-êïììïõíéóôéêÞ
ðñïðáãÜíäá åßíáé ç êáèçìåñéíÞ ðñáãìáôéêüôçôá ôùí åðüìåíùí ÷ñüíùí. ÌÝóá óå áõôÝò ôéò óõíèÞêåò
ôï åñãáôéêü êßíçìá êáé ü÷é ìüíï èá ðñïóðáèÞóåé íá áíáóõãêñïôçèåß. Óôéò 28 Éïõíßïõ 1951 éäñýåôáé
ç Å.Ä.Á. (Åíéáßá ÄçìïêñáôéêÞ ÁñéóôåñÜ), åíþ óôéò 13 ÌáÀïõ 1955 éäñýåôáé ôï Ä.Ó.Ê. (Äçìïêñáôéêü
Óõíäéêáëéóôéêü Êßíçìá), áðü ôçí Å.Ä.Á. êáé ôçí êßíçóç “Åëåýèåñá ÓõíäéêÜôá”. Óôéò 11 ÌáÀïõ
1958 ðñáãìáôïðïéïýíôáé åêëïãÝò, ç Å.Ä.Á. êáôáëáìâÜíåé ôç äåýôåñç èÝóç êáé ãßíåôáé áîéùìáôéêÞ
áíôéðïëßôåõóç.

1960-1967
Áõôü ôïí êáéñü (üðùò êáé ðñéí) ç Ã.Ó.Å.Å. âñßóêåôáé óôá ÷Ýñéá ôùí ÌáêñÞ êáé Èåïäþñïõ ìå ôçí
õðïóôÞñéîç ôïõ êñÜôïõò êáé ôùí Áìåñéêáíþí óõìâïýëùí ôçò “óõíïìïóðïíäßáò ôùí åëåýèåñùí
óõíäéêÜôùí”. Ôï 1962 åßíáé ç áñ÷Þ ôçò óõãêñüôçóçò ôùí 115 óõíäéêáëéóôéêþí ïñãáíþóåùí,
áðïôÝëåóìá ôçò áãùíéóôéêÞò äéÜèåóçò ôùí åñãáæïìÝíùí. Ç êßíçóç ôùí 115 áðïôåëåßôáé áðü
ïñãáíþóåéò ïé ïðïßåò åßíáé ìÝóá óôç Ã.Ó.Å.Å. êáé áðü Üëëåò ðïõ Ý÷ïõí äéáãñáöåß. Ïé ÷ñïíéÝò áõôÝò
óõãêëïíßæïíôáé áðü äõíáìéêÝò åñãáôéêÝò êéíçôïðïéÞóåéò ìå áðïêïñýöùìá ôá ÉïõëéáíÜ ôïõ 1965 (ìå
áöïñìÞ ôç “óýãêñïõóç” ìåôáîý áíáêôüñùí êáé ÐáðáíäñÝïõ Ã.), åíþ ôï êñÜôïò áðáíôÜ ìå óõëëÞøåéò,
äïëïöïíßåò (ÐÝôñïõëáò Ó., ËáìðñÜêçò Ã., ÂëÜ÷ïò Ä.). Ïé äéáäçëþóåéò, ðïõ óõ÷íÜ åîåëßóóïíôáé óå
ïäïìá÷ßåò ìå ôçí áóôõíïìßá, óõãêñïýïíôáé ìå üëï ôïí åðßóçìï ðïëéôéêü êüóìï (Å.Ñ.Å.-Å.Ä.Á.-Å.Ê.-

43
ÁíÜêôïñá). Ôï êßíçìá ãéá áêüìç ìéá öïñÜ Ýñ÷åôáé áíôéìÝôùðï áðü ôç ìéá ìå ôçí êñáôéêÞ êáôáóôïëÞ
êáé áðü ôçí Üëëç ìå ôçí åóùôåñéêÞ (êõñßùò ôçí Å.Ä.Á. ç ïðïßá áðïôåëåß óõíÞèùò ôçí ïõñÜ ôçò ¸íùóçò
ÊÝíôñïõ).
Óôçí ðåñßïäï èá âÜëåé ôÝëïò ôï ðñáîéêüðçìá ôçò 21çò Áðñéëßïõ, ôï ïðïßï èá áêïëïõèÞóåé ç ãíùóôÞ
åðôáåôßá 1967-1974.

1974-1980
Ç ðåñßïäïò ðïõ áêïëïõèåß ÷ñïíéêÜ ôçí åöôáåôßá ôçò äéêôáôïñßáò ÷áñáêôçñßæåôáé Ýíôïíá áðü
êáèçìåñéíÝò êáé ðïëõÞìåñåò áðåñãßåò, óõãêñïýóåéò, äéáäçëþóåéò. ¸íá ìåãÜëï êïììÜôé ôïõ êüóìïõ
âñßóêåôáé óõíå÷þò óôï äñüìï, óõíå÷ßæïíôáò ôçí ßäéá “ðïñåßá” ðïõ îåêßíçóå ôá ÷ñüíéá ôçò ÷ïýíôáò.
Ïé áéôßåò ãé’ áõôÞí ôçí êÜèïäï óôï “ðåæïäñüìéï” ðïëëÝò, áëëÜ êõñßùò áéôçìáôéêÝò êáé äéá÷ùñéóìÝíåò
(åêäçìïêñáôéóìüò, áýîçóç ôùí ìéóèþí, óõíäéêáëéóôéêÝò åëåõèåñßåò, áðïëýóåéò, êáëýôåñåò óõíèÞêåò
äïõëåéÜò). ÁéôÞìáôá ðïõ, ìåôÜ ôçí ðôþóç ôçò ÷ïýíôáò, Ýèåôáí ôï æÞôçìá ôçò ðåñáéôÝñù âåëôßùóçò
ôùí óõíèçêþí äéáâßùóçò Þ êáëýôåñá åðéâßùóçò, äß÷ùò íá èÝôïõí ôï æÞôçìá ôçò óõíïëéêÞò áíáôñïðÞò,
ðïõ óáí áßóèçóç åß÷å öùëéÜóåé óôï ðßóù ìÝñïò ôïõ ìõáëïý áñêåôþí áíèñþðùí, ïé ïðïßïé âßùóáí
ôéò íý÷ôåò ôïõ ÍïÝìâñç. ¼ðùò ðñïáíáöÝñèçêå ïé äéáäçëþóåéò êáé ïé áðåñãßåò áðïôåëïýí
êáèçìåñéíü öáéíüìåíï. Óõ÷íÜ ëáìâÜíïõí åêñçêôéêÝò äéáóôÜóåéò, êáèþò êáôáëÞãïõí óå óõãêñïýóåéò
ìå ôéò äõíÜìåéò êáôáóôïëÞò. Áðåñãßåò îåóðïýí óå ðïëëÜ åñãïóôÜóéá, ìåôáëëùñõ÷åßá, ïéêïäïìÝò,
íïóïêïìåßá, óå ïëüêëçñç ôçí ÷þñá (Ìåôáëëùñõ÷åßá ÌðïäïóÜêç óôçí ×áëêéäéêÞ, áãñüôåò áðü ôçí
ÐÜôñá, ÐáíåëëáäéêÝò áðåñãßåò ïéêïäüìùí, Ðßôóïò, ÌÅË, ÅÓÊÉÌÏ, ÉÆÏËÁ, Ðáßäùí “Áãßá Óïößá”,
Âéï÷Üëêï, Ìåôáëëåßá Ìáíôïõäßïõ ê.Ü.).

1981-2005
¼ëç ôçí ðåñßïäï ôï åñãáôéêü êßíçìá âñßóêåôáé óå ýöåóç åêôüò áðï åëÜ÷éóôåò åîáéñÝóåéò, ïé ïðïßåò
ëüãù ôïõ áéôçìáôéêïý ôïõò ÷áñáêôÞñá, ôïõ ñüëïõ ôùí åðáããåëìáôéþí óõíäéêáëéóôþí, ôùí ìç÷áíéóìþí
áöïìïßùóçò êáé ôùí áõôáðáôþí ôùí åñãáæïìÝíùí (ãéá ôç èÝóç êáé ôï ìÝëëïí ôïõò) ôåëåéþíïõí
áíåðéôõ÷þò Þ ì’ Ýíá ðñüóêáéñï ìéêñü “êÝñäïò”. Ðáñáäåßãìáôá ðïëëÜ: áðåñãßá ôùí åñãáæïìÝíùí
óôçí Å.Á.Ó. 1991-1992 / áðåñãßá êáèçãçôþí 1996 / áãñïôéêÜ ìðëüêá 1996 / êéíçôïðïéÞóåéò
Üíåñãùí êáèçãçôþí êáé áëëçëÝããõùí åíÜíôéá óôïí ÁÓÅÐ 1998 / ÷éëéÜäåò êüóìïõ åíÜíôéá óôï
íÝï áóöáëéóôéêü íïìïó÷Ýäéï 2001 ê.Ü..
ÌåôÜ ôçí Üíïäï ôïõ ÐÁ.ÓÏ.Ê. ôï 1981 ç êïéíùíßá åðáíáðáýåôáé, âïëåýåôáé ðñïóùñéíÜ, åíþ ïé
ðñïóäïêßåò ãéá ôï ìÝëëïí áðïäåéêíýïíôáé ôï êáëýôåñï “õðíùôéêü” óå óõíäõáóìü ìå ôï èÝáìá.
1982: ç êõâÝñíçóç äéïñßæåé ìå äéêáóôéêÜ ìÝóá íÝá äéïßêçóç ôçò Ã.Ó.Å.Å. êáôáñãþíôáò ôçí ðáëéÜ ðïõ
åß÷å ðñïÝëèåé áðü Ýíá óõíÝäñéï “ìáúìïý” åðß äåîéÜò. Ç ðñþôç óýãêñïõóç ÐÁ.ÓÏ.Ê.-åñãáæïìÝíùí

44
ãßíåôáé ôï ÌÜéï ôïõ ‘82 ìå ôçí áðåñãßá 42 çìåñþí ôùí ôñáðåæéêþí, Ýíá óùìáôåßï ðïõ ç êõâÝñíçóç
èåùñïýóå õðüäåéãìá êáé ðñùôïðïñßá ôïõ óõíäéêáëéóôéêïý êéíÞìáôïò. Áðü ôüôå ôï ÐÁ.ÓÏ.Ê. ÷ôõðÜ
êáèçìåñéíÜ ôïõò ôñáðåæéêïýò ùò “óõíôå÷íßá” ðïõ ðñïóðáèåß íá åìðïäßóåé ôçí áëëáãÞ, åöáñìüæåé
ðïëéôéêÞ åðéóôñÜôåõóç, áóöáëéóôéêÜ ìÝôñá, äéêáóôéêÞ äéáéôçóßá. Åíþ õéïèåôåß ôç óôÜóç üôé üëåò ïé
áðåñãßåò åßíáé ðáñÜíïìåò áöïý áðïóêïðïýí óôçí áëëáãÞ ôçò êõâåñíçôéêÞò ðïëéôéêÞò.
1983: øçößæåôáé áðåñãéáêüò íüìïò ãéá ôéò êïéíùíéêïðïéçìÝíåò åðé÷åéñÞóåéò (ðïõ ðñïâëÝðåé
ìéá ðëåéïøçößá 50%+1 åðß ôùí åããåãñáììÝíùí ìåëþí, áëëéþò ç áðåñãßá åßíáé ðáñÜíïìç), ãéá íá
ðñïóôáôåõôïýí, üðùò õðïóôçñßæåé ç êõâÝñíçóç áðü áíåýèõíåò áðåñãéáêÝò ðñùôïâïõëßåò ìåéïøçöéþí.
Ç èåôéêÞ óôÜóç ðïõ ðÞñå ç Ã.Ó.Å.Å. ãéá ôï íüìï ðñïêÜëåóå êñßóç, ðïõ ïäÞãçóå óôçí ðáñáßôçóç ôïõ
Ê.Ê.Å.. Ç Ã.Ó.Å.Å. ãßíåôáé ìïíïðáñáôáîéáêÞ.
1985: ìéá ìåñßäá óõíäéêáëéóôþí ôçò ÐÁ.Ó.Ê.Å., åîïñãéóìÝíç ìå ôçí êõâåñíçôéêÞ ðïëéôéêÞ, áðïóðÜôáé
áðü ôçí åðßóçìç ãñáììÞ ôïõ ÐÁ.ÓÏ.Ê.. Ãéá íá ìç äçìéïõñãçèåß áíåîÜñôçôç óõíäéêáëéóôéêÞ ðáñÜôáîç
ðáñåìâáßíåé ç êõâÝñíçóç êáé áíáôñÝðåé ôç “íüìéìá” åêëåãìÝíç çãåóßá ôçò Ã.Ó.Å.Å.. ÊõâåñíçôéêÜ
óôåëÝ÷ç ðëçñïöïñïýí ôïõò Ýêðëçêôïõò ïðáäïýò üôé ç áõôïíïìßá ôùí óõíäéêÜôùí äåí åßíáé ðáñÜ
Ýíáò áíôéäñáóôéêüò ìýèïò.
Ç ïéêïíïìéêÞ ðïëéôéêÞ ôïõ ÐÁ.ÓÏ.Ê. ôçò ðñþôçò ôåôñáåôßáò, üóï áöïñÜ ôïõò åñãáæüìåíïõò,
óõíßóôáôï óå ìßá åíäïôáîéêÞ áíáäéáíïìÞ ôïõ åéóïäÞìáôïò êáé óå äåýôåñç öÜóç óå ðÜãùìá ôùí
ìéóèþí. Ôçí äåýôåñç ôåôñáåôßá ðåñíÜåé óå ðåñéóóüôåñï “íåïöéëåëåýèåñåò åðéëïãÝò”. Ïé åðüìåíïé
äéá÷åéñéóôÝò (åíáëëÜî ÐÁ.ÓÏ.Ê.-Í.Ä.) èá óõíå÷ßóïõí óôï ßäéï ìïôßâï, áðëþò ìå óõíå÷þò áõîáíüìåíç
Ýíôáóç.

Ôï êåßìåíï áðïôåëåß êõñßùò óçìåéþóåéò áðü ôï äéÜâáóìá ôùí âéâëßùí :

* ÊïñäÜôïõ: “Éóôïñßá ôïõ åëëçíéêïý åñãáôéêïý êéíÞìáôïò” - “Éóôïñßá ôçò íåüôåñçò ÅëëÜäïò”
* Ê. ÓðÝñáò: “Ç áðåñãßá ôçò Óåñßöïõ”
* Ä. ËéâéåñÜôïõ: “Êïéíùíéêïß áãþíåò óôçí ÅëëÜäá (1918-1923)” / “(1923-1927)” / “(1927-1931)” / “(1932-1936)”
/ “Ç êßíçóç ôùí 115”
* Ã. ÊïõêïõëÝ: “Ôï åëëçíéêü óõíäéêáëéóôéêü êßíçìá êáé ïé îÝíåò åðåìâÜóåéò (1944-1948)”
* Áõôüíïìç ðñùôïâïõëßá ðïëéôþí: “ÍïÝìâñçò ‘73 ï áãþíáò óõíå÷ßæåôáé”
* Ã. ÁëåîÜôïò: “ÓõíïðôéêÞ áíáöïñÜ óôçí éóôïñßá ôïõ åëëçíéêïý åñãáôéêïý êéíÞìáôïò” - “Ç åñãáôéêÞ ôÜîç óôçí
ÅëëÜäá”
* ÓçìáíôéêÞ âïÞèåéá áðïôÝëåóå ãéá åìÜò ç óõæÞôçóç ìå ôïí ßäéï ôïí Ä. ËéâéåñÜôï êáé ãåíéêüôåñá ç
óõíåéóöïñÜ ôïõ óå áõôÞ ìáò ôçí ðñïóðÜèåéá.

45
 Îåðåñíþíôáò ôéò éäåïëïãßåò ôùí äéá÷ùñéóìþí
ÎáíáäéáâÜæïíôáò êáé áíáóõãêñïôþíôáò ôçí
éóôïñßá ôùí êïéíùíéêþí-åñãáôéêþí áãþíùí óôïí
åëëáäéêü ÷þñï êáé ôáõôü÷ñïíá âéþíïíôáò ôï
ðáñüí ôïõò, áíáãíùñßóáìå ôï äéáóðáóìÝíï
êáé áðïóðáóìáôéêü ÷áñáêôÞñá ôïõò. Ôï êßíçìá
áäõíáôåß íá óõíèÝóåé ôá åðéìÝñïõò êïììÜôéá
ôïõ, ðáëåýïíôáò, ôéò ðåñéóóüôåñåò öïñÝò, óôá
óôåíÜ üñéá ôùí êëáäéêþí äéåêäéêÞóåùí Þ óôá
ãåùãñáöéêÜ üñéá ìéáò ðüëçò, ìéáò ðåñéï÷Þò.
Ôáõôü÷ñïíá ïé êåíôñéêÝò äïìÝò ðïõ õðïôßèåôáé üôé
öôéÜ÷ôçêáí áðü ôïõò ßäéïõò ôïõò åñãáæüìåíïõò-
êáôáðéåóìÝíïõò üôáí äéáðßóôùóáí ôçí áíÜãêç
ôçò óýíèåóçò, ôéò ðåñéóóüôåñåò öïñÝò
äéáóôñåâëþíïõí êáé õðïôÜóóïõí ôç èÝëçóç ôïõ
êüóìïõ óôçí êåíôñéêÞ åîïõóßá-éäåïëïãßá.
Ôï öáéíüìåíï áõôü äåí åßíáé îåêïììÝíï
áðü ôïõò õðüëïéðïõò äéá÷ùñéóìïýò ôçò
êïéíùíßáò. ÐáñÜãåôáé áðü áõôïýò êáé ôïõò
áíáðáñÜãåé, áðïôåëþíôáò Ýíá êïììÜôé-øçößäá
ôçò åéêüíáò ôïõ “êïéíùíéêïý óõìâïëáßïõ” ðïõ
üëïé âéþíïõìå. Ôïõ êïéíùíéêïý óõìâïëáßïõ
ìÝóá óôï ïðïßï ãåííéüìáóôå, ìåãáëþíïõìå
êáé äñïýìå, ìáèáßíïíôáò íá èåùñïýìå
áõôïíüçôç ôçí ýðáñîç éäéïêôçóßáò, åîïõóßáò,
äéáìåóïëÜâçóçò êáé åîåéäßêåõóçò, ìáèáßíïíôáò
íá ôéò áðïäå÷üìáóôå êáé íá ôéò áíáðáñÜãïõìå
óõíåéäçôÜ Þ áóõíåßäçôá.
Ç äéá÷ùñéóìÝíç êïéíùíéêÞ ïìÜäá áõôþí ðïõ äåí
êáôÝ÷ïõí, ðïõ äåí “îÝñïõí”, ðïõ äåí áðïöáóßæïõí
ãéá ôçí ßäéá ôïõò ôçí æùÞ, åßíáé äéáóðáóìÝíç óå
ðëÞèïò êïììÜôéá, ôùí ïðïßùí ôá óõìöÝñïíôá
öáéíïìåíéêÜ åßíáé äéáöïñåôéêÜ, ðïëëÝò öïñÝò
46
óõãêñïõüìåíá. Ôáõôü÷ñïíá, ÷ñçóéìïðïéþíôáò,
óôç óýãêñïõóç ôçò ìå ôçí êõñéáñ÷ßá, äïìÝò êáé
ó÷Ýóåéò ðïõ åìðåñéÝ÷ïõí ôç äéáìåóïëÜâçóç,
ôïõò åéäéêïýò, îáíáäéáóðÜôáé, óå áõôïýò ðïõ
÷áñÜæïõí ôçí ðïëéôéêÞ ãñáììÞ, ðïõ êáôÝ÷ïõí ôçí
éäåïëïãßá, ðïõ áðïöáóßæïõí êáé óå áõôïýò ðïõ
áêïëïõèïýí. Êáé ç äéÜóðáóç áõôÞ äçìéïõñãåß
éåñáñ÷ßåò êáé áíáðáñÜãåé ôçí êõñéáñ÷ßá. Ôá
óõìöÝñïíôá ôçò çãåóßáò ðïõ äçìéïõñãåßôáé,
ôçò êåíôñéêÞò åðéôñïðÞò, ôùí èåóìéêþí
óõíäéêáëéóôþí, ôùí âïõëåõôþí åßíáé äéáöïñåôéêÜ
áðü áõôþí ðïõ õðïôßèåôáé üôé åêðñïóùðïýí.
Ïé áõèüñìçôåò, óõëëïãéêÝò ðñïóðÜèåéåò,
áíôéóôÜóåéò, åîåãÝñóåéò äéáóôñåâëþíïíôáé,
÷åéñáãùãïýíôáé êáé êáôáðíßãïíôáé åßôå óõíåéäçôÜ,
åßôå óôá ðëáßóéá ôçò êáèáñÞò éäåïëïãßáò, ôçò
ðïëéôéêÞò óêïðéìüôçôáò, ôïõ “ôåëéêïý óêïðïý”
ðïõ áãéÜæåé ôá ìÝóá. Ôá ìÝóá üìùò åßíáé ï
óêïðüò, êáèþò ïé ó÷Ýóåéò ðïõ ðáñÜãïõí êáé
óõíôçñïýí ôçí êïéíùíéêÞ äéáöïñïðïßçóç åßíáé
áõôü ðïõ áíôéìá÷üìáóôå, åßíáé (Þ äçìéïõñãïýí)
ôçí êõñéáñ÷ßá.
Ï öáýëïò êýêëïò ìðïñåß íá äéáññáãåß ìüíï ìå
áõôïïñãáíùìÝíá åã÷åéñÞìáôá, ðïõ áñíïýíôáé íá
÷ñçóéìïðïéÞóïõí éåñáñ÷ßá êáé äéáìåóïëÜâçóç,
ðïõ ðáñÜãïõí óêÝøç êáé äñÜóç óõëëïãéêÜ
êáé ü÷é óå êÜðïéï ãñáöåßï, ðïõ áñíïýíôáé
ôéò åîïõóéáóôéêÝò äïìÝò êáé äçìéïõñãïýí ôéò
ðñïûðïèÝóåéò ãéá ôçí áíáôñïðÞ ôïõò. Áðü åêåß
êáé ðÝñá Ýãêåéôáé óôï âáèìü óõíåéäçôïðïßçóçò
áõôþí ðïõ ôá åðé÷åéñïýí êáé êõñßùò óôéò áíôï÷Ýò
ôïõò, ôï áí èá ÷áëáñþóïõí ïé áíôéóôÜóåéò, áí
èá áöÞóïõí íá äéáâñùèïýí ïé ðñïóðÜèåéÝò
ôïõò.

47
Á ðü ôé ò ó õãêñ ï ýó åé ò óôç äéÜñêåéá ôçò áðåñã ßá ò ôù í í á õôåñã á ôþ í óô éò 2 2 / 2 / 2 0 0 6
Ç ìðñïóïýñá áõôÞ ôõðþèçêå ôïí Áðñßëç ôïõ
2006 áðï ôçí áíáñ÷éêÞ ïìÜäá ÅÍ ÐËÙ
óå 2.000 áíôßôõðá. Äåí Ý÷åé, ïýôå åðéæçôÜ
êáíåíüò åßäïõò áíôßôéìï êáé ç ÷ñÞóç ôçò åßíáé
åëåýèåñç, ãéá êÜèå êßíçóç ðïõ åíôÜóóåôáé
óôïí êïéíùíéêü-ôáîéêü ðüëåìï.

Ãéá åðéêïéíùíßá: Ô.È. 19043 / Ô.Ê. 11701 - e-mail: enpl o n@i n. gr