Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
2
rejoindre Neuf-Brisach, la citadelle denn sie sind auf Verbingungswegen
de Vauban classée au titre du gut zu erreichen. S. 2 - 6
Patrimoine Mondial par l’UNESCO, Nach Marckolsheim führ t die BAS-RHIN
Strasbourg
et se poursuit jusqu’à Artzenheim. EuroVelo 15 am Rhein Rhone Kanal
Il s’agit d’un itinéraire « nature » qui entlang. Bis nach Strasbourg, der BADEN
p. S. 7 - 13
allie la découverte de sites agréables Hauptstadt Europas, kommt man SCHWARZWALD (D)
tantôt le long du Rhin ou du canal,
tantôt à l’orée du bois tout en
an etwa 20 Schleusen vorbei und LORRAINE
an charakteristischen Kirchen, wie Marckolsheim
offrant au cyclotouriste la possibilité in Neunkirch, Plobsheim oder in
de visiter les grandes villes haut- Eschau. Oberhalb Straßburg auf
rhinoises telles Mulhouse ou Colmar dem Hochwasserdamm erreicht
Colmar Artzenheim
situées à proximité de la Véloroute et man La Wantzenau. In Gambsheim
1
accessibles par des aménagements trifft man auf die großen Schleusen Fribourg (DE)
cyclables. p. 2-6
A partir de Marckolsheim, l’EuroVelo
und ihre Fischtreppe, die den Radler 76 km
den Ufern des Rheines nahebringt.
15 emprunte le chemin de halage Nach dem durch Goethe bekannten
Mulhouse
du canal du Rhône au Rhin. Jusqu’à Sessenheim endet der Rheinkanal p. S. 2- 6 HAUT-RHIN
Strasbourg, capitale européenne,
la randonnée est rythmée par une
in Beinheim. Weiter auf dem Huningue
Damm, vorbei an Rheinauewäldern
vingtaine d’écluses et une succession und Naturschutzgebieten wie
d’églises de caractère comme à in Munchhausen erreicht man BASEL (CH)
Neunkirch, à Plobsheim ou encore Lauterbourg, das ebenfalls von ANDERMATT (CH)
à Eschau. Au-delà de Strasbourg, Vauban besfestigt wurde und letzte
elle chemine sur la digue des hautes elsässische Station auf der Veloroute
eaux jusqu’à La Wantzenau, pour ist. S. 7-13
rejoindre plus tard les bords du
fleuve au niveau du site des grandes the ride takes you past about 20 ontdekken van mooie plekjes langs
écluses et de la passe à poissons de From Huningue to Lauterbourg locks. And the fascinating churches de Rijn, het kanaal en de bosrand
Gambsheim. Après Sessenheim où - The EuroVelo 15 passes through you espy, for example in Neunkirch, combineert met bezoeken aan
Goethe séjourna, le Rhin canalisé Huningue, runs along the Rhône- Plobsheim and Eschau, are all open Colmar en Mulhouse, de beroemde
prend fin à Beinheim. Sur la digue Rhine canal and the Alsace Little invitations to explore. Once past steden van de zuidelijke Elzas die op
des hautes eaux, en traversant forêts Camargue Reserve, cuts through Strasbourg, the capital of Europe korte afstand van de tocht liggen
rhénanes et réserves naturelles Hardt forest, passes close to with many exciting places to visit, en via fietspaden te bereiken zijn.
comme à Munchhausen, l’itinéraire O ttmarsheim and its famous the cycle route takes you through biz. 2-6
rallie Lauterbourg, ancienne place Romanesque church and then on the market garden town of La Vanaf Marckolsheim fietst u over
fortifiée par Vauban, ultime étape to Fessenheim, hometown of Victor Robertsau and by Pourtalès Chateau het jaagpad van het Rhône -
alsacienne. p. 7-13 Schoelcher, to meet up with Neuf- and then follows the highwater R ijnk anaal. Tot de Europese
Brisach, the citadel built by Vauban, dike to La Wantzenau. From here, hoofdstad Straatsburg rijdt u
listed as a World Heritage site by you can explore a whole series of langs een twintigtal sluizen en een
Von Huningue nach UNESCO, and then continues to
Lauterbourg- Die EuroVelo 15 folgt charming villages with traditional. aantal fraaie kerken zoals die van
Artzenheim. It is a “Nature” route p. 7-13 Neunkirch, Plobsheim en Eschau.
dem Rhein-Rhone-Kanal, streift das wh ic h co m b in es d iscover i n g
Naturschutzgebiet der elsässischen Na Straatsburg fietst u over de
pleasant sites along the Rhine, the hoge dijk tot aan La Wantzenau, om
„Petite Camargue“, führt durch canal and the forest edge, while Van Huningue naar
den Hardt-Wald und kommt in even verderop bij de sluizen en de
offering the cycling tourist the Lauterbourg - De Rijnfietsroute gaat
die Nähe von Ottmarsheim, mit vistrap van Gambsheim bij de Rijn
opportunity to visit the great Haut- langs het Rhône-Rijnkanaal, door het
seiner berühmten romanischen te belanden. Na Sessenheim, waar
Rhin towns of Mulhouse and Colmar, natuurreservaat La Petite Camargue
Kirche dann nach Fessenheim, dem Goethe verbleef, is de Rijn vanaf
lying close by the cycle route and Alsacienne en het bos van de Hardt,
Heimatort von Victor Schoelcher. In Beinheim niet meer gekanaliseerd.
which can be accessed via cycle en via Ottmarsheim (beroemde
ebenem Gelände gelangt der Radler De fietsroute gaat over de hoge dijk
tracks. p. 2-6 romaanse kerk) naar Fessenheim
in die ehemalige Festungsstadt door bossen en natuurreservaten in
From Marckolsheim, the EuroVelo ( g e b o o r t e p l a a t s v a n Vi c t o r
Neuf-Brisach von der UNESCO zum het Rijndal, zoals bij Munchhausen,
15 passes through several villages Schoelcher), door het vestingdorp
Weltkulturerbe ernannt, wo man tot aan Lauterbourg, voormalig
typical of the Ried plain, before Neuf-Brisach (vestingdorp van
einige kulturelle Abstecher machen vestingdorp van Vauban en tevens
joining up with the Rhone-Rhine Vauban, werelderfgoed van de
kann, so zB. in das Vauban-Museum. het laatste traject in de Elzas.
Canal. Cycling towards Strasbourg, UNESCO) naar Artzenheim. Het
biz. 7-13
is een "natuurijke" tocht die het
1
Grands itinéraires
Hauptradwege EV EUROVELO 15
Major Cycle trails
lange tochten
15 Huningue -> Marckolsheim
alsaceavelo.fr
76 km - 74 m
ROTTERDAM (NL)
PFALZ MAINZ (D)
Lauterbourg
BAS-RHIN
Strasbourg
BADEN
SCHWARZWALD (D)
LORRAINE
Marckolsheim
Colmar Artzenheim
1
Fribourg (DE)
Mulhouse
HAUT-RHIN
Huningue
BASEL (CH)
ANDERMATT
250
200
150
100
50
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 68 km
Andermatt 0 km 0 km
Basel / Huningue 440 km 440 km
Huningue PC 0 km 0 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆
Saint-Louis PC 0,8 km 0,8 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆
Village-Neuf PC 1,7 km 2,5 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆
Rosenau PC 4,6 km 7,1 km ◆ ◆ ◆ ◆
Kembs PC 6 km 13,1 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆
Niffer C 3,2 km 16,3 km
Petit Landau C 2,4 km 18,7 km
Hombourg C 4 km 22,7 km
Ottmarsheim PC 3,1 km 25,8 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆
Bantzenheim C/BC 4,5 km 30,3 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆
Rumersheim-le-haut PC 2,9 km 33,2 km ◆ ◆ ◆
Blodelsheim PC 4,1 km 37,3 km ◆
Fessenheim PC 3,3 km 40,6 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆
Baglau PC 1,7 km 42,3 km ◆ ◆
Heitern PC/D468 5 km 47,3 km ◆ ◆ ◆
Obersaasheim PC 2,9 km 50,2 km ◆
Algolsheim PC 2,3 km 52,5 km ◆ ◆
Neuf-Brisach C 3,7 km 56,2 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆
Biesheim D29 2,5 km 58,7 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆
Kunkeim C 4,2 km 62,9 km ◆ ◆ ◆
Baltzenheim C 2,4 km 65,3 km
Artzenheim C 2,7 km 68 km ◆ ◆
Marckolsheim PC 8 km 76 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆
L’Espace d’art contemporain sind / The Istein ridge – a rocky Union Regio Ruderclub mardi, jeudi et samedi matin Maison des Energies EDF
Fernet Branca barrier in the Rhine bed, to be seen Rudern im Sommer / Rowing in Di., Do., Sa Vormittag/ Tue, Thu. Haus der Stromenergie / Electrical
Ausstellungsraum für zeitgenös- from a panoramic viewpoint / een summer / Roeien in de zomer and Sat. morning / Di., do. en za. energy center / Energiehuis EDF
sische Kunst Fernet Branca / Fernet rotspartij in de bedding van de Rijn, +33 (0)6 08 27 51 10 ochtend + 33 (0)3 89 83 51 23
Branca Contemporary Art Centre / te zien vanaf een uitzichtpost www.unionregio.eu - Dornach : mardi après-midi www.jds.fr/fessenheim/musee/
Fernet Brance - Galerie voor heden- Piscine ■■ OTTMARSHEIM (68490) Di. Nachmittag / Tue. Afternoon / maison-des-energies-fessenheim-
daagse kunst Schwimmbad / swimming pool / Di. middag 253_L
+ 33 (0)3 89 69 10 77 Eglise abbatiale octogonale
Zwembad de style roman (XIe siècle) sur - Rue de Belfort : samedi matin Via Energia :
www.museefernetbranca.fr +33 (0)3 89 67 13 41 www.via-energia.de
la Route Romane d’Alsace. Sa. Vormittag / Sat. morning / Za.
Eglise Saint-Louis www.mairie-village-neuf.fr Copie de la chapelle palatine de ochtend Centrale nucléaire de
Kirche / Church / Kerk Saint-Louis Parcours de santé Charlemagne à Aix la Chapelle, Fessenheim
- Place de la Réunion : mardi,
Temple protestant Vitaparcours / Fitness trail / fresque du XVème siècle vendredi et samedi Kernkraftwerk Fessenheim /
Kirche / Church / Protestantse kerk Trimbaan Oktogonale Abteikirche im Di., Fr. und Sa. / Tue., Fri., Sat. / Di., Fessenheim nuclear power plant /
Synagogue Escalade / Erklettern / Climbing / romanischen Stil (11 Jh.) auf der vrij. en za. De kerncentrale van Fessenheim
Kirche / Church / Synagoge Klimmen Romanische Strasse. Die Kirche Centrale hydroélectrique de
ist eine Kopie der Karlskapelle in - Place de la Concorde : marché
Piscine Pierre de Coubertin : Marchés hebdomadaires : bio - mercredi matin Fessenheim
vendredi matin Aachen ; Wandmalereien (15. Jh.) Wasserkraftwerk Fessenheim /
ouverte de mai à septembre / Octogonal Romanesque abbey- Biomarkt - Mi. Vormittag / Biological
Schwimmbad : geöffnet von Mai Wochenmärkte: Fr. Vormittag / market – Wed. Morning / Biomarkt Fessenheim hydropower sta-
Weekly Markets : Fr. morning / church (11th c.) on the Romanesque tion / Waterkrachtcentrale van
bis September / swimming pool Road. This church is a copy of the – Wo. ochtend
: open from mai to september Wekelijkse markt : vrijdagochtend Fessenheim
Palatine Chapel of Charlemagne in - Place de la paix : mardi, jeudi et
/ Zwembad: open van mei tot ■■ KEMBS (68680) Aix la Chapelle; 15th c. frescoes. / De samedi matin Pont cyclable
september L’ancien pont levant achthoekige romaanse abdijkerk Di., Do. und Sa. Vormittag / Tue., Radfahrerbrücke / Cycle bridge /
+33 (0)3 89 67 11 21 alte Hubbrücke / old lift bridge / De (11e eeuw) op de Romaanse route Thu., and Sat. Morning / Di. do. en Fietsbrug
www.saint-louis.fr oude hefbrug van de Elzas. Een kopie van de za. ochtend ■■ VOGELGRUN (68600)
Marchés hebdomadaires : mardi, Le belvédère de la grande écluse kapel van Karel de Grote van Aken, - Nordfeld : mardi, jeudi et
jeudi et samedi matin de Kembs-Niffer met muurschilderingen uit de 15e samedi matin
Wochenmärkte : Di.,Do., Aussichtsturm der großen Schleuse eeuw. Di., Do. Und Sa. Vormittag / Tue., Passe à poissons
Sa.Vormittag / Weekly Markets von Kembs-Niffer / The Kembs- Cloître Sainte-Anne Thu., and Sat. Morning / Di., do. en Fischtreppe / Fishway / Vispassage
: Tue., Thu. and Sat. morning / Niffer lookout point of the great Kloster St-Anne / The Cloisters of za. ochtend
Wekelijkse markt : dinsdag, donder- Via Energia - Centrale hydroélec-
lock / De uitzichttoren van de grote Sainte-Anne / Klooster Saint-Anne ■■ CHALAMPÉ (68490) trique de Vogelgrun
dag, zaterdagochtend sluis van Kembs-Niffer Maisons à colombages / L’île du Rhin, sa faune et sa flore Wasserkraftwerk Vogelgrun /
■■ VILLAGE-NEUF (68128) Le port de plaisance et son pont Fachwerkhäuser / Half-timbered Vogelgrun hydropower station / Via
Base nautique des trois frontières Die Rheininsel, ihre Fauna und ihre
à bascule houses / Vakwerkhuizen Flora / Rhine Island, its fauna and Energia - Waterkrachtcentrale van
Wassersports / Water sports / Yachthafen mit Zugbrücke / The Vogelgrun
Watersportcentrum van de drie Route Romane flora / Het Rijneiland, flora en fauna
marina and its drawbridge / De Romanische Strasse / Romanesque www.via-energia.de
grenzen jachthaven en ophaalbrug Les bords du Vieux Rhin
+ 33 (0)3 89 67 37 76 road / Romaanse route Die Altrhein-Arme / The banks of Base nautique
https://sites.google.com/site/ Bateaux promenade Piscine the Vieux Rhin / De oever van de Wassersports / Water sports /
wwwbn3f: Ausflugsboote / Excursion boats / Schwimmbad / Swimmingpool / oude Rijn Watersportcentrum
Boottocht : Zwembad Piscine
Les sentiers de découverte à Alsace Plaisance Golf
pied ou à vélo le long du canal +33 (0)3 89 26 08 60 Golfplatz / Golf courses / Golfbaan Schwimmbad / Swimming-pool /
+33 (0)3 89 62 99 85 Zwembad
de Huningue, du canal de drai- www.alsace-plaisance.com Naturisme + 33 (0)3 89 83 28 32
nage et du grand canal d’Alsace Freikörperkultur / Nudist / www.golfdurhin.com + 33 (0)3 89 72 55 65
(location)
Entdeckungspfade zu Fuß Naturisme – Club Nature Solaris ■■ BLODELSHEIM (68740) Parcours de santé
oder mit dem Rad entlang Est Croisières + 33 (0)3 89 26 25 08 Vitaparcours / Fitness trail /
des Kanals von Huningue, des +33 (0)3 89 62 99 85 Maisons à colombages Trimbaan
www.est-croisieres.com (croisières) Piscine de l‘Illberg Fachwerkhäuser / Half-timbered
Entwässerungskanals und des +33 (0)3 69 77 66 88 ■■ NEUF-BRISACH (68600)
Großen Elsässischen Kanals / En mai : fête du printemps houses / Vakwerkhuizen
Piscine Pierre et Marie Curie La Citadelle Vauban, patrimoine
Discovery trails on foot or by bike Frühlingsmarkt im Mai / Spring +33 (0)3 89 32 69 00 Eglise Saint-Blaise avec Orgue
along the Hunigue Canal, from market in May / In mei: Lentefeest Silbermann mondial de l’UNESCO
the drainage canal to the Alsace Patinoire Kirche Saint-Blaise mit Vauban-Zitadelle, Weltkulturerbe
Nombreux sentiers pédestres le Eisbahn / Ice Ring / Schaatsbaan / der UNESCO / The Vauban Citadel,
Canal / Ontdekkingsroutes te voet long du Rhin : la Barre d’Istein et Silbermannorgel / Church with
of per fiets langs het kanaal van Kunstijsbaan Silbermann organ / Kerk Saint- classed as UNESCO world heritage
l’Ile du Rhin + 33 (0)3 69 77 67 68 site / Citadel van Vauban, wereld-
Huningue, het afwateringskanaal Zahlreiche Wanderwege entlang Blaise met Silbermann orgel
en het grote kanaal van de Elzas www.mulhouse.fr erfgoed van de UNESCO
des Rheins / Numerous walking Pêche
Le barrage vers Märkt (D) avec sa paths along the Rhin / Talloze wan- Marchés hebdomadaires Fischen / Fishing / Vissen Musée Vauban
passerelle sur le Rhin, accessible delroutes langs de Rijn Wochenmärkte / Weekly Markets / Vauban Museum / Vauban
Wekelijkse markten: Ferme Marie et Patrick THUET museum / Vaubanmuseum
aux piétons et cyclistes et son ■■ NIFFER (68680) – Production de volaille et de
échelle à poissons - Canal Couvert : mardi, jeudi et +33 (0)3 89 72 03 93
Le bief de Niffer et sa nouvelle lapins fermiers www.musees-alsace.org
Der Staudamm in Richtung Märkt samedi Geflügel und Kaninchenproduktion
(D) mit Brücke über den Rhein écluse du Canal du Rhône au Di., Do., Sa. / Tue, Thu. and Sat. / Di., Roue scénique
Rhin vom Bauernhof / Production of
und Fischstufe, zugänglich für do. en za. poultry and rabbits / productie van Radbühne / Scenic Wheel /
Fußgänger und Radfahrer/ The Stauhaltung Niffer und ihre neue Draaitoneel – Place de la Porte de
Schleuse des «Canal du Rhône au - Bel air : mercredi matin scharrelkippen en -konijnen
dam towards Märkt (D) with its Mi. Vormittag / We. Morning / Wo. +33 (0)3 89 48 61 90 Colmar
walkway over the Rhine, accessible Rhin» (Rhein-Rhone-Kanals) / The
Niffer reach and its new lock from ochtend ■■ FESSENHEIM (68740) La place forte de Neuf-Brisach
to pedestrians and cyclists and its die Festung Neuf-Brisach / the
fish pass / De dam naar Märkt (D) the Canal du Rhône au Rhin (Rhône - Quartier Vauban : mardi, jeudi Musée de la Hardt – Maison Marc
Canal to the Rhine) / Het kanaalvak et samedi matin stronghold of Neuf-Brisach /
met een loopbrug over de Rijn voor et Victor SCHOELCHER Vestingdorp Neuf-Brisach :
wandelaars en fietsers, vistrap tussen Niffer en de nieuwe sluis van Di., Do., Sa. Vormittag / Tue., Thu. Hardt-Museum, Schoelcher Haus
het Rhône-Rijnkanaal and Sat. morning / Di., do. en za. / the « Hardt » Museum and
Barre d’Istein - barre rocheuse ochtend Neuf Brisach, place forte
dans le lit du Rhin, à voir depuis L’écluse de Le Corbusier de 1960 Schoelcher House / Hardtmuseum construite par Vauban sur ordre
un belvédère aménagé Schleuse von Le Corbusier 1960 / - Bourtzwiller : vendredi matin - Huis van Marc en Victor de Louis XIV en 1699, ne connaît
Isteiner Schnellen – Stromschnellen Lock built by Le Corbusier in 1960 / Fr. Vormittag / Fri. morning / Vrij. SCHOELCHER son premier siège qu’en 1870. C’est
im Bett des Rheins, die von einer De sluis van Le Corbusier van 1960 ochtend + 33 (0)3 89 48 60 99 après la défaite de Froeschwiller
Besucherplattform aus zu sehen Aviron en été : Société d’aviron - Drouot, rue de Provence : http://www.musees-alsace.org que la place forte de Neuf Brisach
fut mise en état de défense et la huizen in de stad stonden er slechts Stoffdruckmuseum / Printed Textile www.mulhouse.fr Touristen-Kleinbahn / Guided tours
garnison renforcée. Commandée 15 overeind. De Duitsers verloren 87 Museum / Stoffendrukmuseum Stade nautique – ouvert de fin of Colmar in a little tourist train /
par le lieutenant-colonel de Kerhor, man en de Fransen 96. +33 (0)3 89 46 83 00 mai à début septembre Rondleiding in toeristisch treintje -
la place forte est investie dès le Marché du terroir : samedi matin www.musee-impression.com Geöffnet von Ende Mai bis Anfang SARL TRAIN’S
6 octobre 1870 ; elle subira de Markt mit regionalen Produkten : Musée EDF Electropolis – l’aven- September / Open from late May to +33 (0)3 89 24 19 82
violents tirs d’artillerie du 2 au 10 Sa. Vormittag / Regional produce ture de l’électricité early September / Open van eind www.colmarentrain.fr
novembre avant de capituler le market : Sat. Morning / Streekmarkt: EDF Electropolis Museum – das mei tot begin september SARL SAAT
11 novembre. Au moment de la za. ochtend Abenteuer der Elektrizität / EDF +33 (0)3 69 77 66 66 +33 (0)3 89 73 74 24
capitulation, après 33 jours d’inves- Electropolis Museum – the adven- www.petit-train-colmar.fr
tissement et 9 jours de bombarde- ■■ BIESHEIM (68600) ■■ COLMAR (68000)
ture of electricity / Museum EDF Port de plaisance de Colmar
ment, la ville présentait une image Musée Gallo-Romain Electropolis - het avontuur van Yachthafen von Colmar / Colmar
de désolation. Sur 280 maisons Gallo-römisches Museum / elektriciteit à 13 km par piste cyclable Marina / Jachthaven van Colmar
que comptait la ville, seulement Gallo-Roman site museum / Gallo- + 33 (0)3 89 32 48 50 en site propre le long du canal de
15 étaient restées intactes. Du côté Romeins museum Colmar/ per Radweg 13 km vom Festival international de
www.edf.electropolis.mulhouse. Musique de Colmar
allemand les pertes en hommes +33 (0)3 89 72 01 58 museum eigentlichen Ort entfernt, am
s’élevèrent à 87 tués et du côté www.biesheim.fr Colmarer Kanal entlang / 13 km 1re quinzaine de juillet
français à 96. Musée des Beaux Arts away on a bike path on a clean Internationales Musikfestival von
Musée de l’Optique Museum der schönen Künste Colmar : Erste Julihälfte/ International
Museum für optische Geräte / site along the Colmar Canal / 13
Die im Auftrag von Ludwig XIV. / Museum of Fine Arts / km over het fietspad langs het Music Festival of Colmar : 1st fortnight
Optical instrumentation museum / Kunstmuseum of July / Internationale muziekfestifal
im Jahr 1699 von Vauban erbaute Optisch museum kanaal van Colmar
Festung Neuf Brisach wird erst 1870 +33 (0)3 89 33 78 11 van Colmar: de eerste twee weken
+33 (0)3 89 72 01 59 www.musees-mulhouse.fr/musees/ van juli
zum ersten Mal belagert. Nach www.biesheim.fr
der Niederlage von Froeschwiller musee-des-beaux-arts-collections.html +33 (0)3 89 20 68 97
Port fluvial Office de Tourisme www.festival-colmar.com
wurde die Festung Neuf Brisach zur Musée Historique +33 (0)3 89 20 68 92
Verteidigung instandgesetzt und Flußhafen / Inland waterway port / Historisches Museum / Historical Festival de Jazz :
Jachthaven www.ot-colmar.fr
die Garnison ausgebaut. Unter der Museum / Historisch museum début septembre
Führung von Leutnant Oberst Kerhor Parcours de santé +33 (0)3 89 33 78 17 Eglises Jazz Festival : Anfang September / Jazz
wird die Festung am 6. Oktober 1870 Vitaparcours / Fitness trail / www.musees-mulhouse.fr/musees/ Kirchen / Churches / Kerken : Festival : beginning of September /
umzingelt und ist vom 2. bis 10. Trimbaan musee-historique-collections.html Collégiale Saint-Martin – Eglise des Jazzfestival : begin september
November heftigem Artilleriefeuer Dominicains – Saint Matthieu +33 (0)3 89 20 68 68
■■ MULHOUSE (68100) La Kunsthalle : 700m² d’espace
ausgesetzt, bis sie am 11. November d’exposition dédiés à la création Musée d‘Unterlinden www.ville-colmar.fr
kapituliert. Zum Zeitpunkt der artistique émergente Unterlinden Museum / Unterlinden La Foire aux vins d’Alsace
Kapitulation bietet die Stadt nach à 16 km par l’Eurovélo 6 / Museum / Museum Unterlinden
16 km vom «Eurovélo 6» (euro- Die Kunsthalle : 700 qm Elsässische Weinmesse / The Foire
33 Tagen Umzingelung und 9 Tagen Ausstellungsfläche für gegenwär- + 33(0)3 89 20 15 50 aux Vins d’Alsace (Alsace Wine Fair) /
Beschuss ein Bild des Jammers. Von päischen Radweg 6) entfernt / 16 www.musee-unterlinden.com
km away by the Eurovélo 6 / 16 tige Kunst / The Kunsthalle : De wijnbeurs van de Elzas
den ursprünglich 280 Häusern der Contemporary Art Centre / La Musée Bartholdi + 33 (0)3 90 50 50 50
Stadt sind nur 15 unversehrt. Auf km via de Eurovélo 6
Kunsthalle: 700 m² expositieruimte Bartholdi Museum /Bartholdi www.foire-colmar.com
deutscher Seite sind 87 und auf fran- voor hedendaagse kunstwerken Museum / Museum Bartholdi
zösischer Seite 96 Tote zu beklagen. Piscine Aqualia
+ 33 (0)3 69 77 66 47 +33 (0)3 89 41 90 60 Schwimmbad Aqualia / swimming
Office de Tourisme de Mulhouse www.kunsthallemulhouse.com www.musee-bartholdi.com
Neuf Brisach, a stronghold built et sa Région pool Aqualia / Zwembad Aqualia :
by Vauban by order of Louis XIV in + 33 (0)3 89 35 48 48 Verrières du Temple Saint- Musée Animé du Jouet et des +33 (0)3 89 24 66 00
1699, did not experience its first www.tourisme-mulhouse.com Etienne Petits Trains www.colmar.fr
siege until 1870. It was after the Kirchenfenster der Saint-Etienne- Das belebte Museum der Patinoire
Cité de l’Automobile - Musée Kirche / Stained glass windows of Spielsachen und kleinen
defeat in Froeschwiller that the National – Collection Schlumpf Eisbahn / Ice ring / Kunstijsbaan :
stronghold of Neuf Brisach was put the Sait-Etienne Church / Ramen Züge / Museum of toys and +33 (0)3 89 80 09 05
Cité de l’Automobile – National van de kerk Saint-Etienne little trains / Speelgoed- en
on the defensive and the garnis- Museum – Schlumpf-Sammlung www.patinoirecolmar.fr
son was reinforced. Commanded Parc Zoologique et Botanique / Miniatuurtreinenmuseum
/ Cité de l’Automobile – National Tierpark und botanischer Garten / + 33 (0)3 89 41 93 10 Parcours de santé
by Lieutenant Colonel de Kerhor, Musem – Schlumpf Collection / Vitaparcours / Fitness trail / Trimbaan
the stronghold was occupied on Zoological and botanical garden / www.museejouet.com
Automuseum - Nationaal museum Dierenpark en botanische tuin Marchés hebdomadaires
October 6, 1870, and experienced - Schlumpfcollectie Musée d’Histoire Naturelle et
violent artillery fire from November +33 (0)3 69 77 65 65 d’Ethnographie Wochenmärkte / Weekly Markets /
+33 (0)3 89 33 23 23 www.zoo-mulhouse.com Wekelijkse markten:
2 through 10, before capitulating www.collection-schlumpf.com Natur-historisches- une
on November 11th. At the time Carnaval International : fin Ethnographie - Museum / Natural - place de la Cathédrale et
of capitulation, after 33 days of Le plus grand musée automobile février - début mars History and Ethnography Museum place des Dominicains : jeudi et
occupation and 9 days of bombing, du monde, le plus moderne ! Internationaler Karneval : / Museum van natuurhistorie en samedi
the city was a desolate sight. Out das grösste und modernste Ende Februar- Anfang März / volksbeschrijving Do. und Sa. / Thu. and Sat. / Do. en za.
of the 280 houses in the city, only Automobil-Museum der Welt ! / International Carnival : End of + 33 (0)3 89 23 84 15
the largest and most important - place de l’Ancienne Douane,
15 remained intact. On the German February - beginning of March www.museumcolmar.org rue des Tanneurs, Montagne
side, the death toll was 87, and on automobile museum world-wide ! / Internationaal carnaval : eind
/ Het grootste en modernste auto- Musée des Usines Municipales Verte : jeudi matin
the French side it was 96. februari begin maart de Colmar Do. Vormittag / Thu. Morning / Do.
museum ter wereld www.carnaval-mulhouse.com Museum der Städtischen Werke ochtend
Het vestingdorp Neuf-Brisach Cité du Train – Musée Français du
werd in opdracht van Lodewijk XIV Festival automobile : juillet von Colmar/ Museum of Municipal - place Saint-Joseph, marché du
Chemin de Fer Automobilfestival : Im Juli / Utilities of Colmar
in 1699 door Vauban gebouwd. Het Cité du Train – Französisches terroir : samedi matin
dorp beleefde zijn eerste beleg echter Automobile Festival : July / Fabrieksmuseum van Colmar Markt mit regionalen Produkten:
Eisenbahn Museum / Cité du Autoshow: juli +33 (0)3 89 24 60 07
pas in 1870. Na de nederlaag van Train –French Railway Museum / Sa. Vormittag / Regional pro-
Froeschwiller werd het vestingdorp www.tourisme-mulhouse.fr www.musee-umc.fr duce market : Sat. Morning /
Treinmuseum - Franse spoorweg-
klaargemaakt voor verdediging en museum Festival de Jazz : août Promenades en barques à fond Streekmarkt: za. ochtend
het garnizoen versterkt. Het onder +33 (0)3 89 42 83 33 Jazz Festival : August / Jazz Festival : plat sur la Lauch - quartier Ouest, avenue de
het bevel van luitenant-kolonel De www.citedutrain.com August / Jazzfestival: augustus Kahnfahrten auf der Lauch / Tours Paris, marché du terroir : mer-
Kerhor staande Neuf-Brisach werd www.jazz-mulhouse.org on flat-bottomed boats on the credi matin
belegerd vanaf 6 oktober 1870. Van La saga vivante du train Lauch / Boottocht in platbodem
die lebendige Geschichte der Parcours de santé Markt mit regionalen Produkten:
2 tot 10 november stond het stadje Vitaparcours / Fitness trail / op de Lauch Mi. Vormittag / Regional pro-
onder zwaar artillerievuur en capitu- Eisenbahn / the exciting history of +33 (0)3 89 41 01 94
the train / De spannende legende Trimbaan duce market :Wed. Morning /
leerde uiteindelijk op 11 november. www.sweetnarcisse.com Streekmarkt: wo.
Neuf-Brisach zag er na een belegering van de trein Piscine
Schwimmbad Visites commentées en petit train ■■MARCKOLSHEIM
van 33 dagen en 9 dagen bombar- Musée de l’Impression sur
Swimmingpool / Zwembad Besichtigung von Colmar in der voir / siehe / see / p. S. 8 - 15
dementen ontredderd uit: van de 280 Etoffes
2
Grands itinéraires
Hauptradwege EV EUROVELO 15
Major Cycle trails
lange tochten
15 Marckolsheim -> Lauterbourg
alsaceavelo.fr
124 km - 60 m
Rotterdam (NL)
Lembach Mainz (D)
MOSELLE
Lauterbourg
Seebach
A35
EV
15
Mothern
Niederbronn-les-Bains Soultz-sous-Forêts Munchhausen
hin
R
Reichshoffen
Le
Surbourg Hatten
Seltz
Gundershoffen Sauer Betschdorf 3 Plittersdorf (D)
1
Beinheim
D87
8
Mertzwiller
6
D4
Roppenheim
D13
D1
D1063 Roeschwoog 6
Neuhaeusel
06
1
2
Mod 8
Pfaffenhoffen er Soufflenheim 46
D
Schweighouse- Rountzenheim Auenheim
sur-Moder Haguenau
Sessenheim Stattmatten
r
34
0
D7 ode
D1 37 M
5 Dahlunden
A3
A4 Bischwiller
1 Drusenheim
Weitbruch
Hochfelden Gries 68 Greffern (D)
D4
Herrlisheim
Brumath
n
Z
or
Offendorf
Weyersheim
4
9
Gambsheim
D2
D94 Écluses de
Can
A35 68 1 Gambsheim
D4
al
Kilstett
D263
ROTTERDAM (NL)
La Wantzenau PFALZ MAINZ (D)
2
A4
Mundolsheim
Ill Lauterbourg
Château de Pourtalès
2
Marlenheim Robertsau
Ittenheim Schiltigheim BAS-RHIN
Strasbourg
D1004
A351
BADEN
STRASBOURG SCHWARZWALD (D)
Place de l’Étoile LORRAINE
Bru
12 I ll
Écluse n°85 Marckolsheim
che Lingolsheim
Holtzheim Colmar Artzenheim
Le Rhin
5
5
A3
Entzheim
Molsheim Duppigheim
Illkirch-
Duttlenheim Graffenstaden Mulhouse
Dorlisheim A352 Geispolsheim HAUT-RHIN
Griesheim-
près-Molsheim
3 Huningue
Rosheim Innenheim Lipsheim Eschau
BASEL (CH)
5
Bischoffsheim ANDERMATT
A3
Krafft
lau Erstein
nd
Sucrerie
A
u Rhin
Osthouse
Westhouse
Rhône a
Sand 3 Gerstheim
Stotzheim Kertzfzeld
Benfeld
Obenheim
Canal du
A3
5 Huttenheim
Epfig
3
08
Boofzheim
D1
Kogenheim
Rhinau
D1422
3
D82
D205 Hessenheim
in
Rh
Artzenheim - 0 km 0 km
Marckolsheim PC 8 km 8 km
Marckolsheim PC 3 0 km 0 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆
Ecluse n°68 (Marckolsheim) PC 3 3,5 km 3,5 km Be
RD205 (Artolsheim) PC 3 1,7 km 5,2 km
RD209 (Schwobsheim) PC 3 3 km 8,2 km
Sundhouse PC 3 2,9 km 11,1 km ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆
Bindernheim PC 3 3,7 km 14,8 km Be
RD803 (Neunkirch) PC 3 3,1 km 17,9 km ◆ ◆
RD203 (Friesenheim) PC 3 1,7 km 19,6 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆
RD5 (Boofzheim) PC 3 2,2 km 21,8 km ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆
RD214 (Obenheim) PC 3 2,6 km 24,4 km ◆ ◆ Ep-Be ◆
RD924 (Gerstheim) PC 3 1,9 km 26,3 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆
Sucrerie d'Erstein • PC 3 3,7 km 30 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆
Krafft PC 3 2,1 km 32,1 km ◆ ◆
D788 (Nordhouse) PC 3 1,8 km 33,9 km ◆ ◆ Ep-Be ◆
Écluse n°81 - La Thumenau PC 3 1,2 km 35,1 km
RD222 (Plobsheim) PC 3 2,2 km 37,3 km ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆
Eschau PC 3 2 km 39,3 km ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆
Illkirch-Graffenstaden PC 3 4,6 km 43,9 km ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆
(Pont Lixenbuhl - tram)
Strasbourg - écluse n°85 PC 4,8 km 48,7 km ◆ ◆
Strasbourg • PC 2,2 km 50,9 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆
(Place de l'Étoile)
Robertsau est PC 6,3 km 57,2 km ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆
(Château de Pourtalès)
La Wantzenau PC 7,3 km 6,45 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆
•
Kilstett D468(BC) 1 4,4 km 68,9 km ◆ ◆ Be-Bo ◆
•
Gambsheim D468(BC) 1 3,4 km 72,3 km ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆
Écluses de Gambsheim D94/D2(BC) 1 2,1 km 74,4 km ◆ ◆
Offendorf D2(BC)/D29 1 4,1 km 78,5 km ◆ ◆ Ep-Be ◆ ◆
Herrlisheim D29 • 1 2,5 km 81 km ◆ ◆ ◆ Ep-Be ◆ ◆ ◆
Drusenheim • D468 (PC) 1 5,4 km 86,4 km ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆
Dahlunden D429/D737 1 4,4 km 90,8 km ◆ ◆ Ep-Be
Sessenheim • D737/D468 1 2,5 km 93,3 km ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be ◆ ◆
Stattmatten D468 1 0,5 km 93,8 km ◆ ◆ Be-Bo
Auenheim D468 1 2,1 km 95,9 km ◆ ◆ Ep-Bo
Roeschwoog • PC 1 2,7 km 98,6 km ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆
Roppenheim PC • 1 2,3 km 100,9 km ◆ ◆ Be-Bo
Beinheim PC 1 3,2 km 104,1km ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆
Bac Seltz/ • D87/PC 5 km 109,1 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆
Plittersdorf
Munchhausen • PC 1 4,5 km 113,6 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be
D89 (Mothern) • PC 1 2,6 km 116,2 km ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆
Lauterbourg • PC/D3(BC)/D248 7,8 km 124 km ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆
Lauterbourg - 0 km 0 km
Rotterdam (NL) - 666 km 666 km
stellt. Jährlich produziert es im batteries at the Jardins de Gaïa Tea vond en negen keer meenam, Waterkrachtcentrale en Fremdenverkehrsamt befindet sich
Durchschnitt 928 Millionen kWh. Der Room and enjoy delicious organic maar het keerde steeds terug naar sluizen, loopbrug met zicht op de dort.
Bau diese Kraftwerks sowie zweier and fairtrade teas. Come on a de plaats waar het gevonden was machinekamer. The building is a former
Schleusen und eines Damms am faraway voyage... (vandaar volgens sommigen de military station and now houses
Rhein hat die Landschaft der Gegend De Tuinen van Gaïa zijn 5
■■GERSTHEIM
naam ‘Neun’kirch). Ondanks plun- the Country Museum, offering a
stark verändert. Über einen kleinen Japanse zen-tuinen met in het deringen werd het beeldje steeds display of the rich local archaeo-
Beobachtungssteg kann man die midden een theehuis, waar heer- teruggevonden en teruggebracht logical, ethnological and natural
Funktionsweise der Schleuse beo- lijke bio- en fair trade theesoorten naar Neunkirch. ■■OSTHOUSE heritage. On the ground floor, the
bachten. geschonken worden. Een ware ■■HERBSHEIM Château Zorn de Bülach cultural display area hosts a variety
From 1911 onwards, the elec- wereldreis... +33 (0)3 88 98 14 33 of art exhibitions.
tricity of the town of Marckolsheim Poney Ranch Centre de Loisirs Magnifique château de plaine De Etappenstall, voormalige
A proximité à / In der Nähe in / de Herbsheim / Freizeit- und
was generated by a coal plant Nearby in / Vlakbij : du 16ème s. dont les douves pleisterplaats, is een gebouw met
situated next to the Rhone-Rhine Tierpark / Animal and Leisure sont en eau. Visites guidées du een uitgesproken architectuur met
canal. Since 1962, this role has
MUTTERSHOLTZ Park / Dieren- en recreatiepark parc et des douves en saison sur duidelijke linken naar het verleden
been carried out by the hydro- Maison de la Nature du Ried et +33 (0)3 88 74 46 79 demande. en het heden. De naam is een
electric plant set up on the Grand de l’Alsace Centrale Le parc animalier présente des Wasserburg Zorn von Bülach : heus symbool en verwijst naar de
Canal of Alsace. On average, the 03 88 85 11 30 daims, cerfs, sangliers, chèvres wunderbare Burg vom 16. Jh. deren oorspronkelijke functie van mili-
plant produces 928 million kWh www.maisonnaturemutt.org naines, ânes, cigognes, cygnes, Gräben immer unter Wasser sind. taire pleisterplaats voor de konink-
per year. The construction of this Le Batelier du Ried oies bernaches, canards, moufl ons Geführte Besichtigungen des Garten lijke troepen vanaf de 17e eeuw.
plant, along with two locks and a 03 88 85 13 11 à manchettes. Le parc de loisirs und der Gräben im Sommer auf Het gebouw is gemoderniseerd,
dam of the river Rhine, completely www.batelier-ried.com propose des manèges et des jeux Anfrage. in ere hersteld en sinds 2002 een
changed the local landscape. You Promenades en barques à fond pour enfants. Restaurant. Castle Zorn von Bülach: beauti- belangrijke culturele trekpleister in
can watch boats passing through plat. Flachkahntouren. Tochten in Im Tierpark leben Damhirsche, Erstein. Behalve de organisatie van
ful castle 16th c. surrounded by a
the lock from the observation platbodems. Hirsche, Wildschweine, Zwergziegen, culturele evenementen huisvest
bridge. fl ooded moat. Guided visits of the
Esel, Störche, Schwäne, Ringelgänse, garden and of the moat in sum- het gebouw het Erfgoedmuseum,
Marckolsheim had in 1911 ■■DIEBOLSHEIM Enten und Muff el. Der Freizeitpark mer on prior demand. een ruimte voor tijdelijke exposi-
elektriciteit dankzij de steenkolen- bietet Karusselle und Spiele für Kasteel van Zorn von Bülach: ties, een kunstgalerij en de VVV.
fabriek aan het Rhône-Rijnkanaal. Kinder. Restaurant.
Sinds 1962 voorziet de water- fraai woonkasteel uit de 16e eeuw, Marchés du terroir :
■■FRIESENHEIM In the park live fallow-deers, omringd door een volle slotgracht.
krachtcentrale aan het Grand deers, wild boars, donkeys, storks, jeudi et samedi matin
Canal d’Alsace het stadje van Notre-Dame de Neunkirch In het hoogseizoen rondleidingen
http://www.grandried.fr/culture/ swans, bernache geese, ducks, door het park en langs de gracht Märkte mit reginalen
stroom. De centrale produceert moufflons. The leisure park has Produkten :
jaarlijks gemiddeld 928 miljoen patrimoine-religieux-en-alsace- op aanvraag.
grand-ried.htm carrousels and playing fi elds for Donnerstag und Samstag
kWh. De aanleg van de twee slui- children. Restaurant. ■■KRAFFT Vormittag
zen en de dam in de Rijn heeft het Pèlerinage marial depuis
le 15e s. : la découverte d’une Dierenpark met damherten, A proximité à / In der Nähe in / Regional produce market :
plaatselijke landschap ingrijpend herten, everzwijnen, dwerggeiten,
gewijzigd. Het schutten is vanaf statuette de la Vierge Marie est à Nearby in / Vlakbij : Thursday and Saturday morning
een kijkbrug te volgen. l’origine du pèlerinage. La légende ezels, ooievaars, zwanen, rot- ERSTEIN
ganzen, eenden, manenschapen. Streekmarkt:
raconte qu’elle aurait été trouvée zaterdagochtend
Marché du terroir : Het recreatiepark heeft draaimo-
par un pâtre et emmenée neuf
le jeudi à 16h lens en speeltoestellen voor kin- 4e week-end d’août : fête du
fois, mais qu’elle serait toujours Etappenstall, musée-expo
Markt der einheimische revenue à son emplacement pre- deren. Restaurant. sucre / 4. Wochenende im
03 90 29 93 55 August : Zuckerfest / 4th Week-
Produkte : mier (d’où le nom de Neunkirch A proximité, à www.ville-erstein.fr
Donnerstag 16 Uhr. pour certains). Malgré les pillages, end of August : Sugar festival
RHINAU Le relais d’Etape ou / 4e weekend van augustus:
Market of local produces : la statuette a toujours été retrou- Etappenstall, est un bâtiment à
vée et rapportée à Neunkirch. Suikerfeest
Thursdays at 4 p.m. forte identité architecturale aux
Streekmarkt: Pilgerort von Neunkirch seit dem Association Rhinau-Rhin-Ried références explicites entre passé ■■PLOBSHEIM
Donderdagmiddag om 4 uur 15. Jh. : Am Ursprung der Wallfahrt 03 88 74 68 96 et présent. Son nom est tout un Le Jardin de Marguerite /
ist die Entdeckung einer Muttergottes Réserves naturelles de l’Ile symbole et renvoie à sa fonction Garten / Garden /
■■BOESENBIESEN Statuette. Die Legende erzählt, ein originelle de relais militaire pour landschapstuin
de Rhinau et du Taubergisessen.
Schäfer habe sie gefunden, habe sie Promenades en barques à fond les troupes royales à partir du 2, rue du Verger
neunmal mitgenommen, aber sie sei plat. 17ème s. Réhabilité, modernisé, 03 88 98 70 28
3e week-end d’août : immer wieder an ihren Platz zurück- Naturschutzgebiete Insel Rhinau l’ancien relais d’étape est, depuis 06 70 65 16 31
fête de la tarte flambée gekehrt, (daher vielleicht der Name und Taubergiessen. Pädagogsische 2002, un des maillons phares de lejardindemarguerite@wanadoo.fr
3. Wochenende im August : Neunkirch). Trotz der Plünderungen Rundfahrten im Flachboot. l’équipement culturel à Erstein. Ce jardin d’inspiration anglaise,
Flammenkuchenfest wurde die Statuette immer wie- Natural reserves of the Island Créateur d’évènement et fédéra- harmonieux et empreint de poé-
3rd Week-end of August : dergefunden und nach Neunkirch of Rhinau and of Taubergiessen. teur de la vie culturelle locale, il sie, semble très ancien avec ses
„Tarte Flambée“ festival zurückgebracht. Educational trips on a flat-bottom abrite la maison du patrimoine, un éléments en grès et en bois qui le
3e weekend van augustus: Pilgrimage Our Lady of boat. espace modulable pour exposi- fonde dans cet environnement de
Flammkuechenfeest Neunkirch 15th c.: the discovery of Natuurreservaten van het eiland tions, une galerie ainsi que l’Office campagne. Différentes ambiances
a statuette of the Blessed Virgin de Tourisme. s’y succèdent et constituent un
■■WITTISHEIM Mary is at the origin of the place of
van Rhinau en Taubergiessen.
Tochten in platbodems. Der Etappenstall ist ein Gebäude lieu idyllique : le cœur verdoyant,
Les jardins de Gaia pilgrimage Our Lady of Neunkirch. mit starker archtektonischer
Au coeur de 5 jardins japonais l’allée des roses, le jardin de cou-
A legend says that it was found by Centrale hydroélectrique et Prägung, welche die Vergangenheit leurs, le bassin avec son chemin
Zen, venez vous ressourcer à la a herdsman and carried away nine mit der Gegenwart verbindet. Sein
Maison de Thé des Jardins de Gaïa écluses, passerelle avec vue sur la d’eau, la vallée de brume, le coin
times, but it always came back salle des machines. Name ist symbolträchtig, da er auf d’ombre et de lumière, le potager…
et déguster de délicieux thés bio to its first place (hence the name seine ursprüngliche Funktion als
et équitables. Une invitation au Wasserkraftwerke und Der im englischen Stil ange-
Neunkirch = nine-church, in the Schleusen. Mit freiem Zugang, von Etappe für die königliche Armee legte Garten steht für Harmonie
voyage… opinion of some people). Despite einer Brücke aus, Aussicht auf den verweist (ab dem 17. Jh.). Der und Poesie. Die Idylle des Ortes
Tanken Sie inmitten fünf japa- all kinds of plundering, the statu- Maschinenraum. ehemalige Etappenstall wurde geht einher mit unterschiedlichen
nischer Zen-Gärten im Teehaus ette was always found again and Hydroelectric power plants restauriert, modernisiert und gehört Gestaltungsgarten.
Jardins de Gaïa neue Kraft und returned to Neunkirch. and locks. Free entry, you can seit 2002 zur kulturellen Ausstattung Garden of English inspiration,
probieren Sie köstliche Bio-Tees aus Mariaverering sinds de 15e observe the machine room from von Erstein. Dort werden lokale, kul- harmonious and poetic, in which a
fairem Handel. Eine Einladung zu eeuw. De ontdekking van een an observation deck. turelle Veranstaltungen organisiert, succession of different ambiences
einer Reise... Mariabeeldje leidde tot de ein modularer Ausstellungsraum combine to create an idyllic haven.
At the heart of 5 Japanese Zen bedevaarten. Het verhaal gaat de
gardens, come and recharge your bietet Ausstellungen, dort gibt Landschapstuin in Engelse
ronde dat een herder het beeldje es eine Galerie und auch das
stijl, harmonieus en poëtisch. ■■STRASBOURG Planétarium / Planetarium / ■■LA WANTZENAU underwater room enables you
Verschillende sferen volgen elkaar Planetarium / Planetarium to observe the fish swimming
op en vormen een idyllische plek. 03 88 21 20 40 up and down the river through 3
Marché du terroir : Eglises / Kirchen / Churches / http://planetarium.u-strasbg.fr MMPark France bay windows that open onto the
vendredi matin Kerken : Cathédrale - St Pierre le Le Vaisseau / Wissenschafts 4 Rue Georges Cuvier fish tanks. A permanent on-site
Jeune - St Thomas - und Technikzentrum / 03 88 59 25 43 exhibition provides visitors with
Markt mit regionalen information at different levels on
Produkten : Terrasse panoramique Science and technology disco- http://mmpark.fr
very centre / Wetenschaps- en Espace muséal et interactif discovering biodiversity and fish
Freitag Vormittag du Barrage Vauban / migration in the Rhine, the impact
Aussichtsterrasse des Techniekcentrum autour de la Seconde Guerre mon-
Regional produce market: +33 (03) 88 44 44 00 diale. (ouverture début 2016) of Rhine development projects
Friday morning Vaubandams / Panoramic ter- and the utility and functioning of
race of the Vauban dam / Terras www.levaisseau.com Ein dem Zweiten Weltkrieg
Streekmarkt: gewidmeter interaktiver fish passes on the Rhine.
met uitzicht op de Dam van Jardin Botanique / Der bota- Informatieborden over het
Vrijdagochtend Vauban nische Garten / The botanical Museumsbereich. (Eröffnung
Anfangs 2016) functioneren van de waterkracht-
■■ESCHAU Centre de l’Illustration Tomi garden / Botanische Tuin centrale, de sluizen - de grootste
03 88 35 83 67 An interactive museum space
Ungerer - van het binnenvaartnetwerk
dedicated to the Second World
03 88 52 50 04 Visites en bâteaux / in Frankrijk - en de dam. In de
War. (opening scheduled for the
Eglise Saint-Trophime - Jardin www.musees-strasbourg.org Schiffsrundfahrten / Visits bezoekersruimte van de vistrap
beginning of 2016)
monastique / Kirche Saint- Musée Alsacien / Elsässisches of Strasbourg by boat / Een interactieve museumruimte is een onderwaterzaal ingericht
Trophime – Klostergarten Museum / Alsatian Museum / Rondvaarten over de Tweede Wereldoorlog. (ope- vanwaar via drie ramen met uit-
/ Saint-Trophime Church - Elzasmuseum 03 88 84 13 13 ning gepland begin 2016) zicht op de bekkens van de vistrap
Monastery garden / Romaanse 03 88 52 50 04 Visites en mini-train / Die het klimmen van de vissen te zien
kerk St-Trophime - Kloostertuin www.musees-strasbourg.org Altstadt mit dem Mini-Zug /
■■GAMBSHEIM is. Ter plekke, een permanente
Rue de la 1re Division Blindée The old town by minitrain / PASSAGE 309 expositie over: de biodiversiteit en
03 88 64 03 76 Musée Historique / Historisches
Museum / Museum of History / Stadsrondleidingen in treintje PAVILLON DE TOURISME de trek van de vissen in de Rijn, de
Maisire.eschau@wanadoo.fr 03 88 77 70 03 Barrage, écluses et passe à gevolgen van de kanalisatie van de
L’abbatiale offre un bel Historisch Museum
03 88 52 50 04 poissons / Stauwerk, Schleusen Rijn, het nut en het functioneren
exemple du 1er art roman alsacien Marchés hebdomadaires : van de vistrappen in de Rijn.
www.musees-strasbourg.org - boulevard de la Marne : Mardi, und Fischtreppe / Dam, locks
et de son héritage ottonien (fin Xe and fish pass /Dam, sluizen en ■■OFFENDORF
s.). Elle est construite sur un plan Musée de l’Œuvre Notre Dame Samedi matin
/ Œuvre Notre-Dame Museum / - place Broglie : Mercredi, Vendredi vistrap
basilical à trois nefs, un transept 03 88 96 44 08
bas et une abside semi-circulaire Œuvre Notre-Dame museum / toute la journée
Museum Oeuvre Notre Dame - place du marché aux poissons : www.passage309.eu Musée de la Batellerie
voûtée en “cul de four” (Xe s.). Panneaux d’information décri-
Jardin monastique de plantes 03 88 52 50 04 marché paysan le samedi matin / Schifffahrtsmuseum /
www.musees-strasbourg.org - place du marché neuf : marché vant le fonctionnement de l’usine Museum of boat activity /
médicinales près de l’église aux hydroélectrique, des écluses - les
caractéristiques médiévales. Musée des Arts Décoratifs / de la montagne le samedi toute Binnenvaartmuseum
la journée plus grandes construites sur le 03 88 96 74 92
Die ehemalige Klosterkirche ist Museum für Kunstgewerbe réseau navigable intérieur de
ein Musterbeispiel für die roma- / Decorative Arts Museum / Wochenmärkte : www.offendorf.fr
France - et du barrage. Dans les Sur une péniche de type
nische Kunst im Elsaß und das otto- Sierkunstmuseum - boulevard de la Marne : Dienstag,
espaces visiteurs de la passe à Freycinet, sauvée du déchirage,
nische Kulturgut (Ende 10. Jh.). Die 03 88 52 50 04 Samstag Vormittag
poissons une salle subaquatique restaurée et rebaptisée «CABRO»,
Bauweise entspricht den Basiliken www.musees-strasbourg.org - place Broglie : Mittwoch, Freitag
de visualisation permet d’obser- une exposition retrace l’évolution
mit drei Kirchenschiffen, einem Musée des Beaux-Arts / den ganzen Tag
ver la remontée des poissons au de la batellerie en Alsace et plus
Querschiff und einer halbrunden Kunstmuseum / Fine Arts - place du marché aux pois-
travers de 3 baies vitrées ouvertes particulièrement à Offendorf, le
gewölbten Apsis in Form einer Museum / Museum voor Schone sons : Bauernmarkt am Samstag
sur des bassins de la passe. Sur plus grand village de mariniers
Halbkuppel (10. Jh.). Klostergarten Kunsten Vormittag
place, une exposition permanente de l’est de la France au XXe s. Les
mit mittelalterlichem Charakter. 03 88 52 50 04 - place du marché neuf :
permet de s’informer sur : la biodi- principaux thèmes développés
The church is a fine example www.musees-strasbourg.org Bergprodukte Markt am Samstag
versité et les migrations piscicoles sont la vie sur l’eau, la profession
of the first Romanesque art in den ganzen Tag
Musée Archéologique / du Rhin, les conséquences de de batelier et marinier en Alsace, le
Alsace and its Ottonian herit- Weekly Markets : l’aménagement du Rhin, l’utilité
age (end 10th c.). It was built on Archäologisches Museum quotidien à bord (croyances, tradi-
/ Archeological Museum / - boulevard de la Marne : Tuesday et le fonctionnement des passes à tions, organisation de l’habitat…),
the plan of a basilica with three and Saturday morning poissons sur le Rhin.
naves, low transept and a domed Archeologisch Museum la vie à terre.
03 88 52 50 04 - place Broglie : Wednesday and Informationstafel mit Nach Rettung vor der
semicircular apse (10th c.). Typical, Friday Beschreibung des Betriebs des
Mediaeval monastery garden near www.musees-strasbourg.org Verschrottung und liebevoller
- place du marché aux poissons : Wasserkraftwerks, der Schleusen Renovierung wurde die Freycinet-
the church. Musée d’Art Moderne et Country market on Saturday - größte Schleusenanlage
Romaanse kerk St-Trophime - Contemporain / Museum der Schute CABRO getauft. Eine
morning Frankreichs - und Stauwerke Ausstellung zeigt die Geschichte
Kloostertuin Modernen Kunst / Museum of - place du marché neuf : Mountain am Rhein. Im Besucherzentrum
De abdijkerk is een fraai voor- modern and contemporary art der Binnenschiffer im Elsaß und
products’ market on Saturday all des Fischpasses ermöglicht ein besonders in Offendorf, dem größten
beeld van de eerste romaanse / Museum voor Moderne en day long unter dem Wasserniveau liegen-
kunst in de Elzas met Ottonische Hedendaagse Kunst Binnenschifferort Ostfrankreichs.
Wekelijkse markten: der Saal das Beobachten der Die Thematik beinhaltet das
invloeden (eind 10e eeuw). 03 88 23 31 31 Fische beim Aufsteigen mittels 3
Gebouwd in basiliekvorm met drie www.musees-strasbourg.org - boulevard de la Marne : Leben auf dem Wasser, den Beruf
di. en za. ochtend Beobachtungsfenstern in die Becken des Binnenschiffers im Elsaß, das
middenbeuken, een lage dwars- Musée Zoologique / des Passes. In einer Ausstellung
beuk en een gewelfde halfronde - place Broglie : wo., vr. hele dag Alltagsleben an Bord (Aberglauben,
Zoologisches Museum - place du marché aux poissons : wird über: die Artenvielfalt Traditionen, Bewohnung…), und
koornis met half koepelgewelf / Zoological Museum / und die Fischwanderung im
(10e eeuw). Kloostertuin met boerenmarkt op za. ochtend den Landgang.
Zoölogisch Museum - place du marché neuf : markt met Rhein, die Konsequenzen
geneeskrachtige kruiden bij de The Freycinet type barge saved
03 88 35 85 35 producten uit de bergen, hele za. der Rheinbegradigung, die
middeleeuws aandoende kerk. from destruction and now restored
www.musees-strasbourg.org Notwendigkeit und Funktionsweise and renamed the “CABRO”, houses
■■ILLKIRCH- Musée de Sismologie et der Fischtreppen am Rhein berichtet. an exhibition which recounts the
GRAFFENSTADEN Magnétisme / Museum für Information panels describing development of inland water
Seismologie und Erdanziehung operations at the hydroelectric transport in Alsace and more
/ Museum of Seismology and plant, locks - largest lock built on specifically in Offendorf, the larg-
Mini-Golf Geomagnetism / Seismologie- an inland transport waterway in est bargeman’s village in the east
03 88 65 10 54 en Aardmagnetismemuseum France - and dam on the Rhine. of France in the 20th century. The
In the Fish Pass Visitor Centre, an main themes focus on life on the
waterways, the bargeman’s trade ■■SESSENHEIM Auberge «Au Boeuf» / Gasthaus sol d’une ancienne maison bour- grootste natuurreservaat van de
in Alsace, everyday life on board Mémorial Goethe / Goethe «Zum Ochsen» / «The Bull» inn / geoise qui abrite en son sein une vlakte van de Elzas: het natuur-
(beliefs, traditions, organising the Gedenkstätte / Goethe / Auberge ‘Au Boeuf’ bibliothèque et médiathèque. reservaat van Seltz-Munchhausen.
living space etc.) and life on land. Mémorial Goethe 1, rue de l’Église Das zum Pamina Rheinpark Kennismaking met de flora en
Het museum is ingericht in de Goethe, étudiant en droit à 03 88 86 97 14 gehörende Museum zeigt den fauna in elk seizoen, natuurwan-
van de sloop geredde, gerestau- Strasbourg (1770-1771) est tombé www.auberge-au-boeuf.com historischen Aspekt der Zeit der delingen... De voorgestelde acti-
reerde spits ‘CABRO’. De expositie amoureux de la fille du pasteur de Intéressante exposition perma- Kelten, Römer und des Mittelalters. viteiten beslaan het noorden van
gaat over de ontwikkeling van Sessenheim, Frédérique Brion. Objets nente comprenant de nombreux Es befindet sich im Untergeschoß het departement Bas-Rhin (van
de binnenvaart in de Elzas, in het et reproductions de documents documents de valeur sur Goethe, eines ehemaligen Bürgerhauses, das Straatsburg tot Wissembourg) en
bijzonder in Offendorf, het groot- évoquant le séjour de Goethe en Frédérique Brion et Sessenheim. auch eine Bibliothek und Mediathek de Duitse oever van de Rijn.
ste binnenvaartschippersdorp Alsace et ses rapports avec la culture Interessante Dauerausstellung beherbergt. ■■MOTHERN
in het oosten van Frankrijk in de française. mit wertvollen Dokumenten über The museum is part of the
twintigste eeuw. De hoofdthema’s Goethe, Frédérique Brion und Pamina Rhine Park. It is particularly Musée de la Maison de la Wacht
Als Goethe Jura in Straßburg studier- / Museum / Museum / Museum
zijn het leven op het water, het te (1770-1771), hat er sich in die Tochter Sessenheim. notable for its strong historical
beroep binnenvaartschipper in Interesting exhibition of docu- bent, recounting the Celtic, Roman Maison de la Wacht
des Pastors von Sessenheim, Frédérique
de Elzas, het dagelijks leven aan Brion, verliebt. Andenken und ments about Goethe, Frédérique and Mediaeval eras. It is located 03 88 94 86 67
boord (geloof, tradities, organisatie Dokumente, die an Goethes Aufenthalt Brion and Sessenheim. in the basement of a former bour- www.mothern-tourisme.fr
van het huishouden), het leven im Elsass und seine Beziehungen mit Interessante permanente geois house which houses a library Exposition permanente «Il était
aan wal. der französischen Kultur erinnern. expositie met veel waardevolle and media centre. une fois le Rhin» ; elle raconte le
■■DRUSENHEIM Goethe who was a law student documenten met betrekking Het museum valt onder het Rhin à travers les imaginaires liés
in Strasbourg (1770-1771) fell in tot Goethe, Frédérique Brion en Rijngebied Pamina. Het is de enige au fleuve.
love with Frédérique Brion, the Sessenheim. plek waar de historische aspecten Ausstellung „Il était une fois le
minister’s daughter of Sessenheim. A proximité à / In der Nähe in / van de Keltische, Romeinse en Rhin“ (es war einmal der Rhein) mit
Musée Paso Nearby in / Vlakbij: middeleeuwse tijdperken uit- Geschichten über den Fluß.
www.paso.fr Documents and reminiscences
relating to Goethe’s stay in Alsace SOUFFLENHEIM gebreid aan de orde komen. Het “Once upon a time on the
www.pasoarts.de museum is gevestigd in de kelder Rhine”, a permanent exhibition tell-
Le musée PASO fait partie and his relations to French culture. Poteries /Töpfereien / Potteries/
Goethe, ooit rechtenstudent in Pottenbakkerijen van een voormalig herenhuis, ing the story of the Rhine through
intégrante du Pôle Culturel de waar zich ook de bibliotheek en de the imagination of the ages.
Drusenheim. Il abrite une donation Straatsburg (1770-1771), werd ver- Marché du terroir :
liefd op de dochter van de domi- mediatheek bevinden. Permanente expositie ‘Er was
exceptionnelle de 700 oeuvres mercredi matin eens... de Rijn’: over de Rijn, via
que cet artiste a faite à sa com- nee van Sessenheim, Frédérique ■■MUNCHHAUSEN
Brion. Voorwerpen en reproducties Markt mit regionalen legendes die aan deze rivier ver-
mune natale en juillet 2012, afin Produkten : Maison de la Nature du Delta bonden zijn.
de pérenniser et faire vivre son art. van documenten over het verblijf de la Sauer / Haus der Natur
van Goethe in de Elzas en zijn ver- Mittwoch Vormittag Dimanche avant Mardi-Gras :
PASO désire partager la culture et des Sauerdeltas / Nature House
faire découvrir l’art contemporain houding tot de Franse cultuur. Regional produce market : of the Sauer Delta/ Natuurhuis Cortège carnavalesque /
au plus grand nombre. Il souhaite Eglise Protestante / Wednesday morning Delta van de Sauer Sonntag vor Fastnacht :
voir le musée PASO devenir “un Protestantische Kirche / Streekmarkt: + 33 (0)3 88 86 51 67 Faschingsumzug / Sun.
lieu de vie, d’échanges et de Protestant Church / Protestante Woensdagochtend www.nature-munchhausen.com before Shrove Tuesday :
création”. kerk Située à 100 mètres du Rhin, Carnival parade / Zondag voor
Week-end avant Pâques : Salon Vastenavond: carnavalsoptocht
Das PASO-Museum ist Teil des 03 88 86 97 25 de Pâques sur le delta de la Sauer, la Maison
Kulturzentrums (Pôle culturel) von Wochenende vor Ostern : de la Nature marque l’entrée de ■■LAUTERBOURG
Drusenheim. Es verfügt über 700 Presbytère / Pfarrhaus / la plus grande réserve naturelle
Ostermarkt
Werke (400 auf Leinwand und 300 Presbytery, Pasteur / Pastor / de plaine d’Alsace, la réserve de
Week-end before Easter : Eastern
auf Papier), die der Künstler der Pastor / Pastorie market Seltz Munchhausen. Découverte
Banc pastoral, autel et chaire 2e dimanche avant Mardi-Gras :
Stadt Drusenheim im Juli 2012 Weekend voor Pasen: Paasmarkt de la flore et de la faune en Cortège carnavalesque
als Schenkung überlieβ, damit en place à l’époque de l’idylle 1er dimanche de septembre (année fonction des saisons, randonnées
sein Schaffen auch in Zukunft der amoureuse entre Goethe et impaire) : Fête de la poterie naturalistes... Les animations 2. Sonntag vor Fastnacht :
Öffentlichkeit zugängig ist und dis- Frédérique Brion. À l’extérieur de 1. Sonntag im September (unge- proposées concernent tout le Faschingsumzug
kutiert werden kann. Darüber hinaus l’église se trouvent les pierres tom- rades Jahr) : Töpferfest nord du Bas-Rhin, de Strasbourg 2nd Sun. before Shrove Tuesday :
hofft und wünscht sich der Künstler, bales des parents de Frédérique 1st Sunday of September (uneven à Wissembourg, ainsi que la rive Carnival parade
dass das PASO-Museum, über die Brion, ainsi que la grange derrière year) : Pottery festival allemande du Rhin.
le presbytère. 2e zondag voor Vastenavond :
Präsentation seiner Werke hinaus, zu 1e zondag van september (oneven Nur 100 Meter vom Rhein carnavalsoptocht
einem lebendigen Ort der kreativen Pfarrstuhl, Kanzel und Altar aus jaar): Pottenbakkersfeest entfernt steht das Naturhaus im
Begegnung und zu einem Treffpunkt der Zeit der Idylle zwischen Goethe Sauerdelta. Hier finden Sie Eingang
und Frédérique Brion. Um die Kirche A proximité à / In der Nähe in /
und Austausch von Kunst und künst- Nearby in / Vlakbij : in das größte Naturschutzgebiet
lerischen Konzeptionen wird. befinden sich die Grabsteine des des elsässischen Rheintals : Seltz
Pfarrers Brion und seiner Gattin, FORT LOUIS
Het PASO-museum maakt deel Fort Vauban / Festung / Fortress/ Fort Munchausen. Entdeckung der Flora
uit van het Cultureel Centrum van sowie die Scheune hinter dem und Fauna im Lauf der Jahreszeiten,
Drusenheim. Het museum huisvest Pfarrhaus. ■■BEINHEIM Wanderungen durch die Natur und
een uitzonderlijke schenking van 700 Pew, pulpit and altar dating Veranstalungen im Norden des
werken die de kunstenaar in juli 2012 back to the time of the idylle Departements Bas-Rhin, zwischen
in zijn geboorteplaats maakte om between Goethe and Frédérique ■■SELTZ Strasbourg und Wissembourg, sowie
zijn kunst te doen voortleven. PASO Brion. Around the church are to be am deutschen Ufer des Rheins.
found the tombstones of minister Centre historique et culturel de
wil de cultuur en de hedendaagse la ville de Seltz / Historisches Located just 100 metres from
kunst zo breed mogelijk verspreiden. Brion and his wife, as well as the the Rhine on the Sauer Delta, the
barn situated behind the rectory. Kulturzentrum Seltz / Historical
Hij zou graag het PASO-museum and cultural centre of the town Nature House marks the gateway
willen zien als 'een leefplek, een plek Domineesbank, altaar en preek- to the largest nature reserve in
stoel zoals ten tijde van de relatie of Seltz / Historisch en cultureel
voor uitwisseling en schepping'. centrum van Seltz the plain of Alsace – the Seltz
tussen Goethe en Frédérique Munchhausen reserve. Nature
Mini-Golf Brion. Buiten de kerk staan de 2, avenue du Général Schneider
03 88 53 30 60 03 88 05 59 79 rambles and discovery of the flora
grafzerken van de ouders van and fauna according to the season.
(Auberge au Gourmet) Frédérique Brion en de authen- www.ot-seltz.fr
Le musée fait partie du Parc The activities offered concern the
Marché du terroir : vendredi tieke schuur achter de pastorie. north of Alsace, from Strasbourg
après-midi / Markt mit regio- Rhénan Pamina. C’est notamment
le seul à présenter un aspect to Wissembourg, and the German
nalen Produkten : Freitag bank of the Rhine.
Nachmittag / Regional produce fortement historique retraçant
les époques celtique, romaine et Het natuurhuis ligt in de delta
market : Friday afternoon / van de Sauer op 100 meter afstand
Streekmarkt: vrijdagmiddag médiévale. Il est situé dans le sous-
van de Rijn, aan de rand van het