Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
CÞV$¡guS>Þk (INTELLIGENCE)
Concealment is a method adopted by an I.O. to carry or contain
clandestinely an incriminating material connected with his/her trade on his
person, premises, belongings, vehicles etc.
Principles of concealment - R|>‘phhp kb„^u r“edp¡
(1) Ny“prls hõsy kp’¡ fpMp¡ S> “l].
(2) Aphu hõsy fpMhu S> ‘X¡$ sp¡ “p“pdp„ “p“p L$v$“u ‘k„v$ L$fp¡.
(3) s¡“¡ Ýep“ M¢Qpe “lu s¡hu A“¡ dlÐh“u “ lp¡e s¡hu S>ÁepA¡ R|>‘phhu S>p¡CA¡.
(4) dp¡V$u hõsy lp¡e sp¡ s¡“¡ “p“p “p“p cpNp¡dp„ R>|V$u ‘pX$u v$¡hu.
(‘) L$pC
¡ hõsyìe[¼s“u ‘pk¡ S> 2pMhu S>ê$2u lp¡e A¡V$g¡ L¡$, i2u2‘2 S> R|>‘phhu
‘X¡$ s¡d lp¡e sp¡ s¡ r“v$p£óp ìe[¼s, õÓu L¡$ bpmL$p¡“p i2u2‘2 R|>‘phhu.
(6) R|>‘phhp“u S>¡ fusp¡ Ål¡2 ’C NC lp¡e s¡“p¡ a2u D‘ep¡N L$2hp¡ “lu.
(7) Aphu hõsy R|>‘phu R>¡ s¡ epv$ ¼ep® hN2 kpdpÞe hsp®h 2pMp¡.
(8) TX$su L$2“p2“y„ Ýep“ buÆ s2a M¢„Qhp rbcÐk kprlÐe“p¡ D‘ep¡N L$fu
iL$pe.
(9) TX$su“p ‘°k„N¡ iy„ L$2hy„ s¡“y„ ‘|h® Apep¡S>“.
(10) Ny“prls hõsy ^p2Z L$2“p2 ‘L$X$pC Åe sp¡ TX$su L$2“p2 L$p¡Z R>¡ s¡“¡
Ap¡mMu g¡hp dpV$¡ A¡L$ ìe[¼sA¡ A¡õL$p¡V$]N L$fhy„.
rhcpN-3
rhrh^ âL$pf“p Ny“pAp¡“u s‘pk
Investigation in various types of offences
A“y¾$drZL$p
rhcpN-3
22 d©Ðey k„b„^u ‘p¡guk s‘pkp¡ :
(1) Mf¡Mf L$p¡B“y„ d©Ðey ’ey„ R>¡ L¡$ L¡$d s¡hu s‘pk
(2) d©Ðey Ny“pCs R>¡ L¡$ ApL$[õdL$?
(3) Ny“pCs fus¡ d©Ðey.
(4) ALy$v$fsu d©Ðey“u s‘pk
(5) ApL$[õdL$ A“¡ i„L$põ‘v$ d©Ðey“u s‘pk
(6) S>eyX$uiueg d¡rS>õV²$¡V$ Üpfp d©Ðey“u s‘pk.
(7) ‘p¡guk L$õV$X$udp„ d©Ðey.
23 ”uAp¡ A“¡ bpmL$p¡ rhê$Ù“p Ny“pAp¡“u s‘pk :
(1) ”uAp¡ A“¡ bpmL$p¡“p fnZ dpV$¡ L$pev$pAp¡.
(f) 2013 “p ky^pfp krls cpfsue ap¡S>v$pfu ^pfp-1860 dp„ ”uAp¡
bpmL$p¡ rhê$Ù“p Ny“p.
(3) Åsue Ny“p. (Sexual offences)
(4) ”uAp¡ A“¡ bpmL$p¡ rhê$Ù“p Åsue Ny“p“u s‘pkdp„ Ýep“dp„ fpMhp“u
rhi¡j L$p“|“u âb„^p¡.
(5) Åsue Ny“pAp¡’u bpmL$p¡“p fnZ bpbs, Ar^r“ed, 2012bpmL$p¡
rhê$Ù“p Åsue Ny“pAp¡ s’p khp£Q Av$pgs“p dpN®v$i®“ Apv$¡ip¡
(6) Åsue Ny“pAp¡“u s‘pk.
(7) Åsue Ny“p ‘pR>m dp“rkL$ rhL©$rsAp¡.
(8) ”uAp¡ A“¡ bpmL$p¡“p A‘lfZ A“¡ A‘“e“ (Kidnapping and
Abduction)
(9) kyrâd L$p¡V$®“u NpBX$ gpB“.
(10) ‘p¡guk dlpr“v$¡iL$“u k|Q“pAp¡.
(11) Nyd ’sp„ bpmL$p¡“u kdõepAp¡.
(12) fpô²ue dp“hAr^L$pf ‘„Q“u krdrs“u cgpdZp¡.
(13) dp“h sõL$fu (Human Trafficking)
(14) ”u rh{Ù s¡“p ‘rs A“¡ õhS>“p¡ Üpfp ’sp„ Ny“p A’hp g‚rhjeL$ Ny“p.
(15) bmhp“p L¡$kp¡“u s‘pk (Investigation of Burning)
(AÞh¡jZ“u L$pe®‘Ùrs A“¡ L$p¥iëe-546)
Procedure and Skill of Investigation :
22
d©Ðey k„b„^u ‘p¡guk s‘pk
1. Mf¡Mf L$p¡B“y„ d©Ðey ’ey R>¡ L¡$ L¡$d s¡hu s‘pk.
Ap âL$pf“u s‘pk, õV$¡i“ X$pefudp„ ÅZhp Å¡N “p¢^ L$fu“¡ L$fhpdp„ Aph¡ R>¡
S>¡d L¡$,
(1) L$p¡B ìe[¼s Nyd ’B lp¡e Ðepf¡ d©Ðey“u Api„L$p lp¡e.
(f) L$p¡B ìe[¼s L¡$ ìe[¼sAp¡ dpR>udpfu L$fhp Nep lp¡e A“¡ ‘pR>p
aep® “ lp¡e.
(3) L$pB ¡ lp¡“pfs, Ly$v$fsu A’hp dp“h krS®>s OV$“p bpv$ L$pB¡ “p¡ ‘Ñp¡
“ lp¡e.
(4) kflv$‘pf iÓy v$¡i (NyS>fps“p„ k„v$c®dp„ ‘pqL$õsp““p ik”
v$mp¡ eyÙ“p kde¡ L¡$ ip„rs“p kde¡) ‘L$X$u Nep lp¡e.
(5) N¡fL$pev$k ¡ f kflv$ Ap¡mN„ u ‘pqL$õsp“ A’hp hlpZ Üpfp AÞe
L$pB
¡ v$i¡ dp„ Nep ‘R>u ‘Ñp¡ “ lp¡e hN¡f¡ âL$pf“p„ A“¡L$ k„ÅN ¡ p¡
lp¡B iL¡$.
Ap“p’u rhê$Ù A¡hu s‘pk ‘Z L$fhu S>ê$fu b“u iL¡$ L¡$ S>¡dp„ d©Ðey ‘pd¡gu
Ål¡f L$fhpdp„ Aphu lp¡e s¡hu ìe[¼s Mf¡Mf leps R>¡ L¡$ L¡$d ?
Dv$plfZ : A¡L$ qL$õkpdp„ rh^p“kcp“u Q|„V$Zu“p A¡L$ Dd¡v$hpf rhê$Ù Q|„V$Zu L$rdi“
kdn A¡hu fS|>Aps ’B lsu L¡$ s¡ Dd¡v$hpf AdyL$ ap¡S>v$pfu Ny“p“p¡ Apfp¡‘u lsp¡
s¡ hMs¡ s¡“¡ dfZ ‘pd¡gp¡ Ål¡f L$fu s¡“p dfZ“p¡ v$pMgp¡ fS|> L$fu L¡$k v$asf¡
L$fhpdp„ Apìep¡ R>¡. Ap lL$uL$s“p kd’®“dp„ v$õsph¡Æ ‘yfphp ‘Z D‘gå^
lp¡hp“y„ L$l¡hpdp„ Apìey„ lsy. Ap lL$uL$s Mf¡Mf L$p¡‚uT¡bg Ny“p bÞep“y„ Ål¡f
L$f¡ R>¡ ‘f„sy s¡ ‘p¡guk õV$¡i“ Ar^L$pfu kdn “’u s¡’u s¡ FIR “’u s¡d R>sp„
s‘pk“u bpbs b“¡ R>¡.
f. d©Ðey Ny“pCs R>¡ L¡$ ApL$[õdL$?
Äepf¡ Mf¡Mf d©Ðey ’ey„ lp¡e Ðepf¡ s¡ Ny“pCs fus¡ ’ey„ R>¡ L¡$ L¡$d s¡ “½$u
L$fhp“p¡ âñ lp¡e A’hp Aphp qL$õkpAp¡dp„ b¡ k„Å¡Np¡ R>¡. :
(1) gpi D‘gå^ lp¡e Ðepf¡, s‘pk q¾$du“g âp¡kuS>f L$pX¡ $“u L$gd :
174 ’u 176 AÞhe¡, ALy$v$fsu A’hp i„L$põ‘v$ d©Ðe“p L$pfZ“u
s‘pk L$fhpdp„ Aph¡ R>¡.
(f) gpi D‘gå^ “ lp¡e Ðepf¡ Å¡ d©Ðey Ny“pCs fus¡ ’ep“u hpS>bu i„L$p
(AÞh¡jZ“u L$pe®‘Ùrs A“¡ L$p¥iëe-550)
Procedure and Skill of Investigation :
lp¡e A’hp s¡hp¡ õ‘ô A“¡ dp“u iL$pe s¡hp¡ Apn¡‘ lp¡e Ðepf¡
Ny“p¡ v$pMg L$fu“¡ Ny“p“u s‘pk L$fhp“u ‘Ý^rs“¡ A“ykfu“¡
s‘pk ’B iL¡$.
v$p. s. A¡L$ r‘sp aqfepv$ L$f¡ L¡$ s¡“u ‘yÓu“¡ s¡“p kpkfuep sfa’u
Ópk lsp¡ s¡“p ‘yfsp ‘yfphp R>¡. ‘yÓu kpkf¡ lsu s¡ v$frdep“
g‚“p kps hj®“p„ Npmpdp„ s¡“„y AQp“L$ ALy$v$fsu d©Ðey ’ey„ R>¡. d©Ðey“u
r‘ef ‘n“p L$p¡B“¡ ÅZ ’pe s¡ ‘l¡gp„ gpi“p Ar‚k„õL$pf L$fu
“p¿ep R>¡. df“pf“¡ kpkfuepA¡ dpfu “p¿ep“u A’hp ApÐdlÐep
L$fhp â¡ep®“u i„L$p R>¡. sp¡ Aphp qL$õkpdp„ aqfepv$ dyS>b“p¡ Ny“p¡
v$pMg L$fu s‘pk ’pe A“¡ k„ep¡rNL$, dp¥rML$ A“¡ v$õsph¡Æ ‘yfphp
dmu iL¡$.
3. Ny“pCs fus¡ d©Ðey :
lÐep L$fu lp¡e A’hp L$p¡B Ny“p“p ‘qfZpd¡ L¡$ Ny“p“p cpNê$‘¡ ’e¡gp
L©$Ðe“¡ gu^¡ d©Ðey ’ey„ lp¡e Ðepf¡ s¡ Ny“p¡ v$pMg L$fu “¡ S> s‘pk L$fhp“u ’pe R>¡
‘f„sy Ny“p“p âL$pf, df“pf“p âL$pf, Ny“p“p l¡s,y d©Ðey r“‘S>hp“u fus A’hp L$pfZ,
h‘fpe¡g lr’epf A“¡ Ny“¡Npf“p âL$pf âdpZ¡ s‘pk“p âL$pf, fus A“¡ ‘yfhpf
L$fhp“p dyØp AgN AgN lp¡e R>¡.
‘l¡gp„ âL$pf“u s‘pk“y„ rhhfZ, Nyd ’e¡gp ìe[¼s“u s‘pk k„b„^
âL$fZdp„ L$fu R>¡. buÅ A“¡ ÓuÅ âL$pf“u s‘pk Å¡BA¡.
4. ALy$v$fsu d©Ðey“u s‘pk-q¾$du“g âp¡kuS>f L$pX¡ $“u L$gd-174-176q¾$. âp¡.
L$pX¡ $“u L$gd : 174
(1) (A) Äepf¡ ‘p¡guk õV$¡i““p lhpgphpmp Ar^L$pfu“¡,
A’hp
fpÄe kfL$pf¡ Mpk kÑp Ap‘¡gp AÞe L$p¡B
‘p¡guk
Adgv$pf“¡
(b) A¡hu dprlsu dm¡ L¡$, L$pB
¡ ìeqL$sA¡ ApÐdlÐep
L$fu R>¡
A’hp
s¡“¡ AÞe L$pB¡ ìeqL$sA¡ A’hp âpZuA¡ dpfu “pM¡g
R>¡.
A’hp
L$p¡B i”’u L¡$ AL$õdps’u s¡“y„ dp¡s r“‘S>ey„ R>¡.
A’hp
L$pB
¡ AÞe ìe[¼sA¡ Ny“p¡ L$ep® lp¡hp“p¡ hpS>bu iL$ Aph¡
A¡hp k„ÅN ¡ p¡dp„ s¡ d©Ðey ‘pd¡g R>¡.
(L$) Ðepf¡ s¡ ‘p¡guk Adgv$pf¡, d©Ðey rhjeL$ s‘pk(Inves
tigation) L$fhp“u kÑp ^fphsp “ÆL$“p A¡L$TuL$eVy $uh
d¡rS>õV²$¡V$“¡ sys® S> s¡“u Mbf Ap‘hu Å¡BA¡.
(X$) (Ðepf ‘R>u A¡L$TuL$eyV$uh d¡ÆõV²$¡V$¡ iy„ L$fhy„ s¡ A„N¡)
fpÄe kfL$pf¡ L$p¡B r“edp¡ OX$ep lp¡e A’hp rS>‰p
d¡rS>õV²$¡V$ L¡$ ‘¡V$p rhcpNue d¡rS>õV²$¡V$“p L$p¡B kpdpÞe
L¡$ Mpk lºL$d’u dpN®v$i®“ Apàey„ lp¡e sp¡ s¡ âdpZ¡
L$fhy„ A“¡ “ lp¡e sp¡ s¡ A¡L$TuL$eVy $uh d¡rS>õV²$V¡ $ D‘f dyS>b
dfZ ‘pd¡g ìe[¼s“u gpi lp¡e s¡ S>ÁepA¡ S>i¡ A“¡,
(B) Ðep„ Apk‘pk“p b¡ L¡$ s¡’u h^y Apbê$v$pf ìe[¼sAp¡“u
lpS>fudp„ s‘pk L$fu“¡ d©Ðey“p v$M ¡ usp L$pfZp¡“p¡ Al¡hpg
s¥epf L$fi¡. (‘„Q“pdy„)
(A¡a) Ap Al¡hpgdp„ BÅAp¡, Aõ’uc„N, QL$pdp, DTfX$p A“¡
AÞe BÅAp¡“p r“ip“ S>¡ L$pB „ ‘Z ifuf ‘f lp¡e s¡ s’p
s¡ L¡$hu fus¡ A“¡ L¡$hp lr’epf L¡$ kp^“ hX¡$ (Å¡ lp¡e
sp¡) ’ep“y„ S>Zpsy„ lp¡e s¡ hZ®hhy„.
(f) Ap Al¡hpg ‘f s¡ ‘p¡guk Ar^L$pfu A“¡ AÞe ìe[¼sAp¡ (‘„Qp¡) A’hp
s¡Ap¡ ‘¥L$u Al¡hpg kp’¡ k„ds lp¡e s¡hp ìe[¼sAp¡ kluAp¡ L$fi¡ A“¡ Al¡hpg
sys® S> rS>‰p d¡rS>õV²$¡V$ A’hp ‘¡V$p rhcpNue d¡rS>õV²$¡V$“¡ dp¡L$gu Ap‘hp¡.
(3) Äepf¡,
(A) L$pB ¡ ”uA¡ s¡“p g‚“p kps hj®“u A„v$f ApÐdlÐep L$fu lp¡e s¡hp
qL$õkpdp„, A’hp,
(b) g‚ Æh““p kps hj®“p Npmpdp„, L$pB¡ ”u“y„ d©Ðey, s¡ ”u“p k„b^„ dp„
L$p¡B AÞe ìe[¼sA¡ Ny“p¡ L$ep® lp¡hp“u hpS>bu i„L$p ’pe s¡hp
k„Å¡Np¡dp„ ’ey„ lp¡e, A’hp,
(L$) g‚ Æh““p„ kps hj®“p Npmpdp„ ”u“y„ d©Ðey ’ey„ lp¡e
A“¡ s¡ ”u“p kNpAp¡A¡ Ap âL$pf“u fS|>Aps L$fu lp¡e
A’hp
(X$) d©Ðey“p L$pfZ A„N¡ L$p¡B i„L$p lp¡e, A’hp
(B) s¡ (s‘pk L$f“pf) ‘p¡guk Ar^L$pf“¡ AÞe L$pB ¡ L$pfZp¡kf S>ê$fu
S>Zpe sp¡,
fpÄe kfL$pf OX¡$ s¡hp r“edp¡“¡ Apr^“ flu“¡, gpi“¡
s‘pk dpV$¡ (‘p¡õV$dp¡V$®d dpV$¡) “ÆL$“p rkhug kS>®“ A’hp
fpÄe kfL$pf¡ r“d¡gp AÞe L$p¡B gpeL$ps ^fphsp sbubu ìe[¼s
sfa, Å¡ lhpdp“ A“¡ A„sf Å¡sp„ fõspdp„ gpi kX$u bNX$u Åe
s¡d lp¡e sp¡ gpi“u s‘pk (‘p¡õV$dp¡V$d ® ) r“f’®L$ r“hX¡$ s¡V$gu lv$
ky^u kX$u bNX$u Åhp“y„ Å¡Md “ lp¡e sp¡ dp¡L$ghu Å¡BA¡.
(4) “uQ¡ dyS>b“p d¡rS>õV²$V¡ $“¡ d©Ðey“u s‘pk (CÞL$hpefu) “u kÑp
Ap‘hpdp„ Aph¡ R>¡.
(A) rS>‰p d¡rS>õV²$¡V$ A’hp
(b) ‘¡V$p rhcpNue d¡rS>õV²$¡V$ A“¡
(L$) fpÄe kfL$pf¡ A’hp rS>‰p d¡rS>õV²$¡V$¡ S>¡“¡ kÑp Ap‘u
lp¡e s¡hp AÞe L$p¡B‘Z A¡L$TuL$eyV$uh d¡rS>õV²$¡V$.
q¾$.âp¡. L$p¡X$-1973 “u L$gd : 174 AÞhe¡“u
s‘pk“p Al¡hpg“¡ BÞL$hõ¡ V$ qf‘p¡V$® L$lh¡ pdp„ Aph¡ R>¡. Ap s‘pkdp„
gpi A“¡ Apk‘pk“u ‘qf[õ’rs“y„ ‘„Q“pdy„ L$fhpdp„ Aph¡ R>¡. s¡
ârsr›$s A“¡ “ÆL$dp„ fl¡sp b¡ L¡$ h^y ‘„Qp¡“u lpS>fudp„ L$fhpdp„
Aph¡ R>¡. ‘„Q“pdy„ Ar^L©$s A¡L$TuL$eyV$uh d¡rS>õV²$¡V$ A“¡/A’hp
‘p¡guk Ar^L$pfu L$f¡ R>¡. lL$uL$sp¡ A“¡ k„ÅN ¡ p¡’u dprlsNpf lp¡e
s¡hp ìe[¼sAp¡“pr“h¡v$“p¡ ‘Z g¡hpdp„ Aph¡ R>¡. ‘„Qp¡ sfuL¡$ lpS>f
fl¡hp dpV$¡ s¡dS> ÅZL$pf ìe[¼sAp¡ (kpnuAp¡) “¡ lpS>f ’hp
‘p¡guk Ar^L$pfu (L$gd-175 dyS>b) g¡rMs lºL$d (kdÞk)
(AÞh¡jZ“u L$pe®‘Ùrs A“¡ L$p¥iëe-553)
Procedure and Skill of Investigation :
‘Z L$pY$u iL¡$ R>¡ A“¡ kpl¡v$p¡ ‘p¡sp“¡ Ny“pdp„ k„X$ph¡ su lp¡e A’hp
lpr“L$pfL$ lp¡e s¡hu lL$uL$sp¡ rkhpe kpQu lL$uL$s L$lh¡ p b„^pe¡gp
R>¡ (A“pv$f L$f¡ sp¡ B.‘u.L$p.¡ L$gd : 174 dyS>b Ny“p¡ b“¡) Ap
s‘pk L$fu s¡“p¡ Al¡hpg ‘p¡guk Ar^L$pfuA¡ rS>‰p d¡rS>õV²¡$V$/
‘¡V$p rhcpNue d¡rS>õV²$¡V$“¡ dp¡L$ghp“p¡ R>¡. Ap s‘pk“p¡ DØ¡i
d©Ðey“y„ L$pfZ ip¡^hp“p¡ A“¡ s¡ Ny“pCs fus¡ ’ey„ R>¡ L¡$ L¡$d ? s¡
“½$u L$fhp ‘yfsp¡ S> R>¡. s¡dp„ L$pZ ¡ Apfp¡‘u R>¡? Apfp¡‘u rh{Ù iy„
‘yfphp R>¡? hN¡f¡ KX$pZ ‘yh®L$“u s‘pk“¡ AhL$pi “’u. Å¡ A¡hy„
“½$u ’pe A’hp dp“hp“¡ L$pfZ ’pe L¡$ Ny“p¡ bÞep¡ R>¡ L¡$ sys® S>
Ny“p¡ v$pMg L$fu“¡ ‘R>u ApNm“u s‘pk L$fhp“u R>¡. Ap s‘pk
Ny“p¡ bÞep¡ R>¡ L¡$ L¡$d s¡ ‘p¡guk Ar^L$pfu ÅZsp¡ “ lp¡e Ðepf¡
Ny“p¡ v$pMg ’ep ‘l¡gp„“u s‘pk R>¡. Aphu s‘pk L$fsp„ Ny“p¡ bÞep¡
“’u s¡h„y S>Zpe Ðepf¡ s¡hp¡ qf‘p¡V$® kb qX$rhT“g d¡rS>õV²$V¡¹ $ (SDM)
“¡ rhQpfZpdp„ gB “¡ s¡“u kp’¡ k„ds ’hp L¡$ “ ’hp“p¡ âñ lp¡e
R>¡ ‘f„sy Å¡ Ny“p¡ v$pMg L$fhpdp„ Aph¡ sp¡ dpÓ ÅZ
L$fhp“u S> ’pe R>¡.
BÞL$hõ¡ V$ qf‘p¡V$® õhe„ L$pB
¡ ‘yfphp¡ “’u. Baboo Pujari
v/s State of Karnataka 1993) 1993 SCC (Gi) 997,
Baldeo v/s State of U.P. 2004 GLJ 2688 (All) (DB)
‘yfphp“u ×rôA¡ s¡ A¡L$ ‘„Q“pdy„ R>¡ A“¡ ‘„Qp¡“u Sy>bp“u dp¥rML$
‘yfphp b“¡ R>¡. ALy$v$fsu d©Ðey“u s‘pk v$fçep“ ‘p¡guk Adgv$pf¡
gu^¡gp r“h¡v$“p¡ ‘Z q¾$.âp¡. L$pX¡ $-1973 “u L$gd : 162 dyS>b“p„
r“h¡v$“p¡ R>¡. Razik ram v/s J.S. Chawhan AIR 1975
SC 667. CÞL$hõ¡ V$ bpv$ “p¢^pe¡gu FIR, FIR sfuL¡$“u Ar^L©$ssp
(õV$¡V$k) Nydph¡ R>¡. Balaka singh v/s State of Punjab
AIR 1975 SC 1962 hN¡f.¡
q¾$.âp¡. L$pX¡ $-1973 “u L$gd : 174 AÞhe¡“u s‘pk
L$fhp A„N“ ¡ „y rhõs©s dpN®v$i“
® NyS>fps ‘p¡guk d¡ÞeyAg-197‘
“p cpN-3 “p r“ed-223 dp„
Apàey„ R>¡. Ap r“ed“p¡ NyS>fpsu A“yhpv$ “uQ¡ âdpZ¡ R>¡.
QuŒp¡ NyS>fps ‘p¡guk N¡TV¡ $dp„ âL$pris L$fhp dpV$¡ s’p Apk‘pk“p ‘p¡guk
õV$i
¡ “p¡dp„ ‘qf‘rÓs L$fhp dpV$¡ dprlsu DIG CID Crime Rly. (ku. ApB.
X$u. ¾$pBd“p hX$p“p¡ S>¡ lp¡Øp¡ lp¡e s¡d“¡ k„bp¡^u“¡) “¡ dp¡L$ghu.
(ii) ap¡V$p : ap¡V$p s¥epf L$fhp A“¡ âL$pris L$fhp dpV$¡ “uQ¡ dyS>b“u kyQ“pAp¡“p¡
Adg L$fhp¡.
(A¡) Äepf¡ gpi hZ Ap¡mMpe¡gu fl¡ Ðepf¡ ‘p¡guk õV$i ¡ “ Ar^L$pfuA¡
s¡“p ap¡V$p ‘X$phu, S>ê$fu gpN¡ sp¡ õ’pr“L$ Mbf‘Óp¡dp„ Ap‘u“¡
s¡“p¡ âQpf L$fhp¡. ìe[¼s v$i¡ “p AÞe cpN“p¡ lp¡hp“u i„L$p“p âk„N¡
âQrgs A„N°¡Æ v$¥r“L$p¡ Üpfp âQpf L$fhp¡. Aphu “p¡V$uk“u A¡L$
“L$g, S>¡ ‘p¡guk õV$¡i““p rhõspfdp„’u hZAp¡mMpe¡gu gpi
dmu lp¡e s¡ ‘p¡guk õV$i ¡ ““p “p¡V$uk bp¡X$® ‘f d|L$hu. Å¡ Mbf‘Óp¡“p
kÑphpmp ‘pk¡ kdpQpf sfuL¡$ R>p‘hp dpV$¡ S>Áep “ lp¡e sp¡ Ål¡fps“u
fus¡ Ap‘hu Å¡BA¡. (I.G.P.s CID No. G/1927/Misc/
63 of 13th May 1963)
(bu) hZAp¡mMpe¡gu gpi Å¡ Ap¡mM i¼e “ lp¡e s¡V$gu rhL©$s A’hp
L$pl
¡ hpB Ne¡gu lp¡e sp¡ ap¡V$p ‘pX$hp “l].
(ku) kpdpÞe fus¡ gpi“¡ b¡W$g ¡ u [õ’rsdp„ fpMu“¡ dp’p A“¡ Mcp ky^u“p¡
ap¡V$p¡ ‘pX$hp¡ Å¡BA¡.
(X$u) r“ed sfuL¡$ Ap¡mM“p l¡sy dpV$¡ ifuf“p¡ khp®r^L$ ANÐe“p¡ cpN
s¡“p¡ Ql¡fp¡ R>¡ A“¡ s¡“p¡ ap¡V$p¡ (L¡$ S>¡ L$hpV$®f kpBT“p¡ lp¡hp¡
Å¡BA¡) s¡ ‘pX$sp ‘l¡gp„ Ql¡fp¡ AQyL$ ^p¡B“¡ kpa L$fhp¡ Å¡BA¡
S>¡’u s¡“p ‘f lp¡e s¡hp gp¡lu hN¡f¡“p X$pO v|$f ’pe.
(B) S>¡ qL$õkpdp„ Mpk L$pfZp¡ (Mprkesp¡) S>¡d L¡$ Mpk âL$pf“p¡ ‘p¡jpL$,
ifuf A’hp lp’‘N“u rhL$gp„Nsp hN¡f¡ lp¡e Ðepf¡ ApMp ifuf“p¡
ap¡V$p¡ ‘pX$u iL$pe (S>¡ L¡$bu“¡V$kpBT“p¡ lp¡hp¡ Å¡BA¡.)
(A¡a) L$p¡lhpe¡gu gpi“p kyN QX¡$ s¡hp v$¡Musu fus¡ Ap¡mM“p l¡sy dpV$¡
r“ê$‘ep¡Nu lp¡e s¡hp ap¡V$p ‘X$phhp “l] A“¡ âL$pi“ dpV$¡ dp¡L$ghp
“l]. rkhpe L¡$ ‘p¡guk A^unL$ A’hp ‘¡V$p rhcpNue ‘p¡guk
Ar^L$pfu“p¡ ìe[¼sNs Apv$i ¡ lp¡e. s¡dZ¡ Å¡h„y Å¡BA¡ L¡$ S>¡ ap¡V$p
âL$pi“ dpV$¡ dp¡L$ghpdp„ Aph¡ s¡“p’u Mf¡Mf L$pB ¡ gpc ’pe s¡d
lp¡e.
(AÞh¡jZ“u L$pe®‘Ùrs A“¡ L$p¥iëe-556)
Procedure and Skill of Investigation :
(Æ) S>¡ L¡$kp¡dp„ ap¡V$p gu^p lp¡e ‘f„sy NyS>fps ‘p¡guk N¡TV¡ $dp„ âL$pi“
dpV$¡ (kp’¡) dp¡L$ëep “ lp¡e Ðepf¡ âL$pi“ dpV$¡ dp¡L$g¡g Aph¡v$“
(“p¡V$uk)dp„ “p¢^ L$fhu L¡$ ap¡V$p ‘p¡guk A^unL$ A’hp ‘p¡guk
kb BÞõ‘¡L$V$f“p v$asfdp„ Å¡hp dpV$¡ D‘gå^ R>¡. (IGs No.21,
Dt.11th June 1936)
(‘) Ap„Nmp“u R>p‘p¡ : QpdX$u“u k‘pV$u “pi ‘pd¡ s¡V$gu lv$ ky^u kX$p¡ ’B
Nep¡ lp¡e s¡ rkhpe hZAp¡mMpe¡gu gpi“p Ap„Nmp“u R>p‘p¡, “uQ¡“u k|Q“pAp¡“¡
A“ykfu“¡ g¡hu.
(A¡) gpi“p Ap„Nmp L$pmÆ ‘|h®L$ kpa L$fu ^|m A“¡ c¡S> v|$f L$fhp.
Å¡ D‘gå^ lp¡e sp¡ A¡L$ Qp¡¿Mp L$‘X$p„“p V|$L$X$p“¡ V$‘£ÞV$pB“dp„
bp¡mu“¡ s¡“p¡ D‘ep¡N kapB dpV$¡ L$fhp¡.
(bu) qa»NfâuÞV$ õg¡b“¡ kpdpÞe fus¡ s¥epf L$fhp¡ A“¡ fp¡gf ‘f iplu“y„
‘psmy„ AphfZ b“phhy„.
(ku) ipluhpmp¡ fp¡gf Ap„Nmp ‘f lmhpi’u a¡fhu Ap„Nmp“p V$¡fhp
“M“u qL$“pfuAp¡ ky^u A“¡ AN° rbÞv$’y u V$f¡ hp“p kp„^p ky^u iplu“p
‘psmp AphfZ’u R>hpB Åe.
(X$u) ‘R>u a]NfâuÞV$“p¡ L$pNm s¡“p ‘f v$ip®hg ¡ u f¡MpAp¡ dyS>b hpmhp¡
(OX$ ‘pX$hu) A“¡ ‘pV$u ‘pR>m hpmu“¡ d|L$hp¡.
(B) Aphu fus¡ kMs k‘pV$u ‘f Np¡W$hg ¡ u a]NfrâÞV$ õgu‘, Ap„Nmu“u
kpd¡ L$pV$MyZp¡ “M“u qL$“pfu ‘pk¡ d|L$u“¡ buÆ sfa’u “M“u
qL$“pfu ky^u A¡hu fus¡ a¡fhhu L¡$ S>¡’u R>p‘ gyR>pe “l] L¡$ õ‘i®
’ep hNf“p¡ L$p¡B cpN flu Åe “l].
(A¡a) Mpk Ýep“ fpMhy„ L¡$ ap¡d®dp„ r“es L$f¡gu S>Áep âdpZ¡ S> R>p‘p¡
g¡hpdp„ Aph¡.
(Æ) fpÄe a]NfrâÞV$ d¡ÞeyAgdp„ hZAp¡mMpe¡gu gpi“p Ap„Nmp“u
R>p‘p¡“u kQ® õgu‘ g¡hp bpbs“u kyQ“pAp¡ R>¡ s¡“y„ ‘Z ‘pg“
L$fhy.„
(A¡Q) L$p¡B X$pLy$, gy„V$pfp¡ L¡$ Qp¡f ‘p¡guk L$pe®hpludp„ Å¡ dpep£ Nep¡ lp¡e
sp¡ s¡“p Ap„Nmp“u R>p‘p¡ gB Ap¡mM dpV$¡ AQyL$ a]NfrâÞV$ åeyfp¡dp„
dp¡L$ghu.
(6) Ql¡fp r“ip“ ‘ÓL$/hZ®“ ‘Ó (Descriptive roll) A“¡ Ap¡mM rQŒp¡
(AÞh¡jZ“u L$pe®‘Ùrs A“¡ L$p¥iëe-557)
Procedure and Skill of Investigation :
D‰¡M L$fhp¡,
(A¡Q) lr’epf“y„ hZ®“ A“¡ rhNsp¡, Np¡muAp¡ A“¡ s¡“p r“ip“, T¡f,L$‘X$p,„
Å¡X$p A“¡ AÞe L$pB¡ ‘Z hõsyAp¡ A“¡ s¡d“u Ap¡mM, d©Ðey r“‘Åhhp
S>¡“p¡ D‘ep¡N ’ep“y„ v$M ¡ psy„ lp¡e s¡ A“¡ s¡“p ‘f“p “pd, “„bf A“¡
r“ip“ L¡$ S>¡ s¡“p ^pfL$/dprgL$“u Ap¡mM r“ròs L$f¡ s¡“u L$pmÆ‘|hL® $
“p¢^ g¡hu.
(ApB) T‘p-T‘u“p QuŒp¡, gp¡lu, ‘Ngp„ A’hp Ap„Nmp“u R>p‘p¡“u lpS>fu
A’hp AdyL$ L¡$kp¡dp„ N¡flpS>fu (A¡V$g¡ L¡$ lp¡hp Å¡BA¡ R>sp„ “ lp¡e)
s¡ Å¡hy„.
(S>¡) dfZp¡Ñf AL$X$pB (Rigor Mortis) A“¡ ‘p¡õV$dp¡V$®d
guhuX$uV$u“u Ahõ’p (Stage) TuZhV$’u Å¡hu.
(v) S>Áep“p¡ “L$ip¡ (Map of the Scene) : l„di ¡ p„ b“ph“u S>Áep“p¡ “L$ip¡
b“phu s¡“p ‘f b“ph kb„^u v$f¡L$ dyØp A“¡ k„Å¡Np¡ s¡“p ‘f QuhV$ ‘|h®L$
v$ip®hhp.
(vi) rhNshpf“p¡ Al¡hpg r“es “dy“pdp„ s¥epf L$fhp¡ A“¡ S>ê$f âdpZ¡ h^pfp“p
‘p“p Å¡X$hp.
(vii) BÞL$h¡õV$ qf‘p¡V$® (‘„Q“pdp)dp„ q¾$.âp¡.L$p¡X$-1973 “u L$gd-174 dp„
v$ip®h¡gu R>¡ s¡V$gu S> rhNsp¡ lp¡hu Å¡BA¡ s¡dp„ ‘„Qp¡ ‘p¡sp“p¡ Arcâpe
Ap‘u iL¡$. L¡$ L¡$hu fus¡ A“¡ L¡$hp lr’epf hX¡$ BÅAp¡ ’ep“y„ S>Zpe R>¡.
(7) ‘p¡õV$dp¡V$d® (Post-Mortem examination) A¡V$g¡ L¡$ dfZp¡Ñf sbubu s‘pk :
Äepf¡ d©Ðey“p L$pfZ kb„^¡ L$pB¡ iL$ lp¡e Ðepf¡, gpi“¡ ‘p¡õV$dp¡V$d® dpV$¡ dp¡L$ghu
kp’¡ BÞL$h¡õV$ qf‘p¡V$®“u “L$g A“¡ ap¡d® “„.‘u.A¡d.3‘ ep¡Áe fus¡ cfu“¡ dp¡L$ghy„.
(I.G.s No.46 13th August 1928)
“p¢^ : ‘p¡õV$dp¡V$®d L$fhp k„b„^u k|Q“pAp¡ L$rdi“f Apfp¡Áep¡, sbubu k¡hpAp
A“¡ sbubu rinZ“p ‘qf‘Ó ¾$dp„L$ : Apf.A¡d.X$u.-f1/‘p¡õV$bdp¡V$d ® /kp.Ap.L¡$./
âp.Ap.L¡$./X$u/16 sp.12/03/2016 ’u Ap‘hpdp„ Aphu R>¡. s¡ ‘qf‘Ó“u
“L$g Ap âL$fZ“p A„s¡ ÅZ dpV$¡ d|L$u R>¡.
(8) f¡gh¡“p X$åbpdp„ d©Ðey ’ey lp¡e Ðepf¡ D‘f dyS>b“u afÅ¡ f¡gh¡ ‘p¡guk
A’hp f¡ëh¡ ‘p¡guk õV$¡i“ Ar^L$pfu“u R>¡ ‘f„sy Äepf¡ f¡gh¡ ‘p¡guk “ lp¡e Ðepf¡
D‘f dyS>b“p ‘¡V$p r“ed (1) ’u (7) dp„ v$ip®hsu afÅ¡, e’p âk„N ‘p¡guk
L$pfZ A“¡ k„ÅN ¡ p¡“p¡ r“Z®e L$fhp“p¡ R>¡. S>¡ ‘f’u ‘p¡guk¡ L$pB
¡
Ny“p¡ L$ep® lp¡hp“y„ blpf Aph¡ sp¡ ‘R>u s¡ Ny“p“u s‘pk ’B iL¡$.
buÅ qL$õkpdp„ L$õV$X$udp„ ìe[¼s“y„ d©Ðey ’ey R>¡ L¡$ L¡$d? A’hp ìe[¼s L¡$hu
fus¡ Nyd ’B R>¡ s¡dp„ lhpgp¡ ^fph“pf kÑphpmpAp¡“u iy„ S>hpbv$pfu ’pe R>¡ s¡
“L$L$u L$fhp“y„ R>¡.
ÓuÅ qL$õkpdp„ Mf¡Mf bmpÐL$pf“p¡ Ny“p¡ bÞep¡ R>¡ L¡$, L¡$d s¡ “½$u L$fhp“y„
R>¡. Ny“p¡ bÞep¡ lp¡e sp¡ ApNm“u s‘pk Ny“p“u s‘pk b“¡ R>¡.
L$p¡B ìe[¼s ‘p¡guk L$õV$X$udp„ lp¡e s¡ v$fçep“ s¡“y„ d©Ðey ’pe Ðepf¡ iy„ L$fhy„
s¡ A„N¡ NyS>fps ‘p¡guk d¡ÞeyAg 1975 cpN-3 “p r“ed-217 dp„ dpN®v$i“ ®
R>¡. s¡“p¡ NyS>fpsu A“yhpv$ “uQ¡ âdpZ¡ R>¡.
7. ‘p¡guk L$õV$X$udp„ d©Ðey : NyS>fps ‘p¡guk d¡ÞeyAg 1975 cpN-3“p r“ed-
217
(1) Äepf¡ L$p¡B ìe[¼s ‘p¡guk L$õV$X$udp„ d©Ðey ‘pd¡ A’hp s‘pk dpV$¡ ‘p¡guk
kdn Apìep¡ lp¡e Ðepf¡ dfZ ‘pd¡ sp¡ ‘p¡guk õV$i ¡ ““p lhpgphpmp ‘p¡guk
kb BÞõ‘¡L$V$f A’hp ‘p¡guk BÞõ‘¡L$V$f¡ sys® S> ku^p rS>‰p d¡rS>õV²$¡V$“¡
s¡dS> “ÆL$“p BÞL$hõ¡ V$ cfhp dpV$¡ Ar^L©$s d¡rS>õV²$¡V$ (lh¡ lL|$dshpmp
ÄeyX$uiueg d¡rS>õV²$¡V$ A’hp d¡V²$p¡‘p¡guV$¡V$ d¡rS>õV²$¡V$ kdS>hy„) “¡ qf‘p¡V$®
(Al¡hpg) dp¡L$ghp¡ Å¡BA¡. kp’p¡kp’ ‘¡V$p rhcpNue ‘p¡guk Ar^L$pfu“¡
‘Z dp¡L$ghp¡.
(f) Aphu ìe[¼s“u gpi kÐhf¡ ‘p¡õV$dpV$®d ‘funZ dpV$¡ dp¡L$ghu.
(3) Aphp d©Ðey“u OV$“p b“¡ Ðepf¡ ‘¡V$p rhcpNue ‘p¡guk Ar^L$pfu A“¡ Å¡
S>ê$fu lp¡e sp¡ ‘p¡guk Ar^nL¡$ sys® S> s¡ S>ÁepA¡ ‘lp¢Qu S>B, Ås¡ s‘pk
(‘|R>‘fR>) L$fu, iL$e s¡V$gu Ðhfp’u ‘p¡sp“p¡ Al¡hpg rS>‰p d¡rS>õV²$¡V$“¡
dp¡L$ghp¡. Å¡ s‘pk (‘|R>‘fR>) ‘¡V$p rhcpNue ‘p¡guk Ar^L$pfuA¡ L$fu
lp¡e sp¡ rS>‰p d¡rS>õV²$¡V$“¡ Al¡hpg dp¡L$ghp D‘fp„s s¡“u “L$g ‘p¡guk
A^unL$“¡ ‘Z kp’p¡ kp’ dp¡L$gi¡. s‘pk L$f“pf Ar^L$pfuA¡ s¡d“p Al¡hpg“u
“L$gp¡ (ADGP ku.ApB.X$u. ¾$pBd Ny.fp. A“¡ f¡ÞS> DIG/IG “¡ ‘Z
bpfp¡bpf dp¡L$ghu.)
(4) ‘¡V$p rhcpNue ‘p¡guk Ar^L$pfuA¡ s¡d“p ‘¡V$p rhcpNdp„ Aphp âL$pf“p
qL$õkp b“¡ Ðepf¡ kÐhf¡ Ðep„ ‘lp¢Qu S>B“¡ õ’pr“L$ s‘pk L$fhp“u R>¡, s¡’u
L$p„B ‘p¡guk A^unL$ s¡ bpbs“u b^u S>hpbv$pfudp„’u dy¼s ’B S>sp
(AÞh¡jZ“u L$pe®‘Ùrs A“¡ L$p¥iëe-566)
Procedure and Skill of Investigation :
“’u. ‘p¡guk A^unL$ OV$“p¾$d’u kss k„‘L®$dp„ fl¡ s¡hu A‘¡np fpMhpdp„
Aph¡ R>¡ A“¡ S>ê$fu A’hp BÃR>“ue gpN¡ sp¡ s¡dZ¡ Ås¡ S>hy„ A“¡ s¡d“p
spbp“p Ar^L$pfuA¡ L$f¡gu s‘pk“p„ bv$g¡ A’hp D‘fp„s s‘pk L$fhu.
(‘) Äepf¡ Aphu ìe[¼s lp¡[õ‘V$gdp„ dfZ ‘pdu lp¡e A“¡ sbubu Ar^L$pfu
âdprZs L$fsp lp¡e L¡$ d©Ðey Ly$v$fsu L$pfZp¡kf ’ey„ R>¡ sp¡ õ’m ‘f Ås¡ S>B“¡
s‘pk L$fhp“¡ bv$g¡ lL$uL$sp¡ A“¡ d©Ðey“„y L$pfZ v$ip®hsp¡ kpv$p¡ qf‘p¡V$,® sbubu
Ar^L$pfu“y„ âdpZ‘Ó kp’¡ Å¡X$u“¡ dp¡L$gu iL$pe ‘f„sy sbubu Ar^L$pfu
dv$v$“ui kS>®“ L$fsp Dsfsp v$fˆ>p“p lp¡hp Å¡BA¡ “l].
(6) ‘¡V$p r“ed (1) ’u (‘) kÅ ‘pd¡gp L¡$v$u“p d©Ðey“¡ gpNy ‘X$sp “’u s¡dS>
S>¡Ap¡ k¡iÞk S>S> A’hp ‘¡V$p rhcpNue d¡rS>õV²$V¡ $ A’hp rS>‰p d¡rS>õV²$V¡ $“p
L¡$ç‘ (dyL$pd) dp„ d©Ðey ‘pçep“p qL$õkp“¡ ‘Z gpNy ‘X$sp “’u.
(G.R.H.D.No.2104/2 Dt. 18th July 1927)
ÓuÅ âL$pf“u d©Ðey k„b^„ u s‘pk A¡V$g¡ Ny“p“u s‘pk L¡$ S>¡ Ny“pdp„
L$p¡B ìe[¼s“y„ d©Ðey ’ey„ lp¡e. cpfsue ap¡S>v$pfu ^pfp-1860
dp„ d©Ðey kp’¡ k„L$mpe¡gp Ny“pAp¡dp„ :
(A¡) My“ (ìep¿ep L$gd-300 kÅ L$gd-302)
(bu) ApÆh“ L¡$v$ cp¡Nhsp¡ L¡$v$u My“ L$f¡ sp¡ L$gd-303
(ku) rinZue d“yóe h^ L$gd L$gd-304
(X$u) r“óL$pmÆ’u d©Ðey r“‘Åh¡ sp¡ L$gd-304 A¡
(B) v$l¡S> d©Ðey L$gd -304 bu
(A¡a) c°©Z lÐep L$gd -316
(Æ) My“ kp’¡ ^pX$ L$gd -396
(A¡Q) My““u L¡$ dlpìe’p“u L$p¡rij kp’¡ ^pX$ L¡$ g|„V$ L$gd -397
(ApB) My“ kp’¡ ^pX$-gy„V$ L$fhp“u Ny“p L$f“pfu V$p¡mL$u“p kæe lp¡hy„
A¡V$g¡ L¡$ W$N lp¡hy„. L$gd -311 (kÅ)
(S>¡) ApÐdlÐep L$fhpdp„ v$yóâ¡fZ L$fhy„ L$gd -306
D‘fp¡L$s Ny“p“u s‘pkdp„ d©Ðey“u s‘pk L$fhp“u ’pe R>¡. Al]
gpi“y„ ‘„Q“pdy„ L$fhpdp„ Aph¡ R>¡ s¡“¡ ‘Z âZpguNs fus¡ BÞL$hõ¡ V$ L$lh¡ pdp„
Aph¡ R>¡. s¡“p¡ l¡sy ‘Z d©Ðey“y„ L$pfZ ip¡^hp “p¡ S> lp¡e R>¡ ‘f„sy s¡ rS>‰p d¡rS>õV²$¡V$
A’hp ‘¡V$p rhcpNue d¡rS>õV²$¡V$“¡ r“Z®e L$fhp dpV$¡“p¡ Al¡hpg A¡V$g¡ L¡$ BÞL$h¡õV$
qf‘p¡V$® “’u ‘f„sy ‘p¡guk Ar^L$pf“p Ny“pdp„ ‘yfphp A¡L$W$p L$fhp“p D‘¾$d¡ L$f¡gy„
(AÞh¡jZ“u L$pe®‘Ùrs A“¡ L$p¥iëe-567)
Procedure and Skill of Investigation :
A¡L$ ‘„Q“pdy„ R>¡. Apd R>sp„ s¡dp„ A“ykfhp“u fus kdp“ R>¡.
d©Ðey rhjeL$ Ny“p“u s‘pkp¡dp„ kprbs L$fhp“p dyØp “uQ¡ âdpZ¡“p lp¡B iL¡$.
(A¡) L$p¡B ìe[¼s“y„ Mf¡Mf d©Ðey ’ey„ R>¡.
(bu) d©Ðey ‘pd“pf ìe[¼s L$l¡hpdp„ Aph¡ R>¡ s¡ S> ìe[¼s R>¡.
(ku) s¡“y d©Ðey ’hp“y„ L$pfZ AdyL$ “½$u ’ey„ lp¡e s¡ S> R>¡ A“¡ s¡
ALy$v$fsu R>¡.
(X$u) d©Ðey“„y L$pfZ Ny“pCs R>¡ A¡V$g¡ L¡$ Ny“p“u L$gd“p sÐhp¡ âdpZ¡“„y R>¡.
(B) d©Ðey r“‘Åhhp“u fus s‘pk“p ‘qfZpd¡ “L$L$u ’B lp¡e s¡ S> R>¡.
(A¡a) s¡dp„ h‘fpe¡g lr’epf, kp^“ L¡$ hõsy L$bS>¡ g¡hpdp„ L¡$ âõ’pr‘s
L$fhpdp„ Aphu lp¡e s¡ S> R>¡.
(Æ) s¡ kp^“ L¡$ hõsy“p¡ D‘ep¡N Apfp¡‘uA¡ S> L$ep£ R>¡.
(A¡Q) Apfp¡‘u L¡$ Apfp¡‘uAp¡ S>¡ fS|> L$fhpdp„ Apìep¡/Apìep s¡ S> R>¡.
(ApB) Apfp¡‘uAp¡A¡ S>¡ S>¡ L©$Ðe L$ep®“p¡ Apfp¡‘ R>¡ s¡ s¡ L©$Ðep¡ s¡ S> Apfp¡‘uA¡
hpS>bu i„L$p“¡ ‘pf L$ep® R>¡ A“¡ s¡d“¡ Ny“p¡ L$fhp“y„ r“ròs L$pfZ
A’hp l¡sy lsp¡.
(S>¡) df“pf“y„ d©Ðey Apfp¡‘u“p L©$Ðe/q¾$ep“p ‘qfZpd¡ ’ey„ R>¡ A“¡
buÆ L$p¡B fus¡ L¡$ buÅ L$p¡B L$pfZkf ’ey„ “’u.
(L¡$) Apfp¡‘u/ Apfp¡‘uAp¡ s¡d“p kpd¡ d|L$¡ gp Apfp¡‘ dyS>b“p Ny“p dpV$¡
S>hpbv$pf R>¡.
(A¡g) Apfp¡‘uAp¡“p L©$Ðep¡ AgN AgN A’hp key„L$s fus¡ cpfsue
ap¡S>v$pfu ^pfp A“¡/ A’hp AÞe L$pev$p“u v$ip®hg ¡ u L$gdp¡ AÞhe¡
kÅ“¡ ‘pÓ ‘p¡guk Ar^L$pf“p Ny“p R>¡.
(A¡d) s¡ kprbs L$fhp“p ‘yfsp ‘yfphp R>¡ s’p s‘pk L$pev$p“u âq¾$ep“¡
A“¡ ifsp¡“¡ Ap^u“ flu L$fhpdp„ Aphu R>¡ hN¡f¡.
D‘f dyS>b“p sdpd A’hp s¡ ‘¥L$u AdyL$ A“¡ L¡$k“p k„Å¡Np¡ âdpZ¡
Aphp Aphp buÅ dyØp ‘Z D‘[õ’s ’B iL¡$. s¡ sdpd A¡L$ kp„L$mê$‘¡ hÃQ¡ L$p¡B
L$X$u MyV$su “ lp¡e s¡ fus¡ ‘yfhpf L$fhp“p gÿe kp’¡ s‘pk L$fhp“u lp¡e R>¡. Ap
dpV$¡ dp¥rML$ ‘yfphp, kp„ep¡rNL$/cp¥rsL$ ‘yfphp A“¡ v$õsph¡Æ ‘yfphp A¡d ÓZ âL$pf“p
A“¡L$ ‘yfphp dmu iL¡$ R>¡. ‘yfphp s‘pk“p L$pNmp¡dp„ õ’pr‘s ’pe R>¡. s‘pk“p
L¡$k L$pNmp¡dp„ FIR, ‘„Q“pdp, r“h¡v$“p¡, d¡rS>õV²$V¡ $ kdn“p r“h¡v$“p¡, TX$su, L$bS>¡
kfL$pfîu“p Apfp¡Áe A“¡ ‘qfhpf L$ëepZ rhcpN, krQhpge, Np„^u“Nf“p W$fph ¾$dp„L$ :
ÆA¡QX$u/1087/4803/(88)/O sp.09/12/88 ’u ‘p¡õV$dp¡V$®ddp„’u dy[¼s
Ap‘hpdp Aph¡ R>¡. ‘f„sy S>¡ õ’m¡ kfL$pfu lp¡[õ‘V$gp¡ Aph¡g “’u Ðep„ Aph¡g N°pÞV$-
B“-ACX$ d¡mhsu õh¥[ÃR>L$ k„õ’pAp¡A¡ ‘p¡õV$dp¡V$®d“u L$pdNufu bÅhhp“u fl¡i¡ A„N¡
D¼s k„v$c® (3) A“¡ (8) “p ‘qf‘Ó’u k„b„r^s sdpd“¡ ÅZ L$fhpdp Aph¡g R>¡.
‘p¡õV$dp¡V$®d dpV$¡ Aphsp d©sv$¡l“¡ kdekf ‘p¡õV$ L$fhp A„N¡ A“¡ S>¡ sdpd“¡ Ýep“¡
Aph¡ s¡ dpV$¡ lp¡[õ‘V$g/v$hpMp“p/âp’rdL$ Apfp¡Áe L¡$ÞÖ/kpdyrlL$ Apfp¡Áe L¡$ÞÖdp„ v$fL¡ $“¡
Ýep“¡ Aph¡ s¡ bp¡X®$ dyL$hp Ahpf-“hpf k|Q“pAp¡ Ap‘hpdp„ Aph¡ R>¡. Ap v$hpMp“pdp„
qv$hk¡ A“¡ fpÓ¡ ‘p¡õV$dp¡V$®d L$fhpdp„ Aph¡ R>¡ L$pfZ i„L$põ‘v$ lp¡e s¡hp L$uõkpdp„ qv$hk¡ S>
‘p¡õV$dp¡V$®d ’B iL¡$ Ap bpbs¡ Å¡ fS|>Aps L¡$ aqfepv$ L$fhp“u ‘qf[õ’rs D‘[õ’s ’pe
sp¡ Ar^L$ r“epdL$îu sbubu k¡hpAp¡ ågp¡L$ “„-5 ÆhfpS> dl¡sp ch“ Np„^u“Nf“¡
ÅZ L$fu iL$pi¡. S>¡ A„N¡ D¼s k„v$c® (3), (5) ’u k|Q“p Ap‘hpdp„ Aph¡g R>¡ s’p
k„v$c® (9) ’u kfL$pfîu“p sp.04/02/1992 “p W$fphdp„ S>Zpìep dyS>b s¡dS>
AÓ¡“u L$Q¡fu“p hMsp¡ hMs“u k|Q“pAp¡ Ýep“¡ gB L¡$ÞÖ Mps¡ âL$pi“u S>ê$fu h¥L$[ë‘L$
ìehõ’p Dcu L$fu fpÓu v$frdep“ ‘p¡õV$dp¡V$®d L$fhpdp„ S>Zphhpdp„ Aph¡ R>¡
AL$õdps hMs¡ spÐL$prgL$ ‘p¡õV$dp¡V$d ® ’hy„ Å¡BA¡ A“¡ X¡$X$bp¡X$u ‘lp¢QpX$hp“u ìehõ’p
‘Z sfs ’hu Å¡BA¡ s¡dS> ‘p¡BT“ L¡$k rkhpe ‘u.A¡d. (‘p¡õV$dp¡V$®d) sys® S> ’hy„
Å¡BA¡ D¼s k„v$c® (10) ’u ÅZ L$fhpdp„ Aph¡g R>¡.
D‘f dyS>b Apfp¡Áe L¡$ÞÖp¡dp„ kdekf ‘p¡õV$dp¡V$d ® ’pe s¡ dpV$¡ Ahpf “hpf ‘qf‘Óp¡
ÅZ L$fhpdp„ Aph¡g R>¡. s¡d R>sp„ OZp Apfp¡Áe L¡$ÞÖp¡dp„ ‘p¡õV$dp¡V$®d ’sy„ “ lp¡hp“p
Ahpf “hpf v$r¥ “L$ hs®dp“ ‘Óp¡dp„ kdpQpf R>p‘hpdp„ Aph¡ R>¡ L¡$ õ’pr“L$ AN°ZuAp¡ Üpfp
fSy>Apsp¡ ’su lp¡e R>¡.
Ap’u k„b„r^s sdpd“¡ S>Zphhpdp„ Aph¡ R>¡ L¡$ Ap‘“p Apfp¡Áe L¡$ÞÖp¡ lp¡[õ‘V$g/
v$hpMp“p/âp’rdL$ Apfp¡Áe L¡$ÞÖ/kpdyrlL$ Apfp¡Áe L¡$ÞÖdp„ Äepf¡ ‘Z ‘p¡õV$dp¡V$®d dpV$¡
d©sv$¡l Aph¡ Ðepf¡ r“edp¡“y„kpf qv$hk¡ L¡$ fpÓ¡ kdekf ‘p¡õV$dp¡V$®d L$fhy„ A“¡ k„b„^L$sp®“¡
kde dep®v$pdp„ S>¡ A„N¡“y„ r“edp¡“y„kpf âdpZ‘Ó Ap‘hp“y„ fl¡i¡.
Apfp¡Áe L¡$ÞÖp¡ lp¡[õ‘V$g/v$hpMp“p/âp’rdL$ Apfp¡Áe L¡$ÞÖ/kpdyrlL$ Apfp¡Áe L¡$ÞÖdp„
‘p¡õV$dp¡V$®d L$uV$ S>ê$fu kp^“ kpdN°u MyV$su lp¡e sp¡ spÐL$prgL$ D‘gå^ L$fhp“u fl¡i¡
A“¡ Apfp¡Áe L¡$ÞÖdp„ ‘p¡õV$dp¡V$®d ê$d b“ph¡g “ lp¡e sp¡ h¥L$[ë‘L$ ìehõ’p L$fu“¡ ‘Z
‘p¡õV$dp¡V$®d L$fhp“y fl¡i¡ A“¡ ‘p¡õV$dp¡V$®d ê$d b“phhp A„N¡ S>ê$fu L$pe®hplu L$fhu A“¡
Äep„ ‘p¡õV$dp¡V$d
® ê$d R>¡ ‘f„sy fu‘¡f L$fhp ‘pÓ lp¡e A¡hp ‘p¡õV$dp¡V$d
® ê$d“¡ spÐL$prgL$ fu‘¡f
L$fphu ‘p¡õV$dp¡V$®d(ib ‘qfnZ) A„N¡“u k¡hp ‘yfu ‘pX$u iL$pe s¡hu ìehõ’p“y„ L$Q¡fu“p
Apep¡S>“ L$fhp“y fl¡i¡ ‘p¡õV$dp¡V$®d A„N¡“u ìehõ’p “ lp¡hp“p L$pfZ¡ AÞe lp¡õ‘uV$g/
v$hpMp“pdp„ d©sv$¡l Mk¡X$hp “rl A“¡ kdekf spÐL$pguL$ ‘p¡õV$dp¡V$®d(ib ‘qfnZ)
’pe s¡hu ìehõ’p L$fhp kyQ“p Ap‘hpdp„ Aph¡ R>¡.
kv$f D¼s bpbs¡ Å¡ crhóedp„ L$p¡B âñ D‘[õ’s ’i¡ sp¡ s¡ A„N¡“u kOmu
S>hpbv$pfu S>¡ s¡ Apfp¡Áe L¡$ÞÖ“p Ar^L$pfu“u fl¡i¡ A“¡ S>¡“u kpd¡ r“edp¡“y„kpf“u
L$pe®hplu L$fhpdp„ Aphk¡ Ap bpbs¡ Mpk sL¡$v$pfu fpMhp S>Zphhpdp„ Aph¡ R>¡.
klu/-
Ar^L$ r“epdL$ (Apfp¡Áe)
Apfp¡Áe,sbubu k¡hpAp¡ A“¡ sbubu
rinZ (Apfp¡Áe rhcpN)Np„^u“Nf
Apendix I
FORM No. 14
Rule 223 (10) (b)
Permit for Transport of dead body.
Permission is hereby granted to Shri/Shrimati of
Taluka to remove the dead body of his/her Shri/Shrimati
Who died in in 19 at to
Subject to the following condition:
b
(AÞh¡jZ“u L$pe®‘Ùrs A“¡ L$p¥iëe-573)
Procedure and Skill of Investigation :
23
”uAp¡ A“¡ bpmL$p¡ rhê$Ù“p Ny“pAp¡“u s‘pk
cpfs“p k„rh^p“dp„ “pNqfL$p“ ¡ ¡ kdp“sp“p¡ d|mc|s Ar^L$pf Ap‘hdp„ Apìep¡ R>¡.
Ap’u k„rh^p““p A“yÃR>¡v$ 15(1) dyS>b g]Nc¡v$“¡ L$pfZ¡ L$p¡B ìe[¼s sfa c¡v$cph
fpMu iL$pe “l]. Ap’u cpfsdp„ ‘yê$jp¡ S>¡V$gp kbm A’hp bmhp“ “ lp¡hp“¡ L$pfZ¡
A“yÃR>¡v$ 15(3) dp„ ”uAp¡ A“¡ bpmL$p¡“p fnZ A“¡ L$ëepZ dpV$¡ rhi¡j L$pev$p
OX$hp“u fpÄep¡“¡ kÑp Ap‘hpdp„ Aphu R>¡. A“yÃR>¡v$ f3(1) dp„ ip¡jZ kpd¡ fnZ s’p
A“yÃR>¡v$ f43-V$u(3) dp„ “Nf‘prgL$pAp¡, ‘„Qpesp¡ hN¡f“ ¡ u Q|V„ $ZuAp¡dp„ 33 % drlgp
A“pds“p âb„^p¡ R>¡.
1. ”uAp¡ A“¡ bpmL$p¡“p fnZ dpV$¡“p L$pev$pAp¡ :
”uAp¡ A“¡ bpmL$p¡“p fnZ dpV$¡ hMsp¡ hMs Mpk L$pev$pAp¡ OX$hpdp„
Apìep R>¡ S>¡d L¡$ :
(1) The immoral Traffic (Prevention) Act, 1956 A“¥rsL$
h¡‘pf (r“hpfZ) Ar^r“ed, 1956
(f) The Indecent Representation of women (Prohibi
tion) Act, 1986
”uAp¡“¡ rbcõs fus¡ fS|> L$fhp D‘f ârsb„^“p¡ L$pev$p¡,1986
A“¡ r“edp¡, 1986.
(3) The Medical Termination of Pregnancy Act, 1971
kNcp®hõ’p“p sbubu A„s bpbs Ar^r“ed, 1971
(4) The Pre-Conception and Pre-natal Diagnostic tech
niques (Prohibition of Sex selection) Act, 1994
Amendment of 2002 W.E.F.14 Feb-2003
‘|h®Nc®^pfZ A“¡ âkyrs ‘|h®Nc®‘qfnZ“u fusp¡
(Åsue QL$pkZu ‘f ârsb„^) bpbs Ar^r“ed, 1994
(5) The Commission of Sati (Prevention) Act, 1987
ksuâ’p ârsb„^ Ar^r“ed, 1987
(6) The Andhra Pradesh Devdasis (Prohibition of dedi
cation) Act, 1988
ApÞÖâv$¡i v$¡hv$pku ârsb„^L$ ^pfp¡, 1988
X$uk¡çbf-2012 dp„ “hu qv$ëlu Mps¡ A¡L$ N¢N f¡‘ A“¡ lÐep“p¡ QL$Qpfu Ny“p¡
bÞep¡ lsp¡. Ap Ny“p“u cp¡N b““pf“¡ r“c®ep “pd Ap‘hpdp„ Apìey„ lsy„. Ap
r“c®ep lÐep L¡$k“p fpô²ìep‘u DN° âÐepOps ‘X$ep lsp„. s¡’u ”uAp¡ A“¡ bpmL$p“ ¡ p
Åsue ip¡jZ“p Ny“p dpV$¡ kMs kÅ, kfm L$pe®‘Ùrs A“¡ ‘|fhpf L$fhp“u
fusp¡dp„ ìep‘L$ ky^pfp L$fhp“u AphíeL$sp Ecu ’B lsu. Ap dpV$¡ S>õV$uk S>¡.A¡k.
hdp®“u AÝenspdp„ A¡L$ krdrs“u fQ“p L$fhpdp„ Aphu. Ap krdrs“p k|Q“p¡“p¡
kdph¡i q¾$du“g g¡p A¡d¡ÞX$dÞV$ A¡L$V$, 2013 dp„ L$fu g¡hpdp„ Apìep¡.
Ap L$pev$p’u cpfsue ap¡S>v$pfu ^pfp¡, 1860, q¾$du“g âp¡kuS>f L$p¡X$, 1973,
cpfsue ‘yfphp“p¡ L$pev$p¡, 1872 s’p âp¡V$¡L$i“ Ap¡a QuëX²$“k äp¡d k¡L$õeyg
Ap¡aÞ¡ kuT A¡L$V$, 2012 (Åsue Ny“pAp¡ kpd¡ bpmL$p“ ¡ p fnZ“p¡ L$pev$p,¡ 2012)
“p âb„^p¡dp„ OZp ky^pfp h^pfp L$fhpdp„ Apìep R>¡. Ap ky^pfp A¡V$g¡ L¡$ (2013)dp„
’e¡g Ap 13 dy„ ky^pfp rh^¡eL$) sp.2 A¡râg, 2013 ’u Adgdp„ R>¡.
f. 2013 s’p 2018 “p ky^pfp krls cpfsue ap¡S>v$pfu ^pfp, 1860 dp„
”uAp¡ A“¡ bpmL$p¡ rhê$Ù“p Ny“p.
2013 s’p 2018 “p ky^pfp krls cpfsue ap¡S>v$pfu ^pfp, 1860 dp„ ”uAp¡
A“¡ bpmL$p¡ rhê$Ù“p Ny“p S>¡hp L¡$, s¡Åb a¢L$hp, R>¡X$su, A‘lfZ, leyd“ V²$pqaL$]N,
bmpÐL$pf, ìercQpf, v$l¡S> dpV$¡ AÐepQpf hN¡f¡ âL$pf“p Ny“p “uQ¡ dyS>b R>¡.
(1) B.‘u.L$p¡ L$gd : 166-A¡,
(i) s‘pk L$f“pf Adgv$pf q¾$.‘p¡.L$pX¡ $, 1973 “u L$gd : 160 AÞhe¡ kd„k
L$pY$u L$p¡B ”u A’hp 15 hj® L$fsp„ Ap¡R>u he“p A’hp 65 hj® L$fsp„
h^y he“p ‘yê$j“¡ A’hp A‘pluS> ìe[¼s“¡ Äep„ fl¡sp lp¡e s¡ S>Áep
rkhpe L$pB ¡ S>ÁepA¡ bp¡gphu iL$pi¡ “l] s¡hp¡ Ap L$gd“p ‘f„sLy $dp„ Apv$i ¡
R>¡. s¡“u AhNZ“p L$fu“¡ s¡hu ìe[¼s“¡ ‘p¡guk õV$i ¡ “¡ L¡$ AÞe L$pB
¡ S>ÁepA¡
bp¡gph¡ sp¡ Ap L$gd “uQ¡ Ny“p¡ L$f¡ R>¡.
(ii) s‘pk L¡$hu fus¡ L$fhu s¡ A„N¡ L$pev$p“p Apv$¡ip¡“u AhNZ“p L$fu L$p¡B
ìe[¼s“¡ AÞepe ’pe s¡ fus¡ s‘pk L$f¡ sp¡ Ap L$gd “uQ¡ s¡ Ny“p¡ b“¡ R>¡.
(iii) B.‘u.L$p.¡ L$gd : 326-A¡, 326-bu, 354, 354-bu, 37,370-
A¡, 376, 376-A¡, 376 A¡-bu, 376 bu, 376 ku, 376 X$u,
376 X$u-A¡, 376 X$u-bu, 376 B s’p 509 dyS>b kÅ“¡ ‘pÓ Ny“p“u
A¡a. ApB. Apf. S>¡ q¾$.âp¡.L$p¡X$“u L$gd : 154 dyS>b g¡hp“u ‘p¡guk
Ar^L$pfu“u afS> R>¡ s¡“u AhNZ“p L$fu Ny“p¡ v$pMg L$f¡ “l] sp¡ s¡ Ap
‘R>u R>p‘L$pd A’hp Ap¡qX$ep¡ huqX$ep¡ âkpfZ ’pe R>¡. ÞeyT fuX$f kdpQpf
hp„Qu kdÆ“¡ ‘R>u Q¡“gdp„ hp„Qu bsph¡ R>¡. Ap’u s¡ ‘Z S>hpbv$pf NZpe.
Aphp âL$pi“ dprgL$ A’hp s„Óu“u ÅZ A“¡ k„drs’u s¡d bÞey„ lp¡e sp¡
s¡Ap¡ ìe[¼sNs fus¡ S>hpbv$pf NZpe ‘f„sy k„õ’p sfuL¡$“u S>hpbv$pfu
’pe R>¡. k„õ’p ‘¥L$u L$pB¡ A’hp v$fL¡ $ Ny“p dpV$¡ S>hpbv$pf W$fu iL¡$. Mbf‘ÓuAp¡
R>p‘L$pd L$f“pfp A“¡ sp„rÓL$ L$d®QpfuAp¡“¡ kpnu sfuL¡$ s‘pku iL$pe.
(v) Apfp¡‘uAp¡“¡ q¾$.âp¡.L$p¡X$-1973 “u L$gd : 41-A¡ dyS>b “p¡V$uk
Ap‘hu. Apfp¡‘u lpS>f ’pe Ðepf¡ s¡d“p r“h¡v$“ g¡hp, r“h¡v$“dp„ A¡
bpbs“u õ‘ôsp L$fhu L¡$ s¡dZ¡ L$f¡g âL$pi“ L¡$ âkpfZ kdn ‘p¡guk
õV$i¡ “ Ar^L$pfu A’hp cp¡N b““pf A’hp cp¡N b““pf“p hpgu hpfk“u
g¡rMs Apop A’hp Ar^L$pf‘Ó lp¡e sp¡ L¡$k ku-kdfu“p¡ L¡$k b“¡. Å¡
s¡d “ lp¡e sp¡ s¡ QpS>®iuV$ ‘pÓ ’pe. kpdpÞe fus¡ Aphp L¡$kp¡dp„ Ny“p¡
kps hj® L$fsp„ Ap¡R>u kÅ“¡ ‘pÓ lp¡B ^f‘½$X$ L$fhp“u AphíeL$sp lp¡su
“’u. rkhpe L¡$ e¡gp¡S>“p®guTd“p Mpk qL$õkpdp„ ^f‘½$X$ L$fhp“p rhriô
k„Å¡Np¡ lp¡e.
(vi) âL$pi““p rhjehõsy ‘Z kdN° fus¡ s‘pkhp Å¡BA¡ A¡V$g¡ L¡$ ApMp¡
g¡M L¡$ d¡N¡Tu“ hp„Qu g¡hy„ Å¡BA¡ A“¡ MpÓu L$fhu Å¡BA¡ L¡$ s¡ rbcõsp
kprlÐe“u L$npdp„ sp¡ Aphsy„ “’u? Apd lp¡e sp¡ s¡hy„ kprlÐe Mpgkp
L$fhp“u L$pe®hplu q¾$.âp¡.L$p¡X$-1973 “u L$gd : 95 AÞhe¡ ’B iL¡$
A“¡ s¡hp âL$pi“ bv$g B.‘u.L$p¡. L$gd :292 AÞhe¡“p¡ ‘Z Ny“p¡ b“¡.
Ap’u s¡hu k„cph“p ‘Z s‘pkhu g¡hu.
(vii) Ap Ny“p“u s‘pkdp„ Ny“p“u S>Áep“u s‘pk (ku“ BÞh¡õV$uN¡i“) s’p
A¡a. A¡k. A¡g.“u s‘pk“¡ Mpk AhL$pi “’u, L$pB ¡ hpf ku.X$u., Akgu
A“¡ R>¡X$R>pX$ hNf“u R>¡ s¡hp¡ A’hp BÞV$f“¡V$ ‘f dprlsu dyL$“pf AdyL$ ìe[¼s
R>¡ s¡hp¡ kpBbf r“óZps“p¡ ‘|fphp¡ gB iL$pe.
(viii) Ap âL$pf“p¡ Ny“p¡ v$pMg L$fu s‘pk L$fhp“u lL|$ds“p¡ rhõspf q¾$.âp¡.L$pX¡ $-
1973 “p âL$fZ XIII dyS>b ìep‘L$ R>¡ ‘f„sy d|m Ny“p¡ A¡V$g¡ L¡$ bmpÐL$pf
hN¡f¡“p¡ Ny“p¡ Äep„ v$pMg ’ep¡ lp¡e A’hp cp¡N b““pf Äep„ lp¡e Ðep„
Ap Ny“p’u “pfpS> ’B aqfepv$ L$f¡ Ðep„ v$pMg L$fu, s‘pk L$fu, s¡ S>Áep“u
lL|$dshpmu Av$pgsdp„ QpS>®iuV$ L$fu iL$pe.
(ix) Ap Ny“pdp„ Ny“p¡ bÞep spfuM’u ÓZ hj®dp„ QpS>®iuV$ “ ’pe sp¡ s¡“¡
kde dep®v$p“p¡ bp^ Aph¡ A“¡ ‘R>u L$pV¡ $® s¡“„y k„op“ g¡ “l]. (q¾$.âp¡.L$pX¡ $“u
(AÞh¡jZ“u L$pe®‘Ùrs A“¡ L$p¥iëe-581)
Procedure and Skill of Investigation :
b““pf d|m [õ’rsdp„ Aphu Åe sp¡ ‘Z Ap Ny“p¡ sp¡ b“¡ S> R>¡
(v) Ap Ny“pdp„ cp¡N b““pf ìe[¼s ”u S> lp¡e s¡h„y ‘Z S>ê$fu “’u s¡ L$pB¡ ‘Z
lp¡B iL¡$.
(vi) Ap Ny“p“u kÅ b¡ dp„’u L$p¡B‘Z âL$pf“u (A¡V$g¡ L¡$ kMs L¡$v$ A’hp
kpv$u L¡$v$) v$i hj® L$fsp„ Ap¡R>u “l] s¡hu ApÆh“ L¡$v$ A“¡ v$„X$“u R>¡.
hmu v$„X$, cp¡N b““pf“¡ sbubu kpfhpf dpV$¡ ’sp„ hpS>bu MQ®“¡
‘lp¢Qu hmhp S>ê$fu fL$d S>¡V$gp¡ ’i¡ A“¡ Ap L$gd “uQ¡ L$f¡gp v$„X$“u
fL$d cp¡N b““pf“¡ Q|L$hhpdp„ Aphi¡.
(vii) Ap Ny“p¡ ‘p¡guk Ar^L$pf“p¡, bu“Ådu“‘pÓ A“¡ k¡kÞk V²$pe¡bg R>¡.
B.‘u.L$p¡. L$gd : 326-bu “p sÐhp¡ :
D‘f dyS>b“p sÐhp¡ ‘¥L$u L¡$V$gpL$ a¡fapf R>¡ s¡dp„ D‘f v$ip®h¡g dyØp (f)
‘¥L$u S>¡ L©$Ðep¡ R>¡, s¡ L©$Ðep¡ L$f¡ A’hp s¡d L$fhp“p¡ âeÐ_ L$f¡ s¡d L$l¡hpdp„ Apìey„ R>¡.
s’p dyØp (3) dp„ S>¡ Bfpv$p¡ A’hp ÅZu“¡ iåv$p¡ lsp s¡“¡ bv$g¡ Al] aL$s Bfpv$p¡
R>¡. ÅZu“¡ (With Knowledge) iåv$ “’u s¡dS> dyØp (4) dp„ ‘qfZpd v$ip®ìep
R>¡ s¡ ‘qfZpd Aphi¡ s¡hp¡ Bfpv$p¡ fpMu“¡ dpÓ âeÐ_ S> L$fhp“p¡ Ap Ny“p¡ R>¡.
‘qfZpd Aphhy„ S>ê$fu “’u. A¡V$g¡ L¡$ A¡kuX$ a¢L$hpdp„ Apìep¡ lp¡e L¡$ a¢L$hp“u
L$pr¡ ii L$fu lp¡e ‘f„sy S>¡“p‘f A¡kuX$ a¢L$hp ^pey¯ lp¡e s¡ ìe[¼s bQu ÅeA“¡ L$p¡B
‘Z BÅ ’pe “l] sp¡ ‘Z A“¡ L$p¡B“¡ ‘Z BÅ ’pe “l] sp¡ ‘Z C.‘u.L$p¡.,
1860 “u L$gd : 326-bu dyS>b“p¡ Ny“p¡ sp¡ b“u S> Åe R>¡.
Ap Ny“p¡ L$gd : 326-A¡ dyS>b“p Ny“p L$fsp„ lmhp¡ R>¡ s¡“u kÅ b¡
dp„’u L$p¡B‘Z âL$pf“u ‘p„Q hj® L$fsp„ Ap¡R>u “l] s¡hu kps hj® ky^u“u S>¡g A“¡
v$X„ $“u R>¡. Ny“p¡ ‘p¡guk Ar^L$pf“p¡, bu“Ådu“‘pÓ A“¡ k¡iÞk V²$pe¡bg R>¡.
s‘pk (C.‘u.L$p¡., 1860 “u L$gd : 326-A¡)
Ap Ny“p“u s‘pk i¼e lp¡e Ðep„ ky^u ‘p¡guk õV$i ¡ ““p dy¿e Ar^L$pfuA¡
õhe„ v$pMg L$fu“¡ Ås¡ S> L$fhu Å¡BA¡. Apd ’B iL¡$ s¡d “ lp¡e sp¡ ‘p¡guk
kb BÞõ‘¡L$V$f’u Dsfsp v$fˆp“p “ lp¡e s¡hp A“¡ A“ychu Adgv$pf“¡ kp¢‘hu.
A¡a. ApB. Apf. gMsu hMs¡ X$u.Æ.‘u. A“¡ dy¿e ‘p¡guk Ar^L$pfuîu“p õ’peu
lºL$d “„. 06/2009 “p dpN®v$i®““¡ A“ykfhy„ ‘f„sy Ny“p¡ v$pMg L$fhpdp„ kde
gpN¡ s¡ kde Ap Ny“pdp„ L$V$pL¡ $V$u“p¡ kde lp¡e R>¡. Ap’u A¡a.ApB.Apf. gMpsu lp¡e
s¡ v$frdep“ AdyL$ S>hpbv$pf Adgv$pf/ dpZkp¡“¡ õ’m‘f spÐL$prgL$ dp¡L$gu Ap‘hp.
Äep„ "Aced ¹' ep¡S>“p l¡W$m dp¡bpBg“u kNhX$ lp¡e Ðep„ spÐL$prgL$ s¡ dp¡L$ghu.
âp’rdL$ ‘Ngpdp„ :
(i) cp¡Nb““pf“¡ “ÆL$“p X$pL¡ $V$f ‘pk¡ aõV$-A¡BX$/kpfhpf A‘phhu.
(ii) õ’m [õ’rs (Ny“p“u S>Áep) e’phs fMphhu A“¡
(iii) Apfp¡‘u/Ny“N ¡ pf“¡ spÐL$prgL$ ‘L$X$u ‘pX$hp¡ hN¡f“¡ p¡ kdph¡i ’pe R>¡.
Ap Ny“p“u s‘pkdp„ D‘f v$ip®hg ¡ u L$gdp¡“p sÐhp¡ ‘|fhpf L$fhp“p ‘yfphp sp¡
A¡L$W$p L$fhp“p R>¡ s¡ D‘fp„s L¡$V$guL$ rhi¡jspAp¡ ‘Z R>¡. s‘pk“p dyØp “uQ¡
âdpZ¡ R>¡ :
(i) b“ph“u ‘|h® c|rdL$p (History) lp¡e R>¡. s¡dp„ l¡sy A’hp Ny“p“y„
L$pfZ A“¡ Ny“p¡ L$f“pf s’p s¡“p dv$v$Npf“u Ap¡mM s’p cp¡N
b““pf kp’¡ r“õbs lp¡e R>¡. Ap lL$uL$s cp¡N b“pf s’p s¡“p
“ÆL$“p õhS>“p¡ L$lu iL¡$ R>¡. b“¡ Ðep„ ky^u Ap rhNsp¡ A¡a. ApB.
Apf.dp„ Aphfu g¡hu Å¡BA¡. A¡a.ApB.Apf. cp¡N b“pf s¡“p
õhS>“ L¡$ v$pi®r“L$ kpnu Ap‘sp lp¡e R>¡.
(ii) Aphp L¡$kp¡dp„ b“ph“u S>Áep“u s‘pk s¡dS> d¡X$uL$g A“¡ A¡a.
A¡k. A¡g.“p ‘yfphp dlÐh“p lp¡e R>¡. knd d¡X$uL$g Ap¡qakf
(X$pL¡ $V$f) ‘pk¡ cp¡N b““pf“u s‘pk L$fphhu A“¡ BÅAp¡“p hZ®“,
Akf, kpfhpf“p¡ kdeNpmp¡, ’e¡g “yL$ip“ L¡$V$g,„y L¡$h„y A“¡ kpÝe
L¡$ AkpÝe R>¡ s¡ s’p s¡“u kpfhpf ‘pR>m ’e¡g L¡$ ’“pf hpS>bu
MQ®“u fL$d“p âdpZ‘Óp¡ g¡hp.
(iii) Ap L¡$kp¡dp„ cp¥rsL$ ‘yfphp A’hp A¡a.A¡k.A¡g.“u s‘pk dpV$“ ¡ p
“d|“pdp„ :
(A¡) cp¡N b““pf“¡ ’e¡gu BÅ“p õg¡b A’hp hp¡i X$pL¡ $V$f
‘pk¡ g¡hX$phhp s¡ Qp¡¿Mp ê$ “¡ X$uõV$ug hp¡V$fdp„ bp¡mu S>Mdp¡
s’p s¡Åb ‘X¡$g lp¡e s¡hu QpdX$u‘f’u gyR>u“¡ gB iL$pe
s’p s¡ L$pQ“u iuiuAp¡dp„ d|L$u iug L$fphu iL$pe. kp’p¡
kp’ L„$V²$p¡g k¡ç‘g ‘Z g¡hp Å¡BA¡.
(bu) cp¡N b““pf“p L$‘X$p„ A“¡ S>¡ ê$dpg hN¡f¡ Üpfp ifuf‘f’u
s¡Åb gyR>ép¡ lp¡e s¡ AgN AgN ‘p¡gu’ugu“ b¡Ndp„
‘¡L$ L$fu rhr^hs g¡hp.
(ku) b“ph“u S>ÁepA¡’u s¡Åb ‘X¡$g lp¡e s¡ dpV$u A’hp
ak® lp¡e sp¡ s¡“p ‘f’u õg¡b L¡$ hp¡i L$pQ“u bp¡V$gdp„
A’hp s¡ L$pB ¡ AÞe “pd¡ Ap¡mMpsu k„õ’p lp¡e, S>¡ ”uAp¡ A’hp bpmL$p“ ¡ p
õhuL$pf A’hp v$fL$pf dpV$¡ õ’p‘u lp¡e A“¡ Åmhhpdp„ Aphsu lp¡e.
(3) S>¡ L$p¡B ‘Z 16 hj® L$fsp„ “p“u he“u ”u ‘f bmpÐL$pf L$fi¡ s¡“¡ 20
hj® L$fsp„ Ap¡R>u “ lp¡e s¡hu kMs L¡$v$“u kÅ ’i¡, ‘f„sy s¡ ApÆh“ L¡$v$
A¡V$g¡ L¡$ s¡ ìe[¼s“p i¡j Ly$v$fsu Æh“ ‘e®s“u L¡$v$ L$fu iL$pi¡ A“¡ s¡ v$X„ $“¡
‘pÓ ‘Z ’i¡.
Å¡NhpB L$fhpdp„ Aph¡ R>¡ L¡$ Aphp¡ v$X„ $, cp¡N b““pf“p sbubu MQ®
s’p ‘y“h®k“ dpV$¡ AphíeL$ lp¡e s¡V$gp¡ Þepre A“¡ hpS>bu lp¡e. h^y
Å¡NhpB L$fhpdp„ Aph¡ R>¡ L¡$ Ap ‘¡V$p L$gd l¡W$m L$fhpdp„ Aph¡g v$„X$“u
fL$d cp¡Nb““pf“¡ Q|L$hhpdp„ Aphi¡.
C.‘u.L$p¡., 1860 “u L$gd : 376-A¡ : ‘uqX$sp“y„ d©Ðey r“‘Åhhp A’hp d©s:âpe
[õ’rs“y„ r“dp®Z L$fhp bv$g rinp :
S>¡ L$p¡B, L$gd : 376 “u ‘¡V$p L$gd (1) A’hp (f) l¡W$m“p¡ rinp‘pÓ
Ny“p¡ L$f¡ A“¡ A¡hp¡ Ny“p¡ L$fsu hMs¡ BÅ ‘lp¢QpX¡$ S>¡“p’u ”u“y„ d©Ðey “u‘S>¡ A’hp
”u“p Æh““u d©s:‘pe [õ’rs“y„ r“dp®Z L$f¡, sp¡ huk hj®’u Ap¡R>u “l], ‘f„sy
ApÆh“ ky^u“u ’B iL¡$ s¡hu kMs L¡$v$“u rinp“¡ ‘pÓ b“i¡, S>¡“p¡ A’® ìe[¼s“p
bpL$u fl¡gp Ly$v$fsu Æh“cf“u L¡$v$ L$fhp¡ Å¡Bi¡ A’hp d©Ðeyv$„X$“¡ ‘pÓ b“i¡.
C.‘u.L$p¡., 1860 “u L$gd : 376-A¡bu :
S>¡ L$p¡B ‘Z 12 hj® L$fsp„ “p“u he“u ”u‘f bmpÐL$pf L$fi¡ s¡“¡ 20
hj® L$fsp„ Ap¡R>u “ lp¡e s¡hu kMs L¡$v$“u kÅ ’i¡ ‘f„sy s¡ ApÆh“ L¡$v$ A¡V$g¡ L¡$ s¡
ìe[¼s“p i¡j Ly$v$fsu Æh“ ‘e®s“u L¡$v$ A“¡ v$X„ $ A’hp d©Ðeyv$X„ $ L$fu iL$pi¡. Å¡NhpB
L$fhpdp„ Aph¡ R>¡ L¡$ Aphp¡ v$X„ $ cp¡N b““pf“p sbubu MQ® s’p ‘|“h®k“ dpV$¡ AphíeL$
lp¡e s¡V$gp¡ Þepre A“¡ hpS>bu lp¡e.
h^y Å¡NhpB L$fhpdp„ Aph¡ R>¡ L¡$ Ap ‘¡V$p L$gd l¡W$m L$fhpdp„ Aph¡g v$X„ $“u
fL$d cp¡Nb““pf“¡ Q|L$hhpdp„ Aphi¡.
C.‘u.L$p¡., 1860 “u L$gd : 376-bu : ‘rs Üpfp s¡“u ‘p¡sp“u ‘Ð_u kp’¡ AgN
hkhpV$ v$frdep“ Åsue k„cp¡N.
S>¡ L$p¡B, s¡“u ‘p¡sp“u ‘Ð_u kp’¡, s¡Zu“u k„drs hNf, Åsue k„cp¡N
L$f¡, S>¡ AgN hkhpV$ L$fsu lp¡e, s¡ AgN hkhpV$ L$fsu lp¡e, sp¡ b¡ hj®’u Ap¡R>u
“l], ‘f„sy kps hj® ky^u ’B iL¡$ s¡hu L$p¡B‘Z âL$pf“u L¡$v$“u rinp“¡ ‘pÓ W$fi¡
A“¡ v$„X$“¡ ‘Z ‘pÓ W$fi¡.
bmpÐL$pf NyÅep£ R>¡ s¡hy„ dp“u g¡hpi¡ A“¡ huk hj®’u Ap¡R>u “l], ‘f„sy ApÆh“
ky^“u ’B iL¡$ s¡hu kMs L¡$v$“u rinp“¡ ‘pÓ W$fi¡, S>¡“p¡ A’® bpL$u fl¡gp Ly$v$fsu
Æh“cf ’i¡ A“¡ v$„X$“¡ ‘Z ‘pÓ W$fi¡.
‘f„sy A¡hu Å¡NhpB L$fhpdp„ Aphu R>¡ L¡$ A¡hp¡ v$„X$ ‘uqX$sp“p sbubu MQ®
A“¡ ‘y“h®k““¡ ‘lp¢Qu hmhp dpV$¡ Þepeu A“¡ hpS>bu lp¡hp Å¡Bi¡.
h^ydp„ A¡hu ‘Z Å¡NhpB L$fhpdp„ Aphu R>¡ L¡$ Ap L$gd l¡W$m afdphpe¡gp¡
L$pB¡ ‘Z v$„X$ ‘uqX$sp“¡ Q|L$hhp¡ Å¡Bi¡.
C.‘u.L$p¡., 1860 “u L$gd : 376-X$uA¡ :
Äepf¡ 16 hj® L$fsp„ “p“u he“u ”u ‘f, kpdpÞe Bfpv$p¡ bf gphhp“p
Bfpv$¡ b“¡gu L$pB ¡ V$pm
¡ L$u“p A¡L$ L¡$ h^y kæep¡A¡ bmpÐL$pf L$ep£ lp¡e Ðepf¡ s¡Ap¡ ‘¥L$u“p
v$f¡L¡$ bmpÐL$pf L$ep£ R>¡ s¡d dp“hpdp„ Aphi¡ A“¡ s¡d“¡ ApÆh“ L¡$v$ A¡V$g¡ L¡$ i¡j
Ly$v$fsu Æh“‘e®s“u L¡$v$ A“¡ v$„X$“u kÅ ’i¡.
Å¡NhpB L$fhpdp„ Aph¡ R>¡ L¡$ Aphp¡ v$„X$ cp¡N b““pf“p sbubu MQ® s’p
‘|“h®k“ dpV$¡ AphíeL$ lp¡e s¡V$gp¡ Þepre A“¡ hpS>bu lp¡e.
h^y Å¡NhpB L$fhpdp„ Aph¡ R>¡ L¡$ Ap ‘¡V$p L$gd l¡W$m L$fhpdp„ Aph¡g v$X„ $“u
fL$d cp¡Nb““pf“¡ QyL$hhpdp„ Aphi¡.
C.‘u.L$p¡., 1860 “u L$gd : 376-X$ubu :
Äepf¡ 1f hj® L$fsp„ “p“u he“u ”u ‘f, kpdpÞe Bfpv$p¡ bf gphhp“p
Bfpv$¡ b“¡gu L$p¡B V$p¡mL$u“p A¡L$ L¡$ h^y kæep¡A¡ bmpÐL$pf L$ep£ lp¡e Ðepf¡ s¡Ap¡
‘¥L$u“p v$f¡L¡$ bmpÐL$pf L$ep£ R>¡ s¡d dp“hpdp„ Aphi¡ A“¡ s¡d“¡ ApÆh“ L¡$v$
A¡V$g¡ L¡$ i¡j Ly$v$fsu Æh“‘e®s“u L¡$v$ A“¡ v$„X$ A’hp d©Ðeyv$„X$“u kÅ L$fhpdp„
Aphi¡.
Å¡NhpB L$fhpdp„ Aph¡ R>¡ L¡$ Aphp¡ v$„X$ cp¡N b““pf“p sbubu MQ® s’p
‘|“h®k“ dpV$¡ AphíeL$ lp¡e s¡V$gp¡ Þepeu A“¡ hpS>bu lp¡e.
h^y Å¡NhpB L$fhpdp„ Aph¡ R>¡ L¡$ Ap ‘¡V$p L$gd l¡W$m L$fhpdp„ Aph¡g v$X„ $“u
fL$d cp¡Nb““pf“¡ Q|L$hhpdp„ Aphi¡.
C.‘u.L$p¡., 1860 “u L$gd : 376-C : hpf„hpf Ny“p¡ L$fhp rinp -
S>¡ L$p¡B“¡ ANpD L$gd : 376, 376-A¡, L$gd 376-X$u, l¡W$m“p
rinp‘pÓ Ny“p bv$g Ny“¡Npf W$fphep¡ lp¡e A“¡ afu’u Ap L$gdp¡ l¡W$m“p L$p¡B‘Z
rinp‘pÓ Ny“p bv$g Ny“¡Npf W$fphpe, sp¡ ApÆh“ L¡$v$“u rinp“¡ ‘pÓ W$fi¡,
S>¡“p¡ A’® ìe[¼s“p bpL$u fl¡gp Ly$v$fsu Æh“cf L$fhp¡ Å¡Bi¡ A’hp d©Ðeyv$„X$“¡
‘pÓ W$fi¡.
4. ”uAp¡ A“¡ bpmL$p¡ rhê$Ù“p Åsue Ny“p“u s‘pkdp„ Ýep“dp„ fpMhp“p rhi¡j
L$p“|“u âb„^p¡ :
(1) A¡a.ApB.Apf. : C.‘u.L$p¡., 1860 “u L$gd : 326-A¡, 326-bu,
354, 354-A¡ ’u 354-X$u, 376, 376-A¡ ’u 376-B ky^u“p
Ny“p A“¡ L$gd : 509 l¡W$m“p Ny“p“u A¡a.ApB.Apf. Äepf¡ cp¡N b““pf
drlgp Ap‘¡ Ðepf¡ s¡ drlgp ‘p¡guk Adgv$pf¡ A’hp AÞe L$p¡B drlgp
Adgv$pf¡ g¡hu (“p¢^hu) Å¡BA¡. (q¾$.âp¡. L$pX¡ $-1973 “u L$gd : 154
(1) “p¡ ‘f„syL$)
(f) ‘p¡guk Üpfp kpnu“¡ kdÞk :- q¾$.âp¡. L$p¡X$-1973 “u L$gd : 160
dyS>b kdÞk L$pY$u“¡ L$p¡B ‘Z drlgp“¡ ‘p¡guk õV$¡i“¡ A’hp s¡“p Of
rkhpe AÞe L$p¡B S>ÁepA¡ bp¡gphu iL$pi¡ “l].
(3) r“h¡v$“ : S>¡ drlgp rhê$Ù“p (‘f“p) C.‘u.L$p.¡ , 1860 L$gd : 354,
354-A¡ ’u 354-X$u, 376, 376-A¡ ’u 376-B A“¡ 509 l¡W$m“p
Ny“p A’hp Ny“p“p âeÐ_“u s‘pkdp„ s¡“„y q¾$.âp¡. L$pX¡ $, 1973 “u L$gd :
161 dyS>b r“h¡v$“ g¡hp“y„ lp¡e sp¡ s¡ drlgp Adgv$pf A’hp AÞe
L$p¡B drlgp Adgv$pf¡ g¡hy„ (gMhy„) Å¡BA¡.
(4) d¡rS>õV²$¡qV$ kdn r“h¡v$“ g¡hX$phph“u Å¡NhpB q¾$.âp¡. L$p¡X$, 1973“u
L$gd : 164 dp„ R>¡. Ap L$gd“p M„X$ (‘) dp„ r“h¡v$“ g¡hp“u fus¡ v$ip®hu
R>¡. Ðepf¡ M„X$ (‘) (A¡) Dd¡fu“¡ “hu Å¡NhpB L$fhpdp„ Aphu R>¡ s¡ dyS>b.
B.‘u.L$p.¡ , L$gd : 354, 354-A¡ ’u 354-X$u, 376, 376-A¡ ’u
376-B A’hp 509 l¡W$m“p¡ L$p¡B bÞep¡ R>¡ s¡hy„ ‘p¡guk“p Ýep“‘f
Aph¡ Ðepf¡ sys® S>, S>¡“p ‘f Aphp¡ Ny“p¡ bÞep¡ lp¡e s¡“„y (cp¡N b““pf“y)„
d¡rS>õV²$V¡ $¡ L$gd : 164 (‘) “u fus¡ r“h¡v$“ g¡hy„ Å¡Bi¡.
A¡V$g¡ L¡$D‘f dyS>b“p Ny“p“p cp¡N b““pf“p L$.164 dyS>b“p
r“h¡v$“ g¡hX$phhp“p R>¡.
(‘) cp¡N b““pf“u sbubu s‘pk (L$gd : 364-A¡) : bmpÐL$pf A’hp
bmpÐL$pf“u L$p¡rii“p¡ Ny“p¡ v$pMg ’ep“p 24 L$gpL$dp„ cp¡N b““pf“u
k„drs’u sbubu s‘pk r“óZp„s X$pL¡ $V$f ‘pk¡ L$fphhp“y„ k|Qhhpdp„ Apìey R>¡.
cp¡N b““pf k„drs Ap‘hp knd “ lp¡e sp¡ s¡“p hsu k„drs Ap‘hp
knd lp¡e s¡hp L$p¡B“u k„drs g¡hu.
Ðepf¡ S> b“¡ R>¡. L$gd dyS>b“p L©$Ðep¡ cg¡ ‘yê$j rkhpe“u ìe[¼s ‘Z L$fu iL$su
lp¡e.
‘. The Protection of Children from Sexual Offences Act,2012
Åsue Ny“pAp¡’u bpmL$p¡“p fnZ bpbs, Ar^r“ed, 2012
bpmL$p¡ rhê$Ù“p Åsue Ny“pAp¡
(A) âh¡i Åsue lºdgp¡ A“¡ s¡“p dpV$¡“u rinp
POCSO Act, L$gd-3 âh¡i Åsue lºdgp¡ :
L$p¡B‘Z ìe[¼sA¡ “uQ¡“p k„Å¡Np¡dp„ âh¡i Åsue lºdgp¡ L$ep£ R>¡ s¡hy„ L$l¡hpdp„
Aphi¡.
(A¡) ‘p¡sp“y„ tgN A’hp L$pB ¡ ‘Z kudp ky^u L$pB¡ bpmL$“p ep¡r“dpN®,
dp¡Y$pdp„, d|ÓdpN®dp„ A’hp Nyv$pdp„ âh¡i L$fph¡ A’hp bpmL$ Üpfp
‘p¡sp“u kp’¡ A’hp AÞe L$pB ¡ ìe[¼s kp’¡ Aphy„ L$pB
¡ L©$Ðe L$fph¡;
A’hp
(bu) L$p¡B hõsy A’hp ifuf“p L$p¡B‘Z cpN“¡ L¡$ S>¡ tgN “’u s¡“¡
L$p¡B‘Z kudp ky^u bpmL$“u ep¡r“, d|ÓdpN® A’hp Nyv$pdp„ v$pMg
L$f¡ A’hp bpmL$ Üpfp ‘p¡sp“u kp’¡ A’hp AÞe L$pB ¡ ìe[¼s kp’¡
Aphy L$p¡B L©$Ðe L$fph¡; A’hp
(ku) L$pB¡ bpmL$“p ifuf“p L$pB¡ ‘Z A„N kp’¡ lõsq¾$ep (manipu lates)
L$f¡ L¡$ S>¡“p’u s¡ bpmL$“u ep¡r“, d|ÓdpN® A’hp Nyv$p A’hp
ifuf“p L$pB ¡ ‘Z cpNdp„ âh¡i L$fu iL¡$ A’hp bpmL$ Üpfp ‘p¡sp“u
kp’¡ A’hp AÞe L$p¡B ìe[¼s kp’¡ Aphy„ L$p¡B L©$Ðe L$fph¡;
A’hp
(X$u) bpmL$“p tgN, ep¡r“, Nyv$p A’hp d|ÓdpN® D‘f ‘p¡sp“y„ dp¡Y$y „ gNph¡
A’hp bpmL$“¡ A¡hu ìe[¼s kp’¡ L¡$ AÞe L$p¡B ìe[¼s kp’¡ Aphy„
L$fph¡.
POCSO Act, L$gd-4 âh¡i Åsue lºdgp dpV$¡“u rinp :
Å¡ L$pB
¡ ìe[¼s âh¡i Åsue lºdgp¡ L$f,¡ s¡“¡ b¡dp„’u L$pB ¡ ‘Z âL$pf“u kps
hj®’u Ap¡R>u “ lp¡e s¡hu ‘f„sy ApÆh“ L¡$v$ ky^u g„bphu iL$pe s¡hu L¡$v$“u rinp
L$fhpdp„ Aphi¡ A“¡ s¡ v$„X$“¡ ‘Z ‘pÓ ’i¡.
(bu) N„cuf âh¡i Åsue lºdgp¡ A“¡ s¡“u rinp.
POCSO Act, L$gd-5 N„cuf âh¡i Åsue lºdgp¡ :
(2) L$pB
¡ L$Þep“p qL$õkpdp„ s¡ Åsue lºdgp“p ‘qfZpd õhê$‘
Nc®hsu ’B Åe; A’hp
(3) bpmL$ L$p¡B Q¡‘u dp“hue fp¡N“p S>„sy A’hp AÞe
L$p¡B ‘Z Æh“¡ cedp„ d|L¡$ s¡hp fp¡Np¡ A’hp A¡hp¡ L$p¡B
Q¡‘ a¡gph¡ L¡$ S>¡“p’u bpmL$ ‘p¡sp“p r“erds L$pep£ L$fhp
dpV$¡ õ’peu L¡$ Aõ’peu fus¡ Aknd b“u Åe;
A’hp
(L¡$) S>¡ L$pB ¡ , bpmL$“u dp“rkL$ A“¡ ipfuqfL$ Akndsp“p¡ gpc gB
bpmL$ D‘f âh¡i Åsue lºdgp¡ L$f¡; A’hp
(A¡g) S>¡ L$p¡B, L$p¡B bpmL$ D‘f A¡L$’u h^y hMs A’hp hpf„hpf âh¡i
Åsue lºdgp¡ L$f¡;
A’hp
(A¡d) S>¡ L$p¡B 12 hj®’u “uQ¡“u Jdf“p bpmL$ D‘f âh¡i Åsue
lºdgp¡ L$f¡;
A’hp
(A¡“) S>¡ L$pB
¡ bpmL$“p¡ gp¡lu A’hp v$ÑL$ A’hp rhhpl A’hp NprX®$A“
Üpfp A’hp ‘pg“ ‘p¡jZ L$f“pf“p¡ k„b^„ L$fph“pf ìe[¼s A’hp
bpmL$“p dpspr‘sp“u kp’¡ k„b„^ ^fph“pf ìe[¼s bpmL$ D‘f
âh¡i Åsue lºdgp¡ L$f¡;
A’hp
(Ap¡) S>¡ L$p¡B bpmL$“¡ k¡hp âv$p“ L$fsu L$p¡B k„õ’p“p¡ dprgL$ A’hp
k„QpgL$ A’hp L$d®Qpfu hN®“p¡ ìe[¼s lp¡e A“¡ s¡ bpmL$ D‘f
âh¡i Åsue lºdgp¡ L$f¡;
A’hp
(‘u) S>¡ L$p¡B ìe[¼s L$p¡B bpmL$p¡“u L$p¡B V²$õV$ A’hp k„õ’p“p lp¡Øp“u
ê$A¡ s¡hu L$p¡B k„õ’p A’hp Of A’hp AÞe L$p¡B õ’m¡ bpmL$
D‘f âh¡i Åsue lºdgp¡ L$f¡; A’hp
(L$ey) S>¡ L$p¡B ìe[¼s ÅZsu lp¡e L¡$ bpmL$ Nc®^pfZ L$f¡g R>¡ s¡d
R>sp„ s¡hp bpmL$ D‘f s¡ âh¡i Åsue lºdgp¡ L$f¡; A’hp
(Apf) S>¡ L$pB¡ ìe[¼s L$pd ¡ u A’hp kp„âv$preL$ tlkp v$frdep“ L$pB¡ bpmL$
D‘f âh¡i Åsue lºdgp¡ L$f¡; A’hp
(A¡k) S>¡ L$p¡B ìe[¼s L$p¡du A’hp kp„âv$preL$ tlkp v$frdep“ L$p¡B
bpmL$ D‘f âh¡i Åsue lºdgp¡ L$f¡;
A’hp
(V$u) S>¡ L$p¡B ìe[¼s bpmL$ D‘f âh¡i Åsue lºdgp¡ L$f¡ A“¡ S>¡
ANpD Ap Ar^r“ed“¡ Ap^u“ L$pB¡ Ny“p¡ L$fhp dpV$¡ A’hp sÐkde¡
Adgdp„ lp¡e s¡hp AÞe L$pB¡ L$pev$p âdpZ¡ L$pB¡ kÅ“¡ ‘pÓ Åsue
Ny“p¡ L$fhp dpV$¡ v$p¡rjs W$f¡g lp¡e;
A’hp
(ey) S>¡ L$p¡B ìe[¼s bpmL$ D‘f âh¡i Åsue lºdgp¡ L$f¡ A“¡ bpmL$“¡
Ål¡fdp„ r“h®” L$f¡ A’hp “‚ L$fu“¡ s¡“y„ âv$i®“ L$f¡,
sp¡ s¡Z¡ N„cuf âh¡i Åsue lºdgp¡ L$ep£ R>¡ s¡hy„ L$l¡hpdp„ Aphi¡.
POCSO Act, L$gd-6 N„cuf âh¡i Åsue lºdgp dpV$¡“u kÅ :
Å¡ L$pB¡ N„cuf âh¡i Åsue lºdgp¡ L$fi¡ 10 hj®’u Ap¡R>u “l] s¡hu ‘f„sy ApÆh“
L¡$v$ ky^u g„bphu iL$pe s¡hu kMs L¡$v$“u kÅ L$fhpdp„ Aphi¡ A“¡ s¡ v$„X$“¡ ‘Z
‘pÓ ’i¡.
(ku) Åsue lºdgp¡ A“¡ s¡“p dpV$¡“u rinp.
POCSO Act, L$gd-7 Åsue lºdgp¡ :
S>¡ L$pB
¡ Åsue Bfpv$p’u bpmL$“u ep¡r“, tgN, Nyv$p A’hp õs“p¡“¡ õ‘i® L$f¡
A’hp bpmL$“¡ Aphu ìe[¼s A’hp AÞe L$pB ¡ ìe[¼s“u ep¡r“, tgN, Nyv$p, A’hp
õs““p¡ õ‘i® L$fph¡ A’hp Åsue Bfpv$p’u Aphy„ L$p¡B AÞe L©$Ðe L$f¡ L¡$ S>¡dp„ âh¡i
L$ep® rkhpe ipfuqfL$ k„‘L®$’u AX$‘gp L$f¡ sp¡ s¡“¡ Åsue lºdgp¡ L$ep£ R>¡ s¡d
L$l¡hpdp„ Aphi¡.
POCSO Act, L$gd-8 Åsue Ny“pAp¡ dpV$¡“u kÅ :
L$p¡B Åsue lºdgp¡ L$fi¡ s¡“¡ b¡dp„’u L$p¡B A¡L$ âL$pf“u 3 hj®’u Ap¡R>u “
lp¡e s¡hu ‘f„sy 5 hj® ky^u“u kÅ L$fhpdp„ Aphi¡ A“¡ s¡ v$„X$“¡ ‘Z ‘pÓ ’i¡.
(X$u) N„cuf (DN°) Åsue lºdgp¡ A“¡ s¡“u rinp.
POCSO Act, L$gd-9 N„cuf (DN°) Åsue lºdgp¡ :
(A¡) Å¡ L$p¡B ‘p¡guk Ar^L$pfu lp¡e A“¡ s¡Z¡ L$p¡B bpmL$ D‘f
(1) ‘p¡guk õV$i ¡ “ A’hp Aphp L$pB ¡ ‘qfkf“u n¡Ódep®v$p“u A„v$f L¡$
Äep„ s¡“u r“eyqL$s L$fhpdp„ Aph¡g lp¡e;
A’hp
A’hp
(Æ) S>¡ L$p¡B bpmL$ D‘f kpd|rlL$ Åsue lºdgp¡ L$f¡.
õ‘ôuL$fZ : Äep„; L$pB ¡ bpmL$ D‘f L$pB ¡ kd|l“p A¡L$ A’hp A¡L$’u h^y ìe[¼sAp¡
Üpfp s¡Ap¡“p kpdpÞe Bfpv$p“¡ ‘pf ‘pX$hp“p õhê$‘dp„ Åsue lºdgp¡ L$fhpdp„
Aph¡g lp¡e Ðep„ s¡hp âÐe¡L$ ìe[¼s Üpfp Ap M„X$ A“ykpf kpd|rlL$ Åsue
lºdgp¡ L$fg¡ R>¡ s¡hy„ dp“hpdp„ Aphi¡ A“¡ Aphu v$f¡L$ ìe[¼s s¡ L©$Ðe dpV$¡
A¡hu fus¡ S>hpbv$pf NZhpdp„ Aphi¡ L¡$ ÅZ¡ s¡ L©$Ðe s¡“p A¡L$gp Üpfp S>
L$fhpdp„ Aph¡g lp¡e; A’hp
(A¡Q) S>¡ L$p¡B ìe[¼s L$p¡B bpmL$ D‘f L$p¡B OpsL$ lr’epf, Np¡mubpf, Nfd
‘v$p’® A’hp dpfhp dpV$“ ¡ p„ L$pB
¡ ‘Z kp^““p¡ D‘ep¡N L$fu“¡ Åsue lºdgp¡
L$f;¡
A’hp
(ApB) S>¡ L$p¡B ìe[¼s L$p¡B bpmL$“¡ dlpìe’p A’hp ipfuqfL$ “yL$kp“ A“¡ BÅ
L$fu“¡ A’hp s¡“p/s¡Zu“p S>“¡ÞÖuep¡ (Nyáp„Np¡)“¡ BÅ L$fu“¡ Åsue lºdgp¡
L$f;¡
A’hp
(S>¡) S>¡ L$p¡B ìe[¼s L$p¡B bpmL$ D‘f Åsue lºdgp¡ L$f¡ L¡$ S>¡“p’u
(1) bpmL$ ipfuqfL$ ê$‘¡ Ai¼s ’B Åe A’hp bpmL$ d¡ÞV$g l¡ë’
Ar^r“ed, 1987“u L$gd-2 “p M„X$ (A¡g)dp„ r“v$®ô L$ep®
âdpZ¡ dp“rkL$ fus¡ fp¡Nu ’B Åe A’hp Aphu L$pB ¡ ‘Z âL$pf“u
BÅ L$f¡ S>¡“¡ gu^¡ bpmL$ õ’peu L¡$ Aõ’peu ê$‘¡ r“erds L$pd
L$pS> L$fhp dpV$¡ Aep¡Áe ’B Åe;
A’hp
(2) bpmL$ L$pB ¡ Q¡‘u dp“hue fp¡N“p S>„sy A’hp AÞe L$pB ¡ ‘Z Æh“¡
cedp„ d|L¡$ s¡hp fp¡Np¡ A’hp A¡hp¡ L$p¡B Q¡‘ a¡gph¡ L¡$ S>¡“p’u s¡
ipfuqfL$ fus¡ Aep¡Áe b“u Åe A’hp dp“rkL$ fus¡ rbdpf ’B
Åe L¡$ S>¡“p’u bpmL$ ‘p¡sp“p fp¡S>bfp¡S>“p L$pep£ L$fhp dpV$¡ õ’peu
L¡$ Aõ’peu sfuL¡$ Aknd b“u Åe;
A’hp
(L¡$) S>¡ L$p¡C, bpmL$“u dp“rkL$ A“¡ ipfuqfL$ Akndsp“p¡ gpc gB bpmL$
D‘f Åsue lºdgp¡ L$f¡;
A’hp
(A¡g) S>¡ L$p¡C, L$p¡C bpmL$ D‘f A¡L$’u h^y hMs A’hp hpf„hpf Åsue lºdgp¡
L$f;¡ A’hp
(A¡d) S>¡ L$p¡B 12 hj®’u “uQ¡“u Jdf“p bpmL$ D‘f Åsue lºdgp¡ L$f¡;
A’hp
(A¡“) S>¡ L$p¡B bpmL$“p¡ gp¡lu A’hp v$ÑL$ A’hp rhhpl A’hp NprX®$A“ Üpfp
A’hp ‘pg“‘p¡jZ L$f“pf“p¡ k„b„^ ^fph“pf ìe[¼s A’hp bpmL$“p
dpsp-r‘sp“u kp’¡ Of¡gy„ k„b„^dp„ lp¡e A’hp S>¡ bpmL$“u kp’¡ A¡L$ S>
Ofdp„ cpNuv$pfu’u f¡sp¡ lp¡e s¡ ìe[¼s bpmL$ D‘f Åsue lºdgp¡ L$f¡;
A’hp
(Ap¡) S>¡ L$p¡C bpmL$“¡ k¡hp âv$p“ L$fsu L$p¡C k„õ’p“p¡ dprgL$ A’hp k„QpgL$
A’hp L$d®Qpfu hN®“p¡ ìe[¼s lp¡e A“¡ s¡ bpmL$ D‘f Åsue lºdgp¡
L$f;¡
A’hp
(‘u) S>¡ L$p¡B ìe[¼s L$p¡B bpmL$p¡“u L$p¡B V²$õV$ A’hp k„õ’p“p lp¡Øp“u ê$A¡ s¡hu
L$p¡C k„õ’p A’hp Of A’hp AÞe L$p¡C õ’m¡ bpmL$ D‘f Åsue lºdgp¡
L$f;¡
A’hp
(L$e)y S>¡ L$p¡C ìe[¼s ÅZsu lp¡e L¡$ bpmL$ Nc® ^pfZ L$f¡g R>¡ s¡d R>sp„ s¡hp
bpmL$ D‘f s¡ Åsue lºdgp¡ L$f¡;
A’hp
(Apf) S>¡ L$p¡C ìe[¼s bpmL$ D‘f Åsue lºdgp¡ L$f¡ R>¡ A“¡ bpmL$“u lÐep
L$fhp“p¡ âeÐ_ L$f¡;
A’hp
(A¡k) S>¡ L$p¡B ìe[¼s L$p¡du A’hp kp„âv$preL$ tlkp v$frdep“ L$p¡B bpmL$ D‘f
Åsue lºdgp¡ L$f¡;
A’hp
(V$u) S>¡ L$pB¡ ìe[¼s bpmL$ D‘f Åsue lºdgp¡ L$f¡ A“¡ S>¡ ANpD Ap Ar^r“ed“¡
A^u“ L$p¡B Ny“p¡ L$fhp dpV$¡ A’hp sÐkde¡ Adgdp„ lp¡e s¡hp AÞe L$p¡B
L$pev$p âdpZ¡ L$p¡B kÅ“¡ ‘pÓ Åsue Ny“p¡ L$fhp dpV$¡ v$p¡rjs W$f¡g lp¡e;
A’hp
(ey) S>¡ L$pC¡ ìe[¼s bpmL$ D‘f Åsue lºdgp¡ L$f¡ A“¡ bpmL$“¡ Ål¡fdp„ r“h®”
L$f¡ A’hp “‚ L$fu“¡ s¡“y„ âv$i®“ L$f¡,
sp¡ s¡Z¡ N„cuf Åsue lºdgp¡ L$ep£ R>¡ s¡hy„ L$l¡hpdp„ Aphi¡.
POCSO Act, L$gd-10 N„cuf Åsue lºdgp dpV$¡“u rinp :
S>¡ L$p¡C N„cuf Åsue lºdgp¡ L$fi¡ s¡“¡ 5 hj®’u Ap¡R>u “ lp¡e s¡hu ‘f„sy, 7 hj®
ky^u g„bphu iL$pe s¡hu b„“¡dp„’u L$p¡B‘Z âL$pf“u kÅ L$fhpdp„ Aphi¡, A“¡ s¡
v$„X$“¡ ‘Z ‘pÓ ’i¡.
(C) Åsue kspdZu A“¡ s¡“u rinp
POCSO Act, L$gd-11 Åsue kspdZu A“¡ s¡“u rinp :
L$pC
¡ ‘Z ìe[¼s, L$pC ¡ bpmL$ D‘f Åsue kspdZu L$f¡ R>¡ s¡h„y L$lh¡ pdp„ Aphi¡ Äepf¡
s¡hu ìe[¼s Åsue Bfpv$p’u
(1) L$pC ¡ iåv$p“¡ „y DÃQpfZ L$f¡ A’hp L$pC
¡ AhpS> L$f¡ A’hp L$pC ¡ lphcph L$f¡
L¡$ L$pC
¡ hõsy L¡$ ifuf“p L$p¡C‘Z A„N“y„ Bfpv$p‘|h®L$ âv$i®“ L$f¡, L¡$ S>¡’u
bpmL$ s¡hy„ DÃQpfZ L¡$ AhpS> kp„cmu iL¡$ A’hp A¡hp¡ lphcph L¡$ hõsy
L¡$ ifuf“p¡ cpN Å¡B iL¡$; A’hp
(2) L$pC ¡ bpmL$“¡ s¡“p ifuf A’hp s¡“p ifuf“p L$pC ¡ A„N“¡ âv$i“ ® L$fphX$ph¡,
S>¡’u s¡“¡ s¡hu ìe[¼s A’hp L$p¡C AÞe ìe[¼s Üpfp Å¡hpdp Aph¡;
A’hp
(3) L$pdyL$ Bfpv$pAp¡ dpV$¡ L$p¡B âkpf A’hp duqX$ep“p L$p¡C‘Z õhê$‘dp„ L$p¡C
bpmL$“¡ L$p¡C hõsy v$¡MpX¡$;
A’hp
(4) L$p¡C bpmL$“¡ ku^u fus¡ A’hp Bg¡L$V²$p¡r“L$, Ap„L$X$pL$ue A’hp AÞe L$p¡C
kp^“p¡ Üpfp hpf„hpf A’hp kss ‘uR>p¡ L$f¡ A’hp Sy>A¡ A’hp k„‘L®$ L$f¡;
A’hp
(5) bpmL$“p ifuf L$p¡B cpN A’hp Åsue L©$Ðep¡dp„ bpmL$ kpd¡g lp¡hp“y„
Bg¡L$V²$p¡r“L$, qaëd A’hp Ap„L$X$pL$ue A’hp AÞe L$pB ¡ ‘Ùrs L¡$, dpÝed
Üpfp bpmL$“p hpõsrhL$ A’hp b“phV$u rQÓp¡“¡ duqX$ep“p L$pC¡ ‘Z õh~‘dp„
D‘ep¡N L$fhp“u ^dL$u Ap‘¡; A’hp
(6) Aígug L$pdyL$ âep¡S>“p¡ dpV$¡ L$p¡C bpmL$“¡ L$p¡C âgp¡c“ Ap‘¡, A’hp
s¡ dpV$¡ D‘lpfp¡ Ap‘¡.
õ‘ôuL$fZ : L$p¡C‘Z âñ L¡$ S>¡dp„ Åsue Bfpv$p¡ k„L$mpe¡g lp¡e s¡ lL$uL$s
A„N¡“p¡ âñ fl¡i¡.
POCSO Act, L$gd-11 Åsue ksdZu dpV$¡“u kÅ :
S>¡ L$p¡C bpmL$ D‘f Åsue kspdZu L$fi¡, s¡“¡ 3 hj® ky^u“u b¡dp„’u L$p¡B‘Z
âL$pf“u L¡$v$“u rinp L$fhpdp„ Aphi¡ A“¡ s¡ v$„X$“¡ ‘Z ‘pÓ ’i¡.
Aïgug kprlÐe“p l¡syAp¡ dpV$¡ bpmL$“p¡ D‘ep¡N A“¡ s¡“u rinp.
POCSO Act, L$gd-13. Aïgug kprlÐe“p l¡syAp¡ dpV$¡ bpmL$p¡“p¡ D‘ep¡N :
S>¡ L$pC
¡ L$pC
¡ bpmL$“p¡ duqX$ep“p (L¡$ S>¡dp„ V$r¡ grhT“ Q¡“gp¡ A’hp BÞV$f“¡V$
A’hp AÞe L$p¡C‘Z Bg¡L$V²$p¡r“L$ õhê$‘ A’hp R>‘pe¡gp õhê$‘ Üpfp âkpqfs
L$pe®¾$d A’hp Ål¡fps ‘R>u cg¡ Aphp L$pe®¾$d A’hp Ål¡fps“p¡ l¡sy ìe[¼sNs
D‘ep¡N A’hp h¡QpZ dpV$¡ lp¡e, dpV$¡ D‘ep¡N L$f¡ L¡$ S>¡dp„ “uQ¡“u bpbsp¡“p¡ kdph¡i
’pe R>¡.
(L$) L$p¡C bpmL$“p S>“¡[ÞÖep¡ (Nyáp„Np¡)“¡ v$ip®hhy„;
(M) L$pC ¡ bpmL$“p¡ hpõsrhL$ A’hp “L$gu Åsue L$pep£dp„ (âh¡i kp’¡
L¡$ âh¡i hNf) D‘ep¡N L$fhp¡;
(N) L$pC ¡ bpmL$“¡ Aip¡c“ue A’hp Aïgugsp‘|hL® $ v$ip®hhp¡; s¡ L$pC ¡
bpmL$“p Aïgug âep¡S>“p¡ dpV$¡ D‘ep¡N L$fphhp“p Ny“p dpV$¡
v$p¡rjs NZpi¡.
õ‘ôuL$fZ : Ap Ar^r“ed“p âep¡S>“p¡ dpV$¡ L$pB ¡ bpbmL$“p¡ D‘ep¡N A¡ iåv$pd ¡ p„
Aïgug kpdN°u“¡ s¥epf L$fhp, DБpv$“ L$fhp, âõsys L$fhp, âkpfZ L$fhp, âL$pris
L$fhp, ApNm h^pfhp dpV$¡ dv$v$ L$fhp A“¡ rhsfZ L$fhp dpV$,¡ R>p‘¡gp, Bg¡L$V$² pr¡ “L$,
L$p¡çàeyV$f A’hp L$p¡B AÞe V$¡L$r“L$“p L$p¡C‘Z dpÝed’u L$p¡C bpmL$“¡ kp„L$mhp
(BÞhp¡ëh L$fhp)“p¡ kdph¡i ’pe R>¡.
POCSO Act, L$gd-14. Aïgug kprlÐe“p l¡syAp¡ dpV$¡ bpmL$“p¡ D‘ep¡N
L$fhp dpV$¡ rinp :
(1) S>¡ L$p¡B Aïgug âep¡S>“p¡ dpV$¡ L$p¡B bpmL$ A’hp bpmL$p¡“p¡ D‘ep¡N
L$f¡, s¡“¡ b„“¡dp„’u L$p¡B A¡L$ âL$pf“u 5 hj® ky^u“u L¡$v$“u rinp L$fhpdp„
Aphi¡ A“¡ s¡ v$„X$“¡ ‘Z ‘pÓ ’i¡, s’p buÅ L¡$ A“yNpdu fus¡ v$p¡rjs
W$f¡, s¡“¡ b¡dp„’u L$p¡C A¡L$ âL$pf“u 7 hj® ky^u“u L¡$v$“u rinp L$fhpdp„
Aphi¡ A“¡ s¡ v$„X$“¡ ‘Z ‘pÓ ’i¡.
(2) Å¡ Aïgug âep¡S>“p¡ dpV$¡ bpmL$“p¡ D‘ep¡N L$f“pf ìe[¼s L$gd-3dp„
r“rv$®ô L$f¡g L$p¡B A‘fp^“¡, Aïgug L$pep£dp„ âÐenê$‘¡ cpN gB“¡ L$fi¡
L¡$ S>¡“p¡ Bfpv$p¡ s¡Ap¡“¡ lgL$p v$¡MpX$hp“p¡, Å¡f S>bfv$õsu A’hp ^dL$u
A’hp bv$“nu“p Cfpv$p’u L$fhpdp„ Aphu lp¡e, sp¡ s¡“¡ 6 dpk ky^u“u
L¡$v$“u A’hp v$„X$“u A’hp s¡ b„“¡ rinp L$fhpdp„ Aphi¡.
(2) Äepf¡ L$p¡C bpmL$ Üpfp Aphu Mp¡V$u aqfepv$ L$fhpdp„ Aph¡g lp¡e, A’hp
Aphu Mp¡V$u dprlsu Ap‘hpdp„ Aph¡g lp¡e, sp¡ s¡hp¡ bpmL$ L$pC ¡ rinp“¡ ‘pÓ
fl¡i¡ “l].
(3) S>¡ L$p¡C ìe[¼s, ‘p¡s¡ bpmL$ “ lp¡e A“¡ ‘p¡s¡ Mp¡Vy$„ R>¡ s¡hy„ ÅZsp lp¡hp
R>sp„, L$pC¡ bpmL$“u rhê$Ù Mp¡V$u aqfepv$ L$f,¡ A’hp Mp¡V$u dprlsu Ap‘¡, L¡$
S>¡’u bpmL$ Ap Ar^r“ed AÞhe¡“p L$pC ¡ ‘Z Ny“p dpV$¡ ‘uqX$s b“u Åe,
sp¡ s¡“¡ 1 hj® ky^u g„bphu iL$pe s¡hu L¡$v$“u A’hp v$X„ $“u A’hp s¡ b„“¡
rinp L$fhpdp„ Aphi¡.
POCSO Act, L$gd-23. duqX$ep A„N¡“u âq¾$ep :
(1) L$pC ¡ ‘Z ìe[¼s, L$pC ¡ ‘Z âL$pf“p duqX$ep A’hp õVy$qX$ep¡ A’hp ap¡V$pN ¡ p° qaL$
k„b^„ u kyrh^pAp¡ Üpfp L$pC ¡ ‘Z fus¡ k„‘Z | ® A“¡ Ar^L©$s dprlsu hNf L$pC ¡
bpmL$ k„b^„ u L$p¡C Aphp¡ Al¡hpg L$fi¡ “l], A’hp s¡“p D‘f Aphu L$p¡C
V$uL$p-V$uà‘Zu L$fi¡ “l], L¡$ S>¡’u s¡“u Apbê$dp„ OV$pX$p¡ A’hp s¡“u Nyásp“p¡
c„N ’pe s¡d lp¡e.
(2) L$p¡C‘Z duqX$epdp„ L$p¡B qf‘p¡V$®, bpmL$“u Ap¡mMpZ“¡ L¡$ S>¡’u s¡ bpmL$“y„
“pd, kf“pdy,„ ap¡V$pr¡ QÓ, L$pV¥ $y r„ bL$ rhNsp¡, rhÛpge, AX$pi ¡ -‘X$pi ¡ A’hp
L$p¡C‘Z Aphu AÞe rhriôspAp¡ lp¡e, L¡$ S>¡’u bpmL$“u Ap¡mMpZ õ‘ô
’su lp¡e, s¡hy„ Ål¡f L$fi¡ “l].
‘f„sy, A¡hu Å¡NhpB L$fhpdp„ Aph¡g R>¡ L¡$, Ap Ar^r“ed AÞhe¡ L¡$k
Qgphhp“u kÑp ^fphsu õ‘¡rieg L$p¡V$®“p¡ Arcâpe A¡hp¡ lp¡e L¡$, Aphu
dprlsu õ‘ô L$fhu bpmL$“p rlsdp„ R>¡, sp¡ s¡hp L$pfZp¡“u g¡rMsdp„ “p¢^
L$fu“¡ Aphu ‘fhp“Nu Ap‘u iL$i¡.
(3) duqX$ep“p A’hp õVy$qX$ep¡ A’hp ap¡V$p¡N°pqaL$ kyrh^pAp¡ ^fph“pf âL$piL$
A’hp s¡“p dprgL$ s¡“p L$dQ ® pfu“p L©$Ðe L¡$ L$pe®gp¡‘ dpV$¡ keyL„ $s fus¡ A’hp
õhs„Ó fus¡ s¡ ‘p¡s¡ S>hpbv$pf fl¡i¡.
(4) S>¡ L$pC¡ ìe[¼s, ‘¡V$p-L$gd(1) A’hp ‘¡V$p-L$gd(2) l¡W$m“u Å¡NhpCAp¡“„y
D‰„O“ L$f¡ s¡“¡, 6 dpk L$fsp„ Ap¡R>u “ lp¡e s¡hu A“¡ 12 dpk ky^u
g„bphu iL$pe s¡hu L¡$v$“u A’hp v$„X$“u A’hp s¡ b„“¡ rinp“¡ ‘pÓ ’i¡.
sbubu D‘Qpf“p qL$õkpdp„, Ðepf¡ gpNy ‘X$i¡ “l] Äepf¡ Aphu sbubu s‘pk
A’hp sbubu D‘Qpf s¡“p dpspr‘sp A’hp k„fnL$“u k„drs’u L$fhpdp„ Aphsu
lp¡e.
POCSO Act, L$gd-42. h¥L$[ë‘L$ rinp :
Äepf¡ L$p¡C L©$Ðe A’hp L$pe®gp¡‘ Ap Ar^r“ed A“¡ B[ÞX$e“ ‘u“g L$p¡X$
1860“u L$gdp¡ : 166(A¡), 354(A¡), 354(bu), 354(ku), 354(X$u),
370,370(A¡), 375, 376, 376(A¡), 376(ku), 376(X$u), 376
(C) A’hp L$gd-509 l¡W$m rinp“¡ ‘pÓ b“sy„ lp¡e, Ðepf¡ S>¡ s¡ kde¡ Adgdp„
lp¡e s¡hp L$p¡B L$pev$pdp„ Nd¡ s¡ kdprhô lp¡e s¡d R>sp„, v$p¡rjs W$fph¡g Ny“¡Npf
Ap Ar^r“ed l¡W$m A’hp ApB.‘u.ku. l¡W$m s¡ Ny“p dpV$¡ W$fphhpdp„ Aph¡g
rinpdp„’u S>¡ rinp h^y lp¡e s¡hu rinp“¡ ‘pÓ ’i¡.
L$gd : 30 dyS>b Ap L$pev$p l¡W$m“p L¡$kp¡“¡ q¾$du“g âp¡kuS>f L$p¡X$,
1973................ R>¡. s¡d R>sp„ L¡$V$gpL$ rhi¡j âh^p“p¡ R>¡ S>¡d L¡$;
L$gd : 28 AÞhe¡ Ap L$pev$p l¡W$m“p L¡$kp¡ Qgphhp dpV$¡ Mpk Av$pgsp¡
(X¡$Tu‚¡V$X¡ $ k¡iÞk L$pV¡ $p)£ õ’p‘hpdp„ Aphu R>¡. s¡dS> L$gd : 32 dyS>b
Aphu Mpk Av$pgsp¡dp„ L¡$kp¡ Qgphhp dpV$¡ Mpk kfL$pfu hL$ugp¡ r“dhpdp„
Apìep R>¡. L$gd : 32 dp„ Child friendly bpm rlsL$pfu fus¡ Av$pgsu L$pe®hplu
L$fhp“p Apv$¡ip¡ Apàep R>¡. L$gd : 29 dyS>b Ap L$pev$p“u L$gd : 3, 5, 7 A“¡
9 l¡W$m“p Ny“p A’hp s¡hp Ny“p“y„ v$yíâ¡fZ A’hp âeÐ_“p L¡$kp¡ Qgphsu hMs¡
Apfp¡‘’u rhê$Ù“y„ ‘|fhpf “ ’pe Ðep„ ky^u Apfp¡‘u“¡ r“v$pj £ “l] ‘f„sy v$pj
¡ u dp“u“¡
Qpghp“y„ fl¡i¡. L$gd : 30 dp„ Ny“¡Npf“p Ny“pCs dp“k rhê$Ù“y„ ‘yfhpf “ L$f¡
Ðep„ ky^u dp“u g¡hpdp„ Aphi¡. L$gd : 38 dyS>b bpmL$“u Sy>bp“u g¡su hMs¡
v$c
y pjuep A’hp r“óZp„s“u dv$v$ g¡hp“p¡ âph^p“ R>¡. L$gd : 43 dp„ Ap L$pev$p“p¡
âQpf L$fhp, L$gd : 44 dp„ Ap L$pev$p“p Adg dpV$¡ v$¡Mf¡M fpMhp bpbs A“¡
L$gd : 45 dp„ r“edp¡ OX$hp bpbs âph^p“p¡ R>¡. L$gd : 42 A“¡ 42-A¡ s‘pk
L$f“pf¡ ÅZhu Mpk S>~fu R>¡. S>¡ “uQ¡ âdpZ¡ R>¡.
POCSO Act, 2012 A„N¡ khp£ÃQ Av$pgs“u dpN®v$i®“ k|Q“pAp¡ (Direc-
tives) :
A¡X$hp¡L¡$V$ Apg¡M Apgp¡L$ îuhpõsh“u PLI (1 d¡, 2018)
(1) POCSO Act, 2012 l¡W$m“p L¡$kp¡“u V²$peg A“¡ r“L$pg Ap L$pev$p“u
Å¡NhpBAp¡ dyS>b S> ’pe s¡“u lpBL$p¡V$p£ Mpsfu L$fi¡. (s‘pk b¡ dpkdp„