Chuong HI CHIEU SANG DIEN CHO NHA 6 VA CONG TRINH XAY DUNG CONG CONG §3.1. TINH TOAN CHIEU SANG 1. Khai niém vé anh sang Anh sdng la 1 dang nang long cé tinh chat s6ng, nhig anh séng ta trong thdy duoc c6 bude séng tit 380 dé 780 nanomét (nm) (Inm = 10° mét). Cac dnh sang don sic khéc nhau c6 bude séng A khéc nhau: anh sing mau vang cé 2 = 555nm, 4nh sang mau tim c6 2 = 380am, anh séng mau dé cé 2 = 780nm. Téng hop cae anh séng don sic ta dugc 4nh sng ban ngay. Dé dac trumg cho anh sdng ngudi ta ding 4 dai lung co ban: d6 16 tuong 46% v),, quang thong F, cudng do s4ng I va 46 roi E. DO 165 tuong déi vs, chi mite dO cam gidc 6i voi mau sic Anh séng cia mat con ngudi. Mat ngudi cam gidc tét nhat déi véi 4nh sing mau vang. Do 46 46 nhay cia mat con ngudi déi véi dnh sdng mau vang duge lay lam don vj do 16 tuong ddi (va, = 1), cn vy d6i v6i 4nh s4ng don sac khdc sé nhé hon 1. Quang thong F chi tac dung cha anh sng déi v6i mat con ngudi, nd 1a tich cia do 16. tuong d6i v), va cong sudt cia énh sing p. Fe=pv, Don vj cla quang thong J Jumen (Im), né Ia quang thong cia mot nguén sang don sic c6 Vv, = 1 va p = 1/683W. Ti d6 néu p tinh biing W ta c6: F =683pv, fm Cudng d6 sang I 14 mat dO géc cia quang thong. Gia thiet mét nguén sang S nhu hinh 3-1. Ta cé cutmg dé sing I theo phuong SM 1a Iss a Trong dé: a -'g6c khong gian (gdc khéi) (Sr); F - quang thong trong géc kh6i a. (/m). 84Don vi cha cudng d6 sdng 1A Candéla (cd), cdn don vj cha géc khéi 1a stéradian (Sr). Stéradian 1 géc kh6i chin mot mat phing c6 dién tich Im? tren mot mat cu ban kinh 1m cé tam Ia dinh cia géc. im Ted = 7 <= 0,995 nén que tf D6 roi E 1a mat do quang thong tren mat duge chiéu sing F Bes Trong dé: S - dién tich mat dugc chiéu sdng (m?); F - quang thong trén mat S (/m). Don vi cia dé roi 1a lux (ix) ix => im? 2. Den dién Dén dign bao gém nguén séng dién va chup dén - Nguén sing dién I nhimg phén tir bién déi dién nang thank quang nang v6i hiéu suat cao. Trong thyc té ta thudng gap 2 loai nguén sang dién co ban Ja dén nung séng va din huynh quang. Dén nung séng (hinh 3-2) la | béng thuy tinh gin tren 1 dé den, Trong béng chtta khi tro (acg6ng) hoac chan khong. BO phan co ban cita dén 1a day t6c lam bing vonfram cé dién wré1én va nhiét d6 néng chay 1én. Khi dong dién di trong day téc nay, day téc sé bj dét néng dén gén 3000° va phat ra 4nh s4ng. Con dén hujnh quang (hinh 3-3) 14 1 Sng thug tinh duoc nit hét khong khf, chi chita m6t it khf tro va vai det thuy ngan. Hinh 3-2 Mat trong cla éng cé phi 1 l6p huynh quang, con 2 dau cla 6ng c6 2 a ae day téc lam bang vonfram. Trén cdc day t6c nay dugc phi 1 \6p Oxit ding Hinh 3-3 dé phat xa dién tir dé hon. Khi dong dién di qua céc day t6c, cdc day t6c sé bi dét néng va phat xa dién vit, déng théi xung quanh day téc néng lén am thuy ngan trong bong béc hoi. Tat cd diéu dé tao diéu kign tét dé phéng dién qua dén. Khi dién 4p gitta 2 dau dén dis lon sé xudt hien phéng dien qua dén, Trong qué trinh phéng dign khi tro va hoi thuy ngan sé bi ing hod 85va phat ra bic xa tir ngoai. Bic xa tit ngoai dap vao lép huynh quang & mat trong cia Ong va 1am lép huynh quang nay phat sang. Cac thong sé d3c tring cho ngudn sdng dién la cng suat dinh mic P,,,; dién 4p dinh mic U,,,, quang thong dinh miic Fy,,, nang hi¢u phét quang 7 va tudi tho cita dn, Nang hiéu phét quang cia dén [A ti s6 gitta quang thong F dén phét ra (Im) va cong sudt tiéu thu P cita dén (W). FE Pp Dién 4p dinh miic Uy, cia dén [a dién 4p tinh todn cia dén khi thiét ké ché tao, cdn Pomp Va Fan 18 cOng suat tiéu tha vi quang théng phat ra cita dén khi dién 4p dat vao din bing Ug, Tuéi tho cia dn 1a thdi gian chiéu séng tinh theo gid cita dén ké ti khi bit dau chiéu sang dén khi dén héng (kh6ng ké thdi gian tét den). So voi dén huynh quang den nung s4ng cé nhugc digm Ja nang higu phét quang thap (tir 7 + 22 Im/W), tudi tho cha dén nhd (1000 gid) va rat nhay cém v6i sy thay adi dién dp. Mac dau cé cdc nhuge diém nay cfc dén nung séng vin dugc ding phé bién do cau tao don gian, gid ré va he 86 cong suat cao cia né (cose = 1), n= Tuy nhién hién nay ngudi ta ding rong rai cdc dén huynh quang do nhimg uu diém néi bat cia né nhw ning hiéu phét quang cao (tir 80 + 100 Im/W) va tudi tho 1én (tir 3000 + 12000 gid). Do dé khi tiéu thu cing mot cong suat dién, dén huynh quang cho phép nang cao d6 roi E tir 2 dén 4 lén so voi dén nung sing. - Chup dén ding dé huéng quang thong cila nguén sing theo mét phuong nhat dinh, giam dd chéi cla nguén sng va bio vé nguén séng khdi nhing va cham co khi, 4m ust, bui bam mua gid. Chup dén cing ding lam tang vé dep ca den. Mite dO chdng lod mat cia nguén sdng dugc xdc dinh theo géc bao vé cia dén. ray Se \ Hinh 3-4 Hinh 3-5 Géc bao vé cia dén 1a géc gitta dung thing ngang di qua day téc cila dén va dutng thang néi mot dau day t6c cita béng dén vi mép dudi déi dién ciia chup dén (hinh 3-4). Tuy theo téc dung bao vé déi voi mdi trudng xung quanh c4c dén duge chia [am 6 Ioai: 86