1

Η εξέλιξη της "∆ηµοκρατίας" επί ΣΥΡΙΖΑ σε (προφητική)

ανάλυση/περιγραφή του Ν. Κοτζιά.

Αποφάσισα να ξαναδιαβάσω το βιβλίο του Ν. Κοτζιά "Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ

ΣΩΤΗΡΙΑΣ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗΝ ΤΡΟΪΚΑ" που έγραψε το 2012 και
αναφέρονταν στις µνηµονιακές κυβερνήσεις που είχαν προηγηθεί. Το
ενδιαφέρον µου εστιαζότανε στο ζήτηµα της δηµοκρατίας.
Γρήγορα συνειδητοποίησα ότι (προφητικά) ανέλυε και περιέγραφε
την εξέλιξη της "δηµοκρατίας" επί κυβερνήσεων ΣΥΡΙΖΑ (όπου συµµετείχε
σαν υπουργός).

Γράφει ο Ν. Κοτζιάς:
"Στην αντιπροσωπευτική δηµοκρατία οι αποφάσεις πρέπει να λαµβάνονται στη Βουλή
και να εφαρµόζονται απ την Εκτελεστική Επιτροπή, δηλαδή την Κυβέρνηση...
... Στην πραγµατικότητα είναι η πλειοψηφία της Βουλής που καλείται να στηρίξει και να
επικυρώσει τις αποφάσεις της κυβέρνησης...
... Η Κυβέρνηση σαν Υπουργικό Συµβούλιο, όλο και περισσότερο καλείται να
επικυρώσει αποφάσεις που έχουν ληφθεί αλλού. Αυτό συνέβη µε το µνηµόνιο και την
Τρόϊκα...
...Το Υπουργικό Συµβούλιο δεν συνεδριάζει µε όλους τους κανόνες της δηµοκρατίας...
...Το φαινόµενο του βοναπαρτισµού: Ο Γ. Παπανδρέου σαν Πρωθυπουργός,
συµπεριφερόταν σαν να βρίσκεται σε θεϊκή αποστολή. Σαν η πολιτική που εφάρµοζε να
ήταν ένα είδος "πεφωτισµένης" πολιτικής, που προκύπτει όχι απ το δηµόσιο διάλογο,
ούτε απ τη διαβούλευση στη Βουλή και το κόµµα, αλλά από θεία επιφοίτηση...
...Ο Πρωθυπουργός δεν είναι ο πρώτος τη τάξει υπουργός, αλλά ένας ξεχωριστός θεσµός.
Το ελληνικό ΥΣ (Υπουργικό Συµβούλιο) δεν συνεδριάζει σαν συλλογικό όργανο µε
αυτοτελή ευθύνη, στο οποίο όλα τα µέλη έχουν ίσα δικαιώµατα. Γι αυτό δεν γίνονται
ψηφοφορίες στο ΥΣ, ενώ δεν υπάρχει περίπτωση να µειοψηφήσει ο Πρωθυπουργός...
... Στην περίοδο της κρίσης ενισχύεται η ήδη υπάρχουσα τάση να λειτουργεί ο
πρωθυπουργός απέναντι στο κόµµα και την κοινοβουλευτική οµάδα όχι σαν πρώτο τη
τάξει στέλεχος, αλλά σαν µονάρχης που απαιτεί στήριξη των επιλογών του που
αποφασίζει σαν "πεφωτισµένος" δεσπότης τι είναι καλό για τον ίδιο, τους "ακολούθους
του" (κόµµα και βουλευτές κόµµατος) καθώς και το κράτος...
... Σ αυτές του τις αποφάσεις συµβουλεύεται τον "καρδινάλιο-καγκελάριο" του ή ακόµα
ένα κλειστό κύκλο συµβούλων της Αυλής του...
...Η Προεδροποίηση του Πρωθυπουργού είναι µια τάση που έχει καταγραφεί διεθνώς και
τη συναντάµε ιδιαίτερα στην Ελλάδα της εποχής του Μνηµονίου...
... Ο Πρωθυπουργός µετατράπηκε από πρώτος ανάµεσα σε ίσους, σε πρώτος και µόνος...
...Η τάση είναι τα θέµατα να συζητούνται και οι αποφάσεις να λαµβάνονται όχι από τα
δηµόσια ορατά Σώµατα που εκλέγει και ελέγχει η κοινωνία, αλλά απ τα µη ορατά. Απ τις
συλλογικές αποφάσεις στις µη συλλογικές...
 2

...Οι περισσότερες αποφάσεις λαµβάνονται µε τη µορφή δυαδικής σχέσης ανάµεσα στον

ίδιο τον Πρωθυπουργό και τον κάθε φορά αρµόδιο Υπουργό...
...Μέσω αυτής της σχέσης ο Πρωθυπουργός καταργεί ουσιαστικές λειτουργίες
συλλογικότητας, ελέγχου και απόφασης, χάραξης πολιτικής γραµµής του ΥΣ και
ποδηγετεί το Κοινοβούλιο. Με αυτό τον τρόπο δυναµώνει τον δικό του ρόλο, καθώς και
του άµεσου περιβάλλοντός του...
...Αυτός ο τρόπο λειτουργίας επιτρέπει στους Υπουργούς να διασφαλίσουν µια
φεουδαρχική σχέση µε το αντικείµενο του υπουργείου τους και να µην χρειάζονται τη
σύµφωνη γνώµη των άλλων υπουργών για ν ακολουθήσουν τη µια ή την άλλη πολιτική...
...Έτσι ο Πρωθυπουργός µετατρέπεται από πρώτος Υπουργός σε Πρόεδρο της
Κυβέρνησης και χειρίζεται και λύνει τα θέµατα έξω απ τη συλλογικότητα του ΥΣ και της
Βουλής. Άρα του επιτρέπεται ν αναπτύσσει µια συνολική προσωπική στρατηγική...
...Το δυαδικό σύστηµα µπορεί να διευκολύνει την επιτάχυνση στην λήψη αποφάσεων,
όµως απ την άλλη αυξάνει το ανεξέλεγκτο των κορυφαίων Υπουργών και αφήνει µεγάλο
πεδίο ανάπτυξης πελατειακών σχέσεων και διαφθοράς. Το υπουργείο µετατρέπεται σε
φέουδο του Υπουργού που δεν αφορά τους άλλους Υπουργούς...
...Η Προεδροποίηση του Πρωθυπουργού (το να καλεί δηλ το ΥΣ και το Κοινοβούλιο να
πειθαρχήσουν σε αποφάσεις που έχουν ληφθεί εκτός αυτών των οργάνων) µετατρέπει τη
Βουλή από όργανο διαβούλευσης, επιλογής και απόφασης, σε θεσµό απλής και
αναγκαστικής επικύρωσης αποφάσεων που έχουν ληφθεί από εξωκοινοβουλευτικούς
θεσµούς..."

Χαρακτηριστικά παραδείγµατα που αποσαφηνίζουν τη

"δηµοκρατική" νοοτροπία των κυβερνήσεων του ΣΥΡΙΖΑ και του
"ταλαντούχου" Πρωθυπουργού και ξεκαθαρίζουν το νόηµα των παραπάνω,
είναι:
1. Οι διαδικασίες του ∆ηµοψηφίσµατος του Ιούλη του 2015, όπου το
"ΟΧΙ" µετατράπηκε σε "ΝΑΙ" µέσω αντιδηµοκρατικών και
αντισυνταγµατικών µεθοδεύσεων (οι δυνάµεις του "ΝΑΙ" που συµµετείχαν
στο πραξικόπηµα, σαρκάζουν δηµόσια το ΣΥΡΙΖΑ για τη µεταστροφή του,
αφού είναι σίγουροι ότι δεν υπάρχει ανεξάρτητη δικαιοσύνη για να τους
µαζέψει όλους µέσα, για κατακρεούργηση του Συντάγµατος και οι
σαρκαζόµενοι παραµένουν µουγκοί, ενώ οι προηγούµενοι µνηµονιακοί κάτι
απαντούσαν όταν τους κατηγορούσαν για παραβίαση του Συντάγµατος,
όπως: Γ. Παπανδρέου: "Του Συντάγµατος προηγείται η "λογική" [σ.σ. : ποια
λογική; Η δική του; Της Τρόϊκας;]. "∆εν είναι προφανές για ποιο λόγο το
δικό µας Σύνταγµα θα µπορούσε να εµποδίσει κάτι πολύ λογικό το οποίο
ισχύει σε πολλές άλλες χώρες" (4.7.2010). Συνοδευόταν βέβαια από τον
δεξιό ψάλτη: Κων. Μητσοτάκης: "...διότι πάνω απ το Σύνταγµα υπάρχει η
"σωτηρία του τόπου", ο οποίος είναι ο υπέρτατος νόµος, µην το ξεχνάτε"
(30.1.2010).
 3

[σ.σ. Φυσικά στο όνοµα "λογικών" προφάσεων καταργήθηκε η δηµοκρατία

επανειληµµένα στη χώρα µας. Αυτές οι απόψεις δικαιώνουν απόλυτα και τη
µεταξική και την απριλιανή δικτατορία].
2. Οι διαδικασίες ψήφισης του ΣΥΡΙΖΑϊκού Μνηµονίου και όσα
ακολούθησαν.
Και ο Ν. Κοτζιάς συνεχίζει:
"...Σε πολύ δύσκολες συνθήκες κάποιοι βουλευτές διαχώρισαν τη θέση τους έναντι της
κατάληψης του ΠΑΣΟΚ και της κυβέρνησης από το Κόµµα του Μνηµονίου. Τους
κατηγόρησαν για αποστασία, αλλά στην πραγµατικότητα αντιστάθηκαν στην ουσιαστική
πολιτική αποστασία που είχε προχωρήσει η κυβέρνηση από το πρόγραµµα του ΠΑΣΟΚ
και τις ανάγκες της συντριπτικής πλειοψηφίας των ψηφοφόρων του...
... Όταν η Πολιτική χάνει την αυτονοµία της, τότε υποτάσσεται στη λογική των αγορών,
δηλ σε ένα µονόδροµο. Για να δικαιολογήσει η Πολιτική την υποταγή της στις αγορές
και τα οικονοµικά συµφέροντα, εµφανίζει εκ των υστέρων την απώλεια αυτονοµίας της,
σαν αναγκαστική επιλογή, σαν µονόδροµο, σαν αναγκαίο κακό. Επιπλέον αναπαράγει το
µύθο για την αποτελεσµατικότητα και την ορθολογικότητα των αγορών, µύθο που έχει
πολλαπλώς καταρριφθεί. Στην πορεία µάλιστα, οι πιο θρασείς εκ των πολιτικών,
σταµατούν να εµφανίζουν αυτή την παραίτηση σαν το αναγκαίο κακό. Υποστηρίζουν
πλέον ότι πρόκειται για την επιλεχθείσα οδό υλοποίησης των µεταρρυθµίσεων..."

Οι παρακάτω επισηµάνσεις, αποκτούν ιδιαίτερο χρώµα, αν τις δούµε σε

σχέση µε τη Συµφωνία των Πρεσπών:
"...Στην εποχή της παγκοσµιοποίησης προκειµένου να πετύχουν οι όποιες αλλαγές σε µια
χώρα µε δυτικού τύπου πολιτικό σύστηµα, απαιτείται η συναίνεση της πλειοψηφίας των
πολιτών και βέβαια να µην λαµβάνονται µέτρα που στρέφονται ευθέως ενάντια στις
ανάγκες και τη βούληση αυτής της πλειοψηφίας...
...Παρατηρείται µια έντονη προδιάθεση όλο και περισσότερες περιοχές της δηµόσιας
πολιτικής να ξεφεύγουν της συµµετοχής και του ελέγχου των πολιτών, διότι αποτελούν
αποκλειστικό θέµα των ειδικών και µόνο αυτοί δύνανται να τις χειρίζονται...
... Θεµελιακή αιτία της κρίσης είναι η κρίση της δηµοκρατίας. Η κρίση της δηµοκρατίας
σηµαίνει να λαµβάνονται αποφάσεις χωρίς τους πολίτες, µακριά απ την βούλησή τους,
ενάντια σ αυτούς...
... Η τάση συρρίκνωσης της δηµοκρατίας στη χώρα µας συνδυάζεται µε φαινόµενα όπως
η πεφωτισµένη µοναρχία στην κορυφή και την αντίληψη ότι οι όποιες αλλαγές µπορούν
να επιβληθούν απ τα πάνω, ακόµα και µε τρόπο αυταρχικό, διότι οι "άνω" γνωρίζουν το
τι χρειάζονται "οι κάτω" και η χώρα...
...Ένας µεγάλος κίνδυνος για την Πολιτική είναι να αποξενωθεί από τον κόσµο που τη
στήριξε και τη στηρίζει. Ο κίνδυνος αυτός αυξάνει όσο ενισχύεται η αντίληψη ότι η
Πολιτική γνωρίζει εξ ορισµού καλύτερα από το εκλογικό σώµα και δεν "χρωστά" στο
τελευταίο κάτι...
... Χαρακτηριστικό των κυρίαρχων δυνάµεων στην ελληνική κοινωνία: ∆εν επιδιώκουν
την συναίνεση της κοινωνίας, επιλέγουν αυταρχικές µεθόδους διακυβέρνησης. Έχουν
την αίσθηση ότι στο εσωτερικό της χώρας οι απόψεις τους µπορεί να είναι µειοψηφικές,
 4

αλλά ο εξωτερικός παράγοντας µε το ειδικό βάρος που διαθέτει, δύναται µε παρεµβάσεις

ν αλλάξει τους συσχετισµούς προς όφελός τους...
... Για έναν δηµοκρατικό, ριζοσπαστικό εκσυγχρονισµό, απαιτείται η συναίνεση της
κοινωνίας, οι πολίτες να πιστεύουν και να δίνουν µάχη γι αυτό το εγχείρηµα...
...Εκσυγχρονισµός ενάντια στην κοινωνία και την πλειονότητα των πολιτών, που δεν
στηρίζεται στη δική τους βούληση και θέληση. Ένας εκσυγχρονισµός που επιβάλλεται
απ έξω, δηλ ενάντια στα κυρίαρχα δικαιώµατα και την κυριαρχία της Ελλάδας ...
...Παρόλο που δεν έχουν όλοι την ειδίκευση να σχεδιάσουν µια πολιτική, εντούτοις
είµαστε όλοι ικανοί να την κρίνουµε. ∆ηλ. οι ειδικοί σχεδιάζουν και εφαρµόζουν, οι
πολίτες αποφασίζουν...
...Όταν οι πολίτες κατανοούν ότι δεν µπορούν ν αλλάξουν µια κατάσταση οδηγούνται σε
αντιδράσεις που ενοχλούν. Το πρόβληµα δεν είναι αυτές οι αντιδράσεις, αλλά η µη
εφαρµογή εκείνων των δηµοκρατικών κανόνων που θα έδιναν στους πολίτες τη
δυνατότητα να εκφραστούν και να παλέψουν για τις απόψεις τους...
...Επί παραδείγµατι, η µη προκήρυξη εκλογών για µια πολιτική που κανείς δεν την έχει
εγκρίνει..."

Όσον αφορά λοιπόν την πολιτική, ένα ζήτηµα είναι η σωστή και βαθειά
ανάλυση της πραγµατικότητας και σ αυτό νοµίζω το βιβλίο του Ν. Κοτζιά
είναι πολύ προχωρηµένο. Ένα άλλο ζήτηµα είναι η εφαρµογή της
πολιτικής...

12 Φλεβάρη 2019
Γιώργος Παπανικολάου

Ένας άνθρωπος που κάποτε κατάφερε µε την επιστηµοσύνη του και την «τέχνη»
του να οδηγήσει µια επανάσταση µέχρις εκεί που ν ανοίξει µια «κοινωνική
σκουλικότρυπα» στο µέλλον, για να µπορέσει η ανθρωπότητα να δει για λίγο σαν
αστραπή, τι θα µπορούσε να πετύχει, είπε:
«Ειλικρίνεια στην πολιτική δεν σηµαίνει ότι οι κκ Κέρενσκι, Τσερνόφ και Σια πρέπει
ν αποδείχνουν την προσωπική τους ειλικρίνεια: αυτή τη δεχόµαστε πρόθυµα, µα δεν
πρόκειται γι αυτή.
Η ειλικρίνεια στην πολιτική, δηλαδή σ εκείνο τον τοµέα των ανθρώπινων σχέσεων
που έχει να κάνει όχι µε µεµονωµένα άτοµα, αλλά µε εκατοµµύρια, η ειλικρίνεια στην
πολιτική είναι η ανταπόκριση ανάµεσα στα λόγια και στα έργα, ανταπόκριση που µπορεί
ολοκληρωτικά να εξακριβωθεί».

https://politikofilosofikesanazitiseis.blogspot.com/