SLIDE 54 TEACHER Electrochem PDF

เคมไฟฟา
เคมีไฟฟ้า
(Electrochemistry)
โโครงการจัดั ตัง้ั สายวิชิ าเคมีี
คณะศิ
ณ ลปศาสตร์และวิทยาศาสตร์
ม.เกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกําแพงแสน
1
ปิติ ตรีสุกล เคมี ศวท. มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ กพส.
Pretest
เคมีไฟฟ้า คืออะไร
เคมีไฟฟ้ามีกี่ประเภท
เคมไฟฟามกประเภท
เคมีไฟฟ้ามีประโยชน์อย่างไร
อะไรทําให้เกิดเคมีไฟฟ้า
ศักย์ไฟฟ้าคืออะไร เกิ
ศกยไฟฟาคออะไร เกดไดอยางไร
ดได้อย่างไร
ศักย์รีดักชัน-ศักย์ออกซิเดชัน ต่างกันอย่างไร
ปฏิกิริยาใดเกิดศักย์ไฟฟ้าได้
ศักย์ไฟฟ้ามากน้อยมีผลจากอะไร
ศกยไฟฟามากนอยมผลจากอะไร
ปฏิกิริยาใดเกิดเองได้
ปฏิกิริยาที่เกิดเองไม่ได้ จะทําให้เกิดได้หรือไม่
2
เนื้อหา
ปฏิกิริยารีดอกซ์ ประโยชน์ของเซลล์เคมีไฟฟ้า
เซลล์เคมีไฟฟ้า การแยกสลายด้วยไฟฟ้า
• เซลล
เซลล์กลว
ลั วานินก เซลลกลวานกชนดตาง
เซลล์กัลวานิกชนิดต่าง ๆ
• เซลล์อเิ ล็กโตรไลติก
ศกยไฟฟาของเซลล
ศักย์ไฟฟ้าของเซลล์
• แรงเคลื่อนไฟฟ้า
• สมการของเนินส์และค่าคงที่
สมดุล
• เซลล์ความเข้มข้น
3
เคมีไฟฟ้า
การเปลี่ยนแปลงทาง การใช้พลังงานไฟฟ้าทํา
เคมีที าํ ใให้้เกิดพลัังงาน ใ ้เกิดการเปลีีย่ นแปลง
ให้
ไฟฟ้า ทางเคมี
A+B→C+D C+D→A+B
Electricity Electricity
ไฟฟาคออะไร
ไฟฟ้าคืออะไร ไฟฟาใชอเลกตรอนหรอไม?
ไฟฟ้าใช่อิเล็กตรอนหรือไม่?
ปฏิกิริยาที่เกี่ยวข้องกับเคมีไฟฟ้าเป็นปฏิกิริยารีดอกซ์
เนือื่ งจากมีกี ารถ่่ายเทอิิเล็ก็ ตรอน
4
ปฏิฏกิริยารีดอกซ์ (Redox reaction)
ปฏิกริ ิยาที่มีการถ่ายเท e (ให้และรับ) ทําให้เลข
ออกซิเดชันของธาตุเปลี่ยน
oxidized reduced
Zn( s ) + 2 H + (aq ) → Zn 2+ (aq ) + H 2 ( g )

0 +1 → +2 0
• Oxidation Reaction
ถูก oxidized เสีย e- เลขออกซิเดชั่นเพิ่ม
• Reduction Reaction
ถูก reduced รับ e- เลขออกซิเดชั่นลด
5
เลขออกซิเดชั่น
Oxidation number คือตัวเลขที่แสดงประจุโดยประมาณของ
ธาตุในสารประกอบ
• ธาตุ
ธาตในสภาวะอิ
ในสภาวะอสระมเลขออกซเดชนเปนศู
สระมีเลขออกซิเดชันเป็นศนย์
นย : Cu(s), Cl2(g)
• ไอออนเดี่ยว มีเลขออกซิเดชั่นของเท่ากับประจุ : F– Mg2+
• อะตอมในโมเลกุ
ใ โ ล
โลหะหมู่ IA +1 และ IIA +2
ฟลูออรีน -1
ไฮโดรเจน +1 ยกเว้น Hydride (LiH : H เป็น -1)
ออกซิเจน -2 ยกเว้น peroxide (H2O2) superoxide (KO2) และ OF2
ผลรวมของเลขออกซิเดชั่นของธาตุใุ นสารประกอบเท่ากับประจุสุ ทุ ธิของ
สารประกอบนั้น
6
ปฏิฏกิริยารีดอกซ์
2Ca(s)+O2(g) → 2CaO(s)
C ( ) 2H+(aq)→Ca
Ca(s)+2H ( )→C 2+(aq)+H
( ) H2(g)
()
Oxidation Reaction
ธาตุมีเลข oxidation เพิ่มขึ้น
• เป็นตัวรีดิวซ์ (reducingg agent)
g
• เสียอิเล็กตรอนให้ตัวออกซิไดซ์ (oxidizing agent: ตัวรับอิเล็กตรอน)
Reduction Reaction
ธาตุุมีเลข oxidation ลดลง
• เป็นตัวออกซิไดซ์ (oxidizing agent)
• รบอเลกตรอนจากตวรดวซ
รับอิเล็กตรอนจากตัวรีดิวซ์ (reducing agent: ตวใหอเลกตรอน)
ตัวให้อิเล็กตรอน)
7
ตัวออกซิไดซ์-ตัวรีดอกซ์
Common oxidation numbers
H He
+1
-1
Li Be B C N O F Ne
+1 +2 +3 +4 +5 -1 -1
+2 … -2
-4
4 -3
3
Na Mg Al Si P S Cl Ar
+1 +2 +3 ±4 +5 +6 +7…
±3 ±2 ±1
Rb Sr Se Ti V Cr … Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr
+1 +2 +3 +4 +5 +6 +2 +2 +3 ±4 +5 +6 +7 +4
+3 +4 +3 +1 +2 ±3 +4 +5 +2
+2 +3 +2 -2 ±1
+2
Cs Ba Y Zr Nb Mo … Ag Cd In Sn Sb Te I Xe
+1 +2 +3 +4 +5 +6 +1 +2 +3 +4 +5 +6 +7 +6
+4 +4 +2 ±3 +4 +5 +4
+2 -2 ±1 +2 8
ตัวอย่างปฏิฏกิริยารีดอกซ์
Oxidation
Reduction
Cd ( s ) + NiO2 ( s ) + 2 H 2O(l ) → Cd (OH ) 2 ( s ) + Ni (OH ) 2 ( s )
0 +4 -2 +1 -2 +2 -2 +1 +2 -2 +1
• Ni มเลขออกซเดชนลดลง
มีเลขออกซิเดชั่นลดลง (+4 → +2) Reduction
• Cd มีเลขออกซิเดชั่นเพิ่มขึ้น (0 →+2) Oxidation
9
ครึง่ ปฏิฏกิริยา (Half

(Half--Reactions)
แม้ว่ากระบวนการ oxidation และ reduction จะเกิดขึ้นพร้อมๆกัน แต่
เราสามารถพิจิ ารณาสองกระบวนการแยกกััน และจะเรียี กแต่ละ
กระบวนการว่าครึ่งปฏิกิริยา ในแต่ละครึ่งปฏิกิริยาจะมีอิเล็กตรอน
เกี่ยวข้อ้ งด้้วย
เมื่อรวมสองครึ่งปฏิฏกิริยาจะได้ปฏฏิกิริยารวม(redox) และจํานวน
อิเล็กตรอนจะต้องดุล (ไม่มีอิเล็กตรอนปรากฏในสมการสุทธิ)
Sn 2+ (aq ) + 2 Fe 3+ (aq ) → Sn 4+ (aq ) + 2 Fe 2+ (aq )

O id ti : SSn 2+ (aq ) → Sn
Oxidation S 4+ (aq ) + 2e −
Reduction : 2 Fe3+ (aq ) + 2e − → 2 Fe 2+ (aq )
10
ตัวอย่างครึง่ ปฏิฏกิริยา
Oxidation rxn.
• Sn2+→Sn4++2e- เสียอิเล็กตรอน
Reduction rxn.
• Fe3++e-→Fe2+ รับอิเล็กตรอน
รบอเลกตรอน
Redox rxn. (ต้องดุลจํานวนอิเล็กตรอน)
• Sn2+→Sn4++2e- + 2x(Fe3++e-→Fe2+ )
• Sn2+ 3 +2e- →Sn4+
2 + 2Fe3+ 4 +2e- + 2Fe2+
2
• Sn2++ 2Fe3+ →Sn4+ + 2Fe2+

11
การดุลุ สมการรีดอกซ์
1. พิจารณาโมเลกุล อะตอม หรือ ไอออนที่ถูกออกซิไดซ์และถูกรีดิวซ์จาก
เลขออกซิเิ ดชันั ทีเ่ี ปลี
ป ีย่ นไป
ไป
2. เขียนครึ่งปฏิกิริยาที่เกิดออกซิเดชันและรีดักชัน
3. ทําครึ่งปฏิกิริยาทั้งสองให้สมดุลทั้งจํานวน อะตอมและจํานวนประจุไฟฟ้า
4 ดุดลอะตอม
4. ลอะตอม O และ H ในสมการ
• ดุล O ด้วย H2O
• ดุล H ด้้วย H+
• ถ้า ส.ล.ล.เป็นเบส เติม OH- ทัง้ สองฝัง่ เพื่อสะเทิน H+ ในปฏิกิริยา(ถ้ามี)
4. ทําจํานวน e- ที่ให้และรับในทั้งสองครึ่งปฏิกิริยาให้เท่ากัน
5 รวมครงสมการทงสองทดุ
5. รวมครึ่งสมการทั้งสองที่ดลลแล้
แลวใหเปนสมการสุ
วให้เป็นสมการสทธิทธของปฏกรยา
ของปฏิกิริยา
รีดอกซ์
12
ตัวอย่างการดุลุ สมการรีดอกซ์ 1
1. หาตัวออกซิไดซ์และตัวรีดิวซ์จากเลขออกซิเดชันที่เปลี่ยนไป
Fe2+ + Cl2 → Fe3+ + Cl-
oxidation reduction
2. เขียี นครึง่ึ ปฏิกิริยา(ยังั ไไม่ต้องดุล)
Oxidation: Fe2+ → Fe3+ + e- Fe2+ เป็นตัวรีดิวซ์
Reduction: Cl2 + e- → Cl- Cl เป็นตัวออกซิไดซ์
3. ดุลจํานวนอะตอมและอิเล็กตรอน
Oxidation: Fe2+ → Fe3+ + e-
Reduction: Cl2 + 2e- → 2Cl-
4. ดุลจํานวนe- ของสองครึ่งปฏิกิริยา(เอาสปส.คูณ) แล้วรวมกัน
2Fe2+ + Cl2 + 2e- → 2Fe3+ + 2e- + 2Cl-
2Fe2+ + Cl2 → 2Fe3+ + 2Cl-
13
H2S(aq) + NO3-(aq) → S(s) + NO(g)
1. เขียนครึ่งปฏิกิริยา
Oxidation: H2S(aq) → S(s)
Reduction: NO3-(aq) → NO(g)
2 ดุดลสมการ
2. ลสมการ
Oxidation : H2S(aq) → S(s)
– ดุดลอะตอม ด้วย H+
ลอะตอม ดุดลล H ดวย
H2S(aq) → S(s) + 2H+(aq)
– ดุดลประจด้
ลปร จุดวยอเลกตรอน
วยอิเล็กตรอน
H2S(aq) → S(s) + 2H+(aq) + 2e-
– ปฏิกิริยาเกิดในกรด ไม่ต้องดุล H+ อีก
14
ตัวอย่างการดุุลสมการรีดอกซ์ 2 (ต่อ)
Reduction: NO3-(aq) → NO(g)
– ดุลอะตอม ดุล O ด้วย H2O
NO3-(aq) → NO(g) + 2H2O(l)
– ดุล H ด้วย H+
NO3-(aq) + 4H+(aq) → NO(g) + 2H2O(l)
– ดุลประจุด้วยอิเล็กตรอน
NO3-(aq)
q + 4H+(aq)q + 3e- → NO(g)
g + 2H2O(l)
3. รวมครึ่งปฏิกิริยา (ดุลจํานวน e- ของทั้งสอง Rxn.)
Oxidation:
O S( ) → 3S(s)
id ti 3H2S(aq) 3S( ) + 6H+(aq) 6-
( ) + 6e
Reduction: 2NO3-(aq) + 8H+(aq) + 6e- → 2NO(g) + 4H2O(l)
3H2S(aq) + 2NO3-(aq) + 2H+(aq) → 2NO(g) + 4H2O(l)+3S(s)
15
Cr2O72-(aq) + Br-(aq) → Cr3+(aq) + Br2(aq)
Oxidation:
Oxidation: Br-(aq) → Br2(aq)
Reduction: Cr2O72-(aq) → Cr3+(aq)
22. ดุลสมการ
Oxidation
– ดุลอะตอม ดุลประจุด้วยอิเล็กตรอน
q → Br2(aq)
2Br-(aq) q + 2e-
Reduction
ลอะตอม Cr Cr2O72-(aq) → 2Cr3+(aq)
– ดุดลอะตอม
16
– ดุลอะตอม ดุล O ด้วย H2O
Cr2O72-2 (aq) → 2Cr3+
3 (aq)+ 7H O(l)
2
– ดุล H ด้วย H +
Cr2O72-(aq) + 14H+ → 2Cr3+(aq)+ 7H2O(l)

– ดุลประจุด้วยอิเล็กตรอน
Cr2O72-(aq) + 14H+ + 6e- → 2Cr3+(aq)+ 7H2O(l)
3 รวมครงปฏกรยา
3. รวมครึ่งปฏิกิริยา (ดุ
(ดลจํ านวน e- ของทงสอง
ลจานวน ของทั้งสอง Rxn.)
Rxn )
Oxidation: 6Br-(aq) → 3Br2(aq) + 6e-
Reduction: Cr2O72-(aq) + 14H+ + 6e- → 2Cr3+(aq)+ 7H2O(l)
Cr2O72-(aq) + 14H+ + 6Br-(aq) → 3Br2(aq) + 2Cr3+(aq)+ 7H2O(l)
17
Bi2O3(s) + ClO-(aq) → BiO3-(aq) + Cl-(aq) ในเบส
Oxidation:
Oxidation: Bi2O3(s) → BiO3-(aq)
Reduction: ClO-(aq) → Cl-(aq)
22. ดุลสมการ
Oxidation
– ดุลอะตอม, ดุล O ด้วย H2O, ดุล H ด้วย H+ ดุลประจุด้วย e-
O(l)) → 2BiO
Bi2O3((s)) + 3H2O( O3-((aq)
q) + 6H+ + 4e-
– สะเทิน H+ ด้วย OH- (ทัง้ สองฝั่ง)
Bi2O3(s) + 3H2O(l) + 6OH- → 2BiO3-(aq) + 6H+ + 6OH- + 4e-
Bi2O3(s) + 6OH- → 2BiO3-(aq) + 3H2O(l) + 4e- 18
Reduction: ClO-(aq) → Cl-(aq)
– ดุลอะตอม ดุล O ด้วย H2O ดุล H ด้วย H+ ดุลประจุด้วย e-
ClO-(aq)+ 2H+(aq) + 2e- → Cl-(aq) + H2O(l)
– สะเทิน H+ ด้วย OH- (ทัง้ สองฝั่ง)
ClO-(aq)+ 2H+(aq) + 2OH- + 2e- → Cl-(aq) + H2O(l) + 2OH-
ClO-(aq)+ H2O(aq) + 2e- → Cl-(aq) + 2OH-
3 รวมครงปฏกรยา
3. รวมครึ่งปฏิกิริยา (ดุ
(ดลจํ านวน e- ของทงสอง
ลจานวน ของทั้งสอง Rxn.)
R n)
Oxidation: Bi2O3(s) + 6OH- → 2BiO3-(aq) + 3H2O(l) + 4e-
Reduction: 2ClO-(aq)+ 2H2O(aq) + 4e- → 2Cl-(aq) + 4OH-
Bi2O3(s) + 2ClO-(aq)+ 2OH- → 2BiO3-(aq) + 2Cl-(aq) + H2O(l)
19
แบบฝึกหัด
ดุลสมการ
• Al → Al3+ + e-
• 4 H+ + NO3- + 3 e- → NO + 2 H2O และ
Cd --> Cd2+ + 2 e-
• Bi(OH)3 + MnO4- → BiO3- + MnO2
• Au3+3 (aq) + I-(aq) → Au(s) + I (s)
2
• Cu + NO3- → Cu2+ + NO (ในกรด)
• CrO42- + I- → Cr2+ + IO3-- (ในเบส)
• I- + IO3- → I2
20
ปฏิฏกิริยารีดอกซ์ที่เกิดขึ้นได้เอง
Spontaneous oxidation-reduction reactions
• โลหะตะกั่วในสารละลายเงิน : Pb(s) และ Ag+(aq)
Pb( ) + 2Ag
Pb(s) ( ) → Pb2+(aq)
2A +(aq) ( ) + 2Ag(s)
2A ( ) เกดขนไดเอง
ิ ึ้ ไ ้
• โลหะเงินในสารละลายตะกั่ว : Ag(s) และ Pb2+(aq)
Pb2+(aq) + 2Ag(s) → Pb(s) + 2Ag+(aq) ?
ปฏิ
ปฏกรยาจ
กิริยาจะเกิ
เกดเองไดหรอไมถู
ดเองได้หรือไม่ถกกํ
กกาหนดความวองไว(ความแรง)ของโลห
าหนดความว่องไว(ความแรง)ของโลหะ
ในการรับหรือให้อิเล็กตรอน + 2+
Pb( s ) + 2 Ag (aq) Pb (aq ) + 2 Ag ( s )
stronger stronger weaker weaker
red. agent oxd. agent oxd. agent red. agent
21
ความแรงของตัวรีดวิ ซ์
โดยทวไปโลหะมแนวโนมทจะใหอเลกตรอน
โดยทั่วไปโลหะมีแนวโน้มที่จะให้อิเล็กตรอน (เปนตวรดวซ)
(เป็นตัวรีดิวซ์) แต
แต่
ความแรงของการเป็นตัวรีดิวซ์หรือความสามารถในการให้
อิเล็กตรอนของโลหะแต่ละชนิดไม่เท่ากัน
อเลกตรอนของโลหะแตละชนดไมเทากน
การเปรียบเทียบความแรงของตัวรีดิวซ์ทําโดยให้โลหะทํา
ปฏิกิริยารีดอกซ์กับน้ําเพื่อให้ H2
2N ( ) + 2H2O(l) → H2(g)
2Na(s) ( ) + 2NaOH(aq)
2N OH( )
K Ba Ca Na Mg Al Mn Zn Ni Pb Cu Ag Pt Au
เกิดปฏิกิริยากับน้ําเย็น เกิดปฏิกิริยากับไอน้ํา เกิดปฏิกิริยากับกรด
22
ความแรงของตัวรีดวิ ซ์-ออกซิไดซ์
ความแรงของตัวออกซิไดซ์ขึ้นกับความสามารถในการรับอิเล็กตรอน
(A + e- → A-)
ความแรงของตัวรีดิวส์ขึ้นกับความสามารถในการให้อิเล็กตรอน
(B → B++e-)
ความสามารถในการรับอิเล็กตรอนดููจากค่า Electron Affinity
คู่ตัวรีดิวซ์-ตัวออกซิไดซ์
ตัวรีดิวซ A → A++ e- ออน

แรง
ตัวออกซิไดซ A + + e- → A อแรง
อน
23
ความแรงของตัวรีดวิ ซ์-ออกซิไดซ์
Reduction Half Reaction
Weakest Oxd.
Oxd. Agent Strongest Red. Agent
K+(aq) + e- → K(s)
Ba2+(aq) + 2e- → Ba(s)
Sr2+(aq) + 2e- → Sr(s)
Ca2+(aq) + 2e- → Ca(s)
Na+(aq) + e- → Na(s)
Mg2+(aq) + 2e- → Mg(s)
Pb2+(aq) + 2e- → Pb(s)
Cu2+(aq)
C 2 - → Cu(s)
( ) + 2e C ( )
Ag+(aq) + e- → Ag(s)
Pt22+(aq) + 2e- → Pt(s)
Strongest Oxd. Agent Weakest Red. Agent
24
ค่าศักย์ไฟฟ้ารีดักชั่น
Standard Reduction
Reduction Half-Reaction
Potential E° (V)
K+(aq) + e- → K(s) -2.93
Ba2+(aq) + 2e- → Ba(s) -2.90
Zn2+(aq) + 2e- → Zn(s) -0.76
Pb2+(aq) + 2e- → Pb(s) -0.13
2H+(aq) 2e- → H2(g)
( ) +2 ( ) 0 00
0.00
Cu2+(aq) + 2e- → Cu(s) +0.34
Ag+(aq) + e- → Ag(s) +0 80
+0.80
Pt2+(aq) + 2e- → Pt(s) +1.20
Au3+(aq) + 3e- → Au(s) +1 50
+1.50
ศักย์รีดักชั่นเป็นบวก มีแนวโน้มจะเกิดรีดักชั่น เป็นตัวออกซิไดซ์ที่แรง

E°(Ba2+→Ba+) + E°(Ba+→Ba) ≠ E°(Ba2+→Ba)
25
แรงเคลื่อนไฟฟ้า (emf)
ปฏิกิริยารีดอกซ์มกี ารให้และรับอิเล็กตรอน
• Total Rxn.: Pb(s) + 2Ag+(aq) → Pb2+(aq) + 2Ag(s)
Oxidation: Pb(s) → Pb2+(aq) + 2e-
Reduction: 2Ag+(aq) + 2e- → 2Ag(s) e-
V
Electromotive Force (emf) หรือ Electrical potential คือ
แรงเคลื่อนไฟฟ้าหรือศักย์ไฟฟ้าที่เกิดขึ้นเนื่องจากการถ่ายเท
อิเล็กตรอนระหว่างตัวออกซิไดซ์และตัวรีดิวซ์ในปฏิฏกิริยารีดอกซ์
สามารถวัดโดยใช้โวลต์มิเตอร์
26
แรงเคลื่อนไฟฟ้าของปฏิฏกิริยา
แรงเคลื่อนไฟฟ้าของปฏิกิริยาของปฏิกิริยารีดอกซ์เป็นผลรวม
ของแรงเคลื่อนไฟฟ้าของครึ่งปฏิกิริยา
• ศกยออกซเดชน
ศักย์ออกซิเดชั่น (Oxidation potential)
• ศักย์รีดักชั่น (Reduction potential)
Erxn = Eox + Ered
o
Erxn = Eoxo + Ered
o
สภาวะมาตรฐาน
สภาวะมาตรฐาน: ความดัน 1 atm, สารบริสุทธิ์, สารละลาย
ความเข้มข้น 1M , อุุณหภููมิที่กําหนด(25°C)
27
การวัดแรงเคลือ่ นไฟฟ้าครึง่ ปฏิฏกิริยา

ปฏิกิริยารีดอกซ์ที่เกิดขึ้นได้เองจะมีแรงเคลือ่ นไฟฟ้าเป็นบวก
การวัดแรงเคลื่อนไฟฟ้าจะต้องครบวงจร คือมีทั้งครึ่งปฏิกิริยารีดักชั่นและ
ออกซิเดชั่น
• ศักย์รีดักชั่น และ ศักย์ออกซิเดชั่น ของครึง่ ปฏิกิริยาเดียวกันจะมีคา่ เท่ากันแต่
เครื่องหมายตรงกันข้าม
K+(aq) + e- → K(s) E= -2.98 V ศักยออกซิเดชั่น Eox
K(s) → K+(aq) + e- E=+2 98 V
E=+2.98 ศักยรีดักชั่น Eredd
ศกยรดกชน
• กําหนดให้ครึง่ ปฏิกิริยา 2H+(aq) + 2e- → H2(g) มีค่าศักย์รีดักชั่นเท่ากับ 0.0
• ในการหาคาศกยของครงปฏกรยาจะวดเทยบกบครงปฏกรยาไฮโดรเจน
ใ ่ ั ์ ึ่ ป ิ ิ ิ ั ี ั ึ่ ป ิ ิ ิ ไ โ
Erxn = Ehalf
h lf Rxn. + E H 2 = Ehalf
h lf Rxn.
28
การพิจารณาศักย์ไฟฟ้ารีดกั ชั่น
ค่คาศกยรดกชนเปนบวกมาก
าศักย์รีดักชั่นเป็นบวกมาก มแนวโนมจะเกดรดกชน(ถู
มีแนวโน้มจะเกิดรีดักชั่น(ถกรี
กรดวซ)
ดิวซ์) เปนตว
เป็นตัว
ออกซิไดซ์ที่แรง
EE°r(Ag) > EE°r(Cu) ดงนน
ดังนั้น Ag จะเกดรดกชน
จะเกิดรีดักชั่น และสามารถออกซไดซ
และสามารถออกซิไดซ์ Cu ได ได้
• Cu(s) → Cu2+(aq)+2e-
• Ag+(aq)
( ) + e- → Ag(s)
()
E°r(Na) < E°r(Cu) ดังนั้น Na ไม่เกิดรีดักชั่นและไม่สามารถออกซิไดซ์ Cu ได้
Standard Reduction
Potential E° (V)
( ) + e- → Na(s)
Na+(aq)
N N ( ) 2 71
-2.71
Pb2+(aq) + 2e- → Pb(s) -0.13
Cu2+(aq) + 2e- → Cu(s) +0 34
+0.34
Ag+(aq) + e- → Ag(s) +0.80
29
ตัวอย่างการหาศักย์ไฟฟ้าของปฏิฏกิรยิ า 1
ปฏิกิริยารีดอกซ์ระหว่าง Zn2+(aq) และ Sn(S) เกิดขึ้นเองได้
หรือื ไไม่่
q + Sn(s) → Zn(s) + Sn2+(aq)
Zn2+(aq) q
• Zn2+(aq) + 2e- → Zn(s) Ered= -0.76 V
• Sn2+(aq) + 2e- → Sn(s) Ered= -00.14
14 V
Erxn = Eox ( Sn → Sn 2+ + 2e − ) + Ered ( Zn 2+ + 2e − → Zn)
Erxn = +0.14 V − 0.76 V
= −0.62 V
ปฏิกิริยานี้เกิดขึ้นเองไม่ได้เนื่องจากศักย์รวมมีค่าเป็นลบ
แต่ปฏฏิกิริยาย้อนกลับเกิดเองได้เพราะจะมีศักย์รวมเป็นบวก
30
ตัวอย่างการหาศักย์ไฟฟ้าของปฏิฏกิรยิ า 2
ถ้าศักย์ไฟฟ้าของปฏิกิริยาเท่ากับ +1.08 V จงหาศักย์
ครึงึ่ ปฏิ
ป กิ ิริยาออกซิเิ ดชั่ันของปฏิ
ป กิ ิริยา
q + Co(s) → 2Ag(s)
2Agg+(aq) g + Co2+(aq)
q
• Ag+(aq) + e- → Zn(s) Ered= +0.80 V
• Co(s) → Co2+(aq) + 2e- Eox = ? V
Erxn = Eox (Co → Co 2+ + 2e − ) + Ered ( Ag + + e − → Ag )
+ 1.08 V = Eox + 0.80 V
Eox = 1.08 − 0.80 = +0.28 V
31
เซลล์เคมีไฟฟ้า (Electrochemical Cell)

เซลล์เคมีไฟฟ้า คือ ระบบทีม่ ีการเปลี่ยนแปลงระหว่าง
พลังงานเคมีและพลังงานไฟฟ้า
Chemical energy Electrical energy
• เซลล์กลั วานิก (Galvanic cell, Voltaic cell, Danial cell)
ระบบที่ปฏิกิริยารีดอกซ์เกิดขึ้นเองและให้พลังงานไฟฟ้า
• เซลล์อเิ ล็กโตรไลติก ((Electrolytic
y cell)) ระบบที่ต้องใช้
พลังงานไฟฟ้าเพื่อให้ปฏิกิริยาดําเนินไปได้
32
กระแสไฟฟ้า-ความต่างศักย์
กระแสไฟฟ้า (electric current) คือการไหลของประจุไฟฟ้าซึ่งเกิดขึ้น
เมื่อมีความต่างศักย์ทางไฟฟ้าระหว่างจุดสองจุดที่เชื่อมต่อกันด้วยตัวนํา
สามารถวัดโดยใช้ ammeter
• Ampere (A): 1A = 1 Coulomb/second
โ ์ (Volt): หน่วยของความต่างศักย์ทางไฟฟ้า 1V คือความต่างศักย์
โวลต์
ทีทใชในการทาใหกร
่ใช้ในการทําให้กระแส
แส 1 A ไหลผานความตานทาน
ไหลผ่านความต้านทาน 1 Ω สามารถวดโดย
สามารถวัดโดย
ใช้ voltmeter
• Volt
V l (V)
(V): 1V = 1 Joule/Coulomb
J l /C l b
33
เซลล์กัลวานิก (Galvanic Cell)

เพื่อให้เกิดกระแสไฟฟ้า(มีการไหลของอิเล็กตรอน) สองครึ่งปฏิกิริยาต้อง
แยกจากกันั (เรี
( ยี กว่า่ Halflf cell)
ll) เพือื่ ไม่
ไ ่ให้ส้ ารละลายผสมกันั โดยครึ
โ ่ึ ง
ปฏิกิริยาทั้งสองจะเชื่อมกันด้วยตัวนําไฟฟ้าเพื่อให้ครบวงจร
ขั้วไฟฟ้า (electrode) บริเวณที่เกิดครึ่งปฏิกิริยา
• Anode (มี e- มาก ขั้วลบ) เสีย e- เกิด oxidation
• Cathode (มี e- น้อย ขั้วบวก) รับ e- เกิด reduction
• อเลกตรอนจะวงจากขวลบไปขวบวก
อิเล็กตรอนจะวิง่ จากขั้วลบไปขั้วบวก
e- e-
Anode Cathode
Half cell Half cell

(oxidation) (reduction)
34
e– V e–
NaNO3
Na+ NO3–
NO3– Zn2+
Cu2+ e– – NO3– Zn2+
NO3– e– – NO3–
e
NO3– e
Cu2+ Zn2+ e– Zn2+
NO3– Cu2+ NO3– NO3–
Cu2+ Zn2+ Zn2+ Zn2+
Cu2+(aq) + 2e– → Cu(s) Zn(s) → Zn2+(aq) + 2e–

ปิติ ตรีสุกล เคมี ศวท. มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ กพส. 35
เซลล์กัลวานิก (Galvanic Cell)

เมื่อเกิดปฏิฏกิริยา
• Anode : สารละลายมีไอออน
e- e-บวกเพิ่มขึ้น
• Cathode : สารละลายมี
Zn NO3− Na + Cu ไอออนบวกลดลง
anode cathode เมอเวลาผานไปจะเกดความไม
เมื่อเวลาผ่านไปจะเกิดความไม่
สมดุลของประจุบวกและลบใน
สารละลาย
Salt Bridge เป็นตัวเชื่อมครึ่งเซลล์
ทั้งสองเข้าด้วยกัน (เกลือที่แตกตัว
ง่ายบรรจในท่
งายบรรจุ ในทอแกว)
อแก้ว) เพอใหมการ
เพื่อให้มีการ
NO3− ถ่ายเทไอออนระหว่างครึ่งเซลล์ทั้ง
NO3− 2+ 2+
สอง เพื่อรักษาสมดุลไอออนใน
Zn Cu
2+ − 2+ −
Zn( s ) → Zn (aq ) + 2e Cu (aq ) + 2e → Cu ( s )
36
สะพานเกลือ (salt bridge)
g
เมื่อปฏิกิริยาดําเนินไปสักพัก e- จะหยุดไหลจาก anode ไป
ทีี่ cathode เนือื่ งจาก
• anode: ความเข้มข้นไอออนบวกรอบๆขั้ว anode สููง ดึง e- ที่
anode ไม่ให้ไหลไปที่ cathode
• cathode: ความเข้มข้นไอออนลบรอบๆขั
ๆ ้ว cathode สููง ผลัก
e- ไม่ให้มาที่ cathode
สะพานเกลอคอสารละลายเกลอทแตกตวงาย
สะพานเกลือคือสารละลายเกลือที่แตกตัวง่าย (KCl,
NaNO3) ทําเป็นกึ่งของแข็งใส่ในแท่งแก้ว มีจุดประสงค์เพื่อ
ป้องกันการสะสมประจในแต่
ปองกนการสะสมประจุ ในแตละครงเซลลไมใหมมากเกนไป
ละครึ่งเซลล์ไม่ให้มีมากเกินไป
และรักษาสภาพเป็นกลางทางไฟฟ้ารอบๆขั้วไฟฟ้าใน
37
ชนิดของสะพานเกลือ
38
เซลล์สังกะสี-ทองแดง (Zn
(Zn--Cu)
Anode : Zn(s) → Zn2+(s) + 2e- oxidation
Cathode: Cu2+(aq) + 2e- → Cu(s) reduction
Total rxn. Zn(s)+ Cu2+(aq) → Zn2+(s) + Cu(s)
39
การเขียนแผนภาพของเซลล์แบบย่อ
แผนภาพเซลล์ (Cell Diagram)
• เซลล์ไฟฟ้าประกอบด้วยสองครึ่งเซลล์
• ครึ่งเซลล์ anode อยูด่ ้านซ้าย (ขั้ว anode อยู่ซ้ายสุด)
• ครึ่งเซลล์ cathode อยูด้านขวา (ขั้ว cathode อยูข่ วาสุด)
• ถ้าต่างวัฏภาคกันให้ใช้เครื่องหมาย | ถ้าเหมือนกันใช้ ,
• ความเข้มข้นของไอออน(สารละลาย)หรือความดัน(แก๊ส)ให้บอกในวงเล็บ
สะพานเกลอ
สะพานเกลือ
• ถ้ามีสะพานเกลือใช้เครื่องหมาย || กั้นระหว่าง (สารละลายอิเล็กโตรไลท์ของ
สองครึง่ แยกกัน)
สองครงแยกกน)
• ถ้าแผ่นพรุนให้ใช้เครื่องหมาย ,
(สองครึ่งปฏิกิริยาใช้สารละลายอิเล็กโตรไลท์รว่ มกัน)
(สองครงปฏกรยาใชสารละลายอเลกโตรไลทรวมกน)
40
ตัวอย่างแผนภาพของเซลล์แบบย่อ
Zn(s)|Zn2+(aq)(1.0 M)||Cu2+(aq) (1.0M)|Cu(s)
Al(s)|Al3+(aq)||Pb2+(aq)|Pb(s)
Li(s)|Li+(aq)||Cl2(g)|Cl-(aq)|Pt
Pt|Fe
Pt|F 3+(aq),Fe
( ) F 2+(aq)||Cu
( )||C 2+(aq)|Cu(s)
( )|C ( )
41
ศักย์ไฟฟ้าของเซลล์ (Cell potential)

p
ศักย์ไฟฟ้าของเซลล์คือแรงเคลื่อนไฟฟ้า(emf)ของเซลล์ที่เกิดจาก
ปฏิกิ ิริยารีีดอกซ์์ หาได้
ไ ้จากศัักย์์ไฟฟ้้าครึึง่ เซลล์์
Ecell = Ered (reduction) + Eox (oxidation)
Ecell = Ered (reduction) − Ered (oxidation)
h lf ll ) = − Eox (halfcell
Ered (halfcell h lf ll ) หาไดจากตาราง
หาได จากตาราง
ศักยไฟฟาศักยรีดักชั่น
Standard Reduction
Potential E° (V)
Na+(aq) + e- → Na(s) -2
2.71
71
Pb2+(aq) + 2e- → Pb(s) -0.13
q) + 2e- → Cu(s)
Cu2+((aq) ( ) +0.34
Ag+(aq) + e- → Ag(s) +0.80
42
ศักย์ไฟฟ้ามาตรฐาน
ฐ
ศกยไฟฟาของเซลลขนกบความเขมขนของสารละลาย
ศักย์ไฟฟ้าของเซลล์ขึ้นกับความเข้มข้นของสารละลาย
อิเล็กโตรไลต์ ความดัน และ อุณหภูมิ จึงได้มีการกําหนด
เงื่อนไขมาตรฐานขึ้น
เงอนไขมาตรฐานขน
Standard Condition: 1M, 1atm, 25°C
ศักย์ไฟฟ้ามาตรฐาน(Standard Cell Potential, E°) ความ
ต่างศักย์ไฟฟ้าของเซลล์ที่วัดที่สภาวะมาตรฐาน
ตางศกยไฟฟาของเซลลทวดทสภาวะมาตรฐาน
43
ขั้วไฮโดรเจนมาตรฐาน
ฐ
ศักย์ไฟฟ้าของเซลล์หาได้จากศักย์ไฟฟ้าครึ่งเซลล์ (Eox & Ered)
ศักย์ไฟฟ้าครึ่งเซลล์หาได้โดยเทียบกับขั้วไฮโดรเจนมาตรฐาน
(Standard Hydrogen Electrod; SHE)
• 2H+(aq, 1.0 M) + 2e- → H2(g, 1atm)
• || H+(aq,1.0M) | H2(g,1atm) | Pt(s)
• ทสภาวะมาตรฐาน
ที่สภาวะมาตรฐาน EE°red=0
(และในขณะเดียวกัน E°ox=0)
44
ศักย์ไฟฟ้าครึ่งเซลล์มาตรฐาน
ฐ
การหาศักย์ไฟฟ้าครึ่งเซลล์ทําโดยการวัดเทียบกับ SHE
o
Ecell = Ered
o
(half - cell ) + Eoxo ( SHE )
= Ered
o
(halff - cell )
สภาวะมาตรฐาน:
ฐ
สารบริสุทธิ์
ความดัน 1 atm
ความดน
สารละลาย1M
อุณหภูมิ 25°C
45
การหาศักย์ครึง่ เซลล์มาตรฐาน
ฐ
Zn(s)|Zn2+(aq,1M)||H+(aq,1M)|H2(g,1atm)|Pt
o
Ecell = Ered
o
( H + → H 2 ) + Eoxo ( Zn → Zn 2+ )
+ 0.76 V = 0 + Eoxo ( Zn → Zn 2+ )
Reduction Half-Reaction E° (V)

( )
Ag+(aq) + e- → Ag(s) +0.80
2H+(aq) + 2e- → H2(g) 0.00
Zn2+(aq) + 2e- → Zn(s) -0.76
Li+(aq) + e- → Li(s) -3.05
46
เซลล์ไฟฟ้า(ตัวรีดิวซ์-ตัวออกซิไดซ์)
Ag+/Ag และ Zn2+/Zn
• Ag+ เกิดรีดักชั่น E°= 0.80 + 0.76 = +1.56 V 9
• Zn2+ เกิดรีดักชั่น E°= -0.76 – 0.80 = -1.56 V 8
• Ag+(aq) +Zn(s) →Ag(s)+Zn2+(aq)
Li+/Li และ Zn2+/Zn
• Li+ เกิดรีดักชั่น E°= -3.05 + 0.76 = -2.29 V 8
• Zn2+ เกิดรีดักชั่น E°= -0.76 + 3.05 = +2.29 V 9
• Zn2+(aq) + 2Li(s) →Zn(s)+2Li+(aq)
Ag+(aq) + e- → Ag(s) +0.80
2H+(aq) + 2e- → H2(g) 0.00
Zn2+(aq) + 2e- → Zn(s) -0.76
Li+(aq) + e- → Li(s) -3.05 47
ผลของความเข้มข้นต่อค่าศักย์
ความเขมขนของสารอเลกโตรไลตมผลตอคาศกยไฟฟา
ความเข้มข้นของสารอิเล็กโตรไลต์มีผลต่อค่าศักย์ไฟฟ้า
• Cu(s)+2Ag+(aq)→Cu2+(aq)+2Ag(s)
เมื่อ [Ag+] และ [Cu2+] เท่ากับ 1M จะได้ Ecell=E°cell
่ความเข้มข้นอืน่ ๆ Ecellll ≠E
ทีทความเขมขนอนๆ ≠E°cellll
ถ้าศักย์ไฟฟ้ามาตรฐานมีค่าน้อย การเปลี่ยนความเข้มข้น
อาจเปลยนทศทางของปฏกรยาได
ป ี่ ิ ป ิิิ ไ ้
• 3Zn(s) + 2Cr3+ → 3Zn3+ + 2Cr(s)
ที่สภาวะมาตรฐาน E°cell=+0.02 V
ถ้า [Cr3+]>1 M และ [Zn3+]<1 Ecell<0.0
ถา <0 0 จะเกดปฏกรยายอนกลบ
จะเกิดปฏิกิริยาย้อนกลับ
48
ความเข้มข้นและค่าศักย์ของเซลล์
ความเข้มข้นของอิเล็กโทรไลต์(หรือความดันของแก๊ส) กับค่าศักย์ไฟฟ้าของเซลล์มี
โ สมการของเนินิ สต์์
ความสัมั พัันธ์์กนั และสามารถอธิิบายโดย
Nernst equation
RT 2.303RT
E = Eo − ln Q = E o − log Q
nF nF
• E ค่า่ ศัักย์์ของเชลล์์ทีส่ ภาวะใดๆ
ใ
• R ค่าคงที่ของแก๊ส (8.31J/K)
• Q อตราสวนผลคู
อัตราส่วนผลคณความเข้
ณความเขมขน มข้น (Reaction Quotient)
• -
n จํานวน e ที่มกี ารถ่ายเทระหว่างสองครึ่งเซลล์
• F ค่าคงที่ Faraday (9.6485x104 C/mol) = ประจุุของ e- 1 mole
ที่ 25 °C จะได้
0.0257 V 0.05916 V
E = Eo − ln Q = E o − log Q
n n
49
ตัวอย่างการใช้สมการของเนินสต์
จงหา E° และ E ของเซลล์ไฟฟ้าที่อุณหภูมิ 25 °C
Zn(s)|Zn2+(aq,0.35M)||Cu2+(aq,4.7x10-5M)|Cu(s)|Cu(s)
Zn(s)+Cu2+(aq) →Zn2+(aq)+Cu(s)
EE° หาจากตารางศกยมาตรฐาน
หาจากตารางศักย์มาตรฐาน (ไมขนกบความเขมขนหรออุ
(ไม่ขึ้นกับความเข้มข้นหรืออณหภมิ
ณหภูม)
E°cell = E°ox+ E°red
= -(-0.76)+0.34
( 0 76) 0 34 = 1.10V
1 10V
Zn2+(aq) + 2e- → Zn(s) -0.76

2H+(aq) + 2e- → H2(g) 0.00
Cu2+(aq) + 2e- → Cu(s) +0.34
50
ตัวอย่างการใช้สมการของเนินสต์ (ต่อ)
E ที่สภาวะอื่นหาได้จากสมการของเนินสต์
0.0257 V
E = Eo − ln Q
n
aA + bB + K eE + fF + K
Q=
[E ] [F ] K
e f
[A]a [B]b K
Zn(s)+Cu2+(aq) →Zn2+(aq)+Cu(s)
[ Zn 2+ ][Cu ] [ Zn 2+ ]
Q= =
[Cu 2+ ][ Zn] [Cu 2+ ]
ของแข็งและของเหลวบริสุทธิ์มคี วามเขมขนคงที่ ยายไปรวมกับ Q ได
51
ตัวอย่างการใช้สมการของเนินสต์ (ต่อ)
แทนค่า Q ในสมการของเนินสต์
จํานวน e- ที่เกี่ยวข้องในปฏิกิริยา = 2 = n
0.0257 V
E = Eo − ln Q
n
0.0257 V ⎛ 0.35 ⎞
= 1.10 V − ln⎜ ⎟
2 ⎝ 0.000047 ⎠
= 0.99 V
52
การประยุุกต์ใช้สมการของเนินสต์
pH meter
• Glass electrode แทนครึง่ ปฏิกิริยา H2 มี
ความไวต่อความเข้มข้นของ H+
• ขัว้ glass electrode ประกอบด้ว้ ยเส้น้
ลวดเงินเคลือบด้วย AgCl และจุม่ อยูใ่ น
สารละลาย HCl อางอง อ้างอิง
• เมื่อจุม่ ขั้วนี้ใสสารละลาย ศักย์ไฟฟ้าที่
เเกิดขนจ
ขึ้นจะขึขน้นกับค่า ppH ขอ
ของสารละลาย
ส รล ล ย
• บริเวณปลายขัว้ จะเป็นเยื่อบางๆซึ่งทํา
หน้าทีค่ ลายสะพานเกลือ
• ศักย์ไฟฟ้าทีไ่ ด้จะถูกเปลี่ยนเป็นค่า pH
Ag(s)|AgCl(s) HCl (0.1M)|glass|test
Ag(s)|AgCl(s), (0 1M)|glass|test solution||
sol tion||
53
เซลล์ความเข้มข้น (Concentration Cells)

ศักย์ของครึ่งปฏิกิริยาขึ้นกับความ
เข้ม้ ข้้นของสารละลายอิิเล็็กโโตรไลต์ ไ ์
เซลล์ความเข้มข้นคือ เซลล์ไฟฟ้าที่มี
ขัวั้ ไฟฟ้
ไ า้ ชนิดเดียี วกันั จุ่มใน
ใ
สารละลายชนิดเดียวกันแต่ความ
เข้ม้ ข้้นต่า่ งกันั
เมื่อเวลาผ่านไป ความเข้มข้นของ
ไอออนฝั่ง oxidation จะเพิม่ ขึ้น ฝัง่ Oxidation Reduction
reduction จะลดลง จนถึงที่สมดุล Cu(s) → Cu2+(aq) + 2e- Cu2+(aq) + 2e- → Cu(s)
เมือื่ ความเข้ม้ ข้้นทััง้ สองฝังั่ เท่า่ กััน
Cu | Cu2+(0.025M) || Cu 2+(1.50M) | Cu
54
การคํานวณของเซลล์ความเข้มข้น
ปฏิกริ ิยารีดอกซ์ของเซลล์ความเข้มข้น
Anode : Cu(s) → Cu2+(aq,0.025M) + 2e-
(aq 1 50M) + 2e- → Cu(s)
Cathode : Cu2+ (aq,1.50M)
Rxn. Cu2+(aq, 1.50 M) → Cu2+(aq, 0.025 M)
ใช้สมการเนินสต์ RT
Ecell = Ecell
o
− ln Q
nF
F
o
Ecell =0 ← เนื่องจาก Ered=Eox
RT RT [Cu 2+ ]Low เกิด oxidation
Ecell =− ln Q = − ln
nF nF [Cu 2+ ]High
g เกิด reduction
55
การคํานวณของเซลล์ความเข้มข้น (ต่อ)
RT [Cu 2+ ]Low
Ecell = E o
− ln
nF [Cu 2+ ]high
cell
0.0257 V ⎛ 0.025 ⎞
= 0− ln⎜ ⎟
2 ⎝ 1. 50 ⎠
= 0.053 V
เซลล์ความเข้มข้นมีคา่ ศักย์ไฟฟ้าต่ํา
56
อุุณหพลศาสตร์ของปฏิฏกิริยารีดอกซ์
สภาพเกิดขึ้นได้เอง (Spontaneity )
Q ΔG E
ปปฏิิกิริยาเกิิดขึึน้ เอง <K − +
ที่สมดุุล =K 0 0
ปฏิกิริยาย้อนกลับเกิดขึ้นเอง >K + −
จาก E = Eo −
RT
nF
ln Q
ที่สมดลล
ทสมดุ 0 = Eo −
RT
ln K
nF
RT 2 . 303 RT
Eo = ln K = log K
nF nF
57
อุุณหพลศาสตร์ของปฏิฏกิริยารีดอกซ์
− RT ln K = − nFE o = Δ G o
Δ G o = − nFE o
Δ G = w max
wmax= งานที่มากที่สุดที่ระบบทําได้
จงหา K ของ 3Ti+(aq) → Ti3+(aq) + 2Ti(s) E°=-1.59 V
2 . 303 RT
Eo = log K
nF
0 . 05916
− 1 . 59 = log K
2
log K = − 53 . 8 → K = 10 − 53 .8 = 1 . 585 × 10 − 54
E เปนลบเกิดขึ้นไมได ดังนัน้ จะได K ทีม่ คี านอยมาก แทบไมมีผลิตภัณฑเกิดขึ้น
58
สมดุุลของเคมีไฟฟ้า***
Zn(s)+ Cu2+(aq) → Zn2+(s) + Cu(s) E°=1.10V
• Zn(s) Zn2+ +2e- step 1
• Cu2+
2 (aq) + 2e- Cu(s) step 2
2 . 303 RT
Eo = log K
nF
0 . 05916 V
1 . 10 V = log K
2
l K = 37 . 19 → K = 10 37 .19 = 1 . 549 × 10 37
log
ทสมดุ [Z 2+]/[Cu
ี่ ลจะมี [Zn ]/[C 2+] = 1.549x10
1 549 1037
59
เซลล์ไฟฟ้า Voltaic Cell

เซลล์ไฟฟ้า คือเซลล์ที่เกิดปฏิกิริยารีดอกซ์ได้เองและให้
กระแสไฟฟ้
ไ ้า
แบตเตอร
แบตเตอรี (battery) คอเซลลไฟฟาหลายๆอนตอเชอมกนแบบ
คือเซลล์ไฟฟ้าหลายๆอันต่อเชื่อมกันแบบ
อนุกรม
เซลลไฟฟาโดยทวไปมลกษณะตอไปน
เซลล์ไฟฟ้าโดยทั่วไปมีลักษณะต่อไปนี้
มีโลหะเป็นขั้วแอโนด
มีวสั ดุทมี่ ีเลขออกซิเดชั่นสูงเป็นขั้วแคโทด
สารอิเล็กโตรไลต์เป็นสารละลายน้ําหรือสารเปียก(moist paste)
60
เซลล์ไฟฟ้า Voltaic Cell
เซลล์ไฟฟ้าปฐมภูมิ Primary voltaic cell
ปฏิกิริยาผันกลับไม่ได้เมือ่ ให้กระแสไฟฟ้า นํามาใช้ซ้ําไม่ได้
• Acidic Dry Cells (แบตเตอรี่แห้ง)
• Alkaline Dry Cells (ถ่านอัลคาไลน์)
เซลล์ไฟฟ้าทติุ ยภมิู Secondaryy voltaic cell
ปฏิกิริยาสามารถย้อนกลับเมื่อให้ไฟฟ้าเข้าไป นํามาใช้ซ้ําได้
• Lead storage Battery (เซลลสะสมไฟฟาตะกว)
(เซลล์สะสมไฟฟ้าตะกั่ว)
• Ni-Cd Cell
• Zn AgO Cell
Zn-AgO
• Zn/HgO Cell
• Air Batteries
• Fuel Cells 61
Acidic Dryy Cells (Leclanché cell)

Primary Cell ความต่างศักย์ 1.5 V
• Rxn: Zn(s) + 2MnO2(s) + 2NH4+(aq) + 2H2O(l) → Zn2+(aq) +
2NH4OH(aq)q + 2MnO(OH)(s) E°= 1.26 V ?
• Anode: Zn(s) → Zn2+(aq)+2e- E°= 0.76 V
• Cathode: 2MnO2(s) + 2NH4+(aq)+2H2O(l)+2e- → 2NH4OH(s) +
2MnO(OH)(s) E° = 0.50 V
Electrolyte
El t l t NH4Cl(aq)
Cl( ) + ZZnCl
Cl2(aq)
( ) paste
t
reduction
oxidation
ขั้วสังกะสีผุงายเนื่องจากถููก
ออกซิไดซโดยNH4+
62
Alkaline Dryy Cells
Primary Cell ความต่างศักย์ 1.5 V
พัฒนาจาก Leclanché cell
• Rxn: Zn(s) + 2MnO2(s) → ZnO(s) + Mn2O3(s) E°= 1.54 V
• Anode: Zn(s) + 2OH-(aq) → ZnO(s) + H2O(l) + 2e-
• Cathode: 2MnO2(s) + H2O(l)+2e- → 2OH-(aq) + Mn2O3(s)
Electrolyte NaOH,
NaOH KOH
KOH, Zn(OH)2 paste
63
เซลสะสมไฟฟ้าตะกั่ว (Pb/Pb2+)
Secondary Cell ความต่างศักย์ 1.5 V x 6 cells
• Anode: Pb(s) + HSO4-(aq) → PbSO4(s) + H+(aq) +2e-
• Cathode: PbO2(s) + 3H+(aq) + HSO4-(aq) + 2e- → PbSO4(s) +
2H2O(l)
• Rxn:
R n Pb(s) ( ) + 2H+ + 2HSO4-(aq) → 2PbSO4(S) +
Pb( ) + PbO2(s)
2H2O(l) E°= 1.924 V
Electrolyte
El t l t 38% H2SO4(aq) ( )
64
เซลสะสมไฟฟ้าตะกั่ว (Pb/Pb2+) ((ต่ต่อ)
Discharge (ให้กระแสไฟฟ้า)
• Anode: Pb(s) + HSO4-(aq) → PbSO4(s) + H+(aq) +2e-
• Cathode: PbO2((s)) + 3H+((aq) q) + 2e- → PbSO4((s)) + 2H2O(l)
q) + HSO4-((aq) ()
Recharge (ใส่กระแสไฟฟ้า)
• AAnode: ( ) + H+(aq)
d PbSO4(s) 2 - → Pb(s)
( ) +2e Pb( ) + HSO4-(aq)
( )
• Cathode: PbSO4(s) + 2H2O(l) → PbO2(s) + 3H+(aq) + HSO4-(aq) + 2e-
65
Rechargeable
g Cells
NiCad cell – Cd/NiO2 (1.30 V)
• Rxn: Cd(s)+NiO2(s)+2H2O→Cd(OH)2+2Ni(OH)2(s)
• Anode: Cd(s) + 2OH- → Cd(OH)2 + 2e-
• Cathode: NiO2(s) +2H2O + 2e- → Ni(OH)2(s) + 2OH-
• Electrolyte: KOH
Mercury Cell – Zn/HgO (1.35 V)
• Rxn: Zn(s) + HgO(s) + H2O → Zn(OH)2 + Hg(l)
• Anode: Zn(s) + 2OH- → Zn(OH)2 + 2e-
• Cathode: HgO(s) + H2O + 2e- → Hg(l) + 2OH-
• Electrolyte:
y KOH
66
เซลล์เชื้อเพลิง (Fuel Cells)
Fuel Cells (0.9-1.0 V)
• Rxn: 2H2 + O2 → 2H2O
• Anode: H2 + 2OH- → 2H2O + 2e-
• Cathode: O2 + 2H2O + 4e- → 4OH-
• Electrolyte: KOH
H2 O2
67
Lemon Batteryy (simple voltaic cell)

Oxidation (Zn: anode)
• Zn(s) → Zn+2(aq) + 2 e– E° = +0.76 volts
Reduction
R d i (Cu:(C cathode)
h d)
• 2 H+((aq)
q) + 2 e– → H2(g) E° = 0.00 volts
• กระแสน้อยมาก!!!
68
การผุุ-กร่อน (Corrosion)
การผุกร่อน:การที่โลหะเกิดการเสื่อมสภาพเนื่องจากปฏิกิริยาเคมี
โลหะหลายชนิดเกิดปฏิกิริยารีดอกซ์กับออกซิเจน (ถูกออกซิไดซ์)
• โลหะบางชนดเกดปฏกรยากบ
โลหะบางชนิดเกิดปฏิกิริยากับ O2 แลวเกดเปนฟลมแขงเคลอบผว
แล้วเกิดเป็นฟิล์มแข็งเคลือบผิว
ของโลหะและช่วยปกป้องผิวของโลหะ เช่น Al2O3
• เหลกทาปฏกรยากบ
เหล็กทําปฏิกิริยากับ O2 และนา
และน้ํา เกดสนม (rust Fe2O3⋅H2O)
เกิดสนิม (rust,
Anode: Fe(s) → Fe2+ + 2e–
C th d FFe2+ → Fe
Cathode: F 3+ + e–
O2(g) + 2H2O + 4e– → 4OH–
Fe3+ + 4OH– → FeO(OH)(s)
( )( ) + H2O(l)
()
69
การผุุ-กร่อน (ต่อ)
สนิมจะเกิดได้ดีเมื่อน้ํามีสภาพเป็นกรด
(เช่น จาก CO2ในบรรยากาศ)
Anode:
d ( ) + 2H+ → Fe2+ + H2 E°=+0.44
Fe(s) 44 V
Cathode: O2(g) + 4H+ + 4e– → 4H2 E°=+1.23 V
(+0.40)
เกลอในนา(ionic
เกลือในน้ํา(ionic salt)จะชวยเรงกระบวนการเกดสนม
salt)จะช่วยเร่งกระบวนการเกิดสนิม เพราะ
ไอออนเกลือจะทําให้สภาพน้ําไฟฟ้าของน้ําเพิ่มขึ้นและยังทํา
หนาทเปนสะพานเกลอทาใหปฏกรยาเกดไดงาย
้ ี่ ป็ ส ื ํ ใ ป้ ิ ิ ิ ิ ไ ้ ่
70
การป้องกันการผุุกร่อน
ป้องกันไม่ให้โลหะสัมผัสกับน้ําและอากาศ (ทาสี)
เคลือบโลหะด้วยตะกั่ว จะเกิดสนิมได้ถ้าวัสดุที่เคลือบหลุดไป
เคลอบโลหะดวยสงกะส
เคลือบโลหะด้วยสังกะสี (Galvanizing)
• สังกะสีจะถูกออกซิไดซ์และเกิดเป็นฟิลม์ Zn2(OH)2CO3(s) ติดแน่นทีผ่ ิว
โ
โลหะและปองกนโลหะจากอากาศและความชน
ป้ ั โ ศ ื้
• ถ้าเกิดกะเทาะหลุด Zn ยังสามารถป้องกันการไม่ให้เหล็กถูกออกซิไดซ์
เนื่องจากมันถกออกซิ
เนองจากมนถู กออกซไดซไดงายกวาเหลก
ไดซ์ได้งา่ ยกว่าเหล็ก (เหลกจะเปนแคโธด)
(เหล็กจะเป็นแคโธด)
71
การแยกสลายด้วยไฟฟ้า (Electrolysis)
ปฏิกิริยารีดอกซ์ทเี่ กิดขึ้นเองไม่ได้ (non-spontaneous) สามารถ
ทําให้เกิดได้โดยการใส่กระแสเข้าไป
Electrolysis คอกระบวนการททาใหกระบวนการเคมเกดขนโดย
คือกระบวนการที่ทําให้กระบวนการเคมีเกิดขึ้นโดย
การป้อนกระแสไฟฟ้าเข้าไปในปฏิกิริยา
Electrolytic cells คือเซลล์เคมีไฟฟ้าที่เกิด electrolysis
• เซลลทมคา
เซลล์ทมี่ ีค่า E เปนลบ
เป็นลบ
• ต้องป้อนกระแสที่มีความต่างศักย์เท่ากับหรือมากกว่าค่าศักย์ของเซลล์
• ในบางปฏิ
ใ กิ ิริยาจํําเป็็นต้้องใส่
ใ ศ่ ักย์ใ์ ห้้มากขึึน้ เพือื่ ให้
ใ ้เกิิดปฏิิกิริยา
(overpotential) เนื่องจากปัจจัยทางจลนศาสตร์ (เกิดช้า ต้องกระตุ้น
ใ ้เกิดเร็็วขึึน้ )
ให้
72
กระบวนการที่เกิดขึ้นในเซลล์อิเล็กโตรไลต์
ในกระบวนการอิเล็กโตรไลต์มีปฏิกริ ิยาออกซิเดชั่น-รี
ดักชั่นที่อาจเกิดขึ้นได้หลายปฏิกิริยา
• ตวถู
ตัวถกละลาย(ไอออนหรื
กละลาย(ไอออนหรอโมเลกุ
อโมเลกล)
ล)
• ตัวทําละลาย
• ขั้วไฟฟ้า
การตดสนวาปฏกรยาไหนจะเกดตองดู
การตัดสินว่าปฏิกิริยาไหนจะเกิดต้องดจากค่
จากคาศกยครง
าศักย์ครึ่ง
เซลล์ของปฏิกริ ิยานั้น
73
Standard Reduction Potential
74
Electrolytic
y Cells
Anode: เกิด oxidation (ขั้วบวก)
Cathode: เกิด reduction (ขั้วลบ)
75
Electrolytic
y Cell – NaCl(aq)
q
สารละลาย NaCl
Electrodes: ขั้วเฉื่อย (Ti)
ปฏกรยาทเปนไปได
ปฏิ กริ ิยาที่เป็นไปได้
Anode (oxidation) Eox
• Solute: → Cl2(g) +
2Cl- 2e- E°= -1.36 V 8
• Solvent: 2H2O(l) → O2(g) + 4H+ + 4e- E°= -0.82 V 9*
Cathode (reduction) Ered
• Solvent: 2H2O(l)+2e- → H2(g) g + 2OH- + 4e- E°= -0.42 V 9
• Solute: Na+ + e- → Na(s) E°= -2.71 V 8
ทที่ anode,
d จะเกดแกสคลอรน!
จะเกิดแกสคลอรีน! เนองจาก
เนื่องจาก overpotential
t ti l
ของการเกิดแกสออกซิเจน 76
Electrolytic Cell – reactive electrodes
Electrodes*: Cu/Zn
Electrolyte: KNO3/Zn(NO3)2
ปฏิกริ ิยาที่เป็นไปได้
ปฏกรยาทเปนไปได
Anode (oxidation)
• Electrode: Cu(s) → Cu2+ + 2e- E°= -0.34 V 8
• Solvent: 2H2O(l) → O2(g) + 4H+ + 4e- E°= -0.82 V 9
Cathode (reduction)
• Solvent: 2H2O(l) + 2e- → H2(g) + 2OH- + 4e- EE°= -00.42 42 V 9
9*
• Solute: Zn2+ + 2e- → Zn(s) E°= -0.76 V 8
ทที่ cathode,
cathode จะZn(s)! เนองจาก
เนื่องจาก overpotential ของ
การเกิดแกสไฮโดรเจน
77
ปริมาณสารสัมพันธ์กับเคมีไฟฟ้า
ความสัมพันธ์ระหว่างปริมาณไฟฟ้ากับปริมาณสารที่
เกิดปฏิกิริยาเคมี
• Ag+ + e- → Ag(s)
ต้องการ e- 1 โมลเพื่อทําให้เกิด Ag 1 โมล
• Cu2+ + 2e- → Cu(s)
ต้องการ e- 2 โมลเพื่อทําให้เกิด Cu 1 โมล
Faraday, F = ประจุของ e- 1 โมล (6.02x1024 e-)
9 65 x 104 Coulomb
= 9.65
Coulombs = Amperes
p x seconds (C = A x s)
78
ตัวอย่างปริมาณสารสัมพันธ์
ครึ่งปฏิกิริยา Cr3+ + 3e- → Cr(s)
ถ้าใส่กระแสไฟฟ้าขนาด 1.24 A เป็นเวลา 25.0 นาที จะได้
Cr(s) กี่กรัม
• 1mol e- = 9.65 x 104 C
C A× s
mol e − = =
9.65 ×10 4 C/mol 9.65 × 10 4 C/mol
⎛ 1 mol e − ⎞
= 1.24 s × (60 min × 25 min )× ⎜⎜
C s
⎟⎟ = 0.0193
⎝ 9 . 65 × 10 4
C ⎠
3 โมล
โ e- เกิดิ Cr(s)
C ( ) 1 โมล
โ
0.0193 โมล e- เกิด Cr(s) 0.0193 x 1/3 = 0.00643 โมล
= 0.00643 x 52.0 = 0.335 g
79
การประยุุกต์ใช้
การผลิตโลหะทีม่ ีความว่องไวสูง
• Electrolysis
El l i ของ NaCl
N Cl หลอมเหลว
Na+(l) + e- → Na(l)
2Cl-(l) → Cl2(g) + 2e-
การทําโลหะให้บริสุทธิ์
• โลหะทองแดง 99% → 99.98%
Anode: Cu(s, 99%) → Cu2+ + 2e-
Cathode: Cu2+ + 2e- → Cu(s, 99.98%)
การชุุบโลหะ (Electroplating)
g
ใช้วัสดุที้ต้องการชุบเป็น cathode
เกลือของโลหะ (Ag, Cr, Ni, Au) เป็นสารละลายอิเล็กโตรไลต์
80
แบบฝึกหัด 1
จงดุลสมการรีดอกซ์ต่อไปนี้
• Cl-(aq) + MnO4-(aq) → Cl2(aq) + Mn2+(aq)
• Al(s) + OH-(aq) → Al(OH)4-(aq) + H2(g)
• Zn(s) + NO3-(aq) → Zn(OH)42-(aq) + NH3(aq)
• H2O2(aq) + ClO2(aq) → ClO2-(aq) + O2(g) ในเบส
จงเรียงลําดับความแรงของตัวรีดิวซ์ต่อไปนี้
Ni, K, H2(เบส), H2, Cr, Fe2+, H2O, Fe, Li
จงเรียงลําดับความแรงของตัวออกซิไดซ์ต่อไปนี้
Li+, I2, Pb2+, Fe2+, Fe3+, O2, Ni2+
Li สามารถเป็นตัวออกซิไดซ์ได้หรือไม่เพราะเหตุใด และ Fe3+ เป็นตัว
รีดิวซ์ได้หรือไม่
81
จงคํานวณหาค่า E° และ ΔG ของปฏิกิริยาต่อไปนี้และระบุว่า
จะเกิดขึ้นเองได้หรือไม่
• Cl2(g) + Cu(s) → Cu2+ + 2Cl-
• 2Ag(s) + Cu2+ → 2Ag+ + Cu(s)
• 2MnO4- + 16H+ +10Br- → 2Mn2+ + 5Br2(l) + 8H2O(l)
• H2(g)
g + Zn2+ → Zn(s) + 2H+
• 3Cr2+ → 2Cr3+ + Cr(S)
• H2O2(aq) C ( ) → Cu
( ) + 2H+ + Cu(s) C 2+ + 2H2O(l)
• Cr3+ + Fe(s) → Cr(S) + Fe3+
82
จากแผนผังเซลล์ จงวาดรูปของเซลล์นี้ ระบุรายละเอียดต่างๆ
และคํํานวณหาค่า E
• Mg(s)|Mg
g | g2+(aq)||Sn
q || 2+(aq)|Sn(s)
q|
จงคํานวณหา E และ E° ของปฏิกิริยา
• Al(s)|Al
Al( )|Al3+(aq,1.25M)||Ag
( 1 2 )||A +(aq,0.050M)|Ag(s)
( 0 0 0 )|A ( )
เซลล์ศักย์ไฟฟ้ามีค่า E = +0.37 V จงหาความเข้มข้นของ
สารละลาย Cu2+
• Cu(s) + 2Ag+(aq,)
(aq ) → Cu2+(aq,)
(aq ) + 2Ag(s)
83
คําถาม
ทําไมเซลล์ simple voltaic ต้องใช้ความเข้มข้นกรดต่ํา ๆ
ทําไมถ่านไฟฉายบางชนิดถึงชาร์จไฟไม่ได้
กระบวนการเกิดสนิมเป็น็ galvanic cell หรือไม่
84
http://www.scribd.com/doc/19509734/Voltaic-Cell
http://www.docbrown.info/page01/ExIndChem/ExtraElectrochem.htm
http://www.tutornext.com/help/simple-voltaic-cell
85

SLIDE 54 TEACHER Electrochem PDF

Hochgeladen von

Dokumentinformationen

Originaltitel

Copyright

Verfügbare Formate

Dieses Dokument teilen

Dokument teilen oder einbetten

Freigabeoptionen

Stufen Sie dieses Dokument als nützlich ein?

Sind diese Inhalte unangemessen?

Copyright:

Verfügbare Formate

SLIDE 54 TEACHER Electrochem PDF

Hochgeladen von

Copyright:

Verfügbare Formate

เคมไฟฟา

ปิติ ตรีสุกล เคมี ศวท. มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ กพส.

Zn( s ) + 2 H + (aq ) → Zn 2+ (aq ) + H 2 ( g )

Cd ( s ) + NiO2 ( s ) + 2 H 2O(l ) → Cd (OH ) 2 ( s ) + Ni (OH ) 2 ( s )

ครึง่ ปฏิฏกิริยา (Half

Sn 2+ (aq ) + 2 Fe 3+ (aq ) → Sn 4+ (aq ) + 2 Fe 2+ (aq )

• Sn2++ 2Fe3+ →Sn4+ + 2Fe2+

Cr2O72-(aq) + 14H+ → 2Cr3+(aq)+ 7H2O(l)

ตัวรีดิวซ A → A++ e- ออน

ศักย์รีดักชั่นเป็นบวก มีแนวโน้มจะเกิดรีดักชั่น เป็นตัวออกซิไดซ์ที่แรง

การวัดแรงเคลือ่ นไฟฟ้าครึง่ ปฏิฏกิริยา

เซลล์เคมีไฟฟ้า (Electrochemical Cell)

เซลล์กัลวานิก (Galvanic Cell)

Half cell Half cell

Cu2+(aq) + 2e– → Cu(s) Zn(s) → Zn2+(aq) + 2e–

เซลล์กัลวานิก (Galvanic Cell)

ศักย์ไฟฟ้าของเซลล์ (Cell potential)

Reduction Half-Reaction E° (V)

Zn2+(aq) + 2e- → Zn(s) -0.76

เซลล์ความเข้มข้น (Concentration Cells)

เมือื่ ความเข้ม้ ข้้นทััง้ สองฝังั่ เท่า่ กััน

เซลล์ไฟฟ้า Voltaic Cell

Acidic Dryy Cells (Leclanché cell)

Lemon Batteryy (simple voltaic cell)

Standard Reduction Potential

Das könnte Ihnen auch gefallen