De Morgen on line / Onlinekrant pagina 1 van 2

Onlinekrant

Krantenkop zonder Nieuws door Filip Rogiers

Vaak leer ik meer over mens en samenleving door naar 'Man bijt hond' te kijken dan naar het 'Journaal' of
'Ter zake'

Filip Rogiers

fêteert 10 jaar 'Man bijt hond'

Een krant moet het, zoals alle media, vooral hebben van nieuws. Ook hier ter redactie weerklinkt van op het balkon
weleens de roep: "Jongens, denk aan de newsdrive!"

Deze jongen is zelf journalist en zeker niet vies van nieuws en vette krantenkoppen. En toch kan hij zich niet van de
indruk ontdoen dat hij de afgelopen tien jaar vaak meer heeft geleerd over mens en samenleving door naar Man bijt hond
te kijken dan naar het Journaal of Ter zake. Zoals hij ook meer geleerd heeft over het Midden-Oosten door de lectuur van
A Tale of Love and Darkness van Amos Oz dan door de newsflashes over de jongste oorlog daar.

Man bijt hond is er in de loop van de jaren in geslaagd om een vrij trouw publiek te verzamelen. Ik vind dat goed nieuws
voor de samenleving, zoals Mark Elchardus het goed nieuws voor de samenleving vindt als meer mensen deelnemen aan
het verenigingsleven. Man bijt hond is ongedwongen sociaal. Daar is de hele SAM-onzin, het Eénproject dat op een zeer
geforceerde manier het wijgevoel zei te willen opkrikken (en de kijkcijfers), nooit in geslaagd. Ook Het hart van
Vlaanderen, dat VTM ooit tegenover Man bijt hond programmeerde, kwam niet in de buurt.

Man bijt hond is vanzelfsprekend geen Nieuwsprogramma, maar het brengt vaak wel door en door menselijk nieuws.
Lichtvoetig, nooit lichtzinnig. De toon zit juist, de aanpak is integer en correct, je krijgt er op de beste momenten een
mooie impressie van de Vlaamse samenleving.

Ik ben er ook nogal van overtuigd dat als de burgers hun vertrouwen in de pers verliezen, zoals onderzoek leert, dat juist
veel te maken heeft met de soms geforceerde Nieuwsmakerij. Niet dat vette nieuwskoppen liegen, maar mensen voelen
wel aan dat ze de complexe waarheid geweld aandoen.

Te vermijden valt dat laatste natuurlijk amper of niet. Journalistiek is geen sociologie of geschiedenis. We leven
noodgedwongen op gespannen voet met de nuance en de context. Laat de journalistiek overigens geheel over aan wie de
samenleving met eenzelfde weinig newsy aanpak benadert als de makers van Man bijt hond, en dan kwamen we wellicht
nooit te weten dat er in Luik twee meisjes zijn vermoord of dat er op de markt van Kana bommen zijn gevallen. Het zou
ons, anderzijds, wél bevrijden van de waan van de dag.

Ja, dit is een schizofreen vak.

Wat is nieuws? Wat is journalistiek? Nieuws heb je wanneer je informatie brengt die nog niet gekend was. Journalistiek
zou er moeten in bestaan dat je de complexe realiteit van feiten en duiding zo correct mogelijk weergeeft. Journalistiek
kan niet zonder nieuws. Maar het Nieuws is soms het nieuws niet.

Een voorbeeldje. Enkele jaren geleden kwam er op CNN breaking news vanuit een school in een Amerikaans slaapstadje.
Een zwart kindje van zes had er een leeftijdsgenootje doodgeschoten. In Bowling for Columbine van Michael Moore zie je
hoe tien cameraploegen zich voor de schoolpoort verdringen. Journalisten, die nog maar tien minuten ter plekke zijn,
borstelen daar live met veel aplomb een beeld van het stadje en de feiten. Moore wandelt vervolgens het hoekje om en
nadert daar quasi achteloos de zeer complexe waarheid over het leven in dat stadje. Het Nieuws was dat fatale schot, het
nieuws was en is iets anders.

Wat is dus nieuws? Vergelijk het met geschiedenis. Er zijn gebeurtenissen en feiten. En er zijn golven die tot die
gebeurtenissen en feiten leiden. Geschiedenis wordt geschreven in die golven, Nieuws heb je als er een schuimkop op
staat. Schuimkoppen zijn bijvoorbeeld 9/11, een verkiezingsuitslag, de dag waarop tanks uit een kazerne rollen, een
hongersnood op zijn climax.

In een gemiddeld leven gebeurt er 95 procent van de tijd 'niets'. Men slaapt, ontwaakt, gaat werken of naar school, men
verplaatst zich, men probeert te overleven. Misschien 5 procent bestaat uit Gebeurtenissen, Nieuws. Hetzelfde geldt voor
de samenleving in zijn geheel. Een nieuwsflash duurt gemiddeld vijftien seconden. Elk mensenleven een veelvoud
daarvan. Journalistiek is, zo bekeken, een vreselijk pretentieus beroep.

Goed, dit is ongetwijfeld een al te filosofische, onpraktische benadering van ons vak. Als de boer bleef dubben, rotte de
oogst op zijn veld. Maar toch, als we pretenderen dat we in dit vak de belangrijkste antenne zijn voor wie wil weten wat er

http://krant.demorgen.be/data/scripts/showhtml.php?htmlpagina=/data/view/2006/200609/20060904/H... 4/09/2006
De Morgen on line / Onlinekrant pagina 2 van 2
op deze kluit echt gaande is, moeten we niet alleen schuim scheppen, maar ook golven kunnen registreren.

De samenleving in al zijn complexiteit weergeven, is vanzelfsprekend een onmogelijke opdracht. Maar het kan geen kwaad
om dat ideaal naar best vermogen na te streven. Als we daar ook maar een beetje beter in zouden slagen; als we met
andere woorden iets vaker de (niet zelden zelf gecreëerde) waan van de dag konden overstijgen, denk ik dat we onze taak
als journalisten beter zouden vervullen. Zoals ook politici de essentie van hun vak meer eer aandoen als ze iets meer met
de lange termijn bezig zijn en wat minder met wat hier en nu electoraal loont.

Nogmaals, ik ben als journalist van deze krant geen heilig boontje. Ruik ik een scoop, dan ga ook ik er als een muskiet
achteraan. Maar het wil wel eens knagen, en dat zou het bij alle nieuwsmakers wat meer mogen doen.

Filip Rogiers is politiek redacteur bij De Morgen

Publicatiedatum : 2006-09-04
Sectie : Opinie

http://krant.demorgen.be/data/scripts/showhtml.php?htmlpagina=/data/view/2006/200609/20060904/H... 4/09/2006