Οδηγός για εγκατάσταση και εργασία στη Γερμανία

Το παρακάτω κείμενο δεν έχει σκοπό να αποθαρρύνει κανέναν από το να

προσπαθήσει να μεταναστεύσει και να βρει εργασία στη Γερμανία.
Αντιθέτως αποσκοπεί σε μια καλύτερη προετοιμασία, η οποία σημαίνει
και περισσότερες πιθανότητες να πετύχει το εγχείρημα. Όλα τα
παρακάτω είναι προσωπικές μου απόψεις, που διαμορφώθηκαν μέσα από
την εμπειρία μου και τη δεκαετή παραμονή μου στη Γερμανία. Φυσικά
είναι ελεύθερος ο καθένας να οργανώσει το ταξίδι του με το δικό του
τρόπο και να ακολουθήσει κάποιες ή και καμία από τις συστάσεις.

Αιτία για να το γράψω στάθηκε η συνάντησή μου με έναν Έλληνα στην

περιοχή Zoo του Βερολίνου στις 21 Ιουλίου του 2017, τον οποίο από
τότε αναζητώ. Έψαχνε δουλειά, ήταν εύσωμος, περίπου 40-45 ετών, με
άσπρη-γκρι κοντομάνικη μπλούζα, μακρύ παντελόνι, γκρίζο μαλλί και
μου φάνηκε ότι είχε κάποιο πρόβλημα στην ομιλία. Παρακαλώ όποιον
γνωρίζει κάτι να επικοινωνήσει μαζί μου στο
alexanderdiam@hotmail.com

Αρχικά

Η Γερμανία είναι πράγματι μια πολύ οργανωμένη χώρα, η οποία όμως

λειτουργεί τελείως διαφορετικά απ’ ό,τι έχουμε συνηθίσει στην Ελλάδα.
Υπάρχουν κάποια πολύ στοιχειώδη, τα οποία αν τα γνωρίζει κανείς εκ
των προτέρων, μπορεί να γλιτώσει μεγάλη ταλαιπωρία. Το πρώτο πράγμα
λοιπόν που πρέπει να καταφέρει κανείς είναι να συνειδητοποιήσει ότι
βρίσκεται πια σε μια ξένη χώρα και να είναι δεκτικός στη διαφορετική
νοοτροπία που θα αντιμετωπίσει.

Μια ουσιαστική διαφορά σε σχέση με την Ελλάδα, είναι ότι όλα

δουλεύουν με γραπτό συμβόλαιο σε δύο αντίτυπα (ένα για τον καθένα)
υπογεγραμμένο και από τις δύο πλευρές (ενοικιαστή και ιδιοκτήτη ή
εργοδότη και εργαζόμενο αντιστοίχως για ενοικίαση σπιτιού και
πρόσληψη σε δουλειά). Ξεχάστε τις μιλητές συμφωνίες που γίνονται
στην Ελλάδα. Προς θεού μη δίνετε προκαταβολές για σπίτι που δεν
έχετε δει και υπογράψει συμβόλαιο! Η πιο συχνή απάτη στη Γερμανία
είναι μια ψεύτικη αγγελία στο ίντερνετ για ένα σπίτι που απλώς δεν
υπάρχει. Με τον ίδιο τρόπο, ο εργοδότης μπορεί να μην καταβάλει μισθό
στο τέλος του μήνα και να σας εξαπατήσει αν δεν υπάρχει
υπογεγραμμένο συμβόλαιο. Πριν ρωτήσετε, φυσικά υπάρχουν καλοί και
κακοί επαγγελματίες και στη Γερμανία όπως παντού. Επίσης, μη δίνετε
τα πρωτότυπα έγγραφά σας (ταυτότητα, διαβατήριο κλπ) σε κανέναν
για να σας διεκπεραιώσει δουλειές με τις γερμανικές αρχές επειδή δε
γνωρίζετε τη γλώσσα. Εκτός του ότι πρέπει ούτως ή άλλως να
παρευρεθείτε αυτοπροσώπως, είναι πάρα πολύ επικύνδινο!!!

Εύρεση εργασίας

Το να βρει κανείς δουλειά στη Γερμανία είναι μεν αρκετά πιο εύκολο απ’
ό,τι στην Ελλάδα, αλλά όχι τόσο εύκολο όσο νομίζουν οι περισσότεροι.
Κατά τη γνώμη μου, όσοι αναζητούν εργασία στη Γερμανία χωρίζονται
σε δύο βασικές κατηγορίες. Σε εκείνους που γνωρίζουν γερμανικά και σε
εκείνους που δε μιλάνε τη γλώσσα, κάτι που τους αποκλείει αυτόματα
από πολλές θέσεις εργασίας. Το μέγεθος της πόλης στην οποία ψάχνει
κανείς παίζει κι αυτό το ρόλο του. Στις μικρότερες πόλεις είναι πιο
εύκολο να βρει κανείς εργασία, γιατί οι περισσότεροι δεν τις προτιμούν
με αποτέλεσμα να υπάρχουν συνήθως κενές θέσεις. Επειδή όμως οι
πτήσεις από Ελλάδα συνήθως φθάνουν σε μεγάλες πόλεις, προτείνω να
μην ‘κολλάει’ κανείς εκεί. Περιφερειακά υπάρχουν πολλές μικρότερες
πόλεις με καλύτερες πιθανότητες εύρεσης εργασίας. Για τα εισιτήρια των
τρένων προτείνω σε αυτήν την περίπτωση τα Länder-tickets (ctrl+click
στο σύνδεσμο), με τα οποία μπορεί κανείς να κάνει μέσα σε μία μέρα
απεριόριστες διαδρομές μέσα σε ένα κρατίδιο της Γερμανίας και είναι
σχετικά φθηνά.

Ένα άλλο θέμα είναι φυσικά και το είδος της εργασίας. Αν κάποιος θέλει
να γίνει στέλεχος χρηματιστηριακής εταιρίας, η αναζήτηση μπορεί να
κρατήσει δεκαετίες (ακόμη κι αν έχει κανείς τις ανάλογες σπουδές), ενώ
αν ψάχνει κανείς κάτι λιγότερο φιλόδοξο (οδηγός, σερβιτόρος, μάγειρας,
ταχυδρόμος, τηλεφωνητής, καθαριστής, μεταφορέας κλπ.) τότε είναι πιο
εύκολη και πιο γρήγορη η αναζήτηση.

Αν ήμουν στη θέση κάποιου που έρχεται στη Γερμανία με βασικό

σκοπό την αναζήτηση εργασίας, το πρώτο που θα έκανα θα ήταν να
πάω στον γερμανικό ΟΑΕΔ (Bundesagentur für Arbeit ή απλά
Arbeitsamt). Προσοχή εννοώ την κρατική δημόσια υπηρεσία που θα
βρείτε με ctrl+click εδώ και όχι τις ανάλογες ιδιωτικές εταιρίες. Σε
αντίθεση με την Ελλάδα, ο οργανισμός αυτός πραγματικά προσπαθεί να
βρει εργασία στους ανέργους. Καλό θα ήταν να έχετε και ένα βιογραφικό
(ας είναι και απλό) μεταφρασμένο στα γερμανικά και φυσικά τα πτυχία
αν υπάρχουν. Μάθετε ή έχετε γραμμένες μερικές προτάσεις στα
γερμανικά (ή έστω στα αγγλικά), ώστε να μπορείτε να δώσετε στους
υπαλλήλους να καταλάβουν τι ζητάτε (και ένα λεξικό δε θα έβλαπτε). Οι
αγγελίες που υπάρχουν στο σύστημα του εν λόγω οργανισμού είναι
πραγματικά άπειρες. Ακόμη κι αν δε γνωρίζει κανείς γερμανικά, θα
πρέπει οι υπάλληλοι να αναζητήσουν κάποια θέση εργασίας στην οποία
να μην είναι αναγκαία η γνώση της γλώσσας. Οι περισσότεροι από τους
υπαλλήλους που έχω συναντήσει εκεί είναι σοβαροί και η ευγένεια
κερδίζει. Ξεχάστε τους ελληνικούς τσακωμούς με τους δημοσίους
υπαλλήλους. Ένας ανάλογος τσακωμός εδώ, το πολύ πολύ να τους
αναγκάσει να σας διώξουν. Ο οργανισμός αυτός είναι υπεύθυνος και για
το επίδομα ανεργίας καθώς και για άλλα μέσα βοήθειας προς ανθρώπους
που τη χρειάζονται. Παλαιότερα επίδομα ανεργίας ίσως να μπορούσε
κανείς να πάρει άμεσα, ακόμη κι αν μόλις εγκαταστάθηκε στη Γερμανία.
Από το ξέσπασμα της κρίσης και μετά, οι νόμοι έχουν αλλάξει και είναι
πιο δύσκολο. Σε ορισμένες περιπτώσεις πληρώνουν και τα ούτως ή
άλλως χαμηλά δίδακτρα για να μάθει κανείς γερμανικά (στη
Volkshochschule). Ο οργανισμός αυτός συνήθως βοηθά και ανθρώπους
που δεν έχουν κατάλυμα. Σε κάθε περίπτωση αν μείνετε στο δρόμο αξίζει
να ζητήσετε βοήθεια από εκεί.

Όπως έγραψα παραπάνω, οποιαδήποτε έναρξη εργασίας πρέπει να

συνοδεύεται από υπογραφή συμβολαίου από εργαζόμενο και εργοδότη.
Εκεί πρέπει να ρυθμίζονται όλα τα θέματα που αφορούν την εργασιακή
σχέση πολύ αναλυτικά (μισθός, υπερωρίες, τόπος και περιγραφή
παρεχόμενης εργασίας, ημερομηνία έναρξης ενδεχομένως και λήξης
συμβολαίου, μέρες αδείας, ασφάλιση κλπ). Ο μισθός στα συμβόλαια
συνήθως είναι τα μικτά (brutto) και όχι τα καθαρά χρήματα (netto) που
θα πάρετε στο χέρι (προσοχή οι κρατήσεις είναι αρκετές).

Η ιατροφαρμακευτική ασφάλιση (Krankenversicherung) στη Γερμανία

είναι υποχρεωτική για όλους (για φοιτητές, ανέργους κλπ). Η πιο βασική
θυμάμαι ότι κόστιζε 150 ευρώ το μήνα (στην ΑΟΚ κάτι σαν το ΙΚΑ) και
τα μισά για τους φοιτητές (το ποσό μπορεί τώρα να έχει αλλάξει). Η μόνη
περίπτωση να τη γλιτώσει κανείς είναι να έχει την ευρωπαϊκή κάρτα
ασφάλισης, η οποία καλύπτει τον κάτοχο σε όλη την ευρωπαϊκή ένωση
και έτσι απαλλάσσεται από την ασφάλιση στη Γερμανία (τουλάχιστον
αρχικά, γιατί με την έναρξη εργασίας ούτως ή άλλως κρατούνται από το
μισθό οι ασφαλιστικές εισφορές). Όποιος είναι ασφαλισμένος στην
Ελλάδα μπορεί να κάνει αίτηση για την ευρωπαϊκή κάρτα ασφάλισης,
αλλά αυτό πρέπει να γίνει αρκετό καιρό πριν το ταξίδι γιατί καθυστερεί
αρκετά η έκδοσή της.

Προσοχή! Στη Γερμανία υπάρχουν όπως παντού καλοί και κακοί

επαγγελματίες-εργοδότες. Μην επαναπαύεστε επειδή ως χώρα έχει τη
φήμη ότι «εκεί δε γίνονται αυτά». Όλα γίνονται! Ειδικά στην περίπτωση
που δεν υπάρχει συμβόλαιο…Τελευταία συνηθίζεται να έρχονται πολλοί
Έλληνες με μόνο στόχο την εύρεση εργασίας στα ελληνικά εστιατόρια.
Εκτός του ότι οι θέσεις εκεί τελευταία είναι δυσεύρετες (λόγω του
κύματος μετανάστευσης), δεν είναι ανάγκη να περιορίζεται κανείς μόνο
σε έλληνες εργοδότες (ακόμη κι αν δε γνωρίζει τη γλώσσα). Το καλύτερο
κατά τη γνώμη μου είναι να απευθυνθεί κανείς κατευθείαν στο γερμανικό
ΟΑΕΔ (Arbeitsamt, δες παραπάνω). Τέλος, οποιοσδήποτε έχει μικρό ή
μεγαλύτερο πρόβλημα (Behinderung) όπως δυσλεξία, αναπηρία κλπ θα
ήταν πολύ χρήσιμο να έχει μαζί του μια ιατρική γνωμάτευση
μεταφρασμένη στα γερμανικά. Όποιος εργοδότης προσλάβει άτομο με
αναπηρία (μικρή-μεγάλη) ίσως και με δυσλεξία (δεν το έχω ψάξει) έχει
σημαντικές απαλλαγές (σε εισφορές και φόρους).

Εύρεση σπιτιού

Ό,τι ισχύει για τις θέσεις εργασίας ισχύει και για την εύρεση σπιτιού,
δηλαδή όσο μεγαλύτερη είναι η πόλη, τόσο δυσκολότερα βρίσκει κανείς
σπίτι και τόσο πιο ακριβά στοιχίζει. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι στο
Βερολίνο και στο Μόναχο αυτή τη στιγμή η αναζήτηση σπιτιού είναι
μαρτύριο, ενώ τα ενοίκια είναι εξωπραγματικά (για τα δεδομένα της
Γερμανίας). Πολύ καλή βάση για να βρει κανείς σπίτι αποτελεί το να
εργάζεται κάπου. Όταν πάμε λοιπόν στον ιδιοκτήτη ενός σπιτιού και
υποστηρίζουμε ότι θα πληρώνουμε το νοίκι από το εισόδημα της
δουλειάς μας, είναι πιθανόν να ζητήσει να δει το συμβόλαιο ή ένα χαρτί
μισθοδοσίας (ειδικά για τα πιο ακριβά σπίτια). Μια πολύ καλή
ιστοσελίδα αναζήτησης σπιτιού είναι το www.wg-gesucht.de

Η συγκατοίκηση είναι πάρα πολύ συχνή στη Γερμανία, όχι μόνο για
φοιτητές αλλά και για ανθρώπους που ήδη δουλεύουν (σπανιότερη για
οικογένειες). Το πλεονέκτημα είναι ότι μοιράζονται τα έξοδα και
συνήθως το κόστος στέγασης μειώνεται. Υπάρχουν όμως διαφορές στο
είδος της συγκατοίκησης. Υπάρχει η απλή συγκατοίκηση όπου κάθε
ένοικος έχει τα ίδια δικαιώματα και τις ίδιες υποχρεώσεις με κάθε άλλο
ένοικο του σπιτιού (δε συγκατοικούν αναγκαστικά μόνο δύο άτομα, έχω
ακούσει για περίπτωση με οχτώ! άτομα που συγκατοικούσαν στο ίδιο
μεγάλο διαμέρισμα). Αυτό ονομάζεται Wohngemeinschaft ή WG. Άλλη
περίπτωση συγκατοίκησης είναι η ενοικίαση ενός μόνο δωματίου σε ένα
μεγάλο σπίτι όπου ζει π.χ. μια οικογένεια. Εκεί έχει φυσικά η οικογένεια
το πάνω χέρι και συνήθως ο ενοικιαστής του δωματίου έχει δικαίωμα
χρήσης της κουζίνας, του μπάνιου κλπ. Το καλύτερο βέβαια είναι να έχει
κανείς κάποιο φίλο-συγγενή-γνωστό που θα μπορούσε τις πρώτες μέρες
τουλάχιστον να προσφέρει φιλοξενία γιατί τα ξενοδοχεία είναι αρκετά
ακριβά.
Untermiete (επινοικίαση) ονομάζεται η ενοικίαση ενός σπιτιού ή
δωματίου όχι απευθείας από τον ιδιοκτήτη ή από την εταιρία διαχείρισης
(Hausverwaltung), αλλά από τον ένοικο, ο οποίος πρέπει να λείψει για
κάποιο μικρό ή και μεγαλύτερο διάστημα, αλλά δε θέλει και να πληρώνει
ενοίκιο για ένα σπίτι που δε χρησιμοποιεί. Π.χ. ο Νίκος νοικιάζει ένα
σπίτι στο Βερολίνο. Η εταιρία όμως στην οποία δουλεύει τον στέλνει για
ένα εξάμηνο στο Μόναχο. Τότε ο Νίκος βάζει αγγελία επινοικίασης και
επιλέγει το Γιάννη ως επινοικιαστή για το διαμέρισμά του στο Βερολίνο.
Ο Γιάννης πρέπει να πληρώνει όλα τα έξοδα, τα κοινόχρηστα και το
ενοίκιο για όσο χρησιμοποιεί το σπίτι. Η επινοικίαση ρυθμίζεται και αυτή
με συμβόλαιο (Untermietvertrag ctrl+click εδώ) και ποτέ δια λόγου!!!
Σημαντικό είναι επίσης ότι η επινοικίαση πρέπει να εγκριθεί (γραπτώς
φυσικά!) από τον ιδιοκτήτη ή από την εταιρία διαχείρισης του σπιτιού.

Anmeldung είναι η δήλωση της διεύθυνσής μας στις γερμανικές αρχές.

Είναι πολύ σημαντικότερο απ’ ό,τι θα διανοούμασταν στην Ελλάδα. Οι
γερμανικές αρχές θέλουν να γνωρίζουν που μπορούν να μας βρουν και
κάθε κάτοικος Γερμανίας οφείλει να δηλώσει εντός μιας συγκεκριμένης
διορίας τη διεύθυνσή του (και οι αλλοδαποί). Η δήλωση αυτή γίνεται στο
δημαρχείο (Rathaus συνήθως στους μικρότερους δήμους), στην υπηρεσία
πολιτών (Bürgeramt) ή στα γραφεία τοπικής αυτοδιοίκησης
(Kreisverwaltungsreferat). Χρειάζεται διαβατήριο ή ταυτότητα
(καινούρια με τα στοιχεία γραμμένα και με λατινικούς χαρακτήρες)
καθώς και ένα χαρτί από τον ιδιοκτήτη ή την εταιρία διαχείρησης του
σπιτιού που βεβαιώνει την ημερομηνία μετακόμισης στο σπίτι (όλα τα
χαρτιά με ctrl+click εδώ στο τέλος του κειμένου). Μη δώσετε τα χαρτιά
σας να σας κάνει τη δουλειά αυτή κάποιος άλλος. Είναι επικίνδυνο και
πρέπει να πάτε αυτοπροσώπως ούτως ή άλλως!

Ρουχισμός

Μέσα από την εμπειρία μου είδα ότι πολλοί Έλληνες έρχονται το
καλοκαίρι στη Γερμανία για ψάξιμο. ΠΡΟΣΟΧΗ ΠΡΟΣΟΧΗ! Το
καλοκαίρι στη Γερμανία είναι απρόβλεπτο. Μπορεί να κάνει συνέχεια
ζέστη, αλλά ανά πάσα στιγμή η θερμοκρασία μπορεί να πέσει μέχρι και
στους 10 βαθμούς και να βρέχει επί μέρες συνεχώς. Έχω χρησιμοποιήσει
θέρμανση τον Αύγουστο και έχω σκεπαστεί με κουβέρτα επί πολλές
εβδομάδες μέσα στο καλοκαίρι. Πάρτε και ένα σετ χειμερινά ή έστω
φθινοπωρινά ρούχα. Ένα αδιάβροχο πανωφόρι με κουκούλα είναι
εξαιρετικά πρακτικό! Για το χειμώνα δε νομίζω να πρέπει να γράψω
κάτι…
Όταν τα πράγματα δεν πάνε καλά

Και τώρα κάτι που θα σας φανεί υπερβολικό. Το να μείνει κανείς στο
δρόμο είναι πάρα πολύ εύκολο και τείνει να εξελιχθεί σε συχνό
φαινόμενο. Αυτό συμβαίνει γιατί οι άνθρωποι πάνω στην απελπισία τους,
μαζεύουν τα τελευταία τους χρήματα για μια φθηνή πτήση για τη
Γερμανία, πιστεύοντας ότι είναι η τελευταία τους ελπίδα και ότι πολύ
γρήγορα θα βρουν μια δουλειά και θα ορθοποδίσουν. Όπως έγραψα
παραπάνω, δεν είναι σίγουρο ότι η δουλειά θα βρεθεί αμέσως. Έτσι τα
χρήματα τελειώνουν, εργασία δεν έχει βρεθεί ακόμη και δε μπορεί να
πληρωθεί το δωμάτιο του ξενοδοχείου. Επίσης, δε μπορούν να
πληρώσουν και την πτήση της επιστροφής. Βρίσκονται έτσι
εγκλωβισμένοι σε μια χώρα που δε γνωρίζουν και ίσως σε χειρότερη
κατάσταση απ’ ό,τι ήταν στην Ελλάδα.

Για να μην ξαναβρεθεί κανείς σε παρόμοια κατάσταση προτείνω τα εξής:

1. Βάλτε ένα όριο χρημάτων κάτω από το οποίο δεν επιτρέπεται να

πέσετε. Π.χ. δείτε πόσο στοιχίζουν τα αεροπορικά εισιτήρια επιστροφής
και αν κυμαίνονται στα 150 ευρώ, βάλτε όριο τα 300 ευρώ. Θέστε το ως
κανόνα ότι αν μείνετε με 300 ευρώ στην τσέπη, θα κλείσετε την επόμενη
πτήση και θα επιστρέψετε (εδώ πρέπει να συνυπολογίσετε το εισιτήριο
προς το αεροδρόμιο, γεύματα, μια πιθανή απότομη αύξηση της τιμής των
αεροπορικών εισιτηρίων και άλλους αστάθμητους παράγοντες, για αυτό
και υπολογίζω τα διπλάσια από την πτήση ως όριο).

2. Μια άλλη παρόμοια λύση θα ήταν να έχετε ήδη ένα κλεισμένο

εισιτήριο επιστροφής, ώστε τουλάχιστον να μπορείτε να ταξιδέψετε αν
έρθει η ημερομηνία της πτήσης της επιστροφής και δεν έχει βρεθεί
εργασία. Π.χ. έρχομαι 20 Ιουλίου και έχω κλεισμένο εισιτήριο
επιστροφής στην Ελλάδα για τις 10 Αυγούστου. Έτσι έχω 20 μέρες να
ψάξω και αν δε βρεθεί τίποτα μέχρι τότε, απλώς χρειάζεται μόνο να
περιμένω μέχρι την ημερομηνία της πτήσης επιστροφής. Επειδή έχω δει
πολλά, στα δύσκολα υπάρχει πάντα το συσσίτιο της εκκλησίας
(καθολικοί και προτεστάντες συνεργάζονται σε αυτό το θέμα), κοντά
στους σταθμούς των τρένων, το οποίο ονομάζεται Bahnhofsmission.
Πριν φύγετε από την Ελλάδα βρείτε που είναι το κοντινότερο στην
περιοχή που σκοπεύετε να κινηθείτε. Εκεί δεν υπάρχει περίπτωση να σας
αρνηθούν ένα πιάτο φαγητό.

3. Να έχετε πάντα μαζί σας τα τηλέφωνα της ελληνικής κοινότητας, των

πρεσβειών και προξενείων της Ελλάδας, καθώς και της κοντινότερης
ελληνορθόδοξης εκκλησίας (ο αριθμός έκτακτης ανάγκης για όλη την
Ευρωπαϊκή ένωση είναι 112). Προσοχή, οι παραπάνω θεσμοί
ενδείκνυνται μόνο για πολύ έκτακτες καταστάσεις. Το έργο που
επιτελούν είναι αξιοθαύμαστο, και σε πολλές περιπτώσεις βασίζονται σε
εθελοντική εργασία. Σας παρακαλώ μην τους απασχολείτε για ασήμαντα
ζητήματα. Η προσφορά τους δε μπορεί σε καμία περίπτωση να καλύψει
τις ανάγκες βοήθειας που παρουσιάζει το κύμα μετανάστευσης από την
Ελλάδα. Καλώ επίσης όλους τους Έλληνες που τα καταφέρανε στη
Γερμανία να προσπαθήσουν να βοηθήσουν το έργο τους με όποιον τρόπο
νομίζουν ότι είναι κατάλληλος. Πάνω απ’ όλα πρέπει να μάθετε να λέτε
το πρόβλημα σας, όποιο κι αν είναι και να ρωτάτε τους ΠΑΝΤΕΣ!
Πολλές φορές η λύση και η απάντηση είναι μόλις δυο στόματα
μακριά.

ΚΑΛΗ ΔΥΝΑΜΗ ΚΑΙ ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ!!!

Φιλικά

Αλέξανδρος