Sie sind auf Seite 1von 7

文言二 古道照顏色 文言鑒賞

文言選讀‧孟子三章‧分析與探究

1 在《牛山之木嘗美矣章》第 1 段,孟子設比喻來論證他對人性的看法,試據此
內容填寫下表,用自己的文字表達出來。(8 分)
牛山之木的情況 孟子對人性的看法
牛山之木嘗美矣。 人 人 人 人 人 人 人 人 人 2 人人

人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 2 人人
人 人 人
人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人
人 人 人 人 人人 人人 人人 人人 人人 人人 人人 人人 人 人 人 人 人 人 人 人2人人人 人 人 人 人 人 人 人

人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人2人人人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人
人 人 人 人 人 人 人
人 人 人 人 人
人 人 人 人 人 人 人 人 人人 人 人

人 人 人 2014 人 人人 人 17人
2 人 人 人 人 人 人 人 人 人人 人人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人2 人人

人 人 人 人

人人
人 人 人 人 人 人 人 人 人 人

3 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人2 人人
A人 人 B人 人 C 無從
人 人
人人人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 ● ○ ○
人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人
「夜氣不足以存,則其違禽獸不遠矣。」指人喪失了善心,便離禽獸不遠;而動物只懂得求生、繁
殖的本能。
整合
考核重點:理解內容重點。

4 根據《牛山之木嘗美矣章》,人之所以喪失善性,原因是:(2 分)
A 人只有一點點善性。

© 牛津大學出版社 2014 1
文言二 古道照顏色 文言鑒賞

B 人沒有好好存養善性。
C 人們生活繁忙,忽略了善性。 A B C D
D 人與禽獸為伍,習染了禽獸的劣性。 ○ ● ○ ○
整合
考核重點:理解內容重點。

5 《一暴十寒章》中「無或乎王之不智」的「不智」是指甚麼?為甚麼孟子認為齊王
「不智」?(5 分)
(1) 不智:齊王不知道人性本善。(2分)
(2) 原因:孟子很少面見齊王,齊王常被奸佞小人圍繞,因此即使齊王的善性
萌生,也難以成長。(2分)這就如同容易生長的植物也不可能在曬它一
天,凍它十天的情況下生長。(1分)
整合
考核重點:理解內容重點。

6 承上題,孟子在提到齊王不智後,講了「弈秋誨二人弈」的故事。試從比喻的
角度去看這一段,填寫下表。(5分)
喻體 本體
弈秋 孟子
下棋的技術 人 人 人 人 人 1人 人人人 人 人 人 人 人 人
人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人1 人人
人 人 人 人 人
人 人 人 人 人 人 人 人 人人 / 人 人 人 人 人 人 人 人 人 1 人人

人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人2 人人 人人人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人
人 人 人 人 人
人 人 人 人 人 人 人 人人 人 人 人

人 人 2012
人 人 人 人 8人

7人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 1人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 2
人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人人 人 人4 人人
人 人人 人 人 人 人 人人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 1人 人 人 人 人 人
人 人人 人 人 人 人 人 人 人 1人人 人人 人人 人人 人人 人人 人人 人人 人人 人人 人人1人人 人人 人人 人人 人人 人人 人人 人人 人人 人人 人人 人 人 人 人 人 人
人 人 人 人 人1人人
人 人 人 人 人 人 人
人 人
人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人

 8 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人人 人 人 人 人 人 人 人 人

© 牛津大學出版社 2014 2
文言二 古道照顏色 文言鑒賞

(1) 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人人4人人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人
 人人人人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 /人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人2人人人人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人
 人人人人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 2人人
人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人
人 人 人 人 人
人人人人人人人人人人人人

人 人
(2) 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人3人人
人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人
人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人
人人人人人人人人
人人
人人人人人人人人人人人人

9 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 2 人人人人人人人人人
(1) 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人人 人 人4人人
 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 2 人人
 人人人人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人2人人人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人
人人
人人人人人人人人人人人人

人人人 2012 人人人人 8人


(2) 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人2人人2人人
人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人
 人人人人人人人人人人人人人1人 人 人 人 人 人 人 人 1人人人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人
 人人人人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 1人 人 人 人人 人 人 人1人人人 人 人 人 人 人 人 人
人 人 人 人 人
人 人 人 人 人 人 人 人人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人

10 人人人人人人人人人人人人 3 人人人人人人人人人
(1) 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人3 人人
人人人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 1人人人人人人
人 人 人 人 人 人 人 人 人 1人人 人人 人人 人人 人人 人人 人人 人人 人人 人人 人人 人人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 1
人人
人人
人人人人人人人人人人人人

(2) 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人3 人人
人人人 人 人 人 人 人 人 人 人 1人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 2人人
人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人

© 牛津大學出版社 2014 3
文言二 古道照顏色 文言鑒賞




核重點
:理解容重點。
人人人人人

(3) 承上題,孟 子
對這類人有甚麼評價?(
1分)
答:孟
子認為
這類人
失其本
心。(
1人人
人人
人人人人人人人人人人人人

11 在本課的三章中,人人提到下列人人些情況下會使人「失其本心」?(2人人
人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人
性命垂危
妻妾慫恿
受到利誘《魚我所欲也章》萬鍾則不辨禮義而受之。
極度飢餓
心不在焉
《一暴十寒章》沒有專心致志存養善性。
A 人 B  人 A B C D
C 人 D 人人 ○ ● ○ ○
人人
人人人人人人人人人人人人

進階思考
比較
文化
12 試人人讀以下引文,然後回答問題。
人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人

告子曰:「性猶湍水也,決諸東方則東流,決諸西方則西流。人性之無分於
善不善也,猶水之無分於東西也。」
孟子曰:「水信無分於東西,無分於上下乎?人性之善也,猶水之就下也。
人無有不善,水無有不下。今夫水,搏而躍之,可使過顙;激而行之,可使在山
是豈水之性哉?其勢則然也。人之可使為不善,其性亦猶是也。」
——《孟子‧告子上》(節錄)

(1) 告子和孟子都以水流為喻,試按二人的話語內容填寫下表。(6 分)

© 牛津大學出版社 2014 4
文言二 古道照顏色 文言鑒賞

告子 孟子
水流特性 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人
人 人 人人 人 人 人 2人人
人 人 人 人 人 人 人 人 人人 人 人 人 人 人2人人人 人 人 人 人 人 人 人

人人 人 人 人人人人人人人人人人 1 人人 人人人人人人1 人人

人人
人人人人人人人人人人人人

(2) 人人 人人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人2 人人
A人 人
B人 人
C人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 A B C D
D人 人 ○ ○ ● ○
人人
人人人人人人人人人人人人

人 (3) 人 人 人 人 人 人人人人人人人人人人人人人人人人 人 4人 人
人人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人
人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人2人人人人人人人人人人人人人人人人人
人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人
人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人2人人人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人
人 人 人人人
人人人人人人人人人人人人

人人
人人
13 人人人人人人人人人人人人人人人
人之性惡,其善者偽也。今人之性,生而有好利焉,順是,故爭奪生而辭
讓亡焉;生而有疾惡焉,順是,故殘賊生而忠信亡焉;生而有耳目之欲,有好
聲色焉,順是,故淫亂生而禮義文理亡焉。然則從人之性,順人之情,必出於爭
奪,合於犯分亂理而歸於暴。故必將有師法之化,禮義之道,然後出於辭讓,合
於文理,而歸於治。用此觀之,人之性惡,明矣。其善者偽也。
——《荀子‧性惡》(節錄)

(1) 荀子為甚麼認為人性本惡?(4 分)
答:因為荀子認為人生來就「有好利焉」、(0.5 分)「有疾惡焉」、(0.5 分)
「有耳目之欲,有好聲色焉」(1 分),即是人與生俱來就有喜歡財利之

© 牛津大學出版社 2014 5
文言二 古道照顏色 文言鑒賞

心,(0.5 分)妒忌憎恨的心理,(0.5 分)有耳朵、眼睛的欲望,以及


有喜歡音樂和美色的本能。(1 分)
整合
考核重點:理解內容重點。

(2) 荀子提出甚麼方法使人由惡變善?(2 分)
答:老師教授的學問,(1 分)以及禮義的引導。(1 分)
整合
考核重點:理解內容重點。

*(3) 荀子為甚麼會提出使人由惡變善的方法?這與課文中孟子有關人的本性
的想法有甚麼關連?(5分)
答:因為荀子不喜歡爭奪、犯分亂理、暴亂,所以提出使人由惡變善的方法。
(1 分)這正好表現荀子也有孟子所說的有「萌蘖之生」,有向善的本
性;(2 分)而孟子說的對善性的存養,方法可用荀子說的「師法之
化,禮義之道」。(2 分)
評價
考核重點:綜合、比較、分析作者的觀點。

*14 試閱讀以下引文,然後回答問題。
甲 志士仁人,無求生以害仁,有殺身以成仁。
——《論仁》第7則

乙 生,亦我所欲也;義,亦我所欲也。二者不可得兼,舍生而取義者也。
——《魚我所欲也章》

丙 孔曰成仁,孟曰取義,惟其義盡,所以仁至。
讀聖賢書,所學何事?而今而後,庶幾無愧。
—— 文天祥《自贊》

 (1) 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人4人人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人人 人
人人人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 2 人人 人人 人人 人人 人人 人人 人人 人人 人人 人人 人人 人人 人人 人人 人人 人 人 人 人 人 人 人 人
人 人 人 人 人 人 人 / 人人 人人 人人 人人 人人 人人人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人2 人人人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人

© 牛津大學出版社 2014 6
文言二 古道照顏色 文言鑒賞

人人
人 人 人 人 人 人 人 人 人 人

(2) 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人4人人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人人 人
人人人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 1 人 人 人 人 人人 人 人 人 人 人 1人 人 人 人 人 人 人 人 人 人人人 人 人 人 人人
人 人人 人人 人人 人人 人 人
人 人 人 人 人 人 人 1人人 人人 人人 人人 人人 人人 人人 人人 人人 人人 人人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人
人 人 人 人 人 人 人 人 人 1 人人人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人
人人
人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人 人人 人 人 人

© 牛津大學出版社 2014 7

Das könnte Ihnen auch gefallen