Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
Thumapi
Biakbuk sunga thawmging (sound) i
gen chiangin a sound system hi pah lou
in, a inn leh a sung a omte chihna hi
masa hi. Mipi kikhawm ten thugen-thupuan leh lasak ahi ding
bang tak a a zak theih uh a poimoh pen na hi zaw hi. Biakin
sungah thawmging chi tuamtuam, awging, tumging, ceiling fan
ging, AC ging, mipi houlimna ging leh adangdang ten mipite zakna
subuai thei hi. Biakbuk thawmging zia hoih (good church
acoustics) in mipite zakna a panpih ban ah biakpiakna leh mipi
lasak hun ah thapetu in pang hi.
Pathian biakbuk thawmging zia (acoustics of Church) bang
chihna ahia?
Pathian biakbuk thawmging zia in a gennop pentak ahihleh biakin
sung a thu leh la kigen-kisate mipi kikhawm atek-akhang, aneu-
alian, anung-ama leh asawng (balcony) tanpha a tute’n
tawldamtak a a zak chiat theih ding uh leh thilging (awging-
tumgingte) ahiding bangtak a luangsak thei mun hoih genna ahi.
I theih ding ua poimoh ahihleh biakin lamdan, adung-avai, ceiling,
tuang, pulpit, tutna leh a sung a vanzat tuamtuamte ah biakin
thawmgin zia kinga hi.
Mihingte leh zaktheihna
Pathian’ thilbawl a lamdang mahmah tampite lak a khat ahih leh
42
___________
zaktheihna ahi. Bangziak a Pathian in bil nih nei a hon bawl ahia?
Bil nih i neih ziak un thawmging a hong kipatna lam kitheithei hi.
Bil langkhat kia-in thilging a hong kipatna lam gen chiang thei
lou hi. Huai ziakin, thilging a hong kipantna lam theihtheihna
dingin bil nih kipoimoh hi. Huchi mah bangin, thugen hoihtak a i
zak theihna dingin i zakte thugenpa omna mun a kipanin hong
kipan ahi chih i lungsim in a theih ngai hi. Hiai a kipanin biakin
sunga loudspeaker koihna mun leh loud speaker lep dan poimoh
mahmah ahi chih theihtheih hi.
Mihing ten thilging i zak theihna dingun thil thum kisam hi:
Thilging kipatna (source), thilging pawtu (medium) leh thilging
zakna (reception). Mun khat a kipanin mundang khat a thilging
pawtu ahih leh huih ahi. A baihsam thei pen a gen in, nakna
(breathe) dingin huih a poimoh mah bangin zakna (hearing) dingin
leng huih mah poimoh hi. A lamdang mahmah khat ahihleh huih
om kei leh thilging kiza thei lou ding a, huih a hat luat leh leng a
nun louhna lam a omte adingin a zak haksa leuleu zel ding hi.
Huai ziakin, thu leh la hoih tak a kikup theihna dingin huih hoih
(huih chingkam) a poimoh hi. Thawmging (acoustics) lam a et
ding hi leh, inn (biakin, community hall, auditorium, etc) i chihte
pen huih tunna chikhat ahi chih theih hi.
A theih nop zaw deuh di’n ah, khuang (drum) kichi tuh
singhawm sunga savun a huih tuun, huih tuunna chikhat ahi a
chih theih hi. Khuang lian leh khuang neu a gin a kibang het kei
a, khuangneute a gin a sang (eu zaw) a, khuang liante a gin a
niam (uun) hi. Khuang ging zia a sunga huih om zah (a let leh a
neu) a kinga chihna ahi. Khuang bawltupa adingin ahih leh
khuang hoih tak a bawlna dingin a let leh a neu kia hi lou-in, a
savun kigakdan leh a savun mahmah in leng thu pua hi.
Thawmging toh kisai ah ahih leh a letdan (size), a kibawl dan leh
a vanzatte ah kinga mahmah chih muh theih hi.
43
___________
45
___________
chiat hi. Huchi lou hi leh, mahni aw a kilat luat khak ding kilau
chiat ding ahih manin deih bang takin la kisa ngam lou hi.
Thukhitna
Hiai laigelh sau lou in a tuppi pen ahih leh biakin sungah thugenna
(speech) di’a poimoh leh mipi lasakna (music) di’a poimohte kikalh
(contradicting) ahi chih taklat ahi. Huai banah, biakinn leh
innhawmpi (hall) dangte a zatna a kibat louh mah bangin a lamna
lam ah leng a kibang a ngaihsut louh ding ahi. Huai ziakin, a
kisaipih heutu leh makai ten biakin thak lam a chiangun a pawlam
kilat dan leh a design nalh ding kia buaipih lou in, a sunglam a
ging zia (acoustics) leng poimoh ngaih in, a siamte mah saisak/
dong (consult) thei leng hoih mahmah ding hi. Biakin a kilamkhiat
khit nunga bawldik thakna dingin sum leh pai leh tha tampi lut
hi.
Kipah thupuan
46