EK

DEPREM ETKİSİ ALTINDA

BİNALARIN TASARIMI İÇİN ESASLAR
İÇİNDEKİLER
BÖLÜM 1 – GENEL HÜKÜMLER .................................................................................. 1
1.1. KAPSAM ....................................................................................................................... 1
1.2. GENEL İLKELER ......................................................................................................... 2
1.3. ÖZEL KONULARDA TASARIM GÖZETİMİ VE KONTROLÜ ............................... 2
1.3.1. Tanım ....................................................................................................................... 2
1.3.2. Kapsam ..................................................................................................................... 2
1.4. DENEYE DAYALI TASARIM ..................................................................................... 3
1.5. ATIF YAPILAN STANDART, YÖNETMELİK VE/VEYA DOKÜMANLAR .......... 3
BÖLÜM 2 – DEPREM YER HAREKETİ ........................................................................ 6
2.0. SİMGELER .................................................................................................................... 6
2.1. DEPREM TEHLİKE HARİTALARI............................................................................. 6
2.2. DEPREM YER HAREKETİ DÜZEYLERİ .................................................................. 7
2.2.1. Deprem Yer Hareketi Düzeyi-1 (DD-1)................................................................... 7
2.2.2. Deprem Yer Hareketi Düzeyi-2 (DD-2)................................................................... 7
2.2.3. Deprem Yer Hareketi Düzeyi-3 (DD-3)................................................................... 7
2.2.4. Deprem Yer Hareketi Düzeyi-4 (DD-4)................................................................... 7
2.3. STANDART DEPREM YER HAREKETİ SPEKTRUMLARI .................................... 7
2.3.1. Tanım ....................................................................................................................... 7
2.3.2. Harita Spektral İvme Katsayıları ve Tasarım Spektral İvme Katsayıları ................. 7
2.3.3. Yerel Zemin Etki Katsayıları ................................................................................... 8
2.3.4. Yatay Elastik Tasarım Spektrumu............................................................................ 9
2.3.5. Düşey Elastik Tasarım Spektrumu ......................................................................... 10
2.4. SAHAYA ÖZEL DEPREM YER HAREKETİ SPEKTRUMU .................................. 11
2.4.1. Sahaya Özel Elastik İvme Spektrumu .................................................................... 11
2.4.2. Sahaya Özel Zemin Davranış Analizleri ................................................................ 11
2.5. ZAMAN TANIM ALANINDA DEPREM YER HAREKETLERİNİN
TANIMLANMASI .............................................................................................................. 11
2.5.1. Deprem Kayıtlarının Seçimi................................................................................... 11
2.5.2. Deprem Kayıtlarının Basit Ölçeklendirme Yöntemi ile Ölçeklendirilmesi ........... 12
2.5.3. Deprem Kayıtlarının Spektral Uyuşum Sağlanacak Şekilde Dönüştürülmesi ....... 12
2.6. BİNALARA İVME KAYITÇILARININ YERLEŞTİRİLMESİ................................. 13
BÖLÜM 3 – DEPREM ETKİSİ ALTINDA BİNALARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
VE TASARIMI İÇİN GENEL ESASLAR ...................................................................... 14
3.0. SİMGELER .................................................................................................................. 14
3.1. BİNA KULLANIM SINIFLARI VE BİNA ÖNEM KATSAYILARI ........................ 15
3.1.1. Bina Kullanım Sınıfları .......................................................................................... 15
 3.1.2. Bina Önem Katsayıları ........................................................................................... 15
3.2. DEPREM TASARIM SINIFLARI............................................................................... 16
3.3. BİNA YÜKSEKLİĞİ VE BİNA YÜKSEKLİK SINIFLARI ...................................... 16
3.3.1. Bina Tabanı ve Bina Yüksekliği ............................................................................ 16
3.3.2. Bina Yükseklik Sınıfları ......................................................................................... 16
3.4. BİNA PERFORMANS DÜZEYLERİ ......................................................................... 17
3.4.1. Kesintisiz Kullanım (KK) Performans Düzeyi ...................................................... 17
3.4.2. Sınırlı Hasar (SH) Performans Düzeyi ................................................................... 17
3.4.3. Kontrollü Hasar (KH) Performans Düzeyi............................................................. 17
3.4.4. Göçmenin Önlenmesi (GÖ) Performans Düzeyi ................................................... 17
3.5. DEPREM ETKİSİ ALTINDA BİNA PERFORMANS HEDEFLERİ VE
UYGULANACAK TASARIM YAKLAŞIMLARI............................................................ 17
3.5.1. Bina Performans Hedefleri ..................................................................................... 18
3.5.2. Uygulanacak Değerlendirme/Tasarım Yaklaşımları .............................................. 19
3.6. DEPREM ETKİSİ ALTINDA DÜZENSİZ BİNALAR .............................................. 19
3.6.1. Düzensiz Binaların Tanımı..................................................................................... 19
3.6.2. Düzensiz Binalara İlişkin Koşullar ........................................................................ 22
BİLGİLENDİRME EKİ 3A – DEPREM ETKİSİ ALTINDA UYGUN TASARIM İÇİN
BİNA TAŞIYICI SİSTEMLERİNİN DÜZENLENMESİ .................................................. 24
3A.1. TAŞIYICI SISTEMİN SADELİĞİ VE BASİTLİĞİ ................................................. 24
3A.2. TAŞIYICI SİSTEMİN DÜZENLİ VE SİMETRİK OLARAK DÜZENLENMESİ . 24
3A.3. TAŞIYICI SİSTEMDE FAZLA-BAĞLILIK ÖZELLİĞİNİN SAĞLANMASI ...... 24
3A.4. TAŞIYICI SİSTEMDE YETERLİ DAYANIM VE RİJİTLİK................................. 24
3A.5. TAŞIYICI SİSTEMDE YETERLİ SÜNEKLİK ....................................................... 25
3A.6. KATLARDA VE GEÇİŞ KATLARINDA YETERLİ DÖŞEME RİJİTLİĞİ VE
DAYANIMI ........................................................................................................................ 25
BÖLÜM 4 – DEPREM ETKİSİ ALTINDA BİNALARIN DAYANIMA GÖRE
TASARIMI İÇİN HESAP ESASLARI ........................................................................... 26
4.0. SİMGELER .................................................................................................................. 26
4.1. GENEL ......................................................................................................................... 30
4.1.1. Amaç ...................................................................................................................... 30
4.1.2. Tanım ..................................................................................................................... 30
4.1.3. Kapsam ................................................................................................................... 31
4.1.4. Performans Hedefleri ............................................................................................. 31
4.2. DEPREM YÜKÜ KATSAYILARI VE KAPASİTE TASARIMI İLKELERİ............ 31
4.2.1. Deprem Yükü Azaltma Katsayısı ........................................................................... 31
4.2.2. Kapasite Tasarımı İlkeleri ...................................................................................... 32
4.3. TAŞIYICI SİSTEMLERİN UYGULAMA SINIRLARI, TAŞIYICI SİSTEM
DAVRANIŞ KATSAYILARI VE DAYANIM FAZLALIĞI KATSAYILARI ................ 32
4.3.1. Taşıyıcı Sistemlerin Uygulama Sınırları ................................................................ 32
4.3.2. Taşıyıcı Sistem Türüne Göre R ve D Katsayıları ................................................... 32
4.3.3. Süneklik Düzeyi Yüksek, Sınırlı ve Karma Taşıyıcı Sistemler ............................. 33
4.3.4. Taşıyıcı Sistemlerin Süneklik Düzeylerine İlişkin Koşullar .................................. 33
4.3.5. Dayanım Fazlalığı Katsayılarının Uygulanması .................................................... 38
4.3.6. Binaların Üst ve Alt Bölümlerinde Farklı R ve D Katsayılarının Kullanılması.... 39
4.4. DEPREM ETKİSİNİN TANIMLANMASI VE DİĞER ETKİLERLE
BİRLEŞTİRİLMESİ............................................................................................................ 40
4.4.1. Yatay Deprem Etkisi Altında Azaltılmış Tasarım İvme Spektrumu...................... 40
4.4.2. Yatayda Birbirine Dik Doğrultulardaki Deprem Etkilerinin Birleştirilmesi .......... 41
4.4.3. Düşey Deprem Etkisi ............................................................................................. 41
4.4.4. Deprem Etkisinin Diğer Etkilerle Birleştirilmesi ................................................... 41
4.5. DOĞRUSAL HESAP İÇİN TAŞIYICI SİSTEMİN MODELLENMESİNE İLİŞKİN
KURALLAR ....................................................................................................................... 42
4.5.1. Genel Modelleme Kuralları .................................................................................... 42
4.5.2. Kiriş ve Kolonların Modellenmesi ......................................................................... 42
4.5.3. Betonarme Boşluksuz Perdelerin Modellenmesi ................................................... 42
4.5.4. Betonarme Bağ Kirişli (Boşluklu) Perdelerin Modellenmesi ................................ 43
4.5.5. Bodrum Perdelerinin Modellenmesi ...................................................................... 45
4.5.6. Döşemelerin Modellenmesi.................................................................................... 45
4.5.7. Geçiş Katlarında Döşemelerin Modellenmesi........................................................ 46
4.5.8. Betonarme Taşıyıcı Sistem Elemanlarının Etkin Kesit Rijitlikleri ........................ 46
4.5.9. Kütlelerin Modellenmesi ........................................................................................ 47
4.5.10. Ek Dışmerkezlik Etkisinin Modellenmesi............................................................ 48
4.6. DOĞRUSAL HESAP YÖNTEMİNİN SEÇİLMESİ .................................................. 49
4.6.1. Doğrusal Hesap Yöntemleri ................................................................................... 49
4.6.2. Hesap Yönteminin Seçilmesi ................................................................................. 49
4.7. EŞDEĞER DEPREM YÜKÜ YÖNTEMİ İLE DOĞRUSAL DEPREM HESABI .... 49
4.7.1. Toplam Eşdeğer Deprem Yükünün Belirlenmesi .................................................. 49
4.7.2. Katlara Etkiyen Eşdeğer Deprem Yüklerinin Belirlenmesi ................................... 50
4.7.3. Binanın Hakim Doğal Titreşim Periyodunun Belirlenmesi ................................... 51
4.7.4. Eşdeğer Deprem Yükü Yönteminde Burulma Hesabı ........................................... 52
4.7.5. Eşdeğer Deprem Yükü Yöntemi ile Bodrumlu Binaların Hesabı .......................... 52
4.8. MODAL HESAP YÖNTEMLERİ İLE DOĞRUSAL DEPREM HESABI ................ 53
4.8.1. Modal Hesap Yöntemleri ....................................................................................... 53
4.8.2. Mod Birleştirme Yöntemi ile Deprem Hesabı ....................................................... 53