මහාසතිපට්ඨාන සූතරය

නනාමිලනයේ නෙදා දීම පිණිසයි.

පළමු මුද්‍රණය : 2016 මැයි

මෙෙ කෘතිය එළිදැක්වීෙ සඳහා ආධාර උපකාර

කළ සියලුෙ පින්වතුන්ට ධර්ෙ දානෙය කුසලය
හිමිමේ.

බුද්ධජයන්ති තරිපිය ය ුරුන්න් රපාපනදනය;

කිත්සිරි සමරසිිංහ

පියපත් ිරීම හන රංර් රණය

සමිරු ගයාන්
 මපරවදන

පින්වත් ඔබ අප සැමගේම ඒකායන පැතුම ගනොපමාව උතුම්

නිර්වාණාවගබෝධය ලබා ගම් බියකරු සසර ගමන නවතා, නිවගණහි
නිවී සැනසී යාමයි.
ඒ සඳහා, “සත්වයන්ම ් පිරිසිදුබව පිණිස ද, මසෝකපරිමද්ව
ඉක්ෙවනු පිණිස ද, දුක්මදාම්නස් දුරුවනු පිණිස ද, ආයය ොර් යට
පුමිමෙනු පිණිස ද, නිවන් පසක් කරනු පිණිස ද එකෙ ෙඟක් මවයි.
ඒ සතර සතිපට්ඨානයයි” යනුවෙන් තථනගත රපාමන රපාබුදුපියනණන්
ෙහන්වර් අපහය මහන රැණනවෙන් වපන්ෙන දුන් බෙ රිහි ර ගනිමු.
වපා අනුෙ රතර රතිපට්ඨනනය ෙැරදුනවහනත් අප පැතූ ඒ
උතුපා නිෙණ අපය මඟහැරැවන් වෙයි. එවමන්ම යපා වෙ රතර
රතිපට්ඨනනය භනවිතවයන් ගිෙිහී යනවමන් රපාබුදු රරුන නිමනවී,
රත්ෙයින්ය වපා බිය රැ රරන්න් මිදීම රඳහන උන්ෙහන්වර් විෙර ෙ
වපා උත්තම ආයය නිෙන් මනර්ගය ෙැරී යන බෙත්, එනිරන අපරමනද විය
යුතු බෙය බුදුපියනණන් ෙහන්වර් අපය අෙෙනද දුන් බෙත් වමහිදී
තෙදුරයත් රිහිපත් රගනිමු.
පනෙි බුද්ධ වද්ශනනෙය තෙ තෙත් ෙංවීමය අනුගතවීමය වපරැපා
පුරන භනෙනනනුවයෝගී ෙණ මිතුරන්ය උප නරය ් ෙන වර් වපා ධර්ම
ගරන්ථය බුද්ධ ජයන්ති තරිපිය වය් මහන රතිපට්ඨනන රුතරය ුරුවරන්
රපාපනදනය වළමු.
වම ෙ භනවිත රිංහෙ භනෂනෙ ුරුවරන් පනෙි බුද්ධ වද්ශනනවේ
එන ෙටිනන රැණු ගැන මුෙි අදහර ් භනෙනනනුවයෝගී ෙණ
මිතුරන්ය ෙබනදීම වමහි පරධනන අරමුණ විය. ඒ රඳහන අපය හැ ි
උපන්ම ශ ්තිය වයදුවෙමු. ෙචන වයදීවමහිදී අරැවතහි යපා
අඩුපනඩුෙ ් ෙුනි නපා ඒ අපවග්ම ධර්ම දැනුවමහි රහ භනවිතවයහි
අඩුෙ ්ම මිර ශ්‍රී රද්ධර්මවයහි අඩුපනඩුෙ ් වනනවේ.

ii
 එනිරන වමහි එන රිංහෙ පන්ෙර්තනය පනෙි බුද්ධ වද්ශනනෙය
රහ තරිපිය යය, තෙ ටි ් ෙංවීමය මග ් ම පමණි. වමහි ද ුණු පර
පියුෙෙ එන රිංහෙ අරැතින් පයන් වගන, ධර්ම දානමය පින් පාෙෙ
වයවදමින් රහ උනන්දුවෙන් භනෙනන රමින් ුරේ ෙැඩීවපාදී,
එ ්තරන නෙය දී, වපා ධර්ම ගරන්ථවය්ම ෙපා පර පියුෙෙ ුතුෙත්
ර ුති උතුපා පනෙි බුද්ධ වද්ශනනෙ ියවීවපා හැ ියනෙ රහ එහි
නියම අරැතින්ම වත්රැපා ගැනීවපා හැ ියනෙ පින්ෙත් ඔබ රතු වෙනු
ුති.
ඒ හැ ියනෙ ෙැවබන වත ්, එය ෙබනගැනීම රඳහනම, ඔබය
වපා ධර්ම ගරන්ථය උප නරය ්ම වේෙන! යනු අවප් ඒ නයන පැතුමයි.
බුද්ධ ජයන්ති තරිපිය ගරන්ථ රපාපනද මණ්ඩෙවය් අති
වගෞරෙනීය රදා පූජනීය රියලු ර්ෙනමින් ෙහන්වර්ෙනයත්, වබනවහෝ
මහන්රිවයන්, ජීවිත පූජනවෙන් වපා උතුපා රද්ධර්මය ආර ්ෂන
රගනිමින් පරපුවරන් පරපුර වගනවිත් ඔබ අප වෙතය ෙබනදුන් වපර
විරූ ඒ ගිහි පැවිදි උත්තමයන් ෙහන්වර්ෙනයත්, වපා උතුපා රුතර
වද්ශනනෙ වපා අයුන්න් ුඩන ධර්ම ගරන්ථය ් වර් ර රන ෙණ
මිතුරන්ය ෙැවබන්නය රැෙැර්වීවපා උතුපා ධර්ම දානමය පුණය
ර්මයය මුෙි අදහර මන වෙත ඉදින්පත් රමින් එවමන්ම එහි රියලු
යයුතු මුෙ රිය අගයම මහත් රතුටින් රහ වීර්යවයන් ඉයු ළ රමිරැ
ගයනන් ෙන මිතුරනයත්, මුද්‍රණයය රහ ධර්ම දානය ් වර් වනනමිෙවය්
වබදාහැරීමය දාය ෙූ රැමවදනනයමත්, අප ධධර්යමත් ෙ රහ නන්
අයුන්න් දාය ෙූ අවන ුත් ෙණ මිතුරැ රැමයත්, වපා ධර්ම දානමය
පින අයත්වේෙන!
ඒ පින ඒ රැමය චතුරනයය රතය අෙවබෝධය පිණිරම, රරර
දු ින් මිදී නිවීයනම පිණිරම වහ්තුවේෙන!!!
ිත්රින් රමරරිංහ,
වජයෂ්ඨ කා නචනර්ය, වමනරයුෙ විශ්ෙ විදයනෙය.
2016 වෙර ් මර 16 ෙන දා.

iii
 ෙහාසතිපට්ඨානසුත්තං

1. එෙං වම රුතං – එ ං රමයං භගෙන ුරූරු විහරති පාමනරධපාමං නනම

ුරූනං නිගවමන. තතර ව න භගෙන භි ් ූ ආමන්වතරි – ‘‘භි ් වෙන’’ති.
‘‘භද්දන්වත’’ති වත භි ් ූ භගෙවතන පච්චර්වරනරුං. භගෙන එතදවෙනච.

2. ‘‘එ නයවනන අයං, භි ් වෙ, මග්වගන රත්තනනං විරුද්ධියන, වරන පන්වදෙනනං

රමති ් මනය දු ් වදාමනර්රනනං අත්ථඞ්ගමනය ඤායර්ර අධිගමනය
නිබ්බනනර්ර රච්ඡි ින්යනය, යදිදං චත්තනවරන රතිපට්ඨනනන. ‘‘ තවම චත්තනවරන?
ඉධ, භි ් වෙ, භි ් ු නවය නයනනුපර්රී විහරති ආතනපී රපාපජනවනන රතිමන
විවනයය වෙනව අභි්ඣනවදාමනර්රං,

වෙදනනරු වෙදනනනුපර්රී විහරති ආතනපී රපාපජනවනන රතිමන, විවනයය වෙනව

අභි්ඣනවදාමනර්රං,

චිත්වත චිත්තනනුපර්රී විහරති ආතනපී රපාපජනවනන රතිමන විවනයය වෙනව

අභි්ඣනවදාමනර්රං,

ධපාවමරු ධපාමනනුපර්රී විහරති ආතනපී රපාපජනවනන රතිමන විවනයය වෙනව

අභි්ඣනවදාමනර්රං.

උද්මදමසා නිට්ඨිමතා.

1
 ෙහාසතිපට්ඨාන සූතරය

1. මන විරින් වමවර් අරන ෙදී: එ ් රමවය භනගයෙතුන් ෙහන්වර් ුරැ රය

පාමනරධපාම නපා නියපා ගවමහි ෙැඩ වෙවරන වර් . එහි දී භනගයෙතුන්
ෙහන්වර් ‘මහවණනි’ යි මහණුන් ුමැතූ වර් . ‘භනගයෙතුන් ෙහන්ර’ යි එ
මහණහු පිළිෙදන් දුන්හ. භනගයෙතුන් ෙහන්වර් වපා දහම ෙදාළ වර් :

2. “මහවණනි, රත්ෙයන්වග් පින්රිදු බෙ පිණිර ද, වරෝ පන්වද්ෙ ඉ ්මෙනු පිණිර

ද, දු ්වදාපානර් දුරැෙනු පිණිර ද, ආයය මනර්ගයය පැමිවණනු පිණිර ද, නිෙන්
පර ් රනු පිණිර ද එ ම මඟ ් වෙයි. ඒ රතර රතිපට්ඨනනයයි. ඒ ෙර
රතර ්ද?: මහවණනි, මහණ වතවම වෙෝ ය ව වරහි ිරිම රතුය ් වහෝ
වනනරතුය ් ුති ර ගැනීවමන් ෙැළ ී රිටිමින් ව වෙර් තෙන වීර්යයද,
මනන නුෙණද, රහිතෙ වයහි එළඹ රිටි රිහිවයන් වයහි ර්ෙභනෙය වමවනහි
රමින් වෙවරයි.

වෙෝ ය ව වරහි ිරිම රතුය ් වහෝ වනනරතුය ් ුති ර ගැනීවමන් ෙැළ ී

රිටිමින් ව වෙර් තෙන වීර්යයද, මනන නුෙණද, රහිතෙ වේදනනෙන්හි එළඹ
රිටි රිහිවයන් වේදනනෙන්වග් ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින් වෙවරයි.

වෙෝ ය ව වරහි ිරිම රතුය ් වහෝ වනනරතුය ් ුති ර ගැනීවමන් ෙැළ ී

රිටිමින්, ව වෙර් තෙන වීර්යයද, මනන නුෙණද, රහිතෙ රිවතහි එළඹ රිටි
රිහිවයන් රිවතහි ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින් වෙවරයි.

වෙෝ ය ව වරහි ිරිම රතුය ් වහෝ වනනරතුය ් ුති ර ගැනීවමන් ෙැළ ී

රිටිමින්, ව වෙර් තෙන වීර්යයද, මනන නුෙණද, රහිතෙ ධර්මයන්හි එළඹ රිටි
රිහිවයන් ධර්මයන්හි ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින් වෙවරයි.

උද්මද්ස වාරය නිමිමය් ය.

2
3. ථඤ්ච පන, භි ් වෙ, භි ් ු නවය නයනනුපර්රී විහරති? ඉධ, භි ් වෙ,
භි ් ු අරඤ්ඤගවතන ෙන රැ ් මූෙගවතන ෙන රුඤ්ඤාගනරගවතන ෙන නිරීදති
පේෙඞ් ං ආභුජිත්ෙන උජුං නයං පණිධනය පන්මු ං රතිං උපට්ඨවපත්ෙන. වරන
රවතනෙ අර්රරති, රවතනෙ පර්රරති. දීඝං ෙන අර්රරන්වතන ‘දීඝං අර්රරනමී’ති
පජනනනති, දීඝං ෙන පර්රරන්වතන ‘දීඝං පර්රරනමී’ති පජනනනති. රර්රං ෙන
අර්රරන්වතන ‘රර්රං අර්රරනමී’ති පජනනනති, රර්රං ෙන පර්රරන්වතන ‘රර්රං
පර්රරනමී’ති පජනනනති. ‘රබ්බ නයපටිරංවෙදී අර්රරිර්රනමී’ති රි ් ති ,
‘රබ්බ නයපටිරංවෙදී පර්රරිර්රනමී’ති රි ් ති. ‘පර්රපාභයං නයරඞ් නරං
අර්රරිර්රනමී’ති රි ් ති, ‘පර්රපාභයං නයරඞ් නරං පර්රරිර්රනමී’ති රි ් ති.

4. වරයයථනපි, භි ් වෙ, ද ්ව න භම නවරන ෙන භම නරන්වතෙනරී ෙන දීඝං ෙන

අඤ්ඡන්වතන ‘දීඝං අඤ්ඡනමී’ති පජනනනති, රර්රං ෙන අඤ්ඡන්වතන ‘රර්රං
අඤ්ඡනමී’ති පජනනනති එෙවමෙ ව න, භි ් වෙ, භි ් ු දීඝං ෙන අර්රරන්වතන
‘දීඝං අර්රරනමී’ති පජනනනති, දීඝං ෙන පර්රරන්වතන ‘දීඝං පර්රරනමී’ති
පජනනනති, රර්රං ෙන අර්රරන්වතන ‘රර්රං අර්රරනමී’ති පජනනනති, රර්රං ෙන
පර්රරන්වතන ‘රර්රං පර්රරනමී’ති පජනනනති. ‘රබ්බ නයපටිරංවෙදී
අර්රරිර්රනමී’ති රි ් ති, ‘රබ්බ නයපටිරංවෙදී පර්රරිර්රනමී’ති රි ් ති,
‘පර්රපාභයං නයරඞ් නරං අර්රරිර්රනමී’ති රි ් ති, ‘පර්රපාභයං නයරඞ් නරං
පර්රරිර්රනමී’ති රි ් ති.

3
3. මහවණනි, මහණ වතවම ව වර් නපා වයහි රිහිය පිහියුෙන එහි ර්ෙභනෙය
වමවනහි රමින් වෙවරයි ද? යත්: මහවණනි, මහණ වතම අරණ ය වහෝ
රැ ්මුෙ ය වහෝ ශුනයනගනරය ය වහෝ වගනර් පෙ ් බැඳ, උඩු ය ඍජු ව නය
තබන වගන, රිහිය මයහන් අරමුණය ම වයනමු ව නය පිහියුෙන ඉඳී. වහ් රිහි
ුතිෙම ආශ්ෙනර ව වරයි, රිහි ුතිෙම පරනශ්ෙනර ව වරයි. දීර්ඝෙ ආශ්ෙනරය
රිදුෙනවිය ‘දීර්ඝ ව නය ආශ්ෙනරය රිදුවේ’ යයි නුෙණින් දනී. දීර්ඝෙ පරනශ්ෙනරය
රිදුෙනවිය ‘දීර්ඝ ව නය පරනශ්ෙනරය රිදුවේ’ යයි නුෙණින් දනී. ව ටිවයන්
ආශ්ෙනරය රිදුෙන විය ‘ව ටිෙ ආශ්ෙනරය රිදුවේ’ යයි නුෙණින් දනී. ව ටිවයන්
පරනශ්ෙනරය රිදුෙන විය ‘ව ටිෙ පරනශ්ෙනරය රිදුවේ’ යයි නුෙණින් දනී. ආශ්ෙනරය
රිදුවෙන විය මුළු ආශ්ෙනර වය්ම ර්ෙභනෙය වහනඳින් දනිමින් හි ්වමයි.
පරනශ්ෙනරය රිදුවෙන විය මුළු පරනශ්ෙනර වය්ම ර්ෙභනෙය වහනඳින් දනිමින්
හි ්වමයි. ආශ්ෙනරය රිදුවෙන විය රළු ෙූ නය රංර් නරය රංරිඳුවෙමින් එය
නිරනයනරවයන් රියුපාෙ මනනෙ රිදුවෙන හැටි ද ිමින් හි ්වමයි. පරනශ්ෙනරය
රිදුවෙන විය රළු ෙූ නය රංර් නරය රංරිඳුවෙමින් එය නිරනයනරවයන් රියුපාෙ
මනනෙ රිදුවෙන හැටි ද ිමින් හි ්වමයි.

4. මහවණනි, ද ්ෂ ෙූ ෙඩුවෙ ් වහෝ එෙන් ෙඩුවෙ ුවග් අතෙැරිවය ් වහෝ

යතුගනන ේහි දීර්ඝ ව නය අදින්වන් ‘දීර්ඝ ව නය අදිමි’යි දනී ද, ව ටි ව නය
අදින්වන් ව ටි ව නය අදිමි’යි දනී ද, මහවණනි, එ පන්දිම මහණ දීර්ඝෙ
ආශ්ෙනරය රිදුෙන විය ‘දීර්ඝ ව නය ආශ්ෙනරය රිදුවේ’ යයි නුෙණින් දනී. දීර්ඝෙ
පරනශ්ෙනරය රිදුෙන විය ‘දීර්ඝ ව නය පරනශ්ෙනරය රිදුවේ’ යයි නුෙණින් දනී.
ව ටිවයන් ආශ්ෙනරය රිදුෙන විය ‘ව ටිෙ ආශ්ෙනරය රිදුවේ’ යයි නුෙණින්
දනී. ව ටිවයන් පරනශ්ෙනරය රිදුෙන විය ‘ව ටිෙ පරනශ්ෙනරය රිදුවේ’ යයි
නුෙණින් දනී. ආශ්ෙනරය රිදුවෙන විය මුළු ආශ්ෙනර වය්ම ර්ෙභනෙය වහනඳින්
දනිමින් හි ්වමයි. පරනශ්ෙනරය රිදුවෙන විය මුළු පරනශ්ෙනර වය්ම ර්ෙභනෙය
වහනඳින් දනිමින් හි ්වමයි. ආශ්ෙනරය රිදුවෙන විය රළු ෙූ නය රංර් නරය
රංරිඳුවෙමින් එය නිරනයනරවයන් රියුපාෙ මනනෙ රිදුවෙන හැටි ද ිමින්
හි ්වමයි. පරනශ්ෙනරය රිදුවෙන විය රළු ෙූ නය රංර් නරය රංරිඳුවෙමින් එය
නිරනයනරවයන් රියුපාෙ මනනෙ රිදුවෙන හැටි ද ිමින් හි ්වමයි.

4
ඉති අ්ඣත්තං ෙන නවය නයනනුපර්රී විහරති, බහිද්ධන ෙන නවය
නයනනුපර්රී විහරති, අ්ඣත්තබහිද්ධන ෙන නවය නයනනුපර්රී විහරති.

රමුදයධපාමනනුපර්රී ෙන නයර්මිං විහරති, ෙයධපාමනනුපර්රී ෙන නයර්මිං

විහරති, රමුදයෙයධපාමනනුපර්රී ෙන නයර්මිං විහරති.

‘අත්කා නවයන’ති ෙන පනර්ර රති පච්චුපට්ඨිතන වහනති යනෙවදෙ ඤාණමත්තනය

පටිර්රතිමත්තනය අනිර්රිවතන ච විහරති, න ච ිඤ්චි වෙනව උපනදියති.
එෙපාපි ව න භි ් වෙ, භි ් ු නවය නයනනුපර්රී විහරති.

ආනාපානපබ්බං නිට්ඨිතං.

5. පුන චපරං, භි ් වෙ, භි ් ු ගච්ඡන්වතන ෙන ‘ගච්ඡනමී’ති පජනනනති, ඨිවතන ෙන

‘ඨිවතනපාහී’ති පජනනනති, නිරින්වනන ෙන ‘නිරින්වනනපාහී’ති පජනනනති, රයනවනන
ෙන ‘රයනවනනපාහී’ති පජනනනති, යථන යථන ෙන පනර්ර නවයන පණිහිවතන වහනති,
තථන තථන නං පජනනනති.

5
වමවර් ආධයනත්මි වයහි ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින් වෙවරයි. බනහිරෙ ුති
වයහි ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින් වෙවරයි. ආධයනත්මි -බනහිර රියලු
වයහිද වපා ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින් වෙවරයි.

වයහි ආශ්ෙනර පරශෙ

් නරයන්වග් ඉපැත්ම රහ එයය වහ්තු ෙන ධර්ම වමවනහි
රමින් වෙවරයි. වයහි ආශ්ෙනර පරශ්ෙනරයන්වග් නැතිවී යනම රහ එයය
වහ්තු ෙන ධර්මයන් වමවනහි රමින් වෙවරයි. ආශ්ෙනර පරශ්ෙනරයන්වග්
ඉපැත්ම ද ෙැනැර්ම ද රිදුෙන ධර්මයන්වග් ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින්
වෙවරයි.

ආශ්ෙනර පරශේ නර ය ුති බෙය මනනෙ රිහිය එළඹ රිටිවය් වෙයි. ඒ රිහයි
මතුමත්වතහි පරඥාෙ ෙැඩීම පිණිරද මතුමත්වතහි රිහිය ෙැඩීම පිණිරද වේ.
වමවර් ෙූ ඒ මහණ වතම එම වයහි අනිිඃශරිතෙ වෙවරයි. ඒ වෙනෙ ිරිෙ ්
උපනදාන ෙශවයන් වනන ගනී. මහවණනි, මහණ වතවම වමවර් වයහි නය
ර්ෙභනෙය වමවනහි රන රුළු ෙ වෙවරයි.

ආනාපාන මකාටස නිමිමය් ය.

5. මහවණනි, තෙත් ආ නරය ් ියපා. මහණ වතම යනවිය ‘යන්වනමි’යි මනන

දැනුෙත් බෙ රහිතෙම යයි. රියවගන රිටිනවිය ‘රිටින්වනමි’යි මනන දැනුෙත් බෙ
රහිතෙම රිටියි. වෙයි. ඉඳවගන හුන්විය ‘ඉඳින්වනමි’යි මනන දැනුෙත් බෙ
රහිතෙම ඉඳියි. රැතවපන විය ‘රැතවපන්වනමි’යි මනන දැනුෙත් බෙ රහිතෙම
රැතවපයි. යපා යපා ෙූ ඉන්යේෙ ින් රූප ය පෙත්ෙන්වන් වේ ද ඒ ඒ අයුන්න්
ඒ ඒ වමනවහනවත් එය පෙතින බෙ මනනෙ දනී.

6
ඉති අ්ඣත්තං ෙන නවය නයනනුපර්රී විහරති, බහිද්ධන ෙන නවය
නයනනුපර්රී විහරති, අ්ඣත්තබහිද්ධන ෙන නවය නයනනුපර්රී විහරති.
රමුදයධපාමනනුපර්රී ෙන නයර්මිං විහරති, ෙයධපාමනනුපර්රී ෙන නයර්මිං
විහරති, රමුදයෙයධපාමනනුපර්රී ෙන නයර්මිං විහරති.

‘අත්කා නවයන’ති ෙන පනර්ර රති පච්චුපට්ඨිතන වහනති යනෙවදෙ ඤාණමත්තනය

පටිර්රතිමත්තනය අනිර්රිවතන ච විහරති, න ච ිඤ්චි වෙනව උපනදියති.
එෙපාපි ව න, භි ් වෙ, භි ් ු නවය නයනනුපර්රී විහරති.

ඉරියාපථපබ්බං නිට්ඨිතං.

6. පුන චපරං, භි ් වෙ, භි ් ු අභි ් න්වත පටි ් න්වත රපාපජනන නරී

වහනති, ආවෙන ිවත විවෙන ිවත රපාපජනන නරී වහනති, රමිඤ්ජිවත පරනන්වත
රපාපජනන නරී වහනති, රඞ්ඝනටිපත්තචීෙරධනරවණ රපාපජනන නරී වහනති, අරිවත
පීවත නයිවත රනයිවත රපාපජනන නරී වහනති, උච්චනරපර්රනෙ පාවම
රපාපජනන නරී වහනති, ගවත ඨිවත නිරින්වන රුත්වත ජනගන්වත භනරිවත
තුණ්හීභනවෙ රපාපජනන නරී වහනති.

7
වමවර් ආධයනත්මි වයහි රතර ඉන්යේ ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින් වෙවරයි.
බනහිරෙ ුති වයහි රතර ඉන්යේ ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින් වෙවරයි.
ආධයනත්මි -බනහිර රියලු වයහිද වපා රතර ඉන්යේ ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින්
වෙවරයි. වයහි ඉන්යේ හය ගැනීම රහ එයය වහ්තු ෙන ධර්ම වමවනහි
රමින් වෙවරයි. වයහි ඉන්යේ නැතිවී යනම රහ එයය වහ්තු ෙන ධර්මයන්
වමවනහි රමින් වෙවරයි. රතර ඉන්යේ ෙෙ හය ගැනීම රහ නැතිවී යනම
රිදුෙන ධර්මයන්වග් ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින් වෙවරයි.

ඉන්යේ ර්ෙභනෙවයන් ය ුති බෙය මනනෙ රිහිය එළැඹ රිටිවය් වෙයි. ඒ රිහය
ි
මතුමත්වතහි පරඥාෙ ෙැඩීම පිණිරද මතුමත්වතහි රිහිය ෙැඩීම පිණිරද වේ.
වමවර් ෙූ ඒ මහණ වතම එම රතර ඉන්යේ වයහි අනිිඃශරිතෙ වෙවරයි. ඒ
වෙනෙ ිරිෙ ් උපනදාන ෙශවයන් වනන ගනී. මහවණනි, මහණ වතවම වමවර්ද
වයහි නය ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින් වෙවරයි.

ඉරියේ පුවුත්ෙ පිළිබඳ මකාටස නිමිමය් ය.

6. මහවණනි, තෙත් ආ නරය ් ියපා. මහණ වතවම ඉදින්යය යූවමහි ද වපරළන

ඒවමහි ද රමය ්පරඥාවයන් රෙ න නිෙැරදිෙ දැනුෙත්වෙමින් එය රන්වන් වෙයි.
ඉදින්ය බැෙීවමහි ද ෙයපිය බැෙීවමහි ද රමය ්පරඥාවයන් රෙ න දැන ගනිමින්
එය රන්වන් වෙයි. අත් පන හැ ිළීවමහි ද දිගු ිරීවමහි ද රමය ්පරඥාවයන්
රෙ න දැන ගනිමින් එය රන්වන් වෙයි. රඟළ රිෙුරැ හන පන රිෙුරැ හන දැරීවමහි
ද රමය ්පරඥාවයන් රෙ න දැන ගනිමින් එය රන්වන් වෙයි. වබනජුන්
ෙැළැඳීවමහි ද පැන් බීවමහි ද ආහනර වි න ූවමහි ද රර විඳීවමහි ද
රමය ්පරඥාවයන් රෙ න දැන ගනිමින් එය රන්වන් වෙයි. මළ මුතර පහ
ිරීවමහි ද රමය ්පරඥාවයන් රෙ න දැන ගනිමින් එය රන්වන් වෙයි. යූවමහි
ද රිටීවමහි ද හිඳීවමහි ද නිදි ගැන්වමහි ද පිබිදීවමහි ද ථන ිරීවමහි ද නිහඬ
වීවමහි ද රමය ්පරඥාවයන් රෙ න දැන ගනිමින් ඒ ඒ රියන නර පා රන්වන්
වෙයි.

8
ඉති අ්ඣත්තං ෙන නවය නයනනුපර්රී විහරති, බහිද්ධන ෙන නවය
නයනනුපර්රී විහරති, අ්ඣත්තබහිද්ධන ෙන නවය නයනනුපර්රී විහරති.
රමුදයධපාමනනුපර්රී ෙන නයර්මිං විහරති, ෙයධපාමනනුපර්රී ෙන නයර්මිං
විහරති, රමුදයෙයධපාමනනුපර්රී ෙන නයර්මිං විහරති.

‘අත්කා නවයන’ති ෙන පනර්ර රති පච්චුපට්ඨිතන වහනති යනෙවදෙ ඤාණමත්තනය

පටිර්රතිමත්තනය අනිර්රිවතන ච විහරති, න ච ිඤ්චි වෙනව උපනදියති.

එෙපාපි ව න, භි ් වෙ, භි ් ු නවය නයනනුපර්රී විහරති.

සම්පජානපබ්බං නිට්ඨිතං.

7. පුන චපරං, භි ් වෙ, භි ් ු ඉමවමෙ නයං උද්ධං පනදතෙන අවධන

ව රමත්ථ න තචපන්යන්තං පූරං නනනප්ප නරර්ර අරුචිවනන පච්චවෙ ් ති.

‘අත්කා ඉමර්මිං නවය ව රන වෙනමන න න දන්තන තවචන, මංරං න්හනරැ අට්ඨි

අට්ඨිමිඤ්ජං ෙ ් ං, හදයං ය නං ිවෙනම ං පිහ ං පප්ඵනරං, අන්තං
අන්තගුණං උදන්යං රීරං පිත්තං වරපාහං පුබ්වබන වෙනහිතං වරවදා වමවදා,
අර්රු ෙරන ව වළන රිඞ්ඝනණි න ෙරි න මුත්තන්ති.

9
වමවර් ආධයනත්මි වයහි නයි රියන නර පා ෙෙ ර්ෙභනෙය වමවනහි
රමින් වෙවරයි. බනහිරෙ ුති වයහි නයි රියන නර පා ෙෙ ර්ෙභනෙය
වමවනහි රමින් වෙවරයි. ආධයනත්මි -බනහිර රියලු වයහිද වපා නයි
රියන නර පා ර්ෙභනෙයන් වමවනහි රමින් වෙවරයි. වයහි නයි
රියන නර පා ෙෙ ඉපැත්ම රහ එයය වහ්තු ෙන ධර්ම වමවනහි රමින්
වෙවරයි. වයහි නයි රියන නර පා ෙෙ නැතිවී යනම රහ එයය වහ්තු ෙන
ධර්මයන් වමවනහි රමින් වෙවරයි. වයහි නයි රියන නර පා ෙෙ ඉපැත්ම
ද ෙැනැර්ම ද රිදුෙන ධර්මයන්වග් ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින් වෙවරයි.

රියන නර පා ව වරන ර්ෙභනෙවයන් ය ුති බෙය මනනෙ රිහිය එළැඹ රිටිවය්

වෙයි. ඒ රිහිය මතුමත්වතහි පරඥාෙ ෙැඩීම පිණිරද මතුමත්වතහි රිහිය ෙැඩීම
පිණිරද වේ. වමවර් ෙූ ඒ මහණ වතම එම රියන නර පා ව වරන වයහි
අනිිඃශරිතෙ වෙවරයි. ඒ වෙනෙ ිරිෙ ් උපනදාන ෙශවයන් වනන ගනී.

මහවණනි, මහණ වතවම වමවර්ද වයහි නය ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින්

වෙවරයි.

සිහිනුවණින් කය පරිහරෙය පිළිබඳ මකාටස නිමිමය් ය.

7. මහවණනි තෙත් අ නරය ් ියමි. මහවණනි, මහණ වතම වදපතුෙය ඉහළින,්

හිරව ් ෙෙය පහළින,් හනත්පරින් රවමන් ෙයවී ුති, වනනවය ුත් ආ නර
අරුචිවයන් පිරී ුති වපා ය ම වමවර් නුෙණින් ආපරු රිහි රයි.

වම වයහි ව ර්, වෙනපා, නිය, දත්, රම, මර්, නහර, ුය, ුයමිඳුලු, ෙ ුගඩු,
හෘදය ෙර්තුෙ, අ ්මනෙ, දළබුෙ, බඩදිෙ, පපුමර, අතුනුෙැටි, අතුනුබහන්,
වනනදිරෙූ ආහනර, අරූචි, පිත, වරම, රැරෙ, වේ, ඩහදිය, වපාද වතේ, ඳුළු,
ෙුරැණු වතේ, ව ළ, වරනයු, රඳමිඳුලු, මුතරන යන ුණපයන් පෙතී.

10
‘‘වරයයථනපි, භි ් වෙ, උභවතනමු න පුවතනළි පූරන නනනනවිහිතර්ර ධඤ්ඤර්ර,
වරයයකාදං රනෙීනං වීහීනං මුග්ගනනං මනරනනං තිෙනනං තණ්ඩුෙනනං. තවමනං
ච ් ුමන පුන්වරන මුඤ්චිත්ෙන පච්චවෙ ්ව යය – ‘ඉවම රනෙී, ඉවම වීහී ඉවම
මුග්ගන ඉවම මනරන ඉවම තිෙන ඉවම තණ්ඩුෙන’ති. එෙවමෙ ව න, භි ් වෙ, භි ් ු
ඉමවමෙ නයං උද්ධං පනදතෙන අවධන ව රමත්ථ න තචපන්යන්තං පූරං
නනනප්ප නරර්ර අරුචිවනන පච්චවෙ ් ති – ‘අත්කා ඉමර්මිං නවය ව රන
වෙනමන…වප.… මුත්ත’න්ති.

ඉති අ්ඣත්තං ෙන නවය නයනනුපර්රී විහරති, බහිද්ධන ෙන නවය

නයනනුපර්රී විහරති, අ්ඣත්තබහිද්ධන ෙන නවය නයනනුපර්රී විහරති.
රමුදයධපාමනනුපර්රී ෙන නයර්මිං විහරති, ෙයධපාමනනුපර්රී ෙන නයර්මිං
විහරති, රමුදයෙයධපාමනනුපර්රී ෙන නයර්මිං විහරති. ‘අත්කා නවයන’ති ෙන
පනර්ර රති පච්චුපට්ඨිතන වහනති යනෙවදෙ ඤාණමත්තනය පටිර්රතිමත්තනය
අනිර්රිවතන ච විහරති, න ච ිඤ්චි වෙනව උපනදියති. එෙපාපි ව න, භි ් වෙ,
භි ් ු නවය නයනනුපර්රී විහරති.

පටිකූලෙනසිකාරපබ්බං නිට්ඨිතං.

8. පුන චපරං, භි ් වෙ, භි ් ු ඉමවමෙ නයං යථනඨිතං යථනපණිහිතං ධනතුවරන

පච්චවෙ ් ති – ‘අත්කා ඉමර්මිං නවය පථවීධනතු ආවපනධනතු වතවජනධනතු
ෙනවයනධනතූ’ති.

11
මහවණනි, වද පරින් යෙේ වද ් ුති උරය ුේ වී, මන වී, මුං ුය, මූ
ුය, තෙ, රහේ යන වනනවය ුත් ධනනය ෙර්ගයන්වගන් පුරෙන ුතිවිය, ුර්
ුති පුරැෂවය ් ඒ උරය ෙිහන ඒ හැම ධනනය වදර බෙන, වපා ුේ වී ය, වපා
මන වී ය, වපා මුං ුය ය, වපා මූුය ය, වපා තෙ ය, වපා රහේ ය යනුවෙන් ඒ
ඒ ධනනය ෙර්ග වෙන් වෙන් ව නය රෙ න බෙන්වන් යපා වර්ද, එ පන්ද්වදන් ම,
මහවණනි, මහණ වතවම වපා වයහි වදපතුෙය ඉහළින්, හිරව ් ෙෙය
පහළින,් හනත්පරින් රවමන් ෙයවී ුති, වනනවය ුත් ආ නර අරුචිවයන් පිරී ුති
වපා ය ම වමවර් නුෙණින් ආපරු රිහි රයි. වම වයහි ව ර්, වෙනපා, නිය,
දත්, රම, මර්, නහර, ුය, ුයමිඳුලු, ෙ ුගඩු, හෘදය ෙර්තුෙ, අ ්මනෙ, දළබුෙ,
බඩදිෙ, පපුමර, අතුනුෙැටි, අතුනුබහන්, වනනදිරෙූ ආහනර, අරූචි, පිත, වරම,
රැරෙ, වේ, ඩහදිය, වපාද වතේ, ඳුළු, ෙුරැණු වතේ, ව ළ, වරනයු, රඳමිඳුලු,
මුතරන යන ණ ු පවයෝ පෙතී යනුවෙනි.

වමවර් ආධයනත්මි වයහි පිළි ුේ ුණප ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින්

වෙවරයි. බනහිරෙ ුති වයහි පිළි ුේ ුණප ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින්
වෙවරයි. ආධයනත්මි -බනහිර රියලු වයහිද වපා පිළි ුේ ුණප ර්ෙභනෙයන්
වමවනහි රමින් වෙවරයි. පිළි ුේ ුණප ර්ෙභනෙය රහිතෙ වයහි හය
ගැනීම රහ එයය වහ්තු ෙන ධර්ම වමවනහි රමින් වෙවරයි. පිළි ුේ ුණප
ර්ෙභනෙය රහිත වයහි නැතිවී යනම රහ එයය වහ්තු ෙන ධර්මයන් වමවනහි
රමින් වෙවරයි. පිළි ුේ ුණප ර්ෙභනෙය රහිත වයහි හය ගැනීමද නැතිවී
යනමද රිදුෙන ධර්මයන්වග් ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින් වෙවරයි.

පිළි ුේ ුණප ර්ෙභනෙවයන්ම ය ් ුති බෙය මනනෙ රිහිය එළැඹ රිටිවය්
වෙයි. ඒ රිහිය මතුමත්වතහි පරඥාෙ ෙැඩීම පිණිරද මතුමත්වතහි රිහිය ෙැඩීම
පිණිරද වේ. වමවර් ෙූ ඒ මහණ වතම එම පිළි ුේ ුණප ර්ෙභනෙවයන්ම
පෙතින ඒ වයහි අනිිඃශරිතෙ වෙවරයි. ඒ වෙනෙ ිරිෙ ් උපනදාන ෙශවයන්
වනන ගනී.

මහවණනි, මහණ වතවම වමවර්ද වයහි නය ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින්

වෙවරයි.

පිළිකුල් ෙනසිකාර මකාටස නිමිමය් ය.

8. මහවණනි තෙත් අ නරය ් ියමි. මහවණනි, මහණ වතවම වපා ය පෙතින

පන්ද්වදන්ම, පිහියුෙන ුති පන්ද්වදන්ම, ‘වම වය් පඨවි ධනතුෙ ුත, ආවපෝ
ධනතුෙ ුත, වත්වජෝ ධනතුෙ ුත, ෙනවයෝ ධනතුෙ ුතැ’ යි ධනතු ෙශවයන් ය
නුෙණින් ආපරු රිහි රයි.

12
වරයයථනපි , භි ් වෙ, ද ්ව න වගනඝනතව න ෙන වගනඝනත න්වතෙනරී ෙන ගනවිං
ෙධිත්ෙන චතුමහනපවථ බිෙවරන විභජිත්ෙන නිරින්වනන අර්ර, එෙවමෙ ව න,
භි ් වෙ, භි ් ු ඉමවමෙ නයං යථනඨිතං යථනපණිහිතං ධනතුවරන පච්චවෙ ් ති
– ‘අත්කා ඉමර්මිං නවය පථවීධනතු ආවපනධනතු වතවජනධනතු ෙනවයනධනතූ’ති.

ඉති අ්ඣත්තං ෙන නවය නයනනුපර්රී විහරති, බහිද්ධන ෙන නවය

නයනනුපර්රී විහරති, අ්ඣත්තබහිද්ධන ෙන නවය නයනනුපර්රී විහරති.
රමුදයධපාමනනුපර්රී ෙන නයර්මිං විහරති, ෙයධපාමනනුපර්රී ෙන නයර්මිං
විහරති, රමුදයෙයධපාමනනුපර්රී ෙන නයර්මිං විහරති.

‘අත්කා නවයන’ති ෙන පනර්ර රති පච්චුපට්ඨිතන වහනති යනෙවදෙ ඤාණමත්තනය

පටිර්රතිමත්තනය අනිර්රිවතන ච විහරති, න ච ිඤ්චි වෙනව උපනදියති.

එෙපාපි ව න, භි ් වෙ, භි ් ු නවය නයනනුපර්රී විහරති.

ධාතුෙනසිකාරපබ්බං නිට්ඨිතං.

9. පුන චපරං, භි ් වෙ, භි ් ු වරයයථනපි පර්වරයය රරීරං රිෙකා නය ඡ්ඩිතං

එ නහමතං ෙන ද්වීහමතං ෙන තීහමතං ෙන උද්ධුමනත ං විනීෙ ං විපුබ්බ ජනතං.
වරන ඉමවමෙ නයං උපරංහරති – ‘අයපාපි ව න නවයන එෙංධපාවමන එෙංභනවී
එෙංඅනතීවතන’ති.

13
මහවණනි, යපා වර් ද ්ෂ ගෙ ඝනත වය ් වහෝ ගෙ ඝනත වය ුවග්
අතෙැරිවය ් වහෝ ගෙ වදන මරන රතරමං හන්දිවය ව නයර් ෙශවයන්
වෙන් වෙන් ව නය තබන ුත්වත් යපා වර්ද, මහවණනි, එ පන්ද්වදන් ම මහණ
වතම වපා ය පෙතින පන්ද්වදන්ම, පිහියුෙන ුති පන්ද්වදන්ම, ‘වම වය් පඨවී
ධනතුෙ ුත, ආවපෝ ධනතුෙ ුත, වත්වජෝ ධනතුෙ ුත, ෙනවයෝ ධනතුෙ ුතැ’ යි
ධනතු ෙශවයන් ය නුෙණින් ආපරු රිහි රයි.

වමවර් ආධයනත්මි වයහි ධනතු ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින් වෙවරයි. බනහිරෙ

ුති වයහි ධනතු ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින් වෙවරයි. ආධයනත්මි -බනහිර
රියලු වයහිද වපා ධනතු ර්ෙභනෙයන් වමවනහි රමින් වෙවරයි. ධනතු
ර්ෙභනෙවයන් වයහි හය ගැනීම රහ එයය වහ්තු ෙන ධර්ම වමවනහි රමින්
වෙවරයි. ධනතු ර්ෙභනෙය රහිත වයහි නැතිවී යනම රහ එයය වහ්තු ෙන
ධර්මයන් වමවනහි රමින් වෙවරයි. ධනතු රහිත වයහි හය ගැනීමද නැතිවී
යනමද රිදුෙන ධර්මයන්වග් ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින් වෙවරයි.

ධනතුමනතර ය ් ුති බෙය මනනෙ රිහිය එළැඹ රිටිවය් වෙයි. ඒ රිහය ි

මතුමත්වතහි පරඥාෙ ෙැඩීම පිණිරද මතුමත්වතහි රිහිය ෙැඩීම පිණිරද වේ.
වමවර් ෙූ ඒ මහණ වතම එම ධනතු ර්ෙභනෙවයන්ම පෙතින ඒ වයහි
අනිිඃශරිතෙ වෙවරයි. ඒ වෙනෙ ිරිෙ ් උපනදාන ෙශවයන් වනන ගනී.

මහවණනි, මහණ වතවම වමවර්ද වයහි නය ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින්

වෙවරයි.

ධාතු ෙනසිකාර මකාටස නිමිමය් ය.

9. මහවණනි තෙත් අ නරය ් ියමි. මහවණනි, වමහි මහණ වතම අමු

වරනවහනවනහි දමන ෙද, මියවගනර් දෙර ් ගත ෙූ වහෝ මියවගනර් වද දෙර ්
ගත ෙූ වහෝ මියවගනර් තුන් දෙර ් ගත ෙූ, ඉදිමුණු, නිේ ෙූ, රැරෙ ආදී ුණුදිය
ෙැගිවරන, රිරැර ් යපා වර්ද, වහ වතවම ‘වපා මවග් රිරැරත් වමබඳු ර්ෙභනෙය
ුත්වත් ය’යි ‘වමවර් ෙන රුළු ය’යි ‘වපා ඉදිමුපා ආදි ගති ඉ ්මෙන නැත්වත් ය
’යි ඒ රිරැර වමම වයහි රරඳා බෙයි.

14
ඉති අ්ඣත්තං ෙන නවය නයනනුපර්රී විහරති, බහිද්ධන ෙන නවය
නයනනුපර්රී විහරති, අ්ඣත්තබහිද්ධන ෙන නවය නයනනුපර්රී විහරති.
රමුදයධපාමනනුපර්රී ෙන නයර්මිං විහරති, ෙයධපාමනනුපර්රී ෙන නයර්මිං
විහරති, රමුදයෙයධපාමනනුපර්රී ෙන නයර්මිං විහරති.

‘අත්කා නවයන’ති ෙන පනර්ර රති පච්චුපට්ඨිතන වහනති යනෙවදෙ ඤාණමත්තනය

පටිර්රතිමත්තනය අනිර්රිවතන ච විහරති, න ච ිඤ්චි වෙනව උපනදියති.

එෙපාපි ව න, භි ් වෙ, භි ් ු නවය නයනනුපර්රී විහරති.

(පඨෙං සීවථිකං)
10. පුන චපරං, භි ් වෙ, භි ් ු වරයයථනපි පර්වරයය රරීරං රිෙකා නය ඡ්ඩිතං
නව හි ෙන ්ජමනනං ුෙවෙහි ෙන ්ජමනනං ගි්වඣහි ෙන ්ජමනනං
ඞ්ව හි ෙන ්ජමනනං රුනව හි ෙන ්ජමනනං බයග්වඝහි ෙන ්ජමනනං
දීපීහි ෙන ්ජමනනං රිඞ්ගනවෙහි ෙන [ගි්වඣහි ෙන ්ජමනනං, රුෙනවනහි ෙන
්ජමනනං, රිගනවෙහි ෙන ්ජමනනං, (රයන. පී.)] ්ජමනනං විවිවධහි ෙන
පනණ ජනවතහි ්ජමනනං. වරන ඉමවමෙ නයං උපරංහරති – ‘අයපාපි ව න
නවයන එෙංධපාවමන එෙංභනවී එෙංඅනතීවතන’ති.
ඉති අ්ඣත්තං ෙන නවය නයනනුපර්රී විහරති, බහිද්ධන ෙන නවය
නයනනුපර්රී විහරති, අ්ඣත්තබහිද්ධන ෙන නවය නයනනුපර්රී විහරති.
රමුදයධපාමනනුපර්රී ෙන නයර්මිං විහරති, ෙයධපාමනනුපර්රී ෙන නයර්මිං
විහරති, රමුදයෙයධපාමනනුපර්රී ෙන නයර්මිං විහරති.

‘අත්කා නවයන’ති ෙන පනර්ර රති පච්චුපට්ඨිතන වහනති යනෙවදෙ ඤාණමත්තනය

පටිර්රතිමත්තනය අනිර්රිවතන ච විහරති, න ච ිඤ්චි වෙනව උපනදියති.

එෙපාපි ව න, භි ් වෙ, භි ් ු නවය නයනනුපර්රී විහරති.

(දුතියං සීවථිකං)

15
වමවර් ආධයනත්මි වයහි වමම ගති ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින් වෙවරයි.
බනහිරෙ ුති වයහි වමම ගති ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින් වෙවරයි.
ආධයනත්මි -බනහිර රියලු වයහිද වපා ගති ර්ෙභනෙයන් වමවනහි රමින්
වෙවරයි. වමෙන් ගති ර්ෙභනෙවයන් රහිතෙ වයහි හය ගැනීම රහ එයය
වහ්තු ෙන ධර්ම වමවනහි රමින් වෙවරයි. වමෙන් ගති ර්ෙභනෙය රහිත
වයහි නැතිවී යනම රහ එයය වහ්තු ෙන ධර්මයන් වමවනහි රමින් වෙවරයි.
වපා ගති ර්ෙභනෙය රහිත වයහි හය ගැනීමද නැතිවී යනමද රිදුෙන ධර්මයන්වග්
ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින් වෙවරයි.
ඉදිවමන රුළු බෙ ආදි වනනවය ් ආදිනෙවයන් යුත් නිරරැ ය ් ුති බෙය
මනනෙ රිහිය එළැඹ රිටිවය් වෙයි. ඒ රිහිය මතුමත්වතහි පර ඥාෙ ෙැඩීම පිණිරද
මතුමත්වතහි රිහිය ෙැඩීම පිණිරද වේ. වමවර් ෙූ ඒ මහණ වතම එම ඉදිවමන
රුළු බෙ ආදි වනනවය ් ආදිනෙවයන් යුත් නිරරැ ර්ෙභනෙවයන්ම පෙතින ඒ
වයහි අනිිඃශරිතෙ වෙවරයි. ඒ වෙනෙ ිරිෙ ් උපනදාන ෙශවයන් වනන ගනී.
මහවණනි, මහණ වතවම වමවර්ද වයහි නය ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින්
වෙවරයි.
(පළෙු සීවථිකයයි)
10. මහවණනි තෙත් අ නරය ් ියමි. මහවණනි, මහණ වතවම අමු
වරනවහනවනහි දමන තිවබන ෙුඩන් විරින් නු ෙබන වහෝ උ ුර්රන් විරින්
නු ෙබන වහෝ ගිජුෙිහිණියන් විරින් නු ෙබන වහෝ බේෙන් විරින් නු ෙබන
වහෝ රිෙලුන් විරින් නු ෙබන වහෝ විවිධ පරනණීන්න් විරින් නු ෙබන මළ
රිරැර ් යපා වර්ද, ‘වපා මවග් රිරැරත් වමබඳු ර්ෙභනෙය ුත්වත් ය’යි ‘වමවර්
ෙන රුළු ය’යි ‘ වමවර් රතුන් විරින් න දමන ගති ර්ෙභනෙය ඉ ්මෙන නැත්වත්
ය ’යි ඒ රිරැර වමම වයහි රරඳා බෙයි.

වමවර් ආධයනත්මි වයහි වමම ගති ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින් වෙවරයි.

බනහිරෙ ුති වයහි වමම ගති ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින් වෙවරයි.
ආධයනත්මි -බනහිර රියලු වයහිද වපා ගති ර්ෙභනෙයන් වමවනහි රමින්
වෙවරයි. වමෙන් ගති ර්ෙභනෙවයන් රහිතෙ වයහි හය ගැනීම රහ එයය
වහ්තු ෙන ධර්ම වමවනහි රමින් වෙවරයි. වමෙන් ගති ර්ෙභනෙය රහිත
වයහි නැතිවී යනම රහ එයය වහ්තු ෙන ධර්මයන් වමවනහි රමින් වෙවරයි.
වපා ගති ර්ෙභනෙය රහිත වයහි හය ගැනීමද නැතිවී යනමද රිදුෙන ධර්මයන්වග්
ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින් වෙවරයි.

ුණුවෙන බෙ, රතුන් විරින් න දමන බෙ ආදි වනනවය ් ආදිනෙවයන් යුත්

නිරරැ ය ් ුති බෙය මනනෙ රිහිය එළැඹ රිටිවය් වෙයි. ඒ රිහිය
මතුමත්වතහි පරඥාෙ ෙැඩීම පිණිරද මතුමත්වතහි රිහිය ෙැඩීම පිණිරද වේ.
වමවර් ෙූ ඒ මහණ වතම එම ුණුවෙන, රතුන් විරින් නු ෙබන ආදි
වනනවය ් ආදිනෙවයන් යුත් නිරරැ ර්ෙභනෙවයන්ම පෙතින ඒ වයහි
අනිිඃශරිතෙ වෙවරයි. ඒ වෙනෙ ිරිෙ ් උපනදාන ෙශවයන් වනන ගනී. මහවණනි,
මහණ වතවම වමවර්ද වයහි නය ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින් වෙවරයි.

(මදමවනි සීවථිකය යි)

16
11. පුන චපරං, භි ් වෙ, භි ් ු වරයයථනපි පර්වරයය රරීරං රිෙකා නය ඡ්ඩිතං
අට්ඨි රඞ් ෙි ං රමංරවෙනහිතං න්හනරැරපාබන්ධං වරන ඉමවමෙ නයං
උපරංහරති – ‘අයපාපි ව න නවයන එෙංධපාවමන එෙංභනවී එෙංඅනතීවතන’ති.

ඉති අ්ඣත්තං ෙන නවය නයනනුපර්රී විහරති, බහිද්ධන ෙන නවය

නයනනුපර්රී විහරති, අ්ඣත්තබහිද්ධන ෙන නවය නයනනුපර්රී විහරති.
රමුදයධපාමනනුපර්රී ෙන නයර්මිං විහරති, ෙයධපාමනනුපර්රී ෙන නයර්මිං
විහරති, රමුදයෙයධපාමනනුපර්රී ෙන නයර්මිං විහරති.

‘අත්කා නවයන’ති ෙන පනර්ර රති පච්චුපට්ඨිතන වහනති යනෙවදෙ ඤාණමත්තනය

පටිර්රතිමත්තනය අනිර්රිවතන ච විහරති, න ච ිඤ්චි වෙනව උපනදියති.

එෙපාපි ව න, භි ් වෙ, භි ් ු නවය නයනනුපර්රී විහරති.

(තතියං සීවථිකං)

12. පුන චපරං, භි ් වෙ, භි ් ු වරයයථනපි පර්වරයය රරීරං රිෙකා නය ඡ්ඩිතං

අට්ඨි රඞ් ෙි ං නිමංරවෙනහිතම ්ඛිතං න්හනරැරපාබන්ධං වරන ඉමවමෙ
නයං උපරංහරති – ‘අයපාපි ව න නවයන එෙංධපාවමන එෙංභනවී
එෙංඅනතීවතන’ති.

17
11. මහවණනි තෙත් අ නරය ් ියමි. මහවණනි, මහණ වතවම වේ මර් රහිත,
නහන්න් බැඳුණු ුය රැ ිේෙ ් බෙය පත්ෙූ, අමු වරනවහනවනහි දමන ුති මළ
රිරැර ් යපා වර්ද ‘වපා මවග් යයි ගත් රිරැරත් වමබඳු ර්ෙභනෙය ුත්වත් ය’යි
‘වමවර් ෙන රුළු ය’යි ‘ වමවර් වේ මර් රහිත, නහන්න් බැඳුණු ුය රැ ිේෙ ්
වර් ෙන ගති ර්ෙභනෙය ඉ ්මෙන නැත්වත් ය ’යි ඒ රිරැර වමම වයහි රරඳා
බෙයි.

වමවර් ආධයනත්මි වයහි වමම ගති ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින් වෙවරයි.

බනහිරෙ ුති වයහි වමම ගති ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින් වෙවරයි.
ආධයනත්මි -බනහිර රියලු වයහිද වපා ගති ර්ෙභනෙයන් වමවනහි රමින්
වෙවරයි. වමෙන් ගති ර්ෙභනෙවයන් රහිතෙ වයහි හය ගැනීම රහ එයය
වහ්තු ෙන ධර්ම වමවනහි රමින් වෙවරයි. වමෙන් ගති ර්ෙභනෙය රහිත
වයහි නැතිවී යනම රහ එයය වහ්තු ෙන ධර්මයන් වමවනහි රමින් වෙවරයි.
වපා ගති ර්ෙභනෙය රහිත වයහි හය ගැනීමද නැතිවී යනමද රිදුෙන ධර්මයන්වග්
ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින් වෙවරයි.

ඉදිවමන බෙ, ුණුවෙන වේ මර් රහිත, නහන්න් බැඳුණු ුය රැ ිේෙ ් වර්
ෙන බෙ යන ආදිනෙවයන් යුත් නිරරැ ය ් ුති බෙය මනනෙ රිහිය එළැඹ
රිටිවය් වෙයි. ඒ රිහිය මතුමත්වතහි පරඥාෙ ෙැඩීම පිණිරද මතුමත්වතහි රිහය
ි
ෙැඩීම පිණිරද වේ. වමවර් ෙූ ඒ මහණ වතම එම ඉදිවමන බෙ, ුණුවෙන වේ
මර් රහිත, නහන්න් බැඳුණු ුය රැ ිේෙ ් වර් ෙන බෙ ආදි වනනවය ්
ආදිනෙවයන් යුත් නිරරැ ර්ෙභනෙවයන්ම පෙතින ඒ වයහි අනිිඃශරිතෙ
වෙවරයි. ඒ වෙනෙ ිරිෙ ් උපනදාන ෙශවයන් වනන ගනී.

මහවණනි, මහණ වතවම වමවර්ද වයහි නය ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින්

වෙවරයි.

(මතමවනි සීවථීකය යි)

12. මහවණනි තෙත් අ නරය ් ියමි. මහවණනි, මර් නැති, වෙයින් ෙැ ුණු
නහන්න් බැඳුණු ුය රැ ිේෙ ් බෙය පත්ෙූ අමු වරනවහනවනහි දමන ුති මළ
රිරැර ් යපා වර්ද, ඒ මහණ වතම ‘වපා මවග් යයි ගත් රිරැරත් වමබඳු ර්ෙභනෙය
ුත්වත් ය’යි ‘වමවර් ෙන රුළු ය’යි ‘ වමවර් මර් නැති, වෙයින් ෙැ ුණු නහන්න්
බැඳුණු ුය රැ ිේෙ ් වර් ෙන ගති ර්ෙභනෙය ඉ ්මෙන නැත්වත් ය ’යි ඒ රිරැර
වමම වයහි රරඳා බෙයි.

18
ඉති අ්ඣත්තං ෙන නවය නයනනුපර්රී විහරති, බහිද්ධන ෙන නවය
නයනනුපර්රී විහරති, අ්ඣත්තබහිද්ධන ෙන නවය නයනනුපර්රී විහරති.
රමුදයධපාමනනුපර්රී ෙන නයර්මිං විහරති, ෙයධපාමනනුපර්රී ෙන නයර්මිං
විහරති, රමුදයෙයධපාමනනුපර්රී ෙන නයර්මිං විහරති.

‘අත්කා නවයන’ති ෙන පනර්ර රති පච්චුපට්ඨිතන වහනති යනෙවදෙ ඤාණමත්තනය

පටිර්රතිමත්තනය අනිර්රිවතන ච විහරති, න ච ිඤ්චි වෙනව උපනදියති.

එෙපාපි ව න, භි ් වෙ, භි ් ු නවය නයනනුපර්රී විහරති.

(චතුත්තං සීවථිකං)

13. පුන චපරං, භි ් වෙ, භි ් ු වරයයථනපි පර්වරයය රරීරං රිෙකා නය ඡ්ඩිතං

අට්ඨි රඞ් ෙි ං අපගතමංරවෙනහිතං න්හනරැරපාබන්ධං වරන ඉමවමෙ නයං
උපරංහරති – ‘අයපාපි ව න නවයන එෙංධපාවමන එෙංභනවී එෙංඅනතීවතන’ති.

ඉති අ්ඣත්තං ෙන නවය නයනනුපර්රී විහරති, බහිද්ධන ෙන නවය

නයනනුපර්රී විහරති, අ්ඣත්තබහිද්ධන ෙන නවය නයනනුපර්රී විහරති.
රමුදයධපාමනනුපර්රී ෙන නයර්මිං විහරති, ෙයධපාමනනුපර්රී ෙන නයර්මිං
විහරති, රමුදයෙයධපාමනනුපර්රී ෙන නයර්මිං විහරති.

‘අත්කා නවයන’ති ෙන පනර්ර රති පච්චුපට්ඨිතන වහනති යනෙවදෙ ඤාණමත්තනය

පටිර්රතිමත්තනය අනිර්රිවතන ච විහරති, න ච ිඤ්චි වෙනව උපනදියති.

එෙපාපි ව න, භි ් වෙ, භි ් ු නවය නයනනුපර්රී විහරති.

(පඤ්චෙං සීවථිකං)

19
වමවර් ආධයනත්මි වයහි වමම ගති ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින් වෙවරයි.
බනහිරෙ ුති වයහි වමම ගති ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින් වෙවරයි.
ආධයනත්මි -බනහිර රියලු වයහිද වපා ගති ර්ෙභනෙයන් වමවනහි රමින්
වෙවරයි. වමෙන් ගති ර්ෙභනෙවයන් රහිතෙ වයහි හය ගැනීම රහ එයය
වහ්තු ෙන ධර්ම වමවනහි රමින් වෙවරයි. වමෙන් ගති ර්ෙභනෙය රහිත
වයහි නැතිවී යනම රහ එයය වහ්තු ෙන ධර්මයන් වමවනහි රමින් වෙවරයි.
වපා ගති ර්ෙභනෙය රහිත වයහි හය ගැනීමද නැතිවී යනමද රිදුෙන ධර්මයන්වග්
ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින් වෙවරයි.

මර් නැති, වෙයින් ෙැ ුණු නහන්න් බැඳුණු ුය රැ ිේෙ ් වර් ෙන බෙ යන

ආදිනෙවයන් යුත් නිරරැ ය ් ුති බෙය මනනෙ රිහිය එළැඹ රිටිවය් වෙයි.
ඒ රිහිය මතුමත්වතහි පරඥාෙ ෙැඩීම පිණිරද මතුමත්වතහි රිහිය ෙැඩීම පිණිරද
වේ. වමවර් ෙූ ඒ මහණ වතම එම මර් නැති, වෙයින් ෙැ ුණු නහන්න් බැඳුණු
ුය රැ ිේෙ ් වර් ෙන ගති ර්ෙභනෙය ආදි වනනවය ් ආදිනෙවයන් යුත් නිරරැ
ර්ෙභනෙවයන්ම පෙතින ඒ වයහි අනිිඃශරිතෙ වෙවරයි. ඒ වෙනෙ ිරිෙ ්
උපනදාන ෙශවයන් වනන ගනී.
මහවණනි, මහණ වතවම වමවර්ද වයහි නය ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින්
වෙවරයි.
(සතරවන සීවථිකය යි)

13. මහවණනි තෙත් අ නරය ් ියමි. වේ මර් වනනමැති, නහන්න් බැඳුණු ුය
රැ ිේෙ ් බෙය පත් ෙූ, අමු වරනවහනවනහි දමන ුති මළරිරැර ් යමවර්ද,
‘වපා මවග් යයි ගත් රිරැරත් වමබඳු ර්ෙභනෙය ුත්වත් ය’යි ‘වමවර් ෙන රුළු
ය’යි ‘ වමවර් වේ නැති මර් නැති, නහන්න් බැඳුණු ුය රැ ිේෙ ් වර් ෙන
ගති ර්ෙභනෙය ඉ ්මෙන නැත්වත් ය ’යි ඒ රිරැර වමම වයහි රරඳා බෙයි.
වමවර් ආධයනත්මි වයහි වමම ගති ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින් වෙවරයි.
බනහිරෙ ුති වයහි වමම ගති ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින් වෙවරයි.
ආධයනත්මි -බනහිර රියලු වයහිද වපා ගති ර්ෙභනෙයන් වමවනහි රමින්
වෙවරයි. වමෙන් ගති ර්ෙභනෙවයන් රහිතෙ වයහි හය ගැනීම රහ එයය
වහ්තු ෙන ධර්ම වමවනහි රමින් වෙවරයි. වමෙන් ගති ර්ෙභනෙය රහිත
වයහි නැතිවී යනම රහ එයය වහ්තු ෙන ධර්මයන් වමවනහි රමින් වෙවරයි.
වපා ගති ර්ෙභනෙය රහිත වයහි හය ගැනීමද නැතිවී යනමද රිදුෙන ධර්මයන්වග්
ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින් වෙවරයි.
මර් නැති, වේ නැති, නහන්න් බැඳුණු ුය රැ ිේෙ ් වර් ෙන බෙ යන
ආදිනෙවයන් යුත් නිරරැ ය ් ුති බෙය මනනෙ රිහිය එළැඹ රිටිවය් වෙයි.
ඒ රිහිය මතුමත්වතහි පරඥාෙ ෙැඩීම පිණිරද මතුමත්වතහි රිහිය ෙැඩීම පිණිරද
වේ. වමවර් ෙූ ඒ මහණ වතම එම මර් නැති, වේ නැති, නහන්න් බැඳුණු ුය
රැ ිේෙ ් වර් ෙන ගති ර්ෙභනෙය ආදි වනනවය ් ආදිනෙවයන් යුත් නිරරැ
ර්ෙභනෙවයන්ම පෙතින ඒ වයහි අනිිඃශරිතෙ වෙවරයි. ඒ වෙනෙ ිරිෙ ්
උපනදාන ෙශවයන් වනන ගනී.
මහවණනි, මහණ වතවම වමවර්ද වයහි නය ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින්
වෙවරයි.
(පස් වන සීවථිකය යි)

20
14. පුන චපරං, භි ් වෙ, භි ් ු වරයයථනපි පර්වරයය රරීරං රිෙකා නය ඡ්ඩිතං
අට්ඨි නනි අපගතරපාබන්ධනනි දිරන විදිරන වි ්ඛිත්තනනි, අඤ්වඤන හත්ථට්ඨි ං
අඤ්වඤන පනදට්ඨි ං අඤ්වඤන වගනප්ඵ ට්ඨි ං අඤ්වඤන ජඞ්ඝට්ඨි ං
අඤ්වඤන ඌරැට්ඨි ං අඤ්වඤන ටිට්ඨි ං අඤ්වඤන ඵනරු ට්ඨි ං
අඤ්වඤන පිට්ඨිට්ඨි ං අඤ්වඤන න්ධට්ඨි ං අඤ්වඤන ගීෙට්ඨි ං
අඤ්වඤන හනු ට්ඨි ං අඤ්වඤන දන්තට්ඨි ං අඤ්වඤන රීර යනහං. වරන
ඉමවමෙ නයං උපරංහරති – ‘අයපාපි ව න නවයන එෙංධපාවමන එෙංභනවී
එෙංඅනතීවතන’ති.

ඉති අ්ඣත්තං ෙන නවය නයනනුපර්රී විහරති, බහිද්ධන ෙන නවය

නයනනුපර්රී විහරති, අ්ඣත්තබහිද්ධන ෙන නවය නයනනුපර්රී විහරති.
රමුදයධපාමනනුපර්රී ෙන නයර්මිං විහරති, ෙයධපාමනනුපර්රී ෙන නයර්මිං
විහරති, රමුදයෙයධපාමනනුපර්රී ෙන නයර්මිං විහරති.

‘අත්කා නවයන’ති ෙන පනර්ර රති පච්චුපට්ඨිතන වහනති යනෙවදෙ ඤාණමත්තනය

පටිර්රතිමත්තනය අනිර්රිවතන ච විහරති, න ච ිඤ්චි වෙනව උපනදියති.
එෙපාපි ව න, භි ් වෙ, භි ් ු නවය නයනනුපර්රී විහරති.

(ජටඨං සීවථිකං)

15. පුන චපරං, භි ් වෙ, භි ් ු වරයයථනපි පර්වරයය රරීරං රිෙකා නය ඡ්ඩිතං

අට්ඨි නනි වරතනනි රඞ් ෙණ්ණපටිභනගනනි. වරන ඉමවමෙ නයං උපරංහරති –
‘අයපාපි ව න නවයන එෙංධපාවමන එෙංභනවී එෙංඅනතීවතන’ති.

ඉති අ්ඣත්තං ෙන නවය නයනනුපර්රී විහරති, බහිද්ධන ෙන නවය

නයනනුපර්රී විහරති, අ්ඣත්තබහිද්ධන ෙන නවය නයනනුපර්රී විහරති.
රමුදයධපාමනනුපර්රී ෙන නයර්මිං විහරති, ෙයධපාමනනුපර්රී ෙන නයර්මිං
විහරති, රමුදයෙයධපාමනනුපර්රී ෙන නයර්මිං විහරති.

21
14. මහවණනි තෙත් අ නරය ් ියමි. නහර වනනමැතිෙ, බැඳුපා වනනමැතිෙ,
තැන් තැන්ෙෙ අත් ුය ද, පන ුය ද, වගනප් ුය ද, ව ංඩන ුය ද, ෙෙන
ුය ද, ඉඟ ුය ද, පිය යු ුය ද, වදවර ැ ඳැය ද, වගෙැය ද, හනු ුය ද,
දත් ුය ද, හිර් බෙ ෙන වර් දර වදර රැම අත විරිරී ගිය ුය ැබැෙි
බෙය පත්ෙූ අමු වරනවහනවනහි දමන ුති මළරිරැර ් යපා වර්ද, ‘වපා මවග් යයි
ගත් රිරැරත් වමබඳු ර්ෙභනෙය ුත්වත් ය’යි ‘වමවර් ෙන රුළු ය’යි ‘ වමවර්
ැබැෙි ැබැෙි ෙ තැන තැන විරිරී යන ුය වගනඩ ් ම ෙන ගති ර්ෙභනෙය
ඉ ්මෙන නැත්වත් ය ’යි ඒ රිරැර වමම වයහි රරඳා බෙයි.

වමවර් ආධයනත්මි වයහි වමම ගති ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින් වෙවරයි.

බනහිරෙ ුති වයහි වමම ගති ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින් වෙවරයි.
ආධයනත්මි -බනහිර රියලු වයහිද වපා ගති ර්ෙභනෙයන් වමවනහි රමින්
වෙවරයි. වමෙන් ගති ර්ෙභනෙවයන් රහිතෙ වයහි හය ගැනීම රහ එයය
වහ්තු ෙන ධර්ම වමවනහි රමින් වෙවරයි. වමෙන් ගති ර්ෙභනෙය රහිත
වයහි නැතිවී යනම රහ එයය වහ්තු ෙන ධර්මයන් වමවනහි රමින් වෙවරයි.
වපා ගති ර්ෙභනෙය රහිත වයහි හය ගැනීමද නැතිවී යනමද රිදුෙන ධර්මයන්වග්
ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින් වෙවරයි.

ැබැෙි ැබැෙි ෙ තැන තැන විරිරී යන ුය වගනඩ ් ම ෙන බෙ යන

ආදිනෙවයන් යුත් නිරරැ ය ් ුති බෙය මනනෙ රිහිය එළැඹ රිටිවය් වෙයි.
ඒ රිහිය මතුමත්වතහි පරඥාෙ ෙැඩීම පිණිරද මතුමත්වතහි රිහිය ෙැඩීම පිණිරද
වේ. වමවර් ෙූ ඒ මහණ වතම ඒ ැබැෙි ැබැෙි ෙ තැන තැන විරිරී යන
ුය වගනඩ ් ම ෙන ගති ර්ෙභනෙය ආදි වනනවය ් ආදිනෙවයන් යුත් නිරරැ
ර්ෙභනෙවයන්ම පෙතින ඒ වයහි අනිිඃශරිතෙ වෙවරයි. ඒ වෙනෙ ිරිෙ ්
උපනදාන ෙශවයන් වනන ගනී. මහවණනි, මහණ වතවම වමවර්ද වයහි නය
ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින් වෙවරයි.

(සවන සීවථිකය යි)

15. මහවණනි තෙත් අ නරය ් ියමි. හ ් බඳු රුදු පැහැති ුය යු වගනඩ ්

ම බෙය පත් ෙූ, අමු වරනවහනවනහි දමන ුති මළරිරැර ් යපා වර්ද, ඒ මහණ
වතම ‘වපා මවග් යයි ගත් රිරැරත් වමබඳු ර්ෙභනෙය ුත්වත් ය’යි ‘වමවර් ෙන
රුළු ය’යි ‘ වමවර් ුය යු වගනඩ ් බෙය පත් ෙන ගති ර්ෙභනෙය ඉ ්මෙන
නැත්වත් ය ’යි ඒ රිරැර වමම වයහි රරඳා බෙයි.

වමවර් ආධයනත්මි වයහි වමම ගති ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින් වෙවරයි.

බනහිරෙ ුති වයහි වමම ගති ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින් වෙවරයි.
ආධයනත්මි -බනහිර රියලු වයහිද වපා ගති ර්ෙභනෙයන් වමවනහි රමින්
වෙවරයි. වමෙන් ගති ර්ෙභනෙවයන් රහිතෙ වයහි හය ගැනීම රහ එයය
වහ්තු ෙන ධර්ම වමවනහි රමින් වෙවරයි. වමෙන් ගති ර්ෙභනෙය රහිත
වයහි නැතිවී යනම රහ එයය වහ්තු ෙන ධර්මයන් වමවනහි රමින් වෙවරයි.
වපා ගති ර්ෙභනෙය රහිත වයහි හය ගැනීමද නැතිවී යනමද රිදුෙන ධර්මයන්වග්
ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින් වෙවරයි

22
‘අත්කා නවයන’ති ෙන පනර්ර රති පච්චුපට්ඨිතන වහනති යනෙවදෙ ඤාණමත්තනය
පටිර්රතිමත්තනය අනිර්රිවතන ච විහරති, න ච ිඤ්චි වෙනව උපනදියති.
එෙපාපි ව න, භි ් වෙ, භි ් ු නවය නයනනුපර්රී විහරති.

(සත්තෙං සීවථිකං)

16. පුන චපරං, භි ් වෙ, භි ් ු වරයයථනපි පර්වරයය රරීරං රිෙකා නය ඡ්ඩිතං

අට්ඨි නනි පුඤ්ජ ිතනනි වතවරනෙර්රි නනි. වරන ඉමවමෙ නයං උපරංහරති –
‘අයපාපි ව න නවයන එෙංධපාවමන එෙංභනවී එෙංඅනතීවතන’ති.

ඉති අ්ඣත්තං ෙන නවය නයනනුපර්රී විහරති, බහිද්ධන ෙන නවය

නයනනුපර්රී විහරති, අ්ඣත්තබහිද්ධන ෙන නවය නයනනුපර්රී විහරති.
රමුදයධපාමනනුපර්රී ෙන නයර්මිං විහරති, ෙයධපාමනනුපර්රී ෙන නයර්මිං
විහරති, රමුදයෙයධපාමනනුපර්රී ෙන නයර්මිං විහරති.

‘අත්කා නවයන’ති ෙන පනර්ර රති පච්චුපට්ඨිතන වහනති යනෙවදෙ ඤාණමත්තනය

පටිර්රතිමත්තනය අනිර්රිවතන ච විහරති, න ච ිඤ්චි වෙනව උපනදියති.
එෙපාපි ව න, භි ් වෙ, භි ් ු නවය නයනනුපර්රී විහරති.

(අට්ඨෙං සීවථිකං)

23
ුය යු වගනඩ ් ම ෙන බෙ යන ආදිනෙවයන් යුත් නිරරැ ය ් ුති බෙය
මනනෙ රිහිය එළැඹ රිටිවය් වෙයි. ඒ රිහිය මතුමත්වතහි පරඥාෙ ෙැඩීම පිණිරද
මතුමත්වතහි රිහිය ෙැඩීම පිණිරද වේ. වමවර් ෙූ ඒ මහණ වතම ඒ ැබැෙි
ැබැෙි ෙ තැන තැන විරිරී යන ුය යු වගනඩ ් ම ෙන ගති ර්ෙභනෙය ආදි
වනනවය ් ආදිනෙවයන් යුත් නිරරැ ර්ෙභනෙවයන්ම පෙතින ඒ වයහි
අනිිඃශරිතෙ වෙවරයි. ඒ වෙනෙ ිරිෙ ් උපනදාන ෙශවයන් වනන ගනී. මහවණනි,
මහණ වතවම වමවර්ද වයහි නය ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින් වෙවරයි.

(සත්වන සීවථිකය යි)

16. මහවණනි තෙත් අ නරය ් ියමි. අමුවරනවහනනය දමන අෙුරැද්ද ් ඉ ්ම

ගිය පරු තැන තැන වගනඩ ගැරුණු, ුඩන ුය ැබෙි රැර ් ම ෙූ මළරිරැර ්
යපා වර්ද, මහණ වතම වපා මවග් යයි ගත් රිරැරත් වමබඳු ර්ෙභනෙය ුත්වත්
ය’යි ‘වමවර් ෙන රුළු ය’යි ‘ වමවර් ුඩන ුය ැබෙි වගනඩ ් බෙය පත් ෙන
ගති ර්ෙභනෙය ඉ ්මෙන නැත්වත් ය ’යි ඒ රිරැර වමම වයහි රරඳා බෙයි.

වමවර් ආධයනත්මි වයහි වමම ගති ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින් වෙවරයි.

බනහිරෙ ුති වයහි වමම ගති ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින් වෙවරයි.
ආධයනත්මි -බනහිර රියලු වයහිද වපා ගති ර්ෙභනෙයන් වමවනහි රමින්
වෙවරයි. වමෙන් ගති ර්ෙභනෙවයන් රහිතෙ වයහි හය ගැනීම රහ එයය
වහ්තු ෙන ධර්ම වමවනහි රමින් වෙවරයි. වමෙන් ගති ර්ෙභනෙය රහිත
වයහි නැතිවී යනම රහ එයය වහ්තු ෙන ධර්මයන් වමවනහි රමින් වෙවරයි.
වපා ගති ර්ෙභනෙය රහිත වයහි හය ගැනීමද නැතිවී යනමද රිදුෙන ධර්මයන්වග්
ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින් වෙවරයි.

ුඩන ුය ැබෙි වගනඩ ් ම ෙන බෙ යන ආදිනෙවයන් යුත් නිරරැ ය ් ුති

බෙය මනනෙ රිහිය එළැඹ රිටිවය් වෙයි. ඒ රිහිය මතුමත්වතහි පරඥාෙ ෙැඩීම
පිණිරද මතුමත්වතහි රිහිය ෙැඩීම පිණිරද වේ. වමවර් ෙූ ඒ මහණ වතම ඒ
ුඩන ුය ැබෙි වගනඩ ් ම ෙන ගති ර්ෙභනෙය ආදි වනනවය ් ආදිනෙවයන්
යුත් නිරරැ ර්ෙභනෙවයන්ම පෙතින ඒ වයහි අනිිඃශරිතෙ වෙවරයි. ඒ වෙනෙ
ිරිෙ ් උපනදාන ෙශවයන් වනන ගනී. මහවණනි, මහණ වතවම වමවර්ද වයහි
නය ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින් වෙවරයි.

(අටවන සීවථිකය යි)

24
17. පුන චපරං, භි ් වෙ, භි ් ු වරයයථනපි පර්වරයය රරීරං රිෙකා නය ඡ්ඩිතං
අට්ඨි නනි පූතීනි චුණ්ණ ජනතනනි. වරන ඉමවමෙ නයං උපරංහරති – ‘අයපාපි
ව න නවයන එෙංධපාවමන එෙංභනවී එෙංඅනතීවතන’ති. ඉති අ්ඣත්තං ෙන නවය
නයනනුපර්රී විහරති, බහිද්ධන ෙන නවය නයනනුපර්රී විහරති, අ්ඣත්තබහිද්ධන
ෙන නවය නයනනුපර්රී විහරති. රමුදයධපාමනනුපර්රී ෙන නයර්මිං විහරති,
ෙයධපාමනනුපර්රී ෙන නයර්මිං විහරති, රමුදයෙයධපාමනනුපර්රී ෙන නයර්මිං
විහරති.

‘අත්කා නවයන’ති ෙන පනර්ර රති පච්චුපට්ඨිතන වහනති යනෙවදෙ ඤාණමත්තනය

පටිර්රතිමත්තනය අනිර්රිවතන ච විහරති, න ච ිඤ්චි වෙනව උපනදියති.
එෙපාපි ව න, භි ් වෙ, භි ් ු නවය නයනනුපර්රී විහරති.

(නවෙං සීවථිකං)

චුද්දස කායානුපස්සනා නිට්ඨිතා.

මවදනානුපස්සනා

18. ථඤ්ච පන, භි ් වෙ, භි ් ු වෙදනනරු වෙදනනනුපර්රී විහරති? ඉධ,

භි ් වෙ, භි ් ු රු ං ෙන වෙදනං වෙදයමනවනන ‘රු ං වෙදනං වෙදයනමී’ති
පජනනනති . දු ් ං ෙන වෙදනං වෙදයමනවනන ‘දු ් ං වෙදනං වෙදයනමී’ති
පජනනනති. අදු ් මරු ං ෙන වෙදනං වෙදයමනවනන ‘අදු ් මරු ං වෙදනං
වෙදයනමී’ති පජනනනති.

25
17. මහවණනි තෙත් අ නරය ් ියමි. රුණු ෙූ ුය රුණු රැර ් ම බෙය පත් ෙූ
අමු වරනවහනවනහි දමන ුති, මළරිරැර ් යපා වර්ද, මහණ වතම ‘වපා මවග්
යයි ගත් රිරැරත් වමබඳු ර්ෙභනෙය ුත්වත් ය’යි ‘වමවර් ෙන රුළු ය’යි ‘ වමවර්
රුණු ෙූ ුය රුණු රැර ් ම බෙය පත් ෙන ගති ර්ෙභනෙය ඉ ්මෙන නැත්වත් ය
’යි ඒ රිරැර වමම වයහි රරඳා බෙයි.

වමවර් ආධයනත්මි වයහි වමම ගති ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින් වෙවරයි.

බනහිරෙ ුති වයහි වමම ගති ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින් වෙවරයි.
ආධයනත්මි -බනහිර රියලු වයහිද වපා ගති ර්ෙභනෙයන් වමවනහි රමින්
වෙවරයි. වමෙන් ගති ර්ෙභනෙවයන් රහිතෙ වයහි හය ගැනීම රහ එයය
වහ්තු ෙන ධර්ම වමවනහි රමින් වෙවරයි. වමෙන් ගති ර්ෙභනෙය රහිත
වයහි නැතිවී යනම රහ එයය වහ්තු ෙන ධර්මයන් වමවනහි රමින් වෙවරයි.
වපා ගති ර්ෙභනෙය රහිත වයහි හය ගැනීමද නැතිවී යනමද රිදුෙන ධර්මයන්වග්
ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින් වෙවරයි

රුණු ෙූ ුය රුණු රැර ් ම බෙය පත් ෙන බෙ යන ආදිනෙවයන් යුත් නිරරැ

ය ් ුති බෙය මනනෙ රිහය ි එළැඹ රිටිවය් වෙයි. ඒ රිහිය මතුමත්වතහි පරඥාෙ
ෙැඩීම පිණිරද මතුමත්වතහි රිහිය ෙැඩීම පිණිරද වේ. වමවර් ෙූ ඒ මහණ වතම
ඒ රුණු ෙූ ුය රුණු රැර ් ම බෙය පත් ෙන ගති ර්ෙභනෙය ආදි වනනවය ්
ආදිනෙවයන් යුත් නිරරැ ර්ෙභනෙවයන්ම පෙතින ඒ වයහි අනිිඃශරිතෙ
වෙවරයි. ඒ වෙනෙ ිරිෙ ් උපනදාන ෙශවයන් වනන ගනී. මහවණනි, මහණ
වතවම වමවර්ද වයහි නය ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින් වෙවරයි.

(නවවන සීවථිකය යි)

දාහතර ආකාර කායානුපස්සනාමවෝ නිමිමය් ය.

මේදනානුපස්සනාව

18. මහවණනි, මහණ වතවම ව වර් නපා වේදනනෙන්හි රිහිය පිහියුෙන ඒ

වේදනනෙන්වග් ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින් වෙවරයි ද? යත්: මහවණනි වමහිදී
මහණ වතම රු වේදනනෙ ් විඳුවන්, ‘රු වේදනනෙ ් විඳිමි’යි නුෙණින් දනී,
දු ් වේදනනෙ ් විඳුවන්, ‘දු ් වේදනනෙ ් විඳිමි’යි නුෙණින් දනී, දු ් ද
වනනෙූ රු ද වනනෙූ මධයර්ථ වේදනනෙ ් විඳුවන්, ‘මධයර්ථ ෙූ වේදනනෙ ්
විඳිමි’යි නුෙණින් දනී.

26
රනමිරං ෙන රු ං වෙදනං වෙදයමනවනන ‘රනමිරං රු ං වෙදනං වෙදයනමී’ති
පජනනනති, නිරනමිරං ෙන රු ං වෙදනං වෙදයමනවනන ‘නිරනමිරං රු ං වෙදනං
වෙදයනමී’ති පජනනනති. රනමිරං ෙන දු ් ං වෙදනං වෙදයමනවනන ‘රනමිරං දු ් ං
වෙදනං වෙදයනමී’ති පජනනනති, නිරනමිරං ෙන දු ් ං වෙදනං වෙදයමනවනන
‘නිරනමිරං දු ් ං වෙදනං වෙදයනමී’ති පජනනනති. රනමිරං ෙන අදු ් මරු ං
වෙදනං වෙදයමනවනන ‘රනමිරං අදු ් මරු ං වෙදනං වෙදයනමී’ති පජනනනති,
නිරනමිරං ෙන අදු ් මරු ං වෙදනං වෙදයමනවනන ‘නිරනමිරං අදු ් මරු ං
වෙදනං වෙදයනමී’ති පජනනනති.

ඉති අ්ඣත්තං ෙන වෙදනනරු වෙදනනනුපර්රී විහරති, බහිද්ධන ෙන වෙදනනරු

වෙදනනනුපර්රී විහරති, අ්ඣත්තබහිද්ධන ෙන වෙදනනරු වෙදනනනුපර්රී විහරති.
රමුදයධපාමනනුපර්රී ෙන වෙදනනරු විහරති, ෙයධපාමනනුපර්රී ෙන වෙදනනරු
විහරති, රමුදයෙයධපාමනනුපර්රී ෙන වෙදනනරු විහරති.

‘අත්කා වෙදනන’ති ෙන පනර්ර රති පච්චුපට්ඨිතන වහනති යනෙවදෙ ඤාණමත්තනය

පටිර්රතිමත්තනය අනිර්රිවතන ච විහරති, න ච ිඤ්චි වෙනව උපනදියති.
එෙපාපි ව න, භි ් වෙ, භි ් ු වෙදනනරු වෙදනනනුපර්රී විහරති.

මවදනානුපස්සනා නිට්ඨිතා.

27
 නමනිිඃශරිත රු වේදනනෙ ් විඳුවන් ‘ නමනිිඃශරිත රු වේදනනෙ ් විඳිමි’ යි
නුෙණින් දනී. ධනෂ් නමය නිිඃශරිත ( නම නිිඃශරිත වනනෙූ) රු වේදනනෙ
විඳුවන්, ‘ධනෂ් නමය නිිඃශරිත රු වේදනනෙ ් විඳිමි’යි නුෙණින් දනී. නමනිිඃශරිත
දු ් වේදනනෙ ් වහෝ විඳුවන් ‘ නමනිිඃශරිත දු ් වේදනනෙ ් විඳිමි’යි දනී.
ධනෂ් නමය නිිඃශරිත ( නම නිිඃශරිත වනනෙූ) දු ් වේදනනෙ ් වහෝ විඳුවන්
‘ධනෂ් නමය නිිඃශරිත දු ් වේදනනෙ ් විඳිමි’යි දනී. නමනිිඃශරිත අදු ් මරු
වේදනනෙ ් වහෝ විඳුවන් ‘ නමනිිඃශරිත මැදහත් වේදනනෙ ් විඳිමි’යි දනී.
ධනෂ් නමය නිිඃශරිත ( නම නිිඃශරිත වනනෙූ) අදු ් මරු වේදනනෙ ් වහෝ
විඳුවන් ‘ධනෂ් නමය නිිඃශරිත මැදහත් වේදනනෙ ් විඳිමි’යි දනී.

වමවර් ආධයනත්මි වේදනනෙන්හි වමම ගති ර්ෙභනෙයන් ඒ ඒ වමනවහනවත්

දැන ගනිමින් වමවනහි රයි. බනහිරෙ ුති වේදනනෙන්හි වමම ගති ර්ෙභනෙයන්
ඒ ඒ වමනවහනවත් දැන ගනිමින් වමවනහි රයි. ආධයනත්මි -බනහිර රියලු
වේදනනෙන්හිද වපා ගති ර්ෙභනෙයන් ඒ ඒ වමනවහනවත් දැන ගනිමින් වමවනහි
රයි. වමෙන් ගති ර්ෙභනෙවයන් රහිතෙ වේදනනෙන්වග් හය ගැනීම රහ එයය
වහ්තු ෙන ධර්ම ඒ ඒ වමනවහනවත් දැන ගනිමින් වමවනහි රයි. වමෙන් ගති
ර්ෙභනෙය රහිත වේදනනෙන්වග් නැතිවී යනම රහ එයය වහ්තු ෙන ධර්මයන් ඒ
ඒ වමනවහනවත් දැන ගනිමින් වමවනහි රයි. වපා ගති ර්ෙභනෙය රහිත
වේදනනෙන්වග් හය ගැනීමද නැතිවී යනමද රිදුෙන ධර්මයන්වග් ර්ෙභනෙය ඒ ඒ
වමනවහනවත් දැන ගනිමින් වමවනහි රමින් වෙවරයි.

වමවර් වමෙන් ෙූ වේදනන ුති බෙය මනනෙ රිහිය එළැඹ රිටිවය් වෙයි. ඒ
රිහිය මතුමත්වතහි පරඥාෙ ෙැඩීම පිණිරද මතුමත්වතහි රිහිය ෙැඩීම පිණිරද
වේ. වමවර් ෙූ ඒ මහණ වතම එෙන්ෙූ වේදනනෙන්හි අනිිඃශරිතෙ වෙවරයි. ඒ
වෙනෙ ිරිෙ ් උපනදාන ෙශවයන් වනන ගනී. මහවණනි, මහණ වතවම වමවර්
වේදනනෙන්හි ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින් වෙවරයි.

මේදනානුපස්සනාව නිමිමය් ය.

28
 චිත්තානුපස්සනා

19. ථඤ්ච පන, භි ් වෙ, භි ් ු චිත්වත් චිත්තනනුපර්රී විහරති:

ඉධ, භි ් වෙ, භි ් ු රරනගං ෙන චිත්තං ‘රරනගං චිත්ත’න්ති පජනනනති, වීතරනගං

ෙන චිත්තං ‘වීතරනගං චිත්ත’න්ති පජනනනති. රවදාරං ෙන චිත්තං ‘රවදාරං
චිත්ත’න්ති පජනනනති, වීතවදාරං ෙන චිත්තං ‘වීතවදාරං චිත්ත’න්ති පජනනනති.
රවමනහං ෙන චිත්තං ‘රවමනහං චිත්ත’න්ති පජනනනති, වීතවමනහං ෙන චිත්තං
‘වීතවමනහං චිත්ත’න්ති පජනනනති. රඞ්ඛිත්තං ෙන චිත්තං ‘රඞ්ඛිත්තං චිත්ත’න්ති
පජනනනති, වි ්ඛිත්තං ෙන චිත්තං ‘වි ්ඛිත්තං චිත්ත’න්ති පජනනනති. මහග්ගතං ෙන
චිත්තං ‘මහග්ගතං චිත්ත’න්ති පජනනනති, අමහග්ගතං ෙන චිත්තං ‘අමහග්ගතං
චිත්ත’න්ති පජනනනති. රඋත්තරං ෙන චිත්තං ‘රඋත්තරං චිත්ත’න්ති පජනනනති,
අනුත්තරං ෙන චිත්තං ‘අනුත්තරං චිත්ත’න්ති පජනනනති. රමනහිතං ෙන චිත්තං
‘රමනහිතං චිත්ත’න්ති පජනනනති, අරමනහිතං ෙන චිත්තං ‘අරමනහිතං චිත්ත’න්ති
පජනනනති. විමුත්තං ෙන චිත්තං ‘විමුත්තං චිත්ත’න්ති පජනනනති. අවිමුත්තං ෙන
චිත්තං ‘අවිමුත්තං චිත්ත’න්ති පජනනනති.

ඉති අ්ඣත්තං ෙන චිත්වත චිත්තනනුපර්රී විහරති, බහිද්ධන ෙන චිත්වත

චිත්තනනුපර්රී විහරති, අ්ඣත්තබහිද්ධන ෙන චිත්වත චිත්තනනුපර්රී විහරති.
රමුදයධපාමනනුපර්රී ෙන චිත්තර්මිං විහරති, ෙයධපාමනනුපර්රී ෙන චිත්තර්මිං
විහරති, රමුදයෙයධපාමනනුපර්රී ෙන චිත්තර්මිං විහරති.

29
 චිත්තානුපස්සනාව

19. මහවණනි, ව වර් නපා මහණ වතවම රිවතහි ර්ෙභනෙය ගැන දැනුෙත්ෙ
වමවනහි රමින් වෙවර් ද යත්:

වපා රඳහන මහණ වතම රනගය රහිත (ුෙීපා රහිත) රිත රනගය රහිත රිත යයි
නුෙණින් දැන ගනී. රනගය නැති රිත රනගය නැති රිත යයි නුෙණින් දැන ගනී.
වදෝෂය රහිත (ගැටීපා රහිත) රිත වදෝෂය රහිත රිත යයි නුෙණින් දැන ගනී.
වදෝෂය රහිත රිත වදෝෂය රහිත රිත යයි නුෙණින් දැන ගනී. වමෝහය රහිත
රිත වමෝහය රහිත (මුෙනවීපා රහිත) රිත යයි නුෙණින් දැන ගනී. රං ්ෂිප්තෙ
හැ ුළුණු රිත රං ්ෂිප්තෙ හැ ුළුනු රි රිත යයි නුෙණින් දැන ගනී. වි ්ෂිප්තෙ
විරිරැණු රිත වි ්ෂිප්තෙ විරිරැණු රිත යයි නුෙණින් දැන ගනී. මහද්ගත රිත
මහද්ගත රිත යයි නුෙණින් දැන ගනී. මහද්ගත වනනෙන රිත මහද්ගත වනනෙන
රිත යයි නුෙණින් දැන ගනී. රඋත්තර රිත රඋත්තර රිත යයි නුෙණින් දැන ගනී.
අනුත්තර රිත අනුත්තර රිත යයි නුෙණින් දැන ගනී. රමනහිත රිත රමනහිත රිත
යයි නුෙණින් දැන ගනී. අරමනහිත රිත අරමනහිත රිත යයි නුෙණින් දැන ගනී.
මිදුණු රිත මිදුණු රිත යයි නුෙණින් දැන ගනී. වනන මිදුණු රිත වනන මිදුණු රිත
යයි නුෙණින් දැන ගනී.

වමවර් ආධයනත්මි රිත් හි වමම ගති ර්ෙභනෙයන් ඒ ඒ වමනවහනවත් දැන

ගනිමින් වමවනහි රයි. බනහිරෙ ුති රිත්හි ද වමම ගති ර්ෙභනෙයන් ඒ ඒ
වමනවහනවත් දැන ගනිමින් වමවනහි රයි. ආධයනත්මි -බනහිර රියලු රිත්හි ද
වපා ගති ර්ෙභනෙයන් ඒ ඒ වමනවහනවත් දැන ගනිමින් වමවනහි රයි. වමෙන්
ගති ර්ෙභනෙවයන් රහිතෙ රිත හය ගැනීම රහ එයය වහ්තු ෙන ධර්ම ඒ ඒ
වමනවහනවත් දැන ගනිමින් වමවනහි රයි. වමෙන් ගති ර්ෙභනෙය රහිත රිත
නැතිවී යනම රහ එයය වහ්තු ෙන ධර්මයන් ඒ ඒ වමනවහනවත් දැන ගනිමින්
වමවනහි රයි. වපා ගති ර්ෙභනෙය රහිත රිත් හය ගැනීමද නැතිවී යනමද රිදුෙන
ධර්මයන්වග් ර්ෙභනෙය ඒ ඒ වමනවහනවත් දැන ගනිමින් වමවනහි රමින්
වෙවරයි.

30
‘අත්කා චිත්ත’න්ති ෙන පනර්ර රති පච්චුපට්ඨිතන වහනති යනෙවදෙ ඤාණමත්තනය
පටිර්රතිමත්තනය අනිර්රිවතන ච විහරති, න ච ිඤ්චි වෙනව උපනදියති .
එෙපාපි ව න, භි ් වෙ, භි ් ු චිත්වත චිත්තනනුපර්රී විහරති.

චිත්තානුපස්සනා නිට්ඨිතා.

ධම්ොනුපස්සනා

20. ථඤ්ච පන, භි ් වෙ, භි ් ු ධපාවමරු ධපාමනනුපර්රී විහරති:

ඉධ, භි ් වෙ, භි ් ු ධපාවමරු ධපාමනනුපර්රී විහරති පඤ්චරු නීෙරවණරු.

ථඤ්ච පන, භි ් වෙ, භි ් ු ධපාවමරු ධපාමනනුපර්රී විහරති පඤ්චරු
නීෙරවණරු?

ඉධ, භි ් වෙ, භි ් ු රන්තං ෙන අ්ඣත්තං නමච්ඡන්දං ‘අත්කා වම අ්ඣත්තං

නමච්ඡන්වදා’ති පජනනනති, අරන්තං ෙන අ්ඣත්තං නමච්ඡන්දං ‘නත්කා වම
අ්ඣත්තං නමච්ඡන්වදා’ති පජනනනති, යථන ච අනුප්පන්නර්ර නමච්ඡන්දර්ර
උප්පනවදා වහනති තඤ්ච පජනනනති, යථන ච උප්පන්නර්ර නමච්ඡන්දර්ර පහනනං
වහනති තඤ්ච පජනනනති, යථන ච පහීනර්ර නමච්ඡන්දර්ර ආයතිං අනුප්පනවදා
වහනති තඤ්ච පජනනනති.

රන්තං ෙන අ්ඣත්තං බයනපනදං ‘අත්කා වම අ්ඣත්තං බයනපනවදා’ති පජනනනති,

අරන්තං ෙන අ්ඣත්තං බයනපනදං ‘නත්කා වම අ්ඣත්තං බයනපනවදා’ති පජනනනති,
යථන ච අනුප්පන්නර්ර බයනපනදර්ර උප්පනවදා වහනති තඤ්ච පජනනනති, යථන ච
උප්පන්නර්ර බයනපනදර්ර පහනනං වහනති තඤ්ච පජනනනති, යථන ච පහීනර්ර
බයනපනදර්ර ආයතිං අනුප්පනවදා වහනති තඤ්ච පජනනනති.

31
වපා වපා ගති ර්ෙභනෙයන් රහිත රිත් ුති බෙය මනනෙ රිහිය එළැඹ රිටිවය්
වෙයි. ඒ රිහිය මතුමත්වතහි පරඥාෙ ෙැඩීම පිණිරද මතුමත්වතහි රිහිය ෙැඩීම
පිණිරද වේ. වමවර් ෙූ ඒ මහණ වතම එෙන්ෙූ රිත් හි අනිිඃශරිතෙ වෙවරයි. ඒ
වෙනෙ ිරිෙ ් උපනදාන ෙශවයන් වනන ගනී. මහවණනි, මහණ වතවම වමවර්
රිවතහි ර්ෙභනෙය දැනුෙත්ෙ වමවනහි රමින් වෙවරයි.

චිත්තානුපස්සනාව නිමිමය් ය.

ධම්ොනුපස්සනාව

20. මහවණනි, ව වර් නපා මහණ වතවම ධර්මයන්වග් ර්ෙභනෙය ගැන

දැනුෙත්ෙ වමවනහි රමින් වෙවර් ද යත්:

වපා රඳහන මහණ වතවම පංචනීෙරණ ධර්මයන්වග් ර්ෙභනෙය ගැන දැනුෙත්ෙ

වමවනහි රමින් වෙවරයි. මහවණනි, ව වර් නපා මහණ වතම පංචනීෙරණ
ධර්මයන්හි දැනුෙත්ෙ වමවනහි රමින් වෙවරයි ද? යත්:

මහවණනි වපා රඳහන මහණ වතම අධයනත්මි ර්ෙරන්තනනවයහි නමච්ඡන්දය

ුතිවිය ‘දැන් අධයනත්මි ෙ වමම නමච්ඡන්දය ුත’ යයි නුෙණින් දැන ගනී.
අධයනත්මි ර්ෙරන්තනනවයහි නමච්ඡන්දය නැති විය ‘දැන් අධයනත්මි ෙ වමම
නමච්ඡන්දය නැත’ යයි නුෙණින් දැන ගනී. නූපන් නමච්ඡන්දය යපා
වමනවහනත උපදීද, එයද නුෙණින් දැන ගනී. උපන් නමච්ඡන්දය යපා
වමනවහනත නැතිවේද, එයද නුෙණින් දැන ගනී. එවර් නැතිෙූ නමච්ඡන්දය
යළි නූපදින ර්ෙභනෙයය යපා වමනවහනත පත්වේද, එයද නුෙණින් දැන ගනී’

අධයනත්මි ර්ෙරන්තනනවයහි ෙයනපනදය ුතිවිය ‘දැන් අධයනත්මි ෙ වමම

ෙයනපනදය ුත’ යයි නුෙණින් දැන ගනී. අධයනත්මි ර්ෙරන්තනනවයහි ෙයනපනදය
නැති විය ‘දැන් අධයනත්මි ෙ වමම ෙයනපනදය නැත’ යයි නුෙණින් දැන ගනී.
නූපන් ෙයනපනදය යපා වමනවහනත උපදීද, එයද නුෙණින් දැන ගනී. උපන්
ෙයනපනදය යපා වමනවහනත නැතිවේද, එයද නුෙණින් දැන ගනී. එවර් නැතිෙූ
ෙයනපනදය යළි නූපදින ර්ෙභනෙයය යපා වමනවහනත පත්වේද, එයද නුෙණින්
දැන ගනී’

32
රන්තං ෙන අ්ඣත්තං කානමිද්ධං ‘අත්කා වම අ්ඣත්තං කානමිද්ධ’න්ති පජනනනති,
අරන්තං ෙන අ්ඣත්තං කානමිද්ධං ‘නත්කා වම අ්ඣත්තං කානමිද්ධ’න්ති
පජනනනති, යථන ච අනුප්පන්නර්ර කානමිද්ධර්ර උප්පනවදා වහනති තඤ්ච
පජනනනති, යථන ච උප්පන්නර්ර කානමිද්ධර්ර පහනනං වහනති තඤ්ච පජනනනති,
යථන ච පහීනර්ර කානමිද්ධර්ර ආයතිං අනුප්පනවදා වහනති තඤ්ච පජනනනති.

රන්තං ෙන අ්ඣත්තං උද්ධච්ච ු ් ුච්චං ‘අත්කා වම අ්ඣත්තං

උද්ධච්ච ු ් ුච්ච’න්ති පජනනනති, අරන්තං ෙන අ්ඣත්තං උද්ධච්ච ු ් ුච්චං
‘නත්කා වම අ්ඣත්තං උද්ධච්ච ු ් ුච්ච’න්ති පජනනනති, යථන ච අනුප්පන්නර්ර
උද්ධච්ච ු ් ුච්චර්ර උප්පනවදා වහනති තඤ්ච පජනනනති, යථන ච උප්පන්නර්ර
උද්ධච්ච ු ් ුච්චර්ර පහනනං වහනති තඤ්ච පජනනනති, යථන ච පහීනර්ර
උද්ධච්ච ු ් ුච්චර්ර ආයතිං අනුප්පනවදා වහනති තඤ්ච පජනනනති.

‘‘රන්තං ෙන අ්ඣත්තං විචි ිච්ඡං ‘අත්කා වම අ්ඣත්තං විචි ිච්ඡන’ති පජනනනති,

අරන්තං ෙන අ්ඣත්තං විචි ිච්ඡං ‘නත්කා වම අ්ඣත්තං විචි ිච්ඡන’ති
පජනනනති, යථන ච අනුප්පන්නනය විචි ිච්ඡනය උප්පනවදා වහනති තඤ්ච පජනනනති,
යථන ච උප්පන්නනය විචි ිච්ඡනය පහනනං වහනති තඤ්ච පජනනනති, යථන ච
පහීනනය විචි ිච්ඡනය ආයතිං අනුප්පනවදා වහනති තඤ්ච පජනනනති.

‘‘ඉති අ්ඣත්තං ෙන ධපාවමරු ධපාමනනුපර්රී විහරති, බහිද්ධන ෙන ධපාවමරු

ධපාමනනුපර්රී විහරති, අ්ඣත්තබහිද්ධන ෙන ධපාවමරු ධපාමනනුපර්රී විහරති
රමුදයධපාමනනුපර්රී ෙන ධපාවමරු විහරති, ෙයධපාමනනුපර්රී ෙන ධපාවමරු විහරති,
රමුදයෙයධපාමනනුපර්රී ෙන ධපාවමරු විහරති ‘අත්කා ධපාමන’ති ෙන පනර්ර රති
පච්චුපට්ඨිතන වහනති,

යනෙවදෙ ඤාණමත්තනය පටිර්රතිමත්තනය අනිර්රිවතන ච විහරති, න ච ිඤ්චි

වෙනව උපනදියති. එෙපාපි ව න, භි ් වෙ, භි ් ු ධපාවමරු ධපාමනනුපර්රී විහරති
පඤ්චරු නීෙරවණරු.

නීවරෙපබ්බං නිට්ඨිතං.

33
අධයනත්මි ර්ෙරන්තනනවයහි නමච්ඡන්දය ුතිවිය ‘දැන් අධයනත්මි ෙ වමම
කානමිද්ධ ුත’ යයි නුෙණින් දැන ගනී. අධයනත්මි ර්ෙරන්තනනවයහි කානමිද්ධ
නැති විය ‘දැන් අධයනත්මි ෙ වමම කානමිද්ධ නැත’ යයි නුෙණින් දැන ගනී.
නූපන් කානමිද්ධ යපා වමනවහනත උපදීද, එයද නුෙණින් දැන ගනී. උපන්
කානමිද්ධ යපා වමනවහනත නැතිවේද, එයද නුෙණින් දැන ගනී. එවර් නැතිෙූ
කානමිද්ධ යළි නූපදින ර්ෙභනෙයය යපා වමනවහනත පත්වේද, එයද නුෙණින් දැන
ගනී’

අධයනත්මි ර්ෙරන්තනනවයහි උද්ධච්ච ු ් ුච්ච ුතිවිය ‘දැන් අධයනත්මි ෙ

වමම උද්ධච්ච ු ් ුච්ච ුත’ යයි නුෙණින් දැන ගනී. අධයනත්මි
ර්ෙරන්තනනවයහි උද්ධච්ච ු ් ුච්ච නැති විය ‘දැන් අධයනත්මි ෙ වමම
උද්ධච්ච ු ් ුච්ච නැත’ යයි නුෙණින් දැන ගනී. නූපන් උද්ධච්ච ු ් ුච්ච යපා
වමනවහනත උපදීද, එයද නුෙණින් දැන ගනී. උපන් උද්ධච්ච ු ් ුච්ච යපා
වමනවහනත නැතිවේද, එයද නුෙණින් දැන ගනී. එවර් නැතිෙූ උද්ධච්ච ු ් ුච්ච
යළි නූපදින ර්ෙභනෙයය යපා වමනවහනත පත්වේද, එයද නුෙණින් දැන ගනී’
අධයනත්මි ර්ෙරන්තනනවයහි විචි ිච්ඡනෙ ුතිවිය ‘දැන් අධයනත්මි ෙ වමම
විචි ිච්ඡනෙ ුත’ යයි නුෙණින් දැන ගනී. අධයනත්මි ර්ෙරන්තනනවයහි
විචි ිච්ඡනෙ නැති විය ‘දැන් අධයනත්මි ෙ වමම විචි ිච්ඡනෙ නැත’ යයි නුෙණින්
දැන ගනී. නූපන් විචි ිච්ඡනෙ යපා වමනවහනත උපදීද, එයද නුෙණින් දැන ගනී.
උපන් විචි ිච්ඡනෙ යපා වමනවහනත නැතිවේද, එයද නුෙණින් දැන ගනී. එවර්
නැතිෙූ විචි ිච්ඡනෙ යළි නූපදින ර්ෙභනෙයය යපා වමනවහනත පත්වේද, එයද
නුෙණින් දැන ගනී’
වමවර් ආධයනත්මි නීෙරණ ධර්මයන්හි වමම ගති ර්ෙභනෙයන් ඒ ඒ
වමනවහනවත් දැන ගනිමින් වමවනහි රයි. බනහිරෙ ුති නීෙරණ ධර්මයන්හි
වමම ගති ර්ෙභනෙයන් ඒ ඒ වමනවහනවත් දැන ගනිමින් වමවනහි රයි.
ආධයනත්මි -බනහිර රියලු නීෙරණ ධර්මයන්හිද වපා ගති ර්ෙභනෙයන් ඒ ඒ
වමනවහනවත් දැන ගනිමින් වමවනහි රයි. වපා නීෙරණ ධර්මයන්වග් හය
ගැනීම රහ එයය වහ්තු ෙන ධර්ම ඒ ඒ වමනවහනවත් දැන ගනිමින් වමවනහි
රයි. වපා නීෙරණ ධර්මයන්වග් නැතිවී යනම රහ එයය වහ්තු ෙන ධර්මයන් ඒ
ඒ වමනවහනවත් දැන ගනිමින් වමවනහි රයි. වපා නීෙරණ ධර්මයන්වග් හය
ගැනීමද නැතිවී යනමද රිදුෙන අයුරැ ඒ ඒ වමනවහනවතහි දැන ගනිමින් වමවනහි
රමින් වෙවරයි.

නීෙරණ ධර්මවයෝ වපා අයුන්න් ුති බෙ ඔහුය මනනෙ රිහිය එළැඹ රිටිවය් වෙයි.
ඒ රිහිය මතුමත්වතහි පරඥාෙ ෙැඩීම පිණිරද මතුමත්වතහි රිහිය ෙැඩීම පිණිරද
වේ. වමවර් ෙූ ඒ මහණ වතම එෙන්ෙූ නීෙරණ ධර්මයන්හි අනිිඃශරිතෙ වෙවරයි.
ඒ වෙනෙ ිරිෙ ් උපනදාන ෙශවයන් වනන ගනී. මහවණනි, මහණ වතවම වමවර්
නීෙරණ ධර්මයන්හි ර්ෙභනෙය ඒ ඒ වමනවහනවත් දැනුෙත්ෙ වමවනහි රමින්
වෙවරයි.

නීවරෙ මකාටස නිමිමය් ය.

34
21. පුන චපරං, භි ් වෙ, භි ් ු ධපාවමරු ධපාමනනුපර්රී විහරති පඤ්චරු
උපනදාන ් න්වධරු. ථඤ්ච පන, භි ් වෙ, භි ් ු ධපාවමරු ධපාමනනුපර්රී
විහරති පඤ්චරු උපනදාන ් න්වධරු? ඉධ, භි ් වෙ, භි ් ු – ‘ඉති රූපං, ඉති
රූපර්ර රමුදවයන, ඉති රූපර්ර අත්ථඞ්ගවමන; ඉති වෙදනන, ඉති වෙදනනය
රමුදවයන, ඉති වෙදනනය අත්ථඞ්ගවමන; ඉති රඤ්ඤා, ඉති රඤ්ඤාය රමුදවයන,
ඉති රඤ්ඤාය අත්ථඞ්ගවමන; ඉති රඞ් නරන, ඉති රඞ් නරනනං රමුදවයන, ඉති
රඞ් නරනනං අත්ථඞ්ගවමන, ඉති විඤ්ඤාණං, ඉති විඤ්ඤාණර්ර රමුදවයන, ඉති
විඤ්ඤාණර්ර අත්ථඞ්ගවමන’ති,

ඉති අ්ඣත්තං ෙන ධපාවමරු ධපාමනනුපර්රී විහරති, බහිද්ධන ෙන ධපාවමරු

ධපාමනනුපර්රී විහරති, අ්ඣත්තබහිද්ධන ෙන ධපාවමරු ධපාමනනුපර්රී විහරති.
රමුදයධපාමනනුපර්රී ෙන ධපාවමරු විහරති, ෙයධපාමනනුපර්රී ෙන ධපාවමරු විහරති,
රමුදයෙයධපාමනනුපර්රී ෙන ධපාවමරු විහරති.

‘අත්කා ධපාමන’ති ෙන පනර්ර රති පච්චුපට්ඨිතන වහනති යනෙවදෙ ඤාණමත්තනය

පටිර්රතිමත්තනය, අනිර්රිවතන ච විහරති, න ච ිඤ්චි වෙනව උපනදියති.

එෙපාපි ව න, භි ් වෙ, භි ් ු ධපාවමරු ධපාමනනුපර්රී විහරති පඤ්චරු

උපනදාන ් න්වධරු.

ඛන්ධපබ්බං නිට්ඨිතං.

22. පුන චපරං, භි ් වෙ, භි ් ු ධපාවමරු ධපාමනනුපර්රී විහරති ඡරු

අ්ඣත්ති බනහිවරරු ආයතවනරු. ථඤ්ච පන, භි ් වෙ, භි ් ු ධපාවමරු
ධපාමනනුපර්රී විහරති ඡරු අ්ඣත්ති බනහිවරරු ආයතවනරු:

35
21. මහවණනි තෙත් අ නරය ් ියමි. මහවණනි, වපා රඳහන මහණ වතවම පංච
උපනදානර් න්ධ ධර්මයන්වග් ර්ෙභනෙය ගැන ඒ ඒ වමනවහනවත් දැනුෙත්ෙ
වමවනහි රමින් වෙවරයි. මහවණනි, ව වර් නපා මහණ වතම පංච
උපනදානර් න්ධ ධර්මයන්හි ඒ ඒ වමනවහනවත් දැනුෙත්ෙ වමවනහි රමින්
වෙවරයි ද? යත්:
මහවණනි, වපා රඳහන මහණ වතම “වපා රූපයයි, වපා රූපවය් හය ගැනීමයි.
වපා රූපවය් අභනෙයයි. වපා වේදනනෙයි, වපා වේදනනවේ හය ගැනීමයි. වපා
වේදනනවේ අභනෙයයි. වපා රංඥාෙයි, වපා රංඥාවේ හය ගැනීමයි. වපා රංඥාවේ
අභනෙයයි. වපා රං නරයයි, වපා රං නරවය් හය ගැනීමයි. වපා රං නරවය්
අභනෙයයි. වපා විඥානයයි, වපා විඥානවය් හය ගැනීමයි. වපා විඥානවය් අභනෙයයි.”
යනුවෙන් වපා පංච උපනදානර් න්ධ ධර්මයන්හි ඒ ඒ වමනවහනවත් දැනුෙත්ෙ
වමවනහි රමින් වෙවරයි

වමවර් ආධයනත්මි පංච උපනදානර් න්ධ ධර්මයන්හි වමම ගති ර්ෙභනෙයන් ඒ

ඒ වමනවහනවත් දැන ගනිමින් වමවනහි රයි. බනහිරෙ ුති පංච උපනදානර් න්ධ
ධර්මයන්හි වමම ගති ර්ෙභනෙයන් ඒ ඒ වමනවහනවත් දැන ගනිමින් වමවනහි
රයි. ආධයනත්මි -බනහිර රියලු පංච උපනදානර් න්ධ ධර්මයන්හිද වපා ගති
ර්ෙභනෙයන් ඒ ඒ වමනවහනවත් දැන ගනිමින් වමවනහි රයි. වපා පංච
උපනදානර් න්ධ ධර්මයන්වග් හය ගැනීම රහ එයය වහ්තු ෙන ධර්ම ඒ ඒ
වමනවහනවත් දැන ගනිමින් වමවනහි රයි. වපා පංච උපනදානර් න්ධ
ධර්මයන්වග් නැතිවී යනම රහ එයය වහ්තු ෙන ධර්මයන් ඒ ඒ වමනවහනවත් දැන
ගනිමින් වමවනහි රයි. වපා පංච උපනදානර් න්ධ ධර්මයන්වග් හය ගැනීමද
නැතිවී යනමද රිදුෙන අයුරැ ඒ ඒ වමනවහනවතහි දැන ගනිමින් වමවනහි රමින්
වෙවරයි.

පංච උපනදානර් න්ධ ධර්මවයෝ වපා අයුන්න් ුති බෙ ඔහුය මනනෙ රිහිය එළැඹ
රිටිවය් වෙයි. ඒ රිහිය මතුමත්වතහි පරඥාෙ ෙැඩීම පිණිරද මතුමත්වතහි රිහය
ි
ෙැඩීම පිණිරද වේ. වමවර් ෙූ ඒ මහණ වතම එෙන්ෙූ පංච උපනදානර් න්ධ
ධර්මයන්හි අනිිඃශරිතෙ වෙවරයි. ඒ වෙනෙ ිරිෙ ් උපනදාන ෙශවයන් වනන ගනී.
මහවණනි, මහණ වතවම වමවර් පංච උපනදානර් න්ධ ධර්මයන්හි ර්ෙභනෙය ඒ
ඒ වමනවහනවත් දැනුෙත්ෙ වමවනහි රමින් වෙවරයි.

ස්කන්ධ මකාටස නිමිමය් ය.

22. මහවණනි තෙත් අ නරය ් ියමි. මහවණනි, වපා රඳහන මහණ වතවම
ආධයනත්මි රහ බනහිර රෙනයතන ධර්මයන්වග් ර්ෙභනෙය ගැන ඒ ඒ
වමනවහනවත් දැනුෙත්ෙ වමවනහි රමින් වෙවරයි. මහවණනි, ව වර් නපා
මහණ වතම ආධයනත්මි රහ බනහිර රෙනයතන ධර්මයන්හි ඒ ඒ වමනවහනවත්
දැනුෙත්ෙ වමවනහි රමින් වෙවරයි ද? යත්:

36
ඉධ, භි ් වෙ, භි ් ු ච ් ුඤ්ච පජනනනති, රූවප ච පජනනනති, යඤ්ච තදුභයං
පටිච්ච උප්ප්ජති රංවයනජනං තඤ්ච පජනනනති, යථන ච අනුප්පන්නර්ර
රංවයනජනර්ර උප්පනවදා වහනති තඤ්ච පජනනනති, යථන ච උප්පන්නර්ර
රංවයනජනර්ර පහනනං වහනති තඤ්ච පජනනනති, යථන ච පහීනර්ර
රංවයනජනර්ර ආයතිං අනුප්පනවදා වහනති තඤ්ච පජනනනති.

වරනතඤ්ච පජනනනති, රද්වද ච පජනනනති, යඤ්ච තදුභයං පටිච්ච උප්ප්ජති

රංවයනජනං තඤ්ච පජනනනති, යථන ච අනුප්පන්නර්ර රංවයනජනර්ර උප්පනවදා
වහනති තඤ්ච පජනනනති, යථන ච උප්පන්නර්ර රංවයනජනර්ර පහනනං වහනති
තඤ්ච පජනනනති, යථන ච පහීනර්ර රංවයනජනර්ර ආයතිං අනුප්පනවදා වහනති
තඤ්ච පජනනනති.

ඝනනඤ්ච පජනනනති, ගන්වධ ච පජනනනති, යඤ්ච තදුභයං පටිච්ච උප්ප්ජති

රංවයනජනං තඤ්ච පජනනනති, යථන ච අනුප්පන්නර්ර රංවයනජනර්ර උප්පනවදා
වහනති තඤ්ච පජනනනති, යථන ච උප්පන්නර්ර රංවයනජනර්ර පහනනං වහනති
තඤ්ච පජනනනති, යථන ච පහීනර්ර රංවයනජනර්ර ආයතිං අනුප්පනවදා වහනති
තඤ්ච පජනනනති.

ජිේහඤ්ච පජනනනති, රවර ච පජනනනති, යඤ්ච තදුභයං පටිච්ච උප්ප්ජති

රංවයනජනං තඤ්ච පජනනනති, යථන ච අනුප්පන්නර්ර රංවයනජනර්ර උප්පනවදා
වහනති තඤ්ච පජනනනති , යථන ච උප්පන්නර්ර රංවයනජනර්ර පහනනං වහනති
තඤ්ච පජනනනති, යථන ච පහීනර්ර රංවයනජනර්ර ආයතිං අනුප්පනවදා වහනති
තඤ්ච පජනනනති.

නයඤ්ච පජනනනති, වඵනට්ඨබ්වබ ච පජනනනති, යඤ්ච තදුභයං පටිච්ච

උප්ප්ජති රංවයනජනං තඤ්ච පජනනනති, යථන ච අනුප්පන්නර්ර රංවයනජනර්ර
උප්පනවදා වහනති තඤ්ච පජනනනති, යථන ච උප්පන්නර්ර රංවයනජනර්ර පහනනං
වහනති තඤ්ච පජනනනති, යථන ච පහීනර්ර රංවයනජනර්ර ආයතිං අනුප්පනවදා
වහනති තඤ්ච පජනනනති.

මනඤ්ච පජනනනති, ධපාවම ච පජනනනති, යඤ්ච තදුභයං පටිච්ච උප්ප්ජති

රංවයනජනං තඤ්ච පජනනනති, යථන ච අනුප්පන්නර්ර රංවයනජනර්ර උප්පනවදා
වහනති තඤ්ච පජනනනති, යථන ච උප්පන්නර්ර රංවයනජනර්ර පහනනං වහනති
තඤ්ච පජනනනති, යථන ච පහීනර්ර රංවයනජනර්ර ආයතිං අනුප්පනවදා වහනති
තඤ්ච පජනනනති.

37
මහවණනි වපා රඳහන මහණ වතම ුර නුෙණින් දැන ගනී. රූපය ද නුෙණින්
දැන ගනී. ඒ වද වහ්තු ව නය යපා රංවයෝජනවය ් උපදී ද ඒ වමනවහනවත්,
එයද නුෙණින් දැන ගනී. එවර් උපන් රංවයෝජනය යපා වමනවහනත නැතිවේද,
එයද නුෙණින් දැන ගනී. එවර් නැතිෙූ රංවයෝජනවය ් යළි නූපදින ර්ෙභනෙයය
යපා වමනවහනත පත්වේද, එයද නුෙණින් දැන ගනී.

ණ නුෙණින් දැන ගනී. ශබ්දය ද නුෙණින් දැන ගනී. ඒ වද වහ්තු ව නය යපා

රංවයෝජනවය ් උපදී ද ඒ වමනවහනවත්, එයද නුෙණින් දැන ගනී. එවර් උපන්
රංවයෝජනය යපා වමනවහනත නැතිවේද, එයද නුෙණින් දැන ගනී. එවර් නැතිෙූ
රංවයෝජනවය ් යළි නූපදින ර්ෙභනෙයය යපා වමනවහනත පත්වේද, එයද
නුෙණින් දැන ගනී.

නනරය නුෙණින් දැන ගනී. ගන්ධය ද නුෙණින් දැන ගනී. ඒ වද වහ්තු ව නය

යපා රංවයෝජනවය ් උපදී ද ඒ වමනවහනවත්, එයද නුෙණින් දැන ගනී. එවර්
උපන් රංවයෝජනය යපා වමනවහනත නැතිවේද, එයද නුෙණින් දැන ගනී. එවර්
නැතිෙූ රංවයෝජනවය ් යළි නූපදින ර්ෙභනෙයය යපා වමනවහනත පත්වේද,
එයද නුෙණින් දැන ගනී.

දිෙ නුෙණින් දැන ගනී. රරය ද නුෙණින් දැන ගනී. ඒ වද වහ්තු ව නය යපා
රංවයෝජනවය ් උපදී ද ඒ වමනවහනවත්, එයද නුෙණින් දැන ගනී. එවර් උපන්
රංවයෝජනය යපා වමනවහනත නැතිවේද, එයද නුෙණින් දැන ගනී. එවර් නැතිෙූ
රංවයෝජනවය ් යළි නූපදින ර්ෙභනෙයය යපා වමනවහනත පත්වේද, එයද
නුෙණින් දැන ගනී.

ය නුෙණින් දැන ගනී. පහර ද නුෙණින් දැන ගනී. ඒ වද වහ්තු ව නය යපා

රංවයෝජනවය ් උපදී ද ඒ වමනවහනවත්, එයද නුෙණින් දැන ගනී. එවර් උපන්
රංවයෝජනය යපා වමනවහනත නැතිවේද, එයද නුෙණින් දැන ගනී. එවර් නැතිෙූ
රංවයෝජනවය ් යළි නූපදින ර්ෙභනෙයය යපා වමනවහනත පත්වේද, එයද
නුෙණින් දැන ගනී.

මනර නුෙණින් දැන ගනී. ධර්ම ද නුෙණින් දැන ගනී. ඒ වද වහ්තු ව නය යපා
රංවයෝජනවය ් උපදී ද ඒ වමනවහනවත්, එයද නුෙණින් දැන ගනී. එවර් උපන්
රංවයෝජනය යපා වමනවහනත නැතිවේද, එයද නුෙණින් දැන ගනී. එවර් නැතිෙූ
රංවයෝජනවය ් යළි නූපදින ර්ෙභනෙයය යපා වමනවහනත පත්වේද, එයද
නුෙණින් දැන ගනී.

38
ඉති අ්ඣත්තං ෙන ධපාවමරු ධපාමනනුපර්රී විහරති, බහිද්ධන ෙන ධපාවමරු
ධපාමනනුපර්රී විහරති, අ්ඣත්තබහිද්ධන ෙන ධපාවමරු ධපාමනනුපර්රී විහරති.
රමුදයධපාමනනුපර්රී ෙන ධපාවමරු විහරති, ෙයධපාමනනුපර්රී ෙන ධපාවමරු විහරති,
රමුදයෙයධපාමනනුපර්රී ෙන ධපාවමරු විහරති.

‘අත්කා ධපාමන’ති ෙන පනර්ර රති පච්චුපට්ඨිතන වහනති යනෙවදෙ ඤාණමත්තනය

පටිර්රතිමත්තනය, අනිර්රිවතන ච විහරති, න ච ිඤ්චි වෙනව උපනදියති.
එෙපාපි ව න, භි ් වෙ, භි ් ු ධපාවමරු ධපාමනනුපර්රී විහරති ඡරු
අ්ඣත්ති බනහිවරරු ආයතවනරු.

ආයතනපබ්බං නිට්ඨිතං.

23. පුන චපරං, භි ් වෙ, භි ් ු ධපාවමරු ධපාමනනුපර්රී විහරති රත්තරු

වබන්ඣඞ්වගරු. ථඤ්ච පන, භි ් වෙ, භි ් ු ධපාවමරු ධපාමනනුපර්රී විහරති
රත්තරු වබන්ඣඞ්වගරු:

ඉධ, භි ් වෙ, භි ් ු රන්තං ෙන අ්ඣත්තං රතිරපාවබන්ඣඞ්ගං ‘අත්කා වම

අ්ඣත්තං රතිරපාවබන්ඣඞ්වගන’ති පජනනනති, අරන්තං ෙන අ්ඣත්තං
රතිරපාවබන්ඣඞ්ගං ‘නත්කා වම අ්ඣත්තං රතිරපාවබන්ඣඞ්වගන’ති පජනනනති,
යථන ච අනුප්පන්නර්ර රතිරපාවබන්ඣඞ්ගර්ර උප්පනවදා වහනති තඤ්ච
පජනනනති, යථන ච උප්පන්නර්ර රතිරපාවබන්ඣඞ්ගර්ර භනෙනනය පනන්පූරී
වහනති තඤ්ච පජනනනති.

රන්තං ෙන අ්ඣත්තං ධපාමවිචයරපාවබන්ඣඞ්ගං ‘අත්කා වම අ්ඣත්තං

ධපාමවිචයරපාවබන්ඣඞ්වගන’ති පජනනනති, අරන්තං ෙන අ්ඣත්තං
ධපාමවිචයරපාවබන්ඣඞ්ගං ‘නත්කා වම අ්ඣත්තං
ධපාමවිචයරපාවබන්ඣඞ්වගන’ති පජනනනති, යථන ච අනුප්පන්නර්ර
ධපාමවිචයරපාවබන්ඣඞ්ගර්ර උප්පනවදා වහනති තඤ්ච පජනනනති, යථන ච
උප්පන්නර්ර ධපාමවිචයරපාවබන්ඣඞ්ගර්ර භනෙනනය පනන්පූරී වහනති තඤ්ච
පජනනනති.

39
වමවර් ආධයනත්මි රෙනයතන ධර්මයන්හි වමම ගති ර්ෙභනෙයන් ඒ ඒ
වමනවහනවත් දැන ගනිමින් වමවනහි රයි. බනහිරෙ ුති එෙන් රෙනයතන
ධර්මයන්හි වමම ගති ර්ෙභනෙයන් ඒ ඒ වමනවහනවත් දැන ගනිමින් වමවනහි
රයි. ආධයනත්මි -බනහිර රියලු ආයතන ධර්මයන්හිද වපා ගති ර්ෙභනෙයන් ඒ
ඒ වමනවහනවත් දැන ගනිමින් වමවනහි රයි. වපා ආයතන ධර්මයන්වග් හය
ගැනීම රහ එයය වහ්තු ෙන ධර්ම ඒ ඒ වමනවහනවත් දැන ගනිමින් වමවනහි
රයි. වපා ආයතන ධර්මයන්වග් නැතිවී යනම රහ එයය වහ්තු ෙන ධර්මයන් ඒ
ඒ වමනවහනවත් දැන ගනිමින් වමවනහි රයි. වපා ආයතන ධර්මයන්වග් හය
ගැනීමද නැතිවී යනමද රිදුෙන අයුරැ ඒ ඒ වමනවහනවතහි දැන ගනිමින් වමවනහි
රමින් වෙවරයි.

රෙනයතන ධර්මවයෝ වපා අයුන්න් ුති බෙ ඔහුය මනනෙ රිහිය එළැඹ රිටිවය්
වෙයි. ඒ රිහිය මතුමත්වතහි පරඥාෙ ෙැඩීම පිණිරද මතුමත්වතහි රිහිය ෙැඩීම
පිණිරද වේ. වමවර් ෙූ ඒ මහණ වතම එෙන්ෙූ රෙනයතන ධර්මයන්හි අනිිඃශරිතෙ
වෙවරයි. ඒ වෙනෙ ිරිෙ ් උපනදාන ෙශවයන් වනන ගනී. මහවණනි, මහණ
වතවම වමවර් අධයනත්මි රහ බනහිර රෙනයතන ධර්මයන්හි ර්ෙභනෙය ඒ ඒ
වමනවහනවත් දැනුෙත්ෙ වමවනහි රමින් වෙවරයි.

ආයතන මකාටස නිමිමය් ය.

23. මහවණනි තෙත් අ නරය ් ියමි. මහවණනි, වපා රඳහන මහණ වතවම
රප්ත වබෝධයඞ්ග ධර්මයන්වග් ර්ෙභනෙය ගැන ඒ ඒ වමනවහනවත් දැනුෙත්ෙ
වමවනහි රමින් වෙවරයි. මහවණනි, ව වර් නපා මහණ වතම රප්ත
වබෝධයඞ්ග ධර්මයන්හි ඒ ඒ වමනවහනවත් දැනුෙත්ෙ වමවනහි රමින් වෙවරයි
ද? යත්:

මහවණනි වපා රඳහන මහණ වතම අධයනත්මි ර්ෙරන්තනනවයහි රති

රපාවබෝධයඞ්ගය ුතිවිය ‘දැන් අධයනත්මි ෙ වමම රති රපාවබෝධයඞ්ගය ුත’
යයි නුෙණින් දැන ගනී. අධයනත්මි ර්ෙරන්තනනවයහි රති රපාවබෝධයඞ්ගය
නැති විය ‘දැන් අධයනත්මි ෙ වමම රති රපාවබෝධයඞ්ගය නැත’ යයි නුෙණින්
දැන ගනී. නූපන් රති රපාවබෝධයඞ්ගය යපා වමනවහනත උපදීද, එයද නුෙණින්
දැන ගනී. උපන් රති රපාවබෝධයඞ්ගය ෙැඩී පන්පූර්ණ වීම යපා වර් රිදුවේද,
එයද නුෙණින් දැන ගනී.

අධයනත්මි ර්ෙරන්තනනවයහි ධපාමවිචය රපාවබෝධයඞ්ගය ුතිවිය ‘දැන්

අධයනත්මි ෙ වමම ධපාමවිචය රපාවබෝධයඞ්ගය ුත’ යයි නුෙණින් දැන ගනී.
අධයනත්මි ර්ෙරන්තනනවයහි ධපාමවිචය රපාවබෝධයඞ්ගය නැති විය ‘දැන්
අධයනත්මි ෙ වමම ධපාමවිචය රපාවබෝධයඞ්ගය නැත’ යයි නුෙණින් දැන ගනී.
නූපන් ධපාමවිචය රපාවබෝධයඞ්ගය යපා වමනවහනත උපදීද, එයද නුෙණින් දැන
ගනී. උපන් ධපාමවිචය රපාවබෝධයඞ්ගය ෙැඩී පන්පූර්ණ වීම යපා වර් රිදුවේද,
එයද නුෙණින් දැන ගනී.

40
රන්තං ෙන අ්ඣත්තං වීන්යරපාවබන්ඣඞ්ගං ‘අත්කා වම අ්ඣත්තං
වීන්යරපාවබන්ඣඞ්වගන’ති පජනනනති, අරන්තං ෙන අ්ඣත්තං
වීන්යරපාවබන්ඣඞ්ගං ‘නත්කා වම අ්ඣත්තං වීන්යරපාවබන්ඣඞ්වගන’ති
පජනනනති, යථන ච අනුප්පන්නර්ර වීන්යරපාවබන්ඣඞ්ගර්ර උප්පනවදා වහනති
තඤ්ච පජනනනති, යථන ච උප්පන්නර්ර වීන්යරපාවබන්ඣඞ්ගර්ර භනෙනනය
පනන්පූරී වහනති තඤ්ච පජනනනති.
රන්තං ෙන අ්ඣත්තං පීතිරපාවබන්ඣඞ්ගං ‘අත්කා වම අ්ඣත්තං
පීතිරපාවබන්ඣඞ්වගන’ති පජනනනති, අරන්තං ෙන අ්ඣත්තං
පීතිරපාවබන්ඣඞ්ගං ‘නත්කා වම අ්ඣත්තං පීතිරපාවබන්ඣඞ්වගන’ති පජනනනති,
යථන ච අනුප්පන්නර්ර පීතිරපාවබන්ඣඞ්ගර්ර උප්පනවදා වහනති තඤ්ච
පජනනනති, යථන ච උප්පන්නර්ර පීතිරපාවබන්ඣඞ්ගර්ර භනෙනනය පනන්පූරී
වහනති තඤ්ච පජනනනති.

රන්තං ෙන අ්ඣත්තං පර්රද්ධිරපාවබන්ඣඞ්ගං ‘අත්කා වම අ්ඣත්තං

පර්රද්ධිරපාවබන්ඣඞ්වගන’ති පජනනනති, අරන්තං ෙන අ්ඣත්තං
පර්රද්ධිරපාවබන්ඣඞ්ගං ‘නත්කා වම අ්ඣත්තං පර්රද්ධිරපාවබන්ඣඞ්වගන’ති
පජනනනති, යථන ච අනුප්පන්නර්ර පර්රද්ධිරපාවබන්ඣඞ්ගර්ර උප්පනවදා වහනති
තඤ්ච පජනනනති, යථන ච උප්පන්නර්ර පර්රද්ධිරපාවබන්ඣඞ්ගර්ර භනෙනනය
පනන්පූරී වහනති තඤ්ච පජනනනති.
රන්තං ෙන අ්ඣත්තං රමනධිරපාවබන්ඣඞ්ගං ‘අත්කා වම අ්ඣත්තං
රමනධිරපාවබන්ඣඞ්වගන’ති පජනනනති, අරන්තං ෙන අ්ඣත්තං
රමනධිරපාවබන්ඣඞ්ගං ‘නත්කා වම අ්ඣත්තං රමනධිරපාවබන්ඣඞ්වගන’ති
පජනනනති, යථන ච අනුප්පන්නර්ර රමනධිරපාවබන්ඣඞ්ගර්ර උප්පනවදා වහනති
තඤ්ච පජනනනති, යථන ච උප්පන්නර්ර රමනධිරපාවබන්ඣඞ්ගර්ර භනෙනනය
පනන්පූරී වහනති තඤ්ච පජනනනති.
රන්තං ෙන අ්ඣත්තං උවප ් නරපාවබන්ඣඞ්ගං ‘අත්කා වම අ්ඣත්තං
උවප ් නරපාවබන්ඣඞ්වගන’ති පජනනනති , අරන්තං ෙන අ්ඣත්තං
උවප ් නරපාවබන්ඣඞ්ගං ‘නත්කා වම අ්ඣත්තං
උවප ් නරපාවබන්ඣඞ්වගන’ති පජනනනති, යථන ච අනුප්පන්නර්ර
උවප ් නරපාවබන්ඣඞ්ගර්ර උප්පනවදා වහනති තඤ්ච පජනනනති, යථන ච
උප්පන්නර්ර උවප ් නරපාවබන්ඣඞ්ගර්ර භනෙනනය පනන්පූරී වහනති තඤ්ච
පජනනනති.

ඉති අ්ඣත්තං ෙන ධපාවමරු ධපාමනනුපර්රී විහරති, බහිද්ධන ෙන ධපාවමරු

ධපාමනනුපර්රී විහරති, අ්ඣත්තබහිද්ධන ෙන ධපාවමරු ධපාමනනුපර්රී විහරති.
රමුදයධපාමනනුපර්රී ෙන ධපාවමරු විහරති, ෙයධපාමනනුපර්රී ෙන ධපාවමරු විහරති,
රමුදයෙයධපාමනනුපර්රී ෙන ධපාවමරු විහරති.

41
අධයනත්මි ර්ෙරන්තනනවයහි වීයයය රපාවබෝධයඞ්ගය ුතිවිය ‘දැන් අධයනත්මි ෙ
වමම වීයයය රපාවබෝධයඞ්ගය ුත’ යයි නුෙණින් දැන ගනී. අධයනත්මි
ර්ෙරන්තනනවයහි වීයයය රපාවබෝධයඞ්ගය නැති විය ‘දැන් අධයනත්මි ෙ වමම වීයයය
රපාවබෝධයඞ්ගය නැත’ යයි නුෙණින් දැන ගනී. නූපන් වීයයය රපාවබෝධයඞ්ගය යපා
වමනවහනත උපදීද, එයද නුෙණින් දැන ගනී. උපන් වීයයය රපාවබෝධයඞ්ගය ෙැඩී
පන්පූර්ණ වීම යපා වර් රිදුවේද, එයද නුෙණින් දැන ගනී.

අධයනත්මි ර්ෙරන්තනනවයහි පරීති රපාවබෝධයඞ්ගය ුතිවිය ‘දැන් අධයනත්මි ෙ

වමම පරීති රපාවබෝධයඞ්ගය ුත’ යයි නුෙණින් දැන ගනී. අධයනත්මි
ර්ෙරන්තනනවයහි පරීති රපාවබෝධයඞ්ගය නැති විය ‘දැන් අධයනත්මි ෙ වමම පරීති
රපාවබෝධයඞ්ගය නැත’ යයි නුෙණින් දැන ගනී. නූපන් පරීති රපාවබෝධයඞ්ගය යපා
වමනවහනත උපදීද, එයද නුෙණින් දැන ගනී. උපන් පරීති රපාවබෝධයඞ්ගය ෙැඩී
පන්පූර්ණ වීම යපා වර් රිදුවේද, එයද නුෙණින් දැන ගනී.

අධයනත්මි ර්ෙරන්තනනවයහි පර්රද්ධි රපාවබෝධයඞ්ගය ුතිවිය ‘දැන් අධයනත්මි ෙ

වමම පර්රද්ධි රපාවබෝධයඞ්ගය ුත’ යයි නුෙණින් දැන ගනී. අධයනත්මි
ර්ෙරන්තනනවයහි පර්රද්ධි රපාවබෝධයඞ්ගය නැති විය ‘දැන් අධයනත්මි ෙ වමම
පර්රද්ධි රපාවබෝධයඞ්ගය නැත’ යයි නුෙණින් දැන ගනී. නූපන් පර්රද්ධි
රපාවබෝධයඞ්ගය යපා වමනවහනත උපදීද, එයද නුෙණින් දැන ගනී. උපන් පර්රද්ධි
රපාවබෝධයඞ්ගය ෙැඩී පන්පූර්ණ වීම යපා වර් රිදුවේද, එයද නුෙණින් දැන ගනී.

අධයනත්මි ර්ෙරන්තනනවයහි රමනධි රපාවබෝධයඞ්ගය ුතිවිය ‘දැන් අධයනත්මි ෙ

වමම රමනධි රපාවබෝධයඞ්ගය ුත’ යයි නුෙණින් දැන ගනී. අධයනත්මි
ර්ෙරන්තනනවයහි රමනධි රපාවබෝධයඞ්ගය නැති විය ‘දැන් අධයනත්මි ෙ වමම රමනධි
රපාවබෝධයඞ්ගය නැත’ යයි නුෙණින් දැන ගනී. නූපන් රමනධි රපාවබෝධයඞ්ගය යපා
වමනවහනත උපදීද, එයද නුෙණින් දැන ගනී. උපන් රමනධි රපාවබෝධයඞ්ගය ෙැඩී
පන්පූර්ණ වීම යපා වර් රිදුවේද, එයද නුෙණින් දැන ගනී.
අධයනත්මි ර්ෙරන්තනනවයහි උවප් ්ෂන රපාවබෝධයඞ්ගය ුතිවිය ‘දැන්
අධයනත්මි ෙ වමම උවප් ්ෂන රපාවබෝධයඞ්ගය ුත’ යයි නුෙණින් දැන ගනී.
අධයනත්මි ර්ෙරන්තනනවයහි උවප් ්ෂන රපාවබෝධයඞ්ගය නැති විය ‘දැන්
අධයනත්මි ෙ වමම උවප් ්ෂන රපාවබෝධයඞ්ගය නැත’ යයි නුෙණින් දැන ගනී. නූපන්
උවප් ්ෂන රපාවබෝධයඞ්ගය යපා වමනවහනත උපදීද, එයද නුෙණින් දැන ගනී. උපන්
උවප් ්ෂන රපාවබෝධයඞ්ගය ෙැඩී පන්පූර්ණ වීම යපා වර් රිදුවේද, එයද නුෙණින් දැන
ගනී.

වමවර් ආධයනත්මි වබෝධයඞ්ග ධර්මයන්හි වමම ගති ර්ෙභනෙයන් ඒ ඒ වමනවහනවත්

දැන ගනිමින් වමවනහි රයි. බනහිරෙ ුති වබෝධයඞ්ග ධර්මයන්හි වමම ගති
ර්ෙභනෙයන් ඒ ඒ වමනවහනවත් දැන ගනිමින් වමවනහි රයි. ආධයනත්මි -බනහිර
රියලු වබෝධයඞ්ග ධර්මයන්හිද වපා ගති ර්ෙභනෙයන් ඒ ඒ වමනවහනවත් දැන ගනිමින්
වමවනහි රයි. වපා වබෝධයඞ්ග ධර්මයන්වග් හය ගැනීම රහ එයය වහ්තු ෙන
ධර්ම ඒ ඒ වමනවහනවත් දැන ගනිමින් වමවනහි රයි. වපා වබෝධයඞ්ග ධර්මයන්වග්
නැතිවී යනම රහ එයය වහ්තු ෙන ධර්මයන් ඒ ඒ වමනවහනවත් දැන ගනිමින් වමවනහි
රයි. වපා වබෝධයඞ්ග ධර්මයන්වග් හය ගැනීමද නැතිවී යනමද රිදුෙන අයුරැ ඒ ඒ
වමනවහනවතහි දැන ගනිමින් වමවනහි රමින් වෙවරයි.

42
අත්කා ධපාමන’ති ෙන පනර්ර රති පච්චුපට්ඨිතන වහනති යනෙවදෙ ඤාණමත්තනය
පටිර්රතිමත්තනය අනිර්රිවතන ච විහරති, න ච ිඤ්චි වෙනව උපනදියති.

‘එෙපාපි ව න, භි ් වෙ, භි ් ු ධපාවමරු ධපාමනනුපර්රී විහරති රත්තරු

වබන්ඣඞ්වගරු

(මබාජ්ඣඞ් පබ්බං නිට්ඨිතං)

පඨෙකභාෙවාරං නිට්ඨිතං

24. පුන චපරං, භි ් වෙ, භි ් ු ධපාවමරු ධපාමනනුපර්රී විහරති චතූරු

අන්යරච්වචරු. ථඤ්ච පන, භි ් වෙ, භි ් ු ධපාවමරු ධපාමනනුපර්රී විහරති
චතූරු අන්යරච්වචරු:

ඉධ, භි ් වෙ, භි ් ු ‘ඉදං දු ් ’න්ති යථනභූතං පජනනනති, ‘අයං

දු ් රමුදවයන’ති යථනභූතං පජනනනති, ‘අයං දු ් නිවරනවධන’ති යථනභූතං
පජනනනති, ‘අයං දු ් නිවරනධගනමිනී පටිපදා’ති යථනභූතං පජනනනති.

25. තමඤ්ච, භි ් වෙ, දු ් ං අන්යරච්චං? ජනතිපි දු ් න, ජරනපි දු ් න,

මරණපාපි දු ් ං, වරන පන්වදෙදු ් වදාමනර්රුපනයනරනපි දු ් න, අප්පිවයහි
රපාපවයනවගනපි දු ්ව න, පිවයහි විප්පවයනවගනපි දු ්ව න, යපාපිච්ඡං න ෙභති
තපාපි දු ් ං, රඞ්ඛිත්වතන පඤ්චුපනදාන ් න්ධන දු ් න

43
වබෝධයඞ්ග ධර්මවයෝ වපා අයුන්න් ුති බෙ ඔහුය මනනෙ රිහිය එළැඹ රිටිවය්
වෙයි. ඒ රිහිය මතුමත්වතහි පරඥාෙ ෙැඩීම පිණිරද මතුමත්වතහි රිහිය ෙැඩීම
පිණිරද වේ. වමවර් ෙූ ඒ මහණ වතම එෙන්ෙූ වබෝධයඞ්ග ධර්මයන්හි අනිිඃශරිතෙ
වෙවරයි. ඒ වෙනෙ ිරිෙ ් උපනදාන ෙශවයන් වනන ගනී. මහවණනි, මහණ
වතවම වමවර් වබෝධයඞ්ග ධර්මයන්හි ර්ෙභනෙය ඒ ඒ වමනවහනවත් දැනුෙත්ෙ
වමවනහි රමින් වෙවරයි. ‘

(මබෝධයඞ් මකාටස නිමිමය් ය)

පළෙු බෙවර නිමි.

24. මහවණනි තෙත් අ නරය ් ියමි. මහවණනි, වපා රඳහන මහණ වතවම
චතුරනයය රතය ධර්මයන්වග් ර්ෙභනෙය ගැන ඒ ඒ වමනවහනවත් දැනුෙත්ෙ
වමවනහි රමින් වෙවරයි. මහවණනි, ව වර් නපා මහණ වතම චතුරනයය රතය
ධර්මයන්හි ඒ ඒ වමනවහනවත් දැනුෙත්ෙ වමවනහි රමින් වෙවරයි ද? යත්:

මහවණනි, වපා රඳහන මහණවතම ‘වපා දු ’යි ුති තතු ුති පන්දිම නිෙැරදිෙ
නුෙණින් දැන ගනී. ‘වපා දුිඃ රමුදය ය’යි ුති තතු ුති පන්දිම නිෙැරදිෙ
නුෙණින් දැන ගනී. ‘වපා දුිඃ නිවරෝධය’යි ුති තතු ුති පන්දිම නිෙැරදිෙ
නුෙණින් දැන ගනී. වපා දුිඃ නිවරෝධගනමිණීන් පරතිපත්ති ය’යි ුති තතු ුති පන්දිම
නිෙැරදිෙ නුෙණින් දැන ගනී.

25. මහවණනි, දුිඃ නයයයරතයය යනු ුම ්ද?

ඉපදීම දු ය, ජරනෙ ද දු ය, මරණය ද දු ය, වශෝ ය ද ෙැෙපීම ද නයි
පීඩන ද මනනරි පීඩන ද දැඩි ආයනර ද දු ය. අපරිය වද් හන එ ්වීම දු ය. පරය
ි
වදයින් විවයෝවීම දු ය. යපා වර් ැමැති ෙන්වන් එවර් වනන ෙබන්වන් ද, ඒ
දු ය. ව නටින්ම වපා උපනදාන ර් න්ධ පර ම දු ් ය.

44
 තමන ච, භි ් වෙ, ජනති? යන වතරං වතරං රත්තනනං තපාහි තපාහි
රත්තනි නවය ජනති රඤ්ජනති ඔ ් න්ති අභිනිබ්බත්ති න්ධනනං පනතුභනවෙන
ආයතනනනං පටිෙනවභන, අයං ෙුච්චති, භි ් වෙ, ජනති.

තමන ච, භි ් වෙ, ජරන? යන වතරං වතරං රත්තනනං තපාහි තපාහි

රත්තනි නවය ජරන ජීරණතන ණ්ඩිච්චං පනෙිච්චං ෙෙිත්තචතන ආයුවනන රංහනනි
ඉන්ද්‍රියනනං පන්පනව න, අයං ෙුච්චති, භි ් වෙ, ජරන

තමඤ්ච, භි ් වෙ, මරණං? යං වතරං වතරං රත්තනනං තපාහන තපාහන

රත්තනි නයන චුති චෙනතන වභවදා අන්තරධනනං මච්චු මරණං නෙ ින්යන
න්ධනනං වභවදා වළෙරර්ර නි ්ව වපන ජීවිතින්ද්‍රියර්රුපච්වඡවදා, ඉදං
ෙුච්චති, භි ් වෙ, මරණං.

තවමන ච, භි ් වෙ, වරනව න? වයන ව න, භි ් වෙ, අඤ්ඤතරඤ්ඤතවරන

බයරවනන රමන්නනගතර්ර අඤ්ඤතරඤ්ඤතවරන දු ් ධපාවමන ඵුට්ඨර්ර
වරනව න වරනචනන වරනචිතත්තං අන්වතනවරනව න අන්වතනපන්වරනව න, අයං
ෙුච්චති, භි ් වෙ, වරනව න.

තවමන ච, භි ් වෙ, පන්වදවෙන? වයන ව න, භි ් වෙ, අඤ්ඤතරඤ්ඤතවරන

බයරවනන රමන්නනගතර්ර අඤ්ඤතරඤ්ඤතවරන දු ් ධපාවමන ඵුට්ඨර්ර
ආවදවෙන පන්වදවෙන ආවදෙනන පන්වදෙනන ආවදවිතත්තං පන්වදවිතත්තං, අයං
ෙුච්චති, භි ් වෙ පන්වදවෙන.

තමඤ්ච , භි ් වෙ, දු ් ං? යං ව න, භි ් වෙ, නයි ං දු ් ං නයි ං

අරනතං නයරපාඵර්රජං දු ් ං අරනතං වෙදයිතං, ඉදං ෙුච්චති, භි ් වෙ, දු ් ං.

45
මහවණනි, ඉපදීම යනු ුම ්ද?
ඒ ඒ රත්ෙයන්වග් ඒ ඒ රත්ෙ නි නවයහි ඉපදීම ් වේ ද, පන්පුර්ණෙ ඉපදීම ්
වේ ද, මේ ුර ය බැර ගැනීම ් වේද, මේ ුරින් නි ්මීම ් වේද, විවශ්ෂ
ඉපදීම ් වේ ද, ර් න්ධයන්වග් පහළ වීම ් වේද, ආයතන ෙැබීවම ් වේ ද,
මහවණනි, වමය ජනති (ඉපදීම) යයි ියනු ෙැවබ්.

මහවණනි, ජරන යනු ුම ්ද?

ඒ ඒ රත්ෙයන්වග් ඒ ඒ රත්ෙ නි නවයහි යපා දිරනයනම ්, දිරන ර්ෙභනෙය ්,
ශරීර ව නයර් ැවඩමින් වහෝ, බිවඳමින් වහෝ, පැවරමින් වහෝ පැරෙමින් වහෝ,
රැෙි ෙැවයමින් වහෝ දිරනයනම ්, ආයුෂ වගවී යනම ්, ඉන්ද්‍රියයන්වග් පැරීම ් වේ
ද, මහවණනි, වමය ජරන (දිරීම) යයි ියනු ෙැවබ්.

මහවණනි, මරණය යනු ුම ්ද?

ඒ ඒ රත්ෙයන්වග් ඒ ඒ රත්ෙ නි නවයන් චයුතිවය ්, චුති වෙන බෙ ්, බිඳීවම ්,
අතුරැදහන් වීවම ්, මරණවය ්, නෙ රියන ිරීවම ්, ර් න්ධයන්වග් බිඳීවම ්,
රිරැර බහන තැබීවම ්, ජීවිවත්න්ද්‍රියයනවග් රිඳීවම ් වේ ද, වම මහවණනි, වමය
මරණ යයි ියනු ෙැවබ්..

මහවණනි, වශෝ ය යනු ුම ්ද?

මහවණනි, යපා ෙූ ෙයරනවය ින් වහෝ යපා ෙූ දු ් වගන වදන නරණවය ින්
ර්පර්ශ රනු ෙැබීවමන් හය ගත් වශෝ වය ්, වශෝ රන බෙ ්, ුතුළත
වශෝ ය ,් ුතුළත හැමතින්ම වශෝ වයන් පිරීම ් වේ ද, මහවණනි, වමය
වශෝ ය යි ියනු ෙැවබ්.

මහවණනි, පන්වද්ෙය යනු යනු ුම ්ද?

මහවණනි, යපා ෙූ දු ් වගන වදන නරණවය ින් ර්පර්ශ රනු ෙැබීවමන්, නම
ියන හැඬීම ,් ගුණ ෙනමින් හැඬීම ,් නම ියන හඬන අයුර ්, ගුණ ෙනමින්
හඬන අයුර ,් නම ියන හඬන බෙ ්, ගුණ ෙනමින් හඬන බෙ ් වේ ද,
මහවණනි වමය පන්වද්ෙ ය යි ියනු ෙැවබ්.

මහවණනි, දුිඃ යනු ුම ්ද?

මහවණනි, යපා නයි දු ්, නයි වනන මිහින් බෙ ,් නය ර්පර්ශවයන්
උපදනන වනන ඉෙරිය හැ ි වේදනනවෙ ්, අති ර් ශ විඳීම ් වේ ද, මහවණනි,
වමය දුිඃ ය යි ියනු ෙැවබ්.

46
 තමඤ්ච , භි ් වෙ, වදාමනර්රං? යං ව න, භි ් වෙ, වචතරි ං දු ් ං
වචතරි ං අරනතං මවනනරපාඵර්රජං දු ් ං අරනතං වෙදයිතං, ඉදං ෙුච්චති,
භි ් වෙ, වදාමනර්රං.

තවමන ච, භි ් වෙ, උපනයනවරන? වයන ව න, භි ් වෙ, අඤ්ඤතරඤ්ඤතවරන

බයරවනන රමන්නනගතර්ර අඤ්ඤතරඤ්ඤතවරන දු ් ධපාවමන ඵුට්ඨර්ර
ආයනවරන උපනයනවරන ආයනරිතත්තං උපනයනරිතත්තං, අයං ෙුච්චති, භි ් වෙ,
උපනයනවරන.

තවමන ච, භි ් වෙ, අප්පිවයහි රපාපවයනවගන දු ්ව න? ඉධ යර්ර වත

වහනන්ති අනිට්ඨන අ න්තන අමනනපන රූපන රද්දා ගන්ධන රරන වඵනට්ඨබ්බන ධපාමන,
වය ෙන පනර්ර වත වහනන්ති අනත්ථ නමන අහිත නමන අඵනරු නමන
අවයනග ්ව ම නමන, යන වතහි රද්ධිං රඞ්ගති රමනගවමන රවමනධනනං
මිර්රීභනවෙන, අයං ෙුච්චති, භි ් වෙ, අප්පිවයහි රපාපවයනවගන දු ්ව න.

තවමන ච, භි ් වෙ, පිවයහි විප්පවයනවගන දු ්ව න? ඉධ යර්ර වත වහනන්ති

ඉට්ඨන න්තන මනනපන රූපන රද්දා ගන්ධන රරන වඵනට්ඨබ්බන ධපාමන, වය ෙන
පනර්ර වත වහනන්ති අත්ථ නමන හිත නමන ඵනරු නමන වයනග ්ව ම නමන
මනතන ෙන පිතන ෙන භනතන ෙන භගිනී ෙන මිත්තන ෙන අමච්චන ෙන ඤාතිරනවෙනහිතන
ෙන, යන වතහි රද්ධිං අරඞ්ගති අරමනගවමන අරවමනධනනං අමිර්රීභනවෙන, අයං
ෙුච්චති, භි ් වෙ, පිවයහි විප්පවයනවගන දු ්ව න.

තමඤ්ච , භි ් වෙ, යපාපිච්ඡං න ෙභති තපාපි දු ් ං: ජනතිධපාමනනං,

භි ් වෙ, රත්තනනං එෙං ඉච්ඡන උප්ප්ජති – ‘අවහන ෙත මයං න ජනති ධපාමන
අර්රනම, න ච ෙත වනන ජනති ආගච්වඡයයන ති. න ව න පවනතං ඉච්ඡනය
පත්තබ්බං, ඉදපාපි යපාපිච්ඡං න ෙභති තපාපි දු ් ං.

ජරන ධපාමනනං භි ් වෙ රත්තනනං එෙං ඉච්ඡන උප්ප්ජති: අවහන ෙත මයං න

ජරනධපාමන අර්රනම, න ච ෙත වනන ජරන ආගච්වඡයයනති. න ව න පවනතං
ඉච්ඡනය පත්තබ්බං, ඉදපාපි යපාපිච්ඡං න ෙභති තපාපි දු ් ං.

47
මහවණනි, වදෝමනර්රය යනු ුම ්ද?
මහවණනි, රිත උපන් යපා දු ,් රිත උපන් වනනමිහින් බෙ ,් රිත වනනමනන
අරමුණු ගැටීවමන් උපදනන දු ,් රැප වනනෙූ විඳුම ් වේ ද, මහවණනි, වමය
වදෝමනර්රය ය යි ියනු ෙැවබ්.

මහවණනි, උපනයනර යනු ුම ්ද?

මහවණනි, යපා ෙූ ෙයරනවය ින් වහෝ යපා ෙූ දු ් වගන වදන නරණවය ින්
ර්පර්ශ රනු ෙැබීවමන්, දැඩි ආයනරය ්, රිත ්ෙනන්ත ර්ෙභනෙය ් රිත දැඩි
්ෙනන්ත බෙ ් වේ ද, මහවණනි, වමය උපනයනර ය යි ියනු ෙැවබ්.

මහවණනි, ‘අපරිය වද් හන එ ් වීම දු ් ය’ යනු ුම ්ද?

මහවණනි, අනියු ෙූ, වනන රිත් ලු ෙූ, අ ැමැතිෙූ, මන වනනෙඩන්නන ෙූ යපා
රූප ශබ්ද ගන්ධ රර පහර ධර්ම යන අරමුණු ෙැබීම ් වෙත් ද, එවමන්ම අෙැඩ
ැමැති, අහිත ැමැති, වනනපහරුෙ ැමැති, උෙදුරැ නැති බෙ වනන ැමැති
යපා ව වන ් වහෝ වෙත් ද, ඔෙුන් හන යපා රංගමවය ්, යපා එ ් වීම ,් යපා
එ තු බෙ ,් යපා මුරු බෙ ් වේ ද, මහවණනි, වමය ‘අපරියයන් හන එ ් වීම දු ්
ය’ යයි ියනු ෙැවබ්..

මහවණනි, ‘පරිය වදයින් විවයෝ වීම දු ් ය’ යනු ුම ්ද?

මහවණනි, ඉයු ෙූ, රිත් ලු ෙූ, ැමති ෙූ, මන ෙඩන්නන ෙූ යපා රූප ශබ්ද ගන්ධ
රර පහර ධර්ම යන අරමුණු ෙැබීම ් වෙත් ද, එවමන්ම ෙැඩ ැමැති, හිත
ැමැති, පහරුෙ ැමැති, උෙදුරැ නැති බෙ ැමැති මෙ වහෝ පියන වහෝ බූයන
වහෝ බිහිනිය වහෝ වදයු වහෝ නියු නූ ව වන ් වහෝ මිතුවරෝ වහෝ ුමැත්වතෝ
වහෝ රහවේ නූ ව වන ් වහෝ යපා යපා ව වන ් ුත්ද, ඔෙුන් හන යපා
අරඞ්ගමවය ් යම එ ් වනනවීවම ්, එ තු වනෙන බෙ ් ුද්ද, මහවණනි,
වමය ‘පරිය වදයින් විවයෝ වීම දු ් ය’ යයි ියනු ෙැවබ්.

මහවණනි, ‘යපා වර් ැමැති ෙන්වන් එවර් වනන ෙබන්වන් ද, ඒ දු ය’ යනු

ුම ්ද?
මහවණනි, භෙවයහි උපදින ර්ෙභනෙය රහිත රත්ත්ෙයනය ‘අපය භෙවයහි
උපදින ර්ෙභනෙය නැත්නපා, අපය භෙවයහි ඉපදීම ඒ නන්තවයන් වනන
පැමිවණන්වන් නපා ඒ ඉතන වහනඳය’ යි වමවර් ආශනෙ ් උපදී. එනමුත් වමය
ආශනවෙන් ෙද හැ ් ් වනන වේ. මහවණනි, එනිරන එයය ‘යපා වර් ැමති
ෙන්වන් එවර් වනනෙබන්වන්ද, ඒ දු ය’ යයි ියනු ෙැවබ්.

මහවණනි, දිරන ර්ෙභනෙය රහිත රත්ත්ෙයනය ‘අපය දිරන ර්ෙභනෙය නැත්නපා,

අපය දිරීම ඒ නන්තවයන් වනන පැමිවණන්වන් නපා ඒ ඉතන වහනඳය’ යි වමවර්
ආශනෙ ් උපදී. එනමුත් වමයද ආශනවෙන් ෙද හැ ් ් වනන වේ. මහවණනි, ,
එනිරන එයයද ‘යපා වර් ැමති ෙන්වන් එවර් වනනෙබන්වන්ද, ඒ දු ය’ යයි
ියනු ෙැවබ්.

48
බයනධිධපාමනනං භි ් වෙ රත්තනනං එෙං ඉච්ඡන උප්ප්ජති: අවහන ෙත මයං න
බයනධිධපාමන අර්රනම, න ච ෙත වනන බයනධි ආගච්වඡයයනති. න ව න පවනතං
ඉච්ඡනය පත්තබ්බං, ඉදපාපි යපාපිච්ඡං න ෙභති තපාපි දු ් ං.

මරණධපාමනනං භි ් වෙ රත්තනනං එෙං ඉච්ඡන උප්ප්ජති: අවහන ෙත මයං න

මරණධපාමන අර්රනම, න ච ෙත වනන මරණං ආගච්වඡයයනති. න ව න පවනතං
ඉච්ඡනය පත්තබ්බං, ඉදපාපි යපාපිච්ඡං න ෙභති තපාපි දු ් ං.

වරන ධපාමනනං භි ් වෙ රත්තනනං එෙං ඉච්ඡන උප්ප්ජති: අවහන ෙත මයං න

වරන ධපාමන අර්රනම, න ච ෙත වනන වරනව න ආගච්වඡයයනති. න ව න
පවනතං ඉච්ඡනය පත්තබ්බං, ඉදපාපි යපාපිච්ඡං න ෙභති තපාපි දු ් ං.

පන්වදෙධපාමනනං භි ් වෙ රත්තනනං එෙං ඉච්ඡන උප්ප්ජති: අවහන ෙත මයං

න පන්වදෙධපාමන අර්රනම, න ච ෙත වනන පන්වදවෙන ආගච්වඡයයනති. න ව න
පවනතං ඉච්ඡනය පත්තබ්බං, ඉදපාපි යපාපිච්ඡං න ෙභති තපාපි දු ් ං.

දු ් ධපාමනනං භි ් වෙ රත්තනනං එෙං ඉච්ඡන උප්ප්ජති: අවහන ෙත මයං න

දු ් ධපාමන අර්රනම, න ච ෙත වනන දු ් ං ආගච්වඡයයනති. න ව න පවනතං
ඉච්ඡනය පත්තබ්බං, ඉදපාපි යපාපිච්ඡං න ෙභති තපාපි දු ් ං.

වදාමනර්රධපාමනනං භි ් වෙ රත්තනනං එෙං ඉච්ඡන උප්ප්ජති: අවහන ෙත මයං

න වදාමනර්රධපාමන අර්රනම, න ච ෙත වනන වදාමනර්රං ආගච්වඡයයනති. න
ව න පවනතං ඉච්ඡනය පත්තබ්බං, ඉදපාපි යපාපිච්ඡං න ෙභති තපාපි දු ් ං.

උපනයනරධපාමනනං භි ් වෙ, රත්තනනං එෙං ඉච්ඡන උප්ප්ජති: අවහන ෙත මයං

න උපනයනරධපාමන අර්රනම, න ච ෙත වනන උපනයනවරන ආගච්වඡයයනති. න ව න
පවනතං ඉච්ඡනය පත්තබ්බං, ඉදපාපි යපාපිච්ඡං න ෙභති තපාපි දු ් ං.

49
මහවණනි, වෙඩ ෙන ර්ෙභනෙය රහිත රත්ත්ෙයනය ‘අපය වෙඩ ෙන ර්ෙභනෙය
නැත්නපා, අපය අරනීප, ෙයනධි, ඒ නන්තවයන් වනන පැමිවණන්වන් නපා ඒ ඉතන
වහනඳය’ යි වමවර් ආශනෙ ් උපදී. එනමුත් වමයද ආශනවෙන් ෙද හැ ් ් වනන
වේ. මහවණනි, , එනිරන එයයද ‘යපා වර් ැමති ෙන්වන් එවර් වනනෙබන්වන්ද,
ඒ දු ය’ යයි ියනු ෙැවබ්.

මහවණනි, මැවරන ර්ෙභනෙය රහිත රත්ත්ෙයනය ‘අපය මැවරන ර්ෙභනෙය

නැත්නපා, අපය මරණය ඒ නන්තවයන් වනන පැමිවණන්වන් නපා ඒ ඉතන
වහනඳය’ යි වමවර් ආශනෙ ් උපදී. එනමුත් වමයද ආශනවෙන් ෙද හැ ් ් වනන
වේ. මහවණනි, එනිරන එයයද ‘යපා වර් ැමති ෙන්වන් එවර් වනනෙබන්වන්ද,
ඒ දු ය’ යයි ියනු ෙැවබ්.

මහවණනි, වශෝ ය ුති ෙන ර්ෙභනෙය රහිත රත්ත්ෙයනය ‘අපය වශෝ

ර්ෙභනෙය නැත්නපා, අපය වශෝ ය ඒ නන්තවයන් වනන පැමිවණන්වන් නපා ඒ
ඉතන වහනඳය’ යි වමවර් ආශනෙ ් උපදී. එනමුත් වමයද ආශනවෙන් ෙද හැ ් ්
වනන වේ. මහවණනි, එනිරන එයයද ‘යපා වර් ැමති ෙන්වන් එවර්
වනනෙබන්වන්ද, ඒ දු ය’ යයි ියනු ෙැවබ්.

මහවණනි, හැඩීම ුති ෙන ර්ෙභනෙය රහිත රත්ත්ෙයනය ‘අපය හැවඬන

ර්ෙභනෙය නැත්නපා, අපය හැඩීම ඒ නන්තවයන් වනන පැමිවණන්වන් නපා ඒ
ඉතන වහනඳය’ යි වමවර් ආශනෙ ් උපදී. එනමුත් වමයද ආශනවෙන් ෙද හැ ් ්
වනන වේ. මහවණනි, එනිරන එයයද ‘යපා වර් ැමති ෙන්වන් එවර්
වනනෙබන්වන්ද, ඒ දු ය’ යයි ියනු ෙැවබ්.

මහවණනි, නයි දු ් ුති ෙන ර්ෙභනෙය රහිත රත්ත්ෙයනය ‘අපය නයි

දු ් දැවනන ර්ෙභනෙය නැත්නපා, අපය නයි දු ් ඒ නන්තවයන් වනන
පැමිවණන්වන් නපා ඒ ඉතන වහනඳය’ යි වමවර් ආශනෙ ් උපදී. එනමුත් වමයද
ආශනවෙන් ෙද හැ ් ් වනන වේ. මහවණනි, එනිරන එයයද ‘යපා වර් ැමති
ෙන්වන් එවර් වනනෙබන්වන්ද, ඒ දු ය’ යයි ියනු ෙැවබ්

මහවණනි, මනනරි දු ් ුති ෙන ර්ෙභනෙය රහිත රත්ත්ෙයනය ‘අපය

මනනරි දු ් දැවනන ර්ෙභනෙය නැත්නපා, අපය මනනරි දු ් ඒ නන්තවයන්
වනන පැමිවණන්වන් නපා ඒ ඉතන වහනඳය’ යි වමවර් ආශනෙ ් උපදී. එනමුත්
වමයද ආශනවෙන් ෙද හැ ් ් වනන වේ. මහවණනි, එනිරන එයයද ‘යපා වර්
ැමති ෙන්වන් එවර් වනනෙබන්වන්ද, ඒ දු ය’ යයි ියනු ෙැවබ්

මහවණනි, දැඩි ආයනර ුති ෙන ර්ෙභනෙය රහිත රත්ත්ෙයනය ‘අපය දැඩි

ආයනර දැවනන ර්ෙභනෙය නැත්නපා, අපය දැඩි ආයනර ඒ නන්තවයන් වනන
පැමිවණන්වන් නපා ඒ ඉතන වහනඳය’ යි වමවර් ආශනෙ ් උපදී. එනමුත් වමයද
ආශනවෙන් ෙද හැ ් ් වනන වේ. මහවණනි, එනිරන එයයද ‘යපා වර් ැමති
ෙන්වන් එවර් වනනෙබන්වන්ද, ඒ දු ය’ යයි ියනු ෙැවබ්

50
 තවම ච, භි ් වෙ, රඞ්ඛිත්වතන පඤ්චුපනදාන ් න්ධන දු ් න? වරයයකාදං –
රූපුපනදාන ් න්වධන, වෙදනුපනදාන ් න්වධන, රඤ්ඤුපනදාන ් න්වධන,
රඞ් නරැපනදාන ් න්වධන, විඤ්ඤාණුපනදාන ් න්වධන. ඉවම ෙුච්චන්ති, භි ් වෙ,
රඞ්ඛිත්වතන පඤ්චුපනදාන ් න්ධන දු ් න. ඉදං ෙුච්චති, භි ් වෙ, දු ් ං
අන්යරච්චං.

26. තමඤ්ච, භි ් වෙ, දු ් රමුදවයන අන්යරච්චං? යනයං තණ්හන

වපනවනනභවි න නන්දීරනගරහගතන තතරතතරනභිනන්දිනී, වරයයකාදං – නමතණ්හන
භෙතණ්හන විභෙතණ්හන.

රන ව න පවනරන, භි ් වෙ, තණ්හන ත්ථ උප්ප්ජමනනන උප්ප්ජති, ත්ථ

නිවිරමනනන නිවිරති? යං වෙනව පියරූපං රනතරූපං, එත්වථරන තණ්හන
උප්ප්ජමනනන උප්ප්ජති, එත්ථ නිවිරමනනන නිවිරති. ‘‘ ිඤ්ච වෙනව පියරූපං
රනතරූපං? ච ් ු වෙනව පියරූපං රනතරූපං, එත්වථරන තණ්හන උප්ප්ජමනනන
උප්ප්ජති, එත්ථ නිවිරමනනන නිවිරති. වරනතං වෙනව …වප.… ඝනනං
වෙනව … ජිේහන වෙනව … නවයන වෙනව … මවනන වෙනව පියරූපං
රනතරූපං, එත්වථරන තණ්හන උප්ප්ජමනනන උප්ප්ජති, එත්ථ නිවිරමනනන
නිවිරති.

රූපන … රද්දා … ගන්ධන … රරන … වඵනට්ඨබ්බන … ධපාමන වෙනව පියරූපං

රනතරූපං, එත්වථරන තණ්හන උප්ප්ජමනනන උප්ප්ජති, එත්ථ නිවිරමනනන
නිවිරති.

ච ් ුවිඤ්ඤාණං … වරනතවිඤ්ඤාණං … ඝනනවිඤ්ඤාණං … ජිේහනවිඤ්ඤාණං

… නයවිඤ්ඤාණං … මවනනවිඤ්ඤාණං වෙනව පියරූපං රනතරූපං,
එත්වථරන තණ්හන උප්ප්ජමනනන උප්ප්ජති, එත්ථ නිවිරමනනන නිවිරති.

ච ් ුරපාඵර්වරන … වරනතරපාඵර්වරන … ඝනනරපාඵර්වරන …

ජිේහනරපාඵර්වරන … නයරපාඵර්වරන … මවනනරපාඵර්වරන වෙනව පියරූපං
රනතරූපං, එත්වථරන තණ්හන උප්ප්ජමනනන උප්ප්ජති, එත්ථ නිවිරමනනන
නිවිරති.

51
මහවණනි, ‘ව නටින්ම වපා උපනදාන ර් න්ධ පර ම දු ් ය.’ යනු ුම ්ද?
එනපා රූප උපනදාන ර් න්ධය, වේදනන උපනදාන ර් න්ධය, රංඥා උපනදාන
ර් න්ධය, රං නර උපනදාන ර් න්ධය, විඥාන උපනදාන ර් න්ධය ය යන උපනදාන
ර් න්ධ පහ යි. මහවණනි, ව ටිවයන්ම ියවතනත් වපා පංච උපනදාන
ර් න්ධවයෝම දු ්ය. මහවණනි, වමයය දුිඃ නයයයරතය ය යි ියනු ෙැවබ්.

26. මහවණනි, දුිඃ රමුදයනයයය රතයය යනු ුම ්ද?

පුනර්භෙය ුති රන රුළු ෙූ, නන්දිරනගය රහිත ෙූ, ඒ ඒ උපනූපන් අත්බේහි
ඒ ඒ තැන රතුයු ෙන ර්ෙභනෙය ුති, නමතෘෂ්ණන භෙතෘෂ්ණන විභෙ තෘෂ්ණන
යන යපා තෘෂ්ණනවෙ ් වේ ද එය ය.

මහවණනි, උපදින්නන ෙූ ඒ තෘෂ්ණනෙ ව නහි උපදී ද? පෙත්වන් ව නහි පිහියන

පෙතී ද? යත්:
වෙනෙ යම ් පරිය ර්ෙභනෙවයන් මධුර ර්ෙභනෙවයන් විදයමනන වේ ද, තෘෂ්ණනෙ
පහළ ෙනුවය් වමහි පහළ වෙයි, පිහියනුවය් වමහි පිහියයි.

ිවම ් නපා වෙනෙ පරය ි ර්ෙභනෙවයන් මධුර ර්ෙභනෙවයන් විදයමනන වේ ද

යත් :
ුර වෙනෙ පරිය ර්ෙභනෙවය ,ි මධුර ර්ෙභනෙවය ි. ඒ තෘෂ්ණෙ උපදිනුවය් වමහි
උපදී, පිහියනුවය් වමහි පිහියයි. එවමන්ම ණ … නනරය … දිෙ … ය …
මනර,වෙනෙ පරිය ර්ෙභනෙවය ,ි මධුර ර්ෙභනෙවය ි. ඒ තෘෂ්ණනෙ උපදිනුවය්
වමහි උපදී, පිහියනුවය් වමහි පිහියයි.

රූප … ශබ්ද … ගන්ධ … රර …පහස… රහ ධපාමනරපාමන වෙනෙ පරය ි

ර්ෙභනෙය ,ි මධුර ර්ෙභනෙය ි. ඒ තෘෂ්ණනෙ උපදිනුවය් වමහි උපදී, පිහියනුවය්
වමහි පිහියයි.

ච ්ෂූර්විඥානය … වශරෝතවිඥානය … ඝරනණවිඥානය … ජිහ්ෙනවිඥානය …

නයවිඥානය … මවනෝ විඥානය වෙනෙ පරිය ර්ෙභනෙවය ි, මධුර ර්ෙභනෙවය ි.
ඒ තෘෂ්ණනෙ උපදිනුවය් වමහි උපදී, පිහියනුවය් වමහි පිහියයි.

ච ්ෂූිඃරපාඵර්රය … වශරෝතරපාඵර්රය … ඝරනණරපාඵර්රය … ජිහ්ෙනරපාඵර්රය

… නයරපාඵර්රය … මවනෝරපාඵර්රය වෙනෙ පරිය ර්ෙභනෙවය ි, මධුර
ර්ෙභනෙවය ි. ඒ තෘෂ්ණනෙ උපදිනුවය් වමහි උපදී, පිහියනුවය් වමහි පිහියයි.

52
ච ් ුරපාඵර්රජන වෙදනන වෙනව
ඝනනරපාඵර්රජන වෙදනන වෙනව
නයරපාඵර්රජන වෙදනන වෙනව
පියරූපං රනතරූපං, එත්වථරන
නිවිරමනනන නිවිරති.
… වරනතරපාඵර්රජන වෙදනන වෙනව …
… ජිේහනරපාඵර්රජන වෙදනන වෙනව …
… මවනනරපාඵර්රජන වෙදනන වෙනව
තණ්හන උප්ප්ජමනනන උප්ප්ජති, එත්ථ

රූපරඤ්ඤා … රද්දරඤ්ඤා … ගන්ධරඤ්ඤා … රරරඤ්ඤා …

වඵනට්ඨබ්බරඤ්ඤා … ධපාමරඤ්ඤා වෙනව පියරූපං රනතරූපං, එත්වථරන
තණ්හන උප්ප්ජමනනන උප්ප්ජති, එත්ථ නිවිරමනනන නිවිරති.

රූපරඤ්වචතනන වෙනව … රද්දරඤ්වචතනන වෙනව … ගන්ධරඤ්වචතනන

වෙනව … රරරඤ්වචතනන වෙනව … වඵනට්ඨබ්බරඤ්වචතනන වෙනව …
ධපාමරඤ්වචතනන වෙනව පියරූපං රනතරූපං, එත්වථරන තණ්හන
උප්ප්ජමනනන උප්ප්ජති, එත්ථ නිවිරමනනන නිවිරති.

රූපතණ්හන … රද්දතණ්හන … ගන්ධතණ්හන … රරතණ්හන …

වඵනට්ඨබ්බතණ්හන … ධපාමතණ්හන වෙනව පියරූපං රනතරූපං, එත්වථරන
තණ්හන උප්ප්ජමනනන උප්ප්ජති, එත්ථ නිවිරමනනන නිවිරති.

රූපවිත ්ව න වෙනව … රද්දවිත ්ව න වෙනව … ගන්ධවිත ්ව න

වෙනව … රරවිත ්ව න වෙනව … වඵනට්ඨබ්බවිත ්ව න වෙනව …
ධපාමවිත ්ව න වෙනව පියරූපං රනතරූපං, එත්වථරන තණ්හන උප්ප්ජමනනන
උප්ප්ජති, එත්ථ නිවිරමනනන නිවිරති.

රූපවිචනවරන … රද්දවිචනවරන … ගන්ධවිචනවරන … රරවිචනවරන …

වඵනට්ඨබ්බවිචනවරන … ධපාමවිචනවරන වෙනව පියරූපං රනතරූපං, එත්වථරන
තණ්හන උප්ප්ජමනනන උප්ප්ජති, එත්ථ නිවිරමනනන නිවිරති.

ඉදං ෙුච්චති, භි ් වෙ, දු ් රමුදයං අන්යරච්චං.

53
ච ්ෂුිඃරපාඵර්රවයන් උපදනන වේදනනෙ … වශරෝතරපාඵර්රවයන් උපදනන
වේදනනෙ … ඝරනණරපාඵර්රවයන් උපදනන වේදනනෙ … ජිහ්ෙනරපාඵර්රවයන්
උපදනන වේදනනෙ … නයරපාඵර්රවයන් උපදනන වේදනනෙ …
මවනෝරපාඵර්රවයන් උපදනන වේදනනෙ වෙනෙ පරය ි ර්ෙභනෙවය ි, මධුර
ර්ෙභනෙවය ි. ඒ තෘෂ්ණනෙ උපදිනුවය් වමහි උපදී, පිහියනුවය් වමහි පිහියයි.

රූපරංඥාෙ … ශබ්දරංඥාෙ … ගන්ධරංඥාෙ … රරරංඥාෙ …ර්පරෂ්යෙයරංඥාෙ

… ධර්මරංඥාෙ වෙනෙ පරය ි ර්ෙභනෙවය ි, මධුර ර්ෙභනෙවය ි. ඒ තෘෂ්ණනෙ
උපදිනුවය් වමහි උපදී, පිහියනුවය් වමහි පිහියයි.

රූප රංඤ්වච්තනනෙ … ශබ්ද රංවච්තනනෙ … ගන්ධ රංවච්තනනෙ … රර

රංවච්තනනෙ …ර්පරෂ්යෙය රංවච්තනනෙ … ධර්ම රංවච්තනනෙ වෙනෙ පරයි
ර්ෙභනෙවය ි, මධුර ර්ෙභනෙවය ි. ඒ තෘෂ්ණනෙ උපදිනුවය් වමහි උපදී,
පිහියනුවය් වමහි පිහියයි.

රූපතෘෂ්ණනෙ … ශබ්ද තෘෂ්ණනෙ … ගන්ධතෘෂ්ණනෙ … රර තෘෂ්ණනෙ

…ර්පරෂ්යෙය තෘෂ්ණනෙ … ධර්මතෘෂ්ණනෙ වෙනෙ පරිය ර්ෙභනෙවය ි, මධුර
ර්ෙභනෙවය ි. ඒ තෘෂ්ණනෙ උපදිනුවය් වමහි උපදී, පිහියනුවය් වමහි පිහියයි.

රූපවිතර් ය … ශබ්දවිතර් ය … ගන්ධවිතර් ය … රරවිතර් ය

…ර්පරෂ්යෙයවිතර් ය … ධර්මවිතර් ය වෙනෙ පරය ි ර්ෙභනෙවය ි, මධුර
ර්ෙභනෙවය ි. ඒ තෘෂ්ණනෙ උපදිනුවය් වමහි උපදී, පිහියනුවය් වමහි පිහියයි.

රූප විචනරය … ශබ්ද විචනරය … ගන්ධ විචනරය … රරවිචනරය …ර්පරෂ්යෙය

විචනරය … ධර්ම විචනරය වෙනෙ පරය ි ර්ෙභනෙවය ි, මධුර ර්ෙභනෙවය ි. ඒ
තෘෂ්ණනෙ උපදිනුවය් වමහි උපදී, පිහියනුවය් වමහි පිහියයි.

මහවණනි, වමය දුිඃ රමුදයනයයය රතයය යි ියනු ෙැවබ්.

54
27. තමඤ්ච, භි ් වෙ, දු ් නිවරනවධන අන්යරච්චං? වයන තර්රනවයෙ
තණ්හනය අවරරවිරනගනිවරනවධන චනවගන පටිනිර්රග්වගන මුත්ති අනනෙවයන. රන
ව න පවනරන, භි ් වෙ, තණ්හන ත්ථ පහීයමනනන පහීයති, ත්ථ
නිරැ්ඣමනනන නිරැ්ඣති? යං වෙනව පියරූපං රනතරූපං, එත්වථරන තණ්හන
පහීයමනනන පහීයති, එත්ථ නිරැ්ඣමනනන නිරැ්ඣති.

ිඤ්ච වෙනව පියරූපං රනතරූපං? ච ් ු වෙනව පියරූපං රනතරූපං,

එත්වථරන තණ්හන පහීයමනනන පහීයති, එත්ථ නිරැ්ඣමනනන නිරැ්ඣති. වරනතං
… ඝනනං … ජිේහන … නවයන … මවනන වෙනව පියරූපං රනතරූපං,
එත්වථරන තණ්හන පහීයමනනන පහීයති, එත්ථ නිරැ්ඣමනනන නිරැ්ඣති.

රූපන … රද්දා … ගන්ධන … රරන … වඵනට්ඨබ්බන … ධපාමන වෙනව පියරූපං

රනතරූපං, එත්වථරන තණ්හන පහීයමනනන පහීයති, එත්ථ නිරැ්ඣමනනන
නිරැ්ඣති.

ච ් ුවිඤ්ඤාණං … වරනතවිඤ්ඤාණං … ඝනනවිඤ්ඤාණං … ජිේහනවිඤ්ඤාණං

… නයවිඤ්ඤාණං … මවනනවිඤ්ඤාණං වෙනව පියරූපං රනතරූපං,
එත්වථරන තණ්හන පහීයමනනන පහීයති, එත්ථ නිරැ්ඣමනනන නිරැ්ඣති.

ච ් ුරපාඵර්වරන … වරනතරපාඵර්වරන … ඝනනරපාඵර්වරන …

ජිේහනරපාඵර්වරන … නයරපාඵර්වරන … මවනනරපාඵර්වරන වෙනව පියරූපං
රනතරූපං, එත්වථරන තණ්හන පහීයමනනන පහීයති, එත්ථ නිරැ්ඣමනනන
නිරැ්ඣති.

ච ් ුරපාඵර්රජන වෙදනන … වරනතරපාඵර්රජන වෙදනන … ඝනනරපාඵර්රජන

වෙදනන … ජිේහනරපාඵර්රජන වෙදනන … නයරපාඵර්රජන වෙදනන …
මවනනරපාඵර්රජන වෙදනන වෙනව පියරූපං රනතරූපං, එත්වථරන තණ්හන
පහීයමනනන පහීයති, එත්ථ නිරැ්ඣමනනන නිරැ්ඣති.

55
27. මහවණනි, දුිඃ නිවරනධනයයය රතයය යනු ුම ්ද?
ඒ තෘෂ්ණනවේම ඉතින් නැතිෙම නිවරෝධ වීම ්, වනන පැෙැත්මය යූම ,් නිරැද්ධ
වීම ,් අත්හැරදමීම ්, නැෙැත වනන පෙත්නන වර් දුරැ වීම ,් බැඳුපා මිදීම ්,
වනන ුෙීම ් වේ ද එය ය.

ඒ තෘෂ්ණනෙ පරහීණ ෙන්වන් ව නහි පරහණී වේ ද? නිරැද්ධ ෙනුවය් ව නහි

නිරැද්ධ වේ ද යත්:
වෙනෙ යම ් පරය ි ර්ෙභනෙවයන් මධුර ර්ෙභනෙවයන් විදයමනන වේ ද, ඒ
තෘෂ්ණනෙ පරහීණ ෙනුවය් වමහි පරහණ
ී වෙයි, නිරැද්ධ ෙනුවය් වමහි නිරැද්ධ
වෙයි.

ුම ් නපා වෙනෙ පරිය ර්ෙභනෙ මධුර ර්ෙභනෙ වේ ද යත්:

ච ්ෂුර (ුර) වෙනෙ පරිය ර්ෙභනෙවය ි, මධුර ර්ෙභනෙවය ි. ඒ තෘෂ්ණනෙ පරහණී
ෙනුවය් වමහි පරහණී වේ, නිරැද්ධ ෙනුවය් වමහි නිරැද්ධවෙයි. වශරනතරය ( ණ)
… ඝරනණය (නනරය) … ජිහ්ෙනෙ (දිෙ) … ය (ශරීරය) … රහ මනර වෙනෙ
පරය
ි ර්ෙභනෙවය ි, මධුර ර්ෙභනෙවය ි. ඒ තෘෂ්ණනෙ පරහණී ෙනුවය් වමහි පරහණී
වෙයි, නිරැද්ධ ෙනුවය් වමහි නිරැද්ධ වෙයි.

රූප … ශබ්ද … ගන්ධ … රර …පහර… රහ ධපාමනරපාමන වෙනෙ පරිය ර්ෙභනෙ

ය ය, මධුර ර්ෙභනෙය ය. ඒ තෘෂ්ණනෙ පරහණ
ී ෙනුවය් වමහි පරහණ
ී වේ. නිරැද්ධ
ෙනුවය් වමහි නිරැද්ධ වෙයි

ච ්ෂූර්විඥානය … වශරෝතවිඥානය … ඝරනණවිඥානය … ජිහ්ෙනවිඥානය …

නයවිඥානය … මවනෝ විඥානය වෙනෙ පරිය ර්ෙභනෙවය ි, මධුර ර්ෙභනෙවය ි.
ඒ තෘෂ්ණනෙ ඒ තෘෂ්ණනෙ පරහීණ ෙනුවය් වමහි පරහණ
ී වේ. නිරැද්ධ ෙනුවය්
වමහි නිරැද්ධ වෙයි.

ච ්ෂූිඃරපාඵර්රය … වශරෝතරපාඵර්රය … ඝරනණරපාඵර්රය … ජිහ්ෙනරපාඵර්රය

… නයරපාඵර්රය … මවනෝරපාඵර්රය වෙනෙ පරිය ර්ෙභනෙවය ි, මධුර
ර්ෙභනෙවය ි. ඒ තෘෂ්ණනෙ පරහණ ී ෙනුවය් වමහි පරහණ
ී වේ. නිරැද්ධ ෙනුවය්
වමහි නිරැද්ධ වෙයි.

ච ්ෂුිඃරපාඵර්රවයන් උපදනන වේදනනෙ … වශරෝතරපාඵර්රවයන් උපදනන

වේදනනෙ … ඝරනණරපාඵර්රවයන් උපදනන වේදනනෙ … ජිහ්ෙනරපාඵර්රවයන්
උපදනන වේදනනෙ … නයරපාඵර්රවයන් උපදනන වේදනනෙ …
මවනෝරපාඵර්රවයන් උපදනන වේදනනෙ වෙනෙ පරය ි ර්ෙභනෙවය ි, මධුර
ර්ෙභනෙවය ි. ඒ තෘෂ්ණනෙ පරහණ
ී ෙනුවය් වමහි පරහීණ වේ, නිරැද්ධ ෙනුවය්
වමහි නිරැද්ධ වේ.

56
රූපරඤ්ඤා … රද්දරඤ්ඤා … ගන්ධරඤ්ඤා … රරරඤ්ඤා …
වඵනට්ඨබ්බරඤ්ඤා … ධපාමරඤ්ඤා වෙනව පියරූපං රනතරූපං, එත්වථරන
තණ්හන පහීයමනනන පහීයති, එත්ථ නිරැ්ඣමනනන නිරැ්ඣති.

රූපරඤ්වචතනන … රද්දරඤ්වචතනන … ගන්ධරඤ්වචතනන …

රරරඤ්වචතනන … වඵනට්ඨබ්බරඤ්වචතනන … ධපාමරඤ්වචතනන වෙනව
පියරූපං රනතරූපං, එත්වථරන තණ්හන පහීයමනනන පහීයති, එත්ථ නිරැ්ඣමනනන
නිරැ්ඣති.

රූපතණ්හන … රද්දතණ්හන … ගන්ධතණ්හන … රරතණ්හන …

වඵනට්ඨබ්බතණ්හන … ධපාමතණ්හන වෙනව පියරූපං රනතරූපං, එත්වථරන
තණ්හන පහීයමනනන පහීයති, එත්ථ නිරැ්ඣමනනන නිරැ්ඣති

රූපවිත ්ව න … රද්දවිත ්ව න … ගන්ධවිත ්ව න … රරවිත ව ් න …

වඵනට්ඨබ්බවිත ්ව න … ධපාමවිත ්ව න වෙනව පියරූපං රනතරූපං,
එත්වථරන තණ්හන පහීයමනනන පහීයති, එත්ථ නිරැ්ඣමනනන නිරැ්ඣති.

රූපවිචනවරන … රද්දවිචනවරන … ගන්ධවිචනවරන … රරවිචනවරන …

වඵනට්ඨබ්බවිචනවරන … ධපාමවිචනවරන වෙනව පියරූපං රනතරූපං , එත්වථරන
තණ්හන පහීයමනනන පහීයති, එත්ථ නිරැ්ඣමනනන නිරැ්ඣති.

ඉදං ෙුච්චති, භි ් වෙ, දු ් නිවරනධං අන්යරච්චං.

28. තමඤ්ච, භි ් වෙ, දු ් නිවරනධගනමිණීන් පටිපදා අන්යරච්චං? අයවමෙ

අන්වයන අට්ඨඞ්ගිව න මග්වගන වරයයකාදං – රපාමනදිට්ඨි රපාමනරඞ් ප්වපන
රපාමනෙනචන රපාමන පාමන්වතන රපාමනආජීවෙන රපාමනෙනයනවමන රපාමනරති
රපාමනරමනධි.

තමන ච, භි ් වෙ, රපාමනදිට්ඨි? යං ව න, භි ් වෙ, දු ්ව ඤාණං,

දු ් රමුදවය ඤාණං, දු ් නිවරනවධ ඤාණං, දු ් නිවරනධගනමිනියන පටිපදාය
ඤාණං, අයං ෙුච්චති, භි ් වෙ, රපාමනදිට්ඨි.

තවමන ච, භි ් වෙ, රපාමනරඞ් ප්වපන? වන ් පාමරඞ් ප්වපන

අබයනපනදරඞ් ප්වපන අවිහිංරනරඞ් ප්වපන, අයං ෙුච්චති භි ් වෙ,
රපාමනරඞ් ප්වපන.

57
රූපරංඥාෙ … ශබ්දරංඥාෙ … ගන්ධරංඥාෙ … රරරංඥාෙ …ර්පරෂ්යෙයරංඥාෙ
… ධර්මරංඥාෙ වෙනෙ පරය ි ර්ෙභනෙවය ි, මධුර ර්ෙභනෙවය ි. ඒ තෘෂ්ණනෙ
පරහණ
ී ෙනුවය් වමහි පරහීණ වේ. නිරැද්ධ ෙනුවය් වමහි නිරැද්ධ වෙයි.

රූප රංවච්තනනෙ … ශබ්ද රංවච්තනනෙ … ගන්ධ රංවච්තනනෙ … රර

රංවච්තනනෙ …ර්පරෂ්යෙය රංවච්තනනෙ … ධර්ම රංවච්තනනෙ වෙනෙ පරය ි
ර්ෙභනෙවය ි, මධුර ර්ෙභනෙවය ි. ඒ තෘෂ්ණනෙ පරහණ
ී ෙනුවය් වමහි පරහීණ වේ.
නිරැද්ධ ෙනුවය් වමහි නිරැද්ධ වෙයි.

රූප තෘෂ්ණනෙ … ශබ්ද තෘෂ්ණනෙ … ගන්ධ තෘෂ්ණනෙ … රර තෘෂ්ණනෙ …

ර්පරෂ්යෙය තෘෂ්ණනෙ … ධර්මතෘෂ්ණනෙ වෙනෙ පරිය ර්ෙභනෙවය ි, මධුර
ර්ෙභනෙවය ි. ඒ තෘෂ්ණනෙ පරහණ
ී ෙනුවය් වමහි පරහණ
ී වේ. නිරැද්ධ ෙනුවය්
වමහි නිරැද්ධ වෙයි.

රූප විතර් ය … ශබ්ද විතර් ය … ගන්ධ විතර් ය … රර විතර් ය

…ර්පරෂ්යෙය විතර් ය … ධර්ම විතර් ය වෙනෙ පරිය ර්ෙභනෙවය ි, මධුර
ර්ෙභනෙවය ි. ඒ තෘෂ්ණනෙ පරහණ
ී ෙනුවය් වමහි පරහීණ වේ. නිරැද්ධ ෙනුවය්
වමහි නිරැද්ධ වෙයි.

රූප විචනරය … ශබ්ද විචනරය … ගන්ධ විචනරය … රර විචනරය …ර්පරෂ්යෙය

විචනරය … ධර්ම විචනරය වෙනෙ පරය ි ර්ෙභනෙවය ි, මධුර ර්ෙභනෙවය ි. ඒ
තෘෂ්ණනෙ පරහීණ ෙනුවය් වමහි පරහණ
ී වෙයි, නිරැද්ධ ෙනුවය් වමහි නිරැද්ධ
වෙයි.

මහවණනි, වමය දුිඃ නිවරනධනයයය රතයය යි ියනු ෙැවබ්.

28. මහවණනි, දුිඃ නිවරනධගනමිණීන් පරතිපදායයය රතයය යනු ුම ්ද?

ඒ නිෙැරදි දැ ්ම , නිෙැරදි රිතීම , නිෙැරදි ථනෙ, නිෙැරදි රියනෙ, නිෙැරදි
ජීෙවනෝපනය, නිෙැරදි ෙූයම, නිෙැරදි රිහිය, නිෙැරදි රමනධිය යන වපා ආයයය
අෂ්යනඞ්ගි මනර්ගය ම ය.

මහවණනි, නිෙැරදි දැ ්ම යනු ුම ්ද?

මහවණනි, දුිඃ රතයය පිළිබඳ නුෙණත්, දුිඃ රමුදය රතයය පිළිබඳ නුෙණත්,
දුිඃ නිවරනධ රතයය පිළිබඳ නුෙණත්, දුිඃ නිවරනධගමිණීන් පරතිපදායයය රතයය
පිළිබඳ නුෙණත් නිෙැරදි දැ ්ම යි ියනු ෙැවබ්.

මහවණනි, නිෙැරදි රිතීම යනු ුම ්ද?

වන ් පාම රං ේපය, අෙයනපනද රං ේපය, අවිහිංරන රං ේපය යන වපා
රං ේප නිෙැරදි රිතීම යි ියනු ෙැවබ්.

58
 තමන ච, භි ් වෙ, රපාමනෙනචන? මුරනෙනදා වෙරමණීන් පිරුණනය ෙනචනය වෙරමණීන්
ඵරැරනය ෙනචනය වෙරමණීන් රපාඵප්පෙනපන වෙරමණීන්, අයං ෙුච්චති, භි ් වෙ,
රපාමනෙනචන.

තවමන ච, භි ් වෙ, රපාමන පාමන්වතන? පනණනතිපනතන වෙරමණීන් අදින්නනදානන

වෙරමණීන් නවමරුමිච්ඡනචනරන වෙරමණීන්, අයං ෙුච්චති, භි ් වෙ,
රපාමන පාමන්වතන.

තවමන ච, භි ් වෙ, රපාමනආජීවෙන? ඉධ, භි ් වෙ, අන්යරනෙව න

මිච්ඡනආජීෙං පහනය රපාමනආජීවෙන ජීවිතං ප්වපති, අයං ෙුච්චති, භි ් වෙ,
රපාමනආජීවෙන.

තවමන ච, භි ් වෙ, රපාමනෙනයනවමන? ඉධ, භි ් වෙ, භි ් ු අනුප්පන්නනනං

පනප නනං අ ුරෙනනං ධපාමනනං අනුප්පනදාය ඡන්දං ජවනති ෙනයමති වීන්යං
ආරභති චිත්තං පග්ගණ්හනති පදහති; උප්පන්නනනං පනප නනං අ ුරෙනනං
ධපාමනනං පහනනනය ඡන්දං ජවනති ෙනයමති වීන්යං ආරභති චිත්තං පග්ගණ්හනති
පදහති; අනුප්පන්නනනං ුරෙනනං ධපාමනනං උප්පනදාය ඡන්දං ජවනති ෙනයමති
වීන්යං ආරභති චිත්තං පග්ගණ්හනති පදහති; උප්පන්නනනං ුරෙනනං ධපාමනනං
ඨිතියන අරපාවමනරනය භිවයයනභනෙනය වෙපුේෙනය භනෙනනය පනන්පූන්යන ඡන්දං
ජවනති ෙනයමති වීන්යං ආරභති චිත්තං පග්ගණ්හනති පදහති. අයං ෙුච්චති,
භි ් වෙ, රපාමනෙනයනවමන.

තමන ච, භි ් වෙ, රපාමනරති? ඉධ, භි ් වෙ, භි ් ු නවය නයනනුපර්රී

විහරති ආතනපී රපාපජනවනන රතිමන විවනයය වෙනව අභි්ඣනවදාමනර්රං;
වෙදනනරු වෙදනනනුපර්රී විහරති ආතනපී රපාපජනවනන රතිමන විවනයය වෙනව
අභි්ඣනවදාමනර්රං; චිත්වත චිත්තනනුපර්රී විහරති ආතනපී රපාපජනවනන රතිමන
විවනයය වෙනව අභි්ඣනවදාමනර්රං; ධපාවමරු ධපාමනනුපර්රී විහරති ආතනපී
රපාපජනවනන රතිමන විවනයය වෙනව අභි්ඣනවදාමනර්රං. අයං ෙුච්චති,
භි ් වෙ, රපාමනරති.

59
මහවණනි, නිෙැරදි ථනෙ යනු ුම ්ද?
වබනරැ ීවමන් ෙැළ ීම, පිරුණ බර් ෙැළ ීම, ඵරැර බර් ීවමන් ෙැළ ීම, හිර්
බර් වබනරැ ීවමන් ෙැළ ීම යි. මහවණනි, වපාෙනයින් රපුරන ෙැළ ී රන
ථනෙ නිෙැරදි ථනෙ යි ියනු ෙැවබ්.

මහවණනි, නිෙැරදි රියනෙ යනු ුම ්ද?

පර පණ නැරීවමන් ෙැළ ීම, වනනදුන් වද් ගැනීවමන් ෙැළ ීම, නමයන්හි
ෙරදෙන හැරිරීවමන් ෙැළ ීම යි. මහවණනි, වපාෙනයින් රපුරන ෙැළ ීම නිෙැරදි
රියනෙ ය යි ියනු ෙැවබ්.

මහවණනි, නිෙැරදි ජීෙවනෝපනය යනු ුම ්ද?

මහවණනි, ආයය ශරනෙ යන ෙැරදි ජීෙවනෝපනය හැරපියන, නිෙැරදි ජීෙවනෝපනවයන්
දිවි පෙත්ෙයි. මහවණනි, වමය නිෙැරදි ජීෙවනෝපනය ය යි ියනු ෙැවබ්.

මහවණනි, නිෙැරදි ෙූයම යනු ුම ්ද?

මහවණනි, වමහි මහණ වතම නූපන් ළනම අ ුරේ දහමුන්වග් වනනඉපැද්ම
පිණිර ැමැත්ත උපදෙයි, ෙූයපා ව වරයි, ෙැර ෙඩයි, රිත ඔරෙයි, පරධන්වීයයය
ව වරයි. උපන් ළනම අ ුරේ දහමුන් දුරැෙීම පිණිර ැමැත්ත උපදෙයි, ෙූයපා
ව වරයි, ෙැර ෙඩයි, රිත ඔවරනෙයි, පරධන්වීයයය ව වරයි. නූපන් ුරේ
දහමුන්වග් ඉපැද්ම පිණිර ැමැත්ත උපදෙයි, ෙූයපා ව වරයි, ෙැර ෙඩයි, රිත
ඔවරනෙයි, පරධන්වීයයය ව වරයි. උපන් ුරේ දහමුන් පිහියනු පිණිර, නැති
වනනෙනු පිණිර, වනනනැරී පෙතිනු පිණිර, වබනවහෝ ෙනු පිණිර, මහත් ෙනු
පිණිර, භනෙනනවයන් පන්පුර්ණ ෙනු පිණිර ැමැත්ත උපදෙයි, ෙූයපා ව වරයි,
ෙැර ෙඩයි, රිත ඔවරනෙයි, පරධන්වීයයය ව වරයි. මහවණනි, වමය නිෙැරදි ෙූයම
ය යි ියනු ෙැවබ්.

මහවණනි, නිෙැරදි රිහිය යනු ුම ්ද?

මහවණනි, වපා රඳහන මහණ වතම, වෙෝ ය ව වරහි ිරිම රතුය ් වහෝ
වනනරතුය ් ුති ර ගැනීවමන් ෙැළ ී රිටිමින් ව වෙර් තෙන වීර්යයද,
මනන නුෙණද, රහිතෙ වයහි එළඹ රිටි රිහිවයන් වයහි ර්ෙභනෙය වමවනහි
රමින් වෙවරයි. වෙෝ ය ව වරහි ිරිම රතුය ් වහෝ වනනරතුය ් ුති ර
ගැනීවමන් ෙැළ ී රිටිමින් ව වෙර් තෙන වීර්යයද, මනන නුෙණද, රහිතෙ
වේදනනෙන්හි එළඹ රිටි රිහිවයන් වේදනනෙන්වග් ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින්
වෙවරයි. වෙෝ ය ව වරහි ිරිම රතුය ් වහෝ වනනරතුය ් ුති ර
ගැනීවමන් ෙැළ ී රිටිමින්, ව වෙර් තෙන වීර්යයද, මනන නුෙණද, රහිතෙ
රිවතහි එළඹ රිටි රිහිවයන් රිවතහි ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින් වෙවරයි.
වෙෝ ය ව වරහි ිරිම රතුය ් වහෝ වනනරතුය ් ුති ර ගැනීවමන් ෙැළ ී
රිටිමින්, ව වෙර් තෙන වීර්යයද, මනන නුෙණද, රහිතෙ ධර්මයන්හි එළඹ රිටි
රිහිවයන් ධර්මයන්හි ර්ෙභනෙය වමවනහි රමින් වෙවරයි. මහවණනි, වමය
නිෙැරදි රිහයි ය යි ියනු ෙැවබ්.

60
 තවමන ච, භි ් වෙ, රපාමනරමනධි? ඉධ, භි ් වෙ, භි ් ු විවිච්වචෙ නවමහි
විවිච්ච අ ුරවෙහි ධපාවමහි රවිත ් ං රවිචනරං විවෙ ජං පීතිරු ං පඨමං
ඣනනං උපරපාප්ජ විහරති. විත ් විචනරනනං ෙූපරමන අ්ඣත්තං රපාපරනදනං
වචතවරන එව නදිභනෙං අවිත ් ං අවිචනරං රමනධිජං පීතිරු ං දුතියං ඣනනං
උපරපාප්ජ විහරති. පීතියන ච විරනගන උවප ් ව න ච විහරති, රවතන ච
රපාපජනවනන, රු ඤ්ච නවයන පටිරංවෙවදති, යං තං අන්යන ආචි ් න්ති
‘උවප ් ව න රතිමන රු විහනරී’ති තතියං ඣනනං උපරපාප්ජ විහරති. රු ර්ර
ච පහනනන දු ් ර්ර ච පහනනන පුබ්වබෙ වරනමනර්රවදාමනර්රනනං අත්ථඞ්ගමන
අදු ් මරු ං උවප ් නරතිපනන්රුද්ධිං චතුත්ථං ඣනනං උපරපාප්ජ විහරති. අයං
ෙුච්චති, භි ් වෙ , රපාමනරමනධි.

ඉදං ෙුච්චති, භි ් වෙ, දු ් නිවරනධගනමිණීන් පටිපදා අන්යරච්චං.

29. ඉති අ්ඣත්තං ෙන ධපාවමරු ධපාමනනුපර්රී විහරති, බහිද්ධන ෙන ධපාවමරු

ධපාමනනුපර්රී විහරති, අ්ඣත්තබහිද්ධන ෙන ධපාවමරු ධපාමනනුපර්රී විහරති.
රමුදයධපාමනනුපර්රී ෙන ධපාවමරු විහරති, ෙයධපාමනනුපර්රී ෙන ධපාවමරු විහරති,
රමුදයෙයධපාමනනුපර්රී ෙන ධපාවමරු විහරති.

‘අත්කා ධපාමන’ති ෙන පනර්ර රති පච්චුපට්ඨිතන වහනති යනෙවදෙ ඤාණමත්තනය

පටිර්රතිමත්තනය අනිර්රිවතන ච විහරති, න ච ිඤ්චි වෙනව උපනදියති.

එෙපාපි ව න, භි ් වෙ, භි ් ු ධපාවමරු ධපාමනනුපර්රී විහරති චතූරු

අන්යරච්වචරු.

61
මහවණනි, නිෙැරදි රමනධිය යනු ුම ්ද?
මහවණනි, වපා රඳහන මහණ වතම නමයන් වගන් වෙන් ෙ, අ ුරේ
දහමුන්වගන් වෙන ෙ, විතර් රහිත ෙූ, විචනර රහිත ෙූ විවේ වයන් උපන්,
චිත්ත පරත
ී ිය හන නයි රු ය ුති පළමු ධයනනයය රමෙැදී වෙවරයි.

විතර් විචනර වදව යි රන්රිඳීවමන් රිවතහි මනන පැහැදීම ුති රන, රිත
එ ඟ බෙ ුති, විතර් රහිත ෙූ, විචනර රහිත ෙූ, රමනධිවයන් උපන්, චිත්ත
පරත
ී ිය රහ නයි රු ය ුති වදවෙනි ධයනනයය රමෙැදී වෙවරයි.

චිත්ත පරීතිය ද පහවීවමන් රිවතහි උවප් ්ෂනෙ ුත්වත්, රිහි ද ුත්වත්, මනන
නුෙණ ුත්වත් නයි රු යද විඳී. ‘උවප් ්ෂන ුති, රිහි ුති, රු විහරණය’ය
යනුවෙන් ආයයයවයෝ හඳුන්ෙන ඒ තුන්ෙන ධයනනයය රමෙැදී වෙවරයි.

ෙින් රියම රිවතහි වරනපානර් රහ වදාපානර් විඳීපා රන්හිඳී ුති නිරන, නයි
වර් දැවනන රියලු රු වේදනනෙවග් ද, දුිඃ වේදනනෙවග් ද පරහනණවයන්, දුිඃ
වේදනන ද නැති රු වේදනන ද නැති, උවප් ්ෂනවෙන් රහ නිෙැරදි රිහිවයන්
පින්රිදු ෙූ රතර ෙැනි ධයනනයය රමෙැදී වෙවරයි. මහවණනි, වමය නිෙැරදි
රමනධිය යි ියනු ෙැවබ්.

මහවණනි, වපා ආයය අෂ්ඨනංගි මනර්ගය දුිඃ නිවරෝධගනමිණීන් පරතිපදායයයරතයය යි

ියනු ෙැවබ්.

29. වමවර් ආධයනත්මි චතුරනයය රතය ධර්මයන් ඒ ඒ වමනවහනවත් දැන ගනිමින්

වමවනහි රයි. බනහිර චතුරනයය රතය ධර්මයන් ඒ ඒ වමනවහනවත් දැන ගනිමින්
වමවනහි රයි. ආධයනත්මි -බනහිර රියලු චතුරනයය රතය ධර්මයන් ඒ ඒ
වමනවහනවත් දැන ගනිමින් වමවනහි රයි. වපා චතුරනයය රතය ධර්මයන් වග්
හය ගැනීම රහ එයය වහ්තු ෙන ධර්ම ඒ ඒ වමනවහනවත් දැන ගනිමින් වමවනහි
රයි. වපා චතුරනයය රතය ධර්මයන් ධර්මයන්වග් වග් නැතිවී යනම රහ එයය
වහ්තු ෙන ධර්මයන් ඒ ඒ වමනවහනවත් දැන ගනිමින් වමවනහි රයි. වපා චතුරනයය
රතය ධර්මයන්වග් හය ගැනීමද නැතිවී යනමද රිදුෙන අයුරැ ඒ ඒ වමනවහනවතහි
දැන ගනිමින් වමවනහි රමින් වෙවරයි.

චතුරනයය රතය ධර්මවයෝ වපා අයුන්න් ුති බෙ ඔහුය මනනෙ රිහිය එළැඹ රිටිවය්
වෙයි. ඒ රිහිය මතුමත්වතහි පරඥාෙ ෙැඩීම පිණිරද මතුමත්වතහි රිහිය ෙැඩීම
පිණිරද වේ. වමවර් ෙූ ඒ මහණ වතම එෙන්ෙූ චතුරනයය රතය ධර්මයන්
අනිිඃශරිතෙ වෙවරයි. ඒ වෙනෙ ිරිෙ ් උපනදාන ෙශවයන් වනන ගනී. මහවණනි,
මහණ වතවම වමවර් චතුරනයය රතය ධර්මයන් හි ර්ෙභනෙය ඒ ඒ වමනවහනවත්
දැනුෙත්ෙ වමවනහි රමින් වෙවරයි. ‘

මහවණනි, වමවර් ම මහණ වතම රතර ආයයය රතය ධර්මයන්හි ධපාමනනුපර්රී

ෙ වෙවරයි.

62
30. වයන හි ව නචි, භි ් වෙ, ඉවම චත්තනවරන රතිපට්ඨනවන එෙං භනවෙයය
රත්තෙර්රනනි, තර්ර ද්වින්නං ඵෙනනං අඤ්ඤතරං ඵෙං පනටි ඞ් ං දිට්වඨෙ
ධපාවම අඤ්ඤා, රති ෙන උපනදිවරවර අනනගනමිතන.

තිට්ඨන්තු, භි ් වෙ රත්ත ෙර්රනනි, වයන හි ව නචි භි ් වෙ ඉවම චත්තනවරන

රතිපට්ඨනවන එෙං භනවෙයය ඡ ෙර්රනනි, තර්ර ද්වින්නං ඵෙනනං අඤ්ඤතරං
ඵෙං පනටි ඞ් ං, දිට්වඨෙ ධපාවම අඤ්ඤා, රති ෙන උපනදිවරවර අනනගනමිතන.

තිට්ඨන්තු, භි ් වෙ ඡ ෙර්රනනි, වයන හි ව නචි භි ් වෙ ඉවම චත්තනවරන

රතිපට්ඨනවන එෙං භනවෙයය පඤ්ච ෙර්රනනි, තර්ර ද්වින්නං ඵෙනනං
අඤ්ඤතරං ඵෙං පනටි ඞ් ං, දිට්වඨෙ ධපාවම අඤ්ඤා, රති ෙන උපනදිවරවර
අනනගනමිතන.

තිට්ඨන්තු, භි ් වෙ පඤ්ච ෙර්රනනි, වයන හි ව නචි භි ් වෙ ඉවම චත්තනවරන

රතිපට්ඨනවන එෙං භනවෙයය චත්තනන් ෙර්රනනි, තර්ර ද්වින්නං ඵෙනනං
අඤ්ඤතරං ඵෙං පනටි ඞ් ං, දිට්වඨෙ ධපාවම අඤ්ඤා, රති ෙන උපනදිවරවර
අනනගනමිතන.

තිට්ඨන්තු, භි ් වෙ චත්තනන් ෙර්රනනි, වයන හි ව නචි භි ් වෙ ඉවම චත්තනවරන

රතිපට්ඨනවන එෙං භනවෙයය තීණි ෙර්රනනි, තර්ර ද්වින්නං ඵෙනනං අඤ්ඤතරං
ඵෙං පනටි ඞ් ං, දිට්වඨෙ ධපාවම අඤ්ඤා, රති ෙන උපනදිවරවර අනනගනමිතන.

තිට්ඨන්තු, භි ් වෙ තීණි ෙර්රනනි, වයන හි ව නචි භි ් වෙ ඉවම චත්තනවරන

රතිපට්ඨනවන එෙං භනවෙයය ද්වෙ ෙර්රනනි, තර්ර ද්වින්නං ඵෙනනං අඤ්ඤතරං
ඵෙං පනටි ඞ් ං, දිට්වඨෙ ධපාවම අඤ්ඤා, රති ෙන උපනදිවරවර අනනගනමිතන.

තිට්ඨන්තු, භි ් වෙ ද්වෙ ෙර්රනනි, වයන හි ව නචි භි ් වෙ ඉවම චත්තනවරන

රතිපට්ඨනවන එෙං භනවෙයය එ ං ෙර්රං, තර්ර ද්වින්නං ඵෙනනං අඤ්ඤතරං
ඵෙං පනටි ඞ් ං, දිට්වඨෙ ධපාවම අඤ්ඤා, රති ෙන උපනදිවරවර අනනගනමිතන.

63
30. මහවණනි, යපා ිරිවෙ ් වම පන්ද්වදන් වපා රතර රතිපට්ඨනනයන් රත්
ෙරර ් ෙඩන්වන් නපා, ඔහු විරින් වපා අත් බෙවයහිම රහත් බෙ වහෝ අනනගනමී
බෙ (උපධීන් ඉතින් වී නපා), යන වපා ඵෙ වද අතුවරන් එ ් ඵෙය ් ැමති
විය යුතු වෙයි.

මහවණනි, අෙුරැදු රත ් තිබිවය් ෙන, මහවණනි, යපා ිරිවෙ ් වම පන්ද්වදන්

වපා රතර රතිපට්ඨනනයන් රය ෙරර ් ෙඩන්වන් නපා, ඔහු විරින් වපා අත්
බෙවයහිම රහත් බෙ වහෝ අනනගනමී බෙ (උපධීන් ඉතින් වී නපා), යන වපා ඵෙ
වද අතුවරන් එ ් ඵෙය ් ැමති විය යුතු වෙයි.

මහවණනි, අෙුරැදු රවය ් තිබිවය් ෙන, මහවණනි, යපා ිරිවෙ ් වම පන්ද්වදන්

වපා රතර රතිපට්ඨනනයන් පර් ෙරර ් ෙඩන්වන් නපා, ඔහු විරින් වපා අත්
බෙවයහිම රහත් බෙ වහෝ අනනගනමී බෙ (උපධීන් ඉතින් වී නපා), යන වපා ඵෙ
වද අතුවරන් එ ් ඵෙය ් ැමති විය යුතු වෙයි.

මහවණනි, පර් ෙවර ් තිබිවය්ෙන, මහවණනි, යපා ිරිවෙ ් වම පන්ද්වදන් වපා

රතර රතිපට්ඨනනයන් රිෙු ෙරර ් ෙඩන්වන් නපා, ඔහු විරින් වපා අත් බෙවයහිම
රහත් බෙ වහෝ අනනගනමී බෙ (උපධීන් ඉතින් වී නපා), යන වපා ඵෙ වද අතුවරන්
එ ් ඵෙය ් ැමති විය යුතු වෙයි.

මහවණනි, රිේ ෙවර ් තිබිවය් ෙන, මහවණනි, යපා ිරිවෙ ් වම පන්ද්වදන් වපා
රතර රතිපට්ඨනනයන් තුන් ෙරර ් ෙඩන්වන් නපා, ඔහු විරින් වපා අත්
බෙවයහිම රහත් බෙ වහෝ අනනගනමී බෙ (උපධීන් ඉතින් වී නපා), යන වපා ඵෙ
වද අතුවරන් එ ් ඵෙය ් ැමති විය යුතු වෙයි.

මහවණනි, තුන් ෙවර ් තිබිවය් ෙන, මහවණනි, යපා ිරිවෙ ් වම පන්ද්වදන්

වපා රතර රතිපට්ඨනනයන් වද ෙරර ් ෙඩන්වන් නපා, ඔහු විරින් වපා අත්
බෙවයහිම රහත් බෙ වහෝ අනනගනමී බෙ (උපධීන් ඉතින් වී නපා), යන වපා ඵෙ
වද අතුවරන් එ ් ඵෙය ් ැමති විය යුතු වෙයි.

මහවණනි, වද ෙවර ් තිබිවය් ෙන, මහවණනි, යපා ිරිවෙ ් වම පන්ද්වදන් වපා

රතර රතිපට්ඨනනයන් ෙරර ් ෙඩන්වන් නපා, ඔහු විරින් වපා අත් බෙවයහිම
රහත් බෙ වහෝ අනනගනමී බෙ (උපධීන් ඉතින් වී නපා), යන වපා ඵෙ වද අතුවරන්
එ ් ඵෙය ් ැමති විය යුතු වෙයි.

64
31. තිට්ඨන්තු, භි ් වෙ එ ං ෙර්රං, වයන හි ව නචි භි ් වෙ ඉවම චත්තනවරන
රතිපට්ඨනවන එෙං භනවෙයය රත්ත මනරනනි, තර්ර ද්වින්නං ඵෙනනං අඤ්ඤතරං
ඵෙං පනටි ඞ් ං, දිට්වඨෙ ධපාවම අඤ්ඤා රති ෙන උපනදිවරවර අනනගනමිතන.

තිට්ඨන්තු, භි ් වෙ රත්ත මනරනනි, වයන හි ව නචි භි ් වෙ ඉවම චත්තනවරන

රතිපට්ඨනවන එෙං භනවෙයය ඡ මනරනනි, තර්ර ද්වින්නං ඵෙනනං අඤ්ඤතරං
ඵෙං පනටි ඞ් ං, දිට්වඨෙ ධපාවම අඤ්ඤා, රති ෙන උපනදිවරවර අනනගනමිතන.

තිට්ඨන්තු, භි ් වෙ ඡ මනරනනි, වයන හි ව නචි භි ් වෙ ඉවම චත්තනවරන

රතිපට්ඨනවන එෙං භනවෙයය පඤ්ච මනරනනි, තර්ර ද්වින්නං ඵෙනනං
අඤ්ඤතරං ඵෙං පනටි ඞ් ං, දිට්වඨෙ ධපාවම අඤ්ඤා, රති ෙන උපනදිවරවර
අනනගනමිතන.

තිට්ඨන්තු, භි ් වෙ පඤ්ච මනරනනි, වයන හි ව නචි භි ් වෙ ඉවම චත්තනවරන

රතිපට්ඨනවන එෙං භනවෙයය චත්තනන් මනරනනි, තර්ර ද්වින්නං ඵෙනනං
අඤ්ඤතරං ඵෙං පනටි ඞ් ං, දිට්වඨෙ ධපාවම අඤ්ඤා, රති ෙන උපනදිවරවර
අනනගනමිතන.

තිට්ඨන්තු, භි ් වෙ චත්තනන් මනරනනි, වයන හි ව නචි භි ් වෙ ඉවම චත්තනවරන

රතිපට්ඨනවන එෙං භනවෙයය තීණි මනරනනි, තර්ර ද්වින්නං ඵෙනනං අඤ්ඤතරං
ඵෙං පනටි ඞ් ං, දිට්වඨෙ ධපාවම අඤ්ඤා, රති ෙන උපනදිවරවර අනනගනමිතන.

තිට්ඨන්තු, භි ් වෙ තීණි මනරනනි, වයන හි ව නචි භි ් වෙ ඉවම චත්තනවරන

රතිපට්ඨනවන එෙං භනවෙයය ද්වෙ මනරනනි, තර්ර ද්වින්නං ඵෙනනං අඤ්ඤතරං
ඵෙං පනටි ඞ් ං, දිට්වඨෙ ධපාවම අඤ්ඤා, රති ෙන උපනදිවරවර අනනගනමිතන.

තිට්ඨන්තු, භි ් වෙ ද්වෙ මනරනනි, වයන හි ව නචි භි ් වෙ ඉවම චත්තනවරන

රතිපට්ඨනවන එෙං භනවෙයය එ ං මනරං, තර්ර ද්වින්නං ඵෙනනං අඤ්ඤතරං
ඵෙං පනටි ඞ් ං, දිට්වඨෙ ධපාවම අඤ්ඤා, රති ෙන උපනදිවරවර අනනගනමිතනති.

65
31. මහවණනි, එ ් ෙරර ් තිබිවය් ෙන, මහවණනි, යපා ිරිවෙ ් වම පන්ද්වදන්
වපා රතර රතිපට්ඨනනයන් රත් මනරය ් ෙඩන්වන් නපා, ඔහු විරින් වපා අත්
බෙවයහිම රහත් බෙ වහෝ අනනගනමී බෙ (උපධීන් ඉතින් වී නපා), යන වපා ඵෙ
වද අතුවරන් එ ් ඵෙය ් ැමති විය යුතු වෙයි.

මහවණනි, රත් මවර ් තිබිවය් ෙන, මහවණනි, යපා ිරිවෙ ් වම පන්ද්වදන් වපා
රතර රතිපට්ඨනනයන් හය මනරය ් ෙඩන්වන් නපා, ඔහු විරින් වපා අත්
බෙවයහිම රහත් බෙ වහෝ අනනගනමී බෙ (උපධීන් ඉතින් වී නපා), යන වපා ඵෙ
වද අතුවරන් එ ් ඵෙය ් ැමති විය යුතු වෙයි.

මහවණනි, ර මවර ් තිබිවය් ෙන, මහවණනි, යපා ිරිවෙ ් වම පන්ද්වදන් වපා

රතර රතිපට්ඨනනයන් පර් මනරය ් ෙඩන්වන් නපා, ඔහු විරින් වපා අත්
බෙවයහිම රහත් බෙ වහෝ අනනගනමී බෙ (උපධීන් ඉතින් වී නපා), යන වපා ඵෙ
වද අතුවරන් එ ් ඵෙය ් ැමති විය යුතු වෙයි.

මහවණනි, පර් මවර ් තිබිවය් ෙන, මහවණනි, යපා ිරිවෙ ් වම පන්ද්වදන් වපා
රතර රතිපට්ඨනනයන් රතර මනරය ් ෙඩන්වන් නපා, ඔහු විරින් වපා අත්
බෙවයහිම රහත් බෙ වහෝ අනනගනමී බෙ (උපධීන් ඉතින් වී නපා), යන වපා ඵෙ
වද අතුවරන් එ ් ඵෙය ් ැමති විය යුතු වෙයි.

මහවණනි, රිෙු මවර ් තිබිවය් ෙන, මහවණනි, යපා ිරිවෙ ් වම පන්ද්වදන් වපා
රතර රතිපට්ඨනනයන් තුන් මනරය ් ෙඩන්වන් නපා, ඔහු විරින් වපා අත්
බෙවයහිම රහත් බෙ වහෝ අනනගනමී බෙ (උපධීන් ඉතින් වී නපා), යන වපා ඵෙ
වද අතුවරන් එ ් ඵෙය ් ැමති විය යුතු වෙයි.

මහවණනි, තුන් මවර ් තිබිවය් ෙන, මහවණනි, යපා ිරිවෙ ් වම පන්ද්වදන්

වපා රතර රතිපට්ඨනනයන් මනර වද ් ෙඩන්වන් නපා, ඔහු විරින් වපා අත්
බෙවයහිම රහත් බෙ වහෝ අනනගනමී බෙ (උපධීන් ඉතින් වී නපා), යන වපා ඵෙ
වද අතුවරන් එ ් ඵෙය ් ැමති විය යුතු වෙයි.

මහවණනි, වද මවර ් තිබිවය් ෙන, මහවණනි, යපා ිරිවෙ ් වම පන්ද්වදන් වපා

රතර රතිපට්ඨනනයන් එ ් මර ් ෙඩන්වන් නපා, ඔහු විරින් වපා අත් බෙවයහිම
රහත් බෙ වහෝ අනනගනමී බෙ (උපධීන් ඉතින් වී නපා), යන වපා ඵෙ වද අතුවරන්
එ ් ඵෙය ් ැමති විය යුතු වෙයි.

66
තිට්ඨන්තු , භි ් වෙ මනවරන, වයන හි ව නචි භි ් වෙ ඉවම චත්තනවරන
රතිපට්ඨනවන එෙං භනවෙයය අ්ඪමනරං, තර්ර ද්වින්නං ඵෙනනං අඤ්ඤතරං
ඵෙං පනටි ඞ් ං, දිට්වඨෙ ධපාවම අඤ්ඤා, රති ෙන උපනදිවරවර අනනගනමිතනති.

තිට්ඨතු, භි ් වෙ, අ්ඪමනවරන, වයන හි ව නචි භි ් වෙ ඉවම චත්තනවරන

රතිපට්ඨනවන එෙං භනවෙයය රත්තනහං, තර්ර ද්වින්නං ඵෙනනං අඤ්ඤතරං
ඵෙං පනටි ඞ් ං, දිට්වඨෙ ධපාවම අඤ්ඤා, රති ෙන උපනදිවරවර අනනගනමිතනති.

32. ‘‘එ නයවනන අයං, භි ් වෙ, මග්වගන රත්තනනං විරුද්ධියන වරන පන්වදෙනනං
රමති ් මනය දු ් වදාමනර්රනනං අත්ථඞ්ගමනය ඤායර්ර අධිගමනය
නිබ්බනනර්ර රච්ඡි ින්යනය යදිදං චත්තනවරන රතිපට්ඨනනනති. ඉති යං තං ෙුත්තං,
ඉදවමතං පටිච්ච ෙුත්ත’’න්ති.

ඉදමවෙනච භගෙන. අත්තමනන වත භි ් ූ භගෙවතන භනරිතං අභිනන්දුන්ති.

ෙහාසතිපට්ඨානසුත්තං නිට්ඨිතං නවෙං.

67
මහවණනි, එ මවර ් තිබිවය් ෙන, මහවණනි, යපා ිරිවෙ ් වම පන්ද්වදන් වපා
රතර රතිපට්ඨනනයන් අඩ මනරය ් ෙඩන්වන් නපා, ඔහු විරින් වපා අත්
බෙවයහිම රහත් බෙ වහෝ අනනගනමී බෙ (උපධීන් ඉතින් වී නපා), යන වපා ඵෙ
වද අතුවරන් එ ් ඵෙය ් ැමති විය යුතු වෙයි.

මහවණනි, අඩ මවර ් තිබිවය් ෙන, මහවණනි, යපා ිරිවෙ ් වම පන්ද්වදන් වපා

රතර රතිපට්ඨනනයන් එ රතිය ් ෙඩන්වන් නපා, ඔහු විරින් වපා අත්
බෙවයහිම රහත් බෙ වහෝ අනනගනමී බෙ (උපධීන් ඉතින් වී නපා), යන වපා ඵෙ
වද අතුවරන් එ ් ඵෙය ් ැමති විය යුතු වෙයි.

32. මහවණනි, රතර රතිපට්ඨනන නපා ෙූ යපා දහවම ් ුද්ද, ‘රත්ෙයන්වග්

පින්රිදුබෙ පිණිර ද, වරෝ පන්වද්ෙ ඉ ්මෙනු පිණිර ද, දු ්වදාපානර් දුරැෙනු
පිණිර ද, ආයය මනර්ගයය පැමිවණනු පිණිර ද, නිෙන් පර ් රනු පිණිර ද
එ ම මඟ ් වේ’ ය යි වමවර් යපා ෙචනවය ් ියන ෙද ද, වමය වපා ඉහත ී
දහම රඳහන ියන ෙද්වද් ය.

භනගයෙත් ෙූ බුදුරජනණන් ෙහන්වර් වමය වද්ශනන ළහ. රතුයු රිතැති ඒ භි ්ෂූහු

භනගයෙත් බුදුරජනණන් ෙහන්වර්වග් ඒ භනෂිතය පිළිගත්හ.

ෙහා සතිපට්ඨාන සූතරය නිමිමය් ය.

68
69