KAPAUKU - MALAYAN - DUTCH - ENGLISH

DICTIONARY
ISBN 978-94-015-2181-9 ISBN 978-94-015-3396-6 (eBook)
DOI 10.1007/978-94-01 5-3396-6
 KONINKLIJK INSTITUUT
VOOR TAAL-, LAND- EN VOLKENKUNDE

MARION DOBLE

KAPAUKU - MALAYAN - DUTCH - ENGLISH

DICTIONARY

PUBLICATION COMMlSSIONED AND PINANCED BY

THE GOVERNMENT OF NETHERLANDS NEW GUINEA

THE HAGUE • MARTINUS NIJHOFF . 1960

 INTRODUCTION

The Kapauku dialects of this dictionary are spoken by approximately

35,000 people calling themselves Me, and their language Me Mana, in
the Wisselmeren area in the extreme western section of the Nassau
Mountains of Netherlands New Guinea. This dictionary contains
approximately 2000 Kapauku root words, with some idioms and deriva-
tives. The author is engaged in work with the language and Bible
translation under the Christian and Missionary Alliance, having lived
at the government and mission headquarters village of Enarotali for
nine years.
Parts of speech are identified as folIows: Verbs end in -ei, -ou, -ii,
or -ai. -ai verbs are followed by either -i or -a, which indicates the
first stern. The first stern thus supplied, the verbs may be inflected
according to the rules of inflection of Kapauku verbs, as described in
the grammar. 1 False verbs are followed by the inflectible auxiliary tai,
kai, gai, or more infrequently, pai or atii. Postpositives are indicated
with 'pp' following and the rest are substantives or attributives accord-
ing to their use.
Syllables with an accent mark have a higher pitch. Long vowels
and diphthongs have word stress and glide down unless marked high.
Dialect differences between Lakes Paniai and Tigi are indicated
where known with (P) or (T) following. An infrequent (E) indicates
the dialect east of Enarotali. To avoid confusion the (E) initial i8
retained in the Malay and Dutch sections.
The alphabet is a, b, d, e, g, i, j, k, m, n, 0, p, t, u, w. g is laterally
released: gl. k and gare labially released following 0 and u.
Some theological terminology occurring in the translation of the
New Testament is included with its New Testament semantic content.
Three hyphenated forms indicate, for verbs, bound direct object
prefixes for 1st, 2nd, and 3rd persons, and for nouns, inalienable pos-
session. Examples:
naimai-i-kanii-menii "give to me, to you, to hirn"
noogei-akoogei-ogeme "my friend, your friend, his friend"
Plural forms are to be found in the grammar, being very infrequently
used_
I wish to acknowledge my indebtedness to those who have helped
in various sections. Miss Elze Stringer supplied the Dutch. Mrs. G. W.
Rose assisted in preparing the Malay section, and Mr. Ch. Paksoal
kindly checked it. Messrs. Walter Post and S. Mustamu assisted in
checking other sections. With the help of Mr. R. Johannes an attempt
has been made to give the biological names of a few trees. I wish to
thanlt Miss Mary Owen for help with the proof-reading. Many Kapauku
friends are to be thanked for their assistance, especially Musa Gobai

1 [Po Drabbe. Spraakkunst van het Ekagi, 's-Gravenhage 1952; J. Steltenpool en

P. A. M. van der Stap. Leerboek van het Kapauku, stencilled, Hollandia c. 1959].
VI
and Ganeidamoje Tebai for patiently answering every question. I here·
with express my regret for the mistakes which have inevitably crept in.
My sincere thanks go to the Government of Netherlands New Guinea
for a grant which made this publication possible, and to Or. J. V.
de Bruijn and Or. J. C. Anceaux for their valuable help.

Kamus ini termuat kira 2 2000 perkataan dan awalan kata pekerdjaan.
Kata 2 pekerdjaan berachiran ·ei, ·ou, ·ii, atau ·ai. Oengan kata peker·
djaan jg berachiran ·ai, adalah tertulis ·a atau ·i supaja tahu asal kata
dan dengan huruf manakah achir 2 an disambungkan sebagaimana telah
diterangkan didalam sarafat bahasa Kapauku.
Tertulis djuga kata penolong jg manakah dipakai dengan kata 2
pekerdjaan, seumpamanja tal, kai, gai, dan ku rang kali pai, atau atii.
pp berarti bahwa perkataan jang bertanda pp selalu ikut perkataan
jang disifatkan, seperti make, ·epa, peu:

kouda make "dari tempat itu"

owaapa "ke·rumah"
weda peu "takut sekali"

Tindisan kata ditundjukkan dengan ('), artinja suku itu disebut

dengan kasi naik suara. Oengan harakat jang diulang at au disam·
bungkan kasi turun suara djikalau tidak pakai tanda (' 1.
Perbedaan antara bahasa jang dipakai didaerah Tigi dan Paniai
ditundjukkan dengan (Tl atau (Pl. (El kadang 2 terdapat itu berarti
timur dari Enarotali. Runtutan huruf ialah a, b, d, e, g, i, j, k, m, n,
0, p, t, u, w. g jang dipakai dalam bahasa Kapauku lebih merupakan
gl. k jang didahului 0 atau n desebut kw.
Tiga kata jang disambung dengan garis artinja bahwa asal kata
itu tidak njata, dan terpaksa sebutkan kepada siapa diperbuat. atau
siapa punja, seperti jang berikut:

naimai·i·-kanii-menii "kasi kepada saja, kepada engkau, kepada diri

jang ketiga"
noogei-akoogei-ogeme "saja punja teman, engkau punja teman, diri
jang ketiga punja teman"

Me mana bokouto kapogeije kii ko mana muto 2000 dani ebijata.

Mana wedaba ebijai beu tita, kodeja juwita daniido to. Epauto mana-
ido to ugai, kii dani: nai-o boko jato ko "makan". Tijake kou maida
ka mana inoudo, kou ko nojake, nooga, naipiga, kou dani dani ugai
beu tita. (P) uga-toojogo Pani ai bagee ka mana. (Tl uga·toojogo Tigi
bagee ka mana.
Melaju jato mana ino dani pini duwadoke tita, kii dani:

bsr - besar dr - dari org - orang

dgn - dengan dsb - dan sebagainja pd - pada
dll - dan lain2 jg - jang peremp -- perempuan
dIrn - dalarn ktjI - ketjil sdr - saudara
dpt - dapat
 vn
Dit woordenboek bevat 2000 woorden en werkwoordelijke voorvoeg-
sels_ De werkwoorden eindigen op -ei, -ou, -ii, of -ai. Bij de werkwoor-
den, die eindigen op -ai, werd -a of -i toegevoegd om aan te geven, wat
het grondwoord is en om te laten zien, hoe de achtervoegsels met het
grondwoord moeten worden verbonden, zoals werd uitgelegd in de
Kapaukugrammatika.
"Valse" werkwoorden worden gevolgd door een der hulpwerkwoor-
den tai, kai, gai, of soms pai of atii. "Postpositieven" worden gevolgd
door pp. De rest van deze verzameling bestaat uit woorden, die een
zelfstandigheid aangeven en woorden, die een bepalende functie hebben.
De toonhoogte van een lettergreep wordt aangeduid met ('). Letter·
grepen van dit teken voorzien, hebben een hogere intonatie. Wanneer
een korte klinker lang wordt of verandert in een tweeklank, daalt de
toonhoogte, tenzij het teken (') wordt gebruikt.
Dialectische verschillen tussen Tigi en Paniai worden aangegeven
door (T) voor Tigi en (P) voor Paniai. Woorden, voorzien van het
teken (E) worden slechts gebruikt ten Oosten van Enarotali.
Het alphabet bestaat uit de letters a, b, d, e, g, i, j, k, m, n, 0, p, t,
u en w. De Kapauku g heeft de neiging zich lateraal te ontwikkelen
en benadert daardoor gl en wanneer een k wordt voorafgegaan door
o of u, heeft deze k een labiale tendens en benadert daardoor kw.
Drie woorden zijn verbonden door verbindingstekens, wanne er de
vorm van het grondwoord niet duidelijk is en het persoonlijk voor·
naamwoord niet van het grondwoord kan worden gescheiden, b.v.

naimai-i--kanii-menii "geven aan mij, geven aan jou, geven aan hem"
noogei-akoogei·ogeme "mijn vriend, jouw vriend, zijn vriend".

MARION DOBLE
 CONTENTS

Kapauku-Malayan; Dutch; English. 1

Malayan-Kapauku 53

Dutch-Kapauku . 91

English-Kapauku 121
 KAPAUKU -
MALAYAN - DUTCH - ENGLISH
 KAPAUKU - MALAYAN -
A unmarried young man.
aa, timur, di-sana sebelah timur; oost,
oostelijke richting; east, easterly direc-
tion.
aa, aa uu, sajap; vleugel; wing.
aadaba, biar, tidak indahkan, tidak peduli;
negeren; disregard, ignore.
aakata, belahak, makolak; boeren, opris-
pen; beleh.
aamai-i, buka (mulut); openen (mond);
open (mouth).
aba(T), naabai-akaabai(P), bibi (sdr pe-
remp dr bapa) nenek perempuan; tante
(vaders zuster) grootmoeder; cross aunt,
grandmother.
abagu, luka jg bernanah; etterende wond;
a draining pussy sore.
abai, sematjam paku, tiada dimakan; soort
varen; a kind of fern.
abata, pagi; ochtend, morgen; morning.
abu, abuma, jg lebih, kelebihan; extra,
overvloed, rest; extra, abundance, re-
mains.
- jati, boba jg timbul kedua kalinja;
tweede infectie van framboesia; second
infecUon yaws.
- pai-a(P), mude pai·a(T), balas, mem-
bela; wreken; avenge, revenge.
abubo, ulat hidjau pada pohon; een groene
rups; a green caterpillar.
abuja makijo, tempat hutan tidak di-em-
punjai; niemands land; unclaimed terri-
tory.
ada, darat; land, oever; land, bank.
adaawe tai, ombak masuk perahu; golven
komen in de boot; waves enter boat.
adabadago, ulat bulu berbisa; een vergif-
tige rups; a poisonous caterpmar.
adaku tai, lupa; vergeten; forget.
adama, tua (orang); oude (persoon); old
(person).
adano, tatal kaju; krullen (van hout);
wood shavings.
adeinai-i, pa sang djerat; een val zetten;
to set or re·set a trap.
adii, tjabut barang ktjl, sampai ke-darat,
menjeberang; een klein ding uittrekken,
water oversteken; extract small thing,
cross water, arrive at shore.
aga(T), tawaja(P), sebangsa pohon kaju;
DUTCH - ENGLISH 3
soort boom; a kind of tree.
agaagi, tolong; hulp; help, assistance.
agaana(T), jokaagaa(P), pemuda laki 2 ,
belum kawin; ongetrouwde jongeman;
- pija(T), mijo pija(P), pohon kaju jg
muda; jong boompje; sapling.
agapi, siang hari; overdag, noen; daytime,
middleof day.
agauge, buih; schuim, sop; foam, suds.
age, lantai; vloer; floor.
age, ageja, harga; prijs; price.
ageekai-i, sakit, tua, tidak boleh djalan; te
oud of te ziek om te lopen; too old or
siek to walk.
ageja, gadji, upah; loon; wages, deserts.
agija, nokin; draagnet; carry-all net bag.
agijaagija, menuduh; beschuldiging; an
accusation.
agijo, barang, benda; ding; thing.
agoo, bulan; maan, maand; moon, month.
- pooge, bulan baharu; eerste kwartier,
nieuwe maan; first quarter new moon.
tojadegee, bulan perbani achir; halve
maan; half moon.
pijamogo, bulan surut; derde kwartier
(maan); third quarter moon.
ibouda, ibounu, bulan purnama; volle
maan; full moon.
agu(P), mugo(T), kaju tjina; Araucaria
naaldboom; Araucaria pine.
aida, pu ntjak gunung jg rata; platte berg-
top; flat mountain top.
aija, tetek, nenek mojang; overgrootva-
der, voorouder; great grandfather, an-
cestor.
aijaane muumaane, nenek mojang; voor-
ouders; ancestors.
aiju, lipas; kakkerlak; cockroach.
aikame, kakaknja; zijn of haar oudere
broer; his or her older brother.
aiko, di-sana, sebelah timur; daar, in het
oosten; there, eastward.
aita, bapa saja (bitjara anak); papa;
daddy.
aja, bajang, gambar; schaduw, afbeelding;
shadow, picture, reflection.
ajaabu, djiwa (, tempat) peremp dibunuh;
plaats waar een vrouw werd vermoord,
of haar vermoorde ziel; place, soul of
woman slain.
ajaago tat, bertambah2 ; verrneerderen; in-
crease.
ajaijo tai, gili 2 ; zacht kietelen; tickle
softly.
ajejoka, kanak2 ; baby; baby.
4 KAPAUKU - MALAYAN -
ajü, bagus; prachtig, wonderbaar; beau ti-
ful, wonderfuL
- tai, gei tai, diselamatkan; zalig zijn,
eeuwig leven; to be saved, live forever_
- bokouto duwa-tai Me, Djuru Selamat;
Zaligmaker, Heiland; Savior_
- pijaije(T), pugaije(P), keselamatan;
redding, behoud; salvation_
- tai imo to togoo, hidup jg kekal;
eeuwig leven; eternal life_
ajoo, rtHa, suka berbuat; vrijwillig; wil-
ling, congenial.
aka-, awalan kata-kerdja, dua atau lebih
berbuat apa2 ; wederkerend voorvoegsel;
verbal prefix, two or more acting reci-
procally_
akaakade(T), akakade(P), katjang; snij-
boon; green string bean_
akaapakaa, tukar, ganti; ruilen; change,
exchange_
akaatiga tai, berlomba-Iomba, perlombaan;
wedrennen; to race_
akaatigee, tidak sama rata; ongelijk; out
of line, not flush_
akaato, kiri, sendiri; links, zelf; left, self
(reflexive) .
akado tal, bertemu, berdjumpa; ontmoe-
ten; to meet.
- wegene tai, toleh-menoleh tjari siapa-
kah; elkander aankijken om te zien wie
het zou zijn; looking around at each
other to see which it might be_
akagai-a, belah; splijten; to spHt.
akagau, serambi; galerij; porch.
akaije tai, melawan, berbantah, tegur;
twisten, argumenteren; oppose, argue,
remonstrate, quarre!.
akaitai, bapamu; jouw (Uw) vader; your
father.
akaja(P), akija(T), getah ubi atau kaju;
sap van bataat; milk of sweet potato,
sap, resin.
akanawa te tija, tiada taranja; onverge-
lijkelijk; incomparable.
akakade(P), akaakade(T), katjang; snij-
boon; green string bean.
akatake, pasang baik 2 , atur baik 2 ; in el-
kaar zetten; to assemble parts.
akaudo, dilarang sebut nama sobat; het
verb oden zijn om de naam van een vriend
uit te spreken; friends name-pronuncia-
tion taboo.
akauwai, ka:kakmu laki 2 ; jouw (Uw)
oudere broer; your older brother.
akaweida, tempat pertemuan (sungai);
tweesprong (rivier, pad); juncture (river,
DUTCH - ENGLISH
trails etc.).
aki, engkau; jij; you (singular).
aki-, masing 2 ; ieder zijn eigen; each its
own, various.
akigimo-gimo, tiap 2 bangsa dgn bahasa
dan adat-istiadatnja masing 2 ; ieder zijn
eigen taal en beschaving; each its own
language and culture.
akiepo-epo, berbagai·bagai barang ru-
panja masing 2 ; ieder zijn eigen voor-
komen; each its own appearance.
aki- (ani-, okai-), awalan kepunjaan pada
beberapa kata; bezittelijk voorvoegsel in
enkele wo orden ; prefix to some words
requiring possession.
akinünü, engkau tertjerai; jij alleen; you
alone, separated.
akitai, engkau punja perkara; jouw
zaak; your business, your matter.
akeegi, engkau punjakebiasaan; jouw
gewoonte; your way, habit.
akaabu, engkau kalah; jouw verlies, ne-
derlaag; your loss, defeat.
akiida-weeda, engkau punja barang sen·
diri; jouw eigen ding; your own thing.
akija(T), akaja(P), getah ubi atau kaju;
sap van bataat; milk of sweet potato,
sap, resin.
ako, putih (binatang); wit (dier); white,
of animals.
akoogei, temanmu, sobatmu; jouw (Uw)
vriend; your friend.
akuukai, ibumu; jouw (Uw) moeder; your
mother.
ama, susu; borst; female breast.
amaadi, anak peremp jg bungsu; jongste
dochter; youngest daughter.
amaapa(T), enaapa(P), nokin ktjl dipa-
kai atas bahu; kleine schoudertas; small
shoulder bag.
amaatabinei, binatang sprt tjitjak; soort
salamander; a salamander.
amaawü, kasi masuk; doen in; to put in.
amai-, amaija, amaido, hari2 jg lalu, dua
hari, tiga h.; dagen geleden, twee, drie;
days past, two, three.
amaimu, pipi; wang; cheek.
amakame, pamannja, sdr laki 2 dr ibunja;
zijn of haar oom (moeders broer); his
or her cross uncle.
arnika, taruk, tunas pada pangkal; nieuwe
spruiten aan een stornp; new shoots on a
stump.
amo, di·sana sebela:h barat, balik; daar in
het westen, terug; over there westward,
return.
 KAPAUKU - MALAYAN -
amoona, sebelah satu; een kant; one side.
amo, sebangsa pohon kaju; soort boom;
a hardwood tree.
amooje, anak lakill jg bungsu; jongste
zoon; youngest son.
amou,sebangsa binatang penjengat; soort
wesp; wasp-like.
amuka, barang apa, tidak baik; wat ook,
niet zo goed; any at all, not so good, not
precise.
aIllllko, di-sana sebelah barat; daar in het
westen; there westward.
ana, pantjang, ikat babi; paaltje, waaraan
varken vastgebonden is; check, stake
tied to pig's leg.
anaabu, lihat: ani-; zie: ani-; see: ani-.
anaanibeu, tiada bersalah; onschuldig;
blameless, guiltless.
aneegi, lihat: ani-; zie: ani-; see: ani-.
aneepaa, sdr sepupu (anak dr sdr laki 2 dr
bapa); neef (kind van vaders broer);
paternal parallel cousin.
anei, badji; wig; wedge.
ani, saja, a:ku; ik; I, me.
ani-, aki-, okai-, awalan kepunjaan pada
beberapa kata; bezittelijk voorvoegsel
in enkele wo orden ; prefix to some words
requiring possession.
aninünii, anitai, aneegi, lihat: aki-; zie:
aki-; see: aki-.
anibai-akibai-aikame, saja punja kakak
peremp, dsb; mijn gI10te zu ster, enz.; my
big si ster, your big sister, etc.
anigOll, bangun, bangkit; opstaan; to arise.
anii, animakai, duduk, hinggap; zitten,
neerstrijken; sit, alight, as of birds.
anija, jimu anija, bertjela; onvolmaakt;
defiled, imperfect, blemish.
animakai, duduk; sebangsa ubi; zitten,
soort bataat; sit, a kind of sweet potato.
anitai, lihat: aki-; zie: aki-; see: aki-.
ano, bungkusan sajur ktjl sedia untuk
masak; omwikkelde groente, klaar om
gekookt te worden; vegetable wrapped
in leaves to cook.
anooba, bola; baI; ball.
apa, nanah, bahagian perut babi; etter,
onderkant van varken; pus, underside of
pig.
apä(P), jat6(T), nokin bsr, perempuan
punja; groot net, gedragen door vrou·
wen; woman's large snood net.
apaapo, bernanah; infectie; fester, infec-
ti on.
apaapu tai, mengusik, ganggu; plagen,
DUTCH - ENGLISH 5
verontrusten; bother, trouble, worry,
vex.
apagaato, dibawah angin; aan de luwe
zijde; leeward.
apai-a, senang, suka, heran; blij met;
pleased with, proud, affection.
apaipu tai, djatuh tertiarap; voorover val·
len; fall face forward.
ape, sebangsa polron kaju; soort boom,
Dacridium; a tree, Dacridium.
apeijo, uban; grijs haar; gray hair.
api, gadis; maagd; unmarried girl.
apii, petik daun; bladeren plukken; to
pluck leaves.
apoo, tjobis dIrn djari; splinter; splinter.
apumai-i, tutup; bedekken; to cover.
apllU, sebangsa ubi tali; soort eetbare
worteI; a cultivated edible root.
atä, sebangsa sajur paku; eetbare varen;
an edible fern.
ataati, tjahaja; schijnsel; brightness, ra-
diance, shine.
ateije, sebelah dalam; binnenkant; inside,
as of bag.
atii, kumpul, himpun; vergaderen; gather
together, collective.
dimi tadu atii, termenung, tepekur; pein-
zen, mediteren; reminisce, meditate.
gapi atii, pasang bersama-sama, pertjik;
gezamenlijk sehieten, besprenkelen; to
shoot in unison, to sprinkle.
ii atii, kumpul, himpun; vergaderen, sa-
mengroepen; gather or group together.
inu atii, pikul atas bahu; op de schouder
dragen; to carry on shoulders.
kigi atii, kebaskan; afschudden; shake
off, throw off.
kotuu atii, kumpul, himpun; vergaderen;
eongregate, gather together.
pido atii, kasi kentjang, lundjurkan, lu-
ruskan (tangan) ; strekken, strak hou-
den, de hand uitstrekken; straighten,
hold taut, extend arm.
pii atii, buang, lempar; werpen; to throw.
tadu atii, pulangkan; teruggeven; give
back, be attached.
tagi atii, indjak, tindis ; vertreden, span-
nen; trample, weight down, tighten.
taki atii, tutup; sluiten; to elose.
taku atii, kena luka; gewond worden; get
a wo und, injury.
tekuu atii, kasi kentjang; spannen; make
taut.
tome atii, hulurkan, luruskan, lundjur-
kan; stijfhouden, recht houden; hold
stiff, straight.
6 KAPAUKU - MALAYAN -
topi ath, lekat; vastmaken, verbinden;
attach, stuck.
at6, lumut; soort mos; a kind of moss.
au, rumput atas pagar; gras bovenop hek;
grass on top of fence.
awaata (T), tani (P), keringat, peluh;
zweet; perspiration.
awamai·i, masak; rijp; ripe.
awega, bintang fadjar; Venus, morgen-
ster; Venus, morning star.
aweetaa, besok; morgen; tomorrow.
awe, aweida, terang; licht; light.
awii, awii enaa, hawa jg baik, tiada hu-
djan; goed weer, geen regen; good
weather, no rain.
awii, perbuat, hisab; doen, toerekenen; to
do, impart, impute.
beu awii, sembuhkan, hilangkan; gene-
zen, wegdo'en; to heal, do away with.
awii jato, timur; oost; east.
awii, simpan, masukkan; opbergen, doen
in; put away, put in.
B to swear.
ba tal, tahi, berak, kotoran; ontlasting;
faeces, excrement.
ba enaa(P), bunu enaa(T), ba polco(P),
murah tangan, murah hati; edelmoedig,
milddadig; generous, gracious.
ba peu(P), bunu peu(T), ginita, kikir, ko-
kek, kedekut; gierig; stingy.
baa, rumput tinggi; hoag gras; taU grass.
baakame, mentua, ipar; schoonouder, zwa-
ger; mother- or father-in-Iaw, brother-in-
law.
babu, udjung ubi; worteleind van knol;
root end of tuber.
bada, tangkai lurus, sprt dr kapak; recht
heft; straight handle.
badaa(T), emoge, boko, kumi, marah;
boos; angry.
badaatamu, permainan sepak kaki; schop-
speI, gespeeld door kinderen; children's
kickinggame.
badii, tjabut; uittrekken; uproot, extract
large thing.
mege badü, pUlangkan kulit bia waktu
tjeraikan bini; het teruggeven van de
schelpen bij het scheiden van een vrouw;
pay back shells in settling divorce.
DUTCH - ENGLISH
ebadikumii, suruh, utus; zenden; send,
commission.
bado, kaki, enam puluh(T); voet, zestig
(Tl; foot, sixty(Tl.
baga, awü bagä, embun, kabut; damp,
nevel; haze.
bagai-a, tjabut rumput, bersihkan tanah;
onkruid wieden; pull weeds, clear ground.
bagee, bangsa, matjam, djenis; stam,
soort; tribe, kind, sort.
bagitago(P), jedema(T), orang bUdjang;
vrijgezel; bachelor.
bago, gunung tinggi; hoge bergen; great
mountains.
bago kai, beruntung; voordeel behalen;
'get gain, to prosper.
bagu, air kabur; vuil water; dirty water.
bagume dou, bagume umii, mimpi; droom;
dream.
bal-a, potong kaki burung, ambil anak 2
keladi; poten van geV'ogelte afsnijden,
uitlopers vankeladi plukken; unjoint
limbs of fowl, pick taro shoots.
balta, pokok bangsa, kepertjajaan org
asli, sumpah; totemdier of -ding, eed;
totem animal or thing, oath.
- makii, bersumpah; een eed zweren;
baju tat, isap rokok; sigaret roken, pijp
roken; draw 'on cigarette, pipe.
bakaa,karat; roest; rust, tarnish.
bakuga, burung ktjl, paruhnja bsr; ijsvo-
gel; kingfisher.
bami, sampaian; projectie, haak; projec-
tion. hook.
bamo, ketuat, kutil; wrat; wart.
bau, sebangsa pohon kaju, dibikin anak
panah; vruchtdragende palmboom, ge-
bruikt voor het maken van pijlen; a fruit-
bearing palm tree, used in making ar-
rows.
be gaf, tidak mau, enggan; niet willen;
not want.
beba, gelang tangan bsr; grote armband
voor mannen; men's large armband.
bebega(P), bobaga(T), kupu2 ; vlinder;
butterfly.
bebega(T), motou(P), bisul; steenpuist; a
boil.
bebi, kulit kaju, dibikin tali, nokin, rok;
boomschors, gebruikt voor het maken
van touw en schortjes; tree bark used
for string, bags, skirts.
bedamal-i, tanam ubi; bataten planten;
plant sweet potatoes, covering stern in
several places.
 KAPAUKU - MALAYAN -
bedee duwai·a, watas; grens; boundary.
- mijo duwai·a, bertobat, beruba:h; zich
bekeren, van gedachte veranderen; con·
vert, change mind, repent.
bedo, burung; vogel; bird, fuwl.
bedowaglja, sebangsa burung nazar; vo·
,gel, lijkend op havik; bird, similar to
buzzard.
beebu, dijo beebu, langgar perintah; een
wet overtreden; transgress, violate a law.
bega, sebelah gunung; berghelling; moun·
tain side, slope.
bego tai, kelihatan orang, menghadap;
verschijnen; to put in one's appearance,
appear.
beg02 tai, pigi2, bego·plgi, gementar;
schudden, trillen; to shake, quiver.
begokai·i, guling; rollen; to roll.
begou tai, gojangkan; doen schudden; to
shake a thing.
bejal·a, betai·a, buka (pa,kaian); uitdoen
(kleren), opzij leggen; take off (clothes),
layaside.
beke2 tai, masih hidup dgn panah; levend
met pijlen er in; live with arrows in it.
beke bomoje, sematjam kulit bia jg baik;
soort (kostbare) kaurischelp; a good
kind of cowry.
beko, rotan dipa:kai untuk pasang api; ro-
tan, gebruikt om vuur te maken; rattan
for making fire by friction.
bemu., tjendawan, djamur; paddenstoel;
mushroom, toadstool.
benai, lengan; bovenarm; upper arm.
benumaago, jg ,keenam; zesde; sixth.
benumi, enam; zes; six.
beto, tunggul; stomp van gevallen, rotte
boom; stump of fallen rotten tree.
betokal·i, kasi balik, berubah fikiran; om-
keren, van gedachte veranderen; invert,
change of mind.
beu, tidak; neen, niet; no, not.
- awii, sembuhkan, dipertiadakan; ge·
nezen, teniet doen; heal, do away with.
- gaa pp, sebelum; voor; before.
- kal, lenjap, sembuh; verdwijnen, ge-
nezen van ziekte; disappear, recover
from sickness.
- kai peu, perlu, berhadjat; nodig heb-
ben; need.
- ma ko beu, ta dapat tlada, tentu; ze-
ker, zonder twijfel; certainly, no doubt.
- puga W, sangkal; ontkennen; to deny.
- maa kou, sungguh, bahkan; werkelijk,
zeker; truly.
bibal·a, tjarek, robek, tjabik; gescheurd,
DUTCH - ENGLISH 7
zoals blad van banaan; shredded, as ba·
nana leaves.
blbinai·a, putar, terputar·putar; winden;
twist, wind.
inai akabibina, sobat rapat; dikke vrien-
den; chums.
bida, kuat, keras; sterk, hard; strong,
hard.
- peu etli, suruh dgn keras; comman-
deren; command.
bidadugi, sematjam ubi; soort bataat; a
kind of sweet potato.
bido dou, mengintai dgn maksud membu-
nuh; loeren, met de bedoeling te doden;
to lurk, spy, intent to kill.
bigome, sebangsa pohon kaju, berbuah;
wilde, vruchtdragende boom; a wild fruit-
bearing tree.
bijo, gua; spel'onk; cave.
bijuwii, djadi besar; volwassen, ontwi'k-
keld; mature, developed.
bikii, gigi busuk; tandbederf; tooth decay.
bild 2 tai, bikimal·i, bikipoga, berguling-
guling; steeds door rollen; roll over and
over.
binei, ikan ktjl; kleine vis; small indige-
nous fish.
biti munii, tutup; bedekken als met een
deksel; cover, as with lido
bitü, isap; zuigen; suck.
bitu, kulit kuning dr orchidee; gele orchi-
dee; yellow orchid fiber.
bo, rumput;gras, onkruid; weeds, grass.
bobaa tai, pusing, pingsan, pening; duize-
Hg; dizzy, faint.
bobaga(T), bebega(P), kupu2 ; vlinder;
butterfly.
bobe(T), Ipo(P), tumbuhan labu koteka;
koteka (schaamkoker) plant; koteka
gourd plant.
bobi, sebangsa ulat; soort rups; large
larva, grub.
bobn, mengelilingi; omgeven; encompass,
encircle.
bobe pp,keliling; rond, om; around.
bobo tal, perahu miring; overhellen van
prauw; canoe lists.
bodä(P), uku(T), satu ikat tebu, bajam,
dsb; bundel (suikerriet, spinazie); a tied
bunch (cane, spinach etc.).
- wagimakai, persekutuan; eenheid;
unity.
boda, sebelah bawah; bodem; bottom of
a thing.
bodaipoo, ebeebe, setengah, isi setengah;
half vol; half full, of a container.
8 KAPAUKU - MALAYAN -
bodapogo, bodawapu, perahu terbalik; om-
slaan van prauw; upset, capsize of canoe_
bodija, api, sematjam kulit bia; vuur,
soort kaurieschelp; fire, a kind of cowry_
- tiki, lidah api; vlammen, tongen van
vuur; flames, tongues of fire.
- bou, angin timur tenggara; W. tot
Z.O.-wind zonder regen; W. to S.E. wind
with no rain.
- geka, empedu; galblaas; gall bladder.
bodu(T), pegei(P), sebangsa pohon kaju;
soort boom; a kind of tree.
bogi tai, djatuh; vallen; fall.
bogiwai-a, keenai·i, menjimpang, tidak dja-
lan Iurus, masukkan ubi dl api; afwijken
van de rechte weg, bataten in de as stop-
pen; to veer, go crooked, hide sweet po-
tatoes in ashes.
bogo, kelihatan dr djauh, djongkok; dui-
delijk zichtbaar van verre, hurken; plain-
ly visible afar, squat.
bogobagü, kerobohan besar; een grote
verwoesting; a great destruction_
bogomai-i, pogomai.i, maumai·i, roboh, re-
bah; te pletter vallen; to crash.
bokaagi, bokai, wedaba, banjak; veel;
much, many.
bokai-a, mati, meninggal; sterven; to die.
bokawouda, maut, tempat orang mati;
dood, dodenrijk; death, Hades.
edi bokai, hudjan lebat; zware regen;
heavy rain.
bokamuno, benak tulang belakang; rugge-
merg; spinal cord.
boke, djerat; val, strik; trap, snare.
boko, dada, amarah, tjabang kaju, salib;
borstkas, toorn, vork, kruis; ehest, anger,
fork, cross.
- ibo(P), kegepa ibo(T), sombong;
trots; pride, proud.
- jato, artinja; betekenis; meaning.
- egepumai-i, iri hati, dengki hati, tjem-
buru; jaloers; jealous.
- duwai·a, pusat, kesimpulan, memerin-
tahkan; wezen, volheid, autoriteit; es-
sence, fullness, authority.
- petai-a, adil, ambil keputusan; recht-
vaardig oordelen; to judge.
boko2 tai, ikat erat 2 ; stevig vastbinden;
tie weIl.
bokogi tai, kusut; verward; tangle, entang-
led.
bokomai-i, genggam, tipu; prooi grijpen,
bedriegen; clutch prey, defraud.
bokuwa, pohon kaju, kulitnja dibikin tali;
soort boom, waarvan de schors gebruikt
DUTCH - ENGLISH
wordt om touw te maken; a tree, fibers
used in making string.
bomo, sebangsa pohon kaju; soort boom;
a tree.
bomo, menguap; geeuwen, gapen; yawn.
bomoje, sematjam kulit bia; soort kaurie-
schelp; a kind of cowry.
bona, bonapaka, tunas muda, putjuk, ta-
ruk; nieuwe takken, nieuwe huid, knop-
pen; new branches, new skin, buds_
bonikigi(T), bunikigi(P), harubiru; ver-
warring, opstand; commotion, confusion,
riot.
booma, daun gatal; brandnetels; nettles.
boonai-i, sembunji; verbergen; hide.
boopii, udjung hidung; puntje van de
neus; end of the nose.
boopii kepai-a, juma doodoo, satu pikiran
tetap; met een gedachte, van ganser
harte zoeken; single-minded, seek wh ole-
heartedly.
bopu, rumput; gras; tussock grass.
bote, pohon kaju, dibikin panah; boom,
levert hout voor bogen; tree, used in
making bows.
bou, kaibou, jaweibou, bodijabou, angin dr
barat dan selatan; winden, van west tot
Z.O.O.; winds from west to S.E.E.
boujo(T), atap; alle soorten dakbedek-
king; all kinds of roofing material.
boujo(P), ikatan daun dipakai dgn hoba-
tan; bundel bladeren, gebruikt bij tove-
narij; bundle of leaves used in witch-
craft.
bowai-a, peka, luka mata; oogziekte; eye
lnJury, disease.
bubai·a, kojakkan, robek; scheuren; to
tear.
bubu, dubur; aars; anus.
bubuujo, ekor burung; staart van vogel;
bird's tail.
bubugi, sebangsa pohon kaju, bikin pera-
hu; soort boom, waarvan prauwen ge-
maakt worden; a tree, used in making
canoes.
bubukai-a, berlingkar; winden om; to coil,
wind around.
bnda(P), uti(T), tali, tumbuhan mendja-
lar; touw, klimplant; rope, vine.
budaa, burung kasuari; casuaris; cassow-
ary bird_
budii, berhenti nangis; ophouden met
schreien; to stop crying.
bugaija, bugaido, laki-isteri, laki-isteri
dua; man en vrouw, man en twee vrou-
wen; man and wife, man and two wives.
 KAPAUKU - MALAYAN -
bugi(T), tai(P), kebun; tuin; garden.
bugi(P), tanah disediakan buat kebun;
land dat klaar gemaakt wordt voor tuin;
land being eleared for garden.
bugü, potong rambut, tjabut bulu; haar
knippen, veren uittrekken; cut hair, pull
feathers.
bugumai-i, tutup mata; de ogen sluiten;
elose the eyes.
bugu2 tai, kedjap mata; knipogen; to
blink.
buguwa, hutan; bos, woud; forest, jungle.
buguu tai, in gin akan peroleh; bewonde-
ren om te ontvangen; admire in expect-
ation of getting.
buka, anak panah jg udjungnja lebar; pij-
len met brede bamboepunt; arrows with
broad bamboo point.
buka nai-o, bikin pesta; feest vieren; to
have a feast, celebration.
bukaa, dani, danite pp, seperti, serupa
dengan; zoals, gelijk aan; like, similar.
bukakato, wedaba, bokai, banjak; veel;
much, many.
bukü, waka bukii, mengambil isteri, ka·
win; trouwen (van een man); get a wife,
marry (of a man).
buna, hitam, legam; zwart, donkere kleu-
ren; black, dark colors.
bunamai-i, bikin kotor; vuil maken; to
make dirty.
bunikigi(T), bonikigi(P), harubiru; ver-
warring, opstootje; confusion, commo-
tion.
bunita, gelap, kegelapan; donker, duister-
nis; dark, darkness.
bunu enaa(T), ba enaa(P), murah tang an,
murah hati; edelmoedig, milddadig; gene-
rous, gracious.
bunu peu(T), ba peu(P), kikir, loket, ke-
dekut; gierig; stingy.
buta, jepu(T), tomo(P), boba; framboe-
sia; yaws.
butu, djiku, pendjuru; hoek; corner.
e butu te butu, dimana-mana; overal;
everywhere.
uwo butu maki butu, dimana-mana; over-
al; everywhere.
buumai-i, mandi, mempermandikan; ba-
den, dopen; bathe, baptize.
buwii, gekogo me, epo beu me, mendjadi
kurus; mager worden; become thin, skin-
ny.
DUTCH - ENGLISH 9
D
da, haram, terlarang; verboden; taboo,
not permitted.
daabu, kodok ketjil; pad; toad.
daagu, sebangsa pohon kaju; soort boom;
a softwood tree.
daana, dan, lalu; toen, en (verbindt zin-
nen); then, and (connects elauses).
daba, miskin, ketjil, sedikit, jg ditjinta;
arm, klein, dierbaar, weinig; poor, little,
dear.
daba2 tai, djinakkan; temmen; to tarne.
dabaadijo, guna 2 ; tovermiddelen; acharm.
dabaapigu tai, kalahkan, menang atas;
overwinnen; to defeat, overcome.
dabe, tuwo(T), titi(P), lumpur; modder;
mud.
dabee 2 , bodoh, fikiran pusing; dom, idioot;
stupid, idiotic.
dabeuwo(T), uwata gapii(P), balasan di-
terima untuk membunuh org lain punja
musuh; beloning voor het doden van eens
anders vijand; compensation for killing
mutual enemy.
dada2 , djadjar, baris; in een rij; things in
a row.
dadago, tidak berbuah, belum musimnja;
zonder vruchten; barren, fruit not in
season.
dade, sematjam sajur; soort groente; a
kind of cultivated greens.
daga, sebangsa pohon kaju; soort boom;
a kind of tree.
dagi, migo, kepala; hoofd; head.
dagiimouda dokii, tanggung djawab; op
het hoofd, verantwoordelijk zijn; on the
head, be responsible.
dagi epouda, tengah hari, diatas kepala;
bovenop het hoofd, noen; top of head,
noon.
dagi duwai-a, memperdamaikan; vrede
sluiten; to make peace.
dagiito, anak panah dgn kait 2 ; korte pi}
len met haken; short barbed arrows.
dago, sebangsa pohon kaju, daunnja dipa-
kai selaku obat; soort boom, waarvan de
bladeren gebruikt worden als medicijn;
tree having medicinal leaves.
dagoowo, me tine nai, potong babi sesu-
dah org mati; het doden van een varken,
nadat iemand gestorven is; pig-killing
after a death.
da.gu, kamar org peremp; kata penolong
membilang api; vrouwenkamer, hulptel-
10 KAPAUKU - MALAYAN -
woord voor vuren; women's room, nu me-
ral coefficient for fires.
dagumai-i, bikin api, tambah kaju pd api;
een vuur maken, hout bij een vuur doen;
to make a fire, add wood.
dai, sebangsa tali, kulitnja dipakai untuk
bikin tali; een klimplant waarvan de
bast gebruikt wordt om touw te maken;
a vine, bark is used to make string.
daidai tai, pidjak; een pad stampen; to
wear a trail, stamp dirt.
daijai, ditou, kalung; vleermuis; bat, fly-
ing fox.
daimai-i, indjak 'keras, pidjak; stappen op,
treden op; step on, tread on.
daimita, enam puluh sebagai djumlah ge-
nap; zestigtal; completeness in counting
sixty.
dajawii, gantung; hangen; to hang.
daka., gemuk lapis daging; vet onder de
huid; fat under the skin.
dakagai, kodok, katak; kikvors; frog, lar-
ger than doge.
dakii tai, sampai, tiba; arriveren, aanko-
men; to arrive.
dakimai.i, gapii, masak barang jg dibung-
kus dilobang tanah; koken in gat in de
grond; to cook in shallow pit or mound.
dakoo, teledor, mengombara; nietsnut;
rascal, worthless creature.
damii, banjak org mati dIrn bala sampar;
sterven van veel mensen tegelijk, zoals
bij een epidemie; to die wholesale, as
epidemie.
damijo, sebangsa .pohon kaju,kulitnja di-
bi:kin tali; soort boom, waarvan de bast
gebruikt wordt om touw te maken; a
tree, fibers used in netting.
dam6, pintu; deur; door.
damuwe, sebangsa sajur, rupa sprt daun
soep; soort groente; an indigenous wild
greens.
dani, dani bukaa, danite pp, seperti, seru-
pa dgn; zoals, gelijk aan; like, similar.
dapaa(T), duwija(P), bidji 2 hitam jg ke-
tjil; kleine, zwarte zaadjes; small black
seeds.
däpigi, paut; aangetrokken tot; drawn to,
attached to.
dapii, kumpul sampah mau buang; bijeen-
vergaarde rommel om weg te gooien;
trash collected to throw out.
doke-dapii, berkerumun, berhimpun; ver-
gaderen; to gather together.
datoo, ketjap; smakken bij het eten;
smacking in eating.
DUTCH - ENGLISH
dau, manik 2 ; kralen; manufactured beads.
dauti, sebangsa pohon kaju; soort boom,
Libocedrus; the Libocedrus tree.
dawaa(P), dawaä(T), sebangsa pohon ka-
ju; soort boom; a kind of tree.
deba, sebangsa pohon kaju; soort boom; a
kind of tree.
debaago(T), deeba(P), durhaka, tipu; ver-
raderlijk, verraden; betray, treacherous.
debapo, kulit bia kuning, tiada berharga;
gele, niet waardevolle kaurie-schelp; yel-
low not valuable cowry.
debee, debuu, lemah, lembut, lembek;
zwak, teer, zacht, week; weak, tender,
soft.
debeta. basah; nat, vochtig; wet, damp.
debii, busuk, djadi basah (sampai busuk);
bederven, rotten; to spoil, rot.
debuu, debee, lemah, lembut, lembek;
zwak, week, teer, zacht; weak, tender,
soft.
dedee, sebangsa udang; soort garnaal ; a
kind of crayfish. .
dedege, kulit bia jg ktjl sekali; zeer kleine
kaurieschelp; tiny cowries, used as neck-
lace.
dedaana, duna, dan, lalu; en, toen (voeg-
woord); then, and (connects clauses).
dedo, sepotong daging babi; stuk varkens-
vlees; a strip of pork.
dedomai. i, ded02 tai, potong 2 daging babi;
varkensvlees in stukken snijden; cut pork
in strips.
dee, sebangsa ubi tali; eetbare klimplant;
edible tuberous vine.
deeba tai(P), debaago tai(T), durhaka,
tipu; verraderlijk, verraden; despise, be-
tray, treacherous.
deedo·peedo, elok, tjantek, indah; mooi;
beautiful.
deenai-o, kudeeno, djilat; likken; to liek.
deepene, rotan diikat pd anak panah; ro·
tan, om pijlen gewonden; rattan wound
around arrows.
degaawe, pesta jg terutama; het voor-
naamste varkensfeest; the main pig
feast.
dege, merah, warna 2 muda; lichte kleu-
ren, roodachtig; light colors, reddish.
degepigi, degewigi, kurang makanan; on-
dervoed, ondervoeding; undernourished,
malnutrition.
degii, pergi ke-pesta babi, ke-perang; een
varkensfeest bijwonen, ten oorlog trek-
ken; to attend pig feast, go to war.
 KAPAUKU - MALAYAN -
deg02 uwo, anak sungai; beek; a brook,
small stream.
dei, kikis, korek, sapu, bikin djambatan;
schrapen, vegen, een brug bouwen; sera·
pe, sweep, build bridge.
deidei, bara api dIrn abu; in de as smeu-
lende kolen; eoals smoldering in ashes.
dernli, anjam, guling, lipat tangan; we-
yen, vleehten, oprollen, de armen over
elkaar doen; weave, braid, roll up, fold
arms.
demo2 tai(T) , made mo tal(P), kumpuI;
verzamelen; to eolleet.
denal-a, laju, mati Iemas; verwelken, stik·
ken; wither, suffoeate, stifle.
den!jo, kutu badan; lms; body louse.
deno, segala matjam sajur jg tidak dita-
nam; algemene term voor wilde groen-
ten; general term for wild edible vege·
table greens, mostly fern.
dide pp, sendiri punja; eigen; one's very
own.
didee, sungai; rivier; river.
didee(P), age(T), satu bahagian; deel;
portion of anytJhing.
dldee, amat, sangat, sekali; zeer, erg;
very.
didi, sakit, rindu; ziek, pijn doen, ver·
langen naar; siek, hurt, aehe, to long for.
didipa,kutu andjing; vlo; flea.
diga, garam; zout; .salt.
digabagu(P), kagaga(T), kalung ·ktjl;
kleine vleermuis; small bat.
digit, sebangsa bunga; soort bloern; a
jungle flower.
digi, sebangsa pohon kaju jg keras; soort
boom, Nothofagus; a tree, Nothofagus.
digi edokai-i, dengki; benijden; envy.
digijo, udang bsr, warnanja biru; grote,
blauwe garnaal; Iarge blue erayfish.
digijo(P), ugubo(T), sematjam sajur jg
ditanam; geeultiveerde groente; a eulti-
vated green vegetable.
digimai-i, bunamai-i, bikin kotor; vuil ma-
ken; stain, soH, make dirty.
kegepa digimal·i, marah; boos; angry.
diibu, pedis; steek; sting.
düdii, tjitjit; piepen van ratten; squeak of
rats.
diigai, sebangsa bunga, tangkainja dima-
kan; begonia, eetbare stengel; begonia,
stern edible.
diimai-i, ediimai-i, minta, mohon, pohon;
vragen, verzoeken; ask (favor) , request,
beg.
düpi, njamuk; mug; mosquito.
DUTCH - ENGLISH 11
diiti, bagus, baik, elok; mooi, aardig, goed;
pretty, nice, good.
diitu daatu, sunji senjap; verlaten, een-
zaam; desolate.
dijo beebu, melanggar, tidak dengar2 an;
overtreden, ongehoorzaam zijn; trans-
gress, disobey.
- dou, dengar 2an, menurut adat, perin-
tah; gehoorzamen, doen volgens de
adat; to obey, observe custom, law.
dika, dikai, hudjan bila terang mata hari;
regenen terwijI de zon schijnt; rain while
sun shines, an omen.
dikinai·i, diki2 tai, tjubit, gili2 ; knijpen
tussen vinger en duim, kietelen, zachtjes
krassen; pinch, tickle, scratch lightly.
dimi, pikiran, kehendak; gedachte, wil;
thought, will.
- gai-a, pikir; denken, overwegen; to
think, consider.
- beu, bodoh, kurang akal; dom, onwe-
tend; stupid, ignorant.
- Jago, pandai, pintar; wijs, knap; wise,
considerate.
- kotopijawii, harap; hopen; hope.
- wija, - takaida, bimbang, sjak; twi}
fel, twijfelen; doubt, indecision.
dimi(T), dimiida(P), gunung, bukit; berg,
heuveI; mountain, hilI.
dimiito, pinggir kampung dimana masuk;
ingang, rand van dorp; entranee, edge of
village.
dina, ubi pahit rasanja; bittere bataten;
bitter sweet potatoes.
dinal, minjak gosok merah untuk muka;
oker; oehre.
dinii, api mati, Iampu mati; uitgaan van
vuur, of lamp; fire dies, lamp goes out.
dipal-a, bikin anak panah, runtjingkan;
slijpen, puntig maken (zoals pijlen, pot-
loden, enz.); to make anything pointed,
sharpen point, as arrows, peneil, ete.
dipouto, bajang2 ; schaduw; shade.
dipumai-i, awan2 tutup matahari; wolken
bedekken de zon; clouds eover the sun.
ditä, lombok; rode peper; red pepper.
dit6(P), tikidi(T), sebangsa sajur paku;
eetbare varen; an edible fern.
ditou, daijai, kalung; grote vleermuis; a
large bat.
doba, Iembah; dal; eanyon, valley.
doba(T), duba(P), pp, didalam; in; in.
dobija joka(P), dobijo joka(T), anak pia-
tu, jatim piatu; wees; orphan.
doda, punggung; heupen; hips.
dodi, andjing; hond; dog.
12 KAPAUKU - MALAYAN -
dodikebo, sematjam batu; pyriet, zwavel-
kies; pyrite_
dod6u, sebangsa pohon kaju, daunnja di-
pakai dgn hobatan; soort boom, waarvan
de bladeren gebruikt worden bij tovena-
rij; a tree, lea ves used in witchcraft_
dogä, tua Cbarang); oud Cyan dingen);
old Cof things).
dogaije, sebangsa burung putih, pandjang
lehernja, tinggal dekat air; witte water-
vogel met lange hals; a long-necked
white water-bird_
doge, kodok; kikvors; frog.
dogeduwageida, pinggang; middel, taille;
waist.
dogi, sebangsa pohon kaju; soort boom;
a kind of tree.
dogijai, anak panah jg udjungnja lebar;
pijl met brede bamboe punt; bamboo
bladedarrow.
dogipogi, melompat-Iompat dgn sukatjita;
springen van vreugde; jumping in good
spirits.
dogo, duri; doorn; thorn.
dogoobobo tai, tjangkung, djongkok; op
de hurken zitten, hurken; squat.
dokegaa(T), dokogaa(P),ombak; golven;
waves.
dokeja, sebangsa pohon kaju; soort boom;
a kind of tree.
dokii, pikul; dragen; to carry.
juma maida dokii, pentingkan; als be-
langrijk beschouwen; to consider impor-
tant.
dokiwe, org jg baharu pindah, musafar;
mensen, die juist verhuisd zijn, reiziger;
people just moved, sojourner.
doko, dok02 tal, dokouda, dulang, tabak;
presenteerblad; anything used as a tray,
platter.
dokogaa(P), dokegaa(T), ombak; golven;
waves.
dokogai-i, dokogi-mote, tidak tahu bertu-
tur betul; sIechte uitspraak, kan niet
goed spreken; bad pronunciation.
dokone, sebangsa binatang penjengat; bij;
a honey bee.
dokoo, djadjahan, daerah; streek, gebied;
a region.
domakai-i, dapat, nampak; vinden, kijken,
kijken naar; find, behold, look at.
domee(T), wojä(P), pandjang, tinggi;
lang, hoog; long, high.
domo, bambu besar; groot soort bamboe;
a large kind of bamboo.
donii, lipat; vouwen; to fold.
DUTCH - ENGLISH
donigeida, sendi; gewrichten; joints.
doodoo, lurus; recht; straight.
doono, makan setjara mengorek dgn kuku;
eten, het voedsel uitschrapend met de
nagels; eat scraping with finger naH.
dootaa tai, merenung; staren; to stare,
gaze.
dop6, tempat pemasak barang jg dibung-
kus; stoomoven, zoals de inheemsen ma-
ken; indigenous steam oven.
dopogopija, djari tjintjin dIrn main2 ; ring-
vinger in een speI; ring finger in agame.
dou, melihat; zien; to see.
domakai, dapat, nampak; vinden, kijken
naar; find, look at.
dootaa tai, pandang ; staren; to stare,
gaze.
doumigii, lihat sini sana; opkijken, rond-
kijken; to look up, around.
dougai mougai, berusaha, sediakan; door
en door doen, klaarmaken; do fully,
thoroughly, prepare.
douja dou, nubuat, menenung; profeteren,
waarzeggen; prophesy, to divine.
edeede dou, menenung dgn muntah tebu;
waarzeggen, suikerriet overgeven; to
divine a culprit by vomiting sugar cane.
doutou, djaga, peliharakan, nantikan; pas-
sen op, zorgen voor; watch, wait, care
for, look after.
du pi, segala bunga 2 ; bloemen; all flowers.
duba(P), doba(T) pp, didalam; in; in.
dudi, aluran air, parit; slO'ot, greppel;
ditch.
dudukai-a(P), dijo dou(T), turut perintah,
adat; handelen volgens de adat; to ob-
serve, obey custom, law.
dudupugu, rumput dipakai bikin tali;
soort gras, gebruikt om touw van te
maken; a grass used in making string.
duge, tahi telinga; vuil in de oren; ear
wax.
dugi(E), nota, ubi; bataat; sweet potato.
dugumai-i, duguu tai, banjak awan, tudu-
ngi matahari; bewolkt, zonder zonne-
schijn; cloudy, sun not shining.
dukU(P), gobo(T), lepuh, letjur; blaar;
blister.
dunii(P), duwii(T), bikin lobang dihidung,
ditelinga; de neus, het oor doorboren; to
pierce nose, ear; bore hole.
duugu, sebangsa ubi kuning; gele bataat;
a yellow sweet potato.
duwa, batu panas untuk masak; rood-
gloeiende stenen om te koken; red-hot
stones for cooking.
 KAPAUKU - MALAYAN -
duwa jawü, menumpang, melawati; be-
zoeken, reizen; to visit, sojourn.
duwai-a, potong, kerat, ambil keputusan;
snijden, beslissen; cut, decide.
boko duwai-a, memegang kuasa atas, ber·
kuasa; macht hebben; exercise author-
ity, have power.
dagi duwai·a, memperdamaikan; vrede
sluiten; to make peace.
juma duwai-a, sakit sawan babi; stuip·
trekkingen hebben; to have convulsions.
duwege, sebangsa pohon kaju; soort
boom, goed om prauwen van te maken;
a tree, good for canoes.
duwigi, sebangsa pohon kaju; soort boom;
a tree.
duwü(T), dunii(P), bikin lobang dihidung,
ditelinga; een gat boren, de neus of het
oor doorboren; to pierce nose, ear, bore
a hole.
duwija(P), dapaa(T), bidji'.l hitam jg ktjl;
kleine zwarte zaden; small black seeds,
used as beads.
duwo, muda, belum masak, belum ma·
tang; onrijp, jong, onvolwassen; unripe,
young, immature.
duwogo, sebangsa pohon kaju; soort
boom; a kind of tree.
duwonota, sebangsa ubi; soort bataat; a
kind of sweet potato.
E cover, as a hen her chickens.
e·-, awalan kata-kerdja mengenai diri jg
ke-tiga; derde persoon lijdend voorwerp
als voorvoegsel voor werkwoorden; 3rd
person direct object prefixed to verbs.
e ..• te...•, tiap2, •• .lepas .... ; elk, ieder; each,
every.
eba, tikar, badju hudjan; mat, bedekking
voor de regen; rain cape, mat.
ebaa mana, bertjumbu-tjumbuan; het hof
maken, flirten; courting, flirting, joking.
ebaabaa, main2 ; grap, speI; joke, play.
ebabapo, tidee gaa, mijo gaa, sedikit wak·
tu, saat; een kort poosje, minuut; a short
while, minute.
ebai, djala udang; net om garnalen te
vangen; net for crayfishing.
ebakai·i(P), epei(T), usir, buru; wegja-
gen, uitwerpen; repulse, evict, chase, cast
out.
DUTCH - ENGLISH 13
ebanai-a, tjari kulit bia, mau beli babi;
schelp zoeken om varken te kopen; seek
shells to buy a pig.
ebatai-i, batja, hafal, kasi nama; lezen,
reciteren, een naam geven; read, recite,
give a name.
ebaute, nokin ktjl dipakai dikepala; kleine
zak, die op het hoofd gedragen wordt;
small bag worn on the head.
ebe, mulut; mond, fig.: val; mouth, meta-
phorically, snare.
ehe, hutang, bahagian jg ktjl; schuld,
deeltje; debt, small piece of anything.
ebeboda, barang jg bermulut terbalik; on-
dersteboven van alles, dat een "mond"
heeft; upside down, of anything having
a "mouth".
ebedamai-i, membalas perkataan jg bia-
dab; vinnig antwoorden; retort, answer
back.
ebeebe, bodaipoo, setengah; half, helft;
half.
ebeebe ka wija, satu setengah; ander-
half; one and a half.
ebeejo, nafas; adern; breath.
ebepeka, muka; gezicht; face.
ebetume, penuh; vol; full.
ebetaataa tai, menjanji; zingen; to sing.
ebijai-a, ugai-a, bikin, tulis; maken, schrij-
yen; to make, write.
ebijadou, ukur; meten; to measure.
eboomai-i, induk ajam tutup anaknja; be-
dekken, zoals een hen haar kuikens;
ebukai-i, pergi ambil, panggil; afhalen,op-
nemen, als van een kind; call for, come
and get, take up as a child.
eda, pagar; hek; fence.
edapetu, pagar jg kajunja melintangi;
hek met horizontale planken; fence with
horizontal boards.
edaaweta, dikemudian hari; in de nabije
toekomst; in the near future.
edadai-i, tolong; helpen; to help.
edai-a, beli; kopen; to buy.
ede owaa, atap perahu; perahu dak; shel-
ter in canoe.
edee, dangkaI; ondiep; shallow.
edeede, edii, muntah; overgeven, spuwen;
vomit.
edeede dou, menenung dgn muntah te-
bu; voorzeggen, wie de schuldige is
door het uitspuwen van suikerriet; to
divine a culprit by vomiting sugar cane.
edeemakai-l, bawa keseberang; naar de
14 KAPAUKU - MALAYAN -
overkant van een water brengen; to fer-
ry across.
edege, sarang semut pd pohon kaju; mie-
rennest in een boom; an ant nest on a
tree.
edepede, barang; bagage, bezittingen; bag-
gage, possessions.
edegai-i, eepei, usir, buru; jagen; to chase.
edi, edi wei, hudjan; regen; rain.
edi po, titis hudjan, embun; regendrup-
pei, dauw; rain drop, dew.
edldaa, penuh, melimpah2 ; vol en over-
vloedig; full and running over.
edii, edeede, muntah, lihat: edeede; over-
geven, zie: edeede; vomit, see: edeede.
edi-menii, ma'lumkanj mededelen, geven;
to impart.
ediimai-i, mintah, pohon; vragen (gunst)
verzoeken; ask (favor) , re quest, beg.
edikai, sebangsa pohon kaju; soort boom,
geschikt om prauwen van te maken; a
tree, good for canoes.
edoga, permulaan, pertama; begin, eerst;
beginning, first.
edu, rotan; rotan; rattan.
eduwai-a, me eduwai, tjela, hudjat; beris-
pen, (God) lasteren; to criticlze, blas-
pheme.
ee, tjapek, penat, lelahj moej tired, weary,
to pant.
ee duwai-a, berhentikan lelah; uitrusten;
to rest.
eemai.i, pegemai-i, air tinggi; hoog water;
high water.
eenaa, sebangsa rumput; soort onkruid;
a kind of weed.
ega, siput; slakkenhuis; snail shell.
egaa, lekas, tjepat; vlug, snel; quickly,
fast.
egabe, tipis; dun, doorzichtig; narrow,
thin, transparent.
egaida, etaida, ringan; licht (gewicht);
light weight.
egamo, tali pinggang jg dihiasi; versierde
riem v'Öor mannen; mans deeorated belt.
egaupai-i, memakai sesuatu diatas kepala
utk. menutup diri; over het hoofd dragen
om zichzelf te bedekken; to wear over
head covering oneself.
ege<la, kaki seribu, lipan; duizendpoot;
centipede.
egemugu mogomugu, gulita; stikdonker;
pitchy dark.
egepa, sematjam batu, kuat, sanggup;
soort steen, sterk, bekwaam; a kind of
rock, strong, able.
DUTCH - ENGLISH
egi, lapar akan daging; hongerig voor
vlees; meat-hungry.
egi agijo, bi na tang jg dpt dimakan; eet-
baar dier; edible animals, flesh food.
egido, leng an, bahagian atas; bovenarm;
upper arm.
egijai-a, gokowai-a, badii, tjabut; optrek-
ken; to pull up.
ego gai, rasa malu; beschaamd, verlegen;
ashamed, embarrassed, bashful.
ego, gigi, anak 2 keladi; tand, keladischeu-
ten; tooth, taro shoots.
ego takuu2 , heran; verbaasd, verbazing;
amazed, amazement.
egoninigi, berani; dapper, moedig; brave,
daring.
egoo, egouda, jagaida, tjuram; steil; steep.
egou, mati lemas; verdrinken; to drown.
eguu, udjung; uiteinde van iets; end of a
thing.
- takimai-i, habiskan, tjukupkan; vol-
tooien, voltallig maken; to eomplete a
thing, a sumo
eguwai, sebangsa ular sawa; soort slang;
a kind of python.
ei gai-a, bersetudju, tjinta; het eens zijn
met, zieh aangetrokken gevoelen tot; be
in complete agreement with and attrac-
ti on to, love.
eidani(T), odigaa, odijake(P), nanti, se-
bentar; straks, na een poosje; afterwhile,
later on.
eidikima, idima(T), utoma(P), semua, se-
kalian; allemaal; all.
eigl teigi(T), jigi jaga(P), perhiasan org;
versieringen; ornaments, personal.
~ijo, sebelah dari perahu; zijkanten van
prauw; sides of canoe.
ejagai·i, berbaris, berdjadjar j in een rij
gaan staan; arrange in a row.
ejai·a, ijii, bertumbuh, tambah, bengkak;
groeien, verrneerderen, zwellen; grow,
increase, swell.
kegepa ejai, naik marah; boos worden;
become angry.
ejupi, jupi, pertengahan; midden, temid-
den; middle, midst.
eka, nama; naam; name.
ekaago, termasjur, dihormati; beroemd,
geeerd; famous, honored.
ekadai-a, dibuka oleh angin, dibawa angin;
onbedekt, door de wind meegevoerd; un-
covered, carried by wind.
ekagai·a(P), ekegai·a(T), buka (tali, tem-
pat masak); ontbinden, loswinden, ope-
nen (van) een oven, door de inboorlingen
 KAPAUKU - MALAYAN -
gemaakt; untie, unwind, open cooking
mound.
ekageba, sebangsa la'bah2 ; eetbare spin;
an edible spider.
ekagi, nama Zunggunau buat org Kapau·
ku; Zunggunau naam voor Kapaukus;
Zunggunau name for Kapaukus.
ekaguma.1·i, djalan diatas, langgar; over·
treden; step over, trespass.
ekai·a, angkat makanan termasak; ge·
kookt voedsel van het vuur nemen; re·
move cooked food trom fire, mound.
eke(T), nagi(P), pohon nibung; soort
palmboom; a palm tree, oncosperma
tigillaria.
ekebata (kebal·a), keturunan; afkomst;
descent, ancestry.
ekegal·a(T), ekagal·a(P), buka, uraikan;
openen, loswinden, oven openen; untie,
unwind, open cooking mound.
ekegei (ekegei wegtl) , batu buat belah
luka; stenen mes om wond open te snij·
den; indigenous surgieal stone knife.
ekl, kulit udang; garnalensehelpen; scales,
shell of shrimp.
eklna, babi; varken; pig.
ekoba(T), kopoo(P), bengkok; krom;
erooked.
ekodal·i, panggil babi; een varken roepen;
to call a pig.
ekogal·a, ikat (bab!); vastbinden (var·
ken); to tie (pig).
ekogadaa, akaakoga, sakit tepok; ver·
lamming; paralysis.
ekotal·a, tolong, hantar dia, sertai dia;
helpen, begeleiden; to help, accompany
third person.
ekonai·i, tolak; weigeren; to reject, refuse
third person.
ekowai·a, bekerdja, radjin; ondernemen;
to undertake, to do.
ekowa-motli, radjin; Ijverig zijn; be dili·
gent.
eku, ingus, selesma; snot, verkouden zijn;
nasal discharge, have a cold.
ekupal·a (kego ekupal) , hobatan, sihir;
zwarte kunst uitoefenen; perform black
magie.
emaa(T), emaa. owaa(P), rumah laki2 ;
mannenhuis; men's house.
emaa tal(T), ootogli(P), berdiang, mema·
naskan diri; zieh warmen; to warm one's
sel!.
emai·a, menjandarkan kaju pd apa 2 ; een
blok hout tegen iets aan doen leunen; to
lean a thing against something.
DUTCH - ENGLISH 15
emalda, rumah melompat·lompat; dans·
vloer; jumping floor.
emaje(T), hati, paru 2 ; longen en lever;
lungs and liver.
emakal·l, kuburkan; begraven; to bury,
in ground or platform.
emauwai·a, diamkan anak dgn njanji; een
kind tot zwijgen brengen door te zingen;
to hush a child with singing.
emeeme tai, berteriak; gillen, sehreeuwen,
uitroepen; to shriek, shout, cry out.
emi, ldaa, isi; inhoud; eontents, substance.
emi to poupou, bertelandjang; naakt;
naked.
emigai·l, buang, lempar; weggooien; throw
away, discard.
emlno, waktu jg akan datang; nabije toe·
komst; distant future.
emo, darah; bloed; blood.
emo umli, dapat bulan; menstrueren; to
menstruate.
emodai·a(T), gumii(P), tutuh; takken af·
snijden; cut off branehes.
emodal·a, emudai·a, atur baik2 ; regelen;
arrange, untangle, put in order.
emoge gal'a, membentji, marah; haten,
boos zijn; to hate, be angry.
emogaago etal, bikin marah; boos ma·
ken; to make angry.
emudal·a, emodai·a, at ur baik2 ; regelen;
arr21nge, untangle, put in order.
emuwakal·i, tundjuk, memperlihatkan;
tonen, aanwijzen; to show, exhibit.
emuu(T), uu(P), tadjam; scherp; sharp.
ena, kat6(E), satu; een; one.
ena dani, serupa dgn, seperti; gelijk aan,
zoals; like, similar.
ena dani awe·tai mana, perumpamaan;
gelijkenis; parable, allegory.
ena kidi, sama; hetzelfde; the same.
enaa, kepo, jikoo, jago, baik, bagus, elok;
goed, mooi, schoon, prachtig; good, pret·
ty, beautiful.
enaa kai, djadi masak, matang; rijp wor·
den, volwassen worden; get ripe, mature,
as potatoes.
enaago, jg pertama, tunggal; eerste,
enige; first, only.
enaana tal, epeepi tai, memperbaiki, memo
betulkan; repareren, verbeteren; to re·
pair, correct.
enaapa(P), amaapa(T), nokin dipakai atas
bahu; sehoudertas; small bag worn
aeross shoulder.
enaije, enaimo, pasang; in elkaar zetten;
assemble.
16 KAPAUKU - MALAYAN -
enaimo, bersama·sama; samen; together.
enakaato, enaki, salah satu; de een of an·
dere, het een of ander; one 01' the other.
enanaa, setia, radjin, dengar 2 an; trouw,
gehoorzaam, ijverig; faithful, obey, dili·
gent.
enawana, elok dr barang 2 ; mooi van ver·
schillende dingen; pretty, of severaL
enege, pedis, pedas; heet (als pep er ), bit·
tel'; bitter, hot as of peppers.
enija, setan, djin; satan, geest; demon,
ghost.
enijaanija, gila; gek, krankzinnig; crazy.
·epa pp, di·, ke·; te, naar (verbonden met
het voorafgaande woord); to, at (fused
to preceding word)'
epa, langit; lucht, hemel; sky.
epa, epauto, alasan, jg mula 2 ; basis,
grondslag, oorspronkelijk; base, basic,
original.
epa beu, wogidaa, tiada berguna, tiada
berfaedah; waardeloos, nutteloos; use·
less, worthless.
epa me, isteri jg pertama; eerste vrouw;
first wife.
epa po(P), epaipo(T), hudjan beku; ha·
gel; hail.
epaage, epaawu, ribut angin dan hudjan;
stormachtig; stormy.
epaago, berguna; nuttig, de moeite waal'd;
worthwhile.
epaato, pangkal pohon, buritan perahu;
voet van een boom, achtersteven van een
boot; base of tree, stern of boat.
epaawa, pembalasan pelihara babi; belo·
ning aan eigenaar voor het geven van
een varken; compensation to owner for
pig gift.
epaawado, surga; hemel; heaven.
epai·a, bertambah·tambah; toenemen; in·
crease.
epaipo(T), epa po(P), hudjan beku, hu·
djan lebat; zware regen, hagel; heavy
rain, hail.
epaje, jukije, sekat rongga·badan; mid·
denrif; diaphragm.
epakeepake, tentu; zeker; certain.
epauto, jg mula 2, permulaan, asal; 001'·
sprong, begin; origin, basic, beginning.
epeepi, epeepite, hati 2 perbuat; goed, voor·
zichtig doen; do weIl, carefuIly.
epeepi tai, enaanaa tai, memperbaiki; re·
pareren, verbeteren; repair, correct.
epege, arang para 2 ; roet; soot.
epei(T), ebakai·i(P), buru, usir; jagen,
vervolgen; chase, evict.
DUTCH - ENGLISH
epeije(T), temege(P), ulat 2 ktjl pd daging
busuk; maden; maggots.
epi kai, epi ..... , tahu, baik 2 , hati2; weten,
goed, voorzichtig; know, weIl, carefuIly.
epiitai·i(P), epuutai·i(T), taruh anak di·
dalam nokin; kind in draagnet doen; put
child in carrying net.
epijai·a, gantung; hangen; to hang.
epitokai·i, atur, uraikan; ontwarren; to
untangle.
epö, sebangsa pohon kaju, ulat jg makan
ubi; soort boom, soort worm eet ba ta ten;
a tree, a worm that eats sweet potatoes.
epoda tai, ganti kulitnja (udang, ular,
dsb.); van huid verwisselen (garnalen,
slangen, enz.J; to molt (crayfish, snakes,
etc.).
epodai·a, ikat kaki babi supaja djangan
lari; varkenspoot aan paal vastbinden;
to tie pig leg to stake.
epoge tuwai·a, ludahi; spuwen; to spit.
epoo kai, gemuk; dik zijn; to be fat, weIl
developed.
epoo peu, kurus; mager; skinny.
epoo enaa, gemuk; dik zijn; to be fat,
weIl developed.
epopai·i, edadai·i, ekotaH, tolong, pergi
bersama·sama; op weg helpen; to help
along, assist.
epouda, jupiida, ditengah, pertengahan;
midden; middle, center.
epuutai·i(T), epiitai·i(P), taruh anak di·
dalam nokin; kind in draagnet doen; put
chUd in carrying net.
eta, lidah; tong; tongue.
etakai.i, ewakai·i, pasang suluh. lampu;
een lamp of fakkel aansteken; to light
a torch or lamp.
etamai·i, mengedjang; kreunen bij de ge·
boorte van een kind; grunt, strain in
childbirth.
etapee, sedikit; weinig, een beetje; little,
little bit.
etee, petee, bida, kuat; sterk; strong.
eti·awita me, rasul; apostel; apostle.
etidou, tanja, bersoal; vragen (vraag);
ask (questionl.
etigai·a, mendahului org lain, dapatkan;
inhalen; to pass another, overtake.
etii, bilang, berkata, suruh; zeggen, com·
manderen; to tell, say, command.
etimakai, bida peu etii, suruh; comman·
deren; command.
etikai·i, kemudikan perahu; sturen; to
steer.
 KAP AU KU - MALAYAN -
etike, etikaato, kanan; rechts; right (direc-
tion, hand).
etikeida, binatang jg tua; eerstgeborene,
dieren ; oldest, first, of animals.
etimoo, radjin, kuat bekerdja; ijverig,
energiek; industnous, energetic.
eto, tebu; suikerriet; sugar cane.
etopai-i, mengadjar; onderwijzen; to teach.
etope-tai me, mund; leerling, discipel;
pupil, disciple.
etotagi, sebangsa sajur paku; eetbare va-
ren; an edible fern.
euga, lebih, lagi sekali; meer, nog eens;
more, again.
eukai-i, tipu, berdusta; bedriegen, liegen;
to deceive, He.
eumai-i, eumigou, menemani, sertai; ver-
gezellen; to escort, accompany.
waka eumai-i, kawinkan peremp oleh
saudaranja; een meisje doen trouwen;
brothers get their si ster married.
eutuja, pertengahan, ditengah2 ; midden;
middle.
euwai-a, urap; insmeren; apply, rub on,
as faee paint, mud.
ewaa kai, ada, empunjai; bezitten; to be,
to have.
ewaa dani, ewaga, banjak, beberapa;
veel, verseheidene; mueh, not a little.
ewaida, kelihatan, njata; ziehtbaal', duide-
lijk; visible, exposed, plain, clear.
ewakai-i, etakai-i, pasang suluh, lampu;
een fakkel of lamp aansteken; to light
toreh, lamp.
ewanai-i, endap, berhenti; in hinderlaag
liggen, ophouden; to ambush, lay in wait,
stop, pause.
ewane2 tai, endap; in hinderlaag liggen;
to ambush, lay in wait.
ewidogai-i, menghardik; bestraffen; to
eritieize, seold.
ewii, rangkaikan kulit bia, manik 2 , main
musik; sehelpen, kralen rijgen, muziek
maken; to string shells, beads, play mu-
sie.
ewo gai-a, tidah tahu; niet weten; not
know, be ignorant.
ewogai-i, mendjelaskan, habiskan; aanvul-
len, voltooien, volbrengen; to eomplete,
finish a thing, settle.
DUTCH - ENGLISH 17
G
gaa, tali, benang, waktu; touw, draad, tijd;
string, thread, time.
gaa pp (kipi gaa), barang kali; misschien,
waarsehijnlijk; perhaps, probably_
gaadi, air dIrn perahu; water in prauw;
water in eanoe.
gaado, tjoba, udji, soal; proberen, trach-
ten, onderzoeken; try, attempt, tempt,
test, ask.
gaadogaa, permainan dgn tali; speIen met
touw; string games, eats cradle etc.
gaagoo, kira 2 ; ongeveer; estimate.
gaamai-i(P), gapumai-i(T), belah kaju be-
sar; een balk splijten; split log.
gaati, sepuluh; tien; ten.
gaatibeu, lima puluh; vijftig; fifty.
gaatiago, jg kesepuluh; tiende (rangtel-
woord); tenth.
gaawii, telan, pikir tentang, timbang ; slik-
ken, overwegen; swallow, eonsider.
gaba, siput; slak; snail.
gabai-a(T), tedii(P), rasa sakit; ziek, pijn;
siek, hurt, pain.
gabe, sebangsa rumput; soort onkruid op
zandige plaats; a weed on sandy plaees.
gabo, diam, sunji; rustig, stil; quiet, still.
gadabe, tahi mata; etter in het oog; mat-
ter in the eye.
gadi, udjung ubi tempat mulanja batang;
begin van stengel; beginning of stern.
gadi mani, pamili; familie, bloedverwan-
ten; clan, relatives.
gadimai-i, ikat; binden; to tie.
akagadime tijawii, bersekutu, perseku-
tuan; gemeenschap hebben; to share a
fellowship.
gad6, sebangsa rotan besar; soort grote
rotan; a large kind of rattan.
gaduwai-a, belisah, sakit, beI'dukatjita;
pijn, verdriet, rouw; pain, distress, mourn.
gai-a, pikir, ingat, rasa; denken, zich her-
inneren, voelen; think, remember, feel.
gamakai, mengerti; begrijpen; under-
stand.
ga-wo, ga-ü, pikiran terus begitu; voort-
gaan zo te denken; eontinue thus to
think.
gaida2 waina2 tai, org banjak menari ke-
girangannja; vreugdedans (van een
groep); a group danee of joy.
gaidai wainai, org banjak menari kegira-
ngannja; vreugdedans (van een groep);
a group danee of joy.
2
18 KAPAUKU - MALAYAN -
gakigo, hangus; verbrand; burned to a
crisp.
gakü, hitung, ukur; teIlen, meten; count,
measure.
gakijai, getah, karet jg dpt ditarik; rub-
ber, elastisch; rubber, stretchy.
gakimai-i(T), gadimai·i(P), ikat; binden;
to tie.
gakiwai-i(T), duwai-a(P), potong; snijden;
to cut.
gako, abu; as; ashes.
gakuga, periok kera; kannekenskruid; the
pitcher plant.
gakumai-i(T), gaumai-i(P), petjah, han-
tjur; breken, verbrijzelen; to break,
shatter.
gamei, liput, semerbak; (zieh) uitbreiden;
extend, spread all directions.
ganaabego, rnengisjaratkan; wenken; beck-
on.
ganaadamu tai, tindju; slaan met de
vuist; to strike with fist.
ganaatapa tai, tampar; slaan; to slap.
gane, tangan, lengan; hand, arm; hand,
arm.
ganü, bersinar [dr mataharU, bertjahaja;
schijnen (van de zon); to shine of the sun.
gapa, telinga; oor; ear.
gapati, jg kedua dr dua anak jg lahir
rapat; het tweede van twee kinderen vlak
achter elkaar geboren; second of two
children born ab out the same time.
gapi atü, sernua pasang sekaligus; tegelijk
schieten; to shoot in unison.
gapii, buih, hudjan rintik 2 ; schuim; spray,
sprinkle.
uwata gapii(P), dabeuwo(T), balasan
atas kerugian dIrn perang; schadeloos·
stelling betalen in de oorlog; pay in-
demnity in war.
gapii, dakimai-i, rnasak bungkusan dIrn
lobang; 'koken in gat in de grond; cook
in indigenous steam oven.
gapo, sebangsa udang; soort garnaal; a
kind of crayfish.
gapu, belukar; struiken; bushes.
gapudai, sebangsa ulat; soort worm; a
green rneasuring worm.
gapumai-i(T), gaamai-i(P), belah kaju
besar; een balk splijten; to split a log.
gaumai-i(P), gakumai-i(T), petjah, han-
tjur; breken, verbrijzelen; to break, shat-
ter.
gaupe, topi laki 2 serupa dgn nokin; net,
door mannen op het hoofd gedragen;
man's net headdress.
DUTCH - ENGLISH
gebe, gepe, pesisir, tepi air; rand, kust;
edge, shore.
gebo, sebelah; zijde; side.
gebou(P), keiwita(T), rumah perempuan;
vrouwenhuis; women's house.
gedee(P), gedu(T), bunji belalang; geluid
van sprinkhaan; noise of cicada.
gedee 2 (ego gedee 2 ), gertakkan gigi; de
tanden knarsen; grind the teeth.
gedi, ular besar jg dpt dimakan; grote,
eetbare slang; a large edible jungle
snake.
gedo, lintah hutan; junglebloedzuiger;
jungle leeeh.
gedu(T), gedee(P), bunji belalang; geluid
van de sprinkhaan; noise of the cicada.
gee, kering; droog; dry.
gee, eka gee tai, panggil nama; naam roe-
pen; to call by name.
geebu 2 tai, mulai tumbuh, bikin pelan2 ;
beginnen te groeien, zachtjes doen; begin
to grow, do gently.
geegee, djemur, merajakan rurnah baha-
ru; drogen, openingsfeest voor nieuw
huis; to dry, new house celebration.
geeka, ipar; zwager of schoonzuster;
brother- or sister-in-law.
geeta gaata (makijo), padang belantara,
tiada diduduki org; woestijn, onbewoond;
wilderhess, uninhabited.
gei, gei tapa, gei wagi, padang, rumput;
gras, grasvlakte; grass, grassy area,
grassy plain.
gei tai, ajii tai, ilahi, rohani, keselamatan;
goddelijk, geestelijk, gered zijn; divine,
spiritual, be saved.
geigei, lali, serban, mati rasa; gevoelloos,
kloppen (van een infectie); rnumb, throb.
geijo, dingin, rasa dingin; koud, koud aan-
voelen; cold, to feel cold.
geka, sarang, kepompong; web, nest, co-
con; web, nest, cocoon.
gekaije duwai-a, menjerap, meluas, me-
rnenuhi; (zieh) uitstrekken, doordringen;
extend, permeate.
gekamugu(P), gikü(T), guntur, guruh;
donder; thunder.
gekee 2 , bunji dlm rumput, tjari barang
hHang dIrn rumput; geritsel in het gras,
iets, dat verloren is zoeken in het gras;
rustle in the grass, seek lost thing in the
grass.
gekege (P), gekege emaje (T), paru2 ;
longen; lungs.
geko, tulang rusuk; rib; rib.
gekogo, tali jg keras, tidak kuat; dun van
 KAPAUKU - MALAYAN -
touw; brittle or thin of string.
gek66, kosong, hampa; leeg; empty, void.
gekowe, kurus kering; zeer mager; very
thin.
gekuu 2 , lembek,lembut; zacht, week; soft,
pliable.
gemoo, dingin, (dr haI air) , basal air;
koud (van water), waterzucht; cold (of
waterJ, dropsy.
genii(T), ekogai-a, gadimai-i(P), ikat;
binden; to tie.
gepe, gebe, tepi air, pinggir air; water-
rand; edge of water.
gepuu(P), getee(T), malas, tidak perduli;
onverschillig, lui; indifferent, lazy.
gete, telor kutu; neten (van luizen); lice
nits.
getee(T), gepuu(P), malas, tidak perduli;
onverschillig, lui; indifferent,lazy, ignor-
ing.
getc'i, kelemarin; gisteren; yesterday.
gewe 2 , haus; dorstig; thirsty.
gibu tai, masuk lump ur, tenggelam; zin-
ken; to sink, submerge.
gidii, keluarkan atau djatuh dr nokin; uit
tas vallen of nemen; to take or fall from
bag.
gidou(T), kei(T,P), dihantar udang dgn
djala; slepen van net in het meer om
garnalen te vangen; drag lake with net
für crayfish.
gii tai, isap sprt waktu makan tebu; zui-
gen, zoals bij het eten van suikerriet;
sucking through teeth, as in eating sugar
cane.
gija (gija kapogai-i), awan2 berwarna
waktu matahari terbit; kleurrijke zons-
opgang; colorful sunrise.
gija2 , mata redjeh, merah, matahari ter-
bit; met bloed belopen ogen, zonsopgang;
bloodshot eyes, sunrise.
gijai, sebangsa pohon jg berbuah; vrucht!
boom; a fruit-bearing tree.
gikibiki, pandai, tjari dgn radjin; knap,
vlijtig zoeken; clever, seek diligently.
gikigiki, wo gikigiki, tjukupkan; comple-
teren; to complete.
gikii, garuk, kikir, gergadji; krabben, vij-
len, zagen; scrape, file, saw.
gikii(T) , gekamugu(P), guntur, guruh;
donder; thunder.
gikijai-a, kupas barang mentah; ongekook-
te dingen schillen; peal uncooked things.
gimc'i, kau, bona, tunas, taruk; uitspruiten;
to open, sprout, new leaves.
gimo, mana gimo, bahasa; dialect, taal;
DUTCH - ENGLISH 19
dialect, language.
gimou, tertunas, bertaruk, berkembang;
uitspruiten, open gaan; to open, sprout.
ginai-a, garuk; krabben; to scratch.
ginii, bikin nokin; een net maken; to net,
make a bag or cape.
ginita, bunu peu, ba peu(P), kikir, lokek;
gierig; stingy, miserly.
gipe, sebangsa sajur dr hutan; wilde
groente; a wild vegetable greens.
gitä, dajung; roeispaan; oar.
gitai-a(P), gitou(T), kikis tebu; suikerriet
afschrapen; scrape sugar cane.
gite, sebangsa bambu jg keras; hard so ort
bamboe; a hard kind of bamboo.
gitou(T), gitai-a(P), kikis tebu; suikerriet
afschrapen; scrape sugar cane.
go, djambatan rotan; rotanbrug; rattan
bridge.
gobai-a, keluarkan isi perut, tjabut mata,
merupakan majang; gevogelte schoon-
maken, uitsteken (als van ogen), een aar
vormen; to draw a fowl, pluck out (as
an eye), form an ear, as corno
gobi, demam; koorts; fever.
gobi(T), tani(P), panas; heet, warm; hot,
warm.
gobo(T), dukti(P), lepuh, letjur; blaar;
blister.
godai-a, bersihkan parit, sembuhkan leh-
er, telinga; greppel uitbaggeren, genezen
van oor of keel; clean a ditch, heal ear
or throat.
mana gOdai, sebutkan, mulai bitjarakan;
spreken, beginnen te bespreken; to
speak, begin to discuss.
godii (tune godii), kasi gojang topi tune;
op en neer laten dansen van veer bij het
dansen; to cause paradise plume head-
dress to bob in the dance.
godijai tai(P), gokijai tai(T), pukul dgn
kaju ktjl; met een kleine stok slaan; to
hit with a stick or reed.
goka, perkentjingan; blaas; bladder.
gokii (gope gokii) , kenakan perhiasan
leher gope; de go pe dragen; to wear the
gope necklace.
gokijai tai(T), godijai tai(P), pukul dgn
kaju ktjl; met een stok slaan; to hit with
a stick or reed.
gokobaki tai, iba, pilu; bewogen zijn; to
move emotions.
gokodai-i, kupas lapis lepas lapis; het af-
vallen van lagen; to peal layers, fall off.
gokomai-i, kupas kulit kaju; bast afschil-
len; peal bark.
20 KAPAUKU - MALAYAN -
gokou tai, gojangkan supaja bisa tjabut;
losschudden; move or shake loose.
gokobaki tai, gerakkan seumpamanja
hati org; bewegen (zoals emoties); to
stir or shake, as emotions.
gokogo, rombak; losjes gebonden; loose,
of tying.
gokowai-a, babi makan ubi di-kebun; var-
ken dat tuin omwroet; pig uprooting
garden.
go-mote ga-mote, lihat: gou; zie: gou; see:
gou.
gonai-a, pintal benang atau tali; draad of
touw maken; to make thread or string.
goojou, tambah kaju bsr pd api; blok hout
op het vuur doen; push log on fire.
goonii, tergantung (buah pd pohon) ;
hangen (van fruitl; to hang (of fruit).
gootai-i, djatuh; vallen; to fall.
gootoki tai, tokipege tai, terkedjut; schrik-
ken; to be startled, surprised.
gope, kalung dibikin dr kulit bia jg ktjl
dan gigi kuskus; halsband van kleine
schelpen en tanden; collar-like necklace
made of small shells and teeth.
gopuu tai, terdjun kedalam air; in het
water springen; to jump into the water.
gotomai-i, kupas kulit; schors afschillen;
peal bark, skin.
got66, litjin; glad; smooth, slippery.
gou, tarik, heIa, berbuah, djalankan pera-
hu pd kali, memperoleh; trekken, slepen,
vrucht dragen, in een prauw de rivier
opgaan, verkrijgen; to pull, bear fruit,
drag, run canoe up a river, obtain, get_
go-motii, mulai, beroleh; beginnen, ver-
krijgen; to begin, get, obtain.
go-mote ga-mote, djalan dgn sunji2 dan
tjerdik; sluipend, listig gaan; to go
stealthily, be cunning.
gouda, luas, longgar, lapang, besar; ruim,
wijd, groot; roomy, loose, large.
gowai-a, tuntut; opeisen; to claim promis-
ed thing.
gukai-a, lepas atau djatuh sprt gigi, tang-
kai, dsb; losgaan of uitvallen (zoals tan-
den, handvat van een bijI); loosen and
detach, as tooth, axe handle, etc.
guku 2 tai, gojangkan, putar; schudden of
roeren; shake or stir up.
guguwage tai, gojangkan air dgn me-
rengkuh dajung; water in beweging
brengen met een roeispaan; stir up
water with oar.
gukugu, mukugu, bergerak; bewegen; to
move around, stir.
DUTCH - ENGLISH
gumii, tutuh pohon; boom van takken ont-
doen; strip tree of branches.
gupii (gaadi gupii), buang air dr perahu,
water uit prauw hozen; to bail water
from canoe.
I
i, pasir; zand; sand.
ibabi, andjing tanah; veenmol; bug that
eats sweet potatoes.
ibo, besar; groot, groots; large, great.
ibo ejaikai-i, memberi hormat; eren, res-
pecteren; to honor, respect.
ibo puga, sombong; trots, hoogmoed,
zich groot voordoen; pride, pretence to
greatness.
ibome, kakaknja; oudste broer, zuster;
older brother, sister.
ibopa, paman jg tertua; oudere oom; old-
er uncle.
ibouda, ibounu, bulan terang; volle maan;
full moon.
ibu, parit besar; grote sloot; large drain-
age ditch.
ida, kata penolong untuk membilang org
atau binatang; hulptelwoord voor men-
sen en dieren; numerical coefficient for
people and animals (so many head).
ida, buluh dibikin anak panah; riet, waar-
van pijlen gemaakt worden; reed of
which arrows are made.
idatii, hulu anak panah; ei nd van pijl;
reed of arrows, no head.
idaa kai-i, besar dan banjak isi; groot
worden (als van bataten); large, as of
sweet potatoes.
idaanita, musim dpt hudjan pd pa gi hari;
de tijd, wanneer het 's ochtends regent;
morning rains.
idagou, bersenam; zich uitstrekken; to
stretch oneself.
idai-a, kunjah, mamah; kauwen; to chew.
idaja, bajam; spinazie; spinach.
idee(T), mome(P), bambu; bamboe; bam-
boo.
ide gai-a, suka, mau, tjinta, kasih; willen,
houden van, liefhebben, wensen; want,
like, love, desire.
ideide, bersukatjita, senang; vreugde,
geluk; joy, happy, happiness.
idibaago, jg kelima; vijfde(rangtelwoord);
fifth.
idibi, lima; vijf; five.
 KAPAUKU - MALAYAN -
idll, djalanan atau lobang tertutup; dicht-
gegroeid van een kuil of van een pad;
hole closed, trail overgrown_
ldikima, idima, semua, segala sesuatu;
alles, ieder; all, everything_
idima, semua; allen; alL
igai-a, hilang; verloren zijn; to be lost_
igapu(T), naidi(P), lapar, haus; honger,
dorst; hungry, thirsty.
1ge, ato, sematjam kiambang; soort water-
plant; a water grass.
igi (igi wagidou), rasa; smaak, proeven;
taste, to taste.
igi jakii, periksa, lihat dan timbang ; on-
derzoeken, overwegen; examine, consi-
der.
iginikiniki tai, ubah, ganti; van gedaante
verwisselen; to change appearance_
igipugi tai, serang; aanvallen; to attack.
Ü, ja; ja; yes.
ii atii, kotuu atü, kumpul; vergaderen; to
group together.
üjoka, sdr peremp sepupu dr pihak ibu;
eigen nicht van moeders kant; maternal
parallel cousin.
üpagi tai, bersin; niezen; sneeze.
ija, ja, hidup, baharu, mentah; levend,
nieuw, onrijp; alive, new, raw.
ijade, sebangsa pohon jg berbuah; gecul-
tiveerde vruchtboom; cultivated fruit
tree.
ijamo(P), ijapu(T), bintang; ster; star.
ijapu(T), ijamo(P), bintang; ster; star.
ije, daun; blad; leaf.
ijee, ijeida, adat, kebiasaan, djalanan; ge-
woonte, manier, voorbeeld; custom, way,
manner, example_
ijee, sembilan; negen; nine.
ijeejago, jg kesembilan; negende (rang-
telwoord); ninth.
ijeida, hampir; bijna; almost_
ijeije tai, tuduh; beschuldigen van onzede-
lijkheid, libel; accuse of immorality, libeL
ijii, ejai-a, tumbuh; groeien; to grow_
ijo, rambut, bulu; haar, veren, bont; hair,
feathers, fur.
Ij6, sebangsa pohon berduri; soort boom
met dorens; a thorn tree_
ijoo, bibit, benih; zaad, middel tot voort-
planting; seed, means of propagation.
ijoo ba, dapat babi kembali dr satu jg
diberi dahulu; een biggetje ontvangen
van een ouder varken, dat weggegeven
werd; to get a young pig from an older
one given out.
ijotopo, rambut palsu; pruik; wig.
DUTCH - ENGLISH 21
ijou, ani ijou, sdr sepupu dr pihak ibu;
eigen nicht van moeders kant; maternal
parallel cousin_
ikai, kamu dua; jullie tweeen; you two.
ikii, kamu; jullie; you plural.
ikiitai, bapa kamu; jouw (uw) vader;
your (pI.) father.
ikija, rumput dibikin djala; lang gras ge-
bruikt om netten van te maken; a tall
grass used to make nets.
ikijo, sakit; ziek; siek.
ikomouka, sebangsa bi na tang ktjl; soort
insect; a buzzy insect.
imee, sobat karib, sahabat; boezemvriend,
kennis; intimate friends, acquaintance.
imo, hulu tangga, pohon, dsb; top van
een boom of ladder; upper end of tree,
ladder, etc.
imaato, muka perahu; voorkant van
prauw; bow of boat.
imo to togoo, selama-lamanja; altijd,
eeuwig; always, forever, on and on.
imoona, imouto, kawan; kudde; herd,
flock.
imobuna, sebangsa ubi; soort bataat; a
kind of sweet potato.
imojegee, sebangsa ubi; soort bataat; a
kind of sweet potato.
imoodaa me, isteri jg penghabisan; laat-
ste vrouw; last wife_
imugi, pangkal pohon, tunggul; stomp
van een boom; stump of tree.
inai, kami dua; wij tweeen; we two.
inii, kami, kita; wij; we pluraL
iniiwogi bOkaiwogi, selandjut umur; Je-
venslang; life-Iong.
inimugi, aadaba, biarkan; verwaarlozen,
negeren; neglect, ignore.
inipini, kiat; niet op zijn plaats; disloc-
ated, out of ollder, line.
inipi peu, djahat, tidak baik; sIecht; evil,
bad, wicked.
ino, beberapa, lain; enige, ander; some,
other.
ipa gai-a, upa gai-a(E), sajang, kasihan;
medelijden (hebben) ; pity, have compas-
sion.
ipa, pisau batu, kura; stenen mes, milt;
stone knife, spleen.
ipai-a, air tenang, teduh; kalm (van wa-
ter); calm (of waterl.
ipe(T), upe(P), rumput jg ditaruh dIrn
perahu; gras uitgespreid in prauw; grass
spread in eanoe.
ipee, lambat, lama; langzaam, lang (van
tijd) , laat; slow, long (of time), late.
22 KAPAUKU - MALAYAN -
ipo(P), bObe(T), sebangsa labu, keluar-
kan koteka; soort pompoen, koteka;
gourd vine, of the koteka.
ipouga, ipougai(P), maga(T), anak jg ke-
dua, laki 2 dan peremp; tweede zoon en
dochter; second son and daughter.
ipougapa, anak laki 2 jg kedua kalau be-
rumah tangga sendiri; tweede zoon als
hij zelf een gezin heeft; second son when
he has a family.
ipouje, sopan; geduldig, rustig; patient,
quiet manner, sober.
ipukaa(T), Dipo, napö, telur, kepompong;
ei, cocon; egg, cocoon.
ipuwe pp, kepunjaan; toebehorend aan;
belonging to.
ipuu, sebangsa kaju; soort boom; a hard
tree.
ita, djalanan; pad; trail.
ita timouto(P), - tumiito(T), pertemu-
an djalan; kruispunt van wegen; inter-
section of trail.
itel, iteida, pinggir air, mana perahu ma-
suk; kust, waar prauwen aanleggen;
shore where canoes come in.
itii(P), mijo uwü(T), turun; dalen; des-
cend.
ito, sekarang; nu; now.
itounu, malam ini; vanavond, vannacht;
tonight.
itookei, dahulu; vroeger; before, former-
ly.
itoti, sebangsa burung; soort vogel; bird
of the hawk family.
itounu, malam ini; vanavond, vannacht;
tonight.
J give.
ja--, awalan kata-kerdja jg dipakai buat
diri jg ketiga; voorvoegsel voor werk-
wo orden, dat de 3de pers. meewerkend
voorwerp aanduidt; 3rd person bellefact-
ive prefix to verbs.
ja, ija, baharu, hidup, mentah; nieuw, on-
gekookt, levend; new, raw, alive.
ja, babi hutan; wild varken; wild pig.
jaajai(T), naama(P), paman, sdr laki 2
ibu; oom, broer van moeder; maternal
uncle.
jabai, awan2 jg dekat bumi; lage wolken;
low clouds.
. jabi2 , hudjan jg rintik2 ; mistige regen;
DUTCH - ENGLISH
misty rain.
jadau(P), patau(T), kaju buat gali tanah;
graafstok; digging stick.
jaetigo-tai me, malaekat, utusan; engel,
boodschapper; angel, messenger.
jaga, papan; ruwe planken; rough boards.
jagaa, egöö, tjuram; steil; steep.
jagamo (P), jagumo (T), perempuan;
vrouw; woman.
jagauto, sampaian, kait; haak (om tas
aan te hangen); projection, hook, to
hang a bag.
jage, daun pandan jg berduri; pandanus-
blad, gebruikt als dakbedekking; screw
pine, used for roofing.
jagii tai, tergelintjuh; uitglijden en val·
len; to slip and fall.
jago, -ago pp, ber·, berada; bezitten; to
have (usage limited) .
dimi jago, budiman, pandai, bersopan;
wijs; wise, considerate.
jago, liar, baik, bagus; wild, goed, mooi;
wild, good, pretty.
jagumo (T), jagamo (P), perempuan;
vrouw; woman.
jaida, turut pihak; sekte, partij kiezen;
sect, to take sides.
jaijai tai, totome, menggeletar kedingi·
nan atau ketakutan; drenzen, beyen van
de kou, van angst; whimper, tremble
with cold, fear.
jaijo pp, seolah·olah (tidak benar) ; alsof
het zo ware; as though it were that way.
jaikai.i, biar, berhenti; laten, ophouden;
to leave a thing, to stop.
ibo ejaikai-i, menghormati; respecteren,
eren; to respect, honor.
daba ejaikai-i, menghinakan; minachten;
to despise, think little of.
ipa ejaikai.i, ampuni; vergeven; to for·
jakaboka tai (ebe jakaboka), sepat; sa·
mentrekken (van de mond door een
wrange smaak); pucker (mouth).
jakai, disini; hier; here.
jakega, tebal; dik; thick.
jakega putega, tidak boleh pegang; je
kunt het niet vasthouden; can't grasp,
"rope of sand".
jakega beu tamaga beu, tiada bertjatjat,
bertjela; onberispelijk; blameless, with·
out blemish.
jakidou, djamah; aanraken; to touch.
jakii, pegang, tangkap; vasthouden; to
grasp.
uwo jakii, air bandjir; vloed; flood .
 KAPAUKU - MALAYAN -
bodija jakii, bikin api dgn menggosok-
gosok; vuur maken door wrijving; start
fire by friction.
jakimakai-i, pegang; vasthouden; to
grasp, hold.
jakimakita makiida, keradjaan; konink-
rijk; kingdom.
maki jakimake-tai me, radja; koning;
king.
jaku2 tai(T), puku2 taHP), simpankan;
bewaren; keep, save.
jame, laki 2 , djantan; man, mannelijk;
man, male.
jamo, jamaato, dibawah sana; daar bene-
den; down there.
japa, tikus air jg makan udang; een water-
rat, die garnalen eet; a water rat, eats
crayfish.
jape (motii, müll), musuh, perang;
vijand, oorlog; enemy, war.
jati tuwai-a, luka, kena luka; wond, won
den; asore, wound.
- ewai-a, lukakan; een wond toebrengen;
give a wo und.
jato, -ato pp, diatas, pada tempat atau
barang; op of aan een plaats of ding; on
or at a place or thing.
awii jato, timur; oost; east.
jat6(T), apa(P), org peremp punja nokin
besar; grote netcape voor vrouwen; wo-
men's large net cape.
jatti, sebangsa rumput jg dimakan; gecul-
tiveerde eetbare grassoort; a cultivated
edible grass.
jawei bou, angin selatan; zuidenwind, van
de Jawei Rivier; south wind, from the
Jawei River.
jawii, ikut, iring, pergi atau da tang ke-
tempat lain; volgen, voorbijgaan, ergens
anders heengaan of komen; to follow,
pass by, come or go elsewhere.
jeba, tanah runtuh, batu roboh; landver-
schuiving; landslide.
jebaa, achiran nama perempuan; achter-
voegsel achter meisjesnamen; a suffix
to women's names.
jeboo, minjak, gemuk, lemak; olie, vet;
oil, fat.
jede, wah! bukan main!; uitroep van ver-
wondering; ejaculation of surprise.
jedema(T), bagitago(P), orang budjang;
vrijgezel; bachelor.
jege tai, menangis; huilen, wenen, schrei-
en; cry.
jegee, pokadee, wakijo, putih; wit; white.
jegee, ego jegee, ngilu; stroef aan de tan-
DUTCH - ENGLISH 23
den; teeth on edge.
jegeenaka, adjaib, mulia; heerlijk, won-
derlijk; glorious, gorgeous, wonderful.
jegeka, pemberian tidak patut dibalas dgn
lekas; gave, die niet dadelijk betaald be-
hoeft te worden; gift not expecting im-
mediate reciprocation.
jegemoge tai, ego -, ngilu dr bunji ga-
rok; gevoel in de tanden door het horen
van een krassend geluid; teeth on edge
hearing scratching.
jegoo, sebangsa pohon kaju; soort boom;
a kind of tree.
jekäi, keting, pergelangan kaki; enkel;
ankle.
jekamai-i(P), munü(T), tutup; sluiten,
dicht doen; shut, elose.
jemaa, sebangsa burung; soort vogel; a
kind of bird.
jemaajege, sebangsa binatang jg makan
kaju; soort houtetende kever; a wood-
eating beetle.
jenai-a, hantjurkan; fijn maken, oplossen;
to crush, dissolve.
jenoo(T), denoo(P), bekas kaki; vo'etin-
druk; footprint.
jenu(T), jumaa(P), tangkai djala udang;
stok van een garnalennet; handle of
crayfish net.
jepo, miang rumput, bulu2; ruwe gras-
rand, haar; rough edge of grass, fuzz,
lint.
jepu(T), pugu(P), penjakit kulit; huid-
ziekte; a skin disease.
jeu2 tai, membudjuk; aandringen op; to
coax, urge.
jewo, sebangsa pohon kaju; soort boom;
a fir-like tree.
jibuu tat, melompat-Iompat di-emaida;
springen op de dansvloer; to jump on
the jumping floor.
jibuuda, juwouda, halaman, pekarangan;
erf; yard, outdoors.
jigi, gatal, sebangsa pohon kaju; jeuken,
soort boom; itch, a kind of tree.
jigi2 etai, mengasut; aansporen, prikkelen,
aanzetten; to incite.
jigi-jaga(P), eigi-teigi(T), perhiasan diri;
versiering; personal ornamentation.
jigikago, sebangsa pisang; soort banaan;
a kind of banana.
jigimai-i, roboh, rebah, runtuh; invallen;
crash of bridge, hearth stones.
jüjü tai, ratap tangis; jammeren; to wail.
jika, kapak; bijl; axe.
jikii, gou, sentak; trekken, rukken; to tug.
24 KAPAUKU - MALAYAN -
jikoo, baik, benar; goed, juist, prettig;
good, right, pleasant, gracious.
jikoo bokouto, anugerah; genade; grace.
jimijo, hantu; geest; a ghost, an enija.
jimoo(T), jugee(P), tai, bergumpal, han-
tjurkan; de grond bewerken, fijn maken;
work the soil, making it fine.
jimu, kotor; vuil; dirty, soiled.
jimubeu, bersih, kudus, sutji; schoon, hei-
lig, rein; clean, holy, perfect.
jinä, binatang 2 liar, binatang 2 ktjl; oneet-
bare wilde dieren, eetbare en oneetbare
insecten; non-domesticated inedible ani-
mals and insects, some edible.
jinü, ta'lukkan, tangkap, ambil; verbeurd-
verklaren, een land in bezit nemen; con-
fiscate, conquer aland.
jiti2 , jitijo, djernih; kristalhelder; clear as
crystal.
jituu(P), jutuu(T), tat, pa sang rokok, api;
vuur of een sigaret aansteken; to ignite,
light cigarette.
jitu2, tuduhi; beschuldigen; to accuse.
jiwii(T), utija(P), tali pusat; navelstreng;
umbilical cord.
j6, j6bag6, kulit bia besar jg terindah;
meest waardevolle kaurieschelp; most
valuable large cowry.
jobe, bekas luka; litteken, schram; scar.
joboga tai(T), joonidaa(P), org banjak
berdiri; staan (van een groep); to stand
(of a group).
jogidina, kaju tidak kering; half-droog
hout; half-seasoned wood.
joka, anak; kind, jong van dieren; child,
youth, young of animals.
jokaagaa(P), agaana(T), pemuda laki2 jg
belum kawin; jongeling (ongetrouwd);
youth (unmarried).
jokagaati, tiga puluh; dertig; thirty.
jokai-a, naimai-i, beri kepada saja; geven
aan mij; give to 1st person sing.
jokapaga(T), wadouda(P), tembuni ketjil;
placenta; placenta.
joko, lain, dimuka, kembalikan; ander,
voor, teruggeven; other, in front, to re-
turn a thing.
jokojo kai, masuk ke-muka; binnengaan
(recht vooruit), to enter straight ahead.
jokou tai, tarik, menght:!la ke-muka; naar
zich toe trekken; to pull forward, toward
oneself.
jomi, lilin lebah; bijenwas; bee's wax.
jomi odi, air madu; honing; honey.
jomi uka, dokone, lebah; honingbij; ho-
ney bee.
DUTCH - ENGLISH
jomii(T), topü(P), bikin djarum dr tu-
lang, luruskan barang pandjang; naald
maken van been, een lang ding recht
maken; to make a bone needle, straigh-
ten a long thing.
jookogai-a, masak, bakar; koken, bran-
den; to cook, burn.
joonii, berdiri; staan; to stand.
jou, masak, bakar, bikin panas; koken,
hout branden, warmen; to cook, burn
wood, heat.
jowee, bunu enaa(T), ba enaa(P), murah
tang an, murah hati; edelmoedig, mild-
dadig; liberal, generous.
jowee, kelaparan daging, rindu; hongerig
naar vlees, verlangen; meat-hungry,
longing.
jowee matpai-a, tuwai-a, puas keinginan;
aan een verlangen voldoen; satisfy
longing.
jugee(P), jimoo(T) tal, hantjurkan, ber-
gumpal; vermalen; pulverize, grind,
crush.
jugi, tali rok perempuan; touw, waaraan
rok hangt; cord on which skirt hangs.
jugijo, angin timur pd waktu pagi, kabut;
oostenwind in de morgen, mist; east
morning wind, fog.
juki, jukije, sekat I1ongga-badan; midden-
rif; diaphragm.
jukuga(T), jukugo(P), kumbang jg belum
keluar sajapnja; larve van soort kever;
larva of dragonfly.
jukuma, tadi; zoeven; a short while ago.
jukumaanu, tadi malam; gisterenavond,
vannacht; last night (said in the morn-
ing).
jukumai-i, epijai-a, gantung nokin, dsb;
een tas, enz. ophangen; to hang a bag,
etc.
jukune, pohon dipakai dIrn hobatan; boom,
gebruikt bij tovenarij; tree, leaves used
in witchcraft.
jukuwuku, tandan; een tros vruchten; a
cluster (fruit).
juma, hidung; neus; nose.
juma dege2 , berkenan; weibehagen heb-
ben in; to be pleased with, approve.
juma doodoo, ketudjuan kemuka, tudju-
an satu sadja; met een doel voor ogen;
single-minded.
juma duwai-a, sawan, gila babi; stuip-
trekken; to have a convulsion.
juma maida dokü, pentingkan, memper-
hatikan; als belangrijk beschouwen; to
consider important, take note.
 KAPAUKU - MALAYAN -
juma muto, kaju jg dipakai dilobang hi-
dung; stokje, gedragen in gat in sep-
tum; stick worn in septum hole.
jumaapa pp, dihadapan; in het bijzijn
van; in the presence of, before.
jumaa(P), jenu(T), tangkai djala udang;
stok van garnalennet; handle of erayfish
net.
jumaapa pp, dihadapan; in het bijzijn van;
in the presenee of, before.
jumaapo, babi menggeruh; snuiven (van
varkens); pig snort.
jumautu tai, mengerutkan muka; fron·
sen; wrinkle the nose.
jume2 tai, babi dengus; snuiven (van var-
kens); pig snuffling.
jumii, tjium; ruiken; to smell.
unu jumidou, tjium; kussen; to kiss.
jupija(P), emaje(T), hati; lever; liver.
jupikaa me, isteri 2 antara jg pertama dan
jg penghabisan; vrouwen tussen de eer-
ste en de laatste vrouw; wives between
first and last.
jupugai-i, peIuk; omhelzen, een kind op·
nemen; to embraee, take up a child.
jutuu(T), jituu(P) tai, pa sang rokok, api;
aansteken; ignite, light eigarette.
juu tai, bersorak; juichen; to ehe er.
juwa, boleh djadi, gerangan; waarsehijn-
lijk, toeh; probably, really?
juwa2 , tatal kaju jg halus; houtspaanders,
splinters; fine wood shavings, splinters.
juwagi tai, hantjurkan dgn tangan; ver-
nietigen; to crush.
juwega, penjakit dIrn, dibilang didjadikan
oleh hobatan; inwendige ziekte, toege-
schreven aan hekserij; internal disease
attributed to soreery.
juwii, dengar, dengar2 an, berta'at, ba-
rang 2 ktjl djatuh, manik2 , dll; horen,
luisteren, onderworpen zijn aan, vallen
van kleine dingen; hear, listen, obey, be
subject, to fall of little things, as beads,
leaves.
juwii, juwi-motii, menghunus pedang;
zwaard, dolk uittrekken; to draw a
sword, dagger, unsheathe.
juwo, pesta potong babi; varkensfeest; a
pig feast.
juwouda, jibuuda, diluar, halaman; buiten,
erf; outside, yard.
DUTCH - ENGLISH 25
K
ka pp, sebabnja, Iantaran, oleh; oorzaak,
middel; cause, means, at.
ka!, pindah!; ga uit de weg!; move! get
out of the way!
ka-, awalan kata-kerdja, mengenai diri jg
kedua; 2e persoon enkelvoud lijdend
voorwerp, voorvoegsel voor werkwoor-
den; 2nd person sg. direet object verb
prefix.
kaa-, awalan kata-kerdja jg dipakai buat
diri jg kedua; 2e persoon enk. meewer-
kend voorwerp, voorvoegsel voor werk-
woorden; 2nd person sg. benefactive verb
prefix.
kaa tat, djual; verkopen; to seIl.
kaagu tai, keluar, naik (uap); opstijgen
van stoom; to rise, of steam.
kaapaa tai, djual di-pesta babi; iets ver-
kopen op een varkensfeest; selling at pig
feast.
kaba, papan jaga diikat djadi dinding;
jaga planken gebonden om een wand te
vormen; jaga boards tied for walls.
kabat-a, isi perut keluar; uitstekende in-
gewanden; protruding intestines.
kabau, rok peremp, di-Kamu dan Tigi;
rok van boombast in Kamu, Tigi; bark
skirt of Tigi and Kamu.
kabo makii, alasan; grond, basis, funda-
ment; foundation, base.
kab02, mamo 2 , tangga; trap; steps, stairs.
kabu, alasan lantai rumah; dwarsbalken
van vloer; joists of floor.
kabii, sebahagian; gedeelte, onderdeel,
(ver)deling, (af)deling; a seetion, divi-
sion.
kabuge, sebangsa pohon kaju; soort boom;
a tree.
kadaagai, sebangsa ubi; soort bataat; a
kind of sweet potato.
kadaga (bodija), naraka; hellevuur; hell
fire.
kadega (T), kupu 2 ktjl; kleine motten;
sm all moths.
kade 2 tat, terapung-apung, melambung-
lambung; drijven, zweven; drift, or float,
earried by wind.
kadekapu tai, kibar 2 ; fladderen, gedra-
gen worden door de wind; to flap, be
earried by wind.
kadee, emas kawin; bruidssehat; bride
priee.
26 KAPAUKU - MALAYAN -
akaato kadee makü, tipu diri; zichzelf
bedriegen; to deceive oneself.
kadii, peka kadii, tjelik, buka (mata); (de
ogen) openen; to open (the eyes).
kadö, kulit; huid, bast; skin, bark.
kaga, kana, tidak bisa; onbekwaam, niet
in staat; unable, ignorant.
kagaanii, kagabai·i, tjatjak, tjegak, tegak;
recht worden; become erect.
kagaapito tai, lundjur, kedangkan kaki;
de benen uitstrekken; to stretch the legs.
kagaba(P), piki(T), kain, pakaian; stof,
kleren; cloth, clothes.
kagabai-i, kagaanii, tjatjak, tjegak, tegak;
recht worden; to become erect.
kagai-a, buka badju hudjan; regenmat
openen; de handen uitspreiden; open
rainmat, spread the hands.
kagama, ketiak; oksel; armpit.
kagame(T), kegame(P), sebangsa sajur
jg ditanam; geplante groene groente; a
cultivated green vegetable.
kagane, gelang tangan; armband; a bra-
celet.
kagau(T), tukei(p), tiruk udang; speer
voor garnalen; spear, for crayfish.
kagi, djubor, kekasih; endeldarm, liefko-
zend woord; rectum, term of endearment.
kagima, punggung kulit bia; rug van kau-
rieschelp; hump of cowry shell.
kago, tjabang, kaki udang; tak; branch,
crayfish legs.
kago2 , anak panah, udjungnja pandjang;
pijlen met lange punt met weerhaakjes;
arrows with long barbed points.
kago me, org jg kurus tinggi; lang, ma-
ger persoon; tall slender person.
kagoo, kaki binatang jg dipotong; var-
kenspoot; a leg of pork.
kagu, lutut; knie; knee.
kaguma, siku; elleboog; elbow.
kai-i, mendjadi; worden; to become.
kaibou, angin selatan; zuiden wind; south
wind.
kaido, buluh perindu; mondtrom; indigen-
ous jew's harp.
kaija, dimana, kemana; waar; where.
kaamai-i, kupas (katjang tanah dsb);
schillen, pellen; to husk or shell.
kakade, susunan, lapisan, tingkat; laag;
layer, story, etc.
me kakade, keturunan, turun-temurun;
generatie; generation.
kakaimo, taU dipakai org. peremp; vrou-
wenceintuur van touw; women's rope
belt.
DUTCH - ENGLISH
kakate, topi rotan, kerandjang; rotan
hoed, mand; rattan hat, basket.
kakopeepa, kelam kabut; donker; obscure,
gloomy, as in jungle.
kamee, kepiting ktjl; krab; crab.
kamö, sebangsa pohon kaju; soort boom;
a kind of tree.
kamu, buku 2 tebu, bambu, dsb; geledingen
van bamboe, suikerriet, enz.; joints of
bamboo, sugar cane, etc.
kamu(T), umaa(P) tai, hobatan; tovena-
rij; fetish, devil worshi p.
kamuga, sebangsa udang; soort garnaal ;
a kind of crayfish.
kamugu, manik 2 Nippon; Japanse kralen;
Japanese beads.
kana, kaga, susah, tidak sanggup, malas;
moeilijk, niet in staat, lui; difficult, un-
able, lazy.
kanepune(T), kenapune(P) tai, mati le-
mas; stikken; to choke, suffocate.
kanii, beri kepada engkau; geven aan 2e
pers. enk.; give to second person singu-
lar.
lmpa, dekat; dichtbij; near.
kape 2 tai, kapugu, terbang (burung);
vliegen, met de vleugels klapperen; to
fly, flap wings.
kapo, helai, kata penolong buat hitung
kertas, papan dsb.; bladzijde, hulptel-
woord voor stuk papier, hout, enz.; page,
num. coeff. for piece of paper, wood, etc.
kapo, leb ar ; breed; broad.
kapogai-i, pauwai-a(P), patai(T), gaU ubi;
bataten graven, de grond omwoelen; dig
for potatoes, stirring the ground.
kapogeije, buku, kertas, surat; boek, pa-
pier, brief; book, paper, letter.
kapugu, kape 2 tai, terbang; vliegen; to
fly.
kapu2 tai, kebas 2 sajap; klapwieken; to
flap, of wings.
kataana, pedang Nippon; Japans zwaard,
dolk; Japanese dagger, sword, bayonet.
katagai-i, tutup, taruh diatas; bedekken,
zetten op; to spread out, cover, put on
top.
katö, ena, satu; Mn; one.
kahm, kakatua; kakatoe, wit; cockatoo,
white.
kau, bona, tunas, anak 2 tumbuhan; scheu-
ten, tere groei, enz.; new shoots of
plants, tender growth, etc.
kawaane, sematjam kulit bia; soort kau-
rieschelp; a kind of cowry.
kawe no?, apa?; wat?; what?
 KAPAUKU - MALAYAN -
kawii, kawoo, kasi lihat sama saja; laat
me zien; let me see.
kawi ki, kawo ko, jang manakah?; welk·
(e)?; which?
kebai-a, buka, lahirkan; openen, reprodu-
ceren; open, reproduce.
kebata, benih, turunan; zaad, nageslacht;
progeny.
kebawe, puntjak gunung jang meman·
djang; lange bergtop; long stretch of
mountain summit.
kebego, lobang2 bekas dimakan tikus; gat
uitgevreten in bataat, hout; hole eaten in
potato, wood, ground.
keb6, kebouda, bukit, puntjak, bandjar;
heuvel, top, bergketen; hill, summit,
mountain range.
kebogai·i, tokomai-i, tadjamkan pisau ba-
tu; beitelen; ehip away, ehisel, to get an
edge.
kebone, tali nokin, telinga tjangkir, dsb;
handvat, oor; handle joined at both ends.
kedaa, kembali pd sama hari pergi, fana;
op de zelfde dag terug komen, tijdelijk;
return same day, temporary.
kedatoko, sebangsa ubi; soort bataat; a
kind of sweet potato.
kede, itu, ini (lebih dr satu); deze, die
(meer dan een); these, those.
kedeetija, usus binatang; buik, spiermaag
van vogels; stomaeh, gizzard.
kedegi no kepogi no, kerit, kerip, kerumit,
kerut; knagen; to gnaw.
kedei, tikus; rat, muis; rat, mouse.
kedeta, ubi jg berair; waterige bataten;
water-Iogged sweet potatoes.
kedi, kuku; nagel; fingernail, toenail.
kedi tai, hik, sedu; hik; hiccough.
keege, binatang serupa dgn tikus; ratach-
tig dier; a rat-like animal.
keenai-a, simpang, tidak djalan lurus; af-
wijken; swerve, veer.
keetigo, keitigo, djikalau, kalau begitu
(asal: kai); als, in dit geval (afleiding
van kai); if, if so (derivative of kai).
kegaa, sebangsa burung; soort vogel; a
kind of bird.
kegai·a, gali ubi; bataten graven; to dig
sweet potatoes.
kega·menii, kasi mengerti; te verstaan
geven; cause to understand.
kegai peu, tidak diertikan; onbegrijpe-
lijk; incomprehensible.
kegamakai, mengerti; begrijpen; com-
prehend.
kegame(P), kagame(T), sematjam sajur
DUTCH - ENGLISH 27
jg ditanam; gecultiveerde groene groen-
te; a cultivated green vegetable.
kege tal, kelihatan djauh, sprt batu putih
di-gunung; uitsteken, ziehtbaar zijn;
stick out, protrude, be visible far.
kegemege, lutju; vrolijk zijn, veel lachen;
to be merry, laugh much.
kegei2 tai, menjalahkan; schuldig bevin-
den (verklaren); to convict.
kegepa, djantung; hart; heart.
kegepa ibo, sombong, pemarah; trots,
driftig; proud, bad temperament.
kegepa animakai, sabar; geduldig; pa-
tient.
kegepa digimai, marah; boos zijn; be
angry.
kegepa tlplnal, djangan takut; vertrou-
wen hebben; to be confident.
keg6 tai, sihir, bat ja mentera, hobatan;
tovenarij, zwarte kunst; sorcery, black
art.
kego, sajur paku bertjabang; gevorkte
varen; forked fern.
keg6koma, perahu ktjl; kleine prauw;
small canoe.
keHP), keiwega(T), belemak; ui!; owl.
kei (udi kei), pakai djala tangkap udang;
garnalen vangen met een net; catch
crayfish with net.
kei, kei ke, ini, itu (lebih dr satu); deze,
die (meer dan een); these, those.
kei tai, kerdja, bikin, berbuat; werken,
doen; to work, do.
keijoka(T), kejokaji(P), memang, tentu;
zeker, natuurlijk; certainly.
keipo, djarum; naald; needle.
keitigo, keetigo, djakalau, kalau begitu
(asal kai); als, in dit geval (van kai);
if, if so, (from kai).
keiwita(T), gebou(P), rumah perempuan;
vrouwenhuis; women's house.
keiwita(P), rumah tidur di-pesta babi;
slaaphuis bij varkensfeest; sleeping house
at pig feast.
kejage, panggurig; verhoging, podium; a
platform.
kejokaji(P), keijoka(T), memang, tentu;
zeker, natuurlijk; eertainly.
kemo, gumpal, bulat; brok, brood, rond;
lump, loaf, round.
kemoge, kaju tidak baik buat api; hout
dat niet goed brandt; wood that doesn't
burn weH.
kemoma, tiang; huis pilaren; house pi!-
lars.
kemoo, arang; houtskool; eharcoal.
28 KAPAUKU - MALAYAN -
kenapune(P), kanepune(T) tai, mati le-
mas; stikken; to choke, suffocate.
keneka, sdr 2 jg seumur dr satu asal atau
keturunan; stamgenoten van de zelfde
afstamming; fellow-clan members of
same age level.
kepai-a, belah kaju besar; grote balken
splijten; to split large logs.
boopii kepai-a, tuntut dgn sebulat-bulat
hati; met een doel voor ogen; to be
single-minded.
ena dimi kepajawii, bersetudju, persetu-
djuan; het eens zijn; to be agreed.
kepaki tai, membahagi barang 2 dr djauh;
goederen verdelen vanuit de verte; dis-
tribute goods from afar.
kepi, binatang penjengat; steekvlieg; a
bee fly.
kepijai, kulit kaju dibikin rok; boombast
gebruikt voor het maken van rokken; a
bark used in making skirts.
kepipugaija, sebangsa burung jg makan
kepi; soort vogel, die de kepi eet; a
hawk-like bird, eats the kepi.
kepo, kapur; krijt; limestone.
kep6, jago, enaa, ajii, diiti, baik, bagus,
elok; goed, mooi; good, nice, pretty.
kepogai-i, ukir; beitelen, houwen, fijn ma-
ken; to chip, chiseI, hew, make fine.
kepuge, sebangsa binatang penjengat;
soort steekvlieg; a bee fly.
kiepuu(P), kopuu(T) tai, kehudjanan; nat
worden in de regen; to get wet in the
rain.
ketago, udjung, penghabisan; einde, laat-
ste, uiteindelijk; the end, last, final.
ketago me, org jg murah tangan; edel-
moedig persoon; generous person.
kewii, bikin badju hudjan; regencape ma-
ken; to sew a rainmat.
ke-wo, te-wo (kai, tai), melandjutkan, ma-
dju begitu; voortgaan; to proceed thus,
continue.
ki-, awalan kata-kerdja jg mengenai diri
jg kedua, beberapa; 2e pers. meerv_ lij-
dend voorwerp, voorvoegsel aan werk-
woorden; 2nd person dual and pI. direct
object prefix to verbs.
kibigi gai, suka, tama'; houden van, be-
geren; like, covet.
kidaa, ini, itu; deze, die, dit, dat; stressed
demonstrative, agent.
kidi, ini, itu; aanwijzend vnw. aan het
eind van een zin; phrase-closing demon-
strative.
kidija, kodeja, kodoja, tetapi; maar, of-
DUTCH - ENGLISH
schoon; but, although.
kido, loteng untuk keringkan kaju; rek
boven het vuur om hout te drogen; rack
above fire for drying wood.
kidu, kipas; waaier; bone spinner worn
on bag, propeller.
kiduupai, sebangsa ubi; soort bataat; a
kind of sweet potato.
kigaa, sebangsa pohon kaju lembek; soort
zacht hout; a soft wood.
kige(E), sakit; ziekte, ziek; sickness, sick.
kigi, wagi, kali; keer, maal; time.
kigeena, satu kali; een maal, eens; once.
kigeena wageena, kadang 2 , kerap kali,
sering 2 ; soms, dikwijls; sometimes, of-
ten, frequently.
kigi nai-o, ubi ktjl ditjari oleh babi; het
zoeken van overgelaten, kleine bataten
door varkens; pigs root small sweet po-
tatoes.
kigibai-i, kojakkan, robekkan; scheuren;
to tear, rip.
kigii tai, kebaskan, hambur; schudden,
verstrooien; to shake a thing, scatter.
mege kigii jago me, kaja; rijk; rich.
kigikuwa tai, harubiru, kebinasaan; on-
geluk, vernietiging; catastrophe, destruc-
tion.
kigipapa tai, tertjerai-berai; heinde en ver
verstrooien; to scatter far and wide.
kigito(P), jadiiii(T), sebangsa binatang;
stekelvarken; porcupine.
kigo, angin utara; stormachtige noorden-
wind ; a stormy north wind.
kii, kii ke, kidi ki, ini, itu; dit, dat, deze,
die (mannelijk en onzijdig); this, that
(masc. and general).
kitage, kuskus; koeskoes; a kind of cus-
cus.
kiija, kouja, disini, disana; hier, daar;
here, there.
kija, sebangsa burung nuri, bajan; soort
parkiet, papegaai; a kind of sm all par-
rot.
kija-, awalan kata-kerdja jg dipaka,i buat
diri jg kedua, bentuk djamak; 2e pers.
meerv. meew. voorw., voorvoegsel aan
werkwoorden; 2nd person pI. benefactive
prefix to verbs.
kijai tai, tertawa, tersenjum; lachen, glim-
lachen; to laugh, smile.
kijukai, sebangsa burung; soort vogel; a
kind of bird.
kijumai-i, bakar (rurnah, ladang, dsb);
branden (huis, veld, enz.); to burn (house,
field, etc.).
 KAPAUKU - MALAYAN -
kikija epauto, hawa nafsu, miang gatal;
sexuele drift; sex perversion, lust, etc.
kikina motii, putar; omschrijving, omhaal;
circumlocution.
kimu, buluh jg tumbuh dipinggir air; riet,
dat bij het water groeit; a water·reed.
kiuii, memberi kepada kamu; geven aan
jullie; give to you (plural).
kinü, kinidoke, kinita, djadi dingin; koud
worden; to cool, cold cooked food.
kinou, sebangsa pohon kaju; soort boom;
a kind of tree.
kipa, kipi, kipai, djikalau, kalau (asal
kai); als, indien (afleiding van kai); if
(derivative of kai).
kipigi koupagi, bekas 2 luka; geschramd,
misvormd; scarred, disfigured.
kipo, djari; vinger, teen; digit, finger or
toe.
kitigi wegai-a, berbisik·bisik, bitjara
diam2 ; fluisteren, een geheim verteIlen;
to whisper, tell secret, bargain secretly.
kitigi motigi, bersungut-sungut; klagen,
mopperen; to complain, murrnur, grum·
ble.
kiwai-a(P), kowai-a(T), bikin panas ba tu
untuk masak; stenen heet maken om te
koken; to heat stones for cooking.
ko, kodo, kou ko, kodaa, ini, itu (peremp.
dan barang bsr); dit, dat, deze, die (vrou·
wen en grote dingen); this, that (fern.
and large things).
koba, tumit; hiel; heel.
koba mani, urat tumit; Achillespees;
Achilles nerve.
kobai-a, genapkan, tjukupkan; vervullen;
to fulfill.
kobee, binatang sprt kuskus; buidelrat;
an opossum.
kobeepa(P), mutaapo(T),belalang; sprink-
haan; grasshopper.
kobü, tebang kaju; een boom vellen; to
fell a tree.
kob6, sebangsa pan dan hutan, daunnja di-
bikin rokok; soort pandanus, waarvan
de bladeren gebruikt worden voor het
rollen van sigaretten; a screw-pine, leaves
used in rolling cigarettes.
kobomai-i, lipat; vouwen; to fold.
akakobome, kobomidoke, tipis; nauw,
eng; narrow.
kodaa pp, akan tetapi; niettegenstaande
dat, ondanks dat; however, notwithstand-
ing.
kode, bahu; schouder; shoulder.
kodeeba, tu lang bahu; schouderblad;
DUTCH - ENGLISH 29
shoulder blade.
kodeja, kodoja(P), kidija, tetapi, ketjuali;
maar, behalve; but, except.
kodünaki, jege k., menangis tersedih-
sedih; bitter wenen; cry bitterly.
kodikai-a, kupas tebu, buluh, dsb.; buiten-
ste bladeren van suikerriet afpellen; to
strip outer leaves or husk of sugar cane,
reed, etc.
kodikigü, berlelah-lelah; hard werken; to
work hard.
kodo, ini, itu, disebut waktu tjari kata;
dit, dat, gebruikt in aarzelend spreken;
this, that, spoken in hesitating speech.
kodoja, kodeja, kidija, tetapi, ketjuali;
maar, behalve; but, except.
kodu, daun, tjarang, harus dipotong;
snoeien; leaves, branches needing pru-
ning.
kodumai-i, membongkok; gebocheld;
hunched.
kogaa gai-a, berdukatjita, kenangkan; be-
droefd zijn, iemand missen; to be sad,
miss aperson.
kogaagije, lemah kerdja; half slachtig
doen; to work weakly.
koge, sebangsa belukar, bunganja putih
dapat dimakan; struik met eetbare witte
bloemen; bush with edible white flowers.
kogee tai, babi teriak; schreeuwen van
varkens; squeal of pig.
kogei, awan2 bagus waktu matahari tu-
run; kleurrijke zonsondergang; colorful
sunset.
kogeipe, sebangsa sulur2 an; soort klim-
plant; a kind of vine.
kogeka, V, sprt ditengah djari, dsb; V,
boog, tussen tenen, vingers; V, archway,
between digits.
kogi, wei kogi tai, angus, djadi kering;
verbranden, aanbranden, uitdrogen,
schroeien; to burn, scorch, dry out.
uno kogi tai, mengantuk; slaperig zijn;
to be drowsy, sleepy.
kogija, sebangsa udang; soort garnaal ; a
kind of crayfish.
kogobai-a, bitjara marah, restui, meresto-
ni; boze praat, betoveren; angry speech,
casting aspeIl.
koguu, sebangsa burung; soort vogel; a
kind of bird.
kojaa, salam, diam dan senang; groet,
vredig, voorzichtig; greeting, peacefully,
carefully.
kojo, geruning; soort hagedis; a kind of
lizard.
30 KAPAUKU - MALAYAN -
kokaa, pohon pandan; pandan; screw-
pi ne_
jebene, jiibago, wagadei, matjam 2 pan-
dan; soorten pandan; kinds of screw-
pine_
kokii, kiwai-a(P), kowai-a(T), bikin panas
batu untuk masak; heet maken van ste-
nen om te koken; to he at cooking stones.
kokoga, hantu tudjuh; zeven geesten;
seven ghosts.
kokogai-i, menjingkirkan diri; opzij sprin-
gen of stappen, vermijden; to jump or
step aside, avoid.
koma, perahu; kano, prauw, voertuig; ca-
noe, boat, vehicle.
komaakage, lintah air; water-bloedzuiger;
a water-leech.
komake tai, salak andjing; blaffen; dog
bark.
komo, perigi, sumur, lobang tanah; put,
bron, gat in de grond; weH, pit, hole, in-
dentation.
komogai-a, komugai-a, bi kin, djadikan;
maken; to make.
komoka tal, komoka awii, ganti, tebus;
vervangen, loskopen; substitute, redeem.
komugai-a, komogai-a, bikin, djadikan;
maken; to make.
komuga-menii, kasi teladan, tjontoh; een
voorbeeld geven; to give an example_
kona, dagu; kin; chin.
konaijo, djanggut; baard; beard.
konepei tal, terantuk; struikelen; to stum-
ble through vines.
koonaa, amalkan pertama kali; eerste er-
varing; first experience_
kopa, tongkat, sebatang kaju; stok, knots,
wandelstok; a stick, club, walking stick.
kopakaju, sebangsa binatang ktjl; insect,
soort sprinkhaan; an insect, like katydid_
kop66 (P), ekoba (T), bengkok; krom;
crooked.
kopu, sisik, kulit ubi, dsb; schub, schil
van aardappelen, enz.; scales, skin of
potatoes, etc_
kopugu, kopuu(T), kepuu(P), kehudja-
nan; nat worden in de regen; to get wet
in rain.
kotee po, buah dr sebangsa pohon, dipa-
kai selaku guna2 ; noot gebruikt als sie-
raad of amulet; a nut used as ornament
or charm.
koteka, kulit labu dipakai untuk tutup
kemaluan laki 2 ; schaamkoker; genital-
covering gourd.
koti, butuh; het mannelijk geslachtsdeel;
DUTCH - ENGLISH
penis.
koti2 tai, kotiidogo, djalan pintjang, tim-
pang; kreupel gaan, hinken; to limp.
koto, djambatan, bambu bsr sekali; hou-
ten brug, pier, lang stuk bamboe; wo oden
bridge, pier, large kind of bamboo.
kot66 tai, batuk; hoesten; to cough.
kotomai-i, mengarak; optocht, in optocht
gaan; procession.
kotopai-i, sambung, sandar pd udjungnja;
horizontaal verlengen, op het uiteinde
leunen; extend horizontaHy, lean on the
end.
dimi kotopijawii, harap; hopen; to hope.
kotuu atii, himpun, kumpul; vergaderen,
samengroepen; to gather, group together.
kotuwai-a, menjimpang; vermijden; turn
aside, avoid a hindrance.
kou, kou ko, ini, itu (peremp, barang bsr);
dit, dat, deze, die (vrouwen en grote
dingen); this, that (fern. and large
things).
kouja, ditempat itu, sebab; op een bepaal-
de plaats, omdat; at a certain place, be-
cause.
kowai-a(T), kiwai-a(P), kokii, bikin panas
batu 2 untuk masak; stenen heet maken
om te koken; to heat stones for cooking_
kowai-a, kopuu, kepuu, kebasahan hu-
djan; nat worden in de regen; to get wet
in rain_
kowaja(T), t66(P), Iapuk; schimmel;
mold.
kubai-a, puja kubai, dusta, bohong; liegen,
vals getuigen; lie, bear false witness.
kuba-mote mana, teradisi; tradities, oor-
spronkelijke ideeen; traditions, original
ideas.
kubawi, kulit bia jg baik; goede kaurie;
a good cowry.
kube, sebangsa pohon kaju, dibikin panah;
soort boom, geschikt voor het maken van
bogen; a kind of tree, makes good bows.
kudamo, lumut; mos op hout of stenen;
slippery moss on wood or stones.
kudeeno, djilat; likken; to lick.
kudugu, bengkok (pohon); krom (boom);
crooked (tree).
kudumo(T), owa(P), belakang Ieher; nek;
back of the neck.
kuduu (guru), guru; onderwijzer; teacher.
kuga, arah, tudjuan; richting; direction.
kugi, sebangsa pohon kaju, dibikin anak
panah daripadanja; soort boom, gebruikt
voor het maken van pijIen; a tree used
in making arrows_
 KAPAUKU - MALAYAN -
kug6, barang 2 sedia untuk pikul; bagage
om gedragen te worden, last; baggage
to be carried, a load.
kugopumo, barang 2 banjak; veel bagage;
much baggage.
kugokaga, bimbang; onzeker, onbeslist,
weifelend, twijfel; undecided, uncertain.
kugou, pisang jg dibakar; banaan om te
koken; cooking banana, plantain.
kugu, tingkat, bilik; verdieping, karner
van huis; story or room of house.
kugu, sebangsa paku; soort varen; a kind
of fern.
kugu munii, tutup djalan air, alang; af-
dammen, belemmeren; block, dam, ob-
struct, elose.
kugubija, keram, semut-semutan; slapen
van voet of hand; foot, hand, "goes to
sleep".
kumaa, bidji 2 buluh dibikin kalung leher;
grijze en bruine zaden gebruikt voor
halskettingen; gray and brown seeds
(Job's tears) used as necklaces.
kumi, emoge, badaa, boko, amarah; boas-
heid, toorn; anger, wrath.
kumii, pasang tali pa nah, djadikan; boog-
koord vastmaken, voortbrengen; fasten
bow string, originate, bring about.
kuni kana, keluh kesah; zuchten, steunen,
kreunen; sigh, groan.
kupi, rotan besar; stengel, grote rotan;
cane, large rattan.
kut6, tjet, gala 2 ; verf, pek, pik; paint,
pitch.
kuugai, sebangsa pohon kaju, buahnja
disimpan untuk membunuh kutu; soort
boom, waarvan de noot gebruikt wordt
om luizen te doden; a tree, nut of it used
to kill lice.
kuutakaa, dgn njaring, kuat; luid, krach-
tig; loudly, vigorously.
kuuto tai, pelahan-Iahan pergi, tunggu2 ;
langzaam gaan, dralen; to go slowly,
linger.
kuwai-a, kasi keluar isi nokin; zak legen;
empty bag, remove contents.
kuwi2 tai, membudjuk; vleien; to pacify.
M stroom, drijfzand; whirlpool, quick sand.
ma, kata penolong untuk membilang pe-
rahu, batang kaju, dsb; hUlptelwoord
voor prauw, stokken, enz.; numerical
coefficient for canoe, sticks, etc.
ma, ma jato, tubuh, badan, batang, dsb;
DUTCH - ENGLISH 31
lichaam, stengel, lijk; body, trunk, stern,
corpse.
ma to poupou, bertelandjang; naakt;
naked.
ma, magijo, apa?; wat?; what?
ma takaa, magljo ka, mengapa, kenapa?;
waarom?; why?
...ma, ...ma, dan; en; and.
maa, maakodo, maakidi, sungguh, benar;
waar, waarlijk; true, truly.
maakodo gai, pertjaja; geloven; to be-
lieve.
maakodo gai uguupuguu, sidang; de
kerk, gemeente van gelovigen; the
church, company of believers.
maa awii, membenarkan; rechtvaardigen;
to justify.
maakodo bokouto, kebenaran; waarheid,
rechtvaardigmaking, rechtvaardigheid;
truth, justification, righteousness.
beu maa kou, sesungguh-sungguhnja;
zeker, waarachtig; emphatically true.
maa tai, gantung supaja kering; te drogen
hangen; to hang to dry.
maa, pangkal paha; heupgewricht; thigh
joint.
maanai-i(T), onii(P), turun dIrn air; on-
derdompelen; submerge, put under water.
maawai, parang; lang mes, kapmes; long
knife, machete.
mabii, anak2 antara jg kedua dan bungsu;
kinderen tussen het 2e en laatste; child-
ren between 2nd a,nd last.
mabiipa, jg tersebut diatas bila berru-
mah tangga sendiri; wanneer zulke kin-
deren zelf een gezin hebben; when such
children have a family.
mabiki tai, kasi pindah, istimewa sampah,
majat; opruimen, voornamelijk vuilnis,
lijken; to remove, especially trash, corp·
se.
madagai-a, simpan, peliharakan; bewaren,
verzorgen; to preserve, keep.
mademo tai, demo2, kumpul; vergaren;
to collect.
madinai·i, padam api; vuur uitdoven; to
extinguish fire.
mad6u, pusaran air, lumpur tjampur pa-
sir jg bisa isap orang; draaikolk, maal·
maduwai·a, tambah besar, tumbuh; groei.
en; to grow.
magaa, air djatuh, air terdjun; waterval;
waterfall, overflow.
magaka, kerongkong; keel, luchtpijp;
throat, windpipe.
32 KAPAUKU - MALAYAN -
maga(T), ipouga, ipougai(P), anak laki 2
atau peremp jg ke-2; tweede zoon of
dochter; second son or daughter.
magii, berkelamin, bersetubuh; seksuele
omgang; sexual intercourse.
magoo, berapa; hoeveel; how many.
mai-li., binatang berbaring; neerliggen van
dieren; to lie down, of animals.
maida pp, pa da, atas, bersama; op, met;
on, along, with, beside.
mäidaiga, bidaah; verkeerd gaan, bedrie-
gen; go wrong, defraud.
maija, djuga; ook; also.
maikai, lautan, diluar tanah ml; oceaan,
buiten deze wereid; ocean, outside world.
mainai-i, bi kin djerat; een val maken; to
make a trap, snare.
maipai-a, puaskan; dorst lessen; satisfy
thirst, distress.
maitaiga, sesat; verdwalen; to go astray.
ma.jäi-a, tutup lobang, dsb; sloot dempen,
gat dichtstoppen; to fill in ditch, hole,
etc.
makabu, sematjam sajur paku; soort eet-
bare varen; a kind of edible fern.
makadege, buah framboos; framboos;
raspberry.
make pp, dari, di-; van, te; from, at.
makeegai-a(T), makii, taruh, tempatkan;
plaatsen, zetten; to place.
maki, tanah, kampung, negeri; aarde,
grond, dorp, land; earth, ground, village,
country.
makiida maki utoma, penduduk seluruh
negeri; bewoners van het geheie gebied;
inhabitants of an area.
maki okogo, kampung; dorp; village.
makii, makeegai-a(T), taruh, berada;
plaatsen, zetten, hebben; to put, place,
have.
makije (uwoje makije) , dunia, dimana-
mana; wereid, overal; the world, every-
where.
makijo, negeri, kampung; land, dorp;
country, village.
mak66, pupuk dr rumput; gras gebruikt
als kunstrnest; grass used as fertilizer.
mama(T) , noukai(P), ibu, bunda; moe-
der; mother.
mamake tal, kasi serong; diagonaalsge-
wijze plaatsen; to place diagonally.
mamo, kaju dipakai untuk pasang api;
houtjes om vuur te maken; fire-making
sticks.
mam02, kabo 2, tangga; ladder, trap; lad-
der, stairs, steps.
DUTCH - ENGLISH
mamukai-i(T), mall. tai, gantung supaja
kering; te drogen hangen; to hang to dry.
mamuwai-a, perlahan kerdja, kumpul sa-
tu 2 ; langzaam werken, een voor een ver-
gaderen; work slowly, collect one by one.
mana, bilang, berkata, pidato, suara, ba-
hasa, kata, kalimat, dsb.; zeggen, spre-
ken, redevoering, stern, woord, taal, zin;
say, speak, speech, voice, word, language,
sentence.
mana bOko, mana muto, pokok pembitja-
raan; onderwerp, punten; theme or
subject, points.
mana ogipa, ogita, parau suara; hees;
hoarse.
mana uka, ugo, jakii, pembitjaraan jg
baik; wijze woorden; good wise speech.
mana tai, panggil; roepen, uiten, klinken;
to call, utter, to sound.
manai me, org jg mulai bikin perkara;
iemand, die moeilijkheden veroorzaakt;
one who starts trouble.
mani, kata penolong untuk membilang
ubi, dsb., akar; hulptelwoord voor bata-
ten e.d., wortei; numerical coefficient for
sweet potatoes, a piece, root.
manita, hantu atau binatang dIrn air; wa-
tergeest, waterdier; a water spirit, ani-
mal.
manunu, degil, tegar hati; koppig, niet
reagerend; stubborn, unresponsive.
mapagii tat, kebaskan; schudden, vuil af-
schudden; to shake, shake dirt out.
mapega, mapeda, anak panah; pijl; ar·
rows.
mapi, pisang; banaan; banana.
mapido tai, hulurkan; uitstrekken (als
hand); to stretch out (as hand).
mapugai-a, belandjakan semua; alles uit-
geven, opgebruiken; spend all, consume,
use up.
mapugu tai, kokogai-a, pindah supaja ti-
dak dikena; pijl ontwijken; move, avoid
arrow.
mapuuma, pinggir mulut nokin; rand om
opening van netzak; border around op'en·
ing of net bag.
matabe, orang munafik; huichelaar; hy-
pocrite.
matage tai, gee 2 tai, djemur; drogen in
de zon; to sun.
matai kago, kaki udang jg ktjl; kleine
garnalenpoten; small crayfish legs.
matakai-i, naik perahu, kapal, kapal ter·
bang, dll; aan boord gaan; to board boat,
plane, etc.
 KAPAUKU - MALAYAN -
rnatakii tai(T), tapü(P), tutup tjela2 , sprt
dIrn dinding; reten dichtstoppen; to cover
cracks, as in wall.
mateko tat, tutup; belemmeren, voorko·
men, weerstaan; obstruct, prevent, resist.
rnatoka, belakang; rug; back.
rnatoka muno, sumsum belakang; rug·
gemerg ; spinal cord.
rnatoki tai, bangunkan; iemand wekken;
to awaken aperson.
mau, tebu bsr; groot soort suikerriet; a
large kind of sugar cane.
maueT), gekaibo(P), sebangsa kuskus
dIrn pohon2 ; ratachtig dier, dat in holle
bornen leeft; a kind of rat·like animal,
lives in hollow trees.
maumai-i, roboh, rebah; vallen, als om-
gehakte bornen; to fall, as of chopped
trees.
maumi, kapak batu; stenen bijl; stone
axe head.
mawajawü, menjangkal; ontkennen; to
deny.
me, orang, manusia, Kapauku; mens, per·
soon, Kapauku; person, mankind, Ka·
pauku.
me jokaija, me turnaija, manusia; de
mensheid; mankind.
me anii, nanah dIrn mata jg sakit; witte
etter in zere ogen; white matter in sore
eyes.
mee?, atau tidak?; of niet?; or not?
mege, kulit bia; kaurie; cowry shell.
mei, datang, mari; komen; to come.
meigo, sebangsa pohon kaju; soort boom;
a kind of tree.
meija, barang siapa, siapa punja?; wie
ook, wiens, wier; whosoever, whose.
meima, siapa (org banjak) ; wie meerv.;
who (plural).
meime, siapa (satu); wie enk.; who (sg.).
mekede(P), bedee(T), watas kebun; grens;
boundary.
memi, sematjam rumput; soort ruw gras;
a harsh grass.
menaa(T), menoka(P), kapan, apabila;
wanneer; when.
menü, memberi kpd diri jg ketiga; geven
aan de derde persoon; give to third per·
son.
menoka(P), menaa(T), kapan, apabila;
wanneer; when.
me owaa(P), me oka(T), kubur; graf;
tomb, grave.
mepüja, empat puluh; veertig; forty.
mepüjaago, jg keempat puluh; veertig·
DUTCH - ENGLISH 33
ste; fortieth.
mepÜDa, dua puluh; twintig; twenty.
mepünaago, jg kedua puluh; twintigste;
twentieth.
metato (mei), pulang kpd tempat dahulu;
naar vorige plaats terugkeren; return to
former place.
meuka(P), tani(T), matahari; zon; sun.
migaakobe tat, angguk, berbakti, menjem-
bah; bevestigend knikken, aanbidden;
nod assent, worship, depend on.
migii, dirikan rumah; een huis bouwen;
to build a house.
migo(T), dagi(P), kepala; hoofd; head.
migougu makii, pimpin; leiden; to lead.
mijü, djanda; weduwe, weduwnaar; wi-
dow, widower.
mijaato, dahulu; vroeger; formerly.
mijü, tambatkan pd pohon; prauw (vast)-
meren; moor canoe, dock.
mijo, ketjil, dibawah; klein, beneden, on-
der; small, below, under.
mijojo kal, turun, keluar kebawah; da-
lend naar buiten gaan; to go down, exit.
mijou tat, tindis; neerdrukken; push
down.
mijouto, jg dibawah, dibawah sekali;
lager, laagst; lower, lowest.
mijowe kai, turun, sprt dr perahu; dalen,
uit prauw gaan; go down, get out of
canoe.
tikii mijo(P), dibawah rumah; onder
huis; under the house.
mijoweiga adii, arung; waden; to wade,
ford.
mitei, miti, mitigi, bibit; zaad; seed.
mitoo, tulang; been; bone.
mitoo bokü, sumsum; merg; marrow.
mobu, kenjang, senang, sehat; tevreden,
gelukkig, veilig, gezond; satisfied, happy,
safe, weIl.
mobu bokouto, berkat; zegen; blessing.
modaapege, binatang, anak ketjil; klein
varken, kind; a small child, anima!.
modape, sebangsa tumbuhan dekat air;
paardestaart, lisdodde; cattails.
modo, perut, kandung; maag, buik, baar-
moeder; stornach (area), womb.
mogai tat, zinah, sundal; overspel; adul-
tery.
moge, rok dibikin dr kulit kaju; rok van
boombast; bark skirt.
moge ejai-a, bikin rok dr kulit kaju; rok
van boombast maken; to make bark
skirt.
mogijo, gemoo, udaagijo, basal air; water-
3
34 KAPAUKU - MALAYAN -
zucht; dropsy.
mogo, batu; steen; stone, rock.
mokU, sebangsa pohon kaju, berbuah me-
rah; soort boom met rode vruchten; a
tree bearing red fruit.
moku(T), jakaga(P), tebal; dik; thick.
mokuu, nepuu, babi sakit; ziek varken;
sick pig.
moma, momaato, udik, hulu sungai; bo-
venloop (van rivier); headwaters.
momaata, busuk (telor, ubi, dsb.); bedor-
yen, (ver) rot, vergaan; rotten (egg, po-
tato, etc.).
mome(P), idee(T), bambu; bamboe; bam-
boo.
momogi, udjung; uiteinde; end, tip.
momogo tai, putarkan, berputar-putar;
snel Oaten) draaien; spin.
mom66, potong2 ktjl dr babi; kleine stuk-
jes varkensvlees; small pieces of pork.
monika, jg tertinggi; hoog, hoogste, groot;
high, highest, great.
monoo tai, mengasut, ganggu, sesatkan;
hinderen, verleiden, op het verkeerde
spoor brengen; hinder, tempt, lead a-
stray.
moo, tali, rok dibikin dr tali; touw, rok
van touw; rope, rope skirt.
moogou, sematjam ubi jg putih; witte ba-
taat; a white sweet potato.
moomoo, tang ga pagar; overstap (bij
hek); stile.
moonaa tai, rusakkan, rampas; vernieti-
gen, gappen; to destroy, pilfer.
motii, ambil; nemen; to take.
motikume, kasau rumah; spanrib; roof
rafters.
moto(T), poko(P), ubi jg busuk; (ver)-
rot (van bataten); rotten, of sweet po-
tatoes.
motou, bisul; steenpuist; a boil.
mou, org Moni, pungut, kumpulkan; Moni,
kleine dingen verzamelen; Moni, to ga-
ther small things.
mowane, sebangsa pohon kaju; soort
boom, goed om prauwen van te maken;
a tree, good to make canoes.
mude, tanah bekas kebun; tuingrond;
garden ground.
mude pai(T), abu pai(P) ·a, balas, mem-
bela; (zich) wreken, wraak; avenge, re-
venge.
mugai-a, tangkap; vangen; to catch.
mugee, daging; vlees; lean meat, flesh.
mugi, sematjam sajur; soort groente; an
uncultivated vegetable greens.
DUTCH - ENGLISH
mugido, sebangsa udang, pohon kaju;
soort garnaal, soort boom; a kind of
crayfish, a tree.
mugo(T), agu(P), kaju tjina; araucaria
naaldboom; araucaria pine.
mugu, lobang; gat; a hole, intentional.
mugumai-i, kel'dja kuat; hard werken;
work hard.
muka, kulit bia jg baik; waardevolle kau-
rie; a vaIuabIe cowry.
muka-muka, da mai, aman; vrede (geen
oorIog); peace from war.
mukaa(T), tido(P), pohon djeruk nlpls;
limoen, limoenboom; the lime, Iemon
tree.
mukai-a, memperdamaikan, buka (tikarJ;
verzoenen, uitrollen; reconcile, unroll,
spread out.
mukugu tai, bergerak; bewegen, reflex-
beweging, pols, enz.; movement, reflexes,
pulse, etc.
muma2 , udjung tumbuhan jg muda; om-
gekrulde uiteinden van varens, enz.; curl-
ed ends of fern, etc.
mume, bidji mata; oogappel; pupil of eye.
munaa wegai, tawar menawar dIrn bernia-
ga; (be)dingen, handelen; bargain, trade.
munage, sebangsa burung bsr; soort
grote vogel; a bird like a grouse.
munidagi, sematjam kulit bia jg baik;
soort goede kaurie; a good cowry.
munü(T), jekamai-i(P), tutup, selaku pin-
tu; sluiten; to shut, elose.
muDÜ, peliharakan; zorgen voor, verzor-
gen; to care for, take care of.
Muno(P), Panijai(T), Telaga Paniai; Het
Paniai Meer; Lake Paniai.
muno pugi, ditengah telaga Paniai; het
midden van het meer Paniai; the middle
of the lake Paniai.
munoo, bahagian dIrn, pusatnja; binnen-
ste, hart of centrum; inside, heart or
center.
muta, paha; dij; thigh.
muta etuwai-a, pudji; prijzen, loven; to
praise.
mutaapu(T), kobeepa(P),belalang; sprink-
haan; grasshopper.
mutai, batang keladi, kaki udang; stengel
van keladi (soort knolgewas); stern of
taro, crayfish legs.
mutaida, alasan lantai; dwarsbalken van
vloer; floor joists.
mut6(P), bado(T), enam puIuh; zestig;
sixty.
 KAP AU KU - MALAYAN -
muto, mana muto, pokok pembitjaraan,
kalimat; onderwerp, zin, punt; subject,
sentence, saying, point.
juma muto, gapa muto, bambu dipakai
dihidung atau telinga; stokje, gedragen
in neus of oor; stick worn in no se or
ear,
muu tai, keringat, peluh; transpireren,
zweten; to perspire.
muuma, tetek; grootvader, kleinzoon;
grandfather, grandson.
muumai tai, habiskan, sudahkan; afma·
ken, voltooien; to finish, complete.
N naknu 2 pi, sebangsa sakat; soort orchidee;
na-, awalan kata·kerdja mengenai diri jg
pertama; lste persoon lijdend vwp.; voor·
voegsel aan werkwoorden; 1st person
direct object prefix to verbs.
naa-, awalan kata-kerdja jg dipakai ba gi
diri jg pertama; lste persoon meewer-
kend vwp., voorvoegsel aan werkwoor-
den; 1st person benefactive prefix to
verbs.
naabedau, sebangsa ubi; soort bataat; a
kind of sweet potato.
naago, hari; dag; day.
naama(P), jaa.jai(T), paman, sdr laki2
ibu; oom (broer van moeder); cross
uncle.
naapo, sajur 2 an jg ditanam; gecultiveer-
de groene groenten; cultivated green
vegetables.
nagi(P), eke(T), pohon nibung; soort
palmboom, oncosperma; a palm tree, on-
cosperma.
nai-o, makan, minum; eten, drinken, ver-
teren (als vuur); to eat, drink, consume
(as firel.
naidi(P), igapu(T), lapar, haus; hongerig,
dorstig; hungry, thirsty.
naija agijo, makanan; voedsel, eten; food.
naimai-i, jokai-a, kasi sama saja, beri kpd
saja; geef aan mij; give to me.
naita, sdr laki 2 dr bapaku, pamanku; mijn
oom (broer van vader); my parallel
uncle.
naitai(P), wawa(T), bapaku; mijn vader;
my father.
naka, naka peu, nakauto, banjak mena-
ngis; huilebalk; crybaby.
nakaa, anak ajam atau burung; kuiken,
DUTCH - ENGLISH 35
jong vogeltje; chick, young bird.
nakagi, asap; rook; smoke.
nakame, bapanja; zijn vader; his, her,
father.
nakapigu, nakapidu, labu; pompoen, kale-
bas; squash.
nako2, damoutoopa n., mengendap, me-
ngintai; luistervink; eavesdrop, spy at
the door.
nakn, udjung atas dr tebu jg dpt ditanam;
boveneinde van suikerriet, dat weer ge-
plant wordt; top end of sugarcane, to be
planted again.
naknu, banjak; veel; much, many.
naktiti tai, pontang-pantingkan, banting-
kan; het ene tegen het andere stoten;
dash one thing against another.
a kind of orchid.
nana2 , tiap2, satu 2 (org); elk, ieder; each
one (of peoplel.
nap6(P), nipo(T), telor; ei; egg.
nauwa, nauwai, saja punja kakak; mijn
oudere broer; my older brother.
neemai-i, melata; kruipen; crawl, creep.
neguwo(T), noguwo(P), bertukar (nja-
nji); transponeren van zingen naar een
lagere grondtoon; transpose ehanting to
lower key.
neki2 tai, bunji djedjak kaki; geluid van
voetstappen; sound of footsteps.
nemou(P), nenou(T) pp, kemudian, dibe-
lakang; daarna, later; after, afterwhile,
behind.
nemugu, ninigi, bunji angin, hUdjan, mo-
tor; geluid van wind, regen, motor; noise
of wind, rain, motor.
nenei, dodikebo, ba tu emas urong; pyriet,
zwavelkies; pyrite.
nenoo(P), jenoo(T), bekas kaki; vo'et-
spoor; footprints.
nenou(T), nemou(P) pp, kemudian, beIa-
kang; daarna, later; after, afterwhile,
behind.
nepuu, moknu, babi sakit hampir mati;
ziek (van een varken); siek (pigl.
ni-, awalan kata-kerdja jg mengenai diri2
jg pertama; lste persoon meervoud lijd.
vwp., voorvoegsel aan werkwoorden; 1st
person pI. direct objeet prefix to verbs.
nija-, awalan kata-kerdja "bikin untuk
kami"; lste persoon meervoud meewer-
kend vwp., voorvoegsel aan werkwoor-
den; 1st person pI. benefaetive prefix to
verbs.
nikigi, dada, anggota badan udang; borst,
36 KAPAUKU - MALAYAN -
gewrichten van garnalenpoten; ehest,
base joints of crayfish Iegs.
ninigi, nemugu, mendengung-dengung Ie·
bah, dU; zoemen (bij, enz.); drone, buzz.
nipo(T), nap6(P), telor, pelor; ei; egg.
peka nipo, tanda mata, bidji mata; oog-
appeI, geschenk, aandenken; eyeball,
gift, souvenir.
nodogi(T), unu(P), bau busuki bedorven
geur; bad odor.
nogaa, uap; stoom; steam.
nogee, riuh, riuh rendah; Iuidruchtig;
noise of talking, chattering.
nogimai-i, widogai-i, susahkan, siksakan,
tegur; mishandelen, bestraffen; to mis-
treat, criticize.
nogou, timba air, ambil air; water haIen;
to get a drink, fetch water.
nogu, madjaI, tumpuI; stomp; dull.
noguwo(P), neguwo(T), bertukar (nja-
nji); transponeren van zingen naar een
lagere grondtoon; transpose chanting to
lower key.
nokii gai-a, bentji; walging, afkeer; dis-
gust.
nokogai-i, tikam, tjutjuk; doorsteken, door-
boren; stab, pierce.
nom6, keladi; keladi, soort knolgewas;
taro.
nom6 ego, anak2 keladi; nieuwe scheuten
van keladi; new shoots of taro.
nomoubai, pesta potong babi; vooraf-
gaand aan varkensfeest; 'preliminary to
pig fe ast.
nonl, sarap, habuk dr binatang jg makan
kaju, rajap; stof achtergelaten door witte
mieren; dust Ieft by termites.
nono, kulit bia jg bagus; goede kaurie; a
good cowry.
nonogo, otak; hersenen; brains.
noogei, saudaraku, temanku; mijn vriend;
my friend.
noone, sdr sapupuku, anak dr ba pa punja
sdr peremp. atau ibu punja sdr laki 2 ;
mijn neef (nicht), kind van vaders zus-
ter of van moeders broer; my cross
cousin.
nota, ubi; bataat; sweet potato.
notaamo, umpan; lok aas; bait.
noukai(P), mama(T) , ibuku, mijn moeder;
my mother.
nu tai, dengkung babi; snuiven van var-
ken; snort of pig.
nunu, bangus babi; varkenssnuit, voel-
spri'eten van garnalen; pig snout, cray-
fish feelers.
DUTCH - ENGLISH
nunugu, bunji babi; geluid van varken,
verloren; pig grunt.
o
0-, lihat: 00-; zie: 00-; see: 00-.
obaawo, sebangsa udang; soort garnaal;
a kind of crayfish.
obai, sebangsa pohon kaju; soort boom;
a kind of tree.
obe, penjepit; nijptang, tang; tongs.
obeiga, sebangsa pohon kaju, dibikin pa-
nah; soort boom, waar bogen van gemaakt
worden; a tree, used to make bows.
obo, rotan jg dianjam; gevlochten dingen
van rotan; woven, braided things of rat-
tan.
oboti, mata susU; tepel van borst, puntje
van noot; nipple of breast, end of nut.
odai-a, mengaku salah; schuld bekennen;
to confess wrong.
ode(T), ugi(P), tempat belukar dan pasir;
zandige plaats met struiken; a sandy
bushy place.
odi, odijo, air buah, susu; vruchtensap,
melk, vloeistof; juice, milk, liquid.
odigaa, odijake(P), eidani(T), sebentar,
nanti (hari ini); straks, direct; presently,
later (today).
odii, bakar bulu babi, bakar atas njala;
haar schroeien, koken boven vlam; singe
hair, cook over flame.
odijai ta,i(T), widogai-i(P), tempelak har-
dik; een standje maken, uitlachen, uit-
scheIden; to scold, laugh at, abuse.
odijai, sebangsa burung dewata; paradijs-
vogel; a bird of paradise.
odijaiju, binatang sprt belalang; insect
gelijkend op sprinkhaan; a grasshopper-
like insect.
odijo, odi, susu, air buah, dU; melk, vruch-
tensap, vloeistof; milk, juice, liquid.
0000 gai, bosan, djemu; zieh vervelen; to
be bored.
ogaa kai, tidak kelihatan; onzichtbaar, uit
het gezicht; invisible, out of 8ight.
ogai, hantu, org dr luar; duivel, vreemde-
ling; devil, foreigner.
oge (noogei-akoogei-ogeme), teman, so-
bat; vriend; friend.
oge, hutan; rimboe; jungle.
oge mege, kulit bia, perhiasan sadja; tot
versiering dienende kaurie, heeft geen
 KAPAUKU - MALAYAN -
handelswaarde; ornamental cowry, has
no purchasing value.
ogi (Kamu), dinai, minjak gosok merah
untuk muka; oker; ochre.
ogii (niana ogipa, ogita) , garau, garok,
serak; hese stern; hoarse voice.
ogijai, sebangsa pohon kaju; soort boom,
podocardus; a tree, podocardus.
ogimai-i, suntik, tikam, tjotjok; doorboren,
steken in, inspuiten; to pierce, stick in,
inject.
ogo, leher; nek, hals; neck.
ogo putu, ogomo, kalung leher; halsket-
ting; necklace.
ogodo tai, bersiul; fluiten door inademen;
whistle, ingressive.
ogomo, ogo putu, kalung leher; halsket-
ting; necklace.
ogoo tai, intip, intai; gluren; to peep, peer.
ogoogi tai, berguling-guling; om en om
rollen, van heuvel af; to roll over and
over, down hilI.
ogoomo(P), pigoo(T), kali jg banjak beng-
kok; krommingen in rivier; twistings of
river.
ogotogo, sebangsa burung dekat air; soort
watervogel; a long-necked water bird.
ojaa, dengan pertjuma, tiada sebabnja;
doelloos, zonder reden, vrij, zo maar;
purposeless, without reason, free.
oka (me oka(P», me owaa(T), kuburan;
graf, begraafplaats; grave, burial place.
okaakai tai, bagi dua bahagian; in tweeen
verdelen; to divide into two parts.
okaagi, kebiasaannja; zijn manier, zijn ge-
woonte; his way, his habit.
okai, dia; hij, zij, het; he, she, it.
okai-, lihat: aki- (ani-, okai-); zie: aki·
(ani-, okai-); see aki- (ani-, okai-).
okaijoka(P), bebega(T), sematjam bisul
besar; negenoog; a carbuncle.
okainiinii, dia tersendiri, tertjerai; hij al-
leen; he alone, separate.
okaipode(T), weiki(P), sematjam kulit bia
jg besar; goede kaurie; a good cowry.
okaitai, dia punja perkara; zijn zaak; his
affair, his business.
okaitodo, adatnja; zijn gewoonte; his cus-
tom, ritual.
okeebu, kekalahan mereka itu; hun ver-
lies, nederlaag; their loss.
okejai, mereka dua; zij tweeen; they two.
okei, mereka itu, dia orang; zij (meer-
voud); they.
okii, lari dengan takut; vluchten; to flee.
okiimigii, lari bertjerai dgn takut; zieh
DUTCH - ENGLISH 37
verspreiden in angst; to scatter in fear.
okogo, pulau; eiland, lapje grond, bosje;
a patch, island, grove, etc.
maki okogo, kampung; dorp; viIlage.
okogoka tai, menempuh, menjerang; be-
springen; attack, rush on.
okomai-i, kupas kulit kaju; barang dima-
sak; bast schillen, gekookte dingen schil-
len; strip bark, peal cooked things.
okono, kulit kering jg didjatuhkan bina-
tang; de huid afwerpen, als hagedis, gar-
naal, insect; dry, shed skin, as of lizard,
crayfish, insect, etc.
oma motii, tjuri; stelen; steal, to take
stealthily.
omai, enggang; rimboevogel; hornbill.
onage, sebangsa pohon kaju; soort boom;
a kind of tree.
one, tali panah; boogkoord; bow string.
one utija, pusat; navel; navel.
onoo, kali, sungai; rivier; river.
onoo (me onoo) , peremp. tua djadi "enija",
makan anak sehingga mati; oude vrouw,
die verdacht wordt een kind "op te eten"
waardoor het sterft; old woman is said to
"eat" child causing its death, bewitch.
oneme (noone-akoone), sdr sepupuh laki 2
dr peremp. dan sebaliknja; neven; cross
cousin.
onido, menjelam; duiken, als voor garna-
len; to dive for crayfish.
onii, mandi, masuk kdlm air, mati lemas
dIrn air, tenggelam; baden, zinken, on-
dergaan, verdrinken; to bathe, sink, sub-
merge, drown.
ono, batu asahan; slijpsteen; grind stone.
ono wogii, asahkan; slijpen; to grind to
sharpen.
onoutouto, djari tengah dIrn permainan;
middelvinger in een speI; middle finger
in agame.
00-, awalan kata-kerdja, artinja diperbuat
dengan org lain; 3de persoon voorvoeg-
seI, aanduidend werken met anderen; 3rd
person prefix indicating working with
others.
00, ambil! dingin; pak aan! koud; take it!
cold.
oobaa, sprt bunga karang; sponsachtig
gras, dat in het water groeit; spongy
mass growing in the water.
ooka, sdr peremp dr bapa, nenek peremp.;
tante (zuster van vader), grootmoeder;
cross aunt, grandmother.
ookai-a, mulai, bikin pd pertama kali; be-
ginnen, voor het eerst doen; to begin, do
38 KAPAUKU - MALAYAN -
the first time.
oomau me, anak peremp. jg sulung; oud-
ste dochter; first daughter.
ootogii, berdiang, memanaskan diri; zieh
warmen; to warm oneself.
otii tai, melompat, melontjat; springen;
to jump, leap.
otikai, sebangsa pohon kaju; soort boom;
a kind of tree.
oto(T), otoupa(P), djerawat; puistjes in
het gezicht; face pimples.
otomai·i, ba sah dan dingin sehingga tiada
perasaan lagi; verstijfd, vochtig; numb,
damp, chilled.
ou(T), ugenija(P), ular; slang; snake.
ou, luka djadi baik, sembuh; helen van
een wond, een korst vormen; heal of a
wound, form a scab.
owt\(P) , kudumo(T), belakang leher; nek;
back of neck.
owaa, rumah; huis; house.
owaja, sematjam kulit bia; goede kaurie;
a good cowry.
owai-a, bikin tempat pa sang api; aarde
dragen om een plaats te maken voor een
vuur of een haard; carry dirt to make a
place for a fire, hearth.
p pakuwo(T), ma ibo(P), orang besar, ge-
pa, tjahaja matahari atau bulan; stralen
van de zon en de maan; rays, brightness
of sun, moon.
paa, koti, butuh; het mannelijk geslachts.
deel; penis.
paate, bahagian; gedeelte; portion.
pada, senapang; geweer; gun.
pade, kutu babi; teek; tick.
pagadaga, diiti p., mewah, kemewahan;
weelderig; luxurious, fancy.
pagautuma, tahi lalat; moedervlek; mole,
of the skin.
pagii tai, musuh datang, pohon djatuh,
apa2 terdjadi; komen van vijand, vallen
van boom; enemy comes, tree falls, a
matter takes place.
pagimo, tebu, tidak dpt dimakan; oneet·
bare suikerrietachtige plant; an inedible
sugar·cane-like growth.
pago, gumpong, serumpun; groep gras,
varens, enz.; clumps of grass, fern, etc.
pai-a, memperanakkan, lahir; baren, ge-
boren worden; to give birth, be born.
DUTCH - ENGLISH
pai-a(P), pou(T), patahkan tebu; suiker-
riet breken; break sugar cane.
paijai tai, kasi tangan; handen schudden;
to shake hands.
paijaiwakii, tekebego (P), wakibego (T),
kilat; weerlicht; lightning.
paitai·i, patikai-i, naik, mendaki; stijgen,
klimmen; ascend, climb.
paj6, toopu paj6, perisai; schild; shield,
charm, as a shield in war.
pakamai·i, pakatai·i, lekas bertumbuh, ba-
ru tumbuh; beginnen te groeien, vlug
groeien; begin to grow, grow fast.
pakamo, kaju pagar bsr atas tanah; grote
balken van hek op de grond; Iarge fence
logs on the ground.
pakatai-i, pakamai·i, baru tumbuh, lekas
bertumbuh; beginnen te groeien, vlug
groeien; begin to grow, grow fast.
pakau, motou, bisul besar; negenoog; car-
buncle.
ukouko pakau tai, berbuih; schuim op
de mond; froth, foam at the mouth.
pakoo, bantal; kussen; cushion, pillow.
pakooba, kulit bia jg besar; grote zee-
schelp; Iarge sea shell.
pakuboga, tidur Ielap; diepe slaap; deep
sleep.
pakutai-i, berbaring sakit; ziek neerlig-
gen; to lie down sick.
muk; groot, dik persoon; large, fat per-
son.
pame, buah pinggang; nier; kidney.
pane, anak binatang ktjl jg berbau; jonge
stinkluis; young stink bug.
paneka, laki 2 punja sdr peremp dan se-
baliknja; zu ster van man en omgekeerd;
sibling of opposite sex.
pani, sebangsa akar berduri; soort door-
nige slingerplant; a thorny ground vine.
panija, pandan rimbun; weelderige groei
van de kokaa; luxurious growth of the
kokaa.
papaado, tjermin, katja; spiegel, glas;
mirror, glass.
papiwai·a, potong 2 daging babi; stukken
varkensvlees afsnijden; cut hunks of
pork.
pataga, retak; gebarsten; cracked.
patai tai, utii, gali; graven; to dig.
pataigekee, kubang, mandi dIrn lumpur;
zich wentelen in de modder (als een var-
kenl; to wallow, as a pig.
patau(T), jadau(P), kaju buat kerdja ta-
nah; graafstok; digging stick.
 KAPAUKU - MALAYAN -
patü tai, mulai bitjara, burung terbang;
beginnen te spreken, beginnen te vliegen
(vogel); begin to speak, (bird) to fly.
patikai.i(P), tagumai·i(T), naik, mendaki
gunung; klimmen, berg of boom; climb,
mountain or tree.
patimai-i, membuka djerat dan membiar-
kannja; een val, strik openen en achter-
laten; to open and leave a trap, snare.
pato2 tai, kapu 2 , tepuk2 , kibar sajab; klap-
pen, klapwieken van vleugels; to clap,
flap of wings.
patoba tai, pukul dibelakang; op de rug
slaan; slap, hit on the back.
pauwai-a, gali ubi dgn hantjurkan tanah;
bataten raoien, de grond omwoelen; to
dig potatoes, stirring up the ground.
peda, ruas tulang belakang; wervel; ver-
tebrae.
peepu, banjak; veel; much.
peepu tai, merusakkan, binasakan, aniaja;
vernietigen, ruineren, vervolgen; to ruin,
destroy, persecute.
pege tai, pegemai-i, berisi, air dlm 10bang,
dsb; bevatten, als water in gat; to con·
tain, as water in hole.
pegee-pagee tai, menonton; rustig toekij-
ken, toeschouwer; to look on quietly, on·
lookers.
pegei(P), bodt1(T), sebangsa pohon kaju;
grote boom met brede bladeren; a taU
tree with broad leaves.
pego, sematjam tanaman rupanja sprt
djagung; gecultiveerde maisachtige plant;
a cultivated corn·like plant.
pegoke me(P), pigoka me(T), nenek mo·
jang; voorouder; ancestor.
pegu, bedden, kotak dr kebun; bed (in
tuin); garden bedding.
peguuto, besar, amat bsr; groot, reusach·
tig; great, huge.
peguwa, bebek; eend; duck.
peijo, peijo paijo, besar sekali; zeer groot;
very great, very large.
pejage, medja, para 2 ; tafel, plank; table,
shelf.
peka, mata, ruas tebu; oog, geleding van
suikerriet; eye, section of sugar cane.
peka nipo, bidji mata, tanda mata; oog·
appel, aandenken; eyebaU, souvenir,
gift.
peka badee tai, pandang; staren; to stare,
gaze.
peka bida, tidak mengantuk; klaar wak·
ker; wide awake, not sleepy.
peka 2 tita, tibi-toba, belang; gestreept,
DUTCH - ENGLISH 39
bont; striped, vari-colored.
pekoo, pekogo, gekogo, keras, kasap, ke·
sat, garing; broos, ruw; brittle, rough.
pekU, telaga, tasik; meer; lake.
pekuwo, kulit sadja, daging, gemuk tiada;
huid zonder vlees of vet; skin without
meat or fat.
penii, sokong, sang ga tebu, dsb; suiker·
riet steunen; to prop or support sugar
cane.
penuu 2 tai, itä p., djalan pelahan, jg kebe·
lakang; langzaam lopen, achterkomen;
slow on trail, be behind.
pepano, belukar buahnja dibikin kalung
leher; rode zaden gebruikt voor halsket·
ting; red seeds used as necklace.
pepeja, sematjam paku; soort varen; a
long slender fern.
pepeka, kelopak mata; ooglid; eye·lid.
pepete, epeije, ulat2 ktjl; maden; maggots.
petai-a, akagai-a, belah; splijten; to split.
petai, mengerti dalam; begrijpen; to com-
prehend.
boko petai, hakimkan; oordelen; to judge,
arrange a matter.
peta-menii, terangkan; uitleggen, verkla·
ren; to make clear, plain.
pete, angin utara pd siang; noordenwind
gedurende de dag; a strong north wind
during day.
petee, etee, bida, kuat; sterk; strong,
strongly.
petege, sebangsa burung dewata, makota;
soort paradijsvogel, kroon, loon; King of
Saxony Bird of Paradise, crown, reward.
petege wei, memberi pahala; belonen; to
reward.
peto, daging udang; garnalenvlees; meat
of crayfish.
petoge, ekor udang; staart van garnaal;
tail flippers of crayfish.
peu, tidak baik, djahat; sIecht; bad, evil.
peu kai, binasa, bahaja; vernietigd wor-
den, omkomen; to be destroyed, perish,
danger.
peu pp, sekali, tidak boleh, mustahil;
zeer, onmogelijk; very, impossible.
pi, bunga, bibit; bloern, zaad; flower, seed.
pidigi tai, pidii, air naik dIrn perahu; stij-
gen van water in prauw; rise, seep, of
water in canoe.
pidi2 , sempal, sentil; uitsteken; to stick
out, protrude.
pido tai, pido atii, luruskan; rechten, zich
uitstrekken; straighten, stretch out.
pidou 2 tai, hulurkan, terus; regelrecht;
40 KAPAUKU - MALAYAN -
straight through.
pigee(T), ogoomo(P), kali bengkok; krom·
mingen, bochten in rivier; bends, twists
in river.
pigi2, bego2 tai, gementar; schudden, be·
yen; shake, shiver, quiver.
pigii, air naik dIrn perahu; sijpelen; seep.
pigoka me(T), pegoke(P), nenek mojang;
voorouder; ancestor.
pigou, belah rotan dll; splijten van rotan,
enz.; to divide rattan, etc. in two.
pigu, tome tai, tetap, teguh, kaku; flink,
sterk, onbewogen; firm, stiff, unshaken.
pii atii, pii tai, buang; weggooien; to
throw.
piipaa, burung ktjl; kleine vogel, mus;
a sm all bird, sparrow.
pija pp, ... barang kali, ... barang kali; of;
... or...
pija, kaju, pohon kaju; hout, boom; wood,
tree.
pija kita, mandul; onvruchtbaar (vrouw);
barren woman.
pijaije, pugaije, guna 2 ; amulet; charm,
fetish.
pijamogo, bulan surut; derde kwartier
van maan; third quarter of moon.
pijauto, udjung kaju, luka olehnja; stok,
wond er door verkregen; stick, incur in·
jury by it.
pijo, halal, jg diizinkan; wettig, rechtma-
tig, geoorloofd; lawful, permissible.
pikai-a, potong 2 kaki babi, runding; var-
kenspoot in stukken snijden, beraadsla-
gen; slice pig foot, to council.
mana pikai-a, bermusjawarat; raadple·
gen; to deliberate.
piki(T), kagaba(P), kain, pakaian; stof,
kleren; cloth, clothes.
pikou, petjah, rusak, kojak; gebroken,
kapot; broken, ruined, of hard things.
pinai tai, terkedjang-kokol; ineenkrimpen,
(zieh) (ver)wringen; to writhe.
pini, pendek; kort; short.
pipi tai, kentjing, buang air; urine, uri·
neren; urine, urinate.
pipikai-a, lepaskan, bebas, merdeheka;
bevrijden, losmaken; free, loose, liberate,
let go.
pipoga, firdaus; paradijs; paradise.
pitaa, sebangsa udang; soort garnaal ; a
kind of crayfish.
pitakai-i, merebut; grijpen, pakken; to
snatch.
piti, tali pinggang; gordeI, riem, band;
belt.
DUTCH - ENGLISH
pitimaago, sebangsa udang; soort garnaal ;
a kind of crayfish.
pito, suluh; fakkel; toreh.
pitokai·i, bitjara dlm perkara, nasihatkan;
bepraten, ver manen, prediken; palaver,
exhort, preach, etc.
pitumai-i, tikam; steken in, zoals naald,
speld; to stick in, as needle, pin.
pituwaago, jg ketudjuh; zevende; seventh.
pituwo, tudjuh; zeven; seven.
po, uta, butir, bidji, buah; korrel, vrucht,
noot; grain, fruit, nut.
poeT), apa(P), bahagian perut babi; on-
derkant van varken; underside of pig.
podii, termasak, masak; gekookt worden,
koken (onovergankelijk); to be cooked,
cook (intransitive).
podo 2 , pidi2 tai, timbul, sempal, sentil;
uitsteken; protrude, stick out.
podomai-i, keluar; naar buiten gaan; to
exit, go out.
podoti, jg pertama dr dua anak jg lahir pd
kira 2 sama waktu; eerste van twee kin-
deren op ongeveer dezelfde tijd geboren;
first of two children born about the same
time.
poga, kata'penolong menghitung kebun;
hulptelwoord voor tuin; numeral coeffi·
cient for gardens.
pogee, djernih, terang, bajang 2 ; helder;
clear, reflection (water).
pogo, anak panah udjungnja lebar; grote
pijl met brede punt; thick bladed large
arrow.
pogomai-i, bogomai·i, roboh, rebah; val-
len, van grote dingen; collapse, of large
things.
poja, putih, memutih; witachtig; whitish.
pokadee, wakijo, putih; wit; white.
poke, kapur; kalksteen; limestone.
poke (bodija poke), deidei, ba ra api;
gloeiende kolen; live coals.
poko(P), moto(T), busuk (ubi); bedorven
(bataten); spoiled, rotten (sweet pota-
toes).
poko me, taka me, nenek mojang; voor·
ouder; ancestor.
pokuma, uno p., tidur lelap; diepe slaap;
deep sleep.
ponugu, punugu, bundar, bulat; rond;
round.
pooge, taring; slagtand, gedragen door
man; tusk, worn by man.
poomai·i, indjak rumput untuk bikin dja-
lan; gras neertrappen om te lopen; crush
aside grass to walk.
 KAPAUKU _. MALAYAN -
potA, pohon mati jg roboh; omgevallen
dode boom; fallen dead tree.
pott, kaju tepi djala; rand van garnalen·
net; rim of crayfish net.
pot6, pundi 2 ktjl buat kulit bia; zakje voor
schelpen; tiny bag for shells.
poto, djauh; ver; far.
potu tai, timbul, djadi, meletus, bikin lan-
tai dr timi; bult, ontploffing, uitbreken,
een timi vloer leggen; hump, swelling,
explosion, affair arises, lay a timi floor.
potuwo, benggul, bengkak; bult, uitwas;
hump, bump, swelling.
pou, tjabut, sprt tebu, keladi; suikerriet,
keladi uittrekken; tear out sugar cane,
taro, etc.
pou, koma p., sorongkan perahu dgn kaju;
prauw voortbomen; to punt, pole the
canoe.
poupou, emi to p., mA to p., bertelandjang;
naakt; naked.
pudu, pudugu tat, gelegak, mendidih, ge·
lembung; borrelen, koken, opengaan van
knoppen; bubble, boil, open of buds.
puga, ekor; staart; tail.
puga pp, pura 2 ; voorwendsel; pretence.
pugat, sebangsa akar; soort klimplant; a
kind of vine.
'pugai·a, kebai-a, buka pagar, rumah; hek
openen, huis afbreken; to open a fence,
tear down house.
pugakamu, tulang belakang; stuitbeentje;
coccyx, name-calling.
pugi, gei tapa, pamah; moerassige pIek;
swampy grassy area.
muno pugi, tengah telaga Paniai; mid-
den van Paniai; middle of Paniai.
pugiukaa, sarang ulat kupu 2 dipakai se-
laku pundi2 kulit bia; cocon gebruikt als
beursje voor schelpen; cocoon used for
carrying cowries.
pugu, bintat gatal; soort jeuk(ing); a
pimply itch.
puja, berdusta, bohong, sebangsa kuskus;
vals, leugen, soort koeskoes; false, lie,
a kind of cuscus.
pujubugi, sebangsa ubi; soort bataat; a
kind of sweet potato.
pukamo tai, bergumul, merampas perem-
puan; worstelen, verkrachten; wrestle,
rape.
puki, pukipaki, genap, tjukup, sebulat2 ;
volheid, vol, volkomen, waar; complete-
ness, real, true.
puko, bibir; lip; lip.
puku, ba rang jg diindahkan; kostbaar,
DUTCH - ENGLISH 41
dierbaar; precious, to keep.
puku2 (P), jaku2 (T) tai, Mmat; matig,
zuinig zijn; to be frugal, thrifty.
pukugu, kaju 2 ktjl jg kering; kleine droge
stokjes; small dry sticks.
puma(T), damijo(P), kulit kaju, dibikin
benang, tali; boom, waarvan de bast ge-
bruikt wordt om touw te maken; a tree,
bark used in making string.
pune, lalat; vlieg; fly.
punee(T), puugee(P), remah 2, sisa 2 ; krui-
mels, restjes; crumbs, bits.
puneeno(T), kanepune(P), mati lemas
dIrn air; stikken, smoren, verdrinken; to
suffocate, drown.
punugu, ponugu, bundar, bulat; rond;
round.
pupai-a, wudii, membagi; verdelen; divide,
dis tribute.
pupugi, tali buat tarik perahu; touw om
prauw te trekken; cord for pulling canoe.
pupugu tai, tiup (angin) ; waaien; blow,
of wind.
putat-a, binatang gigit, potong anak2 kela-
di, kaki udang, dsb.; bijten, keladischeu-
ten afsnijden, garnalenpootjes uittrekken,
enz.; animal bite, cut off taro shoots, pull
off crayfish legs, etc.
pute, besi, pisau, logam; metaal, mes;
metal, knife.
pute wee, pisau; mes; knife.
putei, sebangsa binatang ktjl jg bau bu-
suk; eetbaar insect, onaangenaam rui-
kend; edible stink bug.
putigi, tibigi, lari terburu-buru, tergesa-
gesa; haastig wegrennen van dieren; to
scamper away, of animals.
put6, isi perut; ingewanden; intestines.
put6 bemu2, kelendjar ludah perut; al-
vleesklier; pancreas.
putu, simpul, rotan bersimpul-simpul men-
djadi almanak, waktu djadi apa2 ; knoop,
geknoopte rotan kalender, datum, waar·
op iets zal plaats hebben; knot, knotted
rattan calendar, date of any occurrence.
putugu, buku kaju; knoest in hout; knot
in wood, a raised place.
puu tai, keluarkan angin; lucht uitdrijven;
to expel air.
ebe puu tai, tiup; blazen; blow through
mouth.
ba puu tat, kentut; een wind laten; to
break wind.
puugee(P), punee(T), remah2 , sisa2 ; krui-
mels, restjes; crumbs, bits.
42 KAPAUKU - MALAYAN -
puumal-l, mendjahit; naaien, verstellen;
to sew, mend.
puupugija, sebangsa binatang; soort in·
sect; a buzzy bug.
puwo, lobang perahu tempat ikat tali; gat
In prauw waar touw wordt vastgebon-
den; hole in canoe where cord is tied.
T saplings.
ta, ta kapagu, awan putih 2 jg tinggi; hoge
witte wolken; high white elouds.
taadoke, taadaa, taaboga, hanjut, tera-
pung-apung; drijven; float, drift.
taanaka peka, mege peka, mata satu tidak
baik; een sIecht oog; a bad eye.
taataa tai, berenang; zwemmen; to swim.
tabaga, sebangsa tumbuhan dIrn air; wa-
terlelie; water lily.
tabagaa., rata; plat; flat.
tabako tai, pipih; glad maken; to flatten.
tabe2 tal, kebas 2 sajap, tepuk 2 tangan;
klapwieken, klappen( handen); flapping,
elapping.
kii tabe2 kou tabe2 , penjakat, bertandang
desa; van het ene huis naar het andere
zwerven, een last; wandering from
house to house, a nuisance.
tabiwai·a, naik (pohon), melontjat- lon-
tjat; klimmen (boom, paal); climb tree,
pole, spring from one to another.
tabo, rotan jg dianjam diatas koteka; ge·
weven rotan op schaamkoker; woven
rattan on genital gourd.
tadi, rata, padang; vlak, gelijkmatig; level,
flat.
tadi dou, duga; diepte van het water pei-
len; to test shallowness of water.
tadu atii, tadumai-i, berpaut; klemmend,
vasthoudend; clinging, persistent, drawn
to.
dimi tadu atii, tepekur, termenung; pein-
zen, mediteren; to meditate, reminisce,
etc.
tadumai-i, berpaut; klemmend, vasthou-
dend; clinging, drawn to.
taga, sebangsa sajur paku; soort eetbare
varen; a kind of edible fern.
tagaa2, gemuk pd isi perut; vet aan in-
gewanden; fat on intestines.
tagai tai, indjak barang lembek dgn tiada
sengadja; onachtzaam op iets zachts
stappen; inadvertently step on soft stuff.
tagi, ubi ktjl buat babi; kleine bataten
DUTCH - ENGLISH
voor varkens; small sweet potatoes for
pigs.
tagi atii, tagimai-i, tindis, asak; aanhalen,
drukken, samendrukken; to tighten,
press, crush.
tagija, sebangsa udang; soort garnaal; a
kind of crayfish.
tagimai·i, tindis, hantjurkan, bikin halus,
tutuh; verdrukken, vernietigen, kleine
bornen afsnijden; crush, cut small trees,
tagounu, malam jg pd esok harinja babi
akan dipotong; avond voorafgaand aan
de dag, waarop de varkens geslacht wor-
den; night before killing pigs at pig feast.
tagu pp, dgn tiada; zonder; without, none.
tagumai·i(T), patikai·i(P), naik, mendaki,
memandjat pohon; klimmen, beklimmen;
climb, ascend.
tai(P), bugi(T), kebun; tuin; garden.
tai-i, kei tai, bikin, berbuat, kerdja; doen,
maken, werken; to do, make, work.
taita, wawa(T), naitai(P), bapa; vader;
father.
takame, pokome, nenek mojang; voor-
ouder; ancestor.
taka, bertjabang, anak panah untuk bu-
nuh burung; gevorkt, vertakt, pijl voor
het doden van vogels; forked, arrow for
killing birds.
dimi takaida, bimbang, sjak; twijfel, twij-
feIen; doubt, indecision.
taka jikoo, sanggup bekerdja; bekwaam-
heid om te werken, prettig om te wer-
ken; ability to work, pleasant to work.
taka beu, rasa tidak enak, tidak bisa ker-
dja; zich niet goed voelen, zwak, niet
in staat om te werken; feeling unwell,
weak, unable to work.
takaa, telatah; manier; way, manner.
takaabakaa, tjampur; (ver) mengen; to
mix.
takabai·a, fasih lidah, tjakap bitjara; goed
prater; good talker.
takadega, beramah-ramahan dgn, bergaul;
te doen hebben met; to have dealings
with.
takago, pohon; bron, oorsprong; ,source.
takaja(T), bodija geka(P), empedu; gal-
blaas; gall bladder.
takapaka, kolam2 ; vijvers, moerassig;
ponds, swampy.
taki atii, taki2 tai, tutup, peleh, rintangi;
sluiten, belemmeren; elose, block, ob-
struct.
takimai-i, tutup, peleh, rintangi, tjari;
 KAPAUKU - MALAYAN -
sluiten, belemmeren, zoeken; elose, block,
obstruct, seek.
taku tuwai-a, kena luka; wond opdoen,
hindernis op pad; injury, hazard on trail.
takumai-i, gigit; bijten; to bite_
takuu 2 , ego t., heran; verwondering, ver-
bazing; amazement_
tamau, nokin ktjl, gantung pd leher; zak,
gedragen om de hals; pocket, sm all bag
worn around neck.
tanai-a, potong kulit dr da ging babi; huid
van varkensvlees afsnijden; cut off skin
of pork.
taneja, sebahagian perut; deel van buik;
ineludes omenturn, duodenum, and left
lobe of liver, of spiritual significance.
tani(T), meuka(P), matahari; zon; sun.
tani(P), gobi(T), panas; warm, heet;
warm, hot.
tani utuu, lampu, senter, korek api; lamp,
zaklantaarn, lucifer; lamp, flashlight,
match.
tapa pp, keadaan, peri; toestand; con-
dition or state.
tapa2 etai, menuduh; beschuldigen; ac-
cuse.
tapaga, timugi(T), tuku(P), topi dr bulu
kasuari; hoofddeksel van casuarisveren;
cassowary feather headdress.
tapii(P), watii, matakii tai, tutup, tutup
tjela 2 ; dichten, sluiten, reten dichten; to
elose, fill cracks.
tapo, diluar; buiten; outside.
tapojato, sematjam kulit bia; soort kau-
rie; a kind of cowry.
tato, sebangsa pohon kaju; soort boom;
a kind of tree.
taugai-i, burung katjaukan air tjari ma-
kanan; beroeren van water door een
vogel; agitation of water by a bird.
tawa, rokok, tembakau; tabak, sigaret;
tobacco, cigarette.
- nai-o, merokok; roken; to smoke.
tawai-a, sambung, taruh bersama; verbin-
den, in elkaar zetten, monteren; to join,
assemble.
tawaja(P), aga(T), sebangsa pohon kaju;
soort boom; a kind of tree.
tawanii, sandar kepada; leunen tegen; to
lean against.
te, tidak, djangan (dimuka kata-kerdja);
niet (voor werkwoordenl; not, don't (pre-
cedes verb).
te joka, anak gugur; miskraam; miscar-
riage.
teba, ta pak tangan dan kaki; zool van
DUTCH - ENGLISH 43
voet, palm van hand; sole of foot, palm
of hand.
tebe, ular ktjl jg berbisa; kleine vergiftige
slang; a small poisonous snake.
tedee, enaa, jikoo, ajii, baik, bagus; goed,
mooi, aantrekkelijk; good, pretty, attrac-
tive.
tedemai-i, bertobat; berouw hebben; to
repent.
tedii tai(P), gabai-a(T), sakit (perut);
pijn doen (maag, buik); ache, stornach
ache.
teebatai, gem0o, udaagijo, basal air; water-
zucht; dropsy.
teeda-weeda, wogidaa, sia 2 , pertjuma, tia-
da guna; waardeloos, tevergeefs, ijdel;
worthless, futile, no good.
teege, hantu besar, Setan; hoofd der boze
geesten, Satan; chief of evil spirits,
Satan.
teena, didi - (T), rasa sakit sekali, sakit
pajah; zich zeer ziek voelen, ve'el pijn
hebben; feel very sick, hurt much.
tege(T) , waine(P), sematjam belalang;
soort sprinkhaan; cicada, locust.
tege 2 tai, tegekugu, detjing, detas; rate-
len, rinkelen, tikken; rattle, tinkle, tick.
tegeduba(T), digi2(P), hampir malam,
mulai malam; late namiddag, schemer;
late afternoon, twilight.
tegee, kata tolong hitung pohon kaju;
hulptelwoord voor rechte bornen; num.
coefficient for straight trees.
tegee dou, memberi tanda, kenal tanda;
geven, herkennen, teken, merk; give, re-
cognize, a sign, mark.
tegemai-i, matahari naik kira2 djam 7-8;
het tijdstip, waarop de zon warm te be-
gi nt te geven: ongeveer 7 a 8 uur 's mor-
gens; time of the rising sun beginning
to give warmth: 7 to 8 0' elock.
tekede, djengkerik; krekel; cricket.
tekee, bunji ranting patah, sebangsa ubi;
knappen van twijgen, soort bataat; twig
snapping, a kind of sweet potato.
tekeededegee, djari kelingking dIrn per-
mainan; pink in een speI; little finger in
agame.
tekei, tali pinggang org peremp; geweven
ceintuur van een vrouw; women's woven
belt.
tekeuga, ketjapi org asli; l-snarig instru-
ment van inheemsen; indigenous l-string
instrument.
teki(T), tiki(P), tjukup; genoeg; enough.
44 KAPAUKU - MALAYAN -
tekü(T), mijo, daba, weneka, ketjil; klein;
small, little.
tekijai(T), mijo daba(P), ketjil sekali;
zeer klein; very small.
teko 2 tai, tek, letek, geretek, ketek; klop-
pen, een klik geven, tikken; tap, cliek,
tick.
tekoo, gapa -, degil, tegar hati; koppig;
stubborn.
teku tai, - atii, tegang, regang; strak,
gespannen, als snaar; taut, as bow string.
ternege(P), epeije(T), ulat2 ktjl pd barang
jg busuk; maden; maggots.
terno, ruas jatu; geledingen van jatu;
joints of jatu.
tene, djiwa, njawa, org mati; ziel, geest
van gestorvene; departed soul, spirit.
tetaa mana(T), totaa mana(P), tjeritera 2 ;
verdichting, verhaien; fiction, tales.
tetepepe, bahaja, haru biru; tumult, ge-
vaar; riot, dang er.
tetoweja, sebangsa ubi; soort bataat; a
kind of sweet potato.
te-wo, ke·wo, langsung, madju, terus be-
gitu; voortgaan, zo doorgaan; to conti·
nue, carry on thus, proceed.
ti (te), djangan (dimuka kata-kerdja mu-
lai dgn ni-); niet (voor werkwoorden
beginnende met ni-); don't (precedes verb
beginning with prefix ni-).
ti, kemuntjak gunung jg tadjam; scherpe
bergpiek ; sharp peak, mountain peak.
tibi2 , tibitoba, berwarnäz ; veelkleurig, ge-
streept; vari-colored, striped.
tibigi tai, lari, lekas, tjepat; rennen, (zieh)
haasten; to run, hurry.
tibo, kaju sokong pagar; steunpalen aan
beide kanten van hek; support posts on
either side of fence.
tiboowi, sematjam manik2 merah jg ktjl;
soort kleine rode kralen; a kind of small
red beads.
tibugu, retjek; bespatten; to splash.
tidee, mijo, ketjil; klein; small, little.
tido(P), rnukaa(T), pohon djeruk nipis;
limoen, citroen; lime or lemon tree and
fruit.
tiga pp, lebih dahulu; eerst; first.
tigii, meramu; materiaal bijeenbrengen,
vooral voor het bouwen van een huis; to
collect materials, especially for house-
building.
tigimai.i, ramas, perah; wringen, uitper·
sen; to wring, squeeze.
tika, dahulu; vroeger; formerly, long ago.
DUTCH -- ENGLISH
tikaago, edoga, jg pertama, pertama-tama;
eerst, eerste; first.
tiki(P), teki(T), tjukup, genap; genoeg,
compleet, voldoende; enough, complete,
sufficient.
tikidi, sematjam sajur paku; soort eetbare
varen; an edible fern.
tikii mijo(P), ernaa mijo(T), dibawah ru·
mah; on der het huis; under the house.
tikimai-i, potong perut babi; buik van var·
ken opensnijden; first cut along stornach
in butchering a pig.
timi, sebangsa pandan; soort pandan; a
kind of pandanus, screw-pine.
timoo timakai, sediakan; klaar maken; to
make ready.
timugi(T), tuku(P), topi bulu kasuari;
hoofddeksel van casuarisveren; cassow-
ary feathers.
tina pija, pohon kaju jg masih muda;
jonge bornen; saplings.
tine, sepotong ketjil, anggota; stukje,
lichaamsdeel; a piece, member of the
body.
tineija, da ging, diri; vlees, zelf; flesh,
self.
tino, kaju sokong buat tebu; steunen voor
suikerriet; support poles for sugar cane.
tipa, berangan, beringan; eikel-dragende
boom; an acorn·bearing tree.
tipi, sempit, sesak; nauw, eng, overvol;
tight, congested.
tipinimakai, kegepa - , memperkuatkan
hati; schep moed, wees niet bang; take
heart, don't be afraid.
gane ka tipinimakai, pe gang dIrn tangan;
stevig vasthouden in de hand; hold fast
in the hand.
titaaki tai, dirikan kembali, bikin sama
sprt dahulu; weder opbouwen, maken als
tevoren; reconstruct, make as before,
restore.
titi(P), tuwo, dabe(T), lumpur; modder;
mud.
titö, batang kaju untuk ikat perahu; paal
om prauw aan vast te leggen, boei; pole
anchoring canoe, buoy.
to pp, hanja, sadja; alleen, slechts; only,
just.
toba, berudu; kikkervisje; tadpole, polli-
wog.
tobe, babi dgn muka putih; varken met
witte snuit; white-faced pig.
tobedou, bikin betul, luruskan; goed doen,
recht maken; do weIl, make right.
 KAPAUKU - MALAYAN -
tolJe2, kelihatan baik; goedgekleed, pre-
cies goed; well-dressed, just right.
tobino, tanah liat; klei; clay.
toboo, tumbuhan hutan serupa dgn kela-
di; plant in oerwoud, gelijkend op keladi;
taro-like plant in the jungle.
todi, lipan; duizendpoot; centipede.
togaadarna, hantu, djin; spook, boze geest,
duiveI, an evil spirit, demon.
togaakipo, djari tundjuk dlm permainan;
wijsvinger in een speI; index finger in a
game.
togi, ajam hutan; wilde kip; wild chicken.
togii, berdjandji, tentukan; beloven, ver-
zekeren; to promise, make sure.
togo, pendar, penar; fosforescentie; phos-
phorescence.
togo peka, rnege peka, mata tidak baik;
een sIecht oog; a bad eye.
togomai-i, potong tikus bahagi dua; rat
in tweeen snijden; to cut a rat.
tojadegee, bulan perbani achir; halve
maan; half moon.
tojai, sebangsa burung; soort vogel; a
kind of bird.
toka, tjatjing tanah; worm; angleworm.
tokamai-i, tjelup; (in) dopen, (in)dompe·
len; to dip.
tokapuga(P), toki(T), sprt tjitjak; soort
salamander; a salamander.
toki(T), tokapuga(P), sprt tjitjak; soort
salamander; a salamander.
tokii(T), gootoki(P), terkedjut; schrik-
ken; to be startled, alarmed, surprised.
tokipege, gootoki, terkedjut; schrikken;
startled, alarmed, surprised.
toko, betis; been onder de knie; leg below
the knee.
tokogo, lobang, botjor, tiris; gat, lek; hole,
leak.
tokomai-i, kebogai-i, tadjamkan pisau ba-
tu; beitelen; to chip, chisei, stone knife.
tOkonai-i, tetas; broeden; to hatch.
tokoo(P), tokuu(T) tat, pukul, palu, te-
rantuk; slaan, raken, stoten; to pound,
hit, stub the toe.
tOkuu(T), tokoo(P) tai, pukuI, palu, te-
rantuk; slaan, raken, stoten; to pound,
hit, stub the toe.
tomaabu pai·a, abu pai·a, balas, membela;
(zich) wreken, wraak; to revenge, avenge.
torne atii, kaku, teguh, tetap; stijf, stevig,
geregeld; stiff, steady.
tomo(P) , but8(T), boba; framboesia;
yaws, frambozia.
DUTCH - ENGLISH 45
torno, anak panah bermata bambu; pijl
met bamboepunt; a bamboo-bladed ar-
row.
tornogo, rumput gojang 2 ; golven van gras;
waving of grass.
tonaa tat, bersiar, djalan2 ; wandelen, kuie.
ren; to walk-about, stroll.
tonawi(P), tonowi(T), kaja (banjak bini,
babi, kulit bia); rijk (in vrouwen, var-
kens, kauries) ; rich (wives, pigs, cow-
ries).
tonawi pokawi, sangat kaja; buitenge-
woon rijk; extremely rich.
tone owaa(T), daba owaa(P), rumah ktjl
dipakai waktu dpt bulan; huisje voor
menstruatie; small house for menstru·
ation.
tonee, sebangsa pisang; soort banaan; a
kind of banana eaten raw.
tonii, bungkus, balut, salut; omwikkelen,
verbinden, enz.; to wrap, bandage, etc.
tono, batang kaju untuk pikul babi; stok
om varken te dragen; pole for carrying
a pig.
tonowi(T), tonawi(P), kaja (banjak bini,
babi, kulit bia); rijk (vrouwen, varkens,
kauries) ; rich (wives, pigs, cowriesL
too, sebangsa pohon, sprt tjemara; soort
boom, Baekea; a kind of tree, Baekea.
t66(P), kowaja(T), lapuk; schimmel;
mold.
toobi tat, air bertitis-titis; stroompj'e, bijna
gedruppel; slight stream, near drip.
toopu, perisai, lindung; beschut, be-
schermd; shield, defended, protected.
toopu paj6, perisai; schild, bescherming;
shield, protection.
peka toopu, kelihatan bagus; aangenaam
gezicht, mooi; a pleasant sight, pretty.
topa, sebangsa rumput; soort onkruid; a
weed.
topi tai, - atii, melekat; kleven; to stick,
adhere.
topiboka, belengas, likat; kleverig; sticky.
topii, beladjar; leren, studeren; to learn,
study.
topijo, luka2 pd kepala; hoofdwonden;
head sores.
topimai-i, watii, tapii, tutup tjela2 ; reten
dichten; plug holes, cover holes.
topoo, paluh, lopak; poel, plas; pool,
puddle from a drip.
tota, lama, dari dahulu (dari tou); oud,
originele (van tou); old, original (from
tou).
tota mege, kulit bia dari dahulu; oor-
46 KAPAUKU - MALAYAN -
spronkelijke kauries; indigenous cow-
ries, most valuable.
Tota Mana, Kalam; het W oord (van
Godl; the Word (of Godl.
totaa(P), tetaa(T), tjeritera2 ; verdichting,
verhaIen; fiction, tales.
toto, tiris, botjor, titis; gat, lek; hole, leak.
totobi tai, desar; sissen, spetteren, als bij
bakken; sizzle, crackle, as of frying.
totoke gai, tama', ingin; verlangen naar,
begeren; wish for, covet.
totome, gentar, gementar; schudding, be·
ving; shaking, trembling.
totopopo tai, bertitis-titis, bertitik; drui-
pen; to drip.
tou, tunggu, berada; blijven, wachten, aan-
wezig zijn; to stay, wait, be present.
umi-tou, diam, hidup; leven, wonen; to
live.
tow66 tai, siul; fluit; egressive whistle.
tu, kodok hutan; pad, leeft in rotte bo-
men; toad, lives in rotten trees.
tuba, sebangsa burung nazar; arend, ade-
laar, havik; eagle, hawk.
tuda, ketimun; komkommer; cucumber.
tudu(P), koduu(T) tai, bungkuk, tunggit;
gebocheld, gebogen; hunchbacked, bent,
stooped.
tudumai-i, tunduk; buigen, bukken; to
be nd over, stoop, bow.
tugi, kemaluan perempuan; schaamdelen
der vrouw; female privates.
tugo, didalam; van binnen, binnenste; in-
side, inner.
tugo kai, wei kogi, gakigo, angus; ver-
brand; burnt.
tugu(P), kimu(T), sebangsa bambu; soort
bamboe; a kind of bamboo.
tUgu2 tai, ketuk, pukul; kloppen, slaan;
to knock, pound.
tukaa(T), deidei(P), abu panas; kolen
(uitgeblust), he te as; dead coals, hot
ashes.
tukamai-i, patah ubi mentah; ongekookte
bataat breken; break raw sweet potato.
tukeHP), kagau(T), perkakas tikam u-
dang; speer om garnalen te vangen;
crayfish spear.
tuku(P), timugi(T), topi dr buluh kasua-
ri; hoofddeksel van casuarisveren; cas-
sowary feather headdress.
tuku, awan 2 berat, mata sakit; zware
wolk, zere ogen; a heavy cloud, sore
eyes.
tuku2 me, migougu oomake-tai, penghulu;
leider; aleader.
DUTCH - ENGLISH
tukuu tai, bengkokkan sampai patah;
buigen om te breken; bend to break.
tukuwo, rimbun; overvloedig donker ge-
bladerte; prolific dark foliage.
tuma, suku bangsa, matjam, djenis; stam,
soort; clan, kind, variety.
tune, sebangsa burung dewata; Grotere
Paradijsvogel; Greater Bird of Paradise.
tutuga, sebangsa pohon kaju; soort boom;
a kind of tree.
tutu tai, tundjuk; aanwijzen; to indicate
by pointing.
tuu, sebangsa burung, lehernja pandjang;
soort vogel, lijkt op kraanvogel; a crane-
like bird.
tuumai-i, tumpah, tuang; morsen, gieten;
to spill, pour.
tuupe tai, sematjam menjanji sebelum
potong babi; soort gezang voorafgaand
aan varkensfeest; a kind of singing pre-
ceding pig feasts.
tuwa, lalang; soort lang gras; a kind of
long grass.
tuwai-a, patahkan; breken; to break.
jati tuwai-a, kena luka; een wond krij-
gen; to get a wound.
epoge tuwai-a, ludahi; spuwen; to spit.
muta etuwai-a, memudji; prijzen, loven;
to praise.
taku tuwai-a, kena tjelaka pd kaki; een
ongeluk krijgen, voet; to be injured in
the foot.
tuwo(T), titi(P), lumpur; modder; mud.
tuw6(T), epo(P), sebangsa pohon kaju,
buahnja dimakan burung; soort boom,
vogels eten de kleine rode vruchten; a
tree, birds eat the small red fruit.
u
ubai-a, tjari, tjoba ingat; zoeken, trachten
(zieh) te herinneren; to hunt, seek,
guess, try to recall.
udaagijo, gemoo, teebatai, basal air; wa-
terzucht; dropsy.
udi, udang; garnaal; crayfish.
udikenija, kepiting ktjl; kleine krab; a
tiny crab.
udo, berat, buah peler; zwaar, teelbal,
testikel; heavy, testicles.
udo gobai-a, sida2 , kembiri; castreren,
eunuch; castrate, eunuch_
udogobaija, sebangsa lebah; hommel;
bumble bee or wasp.
ugaa, sebangsa pohon haram; soort boom,
 KAPAUKU - MALAYAN - DUTCH -
die taboe is; a coniferous tree, which is
taboo.
ugaa tai, lagukan; gezang van inboor·
Hngen; to chant a story.
ugai·a, ebijai·a, djadikan, tulis, bikin; ma·
ken, schrijven, scheppen; make, write.
Ugatame, Allah, Chalik; God, Schepper;
God, Creator.
ugakato, sebangsa pohon kaju jg berbuah;
soort boom, draagt eetbare vruchten; a
tree bearing edible fruit.
ugenija(P), ou(T), ular; slang; snake.
ugi(P) , ode(T), tempat pasir dan belukar;
zandige plaats met struiken; a sandy
bushy place.
ugo, sebangsa pohon kaju; soort boom;
a kind of tree.
ugo gai, girang lihat barang jg bagus;
verbaasd zoveel te zien; astonished at
much to see.
ugo uwii, masjhurkan; iemands roem be·
kend maken; to make known one's farne.
ugu, dapur, perapian, tungku; haard;
hearth, fire pit.
e ugu te ugu, banjak dan rupa2 barang;
veel, allerlei dingen; a great deal, many
things.
ugubo(T), digijo(P), sematjam sajur jg
ditanam; een soort gecultiveerde groen·
te; a cultivated greens.
uguupuguu, kaum; volk; a group having
a common bond.
maakodo gai uguupuguu, si dang Masehi;
Kerk, gemeente der gelovigen; the
church, company of believers.
uguwo, rumah tangga, isi rumah; huis·
houden, gezin; household, family.
uju, sebangsa ubi; soort bataat; a kind of
sweet potato.
ujubada, sebangsa ubi; soort bataat; a
kind of sweet potato.
uka, betina, kutu (kepala); vrouwtje,
hoofdluis; female, head·louse.
ukame, ibunja; zijn of haar moeder; his,
or her mother.
ukaa, ibu panah, dalam; boog, diep; bow,
deep.
ukaaboka, sebangsa binatang ktjl; groen
insect; a green insect.
ukaane, sebangsa ular ktjl jg berbisa;
kleine ver giftige slang; a small poisonous
snake.
ukai·a, menguraikan, orak; een dier los·
maken; to loose an animal.
uki, semut; mier; ant.
ukii, mendajungkan; roeien; to row aboat.
ENGLISH 47
ukija, angin, ombak ktjl; wind, kleine goI.
ven; general for all winds, little waves.
- megiuto, (terletak pd) djurusan dr
mana angin meniup; naar de wind ge·
keerd; windward.
uko, sebangsa pohon kaju; soort boom;
a kind of tree.
uko, sebatang (sajur); stengel (groente);
astalk, as of vegetable.
ukouko, buih; schuim; froth, foam.
ukuu, bunji potong kaju; geluid van hout
hakken; noise of cutting wood.
uma, kepala udang; kop van garnaal ;
head of crayfish.
UIJläa(P), kamu(T) tai, hobatan; tovena·
rij; fetish observance, spirit worship.
umagi, labah 2 ; spin; spider.
umii, uno umii, tidur, berbaring; slapen,
liggen; to sleep, He down.
emo umii, dapat bulan; menstrueren; to
menstruate.
umi·tou, urne·wo, diam, hidup; leven,
wonen; to live.
umina, banjak, seantero, sama sekali;
veel, volkomen, geheeI, zeer; much, ma·
ny, altogether, wholly.
uneune tai, djadi pusing, bimbang, terti·
pu; duizelig, verward, bedrogen; dizzy,
confused, deceived.
uno, semalan; een nacht; a night, a sleep.
uno umii, tidur, berbaring; slapen, Hg·
gen; to sleep, lie down.
uno pokoma, tidur lelap; diepe slaap;
deep sleep.
uno kogi, mengantuk; slaperig; drowsy.
unouki tai, dengkur; snorken, snurken;
to snore.
unu, bau; reuk, geur, stank; odor.
upa(P), ipa(T) gai·a, kasihan, sajang;
medelijden, liefde; pity, sympathy, love.
upa ejaikai.i, ampun; vergeven; to for·
give.
uta, buah (lebih bsr dr po); vrucht (gro·
ter dan po); fruit (larger than po).
utauta tai, sepasang, dua jg serupa, ban·
dingkan; paar, vergelijken; a pair, two
similar, to compare.
ure, nokin ktjl; kleine nettas; a small net
bag.
uti(T), bUda(P), akar, pohon; klimplant;
vine.
uti, pija, pohon kaju; boom; tree.
utii, gaU, petjahkan; graven, breken; to
dig, to break.
utija, pusat, suatu hantu; navel, een geest;
navel, a ghost.
48 KAPAUKU - MALAYAN -
utine, kaju jg udjungnja terbakar; stok,
aan een kant verbrand; stick burnt at
one end.
uto, utoma, segenap, semua; alle, het ge-
heel; all, the whole_
uto me, turunan jg penghabisan; laatste
geslacht, geen nageslacht; last of a fa-
mily, no offspring_
ut6, tunggul pohon; stornp; stump_
uto mogo, batu jg berat; grote, zware
steen; big, heavy rock.
utoma, segala, segenap, se gala sesuatu;
alles, alle; all, everything.
utoopa, dimana2 , barang apa; waar ook,
wat ook, onverschillig; any at an, c.are-
less_
utoopegu tai, sedia buat pasang atapnja;
huis, klaar om dak er op te maken;
house framework ready for roof_
ut6n, damar, pohon kaju jg keluarkan d.;
damar, hars, boom die hars produceert;
resin, tree that pro duces it.
utugu(P), dagi(T), dahi; voorhoofd; fore-
head_
utugu ekegai-a, senang; gerustgesteld
zijn, gelukkig; to be relieved, happy.
utuma, digimai-i, kotor; vuil, bevlekt; dir-
ty, soiled_
utuutu tai, sama ratakan, bandingkan;
gelijk maken, vergelijken; equalize, com-
pare_
utuuja, sederhana, diantara, ditengah-
tengah; gemiddeld, in het midden; aver-
age, medium, in between_
ito to utuuja, sehingga sekarang; tot nu
toe; until now_
uu, berani; dapper, moedig; brave, daring.
uu(P), emuu(T), tadjam; scherp; sharp_
uwa, musim; seizoen, tijd(perk); season,
epoch.
uwää, pohon tjemara; casuarine-boom;
casuarina tree_
uwaataa, sore; namiddag; afternoon_
uwaawa, sebangsa burung; soort vogel;
a pheasant-like bird.
uwai-a, serahkan, matahari terbenam;
overgeven, zich in zijn lot schikken, on-
dergaan van de zon; abandon to one's
fate, set of the sun.
uwapai-i, berduka, sakit hati, susah hati;
verdrietig zijn; to be gloomy, sorrowful,
offended.
uwii, pergi, djalan; gaan, lopen; to go,
walk.
uwo, air, tjair; water, vloeistof; water,
liquid.
DUTCH - ENGLISH
uwo dinita, pandai; knap; clever.
uwo menii, tinggalkan, membuangkan;
verzaken; to forsake.
uwaawe, tempat air; watervat; water
vessel.
uw6, bumbungan rumah; nokbalk; ridge-
pole.
uwoje makije, dunia; de wereld; the
world.
uwomagijauka, sebangsa binatang; soort
insect; dragon-fly.
uwopo, wikija, kunang 2 ; vuurvliegje;
firefly.
uwopo, sematjam sihir; soort zwarte
kunst; a kind of sorcery.
uwoutu, minjak tanah; petroleum; kero-
sene.
W
wa pp, bersama-sama; samen; together.
waato jamaato, timur-barat; oost-west;
east-west.
waamai-i, keenai-i, simpang, seperti anak
panah; afwijken, zoals pijl; to swerve, as
arrow.
wabu tai, gojang 2 sprt org menari koteka;
schudden, zoals schaamkoker bij het
dansen; shake, shimmy, as gourd in
dancing.
wadaapu W, lempar keatas; in de lucht
gooi'en; to throw into the air.
wadaato, dikemudian hari; in de toekomst;
in the future.
wadi(T), kopa(P), kaju ktjl buat gali ubi;
kleine graafstok; small digging stick.
wadii, itä -, bikin djalanan; een pad ma-
ken; make a trail, clear a way.
ijo wadii, si sir rambut; haar kammen;
comb hair.
nota wadii, tjari ubi; bataten rooien zon-
der de grond om te woelen; dig for
potatoes without stirring up the ground.
wado, atas, diatas; op, boven(op); up,
over, on top.
wado mijo tai, bulak balik, haru biru;
ondersteboven keren; upheaval, turn
over and over.
wadou tat, angkat; opheffen, optillen; to
lift, raise a thing.
wadouto, jg diatas; boven, bovenste; up-
permost, overhead.
wadojo k'ai, masuk keatas; naar binnen
gaan (naar boven); enter up.
wadouda(P), jokapaga(T), tembuni ktjl;
placenta, nageboorte; placenta.
wadowe kai, naik; rijzen, stijgen; to rise,
ascend.
 KAPAUKU - MALAYAN -
wagaawll, lsikan; vullen (vloeistof); to
fill (liquid).
wagadei, senduduk, sebangsa pandan; rho-
dodendron, soort pandan; rhododendron,
kind of screw-pine.
wagi, kigi, kali, waktu; keer, maal, tijd;
time.
kigeena wageena, kadang 2 , tempoh2 , se-
ring kali; soms, dikwijls; sometimes,
occasionally. . wakojo kai, keluar kebawah; naar buiten
wagii, pukul, bunuh, bikin pagar, taruh
garam, bikin perahu (T); slaan, doden,
een hek maken, zout doen in, een prauw
maken (T) ; hit, kill, make a fence, to salt,
make a canoe(Tl,
waguwaago, jg kedelapan; achtste; eighth.
waguwo, delapan; acht; eight.
wai!, hai!; hallo!; hey!
wai, kaju lintang untuk pasang atap;
dwarsbalken om dak te maken; roofing
lath laid across rafters. . uncle by marriage.
wai-a, jati -(T), jati tuwai-alP), kena
luka; een wond krijgen; incur injury.
bebi wai, meIernbar kulit kaju dr pohon;
vezels scheuren van boombast; take
bark fiber from tree.
waija, selerang bulu dipakai pd dahi; bont,
veren op voorhoofd gedragen; a strip of
fur, feathers worn on the forehead.
waijagai-i, pindah; plaats maken, opschui-
yen; make r06m, move over.
waijage, angin timur waktu hudjan sore;
namiddag oostenwind met regen; after-
noon east wind with rain.
waijamo(P), wanamo(T), pelangi; regen-
boog; rainbow.
waiko-wako, naik-turun; vallen en opstaan,
op en neer; rise and fall, up and down.
wainai-a, seorang indjak2 tanah menjung-
guhkan bitjaraannja; dans van een man
om aan zijn woorden kracht bij te zet-
ten; one-man dance of emphasis.
waine, geduu(P), tege(T), sebangsa bela-
lang, berbunji pd sore; cicade, maakt
zijn geluid in de late namiddag; cicada,
makes its buzzing in late afternoon.
waino tai, mengalir; vloeien, stromen; to
flow, current.
waitaa tai, org banjak menari dan berso-
rak; groepdans met gejuich; group dan-
ce with cheering.
wajage, timpang; mank, kreupel; lame,
limp.
waka, suami atau isteri; echtgenoot, echt-
genote; spouse.
wakibego, paijaiwakii, kilat, halilintar;
DUTCH - ENGLISH 49
weerlicht; lightning.
wakii, sinar, tjahaja, berkilat-kilat; schi}
nen, stralen, schitteren; to shirre, glow,
flash, brilliance.
wakijo, putih; wit; white.
wakimai-i, bikin putih; wit maken; make
white.
wako, wakowe, bawah; beneden, daar be·
neden; down, over there downward.
gaan (benedenwaarts); to exit down-
ward.
wanamo(T), waijamo(P), pelangi; regen-
boog; rainbow.
wanee, malam, gelap; nacht, donker;
night, dark.
wanije, sebangsa binatang; soort klein
dier; a small animal.
wape, paman, jg kawin dgn saudara pe-
remp. ibu atau bapa; aangetrouwde oom;
wapu tai, onii, terbalik (perahu); omslaan
(prauw); overturn (canoe).
wapumai-i, wapu 2 tai, perahu mirmg,
oleng; overhellen van prauw; canoe lists,
dipping of plane wings.
watage, sebangsa pohon kaju; soort boom;
a kind of tree.
watakai-i, sisip; invoegen; insert, slip into.
watü, wate 2 tai, membela, peleh, tutup;
beschutten, verdedigen, bedekken; shield,
defend, cover gaps.
wati2 tai, watiki2, bergerak (daun ditiup
angin); bewegen, dansen van bladeren,
enz.; waving, leaves dancing, etc.
watija, pinggir, tepi; rand, kant; side,
edge.
watu, sematjam sajur paku; eetbare va-
ren; an edible fern.
wau, sebangsa pohon kaju jg berbuah;
boom, die eetbare rode vruchten draagt;
a tree bearing edible red fruit.
wau 2 tai, bergojang dr udjung barang
pandjang jg dipikul; schudden, (uiteinde
van lang ding, dat gedragen wordtJ;
shaking of end of long thing being car-
ried.
waudi, sebangsa udang; soort garnaal; a
kind of crayfish.
wawa, taita(T), naitai(P), bapa; vader;
father.
weda gai, takut; bang zijn; to be afraid.
wedaago tai, ugut; dreigen, bang maken;
threaten, make afraid.
wedaba, banjak; veel; much, many.
wede, halia; gember; ginger.
4
50 KAPAUKU - MALAYAN -
wedege, peepu, rampas; grijpen, pijn doen;
seize, harm.
wedi, sematjam ulat bulu; SOOlt rups; a
eaterpillar.
wee, pisau bambu; bamboe mes; bamboo
knife.
pute wee, pisau; mes; metal knife.
weewee tai, main; speIen; to play.
wegai-a, mana -, bitjara, berkata-kata,
riwajat; praten, spreken, prediken; to
talk, diseuss, preaeh.
wegee, peepu, merusakkan; pijn doen, be-
zeren, vernietigen; harm, destroy.
wegee 2 00, main2 , bergurau; grappen ma-
ken, speIen; to fool, joke, play.
wegenai-i(T), witokai-i(P), pilih; (uit)-
kiezen; to ehoose, seleet.
akado wegene tai, menoleh satu sama
lain (supaja tahu siapa); elkaar aan-
kijken om te zien wie het is; looking at
eaeh other to see who.
wegii, ekegei wegii, potong luka dgn batu;
liehaam opensnijden met steen; indigen-
ous surgery.
koma wegii(P), - wagii(T), membuat
perahu; een prauw maken; to make a
eanoe.
dudi wegii(P), utii(T), gali parit; een
sloot, greppel graven; to dig a diteh.
wego, doda, pantat; heupen; hips, but-
toeks.
wegoje, sebangsa ular; lange eetbare
slang; a long edible snake.
wei, tanam; planten, stokken of palen
plaatsen; to plant, plant stakes or poles.
wei kogi, angus, kering; droog, verwelkt;
dry, burnt.
weka, V terbalik sprt pd bumbungan ru-
mah; V als bij nokbalk; an inverted V,
as at ridgepole.
weka mitoo, tulang selangka; sleutel-
been; eollar bone.
wekagu, udjung 2 perahu; einden van
prauw; ends of eanoe.
weneka, ketjil, adik; klein, jongere broer
of zuster; smalI, younger brother or sis-
t~r.
wetaa, sebangsa binatang sprt tikus; muis-
aehtig dier; a mouse-like anima!.
wetee, sebangsa binatang sprt tikus; muis-
aehtig dier; a mouse-like anima!.
weutouja, waktu sesudah pesta; tijd vol-
gend op feest; period following feast,
eelebration.
widaago, jg ketiga; derde; third.
widai-a, badii, kasi keluar barang besar;
DUTCH - ENGLISH
een groot ding ergens uithalen; to ex-
traet a large thing.
widigi tai, putar antara dua tangan; tus-
sen de handen wrijven; to rub between
the hands.
widii tai, gosok; wrijven, opdoen; to rub,
apply.
widimai-i, bikin tali; touw maken; roll
ikija reed on the thigh.
widime, rumput jg dipakai selaku atap;
lang gras gebruikt als dakbedekking; a
long grass used for roofing.
wido, tiga; drie; three.
widoume, tulat; over drie dagen; three
days henee.
wigidai-i(T), widai-a(P), tjabut tangkai
djala; steel uit garnalennet haIen; extraet
handle from crayfish net.
wigi2 tai, kapugu; kipas api sampai njala;
vuur aanblazen; to fan coals to flame.
wigii tai, sakit dada; soort ziekte, pijn in
de borst; a siekness, pain in thorax.
wigii tai, wigimai-i, timbul kemuka-air.
aan de oppervlakte komen; to eome to
the surfaee.
wigimai-i, timbul kemuka-air; aan de op-
pervlakte komen; to eome to the surfaee.
wigou, robek, kojak; scheuren; to tear,
rip.
wii, empat; vier; four.
wiijago, jg keempat; vierde; fourth.
wii tai, bertunangan, njala api, tiup su-
paja njala; vrijerij, hOfmakerij, opvlam-
men, vuur aanblazen; courtship, flame,
blow fire to flame.
wiijai, sebangsa burung berwarna 2 ; soort
parkiet of papegaai; a kind of small par-
rot or parakeet.
wiiume, empat hari dimuka; over vier
dagen; four days henee.
wijä, dua; twee; two.
wijaago, jg kedua; tweede; seeond.
wijaapa, anak kembar; tweelingen; twins.
wijaume, lusa; overmorgen; day after to-
morrow.
wijt\ suku 2 bangsa karib; verwante stam-
men; phratry, related clans.
wijee, belahak, tersedak; zieh verslikken;
choke, eateh in throat.
wijuwai-a, wal-a, gopai-a, melembar kulit
kaju; vezels van bebi scheuren, begi uit-
rafelen; shred off strands of bebi bark.
wikai-a, ambil pisang sebuah; een banaan
afplukken; to pluek off a banana.
wikii tai, ombak putih; gekuifde golf;
whiteeaps.
 KAPAUKU - MALAYAN -
wildja, uwopo, kunang2 j vuurvliegjej fire-
fly.
wildjo, putih (batu, ombak) j wit (van rot-
sen, golven) j white (of rocks, waves).
winiki tat, djamahj aanrakenj to touch.
witii2 , berdetjit-detjitj tjilpen van vogelsj
chirp of birds.
witinai-i, widogai-i, hinakan, ketawakanj
uitlachenj make fun of, laugh at, criti-
cize_
witodi, bintat gatalj tljdelijke jeuktoestand
door koude, regen, enz.j a temporary
itch condition from cold, rain, etc.
witogai-i, tjutji, basuh, bersihkanj was-
sen, schoon makenj to wash, cleanse.
witoge, litjinj gladj slippery, of wet,
washed thing.
witokai-i(P), wegenai-i(T), pilihj kiezenj
to choose.
wiwitiida, momogiida, akibat, penghabi-
sanj eindej end, the finish.
wo, dibelakang, disanaj achter, daarj back,
behind, over there.
wo etii, djawabj antwoordenj to answer.
wo etige, lalu, melampauij voorbijgaanj
to go beyond, supersede.
wo gojawii, wo gou, halangi, rintangi j
(ver)hinderenj to hinder.
wo gou, tarik, undurj terugtrekkenj to
draw back.
wo ka, wado ka, jg akan datangj volgen-
de (maand, varkensfeest, enz.) jthe next
(month, pig feast, etc_).
wo wakii, berkilat, tjahaja dilihat dr
djauhj schitteren, zichtbaar op een af-
standj reflect, visible at a distance.
wo wegal-a, berteriak dr kampung ke-
kampungj roepen van kampong naar
kampongj call message from village to
village.
ke-wo, te-wo, ga-wo, madju, melandjut-
kanj vooruitgaan, vervolgen, zo door-
gaanj progress, continue, proceed thus.
woda, binatang2 'hutan jg dapat dimakanj
knaagdi'erj rodent (general term, all
edibleL
wode, sebangsa bunga merahj soort rode
bloemj red, bell-like flower on a vine.
wogi, iniiwogi bokaiwogi, sepandjang hi-
dupj levenslangj life-long.
wogidaa, epa beu, sia2 , pertjumaj tever-
geefs, nutteloos, ijdelj useless, futile, to
no avail, vain.
wogii, ORO wogii, kikirkan, asahj vijlen,
slijpenj to file, sharpen.
DUTCH - ENGLISH 51
wogijo(T), kijukal(P), sebangsa burungj
soort vogelj a kind of bird.
wog02 tat, babi menjungkurj omwroeten
(door varken) j pig uprooting.
wOja(P), domee(T), pandjang, tinggij
lang, hoogj long, high.
wojo, sebangsa pohon kajuj soort boomj
a kind of tree.
wokal-a, renggangkan pagar, rumput, dsb. j
openen (hek) j to part, as fence, grass,
etc.
wokaato kal, melalui, meliwatij doorgaan,
passerenj to go through.
wonou, burung merpatij duifj dove, pigeon.
woomaa, tjatjing perutj maagwormj stom-
ach worms.
wopooba(E), po(T), apa(P), babi sebelah
bawahnjaj onderkant van varkenj under-
side of pig.
wotai-a, kikis, memarut, tjintjangj schrap-
pen, krabben, fijn hakkenj to scrape,
grate, hew.
wou tat, sorong, dorongj om(ver)stotenj
to push over.
wouga wakouga, palingj (zich) omkerenj
to turn around.
woujo kai, masukj binnengaanj to enter.
wowii, memperanakkanj gewinnen (bij-
bel), voortbrengenj to beget.
wudai-a, wudamai-i(T), wunai-a(P), go-
sok, hapusj (uit}vegenj to wipe, erase.
wudii, bahagikanj verdelenj to distribute,
divide.
wudepapa, terhambur, tjerai-beraij ver-
spreidj scattered, distributed.
wudu2 , terbangj vluchtenj to fly, swim
(of crayfish).
wuju, bekas kudisj huidaandoeningj skin
imperfection.
wukoma, kapal terbang, sebangsa rum-
putj vliegtuig, soort onkruidj airplane,
a kind of weed.
wunal-a, tjutji, hapuskan, gosokj wassen,
(uit)vegen, (af)vegenj to wash, erase,
wipe_
wupe, pipa bambuj pijp van bamboej bam-
boo pipe.
wupi, bantal ktjl dipakai org laki2 dibela-
kang untuk perhiasanj klein kussentje
van geel koord (koteka) door mannen
op de rug gedragenj a cusion of yellow
cord (koteka) worn by men on back.
wuu tat, berteriak, panggilj roepenj to
call to a distance.
wuumai-i, melompat, djalan lekasj sprin-
gen, hard lopenj to jump, travel fast.
MALAYAN - KAPAUKU
 MALAYAN -
A a kib a t, wiwitiida, momogiida, muumai
ab d i, bida peu ejakimakita me.
abu, galro.
ad a, ewaa.
Iaki2 ; perempuan; Iebih dr satu, topi;
topa; topai.
berada, makii; jago, ·ago pp.
keadaan, tapa pp.
ach i r, momogi, ketago, muumai.
- zaman, wiwitiida naago.
a dan g k a n, takimai-i, kugu munii.
a d a t, ijee.
dengan awaIan kepunjaan, okaitodo, inii-
todo, dU.
turut -, dijo dou, dudukai-a.
tidak turut -, dijo beebu.
a d i k, weneka.
a d i I, boko petai-a, enanauto, pidou2 •
a d j a i b, jegeenaka.
heran, puja dani, ego takuu2 •
tanda -, dou beu agijo.
a d jak, meng-, jeu2 etai.
a d j a I, bokai putu.
a d j a r, meng-, etopai-i.
beIadjar, topii.
a d u, tjoba, gaado, akagaado.
mengadukan, mana pitokai-i.
aga m a, maakodo gai mana; migaakobe
tai agijo.
a h I i, epi, uwo dinita.
air, uwo.
- besar; buang - bsr, ba; ba tai; ktjI,
pipi taL
- buah, odi, odijo.
- djatuh, tewo dewo.
banjak - djatuh, magaa.
- dIrn perahu; gaadi; buang - dr pera-
hu, gaadi gupiL
- naik dIrn perahu, pidigi, pigii.
- liur, woowoo.
- madu, jome odijo, dokone odijo.
mata -, pudu, pidiida.
- mata, jegeedijo.
- djernih; pogee; tidak djernih, bagu.
- katjau, wikii.
- susu, amauwo.
- dIrn Iobang, dsb, pege tai, pegemai-i.
a j a m hutan, togi.
a kaI budi, dimi.
ber-; dimi jago; ku rang ber-, dimi
beu.
a k a n, emino Oain dr ini, achiran kata
KAPAUKU 55
-kerdja).
a kar, mani; uti(T) , buda(Pl.
jg berduri, pani.
jato.
a k i I balig, ibo kijake, dimi jago kijake.
a k u, meng-, odai-a.
saja, ani.
aI a h, da ba kai.
meng-kan, daba ejaikai, dabaapigu
etai.
aI a m, uwoje makije, maki ponugu, uwo
butu maki butu.
a 1 a n g, ibo beu mana.
al a s, epauto, kabo.
aIasan pintu; - Iantai, kab6; kabu.
al a t, dougai mougai; tigi atita agijoudo.
a 1 i r, meng-, waino.
A 11 a h, jg mendjadikan, AUahiat, Uga-
tarne, Takago Me, .. .ipuwe me.
al p a, -kan, inimugi, aadaba.
alu n, ibo dokegaa(T), dokogaa(P).
aI u r a n air, parit; jg bsr, dudi; ibu.
am a I, -kan; pada pertama kali, kei te·
tai; koonaa.
am a n, mukall •
am a n a t, jadokijawii, maakodo egaja-
wii.
a m ara h, boko, emoge, kumi.
a m a t, peu pp, peijo, didee.
am b i I, motii, oo!
- air, nogou, no-motii.
- dr nokin, gidii.
- isteri, waka bukii.
- orang atau babi dr sini, ouwii.
- tanah, jinii.
ami n, okai kou dani kojoka.
am p u n, ipa ejaikai-i.
an a k, joka, me ijoo.
ber-; memperanakkan, joka pai-a; ma·
kii; wowii.
- Iaki2 suIung; jg kedua, ibouto; ipou-
ga,ipougai(P), maga(T).
anak2 diantara jg suIung dan jg bungsu,
mabii.
jg bungsu, amooje.
- perempuan sulung; bungsu, oomau;
amaadi.
- kembar; ~ jatim, wijaapa; dobija
(P), dobijo(T).
- tjutju Iaki2 ; perempuan, muuma; na-
abai-akaabai, ooka, aba(T).
- keladi; - dr tumbuhan, ego; gimo.
- burung; - sungai, nakaa; dego2 uwo.
an a k panah, mapeda, mapega.
hulu, tiada mata, idatii.
56 MALAYAN -
- panah dgn kait2 , dagiito, kago 2 •
- panah udjungnja h~bar, dogijai, bu-
ka, pogo, tomo.
- panah untuk bunuh burung, taka.
- panah diukir udjungnja, pita.
kaju udjung tiada ukir, bau.
an d j in g, dodl.
- ta nah, ibabl.
an d j ur, pidi 2 •
-kan tangan, mapido tal.
peng-, migougu oomakita me, tuku2
me.
angan2 , diml.
an g ger e k, bitu, nakuu2 •
a n g g 0 t a, badan, tine.
a n g g u k, migaakobe tal.
an g gur, air, utaadijo.
an gin, ukija.
dr barat ke-seIatan timur, bou.
seIatan tenggara, kai bou.
timur tenggara, bodija bou.
utara dg ribut; utara tiada hudjan, kigo;
pete.
timur waktu hudjan sore, waijage.
- pagi, jugijo.
- topan, puting, epaage, epaawu.
dibawah -, apagaato.
dibuka oleh -, ekadai-a.
a n g kar a, pukamo.
a n g k a s a, epa bede maki hede.
an g kat, wadou tai, ebukai-l.
- dr api, barang masak, ekai-a.
a n g u s, hangus, wei kogi, gakigo.
an i a j a, peepu etai, ewidogai-i, nogi-
mai-i.
rampas, jinii.
a n j a m, demil.
a n t ara, jupi, epouda, ejupi.
a n t e r 0, utoma, puki, pukipakl.
a n t u k, meng-, ugo kogi.
ter-, kipo tokuu(T), tokoo(P).
a n u, agijo, kodo.
a n u ger a h, jikoo bokouto.
a p a, magijo, kawii,kaweno.
apa2 ; tidak apa, utoopa; beu kai peu.
apa sebab, kenapa, mengapa, magijo ka,
ma takaa.
berapa; beberapa, magoo; magoo na
dani, wija wido.
betapa; siapa jg satu, jg Iebih, kawe
dani; meime, meima.
a p i, bodija.
bikin dgn bambu dan rotan, bodija jakii.
tempat - , ugu.
tambah kaju, bikin - , bodija dagumai-i.
sorong kaju besar, goojou.
KAP AU KU
bara -, poke.
a p i t, akatagime.
a p u n g2, kade 2 , taaboga, taadaa, ta-
adoke.
ara, pijauta tumaana.
ara h, kuuga, kuduuga.
ara k, ber-, kotomai-l.
ara 1, wate2 , wo gojawii.
ara n g, kemoo.
- para2 , epege.
ara s j, Ugatameja jegeenaka animakai-
da.
art i, boko jato.
a run g, mijoweiga adii.
a run g a n, ukaida.
a r u s, waino tai.
a sah, ono wogii.
a s a k, tagimai-i, tagi atii.
a s a 1, tika kodaa, epauto.
a s a p, nakagi.
a s i n, digaigijo.
a s i n g, aniniinii-akiniinii dsb.
a s kar, serdado, jape.
a s u h, peng-, joka jamune-tai me.
a s u t, ede-monoo etai, jigi2 etal.
at a p, owaimo, owaije, boujo (T).
daun pandan, jage.
rumput pandjang, widime.
a t a s, ke-, wado, wadowe.
a tau tidak, mee? beu.
a tu r, epeepi tai, epitokai-i.
baris, ejagai-a.
a w a I, edoga kidi, epauto mana.
a w a n, tinggi; berat; atas gunung2 , ta,
ta kapagu; tuku; jabai.
tutup matahari, duguu, dugumai-i, di-
pumai-i.
bagus pada waktu matahari terbit, gija.
bagus pada waktu matahari terbenam,
kogei.
B
b abi; - hutan; - ktj1, ekina; jää; mo-
daapege.
- putih; muka putih; suara -, poja,
ako; tobe; kogee.
satu kaki; satu potong, kagoona; dedo.
sapotong ktj1, ebe, tine.
bad a n, tUbuh, ma jato.
 MALAYAN -
bad j 1, aneL
bad j i k, ke--an, enaa kei tai aglJO.
bad j u, pakaian, kagaba(P), piki(T).
- hudjan, eba.
ba g a i, bagee, tuma.
sebagai, dani, bukaa, dani bukaa pp.
bagaimana, kawe dani.
berbagai-bagai, aki- (sprt berbagai-bagai
bahasa: akigimo-gimo).
b a g i dia, dll, okaija, okai ipuwe.
ba gin d a, maki jakimake-tai me.
ba gin i, bagitu, kii dani, kou dani.
b a g u s, enaa, tedee, kepo, jago, diiti,
jikoo, ajiL
dr haI banjak, enawana.
ba hag i; - dua, wudii; okaakai tijawiL
bahagian, didee, age, tineena.
beroleh bahagian, bersetudju, akagadime
tijawiL
bahagian, sprt djalanan, pembitjaraan
dll, kabu.
ba hag i a, selamat, ideide.
b aha j a, tjelaka, peu kaine ijeida, kigi-
kuwa.
lepas dr -, petii taL
diadakan oleh manusia, tetepepe.
ba h a r u, ija, ja.
b aha s a, mana gimo.
b a h k a n, beu maa kau.
ba h u, kode.
bai k, enaa, kepo, jago, ajii, diiti, jikoo.
bikin baik2 , tobedou, dougai mougai, pi-
dou2 •
tidak -, peu.
memperbaiki, enaana tai, epeepi taL
bai t Allah, sembahjang, owaa.
b a j a m, idaja.
b a j a n g, ajä, dipouto.
ba j a r, eedai-a.
b a k a, imo kid i to togoo.
b a kar, jou, jookogai-a.
ter-, bodija nai, wei kogi, gakigo.
rumah - , kiumai-L
- bulu babi, odiL
ba k t i, ber-, migaakobe etaL
b a k u 1, kerandjang, edu tapuuja.
baI a sampar, org banjak mati sekali,
damii.
baI a h, ber-, akaije2 •
baI a i, mana petajaida.
baI a s, amo, wo.
mem-, abu pai-a, mude pai, tomaabu
pai.
-an jg diterima sbb bunuh org lain
punja musuh, dabeuwo(T), uwata gapii
(Pl.
KAPAUKU 57
-an atas babi jg dipotong oleh org jg
peliharakan babi itu, epaawa.
baI i k, matokaato, wouto, wouga, wa-
kouga.
ter-, wado mijo, betokai-i, bodapoga taL
perahu ter-, bodawapu tai, wapumai,
wapu tai, onii.
ber- djalan, metato uwiL
baI u t, toniL
ba m b u, mome(P), idee(Tl.
keras; bsr, gite; komo, koto.
matjam2 , tugu, kimu.
pisau, wee.
dipakai dihidung atau telinga, juma mu-
to, gapa muto.
ban d i n g, -kan, utuutu mee? tijake
igi jakii.
tiada sebanding, akanawa te tija.
ban d j i r, uwo jakii, pegemai-i, eemai-i,
uwo ibo.
ban g kai, majat, mä, mä jato, bokata
mä.
ban g k i t, berdiri, joonii.
- dr tidur, dr mati, anigou.
ban g s a, bagee, tumä.
ban gun; -kan, anigou; matoki etai.
ban g u s babi, nunu.
ban jak, wedaba, umina, bokai, boka-
agi, nakuu, peepu, ewaga, ewaa dani,
bukakato.
ban t a h, ber-, akaije tai.
ban tin g, -kan, nakuu taL
ban t u; mem-, agaagi; edadai-i, aga-
agi menii.
ba p a, wawa(T), naitai-akaitai-nakame
(Pl.
bitjara anak, taita.
bar a api, poke.
bar a n g; barang2 , agijo; edepede.
- sedia untuk pikul, kugo.
- siapa; - apa, meija; utoopa.
- kali, juwa; kipi gaa, kipa gaa dll.
... - kali, ... - kali, ... pija, ... pija.
ba ra t, amo.
sebelah -, amowe, uwai jato.
bar i n g, ber-, uno umii.
- sakit, pakutai-i.
binatang -, mai-a.
bar i s, dada2 •
bikin berbaris-baris, ejagai-a.
bar u, baharu, ija, ja.
ba sah, uwo debita.
dIrn hudjan, kowai-a, kepuu(P), kopuu
(T).
ba s a 1 air, gem0o, udaagijo, teebatai.
b a s u h, witogai-L
58 MALAYAN -
bat a 1, mem--kan, epa beu; beu awii.
bat a n g; se-, ma; tegeena, uteena, ma-
ana.
udjung atas; bawah, imo, imaato; epa,
epaato.
tangkai, bada.
bat i n, tugo, munoo.
bat j a, mem-, ebatai-i, kapogeije dou.
ba t u, mogo.
- asah; pakai - asah, ono; ono wogii.
pisau - ; kapak -, ekegei; maumi.
- panas untuk masak, duwa.
- dipakai untuk bikin mati kutu, ipä.
- mas urong, sematjam guna 2 , dodi-
kebo.
bat u k, kot66 tai.
bau; - busuk, unu; nodogi(T), unu peu
(P).
ba w a, mem- org, babi, oomei.
pikul barang, dokii.
- djalan; - pergi; pergi -, migougll
oomakii; ouwii; ebukai-i.
ba w a h; ke-, mijo, jamo, wako; mijo-
we, wakowe.
sebelah -, boda.
di-bawah rumah, tikii mijo(P), emaa
mijo(T).
beb a 1, dimi beu.
beb a n, kugo, udo kugouto.
beb a s, pipikadoke, ejakimakai beu tita;
ojaa tou.
beb e k, pegllwa.
beb er a p a; banjak, ino dani; wedaba,
ewaa dani.
tidak banjak, beu dani, wija wido.
be da, berbeda-beda, kato2 , ena2 •
mem--kan, kii ke kii, kou ko kou.
b e d den, dr kebun, pegu.
b e d j a n a, awiida.
be k a s, kaki, jenoo(T), denoo(Pl.
- Iuka; bekas2 , jobe; kiipigi koupagi.
b e k u, hudjan, epapo, epaipo.
bel a, mem-, emunai-i.
bel a d ja r; meng-, topii; etopai-i.
bel a h, jupiidaiga duwai-a.
sa-belah; kanan; kiri, amo; etikaato;
akaato.
- rotan; - kaju bsr, pigou; akagai-a,
petai-a, kepai-a.
bel aha k, wijee, aakata.
bel a k a n g, matoka.
bel a 1 a n g, kobeepa(P), mutaapu(Tl.
dIrn pohon jg berbunji waktu hampir
malam, tege(T), geduu, waine(P).
bunjinja, gedee(P), gedu(T).
bel a n d j a, -kan semua, mapugai-a.
KAPAUKU
bel a n g, ber-, tibitoba, tibi2 , peka 2 •
bel a s; - kasihan, goka; ipa, upa.
bel e m a k, kei(P), keiwega(Tl.
bel eng a s, topiboka.
bel eng g u, buda egadimimakita.
bel e r a n g, nodogi peu nogaa.
bel i, edai-a.
bel i kat, kodeeba.
bel i k u, belengkok, ogoomo (P), pigee
(T).
bel isa h, gaduwai-a, pinai tai.
bel i t, berbelit-belit, bubukai-a.
bel 0 n g k eng, gabä.
bel u kar, gapu.
tempat - dan pasir, ode(T), ugiCPl.
sematjam - bllnganja putih dimakan,
koge.
sematjam berbidji hitam dipakai untuk
kalung Ieher, duwija(P), dapaa(Hl.
sematjam berbidji warna abu, kumää.
bel u m, beu gaa pp.
bel und j ur, idagou.
ben a m, matahari ter-, mijojo kai,
uwai-a.
ben a n g, gaa.
ben a r, maa, maakodo, maakidi.
membenarkan, maa eewii.
kebenaran, maakodo bokouto.
ambil keputusan jg -, enanauto boko
petai-a.
ben d a, agijo.
ben d u 1, kab6.
ben g kak, ejai-a.
tanah, unta, -, potuwo.
kulit bia, kagima.
ben g k 0 k, kopoo(P), ekoba(T).
sungai - ; pohon -, ogoomo(P), pigee
(T); kudugu.
-kan sampai patah, tukuu tai.
kasi - busur panah supaja pasang ta-
linja, kumii.
ben i h, bibit, ijoo, miti.
ben t a n g, mem-, mukai-a.
ben t a r, sa-, ebabapo.
ben t i 1, oboti.
ben t j a h, takapaka.
ben t j i, be egai-a.
ben u a, dokoo.
b e r-, jago, -ago pp.
be rah i, kikija epauto.
be r a k, ba tai-i.
b e r a n g a n, tipa.
b e r a n i, uu, egoninigi.
b e rap a, magoo.
be rat, udo.
keberatan, hamil, modo, modaago.
 MALAYAN - KAPAUKU 59

mem-kan, wo gojawii. - pagar, wagii.

b erd i r i, joonii. - perahu, wegiHP), wagiHTL
be ren a n g, onii, taataa tal. bila, menoka(P), menaa(T), tija gaa pp.
be res, mem-·kan, epitokai-i. bi 1 a n g, wegai-a, godai-a.
be r haI a, ebijaabija, utoopa migaakobe, mem-, gakii.
ete-tai agijo_ terbilang, ugo uwii, ekaago.
be r i, kepada saja, engkau, dsb, jokai-a, bi 1 i k, kamar, kugu.
naimai-i--kanii-menii. peremp punja, dagu.
b e r i t a, eti-menii, mana wudii. bi m ban g, duwaa2 , dimi wija, dimi ta-
b e r kat, mobu bokouto_ kaida, kugokaga.
b ern i aga, munaa wegai-a, edepede bin a s a, peu kai, bogi tai.
wagi2 tina. -kan, peu awii, peepu tal.
b e r s i h, jimubeu. kebinasaan besar, bogobagi tai.
be r s i n, ipagi tai. bin a t a n g, tiada dimakan org, jinä.
be r t emu, akado tai. - hutan dimakan org, woda.
b erud u, toba. - ketjil, jinä.
be s a r, ibo, peijo. ternak, munija agijo.
amat -, peguuto, peijo paijo. bin i; ber-kan, waka; waka bukii.
djadi -, maduwai-a, bijuwii. - jg pertama; jg ditengah2 , epa me;
be si, pute. jupi ka me.
b e s 0 k, aweetaa. jg penghabisan, imoda me.
b eta p a, terla1u, wah, umina. jg satu sahadja, mugi.
b e ti n a, uka. bin t a n g, ijapu(T), ijamo(PL
be t i s, toko. - siang, awega.
b e tu 1, maa, maakodo, maakidi. bin tat, pugu, witodi.
mem-kan, epeepi tai, enaana tai. bis a, kei timake, -make.
betu1kah?, juwa, kipi gaa, dU. tidak -, kaga, kana.
bi a d a b, memba1as djawab -, ebeda- bis i k, ber-, kitigi wegai-a.
mai-i. bis u, manaawo.
b i a r, jaikai-i. bisu1, motou(P), bebega(T), pakau,
"kan, tida,k peduli, inimugi tai, aadaba okaijoka.
tai. bit j ara, mana wegai-a.
biasa; - dahu1u, kei te-tai; kei tei tita. ber-, amo wegai, joko wegal.
kebiasaan saja, eng,kau, dsb, aneegi- mu1ai ber--kan, mana patii, mana go-
akeegi-okaagi. dai-a.
b i b i, adama. - bagus, mana ugo, mana uka.
sdr peremp dr bapa, naabai, akaabai dU pokok pembitjaraan, mana boko.
(P), oka(T). pembitjaraan, mana muto.
b i b i r, puko. boba, tomo(P), buta(T), abu jatl.
bi bit, benih, ijoo, pi, mitei, miti, mitigi. b 0 d 0 h, dimi beu, dabee2 •
bi d a a h, mäidaiga. b 0 h 0 n g, puja, deeba; puja kubai-a.
bi d a t, okai jatouga. bol a, anooba. '
b i d jak san a, epi dimi, dimi boko, bol e h, achiran kata -kerdja, -make.
ipouje. - djadi, juwa.
b i d j i, nipo. bon g goI, bongko1, potuwo.
bi kin, kei tai-i, ugai-a, ebijai-a, kumii, bon g kar, epa badii, wadouga mijouga.
komugai-a. - rumah, pagar, kebai-a, pugai-a.
- anak panah, bu1uh perindu, dsb, di- bon g k 0 k, mem-, kodumai-i.
pai-a. bon t j i s, akaakade (T), akakade (P).
- api dgn gosok2 , bodija jakii. b 0 san, odoo gai-a, edeede.
- badju hudjan, kewii. b-o t j 0 r, toto.
- sesuatu bagus, gajawii, tobedou. bua h; ber-; tiada, be1um musim, utä,
- dja1anan, itä wadii. po; gou; dadago.
- djarum dr tu1ang, jomii. - peler; - pinggang, udo; pame.
- nokin; - tali, ginii; gonai-a, widi- bua n g; -kan, pii atii, emigai-i; uwo
mai-i. menii.
60 MALAYAN - KAPAUKU

air, pipi tai. b u n g s u, Iaki 2 ; peremp, amooje; ama-

- njawa, dimi mana ekega)awii. adi.
bua s, jago, wojake. b u n j i, bitjara 2 , nogee.
bua t, kei tai, awii. motor, dsb, ninigi.
untuk dia, dsb, okaija, okaapa. - palu dsb, tokoo.
bub u h; mem--kan, makii; tawai-a, topi - babi; - ba bi makan, kogee; dako 2
atii. tai.
bub u k; dimakan oleh - , bobi; noni. - angin dan hudjan, nemugu, geewu.
bub u 1, puumai-i. - beialang, gedee.
b u d a k, joka, jokaagaa. - dIrn rumput, gekee.
b u d i, dimi epi, dimi boko. - djedjak kaki, neki2 tai.
- bahasa, dimi jago. -- org potong kaju, ukuu.
b u dirn a n, dimi jago. - ranting 2 patah, tekee.
b u d ja n g, bagitago(Pl, jedema(T). b u n u h, wagii, wagimakai.
b u d j u k, jeu2 tai. b u n tin g, modo, modaago.
b u d j ur, Hntang, mamake. b u n tut, epa, epauto.
b u 1 h, agauge, ukouko. bur a i, kuwai-a.
buk a, kebai-a, ekegai-a(Tl, ekagai-a(P). bur i t, epa, epaato.
- tali, ukai-a, ekegai-a (Tl, ekagai-a (P). mem-, kikija epauto.
- kain, kagaba bejai-a, betai-a. bur u k, dogä, wigou, duwadaa.
bunga - , kagaanii. bur u, ebakai-i(Pl, epei(Tl, edegai-i.
badju hudjan, kagai-a. bur u n g, bedo.
- tikar, mukai-a. - dewata, tune, petege.
- pagar, rumah, kebai,a, pugai-a. anak -, nakaa.
buk a n; - main!, beu; jede!, noukai! - kasuari, budaa.
buk i t, dimiida. - nazar, lang, tuba, bedowagija, kepi-
buk u; kitab; - kaju, donigeida; kapo- pugaija.
geije; putugu. marpati, wonou.
- tebu, bambu, dsb; - tulang, kamu; bus a, ber-, okooko pakau tai.
kaguma. bus u k, debil.
b u 1 a k - baI i k, wado mijo tai, ... ke bau - , nodogi(Tl, unu peu(P).
... ke (seperti: uweike meike). ubi -, poko(Pl, moto(T).
b u 1 a n, agoo. gigi - , bikii.
- baru; - timbul; - surut, agoo po- b u t a, peka wanee.
oge 2 ; tojadege; pija mogo. b u t a k, bagu.
- terang, iboudo, ibounu. b u t i r, nipo.
dapat - , emD umii.
b u 1 a t, punugu(Pl, ponugu(Tl.
sa-buIat-buiat hati, boopii kepai-a, juma
doodoo, puki.
b u 1 u, ijo. CH
- burung kasuari dipakai org, tuku.
b u 1 u h, mome(Pl, idee(Tl.
- perindu, kaido.
b u m b u n g, bubungan, uwo. eh a bar, juwita mana.
b u m i, dunia, uwoje makije, uwo butu - dimasjhurkan, ugo uwikumita, wudigi
maki butu. tidoke.
b und a, ibu, mama (Tl, llioukai-akuukai- - kesukaan, Indjil, ajii mana.
ukame(Pl. eh a li k, Ugatame.
b und a r, ponugu(Tl, punugu(Pl, kemo. chi d m a t, juwidoke, dijo dou.
b u n g a, pi. eh i a n a t, ogeme deeba etai.
matjam 2 , wagadei, digäi, diigai, wode. chi 1 a f, gai beu keega.
b u n g k u s; -an, tonii; boda.
-an ktjl, sajur untuk masak, ano.
-an bsr, sajur dgn babi untuk masak,
dopo.
 MALAYAN - KAPAUKU 61

D den d a m, peu agijo ga·tou, abu paine

tijake.
den g a n, ma, ka pp.
d a d a, boko, nikigl. den gar; dengar 2 an, juwii; juwe, juwi-
D a d j a I, Keristus ma akaije bokouto. doke.
d a e rah, dokoo. tidak -, gepuu(P), getee(T), ena peu.
da f t a r, eka ebijamakai; ejagai·a, ena den g k i, boko egepurnai-i, digi edokai-i.
tiga ene tiga ebijai·a. den g kur, ber-; babi -, unouki; jume2
d a gin g, mugee. tai.
sa·potong ketjil, momoo, ebe, tine. den gun g; mendengung-dengung, nunu-
- udang, peto. gu; ninigi.
d agu, kona. d e pan, jokouto, jurnaapa pp.
d aha g a, uwo naidi, jowee. sprt bulan, dU, wado ka, wo ka.
d a h I, utugu (P), dagi(T). der a n g, tege2 tai, tegekugu.
d a h s j a t, weda, tetepepe. der h a k a, deeba, me euwai-a, te juwe.
da h u I u, djauh; tidak begitu djauh, ti- der i t a, didi gaduwai-a, gaagaa kaga
ka; mijaato, itookei. gaate.
mendahului, etigai-a. der m a, daba bageepa menii agijo.
lebih -, tiga pp. der u, air, angin - ; org banjak, geewu;
d a j a, takaa. nogee.
tIpu -, puja eukai-i. des a; bertandang -, dakoo; kii tabe2
da j u n g; ber-, gita; gita ukii. kou tabe 2 •
da k I; men-, jimu; paitai-i, patikai-i(P), des a r, toto bi tai.
tagumai-i(T). d eta k, tege 2 tai, tegekugu, teko2 •
da I a m, duba (P), doba (T) pp. d e t j i n g, tege2 tai, tegekugu.
sabelah - ; bahagian -, ateije; munoo, d e t j i t, witii tai.
tugo. d e w a 2 , ugata bageido, migaakobe ete-
air -, ukaa. tai, agijoudo.
da 1 i h, ber-2 , ani maa, tijake mana we- d e w a t a, burung, tune, odijai, petege.
daba. d i -, ke- (turut nama tempat itu), -epa
da mai; ·kan, muka 2 , kojaa, mobu; dagi pp.
duwai·a. dia, okai.
d a m a r, utou. dia m; hidup, gabo; umi-tou, urne-wo.
d a m par, koma dokidoke. -kan anak, emauwai-a.
d a m p i n g, ber-, akatawa. bitjara _2, kitigi wegai-a.
dan, sambung kelimat, dedaana, daana, berdjalan _2, go-mo te ga-mote.
tijake. dia n g, ber-, ootogii.
sambung kata 2 , ••• ma, ... ma. sesudah hampir mati tenggelam, emaa
dan a u, peku. tai-i.
dan g kai, edee. d i d i h, men-, pudugu.
d a p a t; -kan, mendahului, edomakai; d i d i k, emunai-i.
etigadokii. dina, daba.
d apur, ugu. d i n a r, mege.
dar a h; - ajam, emo; bamo. d i n d i n g, papan, jaga.
dar a t, adaida. diikat djadi -, kaba.
dar i, make pp. pa sang -, topimai-i, watii.
d a t a n g, mei. d i n gin; air -, 00, geijo; gemoo.
jg -, sprt bulan, perdjamuan, dU, wado - dan ba sah, tiada perasaan lagi, oto·
ka, wo ka. mai-i, geigei.
daun; -- gatal, ije; booma. makanan termasak djadi -, kinii.
d e g i I, te juwe, gapa tekoo, manunu. d i n i, dinihari, awii jato.
d e kat, kapa, akatawa. dir i, - sendiri, kidi, kodo.
deI a pan; jg ke-, waguwo; waguwa- bikin atas - sendiri, akaato.
ago. -, badan, tine, tineija.
demam, go bi. berdiri, joonii.
dem I k i a n, kii dani, kou dani. -kan rumah, migil.
62 MALAYAN -
d 0 a, sembahjang.
don gen g, ugaa.
d 0 r 0 n g; -kan perahu dgn kaju, amou
tai, wou tai; pou.
ter-, apaipu tidoke.
dos a, peu kei tita agijo, peu awita agijo.
du a; jg ke-; - puluh, wijä; wijaago;
mepiina.
jg ke- puluh, mepiinaago.
bahagi -, okaakai tai.
dubur, bubu.
d ud uk, animakai-i.
pen- negeri, maki utoma.
pen-, lihat2 , pege atii.
d u g a, tadi dou.
du kat j i t a; ber-, kogaa; gaduwai·a,
didi, uwapai-i.
du 1 a n g, dokouda, doko2 tai.
dun i a, uwoje makije, uwo butu maki
butu.
durhaka, deeba(Pl, debaago(Tl, me
euwai-a.
d uri, dogo.
- atau kaju ktjl masuk tangan, kaki,
dU, apoo.
du s t a; ber- atas org, puja; puja ku-
bai-a, deeba eukai-i.
d u s u n, uta pija okogo.
DJ
d j a bat, gane tipinai-i, jakimakai-1.
d ja d i; men-; bo1eh - , ewaa kai-i; ju·
wa, kipi ga.
- dgn sekonjong2 , potu tai, pagi tai.
-kan, ugai·a, ebijai-a, kumii, komugai-a.
d j a d j aha n, dokoo.
d j a d j a r, ber-, dada 2 , ejagai-i.
d ja e, wede.
d j aga; dr tidur, doutou; gootoki.
men- anak, babi, dU, ootou.
d j aha t, peu, inipipeu.
d j a h i 1, Ugatameja mana ewo.
d ja hit; men- badju hudjan, puumai·i;
kewii.
d j a 1 a udang; pakai - , ebai; udi kei.
rumput buat bikin - , ikija.
di-hantar per1ahan-Iahan dgn -, gidou.
tepi - , pott
d ja 1 a n, ber-; djalan2 , uwii; tonaa tat.
dgn sunji2 , go-mote ga·mote.
-an; bikin dja1anan, itä; itä wadii.
KAPAUKU
tapak kaki tidak betul, ketepi bado.
-kan perahu pd kali, gou.
pertemuan dja1anan, itä timouto(Tl, itä
tumiito (Pl.
d j a 1 a r, neemai-i.
d j a m a h, winiki tai, jakidou.
d ja m bat a n, kaju; rotan; bikin -,
koto; go; dei.
d j a m ban, ba taida.
d j a mur, tjendawan, bemii..
d j an d a, mijää.
d ja n d j i, mana togii.
d ja n g a n; haram, beu; dä; te.
d j a n g gut, konaijo.
d j a n t a n, jame.
d j a n tun g, kegepa.
d j a r i, tang an, kaki, kipo.
d j a rum; bikin -, keipo; jomii.
d j a t i, puki.
d j a t u h, barang ktjl, daun, dU, gootai-i;
juwii.
air, sungai, magaa.
- dr nokin, gidii, kuwai-a.
sprt kapak dr tangkai, gigi, gukai-a.
- berguling-guling, biki2 , ogoogi tai.
- tertiarap, apaipu tai.
djadi, pagi tai.
d j a u h, poto.
d j a w a b, amo etii, wo etii.
d j a w a t a n, kei tai agijo.
d j el a s, men-kan, ewogai-i, timaka1.
d j e 1 m a, Ugatame me kita.
d j emu, odoo.
d j emu r, matagei, geegee.
d jen a k a, ebaabaa.
d jen d e 1 a, akaadamo.
d jen g k e r i k, tekede.
d jen i s, bagee, tumä.
d j e r a n g, ke-api, ootogii.
d j er a t; bikin - ; pasang - , boke; ma·
in ai-i ; adeinai·i.
d je r a w a t, pugu, otoopa(Pl, oto(Tl.
d j e r i t, takut, emeeme, kokowauwau.
d j ern i h, air, pogee, jitijo.
dj eruk, nipis, tido po(Pl, mukaa po(TL
d j i kaI a u (kata -kerdjal, kipi, kipa,
kipai, dU, keetigo (Pl, keitigo (TL
- ... nistjaja ... , ... naako, ... tija.
d j i k u, butu.
d j i 1 a t, deenai-o, kudeeno.
d j i n, enija.
d j in a k, daba.
d j i w a, hidup; jg mati, dimi mana; ajä
tene.
d j 0 n g k 0 k; ber-, bogo tai; dogoobobo
tai.
 MALAYAN -
d j u a 1; di-pesta babi, kaa tai-i; kaapaa
tai.
d j u bor, kagi.
d j u g a, djua, maija.
d j u m p a, ber-, akado tai.
d j und j u n g, dagi maida dokii.
d j ur u, pen-; - selamat, butu; ajii bo-
kouto duwa-tai me.
d j ur u s, sa- lamanja, ebabapo.
E
e kor; berapa, sa-; - udang, puga; ida,
idaana; petoge.
- burung, bubujo.
el 0 k, edo-motii enaa, deedo peedo, dou
diiti.
e m bar a, tonaa tai.
e m b u n, bagä, edi po.
em p a t; jg ke-; -belas, wii; wiijago;
wii ma gaati.
- puluh; jg ke-, mepiija; mepiijaago.
em p e d u, bodija geka(P), takaja(T).
e m p u n j a, ipuwe pp.
e n a k, igi enaa.
e n a m; jg ke-; -belas, benumi; benuma-
ago; benumi ma gaati.
- puluh, mutoona(P), badoona(T).
end a p, ewanai-i, ewane 2 , damoutoopa
nako 2 •
eng a h 2, eeki tai.
eng g a n, be gai-a.
eng g a n g, omai.
engkau, aki.
e n t a h, juwa, ewo.
er a t, ikat e 2 , boko 2 tai.
e r t i, meng-, gamakai, kegamakai.
es a, ena to.
F ga tal; daun - ; miang -, jigi; booma;
fa e d a h; tidak ber-, epaago; epa beu,
wogidaa.
fa 1 s u; atas org, puja; puja kubai-a.
fan a, peu kija, umina te tou, kedaa.
f a s i h, lidah, takabai-a.
fa s i k, dijo beebu.
KAPAUKU 63
fikir; -an; - tidak tetap, gai-a; dimi;
dabee 2 •
- tidak baik, dimi beu.
f i r d aus, pipoga makiida.
f i r man; be-, etita mana, bida mana;
Ugatameja mana.
fit nah, ewidogai-i, puja jakubai-a.
fra m b 0 zen, makadege.
G
gadis, api.
ga d u h, akaije2 tai, nenewawa.
g a d j i, ageja.
gag a h, perkasa, bida, egoninigi.
gagahi, wedaago etai.
g a i b, igadoke tai.
g air a h, ide umina.
ga 1 a 2 , kuto.
ga 1 i, utii.
- parit, dudi wegii (P), dudi utii(T).
- ubi; satu 2 , kegai-a, pauwai-a; wadii.
mulai - ubi, ookai-a.
merusakkan kebun, kapogai-i.
garn pan g, mudah, ekowadoke.
ga n da; berganda-ganda, kigi; kigi ma-
goona.
sa-kali -, kigeena, wageena.
ga n g g u, apaapu tai, monoo tai.
g a n t i, komoka awii, akaapakaa tai.
- rupa, iginikiniki tai.
- kulit, udang, ular, dsb, epoda tai.
ga n tun g, mamukai-i (P), jukumai-i (T),
dajawii, epijai-a, maa tai.
buah pada pohon, goonii.
-an, jagauto, bami.
gar a m; taruh -, diga; diga wagii.
gar a u, mana ogii.
gar i n g, pekoo, pekogo, gekogo.
gar i s, dr rumput, widi.
gar u k, ginai-a.
gas i n g, buahnja pohon beringan, tipa
po.
kikija epauto.
gau 1, ber-, mana wega 2 , mana oowe-
gai-a.
ge g a t (sebangsa ulat), bobi.
gel a n g tangan; jg besar, kagane; beba.
gel a p, bunita, wanee.
gel a r, eka eebatai-i, eka gee tai.
gel e g a k, pudu, pudugu.
 64 MALAYAN -
gel e m b u n g, pudu, pudugu.
gel eta r, beg0 2 , pigi 2 , totome, jaijai.
-- perahu, wabu.
gel i 2 , diki 2 taL
gel i n t j u h, ter-, jagii tai.
gel isa h, gaduwai pinai·a.
gel 0 m ban g, dokogaa(Pl, dokegaa(Tl.
gern a r, ideide, ide gai·a.
gern baI a, munija agijo ooto·tai me.
gern e n t a r, beg0 2 , pigi 2 , totome.
gern i 1 a n g, ataati.
gern p aburni, maki pigL
gern u k, pada kulit; pada perut, daka;
tagaa 2 •
org - ; djadi - , me pakuwo; epoo kai.
gen a p, ·kan nubuat, tiki, puki; kobai·a.
gen d a 1 a, wo gojawii, ita takimai·i.
gen g garn, jakii, bokomai·L
gen t a r, totome, jaijai, pigi 2 , beg0 2 •
ger a k, ber-, mukugu, gukugu.
didaiam tUbuh, sprt nadi, anak, dIrn
kandung, dsb, muku2 •
·kan sprt hati org, gokobaki.
daun ditiup angin, wati 2 , watiki2 •
ger a m, boko epauto.
ger a n g a n, juwa, kipi gaa, dU.
ger g a d j i, gikii.
ger t a k, ·kan gigi, ego gedee 2 taL
ger u h, unouki, jumaapo.
ger und a n g, ikan gandjil, toba.
ge s a 2 , lari ter-, tibigi(Pl, putigi(TL
ge t a h, sprt; dr ubi atau kaju, gakijai;
akaja(Pl, akija(Tl.
gig i, ego.
gig i t, takumai-l.
org at au binatang jg marah, putai-aepl,
pukai-a (Tl.
gi 1 a; - babi, enijaanija; juma duwai-a.
gi 1 i 2 , ajaijo tai, diki2 tal.
gi 1 i r, bergilir2 , ena tiga, ena tiga.
gi ra n g; heran, ideide; ego takuu2 , ugo
gai-a.
go a, bijo.
go j an g, perahu; rumput - , wabu; to-
mogo.
-kan, begüu taL
- supaja tjabut, guku2 tai.
di-, barang pandjang jg dipiku1, wa-
uwau tai.
kasi - topi tune, godii.
- la1u 1epas sprt kapak dr tangkai, gu-
kai-a.
go m b a k, burung dewata, petege.
go mol, ber-, pukamo.
gon g gon g, menja1ak, komake taL
g 0 p 0 h, segera, egaa, tibigL
KAPAUKU
g 0 s 0 k, wunai-a.
-- supaja Iekat, widii tai.
- pada muka, euwai-a.
_. menghapus, wudamai·i(Pl, wudai-a
(TL
- kulit bia; - tadjamkan, wogii; ono
wogii.
g u a, bijo.
g u gur, anak, te joka.
g u 1 i n g; berguling 2 , demii; begokai-i,
biki 2 tai, bikimai-i, bikipoga tai, ogoogi
tal.
- dgn sakit, pinai tal.
g u 1 i t a, ge1ap, egemugu mogomugu.
g u 1 u n g, u1ar, bubukai-a.
g u m p a I, kemo.
gump 0 n g, pago.
g u m u 1, ber-, pukamo akaate.
gun a, ber-; tidak berguna, epaago;
epa beu, wogidaa.
guna 2 , dabaadijo, pijaije, pugaije.
gun t u r, guruh, gekamugu(Pl, gikii(Tl.
gun u n g; - besar; sabe1ah -, dimi,
kebo; bago; bega.
gun t j a n g, pigi 2 , beg0 2 •
gur a u, ber-, wegee2 tal.
gur u, kuduu.
gur u h, gekamugu(Pl, gikii(T).
gur u n, geeta gaata makijo, me beuda.
g u s (sekali - ) enaimo, gapi atii.
g usa r; gusari, kegepa didi; emoge gaL
gut j i, mogo tapuuja.
H
hab i s, muumai taL
penghabisan, ketago, momogL
turunan - , uto me.
hab u k, Iantai, agepuge.
ha d a p; meng-, jumaapa pp; bego tal.
ha dir, jumaapa pp, ewaa kai, bego tal.
ha dis, kuba-mote mana.
h a d j a t, ber-, beu kai peu.
ha dir a t, di-, jumaapa pp.
ha f a I, ebatai·i, dagi duba juwaawiL
hai!, wai!, ei!
hai d, datang, emo umiL
h a j a t, ajii bokouto.
h a k, motija, gowaja, dU.
h a k e kat, maakodo bokouto.
h a k i m, boko peta·taL
haI; dr - , mana, agijo; maida pp.
 MALAYAN -
haI a I, pijo.
haI a man, juwuuda, jibuuda.
haI a n g i, wo gojawii.
halia, wede.
haI i I i n t a r, wakibego, paijaiwakii.
haI i pan, todL
haI u a n, koma imaato.
haI u s; bikin -, jugee(P), jimoo(T);
tagimai-i, kepogai-i.
harn b a, bida peu ejakimakita me.
h a m bat, ejakaine tijake eepei.
h a m bur, ter-, kigii tai, wudepapa taL
harn i I, mOGo, modaago.
h a m p a, gek66.
harn par, tikar, mukai-a.
ha m pas, punee (T), puugee (PL
h a m p i r, ijeida.
ha n g a t, gobi(T), tani(P).
ha n g u s, weikogi, gakigo.
h a n j a, to pp.
ha n j u t; dgn angin, taadoke, taadaa;
kade2.
ha n t a r; di- perlahan2 dgn djala,
eumai-i, eumigou; gidou.
ha n t j u r; -kan, jugee, jimoo; juwagi
tai, jenai-a, gaumai-HP), gakumai-HT).
ha n t u; nama2 , enija; togaadama, teege,
utija, dU.
ha p u s, wudamai-i(p), wudai-a (TL
ha r a m, da.
tumct2 jg haram nikah sama sendiri,
wije ..
ha rap, dimi kotopijawii.
ha r d i k, ewidogai-i.
har g a, age.
ha r i; siang - ; kemudian -, naago;
agapi; wadaato, emino.
se-hari2 ; tengah - , agapi gakita; dagi-
ida, dagi epouda.
kemudian - dgn nomor, -ume: wijaume,
widoume, dU.
- jg lalu dgn nomor, amai-: amaija,
amaido, dU.
ha r t a; - kawin; bajar - kawin, ede-
pede; kadee; kadee makii.
ha r u b i r u, bunikigi(P), bonikigHT),
kigikuwa, tetepepe, wado mijo.
harum, unu enaa.
ha s i I, uta duwai-a.
ha s t a, gane-kipo ebijadou.
hat i; hati2 , jupHP), emaje(T); kojaa2 ,
epeepi, epi...
memperhatikan, juma maida dokii, ju-
mautouda dokii.
keras - ; segenap -, kegepa bida; kege-
pa puki.
KAPAUKU 65
murah - , jowee, bunu enaa(T), ba
enaa(PL
sakit, susah - , kegepa didi, uwapai-i.
mentjahari dgn segenap - , boopii ke·
pai-a, juma doodoo.
tawar - ; tinggi - , odoo, be; ibo puga,
nadodowei.
ktjl -, kegepa didi.
hau s, dahaga, uwo naidi, jowee, gewe2.
ha w a, baik, tjuatja; mau hudjan, awii;
duguu.
hUdjan pagi, idaanita.
- nafsu, me ka ijee, makiida ka ijee.
heb a t, ibo umina, peu umina.
hel a, tarik, gou.
hel a i, kapo.
he m p e d u, bodija geka(P), takaja(T).
he n da k, mau; ke-, ide; dimi.
h e n i n g, pogee, jitijo.
he n t i, ber-; -kan lelah, jaikai-i; ee du-
wai-a.
istimewa dgn mau bunuh, ewanai-i.
her a n, adjaib, ego takuu2 , apai-a.
h e w a n, egi agijo, munija agijo.
h i a s, diiti, pagaadagaa.
perhiasan org, eigi teigi(T), jigijaga (P)'
siput; buah pohon, pakooba; kote po.
diikat laki2 dibelakang, wupi.
kenakan gope pd leher, gokii.
h i bur; -kan; -kan anak, mobu; mai-
pai-a; emauwai-a.
berhenti menangis, budii.
h i dan g a n, naija agijo piring maida.
hidung; udjung - ; - babi, juma; bo-
opii; nunu.
bikin lobang, dunii(P), duwii(T).
perhiasan dipakai pd lobang, juma muto.
h i d u p; diam, ija, ja; umi-tou, urne-wo.
kehidupan, umii wogi bokai wogi.
- jg kekal, ajii tai imo kidi to togoo.
h i k (sedu), kedi.
h i k m a t, dimi bokouto, epi bokouto,
dimi epi.
h i k a j a t, kei tita agijo mana muto.
h i 1 a n g; - djalanan, igai-a; idii.
h i m p u n; ber-, atii, doke-dapii; kotuu
atii, ii atii.
hin a; meng-kan, daba; witinai-i.
hin dar, watii, wate2, wo gojawii.
hin g g a; se-, to pp; to utuuja.
hin g gap, anii, kagabai-i.
his a b, gakii, awii, gajawii.
hit a m, buna.
hit u n g; kata penolong, gakii; ekor:
ida; api: dagu; pohon: tegee; kebun:
poga; ikatan: boda; barang ktjl: mani;
5
66 MALAYAN -
barang bsr: ma; kertas, daun: kapo.
hob a t a n, pemudja djin, kamu tai,
umaa taiC E l.
bungkusan daun, boujo(Pl.
ho r m a t, beri; pudji, ibo ejaikai-i; muta
etuwai-a.
hub u n g, tawajawii.
h u d j an; - pagi; titis -, edi, edi wei;
idaanita; edi nipo, po.
basah dr -, kepuu(Pl, kopuu, kopugu
(Tl.
- Iebat; mau -, edi bokai, bokaagi;
duguu.
- rintik2 , gapii, jabi 2 •
h u d j a t, eduwai-a, ewidogai-i.
h u d j u n g, eguu, momogi.
h u k u m, ambil keputusan, boko petai-a.
binasakan; -an, peu 'awii; ageja.
h u I u, tangga, perahu, dsb, imo, imaato.
sungai, moma.
dahuIu; peng-, tika; ibo, migougu
oomakii me.
h u 1 u r, -kan, tome atii, mapido tai, pidoo
tal.
h u n u s, meng- pedang, juwii.
h u ruh ara, tetepepe, bonikigi, kigi-
kuwa
hut a n, buguwa; oge.
hut a n g; bajar -, ebe; ehe badiL
I dou.
i a, okai.
i b a, gokou, gokobaki taL
i bad a t, Ugatameepa dijo dou, jakei tai.
i bar a t, perumpamaan, ena dani awe-
tai mana.
I b 1 i s, Teege.
i b u, bunda, mama (Tl, noukai-akuukai-
ukame(Pl.
- panah, ukaa.
ich 1 a s, tuIus, doodoo dimi.
i d z i n, jg di-, pijo.
i h w a I, segaIa haI -, e mana te mana.
i k a n gabus, binei.
i kat, ekogai-a, gadimai-i, genii (Tl.
- erat2 , boko 2 taL
- babi pd kaki supaja djangan Iari, epo-
dai-a.
- kulit bia, manik2 , pd taU, ewii.
-an; satu ikatan, putu; boda(Pl, uku(Tl.
KAPAUKU
i k rar, odai-a
i k u t, kedjar, epei, jawii.
i I a h i, gei tai, ajii taL
ilahiat, Ugatame maida ka mana.
i 1 h a m, Ugatame ka gokobaki tijawiidai-
ga wegai.
im a m, Ugatame ma, me ma jupi ka me.
im a n, maakodo gai-a.
in d a h, puku, agakato dani, deedo peedo.
in d jak, daimai-i, tagi atii.
- rumput bikin djaIan, poomai-i.
- tidak dgn sengadja, tagai tai.
org berpengaruh indjak2 tanah dan tun-
djuk panahnja akan menjungguhkan
bitjaranja, wainai-a.
in g a t; tjoba -, gai-a; ubai-a.
in gin, - akan peroIeh; tama' akan,
ide; buguu tai; kibigi gai-a.
in g u s, eku.
in i, haI Iaki2 , kii, kidi, kii ke, kidaa.
haI peremp dan barang bsr, kou, kodo,
kou ko, kodaa.
Iagi dr satu, kei, kede.
ins a f, bokomai beu, ipouje, doodoo.
ins a n, me tuma, me jokaija.
ins ja Allah, Ugatame enaa gapi ko.
i n t a i, bido dou, ogoo tai, damoutoopa
neko 2 •
in t i p, ogoo tai.
i par, geekame.
ir i hati, boko gepumai-L
ir i n g, epei, jawii.
isa p; - tebu, bitii, doko2 tai; gii tai.
Iumpur tjampur pasir jg bisa - org, ma-
i s i; - perut; - rumah, emi(Pl, idaa
(PTl; put6; uguwo.
-kan air; - dIm lobang, wagaawii; pe ge
tai.
ist a n a, maki jakimake-tai me ka ibo
owaa.
ist e r i; jg pertama, waka; epa me.
jg di-tengah2 ; jg penghabisan, jupi ka
me; emoudaa me.
jg satu sahadja, mugi.
ist i me w a, epauto mana.
i t u, haI Iaki2 (sama dgn "ini" ), kii, kidi,
kii ke, kidaa.
haI peremp. dan barang besar2 , kou,
kodo, kou ko, kodaa.
Iagi dr satu, kei, kede.
i z i n, enaa gai, enaa etii.
 MALAYAN - KAPAUKU 67

kak u, pigu, tome.

J k a lad jen g kin g, puga ka me no-
ja, ii.
jak i n, epaapa timakai.
j at i m, piatu, dobija joka (P), dobijo jo-
ka(T).
K - begitu, kou keetigo, keitigo (T).
k abu I, ejuwai, enaa etii, juma dege2
etai.
k abu n g, ber-, tuwo euwai-a.
k abu r, air, bagu.
bidji mata -, gija2.
k abu t, bagä, jugijo.
k a dan g2, kigeena wageena.
k a dar, bida agijo.
sa-, bida agijo epeepe.
k a f i r, ojaa bagee, maakodo gai beu
bagee.
kai n, kagaba(P), piki(Tl.
kai t, jagauto.
anak panah berkait2, dagiito, kago2.
k a j a, tonawi(P), tonowi(T), mege kigii.
k a j u, pija.
dipakai buat pasang api, mamo.
- ktjI dIrn kaki, tangan, apoo.
- ktjl buat gali ubi, kopa(P), wadi(T).
buat gali parit, jadau(P), patau(T).
udjungnja terbakar, utine.
sokong tebu, tino.
ikat perahu, tit6.
pikul babi, tono.
- lintang untuk pasang atap, wai.
jg beium kering, jogidina.
- ktjI2 jg kering, pukugu.
- jg tidak bikin api baik, kemoge.
pohon - jg muda, weneka pija(P), aga-
ana pija(Tl.
- tjina (lihat: pohon), agu(P), mugo
(Tl.
k a j u h, meng-, gita ukii.
kak a k, laki2, diempunjai org, nauwai-
akauwai-aikame, ibome.
peremp, anibai-akibai-aikame, ibome.
kaki, bado.
- binatang, bo.
- binatang dipotong, seiaku kaki babi,
kagoo.
- udang, mutai kago.
- seribu, lipan, egeda, todi.
koge-tai jina.
kaI a h, daba ejaikita, dabaapigu etija-
wita.
-kan, daba ejaikai-i, dabaapigu etijawii
petee kai.
kekaIahan, aneebu-akeebu-okaabu, dsb.
K a 1 a m, Tota Mana.
kaI a u (kata -kerdja), kipa, kipi, dU.
kalau ... nistjaja ... , ... naako, ... tija.
- bisa, keetidou.
kaI i (waktu), wagi, gaa.
k a 1 i, sungai, onee.
- bengkok, ogoomo(P), pigee(T).
waktu, kigi, wagi, gaa.
sekali, kigeena, wageena.
k a 1 i m a t, mana muto.
k alu n g, daijai, ditou.
- ketjil, digabagu(P), kagaga(T).
- leher dr kulit bia ktjl, dedege.
kulit bia ktjI dan gigi kuskus, gope.
bidji2 buah, kumaa.
bidji jg hitam, pepano; dapaa(T), du-
wija(P).
kamar, kugu.
- peremp, dagu.
kam i, dua: inai.
lebih: inii.
kam p u n g, maki, makijo, maki okogo.
kam u, dua: ikai.
Iebih: ikii.
k a n a k 2 , ajejoka.
k a n a n, etikaato.
k a n dan g, munija aglJo owaa.
k a n dun g, meng- rahim, modo, modo
kai, modaago.
k a n tun g, tamau.
kap a k, jika.
- batu, maurni.
kap alterbang, wukoma.
kap a n, menoka(P), menaa(T).
kap u r, kepo, poke.
kar a m, koma gakumai-i.
kar a n g, sprt bunga -, oobaa.
kar a t, bakaa.
kar e n a, ka pp, maida pp.
kar e t, gakijai.
kar uni a, ojaa menita agijo.
k a s a p, pekogo, pekoo, gekogo.
k a s a r, bida.
k a sau rumah, motikume.
k a s i, beri, buat saja, engkau, dU, jokai,
naimai-kanii-menii.
beiandjakan semua, mapugai-i.
68 MALAYAN -
k a s i h, kasihan, ipa gai-a, upa gai (E)_
kekasih, kagi, kagi dabaa, dide, ei egata.
k a s u a r i, burung, budaa.
pohon tjemara, uwaa.
topi dr bulu -, tuku(P), timugi, tapa-
ga (Tl.
k a s u t, bado awii.
kat a, mana.
ber-, mana wegai-a.
kat a k, doge.
1ebih besar, dakagaL
kat j a, papado.
kat j an g, akakade.
kat ja u, bunigi(T), bonikigi(Pl.
air -, djadi putih, wikii.
kau m, uguupuguu.
k a w a 1, doutou.
k a w a n, di-empunjai, noogei-akoogel-
ogeme.
- babi, imo, imouto.
k a w i n, oleh laki2 , waka bukii.
01eh peremp, waka uwii.
dikasi kawin oleh saudara2 nja, waka
eumai-i.
k e·, di-, turut nama tempat itu, -epa.
k e b a s, -kan, kigii atii, mapagi tal.
kebas2 sajap, kapu2 tai.
k e b u n, tai(P), bugi(T).
k e dan g k a n kaki, bado kagaapito.
k e d e k u t, bunu peu(T), ba peu(P),
ginita.
k e d j an g, meng-, mau beranak, eta·
mai-i.
ter- kokol, pinai-a.
k e d ja p, mata, bugu2 tal.
k e d j i, nokii.
k e d j u t, ter-, gootoki, tokipege.
k e d u t, kobomidoke.
- hidung, jumautu.
k e k a 1, imo kidi to togoo.
k e 1 a d i, nomo,
tumbuhan hutan sprt -, toboo.
daun ktjl, nomo ego.
potong - , putai-a (P), pikai-a (T).
batang -, mut ai.
k e 1 a h i, ber-, akaije.
k e 1 a k, emino, wadaato.
k e 1 ami n, bugaija.
berdjodoh, magii.
k e 1 a s i, kapa1 komaida kei te-tai bagee.
k e 1 e m a r i n, geto.
- dahu1u, amaija.
ke1embong, gobo(T), dukii(Pl.
k e 1 i 1 i n g, bobe pp.
meng--i, bobii, bobi-motii, ebobai·i.
k e 1 0 pak mata, pepeka.
KAPAUKU
k e 1 u, manaawo.
k e 1 u a r, podomai-i, wakojo kai, mijojo
kai.
-kan dr nokin, gidii.
·kan air dr perahu, gaadi gupii.
- sprt isi perut, segala isi nokin, ku-
wai·a.
kasi - barang ktjl, adii.
kasi - barang besar, badii, widai·a.
meng--kan bidji atau buahnja, gou.
kasi - isi perut burung, tikus, gobai·a.
k e 1 u arg a, okai ma bagee; gadi mani.
k e 1 u h . k e sah, kuni kani.
k e m b a 1 i, pulang, metato uwii.
- pd hari itu djuga, kedaa uwii.
·kan, amo menii, wo menii.
-kan kulit bia, tjeraikan bini, me ge badii.
dirikan - sprt dahulu, titaaki tai.
k e m ban g, pi.
ber-, gimou, kagaanii.
lihat: bunga.
k e m bar, anak, wijaapa.
k e m b ir i, udo gobai·a.
k emu d i, -kan perahu, etikai-a.
k emu dia n, hari, emino.
tidak begitu lama, wadaato, edaaweta.
- perahu (buritan), epaato.
k emu n t jak, kebawe.
k e n a, pagi tai.
- sepotong kaju, pijauto.
- luka, taku, jati tuwai-a, pijauto.
djari kaki kena apa 2 , tokuu tai.
·kan perhiasan 1eher gope, gokii.
k e n a 1, edou, epi.
- tanda, tegee dou.
k e n a n, ber-, juma dege 2 etai.
k e n a n g, kogaa egai, didi gai.
k e n a p a, magijo ka, ma takaa.
k e n j a n g, mobu.
-kan, maipai-a.
k e n t j an g, kasi - , pido atii, tekuu atii.
k e n t j in g, pipi tai.
k e n tut, ba puu tal.
k e p a 1, kemo.
k e p a 1 a, migo, dagi.
- udang, uma.
- arak, tuku makii me, migougu makii
me.
luka 2 - , topijo.
k e p i tin g, kamee.
- ktjl, udikenija.
k e p 0 m p 0 n g, geka, ipukaa(T).
k e rah, me wedaba enaida kei te-tita
manaa-tai.
k e r a m, kugubija.
k e r a n d j an g, bakul, kakate, edii tapu·
 MALAYAN - KAPAUKU 69

uja. tutuh, emodai-a.

k e rap kali, kigeena wageena. k i 1 a t, mata petir, paijaiwakii.
k e ras, bida. ber-2 , wakii, wakibego.
tali, tidak kuat, gekogo, pekoo, pekogo. k i pas, - api sampai njala, wigi2 tai,
k e rat, duwai·a, gakiwai·a. kapugu2 tal.
k erd i 1, ejai takudl. tulang diikat pd nokin, kidu.
k erd j a, kei tai-l. kir a, gaagoo.
berusaha, ekowai-a. kir i, akaato.
- berlelah2 , kodikigii tal. kir i m, orang, ebadikumii.
- kuat, mugumai-i. surat, barang, jamakii.
lemah -, kogaagije. k i t a, dua: inal.
k e r i n g, gee, wei, wei kogi. lebih: inii.
-kan kaju diatas api, kido. k i tab, kapogeije.
k e r i n g a t, peluh, awaata. k 0 d a k, douja dou.
k e r i p, kedegi no kepogi no. k 0 d 0 k ktjl, daabu, tu.
k e r i t, kedegi no kepogi no. lebih besar, doge, dakagai.
k e r 0 n g k 0 n g a n, magaka. k 0 d rat, bida bokouto.
k e r t a s, kapogeije. k 0 jak, kigibai-a, wigou, pikou, bubai-a
k e ruh, bagu. tidak terus, bibai-a.
k er u mit, kedegi no kepogi no. k 0 k 0 k, ajam ber-, ajam mana tal.
k e rum u n, me wedaba kotuu; doke- k 0 1 a m 2 , takapaka.
dapii; ii atii. k 0 n j 0 n g, kou gootoki.
k e r u t, kobomidoke. k 0 rek, dei.
- muka, jumautu tal. dgn kuku - jg dimakan itu, doono, de-
k e s a t, pekoo, pekogo, gekogo. nai-o.
k eta r, totome, beg02 , pigi2 _ k 0 s 0 n g, geko6.
k eta r a, ewaida. kot a k, pejage.
k eta w a, kijai tal. kot 0 r, jimu.
-kan, witinai-i, odijai tai(T), ewidogai-i. bikin -, bunamai-i, digimai-i, utuma.
k e t i a k, kagama. -an, ba.
k e ti k, tek02 , tege2. kuap, bom6.
k e t i k a, gaa, wagi, kigi. k u a s a, bida agijo.
k e tim u n, tuda. ber-, memegang - atas, boko duwai-a.
k e ti n g, jekäi. k u a t, bida, etee, petee.
k e t j a p, igi wagidou. dgn kuat, kuutakaa.
- dgn bunji, datoo. memperkuatkan hati, kegepa tipinima·
k e t j a p i, kaido, tekeuga. kai.
k e t j e w a, kegepa didi, kegepa dog02 _ k u a t i r, weda dimi.
k e t j i 1, weneka, daba, mijo, tekii (T). k u ban g, pataigekee.
- sekali, mijo daba(P), tekijai(T). ku bur, me owaa(P), me oka(T).
k e t j u a 1 i, kii to beu tijawii, ... to. -kan, emakai·i.
k e top 0 n g, pute topl. ku d i S2, pugu, wuju, witodi.
k e t u a t, bamo. k ud u n g, togomita, duwata.
k e t u k, tugu2 tal. k u d u s, jimubeu, jimubeu bokouto.
k e t u 1, kemo. k u k sapi, wija kei teeteida kodeida mai·
k i a m ban g, ige, ato. da akagadime tijawii pija.
k i a s, gaagoo. kuku, kedi.
k i a t, inipini. k u 1 a t, bemu.
kib a r, ber-, tabe2 , kade2 , kapu2 , pat02 • ku 1 i t, org, binatang, pohon, kad6.
k i kir, kedekut, ginita, ba peu(P), bunu - ubi dsb, kopu.
peu(T). - udang, eki.
barang kasar, gikii, wogii. - labu dipakai org laki2 , koteka.
kiki s, dei. - sahadja, da ging, gemuk tiada, peku-
bulu babi jg terbakar, gikil. wo.
- tebu, gitai-a(P), gitou(T). - kaju dibikin tali, bebi, bokuwa, dai,
- kaju, wotai-a, emudai-a(T). kepijai, damijo (P), puma (T).
70 MALAYAN - KAPAUKU

- bia, mege.
matjam2 - bia, beke bomoje, bodija, ku·
bawi, muka, kawaane, munidagi, nono,
tapojato, okaipode (T), weikHP).
- bia jg paling baik, jo.
- bia jg paling ketjil, dedege.
- bia dgn perutnja, debapo.
- bia perhiasan sahadja, besar, pako·
oba.
- kering didjatuhkan binatang, okono.
k u 1 u m, idai-a.
k u m ban g, makan ubi, jemajege.
belum keluar sajapnja, jukuga .
ku m pul, kotuu atii, ii atii.
- barang2 ktjl, mou, dem02 tai, mademo
tai.
- satu2, mamuwai-a.
ku na n g2, wikija.
ku n d j u n g, edo-uwii.
k uni n g, dege.
dipakai memperhiasi no kin dU, bitu.
k u n j a h, idai-a.
k u pas, mentah, gikijai-a.
- masak, okomai-i.
kulit kaju jg mati, gokomai-i, gotomai-i.
- katjang tanah dsb, kaimai-i.
lapis lepas lapis, gokodai-i.
- pisang, wikai-a.
- tebu, gitai-a.
- buluh dsb, kodikai·a.
kupu 2 , 'bebega(P), bobaga(TL
- ktjl, kadega (T).
kur a n g, beu dani, daba dani, wija
dani to.
kur ban, mempersembahkan -, jo-
menii.
kur u n g, kugu mijaawita.
kur u s, epo beu.
org jg kurus tinggi, kago me.
mendjadi -, buwii.
ku s ku s, woda.
matjam2 -, kiitage, mau, wetaa, kobee,
wanije, puja, jakepa.
k u s t a, tomo dani.
k u s u t, bokogi.
ku t i 1, bamo.
k u t u, kepala, uka.
- andjing, didipa.
- babi, pade.
- badan, denijo.
sekutu, ena dimi kepajawii.
persekutuan, akagadime, boda wagima-
kai.
ku t u k, peu kugouto dokijawii, kogo-
bai-a, kego tai.
L
1 a a n a t, Ugatameja peu eewii.
1 a ba, bago.
beroleh -, ba go kai.
1 a b a h 2 , umagi, ekageba.
1 abu, nakapigu, nakapidu.
dipakai org laki2, koteka.
tumbuhan koteka, ipo(P), bobe(TL
1 abu h, -an, iteida.
ber-, mijii.
melabuhkan pukat, ebai menii, mijowa-
awii.
1 a g i, euga, ino ma.
1 a g u, -kan, ugaa tai.
1 a h i r, pai-a, kebai-a.
ketara, ewaida.
1 a i n, ino ka, joko ka.
jg lain itu, enakaato, ena ki.
1 a jak, ber-, edou enaa.
1 a ja n, me--i, eedadai-i, jakei tai.
1 a j a r kapal, komaida uwii.
1 a j u, denai-a, weikogi.
1 a k i2, jame.
jg muda, jokaagaa(P), agaana(T).
laki, waka, jameme.
laki-isteri, bugaija.
laki dgn dua isteri, bugaido.
1 a k u, ijee, takaa.
tingkah laku, aneegi-akeegi-okaagi.
-kan, kei tijawii.
ber-, ewaa kai.
1 a 1 a i, utoopa, odoo.
-kan, aadaba, inimugi.
1 a 1 a n g, tuwa.
1 a 1 a t, pune.
1 a 1 i m, inipipeu, peu umina.
1 alu, dedaana, daana, tijake.
me-i, jawii, wokaato kai, amokaato
kai.
1 a m a, tota.
tidak begitu -, mijo gaa, tidee gaa, eba-
bapo tou, beu gaa.
lam ba t, ipee.
1 a m b u n g, wadapu.
me-, kade 2 , taadoke, taaboga, taadaa.
1 a m p i n, ajejoka tonii kagaba.
1 a m p u, pito, bodija boko, tani utuu.
1 a n d j u t, woja.
-kan, woja awii.
- umur, umi-tou woja.
1 a n g, burung elang, tuba, bedowagija.
1 a n g gar, perintah, dijo beebu tai, eka-
gumai-i.
 MALAYAN - KAPAUKU 71

1 a n g 1 t, epa. I e m b a p, dan dingin, otomai·i.

1 a n g k a h, se-, badoona. I e m bar, me- kulit kaju, wijuwai·a,
1 a n g s u n g, wo ka, wado ka, ... te·wo, wai·a.
... ke·wo. I e m b e k, debee, debuu, gekuu2.
1 a n jak, daimai·i, bado ka tagimai·i. I e m b u t, debee, debuu, gekuu2.
I a n t a i, age. I e m par, pii atii.
buat bikin -, timi. ke·atas, wadaapu tal.
alasan -, mutaida, kabu. buang, emigai·l.
I a n t ara n, ka pp. I eng a n, benai.
I a n t a s, daana, tijake. tulang -, egido.
1 a n t j u n g2, tonaa tal. I eng kap, tiki, tigi atii, dougai mougal.
Ia pan g, gouda. I eng k 0 k, kali, ogoomo (P), pigee (T).
Ia par, naidi(P), igapu(TL I eng k u n g, kali, ogoomo(P), pigee(T).
buat daging, jatu, egl. kaju atas pintu rumah Kapauku, koge·
I a pis, kakade. ka(T), weka(P).
Iapuk, t66(P), kowaja(TL I e n j a p, beu kai·i, igai·a.
I a rang, da. I e pas, epipikadoke, ojaa.
tuma2 jg dilarang kawin, wije. Iepas 2 , e ... te ...
dilarang sebut nama sobat, akaudo. ·kan, ejaikai·i, epipikai.a.
I a r i, tibigl. sprt gigi, tangkai, dr kapak dsb, gukai·a.
- takut, okil. - dr bahaja, petii tal.
bertjerai dgn takut, okiimigil. I e p u h, duku(P), gobo(TL
binatang -, tibigi(P), putigi(T). let a k, makii, tawai·a.
1 a t a, me-, mendjalar, neemai·l. let e k, teko2 tai.
I a t i h, epeepite. 1 e t i h, ee, kaga.
·kan, etopai·l. let j ur, duku(P), gobo(T).
1 a u t, maikai. 1 e t u p, potu tal.
I a w a n, ber-, akaije tai, akawage. let u s, potu tal.
Ia w a t, edo·uwii, duwa jawil. li a r, jago.
I a z a t, igi enaa, ide agijo, diiti pagaada· li a t, tanah, daki, tobino, tobibina.
gaa. lid a h, eta.
I a z i m, kei tija, pijo, kei teigai. - terikat, mana ogil.
leb a h, jomi uka, dokone; udogobaija. fasih -, takabai·a.
leb a r, ibo, ibo tabagaa. - api, bodija tiki.
leb a t, hUdjan, deras, edi bokai, edi bo· li hat, dou.
kaagl. - sini sana, doumigil.
leb i h, euga, abuma, wedaba, wo. kelihatan, ewaida.
leb u, debu, maki puugee. tidak kelihatan, ogaa.
leg a m, hitam, buna. kasi lihat, kawii, kawoo.
I ehe r, ogo. nampak, peka wagimakai, igi jakimakai.
belakang -, kudumo (T), owa (P). ke-an djauh sprt batu putih digunung,
lek a s, segera, egaa, tibigl. kege tal.
djalan -, wuumai·a. I i kat, topiboka.
satu minut, ebabapo. I i I i n lebah, jomi.
lek a t, tawajawita, topi atii. I i I i t, bibinai·a.
I e I a h, Ietih, Iesu, ee, kaga. I i m a, idibi.
berlelah2 , kodikigii tal. jg ke-, idibaago.
berhentikan -, ee duwai·a. - belas, idibi ma gaatl.
I e m a h, debuu, debee, takabeu. - puluh, gaatibeu.
kerdja -, kogaagije. 1 i mau, djeruk, tido po (P), mukaa po
I e m a s, mati, egou, uwo onii, puneeno (TL
kenapune (P), kanepune (T). 1 i m p a h, wo edidaa jamo edidaa.
I e m b aga, epauto. 1 i n dun g, watii, boonai·l.
adat -, okeitodo, dsb, wado makii2 , wa· 1 i n g kar, bubukai·a.
do motii2 • ber-, beko 2 tal.
I e m b a h, doba. li n t a h, gedo.
72 MALAYAN - KAP AU KU

air, komakege. 1 u ruh, juwidaa.

Ii n t a n g, kaju - untuk pasang atap, 1 u r u s, doodoo.
wai. -kan tali, epitokai-i.
budjur, mamake. -kan tangan, pido atii.
Ii n t a s, me--i, amokaato. djalankan perahu -, etikai-a.
li pan, todi, egeda. Iu s a, wijaume.
I i pas, aiju. 1 u t j u, kegemege.
Ii p a t, donii, kobomai-i. I u tut, kagu.
- tang an, demii. ber-, bado donimakai.
I i p u t, gamei.
Ii t j i n, got66, witoge.
Ii w a t, jawii, wokaato kai, amokaato
kai..
lob a, kibigi dimi. M
log a m, pute.
lok e k, kikir sekali, bunu peu(T), ba
peu(P), ginita. m a a f, ipa ejaikai-i.
10m b a, ber-, akaatiga tai. m abu k, enege uwo nojake uneune.
10m b 0 k, dita. mac h 1 u k, ugajawita agijo.
10m p a t, otii tai. m a d u, air, jomi odi, dokone odi.
me-2 di-emaida, jibuu tai. m a d j a 1, nogu.
Ion g gar, gouda. m a d je 1 i s, pika-taida.
Ion g k a n g, dudi. m a d j u, enaa ke-wo, ... te-wo.
Ion t j a t, otii tai. m aha, e ibo te ibo, monika.
di-emaida, jibuu tai. m aha 1, ibo age.
dgn panah menjungguhkan perbitjaraan- m a h i r, epi ketago, uwo dinita.
nja, wainai-a. mai n, weewee, ebaabaa, wegee 2.
I 0 pak, topoo. - musik, ewii.
10 r 0 n g2, lebu, kagoopagooja. - dgn tali, gaadogaa.
lot eng, untuk keringkan kaju, kido. - sepak kaki, badaatamu.
Iu a r, ke-, podomai-i, wakojo kai, mi- m a j a t, bangkai. ma, bokata ma.
jojo kai. m a k a n, nai-o.
di-, tapo, juwouda, jibuuda. -an, naija agijo.
Iu a s, gouda, ibo tabagaa. dapat dimakan, noja.
1 u ban g, mugu. m a k 0 1 a k, aakata tai.
- atap, toto. m a kot a, petege.
- tanah, komo. dapat -, wei.
- pagar, tokogo. m a kin, euga.
- ubi dimakan tikus, kebego. m a k sud, hendak, kei taine dimi.
bikin - dihidung, ditelinga, dunii(PL mal a e kat, jaetigo-tai me.
duwii(T). mal a m, wanee.
1 u d a h, epoge. nanti -, itounu.
-i, epoge tuwai-a. tadi -, jukumaanu.
Iu k a, jati. ber-, unoona umii.
kena -, jati tuwai-a, taku tuwai-a. hampir -, digi2 (P), tegeduba (T).
- jg bernanah, abagu. mal a n g, sial, peu gaa.
- dikepala, topijo. hudjan bHa terang mata hari, dikai.
Iu mb a, ber-, akaatiga tai. mal a s, ena peu.
I u m p u h, bado ekogadaa. mal u, ego gai-a.
Iu m pur, betjak, titHP), tuwo (T), dabe. kemaluan laki 2 , koti, pa.
Iu mut, at6. kemaluan peremp, tugi.
pd kaju dan batu, kudamo. m a'l u m, gamakita, epi, epi ketago.
pd makanan, t66(P), kowaja(T). -kan, edi-menii.
Iu n d j ur, -kan, tome atii, pido atii, ka- m am a h, kunjah, idai-a.
gaapito tai. m a m p u s, mati, denai-a.
1 u p a, adaku tai. man a, di-, ke-, kaija.
 MALAYAN -
jg manakah?, kawi ka ki, kawo ka ko.
dimana 2 , e ,butu te butu, uwoje makije.
man d i, onii, buumai-i.
mempermandikan, uwo ebuumai-i.
man d u I, pijaakita.
man f a a t, epaago, bago kai.
manik 2 , dau.
- merah, tiboowi.
jg biru, buIat, moduu.
buah hitam ktjI, duwija(P), dapaa(T).
man i s, igi enaa, eto igijo.
man t e I hudjan, eba.
daun jg dibikin tikar, eba, kokaa.
man u s i a, me, me tuma, me jokaija.
m ara h, boko, kegepa ibo, kegepa ejai,
emoge, kumi, badaa (T).
m arg a s a t w a, jinä, egi agijo.
mari, mei.
m a r i f a t, epi ketagouto.
m a s kawin, kadee.
bajar - kawin, kadee makii.
m a s a, wagi, uwa, gaa.
mas ak, jou.
ter-, podii.
dgn bungkus, tonii, tonijou.
dIm Iubang tanah, dakimai-i (T), gapii
(P).
tempat bungkusan, dop6.
- atas api, odii.
buah -, awamai-i.
beIum -, duwo.
djadi -, enää kai.
m a s i h, teetigo.
m a s i n g2, nana2, gakita2.
m a s i n, digaigijo.
m a s j h u r, -kan, ugo uwii.
ter-, ekaago.
m a s u k, ke-muka, jokojo kai.
ke-atas, wadojo kai.
-kan, awii.
masukkan termasak, jowaawii.
masukkan terpotong, tikimaawii.
masukkan terambil, dsb, motaawii.
ombak - perahu, adaawe tai.
m a ta, peka.
bidji - , napo(P), nipo(T).
bahagian putih, mume.
buIu -, pepekaijo.
- dikaburkan oIeh kulit putih, gija2.
air -, jege.
- air, pudu, pidiida, pudugu.
keIopak -, pepeka.
sakit -, tuku tai.
- kaki, jekäi.
- susu, oboti.
- kaju, putu.
KAPAUKU 73
m a t aha r i, meuka (P), tani(T).
- terbit dgn awan2 berwarna2, gija.
- muIai panas kira 2 djam 7, 8, te ge-
mai-i.
awan2 berwarna 2 waktu - terbenam,
kogeL
m a t a n g, masak, enää kai.
beIum -, duwo.
m a t i, bokai-a.
org banjak - dIrn baIa sampar, damii.
api, Iampu -, dinii.
- Iemas dIrn air, kanepune(P), kena-
pune(T), puneeno.
m a t j a m, bagee, tumä.
mau, ide gai-a.
tidak -, be gai-a.
mau t, boka, bokai-a, bokawouda.
m e d j a, pejage.
me ga, bagä.
me g a h, kobidoke tai, ibo dimi.
me I a i n k a n, kodeja, kidija.
me man g, keijoka (T), kejokaji (P), beu
maa kou.
me m p eI a i, waka akabuke teete bagee.
me n a n g, petee kai, daba ejaikai-i.
- atas, dabaapigu etijawii.
m e n a n t u, baakame.
m e n t a h, ija, ja.
me n t e r a, bat ja -, kego tai.
m e n t u a, baakame.
me nun g, ter-, dirn i tadu atii.
m e rah, emD jago.
tjet digosok dimuka, dinai, ogi.
me r d ehe k a, -kan, pipikai-a.
m e r e k a dua, okejai.
- Iebih, okei.
m e r p a t i, burung, wonou.
m e ski p u n, kou ko kou kodeja.
met e ra i, tutup, tawajawii.
kasi tanda, tegee dou.
mewah, umina.
m i a n g rumput berbuIu, jepoo.
- gataI, kikija epauto.
m i I i k, ipuwe pp.
mim p i, bagume.
me-, bagume dou, bagume umii.
mi n jak, jeboo.
- tanah, uwoutu.
mi n t a, ediimai-i.
mi n u m, air, nai-o.
- rokok, tawa nai-o.
mir i n g, wapu tai, bobo tai.
m i ski n, daba.
mo h 0 n, ediimai-i.
mo j an g, aijame.
nenek -, aijaane muumaane.
74 MALAYAN -
mol e k. enaa.
m u a k, merasa muntah, nokii gai-a.
m u a t, kugo matakai-i.
- air dlm lubang, pege taL
mud a, laki 2 - , jokaagaa(P), agaana
(TL
belum masak, duwo.
mud a h, gaagaa ma beu, ekowadoke.
mud i k, momaato uwii.
m u k a, ebepeka.
dimuka, jokouto.
dimuka org, jumaapa pp.
tarik, memghela ke-muka, jokou tai.
m u k a h, mogäi tai.
m u 1 a, jg mula 2 , epa, epauto.
permulaan, epauto, edoga.
semula, mijaato dani, edoga kidi danite.
m u 1 a i, go-motii, ookai-a, edoga.
m u 1 i a, jegeenaka.
kemuliaan, ajiipi agijo.
m u 1 u t, ebe.
m u ' m i n, dijo do-taL
m u n a f i k, matabe, puga pp.
m u n g kir, beu puga etaL
m u n t a h, edii.
m u n t j u n g, babi, nunu.
mur a h tangan, hati, bunu enaa(T), ba
enaa(P), ba poko, jowee me, epaago me.
mur u n g, kogaa gai-a.
mur i d, etope-tai me.
mur k a, Ugatameja emoge dimL
mus a f a r, dokiwe.
mus i k, kaido, tekeuga.
main - , ewii.
mus im, uwa.
- hudjan pagi, idaanita.
mus ja war a t, ber-, pikai-a.
mus 1 i hat, kii ka takaa kou ka takaa.
mus t a h i 1, umina beu, umina kaga, te
tija, peu.
mus t a k i m, dimi doodoo, kegepa do-
odoo.
mus u h, jape.
N ... tija.
na b i, gokobaki tijawiidaiga wega-tai me.
na d i, muku2 •
n a d j i s, jimu, nokii.
na fa s, ebeejo, ebe puu.
na f s u, kikija epauto; makiida ka ijee.
na g a, me no-tai jina, kojo dani, ibo pe-
guuto, matokaato ka peka jago jina.
na i k, wadowe kai, wadojo kai.
KAPAUKU
- gunung, pohon, patikai-HP), tagu-
mai-HTL
- perahu, kapaI, matakai-i.
- tangan, pidoo tai.
air -, pegemai-i.
air - dlm perahu, pidigi.
- keatas air, wigii, wigimai-i.
uap -, kaagu tai.
- turun, wado mijo.
na kaI, wegee 2 , ebaabaa.
n ama, eka.
kasi -, panggil -, eebatai-i, eka gee tai.
ter-, ekaago, ugo uwii.
n a m pak, domakai, peka wagii.
na nah, apa.
luka ber-, abagu.
- dlm ma ta, me anii, me animakai.
n a n gis, jege tai.
sebab dingin, jaijai tai.
tersedih-sedih, jege kodiinakL
berhenti -, budii.
na n t i, me-, tou, doutou.
- sebentar, odiga, odijake, eidani (T).
me--kan dgn kesukaan, apaa taL
na r a k a, kadaga bodija.
n a r was t u, unu enaa agijo.
n a s, mana muto.
na s i hat, eti-menii, etopai-i.
na u n g, dipouto, aija.
n a zar, elang, tuba, bedowagija.
ne ger i, kampung, maki, makijo.
djadjahan, dokoo.
ne n e k, laki2 , muuma.
peremp, ooka, aba (T), naabai-akaabai
(PL
- mojang, pokome, takame, pegokeme,
aija me.
ni a t, ide gai-a.
-kan, kei taine dimi.
ni b u n g, eke(T), nagHP).
ni k a h, waka akabuke.
oleh laki 2 , waka bukiL
oleh peremp, waka uwii.
ni s t a, ewidogai-i.
ni s t j a j a, djikalau ... , n ... , ... naako,
n 0 kin, agija.
- besar, peremp punja, apa(P), jat6
(Tl.
- ktjl, dipakai atas bahl.l, amaapa(T),
enaapa(P).
dipakai atas kepala laki 2 , gaupe, ebaute.
bikin -, ginii.
non a, api.
nu bua t, douja dou.
dgn muntah tebu, edeede dou.
 MALAYAN - KAPAUKU 75

NG p

n gi 1 u, eg6 jegee, eg6 jegemoge tai. pa d a, tiki.

ke-, -epa; jato, -ato pp; maida pp.
pa d a m api, dinii.
·kan, madinai-i.
p a dan, ber-, utuutu.
NJ p a dan g, gei tapa, pugi, tadi.
pa gar, eda.
bi kin -, eda wagii.
n ja h, uwii! ka! - kajunja melintang, eda petu.
n ja 1 a, wH. kaju bsr pd tanah tidak diikat, pakamo
tiup sampai -, wH tai. kaju sokong, tibo.
n j a m u k, diipi. p a g i, a:bata.
n ja n j i, ebetaataa; tuupe tai. kira 2 djam 7-8, tani tegemidaida.
org banjak menari dan bersorak, waitaa p aha, muta.
tai. pangkal -, maä.
diamkan anak, emauwai-a. pa haI a, petege.
lagukan, ugaa tai. beroleh -, petege gou.
n j a r i n g, kuutakaa. beri -, petege wei.
n j a t a, ewaida. p aha m, gamakai, boko petai, kegai-a.
tidak -, ogaa. p a hit, enege.
n j a w a, hidup, dimi mana. ubi -, dina.
jg mati, ajä tene. pa h 1 a w a n, japeepa migougu makii.
pa ja, gebe.
rumput, gei.
pak a i, pakaian, makii.
o pakaian, kagaba(P), piki(TL
- perhiasan leher gope, gokii.
- dikepala, egaupai·i.
ob a t, asli, plJalJe. - bulu burung dikepala, petege wei.
daun dipakai selaku -, dago. peremp punja nokin bsr, jat6(T), apa
o leh, ka pp. (PL
ber-, ewaa, top ai. pak a t, ber-, ena dimi kepajawii.
memper-, gou, motii, go-motii. pak s a, tapa2 etai; kei ti2 eta i.
oIe n g, perahu, bobo. p a I i n g, ber-, wougaa wakouga.
010 k, kijai ma ewidogai-i(P), odijai tai p als u, puja, pu ga pp.
(TL pa I u, tokoo(P), tokuu(TL
o m b a k, ukija. p am a h, pugi, gei tapa.
- besar, dokogaa(P), dokegaa(T). p a man, ibu punja sdr laki2 , jaajai (T),
- putih, wikii tai. naama·akaama·amakame.
- masuk, adaawe tai. jg kawin dgn sdr peremp ibu atau bapa,
o r a k, ukai-a. wape.
o r a n g, Kapauku, me. bapa punja sdr, naita.
Moni, Mou. jg tertua, kedua, dsb, iboupa, ipougapa.
Dani, Kaijaa. p ami I i, imee, gadi, uguwo, uguupuguu.
Uhunduni, Ugiuto. pan a, lihat: fana, peu kija.
- luar, ogai, dege. pan a h, ukaa.
- hutan, oge. me-, wagii, ukaa gojawii.
kata -, wegaigai. - hitam, boote(P), kube(TL
o reh i d e e, nakuu2 , mugido. anak2 panah, mapega, mapeda.
dgn kulit kuning, bitu. matjam2 anak -, tiada udjungnja, idatii.
o t a k, nonogo. udjung bambu, buka, pogo, dogijai, to·
- tulang, bokää. mo.
76 MALAYAN -
udjung kaju diukir, pita..
udjung kaju tidak diukir, bau.
udjung kaju dgn kait2 pendek, dagiito.
udjung kaju dgn kait2 pandjang, kago 2 •
untuk pa sang burung, taka.
pan a s, tani(P), gobi(T).
demam, gobi.
·kan diri, ootogii(P).
-kan dr basah, emaa tai.
-kan batu buat masak, kowai-a, kokii,
kiwai·a.
batu panas buat masak, duwa.
pan d a i, epi, gikibiki, uwo dinita.
pan dan hutan, jage, kokaa.
pan dan g, tengok, domakai, peka wa-
gii, dootaa.
pan d j ~ n g, woja(P), domee(T).
pan d ja t, me- pohon, patikai-i(P), ta-
gumai-i (T).
pan g g i 1, manaa-tai.
berteriak, wuu etai.
sambut, ebukai-i.
- babi, ekodai-i.
- nama, eka gee tai.
pan g gun g, kejage.
untuk keringkan kaju api, kido.
pan g kaI, pohon, buritan perahu, epa-
ato.
pohon dipangkal, imugi.
- busuk, beto.
- paha, maa.
pan g k u, ejupugai-i.
pan t a i, telaga, iteida.
- laut, maikai.
pantang, da.
tuma2 dilarang kawin sama sendiri, wije.
pan tat, wego, doda.
p a p a, daba, agijo tagu.
papan, jaga(P), kaba(T).
par a, kido.
arang - , epege.
par a 2 , pejage.
untuk keringkan kaju api, kido.
par a n g, maawai.
par a u, suara, mana ogii.
par i t, dudi.
- bsr, ibu.
bersihkan - , godai-a.
par u 2 , gekege emaje (T), gekege (P).
par u t, jote.
me-, wotai-a.
pas an g, se- laki-isteri, bugaija.
air -, eemai-i, pegemai-i.
- api dgn menggosok2 , bodija jakii.
rotan untuk - api, beko.
kaju untuk - api, mamo.
KAPAUKU
- djala djerat, mainai-i.
se-, utauta.
- rokok, jituu tai(P), jutuu tai(Tl.
- senapang atau panah bersama 2 , gap i
atii.
- baik2 , akatake, enaije.
pas a r, akaada te·taida.
pas i r, i.
tempat belukar dan -, ugi(P), ode(T).
p a t a h. tuwai-a.
- ubi mentah, tukamai-i.
-kan tebu, pai-a.
djembatan -, jigimai·i.
p a t j a t, lintah, gedo.
pa tut, kei tija.
pa u t, joko gou; tadu atii; tawai-a.
perahu, pou.
hati ber-, gokobaki tijawita; dapigi.
p e dan g, kelewang, ka taana (Nippon).
pe das, enege.
p e dis, diibu, enege.
pe d j a m, mata, bugu2 tai.
pe du 1 i, -kan, epauto mana gai.
tidak -, gepuu(P), getee(T), aadaba,
inimugi.
pe g a n g, jakimakai.
- udjung anak panah, kotopai-i.
- dIrn tangan, tipinimakai.
p e k u n g, pigupode.
p e kur, te-, dimi ta du atii.
pe 1 a n, ipee, kojaa.
perlahan2 pergi, k:uuto tai.
perlahan kerdja, mamuwai-a.
pe 1 a n g i, waijamo(P), wanamo(T).
p e 1 a t, mana gimo.
pe 1 e h, watii, takimai-i.
p el i h ara, emunai-i, muni i.
-kan tumbuhan, madagai-a.
pe 1 i r, batang, koti, pa.
buah -, udo.
pe l i t, ginita, ba peu(P), bunu peu(T).
pe 1 u h, keringat, awaata (T), tani (P).
p e 1 u k, jupugai-i.
pe 1 u r u, pada nipo.
pe n a r, togo.
p e n a t, ee, kaga.
pe n dar, togo.
p end e k, pini.
p end j ara, wanee owaa.
p end j ur u, sudut, butu.
pe n i n g, pusing, bobaa tai.
p e n tin g, epauto.
-kan, juma maida dokii.
p e n u h, ebetume, edidaa.
per a h, -kan, tigimai-i.
per a h u, koma.
 MALAYAN - KAPAUKU
jg ktjl, kego koma.
di-muka -, imaato.
di-belakang -, epaato.
udjung, wekagu.
disebelah, eijo.
per a k, agakaato dani mogo, ibo age,
mege.
per a n g, jape, jape motii, jape makii.
per a n g a i, ijee; aneegi-akeegi-okaagi,
dsb.
per d j a m u a n, buka nai-o.
pesta babi, tikus, juwo.
- bsr, degaawe.
habis -, weutooja.
per du, epauto, epaato.
per d u 1 i, lihat: peduli, epauto mana
gai.
per e m p u a n, jagamo(P), jagumo(T).
jg belum kawin, api.
per g i, uwii, jawii.
org banjak, sprt ke-pesta, degii.
- ke-bawa, mijojo kai, mijowe kai.
- ke-atas, wadojo kai, wadowe kai.
- ke-muka, jokojo kai.
- ke-sebelah timur, aijo kai.
- ke-sebelah barat, amojo kai.
per i, tapa pp, maida make pp.
per i g i, komo.
per i k s a, igi jakii.
per i n t a h, bida peu etii, etimakai.
me--kan, boko duwai-a.
per i u k, tapuuja.
- kera, gakuga.
per isa i, dokita toopu paj6.
per kak a s, kei tai agijo.
per kar a, susah, gaagaa.
bitjara dirn -, mana pitokai-i.
org jg suka mengadakan -, manai me.
- (Ibentuk kepunjaan), anitai·akitai-
okai-tai, dsb.
per k a s a, uu, egoninigi.
per I aha n 2 , ipee.
pergi -, kuuto tai, kojää.
kerdja -, mamuwai-a.
per 1 u,beu kai peu, gai peu.
per mai s ur i, jagamo maki jakimake-
tai me.
per man a, tiada tepermanai, te gaki-
make.
per nah, tidak -, umina ko beu.
per sen, ojaa.
perlu balasan waktu dimuka, jegeka.
per tarn a, enaago, tikaago, tiga pp,
edoga.
per t j a j a, maakodo gai.
77
agama dan ke-an org asli, kamu tai,
umää taHE).
per t j i k, gapi atii.
per t j u m a, ojaa.
per u t, semua bahagian -, modo.
- betul, kedeetija.
isi -, puto.
pes a n, etimakai.
pes t a, buka nai·o.
- babi, tikus, juwo.
bikin - babi, juwo duwai·a.
malam pd esok harinja babi dipotong,
tagounu.
org banjak pergi ke-pesta, juwo degii.
pet a n g, uwaataa.
hampir malam, digi2 (P), tegeduba(T).
pet i k, daun, apii.
- bulu perindu, ewii.
pet ja h, gaumai·i(P), gakumai-HT)'
- batu, mau bikin tadjam, tokomai·i,
kebogai-i.
- sedikit, kepogai-i.
piatu, anak, dobija(P), dobijo(T).
p i d a t 0, mana wegai-a.
pi d jak, daimai-i.
- barang lembek dgn tiada sengadja,
tagai tai.
pi h a k, sebelah satu, amo, amoona, amo
jato.
- salah satu, jaida.
pik i r, gai-a, dimi gai.
pikir2 kan, dimi gaawe tai, munouga ga-
awe tai.
pik u I, dokii.
- air, nogou.
- anak dirn nokin, epiitai(P), epuutai
(T).
- atas bahu, inu atii.
pi 1 i h, witokai-HP), wegenai-HT)'
p 1 m p i n, ouwii, migougu oomakii.
p i n a n g, ber-, ebaa mana, wii etai.
pi n da h, wo go-tai, waijagai-i, kokogai-i.
ber-2 , gukugu tai, mukugu.
pindah!, ka!
- supaja tidak terkena, mapugu (T), ko-
kogai-i (P).
P i n d j a m, kedaa gaa motii, kedaa gaa
menii.
p i n g g a n g, dogeduwageida.
pi n g g i r, watija.
- air, gepe, gebe.
- air mana perahu masuk, itei, iteida.
- mulut nokin, mapuuma.
p i n g san, bobaa tai.
p i n t a, ediimai-i.
pi n tal, taU atau benang, gonai-a.
78 MALAYAN -
p i n t j a n g, djaIan, koti2 taL
p i n t u, dam6.
alasan - jg tinggi sedikit, kaM.
pip a, wupe.
pegang - dIrn muIut, taku atiL
p i p i, amaimu.
pi p i h, tabagaa, tabako.
pi p i t, burung ktjl, piipaa.
pis a n g, mapi.
dibakar, kugoo.
dimakan mentah, tone€!.
sabangsa, jigikago.
ambil sebidji, wikai·a.
pis a u, bambu, wee.
- logam, pute wee.
po ho n, me-, ediimai-L
po h 0 n kaju, pija, uti.
matjam2 jg keras, amo, bomo, duwigi,
duwogo, ipuu, akago, digi, kam6, jegoo,
jigi, kabuge, onage, epo.
kurang keras, bokuwa, jukune, daagu,
dogi, dokeja, kinou, obai, otikai, wa-
tage, dauti, tato.
jg berbuah, bigome, wau, ugakato, gijai,
ijade, moku.
buahnja tidak dimakan, tuwo, uko.
baik untuk bikin perahu, mowane, edi-
kai, bubugi, duwege, ape.
baik untuk panah dan anak panah, obe-
igi, bote, kube, akaago, kugi.
daunnja dipakai selaku obat, dago.
djeruk, tido(P), mukaa(T).
berangan, tipa.
tjemara, uwaa.
nibung, eke(T), nagi(P).
jg muda, tina.
- mati roboh, pota.
p 0 k 0 k, asa1, epa, epauto.
tumbuhan pendek, gapu.
bunganja putih dimakan, koge.
buahnja hitam dipakai perhiasan, 1eher,
pepano, dapaa(T), duwija(P).
buahnja abu, kumaa.
p 0 n d 0 k, owaajokaa.
p 0 n t a n g - pan tin g, nakuu tai, wado
mijo, kigikuwa.
pot 0 n g, kaju, babi, wagii, duwai-a.
- babi ikut pandjangnja, tikimai-i.
- babi, tikus, dimuka dr dibelakang,
togomai-i.
- anggota kaki burung, bai-a.
potong2 ktj1, mom66, tine, papiwai-a.
- tjabang2 , tutuh, gumii, tagimai-L
tjentjang, geke2 tai, wotai-a.
- ubi masak, utiL
- ubi mentah, tukamai-i.
KAPAUKU
- rambut, ijo bugii.
- kulit bia, duwii.
- Iuka dgn batu, ekegei wegii.
puas, mobu.
-kan, maipai-a.
p u a s a, te nai dijo dou.
pud j a, me- djin, kamu tai, umaa tai
(EL
pud j i, dia, dsb, muta etuwai-a.
p u k u 1, wagiL
dgn kaju, kopa wagii.
dgn rotan, kaju ktjl, gokijai tai, godijai
taL
- dibelakang, patoba taL
- rumput bikin djaIan, poomai-i.
- bikin bunji, tokoo (P), tokuu tai(T).
pul a, maija, kigeena ma.
pul a n g, metato uwiL
pd hari itu djuga, kedaa uwii.
-kan kulit bia mau tjeraikan isteri, mege
badiL
-kan pikiran, tadu atiL
pul a u, uwoja okogouda.
p und i2 , goka, pot6.
sarang ulat kupu2 , pugiukaa.
p u n g gun g, belakang, doda.
- kulit bia, kagima.
pu n gut, pikai-a, apii, adii, mou.
p u n j a, ipuwe pp.
ke-an saja, engkau, dll, anija-akija-
okaija.
ke-an jg istimewa, akiida weeda; dide.
pu n t jak, gunung, aida, kebouda, kotu-
uda.
- jg rata, kebawe.
- jg tadjam, tL
p u n u k, potu.
pup u, sdr sepupu, aneepaa.
sdr sepupuku, anak dr bapa punja sdr
peremp, atau ibu punja sdr 1aki2 , noone-
akoone-oneme.
sdr peremp sepupu dr pihak ibu, iijoka.
pup u k tanah, dr rumput, mak66.
pur a 2 , matabe, pu ga pp.
pu s ara n air, mad66.
p usa t, bahagian daIam, munoo, tugo.
tali -, utija (P), jiwii(T).
pusing, uneune.
- kepa1a, bobagaa taL
pingsan, bo baa tai.
pu t a r, momogo, bibinai-a, gUku2 taL
- air dgn dajung, gukuwage taL
putar-memutar, widigi tai, bobone2 tai;
kikina motiL
pu t i h, pokadee, wakijo, jegee, poja.
babi jg sama sekali - , ako_
 MALAYAN - KAPAUKU
babi dgn muka -, toM.
p u t j u k, kau, bona, bonapaka.
pu t u s, duwai·a.
- dan biar djerat, patimai·l.
ambil keputusan, boko petai·a.
B ren d a h, mijo, daba.
r a b a, me-, winiki2 tal.
ra b u, gekege (P), gekege emaje (T).
rad j a, maki jakimake·tai me.
ke-an, jakimakita makiida.
rad j a m, me-, mogo ka wagigoo.
rad j i n, ena enaa, epaago(P), etee(T),
ajoo, etimoo.
suka berbuat, tjoba berbuat, ekowai·a.
rag i, roti ejajawe-tai agijo, roti nipo.
rah a s i a, boone 2 mana, gabo mana, ki-
tigi mana.
rahim, modo.
rah m a t, ipa, upa(E).
r a j a, ibo, peijo.
hari -, ibo naago.
hantu -, togaadama, teege.
ra j a p, me-, neemai-i.
tumbuhan jg merajap, berduri, pani.
r a k, pejage.
keringkan kaju, kido.
ra mai, me wedaba, kotuu gaida2 , gaida2
waina2 •
r a m a s, tigimai-l.
r a m b u n, geigei.
r a m b u t, ijo.
- pa1su, ijo tupu.
- uban, apeijo.
r a m pas, moonaa tal.
r a m u, me-, kumpu1 ramuan rumah, ti·
gii, tigii a tii.
ra n g k a 2 , rumah, kemoma.
r a n g kai, -kan, ewii.
ra n g kak, neemai-l.
r a n t a i, pute buda.
rap a t, akaga, kapa, tawai-a, imee.
ras a, dou, gai-a.
- makanan, igi wagidou, nodoo.
- sakit, tediHP), gabai-a(T).
mati -, geigei.
ras u k, hantu, enija edota, enija jago.
ras u I, eti-awita me.
rat a, tabagaa.
tanah -, tadl.
sama ratakan, utuutu tal.
tida'k sama rata, akanawa te tija.
rat a p tangis, jiijii tal.
79
re b a h, bogomai-l, pogomai-i, maumai-l.
djambatan -, jigimai-l.
re b u t, pitakai-i.
red j eh, mata -, gija2 •
r e g a n g, teku.
r e I a, ide, kei tai dimi.
re m a h 2 , puugee(P), punee(T).
ren a n g, ber-, taataa tal.
ren g g a n g, -kan pagar, rumput, wo-
kai-a.
ren u n g, me-, dootaa, peka wagimakai.
re t a k, pataga.
r e t j i k, tibugu.
r i a, riang hati, suka ria, ideide.
r i b u t, bitjara, nogee.
angin, hudjan, jajaukija, epaage, epa-
awu.
rim bun, tukuwo.
r i n d u, kogaa, didi gai-a.
r i n g a n, egaida (P), eg.aije (T), etaida.
r i n g k a s, gakrwa-mote mana.
r i n t a n g i, taki atii, taki2 tai, takimai-i,
wo gojawii.
r in t i k 2 , hUdjan, gapii, jabi2 •
r i u h, kuutakaa.
- rendah, nogee.
r i w a j a t, mana wudii, mana pitokai-i.
r 0 b e k, kigibai-a, wigou, bubai-a.
r 0 b 0 h, bogomai-i, pogomai-i, maumai-l.
djambatan -, jigimai-l.
ke-an besar, bogobagil.
batu -, jeba.
roh a n i, ajii tai, gei tal.
rok, moge.
bikin dr kuUt kaju, moge ejai-a.
dibikin dr taU, moo.
dipakai org peremp Kamu dan Tigi, ka-
bau.
r 0 k 0 k, tawa.
me-, tawa nai-o.
isap -, baju tai.
pasang -, jituu(P), jutuu(T).
daun pandan dipakai bikin -, kobo.
rom b a k, dr ikatan, gokogo.
r 0 n d a 2 , tonaa tal.
ro ta n, edu.
jg besar, gad6, kupl.
buat pa sang api, beko.
diikat pd anak panah, deepene.
terikat buat hitung hari2 , putu.
dianjam atas koteka, tabo, obo.
r u a s, seruas tebu, peka, terno.
- tu1ang be1akang, peda.
r u g i, uwai-a.
r u k u n, kabo makii mana.
80 MALAYAN - KAPAUKU

rum a h, owaa. matjam2 - paku, ata, dit6, tikidi, gipe,

- Iaki2 , emaa. watu, taga, rnakabu.
- peremp, gebou(P), keiwita(TL rupa sprt daun soep, damuwe.
- ti dur dipesta potong babi, keiwita. bungkusan ktjl untuk masak, ano.
- tangga, uguwo, enaapa bagee. bungkusan bsr dirn Iobang tanah, dopö.
- ktjI dipakai waktu dpt buIan, daba s a kat, nakuu 2 pi.
owaa(P), tone owaa(T). perhiasan kuning dr -, bitu.
rumpun, se-, pago. menj-, apaapu etai.
rum p u t, ba, gabe, gei, memi, tuwa. penj-, kii tabe 2 kou tabe 2 •
- pupuk, rnaköö. s a k i t, didi, ikijo, kige (E).
- atas pagar, au. rasa -, tediHP), gabai-a(TL
dibikin atap, widime. berbaring -, pakutai-i.
dibikin tali, dudupugu. boba, tomo(P), buta(T), abu jati.
dirnakan, damuwe. penjakit kulit, pugu(P), jepu(T).
dipakai dIrn perahu, upe(P), ipe(TL tidak bisa djalan Iagi, ageekai-i.
ditjabut dr kebun, bo. - hati, didi gai-a, kogaa, dimi gadu-
tjabut -, bo bagai-a_ wai-a.
rnatjam2 - , wukoma, komaabo, memi, - dada, wigii.
topa. - dida1am, org bHang disebabkan oleh
- ktjI pd pohon batu, dIl, atö. kego tai, juwega.
run d i n g, -kan, pikai-a, mana godai-a. s a k s i, rnana jawegai-a.
run t j in g, -kan, dipai-a. s a k u kulit bia, ute.
run t u h, jigimai-i, bogomai-i, pogomai-i. s al ah, peu.
ru p a, epoo_ - satu, enakaato.
r usa k, peu kita, pikou. -kan, ijeije etai, kegei2 etai, ewidogai-i.
robek, wigouda. tiada ber-an, anaanibeu.
-kan, moonaa tai, peepu tai. s a I a k, kornake tai.
ru s u k, gebo. s a 1 a m, kojää etii, kipo motii.
tulang -, geko. s ale h, org, maakodo gai bagee.
s a 1 i b, pija boko.
-kan, pija boko maida edajawii.
s a 1 i n, ber-, joka pai-a.
rnenj-, (me) rnanaidaiga awii.
s s alu t, tonii.
s a rn a, ena kidi.
bersama-sama, enaimo, enaida, wa pp.
pergi bersama-sama meno1ong, epopai-i,
s a a t, ebabapo. ekotai-i, edadai-i.
s a bar, kegepa animakai. - sekali, umina.
s a b a s, enaa no. -kan, utuutu tai.
s a b d a, ibo bagee ka mana. tidak -, satu lebih, akanawa te tija.
s abi t, kop66 maawai. awalan kata -kerdja, dua org atau lebih
s a dar, gadoke. berbuat apa 2 bersarna-sama, aka-.
s a d j a, to pp. s a rn b i I, ma pp, ... teetigo.
sah, rnana wei. s a rn b u n g, tawai-a, kotopai-i.
sah ab a t, diempunjai, noogei-akoogei- sam b u t, ebukai-i, me ejakirnakai.
ogerne. sam pa h, jimu, jimu puugee(P).
sah a d j a, sadja, to pp. kumpu1 - untuk buang, dapii.
sah a j a, saja, ani. sam p a i, dakii tai.
sah u t, arno etii. - seberang air, adii.
s a ja, ani. -an, bami, jagauto.
s a j a p, aa, aa uu. sam pul, tonii agijo.
s a j ur, jg ditanarn, naapo(P), ugubo(T). s a rn u n, moonaa tai.
matjam 2, dade, digijo, idaja, jatu, mugi s ana, wo.
kegame(P) kagarne(TL ke-timur, aa.
- paku, denö. ke-barat, amo.
 MALAYAN -
ke-bawah, jamo, wako, mijo.
ke-atas, wado, waiko.
san dar, tawanii.
-kan, emai-a.
- pada udjung, kotopai-i.
san g a t, peu, peijo, peguuto, didee, umi-
na pp.
san g g a, tebu, dsb, penii.
san g g u p, egepa kai, taka jikoo.
tidak -, kana, kaga, takabeu.
san g k a, dimi gai-a.
san g kak a 1 a, ketago mitoopi.
san g kaI, beu puga etai, mamuwai-a.
san t a p, nai-o, maki jakimake-tai bagee
ka nai.
s a p u, jimu dokii, dei.
s ara n g, gekä.
- semut pd pohon, edege.
u1at kupu2 dipakai sebagai pundi 2 kulit
bia, pugiukaa.
s ara p, maki puugee.
dr binatang jg makan kaju, noni.
s ara t, udo kugo, ebetume.
s a s a r, ·an gekaida.
s at u, ena, kat6 (E).
satu2 , org, bahagian org, nana nana.
satu2 , hari, barang, gakita.
sa1ah -, enakaato.
- setengah, dsb, ebeebe ka wija.
sau d aga r, muna wegai-a, edepede wa-
gi2 tina tetai me, kitigi wegai-a.
sau dar a, jg seumur, jg dr satu asa1
atau keturunan, keneka.
sdr 1aki2 dr peremp, dan sebaliknja, pa-
neka.
kakak 1aki2 , nauwai-akauwai-ibome, ai·
kame.
kakak peremp, anibai-akibai-aikame.
adik, weneka.
sau h, mogo tito.
s a w a h, sebangsa u1ar -, eguwai.
s a w a n babi, juma duwai-a.
s e-, ena, kat6(E).
sebagai, dani, bukaa pp.
sebatang pohon, pija tegeena.
sebe1ah, badan org, gebo.
sebe1ah satu, amoona.
sebe1ah perahu, eijo.
sebe1ah bawah, boda.
sebe1um, ... beu gaa pp.
sebentar, odiga, odijake(P), eidani(T).
sebidji, mani, nipo.
sehingga, ... to utuuja.
sekali, satu kali, kigeena.
amat sekali; kuat sekali, peijo, peu;
bida peu.
KAPAUKU 81
sekelamin, sepasang djantan betina, bu-
gaija.
sekian, kii to.
selalu, umina, imo tou.
sepotong, jg ktj1, tine, tineena.
sepotong kertas, kapo, kapoona.
sepu1uh; jg ke--, gaati; gaatiago.
setara, utuutu.
tiada taranja, akanawa te tija.
sete1ah, ... tita gaa, ... tijake.
setudju, ena dimi.
bersetudju, ei gai, ena dimi kepajawii.
s e b a b, ka pp.
tiada sebabnja, ojaa.
s e bel u m, beu gaa pp.
seberang, menj-, adii.
bawa ke-, edeemakai-i.
s e b u t, mana godai-a.
se dan g, ... teetigo.
tidak bsr atau ktj1, utuuja.
s e d e k a h, daba bageepa menii aglJo.
s e d e kaI a, umina, kii kidi imo to togoo.
s e der ha n a, utuuja.
s e dia, epeepi timakita.
-kan dougai mougai.
- buat bumbung, utopegu tai.
s e d i h, nangis, jege kodiinakii.
s e d i k i t, mijo, daba, weneka.
se d ja h t e r a, muka2 , mobu, kojää dimi.
s e d j u k, 00, geijo.
se d u, ter-, kedi tai.
s e g a 1 a, utoma, idima, idikima.
- sesuatu, e ... te ... , utoma agijo utoma.
se g a n, odoo, getee(T), gepuu(P).
s e gar, didi beu, mobu.
s e ger a, tibigi, egaa.
se hat, mobu, diiti.
s e kaI i, didee, peu pp, umina.
sama -, umina kidi, utoma.
satu kali, kigeena, wageena.
s e kar a n g, ito.
s e kat, ita takimai·i, wo gojawii.
seI alu, imo kidi to togoo, umina kidi.
seI a m, tjari udang, onido.
seI a m a t, dr bahaja, petii tai, mobu kai.
hidup jg keka1, ajii tai imo kidi to togoo,
ajii bokouto.
-kan, ajii bokouto duwal·a.
Djuru-Se1amat, ajii bokouto duwa·tai Me.
seI a n g, dodoko.
seI a n g k a, tu1ang -, weka mitoo.
seI a t a n, dr. Enarotali, jamaato.
seI e s a i, duwajawii, muumai tijawii.
seI e s m a, eku.
seI eng gar a, ekowai-a.
seI i d i k, igi jakimakai.
6
82 MALAYAN -
se 1 i mut, dr kata: panas, panati.
se 1 i n dun g, tonita, boonita.
s e 1 i s i h, wo etige tai, akaije.
s e 1 i t, akatagime.
s e 1 u b u n g, apumai-i.
s e 1 u ruh bumi, uwoje makije, maki po-
nugu, uwo butu maki butu.
sem a k, gapu.
- duri, dogo.
sem a t, tawai-a.
sem b a h, migaakobe etai.
sem b a h j an g, sembahJang.
sem bel i h, ogo duwai-a.
sem b i 1 a n, ijee.
jg ke-, ijeejago.
sembilan belas, ijee gati.
sem buh, dr penjakit, beu kai, ou.
-kan, beu awii.
sem b u n j i, boonai-i.
ber-, ewane 2 •
sem bur i t, jame kikija epauto akaate.
sem end jak, ... gaa make pp.
sem e n t ara, _.. teetigo.
sem erb a k, gamei.
sem e s t a, utoma, idima, pukipaki.
sem p a dan, mekede, bede.
sem pa 1, pidi 2 •
sem p a t, enaa gaa, kei tija gaa.
sem p i t, tipi, tidee.
sem pur n a, boko duwajawii.
sem u, puja eukai-i.
sem u a, idima, utoma, eidikima (T).
sem u t, uki.
kesemut2 an, kugubija.
sem u k a, ena dani.
sen a m, ber-, kagaapito, idagou.
sen a n g, mobu, enaa gai, ideide.
- dr susah, utugu ekegai-a, utugu awei-
da.
sen a n t i a s a, umina kidi.
sen a pan g, bedil, pada.
pasang banjak satu kali gus, gapi atii.
sen d i, donigeida.
- kaki udang, nikigi.
sen dir i, kidi, kodo.
bikin atas -, akaato_
kesendirian, _.. kidi to.
sen d u d u k, wagadei.
sen d j a t a, jape mote-tai agijoudo, ja-
peepa degiine dougai mougai.
sen g a d j a, dimi ka.
tiada -, ojaa, dimi beu ka.
sen g a t, tedii.
binatang 2 ber-, amou(P) amuu(T), kepi
dokone, jomi uka, udogobaija.
sen g s ara, gaagaa, didi gaduwai-a, ke-
KAPAUKU
gepa didi.
sen j a p, sunji -, me beuda, gabo.
sen j um, ter-, kijai tai.
sen 0 n 0 h, kei tija, dou enaa.
sen t a k, jikii, gou.
sen tal, wudai-a.
sen t e r, tani utuu, bodija boko.
sen t i 1, pidi 2 •
sen tos a, muka 2 , kOjää dimi.
sen t u h, ... tapa kai.
sen t u k, ter-, tokuu(T) tokoo(P).
sprt dgn tali, konepei.
s e p a t, jakaboka tai.
s e per t i, dani, bukaa pp, ena dani.
s e p i t, udang, kago.
penjepit, obe.
se rah, ekegai-a(T) ekagai-a(P).
-kan durhaka, uwai-a, debaago etai(T),
deeba(PL
s e r a k, mana ogii, eku.
s e r a m b i, akagau.
serampang, tukeL
s er a n g, igipugi etai, okogoka tai.
se r ban, geigei.
s erb u, wo edegai-a .
s erd a d u, jape makii me.
s e rem pak, tipi 2 tai.
s er i g a 1 a, me no-tai jinä, ibo dodi dani.
s e r i kat, boda wagimakai, ena dimi ke-
pajawii.
s e r i n g2 klgeena wageena.
s e r 0 n g, kasi -, mamake tai.
s e r t a, enaimo.
menjertai, ekotai-a, eumigou.
s e r u, ber-, wuu tai.
dgn takut, emeeme tai.
s e r u p a, bukaa, dan i PP.
ses a h, godijai tai, gokijai tai.
ses a k, tipi.
ses a 1, kei tita agijo gaagaa, tedemai-i.
ses a t, uneune, wo keenidaa betokidaa,
maitaiga.
-kan, monoo tai.
ses a w i, naapo tumaana.
set a n 2 enija.
Iblis, Teege.
set eng a h, bodaipoo, ebeebe, amoona.
set e r u, jape.
set i a, enanaa, enanauto.
s e w a, kedaa gaa eedai-a.
si a 2 , epa beu, wogidaa, teeda weeda.
-kan, inimugi tijawii, aadaba tijawii.
s i a 1, peu kai.
s i a n g, agapi.
s i a p, tiki, epeepi timakita.
si a p a, satu, meime.
 MALAYAN - KAPAUKU 83

banjak, meima. s 0 r a k, juu tai.

- punja, barang siapa, meija.
s i a r, ber-, tonaa tai.
s i buk. kei tai umina.
s i dan g, pika·taida.
- masehi, maakodo gai uguupuguu.
s i f a t, ijee, aneegi-akeegi-okaagi.
s i h i r, kego tai.
s i kap, ijee, aneegi-akeegi-okaagi.
si k s a, ewidogai-i, nogimai-i, tagi atii,
peepu tai, didi gaduwai-a.
s i k u, kaguma.
si 1 s i 1 a h, me ekebata te-mijo ekaido.
s i 1 an g-menjilang, mamake te-wado.
si m pan, makiHP), makeegai-a(T).
- dalam, awii.
djangan binasa, madagai-a.
si m pan g, waamai-i, bogiwai-a, keenai-i.
s i m pul, ke--an, boko.
- tali, putu.
si n a r, wakii.
- matahari, ganii.
si n dir, -kan, eWidogai-i, ewitinai-i.
s i n g a, ibo me no-tai jinä.
s in g g a h, duwai-a.
- mau bunuh, ewanai-a.
s i n g gas a n a, ibo animakaida.
s i n g kir, menj--kan diri, kokogai-i.
si n i, jakai, kiija, kouja.
si p u t, ega.
- dr laut, mutiara, pakooba.
s isa, abu, jaikitaija.
- ktj12 , puugee(P), punee(T).
si s i, watija.
s i s i k, kopu.
didjatU!hkan binatang, okono.
si s i p, watakai-i.
s i sir, ijo wadii.
pe-, itei watija, gebe, gepe.
si t u, lihat: sana, wo, aiko.
s i u 1, kaido ewii.
bersiul mengisap, ogodo tai.
bersiul tiup, tow66.
s i u man, sadarkan diri, didi beu kita.
s i u t, bulu babi, odii.
s 0 a 1, ber-, etidou, egaado tai.
s 0 bat, diempunjai, noogei-akoogei-oge-
me.
- karib, imee.
s 0 k 0 n g, tebu, dsb, penii.
kaju - tebu, tino.
kaju - pagar, tibo.
s 0 m bon g, angkuh, ibo puga, kegepa
ibo, boko ibo, nadodowei.
s 0 m p e k, kepogai-i.
so pan, ber-, dimi jago, pidou2 , ipouje.
s 0 r e, uwaataa.
hampir malam, tegeduba (T), digi2 (P).
s 0 r 0 n g, wo dabee jamo dabee; wou tai.
- perahu, pou.
s u ami, atau isteri, waka.
-isteri, bugaija.
s u ara, mana wuu.
sud a h, muumai tai, tiki.
sud i, mobu, tiki gai.
djikalau -, enaa gape ko.
sud j u d, tudumai-i, tudu tai, koduu tai,
mijouga kai.
s u.k a, ide gai-a, apai-a, ideide.
bersukatjita, ideide tai.
nantikan dgn suka, apaa tal.
- kerdja, ajoo, etimoo.
s u kar, kaga, gaagaa, te ekowamake.
s u kat, ebijadou.
s u k u, bangsa, tumä.
kaki babi, kagoona.
bahagian, amoona.
suku 2 karib, wije.
-kan babi, dedomai-i.
s u 1 i t, ogaa.
s u 1 u h, pito.
pasang -, etakai-HP), etokai-HT), ewa-
kai-i.
s u 1 u n g, anak -, ibouto me.
s u m p a h, baita.
ber-, baita makii.
s ums u m, benak, mitoo bokää.
- belakang, matoka muno.
s u mur, uwo komo.
s u n a t, okeitodo duwai-a, koti momogi
duwai-a.
s und a 1, mogäi jago.
s u n g a i, onee, didee.
bengkok 2 , ogoomo(P), pigee(T).
s u n g g u h, maa, beu maa kou, maakidi,
maakodo.
s u n g kur, babi -, wog0 2 tai.
s u n g san g, betokita, wado mijo.
s u n gut, kitigi motigi.
s u n j i, gabo.
- senjap, diitu daatu.
djalan dgn -, go-mote ga-mote.
s u n t i k, ogimai-L
s u n t u k, tani te tiki.
s u rat, kirim, kapogeije jamakii.
s u r g a, epaawado.
s u ruh, etii, etimakai.
- dgn keras, bida peu etii.
s usa h, gaagaa.
-kan, ewidogai-i, apaapu tai, peepu tal.
- hati, uwapai-i, gaduwai-i, nogimai-i.
84 MALAYAN - KAPAUKU

s u S u, ama, ama odi. ta h u, epi.

S u s u 1, nemouga wo eepei. dapat -, epi kai.
s u S u n a n, ejagai-a, kakade. kasi -, enii-katii-etii, dsb.
S u s u t, pini kidoke. ta k dir, Ugatameja diml.
s u t j i, jimubeu. t a k u t, weda.
bikin -, wedaago etai.
ta k w i m, rotan tersimpul untuk hitung
hari2 , putu.
SJ ta I a k, eekadijawii, me ge badii.
tal i, benang, ga.
- besar, buda, moo.
s j aha dan, kojoka. anak main 2 - , gaadogaa.
s j a h u a t, mogai dimi, kikija epauto. - nokin, kebone.
s jak, dimi wija, dimi takaida, duwaa 2 , - tarik perahu, pupugi.
ego gai-a. - leher, ogomo, gope.
s ja r i a t, Ugatameepa jakei tal agijo- - pinggang, piti, egamo, kakaimo.
udo. - pinggang dr peremp, tekel.
s j u kur, nagajaweege dimi. tumbuhan, buda(P), utHT).
- ubi, babu.
rumput dibikin -, dudupugu, pugai, pu-
gauti.
- rok peremp, jugl.
- perut, put6.
- pusat, utija(P), jiwiHT).
- panah, one.
t a', beu. salingkar dipakai org laki 2 , wupl.
t a'a 1 a, Ugatame monika Me. t a'l u k, ejuwidoke.
t a'a t, ber-, juwidoke. - kan, jinii.
tab a k, doko2 tal. tarn a', kibigi gai, buguu tal.
tab e k, kojää. tarn a n, täHP), bugi(T).
tab i a t, ijee, aneegi-akeegi-okaagi. tarn a t, muumai, tiki, egü takimai-i,
tab i b, dokter. ewogai-i.
tab u r, -kan, kigü tal. tarn b a h, ejai-a, ijii.
tab u n g, mome awiida. bertambah-tambah, ajaago tai, epäi-a.
t ach a j u I dan kepertjajaan org asU, - kaju pada api, dagumai-i.
kamu tai, umää tai(E) - kaju bsr pd api, goojou.
pohon jg dipakai dIrn -, jukune - besar, maduwai-a.
bungkusan daun 2 , boujo(P) tarn bat, gadi aati, mijii.
binatang, dIl, baita tarn b u n, epoo jago.
t ach t a, jegeenaka animakaida, ibo ba- tarn pak, domakai, ewaida dou.
gee ka. tarn p a 1, puumai-i.
t a d i, jukuma; tarn par, ganaatapa tai.
- maIam, jukumaanu. tarn pik, toIak, ekonai-i, ewidogai-l.
ta d ja m, uu(P), emuu(T). ta nah, maki.
-kan barang udjungnja, dipai-a, jomii. negeri, maki, makijo.
batu asahan, ono. djadjahan, dokoo.
pakai batu, ono wogii. - buat kebun, mude.
tag a r, gekamugu(P), gikiHT). - Hat, tobino, dakl.
t aha n, dokigoo to, gaduwagoo to. - rata, tadi.
ta h bis, -kan, aniniinii-akiniinii, dsb. ta na m, satu2 , wei.
t ahi, ba. - ubi, tutup batang beberapa kali, be-
- hidung, eku. damai-l.
- telinga, duge. t a n d a, tuni tuwai-a, tegee dou.
- mata, gadabe. - mata, peka nipo.
- 1aIat, pagautuma. t a n dan, buah, jukuwuku.
ta h i r, jimubeu eewii; ou. ta n d u k, pija gapä.
 MALAYAN - KAPAUKU 85

t a n g a n, gane. tatahkan -, pai-a(P), pou(T).

kasi -, paijai tai. - bsr, mau.
ta n g g a, rnarn02 , kab0 2 • - tidak dirnakan, pagirno.
- pagar, rnoornoo. seruas -, pekaana.
rurnah - uguwo, enaapa bagee. te bus, kornoka tai, kornoka awii, epipi-
t a n g gun g, dokidoke. kajawii.
- djawab, dagirnouda dokii. ted u h, air, ipai-a.
t a n gis, jege tai. t e g a h, da, wo gojawii.
- ratap, jiijii tai. t e g a k, doodoo, torne, pigu.
- sedih2 , jege kodiinakii. sprt batang ubi jg ditanarn, kagaanii, ka.
ta n g kai, kapak, parang, dsb, bada. gab ai-i.
- djala udang, jurnaa(P). jenu(T). t e g a n g, teku.
ta n g kap, rnugai-a, jaldi. te gar, gapa tekoo, rnanunu.
- udang dgn djala, kei. t e g u h, pigu tai, torne tai.
- udang dgn rnenjelarn, onido. -kan hati, kegepa tipinirnakai, bo werna-
t a n j a, etidou, egaado tai. kai.
ta pak, teba. te gur, larang, rnana oowegai-a, ewido-
t ara, se--, utuutu. gai-i.
tiada taranja, akanawa te tija. t e k, tek0 2 tai.
ta rik, gou. te k e bur, nadodowei dirni, rnana dabe,
- batang dr djala, widai-a (P), wigi- ibo dirni.
dai-HT). te k u n, tobedou, bo wei, epeepite kei tai.
- ke-sana, wo gou. tel a dan, kornuga rnenita, jakornugai-a.
- buku djari, tukaa. t e 1 aga, peku.
seluruh badan bersenarn, idagou. - dIrn, ukaida.
t a r i, waitaa tai. pinggir - rnana pera:hu rnasuk, iteida.
org banjak rnenari dan rnenjanji, gaida2 te 1 a h, ... tita, rnuurnai tai.
waina2 • setelah, tijake.
t a r in g, pooge. t el a n, gaawii.
t a ruh, letakkan, rnakii (P), rnakee- t e 1 a nd j a n g, erni to poupou, rna to
gai-a(T). poupou.
- di-atas, katagai-i. t e 1 a n g k u p, bodapogo tai.
- dalarn, awii. t e 1 a t a h, takaa.
- bersarna, tawai-a. t eIe d 0 r, ena peu, dakoo.
- kernbali, arnou tai. te 1 i n g a, gapä.
- anak dIrn nokin, epiitai-i(P), epuu- telor, nap6(P), nipo(T), ipukaa.
tai-i(T). - kutu, gete.
- dIrn air, rnaanai-i. t e 1 0 r, rnana ogii.
ta ru k, pd pangkal, arnika, bona, bona- t e 1 u t, ber-, bado donirnakai, rnigaako-
paka. be etai.
ber-, girnou. te rn a n, diernpunjai, noogei-akoogei-oge-
t a s i k, peku. rne.
tat a 1, kaju, adano. ternbakau, tawa.
didapat dIrn kaki, tangan, dU, apoo. rnerokok, tawa nai-o.
tat kaI a, kou gaa kodo, ... teetigo. te rn b uni, wadouda (P), jokapaga (T).
Tau rat, Musaja dijo douja rnana. te rn bus, pogago jarnokaato; duwadaa.
t a w a, ter-, kijai tai. anak panah -, goopodo.
t a w a n, bida peu ejakirnakita. te rn pa t, kediarnan, to-taida.
t a war, igi beu. achiran kata, -ida.
- hati, odoo, be. - itu, kouda, kouja, kouda kodaa.
air -, uwo puki. te rn p e 1 a k hardik, widogai-i (P), no gi-
- rnenawar, rnunaa wegai-a. mai-i, odijai tai(T).
te baI, jakega. t e rn p 0 h, waktu, gaa, wagi, kigi.
te ban g, kaju, kobii. ternpoh2 , kigeena wageena.
te ba t 2 , takapaka. t e n a n g, air, ipai-a.
te b u, eto. te n aga, bida agijo.
86 MALAYAN -
t eng a d a h, wado doumigii.
te n g a h, jupi, ejupi, epouda, eutuja.
- hari, tani dagiida, dagi epouda.
te n g g e k, ber-, dogoobobo tai.
t eng gel a m, uwo onii, gibu.
te n g ger, ber-, kagabai-i.
burung ber-, animakai.
te n g kin g hardik" widogai-HP), odijai
tai(T), nogimai-i.
t eng kor a k, dagi mitoo.
te n g 0 k, lihat, pandang, dou, ogoo tai.
t e n t a n g, jumaapa.
te n t u, rasa, epaapa timakai.
-kan, togii.
benar, maakidi, maakodo, beu ma ko
beu, keijoka(T), kejokajHP).
t e nun, demii.
te p e kur, dimi tadu atii.
te p i, watija.
- air, gebe, gepe, itei watija.
t e p 0 k, bado ekogadaa.
te p u k 2 , ber-, tabe 2, pato2 , kapu2 •
te rad i s i, kuba-mote mana.
te r a n g, awe, awii, aweida.
kelihatan, ewaida.
tidak kelihatan, ogaa.
te r ban g, kapugu, kape~, wuduwudu.
mulai -, patii tai.
te r bit, ewaa kai, pagi tai.
matahari - dgn warna J , gija2 •
t erd j e m a h, ino ka mana gimoudaiga
wegai, awii.
t erd j u n, wuumai-a.
air -, magaa.
te r i a k, panggil org, wuu tai.
- takut, emeeme tai, kokowauwau.
babi -, kogee tai.
te r im a, motii, go-motii.
- kasih, nagajaweege.
te r na k, binatang, munija agijo.
t e r t a w a, kijai tai.
te r t i b, kaboona tiga, kaboona tiga; ep-
eepite.
t e run a, jokaagaa, api.
te r u s, te duwajake ... te-wo.
pikir terus begitu, ga-wo.
madju -, ke-wo, te-wo.
t eta p, pigu, tome, bo wemakai.
te ta p i, kodeja, kodoja, kidija.
akan -, kodaa pp.
te ta s, kagaanii, tokonai-i.
te was, kaIah, daba ejaikita, daba kai.
ti a d a, beu.
dgn -, tagu.
dipertiadakan, beu awii.
dibelandjakan semua, mapugai-a.
KAPAUKU
t i a n g, kemoma.
- pagar, kaju sokong, tibo.
- bertjabang, taka.
ti a p2, e ... te ....
ti ara p, djatuh ter-, apaipu tai.
t i b a, kou gootoki dakii tai.
tiba2 , kou gootoki.
ti d ak, beu.
- peduli, getee(T), gepuu(P).
- mau, be gai-a.
- baik, peu.
- mau kasi, puku.
di-muka kata -kerdja, te.
t i dur, uno umii.
- IeIap, uno pakuboga.
ti g a, wido.
jg ke-tiga, widaago.
- beIas, wido ma gaati.
- puIuh, jokagaati.
ti kam, ogimai-i, nokogai-i.
perkakas - udang, tukeHP), kagau(T).
ti kar, eba.
pandan, daunnja dibikin -, kokaa.
t i ku s, kedeL
matjam2 , keege, wetaa, wetee.
dIrn air, makan udang, japa.
t i I i k, igi jakii, peka wagimakai.
tim a h, pute.
tim b a air, uwo nogou.
tim ban g, ebijadou.
- dIrn pikiran, gaawii, dimi gai-a, dimi
gaawe tai.
tim b u I, potu tai, ewaa kai.
- atas air, podo2 , pidi 2 •
tim bus, idii, takimai-i.
tim p a, ... tapa kai.
tim pan g, wajage, koti 2 tai, kotiidogo.
tim u n, nakapigu, koteka.
ketimun, tuda.
tim ur, aa.
sebelah -, auwe, awii jato.
timur-barat, auwe amowe.
tin d i h, tagi atii, tagimai-i.
tin dis, tagi atii, tagimai-i, mijou tai.
tin d j u, ganaadamu.
tin g g a I, tou.
men-, bokai-a.
-kan, jaikai-i, uwo menii.
tin g g i, woja(P), domee(T).
maha -, monika.
org kurus dan -, kago me.
tin g k a h, ijee, takaa.
tin g kat, kugu.
bertingkat-tingkat, kakade2 wado.
kamar jg dibawah, akagau.
t i pis, egabe, tipi.
 MALAYAN - KAPAUKU 87

ti P u, puja eukal-1. tu 1 i s, ugai-a, ebijai-a.

- dgn maksud jg didiamkan, kuwi2 tal. t u 1 u s, doodoo dimi, doodoo kegepa.
men- sobat, deeba(P), debaago(T) eu- turn ban g, maumai-i.
kai-i. turn buh, ejai-a, ijii.
t i r a i, bede duwai kagaba. muIai -, beke2 tai, pudu kai, pakamai-i.
ti r i s, tokogo, toto, toobi. turn i t, koba.
t i r u, kii kei tita dani to kei tal. urat -, koba manL
ti ru k udang, kagäu (T), tukeHP). turn p a h, tuumai-i.
ti t a h, ibo bageeja ka mana. turn pan g, duwa jawii.
ti t i k 2 , toto, totopopo. beri -an, umidokii.
ti t i s hudjan, edi po, toobi tai, topoo tal. turn pul, nogu.
t i u p, angin ber-, pupugu tai. tun a n g, bertunangan, wH tal.
- api, wii tal. tun a s, arnika.
tob a t, ber-, tedemai-i. ter-, gimou.
t 0 h 0 r, edee. pd pangkaI penebangan, bona, bonapaka.
t 01 a k, jamo awii, amo awii, ekonai-i, wo tun d j u k, emuwakai-i.
tai. tun d u k, tudumai-i, koduu tai(T), tudu
- bawah, mijou tai. tai(P).
- perahu dgn kaju, pOU. tun g g a 1, enaago.
t oIe h-menoleh, tjari tahu siapakah, aka- tun g gi t, tudu taHP), koduu tai(T).
do wegene tal. tun g g u, tou, doutou, ewanai-i.
t 0 Ion g, edadai-i. tunggu 2 , kuuto tai.
pergi bersama-sama -, epopai-i, ekotai-i. tun g g u I, imugi.
per--an, agaagi. - busuk, beto.
ton g kat, kopa. tun g ku dapur, ugu.
ton ton, pegee-pagee tai. tun tun, pe-, pegee-pagee.
top i, kakate. tun tut, boopii kepai-a, juma doodoo.
bulu kasuari, tuku(P), timugi(TL - barang didjandji, gowai-a.
bulu kuning, tune. t u run, mij owe kai, itii (P), anii.
tu a, org, adama. --temurun, ekebata bagee, wado makii2 ,
barang, dogä. wado motii2 kei te-mijou.
org - tidak bisa djalan, ageekai-i. keturunan, me kakade.
t u a i, uta duwai-a. tu ru t, ejuwai-i, dijo dou (T), dudukai-a
tu an g, tuumai-i. (P).
tubuh, mä, mä jato. tu s u k, nokogai-i, ogimai-i, pitumai-i.
berse--, magii. babi, org, hidup dgn anak panah ter--,
t u d j u, doodoo. bekee2 tai.
-an, kuga, kuduuga. tut u h, emodai-a(P), emudai-a(T), tag!-
tu d j u h, pituwo. mai-i, gumii.
jg ke-, pituwaago. tut u p, apumai-i, jekamai-i (P), munii (T),
- belas, pituwo ma gaatL biti rnunii, katagai-a, takimai-i.
- puluh, gaati ka wijä. - anak jg nangis, emauwai-a.
tu du h, ijeije tai, ewidogai-i, tapa2 etai. - aIuran air, Iobang, dsb, majäi-a, idiL
tu dun g, eboomai-i. - sprt ajam anaknja, eboomai-L
awan -, dugumai-i, duguu tal. - diri, kepaIa, egaupai-L
tu kar, akaapakaa tai. awan - matahari, dipumai-L
ber- njanji, noguwo(P), neguwo(T). - mata, bugumai-L
t u 1 a n g, mitoo, - tjeIa 2 dinding, watii, matakii taHT),
- belakang, pugakamu. tapiHP).
- bahu, penggaju, kodeeba. penutupan kepaIa, gaupe.
- lengan, egido. tut u r, ber-, mana godai-a.
- rusuk, geko. tidak tahu bertutur betul, dokogai-L
- seIangka, weka mitoo.
tu 1 a r, me--, me ka didi jakiL
t u 1 a t, widoume.
tu 1 i, gapä daba.
88 MALAYAN - KAPAUKU

t j e d 0 k, tokamai-l,
t j e g a k, kagaanii, kagabai·i.
t je k e k, kanepune(P), kenapune(T).
TJ t j el a, ber-, jimu anija.
tiada ber-, anaanibeu.
t j e 1 aga, epege.
t j a ban g, boko, kago. t j e 1 a k a, kigikuwa, peu kai.
ber-, taka. kena luka, taku tuwai-a.
t j abu I, mogäi dimi, kikija epauto. t j e1 a t, men- djandjinja, mawajawii.
t j abu t, badii, gokowai·a, egijai-a, wigi- t je 1 i k, mata, peka kadii.
dai-l. t j e 1 u p, tokamai-i.
barang ktjl, adil. t j e m a r, jimu.
- bulu, ijo bugil. t j e m ara, pohon, uwää.
- rumput dr kebun, bo bagai-a. t j e m bur u, boko gepumidoke.
- mau mulai kebun, bugi bagai-a, bugi t j em e r 1 a n g, ataatl.
epadou. t jen d a w a n, bemu.
- tangkai djala, wigidai-i(T), widai-a t jen g kam, bokomai-i.
(Pl. t jen g k e r a m, ino dani tiga menii.
- tebu, keladi, dU, pOU. t jen t j a n g, geke2 tai, wotai-a.
t ja ha ja, wakii, ataati. t j e p a t, egaa, tibigl.
matahari, ganii, tanipa bado. t j e per, tabagaa.
t j aha r i, ubai-a, takimai-l. t j e r a i, -kan, aniniinii-akiniinii-okainii-
barang jg terhilang, geke2 tal. nii.
- dgn segenap hati, boopii kepai-a, ju- -kan isteri, me ge badii.
ma doodoo. - -berai, kigipapa, wudepapa, akawude.
- ubi ditanah, wadii. t j erd i k, wo keenajawii joko keenaja-
- udang selam, onido. wii, go-mote ga-mote.
t j air, uwo, odijo. t j e r i t e r a, mana muto.
t jak a p, mana wegai·a. jg tidak betu1, tetaa(T) totaa(P), kuba-
- bitjara, takabai-a. mote mana.
t j a m pak, emigai-i. t j e r m i n, papado.
t j a m pur, takaabakaa. t jet, kut6.
ber-, bonikigi. - hitam, ut6u.
t ja n g k u k, kopoo(P), ekoba(T). - merah dipakai pd muka, dinai, ogi
t j an g k u I, patudu (patjul) , maki util. (Karnu).
t j an g ku n g, bogo tai, dogoobobo. t jet jak, amaatabinei; tokapuga(P), to·
t j a n t i k, enaa, jikoo, ajii, jago, kepo, kHT).
tedee, deedo peedo. sprt - besar, kojo.
banjak, enawana. - bersajap, ditou.
t j an turn, joko tawajawii. t j in t a, ide gai-a, ei gai-a, apai-a.
t j a p a i, jakimakai. sajang, ipa gai-a.
t j a p e k, ee, kaga. jg di-, kagi, dabaa.
di-dja1an, ita penu2 • t j i p t a, -kan, ugai-a, dimi gai-a.
t j ara, ijee, takaa. t j i t a, _2, dimi.
t j ara n g, tekii kago (T), mijo kago (P), suka-, ideide diml.
arnika. duka-, gaagaa dimi, dimi gaduwai-a.
t j ar i, lihat: tjahari, ubai-a, takimai-i. t j i t j i t, men-, diidil.
t j a r i k, bibai·a. t j i u m, jumii.
t j at jak, kagaanii, kagabai-i. t job a, gaado tal.
t j a t j a t, jimu. t job i s, di-djari, apoo.
tiada ber-, anaanibeu, jakega beu tama· t j 0 n t 0 h, komuga menii; jakomugai-a.
ga beu. t jot j 0 k, ogimai-i.
t j a t j i n g, tanah, toka. - telinga dan hidung, duniHP), duwii
- perut, woomaa. (Tl.
t j a w a n, uwaawe. t j u bit, dikinai-i, ajaijo tai.
t j e bis, bibai-a. t j u kai, umi-tou ageja.
 MALAYAN - KAPAUKU 89

t j u k u p, tikHP) , tekHT), puki pp. u d j i, gaado tai.

-kan nubuat, kobai-a. ud j u n g, eguu, momogi, ketago.
t j u kur, konaijo bugii. - atas, imo.
t j u m a, to pp. - bawah, epa.
per-,ojaa. - tanah, pugaida.
sia2 , wogidaa, epa beu, teeda·weeda. - perahu, wekagu.
t j u n g k i 1, dipata agijo ka adii. - sajur paku jg be1um buka, muma2 •
t j ur a h, tuumai·l. - kaju, dapat luka olehnja, pijauto.
t j ur a m, bega, jagaida, jagää, egoo. - tebu atau jatu jg dpt ditanam, naku.
t j u r i, oma motii. - hasil tanaman mana dipotong, gadi.
t j u t j i, witogai-i, wunai·a. - 1ain mana akar, babu.
t j u t j u, 1aki2 , muuma. u gut, wedaago etai.
peremp, ooka, naabai·akaabai·ooka. u kir, kepogai·i, ebijai·a, ebijaabija.
t j u t j u r, toobi, dego2 uwo. u kur, ebijadou.
u 1 a n g, wijaago, widaago kei tai.
u 1 a r, ugenija(P), ou(T).
matjam2 jg besar, gedi, eguwai, wegoje.
u u 1 a t, tjatjing tanah, toka.
bulu hidjau, abubo.
uap, nogaa. 1ain - bulu dpt dimakan, wedi.
- naik, kaagu tai. - hidjau, gapudal.
meng-, bomo. -- jg makan ubi, epo.
u b a h, rupa, iginikiniki tal. - ktjl2 pd barang busuk, temege(P),
ber-, bedee mijo duwai·a, betokai·i. epeije(T).
u ban, rambut, apeijo. - berbisa, adabadago.
u b i, nota, dugHE). u 1 u, bada.
kuning, duugu. di-, momaato.
matjam2 1ain, moogou, kedatoko, anima· u 1 u r, gane mapido tai.
kai, gaawa, ujubada, duwonota, abeno· um a t, me, me jokaija.
ta, pakuu, imojegee, kiduupai, bidadugi, um b i, mani.
imobuna, naabedau, kadaagai, tetoweja, u m pan, notaamo.
pujubugl. um p a t, me eduwai·a, ewidogai·i nogi-
makanan babi, tagi, kigi. mai·i.
- pahit, dina. u mur, umita ka taun.
- berisi air, kedeta. se·pandjang umur, urne-wo, umi-tou wijä.
- busuk, poko(P), moto(T). unak, dogo.
dingin termasak, kinii. und i, buang, tipa po mo mo go dani tai.
sepotong, ebe. und u r, wo gou, jaikai-i.
- tali, apuu, dee. u n tun g, ber-, bago kai.
ubi kaju, pija nota. u p a h, ageja.
ud an g, udi. ur a i, -kan, ekagai-a (P), ekegai·a (T),
biru jg besar, digijo. ukai-a.
1ain2 , kamuga, gapo, tagija, mugido, deo - kusut, epitokai·l.
dee, pokoo mugido, pitimaago, pitaa, ur a p, berurap·urapan, euwai-a.
waudi, obaawo, kogija. u ra t, mani.
kepala, uma. - tumit, kaba mani.
daging, peto. ur u n g, batu emas -, dodikebo, nenei.
ekar, petoge. usa h, epaago.
sepit, kago. ta'usah, epa beu.
kulit, eki. usa h a, ber-, ekowa-motii, dougai mou-
kaki, mutai. gai.
kaki ktjl, matai kago. u s i k, apaapu tal.
peraba, nunu. u sir, eepei, edegai-i, ebakai·i.
ud ara, epa bede maki bede. u tarn a, ter-, umina epauto.
ud i k, hulu, moma. u t u s, ebadikumil.
u d j a r, mana. ·an, ebadikumita me, jaetigo-tai me.
90 MALAYAN - KAPAUKU

w warna2 muda, dege.

warna 2 tua, buna.
merah, emo jago, emo dani.
wad j a h, ebepeka. berwarna-warna, tibi 2 , tibitoba, peka 2 •
wad j i b, beu kai peu. w u d j u d, idaa agijo; ijee; aneegi-akee·
w a h!, jede!. gi-okaagi.
w a k i 1, ebadikumita me.
w akt u, wagi, gaa, kigi.
sedikit -, ebabapo, tidee gaa (T), mijo
gaa(P).
kemudian hari, emino, edaaweta. z
wal a u p u n, kodeja, kidija pp.
war a s, pastikan mekedee tai(P), bedee
duwai·a (T). z a man, ibo wagi.
war i s, jagowajawita agijo gowajawii, z a t, aki-epou-epou.
jajaikita agijo motii. z i nah, mogäi tai.
war n a, rupa, epoo. z i rah, badju besi, pute toopu paj6.
DUTCH - KAPAUKU
 DUTCH -
A a f s n ij den, duwai-a.
a a n of op een p1aats of ding, maida,
jato, -ato pp.
a a n b i d den, migaakobe tai.
a a n b 1 a zen, vuur, wii tai, wigill tai, ka-
pugu tai.
a a n b r a n den, wei kogi, gakigo.
a a n den k e n, peka nipo.
a a n d r i n gen 0 p, jeull tai.
a a n g e t r 0 k k e n, zieh a. gevoe1en tot,
ei gai, dapigi.
a an hai e n, tagimai-i, tagi atii.
a a n k ij k e n, e1kaar, om te zien wie het
is, akado wegene tai.
a a n kom e n, dakii tal.
a a n r a k e n, winiki tai, jakidou.
a ans p 0 ren, jigill etai.
a ans te k e n, jutuu(T), jituu(P) tai.
een 1amp of fakke1, etakai-i, ewakai-i.
a a n v a 11 e n, igipugi tai.
a a n v u 11 e n, ewogai-i.
a a n w ij zen, emuwakai-i, tutu tai.
a a n z e t t e n, jigill etai.
aar vor m e n, gobai-a.
aar d e, maki.
aar d i g, diiti.
aar d w 0 r m, toka.
aars, bubu.
aar z e1 i n g, (woordje, gebruikt in aar-
ze1end spreken), kodo.
aas, lokaas, notaamo.
Ach i 11 e s p e e s, koba mani.
ach t, waguwo.
achttien, waguwo ma gaati.
achtste, waguwaago.
ach ter, wo.
ach t e r kom e n, itä penuull tai.
ach t e r s t e v e n, van boom, boot, epa-
ato.
a d a t, handelen vo1gens de -, dijo
dou(T), dudukai-a(P).
hun, mijn, enz., okeitodo, anitodo.
ade 1 aar, tuba.
ade m, ebeejo.
a f b e eid i n g, ajä.
a f b r e k e n, huis, kebai-a, pugai-a.
afdammen, kugu munii.
a f hai e n, ebukai-i.
a f k e e r, nokii gai.
a f kom s t, ekebata (kebai-a)
KAPAUKU 93
a f m a k e n, muumai tai.
a f pell e n, buitenste b1aderen van sui-
kerriet, kodikai-a.
a f p 1 u k k e n, een banaan -, wikai-a.
kleine bornen, tagimai-i.
takken, emodai-a (T), gumii (P).
huid van varkensv1ees, tanai-a.
poten van gevoge1te, bai-a.
stukken varkensv1ees, papiwai-a.
a f s chi 11 e n, schors, bast, gotomai-i,
gokomai-i.
a f s ehr a p e n, suikerriet, gitai-a(P),
gitou(T).
a f s eh u d d e TI, kigi atii, mapagii tai.
a f v a 11 e n van lagen, gokodai-i.
a f w ach t e n, met blijdschap, apai-a.
a f w ij k e n, keenai-i, bogiwai-a.
zoa1s pij1, waamai-i, keenai-i.
a 11 e, utoma, -uto.
a 11 e e n, slechts, to pp_
ik, hij, enz., aniniinii, okainiinii.
a 11 e m aal, idima, eidikima (T), uto-
ma(P)'
a 11 e n, idima, idikima, utoma.
a 11 e s, idima, idikima, utoma.
als (afleiding van kai), keetigo, keitigo,
kipa, kipi, enz.
alt ij d, imo to togoo.
a1 v 1 e e ski i e r, puto bemull•
a m u 1 e t, dabaadijo, pijaije, pugaije.
a n der, ino, joko.
an der e, het een of -, enakaato, ena ki.
an d e rh a 1 f, ebeebe ka wija.
a n t w 0 0 r den, wo etU, amo etii.
vinnig, ebedamai-i.
apo s tel, eti-awita me.
arend, tuba.
arg urne n t e ren, akaije tai.
arm, gane, daba.
armband, kagane.
grote armband, beba.
a r r i ver e n, dakii tai.
a s, gako.
heet, tukaa(T), deideHP).
a u tor i t e i t u i t 0 e f e n e n, boko du-
wai-a.
B
b aar d, konaijo.
baarmoeder, modo.
b a b y, ajejoka.
bad e n, onii.
94 DUTCH -
b aga g e, edepede.
om gedragen te worden, kug6.
veel, kugopumo.
baI, anooba.
baI k e n, groot, van hek op de grond,
pakamo.
bamboe, mome(P), idee(TL
lang stuk, koto.
groot stuk, domo.
hard soort, gite.
soort, tugu(P), kimu(T).
ban a an, mapi.
soort om te koken, kugou.
niet te koken, tonee.
soort, jigikago.
band, piti.
ban g z ij n, weda gai·a.
- maken, wcdaago etai.
wees niet -, kegepa tipinimakai.
bar e n, pai·a.
ba s i s, epa, epauto, kabo.
ba s t, kad6.
bat a a t, nota, dugi(E).
kleine, voor varkens, tagi, kigi.
bedorven, poko (P), moto (TL
waterig, kedeta.
bitter, dina.
soort, gele, duugu.
soort, moogou, kedatoko, animakai, ga-
awa, ujubada, duwonota, abenota, pa-
kuu, imojegee, kiduupai, bidadugi, na-
abedau, kadaagai, imobuna, tetoweja,
pujubugL
b e d, in tuin, pegu.
be d e k k e n, apumai-i, katagai-l, watii,
wate2 tai.
als met een deksel, biti munii.
zoals een hen haar kuikens, eboomai-i.
wolken - de zon, dipumai-i.
be d e k kin g, voor de regen, eba.
be der v e n, debii.
be d i n gen, munaa wegai-a.
be d 0 r v e n, momaata.
be d r i e gen, mäidaiga, bokomai-i, eu-
kai-i, debaago eukai-i.
zichzelf, akaato kadee makii.
be d r 0 e f d z ij n, kogaa gai.
be e k, dego 2 uwo_
be e n, mitoo.
onder de knie, toko.
b e e t j e, mijo gaa, etapee.
beg eIe i den, ekotai-a.
beg e ren, totoke gai, kibigi gai.
beg i n, edoga, epauto.
beginnen, go-motii, ookai-a.
- te spreken, mana patii tai.
KAPAUKU
- van stengel, gadL
beg 0 n i a, diigai.
begraafplaats, me oka(P), me
owaa(TL
beg r ave n, emakai-i.
beg r ij pe n, gamakai, kegamakai, pe-
tai-a.
be haI v e, kodeja, kodoja(P), kidija(TL
behoud, ajii pijaije(T), ajii pugaije(PL
bei tel e n, tokomai-i, kebogai-i, kepo-
gai-i.
b e k end, iemands roem - maken, ugo
uwii.
b e k e n n e n, schuld -, odai-a_
be k e ren, zich -, bedee mijo duwai-a.
b e k w a a m, egepa.
b e k w a a m h eid, om te werken, taka
jikoo.
bel a n g r ij k, als - beschouwen, juma
maida dokii.
bel e m m e ren, takimai-i, taki atii, ku-
gu munii, mateko taL
bel 0 n e n, eedai-a.
bel 0 n i n g, ageja.
- in de oorlog, uwata gapiHP), dabe-
uwo(T).
aan eigen aar voor het geven van een
varken, epaawa.
bel 0 v e n, togii.
ben e den, mijo, wako, jamo_
ben ij den, digi edokai-i, bigi edokai-L
be p rat e n, pitokai-i.
be raa d s 1 a gen, mana pikai-a.
be r g, dimi.
bergen, hoog, bago_
bergpiek, scherp, ti.
berghelling, bega.
bergtop, plat, aida, kotuuda.
bergtop, lang, kebawe.
bergketen, kebo.
be r i s p e n, me eduwai-a, ewidogai-i.
be r 0 emd, ekaago.
be r 0 u w heb ben, tedemai-i.
be s c h a a m d, ego gai-a.
b e s c her m d, toopu.
bescherming, toopu paj6.
be s c h u 1 d i gen, jitu2 , ijeije tai.
be s eh u 1 d i gin g, agijaagija.
b e s c hut, toopu.
beschutten, watii, wate 2 taL
be s 1 iss e n, duwai-a.
b e s p a t t e n, tibugu.
b e s p re k e n, mana wegai-a.
beginnen te -, mana godai-a, mana pa-
tii tai.
b e s p r i n gen, okogoka tai.
 DUTCH - KAPAUKU 95
b e s t r a f f e n, peu eewii. b I ij v e n, tou.
be te k e n i s, boko jato. bIo ed, emo.
be t 0 ver e n, kego tai, onee edou. met - belopen ogen, gija 2 •
be v at te n, als water in kuH, pege tai, bIo e d ver w a n t e n, gadi, imee.
pegemai·i. bIo e m, pi.
be v e n, pigi 2 , beg0 2 , jaijai, totome. soort, wode, wagadei, digai.
be v 1 e k t, utuma, digimai·i. bIo k, pija.
be v r ij den, pipikai·a. - op het vuur doen, goojou.
b e war e n, makii. b 0 dem, boda.
be weg e n, mukugu tai, gukugu, wati 2 , b 0 c h te n, ekoba(T), kopQ6(Pl.
watiki2 • - in rivier, pigee(T), ogoomo(P).
zoals emoties, gokobaki tai. b 0 e i, titö.
bewerken, de grond, jugee(P), jimoo b 0 e k, kapogeije.
(Tl. b 0 e ren, oprispen, aakata tai.
be wog e n z ij n, gokobaki tai. b 0 e z e m v r i end, imee.
be w 0 I k t, dugumai·i, duguu tai. bon t, ijo, peka 2 , tibi-toba.
be w 0 n der e n om te ontvangen, buguu b 0 0 d s c h a p per, jaetigo-tai me.
tai. bo 0 g, ukaa.
be w 0 n e r s van het geheIe gebied, ma· boogkoord, one.
kiida maki utoma. b 0 0 m, pija, uti.
be zer e n, wegee, peepu. jong, tina pija.
be z i t t e n, ewaa, makii, jago (·ago)pp. hard, amo, bomo, duwigi, duwogo, ipuu,
bezittingen, edepede. akago, digi, kamo, jegoo, jigi, epo, ka-
b e z 0 e k e n, duwa jawii. buge, onage.
b ij, dokone, jomi uka. zacht, bokuwa, jukune, daagu, digi, dogi,
b ij e e n b ren gen, materiaaI, vooral dokeja, kinou, ,obai, otikai, watage, tato.
voor het bouwen van een huis, tigii tai, soort met vruchten, bigome, wau, uga-
ti gi atii. kato, gijai, ijade, moku.
b ij e e n kom e n, kotuu atii, ii atii. vruchten oneetbare, tuwo, aga(T), tawa-
b ij e n was, jomi. ja(P), uko, bineige, daga, dawaa(T),
b ij I, jika. dawaa(P).
van steen, maumi. om bogen te maken, obeigi, bote, kube,
b ij n a, ijeida. akaago, kugi.
b ij te n, takumai-i. om prauwen van te maken, mowane, edi-
b ij w 0 n e n van varkensfeest, juwo degii. kai, bubugi, duwege, ape.
b ij z ij n, in het - van, jumaapa pp. waarvan de bladeren gebruikt worden
bin den, gadimai-i(P), gakimai-i(T), als medicijn, dago.
genii (T), ekogai-a. om touw te maken, damijo(P), puma(T),
binnen, wo. bokuwa.
binnengaan, woujo kai. de bladeren worden gebruikt bij tovena-
binnengaan recht vooruit, jokojo kai. rij, dodou.
binnengaan naar boven, wadojo kai. citroen, tido(P), mukaa(T).
binnenste, munoo, tugo. Baekea, too.
binnenkant, ateije. Dacridium, ape.
bit t e r, enege. Casuarine, uwaa.
van bataten, dina. palmboom, nagi(P), ekelT).
bl aar, duku(P), gobo(Tl. Libocedrus, dauti.
b I aas, goka- N othofagus, digi.
bl ad, ije. Podocardus, ogijai.
bladeren, bunde I, gebruikt bij tovenarij, eikeI-dragend, tipa.
boujo(P). die hars produceert, utou.
bl a d z ij d e, kapo. soort met do:::-ens, ij6.
b 1 a f f e n, komake tai. met rose bloemen, wagaa 2 •
bl a u w, digijo. soort, kuugai, mugido, meigo, wojo, ugo,
bl a zen, ebe puu taL tutuga, tuwo(T), epo{P), uko, kigaa,
bl ij met, apai-a. jewo, daga, bodu{T), pegei(P).
96 DUTCH -
b 0 0 mb ast, gebruikt voor het maken
van rokken, kepijai.
b 00 m p j e, jong, agaana pija (Tl, mijo
pija(Pl.
b 0 0 m s c h 0 r s, gebruikt voor het ma-
ken van touw en schortjes, bebi.
b 0 0 r d, aan - gaan, matakai-i.
b 0 0 s, boosheid, emoge, boko, kumi, ba-
daa.
- worden, kegepa ejai-a, kegepa digi-
mai-i.
- maken, emogaago etai.
bor r eIe n, pudu, pudugu.
bor s t, ama.
borstkas, boko, niikigi,
b 0 s, buguwa.
kreupelbosje, okogo.
b 0 u wen, een huis, migii.
een brug, dei.
°
b v e n 0 p, wado.
bovenste, wadouto.
bovenloop van rivier, moma, momaato.
boveneinde van suikerriet, naku.
bovenarm, egido, benäi.
b r a n den, jou, jookogai-i.
huis, veld, enz., kijumai-i.
b r a n d n e t eIs, bo6ma.
breed, kap6_
b r e k e n, tuwai-a, utii.
verbrijzelen, gaumai-i (Pl, gakumai-i (Tl.
van suikerriet, pai-a(Pl, pou(Tl.
ongekookte bataat, tukamai-i.
b ren gen, doke-mei.
naar de overkant van een water, ede-
emakai-i.
b r i e f, kapogeije.
b r 0 e r, keneka.
mijn, jouw, zijn enz., oudste, nauwai-
akauwai, -aikame.
van vrouw en omgekeerd, paneka.
of zuster, jonger, weneka.
b r 0 k, kemo.
b r 0 n, komo, takago.
°
b r s, pekoo, pekogo, gekogo.
b r u g, van hout, koto.
van rotan, go.
bouwen, dei.
b r u i d s s c hat, kadee.
b u i deI rat, kobee.
b u i gen om te breken, tukuu tai.
b u i gen, tudumai-i.
b u i k, modo, kedeetija.
deel van buik, taneja.
b u i t e n, juwouda, jibuuda, tapo.
naar buiten gaan, pOdomai-i, wakojo kai,
mijojo kai.
KAPAUKU
buk k e n, tudumai-i, mijouga kai.
b u 1 t, potu tai, potuwo.
b und e 1, bodä(Pl, uku(Tl.
c
ca s t re ren, udo gobai-a.
c a s u a r i n e - b 0 0 m, uwää.
c a s u a r i s, budaa.
veren, hoofddekseI, tapaga, timugi(Tl,
tuku(P).
ce n t rum, binnenste, munoo, tugo.
c 0 c 0 n, gekä, ipukaa.
gebruikt als beursje voor scheipen, pu-
giukaa.
c 0 m man der e n, etimakai, bida peu
etii.
c 0 m pIe t e ren, ewogai-i, wo gikigiki.
D
d aar, kiija, kouja.
- achter, wo.
- in het oosten, aa, auwe, aiko.
- in het westen, amo, amuko, amowe.
- beneden, jamo, jamaato, mijo, wako.
da a r n a, nenou(Tl, nemou(Pl.
d a g, naago, agapi.
dagen (toekomstigel, -urne (wijaume, wi·
doume, enz. l.
dagen (verledenl, amai- (amaija, ama·
ido, enz.l.
d a k b e d e k kin g, alle soorten, boujo
(Tl.
da 1, doba.
d ale n, mijowe kai, mijo uwii (Tl, itii
(Pl.
d a m a r, ut6u.
d a m p, awii, bagä.
dan s, waitaa, gaida2 , waina2 •
dansvloer, emaida.
springen op de dansvioer, jibuu tai.
- van een man om aan zijn woorden
kracht bij te zetten, wainai-a.
d a p per, uu, egoninigi.
d a t, vrouwen en grote dingen, kou ko,
kodo, ko, kodaa.
 DUTCH - KAPAUKU 97

manneIijk en onzijdig, kii ke, kidi, ki, jongste, amaadi.

kidaa. d 0 den, wagii.
da turn, waarop iets zal plaats hebben, dodenrijk, bokawouda.
putu. d 0 e I, met een - voor ogen, juma do-
d a u w, edi po. odoo.
d e e I, didee (P), age (TL d 0 e II 0 0 s, ojaa.
deeltje, eM. d 0 e n, kei tai, awii, ekowai-a.
dem p e n, vullen van een sloot, majäi-a. - in, awii, amaawii.
den k e n, gai-a, dimi gai. voor het eerst -, ookai-a, koonaa.
voortgaan zo te -, ga-wo, ga-H. goed -, tobedou.
der t i g, jokagaati. door en door -, dougai mougai, pidou
deur, dam6. pidou.
dez e, manneIijk enkelvoud, kii, kii ke, d 0 1 k, kataana.
kidl, kidaa. dom, dimi beu, dabee2 •
vrouwen en grote dingen, kou, kou ko, dom gepraat, dokogai-i.
kodo, kodaa. dom p eIe n i n, tokamai-i.
meer dan een, kei, kei ke, kede. don k e r, wanee, bunita.
dia gon aal s ge w ij z e plaatsen, ma- heel -, kakopeepa.
make tai. don der, gekamugu(P), gikiHTL
dia I e c t, mana gimo. d 0 0 d, bokawouda.
d ich t d 0 e n, jekamai·HP), muniHT). d 0 0 ren d 0 0 r d 0 e n, dougai mougai,
d ich t b ij, kapa. pidou2 •
d ich t e n (gaten dicht maken), tapiHP), d 0 0 rb 0 ren, ogimai·i, nokogai-i.
watii, matakii tai. de neus, het oor, dunii(P), duwii(T).
d ich t g e g r 0 eid, kuil of pad, idii. d 0 0 r d r i n gen, geka duwai-a.
d ich t s top p e n, reten -, matapii tai d 0 0 r g a a n, wokaato kai, wo uwe-tai.
(T), tapii(P). zo -, te-wo, ke-wo.
gat -, majäi-a. d 0 0 r n, dogo.
die, mannelijk enkelvoud, kii, kii ke, kidi, d 0 0 r s te k e n, nokogai-i.
ki. d 0 0 r z ich t i g, egabe.
vrouwen en grote dingen, kou, kou ko, d 0 p e n i n, tokamai-i.
kodo, ko. d 0 r p, maki, makijo, maki okogo.
meer dan een, kei, kei ke, kede, ke. d 0 r s t, igapu(T), naidHP), gewe2 , jowee.
d iep, ukaa. draad, gaa.
die r, oneetbaar, wild, jinä. of touw maken, gonai-a.
eetbaar, egi agijo. d raa g n e t, agija.
ratachtig, leeft in holle bornen, mau(T), kind in - doen, epiitai-HP), epuutai-i
gekaibo(P). (TL
muisachtig, wetaa, wetee. d raa i e n, snel Oaten), momogo tai.
soort -, klein, wanije. d raa i k 0 I k, mad6ii.
die rb aar, puku. d rag e n, dokii.
d ij, muta. op de schouder -, inu atii.
d i k z ij n, epoo enaa, epoo kai. op het hoofd -, egaupai-i.
groot - persoon, mä pakuwo (T), mä stok om varken te -, tono.
ibo(PL d r ale n, kuuto tai.
ding, moku(T), jakaga(PL d r e i gen, wedaago etai.
d i k w ij I s, kigeena wageena. d ren zen, jaijai tai, totome.
d i n g, agijo. d rie, wido.
dir e c t, odigaa, odijake, eidani (T). d r i f t i g, kegepa ibo.
d i t, mannelijk en onzijdig, kii, kii ke, ki· d r ij v e n, wind, kade2 tai.
di, ki, kidaa. water, taadoke, taadaa.
vrouwen en grote dingen, kou, kou ko, d r i n k e n, uwo nai-o.
kodo, ko, kodaa. d r 0 gen, geegee tai, maa tai, matage
d 0 c h t e r, oudste, oomau. tai.
tweede, ipouga(P), maga(T). d ro 0 g, gee.
andere dochters, mabii. d r 0 0 m, bagume dou, bagume umii.

7
98 DUTCH -
d r u i p e n, toto popo tai.
d ru k k e n, tagi atii, tagimai·i.
d u i dei ij k, ewaida.
du i f, wonou.
d u i k e n, als voor garnalen, onido.
du ist ern i s, bunita, wanee.
d u i v e I, enija, Teege.
vreemdeling, ogai.
d u i z e I i g, bobaa tai, uneune tai.
d u i zen d p 0 0 t, todi, egeda.
dun, egabe.
- van touw, gekogo.
d war s bai k e n van vloer, kabu, mu·
taida.
- om dak tc maken, wai.
E fa k k e I, pito.
e c h t gen 0 0 t, waka.
echtpaar, bugaija.
e dei m 0 e d i g, jowee, bunu enaa(T), ba
enaa(P), ba poko, ketago me.
e e d, baita.
een - zweren, baita makiL
een, ena, kato(p).
e end, peguwa.
e e n h eid, boda wagimakai.
e e n s, kigeena, wageena.
het - zijn, ei gai·a, ena dimi kepajawii.
e e n z a a m, diitu daatu.
e e r s t, eerste, edoga, tikaago, enaago,
tiga pp.
e e u w i g, imo to togoo.
- leven, ajii tai, gei tai.
e i, nipo, napo, ipukaa(T).
e i gen, dide.
jouw - ding, akiida·weeda.
eil a n d, okogo.
ein d e, momogi, ketago, eguu.
- stengel, van knol, babu.
einden van prauw, wekagu.
el ast i s c h, gakijaL
el k, nana2 , e... te ...
eil e b 0 0 g, kaguma.
e n, dedaana, daana, ... ma, ... ma.
end eid arm, kagi.
e n erg i e k, etimoo, kode jago.
eng, tipi, akakobome, kobomidoke.
eng e 1, jaetigo·tai me.
e n i g e, ino, enaago.
e n k e 1, jekäi.
KAPAUKU
er e n, ibo ejaikai·L
er f, jibuuda, juwouda.
erg, didee. .
e r v a r i n g, eerste -, koonaa.
e t e n, nai·o.
het voedsel uitschrapend met de nagels,
doono.
e t t e r, apa.
in het oog, gadabe, me aniL
eu n u c h, udo gobai·a.
ex t r a, abu, aburna.
F
farn i I i e, uguwo, gadi, imee.
fe ti s c h (het aanbidden van -), kamu
tai(T) , umää taHPL
f ij n m a k e n, zoals grond, jimoo (T), ju·
gee(P), jenai·a.
f 1 a d der e n, kadekapu tai.
f 1 i n k, pigu, tome.
f I i r t e n, ebaa mana.
f 1 u ist e ren, kitigi wegai·a.
f 1 u i t, tow66 tai, ogodo taL
f 0 s f 0 res c e n t i e, togo.
fra m b 0 e s i a, buta, jepu(T), tomo(P).
tweede infectie, abu jati.
fra m b 0 0 s, makadege.
f r 0 n sen, jumautu taL
fun d a m e n t, kabo makii.
G
gau i t d ewe g!, ka!
ga a n, uwii.
ga I b I aas, takaja(T), bodija geka(P).
ga I e r ij, akagau.
gap e n, bomo.
gap p e n, moonaa tai, oma motii, utoopa
gojikii.
gar n aal, udL
groot blauw, digijo.
soort, kamuga, gapo, tagija, mugido, de-
dee, pokoo mugido, pitimaago, obaawo,
waudi, kogija, pitaa.
 DUTCH -
garnalenpoten, klein, matai kago.
garnalenvlees, peto.
garnalenschelpen, eki.
garnalennet, ebäi.
garnalennet·stok, jenu (T), jumaa (P).
ga t, mugu, tokogo.
in de grond, komo.
in prauw, waar touw wordt vastgebon·
den, puwo.
uitgevreten in bataat, hout, kebego.
ge bar s te n (van de grond), pataga.
ge b i e d, dokoo.
g e b lad e r t e, overvloedig donker -,
tukuwo.
ge b 0 ehe I d, tudu(P), koduu, kodu·
mai·i.
gebogen, tudu(P), koduu(T).
g e bor e n w 0 r den, pai-a.
g e b r 0 k e n, pikou.
g e d ach t e, dimi.
met een -, boopii kepai-a, juma doodoo.
ge d e e I t e, kabü., paate.
g e d rag e n worden door de wind, kade-
kapu tai.
ge d r u p p e I, stroom, toobi tai.
ge d u I d i g, ipouje, kegepa animakai, ko-
jää2 •
g e e erd, ekaago.
ge e f aan mij, jouw, enz., naimai-i, jo-
kai-a, -kanii, -menii.
ge e n, beu.
ge e s t, enija.
overste der -, Teege.
boze -, togaadama.
zeven, kokoga.
- van gestorvene, tene.
geestelijk, gei tai, ajii tai.
g e e u wen, bomo.
geh e e I, umina, utoma, -uto.
geh e i m, een - verteIlen, kitigi wegai-a.
geh 0 0 r z a m e n, ejuwai, ejuwidoke tai,
dijo dou.
gel e den, da gen, amai-i (amaija, ama-
ido, enz.).
gel e d i n g van suikerriet, peka.
- van bamboe, enz., kamu.
gel ij k aan, dani, dani bukaa, danite pp;
ena dani.
gelijk maken, utuutu tai.
gelijkenis, ena dani awe-tai mana.
gel ij k m a t i g, tadi.
gel 0 v e n, maakodo gai, maakidi gai.
gel u i d van hout hakken, ukuu.
- van sprinkhaan, gedee(P), gedü.(T).
- van voetstappen, neki2 taL
- van varken, verdwaald in kuil, nu-
KAPAUKU 99
nugu.
gel u k, ideide.
gelukkig, mobu.
ge k, enijaanija.
g e k 0 0 k t worden, podii.
gern b e r, wede.
gern e e n s c h a p hebben, akagadime ti-
jawii.
gern e e n t e, uguupuguu.
van gelovigen, maakodo gai uguupuguu.
gern i d deI d, utuuja.
gen ade, jikoo bokouto.
gen e rat i e, me kakade.
gen e zen, beu awii.
van ziekte, beu kai.
van oor of keel, godai-a.
gen 0 e g, teki(T), tiki(P).
ge 0 0 rIo 0 f d, pijo.
ger e gel d, tome atii.
ger e d zijn, gei tai, ajii tai.
ger i t seI in het gras, gekee 2 •
ger u s t g e s tel d zijn, utugu ekegai-a,
dimi aweida, kegepa aweida.
ge s ehe i den, ik, enz., aniniinii - akini-
inii - okainiinii.
ge s ehe n k, peka nipo.
ge s ehe u r d, zoals blad van banaan, bi-
bai-a.
g e s ehr a m d, kiipigi koupagi.
ge s ehr 0 k k e n, tokipege, gootoki.
ge s I ach t, laatste, geen nageslacht, uto
me.
g e s 1 ach t s d e e I, mannelijk, paa, koti.
g e s pan n e n, als snaar, teku tai, teku
atii.
ge s t r e e pt, peka 2 , tibi-toba.
ge t u i g e, vals, puja kubai-a.
geur, unu.
bedorven, nodogi(T), unu(P).
ge v aar, tetepepe.
ge v e n, aan mij, jullie, enz., naimai-i
(jokai-a)- kanii-menii.
ge v e s ti g d, bo wei, boko duwai-a.
g e v 0 e I in de tanden door het horen
van een krassend geluid, ego jegemoge
tai.
g e v 0 e 11 0 0 s, geigei.
g e vor k t, taka.
g ewe e r, pada.
ge w i n n e n (bijbel) , wowii.
ge w 0 nd worden, taku atii.
ge w 0 0 n t e, mijn, jouw, enz., aneegi-
akeegi-okaagi, enz.
g e w r ich t e n, donigeida.
van garnalenpoten, niikigL
ge z a n g, ebetaataa.
100 DUTCH - KAP AUKU

soort, tuupe tai. - maken, bedee duwai-a.

van inboorlingen, ugaa tai. g r e p p e 1, dudi.
ge z ich t, ebepeka. g r ij pe n, pitakai-i.
aangenaam -, peka toopu. pijn doen, wedege, peepu.
uit het - , ogaa. prooi, bokomai-i.
ge z i n, uguwo. g r 0 e i, tere -, enz., kau, bona.
ge z 0 n d, mobu, epoo enaa, epoo diiti. g r 0 eie n, eJal-a, ijii, maduwai-a.
gi e r i g, ba peuep), bunu peueT), ginita. beginnen te -, geebu 2 tai, pakamai-i,
gi e t e n, tuumai-i. pakatai-i.
g i 11 e n, emeeme tai. g r 0 e n t e, omwikkeld om gekookt te
gis t e ren, geto. worden, ano.
gis t e ren a von d, jukumaanu. g r 0 e n t e, gecultiveerde groene - , na-
g 1 a d, gotoo. apo(P), ugubo(TL
g 1 a s, papaado. soort, dade, digijo, kegame(P), kaga-
gl i m 1 ach e n, kijai tai. me(TL
g 1 ure n, ogoo tai. spinazie, idaja.
Go d, Schepper, Ugatame. soort gras, jatu, mugi.
goddelijk, gei tai, ajii tai. algemene term voor wilde - , deno.
go e d, enaa, kepo, tedee, jikoo, diiti. soort wilde - , ata, dito, tikidi, gipe,
- doen, epi..., tobedou, epeepi, epeepite. watu, makabu, damuwe, taga.
goedgekleed, tobe2 • g r 0 e p, kotuu.
goi f, gekuifd, wikii tai. - gras, varens, enz., pago.
go 1 v e n, groot, dokegaa eT), dokogaa - dans met gejuich, waitaa tai.
(P). g r 0 e t, kojää.
klein, ukija. g r 0 n d, maki.
van gras, tomogo. grondslag, epa, epauto.
komen in de boot, adaawe tai. g r 0 0 t, ibo.
go 0 i e n, in de lucht, wadaapu tai. ruim, wijd, gouda.
gor deI, piti. zeer - , peguuto, peijo, pelJo pal]o.
graafstok, jadauep), pataueT). - worden (als van bataten), ida kai.
kleine -, wadHT), kopaep). g r 00 t s, ibo.
graf, me owaaep), me okaeT). g r 0 0 t m 0 e der, naabai-akaabai-ooka.
g rap, ebaabaa. g r 0 0 t va der, muuma.
g rap p e n maken, wegee2 tai.
g ras, bo, boopuu.
hoog, baa, tuwa_
soort, ruw, memi.
soort, gebruikt om touw van te maken,
H
dudupugu.
bovenop hek, au.
lang, gebruikt om netten van te maken, ha a k (om tas aan te hangen), bami,
ikija. jagauto.
uitgespreid in prauw, ipEHT), upe(p). ha a r, ijo.
soort, gecultiveerd, eetbaar, jatU. grijs, apeijo.
lang, gebruikt als dakbedekking, widime. haa rd, ugu.
sponsachtig, dat in het water groeit, ha ast e n, zich - , tibigi tai, egaa.
oobaa. hag e dis, soort, kojo.
g ras r a n d, ruw, jepo. hag e I, epa po, epaipo.
g ras v 1 akt e, gei tapa, gei wagi. ha k k e n, fijn, wotai-a.
g r ave n, utii, patai tai. haI e n, water, nogou.
bataten, kegai-a. hai f, ebeebe, bodaipoo.
bataten, de grond omwoelend, kapogai-i, haI f s 1 ach t i g doen, kogaagije.
pauwai-a (P). hallo, wai.
sloot, greppeI, dudi wegii(P), dudi utii ha 1 s, ogo.
eT). h als ban d van kleine schelpen en tan-
g ren s, mekede(P), bedee(T). den, gope.
 DUTCH -
hai s k e t tin g, ogo putu, ogomo.
hand, gane.
h a nd eie n, akaapakaa.
h a nd v a t, kebone.
h a n gen, dajawil.
k1eren, kralen, enz., epijai-a.
te drogen, mamukai-i (T), maa tai, gee-
gee tal.
van fruit, goonii.
h ard, bida.
- werken, kodikigii.
har s, ut6u.
h art, kegepa.
of centrum, munoo, tugo.
hat e n, emoge tai, emoge gal.
h a v i k, tuba.
heb ben, makii, ewaa, tou (topi, topai,
enz.L
h e eng a a n of komen, ergens anders,
jawii.
h e e r 1 ij k, jegeenaka.
h e e s, mana ogiL
he e t, gobHT), tanHP).
maken van stenen om te koken, kiwai-a
(P), kowai-a(T), kokii.
h e f t, recht, bada.
he i 1,i g, jimubeu.
hek, eda.
- met horizontale planken, edapetu.
- maken, eda wagil.
hel der, pogee.
hel e n van een wond, ou.
hel f t, ebeebe, bodaipoo.
hell e v u u r, kadaga ·bodija.
hel p e n, edadai-i.
- op weg, epopai-i, ekotai-i.
h e m e 1, epa, epaawado.
her i n n e ren, zieh, gai-a.
hersenen, nonogo.
he t, okal.
h e t z e l f d e, ena kddl.
heu p e n, wego, doda.
heupgewricht, maa.
heu v e 1, dimi, keb6, kebouda.
h i e 1, koba.
h i er, jakai, kiija, kouja.
h ij, okai.
h i k, kedi tal.
hin der e n, wo gojawil.
hin der 1 a a g, in - Hggen, ewanal-l.
hin der n i s, op pad, taku tuwai-a.
hin k e n, koti2 tai, kotiidogo.
ho e d, rotan, mand, kakate.
ho ek, butu.
h 0 e s t e n, kot66 tal.
h 0 e ve e 1, magoo.
KAPAUKU 101
hof, het - maken, ebaa, mana.
hof m a k e r ij, wii tai.
horn m e 1, udogobaija.
ho n d, dodi.
ho n ger, igapu(T), naidHP).
naar vlees, jatu, egi, jowee.
h 0 n i n g, jomi odi, dokone odi.
ho n i n g b ij, jomi uka, dokone.
h 0 0 f d, dagi, migo.
h 0 0 f d d e k sei van casuarisveren, ta-
paga, timugHT), tuku(P).
h 0 0 f d 1 u i s, uka.
h 0 0 f d w 0 n den, topijo.
h 0 0 g, wojä (P), domee (T).
hoogste, monika.
h 0 0 g m 0 e d, ibo puga.
h 0 P e n, dimi kotopijawil.
h 0 ren, juwii.
h 0 u den v a n, ide gai, kibigi gal.
ho u t, pija.
half-droog, jogidina.
houtjes om vuur te maken, mamo.
kleine droge stokjes, pukugu pija.
h 0 u t s k 0 0 1, kemoo.
h 0 u t s p a a n der s, juwa2, adano.
ho u wen, kepogai-i.
ho zen, water uit prauw, gaadi, gupil.
h u ich e 1 aar, matabe.
h ui d, kad6.
nieuw, bona, bonapaka.
- zonder v1ees of vet, pekuwo.
h u i d a a n d 0 e n i n g, wuju.
h u i d z i e k t e, jepu(T), pugu(PL
h u i leb alk, naka, naka peu, nakauto.
h u il e n, jege tal.
h uis, owaa.
voor mannen, jame owaa(P), emaa(T).
voor vrouwen, gebou(P), keiwita(T).
danshuis, emaida.
huisje voor menstruatie, tone owaa(T),
daba owaa (P), dä owaa.
h u i s h 0 ud e n, uguwo.
h u I p, agaagi.
h u I P tel w 0 0 r d, voor dingen met
benen, ida.
voor bornen, tege.
voor tuin, poga.
voor prauw, stokken, ma.
voor bataten, mani.
voor kleine ronde voorwerpen, nipo.
h ur k e n, bogo, dogoobobo tal.
102 DUTCH - KAPAUKU

I j u ich e n, juu tai.

j u ist, jikoo.
julI i e, ikiL
i d e e e n, oorspronkelijk, kuba-mote ma- - tweeen, ikaL
na_ j u n g 1 e, buguwa, oge.
i d i 0 0 t, da bee2, dimi beu_
i e der, idikima, idima(Tl, utoma(Pl,
elk, e ______ te ______ , nana2_
ij d e 1, epa beu, wogidaa, teeda-weeda_
ij ver i g, enanaa, etimoo_
K
- zijn, ekowa-motiL
i k, anL
in, doba(Tl, duba(Pl, pp.
in die n, (afleiding van kail, kipi, kipa, kak e t 0 e, katuu, wiijai, kija.
kipaL kak k e r 1 a k, aiju.
i n e e n k r i m p e n, pinai taL k ale b a s, nakapigu, nakapidu.
i n fee t i e, apaapo. k ale n der, geknoopt van rotan, putu.
in g a n g, dimiito. kaI k s tee n, poke.
i n g e w a n den, puto_ kaI m, kojää kojää.
uitstekend, kabai-a. - van water, ipai-a.
in haI e n, etigai-a. kam e r van huis, kugu.
in ho u d, emi (Tl, idaa (Pl. kam m e n, haar, ijo wadii.
ins e c t, jinä. k a n n e k e n s k r u i d, gakuga.
eetbaar, onaangenaam ruikend, puteL k a n 0, komä.
gelijkend op sprinkhaan, odijaiju. k a n t, watija.
soort sprinkhaan, kobeepa CPl mutaapa een -, amoona.
(Tl, kopakaju. kap m e s, maawaL
soort, ikomouka, uwomagijauka, ukaa- kap 0 t, pikou, tuwata.
boka, puupugija. kau r i e s ehe 1 p, mege.
ins m e ren, euwai-a. meest waardevolle, jo, jobago.
ins p u i t e n, ogimai-L zeer klein, dedege.
ins t rum e n t, l-snarig, tekeuga. geel, niet waardevo1, debapo.
in v a 11 e n, jigimai-i, bogoma:i-i. soort goed, bomoje, bekebomoje, bodija,
in v 0 e gen, watakai-L kubawi, okaipode(Tl weiki(Pl, owaja,
nono, munidagi, muka, tapojato, ka-
waane.
kau wen, idai-a.
k e e 1, magaka.
J k e e r, kigi, wagL
k e 1 a d i, nomo.
ke1adischeuten, ego.
k e n n i s, imee.
j a, ii. k e r k, de - , maakodo gai uguupuguu.
j ag e n, edegai-i,-eepeL k e ver, soort, houtetend, jemaajege.
j a 1 0 e r s, boko egepumai-L k i e tel e n, zacht, ajaijo tai, dikinai-i,
j am m e ren, jiijii taL diki2 taL
jeu k, soort jeuking, pugu. k i e zen, uit-, wegenai-i(Tl, witokai-i
jeu k e n, jigL (Pl.
jeu k t 0 e s t an d, tijdelijk, door koude, partij, jaida.
regen, enz. witodL k ij k e n, domakaL
j ij, aki. k i k k er vi s j e, toba.
j ij alleen, akiniinii. k i k vor s, dakagai, doge.
j 0 n g, joka. ki n, kona.
j 0 n gel i n g (ongetrouwd 1, jokaagaa kin d, joka.
(Pl, agaana(Tl, bagitago. eerste, meIsJe, oomau.
j 0 n ger e b r 0 e r 0 f z u s t e r, weneka. eerste, jongen, ibo, ibouto.
 DUTCH - KAPAUKU 103

tweede zoon of dochter, magame(T), in gat in de grond, gapii, dakimai-i.

ipougame (P). - onovergankelijk, podii.
kinderen tussen het 2e en 1aatste kind, boven vlam, odii.
mabU. k 0 1 e n (uitgeblust), tukaa(T), deideHP)'
1aatste, meisje, amaadi. gloeiende --, bodija poke, deidei.
1aatste ,jongen, amooje. k 0 men, mei.
ki p, bedo. of heengaan, ergens anders, jawii.
wilde -, togi. van vij and, pagii tai.
k 1 aar m a k e n, ewogai-i, timoo timakai, op dezelfde dag terug -, kedaa.
dougai mougai. komkommer, tuda.
k 1 a gen, kitigi motigi tai. k 0 n i n g, maki jakimake-tai me.
k 1 a p p e n, tabe2 tai, pat0 2 tai. k 0 n i n k r ij k, jakimakita makiida.
k 1 a p per e n, met de v1euge1s, kape 2 k 0 0 r t s, gobi.
tai, kapugu. k 0 p, migo, dagi.
k 1 a p wie k e n van v1euge1s, pat02 , - van garnaal, uma.
kapu 2 • - om uit te drinken, uwaawe.
k 1 e i, tobino, daki. k 0 p e n, edai-a.
k lei n, mijo, daba, weneka, tekii (T). k 0 p p i g, manunu, gapa tekoo.
zeer -, tekijai (T), mijo daba (P). kor r e 1, po, utä.
k 1 ein zoo n, muuma. kor s t, een - vormen, ou.
k 1 e m m end, tadu atii. kor t, pini.
k 1 e ren, piki (T), kagaba (P). k 0 s t b aar, puku.
k leu r, epoo. ko ud, 00.
k1euren, donker, buna. aanvoelen, geijo.
k1euren, lichte, dege. van water, gemoo.
bonte -, tibi-toba, peka2 • gekookte dingen, kinii.
k 1 e ver i g, topiboka. k r a 'b, kamee.
k 1 e v e n, topi tai. klein, udikenija.
k 1 i k, een - geven, tek0 2 taL kr a b ben, ginai-a.
k li m m e n, patikai-HP) , tagumai-HT), kr ach t i g, kuutakaa.
paitai-i. kr ale n, dau.
k 1 i m p 1 a n t, buda(P), uti(T). soort klein, rood, tiboowi.
eetbare wortel, dee. Japans, kamugu.
gebruikt om touw van te maken, dai. kr a n k z i n n i g, enijaanija.
soort, kogeipe, pugai. k ras sen, zachtjes, dikinai-i, diki2 tal.
k 1 i n k e n, mana tai. kr e k e 1, tekede.
klo p p e n, tugu2 tai, tek02 tai. k r e une n, kuni kani.
kloppen van een infectie, ge,igei. bij de geboorte van een kind, etamai-i.
knaagdier, wodä. k r e u p e 1, wajage.
k n a gen, kedegi no kepogi no. - gaan, koti 2 tai, kotiidogo.
k n a p, dimi jago, gikibiki, uwo dinita. kr ij gen, een wond, jati tuwai-a.
k n a p p e n van twijgen, tekee. k r ij t, kepo.
k n ars e n, de tanden, ego gedee2 • kr ist a 1 hel der, jiti2 , jitijo.
kn i e, kagu. krom, ekoba(T), kopoo(P).
k n ij pe n tussen vinger en duim, diki- boom, kudugu.
nai-i. kr 0 m m i n gen in rivier, ogoomo(P),
k n i k k e n, bevestigend, migaakobe tai. pigee(T).
k n i p 0 gen, bugu2 tai. k r 0 0 n, petege.
k n i p P e n, duwai-a. kr u i m e 1 s, punee(T), puugee(P).
- haar, bugii. kr u i p e n, ne em ai-i.
k n 0 e s t, in hout, putugu. kr u i s, pija boko.
k n 0 1 g e was, soort (ke1adD, nomo. kr u i s P u n t van wegen, ita timouto (P),
k n 0 0 p, geknoopte rotan kalender, putu. ita tumiito (T).
k n 0 p p e n, bona, bonapaka. kr u 11 e n, van hout, adano.
k not s, kopa. ku d d e, imoona, imouto.
k 0 k e n, jou, pudu, pudugu. k u i e ren, tonaa tai.
104 DUTCH - KAPAUKU

k u i k e n, nakaa. 1 e une n tegen, tawanii.

k uns t, zwarte -, kego tai. een blok hout tegen iets aan doen -,
zwarte - uitoefenen, kego ekupai·a. emai-a.
ku n s t m e s t, gras gebruikt als -, - op het uiteinde, kotopai-i.
makoo. 1 e v e n, umi-tou, urne-wo.
k u s k u s, woda. eeuwig, ajii tai, gei tai.
k u s sen, pakoo; jumidou. 1 e v end, ija, ja.
k u s sen t j e, klein, van geel koord door 1 e ver, emaje (T), jupija (P).
mannen op de rug gedragen, wupi 1 e zen, ebatai-i.
ku s t, gebe, gepe. 1 i bel, ijeije tai.
waar prauwen aanleggen, itei, iteida. 1 i e h a a m, ma, ma jato.
1 i e h a a m s d e e 1, tine, tineija.
1 i e h t, awe, aweida.
- gewicht, egaida, etaida.
li e f heb ben, ide gai-a.
li e f k 0 zen d w 0 0 r d, kagi.
L 1 i e gen, eukai-i, puja kubai-a.
1 i g gen, uno umii.
1 ij k, ma, ma jato.
1 a a g, mijo; kakade. Ii k k e n, kudeeno, de·nai-o.
1 a a g s t, mijouto. 1 i m 0 e n, tido(P), mukaa(Tl.
1 a a t, ipee. 1 i n k s, akaato.
laatste, ketago. lip, puko.
I a a t mez ,i e n, kawii, kawoo. 1 i s d 0 d d e, mo da pe.
1 ach e n, kijai tai. Ii s t i g ga a n, go-mote ga-mote.
veel -, kegemege. 1 i t t e k e n, jobe.
1 a d der, mam02 , kab02 • 1 0 e ren, met de bedoeling te doden,
1 a ger, m1jouto, mijo dani. bido dou.
1 a m p, tani utuu, bodija boko. longen, gekege(P), gekege emaje(T).
1 an d, maki, makijo. 1 0 0 n, petege, ageja.
oever, adaida. 1 0 P e n, uwii.
- dat klaar gemaakt wordt voor tuin, hard -, wuumai-i.
bugi. los g a a n 0 f u i t v a 11 e n, zoals tanden
1 a n d ver s e h u i v i n g, jeba. handvat van een bijl, gukai-a.
Ia n g, woja(P), domee(T). los j e s g e bon den, gokogo.
lang van tijd, ipee. los k 0 P e n, komoka tai, komoka awii.
1 a n g z a a m, ipee. los m a k e n, pipikai-a.
- Iopen, ita penuu2 tai. een dier, ukai-a.
- gaan, kuuto tai. los s e h u d den, gokou tai.
- werken, mamuwai-a. los w i n den, ekegai-a(T), ekagai-a(P).
1 a p j e g r 0 n d, okogo. 1 0 v e n, muta etuwai-a.
I a r v e van soort kever, jukuga (T), 1 u eh t, epa.
jukugo(P). 1 u e h t P ij p, magaka.
1 ast, kugo. 1 u i, ena peu, kode beu.
1 ast e ren, eduwai-a, ewidogai-i. 1 u i d, kuutakaa.
1 a t e n, jaikai-i. 1 u i d r u e h t i g, nogee.
1 a te r, nemou(P), nenou(T), nemouga. 1 u i s, in het haar, uka.
lee g, gek66. op het liehaam, denijo.
lee r 1 i n g, etope-tai me. 1 u ist e ren, juwii.
1 e gen, zak, kuwai·a. 1 u ist e r v i n k, damoutoopa nak02 •
1 eid e n, migougu ma~ii. 1 u w e, aan de luwe zijde, apagaato.
1 eid e r, tuku2 me, migougu make-tai me.
1 e k, toto, tokogo.
1 e ren, topii.
1 e s sen, dorst, maipai-a.
1 e u gen, puja.
 DUTCH - KAPAUKU 105

M m er e n, prauw vastrneren, mijii.

rn erg, mitoo bokaa.
m e r k, teken, geven of herkennen, tegee
maag, modo. dou.
maagd, api. me s, bamboe, wee.
maa gworm, woomaa. van metaal, pute wee.
m aal, wagi. kigi. lang, rnaawai.
een -, kigeena, wageena. van steen, ipa, ekegei.
m aal s t r 0 0 m, mad6u. van steen, om wond open te snijden,
m a a n, maand, agoo. ekegei wegH.
eerste kwartier, nieuwe -, pooge. rn e t, maida pp, ka pp.
halve maan, tojadegee. rn eta a I, pute.
derde kwartier, pija mogo. met e n, gakii, ebijadou.
volle maan, ibouda, ibounu. mi d deI, dogeduwageida.
m aar, kodeja, kodoja (P), kidija (T). door rniddel van, ka pp
mac h t heb ben, boko duwai·a. mi d den, jupi, ejupi, utuuja, epouda,
m ade n, pepete, epeije(T), temege(P). eutuja.
mag e r, epoo peu, kago me, gekowe, rn i d den r i f, juki, jukije, epaje.
buwii. rnie r, uki.
mai s ach t i g e p I a n t, gecultiveerd, mierennest in een boom, edege.
pego. rn i I d d a d i g, jowee, bunu enaa(T), ba
m a k e n, ugai·a, ebijai·a, komogai·a, ko· enaa, ba poko(PL
mugai-a, kei tai-i. mi I t, ipa.
als tevoren, titaaki tai. mi n ach t e n, daba ejaikai-i.
naald van been, jomii(T), topiHP). mi n u u t, ebabapo.
een hek -, wagii. rn iss chi e n, gaa pp, kipi gaa pp, juwa.
een prauw -, wagii(T), wegii(P). mi s h a n deI e n, widogai-i, nogirnai-i.
een net -, ginii. m i s k raa m, te joka.
touw -, gonal-a. m iss e n, iemand -, kogaa gai.
een vuur -, bodija dagumai-i. rn ist, jugijo.
puntig -, dipai-a. rn i s vor m d, kiipigi koupagi.
een pad -, wadii. rn 0 d der, dabe, tuwo(T), titHP)'
een rok -, moge ejai-a. rnoe, ee.
man, jame. rn 0 e d, schep -, kegepa tipinimakai.
man d, edu tapuja. rn 0 e der, mana (T), noukai-akuukai-u-
man i e r, ijee, takaa. kame.
mijn, jouw, enz., aneegi-akeegi-okaagi. mo e der v lek, pagautuma.
man k, wajage. m 0 e d i g, uu, egoninigi.
mannelij k, jame. rn 0 eil ij k, kana, kaga.
man n e n h u i s, emaa (T), emaa owaa rnoeilijkheden veroorzakend
(P). per s 0 0 n, manai rne.
ma t, eba. rn 0 e ras s i g, takapaka.
m a t i g z ij n, puku2 tai(p) , jaku2 tai(T). mond, ebe.
me d e deI e n, edi-menii, eti-menii. rn 0 n d t r 0 rn, kaido.
me deI ij den (hebben) , ipa gai, upa gai mon t e ren, tawai-a.
(E). rn 0 0 i, enaa, kepo, jikoo, jago, ajii, tedee,
me d i t e ren, dimi tadu atii. diiti.
m e e r, peku, euga. gezicht, peka toopu.
me I k, amaadijo. van verschillende dingen, enawana.
me n gen, vermengen, takaabakaa. mo p per e n, kitigi motigi.
rnens, rne. rn 0 r gen, abata; aweetaa.
rn e n s h eid, de -, me jokaija, me tu- m 0 r gen s t e r, awega.
rnaija. mo r sen, tuumai-i.
rn e n s t ru e ren, emo umii. rn 0 s, soort, at6.
huisje voor -, tone owaa(T), daba op hout of stenen, kudamo.
owaa(P). m 0 t t e n, klein, kadega.
106 DUTCH - KAPAUKU

m u g, diipl. okaijoka(PL
m u i s, kedei. ne ger e n, aadaba, inimugi.
mus, piipaa. nek, ogo.
m u z i e k m a k e n, ewii. achternek, owä(P), kudumo(T).
n e m e n, motil.
- gekookt voedsel van het vuur, ekai-a.
- of vallen uit tas, gidii.
ne s t, gekä.
N ne t, draagnet, agija.
kleine nettas, ute.
maken -, ginil.
groot, gedragen door vrouwen, apä(P),
na e e n po 0 s j e, odiga, odijake(P), jatö(T).
eidani(T). om garnalen te vangen, ebäi.
na a i e n, puumai-l. door mannen op het hoofd gedragen,
n a akt, emi to poupou, mä to poupou. gaupe.
n aal d, keipo. n e t e n van luizen, gete.
- maken van been, jomii(T), topii(P). neu s, juma.
n aal d b 0 0 m, Araucaria, agu (P), mugo puntje, boopii.
(TL n e v e I, awii bagä.
naam, eka. n ich t, n e e f, kind van vaders zuster
- geven, eka ebat8Ji·l. of van moeders broer zie neef, noone-
roepen -, eka gee tal. akoone-oneme.
na a r (verbonden met het voorafgaande nier, pame.
woord), -epa. niet, beu.
nacht, wanee. voor werkwoorden, te.
een -, unoona. nie t s nut, dakoo.
na g e b 0 0 r t e, wadouda (P), jokapaga nie t t e gen s t a a n d e dat, kodaa pp.
(TL nie u w, ija, ja.
n a gel, kedi. nie zen, iipagi tal.
na ge s 1 ach t, kebata. n 0 d i g heb ben, beu kai peu, gai peu.
na m i d d a g, uwaataa. n 0 e n, dagi epouda, tani dagiida.
laat, tegeduba(T), digi2 (PL overdag, agapl.
n a t, debeta. n 0 g e e n s, euga, ino ma.
- worden in de regen, kepuu(P), ko- n 0 k baI k, uwö.
puu(T), kopugu. n 0 0 r den w i n d, pete, kigo.
n a t u u r 1 ij k, kejokaji(P), keijoka (TL n 0 0 t, po, utä.
na u w, tipi, akakobome, kobomidoke. pandanus, kokaa.
na v e I, one utija. - gebruikt als sieraad of amulet, kotee
navelstreng, utija (P), jiwii (T). po.
ne der 1 a a g, mijn-jouw enz., aneebu- n u, ito.
akaabu-okaabu. nut tel 0 0 s, epa beu, wogidaa, tee da-
n e e f, n ich t, kind van vaders zuster weeda.
of van moeders broer, mijn-jouw enz., nut t i g, epaago.
noone-akoone-oneme.
kind van vaders broer, aneepaa.
kind van moeders zuster, iijoka, ijou.
ne e n, beu.
n e erd r u k k e n, mijou tal.
o
n e e r li g gen, uno umil.
ziek, pakutai-i.
van dieren, mai-a. o c e a a n, maikai.
n e e r s t r ij k e n, anii, animakai. o c h t end, morgen, abata.
n e gen, ijee. oever, ada.
negende, ijeejago. o f s c h 0 0 n, kidi,ia, kodeja, kodoja.
ne gen 0 0 g, bebega (T), motou, pakau, o k e r, dinal.
 DUTCH -
o k s e 1, kagama.
01 i e, jeb66.
om, bobe pp.
o m d a t, kouja pp.
o m g a n g, 8ek8uee1, magii.
o m g e v e n, bobii, ebobai·i.
o m h a a 1, kikina motii.
o m h e 1 zen, jupugai-i.
o m k e ren, zieh -, wouga wakouga.
o m k e ren, betokai-i.
o m kom e n, bokai-a, peu kai-i.
o m 8 c h r ij vi n g, kikina motii.
o m 8 1 a an prauw, wapu tai, onii, boda-
pogo, bodawapu.
o m w i k k e 1 e n, tonii.
o m w r 0 e t e n door varken, wog0 2 tai,
gokowai-a.
on b e d e k t, door de wind meegevoerd,
ekadai-a.
o n beg r ij p e 1 ij k, kegai peu.
o n b e k w a a m, kaga, kana.
o n b e r i 8 pe 1 ij k, jakega beu tamaga
beu.
o n b e 8 1 i 8 t, kugokaga.
o n b e wog e n, pigu, tome.
on b e w 00 n d, geeta gaata makijo.
o n dan k 8 d a t, kodaa pp.
o n der, mijo.
- het hui8, tikii mijo(P), emaa mijo(Tl.
on der d e e 1, (ver)deling, kabu.
o n der dom p eIe n, uwo buumai-i.
on der g a a n, onii(P), maanai-i(Tl.
van de zon, uwai-a, mijojo kai.
o n der k a n t, van varken, apa.
o n der n e m e n, ekowai-a.
on der 8 te b 0 v e n k e ren, wado mijo
tai, wadouga mijouga.
van alle8 dat een "mond" heeft, ebeboda.
o n der v 0 e d, ondervoeding, degepigi,
degewigi.
o n der wer p, mana boko, mana muto.
on der w ij zen, etopai-i.
o n der w 0 r p e n z ij n a a n, ejuwai, ju-
widoke tai.
on der w ij zer, kuduu.
o n der z 0 e k e n, gaadou, igi jakii.
o n die p, edee.
on geh 0 0 r z a a m z ij n, dijo beebu.
o n g e k 0 0 k t, ija, ja.
o n gel ij k, peu, inipini.
o n g e 1 u k, peu kai.
o n g e v e e r, ijeida, dani dani.
o n k r u i d, bo.
800rt, wukoma bo, topa, eenaa, gabe.
o n m 0 g e 1 ij k, peu pp.
on r ij p, duwo.
KAPAUKU 107
o n 8 C h u 1 d i g, anaani beu.
on t bin den, ekegai-a (T), ekagai-a (P).
o n t d 0 e n, boom van takken, gumii.
o n t k e n n e n, beu puga tai, mawajawii.
o n t 1 a 8 tin g, ba tai.
o n t m 0 e te 11, akado tai.
o n t p 1 0 f f i n g, potu tai.
on t war ren, epitoka:i-i.
o n t w i k k e 1 d, bijuwii.
on t w ij k e n, pijI, mapugu tai, kokogai-i.
o n ver gel ij k e 1 ij k, akanawa te tija.
on ver 8 chi 11 i g, utoopa, gepuu(P), ge-
tee(T).
o n v 0 1 m a akt, jimu anija.
o n v 0 1 w a 8 8 e n, duwo.
on v r u C h t b aar, vrouw, pijaakita.
o n w e t end, dimi beu.
o n z e k e r, kugokaga.
o n z ich t b aar, ogaa kai.
00 g, peka.
een 8Iecht -, taanaka peka, mege peka.
o 0 gap p e 1, peka nipo, mume.
00 gl i d, pepeka.
o 0 g z i e k t e, bowai-a.
00 k, maija.
waar -, wat -, utoopa.
o 0 m, mijn, brocr van vader, naita.
vader8 oudere broer, ibopa.
broer van moeder, jaajai(T), naama-aka-
ama-amakame(P).
aangetrouwd, wape.
00 r, gapa.
handvat, kebone.
°
o r deI e n, boko petai-a.
o 0 rIo g, jape makii, jape moHi.
o 0 r 8 pro n g, epauto, takago.
oor8pronkelijk, epa, epauto.
o 0 r z a a k, ka pp.
00 8 t, aa, awii jato, auwe.
008 t - w e 8 t, waato jamaato, auwe amo·
we.
° 0 8 tel ij k, - riehting, aa, auwe.
o 08 te n w i n d in de morgen, jugijo.
o p, maida pp, wado_
of aan een plaat8 of ding, jato pp.
op en neer, waiko wako.
o p b erg e n, awii.
o p d 0 e n, widii tai.
° p e i 8 e n, gowai-a.
o p e n gaan, opengaan, gimou.
o p e n e n, kebai-a, pugai-a.
hek, wokai-a.
regencape, kagai-a, mukai-a.
van een oven, ekegai-a(T), ekagai-a(P)'
de ogen, peka kadii.
de mond, aamai-i.
108 DUTCH - KAPAUKU

o p eng a a n van knoppen, pudu, pudugu. p

o p e n i n g s fee s t voor nieuw huis, gee-
gee.
o p e n s n ij den, buik van varken, tiki- pa a I om prauw aan vast te leggen, tito.
mai-i. -tje waaraan varken vastgebonden is,
lichaam, met steen, ekegei wegii. ana.
o p ga an, in een prauw de rivier -, ko- p aar, utauta tai.
ma gou. p aar des t aar t, modape.
o p h a n gen, een tas, enz., jukumai-i, epi- pa d, itä.
jai-a, dajawii. - maken, itä wadii.
o p h e f f e n, wadou tad. -, padde, tu, daabu.
o p h 0 u den, jaikai-i, ewanai-i. p a d den s t 0 e 1, bemu.
met schreien, budii. pak aan!, 00.
o p k ij k e n, doumigii. pak k e n, pitakai-i.
o p los sen, jenai-a. p a 1 m van hand, teba.
o p m a k e n, mapugai-a. p a 1 m b 0 0 m, Oncosperma, nagi (P),
o p n e m e n, als van een kind, ebukai-i, eke(T).
jupugai-i. pan dan, kokaa.
o p per v I akt e, aan de - komen, wigii soort, jebene, jiibago, wagadei, kobo.
tai, wigimai-i. pandanusblad gebruikt als dakbedek-
o pro 11 e n, demii. king, jage.
o p r u i m e n, voornamelijk vuilnis, lij- pa p a, aita.
ken, mabiki tai. p a p e g a a i, wiijai, kija.
o p s c h u i v e n, waijagai-i. p a pie r, kapogeije_
o p s t a a n, anigou. par a d ij s, pipoga.
o p s t ij gen van stoom, kaagu tai. par a d ij s v 0 geI, grotere, tune.
o p s t 0 0 t j e, bunikigHT), bonikigHP). King of Saxony, petege.
o p ti 11 e n, wadou tai. soort, odijai.
o p t 0 c h t, in - gaan, kotomai-i. par k i e t, soort, wiijai, kija.
o p t r e k k e n, egijai-a, gokowai-a, badii. pas sen op, doutou.
o p v 1 a m m e n van vuur, wH taL pas s e ren, wokaato kai.
o p z ij 1eggen, bejai-a, betai-a. pe i 1 e n, diepte van het water - , tadi
o reh i d e e, geeI, bitu. dou.
soort, nakuu2 pi. pe i n zen, dimi tadu atii.
o u d, van dingen, dogä, tota. pe k, kuto.
te - of te ziek om te 1open, ageekai-i. pe 11 e n, kaamai-i.
o u d e persoon, adama. p e n i s, koti, paa.
o ver a I, uwoje makije, e butu te butu, pep e r, rood, ditä.
uwo butu maki butu. per s 0 0 n, me.
o ver d a g, agapi. pet r oIe u m, uwoutu.
o ver g e v e n, edeede, edii. pie p e n van ratten, diidii.
o ver g r 0 0 t v ade r, aija, takame, po- p ci er, koto.
korne, pegokeme. p ij 1, mapega, mapeda.
o ve rh e 11 e n van prauw, bobo tat, wa- kort, met haken, dagiito.
pu 2 tai, wapumai-i. met brede bamboepunt, buka, dogijai.
o ver m 0 r gen, wijaume. met bamboepunt, tomo.
o v e r,s p e I, mogäi tai. groot, met brede punt, pogo.
o ver s t a p bij hek, moomoo. met lange punt met weerhaakjes, kago 2 •
o ver s t e k e n (wa ter) , adii. voor het doden van vogels, taka.
o ver t red e n, dijo beebu, ekagumai-i. p ij n, didi, gabai-a(T), tedii(P), gadu-
o ver v 1 0 e d, abu, abuma. wai-a.
o ver v 1 0 e d i g, edidaa. in de borst, wigii.
o ver v 0 1, tipi. veel - hebben, didi teena(TL
o ver weg e n, dirni gai, igi jakii, gaawii. - doen, wegee, peepu, wedege.
o ver w i n n e n, daba ejaikai-i, dabapigu p ij P van bamboe, wupe.
tijawii. p,t k, kuto.
 DUTCH -
P 11 are n, huis-, kern oma.
p 1 a a t s, tapa.
- maken, waijagai-i, kokogai-i.
op een bepaalde -, kouja, kouda kodaa.
niet op zijn -, inipini.
pi a a t sen, makii, makeegai-a(Tl.
- diagonaalsgewijze, mamake taL
pI ace n t a, wadouda (Pl, jokapaga (Tl.
pI a gen, apaapu tai.
pI a n k, pejage.
planken, ruw, jaga.
p I a n t e n, wel.
p las, topoo.
p I a t, tabagaa.
pI ek, tapa.
p 1 u k k e n, bladeren, apii.
uitlopers van keladi, bai-a.
po d i u m, kejage.
po m p 0 e n, nakapigu, nakapidu.
kauwoerde, koteka.
kauwoerde plant, ipo(Pl, bobe(Tl.
p 0 0 s j e, kort, ebabapo, tidee gaa, mijo
gaa.
na een -, eidani(Tl, odiga, odijake(Pl.
pr a a t, boze -, kogobai-a.
p r ach t i g, enaa, kepo, jikoo, jago, ajii.
pr a t e r, goed, takabai-a.
p rat e n, mana wegai-a.
prauw, koma.
kleine -, kegokoma.
maken -, koma wagii (Tl, koma we·
gii(Pl.
pr e d i k e n, pitokai-i.
p res e n tee r b lad, dok02 tai, dokouda.
p r e t t i g, jikoo.
- om te werken, taka jikoo.
pr ij s, age, ageja.
p r ij zen, muta etuwai-a.
p r i k k eIe n, jigi2 etai.
pro b e ren, gaadou tai.
pro f e te ren, douja dou.
pro e v e n, smaak, igi wagidou.
pr u i k, ijotopo.
pu ist j e s in het gezicht, oto (Tl, oto-
upa(Pl.
p u n t e n, mana boko, mana muto.
pu n t i g mnken, zoals pijlen, enz., di·
pai-a.
pu n t j e van noot, oboti.
pu t, komo.
p y r i e t, dodikebo.
KAPAUKU 109
ß
raa d pie gen, mana pikai-a.
I' a k e n, tokoo(Pl, tokuu(Tl.
I' a m p, kigikuwa.
ra n d, watija.
water, gebe, gepe.
van dorp, dimiito.
- om opening van netzak, mapuuma.
- van garnalennet, poti.
rat, kedei.
in tweeen snijden, togomai-i.
rat ach t i g dier, keege.
rat eIe n, tege2 tai, tegekugu.
rau w, ija, ja.
re a ger e n, niet -, manunu.
r e c h t, doodoo.
worden, kagaanii, kagabai-a.
maken, tobedou, emogai-a.
- maken, een lang ding, jomii(Tl, topii
(Pl.
houden, tome atii.
re eh t e n, pidou 2 •
re c h t m a t i g, pijo.
re c h t s, etikaato.
r e c h t v aar d i g oordelen, boko petai-a.
r e c h t v aar d i gen, maa awii.
r e c h t v aar d i g h eid, maakodo bo-
kouto.
re c h t v aar d i g m a kin g, maakodo
bokouto.
re c i t e ren, ebatai-i.
red e n, zonder -, ojaa.
red d i n g, ajii pijaije (Tl, ajii pugaije
(Pl.
red e v 0 e r i n g, mana.
r e f lee t e ren, wo wakii.
re f lex b ewe gin g, pols, enz., muku-
gu.
re gel e n van zaken, op een begrijpelijke
en verantwoorde manier, emodai-a, emu-
dai-a.
r e gel r e c h t, pidou2 •
re gen, edi.
mistig, jabi2 •
zwaar, edi bokai-a, epaipo.
nat worden in de -, kopugu, kopuu(Tl,
kepuu(Pl.
de tijd wanneer het 's ochtends -, ida-
anita.
re gen b 0 0 g, waijamo (Pl, wanamo (Tl.
re gen c a p c, eba.
- maken, kcwii.
r e gen e n, edi wel.
regendruppel, dauw, edi po.
110 DUTCH - KAPAUKU

- terwijl de zon schijnt, dikai. r 00 i e n, bataten, zonder de grond om te

re i n, jimubeu. woelen, nota wadii, kegai-a.
re i zen, duwa jawii. van bataten, de grond omwoelen, pa-
re i z i ger, dokiwe. uwai-a.
re k boven het vuur om hout te drogen, r 0 0 k, nak3.gi.
kido. rot, verrot van bataten, moto (T), poko
ren n e n, tibigi tai. (Pl, momaata.
r e par e ren, enaana tai, epeepi tai. rot a n, edu.
re pro duc e ren, ekebai·a. groot soort, kup[, gad6.
res t, overvlocd, abu, abuma. om pij1en gewonden, deepene.
res p e c t e ren, ibo ejaikai-i. gebruikt om vuur te maken, beko.
res t je s, punee(Tl, puugee(Pl. geweven, op schaamkoker, tabo.
reuk, unu. gevlochten dingen van -, obo.
re usa c h t i g, peguuto, peijo. rot a n b r u g, go.
rho d 0 den d r 0 n, wagadei. rot t e n, debii.
ri b, geko. r 0 u w, gaduwai-a.
r ich tin g, kuga. ru b b e r, gakijai.
r i e m, piti. ru g, matoka.
versierd, voor mannen, egamo. - van kauriesche1p, kagima.
r i e t, dat bij het water groeit, kimu. ru g g e m e I" g, bokamuno, matoka, mu-
waarvan pijlen gemaakt worden, ida. no.
r ij, dada 2 _ r u i k e n, jumii.
in een - gaan staan, ejagai-L ru i 1 e n, akaapakaa.
r ij gen, kralen, ewii. r u i m, gouda.
r ij k (vrouwen, varkens, kauriesl, tonawi ru I n e ren, peepu ta1i, peu awii, wegee.
(Pl, tonowi(T). r u k k e n, jikii, gou.
buitengewoon rijk, tonawi pokawi. ru p s, soort, wedi, bobL
r ij p, awamai-i. een vergiftige -, adabadago.
van bataten, enää kai. groene -, abubo.
r ij zen, wadowe kai. ru s t i g, ipouje, gabo, kojää.
r i m b 0 e, oge. ru w, pekoo, pekogo, gekogo.
r i n k eie n, tege 2 tad, tegekugu.
r i v i e r, onee.
r 0 eie n, ukiL
roeispaan, gitä.
r 0 e p e n, mana tai, wuu tai.
s
naam -, eka gee taL
van kampong naar kampong, wo we-
gai-a. salamander, soort, tokapuga(P), to-
- varken, ekodai-L ki(Tl; amaatabinei.
r 0 e ren, of schudden, guku2 tai. sam e n, enaimo, wa pp.
r 0 e s t, bakaa. sam end ru k k e n, tagi atii, tag'imai-i.
r 0 e t, epege. sam eng r 0 e pe n, kotuu atii, ii atii.
r 0 k van boombast, moge. samentrekken (van de mond door
van touw, moo. een wrange smaakl, ebe jakaboka tai.
soort in Kamu, Tigi, kabau. s a p, van bataat, akaja(P), akija(Tl.
r 0 k e n, tawa nai-o, baju tai. s a t a n, enija, teege.
roll e n, be go kai-i. s c h a am d e 1 e n der vrouw, tugi.
steeds door -, biki 2 tai, bikimai-i, biki- s c h a a m k 0 k e r, koteka.
po ga tai. -(kotekal plant, bobe(Tl, ipo(Pl.
om en om -, ogoogi tai. s c h ade 1 0 0 s s tell i n g betalen, gapii.
rom m e 1, dapii. s eh a d u w, ajä, dipouto.
r 0 n d, ponugu, punugu, kemo. sc hel p e n, mege.
in het rond, bobe pp. - aan een touw binden, ewii.
r 0 n d k ij k e n, doumigii. sc h e m er, tegeduba(T), digi 2 (P).
r 0 0 d ach t i g, dege. s ehe p p e TI, ugai-a, komogai-a.
 DUTCH -
Sc h e p per, Ugatame.
scherp, emuu(T), uu(PL
- van een mes, ono wogii.
- van een punt, dipai·a.
s ehe ure TI, bubai-a, wigou, kigibai-i.
vezels van bebi -, wijuwai-a, wai-a.
s ehe u t e n, kau, bona_
s chi e te n, gezamenlijk, gapi atii.
s c h ij n e n, wakii.
van de zon, ganii.
s c h ij n seI, ataatL
s chi k k e n, epeepi tai, pidou pidou.
s chi 1 van aardappe1en, enz., kopu.
s chi 1 d, paj6, toopu paj6.
sc h i 11 e TI, ongekookte dingen, gikijai-a.
bast -, okomai-i.
sc h i m m e 1, kowaja(T), t66(PL
s chi t t e ren, wakdi, ataati.
s eh 0 0 n, jimubeu, enaa, kepo, jikoo, ja-
go.
- maken, witogai-i.
sc h 0 0 n m a k e n, gevogelte, gobai-a.
s c h 0 0 TI 0 u der, baakame.
s c h 0 0 n z u s t e r, geeka.
s c h 0 P s P e 1, gespeeld door kinderen,
badaatamu.
s eh 0 u der, kode.
s c h 0 ud erb 1 a d, kodeeba.
sc h 0 ud e r t a s, kleine, amaapa(T),
enaapa(P).
s ehr a m, jobe.
s ehr a p p e n, dei, wotai-a_
s ehr e e u wen, emeeme tai.
-. van varkens, kogee tai.
s ehr eie n, jege tai.
s ehr ij ve n, ebijai-a, ugai-a.
s ehr i k k e n, gootoki tai, tokipege.
s ehr 0 eie n, wei kogi.
van haar, odii.
s c hub, van een vis, kopu.
sc h u d den (intransitief), beg02 tai, pi-
gi2 tai.
(transitief), kigii tai, mapagi tai.
doen - , begou tai.
of roeren, guku2 tai.
zoals schaamkoker bij het dansen, wabu
tai.
handen -, paijai tai.
uiteinde van lang ding, dat gedragen
wordt, wau 2 tai.
sc h u 1 d, ehe.
sc h u 1 d i g bevinden (verklaren), kegei 2
tai.
s c h u i m, gapii.
van sop, agauge.
op de mond, ukouko pakau tai.
KAPAUKU 111
sei z 0 e n, uwa.
s e k s u eIe omgang, magii.
- drift, kikija epauto.
s e k t e, jaida.
se p t u m, stokje gedragen in gat in -,
juma muto.
sie raa d, versiersel, jigi-jaga (P), eigi-
teigi(TL
s i gar e t, tawa.
s ij p eIe n, pigii, pidigi taL
s iss e n, toto bi tai.
s 1 a a n, wagii.
- met de vuist, ganaadamu tai.
een klap geven, ganaatapa tai.
op de rug, patoba tai.
op de deur, tugu2 tai.
een bel met een stok slaan, tokoo (P),
tokuu(TL
met een kleine stok, godijai tai(P), go-
kijai tai (T).
iemand met een stok slaan, kopa wagii.
s 1 a a p, uno umii.
diepe -, uno pokoma, pakuboga.
s 1 a a p h u i s bij varkensfeest, keiwita.
s 1 a g t a n d, gedragen door man, pooge.
sI a k, gaba.
s 1 a k k e n h u i s, ega.
sI a n g, ou(T), ugenija(PL
groot, eetbaar, gedi, wegoje_
soort python, eguwai.
klein, vergiftig, ukaane, tehe.
s 1 a p e n, uno umii.
- van voet of hand, kugubija.
'8 1 a per i g zijn, uno kogi.
8 1 e c h t, peu, inipi peu.
sIe c h t s, to pp.
s 1 e p e n, gou.
van net in het meer om garna1en te van·
gen, gidou (T), kei (T, P).
s 1 e u tel b e e n, weka mitoo.
s 1 ij P e n, me8, bijl, ono wogii.
lang ding, punt, dipai-a.
s 1 ij p s tee n, ono.
s 1 i k k e n, gaawii.
8 1 i n ger p 1 a n t, doornig, pani.
8 1 0 0 t, dudi.
groot, ibu.
sI u i p e n, go-mo te ga-mote.
81 u i t e n, deur, jekamai-i(P), munii (T).
de ogen, bugumai-i.
s m a a k, igi wagidou.
smakken bij het eten, datoo.
sm 0 ren, puneeno (T), kanepune (P).
sn e1, egaa.
sn ij b 0 0 n, akakade(P), akaakade(TL
s n ij den, duwai-a, gakiwai-i(T).
112 DUTCH - KAPAUKU

rat in tweeen -, togomai-i. s tarn gen 0 t e n van dezelfde afstam-

varkensvlees in stukken -, dedomai-i. ming, keneka.
s n 0 r k e n, unouki tai. s tarn m e n, verwant, wije.
sn 0 t, eku_ s t a n d j e, een - maken, odijai tai (T),
sn u i v e n van varken, nu taL ewidogai-i (P).
s nu i v e n van varkens, jumaapo, jume2 s t a n k, unu.
tai. s t a p p e 11 op, daimai-i, tagimai-i.
s nur k e n, unouki taL onachtzaam op iets zachts, tagai tai.
s 0 m s, kigeena wageena_ opzij, kokogai-i.
s 0 0 r t, tuma, bagee_ s t are n, dootaa tai, peka badee tai.
s 0 p, schuim, agauge_ s tee k, diibu.
s pan ne n, tagi atii, tekuu atii. s tee k v 1 i e g, soort, kepi, kepuge.
s pan r i b, motikume_ steen, mogo.
s p e e r, voor garnalen, kagau(T), tukei soort, egepa.
(P). om te koken, duwa.
s p e 1, grap, ebaabaa_ steenpuist, motou(P), bebega(T).
s p eIe n, weewee tai, wegee2 tai, eba- s t e i 1, eg66, egouda, jagaa, jagaida.
abaa_ s t e k e n in, pitumai-i, ogimwi-i.
- met touw, gaadogaa_ s t e k e 1 v a r k e n, kigito(P), jadää(T).
s p el 0 n k, bijo_ s tel e n, oma motii.
s pet t e ren, als bij bakken, totobi taL s t e m, mana wuu.
s pie gel, papaado_ hees, ogii, mana ogita.
s pie r m a a g (van vogels), kedeetija_ stengel, ma, ma jato.
s p i n, umagi. groente, uko.
soort, ekageba. van ke1adi, mut ai.
s p i n a z i e, idaja. s t e n e n, roodgloeiend om te koken, du-
s p 1 ij t e n, akagai-a, petai-a, kepai-a. wa.
van rotan, enz., pigou. s t e r, lijamo CP), ijapu (T).
een balk, gaamai-i, gapumai-L s t e r k, bida, petee, etee, egepa.
s p 1 i n t e r, apoo. stevig, vast, pigu, tome.
s p 0 n s ach t i g gras, dat in het water s t e r v e n, bokai-a.
groeit, oobaa. - van vee1 mensen tegelijk, zoals bij
s p 0 0 k, enija. een epidemie, damii.
s p 0 0 r, op het verkeerde - brengen, s t e une n, tawanii.
monoo taL s t e une n (voor suikerriet), penii.
s p re k e n, mana wegai-a, mana godai-a. steunse1, tino.
s p r i n gen, otii tai, wuumai-L s t e unp a 1 e n aan beide kanten van
of stappen, opzij, kokogai-i. hek, tibo.
op de dansvloer, jibuu taL s t e v i g, tome atii.
van vreugde, dogipogi. s t ij f, tome, pigu.
s p r in k h a a n, kobeepa(P), muta· s t ij f h 0 ud e n, tome atii.
apo(T). s t ij gen, wadowe kai.
soort, tegeCT), waineCP). een berg beklimmen, patikai-i, paitai-i,
geluid van -, gedee(P), gedu(T). tagumai-i (T).
s p r u i t e n, nieuwe - aan een stornp, van water in prauw, pidigi taL
arnika. s t i k don k e r, egemugu mogomugu,
s p u wen, epoge tuwai-a. egejagaa mogojagaa.
overgeven, edii, edeede. s ti k k e n, kanepune (T), kenapune (P),
s t a a n, joonii. puneeno (T).
van een groep, joonidaa tai(P), jobogo s t i 1, gabo.
tai(T). s t 0 f, kagaba(P), piki(T).
s t aar t, puga. - achtergelaten door witte mieren, noni.
van vogel, bubuujo. s t 0 k, kopa.
van garnaal, petoge. om varken te dragen, tono.
s t a a t, niet in -, kaga, kana. van een garna1ennet, jenu(T), jumaa
s tarn, tuma, bagee. CP).
 DUTCH - KAPAUKU
waaraan men zich verwonden kan, pi-
jauto.
klein, droog, pukugu.
s tom p, ut6, imugi.
van omgevallen, rotte boom, beto.
stoom, nogaa.
s t 0 0 m 0 v e n, zoals de inheemsen ma-
ken, dopo.
s t 0 rm ach t i g, epaage, epaawu.
s tote n, tokoo(P), tokuu(T).
omverstoten, wou tai.
het ene tegen het andere -, naku:u tal.
s t r a k, teku tai, teku atii, pido atil.
s t r a k s, odigaa, odijake(P), eidani(T).
s t r ale n, wakii.
van de zon en de maan, pa.
s t r e e k, dokoo.
s t r e k k e n, pido atil.
s tri k, boke.
openen en achterlaten, patimai-i.
doen, maken, mainai-i.
een val opzetten, adeinai-l.
s t r 0 e f in de tanden, ego jegee.
s t rom e n, waino.
s t r 0 0 m p j e, deego2 uwo.
struiken, gapu.
met eetbare witte bloemen, koge.
zandige plaats met -, ode(T), ugi(P).
s t r u i k eIe n, konepei tai.
s t u der e n, topii.
s t u i p t r e k k e n, juma duwai-a.
s t u i t b e e n t j e, pugakamu.
s t u k j e bont, veren, gedragen op het
voorhoofd, waija.
s t u k j e, tine, ebe.
s t ure n, etikai·i.
s u i k e r r i e t, eto.
groot soort, mau.
afschrapen, gitai-a(P), gitou(T).
een deel, peka.
T ton g, eta.
t aal, mana gimo.
tab a k, tawa.
t a f e I, pejage.
t a i 11 e, dogeduwageida.
ta k, kago.
t a k k e n, nieuw, bona, bonapaka.
ta n d, eg6.
t a n d be der f, bikii.
113
ta n g, obe.
ta n te (vaders zuster), aba(T), naabai-
akaabai-ooka.
zuster van moeder, anijou.
te, ·epa pp.
tee k, van varkens, pade.
tee I baI, udo.
tee n, kipo.
tee r, debee, debuu.
t e k e n geven, merk, tegee dou.
tell e n, gakii.
t e m i d den, jupi, ejupi.
temmen, daba2 tai.
t e nie t doen, beu awii.
t e p e I van borst, oboti.
terug, amo.
- komen, op dezelfde dag, kedaa.
te ru g g e v e n, joko mei, tadu atii.
- van de schelpen bij het scheiden van
een vrouw, mege badii.
te r u g k er e n, naar vorige plaats, me-
tato uwii.
t e r u g t r e k k e n, wo gou.
t e s t i k e I, udo.
t e ver g e e f s, wogidaa, epa beu, teeda-
weeda.
tevreden, mobu.
ti e n, gaati.
tiende, gaatijago.
t ij d, wagi, kigi, gaa.
tijdperk, uwa.
t ij dei ij k, kedaa.
t i k k e n, teko2 tai, tege2 tal.
t j i I pe n van vogels, witii2 •
to ch, juwa.
t 0 e b e h 0 ren d aan, ipuwe pp.
t 0 e k ij k e n, rustig -, pegee-pagee tal.
t 0 e kom s t, in de -, wadaato, emino.
nabije -, aweetaa wijaume, edaaweta.
t 0 e n, daana, dedaana.
t 0 e r e k e n e n, awii.
t 0 e s c h 0 u wer, pegee-pagee tai.
t 0 e ,s t a n d, tapa pp.
ton e n, emuwakai-i.
t 0 0 r n, boko, emoge dimi kumi diml.
top, kebo, kebouda.
van een boom of ladder, imo.
tot nu toe, ito to utuuja.
tot emd i e r of -ding, baita.
t 0 u w, gaa, buda.
rok van -, moo.
waaraan rok hangt, jugi.
om prauw te trekken, pupugL
speIen met -, gaadogaa.
tovenarij, keg6 tal.
8
114 DUTCH -
t 0 ver m i d dei e n, dabaadijo, pijaije.
t r ach t e n, gaadou.
zieh te herinneren, ubai-a.
t rad i t i e s, kuba-mote mana.
transpireren, muu tai(P), awaata
tai(T).
t r ans p 0 n e ren van zingen naar een
lagere grondtoon, neguwo (T), noguwo
(P).
t rap, kab0 2, mam0 2 _
t rap p e n, gras neertrappen om te 10-
pen, poomai-i.
t red e n op, daimai-i, daidai.
t r e k k e n, gou, jikii.
naar zieh toe -, jokou tai.
te oorlog -, jape degii.
tri 11 e n, beg0 2 tai, pigi2 tai.
t r 0 s, een - vruehten, jukuwuku.
t rot s, kegepa ibo (T), boko ibo (P), ibo
puga.
t r 0 u w, enanaa.
t r 0 u wen, een meisje doen -, waka
eumai-i.
- van een vrouw, waka uwii.
- van een man, waka bukii.
tu i n, täi(P), bugi(T).
land dat klaar gemaakt wordt voor tuin,
bugi(P).
t u i n g r 0 n d, mude.
t u m u 1 t, tetepepe.
twee, wijä.
tweede, wijaago.
t w e e 1 i n gen, wijaapa.
t w ij f e 1, dimi wija, kugokaga, dimi ta-
kaida.
t w i n t i g, mepiina.
twintigste, mepiinaago.
t w ist e n, akaije tai.
u een bijl) , gukai-a.
u i 1, k{!HP), keiwega(T).
u i t gaan, podomai-i.
- prauw gaan, mijowe kai.
u i t b a g ger e n, greppel, godai-a.
u i t b r eid e n, zieh, gamei.
u i t b r e k e n, potu tai.
u i t d r ij v e n, lucht -, puu tai.
u i t d 0 e n (kleren), bejai-a, betai-a.
u i t d 0 v e n, vuur, madinai-i.
u i t d r 0 gen, wei kogi.
u i t ein d e, momogi, eguu.
u i t ein deI ij k, ketago.
KAPAUKU
u i t e n, mana tai.
u i t haI e n, een groot ding, widai-a, ba-
dii.
een klein ding, adii.
steel uit garnalennet haIen, wigidai-i(T),
widai-a(P).
u i t g a a n van vuur, lamp, dinii.
u i t g e v e n, alles, mapugai-a.
u i t g 1 ij den en vallen, jagii tai.
u i t kom e n (uit het ei komen), toko-
nai-i.
u i t 1 ach e n, witinai-i, widogai-i, odijai
taHPL
u i t leg gen, peta-menii.
u i t per sen, tigimai-i.
u i t r a f eIe n, wijuwai-a, wai-a.
u i t r 0 e p van verwondering, jede!
u i t r 0 e p e n, emeeme tai.
u i t roll e n, mukai-a.
u i t r u s t e n, ee duwai-a.
u i t s p raa k, sIechte (kan niet goed
spreken, dokogai-i.
u i t s t e k e n, pod02 tai, pidii.
u i t s ehe I den, odijai tai(T) , widogai-i
(P).
u i t s p re i den de handen, kagai-a.
u i t s p ru i t e n, gimou, gim6, kau bona.
u i t s t r e k k e n, de hand, pido atii, ma-
pido atii.
zieh - (= zieh uitbreiden over) , geka
duwai-a.
zieh - (= zo ver mogelijk strekken),
idagou.
de benen, kagaapito tai.
u i t t r e k k e n, badii.
veren, bugii.
een klein ding, adii.
zwaard, dolk, juwii, juwi-motii.
u i t was, potuwo.
u i t wer pe n, ebakai-i(P), epei(T).
u i t va 11 e n (zoals tanden, handvat van
ur i n e, pipi.
urineren, pipi tai.
v
V, als bij nokbalk, weka.
va der. wawa(T), naitai-akaitai-nakame.
val, boke.
- maken, mainai-i.
- zetten. adeinai-i.
v a 11 e n, gootai-i.
of nemen uit tas, gidii.
 DUTCH - KAPAUKU 115

te pletter -, bogomai-i, pogomai-i, mau- ver a n der e n, van gedachte -, beto-

mai-i. kai-i, bedee mijo duwai-a.
voorover, apaipu taL ver a n t w 0 0 r deI ij k zijn, dagimouda
van kleine dingen, zoals kralen, juwiL dokiL
en opstaan, waiko-wako_ ver b aas d, ego takuu2 •
van boom, pagii taL - zoveel te zien, ugo gaL
omgevallen dode boom, pota_ ver b a z i n g, ego takuu2 •
val s, puja_ ver b erg e n, boonai-L
- getuige, puja kubai-a_ ver b e t e ren, enaana tai, epeepi taL
v a n, make pp_ ver b e u r d-verklaren, jinii.
va n a von d, itounu_ ver bin den, tawai-a, topi atii_
va n gen, mugai-a_ ver b r a n d, wei kogi, tugo kai, gakigo.
- van garnalen met een net, udi keL ver b r ij z eIe n, gakumai-i (Tl, gaumai-i
v a n n ach t, itounu, jukumaanu_ (Pl_
v are n, soort, eetbaar, ata, etotagi, watu, ver b 0 den, da.
taga, tikidi(Tl, dit6(Pl, makabu. - na am van een vriend uit te spreken,
groot, abaL akaudo_
gevorkt, kego. ver d e d i gen, watii, wate2 taL
soort, pepeja, kugu. ver deI e n, wudiL
v a r k e n, ekina. in tweeen, okaakai taL
geheel wit, ako. ver die h tin g, totaa mana(Pl, tetaa
met witte snuit, tobe. mana(Tl.
wild, ja. ver die p i n g, kugu.
klein, modaapege. ver d r i e t, gaduwai-a.
onderkant van -, po(Pl, apa(Pl, wo- ver d r i e t i g zijn, uwapai-L
pooba_ ver d r i n k e n, onii, egou, puneeno (Tl,
- ziek, mokuu. kanepune(Pl.
v a r k e n s fee s t, juwo. ver d wal e n, maitaiga uwii, uneune tai.
voorafgaand aan -, nomoubaL ver d w ij n e n, beu kaL
een - bijwonen, degii. ver e n, ijo.
het voornaamste, degaawe. - uittrekken, ijo bugii_
tijd volgend op feest, weutouja. v e rf, kut6.
v a r k e n s s n u i t, nunu. ver ga an, momaata.
v a r k e n s v lee s, stuk, dedo. ver g ade ren, atii, ii atii, kotuu atii.
- in stukken snijden, dedomai-L een voor een -, mamuwai-a_
kleine stukjes, mom66. kleine dingen, mou.
v ast bin den, stevig -, boko 2 taL ver gar e n, mademo tai, demo2 taL
varken om te dragen, ekogai-a. ver gel ij k e n, utuutu tai, utauta taL
varkenspoot aan paal, epodai-a_ ver g e t e n, adaku taL
va s t h 0 u den, jakii, jakimakaL ver g e v e n, ipa ejaikai-L
stevig in de hand, gane ka tipinimakaL ver g e zell e n, eumai-i, eumigou.
v ast h 0 u den d, ta du atiL ver haI e n, totaa mana (Pl, tetaa ma-
v ast m a k e n, topi atii, tawai-a. na (Tl.
boogkoord, kumiL ver h 0 gin g, kejage.
ve e 1, wedaba, peepu, nakuu, umina, bo- ver k e erd gaan, maidaiga.
kai, bokaagi, bukakato, ewaa, ewaga. ver k 1 are n, peta-meniL
v e e n mol, ibabL ver k 0 P e n, kaa taL
v e e r t i g, mepiija_ ver k 0 u den zijn, eku.
veertigste, mepiijaago. ver k r ij gen, gou_
ve gen, deL ver 1 a m m i n g, ekogadaa, akaakoga_
uit-, af-, wunai-a, wudai-a, wudamai-i ver 1 a n gen naar, didi gai, totoke gai,
(Tl. jowee.
v eil i g, mobu. verla ten, diitu daatu.
v e 11 e n, een boom -, kobiL ver 1 e gen, ego gaL
V e n u s, morgenster, awega. ver 1 eid e n, monoo taL
ve r, poto. ver 1 eng e n, horizontaal, kotopai-L
116 DUTCH - KAPAUKU

ver I i e s, mijn -, jouw -, zijn - , enz., ver z e k e ren, togii.

aneebu-akaabu-okaabu. ver z 0 e k e n, ediimai-i.
ver I 0 ren zijn, igai-a. ver z 0 e n e n, mukai-a, dagi duwai-a.
ver mal e n, jugee(P), jimoo(Tl. ver z 0 r gen, munii, madagai-a.
ver m e erd e ren, hoeveelheid, ajaago v e t, jeb66.
taL aan ingewanden, tagaa 2 •
van grootte, ejai-a, ijii. onder de huid, daka.
ver m ij den, kokogai-i. vi e r, wii.
ver nie t i gen, peepu, wegee, juwagi, vierde, wiijago.
moonaa, tagimai-i. v i e ren, feest, buka nai-o.
ver nie t i g d worden, peu kai. v ij an d, jape.
ver nie ti gin g, kigikuwa. v ij f, idibi.
ver 0 n t ru s t e n, apaapu tai. vijfde, idibaago.
ver 0 ver e n, een land, jinii. vijftig, gaatibeu.
verraderlijk, deeba(P), debaago(T). v ij I e n, gikii.
ver ras t, tokipege, gootoki. v ij ver s, takapaka.
versieringen, eigi teigi(T), jigi ja- vi nd e n, domakai-i.
ga(P). v i n ger, kipo.
ver s ehe i den e, ewaa, ewaga, ewaa vi n n i g antwoorden, ebedamai-i.
dani. vi s, klein, binei.
ver s e h ij n e n, bego tai, ewaa kai. vIa k, tadi.
ver s I i k k e n, zieh - , wijee. vIa m m e n, bodija wii, bodija tiki.
ver s p r eid, wudepapa, kigipapa. v lee h t e n, demii.
zieh verspreiden in angst, okiimigii. vI e e r m u j s, ditou, daijai.
ver s t a a n, gamakai. v lee s, mugee, tine, tineija.
te - geven, kega-menii, peta-menii. v lei e n, kuwi 2 taL
ver s tell e n, puumai-i. v leu gel, aa, aa uu.
ver s t ij f d, otomai-i. v I i e g, pune.
ver s t r 0 0 i e n, kigii taL v Ii e gen, kape2 tai, kapugu, wudu2 •
heinde en ver -, kigipapa. beginnen te -, patii tai.
ver t akt, taka. vIi e g t u i g, wukoma.
ver t e ren, als vuur, nai-o. vlinder, bebega(P), bobaga(Tl.
ver t red e n, tagi atii. v10, didipa.
ver t r 0 u wen hebben, kegepa tipinai-i, v I 0 e d, uwo jakii.
epaapa timakai. v I 0 eie n, waino tai.
ver va n gen, komoka tai, komoka awii. vlo eis t 0 f, uwo, odi, odijo.
ver v eIe n, zieh -, odoo gai. vlo e r, age.
ver v 0 I gen, peepu tai, ebakai-i (P), van timi leggen, potu tai.
epei(Tl. v 1 u e h t e n, okii.
ve rv u 11 e n, kobai-a. v lug, egaa, tibigi.
ver w aar 10 zen, inimugi, aadaba. v 0 e h t i g, otomai-i, debeta.
ver war d, uneune tai, bokogi tai. v 0 e d seI, naija agijo.
ver war r i n g, bunikigi (T), bonikigi v 0 eIe n, gai-a.
(P). zieh niet goed -, takabeu.
ver w e I k e n, denai-a. goed -, taka jikoo.
ver w e I k t, wei kogi. v 0 eIs p r i e t e n van garnalen, nunu.
ver w iss eIe n, van gedaante, iginiki- v 0 e r t u i g, koma.
niki. v 0 e t, bado.
van huid (garnalen, slangen, enz.), epo- - van een boom, epaato.
da tai. v 0 e t s p 0 0 r, jenoo(T), denoo(P).
ver wo e s tin g, groot, bogobagii. v 0 e t s t a p p e n, geluid van, neki 2 taL
ver wo n der i n g, ego takuu2 • v 0 gel, bedo.
ver z a k e n, jaikai-i, uwo menii. jong, nakaa.
ver z a m eIe n, dem0 2 tai(T), mademo ijsvogeI, bakuga.
tai(Pl. lijkend op havik, bedowagija, kepipugai·
kleine dingen, mou. ja, tuba.
 DUTCH - KAPAUKU 117

casuaris, budaa. sluiten, dagi duwai-a.

wit, met lange hals, water-, dogaije. v red i g, kojää.
parkiet, soort, wiijai, kija. v re emd e 1 i n g, duive1, ogai.
paradijs, tune, odijai, petege. v r e u g d e, ideide.
klein, piipaa. v r e u g d e dan s, van een groep, gaida 2
groot, munage, uwaawa. waina 2 tai, gaidai wainai.
lijkt op kraanvoge1, tuu. v r i end, mijn -, jouw -, zijn - , enz.,
soort, kegaa, koguu, jemaa, itoti, tojai, noo gei -akoogei-0 gerne.
kijukai(P), wogijo (TL vrienden, dikke, inai akabibina, imee.
v 0 1, ebetume. v r ij, ojaa.
en overv10edig, edidaa. v r ij er ij, wH tai.
v 0 1 b ren gen, ewogai·i. vrij geze1, bagitago(P), jedema(TL
v 0 1 d 0 e n, aan een verlangen, jowee v r ij will i g, ajoo.
maipai-a. v r 0 e ger, in het verre ver1eden, tikä.
v 0 1 gen, jawii. in het nabije ver1eden, itookei, mijaato.
v 0 1 gen d e (maand, varkensfeest, enz.), v r 0 1 ij k zijn, kegemege.
wo ka, wado ka. v r 0 u w, jagamo.
v 0 1 h eid, boko duwai-a, puki, pukipaki, eerste, epame.
bokouto. tussen de eerste en de 1aatste, jupika-
v 0 1 k, me, uguupuguu. ame.
v 0 1 kom e n, umina, puki, pukipaki. 1aatste, imoodaame.
v 0 1 t a r 1 i g maken, eguu takimai-i. een alleen, mugi.
v 0 1 t 0 0 i e n, muumai tai, ewogai-i, eguu vrouwtje, uka.
takimai-i. v r 0 u wen h u i s, gebou(P), keiwita(T).
v 0 1 was sen, bijuwii. v r 0 u wen kam e r, dagu.
- worden van planten, vruchten, enz., v r u c h t, po, utä.
enää kai. - dragen, utä gou.
vor k, boko, taka. zonder -, dadago.
vorm, epoo. vruchtboom, so ort, wäu, ijade, gijai, bi-
vor m e n, een aar, gobai-a. gome, moku, ugakato.
v 0 0 r, joko, jokouto, beu gaa. v r u eh t e n s a p, odi, odijo.
v 0 0 r b e eId, ijee. v u i 1, jimu, utuma.
- geven, komuga-menii. - wa ter, bagu.
v 0 0 r t b ren gen, wowii. - maken, digimai-i, bunamai-i.
v 0 0 rb ij ga a n, jawii, wo etige. - in de oren, duge.
v 0 0 r d e eIbehaIen, bago kai. v u ist, slaan met, ganaadamu tai.
v 0 0 rho 0 f d, utugu(P), dagi(TL v u 11 e n, amaawii.
v 00 r k a n t van prauw, imaato. v10eistof, wagaawii.
voork6men, mateko tai. v u u r, bodija.
v 0 0 r 0 u d (' r, aija, pokome, takame, pi- - maken, bodija dagumai-i.
gokame (T), pegokeme (P). - maken door wrijving, bodija jakii.
voorouders, aijaane muumaane. - uitgaan, dinii.
v 0 0 r t born e n van prauw, pou. v u u r vIi e g j e, wikija.
v 0 0 r t g a a n, te-wo, ke-wo.
- zo te denken, ga-wo.
v 0 0 r t p 1 a n tin g, midde1 tot -, ijoo.
v 0 0 r wen d seI, puga pp.
v 0 0 r z e g gen, wie de schuldige is door
het uitspuwen van suikerriet, edeede
w
dou.
v 0 0 r z ich t i g, epi, kojää.
- doen, epeepi, epeepite. w a a i e n, pupugu tai.
v 0 u wen, donii, kobomai-i. w a a i e r, kidu.
v rag e n, gunst, ediimai-i. w aar; waar?, puki, maa; kaija?
vraag, etidou, egaado. w aar ach t i g, beu maa kou.
v red e, geen oor10g, muka 2 • wa a r d, de moeite, epaago.
118 DUTCH - KAPAUKU

w aar deI 0 0 s, epa beu, wogidaa, teeda· we 1 be hag e n hebben in, juma dege2 •
weeda. welk(e), kawi ki, kawo ko.
w aar h eid, maakodo bokouto. wen e n, jege taL
w aar 1 ij k, maakodo, maakidL bitter -, jege kodiinakiL
w aar 0 m?, magijo ka? ma takaa? wen k e n, ganaabego.
w aar s e h ij n 1 ij k, juwa, gaa pp. wen sen, ide gaL
w aar z e g gen, douja dou. wen tel e n, zieh - in de modder als
w a e h t e n, tou. een varken, pataigekee.
wad e n, mijoweiga adiL wer eId, uwoje makije, uwo butu maki
w a k k e r, klaar -, peka bida. butu.
wal gin g, nokii gaL buiten deze -, maikaL
w a n deI e n, tonaa taL wer k e n, kei tai·L
w a n deI s t 0 k, bado kopa. hard -, mugumai.L
w a n g, amaimu. langzaam -, mamuwai·a.
w a n n e e r, menoka (P), menaa (TL wer p e n, pii atii.
war e, alsof het zo -, jaijo pp. wer v e 1, peda.
war m, gobi(T), tani(PL wes p, soort, amou.
warmen, jou. wes t e n, daar, amo, amuko, uwai jato.
zieh -, ootogii, emaa tai (T). w e t e n, epi, epi kai.
was sen, witogai·i, wunai·a. niet -, ewo gai.
wa t?, ma ... ? magijo? kawe no? w e t ti g, pijo.
wa te r, uwo. w e v e n, demii.
- in prauw, gaadL wie, enkv., meime.
- uit prauw hozen, gaadi gupiL wie, meerv., meima.
stijgen van - in prauw, pidigi taL wie ook, meija.
hoog -, eemai·i, pegemai·L wie den, onkruid, bagai·a.
w a t erb 1 0 e d z u i ger, komaakage. wie r, meija.
w a t erg e e s t, manita. wie n s, meija.
wa te r i g e bataten, kedeta. wi g, aneL
wa te r pI a n t, soort, ige, ato. w ij, inii.
w a t e r r a n d, gepe, gebe. - tweeen, inai.
w a t e r rat, die garnalen eet, japa. w ij d, gouda.
w a t e r val, magaa. w ij s, dimi jago.
w a t e r v a t, uwaawe. w ij z e woorden, mana uka, mana ugo,
w a t erz u e h t, mogijo, gemoo, udaagi· mana jakii.
jo, teebatai. wi 1, dimi.
web, geka. w i 1 d, jago.
w e der opbouwen, titaaki taL will e n, ide gai·a.
wedrennen, akaatiga taL - niet, be gai·a.
we d u w e, weduwnaar, mijaa. w i n d, ukija.
w e e k, debee, debuu, gekuu2 • zuiden- zonder regen, bou: Jawei bou,
we eId e r i g, diiti pagadaga. bodija bou, kaibou.
w e e r, goed, awiL noorden- gedurende de dag, pete.
w e e r 1 i e h t, paijaiwakii (P), wakibego, namiddag·oosten- met regen, waijage.
tekebego (T). noorden-, kigo.
w e e r s t a a n, ma teko taL in de morgentijd, jugijo.
w e e s, dobija joka (P), dobijo joka (T). een - laten, ba puu tai.
weg d 0 e n, beu awiL geluid van de -, geewu nemugu.
weg g 0 0 i e n, emigai·i, pii atii. w i n den, bibinai·a.
weg j ag e n, ebakai·i(P), epei(TL - om, bubukai·a.
weg ren n e n, haastig - van dieren, w i t, pokadee, wakijo, jegee.
putigi, tibigi. -aehtig, poja, dege.
we i f eIe n d, kugokaga. van rotsen, golven, wikijo.
w e i ger e n, ekonai·L - maken, wakimai·i.
w ein i g, daba, etapee. wo es t ij n, geeta gaata makijo.
we k k e n, iemand -, matoki tai. wo 1 k, laag, jabai, jabai kapagu.
 DUTCH - KAPAUKU 119

zwaar, tuku. -je voor sehelpen, poto.

hoog, wit, ta, ta kapagu(P), jabai(T).
wo n d, jati.
etterend, abagu.
- opdoen, taku tuwai·a.
een - toebrengen, jati euwai·a.
- krijgen, jati wai-a(T), jati tuwai-a
(P).
- verkregen door stok, pijauto.
wo nd e n, jati tuwai-a.
w 0 n der b aar, aji1.
w 0 n der 1 ij k, jegeenaka.
wo n e n, umi-tou, urne-wo.
w 0 0 r d, mana.
wijs -, mana uka, mana ugo, mana
jakii.
wo r den, kai-i.
w 0 r m, aard-, toka.
eet bataten, epo.
soort, gapudai.
w 0 r s tel e n, pukamo.
w 0 r tel, mani.
soort, eetbaar, apuu, dee.
w 0 u d, buguwa.
w raa k, abu pai(P) , mude pai(T) , to·
maabu pai.
wra t, bamo.
wreken, abu pai-a(P), mude pai-a(T),
tomaabu pai-a.
w r ij v e n, widii tai.
tussen de handen -, widigi tai.
w r ij vi n g, vuur maken door, bodija ja-
kii.
w r i n gen, zieh verwringen, pinai tai.
w r i n gen, tigimai-i.
z van gestorvene, tene.
z a a d, pI, IJOO, miti, mitei, mitigi.
zaadjes, klein, zwart, dapaa (T), duwija
(P).
z a a k, mijn -, jouw -, zijn -, enz.,
anitai -aki tai -okaitai.
z a eh t, gekuu2 , debee, debuu.
zaehtjes doen, geebu2 tai.
z ade n, grijs en bruin, gebruikt voor
halskettingen, kumaa.
rood, halsketting, pepano.
zag e n, gikii.
z a k, klein, ute.
gedragen om de hals, tamau.
op het hoofd gedragen, ebaute.
z a k 1 a n t aar n, tani utuu.
z a 1 i g zijn, eeuwig Ieven, ajii tai, gei tai.
- maken, Heiland, ajii bokouto duwa-
tai Me.
z a n d, 1.
zandige plaats met struiken, ode(T),
ugHP).
z e e r, umina, didee, peu pp.
z e e s ehe 1 p, groot, pakooba.
z e gen, mobu bokouto.
z e g gen, etii, mana wegai-a.
z e k er, beu maa kou, keijoka(T), kejo-
kajHP).
zonder twijfeI, beu ma ko beu.
z elf, akaato.
zen den, ebadikumii.
z e s, benumi.
zesde, benumaago.
z e s t i g, muto(P), bado(T).
z e s t i g tal, daimita.
z e t t e n, makii, makeegai-a (T).
in elkaar, enaimo, enaije, tawai-a.
- op, maida, katagai-i.
- een val, adeinai-i.
z e v e n, pituwo.
zevende, pituwaago.
z i e h t b aar, ewaida.
- zijn van de verte, kege tai.
ziek, didi, tedii(P), gabai-a(T), ikijo.
te oud of - om te Iopen, ageekai-i.
zieh zeer - voelen, didi teena (T).
ziekte, kige.
van een varken, nepuu, mokuu.
borst-, wigii.
inwendige -, toegesehreven aan hekse-
rij, juwega.
z i e 1, dimi mana.
z i e n, dou.
z ij, enkv. vr., okai.
- tweeen, okejai.
- meerv., okei.
z ij d e, gebo.
z ij k a n t e n van prauw, eijo.
z ij n, aanwezig, tou.
zin, mana.
z i n gen, ebetaataa tai.
soort, tuupe.
soort, ugaa.
z i n k e n, gibu tai, onii.
z i t t e n, anii, animakai.
- op de hurken, dogoobobo tai.
zomaar, ojaa.
z 0 als, dani, dani bukaa, danite pp, ena
dani.
120 DUTCH - KAPAUKU

z 0 e k e n, ubai-a, takimai-i. zuid-zuid-oostenwind, kaibou.

van ganser harte -, boopii kepai-a, ju- z u i gen, bitU.
ma doodoo_ zoals bij het eten van suikerriet, gii tai.
vlijtig, gikibikL zu i n i g zijn, puku2 taHP), jaku2 tai(T).
iets, dat verloren is - in het gras, ge- zu s t e r of broer, keneka_
kee2 _ - of broer, jonger, weneka.
schelp - om varkensvlees te kopen, eba- - van man en omgekeerd, paneka.
nai-a_ oudere, anibai-akibai-aikame, ibome.
z 0 e m e n (bij, vliegtuig), ninigi, nemugu_ zwaa r, udo.
z 0 e v e n, jukuma_ z w aar d, Japans, kataana.
z 0 n, meuka(P), tanHT). -, dolk uittrekken, juwii, juwi-motiL
Z 0 n der, tagu pp_ z w a ger, baaka.
- tWijfel, beu ma ko beu_ z w a k, takabeu, debee, debuu.
Z 0 n s 0 n der g a n g, kleurrijk, kogeL z war t, buna.
Z 0 n s 0 p g a n g, kleurrijk, gija2 kapo- z war t e kunst, keg6 taL
gai-i_ - uitoefenen, keg6 ekupai-a.
zool (van voet), teba_ z w ave 1 k i e s, dodikebo.
zo 0 n, joka_ z w e e r, ulcer.
oudste, ibouto_ z w e e t, awaata (T), tani(P).
de tweede -, ipouga(P), maga(TL z w e 11 e n, ejai-a.
tussen oudste en jongste, mabiL zwemmen, taataa taL
jongste, amoje_ z wer e n, een eed, baita makiL
z 0 r gen voor, munii, doutou_ z wer v e n, van het ene huis naar het
z ou t, diga_ andere -, kii tabe2 kou tabe2 •
- doen in, diga wagii. z w e t e n, muu taL
z u c h t e n, kuni kani. z w e v e n, kade2 taL
zu i den w i n d, van de Jawei Rivier, Ja- z w ij gen, een kind tot - brengen door
wei bou. te zingen, emauwai-a.
ENGLISH - KAPAUKU
 ENGLISH -
A a n ces tor, aijame, pokome, takame.
a ban don, jaikai-i, uwo menii.
to an enemy, uwai-a.
abi e, egepa, -make (verb suffix).
unable, kaga, kana.
able to work, taka jikoo.
unable to work, taka beu.
to exercise ability, boko duwai-a.
abo ve, wado pp, waiko.
abu n dan c e, abuma.
abu s e, widogai-i, odijai tai(T).
ace 0 m pan y, eumigou.
helping along, epopai-i, edadai-a, ekotai-i.
ace u s e, of immorality, ijeije taL
ach e, didi, gabai-a (T).
of stomach only, tedii tai(P).
ach i l1 e s nerve, koba manL
ac 0 r n, tipa po.
a d mir e, admiration, apai-a, kepo, jago,
ajiL
in order to get, buguu tai, jitu2 taL
a d u I te r y, mogäi taL
a f f air, arises, potu taL
personal, anitai, akitai, etc.
a fra i d, weda gai-a.
to make a.fraid, wedaago etaL
don't be afraid, kegepa tipinimakai.
a f t e r, nemouga, nemouto.
afternoon, uwaataa.
later PM, digj2(P), tegeduba(T).
a f t e r wh i I e, odiga, odijake, nenou,
eidani(T).
aga i n, euga, ino ma.
once again, kigeena ma.
aga ins t, to lean (intr.), tawanii.
to lean a thing (tr.), emai-a.
a gon i z e, writhe, pinai tai.
air p I a n e, wukoma.
a 1 arm e d, gootoki, tokipege.
al i g h t, as insect, airplane, anii, anima·
kai.
al i v e, ija.
all, idima, utoma, idikima, -uto pp.
alm 0 s t, ijeida.
a Ion g, maida.
air i g h t, enaa.
als 0, maija.
alt 0 g e t her, umina, puki.
al w a y s, umina, imo to togoo.
am a z e m e n t, jede! ego takuu2 , apai-a.
KAPAUKU 123
am bus h, ewanai-i.
am u let, pijaije.
pyrite, dodikebo.
pigoka (T), pegoke (P)'
ancestors, aijaane muumaane.
ancestry, mijo kebai, ekebata.
an c h 0 r (pole that secures canoe), tito.
an d (follows each item connected),
...ma, ... ma.
(connects sentences and clauses), daana,
dedaana.
an gel, jaetigo-tai me.
a n g lew 0 r m, toka.
an g r y, emoge, kumi, badaa, boko, kege-
pa ejai-a, kegepa digimai-L
a n i mal, bugs and inedible -, jinä.
general edible rodents, woda.
any flesh food, egi agijo.
domestic, pig, dog, ekina, dodi.
specific rat-mice names, kobee, puja, wa-
nije, wetaa, maueT), gekaibo(P).
a n k I e, jekäi.
ans wer, wo etii, amo etii.
retort, disrespectful, ebedamai-i.
an t, uki.
an t i c i p a t e, with pleasure, apaa tai.
an us, bubu.
a n y b 0 d y, anything, anywhere, utoopa.
to take without asking, utoopa go-jikii.
apo s t I e, eti-awita me.
a p par e n t I y, very likely, kipa gaa,
juwa.
a p p e a r, like, dani, bukaa pp.
to put in appearance, ewaa kai, be go taL
appearance, epoo.
a p p 1 y, as face paint, mud, ewai-a, wi-
dii taL
a p pro ve, juma dege2 etai, apai-a, ei
egai.
are h above door, kogeka.
arg u e, akaije tai.
a r i s e, from sleep, anigou.
arm, benäi, gane.
upper arm bone, egido.
armpit, kagama.
ar 0 und, bobe pp.
a r r a n g e, in a row, ejagai-i.
a r r i v e, dakii tai.
a r r 0 w s, sharp, all kinds, mapega, ma-
peda.
blunt, without point, idatii.
for birds, taka.
thick bamboo blade, large, buka, pogo.
smaller, bamboo half cut away, dogijai.
bamboo less cut away, tomo.
124 ENGLISH -
carved chalked wood-point, pita.
barbed, short, long, dagiito, kag0 2 •
plain uncarved wood-point, bau.
ase end, see climb, paitai-i, wadowe kai.
a s h a m e d, ego gai.
a s h e s, bodija ba, gako.
a s i d e, turn, kotuwai-a, keenai-a.
jump, kokogai-a.
a s k, beg, ediimai-i.
question, etidou, egaado.
a sie e p, hand or foot, kugubija.
ass e m b 1 e, join, tawai-a, akatake tija-
wii, enaije.
of people, kotuu atii, ii atii, degii.
ass ist; assistance, epopai-i, edadai-a;
agaagi menii.
ass ure d, be, kegepa tipinimakai, beda
ko beu.
ast 0 n i s he d, ego takuu2 , apai-a, ugo
tai.
ast r a y, uneune, wo keenidaa betokidaa,
maitaiga.
a t, -epa, make pp.
or on a place or thing, jato (-ato), maida
pp.
at t ach, tawai-a.
string to bow, kumii.
a t t a c k, okogoka tai, igipugi tai.
a t t e m p t, gaado.
at tri b u t e s, contents, idaa agijo.
au n t, cross, naabai(P), abarT), ooka.
parallel, noukaumau, -ipou, -maadi, etc.
au t h 0 r i t y, to exercise, boko duwai-a.
ave n g e, abu pai, mude pai, tomaabu
pai.
ave rag e, utuuja.
a v 0 i d, jump aside, kokogai-a.
more deliberately, kotuwai-a.
a w a k e n, tr., matoki etai.
intr., gootoki tai.
a x e, steel, jika.
indigenous stone axe, maumi.
B b e a k, bill, of birds, ebeugu.
ba b y, ajejoka.
of birds, nakaa.
ba ehe 1 0 r, bagitago(P), jedema(T).
young man, jokaagaa(P), agaana(T).
b a c k, behind, wo.
of the body, matoka.
KAP AU KU
slap on the back, patoba.
bad, peu, inipipeu.
b a g, indigenous net carry-all, agija.
any small -, ute.
small over shoulder, tamau.
small for !>hells, ute, poto.
sm all on head; ehest, ebaute; enaapa
(Pl, amaapa (Tl.
women's large, apa(P), jato(Tl.
b a g gag e; much baggage, kugo; kugo-
pumo.
bai 1, out canoe, gaadi gupii.
bai t, notaamo.
baI a n c e, enautuutu tijawii.
bai d, dagi uwita.
ball, anooba.
ba m b 0 0, mome(P), idee(Tl.
large; small; hard, domo, koto; tugu(Pl,
kimu(T); - knife, wee; - pipe, wupe.
ban a n a, mapi.
variety eaten raw; cooked, tonee; kugoo.
a kind, jigikago.
ban d a g e, to wrap, tonii.
ban k, river -, adaida, agu.
b a p t i z e, uwo buumai-i.
bar g ai n, to, muna wegai-a.
bar k, dog, komake tai.
bar k, tree, kad6.
inner - for string and rope, bebi.
kinds of, bokuwa, puma, kepijai.
bar ren, not in season, dadago.
ba s e, support, foundation, kabo.
beginning of a matter, epauto.
ba sie, epa, epauto.
ba s k e t, kakate, edu tapuuja.
bat, small, digabagu(Pl, kagaga(T).
flying fox, daijai, ditou.
bat h e, uwo buumai-i, uwo onii.
b e, ewaa, topi, topa, etc.
b e a d s, manufactured trade -, dau.
astring worn, gope, ogomo.
to wear, gokii.
an armlength measure, maa.
small black seeds, dapaa(T), duwija(P).
blue, black inedible berries, pepano.
gray and brown, Job's tears, kumaä.
be a m, kemoma.
be ans, akakade(P), akaakade(T).
be a r, to - fruit, gou.
b e a r d, konaijo.
be a u t i f u 1, enaa, enauto, jago, kepo,
jikoo, ajii, diiti, enawana (Pl.
be c k 0 n, ganaabego, tutu tai.
be c 0 m e, kai-i.
b e d, sleeping place, umiida.
 ENGLISH -
garden bedding, pegu.
a garden, tai pogaana.
be e, honey -, dokone, jomi uka.
- fly, kepl.
b e e t I e, any bug, jina.
sweet potato -, ibabl.
wood·eating, jemaajege.
be f 0 r e, beu gaa pp.
formerly, Iong ago, tika.
formerly, not so Iong ago, itookel.
in presenee oi, jumaapa.
in the sight oi, pekaida.
be hin d, wo, matokaato, nemou, nenou.
beg, ediimai·l.
beg e t, wowii.
beg i n, go·motii, ookai·a.
beginning, epauto, edoga, tiga pp.
beg 0 n i a, edible, diigal.
similar to, inedible, digai.
b e'I e h, aaka ta tal.
bel i e v e, maakodo gal.
believers, maakodo gai uguupuguu.
bel 0 n gin g to, ipuwe pp.
belongings, edepede.
bel 0 w, mijo, jamo, wako.
bel t, piti, egamo.
women's, on skirt, kakaimo.
women's, apart from skirt, tekel.
ben d, of aperson, koduu tai (Tl, tudu
tai(P).
- to break, tukuu tal.
- the bow to attaeh bow string, kumii.
of the river, ogoomo(P), pigee(T).
ben t down, mijo k Op0 2.
be s i d e, watija, maida.
be t r a y, eukai·i, debaago(T), deeba(P).
be t w e e n, in, utuuja, jupl.
b e w i t e h, onee edou.
bi g, ibo.
very -, huge, peguuto, peijo paijo.
loose, roomy, gouda.
bill, beak of bird, ebeugu.
bin 0 e u I ars, douja dou ..
bi r d, bedo.
ehick; half·grown, nakaa; tokoobo.
eas~owary, budaa.
hawk, bedowagija, kepipugaija, tuba.
hornbill, omal.
kingiisher, bakuga.
paradise, odijai, tune, petege.
parakeet·like, kija, wiijal.
pheasant·like, uwaawa.
mud hen, togl.
sparrow·like, piipaa.
white water birds, dogaije, ogotogo.
others, munage, wogijo, kiukai, koguu,
KAPAUKU 125
itoti, kegaa.
bi r t h, to give -, joka pai·a.
bit; a little -, puugee(P), punee(T);
mijo gaa.
bit e, takumai-i.
of person or anima I in anger, putai-a.
- finger in amazement, ego takuu2 •
bit t e r, enege.
bl a e k, buna, digimai-l.
blaekened, soot, epege.
b I a e k magie, east speIl, kego tai, kego
ekupai, kogobai-a.
b 1 a d der, goka.
gaIl bladder, bodija geka(P), takaja(Tl.
bl am eIe s s, anaani beu, jakega beu ta-
maga beu.
bl asp h e m e, eduwai-a.
bl e m i s h, without, anaani beu, jakega
beu tarn aga beu.
bl e s s, to grant blessing, mobu bokouto
jaduwajawil.
to bless, praise, muta etuwal.
b I i n d, peka wanee.
in one eye, momaata.
b I i n k, bugu2 tal.
blister, duku(P), gobo(Tl.
bIo c k, obstruct, kugo munii, takimai-i,
taki atil.
bIo 0 d, emo.
bIo w, to - fire, wi tal.
of the wind, pupugu tai, pu tal.
nose, jumaapu.
boa r d, rough hewn, jaga.
to - eanoe, boat, airplane, matakai-i.
boa s t, kobidoke tal.
bo a t, koma.
b 0 d y, ma, ma jato.
member or part, tine.
underdeveloped, thin, epoo peu.
weIl developed, epoo enaa.
boi I, v., pudu tai, pudugu tal.
n., also see carbuncle, motou.
bon e, mitoo.
arm bone, egido.
- spinner on bag, kidu.
b 0 0 k, kapogeije.
bor der, around net bag, mapuuma.
bore, to - a hole, duwii(T), dunii(Pl.
bor e d, to be weary of, odoo gal.
bor n, to be, pai·a.
bot her, v., apaapu tal.
bot tom, boda.
b 0 und a r y, mekedee (P), bede, medeke
(T).
to make -, bede duwai-a.
b 0 w, n., ukaa.
126 ENGLISH -
black wood, boote, kube.
bow string, one.
V., to -, worship, migaakobe tai.
to stoop, tudumai-i, mijouga kai.
b r ace let, kagane, beba.
b r a i d, weave, demii.
rattan woven on arrows, obo.
b r a ins, nonogo.
b r a n c h, kago.
new, bona, bonapaka.
b r ave, uu, egoninigi.
b r e a k, in two, tuwai-a, utii.
in pieces, gakumai-i(T), gaumai-i(P).
of thread, gekogo, pekoo, tekogo.
to - sugar cane, pai-a.
-, of bridge or roof, jigimai-i.
- raw sweet potato, tukamai-i.
- ground small, crush, jugee tai(P), ji-
moa tai(T).
- stone to get sharp edge, kebogai·i, to-
komai-i.
- wind, ba puu.
b re ast, ehest; fern ale, bako; ama.
b re a t h, breathe, ebe puu, ebeejo.
to - deeply, nepumai-i, eeki.
b r i d g e, wood, koto.
l'attan, go.
to build, dei.
b r i g h t, dazzle, ataatl.
b r i n g, a thing, doke-mei.
a person or pig, oomei.
water, nogou.
b r i t t I e, gekogo, pekoo, pekogo.
b r 0 a d, kap6.
b r 0 il, odii.
b r 0 k e n, pikou, duwadaa.
b r 0 0 k, deg02 uwo.
b rot her, age-mate of same clan, ke-
neka.
oider, aikame (nauwai, etc.).
younger, weneka.
of a girl, paneka.
in-law, baakame.
bub b 1 e s, foam, agauge.
to bubble, boil, pudu tai, pudugu tai.
b u d, new growth on astern, bona, bona
paka2 •
bu g, jinä.
body louse, denijo.
bee fly, kepi, kepuge.
grasshopper-like, odijaiju.
stink bug, edible, putei.
sweet potato bug, ibabi.
buzzy varieties, ikomooka, pupugija.
b u i 1 d, house, migii.
a fire, dagumai-i.
KAPAUKU
a bridge, dei.
push log on fire, goojou.
b u m p, potuwo.
on cowry shell, kagi.
b une h, cluster of fruit, flower, jukuwu-
ku.
b und 1 e, as of spinaeh, bodä (P), uku (Tl.
b u 0 y, pole that secures canoe, tit6.
bur n, tr., jou, jookogai-a.
intr., bodija nai-o, wei kogi.
of house, field, bodija kiumai-i.
- hair of pig, odii.
person gets burned, tedii taL
- to a cri:>p, gakigo.
burnt, as sweet potato, tugo kai, wei
kogi.
bur y, in ground, or expose on platform,
emakai-i.
bus h, bushy place, gapu.
- with edible white flowers, koge.
with inedible black berries used for
beads, pepano.
bus i n e s s, mine, yours, etc., anitai, aki-
tai.
b u t, kodeja, kodoja (P), kidija (TL
b u t ehe r, duwai-a.
first cut length of stomaeh, tikimai-i.
cut meat in strips, ded0 2 tai, dedomai-i,
togomai-i.
b u t t e r f 1 y, bebega (P), bob aga (T).
b u t t 0 c k s, doda, wego.
b u y, edai-a.
b u z z, of bees, motor, ninigi, nunugu.
ca 1 end a r, tied rattan, putu.
ca 11, manaa-tai.
distance -, wuu etai.
to go and get aperson, ebukai-i.
to - a pig, ekodai-i.
to - by name, eka gee tai.
e alm, kojää kojää.
water, ipai-a.
c a m e r a, douja dou.
e a n, tin, tapuuja.
able (verb SUffix), -make.
e a n e, rattan, kupi.
sugar, et6.
c a n 0 e, koma.
side of, eijo.
 ENGLISH -
back end; front end, epaato; imaato.
ends, wekagu.
to pole the canoe, pou.
small -, kego koma.
rise of water in -, pidigi tai.
cord for pulling, pupugi(T), waigadi(P).
canyon, doba.
ca p e, women's large net, apa(P), jat6
(T).
c a psi z e, of canoe, onii, boda wapu tal.
ca r b u n c 1 e, okaijoka(P), bebega(T),
pakau.
c are, for child, pig, munii, emunai.
careful, kojää, epeepi, epeepite.
careless, utoopa.
don't care, indifferent, gepuu(P), getee
(T), aadaba, inimugi.
c a r r y, dokii.
aperson, edokai.
water, nogou.
on shoulders, inu atii.
child in bag, epiitai(P), epuutai(TL
by wind, ekadai-a.
c a r v e, kekemomo.
ca s s 0 war y, bird, budaa.
- feather headdress, tapaga, tuku, ti-
mugi(T).
ca s t, throw, pi atii.
- out, throw away, emigai-i.
- out, chase away, ebakai-i(P), epei
(TL
ca s t rat e, udo gobai-a.
c a s u a 1, utoopa.
c a s u a r i n a, tree, uwää_
c a t ara c t s, on eyes, gija-gija, moma-
ata.
c a t ast r 0 p h e, by elements, kigikuwa.
man-made, tetepepe.
c a t c h, as an animal, mugai-a.
grasp, jakii.
in claws, bokomai-i.
crayfish in net, udi kei.
crayfish by diving, onidou.
ca te r p i 11 a r, kinds, abubo, wedi
(edible).
c a t t a i 1 s, modape.
c aus e, ka, kouja pp.
ca v e, bijo.
c e 1 e b rat ion, dance, waitaa tai.
eating, buka nai-o.
c e n t e r, inside, muno, tugo.
ce n t i p e d e, painful bite, todi(P), ege-
da(T).
cer t a i n, epaapa tai, epakeepake.
certainly, no doubt, beu ma ko beu.
certainly!, kejokaji(P), keijoka(T).
KAPAUKU 127
c h a n g e, places, exchange, akaapakaa.
appearance, iginikiniki tai.
of mind, betokai-i.
unequal, akaatigee tai.
eh a n t, ugaa tai.
transpose lower, neguwo(P), noguwo(T).
c h a r c 0 a 1, kemoo.
c h arm, dabaadijo, pijaije, pugaije.
pyrite, dodikebo.
c h a r red, epege.
eh ase, ebakai-i(P), epei(T), edegai-i.
enemy, jape.
c hat t e r i n g, noise of, nogee.
ehe c k, hindrance, ana.
c he e k, amaimu_
ehe e r, juu tai.
ehe s t, boko, niikigi.
ehe w, idai-a.
chi c k, young bird, nakaa.
chi c k e n, wild, togi.
chi 1 d, also see "son", joka.
chi 11 e d, numb, otomai-i.
chi n, kona.
chi p, v.; noun, kepogai-i; atagi, adano.
chi r p, witii2 tai.
chi s e 1, kepogai-i.
eh 0 k e, suffocate, kanepune tai(T), ke-
napune tai(P).
with something stuck in throat, wijee.
eh 0 0 s e, witokai-i(P), wegenai-i(T).
c h 0 p, general, duwai-a.
to fell a tree, kobii.
cut small saplings, tagimai-i.
to split, gaamai-i (P), gapumai-i (T), aka-
gai-a.
c h ums, two, inai akabibina.
c h ure h, body of believers, maakodo gai
uguupuguu.
cicada, geduu(P), tege(T).
ci gar e t t e; to smoke, tawa; tawa nai-o.
leaf used for wrapping, kobo.
to light, jituu tai(P), jutuu tai(T).
c ire u m 1 0 cut ion, kikina motiL
c 1 a i m, gowai-a.
clan, tumä.
cl a p, flap, tabe2, patol!, kapul!.
c 1 a y, daki, tobino, tobibina.
c 1 e a n, perfect, holy, jimubeu.
to scrape -, dei.
- out a ditch, godai-a.
pick up -, epi doke2, epi motel!.
cleanse or wash, witogai-i.
c 1 e a r, visible, ewaida.
of water; crystal -, pogee; jitii2 , jitijo.
to - ground, bugi bagai-a.
c 1 e ver, epi, gikibiki, uwo dinita.
128 ENGLISH - KAPAUKU
cl i c k, tongue, dopoo.
as of clock, typewriter, tek02 , tege2 •
cl i m b, tree, paitai·i, patikai·i (P), tagu·
mai-i(T).
mountain, hill, patikai-HP), tagumai-i
(T).
clo c k, tani dou(T), meuka dou(P)'
clo s e, as door, jekamai-i (P), munii (T),
takimai-i.
a hole, idii, takimai-i.
eyes, bugumai-i.
cracks, tapii(P), watii, matakii taHT)'
block, or obstruct, kugu munii, takimai-i,
taki atii.
clo t h, clothes, kagaba (P), pikHT).
clou d, all, esp. rainy, jabai.
high, ta, tuku.
a - formation, jabai kapagu, tft kapagu.
cloudy, rain expected, duguu, dugumai-i.
clouds cover sun, dipumai-i.
cl u b, kopa.
c I u m p, pago.
cl u s te r, flower, fruit, jukuwuku.
c I u t c h, jakii.
as bird with claws, bokomai-i.
co als, live, deideHP), tukaa(T), poke,
dei.
c 0 a x, jeu2 tai.
c 0 c k r 0 ach, aiju.
c 0 c kat 0 0, katuu.
c 0 co 0 n, geka, ipukaa.
narrow, used to carry cowries, pugi
ukaa.
c 0 i I, v., bubukai-a.
c 0 I d, of aperson, ÖO, geijo.
of water, gemoo.
of cooked things, kinidoke, kinita.
c 0 11 a p s e, of Iarge things, pogomai-i,
bogomai-i.
of a bridge, jigimai-i.
c 0 11 a r bone, weka mitoo.
co 11 e c t, dem02 taHT), mademo taHP),
kotuu tai.
- material for house-building, tigii tai.
- slowly, mamuwai-a.
c 0 1 0 r, epoo.
light reddi,sh colors, dege.
black, dark colors, buna.
red, emD jago.
white, wakijo, pokadee, poja, wikijo,
jegee.
of animals, ako, jegee.
vari-colored, tibi, tibi-toba, pekall •
co 10 r f u I, tibi-toba, pekall •
of sunrise, gija kapogai-i.
of sunset, kogei.
co m b, hair, ijo wadii.
c 0 m e, here, mei.
to where you are, jawii.
co m f 0 r t, maipajawii, dimi awidoke.
to - a child, emauwai-a.
comfortable, satisfied, mobu.
c 0 m man d, etii, bida peu etii, etimakai.
co m m iss ion, to send, ebadikumii.
co m m 0 ti 0 n, bonikigHT), bunikigHP),
kigikuwa.
c 0 m par e, utuutu tai, utauta.
no comparison, incomparable, akanawa
te tija.
co m pas s ion, to have, ipa egai, upa
egai.
c 0 m p e n s a t ion, to owner for pig-
gift, epaawa.
young pig from one given out, ijo ba.
for killing mutual enemy, uwata gapii
(P), dabeuwo(T).
c 0 m p lai n, murmur, kitigi motigi tai.
co m pIe t e, puki, muumai, tikHP), teki
(T), wo gikigiki.
v., egu takimai-i, ewogai-i.
- sixty, daimita.
c 0 m p reh end, gamakai, kegai-a, pe-
tai-a.
co nd i t ion, state, tapa pp.
c 0 n c e n t rat e, try to recall, ubai-a.
single-minded, boopii kepai-a, juma do-
odoo.
condemn, peu awii.
c 0 n fes s, odai-a.
co n f i den c e, have, epaapa tal, dimi
tadu atii.
c 0 n fis c a t e, jinii.
c 0 n f u s e d, uneune.
confusion, bunikigHT), bonikigHP), ki-
gikuwa.
c 0 n gen i a I, willing, ajoo, ena enaa.
c 0 n g e s ted, tipi.
co n g r e g a t e, kotu atii, ii atii.
co n q u e r, aland, confiscate, jinii.
c 0 n s i der, gaawii, dimi gai, juma mai-
da dokii.
c 0 n s i der a t e, dimi jago.
c 0 n s urne, as food, as by fire, nojawii.
resources, mapugai-a.
c 0 n t a i n, in, awita.
as water in hole, pege tai, pegemai-i.
co n t e n t, contentment, mobu, ideide.
co n t e n t s, emHP), idaa(P, Tl.
c 0 n tin u e, ... te-wo, ... ke-wo.
co n t rad i c t, wo etige tai, ebedamai-i.
c 0 n ver t, change, bede mijo duwai-a,
betokai-i.
 ENGLISH -
c 0 n v i c t, kegei2 tal.
co n v u 1 s ion, juma duwai-a_
c 0 0 k, tr_, jou_
intro, podii.
over flame, odiL
wrapped in leaves, tonii, tonijou_
in pit or mound, dakimai-HT), gapii(P),
tonijou_
the mound, dopo_
cool, as cooked food, kinita, kinidoke_
cop u 1 a t ion, magii.
co r d, vine, buda (P), utHTl.
rattan, edu.
for pulling canoe, pugai, pupugL
on which skirt hangs, jugL
navel -, jiwiHT), utija(P).
c 0 r n e r, butu.
co r p s e, body, ma_
co s t, age.
c 0 u g h, kot60 tal.
c 0 u n c i 1, pikai-a_
c 0 u n t, gakii.
completeness, sixty, daimita.
co u n t r y, maki, makijo.
co u pIe, pair, man and wife, bugaija.
co ur t, V., for marriage, ebaa mana, wii
etai.
co u s i n, matern al parallel, iijoka, ijou.
paternal parallel, aneepaa.
cross, noone-akoone-oneme.
co ver, apumai-i, katagai-i, biti munii.
cracks in wall, matakii taHT), tapiHP).
clouds cover sun, dip um ai-i.
hen her chickens, eggs, eboomai-i.
the head, egaupai-i.
head covering, feather, gaupe.
head covering, bag, ebaute.
c 0 v e t, kibigi gai, buguu tal.
c 0 w r y shell, see "shell", mege.
c r a b; tiny kind, kamee; udikenija.
c r a c k, earth, pataga.
to - finger joints, tukaa tai.
c r a c k 1 e, as frying, toto bi tai.
c r a n e, bird, tuu.
c ras h, fall, bog oma i-i, pogomai-i, ma-
umai-L
bridge, roof supports, jigimai-i.
c r a y fis h, udi.
large blue kind, digijo.
other kinds, kamuga, gapo, tagija, mugi-
do, dedee, pokoo mugido, pitimaago,
obaawo, waudi, kogija, pitaa.
body parts, uma (head), peto (meat),
kago (pincers), eki (shelD, petege (tail
flippers), mutai (legs) , nikigi (base of
legs), nunu (feelers), matai kago
KAPAUKU 129
(small legs).
c r a w 1, creep, neemal-l_
c r a z y, enijaanija.
c re a t e, ugai-a, kumii, komogai-a.
C r e a tor, Ugatame.
c r e e p, crawl, neemai-i.
c r i c k e t, tekede.
c r i ti c i z e, ewidogai-i, eduwai-a, nogi-
mai-i.
c r 0 0 k e d, ekoba(T), kopoo(P).
tree, kudugu.
river, ogoomo(P), pigee(T).
to go crooked, bogiwal-a, keenai-a.
c r 0 s s, disposition, nogiwai-a, nogimai-i.
to cross wa ter, go ashore, adii.
cross of Christ, pija boko.
c r 0 w d, n., me kotuu, me wedaba.
crowded, tipi.
c r 0 w n, feathers, petege.
c rum b s, puugee(P), punee(T).
c r u s h, jenai-a, jimoo tai, kemo 2 , tagii,
tagimai-i, jugee tai.
by rolling in hands, juwagi tai.
- down grass, poomai-L
c r y, jege tai.
- out in fear, for help, emeeme tal.
- bitterly, jege kodiinaki.
stop crying, budii.
cry of a pig, kogee tai.
cu c um b e r, tuda.
c u 1 t ure and language, gimo.
cu r 1, as a snake, bubukai-i.
cu r ren t, as of water, waino tal.
c urs e, n., peu kugouto_
v., kogobai-a, kego ekupai-a_
c u s c u s, general, woda.
kinds, kiitage, mau, wetaa, kobee, wa-
nije, puja, jakepa.
cu s tom, iniitodo (okeitodo, etc.), ijee.
cut, general, - wood, duwai-a_
hair, bugii.
pig lengthwise stomach, tikimai-i.
pork strips, dedomai-i.
across middle, as a rat, togomai-i.
"stomach" of shell, duwii.
nostril, ear, duwii (P), dunii (Tl.
tree branches, gumii, emodai-a, tagimai-i.
person with stone, ekegei wegii.
small trees, tagimai-i.
wood, gakiwai-a.
- and take hunks, patiwai-a, patiwa-
mote_
9
130 ENGLISH -
D seven demons, kokoga.
da g ger, kataana.
dan c e, slow march, waitaa, tuupe.
one-man, for emphasis, wainai-a.
joy, gaida 2 waina 2 •
dan ger, man-made, tetepepe.
caused by elements, kigikuwa.
da m, kugu munii.
da m p, debeta, otomai-i.
dar i n g, uu, egoninigi.
dar k, bunita, wanee.
of colors, buna.
clouds cover the sun, duguu, dipumai-i.
pitchy -, egemugu mogomugu.
das h, one against another, na ku tai.
d a t e, when anything takes place, putu,
putu naago.
da u g h t e r, child, joka.
marriageable girl, api.
first; second, oomau; ipouga(P), maga
(Tl.
others; last, mabii; amaadi.
d a y, naago, agapi.
every -, naago gakita, agapi gakita.
days aga with numbers, am ai- (amaija,
amaido, etc.),
days ahead with numbers, -ume (wija'
ume, widoume, wiiume, etc.l.
da z z 1 e, ataati.
d e a d, bokai, bokata.
fallen - tree, pota.
place of the - , abstract, bokawouda.
d e a I, have dealings with, takadege.
d e a r, kagi, dabaa.
d e a t h, boka.
debt, ehe.
pay -, ebe badii.
d e c a y, debil.
of teeth, bikil.
d e c e i v e, eukai-l.
deceived, uneune.
to - oneself, akaato kadee makii.
d e c re p i t, ageekai-l.
d e e p, ukaa, ukaida.
d e f e a t, v., dabaapigu tai, petee kai.
n., anaabu-akaabu-I)kaabu.
d e fee a t e, ba tai.
d e f end, to shield, watii, wate2 tai.
d e f i 1 e d, anija, jimu anija.
d e fra u d, bokomai-i.
deI i b e rat e, mana pikai-a.
deI i ver, pipikai-a.
dem 0 n, evil spirit, enija.
afflicted by, sick, enija edota.
KAPAUKU
dem 0 n s t rat e, show, emuwakai-i.
den s e, foliage, tukuwo.
den y, pretend ignorance, beu puga tai,
mawajawii.
des c end, mijowe kai, itii(Pl.
descent, ancestry, mijo kebai-a, ekebata.
des ire, ide gai, buguu, kibigi.
des t r 0 y, peepu tai, peu awii, moonaa.
be destroyed, peu kai.
destruction, kigikuwa, bogobagii.
d eta ehe d, as axe from handle, gukai-a.
d e v e 1 0 p, ejai-a, epoo kai, enää kai.
d e v i I, chief of evil spirits, Teege.
dew, edi po.
dia gon a 1, mamake.
dia 1 e c t, mana gimo.
dia p h rag m, juki, jukije, epaje.
die, bokai-a.
many -, as in epidemie, flood, damii.
d i f f e ren t, ino, tumaana, kato2 •
d i f f i c u 1 t, kaga, kana.
d i g, utii.
ditch, wegii(P), utii(Tl.
- first potatoes, ookai-a.
- sweet potatoes, kegai-a, patai tai, pa-
uwai-a.
- potatoes carefully, wadii.
d i g gin g stick, jadau(P), patau(Tl.
d i gi t, finger, toe, kipo.
d i 1 i gen t, ena enaa.
dip, tokamai-i.
as plane wings, boat rock, wapu2 tai.
dir e c t ion, kuga.
east, aa, awii jato.
west, amo, uwai jato, amuko.
dir t, dirty, jimu.
on aperson, utuma.
dirty water, bagu.
to make dirty, digimai-i, bunamai-i.
dis a p p e a r, beu kai, igadoke tai.
dis e ase, didi.
yaws, tomo (P), buta (T), abu jati.
skin -, wiiju, pugu(P), jepu(Tl.
head disfigured, hair gone, kegetitou.
dis f i gur e d, kipigi, kipigi koupagi.
dis g u s t, nokii gai-a.
dis 1 i k e, be gai, nogimai-i.
dis 1 0 c a t ! 0 n, inipini, akaatigee.
dis 0 bey, disobedient, dijo beebu, eka-
gumai-i, te juwe.
dis pos i t ion, ijee, aneegi-akeegi-oka-
agi, etc.
good --, ipouje, jikoo.
bad -, boko, boko peu.
dis p u t e, akaije tal.
 ENGLISH - KAPAUKU 131

younger to older, ebedamai-l. drowsy, uno kog1.

dis re gar d, aadaba, inimugl. dry, gee.
dis sol v e, jenai-a. wither, denai-a.
dis t res s, suffer, gaduwai-a. - out, kogi tai, wei kogi tai.
to relieve -, maipai-a. to - wood above fire, kido.
dis tri b u t e, divide, wudii, pupai-a. to - and warm oneself, ootogii.
d i t c h, dudl. to -, tr., as washed clothes, geegee taL
moat-like, ibu. duc k, peguwa.
d i v e, for crayfish, onido. d ull, nogii..
d i v i d e, in two, okaakai tal. du m p, out bag, kuwai-a.
into many parts, wudii, pupai-a. du s k, digidigHP), tegeduba(T).
- rattan in two, pigou. d u s t, on floor, agapuge.
d i v i n e, by vomiting, edeede dou. on the ground, maki puugee.
to prophesy, douja dou.
related to God, ajii tai, gei tal.
d i vor c e, pay back shells, mege badii.
d i z Z y, uneune, bobaa.
d 0, kei ta i-i, ekowai-a, awil. E
- away with, beu awii.
d 0 c k, n., koto.
v., mijiL
d 0 g, dodl. e ach, thing, e ... te ... , gakita pp.
d 0 n't; prohibitive, precedes verb, beu; te. person, nana, gakita.
d 0 0 r, dam6. e a ger, apaa tal.
threshold, stepped over, kab6, kabu. e a r, gapa.
arch above -, kogeka. - wax, duge.
d 0 u b t, dimi wija, dimi takaida. to -, as co rn etc., gobai-a.
d 0 v e, wonou bedo. stick ornament in -, gapa muto.
d 0 w n, mijo, jamo, wako. e art h, ground, maki.
d 0 w r y, marriage shell payment, kadee. the world, uwoje makije, uwo butu maki
d rag, gou. butu.
- lake with net for crayfish, gidou. e art h qua k e, maki pigi.
d rag 0 n f I y, uwomagijauka. e art h w 0 r m, toka.
d r a w, bow, ukaa gou. e ast, aa, awii jato.
try a bow, tekuu tal. eastward, auwe.
- near, wo uwil. e a t, nai-o.
- back, wo gou. a fe ast, buka nai-o.
- a fowl, gobai-a. - scraping with naH, doono.
- out a sm all thing, splinter, adil. e ave s d r 0 p, damoutoopa nako'.l.
- a sword, dagger, juwiL e d g e, watija.
d r e a m, bagume dou, bagurne urnil. of water, gepe, gebe.
d r i f t, taadoke, taadaa, taabaga. where canoes come in, iteida.
d r in k, uwo nai-o. of village, dimiito.
to get a -, uwo nogou. e d i b 1 e, naija.
d r i p, blood or rain, totopopo tai, toogo, animal, egi agijo.
toobl. e g g, nap6(P), nipo(T).
d r i v e away, ebakai-i (P), eepei (T). e i g h t, waguwo.
d r i z z I e, rain, edi gapil. eighth, waguwaago.
d r 0 n e, airpHme, insect, ninigl. approximately 8 : OOAM, tani tegemai-i.
d r 0 p, v., gootai-l. eighteen, waguwo ma gaatl.
n., toogo, toobl. e 1 b 0 w, kaguma.
rain-, edi po, edi nipo. eie v e n, ena ma gaati.
through a leak, toto. eIs e w her e, enakaato makiida.
d r 0 p s y, gemoo, udaagijo, teebatal. e m bar ras s e d, ego gai-a.
d r 0 w n, uwo onii, egou, kenapune (P), e m b r ace, ejupugai-i.
kanepune (T). sexual, pukama (P), pukamo.
132 ENGLISH - KAPAUKU

e m p h a s i s, no!
one-man dance of -, wainai-a.
e m p t Y. gekoo.
to - a thing. kuwai-a.
end. momogi. egli.
stern -. gadi.
root -. babu.
upper -, imo. imaato.
lower -. epa. epaato.
- time. wiwitiida. momogiida. ketago.
- or last, ketago.
- of canoe. wekagu_
burning - of stick. utone.
end e arm e n t. term of, dabaa pp, kagi,
kagi dabaa.
e n e m Y. jape.
e ne r g e ti c. etimoo. ena enaa. wowe.
eng a g e. for marriage. ebaa mana. wH
tai.
e n j 0 Y. Idelde tai.
- food. dakoo.
enough. tiki(P). tek1(T).
e n rag e d. emoge. kumi. boko. digimai-i.
kegepa ejai-a.
e n t e r. forward. jokojo kai. wojo kai.
- up. wadojo kai.
- canoe or plane. matakai-i.
- toward the east. aijo kai.
- toward the west. amojo kai.
otherwise. down, wojo kai. mijojo kai.
e n t r a n c e. dam6.
of village. dimiito.
e n v Y. digi edokai-i.
e qua I. compare. utuutu tai.
e ras e. wuunai-a (P). wudai-a (T). wuda-
mai-i.
es c a p e. petii tai. mobu kai.
es c 0 r t. eumai-i.
e s sen c e. fullness. boko.
es tab I i s h. kabo makii. bo wei.
e s tim a t e. gaagoo.
e t ern a I. imo to togoo.
- life. ajii tai imo to togoo.
evergreen trees. agu(P). mugo(T).
digi. amo.
casuarina tree. uwää.
every. thing. e ... te ...• idima. utoma na-
na nana. gakita.
e ver y w her e. e butu te butu. uwoje
makije. uwo butu maki butu.
e v i c t, ebakai-i{P). epei(T).
e vii. peu. inipipeu.
- spirit. general. enija.
particular. Togaadama, Teege. etc.
e x ami n e. igi jakii.
e:x: a m pIe. to give, komuga menii.
e x c h a n g e, akaapakaa.
substitute, komoka awii.
ex c I a m a t ion of amazement. jede!
noukai! naitai!
e x c rem e n t, feces. ba.
excuse. ani maa.
ex h i bit. show. emuwakai-i.
ex h 0 r t. pitokai-i, eti-menii.
ex i t. podomal-i, wakojo kai. mijojo kai.
ex p e c t. eagerly. apaa tai.
e x p e I. 01 air. puu tai.
of gas of boweIs, ba puu tai.
e x per i e n c e. first, koonaa.
ex pI a i n. peta-menii. boko petai-a.
e x p Iod e. potu tai.
e x pos e d, visible, ewaida.
e x t end. all directions, gamei.
throughout. gekaije duwai-a.
horizontally. vertically, kotopai-i.
extension. wo.
ex tin g u i s h. tr.. madinai-i.
intr., dinii.
ex t r a. abu. aburna. wo ka.
e x t r a c t. small thing, adii.
large thing. tooth. badii. widai-a.
eye. peka.
- ball, peka nipo. peka napo.
eyelash; eyelid. pepekaijo; pepeka.
matter in eyes; sore eyes. gadabe; tuku
tai. me anii.
F
fa ce. ebepeka.
fa i n t. bobaa tai.
f a i t h. maakodo gal.
faithful, enanaa.
fall. slip. of aperson. jagii tai.
face forward. apaipu tai.
of a thing, gootai-i.
crash. maumai-i. bogomai-i. pogomai-i.
falling rolling. ogoogi.
- from bag, gidii.
tree falls, is thrown. pagi t~i.
f als e. puja.
- witness, pUja kubai-a.
f a m e. make known. ugo uwii.
famous. ekaago.
fa m i 1 Y. household. uguwo. enaapa ba-
gee.
extended. epaana. uguupuguu.
 ENGLISH - KAPAUKU 133

man and wife, two wives, etc., bugaija, dabaadijo.

bugaido. bundle of leaves, boujo.
fan, to - coaIs, kapugul!, wigil!. to perform rites, kamu tai, umää tai(EL
fa r, poto. fe w, beu dani, wijä wido, wijä to.
f ast, egaa, tibigi. f i f tee n, idibi ma gaati.
fa s te n, gadimai·i, bokol! tai. f i 1 t h, idibaago.
pig to kill, ekogai·a. f i f t y, gaatibeu.
f a t, to become, epoo kai. f i 1 e, gikii, wogiL
a - person, mä pakuwo. f i 11, water, tr., wagaawiL
- of limbs, daka. intr., pege tal.
- of inwards, tagaa 2 • ditch or hole, majai-a.
- or oil, jeboo. canoe fills with water, edidaa tai.
f a t her, wawa (T), naitai·akaitai·naka· to - cracks, gaps, tapii, watii, matakii
me(Pl. tai.
child's speech, taita. f i n d, domakai.
in·law, baakame. 1 i n e, to make, jugee, jimoo, pugu'J, ke-
fa t h e r's sister, naabai(P), aba(T). poge 2 •
fe a r, weda gai·a. f i n ger, kipo.
scatter in -, okiimigii. - nail, kedi.
run in -, okii. - game, thumb, index -, etc., ibaakipo,
fe ast, general, buka nai·o. togaakipo, onoototo, dopogopija, teke-
pig -, juwo. ededegee.
preliminary, nomoubai. f i n i s h, muumai, egu takimai-i, tiki.
maln event, degaawe. of feast, celebration, weutooja.
night before, tagoonu. f ire, bodija.
to attend pig -, degii. numeral coefficient for, dagu.
fe a t her, i.1o. start by friction, bodija jakii.
cassowary headdress, tuku (P), timugi (T) . to build a - ; add a log, dagumai-i; go·
narrow forchead band, bobauto(T), wa· ojou.
ija (P)' - making sticks, mamo.
yeIlow paradise bird pI urne, tune. - making rattan strip, beko.
fe ces, ba. hell -, kadaga bodija.
fee b I e, debuu, debee. hearth, ugu.
unable to get about, ageekai·i. to make hearth, fireplace, owai-a.
fee I, gai·a, dou. f ire f I y, wikija.
not - weIl, taka beu. f i r m, pigu tai, tome tai.
1 e eIe r s, rrayfish, nunu. be established, bo wei.
fell, a tree, kobii. 1 i r s t, edoga, odoga, tikaago, enaago.
fellow s hip, akagadime tijawii. to be -, tiga pp.
fern ale, uka. a - experience, koonaa.
privates, tugi. a - person, tuku makii me, tuku2 me.
f cn ce, eda. fis h, smaIl indigenous, binei.
horizontal board -, eda petu. foreign, bonamo.
1arge - posts, pakamo. fit together, v., akataka tijawii, enaije.
to open a -, kebai-a, pugai-a. not -, inipinL
to part posts to pass, wokai-a. f i v e, idibi.
fe r n, commonest, coarse, abai. fifth, idibaago.
edib1e varicties, watu, atä, taga, etotagi, f I a m e, tongues of -, bodija tiki.
gipe, dit6 (P), tikidi(T). to blow to -, wi tai.
others, eeto, kugu, pepeja. f 1 a p, as wings, tabe2 , kapu2 , pat02 •
fe r r y, v., edeemakai-i. f las h, wakii, ataati.
f e r 1: i 1 i zer, grass, makoo. f las h I i g h t, tani utuu, bodija boko.
fes t e r, 01 pimp1es, apaapo kai. f I a t, tabagaa, tadi.
fe t c h, water, nogou. to make -, dem0 2, tabako.
aperson, ebukai-i. f I e a, didipa.
fe t i s h, worn or carried, pijaije, pugaije, f lee, danger, fear, okii, tetepepe.
134 ENGLISH - KAPAUKU

f 1 e s h, mugee, tineija. rafters, motikume.

f 1 i r tin g, ebaa mana.
f 1 0 a t, taadaa, taadoke, taabaga.
carried by wind, kade 2 •
f 1 0 0 d, uwo ibo.
to - a garden, etc., uwo jakii, uwo nai.
flo 0 r, age.
common - material, a pandanus, timt
large - supports, mutaida.
f 1 0 w, waino tai.
overflow, edidaa.
f 1 0 we r, pi.
rhododendron, wagadei.
begonia, digai.
red bell vine, wode.
f 1 y, v., wudu 2 , kape2 , kapugu.
as of chips, kade2 •
n., pune.
beefly, kepi, kepuge.
f 1 Y i n g fox, daijai, ditou.
f 0 a m, agauge, ukooko ... tai.
fog, jugijo.
f 0 1 d, donii, kobomai-i.
arms, demii.
f 0 1 i a g e, dense, tukuwo.
f 0 11 0 w, epei, jawii.
f 0 0 d, naija agijo.
f 0 0 1, v., wegee2 , ebaaba, kuwi mana.
f 00 t, bado.
tree, ladder, etc., epaato.
animal leg, bo.
footprints, nenoo (T), denoo (Pl.
- steps, sound of, neki2 tai.
f 0 rb i d den; intermarriage -, da; wije.
f 0 r c e, along, tapa2 etai.
fore h e ad, utugu(P), dagi(Tl.
f 0 res t, buguwa.
f 0 re ver, imo tou, imo to togoo_
f 0 r g e t, adaku tai.
f 0 r g i v e, upa ejaikai-i(P), ipa ejaikai-i
(Tl.
f 0 r k, tree, boko.
stick, pole, taka.
form, epou.
f 0 r me r 1 y, long ago, tika.
not so long ago, mijaato, itookei.
f 0 r n i c a t ion, utoopa wo uwe; wo uwe
tai.
f 0 r s a k e, jaikai-i, uwo menii.
f 0 r t y; fortieth, mepiija; mepiijago.
f 0 und a ti 0 n, kabo, epauto.
f 0 u r; fourth; fourteen, wii; wiijago; wii
ma gaati.
fra m e w 0 r k, ready for roof, utoopegu.
large uprights, kemoma.
upper portion roof rests on, kegeka.
roofing la th, wai.
ridgepole, uwo.
diagonal to ridgepole, weka.
floor beams, mutaida.
fr e e, ojaa, pipikadoke.
set -, jaikai-i, pipikai-a, podomijawii.
not saleable, worthless, tokaa kai.
fr e q u e n t 1 y, kigeena wageena.
f r i end, possessed, noogei-akoogei-oge-
me.
intimate, imee.
special, maakodo noogei, noogei dide.
f ro g, doge.
large; toad, dakagai; daabu.
f rom, make pp.
fr 0 t h, at mouth, ukooko.
f r u i t, small; larger, po; uta.
kinds, wau, gaki, tuwo, ijade, moku; bi-
gome, agaawu.
fruitless, dadago.
f u 1 f i 11, as prophecy, kobai-a.
f u 11, ebetume.
running over, edidaa.
bag -; women's large net -, agijaana;
apaana.
fully, thoroughly, epeepite, puki, dougai
mougai.
f u r, ijo.
f u r t h e s t, amo ketago.
f u t i I e, teeda-weeda, wogidaa, epa beu.
f u t ure, near, edaaweta, aweetaa wi-
jaume.
more remote -, emino, wadaato, umii
beu jato.
f u Z Z, jepoo.
G
g a i n, epaago, bago kai.
no -, epa beu.
ga 11 bladder, bodija geka(P), takaja(T).
garn e, string, gaadogaa.
kicking, badaatamu.
gar den, tai(P), bugi(Tl.
numeral coefficient, poga.
- ground, mude.
to clear ground for -, bugi bagai-a.
ga te, damo.
ga t her together, kotu atii, ii atii.
of small things, mou.
 ENGLISH -
materials, tigii tai, tigi atii.
g a z e, domakai, peka wagimakai.
stare, dootaa tai, peka badee tai.
gen e rat ion, me kakade.
gen e rat 0 r, bodija boko.
ge n e r 0 u s, ba enaa(P), bunu enaa(T),
jowee, ba poko(P), ketago me, agakato,
jikoo.
gen t 1 e, gently, kojää kojää.
ge t, take, motii, gou, go·motii.
- up, anigou.
g i f t, ojaa menii.
souvenir, peka nipo.
expecting future reimbursement, jegeka.
gin ger, wede.
g i r 1, child, joka.
marriageable, api.
gi ve, jokai·a, naimai·i·-kanii·menii.
freely, ojaa.
expecting l'eimbursement, jegeka.
g i z zar d, stomach, kedeetija.
gl a n d s, neck; swollen, witiki; keteke.
g 1 ass, window, mirror, papaado.
g 1 0 0 m y, person, uwapai·i.
as in jungle, kakopeepa.
gl 0 rio u s, jegeenaka, agakato dani.
gl 0 r y, ajiipi.
g 1 0 w, wakii.
g n a w, kedegi-no kepogi-no.
g 0, uwii, jawii.
to feast, war, degii.
down, below, mijowe kai, mijojo kai.
out, podomai-i, mijojo kai.
up; through, wadojo kai; wokaato kai.
Go d, Ugatame, Takago Me.
his -, okai ipuwe me.
g 0 0 d, enaa, ajii, jikoo, kepo, jago, tedee.
- talker, mana epi, takabai-a.
- speech, mana uka.
- place, pagaadagaa, diiti pagaadagaa.
gor g e 0 u s, jegeenaka, agakato dani.
g 0 u r d, genital covering, koteka.
- plant, ipo(P), bobe(TL
g r a b, jakii.
snatch, pitakai-i.
grace, favor, jikoo bokouto.
g r a c i 0 u s, generous, ba enaa, ba po-
ko(P), bunu enaa(T).
g r a i n, fruit, po, utä.
g r a n d, great, peguuto, peijo paijo.
g r a n d chi 1 d, male to male, muuma.
grandmother to grandchild, naabai·aka-
abai-, ooka.
g r a n d f a t her, muuma.
g r a n d m 0 t her, ooka, naabai-akaabai
(P).
KAPAUKU 135
g ras p, jakii, jakimakai.
- prey, bokomai-i.
g ras s, weeds, bo.
used in canoe, upe(P), ipe(T).
common coarse -, memi.
- put on fence top, au.
used in making string, dudupugu.
resembling sugar cane, pagimo.
long, tuwa, gei, ba, memi.
tussock, boopuu.
long water-reed like, makes nets, ikija.
cultivated edible, jatii.
rough edge of, jepoo.
for fertilizer, mak66.
waving of -, tomogo.
g ras s y area, gei tapa, pugi, gei wagi.
g ras s h 0 P per, kobeepa(P>, mutaapu
(T).
g rat e, v., gikii, wotai-a.
grave, me owaa(P), me oka(T).
abstract, place of dead, bokawouda.
g re a t, ibo, peguuto.
very -, peijo, peijo paijo.
- many things, e ugu te ugu.
highest, monika.
g r e a t g r a n d f a t her, aijame.
g re e n s, wild edible, ferns, deno.
cultivated, see "vegetable", naapo(P>,
ugubo(T).
g re e tin g, kojää, kipo motii.
grind, jugee(P), jimoo(T).
- teeth, eg6 akatakime.
- stone; to grind, sharpen, ono; ono
wogii.
g r 0 a n, kuniti kanati.
g r 0 und, earth, maki.
garden -, mude,
prepared -, jimoo, kepogei.
g r 0 u p, kotuu.
with a common interest, relationship,
uguupuguu.
g r 0 ve, okogo.
g r 0 w, ejai-a, ijii, epoo kai.
appear from the ground, pakamal·i.
of a child, mä duwai-a.
g rum b 1 e, complain, kitigi motigi.
g run t, of a woman in labor, etamai-i.
of a pig, nunugu.
g u a r d, ootou, doutou.
g u e s s, ubai-a, gaagoo.
possibility, juwa, kipa gaa (kipi gaa,
etc.).
g u i 1 t y, not, anaani beu.
g u 1 p, taganai-a, daganai-a.
gun, pada.
136 ENGLISH - KAPAUKU

H intr., beu kai, ou.

he alt h y, epoo enaa, epoo diiti, mobu.
h e a r, juwil.
hab i t, V., te-tal. h e art, kegepa.
personal, possessed, aneegi-akeegi-oka- - beat, tugu 2 •
agl. he art h, fire place, ugu.
hai r, fur, feathers, ijo. heat, tani(P), gobi(T).
gray -, apeijo. to -, cook, jou.
wig, men's arrangement of Iong hair, to -, cooking stones, kiwai-a(P), ko-
topuu ijo. wai-a (T), kokil.
ha 1 f, ebeebe, bodaipoo, amoona. he ave n, epaawado.
1 %, 2%, etc., ebeebe ka wija, ebeebe ka heavy, udo.
wido, etc. heeI, koba.
ha n d, gane. he h!, wai! ei!
ha n d 1 e, straight, bada. calling a \Vornan; plural, kowaa kau;
joined at both ends, kebone. kowaa kau.
crayfish net handle, jumaa(P), jenu(T). calling a man; plural, kowaa ke; kowaa
ha n g, epijai-a, maa tal. kel.
of fruit, goonil. hell, fire, kadaga bodija.
to - a bag, jukumai-i, mamukai-i, daja- hel p, v., edadai-i, epopai-i, ekotai-l.
wii. assistance. agaagi.
ha n ger, projection, jagauto, baml. he n c e, beyond, wo.
h a p p y, ideide, ide gai, enaa gai, mobu. days, with numbers, see "day", -urne.
to be - with someone, apai-a, juma de- her, okal.
ge 2 etal. her d, imoona, imouto.
to be relieved, utugu ekegai·a, utugu her e kiija, jakai, kouja.
aweida. - and there, amogo jakogo, waato ja-
to bless, pronounce -, mobu bokouto ja- maato_
duwajawil. he w, wood, duwai-a, wotai-a.
ha rd, bida. - finely, kepogai-l.
vigorously, kuutakaa. hey!, see "heh!", wai! ei!
ha r d w 0 0 d trees, see "tree", tawaja h i c c 0 u g h, kedl.
(P), aga(T). h i d e, boonai-l.
ha r r 0 w, ground, jugee tai (P), jimoo high, wojä(P), domee(T).
tai(T). of water, cemai-i, pegemai-l.
hat, woven rattan, kakate. highest, monika.
hat c h, tokonai-i, kagamidoke. hilI, dimi, keb6.
hat e, be egai, emoge gal. slope, bega_
h ave, ewaa, makil. hin der, wo gojawii.
personal verb, see grammar, topa, topi, hindrance, pig stake, ana.
etc_ to lead astray, monoo tal.
obtain, gou, go-motil. hip s, doda, wego_
in pos session of, jago (-ago) pp. hit, personal, nagii-kagii-wagii.
h a w k, bedowagija, kepipugaija, tuba. with stick, godijai tai, gokijai tai, kopa
h a zar d, on the traU, takii. wagil.
ha z e, bagä, awii bagä. wood which injures, pijauto.
hazy thoughts, igabitu tidoke. - on the back, patoba.
h e, okal. - or pound, tokoo tai(P), tokuu tai(T).
he a d, dagi (P), migo (T). knock down grass, poomai-i.
on the -, abstract, dagiimouda_ ho ars e, mana ogil.
.- waters, moma. hol d, jakimakal.
headdress, net, gaupe, ebaute. - fast in hand, gane ka tipinimakai-l.
headdress, cassowary feather, tapaga, ti- hol e, intentional, as in needle, mugii.
mugi, tuku. fence, roof, walls, tokogo.
headdress, yellow paradise pI urne, tune. in the ground, komo.
he a I, tr., beu jaawil. deep pit, agaagumugu.
 ENGLISH -
eaten out of a potato, kebego, tokege.
hol y, moral aspect, perfect, jimubeu.
separation aspect, okainiinii.
taboo, da.
ho 0 k, bami.
h 0 n e y, dokone odi, jomi odi, odijo.
h 0 n 0 r, ibo ejaikai·i.
ho p e, dimi kotopijawii.
h 0 r i Z 0 n t a 11 y placed, momo.
ho r n, pija gapa.
hot, tani (Pl, gobHTl.
red·hot cooking stones, duwa.
as of - peppers, enege.
house,owaa.
men's, jame owaa(Pl, emaa(T).
women's, gebou(Pl, keiwita(Tl.
pig feast -, keiwita.
jumping floor -, emaida.
to tear down a - , kebai·a, pugai·a.
framework ready for roof, utoopegu.
menstruation -, daba owaa(Pl, tone
owaa(Tl.
ho u s e hol d, uguwo, enaapa bagee.
ho w, kawe dan i.
- many, magoo.
however, kodaa pp.
h u m p, potu, potuwo.
h u n g r y, naidHPl, igapu(Tl.
for meat, egi.
h u n t, ubai·a, takimai·i.
for cowries, ebanai·a, takimai·i.
h u r r y, egaa, tibigi.
h u r t, didi, tediHPl, gabai-a (Tl.
to get a wound, jati tuwai-a.
to give a wound, jati ewai-a.
- much, didi teena(Tl, didi umina(Pl.
h u s ban d, waka.
h ush, gabo.
to - a baby, emauwai-a.
h u s k, V., kaimai-i, kodikai-a.
h y P 0 c r i t e, matabe.
pretence, puga pp.
I in t e r sec t ion of paths, tumiito(Pl,
I, ani.
i d i 0 ti c, dabee2 , dimi beu.
i d 0 1, utoopa migaakobe etai agijo, ebija-
abija.
i f, the verb kai, kipi, kipa, etc.
if so, keetigo, keetigou, keitigo, keetijo
(Tl.
KAPAUKU 137
i g n i t e, jituu (Pl, jutuu (Tl.
i g n 0 r e, inimugi, aadaba.
i g no ra n t, not know, ewo.
stupid, dimi beu.
i 11 ne s s, didi, ikijo.
shake with - , totome, pigi2 •
i m m e dia tel y, ito, ito kii gaa kidi.
im par t, -awii, edi-menii.
im per fee t, anija, jimu anija.
im p u t e, awii.
in, duba(Pl, doba(Tl pp.
suffixial Iocative, -ida.
i n c a p a b 1 e, kaga, kana.
i n c i t e, jigi2 taL
in c 0 m par abI e, akanawa te tija.
in c r e ase, ejai-a, ajaago tai.
i n den tat ion, hole, komo.
i n d i c a t e, pointing, tutu taL
by wrinkling the nose, jumautu.
in d i f f e rEn t, aadaba, inimugi, gepuu
(Pl, getee(Tl, manunu.
i n d i gen 0 u s, as cowries, tota.
in d u s tri 0 u s, ajoo, ena enaa, kode
jago, etimoo, wowe.
i n e d i b 1 e, animals, jina.
sugarcane-like, pagimo.
i n hab i t a n t s, maki utoma.
i n i q u i t y, inipipeu.
in j e c t, as medicine, ogimai-i.
in j ure, tr., jati ewai-a.
intr., jati tuwai-a.
- by a stick, pijauto.
injury walking, taku tuwai-a.
in n e r, muno, tugo.
ins a n e, enijaanija.
ins e c t, see "bug", jina.
ins e r t, watakai-i.
ins i d e, westward ; eastward, amo, amo-
jo; aijo.
- out, ateijo wadojo.
center, heart, tugo, muno.
ins t rum e n t, jew's harp, kaido.
one-string, tekeuga.
i n t e r c 0 urs e, sexual, magii.
i n t ern a I, muno, tugo.
in t e r r u p t ion, ma duwa tidoke.
ita timouto (Tl.
i n t e s tin e s, put6.
in tim a t e, imee.
in ver t, betokai-i, wadouga mijouga.
i n v i s i b 1 e, ogaa kai.
i s 1 a n d, patch, okogo.
irr e f u tab 1 e, akaije te tija.
iso 1 a ted, personal, aniniinii-akiniinii-
okainiinii, etc.
138 ENGLISH - KAPAUKU

i t, okai, kil, kou. preserve from destruction, madagai-a.

i t c h, jigi. because precious, scarce, puku(P), jaku
small pimples, pugu. (Tl.
from the rain, wiitodi. k e r 0 sen e, uwotu.
kid n e y, pame.
kill, personal, nagii-kagii-wagii.
kin d, bagee, tuma.
kin g dom, jakimakita makiida.
k iss, unu ejumidou.
J k n e a d, tabagaa.
knee, kagu.
k n e e 1, bade donimakai.
j a i 1, wanee owaa. k n i f e, bamboo, wee.
je a 1 0 u s, boko gepumai-i. steel -, pute wee.
j e w's harp, kaido. Iong jungle -, maawai.
j 0 i n, tawai-a. stone -, ipa, ekegei.
j 0 i n t s, donigeida. k n i t, bag or cape, ginii.
elbow, kaguma. k n 0 c k, tugu2 tai.
thigh, maa. k not, rattan, rope, putu.
bamboo, sugar cane, kamu. wood, pija putugu.
j 0 ist s, floor, kabu. k n ow, epi.
j 0 kin g, play, ebaabaa. not - , ewo.
j 0 y, joyful, ideide.
jump for -, dogipogi.
j ud g e, justly, boko petai-a.
condemn, peu awii.
judgment, dessert, ageja.
j u i c e, odi, odijo, uwo.
L
sweet potato -, akaja(P), akija(T).
j um p, Ieap, otii tai.
- aside, avoid, kokogai-i. 1 abo r, work, kei tai, kodi kigii, eko-
jumping dance, jibuu. wai-a.
jumping floor, emaida. in childbirth, joka didi.
one-man demonstration, wainai-a. 1 a d der, mam0 2 •
- to ground as from canoe, wuumai-a. 1 a k e, peku.
- for joy, dogipogi. 1 a m e, wajage.
j une t ure, of rivers, akaweida. 1 a m p, bodija boko, tani utuu.
of trails, ita timouto(P), ita tumiito(T). 1 a n d, country, maki, makijo.
j u n g 1 e, buguwa. garden -, mude.
sparsely inhabited farther areas, oge. in contrast to water, "by land", adaida.
jus t, to pp. hilly, potuwo.
right, maakodo, maakidi. 1 a n d s li d e, jeba.
- judgment, boko petai-a. 1 a n g u a g e, mana.
a while ago, jukuma. dialect, other language, mana gimo.
jus t i f y, maa awii. 1 arg e, ibo, peijo.
jus t i f i c a t ion, maakodo bokouto. loose, roomy, gouda.
very -, peijo paijo, peguuto.
1 a r v a, varieties, bobi, jukuga (T), juku-
go(P).
1 ast, the end, ketago.
K
1 a t e, ipee.
later today, odigaa, odijake, eidani(TJ.
1 a u g h, kijai taL
Kap a uk u, me. hearty, happy, kegemege.
kat y d i d, kopakaju. to make fun of, witinai-i, odijai tai (T).
k e e p, put away, makii, awii. 1 a w, etimakita mana, dijo douja mana.
 ENGLISH - KAPAUKU 139

1 a w f u 1, permitted, pijo. 1 i n ger, slow, ipee,kuuto tal.

1 a y e r, kakade. 1 i n t, jepoo.
1 a Z y, indifferent, ena peu, mo go tou ka· 1 i p, puko.
dou. 1 i q u i d, uwo, odi, odijo.
1 e a d, migougu makii. 1 ist, of boat, bobo tai, wapumai-i, wapu2 •
- astray, monoo tai. 1 i t t 1 e, daba, mijo, weneka, tidee, tekii
1 e a f, ije. (Tl.
used in rolling cigarettes, kobe. - bit, time, mijo gaa.
1 e a k, hole in roof, tokogo. 1 i v e, dweIl, umi-tou, urne-wo.
drop of rain through -, toto. alive, ija.
1 e a n, intr., tawanii. 1 i ver, emaje (Tl, jupija (Pl.
tr., emai-a. 1 i zar d, 1arge, kojo.
to - over, tudumai-i, tudu(Pl, koduu salamander, tokapuga(Pl, tokHTl.
(Tl. 10 a d, kugu.
1 e a p, otii tai. 1 0 a f, lump, kemo.
to ground from canoe, wuumai-a. 1 0 a n, kedaa gaa menii.
1 e a r n, topii, epi kai. 10cust, tege(Tl, waine(Pl.
1 e ave, jaikai-i. noise of, gedu.
neglect, inimugi, aadaba. 10 n g, wojä(P), domee(Tl.
preserve from destruction, madagai-a. - time, ipee, umina.
1 e e c h, gedo. look, dou.
found in water, komaakagee. - around at each other, akado wegene
1 e e war d, apagaato. taL
1 e f t, akaato. - up and around, doumigii.
- over, remains, abu, jaikitaija. - after, care for, doutou, munii.
1 e g, below knee, toko. - on, pe ge taL
of pork, kagoo. onlookers, pegee-pagee.
1 e gen d, me ka kei tita agijo. 1 0 0 s e, gouda.
1 e mon, lime, tido po(Pl, mukaa po(Tl. to - , v., ekagai-a(P), ekegai-a(Tl.
1 end, kedaa menii. -, of tying, winding, etc., gokogo.
1 e t alone, jaikai-i. to - an animal, ukai-a.
- me see, kawii, kawoo. become detached, gukai-a.
1 e v e 1, tadi, tabagaa. to let go, deliver, pipikai-a.
1 i b e rat e, pipikai-a. 1 0 p, off branches, gumii.
1 i c k, deen0 2 , kudeeno, deenai. los e, igai-a.
1 i e, false, puja. - trail, trail ends, idii.
- to sleep, uno umii. los s, uwai-a.
- siek, pakutai-i. 1 0 u d speech, mana ibo.
of an animal, mai-a. 10udly, kuutakaa.
to deceive, puja eukai-i. 1 0 u s e, head, uka.
false witness, puja kubai-a. body, denijo.
1 i f t, wadou tai. 10 v e, pity, ipa gai, upa gai(El.
1 i garn e n t s, mani. approving -, ide gai, ei gai.
1 i g h t, day -, awii, awe, aweida. low, mijo.
to - cigarette, jutuu(Tl, jituu(Pl. 1 ump, kemo.
to start fire by friction, bodija jakii. 1 u n g s, lights, gekege (Pl, wado emaje
toreh, to -, pito etakai-i(Pl, etokai-i(Tl, (Tl.
ewakai-i. 1 u r k, spy, intent to kill, ewanai-a, bido
- weight, egaida, etaida. dou.
1 i g h t n i n g, paijaiwakii, wakibego.
1 i k e, enjoy, ide gai, enaa gai, ugo gai.
same; alike, dani, bukaa pp; ena dani.
- this, kii dani, kou dani.
M
1 i m b, branch, kago.
1 i m e s ton e, kepo, poke. mag g 0 t s, ternege, epeije, pepete.
1 i m p, wajage, koti2 tai, kotiidogo. mag i c, black, kego tai, kego ekupai·a.
140 ENGLISH - KAPAUKU

m a k e, ebijai-a, ugai-a, komogai-a_ - of crayfish, peto.

net, giniL me d i c i n e, charm, pijaije, pugal]e_
string, gonai-a, widimai-L me d i tat e, dimi tadu atii.
fence, wagiL me d i u m, utuuja.
canoe, wegii (Pl, wagiHTl. me e t, akac10 tai, akataku.
fire, dagumai-L to gather together, kotuu taL
start by friction, bodija jakii. me m b r a n e, gija2 •
to originate, kumiL me m 0 r i z e, juwaawii, dagi duba juwa-
- boards, akagai-i, gaamai-L awiL
- kaido, arrows, anything pointed, di- me n d, sew, puumai-L
pai-a_ m e n s t r u a t ion, emD umiL
- bridge, deL house, daba owaa(Pl, tone owaa(Tl.
- needle, jomiL m e r r y, kegemege.
- trail, wadiL me s sen ger, jaetigo-tai me, ebadiku-
- bark skirt, moge e]al-a_ mita me.
mat, prepare leaves, katagai-L met a 1, pute.
mat, sew, kewiL mi d d a y, aga pi, tani dagiida, dagi epo-
ma le, jame. uda.
mal nut r i t ion, degewigL mi d d 1 e, ejupi, epouda, eutujaida.
man, jame. midst, takaida, utuuja, ejupL
young, jokaagaa(Pl, agaana(Tl. body of water, uwo pugi, epouda.
bachelor, bagitago (Pl, jedema (Tl. mi 1 k, ama uwo, ama odijo.
man kin d, me, me tumä, me jokaija_ of sweet potato, akaja (Pl, akija (Tl.
man n e r, takaa, ijee_ mi n e, anija, anaa.
man ure, feces, ba. mir r 0 r, papaado.
man y, wedaba, bokaagi, ewaa, ewaga, m i s c a r r i a g e, te joka.
nakuu_ mi s s aperson, lonesome, kogaa gai.
- things, ugu, e ugu te ugu. - a shot, mapugu_
m are hand sing, ebetaataa wo taki joko mi s t r e a t, peepu, widogai-i, nogimai-i.
takL mix e d, takaabakaa tai.
m a r r 0 w, mitoo bokää. mol d, t66(Pl, kowaja(Tl.
m a r r y, of a man, waka bukiL mol e, on the skin, pagautuma.
of a woman, waka uwii. mol t, crayfish, snakes, etc., epoda tai,
to give in marriage, waka eumai-L gotomai-i.
m ars h y, sinking, gibu2 • mo m e n t, ebabapo.
m a r v e 1 0 u s, peijo, ajii, kepo, enauto, M oni, Mou.
agakato_ mo 0 n, agoo.
m a t, rain cape, eba_ first quarter; half, agoo pooge; agoo to-
leaf varieties, pandanus, timi, jage, ko- jadege.
kaa. third quarter; full, agoo pija mogo; agoo
m a t t e r, pus, apa_ ibouda, ibounu.
affair, mana_ m 0 r e, euga, wedaba, ino ma.
from eyes, me anii, me animakaL mo r n i n g, abata.
m a t ure; of sweet potatoes, bijuwii; m 0 s q u i t 0, diipi.
enää kaL mo s s, at6, kudamo.
well-developed, as fruit, idaa kaL mo t h, bobaga, kadega.
me a 1 y, of sweet potatoes, jupipagi m 0 t her, mama (Tl, noukai-akuukai-
enauto_ ukame(Pl.
me a n i n g, boko jato. in-law, baakame.
complete, peripheral m_, mana momogi. m 0 und, cooking, dop6.
m e ans, by - of, ka pp. to cook thus, dakimai-L
me a s ure, ebijadou_ mo u n t a i n, great, bago.
me a t, lean, mugee_ not so great, dimi.
small piece, dedo, tine. side, slope, bega.
lean and fat, emL top, aida, kotuuda, kebouda, poopouda.
a leg, kagoo_ peak, tii.
 ENGLISH - KAPAUKU 141

range, kebo. women's cape -, apa(P), jat6(T).

mo ur n, gaduwai·a. crayfish -, ebai.
wail, jiijii. to use the crayfish -, kei.
mo u s e, rat, kedei, wetee. to make thc -, ginii.
mouth, ebe. n e t t 1 e s, booma.
of river, bado. n e w, ija, ja.
mo v e, aside, wo gou, koko ga i-i. ne x t, as month, feast, etc., wado ka.
reflex, pulse, etc., mukugu, gukugu. ni c e, see "good", enaa, diiti, kepo, ajii,
in sleep, small movements, mukugu. jago.
to - loose, gokou tai. nie c e, nephew, naama-akaama-amaka-
to - to action, gokobaki tai. me(P), jaijai(TL
get out of the way!, ka! n i g h t, wanee, uno.
to avoid bcing shot, etc., kokogai-i(P), all -, awijawii.
mapugu(T). ni n e; ninth; nineteen, ijee; ijeejago;
m u c h, wedaba, peepu, bokaagi, ewaa, ijee gaati.
ewaga, nakuu, umina, bukakato, bokai. ni p pIe, of breast, oboti.
mud, titi (P), tuwo (T), dabe. n i t s, Hce, gete.
mur mur, complain, kitigi motigi tai. no, beu.
mus h r 0 0 m, bemu. not, don't, precedes verb, te.
mus i c a 1 instrument, one-string, teke- - good, teeda-weeda.
uga. - avail, wogidaa, epa beu.
jew's harp, kaido. no d, agreement, worship, migaakobe tai.
m y, anija, anaa. sleepy, uno kogi.
n 0 i s e, chattering, nogee.
buzz, roar, ninigi.
pig squeal, kogee.
pigs eating, datoo.
N rustle in the grass, gekee.
- of locust, gedee.
- of wind and rain, nemuu, nemugu,
geewu.
n a g, egoti etijawii. - of twig snapping, tekee.
name, eka. flapping, clapping, tabe2.
give or call, ebatai-i. explosion, bang, potu.
na r r 0 w, small, mijo, tidee, egabe, ko- cutting wood, ukuu.
bomai-i. non e, tagu pp, beu.
n a tu r e, habit, ijee, aneegi-akeegi-oka- non sen s e, utoopa bonikigi mana.
agio n 0 0 n, tani dagiida, agapi ejupi, dagi epo-
na v e 1, utija putu(P), one utija(TL uda.
- cord, jiwii (T), utija (P). no se, juma.
ne a r, kapa. nasal discharge, eku.
friends, relatives, imee. end of -, boopii.
over there nearby, wowe jato. stick worn in the septum, juma muto.
ne ck, ogo. not; prohibitive, precedes the verb, beu;
back of, owä(P), kudumo(TL te.
ne c k 1 a c c, ogo putu. - know, ewo.
teeth and shells, gope. - want, be gai.
to wear the gope, gokii. notwithstanding, kodaa pp.
n e e d, beu kai peu, gai peu. now, ito.
n e e dIe, keipo. nu m b, geigei, otomai-i.
to make a bone -, jomii. nu m e r a 1 coefficients, having legs, ida.
ne gl e c t, aadaba, inimugi. small round things, nipo.
ne p he w, niece, naama-akaama-amaka- canoes, sticks, etc., ma.
me(P), jaijai(TL sweet potatoes, mani.
n e s t, gekä, ipukaa. gardens, poga.
ne t, bag, agija. trees, tegee.
142 ENGLISH - KAPAUKU

fires, dagu. - eyes, peka kadii.

rivers, bade. o p pos e, argue, akaije tai.
nut, pandanus palm, kokaa. o p pos u m, general; speeifie, woda; ko·
bee.
o r not?, mee?
o reh i d, mugido, nakuu2 pi, gaija pi,
gabe.
o yellow fibre, bitu.
o r der, arranged, ejagai-i, pidou2 , dougai
mougai.
out of -, Une, inipini.
o a r, gitä. o r i gin, epauto, epa.
o a t h, baita makii. thoughts, stories, kuba-mote mana.
o bey, juwii, juwidoke. o r i gin a t e, kumii.
a eustom, tradition, rite, dijo dou, dudu- ornament, general, jigi-jaga(P), eigi·
kai-a(Pl. teigi(T).
disobeY eustom, ete., dijo beebu. large shell, ega, ako, pakooba.
o b s e ure, ewaida beu. yellow poueh worn by men behind, wupi.
elouds over the sun, dipumai-i. o r p h a n, dobija joka(P), dobijo joka
o b s e r v e, eustom, rite, ete., dijo dou, (Tl.
dudukai-a (Pl. o t her, ino, joko.
o b s t a eIe, hindrance, wo gojawii. the - one, enakaato, ena ka ki.
o b s tin a t e, geeta, manunu. out, exit, mijowe kai, wakojo kai.
o bs t r u e t, takimai-i, kugo munii, ma· - of sight, ogaa kai.
teko tai. out s i d e, juwouda, jibuuda, tapouda,
abt a i n, gau, motii, go-motii. tapo.
ace a s ion a 11 y, often, kigeena, wage- - world, TUdabaja (Surabaja), maikai.
ena. o ver, above, wado.
ace a n, maikai. ferry aeross, edeemakai·i.
o ehr e, dinai, ogi. - there, see direetions, wo.
o dar, unu, nodogi. o ver e 0 m e, petee kai, dabapigu tijawii.
off end e d, uwapai-i. o ver f 1 0 w, edidaa.
oft e n, oeeasionally, kigeena wageena. o ver g r 0 w n, trail, idii.
oi 1, jeboo. o ver t a k e, etigadokii, etigai-a.
o 1 d, person, adama. o ver t u r n, eanoe, wapu tai, bodapogo
thing, dogä. tai, betokai-i.
original, real, tota. o ver w hel m, gekaije duwai.
too - and deerepit to walk, ageekai-i. o w 1, kei(P), keiwega (TL
o m e n, bad, sun and rain at onee, dikai. o w n, ipuwe pp.
on, maida, jato (-ato) pp. one's very -, aniidaweda-akiidaweda
loeative suffix, -ida. ete.
o n e e, kigeena, wageena. - loved, dide pp.
on e, ena, kat6.
- or the other, enakaato.
only -, enaago.
on 1 0 0 k e r s, pegee-pagee.
on 1 y, just, to pp. p
- one, enaago.
o p e n, kebai-a.
tear down house, fenee, kebai-a, pugai-a.
- eooking mound, ekai-a. pa e i f y, erying ehild, emauwal-l.
- rain mat, kagai-a. by pretenee, kuwi2 etai.
- mouth, aamai-i. p a g e, leaf, kapo, ije.
- mouth of bag, ete., ebekai-a. p a i n, didi, tedii, gaduwai·a, gabai·a.
- of a flower, kagaanii. leg or arm "asleep", kugubija.
of a hause before roof is on, waitege. p a i n t, piteh, ete., kuto.
 ENGLISH -
red face -, dinai, ogi.
black face -, utou.
pa i r, utauta.
male and female, married, bugaija.
p a 1 ave r, mana pitokai·i.
pa I m, hand, teba.
tree, oncosperma tigillaria, eke (T), na gi
(P)'
Pandanus; varieties, kokaa; jebene, ji·
bago, tipa.
pan c r e a s, puto bemu2 •
pan dan u s, varieties, kokaa, jebene, ji·
bago, tipa.
pan t, ee, eeki.
pa per, kapogeije.
par abI e, ena dani awe·tai mana.
par a dis e, pipoga.
yellow·plume bird, tune.
King of Saxony, petege.
par a I y s i s, bado ekogadaa, akaakoga.
par t, portion, paate.
to -, as fence posts, wokai·a.
pas s along, wo uwe·tai, jawii, wokaato
kai.
to overtake, etigai·a.
pas t, distant, tika.
not so distant, itookei, mijaato.
today, jukuma.
days - with numbers, amai· (amaija,
amaido, etc.).
p a t c h, okogo.
thicket; clump, gapu; pago.
pa t h, ita.
small narrow, kagoo·pagoo.
pa t i e n t, kojaa2 , kegepa animakai·i.
p a t t e r, of feet, neki2 tai.
p a t t ern, ebijaabija, emoga, komuga.
pa u s e, ewanai·i.
p a y, naimai·i··kanii·menii.
- debt, ebe badii.
take back shells in divorce, badii.
compensation for sIaying enemy, uwata
gapii(P), dabeuwo(T).
compensation to owner of pig when
raiser kills it, epaawa.
peace, muka2 •
to make -, dagi duwai·a, mukai·a.
pe ace f u I, kojää.
p e a I, uncooked things, gikijai·a.
cooked things, okomai·i.
- bark or skin, gotomai·i, gokomai·i.
- sugar cane, gitai·a.
pe c k, chick in shell, tokonai·i.
pe e p, peer, ogoo tai.
spy, eavesnrop, damoutoopa nak02 •
p e n i s, koti, pa.
KAPAUKU 143
p e 0 pIe, meido, bagee.
jungle -, oge bagee.
inhabitants, maki utoma.
pep per, red, dita.
per f e c t, jimubeu, boko duwadoke.
per h a p s, juwa, 'kipa ga, kipi ga, etc.
per me a t c, gamei, gekaije duwai·a.
per m iss abI e, pijo, da ko beu.
per pIe x e d, uneune, kigikuwa.
per sec u t e, peepu tai, eWidogai·i, odi·
jai tai(T).
per s ist e n t, tadu.
pers on, me.
per s p i rat ion, awaata.
phlegm, eku.
p h 0 s p h 0 res c e n c e, togo.
p h rat r y, wije.
pi c k, pluck, as fruit, Ieaves, apii, du·
wai·a.
- up bits, mou.
pie c e, paate, tine.
pie r, koto.
pie r c e, ogimai·i, pitumai·i.
ear, nostril, dunii(P), duwii(TL
stab, slash, nokogai·i.
pi g, ekina.
wild; white; white·faced, jää; ako, poja;
tobe.
leg of pork; half a -, kagoona; amoona.
underside of -, apa(P), poeT), wopooba.
- food, small sweet potatoes, ekina tagi.
squeal of -, kogee.
small -, modaapege.
- living with arrow in it, bekee2 tal.
p i g e 0 n, wonou.
pigeon·toed, ketepi bado.
pi I e, up, wado kotuu2 •
pi I f e r, oma motii, utoopa go·jikii.
pi m pIe, apaapo, otoopa(P), oto(T).
itch in small pimples, pugu.
caused by nettles, rain, etc., witodi.
p i n cer s, of crayfish, kago.
pi n c h, dikinai-i.
pi n e, agu(P), mugo(TL
p i P e, bamboo, wupe.
pi t, komo.
deep, "bottomless", agaagumugu.
p i t c h, kuto.
pi t c her plant, gakuga.
p I ace, v., makii, makeegai-a (T).
n., tapa pp, -ida.
such a -, kouda, kouja, kiija.
to - child in bag, epiitai-i(P), epuutai-i
(TL
to - diagonally, marnake.
p I ace n t a, wadouda (P), jokapaga (T).
144 ENGLISH -
pi a i n, visible, clear, ewaida.
pi a n t, v., one by one, wei.
to scatter seed, kigii taL
to - stakes or poles, wei.
to - sweet potatoes covering sterns in
several places, bedamai-L
p I a n t a i n, kugou.
pi a t e a u, sandy area, ugi(P), ode(T).
p I a t f 0 r m, kejage.
p I a t t e r, bark, dokouda.
pi a y, weewee.
joking, ebaabaa, wegee2 •
to - musical instrument, ewii.
pie ase d, apai-a, enaa gaL
to be - with, juma dege2 etai.
pli abi e, tekuu2 •
plot, garden, pogaana.
old garden ground, mude.
pi u c k, as fruit, apii, duwai-a.
pi u g, leak in canoe, owai-a.
leak in roof, watii, takimai-i.
pi u m p, epoo enaa, epoo diiti, me pa-
kuwo.
p 0 c k e t, tamau.
p 0 i n t, with finger, tutu taL
with nose, jumautu.
peak, tU.
make a point, sharpen, dipai-a, jomii.
pol e, tina pija.
- which holds a canoe, tito.
to - the canoe, pou.
- supporting sugar cane, tino.
- to carry a pig on, tono.
ridge -, uw6.
house-building poles, kemoma.
roof poles, rafters; roofing lath, moti-
kume; waL
pol i s h, to -, as a cowry, ono wogii.
p 0 n der, munouga gaawe tai.
p 0 n d s, swampy, takaapakaa.
po 0 r, daba.
p 0 r cup i n e - I i k e, kigito.
p 0 reh, lower floor K. house, akagau.
p 0 r k, leg of, kagoona.
strip of, dedo.
small piece, momoo, tine.
po r t ion, didee(P), age(T), paate.
pos ses s ion s, edepede, aagijo taagijo.
pos t, fence, tibo(P), weeda(T).
forked, taka.
on the ground, fence part, pakamo.
p 0 u c h, worn by men behind, wupi.
po und, v., tokoo tai(P) , tekuu tai(T).
po u r, tuumai-l.
p 0 wer, bida agijo.
to exercise authority, boko duwai·a.
KAPAUKU
pr ais e, muta etuwai·a.
p re ach, mana wudii, mana pitokai-i.
pr e c i 0 u s, not given away, puku.
p r e g n a n t, modo, modaago.
p r e par e, epeepi tai.
- garden ground, make it fine, jugee
tai(P), jimoo tai(Tl.
p res e n c e, jumaapa.
pr e sen t, ojaa menii.
future reimbursement expected, jegeka.
to be -, tou, ewaa kai.
to put in one's appearance, be go tal.
p res e n t I y, odigaa, odijake, eidani(Tl.
p res e r v e from harm, madagai-a.
pr es s, tagi atii, tipi.
p re t end, puga pp.
pr e t t y, enaa, tedee, aJll, kepo, jago,
diiti, jikoo, peka toopu.
plural, enawana.
pr e v e n t, mateko tai, watii, wo gojawii.
pr e v i 0 u s I y, tikä, mijaato, itookei.
pr i ce, age.
bride-payment, kadee.
p r i c k, pitumai-i, ogimai·i.
p r i n t, foot, nenoo (T), denoo (P).
p r i z e d, not given away, puku.
pro b abi y, juwa, kipa ga, kipi ga, etc.
pro ces s ion, kotomai-i.
pro fit, bago kai.
pro gen y, ijoo, ekebata bagee, jokaane.
pro g res s, prosper, enaa ke·wo, ... ke-
wo.
pro j e c t ion, hook, bami, jagauto.
pro m i s e, mana togii.
pro p, to - sugar cane, penii.
n., pole, tino.
pro p h e t, gokobaki tijawiidaiga wegai
tita me.
pro p h e s y, douja dou.
pro s per, progress, enaa ke-wo, ... ke-
wo.
pro t r u d e, as of intestines, kabai-a, ku-
wai-a.
pro u d, good sense, kobidoke tal.
bad sense, kegepa ibo, nadodowei dimi,
ibo diml.
pu c k e r, sour taste, ebe jakaboka tal.
p u 11, up, gou, wadou tal.
- out, badii.
- forward; back, jokou tai; joko pi tal.
- finger joints, tukaa.
- handle out of crayfish net, widai-a
(P), wigidai-i(T).
- off crayfish legs, putai-i(P), pukai-i
(T),
pul s e, emo muku2 •
 ENGLISH - KAPAUKU
pul ver i z e, jugee tai(P), jimoo tai(T).
pup i I, disciple, etope-tai me.
of the eye, peka napo, peka nipo.
pur e, jimubeu.
pur pos eie s s, ojaa_
pus, apa.
pu s h, jamou tai, amou tai, amo tapa tai.
out canoe, pOling, pou.
- around, wo dabee jamo dabee.
- down; over, mijou tai; wou tai.
- log on fire, goojou.
p u t, makii, awit.
in, amaawii.
on roof; on firewood, topimai-i; dagu-
mai-i.
- away cooked food, jowaawe, odaawe.
- on necklace; on clothes, gokii; makii.
- together, tawai-a, tadu atii.
p y r i t e, dodikebo.
Q re c i t e, ebatai-i.
qua g mir e, sinking, gibu.
qua r r e I, akaije tai.
q u e s t ion, etidou, egaado.
q u i c k I y, egaa, tibigi.
q u i e t, to, gabo.
to - a baby, emauwai-a.
R r e f u t e, akaije tai, wo etige tai.
r a b bit, woda.
ra c e, to -, akaatiga.
n., other than black -, dege, ogai.
r a c k, drying firewood, kido.
r a f t e r s, motikume.
rag e, emoge, boko, kumi, kegepa ejai.
ra i n, n.; V., edi; edi wei.
rainy mornings; rainy, idaanita; duguu.
storm, epaage, epauwu.
misty, jabi2 , edi gapii.
drop, or dew, edi po.
heavy -, epaipo, edi bokai-a.
- with sunshine, dika, dikai.
- mat, eba.
ra i n b 0 w, wajamo (P), wanamo (T).
145
r ais e, wadou tal.
- ahand, pidoo tai, mapido tal.
raised place, hump, putugu.
ra n g e, mountain, kebo.
ras p b e r r y, makadege.
rat, general, kedei.
varieties, pote, bug66, didi, kuki, pugapi.
rat t a n, edu.
large, kupe.
wound around arrows, deepene.
knotted calendar, putu.
woven on genital gourd, tabo.
rat t I e, tege2 , tegekugu.
ra w, ija, ja.
r a y s, sun or moon, pa.
re a d, ebatai-i.
re a d y, epeepi, timoo, ga-ii.
re a I, puki, pukipaki.
really! juwa!
re a p p e a r, pakookou tai.
r e aso n, ka, kouja pp.
re aso nie s s, ojaa.
re c all, wado gaL
try to recall, ubai-a.
r e c 0 n eil e, dagi duwai-a, mukai-a.
re c 0 n s t r u c t, titaaki tal.
r e c 0 ver, from illness; wound, beu kai;
ou.
r e c t u m, kagi.
r e e d, arrows made of it, ida.
water -, kimu, ikija.
red e e m, joko edai-a, komoka awii.
re f i n e, gikibiki tai, deedee kep 0 2.
r e f 1 e c t, wo wakii.
reflection, clear water, pogee.
r e f u s e, reject, ekonai-i.
re g ion, dokoo.
r e g r e t, gaagaa tai.
re j e c t, ekonai-i.
r e li e v e d, of distress, utugu ekegai-a,
jowee maipai-a.
re I a t i v e s, imee bagee, okai ma ba:gee.
rem a ins, abu, joko ka.
rem e m b e r, gai-a, ga-tou.
rem i n i see, dimi tadu atii.
rem 0 n s t rat e, akaije tai.
rem 0 v e, wo makii.
from fire, cooking mound, ekai-a.
by wind, ekadai-a.
rem une rat ion, edai-a.
to owner for pig killed by raiser, epa-
awa.
for killing mutual enemy, dabeuwo(T),
uwata gapii(P).
10
146 ENGLISH -
ren e w, titaaki tai, epeepi tai, enaana
tai.
re p air, epeepi, enaana.
re p e n t, tedemai·i.
re p 1 ace, amo awii, amo makii.
r e p 1 y, wo etii, amo etii, joko etii.
re pro duc e, offspring, kebai-a.
re pul s e, ebakai·HP), epeHT), edagai-a.
re q u e s t, ediimai-i.
res e m b 1 e, dani, bukaa, dani bukaa pp.
res i n, ut6ii..
res ist, mateko tai.
res p e c t, ibo ejaikai-i.
res p 0 n s i b 1 e, be, dagimouda dokii.
res t, V., ee duwai-a.
n., remains, abu, jaikitaija.
res tor e, as formerly, titaaki tai.
re tor t, ebedamai-i.
re t u r n same day, kedaa uwii.
- a thing, joko menii, amo menii.
- to former place, metaato uwii.
re V eng e, abu paHP), mude paHT), to-
maabu pai.
re war d, petege.
to get; give, petege gou; petege wei.
for killing mutual enemy, dabeuwo(T),
uwata gapiHP).
rho d 0 den d r 0 n, wagadei.
ri b, geko.
r ich, tonawHP), tonowHT).
very -, ketago, tonawi pokawi.
- and childless, utopii.
r i d g e pol e, uw6.
r i g h t, good, enaa, jikoo.
to do weIl, tobedou.
opposite of "left", etikaato.
r i g h t e 0 u s n e s s, maakodo bokouto.
r i m, of crayfish net, poti.
r i n g, kipo kagane.
rio t, tetepepe.
r i p, kigibai-a, wigou.
r i p e, awamai-i, podii.
r i s e, wadowe kai.
of steam, kaagu tai.
of water in canoe, pidigi tai.
- and fall, waiko wako.
r i ver, onee.
- bank, agu, adaida.
bends in -, ogoomo(P), pigee(T).
r 0 a r, motor, ninigi.
of coming rain, epaagepou.
r 0 c k, mogo.
red-hot, or very hot for cooking, duwa.
pyrite, dodikebo.
white, hard, egepa.
grind stone, ono.
KAPAUKU
s. for lice-killing, s. knife, maurni, ipä.
big heavy S., utoo mogo.
r 0 c k, v. to rock the boat, wapu2 •
rod e n t, general, wodä.
rat, mouse, kedei.
roll, over and over, bikimai-i, begokai-i,
ogoogi tai, bikipoga tai.
- up as a snake, bubukai-a.
- up as paper, demii.
r 0 0 f, owaimo, owaije (P), boojo (T).
in canoe, edeiwa.
- materials, kad6, widime, jage, nupe.
rafters, motikume.
roofing lath, wai.
good -, no leaks, toopu.
r 0 0 m, general, kugu.
women's, dagu.
men's house, emää.
r 0 0 m y, loose, gouda.
r 0 0 t, mani, epa.
- end, babu.
V., as a pig, kigi nai.
r 0 p e, buda (P), utHT).
women's skirt -, moo(P).
rot, debii.
rotten, poko(P), moto(T).
waterlogged, kedeta.
rotten egg, potato, momaata.
r 0 u g h, pekogo, pekoo, gekogo.
of water, whitecaps, wikii tai.
r 0 und, punugu(P), ponugu(T).
round-about, kikina motii.
r 0 w, things in a -, dada2 •
arrange in a -, ejagai-a.
to - a canoe, ukii.
r u b, as liquid, oil, widii tai.
as in making string, widimai-i.
apply, as -, face paint, euwai-a.
erase, wunai-a.
r u b b e r, gakijai.
r u i n, tr., peepu tai.
intr., overwhelming -, bogobagii tai.
ru 1 e, etimakai-i, bida peu etii.
run, tibigi tai.
in fear, okii.
of animals, putigi, tibigi.
arace, akaatiga tai.
r u s t, tarnish, bakaa.
ru s t 1 e, in the grass, geke2 tai.
in the house, gedepoda.
 ENGLISH -
s fruit not in -, dadago.
s ad, kogaa.
safe, mobu.
s a I a man der, tokapuga(P), toki(T),
amaatabinei.
s a I i v a, foamy, epoge.
not foamy, woowoo.
s alt, diga.
v., diga wagii.
s a I v a t ion, ajii pugaije, ajii pijaije.
sam e, ena kidi.
make as before, titaaki tai.
san d, 11.
high sandy plaee, ugi(P), ode(T).
s a p, of trees, sweet potatoes, akaja(P),
akija(T).
s a pli n g, small tree, tina pija, agaana
pija(T).
s a t a n, teege.
s a ti s f y, thirst, distress, jowee mai·
pai·a.
satisfied, eomfortable, mobu.
s ave, deli ver, epip'ikajawii, petii etija·
wii.
to be saved, ajii tai, gei tai.
to give eternal life, ajii tijawii, ajii ti-
menii.
Savior, ajii bokouto duwa-tai Me.
s a w, v., gikii.
s a y, mana, mana wegai-a.
a saying, mana muto.
s e a b, kopu, kipi.
s e ale s, eki, kopu, okono.
sc a m per, of animals, tibigi(P), puti-
gi(T).
sc a r; searred, jobe; kipigi.
s e a t t e r, tr., kigii tai.
intr., wudepapa, kigipapa.
in fear, okiimigii, tetepepe.
sc 0 I d, ewidogai-i (P), odijai tai (T).
s e 0 reh, kogi tai, wei kogi tai.
s e rap e, dei.
liek, deenai-o.
- burned hair from pig, gikii.
- sugar eane, gitai-a.
- wood, to plane w., emudai-a.
s e rat e h, iteh, ginai-a.
n., widi.
to - lightly, diki2 tai.
sc r e a m, emeeme, kokowauwau.
s e r e w p i n e s, kokaa.
se are h, ubai-a.
s e aso n, uwa, wagi.
rainy mornings, idaanita.
KAPAUKU 147
sec r e t, gabo mana, boone2 mana.
sec t, jaida.
see, dou, peka dou.
let me -, kawii, kawoo.
see d, ijoo, miti, mitei, po, utä.
- beads, dapaa(T), duwija(P).
job's tears, kumää.
see k, ubai-a, takimai-i.
wholeheartedly, boopii kepai-a, juma do-
odoo.
- shell for pork, ebanai-i.
see p, pigii.
sei z e, wrestle, pukamo tai.
se 1 e e t, witokai-i(P), wegenai-i(T).
s e 1 f, reflexive, akaato.
emphatie, kidi, kodo, ete.
speech in self-defenee, mana kega-menii.
sen d, thing, amo menii, jamakii.
- aperson, ebadikumii.
sen s e, good, mana epauto mana.
nonsense, utoopa bonikigi taL
sen s i b I e, good, ipouje.
s e par a t e, okaakai tai, wokai-a.
alone, aniniinii-akiniinii ete.
to ehoose, witokai-i(P), wegenai-i(T).
set, makii.
- a trap, adeinai-i.
- apart, okainiinii.
- of the sun, uwai-a, mijowe kai.
set t 1 e m e n t, after fight, gapii.
s e v e n, pituwo.
around 7 : 00 AM, tegemai-i.
se v e n t ee n, pituwo ma gaati.
s e v e n t h, pituwaago.
s e ver, duwai-a.
partially, shredded, bibai-a.
s e w, puumai-i.
- rain mat, kewiL
sex u a 1 lust, exeess, kikija epauto.
eopulation, magii.
s h ade, dipouto.
s h a d 0 w, ajä, dipouto.
s h a k e, tr., kigii tai, mapagii tai, guku2 •
intr., with cold, fear, ete., pigi2 , beg02 ,
jabi2 , totome.
as eanoe, intr., bobo, wabu.
to - to loosen, gokoo, goko 2 •
to - yellow plume headdress, tune godii.
- hands, paijai tai.
- of long earried objeet, wauwau tai.
s h a 11 0 w, edee.
to test shallowness of water, tadi dou.
s h a r p, uu(P), emuu(T).
peak, tU.
sharpen pointed things, dipai-a, jomii.
148 Et-:GLISH -
sharpen knife, axe, ono wogii.
sharpen by breaking to get edge, toko-
mai-i.
s hat t e r, gaumai-i (P), gakumai-i (TL
s h ave, sugar cane, gitoo.
wood, emudai-a.
wood shavings, adano, juwa2 •
s h e, okai.
s hel f, pejage.
s helL cowry, mege.
best, jo.
kinds, beke bomoje, bodija, kubawi, mu-
ka, kawaane, munidagi, nono, tapojato,
okaipode (T), weiki (P).
tiny, dedege.
new yellow - with "stomaeh", debapo.
larger sea shells, ega, pakooba.
crayfish - , eki.
shed - of snake, lizard, etc., okono.
s h e 1 t e r, watii.
s h i eId, v., watii, wate 2 •
n., pajo, toopu pajo.
s h i m m y, wabu tai.
s hin e, sun, ganii.
bright reflection, ataati, wakii.
s h i ver, totome, pigi2 , beg02 •
s h 00 t, v., nagii-kagii-wagii.
to- an arrow, gojawii.
- in unison, gapi atii.
explosion, potu tai.
n., new shoots on stump, kau, gimo, ami-
ka.
from the ground, pakamai-i, paka2 tai.
s h 0 r e, iteida, gebe, adaida.
out from -, deeper, ukaida.
s h 0 r t, pini.
to fall - , ma duwai-a.
s h 0 r t 1 y, presently, odigaa, odijake,
eidani(T).
s h 0 u 1 der, kode.
- blade, kodeeba.
s h 0 u t, call, wuu etai.
in fear, emeeme.
one-man demonstration of emphasis,
wainai-a.
s h 0 w, emuwakai-i.
s h red, as banana leaf, bibai-a.
s h r i e k, emeeme, kokowauwau, wa-
uwau.
s h r i m p, see "crayfish", udi.
s hut, jekamai-HP), munii(T), tapii.
to cover, bitije munii, katagai-i, apu-
mai-i.
s h y, embarrassed, ego gai-a.
si b 1 i n g, keneka.
opposite sex, paneka.
KAPAUKU
s i c k, didi, ikijo.
pain, gabai-a(T), gaduwai-a.
to lie -, pakutai-i.
very --, ikijo jukii, kopu gokodeete.
too - to walk, "bedfast", ageekai-i.
s i d e, amo, amoona, gebo.
beside, watija.
put sides on, topimai-i, watii, wate 2 tai.
s i g h, eeki tai, kuni kani.
si g h t, in one's -, ... pekaida pp.
s i g n, tegee dou, tun i tuwai-a.
si 1 e n t, gabo.
s i m i 1 a r, dani, bukaa, dani bukaa pp.
two -, utauta.
s in, peu kei tai agijo, peu awita agijo.
si n g, ebetaataa.
another variety, tuupe.
story-singing, ugaa tai.
-- to hush a child, emauwai-a.
s i n g e, hair of pig, odii.
s i n gl e - m i n d e d, boopii kepai-a, juma
doodoo.
si n k, mud or water, gibu tai.
water only, onii.
s i p, dok02 taL
s ist e r, keneka.
older, anibai-akibai-aikame.
younger, weneka.
male's -, paneka.
--in-law, geekame.
si t, anii, animakai-i.
s i x, sixth, benumi, benumaago.
sixteen, benumi ma gaati.
sixty, bado(T), muto(Pl.
si z z 1 e, totobi tai.
ski n, kad6.
of potatoes, corn, jatu, scales, kopu.
- only, no meat or fat, pekuwo.
ski n n y, buwii, gekogo, epoo peu.
ski r t, rope, bark, moge.
Paniai, usual rope, moo.
Tigi, Kamu, Mapija, kabau.
- material, bebi, kepijaL
to make a - , moge ejai-a.
s k u 11, dagi mitoo.
s ky, epa.
s 1 a n t, to lean, tr., emai-a.
sI a p, ganaatapa taL
sIe e p, uno umiL
drowsy, sleepy, uno kogL
deep -, pakuboga, uno pokoma.
foot or hand "asleep", kugubija.
sIe n der, of people, kago me.
sI i g h t, neglect, aadaba, inimugi, gepuu
(P), geteerT).
s 1 i p, fall, jagii taL
 ENGLISH -
- into, insert, watakai-i.
slippery, got66_
sI 0 w, ipee_
go slowly, kuuto tai.
work slowly, lazily, mamuwai-a.
sm all, mijo, daba, weneka, tidee, tekii
(T), tekijai (T).
s m eIl, V., unu jumii, jumidou_
n.; bad -, unu; unu peu(P), nodogi(TL
s m i 1 e, kijai tal.
s m 0 k e, n., nakagi.
V., tawa nai-o.
to draw on cigarette, baju tal.
s m 0 0 t h, slippery, got66.
s n a i 1, Iarge, ega.
water -, gabä.
water and land, egamomogo.
sn a k e, general, also "animaI", jinä.
specifically, ugenija (P), ou (T)_
Iarge varieties, eguwai, gedi, wegoje.
small, poisonous, tebe, ukaane.
s n a p, fingers, greeting, kipo motii.
to - on wood, tugu2 •
to - on the gourd, tek0 2 •
sn are, trap, boke.
to make a -, mainai-a.
to set, or re-set, adeinai-i.
metaphoricaI, ebeuto.
s n a t c h, pitakai-i.
s n 0 r e, unouki tai.
s no r t, pig, nu taL
s n 0 u t, pig, nunu.
s n e e z e, ipagi.
sn i f f, snuffle, pig, jume2 , jumaapo.
so f t, debee, debuu, gekuu2 •
s 0 i 1, n., maki.
V., buna mai-i, digimai-i.
old garden ground, mude.
s 0 j 0 u r n, duwa jawii.
sojourner, dokiwe.
sol e, foot, palm of hand, teba.
sol i d, bida, idaa.
s 0 m e, other, ino.
s 0 met i me s, kigeena, wageena.
s 0 n, jame joka.
first, ibouto.
second - or daughter, ipouga(P), ma-
ga(T).
between 2nd and last; last, mabii; amo-
oje.
-in-law, baakame.
s 0 0 t, epege.
s 0 r cer y, kego tal.
s 0 r e, wound, jati, didi.
running -, abagu.
head sores, topijo.
KAPAUKU 149
- eyes, tuku, me anii, me animakai.
s 0 r r 0 w, mourn, distress, kogää, dimi
gaduwai-a.
s 0 r r y, gaagaa.
s 0 r t, kind, bagee, tumä.
to choose, witokai-i{P), wegenai-i(TL
sou 1, living, dimi mana.
departed, tene, ajä tene.
sou n d, chatter, nogee.
ticking, snapping, tek0 2 •
rustle in the grass, geke2 •
buzzing, roaring, motor, ninigL
wind, rain, geewu, nemugu.
footsteps, neki 2 •
sou r, bitter, enege.
- face, dugu, nogimai-i, uwapal-l.
teeth set on edge, ego jegee.
sou r c e, epauto, takago.
sou V e n i r, peka nipo.
s par r 0 w - I i k e, piipaa.
s p e a k, mana wegai-a, mana godai-a.
s p e a r, for fish, crayfish, tukei (P), ka-
gäu(TL
war, as Dani -, wojä.
s p e e c h, mana.
wise -, mana maa, mana uka.
theme, subject, mana muto.
bad pronunciation, mana dokogai-L
hoarse, mana ogii.
s pell, to cast, kego tai, kogobai-a.
s p e n t, used up, mapugai-a.
s p i der, umagi, akaageba.
s p i 11, pour, tuumai-L
to run over, edidaa.
s p i n, as a top, momogo tal.
s p i n ach, idaja.
s p i n a 1 cord, bokamuno, matoka muno.
s p i r i t, evil, enija.
big, teege, togaadama.
navel, -, utija.
in whirlpool, mado.
others, ukaanija, jokaanija, abe, tame-
jai.
s p i t, epoge etuwai-a.
s p las h, tibugu tal.
s pIe e n, ipa.
s pli n t e r, n., apoo.
s pli t, wood, akagai-a, gapumai-i, ga-
amai-i.
Iarge logs, kepai-a.
divide rattan in two, pigou.
s p 0 i 1, rot, debil.
wormy, ternege.
water-Iogged potatoes, squash, kedeta.
sweet potatoes rotten, moto(P), poko
(TL
150 ENGLISH ~ KAPAUKU

s p 0 n g y mass, oobaa. s t e p, aside, kokogai·i, waijagai·i.

s pot, vari·colored, tibitoba. hard, daimai·i.
s p 0 u s e, waka. - over, ekagumai·i.
s p r a y, sprinkle, gapii. - on, flatten, tagi atii, tagai tai, tao
s p r e a d, as mat, blanket, mukai·a. bako.
all directions, as news, gamei. steps, stairs, mam0 2 , kab0 2 •
hands, kagai·a. s ti c k, pija.
s p r i n g, water, pudu tai, pudugu, pidi· digging -, jadau(Pl, patau(Tl.
ida. burnt at one end, utine.
an empty trap, kigi tidoke, tudu togi. fire·making -, mamo.
trap sprung with victim, bokapi, ejaki· - which injures, pijauto.
makai, gadi tai. small dry -, pukugu pija.
s p r i n k 1 e, gapii. walking -, club, kopa.
s pro u t, pakamai·i. nose, ear -, juma muto, gapa muto.
s p y, eavesdrop, damoutoopa nak0 2 • to -, v. tr., ogimai·i, pitumai·i.
with intent to kill, bido dou. adhere, topii, tawai·a.
s qua s h, n., nakapigu, nakapidu. adhere to aperson, as an orphan, tadu·
V., tagimai·i, tagi atii. mai·i, tadu atii.
step on unintentionally, tagai tai. - out, protrude, as an arrow, pod0 2 tai.
s qua t, dogoobobo tai, dogo tai. s ti c k y, topiboka.
s q u e a k, of rats, diidii. s t i f f, tome, pigu.
s q u e a 1, pig, kogee. taut, teku.
s q u e e z e, wring, tigimai·i. s ti f I e, suffocate, kenapune(P), kane·
s tab, pierce, nokogai·i. pune (Tl, puneeno.
s t a c k, for discard, dapii. s ti I e, moomoo.
for use, kotuu atii. s t i ll, gabo.
s t a i n, digimai·i, bunamai·i. s tin g, dUbu.
s t air s, ladder, steps, mam0 2 , kab02. s tin g y, bunu peu, ba peu(Pl, ginita.
s t a k e, short to tie pig leg, ana. s tin k bug, putei.
a pole, tina. s ti r, as with spoon, bibinai·a.
to prop, as sugar cane, tino. as in sleep, mukugu tai.
s tal k, as vegetable, uko. as emotions, gokou, gokobaki taL
s tarn p, step on, daimai·i, daidai tai, tao as water, guku 2 , gukuwage tai.
gimai·i. to incite, jigi2 tai.
one·man stamping demonstration of s tom ach, womb, general area, modo.
emphasis, wainai·a. specifically - and gizzard, kedeetija.
s t a n d, joonii. pig's underside, apa (Pl, wopoba, po.
star, ijamo(P), ijapu(T). - ache, tedii(P), gabai·a(TJ.
morning, evening, awega, uwaga. - worms, woomaa.
s t are, gaze, dootaa. s ton e, see "rock", mogo.
s t art, gou, go·motii, ookai·a. adze, axe, maumi.
- fire by friction, bodija jakii. hot cooking stones, duwa.
s ta r t I e d, surprised, gootoki, tokipege. s t 0 0 p, tudu tai(Pl, tudumai·i, koduu(TJ.
s tat e, condition, tapa pp. s top, jaikai·i, ewanai·i, duwai·a.
s ta y, wait, tou, doutou. watch and wait, ambush, ewanai·i, ewa·
s te a d y, tome atii, pigu atii. ne 2 •
s t e a 1, theft, oma motii. - crying, jege budii.
go stealthily, go·mote ga·mote, k Op0 2, s tor m, epaage, epaawu.
tudu2 • s tor y, mana muto.
s te a m, nogaa. fiction, tetaa mana, totaa mana.
to rise, kaagu tai. legend, me ka kei tita mana, kuba·mote
s tee p, eg66, jagaa. mana.
s tee r, etikai·a. - of a building, kakade.
stern, ma. s t r a i g h t, doodoo, tobedou, pldou2 •
end of anything, gadi. V. make -, pido tai, emodai·a.
- of taro, mutai. straighten the course, etikai·a.
 ENGLISH - KAPAUKU 151

- and stiff, torne, pigu. set, v., uwai-a, rnijojo kai.

s t r a y, wo keenidaa betokidaa; uneune, rise, v., wadojo kai.
rnaitaiga. colorful sunset, kogei.
s t r e a m, small, deg02 uwo. colorful sunrise, gija.
dripping -, toobi. to - a thing, matagei tai, gee2.
s t r e t c h, pull, gou. s u p p 0 r t s, pillars, kemorna.
- out hand, mapido tai, pidoo tai. floor beams, mutaida.
- oneself, ,idagou. stile supports, pakamo.
like rubber, gakijai. - for sugar cane, tino.
- the legs, kagaapito tai. s ure, true, maa, mall'kodo, maakidi.
s tri k e, wagii. make -, promise, togH.
with fists, ganaadamu tai. s u r f ace, outside, tapouda.
s tri n g, ga. to -, from under water, wigii tai, wigi-
bow -, one. mai-i.
- material, bebi, bokuwa, puma, dai, s u r ger y, native, ekegei wegH.
damijo, dudupugu, kepijai. s ur ro und, ebobai-i.
to - shells, beads, etc., ewii. s u r pr i s e, to be surprised, ego takuu2 ,
s tri p, bark, okomai·i. gootoki.
branches from tree, gumii. ejaculation of -, jede!
outer leaves, kodikai·a. s wall 0 w, gaawii.
s tri p e d, varicolored, peka2 , tibi 2 , tibi· s w a m p y area, takapaka.
toba. s we a r, baita makii.
s tri v e, woowii, umina tai. s we a t, n.; v., awata; muutai.
s t roll, tonaa tai. s w e e p, jimu dokii, jimu dei.
s t r 0 n g, bida, petee, egepa, etee. s w e e t, igi enaa.
able to work, taka jikoo. s w e e t potato, nota, dugi (E).
stub, toe, tokoo(P), tokuu(T). yellow, moogou duugu, tawamani duugu.
s tub bor n, gapa tekoo. others, moogou, kedatoko, animakai, ga-
s t u f f, put in, awii. awa, ujubada, duwonota, abenota, pa-
- cracks, watii. kuu imojegee, kiduupai, bidadugi, na-
s turn b 1 e, through brush, konepei tai. abedau, kadaagai, imobuna, tetoweja,
s t u m p, uto, imugi. pujubugi.
s t u p i d, dimi beu, dabee2 • pig feed, tagi, kigi.
sub j e c t, theme, muto, boko jato. bitter, dina.
sub m erg e, gibu tai, on1:i(P), maanai-i water-logged, kedeta.
(TL s weIl, ejai-a.
sub s t a n c e, contents, emi, idaa. raised place, potu.
sub s t i tut e, komoka tai, komoka awii. swollen neck glands, keteke witikt
s u c k, bitii. s wer v e, as arrow, keenai-i, waamai-i.
noisy sucking of sugar cane, gii tai. s w i m, taataa.
sud s, foam, agauge. s w 0 r d, dagger, kataana.
s u f f er, didi, gabai-a(T), gaduwai-a(P). to draw a -, juwii, widai-a.
s u f f i c i e n t, tiki(P) , teki(TL s y m p a t h y, ipa, upa(EL
s u f f 0 c a t e, kenapune(P), kanepune
(T), puneeno.
s u gar cane, edible portion, eto, naku. T
a joint, peka.
to break off, pai-a(P), pou(T). tab 1 e, pejage.
supporting poles, tino. ta boo, da.
to tie to supporting poles, penii. phratry intermarriage prohibited, wije.
an inedible cane, pagimo, pego. using friend's name prohibited, akaudo.
s u rn mit, kotuuda, kebouda, aida. ta d pol e, toM.
long stretch along the -, kebawe. ta i 1, puga.
peak, tU. crayfish meat; - flippers, peto; petoge.
s un, meuka(P), tanHT). tailbone, used in name-calling, pugaka-
rays, tanipa bado. mu.
152 ENGLISH -
ta k e; take it!, motii, oo!
- food from fire, adii.
- off clothes, bejai-a, betai-a_
- from bag, gidii.
ferry across, edeemakai-i.
and put away, motaawe_
- away person, pig, ouwiL
- away a thing, carrying, doke-uwii.
- without asking, utoopa go-jikii.
- he art, don't fear, kegepa tipinima-
kai-i.
tal k, mana, mana wegai-a_
noise of chatte ring, nogee_
an affair, palaver, mana pitokai-i.
good talker, takabai-a.
ta 11, woja(P), domee(Tl.
-, slender person, kago me_
tarn e, v.; n_, daba2 etai; daba_
t a n g 1 e d, kigikuwa, bokogaa.
ta p p i n g sound, tek02 , tege2 •
ta p i 0 c a, pija nota.
t a r n i s h, bakaa.
taro, nomo.
new shoots, nomo ego.
edib1e stern, bai, mutai.
to get -, badii, putai-a(P), pukai-a(Tl.
inedible jungle plant, toboo.
ta s t e; v., igi; igi wagidou, nodoo.
bad -, enege.
tau t, make -, tekuu.
te ach, etopai-i.
teacher (from Ma1ay: guru), kuduu.
te a r, intr., bubai-li, wigou.
tr., kigibai-a.
- down, as house, fence, pugai-a, ke-
bai-a.
- strip of rattan, putai-a, pigou.
te a t, nipple, oboti.
tell me, you, etc., enii, natii-katii-etii.
temperamen t, way, manner, ijee.
proud -, kegepa ibo, nadodoweL
t e m p t, gaado tai, monoo tai.
te n, tenth, gaati, gaatijago.
te n der, soft, debee, debuu.
term i t e, bobL
eaten by -, non i.
t e s t, try, gaado taL
t e s t i eIe s, udo.
t hat, masc. and general, kii, kii ke, kidi,
kidaa.
fern. and large, kou, kou ko, kodo, kodaa,
t hat way, kii dani, kou danL
t h e f t, oma, oma motii.
t h e m e, subject, boko jato, mana muto.
t h e n, tijake, dedaana, daana.
there, wo.
KAPAUKU
easterly; westerly, aawe, aiko, aito, aa;
amo, amowe.
down, jamo, mijo, wako.
up wado, waiko.
in front; behind, joko; wo, matokaato.
t h e s e, kede, kei, kei ke.
t h e y dual; plural, okejai; okei.
t h i c k, jakega.
t h i c k e t, gapu.
t h i g h, muta.
- joint, maa.
t hin, person, kago, epoo peu, daba, bu-
wii, gekoo_
transparent, egabe.
of thread, gekogo.
t hin g, agijo.
t hin k, gai-a, dimi gai-a.
consider, dimi gaawe taL
t h i r d, widaago_
t h i r s t y, uwo naidi (P), uwo igapu (T).
dry throat, wijee, jowee.
very -, gewe2 •
t h i r tee n, wido ma gaa ti.
t h i r t y, jokagaati.
t his, see "that", kii, kou, etc.
t h 0 r n, dogo.
thorny roofing plant, pandanus, jage.
t h 0 se, kei, kede, kei ke.
though t, dimi.
t h r e e, third, wido, widaago.
- days hence; - days ago, widoume;
amaido.
t h res hol d, kabo, kabu.
t h r 0 b, gei2 , goono motino teete.
t h r 0 a t, magaka.
t h r 0 w, - away, pii atii, emigai-i.
- , scatter, as seeds,kigii taL
- water from canoe, gaadi gupii.
- into the air, wadaapu taL
- mud, as on garden bed, owai-a.
tree is thrown, pagi taL
th und e r, gekamugu(P), gikiHT).
t i c k, pig, pade.
ti c kin g sound, tek02 , tege2 , tegekugu.
ti c k 1 e, ajaijo, diki2 taL
ti e, gadimai-HP), gakimai-HT).
and fasten securely, bok0 2 taL
- pig, ekogai-a, gadimai-HP), genii(Tl.
- pig to stake, ana epodai-a.
- pig to carrying pole, ekogai-a, gadi-
mai-HP), genii (Tl.
- sugar cane to prop, penii.
- and hang, epijai-a.
ti g h t, bida.
tighten, tagi atii.
crowded, tipi.
 ENGLISH - KAPAUKU 153

tim e, kigi, gaa, wagi. t r e e, pija, uti.

tin can, tapuja. hardwood, amo, bomo, duwigi, duwogo,
tin k 1 e, tege2 , tegekugu. ipuu, akago, digi, kamo, jegoo, jigi, ka-
ti p, momogi, egu. buge, onage, epo.
of arrow, mapega, mapeda. softwood, bokuwa, jukune, daagu, dogi,
t ire d, panting, ee. kinou, dokeja, obai, otikai, watage,
slow on the trail, penu2 , ita kaga. meigo.
t 0, toward, -epa pp. medium hardness, dauti, tato.
t 0 a d, daa, tu. edible fruit-bearing, bigome, wau, uga-
t 0 ast, over flame, odii. kato, gijai, ijade, moku.
tob a c c 0, cigarette, tawa. inedible fruit, tuwo, aga(T), tawaja(P),
to smoke -, tawa nai-o_ daga, dawaa(T), dawaa(Pl.
t 0 e, bado kipo. good for canoes, mowane, edikai, bubu-
t 0 e n a i I, kedi. gi, duwege, ape.
t 0 g e t her, enaimo, wa pp, enagebe, good for bow and arrows, obeigi, bote,
enaije. kUbe, akaago, kugi.
to elose -, akatawa. leaves used on sores, dago.
to group, ii atii, kotuu atii. fibers used for netting, damijo(P), pu-
mixed, akatakime, akatakaa-takaa. ma(Tl.
tom b, me owaa (P), me oka (Tl. lemon, lime, tido(P), mukaa(T).
tom 0 r r 0 w, aweetaa. casuarina, uwaa.
- night, aweetaunu. evergreen, agu(P), mugo(T).
tongs,obe. taU palm, nagi(P), eke(Tl.
ton g u e, eta. pink flowers, wagaa-wagaa.
tongue-tied, hoarse, mana ogii. acorn-bearing, tipa.
ton i g h t, itounu. thorn -, ijo.
t 0 0 t h, ego. t rem b 1 e, beg02 , pigi2 , totome.
top, imo, imaato. t res pas s, sin, dijo beebu, ekagumai-i,
mountain -, kebouda, kotuuda. peu kei tai.
mountain top long stretch, kebawe. tri b e, bagee, tuma.
tor c h, pito. tri c k 1 e, toobi tai.
tot e m, baita. t r 0 u b 1 e, gaagaa.
t 0 u c h, jakidou, winiki tai. v. tr., apaapu taL
t 0 u g h, bida. trouble-maker, manai me.
t rad e, bargain, muna wegai-a, kitigi t r u e, truly, maa, maakidi, maakodo, pu-
wegai. kipaki.
t rad i t ion, kuba-mo te mana. trun'k, ma.
t r a il, ita. lower part of tree, epaapa, epaato.
crossroads, intersection, akaweida, ita ti- upper part of tree, imaato.
mouto(P), ita tumiito(T). t r u t h, maakodo bokouto.
to make a -, wadii. t r y, gaadou.
- overgrown, lost, idii. - to recaU, ubai-a.
t r ans g res s, dijo beebu, ekagumai-i, tempt to evil, monoo tai.
kotuwai-a. tub e r 0 u s plant, a specific kind, apuu;
t r ans pos e in chanting, neguwo (T), dee.
noguwo(P). tu g, as at rattan, go-jikii.
t ra p, boke. turn b 1 e, as down a slope, begakapu tai.
to make a -, mainal-l. t u r n, over, betokai-i, wadouga mijouga.
to set or re-set, adeinai-i. move, roll, begokai-i.
to spring empty, kigi tidoke. spin, momogo.
catch an animal, bokapi. wind, bibinai-a.
find unsprung, tudu togi. twist, widigi tai.
metaphorical, ebe, ebeuto. - around, wouga wakouga.
t r ave 1, uwii, uwina, duwa jawii. - aside, bogiwai-a, kokogai-a, kotuwai-a.
- fast, tibigi(P), wuumai-i. turns in river, ogoomo(P), pigee(T).
t r a y, dokouda. t u s k, pooge.
154 ENGLISH -
tu s s 0 c k grass, boopuu.
t w e 1 v e, wija ma gaatL
t wen t y; twentieth, mepiina; mepiina·
ago.
t w ins, wijaapa.
t w ist, bibinai·a.
in river, ogoomo(P), pigee(T).
t wo; second, wija; wijaago.
- days hence; - days ago, wijaume;
amaija.
typ i f y, to picture, kete ebijaabija tai.
u - up, mapugai-a.
u 1 cer, pigupode.
umbilical cord, utija(P), jiwii(T).
una ble, kaga.
- to work, kaga, takabeu, kana.
u n a t t ach e d, gokodai-i, gukai-a.
u n c 1 e, cross, naama-akaama-amakame
(P), jaajai(T).
parallel, naita.
mother's sister's husband, wape.
und e r, mijo.
- the house, tikii mijo, emaa mijo.
- water, onii(p), maanai-i(T).
und e r s t a n d, gai-a, gamakai.
understandable, kegai-a, petai-a.
und e r t a k e, to do, ekowai-a.
une v e n, akaatigee.
uni n hab i ted, geeta-gaata, me beuda.
uni t y, boda wagimakai, akagadime.
u n j 0 i n t, as a fowl, bai-a.
unI a w f u 1, prohibited, da.
unI u c k y, sunshine and rain together.
dikai.
unp e a 1 layers, gokodai-i.
u n res p 0 n s i v e, manunu.
u n r i p e, duwo.
u n roll, as mat, mukai-a.
uns c re w, gukai-a.
uns h a k e n, firm, pigu tai, tome.
u n t a n g 1 e, epitokai-i, emodai-a, eke-
gai-a.
u n t i e, ekagai-a (P), ekegai-a (T), ukai-a.
u n t i 1 now, ito to utuuja.
u n w i n d, ekagai-a (P), ekegai-a (T).
u p, wado, waiko.
- and down, wado mijo, waiko wako.
u p h e a val, wadouga mijouga.
u p per m 0 s t, overhead, wadouto.
KAPAUKU
u pr i g h t, tome, pigu.
of planted seedlings, kagabida.
building uprights, kemoma.
u pro 0 t, badii, wegoo, wego02 •
ups e t, canoe, bodawapu, bodapogo, oniL
ups i d e down, waiko wako, wado mijo.
of thing having "mouth" as a bag, ebe-
boda.
ups t re a m, momaato.
u r g e, coax, jeu2 eta i.
incite, jigi2 eta i.
ur in e; urinate, pipi; pipi tai.
u s e, v., kei tai-i.
useful, epaago.
useless, vain, epa beu, wogidaa.
u top i a, paradise, pipoga.
v
vag i n a 1 canal orifice, tugi.
va i n, useless, epa beu, wogidaa.
va 11 e y, canyon, doba.
vag abo n d, wander, kii tabe2 kou tabe2 •
va r i - c 0 I 0 red, peka2 , tibi 2 , tibitoba.
va r i e t y, kind, bagee, tuma.
v e e r, crooked, bogiwai-a, keenai-a.
v e g eta b I e, cultivated, general, naapo
(P), ugubo(T).
varieties, dade, digijo, kegame(P), ka-
game(T).
spin ach, idaja.
grass-like, jatu, mugi.
uncultivated, ferns, deno.
edible ferns, ata, dito, tikidi, gipe, watu,
taga, makabu.
wild celery-like, damuwe.
v. wrapped in leaves to cook, ano.
V e n u s, morning star; evening star,
awega; uwaga.
ver y, didee, peijo, peu pp.
ver t e b r a e, peda.
ve s seI, can, tapuuja.
water -, uwaawe.
v e x, apaapu taL
v i gor 0 u s, bida, petee.
vigorously, kuutakaa.
viII a g e, maki, makijo, maki okogo.
vi n e, buda(P), uti(T).
rattan, edu.
thorny, ground -, pani.
 ENGLISH - KAP AUKU 155

thorny, bears inedible berries, kotepo. ti 2 , watiki.

bark makes string, dai. w a x, bees, jomi.
red bell flower, wode. ear -, duge.
others, kogepe, pugai. wa y, manner, takaa.
v i s i b 1 e, ewaida. this, that -, kii dani, kou dani.
invisible, ogaa. we, dual; plural, inai; InU.
vi s i t, duwa jawii. we a k, debee, debuu, takabeu.
v 0 i ce, mana wuu. we a r, clothes, makii.
vom i t, edii, edeede. necklace, gokii.
over head down the back, egaupai-i.
we ary, ee.
w e a t her, good, no rain, awii, awii
enaa.
w rainy morning, idaanita.
we ave, demii.
web, nest, geka.
w e d g e, aneL
wad e through, mijoweiga adii. w e e d; to pull weeds, bo; bo bagai-a.
w a ge s, ageja. varieties, wukuma (komaabo), topa, ga-
w a i 1, jiijii tai. be, eenaa.
wa ist, dogeduwageida. we i g h t, heavy, udo.
wa i t, tou, doutou, ewanai-i. light, egaida, etaida.
ambush, ewanai-i. to - down, tagi atii, mijo tagimai-i.
w a k e, tr., matoki etai. weIl, hole, komo.
intr., gootoki tai. to do -, tobedou, epi, dougai mougai,
wal k, go, uwii. gikibiki.
wal k - abo u t, tonaa tai. -, of sore, sickness, ou, beu kai.
wall boards, rough hewn, jaga. feel -, taka jikoo, mobu.
horizontal, inside, kaba. - known, ekaago, ugo uwidoke.
w a 110 w, pa taigekee. wes t, amo, amowe, uwai jato.
w a n der, from house to house, kii tabe 2 we t, debita.
kou tabe 2 • in rain, kepuu(P), kopuu(T).
w a n t, ide gai. to get - in rain, kowai-a.
not -, bored, be gai, odoo. wh a t?, ma? magijo?
war, jape motii, jape makii. - did you say? kaweno?
warm, hot, tanHP), gobHT). when?, menoka?(P), menaa?(T).
to - oneself, dry oneself, ootogii. wh er e?, kaija?
war n, place sign of warning, tuni tuwa- which?, kawi ki?, kawo ko?
jawii. wh i m per, as child, cold, jaijai tal.
wart, bamo. w h i r 1 p 0 0 1, mad66.
was h, witogai-i, wunai-a. wh i s per, kitigi wegai-a.
bathe, uwo buumai-i, onii. wh ist 1 e, ingressive, ogodo tal.
was p, amou, udogobaija. egressive, tow66 tai.
w a t c h, guard, doutou, ootou. wh i t e, pokadee, wakijo, jegee, wikijo,
wa ter, uwo. poja.
- vessel, uwaawe. all - pig, animal, ako.
- in canoe, gaadi. make -, wakimai-i.
dirty -, bagu. w hit e c a p s, wikii tai.
clear, pogee, jitijo. wh o? sg.; pl., meime?; meima?
spring, pudu, pidii. whose?, meija?
headwaters, moma. wh 0 s 0 e ver, meija.
waterfall, magaa. wh y?, magijo ka? ma takaa?
water-logged, as potatoes, kedeta. wi d e, ibo.
w ave s, small, ukija. w i des p r e a d, wo gamei amo gamei,
larger, dokogaa (P), dokegaa (T). wudigi tai.
w a v i n g, leaves, grass in the wind, wa- w i d 0 w, widower, mijaä.
156 ENGLISH - KAPAUKU

wif e, waka. wo r s hip, bow to, migaakobe taL

first, epa me.
between; last, jupi ka me; imodaa me.
only, mugi.
wives of brothers, akaabikaija.
w i g, topuu ijo.
w i 1 d, jago.
- pig, jiiii.
- chicken, togi.
w i 1 der ne s s, geeta·gaata makiida, me
beuda.
w i n, petee kai, dabaapigu etai.
w i n d, general, ukija.
north, pete.
stormy north, kigo.
west to south, bou.
morning, jugijo.
afternoon east stormy rain, waijage.
noise of -, geewu nemugu.
to break -, ba pu tai.
windward, ukija meegiuto.
w i n d, V., bibinai"i.
coil, bubukai·a, bek02 •
w i n d p i P e, throat, magaka.
w i n g, aa, aa uu.
w i p e, wunai·a(P), wudai·a.
w i s e, dimi epi, dimi jago, dimi boko
jago.
- speech, mana uka.
w i s dom, dimi boko.
w i t h, ma, ka pp, ma:ida, enaimo.
without, tagu pp.
without reason, purpose, ojaa.
w i t her, denai·a, weikogi.
wo man, jagamo.
fern ale, uka.
womb, modo.
wo n der f u 1, ,peijo, jegeenaka, agakato
dani.
wo 0 d, pija.
half·seasoned, jogidina.
dry sticks, pukugu pija.
doesn't burn weIl, kemoge.
word, mana.
the -, Tota Mana.
wo r k, v., kei tai-i, ekowai-a.
n. (from Malay: kerdja), kadiija.
wo r 1 d, uwoje makije, uwo butu maki
butu.
inhabitants of, makiida maki utoma.
w 0 r m, earth, tokii.
maggots, ternege.
stornach -, woomaa.
eats garden produce, gapoda, uwobumoo.
w 0 r r y, tr., apaapu tai.
intr., gaagaa.
wo r t h 1 es s, epa beu, wogidaa, teeda-
weeda.
wo und, n.; tr. v., jati; jati ewai-a.
intro v., jati tuwai-a, taku atii, pijauto.
wo v e n rattan, obo.
armband, kagane.
w rap, tonii.
wrapped vegetable to cook, ano.
to - food in cooking mound, dakimai-i,
gapii.
wrapped mound, dopo.
w rat h, kumi, emoge, boko.
w r i g g 1 e, mukugu.
in agony, pinai taL
w r i n g, tigimai-i.
w r i n k 1 e d, kobomidaa.
nose, jumautu.
w r i t e, ebijai-a, ugai-a.
w r i t h e, pinai taL
wron g, peu.
out of line, inipini, akaatigee.
y a m, yeIlow sweet potato, duugu.
ya r d, outside, jibuuda, juwouda, tapo-
uda.
ya wn, bomo.
y a w s (frambosia), tomo(P), buta(T),
jepu.
second infection, abu jatL
y e 11 0 w, orchid fiber, bitu.
ye s, ii.
y e s t erd a y, geto.
y 0 u, sg.; dual; plural, aki; ikai; ikii.
y 0 u t h, joka, jokaagaa.
y 0 u n g, of men, jokaagaa(P), agaana
(TL
of birds, nakaa.
not ripe, mature, duwo.
z
zen i t h, dagi epouda, dagiida.