Sie sind auf Seite 1von 46

Orotariko Euskal Hiztegia Referencias bibliográficas

REFERENCIAS BIBLIOGRÁFICAS

Las traducciones de De Imitatione Christi de Th. A. Kempis se citan


indicando el libro, capítulo y parágrafo correspondiente, siempre que ha
sido posible; en caso contrario se da el n.º de página.

A: AZKUE, Resurrección M.ª de (Lequeitio 1864- eracusaldiac. [II] Jaungoicoaren legueco


Bilbao 1951). amar aguinteen gañean eracusaldiac. [III]
— Si no se indica otra cosa, remite a DVEF, Jesu-Cristo eta Virgiña chit santaren
Diccionario Vasco-Español-Francés. misterioen, eta beste cembait gaucen
Bilbao, 1905-1906. gañean eracusaldiac. Tolosa, 1850 (ed.
— Aezk: «Aezkera edo Petiriberro facsímil, Donostia, 1978). Escritos hacia
inguruetako mintzaera», Euskera 1927, 1808.
179-300. — CCErac: Confesioco eta Comunioco
— Apend: Apéndice del Diccionario Vasco- sacramentuen gañean eracusaldiac. Tolosa,
Español-Francés. 1803.
— Ardi: Ardi Galdua. Bilbao, 1918. Escrito en
«gipuzkera osotua». AB: ARRESE BEITIA, Felipe (Ochandiano 1841-
— BeinB: Bein da betiko. Bilbao, 1893. Se cita Ochandiano 1906).
de la ed. de I. Pagola (Donostia, 1986). — AmaE: Ama Euskeriaren liburu kantaria.
— BGuzur: Batxi Guzur. Euskalzale 1897. Se Bilbao, 1900. Poesías en dialectos vizcaíno
cita de la ed. de I. Pagola (Donostia, 1986). y guipuzcoano.
— Cat: «Resurrección M.ª de Azkueren — Dic: Diccionario manual bascongado y
Dotrina argitaragabea (1896)». I. Pagola castellano y elementos de gramática para
ed., ASJU 1987, 163-209. Se indica la pág. uso de la juventud de Vizcaya, con ejemplos
del manuscrito. en ambos idiomas. Tolosa, 1887 (v.
— CPV: Cancionero Popular Vasco. Bibliografia DRA).
Barcelona, 1919? (ed. facsímil, Bilbao, — Olerk: Olerkiak. Bilbao, 1957.
1968). Se indica sólo la numeración general
de la obra. ABar: BARRIOLA, Avelino (San Sebastián 1885-
— DBols: Diccionario de bolsillo [vasco- Pau 1944).
español y español-vasco]. Bilbao, 1918. — Goi: Goi-Argi. San Sebastián, 1935.
— DEV: Diccionario Español y Vasco.
Bilbao, 1916. Solo se conocen los Abb: ABBADIE, Antoine Thomson d’ (Dublín
cuadernos 1-4 (A-Avezar). 1810-Hendaya 1897). v. BertsoB, FPrS.
— EY I, II, III, IV: Euskalerriaren Yakintza.
Madrid 1935, 1942, 1945 y 1947. Abeletxe: ZIARSOLO, Manuel («Abeletxe»)
— Fon: «Fonética Vasca», Primer Congreso (Bilbao 1902- 1987).
de Estudios Vascos. Bilbao, 1919, 456-480. — GaziG: Gazi-gazak. San Sebastián, 1975.
— Gram: Euskal Izkindea. Gramática
eúskara. Bilbao, 1891. Abraham: Tragédie du Patriarche Abraham.
— Latsibi: Latsibi. Ed. de Mirari Alberdi. Pastoral. Manuscrito de la Biblioethèque
Bilbao, 1989. Nationale de París, Fondo Celta-Vasco 140.
— Morf: Morfología Vasca. Bilbao, 1925. El
número indica parágrafo. ABv: BEOVIDE, Antonio Manuel de (1840-1884).
— Ortzuri: Ortzuri. Iru ataletan ta euskeraz — SFranEL: San Francizco Asisacoaren
egindako opera. Bilbon, 1909-1910. RIEV hirugarren ordenaco haurriden escu-
1911, 102-159. liburua. Baiona, 1874.
— Ronc: «Particularidades del dialecto
roncalés», Euskera 1931, 207-406. ACasve: La prophétie de Jonas, traduite en dialecte
— Txirrist: Txirristadak. Bilbao, 1898. basque de la Basse Navarre, tel qu’il est
Publicado también en Euskalzale 1897, communément parlé dans la Vallée de Cize, par
1898 y 1899. M. L’Abbé CASENAVE. Londres, 1862. Se
cita de la ed. de Bonaparte (OOV II 9-17).
AA: AGUIRRE, Juan Bautista (Asteasu 1742-
Asteasu 1823). Acto: BARRUTIA, Pedro Ignacio (Aramayona
— Seguido de I, II, III y n.º de pág. remite a 1682-Mondragón 1759). Acto para la
Eracusaldiac: [I] Jesu-Cristoc bere elizari Nochebuena (1755). Texto establecido por J.A.
utzi ciozcan, zazpi sacramentuen gañean Lakarra in Gabonetako Ikuskizuna. Vitoria,
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 1
mende.
Orotariko Euskal Hiztegia Referencias bibliográficas

1983. El n.º indica la línea. Empleamos tbn. el AGoen: GOENAGA, Angel (Cegama 1915-San
facsímil editado por Latxaga, Tolosa, 1983. Sebastián 1974).
— Agurea: Agurea ta itxasoa. Zarautz, 1963.
ADÉMA, Gratien. v. Zby. Trad. de la novela de E. Hemingway. La
versión en castellano se cita de la trad. de
ADonostia: ZULAICA ARREGUI, José Gonzalo Lino Novas Calvo (Planeta, Barcelona,
de (Aita Donostia) (San Sebastián 1886-Lecároz 1990).
1956).
Agric: GOITIA, Juan Domingo. Euskerazco
AEF: Anuario de la Sociedad de Eusko Folklore. agricultura. Tolosa, 1886.
Vitoria, 1921-1936; San Sebastián, 1955-. A
partir de 1926 Anuario de Eusko-Folkore. AGUD, Manuel. v. Lcc.

AEmil: BARANDIARAN CORTAZAR, Julián AGUD, Manuel y TOVAR, Antonio: Materiales


(Aita Emiliano) (Escoriaza 1904-Marquina para un Diccionario Etimológico de la Lengua
1967). Vasca. ASJU 1988-.
— AndreM: Andre Mari Euskalerriko
mendietan. Bilbao, 1952. AGUIRRE, Domingo de. v. Ag.
— EMusika: Euskal-Musikalari Bikaiñak.
Zarauz, 1967. AGUIRRE, F.A. v. CatOiq.

Ag: AGUIRRE, Domingo de (Ondárroa 1864- AGUIRRE, Juan Bautista. v. AA.


Zumaya 1920).
— AL: Auñemendiko lorea. Bilbao, 1898. Agur: Agur. Publicación mensual: n.º 1-12;
Escrito en dialecto vizcaíno. publicación quincenal: n.º 13-33; publicación
— G: Garoa. Durango, 1912. Escrito en semanal: n.º 34-189. Bilbao, 1970-1975.
dialecto guipuzcoano.
— Kr: Kresala. Durango, 1906. Escrito en AIr: IRIGARAY, Angel (Vera de Bidasoa 1898-
dialecto vizcaíno. San Sebastián 1984).
— Lar: «A. Larramendiren bizitzaren berri — EuskIp: Euskalerriko ipuiñak. Zarauz,
labur bat», Euskal Erria 1890b, 545-561. 1957.
— v. FIr, Sch, Zub.
AG: ARANA GOIRI, Sabino (Abando 1865-
Pedernales 1903). AIRE, Fernando. v. Xa.
— Si no se indica otra cosa, el n.º remite a la
página de Obras completas de Arana- Aitzol: ARIZTIMUÑO, José de («Aitzol») (Tolosa
Goiri’tar Sabin. Buenos Aires, 1965. 1896-Hernani 1936).
— Egut: Egutegi Bizkattarra (Bizkaiko
Lenengua). 1897. Bilbao, [1896]. Aizk: AIZQUIBEL, José Francisco (Azcoitia 1798-
— Lecc: Lecciones de ortografía del euzkera Toledo 1865). Diccionario basco-español
bizkaino. Bilbao, 1896. titulado Euskeratik erderara biurtzeco itztegia.
— LEgut: Lenengo Egutegi Bizkattarra Tolosa, [1883-1885]. v. tbn. Oteiza.
(ormarakua). 1898. Bilbao, [1897].
— Olerk: Olerkijak. Bilbao, 1919. Aizkol: Aizkolariak ta beste ipui asko. Tolosa, 1963.
— v. NeolAG. Cuentos publicados en la revista Baserritarra,
San Sebastián, 1905-1911.
Agerre: AGERRE SANTESTEBAN, José
(Pamplona 1889-Pamplona 1962). Gerra- AJauregi: JAUREGUI, Agustín (San Sebastián
ondoko olerki-lanak (1949-1962). Ed. de 1838-Azpeitia 1905). Albiste on bat urteoro
Joxemiel Bidador. Iruñea, 2000. berritzen dana, edadean eta doctriñan lenagoco
demboretaco guizon zar Fernando eta onen
AGIRRE, Jorge. v. JAg. antzecoen eta oraingo demboretaco Ernesto eta
bere guisacoen arteco jolas-aldia. Madrid,
AGIRRE, José M.ª v. Ldi. 1878. Se cita de EE 1885b, 175-178, 212-216,
252-254 y 266-273.
AGIRRE, Tomás. v. TAg.
Akes: AKESOLO, Lino (Dima 1911-Bilbao 1991).
AGIRRE SARASOLA, Pello. v. Bp. — Ipiñ: Ipiña ta ipiñatarren barri. Bilbao,
1958. Escrito en el habla vizcaína de
Arratia.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 2
mende.
Orotariko Euskal Hiztegia Referencias bibliográficas

— v. EZ, Gç. — EusHabl: Estudio sobre el euskera


hablado. San Sebastián, 1961.
ALBERDI, Mirari. v. A.
Alzola: ALZOLA GUEREDIAGA, Nicolás
Albzur: ALBIZURI, Serafín (Gauteguiz de Arteaga («Bitaño») (Izurza 1922-Irún 1982).
1869-Valmaseda 1931). — Atalak: Atalak. Zarautz, 1967.
— BAtalak: Bigarren atalak. Zarautz, 1972.
ALCAIN, Juan José. v. Ud. — v. Garbiz.

ALLIÈRES, Jacques. v. AtBou y AtSac. Amez: AMEZAGA, Bingen (Algorta 1901-Caracas


1969).
AlmUsk: Almanak uskara edo Ziberouko egunaria. — Hamlet: Hamlet. Danemark’eko
1887-1888. v. ArmUs. Erregegaia. Buenos Aires, 1952.
Traducción de la obra de W. Shakespeare.
Alt: ALTUBE, Severo de (Mondragón 1879- — Plat: Platero ta biok. Illots Andaluzitarra.
Guernica 1963). Montevideo, 1953. Traducción de la obra de
— AcV: El acento vasco en la prosa y en el J.R. Jiménez.
verso. Bermeo, 1932. Publicado tbn. en
Euskera 1932. AMILLETA, J.B. v. CatAnz.
— Erd: Erderismos. Bermeo, 1930. Publicado
primero en Euskera 1929. Amoresco: «Amoresco eta doloresco Jesu
— LB: Laztantxu eta Betargi. Bayonne, 1957. Christoren pausoac». Ed. de F. Ondarra,
Se cita de la 2.ª ed., San Sebastián, 1979. Memoriae L. Mitxelena Magistri Sacrum, ASJU
— Obs: Observaciones al tratado de Gehigarriak XIV (Donostia, 1991), 304-310. Se
«Morfología vasca» de Don R.M. de Azkue. trata de un texto alto-navarro meridional de
Bermeo, 1934. El n.º indica el parágrafo. fecha desconocida.
Tbn. en Euskera 1934.
AMPUERO, J.M. v. NecCartV.
Alth: ALTHABE, Jean Baptiste ( -1911).
— Bot: Ciberouko botanika edo lantharen Anab: ANABITARTE, Agustín (San Sebastián,
jakitatia. Bayonne, 1900. 1891-San Sebastián 1981).
— Aprika: Aprika-ko basamortuan. Zarauz,
Altuna: ALTUNA, Joseba (Bilbao 1888-Bilbao 1961.
1971). Si no se indica otra cosa remite a Ipuñak. — Don: Donostia. Bilbao, 1932. Se cita de
Traducción de los cuentos de Oscar Wilde. Euskera 1933, 26-59, 101-141, 224-262 y
Bilbao, 1927. El original inglés se cita de la ed. 398-436.
de W. J. Craig, Oxford, 1980. — Poli: Poli. Mutil umezurtz baten ibillaldiak.
Zarautz, 1958.
ALTUNA, Patxi. v. PAlt.
And: ANDUAGA, Graziano (Oñate 1877-Oñate
ALTZIBAR, Xabier. v. Mg. 1965).
— AUzta: Aitonaren uzta. Gezaltzako
ALVAREZ ENPARANTZA, José Luis. v. Txill. aitonaren kontakizun eta bertsoekin Aita
Luis Villasantek osaturiko bilduma.
Alz: ALZAGA, Toribio de (San Sebastián 1861- Zarautz, 1961.
San Sebastián 1941). — Egun: Egunsentiko Txoria ta beste bertso
— Bern: Bernaiño’ren larriyak. Donostia, asko. Tolosa, 1963.
1923. Se cita de la 2.ª ed. (Tolosa, 1963).
— Burr: Burruntziya. San Sebastián, 1931. Se ANDIAZABAL, Pierre. v. Zelaiberri.
cita de la 2.ª ed. (Tolosa, 1963).
— Ram: Ramuntxo. San Sebastián, c. 1930. Se ANDRÉ, Pline. Lexique de termes de botanique en
cita de la 2.ª ed. (Tolosa, 1961). latin. Paris, 1956.
— STFer: San Tomas-eko feriya. Donostia,
1894. Se cita de la 2.ª ed. (Tolosa, 1963). Andurain: ANDURAIN de MAYTIE, Clément d'
— Txib: Txibiribiri. Donostia, 1922. Se cita de (1878-1916).
la 2.ª ed. (Tolosa , 1963). ― UskIb: Uskaldunak Ibañetan. Trajeria
hirur phartetan. Baiona, 1905.
Alzo: OLANO GALARRAGA, Dionisio (fr. Diego
de Alzo) (Alzo 1894-Lecároz 1964). Ant: ANTIA, Manuel Antonio (Urretxu 1830-
Urnieta 1894).
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 3
mende.
Orotariko Euskal Hiztegia Referencias bibliográficas

— JesBi: Jesusen Biotz Sagraduco debociozco Se cita de la ed. de J. San Martín (Tolosa,
liburuchoa. Tolosa, 1887. 1962).
— Karmeltar: Karmeltar debotoarentzat
ikasbidea, Kataluniako itzkeratik APBB: Amodiozko penak bertso berrietan. Ed. de
gaztelaniakora d.J.E. eta Ak. aldatu eta [...] A. Zavala. Tolosa, 1976.
Urnietako erretoreak euskerara itzulia.
Tolosa, 1883. Apez: APECECHEA, Juan. v. LE.
— ZerBid: Ceruraco bide zucena eta
seguruena. Barcelona, 1867. DRA cita de la ApV: MICHELENA, Luis. Apellidos Vascos. 3.ª
ed. de 1888 (Tolosa). ed., San Sebastián, 1973. Se indica el n.º del
apartado.
AntzHizk: LARRAÑAGA IGARZA, Jone.
Antzuolako hizkera. Antzuola, 1998. Aq: ARAQUISTAIN, Joseph de Jesús M.ª (Iciar
1700-Logroño 1765).
Anuario: v. AEF, ASJU. — Si no se indica otra cosa, remite a
Suplementos al Diccionario Trilingüe del P.
Añ: AÑIBARRO, Pedro Antonio (Villaro 1748- Larramendi. Ed. de F. Fita. Barcelona,
Zarauz 1830). 1881. También se ha consultado el
— Si no se indica otra cosa, remite a Voces manuscrito, escrito en 1746. El n.º indica la
Bascongadas. Ed. de L. Villasante. Bilbao, línea del ms. La parte que va del n.º 1312 al
1963. Compuesto hacia 1800. Las final es debida a Larramendi. Para los
indicaciones V, G y AN se refieren aquí a refranes se da la pág. de la ed. de F. Fita.
las provincias. — Carta a Lar: «Carta al P. Larramendi», EE
— CatAN: Cristau Dotriña. Pamplona, [1802]. 1887b, 26-28.
— CS: Curutze santearen, Aita Gure ta Ave
Marien ganeco eracusaldiac. Durango, AR: Alphonsa Rodriguez Jesusen Compagnhaco
1897. v. infra MisE. Aitaren Guiristhinho perfeccioniaren praticaren
— EL: Escu-liburua. El n.º sobrevolado indica pparte bat Heuzcarala itçulia, Heuzcara becic
la ed.: 1.ª, Tolosa 1802 (ed facsímil, eztakitenen daco. (Traducción atribuida a
Donostia, 1978); 2.ª (totalmente reformada), Lopez, párroco de Ibarre). Aviñon, 1782. v. A.
Tolosa 1821; 3.ª, Tolosa 1827; 9.ª, Bilbao de Lizarza «Apuntes léxicos de la traducción
1897. bajo-navarra de Alfonso Rodriguez», ASJU
— GB: Gramática Bascongada. Ed. de L. 1967, 98-162.
Villasante. San Sebastián, 1970. Escrito
hacia 1800. ARAMBURU, Martín. v. Aran-Bago.
— GGero: Gueroco Guero. Versión al
dialecto vizcaíno de la segunda edición del Aran: ARANA, José Ignacio de (Azcoitia 1838-
libro de Axular. Se cita de RIEV 1923, Oña 1896).
1925, &c. o del manuscrito. — Loyola: Loyola-co oroitza tsiki bat Jesus-en
— LauEv: Jesu Christoren lau Evangelioac lagun arteco... Tolosa, 1883.
batera alcarturic. Ed. de M. Pilar Ciarrusta. — SIgn: San Ignacio Loyolacoaren bicitza
Bilbao, 1991. laburtua euskaraz eta gaztelaniaz. Bilbao,
— LoraS: Lora sorta espirituala, ta propositu 1872.
santuac vicitza barri bat eguiteco. Tolosa, — v. Cb.
1803.
— MisCS: Misioco Canta Santuac. Donostia, ARANA EZPELETA, Juan. v. Loram.
1803.
— MisE: Misionari euscalduna. Escrito hacia ARANA GOIRI, Sabino. v. AG.
1808. Se publicó un fragmento en 1897. v.
supra CS. Se indica la pág. del manuscrito. Aran-Bago: ARAMBURU, Martín; BAGO
— NekeA: «Añibarroren idazlanak I: Nekea AGUIRRE, Manuel.
arindurik». Ed. de B. Urgell, ASJU 1987, — ManMed: Manual de Higiene y Medicina
211-263. Escrito entre 1808 y 1821. Popular [...] escrito en castellano y
vascuence por los médicos titulares de
Apalategi: APALATEGUI, Franzisko (San Deva e Iciar. Vergara, 1899.
Sebastián 1867-Azpeitia 1948). Euskal mutillak
armetan. Ed. de A. Zavala. Tolosa, 1961. ARANZADI, Engracio. v. EArzdi.

Apaol: APAOLAZA, Antero (Urretxu 1845- ARANZADI, Telesforo. v. Arzdi.


Anzuola 1908). Patxiko Txerren. Vergara, 1890.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 4
mende.
Orotariko Euskal Hiztegia Referencias bibliográficas

Aranzazu. Revista mensual. Aránzazu, 1921-.


ArgiEA: Argia. Euskerazko asterokoa. Donostia,
ARAQUISTAIN, J. de Jesús M.ª v. Aq. 1921-1936.

Arb: ARBELBIDE, Jean Pierre (Çaro 1841-Bayona Arig: ARIGITA LASA, Mariano (Corella 1865-
1905). Aralar 1916).
— Bok: Bokazionea edo Jainkoaren deia. — Asunción: La Asunción de la Santísima
Lille, 1887. Virgen y su culto en Navarra. Madrid,
— Erlis: Erlisionea, Eskual-Herriari 1910.
dohazkon egiarik beharrenak: heren- — Colección: Colección de documentos
ordreko chehetasunekin eta meza-bezperen inéditos para la historia de Navarra.
othoitzekin. Lille, 1890. Pamplona, 1900.
— Igand: Igandea edo Jaunaren eguna. Lille, — SM: Historia de la imagen y santuario de
1895. San Miguel de Excelsis. Pamplona, 1904.

ARBELBIDE, Xipri. v. XArb. Arin: ARIN DORRONSORO, Juan de.

Arbill: ARAMBILLAGA (Ahetze-?). Jesu ARIZMENDI, M.ª Elena. v. CarnIt.


Christoren imitacionea d'Arambillaga Apheçac
escaraz emana. Bayona, 1684. ARIZTIMUÑO, José de. v. Aitzol.

Arch: ARCHU, Jean B. (Aussurucq 1811-La Réole ArmUs: Armanak Uskara edo Ziberouko egunaria.
1881). Paris, Mauleon, etc., 1887-1914 (los dos
— Fab: La Fontainaren aleghia berheziak, primeros años Almanak uskara...). v. AlmUsk.
neurt-hitzez Franzesetik Uskarara itzuliak.
La Réole, 1848. AROCENA, Fausto. v. Arr, Zald.
— Gram: Uskara eta Franzes Gramatika,
Uskalherrietaco haurrentzat egina. Baiona, Arr: ARRUE, Gregorio de (Hernani 1811-Zarauz
1852. Se cita de la ed. faccsímil (San 1890).
Sebastián, 1979) de la 3.ª ed. (1868), que — ASIgn: Aita San Ignacio Loyolaco
lleva por título Bi mihiren gramatika. gloriosoaren bicitza. Tolosa, 1866. Se cita
Uskara eta Franzesa. de la ed. de 1881.
— VocFab: Vocabulario de las Fábulas. — BasEsc: Baserritar jaquintsuaren echeco
— VocGr: Vocabulario de la Gramática. escola D. Juan Jose Moguel Marquiñaco
Apaizac Vizcai-eusqueran atera eta D.
Ardoy: NARBAITZ, Pierre («Arradoy») (Ascarat Gregorio Arruec Guipuzcoacora itzulia.
1910-Cambo 1984). Tolosa, 1878.
— Charam: Charamela. Bayonne, 1951. — Bearg: Bearguillearen arguia edo
— Kat: Kattalinen gogoetak. Baiona, 1955. bearguintz humilletan santutu ciran cembait
— SFran: San Frantses Jatsukoa. San Cristau nobleren bicitzac... Tolosa, 1897.
Sebastián, 1966.. — Carmengo: Carmengo Ama Birgiñaren
bederatziurren edo nobena, escapulario
AREJITA, Adolfo. v. CatAnz. santuaren indulgenciac irabazteco...
Tolosa, 1889.
ARESTI, Gabriel. v. Arti. — CDoc: Cristauaren Doctrinaren jaquinbide
azaldua. Donostia, 1858.
Arg: ARGAIGNARATS, Pierre d’. — Doncella: Maria doncella guciz garbiari
— Avisu: Avisu eta exortatione probetchosac bere sortze edo concepcio manchagabearen
bekhatorearentçat. Bordele, 1641. misterioan bederatzi-urrena. Tolosa, 1889.
— DevB: Devoten Breviarioa. Bayona, 1665. — EL: Cristauaren escu-liburua. Tolosa,
Se ha utilizado la ed. de Vinson (Chalon- 1863.
sur-Sâone, 1910; ed. facsímil, Donostia, — GB: Santa Genovevaren vicitza antziñaco
1978), pero se indica la pág. de la 1.ª ed. demboretaco condairen ederrenetaco bat.
Tolosa, 1868.
ArgEgut: Argia’ren Egutegia. Donostia, 1922- — JBDev: Jesusen Biotzaren Devocioa
1936. eracusteco Jesusen Compañiako Aita
Sebastian Mendiburuc nafar eusqueran
ArgiD: Argi Donea. Amorebieta, 1924. atera zuan liburutic [...] guipuzcoacora
itzulia. Tolosa, 1883.
ArgiDL: Argi Done laburra. Donostia, 1928.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 5
mende.
Orotariko Euskal Hiztegia Referencias bibliográficas

— May: Mayetzeco ill edo Birgina chit santari


consagratutaco Mayetzeco illa. Tolosa, Arruti: ARRUTI OLAIZOLA, Antonio (Zarauz
1888. 1882-Tolosa 1919). «Olagizona», Euskal
— Orac: Oracio mental edo pensamentuzcoa Esnalea 1913, 247-250.
iduquitzeco gai egoquiac dacazquian escu-
liburua. Tolosa, 1880. ARTETXE, Iñaki. v. IArt.
— PAb: «La versión guipuzcoana del Peru
Abarca de Moguel», BAP 1948, 165-194, Arti: ARESTI, Gabriel (Bilbao 1933-Bilbao 1975).
337-353 y 513-520; 1949, 71-77; 1950, — HetaH: Harri eta Herri. 2.ª ed., Bilbao,
201-218 (ed. de F. Arocena). 1969.
— SJose: Aita San Jose gloriotsuaren — HaHeH: Harrizko herri hau. Donostia,
bederatzi-urren edo nobena. Tolosa, 1889. 1979.
— v. LibDot. — Ipuin: Ipuinak. Donostia, 1979.
Recopilación de cuentos publicados en
Arratibel: ARRATIBEL, José. Kontu Zaarrak. Egan entre 1957 y 1962.
Bilbao, 1980. — OC I, II: Obra guztiak. Obras completas.
Donostia, 1976.
Arrantz: Arrantzaleen bizitza. Ed. de A. Zavala. — MaldanB: «Maldan behera», Euskera 1960,
Tolosa, 1978. 189-234.
— Tobera: «Mugaldeko herrian eginikako
ARRESE, Emeterio. v. EA. TOBERA», Egan 1961, 262-289.
— v. CanBel, Mde.
ARRESE BEITIA, Felipe. v. AB.
ARTOLA, Fernando. v. Bordari.
Arriaga: ARRIAGA, Emiliano de (Bilbao 1844-
Zuazo 1919). ARTOLA, José. v. PArt.
— Lekob: Lekobide. Euzko-eleski oresidun
asele irukoitza. Bilbao, 1913. ARTOLA, Ramón. v. RArt.
— v. LexBi.
Arz: ARZADUN, Martin de (Durango 1675-
Arriand: ARRIANDIAGA, Manuel de (Elanchove Durango 1741). Doctrina Christianeen
1876-Beire 1947). explicacinoa eusquera, çein ofrecietan deusten
— Para su traducción de los cuatro Evangelios euscaldun gustiai. Vitoria, 1731. Se cita de la
(Goizparraik eta Beldubaik egiña, Zarauz, 2.ª ed. (Pamplona, 1758).
1959), se emplean las abreviaturas usuales y
se cita por capítulos y versículos. Arzam: ARZAMENDI, Jesús. Términos vascos en
— «Altube S.: La vida del Euskera», Euzkerea documentos medievales de los ss. XI-XVI.
1935, 432-447 y 488-500. Bilbao, 1985. v. tbn. RG, Saug.
— EAditza: Euskal aditza Bizkai, Gipuzko,
Lapurdi ta Zuberoko izkerantzetan Arzdi: ARANZADI, Telesforo (Vergara 1860-
garbiturikoa (1897). Ed. de I. Laka, ASJU Barcelona 1945).
1987-3, 755-810. — Aves: «Nombres vascos de aves», RIEV
— Umiak: Umiak autortuten eta jaunartuten 1909, 160-167.
euzkeraz ta erderaz. Bilbao, 1911. — Peces: «Nombres de peces en euskera»,
RIEV 1933, 375-386.
Arrig: PERALTA, Celestino («B. de Arrigaray») — Plant1: «Nombres de plantas en euskera»,
(Caparroso 1879-Argentina ). RIEV 1929, 273-283.
— Gram: Euskal-Irakaspidea, o sea, — PlantR: «Nombres de plantas en euskera
Gramática del euskera, dialecto [enviados por B. Estornés Lasa desde
guipuzcoano. Pamplona, 1919. Isaba]», RIEV 1930, 449-451.

ARRIZABALO, José Manuel. v. BasoM. ASJU: Anuario del Seminario de Filología Vasca
«Julio de Urquijo». San Sebastián, 1954-1955;
Arrosg: ARROSAGARAY, Juan Cruz (Valcarlos 1967-.
1905-). Kaliforniatik kantuz. Tolosa, 1983.
Asp: ASPIROZ, José M.ª (Leiza 1916-1997).
ARRUE, Antonio (Asteasu 1903-1976). v. Euskera — ANaf: «Euskal hiztegiaren gehigarriak
1962, 357. Nafarroan. 3. Atala», Euskera 1982, 657-
664.
ARRUE, Gregorio. v. Arr.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 6
mende.
Orotariko Euskal Hiztegia Referencias bibliográficas

— Gehi: «Azkue hiztegiari gehituz», Euskera


1981, 239-244. ATXAGA, Bernardo. v. BAtx.
— Leiz: «Azkue Jaunaren iztegia osatzeko,
Naparroako Leitze-n bildutako itz- ATXAGA, Miguel. v. MAtx.
bilduma», Euskera 1963-64, 317-335.
— Leiz2: «Azkue Jaunaren iztegia osatzeko, Auspoa: Colección de literatura popular dirigida por
Naparroako Leitze-n bildutako itz- Antonio Zavala, con más de 200 volúmenes
bilduma», Euskera 1967, 5-24. publicados desde 1961. Se indica el n.º que
corresponde a cada volumen.
Ast: ASTARLOA, Pablo Pedro de (Durango 1752-
Madrid 1806). Ax: AXULAR, Pedro de (Urdax 1556-Sara 1644).
— Apol: Apología de la lengua bascongada. Guero. Bordele, 1643. Se indica la pág. de la ed.
Madrid, 1803. original y, entre paréntesis, tras V, el parágrafo
— Disc: Discursos filosóficos sobre la lengua de la ed. de L. Villasante (Barcelona, 1964). Si
primitiva. Bilbao, 1883. no se indica otra cosa, las versiones castellanas
son tbn. de Villasante. Se emplean tbn. la 2.ª ed.
Astar: ASTARLOA, Pedro de (Durango 1751- (Gueroco guero), Bordele s.d., la muy retocada
Bilbao 1821). Urteco domeca gustijetaraco de Inchauspe (Bayona, 1864) y la ed. facsímil,
verbaldi icasbidecuac. Los números romanos se Bilbao 1988.
refieren a los tomos: [I] Bilbo, 1816; [II] Bilbo,
1818. AxN: LOS ARCOS, J.L. «Glosas en dialecto
navarro al Guero de Axular», FLV 1974, 39-83.
Astiz: ASTIZ ODERIZ, Andrés. Ikasi-Mikasi. Datan de la segunda mitad del s. XVIII.
Bilbao, 1977. v. GolBer.
Ayerb: AYERBE, Felipe (Alzo 1878-Urnieta ?).
AstLas: Astolasterrak. Recoge textos de los ss.
XVIII y XIX. Ed. de P. Urkizu (con ortografía Azc: AZCUE, Eusebio M.ª (Lequeitio 1813-
modificada que no marca la ü suletina). San Lequeitio 1873).
Sebastián, 1984. — PB: Parnasorako bidea. Bilbo, 1896 (ed.
facsímil, Donostia, 1979). Ed. muy alterada
Ataño: ZAPIRAIN, Salvador («Ataño») (Rentería por su hijo Resurreción M.ª v. I. Laka,
1920-). ASJU 1985, 219-234. Uno de los
— Espetx: Espetxeko negarrak. Tolosa, 1984. manuscritos conservados se encuentra ahora
— MLanak: Maitasunaren lanak. Donostia, recogido en Ur PoBasc 155-290.
1988.
— TxanKan: Txantxangorri kantaria. Ed. de AZKARATE, Miren. v. Saug.
A. Zavala. Tolosa, 1979.
AZKUE, Resurrección M.ª v. A.
ATAUN, Bonifacio. v. Sabiaga.
AZPEITIA, Yulene. v. YAzp.
AtBou: ALLIÈRES, Jacques. «Petit atlas
linguistique basque français ‘Bourciez’». I AzpPr: Azpeitiko premiyoaren bertsoak (1893-
(Cartes 1 à 20), FLV 1977, 353-386. II (Cartes 1895). Ed. de A. Zavala. Tolosa, 1963.
21 à 50), FLV 1986, 5-45.
AZTH: Imanol Trebiño (ed.). Administrazio zibileko
Atheka: Atheka-Gaitzeko oihartzunak. Bayona, testu historikoak. Oñati, 2001.
1870. Se trata de la traducción, realizada por un
grupo de tres personas (entre ellas Vinson), de Azurm: AZURMENDI, Jose (Cegama 1941-).
Les Échos du pas de Roland (París, 1867), de — HitzB: Hitz Berdeak. Oñate, 1971.
J.B. Dasconaguerre. v. Vinson 333-339. — Iraultza: Iraultza sobietarra eta literatura.
Bilbao, 1975.
AtSac: ALLIÈRES, Jacques. «Petit Atlas
Linguistique basque français ‘Sacaze’». I Baertel: Aita Fray Daniel Baertel San Franciscoren
(Cartes 1 à 15), Via Domitia 1960, 205-221; II ordecoac, 1886 garreneco garagarrillaren 24
(Cartes 16 à 83), Via Domitia 1961, 82-126. garrenian Durangoco Urijan eguin eban
Sermoia ospatu zirianian jai-aldi
Atutxa: ATUTXA BIKARREGI, Francisco (Dima eusquerascuac. Durango, 1895.
1908-Lima (Perú) 1973).
— Mugarra: Mugarra begiraria. Caracas, BAGO AGUIRRE, M. v. Aran-Bago.
1969.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 7
mende.
Orotariko Euskal Hiztegia Referencias bibliográficas

Bähr: BÄHR, Gerhard (Legazpia 1900-Berlín Baserr: Baserrittarra. Semanario dirigido por S.
1945). Arana Goiri. 18 números. Bilbo, 1897 (2 Mayo-
— ArcGp. «El arco iris y la via láctea en 29 Agosto).
Guipúzcoa», RIEV 1931, 397-414.
— OstGp: «Ostraillika ta ostadarra Baserritarra: Baserritarra. Publicación quincenal.
Gipuzkoan», Euskera 1931, 51-61. San Sebastián, 1905-1911.

BAizk: GONZALEZ de ECHAVARRI, Luis BasoM: ARRIZABALO, José Manuel; ZAVALA,


(«Aizkibel’tar Bingen») (Ubidea 1893-Buenos Antonio. Baso-mutillak. Tolosa, 1979.
Aires 1971).
 Ipuin: Ipuin aberkoyak. Bilbao, 1917. Bast: BASTERRECHEA, Agustín de (Lequeitio
1700-Lequeitio 1761). Jesu-Christo gure
Balad: LAKARRA, J.A. et alii. Euskal Baladak. II. Jaunaren Passioa, euscarazco versoetan.
Azterketa eta Antologia. Donostia, 1983. Bilbao, 1777. Se trata de la trad. guipuzcoana de
Cardaberaz, ed. de Julio Urquijo, RIEV 1931,
BAP: Boletín de la Real Sociedad Bascongada de 210-218. El n.º indica la estrofa.
Amigos del País. San Sebastián, 1945-.
BASTERRECHEA, José de. v. Osk.
Baraia: BARAIAZARRA TXERTUDI, Luis
(Meñaka 1940- ). Nire Umetako Meñaka. BASURKO, Juan. v. Baxurko.
Bilbao, 2005.
BAtx: IRAZU, José («Bernardo Atxaga») (Asteasu
Baraib: BARAIBAR, Federico (Vitoria 1851- 1951-).
1918). «Palabras alavesas cuyas — AstHyp: Siberia treneko ipuin eta kantak.
correspondientes etimológicas vascas no figuran Asto bat hypodromoan. 2.ª ed., Donostia,
en los diccionarios euskáricos», RIEV 1907, 1988.
141-147 y 340-368. — Behi: Behi euskaldun baten memoriak.
— Voc: Vocabulario de palabras usadas en Iruñea, 1991.
Alava y no incluidas en el Diccionario de la — BiAn: Bi anai. San Sebastián, 1985.
Real Academia Española (13 ed.) o que lo — Camilo: Camilo Lizardi erretore jaunaren
están en otras acepciones o como etxean aurkitutako gutunaren azalpena.
anticuadas. Madrid, 1903. Donostia, 1982.
— Etiopia: Etiopia. 2.ª ed., Donostia, 1983.
BARANDIARAN, José Miguel de. v. JMB. — Obab: Obabakoak. San Sebastián, 1988.
— Ziut: Ziutateaz. 2.ª ed., Donostia, 1986.
BARANDIARAN CORTAZAR, J. v. AEmil.
Baxurko: BASURKO ANSOLA, Juan
BARATCIART, André. v. Brtc. (Fuenterrabía 1890-Irún 1957).
— Jesus: Jesus, Jesukristoren bizitza
Barb: BARBIER, Jean (Saint-Jean-Pied-de-Port bertsotan jarria. Oñate, 1954.
1875-Saint-Pée-sur-Nivelle 1931).
— Leg: Légendes du Pays Basque. Paris, 1931 BBizk: Bertso Bizkaitarrak (1688). Ed. de J A.
(ed. facsímil, Donostia, 1983). Lakarra, ASJU 1984-2, 91-185. El n.º indica la
— Piar I, II: Piarres. (I) Baiona, 1926; (II) estrofa.
Baiona, 1929.
— Sup: Supazter chokoan. Baiona, 1924. BEcheg: ECHEGARAY, Bonifacio (Zumaya 1878-
Durango 1956).
BAROJA, Serafín. v. SBaroj. — Nombr: «Nombres vascos de los espacios
intermedios entre casas», Euskera 1930, 72-
BARRIOLA, Avelino. v. ABar. 88 y 179-192.

BARRUTIA, Pedro Ignacio. v. Acto. BEHSS: Boletín de Estudios Históricos sobre San
Sebastián. San Sebastián 1967-.
Basarri: EIZMENDI, Ignacio («Basarri») (Régil
1913-Zarauz 1999). Kantari nator. Zarautz, Bela: BÉLA, Jacques de (1586-1667). Para su
1960. colección de refranes vascos, v. TAV 3.3.4. Se
indica el n.º del refrrán.
BASAURI, Serafin. v. EibHizt.
BELAPEYRE, Athanase. v. Bp.

Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 8


mende.
Orotariko Euskal Hiztegia Referencias bibliográficas

Belaus: BELAUSTEGIGOITIA, Federico (Llodio Christiana en Romance y Basquence. Bilbao,


1876-Las Arenas 1947). 1596 (ed. facsímil, Euskera 1986, 511-526). Ed.
de L. Michelena en BAP 1955, 83-100 y ASJU
BEnb: ENBEITA, Balendin (Múgica 1906-Múgica 1955, 52-60.
1986).
— NereA: Nere apurra. Tolosa, 1974. BGCard: SERRANO, Luciano. Becerro gótico de
Cardeña (Fuentes para la Historia de Castilla
BEOVIDE, Antonio Manuel de. v. ABv. III). Valladolid, 1910.

BEOVIDE, Crispín. v. Bv. Bibl: Versiones modernas de la Biblia: Génesis


(Hasera, trad. de M. Etchehandy, Donostia,
Ber: BERIAYN, Juan de (Uterga c. 1566-1633). 1979); Éxodo y Levítico (Jalgitza eta Lebitikoa,
— Doc: Doctrina Cristiana en Castellano y trad. de M. Etchehandy y R. Puchulu, Donostia,
Bascuence. Pamplona, 1626. 1985); Epístolas de San Pablo (Jondoni
— Trat: Tratado de como se ha de oyr missa. Pauloren Gutunak, trad. de M. Etchehandy y R.
Pamplona, 1621 (ed. facsímil, Donostia, Puchulu, Donostia, 1983).
1980).
BiblE: Elizen arteko Biblia. Barcelona, 1994.
Bera: DORNAKU, Juan M.ª («Bera’tar Erroman»)
(Vera de Bidasoa 1878-Fuenterrabía 1959). BIDADOR, Joxemiel. v. Agerre.
Euzkel-Iztegitxua. Iruña, 1909.
BIGURIA OZTA, Pascual B. v. Elizondo.
BeraLzM: BERA, E.M.; LOPEZ MENDIZABAL,
I. Diccionario Castellano-Euskera. Euzkel- Bil: BIZCARRONDO, Indalencio («Bilintx») (San
Erdel Iztegia. Tolosa, 1916. Sebastián 1831-San Sebastián 1876). Bertso ta
lan guziak. Ed. de A. Zavala. Tolosa, 1962.
BERNAOLA, D.M. v. PasSant.
Bilbao: BILBAO, Félix (Morga 1932- )
Berria: Publicación diaria de información general. — IpuiB: Ipuin-Barreka. Bilbao, 1959.
Andoain, 2003-.
BILBAO, Gidor. v. Deen.
Berriat: BERRIATUA, Imanol (Elanchove 1914-
Jerusalén 1981). BILBAO, Jon. Eusko Bibliographia. San Sebastián,
— Bermeo: «Bermeoko arraintzaleen 1970-1987.
leksikua», Euskera 1963-64, 385-392.
BILLELABEITIA, Miren. v. Ur.
Berron: BERRONDO, Pedro (Oyarzun 1919-San
Sebastián 2003). Biol1: Biologia/ 1. Landare eta animalien izenak.
— Kijote: Don Kijote Mantxako. Zarautz, Izendegia. U.Z.E.I. Donostia, 1984.
1977.
— Sutegi: Sutegi. Forja. Traducción de la Birjin: Birjinia edo donceil christaba. Lempizte
obra de J. M. Escrivá de Balaguer. Madrid Siciliarra osotasunerat heldu nahi diren
2003. nescatchei moldetzat baliatzekotzat... (1783-
1784). Traducción de la novela religiosa de M.-
BertsoB: Anton Abbadiaren koplarien guduak. Ange Marin (Paris, 1752). Ed. de J. A. Mujika,
Bertso eta aire zenbaiten bilduma 1851-1897. Bilbo 2010. Aunque Vinson la atribuye a J.
Ed. de P. Urkizu, P. Intxaurrandieta, P. Robin, parece segura la autoría de Martin
Xarriton. Donostia, 1997. Duhalde.

Bertsol: Bertsolariya. Publicación semanal. BIZCARRONDO, Indalecio. v. Bil.


Rentería, 1931-1932.
Bizkaitarra: Bizkaitarra: Jaun-Goikua eta Lagi-
BertsZB: Bertso zahar eta berri zenbaiten bilduma Zarra. Bilbao, 1893-1895. Publicación mensual
(1798). Ed. de P. Urkizu. Durango, 1987. dirigida por S. Arana Goiri.

BEst: ESTORNES, Bernardo (Isaba 1907-San BLibPek: Bai, pecatu da liberalqueriya. Baiona,
Sebastián 1999). v. Arzdi PlantR. 1888. Ed. de J.A. Lakarra, ASJU 1989, 663-676.
v. LibPek.
Bet: PEREZ de BETOLAÇA, Juan (Betolaza - Sto.
Domingo de la Calzada 1599 ó 1600). Doctrina
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 9
mende.
Orotariko Euskal Hiztegia Referencias bibliográficas

BOEae: Bonaparte ondareko eskuizkribuak:


aezkera (1 vol.). Bilbo, 1997. BORDES, Charles. v. UNLilia.

BOEanm: Bonaparte ondareko eskuizkribuak: BorrB: MUNIBE, Francisco X. M.ª El Borracho


hegoaldeko goi-nafarrera (4 vols.). Bilbo, 1996. Burlado. Vitoria, 1764 (ed. facsímil, RIEV
1907, 383-408 y 481-496; 1908, 298-301 y 564-
BOEans: Bonaparte ondareko eskuizkribuak: 568; 1909, 248-260).
iparraldeko goi-nafarrera (3 vols.). Bilbo,
1995. Bouda: BOUDA, Karl (1901-1979).
— BuK: «Baskisch und Kaukasisch»,
BOEg: Bonaparte ondareko eskuizkribuak: Zeitschrift für Phonetik II 1948, 182ss.,
gipuzkera (6 vols.). Bilbo, 1993. 336ss.
— Introd: Introducción a la lingüística
BOEl: Bonaparte ondareko eskuizkribuak: caucásica. Salamanca, 1960.
lapurtera (2 vols.). Bilbo, 1994.
Bouda-Baum: BOUDA, Karl; BAUMGARTL, D.
BOEr: Bonaparte ondareko eskuizkribuak: Nombres vascos de las plantas. Salamanca,
erronkariera (1 vol.). Bilbo, 1997. 1955. Trad. de L. Michelena.

BOEsal: Bonaparte ondareko eskuizkribuak: BOZAS-URRUTIA, Rodolfo. v. BU.


zaraitzera (1 vol.). Bilbo, 1997.
Bp: BELAPEYRE, Athanase (Mauleón - ).
BOEv: Bonaparte ondareko eskuizkribuak: Catechima laburra eta Jesus-Christ goure
bizkaiera (3 vols.). Bilbo, 1992. Ginco Jaunaren eçagutcia, salvatu içateco. Pau,
1696. Se sigue la paginación del original y su
Boletín: v. BAP, BRAE, BRAH, BSL, CMNav. división en dos partes [I, II]. La segunda parte
es traducción del capítulo “Catéchisme des fêtes
Bon: BONAPARTE, Luis-Luciano (1813-1891). et autres solennités et observances de l’église”
— Si no se indica nada más, remite a los del catecismo de Bossuet (1687). Se cita de la
manuscritos de los fondos de la Biblioteca ed. de J.L. Davant (Bilbao, 1983), que incluye
de la Diputación de Guipúzcoa y de la facsímil. Se tiene tbn. en cuenta el estudio de
Biblioteca de Euskaltzaindia. Pello Agirre Sarasola (tesis doctoral inédita;
— Etud: Études sur les trois dialectes basques Donostia, 1996).
des vallées d'Aezcoa, de Salazar et de
Roncal. Londres, 1872. BPrad: PRADERE, Blas (Oñate 1851-San
— Observ: Observations sur le basque de Sebastián 1923).
Fontarabie, d'Irun, etc. Paris, 1877.
— OOV: Opera Omnia Vasconice (I, II, III, BRAE: Boletín de la Real Academia Española.
IV). Bilbo, 1991.
— Trueno: «Mots basques signifiant BRAH: Boletín de la Real Academia de la Historia.
tonnerre», RIEV 1912, 415-418.
— Verb: Le Verbe basque en tableaux. Brtc: BARATCIART, André (Durana 1738-
Londres, 1869. Ustaritz 1826). Guiristinoqui bicitceco eta
— v. tbn. CantCS, CantTP, VocPir, CatAe, hiltceco moldea. Baiona, 1784.
CatSal, CatR.
Brunet: BRUNET, F. de. Jesu Cristoren Evanjelioa
Bon-Ond: «Materiales para un estudio comparativo Lucasen araura. Londres, 1870.
del vascuence de Elcano, Puente La Reina, Olza
y Goñi». Obra de Bonaparte editada por F. BSL: Bulletin de la Société de Linguistique de
Ondarra, FLV 1982, 133-228. Paris.

BORDAÇARRE, Pierre. v. Etx-Iruri. BU: BOZAS-URRUTIA, Rodolfo (San Sebastián


1913-Madrid 1978).
Bordari: ARTOLA SAGARZAZU, Fernando — Arano: «Contribución al diccionario vasco.
(«Bordari»). (Fuenterrabía 1910-Fuenterrabía Palabras de Arano», Euskera 1963-64, 213-
1983). 221.
— VocPel: Vocabulario de términos de pelota
Bordel: ECHAMENDI, Juan («Bordel») (Valcarlos vasca en L. Bombín Fernández y R. Bozas-
1792-Valcarlos 1879). Bordel bertsularia. Ed. Urrutia El gran libro de la pelota: deporte
de J.M. Satrústegui. Tolosa, 1965. universal. Madrid, 1976.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 10
mende.
Orotariko Euskal Hiztegia Referencias bibliográficas

CantS: Cantiques souletins. Manuscrito del fondo


Busca Isusi: BUSCA ISUSI, José M.ª (Zumárraga Urquijo.
1916-).
— Alimentos: Alimentos y guisos en la cocina CantTP: Canticum trium Puerorum. In XI
vasca. San Sebastián, 1958. Vasconicae Linguae Dialectos ac Varietates
Versum. Londres, 1858. Ed. del Príncipe
BUSTINTZA, Evaristo. v. Kk. Bonaparte (OOV I 17-102). Se trata de Dan 3,
57-88; se indica el n.º del versículo del libro.
Bv: BEOVIDE, Crispín (Azpeitia 1848-Tolosa
1891). Cap: OCHOA DE CAPANAGA, M. ( -Mañaria
— AsL: Asis-co Loria. Tolosa, 1885. Se cita de 1661). Exposición breve de la doctrina
la ed. de L. Villasante (Tolosa, 1966). christiana. Bilbao, 1656. Se cita tbn. la edición
de 1893, preparada por E.S. Dodgson.
CalEH: Californiako Eskual Herria. Berriketari
eskualduna aguertzen dena larunbate guziez. CARDABERAZ, Agustín. v. Cb.
Los Angeles (California), 1893-1898.
CarnIt: ARIZMENDI AMIEL, María Elena de. «El
CAMINO, Iñaki. v. CatAria, CatOrb. Carnaval de Ituren (Navarra)», Etnología y
Tradiciones Populares (Zaragoza, 1969), 269-
Camp: CAMPION, Arturo (Pamplona 1854- 278.
Pamplona 1937).
— Orig: Orígenes del pueblo euskaldun. Caro: CARO BAROJA, Julio (Madrid 1914-Vera
(Iberos, Keltas y Baskos). Pamplona, 1928- de Bidasoa 1995).
1936. — Los Vascos: Los Vascos. San Sebastián,
— v. Orreaga. 1949. 2.ª ed., Madrid, 1958.
— Vera: La vida rural en Vera de Bidasoa.
Canala: CANALA-ECHEVARRIA, Domingo Madrid, 1944.
(Guernica 1828-1897).
— Berriochoa: Fr. Balentin de Berrio-Ochoa. CartAnd: «Cartas andoaindarras (de la primera
Tonquiñgo martiri beneragarrijaren guerra carlista)». Ed. de M. Lekuona, BAP
bicitzia. Gernika, 1890. 1962, 369-413.
— Jesucristo: Jesucristo Jaunaren legue
santia. Gernika, 1893. CASENAVE. v. ACasve, Casve.

CanBel: OIHENARTE, Jakes. Canico eta CastroG: CASTRO GUISASOLA, Florentino. El


Belchitina. Pastoral suletina representada en enigma del vascuence ante las lenguas
1848. Ed. de G. Aresti. Donostia, 1971. indoeuropeas. Madrid, 1944.

CancB: MANTEROLA, José. Cancionero basco. Casve: CASENAVE-HARIGILE, Junes (Sainte


San Sebastián, 1877-1880 (ed. facsímil, Engrace 1924-).
Donostia, 1981). (El 1.er n.º indica la serie; el — Si no se indica otra cosa, remite a Hiztegia.
2.º el tomo y el 3.º la pág.; en la 3.ª serie solo se Français-Eüskara. Züberotar eüskalkitik
indica la pág.). abiatzez. Lizarra, 1989.
— EOI: Egün oroetako irakurgeiak. Donostia,
CANO, Tomé. Arte para fabricar y aparejar naos. 1986.
1611. Ed. de Enrique Marco Dorta. La Laguna, — MaitenaB: Maitena Basabürü. Pastorala.
1964. Mauleon, 1982.
— Orhia: Orhiako Naba. La bataille de
CantCS: Canticum Canticorum Salomonis. Tribus Roncevaux. Mauleon, 1978.
vasconicae linguae dialectis in Hispania — SGrazi: Santa Grazi. Pastorala. San
vigentibus versum. Opera et studio J.A. de Sebastián, 1976.
Uriarte & L.L. Bonaparte (OOV IV 191-226).
Londres, 1858. Se cita por capítulos y CatAe: Le petit Catéchisme Espagnol du P. Astete,
versículos. traduit en trois dialectes basques: 1. Aezcoan,
par Don Pedro José Minondo, Instituteur à
CantIzp: Cantica Izpiritualac. Baiona. Se han Garralda, avec la coopération de Don Martin
consultado diversas ediciones, por lo que Elizondo d'Aribe [...]. Ed. del Príncipe
siempre se indica el año. Bonaparte. Londres, 1869.

Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 11


mende.
Orotariko Euskal Hiztegia Referencias bibliográficas

CatAnz: Catecismo de J.B. Amilleta (1639-1700),


de Anzuola (c. 1678). Ed. de A. Arejita, CatGartz: «Gartzainen aurkitutako Kristau
Euskeraren Iker Atalak III. Bilbo, 1985. Se Ikasbidea (c. 1800)» (Christau doctrinaren
indican las págs. del manuscrito. Esplicacionea). Ed. de F. Ondarra, ASJU 1992,
977-1002.
CatAnz2: Eusquerazco Doctrinia Anzuelaco verba-
moduan. Año de 1825. Por el Dr. P.A.Y. CatJauf: Catichima edo fedea laburzki François-
Antoine Jauffret Baionaco Jaun Aphezpicuac
CatAria: Aezkerazko testuak, I: Ariako dotrina. Ed. publicatua. Baiona, 1902.
de Iñaki Camino, ASJU 1991 (Gehigarriak
XIV), 427-457. CatLan: Catichima [...] Charles Auguste Le Quien
de Laneufville, Aquiceco Jaun Apezpicu ossoqui
CatArrig. v. Ur. Illustre eta Ohoregarriaren manuz
araimprimatia. Akize, c. 1780. Traducción a la
CatAst: Catichima edo fedea laburzki, Paul- variedad bajo-navarra de Mixe.
Thérèse-David d'Astros, Bayonaco Jaun
Aphezpicuaren manuz inprimatua. Baiona, CatLav: Bayonaco Diocesaco Bi-garren Catichima.
[1823]. [...] P. Guillaume de Lavieuxville Bayonaco
Jaun Aphezpicuaren manuz imprimatua.
CatB: Cristau-doctrina Aita Gaspar Astetec Baiona, 1733. Se cita la ed. y, entre paréntesis,
erdaraz escribitua eta orai escuaraz publicatzen tras V, el parágrafo de la ed. de L. Villasante
duena [...] Baztango Valleco Parroco batec. (Bilbao, 1985).
Pamplona, 1826.
CatLiz: «Lizaso. Astete añadido por Luarca
CatBurg: Icasbidea Christaven Doctrina azalquera traducido al dialecto de Lizaso (Ulzama) por
laburraquin. Burgos, 1747. Traducción del Don Pedro Tornaría maestro de Instrucción
catecismo de Astete hecha por Mendiburu y Primaria de Iraizoz (1863)». Ed. de Orreaga
corregida por Larramendi. Ed. J.A. Lakarra, Ibarra, ASJU 1992, 915-956.
ASJU 1986-2, 533-594. Ed. facsímil, ASJU
1987-1, 277-303. Se indican las págs. del CatLlo: Cristiñau Doctrinia Aita Gaspar Astetec
manuscrito. erderaz escribidua [...] Orain eusquerara
biyortuta, urteiten dau arguitara cerbaist
CatBus: Cristinau Doctrinea bere esplicacino gueiyagoturic Laudiyoco Abade Jaunen
laburragaz [...] Busturico Vicariaco Abade encarguz eta costuz. Bilbo, 1828.
Jaunen encarguz. Bilbo, 1849.
CatLoi: Francesen imperadorearen eremuetaco
CatCeg: Zegamako Doctrina Christiana (1741). eliça gucietacotz eguina-den catichima. J.J.
Ed. de F. Ondarra, ASJU 1984-2, 15-62. Loison, Bayonaco Jaun Aphezpicuaren manuz
imprimatua. Baiona, 1807.
CatCla: Doctrina Cristavaren Catecismoa.
Catecismo del P. Claret traducido por José CatLuz: Guiristino-doctrina Aita Gaspar Astete
Erasun, sacerdote navarro, y patrocinado por la jesuitac erdaraz escribitua. Escuararat itzulia
Asociación Euskara. Pamplona, 1881. D. Francisco Echeverri Valcarlosco Bicarioac
(1833). Ed. de I. Segurola, ASJU 1985, 129-197.
CatElg: Christinaubaren Eracuspena edo Doctrina Se indican las págs. del manuscrito.
christiania. Conocido como ‘Catecismo de
Elgoibar’, parece segura la autoría de J.A. CatMaq: «El catecismo manuscrito de Maquirriain
Moguel. Se indican las págs. del manuscrito. v. de 1828». Ed. de P. Diez de Ulzurrun, Euskera
CrIc, para la ed. de L. Villasante. 1960, 377-403.

CatEliz: «Baztango euskalkiaz: Elizondoko beste CatOiq: Chistavaren Doctrina [...] Oyquiaco
doktrina bat». Ed. de P. Salaburu, ASJU 1987, valleco Vicario Dn. Franco Antonio Aguirrec
453-473. 1759n Urtean. La primera ed. (Urquijo, RLPhC
1905, 249-272; 1906, 45-67, 102-120 y 164-
CatG: Cristauaren dotriña Aita Astetec erdaraz 176) es poco fiel al manuscrito. Se cita de la ed.
arguitara emana, eta Guipuzcoaco de J.A. Lakarra, ASJU 1987, 515-564.
Arciprestazgo Nagusico Apaicen Batzarre edo
Congregacioac 1855 garren urtean erabaqui CatOlo: Catechima Oloroeco Diocezaren
zuan becela, berriro euskarara itzulia. Vitoria, cerbutchuco [...] Messire Joseph de Revol
1867. hanco Aphezcupiaren manuz eguina. Pau, 1706.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 12
mende.
Orotariko Euskal Hiztegia Referencias bibliográficas

Trad. al dialecto suletino realizada por Jacques — Just: Justuen Ispillu arguia. Iruñea, 1764.
Maytie. — Meza: Meza eta Comunioa eta oen gañeco
Doctrina beste devocioen egercicioaquin.
CatOrb1: «Aezkerazko Testuak II: Orbarako Tolosa, 1828.
Dotrinak (Aezcoa, s. XIX)». Ed. de I. Camino, — OC: Obras Completas de Agustin de
ASJU 1991, 937-945. Kardaberaz. (2 tomos). [I] Bilbao, 1973;
[II] Bilbao, 1974.
CatOrb2: «Aezkerazko Testuak II: Orbarako — Senar: Senar Emazte Santuac. Iruñea,
Dotrinak (Aezcoa, 1835)». Ed. de I. Camino, 1766.
ASJU 1991, 946-959. — SIgn: Azpeitico erri chitez noblearen gloria
paregabeac edo Aita San Ignacioren bicitza
CatR: Le petit Catéchisme Espagnol du P. Astete, laburra. Tolosa, 1901. Escrito hacia 1766.
traduit en trois dialectes basques: [...] 3. — v. Bast.
Roncalais, par Don Prudencio Hualde, Curé de
Vidangoz. Ed. del Príncipe Bonaparte. Londres, CDPedro: UBIETO ARTETA, Antonio. Colección
1869. diplomática de Pedro I de Aragón y Navarra
(1086-1104). Zaragoza, 1951.
CatS: Catichima edo Fedia Laburki. Baiona, 1872.
Versión suletina del catecismo de P.T.D. CEEN: Cuadernos de Etnología y Etnografría de
d’Astros (CatAst). Navarra. Pamplona, 1969-.

CatSal: Le petit Catéchisme Espagnol du P. Astete, CerBid: Ceruraco Bidean haguitz lagunduco
traduit en trois dialectes basques: [...] 2. guituzten gogoeta eta errangui onac. Baiona, c.
Salazarais, par Don Pedro José Samper, Curé 1815. N.º 177 de la bibliografía de Vinson.
de Jaurrieta. Ed. del Príncipe Bonaparte.
Londres, 1869. CerG: Ceruco gakhoa, Cofesioco, Communioneco
exercicioac... Baiona, 1844.
CatSal2: «Un catecismo salacenco» (c. 1820). Ed.
de L. Michelena, FLV 1982, 21-42. Ch: CHOURIO, Michel de (Ascain -San Juan de
Luz 1718). Jesu-Christoren Imitacionea.
CatUlz: Cristau Doctriñe Aite Gaspar Astetec Bordele, 1720.
erdaraz escribitue eta Ulzamaco Apezac Balle
ontan yarduquitzen den usquerara biurtue. Chaho: CHAHO, Joseph Augustin (Tardets 1810-
Iruñea, 1906. Bayona 1858).
— Si no se indica otra cosa remite a
CatUt: «Catecismo del s. XVIII en vascuence de Dictionnaire basque, français, espagnol et
Uterga (Valdizarbe)». Ed. de F. Ondarra, FLV latin, d'après les meilleurs auteurs
1980, 173-221. Se indica la pág. del original. classiques et les Dictionnaires des
Académies française et espagnole.
Cb: CARDABERAZ, Agustín (Hernani 1703- Bayonne, 1855.
Bolonia 1770). — AztiB: Azti-Beguia. Agosti-Chaho
— CatG: Christauaren Doctrina, Aita Astetec Bassaburutarrak Ziberou herri maitiari,
erdaraz, eta guero Aita Agustin Parisetik igorririk, beste hanitchen
Cardaberacec euscaraz arguitara emana. aitzindari, arguibidian, goizizarra. Paris,
Donostia, 1762? De atribución dudosa. Tal 1834.
vez se trate de una versión posterior — Biarritz: Biarritz, entre les Pyrénées et
refundida (¿por AA?). l´océan. Itinéraire pittoresque. 2 vols. (I,
— CatV: Dotrina Cristiana edo Cristiñau II). Bayonne, 1855.
Dotrinea. Iruñea, 1762?. — Voyage: Voyage en Navarre pendant
— EBO: Eusqueraren Berri Onac. Iruñea, l'insurrection des Basques de 1830-1835.
1761. Paris, 1836.
— Eg I, II, III, IV: Aita S. Ignacio
Loyolacoaren egercicioac. Iruñea, 1760? y ChantP: SALLABERRY, Jean Dominique Julian
1761. v. Dv LEd. (Maule 1837- 1903). Chants populaires du Pays
— JMJ: Jesus, Maria ta Joseren devocioa. Basque. Paroles et musique originales,
Iruñea, 1766. recueillies et publiées, avec traduction
— Josefa: Ama Veneragarri Josefa française. Bayonne, 1870 (ed. facsímil,
Sacramentu guciz santuarena ceritzanaren Donostia, 1979).
vicitza eta vertuteac. Tolosa, 1882. Escrito
hacia 1765.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 13
mende.
Orotariko Euskal Hiztegia Referencias bibliográficas

Charencey: CHARENCEY, Charles Félix (1832- Cortesia: Cristavaren Cortesia (s. XVIII). Ed. de
1916). P. Altuna, ASJU 1992, 119-143.

CHARRITTON, Pierre. v. JE, Zerb. CrIc: Cristaubaren icasbidea edo doctrina


cristiania. Parece segura la autoría de J.A.
CHOURIO, Michel de. v. Ch. Moguel. Ed. de L. Villasante. Bilbao, 1987. El
n.º corresponde a la división por parágrafos del
CibGut: Ciberouko güthüna edo libria. Pau, 1852. editor. v. CatElg.
v. Myst.
CSM: SERRANO, Luciano. Cartulario de San
CIL: Corpus Inscriptionum latinarum. Berlin, Millán de la Cogolla. Madrid, 1930.
1868ss.
Cuadernos: v. CEEN.
Ciriquiáin: CIRIQUIAIN GAIZTARRO, Mariano
(Beasáin 1898-San Sebastián 1964). Dar: DARANATZ, Jean Baptiste (Espelette -
— PescaB: Los vascos en la pesca de la 1937?).
ballena. San Sebastián, 1961.
— Puertos: Los puertos marítimos Darric: DARRICARRÈRE, Jean Baptiste
vascongados. San Sebastián, 1951. (Ustaritz c. 1845-Saint-Denis 1928).
— Si no se indica otra cosa remite a su
CMNav: Boletín de la Comisión de Monumentos diccionario manuscrito. v. Bibliografía
Históricos y Artísticos de Navarra. Pamplona, DRA.
1895-1936. — LBasque: La Langue Basque et les
idiomes Aryens. Barcelonnette, 1888.
Cocinan: Cocinan icasteco liburua chit bearra
famili gucietan lendabicicoa euskeras. Tolosa, DARRIGOL, Jean Pierre. v. Diss.
1889.
Darthayet: DARTHAYET, J.P.
CompG: Compendio Guipuzcoano. Manuscrito — Manuel: Guide ou Manuel de la
muy descuidado del archivo de la Diputación conversation et du style épistolaire
de Guipúzcoa. français-basque. Bayonne, 1861. Se cita
de la 4.ª ed. (Bayonne, 1902).
CongrEV: Congreso de Estudios Vascos. 1.º
Oñate, 1918; 2.º Pamplona, 1920; 3.º DASCONAGUERRE, Jean Baptiste. v. Atheka.
Guernica, 1922; 4.º Vitoria, 1926; 5.º Vergara,
1930; 6.º Bilbao, 1934; 7.º Biarritz, 1948; 8.º Dass: DASSANCE, Louis (Ustaritz 1888-Ustaritz
Bayonne, 1954. 1976).

Const: CONSTANTIN, J.B. (Sainte Engrace Dass-Eliss: DASSANCE, L.; ELISSALDE, J.


1847-Tardets 1922). «Aipamen llabur bat «Eskual-Herriko hegaztinak eta choriak», GH
Haritchabalet Jaun apezaren gainen», Egan 1923, 1924, 1925, 1926.
1985 (3-4), 13-43. Publicado anteriormente en
la revista Eskualduna en 1926. DASSANÇA, Mongongo. v. Mong.

ConTAV: SARASOLA, Ibon. «Contribución al DAut: Diccionario de la Lengua Castellana...


estudio y edición de textos antiguos vascos», Compuesto por la Real Academia Española.
ASJU 1983, 69-212. Se indica el n.º del Madrid [I] 1726, [II] 1732, [III] 1737 (ed.
apartado y, cuando el texto es largo, también la facsímil, Madrid, 1984).
pág. del artículo.
DAVANT, Jean Louis. v. Bp, ZIZ.
ContR: BELOQUI, J.J.; ELOSEGUI, J.;
SANSINENEA de ELOSEGUI, P.; DBPT: Dictionnaire basque pour tous. I. Basque-
MICHELENA, L. «Contribución al Français (1972). II. Français-Basque (1975).
conocimiento del dialecto roncalés», BAP Vitoria. Si no se indica lo contrario, se cita del
1953, 499-536. 2.º tomo.

COROMINAS, Joan. v. DCEC, DCECH. DCEC: COROMINAS, Joan (1905-1996).


Diccionario crítico etimológico de la lengua
CORTAZAR, Jon Batti. v. Ur PoBasc. castellana. Berna, 1954-1957.

Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 14


mende.
Orotariko Euskal Hiztegia Referencias bibliográficas

DCECH: COROMINAS, J.; PASCUAL, J.A. Diss: DARRIGOL, Jean Pierre (Lehonza 1790-
Diccionario crítico etimológico castellano e 1829). Dissertation critique et apologétique sur
hispánico. Madrid, 1980-1983. la langue basque. Bayonne, 1827.

DECHEPARE, Bernard. v. E. DL: MENENDEZ PIDAL, Ramón. Documentos


lingüísticos de España. I. Reino de Castilla.
Deen: DEEN, Nicolaas. Glossario duo vasco- Madrid, 1919.
islandica. Amsterdam, 1937. Vocabulario
vasco-islandés del s. XVII. El número romano DLAA: NAVARRO TOMÁS, Tomás. Documentos
indica el glosario, el arábigo el número del lingüísticos del Alto Aragón. Syracuse
término. Usamos tbn. la ed. de Gidor Bilbao, University Press. New York, 1951.
ASJU 1991, 315-426.
DODGSON, E.S. v. Cap, Dgs-Lar.
Deia: Diario. Bilbao, 1977-.
Donce: Doncellai aviso chit on ta prochugarriac.
DELL: ERNOUT, A. y MEILLET, A. Azpeitia, 1864. Traducción de tres opúsculos de
Dictionnaire étymologique de la langue latine. Antonio M. Claret.
3.ª ed., Paris, 1951.
DONOSTIA, A. v. ADonostia.
DES: WAGNER, Max Leopold. Dizionario
etimologico sardo. Heidelberg, 1957ss. DORNAKU, Juan M.ª v. Bera.

DFrec: SARASOLA, Ibon. Gaurko euskara DRA: Diccionario Retana de Autoridades. Bilbao,
idatziaren maiztasun-hiztegia. Diccionario de 1976-1989.
frecuencias del euskera escrito actual.
Dictionary of frecuency in the written basque Ducq: DUCQ, Martin. Erroma eta Jerusalem.
language at present. Donostia, 1982. Baiona, 1891.

Dgs-Lar: DODGSON, E.S. Notes de Linguistique DurPl: De la FUENTE, Juan Cruz (1760-1834), De
Basque. I. Supplément à Larramendi. II. La la FUENTE, Antonio (1758- ). Durangoko
langue basque en 1656. Chalon-sur-Saône, Plateroak. Ed. de Antton M.ª Aldekoa-Otalora.
1897. Durango, 1984.

Dh: DUHALDE, Martin (Ustaritz 1733-Bayona DUHALDE, Martin. v. Dh.


1804). Meditacioneac gei premiatsuenen
gainean. Baiona, 1809 (ed. facsímil, Donostia, DV: El Diario Vasco. Publicación diaria de
1978). v. tbn. Birjin. información general. Textos en vasco y
castellano. San Sebastián, 1934-.
Dib: DIBARRART, Pierre (Jaxu 1838-Bayona
1919). Dv: DUVOISIN, Jean (Ainhoa 1810-Ciboure
— Koblak: Piarres Ibarrart-en Koblak. 1891).
Baiona, 1948. — Si no se indica otra cosa, remite a su
diccionario manuscrito vasco-francés, de
DIEZ de ULZURRUN, P. v. CatMaq. finales del s. XIX (comprende de la A a la Z
y consta de 1082 págs.).
Dih: DIHARASSARRY, Laurent (Sara 1848- — Para su traducción de la Biblia (1858; ed.
Saint-Jean-Pied-de-Port 1902). facsímil, Bilbao, 1972) se emplean las
— GirLeg: Giristino legea laburzki. Baiona, abreviaturas usuales y se cita por capítulos
1892. Se cita tbn. de la 2.ª ed. (1897). y versículos.
— Maiatzeco: Maiatzeco liburu berria. — BaigZL: Baigorriko zazpi-liliak. Ed. de J.
Baiona, 1900. San Martín. Donostia, 1987. Publicado por
— MarH: Mariaren haurren escu liburua. primera vez en Revue des Basses-Pyrénées
Baiona, 1895. et des Landes, 1884, 369-378, 462-466,
546-558 y 575-583; 1885, 310-320, 373-
DIHARCE, Jean Marie. v. Iratz. 389 y 447.
— Dial: Dialogues basques. (Traducción
Dithurbide: Abrégé de l'histoire sainte par labortana). Londres, 1857. v. It.
demandes et par réponses. Ichtorio saindua — Imit: Jesu-Kristoren Imitazionea. Pau,
laburzki galdez eta errepustaz. Bayonne, 1882. 1896. Traducción editada por P. Haristoy,

Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 15


mende.
Orotariko Euskal Hiztegia Referencias bibliográficas

con algunas correcciones de éste y de J.P.


Daranatz. Echaide: ECHAIDE, Ana M.ª
— Lab: Laborantzako liburua edo bi aita — Nav: El euskera en Navarra: Encuestas
semeen solasak laborantzaren gainean. Lingüísticas (1965-1967). San Sebastián,
Baiona, 1858 (ed. facsímil, Donostia, 1978). 1989.
— LEd: Liburu ederra aita Cardaveraz — Orio: Castellano y vasco en el habla de
Jesuistac egina, Lapurdico escarara itzulia. Orio. Pamplona, 1968.
Baiona, 1856 (ed. facsímil, Donostia, 1978). — v. EI.
Versión labortana de Eg II de Cardaberaz.
— Prov: «Proverbios vascongados», REusk ECHAMENDI, Juan. v. Bordel.
1879 I, 142-144, 174-176, 271-272 y 295-
298; 1879 II, 158-160, 188-190, 313-315 y ECHEGARAY, Bonifacio. v. BEcheg.
351-352.
— Telem: Telemake Ulisen semearen ECHEVERRI, Francisco de. v. CatLuz.
gertakuntzak. Traducción de la obra de
Fénelon. Ed. de P. Urkizu. Donostia, 1988. Echn: ECHENIQUE, Bruno (Urdax 1820-
— v. Orreaga. Pamplona 1893).
— Para sus traducciones de la Biblia ((1857)
DvHtoy: Ebanjelio Saindua Eskuaraz P. Haristoy Ion, Mt, Cant, Ruth, Apoc) se ha empleado
Ziburuko Erretorak argitara emana. Pau, 1898. la ed. de P. Salaburu Baztango euskalkiaz
Se trata de una reedición de la traducción de (1), Bilbo, 1980.
Duvoisin, con notas y pequeñas modificaciones — Cat: Catecismo en dialecto vulgar de
hechas por P. Haristoy. Elizondo. Ed. de P. Salaburu, ASJU 1986,
818-844.
E: DECHEPARE, Bernard (Sarrasquette c. 1470 ó
1480?- Saint Michel 1559?). Linguae Vasconum Echta: ECHEITA, José Manuel (Mundaca 1842-
Primitiae. Burdeos, 1545. Se cita de la ed. de P. Mundaca 1915).
Altuna (Bilbao, 1980). La versión francesa es de — JayM: Jayoterri Maittia. Durango, 1910.
Lfn: «Les prémices de la langue des basques», — Jos: Josecho. Durango, 1909.
BAP 1951, 485-504; 1952, 3-20.
Echve: ECHEVERRIA, José Cruz (Oyarzun 1773-
EA: ARRESE, Emeterio (Tolosa 1869-Tolosa Urnieta 1853).
1954). — Dev: Devociozco vicitzaraco sarrera San
— NereB: Nere bidean. Tolosa, 1913. Francisco Salesec aterea. Tolosa, 1821.
— OlBe: Olerki berrizte. Zarautz, 1952. — Imit: Jesusen imitacioco edo berari
— Txindor: Txindor. Donostia, 1928. jarraicen eracusten duen libruba. Tolosa,
1829.
EAEg: Diario Oficial del País Vasco. Euzkadi'ko — OngiB: Ongui vicitceco ta ongui iltceco
Agintaritzaren Egunerokoa. Bilbao, 1936-1937. laguntza. Tolosa, 1824.
Ed. facsímil, Durango, 1977.
ECocin: Escualdun cocinera ceinarekin nornahic
EAEL: Euskalerriko Atlas Etnolinguistikoa. cocina ona errechki eguin baitaçake. Baiona, 1864.
Aranzadi Zientzia Elkartea. Etnologia Mintegia.
Lehen zatia (n.os 1-277), Donostia, 1984. EConst: Jaquin-bide Iritarautia Españiaco
Bigarren zatia (n.os 278-569), Donostia, 1990. Neurquidaren edo Constitucio berriaren erara
adrezatua. Ed. facsímil del manuscrito de 1820
EAlde: Euskalerriaren Alde. Revista de cultura editado por Ararteko, Eusko Legebiltzarra (Gasteiz,
vasca. San Sebastián, 1911-1931. 1991).

EArzdi: ARANZADI, Engracio (San Sebastián EdestJ: Edesti Jaungoya. Bilbo, 1914.
1873-Bilbao 1937).
EE: Euskal Erria. Revista bascongada. San
Ech: ECHAVE, Balthasar de (Oiquina 1548- ). Sebastián, 1880-1918. Los dos (o tres) números de
Discursos de la antigüedad de la lengua cada año se indican con a, b (o c) respectivamente.
cántabra bascongada. México, 1607.
EEgunk: Euskaldunon Egunkaria. Donostia, 1990-.
Echag: ECHAGARAY, José Vicente (San
Sebastián 1773-San Sebastián 1855). Festara. EEs: Euskal Esnalea. Revista de la sección de
Bere bertso guzien bilduma. Ed. de A. Zavala. Lingüística y Literatura Vascas de «Euskalerriaren
Tolosa, 1964. Alde». Donostia, 1908-1931.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 16
mende.
Orotariko Euskal Hiztegia Referencias bibliográficas

EEsEE: Euskal Esnalearen Esku Egundiya 1910. EgOn: GARITA-ONANDIA, Balbino. Eguiquera
Irun, (1909). onerascoac, gorde ta gueituteco Misinoe
Santuen frutua (3.ª ed.). Durango, 1882.
EF: Eusko Folklore: materiales y cuestionarios.
Vitoria (Eusko Ikaskuntza), 1921-1954; San Eguna: Publicación diaria de información general.
Sebastián (Eusko Ikaskuntza-Sociedad de Ciencias Texto en vasco. Bilbao, 1937.
Aranzadi), 1954-.
Egunaria: Egunaria edo Almanaka. Eliça-
EG: Euzko Gogoa. Guatemala, 1950-1955; Baiona, oficioetaco aurki-bidea. Bayona (varios años).
1956-1959. v. Bibliografía DRA.
EGAlm: Eskualdun Gazetaren Almanaka. Baiona, Egunk: Euskaldunon Egunkaria. Publicación diaria
1888-1910 (?). de información general. Andoain, 1990-2003.
Egan: Suplemento de Literatura del Boletín de la EgunO: Egun ona, edo egunaren santificatzeco
Real Sociedad Vascongada de Amigos del País. San moldea languille, nekhaçale eta
Sebastián, 1948-. bazterretcharrentzat. Bayonne, 1829.
Traducción del sacerdote Harambouru de un
EgiaK: Egiaren kanta (c. 1638). Ed. de B. Urgell, opúsculo de 1822.
ASJU 1986, 75-148.
EgutAr: Arantzazuko Andre Mariaren Egutegia.
Egiat: EGUIATEGUY, Jusef. Lehen liburia edo 1947-.
filosofo Huskaldunaren Ekheia (1785). Ed. de Tx.
Peillen. Bilbao, 1983. EgutTo: Euzkel Egutegia. Tolosa (varios años). v.
Bibliografía DRA.
Egieder: SOLOZABAL, Paulino («Egieder»)
(Echebarri 1912- ). Eguzk: EGUZKITZA MEABE, Jon (Lemona 1875-
— UrreB: Urre bitsa. Bilbao, 1962. Lemona 1939).
— Usk: Uskeriak. I: Begian dardar. II: Barrua — GizAuz: Gizarte-Auzia. Ugazaba ta langille
miñez. III: Jainko-kezkaz. IV: Inguru- arteko gora-berak. Zornotza, 1935.
minguru. Bilbao, 1961. — LorIl: Andra Mariaren Loretako Illa.
Zornotza, 1919.
Egin: Publicación diaria de información general.
Textos en vasco y castellano. Hernani, 1977- EGUZKITZA, Andolin. v. Mde.
1998.
EHAA: Boletín Oficial del País Vasco. Euskal
EGIPV: Enciclopedia General Ilustrada del País Herriko Agintaritzaren Aldizkaria. Vitoria,
Vasco. Diccionario. San Sebastián 1968-. 1980-.
EGLU: Euskal Gramatika. Lehen urratsak. EI: Erizkizundi Irukoitza. Triple cuestionario.
Pamplona, 1985. Bilbo, 1984. Ed. preparada por Ana M.ª
Echaide, sobre una encuesta realizada en los
EGLU I: Euskal Gramatika. Lehen urratsak-I. años 1922-1924, dirigida por Azkue y publicada
(Eraskina). Bilbo, 1987. inicialmente, sin gran precisión ni detalle, en
Euskera a partir de 1925.
EGLU II: Euskal Gramatika. Lehen urratsak-II.
Bilbo, 1987. EibHizt: BASAURI, Serafin; SARASUA, Asier.
Eibarko Hiztegi Etnografikoa. Natura, Baserria,
EGLU III: Euskal Gramatika. Lehen urratsak-III. Lanbideak, Ohiturak. Eibar, 2003.
(Lokailuak). Bilbo, 1990.
Eizg: EIZAGUIRRE, José (Tolosa 1881-San Juan
EGLU IV: Euskal Gramatika. Lehen urratsak-IV. de Luz 1949). Ekaitzpean. Ipuinberri. Buenos
(Juntagailuak). Bilbo, 1994. Aires, 1948.

EGLU V: Euskal Gramatika. Lehen urratsak-V. EIZMENDI, Ignacio. v. Basarri.


(Mendeko perpausak-1). Bilbo, 1999.
EJ: Eusko Jakintza. Revista de Estudios Vascos.
EGLU VI: Euskal Gramatika. Lehen urratsak-VI. Baiona, 1947-1957.
(Mendeko perpausak-2). Bilbo, 2005.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 17
mende.
Orotariko Euskal Hiztegia Referencias bibliográficas

EKNAO: Boletín Oficial del Consejo General del — LehE: Lehenagoko eskualdunak zer ziren.
País Vasco. Eusko Kontseilu Nagusiaren Baiona, 1889.
Aldizkari Ofiziala. Bilbao, 1978-1980.
Elzb: ELISSAMBURU, Jean Baptiste (Sara 1828-
El: ELIZALDE, Francisco (Muzquiz (Guesálaz) Sara 1891).
1646- 1733). Apezendaco dotrina christiana — PAd: Piarres Adame. Bayonne, 1946. 1.ª
uscaras. Iruñea, 1735. ed., Pau, 1888.
— Po: Poesías. Se cita de la ed., muy
El Día: Publicación diaria de infomación general. descuidada, de A.M. Labayen, Elizanburu.
Textos en vasco y castellano. San Sebastián, Bere bizitza ta lanak (Donostia, 1978),
1921-1922, 1930-1936. págs. 179-221. Se cita tbn. de la ed. de 1991
(Bayona).
Eleiz: ELEIZALDE, Luis de (Vergara 1873-Bilbao
1923). Elzo: ELZO AZPIAZU, José de (Astigarraga (?)
— GDBidea: Gurutza Deunaren Bidea. 1894- Astigarraga 1916).
Bilbao, 1910.
Enb: ENBEITA, Kepa (Múgica 1878-Múgica
Eleizalde: ELEIZALDE, José Tomás. 1942). Gure urretxindorra. Enbeita'tar
— Anima: Anima baten iru egoerac. Kepa'ren bertso lanak osorik. Aita Onaindia'k:
Barcelona, 1879. bilduma eta itzaurrea. Buenos Aires, 1971.
— Gordairu: Cristauaren gordairua, edo
Anima salvatzeco sinistu eta eguin bear dan ENBEITA, Balendin. v. BEnb.
gucia hitz bitan. Madrid, 1878.
Ensayo: Ensayo de la Sociedad Bascongada de los
Elexp: ELEXPURU, Juan Martin. Amigos del País. Año 1766. Vitoria, 1768.
— Berg: Bergara aldeko lexikoa. Obra no
publicada (Bergara, 1985), convertida, EOnAlm: Eskualdun Onaren Almanaka. Baiona,
ampliada y corregida, en Tesis de 1904-1907.
doctorado, inédita (Gasteiz, 1996).
ERASUN, José. v. CatCla.
ELH: Enciclopedia lingüística hispánica. Madrid,
1960. Erkiag: ERKIAGA, Eusebio (Lequeitio 1912-
Bilbao 1993).
ELICEGUI, Pedro. v. PE. — Arran: Arranegi. Zarauz, 1958.
— BatB: Batetik bestera. Zarauz, 1962.
ELISSALDE, Jean. v. Zerb.
ErleG: Erle Gobernatzaileen gidaria edo erleak
ELISSAMBURU, Michel. v. Elsb. gobernatzeko modua. Iruñea, 1827. Se cita de la
ed. facsímil, Lizarra, 1993.
ELISSAMBURU, Jean Baptiste. v. Elzb.
ERNOUT, A. v. DELL.
Elizdo: ELIZONDO, José (Tolosa 1865-Tolosa
1943). ErroEstHist: IBARRA MURILLO, Orreaga.
Erroibarko eta Esteribarko Hiztegia. Iruñea,
Elizondo: BIGURIA OZTA, Pascual B. 2007.
(«Francisco Elizondo») (Elizondo 1871-San
Sebastián 1932). Errom: Euskal Erromantzeak. Ed. de A. Zavala.
— KristPE: Kristaua bere Pont-Elizan. Oiartzun, 1998.
Tolosa, 1911.
ES: ETCHEBERRI, Joannes d’ (Sara 1668-
ELok: IZAGIRRE, Koldo (Pasajes 1953-). Euskal Azcoitia 1749). Obras vascongadas del doctor
lokuzioak. Donostia, 1981. labortano Joannes d’Etcheberri (1712), con una
introducción y notas por Julio de Urquijo.
Elsb: ELISSAMBURU, Michel (Helette 1826- Citamos de la ed. facsímil (Bilbao, 1976)
Hasparren 1895). publicada como n.º XXVIII de RIEV. París,
— Fram: Framazonak (bigarren edizionea) 1907. v. tbn. Sb-Urq.
eta Frantziako hirur Errepubliken ichtorioa
laburzki. Baiona, 1890. EskAlm: Escualdun Almanac edo egunari berria.
— JBBizia: Joannes Batista Dohatsuaren Baiona, 1884-1887.
bizia. Baiona, 1891.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 18
mende.
Orotariko Euskal Hiztegia Referencias bibliográficas

EskLAlm: Escualdun laborarien adiskidea eta — Ond: «Frases ondarresas», Euskera 1972,
conseilaria presuna suerte guzientzat on dena. 104-119.
Egunari edo Almanaka. Bayonne, 1849-1911
(?). ETXANIZ, Nemesio. v. NEtx.

Eskual: Eskualduna. Journal basque-français Etxarren: ETXARREN-LOHIGORRI, J.-B.


hebdomadaire. Bayonne, 1887-1904; 1908- — Huarte: Huarte, Hator Etxerat. Oiñati,
1944. 1975.

EskualOn: Eskualdun Ona. Bayonne, 1904-1907. Etxba: ETXEBARRIA, Toribio (Eibar 1887-
Caracas 1968).
Eston: ESTONBA, José Manuel (Irún 1916- — Eib: Lexicón del euskera dialectal de Eibar
Urquiola 1982). (Euskera 1965-1966).
— Iz: Izartxo. Zarautz, 1959. — Ibilt: Ibiltarixanak. Zarautz, 1967.

ESTORNES, Bernardo. v. BEst. Etxbe: ETXEBERRIA, Joseba.

ESTORNES, José. v. Hual, ZMoso. Etxde: ETXAIDE, Yon (San Sebastián, 1920-
1998).
ESTORNES, Mariano. v. MEst. — AlosT: Alos Torrea. Elezar berritua.
Zarautz, 1950.
Etch: TOPET, Pierre («Etchahun») (Barcus 1786- — 16 Seme: Amasei seme Euskalerri'ko.
Barcus 1862). Se cita de la ed. de J. Zarautz, 1958.
Haritschelhar, L’œuvre poétique de Pierre — GorL: Gorrotoa lege. Zarautz, 1964.
Topet-Etchahun (Euskera 1969-1970). Si no se — Itxas: Itxasoa laño dago. Xanti Andia itxas-
indica otra cosa, las versiones francesas son las gizonaren bizitza ta kezkak. Zarautz, 1959.
de la citada edición. — JJ: Joanak-joan. Piarrres Topet Etxahun
Barkoxtar koblariari buruz egin eleberria.
Etcham: ETCHAMENDY, Mañex (Ezterençuby Zarautz, 1955.
1873-Ezterençuby 1960). Se cita de la ed. de P. — PerPl: Pernando Plaentxiatarra
Lafitte, Mañex Etchamendy bertsularia. San (Plaentxia-Eibarretan bildutako ipui sorta).
Sebastián, 1972. Zarautz, 1957.

Etcheb: ETCHEBERRY, Jean Baptiste (Saint- ETXEBARRIA, José M.ª v. LandHizt.


Esteben 1903-Cambo 1996).
— MGaric: Michel Garicoitz Sainduaren bizia Etxeg: ETXEGARAI, Karmelo (Azpeitia 1865-
eta bertuteak. Baiona, 1962. Guernica 1925).
— Obrak: Obrak mintzo. Bayonne, 1970.
— Zeruari: Zeruari buruz. Bayonne, 1959. Etx-Iruri: BORDAÇARRE, Pierre (1908-1979).
Etxahun-Iruri khantan. Ed. de J. Larrondo. Pau,
ETCHEBERRI, Joannes. v. EZ. 1977.

ETCHEBERRI, Joannes d’. v. ES. ETXEZARRETA, Ramón. v. HErot.

Etcheberry: ETCHEBERRY Apheza. Testament ETZ: SATRUSTEGUI, J.M. Euskal Testu Zaharrak
zaharreco eta berrico istorioa. 2.ª ed., Baiona, (I). Iruñea, 1987.
1875.
— Maiatzeco: Maria bekhaturic gabe EucolT: Eucologia-Ttipia edo Eliçaco Liburua,
concebituari escaincen zaion lore floca edo Bayonaco Diocesacotz. Ceiñetan baitdire,
buketa. Maiatceco hilabethe chumea eta Breviario eta Missel berrien arabera cantatcen
laburra. Bayona, 1877. diren guciac. 3.ª ed., Baiona, 1806.

ETCHEHANDY, M. v. Bibl. EusJok: Euskal Jokoak Bertsotan. Ed. de A. Zavala.


Tolosa, 1984.
ETCHEPARE, Jean. v. JE.
EusJok II: Euskal Jokoak bertsotan (II). Ed. de A.
ETCHEPARE, Jean Baptiste. v. JEtchep. Zavala, Tolosa, 1985.

Etxabu: ETXABURU, Jose M.ª (Ondárroa 1913-).

Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 19


mende.
Orotariko Euskal Hiztegia Referencias bibliográficas

Eusk: Euskera. Euskaltzaindia'ren lan eta agiriak. Ezale: Euskalzale. Astean asteango albistaria.
Trabajos y actas de la Academia de la Lengua Bilbao, 1897-1899. Las letras a o b tras la pág.
Vasca. Bilbao, 1919-1936; 1956-. indican la columna.

Euska: Euskara. Organ für die Interessen der FAGOAGA, B. v. LE-Fag.


Baskischen Gessellschaft. Berlín, 1886-1896.
FauMar: LAFFITTE, Vicente. Ensayo metódico de
Euskalduna: Euskalduna: dana Euskalerriagaitik un catálogo de los peces, moluscos y radiados
eta Euskalerriarentzako. Periódico fuerista. más comunes en la costa cantábrica. San
Bilbao, 1896-1909. Sebastián, 1935. Se cita de la 2.ª ed., revisada,
Fauna Marina de la Costa Vasca, San
EuskOl: Eusko Olerkiak. (Poesías Vascas). San Sebastián, 1976. Traducción al euskera de J.
Sebastián, 1930-1934 (ed. facsímil, Donostia, Gaztañaga.
1985).
fB: MADARIAGA, Bartolomé (Fr. Bartolomé de
Euzk: Euzkerea. Bilbao, 1929-1933, mensual; Santa Teresa) (Marquina 1768- 1835).
1934-1936, bimensual. — Ic: Icasiquizunac: [I] Jaungoicoaren amar
aguindubeetaco lelengo bosteen
Euzkadi: Diario Nacionalista. Bilbao, 1913-1937. icasiquizunac (Iruñea, 1816); [II]
Azqueneco bosteen icasiquizunac (Iruñea,
Euzkadi (Rev.): Euzkadi. Revista de Ciencias, 1817); [III] Eleisaco zazpi sacramentuben
Bellas Artes y Letras. Bilbao, 1901-1915. icasiquizunac (Iruñea, 1819).
— Olg: Euscal-Errijetaco Olgueeta ta
EuzkD: Euzko Deya. Jaungoikoa eta Lagizarra. Dantzeen neurrizco-gatz-ozpinduba. Iruñea,
Bilbao, 1916; 1921-1922. 1816 (ed. facsímil, Donostia, 1978). Se ha
empleado tbn. la ed. de P. Altuna (Bilbao,
EvL: Jesus-Christo gure Jaunaren Ebanyelio 1987).
Saindua San Mathiuren arabera. Lapurdico
escuararat itçulia. Baiona, 1828. FDA: MICHELENA, Luis. Estudio sobre las
Fuentes del Diccionario de Azkue, Bilbao, 1970.
EvS: Ebanjelio Saintia Jesus-Kristena Jondane
Johaneren arabera. Baiona, 1873. En dialecto FEW: WARTBURG, V. von. Französisches
suletino. etymologisches Wörterbuch. 1948ss.

ExIzp: Exercicio Spirituala, bere salbamendua FGN: Fuero General de Navarra. Ed. de P.
eguiteco desira duten guiristiñoentçat laguntça Ilarregui y S. Lapuerta. Pamplona, 1869.
handitacoa. Baiona, 1716. Obra de
innumerables ediciones, la mayoría de ellas con FHV: MICHELENA, Luis. Fonética Histórica
el título Exercicio Izpirituala. Se indica siempre Vasca. San Sebastián, 1961. Se cita de la 3.ª ed.
el año de la edición correspondiente. (San Sebastián, 1985).

ExtJG: (En el primer volumen de esta obra FIr: IRIGARAY, Pablo Fermín (Burguete 1869-
Ext.J.G.). Extractos de las Juntas Generales de Pamplona 1949). Prosistas navarros
la R. S. Bascongada de AA. PP. 1771-1793. contemporáneos en lengua vasca. XX-garren
mendeko Nafarroako Euskal idazlariak.
EZ: ETCHEBERRI, Joannes (de Ziburu). Selección de narraciones, crónicas y artículos
— Eliç: Eliçara erabiltceco liburua. Bordele, de [...] P. Fermín Irigaray. Ed. de A. Irigaray.
1636. Si no se indica otra cosa, se cita de la Pamplona, 1958.
2.ª ed. (Bordele, 1665).
— Man: Manual devotionezcoa. 2 vols. (I, II). Fita: FITA, Fidel (1835-1918). v. Aq, Lar, Mic.
Bordele, 1627. Se cita de la 2.ª ed. (Bordele,
1669; ed. facsímil, Donostia, 1978). Para el fJZ: Carta de fray Juan de Zumarraga (1537). Ed.
primer vol. se ha empleado tbn. la ed. de A. Tovar, E. Ote y L. Michelena, Euskera
crítica de P. Altuna (Bilbao, 1981). 1981, 5-14. Se cita de ConTAV 98s.
— Noel: Noelac eta berce canta espiritual
berriac. Baiona, 1697. Se cree que la 1.ª ed. FlorC: RIEZU, F. Jorge de. Flor de canciones
apareció hacia 1630. Si no se indica otra populares vascas. Buenos Aires, 1948. Se cita
cosa, se cita de la ed. de L. Akesolo (San de la 2.ª ed. (San Sebastián, 1982). Se indica el
Sebastián, 1970). n.º de la canción.

Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 20


mende.
Orotariko Euskal Hiztegia Referencias bibliográficas

FLV: Fontes Linguae Vasconum. Studia et emperadores de Constantinopla. Madrid,


documenta. Pamplona, 1969-. 1596.
— v. RG.
Foix: FOIX, Pierre (1865- ). Autor de un
diccionario manuscrito utilizado por Lhande. GARATE, Gotzon. v. Gte.

FPrBN: Formulaire de prône en langue basque. Garate: GARATE, Justo (Vergara 1900-Mendoza
Bayonne y Londres, 1866. Reimpresión de L.L. (Argentina) 1994).
Bonaparte de Pregariac Bayonaco Diocezacotz. — Cont: Contribución al diccionario vasco.
Burdeos, 1651. En dialectos bajo-navarro y Se indica la referencia completa en cada
labortano. cita.
— v. Mg.
FPrS: Les prières du prône en basque (dialecte
suletin), publiées par Mgr. Arnauld-François de Garayalde: GARAYALDE, Jose Manuel.
Maytie (1676). Ed. de d’Abbadie. Bayonne, — Elezar: Elezarrak. Zarautz, 1955.
1874.
Garbiz: GARBIZU, Jon («Zubigar») (Lezo 1894-
FSeg: SEGURA, Francisco (Oñate - ). Autor de Rentería 1930).
numerosos apuntes léxicos empleados por — Lezo: «El vocabulario inédito de Zubigar».
Azkue en su diccionario. Ed. de N. Alzola, con apostillas de L.
Michelena, Euskera 1962, 43-58. Se indica
FUENTE, Juan Cruz y Antonio de la. v. DurPl. el n.º de cada palabra.

Gabelentz: GABELENTZ, Georg von der (1840- GARCIA LARRAGUETA, Santos. v. GLarr.
1893). Die Verwandtschaft des Baskischen mit
der Berbersprachen Nord-Africas Garit: GARITAONANDIA, Bitor (Zaldívar 1876-
nachgewiesen. Sattler, 1894. San Sebastián 1929).
— IpuiL: Ipuin laburrak (umetxoentzat).
Galarraga: GALARRAGA, Joxe (Régil 1929- Bilbao, 1922.
Zarauz 1987). — Usand: Usandizaga. Bere bizitza ta eres-
— Elezar: Elezarrak. Zarautz, 1955. egikuntza. Donostia, 1920.

Galindez: GALINDEZ, Ignacio. El libro de Ruth GARITA-ONANDIA, Balbino (Durango 1857-


(1872). Ed. de E. Knörr in HomLM, 1058-1062. 1916).
Dialecto vizcaíno, variedad de Llodio. — Veni mecum: Veni mecum edo erdu neugaz:
sacramentu santuac emon ta ondo ilten gueixuai
GAlm: Gure Almanaka. Bayonne, 1926-1939; lagunduteco escu-liburua. Durango, 1908.
1946-. v. Bibliografía DRA. — v. EgOn.

Gaminde: GAMINDE, Iñaki. Garm: GARMENDIA LARRAÑAGA, Juan


— Bilb: «Bilboko euskara aztertzeko (Tolosa 1926-).
materialak», FLV 1987, 207-250. — EskL I, II, III, IV: Euskal Esku-langintza.
Artesanía Vasca. San Sebastián, 1970.
Gamiz: GAMIZ, Juan Bautista (Sabando 1696- — EtnV: De Etnografía Vasca. San Sebastián,
Bolonia 1773). Poesías vascas editadas por J. 1976 (3.ª ed.).
Goikoetxea-Maiza, Euskera 1974, 203-206. — LexEV: Léxico etnográfico vasco. Euskal
Lexiko etnografikoa. Donostia, 1987.
Gand: GANDIAGA, Victoriano (Mendata 1928- — Olag: «Olagintzako itzak», Euskera, 1977,
Aránzazu 2001). 116-124.
— Elorri: Elorri. Oñate, 1962.
GARMENDIA ARRUEBARRENA, J. v. Izt.
Gar: GARIBAY, Esteban (Mondragón 1533-
Madrid 1599). GARMENDIA, Pedro. v. PGarm.
— Comp: Los XL libros del Compendio
historial de las chronicas y Universal GARMENDIA, Salvador. v. SGarm.
Historia de todos los reynos de España.
Amberes, 1571. Garral: GARRALDA, Federico (Ochagavía 1880-
— Ilustr: Ilustraciones genealógicas de los 1929).
catholicos reyes de las Españas y de los
Christianissimos de Francia y de los GARRO, Bernardo. v. Otx.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 21
mende.
Orotariko Euskal Hiztegia Referencias bibliográficas

GipNek: Gipuzkoako nekazaritza. Agricultura


Gatxitegi: GACHITEGUY, Adrien. guipuzcoana. San Sebastián, 1903-1907.
— Laborantza: Laborantza. Laborantza'tik
hobeki bizitzeko. Pamplona, 1963. GJaur: JAUREGI URIBARREN, Gabriel
(Aramayona 1895-Amorebieta 1945).
Gav: GAVEL, Henri (Saint-Pol-sur-Ternoise 1878- — Kimia: Kimia. Bermeo, 1936.
1959). — Pisia: Pisia. Bermeo, 1935.
— Fon: Éléments de phonétique basque. Paris,
1920. Gketx: GOIKOETXEA, Juan (Cerain 1913-Loyola
— Gram: Grammaire Basque I. Bayonne, 1983).
1929. — Loiola: «Loyola inguruan osatutako
iztegitxoa», Euskera 1967, 25-53.
GavonC: Gavon Cantac. En cada cita se indica el
año y la referencia correspondiente. GLarr: GARCIA LARRAGUETA, Santos.
— SJ: El gran priorato de Navarra de la
GavS: MISERICORDIA, Sor Luisa de la (= Orden de San Juan de Jerusalén. Siglos
Francisco Munibe). Gavon Sariac edo aurtengo XII-XIII. Pamplona, 1957.
gavonetan
Azcoytico Eleiza nagussian cantatuco GMant: MANTEROLA, Gabriel (Ceánuri 1890-
diran Gavon-Cantaac edo Otsaldiac. Azcoitia, Ceánuri 1977).
1762.
Goen: GOENAGA, Iñaki (Azpeitia 1905-Azpeitia
Gazt: GOIKOETXEA, Juan Ignacio («Gaztelu») 2005).
(Gaztelu 1908-San Sebastián 1983).
— MusIx: Musika ixilla. Música callada. Fray GOENAGA, Angel. v. AGoen.
Luis Leon eta Donibane Gurutzen olerkirik
onenak, erderaz eta euskeraz. San Goenaga: GOENAGA, José.
Sebastián, 1963. — S. Inazio: Aita San Inazio Loyolacoaren
bizitza. Tolosa, 1885.
GaztAlm: Gazteen Almanaka. Bayonne, 1934. v.
Bibliografía DRA. GOENAGA, Patxi. v. PGoen.

Gazte: Eskualdun Gazteriaren hilabethekaria. GOIKOETXEA, Juan. v. Gketx.


Bayonne, 1947-.
GOIKOETXEA, Juan Ignacio. v. Gazt.
Gç: GASTELUÇAR, Bernard (Ciboure 1614-Pau
1701). Eguia Catholicac. Pau, 1686. Se cita de GOIKOETXEA-MAIZA, J. v. Gamiz.
la ed. de L. Akesolo (Bilbao, 1983).
GOITIA, Juan Domingo. v. Agric.
Gco: GUERRICO, José Ignacio de (Segura 1740-
Mutiloa 1824). Cristau doctriña guztiaren GolBer: ASTIZ ODERIZ, Andrés. Goldarazko
esplicacioaren sayaquera. (2 tomos). Tolosa, bertsolariaren kontu eta bertsoak. Pamplona,
1858. Escrito hacia 1805. 1960.

Gèze: GÈZE, Louis. Éléments de grammaire


basque, dialecte souletin, suivis d'un GONZALEZ DE ECHAVARRI, L. v. BAizk.
vocabulaire basque-français & français-basque.
Bayonne, 1873 (ed. facsímil, Donostia, 1979). Goñi: GOÑI, Francisco (Oyarzun 1878-Wuhu
1929). Ama Birjiñaren Agertziak eta gañerako
GH: Gure Herria. Baiona, 1921-1926: mensual; Lurdes-ko gertaera goguangarriyak. Durango,
1927-1939 y 1950-1976: bimensual. 1908. Se cita de la ed. de A. Zavala (Tolosa,
1962).
Giese: GIESE, Wilhelm (Metz 1895-Buchholz
1990). Gorosabel: GOROSABEL, Pablo de (Tolosa 1803-
— CasaS: «Terminología de la casa suletina», San Sebastián 1868).
RIEV 1931, 1-15. — Diccionario: Diccionario Histórico-
— MolinS: «Sobre el molino suletino», RIEV Geográfico-Descriptivo de los Pueblos, Valles,
1930, 618-624. Partidos, Alcaldías y Uniones de
Guipúzcoa. Tolosa, 1862.

Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 22


mende.
Orotariko Euskal Hiztegia Referencias bibliográficas

GOROSTERRATZU, J. v. O. — Esk: Eskaldunac. Iberia, Cantabria, Eskal-


Herriac, Eskal-Herri bakhotcha eta hari
Gorrochategui: GORROCHATEGUI, Joaquín. darraicona. Baiona, 1853 (ed. facsímil,
— Aquit: Estudio sobre la onomástica Donostia, 1979). Se cita tbn. de la ed. de P.
indígena aquitana. Bilbao, 1984. Altuna et alii (Bilbao, 1994).

Gte: GARATE, Gotzon (Elgóibar 1934-). He: HARANEDER, Joannes (San Juan de Luz c.
— EEK: Euskal elaberrien kondaira. I. Euskal 1669-).
elaberrigintzaren hasera. Bilbao, 1983. II. — Para su traducción manuscrita de los
Kondaira elaberria eta Txomin Agirreren Evangelios (c. 1740) (sólo se conserva una
Auñamendiko lorea. Bilbao, 1985. copia hecha por Robin) se emplean las
— Erd: Erdarakadak. Euskaraz ongi abreviaturas usuales y se cita por capítulos
mintzatzeko Hiztegia. Zazpi Probintzietako y versículos. Tbn. se emplea la ed. de P.
Adibideak. Bilbo, 1988. Altuna (Bilbao, 1990). v. HeH.
— Gudu: Gudu izpirituala. Tolosa, 1750.
Gy: GOYHETCHE, Leonce (Urrugne 1791- ). — Phil: Philotea edo devocioneraco bide
Fableac edo aleguiac Lafontainenetaric erakusçaillea S. Franses Salescoac [...]
berechiz hartuac. Baiona, 1852 (ed. facsímil, eguina. Tolosa, 1749.
Donostia, 1978). Para el original francés se ha
utilizado la ed. de R. Radouant (Paris, 1929). HeH: Iesu-Christo gure iaunaren Testament berria.
— Visites: Sacramendu sainduaren liburua Lehenago I. N. Haraneder Done Ioane
edo sacramendu sainduari eta andredena Lohitsuco iaun aphez batec escuararat itçulia;
Mariari bisitac autora san Ligorio. Baiona, orai, artha bereci batequin garbiquiago,
1856. Atribuido a este autor por Duvoisin lehembicico aldicotçat aguer-arazia, Laphurtar
en su diccionario. bi iaun aphezec. Baiona, 1855. Escrito hacia
1740 por Haraneder y modificado
H: HARRIET, Maurice (Halsou 1814-Halsou profundamente por Harriet. v. He.
1904). Diccionario manuscrito vasco-francés — Voc: Se refiere al vocabulario que figura en
compuesto a finales del siglo XIX. (En la letra la edición, cuyo autor es Harriet.
B falta de la pág. 111 bili- a la 146 bust-, ambas
inclusive). Para la redacción de A y B se ha HErot: ETXEZARRETA, Ramón. Hiztegi erotikoa.
empleado tbn. la ed., no publicada, de E. Knörr. Donostia, 1983.
v. tbn. HeH.
Herr: Herria. Publicación semanal. Bayonne, 1944-
HARANEDER, Joannes. v. He. .

HARAMBOURU. v. EgunO. HerVal: «Libro de cuentas de un herrero de


Valcarlos (s. XIX)». Ed. de J.M. Satrústegui,
Harb: HARAMBURU, Jean de (Sara - ). Debocino FLV 1969, 133-286. Los comentarios en
escuarra, mirailla eta oracinoteguia. Bordele, castellano son del editor.
1635. Hay una segunda ed. de c. 1642,
completamente modificada por Harizmendi, en Hervás: HERVÁS, Lorenzo (1738-1809). Catálogo
la que se basa una tercera de c. 1690. de las lenguas de las naciones conocidas y
numeración, división y clases de éstas, según la
HARISTOY, Pierre. v. Htoy. diversidad de sus idiomas y dialectos. Madrid,
1800-1805.
HARIZMENDI, Cristóbal de. v. Hm.
HIRIART-URRUTY, J. v. HU.
Harlh: HARITSCHELHAR, Jean. v. Etch.
HIRIBARREN, Jean Martin. v. Hb.
HARRIET, Martin. v. Ht.
Hitz-elkarketa: [3] LEF Batzordearen Lanak.
HARRIET, Maurice. v. H. Euskaltzaindia. Bilbo, 1991. [4] Hitz elkartuen
osaera eta idazkera. Euskaltzaindia. Bilbo,
Hazparneko Kalbarioa: Hazparneko Kalbarioa eta 1992.
kantika eskuarak beren aireekin. Bayona, 1892.
HLEH: SARASOLA, Ibon. Hauta-Lanerako
Hb: HIRIBARREN, Jean Martin (Ascain 1810- Euskal Hiztegia. Donostia, 1984-1995.
Bayona 1866).
— Egia: Eskaraz eguia. Baiona, 1858.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 23
mende.
Orotariko Euskal Hiztegia Referencias bibliográficas

Hm: HARIZMENDI, Cristóbal de (Sara - ). Ama


Virginaren Officioa C. Harizmendi, Aphez, Hual: HUALDE MAYO, Prudencio (Vidángoz
Saraco vicarioac eta predicariac escarara 1823-Vidángoz 1879). Jesu Cristo gore
bihurtua. Bordele, 1658. Se ha empleado la ed. Jeinaren Evangelio Saintiua segun San Mateoc.
de J. Vinson (Chalon-sur-Saône, 1901; ed. (Traducido de la versión española de Torres
facsímil, ─donde las págs. 71-72, 143-146, 169- Amat). Ed. de J. Urquijo, RIEV 1934, 527-548;
170 y 177-178 no corresponden al original, sino 1935, 185-195 (interrumpida en Mt 13, 47). Ed.
a una copia del s. XIX. Los originales están en de José Estornes, con ortografía modificada,
el apéndide de la misma edición─, Donostia, FLV 1982, 43-103. Se emplea la abreviatura
1978). Se indica la pág de la ed. original. v. tbn. usual y se cita por capítulos y versículos. v. tbn.
Harb. CatR.

Holmer: HOLMER, Nils Magnus (1904-). Si no se Hubsch: HUBSCHMID, Johannes (1916-).


indica otra cosa, remite a El idioma vasco — TPr1: Thesaurus Praeromanicus. Faszikel
hablado. Un estudio de dialectología euskérica. 1. Grundlagen für weitverbreitetes
San Sebastián, 1964. mediterranes Substrat, dargestellt an
— ApuntV: «Apuntes vizcaínos. 3.ª parte», romanischen, baskischen und
ASJU 1977, 3-47. vorindogermanischen p-Suffixen. Bern,
1963.
HomLM: Symbolae Ludovico Mitxelena — TPr2: Thesaurus Praeromanicus. Faszikel
Septuagenario Oblatae. José Luis Melena ed., 2. Probleme der baskischen Lautlehre und
Vitoria, 1985. baskisch-vorromanische Etymologien. Bern,
1965.
Ht: HARRIET, Martin (Larresoro 1714- ?).
— Gram: Gramatica escuaraz eta francesez. Humb: HUMBOLDT, Wilhelm Freiherr von (1767-
Baiona, 1741. 1835).
— VocGr: Vocabularios vasco-francés y ― Mitrid: Berichtigungen und Zusâtze zum
francés-vasco, al final de la gramática. En la ersten Abschnitte des zweyten bandes des
parte «François & Basque» se indica la pág. Mithridates über die Cantabrische oder
Baskische Sprache. Berlin, 1817.
Htoy: HARISTOY, Pierre (Ayherre 1836-1901). ― Recherches: Recherches sur les habitants
— Paroisses: Les paroisses du Pays Basque primitifs de l'Espagne à l'aide de la langue
pendant la période révolutionnaire. (2 basque. Paris, 1866. Traducido del
tomos). [I] Pau, 1895; [II] Pau, 1899. Se alemán por M.A. Marrast.
cita tbn. de Études Historiques et
Religieuses du Diocèse de Bayonne... Pau IArt: ARTETXE, Iñaki (Azpeitia 1892-Zumárraga
1892-1903. 1948).
— Recherches: Recherches historiques sur le
Pays Basque. Bayonne, 1883-1884. Se cita Ibaiz: Ibaizabal. Bizkaitarrez eta gipuzkoarrez
de la traducción española de I. Basurko egiña. Semanario. Bilbao, 1902-1903.
Berroa, San Sebastián, 1959.
— v. Dv, DvHtoy. Ibarg: IBARGUTXI AGIRRE, Juan Cruz (Ubidea
1883-Ubidea 1969).
HU: HIRIART-URRUTY, Jean (Hasparren 1859- — Geroko: Geroko bizitza. La vida futura.
Bayona 1915). Bilbao, 1954.
— Aurp: Mintzaira. Aurpegia. Gizon.
Donostia, 1971. Selección de artículos Ibarra: IBARRA ATUTXA, Jaione.
publicados en Eskualduna y otras revistas — Dima: «Gariaren eta artoaren prozesoak eta
entre 1892 y 1912. Ed. de Piarres Lafitte, lexikoa Diman», Euskeraren Iker-Atalak III
con ortografía modificada. 1985, 259-280.
— Zer eta zer: Zer eta zer. Jean Hiriart-
Urruty jaun kalonje zenaren hamar bat IBARRART, Piarres. v. Dib.
artikulu, Eskualduna delako kazetan
agertuak. Ed. de Piarres Lafitte. Bordeaux, IBe: Itun Berria. Elizen arteko Biblia. Iruñea, 1983.
1944.
— Zez: Zezenak errepublikan. Donostia, 1972. Ibiñ: IBIÑAGABEITIA, Andima (Elanchove 1907-
Selección de artículos publicados en Caracas 1967).
Eskualduna y otras revistas ente 1892 y — Virgil: Bergiliren Idazlanak osorik: Unai-
1912. Ed. de Piarres Lafitte, con ortografía Kantak eta Alor-Kantak. Bilbao, 1966. La
modificada. traducción francesa de las Geórgicas
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 24
mende.
Orotariko Euskal Hiztegia Referencias bibliográficas

corresponde a la ed. de E. Saint-Denis — NaEsZarr: Naparroako Euskal Esaera


(París, 1968 ). Zarrak. Pamplona, 1974. Se indica el n.º del
refrán.
IBk: Itun berria. Bilbao, 1980. Versión aprobada
por los obispos de las diócesis vascas. INZA ARBEO, Casto. v. RIEZU.

IC: IBARGÜEN-CACHOPIN. Crónica manuscrita Inzag: INZAGARAY, Ramón (San Sebastián 1878-
vizcaína de fines del s. XVI que se conserva en San Sebastián 1947).
el Archivo de la Diputación de Vizcaya y en la
Biblioteca Nacional de Madrid. Se cita de J. Ip: INCHAUSPE, Emmanuel (Sunharette 1815-
Arriolabengoa, Euskara Ibarguen-Cachopin Abense-de-Haut 1902).
kronikan. Testu zaharren ediziorako — Para su traducción al dialecto suletino del
kontribuzioa, Bilbo 2008. El vocabulario ms. (c. Evangelio según San Mateo (Baiona, 1856),
1600) de autor desconocido que aparece al final y del Apocalipsis (Londres, 1858), se
de dicha crónica (págs. 441r-449) se cita de emplean las abreviaturas usuales y se cita
ConTAV (161-173). Las «Escrituras de por capítulos y versículos.
Andramendi» se citan de TAV 3.2.9. — BulaS: «La traducción suletina de la Bula
Ineffabilis por Intxauspe». Ed. de E. Knörr,
Ido: IDOATE, Florencio (1912-). ASJU 1991 (Gehigarriak XIV), 459-483. Se
— BrujNa: La brujería en Navarra y sus indican las págs. del original.
documentos. Pamplona, 1978. — Dante: Danteren comediaren lehen zatia.
— DocInq: Un documento de la Inquisición Paris, 1892.
sobre brujería en Navarra. Pamplona, — Dial: Dialogues basques (versión suletina).
1972. Ed. de L.L. Bonaparte. Londres, 1857. v. It.
— Rinc: Rincones de la Historia de Navarra. — EgErr: Eguiazco erreligionia. Baiona,
Pamplona, 1979. 1884. Tratado incluido en la ed. de Imit.
— Hil: Maria Birjinaren hilabetia. Pau, 1894.
Igela: Igela. Euskaldun heterodoxoen errebista. — Imit: Jesu-Kristen imitacionia Çuberouco
San Sebastián, 1979. Reimpresión de la revista uscaralat utzulia. Baiona, 1883. Se trata de
Igela publicada en París (1962) por J. Mirande y una modernización de la traducción de
Tx. Peillen. Maister.
— KurBD: Kurutchiaren bidiaren debozionia.
Iker: Colección de trabajos de investigación Baiona, 1847.
publicada por la Real Academia de la Lengua — Verbe: Le verbe basque. Bayonne-Paris,
Vasca. Bilbo, 1981- . 1858 (ed. facsímil, Donostia, 1979).
— v. Orreaga.
Ill: ILLARRAMENDI, Ramón.
— Pill: Artzai Pillipe. Donostia, 1918. Iparg: IPARRAGIRRE, Jose M.ª (Urretxu 1820-
— Testim: Testimonio falsoa. Jostirudi Ezquioga-Ichaso 1881). Se cita de Iparragirre,
negargarri eta pozgarria. Egintza bat eta Bilbo, 1987.
iru kuadroetan moldatua. Donostia, 1918.
IPrad: PRADERE, Ignacia.
IMuj: MUJIKA IRAOLA, Inazio.
— AzBel: Azukrea belazeetan. Donostia, 1987. Ir: IRAIZOZ, Policarpo (nombre religioso de
Agustín Zarranz) (Iráizoz 1897-Lecároz 1980).
INav: Liburu hau da ixasoco nabigacionecoa — YKBiz: Yesukristo gure Yaunaren bizia lau
Martin de Hoyarzabalec egiña Francezes. Eta Ebangelioetatik itzez-itz atera ta. Iruñea,
Piarres Detcheverry, edo Dorrec escararat 1934.
emana. Baiona, 1677 (ed. facsímil, San — v. LE-Ir.
Sebastián, 1985).
Iraola: IRAOLA, Victoriano (Pasajes 1841-San
INCHAUSPE, Emmanuel. v. Ip. Sebastián 1919). Oroitzak ta beste ipui asko.
Ed. de A. Zavala. Tolosa, 1962. Recopilación de
Inza: INZA, Dámaso (nombre religioso de Miguel artículos publicados en Baserritarra entre 1906
Olasagarre) (Inza 1886-Pamplona 1986). y 1908.
— Azalp: Kristau ikasbidearen azalpena. — Kontu: Kontuchoak. Donostia, 1886.
Pamplona, 1924.
— EsZarr: «Esaera Zarrak», Euskera 1963-64, Iratz: DIHARCE, Jean Marie («Ganich Iratzeder»)
143-178. (San Juan de Luz 1920-). «Pindar eta Lano»

Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 25


mende.
Orotariko Euskal Hiztegia Referencias bibliográficas

(1920-1941); «Zeru-Menditik» (1941-1946) de Ith: ITHURRY, Jean (Larresoro 1845-Sara 1896).


Biziaren Olerkia, Bilbao, 1983. Si no se indica otra cosa, remite a Grammaire
— Argiz: Argiz argi: 1947-1957. Belloc, 1969. basque, dialecte labourdin. Bayonne, 1895 (ed.
facsímil, Donostia, 1979).
Iraz: IRAZUSTA, Juan de. Doctrina christiana –- Napoleon: Napoleon-Bonaparten Pastorala.
eguinzuana erdaraz aita Gaspar Astete jesuitac. Bayonne, 1920.
Ipinidu eusqueraz don Juan de Irazuzta
Erretore Hernialdecoac. Iruñea, 1739. ITURRIAGA, Agustín P. v. It.

IRAZU, José. v. BAtx. Itz: ITURZAETA, Andrés (Ochandiano 1838-


Durango 1912).
IRAZUSTA, Juan Antonio. v. JAIraz. — Azald: Aita Gaspar Astete-eren icasbide
cristinaucorraren azalduera laburrac.
IRIBARREN, José M.ª v. VocNav. Durango, 1899.
— Berb I, II: Urtearen domeca guztiñetaraco
IRIGARAY, Angel. v. AIr. berbaldiac. Tolosa, 1894. Tbn. se ha
utilizado otro ejemplar en el que las cien
IRIGARAY, P. Fermín. v. FIr. primeras páginas están en dialecto
guipuzcoano.
IRIGARAY, Javier. v. JIr. — Esald: Esaldiac Santuen eta Escutapen
miragarrizcoen gañean, eta gastechoac
IRIGOYEN, A. v. Mdg, VocB. lenengo confesinoera prestetaco
arguibideac [...] Bizcaico eusqueran
Irizar: IRIZAR, Sabin. iminiac. Durango, 1900.
— Txingo: Txingo. Gertaldi eta ibilkeriak.
Bilbao, 1973. Itza: ITURRIZA, Juan Ramon de (Berriz 1741-
Munditibar 1812). Historia General de Vizcaya,
Is: MARTINEZ de ISASTI, Lope. Compendio comprobada con autoridades y copias de
historial de la M.N. y M.L. provincia de escrituras y privilegios fehacientes... Barcelona,
Guipúzcoa. San Sebastián, 1850. Escrito c. 1884. Escrito en 1775.
1620. v. RIs.
Itzald: Itzaldiak. Itzaldi oek Euskal-Esnalea’k eratu
ISAZELAIA, J. v. LinBerg. zituan eta Euskal-Esnalea’k argitaratu ditu. [I]
Donostia, 1920. [II] Bigarren salla. Donostia,
Isoard: Isoard Annecyko Aphezpikuaren 1923. [III] Irugarren salla. Donostia, 1924. [IV]
Irakaspena Giristinoen bozetako eginbideaz. Laugarren salla. Donostia, 1926. [V] Boskarren
Baiona, 1891. Traducción atribuida a salla. Donostia, 1928. [VI] Seigarren salla.
Etcheberry. Donostia, 1930.

It: PASCUAL de ITURRIAGA, Agustín (Hernani ITZIAR AGIRRE, Martin. v. MItziar.


1778-Hernani 1851).
— Dial: Diálogos basco-castellanos para las IXURKO, F. v. LE.
escuelas de primeras letras de Guipúzcoa.
Hernani, 1842. Se cita de la ed. de L.L. Iz: IZAGUIRRE, Cándido (Urretxu 1913-Aránzazu
Bonaparte (Londres, 1857; ed. facsímil, 1967).
Donostia, 1978) que incluye también las — Als: «Altsasuko euskeraren gai batzuk»,
traducciones vizcaína (Uriarte), labortana ASJU 1967, 45-97.
(Duvoisin) y suletina (Inchauspe). — ArOñ: «El vocabulario vasco de Aránzazu-
— Fab: Fábulas y otras composiciones en Oñate», ASJU 1970, 6-248.
verso vascongado. San Sebastián, 1842. Se — IzG: «Iztegirako gaiak», BAP 1965, 197-
cita de la ed. de Auspoa, Tolosa, 1967. 211.
— Jolas: Jolasak. Donostia, 1963. Reproduce — LinOñ: «Oiñatiko liñagin-Iztegitxoa»,
la primera edición de los Diálogos basco- Euskera 1956, 174-182.
castellanos, y añade una composición en — R: «Erronkariko euskal ondakin batzuk»,
verso editada por primera vez por Gregorio BAP 1959, 279-314; 1961, 391-407.
Mújica en Ernani'ar ospetsuak. Iturriaga. — To: «Tolosako Euskeraren Iztegirako
Kardaberaz. Urbieta (Donostia, 1910). gaiak», BAP 1967, 157-188.
— v. LE. — Ulz: «Ultzamako euskeraren gai batzuk»,
BAP 1966, 403-467.

Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 26


mende.
Orotariko Euskal Hiztegia Referencias bibliográficas

— UrrAnz: «Notas lexicográficas (Urretxu-


Antzuola)», ASJU 1968, 49-71. JAIraz: IRAZUSTA, Juan Antonio (Tolosa 1882-
Tarapoto (Perú) 1952).
IZA: IZA y AGUIRRE, Luis de (Bilbao 1837- — Bizia: Bizia garratza da. Buenos Aires,
Santurce 1892). v. Orreaga. 1950.
— Joañixio: Joañixio. Buenos Aires, 1946.
IZAGIRRE, Koldo. v. ELok.
JAKAKORTAJARENA, Txomin. v. JKort.
Izeta: IZETA, Mariano (Elizondo 1915-Elizondo
2001). JanEd: Jan-Edanaren bertsoak. [I] Tolosa, 1982.
— BHizt: «Baztango Hiztegi Ttipia», Euskera [II] Tolosa, 1985.
1985, 553-618.
— BHizt2: Baztango Hiztegia. Pamplona, Jaukol: JAUREGI, Luis («Jautarkol») (Rentería
1997. 1896-Zarauz 1971).
— DirG: Dirua galgarri. San Sebastián, 1962. — Biozk: Biozkadak. Iruñea, 1929 (ed.
facsímil, San Sebastián, 1975).
Izt: IZTUETA, Juan Ignacio (Zaldivia 1767- — Ipui: Ipuiak. Zarautz, 1953.
Zaldivia 1845). — Xenpel: Xenpelar bertsolaria. Bizitza ta
— Si no se indica otra cosa, remite a su bertsoak. Zarautz, 1958.
vocabulario manuscrito (1832), que fue
propiedad de Aizquibel, y se halla hoy en la Jaur: JAURETCHE, Abbé.
Biblioteca Urquijo de la Diputación de — Si no se indica otra cosa, remite a:
Guipúzcoa. Se ha utilizado tbn. la ed. de P. Meditazioneac urtheco ebanjelioen
Urkizu (Zaldibia, 1996). Cuando se indica gainean, egun guzietaco, eta Jesu-Cristo
la pág., ésta corresponde a la del gure Jaunaren, Birjina sainduaren eta
manuscrito. Sainduen bestetaco. Baiona, 1840.
— C: Guipuzcoaco provinciaren condaira edo — AndreB: Andre dena Mariaren botherea,
historia. Donostia, 1847. La versión edo Salve Regiña, San Alfonso Ligorioc
castellana, entre comillas simples, hedatuki chehatua. Bayonne, 1854.
corresponde a la traducción de J.L. — SJosepe: San Joseperen ilhabetea. Bayona,
Apalategui, que acompaña a la ed. facsímil 1872.
(Bilbao, 1975).
— Carta a JJMg: Carta eguiten diona D. Juan JAUREGUI, Agustín. v. AJauregi.
Ignacio Iztuetac apez D. Juan Jose
Mogueli, Aita beacurtsu fraile Santa JAUREGI URIBARREN, Gabriel. v. GJaur.
Teresacoac Plauto euscaldunaren
icenarequin izquidatu duen obrachoaren Jauregui: JAUREGUI, Fco. Ignacio de (Zaldivia
gañean ceña arguitaratu duen Moguel 1767-Zaldivia 1829). Jesu-Christoren
berac. Donostia, 1829. Se cita tbn. de ASJU Galbarioco videa. Donostia, 1844. Se cita de
1988, 479-529, «Plauto Bascongadoren EE 1883a, 234-244.
eztabaida: testu-bilduma», ed. de J.A.
Lakarra - Blanka Urgell, indicándose las JBDei: Jesusen Biotzaren Deya. Gipuzkoa'ko eta
págs. del original. Bizkai'ko euskeraz. Publicación mensual.
— D: Guipuzcoaco dantza gogoangarrien Bilbao, 1916-1931.
condaira edo historia beren soñu zar, eta itz
neurtu edo versoaquin. Donostia, 1824. JE: ETCHEPARE, Jean (Mar Chiquita (Argentina)
— Po: Iztueta'ren Olerkiak. Ed. de J. 1877-Les Aldudes 1935).
Garmendia Arruebarrena. Tolosa, 1978. — Axular: Axular (1556-1644). Bayonne,
— VocC: Vocabulario de Guipuzcoaco 1956.
provinciaren condaira. — Ber: Beribilez. Baiona, 1931.
— Bur: Buruchkak. Lekorne-Aldude, 1910.
Izur: IZURRATEGI, Jon (Bilbao 1863-Palencia — EuskG: P. Charritton. Jean Etchepare
1938). mirikuaren (1877-1935) idazlanak. I.
— JerOs: Jerusalen Osterean Semeak Amari. Euskal Gaiak. Donostia, 1984.
Zornotza, 1923. — Med: P. Charritton. Jean Etchepare
mirikuaren (1877-1935) idazlanak. II.
J: Jakin. Arantzazu, 1956-. Mediku-solas. Donostia, 1985.

JAg: AGIRRE, Jorge (Cegama 1885-New York JEL: JEL: Jaun-Goikua eta Lagi-Zarra. Revista
1947). quincenal. Bilbao, 1907-1911.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 27
mende.
Orotariko Euskal Hiztegia Referencias bibliográficas

— LEG: Lehen euskal gizona. San Sebastián,


JesBih: Jesusen Bihotz Sakratuaren alderako 1972.
deboçionearen Exerçiçio izpiritualac, — MitV: Mitología Vasca. Madrid, 1960. Se
arrimatuac Bayonaco dioçesan altchatua den cita de Obras completas, tomo I (Bilbao,
Konfardioaren usaïako. Baiona, 1831. 1972), págs. 395-452.
— Mund: El mundo en la mente popular
JesBihD: Jesusen bihotz sacratuaren alderaco vasca. 4 tomos. Zarautz, 1960.
devocionea. Meça saiñduco Exercicio izpiritual — OC: Obras completas. Tomo I: Bilbao,
batequiñ. Baiona, 1759. 1972. Tomos II y III: Bilbao, 1973. Tomos
IV, V, y VI: Bilbao, 1974. Tomos VII y
JEtchep: ETCHEPARE, Jean Baptiste (Jaxu 1937- VIII: Bilbao, 1975.
Hasparren 1961). Mendekoste gereziak eta
beste. Baiona, 1963. Jnn: JOANNATEGUY, Basile (Isturits 1837-
Lazcano 1921).
JFlor: PAGOLA, Inés: «Neologismos en los Juegos — Bihotz: Bihotz Sacratuaren hilabetheco
Florales», ASJU 1984, 55-159. En la cita, tras el escu-liburua. Baiona, 1894.
texto y entre paréntesis, se indica el autor y el — EhunS: Ehunbat sainduen bicitcea. Baiona,
año. 1876.
— SBenoat: San Benoaten bicitcea. Baiona,
JIMENO JURIO, José María. v. Top. 1887.
— SBi: Sainduen Bizitzea. Lehen zatia.
JIr: IRIGARAY, Javier. Baiona, 1890.
— OnomBot: «Estado actual de la onomástica — SBi II: Sainduen Bizitzea. Bigarren zatia.
botánica popular en Navarra», FLV 1976, Pau, 1900.
99-142, 285, 317 y 439-471; 1977, 153-187, — Zerurako: Ceruraco biderik errechena.
329-348 y 499-525; 1978, 169-199, 367- Bayonne, 1877.
382 y 547-565; 1979, 177-207, 339-360 y
557-579; 1980, 143-167 y 475-490. Jub: Jubilau beçala ematen den perdunantça
osoaren crida edo publicacionea. Baiona, 1805.
JJIrazusta: IRAZUSTA, Juan José. Traducción atribuida a Jean Robin, de una
— NorkBB: Nork bere bidea. Tolosa, 1980. 3 publicación aparecida en francés en 1804.
vols.
JZ: Jaungoiko-zale. Publicación mensual. Zornotza,
JJMg: MOGUEL, Juan José (Deva 1781-Marquina 1912-1932.
1849).
— BasEsc: Baseerritaar nequezaleentzaco KadBet: Kadet eta Bettiriño edo Yesu Christo
escolia edo icasbidiac, guraso justu, ta eguiazco Yainco Guizonaren bizia eta heriua
jaquitun familija ondo azi ebeeneen laur evanyelista eguiazcuen eta sainduien
exemplu ta eracutsijetan. Bilbo, 1816. La arabera (c. 1750). Ed. de Manuel Padilla, Bilbo
2.ª ed. (Baserritaar jaquitunaren echeco 2011. Se cita la pág. del ms. original.
escolia, Vitoria, 1845), está, ya desde el
título, completamente reformada. Kantuz: Recueil de 120 chansons populaires
— Egunoro: Egunoroco lan-on ta erregubac basques. Paroles et Musique par Paul
meza santuba ondo entzuteco, confesino eta Etchemendy et Pierre Lafitte. San Sebastián,
comuninoya biar dan leguez eguiteco 1980.
prestaera eta zucenbidiac. Tolosa, 1888 (3.ª
ed.; 1.ª ed., Bilbo, 1820). Karmel: Karmel: euskal egutegia.
— Mayatz: Mayatz-illeraco berba-aldijac. Hiruhilabetekaria. Amorebieta, 1951-1962;
Tolosa, 1885. 1968; 1974-.

JKort: JAKAKORTAJARENA, Txomin KazHiz: SARASUA, Jon. Bi begiratu euskarazko


(Berástegui 1906-). kazetaritza hizkerari. Bigarren Liburukia. Tesis
de Doctorado inédita. Bilbao, 1996.
JMB: BARANDIARAN, José Miguel de (Ataun
1889-Ataun 1991). Kelmen: R.P. Clemente de la Presentación (A.
— At: «Hitz batzuek eta beren esan-nahiak, Kelmen). Kistarra edo Kistar onaren iraztija.
gehienak Ataunen...», Iker-2, 1983, 189- Bilbao, 1905.
204.
— ELG: Euskalerriko Leen-Gizona. Donostia, Ker: KEREXETA, Jaime (Elorrio 1918-Elorrio
1934. 1998).
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 28
mende.
Orotariko Euskal Hiztegia Referencias bibliográficas

— Para su traducción de la Biblia (1976), se


emplean las abreviaturas usuales y se cita Labayru: LABAYRU y GOICOECHEA, Estanislao
por capítulos y versículos. Jaime de.
— AB: Alkartasun Barria. Bilbao, 1965. — Hist: Historia general del Señorío
— Bitargi: Bitargi. Donostia, 1960. de Vizcaya. (6 vols.). Bilbao, 1895-1903.
— ElizG: Eliz-guraso apostolikuak. Bilbao,
1975. Lac: LACARRA, José M.ª
— EMeza: Eguneroko meza. Kerexeta'tar — Irach: Colección Diplomática de Irache.
Jaime'k eta Aita Onaindia'k eginda, ta Volumen I (958-1222). Pamplona, 1965.
Kerexeta'ren ardurapean atonduta. Bilbao, Tras la cita se indica, entre paréntesis, el n.º
1963. del documento y el año. v. FLV 1969, 1-60.
— Orbelak: Orbelak. Zarautz, 1959. — VM: Vasconia Medieval. Historia y
— Voc: Vocabulario al final de la Biblia. Filología. San Sebastián, 1957.
— v. ZugKer.
LACOIZQUETA, José M.ª v. Lcq.
KEREJETA, M.ª José. v. O-SPAd.
Lacombe: LACOMBE, Georges (Orthez 1879-París
KIkG: Gazteizko Eliz-barrutirako Kristau- 1947).
Ikasbidea. Gotzai Jaunaren ardurapean,
Jaungoiko-jakintzaren erakusle-batzordeak Laff: LAFFITTE, Vicente de. v. FauMar.
antolatu du. Gipuzkoako euskeraz (osoa).
Gasteiz, 1922. Se cita de la 8.ª ed. (Gasteiz, LAFITTE, Pierre. v. Lf.
1933).
LAFON, René. v. Lfn.
KIkV: Vitoria-Eleizbarrutirako Kristiñau-Ikasbidea
Gotzain (Obispo) Jaunaren ardurapean LAKA, Itziar. v. Arriand, Azc.
Jaungoiko-Jakituriaren Irakasle-Batzordeak
atondu dau. Bizkaiko euskeraz. Iru mallatan. Lakarra: LAKARRA, Joseba Andoni. Euskal
Zornotza, 1921. thesauruserako gaiak: Hegoaldeko testuak
(1700-1745). Memoria de Licenciatura, inédita,
Kk: BUSTINTZA, Evaristo («Kirikiño») (Mañaria presentada en 1984.
1866-Mañaria 1929). — v. Acto, Balad, BBizk, CatBurg, CatOiq,
— Ab I: Abarrak. Abando, 1918. Izt, SermAzc, ZBulda.
— Ab II: Bigarrengo Abarrak. Amorebieta,
1930. Lancre: LANCRE, Pierre de (1553-1631). Tableau
— GudaN: Guda Nagusia, 1914-1918. Bilbao, de l'incostance des mauvais anges et démons, où
1989. il est amplement traicté des sorciers et de la
sorcelerie. Paris, 1612.
KNÖRR, Endrike. v. Galindez, H, Oteiza, Ur.
Lander: LANDERRETCHE, Martin (Bussunarits-
KORTAZAR, Jon. v. Ur. Sarasquette 1842-Ezpeleta 1930). Si no se
indica otra cosa, remite a Correcciones al
Kortazar: KORTAZAR, Jose Juan. Diccionario de Azkue, manuscrito. v. DRA.
— Serm: Sermoelibrua urteko igande ta jai
guzietako itzaldiakin. Bergara, 1903. LandHizt: «XIX. gizaldiko landare hiztegi bat». Ed.
de José M.ª Etxebarria, Memoriae L. Mitxelena
La Abeja: La Abeja. Revista mensual científico- Magistri Sacrum, ASJU Gehigarriak XIV
literaria. Bilbao 1889-1890. Dirigida por R. M.ª (Donostia, 1991), 363-374.
de Azkue.
LANDUCHIUS, Nicholaus. v. Lcc.
Lab: LABAYEN, Antonio M.ª (Tolosa 1898-
Tolosa 1994). Lap: LAPEYRE, Étienne (Ascain 1840-Bayona
— EEguna: Euskal-Eguna. Tolosa, 1931. 1893). Credo edo sinhesten dut esplikatua.
— Jok: Jokua ez da errenta. Zarautz, 1960. Baiona, 1891. Entre paréntesis, tras V, se indica
— SuEm: «Su-Emailleak», Egan 1966, 165- también el n.º de la edición de L. Villasante
215. (Bilbao, 1982).
— TOE: Teatro osoa euskeraz. Obras
completas de teatro vasco. Bilbao, 1977. 3 Lapeyre: LAPEYRE, Martin («Père Damien»)
vols. (Ascain 1842-Belloc 1894).
— v. Elzb.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 29
mende.
Orotariko Euskal Hiztegia Referencias bibliográficas

— JesBih: Jesusen Bihotz Sakratuari Lariz: LARIZ, Fco. Xavier. Cristau Dotrinaren
giristinoen debozionea eta herrien eta esplicacioa aur-enzat ta andienzat. Madrid,
familien Kontsekrazionea. Bayonne, 1889. 1773.

Laph: LAPHITZ, Francisco (Arizcun 1832-Buenos Larrak: LARRAKOETXEA, Benito (Ceánuri 1894-
Aires 1905). Bi saindu hescualdunen bizia: San Oñate 1990).
Inazio Loiolacoarena eta San Franzizco
Zabierecoarena. Baiona, 1867 (ed. facsímil, LARRAÑAGA IGARZA, Jone. v. AntzHizk.
Donostia, 1978).
LARRASQUET, Jean. v. Lrq.
LAPLACE, Julien. v. Xikito.
Larre: LARRE, Émile (Saint-Etienne-de-Baïgorry
Lar: LARRAMENDI, Manuel de (Andoáin 1690- 1926-).
Loyola 1766). — ArtzainE: Ene Artzain-etxolak. Oiartzun,
— Si no se indica otra cosa, remite a DT. 2001.
— Carta a Gandara: «Carta autógrafa del P.
Larramendi a Gándara (1763)» in J.I. LARREGUY, Bernard. v. Lg.
Tellechea y M. Lecuona «Gabon-Kantak de
Guernica (1764)», BAP 1966, 161-162. LARRONDO, Jakes. v. Etx-Iruri.
— Carta a Mb: Prólogo a Jesusen Bihotzaren
Devocioa, de S. Mendiburu. Se indica la Larz: LARZABAL, Pierre (Ascain 1915-Socoa
pág. de la ed. de J.I. Tellechea en 1987).
Autobiografía y otros escritos, San — Bozak: Herriko bozak edo nor Alkate.
Sebastián 1973, 277-281. Lapurdiko eta Gipuzkoako euskeraz.
— Cor: Corografía o descripción general de Tolosa, 1962. Versión guipuzcoana de M.
la M.N. y M.L. Provincia de Guipúzcoa. Ed. Lekuona.
de F. Fita. Barcelona, 1882. Se cita de la ed. — HilEspos: Hila Esposatu. Tolosa, 1965.
de J.I. Tellechea (San Sebastián, 1969). Versión guipuzcoana de M. Lekuona.
— DT: Diccionario Trilingüe del Castellano, — Iru: Iru ziren. Tolosa, 1962. Versión
Bascuence y Latin. San Sebastián, 1745. guipuzcoana de M. Lekuona.
— DVC: Diccionario Vasco-Castellano. Ed. — Senper: Senperen gertatua. Tolosa, 1964.
de P. Altuna, Euskera 1967, 148-300. Versión guipuzcoana de L. Villasante.
— Fueros: Sobre los Fueros de Guipúzcoa.
Ed. de J.I. Tellechea. San Sebastián, 1983. Lasa: LASA, Mikel (San Sebastián 1938-).
— Gram: El impossible vencido. Arte de la — Poem: Poema bilduma. Donostia, 1971. La
Lengua Bascongada. Salamanca, 1729 (ed. traducción se cita de Memory Dump (San
facsímil, Donostia, 1979). Sebastián, 1993).
— SAgust: Panegírico del gran doctor de la
Iglesia S. Agustín. Azpeitia, 1885. LasBer: Lasarteko Bertsoak (1716). Ed. de J.M.
— SermAnd: «Andoaingo Sermoia» (1763) in Satrústegui, Iker-2, 1983, 571-581.
P. Altuna / J.A. Lakarra Manuel
Larramendi. Euskal Testuak, Donostia Latxaga: SAN SEBASTIÁN, José M.ª («Latxaga»)
1990, 73-88. (San Sebastián 1933-). v. Acto.
— STomas: J.I. Tellechea «Dos textos
euskéricos inéditos del P. Larramendi». Lasarte: LASARTE ARRIBILLAGA, Manuel
ASJU 1975, 179-184. (Leiza 1927- ).
— Sup: Suplemento al Diccionario Trilingüe — BLanak: Beranduko Lanak. (Bizitza eta
(al final del 2.º tomo). bertsoak). Tolosa, 1992.
— v. CatBurg, SermAzc.
LauEb: Lau Ebanjelioak. Arantzazu-ko prailleek
Lard: LARDIZABAL, Francisco Ignacio de egiña. Zarautz, 1961.
(Zaldivia 1806-Zaldivia 1855). Si no se indica
otra cosa, remite a Testamentu Zarreco eta Laux: URQUIAGA, Esteban («Lauaxeta»)
Berrico condaira. Tolosa, 1855. Se ha utilizado (Lauquiniz 1905-Vitoria 1937).
tbn. la ed. de B. Urgell (Donostia, 1995). — AB: Arrats-beran. Bilbao, 1935. Con
— Gram: Gramática vascongada. San traducción castellana del autor.
Sebastián, 1856. — BBa: Bide-barrijak. Bilbao, 1931. Con
traducción castellana del autor.

Lavieuxville, P.G. v. CatLav.


Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 30
mende.
Orotariko Euskal Hiztegia Referencias bibliográficas

los vulgares castellanos y franceses y científicos


Lazarraga: PEREZ DE LAZARRAGA, Juan (c. latinos. Pamplona, 1888.
1550-1605). Manuscrito de textos compuestos
entre 1567 y principios del s. XVII. El texto Ldi: AGIRRE, José M.ª («X. de Lizardi») (Zarauz
principal es atribuible sin duda a este autor, 1896-Tolosa 1933).
mientras que hay también otros en el llamado B, — BB: Biotz-begietan. Bilbao, 1932.
que consta de poemas escritos posteriormente a — Ezkond: «Ezkondu ezin ziteken mutilla»
la derecha de los folios, así como de algunos Egan 1953, 25-55.
incluidos al final del manuscrito; en algún caso — IL: Itz-lauz. Donostia, 1934.
(1201rs) se trata de modificaciones de otra — UO: Umezurtz olerkiak. Donostia. 1934.
mano sobre la versión original. Se cita de la ed.
en PDF de G. Bilbao et. al., Lazarraga LE: LIZARRAGA, Joaquín (Elcano 1748-Elcano
eskuizkribua: edizioa eta azterketa (1.0), 1835).
Vitoria-Gasteiz: UPV/ EHU, disponible en — Para su traducción del Evangelio según San
Internet (http: www.lazarraga.com). Juan (Londres, 1868) se emplea la
abreviatura usual y se cita por capítulos y
Lç: LEIÇARRAGA, Joannes (Briscous - versículos.
Labastide-Clairence c. 1601). — Bail: «Nuevo documento no catalogado de
— Para su traducción del Nuevo Testamento Joaquín Lizarraga sobre los bailes», ed. de
(La Rochelle, 1571; ed. de Th. Linschmann J.M. Satrústegui, FLV 1976, 205-236.
y H. Schuchardt, Estrasburgo, 1900; ed. — Doc: Doctrina Christioarén cathechima. I.
facsímil, Donostia, 1979; ed. facsímil, con Fede Christioarén gáin (1803). Ed. de J.
el estudio preliminar de H. Schuchardt, Apecechea. Pamplona, 1979.
Euskaltzaindia, Bilbo 1990) se emplean las — JMSB: Jesukristo, Maria eta Santuen
abreviaturas usuales y se cita por capítulos bizitzak. Ed. de J. Apecechea y F. Ondarra.
y versículos. La versión francesa se cita de Pamplona, 1994.
una ed. calvinista de 1564. — Kop: Koplak (1793-1813; 1821). Publicado
— ABC: ABC edo Christinoen instructionea en parte por L.L. Bonaparte (Londres,
othoitz eguiteco formarequin. La Rochelle, 1868). Se cita de la ed. de J. Apecechea
1571 (ed. de Th Linschmann y H. (Bilbao, 1983).
Schuchardt, Estrasburgo, 1900; ed. facsímil, — Matr 1, 2, 3, 4, 5, 6: «Tratado sobre el
Donostia, 1979). matrimonio (1782)». Ed. de J. Apecechea.
— Adv: «Heuscaldunei» (pág. * 7v), FLV 1978, 339-359; 1979, 71-90; 1981,
«Batbederac iaquiteco [...] aduertimendua» 215-231; 1982, 523-538; 1985, 283-304;
(págs. * 8r - *** 1r) y «[...] sommarioa» 1987, 251-279.
(págs. *** 1v - *** 4r). — Ong: Ongui iltzen laguntzeco itzgaiac
— Cal: Kalendrera. La Rochelle, 1571 (ed. de (1807). Ed. de F. Ondarra. Bilbao, 1984.
Th. Linschamann y H. Schuchardt, — Orden: «Un texto inédito de Joaquín de
Estrasburgo, 1900; ed. facsímil, Donostia, Lizarraga sobre el sacerdocio (año 1803)».
1979). Ed. de J. Apecechea en Lekuona'tar Manuel
— Decl: Vocabularios al final del Nuevo Jaunaren omenezko idazki-bilduma II
Testamento, págs. ã 1r - ã 7v. (Vitoria, 1977), 23-37.
— Dedic: Dedicatoria a Juana de Albret en el — Prog: «Programa de vida cristiana en una
Nuevo Testamento, págs. * 5r - * 7r. aldea de la zona de Pamplona en el s.
— Ins: «Othoitza Ecclesiasticoen forma» XVIII» (1780). Ed. de J. Apecechea, FLV
(págs. A 1r - B 7v), «Catechismea» (págs. B 1975, 89-127. Con traducción castellana del
8r - F 6v), «[...] Regueri» (págs. F 7r – F editor.
8v) y «Fedeco Confessionea» (págs. G 1r - — Serm: «Joakin Lizarraga Elkanokoaren
G 8r). La versión francesa se cita de liburuaz». Frases escogidas de sermones
Catéchisme de l'Église de Genève manuscritos de 1785 por F. Ixurko, Euskera
(Imprimerie de Jules-Guillaume Fick, 1981, 329-347.
Genève 1853). — Urt: Urteco igande guztietaraco platicac
edo itzaldiac. Donostia, 1846. Edición muy
Lcc: LANDUCHIUS, Nicholaus. Dictionarium retocada de A.P. Iturriaga. Con la
Linguae Cantabricae (1562). San Sebastián, abreviatura ms. se indica la pág. del
1958. Ed. de M. Agud y L. Michelena. manuscrito, escrito en 1802, de la ed. de F.
Ondarra (Bilbao, 1990). v. tbn. LE-Ond.
Lcq: LACOIZQUETA, José M.ª (Narvarte 1839- — v. LE-Fag, LE-Ir, LE-Or.
Elvetea 1890). Diccionario de los nombres
euskaros de las plantas en correspondencia con
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 31
mende.
Orotariko Euskal Hiztegia Referencias bibliográficas

Lecl: LÉCLUSE, Fleury de (1774-1845). Si no se


indica otra cosa, se refiere al «Vocabulaire Lf: LAFITTE, Pierre (Louhossoa 1901-Bayona
Basque-Français» de su Grammaire basque [= 1985).
Manuel de la langue basque] (Bayonne, 1826), — ELit: Euskal literaturaz. Ed. de P. Urkizu.
págs. 123-169. Donostia, 1990.
— Gram: Grammaire basque. Bayonne, 1944.
LE-Fag: «Azkueren iztegi berritu eta osoturako. Se cita de la ed. de 1962 (ed. facsímil,
Joakin Lizarraga Elkanoko Apaizaren liburu Bayona, 1979); el n.º corresponde al
argitara gabekoetatik ateratako itz sailla», por B. parágrafo.
Fagoaga, Euskera 1959, 63-78. — Murtuts: Murtuts eta bertze... Artho
churitzetako zonbait ichtorio chahar.
Legaz: LEGAZ, Dámaso (Arizcun 1838-Pamplona Bayonne, 1945.
1902). Cristauaren Icasbidea Aita Gaspar — SanchoAzk: Santcho Azkarra. Bayonne,
Astetec egina. Iruñea, 1880. 1954. Traducción de la obra de Marc
Légasse, publicada por Lf en francés y en
LEIÇARRAGA, Joannes. v. Lç. vasco.
— v. Etcham, HU, Monho, T-L.
LE-Ir: «Vocabulario y fraseología de Joaquín
Lizarraga», por P. Iraizoz, FLV 1978, 245-297 y Lfn: LAFON, René (Mérignac (Gironde) 1899-
461-486; 1979, 121-162 y 303-332. 1974).
— Cor: «Corrections et additions aux
LEItz: Lenengo Euskalegunetako Itzaldiak. Bilbao, dictionnaires d’Azkue et du P. Lhande»,
1921. Euskera 1956, 26-30.
— Études: Études basques et caucasiques.
Lek: LEKUONA, Manuel (Oyarzun 1894-Oyarzun Salamanca, 1952.
1987). — Notes E: «Notes pour une édition critique et
— EunD: Eun dukat. Tolosa, 1933. Se cita de une traduction française des Linguae
Bi antzerki ta itzaldi bat. Zarautz, 1965. Vasconum Primitiae de Bernard
— OC: Idaz-lan guztiak. (12 vol.). [I, II, III, Dechepare» BAP 1952, 139-180.
IV, V] Tolosa, 1978. [VI, VII] Tolosa, — Notes O: «Notes pour une édition critique
1983. [VIII] Tolosa, 1984. [IX, X] Tolosa, et une traduction française des poésies
1985. [XI] Tolosa, 1987. [XII] Donostia, d’Oihenart», BAP 1955, 135-173.
1987. — Syst: Le système du verbe basque au XVIe
— Oyarzun: Del Oyarzun antiguo. siècle. Bordeaux, 1945 (ed. facsímil,
Monografía histórica. San Sebastián, 1959. Donostia, 1980).
— SClar: «Santa Clara’ren kanta zahar bat»
(1955), en Bi antzerki... Lg: LARREGUY, Bernard ( -1793). Testamen
— v. MSIgn, CartAnd, Larz. çaharreco eta berrico historioa. Baiona, [I]
1775; [II] 1777 (ed. facsímil, Donostia, 1978).
Leon: LEON, Léon (Hasparren 1896-Ustaritz
1962). Lh: LHANDE, Pierre (Bayona 1877-Tardets 1957).
— Para su traducción de los Evangelios Dictionnaire basque-français. Paris, 1926-1938.
(Jesukristo gure Jaunaren Ebanjelio Entre sus indicaciones dialectales se ha tomado
Saindua. Ustaritz, 1946) se emplean las especialmente en cuenta la referida al habla
abreviaturas usuales y se cita por capítulos suletina de Sauguis (S-saug), de la cual tenía el
y versículos. autor un conocimiento directo.
— Imit: Jesu-Kristoren Imitazionea. Turnhout, — Yol: Yolanda. Irakurgaia. Donostia, 1921.
1929.
LH: MICHELENA, Luis. Lengua e Historia.
LE-Ond: «Joaquín Lizarraga en el Diccionario de Madrid, 1985.
Azkue», por F. Ondarra, FLV 1980, 107-141.
LibDot: Liberalen dotriña pecatu da. Barcelona,
LE-Or: Fichas y apuntes de Orixe sobre Joaquín 1887. Trad. atribuida a G. de Arrue.
Lizarraga, conservados en la Biblioteca de la
Academia de la Lengua Vasca. LibPek: Liberalkeria pekatuba da. Barcelona, 1891.
v. BLibPek.
LexBi: ARRIAGA, Emiliano de. Lexicón
Etimológico naturalista y popular del Bilbaíno LinBerg: ISAZELAIA, Jaione. Bergara aldeko
neto. Bilbao, 1896. Se ha utilizado la 2.ª ed. berbak eta langintza zaharrak. Linua. Ehuna.
aumentada (Madrid, 1960). Artilea. Bergara, 1997.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 32
mende.
Orotariko Euskal Hiztegia Referencias bibliográficas

MaiMarIl: Maiatza edo Mariaren Hilabetia.


LIZARRAGA, Joaquín. v. LE. Meditazioniac maiatzeco egun guciez
eguitecoac. Oloron, 1852.
LIZARZA, A. de. v. AR.
MAISTER, Martin. v. Mst.
LMuj: MUJIKA, Luis M.ª (Lizarza 1939- ).
— BideG: Bide-giroak. Izadia konsakratze Mant: MANTEROLA, José (San Sebastián 1849-
baten poema elesti-lirikua. Bilbao, 1963. San Sebastián 1884). v. CancB, VocCB.

Loidi: LOIDI BIZKARRONDO, J. Antonio MANTEROLA, Gabriel. v. GMant.


(Rentería 1916-Irún 1999). Amabost egun
Urgain-en. Zarautz, 1955. Se cita de la 4.ª ed., Manzi: MANZISIDOR, Ignacio (Azcoitia 1907-
Oñate, 1968. Loyola 1961).
— GPatroi: Gure patroi aundia. Aita San
LOIDI, Ane. v. SaintaCath. Inazio'ren bizitza. Zaragoza, 1956.

LoinazBic: Loinazco San Martiñen bicitza laburra. MARCO DORTA, E. v. CANO, Tomé.
(Manuscrito sin fecha).
MarIl: Andre-dena Mariaren ilhabethea. Baiona,
LOPEZ, v. AR. 1838.

LOPEZ de GUEREÑU, Gerardo. v. LzG. MarLi: Marechalaren Liburia Eskuaraz.


Manuscrito de 1830 escrito por Bertrand
LOPEZ MENDIZABAL, Isaac. v. LzM. Goyenetche. Ed. de P. Urkizu, ASJU 1999, 239-
304.
Loram: ARANA EZPELETA, Juan («Loramendi»)
(Bedoña 1907-San Sebastián 1933). Olerki ta MARRAST, M.A. v. Humb.
idatzi guziak. Zarautz, 1960.
MARTINEZ de ISASTI, L. v. Is, RIs.
LOS ARCOS, José Luis. v. AxN.
MARTINEZ de ZALDIBIA, J. v. Zald.
Lrq: LARRASQUET, Jean.
— Si no se indica otra cosa remite al Mat: MATERRE, Esteban. Doctrina Christiana.
diccionario de Le Basque de la Basse-Soule Aita Esteve Materre San Franciscoren ordenaco
Orientale (pp. 53-220). Fraideac eguina. Bordele, 1617. Se cita de la 2.ª
— Accent: Action de l'accent dans l'évolution ed. (Bordele, 1623).
des consonnes étudiée dans le Basque
souletin. Paris, 1928. Mattin: TREKU, Mattin (Ahetze 1916-Ahetze
— BasseS: Le Basque de la Basse-Soule 1981). Ahal dena. Tolosa, 1971.
Orientale. Paris, 1939.
— Larraja: Beñat, Larrajako belhagilii. RIEV MAtx: ATXAGA, Miguel (Urnieta 1931-).
1931, 229-240; 1935, 137-145. — Gazt: Gaztetxo. Bizitzako udaberrian. San
— SNO: Le Basque Souletin Nord-Oriental. Sebastián, 1963.
Paris, 1934.
MAYTIE, Jacques. v. CatOlo.
LUJAMBIO, José Manuel. v. Tx.
Mb: MENDIBURU, Sebastián (Oyarzun 1708-
LzG: LOPEZ de GUEREÑU, Gerardo (Vitoria Bolonia 1782).
1904-Vitoria 1992). «Voces alavesas», Euskera — IArg I, II: Mendibururen idazlan
1958, 173-367. v. Top. argitaragabeak. (2 vols.). Ed. de P. Altuna.
Bilbao, 1982.
LzM: LOPEZ MENDIZABAL, Isaac (Tolosa 1879- — JBDev: Jesusen Bihotzaren Devocioa.
Tolosa 1977). Donostia, 1747. Se cita tbn. la edición de
— Xabi: Xabiertxo. Donostia, 1925. Se cita de 1900, realizada por E.S. Dodgson.
la 2.ª ed. (Tolosa, 1932). — OtGai: Jesusen amore-nequeei dagozten
— v. BeraLzM. cembait otoitz-gai. Iruñea, 1759, 1760. La
ed. de 3 vols. se cita con números romanos.
MADARIAGA, Bartolomé. v. fB. La ed. de 11 vols., con números arábigos.

Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 33


mende.
Orotariko Euskal Hiztegia Referencias bibliográficas

— SFran: Jabier'ko Pranzisko Santuaren Mercy», sobre el cual Vinson (n.º 118) se
bederatziurrena. Tolosa, 1916. Se cita de la pregunta si tendrá algo que ver con el
2.ª ed., Bilbao, 1982. ‘Alexis Mercy’ traductor de Andere Dona
— v. CatBurg. Maria...).

Mde: MIRANDE, Jon (París 1925-París 1972). MERINO URRUTIA, J.J.B. v. MU.
— HaurB: Haur Besoetakoa. Ipuin berri bat.
Ed. de G. Aresti (Donostia, 1970), retocada MEst: ESTORNES, Mariano (Isaba 1909-San
en algunos aspectos con la conformidad del Sebastián 1997).
autor. Se ha utilizado tbn. la ed. de A. — Ezka: Oro del Ezka. Zarauz, 1958.
Eguzkitza (Iruñea, 1987), que reproduce la
versión del texto no retocada por G. Aresti. Mg: MOGUEL, Juan Antonio (Eibar 1745-
— Krit: Miranderen lan kritikoak. Ed. de J.M. Marquina 1804).
Larrea. Pamplona, 1985. — CC: Confesio ta comunioco sacramentuen
— Po: Orhoituz. Ed. de A. Eguzkitza. gañean eracasteac. Iruñea, 1800. Escrito en
Donostia, 1976. dialecto guipuzcoano.
— Pr: Miranderen idazlan hautatuak. Bilbao, — CO: Confesino ona. Vitoria, 1803. Versión
1976. al dialecto vizcaíno de parte de Confesio ta
— v. Igela. comunioco...
— Hist: La Historia y Geografía de España
Mdg: MENDIGACHA, Mariano (Vidángoz 1832- ilustradas por el Idioma Vascuence. Ed. de
Vidángoz 1918). «Cartas de Mariano J. Gárate, Euskera 1935, 187-354; 1937, 3-
Mendigacha a D. Resurrección M.ª de Azkue». 64.
Ed. de A. Irigoyen, Euskera 1957, 119-170. Las — Nom: Nomenclatura de las voces
traducciones son de J. Estornés Lasa, FLV 1984, guipuzcoanas, sus correspondientes
55-127. vizcaynas y castellanas, para que se puedan
entender ambos dialectos. Vitoria, 1801. Se
Medit: Meditacioniac khiristitarzuneco eguia, cita de la ed. de L. Villasante, BAP 1964,
obligacione eta berthute principalez; hayen 61-69.
ondotic meça sainduco, confesioneco, — PAb: El doctor Peru Abarca. Durango,
communioneco eta agoniaco othoitciac, 1881. Escrito hacia 1802. La traducción
concienciaren examena, Iganteztaco vesperac castellana corresponde a la ed. de 1899 y es
eta Arima phenatien consolacioniac [...]. de Azkue. Se cita tbn. la versión
Oloron, 1844. guipuzcoana de G. Arrue (BAP 1948, 175-
194, 337-353 y 513-520; 1949, 71-77;
MEIG: MITXELENA, Koldo. Euskal idazlan 1950, 201-218).
guztiak I: Bertso berriak, berriketan, zinea eta — PAbVoc: «Nomenclatura de diferentes
adabakiak; II: Liburuak I; III: Liburuak II; IV: voces bascongadas, comunes a los rústicos
Literaturaren inguruan I; V: Literaturaren e ignoradas por no pocos de los bizcaínos»,
inguruan II; VI: Hizkuntzalaritzaz I; VII: al final de Peru Abarca.
Hizkuntzalaritzaz II; VIII: Artikuluak eta beste — Plat: «J.A. Mogelen hasierako idazkera:
I; IX: Artikuluak eta beste II. Donostia, 1988. hiru platika eta 1783ko dotrina». Ed. de X.
Altzibar, ASJU 1991, 623-649.
MEILLET, A. v. DELL. — VersBasc: Versiones Bascongadas de
varias arengas y oraciones selectas de los
MELENA, José Luis. v. HomLM. mejores autores latinos. Tolosa, 1802. Se
trata de la versión guipuzcoana de los
MENDIBURU, Sebastián. v. Mb. fragmentos publicados al final de la edición
de Peru Abarca.
MENDIGACHA, Mariano. v. Mdg. — v. CatElg, CrIc.

MENENDEZ PIDAL, Ramón. v. DL. Mic: MICOLETA, Rafael de (Bilbao 1611- ).


Modo breue de aprender la lengua vizcayna.
Mercy: MERCY, Alexis. Si no se indica otra cosa Ed. de F. Fita. Barcelona, 1880. Escrito en
remite a Andere Dona Maria, 1653. Se ha consultado tbn. el manuscrito. Las
Scapulariocouaren confrariaco, bulla, decreta, poesías se citan de TAV 3.1.27; en los diálogos
statutac eta maniac edo chediac. Pau, 1780. se indica la página del ms. v. ConTAV 5.3.4.
— Sacram: Sacramentu-saintiaren
aurhidegouaco maniac eta chediac. Pau, Michel: MICHEL, Francisque Xavier (Lyon 1809-
1758. (El traductor es P. Ressegue, «bestela París 1887).
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 34
mende.
Orotariko Euskal Hiztegia Referencias bibliográficas

— LPB: Le Pays Basque, sa population, sa 1821). Ed. y trad. de Pierre Lafitte (con cambios
langue, ses mœurs, sa littérature et sa ortográficos). Bayona, 1972.
musique. Paris, 1857 (ed. facsímil,
Donostia, 1983). v. tbn. O Po. Monzon: MONZON, Telesforo (Vergara 1904-
Bayona 1981).
MICHELENA, Luis (Rentería 1915-San Sebastián — Urrundik: Urrundik. Bake-oroi. Lenengo
1987). v. ApV, Bet, Bouda-Baum, CatSal2, idaztia. Estampas interpretadas en español
ContR, FDA, FHV, fJZ, Garbiz, Lcc, LH, por Germán de Iñurrategui. México, 1945.
MEIG, MIH, PT, SHLV, TAV, VJ, VocPir.
MOULIER, Jules. v. Ox.
Mih: MIHURA, Alexandre. Andredena Mariaren
Imitacionea Jesus-Christoren Imitacionearen MPidal: MENENDEZ PIDAL, Ramón.
gañean moldatua. Baiona, 1778. — Orígenes: Orígenes del español. Madrid,
1950 (3.ª ed.).
MIH: Mitxelenaren idazlan hautatuak. Ed. de P.
Altuna. Bilbao, 1972. msBeas: Manuscrito de fines del s. XIX, en opinión
de Andoni Sarriegi, hallado en la Iglesia
MINONDO, José. v. CatAe. Parroquial de Beasáin por Iñaki Zabaleta.

Miq: MIQUELESTORENA, José Antonio (Lesaca MSIgn: «Marcha de San Ignacio», M. Lekuona,
1710-1785). Cerura nayduenac ar dezaquean RIEV 1931, 338-362.
vide erraza. Iruñea, 17??.
msLond: Notación empleada por Azkue y que hace
MIRANDE, Jon. v. Mde. referencia a los papeles de varia procedencia de
la colección de Bonaparte que no llegaron a
Misionetako: Misionetako eta Lehen pasar a Chicago, a la Newberry Library, y se
Komunionetako Kantikak. Pau, 1911. quedaron en Londres.

MITXELENA, Salbatore. v. SMitx. msMur: «Manuscritos vascos de Muruzábal». Ed.


de J.M. Satrústegui, ASJU 1982, 5-23.
MItziar: ITZIAR AGIRRE, Martin (Azcoitia 1905-
). msOch: Manuscrito llamado de Ochandiano por
― Larraundi: Larraundi'ko sendia. Zarautz, Azkue, quien lo atribuía a fray Juan Mateo de
1968. Zavala (Dic. pról. XIV). Fue propiedad de
— Txoriak: Gure txoriak. Zarautz, 1966. Azkue y reapareció luego en la Biblioteca
Urquijo de la Diputación de Guipúzcoa (cf. BAP
Moc: MOCOROA, Valeriano (Tolosa, 1871-Tolosa 1962, 82-83).
1941).
— Damu: Damuba... garaiz, edo Bertuteric msOñ: Errectore Jaun baten instruccinuac
gabeco aberastasuna iñoiz ez da eguizco ezconduric vizi dan bere Adisquide Necazari
zoriontasuna. Tolosa, 1897. batentzat. Escrito en el habla local de Oñate a
fines del siglo XVIII. Algunos fragmentos
MOGUEL, Juan Antonio. v. Mg. fueron publicados por J. Elorza en Eusk 1977-1,
179-197.
MOGUEL, Juan José. v. JJMg.
msS: Manuscrito, en dialecto suletino, del fondo
MOGUEL, Vicenta. v. VMg. Urquijo sobre el mes de María. El n.º indica el
día.
Mok: MOKOROA, Justo M. (Tolosa 1901-Bilbao
1990). Erraondo-ko azken danbolinteroa. Mst: MAISTER, Martin. Jesu-Kristen imitacionia.
Arturo Campion-en ipuia. Bilbao, 1958. Escrito Çuberouaco uscarala, herri beraurtaco apheç
en 1925. bateç [...] utçulia. Pau, 1757. v. Ip.

Mong: DASSANÇA, Mongongo. Laborarien msZabalg: Manuscrito de Zabalegui (1785), en el


abisua. Escrito en 1692. Se cita de RIEV 1908, Archivo General de Navarra, Colección
585-600. El original francés (facsímil) se cita de Bonaparte n.º 64.
la ed. de P. Urkizu (ASJU 1999, 239-304).
MU: MERINO URRUTIA, José Juan Bautista
Monho: MONHO, Salvat (Isturitz 1749-Bardos (Ojacastro 1886-Algorta 1982).
1821). Poèmes basques de Salvat Monho (1749-
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 35
mende.
Orotariko Euskal Hiztegia Referencias bibliográficas

Muj: MUJICA, Gregorio (Ormáiztegui 1882-San NEtx: ETXANIZ, Nemesio (Azcoitia 1899-San
Sebastián 1931). Sebastián 1982).
— Destello: Destello de historia vasca. San — Antz: Euskal antzerkiak. Kontu-kontari.
Sebastián, 1962. Zarauz, 1958. Incluye «Mateo Falcone»,
— PAm: Pernando Amezketarra. Bere ateraldi trad. de la obra de Prosper Mérimée (el
ta gertaerak. San Sebastián, 1925. Se cita original se cita de la ed. de P. Mourier-
de la 2.ª ed. (1927). Casile, 1989).
— v. NekIr. — IzotzK: Izotz-Kandelak (eleberria [1963]).
Gobernadore jaunari eta beste zenbait
MUJIKA, Luis M.ª v. LMuj. jauni (gutunak). Ed. de I. Segurola.
Donostia, 1992.
MUJIKA, Plácido. v. PMuj. — LBB: Lur berri billa. Donostia, 1967.
— Nola: Nola idatzi euskeraz. Donostia, 1968
MUJIKA IRAOLA, I. v. IMuj. (2.ª ed.).

MUJIKA ZUFIRIA, Serapio. v. SMuj. Noe: Noeren ontzia. Ed. de A. Zavala. Tolosa,
1979.
Mundaiz: Mundaiz. Revista crítica del libro
universitario. Estudios Universitarios y Normandie: Tragédie de Richard de Normandie
Técnicos de Guipúzcoa. San Sebastián 1975-. (1769). Manuscrito. Pastoral cuyo autor es
Larche. v. Bibliografía DRA.
MUNIBE IDIAQUEZ, Francisco Xavier (Conde de
Peñaflorida) (Azcoitia 1729-Vergara 1785). v. NoviaS: NOVIA de SALCEDO, Pedro (Bilbao
BorrB, GavS. 1790-Madrid 1865). Diccionario etimológico
del idioma bascongado. Tolosa, 1887.
Munita: MUNITA, Inozenzio (Leaburu 1873-
Arama 1958). Gure mendi ta oianak. Zuaizti NZ: Natur Zientziak Hiztegia. Oñati, 1976.
berriak antolatu, ta lengoak zaintzeko zuzenbide
batzuek. Tolosa, 1952. O: OIHENART, Arnauld (Mauleon 1592-Saint-
Palais 1667).
Mustafa: Tragédie de Mustafa (1843). Manuscrito. — Not: Notitia utriusque Vasconiae, tum
Pastoral cuyo autor es Arhex. v. Bibliografía Ibericae tum Aquitanicae. Paris, 1656 (1.ª
DRA. ed., Paris, 1638). Traducción castellana del
P. Javier Gorosterratzu, RIEV 1926, 141-
Myst: Mysterio eta eguia guehienac. Bayona, 1856. 174, 329-355, 475-515; 1927, 79-110, 241-
Se cita tbn. de la ed. de 1862. Se trata de dos 291, 470-512, 579-619; 1928, 26-47, 234-
reediciones de CibGut. 279, 346-380, 493-547; 1929, 13-23.
— Po: «(O.-ten) gastaroa neurthizetan»,
NafEKZ: Nafarroako euskal kantu zaharrak. Ed. de poesías incluidas en Les Proverbes basques.
J. Riezu. Lecároz, 1973. Si no se indica otra cosa la versión francesa
es de Lafon: «Traduction française des
NARBAITZ, Pierre. v. Ardoy. poésies d’Oihenart [...]», BAP 1955, 3-39.
Tbn. se cita de la ed. de F. Michel
Navarra Hoy. Publicación diaria. Pamplona 1982- (Burdeos-Paris, 1847), que incluye algunas
1994. poesías no recogidas en la 1.ª edición. Se
tiene tbn. en cuenta la edición de P. Altuna
NecCart: Necazari-cartilla (s. XIX). y J. A. Mujika, Iker-15, 2003.
— Pr: Les Proverbes basques, recuellis par le
NecCartV: AMPUERO, J.M. Necazariyen Sr. d'Oihenart, plus les poésies Basques du
Cartillachua. Bilbao, 1909. mesme Auteur. Paris, 1657 (ed. facsímil,
RIEV 1935, 201-264, 665-728). Se tiene
NekIr: Nekazaritzako Irakurraldiak. Gipuzkoako tbn. en cuenta la edición de P. Altuna y J.
Diputazioa. Donostia, 1933. Traducción de G. A. Mujika, Iker-15, 2003. El n.º
Mujica. corresponde al refrán.
— PrASJU: Colección de refranes
NeolAG: PAGOLA, Inés. Neologismos en la obra manuscritos. Ed. de J. Urquijo, ASJU 1967,
de Sabino Arana Goiri. Tesis de Doctorado, 3-44. Se indica el n.º del refrán.
inédita. Vitoria, 1988. Publicado en la colección — VocPo: Vocabulario incluido al final de Les
Iker (Iker-18) de Euskaltzaindia (Bilbao, 2005). Proverbes basques.
— v. O-SP.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 36
mende.
Orotariko Euskal Hiztegia Referencias bibliográficas

— Baserria: Baserria diru-bidean. Baserriko


OA: OCHOA de ARIN, Joseph. Doctrina gora-berak aurrera nola eraman. Donostia,
Christianaren explicacioa Villa Franca 1957.
Guipuzcoaco onetan euscaraz itceguitendan
moduan. Donostia, 1713. Or: ORMAECHEA, Nicolás («Orixe») (Oreja
1888-Añorga 1961).
OCHOA de CAPANAGA, M. v. Cap. — Para su traducción del Nuevo Testamento
(San Sebastián, 1967) y de los salmos (San
Oe: OLAECHEA, Bartolomé. Doctrina cristianea. Sebastián, 1967), se emplean las
Vitoria, 1763. Olaechea fue párroco de abreviaturas usuales y se cita por capítulos
Laucariz. y versículos.
— Aitork: Agustiñ Gurenaren aitorkizunak.
OIHENART, Arnauld. v. O. Zarauz, 1956. El original latino se cita de la
ed. de A.C. Vega (Madrid, 1979).
OIHENARTE, Jakes. v. CanBel. — BM: Barne-muinetan. Zarautz, 1934.
— Eus: Euskaldunak. Zarauz, 1950. Obra
Ol: OLABIDE, Raimundo (Vitoria 1869-Toulouse acabada en 1934. Citamos de
1942). «Euskaldunak» poema eta olerki guziak.
— Para su traducción de la Biblia se emplean San Sebastián, 1972.
las abreviaturas usuales y se cita por — Jaink: Jainkoaren billa. Bilbao, 1971.
capítulos y versículos. El Antiguo — MB: Urte guziko Meza-Bezperak. Tours,
Testamento se cita de Itun zar eta berria 1949.
(Bilbao, 1958; editado con significativas — Mi: Mireio. Bilbao, 1930. Traducción de la
modificaciones por F. Etxeberria), y el obra de F. Mistral. El original occitano y la
Nuevo Testamento de Itun berria (Bilbo, versión oficial francesa se citan de la ed. de
1931). Ch. Rostaing (Paris, 1978).
— GizaS: Giza-Soña. Tolosa, 1917. — Poem: «Euskaldunak» poema eta olerki
— Imit: Kisto'ren Antz-Bidea. Donostia, 1920. guziak. Trad. de J.I. Goikoetxea. San
Sebastián, 1972.
OLAECHEA, Bartolomé. v. Oe. — QA: Quito-n arrebarekin. Ed. de I.
Segurola. San Sebastián, 1987. Fue
OLAIZOLA, Manuel. v. Uzt. publicado por primera vez, en 12 entregas,
en la revista Euzko Gogoa entre los años
OLANO GALARRAGA, D. v. Alzo. 1950 y 1954.
— SCruz: Santa Cruz apaiza. San Sebastián,
OLAÑETA, Amaia. v. TxKE. 1929.
— Tormes: Tormes-ko itsu-mutilla. Bilbao,
Olerti: Olerti. Iru illabeteroko Aldizkaria 1929. Traducción de El lazarillo de Tormes.
(suplemento poético de Karmel). Bilbao, 1959-. Edición bilingüe.
— v. LE-Or, OrOm.
OLLAQUINDIA, Ricardo. v. VocNav.
OrdUs: Ordenanzas Municipales de la villa de
Onaind: ONAINDIA, Santiago (Amoroto 1909- Usúrbil (1888). San Sebastián.
Vitoria 1996).
— MEOE: Milla euskal-olerki eder. Ormaetxe: ORMAETXE ALDANA, Pedro
Amorebieta, 1954 (ed. facsímil, Bilbao, (Amorebieta 1891-Viña del Mar (Chile) 1949).
1976). — Ipuin: Ipuintxuak. Santiago de Chile, 1947.
— Virgil: Bergiliren Idazlanak Osorik: — BIpuin: Bigarren ipuintxuak. Santiago de
Enearena. Bilbao, 1966. Chile, 1948.
— v. Ker.
OrOm: «Orixe» Omenaldi. Donostia, 1965.
Ond: ONDARRA, Francisco (Bacaicoa 1925-
Pamplona 2005). Orreaga: Orreaga (Roncesvalles). Balada escrita
— Bac: «Voces vascas de Bacaicoa», BAP en dialecto guipuzcoano por A. Campion,
1965, 387-412. acompañada de versiones a los dialectos
— v. Amoresco, Bon-Ond, CatCeg, CatUt, bizcaino [Iza], labortano [Duvoisin] y suletino
LE, LE-Ond, SermAN, Zuzaeta. [Inchauspe] y de diez y ocho variedades
dialectales de la región bascongada de Nabarra
Oñatibia: OÑATIBIA, Manuel (Oyarzun 1916-). desde Olazagutía hasta Roncal. Pamplona, 1880
(ed. facsímil, Bilbao, 1971).
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 37
mende.
Orotariko Euskal Hiztegia Referencias bibliográficas

Ort: ORTUZAR, Errobusten (Bermeo 1883- Palay: PALAY, Simin. Dictionnaire du béarnais et
Pedernales 1929). du gascon modernes (bassin aquitain). 3.ª
— Oroig: Oroigarriak. Bermeoko edición. Paris, 1980.
Arrantzaleen bizikeraz eraturiko
Antzerkiak. Bermeo, 1925. PAlt: ALTUNA, Patxi (Azpeitia 1927-Azpeitia
— Voc: Se refiere al vocabulario final del 2006).
libro. — EHizt: Etxepareren Hiztegia. Lexicón
dechepariano. Bilbao, 1979.
Osk: BASTERRECHEA, José de («Oskillaso») — v. Cortesia, E, EZ, fB, Lar, Mb, MIH, Tt.
(Madrid 1911-Pamplona 1996).
— Kurk: Kurloiak. Kaletarren haur-zaroa PArt: ARTOLA, José («Pepe Artola») (San
Bizkaian. Zarautz, 1962. Sebastián 1864-San Sebastián 1929).
— Ustez: Ustez laguna detan ta beste bertso
O-SP: «Notes d’Oihenart pour le Vocabulaire de asko. Tolosa, 1961.
Pouvreau [1661]», RIEV 1910, 220-232.
PASCUAL, José Antonio. v. DCECH.
O-SPAd: KEREJETA, M.ª José, «Oihenart Silvain
Pouvreauren hiztegian», ASJU 1991, 865-899. PASCUAL de ITURRIAGA, A. v. It.

Otag: OTAEGUI, Claudio (Cegama 1836- PasSant: Pasiño Santuaren contaera. Trad. al
Fuenterrabía 1890). v. VocZeg. dialecto vizcaíno de D.M. Bernaola. Durango,
1905 (ed. facsímil, Donostia, 1979).
Otañ: OTAÑO, Pedro M. (Cizúrquil 1857-Rosario
(Argentina) 1910). Pedro Mari Otañoren Patria: La Patria. Semanario. Bilbao, 1901-1903.
bertsoak. Zarautz, 1959. Dirigido por S. Arana Goiri. Continuó con el
título Patria. Bilbao, 1903-1906. Dirigido por
Oteiza: OTEIZA. Evangelioa San Lucasen guissan. Santiago Meabe.
Madrid, 1838. Según E. Knörr, Bases para una
edición crítica del diccionario de Harriet (no PE: ELICEGUI, Pedro («Pello Errota») (Asteasu
publicado), el verdadero autor es Aizquibel. 1840-Asteasu 1919). Pello Errotak jarritako
bertsoak. Ed. de A. Zavala. Tolosa, 1963.
Othoitz: Othoitze eta cantica espiritualac.
Toulouse, 1823. v. Bibliografía Azkue. PEBiz: ELICEGUI, Mikela, ZAVALA, Antonio.
Pello Errotaren bizitza, bere alabak kontatua.
Othoizlari: Othoizlari. Ama Belokekoak urrungo Tolosa, 1963.
othoizlari eta adichkideri. Revista trimestral.
Burdeos, 1954-. (Desde el n.º 39, Agosto de PEItz: Pello Errotaren itzala. Ed. de A. Zavala.
1964, Otoizlari). Tolosa, 1965.

Otx: GARRO, Bernardo («Otxolua») (Mundaca Peillen: PEILLEN, Txomin (París 1932-).
1891-Bilbao 1960). Bertolda'ren maltzurkeri — Zub: Zuberoako itzal-argiak. Estella, 1988.
zurrak eta Bertoldin'en txaldankeri — v. Egiat, Igela, VocS.
barregarrijak. Bilbao, 1932. Traducción de la
obra de G.C. della Croce. El original italiano se PERALTA, Celestino. v. Arrig.
cita de la ed. de C. Artal (Barcelona, 1983).
— Voc: Se refiere al vocabulario final del PEREZ de BETOLAÇA, Juan. v. Bet.
libro.
PERURENA, Patziku. v. PPer.
Ox: MOULIER, Jules («Oxobi») (Bidarray 1888-
Saint-Pierre-d'Irube 1958). Oxobi-ren lan PETRIARENA, J. Francisco. v. Xe.
orhoitgarri zonbait. Bayonne, 1966.
— Alegiak. Bayonne, 1926. PGarm: GARMENDIA, Pedro (Sara 1872-Bilbao
1945).
Oxald: OXALDE, Joannes (Bidarray 1814- — Aves: «Nombres de aves en euskera», RIEV
Bidarray 1897). 1934, 294-309.

OYHARZABAL, B. v. Xarlem. PGoen: GOENAGA, Patxi.


— Gram: Gramatika bideetan. 2.ª ed., San
PAGOLA, Inés. v. JFlor, NeolAG, A. Sebastián, 1980.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 38
mende.
Orotariko Euskal Hiztegia Referencias bibliográficas

Pi: Terese Deunaren Pi Aba (1899-1955). RDTP: Revista de Dialectología y Tradiciones


— Imit: Kisto'ren antz-bidea. Zornotza, 1926. populares. Madrid, 1944-.

PlFuent: «Plática vasca del año 1778 en un proceso Rekalde: REKALDE, Santos T.
de Fuenterrabía». Ed. de J.M. Satrústegui, FLV — Deunor: Deunor (Idahon artzain ta
1979, 287-302. euskaldun). Zarautz, 1973.

PMuj: MUJIKA, Plácido (Urnieta 1906-Loyola REusk: Revista Euskara. Pamplona, 1878-1883.
1982).
— Si no se indica otra cosa, remite al Revol: RICA ESNAOLA, M. «Traduction en
Diccionario Vasco-Castellano (Bilbao, Basque de termes politiques sous la révolution
1981). (1789)», ASJU 1975, 3-172.
— DCV: Diccionario Castellano-Vasco.
Bilbao, 1965. Se cita de la 2.ª ed. (Bilbao, REW: MEYER-LÜBKE, W. Romanisches
1980). etymologisches Wörterbuch. Heidelberg, 1930.
— Noni: Noni eta Mani. Islandiar mutiko
biren gertaldiak. Zarautz, 1952. Traducción RFE: Revista de Filología Española. Madrid, 1914-
de la obra de J.E. Svensson. .

POUVREAU, Silvain. v. SP. RG: Refranes de Garibay (1591-1592). Ed. de J.R.


Zubiaur y J. Arzamendi, ASJU 1976, 47-144.
Poza: POZA, Andrés de. De la antigua Lengua,
Poblaciones y Comarcas de las Españas. RICA ESNAOLA, M. v. Revol.
Bilbao, 1587 (ed. facsímil, Bilbao, 1987).
RIEV: Revista Internacional de los Estudios
PPer: PERURERA, Patziku (Goizueta 1959-). Vascos. Revue Internationale des Études
— Harrip: Harripilatan ezkutatzen zeneko apo Basques. Paris, San Sebastián, 1907-1936.
tipiaren burutazioak. Donostia, 1990. Dirigido por J. Urquijo.

PRADERE, Blas. v. BPrad. RIEZU, F. J. de (nombre religioso de Casto Inza


Arbeo) (Riezu 1894-Pamplona 1992). v. FlorC,
PRADERE, Ignacia. v. IPrad. NafEKZ.

PrehEtn: Problemas de la prehistoria y de la RIs: Refranes de Isasti, TAV 3.3.3. Se indica el n.º
etnología vascas. Pamplona, 1966. del refrán. v. Is.

Prières du Prône: v. FPrS. RLiR: Revue de Linguistique Romane. Publiée par


la Société de Linguistique Romane. Paris, 1925-.
Prop: Fedearen Propagacioneco Urtecaria edo
Fedearen Propagacioneco berriac urteca RLPhC: Revue de Linguistique et Philologie
ematen dituena. Baiona, 1877-1912. Comparée. Recueil trimestriel de documents
pour servir à la Science Positive des Langues, à
PT: MICHELENA, Luis. Palabras y textos. Vitoria, l'ethnologie, à la Mythologie et à l'Histoire.
1987. Paris, 1867-1916.

PUCHULU, R. v. Bibl. Rob: ROBIN, Jean (San Juan de Luz 1738-San


Juan de Luz 1821). v. He, Jub.
PV: Príncipe de Viana. Órgano oficial de la
Institución [Príncipe de Viana]. Pamplona, Rohlfs: ROHLFS, Gerhard. Le Gascon. Études de
1940-. philologie pyrénéenne. ZRPh Beiheft 85 (1935).

RABM: Revista de Archivos, Bibliotecas y Museos. Rollo: ROLLO, William. The Basque dialect of
Madrid, 1871-1878, 1897-. Marquina. Amsterdam, 1925.

RArt: ARTOLA LARRAÑAGA, Ramón (Tolosa RolTrag: SAROÏHANDY, Jean (1867-1932). La


1831-San Sebastián 1906). Pastorale de Roland. Texte basque établi à
— Kondaira: Gipuzkoako probinziaren l'aide de plusieurs manuscrits. Avant-propos,
kondaira laster bat, Españiako beste traduction française et commentaire. Bayonne,
zenbait pasarterekin. Donostia, 1909. 1927. El n.º remite a la estrofa.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 39
mende.
Orotariko Euskal Hiztegia Referencias bibliográficas

Satarka: SAGARTZAZU, Klaudio («Satarka»)


RS: Refranes y sentencias comunes en Bascuence, (Fuenterrabía 1895-Fuenterrabía 1971).
declarados en Romance (1596). Ed. de J.
Urquijo, RIEV 1911-1933. Se cita tbn. de la ed. Satr: SATRUSTEGUI, Jose M.ª (Arruazu 1930-
de J.A. Lakarra (Bilbao, 1996). Pamplona 2003).
— Ahaid: «Ahaidego izenak», Euskera 1977,
Sabiaga: APALATEGUI, Manuel M.ª («Sabiaga») 647-652.
(Ataun 1901- ). — Seksu: Euskaldunen seksu bideak. Oñati,
1975.
SAGARTZAZU, Klaudio. v. Satarka. — UrdSet: «Urdaingo zizen izenak», Euskera
1975, 325-329.
SaintaCath: Sainta Catherina pastoralaren XIX. — VocP: «Vocabulario popular», Euskera
mendeko bi eskuizkribu. Ed. de A. Loidi, ASJU 1963-64, 255-283.
XXX-2, 1996, 497-603. Se indica el n.º de la — v. Bordel, ETZ, HerVal, LasBer, LE,
estrofa. msMur, PlFuent.

SakHizt: ERDOZIA MAULEON, José Luis. Saug: SAUGUIS, Bertrand de. Euscaldunen Erran
Sakanako Hiztegi Dialektologikoa. Iruña, 2004. Çaharrac. (Compuesto a finales del s. XVI o
principios del XVII). Ed. de J. Urquijo, RIEV
SalabBN: SALABERRY, A. Para su traducción de 1908, 706-724 (v. tbn. «Apéndice» RIEV 1909,
L'Évangile selon saint Mathieu, sur la version 144-157). Se han utilizado las ediciones de
de M. le maistre de Sacy, traduit en langue ConTAV (5.3.3) y de Arzamendi-Azkarate
basque, dialecte bas-navarrais... (Bayona, (ASJU 1983, 271-327) indistintamente. Se
1856), se emplea la abreviatura usual y se cita indica el n.º del refrán.
por capítulos y versículos. v. tbn. VocBN. — Voc: «Vocabulario», RIEV 1908, 704-705.
La traducción y notas en castellano se
SALABERRY, Étienne. v. SoEg. deben a Urquijo.

SALABURU, Pello. v. CatEliz, Echn. Sb: SBARBI y OSUNA, José M.ª (Cádiz 1834-
Madrid 1910).
Salav: SALAVERRIA, Sebastián (Oyarzun 1915-
Hernani 2003). Neronek tirako nizkin. Tolosa, Sb-Urq: Diccionario cuatrilingüe manuscrito que
1964. Sbarbi y Dodgson identificaban con el que
compuso Etcheberri de Sara. J. Urquijo negaba
SALLABERRY, J. Dominique. v. ChantP. o ponía muy en duda esta atribución.

Samper: SAMPER, Pedro José (Jaurrieta 1815- SBaroj: BAROJA, Serafín (San Sebastián 1840-
). Vera de Bidasoa 1912).
— Para su traducción del Evangelio según San
Mateo (manuscrito de 1869), se emplea la SBladi: Sen Bladi Aphezkupu martiraren bizia
abreviatura usual y se cita por capítulos y llaburzki. Bayonne, 1893.
versículos.
— v. CatSal. Sch: SCHUCHARDT, Hugo (1842-1929).
— Bask: «Baskisch und Romanisch», ZRPh
SAN MARTIN, Juan. v. SM. 1906. El número indica parágrafo.
— Intr: Introducción a su edición de las obras
SAN SEBASTIAN, José M.ª v. Latxaga. de Leiçarraga (v. Lç). La traducción al
castellano (ASJU 1988, 921-1036),
SARASOLA, Ibon. Materiales para un thesaurus corresponde a I. Ruiz Arzalluz y J.M. Vélez
de la Lengua vasca. Tesis de Doctorado, Latorre.
inédita. Barcelona, 1981. v. tbn. ConTAV, — Prim: Primitiae Linguae Vasconum. Halle,
DFrec, HLEH. 1923. Se cita de la trad. de A. Irigaray
(Salamanca, 1947).
SARASUA, Asier. v. EibHizt. — Sara: Zur Kenntnis des Baskischen von
Sara. Berlín, 1922.
SARASUA, Jon. v. KazHiz.
SEGURA, Francisco. v. FSeg.
SAROÏHANDY, Jean. v. RolTrag.
SEGUROLA, Iñaki. v. CatLuz, NEtx, Or.

Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 40


mende.
Orotariko Euskal Hiztegia Referencias bibliográficas

SermAN: «Primer sermón en vascuence navarro — Unam: Unamuno ta Abendats. Bilbotar


(1729)». Ed. de F. Ondarra, FLV 1981, 147-173. filosofuaren eta Euskal-Anima'ren jokerei
Se indica el n.º del folio. antzemate batzuk. Bayonne, 1958.

SermAzc: «Larramendiren Azkoitiko sermoia SMuj: MUJIKA ZUFIRIA, Serapio (Ormáiztegui


(1737)». Ed. de J.A. Lakarra, ASJU 1985, 237- 1854-San Sebastián 1941).
281, quien lo atribuye a Larramendi.
SoEg: SALABERRY, Étienne («So Egilea»)
Serora ttipiak: Serora ttipiak eta heyen obrak zer (Helette 1903-Bayona 1981).
diren. Baiona, 1901. — Beñat: Beñat adiskidea agur! Donostia,
1981.
SERRANO, Luciano (1879- ). v. BGCard, CSM.
SOLOZABAL, Paulino. v. Egieder.
SGarm: GARMENDIA, Salvador (Zaldivia 1932-).
Lurraren kondaira. S. Garmendia'k moldatua. Sor: SOROA, Marcelino (San Sebastián 1848-San
Liburu hau moldatzeko T. Zajarova-ren Sebastián 1902).
«Historia de la Tierra»-z baliatu da batibat. — AKaik: Anton Caicu, jostaeta jostirudicoa
Donostia, 1970. euscaras jarriya. Donostia, 1882. Se cita de
la ed. de A. Zavala (Tolosa, 1962).
SGrat: Sen Grat Oloroueco Aphezcüpiarentaco — AuOst: Au ostatuba! jostirudia euskerara
Mous de Lassalle Catradaleco Eretorac erran moldatuba... Donostia, 1884. Se cita de la
dütianac üscaraz ezariric. Pau, 1879. ed. de A. Zavala (Tolosa, 1962).
— Bar: Baratzan, publicado en EE 1886. Se
SHLV: MICHELENA, Luis. Sobre historia de la cita de la ed. de A. Zavala (Tolosa, 1962).
Lengua Vasca (I, II). San Sebastián, 1988. — Emigr: Euskal-naparren joaera edo
emigracioa. Donostia, 1885.
SM: SAN MARTIN, Juan (Eibar 1922-Fuenterrabía — Gabon: Gabon. Jostirudia euscara
2005). nastuban eta eguintza bacarran. Donostia,
— EiPaj: «Txori izenak Eibarren», Euskera 1880. 2.ª ed. 1888. Se cita de la ed. de A.
1979, 271-277. Zavala (Tolosa, 1962).
— EiSet: «Perretxiku izenak Eibarren»,
Euskera 1975, 317-324. Sorarrain: SORARRAIN, Andoni (Alquiza 1928-).
— EiTec1: «Eibar'en erabiltzen diran burdin — Elezar: Elezarrak. Zarauz, 1955.
langintzako itz teknikoak», Euskera 1958, — Lili: Lili txuria odoletan. Ama Maria
141-158. Teresalinaren bizitza. Zarauz, 1955.
— EiTec2: «Eibar'en Teknika gaietan egin dan
eboluziñoari buruz», Euskera 1959, 127- SP: POUVREAU, Silvain (Bourges-París c. 1675).
138. — Si no se indica otra cosa, remite al
— Mogel: Mogel. Bere bizitza ta lanak. Diccionario manuscrito (s. XVII), de la
Zarautz, 1959. Bibliothèque Nationale de Paris.
— VocAd: «Vocabulario euskaro adicional del — GirDoc: Guiristinoaren Dotrina.
P. Esteban de Adoain», FLV 1977, 271-280. Eminentissimo Iaun Cardinal Duke de
— Zirik: Zirikadak. Ipuin barregarridun Richlieuc eguina. Paris, 1656.
liburua. Zarautz, 1960. — Gudu: Gudu Espirituala il padre Don
— v. Apaol, Dv. Lorenzo Scupoli Chierico Regolare
Teatinoc Italienez eguina. Paris, 1665.
SMiguel: San Miguel Goiaingueru Excelsis-coaren — Imit: Iesusen Imitacionea. Donostia, 1979.
Bederatzi-urrena. Condairazco itzaurre eta Escrito hacia 1660.
azken-canta, gozitz eta erregualdi zembaitekiñ, — Phil: San Frances de Sales Genevaco
euskaldunen oneraco J.L.A.J.I.A-c eguiña. ipizpicuaren Philotea. Paris, 1664.
Tolosa, 1891. — POB: Petites œuvres basques. Ed. de J.
Vinson. Chalon-sur-Saône, 1892 (ed.
SMitx: MITXELENA, Salbatore (Zarauz 1919- facsímil, Donostia, 1978).
Suiza 1965).
— Aranz: Arantzazu. Euskal-sinismenaren StaGen: Santa Genevieva Pastorala. Fondo Celta-
poema. Oñate, 1949. Vasco. Biblioteca Nacional de París. ms. 144.
— Arraun: Arraun ta amets. Zarautz, 1955.
— OC: Idazlan Guztiak. Ed. de K. Iturria y StJayme: SAINT-JAYME, Frédéric de (Saint-
J.A. Gandarias. [I]: Oñati, 1977. [II]: Palais 1862-Saint-Palais 1938). Annotations aux
Zarautz, 1984.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 41
mende.
Orotariko Euskal Hiztegia Referencias bibliográficas

Dictionnaires d'Azkue, Fabre et van Eys. de Iza. Bilbo, 1990. (9) J.M. JIMENO JURIO:
Manuscrito. v. Bibliografía DRA. Toponimia de la Cuenca de Pamplona. Cendea
de Ansoain. Bilbo, 1992.
StJul: Saint Julien d'Antioche. Pastorale en langue
basque, publiée conformément à un manuscrit TOPET, Pierre. v. Etch.
original appartenant à la Bibliothèque de la
Ville de Bordeaux. Bordeaux, 1891. Totor: TOTORICA, Andoni.
(Introducción de J. Vinson). Se cita tbn. de la — Arr: «Palabras recogidas en el valle de
edición de Ane Loidi (ASJU 2004, l-133), Arratia», Euskera 1958, 45-50.
dándose la pág. del ms. original.
TOURNIER, André. v. T-L.
StPierre: SAINT-PIERRE, Jean (Villefranque
1884-Bayona? 1951). Si no se indica otra cosa, se Tovar: TOVAR, Antonio (1911-1985).
refiere a «Ikusiak» in Egan 1984 (5-6), 11- — Estudios: Estudios sobre las primitivas
40, recopilación (con la ortografía modificada) de lenguas hispánicas. Buenos Aires, 1949.
artículos aparecidos en la revista Eskualduna — v. fJZ.
en 1919.
— 14Gerla: 14eko Gerla Handia. TP: TAPIA PERURENA, Alejandro (Pamplona
Donostia, 1998. Ed. de P. Charritton. 1899-Pamplona c. 1940).

Symbolae Ludovico Mitxelena Septuagenario TREKU, M. v. Mattin.


Oblatae. v. HomLM.
Trombetti: TROMBETTI, Alfredo (1866-1929). Le
T-L: TOURNIER, André; LAFITTE, Pierre. origini della lingua basca. Bologna, 1925.
Lexique Français-Basque. Bayonne, 1953.
Tt: TARTAS, Jean de.
TAg: AGIRRE, Tomás (Régil 1898- 1982). — Arima: Arima penitentaren occupatione
— GaGo: Gazigozoak. Bilbao, 1933. devotaq. Orthez, 1672.
— Uzt: Uztaro. Bilbao, 1937. Se cita de la 2.ª — Onsa: Onsa hilceco bidia. Orthez, 1666.
ed. (Bilbao, 1950).
Tx: LUJAMBIO, José Manuel («Txirrita»)
TAPIA-PEPURENA, Alejandro. v. TP. (Hernani 1860-Rentería 1936).
— B: Bizitza ta bat-bateko bertsoak. Ed. de A.
TARTAS, Jean de. v. Tt. Zavala. Tolosa, 1962.
— B I: Txirritaren bertsoak (I). Ed. de A.
TAV: MICHELENA, Luis. Textos Arcaicos Vascos. Zavala. Tolosa, 1971.
Madrid, 1964. Se indica el n.º del apartado. — B II: Txirritaren bertsoak (II). Ed. de A.
Zavala. Tolosa, 1971.
TB: Jesus-Christo gure Jaunaren Testament Berria. — B III: Ustu ezin zan ganbara. Ed. de A.
Lapurdico escuararat itçulia. Baiona, 1828. Se Zavala. Tolosa, 1976.
emplean las abreviaturas usuales y se cita por
capítulos y versículos. Txill: ALVAREZ ENPARANTZA, José Luis
(«Txillardegi») (San Sebastián 1929-).
TELLECHEA, J.I. v. Lar. — ElsaS: Elsa Scheelen. Bilbo, 1969.
— HetaH: Huntaz eta hartaz. Baiona, 1965.
Tilander: TILANDER, Gunnar (1894- ). Los fueros — Let: Leturiaren egunkari ezkutua. Bilbao,
de la Novenera según el manuscrito 944 de la 1957.
Biblioteca de Palacio con las variantes del
manuscrito 13331 de la Biblioteca Nacional de TxKE: OLAÑETA, Amaia; URKIOLA, Argiñe.
Madrid. Upsala, 1951. Bergara aldeko berbak eta langintza zaharrak.
Txondorrak. Karobiak. Elurzuloak. Bergara,
Top: (2) José M.ª JIMENO JURIO: Toponimia de 1998.
la Cuenca de Pamplona. Cendea de Galar.
Bilbo, 1987. (4) Actas de las I Jornadas de Ub: UBILLOS, Juan Antonio (Amasa 1707-Oñate
Onomástica, Toponimia. Vitoria-Gasteiz, Abril 1789). Cristau doctriñ berri-ecarlea. Tolosa,
de 1986. Bilbo, 1991. (5) G. LOPEZ de 1785 (ed. facsímil, Donostia, 1978).
GUEREÑU: Toponomia Alavesa seguido de
mortuorios o despoblados y pueblos alaveses. UBIETO ARTETA, Antonio. v. CDPedro.
Bilbo, 1989. (6) J.M. JIMENO JURIO:
Toponimia de la Cuenca de Pamplona. Cendea
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 42
mende.
Orotariko Euskal Hiztegia Referencias bibliográficas

Ud: ALCAIN, Juan José («Udarregi») (Aya 1829- — Carta a Bon: «Cartas del P. Uriarte al
Usúrbil 1895). Udarregi bertsolaria. Ed. de A. Príncipe L.L. Bonaparte». Ed. de J. Ruiz de
Zavala. Tolosa, 1966. Larrinaga, BAP 1954, 231-302; 1957, 220-
239, 330-348 y 429-452; 1958, 397-443. Se
Udabe: UDABE, Juan Eloy. Su traducción del indica la fecha de la carta.
Evangelio según San Mateo (Londres 1857; — CatArrig: «Arrigorriagako Dotrina (J.A.
sólo 8 capítulos) se cita de Bonaparte OOV (IV, Uriartek, L.L. Bonaparteren aginduz,
9-29). Arrigorriagako hizkerara itzulitako G.
Asteteren dotrina bat)» (1866). Ed. de J.
Ugalde: UGALDE, Martin (Andoain 1921- Artetxe, Litterae Vasconicae (Euskeraren
Fuenterrabía 2004). Iker Atalak 4, Bilbo, 1988), 51-96.
— Iltz: Iltzailleak. Caracas, 1961. — Dial: Dialogues basques (versión vizcaína).
Ed. de L.L. Bonaparte. Londres, 1857. v. It.
Ugarte: UGARTE AZURMENDI, Martin — MarBi: Mariya Jaungoicuaren Amac bere
(Legazpia 1916- 1996). viyotz... Bilbo, 1862.
— Obaria: On Egiñaren Obaria. Zarautz, — MarIl: Marijaren illa edo Maijatzeco illa.
1972. Bilbo, 1850.
— PoBasc: Poesía Bascongada. Dialecto
Uhl: UHLENBECK, C.C. (1866-1951). vizcaíno. Ed. de Jon Kortazar y Miren
— BaskSt: Baskische studiën. Amsterdam, Billelabeitia. Bilbo, 1987.
1891. — v. CantCS.

Ulib: ULIBARRI, José Pablo de (Oquendo 1775- URGELL, Blanka. v. EgiaK, Añ, Izt.
Abando 1847). Gutun liburua. Ed. facsímil del
manuscrito. Vitoria, 1975. URKIOLA, Argiñe. v. TxKE.

UNLilia: BORDES, Charles (1863-1909). Uskal URKIZU, Patri. v. AstLas, BertsoB, BertsZB, Lf,
Noelen Lilia. Hounturik Jesusen Urt.
Inkarnazioniaren ouhouretan, eta orai harzara
Uskaldun batek ahaire zaharrekin arra moulda Urq: URQUIJO, Julio de (Deusto 1871-San
erazirik. (Paris o Viena), 1897. Sebastián 1950). v. Bast, CantS, CatOiq, Hual,
RS, Saug, Sb-Urq.
Ur: URIARTE, José Antonio (Arrigorriaga 1812-
Zarauz 1869). URQUIAGA, Esteban. v. Laux.
— Para su traducción de la Biblia (Apoc
(dialecto guipuzcoano) Londres, 1858; Urqz: D(iego) L(orenzo) U(rquizu). Liburu Virgina
Apoc (dialecto vizcaíno) Londres, 1857; Santissimien errosario santuena. Pamplona,
Gen, Ex y Lev, Londres, 1859 (ed. facsímil, 1737.
Donostia, 1978); Evangelio según San
Mateo (dialecto guipuzcoano) Londres, Urruthy: URRUTHY, Anna. Jondane Phetiriren
1858; Mt (dialecto vizcaíno) Londes,1857); epitriak. Bayona, 1887.
libros del Antiguo Testamento (v. BOEg y
BOEv)), se emplean las abreviaturas usuales Urruz: URRUZUNO, Pedro Miguel (Elgóibar
y se cita por capítulos y versículos. 1844-Mendaro 1923).
— Bisit: Jesus Sacramentaduari eta ama — Ipuin: Ipuinak. Ed. de L.M. Larringan, San
doncella Mariari Visitaac illaren egun Sebastián, 1988.
guztietaraco san Alfonso Ligorioc iminiac. — Iru ziri: Narraciones publicadas en EEs,
Bilbo, 1856. Ibaizabal, EE, Argia, Baserritarra y Ezale
— BulaAl: «Una traducción de Uriarte al entre 1899 y 1922, recopiladas por A.
vascuence alavés: la Bula Ineffabilis de Zavala bajo el título de Iru ziri, Tolosa,
1864». Ed. de E. Knörr (Iker-2, 1983, 279- 1965.
315). Se indican las págs. del original. — Urz: Narraciones publicadas en EE de 1885
— BulaG: Versión guipuzcoana de la Bula a 1893, en Ibaizabal 1903, en Baserritarra
Ineffabilis (1862). Se cita de EE 1885a, de 1905 a 1908, en EEs 1909 y 1919, y en
503-505, 524-531 y 552-559. Argia 1923, recopiladas por A. Zavala bajo
— BulaV: «La Bula Ineffabilis en vizcaíno por el título de Ur-zale baten ipuiak, Tolosa,
Uriarte (1864)». Ed. de E. Knörr (Serta 1965.
Gratulatorio in honorem Juan Régulo. I — Zer: Narraciones publicadas en EEs de
Filología, La Laguna, 1985). Se indican las 1912 a 1917; Ibaizabal 1902; Ezale 1898;
págs. del original. Argia y EE 1914, recopiladas por A. Zavala
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 43
mende.
Orotariko Euskal Hiztegia Referencias bibliográficas

bajo el título de Euskal-erritik zerura, — Eleiz5: Estudios de sintaxis vasca. (2.ª ed.).
Tolosa, 1961. Oñate, 1983.
— ZeruA: Zeruco arguiya edo, Ondo pentsatu! — Eleiz6: Sintaxis de la oración simple.
berriya. Tolosa, 1885. Se cita de la ed. de Oñate, 1980.
1905. — Eleiz7: La H en la ortografía vasca. Oñate,
1980.
Urt: URTE, Pierre d’ (San Juan de Luz-). — Eleiz8: La oración causal en vasco. Oñate,
— Si no se indica otra cosa remite a su 1986.
Diccionario manuscrito (Londres, 1725). Se — Jaink: Kristau fedearen sustraiak. I.
ha utilizado la ed. de P. Urkizu (San Jainkoa. Oñati, 1962.
Sebastián, 1989). — v. Añ, Ax, Bv, CatLav, CrIc, Lap, Larz,
— Para su traducción del Génesis y parte del Mg.
Éxodo (Oxford, 1894, escrito hacia 1720),
se emplean las abreviaturas usuales y se cita Villa-Real: VILLA-REAL de BERRIZ, Pedro
por capítulos y versículos. Bernardo. Máquinas hidraúlicas de molinos y
— Gram: Grammaire cantabrique basque. herrerías... Madrid, 1736. Ed. facsímil, San
Bagnères-de-Bigorre, 1900. Escrita en Sebastián, 1973.
1712.
Vin: VINSON, Julien (París 1843-Libourne 1916).
UskLi: Uscara libria, confessioniaz, comunioniaz, Essai d'une Bibliographie de la Langue Basque.
eta meçaco sacrificio saintiaz, bicitzeco Paris, 1891; Suplemento, Paris, 1898. Ed.
erreglamentu bateki. Bayona, 1814. facsímil, incluyendo anotaciones de J. Urquijo,
San Sebastián, 1984.
UskLiB: Uskara Libru berria. Oloron, c. 1837. — v. Arg, Atheka, Hm, SP, StJul.

Uzt: OLAIZOLA, Manuel («Uztapide») (Cestona Vizcarr: VIZCARRA ARANA, Benito de.
1909-Oyarzun 1983). — Urkiola: Urkiola'ko bederatzi-urrena.
— EBT: Euskalerriko Bertsolarien Txapelketa. Bergara, 1933.
Zarautz, 1960.
— LEG: Lengo egunak gogoan. [I] Tolosa, VJ: «Textos vascos antiguos. Un catecismo
1975 (2.ª ed.); [II] Tolosa, 1974. vizcaíno del siglo XVII». Ed. de L. Michelena,
— Noiz: Noizbait. Tolosa, 1964. BAP 1954, 85-95. Se indican las págs. del
— Sas: Sasoia joan da gero. Tolosa, 1976. original.

Valb: LUCAS ANGULO, M. «Libro becerro del VMg: MOGUEL, Vicenta (Azcoitia 1782-Abando
monasterio de Valbanera», Estudios de Edad 1854). Ipui onac. Donostia, 1804.
Media de la Corona de Aragón, 4, 451ss. Se
cita el n.º de orden del documento. VocB: «Vocabulario baztanés de Juan Bautista
Gorosurreta (1845-1923)». Ed. de A. Irigoyen,
Vendryes: VENDRYES, Joseph (1875-1960). Euskera 1962, 135-193.
Lexique Étymologique de l'Irlandais Ancien.
Dublín-París, 1978. VocBN: SALABERRY, A. Vocabulaire des mots
basques bas-navarrais, traduits en langue
vEys: EYS, Willem J. van (Amsterdam 1825- française. Bayonne, 1857. v. tbn. SalabBN.
1914). Dictionnaire basque-français. Paris-
Londres, 1873. VocBoh: BAUDRIMONT, Alexandre E.
Vocabulaire de la langue des bohémiens
Vill: VILLASANTE, Luis (Guernica 1920- habitant les pays basques français. Bordeaux,
Aránzazu 2000). 1862.
— AxH: Axular-en Hiztegia. Oñati, 1973.
— AxMGL: Axular. Mendea, gizona, liburua. VocCB: Vocabularios al final del tercer vol. del
Oñati, 1972. Cancionero vasco de J. Manterola. v. CancB.
— Eleiz1: Hacia la lengua literaria común.
(3.ª ed.). Oñate, 1980. VocNav: IRIBARREN, José M.ª Vocabulario
— Eleiz2: La declinación del vasco literario Navarro. Segunda edición preparada y ampliada
común. (3.ª ed.). Oñate, 1972. por Ricardo Ollaquindia. Pamplona, 1984.
— Eleiz3: Palabras vascas compuestas y
derivadas. (4.ª ed.). Oñate, 1986. VocPir: «Un vocabulario aezcoano, salacenco y
— Eleiz4: Sintaxis de la oración compuesta. roncalés preparado por el Príncipe Bonaparte».
(2.ª ed.). Oñate, 1979. Ed. de L. Michelena, BAP 1958, 335-364 (ahora
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 44
mende.
Orotariko Euskal Hiztegia Referencias bibliográficas

en SHLV 298-319). Se indica el n.º de cada


palabra. ZA: ZABALA-ARANA, José M.ª de (Navárniz
1894- 1936).
VocS: «Bela-ko zaldunaren zuberotar hiztegia — Lut: Euzko-lutelesti txikia. Tolosa, 1922.
XVIII. mendean». Ed. de Tx. Peillen, FLV — Zenb: Zenbakiztiya. Lenengo mallea.
1983, 127-146. Bilbao, 1932.

VocZeg o (VocCeg): «De los papeles inéditos de la Zab: ZABALA, Alfonso M. de (Ezquioga-Ichaso
Colección Bonaparte, en el Archivo de la 1847-Hernani 1919).
Diputación de Guipúzcoa», vocabulario de — Gabon: Gabon gau bat eta beste ipui asko.
voces de Cegama recopiladas por C. Otaegui Narraciones publicadas en la revista EE
(1868), BAP 1957, 285-289. entre 1880 y 1889, y recopiladas por A.
Zavala. Tolosa, 1962.
Volt: VOLTOIRE (s. XVII). L'interprect ou
traduction du François Espagnol & Basque de Zait: ZAITEGI, Jokin (Mondragón 1906-San
Voltoire. Lyon, probablemente 1620. Sebastián 1979).
— BGold: Berriz ere Goldaketan. Guatemala,
WAGNER, M. Leopold. v. DES. 1962.
— Gold: Goldaketan. Atzerri, Euskelerri.
Xa: AIRE, Fernando («Xalbador») (Urepel 1920- México, 1946.
Urepel 1976). — Plat: Platon'eneko atarian. San Sebastián,
— EzinB: Ezin bertzean. Tolosa, 1969. 1961.
— Odol: Odolaren mintzoa. Tolosa, 1976. — Sof: Sopokel'en antzerkiak. México, 1946.
La versión en castellano se cita de la ed. de
Xaramela: Xaramela. Donostia, 1985. Colección de Ed. Gredos (Madrid, 1986), traducción de
canciones vascas populares. Assela Alamillo.
— Sof II: Sopokel'en antzerkiak II. Bayona,
XArb: ARBELBIDE, Xipri. 1958.
— Etxahun: Piarra Topet Etxahun (1786-
1862). Donostia, 1987. Zald: MARTINEZ de ZALDIBIA, Juan. Suma de
— IrriS: Irri Solas. Iruñea, 1983. las cosas cantábricas y guipuzcoanas. Ed. de F.
Arocena. San Sebastián, 1945.
Xarlem: La tragérie du Charlemagne. Pastoral. Se
han empleado la transcripción y la traducción de Zam: ZAMARRIPA, Pablo de (Laredo 1877-
B. Oyharçabal (Tesis doctoral publicada en Sondica 1950).
ASJU 1988ss.). El n.º remite a la estrofa. — Gram: Gramática Vascongada con
Cuando se indican dos núms., se trata de una vocabulario vizcaíno-castellano y
estrofa sin numerar que está entre las dos castellano-vizcaíno. Bilbao, 1915.
citadas. — Man: Manual del vascófilo. Bilbao, 1913
(ed. facsímil, Bilbao, 1987).
Xe: PETRIARENA, Juan Francisco («Xenpelar») — Voc: Vocabulario vasco-castellano. (3.ª
(Rentería 1835-Rentería 1869). Xenpelar ed.). Bilbao, 1947. Publicado como
bertsolaria. Ed. de A. Zavala. Tolosa, 1969. suplemento a la 6.ª ed. (Bilbao, 1947) de su
Gramática.
Xikito: LAPLACE, Julien. Chikito Chikitokan.
Comédie en 3 actes. Oloron, 1909. Zamac: ZAMACOLA, Juan Antonio de (1759-
1819).
Y: Yakintza. Revista de cultura vasca. San
Sebastián, 1933-1936. ZAPIRAIN, Salvador. v. Ataño.

Yang: YANGUAS y MIRANDA, José (1782- Zapirain: ZAPIRAIN IRASTORZA, José (-1914).
1863). — NBBB: Nere bizitzako bertso batzuk.
— DA: Diccionario de antigüedades del Reino Rentería, 1955?.
de Navarra. Pamplona, 1840. Ed. facsímil
(3 tomos), Pamplona, 1964. Zarate: ZARATE LEJARRAGA, Mikel (Lezama
— DPA: Diccionario de las palabras 1933-Lezama 1979).
anticuadas. Pamplona, 1854. — BiziB: Bizipenen bultzadaz. Durango, 1978.
— ELit: Euskal Literatura. Azterbideak,
YAzp: AZPEITIA, Yulene (Zumaya 1888-Bilbao Azterketak, Aztergaiak. Durango, 1977.
1980).
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 45
mende.
Orotariko Euskal Hiztegia Referencias bibliográficas

— Utopia: Utoriparen fantasian. Donostia, Zink: ZINKUNEGI, Joseba I. (Régil 1886-Zarauz


1979. 1964).
— Crit: Balmes'en El Criterio euskeraz. (Ed.
ZArg: Zeruko Argia. Illeroko aldizkingi facsímil de EEs 1918-1924). Donostia,
edergarriduna. Iruñea 1919-1936, 1954-; 1964-. 1986.

ZATARAIN, Ambrosio. v. Zt. ZIZ: DAVANT, J.L. Zuberoako idazle zenduak.


Donostia, 2001. Antología de textos publicados
Zav: ZAVALA, Juan Mateo de (Bilbao 1777- anteriormente y retocados por el editor.
Zarauz 1840).
— Fab: «Fábulas en dialecto vizcaíno», RIEV ZMoso: MOSO, Zoilo (Ochagavía, 1902-Pamplona
1907, 87-98 y 529-543; 1909, 27-40. 1970). «Zoiloren uzta. La cosecha de Zoilo».
Escritas hacia 1820. Contiene tbn. versiones Ed. de J. Estornés, FLV 1985, 31-93. En
retocadas de Mg y Vmg. dialecto salacenco.
— Serm: Aita Juan Mateo Zabalaren
sermoiak. Ed. de L. Villasante. (I) Bilbo, ZRPh: Zeitschrift für Romanische Philologie. Halle,
1996. (II) Bilbo, 2000. 1877-.
— Verbo: El verbo regular vascongado del
dialecto vizcaíno. San Sebastián, 1848. Zt: ZATARAIN, Ambrosio (Usúrbil 1912-San
— v. msOch. Sebastián 1999).

ZAVALA, Antonio. (Tolosa 1928- ). v. Auspoa. Zub: ZUBIRI, Enrique (Valcarlos 1867-Pamplona
1943). Prosistas navarros contemporáneos en
ZBulda: Zarauzko Bulda. c. 1701. Ed. de J.A. lengua vasca. XX-garren mendeko Nafarroako
Lakarra, HomLM 1045-1054. Se indican las Euskal idazlariak. Selección de narraciones,
líneas del manuscrito. crónicas y artículos de Enrique Zubiri [...]. Ed.
de A. Irigaray. Pamplona, 1958.
Zby: ADÉMA, Gratien («Zalduby») (Saint-Pée-sur-
Nivelle 1828-Bayona 1907). «Œuvres du Zubiau: ZUBIAURRE, Javier (Eibar 1930- ).
chanoine Adéma», RIEV 1908, 83-94, 203-213, — Burd: «Mogel eta burdingintza», Euskera
284-296, 410-420, 602-610 y 757-774; 1909, 1960, 94-110.
103-109, 226-233 y 396-400.
— Pel: Eskualdun pelegrinaren bidaltzailea. ZUBIAUR, J.R. v. RG.
Baiona, 1877.
Zubill: ZUBILLAGA, J.R. (Tolosa 1891-Argentina
Zelaiberri: ANDIAZABAL, Pierre («Zelaiberri») 1975). Lardasketa. Tolosa, 1964.
(1923- ).
Zubk: ZUBIKARAI, Agustín (Ondárroa 1914-
Zenb: Zenbakizti lengaien ikastia. Bilbao, 1933. Galdacano 2004).
— Ond: «R.M. Azkue'ri jarraitzen», Euskera
Zerb: ELISSALDE, Jean («Zerbitzari») (Ascain 1981, 221-238.
1883-Gréciette 1961).
— Azk: Azkaine gure sorterria. Artículos ZugKer: ZUGASTI, A.; KEREJETA, J. Itun
publicados en GH entre 1952 y 1957, y berrria. San Sebastián, 1967.
reeditados por P. Charritton (Donostia,
1985). ZULAICA ARREGI, J.G. v. ADonostia.
— Bahnar: Bahnar deitu salbaiak. Bayonne,
1936. Zumalde: ZUMALDE, Ignacio. Historia de Oñate.
— IxtS: Ichtorio Saindua. Testament Zaharra. San Sebastián, 1957.
Jesu-Christo. Eliza. Lille, 1943.
— Prov: Atsotitz, zuhur-hitz eta erran-zahar. Zuzaeta: ZUZAETA, Migel Ignazio (Fr. Migel San
Baiona, 1936. Tbn. en GH 1936, 112-121, Frantziskorena) (Munitibar 1745-Mendata 1814);
220-229, 304-311 y 413-419. Fr. Jose Jesus-Mariarena (Arakistain). Idazlanak.
— v. Dass-Eliss. Ed. de F. Ondarra y Antonio Unzueta. Bilbao,
1997.
ZestErret: AZPEITIA, Agurtzane. Zestoarren
erretolika. Zestoa, 2003.

ZIARSOLO, Manuel. v. Abeletxe.

Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 46


mende.

Das könnte Ihnen auch gefallen