Sie sind auf Seite 1von 24

1

2
Facebook udkoHk;wJhol b,favmuf&SdovJqdkwmu
vnf; ajym&wmcufw,f/ 2019 ckESpf yxr 3
vywfrSmudk emrnftwkeJYoHk;wJhol oef; 2000
avmufudk z,f&Sm;ypfcJh&ao;owJh/
okawoet&qdk&if 16 ESpfwef; tar&duef
vli,fawG[m 60 ausmfvBl uD;awGavmufFacebook
udk roHk;Mubl;wJh/ touf 12 ESpfeJY 17 ESpfMum;
vli,fawGxJu wpfvrSmwpfcg Facebook oHk;wJh
ol[m 2015 ckEpS rf mS 60 &mcdik Ef eI ;f &S&d mu tckq&kd if
39 &mcdkifEIef;yJ&Sdw,f/
touf 45 ESpfeJY 64 ESpfMum;oHk;wmu 58
&mcdik Ef eI ;f awmif&w dS ,f/ tjcm;Edik if aH wGeYJ vnf; odyf
[dkwkef;u uRefawmfhZmwd&yf&GmudkroGm;&if t 10 oef;&SdaeNyD/ tckqdk&if Facebook xufBuD;wJh ruGmbl;wJh/ vli,fawGu bmvdkYroHk;csifMuovJ/
quftoG,jf ywfw,f/ ckusvH;k 0tqufo, G rf jywf trsm;ydik u
f rk P
Ü D 4 cky&J w
dS ,f/ oH;k wJo
h l oef; 2000 jrefrmjynfuoH;k aewJo h t
l csKd Uudv
k u kd Mf unfah wmh tcsKd U
awmh/ udk,fuFacebook rSm yHkrwifjzpf&ifawmif ausmf&SdaeNyD/ jynfolvlxkudkqJGaqmifzdkY? EdkifiHa&; urdwaf qGtaygif;toif;awGuykd v J ufcw H ,f/ rdom;
ud, k yhf u
kH kd tjcm;vlu½du k w f ifNyD;aeNyD/ Viber udv k nf; orm;awGa&m? pD;yGm;a&;vkyif ef;awGa&m oH;k Muw,f/ pk0ifawG? vkyif ef;xJuvlawGuv kd ufrcHb;l / tm;vH;k
toHk;rsm;MuowJh/ udk,fh&yf&GmuvlawGudk tifwm vlrIuGef&ufBuD;uBuD;vmNyD/ 'gayr,fh tar&duef odaeMuayr,fh rdom;pktaMumif;vHk;0rajymwJhol
eufoHk;ovm;ar;awmh roHk;wwfbl;wJh/ bmoHk; vli,fawGuawmh a&SmifvmMuwmawGU&w,f/ awGvnf;&Sdw,f/ xl;xl;jcm;jcm; ZeD;armifESHESpf
wwfovJqdkawmh Facebook wJh/ a,mufpvHk; Account wpfckwnf;udkyJoHk;wJholawG
wavmu wyfrawmfcef;rrSmvkyw f hJ a[majymyJG vnf;&Sdw,f/ tdrfrSmu Facebook udk tazeJYorD;
wpfyJGrSm ]ae&mra&G; ynma&;} qdkwJhacgif;pOfeJY poH;k Muw,f/ taroH;k wmu aemufusw,f/ olu
w,fvDzkef;wpfvHk;&Sdae&if tcsdefra&G;? ae&mra&G; vnf; olzwfcsifwmzwfzdkYavmufyJoHk;w,f/
udk,fpdwf0ifpm;wJhbmom&yfawG? ynmawGudk orD;udk Facebook ay:rSm b,fo&l o dS vJvYkd
udk,fhtwdkif;twmeJYudk,f avhvmEdkif? qnf;yl; tjcm;olawGuar;awmh ]taz&Sdw,f} qdkvdkY
EdkifwJhtaMumif;ajymrdw,f/ vli,fwpfa,muf tHMh oMuw,f/ [kww f ,f/ vli,ftawmfrsm;rsm;
u tifwmeufzdk;ukefowJh/ w,fvDzkef;udk u olwdkYajymcsifwm? vkyfcsifwmawGudk taz?
vQyfppf"mwftm;oGif;zdkYuvnf; rDwmcwufowJh/ tar? tzdk;? tzGm;wdkYb,fodapcsifrvJ/ touf&
jzpfrjS zpf&av/ y&dowfuvnf; olYu0kd ikd ;f NyD;axmuf vmtcsdeftm;aewJh tzdk;tzGm;awGu wpfcsdefvHk;
cHMuw,f/ udk,fhqDta&mufvmaewJhynmqdkwm Facebook ay:wufaeMuNyD; txD;usefwJhb0udk
awmif vufvrS ;f &rSm 0efav;aewmud;k / b,f[mrS ajzodrfhaeMu&wmrsdK;vnf;&Sdaewmudk;/
tcrJah wmhr&/ tenf;qH;k awmh BudK;pm;tm;xkwrf u I aemuftaMumif;wpfcu k Snapchat wdYk Instagram
vdktyfw,f/ wdkYvdk olwdkYBudKufp&m? a&G;cs,fp&mawG&SdaevdkYyg/
uRefawmfwdkYqDu vli,fawGudk Google oHk;NyD; tJ'DrSmu "mwfyHkawG? Zmwfvrf;awGydkrsm;owJh/
vdkcsifwmawG&SmzdkY? Youtube uaeMunfhzdkY ajymae Facebook bufuawmh owif;awG? tcsif;csif;pm
csdefrSm EdkifiHwumuvli,fawG bmawGMunfhaeMu ydkYMuwmawG ydkrsm;w,f/
ovJqw kd mpdw0f ifpm;vdYk vSr;f Munfrh w d ,f/ Facebook rdwaf qGa[mif;tcsi;f csi;f qufo, G zf Ykrd mS Facebook
roH;k bl;/ tjcm;[mawGyo J ;kH owJ/h b,fvykd gvdr/hf u ydkaumif;ayr,fh reufpmudk "mwfyHk½dkufwifzdkYu
tar&duefrSm 12 ESpfuae 17 ESpftMum; Instagram u ydkaumif;owJh/ udk,fawGUudkajym&
vli,fawG[m Facebook toH;k usqif;vmNyD; r,fqdk&if Facebook oHk;wmMumayr,fh tckxd
Instagram eJY Snapchat oHk;wmrsm;vm Instagram roHk;wwfao;/ uHaumif;wmu
w,f/ touf 18 ESpfeJY 24 ESpfMum; Facebook udk 2012 ckEp S rf mS Instagram ? 2014
vli,fawGuvnf; tJ't D wdik ;f yJ/ 'gay ckESpfrmS WhatsApp 0,fciG fhjyKvdkufwmyg/
r,fh 25 ESpu f ae 44 ESpMf um;a&mufomG ; tifwmeufuaepmydkYMuwJh tD;ar;vfudk
awmh Facebook oHk;wmuydkrsm;w,f/ xnfrh wGu&f if tquftoG,t f rsm;qH;k
touf 65 ESpftxufvlBuD;awGus toHk;tjyKqHk; 5 rsdK;rSm 4 rsdK;jzpfwJh
awmh 40 &mcdkifEIef;avmuf Facebook Facebook ? WhatsApp ? Facebook Messe-
udk oHk;Muw,f/ wavmu Facebook nger eJY Instagram wdkYudk Facebook uydi k w
f ,f/
ay: jrefrmvlBuD;tkypf w k pfcak y:vmwmeJY eHygwf 4 vdu k w f hJ tjcm;wpfcu k awmh w½kwfrSm
0ifMunfhvdkufawmh touf 60 ausmf odyfyg toHk;rsm;wJh WeChat yg/ usefwJh TikTok (jrefrmrSm
wmrawGU&bl;/ vnf; vli,fawGoHk;) Weibo ? Twitter ? Reddit eJY
2003 ckEpS rf mS rmhuZf u l mbmh*u f facemash.com SnapChat uawmh toHk;enf;ao;w,f/ aMumfjimc
qdw k 0hJ ufbq f u kd u f kd [m;Awfwuúov kd u f oli,fcsi;f a':vmoef; 68 bDvD,H&wJhtxJu 23 &mcdkifEIef;
awGoHk;zdkYwDxGifawmh ausmif;uydwfcdkif;vdkufw,f/ [m Instagram u&wmjzpfNyD; qufvnf;wdk;aeEdkif
tJ'Dtcsdefu 19 ESpfom; Zlumbmh*f[m tjcm;vl ygw,f/ 2020 jynfhESpfrSm Whats App u aMumfjim
awGvnf;ud, k t hf aMumif;ud, k af jymjy? tcsif;csif; vufcHNyD; Facebook u udk,fydkifaiGaMu;
vnf;qufo, G v f Ykd &wJh facebook.com udw k DxiG f Libre xkwfygr,f/ avmavmq,fawmh
vdu k af wmh tjcm;wuúov kd fawGudkyg ysHUESHYoGm; Facebook [m udk,fa&;udk,fwmowif;
w,f/ 2006 ckEpS af &mufawmh toH;k jyKwJo h l pmrsufESm (3) odkh á
3
pGrf;tifoHk; Kinetic eJY ta&GUpGrf;tif
r[kwfwJh Non-kinetic vufeufESpfrsdK;
pvHk;udktoHk;jyKEdkifr,fh tvm;tvm
qGD'if[m NAdwdefuwnfaqmuf &Sdygw,f/ rdrdudk,fudkckcHrIpepfeJY rsuf
aewJh rdk;oufrkefwdkif; (Tempest) vdkY jriftuGmta0;twGif; wdkufyGJtwGuf
trnfay;xm;wJh q|rrsdK;qufwdkuf avqmwdu k ½f u kd pf rG ;f tifo;kH aygif;pnf;
av,mOfopfwnfaqmufa&;pDrHudef; vufeufawGudkvnf; toHk;jyKEdkifrSmjzpf
rSm yxrqHk;rdwfzufEdkifiHjzpfvmw,fvdkY ygw,f/ Swarming vdkYac:wJh tpkvdkuf
Telegraph owif;Xmeu xkwjf yefaMunmyg tjyHKvdu k af rmif;olrahJ v,mOfi,fawGukd av
w,f/ qGD'ifu wdkufav,mOfopfpDrHudef;&JU xJuae xkwfvTwfysHoef;apEdkifwJh Payload Bay
yxrqHk;EdkifiHwumrdwfzufEdkifiHtjzpf tcdkiftrm yg0ifwJhtwGuf tEÅ&m,fBuD;rm;wJh Anti-Access
oabmwlvufrw S af &;xd;k vdu
k jf cif;eJYtwl Area Denial ywf0ef;usiftajctrsdK;rSmyg
NAdwed &f UJ Tempest wdu k af v,mOfopfprD u H ed ;f wdkufyGJ0ifEdkifpGrf;&SdrSmjzpfygw,f/
uvnf; a&SUqufNyD;ajcwpfvSrf;wdk;EdkifcJh tem*wfrSm avaMumif;wdkufyGJqifETJ
NyDjzpfygw,f/ r,fhavwyfawGtaeeJY ajymif;vG,fjyif
Tempest vdYkac:wJh tem*wfwu kd yf 0JG if vG,fjzpfrIjrihfrm;NyD; ppfbufppfqifa&;
av,mOfpepf[m yl;aygif;pDrHudef;wpfck trsdK;rsdK;rSmtoHk;csEdkifwJh wdkufav,mOf
jzpfNyD; NAdwdefavaMumif;ESifhtmumo pepfwpfrsdK;udk aocsmaygufvdktyfrSmjzpf
ukrÜPD BAE Systems ? Rolls Royce Hol- ygw,f/ atmfya&wmawGtaeeJYvnf;
dings ? MBDA UK Ltd eJY NAdwdef-tDwvD vkyfief;wm0eftopfawGvkyfaqmifEdkifzdkY
zufpyfukrÜPD Leonardo wdkYu yl;aygif; wdkufav,mOf&JUpepfeJY vsifvsifjrefjref
wnfaqmufaewmjzpfygw,f/ rdk;ouf &if;ES;D uRrf;0ifzYkd? 'grSr[kwf pGr;f aqmif&nf
rkew f ikd ;f (Tempest) q|rrsdK;qufwu kd af v awGudk ajymif;vJtoHk;csEdkifwJhpGrf;&nfudk
,mOfy½dk*&rf[m NAdwdef&JU rsdK;qufopf ydkifqdkifxm;&ygvdrfhr,f/
avaMumif;wdkufyGJ0ifpGrf;aqmif&nfawG NAdwdefuwnfaqmufaewJh q|rrsdK;
zGHUNzdK;wdk;wufvmapzdkYeJY tem*wfav quf rdk;oufrkefwdkif; (Tempest) wdkuf
aMumif;t,ltqawG? enf;ynmawGeJY av,mOfopf[m 2035 ckESpfrSm wyf
pGrf;aqmif&nfawGudk aumif;rGefpGmem;vnfoabm aumif;rGev f mrSmjzpfygw,f/ ,ckq|rrsdK;qufwu kd f awmf0ifEdkifr,fvdkY arQmfrSef;xm;NyD; NAdwdefEdkifiHudk
aygufNyD;usiho f ;kH Edik w
f hJ avaMumif;pGr;f tm;rSm NAdwed f av,mOfopfrSm a&'D,dkvdIif;EIef;trsdK;rsdK;? Active urÇmhppfbufav,mOfrsm;qdkif&m tiftm;BuD;EdkifiH
udk OD;aqmifEikd if w H pfct k jzpf qufvufxed ;f xm;Edik zf Ykd eJY Passive Electro-optical tm½Hck pH epfawGtygt0if wpfctk jzpf qufvufwnf&adS prSmjzpfaMumif; Tele-
&nf&G,fygw,f/ tm½HkcHpepftrsdK;rsdK;eJY Ncdrf;ajcmufrIawGudk axmuf graph owif;Xme&JUtqdkt& od&ygw,f/ /
tem*wfwdkufav,mOfpepfwpfck[m pdefac:rI vSr;f NyD;Mum;jzwfwu kd cf ukd Ef ikd w
f hJ acwfrt
D v
D ufxa&m atmifxuff
trsm;qHk;wdkufyGJ0ifowfrSwfcsufawGjzpfwJh o,f epftaxmuftuljyKpepfawGudk wyfqifyg&Sdr,fvdkY Source; Sweden joins to British next-generation
aqmifEikd w f hJ Payload trsdK;tpm;? tvsifEeI ;f eJY vIyf arQmvf ihaf Mumif; NAdwed t f mPmydik af wGu ajymygw,f/ fighter programme by defenceblog.com ud k jyef
&Sm;ppfupm;EdkifrIpGrf;&nfawGrSm t"dutaeeJY ydkrdk q|rrsdK;quf Tempest wdu k af v,mOf[m ta&GU qd k y gonf /
á pmrsufESm(2)rS jynfph w
kH ,f/ aq;vdyaf omufwm? t&ufaomufwm 2015 ckESpfMum;rSm 15 ESpfom;uav;wpfa,muf
tcsuftvufawGaygufMum;vdYk 'PfaiGa':vmoef; enf;w,f/ q,fausmfoufu, kd 0f efaqmifwmvnf; tGefvdkif;ay:tcsdefjzKef;wm wpfywfudk 105 rdepf
5000 aqmif&ayr,fh Facebook twGuaf wmh yg;yg; enf;w,f/ wuúodkvfa&mufwJholvnf;rsm;w,f/ uae 146 rdepf (2 em&DcJGavmuf) txd wdk;wuf
av;yg/ emrnfausmf Facebook [m vli,fawG 'gayr,fh 2012 ckESpfeJY 2015 ckESpfMum;rSm 15 oGm;w,f/
tBudKufenf;vmw,fqakd yr,fh toH;k jyKaewJoh al wG ESpft&G,fuav;awG&JU ausmif;rSmrdwfaqGzJGUEdkifpGrf; w,fvzD ek ;f tay: tm½Hak &mufaeawmh tjyifrmS
uawmh aeYpOfw;kd aewmyg/ Facebook udk vlBudKuf usqif;vmowJh/ tckvdkjzpf&wmuvnf; w,fvD rdwaf qGzUGJ zdYk pdwrf 0ifpm;awmhb;l / tJ't D jyif Edik if &H UJ
enf;vmw,fqdk&ifawmif usefwJh 3 ckaMumifh zkef;awGeJY vlrIuGef&ufawG&JUya,m*ruif;bl;/ pD;yGm;a&;usqif;wm? rdbawGeYJ eD;eD;em;em;ae&wm
Facebook ukrÜPDuawmh &SifoefaeOD;rSmyg/ 2007 ckEpS rf mS prwfzek ;f iphone ay:awmh vli,fawG awGaMumifv h nf; uav;tcsif;csif; rdwaf qGzUGJ rIenf;
q,fausmfoufvli,fawGtaMumif; qufNyD; vufxJ jrefjrefa&mufoGm;Muw,f/ 2012 ckESpfeJY oGm;wmjzpfw,f/ pdw0f ifpm;p&maumif;wmu rdwf
pyfpkMunfhawmh csrf;omwJhEdkifiHawGu tckacwf aqGenf;vmwmeJY aq;vdyaf omufwm? t&ufaomuf
vli,fawG[m t&if 10 ESp?f 15 ESpu f vli,fawGeYJ wm qufpyfrI&Sdaeovm;/ rdwfaqGenf;wmaMumifh
pm&if ydck srf;omvmMuw,f/ rdbawGuvnf; ydNk yD; aq;vdyfraomuf? t&ufraomufjzpfaeMuovm;
qdwk myg/ uav;tcsi;f csi;f &efjzpfwm? vdiu f pd t
ö awGU
tMuHK,lwmawGvnf; tawmfav;usqif;vmowJ/h
uav;awGoyd t f aysmfrrufMuawmhb;l vdYk taumif;
jrifvmMuwJholawGawmif&Sdw,f/ rdom;pkawGu
vnf; uav;awGtwGuf tcsdefydkay;vmMuowJh/
ausmif;eJYynma&;udv k nf; ydNk yD;pdw0f ifpm;vmMuw,f/
tvkyv f yk Nf yD;0ifaiG&mS wmxuf ausmif;pmudk ydk
OD;pm;ay;Muw,f/ aemufq;kH awmh enf;ynmuvnf;
vli,fawG&JUb0udk ajymif;vJapwmawGU&w,f/ /
cifarmifndK(abm*aA')
4
½k&mS ;umuG,af &;0efBuD;Xme[m tqef;opfq;kH
Sosna av,mOfypf';kH vufeufpepfukd wyfzUJG twGi;f
rSmtoHk;jyKEdkifzdkY rdwfqufay;rSmjzpfaMumif; EdkifiHydkif
Rostec aumfya kd &;&Si;f wm0ef&o dS w l pfO;D jzpfol Vyso-
kotochnye Kompleksy u owif;pm&Si;f vif;yGw J pfcrk mS
xkwfazmfajymMum;cJhygw,f/
Strela-10ML av,mOfypf';kH vufeufpepf (jynfy
odkYwifydkY&mrSm Sosna av,mOfypf'Hk;vufeufpepf
[kac:) &JU vdktyfwJh Cross-branch prf;oyfrIawGudk
2019 ckESpf? arvrSm atmifatmifjrifjrifjyKvkyfEdkif
cJhygw,f/ ½k&Sm;umuG,fa&;0efBuD;Xme[m Sosna
pepfudk wyfzGJUtwGif;toHk;jyKEdkifa&;rdwfqufay;zdkY
qHk;jzwfcJhygw,f/ 2022 ckESpfta&mufrSm vTJajymif;
ay;EdkifzdkYpDpOfxm;aMumif; owif;t&if;tjrpfawGu ,mOftrsdK;rsdK;eJY o,faqmifEdkifygw,f/
qdkygw,f/ 'Hk; 1 vufudk 38 uDvdk*&rftav;csdef&SdwJh
Sosna 'Hk;vufeufpepfu rdrdwyfzGJUawGudk 9M340 Sosna-R Hyper-velocity vdi I ;f pD;'H;k awG[m
avaMumif;wdkufcdkufrIawGeJY avaMumif;uif; ysHoef;rItqihf 2 qihef YJ vyk af qmifwhJ Two-Stage
axmufrIawGuaeumuG,fzdkY‘ 'DZdkif;a&;qGJxm; Missile awGjzpfNyD; av,mOf? &[wf,mOf? 'Hk;?
wmjzpfygw,f/ jrifuGif;&Sif;vif;rIr&SdwJh aeY? c½kZf'Hk;? avaMumif;uaeMuJcswJhAHk;awG? wdusrI
'grSr[kwfn b,fvdktcsdefrsdK;rqdk ppfqiftoHk; jrihfrm;wJhavaMumif;wdkufcdkufa&;vufeufawGeJY
jyKEdik pf rG ;f &Syd gw,f/ ypfrw S af wGukd Manual eJY tvdk tayghpm;oHcsyfum,mOfwdkYudk wdkufcdkufzsufqD;
tavsmuf enf;vrf;ESpcf pk vH;k eJYcjJG cm;pdppfEikd yf gw,f/ Edkifygw,f/ ysHoef;pOfvrf;ckvwf (Mid-flight) rSm
Sosna-R av,mOfypfyx hJ ed ;f 'H;k 12 vufukd wyf OD;wnf&mudk ajymif;vJEdkifpGrf;&Sdygw,f/ ypfrSwfudk
qifxm;NyD; tuGmta0; 6 rdik ef YJ tjrihf 3 rdik t f wGi;f teD;uyfazmufcGJzsufqD;r,fh aygif;pyf Impact/Pro-
rSm&Sw d yhJ pfrw S af wGukd ypfcwfacsrIe;f Edik yf gw,f/ Sosna Laser Rangefiner awG toHk;jyKypfcwfEdkifygw,f/ imity Laser Fuse udk toHk;jyKxm;ygw,f/ 'Hk;xdyfzl;
av,mOfypf'Hk;vufeufpepfudk ESpfpOfusif;yjyKvkyf Sosna-R 'H;k vufeufpepfukd Command Post ta[mif; 2 ckygNyD; pkpak ygif;tav;csdeu f awmh 7 uDv*kd &rfyg/
jrJjzpfwJh EdkifiHwumppfbufenf;ynmzdk&rf Army- awG? acwfrD Command Post awGeJY Command Post Fragmented-rod Warhead udk avaMumif;ypfrSwfawG
2018 rSm yxrqHk;taeeJY xkwfazmfjyocJhygw,f/ awGtygt0if Battery Command Post trsKd ;rsKd ;atmuf udk teD;uyfaygufux JG rd eS af pzdYk toH;k jyKNyD; oHcsyfum
tusOf;csKyfazmfjycsuf rSm xm;&SdtoHk;jyKEdkifygw,f/ azmufxiG ;f xdyzf ;l (Armored Piercing/Frag-mentation
9M337 Sosna-R (Pine) (SA-24) [m ½k&mS ;xkwf toihfawmfqHk; Command Post trsdK;tpm;u Warhead) udkawmh oHcsyfum,mOfawGudk wdkuf½dkuf
wmwdkavaMumif;&efumuG,fa&;'Hk;vufeufpepf awmh 9S80M1-2 trsdK;tpm;jzpfNyD; zdzsufrI (Jam- xdreS af ygufuaJG pzdYk o;kH ygw,f/ Sosna-R 'H;k vufeuf
wpfckjzpfygw,f/ rdrdwyfzGJUawGudk wdkufyGJ0iftae ming) udk cHEdkif&nf&Sdygw,f/ ,EÅ&m;wif'Hk;vuf pepf[m zdzsufrI (Jamming) udck EH idk &f nf&NdS yD; Passive
txm;eJY c&D;oGm;taetxm;tygt0if taetxm; eufpepfjzpfNyD; 12 vufudktoHk;jyKNyD; tuGmta0; Mode eJYvkyfaqmifwJhtwGuf t&G,ftpm;ao;i,f
trsdK;rsdK;eJY avaMumif;wdkufcdkufrI&efuaeumuG,f 10 uDvdkrDwmeJY tjrihf 5 uDvdkrDwmtwGif;rSm&SdwJh wJhypfrSwf&Sma&'g (Acquisition Radar) udkyg xyfrH
ay;Ekdifygw,f/ xkwfvkyfwhJukrÜPDuawmh KB ypfrSwfawGudk acsrIef;Edkifygw,f/ 'ghtjyif csDwuf wyfqifEdkifrSmjzpfygw,f/ ½k&Sm;jynfwGif;rSm Ban-
Tochmash jzpfygw,f/ 9K35 Strela-10 'H;k vufeuf aepOftcsderf mS vnf; ypfcwfEidk pf rG ;f &Syd gw,f/ ypfcwf gulnik vdYk ac:wJh Sosna-R avaMumif;&efumuG,a f &;
pepfae&mrSm tpm;xdk;oGm;rSmjzpfygw,f/ Tor eJY pOfarmif;ESifEdkifwJhtvsifEIef;uawmh wpfem&Dudk 25 'Hk;vufeufpepfudk 2017 ckESpfrSm pwifxkwfvkyf
Pantsir-S1 'H;k vufeufpepfawGeYJ,O S &f if aps;EIe;f ouf uDvdkrDwmu ae 30 uDvdkrDwmjzpfygw,f/ ,mOf prf;oyfcJhNyD; aemufydkif;rSm wGifwGifus,fus,fxkwf
omwJh vufeufpepf wpfckjzpfygw,f/ Pa-ssive armif; (Driver) eJY 'Hk;ypfcwfol (Gunner) qdkNyD; vkyfawmhr,fvdkYod&ygw,f/ tJ'DtwGuf rMumrD
Mode eJYvkyfaqmifEdkifNyD; ypfrSwfudk&SmazG&mrSm yHk&dyf tzGJU0if 2 OD;eJYzGJUpnf;xm;ygw,f/ Sosna-R 'H;k vuf tcsdeftwGif; ½k&Sm;wyfrawmfrSm aemufqHk;ay:
azmfpepfawGjzpfwhJ tyl eufpepf&JU 9M340 'Hk; 12 vufudk Transporter- acwfrD Sosna-R ‘'H;k vufeufpepfawGukd toH;k jyKae
vdIif;&Sm Thermal Ca- Erector Launcher &JU Container awGtxJrSmxm;yg wmudk awGUjrif&rSmjzpfygw,f/
mera? TV Camera eJY w,f/ Sosna-R ‘'Hk;vufeufpepfu wdkufyGJ0iftoHk; rsdK;uGJpepfrsm;
jyKEdkifwJh Rotating Part ‘'DZdkif;jzpfNyD; tav;csdef 3 (1) Sosna A Weapon Module (yifrwdkufyGJ0if
'or 5 weftxuf wifaqmifEdkifwJho,f,la&; wihf (MBT)? ajcvsifwdkufcdkufa&;,mOf(IFV)? oH
csyfumvlo,f,mOf (APC) eJY oHcsyfumwdu k ,
f mOf
(AFV) awGtwGuf)
(2) Sosna RA (oHcsyfumwdkuf,mOf (AFV)?
yifrwdu k yf 0JG ifwihf (MBT)? ajcvsifwu kd cf u kd af &;,mOf
(IFV) eJYoc H syfumvlo,f,mOf (APC) awGtwGu)f
(3) Palash-Palma (a&wyfoHk; avaMumif;&ef
umuG,fa&;'Hk;vufeufpepf) wdkYjzpfygw,f/ /

atmifceYf

Source; Russian Military to Commission Cutting Edge


‘Sosna’ Air Defence System by sputniknews.com ESihf
9M337 Sosna-R by wikipedia wdkYudk jyefqdkygonf/
5

atmif GPS uGef&ufEG,f0iftjcm;pepfawGudk t&ef


t&yfrsufEmS xde;f odr;f whpJ epfawG? rdv k bf ikd ;f zke;f xm;toHk;jyKzdkY&SdaMumif; od&ygw,f/ GPS eJY PNT
uGef&ufawGrSm GPS pepfvdkrsdK; enf;ynmawGxJxJ ydYk^zrf;csufawGvjkH cHKpdwcf sapzdYk ,mOfwifwefjyefzzd suf
0if0ifoHk;xm;vdkY twkta,mifxkwfvTifhcsufawGu aESmif,h u S af &;tifwifemawGuvnf; enf;vrf;wpfck
wpfqifh oufqdkif&mpepfawGrSm BuD;rm;whJtaESmifh yJjzpfaMumif; pDrHcsufwm0efcHawGuajymygw,f/
t,SufawG0ifa&mufvmygw,f/ ,aeYacwf a&aMumif;jy GPS pepfawGudk tD&efu
ppfbufvkyfief;awGMuHKawGUae&whJ vlajym zdzsufaESmifh,SufNyD;awmh a&,mOfawGudk tD&ef
trsm;qHk;qdkufbmNcdrf;ajcmufrIudpw ö pf&yf[m a&ydik ef ufx0J ifvmatmif vkyaf qmifaeygw,f/
GPS vSnfhpm;jcif;yJjzpfygw,f/ 'Dvdk GPS eJY ZGefvwkef;u a[mfrkZfa&vufMum;eJY yg&Sef
vSnzhf sm;wmcHvu kd &f &if ppfajrjyifrmS &yfñeT ;f eJY yifv,fauGUtwGi;f jzwfoef;ckwaf rmif;oGm;whJ
tcsdefawGvGJrSm;oGm;vdkY acwfrDvufeufpepf oabFmawGu wjcm;jyóemawGtjyif rlrrSef
awGoHk;pm;r&atmif jzpfoGm;ygvdrfhr,f/ whJ GPS taESmift h ,Suaf wGjyKvkycf cH &Jh aMumif;
,lu&de;f eJYq;D &D;,m;rSm ½k&mS ;uppfa&;t& owif;ydYkMuwht J cgrSm 'g[mtD&efvufcsufyv J Ykd
0ifa&mufpGufzufNyD;whJaemuf 'Dvdk GPS aESmifh tar&duefu,HkMunfaMumif; businessinsider.
,SufrIawG[m ododomomwdk;yGm;vmaMumif; com uazmfjychJygw,f/
qdkygw,f/ ½k&Sm;eJYcsdwfqufxm;whJ tDvuf GPS pepfawGvSnfhzsm;cH&wmaxmufvSrf;
xa&mepfppfqifa&;ud&d,mawGuwpfqifh zdkY vdIif;EIef;opfwpfrsdK;udk N*dK[fwkuwpfqifh
GPS vSnfhpm;csufawG tBudrfaygif;axmifeJYcsD xkwv f iT o
hf mG ;rSmjzpfaMumif; tar&duefavwyf
NyD;xkwfvTifhchJMu&mrSm ½k&Sm;EdkifiHjyifyudkyg uxkwfjyefchJayr,fh 2022 ckESpftapmydkif;xd
oufa&mufapchJygw,f/ atmif tqifajyrSmr[kwfao;aMumif; od&
wnfae&m&SmazGxed ;f odr;f wmeJY tcsdeu f ukd f ygw,f/
aqmif&GufrIawG (Positioning,Navigation and Chips Message Robust Authentication
Timing-PNT) twGuf GPS pepfu pHcsdefrD (Chimera) qdkwhJenf;ynmopfudk tar&duef
toHk;awmfcHaeOD;rSmjzpfvdkY 'Dvdkudpaö wGwdwd avwyfokawoe"mwfcGJcef;&JU OD;aqmifrIeJY
ususjzpfapzdkY pepftrsdK;rsdK;yg0ifwhJenf;vrf; twl &yfñTef;jyenf;ynmN*dK[fwktrSwf (3)
wpfcu k kd tar&duefMunf;wyfu a&G;cs,fxm; rSmxnfhoGif;prf;oyfzdkY toifhjzpfaeygw,f/
ygw,f/ 'Denf;vrf;u a&GUvsm;rItajcjyK tJ'rD mS PNT qdik &f menf;pepfeYJ enf;ynmawGukd
&yfñTef;xdef;pepfawG? 1.5''×1.4''×0.4'' t&G,f prf;oyfppfaq;oGm;rSmjzpfaMumif; gpsworld.
tpm;om&SdwhJ tPkjrLem&Dav;awG? csyf0wf com owif;t& od&Sd&ygw,f/ /
wefqm? armfawmf,mOfwyftuGmta0;wdkif;
ud&,d mawG pwhaJ &'D,v kd iId ;f roH;k whJ enf;ynm rif;cefYaz
awGudk ppfajrjyifrSmaygif;pyftoHk;csoGm;r,fh
oabmygyJ/ Source; Counter GPS Spoofing Measures by
Defence blog.com &JUtqdkt& tar&duef ihls.com (29-8-2019) ud k jyefqdkygonf/
Munf;wyftaeeJY PNT tcsuftvufawGvjkH cHK
6
tar&d u ef t ajcpd k u f yxrqHk; CRS-I pepf
Presistent Systems ukrÜPD awG[m 2020 jynfhESpfrSm
u ¤if;&JU Wave Relay Mo- &mEIef;jynfhpwifxkwfvkyf
bile ad hoc Networking Tec- oGm;rSmjzpfNyD; rMumrDtcsdef
hnology (MANET) enf ; twGi;f ppfajrjyifrmS awGU&d&S
ynmudk tar&duefMunf; awmhrmS jzpfygw,f/ 'ghtjyif
wyf&JU Common Robotic tJ'Dpepfudk ,lepf 3000
System-Individual (CRS-I) uae 3200 Mum; wyfqif
pDru H ed ;f twGuf QinetiQ No- ay;oGm;r,fvdkY ukrÜPD&JU
rth America (QNA) ukrÜPD pDruH ed ;f 'g½du f mjzpfol Le-
k w
udak xmufyzhH Ykd uefx½du k &f &dS slie Hulser u ajymMum;cJhyg
cJah Mumif; aMunmcJyh gw,f/ w,f/ pepfwpfckcsif;pDudk
'Duefx½dkuf&&dSrIu C- puf½x kH w k yf ÍöajrmufrsdK;quf
RS-I pepfawGaxmufyHhzdkY tMurf;cH tzkH;tumrygwJh
twGuf tar&duefa':vm tao;pm;a&'D,kd (MPU5)
164 oef;wefaMu;&dSwJh 7 eJYtwl wJzG ufwyfqifxm;
ESpfMum tuefYtowfrJhvJT ygw,f/
ajymif;axmufyHha&;uefx½dkufudk QNA u arvrSm tao;pm;a&'D,dkrSm Multiple Input/Multiple
&&dScJhNyD;wJhaemuf aemufwpfBudrf uefx½dkufxyfrH abling Embedded Module udk QNA ukrP
Ü u
D tenf; Output (MIMO) enf;ynmudktoHk;jyKxm;NyD; wpf
&&dSrIjzpfygw,f/ tav;csdef 11 uDvdk*&rfom&dSNyD; i,fpwifrSm,lcJhygw,f/ puúefYudk 180 bits eD;yg;txd vdIif;cGifwdk;cJsUEdkifw,f
ausmydk;tdwfeJYo,faqmifEdkifwJh puf½kyfyHkpH vdkY Hulser u ajymMum;cJhygw,f/ a&'D,dk
awGjzpfNyD; ppfajrjyifrSm ppfa&;owdBuD;pGm&dS pufwpfv;kH pDrmS Video Encoder/Decoder wdYkukd
apr,ft h jyif Ncdr;f ajcmufraI wGukd pl;prf;&SmazGzYkd wyfqifxm;NyD; tydkud&d,mo,faqmif&jcif;
tm½HkcHud&d,mawGeJYtwl wJGzufo,faqmif uvnf; oufomapEdkifygw,f/ /
oGm;EdkifaMumif; ukrÜPDuazmfjyxm;ygw,f/
rMumao;rDu vufrSwfa&;xdk;xm;wJh okwausmf
uefx½dkufpmcsKyft& tao;pm;ajrjyifpuf
½kyfopfawGtcsif;csif; owif;tcsuftvuf Source; Persistent Systems to integrate its
qufo, G rf aI wGtay:vHjk cHKrI&NSd yD; tuGmta0; Wave Relay MANET networking technol-
us,fus,fjyefYjyefYqufoG,ftoHk;jyKEdkifzdkY ogy into US Army robots udk jyefqdkygonf/
twGuf Presistent ukrÜPD&JU Wave Relay-en-

oHk;zufjrif½kyf<uyHkESdyfenf;ynm (3D Printing)


qdik &f m okawoeopfwpf&yfazmfaqmifNyD; ppfonf
awGtwGuf usnu f m0wfpakH wGxw k v f yk zf Ykd tar&duef
wyfrawmfu BudK;yrf;aeygw,f/ yifv,fc½kcGHawG
udktoHk;cszdkY pdwful;xm;vdkY wyfzGJUawGtaeeJY rdrd
bmomxkwv f yk Ef ikd &f if ½Iyaf xG;wht J yk cf sKyfaxmufyrHh I
vkyif ef;pOfawGukd avsmhusapEdik yf gw,f/ Munf;wyf
okawoe"mwfcGJcef; (ARL) u okawoDawGtaeeJY qduk af wGaMumifh tcuftcJjzpfaewmawG? wyfzUJG awG
a<uxnfypönf;awGudk ukefMurf;tjzpfoHk;EdkifwhJ 3D awGxkwfvkyfzdkY&nf&G,fxm;aMumif; od&ygw,f/ taeeJY vdt k yfw0Jh wfpt kH a&twGu&f zdYk apmifq h ikd ;f ae
enf;vrf;awGudkavhvmaeaMumif; The National 3D enf;ynmeJY usnfum0wfpa kH wGxw k v f yk Ef ikd f &wm pwhJudpöawG[m twdwfrSmusefchJNyDvdkYqdkEdkif
Interest rSm azmfjyxm;ygw,f/ &if tar&duefwyfrawmfu acwfa&SUajy;aerSmjzpfyg rSmjzpfygw,f/ usnfum0wfpHkopfawGvdktyfvm&if
yvwfpwpfeYJowåKawGxuf a<uxnfypön;f udk w,f/ wyfrawmfwpf&yfvHk;u ppfonfeJYppforD; em&Dyikd ;f twGi;f &&Sv
d mawmhrmS yg/ tar&duefjynfwiG ;f
yHkoGif;wmuydkcufayr,fh ppfajrjyifrSm usnfqefeJY awG&UJ t&yftarmif;eJYyykH ef;oP²mefuv kd u
kd Nf yD; usnf rSm&Sw
d Jh axmufyyhH Ykdaqmifa&;wyfawGuae rdik af xmif
AH;k tpteawG'PfcEH ikd w f Jh usnfum0wfpakH wGjyKvkyzf Ykd um0wfpakH wG ode;f oef;csD0,f,w l yfqifay;&whv J yk f csDa0;whJ ppfajrjyifuwyfzGJU0ifawGtzdkY usnfum
ta&;ygaMumif; od&ygw,f/ tcGw H pfcw k nf;ay:rSm ief;pOftpm; wpfOD;pD&JUcE¨mudk,ftcsdK;tpm;&wmeJY 0wfpakH wGukd ud, k wf ikd zf efw;D xkwvf yk Ef ikd af wmhrmS yg/
tvTmtxyfxyf&SdaewwfwhJ yifv,fc½k&JUobm0 3D pufoHk;NyD; uGufwduswhJ0wfpHkxkwfvdkuf½HkygyJ/ 3D pufeJYusnfum0wfpHkyHkoGif;EdkifzdkYqdk&if a<u
udk okawoDawGu pl;prf;aeygw,f/ yifw*Get
f aeeJY toH;k rvdak wmhwu Jh snfum0wfpkH xnfypönf;xkwfvkyfa&;enf;pOfawmh rSefuefzdkYvdkyg
usnfum0wfpHktwGuf r&SdrjzpfvdktyfwhJ odyf ao;w,f/ 'Dupd aö jyvnfomG ;&ifawmh pHcsed rf w D u Jh snf
onf;qjrifrh m;rI*P k o f wå&d Edik rf ,feh nf;vrf;udk ARL um0wfpakH wGukd tvG,w f ulxw k vf yk of ;kH pGEJ ikd rf mS jzpf
u &SmazGaeygw,f/ a<uxnfypön;f &JUodyo f nf;rIu ygw,f/ /
0ifa&mufvmwhJusnfqefawGudk tpdwfpdwftrTmrTm rif;cefYaz
jzpfoGm;apEdkifygw,f/ vuf&Sda<uxnfusnfum Source; The U.S. Army Is Working on 3D Printed
0wfpakH wGxuf ayghyg;NyD;'PfcEH ikd w f Jh usnfum0wfpkH Body Armor ud k jyefqdkygonf/
7
w½kwfwyfrawmfrSmtoHk;jyKaewJh avaMumif;
BudKwifowday;a&;av,mOf (Aerial Early War-
ning {AEW}Aircraft)
awG&JUpGrf;aqmifEdkifpGrf;
[m tar&duefwYkdyikd q f idk x f m;
wJhav,mOfawGxuf 50 &mcdkif
EIe;f ydrk adk umif;rGew f ,fvYkd ppfbuf
qdkif&mavhvmqef;ppfolawGu cefY
rSe;f ajymqdv k u kd yf gw,f/ w½kww f Ykd &UJ
AEW av,mOfawG[m &efoYl tv D uf
xa&mepfMum;jzwf0ifa&mufaESmif, h u S rf I
EIe;f jrifrh m;aewJt h csdet f wGi;f rSmudk tjrihrf m;qH;k pHpk rf;
axmufvSrf;EkdifrIeJY qufoG,faqmif&GufEkdifrIawG
vkyfaqmifEdkifw,fvdkYqdkygw,f/
Tang Xiaobin qdw k mu tpd;k &ydik f China Electr-
onics Technology Group Corporation-CETC &JUpDe, D m
odyÜHynm&Sifwpfa,mufjzpfNyD; ol(r)u vQyfppfoH
vdu k v f iId ;f t&if;tjrpfukd ydrk pkd rG ;f aqmifEidk rf &I adS pjcif;eJY
toH;k csjcif;qkid &f mtay: qef;opfwx D iG rf aI wGjyKvkyf
aqmif&u G af ecJo h yl g/ 'gaMumihv f nf; ol(r)udk 1999 w½kwfwdkYtaeeJY tem*wfrSm AEW av,mOf azmfjycJhygw,f/ ,aeYtcsdeftxd tJ'DpepfawGudk
ckESpfupwifvkyfaqmifcJhwJh w½kwfEdkifiH&JU AEW awGeYJywfoufvYkd aemufxyfwufvrS ;f vmwJah jcvSr;f av,mOfu, kd xf nfawG&UJ tjyifbufrmS wyfqiftoH;k
av,mOfawGxkwfvkyfwJhpDrHudef;rSmxnfhoGif;cJhNyD; u armif;olrjhJ zpfvmapjcif;eJY pHpk rf;axmufvrS ;f jcif; jyKaecJw h maMumihf 'Dvt kd oH;k jyKjcif;[m avqGt J m;udk
AEW awG&JU pGrf;aqmifEkdifpGrf;udk ydkrdkwdk;wufapzdkY qdkif&m csdwfqufaqmif&GufrIEIef;jrifhrm;vmrSmjzpf ydkrdkjzpfapovdk a&'gvdIif;EIef;awGudk ykdrkdwHkYjyefrIjzpf
wm0efay;jcif;cHcJh&ygw,f/ w,fvdkYqdkxm;wmyg/ bmaMumihfvJqdkawmh ,cif apygw,f/ 'DtcsufawGu av,mOfukd ydrk akd ES;auG;
tDvufxa&mepfppfyrJG mS vQyfppfov H u kd vf iId ;f udk AEW av,mOfawGrmS wyfqiftoH;k jyKaewJh orm; apovdk tvG,fwulaxmufvSrf;EkdifapEdkifw,f
o[ZmwjzpfatmiftoHk;jyKEkdifzdkYqdkwm[m tjrJMuHK ½dk;ustrdk;cHk;a&'gpepfawGudk wyfqifp&mrvdkawmh vdYk vnf; ppfbufuRrf;usifow l pfO;D jzpfou l Global
awGUae&wJjh yóemwpfcyk g/ tifwifemawGu jyif; wmaMumihf avcGif;tm;eJY a&'ga&SmifuGif;EkdifpGrf;udk Times owif;Xmeudk ajymMum;cJhygao;w,f/
xefwJhvdIif;EIef;xkwfvTihfNyD; tjcm;av,mOfay:&Sd 'ghtjyif w½kwfwdkY&JU tem*wfrSmtoHk;jyKzdkY
vQyfppfypön;f awGtay: aESmif, h u S w f u kd cf u
dk jf cif;jzihf wnfaqmufaewJh AEW av,mOfawG[m wdkufyGJ
¤if;av,mOfrmS &Sw d hJ vQyfppfov H u kd v f iId ;f t&if; uGe&f uftwGuf ykrd ckd sdwq f ufaqmif&u G Ef idk pf rG ;f &Svd m
tjrpfawG pGrf;aqmifEkdifrIavsmhusoGm;ap rSmjzpfNyD; ajrjyif? a&jyif? a0[ifeJY tmumo
atmif tcsdefwdkwdkeJYaqmif&Gufygw,f/ 'Dvdk tajcpdkufpepfawGuae owif;tcsuftvuf
aqmif&GufEkdifzdkY vQyfppfoHvdkufvdIif;awGtoHk;jyKwJh awGudk&&SdEkdifrSmjzpfaMumif; CETC u a&;om;
tcg o[ZmwrjzpfwmawG&SdNyD; wpfckcsif;pDudk azmfjycJw h phJ mwrf;t&vnf; od&&dS ygw,f/ wdu k af v
tqifhqifhajz&Sif;aqmif&Guf&ygw,f/ 'Dtajc ydrk w
kd ;kd wufaprSmjzpfaMumif; w½kwEf ikd if &H UJ xdyw
f ef; ,mOfawGtaeeJYvnf; ypfrSwfudkwdkufckdufzdkYtwGuf
taetwGuf tcsdeMf umjriho f vdk AEW av,mOfawG a&'gxkwfvkyfwJhtzGJUtpnf;wpfcku xkwfazmfajym ¤if;wdYk &UJ ud, k yf ikd af &'gpepfawGukd toH;k jyKp&mvdt k yf
twGuf ydrk t kd vky½f yI af pawmhwmygyJ/ 'gaMumihv f nf; qdkcJhwmvnf; awGU&Sd&ygw,f/ awmhrmS r[kwyf gbl;/ bmaMumihv f qJ akd wmh vdt k yf
Tang u vQyfppfoHvdkufvdIif;0ef;usiftajctaeudk w½kwfEdkifiH&JU ppfa&;avhvmolawGuawmh wJhowif;tcsuftvufudk AEW av,mOfawGu
pOf;pm;NyD; pepfuswJhenf;vrf;yHkpHudk qef;opfwD w½kwfu tJ'Dav,mOfawGudk wDxGifxkwfvkyfaeNyD wdwu d susay;ydYkrmS jzpfwmaMumihf ud, k yf ikd af &'gpepfudk
xGifcJhygw,f/ wpfckaomenf;vrf;u pGrf;aqmif vdkYawmif cefYrSef;xm;Muygw,f/ CETC uae a&; toHk;jyKp&mrvdkwJhtwGuf tDvufxa&mepfzdzsuf
Ekid pf rG ;f udjk r§iw hf ifzYkd jzpfNyD; aemufwpfcu k awmh aESmifh om;azmfjychJwJhpmwrf;t& urÇmwpf0ef;rSmtoHk;jyK wdkufcdkufcH&jcif;u uif;vGwfEdkifrSmjzpfwJhtjyif
,Suf[efYwm;EkdifpGrf;udk jr§ifhwifwmyg/ 'gayr,hf aewJh AEW av,mOfawG&JUordkif;aMumif;eJY pGrf; Stealth pGr;f &nfuy kd g xde;f odr;f xm;Edik rf mS jzpfygw,f/
vnf; olaqmif&u G cf whJ ehJ nf;pepfawGuakd wmh tao; aqmifEkdifrItajctaetjyif tem*wfumvrSm tJ'D w½kwfwyfrawmftaeeJY AEW av,mOfawG
pdwx f w k af zmfajymMum;cJjh cif;r&Syd gbl;/ aocsmwmu av,mOfawGudk b,fvdkwdk;wufwDxGifxkwfvkyf tay:rSm&Sw d ahJ &'gpepfawGukd ydrk t kd qifjh r§iw hf ifvu dk f
awmh w½kwfwdkY&JU AEW av,mOfawG[m &efolY rvJqdkwmawGyg yg0ifcJhygw,f/ wJhtwGuf ypfrSwfukdcGJjcrf;pdwfjzmEdkifpGrf;wdk;wuf
wyfzGJUawG&JU jyif;xefwJhvQyfppfoHvdkufvdIif;aESmifh pmwrf;t& AEW av,mOfawGrmS wyfqiftoH;k vmrSmjzpfwJhtjyif pepfudk,fwdkifuvnf; tDvuf
,SufrIeJYMuHKawGUvmcJh&if tJ'Denf;pepfawGu av jyKwJhtifwifemawGeJY tm½HkcHpepfawGudk tem*wf xa&mepfaESmif, h u S jf cif;uae ud, k wf ikd u f muG,Ef idk f
,mOf&JUpepfawGudk umuG,fay;rSmjzpfw,fvdkYqdk umvawGrSm av,mOfudk,fxnftwGif; xnhfoGif; rSmjzpfw,fvYkdqykd gw,f/ vuf&w dS ½kww f yfrawmfrmS
ygw,f/ wnfaqmufoGm;rSmjzpfaMumif; pmwrf;rSma&;om; AEW av,mOfawGeJYywfoufvdkY KJ-2000, KJ-500,
KJ-200 tp&Sw d t hJ rsdK;tpm;awGukd toH;k jyKvsuf&adS e
NyD; AEW pepftwGuf armif;olrahJ vaMumif;BudKwif
owday;a&;av,mOf JY-300 pepfudkvnf; wDxGif
xkwv f yk x
f m;wJt h aMumif; a&;om;vdu k &f ygw,f/ /

ausmfvif; (trdajr)
Source; Chinese AEW aircraft 50 percent more
efficient than those used by US: report ud k jyef
qd k y gonf /
8
tdE, ´d avwyfu tar&duef tnDay;a&;udpö&yfawGrSmvnf;
vkyf C-17 wmwdkajy;vrf;oHk; aumif;pGmtoHk;jyKEkdifygaMumif;jzifh
o,f,yl Ykd aqmifa&;av,mOf 11 xyfavmif;ajymMum;oGm;cJyh gw,f/
pif;udk Mo*kwv f twGi;f u vuf C-17 Globemasterav,mOf
cH&&SdcJhaMumif; Mo*kwfv 30 BuD;awGudk tar&duefppfbufu
&ufuxkwjf yefwhJ The Diplomat. 1995 ckESpfrSm pwifrdwfquf
com owif;t& od&ygw,f/ toHk;jyKcJhygw,f/ tJ'Dav,mOf
tar&duefvyk f C-17 Globemaster BuD;awGudk urÇmwpf0ef;rSm ,aeY
III o,f,lydkYaqmifa&;av,mOf tcsdet
f xd pkpak ygif;tpif;a& 270
BuD ; awG u d k td E d ´ , avwyf z G J U ausmfcefYa&mif;cscJhNyD;vnf; jzpfyg
tajcpdkufpcef;qD Mo*kwfv 22 w,f/ awmifyHwpfzufwpfcsuf
&ufrSm tNyD;wdkifvTJajymif;ay;cJh udk 51 rDwm&SdNyD; av,mOf&JU
aMumif; tar&duefavwyfXmeuvnf; tvsm; 53 rDwm&Snfvsm;wJh C-17
owif;xkwfjyefcJhygw,f/ Globemaster [m tav;csdef 77000 uDvkd
tar&duefavwyfzUJG avaMumif;pDrcH efYcrJG q I idk &f m *&rfausmfudk o,f,lysHoef;EkdifwJhpGrf;aqmif&nf
Xme vufaxmuftwGi;f a&;rSL;jzpfol Richard Ulmen vnf;&Sdygw,f/
u tdEd́,avwyfzGJUxH avaMumif;qkdif&mtBuD;rm; tdEd´,avwyfzGJUtaeeJY aemufqHk;tokwf
qH;k oabmwlncD sufwpf&yfukd atmifjrifpmG vTaJ jymif; vufcH&&SdcJhwJh C-17 Globemaster av,mOftkyfpkudk
ay;EkdifcJhNyD;jzpfaMumif; xkwfazmfajymMum;oGm;cJh wpkwpnf;wnf;taeeJY Uttar Pradesh jynfe,f&Sd
ygw,f/ ¤if;&JUxkwaf zmfajymMum;csufrmS tdE, ´d av tdEd´,avwyfzGJU&JU taemufydkif;wkdif;avwyfpcef;
wyfzGJUtaeeJY 2013 ckESpf? Zefe0g&DvtwGif;rSmyJ XmecsKyfuGyfuJrIatmuf&Sd Hindan avwyftajcpdkuf
C-17 av,mOfwpfpif;udk yxrqHk;vufcH&&SdcJhNyD; pcef;rSmxm;&Sdygw,f/ /
jzpfaMumif;vnf; xnfhoGif;ajymMum;oGm;cJhygw,f/ apa&;wdkYudk jznfhpGrf;ay;wJhtaeeJY ,ckvdkppfbuf
'ghtjyif tdE, ´d avwyfzUJG twGuf r[mAsL[majrmuf o,f,lydkYaqmifa&;u@rSm tBuD;rm;qHk;o,f,lydkY &Jrmefc
qkid &f mavaMumif;pGr;f tm;awGw;kd wufjrifrh m;apa&;? aqmifEkdifwJhav,mOfBuD;awG a&mif;csay;cJhjcif;jzpf Source; India Takes Delivery of 11th C-17
tdEd´,eJY tar&duefjynfaxmifpktMum; ESpfEkdifiH aMumif;? tJ'Dav,mOfBuD;awG[m umuG,fa&; Globemaster From United States By The Diplo-
wyfzUJG 0ifawGtwGuf pGr;f aqmif&nfw;dk wufjrifrh m; qkdif&mudpö&yfawGeJY vlom;csif;pmemrIqkdif&mtul mat. com (30-8-2019) ud k jyefqdkygonf/
xkdif;awmf0ifMunf;wyfu tar&duefvkyf 8
bD;,uf Stryker oHcsyfumwdkufcdkufa&;,mOfrsm;
0,f,rl t I pDtpOf&UJ yxrqH;k tokwt f aeeJY Mo*kwf
v 29 &ufu vufcH&&SdcJhaMumif; xkdif;EdkifiH&Sd
tar&duefvHkjcHKa&;qkdif&mtaxmuf tuljyKtzGJU
tpnf;(SAO) u owif;xkwfjyefoGm;cJhaMumif;
Defence Blog.com owif;Xmeu Mo*kwf 30 &uf
rSm ud;k um;azmfjyoGm;ygw,f/ tJ'o D cH syu f m,mOfawG
udk C-17 o,f,yl Ykdaqmifa&;av,mOfBuD;awGeYJ xdik ;f
Ekid if qH D Mo*kwv f 29 &ufrmS yJ a&muf&v dS mcJah Mumif;
udk xdkif;EkdifiH&Sd tar&duefoH½Hk;uvnf; twnfjyK
ajymMum;oGm;cJhygw,f/
xdkif;awmf0ifMunf;wyftaeeJY 2019 ckESpf?
ESpu f ek yf ikd ;f rSm tar&duefvyk f Stryker oHcsyfum,mOf
tpD;a& 70 udk vufcH&&SdoGm;rSmjzpfaMumif;? 2020
jynfhESpfrSm aemufxyftpD;a& 50 udkvnf; xyfrH
&&SdoGm;rSmjzpfayr,fh ¤if;,mOfawGtm;vHk;0,f,lrIeJY
ywfoufvdkY tao;pdwfowif;tcsuftvufudk ,cka&muf&SdvmwJhoHcsyfum,mOfawGeJYywfouf axmufyrhH w
I Ykdtygt0if ppfbufta&mif;t0,fwpfck
awmh SAO u xkwfazmfajymMum;cJhjcif;r&Sdygbl;/ vdkYvnf; tar&duefEdkifiHjcm;a&;0efBuD;Xmeu xkdif; udk vkyfaqmifoGm;EkdifzG,f&SdaMumif; 2019 ckESpf?
xkdif;umuG,fa&;0efBuD;XmeeJYeD;pyfwJh owif;Xme Munf;wyfqD tar&duefa':vm 175 oef;wefz;kd &Sd ZlvdkifvtwGif;u owif;xkwfjyefxm;cJhygw,f/
wpfckuawmh xkdif;awmf0ifMunf;wyf[m 2019 ajcvsifwyfzGJUoHk;ppfbufoHcsyfum,mOfawG? ¤if;eJY 'ghtjyif a&mif;csr,fhppfbuf,mOfawGrSm
ckESpftwGuf oHcsyfumtpD;a& 70 0,f,lrIrSm qufpyfwJhpufypönf;ud&d,m tpdwftydkif;awG Stryker ajcvsifwyfzGJUoHk; oHcsyfum,mOf (ICV) eJY
47 pD;&JUwefzdk;udk xkdif;ppfbufu0,f,loGm;rSm ¤if;,mOfawGrSmwyfqiftoHk;jyKr,fh 'or 50
jzpfNyD; usef 23 pD;udkawmh tar&duefppfbufu pufaoewfBuD;awGtygt0if ¤if;pufaoewfeYJquf
axmufyjhH znfq h nf;ay;oGm;rSmjzpfw,fvYkd qykd gw,f/ pyfwJhtydkypönf;awG? enf;pepfawG? avhusihfoif
'ghtjyif 2020 jynfhESpfumvtwGuf oHcsyfum Mum;rItpDtpOfawG pwmawGvnf;yg0ifaMumif;
tpD;a& 50 0,f,loGm;r,fhtpDtpOfudkvnf; od&ygw,f/ /
twnfjyKajymMum;oGm;cJhygw,f/ &Jrmefc
tar&dueftpd;k &taeeJY xdik ;f awmf0ifMunf;wyf Source; Royal Thai Army receives the first batch
zGUJ twGuf vdt k yfwphJ pfbuf,EÅ&m;ypön;f awGeYJ puf of American Strykers by Defence Blog.com (30-8-
tpdwt f ydik ;f awGukd tjrJwapyHyh ;kd ay;vsuf&ydS gw,f/ 2019) ud k jyefqdkygonf/
9
zdvpfydkifa&wyfzGJUtaeeJY 'kwd,ajrmufz&D;*dwf
ppfa&,mOfjzpfwJh BRP Antonio Luna (FF-151) udk
2019 ckESpf? Edk0ifbmvtwGif; a&csoGm;EkdifrSm
jzpfaMumif; Mo*kwv f 31 &ufuxkwjf yefwhJ Naval
Maritine Defence Industry.com owif;t& od&yg
w,f/ tJ'pD pfa&,mOfa&csjcif;tcrf;tem;udk awmif
udk&D;,m;EdkifiH Ulsan &Sd Hyundai Heavy Indestries
(HHI) oabFmusif;rSm aqmif&GufoGm;rSmjzpfaMumif;
vnf;od&ygw,f/
a&csjcif;tcrf;tem;rSm zdvpfydkifa&wyfzGJU&JU
yxrqH;k aomz&D;*dwpf pfa&,mOf(FF-150) rSmwyfqif
r,fh ppfvufeufenf;pepfawG? tm½HkcHud&d,m
ypönf;awG pwJhwyfqifa&;vkyfief;awGudkvnf;
vufcH&&Sdr,fvdkY zdvpfydkifa&wyfu 'kwd,AkdvfcsKyf
BuD; Robert Empedrad u owif;axmufawGeJYawGU
qHkpOfajymMum;oGm;cJhygw,f/ zdvpfydkifa&wyfzGJU
taeeJY FF-150 ppfa&,mOfudk 2019 ckESpf? arv
23 &ufu a&csjcif;tcrf;tem;aqmif&GufEkdifcJhyg
w,f/ zdvpfydkifa&wyfzGJUtaeeJY yxrqHk;a&,mOfpk
eJYywfoufwJh ppfvufeufypönf;awGwyfqifvTJ
ajymif;rIudk 2020 jynfhESpf? {NyDvrSmvnf;aumif;? pkpak ygif;zdvpfyikd yf q
D kd 18 bDv, D w
H efz;kd cefY ukeu f s
'kwd,ppfa&,mOfpkudk 2020 jynhfESpf? pufwifbm xm;w,fvYkd o&d ygw,f/ tJ'pD pfa&,mOfawGtwGuf
vrSmvnf;aumif; tNyD;owfvTJajymif;vufcH&,l 76 rDvDrDwm Oto Melara pufaoewfBuD; 1 vuf? usnfawGwyfqifay;oGm;rSmjzpfaMumif; od&ygw,f/
oGm;rSmjzpfygw,f/ Aselsan SMASH 30 rDvDrDwm pufaoewfBuD; 1 udkcefY(okawoe)
¤if;ppfa&,mOf 2 pif;udk HHI u wnfaqmuf vuf? 12 'or 7 rDvDrDwm K-6 tBuD;pm;puf Source; Philippines will launch its second frigate
ay;cJhwmjzpfNyD; wefzkd;tm;jzifh zdvpfydkifyDqdk 16 aoewf? a&ikyo f abFmwdu k zf sufa&;awmfy'D 'kd ;kH usnf BRP Antonio Luna FF-151 in November 2019 by
bDvD,Hwefzdk;&Sdum ppfvufeufypönf;eJY qufpyf awG? Mistral avaMumif;&efumuG,af &;'H;k vufeuf Naval Maritine Defence Industry.com (31-8-2019)
ypön;f awGtwGuf zdvpfyikd yf q
D kd 2 bDv,D t
H ygt0if pepfawGeYJ LIGNex I SSM-700K C-star oabFmzsu'f ;kH udk jyefqdkygonf/

tar&duef'Hk;vufeufumuG,fa&;at*sifpD? vTwEf ikd yf gw,f/ ypfvw T pf ifae&mcsxm;&mrSm tqifh


yJhxdef;'Hk;vufeuftoHk;csprf;oyfa&;at*sifpDeJY wnf;upwifNyD; THAAD 'Hk;vufeufpepfeJY 'Hk; jr§iw hf ifxm;wJt h umtuG,af e&mawGukd a&G;cs,fEikd f
trSwf (11) avaMumif;&efumuG,fa&;tajrmuf vufeufMum;jzwfypfcszdYk BudK;yrf;rI 16 Budrjf yKvkyf ygw,f/ THAAD 'Hk;cGif;'Hk;vufeufpepf[m tidkuf
wyfr[m? E-62 tajrmufwyf&dS tar&duefMunf;wyf cJh&mrSm 16 Budrfajrmuf atmifjrifjcif;vnf;jzpf zrf;wdkufcdkufvmzdkYjzpfEdkifajc&SdwJh yJhxdef;'Hk;vufeuf
ppfonfawG[m Mo*kwfv 31 &ufreuftapm ygw,f/ awG&efukd txda&mufq;kH umuG,af y;Edik w f hJ umuG,f
ydik ;f u tar&duef&UJ 'H;k vufeufumuG,af &;pepfjzpf THAAD 'Hk;vufeufpepf[m ,cktcgrSm ppf a&;'H;k vufeufpepfwpfcjk zpfygw,f/ tJ''D ;kH vufeuf
wJh THAAD 'Hk;cGif;'Hk;pepf&JU 'Hk;vufeufMum;jzwf ajrjyifxdef;csKyfrIeJYuGma0;wJhae&mrSm&SdaewJh ¤if;&JU pepf[m xdrSefaygufuGJenf;ynmudktoHk;jyKxm;NyD;
ypfcsa&;prf;oyfrIudk jyKvkyfcJhMuwmjzpfygw,f/ ypfvTwfpifuae 'Hk;cGif;'Hk;udk ta0;xdef;pepfeJY ypf Ncdr;f ajcmufvmwJ'h ;kH vufeufukd wdu k ½f u
kd o f ufa&muf
prf;oyfrItaeeJY rm&S,fuRef;&JUU.S. zsufqD;ypfEdkifum tJ'D'Hk;vufeufajrjyifudk
Army Garrison Kwajalein Atoll rSmwnf&SdNyD; ra&mufcifrmS bJ ¤if;&JUaygufurJG t I m;udk avsmh
owfrSwfxm;wJh THAAD 'Hk;cGif;'Hk;pepfysH enf;ysufjy,fapwmyJjzpfygw,f/ 'ghtjyif
oef;prf;oyfrI THAAD (FTT-23) [m tuGm THAAD 'H;k vufeufpepf[m vsifjrefpmG wyf
ta0;wpfckuae THAAD 'Hk;vufeufypf jzefYcsxm;Edik jf cif;? a&GUvsm;rIjyKEdik jf cif;eJY tjcm;
vTwfpiftoHk;jyKNyD; ypfvTwfvdkufwJhNcdrf; aomyJx h ed ;f 'H;k vufeufumuG,af &;pepf (BMDS)
ajcmufrw I pf&yfu,
kd pf m;jyKypfrw
S uf kd ajc&mcH tpktzGJUawGeJYvnf; tjyeftvSefyl;wGJvkyf
&SmazGaxmufvSrf;um Mum;jzwfypfcscJhwm aqmifEdkifaMumif; od&ygw,f/
jzpfygw,f/ THAAD a&'g[m ypfrSwfudk ,ck'Hk;vufeufprf;oyfypfvTwfrIrSm E-
pHpk rf;axmufvrS ;f jcif;? ajc&mcH&mS azGjcif;awG 62 tajrmufwyf&p dS pfonfawG[m a&'gtoH;k
jyKvkycf yhJ gw,f/ tJ'aD emufrmS awmh THAAD jyKjcif;awG? ypfvw T pf ifeYJ ypfcwfrx I ed ;f csKyfa&;
'H;k cGi;f 'H;k pepf[m ypfcwfpOfxed ;f csKyfrt I ajz aqmif&GufrIawGudk wdkufyGJrSmaqmif&GufwJh
wpfckxkwfay;NyD; tuGmta0;wpfckrSmwnf vkyfief;pOftwdkif; wpfyHkpHwnf;jyKvkyfavh
&SdwJh THAAD 'Hk;vTwfpifuae Mum;jzwf usifhcJhMuaMumif;vnf;od&ygw,f/ /
'H;k vufeufwpfpif;udk ta0;xde;f pepfeYJ ypf Anm;&mZm
vTwfapcJhum avxkxJudk wpfzefjyefvnf Source; THAAD system successfully inter-
0ifa&mufvmwJh 'H;k vufeufypfrw S uf kd ypfcs cepted medium-range ballistic missile by De-
zsufqD;cJhwmjzpfygw,f/ 2005 ckESpfu fence Blog.(31-8-2019) ud k jyefqdkygonf/
10
Mo*kwv f 31 &ufaemufyikd ;f rdrEd ikd if oH m;awGukd umuG,af y;zdYk
upNyD; tpöa&;eJYvufbEGefEkdifiH twGuo f m&nf&,G w f hJ vkyaf qmif
tMum; wif;rmrIawGjzpfay:vm csufomjzpfw,fvdkYqdkygw,f/
NyD;aemufydkif; tpöa&;ppfbufu ab&GwfNrdKU ypfcwfwu kd cf u
kd rf aI wGtwGi;f tpöa&;ppfbuf,mOf
twGif;udk wifhzsuf'Hk;usnfawGeJY ypfcwfwdkuf wpfpD; ysufpD;qHk;½IH;oGm;wJh½kyfoHudk vufbEGef
ckdufcJhw,fvdkY vufbEGefuajymMum;cJhaMumif; tpd;k &u xkwv f iT jhf yocJyh gw,f/ tJ'v D x kd wk vf iT hf
pufwifbmv 2 &ufxkwf Globalsecurity.com jyo&mrSm ¤if;vkyf&yfu rdrdwdkY&JUvufcsufr[kwf
owif;t& od&ygw,f/ tJ'Dowif;eJYywfoufNyD; aMumif; [pfZfbdkvmwyfzGJU0ifawG&JUvkyfaqmifcsuf
tD&eftrsKd;om;vGwfajrmufa&;wyfzGJUu cGJxGufa&; omjzpfaMumif; tpöa&;uajymMum;cJhygw,f/
vIy&f mS ;olawGeYJ vufbEGeEf idk if t
H wGi;f &Sd ppfaoG;<u tpöa&;ppfbufu tJ'Dowif;eJYywfoufNyD;
0g'DawGjzpfwJh [pfZfbdkvmwdkYu zefwD;vIHYaqmfwJh r[kwrf rSeaf Mumif;? rdrw d YkdrmS vufbEGeEf idk if t
H wGi;f odYk
ypfcwfvIyf&Sm;rIawGomjzpfaMumif; tpöa&;ppfbuf wdu
k ½f ukd yf pfcwfEidk w f hJ rSwyf w kH ifxm;NyD;ypfrw S af ygif;
u wkYH jyefajymMum;cJyh gw,f/ 'Djzpf&yfeYJ ywfoufvYkd 100 ausmcf efY&adS Mumif;vnf; ajymMum;oGm;cJyh gw,f/
vufbEGeu f rdrw d Ykdtay:wkYHjyefvmrIaMumifh tpöa&; ¤if;jzpfpOfawGeJYywfoufNyD; tpöa&;eJYvufbEGef
wyfzGJU0ifawG[m vufbEGefEkdifiHawmifydkif;a'o e,fpyfa'owpfavQmuf e,fpyftajctaeawGudk
twGi;f wifzh suf';kH usnfawGeYJ ypfcwfacsrIe;f cJw h ,f aphpyfaqG;aEG;EkdifzdkYtwGuf tar&duefEkdifiHjcm;a&;
qdkwmudkawmh twnfjyKajymMum;cJhygw,f/ 0efBuD; Mike Pompeo eJY jyifopfor®w Emmanuel
tpöa&;ppfbufu vufbEGefeJYe,fpyfxdpyf Macron wdkYu awmif;qdkcJhygw,f/ /
vsuf&SdwJha'oawGrSm aexkdifvsuf&SdwJhrdrdEkdifiHom;
awG&JUtusdK;udkarQmfawG;NyD; [efYwm;EkdifzdkYtwGuf udkcefY(okawoe)
ypfcwfacsrIe;f jcif;omjzpfw,fvYkd qykd gw,f/ vuf&dS Source; Israeli Military Striking Targets Inside
tcsdefrSm tpöa&;-vufbEGefe,fpyfa'otwGif; Lebanon in Response to Anti-Tank Missile Attack
tpöa&;EkdifiHom;awGomru vufbEGefEkdifiHom; - IDF By Globalsecurity.com (2-9-2019) udk jyefqdk
awGyg rSDwif;aexkdifvsuf&SdwJhtwGuf txl;ojzifh ygonf /

uarÇm'D;,m;? vmtd?k AD,uferfEidk if w H Ykd u um txl;ojzifh rJacgifjrpfay:rSm rSwD if;aexkid v


f suf oHk;em;nDyl;aygif;aqmif&GufrI&JU
uG,fa&;ESifhEkdifiHjcm;a&;0efBuD;awGyg0ifwJh vHkjcHKa&; &SdwJh a'owGif;EkdifiHawG&JU jrpfa&cGJa0oHk;pGJrIawG? t"dutav;xm;aqmif&GufcsufrSm Bwd*Ha'owGif;
qkdif&mtpnf;ta0;udk Mo*kwfv 30 &ufu obm0ywf0ef;usifqkdif&mpdefac:rIawG pwmawGrSm pD;yGm;a&;vkyif ef;rsm;qkid &f mzGUH NzdK;wd;k wufa&;? vHjk cHKa&;
uarÇm'D;,m;EkdifiHrSm usif;yjyKvkyfcJhaMumif; The oufqkdif&mEkdifiHawG&JU yl;aygif;yg0ifaqmif&GufrI? ESifhumuG,fa&;qkdif&mudpö&yfrsm;wdk;jr§ifhaqmif&Guf
Diplomat.com owif;t& od&ygw,f/ oHk;yGifhqkdif tqifhjrifht&m&SdBuD;awG awGUqHknd§EdIif;aqG;aEG;rI Ekdifa&;eJY tjcm;aomtajccHtaqmufttHkawGjr§ifh
aqG;aEG;rItwGif; ta&SUawmiftm&Sa'otwGif; awGudkvnf; tav;xm;aqG;aEG;EkdifzdkY wdkufwGef; wifEkdifa&;wdkYtwGuf &nf&G,fvkyfaqmifcJhaMumif;
e,fpyfa'ovHkjcHKa&;ESifhumuG,fa&;qkdif&mudpö&yf oGm;Mur,fvdkYvnf;od&dS&ygw,f/ Bwd*Ha'ovdkY vnf; od&Sd&ygw,f/ /
awGrSm twlwuGvufwGJyl;aygif;aqmif&GufEkdifa&; vnf;ac:qdkwJh uarÇm'D;,m;? vmtdk? AD,uferf &Jrmefc
udk tav;xm;aqG;aEG;cJhMuw,fvdkYod&ygw,f/ (CLV) oHk;em;nDyl;aygif;aqmif&GufrIrSm a'owGif;
txl;ojzifh urÇmay:&Sd t&Snv f sm;qH;k jrpfBuD;awGrmS Ekid if aH wG&UJ yg0ify;l aygif;aqmif&u
G rf uI v
kd nf; tav; Source; Cambodia, Laos, Vietnam Hold Trilat-
wpfct k ygt0ifjzpfwhJ rJacgifjrpfeYJ qufpyfvsuf&w dS hJ xm;arQmfvifhygaMumif; ¤if;wdkYuxkwfazmfajymMum; eral Security Meeting By The Diplomat.com (30-
ta&SUawmiftm&SEidk if aH wG&UJ a'owGi;f udp&ö yfawGukd cJhygw,f/ 8-2019) ud k jyefqdkygonf/
yg aqG;aEG;oGm;w,fvdkYod&ygw,f/
11

urÇmrSm twdk;EIef;awGusaewm&,f?
pD;yGm;a&;wdk;wufrIEIef;aES;auG;aewm&,f
u aiGaMu;ppfyGJ (Currency Wars)? wpfenf;
tm;jzifh aiGpuúLppfyu GJ Okd ;D wnfapr,fh tajc
taeawGjzpfaewmudk awGU&ygw,f/
2010 jynfEh pS w f ek ;f u ,l½Zkd ek rf mS Edik if H
awG&UJ ta<u;tMuyftwnf;eJYMuHKawGU&csdef
rSm ,l½dkaiG&JUaps;EIef;[m 1 'or 5 a':vmuae Mu&mrSm cufcJaewJhudpöu ,GrfaiG&JUwefzdk;ygwJh/
1 'or 19 a':vmtxd usoGm;cJhw,f/ odyf w½kwu f ,Graf iGukd vkyo f mudik o f mwd;k omqkwo f m
rMumrDrSmyJ tar&duefbPfu 'kwd,tausmhaps; (Flexibility) &Sa d pcsifwm[m ydYk uek af wGta&mif;oGuf
uGufxJudk aiGawGxnfhr,fvdkYvkyfjyefygw,f/ 'Dvdk csivf Ykdr[kwb f ;l / wnfNidrrf &I csiw f mudk tar&duefu
vkyw f mudk vltawmfrsm;rsm;u wdu k q f ikd rf vI Ykd rjrif rn§mwmbl;/ ZGev f 7 &ufrmS w½kwAf [db k PfOuú|
Muygbl;/ a':vmaiGxyfNyD;aps;usatmifvyk w f mvdYk yJ u wd;k omqkwo f m&Swd ahJ iGaMu;[m Edik if &H UJ pD;yGm;a&;
jrifMuw,f/ rausreyfjzpfwmawGuvnf; Oa&my taqmufttHkudk tvdktavsmufwnfNidrfatmif
rSmyJr[kwb f ;l / b&mZD;b@ma&;0efBuD;u olYEikd if u H vkyfay;wJhtwGuf vdkvm;tyfw,fvdkYajymw,f/ 7
aiGaMu;ppfyJGxJrSm typfcHae&NyDvdkYqdkw,f/ ,GrfeJYyJvJ&r,fvdkY yHkaorowfrSwfxm;bl;wJh/
'Dwpfcgawmh tar&duefupw,f/ ZGefv 18 aiGaMu;ppfyaGJ wGrmS wefz;kd uswJah iGaMu;awG[m
&ufrSm Oa&myA[dkbPfOuú|u ay:wl*DrSmusif;y atmifyJGcHolawGyg/ atmufajca&mufatmifqif;zdkY
wJhtpnf;ta0;rSm ,l½dkZkef&JUpD;yGm;a&;tajc BudK;pm;&mrSm &if;ESD;jr§KyfESHolawGuvnf;
taeaumif;rvmbl;qdk&if aiGaMu;rl0g'udk yg0ifulnDavh&SdMuw,f/ tMuyftwnf;
avQmhcsay;r,fvdkY qdkvmw,f/ csufcsif;yJ awGUNyDqdk&if ,ef;aiGqGpfz&efYwdkY? a&TwdkY
tar&duefor®wu tckvv kd yk &f ifrw&m;bl; aemufukd tajy;vdu k af vh&MdS uw,f/ tcuf
qdkNyD; csufcsif;tjypfwif½Iwfcsawmhw,f/ tcJawGUNyDqdk&if olwdkY&JUaps;awGu axmif
'Dvtapmydkif;wkef;uvnf; tar&duef wufvmygw,f/ csrf;omwJhEdkifiHawGxJrSm
b@ma&;0efBuD;u w½kwfEdkifiHudk aiGaMu; tar&duefu twd;k EIe;f jrifah ewm&,f? Edik if H
rl0g'eJYywfoufvYkd owday;pum;ajymMum;cJh pD ; yG m ;a&;tm;aumif ; aewm&,f a Mumif h
ao;w,f/ wu,fvYkd w½kwEf ikd if u H w½kwf a':vmucdkifrmw,f/ 'gayr,fh pD;yGm;a&;
aiGaMu;,Gru f kd usm;uefzYkdBudK;pm;wmr&yfb;l wd;k wufrEI eI ;f &,f? twd;k EIe;f &,fusqif;vm
qdk&if ,GrfaiGudktm;enf;atmif BudK;pm;wm NyDq&kd if tjcm;taMumif;w&m;awGu ta&;
vdkY em;vnfr,fwJh/ ygvmygw,f/ tJ'x D rJ mS ukeo f ,G af &;vdak iG
w½k w f e J Y t ar&d u ef a cgif ; aqmif a wG wefz;kd jzwfrI (Valuation) awGvnf;ygw,f/
*syefrSmawGUMu&if tenf;qHk;awmh ukefoG,fa&; tJ'DvdkMunfhvdkufawmh xl;xl;jcm;jcm; *syef
ppfyt GJ &Sed jf rifrh vmavmufb;l vdYk wGuq f Muw,f/ ,ef;aiGudk awGU&w,f/ *syefu omrefpm&if;
ukefoG,fa&;ppfyJGtypftcwf&yf&if aiGvJEIef;eJY (jynfyay;aiG,&l iS ;f wrf;) rSm ydak iGjyaew,f/ 0,f
ywfoufvdkY pum;ppfxdk;aeMuwmawG Mum&Snf EdkifpGrf;tm;udk tajccHNyD;wGuf&if *syef,ef;aiGu
rjzpfavmufbl;vdkY wGufqaeMuygw,f/ twdk; aps;aygaew,f/ qGpfz&efYu jynfyaiGay;aiG,l
EIe;f awGu usaew,f/ b@ma&;rl0g'udu k sio hf ;kH zdYk &Si;f wrf;ydak iGjyaeayr,fh aps;BuD;aew,f/ a':vm
qdwk mu Edik if aH &;tajctaet&aMumifah omfvnf; uvJG&if tjcm;a&G;cs,fp&modyfr&Sdwm&,faMumifh
aumif;? a<u;NrD0efxkyf0efydk;aMumifhaomfvnf; a&TudkrsufpdusMuw,f/
aumif; oHk;zdkYtcuftcJ&Sdaew,f/ 2010 jynfEh pS w f ek ;f u tar&duef&UJ tjyifbuf
pD;yGm;a&;taqmufttHu k kd jyefNyD;OD;armhatmif rSm vlwdkif;u a':vmudkoabmusMuw,f/ tck
vkyw f ehJ nf;u ud, k ahf iGwefz;kd usatmifvyk w f ehJ nf; awmh aps;BuD;wJah ':vmu tar&duefeYJ tar&duef
wpfenf;&Sad eao;w,f/ wdik ;f jynf0ifaiGw;kd wufrI or®wudkyg 'ku©ay;aeNyD/ aiGaMu;ppfyJGwjznf;
EIef;aES;auG;aew,fqdkwJh taMumif;w&m;wpfcku w½kwfeJY t"duukefoG,fbuf&JU aiGaMu; (,l½dk) jznf;t&Sdef&vmcsdefrSm tar&duef[m om;aumif
vnf; aiGaMu;ppfyJGqifEJTzdkY taMumif;zefvmw,f/ vdk aiGaMu;awG[m ,Grf&JUwefzdk;aemufudkvdkufNyD; vnf;[kw?f rkq;kd vnf;[kwf jzpfaeygw,f/ ud, k &hf UJ
wu,fwrf;apmifhMunfh&r,fh aiGzvS,fEIef;u wuf&us&ygawmhw,f/ 'gaMumifh ,GrfeJYa':vm tBuD;qHk;ukefoG,fbufeJY ukefoG,fa&;ppfyJGpr,f
,l½dkeJYa':vmvJwJhEIef;r[kwfbJ ,GrfaiGeJYa':vm vJwEhJ eI ;f [m tajccHusw,fvYkd jrifMuwmyg/ ,Gref YJ qd&k if olwYkd bufuaiGaMu;u tm;enf;wefz;kd usNyD;
vJvS,fwJhEIef;jzpfygw,f/ urÇmhaiGaMu;aps;uGufeJY a':vmvJv, S wf EhJ eI ;f usqif;&if tjcm;aiGaMu;awG&UJ udk,fhaiGu tm;aumif;(wefzdk;jrifh) aewwfw,f/
b@ma&;aps;uGufrSm ,GrfaiGuyJ OD;aqmifaewm wefzdk;udkyg qJGcsoGm;vdkYyg/ tcku 1 a':vmudk wu,fvYkd tar&duefor®wu olYaiGukd wefz;kd
jzpfygw,f/ 2015 ckESpf? Mo*kwfvuwnf;u 7 ,GrfqdkwJhEIef;[m ta&;BuD;ygw,f/ 7 ,GrfEIef; usapcsifw,fqdk&if ukefoG,fa&;ppfyJGtypftcwf
w½kw[ f m aps;uGut f ajctaeay:rlwnfNyD; ajymif; xuf wefzdk;usoGm;&if tjcm;aiGaMu;awGvnf; &yfcv hJ Ykd Nidr;f csr;f a&;,lvu kd wf m[m taumif;qH;k enf;
vJcGifhudk twdkif;twmwpfcktxd cGifhjyKcJhNyD;jzpfyg vdu
k Nf yD;wefz;kd usEdik yf gw,f/ 'gaMumifh 1 a':vmudk jzpfw,f/ r[kwf&ifawmh tar&duef[m aiGaMu;
w,f/ 'gayr,fh a':vmeJYvJvS,fwJhEIef;udkawmh 7 ,GrfEIef;xufuscGifhjyKr,fh t&dyfta,mifawG ppfyJGeJY&ifqdkif&r,fhtEÅ&m,f&Sdw,fvdkY The Econo-
tawmfav;wif;wif;MuyfMuyfxm;cJhygw,f/ 'Dvdk ay:vm&if 'g[mta&;BuD;ygw,f/ mist u qdkxm;ygw,f/ /
tajymif;tvJao;ao;av;awG[m ta&;ygygw,f/ tcsdKUynm&Siaf wGu tar&duefeYJw½kwaf qG;aEG; cifarmifnKd(abm*aA')
12
vmaomaMumihf ud&k ;D ,m;ESpEf ikd if H xdawGU
qufqHrItwGuf wif;rmrIrsm;avQmhcsa&;
BudK;yrf;aqmif&Guf&mwGif DMZ ae&mudk
2016 ckESpfESihf 2017 ckESpfwpf a*[aA'qdkif&mae&mwpfcktjzpf azmf
avQmufvHk;wGif ajrmufudk&D;,m;EdkifiH\ aqmifEikd af &;udpv ö nf; ay:xGuv f mvsuf
EsLuvD;,m;prf;oyfrIESihf 'H;k usnpf rf;oyf &Sdonf/ awmifudk&D;,m;EdkifiHu DMZ
ypfcwfrrI sm;aMumihf ud&k ;D ,m;uRef;qG,fü ae&mudk a*[aA'qdik &f mae&mtjzpftum
wif;rmrIrsm;jrihfwufcJh&onf/ odkYaomf tuG,fay;oGm;a&; awmif;qdkxm;vihfu
2018 ckEpS t f apmydik ;f umvrsm;uwnf;u pm; ESpEf ikd if cH sdwq f ufrEI iS fh yl;aygif;aqmif
udk&D;,m;ESpfEdkifiH xdawGUqufqHrIonf &GufrIrsm; rsm;pGmvdktyfaeqJjzpfonf/
jyefvnfouf0ifvmvsuf&o dS nf/ vuf&dS udk&D;,m;uRef;qG,fwGif Nidrf;csrf;a&;
tcsdeüf ESpEf ikd if aH cgif;aqmifrsm;onf ud&k ;D azmfaqmifEdkif&efESihf ESpfEdkifiHqufqHa&;
,m;uRef;qG,fwGif xm0&Nidrf;csrf;a&; rsufESmpmopfwpf&yf zGihfvSpfEdkifa&;BudK;
wnf a qmuf E k d i f a &;twG u f ES p f E d k i f i H yrf;rIwpfpdwfwpfa'otaejzihf awmif
oHwrefqufqaH &;udk OD;pm;ay;aqmif&u G f udk&D;,m;EdkifiHu DMZ ae&mzGHUNzdK;a&;
vsuf&Sdonf/ twGuf vrf;aMumif;oHk;ckwdk;csJUazmuf
ESpfEdkifiHjyefvnfxdawGUqufqHrI vkyfa&;? DMZ ae&mudk Nidrf;csrf;a&;
vkyfief;rsm;udk taxmuftuljzpfap yef;jcHwpfcktjzpf ajymif;vJoGm;a&;?
onhf ueOD;vkyfief;rsm;taejzihf ydkY awmifESihfajrmuftMum; &xm;vrf;
aqmifa&;vrf;aMumif;rsm; jyefvnf azmufvkyfEdkifa&;twGuf avhvmwdkif;
qufoG,fjcif;? c&D;oGm;vkyfief;tcGihf wmrI v k y f i ef ; rsm;aqmif & G u f a &;wd k Y
tvrf;rsm;zefwD;jcif;ESihf pD;yGm;a&; twGuf tqdkjyKxm;&Sdonf/ 2018
yl;aygif;aqmif&GufrIenf;vrf;rsm;jzihf ckEpS t f wGi;f awmifEiS afh jrmufu&kd ;D ,m;
awmifEiS afh jrmuf tjyeftvSeq f ufo, G f ESpEf ikd if o H nf &xm;vrf;azmufvyk af &;
rItay: tav;xm;aqmif&Gufvsuf twGuf wdik ;f wmrIvyk if ef;rsm;udk yl;wGJ
&Sdonf/ xdkBudK;yrf;aqmif&GufrIrsm; aqmif&GufcJhMuonf/ ESpfEdkifiHtMum;
onf ud&k ;D ,m;uRe;f qG,Nf idr;f csr;f a&;udk qufoG,foGm;vmrIvkyfief;rsm; wdk;
us,fus,fjyefYjyefYtaxmuftuljyKoGm; wufvmjcif;onf Nidr;f csrf;a&;vkyif ef;
&efvdktyfovdk zGHUNzdK;a&;vkyfief;rsm; pOfudk rsm;pGmtaxmuftuljyKaprnf
udkvnf; obm0ywf0ef;usifESihfa*[aA'qdkif&m jzpfonf/ odYkaomf ESpEf ikd if jH yefvnfaygif;pnf;a&;vkyf
rlabmiftwGif;u wdk;wufrI&&Sdatmif aqmif&Guf ief;rsm;azmfaqmif&mwGif DMZ ae&mywf0ef; usifukd
oGm;zdkYvdktyfonf/ xdcdkufrI&Sdvmavrvm;qdkonhf pdk;&drfylyefrIrsm;
ajrmufudk&D;,m;EdkifiH\ EsLuvD;,m;ESihf udkvnf; jrihfwufvmvsuf&Sdonf/
'Hk;usnftpDtpOfrsm;tjyif tjcm;aomppfa&; vuf&t dS csdet f awmtwGi;f vrf;aMumif;rsm;
qdik &f m &efvo kd nhvf yk &f yfrsm;onf wif;rmrIrsm; azmufvkyfrIvkyfief;pOfonf prf;oyfqJumv
avQmhcsa&;twGuf oHwrefa&;qdik &f mBudK;yrf;rIrsm;udk wGio f m&Sad o;aomfvnf; tem*wfwiG f DMZ ae&m
rMumcPwGef;tm;ay;cJhvihfupm; aemufuG,fwGif umuG,af pmihaf &Smufa&;twGuf ar;cGe;f rsm;xGuaf y:
xdkodkYpdefac:ae&onhftaMumif;w&m;rsm;onf euf vmvsuf&Sdonf/ ESpfpOfawmifbufu c&D;oGm;
½Idif;pGmwnf&Sdvsuf&Sdonf/ xdkodkYzsufpGrf;tm;jyif; jynfol 1 oef;cefYonf DMZ ae&modkY vma&muf
vufeufrsm;wDxiG x f wk v f yk Nf yD;aemuf vHjk cHKa&;awmihf vnfywfvsuf&Sdonf/ DMZ ae&modkYc&D;oGm;vm
wif;cdkifrmatmif aqmif&Gufonhfenf;vrf;onf rsm;? txl;ojzihf &Sm;yg;rsdK;pdwfrsm; vGwfvyfpGm a&mufvnfywfrjI rihw f ufvmjcif;onf obm0ywf
udk&D;,m;ppfyGJumvtwGif;uwnf;u tjrpfwG,f touf&iS &f yfwnfjzpfxeG ;f cGi&fh cJo
h nf/ vuf&t dS csdef 0ef;usiq f ikd &f mxdcu kd rf rI sm;&Sad pEdik af omaMumihf ESpEf ikd if H
vmaomt,ltqyifjzpfonf/ txd raygufuGJao;aomrdkif;rsm;&Sdaeapumrl DMZ jynforl sm;tMum; pd;k &dryf yl efrjI rihw f ufvsuf&o dS nf/
qdk&vQif udk&D;,m;ppfyGJonf 1953 ckESpfwGif ae&monf trSwfrxifbJ a*[aA'qdkif&mae&m xdkodkYESpfEdkifiHqufoG,frIvrf;aMumif;azmuf
NyD;qH;k cJo
h nf/ odYk aomf y#dyu©tqH;k owfa&;twGuf wpfcjk zpfvmcJo h nf/ awmifu&kd ;D ,m;obm0ywf0ef; vky&f mwGif DMZ ae&mudk rnfoYkd rnfyu kH muG,o f mG ;
Nidr;f csrf;a&;pmcsKyfvufrw S af &;xd;k cJjh cif;r&Sbd J ppf&yf usifa&;&m0efBuD;Xmeu ¤if;ae&monf umuG,f rnfqdkonfESihf Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfESihf obm0
qdkif;a&;twGufom ESpfzufoabmwlnDcJhjcif;jzpf apmihfa&Smufxm;onhfrsdK;pdwf 106 rsdK;tygt0if ywf0ef;usifxed ;f odr;f apmihaf &Smufrv I yk if ef;rsm;tMum;
onf/ xdo k abmwlncD sufonf ud&k ;D ,m;uRef;qG,f rsdK;pdwaf ygif; 5000 ausmf rSwD if;aexdik v f suf&o dS nfh yGwfwdkufrIrsm;&SdvmrnfqdkvQif rnfonhft&mudk
udk ESpfydkif;ydkif;vdkufaomaMumihf awmifESihfajrmuf ae&mjzpfonf[k tpD&ifcHxm;onf/ rMumao;rD OD;pm;ay;aqmif&u G o f mG ;rvJqo kd nfah r;cGe;f rsm;vnf;
udk&D;,m;EdkifiH ESpfEdkifiHay:xGef;vm&onf/ ppf&yf tcsdeftwGif;u DMZ ae&mwGif wyfqifxm;&Sd xGuaf y:vmvsuf&o dS nf/ ,cifu awmifu&kd ;D ,m;
qdkif;a&;oabmwlnDcsufonf udk&D;,m;uRef;qG,f onhfuifr&mrsm;u prf;acsmif;wpfckudk jzwful;ae tpdk;&onf DMZ ae&mumuG,fapmihfa&SmufrIcdkifrm
udk trSwf 38 rsOf;NydKifuydkif;jcm;vdkufaomaMumihf aom &Sm;yg;rsdK;pdwfjzpfonhf tm&S0uf0HtrJwpf aocsmap&eftwGuf UNESCO xH wifjyavQmuf
awmifESihfajrmufudk&D;,m;ESpfEdkifiHtMum;wGif 4 aumifudk rSwfwrf;wifEdkifcJhonf/ ppfom;rsm;u xm;cJhzl;onf/ DMZ ae&mESihfywf0ef;usifae&mrsm;
uDvdkrDwmus,f0ef;aom Mum;cHZkefwpfckjzpfay:vm DMZ ae&mwGif 0uf0Hrsm;awGU&SdaMumif; ,cifu udk ouf&ZdS 0D rsm;twGuf t&efae&mtjzpf umuG,f
cJhonf/ xdkMum;cHZkefudk ppfrJhZkef (Demilitarized owif;ydkYxm;aomfvnf; ,cktBudrfonf xdk0uf0H apmihfa&SmufoGm;a&;yifjzpfonf/ odkYaomf 2012
Zone-DMZ) [kac:qdkonf/ rsm;udk yxrqH;k tBudr"f mwfy½kH u kd Ef ikd cf jhJ cif;jzpfonf/ ckEpS uf awmifu&kd ;D ,m;Edik if \ H UNESCO odYk avQmuf
1953 ckESpfupí DMZ ae&mudk rnfolrQ0if udk&D;,m;ESpfEdkifiHxdawGUqufqHrIonf uRef; xm;rIonf ratmifrjrifjzpfcJh&onf/ taMumif;rl
a&mufjcif;r&SdaomaMumihf opfyifyef;refESihfwd&pämef qG,fa'owGif wpfzefjyefvnfOD;pm;ay;aqmif&Guf um; xdkae&m0ef;usifwGif zGHUNzdK;rIvkyfief;rsm;aqmif
13
&GufaerIudk uefYowfxdef;csKyfEdkifjcif;r&Sdao;aom pdefac:rIrsm; ydkrdkrsm;jym;vmrnfjzpfonf/ DMZ yrf;rIrsm;udk ydkrdkjr§ihfwifay;Edkifrnfjzpfonf/
aMumihfyifjzpfonf/ ae&mudk yl;wGu J muG,jf cif;tm;jzihf xdu k muG,af pmihf oHk;oyfcsuf
vuf&Sdor®wrGefa*stif;onf DMZ ae&mudk a&SmufrIvkyfief;pOfudk udk&D;,m;uRef;qG,ftem*wf awmifEiS afh jrmufu&kd ;D ,m;ESpEf ikd if t
H Mum;&Sd ppfrZhJ ek f
UNESCO u tumtuG,fay;a&;twGuf xyfrH yHkazmfwnfaqmufEdkifa&;twGuf tajccHtkwfjrpf (DMZ) ae&monf ZGefv 30 &ufu tar&duef
avQmufxm;cJo h nf/ odYk aomf xdak vQmufxm;rIonf tjzpf ½Ijrifoabmxm;Edkifrnfjzpfonf/ xdkodkY or®wa':e,fx&rhEf iS fh ajrmufu&kd ;D ,m;acgif;aqmif
Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOfudk taxmuftuljyKrnfqdk obm0ywf0ef;usifapmihaf &Smufrv I yk if ef;rsm; aqmif uif*sHKtefwdkYawGUqHkaqG;aEG;NyD; aemufydkif;ydkrdkvlod
vQif ajrmufudk&D;,m;EdkifiHESihf yl;aygif;aqmif&Guf& &GufEkdifjcif;onf DMZ ae&mudk a*[aA'qdkif&m rsm;vmcJhonf/ qdk&vQif DMZ ae&monf 1953
rnhfvkyfief;wpf&yftjzpf ½Ijrif&efvdktyfonhftjyif ab;uif;vHjk cHKrIae&mtjzpf zefw;D ay;Edik rf nfjzpfovdk ckEpS u
f wnf;u rnforl Qjzwfoef;oGm;vmcGirfh &So d nfh
e,fpyfjzwfausmfyl;aygif;aqmif&GufrIESihf pDrHcefYcGJrI ud&k ;D ,m;uRef;qG,Nf idr;f csrf;a&;twGuf ESpEf ikd if pH vH;k ab;rJZh ek tf jzpfxm;&Scd aJh omaMumihf &Sm;yg;rsdK;pdwrf sm;
rsm;tqifhjr§ihfwifEdkifa&;twGuf vHkavmufaomtpD xdawGUqufq&H mwGiv f nf; tcGit fh vrf;rsm;pGm&&Sad p &Sifoefusufpm;&m a*[wpfckvdkjzpfvmcJhonf/
trHrsm;vnf;vdt k yfonf/ DMZ ae&mumuG,af pmihf rnfjzpfonf/ txl;ojzihf DMZ ae&mudk UNESCO 2018 ckEpS u f pí DMZ ae&mwGijf r§KyfEx HS m;onhrf ikd ;f
a&Smufa&;twGuf yl;wGJBudK;yrf;jcif;onf obm0 todtrSwfjyKae&mwpfckjzpfvmatmif yl;aygif; rsm;udk jyefvnfazmf,lvsuf&Sdonhftjyif ESpfEdkifiH
ywf0ef;usifESihf awm½dkif;wd&pämefrsm;udk tusdK;jzpf BudK;yrf;jcif;onf obm0ywf0ef;usifudk umuG,f pvHk;onf DMZ ae&mumuG,fapmihfa&Smufa&;ESihf
xGef;ap½Hkomru e,fpyfjzwfausmfqufqHa&;wnf apmihaf &Smufay;Edik rf nfjzpfovdk uRe;f qG,Nf idr;f csr;f a&; uRef;qG,fNidrf;csrf;a&;vkyfief;rsm;udk [efcsufnDnD
aqmuf&mwGiv f nf;tcGit fh vrf;jzpfapovdk ud&k ;D ,m; twGuf ud&k ;D ,m;ESpEf ikd if x
H ad wGUqufq&H mwGif BudK; taumiftxnfazmfaqmifvsuf&adS omaMumihf ra0;
ESpEf ikd if o
H bm0ywf0ef;usifxed ;f odr;f awmhonhftem*wfwGif udk&D;,m;
apmihaf &Smufa&;vkyif ef;udyk g zefw;D ap uRef;qG,fonf EsLuvD;,m;uif;
Edik rf nfjzpfonf/ pifNyD; at;csrf;wnfNidrfzGHUNzdK;aom
a&wdEk iS afh &&Snu f mv umuG,f a'owpfcktjzpfodkY a&muf&SdvmEdkif
apmihaf &Smufa&;vkyif ef;rsm; cdik rf mao aMumif; oHk;oyfawGU&Sd&ygonf/ /
csmapa&;twGuf udk&D;,m;ESpfEdkifiH
pvHk;taejzihf a'owGif;ü obm0 armifaomif;0if;(wrefa[mif;)
ywf0ef;usifqdkif&myl;wGJpDrHudef;rsm;
azmfaqmifoGm;oihfayonf/ a&wdk Source; Balancing Peace and Con-
umvwG i f obm0ywf 0 ef ; usif servation in the DMZ by The Dip-
qdik &f mxde;f odr;f umuG,af pmihaf &Smuf lomat Magazine; 5 July 2019 ud k
rIvyk if ef;onf vG,u f zl , G &f m&Sad omf jyefqdkygonf/
vnf; ESpfEdkifiHcsdwfqufaqmif&Guf
rIESihf jyefvnfaygif;pnf;a&;vkyfief;
uJhodkYaom a&&Snfvkyfief;rsm;onf
14
w½kwef YJ tar&dueftMum;rSm jzpf rav;&Sm;? xdkif; pwJhEdkifiHawGyg/
yGm;aewJhwif;rmrI[m ,cktcgbufpHk 'gayr,fh tmqD,HrSm w½kwfeJY
ppfyGJtoGifrsdK;jzpfvmaeaMumif; ,cif tar&dueftMum; Mum;rnyfzYdk
uwifjycJhzl;ygw,f/ vwfwavm owdxm;aeMuwmrdYk rvG,v f S
jzpfysufaewJt h ajctaeawGukd avhvm ygbl;/ tar&duef&JUtif'dk-
NyD; tJ'DbufpHkppfyGJ&JU vuf&Sdtae ypdzw d rf [mAsL[mu Free and
txm;udk oHk;oyfwifjycsifygw,f/ open Indo-Pacific vdkY qdkyg
yxrqHk;oHk;oyfvdkwmuawmh w,f/ Open qdak yr,fh tJ'x D J
ppfa&;u@yg/ ppfa&;bufrSmawmh rSm w½kwrf ygwmawmh aocsm
w½kwfawGu tawmfav;tompD; ygw,f/ tar&duefzUJG cJo h rQTPP
&aewJo h abm&Syd gw,f/ rMumcifu vdkukefoG,fa&;tkyfpk? QUAD vdk
xGuaf y:vmcJw h hJ tar&duefeYJMopaMw;vs tar&duef? *syef? MopaMw;vs?
u vGwfvyfwJhokawoeXmeESpfck&JU avh tdEd´, av;EdkifiHvHkjcHKa&;aqG;aEG;yGJ
vmazmfxw k cf suft& ajym&jcif;jzpfygw,f/ tkyfpkawG[m w½kwfudkcsefxm;NyD;
tar&duefokawoetzGJUu trsdK;om;um xdef;csKyfzdkYBudK;pm;cJhwmrdkYygyJ/ 'gaMumifh tmqD,H
uG,fa&;r[mAsL[maumfr&SifvdkY ac:ygw,f/ uvnf; tar&duef&UJ ajcvSr;f udak &SmifvzJT Ykd ud, k yf ikd f
0g&ifhtNidrf;pm;ppfbuft&m&SdBuD;awGyg0ifNyD; tif'dk-ypdzdwfrl0g'udk rMumcifucsrSwfcJhNyD; olY
tar&duefwyfrawmf&JU ppfa&;pGrf;&nfudk avh aqmifyk'fu Open and Inclusive vdkYqdkygw,f/
vmqef;ppfzYkd uGe*f &ufvw T af wmfu zGUJ pnf;ay; tdE, ´d uawmh Mum;csNyD; Free, Open and Inclusive
xm;um b,fygwDeYJ rrS oufqikd w f thJ zGUJ wpfcjk zpf vdkYqdkygw,f/ t"dyÜm,fuawmh olwdkYtaeeJY
ygw,f/ (Providing for the Common Defense: w½kwu f vkd nf; ypfxm;vdYkr&bl;/ xnfo h iG ;f &vdrhf
The assessment and Recommendation of the r,fqdkwJhoabmygyJ/ jcHKajym&ifawmh ppfa&;?
National Defense Strategy Commission; 2018) vHjk cHKa&;ordik ;f rSm tar&duefawGxifwikd ;f rayguf
olwdkYu tar&duefwyfrawmf[m w½kwfwdkY? bl;qdkwm odomvmygw,f/ tar&duefawG
½k&Sm;wdkYvdk &efolawGeJY&ifqdkif&&if tBuD;tus,f 'Da'orSmaocsmudkifEdkifwmu xdkif0rfygyJ/
qHk;½IH;rIawG&SdEdkifNyD; tifrwefBuD;rm;wJhtMuyf 'gaMumifh xdkif0rfudk rMumcifuyJ a':vm 8
twnf;eJY&ifqikd &f vdrrhf ,fvYkd owday;xm;ygw,f/ bDvD,Hzdk; F-16 wdkufav,mOf 66 pif;a&mif;
MopaMw;vsu okawoetzGUJ uawmh tar&d vdu k yf gw,f/ tar&dueftwGuf ydu k q f v H nf;&?
uefavhvma&;Xme United States Studies Center w½kwfudkvnf; Ncdrf;ajcmufNyD;om;jzpfoGm;apcJh
jzpfygw,f/(Averting Crisis: American Strategy, ygw,f/
Military Spending and Collective Defence in the pD;yGm;a&;rSmvnf; vuf&SdjzpfaewJhukefoG,frI
Indo-Pacific; United States Studies Center, 19.8.2019) ppfyGJrSm tar&dueftxdemaewm tawmfodomvm
olwYkduawmh w½kwef YJtar&duefom ppfjzpfr,fq&kd if ygw,f/ tar&duefpD;yGm;a&;usqif;r,fqdkwm vl
taemufypdzw d af 'ou tar&duefwyfpcef;awG[m wdkif;ajymvmMuNyD; ukefoG,frIppfyGJrSm tar&duef
tcsed t f enf;i,ftwGi;f ajrmufjrm;vSww hJ ½kwyf xhJ ed ;f tvG,w f ulEikd rf mS yg/ bmrSrxdcu dk yf gbl;vdYk ajymcJw h hJ
'Hk;awG&JUypfcwfrIatmufrSm udpjö ywfoGm;Edkifw,fvdkY or®wx&rfhuawmifrS ,m,Dusqif;rIygvdkY zm&
qdkygw,f/ tar&duefwyfrawmftaeeJY bwf*suf ax;&qifajcay;&jzpfaeygw,f/ avhvmcsufwpfck
Muyfwnf;rI? ta&SUtv,fyikd ;f vdak 'oawGrmS ppfuRH rSm w½kwo f iG ;f ukeaf wGtaumufceG jf r§iw hf ifraI Mumifh
aerI pwJt h aMumif;tcsufawGaMumifh ypdzw d af 'oudk rwnfhjzpfaewmygyJ/ tar&dueftaeeJY ESpfEdkifiH tar&dueftdrfaxmifpkwpfckudk a':vm 1000
OD;pm;ay;vdkYajymayr,fh wu,fwrf;usawmh odyf tMum;0ifNyD; aphpyfray;Edik cf ifrmS w½kwEf ikd if jH cm;a&; avmuf tydkukefusapvdrfhr,fvdkYqdkygw,f/ a&G;
tav;rxm;Edkifbl;vdkYqdkygw,f/ 0efBuD;0rf,du awmifudk&D;,m;eJY*syefEdkifiHjcm;a&; aumufyv JG yk zf Ykd wpfEpS af usmfyv J w kd t hJ csderf mS wdik ;f jynf
olwdkYu b,fvdktMuHay;xm;ovJqdkawmh 0efBuD;ESpfa,mufudk wpfNydKifwnf;awGUNyD;oGm;ygNyD/ upD;yGm;usNyD; rdom;pkawGuek u f sp&dwyf akd tmifvyk af e
tar&duefwpfEikd if w H nf;eJYawmh w½kwu f &kd ifrqdik Ef ikd f aemufxyfOD;pm;ay;uawmh tdEd´,eJYAD,uferfyg/ wJholudk rJay;csifrSmr[kwfwmaocsmygw,f/ 'g
bl;? a'owGi;f Edik if aH wGeYJ r[mrdwzf UJG NyD; &ifqikd zf Ykd vkd olwdkYuvnf; tckawmhtqifajyovdkvIyf&Sm;r,fh aMumifh pD;yGm;a&;t&rEdkifovdk EdkifiHa&;t&vnf;
w,fvYkq d ykd gw,f/ yxrOD;pm;ay;uawmhMopaMw;vs taetxm;jzpfaeygw,f/ wwd,OD;pm;ay;uawmh x&rfhawmh enf;enf;jymaeNyDvdkYqdk&rSmyg/ w½kwf
ygyJ/ MoZDawGu tar&duefeJYppfa&;r[mrdwfjzpf tmqD,HxJu tar&duefeJYtvGrf;oifhwJh pifumyl? vnf; pD;yGm;a&;ppfyrJG mS txdemayr,fh ,Graf iGwefz;kd
NyD;om;qdak wmh ta&;taMumif;qdk tar&duefbuf csNyD; wkHYjyefcJhwmwdkY? tar&duefu oGif;ukefudk
vdu k zf Yv
kd ykd gvdrrhf ,f/ 'gayr,fh w½kwu f MopaMw;vs tcGew f ;kd aumufcsed rf mS tjcm;Edik if aH wGukd tcGeaf vQmh
&JUtBuD;qH;k ukeo f ,G zf ufjzpfaewmrdYk pD;yGm;a&;t& ay;wmwdYkeYJ ukpm;aewmawGU&ygw,f/ aocsmwm
tvGefta&;BuD;ygw,f/ 'gaMumifh wpfckckjzpf&if uawmh w½kwf&JUEdkifiHa&;? pD;yGm;a&;pepfaMumifh
MopaMw;vsu b,fbufudkvdkufrvJ/ odyfrao &Su
D sifzh siftaeeJY Edik if u H ckd ikd cf ikd rf mrmudik w f , G x f m;Edik f
csmvSygbl;/ tar&duefEikd if jH cm;a&;0efBuD; yGeyf , D kd wm[m rd;k xJa&xJtajctaersdK;rSm x&rfx h uftm;
uawmh MopaMw;vsudk yJydpyfa&mif;&zdkYeJY EdkifiH omw,fvdkYajym&rSmyg/
tcsKyftjcmtmPmwnfjrJzdkY b,f[ma&G;rvJvdkY 'gayr,fh tar&duefawGvnf; ajcrJhvufrJh
cyfwif;wif;ar;aeNyDjzpfygw,f/ MopaMw;vsNyD;&if awmh r[kwyf gbl;/ olYrmS vnf; Edik u f u G af v;awG&dS
tar&duefawGtm;udk;&rSmuawmh ta&SUajrmuf ygw,f/ rD'D,meJYEdkifiHa&;ppfqifrIvdk Soft Power
tm&Su r[mrdwaf wGjzpfwhJ awmifu&kd ;D ,m;eJY*syef awGrmS tar&duefu trsm;BuD;omygw,f/ 'Dtm;
yg/ jyóemu 'DESpfEdkifiH[m olwdkYtcsif;csif; pmrsufESm (15) odkh á
15
txm;rSm trsm;qH;k tvsifEeI ;f wpfem&Dukd 5 'or
5 uDvdkrDwmEIef;eJY xdef;csKyfarmif;ESifEdkifrSmjzpfyg
w,f/ Kapitan armif;olrJhrdkif;&Sm
½k&Sm;wyfrawmf&JU tif*sif puf½kyfawGudk BudK;rJhxdef;csKyfrIjyK
eD,mawG[m vQKdU0Sufvkyfaqmif vkyfEdkifovdk rDwm 200 t&Snf&Sd
cJhwJh Kapitan armif;olrJhrdkif;&Smpuf½kyfudk vufcH wJh Fiber Optic Cable toH;k jyKNyD;awmhvnf; xde;f csKyf
&&SdcJhygw,f/ tajctaetay:rlwnfNyD; rdkif;&Sif; armif;ESiEf ikd rf mS jzpfygw,f/ rdik ;f &Smpuf½yk rf mS toH;k jyK
vif;jcif;? 'grSr[kwf &SmazGaxmufvrS ;f jcif;vkyif ef; xm;wJh Hardware ydik ;f qdik &f mypön;f awG[m tEÅ&m,f
awGvkyfaqmifEkdifrSmjzpfNyD; tem*wfumvtDvuf &Sw
d v hJ yk if ef;cGiaf wGrmS toH;k jyKzYktd wGuf oihaf vsmaf tmif
xa&mepfppfqifa&;awGrSmtoHk;jyKjcif;eJY vufeuf wyfqifxm;ygw,f/ qD;&D;,m;rSm tif*sifeD,m
pepfawGudkvnf;wyfqifNyD; toHk;jyKvmEdkifrSmjzpfyg wyfzUJG 0ifawGtwGuf prf;oyfcw hJ phJ uf½yk af wGuawmh
w,f/ tJ'Drdkif;&Smpuf½kyfawG[m tvG,fwul Sfera eJY Skarabei rdkif;&Smpuf½kyfawGyJjzpfygw,f/
udkifwG,fxdef;csKyfrIjyKvkyfEkdifr,fh puf½kyfwpfckjzpf txl;ojzifh tJ'rD ikd ;f &Smpuf½yk af wG[m tEÅ&m,f&w dS hJ
aMumif;udk ½k&Sm;EdkifiHxkwf Izvestia aeYpOfowif; {&d,mawGeJY &SmazG&cufcJwJhae&mawGrSm toHeJY
pmrSm a&;om;xm;ygw,f/ vIy&f mS ;rIqikd &f mtcsuftvufawGukd tcsdeef Yw J pfajy;
Kaptain armif;olrr hJ ikd ;f &Smpuf½yk uf kd atmifatmif nDay;ydYk Eikd wf hJ Camera awGyg&Syd gw,f/ Skarabei rdik ;f
jrifjrifprf;oyfEkdifcJhNyDjzpfaMumif; ½k&Sm;umuG,fa&; ajratmufcef;awG? OrifawG? taqmufttHkawGudk &Smpuf½yk af wG[m eif;rdik ;f awGut kd m½Hck EH ikd jf cif;? ayguf
0efBuD;Xmeu ajymMum;cJyh gw,f/ tJ'rD ikd ;f &Smpuf½yk f ppfaq;axmufvrS ;f &mrSmtoH;k 0ifNyD; tvdt k avsmuf uGJapjcif;eJY z,f&Sm;jcif;awGudk jyKvkyfEdkifygw,f/
ukd rDwm0ufcefYtjrifh&SdwJh tao;pm;,mOfay:rSm oH;k pepf? 'grSr[kwf pHpk rf;ppfaq;a&;oHcsyfum,mOf tif*sifeD,mwyfzGJU0ifawGu rdkif;&Sif;vif;a&;
wyfqifxm;NyD; xde;f csKyfa&;ud&, d mawGeYJ bufx&D tao;pm;wpfcjk zpfygw,f/ tJ'pD uf½yk [ f m xde;f csKyf wm0efawGeYJ uif;axmufjcif;vkyif ef;awG&UJ wpf0uf
udk ,mOf&UJ twGi;f ydik ;f rSm wyfqifxm;ygw,f/ Mo- a&;A[dkuae tumtuG,fuif;rJhwJh ajrjyiftae avmufudk puf½kyfawGeJYtpm;xdk;zdkY arQmfvifhcJhMu
dular 'DZdkif;ydkif;udk tjzKwftwyfjyKvkyfEdkifwJhtif*sif txm;rSm 1 uDvrkd w D mtxd xde;f csKyfarmif;ESiEf ikd Nf yD; ygw,f/ ½k&Sm;tif*sifeD,mwyfzGJU0ifawG&JU 'kwd,
eD,mypön;f awGeYJ uif;axmufjcif;qkid &f mvkyif ef;oH;k NrdKUwGi;f ae&mawGeYJOrifawG pwJah jrjyiftaetxm;rSm acgif;aqmif Nikolai Topilin u tif*sifeD,mawG&JU
ypönf;awGudk wyfqifo,faqmifEdkifrSmjzpfygw,f/ 500 rDwmtxd xde;f csKyfarmif;ESiEf ikd rf mS jzpfygw,f/ pGr;f aqmif&nfawGu wjznf;jznf;wd;k wufvmrSmjzpf
,mOf&JUudk,fxnfrSm ypönf;awGtpm;xdk;wyfqifzdkY tJ'pD uf½yk rf mS aygufurJG jI zpfapr,fyh pön;f awGukd aMumif;? puf½kyfawG[m wyfzGJU0ifqHk;½HI;rIawGudk
twGuf pepfwpfcyk g&SNd yD; puúeYfyikd ;f twGi;f vufeuf &Si;f vif;zdYk tqihf 5 qifyh gwJh xde;f csKyfa&;ud&, d m odoo d momavQmch say;Edik rf mS jzpfaMumif;? tif*sief , D m
awGudk jyefvnfwyfqifEdkifrSmjzpfygw,f/ 1 ckyg&SdrSmjzpfygw,f/ tJ'Dxdef;csKyfa&;ud&d,mu wyfzGJU0ifawG[m tjrJwrf;a&SUwef;uswJhae&mrSm
tJ'Dpuf½kyfrSm teDatmufa&mifjcnfoHk; Power rdkif;awGwl;azmfz,f&Sm;ay;Edkifjcif;eJY 7 uDvdk*&rf wm0efxrf;&wmaMumifh rdkif;axmifjcif;eJY rdkif;&Sif;
Optical Device awG? ajrjyiftajctaety: toHeJY tav;csde&f w dS u hJ ek yf pön;f awGuv kd nf; o,faqmifEikd f vif;a&;vdk tEÅ&m,f&w dS v
hJ yk if ef;cGiaf wGrmS vlxcd u kd rf I
vIyf&Sm;rIawGudkyg apmihfMunfhaxmufvSrf;EdkifNyD; rSmjzpfNyD; tjzKwftwyftvG,w f uljyKvkyEf idk w f hJ rdik ;f avsmeh nf;apzdUk twGuf puf½yk af wG[m r&Srd jzpfvt kd yf
jzKwfwyfvG,fulwJhypönf;awG wyfqifxm;rSmjzpfyg &Smtm½Hck u H &d , d mawGwyfqifxm;um eif;rdik ;f awGukd aMumif; ajymMum;cJhygw,f/ /
w,f/ tJ'yD pön;f awGxu J uifr&mawGrmS jrifuiG ;f z,f&Sm;ay;EkdifrSmjzpfygw,f/ atmifBuD;
udk tq 40 csJUay;Ekid w f rhJ eS b f v
D ;l awG wyfqifxm; tJ'Dpuf½kyf[m 6 em&DMumwdkufyGJ0ifEdkifr,hf Source; Russian engineer troops to receive Kapitan
ygw,f/ Kaptain armif;olrJhrdkif;&Smpuf½kyfawG[m bufx&DwpfvHk;yg&SdrSmjzpfNyD; omrefajrjyiftae unmanned tracked robot UGV udk jyefqdkygonf/
á pmrsufESm (14) rS Facebook eJY Twitter taumifhawGudk ydwfypfvdkufNyD; aMumif;wpfo, G f BRI pDru
H ed ;f wdYkrmS ta&;ygwJah e&m
awGuo kd ;kH NyD; Conflict in Gray Areas vdYk ac:wJh &efol rD', D mvTr;f rd;k tuJomrI&,lvu kd yf gNyD/ a[mifaumif awGukd tMuyftwnf;jzpfatmifzefw;D NyD; &oavmuf
rdwfaqGa&maxG;aewJh tndKa&mife,fajrawGrSm rSm taemuftkyfpkat;*sifhawGeJYrD'D,mawG ajccsif; aESmifh,Suf[efYwm;oGm;r,fhtvm;tvm&SdaMumif;
y#dyu©awGzefwD;zdkY vkyfEdkifygw,f/ vwfwavm vdrv f yI &f mS ;aeMuNyD;? rMumcifuyJ w½kwjf ynfrxJrmS oHk;oyf&ygw,f/ ] Mum;xJu cg;omru ajcqHk;
txif&Sm;qHk;vkyf&yfuawmh a[mifaumifjyóem a&mufaewJh NAdwo d QawG&UJ a[mifaumifaumifppf0ef½;kH acgif;qHk;txdemMu&r,fh} olawGuawmh pyfMum;
ygyJ/ a[mifaumifukd tar&duefu Colour Revolu- u w½kw0f efxrf;wpfa,mufukd trsdK;om;vHjk cHKa&; e,fajru tm;enf;wJhEdkifiHi,fuav;awGygyJ/
tion jzpfatmifvy k af ew,fvYkd w½kwb f ufu ay:ay: Oya'csdK;azmufrIeJY w½kwfbufu xdef;odrf;xm;yg usrf;½d;k yx0DEikd if aH &;oDt&kd aD wGt& ESv;kH om;e,fajr
wifwifpGyfpGJxm;wmyg/ 'Dvdkvkyfaewmuvnf; w,f/ 'Dowif;[mvnf; zGvdkYtvGefaumif;wmrdkY Heart-land u w½kwfe*g;½kef;txeJY EIwfcrf;om;
w½kwf? tar&duefpD;yGm;a&;ppfyGJawGeJYtwl tawmf rMumcifrSmBuD;us,fwJhudpöjzpfvmEdkifygw,f/ e,fajr Rimland udk tif'dk-ypdzdwfr[mAsL[meJY
t&Sdef&aeygNyD/ Mo*kwfv 24 &ufu rdk;xJa&xJrSm jcHKNyD;oH;k oyf&&ifawmh usefwb hJ ufrmS tm;avsmh ydwfNyD; e*g;udkxdef;csKyfxm;csifaewJh tar&duef
a[mifaumifvlxk 1 'or 7 oef; xD;aqmif; aewJhtar&duef[m oltm;omwJhrD'D,mEdkifiHa&;ppf vif;,kef&JUawmifyH½dkufcwfrItMum;rSm rdrdudk,f
csDwufqE´jycJhMuygw,f/ rlvu vHkjcHKa&;wyfzGJU qifreI YJ olvQdKtarSmufvyk if ef;awG? olwYkd arG;xm;wJh ud,
k cf ikd cf ikd rf mrmr&yfwnfEikd bf J uGjJ yJaeMuwJh csnehf YJeYJ
awGeJY t"du½kPf;yHkpHxdyfwdkufawGUcJhMu&muae opömcH Proxy awGudkoHk;NyD; w½kwfjynfwGif;rSma&m? pyfMum;EdkifiHawGuawmh Shatterbelt oDtdk&Dtwdkif;
w½kwfbufu wyfawGjyifNyD;tiftm;jyvdkufawmh w½kwef YJ trd ef ;D csif;awGtMum;rSmyg olvQdKaoG;xd;k NyD; pkwfjywfowfoGm;wJh cg;ywfwpfacsmif;b0udk
tMurf;rzufEdkifiHa&;tHwkrIeJY tkyfcsKyfa&;,EÅ&m;udk jyóemawGzefwD;ygvdrfhr,f/ ae&mwdkif;rSm w½kwf a&mufoGm;EdkifygaMumif; wifjyvdkuf&ygw,f/ /
aESmifh,Suf[efYwm;r,fhAsL[mudk ajymif;vdkufyg qefYusifa&;pdw"f mwfawGBuD;xGm;vmatmif enf;rsdK; udkudkvdIif
w,f/ rD'D,mrSmvnf; qE´jyolawGudkqefYusifwJh pHkeJYvIHYaqmfEdkifovdk w½kwftusdK;pD;yGm;&SdwJhvkyfief;
awGukd aESmif, h u S v f mEdik yf gw,f/ ypfrw S Ef ikd if aH wGukd
ppfat;wdu k yf w JG ek ;f uvdk olYbufygatmifqv JG Ykd&&if&?
r&&if ]rpm;&wJhtrJ oJeJYyuf} qdkwmvdk w½kwf
awGvnf; ajccsvdYkr&atmif? tJ'w D ikd ;f jynf'u k a© &muf
atmif tzsuftarSmufvyk if ef;awG zefw;D ygvdrrhf ,f/
'Dvekd nf;eJY w½kwaf wGarQmfreS ;f xm;wJh 2050 jynfEh pS f
rSm urÇmhOD;aqmifEdkifiHjzpfa&;wdkY? pMuøwpfck vrf;
16
w½kwfjynfolrsm;\vlaerIb0ü txl;jcm;qHk;
ajymif;vJrIonf udk,fydkiftdrf&mrsm;ydkifqdkifvmjcif;
yifjzpfonf/ 1978 ckESpfrS 2017 ckESpftwGif;
vGecf ahJ omtESpf 40 cefYu jyKjyifajymif;vJrEI iS fh w½kwEf ikd if oH m;rsm;\ wpfO;D csif;tdr&f mydik q
f ikd rf o
I nf
wHcg;zGihf0g'rsm; pwifcsrSwfusifhoHk;vmcsdefupí 3 'or 6 pwk&ef;rDwmuae 40 pwk&ef;rDwm
w½kwEf dkifiHonf vlrIa&;zGHUNzdK;rIwGif t"duusonhf txd wdk;wufvmvsuf&Sdonf/ 1984 ckESpfwGif
atmifjrifrIBuD; 5 ck&&SdcJhonf/ yxratmifjrifrIrSm NrdKUjyvlwef;pm; 88 'or 2 &mcdkifEIef;onf EdkifiH
jynfolrsm;\vlrIb0onf ododomomwdk;wuf ydik t
f rd &f mrsm;wGiaf exdik cf MhJ u&NyD; 9 'or 4 &mcdik f
vmvsuf&SdNyD; tv,ftvwftqihf0ifaiG&Sdaom EIef;omvQif udk,fydkiftdrf&mjzihf aexkdifEdkifMuonf/
vlwef;pm;rsm;onf ydkrdkrsm;jym;vmvsuf&Sdonf/ 2017 ckESpfwGif w½kwfEdkifiHom; 90 &mcdkifEIef;
2017 ckEpS wf iG f vlwpfO;D csi;f pD\aiGaMu;oH;k pGEJ ikd f ausmfonf ud, k yf ikd t
f rd &f mjzihf
pGrf;&Sdonhf0ifaiGonf tar&duefa':vm 3770
a':vm&SdcJhaomaMumihf trSefwu,fzGHUNzdK;

wdk;wufrIEIef;onf ukefaps;
EIef;rsm;jzwfawmufNyD;aemuf 1978 ckESpfwGif
&&SdcJhaom 0ifaiGxuf 22 'or 8 qyif ydkrdkvsuf
&Sdonf/ ESpfpOfysrf;rQwdk;wufrIEIef;onf 8 'or
5 &mcdkifEIef;&Sdonf/ wpfOD;csif;oHk;pGJEdkifrIonf
tar&duefa':vm 2659 a':vm&SdaomaMumifh
1978 ckESpfuxuf 18 qyifydkrdkvsuf&Sdonf/
xdkYaMumifh ESpfpOfpm;oHk;EdkifrIonf 7 'or 8 aeYpOf0ifaiG tar&duefa':vm 1 'or 9 a':vm
&mcdkifEIef;wdk;wufvsuf&Sdonf/ urÇmhbPf? w½kwf xufyif jrifrh m;vsuf&o dS nf/ w½kwEf ikd if oH nf 2020
trsdK;om;pm&if;tif;AsL½dEk iS fh Edik if wH umpHEeI ;f rsm;t& jynhfESpfrwdkifrD aus;vufa'orsm;ü tvGeftrif;
w½kwfEdkifiHwGif tv,ftvwftqihf0ifaiG&&Sdaom qif;&JrGJawrIyaysmufa&;twGuf &nfrSef;csufxm;
vlwef;pm;rsm; wdk;wufvmonf[kqdkonf/ aqmif&Gufvsuf&Sdonf/
'kw,d atmifjrifrrI mS jynforl sm;\vlaerItqihf pwkw¬ajrmufwdk;wufatmifjrifrIrSm ynm&nf
twef;wdk;wufvmrIESihf tvkyftudkif&&SdrIwdk;wuf tqiht f wef; tvsiftjrefzUHG NzdK;wd;k wufvsuf&adS om
vmjcif;yifjzpfonf/ pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;onf aMumifh vkyo f m;tiftm;pHEeI ;f onf odoo d momwd;k
zdtm;rsm;ESi&fh ifqikd &f vsu&f adS omfvnf; tvkycf efYxm; aexkid Ef ikd Mf uaomaMumihf urÇmay:wGif tdr&f mydik qf ikd f wufvmjcif;yifjzpfonf/ 1978 ckESpfrS 2017
EkdifrIonf vuf&Sdtcsdeftxd wnfjrJaeqJyifjzpf rItjrihfrm;qHk;vlrsdK;rsm;jzpfvmMuonf/ ckEpS t
f wGi;f w½kwEf ikd if üH wuúov kd Ef iS afh umvdyt
f a&
onf/ 2013 ckEpS rf S 2017 ckEpS t f wGi;f ESppf Oftvkyf wwd,atmifjrifrrI mS qif;&JraJG wrIyaysmufa&; twGuf 598 ckrS 2918 cktxdwdk;wufvmNyD;
tudkiftcGihftvrf; 13 oef;zefwD;ay;EdkifcJhaom BudK;yrf;aqmif&Guf&mwGif atmifjrifrIBuD;rm;pGm&&Sd aumvdyEf iS w fh uúovkd w f ufa&mufonhf ausmif;om;
aMumihf NrdKUjywGiftvkyfvufrJhEIef; 5 &mcdkifEIef; vsuf&Sdonf/ ESpf 40 ausmfjyKjyifajymif;vJrIESihf ta&twGufrSmvnf; 867000 rS 37 'or 79
avmufom&Sdonf/ 2017 ckESpftwGif; w½kwfEdkifiH wHcg;zGihfpD;yGm;a&;pepfusihfoHk;cJhaomaMumifh w½kwf oef;txdwdk;wufvmcJhonf/ xdkYaMumihf tqihfjrihf
wGifa&muf&Sdaeonhf a&TUajymif;tvkyform; 286 Edik if o
H nf jynfoo l ef; 740 ausmfukd qif;&JraJG wrI ynma&;wGif ausmif;tyfESHrIEIef;rSm 1 'or 55
oef;&Sdonf/ xdkudef;*Pef;tcsuftvufrsm;t& tajctaeuae tqihjf r§iw fh ifay;Edik cf o
hJ nf/ w½kwf &mcdkifEIef;rS 45 'or 7 &mcdkifEIef;txd wdk;wuf
w½kwfvlYtzGJUtpnf;wGif [efcsufnDaomzGHUNzdK;wdk; EdkifiH\aus;vufa'o&Sd qif;&JrGJawrIpHEIef;onf vmcJhonf/
wufrItkwfjrpfcsEdkifcJhaMumif; azmfjyvsuf&Sdonf/ EdkifiHwumtvGeftrif;qif;&JrGJawrIpHEIef;jzpfonhf yÍörajrmufwdk;wufatmifjrifrIrSm vlrIzlvHka&;
17
uGef&ufxlaxmifaomaMumihf jynfolrsm;\ avh&Sdonf/
usef;rma&;onf wjznf;jznf;wdk;wufvm yÍörtcsufrSm 2020 jynfhESpfaemufydkif;
vsuf&o dS nf/ w½kwEf ikd if o H m;rsm;\ arQmfreS ;f wGif qif;&JraJG wrIavQmhcsa&;vIy&f mS ;rIukd pHEeI ;f
oufwrf;onf 1981 ckESpfwGif 67 'or topfjzihf pwifaqmif&u G o f mG ;&efvtkd yfonf/
8 ESpf&Sd&mrS 2017 ckESpfwGif 76 'or 7 aus;vufa'oqif;&JrGJawrIpHEIef;udk ESpfpOf
ESpt
f xd wd;k wufvmcJah omaMumifh urÇmyh sr;f rQ 0ifaiGtar&duefa':vm 581 a':vmjzihf
oufwrf;xufyifausmfveG v f suf&o dS nf/ vlrI jyefvnfcsdefnd§owfrSwfaqmif&GufoGm;oihf
zlvakH &;uGe&f ufonf v,form;rsm;tygt0if ayonf/
vlwef;pm;tvTmtm;vHk;txd vTrf;jcHKaqmif ed*Hk;
&Gufay;xm;onf/ Edkifa&;twGuf w½kwfEdkifiHonf vkyfom;tiftm;pk rnfokdYyifqdkapumrl w½kwfEdkifiHonf vGefcJh
2017 ckESpf ESpfukefydkif;wGif w½kwfEdkifiHonf udk ynm&nfjr§iw fh ifay;onho f ifwef;rsm; ydrk akd qmif aomtESpf 40 ausmfumvuwnf;uyif jyKjyif
tajccHaxmufyrhH t I mrcHaiGukd jynfol 915 oef;odYk &GufoGm;&rnfjzpfonf/ qdk&vQifvkyfom;tiftm;pk ajymif;vJrEI iS fh wHcg;zGi0fh g'usiho f ;kH vmcJah omaMumihf
vnf;aumif;? tajccHaq;0g;axmufyhHrItmrcHudk rsm;Mum;wGif ynm&nftqihftwef;uGm[csufBuD; vuf&t dS csdewf iG f urÇmph ;D yGm;a&;'kw, d tiftm;tBuD;
jynfol 1 'or 8 bDv, D o H Ykd vnf;aumif;? tvkyf rm;aeqJjzpfaomaMumihf tem*wfwGif vlwef;pm; rm;qH;k ae&mudk a&muf&adS eNyD;jzpfonf/ w½kwaf cgif;
vufrJhaxmufyHhrItmrcHudk jynfol 188 oef;odkY uGJjym;rIjzpfay:vmapEkdifonf/ aqmifrsm;onf w½kwEf ikd if jH yefvnfqef;opfa&;rl0g'
vnf;aumif; toD;oD;ay;tyfEikd cf o hJ nf/ tvkycf iG f wwd,OD;wnfcsufrSm oufBuD;&G,ftdkrsm;t jzihf qif;&JrGJawrIyaysmufatmif &nfrSef;csufxm;
'Pf&m&&SdrItmrcHudk jynfol 727 oef;odkYvnf; wGuf pdefac:rIESihftcGihftvrf;&&Sdatmif aqmif&Guf aqmif&Gufvsuf&Sd&m tv,ftvwftqihf0ifaiG&Sd
aumif;? rD;zGm;cGit hf mrcHukd rdcif 192 oef;odYk vnf; oGm;a&;yifjzpfonf/ w½kwfEdkifiHtaejzifh pdefac:rI aomvlwef;pm;rsm; ydrk rkd sm;jym;vmonht f jyif ud, k f
aumif; ay;tyfEdkifcJhonf/ xdkYaMumihf vlrIzlvHka&; rsm;udk tcGihftvrf;tjzpfajymif;vJoGm;&efonf ydik t
f rd &f mrsm;jzihaf exdik Ef ikd of nhf vlwef;pm;rsm;vnf;
axmufyrhH I vufc&H &So d nht f a&twGuo f nf 1 'or tNidr;f pm;,lonht f ouft&G,u f kd wd;k jr§iafh y;oGm;&ef wdk;wufvmaomaMumihf jynfolrsm;\vlrIb0wdk;
9 bDvD,Htxd&SdcJhonf/ vdktyfonf/ xdkYtjyif oufBuD;&G,ftdkrsm;apmihf wufvmvsuf&SdaMumif; awGU&onf/
txufwiG af zmfjycJo h nhf wd;k wufatmifjrifrrI sm; a&Smufr?I c&D;oGm;vkyif ef;rsm;ESitfh yef;ajzvkyif ef;rsm; xdkYtjyif wpfurÇmvHk;ESihfcsdwfqufEdkifaom
tjyif tem*wftwGufvnf; OD;wnfcsuf 5 &yfcs udv k nf; wd;k wufatmifaqmif&u G o
f mG ;oihaf yonf/ &yf0ef;ESiyfh ;kd vrf;rpDru H ed ;f udyk g taumiftxnfazmf
rSwfum aqmif&Gufvsuf&Sdonf/ yxrOD;wnfcsuf pwkw¬tcsufrSm wnfNidrfrI&SdaomvlrItodkuf vsuf&adS omaMumihf urÇmeh yH gwfwpfae&mudq k yk u
f ikd f
rSm vlrIa&;qdkif&mjyKjyifajymif;vJrIrSonf BuD;rm; t0ef;xlaxmifoGm;&efyifjzpfonf/ vuf&Sdtcsdefü xm;onhf tar&duefEikd if o H nfyifvQif w½kwEf ikd if \ H
aomtvm;tvmESizfh UHG NzdK;rIae&mrsm;udk aqmifMuOf; w½kwfEdkifiHwGif 0ifaiGtv,ftvwfom&Sdaomvl zGHUNzdK;rIBuD;xGm;vmonfhtay: pdk;&drfylyefvm&awmh
ay;oGm;Edkifa&;yifjzpfonf/ w½kwfEdkifiH\ NrdKUjyyHkpH wef;pm;onf tjcm;EdkifiHrsm;xufenf;yg;aeqJyif onf/ rnfoYkdyifqakd pumrl w½kwEf ikd if o H nf tdref ;D
azmfaqmifrEI eI ;f onf vuf&t dS csdew f iG f 60 &mcdik Ef eI ;f jzpfonf/ EdkifiHwumtawGUtMuHKrsm;t& 0ifaiG csif;Edik if rH sm;? a'owGi;f Edik if rH sm;ESifh tjcm;aomurÇmh
atmufwiG o f m&Sod nf/ 75 &mcdik Ef eI ;f rS 80 &mcdik Ef eI ;f uGm[rIavQmhcsjcif;onf tcsdeu f mvMum&Snpf mG ,l& Edik if rH sm;wGiyf g &if;ES;D jr§KyfErHS rI sm;jzefYMuufaqmif&u G f
txda&muf&v dS mcsdew f iG f zGUH NzdK;wd;k wufrt I wGuaf e&m &if; wdik ;f jynfzUHG NzdK;wd;k wufa&;udak zmfaqmifaeojzihf
rsm;ESihftvm;tvmrsm; jzpfay:vmaprnfjzpfonf/ tem*wfwGif urÇmhOD;aqmifae&m&&Sda&;twGuf
txl;ojzihf aus;vufvyk o f m;xkrsm; NrdKUjyodYk a&TU &nfrSef;aqmif&GufaezG,f&m&SdaMumif; oHk;oyfawGU&Sd
ajymif;jcif;onf pD;yGm;a&;ESihfvlrIa&;zGHUNzdK;wdk;wufrI &ygonf/ /
udk rsm;pGmtaxmuftuljyKaprnfjzpfonf/ armifpdeftd(ebJajr)
'kw, d OD;wnfcsufrmS vkyo f m;tiftm;wd;k wuf Source; Social Development Trends and Achieve-
vmrIuae tusdK;tjrwfxkwfoGm;&efyifjzpfonf/ ments Over 40 Years BEIJINV REVIEW ud k jyef
vkyfom;rsm;\ ,SOfNydKifpGrf;tm;udk xdef;odrf;xm; qd k y gonf /
18

toH;k jyKrnf&h nf&, G cf suaf y:rlwnfí


N*dK[fwktrsdK;tpm;trsdK;rsdK;&Sdonf/ Oyrm-
rdk;av0ooHk;N*dK[fwk
rd;k av0ooH;k N*dK[fwu k kd rd;k av0oBudKwifcefY
rSe;f csufrsm;&&S&d ef? odYkr[kwf vuf&t dS ajctaewGif
jzpfay:ajymif;vJaeaom urÇmhajrrsufESmjyiftajc
taersm;udMk unf½h &I ef toH;k jyKygonf/ rd;k av0o
N*dK[fwkrsm;udk Geo ywfvrf;ESifh Polar ywfvrf;
rsm;wGif vTwfwifavh&Sdygonf/
qufoG,fa&;N*dK[fwk
qufo, G af &;N*dK[fwu k kd w,fvzD ek ;f qufo, G f
rIEiS hf tjcm;aomowif;tcsuftvufqikd &f mrsm;udk
qufoG,fay;ydkYEdkif&eftoHk;jyKygonf/ qufoG,f
a&;N*dK[fwk\t"dutpdwftydkif;rSm Transponder
jzpfNyD; ¤if;wGif Radio Transmitter yg&SdNyD; ¤if;u
tcsuftvufrsm;udk Frequency wpfckjzifh vufcH
um Amplifier jzifch sJUí ajrjyifoYkdtjcm; Frequency
wpfcjk zifh ay;ydYk ygonf/ qufo, G af &;N*dK[fww k pf
vHk;wGif Transponder ta&twGuf tenf;qHk;&m 0Suftcsuftvufrsm;&,lEdkif&ef&nf&G,fí wnf onf/ wpfenf;tm;jzifh vTwfwifrnfhtmumo
*Pef;uae trsm;qHk;axmif*Pef;txd wyfqif aqmufxm;onf/ xdkYtjyif ppfoHk;N*dK[fwkukd EdkifiH [if;vif;jyifrmS tuefYtowf&o dS nf/ N*dK[fww k pfck
xm;avh&Sdygonf/ wpfEdkifiHESifhwpfEdkifiH apmifhMunfhavhvmaeaom twGif;&Sd pGrf;tifvnfywfrIpepfudk Telemetering
½kyfjrifoHMum;ESifUa&'D,dkxkwfvTifUa&;N*dK[fwk axmufvSrf;a&;qdkif&mowif;tcsuftvufrsm;? Signal udktoHk;jyKí ajrjyifuae tjrJwapxdef;csKyf
¤if;N*dK[fwrk mS TV ESihf Radio Signal rsm;udk urÇm ppfa&;qdkif&mowif;tcsuftvufay;ydkYaerIrsm;udk xm;&onf/
ay:&Sd trSww f pfcu k ae(ae&mwpfae&muae) tjcm; Mum;jzwfzrf;,l&&SEd ikd &f ef rdr\d owif;tcsuftvuf - N*dK[fwwk ikd ;f wGif ¤if;udx k ed ;f csKyf&efEiS hf N*dK[f
trSwfwpfckodkYa&muf&Sdatmif ay;ydkYxkwfvTifhonf/ rsm;ay;ydYkaomtcgvHjk cHKrI&adS p&ef vHjk cHKa&;ukwrf sm;ESihf wkay:&Sd tjcm;pepftrsdK;rsdK;udk apmifhMunfhxdef;csKyf
qufo, G af &;N*dK[fwEk iS hf vkyaf qmifyjkH cif;wlno D nf/ ay;ydkYEdkif&efvnf; pDrHxm;onf/ xdkYtjyif Nuclear Edkif&ef Onboard uGefysLwmwpfvHk;yg0ifonf/
okawoeN*dK[fwk vufeufrsm; apmifhMunfhxdef;csKyfEdkif&ef? rdrdESifhqefY - N*dK[fwkwdkif;wGif Radio Transmitter ESifh An-
¤if;N*dK[fwrk sm;u rsm;pGmaomodyyÜH nm&yfqikd &f m usifbuftzGUJ tpnf;? Edik if ?H odYk r[kwf &eforl sm;\ tenna yg0ifonf/ xdkYtjyif Transceiver wpfvHk;yg
prf;ppfavhvmrIrsm;udk ulnaD xmufyahH y;onf/ tqdk a&TUajymif;vIy&f mS ;rIrsm;udk tcsdeEf iS whf pfajy;nDo&d EdS ikd f 0ifNyD; ¤if;\tultnDjzifh N*dK[fw\ k tcsuftvuf
ygN*dK[fwkrsm;wGif tvGeftm;aumif;aom Telescope &ef? Rocket rsm;? Missile rsm;rypfvw T rf D BudKwifowd ESit hf ajctaersm;udk &,lEikd o f nf/ tmumotwGi;f
rsm;wyfqifxm;avh&NdS yD; urÇmrh sufEmS jyifEiS t hf mumo ay;Edik &f ef? urÇmajrjyif&dS w,fvzD ek ;f qufo, G rf rI sm; vTwfwifxm;aom N*dK[fwkrsm;udk urÇmywfvrf;
twGi;f &Sd t&m0w¬Krsm;tm;vH;k ESihf ¤if;wdYk\ajymif;vJrI Mum;jzwfzrf;,lEdkif&ef? a&'grsm;\wnfae&mrsm;udk aMumif; Orbit ajymif;vJ&efESifh Onboard Computer
rsm;udk tao;pdwfavhvmEdkif&ef vkyfaqmifxm;NyD; azmfjyEdkif&ef? rnfonfhajrrsufESmoGifjyifrsdK;rqdk pepfudk vdktyfovdktrdefYay;xdef;csKyfEdkifonf/
Sunspot uae Gama-Ray txd apmifhMunfhavhvm N*dK[fwkuae"mwfyHk½dkuful;Ekdif&ef (¤if;"mwfyHkrsm;udk - rnfonfNh *dK[fww k iG rf qdk N*dK[fwt k aetxm;
Edkifonf/ wpfayxufavsmhenf;aom t&m0w¬Krsm;txd Munf xdef;ausmif;rIpepfyg0ifonf/ ¤if;pepfonf N*dK[f
vrf;aMumif;jyN*dK[fwk(Navigation Satellite) vifjywfom;pGmMunfh½IEdkif&ef txl;jyKvkyfxm;aom wkysHoef;&mywfvrf; rSeu f efr&I adS p&efEiS hf vdt k yfaom
¤if;N*dK[fwkrsm;u av,mOf? oabFmESifh armf Telescope udk wyfqifxm;onf/) taetxm;(yHkpHjzifh) wGif N*dK[fwkwpfvHk;ysHoef;ap
awmf,mOfrsm; ysHoef;oGm;vmrIESifh ¤if;wdkY\ab; rnfonfNh *dK[fwt k rsdK;tpm;wGirf qdk atmufazmf &eftwGujf zpfonf/ Oyrm-HABBL N*dK[fw\ k w,f
tEÅ&m,fuif;&Si;f rItwGuf rsm;pGmtaxmuftuljyKyg jyygtpdwftydkif;rsm;yg0ifonf- vDpukyfwGif tvGef½IyfaxG;aom Control System
onf/ xif&mS ;onfv h rf;aMumif;jyN*dK[fwrk sm;rSm GPS - Metal odYkr[kwf Composite Frame / ¤if;ud, k f yg0ifNyD; ¤if;w,fvDpukyfudk em&Dydkif;twGif;? odkY
ESifh GLONASS wdkYjzpfMuonf/ xnfudk urÇmywfvrf;aMumif;wGif owfrSwfxm; r[kwf wpf&uftwGif; vdktyfaomrsufESmpmtrsdK;
u,fq,fa&;N*dK[fwk aom oufwrf;wpfct k xd rysufp;D ap&efEiS hf tjcm; rsdK;odYk ajymif;vJO;D wnfay;&onfph epfrsdK;yg0ifonf/
ta&;ay:tajctae tultnDawmif;qdkEdkif aomvkyfaqmifcsufrsm;udk vkyfaqmifEdkif&eftwGuf ¤if;w,fvDpukyfonf urÇmywfvrf;twGif; wpf
onfh Signal rsm;udk oufqdkif&mu,fq,fa&;tzGJU vdktyfaom Metal rsm;jzifh jyKvkyfxm;onf/ em&DvQif 27359 uDvdkrDwmEIef;jzifh vnfywfae
rsm; tjrefqHk;a&muf&SdEdkif&ef aqmif&Gufay;onf/ - Energy Source ? odkYr[kwf Power Supply onfhtwGuf xdef;csKyfrIpepfudk ydkrdk½IyfaxG;aponf/
urÇmajravUvmapmifUMunfUa&;N*dK[fwk omreftm;jzifh aea&mifjcnfpGrf;tifoHk; Battery rsm; pmrsufESm (19) odkh á
urÇmajr\ ajymif;vJrjI zpfpOfrsm;udk txl;apmifh udk toHk;jyKonf/ ,ckaemufydkif;toHk;jyKaom
Munfh&efaqmif&Gufxm;onf/ urÇmajr\tylcsdef N*dK[fwrk sm;wGif avmifpmqDuefrsm;yg xnfo h iG ;f vm
ajymif;vJrt I ay:rlwnfí 0if½;kd pGe;f wef;a'orsm;wGif Muonf/ N*dK[fwkwpfvHk;\ wefzdk;tBuD;qHk;tpdwf
a&cJjyifrsm;t&nfaysmfusrIrsm;udk tcsdeEf iS w hf pfajy;nD tydkif;rSm vQyfppfpGrf;tifxkwfvkyfrIpepfjzpfNyD; ¤if;
apmifhMunfhEdkif&ef txl;jyKvkyfxm;onf/ xif&Sm; twGu&f &SEd ikd af ompGr;f tifrmS vnf; tjrJwaptuefY
onfNh *dK[fwt k rsdK;tpm;rSm LANDSAD trsdK;tpm; towf&o dS nf/ tcsdKUaomN*dK[fwrk sm;wGif vQyfppf
jzpfonf/ pGr;f tif&&Sad &;twGuf Nuclear pGr;f tifukd toH;k
ppfoHk;N*dK[fwk jyKxm;avh&Sdonf/ odkYaomf N*dK[fwkvTwf
ppfa&;udprö sm;? EdkifiHa&;ESifhywfoufaom vQdKU wifrnfhvrf;aMumif;rSm uefYowfcsuf&Sd
19

avxknpfnrf;rI[m ESv;kH aoG;aMumusOf;a&m*g?


touf½SLvrf;aMumif;qdkif&ma&m*gawGaMumifh
aoqHk;rIEIef;jrifhwufvmw,fqdkwhJtcsufeJY
qufpyfaew,fvYkd Monash wuúov kd f (Mop
aMw;vs) eJY Edik if w H umu okawoDawG&UJ
avhvmcsufopfwpf&yfrSm azmfjyxm;
ygw,f/
w½kwfEdkifiH? zl'efwuúodkvfu
a'gufwm Haidong Kan OD;aqmifwhJ
okawoDtzGJU[m EdkifiHeJYa'oaygif; 24
cku NrdKUaygif; 652 ck&JUavxknpfnrf;rIeJYvl
aoqH;k rIpm&if;Z,m;awGukd pl;prf;avhvmchMJ u&mrSm
roefY&iS ;f whaJ vaMumifh toufq;kH ½H;I rIawGrsm;jym;vm ynmay;wmawGvkyf qdk;usdK;oufa&mufap
aMumif; awGU&Scd MJh uygw,f/ rD;avmif&muxGuv f m zdYkvykd gw,f/ trIeaf wGao;vmavav tqkwx f u
J kd wmxif&Sm;aewhJ PM 10 eJY PM 2.5 tqifhawGudk
wht J rIeaf wGeYJ "mwkajymif;vJraI Mumifjh zpfwnfvmwhJ eufeuf½dIif;½dIif;0ifa&mufEdkifavavjzpfvdkY tqdyf urÇmu h sef;rma&;tzGUJ BuD;&JU avxkt&nftaoG;pHEeI ;f
trIefav;awG (PM 10) ? (PM 2.5) pojzifh 'Dav tawmufawGu½kd LS oGi;f rd&muae toufq;kH ½H;I apEdik f tjzpfeYJvnf;aumif;? Edik if BH uD;awG&UJ pHcsdepf ñ
H eT ;f tjzpf
xkxJrSmyg0ifaeygw,f/ ygw,f/ MopaMw;vs&JUavxku tjcm;EdkifiHawG eJYvnf;aumif; owfrSwfxm;Muygw,f/ 'gayr,fh
tcsdefwdkumvtwGif;rSm avxknpfnrf;rI xufaumif;rGefayr,fh EdkifiHom;awG[m avxk 'DyrmPxuf ½kwfw&ufjrifhwufvmwhJtay:rSm
aMumifh aoqH;k &yHu k kd tESpf 30 MumavhvmrIjyKchw J Jh npfnrf;rI'PfrcHEdkifMuvdkY usef;rma&;xdcdkufae MopaMw;vsEdkifiHom;awGtaeeJY ydkNyD;*½kpdkufoifhyg
twGuf tBuD;us,fqHk;EdkifiHwumokawoeyJjzpf Muygw,f/ ZD0ur®jzpfpOfawGaMumifyh J MopaMw;vs w,f} vdYk ya&mfzufqm Guo u tus,fw0if&h iS ;f jy
aMumif; ]e,l;t*Fvefaq;ynm*sme,f} xJrmS azmfjy Edik if o
H m;awG[m avxknpfnrf;rIenf;whaJ e&mawGrmS ygw,f/
xm;ygw,f/ Monash wuúov kd ?f jynfoYl usef;rma&; aexdkifzdkYjzpfvmygw,f/ vlYusef;rma&;tay: tjcm;NrdKUtESHY? EdkifiHtESHYjyKvkyfchJwhJokawoe
ESifhumuG,faq;odyHÜwGJzufygarmu© Yuming Guo &v'fa[mif;awGeJY ,ck&v'fawGudk csdefxdk;Munfh
u ]j'yfreI af v;awGeYJ vlYtoufq;kH ½H;I rIawGMum;rSm EdkifNyD;awmh avxkoefY&Sif;rI[m vuf&SdavxkpHEIef;
pHowfrw S cf sufqw kd mrsdK;r&Syd gbl;/ avxknpfnrf;rI owfrSwfcsufatmufrSm&Sdae&ifawmif vlxkusef;rm
tenf;qHk;qdk&ifawmifrS touftEå&m,fxdcdkufEdkif a&;udk Ncdrf;ajcmufaeqJyJjzpfaMumif; oHk;oyfwifjy
ajcrsm;aeygNyD} vdkYqdkygw,f/ xm;ygw,f/ /
]avxknpfnrf;rIeJY a&wdkMuHKawGUrI jynfhNzdK;az
uae usef;rma&;xdcdkufvmwmawGudk
pepfwusrSww f rf;wifxm;ygw,f/ ab; Source; Air pollution linked to risk of
jzpfapEdik w f m? tvG,w f ul½LS ½duI rf Ed ikd w f m premature death by Sciencedaily.com
awG&SdvdkY jynfolYusef;rma&;qdkif&mtod (21-8-2019) ud k jyefqdkygonf/
á pmrsufESm(18 18)rS
18 axmufvrS ;f Edik o f nfh vdt k yfaomppfo;kH N*dK[fwt k a& txl;vufeufrsm;ESihf tjcm;aomvufeufrsm;xnfh
tmumotwGif; Mu,frsm;\a&GUvsm;rIESifh ae&m twGufudk vTwfwifxm;EdkifNyDjzpfonf/ oGif;xm;onfjzpf&m ¤if;vufeufrsm;toHk;jyKum
twdtusudkod&SdEdkif&ef HABBL N*dK[fwk\ Control tar&duefEdkifiH\ppfoHk;N*dK[fwkrsm; tar&duefN*dK[fwkrsm;\ axmufvSrf;EdkifpGrf;udk
System wGif Sensor rsm; Gyroscope, Accelerometer, tar&duefEikd if u H yxrqH;k axmufvrS ;f a&;N*dK[f &mEIef;jynfhzsufqD;EdkifonfhtajctaewGif&Sdonf/
Stabilization System, Accelerator rsm;yg0ifonf/ wkudk 1959 ckESpfwGif pwifvTwfwifEdkifcJhonf/ wwd,urÇmppfomjzpfyGm;cJhrnfqdkygu Nuclear
ppfoHk;N*dK[fwkrsm; ppfoHk;N*dK[fwktjzpf CORONA trnfjzifh N*dK[fwk vufeufrsm;toH;k jyKvmygu ppf½;HI onfEikd o f nfrmS
½k&Sm;EdkifiH\ ppfoHk;N*dK[fwkrsm; rsm;pGmvTww f ifcNhJ yD; tMurf;zsi;f tm;jzifh ta&twGuf aemufqHk;rSom pOf;pm;&rnfhu@jzpfNyD; Nuclear
½k&mS ;Edik if uH yxrqH;k axmufvrS ;f a&;N*dK[fwu k kd 150 cefY&Sdonf/ ¤if;N*dK[fwkrsm;rSm t"dutm;jzifh vufeuftoHk;jyKrIaMumifh urÇmay:&Sdouf&Sdtm;vHk;
1960 jynfhESpfwGif pwifvTwfwifEdkifcJhonf/ ¤if; ,cifqdkAD,ufjynfaxmifpkESifh w½kwfEdkifiHudkapmifh aysmufuG,foGm;rnfrSmawmh rvGJraoGjzpfonf/
N*dK[fwu k qufo, G af &;owif;tcsuftvufrsm;udk Munfah vhvm&ef vTww f ifcjhJ cif;jzpfonf/ ppfo;kH N*dK[f ppfoHk;N*dK[fwkydkifqdkifrIta&twGuf
Mum;jzwfzrf;,ljcif;? rnfonft h oHviT u hf &d ,
d mudrk qdk wkrsm;wGif vufeufwyfqifrIudk tar&duefwdkYu ,aeYN*dK[fwt k a&twGut f rsm;qH;k ydik qf ikd x f m;Mu
&SmazGay;jcif;? Nuclear prf;oyfrEI iS hf &efoYl wyfrsm;\ 1972 ckESpfwGif pwifjyKvkyfcJhonf/ xdkYaemuf aom tar&duef? ½k&mS ;ESiw hf ½kwEf ikd if w
H Ykd ppfo;kH N*dK[f
vIyf&Sm;rIrsm;udk &,lEdkifcJhonf/ ½k&Sm;ppfoHk;N*dK[fwk KH1 uae 48 txd qufwdkufxkwfvkyfcJhonf/ wkrnfrQydik q f ikd xf m;aMumif; wduspGmod&&dS efc, J Of;vS
tvHk;t&if;jzifh xkwfvkyfrIudk 1962 ckESpfwGif ,aeYacwf tar&duef\ppfo;kH N*dK[fwrk sm;onf ¤if; ayonf/ tb,faMumifhqdkaomf ppfoHk;N*dK[fwkudk
pwifcJhonf/ wdkYtwGuf txl;ta&;ygvmaomtcef;u@wGif tay:,Htm;jzifh t&yfo;kH N*dK[fwo k zG,v f nf;aumif;?
,aeY qD;&D;,m;EdkifiHwGif; ISIS ppfaoG;<ursm; &yfwnfvsuf&NdS yD; urÇmEh idk if t H oD;oD;ppfa&;jyifqifrI okawoeN*dK[fwrk sm;ozG,v f nf;aumif; yHzk suw f nf
ESrd ef if;&mwGif ½k&mS ;ppfo;kH N*dK[fwrk sm;\tcef;u@rSm rsm;udk pwifjyifqifonfhtqifhrSmyif tar&duef aqmufxm;jcif;aMumifjh zpfygonf/ xdYkaMumifh ¤if;wdYk
txl;ta&;ygvSonf/ 2014 ckESpfupí ½k&Sm;EdkifiH ppfoHk;N*dK[fwkrsm;u owday;EdkifNyDjzpfonf/ Edik if BH uD;tcsif;csif;om cefYreS ;f ta&twGuu f kd od&EdS ikd f
\ ppfo;kH N*dK[fwv k w T w f ifrtI &Sed jf r§iw hf ifcNhJ yD; ,aeY 'War is Boring Blog' &Sd t,f'Dwmjzpfolu NyD; omreftm;jzifh tqdkygtcsuftvufrsm;udk
tcsdefwGif ½k&Sm;EdkifiH\N*dK[fwkrsm;onf tar&duef tar&duefonf ½k&Sm;ESifhw½kwfppfoHk;N*dK[fwkrsm;udk tvG,fwul&SmazG&&Sd&ef rvG,fulvSay/ /
EdkifiHwpfckvHk;udkvTrf;jcHKxm;NyD; tjrJrjywfaxmuf rdepfydkif;twGif; zsufqD;ypfEdkifaMumif; a&;om;cJhzl;
vSrf;avhvmxm;EdkifNyDjzpfonf/ xdkYtjyif tjcm; onf/ odkYaomf ½k&Sm;wdkYuvnf; ¤if;wdkY\ppfoHk; pGef&JeD(&rnf;oif;)
ppfa&;t& ta&;ygaomEdkifiHrsm;udk apmifhMunfh N*dK[fwkrsm;wGif avqma&mifjcnftoHk;jyKxm;aom
20
21
udk,fygxdkif;rdIif;aES;auG;aejcif;? npOf&ufquftdyf olrsm;rjrifwt hJ jrifjrifjcif;? teHYr&Sb d eJ jH cif;? arT;jcif;?
raysmfjcif;? eHeufapmapmEdk;aejcif;? tpm;taomuf ypönf;r&SdbJ t&omtawGUtxdcHpm;&jcif;? pum;
ajymrrSefjcif;? wpfudk,fa&oefY&Sif;rItm;enf;jcif;?
onfbufacwfawGrmS vlawGu pm;0wfaea&; rdru d , kd uf *kd ½krpdu
k Ef ikd jf cif;? tawG;tac:eJYrmS ;,Gi;f wJh
twGuf pdwzf pd ;D rIyrkd sm;vmum Mum;umvrSmajymif; cHpm;csuf&jdS cif;? aeYwikd ;f vkyif ef;aqmifwmawG rvkyf
vJrIawG vufvSrf;rDatmifvkyfEdkifzdkY BudK;pm;Mu&yg udik Ef ikd af wmhjcif;? vlYtodik ;f t0dik ;f uae a&SmifMuOfvm
w,f/ ,SONf ydKifMu&ygw,f/ pdwyf ikd ;f qdik &f mjyóem jcif;wdkYjzpfygw,f/
awG ydkrdkrsm;jym;vmw,f/ bmomw&m;bufvSnfh aemufwpfrsKd;u tHkYykef;orm;awGjzpfNyD; yHkrSef
xGuzf Ykd ñTeMf um;ay;r,fo h rl &Sw
d t hJ cg pdwu
f sa&m*g r[kwfwJhpdwf Neurosis EsL½dkppform;awGyJjzpfyg
ydNk yD;awGU&ygw,f/ Edik if w
H pfEikd if rH mS pepfwpfcu k ae w,f/ EsL½dpk pfa&m*gvu©PmawGu ajczsm;vufzsm;
aemufpepfwpfckajymif;oGm;wdkif; pepfeJYtH0ifcGifus at;jcif;? &ifwkefjcif;? Zufxdk;acgif;udkufjcif;?
tvsifrDzdkY tvdkufoifhajymif;vJMuzdkY tqifoifh taMumwufjcif;? pdk;&drfpdwfvGefuJjcif;? yifyef;EGrf;
r&Sb d ;l jzpfaew,f/ a&pD;aMumif;twdik ;f rvdu k Ef ikd w
f hJ e,fjcif;? qlnHoHrcHEdkifjcif;? tm½Hkpl;pdkufrItm;enf;
tcg avmu"HaMumifhjzpfvmwJh wkHYjyefrIeJYqdkifwJh jcif;? rjzpfao;wJu h pd aö wGuBkd udKwifawG;um aMumuf
jyóemawGydkrsm;w,f/ &GHUaejcif;? r[kwfrrSefwJhtawG;awGxyfwvJvJay:
jcif;? pkef;yl;? ewfyl;ovdkjzpfjcif;? tawG;rsm;um
nOD;ydkif;tdyfraysmfjcif;? rdrdudk,fudk
rdrd a&m*g&Sw d ,fvYkd,q l um aq;½Hk
udk rMumcPjyjcif;wdkYjzpfygw,f/
EsL½dkqpfa&m*gonf&JUtcuftcJudk
pdw&f n S pf mG em;axmifjcif;u vlemudk
oufomapygw,f/ pd;k &drpf w d rf sm;vdYk
vu©Pmjzpfae&w,fqNkd yD; vlemudk
pdw&f n S pf mG &Si;f jyoifyh gw,f/ vlem
u pdwfudkavQmhxm;&if udk,fa&m
pdwyf g awmifw h if;rIavsmhenf;oGm;
aMumif; ajymjy&ygr,f/ ntdyrf aysmf
wwfvYkd nzuf'ikd , f mpDyifaq;jym;
ay;&if 5 rDvD*&rf aq;wpfjym;
xuf ydkray;oifhygbl;/ tdyfaysmf
oGm;&if? tdyaf q;rvk&d if aq;jzwf
oifhygw,f/ yHkrSeftvkyf vkyfoifh
,f/ tvkyu f ae tem;r,loifb h ;l /
vlMum;xJ0ifqHhEdkifatmif jyifqif
aeoifw h ,f/ bmoma&;enf;vrf;
awGjzpfwhJ w&m;xdik jf cif;? w&m;emjcif;? ykw;D pdyjf cif;?
jrefrmEdkifiH[m usef;rma&;qdkif&mpm&if;Z,m; ysufum cE¨mudk,ftav;csdefusqif;jcif;? om,m a,m*enf; pwmawGu pdwftm;xufoefvmap
awGt& pdwfusa&m*gjzpfyGm;rI wwd,trsm;qHk; rIqdwfokOf;jcif;? t&m&mwdkif;udkpdwfyg0ifpm;rIr&Sd um pdwfcGeftm;jzpfvmapEdkifygw,f/
jzpfyGm;aeygw,f/ vlOD;a& 1000 rSm 5 'or jcif;? tm½Hpk ;l pdu
k v
f Ykdr&jcif;? yifyef;EGr;f e,fNyD; tm;r&Sd pdwu f sa&m*g&Siaf wG wpfcgwpf&pH w d af zmufjyef
7 &mcdkifEIef;[m pdwfusa&m*gjzpfyGm;aeNyD; vlOD;a& ovdck pH m;&jcif;? rdru d ,
kd u
f tkd jypf&wdS ,fvYkd,rkH mS ;jcif;? a&m*g? pdw<f ua&m*g? EsL½dq k pfa&m*gwdYk wNJG yD; awGU&
3 odef;cefY a&m*gcHpm;aeMu&wmaMumifh uav; ,HkMunfrIr&Sdjcif;? aoaMumif;MuHpnfzdkY pdwful;awG wwfygw,f/ pdwfusa&m*gjzpfaeoludk rdom;pk
rD;zGm;cgprdcifawG? wDbaD &m*ga0'em&Siaf wGeYJ ouf &Sdaejcif;wdkYjzpfygw,f/ q&m0ef? a'oEÅ&aq;½Hk? aq;cef;ac:jyoifhw,f/
BuD;&G,ftdkbdk;bGm;awGrSm pdwfusa&m*gcHpm;ae& pdwfusa&m*gvu©PmawG[m u&m;a&vTwf vlemrcHcsifatmifpaemufjcif; rjyKoifyh gbl;/ ˆñTef
aMumif; jynfoYlusef;rma&;OD;pD;Xme&JU tcsuftvuf tqufrjywfpum;ajymjcif;? pdwfaejrifh? b0ifjrifh Mum;xm;wJhaq; Oyrm-'dkif,mpDyif 5 rDvD*&rf
awGt& od&ygw,f/ jcif;? tvGet f rif;cHpm;&wwfjcif;? toH;k tjzKef;rsm; (Diazepam 5 mg) eJY x&pfwm (Tripta 10 mg, 25mg)
jrefrmEdik if t
H ygt0if ta&SUawmiftm&SEikd if aH wG aejcif;? tvStyjyifqifrv I eG u
f jJ cif;? Murf;Murf;wrf; wGaJ y;um tdyaf ysmfatmiftyd af poifw h ,f/ tdyaf &;0
rSm pdwfusa&m*gcHpm;ae&ol 86 oef;&Sdaeum wrf;jyKrlwwfjcif;? ttdyfenf;jcif;? tqiftjcif &if a&m*goufomoGm;wwfwmrdkY tdyfpufjcif;udk
2005 ckESpfuae 2017 ckESpftxd q,fpkESpfwpfpk uif;rJhjcif;? umr&m*pdwfrsm;jcif;wdkYjzpfum qHk;½IH; yHkrSeftdyf? yHkrSefpm;? yHkrSefvkyfoifhw,f/
ausmfrSm a0'em&Sif 18 &mcdkifEIef;ausmfjrifhwufcJh rIwpfckcktay: cGifhrvTwfEdkifjcif;wdkYyg0ifygw,f/ vlemudkwwfEdkifoavmuf nifompGmqufqH
aMumif; urÇmhusef;rma&;tzGJU (WHO) uxkwfjyef pdwuf sa&m*gjzpfaeaMumif; vlemud, k w
f ikd of cd sif oifyh gw,f/ olawGUMuHKae&wJt h cuftcJawGukd em;
xm;ygw,f/ pdwfusef;rma&;teuf pdwfusa&m*g rSodayr,fh ab;uMunfholujrifomygw,f/ aq; axmifay;um pdwf"mwfruszdkYeJY aysmufuif;EdkifwJh
[m wpfurÇmvH;k eJYEiId ;f ,SO&f ifawmh trsm;qH;k awGU&wJh rukobJxm;&Sd&if tBuD;pm;pdwfazmufjyefwJha&m*g a&m*gjzpfaMumif;od&Sdatmif &Sif;jyay;oifhygw,f/
a&m*gjzpfum urÇmay:rSm pdwu f sa&m*gcHpm;ae&ol jzpfvmEdkifygw,f/ pdwfazmufjyefwJha&m*gvu©Pm ywf0ef;usifrmS tenf;eJYtrsm;pdw"f mwfusqif;
322 oef;&S&d m pdwu f sa&m*gonfvOl ;D a& 8 ode;f wdYk awGu wpfa,mufwnf;pum;ajymjcif;? jyHK;jcif;? olawGjrif&wwfygw,f/ olwdkYudkvufwGJac:oifh
[m ESpfpOfrdrdudk,fudktqHk;pD&ifvsuf&SdaeaMumif; &,fjcif;? omrefem;rvnfEikd w f hJ oHo,pdwv f eG uf J ygw,f/ ypfy,fxm;&if pdwfusa&m*gydkrdkqdk;0g;
od&ygw,f/ jcif;? rlrrSefwJhtjyKtrl&Sdaejcif;? ½kwfw&ufMurf; vmum udk,fhtouf&ef&SmwJhtxdjzpfEdkifvdkY ulnD
pdwfusa&m*g&JUvu©PmawGu pdwfaysmf&TifrI wrf;jcif;? a'goxGufjcif;? wpfcgwpf&HrvIyfr&Suf oifhygw,f/ /
r&Sdjcif;? pdwftm;i,fum0rf;enf;aejcif;? pdwfa&m ausmuf½yk v f akd ejcif;? olrsm;rMum;&wJt h oHMum;jcif;? a'gufwmvGifoeffY
22
(1) tvkycf iG rf mS aw;*Dwem;qifjcif;aMumifh vkyf avmifavmifrzGifhbJ rQwwJhtoHyrmPu wDxGif
ief;wm0efawGukd ydrk Nkd yD;ajrmufatmiftultnDay;Edik f zefwD;EdkifpGrf;udk taxmuftulay;aMumif; od&
ygw,f/ txl;ojzifh xyfwvJvv J yk &f wJt
h vkyaf wG ygw,f/
(Oyrm-tD;ar;vfppfaq;jcif;? 'grSr[kwf pm&Gufpm (5) aw;*Dwudkem;axmifaewJhtcg oifhOD;
wrf;awGzikd wf jJG cif;) awGrmS aygh/ avhvmcsufwpf&yf aESmufu 'dkygrif;udk xkwfvTwfygw,f/ OD;aESmuf
rSmawmh cGpJ w
d u f o k q&m0efawG&UJ wdusrIeYJ xad &muf MunfvifapwJah [mfrek ;f jzpfNyD; xkwv f wT w
f yhJ rmPu
rIawG[m aemufcHaw;*DwzGifhxm;NyD;vkyfudkif&if oifacsmuvufpm;oHk;csdef? 'grSr[kwf vdifqufqH
ydkrdkwdk;wufvmygw,fvdkYqdkygw,f/ 'ghtjyif aw; csdefrSmxkwfvTwfwJhyrmPeJY twlwlygyJ/ avhvm
oGm;oHpOfawGu tvkyfvkyfolawGudk ydkrdkyl;aygif; csufwpf&yft& oDcsif;&JUtaumif;qHk;tpdwftydkif;
aqmif&GufapNyD; toif;tzGJUtwGuf tkyfpkvdkuf udk BudKwifcefYreS ;f Edik jf cif;[m 'dyk grif;
aumif;rGew f qhJ ;kH jzwfcsufawG pD;qif;rIudk jzpfay:apEdkifygw,fvdkY
udk jzpfay:apEdkifaMumif; qdkygw,f/
(6) aw;*Dw[m oifhudkouf

aumfeJvfwuúodkvf&JU okawoDawGu awGU&SdcJhMu


ygw,f/ jrifrh m;wJt h vsifeYJ vyk af qmifEikd af Mumif; avhvmcsuf
(2) aw;*Dw[m EdyS ef ,fwu hJ x
k ;kH vdyk J pdwzf pd ;D rI wpf&yfrmS awGU&Scd yhJ gw,f/ vlawGtaeeJY aw;oDcsif;
Cortisol a[mfre k ;f awGukd avsmhusapEdik af Mumif; 2010 em;axmifaepOf ydkrdkvsifjrefpGmajy;vTm;EdkifNyD; av;
jynfhESpfu avhvmcsufwpf&yft& od&ygw,f/ vHwJht&mawGudk r EdkifMuaMumif;od&ygw,f/
okawoDawG[m pdwfylyefaeMuwJhvlemawGudk (8) tdyf&mr0ifrD oDcsif;em;axmifjcif;jzifh t
tvif;rSed w f t hJ cef;xJrmS vJavsmif;apNyD; aw;*Dwudk vsiftjreftyd af ysmfapEdik Nf yD; ntdycf sderf MumcPEd;k jcif;
em;axmifapwJhtcg 3 vtMumrSm ESdyfe,fukxHk;cH enf;yg;oGm;um eHeufydkif;rSm ydkrdkvef;qef;avh&Sd
,laewJv h el mawGenf;wl pdwyf yl ifraI vsmhusapwmudk aMumif; tar&dueftrsKd;om;tdypf ufrq I ikd &f m azmif
awGU&Sd&ygw,f/ a';&Sif;&JUoHk;oyfcsuft& od&ygw,f/ xdkif0rfrSm
(3) cGpJ wd u f o k rIrjyKcif aw;*Dwem;axmifjcif; jyKvkyfwJhavhvmcsufwpf&yft& tdyfpuf&mrSm
[m pdwyf yl efru I akd vsmu h sapNyD; pdww f nfNidrzf YkdtwGuf tcuftcJawG&adS ewJh oufBuD;&G,t f akd wG[m El;nHNh yD;
tjcm;vdt k yfcsufawGuv kd nf; uefYowfay;ygw,f/ Nidrahf nmif;wJah w;oGm;awGukd tdy&f mr0ifrD 45 rdepf
cGJpdwfNyD;emusifcHpm;&rIawGudkvnf; avsmhusapyg Mumem;qifygu tdyfpufcsdef 35 &mcdkifEIef;ydkrdkwdk;
w,f/ cGpJ w d u f o k rIrjyKrD? jyKaepOfeYJ jyKvkyNf yD;aemuf aomifo h ufom&Sad pNyD; oHpOfaw;oGm;awGeYJtwl pdwf wufNyD; wpfaeYv;kH rtDromjzpfraI wGvnf; avsmhus
rSm aw;*Dwudkem;axmifjcif;[mvnf; emusifrI "mwfwuf<uapEdik af Mumif; avhvmcsufawGu qdyk g oGm;aMumif; awGU&SdcJh&ygw,f/
tajctaeavsmhenf;vmw,fvdkY Lancet aq;ynm w,f/ ¤if;&JUoufa&mufrI[mus,fjyefYNyD; aw;*Dw (9) aemufqHk;avhvmqef;ppfcsuf 100 rSm
*sme,fu 2015 ckESpfrSmjyKvkyfcJhwJh avhvmcsuf &JUpdwfynmydkif;qdkif&moufa&mufrIawGudkqef;ppfwJh awGU&SdcsufawGt& aw;*Dwem;axmifjcif;[m Adkif;
73 ckrmS azmfjycJyh gw,f/ wpfenf;tm;jzifh emusifrI 2012 ckEpS af vhvmoH;k oyfcsufpmapmifrmS aw;*Dwudk &yfpfydk;eJY bufwD;&D;,m;ydk;awGudk wdkufzsufEdkifNyD;
avsmhusa&;ukxHk;wpfckjzpfygw,f/ ]pGrf;aqmif&nfjrifhwufaponfh w&m;0ifaq;0g; ul;pufa&m*gydk;awGeJY uifqmqJvfawGudkokwfoif
(4) vlawG[m wdwfqdwfpGmaexdkif&wmxuf wpfrsKd;} vdkYac:a0:cJhMuygw,f/ ay;Edkifygw,f/ tifjrL*vlqif A vdkYac:wJh cE¨m
pm&if aysmf&TifzG,f? wuf<uzG,f&maw;*DwawGudk (7) wuúodkvfausmif;om;t&G,f trsKd;om; ud,k u f xkwv f wT w f hJ y#dypön;f wpfrsKd;xkwv f w
T rf u
I kd
em;axmifNyD;&if ydkrdkwDxGifpGrf;&nf&SdwJhtajzawGudk wpfp[ k m xdik x
f avhusifch ef;awGjyKvky&f m ¤if;wdYk EpS f jrifhwufapEdkifaMumif;od&ygw,f/
&SmazGwwfMuaMumif; e,fomvefeYJ MopaMw;vswdYk oufwahJ w;oDcsif;wpfy'k u f zkd iG Nhf yD; vkyaf qmifwt
hJ cg (10) aw;*Dwem;axmifaecsdefrSm tcsdefudk
&Sd okawoDawGuqdkygw,f/ 'g[m bmaMumifhvJ wdww f qdwv f yk af qmifaepOfuxuf ydrk jkd yif;xefNyD; tvsiftjrefukefqHk;apygw,f/ apmifhqdkif;aeolawG
qdk&if aw;*Dwu oifhOD;aESmuf&JUajymif;vG,f taeeJY tcsed w f akd wmif;vmw,fvYkd xifjrifMuaMumif;
jyifvG,fjzpfrIudk wdk;wufaeEdkifjcif;? 'grS odyÜHynm&SifawGu ajymMum;cJhMuygw,f/ vufvD
r[kwf wDxGifzefwD;EdkifrIpGrf;&nfawG ukefpHkqdkifydkif&SifawGuvnf; aps;0,folawGtaeeJY
ydrk v
kd akH vmufpmG jzpfay:apEdik v f Ykd jzpfyg qdik t f wGi;f rSmMum&Snaf eNyD; aps;0,f,El ikd af pzdYk aw;
w,f/ aw;*Dwudk us,fus,f *DwawG zGifhxm;avh&SdMuygw,f/ /

ausmfZifxG#f
Source; Incredible Ways Music Benefits You by
Michelle Crouch, Reader's Digest July, 2019 ud k
jyefqdkygonf/
23
vufzuf&nfMurf;qkdonfrSm jrefrm½kd;&m"avh
xkH;pHt& aeYpOfaomufokH;aewJh vufzufajcmuf
cyfxm;wJh aq;wpfcGufjzpfygw,f/ okawoejyK
csufawGt& aeYpOfvufzuf&nfMurf; 4 cGufeJY
txufaomufolawG[m vufzuf&nfMurf;vkH;0 tzsm;a&m*guyfNiw
d wfaomvu©Pmrsm;
raomufoal wGxuf avjzwfrt I EÅ&m,f 21 &mckid f 1/ ud,k ?f vuf udu k cf jJ cif;/
EIef;avsmhenf;wmukdawGU&ygw,f/ 2/ ud,k ?f vuf av;vHjcif;/
vufzuf&nfMurf;[m uRefrwkdYjrefrmEkdifiH 3/ Muufo;D xjcif;/
rSmomru urÇmay:rSma&NyD;&if taomuftrsm;qk;H 4/ EIwrf Nrdejf cif;/
t&nfrmS a&aEG;Murf;jzpfygw,f/ vufzuf 5/ rdu
k jf cif;? rl;a0jcif;/
&nfMurf;tjzpfxnfhaomufwJh vufzuf 6/ ½kynf Kd§ ;EGr;f jcif;/
trsKd;tpm; 4 rsKd;cGJjcm;xm;EkdifNyD; trJ
a&mifvufzufajcmuf? tpdrf;a&mifvuf
7/ ylw?kH at;wHk rrQjcif;/
zufajcmuf? tlavmif;vufzufajcmufeJY udk;um;/ okcrSwfpk
ta&mifrv hJ ufzufajcmufqNkd yD; 4 rsKd;awGU
&Sd&ygw,f/ trsm;pkuawmh trJa&mif &ifom;uifqmjzpfymG ;EIe;f ? tpmtdref YJ tlrBuD;
vufzufajcmufukdom tokH;rsm;aeMuygw,f/ uifqmjzpfyGm;EIef;? qD;usdwfuifqmjzpfyGm;
vufzuf&nfMurf;rSm tm[m&jynfh0wJh EIe;f ? tqkwu f ifqmeJY tonf;uifqmjzpfymG ;
j'yfaygif;awGyg0ifNyD; Antioxidant tpGrf;&Sdjcif; EIef;awGukd avsmhusapygw,f/
aMumifh usef;rma&;eJYnDñGwfvSygw,f/ vuf vufzuf&nfMurf;aomufokH;olawG[m
zuf&nfMurf;aomufay;jcif;jzihf aoG;vTwaf MumawG rSwfÓPfcsKdU,Gif;jcif;aMumifhjzpfwJh t,fvfZkdif;rm;
uku d sef;rmapNyD; ESv;Hk a&m*gxjcif;ukad vsmhusapwm a&m*guko d ufomapovdk jzpfymG ;Ekid af jcvnf; avsmh
aMumifh ESvkH;usef;rma&;ukd aumif;rGefapygw,f/ enf;apygw,f/ vufzuf&nfMurf;[m tqDqJvf
aoG;wGi;f x½kid *f vpfq½ku d tf qDawGudk avsmhusap½kH twGif; oMum;"mwfa&GUvsm;rIukd &yfwefYapjcif;
omru raumif;wJhukdvufpxa&m"mwfawGukdyg aMumifh AkdufrSmykdaewJhtqDukd avsmhusapyg
avsmhyg;jcif;aMumifh ESv;Hk a&m*geJYyrdk o
dk ifah wmfygw,f/ w,f/ *syefEkdifiH? wkd[kdusKwuúokdvfrSm
vufzuf&nfMurf;aomufjcif;jzifh OD;aESmufxJ 1994 ckEpS u f pwifNyD; vufzuf&nfMurf;
aoG;pD;qif;rIaumif;apNyD; OD;aESmufvkyfief;vkyf eJYywfoufwJhokawoewpfckjyKvkyfcJh&m
aqmifjcif;? ZD0jzpfysufrIjrifhwufrIawGukd vIHY aeYpOfvufzuf&nfMurf; 5 cGuftxuf
aqmfay;Ekdifygw,f/ tvm;wl cE¨mukd,fxJrSm aomufoHk;olawG[m wpfaeY 1 cGuf?
bufwD;&D;,m;BuD;xGm;rIrjzpfapzdkY ydwfyif[efY 'grSr[kwf raomufwJholawGxuf ao
wm;EkdifpGrf;vnf;&Sdygw,f/ qk;H rI 16 &mckid Ef eI ;f ? ESv;Hk aoG;aMumqkid &f m
vufzuf&nfMurf;rSmyg0ifwJh Antioxidant a&m*gawGaMumifh aoqk;H rI[m trsKd;om;
awG[m yguifqefa&m*gukdukoEkdifNyD; tem awGrSm 22 &mckdifEIef;? trsKd;orD;awGrSm
usufEkdifpGrf;aumif;rGefapum DNA xdckdufrIukd 31 &mckid Ef eI ;f ? avjzwfjcif;u trsK;d om;awG
jyefvnfjyKjyifay;EkdifpGrf;&Sdygw,f/ vufzufajcmuf rSm 35 &mckdifEIef;? trsKd;orD;awGrSm 42
ukdxnfhaomufjcif;jzifh txufygtusKd;aus;Zl;awG &mckdifEIef;avsmhenf;aMumif; od&ygw,f/
ukd&&SdEkdifovdk vufzufpdrf;a&aEG;Murf;&JUtusKd; a&aEG;Murf;aomufjcif;jzifh tpmudk aMuap
aus;Zl;tcsKdUukvd nf; wifjyay;vkyd gw,f/ vufzuf NyD; 0rf;rD;ukd awmufapygw,f/ vufzuf&nf
pdr;f a&aEG;Murf;rSmyg0ifwhJ Catechin "mwfowåK[m Murf;[m aoG;wGif;oMum;"mwfyg0ifrI½kwfw&uf
uRefrwkYdcE¨muk, d &f UJ qJvaf wGujdk zpfay:apwJh "mwfw;dk wk;d jrihv
f mjcif;ukv d nf; umuG,Ef idk pf rG ;f &Sw d ,f/ vuf
aewJhae&mawGukdwkdufzsufay;NyD; tom;ta&ukd zuf&nfMurf;rSmyg0ifwhJ ykv d zD aD emfeYJ zvmADEKG u
d "f mwf
wif;&if;apum tkrd if;&ifah &mfjcif;ukd aESmifah ES;atmif aygif;awG[m ukd,fcHtm;pepfukdaumif;rGefapNyD;
jyKvkyfay;Ekdifygw,f/ a&m*gyk;d ul;pufru I vnf; umuG,af y;Ekid yf gw,f/
vufzufpdrf;a&aEG;Murf;ukdaomufay;jcif;jzifh tJ'Dvdk"mwfaygif;awGyg0ifjcif;aMumifh yg;&nfwGefY
uRefrwkdYoGm;awGukd usef;rmMuHhckdifapNyD; cHwGif;teHY jcif;eJY tom;ta&ukd umuG,fEkdifpGrf;&Sdygw,f/
qk;d awGuu kd if;a0;apzdYk pGr;f aqmifEidk yf gw,f/ vuf vufzuf&nfMurf;aomufay;jcif;jzihf pdwfzdpD;rIukd
zufpdrf;&JUtpGrf;owådaMumifh ta&jym;uifqmukd vnf; avQmhcsay;ygw,f/ tJ'DtcsufawG[m aq;
umuG,fay;EkdifpGrf;&SdwJhtjyif tjcm;ta&jym;a&m*g zuf0ifvufzuf&nfMurf;&JU tusKd;aus;Zl;awGjzpf
awGukd aysmufuif;oufomapEkdifygw,f/ avhvm ygw,f/
awGU&Scd sufawGt& tav;csdeaf vsmhvw dk maMumifh avh 'gayr,fh vufzuf&nfMurf;[m tpmtdrv f rf;
usicfh ef;vkyaf eolawGtwGuf vufzufprd ;f &nfaomuf aMumif;uae oH"mwfpkyf,lrIukdwm;qD;jcif;aMumifh
ay;jcif;jzihf tav;csdefavsmhusEkdifpGrf;&Sdygw,f/ aoG;tm;enf;a&m*gonfawGeYJ oH"mwfenf;yg;olwYdk
urÇmay:rSm uifqma&m*gaMumifh ESpfpOf 3 [m vufzuf&nfMurf;udkavQmhaomufoifhygw,f/
'or 5 oef;aoqkH;vsuf&Sdygw,f/ vufzuf&nf 'gaMumifh oifu h sef;rma&;twGuf tusKd;jyKay;Ekid w f hJ
Murf;[m uifqmjzpfyGm;EkdifrIukd avQmhcsay;Ekdif aq;zuf0ifvufzuf&nfMurf;taMumif; wifjyvku d f
ygw,f/ avhvmcsuaf wGt& vufzuf&nfMurf;ykrH eS f &ygw,f/ /
aomufokH;olawG (wpfaeYudk 4 cGuftxuf) [m rk'dwm(awmifom)
24

½k&mS ;eJYa'owGi;f Edik if H 7 Edik if yH g0ifr,fh yl;wGJ a&,mOfeJY axmufyHha&;ppf


ppfa&;avhusifhcef;BuD; Tsentr-2019 (Center-2019) oabFm 15 pif;txd yg0if
udk r[mAsL[majrmufavhusifrh aI wGeYJ pufwifbm avhusifhMurSmjzpfygw,f/
vtwGif;jyKvkyfrSmjzpfaMumif; ½k&Sm;EdkifiHumuG,f ½k&mS ;Edik if t
H wGi;f &Sd avhusifah &;
a&;0efBuD;Xmeu owif;xkwfjyefvdkufygw,f/ ae&m 6 ckrmS t"duuswJph pfa&;avhusifch ef;awGukd ajrmufqufqaH &;awGrmS t"duuswJt h cef;u@u
'Dppfa&;avhusifhcef;BuD;rSm w½kwfjynfolYor®w vufcHjyKvkyfaqmif&GufoGm;rSmjzpfygw,f/ jyKvkyf yg0ifaeaMumif; avhvmawGU&S&d ygw,f/ ½k&mS ;Edik if H
EdkifiH? tdEd´,EdkifiH? ygupöwef? umZufpwef? aqmif&Gufr,fhavhusifhcef;ae&mawGuawmh Oren- [mVostok-2018, Zapad-2017, Caucasus-2016, Tsentr-
wm*spfupöwef? um*spfpwef? OZbufupöwef burg a'o&Sd Totsky eJY Donguz ? Astrakhan a'oteD; 2015, Vostok-2014, Zapad-2013 pwJa h vhusichf ef;awG
EdkifiHwdkYuwyfzGJU0ifawG yl;aygif;yg0ifaqmif&Guf &Sd Ashuluk avhusifha&;uGif;? Dagestan a'o&Sd rSm ppftiftm;axmifaygif;rsm;pGmeJY ppfvufeuf
MurSmjzpfaMumif; owif;xkwfjyefcsufrSmyg0if Adanak avhusifa h &;uGi;f ? Chelyabinsk a'o&Sd Che- ypön;f rsm;pGmyg0ifwhJ yl;wGpJ pfa&;avhusifch ef;awGukd
ygw,f/ barkul practice range avhusia hf &;uGi;f ? Kurgan a'o ESppf Oftav;xm;aqmif&u G cf w
hJ m avhvmawGU&S&d rSm
½k&Sm;wyfrawmfu wyfzGJU0ifaygif; 107000 &Sd Safakulevo avhusichf ef;ae&m? Altai a'oeJY Kem- jzpfygw,f/
eJY usefEdkifiHawGu wyfzGJU0ifaygif; 22500 txd erovo a'oawG&Sd Aleisky eJY Yurginsky avhusifha&; ½k&Sm;EdkifiHtaeeJY EdkifiHwGif; Munf;? a&? av
yg0ifavhusifhaqmif&GufoGm;rSmjzpf&m pkpkaygif; uGif;awGjzpfaMumif; od&Sd&ygw,f/ ppfa&;avhusifhcef;awGudk vufeufpepftvdkuf?
wyfzGJU0if 129500 txd yl;aygif;yg0ifavhusifh yl;wGJppfa&;avhusifhcef;&Sd tcsdKUtydkif;awGudk ppfe,f0ef;tvdu k ?f wyfzUJG tvdu k f tjrJrjywfjyKvkyf
aqmif&GufoGm;MurSmjzpfaMumif;? wifhum;tpD; yg0ifaqmif&Gufr,fhEdkifiHawG&JU avhusifha&;uGif; aqmif&Gufvsuf&SdNyD; tiftm;BuD;tar&duefeJY
250? oHcsyfumwdkufcdkufa&;,mOfeJY oHcsyfum awGrmS oD;jcm;tpDtrHawGeYJ jyKvkyaf qmif&u G of mG ;rSm taemuftkyfpkEdkifiHawGudk Power Balance ppftif
vlo,f,mOf tpD; 450? tajrmufeYJtwGv J ukd af &mh vnf;jzpfygw,f/ 2015 ckEpS rf mS jyKvkycf w hJ hJ Tsentr- tm;pGr;f aqmif&nf? ppfbufoyd eHÜ nf;ynm qef;opf
uuf,mOf tpD; 200 yg0ifavhusiahf qmif&u G o f mG ; 2015 yl;aygif;avhusihc f ef;rSm pkaygif;vkjH cHKa&;pmcsKyf wDxGifrIawGeJY rQajcwpf&yfjzpfatmif tjrJwap
MurSmjzpfaMumif; umuG,af &;0efBuD;Xmeu xkwf tzGUJ Collective Security Treaty Organization &JU Co- aqmif&GufaewJh EdkifiHwpfEdkifiHvnf;jzpfygw,f/
jyefxm;ygw,f/ llective Rapid Reaction Forces wyfzUJG awGyi kd q
f ikd x
f m; 'gaMumifh a'owGif;tiftm;BuD;EdkifiHawGyg0ifwJh
Tsentr-2019 r[mAsL[majrmufppfa&;avhusifh wJh umZufpwefwyfrawmfyg0ifaqmif&u G cf ahJ Mumif; Tsentr-2019 yl;wGJppfa&;avhusifhcef;BuD;udk 2008
cef;BuD;rSm ½k&mS ;eJYa'owGi;f Edik if H 7 Edik if u H wyfzUJG od&ygw,f/ Tsentr-2015 ppfa&;avhusifhcef;awGrSm ckESpf? 2011 ckESpfeJY 2015 ckESpfawGrSmvnf;
0ifaygif; 130000 cefY? ppfvufeufypön;f ^,mOf awmh wyfzUGJ 0ifaygif; 95000? ppfvufeuf ypön;f ^ atmifjrifpmG jyKvkyEf ikd cf yhJ gaMumif; a&;om;wifjyvdu k f
20000 ausmf? av,mOf^&[wf,mOfeYJ armif;olrhJ ,mOf^,lepf 7000 ausmf? ppfav,mOf tpif; ygw,f/ /
av,mOf pwJah vaMumif;ppfqifa&;ok;H pepf tpD; 170? ppfa&,mOf tpif; 20 wdkYyg0ifavhusifh oufxl;cefYydkif(a&eHacsmif;)
600 txd yg0ifavhusifhaqmif&GufoGm;MurSm aqmif&GufcJhMuaMumif;vnf; od&Sd&ygw,f/ Source; Strategic exercise Tsentr-2019 to be held
jzpf&m yl;wGJavhusifhcef;umvudk 2019 ckESpf? ppfa&;avhusifhcef;awGyl;wGJaqmif&GufrI[m in September ud k jyefqdkygonf/
pufwifbmv 16 &ufuae 21 &uftxd EdkifiHwumvkHjcHKa&;eJY ppfa&;qdkif&mudpö&yfawGrSm
jyKvkyfaqmif&GufoGm;rSmjzpfaMumif; umuG,fa&; ta&;ygwJv h yk af qmifcsufwpf&yfjzpfNyD; r[mAsL[m
0efBuD;XmexkwfjyefcsufrSmyg&Sdygw,f/
avhusifch ef;&JU r[mAsL[majrmufBuD;MuyfuyG f
uJa&;avhusifrh t I ydik ;f rSm wyfzUJG 0ifaygif; 128000?
ppfvufeufypönf;^,mOf^,lepf 20000 ausmf?
av,mOf^&[wf,mOf tpif; 600 cefYeJY ppf

Das könnte Ihnen auch gefallen