yxþT×eà ØÁ‰§êE ÄþäK‰sþÃêE ¶pBlþK

ØÁ‰L nU¶T Uz¤È

FEDERAL NEGARIT GAZETA
OF THE FEDERAL DEMOCRATIC REPUBLIC OF ETHIOPIA

bxþT×eà ØÁ‰§êE ÄþäK‰sþÃêE ¶pBlþK 17th Year No. 84

አሥራሰባተኛ ዓመት qÜ_R '4
yÞZB twµ×C MKR b¤T «ÆqEn T ywÈ
አዲስ አበባ ሐምሌ 01 qN 2ሺ3 ADDIS ABABA 18th July, 2011

¥WÅ CONTENTS

xêJ qÜ_R 7)08/2ሺ3 Proclamation No. 718/2011

የብሔራዊ የክፍያ ሥርዓት አዋጅ ……ገጽ 6¹þ7 National Payment System Proclamation…….. Page 6007

አዋጅ ቁጥር 7)08/2ሺ3 PROCLAMATION No. 718/2011

A PROCLAMATION TO PROVIDE FOR

የብሔራዊ የክፍያ ሥርዓትን ለመደንገግ NATIONAL PAYMENT SYSTEM
የወጣ አዋጅ

WHEREAS, the national payment system is an

ብሔራዊ የክፍያ ሥርዓት የሀገሪቱ ፋይናንስ
መሠረተ ልማት ዋነኛ አካል በመሆኑ የሥርዓቱ ደህ
ንነት፣ አስተማማኝነትና ቅልጥፍና የፋይናንስ ሥር
ዓት መረጋጋትን፣ የኢኮኖሚ ዕድገትንና የፋይናንስ
ተደራሽነትን ለማረጋገጥ ወሳኝ በመሆኑ፤
የብሔራዊ የክፍያ ሥርዓቱን ደህንነት፣ አስተማ
ማኝነትና ቅልጥፍና ለማረጋገጥ ሥርዓቱ ስለሚቋ
ቋምበት፣ ስለሚተዳደርበት፣ አሰራሩ ስለሚመራበት
እንዲሁም ቁጥጥርና ክትትሉ ስለሚካሄድበት ሁኔታ
ህግ ማውጣት አስፈላጊ ሆኖ በመገኘቱ፤
በኢትዮጵያ ፌዴራላዊ ዲሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ
ሕገመንግሥት አንቀፅ $5 /1/ መሠረት የሚከተለው
ታውጇል፡፡
ክፍል አንድ
ጠቅላላ
1. አጭር ርዕስ
ይህ አዋጅ “የብሔራዊ የክፍያ ሥርዓት አዋጅ
ቁጥር 7)08/2ሺ3” ተብሎ ሊጠቀስ ይችላል፡፡
2. ትርጓሜ
የቃሉ አገባብ ሌላ ትርጉም የሚያሰጠው ካልሆነ
በስተቀር በዚህ አዋጅ ውስጥ፡-
essential component of the financial infrastructure of
the country, whose safety, security and efficiency is
critical to ensure financial stability, economic growth
and financial inclusiveness;
WHEREAS, it has became necessary to provide
rules on establishment, governance, operation,
regulation and oversight of the national payment
system so as to ensure its safety, security and
efficiency;
NOW, THEREFORE, in accordance with
Article 55 (1) of the Constitution of the Federal
Democratic Republic of Ethiopia it is hereby
proclaimed as follows:
PART ONE
GENERAL
1. Short Title
This Proclamation may be cited as the "National
Payment System Proclamation No.718/2011".
2. Definitions
In this Proclamation unless the context requires
otherwise:

ÃNÇ êU nU¶T Uz¤È ±.œ.q.Ü *¹þ1

Unit Price Negarit G. P.O.Box 80001
gA 6¹þ8 ØÁ‰L ነU¶T Uz¤È qÜ_R *4 ሐምሌ 01 qqN 2ሺ3 ›.M
1/ “መዝገብ፣ ሪከርድ፣ ሂሳብ፣ ሰነድ ወይም መረጃ”
ማለት በወረቀት ወይም በኤሌክትሮኒክ፣ በኦፕቲ
ካል፣ በማግኔቲክ ወይም በማናቸውም መልክ
የተቀረፀን ወይም የተከማቸን መዝገብ፣ ሪከርድ፣
ሂሣብ፣ ሰነድ ወይም መረጃ ነው፤
2/ “ካርድ” ማለት በየጊዜው ከሂሳብ ውስጥ ገን
ዘብ ለማግኘት ወይም ክፍያ ለመፈፀም የሚ
ያገለግል ማንኛውም ካርድ ወይም ሂሣብ
ለማንቀሳቀስ የሚያስችል ኮድ ወይም ሌላ
ዘዴ ወይም መሳሪያ ሲሆን የዴቢት፣ የክሬ
ዲት እና የተከማቸ እሴት ካርድን ይጨም
ራል፤
3/ “የግብይት ማዕከል” ማለት በሂሣብ ማወራ
ረድ ሥርዓት ውስጥ ከእያንዳንዱ ሻጭ ገዢ
እና ለእያንዳንዱ ገዢ ሻጭ የሆነ አካል
ነው፤
4/ “ማዕከላዊ የዋስትና ሰነዶች ግምጃ ቤት”
ማለት የዋስትና ሰነድ ወይም ሌላ የፋይናንስ
መሳሪያን አካላዊ እንቅስቃሴ በመግታት
በመዝገቡ መዝግቦ የሚይዝና ሰነዱ ከአንዱ
ወደ ሌላው ሰው በዚሁ መዝገብ ላይ በሚ
ደረግ የስመ ባለቤትነት ዝውውር ማስተካከያ
ብቻ እንዲተላለፍ የሚያደርግ አካል ነው፤
5/ “ሂሳብ ማጣራት” ማለት ሂሣብ ከማወራረድ
አስቀድሞ የሚሰራውን የገንዘብ ወይም የዋ
ስትና ሰነዶችን የማስተላለፍ ትእዛዞች የመ
ላክ፣ የማስታረቅ እና የማረጋገጥ ሂደት ሆኖ
ሂሣብ ለማወራረድ እንዲያስችል የክፍያ
ትዕዛዞችን ማቻቻልና የተጣራ የመጨረሻ
ተከፋይ ሂሳብ ማሳወቅን ያካትታል፤
6/ “የሂሳብ ማጣሪያ ተቋም” ማለት ብሔራዊ
ባንክ ወይም ማናቸውም በብሄራዊ ባንክ የሂ
ሳብ ማጣራት አገልግሎት እንዲሰጥ የተፈቀ
ደለት አካል ሲሆን በሌላ ህግ እውቅና የተሰ
ጠውን የሂሳብ ማጣሪያ ተቋም አይጨም
ርም፤
7/ “የሂሣብ ማጣሪያ ሥርዓት” ማለት ተሳታ
ፊዎች ከገንዘብ፣ ከዋስትና ሰነዶች ወይም
ሌሎች የፋይናንስ መሳሪያዎች ጋር በተያ
ያዘ በተማከለ ሁኔታ ወይም በአንድ በተወ
ሰነ ሥፍራ እርስ በርሳቸው መረጃ የሚያቀ
ርቡበት እና የሚለዋወጡበት ስርዓት ሲሆን
ተሳታፊዎች ግዴታቸውን የማወራረድ
ሂደት ለማመቻቸት በሁለትዮሽ ወይም በብ
ዙዮሽ ሆነው በሂሣብ መጠናቸው ላይ
ለመድረስ የሚጠቀሙበትን የስሌት አሰራር
ይጨምራል፤
Federal Negarit Gazeta No. 84 18th July, 2011…. page 6008
1/ “book, record, account, document or
information” means a book, record, account,
document or information recorded or stored
in any media including paper or data stored
by electronic, optical, magnetic or in any
other form;
2/ “card” means any card, or other device,
including a code or any other means of
access to an account, that may be used from
time to time to obtain or deposit money or to
make payment, and includes a debit, credit
and stored-value card;
3/ “central counterparty” means an entity that is
the buyer to every seller and the seller to
every buyer in a settlement system;
4/ “central securities depository” means an entity
in whose register securities or other financial
instruments are immobilized so as to enable
their transactions to be finally processed by
book entry;
5/ “clearing” means the process of transmitting,
reconciling and confirming funds or
securities transfer instructions prior to
settlement and includes the netting of
instructions and the establishment of final
positions for settlement;
6/ “clearing house” means the National Bank or
an entity authorized by the National Bank
that provides clearing services but excludes a
clearing house recognized under any other
law;
7/ “clearing system” means a system whereby
participants present and exchange
information relating to the transfer of funds,
securities or other financial instruments to
each other through a centralized system or at
a single location and includes mechanisms
for the calculation of participants’ positions
on a bilateral or multilateral basis with a view
to facilitating the settlement of their
obligations;
gA 6¹þ9 ØÁ‰L ነU¶T Uz¤È qÜ_R *4 ሐምሌ 01 qqN 2ሺ3 ›.M Federal Negarit Gazeta No. 84 18th July, 2011…. page 6009

8/ “ኤሌክትሮኒክ” ማለት ከብሔራዊ የክፍያ 8/ “electronic” mans electrical, digital, magnetic,

ስርዓት ጋር በተያያዘ አገልግሎት ላይ የሚ optical, biometric, electrochemical, wireless
ውል ኤሌክትሪካል፣ ዲጂታል፣ ማግኔቲክ፣ or electromagnetic technology or any other
ኦፕቲካል፣ ባዮሜትሪክ፣ ኤሌክትሮኬሚ technology used in relation to the national
ካል፣ ሽቦ አልባ፣ ኤሌክትሮማግኔቲክ ቴክኖ payment system;
ሎጂ ወይም ሌላ ማንኛውም ቴክኖሎጂ ነው፤
9/ “electronic communication” mans electronic
9/ “ኤሌክትሮኒክ ኮሙኒኬሽን” ማለት ወጥ
exchange of messages in a standardized
በሆነ ፎርማት፡- format that allows:
ሀ/ በማየት ወይም በማዳመጥ በግልጽና a) visual display or listening of data that is
በቀላሉ ለመረዳት፤ እና clear and readily understandable; and
ለ/ በመልዕክቱ ውስጥ ያለውን መረጃ b) receiving and retaining the information in
በማተም፣ በመቅዳት ወይም በሌላ the message for subsequent retrieval such
ማናቸውም መንገድ ለማግኘትና በቀ as by printing, recording or any other
ጣይ ለመጠቀም በሚያስችል መልኩ፤ means for later use;
መልዕክት በኤሌክትሮኒክ መለዋወጥ ነው፤

0/ “ኤሌክትሮኒክ መሳሪያ” ማለት የኤሌክትሮ 10/ “electronic equipment” means electronic

ኒክ ተርሚናል ሲሆን ኮምፒውተር፣ የሽያጭ terminal including computer, points of sale,
ነቁጥ፣ ራስ ሠር የክፍያ ማሽን፣ ስልክ እና automated teller machine, telephone and
ሌሎች ተመሳሳይ መገልገያዎችን ይጨም other similar devices;
ራል፤
11/ “electronic signature” means a data in an
01/ “የኤሌክትሮኒክ ፊርማ” ማለት መልዕክቱ
electronic form, affixed to or logically
ከያዘው መረጃ ጋር በተያያዘ፣ የፈራሚውን
associated with, an electronic message, which
ትክክለኛነት እና ማንነት ለመለየትና በመል may be used to guarantee the authenticity and
ዕክቱ የተካተተው መረጃ በፈራሚው የፀደቀ identify the signatory in relation to the date
ወይም ተቀባይነት ያገኘ መሆኑን ለማረጋ message and to indicate the signatory’s
ገጥ ጥቅም ላይ የሚውል ከመረጃ መልዕክት approval of the information contained in the
ጋር የተቆራኘ ወይም ከመልዕክቱ ጋር ምክ data message;
ንያታዊ በሆነ አኳኋን የተያያዘ በኤሌክት
ሮኒክ መልክ ያለ መረጃ ነው፤

02/ “የፋይናንስ ተቋም” ማለት ባንክ፣ አነስተኛ 12/ “financial institution” means a bank, a micro-
የፋይናንስ ተቋም፣ የፓስታ ቁጠባ፣ የሐዋላ financing institution, postal savings, money
ድርጅት፣ መድን ሰጪ ኩባንያ ወይም transfer institution, an insurance company or
በብሔራዊ ባንክ የሚወሰን ሌላ ተመሳሳይ such other similar institution as determined
ተቋም ነው፤ by the National Bank;

03/ “ገንዘብ ማስተላለፍ” ማለት በማናቸውም

13/ “funds transfer” means any transfer of funds,
ሰው አነሳሽነት በፋይናንስ ተቋም ከተቀመጠ
either representing an order of payment or a
ሂሳብ ላይ ገንዘብ ወጪ ወይም ገቢ እንዲ
transfer of money, which is initiated by a
ደረግ ለተቋሙ በሚሰጥ ትዕዛዝ ወይም person by way of instruction, authorization or
ሥልጣን ወይም በቀረበ ጥያቄ መሠረት በክ order to a financial institution to debit or
ፍያ ወይም በሀዋላ የሚደረግ ማናቸውም credit an account maintained with that
የገንዘብ ማስተላለፍ ሆኖ በሽያጭ ነቁጥ financial institution and includes point of sale
ወይም በራስ ሠር የክፍያ ማሽን የሚፈፀም transfers, automated teller machine
ክፍያን፣ በተቋሙ በቀጥታ የሚከናወን ገቢ transactions, direct deposits or withdrawal of
ወይም ወጪን፣ በስልክ፣ በኢንተርኔት፣ በካ funds, transfers initiated by telephone,
ርድ ወይም በሌሎች መገልገያዎች አማካ internet, card or other devices;
ኝነት የሚደረግ ማስተላለፍን ያጠቃልላል፤
gA 6¹þ0 ØÁ‰L ነU¶T Uz¤È qÜ_R *4 ሐምሌ 01 qqN 2ሺ3 ›.M Federal Negarit Gazeta No. 84 18th July, 2011…. page 6010

04/ “ከፍተኛ ዋጋ ያለው ገንዘብ የማስተላለፍ
ሥርዓት” ማለት የገንዘብ መጠኑ በብሔራዊ
ባንክ የሚወሰን ሆኖ ከፍተኛ ዋጋ ያለውን
ገንዘብ በኤሌክትሮኒክ መንገድ ማስተላለፍ
ሲሆን ይህም የሚከተሉትን ያካትታል፡-
14/ “large value funds transfer system” means
large value electronic fund transfers, the
amount of which shall be determined by the
National Bank, which consists of:

ሀ/ ባንክ ለባንክ የሚደረግ የገንዘብ ማስተላ

a) an inter-bank funds transfer system;
ለፍ ስርዓትን፤

ለ/ ከፍተኛ ቅድሚያ የሚሰጠውንና አጣዳፊ b) high priority and time critical

የሆነን የመንግሥት ገንዘብ ማስተላለፍን፤ government fund transfer;

ሐ/ የዋስትና ሰነዶችን ማጣራት እና ማወራረ c) clearing and settlement of securities of

ድን፤ ወይም the government; or

መ/ ብሔራዊ ባንክ ከፍተኛ ዋጋ ያለው ብሎ d) any other fund transfer system

የሚወስነው ማናቸውም የገንዘብ ማስተላ prescribed by the National Bank as large
ለፍ ስርዓትን፡፡ value.

05/ “ብሔራዊ ባንክ” ማለት የኢትዮጵያ ብሔ 15/ “National Bank’ means the National Bank
ራዊ ባንክ ነው፤ of Ethiopia;

06/ “ብሔራዊ የክፍያ ሥርዓት” ማለት በኢት 16/ “national payment system” means a system in
ዮጵያ ፌዴራላዊ ዲሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ the Federal Democratic Republic of Ethiopia
ውስጥ ቀጥሎ የተመለከቱትን ያካትታል፡- that consists of the following :

ሀ/ የሀገር ውስጥና የውጭ ሀገር ገንዘብ ወይም a) sending, receiving and processing of
የክፍያ ትዕዛዞችን መላክ፣ መቀበል፣ orders of payment or transfers of money
ክፍያ ማካሔድ ወይም ማስተላለፍን፤ in domestic or foreign currencies:

ለ/ የክፍያ መፈፀሚያ ሰነዶችን ማውጣ b) issuance and management of payment

ትና ማስተዳደርን፤ instruments;

ሐ/ የክፍያ፣ የሂሣብ የማጣራትና የማወራ c) payment, clearing and settlement

ረድ ስርዓቶችን፤ systems;

መ/ በዚህ ንዑስ አንቀጽ በተራ ፊደል /ሐ/ ስር

d) arrangements and procedures associated
ከተመለከቱት ስርዓቶች ጋር የተያያዙ to those systems specified under
ስምምነቶች እና የአሰራር መመሪያዎ paragraph (c) of this sub-article; and
ችን፤ እና

ሠ/ የክፍያ አገልግሎት የሚሰጡ፣ ኦፕሬ e) payment service providers, including

ተሮች፣ ተሳታፊዎች፣ የክፍያ መፈፀ operators, participants, issuers of
ሚያ ሰነድ አውጪዎች እና በእነዚህ ስም payment instruments and any third
በውክልና ወይም አገልግሎትን በሶስተኛ party acting on behalf of them, either as
ወገን ለማሰራት በሚደረግ ስምምነት an agent or by way of outsourcing
በሙሉ ወይም በከፊል በሃገር ውስጥ agreements, whether entirely or
የሚሰሩ ማናቸውም ሶስተኛ ወገኖችን፤ partially operating in the country;

07/ “ማቻቻል” ማለት ግዴታን ለማወራረድ 17/ “netting” means the determination of the net
በአንድ የክፍያ ስርዓት ስር ባሉ ሁለት payment obligations or the determination of
ወይም ከዚያ በላይ በሆኑ የስርዓቱ ተሳታ the net termination value of settlement
ፊዎች መካከል ያሉትን የክፍያ ግዴታዎች obligations by setting off or adjusting the
በማጣጣት ወይም በማስተካከል የተጣራ payment obligations between two or more
የክፍያ ግዴታ ወይም የተጣራ የሂሣብ participants within the payment system;
መዝጊያ ዋጋ መወሰን ነው፤
gA 6¹þ01 ØÁ‰L ነU¶T Uz¤È qÜ_R *4 ሐምሌ 01 qqN 2ሺ3 ›.M
08/ “ኦፕሬተር” ማለት ብሔራዊ ባንክ፣ የገንዘብ
ተቋም ወይም በብሔራዊ ባንክ ኦፕሬተር
እንዲሆን ፈቃድ የተሰጠው ሌላ ማናቸውም
አካል ነው፤
09/ “ተሳታፊ” ማለት በክፍያ፣ በሂሣብ ማጣራት
ወይም በማወራረድ ሥርዓት ውስጥ የሚሳተፍ
አካል ሲሆን ይህም በብሔራዊ ባንክ ወይም በሌላ
ማናቸውም ሂሳብ የማወራረድ ስራ በሚሰራ አካል
ዘንድ የማወራረጃ ሂሳብ የሚከፍትና የሚይዝ
ቀጥተኛ ተሳታፊ ወይም በቀጥተኛ ተሳታፊ
የማወራረጃ ሂሣብ በኩል ብቻ ግዴታ ውን
ለማወራረድ የሚችል ቀጥተኛ ያልሆነ ተሳታፊ
ሊሆን ይችላል፤
!/ “የክፍያ መፈፀሚያ ሰነድ” ማለት አንድ ሰው
ገንዘብ፣ ዕቃ ወይም አገልግሎት እንዲያገኝ
ወይም ክፍያ እንዲፈፅም ወይም ገንዘብ እንዲያስ
ተላልፍ የሚያስችለው ግዙፍነት ያለውም ሆነ
የሌለው ማናቸውም ሰነድ ሲሆን ቼክን፣
ድራፍትንና ካርድን ይጨምራል፤
!1/ “ሰው” ማለት ማንኛውም የተፈጥሮ ወይም
በሕግ የሰውነት መብት የተሰጠው አካል
ነው፤
!2/ “አነስተኛ ገንዘብ የማስተላለፍ ሥርዓት”
ማለት በብሔራዊ ባንክ የሚከናወነውንና
የሚተዳደረውን የቼክ ማጣራት እና በብሔ
ራዊ ባንክ የተፈቀደ ማናቸውም ዓይነት
አነስተኛ ገንዘብ ማስተላለፍ ስርዓት የሚ
ይዝ የገንዘብ ማስተላለፍ ሥርዓት ነው፤
!3/ “ሂሣብ ማወራረድ” ማለት ገንዘብ፣ የዋስትና
ሰነድ ወይም የፋይናንስ ሰነድን በማስተላለፍ
በሁለት ወይም ከዚህ በላይ በሆኑ ወገኖች መካከል
ያለን ግዴታ የመወጣት ድርጊት ነው፤
!4/ “የሂሣብ ማወራረድ ደንብ” ማለት የክፍያ
ግዴታዎች የሚሰሉበት፣ የሚቻቻሉበት
ወይም የሚወራረዱበትን ሁኔታ የሚደነግግ
ደንብ ነው፤
!5/ “ሂሣብ ማወራረድ ሥርዓት” ማለት የክፍያ
እና የሂሣብ ማወራረድ ግዴታዎችን ለመወ
ጣት እንዲያስችል በብሔራዊ ባንክ የተቋ
ቋመና የሚከናወን ወይም በብሔራዊ ባንክ
የተፈቀደለት ማናቸውም ሂሳብ ለማወራረድ
የተቋቋመ ሥርዓት ነው፤
!6/ “የተከማቸ እሴት” ማለት ለክፍያ እንዲጠቅም
ሆኖ በገንዘብ የተመደበ ወይም ያልተመደበ ዋጋ
የሚወክል በኮምፒውተር ቺፕ ወይም በሌላ
ማናቸውም መገልገያ መጠኑ የተመዘገበ የእሴት
ክምችት የሚያካትት ነው፤
Federal Negarit Gazeta No. 84 18th July, 2011…. page 6011
18/ “operator” means the National Bank, a
financial institution or any other entity
authorized by the National Bank as operator;
19/ “participant” means a party who participates
in a payment, clearing or settlement system
as a direct participant which opens and
maintains a settlement account at the
National Bank or any other settlement
entity or an indirect participant which shall
only be able to settle its obligations due
through the account of a direct participant;
20/ “payment instrument” means any instrument,
whether tangible or intangible, that enables
a person to obtain money, goods or service
or to otherwise make payment or transfer
money such as cheques, drafts and cards;
21/ “person” means any natural or juridical
person;
22/ “retail funds transfer system” means a fund
transfer system consisting of the cheque
clearing system operated and administered by
the National Bank and any type of retail fund
transfer system authorized by the National
Bank;
23/ “settlement” means the act of discharging
obligations by transferring funds, securities
or financial instruments between two or more
parties;
24/ “settlement rule” means the rule that provide
the basis upon which payment obligations are
calculated, netted or settled;
25/ “settlement system” means a system for the
discharge of payment and settlement
obligations established and operated by
National Bank or any other settlement system
authorized by the National Bank;
26/ “stored value” means a representation of value that
is intended to be used to make a payment which
includes units of value recorded in a computer
chip or any other device and may or may not be
denominated by reference to units of a currency;
gA 6¹þ02 ØÁ‰L ነU¶T Uz¤È qÜ_R *4 ሐምሌ 01 qqN 2ሺ3 ›.M Federal Negarit Gazeta No. 84 18th July, 2011…. page 6012

!7/ “የተከማቸ እሴት ካርድ” ማለት የገንዘብ 27/ “stored value card” means a prepaid card in
መጠኑ ከፍ ወይም ዝቅ ሊደረግ የሚችል which the record of funds can be increased or
የቅድሚያ ክፍያ ካርድ ነው፤ decreased;

!8/ “ሥርዓት” ማለት የክፍያ፣ የሂሣብ ማጣራት 28/ “system” includes a payment, clearing and
እና የሂሳብ ማወራረድ ሥርዓትን settlement system;
ያጠቃልላል፣
29/ any expression in the masculine gender
!9/ ማንኛውም በወንድ ፆታ የተገለፀው የሴት
includes the feminine.
ጾታንም ይጨምራል፡፡
3. Scope of Application
3. የተፈፃሚነት ወሰን
This Proclamation shall be applicable to all
ይህ አዋጅ የብሔራዊ ክፍያ ሥርዓትን በሚመ matters related to the national payment system.
ለከቱ ማናቸውም ጉዳዮች ላይ ተፈፃሚ ይሆናል፡፡

ክፍል ሁለት PART TWO

ስለብሔራዊ ባንክ ሥልጣንና ተግባር እና ፈቃድ POWERS AND DUTIES OF THE NATIONAL
ስለመስጠት BANK, AND ISSUANCE OF AUTHORIZATION

4. ሥልጣንና ተግባር 4. Powers and Duties

1/ ብሔራዊ ባንክ፡- 1/ The National Bank shall establish, own, operate,

participate in, regulate and supervise:
ሀ/ ከፍተኛ ዋጋ ያለው ገንዘብ እና አነስ
a) an integrated payment system consisting of
ተኛ ገንዘብ የማስተላለፍ ስርዓቶችን
a large value funds transfer system and
የያዘ የተቀናጀ የክፍያ ሥርዓት፤ እና retail funds transfer system ; and
ለ/ ማዕከላዊ የገንዘብ ሰነዶች ግምጃ ቤትን፤
b) central securities depository.
ያቋቁማል፣ በባለቤትነት ይይዛል፣ ስራውን
ያከናውናል፣ በስርዓቱ ይሳተፋል፣ ይቆጣጠ
ራል፣ ይከታተላል፡፡

2/ የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀፅ /1/ አጠቃላይ 2/ Without prejudice to the generality of sub-
አነጋገር እንደተጠበቀ ሆኖ ብሔራዊ ባንክ article (1) of this Article, in addition to the
በአዋጅ ቁጥር 5)(1/2ሺ አንቀጽ 5 /05/ powers vested in it under Article 5(15) of
ከተሰጠው ስልጣን በተጨማሪ የሚከተሉት Proclamation No. 591/2008, the National Bank
ሥልጣንና ተግባራት ይኖሩታል፡- shall have the powers and duties to:

ሀ/ ሰዎች፡- a) authorize persons to:

/1/ ስርዓትን እንዲያቋቁሙና እንዲያከ

(1) establish and operate a system; and
ናውኑ፤ እና

/2/ የክፍያ መፈፀሚያ መሳሪያዎችን (2) issue payment instruments;

እንዲያወጡ፤
ፈቃድ የመስጠት፡፡

ለ/ በሥራ ላይ ሊውሉ የሚችሉ የክፍያ መፈፀ b) designate payment instruments that can be
ሚያ ሰነዶችን የመሰየም እና እነዚህን issued and determine conditions,
በሚመለከት ገደቦችን፣ ሁኔታዎችን እና limitations and standards for their issuance;
ደረጃዎችን የመወሰን፣
gA 6¹þ03 ØÁ‰L ነU¶T Uz¤È qÜ_R *4 ሐምሌ 01 qqN 2ሺ3 ›.M Federal Negarit Gazeta No. 84 18th July, 2011…. page 6013

ሐ/ ለስርዓቶች አስተዳደር፣ አሰራርና c) establish conditions, rules, procedures and

አመራር ገደቦችን፣ ደንቦችን፣ የአሰ standards for the governance, operation and
management of systems and verify from time to
ራር መመሪያዎችንና ደረጃዎችን የማ
time that such conditions, rules, procedures or
ውጣትና መከበራቸውን በየጊዜው standards are met;
የማረጋገጥ፤
d) prescribe to participants and operators:
መ/ ተሳታፊዎችና ኦፕሬተሮች፡-
/1/ investments in relation to building
/1/ የሥርዓት መሠረተ ልማቶችን ለመገንባ system infrastructure and system
ትና እርስ በርሳቸውም ተናባቢ እንዲሆኑ interoperability;
ለማድረግ የሚያስፈልጋቸውን ኢንቨስት
መንት፤
/2/ cost sharing;
/2/ ወጪ ስለሚጋሩበት ሁኔታ፤
/3/ charges for the service they provide;
/3/ ለሚሰጡት አገልግሎት የሚያስ and
ከፍሉትን ክፍያ፤ እና

/4/በአንድ ጊዜ በጥሬ ገንዘብ መክፈል /4/ limits on the maximum amount of

የሚችሉትን ከፍተኛ የገንዘብ onetime cash payments.
መጠን፤
የመወሰን፡፡

ሠ/ ኦፕሬተሮች፣ የክፍያ መፈፀሚያ ሰነድ e) prescribe the basic criteria for appointment
አውጪዎች ዳይሬክተሮችና ዋና ስራ አስ of directors and chief executive officers of
ፈፃሚዎች ማሟላት የሚገባቸውን መሠረ operators and issuers of payment
ታዊ መስፈርቶች የማውጣት፤ instruments;

ረ/ ለተሳታፊዎች ወይም ለግብይት ማዕ f) provide short term loans to participants or

ከል የአጭር ጊዜ ብድር የመስጠት፤ a central counterparty;

ሰ/ ለፌዴራል መንግሥት የዋስትና ሰነ g) act as a central counterparty in relation to

ዶች የግብይት ማዕከል የመሆን፤ federal government securities;

ሸ/ ለተሳታፊዎች የባለአደራነትና የሂሣብ h) provide custodian and settlement services

የማወራረድ አገልግሎት የመሥጠት፤ to participants;

ቀ/ ብሔራዊ የክፍያ ስርዓት የተሳለጠ እንዲ i) prescribe the nature, form, effectiveness
ሆን ለማስቻል በዋስትና የሚያዙ ንብረ and means of realization of collaterals used
ቶችን ባህሪ፣ ፎርም፣ ተፈፃሚነት እና for smooth functioning of the national
ሸጦ ዕዳን የመሰብሰብ ዘዴን በተመለከተ payment system;
የመወሰን፤

በ/ ኦፕሬተር፣ ተሳታፊ ወይም ሂሣብ j) issue an order to or enter into any agreement
ማጣሪያ ተቋም፡- with an operator, participant, or a clearing
house, in respect of:

/1/ ሥጋትን ስለመጋራትና የመቆጣ (1) risk sharing and risk control
mechanisms;
ጠሪያ ስልቶች፤

/2/ የሂሣብ ማጣሪያ ተቋማት አሰራር

(2) the operational systems and financial
ስርዓትና የፋይናንስ አቋም አስተ soundness of clearing houses; and
ማማኝነት፤ እና
gA 6¹þ04 ØÁ‰L ነU¶T Uz¤È qÜ_R *4 ሐምሌ 01 qqN 2ሺ3 ›.M Federal Negarit Gazeta No. 84 18th July, 2011…. page 6014

/3/ ለፋይናንስ ሥርዓቱ ሥጋት ሊሆኑ

ይችላሉ ብሎ ስለሚገምታቸው ሌሎች (3) such other matters that, in its view,
ጉዳዮች፤ pertain a risk to the financial system;
ትዕዛዝ የመስጠት ወይም ከእነዚሁ ጋር ማና
ቸውም ዓይነት ስምምነት የመፈፀም፡፡

ተ/ ብሔራዊ ክፍያ ስርዓትን በተመለከተ k) act as a forum for the consideration of matters of
የፖሊሲና የጋራ ጉዳዮች የምክክር policy and mutual interest concerning the national
መድረክ የመሆን፤ payment system;

ቸ/ የክፍያ ስርዓትን በተመለከተ የቁጥጥርና

l) cooperate with monetary authorities in other
የክትትል ሥልጣን ካላቸው ከሌሎች ሃገ
countries and international organizations dealing
ራት የገንዘብና አለም አቀፍ ድርጅቶች ጋር with regulation and oversight of payment systems;
የመተባበር፤ እና and

ኅ/ ከብሔራዊ ክፍያ ስርዓት ጋር የተያያዙ m) perform any such other functions relating to
ማናቸውንም ሌሎች ተግባራት የማከናወን፡፡
the national payment system.
5. ፈቃድ ስለመስጠት እና ስለክልከላ
5. Authorization and Prohibition
1/ ከብሔራዊ ባንክ በስተቀር ሌላ ማንኛውም 1/ No person, except the National Bank, may be an
ሰው ከባንኩ ፈቃድ ሳያገኝ የአንድ ሥርዓት operator of a system unless such person is
ኦፕሬተር መሆን አይችልም፡፡ authorized by the Bank.

2/ የኢትዮጵያ ፖስታ አገልግሎት ድርጅት በሚኒ 2/ The Ethiopian Postal Service Enterprise, in its
ስትሮች ምክር ቤት ደንብ ቁጥር 1)%5/2ሺ2 financial services activities as regulated by
ለሚያከናውነው የፋይናንስ አገልግሎት ተግባር Council of Ministers Regulation No. 165/2009,
በዚህ አዋጅ መሠረት ከኢትዮጵያ ብሔራዊ ባንክ shall be subject to the duty of obtaining an
ፈቃድ የማግኘትና ባንኩ በዚህ ረገድ ለሚያካሂ authorization and to any oversight requirements
ዳቸው አስፈላጊ የቁጥጥርና ክትትል ሥራዎችም
imposed by the National Bank under this
ተገዢ መሆን አለበት፡፡
Proclamation.
3/ ከብሔራዊ ባንክ በቅድሚያ የጽሁፍ ፈቃድ 3/ Without the prior written approval of the
ካላገኘ በስተቀር ማናቸውም ኦፕሬተር፡- National Bank, no operator may:

ሀ/ አዲስ ስርዓት በስራ ላይ ማዋል፤ a) introduce new system;

ለ/ ከሌላ ኦፕሬተር ጋር መዋሃድ ወይም የሌላ b) merge with or take over a system of
ሰው ሥርዓት ባለቤትነት መረከብ፤ another operator;
ሐ/ በመቀላቀልም ሆነ በሌላ መንገድ የኦፕሬ
c) enter into any arrangement or agreement
ተሩን ሥራ መሸጥ ወይም ባለቤትነትን የሚ
for the sale or disposal, by amalgamation
ያስቀሩ ማናቸውንም ዓይነት ስምምነቶች
or otherwise, of its business, or effect
ወይም ውሎች መፈፀም ወይም በሥራ ዘርፉ
ላይ ዓይነተኛ ለውጥ ማድረግ፤
major changes in its line of business;

መ/ አክሲዮኑን መልሶ መግዛት ወይም በመደ

በኛ ተግባሩ በተከሰተ ኪሣራ ምክንያት ካል d) redeem its own shares or effect a
ሆነ በስተቀር ካፒታሉን መቀነስ፤ reduction of its capital other than through
reduction due to operating losses;
ሠ/ የመመስረቻ እና መተዳደሪያ ደንቡን
ማሻሻል፤ ወይም e) amend its memorandum and articles of
association; or
ረ/ ስርዓቱን የሚያካሂድበትን የንግድ ስም
f) alter the name under which it is
መቀየር፤
authorized to operate a system.
አይችልም፡፡
gA 6¹þ05 ØÁ‰L ነU¶T Uz¤È qÜ_R *4 ሐምሌ 01 qqN 2ሺ3 ›.M Federal Negarit Gazeta No. 84 18th July, 2011…. page 6015

4/ ብሔራዊ ባንክ በፅሁፍ በተሰጠ ማስታ 4/ The National Bank may, by written notice,
ወቂያ፡- prohibit an operator from operating any system
where:

ሀ/ አንድ ሥርዓት ለብሔራዊ የክፍያ ሥርዓቱ a) the system is detrimental to the reliable,
አስተማማኝነት፣ ደህንነት፣ የተቀላጠፈ safe, efficient and smooth operation of the
መሆን እና መሣለጥ ጎጂ ከሆነ፤ ወይም national payment system; or

ለ/ ክልከላው የሕዝብን ጥቅም ለማስጠበቅ b) the prohibition is otherwise in the interest

አስፈላጊ ሆኖ ሲገኝ፤ of the public;
የማናቸውም ኦፕሬተር ሥርዓት እንዳይሰራ
መከልከል ይችላል፡፡

6. ፈቃድ ለማግኘት ስለሚቀርብ ማመልከቻ 6. Application for Obtaining Authorization

1/ ሥርዓትን ለማቋቋምና ለማካሄድ ፈቃድ 1/ Application for authorization to establish and

ለማግኘት ለብሔራዊ ባንክ ማመልከቻ operate a system shall be submitted to the
መቅረብ አለበት፡፡ National Bank.

2/ ፈቃድ ለማግኘት የሚያመለክት ሰው በብ 2/ An applicant for authorization shall pay

ሔራዊ ባንክ የሚወሰነውን የፈቃድ ማውጫ authorization fee as may be prescribed by the
ክፍያ መክፈል አለበት፡፡ National Bank.

3/ ብሔራዊ ባንክ ማመልከቻው እንደደረሰው 3/ After the receipt of application, the National
Bank may make such inquiries as it may
በጥያቄው ላይ መወሰን እንዲያስችለው
consider necessary for the purpose of satisfying
አመልካቹ ስላቀረበው ዝርዝር መረጃ
itself about the genuineness of the particulars
ትክክለኛነት፣ ሥርዓቱን ለማከናወን ስላለው
furnished by the applicant, his capacity to
ብቃት፣ የሥርዓቱ ተሳታፊዎች ስላቀረ operate a system, the credentials of the
ቧቸው የብቃት ማረጋገጫዎች፣ እንዲሁም participants of the applicant’s system and any
ስለሌላ ማናቸውም ከማመልከቻው ጋር other matter related to the application.
ስለተያያዘ ጉዳይ አስፈላጊ የመሰለውን
ማጣራት ሊያደርግ ይችላል፡፡
4/ The National Bank may, if satisfied, after an
4/ ብሔራዊ ባንክ በዚህ አንቀፅ ንዑስ አንቀፅ inquiry under sub-article (3) of this Article, that
/3/ የተመለከተውን ማጣራት ካደረገ በኋላ the application is complete and conforms to the
የቀረበው ማመልከቻ የተሟላና የዚህን አዋጅ provisions of this Proclamation and directives
ድንጋጌዎችና በባንኩ በወጡ መመሪያዎችን issued by the Bank, issue an authorization for
የተከተለ መሆኑን ሲያምንበት ከዚህ ቀጥሎ operating the system under this Proclamation
የተዘረዘሩትን ሁኔታዎች ግምት ውስጥ በማ having regard to the following considerations:
ስገባት ለሥርዓቱ ፈቃድ ሊሰጥ ይችላል፡-

ሀ/ ኦፕሬተሩ ለማቋቋም ያቀደው ሥር a) the need for the proposed system or the
service proposed to be undertaken by the
ዓት ወይም ለመስጠት ያቀደው አገል
operator;
ግሎት ተፈላጊነት፤
b) the technical standards or the design of the
ለ/ የታቀደው ሥርዓት የቴክኒክ ደረጃና proposed system;
የአሠራር ንድፍ፤

ሐ/ የደህንነት መመሪያዎችን ጨምሮ የታ c) the terms and conditions of operation of

ቀደው ሥርዓት የሚመራባቸው ዝር the proposed system, including any
ዝር ሁኔታዎች፤ security procedure;
gA 6¹þ06 ØÁ‰L ነU¶T Uz¤È qÜ_R *4 ሐምሌ 01 qqN 2ሺ3 ›.M Federal Negarit Gazeta No. 84 18th July, 2011…. page 6016

መ/ የሂሣብ ማጣራትና ማቻቻል ዝርዝር d) the manner in which transfers may be

ሁኔታዎችን ጨምሮ በሥርዓቱ ገን effected within the system, including
ዘብ የሚተላለፍበትን ሁኔታ፤ specifications on clearing and netting
procedures;

e) the financial status, experience of

ሠ/ የአመልካቹ የፋይናንስ አቋም፣ የማስ
management and integrity of the applicant;
ተዳደር ልምድ እና ታማኝነት፤

ረ/ የተገልጋዮች ጥቅም የሚከበርበትና አስ

f) interests of consumers, including the terms
ፈላጊ ሆኖ ሲገኝ ከኦፕሬተሩ ጋር ያላቸው
ግንኙነት የሚገዛበት ዝርዝር ሁኔታ፤
and conditions governing their relationship
with operators, when relevant;
ሰ/ በገንዘብና ብድር ፖሊሲ ላይ ስለሚ
g) the impact on monetary and credit
ኖረው ፋይዳ፤ እና policies; and
ሸ/ ከብሔራዊ የክፍያ ሥርዓት ጋር በተ h) such other factors as it may consider
ያያዘ አግባብነት አላቸው ብሎ የሚ relevant in relation to the national payment
ያምንባቸውን ሌሎች ሁኔታዎች፡፡ system.

5/ ብሔራዊ ባንክ ከአመልካቹ የሚፈለጉ መረጃ
ዎች ተሟልተው ከቀረቡበት ቀን ጀምሮ
ባሉት % ቀናት ውስጥ በዚህ አንቀፅ ንዑስ-
አንቀፅ /1/ መሠረት በቀረበ ማመልከቻ ላይ
ውሳኔ ይሰጣል፡፡
5/ The National Bank shall respond to the
application submitted in accordance with sub-
article (1) of this Article within 60 days of
submission of all required information.

6/ ብሔራዊ ባንክ ፈቃድ ለማግኘት ከአመ 6/ The National Bank may prescribe information to
ልካች ስለሚያስፈልጉ መረጃዎችና ሌሎች be submitted by the applicant and other
ተጨማሪ ሁኔታዎች መመሪያ ሊያወጣ conditions required for authorization.
ይችላል፡፡
7. Suspension of Authorization
7. ፈቃድን ስለማገድ
1/ Until such time as the short comings indicated below are
rectified or the National Bank completes its investigation to
1/ ማናቸውም ኦፕሬተር፡- decide whether to revoke the authorization, the National
Bank may suspend an authorization where an operator:

ሀ/ የዚህን አዋጅ ድንጋጌ፣ በዚህ አዋጅ መሠ a) has failed to observe this Proclamation, or
ረት የወጡ ደንቦችን ወይም መመሪያ regulations and directives issued
ዎችን ከተላለፈ፤ hereunder;
ለ/ በዚህ አዋጅ መሠረት አግባብ ያለው b) has failed to supply accurately and on time the
ባለሥልጣን የሚጠይቃቸውን መረጃ information requested by the appropriate
ዎች በትክክልና በወቅቱ ካላቀረበ፤ authority pursuant to this Proclamation;

ሐ/ ከብሔራዊ ባንክ የተላለፈለትን ትዕ c) failed to comply with the order issued by the
National Bank; or
ዛዝ ካላከበረ፤ ወይም

መ/ ብሔራዊ ባንክ በአንቀጽ 9/1/ መሠረት d) with whom the National Bank has reason to
ፈቃዱ እንዲሰረዝ ውሳኔ እስኪሰጥ ድረስ believe that the operator is dangerous to the
የኦፕሬተሩ በሥራ መቆየት በሀገሪቱ የክ safety, security and efficiency or financial
ፍያ ሥርዓት ደህንነት አስተማማኝነትና stability of the country until it decides to revoke
ቅልጥፍና ወይም የፋይናንስ መረጋጋት the license in accordance with Article 9(1) of
ላይ አደጋ ያደርሳል ብሎ ካመነ፤ this Proclamation.
ብሔራዊ ባንክ ጉድለቶቹ እስኪስተካከሉ ወይም
የማጣራቱ ሂደት እስኪጠናቀቅ ድረስ ፈቃዱን
አግዶ ማቆየት ይችላል፡፡
gA 6¹þ07 ØÁ‰L ነU¶T Uz¤È qÜ_R *4 ሐምሌ 01 qqN 2ሺ3 ›.M Federal Negarit Gazeta No. 84 18th July, 2011…. page 6017

2/ ፈቃድ በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀፅ /1/ 2/ Where the authorization is suspended under
መሠረት ሲታገድ ብሔራዊ ባንክ ፈቃዱ sub-article (1) of this Article, the National Bank
የታገደበትን ምክንያት እና በተወሰነ ጊዜ shall notify the operator, in writing, of the
ውስጥ ጉድለቶቹን ለማስተካከል ሊወሰድ reasons of suspension and the measures to be
ስለሚገባው እርምጃ ለኦፕሬተሩ በጽሁፍ taken to rectify the shortcomings with in a fixed
ያስታውቃል፡፡ period of time.

3/ በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ /2/ መሠረት 3/ The operator which has received a written
የጽሁፍ ማስታወቂያ የደረሰው ኦፕሬተር notification pursuant to sub-article (2) of this
Article shall have the obligation to rectify the
በማስታወቂያው በተወሰነው ጊዜ ውስጥ
shortcomings within the fixed period of time.
ጉድለቱን የማስተካከል ግዴታ አለበት፡፡
4/ Notwithstanding the provisions of sub-article
4/ በዚህ አንቀጽ ከንዑስ አንቀጽ /1/ እስከ /3/
(1) to (3) of this Article, the National Bank may
ያሉት ድንጋጌዎች ቢኖሩም በዚህ አንቀጽ ንዑስ
አንቀጽ /1/ ስር የተዘረዘሩት ጥፋቶች መከሰታ
revoke the authorization of an operator when
ቸው በሀገሪቱ የክፍያ ሥርዓት ደህንነት አስተማ
the occurrence of sub-article (1) of this Article
ማኝነትና ቅልጥፍና ወይም የፋይናንስ መረጋ threaten the safety, security and efficiency or
ጋት ላይ አደጋ ያደርሳል ብሎ ካመነ ብሔራዊ financial stability of the country.
ባንክ የኦፕሬተሩን ፈቃድ ሊሰርዘው ይችላል፡፡

8. Effect of Suspension of Authorization

8. የፈቃድ ማገድ ውጤት
ፈቃዱ የተገደበት ማንኛውም ኦፕሬተር በዚህ A suspended operator shall not involve in the
አዋጅ መሠረት እንዲያከናውን የተፈቀደለትን activities it was authorized for under this
ማንኛውንም ሥራ መፈጸም አይችልም፡፡ Proclamation.

9. Revocation of Authorization
9. ፈቃድን ስለመሰረዝ
1/ Without prejudice to sub-article (3) of this
1/ ማናቸውም ኦፕሬተር፡- Article, the National Bank may revoke an
authorization where the operator;

ሀ/ ፈቃዱ የተሰጠው ሐሰተኛ ወይም የተ a) was authorized on the basis of submission

ሳሳተ መረጃ ላይ ተመስርቶ መሆኑ of false or wrong information;
ከተረጋገጠ፤
b) operates the system contrary to the
ለ/ ፈቃዱ ከተሰጠባቸው ዓላማ ወይም
purpose and conditions subject to which
ሁኔታዎች ተጻራሪ በሆነ አኳኋን
the authorization was issued;
ሥርዓቱን ካካሄደ፤

ሐ/ በዚህ አዋጅ አንቀጽ 7 መሠረት c) has repeatedly committed the faults

የእርምት እርምጃ የተወሰደበትን specified in Article 7 of this Proclamation;
ጉድለት ደግሞ ከፈፀመ፤
d) has failed to rectify the shortcomings
መ/ በዚህ አዋጅ አንቀጽ 7 ንዑስ አንቀጽ within the fixed period of time as per
/3/ መሠረት በተሰጠው ጊዜ ውስጥ Article 7 (3) of this Proclamation;
ጉድለቱን ካላስተካከለ፤

ሠ/ ፈቃድ በተሰጠው በ02 ወራት ውስጥ e) has failed to commence operation within
ሥራ ካልጀመረ፤ 12 months following the issuance of
authorization;
ረ/ ከከሰረ፣ ከፈረሰ ወይም ሥራውን
ካቆመ፤ ወይም f) has become insolvent, dissolved or winds
up; or
gA 6¹þ08 ØÁ‰L ነU¶T Uz¤È qÜ_R *4 ሐምሌ 01 qqN 2ሺ3 ›.M Federal Negarit Gazeta No. 84 18th July, 2011…. page 6018

ሰ/ የንግድ ፈቃዱ ከተሰረዘ፤ g) its business license has been canceled.

ብሔራዊ ባንክ በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ /3//
የተደነገገው እንደተጠበቀ ሆኖ የሰጠውን ፈቃድ
ሊሰርዝ ይችላል፡፡

2/ በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ /1/ በተገለፁት
ምክንያቶች ፈቃዱ እንዲሰረዝ ውሳኔ ከመሰ
ጠቱ በፊት ብሔራዊ ባንክ እንደ አስፈላ
ጊነቱ ኦፕሬተሩ በፅሁፍ አስተያየቱን እንዲ
ያቀርብ ሊጠይቅ ይችላል፡፡ ሆኖም ኦፕሬተሩ
ጥያቄው ከደረሰው ቀን ጀምሮ በሠላሳ ቀናት
ውስጥ አስተያየቱን በጽሁፍ ያላቀረበ ወይም
ያቀረበው አስተያየት በቂ ሆኖ ያልተገኘ
እንደሆነ ብሔራዊ ባንክ ፈቃዱን ይሰርዛል፡፡
2/ Before deciding to revoke the authorization for
the reasons specified in sub-article (1) of this
Article, the National Bank shall require the
operator to submit its written opinion on the
anticipated revocation of the authorization. The
authorization shall be revoked where the
operator has not submitted his opinion within
30 days from the day the letter was received by
him or his opinion is not adequate.

10. Use of Agents

0. በወኪል ስለመስራት
1/ ከክፍያ መፈፀሚያ ሰነዶች ጋር የተያያዙ 1/ When a person provides services linked to
አገልግሎቶችን በተወካይ አማካይነት payment instruments to customers through an
የሚሰጥ ሰው፡- agent, it shall immediately communicate the
following information to the National Bank:

a) the name and address of the agent;

ሀ/ የተወካዩን ስምና አድራሻ፤

ለ/ በወንጀል ድርጊት የተገኘን ገንዘብ ሕጋዊ b) a description of the internal control

አስመስሎ ከማቅረብ ወይም ሽብርተኝነትን
mechanisms that will be used by the agent
በገንዘብ የመርዳት ድርጊትን ከመቆጣጠር
in order to comply with the obligations in
ጋር በተያያዘ የተቀመጡትን ግዴታዎች
relation to control money laundering and
ለመፈፀም እንዲያስችለው ተወካዩ የዘረጋው
የውስጥ ቁጥጥር ስልት ዝርዝር መግ
terrorist financing; and
ለጫ፤ እና

ሐ/ አገልግሎቱን በመስጠት ሂደት የተወካዩን c) the identity of persons responsible for the
ሥራ ለመምራት ኃላፊነት የተሰጣቸው management of the agent in providing the
ሰዎች ማንነት፣ እንዲሁም ባንኩ ባወጣው services and evidence that they are fit and
መመሪያ መሠረት ሰዎቹ ብቁና ተገቢ proper persons as may be prescribed by
መሆናቸውን የሚያሳይ ማስረጃ፤ directive of National Bank.
ለብሔራዊ ባንክ ወዲያውኑ ማቅረብ አለበት፡፡

2/ Upon receipt of the information in accordance

2/ ብሔራዊ ባንክ በዚህ አንቀጽ በንዑስ አንቀጽ with sub-article (1) of this Article, the National
/1/ የተመለከቱት መረጃዎች በደረሱት ጊዜ Bank shall list the agent in a register available
ለሕዝብ ክፍት በሆነ መዝገብ ላይ የተወካዩን to the public.
ስም ማስፈር አለበት፡፡
3/ Before listing the agent in the register, the
3/ ብሔራዊ ባንክ አስፈላጊ ነው ብሎ ሲያምን National Bank may, if it considers necessary,
ተወካዩን በመዝገቡ ላይ ከማስፈሩ በፊት verify the information provided to it.
የቀረበውን መረጃ ትክክለኛነት ማጣራት
ይችላል፡፡

4/ ብሔራዊ ባንክ ወኪሉ ብቁና ተገቢ ሆኖ ካላገ
ኘው በመዝገቡ ውስጥ ላለመመዝገብ ይች
ላል፡፡ ባንኩ ወኪሉን ላለመመዝገብ ከወሰነ
ወካዩ ከተወካዩ ጋር ያለውን የውክልና ውል
አቋርጦ ለደንበኞቹ ማስታወቅ ይኖርበታል፡፡
4/ If the National Bank is not satisfied with the
fitness and propriety of the agent, it may refuse
to list the agent in the register in which case the
principal shall discontinue the agency relation
with this person and notify its customers.
gA 6¹þ09 ØÁ‰L ነU¶T Uz¤È qÜ_R *4 ሐምሌ 01 qqN 2ሺ3 ›.M Federal Negarit Gazeta No. 84 18th July, 2011…. page 6019

5/ ብሔራዊ ባንክ ለኦፕሬተርና ለክፍያ መፈፀ 5/ The National Bank may issue directive to
ሚያ ሰነድ አውጪ ወኪል ለመሆን መሟላት prescribe the criteria for being an agent of
ስለሚገባቸው መስፈርቶች መመሪያ ሊያ operator and issuer of payment instruments.
ወጣ ይችላል፡፡

01. ተፈጻሚነትን የማረጋገጥ ግዴታ 11. Obligation to Ensure Compliance

When operators or issuers of a payment

ኦፕሬተሮች ወይም የክፍያ መፈፀሚያ ሰነድ
instrument rely on outsourced entities or agents
አውጪዎች ሥራዎቻቸውን ለማከናወን ሶስተኛ for the performance of operational functions, they
ወገኖችን ወይም ወኪሎችን በሚጠቀሙበት shall take reasonable steps to ensure that the
ጊዜ፣ እነዚህ አካላት የዚህን አዋጅና በአዋጁ requirements of this Proclamation and regulations
መሠረት የወጡ ደንቦችንና መመሪያዎችን and directives issued hereunder are complied
ማክበራቸውን ለማረጋገጥ ተገቢውን እርምጃ with.
መውሰድ አለባቸው፡፡

ክፍል ሶስት PART THREE

ሂሳብ ማወራረድ፣ ማቻቻል እና ፍፃሜ ክፍያ SETTLEMENT, NETTING AND FINALITY

02. የማወራረጃ ሂሳብና ቀጥተኛ ያልሆነ ተሳትፎ

12. Settlement Account and Indirect Participation
1/ እያንዳንዱ ቀጥተኛ የሥርዓት ተሳታፊ ዝቅ
1/ Every direct participant to a system shall open and
ተኛ ተቀማጭ ገንዘብን ጨምሮ በብሔራዊ
maintain a settlement account on the books of the
ባንክ ወይም በተፈቀደለት የሂሳብ ማወራ National Bank or authorized settlement system
ረድ ስርዓት ኦፕሬተር በሚወሰኑ ውሎችና operator, including the maintenance of minimum
ሁኔታዎች መሰረት በባንኩ ወይም በኦፕሬ balances, on such terms and conditions as the
ተሩ ዘንድ ሂሳብ መክፈትና መያዝ አለበት፡፡ National Bank or authorized settlement system
operator may specify.
2/ እያንዳንዱ ቀጥተኛ ያልሆነ የሥርዓት
2/ Every indirect participant to a system shall appoint
ተሳታፊ የበሰሉ ግዴታዎቹን እንደወኪል a direct participant as its agent to settle all its
ሆኖ የሚያወራርድለት ቀጥተኛ የሥርዓት obligations due.
ተሳታፊ መሰየም አለበት፡፡

3/ በዚህ አንቀፅ ንዑስ አንቀፅ /2/ መሠረት

ቀጥተኛ ያልሆነ ተሳታፊ ቀጥተኛ ተሳታፊን 3/ In the case where an indirect participant appoints
an agent under sub-article (2) of this Article, the
እንደወኪል በሚሰይምበት ጊዜ ተወካዩ agent shall give the operator notice in writing of
ከወካዩ የተሰጠውን የፅሁፍ ማረጋገጫ አባሪ the appointment, accompanied by a written
በማድረግ ለኦፕሬተሩ በፅሁፍ ማስታወቅ confirmation from the indirect participant.
አለበት፡፡

4/ በዚህ አንቀፅ ንዑስ አንቀፅ /2/ የተሰጠውን

ውክልና ለማቋረጥ የፈለገ ተወካይ ውክልናው 4/ An agent, who intends to terminate its
ከሚያበቃበት ቢያንስ 05 ቀን አስቀድሞ appointment under sub-article (2) of this
ለኦፕሬተሩ በፅሁፍ ማስታወቅ አለበት፡፡ Article, shall notify the operator in writing
not less than 15 days before the date of
03. ክፍያዎችን ስለማወራረድ termination of such appointment.

1/ በሥርዓት ተሳታፊዎች መካከል የሂሣብ 13. Settlement of Payments

ማወራረድ ግዴታ መወጣት የሚቻለው በዚህ
1/ The discharge of settlement obligations
አዋጅ አንቀፅ 02 ንዑስ አንቀፅ /2/ መሠረት
between system participants shall be effected
በተከፈተ የማወራረጃ ሂሳብ ውስጥ ብሔራዊ
by means of entries passed through the
ባንክ ወይም የተፈቀደለት የሂሣብ ማወራ
National Bank or authorized settlement
ረድ ሥርዓት በሚፈፅመው ገቢ ወይም ወጪ system on settlement accounts opened under
ምዝገባ ነው፡፡ sub-article (1) of Article 12 of this
Proclamation.
gA 6¹þ! ØÁ‰L ነU¶T Uz¤È qÜ_R *4 ሐምሌ 01 qqN 2ሺ3 ›.M Federal Negarit Gazeta No. 84 18th July, 2011…. page 6020

2/ የብሔራዊ ባንክ ወይም የተፈቀደለት የሂ 2/ The settlement rules of the National Bank or
ሣብ ማወራረድ ሥርዓት ደንቦች እንደአግ authorized settlement system shall be valid
ባቡ በኦፕሬተር፣ በሂሣብ ማጣሪያ ተቋም፣ and binding on operators, clearing houses,
በተሳታፊ፣ በግብይት ማዕከል፣ በብሔራዊ participants, a central counterparty, the
ባንክ በራሱ እና በሥርዓቱ በሚሳተፍ ሌላ National Bank itself and any other party
ማናቸውም አካል ላይ ተፈፃሚና አስገዳጅ participating in the system.
ይሆናሉ፡፡
14. Finality of Payment
04. ስለፍፃሜ ክፍያ
1/ Any system shall specify the rules to achieve
1/ ማናቸውም ስርዓት በአሠራሩ ፍፃሜ ክፍያ finality of payment in its operations. This
ላይ ስለሚደረስበት ሁኔታ ደንብ ማውጣት shall include rules establishing irrevocability
አለበት፡፡ ይህም የክፍያ ትዕዛዞች አንዴ of orders once these have entered into the
በሥርዓቱ የሂሳብ መዝገብ ውስጥ ከሰፈሩ books of the system.
በኋላ ሊሻሩ እንደማይችሉ የሚወስኑትን
ደንቦች ማካተት አለበት፡፡
2/ The entry or payment that has been effected in
2/ በዚህ አንቀፅ ንዑስ አንቀፅ /1/ በወጣው terms of rules issued under sub-article (1) of
ደንብ መሠረት በሂሣብ መዝገብ የገባ ወይም this Article shall be final and may not be
የተፈፀመ ክፍያ የመጨረሻ ሲሆን ዕዳን revoked, reversed, or set aside, including,
ለመክፈል ባለመቻል ወይም በመክሰር without limitation, by insolvency or
ወይም ተመሳሳይ ዓላማና ውጤት ባለው bankruptcy proceedings or any other law or
ማናቸውም ሕግ ወይም ልማድ ምክንያት practice similar in purpose and effect and is
ሊሻር፣ ሊቀለበስ፣ ወይም ሊሰረዝ ወይም not subject to any provision of law or order
በማናቸውም ሕግ ወይም የአስተዳደር ትዕ of an administrative or judicial authority that
ዛዝ መሠረት የተሰጠ የአስተዳደር ወይም operates as a stay of that payment.
የፍርድ ዕግድ ሊጣልበት አይችልም፡፡
3/ The National Bank may issue directives to
3/ ብሔራዊ ባንክ ስለፍፃሜ ክፍያ፣ ሂሳብ
prescribe finality of payment, settlement,
ስለማወራረድ፣ ስለማቻቻል እንዲሁም netting, and loss allocation and
ኪሳራ ስለመጋራትና ስለመከፋፈል መመሪያ apportionment.
ሊያወጣ ይችላል፡፡

15. Notification
05. ስለማስታወቅ

1/ ማንኛውም በብሔራዊ ክፍያ ስርዓት ውስጥ 1/ Where an operator, a participant of a system

ያለ ኦፕሬተር፣ ተሳታፊ ወይም የክፍያ or issuer of payment instruments becomes
መፈፀሚያ ሰነድ አውጪ ከከሰረ፣ በመጠ bankrupt, placed in scheme of arrangement or
በቂያ ስምምነት ሥር እንዲውል ከተደረገ wound up it shall immediately lodge a copy
ወይም ከፈረሰ ጉዳዩን በሚመለከት የተወ of the decision or order with the National
ሰነውን ውሳኔ ወይም ትዕዛዝ ቅጂ ወዲያውኑ Bank.
ለብሔራዊ ባንክ ማቅረብ አለበት፡፡

2/ የመክሰር፣ የመፍረስ ወይም በመጠበቂያ

2/ An operator, a participant or issuer of payment
ስምምነት ሥር እንዲውል የተሰጠን ትእዛዝ instruments which has lodged an order or a
ወይም ውሳኔ በዚህ አንቀፅ ንዑስ አንቀፅ /1/ decision pursuant to sub-article (1) of this
መሠረት ያቀረበ ማናቸውም ኦፕሬተር፣ Article is prohibited from operating or
ተሳታፊ ወይም የክፍያ መፈፀሚያ ሰነድ participating in a system.
አውጪ በማናቸውም ስርዓት ሊሰራ ወይም
ሊሳተፍ አይችልም፡፡
gA 6¹þ!1 ØÁ‰L ነU¶T Uz¤È qÜ_R *4 ሐምሌ 01 qqN 2ሺ3 ›.M Federal Negarit Gazeta No. 84 18th July, 2011…. page 6021

06. የተሳታፊ መፍረስ ወይም በመጠበቂያ ስምምነት 16. Winding Up or Placement in a Scheme of
ሥር መሆን Arrangement of a Participant

ዕዳን መክፈል ስላለመቻል ወይም መክሰርን አስ Notwithstanding any provision of law to the
መልክቶ በወጡ ማናቸውም ሕጎች ላይ በተቃ contrary relating to insolvency or bankruptcy, the
winding up or the opening of scheme of
ራኒው የተመለከተ ድንጋጌ ቢኖርም የተሳታፊ
arrangement of a participant in a system shall not
መፍረስ ወይም በመጠበቂያ ስምምነት ሥር
affect the finality or irrevocability of any entry or
መዋል ስለጉዳዩ ትዕዛዝ ለብሔራዊ ባንክ ከመድ
payment which became final and irrevocable in
ረሱ በፊት ፍፃሜ ክፍያ አግኝተው የመጨረሻ accordance with sub-article (2) of Article 14 of
እና የማይሻሩ ሆነው በዚህ አዋጅ አንቀፅ 04 this Proclamation before the copy of the relevant
ንዑስ አንቀፅ /2/ መሠረት በተመዘገቡ ክፍያ order or decision was lodged with the National
ዎች ላይ ውጤት አይኖረውም፡፡ Bank.

07. በሒሳብ አጣሪዎች ላይ አስገዳጅነት ያላቸው 17. Arrangements and Rules Binding Liquidators
ስምምነቶችና ደንቦች

ዕዳን መክፈል ስላለመቻል ወይም መክሰርን አስ Notwithstanding any provision of law to the
መልክቶ በወጡ ሌሎች ህጎች በተቃራኒ የተመ contrary relating to insolvency or bankruptcy, if a
ለከተ ማናቸውም ድንጋጌ ቢኖርም ማንኛውም participant is wound up or placed in a scheme of
ተሳታፊ ከፈረሰ ወይም በመጠበቂያ ስምምነት arrangement or otherwise declared insolvent by a
ሥር እንዲውል ከተደረገ ወይም በፍርድ ቤት court, any arrangement in relation to the national
የመክሰር ውሳኔ ከተሰጠ ተሳታፊው ብሔራዊ payment system to which the participant is a party
የክፍያ ሥርዓትን በሚመለከት ተዋዋይ የሆነ or any netting rules or practices applicable to the
system shall be binding upon the liquidator.
ባቸው ስምምነቶች፣ የማቻቻል ደንቦች ወይም
የስርዓቱ ልምዶች በሒሳብ አጣሪው ላይ ተፈፃሚ
ይሆናሉ፡፡
18. Collateral for Payment and Settlement
08. ለክፍያና ለሂሣብ ማወራረድ ግዴታዎች ስለሚሰጥ
Obligation
መያዣ
The rights and remedies of an operator, a participant, a
ክፍያን ለመፈጸም ወይም ግዴታን ለመወጣት ሲባል clearing house, a central counterparty with respect to
ከተሰጠ መያዣ ጋር በተያያዘ የሚኖሩ የኦፕሬተር፣ collateral granted to it as security for a payment or the
የተሳታፊ፣ የሂሳብ ማጣሪያ ተቋም እና የግብይት performance of an obligation incurred in a system shall
ማዕከል መብቶች እና ማካካሻዎች ዕዳን ለመክፈል not be affected by insolvency or bankruptcy
ባለመቻል ወይም በመፍረስ ሥነሥርዓቶች ወይም proceedings or any other law similar in purpose and
ተመሳሳይ ዓላማና ውጤት ባለው ማናቸውም ሌላ ሕግ effect. In particular, such rights and remedies may not
ሊጣበቡ አይችሉም፡፡ በተለይም እነዚህ ወገኖች be the subject of any stay provision or order affecting
በመያዣው ላይ ያላቸውን መብቶችና ማካካሻዎች the ability of creditors to exercise rights and remedies
ለማስፈፀም የሚኖራቸውን ችሎታ የሚያጣብብ with respect to the collateral.
ማናቸውም ዕግድ ሊሰጥ አይችልም፡፡

ክፍል አራት PART FOUR

በኤሌክትሮኒክ ገንዘብ ስለማስተላለፍ ELECTRONIC FUND TRANSFER

09. የውል ግዴታዎች 19. Terms and Conditions

1/ Any issuer of payment instruments shall

1/ ማናቸውም የክፍያ መፈፀሚያ ሰነድ አውጪ
prepare clear and standard sample terms and
ከኤሌክትሮኒክ ገንዘብ ማስተላለፍና ከተከ conditions, in relation to electronic fund
ማቸ እሴት አገልግሎት ጋር በተያያዘ ለሁ transfers and stored value cards, applicable to
ሉም ተገልጋዮች በተመሳሳይ ሁኔታ ተፈ all its customers in similar manner and make
ፃሚ የሚሆን ግልጽና ወጥ የሆነ ናሙና it available for their review and possible
የውል ግዴታዎች ተገልጋዮቹ መርምረው agreement.
መስማማት እንዲችሉ አዘጋጅቶ ማቅረብ
አለበት፡፡
gA 6¹þ!2 ØÁ‰L ነU¶T Uz¤È qÜ_R *4 ሐምሌ 01 qqN 2ሺ3 ›.M Federal Negarit Gazeta No. 84 18th July, 2011…. page 6022

2/ በዚህ አንቀፅ ንዑስ አንቀፅ /1/ የተመለ 2/ Sample standard terms and conditions stated
ከቱት ወጥ ሆነው የተዘጋጁ ናሙና የውል under sub-article (1) of this Article and any
ግዴታዎች እንዲሁም በየጊዜው የሚደረጉ subsequent amendments thereof shall be
ባቸው ማሻሻያዎች በብሔራዊ ባንክ በቅድ subject to prior approval of the National
ሚያ መጽደቅ አለባቸው፡፡ Bank.

3/ The National Bank may prescribe by direct-

3/ ብሔራዊ ባንክ በኤሌክትሮኒክ የሚተላለፍ
ive basic terms and conditions to be
ገንዘብንና የተከማቸ እሴት አገልግሎትን
applicable to contracting parties in the
በሚመለከት በተዋዋይ ወገኖች ላይ ተፈጻሚ business of electronic fund transfers and
የሚሆኑ መሠረታዊ የውል ግዴታዎችን stored value facilities.
በመመሪያ ሊወስን ይችላል፡፡
20. Complaint Resolution
!. የቅሬታ አፈታት

1/ ኦፕሬተሮች፣ ተሳታፊዎችና የክፍያ መፈጸሚያ 1/ Operators, participants and issuers of payment

ሰነድ አውጪዎች በኤሌክትሮኒክ ገንዘብ ከማስተ instruments shall establish internal complaint
ላለፍና ከተከማቸ እሴት አገልግሎት ጋር በተያ handling procedures in relation to electronic
ያዘ የተጠቃሚዎችን ቅሬታ የሚያስተናግዱበት fund transfers and stored value facilities, and
የውስጥ አሰራር መዘርጋትና ቅሬታው የሚቀር shall advise users on the procedures for
ብበትን ስርዓት ለተጠቃሚዎች ማሳወቅ
lodging complaints.
አለባቸው፡፡
2/ The National Bank may prescribe by direct-
2/ ብሔራዊ ባንክ ከኤሌክትሮኒክ ገንዘብ
ive the procedures for investigating and
ማስተላለፍና ከተከማቸ እሴት አገልግሎት handling complaints in relation to electronic
ጋር በተያያዘ የሚቀርቡ አቤቱታዎች ስለሚ fund transfers and stored value facilities.
መረመሩበትና ስለሚስተናገዱበት ሥርዓት
መመሪያ ሊያወጣ ይችላል፡፡
21. Electronic Communication
!1. የኤሌክትሮኒክ ኮሙኒኬሽን

1/ ማናቸውም መረጃ ወይም ጉዳይ በጽሑፍ 1/ Where any law provides that information or
እንዲሆን የሚያስገድድ ሕግ ወይም any other matter shall be in writing, such
ስምምነት ሲኖር ይህ መረጃ ወይም ጉዳይ requirement shall be deemed to have been
በኤሌክትሮኒክ መልክ ከቀረበ ወይም satisfied if such information or matter is
ከተቀመጠ እና በቀጣይ ለማመሳከሪያነት rendered or made available in an electronic
መዋል የሚችል ከሆነ የመረጃውን አቀራረብ form and accessible so as to be usable for
አስመልክቶ የተጠየቀው ሁኔታ እንደተሟላ subsequent reference.
ይቆጠራል፡፡
2/ Notwithstanding any law or customary
2/ ማናቸውም ተቃራኒ የሆነ ሕግ ወይም የተለ
practice to the contrary, a user may agree that
መደ አሰራር ቢኖርም በሕግ ወይም በውል any information which any law or agreement
በኦፕሬተር ወይም ተሳታፊ በፅሁፍ ወይም requires an operator or a participant to
በሌላ መንገድ እንዲሆን የተደነገገ መረጃ provide by writing or other means may be
በሚከተለው አኳኋን እንዲሰጥ ተጠቃሚው provided:
ከተስማማ፡-

ሀ/ በተጠቃሚው የኤሌክትሮኒክ መሣሪያ a) to the user’s electronic equipment or

ወይም ተጠቃሚው በመረጠው የኤሌ electronic address nominated by the
ክትሮኒክ አድራሻ፤ ወይም user; or

ለ/ ኦፕሬተሩ ወይም ተሳታፊው፡- b) by being made available at the operator’s or

participant’s electronic address for retrieval
by electronic communication to the user on
the condition that the operator or the
participant:
gA 6¹þ!3 ØÁ‰L ነU¶T Uz¤È qÜ_R *4 ሐምሌ 01 qqN 2ሺ3 ›.M
//1/ ተጠቃሚውን በተፋጠነ ሁኔታ
በኤሌክትሮኒክ ኮሙኒኬሽን እስካስ
ታወቀ፤ እና
/2/ ተጠቃሚው መረጃውን በኤሌክትሮ
ኒክ ኮሙኒኬሽን ማግኘት እንዲችል
አድርጎ እስካዘጋጀው ድረስ፤
በኦፕሬተሩ ወይም በተሳታፊው የኤሌ
ክትሮኒክ አድራሻ ሊያሳውቅ ይችላል፡፡
!2. የጋራ ሥርዓት አጠቃቀም
1/ ለዚህ አንቀጽ አፈፃፀም ሲባል የጋራ ስርዓት
አባላት ማለት በአንድ ሥርዓት ውስጥ ታቅፈው
በኤሌክትሮኒክ ኮሙኒኬሽን ገንዘብ የማስተላለፍ
አገልግሎት ለደንበኞች የሚሰጡትን ኦፕሬተ
ሮች፣ ተሳታፊዎች፣ ቸርቻሪዎች፣ ሌሎች ነጋዴ
ዎች፣ የመገናኛና አገልግሎት ሰጪዎች እና
ሌሎች በኤሌክትሮኒክ ገንዘብ የማስተላለፍ
አገልግሎት የሚሰጡ ድርጅቶችን ይጨምራል፡፡
2/ የጋራ ስርዓት አባላት መብትና ኃላፊነት
አበላቱ እርስ በርስ በሚያደርጉት የሁለት
ዮሽ ወይም የብዙዮሽ ስምምነት ይወሰናል፤
ሆኖም ብሔራዊ ባንክ ስምምነቶቹ ማካተት
የሚገባቸውን መሠረታዊ መብቶችና ኃላፊነ
ቶች በመመሪያ ሊወስን ይችላል፡፡
3/ ኦፕሬተሮች፣ ተሳታፊዎች ወይም የክፍያ መፈፀ
ሚያ ሰነድ አውጪዎች የጋራ ስርዓት አባል መሆ
ናቸውንና ግዴታቸውን ያልተወጡት በሌላ አባል
ጥፋት ነው የሚል ምክንያት በመስጠት ለተጠቃ
ሚው ካለባቸው ግዴታ ሊያመልጡ አይችሉም፡፡
4/ ማናቸውም ኦፕሬተር፣ ተሳታፊ ወይም የክፍያ
መፈፀሚያ ሰነድ አውጪ ከኤሌክትሮኒክ ገንዘብ
ማስተላለፍ ስርዓት ወይም ከተከማቸ እሴት አገ
ልግሎት ጋር በተያያዘ ከተገልጋዮቹ የሚቀርቡ
ቅሬታዎችን ወይም የሚነሱ አለመግባባቶችን
በተፋጠነ ሁኔታ በውስጡ በመሠረተው ሥርዓት
መፍታት አለበት፡፡ በተጨማሪም እነዚህ ሰዎች
ተገልጋዮች ጉዳያቸውን ለሌላ የጋራ ሥርዓት
አባል እንዲያቀርቡ ወይም ቅሬታቸውን ወይም
አለመግባባቶቹን በሌላ አካል እንዲያስመረምሩ
ሊጠይቁ አይችሉም፡፡
!3. የኤሌክትሮኒክ መረጃ ተቀባይነት ያለው ስለመሆኑ
1/ በሌላ ሕግ ወይም ልማዳዊ አሠራር በሌላ አኳኋን
የተደነገገ ቢኖርም በማናቸውም ሥርዓት የተላለ
ፈን ክፍያ በሚመለከት በሰነድ፣ በኮምፒውተር
እትም፣ በወረቀት ቅጂ፣ በማይክሮፊልም፣ በፍ
ሎፒ ወይም ሀርድ ዲስክ ወይም በማናቸውም
የኤሌክትሮኒክ ዘዴ ወይም መልክ የሚገኝ መረጃ
ለማንኛውም ፍርድ ቤት ከቀረበ ከጉዳዩ ጋር
በተያያዘ በማስረጃነት ተቀባይነት ይኖረዋል፡፡
Federal Negarit Gazeta No. 84 18th July, 2011…. page 6023
(1) promptly notifies the user by
electronic communication; and
(2) provides the user with the ability to
readily retrieve the information by
electronic communication.
22. Use of Shared Systems
1/ For the purposes of this Article, parties to a
shared system include operators, participants,
retailers, other merchants, communications
service providers, and other entities
providing electronic fund transfer facilities to
users.
2/ The rights and responsibilities of parties to a
shared system shall be determined by
bilateral or multilateral agreement of the
parties; provided, however, that the National
Bank may, by directive, set basic rights and
responsibilities to be incorporated in such
agreements.
3/ Operators, participants or issuers of payment
instrument may not avoid any obligations
owed to their users by reason only of the fact
that they are party to a shared system and that
another party to the system has actually
caused the failure to meet the obligations.
4/ Any operator, participant or issuer of payment
instrument shall resolve complaints or disputes
with its customers in relation to the processing of
electronic fund transfers or stored value cards
promptly through its internally established
systems. Furthermore, such persons may not
require its customers to present their complaints to
any other party to the shared system, or to have
those complaints or disputes investigated by any
other party to the shared system.
23. Validity of Electronic Data
1/ Notwithstanding any provision to the contrary in
any other law or customary practice, information
as to any transfer of funds through a system which
is contained in any document, computer print-out,
hard copy, microfilm, floppy or hard disc or any
other electronic media or form shall be admissible
in any court as evidence of the transfer concerned.
gA 6¹þ!4 ØÁ‰L ነU¶T Uz¤È qÜ_R *4 ሐምሌ 01 qqN 2ሺ3 ›.M
2/ በፊልም፣ በማይክሮፊልም፣ በማይክሮፊሽ ወይም
በኮምፒውተር የተያዙ የቼክ፣ የዋስትና ሰነዶች፣
የተቀማጭ ገንዘብ ምስክር ወረቀቶች፣ የሂሳብ
መዝገቦች፣ የመንግሥት የዋስትና ሰነዶች ወይም
የሌሎች የክፍያ መፈፀሚያ ሰነዶች የፎቶግራፍ
ምስሎች በኦርጅናል ሰነዶቹ ላይ የተመለከቱትን
ጉዳዮች ወይም የሂሣብ እንቅስቃሴዎች ትክክለ
ኛነት ለማስረዳት ተቀባይነት ይኖራቸዋል፡፡
3/ የኤሌክትሮኒክ ፊርማን ጨምሮ በኤሌክትሮኒክ
ዘዴ የመነጨ፣ የተካሄደ ወይም የተፈፀመ የክፍያ
ትዕዛዝ፣ መልዕክት ወይም ገንዘብ ማስተላለፍ
የተከናወነውን ጉዳይ ወይም የሂሣብ እንቅስቃሴ
ትክክለኛነት ለማስረዳት ተቀባይነት ይኖረዋል፡፡
4/ ብሔራዊ ባንክ የኤሌክትሮኒክ መረጃ ስለሚ
ተላለፍበት መንገድ እና የኤሌክትሮኒክ ፊርማን
ጨምሮ ስለ ኤሌክትሮኒክ ሰነዶች አያያዝ ደረጃ
ዎች፣ ፎርማቶችና ሁኔታዎች መመሪያ ሊያወጣ
ይችላል፡፡
!4. ምስልን ለክፍያ ስለማቅረብ
1/ ቼክን ወይም ሌላ በወረቀት ላይ የሰፈረ
የክፍያ መፈፀሚያ ሰነድን ምስሉንና
ተዛማጅ መረጃውን ወደ ኤሌክትሮኒክ መረጃ
በመለወጥና በማከማቸት ኦርጅናሉን የክፍያ
ሰነድ እንዲተካ ማድረግ ይቻላል፡፡
2/ በአንድ ሥርዓት አማካኝነት የተላለፈ የቼክ
ወይም በወረቀት መልክ የተዘጋጀ ማናቸ
ውም የክፍያ መፈጸሚያ ሰነድ ምስል የወከለ
ውን ሰነድ ያህል ተቀባይነት ይኖረዋል፡፡
3/ ምስሉን በመጠቀም ክፍያ አንድ ጊዜ
ከተፈፀመ በኋላ ዋናው ወረቀት ለድርድር
የማይቀርብና ሊወገድ የሚችል ነው፡፡
4/ በምስሉ አማካይነት በማናቸውም ምክንያት
ክፍያ ካልተፈፀመ ዋናው ወረቀት ለክፍያ
ሊቀርብ ይችላል፡፡
5/ ብሔራዊ ባንክ የወረቀት የክፍያ መፈጸሚያ
ሰነዶች ወደ ምስል ስለሚለወጡበት ሁኔታና
አሰራሩ በመመሪያ ሊወስን ይችላል፡፡
ክፍል አምስት
ስለቁጥጥር እና ክትትል
!5. የተፈቀደለት ሥርዓት ደንቦች
1/ እያንዳንዱ ኦፕሬተር የሚያካሂደውን ሥር
ዓት በተመለከተ የአስተዳደር፣ የአመራርና
አሠራር ደንቦችን በፅሁፍ ማዘጋጀትና
በሥራ ላይ ማዋል አለበት፡፡
Federal Negarit Gazeta No. 84 18th July, 2011…. page 6024
2/ Photographic images such as film, microfilm,
microfiche or computer images of original
documents such as cheques, securities, certificates
of deposits, account ledgers, government
securities or other payment instruments shall be
admissible as prima facie evidence of the matters
or transactions of the original instrument.
3/ Payment instructions, messages and funds transfers
that are initiated, processed or executed through
electronic means including electronic signatures
shall be admissible as prima facie evidence of the
matters or transactions carried out.
4/ The National Bank may prescribe by directive
standards, formats and conditions for medium of
transmission of electronic data and document
processing including electronic signature.
24. Presentment of Image for Payments
1/ A cheque or other paper based payment
instrument may be converted to an electronic
data by the exchange and storage of its image
and the corresponding information which
shall represent the original instrument.
2/ The image of a cheque or any other paper
based payment instrument transmitted
through a system shall be recognized as the
equivalent of the paper that it represents.
3/ Once payment is effected using the image,
the original paper may not be negotiable and
can be destroyed.
4/ If the transfer of funds is not effected for any
reason using the image, the original item may
be presented for payment.
5/ The National Bank may issue directive on
imaging of paper based payment instruments
and their processing.
PART FIVE
REGULATION AND OVERSIGHT
25. Rules of Authorized Systems
1/ Each operator shall establish written rules for
the governance, management and operations
of a system that it runs.
gA 6¹þ!5 ØÁ‰L ነU¶T Uz¤È qÜ_R *4 ሐምሌ 01 qqN 2ሺ3 ›.M Federal Negarit Gazeta No. 84 18th July, 2011…. page 6025

2/ በዚህ አንቀፅ ንዑስ አንቀፅ /1/ ስር 2/ Rules established by an operator under sub-
የተመለከቱት ደንቦች በብሔራዊ ባንክ article (1) of this Article shall be approved by
መጽደቅ አለባቸው፡፡ the National Bank.

3/ The National Bank may vary or revoke any rules of

3/ ብሔራዊ ባንክ፡- the operator established under sub-article (1) of
this Article, where it considers appropriate to do
so, having regard to:

a) whether the variation or revocation is in

ሀ/ መሻሻሉ ወይም መሻሩ ለሕዝብ የሚሰጠውን the public interest;
ጥቅም፤
b) the interests of the participants in the
ለ/ የሥርዓቱ ተሳታፊ የሆኑትን ጥቅም፤ system;

ሐ/ ወደፊት የሥርዓቱ ተሳታፊ ለመሆን c) the interests of people who, in the future,
ለሚያስቡ ሰዎች ያለውን ፋይዳ፤ እና may desire access to the system; and

መ/ ሌሎች ለሥርዓቱ መሳለጥ፣ አስተማ d) any other matters it may consider

ማኝነት እና ደህንነት አስፈላጊ ናቸው relevant to smooth, safe and secure
ብሎ ያመነባቸውን ጉዳዮች፤ functioning of the system.
ከግንዛቤ ውስጥ በማስገባት በዚህ አንቀፅ ንዑስ
አንቀፅ /1/ መሠረት የወጣውን ማናቸውንም
የኦፕሬተሩን ደንብ ለማሻሻል ወይም ለመሻር
ይችላል፡፡
4/ The rules established in respect of an authorized
4/ በተፈቀደለት ሥርዓት ተዘጋጅተው በሥራ system shall cease to be in force on:
ላይ የዋሉ ደንቦች፡-
a) the prescribed expiry date, if any, of
ሀ/ በደንቡ ላይ ተመልክቶ እንደሆነ ደንቡ such rules;
የሚፀናበት ጊዜ ሲያበቃ፤
b) revocation of the rules by the National
ለ/ ደንቡ በብሔራዊ ባንክ ሲሻር፤ Bank;

ሐ/ ኦፕሬተሩ በፈቃዱ ስራውን ሲያቆም፤ c) voluntary cessation of operations by the

ወይም operator; or

መ/ የኦፕሬተሩ ፈቃድ ሲታገድ ወይም d) suspension or revocation of authorization

ሲሰረዝ፤ of the operator.
ተፈፃሚነታቸው ቀሪ ይሆናል፡፡
26. Changes in a System
!6. በስርዓት ላይ ስለሚደረግ ለውጥ
No operator may cause any change in the structure,
ማንኛውም ኦፕሬተር፡- operation or administration of its system without:

1/ prior approval of the National Bank; and

1/ ከብሔራዊ ባንክ ፈቃድ ሳያገኝ፤እና

2/ ከብሔራዊ ባንክ ፈቃድ ካገኘ በኋላ ከ" ቀናት

2/ giving notice of not less than thirty days, after
ለማያንስ ጊዜ ለሥርዓቱ ተሳታፊዎች ሳያሳውቅ፤ the approval of the National Bank, to the
other participants of the system.
የሥርዓቱን መዋቅር፣ አሰራር ወይም አስተዳደር
መለወጥ አይችልም፡፡
gA 6¹þ!6 ØÁ‰L ነU¶T Uz¤È qÜ_R *4 ሐምሌ 01 qqN 2ሺ3 ›.M
!7. ስለፋይናንስ መዝገቦች
1/ ብሔራዊ ባንክ የተፈቀደላቸው ኦፕሬተሮች፣
ተሳታፊዎች፣ የክፍያ መፈፀሚያ ሰነድ አውጪ
ዎች እና የግብይት ማዕከሎች የሂሳብ መግለጫ
ቸውን በዓለም አቀፍ የሂሣብ ሪፖርት አዘገጃጀት
ደረጃዎች ተከትለው እንዲያዘጋጁ መመሪያ
ሊሰጥ ይችላል፡፡
2/ በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀፅ /1/ የተጠቀሰ
ማናቸውም ተቋም፡-
ሀ/ ያለበትን ሁኔታ በግልፅና በትክክል
በሚያሳይ፤
ለ/ የሥራ እንቅስቃሴውንና የፋይናንስ አቋሙን
በሚገልፅ፤ እና
ሐ/ ሥራውን በዚህ አዋጅ ድንጋጌዎችና አዋጁን
ለማስፈፀም በወጡ ደንቦችና መመሪያዎች
መሠረት እያካሄደ ስለመሆኑ፤
ብሔራዊ ባንክ ማረጋገጥ በሚያስችለው ሁኔታ
መዝገቦቹን መያዝ አለበት፡፡
3/ ኦፕሬተሮች፣ ተሳታፊዎችና የክፍያ መፈፀሚያ
ሰነድ አውጪዎች የሚያከናውኑትን እያንዳንዱን
የሥራ እንቅስቃሴ ዓይነት መዝግበው ማስቀመጥ
ይኖርባቸዋል፡፡ የእነዚህን ሰነዶች ፎርምና በውስ
ጣቸውም የሚመዘገቡትን ጉዳዮች ብሔራዊ ባንክ
ሊወስን ይችላል፡፡
4/ የኢትዮጵያ ብሔራዊ ቤተ መዛግብትና ቤተ
መፃሕፍት አዋጅ ቁጥር 1)&9/09)(1 ድንጋ
ጌዎች እንደተጠበቁ ሆኖ ኦፕሬተሮች፣
ተሳታፊዎች፣ የግብይት ማዕከሎች እና የክ
ፍያ መፈፀሚያ ሰነድ አውጪዎች በሚያ
ከናውኑት ተግባር እና የአስተዳደር እንቅ
ስቃሴ የያዙትን ሰነድና መረጃ በሙሉ ሰነዱ
ወይም መረጃው ከተያዘበት ቀን ጀምሮ ለ0
ዓመት ጠብቀው ማቆየት አለባቸው፡፡
5/ በዚህ አንቀፅ ንዑስ አንቀፅ /4/ ላይ
የተመለከተው መረጃ በኤሌክትሮኒክ ዘዴ
ሊያዝ ይችላል፡፡
!8. ኦዲትና ምርመራ
1/ ብሔራዊ ባንክ የማናቸውንም ኦፕሬተር፣ ተሳ
ታፊ፣ የክፍያ መፈፀሚያ ሰነድ አውጪ ወይም
የግብይት ማዕከል ሂሳብ፣ መዝገብ፣ ሰነዶችና
ሌሎች ማናቸውንም ረኮርዶች ለመመርመር
ወይም በገለልተኛ ኦዲተሮች ለማስመርመር
ይችላል፡፡ ለዚህም ሲባል ተመርማሪ ወገኖች
ብሔራዊ ባንክ ወይም ኦዲተሮቹ ስራቸውን
በአግባቡ እንዲያከናውኑ አስፈላጊውን እገዛ
ማድረግ አለባቸው፡፡
Federal Negarit Gazeta No. 84 18th July, 2011…. page 6026
27. Financial Records
1/ The National Bank may direct operators,
participants, issuers of payment instruments
and central counterparties to prepare financial
statements in accordance with international
financial reporting standards.
2/ Any institution which is referred to under sub-
article (1) of this Article shall keep such records as
are necessary to enable the National Bank to
acertain in a manner:
a) exhibit clearly and correctly the state of
its affairs;
b) explain its transactions and financial
position; and
c) whether it had complied with the
provisions of this Proclamation and
regulations and directives issued for the
implementation of this Proclamation.
3/ Operators, participants and issuers of payment
instruments shall register and keep
documents for each type of transaction. The
form and required entries of such documents
may be prescribed by the National Bank.
4/ Without prejudice to the provisions of the
Ethiopian National Archives and Library
Proclamation No. 179/1999, operators,
participants, central counterparties, a clearing
house and issuers of payment instruments
shall retain all records obtained by them
during the course of their operation and
administration for a period of 10 years from
the date of the establishment of a record.
5/ The retention of records under sub-article (4)
of this Article may be effected by electronic
means.
28. Audit and Examination
1/ The National Bank may conduct audits or
commission independent auditors to conduct an
audit of the accounts, books, documents and any
other records of an operator, a participant, issuer
of a payment instrument or a central counterparty;
and each such entity shall assist the National Bank
or its auditors to the extent necessary for carrying
out the audit.
gA 6¹þ!7 ØÁ‰L ነU¶T Uz¤È qÜ_R *4 ሐምሌ 01 qqN 2ሺ3 ›.M Federal Negarit Gazeta No. 84 18th July, 2011…. page 6027

2/ ብሔራዊ ባንክ በዚህ አዋጅ የተሰጠውን 2/ The National Bank may, where it is of the
ተግባር ለማከናወን አስፈላጊ ሆኖ ባገኘው opinion that it is necessary for the purposes
ጊዜ በቅድሚያ አሳውቆ ወይም ሳያሳውቅ of carrying out its functions under this
የኦፕሬተርን፣ የተሳታፊን፣ የክፍያ መፈፀ Proclamation, examine, with or without any
ሚያ ሰነድ አውጪን ወይም የግብይት prior notice, the premises, apparatus,
equipment, computer, machinery, books or
ማዕከልን የሥራ ቦታዎች፣ የሥራ መገልገ
other documents, accounts or transactions of
ያዎች፣ የሥራ መሳሪያዎች፣ ኮምፒውተ
an operator, a participant, issuer of a payment
ሮች፣ ማሽነሪዎች፣ መዝገቦች ወይም ሌሎች
instrument or a central counterparty.
ሰነዶች፣ ሂሳቦች ወይም የሂሳብ እንቅስቃሴ
መዝገቦች መመርመር ይችላል፡፡
3/ An operator, a participant, issuer of a payment
3/ ማንኛውም ኦፕሬተር፣ ተሳታፊ፣ የክፍያ instrument or a central counterparty shall
መፈፀሚያ ሰነድ አውጪ ወይም የግብይት provide any information requested by the
ማዕከል በብሔራዊ ባንክ በተጠየቀ ጊዜ National Bank and produce all book,
መዝገቦችን፣ ቃለጉባኤዎችን፣ የሂሳብ minutes, accounts, cash instruments,
መዝገቦችን፣ የፋይናንስ ሰነዶችን፣ የዋስትና securities, vouchers, reports or any
ሰነዶችን፣ የክፍያ ደረሰኞችን፣ ሪፖርቶችን documents relating to its business or the
ወይም ሌሎች ማናቸውም ከራሱ ወይም business of its affiliates for the examination
ከሥራ ሸሪኩ ጋር ተያያZነት ያላቸውን by any examiner or auditors appointed by the
ሰነዶች በብሔራዊ ባንክ ለተመረጠ National Bank at such time and manner the
ማንኛውም መርማሪ ወይም ኦዲተር ባንኩ፣ National Bank, the examiner or auditor
መርማሪው ወይም ኦዲተሩ በሚወስነው ጊዜ specifies.
እና ሁኔታ ማቅረብ አለበት፡፡
4/ Any information obtained by the National Bank
pursuant to sub-article (3) of this Article shall not
4/ ብሔራዊ ባንክ በዚህ አንቀፅ ንዑስ አንቀፅ be directly or indirectly disclosed to another
/3/ መሠረት ያገኘውን መረጃ፡- person except:

ሀ/ የዚህን አዋጅ ድንጋጌዎች ለማስፈፀም፤ a) for the purposes of fulfilling the

requirements of this Proclamation;

ለ/ የክፍያ ስርዓቱን አስተማማኝነት፣ ውጤ b) it is necessary to ensure the financial

ታማነትና ደሕንነት ለማረጋገጥ፤ integrity, effectiveness and security of
the system;
ሐ/ በህግ ሥልጣን ለተሰጣቸው አካላት፤ c) to a recipient who is legally authorized to get
such information;
መ/ በፍርድ ቤት ሲታዘዝ፤ d) ordered by a court of law;

ሠ/ ባንኩ ተጠሪ ለሆነለት አካል፤ ወይም e) to the body which the National Bank is
accountable; or

ረ/ ኢትዮጵያ የተቀበለቻቸውን የዓለም ዐቀፍ f) it is required for the purpose of meeting

ስምምነቶች ግዴታዎች ለመወጣት፤ obligations which Ethiopia has entered
ካልሆነ በስተቀር በቀጥታም ሆነ በተዘዋዋሪ መን into under international agreements.
ገድ ለሌላ ማንኛውም ሰው መግለጽ የለበትም፡፡

!9. የውጭ ኦዲተሮች ሹመትና ግዴታ 29. Appointment and Obligations of External Auditors

1/ ማንኛውም ኦፕሬተር፣ ተሳታፊ ወይም የክ 1/ An operator, a participant or payment

ፍያ መፈፀሚያ ሰነድ አውጪ የውጭ ኦዲ instrument issuer shall appoint an external
ተር ይሾማል፡፡ የኦዲተሩም ሹመት በብሔ auditor. The appointment of such auditor
ራዊ ባንክ መጽደቅ አለበት፡፡ shall be approved by the National Bank.
gA 6¹þ!8 ØÁ‰L ነU¶T Uz¤È qÜ_R *4 ሐምሌ 01 qqN 2ሺ3 ›.M Federal Negarit Gazeta No. 84 18th July, 2011…. page 6028

2/ ኦፕሬተሩ፣ ተሳታፊው ወይም የክፍያ 2/ If an operator, a participant or payment

መፈፀሚያ ሰነድ አውጪው በብሔራዊ ባንክ instrument issuer fails to appoint an external
ተቀባይነት ያለው የውጭ ኦዲተር ለመሾም auditor satisfactory to the National Bank, the
ያልቻለ እንደሆነ ብሔራዊ ባንክ ኦዲተሩን Bank may appoint an auditor for such person;
ይሾምለታል፡፡ በዚህ ሁኔታ የተሾመው and the remuneration of such auditor shall be
determined by the Bank and paid by the
ኦዲተር ክፍያም በብሔራዊ ባንክ ተወስኖ
person to whom the auditor is appointed.
ኦዲተሩ በተሾመለት ሰው የሚከፈል
ይሆናል፡፡
3/ The National Bank shall determine the basic
3/ ብሔራዊ ባንክ የውጭ ኦዲተሮች ለመሾም criteria for appointment and tenure of
ብቁ የሚያደርጓቸውን መሠረታዊ መስፈር external auditors.
ቶችና የአገልግሎት ዘመን ይወስናል፡፡

4/ የውጭ ኦዲተሩ ተግባሩን በሚያከናውንበት 4/ Where in the course of the performance of his
ጊዜ፡- duties, the external auditor is satisfied that:

ሀ/ የዚህ አዋጅ ድንጋጌዎች ወይም በዚህ a) there has been a breach of or non-
አዋጅ መሠረት የወጣ ደንብ፣ መመ compliance with this Proclamation or
ሪያ፣ ማስታወቂያ ወይም ትዕዛዝ መጣ regulation, directive, notice or order
ሱን ወይም ያለመከበሩን፤ ወይም issued under this Proclamation; or

ለ/ የማጭበርበር ወይም ሌላ የዕምነት ማጉ b) there is evidence that a criminal offence

ደል ወንጀል ስለመፈፀሙ የሚያረጋግጥ involving fraud or other dishonesty may
have been committed;
ማስረጃ መኖሩን፤
ሲደርስበት ጉዳዩን ወዲያውኑ ኦዲት ለሚደ
he shall immediately report the matter to the
ረገው ሰው፣ ለብሔራዊ ባንክ እና ለሌሎች auditee, the National Bank and other
ለሚመለከታቸው የህግ አስፈፃሚ አካላት ማሳወቅ concerned law enforcement agencies.
አለበት፡፡

5/ ብሔራዊ ባንክ በውስጥም ሆነ በውጭ ኦዲተ 5/ The National Bank may obtain copies of
reports submitted to the auditee by both its
ሮች በኦዲት ተደራጊው ላይ የቀረበውን
internal and external auditors.
ማናቸውንም ሪፖርት ቅጂ ማግኘት
ይችላል፡፡
6/ An auditor appointed under sub-article (1) or
6/ በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀፅ /1/ ወይም /2/ (2) of this Article or sub-article (1) of Article
ወይም በዚህ አዋጅ አንቀፅ !8 ንዑስ አንቀፅ 28 of this Proclamation may not be liable for
/1/ መሠረት የተሾመ ኦዲተር በዚህ አንቀፅ reason of compliance with sub-article (4) or
ንዑስ አንቀፅ /4/ ወይም /5/ የተደነገገውን (5) of this Article or any request for
ወይም በብሔራዊ ባንክ የቀረበውን የመረጃ information by the National Bank.
ጥያቄ በማክበሩ ምክንያት አይጠየቅም፡፡

ክፍል ስድስት PART SIX

ልዩ ልዩ ድንጋጌዎች MISCELLENEOUS PROVISIONS

". ስለአገልግሎት ክፍያ 30. Service Charges

ብሔራዊ ባንክ ከኦፕሬተሮች፣ ከተሳታፊዎች The National Bank may collect service charges
from operators, participants and issuers of
እና ከክፍያ መፈፀሚያ ሰነድ አውጪዎች
payment instruments.
የአገልግሎት ዋጋ ሊሰበስብ ይችላል፡፡
gA 6¹þ!9 ØÁ‰L ነU¶T Uz¤È qÜ_R *4 ሐምሌ 01 qqN 2ሺ3 ›.M Federal Negarit Gazeta No. 84 18th July, 2011…. page 6029

"1. አለመግባባትን ስለመፍታት 31. Settlement of Disputes

1/ በዚህ አዋጅ የተሸፈነ የብሔራዊ የክፍያ

ስርዓት ጉዳይን አስመልክቶ በሥርዓቱ ተዋ 1/ Disputes among parties involved in the
ናዮች መካከል የሚነሳ ማናቸውም የፍትሐ national payment system concerning any civil
matter arising under this Proclamation shall
ብሔር አለመግባባት በእርቅ ይፈታል፡፡
be resolved by mediation.
2/ አለመግባባቱን በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀፅ
2/ Where the disputes cannot be resolved through
/1/ እንደተደነገገው በእርቅ ለመፍታት mediation as per sub-article (1) of this Article
ያልተቻለ እንደሆነ ጉዳዩ በሽምግልና ዳኝ the matter shall be settled by arbitration.
ነት ይፈታል፡፡

3/ ስለይግባኝ በፍትሐብሔር ሥነ ሥርዓት 3/ Without prejudice to provisions of the Civil

ሕጉ የተደነገገው እንደተጠበቀ ሆኖ በዚህ Procedure Code relating to appeals, the
አንቀፅ ንዑስ አንቀፅ /2/ መሠረት በሽም arbitral award under sub article (2) of this
ግልና ዳኝነት የተሰጠው ውሳኔ የመጨረሻና Article shall be final and binding on the
በተከራካሪ ወገኖች ላይ ተፈጻሚነት parties.
ይኖረዋል፡፡

4/ ብሔራዊ ባንክ ከብሔራዊ የክፍያ ስርዓት 4/ The National Bank may issue directive for the
ጋር በተያያዘ የሚነሱ አለመግባባቶች በዚህ resolutions of disputes arising in relation to
አንቀፅ ድንጋጌዎች መሠረት ስለሚፈቱበት national payment system in accordance with
ሁኔታ መመሪያ ሊያወጣ ይችላል፡፡ the provisions of this Article.

32. National Payment System Council

"2. ብሔራዊ የክፍያ ሥርዓት ምክር ቤት
The government may establish a National
መንግሥት ብሔራዊ የክፍያ ስርዓትን በሚመ Payment System Council which shall have an
ለከት ብሔራዊ ባንክን የማማከር ሚና የሚኖረው advisory role to the National Bank with regard to
ብሔራዊ የክፍያ ሥርዓት ምክር ቤት ሊያቋቁም the national payment system.
ይችላል፡፡
33. Protection for Acts Done in Good Faith
"3. በቅን ልቦና ለተፈፀመ ድርጊት የተሰጠ ጥበቃ
No suit shall lie against the National Bank or
ይህን አዋጅ ወይም በዚህ አዋጅ መሠረት የወጣ officers, employees or agents of the National
ደንብ፣ መመሪያ፣ ትዕዛዝ ወይም የአሠራር ሥርዓትን Bank in respect of anything done in good faith to
ለማስፈፀም ሲባል ብሔራዊ ባንክ ወይም ማንኛውም implement this Proclamation or regulation or
የብሔራዊ ባንክ ኃላፊ፣ ሠራተኛ ወይም ወኪል በቅን directive issued pursuant to this Proclamation, or
ልቦና ለሚፈፅመው ማናቸውም ድርጊት ሊከሰስ order or customary practice.
አይችልም፡፡

"4. ሕግን ስለመጣስ እና ስለአስተዳደራዊ እርምጃ

34. Infringements and Administrative Measures
ብሔራዊ ባንክ ኦፕሬተር፣ ተሳታፊ ወይም የክ
ፍያ መፈፀሚያ ሰነድ አውጪ የዚህን አዋጅ The National Bank may, as appropriate, take one
ወይም በዚህ አዋጅ መሠረት የወጣን ደንብ፣ or more of the following administrative measures
መመሪያ፣ ትዕዛዝ ወይም የአሠራር ሥርዓት against any operator, participant or issuer of
መጣሱን ካረጋገጠ እንደአግባቡ ከዚህ ቀጥሎ payment instruments, where it determines that an
ከተመለከቱት አንድ ወይም ከዚያ በላይ አስተዳ infringement was committed on any provision of
ደራዊ ዕርምጃዎችን መውሰድ ይችላል፡- this Proclamation or regulations or directives
issued pursuant to this Proclamation, or order or
customary practice:
1/ ለጥፋተኛው የፅሁፍ ማስጠንቀቂያ መስጠት፤

1/ issue written warning to the perpetrator;

gA 6¹þ" ØÁ‰L ነU¶T Uz¤È qÜ_R *4 ሐምሌ 01 qqN 2ሺ3 ›.M Federal Negarit Gazeta No. 84 18th July, 2011…. page 6030

2/ በጥፋተኛው ላይ ገደብ መጣል ወይም ጥሰቱ 2/ impose restrictions or fines on the perpetrator
ለቀጠለበት ለእያንዳንዱ ቀን እስከ ብር !ሺ in an amount up to Birr 20,000 per day for
የሚደርስ ገንዘብ መቅጣት፤ each day that the infringement continues;

3/ የጥፋተኛውን ዳይሬክተሮች፣ ዋና ሥራ አስፈ 3/ suspend or dismiss directors, chief executive

ፃሚ፣ ሌሎች የሥራ ኃላፊዎች ወይም ሠራተ or other officers or employees of the
ኞች ከስራቸው ማገድ ወይም ማሰናበት፤ ወይም perpetrator; or

4/ የጥፋተኛውን የሥራ ፈቃድ ማገድ ወይም 4/ suspend or revoke the authorization of the
መሰረዝ፡፡ perpetrator.

"5. ስለ ጥፋትና ቅጣት 35. Offences and Penalties

1/ Unless a higher penalty is applicable under any

1/ በሌላ ህግ የበለጠ የሚያስቀጣ ካልሆነ
other law any person who contravenes the
በስተቀር የዚህን አዋጅ አንቀፅ 5 ንዑስ provisions of sub-article (1) of Article 5 or sub-
አንቀፅ /1/ ወይም አንቀፅ 8 ንዑስ አንቀፅ article (1) of Article 8 of this Proclamation shall
/1/ ድንጋጌ የጣሰ ማንኛውም ሰው ከ0 እስከ be punished with a rigorous imprisonment from 10
05 ዓመት በሚደርስ ጽኑ እስራት እና to 15 years and with a fine of Birr 20,000 in
የጥሰት ድርጊቱ ለቀጠለበት ለእያንዳንዱ respect of each day on which the contravention
continues.
ቀን ብር !ሺ መቀጮ ይቀጣል፡፡
2/ If a director, a manager or an employee of an
2/ የኦፕሬተር፣ የተሳታፊ ወይም የክፍያ operator, a participant, or issuer of payment
መፈፀሚያ ሰነድ አውጪ ዳይሬክተር፣ ስራ instrument:
አስኪያጅ ወይም ሰራተኛ፡-

ሀ/ ኦዲተር ወይም በብሔራዊ ባንክ በአግ a) obstructs the proper performance, to be

ባቡ የተወከለ ኢንስፔክተር በዚህ አዋጅ conducted in accordance with this
መሠረት ስራውን በተገቢው ሁኔታ እንዳ Proclamation, of an auditor or an inspector
ያከናውን መሰናክል ከሆነ፤ duly authorized by the National Bank; or

ለ/ የኦፕሬተሩ፣ የተሳታፊው ወይም የክፍያ b) damages, destroys, alters or falsifies

መፈፀሚያ ሰነድ አውጪ ሂሳብ፣ መዝገብ accounts, books or records of the
ወይም ሪከርድ ላይ ጉዳት ያደረሰ፣ ያወ operator, participant or issuer of payment
ደመ፣ የቀየረ ወይም ወደ ሃሰተኛ ሰነድነት instrument; or
ወይም መረጃ የለወጠ ከሆነ፤ ወይም
c) makes false entries or fails to enter
ሐ/ በተፈቀደ ስርዓት ሂሳብ መዝገብ ውስጥ material items in the accounts of an
ሃሰተኛ ሪከርዶች ያሰፈረ ወይም መሠረ authorized system; or
ታዊ መረጃዎችን ሳያሰፍር የቀረ ከሆነ፤
ወይም
d) fails to provide information which is
መ/ በዚህ አዋጅ ወይም በዚህ አዋጅ መሠረት required to be disclosed pursuant to this
በወጣ ደንብ ወይም መመሪያ መሠረት
Proclamation or regulation or directive
መስጠት ያለበትን መረጃ ሳይሰጥ ከቀረ
issued hereunder or give false or
ወይም ሃሰተኛ ወይም ትክክለኛ ያልሆነ
መረጃ ከሰጠ፤ ወይም
inaccurate information; or

ሠ/ ሥልጣን ያለው ፍርድ ቤት፣ ህግ፤ መረጃ e) discloses any confidential information
ውን ለመቀበል ህጋዊ ሥልጣን ያለው relating to any person except required or
ሰው ወይም ብሔራዊ ባንክ ካልጠየቀ ordered by court, law, legally authorized
ወይም ካላዘዘ በስተቀር በሚስጥር ጠብቆ person or National Bank;
ሊይዝ የሚገባውን የማንኛውንም ሰው shall be punished with a rigorous imprison-
መረጃ አሳልፎ ከሰጠ፤ ment from 10 to 15 years and with a fine
ከ0 እስከ 05 ዓመት በሚደርስ ጽኑ እስራት እና from Birr 50,000 to Birr 100,000.
ከብር $ሺ እስከ ብር 1)ሺ በሚደርስ መቀጮ
ይቃጣል፡፡
gA 6¹þ"1 ØÁ‰L ነU¶T Uz¤È qÜ_R *4 ሐምሌ 01 qqN 2ሺ3 ›.M
3/ ማናቸውንም የክፍያ መፈፀሚያ ሰነድ ያለህጋዊ
ፈቃድ የሰራ ወይም አስመስሎ የሰራ ወይም
የለወጠ ማንኛውም ሰው ከ0 እስከ 05 ዓመት
በሚደርስ ፅኑ እስራት እና ከብር $ሺ እስከ ብር
1)ሺ በሚደርስ መቀጮ ይቀጣል፡፡
4/ ማናቸውንም በማስመሰል የተሰራ፣ የሌለ፣ የተለ
ወጠ፣ የጠፋ፣ የተሰረቀ፣ የመጠቀሚያ ጊዜው
ያለፈበት፣ የተሰረዘ ወይም በተጭበረበረ መንገድ
የተገኘ የክፍያ መፈፀሚያ ሰነድ መሆኑን እያወቀ
የተጠቀመ ወይም ለመጠቀም የሞከረ፣ ወደ ሀገር
ውስጥ ያስገባ፣ ወደ ውጭ የላከ፣ የገዛ፣ የያዘ፣
በባለአደራነት የተቀበለ፣ የሸጠ ወይም ለሽያጭ
ያቀረበ ወይም በስጦታ የለገሰ ማንኛውም ሰው
ከ5 እስከ 05 ዓመት በሚደርስ ፅኑ እስራት እና
ከብር $ሺ እስከ ብር 1)ሺ በሚደርስ መቀጮ
ይቀጣል፡፡
5/ ሀሰተኛ የክፍያ መፈፀሚያ ሰነድ ለመስራት
በማሰብ ማንኛውም መሣሪያ፣ ቅርፅ ማውጫ፣
ወረቀት፣ ብረታብረት ወይም ማናቸውም ሌላ
ቁስ ይዞ የተገኘ፣ ወደ አገር ውስጥ ያስገባ፣ ወደ
ውጭ ሀገር የላከ ወይም ለሌላ ሰው ያስተላለፈ
ማንኛውም ሰው ከ7 እስከ 0 ዓመት በሚደርስ ጽኑ
እሥራት እና ከብር $ሺ እስከ ብር 1)ሺ
በሚደርስ መቀጮ ይቀጣል፡፡
6/ ማንኛውም ሰው፡-
ሀ/ የቀረበለት የክፍያ መፈጸሚያ ሰነድ በማስመ
ሰል የተሰራ፣ የሌለ፣ የተለወጠ፣ የጠፋ፣ የተ
ሰረቀ፣ የመጠቀሚያ ጊዜው ያለፈበት፣ የተሰ
ረዘ ወይም በተጭበረበረ መንገድ የተገኘ
መሆኑን እያወቀ ሸቀጥ፣ አገልግሎት ወይም
ማናቸውንም ዋጋ ያለው ጥቅም ለክፍያ መፈ
ጸሚያ ሰነድ አምጪው የሰጠ ከሆነ፤ ወይም
ለ/ በማስመሰል የተሰራን፣ የሌለን፣ የተለወ
ጠን፣ የጠፋን፣ የተሰረቀን፣ የመጠቀሚያ
ጊዜው ያለፈበትን፣ የተሰረዘን ወይም በተጭ
በረበረ መንገድ የተገኘን የክፍያ መፈፀሚያ
ሰነድ በመጠቀም የተገኘ ገንዘብ፣ ንብረት
ወይም አገልግሎት መሆኑን እያወቀ የተቀ
በለ፣ የደበቀ፣ የተጠቀመ፣ ያስተላለፈ
ወይም ያጓጓዘ ከሆነ፤
ከ2 እስከ 5 ዓመት በሚደርስ እስራት እና
በገንዘብ መቀጮ ይቀጣል፡፡
7/ ማንኛውም ሰው፡-
ሀ/ የክፍያ መፈፀሚያ ሰነድ አውጪ ወይም
ወኪሉ ሳይሆን የክፍያ መፈፀሚያ ሰነድ
የሸጠ እንደሆነ፤ ወይም
ለ/ ከክፍያ መፈፀሚያ ሰነድ አውጪው
ወይም ከወኪሉ ላይ ካልሆነ በስተቀር
ከሌላ ሰው የክፍያ መፈፀሚያ ሰነድ የገዛ
እንደሆነ፤
Federal Negarit Gazeta No. 84 18th July, 2011…. page 6031
3/ Whosoever without lawful authority makes,
or forges or alters any payment instrument
shall be punished with rigorous imprisonment
from 10 to 15 years and with a fine from Birr
50,000 to Birr 100,000.
4/ Whosoever uses or attempts to use, exports,
imports, purchases, acquires, accepts in trust,
sells or offers for sale or donates any
payment instrument which he knows to be
forged, fictitious, altered, lost, stolen,
expired, revoked or fraudulently obtained
shall be punished with rigorous imprisonment
from 5 to 15 years and with a fine from Birr
50,000 to Birr 100,000.
5/ Whosoever, with the intent of unlawful use of
them, possesses, imports, exports or transfers
machinery, mould, die, paper, metal or other
material to be used for making any forged
payment instrument shall be punished with
rigorous imprisonment from 7 to 10 years
and with a fine from Birr 50,000 to Birr
100,000.
6/ Whosoever:
a) furnishes goods, services or any other
valuable interest upon presentation of a
payment instrument which he knows is
forged, fictitious, altered, lost, stolen,
expired, revoked or fraudulently
obtained; or
b) knowingly receives, conceals, uses,
transfers or transports money, goods or
services obtained by use of any forged,
fictitious, altered, lost, stolen, expired,
revoked or fraudulently obtained
payment instrument;
shall be punished with imprisonment from 2 to 5
years and with a fine.
7/ Whosoever:
a) without being an issuer or agent thereof,
sells a payment instrument; or
b) buys a payment instrument from a
person other than the issuer or its agent;
gA 6¹þ"2 ØÁ‰L ነU¶T Uz¤È qÜ_R *4 ሐምሌ 01 qqN 2ሺ3 ›.M Federal Negarit Gazeta No. 84 18th July, 2011…. page 6032

እስከ 3 ዓመት በሚደርስ እስራት እና እስከ shall be punished with an imprisonment up to

ብር 5ሺ በሚደርስ መቀጮ ይቀጣል፡፡ 3 years and with a fine up to Birr 5000.

8/ በዚህ አንቀጽ ከንዑስ አንቀጽ /1/ እስከ ንዑስ 8/ Without prejudice to the provisions from sub-
አንቀፅ /7/ የተመለከቱት ድንጋጌዎች እንደ article (1) to (7) of this Article, any person
ተጠበቁ ሆነው የዚህን አዋጅ ሌሎች ድንጋጌዎች who contravenes or obstructs the
ወይም በዚህ አዋጅ መሠረት የወጡ ደንቦችን implementation of other provisions of this
ወይም መመሪያዎችን የጣሰ ወይም አፈፃፀማ Proclamation or regulations or directives
ቸውን ያሰናከለ ማንኛውም ሰው እስከ 3 ዓመት issued hereunder shall be punished with an
በሚደርስ እስራት እና እስከ ብር 0ሺ በሚደርስ imprisonment up to 3 years and with a fine
መቀጮ ይቀጣል፡፡ up to Birr 10,000.

9/ የሦስተኛ ወገኖች መብት እንደተጠበቀ ሆኖ 9/ Without prejudice to the rights of third parties,
በዚህ አንቀጽ የተመለከተን የወንጀል any asset derived from the commission of an
ድርጊት በመፈጸም የተገኘ ማንኛውም offence referred to in this Article shall be
ሀብት በመንግሥት ይወረሳል፡፡ confiscated by the government.

"6. የመሸጋገሪያ ድንጋጌ 36. Transitory Provisions

የዚህ አዋጅ ድንጋጌዎች አዋጁ በመጽናቱ ጊዜ The provisions of this Proclamation shall apply
on operators, participants, issuers of payment
በሥራ ላይ ባሉ ኦፕሬተሮች፣ ተሳታፊዎች፣ የክ
instruments and their agents conducting business
ፍያ መፈፀሚያ ሰነድ አውጪዎች እና የእነዚሁ
on the effective date of this Proclamation within
ወኪሎች ላይ ብሔራዊ ባንክ በሚወስነው የጊዜ
the time period to be specified by the National
ገደብ ውስጥ ተፈፃሚ ይሆናሉ፡፡ Bank.

37. Power to Issue Regulation and Directive

"7. ደንብና መመሪያ የማውጣት ሥልጣን
1/ The Council of Ministers may issue regulations
1/ የሚኒስትሮች ምክር ቤት ይህን አዋጅ ለማስ necessary for the proper implementation of this
ፈፀም የሚያስፈልጉ ደንቦችን ሊያወጣ ይችላል፡፡ Proclamation.

2/ ብሔራዊ ባንክ ይህን አዋጅና በዚህ አንቀፅ ንዑስ 2/ The National Bank may issue directives and orders
አንቀፅ /1/ መሠረት የወጡ ደንቦችን ለማስፈፀም necessary for the proper implementation of this
የሚያስፈልጉ መመሪያዎችንና ትዕዛዞችን ማው Proclamation and regulations issued pursuant to
ጣት ይችላል፡፡ sub-article (1) of this Article.

"8. ተፈፃሚነት የሌላቸው ሕጎች 38. Inapplicable Laws

ከዚህ አዋጅ ጋር የሚቃረን ማንኛውም ሕግ፣ ትዕዛዝ No laws, orders or customary practices, shall, insofar as
ወይም የአሠራር ልምድ በዚህ አዋጅ በተደነገጉ they are inconsistent with the provisions of this
Proclamation, be applicable with respect to matters
ጉዳዮች ላይ ተፈፃሚ አይሆንም፡፡
provided for by this Proclamation.
"9. አዋጁ የሚፀናበት ጊዜ
39. Effective Date.
ይህ አዋጅ በፌዴራል ነጋሪት ጋዜጣ ታትሞ This Proclamation shall enter into force up on the
ከወጣበት ቀን ጀምሮ የፀና ይሆናል፡፡ date of publication in the Federal Negarit Gazeta.

አዲስ አበባ ሐምሌ 01 ቀን 2ሺ3 ዓ.ም Done at Addis Ababa, this 18th day of July, 2011

GR¥ wLdgþ×RgþS GIRMA WOLDEGIORGIS

yxþT×eà ØÁ‰§êE ÄþäK‰sþÃêE PRESIDENT OF THE FEDERAL

¶pBlþK PÊzþÄNT DEMOCRATIC REPUBLIC OF ETHIOPIA