o r e d e l vFITXAK

ives
PAPER TXORIAK
p l a n l e c tLANTZEKO

Maíto
Panduro
LITERATURA

Gonzalo Moure
Marrazkilaria
Fernando Martín Godoy
Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saileko hizkuntza-azterketa gainditu du.

Itzulpena: Joxe Antonio Sarasola

© Ariketak: Fernando Castillo, Otilia Coronado
© Marrazkiak: Fernando Martín Godoy, Max Hierro
© Editorial Luis Vives
© Argitaraldi honena: Ibaizabal argitaletxea, 2012

Inprimaketa
ETG (Edelvives Talleres Gráficos)
ISO 9001 Ziurtagiridun Tailer Grafikoak
50012 Zaragoza

LITERATURA LANTZEKO FITXAK — Maíto Panduro

ISBN: 978-84-8394-676-3
Lege gordailua: BI-991/2012

Eragotzita dago, legeak ezarritako salbuespenetan izan ezik, obra honen edozein eratako
berregintza, komunikazio publikoa eta moldaketa, aurrez jabetza intelektualaren titularren baimena
eskuratzen ez bada. Eskubide horien urraketa jabetza intelektualaren aurkako delitu bezala har
daiteke (Kode Penaleko 270 eta hurrengo artikuluak). CEDRO erakundeak (Centro Español de
Derechos Reprográficos, www.cedro.org) babesten ditu aipatu eskubide horiek.
irakurri aurretik
Erantzun.

• Zure ustez, nor da Maíto Panduro?

• Non bizi dela imajinatzen duzu?

Begiratu liburuaren azalari, eta aukeratu bi hitz koadro bakoitzetik

galdera hauei erantzuteko:

horaila beltza
Nolakoa da mutikoaren ilea?
lisoa kizkurra

beltzak urdinak
Eta begiak?
handiak txikiak

txamarra alkandora
Zer arropa dauka?
urdina gorria

Neskato bati begira dago; gaztainkara beltza

nolakoa da neskatoaren ilea? laburra luzea

botak zapatilak
Eta zer oinetako dauzka?
berdeak gorriak

autoa zaldia
Zer ibilgailu mota dauka?
beltza zuria

zelaia bidea
Nondik dabil?
berdea idorra

2
 Imajinatu
 zertan dagoen pentsatzen, eta idatzi.

Irakurri
 atzeko azala, eta erantzun. Zer kode sekretu erabiltzen du
Maítok aitarekin komunikatzeko?

Aurkitu
 ezkutuko esaldia kode sekretua erabiliz.

Erabili
 kode sekretua honako esaldi hau adierazteko:
«Gurutzatu zubia, eta zoaz dorreko haize orratzak adierazten duen
noranzkoan».
Maíto Panduro

3
 irakurri bitartean
Osatu
 fitxa pertsonaia nagusiaren datuekin.

Izena: Adina:
Jaioterria: Helbidea:

Gurasoen izenak: eta

Neba-arrebak: Zenbatgarrena da bera?
Ezaugarri fisikoa:
Izaera:

Erantzun.

• Zein da Maítoren sekretua?

• Nori aitortu dio bere sekretua?

Osatu honako testua hurrengo hitz hauetako bakoitza dagokion

lekuan idatziz.
zulotik, Calamar, kartzelan, Cuevako, amak, berandu, zerion,
Irakurri 9. orrialdetik 35. orrialdera

medikua, patriarka, larruazalean, Sebastian, bendaturik ,

etxeratu

Pandurok amaitu zuen, behin zulo bat zuela

zelako. odola borborrean , eta
gaizki zekarren iritsi zenean. negar asko egin
zuen hala ikusi zuenean, eta gauean oso
etorri zen, txabolara. Calamarrekin batera, berau baitzen La
ijito familien , beste bi gizon etorri ziren, don ,
artzain ebanjelikoa, eta zela esan zuten beste gizon
bat, maleta txiki beltz batekin.
4
 Imajinatu
 Maítok aitari idatzi zion lehenbiziko gutuna, eskolan zer
moduz zebilen kontatuz.

Aita maitea:

Egizu
 Maítorena bezalako sinadura, irakurgai liburuaren 24. orrial­
dean aurkituko duzun deskribapenaren arabera.
Maíto Panduro

Adierazi
 nola azaltzen duen Susanak nomada hitzaren esanahia?

5
 Aurkitu
 esaldi sekretuak, letrakera lodiz idatzita dagoen letratik
hasita, eta, geziek markatzen duten noranzkoan, espiralean irakurriz.
Z E N Z E N G U Z T I A S
T D E R A E R A M A T E
A L Z I T U E N E T A N
T A N E N B I T A R B Z
R R E I U I N E N T E U
E R T Z P N A K B E R E
G U X N I A S K A A E N
N L I E N S U L T N I H
A N K Z A E S A I M R A
E E A T R U K A R A U N
N S I G E B K O T I D I
I T E M A K A N E M I K
U P I N E U Z N E T S U

Sartu
 adierazpen hauek irakurgaian, testuak zentzua edukiko duen
eran.

1. —Baina, ez al dira ijitoak?

2. Radaméstar horiek.
3. ulertzen ez zituen hitz guztien esanahia

Susanarekin ari zenean, Maítok galderak egiten zituen.

—Nomadak? Etxe finkorik ez daukan jendea, batetik bestera ibiltzen
direnak. Nomadak bere ganaduarekin larre ona dagoen lekura joaten
dira. Oso familia ona izango dira
—Bai, hala esaten du aitak.
—Bai, jakina ijitoak direla.

6
 Ebatzi
 hitz kateatuak. Idatzi hitzak goitik behera eta ezkerretik
eskuinera.
ARTE
ZAUNKA B P Z
BAINATU
GAUZA
ZORRIA
AMONA
MALKOAK
ASTUNA
EMAN
KATUA
PUXIKA
ESKAINI
ISTRIPUA A

Lotu
 hitz bakoitza bere esanahiarekin, eta idatzi esaldi bat hitz
horietako bakoitza erabiliz.
Izengoitia Z enbakiekiko eragiketez ardura­tzen den
matematikaren atala.
Kirrinka Z enbait pertsonak duten beste
izen bat.
Presondegia Hots edo zarata zorrotz eta desatsegina.
Patriarka Zati txikitan puskatuak.
Aritmetika F amilia edo talde sozial batean agintea
daukan pertsona.
Birrinduak Kartzela.
Maíto Panduro

7
 Adierazi
 marrazkien bidez Maítori aitak bidali zion gutuna, 32. eta
33. orrialdeetako deskribapenetan oinarrituz.
Irakurri 37. orrialdetik 58. orrialdera

Azpimarratu
 hurrengo testu honetan lekuz kanpo dagoen esaldia.
Paperean, zuritasun eta garbitasun harrigarrikoa, kontuan harturik
noren eskuetatik zetorren, galdara gela ikusten zen, hau da, Susa-
nak oparitu zioten bainuontzia instalatu zuen lekua. Portzelanazko
antigoaleko bainuontzi bat zen, zaharkitu samarra, bere hanka kurba-
tu dotoreekin. Maítok zen bezalakoxea marraztu zuen, harrigarrizko
zehaztasunez buruz marraztua izateko. Atzean berokuntza galdara
ikusten zen bere hodi, termometro eta gainerako tresna guztiekin. Eta
bainuontziaren barruan Maíto zegoen. Bera zen, ilargi gabeko gaua
bezalako ilearekin, eta distiraz beteriko begi haiekin!
8
 Azpimarratu
 testuan gaizki idatzita dauden hitzak, eta ondoren
idatzi behar bezala.
Marraztuak zizkion auzokideak, ausokideen txakurrak, lengusuen
telebista berria, amaren nebak egositako automobila, Colobreñaren
mutilen atxiloketa. Hauzunean ia inork begi osnez ikusten ez zuen tipo
lotzagabe bat zen Colobreña hori. Bidali zion marrazki batean ikusten
ziren Calamar patriarka, borlaz beteriko bere bastoiarekin, Colobreña-
ren mutillen amarekin izketan, eta don Sebastian churunbelentzako
opariz samaturik.

Lotu
 bi zutabeetako hitzak.
Palante Palanteren zaldia.
Su Mutiko gormutua.
Maíto Panduro

Mutis Zaldi gainean ibiltzen zen lehengusina.

Radamés Lehengusina ederra.
Esperanza Palanteren aita.

9
 Buruz
 ikasi beheko hitz hauek, eta gero saia zaitez idazten orri
batean.
auzoa auzokidea brisa mendia
zaldia lakua urdina kotxea
adatsa begiak trumoia hodeiak
eskola mutikoak masailak gona

Bilatu
 zutabe hauetako bakoitzean errepikaturik dauden hitzak, eta
adierazi zenbat aldiz dauden errepikatuak. Egizu ahalik eta denbora
laburrenean.
Zirriborro Lapitza Gorria
Zaldia Lautada Eseri
Zortea Lorea Eskola
Zuzendu Lotsa Eskatu
Zaldia Lapitza Gela
Zenbakia Larruazala Gutuna
Zuen Pintzela Gauza
Zabala Pentsatu Gerria
Zortea Lautada Gona
Ziur Laku Egia
Zuzen Lapitza Gutuna
Zenbakia Lastoa Eskola
Zira Lotu Emozio
Zerua Pintzela Gutuna
Zortea Poztu Eskola
Zaldia Pena Gorria
Zenbakia Lautada Garia
Zuzena Lapitza Ganora
Zaldia Pintzela Gainera
Zuloa Lautada Gutuna

Denbora:
ESKOLA

10
 Osatu
 taula honako sinonimoak eta antonimoak erabiliz.

SINONIMOAK ANTONIMOAK
atsekabe, irri, oroitu, trakets, erraztasun, geldiro, zorion,
agudo, indartu, traba, motel, makaldu, dotore,
opatu, umil, kartzelatu, gogor, eskatu, goibeldu,
malgu, gozo, bizkor, negar, askatu, garratz,
poztu ahaztu, harro

HITZA SINONIMOA ANTONIMOA

baldar
bigun
apal
atxilotu
gogoratu
trebe
gogortu
oztopo
eskaini
alaitu
barre
zapore
dolu
arin

Zabaldu
 zure irakurgai liburua 50. orrialdean, eta erantzun zein
errenkadatan ageri den hurrengo hitz hauetako bakoitza. Egizu ahalik
eta denbora laburrenean.
Maíto Panduro

ijitoek ideiak etxebizitza

maistra udala txabola
Denbora:
11
 irakurri bitartean
Idatzi
 E egia bada, eta G gezurra bada.
Susanak askotan hitz egin zuen Maítoren amarekin.
Maítok pentsatzen zuen ez zegoela payoez fidatzerik.
Ez zuen Maítorekin igo nahi izan, zigorturik
zeramala pentsa ez zezaten.
Calamar kapela gorriko gizon txiki bat zen.
Patriarkak bibote zuria zeukan.
Susanari gustatu zitzaion ijitoen herria.
Estrella hamabi urterekin ezkondu zen.

Ordenatu
 gertaera hauek istorioan gertatu den ordenaren arabera.
Maítok astiro jarraitu zuen etxerantz, burua zertxobait makurturik.
Susana begira egon zitzaion, itzalen artean begi bistatik
desagertu zen arte.
Irakurri 59. orrialdetik 89. orrialdera

—Arazoren bat, Susana andrea?

Eskua eman zioten elkarri.
—Ez, Cadenillatar Estrellarekin hitz egitera nator.
Maíto bere ikasmahaira itzuli zen papera eskuan zuela, hitzik
esan gabe. Lapitz beltza aukeratu zuen kartzela marrazteko.
Calamarrek ingurura begiratu zuen. Isilaldi baten ondoren honela
erantzun zuen:
—Bai, baina baliteke epaiketa gehiago izatea.
—Estrellak ba ote daki ezer?
—Baliteke, ez nuke ezetzik esango.
Garbiketako emakumeak ikastetxeko harrera aretoa
xaboi urez garbitzen ari ziren.
12
 Idatzi
 zer esan nahi zion Maítok aitari bere gutunean.

Osatu
 testua proposatutako hitzak erabiliz.
estuturik, ausartu, zalantzaren, entzuten, Geranioaren, ikaratu,
begiratu, usaina, aitaren, galdera, gozoa, zurtoina, baratze, bizi.
Hasieran egin zen eta alde egin zuen leku hartatik
atzera gabe. Baina biharamunean berriro itzuli zen,
eskuaz estutu zuen eta begiak itxi zituen. Berriro
ahotsa entzuten hasi zen. Orduan, artean zela, sekula
ez zen haietako bat egin zion.
Maíto Panduro

Eta erantzuna entzun zuen. bezain

zen erantzuna. Egun hartatik aurrera, arazoren
bat edo bat zeukan bakoitzean, txikira
joaten zen, eta, geranio zurtoina eskuan , jakin nahi
zuena galdetzen zuen eta aitaren erantzunak zituen.
13
 Inguratu
 errenkada bakoitzean gainerako hitzekin loturarik ez
daukana.

azala – liburua – orria – letrak – kilkerra – koadernoa – inprimategia

adreilua – teila – horma – porlana – igeltsua – gezurtia – zutabea
ikasmahaia – arbela – arbitroa – klariona – maistra – ikaslea – ordutegia
limoia – sagarra – pomeloa – jogurta – laranja – mandarina – madaria
xaboia – denbora – esponja – igurtzi – ura – toalla – orrazia
jaia – astelehena – asteartea – igandea – ostirala - larunbata
erritmoa – doinua – txistua – abestia – bidaia – harmonia - pianoa
pilotaria – margolaria – txirrindularia – arraunlaria – futbolaria –
igerilaria

Osatu
 kate bat hurrengo hitz hauekin. Kontuan izan, hitz bakoitzaren
azken letra eta hurrengoaren lehenbizikoa bat datozela.
IRAKURKETA, NEGARREZ, USTEL, ESPERO, LORE,
ZORIONTSU, ESALDI, AMETSETAN
I

Osatu
 taula adibideari jarraituz.

Margotu Margolaria
Irakurri
Idatzi
Ikusi
Dantzatu
Asmatu
Jokatu
Ikasi
Entzun

14
 Ebatzi
 hitzgurutzatuak.
1 2
4
5

3
7

9
BERTIKALEAN HORIZONTALEAN
1. Indar handia daukana. 5. Obeditzen duena.
2. Sinbolo jakin batzuk erabiliz 6. Armiarma sarea.
komunikatzea. 7. Eskaria.
3. Kargatu. 8. Inauterietatik pazkoaldira
4. Gaixotasunik gabeko egoera. arte dagoen tartea.
9. Beldurtu, izutu.

Lehen
 lerroko laukitxo bakoitzean hitz bat dago, bina letrako lau
multzotan banatua, ez beti silabaka; bilatu hitz horiek, eta idatzi.
Bigarren lerroko laukitxo bakoitzean, ordea, bi hitz daude.

UR RI RR HU IG DE AZ AR ZK BA AK ST
AK IR IA BI RO AN SK EU DU AL PA EL

IRAKURRI

IS AS LA UR IZ KI ZA AT AN UN UT UN
IK MA RA TU TO HO ZI IN OA EN SA HA
Maíto Panduro

UA LE EL EZ BE GA DU ID TZ TX KA ZA

MAISU
IKASLE
15
 Inguratu
 erantzun zuzena.
Zein zen Maíto eta Panduroren
ametsa?
a) Pacillanora joatea.
b)Elkar ikustea.
c) Oporretan joatea.
Zer kontatzen zion Pandurok?
a) Udaberrian irtengo zela.
b) Bazetorrela udaberria.
c) A sko gustatzen zitzaiola b) Kantari hasi ziren.
udaberria.
Zer sentitu zuen Maítok aitak
idatziriko letrak ikustean?
a) Poza.
b) Jakin-mina.
c) Dezepzioa.
Irakurri 91. orrialdetik 121. orrialdera
Deskribatu nola imajinatzen duen Maítok Pacillano.
16
Zer gertatu zen auzunean urtebe-
te geroago?
a) Auzoko festak ospatu ziren.
b) Etxebizitzak eman zituzten.
c) Santanderrera joan ziren.
Zer egin zuten Pandurok eta Maí-
tok elkartu zirenean?
a) Negar egin zuten.
c) Elkar besarkatu zuten.
Susanak ikusi zuena zera izan
zen…
a) Ikustea espero zuena.
b) Marrazki bat, batere hitzik
gabekoa.
c) Eszena hunkigarri bat.
 Erlazionatu.

x ehetasun gehiago imajinatzen zituen; adibi-
dez, kearen usaina haritz egurrarena zen.
Maítok k orrika alde egin zuen galdaren gelatik,
eskailera mailak binaka igoz.
e dozer emango zukeen marrazki haiek ikus-
tearren.
Susanak  arrazkiak haien arteko hizkuntza berezia
m
zirela jakitearekin nahikoa zuen.
n egar zotin bat eztarritik gora igotzen ari
zitzaiola sentitu zuen.
zutitu, eta ilea ferekatu zion.

Idatzi
 zergatik egin zuen negar Maítok bere aitak idatziriko gutuna
ikusi zuenean.

Azpimarratu
 zati honetan lekuz kanpo dagoen esaldia.
Astero iristen zen gutun bat eta hurrengo egunean, Maítok erantzuna
ematen zion.
Edozer emango zukeen marrazki haiek ikustearren, baina Maítok,
aurrenekoaz gero, behin bakarrik ere ez zizkion erakutsi, ez zituela
ulertuko pentsatuz. Beharbada, bururatu ez zitzaiolako, beste gabe,
eta ez ezer ezkutatu nahi ziolako. Dena den, Susanak ez zizkion eska-
tu. Nahikoa zuen zintzo gordetzea euren sekretua, euren sekretuak.
Eta nahikoa zuen era berean marrazki haiek aita-semeen arteko
hizkuntza berezia zirela jakitea.
Maíto Panduro

Egiaztatu
 zeure oroimen gaitasuna. Arreta jarri minutu batez hitz
hauetan. Gero, saia zaitez denak orri batean idazten.
paketea ataria zutabea berria
isiltasuna begirada iturria negarra
besoak ipurdia ura ikasketak
askatasuna burua astea etxebizitza
17
 Aurkitu
 testuan gaizki idatziriko hitzak. Gero, idatzi dena zuzen.
Ez zen ezerrez entzuten, iturriaren murmurioa eta, han hurrundik,
Oviedoko errepidetik, osta-osta iristen zen zarata izan ezik. Harik eta
Maítoren arnasketa gero eta bortitzagoa, zaratatsuagoa bihurritu zen
arte.
Susana nahiago izan zuen ikuzkizun hura ez galdu. Ez zuen saihestu
begirada arrotzarengana zuzentzeko: nahiago zuen Maítoren aurpe-
gian geratzen ari zen miraria ikusi xehetasunik galdu gabe. Bat-batean
estul egin zuen bere trumoi ahotsarekin. Hitz gordin itsusi bat esan
zuen, eta zutitu egin zen ipurdian eztenkada bat esan baliote bezala.

Imajinatu
 Maíto eta aitaren arteko topaketa. Adierazi marrazki
baten bidez.

18
 Ebatzi
 letra zopa. Gero, idatzi testu labur bat bertan ageri diren
lauzpabost hitz erabiliz.

TXABOLA F T M F S A I B A I A
ASKATASUNA
IKASLE Z C L I B E X T A D U
IJITOA A Y H K I J G O Ñ L A
IBAIA A S K A T A S U N A Z
MARRAZKIA U X P S B L E L Y Q T
KULTURA E D U L K U L T U R A
IKASMAHAIA
Y I P E L F L A Ñ R K
JAIA
IKATZA A J I T X A B O L A I
V I K A S M A H A I A
A T A A N I O D J O P
U O E J R Q P O A K L
M A R R A Z K I A R M

Aurkitu
 zerrendako hitzak, letrak ordenatuz.
IMIAFAL ISKAI
TISMARA BIRRAKOZ
URBUA GIKABE
RAIKAPTAR TRALE
ARIAZU TOAIJI
KALKOMA TAROXI
Maíto Panduro

NUBAITZIONA DAZILA
KARRIOZ NAMIDE
AZERU URUBILA
EPAIGITEA SEKOLA
19
 irakurri ondoren
Imajinatu,
 eta idatzi beste izenburu bat liburu honentzat.

Idatzi.

• Nora gustatuko litzaizuke joatea zeure izaki maiteekin, bizilekuz
aldatu beharko bazenu? Zergatik?

• Zer marraztuko zenioke zeure aitari edo amari, anima­tzeko, bolada

txar bat jasaten baleude? Zergatik?

• Zer marrazki gustatuko litzaizuke beste norbaitek zuretzat egitea?

Zergatik?

Egizu
 marrazki bat maite duzun norbait animatzeko.

20
 Adierazi
 istorioko zein zatiri dagokion ilustrazio hau, eta idatzi bi
pertsonaien arteko elkarrizketa bat, zeuk asmatua.

Imajinatu Panduro familia Santanderren finkatu dela, eta idatzi beste

bukaera bat istorio honentzat.
Maíto Panduro

21
 Adierazi
 zeure iritzia.

• Zergatik ematen dio Susanak hainbesteko garrantzia haurren gar-

bitasun pertsonalari?

• Ados al zaude Susanarekin?

• Maítoren sentimenduak bere adineko beste edozein haurrenak

bezalakoak al dira?

• Ijito arrazakoa izateak garrantzirik baduela uste al duzu? Zergatik?

• Gustatu al zaizu istorioaren amaiera? Zergatik?

22
 irakurketa-fitxa
Liburuaren izenburua:
Idazlea:
Marrazkilaria:
Orrialde kopurua:
Bilduma:
Saila:
Agitaletxea:
Año de publicación:
Edición:

Istorioari buruz
Nor da narratzailea?
Noizko gertaerak kontatzen dira?

Non gertatzen da istorioa?

Pertsonaiei buruz
Pertsonaia nagusia:
Pertsonaia nagusiaren deskribapena:
Fisikoa:
Izaera:
Bigarren mailako pertsonaiak:

23
 irakurketa-fitxa
Argudioari buruz
Istorioaren hasieran aurkezten den egoera:

Nola ebazten den arazoa:

Istorioaren amaiera:

Zure iritzia
Gehien gustatu zaizuna:
Gutxien gustatu zaizuna:
Gehien gustatu zaizun pertsonaia:
Gutxien gustatu zaizun pertsonaia:
Liburuaren irakurketatik ondorioztatzen diren balioak:

Ikasi duzuna:

Gomendatuko al zenieke liburu hau zeure lagunei? Esan zergatik.

Irakurketaren data: Sinadura:

24