Sources in History

Primary sources include documents or artifacts created by a witness to or participant in an event. They can be
firsthand testimony or evidence created during the time period that you are studying.
Primary sources may include diaries, letters, interviews, oral histories, photographs, newspaper articles, government
documents, poems, novels, plays, and music. The collection and analysis of primary sources is central to historical
research. Pinapagana ng mga pangunahing mapagkukunan ang researcher na makakuha ng mas malapit hangga't
maaari sa kung ano ang tunay na nangyari sa isang makasaysayang kaganapan o tagal ng panahon.
Example of Primary sources diaries and journals, Autobiographies ⨳ An autobiography is when you write a story or
book about yourself. Sound Recordings and interviews are considered primary resources.
Why Use Primary Sources? Advantages ✣ Primary sources provide a window into the past—unfiltered access to the
record of artistic, social, scientific and political thought and achievement during the specific period under study,
produced by people who lived during that period ✣ these unique, often profoundly personal, documents and objects
can give a very real sense of what it was like to be alive during a long-past era.
Primary Source Disadvantages ✣ Primary sources are often incomplete and have little context. Students must use
prior knowledge and work with multiple primary sources to find patterns ✣ In analyzing primary sources, students
move from concrete observations and facts to questioning and making inferences about the materials.
Secondary sources are written "after the fact" - that is, at a later date. • Usually the author of a secondary source will
have studied the primary sources of an historical period or event and will then interpret the "evidence" found in these
sources. • You can think of secondary sources as second-hand information. Secondary sources analyze a scholarly
question and often use primary sources as evidence.
Secondary sources include books and articles about a topic. They may include lists of sources, i.e. bibliographies, that
may lead you to other primary or secondary sources.
A secondary source is a work that comments on the past. Typically this is a recently written book that describes past
events, often written by a historian or trained scholar familiar about the time period and civilization in question. A
secondary source is a book about history. Scholars will spend just as much time with secondary sources as they will
with primary sources since they attempt to understand how other scholars interpret obscure events and may disagree
with their analyses.
For example, a Roman coin that was made by the Romans is a primary source, but a drawing of a Roman coin made in
2003 would be a secondary source.
A book written about the Tudors in 1525 would be a primary source, but a book written about the Tudors in 1995
would be a secondary source.
Why Use Secondary Sources? Advantages ✣ Secondary sources can provide analysis, synthesis, interpretation, or
evaluation of the original information. ✣ Secondary sources are best for uncovering background or historical
information about a topic and broadening your understanding of a topic by exposing you to others’ perspectives,
interpretations, and conclusions ✣ Allows the reader to get expert views of events and often bring together multiple
primary sources relevant to the subject matter
Secondary Source Disadvantages ✣ Their reliability and validity are open to question, and often they do not provide
exact information ✣ They do not represent first hand knowledge of a subject or event ✣ There are countless books,
journals, magazine articles and web pages that attempt to interpret the past and finding good secondary sources can
be an issue
CLOTHING Male
 Mataas na bahagi:  Walang putol, naka-sandal na dyaket  Ibabang bahagi:  balang  Headgear:  putong
3. CLOTHING Female:  Mataas na bahagi:  baro o kamisa  Ibabang bahagi:  saya (Tagalogs) at patadyong (Visayan)  Tapis
4. MGA ORNAMENTS  Mga hiyas  Ginto, karnel, perlas, kuwintas at may kulay na baso  Mga burloloy  Mga armlet, palawit,
pulseras, singsing na ginto, hikaw, at leglet
5. MGA ORNAMENTS  Mga tattoo  Para sa mga kalalakihan, ang mga tattoo ay mga palatandaan ng lakas ng loob at maraming
katangian  Para sa mga kababaihan, napahusay nito ang kagandahan  Ang pinaka-tattoo ay ang mga sinaunang Bisayano, na
tinawag na Pintados at ang Visayas bilang Islas de los Pintados
6. MGA BAHAY  Ang bahay ng nipa, na gawa sa kahoy, kawayan, nipa palma at / o damo ng cogon  Karaniwan na nakataas
mula sa lupa, ang ibabang bahagi ay imbakan para sa mga kasangkapan at enclosure para sa kanilang mga hayop
7. MGA BAHAY  Ang ilan ay nagtayo nito sa mga treetops  Ang mga Bajaos o Sea Gypsies ng Sulu ay gumawa ng kanilang mga
bahay sa mga bangka  Lowland: linear sa pagkatao  Upland: nakakalat at malayo sa bawat isa
8. SOCIAL CLASSES  Apat na uri ng mga samahang panlipunan (William Henry Scott, 1994) 1. Classless Society (Hanunuo, Ilongot,
Tiruray, Sulod, Batak) 2. mandirigma Lipunan (Manobo ng Agusan at Cotabato, Mandaya, Bagobo, Kalinga, at atbp.) 3. Petty
Plutocracy (Ifugao, Bontok, Kankaay, Ibaloy) 4. Mga Pangunahin (Sulu at ang mga nayon ng baha ng Pulangi River, Cotabato)
9. MGA SOSYONG SOSYO Mga Noble (gat o lakan) Freemen (maharlika o timawa) Dependents (alipin, namatay, o adipen) Mga
uring panlipunan ng nalalabi sa lipunang Pilipino
10. MGA SOSYONG PANGARAL Mga uri ng mga dependents (Tagalog) 1. Aliping namamahay - mga alipin na may ari-arian,
nanirahan sa kanilang mga bahay at maaaring walang pahintulot ng kanilang panginoon, at hindi mabenta 2. Aliping sagigilid -
mga alipin na walang pag-aari, nanirahan sa ang mga bahay ng kanilang panginoon, hindi maaaring mag-asawa nang walang
pahintulot ng kanilang panginoon, at maaaring ibenta anumang oras
11. SOSIAL CLASSES  Mga uri ng dependents (Bisayans) 1. Tumataban - nagtrabaho sa bahay ng kanilang panginoon kapag
sinabihan na gawin ito 2. Tumarampuk - nagtrabaho ng isang araw para sa kanyang panginoon 3. Ayuey - tatlong araw na
nagtrabaho para sa kanyang panginoon
12. MGA POSISYON NG MGA BABAE SA SOSYO  Sinakop ang isang mataas na posisyon  Ang mga batas at kaugalian ay pantay
sa mga kalalakihan 1. Maaaring magmamay-ari at magmana ng mga ari-arian 2. Maaaring makisali sa kalakalan at industriya 3.
Maaaring magmana ng mga pinuno at pamamahala sa mga barangay kung sila ay mga anak na babae ng datus na walang anak na
lalaki 4. Sinakop ang prestihiyosong posisyon ng babaylan 5. Maaaring hilingin na ang kanilang mga asawa ay gumamit ng mga pin
ng titi o singsing ng titi  Maaaring pangalanan ang kanyang mga anak  Ang mga kalalakihan ay dapat lumakad sa likuran ng
kababaihan
13. PERSONAL HABITS  Malinis at malinis regularly Maligo nang regular  Kumuha ng mahusay na pag-aalaga ng kanilang buhok
sa pamamagitan ng paggamit ng gogo at pahid ng pinahiran na langis  Banlawan ang kanilang mga bibig at linisin ang kanilang
mga ngipin. Ginamit ang betel nut bilang tootbrush at asin at tubig bilang toothpaste  Regular na nilinis ang kanilang mga
tahanan
14. CUSTOMS NG MARRIAGE  Ang isang lalaki na kabilang sa isang klase ay nagpakasal sa isang babae ng parehong klase ngunit
ang kaugalian na ito ay hindi mahigpit  Maliban sa mga Muslim, nagsagawa sila ng monogamya ngunit sa ilang mga kaso, ang
isang lalaki ay maaaring magpakasal ng maraming makakaya ngunit ang unang asawa lamang ay itinuturing na lehitimong asawa
 Nakapirming pag-aasawa  Dalawang paunang kinakailangan sa pag-aasawa: (1) pagiging alipin ng kasintahan sa pamilya ng
batang babae at (2) bigay na ibinigay ng lalaki sa magulang ng babae
15. CUSTOM NG PAG-AARI NG BATAS Mga lupa para sa diborsyo Pakikiapid o pag-iiwas Pagkawala ng pagmamahal Malupit na
Pagkakahiya Pagkababae Pagkawala ng seksuwal na kasiyahan Anumang mag-asawa sa diborsiyo ay maaaring magpakasal
16. PAMAMARAAN  Patriarchal sa anyo. Dalawang modelo: 1. Ang Barangay ay isang socio-quasi pampulitika / pang-
administrasyong yunit 2. Sistema ng Sultanato  Malaya ang mga bahay, bawat isa ay binubuo ng 30-100 pamilya at pinasiyahan
ng isang datu o rajah  Ginagawa ng datu ang lahat ng mga tungkulin ng gobyerno na tinulungan ng mga matatanda na
pinayuhan siya sa mga mahahalagang bagay
17. GOBYERNO  Nagpapanatili ng ugnayan sa pagitan ng mga hayop upang maiwasan ang mga digmaan Sanhi ng digmaan Kapag
ang isa ay pumupunta sa ibang baryo pumatay ng isang tao nang walang kadahilanan Kapag ang mga asawa o asawa ay ninakaw
mula sa kanila Kapag nagpunta sa ibang nayon sa guise ng pagkakaibigan
18. MGA BATAYAN Mga kaugalian at nakasulat na batas Mga saklaw na paksa • Pakikipag-ugnayan sa pamilya, karapatan sa pag-
aari, pamana, kontrata, pakikipagsosyo, pautang, usura, krimen at kanilang parusa, pag-ampon at diborsyo. Pangunahing mga
krimen • Parusa: kamatayan Minor krimen • Ang mga misdemeanors tulad ng pangangalunya, pagdaraya, pagnanakaw ng petty,
perjury, kaguluhan ng kapayapaan sa gabi sa pag-awit, at pagsira ng mga dokumento • Parusa: pagkakalantad sa mga ants, maliit
na multa, pag-flogging, pagputol ng mga daliri ng isang kamay, paglangoy para sa isang bilang ng mga oras
19. PAMAMARAAN NG JUDIKAL
20. PROSESO NG JUDIKAL  Ang pagtatalo sa pagitan ng mga datus o sa pagitan ng mga residente ng iba't ibang mga
barangay ay kung minsan ay naayos na sa pamamagitan ng arbitrasyon () Kapag ang kaso ay hindi kaagad
napagpasyahan ng korte ng barangay, ang isang pagsubok sa pamamagitan ng paghihirap ay isinagawa.  Sa mga
pamayanang Muslim, ang mga kaso sa sibil o kriminal ay napagpasyahan ng lokal na korte ng Islam. Gayunman, ang
mga kaguluhan at hindi pagkakaunawaan, ay kasangkot sa mga naganap na madugong paghaharap sa pagitan ng mga
pamilya at angkan
21. PROSESO NG JUDIKAL Pagsubok sa pamamagitan ng mahihirap na paghihirap ng ilog, ang mga hinihinalang bumulusok sa ilog
ng mga sibat at na unang bumangon ay nagkasala Ang paghihirap sa tubig, ang mga suspek ay pumili ng isang bato sa isang
palayok ng tubig na kumukulo at siya na ang braso o kamay ay sinusunog ng karamihan ay nagkasala ng Kandila mahinahon, ang
mga hinihinalang binibigyan ng mga ilaw na kandila ng parehong sukat at ang may-ari ng kandila na namatay muna ay nagkasala
22. BOILING WATER ORDEAL
23. MGA KAUGNAY NA PANANAMPALATAYA AT KAGAMITAN  Naging animista sila.  Sinamba ang isang kataas-taasang diyos,
na tinawag na Bathala ng mga Tagalog  Naniniwala sa mga espiritu na tinatawag na anitos o diwatas
24. MGA PANLIPUNAN AT PANIMULANG  Ang mga pinuno ng relihiyon ay tinawag na babaylan, baylana, o katalona. Para sa
mga Muslim, ito ay imam o pandita.  Ang mga sumasamba sa kalikasan at mga ninuno  Naniniwala sa buhay at kalangitan at
impiyerno  Ang sakit o sakit ay naiugnay sa mga kaluluwa ng kaluluwa at mga kaluluwa-espiritu ng mga patay na kamag-anak.
25. DIVINATION O MAGIC CHARMS  Fond of interpretifying signs in nature as good or bad omens depende sa mga pangyayari 
Naniniwala sa black magic at manogbarang o manoghiwit  Naniniwala sa aswang o witches at marami pang iba  Naniniwala sa
pagiging epektibo ng anting-anting o amulets pati ang lumay o gayuma
26. GAWAIN NG EKONOMIKO  Ang agrikultura bilang pangunahing mapagkukunan ng kabuhayan.  Dalawang uri ng
paglilinang: kaingin o slash-and-burn at basa na pagsasaka ng bigas  Hindi gaanong maaasahang lupain ang pag-aari ng publiko
samantalang ang mga produktibong lupain ay mga pribadong pag-aari ng datus at mga maharlika  Pinagsasan ang mga sapon ng
coconuts at nipas sa tuba at suka  Bukod sa pangingisda at agrikultura, iba pang mga industriya ay manok, pag-aangat ng stock,
paggawa ng kahoy at pagbuo ng bangka, pagmimina, paggawa ng palayok, at paghabi.  Ginamit na sistema ng barter sa mga
transaksyon sa negosyo
27. WIKA AT SISTEMA NG PAGSULAT  Mahigit isang daang wika at dayalekto ang umiiral  Isang syllabary na gawa sa 17 mga
simbolo, 3 patinig at 14 consonants  Nakasulat sa bark ng mga puno, dahon, at node ng kawayan, gamit ang mga kutsilyo,
dagger, tungkod o bakal bilang panulat at kulay na sap ng mga puno at prutas bilang tinta.
28. EARLY FILIPINO ALPHABETS
29. LITERATURA Ang oral at nakasulat na panitikan Nagpapamalas ng mga kawikaan, kasabihan, bugtong, epiko, mito, at
alamat
30. MUSIKA AT TARI  Nagkaroon ng kanilang sariling mga instrumentong pangmusika, kanta, at sayaw  Pinakatanyag na
musikang pangmusika: kudyapi  Ang mga kanta ay nagsasama ng mga awit ng pag-ibig, mga relihiyosong kanta, mga pananim ng
bigas, pag-aani ng mga kanta, mga awit ng labanan, mga awiting pang-labanan, mga larong nagbebenta, at iba pa .  May mga
makukulay na sayaw na katutubong
31. Native artistry ay natagpuan sa mga kuwintas, amulet, pulseras, hikaw, at iba pang mga burloloy ng katawan na gawa sa
ginto, berde na jade, pulang carnelian, at iba pang kaakit-akit na mga bato Nagpaputi at nag-adorno ng kanilang mga damit na
may mga disenyo at mga kaakit-akit na kulay  Nasasalamin sa mga tattoo ng unang mga Pilipino
32.Magandang mga larawang inukit sa mga bolos, kutsilyo, sundang, at sa mga kalasag at bangka Maranao Ang mga
Muslim ay may mahusay na mga produkto ng habi at malikhaing pang-adorno at pandekorasyon na tanso.