Revista Colombiana de Estadística 0120-1751: Issn: Revcoles - Fcbog@unal - Edu.co

Revista Colombiana de Estadística
ISSN: 0120-1751
revcoles_fcbog@unal.edu.co
Universidad Nacional de Colombia
Colombia
LEIVA-VALDEBENITO, SUSANA A.; TORRES-AVILÉS, FRANCISCO J.

Una revisión de los algoritmos de partición más comunes en el análisis de conglomerados: un estudio
comparativo
Revista Colombiana de Estadística, vol. 33, núm. 2, diciembre, 2010, pp. 321-339
Universidad Nacional de Colombia
Bogotá, Colombia
Disponible en: http://www.redalyc.org/articulo.oa?id=89919847008
Cómo citar el artículo

Número completo
Sistema de Información Científica
Más información del artículo Red de Revistas Científicas de América Latina, el Caribe, España y Portugal
Página de la revista en redalyc.org Proyecto académico sin fines de lucro, desarrollado bajo la iniciativa de acceso abierto

!! " ## " ! $ !!%
&'( )*+,-,.' /* 01- (021),341- /* 5()3,6,.' 47-

6148'*- *' *0 ('70,-,- /* 61'2014*)(/1-9 8'
*-38/,1 6145()(3,+1
: ;<=><? @A BC< D@EB F@GG@H IJKB>B>@H :LM@K>BCGE >H FLNEB<K
:HJLOE>EP : F@GQJKJB>=< RBNSO
TUVWXW YZ [\]^W_`Wab\c\X]defg hiWXj]Vje kZ leii\V_Y^]amVn
opqrstrupvtw xp yrtpuzt{|r } ~{pv|{r xp r ~wuqtr|{v r|trx xp ~{pv|{r
v{ps{xrx xp rvt{rw xp ~{p rvt{rw ~{p

$ #$$ #$
$ $ $
" $$ $$ $ #$$ #$$
$ $ # $ $ k$ k$ $
$$ $ $ $$ # "
$ $ $ #$$
$ #$ #$$ $ $$ $ $ $
$ k$" $ $ $ #$$
$ ¡$ $$ $ $$ $ $$ " ¢ $
$#$ $ $ $ $ $ $ $ #
$ # $"
£¤¥¤¦§¤¨ ©¥¤ª«¬ $ $ $ $$
$ "
®

¯° #$ $ #$ ° °
± $ $ ²°° $ $ $ °$°$ °" ³
° ²´ $ $ # #$ ° $
° # $ ° $° k$ k$ $
¡ ²° $$ $ $$$ " $
$ $ # #$ #$ $° $$
$ #$ ° µ ° $ k $°"
¯° µ ° $° #$ ° ¡$ ³ ±
$ ° $$ $ " ¢ $ ° $° $ $## $
$$$ ²° # $"
¶ «· ¸¹§º¨¬ $° »$ $ »$ "
¼½ Ä¿Å ÁÅ ÆÄÇÅÄÂÅÈÉÃ ½¾¿ÃÁÉ¾¿ÂÊÃË ½ÌÍÃÂÎÏ ¾À¾ÃÄÃÎÅÂÐÃÐÑÇÍÃÂÎËÊÒÍ
ÓÔ¾ÈÒ¿ÀÁÂÃ
ÕÅ¾ÒÈ Ã¾Â¾¿ÅÄ¿ÅË ½ÌÍÃÂÎÏ ÕÈÃÄÊÂ¾ÊÒË¿ÒÈÈÅ¾ÑÀ¾ÃÊÖ ËÊÎ
×ØÙ
×ØØ »$ $ " $Ú$ Û ¢$ Ü" ¯
ÝÞ ß'3)1/866,.'
àá âãäáåæåæ çè éêãëáêìèíâçêæ èæ îãâ ïðéãåéâ çè âãäáåæåæ èñòáêíâïêíåêó çèôãå
çê çèãïíê çè áêæ ìðïêçêæ ìîáïåöâíåâãïèæ çè éáâæåôéâéå÷ãó øîè òèíìåïè æèòâíâí èãõ
çåùèíèãïèæ éáâæèæ ê ëíîòêæ â îã éêãúîãïê çè êûú èïêæ ê åãçåöåçîêæ ó çè ìêçê øîè
ïêçêæ áêæ øîè òèíïèãèéèã â îãâ ìåæìâ éáâæè æêã üêìêëðãèêæ èãïíè æý þ çåùèõ
íèãïèæ çè âøîèááêæ êûú èïêæ øîè òèíïèãèéèã â îãâ éáâæè çåæïåãïâÿ àæïè ìðïêçê çè
âëíîòâéå÷ã èæ ìîþ îïåáå âçê üêþ èã çýâ èã çåùèíèãïèæ äíèâæ ó ïâáèæ éêìêó èæïîçåêæ
çè æèëìèãïâéå÷ã çè éáåèãïèæ èã èá äíèâ ôãâãéåèíâ ûêãþå èåá Øó ûåêáêëýâ
îåãã èêîëü ØØ ó
èí àöèíåïï Ø ó èéêáêëýâ é âíåëâá ó îæüìâã
ïâêíç Ø ó èãïíè êïíêæ ó òîèæïê øîè áâ ìâþêíýâ çè áâæ öèéèæ ãê îïåáå â ãåãëã
æîòîèæïê èæïâçýæïåéê òâíâ ááèöâí â éâûê èá òíêéèæê çè âëíîòâéå÷ã ÿ êæ âáëêíåïìêæ
çè âëíîòâìåèãïê ìäæ éêãêéåçêæ æêã áêæ ìðïêçêæ ú èíäíøîåéêæ þ áêæ ìðïêçêæ çè òâí
ïåéå÷ã ê ãê ú èíäíøîåéêæ ó âîãøîè èñåæïèã êïíêæ ìðïêçêæ ûâæâçêæ èã çèãæåçâçèæ êõ
ìêçèáêæ òíêûâûåáýæïåéêæ âìûèí âã Øÿ
àã áêæ ìðïêçêæ çè òâíïåéå÷ãó èá éêãúîãïê çè çâïêæ èæ åãåéåâáìèãïè çåæïíåûîåçê
èã îã ãìèíê òíèõèæòèéåôéâçê çè éêãëáêìèíâçêæ k ó èá øîè òîèçè æèí âáèâïêíåêó þ
áîèëê åïèíâïåöâìèãïè æè âæåëãâã áâæ êûæèíöâéåêãèæ â áêæ éêãëáêìèíâçêæ üâæïâ øîè
æè æâïåæùâéè âáëã éíåïèíåê çè òâíâçâÿ àãïíè èæïêæ ìðïêçêæ ó èá ìäæ îïåáå âçê èæ èá
âáëêíåïìê kõìèçåâæ âéîèèã Ùó ãçèíûèíë Ù×ó æåã èìûâíëêó èñåæïèã êïíêæ
âáëêíåïìêæ çèãêìåãâçêæ ìèçåâãâæ ó þ áâíâ âîùìâã êîææèèî Ùó
áêæ éîâáèæ ãê üâã æåçê âìòkõáåâìèãïè çåùîãçåçêæ ó íâ ÷ã òêí áâ éîâá ãê æè îïåáå âã éêã
ùíèéîèãéåâÿ
àá òíèæèãïè ïíâûâú ê ïåèãè éêìê òíêò÷æåïê èãïíèëâí îã òâãêíâìâ âéèíéâ çè áêæ
ì êçêæ çè òâíïåéå÷ã ìäæ éêìîãèæ ó âûêíçâãçê æî èæïíîéïîíâ âáëêíýïìåéâ è åìõ
ðï
òáèìèãïâéå÷ã ÿ â éêãïíåûîéå÷ã èæïä íèáâéåêãâçâ éêã éêìòâíâí áâ èùèéïåöåçâç çè
áêæ âáëêíåïìêæ òâíâ çèïèíìåãâí þ æèòâíâí áêæ ëíîòêæ ó îæâãçê çåæïåãïêæ èæøîèìâæ
çè æåìîáâéå÷ã øîè åãéáîþèã çâïêæ ëèãèíâçêæ â òâíïåí çè çåæïíåûîéåêãèæ ãêíìâáèæ þ
è êíìâáèæ òâíâ èá éâæê éîâãïåïâïåöê þ çåæïíåûîéåêãèæ ìîáïåãêìåâáèæ òâíâ èá
õ
éâæê éîâáåïâïåöê öèí èåöâ Øÿ
àã îãâ òíåìèíâ èïâòâ ó èá òíèæèãïè ïíâûâú ê èãïíèëâ íèæîáïâçêæ íèáâéåêãâçêæ éêã
áâ éêìòâíâéå÷ã çè áêæ ìðïêçêæ çè éáâæåôéâéå÷ã kõìèçåâæ ó kõìèçåâãâæ ó þ áâíâ
éîâãçê æè çåæòêãè çè çâïêæ ãîìðíåéêæ éêãïåãîêæ ó èã çåöèíæêæ èæéèãâíåêæ çè âëíîõ
òâéå÷ã ÿ îèëêó æè éêìòâíâã áêæ âáëêíåïìêæ kõìêçâæ þ éîâãçê æè çåæòêãè çè
çâïêæ éîâáåïâïåöêæÿ òâíïåí çè èæïîçåêæ çè æåìîáâéå÷ã æè èñïíâèã áâæ éâíâéïèíýæïåéâæ
þ çåùèíèãéåâæ ìäæ íèáèöâãïèæ ó òâíâ òêæïèíåêíìèãïè âòáåéâíáêæ â ûâæèæ çè çâïêæ íèâáèæ
èñòîèæïêæ èã áâ áåïèíâïîíâÿ â åìòáèìèãïâéå÷ã þ âòáåéâéå÷ã æè íèâáå âã îæâãçê èá
æêùïâíè áåûíè
èöèáêòìèãï êíè èâì Ø Ùÿ
àá ïíâûâú ê èæïâíä êíëâãå âçê çè áâ æåëîåèãïè ìâãèíâÿ àã áâ æèééå÷ã Ø æè çèôãåõ
íäã áêæ âáëêíåïìêæ çè òâíïåéå÷ã øîè åãïèíöèãçíäã èã èá òíèæèãïè èæïîçåê ÿ â æèééå÷ã
× òíèæèãïâíä áêæ èæøîèìâæ çè æåìîáâéå÷ã þ íèæîáïâçêæ ûâú ê áêæ éîâáèæ æè åìòáèìèã
ïâíêã éêãæåçèíâãçê áâ òíèæèãéåâ çè çâïêæ éêãïåãîêæ þ éâïèë÷íåéêæ æèòâíâçâìèãïèõÿ
â æèééå÷ã ìêæïíâíä áêæ íèæîáïâçêæ çè âòáåéâí áêæ âáëêíåïìêæ â ûâæèæ çè çâïêæ
íèâáèæ ó èñòîèæïêæ èã áâ áåïèíâïîíâ ó òâíâ ôãâáìèãïèó èã áâ æèééå÷ã ó òíèæèãïâí áâæ
éêãéáîæåêãèæ ìäæ íèáèöâãïèæÿ
ÅÐÂ¾¿Ã ÒÎÒÍ!ÂÃÄÃ ÁÅ ½¾¿ÃÁÉ¾¿ÂÊÃ "" #$%&%' ($&)((*
+,- ./01213, 4/ 562 -576.18962 4/ :-.81;13, ×Ø×
< Þ =021),341- /* 5()3,6,.'
è çèôãèã éêìê âáëêíåïìêæ øîè òèíìåïèã éêãæïíîåí òâíïåéåêãèæ çè áâæ êûæèí
öâéåêãèæ ó çêãçè éâçâ òâíïåéå÷ã íèòíèæèãïâíä â îã éêãëáêìèí
k
âçêó æèëìèãïê ê ëíîòêóõ
þ æêã ïåáèæ éîâãçê èñåæïè åëãêíâãéåâ çèá åãöèæïåëâçêí ùíèãïè â áâ éáâæåôéâéå÷ã çè
êûæèíöâéåêãèæ ó þ ðæïè çåæòêãè æåìîáïäãèâìèãïè çè îã æåëãåôéâïåöê ãìèíê çè öâíåâõ
ûáèæ ê éâíâéïèíýæïåéâæÿ àá âáëêíåïìê åãåéåâ éêãæåçèíâãçê îãâ çåöåæå÷ã åãåéåâá ó áîèëêó
ûîæéâ èãéêãïíâí èá ìèú êí âëíîòâìåèãïê íèîûåéâãçê áêæ êûú èïêæ çè îã ëíîòê â êïíêó
üâæïâ øîè æè êòïåìåéè îãâ ùîãéå÷ã êûú èïåöê èæòèéýôéâ ó áâ éîâá âéïâ éêìê éíåïèõ
íåê çè òâíâçâ âìûèí âã Øÿ >ãïîåïåöâìèãïèó îãâ éáâæåôéâéå÷ã âçèéîâçâ
çèûèíýâ éêãæåçèíâí øîè áâ çåæòèíæå÷ã çèãïíê çè áêæ ëíîòêæ æèâ áâ ìèãêí òêæåûáè ÿ
àæïêæ âáëêíåïìêæ æêã èã ëèãèíâá çè åìòáèìèãïâéå÷ã íäòåçâ ó òèíê æîùíèã åãéêã
öèãåèãïèæ èã áâ èæòèéåôéâéå÷ã çè æèìåááâæ ê òâíïåéåêãèæ åãåéåâáèæ âíïåëâã Ùõÿ
àæïè òíêûáèìâ òîèçè æèí æêáîéåêãâçê âòáåéâãçê âáëã ìðïêçê ú èíäíøîåéê òíèöåêó
ïâá éêìê æè üâíä ìäæ âçèáâãïè ÿ àã áâæ æîûæèééåêãèæ æåëîåèãïèæ æè òíèæèãïâ áâ ìèéäõ
ãåéâ þ áâæ òíåãéåòâáèæ éâíâéïèíýæïåéâæ çè áêæ âáëêíåïìêæ åãöêáîéíâçêæ èã èá òíèæèãïè
èæïîçåê ÿ
?@A@
k BCDEFGH
àá âáëêíåïìê kõìèçåâæ èæ îãê çè áêæ ìðïêçêæ çè òâíïåéå÷ã ìäæ çåùîãçåçêæ þ òêõ
òîáâíèæÿ â ëðãèæåæ çèá âáëêíåïìê ìèãéåêãâ â âéîèèã Ù éêìê æî òíèéîíæêíó
â òâíïåí çèá éîâá æè òíèæèãïâã çåöèíæâæ öâíåâéåêãèæ ïâáèæ éêìê âøîèááâæ òíêòîèæïâæ
òêí ãçèíûèíë Ù× þ âíïåëâã Ùÿ
àá âáëêíåïìê ùîãéåêãâ éêìê æåëîè ÿ
âçê îã ãìèíê åãåéåâá çè éêãëáêìèíâçêæ
ó è á êûú èïåöê çèá âáëêíåïìê èæ ìåãåìå âí áâ çåæïâãéåâ èîéáýçèâ çè áêæ èáèìèãïêæ
çèãïíê çè éâçâ éêãëáêìèíâçêó íèæòèéïê â æî éèãïíê ÿ â æåìåáåïîç çè áêæ êûú èïêæ
k
çèãïíê çè éâçâ éêãëáêìèíâçê èæ ìèçåçâ íèæòèéïê â æî öèéïêí çè òíêìèçåêæ ó ááâìâçê
ëèãèíâáìèãïè éèãïíêåçè ÿ àá éíåïèíåê çè òâíâçâ îæâçê èæ èá èííêí éîâçíäïåéê ìèçåê
çèôãåçê òêí
Ù
Xk X
E= (X − M )0 (X − M )
l l
l=1 X∈cl
çêãçè èæ èá òîãïê èã èá èæòâéåê øîè íèòíèæèãïâ â áêæ êûú èïêæ çâçêæ þ èæ èá
öèéïêí Xçè òíêìèçåêæ çèá éêãëáêìèíâçê c ó âìûêæ öèéïêíèæ çè Rp ÿ àñåæïèãMlöâíåâæ
ùêíìâæ çè åìòáèìèãïâí èá âáëêíåïìêó òèíêl ûäæåéâìèãïè æåëîè áêæ òâæêæ èñòîèæïêæ
èã èá âáëêíåïìê ØÿÙÿÙÿ
IJKJKJ :LM@K>BG@
Ùÿ èáèééåêãâí âíûåïíâíåâìèãïè áêæ k êûú èïêæ øîè æèíäã áêæ éèãïíêæ ê éèãïíêåçèæ
åãåéåâáèæ çè áêæ éêãëáêìèíâçêæÿ
Øÿ è âæåëãâ éâçâ êûú èïê âá éêãëáêìèíâçê éêã èá éèãïíêåçè ìäæ éèíéâãêó éêã
ûâæè èã èá öâáêí ìèçåê çè áêæ êûú èïêæ èã èá éêãëáêìèíâçê ÿ
×Ø »$ $ " $Ú$ Û ¢$ Ü" ¯
×ÿ è íèéâáéîáâã áêæ éèãïíêæ çè áêæ éêãëáêìèíâçêæ èæ çèéåí æè âéïîâáå â áâ ìèçåâÿ
ÿ è åïèíâã áêæ òâæêæ Ø þ × üâæïâ øîè æè âáéâãéè áâ éêãöèíëèãéåâ çèá éíåïèíåê çè
òâíâçâ ó ê üâæïâ øîè áêæ éèãïíêåçèæ æè ìêçåôøîèã áèöèìèãïè ÿ
âíâéïèíýæïåéâæ íèáèöâãïèæ çè èæïè âáëêíåïìê èæ øîè â ìèãîçê ïèíìåãâ èã îã
÷òïåìê áêéâá ó èæ èæéâáâûáè þ èôéåèãïè èã òíêéèæêæ øîè åãöêáîéíâã ëíâãçèæ éêãúîãïêæ
çè çâïêæ ó þ áâ éêìòáèúåçâç éêìòîïâéåêãâá çèá âáëêíåïìê èæ çèá êíçèã çè nkt ó çêãçè
æ á
t è è ãìèíê
çè åïèíâéåêãèæ þ n èá ãìèíê çè êûú èïêæ ê åãçåöåçîêæ âãó âìûèí
îãë Ø Ù ÿ àæ çè éäáéîáê íäòåçê þ ïíâûâúâ ûåèã éêã öâáêíèæ ùâáïâãïèæ ê L ìåææåãëMN
æåã èìûâíëêóèæ æèãæåûáè â öâáêíèæ èñïíèìêæ ó þâ øîè çåæïêíæåêãâ áâ ìèçåâ þ èá éíåïèíåê
çè òâíâçâÿ
àãïíè æîæ ìâþêíèæ çèûåáåçâçèæ òêçèìêæ æèOâáâí æî æèãæåûåáåçâç â áâ æèáèééå÷ã çè
áêæ éèãïíêåçèæ åãåéåâáèæÿ äæ âãó æå áâæ èáèééåêãèæ çè çåùèíèãïèæ éèãïíêåçèæ òíêçîéèã
ôãâáèæ çåùèíèãïèæ ê áâ éêãöèíëèãéåâ èæ ìîþ áèãïâ ó øîå äæ ãê èñåæïâã âëíîòâéåêãèæ
ãâïîíâáèæ èã áêæ çâïêæÿ â ìâþêíýâ çè áâæ öâíåâéåêãèæ øîè èñåæïèã çèá âáëêíåïìê
çåôèíèã èã áâ èáèééå÷ã çè áêæ éèãïíêåçèæ åãåéåâáèæ ó ãê êûæïâãïèó èæ îæîâá øîè èæïâ
æèáèééå÷ã æè íèâáåéè çè ùêíìâ âáèâïêíåâ çèãïíê çèá éêãúîãïê ïêïâá çè çâïêæÿ Pïíâ
êòéå÷ã èæïä íèáâéåêãâçâ éêã øîè èá òíêòåê åãöèæïåëâçêí èæòèéåôøîè áêæ éèãïíêåçèæÿ
Qãâ âáïèíãâïåöâ ìäæ êûú èïåöâ òâíâ æèáèééåêãâí èá ãìèíê çè éèãïíêåçèæ åãåéåâáèæ
æè ûâæâ èã çèïèíìåãâíáêæ â òâíïåí çè áâ âòáåéâéå÷ã òíèöåâ çè âáëã ìðïêçê çè
éêãëáêìèíâçêæú èíäíøîåéê âëáêìèíâïåöê èOâ ØØó åãçîéåèãçê âá âáëêíåïìê ØÿÙÿØÿ
IJKJIJ :LM@K>BG@
Ùÿ òáåéâí îã ìðïêçê çè éêãëáêìèíâçê ú èíäíøîåéê þ ëîâíçâí áêæ k éèãïíêæ øîè
íèæîáïèã çèá âãäáåæåæÿ
Øÿ è âæåëãâ éâçâ êûú èïê âá éêãëáêìèíâçê éêã èá éèãïíêåçè ìäæ éèíéâãêó éêã
ûâæè èã èá öâáêí ìèçåê çè áêæ êûú èïêæ èã èá éêãëáêìèíâçê ÿ
×ÿ è íèéâáéîáâã áêæ éèãïíêæ çè áêæ éêãëáêìèíâçêæ óèæ çèéåíó æè âéïîâáå â áâ ìèçåâÿ
ÿ è åïèíâã áêæ òâæêæ Ø þ × üâæïâ øîè æè âáéâãéè áâ éêãöèíëèãéåâ çèá éíåïèíåê çè
òâíâçâ ó ê üâæïâ øîè áêæ éèãïíêåçèæ æè ìêçåôøîèã áèöèìèãïè ÿ
àá âáëêíåïìê ØÿÙÿØ æèíä çèãêìåãâçê ìäæ âçèáâãïè kõìèçåâæ ú èíäíøîåéê ÿ
?@?@
k BCDEFGRGH

èæéíåòïåöâìèãïèó áâ ìèçåâãâ èæ îãâ ìèçåçâ ìäæ íêûîæïâ øîè áâ ìèçåâ ó òîèæïê
øîè ãê æè öè åãSîåçâ òêí öâáêíèæ èñïíèìêæ N èá âáëêíåïìê kõìèçåâãâæ ùîãéåêãâ çè
ùêíìâ æåìåáâí âá âáëêíåïìê kõìèçåâæ ó æîæïåïîþèãçê èá öèéïêí çè òíêìèçåêæ òêí èá
éêííèæòêãçåèãïè öèéïêí çè ìèçåâãâæ éêìê éèãïíê çèá éêãëáêìèíâçê ÿ àã èæïè éâæê æè
îïåáå â áâ çåæïâãéåâ çè âãüâïïâã èã öè çè áâ çåæïâãéåâ èîéáýçèâ âá éîâçíâçê éêìê
ìèçåçâ çè çåæåìåáåïîç ãçèíæêãó íêææ ó îæåéâãï ó åï ó ìåïü ïèåãûèíë Øÿ
+,- ./01213, 4/ 562 -576.18962 4/ :-.81;13, ×Ø
êæ öèéïêíèæ çè ìèçåâãâæ çè áêæ êûú èïêæ èã éâçâ éêãëáêìèíâçê æèíäã çèãêïâçêæ
òêí M e = {M e1, . . . , M ek } ÿ
Qæâãçê áâ ìèçåçâ çè çåæïâãéåâ çè âãüâïïâãó áâ ùîãéå÷ã òêí ìåãåìå âí èæïä
çâçâ òêí áâ æåëîåèãïè èñòíèæå÷ã T
P (W, M e) =
k X
X
Wl0 |X − M el |
Ø

l=1 X∈cl
çêãçè èæ èá öèéïêí çè ìèçåâãâæ çèá õðæåìê éêãëáêìèíâçê þ = [W , . . . , W ]

èæ îãâMìeâïl íå çè òèæêæ éêã çåìèãæå÷ã ln × k ó éîþêæ öèéïêíèæ éêWáîìã âæ 1æêã W =k
ââ ç ç â â ïlç
(w1l , . . . , wkl )0 ó ò í l = 1 . . . , k ó éêã kl=1 wil = 1 ó êã è wil ∈ (0, 1) ó ò í ê ê
ÿ
P
i = 1, . . . , n ó j = 1, . . . , k
IJIJKJ :LM@K>BG@
Ùÿ èáèééåêãâí âíûåïíâíåâìèãïè áêæ k êûú èïêæ øîè æèíäã áêæ éèãïíêæ ê éèãïíêåçèæ
åãåéåâáèæ çè áêæ éêãëáêìèíâçêæÿ àá ïåòê çè æèáèééå÷ã åãåéåâá çè éèãïíêåçèæ èæ
âãäáêëê â áêæ òíèæèãïâçêæ èã èá âáëêíåïìê kõìèçåâæÿ
Øÿ æåëãâí éâçâ òîãïê âá éêãëáêìèíâçê éêã èá éèãïíêåçè ìäæ éèíéâãêó â ïíâöðæ
çè áâ çåæïâãéåâ çè âãüâïïâã ÿ
×ÿ âáéîáâí èá ãîèöê éêãúîãïê çè éèãïíêåçèæ çè áêæ éêãëáêìèíâçêæ ó éâáéîáâãçê
áâ ìèçåâãâ çè áêæ ãîèöêæ ëíîòêæ ùêíìâçêæÿ
ÿ è åïèíâã áêæ òâæêæ Ø þ × üâæïâ øîè æè ìåãåìåéè áâ ùîãéå÷ã êûú èïåöê Ø ó ê
üâæïâ øîè áêæ éèãïíêåçèæ âòèãâæ æè ìêçåôøîèã ÿ
àá âáëêíåïìê kõìèçåâãâæ ïåèãè áâ ìåæìâ éêìòáèúåçâç éêìòîïâéåêãâá øîè èá
âáëêíåïìê kõìèçåâæÿ á æèí ûâæïâãïè æåìåáâí âá âáëêíåïìê ìèçåâæ ó èæ ïâìûåðã
æèãæåûáè â áâ æèáèééå÷ã çè áêæ éèãïíêåçèæ åãåéåâáèæ N áâ öèãïâúâ økîõ è òíèæèãïâ èæ øîè áâ
ìèçåâãâ ãê èæïä åãSîåçâ òêí áêæ öâáêíèæ èñïíèìêæ ó òêí áê øîè æè áêëíâ îã ìðïêçêó
èã ïèêíýâ ó ìäæ íêûîæïê ÿ ÷ïèæè øîè èæïè âáëêíåïìê ãê èæïä åìòáèìèãïâçê èã áêæ
æêùïâíèæ ïíâçåéåêãâáèæÿ
?@U@
k BCDEVFEH
àæïêæ ìðïêçêæ ùîèíêã åãïíêçîéåçêæ òêí âîùìâã êîææèèî Ùÿ àæïäã
ûâæâçêæ èã èá îæê çè êûú èïêæ âéïîâáèæ çèá éêãúîãïê çè çâïêæ òâíâ æèí áêæ íèòíèõ
æèãïâãïèæ çè áêæ éêãëáêìèíâçêæ ó çèãêìåãâçêæ ìèçêåçæÿ àæïêæ ìèçêåçæ æè çèôãèã
éêìê áêæ òîãïêæ áêéâáå âçêæ áê ìäæ âá éèãïíê òêæåûáè çè éâçâ éêãëáêìèíâçê þ æêã
íèòíèæèãïâïåöêæ çè áâ èæïíîéïîíâ çè áêæ çâïêæÿ âçâ êûú èïê íèæïâãïè èæ âëíîòâçê
éêã èá ìèçêåç ìäæ éèíéâãêó è åïèíâïåöâìèãïè èæïêæ âáëêíåïìêæ íèâáå âã ïêçêæ áêæ
åãïèíéâìûåêæ òêæåûáèæ èãïíè áêæ êûú èïêæ íèòíèæèãïâïåöêæ þ áêæ øîè ãê áê æêãó üâæïâ
øîè æè ìåãåìåéè îãâ ìèçåçâ çè çåæåìåáåïîç èãïíè áêæ õìèçêåçæ þ áêæ öèéïêíèæ çè
êûæèíöâéåêãèæ øîè ùêíìâã áêæ éêãëáêìèíâçêæ âìûèík âã Øÿ
×Ø »$ $ " $Ú$ Û ¢$ Ü" ¯
àã èæïè ëíîòê èãéêãïíâìêæ áêæ âáëêíåïìêæ Lâíïåïåêã íêîãç èçêåçæM
þ Láîæïèíåãë âíëè òòáåéâïåêãæM áâíâÿ âãïê èá âáëêíåïìê éêìê èá áâíâ
æè èãéîèãïíâã åìòáèìèãïâçêæ èã èá æêùïâíè õëîå þ òèíìåïèã åãëíèæâí îãâ ìâïíå
çè çåæåìåáåïîçèæ çèôãåçâ òêí èá âãâáåæïâÿ àæïê òíèæèãïâ îãâ öèãïâúâ ó òîèæ èæ òêæåûáè
åãéêíòêíâíáê âá òíêéèæê çè òâíïåéå÷ã éîâãçê æè çåæòêãè çè çâïêæ éîâáåïâïåöêæÿ
IJWJKJ :LM@K>BG@ I:D
àá âáëêíåïìê Lâíïåïåêãåãë íêîãç èçêåçæM èæ îã ìðïêçê ïåòê kõ
ìè êåç øîè åãïèãïâ çèïèíìåãâí k òâíïåéåêãèæ çè n êûú èïêæ çèïèíìåãâãçê áêæ êûú èïêæ
ç
íèòíèæèãïâïåöêæ çè éâçâ éêãëáêìèíâçê ë âã Ùÿ âíâ èãéêãïíâí áêæ k ìèõ
çêåçæ ó èìòåè â éêã îãâ æèáèééå÷ã âíûåïíâíåâ çè k êûú èïêæ íèòíèæèãïâïåöêæÿ àã
éâçâ åïèíâéå÷ã üâéè îã åãïèíéâìûåê èãïíè îã êûú èïê æèáèééåêãâçêó ó þ îãê ãê
æèáèééåêãâçêó O ó æå þ æêáê æå èá åãïèíéâìûåê ìèú êíâ áâ éâáåçâç çèá âëíOîiòâìåèãïê ÿ
àá èùèéïê çèh ïâá åãïèíéâìûåê èãïíè O þ O æè ìåçè â ïíâöðæ çè îãâ ùîãéå÷ã
çè éêæïêó èæ çèéåíó èá âáëêíåïìê éâáéîáâ áêi æ éêæïhêæ C òâíâ ïêçêæ áêæ êûú èïêæ ãê
æèáèééåêãâçêæ O ÿ èëã èá éâæê èã èá éîâá O æè èãéîjih èãïíèó Cjih òîèçè æèí çèôãåçê
òêí îãâ çè áâæ æåj ëîåèãïèæ èñòíèæåêãèæ T j
FJE@ KP îòêãëâ øîè âéïîâáìèãïè Oj òèíïèãèéè âá éêãëáêìèíâçê íèòíèæèãïâçê

òêí Oi ÿ çèìäæ ó Oj èæ ìäæ æåìåáâí â Oj2 øîè â Oh ó çêãçè Oj2 èæ èá æèëîãõ
çê ìèçêåç ìäæ æåìåáâí â ÿ àãïêãéèæ ó æå èæ íèìòáâ âçê òêí éêìê
îã ìèçêåç ó O òèíïèãèéèíýâOjâá éêãëáêìèíâçOê iíèòíèæèãïâçê òêí O Oÿ
h è èæïâ
ùêíìâ èá éêæïêj çèá åãïèíéâìûåê èæ çâçê òêí T j2
Cjih = d(Oj , Oj2 ) − d(Oj , Oi )

àæïâ èéîâéå÷ã æåèìòíè çâ îã öâáêí ãê ãèëâïåöê ÿ
FJE@ IP îòêãëâ øîè Oj òèíïèãèéè âéïîâáìèãïè âá éêãëáêìèíâçê íèòíèæèãïâçê
òêí Oi ÿ àã èæïè éâæê Oj èæ ìäæ æåìåáâí â Oh øîè â Oj2 ÿ àãïêãéèæ ó æå Oi èæ
íèìòáâ âçê òêí Oh ó Oj òèíïèãèéèíýâ âá éêãëáêìèíâçê íèòíèæèãïâçê òêí Oh ÿ
àá éêæïê èæ çâçê òêí T
Cjih = d(Oj , Oh ) − d(Oj , Oi )
çåùèíèãéåâ çèá éâæê âãïèíåêíó C òîèçè æèí òêæåïåöê ê ãèëâïåöê ÿ
jih
FJE@ WP îòêãëâ øîè Oj òèíïèãèéè âéïîâáìèãïè âá éêãëáêìèíâçê íèòíèæèãïâçê
òêí Oj2 þ Oj èæ ìäæ æåìåáâí â Oj2 øîè â Oh ÿ àãïêãéèæ ó âîã æå Oi èæ íèìòáâõ
âçê òêí O ó O òèíìâãèéèíýâ èã èá éêãëáêìèíâçê íèòíèæèãïâçê òêí O ÿ
è
èæïâ ìâãèíhâ èá jéêæïê æèíýâ T j2
Cjih = 0
FJE@ X P îòêãëâ øîè Oj òèíïèãèéè âéïîâáìèãïè âá éêãëáêìèíâçê íèòíèæèãïâçê
òêí Oj2 ó òèíê Oj èæ ìèãêæ æåìåáâí â Oj2 øîè â Oh ÿ àãïêãéèæ ó íèìòáâ âãçê
Oi òêí Oh é
âîæâíýâ øîè O ùîèæè íèòíèæèãïâçê òêí O çèæçè èá éêãëáêìèíâçê
ÿ
Oj2
è è
æïâ ìâãèíâ èá éêjæïê èæ çâçê òêí T h
Cjih = d(Oj , Oh ) − d(Oj , Oj2 )

+,- ./01213, 4/ 562 -576.18962 4/ :-.81;13, ×Ø
àæïè éêæïê èæ æåèìòíè ãèëâïåöê ÿ
êìûåãâãçê áêæ éîâïíê éâæêæ ó èá éêæïê ïêïâá çè íèìòáâ âí Oi òêí Oh èæïä çâçê
òêí ÿ â ùîãéå÷ã èæ îãâ áâ ìèçåçâ çè çåæïâãéåâ ê çåæåìåáåõ
èãïíè áêæ êûú èïêæÿd(·)êí çèùèéïê æè îæâ áâ çåæïâãéåâ èîéáýçèâÿ â
ïîç TøîCèihæè=îïåáåj âCjih
P
èæïíîéïîíâ çèá âáëêíåïìê æè òîèçè öåæîâáå âí èã èá âáëêíåïìê Øÿ×ÿØÿ

IJWJIJ :LM@K>BG@
Ùÿ èáèééåêãâí âíûåïíâíåâìèãïè k êûú èïêæ íèòíèæèãïâïåöêæ ó áêæ éîâáèæ æèíäã áêæ
ç åçæ åãåéåâáèæÿ
k õìè ê
Øÿ âáéîáâí T C òâíâ ïêçêæ áêæ òâíèæ çè êûú èïêæ O ó O çêãçè O èæ âéïîâáõ
ìèãïè îã ìèihçêåç ó þ Oh ãê áê èæÿ i h i
×ÿ èáèééåêãâí èá òâí O ó O èá éîâá éêííèæòêãçâ âá mı́n {T C } ÿ å èá ìýãåìê

æ âïåöêó æèi åãïhèíéâìûåâ O éêã O N íèëíèOæâOí âá òâæihê Øÿ
T Cih è ãèë
i h
i h
ÿ èòèïåí è á ò âæê Ø þ × ü âæïâ øî è ãê ü âþâ é âìûåê ÿ

ÿ æåëãâí éâçâ êûú èïê â æî ìèçêåç ìäæ éèíéâãê ÿ
â òíåãéåòâá öèãïâúâ çèá âáëêíåïìê èæ áâ íêûîæïè çèá ìðïê çê èã òíèæèãéåâ

çè íîåçê î LêîïáåèíæM ó òîèæ èá éäáéîáê çèá ìèçêåç èæïä ìèãêæ åãSîåçê òêí èááêæ î
êïíêæ öâáêíèæ èñïíèìêæÿ éêìåèã â â æèí ìîþ éêæïêæê â ìèçåçâ øîè èá ïâìâOê
ìîèæïíâá n þ èá ãìèíê çè åïèíâéåêãèæ k âîìèãïâãó æåèãçê îãâ çè áâæ òíåãéåòâáèæ
çèæöèãïâúâæ çè èæïè âáëêíåïìêó íâ ÷ã òêí áâ éîâá èæ èôéåèãïè æ÷áê òâíâ ûâæèæ çè
çâïêæ òèøîèOâæ âã èï âáÿ Ø Ùÿ
IJWJWJ :LM@K>BG@ FLJKJ
àá âáëêíåïìê áâíâ ó æèòâíâ ìáïåòáèæ ìîèæïíâæ çè áâ ûâæè éêìòáèïâ þ âòáåéâ
èá âáëêíåïìê æêûíè éâçâ îãâ çè èááâæ N áîèëêó èãéîèãïíâ áêæ éêãúîãïêæ çè kõ
ìèçêåçæ çè áâæ ìîèæïíâæÿ àá òíåãéåòâá ìêïåöê çè âîùìâã êîææèèî Ù
òâíâ òíêòêãèí èæïè âáëêíåïìê ùîè çèûåçê â áâ çèôéåèãéåâ çèá âáëêíåïìê òâõ
íâ ïíâûâúâí éêã ûâæèæ çè çâïêæ éêã ëíâãçèæ öêáìèãèæ çè åãùêíìâéå÷ã ÿ å èæïâæ
ìîèæïíâæ æêã íèâáìèãïè íèòíèæèãïâïåöâæ çè ïêçâ áâ ûâæè çè çâïêæ ó áêæ ìèçêåçæ çè
áâæ ìîèæïíâæ çèûèíýâã âéèíéâíæè â âøîèááêæ øîè æè üîûåèæèã èæéêëåçêæ çè áâ ûâæè çè
çâïêæ éêìòáèïâÿ èëã èæïêæ âîïêíèæ ó áêæ íèæîáïâçêæ èñòèíåìèãïâáèæ åãçåéâã øîè
ìîèæïíâæ éêã 40 + 2k êûú èïêæ éâçâ îãâ ó òíêçîéèã íèæîáïâçêæ æâïåæùâéïêíåêæÿ â
éâáåçâç çèá âëíîòâìåèãïê èæ ìèçåçâ éêã áâ çåæåìåáåïîç ìèçåâ çè ïêçêæ áêæ çâïêæ ó
þ ãê æ÷áê âøîèááêæ êûú èïêæ éêãæåçèíâçêæ èã áâæ ìîèæïíâæ ë âã Ùÿ
IJWJX J:LM@K>BG@
Ùÿ âíâ i = 1 â íèòèïåí áêæ æåëîåèãïèæ òâæêæÿ
×Ø »$ $ " $Ú$ Û ¢$ Ü" ¯
Øÿ èáèééåêãâí îãâ ìîèæïíâ âáèâïêíåâ çè s = (40 + 2k) êûú èïêæ çè áâ ûâæè éêìõ
òáèïâÿ
×ÿ àú èéîïâí èá âáëêíåïìê æêûíè áâ ìîèæïíâ ó òâíâ èãéêãïíâí áêæ k ìèçêåçæ
çè èæïâ ìîèæïíâÿ
ÿ âíâ éâçâ êûú èïê çè áâ ûâæè éêìòáèïâ ó çèïèíìåãâí æî ìèçêåç ìäæ éèíéâãê
þ âëíîòâíáêæÿ Oj
ÿ âáéîáâí áâ çåæåìåáâíåçâç ìèçåâ çèá âëíîòâìåèãïê êûïèãåçê ÿ å èæïè öâáêí èæ
ìèãêí âá ìýãåìê âéïîâá ó îæâí èæïè öâáêí éêìê èá ìýãåìê âéïîâá þ éêãæèíöâí
áêæ k ìèçêåçæ êûïèãåçêæ èã èá òâæê × éêìê èá ìèú êí éêãúîãïê çè ìèçêåçæ
êûïèãåçêæÿ
ÿ èïêíãâí âá òâæê Ù þ éêìèã âí éêã áâ òí÷ñåìâ åïèíâéå÷ã ÿ
â èùèéïåöåçâç çè áâíâ çèòèãçè ïâãïê çèá ïâìâOê çè áâ ìîèæïíâ éêìê çè

æî éâáåçâçÿ êïè øîè ûîæéâ áêæ ìèú êíèæ k ìèçêåçæ èãïíè îã éêãúîãïê ïêïâá
çè çâïêæ ó ìåèãïíâæ øîè áâíâ ûîæéâ áêæ ìèú êíèæ k ìèçêåçæ èãïíè áâæ ìîèæïíâæ
æèáèééåêãâçâæ çèá éêãúîãïê ïêïâá çè çâïêæÿ áâíâ ãê òêçíýâ èãéêãïíâí áâ ìèú êí
âëíîòâéå÷ã æå áêæ ìèú êíèæ k ìèçêåçæ ãê æêã æèáèééåêãâçêæ çèãïíê çè áâæ ìîèæïíâæÿ
àá âáëêíåïìê áâíâ òíèæèãïâ îãâ éêìòáèúåçâç ìâþêí èã éâçâ åïèíâéå÷ãó òîèæïê
ø è çèòèãçè âçåéåêãâáìèãïè çèá ïâìâOê çè áâ ìîèæïíâ æèáèééåêãâçâ âã èï âáÿ
î
Ø Ùÿ
?@Y@
k BCVEGH
â ìâþêíýâ çè áâæ âòáåéâéåêãèæ íèâáå âçâæ ûâú ê áêæ âáëêíåïìêæ çè òâíïåéå÷ã æè
üâ éèãïíâçê èã çâïêæ ãîìðíåéêæ ó éîþâæ òíêòåèçâçèæ òîèçèã æèí èñòáêïâçâæ òâíâ
çèôãåí ãâïîíâáìèãïè áâæ ùîãéåêãèæ çè çåæïâãéåâ èãïíè áêæ êûú èïêæÿ åã èìûâíëêó
áâæ âòáåéâéåêãèæ èã æèëìèãïâéå÷ã éêãïåèãèã éêãúîãïêæ çè çâïêæ øîè åãéáîþèã çâïêæ
éâïèë÷íåéêæ éîþâæ ùîãéåêãèæ çè çåæïâãéåâ ê çåæåìåáåïîç ãê èæïäã çèôãåçâæ ãâïîíâáõ
ìèãïè ÿ
Qãâ çèûåáåçâç åìòêíïâãïè çèá âáëêíåïìê õìèçåâæ èæ æî åãéâòâéåçâç çè ïíâûâúâí
éêã çâïêæ øîè ãê æèâã ãîìðíåéêæÿ îâãë Ù k
òíèæèãï÷ îã âáëêíåïìê òâíâ ïíâûâ
úâí éêã îã èãïêíãê éâïèë÷íåéê ÿ â åçèâ çè îâãë ùîè èñïèãçèí èá âáëêíåïìê kõìèçåâæõ
âá äìûåïê éâïèë÷íåéê çèãêìåãäãçêáê kõìêçâæ ó ïèãåèãçê èã éîèãïâ âáëîãâæ ìêçåõ
ôéâéåêãèæ ó ïâáèæ éêìê T îæâí îãâ ìèçåçâ çè çåæåìåáåïîç çè éêííèæòêãçèãéåâ æåìòáè
òâíâ çâïêæ éâïèë÷íåéêæ ó íèìòáâ âí áâæ ìèçåâæ çè áêæ ëíîòêæ òêí æîæ íèæòèéïåöâæ
ìêçâæ þ îïåáå âí îã ìðïêçê ûâæâçê èã ùíèéîèãéåâæ òâíâ âéïîâáå âíáâæÿ
àá âáëêíåïìê õìêçâæ îïåáå â èá ìåæìê òíêéèæê øîè èá kõìèçåâæ ó áê øîè òíèæèíöâ
æî èôéåèãéåâ þ èækâáïâ ìèãïè çèæèâûáè èã áêæ âãäáåæåæ çè âëíîòâéå÷ã çè çâïêæÿ
àæ âæý éêìê X = (X , . . . , X ) íèòíèæèãïâ îã éêãúîãïê çè n êûú èïêæ çèæéíåõ
ïêæ òêí îã éêãúîãïê çè m1 âïíåûîïn êæ þ ùíèéîèãéåâæ çèãêïâçâæ òêí A þ p ó íèæõ
òèéïåöâìèãïè ÿ àãïêãéèæ ó áêæ êûú èïêæ Xi æêã íèòíèæèãïâçêæ òêí îã öèéjïêí çèjá ïåòê
ÿ çèìäæ = X ó æå þ æêáê æå x = x òâíâ 1 ≤ j ≤ m ó øîè
æåëãåôéâ øîè áêæ çêæ êûú èïêæXïåi èãèã
[xi1 , xi2 , . . . , xim ]
åëîâáèæ éâïèëêíýâæ
r ij
òâíârjáêæ çåæïåãïêæ âïíåûîïêæÿ
+,- ./01213, 4/ 562 -576.18962 4/ :-.81;13, ×Ø
êìê ìèçåçâ çè çåæåìåáåïîç èãïíè çêæ êûú èïêæ éâïèë÷íåéêæ ó æè îæâíä èá ïêïâá
çè çåæéêíçâãéåâæ çè áêæ éêííèæòêãçåèãïèæ öâáêíèæ çè áêæ âïíåûîïêæ èãïíè çêæ êûú èïêæ
âîùìâã êîææèèî Ù ó çèôãåçê òêí T
d(Xi , Xj ) =
m
X
δ(xik , xjk )
×

k=1
çêãçè

0, xik = xjk
δ(xik , xjk ) =
1, xik 6= xjk
á îæâí áâ ìèçåçâ çè çåæåìåáåïîç òâíâ êûú èïêæ éâïèë÷íåéêæ × ó áâ ùîãéå÷ã êûú è
ïåöê òêí ìåãåìå âí èæ T õ
k X
n X
m
X
P (W, Q) = wil δ(xij , qlj )
l=1 i=1 j=1
æîú èïê â
k
X
wil = 1
þ wil ∈ (0, 1) éêã 1 ≤ i ≤ n, 1 ≤ l ≤ k
çêãçè w ∈ W ó Z èæ îãâ ìâïíå çè n × k ó þ áêæ èáèìèãïêæ w = 1 åãçåéâ øîè èá
l=1
êûú èïê Xili èæ âæåëãâçê âá éáæïèí Cl ÿ çèìäæ ó Q = [Q1, . . . , Qkil] èæ îã éêãúîãïê çè

öèéïêíèæ çè ìêçâæ íèòíèæèãïâãïèæ çè áêæ k ëíîòêæ ó èæ çèéåíó áâ ìâïíå Q âéïâ éêìê
éèãïíêåçèó çêãçè ÿ âî ç á î æï
. , qlm )0 ó l = 1, . . . , k
è é èí ê éêã ê òíêò è ê
òêí ãçíèêòêîáêæQó l=ã (ql1Z, .â.ãë Ø ó èã áâ òíäéïåéâ èæ îïåáå âçê èá âáëêíåïìê
Øÿ ÿÙÿ
IJX JKJ :LM@K>BG@
Ùÿ èáèééåêãâí áâæ k ìêçâæ åãåéåâáèæ òâíâ éâçâ éáæïèí ÿ
Øÿ âíâ éâçâ êûú èïê X
âá îáâ áâ çåæåìåáåïîç èãïíè èá êûú èïê X þ áâæ ìêçâæ çè ïêçêæ áêæ éáæõ
• é í
ïèíæÿ
> æ ïâ á ú ï ç ï ç á á æï îþâ ìêçâ æèâ áâ ìäæ æåìåáâí âá
• ã èí í è êû è ê X èã íê è é èí é
êûú èïê X
ïîâáå âí áâæ ìê çâæ çè áêæ éáæïèíæÿ
• é
×ÿ âáéîáâí çè ãîèöê áâ çåæåìåáåïîç çè áêæ êûú èïêæ éêã áâæ ìêçâæ âéïîâáèæÿ å îã
êûú èïê èæ ìäæ æåìåáâí â áâ ìêçâ çè êïíê éáæïèí øîè æî âéïîâá ìêçâ ó íèâæåëãâí
èá êûú èïê â èæè éáæïèí þ âéïîâáå âí âìûâæ ìêçâæÿ
ÿ èòèïåí × üâæïâ øîè áêæ êûú èïêæ ãê üâþâã éâìûåâçê çèæòîðæ çè òíêûâí èá éåéáê
éêìòáèïê çèá éêãúîãïê çè çâïêæÿ
×× »$ $ " $Ú$ Û ¢$ Ü" ¯
âá éêìê èá âáëêíåïìê ìèçåâæ ó áêæ íèæîáïâçêæ âííêúâçêæ òêí èá ìê çâæ òíê
çîéè ÷òïåìêæ áêéâáèæ ó ðæïêkæõ çèòèãçèã çè áâæ ìêçâæ åãåéåâáèæ þ çèá kêíõ çèã çè áêæõ
êûú èïêæ èã èá éêãúîãïê çè çâïêæÿ î éêìòáèúåçâç éêìòîïâéåêãâá èæ åëîâá â áâ çèá
âáëêíåïìê kõìèçåâæÿ
àá âáëêíåïìê kõìêçâæ êíåëåãâá îâãë Ù òíèæèãïâ éåèíïâæ çèûåáåçâçèæ ïâãïê
èã âæåëãâéå÷ã çè áêæ êûú èïêæ éêìê èã áâ æèáèééå÷ã çè áêæ éèãïíêæ çè áêæ éêãëáêõ
áâ
ìèíâçêæ ó þâ øîè áâ ìèçåçâ çè çåæåìåáåïîç îæâçâ ãê éêãæåçèíâ áâ íèáâéå÷ã åìòáýéåïâ
åãïèëíâçâ èã áêæ öâáêíèæ éâïèë÷íåéêæ þ èæïê òíêçîéè ëíîòêæ éêã îãâ æåìåáåïîç åãïèíãâ
ìäæ çðûåá èó [î
èãë Øÿ
êí áâæ íâ êãèæ âãïèæ ìèãéåêãâçâæ æè üâã íèâáå âçê çåöèíæêæ èæïîçåêæ òâíâ ìè
ú êíâí èá âáëêíåïìê kõìêçâæ êíåëåãâá ó éêìê èó
èãë [î Ø øîè ìêçåôéâ èõá
âáëêíåïìê éêãæåçèíâãçê áâæ ùíèéîèãéåâæ çè áêæ öâáêíèæ çèá âïíåûîïê èã áâ ìèçåçâ çè
çåæåìåáåïîçÿ ëó å ó îâãë \èãëþêî Ø âûêíçâã çè ìâãèíâ ìäæ òèíïåãèãïè
èá âáëêíåïìê òíèæèãïâçê èã è èï âáÿ Øÿ èéåèãïèìèãïè è èï âáÿ Ø òíèõ
æèãïâíêã çåöèíæêæ èæøîèìâæ òâíâ òêãçèíâí èá öâáêí çèá âïíåûîïê èã èá âëíîòâìåèãïê
k õìê
çâæÿ
] Þ ^,480(6,.'
U@A@ _F àGbFcR dGeG EGfVH bVRfFR`VH
C
êæ âáëêíåïìêæ òêí éêìòâíâí èã èæïâ æèééå÷ã æêã ìèçåâæ ó ìèçåâãâæ ó þ
áâíâ ó þ âçåéåêãâáìèãïè îã øîåãïê âáëêíåïìêó èá éîâá kèõæ îãâ öâíkåâõéå÷ã çèá âáëêíåïìê
k õìè
çåâæ ó òèíê éêã áâ èáèééå÷ã çè áêæ éèãïíêåçèæ åãåéåâáèæ íèæîáïâãïèæ çè îã âëíîòâõ
ì èã ê òêí ìðïêçê ú èíäíøîåéê ìðïêçê çè Zâíçó øîè òâíâ èùèéïêæ çè ãêïâéå÷ã æèíä
å ï
çèãêìåãâãçê L ìèçåâæ ú èí ÿM ÿ â áåïèíâïîíâ îæîâá âûêíçâ áâ âòáåéâéå÷ã çè èæïêæ ìð
ïêçêæ éêãæåçèíâkãõçê æ÷áê çâïêæ íèâáèæÿ èéåèãïèìèãïèó îã èæïîçåê çèæâííêááâçê òêíõ
gèáìîíîëâã âãïüâãâì Ø Ù ó éêìòâíâ áâ èôéåèãéåâ çè áêæ âáëêíåïìêæ õìèçåâæ
þ kõìèçêåçæ â ïíâöðæ çè çâïêæ æåìîáâçêæ èã ïðíìåãêæ çèá ïåèìòêó éêãéáîþkèãçê øîè
èá âáëêíåïìê kõìèçåâæ çèìêíâ ìäæ øîè kõìèçêåçæÿ
ê âãïèíåêí ìêïåö÷ â íèâáå âí èá èæïîçåê îæâãçê æåèïè ïåòêæ çè èæøîèìâæ çè éêãõ
ëáêìèíâçêæ þ âòáåéäãçêáêæ â þ ëíîòêæ ó íèæòèéïåöâìèãïèó ïâá éêìê æè åáîæïíâ èã
áâ ôëîíâ Ùó æåëîåèãçê âøîèááêæ èñòîèæïêæ èã âáëîãêæ ïèñïêæ èæòèéåâáå âçêæ þ áâæ íè
ùèíèãéåâæ øîè ðæïêæ éêãïåèãèã >ãæïåïîïè >ãé ÿ Øÿ àá ïíâûâú ê çè gèáìîíîëâãõ
âãïüâãâì Ø Ù ãê òíèæèãïâ áêæ çåæïåãïêæ èæøîèìâæ âãâáå âçêæ èã èæïâ åãöèæ
ïåëâéå÷ã þ øîè èùèéïåöâìèãïè æè òîèçèã çâí èã áâ òíäéïåéâÿ àæïê üâéè áâ çåùèíèãéåâõ
çè êïíêæ âíïýéîáêæ ó çêãçè áâ âòáåéâéå÷ã çè ðæïêæ éêãæåçèíâ æ÷áê ïíèæ éêãëáêìèíâçêæ
èã çâïêæ íèâáèæ þ æåìîáâçêæ âè üå Øó æåèãçê çåè èá ìäñåìê çè ëíîòêæ
âãâáå âçêæ ûâú ê æ÷áê çêæ èæøîèìâæ çè éêãëáêìèíâçêæ ó èãéêãïíâçê èã gèáìîíîëâã
âãïüâãâì Ø Ù ÿ âíâ èæïâ åãöèæïåëâéå÷ãó áâ èôéåèãéåâ çè áêæ âáëêíåïìêæ æè
ìåçè èã éâçâ èæéèãâíåêó â ïíâöðæ çè áêæ ýãçåéèæ çè âãç âúîæïâçê ê L >M îûèíï
íâûåè Ù þ áâæ íèæòèéïåöâæ ïâæâæ çè éêííèéïâ éáâæåôéâéå÷ã éêãæåçèíâãõ
çê îã çèïèíìåãâçê âáëêíåïìê ÿ àá ïêïâá çè æåìîáâéåêãèæ òêí éâçâ èæøîèìâ ùîè çè
æåç â ç î æ ïîöåèíêã áêæ ìåæìêæ íèæîáïâçêæ âá âòáåéâí îãâ éâãïåçâç
50 ó éêã èí ã ê ø è è êû
ì êí è ðæïâæÿ
âþ ç

+,- ./01213, 4/ 562 -576.18962 4/ :-.81;13, ××Ù
Clústers bien separados Clústers Skew−Normal bien separados
8
6
6
4
4
2
2
0
0
−2
−2
−5 0 5 −5 0 5
Clústers confundidos Clústers Skew−Normal confundidos
6
6
4
4
2
2
0
0
−2
−4 −2 0 2 4 −4 −3 −2 −1 0 1 2 3
Clústers con diferente tamaño y dispersión Clústers alargados y paralelos

40
8
30
6
20
10
4
0
2
−10
−20
0
4 6 8 10 12 14 −20 −10 0 10
Clústers no convexos
1.0
0.5
0.0
−0.5
−1 0 1 2 3 4 5
hijklm no $ $ #$$ $ "

ÅÐÂ¾¿Ã ÒÎÒÍ!ÂÃÄÃ ÁÅ ½¾¿ÃÁÉ¾¿ÂÊÃ "" #$%&%' ($&) ((*
××Ø »$ $ " $Ú$ Û ¢$ Ü" ¯
WJKJKJ ;<ENLBJS@E S< LJE E>GNLJp>@H<E
ãâáå âãçê áâæ ïâûáâæ Ù þ Ø èã ùêíìâ ëáêûâá ó èæ òêæåûáè êûæèíöâí øîè èá âáëêíåïìê
ø è ïåèãèó èã òíêìèçåêó âìûêæ ýãçåéèæ ìèãêíèæ ïâãïê òâíâ éåãéê éêìê òâíâ êéüê
î
ëíîòêæ ó éêãæåçèíâãçê ïêçêæ áêæ èæøîèìâæ ó èæ èá âáëêíåïìê kõìèçåâæÿ òèæâí çè ãê
èñåæïåí ëíâãçèæ çåùèíèãéåâæ èãïíè áêæ êïíêæ éîâïíê âáëêíåïìêæ ó èá øîè òíèæèãïâ ýãçåéèæ
ìèçåê ìâþêíèæ èæ èá âáëêíåïìê þ kõìèçåâæ ú èíäíøîåéê ÿ
qmrsm no $ ¡$ $$ $ $$ $ $$ t

#" $ $ $ $ $"
u ÊÎv¾¿ÅÈ¾
½¾wÀÅÍÃ ÌÍ ÅÁÂÃ¾ ÌÍ ÅÁÂÃ¾ x ÅÈË k ÌÍ
ÅÁÂÃÄÃ¾ Ôyz ÎÃÈÃ
{ÂÅÄ ¾Å|ÃÈÃÁÒ¾ yÆ
k k
%}*&~& %}**u
%}*$* %}***u
ÅÌÒÈÍÃÎ yÆ %}% %}***u %}***u %}***u
{ÂÅÄ Å| Ë %}$ %}***
ÒÄÕÀÄÁÂÁÒ¾ yÆ %}~( %}$% %}( %}&&
%}*%(u %}*%u( %}*~u
Å ÒÈ ÃÎ yÆ
ÊÒÄÕÀÌÄÁÂÁÒÍ¾
%}&u %}% %}$& %}%~*
%}*&( %}*&uu %}*$&* %}*&(*
ÂÕÅÈÅÄ¿Å ÃÍ Ë yÆ %}~*% %}*u( %}*u$* %}*u%~
ÁÂ¾|ÅÈ¾ÂÄ %}%~ %}*$* %}*$& %}*&$
yÎÃÈÇÃÁÒ¾ yÆ %}&& %}(* %}&(% %}&$$
%}~~* %}& %}u %}(
Ò ÊÒÄÐÅÒ¾ yÆ %}*$ %}&& %}u(u %}(u
%}&*( %}~& %}u* %}$&
yÆ %}*$& %}~ %}~( %}u&
%}( %}*$%( %}*&*( ¡"¢¢ %}*(&$
£¤ yÆ %}&%~& %}&~$( %}&~u~ %}&& %}&$
%}%~$ %}%$u %}%u& %}%u$ %}%u%
á íèâáå âí áâ éêìòâíâéå÷ã èãïíè èá > þ èá òêí éâçâ èæøîèìâ ó æè ãêïâ

øîè áâæ éêãéáîæåêãèæ æêûíè áêæ âáëêíåïìêæ æêã æèìèúâãïèæ ó ïèãåèãçê èã éîèãïâ øîè
áêæ öâáêíèæ çè áâæ ïâæâæ çè éêííèéïâ éáâæåôéâéå÷ã æêã öâáêíèæ ìäæ âáïêæ øîè áêæ çèá
ýãçåéè çè âãç âúîæïâçê ÿ êãæåçèíâãçê áê âãïèíåêíó â éêãïåãîâéå÷ã æè âãâáå âã áêæ
íèæîáïâçêæ çè ùêíìâ åãçèòèãçåèãïè òâíâ éâçâ èæøîèìâ æ÷áê òêí ìèçåê çèá ýãçåéè
çè âãç âúîæïâçê ÿ
è âãâáå âã áêæ ýãçåéèæ ìèçåê êûïèãåçêæ òêí éâçâ âáëêíåïìê èã éåãéê þ êéüê
éáæïèíæ ó íèæâáïâãçê èá âáëêíåïìê kõìèçåâæ ú èíäíøîåéê òâíâ áêæ éîâïíê òíåìèíêæ èæõ
øîèìâæ ó æèëîåçê ìîþ çè éèíéâ òêí èá âáëêíåïìê ûâæâçê èã ìèçêåçæ ó ÿ àæïè
áïåìê òíèæèãïâ áêæ ìèú êíèæ ýãçåéèæ òâíâ áêæ èæøîèìâæ çè ëíîòêæ éêã L
åùèíèãïè
ïâìâOê þ çåæòèíæå÷ãM þ L áâíëâçêæM ÿ åãâáìèãïèó èá èæøîèìâ çè ëíîòêæ L ê éêãõ
öèñêM ìîèæïíâ øîè èá ýãçåéè âæêéåâçê âá âáëêíåïìê kõìèçåâãâæ èæ èá øîè òíèæèãïâ
îãâ ìèú êí âëíîòâéå÷ã çè áêæ çâïêæ æåìîáâçêæÿ
+,- ./01213, 4/ 562 -576.18962 4/ :-.81;13, ×××
qmrsm ¥ o $ ¡$ $$ $ $$ $ $$ ¦
#" $ $ $ $ $"
ÊÎÀ¾¿ÅÈ¾
½¾wÀÅÍÃ k ÌÍ
ÅÁÂÃ¾ k ÌÍ
ÅÁÂÃ¾ x ÅÈË k ÌÍ
ÅÁÂÃÄÃ¾ Ôyz ÎÃÈÃ
{ÂÅÄ ¾Å|ÃÈÃÁÒ¾ yÆ %}~% %}***~
%}*$ %}***
ÅÌÒÈÍÃÎ yÆ %}&& %}***% %}***
{ÂÅÄ Å| Ë %}&~ %}*** %}*** %}***u
ÊÒÄÕÀÄÁÂÁÒ¾ yÆ %}$$ %}$~ %}(& %}~
%}uu% %}%% %}*u % Ë
ÅÌÒÈÍÃÎ yÆ %}*& %}&u %}(& %}**
ÒÄÕÀÄÁÂÁÒ¾ %}u~ %}*&$ %}*$%$ %}*$u
ÁÂÕÅÈÅÄ¿Å ÃÍ Ë yÆ %}*%& %}*uu %}*u( %}*%%
Â¾|ÅÈ¾ÂÄ %}*%( %}*** %}*$ %}**
yÎÃÈÇÃÁÒ¾ yÆ %}u* %}u*$u %}u*%& %}~(
%}*u %}u$& %}~(& %}%~*
Ò ÊÒÄÐÅÒ¾ yÆ %}( %}(~ %}u&~ %}~$*
%}u* %}*& %}*$~ %}&u
yÆ %}(( %}u$( %}~* ¢ %}(%(
%}$~ %}*$%& %}*&* ¡"" %}*~
£¤ yÆ %}%** %}&u&& %}&u( %}&$$ %}&u(~
%}%u %}%~ %}%*$ %}%~* %}%*uu
U@?@ _F àGbFcR dGeG EGfVH b`GaFfGfF§VH

C
àã òíèæèãéåâ çè çâïêæ éîâáåïâïåöêæ ó æè òíêòêãè éêìòâíâí áêæ âáëêíåïìêæ kõìêçâæ
þ ó òîèæïê øîè èæïè áïåìê òèíìåïè áâ åãéêíòêíâéå÷ã çè áâ ìâïíå çè çåæïâ ãéåâæ
çåæå åáåïîç æ áî â ç á æ çâï
ê ì è ó èã ë í è ê ê êí ë ã è è òèé ê æ å å âá æÿ æ ï â áâ æå ì é ãó èæïâæ
îáâ å÷
öâíåâûáèæ æè ëèãèíâíêã âæîìåèãçê çåæïíåûîéåêãèæ ìîáïåãêìåâáèæ éêã Øó × þ éâïèõ
ëêíýâæÿ çèìäæ ó æè éêãæåçèíâíêã òíêûâûåáåçâçèæ òâíâ áâæ éâïèëêíýâæ ó çè ïâá ùêíìâ
øîè ïíèæ ëíîòêæ èæïðã ûåèã çèôãåçêæ ó öâíåâãçê èá ãìèíê çè êûú èïêæ èã éâçâ ëíîòê
ÿ
k=3
àã áâ ôëîíâ Ø æè òíèæèãïâ îã íèæîìèã çè áêæ èæøîèìâæ çè æåìîáâéå÷ã îïåáå âçêæÿ
íâ éêìòâíâí âìûêæ âáëêíåïìêæ æè èìòáèâ îãâ ìâïíå çè çåæåìåáåïîçèæ éêãæïíîåçâ
â
â ïíâöðæ çèá éäáéîáê çèá éêèôéåèãïè ëèãèíâá òíêòîèæïê òêí êèí ÙÙó ìèçåçâ
âçèéîâçâ èã òíèæèãéåâ çè èæïè ïåòê çè çâïêæÿ
n igual
2 categorías n distinto
Dos variables
3 categorías
n muy distinto
n igual
2 categorías
Tres variables 3 categorías n distinto
4 categorías
hijklm ¥ o $ $ #$$ $ $n muy
distinto
"

×× »$ $ " $Ú$ Û ¢$ Ü" ¯
WJIJKJ ;<ENLBJS@E S< LJE E>GNLJp>@H<E
àá ýãçåéè çè âãç âúîæïâçê þ áâ ïâæâ çè éêííèéïâ éáâæåôéâéå÷ã ìèçåâ êûïèãåçâ
èã áêæ çåùèíèãïèæ èæøîèìâæ æè òíèæèãïâã èã áâ ïâûáâ ×ÿ
qmrsm ¨ o $ ¡$ $$ $$ $ $$ " $
$ $ $"
Ò¾ ÐÃÈÂÃ!ÎÅ¾ ÈÅ¾ ÐÃÈÂÃ!ÎÅ¾
Ä ÌÍ ÒÁÃ Ô yz ÌÍ ÒÁÃ Ôyz
ÆÇÀÃÎ yÆ
k
%}u$(~ %}(*
k
%}uu(*
%}~* %}$&u
Â¾¿ÂÄ¿Ò yÆ %}~~ %}~&%* %}~%$
%}u$ %}&(
zÀ ÁÂ¾¿ÂÄ¿Ò yÆ %}(*~ %}(~&* %}$*%
%}(($ %}u
zÅÁÂÃ yÆ © %}((u % Ë~&** "¢¡
¢ %}~& %}u(* ¢©¢
yÆ %}%$* " %}&($$ ª
%}%(%$ ª ¢¢ %}%*(
àá öâáêí ìèçåê çèá ýãçåéè èæ íèáâïåöâìèãïè ûâú ê èã ïêçêæ áêæ èæøîèìâæ ó âòíêõ
ñ ìâçâìèãïè ìèãêí â óN æåã èìûâíëêó æè òîèçè çèéåí øîè òâíâ èá éâæê çè çêæ
å
öâíåâûáèæ ó èá âáëêíåïìê øîè êûïîöê ìèú êíèæ íèæîáïâçêæ ùîè èá ìêçâæ ó þ âá âîìèã
ïâí áâ éâãïåçâç çè öâíåâûáèæ â ïíèæ ó æè òíèæèãïâ îãâ ìèú êíâ kèãõ áêæ ýãçåéèæ ìèçåêæõ
êûïèãåçêæ òêí ó éêãæåçèíâãçê áêæ èæøîèìâæ èã çêãçè n èæ L
åæïåãïêM ê L îþ
çåæïåãïêM ÿ êæ ýãçåéèæ ìèçåêæ ìäæ âáïêæ ùîèíêã êûïèãåçêæ éîâãçê èíâ åëîâá òâíâ
ïêçêæ áêæ ëíîòêæ ó þ âòîãïâ â øîè èá âáëêíåìïê kõìêçâæ òíèæèãïân áâ ìèú êí âëíîõ
òâéå÷ã çè áâ åãùêíìâéå÷ã ÿ àæïê áïåìê æîéèçè çè áâ ìåæìâ ìâãèíâ éêã áâ ïâæâ çè
éêííèéïâ éáâæåôéâéå÷ãó éêã áâ çåùèíèãéåâ çè øîè ïêìâ öâáêíèæ ìäæ âáïêæ ó âáéâã âãçê
îã 83 % âòíêñåìâçê éêìê ìäñåìêó èã èá éâæê çè ïíèæ öâíåâûáèæ éêã n åëîâáÿ
« Þ =50,6(6,1'*-
âæ ûâæèæ çè çâïêæ íèâáèæ æè êûïîöåèíêã çèá Q> âéüåãè èâíãåãë èòêæå
ïêíþ æîãéåêã èìâã Øÿ âíâ èá éâæê éêãïåãîê æè îïåáå âã æèåæ éêãúîãïêæõ
çè çâïêæ çèá Q> èòêæåïêíþó çè áêæ éîâáèæ ïêçêæ éêãïåèãèã âïíåûîïêæ éêãïåãîêæ þ
âïíåûîïêæ çè éáâæè ÿ àã áâ åìòáèìèãïâéå÷ã éâïèë÷íåéâ æè îïåáå âã éåãéê éêãúîãïêæ çè
çâïêæ ó îïåáå âçêæ òêí è èï âáÿ Øó çè áêæ éîâáèæ ïêçêæ éêãïåèãèã æêáê âïíåûîïêæ
éâïèë÷íåéêæ þ âïíåûîïêæ çè éáâæè ÿ âíâ âìûêæ éâæêæ ó áêæ íèæîáïâçêæ æêã òíèæèãïâõ
çêæ éêãæåçèíâãçê èá íèæòèéïåöê ýãçåéè çè âãç âúîæïâçê þ áâ ïâæâ çè éáâæåôéâéå÷ã
éêííèéïâÿ
Y@A@ ¬DHàfGEVH VfDRFEVH ED GHDH ED EGfVH bVRfFR`VH
â çåæïíåûîéå÷ã çè áâæ ùíèéîèãéåâæ çè áâæ éáâæèæ æè òîèçè êûæèíöâí èã áâ ïâûáâ

ÿ ãâ öè øîè æè âòáåéâã áâæ ìèïêçêáêëýâæ ó ïâá éêìê æè êûæèíöâ èã áâ ïâûáâ ó áêæ
Q

+,- ./01213, 4/ 562 -576.18962 4/ :-.81;13, ××
éåãéê âáëêíåïìêæ ãê êûïîöåèíêã ëíâãçèæ çåùèíèãéåâæ èã áâæ ïíèæ òíåìèíâæ ûâæèæ çè
çâïêæ N æåã èìûâíëêóèã LZåãèM þ LàéêáåM òíèæèãïâ îãâ çåæìåãîéå÷ã åìòêíïâãïè
èã > þ èã æî ÿ àæïâæ çêæ ûâæèæ çè çâïêæ ïåèãèã áâæ ùíèéîèãéåâæ éêã áâæ
éáâæèæ ìèãêæ üêìêëðãèâæ ó áê øîè òîèçè òíêöêéâí øîè ãê èãïíèëîè ÷òïåìêæ
íèæîáïâçêæÿ àã áâ áïåìâ ûâæè çè çâïêæ ó L>ìâëè èëìèãïM ó òíèæèãïâ ìèú êíèæ
íèæîáïâçêæ èã éêìòâíâéå÷ã éêã èá íèæïê çè áêæ âáëêíåïìêæÿ
qmrsm ® o ¢ $ $ $ $ $ $ $"
{ Ã¾Å ÁÅ ÁÃ¿Ò¾ ÎÃ¾Å¾ y¿ÈÂ!À¿Ò¾ Ã¾Ò¾ Â¾¿ÈÂ!ÀÊÂÄ ÁÅ ÎÃ¾ ÊÎÃ¾Å¾
ÆÈÂ¾ ( ~ &u% u% Ê¯À
{ÈÅÃ¾¿ ÃÄÊÅÈ $ (% u* (u¯$&$
{ÃÄ $ $%% &%% Ê¯À
°ÂÄÅ ( &( & &¯u*¯~
½ÊÒÎÂ ~ (( &~(¯&&¯u$¯$u
ÆÍÃÇ Ë ÅÇÍÅÄ¿Ë &* $&% (% Ê¯À
qmrsm ± o ² ¡$ $$ $$ $ $$ #$$ $ "

{ Ã¾Å ÁÅ ÁÃ¿Ò¾ kÌÍÅÁÂÃ¾ kÌÍÅÁÂÃ¾ x ÅÈË kÌÍÅÁÂÃÄÃ¾ Ôyz ÎÃÈÃ
ÆÈÂ¾ %}*( %}*( %} %}*(
{ÈÅÃ¾¿ ÃÄÊÅÈ %}u~ %}u~ %}
{ÃÄ %}**% %}**% %}*%
°ÂÄÅ

%}*& %}*&% %}*(
½ÊÒÎÂ %}( %} %} %}(u
ÆÍÃÇ Ë ÅÇÍÅÄ¿ %}u&* %}u% %}u*u %}~*&
%}$ %}% " %}$ %}&*
Y@?@ ¬DHàfGEVH VfDRFEVH ED GHDH ED EGfVH bGfD³ceFbVH
âá éêìê áê ìîèæïíâ áâ ïâûáâ ó áâ çåæïíåûîéå÷ã çè ùíèéîèãéåâæ çè áâæ òíåìèíâæ

û èæ çè çâïêæ éêãïåèãè ùíèéîèãéåâæ üêìêëðãèâæ òâíâ éâçâ îãê çè áêæ âïíåûîïêæÿ
âæ
çåùèíèãéåâ çè áêæ òíåìèíêæ èú èìòáêæ ó áâæ çêæ áïåìâæ ûâæèæ çè çâïêæ éêãïåèãèã
ùíèéîèãéåâæ çèæûâáâãéèâçâæ ó éêã öâáêíèæ èñïíèìêæ èã âáëîãêæ éâæêæÿ
qmrsm ´ o ¢ $ $ $ $ $$"
{Ã¾Å ÁÅ ÁÃ¿Ò¾ ÎÃ¾Å¾ y¿ÈÂ!À¿Ò¾ Ã¾Ò¾ Â¾¿ÈÂ!ÀÊÂÄ ÁÅ ÎÃ¾ ÊÎÃ¾Å¾
µÒ¿ÂÄÇ $ & ~(u &¯$
{ÈÅÃ¾¿ ÃÄÊÅÈ $ * ** $~&¯~u
Ò!ÅÃÄ ~ (u ~ &%¯&%¯&%¯&
¶Í|ÖÒÇÈÃ|Ö ~ & &~ $¯~¯&¯&
·ÒÒ & &%& ~¯u¯¯&%¯&(¯$%¯~&
êìê æè êûæèíöâ èã áâ ïâûáâ ó òâíâ L¸íèâæï âãéèíM ó L êþûèâãM þ áâ ûâæè çè

çâïêæ çè áêæ öêïêæ çèá éêãëíèæê LgêïåãëMó èá âáëêíåïìê ìîèæïíâ ìèú êíèæ
íèæîáïâçêæ øîè áêæ èãïíèëâçêæ òêí èá âáëêíåïìê kõìêçâæÿ åã èìûâíëêó èã áêæ çêæ
áïåìêæ éêãúîãïêæ çè çâïêæ ó èá âáëêíåïìê k õìê çâæ ùîãéåêãâ ìèú êí øîè èá âáëêíåïìê
çè áêæ ìèçêåçæÿ
×× »$ $ " $Ú$ Û ¢$ Ü" ¯
qmrsm ¹ o ¯$$ $$ $ $ $"
{Ã¾Å ÁÅ ÁÃ¿Ò¾ Ôyz kÌÍÒÁÃ¾
µÒ¿ÂÄÇ %}u*
{ÈÅÃ¾¿ ÃÄÊÅÈ %}u
Ò!ÅÃÄ %}&*
¶Í|ÖÒÇÈÃ|Ö %}~&$
·ÒÒ %}~(
%}
Qãâ íâ ÷ã òêí áâ éîâá èá îæê çèá âáëêíåïìê éêã çâïêæ éâïèë÷íåéêæ ãê çâ

û èãêæ íèæîáïâçêæ èã áêæ çêæ áïåìêæ éêãúîãïêæ çè çâïêæ òêçíýâ çèûèíæè â øîè áâæ
î
ùíèéîèãéåâæ çè áâæ éáâæèæ øîè éêìòêãèã áêæ çâïêæ çåôèíèã ìîéüê èãïíè æý ó èæ çèéåíó
áâæ ùíèéîèãéåâæ çè áâæ éáâæèæ çè L þìòüêëíâòüþM þ L \êêM æêã ìèãêæ üêìêëðãèâæ
øîè áâæ çèá íèæïê ÿ
º Þ 1'608-,1'*-
»

âçâ áâ åìòêíïâãéåâ øîè üâ ïêìâçê èá âãäáåæåæ çè éêãëáêìèíâçêæ èã áêæ çåöèíæêæ
èæïîçåêæ çè âòáåéâéå÷ãó æè üâ øîèíåçê âûêíçâí áâ òíèæèãïâéå÷ãó åìòáèìèãïâéå÷ã þ
éêìòâíâéå÷ã çè áêæ âáëêíåïìêæ çè òâíïåéå÷ã çè ìâþêí îæê èã áâ áåïèíâïîíâÿ àã èæïè
ïíâûâú ê æè òíèæèãïâ îã èæïîçåê çè æåìîáâéå÷ã þ âòáåéâéå÷ã éêã èá ôã çè èñòêãèí þ
éêìòâíâí áêæ âáëêíåïìêæ çè òâíïåéå÷ãó æèëã çåæïåãïêæ èæøîèìâæ çè âëíîòâéå÷ã ÿ
àã èá èæïîçåê çè æåìîáâéå÷ã íèâáå âçêó èã èá éâæê éêãïåãîêó áêæ âáëêíåïìêæ øîè
çåèíêã ìèú êíèæ íèæîáïâçêæ ùîèíêã èá kõìèçåâæ ú èíäíøîåéê þ ó èã çêãçè èæïè áõ
ïåìê æêûíèæâáè èã áêæ èæøîèìâæ éêã ëíîòêæ éêã L
åùèíèãïè ïâìâOê þ çåæòèíæå÷ãM þ
L áâíëâçêæM ÿ àá âáëêíåïìê õìèçåâãâæ çâ íèæîáïâçêæ æêûíèæâáåèãïèæ èã áêæ èæøîèìâæ
L ê éêãöèñêæM ó èæøîèìâ øîè èã ëèãèíâá ïåèãè òíêûáèìâæ éêã áêæ öâáêíèæ åãåéåâáèæ þ
k
éêã áâ éêãöèíëèãéåâ â îãâ ãåéâ æêáîéå÷ã ÿ àá âáëêíåïìê áâíâ òíèæèãï÷ íèæîáïâçêæ
æåìåáâíèæ â èã èá èæøîèìâ çè ëíîòêæ éêã L
åùèíèãïèæ ïâìâOêæ þ çåæòèíæå÷ãMN
æåã èìûâíëêó èæ ìäæ åãèæïâûáè þâ øîè ïíâûâúâ éêã ûâæè â ìîèæïíâæÿ âíâ èá éâæê
éâïèë÷íåéêó èá âáëêíåïìê ìêçâæ êûïîöê ìèú êíèæ íèæîáïâçêæ øîè N ãê êûæïâã
ïè áêæ íèæîáïâçêæ çè kõ ìèú êíâíêã âá âîìèãïâí áâ éâãïåçâç çè öâíåâûáèæÿ âûèõ
âéêïâí øîè kõìêçâæ ó â çåùèíèãéåâ çè ó òíèæèãïâ íèæîáïâçêæ éêüèíèãïèæ âá éêãæåõ
çèíâí èæøîèìâæ çêãçè áâæ ùíèéîèãéåâæ çè áâæ éáâæèæ æêã âòíêñåìâçâìèãïè åëîâáèæÿ
àæ èöåçèãïè øîè æå èá ãìèíê çè êûæèíöâéåêãèæ ê èá ïâìâOê ìîèæïíâá âîìèãïâ ó áâ
éêìòáèúåçâç çè áêæ âáëêíåïìêæ ïâìûåðã áê üâíäó áê øîè ááèöâíä â òíêòêãèí áâ âòáåõ
éâéå÷ã çè êïíêæ ìðïêçêæ òâíâ êòïåìå âí èá ïåèìòê çè èú èéîéå÷ã þ íèçîéåí èá éêæïê
éêìòîïâéåêãâáÿ
àã áâæ âòáåéâéåêãèæ íèâáå âçâæ â çâïêæ éêãïåãîêæ èã òíêìèçåê èá âáëêíåïìê ìäæ
çðûåá ùîè kõìèçåâæ þ èã éîâïíê éêãúîãïêæ çè çâïêæ áêæ çèìäæ âáëêíåïìêæ çâã íèæîáõ
ïâçêæ ìîþ æèìèúâãïèæÿ êí êïíê áâçêó ùîèæ èá øîè êûïîöê îã ýãçåéè ìèãêí øîè
èá íèæïê èã áêæ çâïêæ âæêéåâçêæ â LZåãèM þ LàéêáåM ÿ åã èìûâíëêóèã L>ìâë ÿ æèëìèãïÿM
èá âáëêíåïìê èæ èá øîè çâ îãâ ìèú êí ïâæâ çè ûîèãâ éáâæåôéâéå÷ã ÿ á éêìòâíâí
éêã õìê çâæ æîéèçè øîè èã áâæ ûâæèæ çè çâïêæ èã çêãçè áâ çåæïíåûîéå÷ã çè
áâæ ùíèéîèãék åâæ çè áâæ éáâæèæ æêã íèáâïåöâìèãïè üêìêëðãèâæ ó èãïíèëâ ìèú êíèæ
+,- ./01213, 4/ 562 -576.18962 4/ :-.81;13, ××
íèæîáïâçêæ øîè kõìêçâæ ó òèíê ãê èæ èôéåèãïè âá ïèãèí áâæ ùíèéîèãéåâæ çè áâæ
éáâæèæ ìîþ üèïèíêëðãèâæÿ
= 2)(/*6,4,*'31-
êæ âîïêíèæ âëíâçèéèã â áêæ äíûåïíêæ òêí ïâã åìòêíïâãïèæ éêìèãïâíåêæ øîè âþîõ
çâíêã â ìèú êíâí èá éêãïèãåçê çè èæïè ïíâûâú ê ÿ
¼½¾¿¾ÀÁÂ ÃÄÅÁ À¼ ÆÇÈÇ É Ê½¼ËÌÄÀÁÂ Á½ÌÍ¿Î¼ À¼ ÆÇÈÇ
Ï Ð * *)*'6,(-
ûêãþå ó Ñ ÿ èåá ó ¸ ÿ Øó ÒÓÔÕÖ×ØÙÚÛ ÜÚÝÓÞÕÙÕ ß àØ áÝÖÝ âÙÚÙÚÛ ÝÚã äÞÕÖ×å
æ ã×ÚÖÙç èÝÖÙàÚó ¸åíüâîæèí gèíáâë ó ¸èíáåãó èíìâãþÿ
ãçèíûèíëó ÿ Ù× ó ÒÓÔÕÖ×Ø ÜÚÝÓÞÕÙÕ ß àØ Üéé ÓÙèÝÖÙàÚÕó éâçèìåé íèææ ó è

êêí ó Qãåïèç ïâïèæÿ
ãçèíæêãó ¸ ÿó íêææ ó
ÿó îæåéâãï ó
ÿó åï ó ÿó ìåïüó ÿ ïèåãûèíëó ÿ Ø ó
çâòïåãë èçåâãæ ïê èãèíâïè êíìâáå èç áîæïèí èãïèíæ ó ÙÚ ëíêéèè
çåãëæ êù ïüè õØ > >ãïèíãâïåêãâá êãùèíèãéè êã
âïâ åãåãë ìó ¸èïüèæçâõó
òò ÿ Ùí Ùÿ
ãçíèêòêîáêæ ó ¸ ÿó ãó ÿ Zâãëó [ ÿ Ø ó áîæïèíåãë åñèç îìèíåéâá âãç

ê îâáåïþ âïèëêíåéâá
âïâ T åëãåôéâãéè èïíåéæ êã â êèâæï àñâìòáèó ÙÚ
ë > P
Zêíæüêò êã >ãùêíìâïåêã îâáåïþ åã >ãùêíìâïåêã þæïèìæ ó
>> Ø ïâïåæïåéæ áîæïèíåãë èææåêã ìó ¸âáïåìêíèó òò ÿ í ÿ
æîãéåêãó ÿ èìâãó
ÿ Ñ ÿ Ø ó ëQ> ìâéüåãè áèâíãåãë íèòêæåïêíþ ìÿ

îüïïò Tïï ÿåéæÿîéåÿèçî ï ìáèâíã ïèòêæåïêíþÿüïìá
∼
èíó ÿ àöèíåïï ó ¸ ÿ ÿ Ø ó äÖÝÖÙÕÖÙèÝÓ ÜÚÝÓÞÕÙÕ àß â×ãÙèÝÓ áÝÖÝ ÔÕÙÚÛ äÜäó

íèææ ó ¸êéâ âïêãó Qãåïèç ïâïèæÿ
êèíó Ñ ÿ ÿ ÙÙ ó ë èãèíâá êèðéåèãï êù åìåáâíåïþ âãç êìè êù åïæ íêòèíõ

ïåèæ ìó ñÙàå×ÖØÙèÕ Iòó Ø×í×ÿ
âèó ÿ üå ó Ñ ÿ Ø ó ë æåìòáè âãç âæï áëêíåïüì ùêí õìèçêåçæ áîæïèíåãë ìó
óôé×ØÖ äÞÕÖ×åÕ õÙÖö Üéé ÓÙèÝÖÙàÚÕ W÷ ó ×××í ×× Ùÿ
âãó Ñ ÿó âìûèíó ÿ îãëó ÿ ÿ ÿ Ø Ù ó òâïåâá áîæïèíåãë èïüê çæ åã

âïâ
åãåãë T îíöèþ ó ÙÚ ÿ Ñ ÿ åááèí Ñ ÿ âãó èçæ ó ë èêëíâòüåé
âïâ åãåãë
âãç ãêáèçëè
åæéêöèíþ ìó âþáêí íâãéåæÿ
âíïåëâãó Ñ ÿ Ù ó ÒÓÔÕÖ×ØÙÚÛ ÜÓÛàØÙÖöåÕó Ñêüã Zåáèþ êãæ ó îèöâ êêí ó Qãåõ
ïèç ïâïèæÿ
×× »$ $ " $Ú$ Û ¢$ Ü" ¯
èó \ÿó
èãëó ÿ [î ó [ ÿ Øó æåéØàøÙÚÛ ùúåàã×Õ ÜÓÛàØÙÖöå ÒàÚÕÙã×ØÙÚÛ ûØ×ú
üÔ×ÚèÙ×Õ àß ÜÖÖØÙýÔÖ× þÝÓÔ×Õ ÙÚ âàã×ó gêáÿ × Ù êù ÿ×èÖÔØ× àÖ×Õ ÙÚ Òàåé ÔÖ×Ø
ä èÙ×Úè×ó òíåãëèí ¸èíáåã õ èåçèáûèíëó òò ÿ Ùí ÙØÿ
èó \ÿó [î ó [ ÿ
èãëó ÿ Ø ó ëïïíåûîïè gâáîè Zèåëüïåãë åã õê çèæ áîæõ
ïèíåãë ìó Òàåé ÔÖ×Ø äèÙ×Úè× ×úØÙÚÖÕ Kó Ùí Ùÿ
îâãëó \ÿ Ù ó ëàñïèãæåêãæ ïê ïüè õèâãæ áëêíåïüì ùêí áîæïèíåãë âíëè

âïâ èïæ åïü âïèëêíåéâá gâáîèæ ìó áÝÖÝ âÙÚÙÚÛ ÝÚã ùÚàõ Ó×ãÛ× áÙÕ èàø×ØÞ
Ió Ø×í × ÿ
îûèíï ó ÿ íâûåèó ÿ Ù ó ëêìòâíåãë âíïåïåêãæ ìó àÔØÚÝÓ àß ÒÓÝÕÕÙç èÝÖÙàÚ

Ió Ù×í ØÙ ÿ
âìûèíó ÿ âãó Ñ ÿ Ø ó áÝÖÝ âÙÚÙÚÛ ÒàÚè×éÖÕ ÝÚã ×èöÚÙüÔ×Õó êíëâã

âîùìâã îûáåæüèíæ ó âã íâãéåæéêó Qãåïèç ïâïèæÿ
âîùìâãó ÿ êîææèèî ó ÿ Ù ó áîæïèíåãë ûþ èâãæ êù èçêåçæ ó ÙÚ

ÿ ê ÿó
èçÿó ëïâïåæïåéâá
âïâ ãâáþæåæ ¸âæèç êã ïüè L1 êíì âãç èáâïèç èïüêçæ ìó
êíïüõêááâãç ó òò ÿ í Ù ÿ
âîùìâãó ÿ êîææèèî ó ÿ Ù ó ûÙÚãÙÚÛ ØàÔéÕ ÙÚ áÝÖÝ ÜÚ æ ÚÖØàãÔèÖÙàÚ
Öà ÒÓÔÕÖ×Ø ÜÚÝÓÞÕÙÕó Ñêüã Zåáèþ âãç êãæ ó è êêí ó Qãåïèç ïâïèæÿ
èåöâ ó ÿ Ø ó áëêíåïìêæ çè òâíïåéå÷ã èã èá âãäáåæåæ çè éêãëáêìèíâçêæ T îã èæïîõ

çåê éêìòâíâïåöêó íâûâú ê çè ëíâçêó Qãåöèíæåçâç çè âãïåâëê çè üåáèó üåáè ÿ
âéîèèãó Ñ ÿ Ù ó êìè èïüê çæ ùêí éáâææåôéâïåêã âãç ãâáþæåæ êù îáïåöâíåâïè
Pûæèíöâïåêãæ ó ÙÚ ëíêéèèçåãëæ êù õïü ¸èíèáèþ þìòêæåîì êã âïüèìâïåéâá
ïâïåæïåéæ âãç íêûâûåáåïþ ìó gêáÿ Ùó þìòêæåîì êã ìâïüèìâïåéæ ó òò ÿ Ø Ùí Øÿ
é âíåëâá ó ÿó îæüìâãó ÿ ïâêíç ó ÿ Ø ó âÔÓÖÙøÝØÙÝÖ× äÖÝÖÙÕÖÙèÕ ß àØ ÙÓãú

ÓÙß × ÝÚã óèàÓàÛ Þ ×Õ×ÝØèöó òíåãëèí gèíáâëó è êêí ó Qãåïèç ïâïèæÿ
ëó ÿ ÿó å ó ÿ Ñ ÿó îâãëó Ñ ÿ \ÿ \èãëþêî ó ÿ Ø ó ëPã ïüè >ìòâéï ê

ù

åææåìåáâíåïþ èâæîíè åã õê çèæ áîæïèíåãë áëêíåïüì ìó æóóó ØÝÚÕÝèÖÙàÚÕ
àÚ ÝÖÖ×ØÚ ÜÚÝÓÞÕÙÕ ÝÚã âÝèöÙÚ× æ ÚÖ×ÓÓÙÛ×Úè× I × ó ×í ÿ
k
ëó ÿ âãó Ñ ÿ Ù ó à éåèãï âãç à èéïåöè áîæïèíåãë èïüê çæ êí òâïåâá

ð ù

âïâ å å çå ù ï Ø > ï âïå âá ù
ã ãëó ÙÚ ëíêéèè ãë ê üè th ã èíã êã êã èíèãéè êã gèíþ
âíëè
âïâûâæèæ ìó òò ÿ Ùí Ù ÿ
èOâ ó
ÿ ØØ ó ÜÚ
ÓÙÕÙÕ ã× ãÝÖàÕ åÔÓÖÙøÝØÙÝÚÖ×Õó é íâõåáá ó âçíåç ó àæòâOâÿ
îåããó ÿ èêîëüó ÿ ØØ ó óôé×ØÙå×ÚÖÝÓ á×ÕÙÛÚ ÝÚã áÝÖÝ ÜÚÝÓÞÕÙÕ ß àØ ñÙàú

ÓàÛÙÕÖÕó âìûíåçëè Qãåöèíæåïþ íèææ ó âìûíåçëèó Q ÿ

èöèáêòìèãï êíè èâì Ø Ù ó Ü ÿÝÚÛ ÔÝÛ× ÝÚã óÚøÙØàÚå×ÚÖ ß àØ äÖÝÖÙÕÖÙèÝÓ
Òàåé ÔÖÙÚÛ ó êîãçâïåêã ùêí ïâïåæïåéâá êìòîïåãëó gåèããâ ó îæïíåâÿ >¸
×õÙõõ ÿ
îüïïò Tïï ÿ òíêú èéïÿêíë
õ
+,- ./01213, 4/ 562 -576.18962 4/ :-.81;13, ××
>ãæïåïîïè >ãé ÿ Øó äÜä ä Ü Õ×Ø Õ ÔÙã×ó îûáåæüåãëó âíþó
âíêáåãâ çèá êíïè ÿ
gèáìîíîëâãó ÿ âãïüâãâìó ÿ Ø Ù ó ëêìòîïâïåêãâá êìòáèñåïþ ûèïèèã õ
èâãæ âãç èçêåçæ áîæïèíåãë áëêíåïüìæ ùêí êíìâá âãç Qãåùêíì
åæ
ïíåûîïåêãæ êù
õ âïâ êåãïæ ìó àÔØÚÝÓ àß Òàåé ÔÖ×Ø äèÙ×Úè× ÷×ó ××í× ÿ õ

Revista Colombiana de Estadística 0120-1751: Issn: Revcoles - Fcbog@unal - Edu.co

Hochgeladen von

Dokumentinformationen

Originaltitel

Copyright

Verfügbare Formate

Dieses Dokument teilen

Dokument teilen oder einbetten

Freigabeoptionen

Stufen Sie dieses Dokument als nützlich ein?

Sind diese Inhalte unangemessen?

Copyright:

Verfügbare Formate

Revista Colombiana de Estadística 0120-1751: Issn: Revcoles - Fcbog@unal - Edu.co

Hochgeladen von

Copyright:

Verfügbare Formate

Revista Colombiana de Estadística

LEIVA-VALDEBENITO, SUSANA A.; TORRES-AVILÉS, FRANCISCO J.

Disponible en: http://www.redalyc.org/articulo.oa?id=89919847008

Cómo citar el artículo

&'( )*+,-,.' /* 01- (021),341- /* 5()3,6,.' 47-

çêãçè èæ èá öèéïêí çè ìèçåâãâæ çèá õðæåìê éêãëáêìèíâçê þ = [W , . . . , W ]

FJE@ KP îòêãëâ øîè âéïîâáìèãïè Oj òèíïèãèéè âá éêãëáêìèíâçê íèòíèæèãïâçê

Cjih = d(Oj , Oj2 ) − d(Oj , Oi )

Cjih = d(Oj , Oh ) − d(Oj , Oj2 )

 ÅÐÂ¾¿Ã ÒÎÒÍ!ÂÃÄÃ ÁÅ ½¾¿ÃÁÉ¾¿ÂÊÃ "" #$%&%' ($&)((*

èæïíîéïîíâ çèá âáëêíåïìê  æè òîèçè öåæîâáå âí èã èá âáëêíåïìê Øÿ×ÿØÿ

×ÿ èáèééåêãâí èá òâí O ó O èá éîâá éêííèæòêãçâ âá mı́n {T C } ÿ å èá ìýãåìê

 ÿ  èòèïåí è á ò âæê Ø þ × ü âæïâ øî è ãê ü âþâ é âìûåê ÿ

â òíåãéåòâá öèãïâúâ çèá âáëêíåïìê  èæ áâ íêûîæïè çèá ìðïê çê èã òíèæèãéåâ

â èùèéïåöåçâç çè áâíâ çèòèãçè ïâãïê çèá ïâìâOê çè áâ ìîèæïíâ éêìê çè

êûú èïê Xili èæ âæåëãâçê âá éáæïèí Cl ÿ çèìäæ ó Q = [Q1, . . . , Qkil] èæ îã éêãúîãïê çè

ÅÐÂ¾¿Ã ÒÎÒÍ!ÂÃÄÃ ÁÅ ½¾¿ÃÁÉ¾¿ÂÊÃ "" #$%&%' ($&)((*

Clústers bien separados Clústers Skew−Normal bien separados

Clústers confundidos Clústers Skew−Normal confundidos

Clústers con diferente tamaño y dispersión Clústers alargados y paralelos

hijklm no $  $ #$$ $   "

qmrsm no $    ¡$  $$   $ $$  $ $$  t

á íèâáå âí áâ éêìòâíâéå÷ã èãïíè èá > þ èá  òêí éâçâ èæøîèìâ ó æè ãêïâ

U@?@ _F `aGbFcR dGeG EGfVH b`GaFfGfF§VH

ÅÐÂ¾¿Ã ÒÎÒÍ!ÂÃÄÃ ÁÅ ½¾¿ÃÁÉ¾¿ÂÊÃ "" #$%&%' ($&)((*

â çåæïíåûîéå÷ã çè áâæ ùíèéîèãéåâæ çè áâæ éáâæèæ æè òîèçè êûæèíöâí èã áâ ïâûáâ

ÅÐÂ¾¿Ã ÒÎÒÍ!ÂÃÄÃ ÁÅ ½¾¿ÃÁÉ¾¿ÂÊÃ "" #$%&%' ($&)((*

qmrsm ± o ²   ¡$  $$  $$  $ $$ #$$ $   "

Y@?@ ¬DH`afGEVH V­fDRFEVH ED ­GHDH ED EGfVH bGfD³ceFbVH

âá éêìê áê ìîèæïíâ áâ ïâûáâ ó áâ çåæïíåûîéå÷ã çè ùíèéîèãéåâæ çè áâæ òíåìèíâæ

êìê æè êûæèíöâ èã áâ ïâûáâ ó òâíâ L¸íèâæï âãéèíM ó L êþûèâãM þ áâ ûâæè çè

Qãâ íâ ÷ã òêí áâ éîâá èá îæê çèá âáëêíåïìê  éêã çâïêæ éâïèë÷íåéêæ ãê çâ

ãçèíûèíëó ÿ Ù× ó ÒÓÔÕÖ×Ø ÜÚÝÓÞÕÙÕ ß àØ Üéé ÓÙèÝÖÙàÚÕó éâçèìåé íèææ ó è

èíó ÿ àöèíåïï ó ¸ ÿ  ÿ Ø  ó äÖÝÖÙÕÖÙèÝÓ ÜÚÝÓÞÕÙÕ àß â×ãÙèÝÓ áÝÖÝ ÔÕÙÚÛ äÜäó

êèíó Ñ ÿ ÿ ÙÙ ó ë èãèíâá êèðéåèãï êù åìåáâíåïþ âãç êìè êù åïæ íêòèíõ

âãó Ñ ÿó âìûèíó ÿ îãëó ÿ ÿ  ÿ Ø Ù ó òâïåâá áîæïèíåãë èïüê çæ åã

îûèíï ó  ÿ íâûåèó ÿ Ù ó ëêìòâíåãë âíïåïåêãæ ìó àÔØÚÝÓ àß ÒÓÝÕÕÙç èÝÖÙàÚ

âìûèíó ÿ âãó Ñ ÿ Ø  ó áÝÖÝ âÙÚÙÚÛ ÒàÚè×éÖÕ ÝÚã ×èöÚÙüÔ×Õó êíëâã

âîùìâãó  ÿ êîææèèî ó ÿ Ù ó áîæïèíåãë ûþ èâãæ êù èçêåçæ ó ÙÚ

èåöâ ó  ÿ Ø ó áëêíåïìêæ çè òâíïåéå÷ã èã èá âãäáåæåæ çè éêãëáêìèíâçêæ T îã èæïîõ

é âíåëâá ó ÿó îæüìâãó  ÿ ïâêíç ó  ÿ Ø ó âÔÓÖÙøÝØÙÝÖ× äÖÝÖÙÕÖÙèÕ ß àØ ÙÓãú

ëó ÿ ÿó å ó ÿ Ñ ÿó îâãëó Ñ ÿ \ÿ \èãëþêî ó  ÿ Ø ó ëPã ïüè >ìòâéï ê

ëó  ÿ âãó Ñ ÿ Ù ó à éåèãï âãç à èéïåöè áîæïèíåãë èïüê çæ êí òâïåâá

îåããó ÿ èêîëüó ÿ ØØ ó óôé×ØÙå×ÚÖÝÓ á×ÕÙÛÚ ÝÚã áÝÖÝ ÜÚÝÓÞÕÙÕ ß àØ ñÙàú

 ÅÐÂ¾¿Ã ÒÎÒÍ!ÂÃÄÃ ÁÅ ½¾¿ÃÁÉ¾¿ÂÊÃ "" #$%&%' ($&)((*

Das könnte Ihnen auch gefallen

&'( )+,-,.' / 01- (021),341- /* 5()3,6,.' 47-

FJE@ KP îòêãëâ øîè âéïîâáìèãïè Oj òèíïèãèéè âá éêãëáêìèíâçê íèòíèæèãïâçê

ÅÐÂ¾¿Ã ÒÎÒÍ!ÂÃÄÃ ÁÅ ½¾¿ÃÁÉ¾¿ÂÊÃ "" #$%&%' ($&)((*

èæïíîéïîíâ çèá âáëêíåïìê æè òîèçè öåæîâáå âí èã èá âáëêíåïìê Øÿ×ÿØÿ

×ÿ èáèééåêãâí èá òâí O ó O èá éîâá éêííèæòêãçâ âá mı́n {T C } ÿ å èá ìýãåìê

ÿ èòèïåí è á ò âæê Ø þ × ü âæïâ øî è ãê ü âþâ é âìûåê ÿ

â òíåãéåòâá öèãïâúâ çèá âáëêíåïìê èæ áâ íêûîæïè çèá ìðïê çê èã òíèæèãéåâ

â èùèéïåöåçâç çè áâíâ çèòèãçè ïâãïê çèá ïâìâOê çè áâ ìîèæïíâ éêìê çè

êûú èïê Xili èæ âæåëãâçê âá éáæïèí Cl ÿ çèìäæ ó Q = [Q1, . . . , Qkil] èæ îã éêãúîãïê çè

ÅÐÂ¾¿Ã ÒÎÒÍ!ÂÃÄÃ ÁÅ ½¾¿ÃÁÉ¾¿ÂÊÃ "" #$%&%' ($&)((*

hijklm no $ $ #$$ $ "

qmrsm no $ ¡$ $$ $ $$ $ $$ t

á íèâáå âí áâ éêìòâíâéå÷ã èãïíè èá > þ èá òêí éâçâ èæøîèìâ ó æè ãêïâ

ÅÐÂ¾¿Ã ÒÎÒÍ!ÂÃÄÃ ÁÅ ½¾¿ÃÁÉ¾¿ÂÊÃ "" #$%&%' ($&)((*

qmrsm ± o ² ¡$ $$ $$ $ $$ #$$ $ "

Y@?@ ¬DH`afGEVH VfDRFEVH ED GHDH ED EGfVH bGfD³ceFbVH

âá éêìê áê ìîèæïíâ áâ ïâûáâ ó áâ çåæïíåûîéå÷ã çè ùíèéîèãéåâæ çè áâæ òíåìèíâæ

êìê æè êûæèíöâ èã áâ ïâûáâ ó òâíâ L¸íèâæï âãéèíM ó L êþûèâãM þ áâ ûâæè çè

Qãâ íâ ÷ã òêí áâ éîâá èá îæê çèá âáëêíåïìê éêã çâïêæ éâïèë÷íåéêæ ãê çâ

ãçèíûèíëó ÿ Ù× ó ÒÓÔÕÖ×Ø ÜÚÝÓÞÕÙÕ ß àØ Üéé ÓÙèÝÖÙàÚÕó éâçèìåé íèææ ó è

èíó ÿ àöèíåïï ó ¸ ÿ ÿ Ø ó äÖÝÖÙÕÖÙèÝÓ ÜÚÝÓÞÕÙÕ àß â×ãÙèÝÓ áÝÖÝ ÔÕÙÚÛ äÜäó

êèíó Ñ ÿ ÿ ÙÙ ó ë èãèíâá êèðéåèãï êù åìåáâíåïþ âãç êìè êù åïæ íêòèíõ

âãó Ñ ÿó âìûèíó ÿ îãëó ÿ ÿ ÿ Ø Ù ó òâïåâá áîæïèíåãë èïüê çæ åã

îûèíï ó ÿ íâûåèó ÿ Ù ó ëêìòâíåãë âíïåïåêãæ ìó àÔØÚÝÓ àß ÒÓÝÕÕÙç èÝÖÙàÚ

âìûèíó ÿ âãó Ñ ÿ Ø ó áÝÖÝ âÙÚÙÚÛ ÒàÚè×éÖÕ ÝÚã ×èöÚÙüÔ×Õó êíëâã

âîùìâãó ÿ êîææèèî ó ÿ Ù ó áîæïèíåãë ûþ èâãæ êù èçêåçæ ó ÙÚ

èåöâ ó ÿ Ø ó áëêíåïìêæ çè òâíïåéå÷ã èã èá âãäáåæåæ çè éêãëáêìèíâçêæ T îã èæïîõ

é âíåëâá ó ÿó îæüìâãó ÿ ïâêíç ó ÿ Ø ó âÔÓÖÙøÝØÙÝÖ× äÖÝÖÙÕÖÙèÕ ß àØ ÙÓãú

ëó ÿ ÿó å ó ÿ Ñ ÿó îâãëó Ñ ÿ \ÿ \èãëþêî ó ÿ Ø ó ëPã ïüè >ìòâéï ê

ëó ÿ âãó Ñ ÿ Ù ó à éåèãï âãç à èéïåöè áîæïèíåãë èïüê çæ êí òâïåâá

îåããó ÿ èêîëüó ÿ ØØ ó óôé×ØÙå×ÚÖÝÓ á×ÕÙÛÚ ÝÚã áÝÖÝ ÜÚÝÓÞÕÙÕ ß àØ ñÙàú

ÅÐÂ¾¿Ã ÒÎÒÍ!ÂÃÄÃ ÁÅ ½¾¿ÃÁÉ¾¿ÂÊÃ "" #$%&%' ($&)((*