Barbra Gavilan & Liam Lim October 2019

STEM 11 – A Mr. Calubayan

Name of Almunus/Alumna: Ignacio B. Zaragoza

Year Graduated: 1969
Current Work: Construction engineer
Place of Work: Bicon Enterprise
Position: General Manager

Other works:
General Manager of Bicon Enterprise
President of Nautilus Control Group
Engineering Consultant in Solar Resources
Chief Operating Officer
Executive Council Member in National Commission for Culture and the Arts
Member of Cavite Historical Society
Member of Rotary Club
Member of American Society of Civil Engineers
Member of Japan Society of Civil Engineers
Member of National Committee of Civil Engineers
Pass Master in Free and Accepted Nation
Member of ACECC (Asian Civil Engineering Coordinating Council)
Member of Philippine Institute of Civil Engineering
Evaluator in Applicants for Elevation of Fellow
Member of Registered ASEAN Engineers
Evaluator of Philippine Technological Council

INTERVIEW
Question #1: How the school prepared you to the real world? (No. 2)
...sa delpa... so mag-(inaudible) kami sa college, ‘no?
Sa batch namin, dalawa lang kami na nag-enroll sa Mapua, nag-take up ng engineering. So, honestly, ‘no, although
ano, ‘yung 1st year namin sa college, for us two, ‘yun ang medyo mahirap. Nahirapan kami. I thought... We thought
na okay kami. Pero it’s at happen na 'yung mga classmate namin sa first year is way ahead of us. Kasi ‘yung mga
subject nila, na tine-take up namin sa engineering, e meron na silang basic knowledge sa highschool. For example,
‘yung mga Calculus, Analytical Geometry and Calculus, Trigonometry and so forth. Whereas kami, nabulaga. So we
have to work on it. But still, uh, maybe it’s because of the teachers in DelPA, tsaka ‘no, hindi, hindi naman ‘yon
naging ano, nag-extra work lang kami para makahabol, and then, ‘yung persistence, ‘yung greed, ‘yun bang, you
shouldn't be na, kung ikaw e dehado, e ganun ka na lang. ‘Yung greed ba, ‘yung persistence mo. ‘Yun ‘yung ibig
kong sabihin don e. Kaya nung 2nd at 3rd year, 2nd nakakarecover na, 3rd year namin medyo okay na kami. 4th
year 5th year okay na. Pero ‘yung sa 1st year up to middle of 2nd year, medyo nahirapan kami. Kasi nga, na-realize
namin na 'yung mga subject namin, although bago sa amin, e classmate namin, tinanong namin, pinag-aaralan na
daw nila ‘yon sa highschool. Kami hindi pa. So medyo, ‘yun lang. Pero hindi lang ‘yun ‘yung ano, syempre. ‘Yung,
‘yung attitude. ‘Yun siguro ‘yung tinuro ng DelPA, ‘yung attitude. How to deal with life and your studies, ‘yung
(inaudible), ‘yung persistence mo. Kasi, ako, uh, marami akong na-experience here and abroad. I met more
successful people than us, than me. (Inaudible) sa engineering, sa lahat, ‘no? Pero, I can par with them, ano? Pero
nakikita ko sa kanila, ang common denominator is that ‘yung greed nila, ‘yung persistence, ‘yung “Never-say-Die”,
‘no? ‘Yung attitude. That’s... that is the best siguro. Na kahit ba ikaw e medyo sa umpisa e hindi mo at para sa kanila,
but with your persistence atsaka 'yung attitude mo, you can be at par with them and even better than them. I, uh..
ano bang gusto n'yong malaman?
Kasi sa, sa education, after graduating from DelPA, ngayon college na kami ‘no? Tapos after college, yung
engineering, board exam. After board exam, ayun, nagwork na ‘ko, sa ano. So, I met so many people, ano? Tsaka
do'n sa work, medyo ibang challenge na 'yun, 'no? (inaudible) you’re no longer a student, ano? You’re a professional,
‘no? So you have to deal with people. Lalo na kami, sa mga engineering, you have to deal with people at your level,
at your up, upper, atsaka 'yung lower level mo, 'yung mga foreman tsaka laborers. It’s very difficult kasi 'yun 'yung
pinakamahirap. Kasi 'yung dealing with human behavior and organization, that’s very di, ano, (inaudible) kasi,
although pinag-aaralan din namin 'yan sa ano, after kasi ng, during nagwowork ako sa DPWH, (inaudible) meron
akong free time, nag-enroll ako sa HBA sa La Salle. Isa sa mga subject 'yon e 'yung Human Behavior and
Organization so ayon, nung, kung, ang maganda do'n, may background ako sa engineering, medyo, sa production
management, medyo kabisado ko. Kasi I'm more on in Math engineering. Alam mo 'yung ano, 'yung analysis.
Analytic. So, after that, ‘di nag-work na 'ko. Kaso ako sa DPWH, binigyan ako ng Senior Civil Engineer na item, and
then, pinag-training ako sa materials engineer. Materials engineering. It so happen na mataas 'yung grade ko, naging
silver medalist ako noon so after that, 'yung at that time, sino ba 'yung secretary ng DPWH, si Secretary Aquino,
'yung anak niya, merong company. Merong company, uh, e hinahanap ako, iha-hire ako kaso ayokong pumunta do'n
sa, do'n sa kung saan, sa project nila. (Inaudible) malayo e, Visayas at Mindanao, so hindi ako nagpakita kasi iha-
hire nila ako e. Sabi ko, okay na ‘to tsaka at that time natuwa ko’t nakuha ko ng HBA e, kumuha ako ng HBA, so, uh,
hindi ko mapupursigi kasi sa gabi pumapasok ako e. So, sabi ko, 'wag na lang. Hindi ako nagpaano sa kanya. Kasi
iha-hire n'ya 'ko, pupunta ko sa Visayas and Mindanao, and anyway, 'pag do'n sa work ko naman, napunta naman
ako sa Visayas at Mindanao, pero hindi full time. Eto kasi ‘pag private ka na, talagang full time ka kung saan andon
‘yung project mo. So hindi ko ano 'yon, and then after that, uh, nag-work ako, tapos afterward, nag-ano ‘ko, nag-
business na ‘ko, construction business, (inaudible) and then, it so happen na 'yung professor ko sa HBA sa La Salle,
in-offeran, binigyan ako ano kung gusto ko daw ba pumunta ng, ng Europe for a management course — Applied
International Management Course. Libre ‘yon, grant, Swedish grant. So, pinadala ‘yung credentials ko, and
approved. So, nabigyan ako ng study grant sa Swedish International, Applied International Management Course sa
Sweden. So, it’s an eye-opener for me. Doon kasi, ilan kaming mga ano, several countries kami, several countries
kami, actually ‘yung batch namin, apat kaming Pilipino, so what I’ve learned is that ‘yung mga, mga Spanish, uh,
Asian, Japanese,(inaudible) tsaka ‘yung Mexican, grupo-grupo sila. Kaming Pilipino, barkada namin lahat, that
means we are flexible. Kasi we have, we’d been with the, uh, Spanish regime, American regime, Japanese regime.
So naging flexible po tayo. So isang attitude ‘yon na we can, ang Pilipino, can deal with any, any foreigner or any
(inaudible) isang.. isang magandang ano ‘yon ang upbringing natin. After that, punta na ko dito tapos cinontinue ko
yung business ko and then, uh, nag-ano ‘ko sa mga, uh, different, uh, organization, naging (inaudible) master ako ng
(inaudible) #15. Tapos, ‘yun nga, that, that is a fraternity, worldwide fraternity ‘yun e ‘yung (inaudible). It’s about
experience. Kasi you have to deal with people, ano? Lalo na sa (inaudible)
Question #2: What is this one significant life lesson that marked in your life? (No.3)
Significant life lesson? Sa delpa? Ito-ito ‘yung mga significant lesson. So I learned na how to deal with people. Not
only Filipinos, but foreigners. After that, nagbago na ‘ko. Nagpunta ako sa US. Doon sa US, uh, kumuha ako ng,
although nagsimula ako sa mababa, nag-security guard ako, (inaudible) but nagrereview-review ako. I found out na
hindi ko mapapractice yung civil engineering ko doon kasi hindi ako registered license civil engineer do’n. Para
mapractice ko ‘yun, I have to go back to college there. So, ginawa ko na lang, kumuha ako ng mga (inaudible)
courses, mga soil engineering, and tectonic engineering (inaudible) courses. So, na-hire naman ako. Naalala ko, as
ano, as federal employee ng ano e construction inspector sa mga buildings. So I was there as construction inspector.
Doon, medyo nakikita ko na meron pa ring discrimination. Merong mga times (inaudible) mga contractors e puro puti.
Puro puti, ‘no? We are Asian. Kung minsan ayaw sumunod sakin e, sabi ko e, if you will not ano with me e then I will
not approve your project. Do’n na sila na-(inaudible) kasi ako 'yung inspector nila tapos ‘di nila susundin yung aking
ano. Kasi naki, uh, kaya lang I make sure na 'yung aking bino-brought up sa kanila is tama. I have to study, 'yung
building code ng uh, US building code, 'yung lahat. And then, na-assign ako na mag-produce ng ano, parang siguro
(inaudible) Americans with Disabilities Act. So, nagawa ko na, nakagawa ‘ko ng libro, ‘no? American with Disabilities
Act para do’n sa, do’n sa district na inaano ko. So sinusunod ‘yun. Meaning, ‘yun ‘yung mga facilities sa mga building
para give preference or give easy, easy access to, to those who are disabled. Ang disabled, hindi lang 'yung lumpo,
hindi lang 'yung ano, pati 'yung hearing impaired atsaka, uh, impaired sa eyes ‘no? Bulag. So (inaudible). Uh, and
then, I decided to come back here. Nung bumaik ako dito, naging active ako sa, sa organization ng Philippine
Institute of Civil Engineers. That is the professional organization of civil engineers. Naging, uh, chapter president ako
ng Cavite. (Inaudible) chapter for 4 years. And after that, naging, uh, regional director ako, coordinator, sa region 4-A,
4-B. Ayun, nagtuloy-tuloy, hanggang naging national director ako sa buong Pilipinas. And then after... hindi ako
natapos no’n, in-appoint akong executive director. Parang national administrative officer sa buong Pilipinas. So, that
took most of my time kasi we have almost 90 local chapters here and about 12 chapters abroad. Last...'yung mga
societies na assistant (inaudible) like American Society of Civil Engineers, Japan Society of Civil Engineers,
Australia, New Zealamd, Sri La-, uh, (inaudible), India, and so forth, Magnolia. Kaya naging ano ako, member ako ng
American Society of Civil Engineers. Naging member din ako ng Japan Society of Civil Engineers. During that time,
ako 'yung nag-aattend ng mga conferences, convention sa abroad. Ang mga counterpart ko, lalo na ‘yung mga
Japanese. Mostly ang (inaudible) ng Japanese is may PhD kasi makikita mo naman e. Pag ka... kasi ang mga
Japanese tsaka Korean, medyo mahirap... nahihirapan sila sa Ingles, pero sila well-(inaudible) kasi may mga
doctorate sila e. Mga professor, (inaudible). Anyway, sabi nga nila, we believe in Filipino engineers kasi without the
Filipino engineers hindi made-develop 'yung Middle East, 'yung Saudi Arabia. Alisin mo ‘yung mga Filipinos jan, hindi
magde-develop ‘yung mga ‘yan. So, ‘yon. I was able to, to ano, to work with them. Mga different (inaudible) 'yung
mga higher profession, I can see that, ano naman e, hindi naman, hindi naman sila masyadong ano kundi ‘yung
persistence nila ‘yung attitude ba nila. Kahit ba sila medyo may, ako may masteral lang ako e, sila may PhD sila.
Pero ang ano do'n ang importante ‘yung attitude. ‘Yung persistence mo, ‘yung greed, kung meron kang vision, ano?
‘Yon. And then, ah! Nalimutan ko pala. Kasi nag-work ako sa US, sa Western Virginia. During 2004, nagkaro'n ng
tsunami sa Asia, ‘di ba? Maraming namatay sa Thailand, Indonesia, atsaka sa Sri Lanka. So tinawagan ako nung
isang, uh, isang dati kong kasamahan do’n sa ano sa isang company sa Washington, sabi ko.. sabi sakin, (inaduible)
pwede ka ba, ano, si Mike (inaudible) he’s an American, Greek-American. Pinapupunta ako sa Sri Lanka. Saan 'yung
Sri Lanka? Ano ba ‘yon? Ginoogle ko e, sinesearch ko, nakalagay do'n e Sri Lanka e ano, marami palang malaria
‘yon, gano’n ano. Tsaka sa may Tamil, Tamil rebels. Sabi ko, sabi ko, teka muna, (inaudible) do’n lang sa isang lugar
kang hindi naman ano, so I was there. Pumunta ako on a short notice, siguro one week lang ang preparation ko. So I
got there para sa rehabilitation, ‘yung tsunami damage. Talagang na-damage lang sila. Andaming namatay sa kanila
tapos kami, ako, parang consultant ako do’n, project manager, consultant ng ano, so pipiliin ko kung anong project
namin do’n na makakatulong. Under the... nakipag-meeting ako sa mga UN, United Nations officials. So sila ‘yung
nagga-guide sa’min. So namili ako ng kung ano ‘yung gagawin namin. So, as Filipino, nakaka-relate ako sa kanila.
‘Yung kasamahan ko kasi, ang dating, dumating yung Scottish na ka-partner ko. He was a retired Scottish... Scottish
policeman. Scotland, uh, policeman. Tapos, e mga British na... iba lang 'yung way lang nila, iba 'yung ano natin sa
kanila pero we can delude it. Medyo, kaya nga sinasabi ko, Filipinos are flexible. After that, umuwi na ako dito, hindi
na ako... although ayaw pa nila akong pakawalan, sabi ko, naho-homesick ako e. ‘Yun ang totoo. Naho-homesick
ako. So naho-homesick ako kaya... that’s enough na. Uuwi na ako. Ayaw. Ayaw akong pauwiin. Talagang uuwi na
ako. Mahirap talaga ‘yung nasa ano.. nasa homesick. Lalo na akong mag-isa do’n tapos e. Although meron akong
opisina, meron akong bahay, tapos meron akong driver. Pero sabi ko, no, no wag mo na ‘kong ikuha ng bahay, ‘yung
bahay na binigay sa’kin, ‘yun na lang ang gagawing opisina para andon ‘yung, andon ‘yung mga empleyado ko.
'Yung driver ko, iyan lang ang marunong mag-Ingles. Kasi 'yung (inaudible) ‘di naman marunong mag-Ingles e.
Anyway, naano na 'yun. So balik ako dito tapos naging ano ako e. Na-award na ako ng Outstanding Alumni ng
DelPA e. I think...Med-.. hindi ko matandaan, 2012 siguro 'yon. Outstanding Alumnus. Tapos nung 2013, nabigyan
ako ng Most Outstanding Imuseño in the field of engineering. Si, uh, sino ba ‘yon, si Mayor Maliksi, ang ano lang don
e si Secretary Ochoa. Ang kasabay ko no’n e ‘yung dating (inaudible) director tsaka OAC mga pang-malakasan
'yung posisyon n’ya e. Secretary s’ya e, cabinet (inaudble) s’ya e. So nabigyan naman ako ng Most Outstanding
Imuseño in the field of engineering, so that means na ‘yung graduate ng DelPA, okay. Ibig sabihin, nakaka-compete.
‘No? So, while I am, uh, the second director of uh, PICE, wala namang natatawag na abroad. Isang nakikita namin,
‘yung ating mga Filipino engineers, hindi gaanong nare-recognize abroad. Hindi nila nire-recognize ang Pilipinas e.
So, inaayos namin maayos ‘yung... unang-una, ‘yung Washington Accord. Washington Accord is a national
(inaudible) for engineering atsaka architerture and related sciences na kapag ka nag-graduate ka sa isang
engineering facility, architectural facility, college university, atsaka nakapasa sa Washington (inaudible) 'pag pumunta
ka sa abroad, kikilalanin ‘yung ano mo, ‘yung school. ‘Yun ang nilalakad namin, ibig sabihin, pagka nag-graduate ka
sa second school, na halimbawa, UST, UP, pumunta ka sa US, kikilalanin nila ‘yung credentials mo. Pwede ka nang
mag-practice do’n ng engineering. Pero as of now, hindi pa tayo nakakapasa doon. Ang isa pa lang, dalawang... I
think dalawa pa lang na university ang nakakapasa e. Sa ABET — Accreditation Board for Engineering and
Technology. ABET pa lang ‘yon, a step going towards Washington Accord. Uh, ang Mapua atsaka TIP. Nagpunta
dito ‘yung isang from Washington Accord 'yung sa US, UN, engineer, he served as, uh, sa Army corp, sa Army corp
ng, uh, US. Nakipag-usap sa’min, parang common ano lang, hindi naman ano. So, we were invited by Mapua, ‘yung
graduate ng Mapua, I was one of them, na pinag-usapan namin. Ako, ‘yung isang classmate ko, si Raul Assis, ka-
batch ko ‘yon, uh, undersecretary ng DPWH, si Cancio, who is a famous designer, structural engineer, atsaka, yung
pangalan non, si Santos, uh, famous ano ‘yon, designer. Atsaka isang medyo bata pa, newly-graduate, mahusay!
Magaling, magaling ‘yung bata. So, ayan, nagkekwentuhan kami, experiences, it so happen na ‘yung experience
namin atsaka mga naano namin, mas lamang pa kesa sa kanya. ‘Yung mga kasama ko naman do’n mga (inaudible)
din e, ibig sabihin, kung ‘yung.. kase ang Washington Accord is about students’ outcome. Alam mo ba ‘yung student
outcome? ‘Yun ngayon 'yung parameter sa pag... to judge kung anong nangyari sa mga nag-graduate. For example,
nag-college ka, including DelPA ‘no? Nag-graduate ka ng engineering course sa UP, ‘di ba? What have become of
you toward 5 years from now? From then, afterwards. Are you being competitive? Pwede ka na ba sa... i-compete sa
international? ‘Yun ang student outcome, ‘yun ang criteria ng Washington Accord. Student outcome. They don’t care
about, ‘yung, ‘yung ano mo, 'yung background mo kung pasado ka o pasang-awa ka sa school mo. Basta’t kung
anong maging ikaw during your work na you have become very competitive na pupwede ka sa international. Kasi
ngayon, borderless na tayo. Open na tayo sa market. Other engineers, other (inaudible) other sa sciences the
doctors can come here kase may ASEAN na tayo e. And we can go there. Pero nung tinitingnan namin ‘yan, ASEAN,
who are the ASEAN engineers? While 'yung mga Singaporean, Thailand, Malaysians, thousands of them are civil
engineers. Dati pala sa atin, at that time na (inaudible) na namin, sa lahat ng, uh, discipline, mechanical, uh,
architectural, civil, et cetera, lilimpampu (50) lamang ang ating ASEAN or APEC engineers. So, papano tayo
makakapag-compete with them kasi open na, ASEAN ‘yun diba, wala nang crossbo- ano, meron na tayong crossbo-
... we can work there and they can work there, pero paano tayo makakapag-compete? Hindi tayo ASEAN ano. So
inano namin 'yon sa (inaudible) I became a... ayan makikita mo sa aking ano, ASEAN engineer ako. Ayun. Kaya...
kaya, tapos after that naging evaluator din ako. So ang nangyari, ako ngayon 'yung nag-eevaluate kung sino 'yung
magiging ASEAN engineer atsaka APEC engineers. So priniority namin 'yung mga OFW natin na 'yung sa, 'yung sa
abroad. Kase they did (inaudible) na maging ASEANs. Once na naging ASEAN engineers na sila, taas agad ang,
ang ano nila, ang recognition taas agad ang salary nila taas agad ang ano, kasi they are now at par with the rest of
the world. Nung una hindi sila kinikilala. Philippine graduate, engineering, no (inaudible) pero ngayon na naging
ASEAN na sila APEC engineers kinilala na rin sila so ‘yun ang ginawa namin. ‘Yung ang prinioritze namin. I’m one of
the evaluators, ‘no? So ayun. Medyo masyadong naging busy ko. Masyado akong... kasi I have to go around the
Philippines at saka ano nga, sa abroad, napabayaan ko ‘tong office ko. Sabi ko, siguro magle-lay-low na ako do’n. I
have to come back to my office ‘no? 'Yung sa construction ko. Onga pala, nalimutan ko nung nasa Sweden ako do’n
sa class, uh, sa campus namin, sa labas ng campus namin meron akong na.. nakakasama nakikita 'yung Swedish
girl, bata pa siya. Tapos nakasabay ko s’ya sa ano, tapos tinanong n’ya ako, are you Filipino. Sabi ko yes sabi ko
why tapos sinabi n’ya “every..almost every year while winter sa Sweden”... kasi sa Sweden kasi very harsh ang...very
long ang winter e. Pupunta s’ya sa Pilipinas. Sabi ko yeah? Tapos, ang... sinong ano mo don? Wala daw. Meron lang
s'yang guide na tourist guide, may backpacker lang s’ya sinabi n’ya ‘yun dami niyang napuntahan. Siargao, El Nido,
Bohol, (inaudible) tapos dami. Tapos, uh, ‘di ako maka-relate. Kasi hindi ko napupuntahan e. Sabi ko, ako ‘yung
Pilipino tapos ‘di ko ‘yun mga ano niya. Tapos nung one time, I think that was 1995, umuwi ako dito, naka-meet ko si
Mike Enriquez. Si Mike Enriquez sa GMA 7. Inalok n’ya ako. Sabi niya, pwede ka bang mag consultant samin?
(Inaudible) sabi ko na dito ako, babalik ako sa US e. Hindi dito ka muna. Ano bang ano. Magtatayo daw sila ng 60
am/fm radio station nationwide. Nationwide. Wow sabi ko (inaudible) I will.. maiikot ko ‘yung buong Pilipinas, may
sweldo ako, mapupuntahan ko pa ‘yung mga napahiya ako sa Swedish girl. Wala, hindi ako maka-relate, hindi ko
ano e. So tinanggap ko, as consultant. I was 2 year, 2 years 'yon, so naikot ko ‘yung buong Pilipinas. Nung una,
masyado akong ano e. Merong time na magbe-breakfast ako sa Cebu, magla-lunch ako sa Bacolod, tas magdi-
dinner ako sa Cagayan de Oro. Sabi ko e gusto ko. Tapos non, afterwards sabi ko hindi na. Ano na lang, slow down
ako. Pinipili ko lang naman ‘yung ano, 'pag pupunta sa Mindanao, may mga... alam mo naman ‘yung mga Mindanao,
may mga security concern doon e. So bago ako pupunta do’n, pinapatawag ko muna ‘yung aking radio station
manager do’n. Nagpapasama ako sa every trip ko. Kasi, dalawa checkpoint e. Isang checkpoint sa military, isang
checkpoint din sa kabila. Sa (inaudible) e. Anyway, that is a good experience, na-eperience ko ‘yung... ‘yung
Swedish girl na knows more about the tourist destinations sa’tin kaysa sa’kin. So naayos ko naman ‘yon. That is a
very good experience for me. So, ayon. Ano pa ba? Uh. Nag-continue ako sa PICE, nag-ano ako, and then napunta
ako sa mga. Nag-ano ako sa consultancy din, naging consultant ako ng, uh, local government unit (inaudible)
operation. Ito 'yung mga naglo-loan sa mga government, mga projects sa locality, na (inaudible) ng gobyerno. Ino-
oversee ko lang 'yon, kung tama 'yung ano, one of our projects 'yung sa Boracay, sa Caticlan, 'yung ano do'n. Atsaka
'yung mga ano. Tsaka 'yung mga water district, mga water district mga water, uh, treatment plan. So ayun nga mga
ano and then naging, naging, uh, president ako ng multi-(inaudible) development coordination, as developer for a
short time. Naging president din ako ng... eto na yun, current position, current positon, president ako ng Nautilus.
This is more on mechanical and electrical. This is a method, uhm, a widely used in the other advanced countries,
'yung gagawin mo 'yung building na smart building. An intelligent building. Gagawin mo 'yung.. green building s'ya,
computerized siya, 'pag may.. pag walang tao, mamamatay 'yung kuryente mo, 'pag walang ta-, 'pag may tao, mase-
sensor n'ya. Pag-open mo bubukas 'yung pinto, lahat 'yun. May camera, may facial recognition din siya, na ibig
sabihin 'yung makikita kung terrorist 'yung pumpapasok lalo na sa mga ano, sa airconditioning, nako-control n'ya.
Ultimo para makakasave ka ng electricity. Lahat, fire. Kung ano, kaya 'yung nangyari sa Resorts World, hindi dapat
nangyari 'yon. Kasi 'yung company namin sa New York, sila gumawa ng Resorts World do'n sa New York. Sabi do'n
bakit nangyari 'yon, e kung gumagana 'yung BMS... BMS is building management system. Gumgana yung BMS,
automatic yun. Makikita mo kung saan 'yung nag (inaudible) smoke. Automatic 'yun matatawagan n'ya 'yung fire
department.
Automatic 'yon lahat. Makikita mo kung saan galing 'yung apoy, lahat atsaka mapa-parge mo 'yung smoke hindi
mamatay ang tao kasi ang most na namatay ay because of the smoke. S'ya may pargin s'ya lahat 'yon pati 'yung
windows mo kapag malamig naman 'di mo na kailangan ng aircon, bubukas 'yung bintana. Sa Singapore gano'n
tapos pero 'pag nakatapat naman s'ya sa hapon at mainit na, sasara naman s'ya, bubukas 'yung aircon sa ospital
carry na ung CO2 o Carbon masyadong maraming tao kasi resist iyon CO2, ipa-parge n'ya iyon at tsaka yung quality
ng air pati sa elevator sa lahat puro automatic lahat iyon. 'Yun 'yung BMS sa other advanced countries, Singapore,
US.. Widely-used 'yan pero sa atin hindi pa because we want to use technology here and through BIM. Ang BIM ay
building indormation mobiling, ito 'yung nagde-decide sa structure so for engineering and architecture sa Singapore,
South Korea, at Japan mandatory na 'yan mandatory na and hindi ka makakakuha ng building permit kung hindi ka
dumaan sa BIM pero sa atin 'di pa, ngayon pa lamang so 'yung partner ko sa PICE, nagkaroon na s'ya ng knowledge
academy na parang training para d'yan, para maka-keep up tayo d'yan. We are way behind in technology lalo na sa
earthquake or seismic. Japan is (inaudible) at Taiwan way ahead back 'yung mga contact partners 'yung nagpupunta
dito, magagaling sila, magagaling tsaka very well-advanced and willing to impart our technology so 'yun 'yung sa atin.
Medyo, to be honest, medyo late na tayo kumbaga sa atin, naiiwan tayo so ngayon pa lamang tayo gagawa ng
subway, ngayon pa lang tayo gagawa ng railing system (inaudible). Nung 2014, nagpunta kami sa Tokyo (inaudible),
nakita namin 'yung subway doon (inaudible) right in the heart of Tokyo, ang laki (inaudible) and then papano sila
mag-ano ng meron na sila, overhead na flyver, nagdadagdag pa sila ng another flyover sabi ko paano nila gagawin
'yon and paano magka-cut down doon, meron na sa ilalaim paano 'yung pundasyon mo. They can do it. Meron silang
special equipment atsaka we all ano, sila Japaneses is so well-disciplined, lahat eksakto sa kanila. Sa time, nung
nakipag-meeting kami do'n sa minister, equivalent (inaudible) kailangan eksakto ang dating mo doon (inaudible) so
bago kami pumunta, tinitingnan muna namin 'yung suot ng minister, naka-necktie ba s'ya, ano, hindi siya naka-
necktie. So tinanggal namin 'yung necktie, tapos 'yung proper way to do it, pagpasok mo sa kwarto, proper way to
greet sa kanya at during the conference, isang linya andon 'yung mga Pilipino. Kasi 'yung ibang linya may Japanese,
Russian or something, pero this is South Korea, parang protocol ba tsaka meron precision. Precision. Those are the
things 'yung mga sa international. And then while I am here na-elect din ako na executive council ng NCCA --
National Commission on Culture and Arts. Ito 'yung mga heritage, although I'm the member of Cavite (inaudible)
Society, pero this is the national level. Kami 'yung gumagawa kasi ngayon wala pa tayo sa heritage while other
countries, pine-preserve 'yan. Sa Italy 'yan, Venice. Sa America, Paris, kaya doon nag-aattract ng tourist (inaudible).
Pinagtatalunan sa turista like Vigan, andaming turista sa Vigan because of heritage. 'Yun ang pine-preserve namin
lahat ng mga churches na 'yan. Kaya kami ngayon (inaudible) 'yung Philippine Chapel for Heritage. Unfortunately,
ngayon pa lang natin ginagawa iyon samantalang 'yung other countries ano na tulad ng Australia, Victoria, tinitingnan
namin how they do it sa Italy, France, US, tingnan mo 'yung nangyari sa Balangiga Bell, nakita n'yo 'yon? World War
II 'yung Balangiga Bells 'di n'yo napanood sa news 'yung kinuha ng US tapos binalik 'yung binalikan na municipality
in tourist spot 'yon ngayon so kailangan nila ng maraming restaurant kasi nag-aattract ng turista. Isa 'yon sa look at
Vigan kaya kailangan namin i-promotoe iyon. Ito 'yung heritage. Most of the younger generation, ako nung una 'di ko
rin alama 'yan, iba kasi 'yung treatment 'pag nasa engineering and then, ano pa ba. Nautilus. And then, 'yung Bicon,
and then ngayon ginawa akong consultant ng solar resources (inaudible). Although sinabi ko na baka wala akong
oras, although sinabi ko okay lang para matulungan ko rin sila sa engineering as a student 'di ka dapat. 'Pag naka-
graduate ka edi magka-college ka sa ngayon ha, hindi na masyadong enough 'yung knowledge degree. If you can
pursure, kung meron ka rin time, kung hindi ka naman masyadong mayaman, okay lang 'di ba 'pag masteral ka and
specialization (inaudible) for example, engineering is very wide. Ngayon, gusto namin ngayon baguhin 'yung
kurikulum. Dapat may specialization. Ako, specialist ako sa construction ng engineering, ine-especialization ko kaya
naging ASEAN at 'nga pala, elevated ako sa fellow. I think I'm the only Caviteno na na-elevate sa as of now lang na
engineer, fellow civil engineering at ngayon ay (inaudible). Sa susunod pa na fellow kay marami siguro susunod na
fellow kaya marami siguro na Caviteno. Sa ngayon lang may engineer, Father Juan, dating (inaudible) nag-apply sa
fellow, kaya papasa pa s'ya at least dalawa na kaming fellow sa Cavite. Tapos 'yun nga, it's a life continuous study
even in formal kaya kami, meron kaming mga CPE -- Continuent Profession Education, kasi kung wala kang CPE, 'di
mo mare-renew 'yung (inaudible) kasi mabilis ang technology. A-attend ka ng conferences, technical conferences,
I'm talking about sciences engineering architect so for... Just like my (inaudible) so 'yun ang gusto namin, ang ano
namin is that kung gusto namin mabago, gusto namin mabago, gusto namin (inaudible) pagka-graduate natin dito,
recognize na s'ya sa mundo, competitive na s'ya so we have to improve ang ating kurikulum kung gusto mo maging..
Don't stop there, continue learning. Hindi lang formal learning, hindi lamang 'yung learning sa college. You can learn
other ways kung hindi maiiwanan ka. It cannot kumbaga, nakikipagdeal ka (inaudible). You continue to learn 'pag ka
ganon maiiwanan ka. Okay lang kung medyo mayaman ka na, you don't need that at hindi ka masyado sa profession
mo, kasi mamimili kayo ng profession n'yo, you should love your profession.
Sa ngayon, okay na ako ngayon kasi I have 4 children. Medyo chinallenge ko rin sila noon nung napasok sila sabi ko
what do you see yourself in 10 years from now (inaudible) you're a professional, 'pag nakikipagharap ka sa tao hindi
ka mahihiya kahit na 'yun kahit a kaharap mo si Lucio Tamp, professional ka 'di ba kumbaga sabihin hindi ka
magiging mahiyain. So 'yung daughter ko, nagtapos ng medicine, tapos naging surgeon sya. After ng surgeon nya
(inaudible), na-challenge ko s'ya, ko sila 'yung bunso ko kala ko nung araw hindi makaka-graduate 'yan, chinallenge
ko rin s'ya tapos parang pinaano ko sa kanya, study is too very important na ma-out of place ka kung hindi ka
pumapasok sa school. Parang mapaano ko sa kanyang mind 'yon kaya may mind autism s'ya, kala ko (inaudible)
tapos naka-graduate s'ya. Ang inaano ko sa kanya, nagagalit s'ya pag papasukin (inaudible). Privelege na pumasok
sa school. So naka-graduate s'ya. Pagtapos maka-graduate ng medtech sa UST (inaudible) Ko-continute daw s'ya
sa medicine. Ngayon, doktor na s'ya ulit (inaudible) sa mind ng student ang quotation, ang kahalagahan ng learning
e dadalian n'ya yon. I believe na 'tong Pilipinas, 110 million ang younger generation natin ngayon, maraming
kabataan. If you can only educate them properly, we will be a strong nation. You can compete although nakikita ko
lang sa mga graduate, sila medyo mahina, kulang s'ya (inaudible) kung 'yung bata ay persistent s'ya at nasa attitude
na gusto n'ya umasenso, you will make a way. The good example is South Korea. Like I said, South Korea several
times 'yung mga kasama ko doon nagiging consultant sa South Korea nung pumunta s'ya doon. Way 1960 we are
way ahead. Philippines is way ahead after Philippines is only number 2 and Japan is number 1 pero naiwanan tayo
ngayon. Last na tayo. Good example d'yan is South Korea because may vision 'yung leader nila. Sabi nung leader
nila, we will really invest for people. We will invest for students. Sa estudyante palang, elementary, highschool,
kinikilala na nila kung sino 'yung mahusay sa sciences and engineering, so pinili na nila 'yon, okay aalagaan namin
'yung student na 'yon from elementary, highschool, college, aalagaan nila iyon and after college, masteralna and
then they let them out. They work on Europe, US, and other countries. After working then makukuha na nila 'yung
technology. This is truelife. They invited back to Korea, invited them and will offer you salary (inaudible) 'yun ang
technology. Kasi sabi nung leader, you will be competing in Japan at the 20th Century. They did that almost na
although (inaudible) 'yung Samsung, natatalo nila 'yung heavy equipment nila (inaudible) kasi naiinvest on their
people. They invested a lot for them sa education. 'Yun ang vision, we will invest for educational student kasi may
potential tayo. We have young people, marami sa atin ang bata kaysa sa matatanda compared sa Japan, mas
marami ang matatanda kasi hindi nag-iincrease ang population nila. China will have a problem because of their one-
child policy. Ang dami nila, ang laki ng populationnila pero naging elder, naiiwanan 'yung working, kakaunti. How can
you support the elder sa trabaho kung kakaunti, so magkakaproblema sila doon. Anyway, US kasi they are attracting
'yung American dream. Nakukuha nila 'yung best scientist, best doctors, best engineers na magtrabaho sa US. 'Di
lahat ng magagaling natin ando'n kaya ang technology nila (inaudible) nakukuha nila 'yung best sa India, Pakistan,
nakukuha nila kaya hindi sila nagkakaroo ng dream. Tayo namin baliktad, 'yung the best natin, napunta doon kasi
nga walang... Anyway, look at South Korea. They did that. (inaudible) very important is education ng mga
estudyante.
Question #3: What is your message to those 21st Century students of DelPA now as they will replace you in the
future? (No.7)
Ito yung message sa 21st Century: Pursue to inevitable. Ito lang talaga 'yung key lalo na sa sciences tsaka sa
engineering. I'm not.. 'di ko na ano 'yun (inaudible) pero sino ba 'yung nagdedevelop ng formation, sino ba
nagdedevelop, 'yung technical person 'di ba? 'Pag ka nandun ka sa international, ako kung minsan sinasabi ko sa
kapwa Pilipino, masyado kasi tayong magalang. Kung minsan naaano ko 'yan sa US, nasa posisyon ako hindi ako
nagsi-Sir. Nagsi-Sir lang ako sa immediate boss ko when you... Magsi-Sir ka sa kanila, they tend to look down on
you (inaudible). Sabi ko sayo wag ka magsi-Sir sa mga equal mo lang. Sa boss mo okay lang. Let's face it, may
discrimination pa rin. Kunwari s'ya, dahil puti sila kung minsan ginaganon ako sabi ko if you don't follow me, you will
face the consequences. I will not sign your project. Sabi s'ya sa akin, I'm doing thsi for 30 years and you're saying
that I am wrong I said yes, you are wrong and you will do it for 30 years wrong (inaudible). Let's face it, nabu-bully ka.
Ganyan ang life (inaudible). Sabi ko yes, you're doing this for 30 years wrong. (inaudible) Be prepared always. Be
prepared pag pumunta ka doon. Hinid ka prepared (inaudible) Nung nasa Silang ako, I'm dealing with the nations na-
achieved natin nadevelop natin it's a very good experience. Ngayon, hindi na kayo 'yung mag-aaral lang. Ang
kompetensya n'yo ay hindi Pilipinas. Ang world na, international competition. World na, so be prepared for that.
Education is very important tsaka piliin n'yo kung ano 'yung gusto n'yo na course. Kung 'di mo gusto 'yung course na
pinili mo at 'di mo naman ine-enjoy, you must be doing it secure mo muna 'yung education n'yo and don't stop
learning. Marami namang ways, marami namang hindi formal but don't stop learning (inaudible) Discipline is also the
key. Discipline sa sarili mo.