Sie sind auf Seite 1von 5

1

Kachin Ngu Ai Mying Hte Seng Ai Karai Masa

Ga Hpaw: Karai Kasang gaw yawng mayawng a madu rai nga ai hte maren labau a Karai Kasang mung rai nga ai.
Dai rai nna Karai Kasang gaw anhte Chyurum Wunpawng Amyu Sha ni a madu sha n rai anhte myu ni a labau a
madu mung Karai Kasang Shi nan rai nga ai. Dai ni anhte myu sha ni hta “Kachin ngu ai kadai ni rai ta?” ngu nna,
nangshoi nangsha nga tsun garu, dinglun, dup ginrat nga ga ai re. Dai lam ni hpe jaw ang ai hku chye na hkawn
hkrang la lu na matu labau a madu Karai a yaw shada ai Karai masa lam yan hku, akyu kaja pru na matu mahtai tam
la ra ga ai.

Kachin Ngu Ai Amying Shingteng A Ru Pawt: Kachin ngu ai amying shingteng a ru pawt hte seng nna, sawk
sagawn ninghkring ni ningmu amyu myu hte tsun sang lang da ai hpe mu lu ga ai. Kachin ngu ai ga hkum, Chyurum
Wunpawng Amyu Sha ni a ga jahpan hta n rawng ai re.1 Josaih N.Cushing gaw ‘Ka-hkyen’ ngu ai ga sig aw Myen
nsen kawn pru wa ai ga re ngu 1880 hta tsun da wu ai.2 E.R Leach sawk sagawn da ai laika hta gaw kakhyen ngu
mying kaw nna, 1890 daram hta Myen ga si (Burmese term) ‘က ကကကက’ ngu tsun ai hpe la kap let, hpang daw de,
‘Kachin’ ngu ai ga hkum lang wa ai re ngu sawn la da ai hpe mu lu ga ai.3 Dr. Ola Hanson ka da ai hta gaw ‘Kachin’
ngu ai mying gaw, Sam ni Wunpawng myu sha ni hpe shamying ai Hkang ngu ai ga hkum hte, Miwa ni Wunpawng
myu sha ni hpe shamying ai Jein ngu ai ga hkum lahkawm kawn Hka Khyen or Ka Khyen, dai kawn Kachin ngu
ai ga hkum paw pru wa ai re ngu ka da wu ai.4 1961 ning hta Ph.D Dissertation ka ai Ma Khin Mya gaw ka manawt
mayu ja ai amyu ni re ngu ai hku ‘က’ ‘ကကကက’ amyu ngu nna shamying ai ngu sawn la wu ai.5 Hpung up sara Duwa
Lahpai Zau Tu a makam hta gaw sinna mai gan masha ni Htingnai ga na ‘Gahkyeng’ (“lamu ga hkyeng sha ai, lamu
ga madu ai, Ga Du, Landlord”6) ni ngu ka matsing da ai kawn, ‘Kahkyen…Kachin’ ngu shamying mat wa ai re ngu
kam wu ai.7

Kachin Ngu Ai Amying tara shang adan aleng lang hpang wa ai lam: Labau gawn sara ni tsun ai hta
Kachin ngu ai mying gaw Chyurum Wunpawng Sha ni tinang hkum tinang shamying la ai mying n re ngu sak
sagawn da ma ai. Kachin ngu nna shamying hpang wa ai npawt nhpang hte seng nna mung (gara shara hta galoi
kawn) sawk sagawn ninghkring ni a lapran ningmu n bung hkat ma ai. Myen baw sang ni a nlung pa lai ka (Myanmar
Stone Inscription) hta, C.1442 e ka da ai lung pa hta Wunpawng ginra bum ga hkan nga ai baw sang ni yawng hpe
Kachin ngu ka masat da ma ai. Dr. Ola Hanson sawk gasawn tang madun da ai hta, Eugenio Kincaid gaw Kachin ni a
lam hpe 1837 ning hta Myenmung shinggan mungkan de shi ga jaw ai wa re ngu tsun da ai hpe mu lu ga ai. 8

AD 1880 ning daram kaw nna Kachin ngu ai mying hpe English laika hku ka ai laika ni hkan lang bang wa ma ai.
1895 hta English (British) ni “Kachin Hill-tribe Regulation” (W.P bum ga nga masha htung tara) ngu nna, tara shang
laika kaw ‘Kachin’ ngu ai ga si lang da ma ai. Tsaban 19 hta mung Myen ni hte Uropa dan masha ni hku nna,

1
W.J.S. Carrapiett, The Kachin Tribes of Burma: For the information of officers of the Burma Frontier Service
(Rangoon, Burma: Govt. Printing and Stationary, 1929), Vi.
2
Josiah N.Cushing, “The Ka-Khyens of Upper Burma,” Baptist Missionary Magazine LX: 296-298. Herman G.
Tegenfeildt, A Century Growth: The Kachin Baptist Church of Burma (Calif, South Pasadena: William Carey Library,
1913),11.
3
E.R. Leach, Political Systems of Highland Burma: A study of Kachin Social Structure (Oxford. New York:
BERG,1959), 41.
4
Ola Hanson, The Kachins: Their Customs and Traditions (Rangoon: American Baptist Mission Press, 1913), 19.
5
Ma Khin Mya, “The Impact of Traditional cultural and environmental forces on the development of the Kachin”,
Ph.D dissertation, University of Maryland, 23.
6
B.D. Maran, Kachin: Lera Wawra Kikkik Kawkkawk Mahkawng (Laiza: Kachin Research Journal Board Publication,
2010), 30.
7
Herman G. Tegenfeildt, A Century Growth: The Kachin Baptist Church of Burma (Calif, South Pasadena: William
Carey Library, 1913),11,14.
8
Ola Hanson, Missionary Pioneers Among the Kachins (New York: American Baptist Foreign Mission Society, 1922)
(15 page Pamphlet).
2

Wunpawng bum ga kaw nga ai masha ni yawng hpe Kachin ngu shamying ma ai lam Myanmar Socialist Lasin Parti ni
ka ai ‘Kachn” ngu ai laika buk hta ka da ma ai.9

Lahta na lam ni hpe maram yu ga yang, mungkan de “Kachin” ngu ai mying hpe shachyen ya mat wa ai a
npawt gaw sasana sara ni hte Bristish (English) ni re ngu ai hku chye na hkam la lug a ai.

Kachin Ngu ai Amying Hta Kadai Ni Lawm A ta?: Dr, Ola Hanson stun ai, ‘Kachin amyu baw sang ni ngu ai n
nga ai’ (There are, strictly speaking, no Kachin tribes) da. Kachin ni shanhte hkum shanhte masat la ai hta shanhte
amyu ni a lapran n bung ai dinghku ni & n bung ai ga ni nga ai ngu ai hku hkam la ma ai ( They (Kachins)
themselves recognize only different families and linguistic divisions) ngu ka da nga ai.10 E.R. Leach tsun ai mung,
Kachin ngu ai mying gaw, shaga ai ga hta mahta nna tsun ai n re; htunghking ningli hte nga pra ginra hta mahta nna
tsun masat ai mying she re ngu tsun da ai re “(Kachin was not a linguistic category; Kachin is a cultural category & a
geographical category)”.11 B.D Maran sawk ka da ai hta gaw “Kachin Bum nga masha yawng hpe Kachin ngu masat
la tawn ai rai tim, sinna masha nkau mi gaw Jinghpaw ga tsun shaga ai ni hpe adingtawk Kachin bai ngu nga ma ai”
ngu ka da nga ai.12 Labau hpe yu yang, Kachin ngu ai ga si (term) hpe n bung ai lam ni hku jailang ai hpe mu lu ga
ai. Kalang lang Kachin ngu ai ga si hpe, Jinghpaw bawsang hte Jinghpaw ga shaga ai ni hpe madi tsun ai lam nga
tim; grau madung dat jai lang ai gaw, {Jinghpaw(Duleng, Hkahku, Tsasen, Gauri); Rawang (Hkanung)& Nung; Maru;
Atsi; Lashi; Lisu ga shaga ai} Assam a sinpraw maga, Myenmung a dingdung hte sinpraw-dingdung maga, Miwa
mung ga jarit mayan hkan nga ai bum ga nga masha ni hpe tsun lang ai mying rai ma ai. Dai masha ni hta, ga hte
bu hpun sumli lam n bung tim shanhte hta bung ai htung hkying/htunglai masa hte, langai hte langai seng hkat ai
ngu ai myit hkam sha lam nga ai ni rai ma ai.13 Myen mung Asuya gaw ကကကကက ကကကက ကကကက
ကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကက ကကကကက ကက ကကကကကက (က)
ကကကကကကကကကကကကကကကကကကက ကကကကကကကက (Jinghpaw)က ကကကက( Alzi)က ကကကက (Lashi)က ကကက
(Maru)က ကကကကကက (ကကကကက)(Yawyin (Lisaw)က ကကက (ကကကက-ကကကက) {Nung (Htanung
Rawang}ကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကက
ကကကကကကကကကကက ngu nna Kachin hta myu lakung 6 lawm ai hku ndau masat da ai re.14 Du Wa Lawang Li gaw, (1)
Gam wa- Ju Rawang Gam (2) Naw wa – Zaiwa Azi (3) La wa – Lachik Lashi (4) Tu Wa – Lawwaw-Maru (5) Tang wa
– Lisu Lasaw (6) Yawng wa – Pawng Yawng Jinghpaw, ni gaw Shapawng Jingmang yan Numraw Ma Ja Nang yen
kaw nna shaprat dat ai kasha ni rai ma ai ngu tsun da ai hpe mu lu ga ai.15 Wunpawng Mungdan Shanglawt Hpung a
Ningawn Mung Masa Lamyan hta “Nung Rawang, Zi, Maru, Lashi, Lisu, Jinghpaw ni gaw Wunpawng mungdan kata
e Wunpawng amyu masha ni rai nga ai”16 ngu nna Kachin ngu ai hta Nung Rawang, Zi, Maru, Lashi, Lisu, Jinghpaw
ni lawm ai ngu ai lachyum hku ka da ai hpe mu lu ga ai. Yawng hpe ginchyum nna tsun ga nga yang, Kachin ngu ai
amying hta Chyurum Wunpawng bum ga nga masha Nung Rawang, Zi, Maru, Lashi, Lisu, Jinghpaw ni yawng lawm ai
hku chye na la ra ga ai.

Chyum Laika Hta Tsun Shaleng Da ai “Israela” Ngu Ai Mying Hte Seng Ai Karai Masa : Chyum laika hta
Yaku hpe Israela ngu amying shingteng galai ya let, mungkan ntsa hta Karai Kasang a lata la ai amyu ngu ai chyeju
daju tai ai amyu hku sak hkrung na matu chyeju mahkrun hpaw ya ai re.

9
Myanmar Socialist Lasin Parti, Pyi Htaungsu Taiyinta Yinchyemu Yoya Dale Htongsan Mya (Kachin)( Yangon: Tsape
Bikman, 1967), 54.
10
Ola Hanson, The Kachins: Their Customs and Traditions (Rangoon: American Baptist Mission Press, 1913),13.
11
E.R. Leach, Political Systems of Highland Burma: A study of Kachin Social Structure (Oxford. New York:
BERG,1959), 42-43.
12
B.D. Maran, Kachin: Lera Wawra Kikkik Kawkkawk Mahkawng (Laiza: Kachin Research Journal Board Publication,
2010), 35.
13
Herman G. Tegenfeildt, A Century Growth: The Kachin Baptist Church of Burma (Calif, South Pasadena: William
Carey Library, 1913), 14.15.
14
ကကကကကကကက ကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကကက
ကကကကကကကကကကကကကကကက(ကကကကကကက:ကကကကကကကကကကကကကကကကကက
ကကကကကကကကကကကကကကကကကက ကကကက)က
15
Lawang Li, Jinghpaw Wunpawng Sha Ni Nga Yu Hkrat Wa Ai Ahtik Labau Laika (Myitkyina: Hanson Press,
1992),10.
16
Wunpawng Mungdan Shanglawt Hpung, Nunggawn Mung Masa Lamyan ( Liza)25.
3

Yaku gaw kawa shi hpe “nang kaja wa ngai sha Esaw rai nga nni?” ngu san ai shaloi, “rai nga nngai” ngu
masu nna Kawa kaw na, kahpu a matu san da ai shaman ga hkalem hpyi la ai re (N.N 27:24-30). Dai majaw kahpu
hpe hkrit nna, nta kaw na hprawng pru mat wa ra wu ai. Katsa Laban kaw sa du shingbyi lu nna Lea hte Rahkela yen
nau hpe hkungran la lu let, sut rai ringchying wa lu wu ai (N.N 30:43). Katsa Laban hte rau n kam nga sai majaw, dai
daw buga de bai dinghku nta masha ni hte nhtang wa ai re. Yabuk hka makau kaw kahpu matai htang na hpe hkrit
nna, shi hkrai hti ngam nga ai aten masha langai hte shana tup kamu hkat ra wu ai. Shaloi shi chye na la ai gaw
Karai Kasang gaw ga sadi nga ai hte maren shi hpe bau sin ai hte buga de bai du wa shangun ai ngu hkawn hkrang
la lu ai re. Grau nna gaw, ga sadi hte maren shi hpe shaman ya ai hpe myit dum wu ai. Israel ngu ai amying
shingteng lu ngut ai hpang shi Kahpu Esaw hpe grai hkrit tim, Kahpu gaw shi hpe atsawm hkalum la ai hkam la lu ai
sha n-ga shi hte shi a aru arat ni gumring gumrat ai chyeju hkam la lu ma ai.

Yaku gaw shi hpe sa gamu ai wa hpe dang la lu hkra shakut ai hta grau nna “shaman chyeju” hpe ahkyak
da wu ai ( N.N 32:27). Shi hpe sa gamu ai wa kaw shi a matu akyu byin mai ai lam lama mi nga ai hpe chye nna,
dai hpe chyeju hku sha (tinang a n-gun atsam hte dang la ai hku n mai lu ai) lu la mai ai hpe hkam la wu ai. Dai
majaw Karai Kasang hpe ninghkap lu na matu dakrin dakan shakut shaja ai kawn, Karai Kasang kaw na shaman
cheju hpe hkam la lu na matu dakrin dakan shakut shaja ai lam de gale mat wa shangun ai mabyin re.

Shawng de, shaman chyeju hpe maw lanyet ladat hte hkalem la ai wa rai dam tim, ya gaw teng man jaw
ang ai hku Karai Kasang kaw na chyeju hku hkam la lu ai lam hpe she manu shadan mat ai lam re ( N.N 32:12,26).
Rai tim Karai a chyeju hte sha san san hkrung ai sak hkrung lam hpe, ahpyawp ahpyawm la chye ai maw lanyet wa
ngu ai Yaku mying hte gaw matut n mai hkam la ai. Yehowa Karai Kasang hpe Kahpu Esaw a hpyen kaw na makawp
maga la na wa ngu ai shi a prat mang hkang a matu daw jau ya na wa ngu ai makam hte sha gaw n mai hkam la ai
(Karai hpe shi a akyu a matu galaw ya na shangun ma/daw jau ma hku sawn la n mai ai). Yaku chye na hkam la ra
ai gaw shi madaw she Yehowa Karai Kasang a ali ama tai let, Karai a hpung shingkang a matu asak hkrung ra
ai/dawjau ai wa tai ra ai ngu ai lam re. Tinang hkum shagrit shanem ai hte Karai kaw sak hkrung lam ma hkra hpe
ap ai lam re. Dai hku myit shajin ngut ai hpang Yaku gaw “Na a mying gaw hpa rai ta?” ngu nna Karai Kasang a
mying hpe tam san wu ai. Rai tim Karai Kasang gaw Shi a mying n tsun dan ai sha, “Nye a mying hpa rai san nta?
Ngu htan nna, Yaku hpe shaman ya ai re (N.N 32:30). Yaku a aten na masha ni ‘nat hpara’ ni a mying hpe ahkang
aya hku lang nna, lama ma hpe shingkang ka-up shakut ai lam, tek jum reng hkang ai lam galaw chye ma ai. Yaku
mung tinang a shim lam a matu, Karai Kasang a mying hte kahpu Esaw hpe shingkang ka-up shakut ai lam, tek jum
reng hkang ai lam galaw wa mai ai re. Dai majaw Karai Kasang gaw Chyum Laika hta Shi a mying hpe n tsun dan ai
sha “Ngai gaw nan ji Abraham a Karai Kasang, na nwa Isak a Karai Kasang Yehowa rai nga nnngai” ngu nna shat sun
dan ai re (N.N 28:13).

Karai Kasang Yaku hpe hpa rai shingteng amying bai galai kau ya ra a ta? Yaku gaw shangai wa ai shaloi
marun rai nga ai kahpu Esaw a lahtin manat let shangai pru wa ai majaw, shi a mying hpe Yaku ngu shamying ia re.
Yaku a mying Jacob ngu ai gaw, ‘to hold the heel’ (lagaw lahtin manat jum ai wa) (sh) supplanter (malai shang ai
wa) ngu ai re. Karai a shaman chyeju hte Yaku gaw, makam masham kaba ai masha ngu ai wa tai wa nna ‘Israela’
(God persists/strives-Karai Kasang atik anang galaw ai/atsam dat ai) mying hkam la shangun ai re. “Na a mying
htawm hpang de Yaku ngu lu na n rai: Israela ngu na rai lit dai, kaning rai nme law, Nang gaw Karai Kasang hte
mung, masha hte mung gasat hkat nna dang kau nit dai ngu wu ai” N.N 32:29).

Dai rai nna, Israela ngu nna Karai Kasang amying shingteng nnan jaw ai mabyin hpe yu yang (1) Israela
ngu ai amying a npawt mabyin gaw Karai kaw na hpang ai/Karai shaprat la ai lam re ngu ai hpe madi madun ai lam
rai nga ai (2) Yaku hte shi a kasha ni kaw na pra ai kashu kasha ni yawng Israela amyu ngu ai mying hte nga pra ra
na ngu n dau ai lam mung re (3) Tsaw ra myit hta kahpu Esaw hte bai kahkin gumdin lam gaw gap ai lam re (4)
Yabuk hka hpe lai rap sa wa ra ai ai shaloi na byin ai lam gaw, hka hte seng ai mau hpa chyeju shabyin ai lam re (
Nawng Hkyeng rap ai, n lung kaw na hka pru wa ai, Yawdan hka hpe rap nna ga sadi lamu ga de shang ningngai lu
ai, Yesu hka lup hkam la ai) (5) Yehowa Karai Kasang e lata la ai, shamying la ai, shagrau la ai, mahku mara kanawn
mazum la ai, ga sadi hte seng ai amyu shatai la ai, Karai a hpung shingkang shadan jahkung na matu san da ai ngu
ai hpe shaleng ai re.

Yaku a aru arat ni “Israela” ngu ai amying shingteng hpe hkam la let, dai ni mungkan hta masha
jahpan mi n law tim, mungkan hpe hpaji hte woi awn ningshawng lu ai amyu, sut hpaga lam hku mingkan hpe lam
woi lu ai amyu, mungkan masha yawng a man hta Karai lata san da ai ngu ai lak lai ai kum la madun lu ai amyu tai
nga ma ai re.
4

Dai Ni Anhte CHyurum Wunpawng Amyu Sha Ni Karai Masa Hku Chye na Hkam La Ra Ai Lachyum Hte
Manu:

Lai wa sai ten na labau hpe yu yang masha amyu ni Chyurum Wunpawng amyu Sha ni hpe “Wild Men”17
(Masha shazai ni); “the jungle man”18 (Nam shalawng hkan nga ai ni); “Barbarains”19 (Karing karang masha shazai);
“Grai gumshem ai ni”20 ngu nna n kaja ai, n hkrak ai, grit nem ai hku shamying ma ai. W.J.S. Carrapiett ngu ai wa
ka da ai hta, Kachin ni kaga amyu ni hte lak lai shai ai lam hpe, lak lai ai maka kumla ni ngu nna (1) ngang kang ai
shanlawt lam (Sturdy independence); (2) Tengman ai (sh) dingman ai (truthfulness); (3) matai dawk chye ai
(revengefulness); (4) wanglu wanglang nga lu ai hpe sharawng awng ai (love of liberty); (5) gumshem ai hte sadi n
dung ai (cruel treachery); (6) bungli hpe matut manoi shakut sharang let n lu galaw ai (incapacity for continuous
work); (7) matsan dum lama chye ai hte daw jau daw ya chye ai (hospitality) 21 ngu nna, kaja ai lam hte n kaja ai
lam gayau nga ai hku tsun da ai hpe mu lu ga ai. Rai tim Karai a Wenyi shung ya hkrum ai sasana sara Eugenio
Kincaid sawk sagawn ka matsing da ai hta “(1) Kachin ngu ai ndai amyu ni gaw, moi kaw nna sumla n naw ma ai.(2)
Shanhte gaw ji nat jaw jau ma ai rai tim, chyahtum chyalai Karai Kasang ngu ai nga ai hpe myit hkrang chyalu rai ma
ai. (3) Ndai amyu ni kaw shanhpyi laika lu yu sai rai tim, ju sha kau nna laika n lu mat ai lam mau mwi lu ma ai (4)
Ndai amyu ni a hkum hkrang sat lawat lailen ni hpe mu mada yang, nachying myit hta hkra na zawn re kum la ni mu
mada ai (5) Shanhte gaw lawu ga na kayin amyu hte grai bung ma ai”.22 ngu nna tengman ai Karai Kasang hpe chye
ai, sumla n naw ai amyu ni re ngu manu dan, tsawm htap ai amyu ni hku mu mada ai hte, Kachin ni hte seng nna
“Karai Kasang a kasha ni hpe hkye mayu ai ni ndai amyu ni kaw hpa rai sasana n sa galaw na rai ta?” ngu ga san
kaba shalawm let Sasana ginjaw hte magazine ni hkan myit jasu ka bang ai re.23 Kachin ni hpe yu yang “Ninggawn
Karai (supreme Being) hpe chye ai ni rai ma ai” “grai myit shang sha na zawn re ai hte grai myit masin hpe hkra
machyi ya lu ai akyang lailen kumla hpe mu lu ai”24 ngu tsun ndau ai hpe mu lu ga ai.

Chyurum Wunpawng Amyu Sha ni a lam hpe, Yaku a lam hte shingdaw nna sawn sumru yu ai shaloi, Yaku
gaw, shi a mying a lachyum hte maren masu magaw rai hpu lat aya kashun la ai hte, tinang a tinggyeng machyu ai
hte tinang a atsam ntsa kaw tinang a sak hkrung lam gaw gap ai re (N.N 27:36). Karai Kasang gaw Abraham, Isak ni
hte tawn da ai ga sadi hpe Yaku hku nna shadik na matu lata san da wu ai (N.N 28:13-14). Rai tim Yaku a sak
hkrung lam dingsa hku shadik na n rai. Karai Kasang e lak san galai shai ya ai mying hte Karai Kasang hte rau awng
dang tawt lai lu ai asak hkrung lam (overcome with God) lu la shangun mayu ai re. Yaku shagrit shanem ai hte
kahpu hpe mara raw ya na matu tawng ban let, kahpu hte hpunau shada hku hkau kanawn mazum lam bai gaw gap
la lu ai re (N.N 33:1-7). Dai kawn Karai a lata la ai, Karai a chyeju ginlen ai amyu shatai hkrum ai amyu “Iraeal” ngu
ai hku gumring gumrat chyeju hkam la lu mat wa ai re. Anhte Chyurum Wunpawng sha ni mung, moi de Karai
Kasang nga ai hpe chye tim Karai hpe n nawku ai sha nat luk suk ni hte hkrai shani shana deklek ai majaw n tsawm
ai, n hkrak ai, n kaja ai lam ni ka-up ai lapran hta sak hkrung nga ra let kaji kadun, abut aye, gri magra rai nga pra
let, shaning 50 ning rai jang mat mat na amyu ni re ngu tsun masat kau hkrum lai wa saga ai. Rai tim Karai Kasang
gaw moi chyaloi nhkoi jiwa ni a prat kawn tut nawng yu lahku bau maka hkye mawai hkrang shaw la let tsawra
manu shadan la nga ai re. Karai a wenyi shung ya hkrum ai chye chyang kung hpan sai mai gan sasana sara ni hku
nna chyeju mahkrun ningnan hta bai pra ai amyu tai na matu “Kachin” ngu ai shingteng amying bai galai shamying
ya sai re. Dai ni mungkan de “Kachin” ngu ai amying hte dan hkung nga saga ai.

17
Herman G. Tegenfeildt, A Century Growth: The Kachin Baptist Church of Burma (Calif, South Pasadena: William
Carey Library, 1913), 11.
18
H.F. Hertz, A Practical Handbook of the Kachin or Chinpaw Language (Rangoon, Burma: Govt. Printing and
Stationery, 1935), V.
19
E.R. Leach, Political Systems of Highland Burma: A study of Kachin Social Structure (Oxford. New York:
BERG,1959), 41.
20
Marip Awng La, K.B.C Labau Laika ( Myitkyina: KBC Laili Laika Komiti,1984), 19.
21
W.J.S. Carrapiett, The Kachin Tribes of Burma: For the information of officers of the Burma Frontier Service
(Rangoon, Burma: Govt. Printing and Stationary, 1929), 3.
22
Marip Awng La, K.B.C Labau Laika (Myitkyina: KBC Laili Laika Komiti,1984), 19-20.
23
Marip Awng La, K.B.C Labau Laika (Myitkyina: KBC Laili Laika Komiti,1984), 20.
24
Herman G. Tegenfeildt, A Century Growth: The Kachin Baptist Church of Burma (Calif, South Pasadena: William
Carey Library, 1913), 82.
5

Dai re ai majaw “Kachin” ngu ai amying shingteng gaw, chyai lapai re ai amying shingteng n re.
Majoi tsun dinglun jahpoi chyai mai ai amying shingteng n re. Shinggyim masha ni (sh) masha ni tsun shamying ai
mying she re ngu nna ahpa atang sha sawn la ai baw amying shingteng n re. Chyurum Wunpawng Amyu Sha ni hpe
tsaw ra manu shadan pawn ba shagrau shatsaw la nga ai, Karai Kasang jaw ai lak lai ai labau shang amying re. Karai
Kasang a ga sadi/ ga shaka hte seng ai amying shingteng re. Chyeju hte hpring ai amying re. Karai a yaw shada ai
lam hte seng ai amying re. Karai Kasang garawt shaw la ai hte nat luk suk ni hte tsep kawp n seng ai, tinang a atsam
marai hta mahta nna asak n hkrung ai, mau hpa nhtoi de shaga bang la hkrum ai, Karai lata la ai amyu, hkaw hkam
hkinjawng ni, chyoi pra ai amyu, Karai a amyu, Karai a chyeju ginlen ai amyu tai na matu san la ai amying shingteng
rai mali ai.

Ga Hpungdim: Kachin ngu ai amying shingteng gaw Karai Kasang a yaw shada ai lam hte Chyurum
Wunpawng sha ni hkam la lu ai amying shingteng re. Labau hkringhtawng hte seng ai lam re. Karai jaw manu,
namnak, lachyum hte chyeju hpring ai mying re. Chyurum Wunpawng Amyu Sha ni hpe mungkan de hkrang pru
shangun ai amying re. Churum Wunpawng bum ga nga masha Nung Rawang, Zi, Maru, Lashi, Lisu, Jinghpaw ni
yawng hpe gumhpawn nna jaw ai mying re. Kadai mung ngai hkrai hte sha seng ai ngu nna madu la n mai ai. Kadai
mung ngai n kam lawm ai ngu, ningdang kau mung n mai ai. Chyu tauba rum ai, Chyurum Wunpawng Myu Sha ni
yawng hte seng ai amying re. Yaku a kasha ni shanhte langai hkrai hte seng ai baw sang mying ni lu ma ai re.
Shanhte a lapran n bung ai lam ni mung law law nga ma ai re. Rai tim, Karai Kasang lajang ya ai chyeju mahkrun,
Israela ngu ai amying shingteng npu hta shinggyim amyu langai hku hkam la let, Karai a hpung shingkang shadan
jahkung ai amyu hku sak hkrung nga ma ai re. Dai majaw Israela amyu ni, dai ni masha jahpan n law tim, hpyen tai
ai ni law tim, Israela mungdan ngu mungkan hta dan hkung ai sha n-ga, mungkan shinggyim masha ni yu sharin la
na lam law law hpe shadan shadawng lu ai amyu tai nga lu ma ai re. Anhte chyurum Wunpawng sha ni mung tinang
langai hkrai a lak lai ai ru di maka ni mi nga dam tim, Karai Kasang hkyen lajang da ya ai “Kachin” ngu ai amying
shingteng npu hta Karai a chyeju daju tai let Karai a hpung shingkang shadan jahkung ai amyu hku sak hkrung sa wa
ga law! To God Be The Glory!

Rev. Dr. Lahpai Awng Li


MIT, Insein.

Das könnte Ihnen auch gefallen