SRV 10 Scada

Sistemi u realnom vremenu
SCADA sistemi
Doc. Dr. Lejla Banjanović-Mehmedović
http://staff.untz.ba/~lejla.mehmedovic
Sistemi u realnom Copyright: Lejla Banjanović-

vremenu_10 Mehmedović
Sadržaj izlaganja:
• Uvod u SCADA sisteme
• Hardwerske i softerske komponente SCADA sistema
• Podjela SCADA sistema
• Arhitektura SCADA sistema
• Projektovanje SCADA sistema
• Nadzorno-upravljački centar SCADA sistema
• Integracija SCADA sistema sa internet
tehnologijama
• Primjeri SCADA sistema
• Nadogradnja SCADA sistema - Asset Optimizacija

1
Uvod u SCADA sisteme

•SCADA sistemi (Supervisory Control And Data Acquisition) su

programska podrška za nadzor i upravljanje industrijskim procesima.
• SCADA podrazumijeva cijeli spektar opreme, sistema i rješenja koja
omogućavaju prikupljanje podataka o nekom procesu-udaljenom
sistemu, obradu istih, nadzor i u pojedinim slučajevima reagovanje na
adekvatan način.
• SCADA je “čisti” programski paket naslonjen na sklopovlje s kojima
surañuje, preko procesorskih elektroničkih ureñaja (IED – Intelligent
Electronic Devices), ili preko drugih komercijalnih sklopovskih modula,
a u cilju nadgledanja nekog procesa sa mogućnošću upravljanja istim.
•Za nadgledanje obično su zaduženi operatori, inženjeri i slično, a
pod pojmom upravljanja mislimo na praćenje, zadavanje pravila
rada i telemetriju.

2
SCADA sistemi se koriste:

• U gotovo svim industrijskim procesima-
proizvodnji čelika, hemijska industrija, rafinerije
nafte i plina, nuklearke, itd.
• U energetici-za nadzor, kontrolu i praćenje rada
elektroenergetskih sistema.
• U sistemu prometa i komunikacija, sistemi radio-
veza i multimedijalnih protokola, prečiščavanje
vode i vodosnabdijevanje, sigurnosni sistemi i
mnogi drugi sistemi.
SCADA-proizvodjači
• Najpoznatije kompanije i njihovi proizvodi:

• ABB: MircoSCADAPro, Process Portal, OperatorIT
• Siemens: WinCC, ProTool/Pro
• Intellution (GE Fanuc): Intellution (iFix3.0) 65000
installs, M$38 turnover
• National Instruments: LabView, Lookout
• Iconics: Genesis
• ...

3
Uvod
Uvod u
u SCADA
SCADA sisteme
sisteme
• SCADA sistemi se meñusobno razlikuju po

specifičnim namjenama i prilagoñenosti
pojedinoj industrijskoj grani.
• Hiljade instaliranih SCADA sistema u svijetu
pokazuju da one mogu biti potpuno različite u
smislu njihove strukture, ali istovremeno imaju
zajedničke temeljne elemente i zajedničku
temeljnu namjenu-nadgledanje, upravljanje i
prikupljanje podataka.

SCADA sistemi svojom ugradnjom:

• snižavaju troškove rada tehnološkog
procesa i povećavaju sigurnost rada.
• omogućava nadogradnju mnogih dodatnih
funkcija, dalji razvoj i unaprijeñenje.

4
Razvojni principi
Uvod SCADA
u SCADA sistema
sisteme
PC-to-PLC ili DCS sa fieldbus-om i senzorima

Razvojni principi
Uvod SCADA
u SCADA sistema
sisteme
• IED-ovi (inteligentni elektronički
ureñaji) su senzori sa inteligencijom
PLC-a i DCS-a.
• IED-ovi su spojeni na fieldbus, poput
Profibus, Devicenet ili Foundation
Fieldbus a zatim na PC.
• Oni posjeduju dovoljno inteligencije
da prikupe podatke, komuniciraju sa
drugim ureñajima i odrañuju svoju
ulogu u globalnom programu.
• Svaki od ovih pametnih senzora
može imati više od jednog senzora u
sebi.
• Tipično IED može kombinovati
analogni ulazni senzor, analogni
izlaz, PID upravljač, komunikacijski PC-to-IED korištenjem fieldbus
sistem i programsku memoriju u
jednom ureñaju

5
Tipični SCADA sistem
• Komunikacija RTU-
RTU-PLC-
PLC-kontrolni sistem odreñuje
nač
način rada SCADA sistema
vremenu_10 Mehmedović 11
Hardwerske i softwerske
komponente SCADA sistema

6
Hardwerske i softwerske komponente
SCADA sistema
SCADA sistemi obuhvataju više funkcionalno povezanih
cjelina:
• hardverski podsistem - obuhvata cjelokupan hardver koji se
instalira za potrebe nadzora i upravljanja (računarska oprema,
programabilni kontroleri, hardver za komunikaciju, davači, modemi,
kablovi, ...),
• softverski podsistem - obuhvata cjelokupan softver uključujući i
pomoćne programe kojima se kontroliše rad cjelokuponog hardvera,
• komunikacioni podsistem - obuhvata softver i hardver za
povezivanje elemenata SCADA sistema,
• tehnološki proces - predstavlja sistem u kojem se želi nadzor,
upravljanje i akvizicija podataka instaliranjem SCADA sistema.

Hardwer SCADA sistema
SCADA sistem se sastoji od nekoliko cjelina:

• Centralni računar Master Terminal Unit (MTU)
• Komunikacijska mreža
• Remote Terminal Unit (RTU) i PLC-ovi
• Instrumentacija
7
Hardwer SCADA sistema - Centralna
jedinica
• MTU - centralni računar ili glavna stanica je
obično jedan računar ili mreža računarskih
servera koji omogućavaju operatoru kvalitetan
interfejs sa SCADA sistemom.
• Služi za komuniciranje sa kontrolnim ureñajima
nižeg nivoa.

Hardwer SCADA sistema - RTU

• RTU-ovi (eng. “Remote Telemetry Units” - udaljene telemetrijske
jedinice) omogućavaju pretvaranje električnih signala primljenih iz
mjernih jedinica, u jezik, koji predstavlja formu prenosa podataka
preko komunikacionog kanala.
• Remote Terminal Units (RTU) su mali ureñaji namijenjeni
isključivo za korištenje u vanjskim prostorima i industrijskim
sredinama.
• U SCADA sistemu, RTU izvršava specifične zadatke (npr.

operacije nad kontrolnim tačkama, postavljanje nivoa analognih
izlaza te odziv na odreñene zahtijeve). Takoñe, obezbjeñuje
informacije tipa statusa, te akumulira podatke za glavnu stanicu.
Reprezentacija podataka koja se šalje je analogna i ima
jedinstveno adresiranje.

8
Hardwer SCADA sistema - PLC
• PLC (eng. Programmabile Logic Controler) je
ureñaj koji se koristi za automatski monitoring i
kontrolu industrijskih ureñaja.
• Može biti korišten samostalno ili u kombinaciji sa
SCADA ili drugim sistemima.
• PLC dodaje programsku podršku u formi logičkih
procedura koje se izvršavaju u tačno odreñenim
uslovima karakterističnim za dati ureñaj kojim
PLC upravlja.

Hardwer SCADA sistema – RTU vs.

PLC
• Termin RTU će biti korišten za

ureñaj/sistem kojim se upravlja na daljinu,
• Kada taj ureñaj uključuje automatsku
programsku kontrolu onda se taj ureñaj
obično naziva PLC.

9
SCADA sa LAN mrežom
• LAN je komunikacijski put izmeñu računara, servera, terminala,
radnih stanica i razne druge inteligentne periferne opreme za koju
se obično kaže ureñaj ili host. LAN omogućava nekolicini korisnika
pristup ureñajima.
• LAN je obično u privatnom vlasništvu i nalazi se u ograničenoj grupi
objekata.
• Ethernet je najčešće korišteni LAN jer je jeftin i jednostavan za
upotrebu.

Upotreba WAN-a u SCADA

sistemu
• WAN (eng. Wide Area Network –
mreža velike površine) povezuje
centralni računar sa multiplekserima
i može se smatrati kičmom
distribuiranog SCADA sistema.
• Može da sadrži komunikacijske
medije poput: optičog kabla, radio ili
satelitske veze (u zavisnosti od
distribuiranosti SCADA sistema).
• Veoma je bitno pravilno
dimenzionirati WAN linkove kako bi
mogli nositi WAN saobraćaj.
Kružni način povezivanja WAN-a

10
Protokoli u SCADA LAN mrežama
• Ethernet TCP/IP – najčešće korišteni mrežni protokol. Primarno
dizajniran za komunikaciju imeñu računara.
• DeviceNet – oslanja se na CAN (eng. Controller Area Network –
mreža kontrolera) tehnologiju. Dizajniran je kako bi bio otporan
na sredine bogate šumom.
• ModBus – najčešće korišten za komunikaciju sa PLC-ovima.
Takoñer se koristi za spajanje nadzornih računara sa RTU-
ovima.
• ProfiBus – najčešće se koristi za komunikaciju sa mjernim
instrumentima
• LonTalk – protokol optimiziran za kontrolu mrežnih ureñaja
putem parice, dalekovoda, optičkih vlakana i radio veze.
Izgrañen je na referentnom OSI (eng. Open System
Interconnection – otvorena mrežna veza) modelu i implementira
svih 7 slojeva povezanosti.

Hardwer SCADA sistema -

Komunikacije
• Komunikaciona mreža se odnosi na opremu koja je potrebna za
prenos podataka.
• Komunikacioni medij:
– javna telefonska mreža,
– zakupljena telefonska parica,
– ostale dodijeljene žičane veze,
– dvosmjerna radio veza,
– fiber optička vlakna, ili
– bilo koji drugi medij koji omogućava prenos digitalnih podataka.
• Optički kablovi su dobili na popularnosti upravo zbog svoje

otpornosti na šum. Trenutno većina instalacija koristi staklena
vlakna ali u nekim industrijskim područjima se sve češće koriste
plastična vlakna.

11
Instrumentacija
Pod instumentacijom podrazumijevamo:
• Mjerači nivoa u rezervoaru, mjerači protoka vode,
odašiljači položaja ventila, odašiljači temperature,
mjerači utroška energije i mjerači pritiska
• Analitički instrumenti
• Dijagramski snimači, digitalni indikatori, rekorderi,
procesni kontroleri
• Aktuatori i pozicioneri (električni aktuatori na
ventilima, kontroleri rada motora i ureñaji za
hemijsko doziranje)

Instrumentacija
Senzori i instrumenti: gore lijevo mjerači nivoa, gore desno senzori za pritisak,
dole lijevo mjerači temperature, dole desno analitički instrumenti

12
Instrumentacija
Lijevo – kontroleri, desno – rekorderi

Softwerske komponente SCADA

sistema
• Važan aspekt svakog SCADA sistema je
računarski softver koji se koristi unutar sistema
• Dobro definisan, dizajniran, isprogramiran,
provjeren i testiran softver, rezultat je kvalitetan
SCADA sistem.
• Najočiglednija softverska komponenta - MMI
interfejs (eng. Man-Machine Interface) tj. paket
za ovaj interfejs je u sklopu operativnog sistema
na računaru.
• Širok spektar komercijalnih softverskih proizvoda
(eng. Commercial Of the Shelf - COTS)
13
Softwerske komponente SCADA
sistema
• Operativni sistem na centralnom serveru

• Operativni sistemi na operacionim terminalima
• Aplikacije centralnog računara
• Aplikacije operacionih terminala
• Pokretači komunikacionih protokola
• Softver za ureñenje mreže za komunikaciju
• RTU automatizacioni softver

Tipično softversko okruženje SCADA

sistema

14
Podjela SCADA sistema

Podjela SCADA sistema

Temeljna SCADA
• primjer: kontrola temperature
prostorije, robot u automobilskoj
industriji.
Distribuirani SCADA
• primjer: sistem za nadzor cesta,
sigurnosni sistem.
Umrežena SCADA
• primjer: komunikacijski sistem.

15
Podjela SCADA sistema po
generacijama
• Monolitski SCADA sistemi – “mainframe” sistemi,
nerazvijene mreže, nepostojanje modernih protokola za
komunikaciju, slaba redundancija, reagovanje na greške
koje su se već desile.


generacijama
• Distribuirani SCADA sistemi – minijaturizacija, LAN
mreže, više stanica, stanice su imale raznovrsnije
funkcije, protokoli za komunikaciju su bili još uvijek
“vlasničke” prirode, povećana procesna snaga i bolja
redundantnost.

16
generacijama
• Umreženi SCADA sistemi – blisko vezani za
arhitekturu druge generacije, otvoreni standardi za
komunikaciju, korištenje WAN mreže, mogućnost
prevazilaženja većih padova sistema.

Arhitektura SCADA sistema

17
Arhitektura SCADA sistema-
Sklopovska arhitektura
Dva sloja:
1. Client sloj – pruža usluge
za potrebe interakcije
čovjek-mašina (HMI)
2. Data Server sloj – rukuje
većinom aktivnosti
upravljanja procesnim
podacima
Server podataka komunicira sa ureñajima u polju preko procesnih kontrolera.

Procesni kontroleri (npr PLC-ovi) povezani su sa serverima podataka direktno
ili preko mreža (fieldbus-ova).
Serveri podataka su meñusobno povezani sa Ethernet LAN mrežom,
preko koje su takoñe povezani i sa klijent stanicama.
Arhitektura SCADA sistema -

Programska arhitektura
• Višezadaćna i temeljena
na real-time bazi podataka
(RTDB) smještenoj u
jednom ili više servera.
• Serveri su odgovorni za
prikupljanje podataka i
rukovanje skupom
parametarskih podataka,
npr. provjera alarma,
evidentiranje
(logging),kalkulacije i
arhiviranje.

18


Svaki SCADA sistem se različito ponaša u slučaju otkaza.
1. Arhiviranje podataka u RTU-ovima: neki SCADA
sistemi se oslanjaju na kapacitet RTU-ova kako bi
sačuvali podatke dobijene sa terena pod normalnim
uslovima i onda ih periodično prenose. U slučaju otkaza
SCADA sistema koristi se kapacitet RTU-ova kako bi
arhivirao informacije sve dok se rezervni sistem ne stavi
u funkciju ili originalni sistem ne oporavi.
2. Redundanca sistema: većina SCADA sistema u svom
dizajnu imaju neki oblik redundance, kao što su dupli
komunikacioni kanali, dupli RTU-ovi ili dupli centralni
kompjuteri. Takvi sistemi mogu biti napravljeni da bi
dodatna oprema bila on-line (hot standby) kako bi se
osigurao bezbijedan prenos podataka u slučaju otkaza
SCADA sistema, ili mogu biti offline (cold standby) gde
bi se backup (rezervni) mehanizam morao ručno dovesti
u online stanje.
19
Projektovanje SCADA sistema


Najvažniji kritreriji koje SCADA sistemi moraju da
ispune su:
1. Dostupnost – mjeri se s obzirom na dostupnost
funkcija koje sistem podržava; važno je obezbijediti
sigurnost pristupa mrežnim ureñajima
2. Održavanje – na raspolaganju uvijek mora biti
preventivno održavanje, otkrivanje i otklanjanje
grešaka, mogućnost primjene prilagodljivih dijelova
(Asset Optimization), nadogradnja, testiranje i
poboljšanje bez uticaja na performanse sistema;
3. Performanse – za svaku funkciju SCADA sistema moraju
biti definisano vrijeme odziva, koja moraju djelovati u
skladu sa načinom rada sistema i njegovim upravljanjem
4. Proširivost – odreñena je sa mogućnošću dodavanja
novih radnih tačaka, funkcija i opreme u sistem
20
Glavne funkcije SCADA sistema su:
1. Prikupljanje (akvizicija) podataka i prikaz (display) –
pohrana binarnih i analognih podataka u procesnu bazu
2. Alarm i dogañaji – snimanje važnih promjena i
operatorskih akcija
3. Baza historijskih podataka – čuvanje pohranjenih
vrijednosti procesnih varijabli
4. Obrada izmjerenih podataka – računanje izvedenih
vrijednosti (npr. nadzor limita)
5. Evidentiranje i izvještavanje
6. Human Machine Inerface (HMI) – grafički prikaz stanja
objekta, liste, izvještaji
7. Rukovanje operatorskim komandama (naredbama) –
binarne komande, uputstva, skripte

HMI za postrojenje (HMI-P) sadrži:
1. Prikaz stanja postrojenja – lampa, instrumenti, ekran,
foto, prikaz trendova i alarma, prikaz poruka održavanja
2. Protokol stanja postrojenja – snimanje procesnih
varijabli i dogañaja sa vremenskom ovjerom
3. Dijalog sa operatorom – upis teksta, provjera i potvrda
4. Direktne komande – pritisak dugmeta, dodir ekrana ili
tastature
5. Snimanje svih manipulacija – snimanje svih komandi,
a posebno kritičnih operacija
6. Označavanje objekta – zaključavanje objekta i
komandi
7. Administracija – ispravan prisup, sigurnosne razine
8. On line pomoć – konstrukcija crteža, prisup Internetu
21
HMI za inžinjering (HMI-E) sadrži:
1. Konfiguracija postrojenja – povezivanje novih
ureñaja, program, dostavljanje i popravka ureñaja,
dodjeljivanje imena i adresa ureñajima
2. Izgled (oblik) ekrana i tastature – elementi slike,
slikovne varijable
3. Definisanje komandnih sekvenci – komandni jezik
4. Definisanje protokola – šta je dogañaj i kako ga treba
registrirati
5. Parametriziranje front-end ureñaja – referentne
vrijednosti, limiti, koeficijenti
6. Dijagnostička pomoć – zapisivanje situacija kvara,
lokalizacija kvara
Funkcije opratorskog sučelja su:

1. Grafika procesa
2. Rukovoñenje dogañajem/Alarmom
3. Kretanja (Trendovi)
4. Historija
5. Integracija kontrolera
6. Uputstva

22
Grafika procesa


Dogañaj je promjena povezana sa:
– akcijama operatora
– konfiguracijskim promjenama
– sistemskim greškama
• Ono što uključuje alarm može biti: promjene
binarnih procesnih varijabli, prijem analogne
varijable koja prelazi neki prag, računanja u
operatorskim stanicama (npr. mogući gubici
kvaliteta ako se sadašnji trend nastavi),
kalendarske akcije.
23
Zapisane promjene pri alarmima mogu biti jedna

od sljedeće tri vrste:
1. Informativne – ne zahtijeva se akcija (npr.
production terminated at 11:08)
2. Upozorenje – proces može stati ili može se
desiti kvar ako se „uskoro“ ne poduzme
ispravna akcija (npr. toner low)
3. Blokada – kontroler poduzima akciju da zaštiti
proces (postrojenje) i buduća operacija je
zaštićena dok je razlog jasan (npr. paper jam)


Primjer upravljanja alarmima i dogadjajima

24
Trendovi proc. veličine

Nadzorno-upravljački centar
SCADA sistema

25
Nadzorno upravljački centar SCADA
sistema
• Nadzorno-upravljački centar (dispečerski
centar), predstavlja jedan računar (ili više njih
povezanih mrežom) na kome se realizuje nadzor
i upravljanje procesom.


sistema
• U zavisnosti od složenosti cijelog sistema, može
postojati više nadzorno-upravljačkih centara. Oni
zaokružuju manje procesne ili funkcionalne
cjeline u veće, nad kojima opet postoji
nadzorno-upravljački centar višeg prioriteta.
• Srce nadzorno-upravljačkog centra jeste baza
podataka, obično na jednom ili više servera, koje
ćemo zvati centralni kompjuter. Sve informacije,
bilo da su vezane za stanja procesa,
komunikaciju, preduzete upravljačke akcije,
greške ili nešto drugo, slivaju se u bazu
podataka.
26
sistema
Kod SCADA sistema funkcija upravljanja se
dijeli na:
1. Lokalno upravljanje – može biti ručno ili
automatsko
2. Daljinsko upravljanje – može biti ručno
ili automatsko


sistema
• Ručno upravljanje na lokalnom nivou se koristi u
slučaju pada kompletnog SCADA sistema, direktnim
komandovanjem izvršnim organima od strane
obučenih lica. Zato se u nekim prilikama, pored
SCADA sistema, ostavljaju kontrolni ormari preko koga
se proces ranije ručno vodio.
• Automatsko upravljanje na lokalnom nivou realizuje
PLC, uz pomoć programa koji je u njega učitan. Ovo
omogućuje nesmetano voñenje procesa i u slučaju
prekida komunikacije sa ostalim djelovima SCADA-e.
• Ručno upravljanje na daljinu predstavlja akcije
operatera iz nadzorno-upravljačkog centra, na osnovu
podataka koji su mu prezentovani na ekranu.
• Automatsko upravljanje na daljinu SCADA realizuje
putem specijalnog softvera koji sadrži upravljačke
algoritme, koristeći se informacijama iz baze podataka.
27
Integracija SCADA sistema sa
internet tehnologijama

Integracija SCADA sistema sa internet

tehnologijama
• Na slijedećoj slici je prikazana jedna

aplikacija kojom se preko web preglednika
vrši nadzor i upravljanje nad procesom s
aneke udaljene lokacije.
• SCADA sistemi omogućavaju
izvještavanje o stanju sistema te o
mogućim alarmima automatski preko e-
mail-a, pager-a, telefona.

28
Integracija SCADA sistema sa internet
tehnologijama

Primjeri SCADA sistema

29
Primjena ELTEC SCADA-e na upravljanje i
nadzor sistema distribucije toplotne energije


Vizuelna predstava objekta upravljanja

30
"Osnovne Postavke" - Korisničke postavke

Upravljanje, nadzor i akvizicija podataka u procesu

sušenja žitarica i upravljanja sušarom CER-DVSK
• Windows aplikacija ControlS, razvijena pomoću
objektno-orijentisanog programskog jezika
Delphi.
• Podržava slijedeće funkcije SCADA sistema:
• akviziciju podataka;
• nadzor i procesiranje dogañaja;
• upravljanje procesom;
• hronologiju dogañaja i analizu;
• vizuelizaciju procesa;
• simulaciju procesa;
• generisanje grafika i izveštaja.
31
• Autorizacija
Nakon startovanja programa operater vrši autorizaciju i pristupa
sistemu sa odgovarajućim privilegijama i u zavisnosti od njih
aplikacija ControlS mu omogućava ili onemogućava odreñene
funkcije.
Postoje dvije vrste operatera,

administrator i obični korisnik.
Administrator ima sve privilegije u
sistemu, kao što su mogućnost
podešavanja parametara aplikacije
i prijavljivanje novih operatera.


• Glavni prozor - prozor za vizuelizaciju
procesa (Man Machine Interface - MMI)

32
• Na prozoru za vizuelizaciju se takoñe nalazi dio na kome
se može vidjeti trenutna konfiguracija sistema, poruke
koje ControlS i PLC razmjenjuju kao i trenutno vrijeme i
datum.


• Online monitoring
• Svi analogni i digitalni signali u sistemu se obrañuju,
prate i čuvaju radi kasnije obrade.
• U toku rada sušare operater može posmatrati vrijednosti
analognih signala u željenom intervalu na takozvanim
trenutnim dijagramima.
• Može ih i snimati u odgovarajuću bazu podataka u
intervalu koji on odredi.

33


• Čuvanje podataka
Podaci sa kojima ControlS rukuje, vrijednosti procesnih promjenljivih,
vrijednosti alarma i informacije o operaterima se trajno čuvaju u bazi
podataka (Paradox tabele).
Jedna od prednosti ovog načina arhiviranja je ta što vrijednosti iz baza

podataka korisnik može, osim iz programa ControlS, očitati pomoću
nekog od standardnih programa za rukovanje bazama podataka poput
Microsoft Access-a, DataBase Desktop-a i sl.
34
• Izvještaji
• Izvještaji mogu biti grafički ili tabelarni, i generišu se iz
baze podataka.
• Za razliku od trenutnih dijagrama, oni predstavljaju
arhivske dijagrame jer prikazuju arhivirane vrijednosti
procesnih veličina.
• Izvještaji se mogu prilagoditi potrebama krajnjeg
korisnika i prikazuju se u vremenskom periodu po izboru
korisnika.
• ControlS podržava sljedeće izvještaje:
– tabelarni izvještaj o alarmima,
– tabelarni izvještaj o vrijednostima procesnih promjenljivih,
– grafički izvještaj o promjeni analognih signala.

Simulator PLC-a
• Aplikacija ControlS za probni
rad i testiranje koristi PLC
simulator koji ostvaruje istu
logiku rada kao i realni PLC.
• Na simulatoru je moguće
mijenjati vrijednosti ulaza i
izlaza i na taj način vidjeti kako
se obavlja nadzor, akvizicija
podataka i upravljanje
procesom sušenja bez
direktnog kontakta sa
tehnološkim postupkom.

35
Primjeri National Instruments Lookout
SCADA sistema
• Primjena SCADA sitema za HE Miljacka u
kojoj je izrañena SCADA aplikacija za
nadzor i upravljanje elektranom.
• Aplikacija je izrañena pomoću verzije 3.7
(1997). Trenutno aktuelna verzija 5.0 nudi
značajna poboljšanja i proširenja od
verzije 3.7.

Primjeri National Instruments Lookout

SCADA sistema
Gl. ekran aplikacije - osnovne veličine za nadzor i upravljanje elektranom

36
Ekran upravljanja jednim agregatom


Controbloc & Centralog

37
Controbloc & Centralog


Controcad

38
Nadogradnja SCADA sistema –
Asset optimizacija

Tehnološki aspekt nadogradnje

SCADA sistema
• Program optimizacije rada ureñaja donosi i tehnološka unapreñenja
koja se moraju desiti nad postojećim kontrolnim – SCADA sistemima
• Trenutno : SCADA ukazuje na probleme a cilj je da SCADA ukazuje
na Potencijalne probleme => prediktivna dijagnostika
• Bitno pravilno održavanje senzora te napraviti optimalan plan
održavanja jer su senzori izvor informacija SCADA sistema;
Opcionalno – uvesti napredne inteligentne senzore
• Uvode se programi napredne dijagnostike nad mašinskom opremom i
prikupljanje informacija
• Asset Optimizacija - Ideja optimizacije postrojenja i ureñaja je
bazirana na optimalnoj upotrebi informacija koje dolaze iz samog
postrojenja.

39
Tehnološki aspekt nadogradnje
SCADA sistema
Digitalna era
Vrijednost
postrojenja
Centralizirani
Robusne
DCS sistemi
Kontrolne ploce
1940 1960 Vrijeme 1980 2000
Tehnološke ere postrojenja

Primjer Asset Optimization: Sistem

800xA firme ABB
Prikaz svih informacija za motor jednim klikom na
taster miš
miša

40
Tehničke prednosti Asset optimizacije
• Bolje iskorištenje inteligentnih ureñaja u postrojenju
• Poboljšanje efikasnosti operacija i održavanja
• Smanjeno vrijeme kalibracije i konfiguracije
• Poboljšanje cjelokupne dostupnosti postrojenja

preko optimiziranih MMI interfejsa

Ekonomski aspekt Asset optimizacije
• Maksimalan profit se ostvaruje samo onda kada čitavo

postrojenje operiš
operiše na optimumu i u optimalnim uslovima
• Optimum lokalne procesne jedinice ili opreme nije jednak
optimumu čitavog postrojenja
• Optimalno poslovanje u funkciji raznih faktora
• Optimizacija rada ureñaja => optimizacija rada

postrojenja => postizanje već
većeg profita

41

SRV 10 Scada

Hochgeladen von

Dokumentinformationen

Originaltitel

Copyright

Verfügbare Formate

Dieses Dokument teilen

Dokument teilen oder einbetten

Freigabeoptionen

Stufen Sie dieses Dokument als nützlich ein?

Sind diese Inhalte unangemessen?

Copyright:

Verfügbare Formate

SRV 10 Scada

Hochgeladen von

Copyright:

Verfügbare Formate

Sistemi u realnom vremenu

Sistemi u realnom Copyright: Lejla Banjanović-

Sistemi u realnom Copyright: Lejla Banjanović-

Sistemi u realnom Copyright: Lejla Banjanović-

Uvod u SCADA sisteme

•SCADA sistemi (Supervisory Control And Data Acquisition) su

Sistemi u realnom Copyright: Lejla Banjanović-

SCADA sistemi se koriste:

• Najpoznatije kompanije i njihovi proizvodi:

Sistemi u realnom Copyright: Lejla Banjanović-

• SCADA sistemi se meñusobno razlikuju po

Sistemi u realnom Copyright: Lejla Banjanović-

Uvod u SCADA sisteme

SCADA sistemi svojom ugradnjom:

Sistemi u realnom Copyright: Lejla Banjanović-

PC-to-PLC ili DCS sa fieldbus-om i senzorima

Sistemi u realnom Copyright: Lejla Banjanović-

Sistemi u realnom Copyright: Lejla Banjanović-

Sistemi u realnom Copyright: Lejla Banjanović-

Sistemi u realnom Copyright: Lejla Banjanović-

Hardwer SCADA sistema

SCADA sistem se sastoji od nekoliko cjelina:

Sistemi u realnom Copyright: Lejla Banjanović-

Hardwer SCADA sistema - RTU

• U SCADA sistemu, RTU izvršava specifične zadatke (npr.

Sistemi u realnom Copyright: Lejla Banjanović-

Sistemi u realnom Copyright: Lejla Banjanović-

Hardwer SCADA sistema – RTU vs.

• Termin RTU će biti korišten za

Sistemi u realnom Copyright: Lejla Banjanović-

Sistemi u realnom Copyright: Lejla Banjanović-

Upotreba WAN-a u SCADA

Kružni način povezivanja WAN-a

Sistemi u realnom Copyright: Lejla Banjanović-

Sistemi u realnom Copyright: Lejla Banjanović-

Hardwer SCADA sistema -

• Optički kablovi su dobili na popularnosti upravo zbog svoje

Sistemi u realnom Copyright: Lejla Banjanović-

Hardwer SCADA sistema -

Sistemi u realnom Copyright: Lejla Banjanović-

Lijevo – kontroleri, desno – rekorderi

Sistemi u realnom Copyright: Lejla Banjanović-

Softwerske komponente SCADA

• Operativni sistem na centralnom serveru

Sistemi u realnom Copyright: Lejla Banjanović-

Tipično softversko okruženje SCADA

Sistemi u realnom Copyright: Lejla Banjanović-

Sistemi u realnom Copyright: Lejla Banjanović-

Podjela SCADA sistema

Sistemi u realnom Copyright: Lejla Banjanović-

Sistemi u realnom Copyright: Lejla Banjanović-

Podjela SCADA sistema po

Sistemi u realnom Copyright: Lejla Banjanović-

Sistemi u realnom Copyright: Lejla Banjanović-

Arhitektura SCADA sistema

Sistemi u realnom Copyright: Lejla Banjanović-

Server podataka komunicira sa ureñajima u polju preko procesnih kontrolera.

Arhitektura SCADA sistema -

Sistemi u realnom Copyright: Lejla Banjanović-

Sistemi u realnom Copyright: Lejla Banjanović-

Arhitektura SCADA sistema

Sistemi u realnom Copyright: Lejla Banjanović-

Projektovanje SCADA sistema