Samsara Sukham by Samaram PDF

ãÖ™ê~° ã¨∞YO
Ç¨ºO_£ |∞H± Ñ¶¨~ü Ç¨ºÑ‘ "Õ∞s_£ Öˇ·Ñ¶π
~°K«# :
_®II l. ã¨=∞~°O
M.B.B.S., FCGP., FIMSA, FAMS, MCSEPI
_À~ü. <≥O. 28–3–49, ãÖr=Ü«∞º HÍÅh,

J~°O_»ÖÑ¿ò @, q[Ü«∞"å_» – 520 002
SAMSARA SUKHAM
Written by :
Dr. G. Samaram M.B.B.S., FCGP., FIMSA, FAMS, MCSEPI
Vasavya Nursing Home
Bengcircle, Vijayawada - 520 010
Phone : 0866 - 2472370
© PUBLISHERS
Ist Edition :
January, 2018
Price : Rs. 100/-
Cover Design & Type Setting :

Madhulatha Graphics, Vijayawada.
Printed At :
Sri Chaitanya Offset Printers
Vijayawada.
Published by :
Sree Madhulatha Publications
28-3-49, Sanjeevaiah Colony,
Arundalpet, Vijayawada - 520 002
Ph : 2434320 (O), Cell : 9032088555
q+¨Ü«∞ã¨∂zHõ
1. H“=∂~° ÉÏeHõ - `«e¡^ŒO„_»∞Å áê„`« ............................................. 5
2. <≥Å <≥ÖÏ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞ ~å=_»OÖ’x Ãã·#∞û Uq∞\˜? ............................ 10
3. "≥∞#∞„ã¨∞ì=Öò Ãã·H˜ÖòÖ’ QÆ~åƒâ◊Ü«∞OÖ’x =∂~°∞ÊÅ∞............................. 14
4. ÉÏÅºO #∞O_ç Ü«∞=fi#OÖ’H˜ .................................................... 17
5. P~ÀQÍºxH˜ "Õ∞Å∞ KÕ¿ã â◊$OQÍ~°O ............................................... 20
6. `˘e HõÅ~ÚHõ „käÖò ................................................................ 24
7. #=^ŒOÑ¨`«∞Ö’¡ ÃãH±û=Öò ZH±û„ÃÑ+¨<£û ........................................... 27
8. ÃÑo§ – „ã‘Î Ñ¨Ù~°∞+¨μÖ’¡ ~°HÍÅ∞! .................................................. 30
9. "≥Ú^Œ\ ˜~å„u J#∞Éèí∂`«∞Å∞....................................................... 34
10. `˘e HõÅ~ÚHõÖ’¡ "≥·Ñ¶¨ÖÏºÅ∞ ..................................................... 38
11. ^ŒOÑ¨`«∞Å |¡_£ „QÆ∂Ñ¨ÙÅ∞ "ÕÔ~·`Õ .................................................. 41
12. =Ü«∞ã¨∞û =∞o§# "åà◊§Ö’¡ ÃÑo§à◊√§ .............................................. 45
13. „ã‘ÎÅÖ’¡x Ããxû\˜"£<≥ãπ `≥zÛÃÑ>Ëì =ÚÑ¨ÙÊ ........................................ 48
14. ÃÑo§ xâ◊ÛÜ«∞O HÍQÍ<Õ #Ñ¨ÙOã¨Hõ`«fiO! .......................................... 51
15. „ã‘ÎÅÖ’¡ ã¨ÊO^Œ#Åx QÆ∞iÎOK«_»O ZÖÏ ?........................................ 55
16. ã¨ÊOkOKÕ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O ã¨∞MÏ#∞Éèí∂uH˜ J=ã¨~°O ............................... 58
17. ^ŒOÑ¨`«∞Å∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ=Åã≤# "≥∞à◊√‰õΩ=Å∞ ...................................... 61
18. HÍ=∞O Hõey# „ã‘ÎÅÖ’ âßs~°Hõ =∂~°∞ÊÅ∞ ................................................. 64
19. #ÅÉèˇ·Ö’ W~°"≥· ZÖÏ? ............................................................. 67
20. ÃÑo§H˜ Ñ¨xH˜~åx Ñïã≤÷`«∞Å∞ LO\ÏÜ«∂?...................................... 70
21. â◊$OQÍ~° rq`«OÖ’ JÑ¨„â◊√`«∞Å∞ ................................................ 73
22. Ñ¨Ù\˜ì# a_»¤ eOQÆ x~åú~°} ....................................................... 76
23. K«∞~°∞ÔH·# =∞#ã¨∞ûH˜ ÃãH±û ã¨∞YO ^•™ÈÇ¨ÏO .................................... 79
24. ÃãH±û ã¨ÊO^Œ#Å =∂ºlH± .......................................................... 82
25. ÃãH±ûH˜ ^Œ∂~°O ZÑ¨C_»∞? ......................................................... 85
26. #=^ŒOÑ¨`«∞ÅÖ’¡ HõeˆQ ãÖ^ÕÇ¨Å∞ .............................................. 88
27. `˘e~å„uH˜ z\Ï¯Å∞ .............................................................. 92
28. JuQÍ ÃãH±û PÖ’K«#Å∞ ZO^Œ∞Hõx? ............................................ 96
29. Ãã‰õΩû=Öò Ñ¶‘eOQ∑ûH˜ ã¨#flQÍ.. <åEQÍæ LO_®ÖÏ? ........................... 99
30. Ñ≤Å¡Ö’¡ "≥·Ñ¨s`åºÅ∞ ÃÑiQÍÜ«∂ ? =Ü«∞ã¨∞û =zÛ# Ñ≤ÅÅ¡ ∞ K≥_áç È`«∞<åfl~å ? . 103
31. #==^èŒ∞=Ù Pâ◊Å∞ – PHÍOHõΔÅ∞ ............................................... 107
32. „¿Ñ=∞ |O^è•xH˜ Ãã<£û"åe\˜................................................... 111
33. rq`« ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ ZOÑ≤Hõ¡Ö’ JáÈÇ¨ÏÅ∞ "åãÎ̈"åÅ∞...................... 114
34. Öˇ·OyHõ q*Ï˝#O P#O^•xH˜ ™Èáê#O ...................................... 118
35. ãÖ`å#O q+¨Ü«∞OÖ’ â◊$OQÍ~°O .............................................. 122
36. ãÖ™ê~°OÖ’ JÑ¨„â◊√`«∞Å∞ ...................................................... 126
37. „ã‘ÎH˜ x["≥∞ÿ# <Õã¨ÎO ............................................................. 130
38. j„Ñ¶¨∞ã¨¯Å#O ã¨=∞ã¨º‰õΩ Ñïëê¯~°O ........................................... 134
39. \©<Õ*ò Ñ≤Å¡Ö’¡ qz„`«"≥∞ÿ# „Ñ¨=~°Î# ............................................. 138
40. J<Àº#º ^•OÑ¨`åºxH˜ r=# ã¨∂„`åÅ∞ ..................................... 142
41. â◊$OQÍ~åxH˜ *’+π xKÕÛ PÇ¨~°O .............................................. 145
42. ZO`«H© HÍx g~°ºã¨¯Å#O....................................................... 149
43. ãÖ`å#ÖËq∞H˜ Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ áê„`« ................................................ 152
44. =∞`«∞Î =∞`«∞Î â◊$OQÍ~åxH˜ ZO_®iÊù<£û ...................................... 155
45. ÃÑo§`À =KÕÛ Xà◊√§ ............................................................. 159
46. â◊$OQÍ~°O Ñï=∞oOKåÅO>Ë ................................................... 163
47. `«e¡ ÉèÏ"À^ÕfiQÍÅ∞ ............................................................... 167
48. ãÖ™ê~åÖ’¡ =ÚÑ¨C `≥ã¨∞Î#fl "≥ÚÉˇ·Öò ......................................... 171
49. PÅ∞ – =∞QÆÅ =∞^èŒº ãŸº`« ZÖÏ?........................................... 174
50. Ç¨ºÑ‘ ÃãH±ûÖˇ·Ñ¶πH˜ ã¨∂„`åÅ∞ ..................................................... 178
.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
4 _®II ã¨=∞~°O
H“=∂~° ÉÏeHõ - `«e¡^ŒO„_»∞Å áê„`«
Ü«∞=fi#OÖ’ J_»∞QÆ∞ÃÑ_»∞`«∞#fl ÉÏÅÉÏeHõÅ q+¨Ü∞« OÖ’ H“=∂~°^âŒ ◊ Ju
„Ñ¨^•è #"≥∞#ÿ k. H“=∂~° =Ü«∞ã¨∞û<Õ Ñ¨Óº|sì JO\Ï~°∞. D Ñ¨Óº|sì J<Õk K≥Ö· Çò¤ ï¨ _£H,˜
J_»Öò Ç¨ï_£H˜ "å~°kQè Í K≥ÑC¨ HÀ=K«∞Û. ÖË^• ÉÏÖÏº=ã¨÷ #∞Oz Ü«∞=fi<å=ã¨÷
=∞^èºŒ =ÙO_Õ ãÖkèHÍÅOQÍ ¿Ñ~˘¯#=K«∞Û.
H“=∂~°^Œâ◊QÍ ¿Ñ~˘¯#|_Õ Ñ¨Óº|sìÖ’ J<ÕHõ =ÚYº"≥∞ÿ# Ñï}Ï=∂Å∞
ãÖÉèqí ™êÎ~Ú. WO^Œ∞Ö’ Ü«∞=fi<åxH˜ ãÖ|OkèOz# ÃãHõO_»s Ãã‰õΩû=Öò Hˆ ~°H~ìõ ûü
(LÑ¨ÖO·ˇ yHõ ÅHõ} Δ ÏÅ∞) ÃÑOá⁄O^Œ∞`å~Ú.
WO`ÕHÍ‰õΩO_® âßs~°Hõ Z^Œ∞QÆ∞^ŒÅ, âßs~°Hõ ~°∂Ñ¨Ùˆ~YÖ’¡ =∂~°∞ÊÅ∞,
ÃãH· Öõ ÏlHõÖòQÍ ÃÑOá⁄O^Õ ÉèÏ"À^ÕfiQÍÅ∞ XHõ „Ñ¨`ºÕ Hõ =¸iÎ`åfixfl, =ºHÎ̃`åfixfl
Hõey™êÎ~Ú.
H“=∂~°^âŒ Ö◊ ’ ÃÑOá⁄O^Õ ~°∂Ñ¨Ù~ˆ YÅ∞ :
H“=∂~°^Œâ◊H˜ K≥Ok# ÉÏeHõx fã¨∞‰õΩO>Ë P J=∂‡~ÚÖ’ =ÚYºOQÍ 5
âßs~°Hõ =∂~°∞ÊÅ∞ Hõ#|_»`å~Ú.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 5
# =HΔÀ*ÏÅ ÃÑ~°∞QÆ∞^ŒÅ # [#<ÕO„kÜ«∂Å qHÍãÖ
# =∞~å‡=Ü«∞"åÅ ^ŒQ~ æÆ ,° K«OHõÖ’¡#∂ ~À=∂Å∞ Z^Œ∞QÆ∞^ŒÅ
# á⁄_»∞QÆ∞ Z^ŒQ_ Æ O» # ~°[ã¨fiÅ
D =∂~°∞ÊÅ∞ KåÖÏ x^•#OQÍ [~°∞QÆ∞`å~Ú. ~°[ã¨fiÅH˜ ãÖ|OkèOz# "≥Ú^Œ@
|Ç≤Ï+¨μ„ì ™ê=O JHõ™ê‡`«∞QÎ Í Hõ#|_»∞`«∞Ok.
H“=∂~°^âŒ Ö◊ ’ "≥Ú^Œ\ Q˜ Í Hõ#|_Õk á⁄_»∞QÆ∞ Z^ŒQ_Æ O» LO@∞Ok. P `«~åfi`«
=HΔÀ*ÏÅ ^ŒQÆæ~° Z^Œ∞QÆ∞^ŒÅ Hõ#|_»∞`«∞Ok. x^•#OQÍ =HΔÀ*ÏÅ Ñï=∂}O
ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. P `«~åfi`« =∞~å‡=Ü«∞"åÅ ^ŒQ~æÆ ,° K«OHõÖ’¡ "≥O„@∞HõÅ∞ „áê~°OÉèOí
J=Ù`å~Ú. W=hfl XHõ^•x `«~åfi`« XHõ\ ˜ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ `«~åfi`« =_ç=_çQÍ á⁄_»=Ù
ÃÑ~°QÆ_»O Ñ¨ÙOA‰õΩO@∞Ok. J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "≥Ú^Œ\ ˜ |Ç≤Ï+¨μì„™ê=O
"≥Ú^ŒÅ=Ù`«∞Ok. H“=∂~°^âŒ H◊ ˜ ãÖ|OkèOz# =∂~°∞ÊÅhfl Ñ¨k #∞Oz 16 ãÏIÅ
=Ü«∞ã¨∞ûÖ’ ãÖÉèqí ™êÎ~Ú.
H“=∂~°^âŒ H◊ ˜ ^ÀÇ¨Ï^ŒÑ_¨ qÕ :
H“=∂~°^âŒ ◊ XHõ Ñ¨ûúŒ „Ñ¨HÍ~°O „áê~°OÉèOí J=_®xH˜, H˘#™ê QÆ_®xH˜, Ñ¨ÓiÎ
J=_®xH˜ H˘xfl Ñïã≤`÷ ∞« Å∞ ^ÀÇ¨Ï^ŒHÍi J=Ù`å~Ú. "å\˜Ö’¡ =Oâ◊áê~°OÑ¨~º° OQÍ
r<£û ^•fi~å =KÕÛ ÅHõ} Δ ÏÅ∞ Ñ¨Óº|sì _≥=ÅÑπ"∞≥ O\òx ÉÏQÍ „Ñ¨ÉÏè q`«O KÕ™êÎ~Ú.
H“=∂~°^âŒ ◊ ã¨*Ï=ÙQÍ, ãÖ`«$Ñ≤HÎ ~õ O° QÍ ~°∂á⁄O^•ÅO>Ë áœ+≤Hì Í Ç¨~°O áê„`«
ZO`À =ÚYº"≥∞#ÿ k. áœ+≤Hì ÍÇ¨~°O fã¨∞‰õΩ<Õ "åà◊§Ö’¡ Ñ¨Óº|sì _≥=ÅÑπ"∞≥ O\òû
XHõ ÖˇH¯õ „Ñ¨HÍ~°OQÍ ÃÑ~üÃÑH¶ Qì± Í LO\Ï~Ú.
H“=∂~° ^Œâ◊ ãÖ`«$Ñ≤HÎ ~õ O° QÍ =ÙO_®ÅO>Ë P ÉÏeHõ =∂#ã≤Hõ Ñïã≤`÷ ∞« Å∞,
‰õΩ@∞O|O, ã¨=∂[O Ñïã≤÷`«∞Å∞ ‰õÄ_® =ÚYºO. Wq ‰õÄ_® H“=∂~°^Œâ◊x
qq^èŒ ~°HÍÅ∞QÍ „Ñ¨ÉÏè q`«O KÕ™êÎ~Ú. „QÍg∞} „áêO`åÅÖ’ =Ù#fl ÉÏeHõÅ HõO>Ë
Ñ¨@}ì „áêO`åÅÖ’ =ÙO_Õ ÉÏeHõÖ’¡ Ñ¨Óº|sì _≥=ÅÑπ"∞≥ O\ò `«$Ñ≤HÎ ~õ O° QÍ LO@∞Ok.
H“=∂~° ^ŒâÖ◊ ’ fã¨∞HÀ=Åã≤# *Ï„QÆ`ÅÎ« ∞ ã¨„Hõ=∞OQÍ fã¨∞‰õΩO>Ë K≥Ö· òÇ¤ ï¨ _£ #∞Oz
J_»Öòì Ç¨ï_£H˜ =∞Oz âßs~°Hõ, =∂#ã≤Hõ Z^Œ∞QÆ∞^ŒÅ =ÙO_»@"Õ∞ HÍ‰õΩO_®
Éèqí +¨º`«∞ÖÎ ’ HõeQˆ P@∞áÈ@¡x Z^Œ∞~˘¯<ÕO^Œ∞‰õΩ HÍ=Åã≤# W=Úºx\©, W`«~°
P~ÀQÆºO K«H¯õ QÍ LO@∞Ok.
H“=∂~° ^ŒâÖ◊ ’ Ç¨~À‡#∞¡ :
H“=∂~° ^ŒâÖ◊ ’ âßs~°H,õ =∂#ã≤Hõ Z^Œ∞QÆ∞^ŒÅH˜ H˘xfl „Ñ¨`ºÕ Hõ Ç¨~À‡#¡ J=ã¨~O°
LOk. z#flÑ≤ÅÖ¡ ’¡ 6–8 ãÖ=`«û~åÅ =~°‰Ωõ Q˘<å_» Öò ã≤~ì å~Ú_£û, Q˘<å_À
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
6 _®II ã¨=∞~°O
„\ÏÑ¶ ≤ < £ û KåÖÏ `« ‰ õ Ω ¯=
âß`«OÖ’ L`«ÊuÎ J=Ù`«∂
LO\Ï~Ú. 6–8 ãÖIIÅ∞
^•\˜# ^ŒQ~æÆ ° #∞Oz "≥∞^Œ_∞»
#∞Oz, â◊s~°O Ö’x W`«~°
KÀ@¡ #∞Oz L`«ÊuÎ JÜÕ∞º
Ç¨  ~À‡#¡ âß`« O ÉÏQÍ
Z‰õ Ω ¯= J=Ù`å~Ú.
"≥∞^Œ_∞» Ö’x ÃÇÏ· áÈ^äÅ≥ =∞ãπ
Q˘<å_À „\ÏÑ¶≤H± iblOQ∑
Ç¨~À‡#∞ L`«ÊuÎ J=Ù`«∞Ok.
^•x ã≤ ì = ÚºÖË + ¨ < £ ` À
"≥ ∞ ^Œ _ » ∞ Ö’x Ñ≤ @ ∂º @s
„QÆ O kä #∞O_ç FSH, LH
Ç¨~À‡#∞¡ q_»∞^ŒÅ J=Ù`å~Ú. D Ç¨Ï~À‡#∞¡ ÉÏeHõ á⁄uÎH_õ ∞» Ñ¨ÙÖ’ =ÙO_Õ F=sãπx
ã≤=ì ÚºÖË\ò KÕã≤ Ñ¶"‘ ∞Õ Öò Ç¨Ï~À‡<£ J~Ú# D¢™êì~Ú_®Öò (D„™Èì[<£)x q_»∞^ŒÅ
JÜÕ∞º@@∞¡ KÕ™êÎ~Ú. D¢™Èì[<£ Ç¨~À‡#∞ P_»ÑÅ≤ ¡ Jxfl Ç¨ÏOQÆ∞Å∞ =Ù#fl P_»ÑÅ≤ Q¡ Í
ÃÑOá⁄O^ÕO^Œ∞‰õΩ ^ÀÇ¨Ï^ŒÑ~¨ ∞° ã¨∞OÎ k.
H“=∂~° ^ŒâÖ◊ ’ K«H¯õ x Jaè=$kúH˜ ^ä~·≥ å~Ú_£ „QÆOkä K«H¯õ QÍ `À_»Ê_»∞`«∞Ok.
^ä≥·~å~Ú_£ Ç¨~À‡#∞ `«y#O`« L`«ÊuÎ HÍHõáÈ`Õ ÉÏeHõ Z^Œ∞QÆ∞^ŒÅÖ’ Ö’ÑÖ
U~°Ê_»∞`«∞Ok.
H“=∂~°^âŒ ◊ Ñï}uH˜ =¸„`«ÑO≤ _®Å ÃÑ#· =ÙO_Õ Z„_ç#e<£ „QÆO^ä∞Œ Å∞ ‰õÄ_®
ZO`«QÍ<À `À_»Ê_»∞`å~Ú. Z„_ç#Öò „QÆO^ä∞Œ Å #∞O_ç ÃãH±û ã≤~ì å~Ú_£û L`«ÊuÎ
J=Ù`å~Ú. _çÃÇÏ· „_À ZÑ≤Ü∂« O„_À, ã≤~ì À<£ (DHA), _ôÃÇÏ· „_À ZÑ≤Ü∂« O„_À ã≤~ì À<£
ã¨ÖÊË \ù ò (DHAS)H˜ ãÖ|OkèOz# Ç¨~À‡#∞¡ 7 ãÖ=`«û~åÅ =Ü«∞ã¨∞û #∞OKÕ
"≥Ú^ŒÖ·ˇ H“=∂~° ^Œâx◊ „Ñ¨ÉÏè q`«O KÕ™êÎ~Ú. H“=∂~° ^ŒâÖ◊ ’ D Ç¨~À‡#¡ „Ñ¨ÉÏè =O
=Å¡ =ÚYO Z‰õΩ¯=l_»∞Q¤ Í =∂~°_O» , JHõ¯_»H¯õ _» "≥Ú\˜=∞Å∞ `ÕÅ_»O, =∞~å‡
=Ü«∞"åÅ ^ŒQ~æÆ ,° K«OHõÖ’¡#∞ ~À=∂Å∞ "≥ÚÅÔH`«_Î O» , ã¨fi~°OÖ’ =∂~°∞Ê~å=_»O
LO\Ï~Ú. H“=∂~° ^ŒâÖ◊ ’ ÉÏeHõÖ’ `«fii`«QuÆ # =KÕÛ D =∂~°∞ÊÅxfl Z„_ç<åˆ~¯
JO\Ï~°∞.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
H“=∂~° ^Œâ◊ ÉÏeHõÖ’ Q˘<å_À„\ÏÑ¶H≤ ± iblOQ∑ Ç¨~À‡<£`À FSH, LH Ç¨~À‡#¡
L`«ÊuÎ ÃÑiy F=sÖ’ á¶êeHõÖòû ÉÏQÍ ÃÑOá⁄O^Œ∞`å~Ú. F=sÖ’ D¢™Èì[<£
Ç¨~À‡#∞ L`«ÊuÎ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. ^•O`À QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« O, Ü≥∂x=∂~°Oæ ÉÏÇ¨Ïº Ü≥∂x
„Ñ¨^âÕ O◊ , =HΔÀ*ÏÅ∞ ÑïÑ¨Ó~°O‚ QÍ ~°∂á⁄O^Œ∞`å~Ú.
Hõ~Ô ‰õΩQì Í ~°[ã¨fiÅ ZÑ¨C_»∞ ? :
H“=∂~° ÉÏeHõÖ’ "≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ\ ˜ |Ç≤Ï+¨μ„ì ™ê"åxfl "≥∞<åˆ~¯ JO\Ï~°∞. n<Õfl
=∂=¸Å∞QÍ ~°[ã¨fiÅ J=_»O JO\Ï~°∞. ~°[ã¨fiÅ J=_»O J<Õk Ñ¨^àÕ §◊ =Ü«∞ã¨∞û
#∞Oz Ñ¨^ÇŒ ¨ ~ˆ à◊§ =Ü«∞ã¨∞ûÖ’Ñ¨Å ZÑ¨C_≥<· å [~°Q=Æ K«∞Û. Z‰õΩ¯==∞Ok ÉÏeHõÅ∞
Ñ¨^=Œ ¸_Õà§◊ H˜ ~°[ã¨fiÅ J=Ù`å~°∞.
™ê^è•~°}OQÍ ¢ãÅÎ‘ Ö’ |Ç≤Ï+¨μHì ˜ 14 ~ÀAÅ =ÚO^Œ∞ JO_»O q_»∞^ŒÅ LO@∞Ok.
HÍx ~°[ã¨fiÅ ‰õÄ_® |Ç≤Ï+¨μì „HÕ^Õ ÖˇH¯õ J~Ú#Ñ¨Ê\˜H© H“=∂~° ÉÏeHõÖ’ JO_»O
q_»∞^ŒÅ =ÙO_»@O J~°∞^Œ∞. ~°[ã¨fiÅ J~Ú# "≥Ú^Œ\ ˜ ãÖ=`«û~°OÖ’ JO`«QÍ
JO_»O q_»∞^ŒÅ LO_»^∞Œ . ~°[ã¨fiÅ J~Ú# ~Ô O_»= ãÖ=`«û~°O #∞Oz <≥Å<≥ÖÏ
JO_»O q_»∞^ŒÅ LO@∞Ok.
H“=∂~°^âŒ Ö◊ ’x ÉÏeHõ‰Ωõ "≥Ú^Œ\ ˜ |Ç≤Ï+¨μì ~å=_®xH˜ D¢™Èì[#∞ Ç¨~À‡#∞
„Ñ¨^•è # HÍ~°}O. P `«~åfi`« ‰õÄ_® D¢™Èì[#∞, „á⁄lãì̈~À<£ Ç¨~À‡#¡ L`«ÊuÎ =Å¡
„Hõ=∞Ñ¨ûúŒ QÍ |Ç≤Ï+¨μÅì ∞ ~å=_»O LO\Ï~Ú. H“=∂~° ÉÏeHõÖ’x D¢™Èì[<£ =Å¡
F=sãπ, QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« O, ãïfiH±û, "≥*<·ˇ å, =HΔÀ*ÏÅ∞ ÑïÑ¨Hfiõ `«x ãÖ`«iOK«∞‰õΩO\Ï~Ú.
„Ñ≤HÍ+≤Ü∞« ãπ Ñ¨Óº|sì :
H˘O^Œ~∞° ÉÏeHõÖ’¡ 8 Uà◊§ =Ü«∞ã¨∞ûH˜ =ÚO^Õ LÑ¨ÖO·ˇ yHõ ÅHõ}Δ ÏÅ∞ ÃÑOá⁄O^Œ_O» ,
9–10 Uà◊§ =Ü«∞ã¨∞ûˆH ~°[ã¨fiÅ J=_»O LO@∞Ok. D ~°HõOQÍ =∂=¸Å∞
Ñïã≤÷u HõO>Ë =ÚO^Œ∞QÍ LÑ¨Öˇ·OyHõ ÅHõΔ}ÏÅ∞ ÃÑOá⁄O^Œ_®xfl ~°[ã¨fiÅ J=_®xfl
„Ñ≤HÍ+≤Ü«∞ãπ Ñ¨Óº|sì J\Ï~°∞.
„Ñ≤HÍ+≤Ü«∞ãπ Ñ¨Óº|sì P ÉÏeHõÖ’ =ÚO^Œ∞QÍ<Õ D¢™Èì[<£ Ç¨~À‡<£ L`«ÊuÎ
HÍ=_»O=Å¡ U~°Ê_»∞`«∞Ok. H˘O^ŒiÖ’ "≥∞^Œ_»∞Ö’ Ö’áêÅ∞, HõO`«∞Å∞ =Å¡ F=sãπ,
Z„_ç#Öòû JuQÍ Ñ¨xKÕÜ«∞_»O =Å¡ U~°Ê_»∞`«∞Ok.
„Ñ≤HÍ+≤Ü«∞ãπ Ñ¨Óº|sì ÅHõΔ}ÏÅ∞ Hõ#|_»QÍ<Õ `«y# zH˜`«û KÕã≤#@¡~Ú`Õ 10
Uà◊§ =Ü«∞ã¨∞û HõO>Ë =ÚO^Œ∞QÍ ~°[ã¨fiÅ J=_®xfl PÑ¨=K«∞Û.
PÅã¨º=∞ÜÕ∞º Ñ¨Óº|sì :
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
8 _®II ã¨=∞~°O
™ê^è • ~° } OQÍ 15 ã¨ O =`« û ~åÅ∞ =KÕ Û ã¨ i H˜ Ñ¨ Ó iÎ P_» ÅHõ Δ } ÏÅ∞
ÃÑOá⁄O^Œ∞`å~Ú. ~°[ã¨fiÅ J=_»O LO@∞Ok. HÍx H˘O`«=∞Ok P_»ÑÅ≤ Å¡ ∞
13–14 ãÖ=`«û~åÅ∞ =zÛ#Ñ¨Ê\˜H© U=∂„`«O LÑ¨ÖO·ˇ yHõ ÅHõ}Δ ÏÅ∞ ÃÑOá⁄O^Œ=Ù.
15 xO_ç<å, 16 xO_ç<å ~°[ã¨fiÅ J=_»O LO_»^Œ∞. W@∞=O\˜ Ñïã≤÷ux
_çÖÜ Ë ∞« _£ Ñ¨Óº|sì JO\Ï~°∞.
_çÖÜ Ë ∞« _£ Ñ¨Óº|sìH˜ "≥∞^Œ_∞» #∞O_ç Q˘<å_À „\ÏÑ¶<≤ û£ q_»∞^ŒÅ HÍHõáÈ=_»O,
ÉÏeHõÖ’ n~°…HÍÅ"≥∞ÿ# J<å~ÀQÆºO KÀ@∞ KÕã¨∞HÀ=_»O, ÃÇ·ÏáÈ^ä≥·~å~Ú_ç[O
=ÙO_»@O „Ñ¨^•è #"≥∞#ÿ HÍ~°}ÏÅ∞.
HÍ~°}Ïxfl HõxÃÑ\˜ì ^•xfl HõÔ~H±ì KÕ¿ãÎ `«fi~°Ö’<Õ LÑ¨Öˇ·OyHõ ÅHõΔ}ÏÅ∞
ÃÑOá⁄O^Œ_O» , ~°[ã¨fiÅ J=_»O LO\Ï~Ú.
`«e`¡ O« „_»∞Å áê„`« :
H“=∂~° ^Œâ◊ ÉÏeHõ rq`«OÖ’ KåÖÏ „Ñ¨^•è #"≥∞#ÿ ^Œâ.◊ H“=∂~° ^Œâx◊ ÑïÑ¨Ó~°‚
ã≤u÷ Ö’ ÉÏeHõ á⁄O^ŒQeÆ y#@¡~Ú`Õ Ç¨~ÚQÍ, P#O^ŒOQÍ LO@∞Ok. `«e`¡ O« „_»∞Å∞
H“=∂~° ÉÏeHõ Z^ŒQ=Æ Åã≤# suÖ’ Z^ŒQHÆ áõ È~Ú<å ÖË^• „Ñ≤H+õ Ü ≤ ∞« ãπ Ñ¨Óº|sì
U~°Ê_ç<å "≥O@<Õ QÆ∞iÎOz `«y# zH˜`û« KÕ~ÚOKåe. `«e^¡ OŒ „_»∞Å J*Ï˝#O,
J„â◊^,úŒ xi¡Ñ`Î̈ « H“=∂~° ÉÏeHõ |OQÍ~°∞ Éèqí +¨º`üH˜ Q˘_»e¤ ÃÑ@∞ì.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
<≥Å <≥ÖÏ |Ç≤Ï+¨μìÅ∞
~å=_»OÖ’x ãÃ #· ∞û Uq∞\˜?
P_»ÑÅ≤ ¡ ~°[ã¨fiÅ J~Ú#Ñ¨Ê\˜ #∞Oz <≥Å <≥ÖÏ |Ç≤Ï+¨μÅì ∞ =™êÎ~Ú. |Ç≤Ï+¨μÅì <Õ
"≥^· ºŒ ÉèÏ+¨Ö’ "≥∞#∞„ã¨∞Ü ì ∞Õ +¨<£ ÖË^• "≥∞#ûãπ JO\Ï~°∞. <≥Ö <≥ÖÏ QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« O
#∞Oz ~°HÎõ „™ê=O [~°Q_Æ ®xH˜ JO^Œ∞Ö’x ZO_À "≥∞„\˜Ü∂« á⁄~° *ÏiáÈ~Ú
~°HOÎõ `À Hõeã≤ |Ü«∞@‰õΩ ~å=_»"∞Õ HÍ~°}O. D ~°HOõ QÍ <≥Å <≥ÖÏ QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« OÖ’x
ZO_À"≥∞„\˜Ü∂« T_çáÈ=_»O, ~°H„Îõ ™ê=O [~°Q_Æ =» ∞<Õk ÃÇÏ· áÈ^äÅ·≥ =∞ãπ, Ñ≤@∂º@s,
X"ÕiÜ«∞<£ Ç¨~À‡#∞Å ãÖÜ«ÚHõÎ „Ñ¨ÉÏè =O =Å¡ [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
"≥∞#∞„ã¨∞=ì Öò ÃãH· Ö˜ òÖ’x PO`«~º° O
<≥Å<≥ÖÏ |Ç≤Ï+¨μÅì ∞ =KÕÛ „Hõ=∂xfl '"≥∞#∞„ã¨∞=ì Öò ÃãH· Ö˜ òÖ’ iÑ‘>_ˇ Q£ Í <≥Å<≥ÖÏ
QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« OÖ’#∂, F=sãπÖ’#∂ „Hõ=∞ |^ŒOÌ QÍ =∂~°∞ÊÅ∞ ãÖÉèqí ™êÎ~Ú. „Hõ=∞
|^ŒOú QÍ F=sãπÖ’#∂ QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« OÖ’#∂ HõeQˆ =∂~°∞ÊÅ∞ ãÖ`å#O HõÅQÆ_®xH˜
J`«ºO`« J=ã¨~O° . <≥Å<≥ÖÏ F=sãπÖ’#∞ QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« OÖ’#∞ „Hõ=∞|^ŒOÌ QÍ [iˆQ
=∂~°∞ÊÅ∞ =Å¡ á⁄uÎH_õ ∞» Ñ¨ÙÖ’ F=sãπÖ’ JO_»O `«Ü∂« ~Ô · q_»∞^ŒÅ J=Ù`«∞Ok.
JÖÏ `«Ü«∂Ô~·# JO_»O g~°ºHõ}O`À Hõe¿ãÎ Ñ≤O_»OQÍ =∂i QÆ~åƒùâ◊Ü«∞OÖ’
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
10 _®II ã¨=∞~°O
Z^Œ∞QÆ∞`«∞Ok. QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« OÖ’ Ñ≤O_»O xÅfi_®xH˜, Z^ŒQÆ _®xH˜ ZO_À"≥∞„\˜Ü∂«
J`«ºO`« J=ã¨~O° . D ~°HOõ QÍ „ã‘ÅÎ Ö’¡ ÖˇO· yHõ Ñ¨Ù#~°∞`«ÊuÎ H˘~°‰Ωõ "≥∞#∞„ã¨∞=ì Öò
ÃãH· Ö˜ ò „Ñ¨^•è # áê„`« =Ç≤Ïã¨∞OÎ k.
|Ç≤Ï+¨μÅì ∞ „áê~°OÉèOí - JO`«O
"≥∞#∞„ã¨∞=ì Öò ÃãH· Ö˜ òH˜ (|Ç≤Ï+¨μÅì H˜) P_»ÑÅ≤ Ö¡ ’¡ 11 #∞Oz 15 ãÖ=`«û~åÅ
=Ü«∞ã¨∞û =∞^èºŒ Ö’ <åOkÑ¨_∞» `«∞Ok. "≥Ú@ì "≥Ú^Œ\ ˜ "≥∞#∞„ã¨∞=ì Öò ÃãH· Ö˜ òx '~°[ã¨fiÅ—
J=_»O JO\Ï~°∞. ~°[ã¨fiÅ<Õ "≥^· ºŒ ÉèÏ+¨Ö’ '"≥∞<åˆ~¯— JO\Ï~°∞. ™ê^è•~°}OQÍ
P_»ÑÅ≤ Å¡ ∞ 13 ãÖ=`«û~åÅ =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ ~°[ã¨fiÅ J=Ù`å~°∞. ~°[ã¨fiÅ`À "≥Ú^ŒÖ#·ˇ
"≥∞#∞„ã¨∞ì=Öò Ãã·H˜Öò 45 #∞Oz 50 ãÖ=`«û~åÅ =~°‰õΩ xifi~å=∞OQÍ
H˘#™êQÆ∞`«∞Ok.
™ê^è•~°}OQÍ "≥∞#∞„ã¨∞=ì Öò ÃãH· Ö˜ ò 28 ~ÀAÅ∞ J#QÍ XHõ "≥∞#ûãπ #∞Oz
=∞~˘Hõ "≥∞#ûãπ ~å=_®xH˜ 28 ~ÀAÅ =º=kè Ñ¨_»∞`«∞Ok. HÍx H˘O^ŒiÖ’
"≥∞#∞„ã¨∞=ì Öò ÃãH· Ö˜ ò 21 ~ÀAÅˆH Ñïq∞`«O HÍQÍ =∞iH˘O^ŒiH˜ 35 ~ÀAÅ∞
Ñïq∞`«O J=Ù`«∞Ok. JkèHõ ãÖMÏº‰õΩÖ’¡ "≥∞#∞„ã¨∞=ì Öò ÃãH· Ö˜ ò 28-30 ~ÀAÅ∞
=º=kè Hõey LO@∞Ok.
<≥Å<≥ÖÏ |Ç≤Ï+¨μÖì ’¡ ZO`« ~°HOÎõ #+ì̈O J=Ù`«∞Ok?
"≥∞#∞„ã¨∞=ì Öò ÃãH· Ö˜ òÖ’ |Ç≤Ï+¨μì „™ê=O 4-5 ~ÀAÅ∞ LO@∞Ok. 4-5 ~ÀAÅ
áê@∞ [iˆQ |Ç≤Ï+¨μì „™ê=OÖ’ QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« O #∞Oz |Ü«∞@‰õΩ áÈÜÕ∞ ~°HOÎõ 20-
80 Ü«∞O.Ü«∞Öò =∂„`«"∞Õ LO@∞Ok. Z‰õΩ¯==∞OkÖ’ 4-5 ~ÀAÅH˜ HõeÑ≤ 35
Ü«∂Ü«∞Öò LO@∞Ok. |Ç≤Ï+¨μì „™ê=O 4-5 ~ÀAÅ∞ Hõ#|_»∞`«∞<åfl "≥Ú^Œ\ ˜
~Ô O_»∞ ~ÀAÖ’¡<Õ 70 âß`«O ~°H„Îõ ™êÎ=O [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
"≥∞#ûãπ |¡_£ =ÚiH˜^•
"≥∞#ûãπ |¡_£ J™ê^è•~°}"≥∞ÿ#k HÍ^Œ∞. =∂=¸Å∞QÍ â◊s~°OÖ’ U ~°HõÎO
LO@∞O^À, P ~°H"Îõ ∞Õ HÍ~°∞`«∞Ok. =∂=¸Å∞ ~°HOÎõ `À áê@∞ QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« , Ü≥∂x
^•fi~°O`À LO_Õ =¸ºHõã,π ZÑ≤neä Ü«∞Öò ÃãÖòû ZO_À"≥∞„\˜Ü∂« H˜ ãÖ|OkèOz#
a\òû, „áê™êìQÍ¡O_ç<£ H˘xfl ZO*ˇ"∞£ û LO\Ï~Ú. Wq Ug Ç¨xHõ~"° ∞≥ #ÿ q HÍ^Œ∞.
<≥Å<≥ÖÏ |Ç≤Ï+¨μÅì H˜ =¸_»∞ ^ŒâÅ◊ ∞
"≥∞#∞„ã¨∞ì=Öò Ãã·H˜ÖòÖ’ J#QÍ |Ç≤Ï+¨μìH© |Ç≤Ï+¨μìH© =∞^èŒº =º=kèÖ’
QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« OÖ’#∂, F=sãπÖ’#∞ „Hõ=∞|^ŒOÌ QÍ =¸_»∞ ^ŒâÅ◊ ∞ (Ñ¶*‘ ãˇ )π LO\Ï~Ú.
g\˜<Õ X"ÕiÜ«∞<£ ÃãH· Ö˜ ò, Ü«Ú\Ỗ~ã· π ÃãH· Ö˜ ò JO\Ï~°∞.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 11
|Ç≤Ï+¨μHì ,˜ |Ç≤Ï+¨μHì ˜ =∞^èºŒ ãÖÉèqí OKÕ X"ÕiÜ«∞<£ ÃãH· Ö˜ òÖ’ =¸_»∞ Ñ¶*‘ ãˇ π
LO\Ï~Ú. Jq -
1. á¶êe‰õΩºÖÏ~ü ¿Ñ*¶ ò 2. F=ÙºÖË+<¨ £ Ñ¶*‘ ò 3. Å∂\˜Ü∞« Öò Ñ¶*‘ ò
J^Õ q^èOŒ QÍ Ü«Ú\˜~Ô <· £ ÃãH· Ö˜ òÖ’ =¸_»∞ Ñ¶*‘ ãˇ π LO\Ï~Ú. Jq -
1. "≥∞#∞„ã¨∞Ü ì ∞Õ +¨<£ Ñ¶*‘ ò 2. „áêeÑ¶~ˆ≤ \˜"£ Ñ¶*‘ ò 3. Ãã„Hõ@s Ñ¶*‘ ò
|Ç≤Ï+¨μHì ˜ |Ç≤Ï+¨μHì ˜ =∞^èºŒ F=sãπÖ’#∂ QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« OÖ’#∂ ãÖÉèqí OKÕ D
=¸_»∞ ^ŒâÅ◊ ∞ (Ñ¶*‘ ãˇ )π Ç¨~À‡#¡ ^•fi~å „Ñ¨ÉÏè q`«"∞≥ ÿ xÜ«∞O„uOK«|_»`å~Ú.
X"ÕiÜ«∞<£ ÃãH· Ö˜ òH˜ J=ã¨~=° ∞ÜÕ∞º Ç¨~À‡#∞¡
„ã‘ÅÎ Ö’¡ QÆ~ƒ° ^ù ~Œè å}H˜ HÍ=Åã≤# JO^ŒO L`«ÊuÎ F"ÕiÜ«∞<£ ÃãH· Ö˜ ò g∞^Œ
P^è • ~° Ñ ¨ _ ç LO@∞Ok.
|Ç≤Ï+¨μì„™ê=O J~ÚáÈ~Ú#
^ŒQÆæ~° #∞Oz "≥∞^Œ_»∞Ö’x
ÃÇ·ÏáÈ^ä≥·Å=∞ãπ, Ñ≤@∂º@i
„QÆO^äŒ∞Å „Ñ¨ÉèÏ=O`À á¶êe
‰õΩº=~ü ã≤=ì ÚºÖË\O˜ Q∑ Ç¨~À‡#∞
(ZÑ¶ π Z ãπ Ã ÇÏKü ) q_» ∞ ^Œ Å
J=Ù`« ∞ Ok. D Ç¨  ~À‡#∞
F=sÖ’ JO_»O ÑïÑ¨Hfiõ `«H° ˜
`À_»Ê_»∞`«∞Ok.
F=sÖ’ ZÑ¶Zπ ãπÃÇÏKü „Ñ¨ÉÏè =O`À JO_»O ÑïÑ¨Hfiõ `« K≥O^Õ ^Œâx◊ á¶êe‰õÄºÅ~ü
¿Ñ*¶ ò JO\Ï~°∞.
Ñ≤@∂º@i „QÆOkä #∞O_Õ á¶êe‰õÄºÖÏ~ü ã≤=ì ÚºÖË\ O˜ Q∑ Ç¨~À‡#∞ (ZÑ¶Zπ ãπÃÇÏKü)
Å∂\˜<l·≥ OQ∑ Ç¨~À‡#∞ (ZÖòÃÇÏKü) ~Ô O_»∂ L`«ÊuÎ J=Ù`å~Ú. ZÑ¶Zπ ãπÃÇÏKü Ç¨~À‡#∞
F=sÖ’x JO_»O ÑïÑ¨Hfiõ `«‰Ωõ `À_»Ê_»QÍ ZÖòÃÇÏÖò Ç¨~À‡#∞ F=s #∞O_ç JO_»O
q_»∞^ŒÅH˜ `À_»Ê_»∞`«∞Ok. á¶êe‰õΩºÖÏ~ü Ñ¶*‘ òÖ’ D„™Èì[<£ Ç¨~À‡#∞ JkèHõ âß`«OÖ’
L`«ÊuÎ J=Ù`«∂ Ñ≤@∂º@s „QÆOkè #∞O_ç q_»∞^ŒÅÜÕ∞º ZÖòÃÇÏKüx J}z
LOK«∞`«∞Ok. JO_»O ÑïÑ¨Hõfi`« K≥O^ŒQÍ<Õ Ñ≤@∂º@s „QÆOkäÖ’x ZÖòÃÇÏKü
XHõ¯™êiQÍ Z‰õΩ¯= "≥∂`å^Œ∞Ö’ q_»∞^ŒÅ J=Ù`«∞Ok. JÖÏ Z‰õΩ¯= "≥∂`å^Œ∞Ö’
XHõ¯™êiQÍ ZÖòÃÇÏKü q_»∞^ŒÅ HÍ=_»O`À F=sÖ’ ÑïÑ¨Hfiõ `« K≥Ok# JO_»O
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
12 _®II ã¨=∞~°O
|Ü«∞@‰õΩ =KÕÛã¨∞OÎ k. ™ê^è•~°}OQÍ "≥∞#∞„ã¨∞=ì Öò ÃãH· Ö˜ òÖ’x 12= ~ÀA# WÖÏ
[~°∞QÆ∞`«∞Ok. XHõ¯™êiQÍ ZÖòÃÇÏKü Z‰õΩ¯= âß`«OÖ’ q_»∞^ŒÅ J=_»=∞<Õk 24
QÆO@Å #∞O_ç 48 QÆO@Å∞ LO@∞Ok.
ZÖòÃÇÏKü q_»∞^ŒÅ`À F=s #∞Oz |Ü«∞@Ñ¨_ç# JO_»O ÃÑ¶Ö’Ñ≤Ü«∞<£
@∂º|∞Ö’¡H˜ „Ñ¨"Õtã¨∞ÎOk. JHõ¯_» #∞Oz `«# „Ñ¨Ü«∂}O QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O "≥·Ñ¨Ù
H˘#™êQÆ∞`«∞Ok. JO_»O q_»∞^ŒÖ#·ˇ ^Œâx◊ 'F=ÙÖË+<¨ £ ¿Ñ*¶ ò— JO\Ï~°∞.
JO_»O q_»∞^ŒÅ `«~∞° "å`« F=s f~°∞`≥#∞flÅ∞
X"ÕiÜ«∞<£ ÃãH· Ö˜ òÖ’x 3= ^Œâx◊ Å∂\˜Ü∞« Öò ¿Ñ*¶ ò JO\Ï~°∞. D ¿Ñ*¶ òÖ’
Ñ≤@∂º@s „QÆOkä #∞O_ç q_»∞^ŒÅ=Ù`«∞#fl ZÑ¶Zπ ãπÃÇÏKü, ZÖòÃÇÏKü Ç¨~À‡#∞¡ F=s
#∞Oz JO_»O |Ü«∞@Ñ¨_#ç „Ñ¨^âÕ ßxfl Jq∞`«OQÍ „Ñ¨ÉÏè q`«O KÕ™êÎ~Ú. F=sÖ’x
JO_»O q_»∞^ŒÖˇ·# „Ñ¨^Õâ◊O ZÑ¶πZãπÃÇÏKü, ZÖòÃÇÏKü „Ñ¨ÉèÏ=O`À 'HÍ~°Êãπ
Å∂\˜Ü∞« O—QÍ ~°∂á⁄Ok P ã¨Å÷ O #∞Oz „á⁄lã¨~ì À<£ Ç¨~À‡<£ JkèHOõ QÍ L`«ÊuÎ
JÜÕ∞º@@∞¡ KÕ™êÎ~Ú.
„á⁄[ãì̈~À<£ Öˇ"Ö≥ òû _Ò#∞ J=_»O`À |Ç≤Ï+¨μ„ì ™ê=O
„á⁄lã¨~ì À<£ Ç¨~À‡#∞ Öˇ"Ö≥ òû Z‰õΩ¯= J=_»O`À ZÑ¶Zπ ãπÃÇÏKü, ZÖòÃÇÏKü f„=`«
`«yáæ È`å~Ú. QÆ~ƒ° Où ~å#Ñ¨C_»∞ HÍ~°Êãπ Å∂\˜Ü∞« O Ü«∂H˜"ì Q£ Í LO_»^∞Œ . ^•O`À
„á⁄Fã¨~ì À<£ Öˇ=Öò `«yáæ È`å~Ú. „á⁄lã¨~ì À<£ Öˇ=Öò `«yáæ È=_»O`À QÆ~åƒùâÜ
◊ ∞« OÖ’x
ZO_À"≥∞„\˜Ü∂« "å_»áÈ`«∞Ok. |Ç≤Ï+¨μ„ì ™ê=O "≥Ú^ŒÅ=Ù`«∞Ok. QÆ~ƒ° Où ~å=_»O
[iy #@¡~Ú`Õ Ç¨˙º=∞<£ HÀiÜ«∂xH± Q˘<å_À „\ÏÑ¶<≤ £ (ÃÇÏKüãl≤ ) Ç¨~À‡#∞
q_»∞^ŒÖ·ˇ HÍ~°Êãπ Å∂\˜Ü∂« x =∂H˜"ì Q£ Í LOz „á⁄lã¨~ì À<£ L`«ÊuÎx ÃÑOK«∞`«∞Ok.
"≥∞#∞ „ã¨∞Ü
ì ∞Õ +¨<£ q+¨Ü∞« OÖ’ X"ÕiÜ«∞<£ ÃãH· Ö˜ ò „áê^è•#º`« ZO`« LO^À JO`«QÍ<Õ
Ü«Ú\Ỗ~ã· π ÃãH· Ö˜ ò „áê^è•#º`« LOk.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 13
"≥∞#∞„ã¨∞ì=Öò Ãã·H˜ÖòÖ’
QÆ~åƒâ◊Ü«∞OÖ’x =∂~°∞ÊÅ∞
|Ç≤Ï+¨μì ("≥∞#ûãπ) ~å=_®xH˜ QÆ~åƒùâÜ◊ ∞« OÖ’ „Hõ=∞|^ŒOú QÍ, ^ŒâÅ◊ "åsQÍ
HõeQˆ =∂~°∞ÊÅ∞ HÍ~°}O. QÆ~ƒ° Où =zÛ# ã¨=∞Ü«∞OÖ’`«ÑÊ¨ <≥Å<≥ÖÏ |Ç≤Ï+¨μÅì ∞
=™êÎ~Ú. QÆ~ƒ° Où ^•ÅÛ_»O [iy`Õ P <≥Å #∞OKÕ |Ç≤Ï+¨μÅì ∞ PyáÈ`å~Ú. <≥Å<≥ÖÏ
|Ç≤Ï+¨μÅì ∞ =KÕÛ q"åÇ≤Ï`« „ã‘ÖÎ ’ "≥∞#ûãπ PyáÈ=_»O QÆ~ƒ° Où =zÛ# ^•xH˜ =ÚYº
ÅHõ} Δ OQÍ fã¨∞HÀ=K«∞Û.
|Ç≤Ï+¨μHì ˜ |Ç≤Ï+¨μHì ˜ =∞^èºŒ QÆ~åƒùâÜ
◊ ∞« OÖ’ 3 ^ŒâÅ◊ ∞ XHõ ^•x `«~åfi`« XHõ\ ˜
„Hõ=∞|^ŒOÌ QÍ ãÖÉèqí ™êÎ~Ú. n<Õfl Ü«Ú\˜~Ô <· £ ÃãH· Ö˜ ò JO\Ï~°∞. Ü«Ú\˜~Ô <· £ ÃãH· Ö˜ òÖ’
"≥Ú^Œ\ ˜QÍ "≥∞#∞¿Ñ¶=Öò ¿Ñ¶*ò, P `«~åfi`« „áêeÑ¶≤ˆ~\˜"£ ¿Ñ¶*ò, Ãã„Hõ@s Ñ¶‘*ò
HõÅ∞QÆ∞`å~Ú.
ZO_À"≥∞„\˜Ü∞« O JO>Ë Uq∞\˜ ?
"≥∞#∞„ã¨∞=ì Öò Ñ¶*‘ òÖ’ QÆ~åƒùâÜ
◊ ∞« OÖ’Ñ¨Å QÀ_»H˜ XHõ á⁄~°QÍ U~°Ê_»∞`«∞Ok. D
\˜+μ¨ º á⁄~°<Õ ZO_À"≥∞„\˜Ü∞« O JO\Ï~°∞. JO_»O`À g~°ºHõ}O Hõeã≤ ãÖÜ«ÚHõÎ
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
14 _®II ã¨=∞~°O
c[Hõ}OQÍ ~°∂á⁄Ok`Õ Jk QÆ~åƒùâ◊OÜ«∞Ö’H˜ KÕi ZO_À"≥∞„\˜Ü«∂xH˜
JO@∞‰õΩO@∞Ok. ZO_À"≥∞„\˜Ü∞« O ãÖÜ«ÚHõÎ c[Hõ}O Ñ≤O_»OQÍ ~°∂á⁄O^Œ_®xH˜
Jxfl q^è•ÖÏ `À_»Ê_»∞`«∞Ok.
|Ç≤Ï+¨μì „™ê=O ZÖÏ "≥Ú^ŒÅ=Ù`«∞Ok?
ZO_À"≥∞„\˜Ü∞« O J<Õk QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« OÖ’Ñ¨Å QÀ_»H˜ JO@∞‰õΩx L#fl ZÑ≤neä Ü«∞O
ÃãÖòûH˜ ãÖ|OkèOz# á⁄~° D ZÑ≤neä Ü«∞O á⁄~°Ö’ QÍ¡O_£û, „™Èì=∂, |¡_£ "≥ãÖ¨ òû
Jhfl LO\Ï~Ú. JO_»O q_»∞^ŒÖ<·ˇ å QÆ~ƒ° Où ^•ÅÛ#Ñ¨C_»∞ „á⁄lã≤ì Ç¨~À‡#∞ L`«ÊuÎ
PyáÈ`«∞Ok. „á⁄lã≤~ì À<£ _Ò#∞ J=_»O`À ZO_À"≥∞„\˜Ü∞« O á⁄~°H˜ ~°HÍÎxfl ã¨~Ñ° ~¨¶ å
KÕ¿ã ~°H<Îõ åàÏÅ∞ ™êÊ[OH˜ Ö’#=Ù`å~Ú. ~°H<Îõ åàÏÅ∞ ™êÊ[OH˜ Ö’#∞HÍ=_»O`À
ZO_À"≥∞„\˜Ü∂« H˜ ~°HãÎõ ~¨ Ñ° ~¨¶ å PyáÈ`«∞Ok. á⁄ÖÏxH˜ h~°∞ JO^ŒHáõ È`Õ JO^Œ∞Ö’x
ÑÖ@ ZO_çáÈ~Ú#@∞¡QÍ ZO_À"≥∞„\˜Ü∞« O ‰õÄ_® ZO_çáÈ~Ú QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« O #∞O_ç
*ÏiáÈ`«∞Ok. ZO_À"≥∞„\˜Ü∞« O á⁄~° *ÏiáÈ=_»O`À ™êÊ[OH˜ Ö’<≥#· ~°H<Îõ åàÏÅ
#∞Oz H˘O`« ~°HOÎõ HÍ~°∞`«∞Ok. P q^èOŒ QÍ 4-5 ~ÀAÅ∞ ~°H<Îõ åàÏÅ #∞Oz
~°HOÎõ HÍi Jq Ñ¨ÓiÎQÍ =¸ã¨∞‰õΩáÈ`å~Ú.
ZO_À"≥∞„\˜Ü∞« O á⁄~° =∞O^ŒO 6-8 q∞b¡g∞@~°¡ =∂„`«"∞Õ LO@∞Ok. Jk
ZO_çáÈ~Ú =ÚHõ¯Å∞ =ÚHõ¯Å∞QÍ QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« O Ö’Ñ¨Å Ñ¨_áç È`«∞Ok. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’
JO`«=~°‰Ωõ ZO_À"≥∞„\˜Ü∂« H˜ ~°HOÎõ ã¨~Ñ° ~¨¶ å KÕã∞¨ #Î fl ~°H<Îõ åàÏÅ #∞Oz HÍˆ~
~°HOÎõ `À ZO_À"≥∞„\˜Ü∞« O =ÚHõ¯Å∞ |Ç≤Ï+¨μì „™ê=O ~°∂ÑÖÖ’ Ü≥∂x =∂~°Oæ
#∞Oz |Ü«∞@‰õΩ =™êÎ~Ú. "≥Ú`«OÎ D „áêÃããπ JO`« 4-5 ~ÀAÖ’¡ =ÚQÆ∞ã¨∞OÎ k.
|Ç≤Ï+¨μì `«~∞° "å`« QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« OÖ’ uiy U~°Ê_Õ ZO_À"≥∞„\˜Ü∞« O
Ü«Ú\˜Ô~·<£ Ãã·H˜ÖòÖ’ "≥Ú^Œ\ ˜ ^Œâ◊ "≥∞#∞„ã¨∞ìÜÕ∞+¨<£ Ñ¨ÓiÎHÍQÍ P `«~åfi`«
„á⁄eÑ¶~ˆ≤ \˜"£ ¿Ñ*¶ ò „áê~°OÉèOí J=Ù`«∞Ok. „á⁄eÑ¶~ˆ≤ \˜"£ ¿Ñ*¶ òÖ’ QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« O Ö’Ñ¨Å
uiy H˘`«ÎQÍ ZO_À"≥∞„\˜Ü«∞O á⁄~° `«Ü«∂~°=Ù`«∞Ok. F=s #∞Oz L`«ÊuÎ
JÜÕ∞º D„™êì_Ü ç ∂« Öò, D„™Èì[<£ Ç¨~À‡#∞¡ ZO_À"≥∞„\˜Ü∞« O á⁄~° ÃÑOá⁄O^Œ_®xH˜
`À_»Ê_»`å~Ú. D„™Èì[<£ „Ñ¨ÉèÏ=O`À<Õ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O kQÆ∞= ÉèÏQÆO J~Ú#
ãïfiH±ûÖ’x „H˜Ñπì ûx D„™Èì[<£ ã≤ì=¸ºÖË\ò KÕã≤ ã¨Ô~· fiHõÖò =¸ºHõãπx Z‰õΩ¯=
`«Ü∂« ~°Ü∞Õ º@@∞¡ KÕã∞¨ OÎ k. ã¨~Ô · fiHõÖò =¸ºHõãπ `«y#O`« L#flÑ¨C_»∞ Ü≥∂x =∂~°Oæ
#∞Oz g~°ºHõ}ÏÅ∞ QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« OÖ’H˜ `ÕeHõQÍ „Ñ¨Ü∂« }˜™êÎ~Ú. QÆ~ƒ° ^ù •è ~°}H˜ ã¨~Ô · fiHõÖò
=¸ºHõãπ J=ã¨~O° LOk. „áêeÑ¶~ˆ≤ \˜"£ ¿Ñ*¶ òÖ’ ZO_À"≥∞„\˜Ü∞« O =∞O^ŒO QÍ
=∂~°_"» ∞Õ HÍ‰õΩO_® ã¨~Ô · fiHõÖò =¸ºHõãπ ‰õÄ_® ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. JO_»O q_»∞^ŒÅÜÕ∞º
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ã¨=∞Ü«∂xH˜ ZO_À"≥∞„\˜Ü∞« O Ñ≤O_»O ÃÑiˆQO^Œ∞‰õΩ J#∞‰õÄÅOQÍ `«Ü∂« ~°=Ù`«∞Ok.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 15
ZO_À"≥∞„\˜Ü∞« OÃÑ#· „á⁄[ã≤~ì À<£ „Ñ¨ÉÏè =O ?
Ü«Ú\Ỗ~<· £ ÃãH· Ö˜ òÖ’ 3= ^Œâ◊ J~Ú# Ãã„Hõ@s ¿Ñ*¶ ò QÆ~ƒ° ^ù •è ~°} ‰õΩ J`«ºO`«
„Ñ¨^•è #"≥∞#ÿ k. Ãã„Hõ@s ¿Ñ*¶ òÖ’ HÍ~°Êãπ Å∂º\˜Ü∞« O L`«ÊuÎ KÕ¿ã „á⁄lãì̈~À<£
ZO_À"≥∞„\˜Ü∞« O ÑïÑ¨Hfiõ `«H˜ ZO`«QÍ<À `À_»Ê_»∞`«∞Ok. Ãã„Hõ@s ¿Ñ*¶ òÖ’ F=s
#∞O_ç L`«ÊuÎ JÜÕ∞º „á⁄lãì̈~À<£ ZO_À"≥∞„\˜Ü∞« OH˜ ~°HÎõ ã¨~Ñ° ~¨¶ å ÃÑOK«∞`«∞Ok.
^•x=Å¡ ZO_À"≥∞„\˜Ü∞« O ÉÏQÍ _≥=ÅÑπ J=_»"∞Õ HÍ‰õΩO_® Ñ≤O_»O Z^Œ∞QÆ∞^ŒÅ
ÉÏQÆ∞O@∞Ok. QÆ~ƒ° ^ù •è ~°} [~°QHÆ áõ È~Ú#@¡~Ú`Õ Ãã„Hõ@s ¿Ñ*¶ ò z=i ^ŒâÖ◊ ’ ~°HÎõ
<åàÏÅ∞ =Ú_»∞K«∞‰õΩáÈ`å~Ú. ~°HõÎ „Ñ¨ã¨~°} PyáÈ`«∞Ok. ZO_À"≥∞„\˜Ü«∞O
ZO_çáÈ`«∞Ok. "≥∞#∞„ã¨∞ì=Öò Ãã·H˜Öò q+¨Ü«∞OÖ’ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞OÖ’x =∂~°∞ÊÅ∞,
F=sÖ’ HõeQˆ =∂~°∞ÊÅ∞ XHõ^•xH˘Hõ\ ˜ J#∞|O^èOŒ QÍ LO\Ï~Ú.
JO_»O q_»∞^ŒÅ ZÑ¨C_»∞ ?
„ã‘ÅÎ Ö’¡ <≥ÅH˜ XHõ¯™êˆ~ JO_»O q_»∞^ŒÅ J=Ù`«∞Ok. JÖÏ q_»∞^ŒÖ#·ˇ JO_®xH˜
g~°ºHõ}O`À Hõe¿ã â◊HÎ˜ Hˆ =ÅO 12 #∞O_ç 24 QÆO@Å∞ =∂„`«"∞Õ LO@∞Ok.
HÍx Ü≥∂xÖ’ ã¨¯eOÑ¨|_ç# g~°ºHõ}ÏÅH˜ JO_»O`À Hõe¿ã â◊HÎ˜ 3-5 ~ÀAÅ∞
LO@∞Ok. „Ñ¨f 28 ~ÀAÅH˜ "≥∞#ûãπ =KÕÛ „ã‘ÖÎ ’ ™ê^è•~°}OQÍ JO_»O q_»∞^ŒÅ
<≥Å =∞^èºŒ Ö’ J=Ù`«∞Ok. J#QÍ "≥∞#ûãπ „áê~°OÉè"í ∞≥ #ÿ 14= ~ÀA# JO_»O
q_»∞^ŒÅ LO@∞Ok. JO_»O q_»∞^ŒÅ J<Õk ã¨ÇÏ¨ [OQÍ "≥∞#ûãπ ~å=_®xH˜ 14
~ÀAÅ =ÚO^Œ∞ LO@∞Ok. JO^Œ∞Hõx 30 ~ÀAÅH˜ "≥∞#ûãπ JÜÕ∞º „ã‘ÖÎ ’ JO_»O
q_»∞^ŒÅ "≥∞#ûãπ J~Ú# 16= ~ÀA J=Ù`«∞Ok. „Ñü „ã‘HÎ ˜ "≥∞#ûãπ ÃãH· Ö˜ òÖ’
[iˆQ qq^èŒ ^ŒâÅ◊ QÆ∞iOz Ñ¨ÓiÎ J=QÍÇ¨Ï# J=ã¨~O° . "≥∞#ûãπ ÃãH· Ö˜ ò QÆ∞iOz
J=QÍÇ¨Ï# L#flÑ¨C_»∞ QÆ~ƒ° ^ù •è ~°} QÆ∞iOz K«H¯õ QÍ áê¡<£ KÕã∞¨ HÀQÆÅ~°∞.
|Ç≤Ï+¨μì <˘Ñ≤Ê ?
H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅH˜ "≥∞#ûãπ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ á⁄uÎ Hõ_»∞Ñ¨ÙÖ’ „HÍOÑπû =™êÎ~Ú.
=∞iH˘O^ŒiH˜ "≥∞#ûãπH˜ "å~°O - Ñ¨k ~ÀAÅ =ÚO^Œ∞ #∞Oz a¿ÇÏqÜ«∞~ü KèOÕ *ˇãπ
=™êÎ~Ú. Wq ZO^Œ∞‰õΩ =™êÎ~Ú J<Õ J=QÍÇ¨Ï# L#fl@¡~Ú`Õ `ÕeHõQÍ
Ñï+¨¯iOK«∞HÀQÆÅ~°∞. "≥∞#∞„ã¨∞=ì Öò ÃãH· Ö˜ ò q+¨Ü∞« OÖ’ W`«~° Ç¨~À‡#¡ „Ñ¨ÉÏè =O
‰õÄ_® LO@∞Ok. ^ä≥·~å~Ú_£ Ç¨~À‡#∞ „Ñ¨ÉèÏ=O "≥∞#∞„ã¨∞ì=Öò Ãã·H˜Öò g∞^Œ,
"≥∞#∞„ã¨∞=ì Öò c¡_Oç Q∑ g∞^Œ JkèHOõ QÍ LO@∞Ok.
H˘O^ŒiH˜ "≥∞#ûãπÖ’ KåÖÏ `«‰Ωõ ¯= c¡_Oç Q∑ J=Ù`«∞Ok. =∞iH˘O^ŒiH˜ KåÖÏ
JkèHOõ QÍ J=Ù`«∞Ok. Ç¨~À‡#¡ JãÎ̈=ºãÎ̈`« ‰õÄ_® JO^Œ∞‰õΩ HÍ~°}O.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
16 _®II ã¨=∞~°O
ÉÏÅºO #∞O_ç Ü«∞=fi#OÖ’H˜
P_»ÑÅ≤ Ö¡ ’¡ "≥Ú^Œ\ ™˜ êi "≥∞#ûãπ J=_®xfl ~°[ã¨fiÅ J=_»O JO\Ï~°∞. ~°[ã¨fiÅ
J=_®<Õfl ÃÑ^Œ=Ì ∞x+≤ J=_»O, Ñ¨ÙëêÊ=u J=_»O Jx ‰õÄ_® JO\Ï~°∞.
ÉÏÅÉÏeHõÅ∞ Ü«Ú=f Ü«Ú=‰õΩÅ∞QÍ =∂ˆ~ =∞^èºŒ ^Œâ<◊ Õ H“=∂~° =Ü«∞ã¨∞û
JO\Ï~°∞. H“=∂~° =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ ÉÏÅ ÉÏeHõÅ‰õΩ ÑïÑ¨Ó~°‚ Ü«∞ø=fi#O ãÖ„Hõq∞ã¨∞OÎ k.
10 ãÖ=`«û~åÅ #∞Oz 17 ãÖ=`«û~åÅ =~°‰Ωõ H“=∂~° =Ü«∞ã¨∞ûQÍ ¿Ñ~˘¯O\Ï~°∞.
ÉÏÖÏº=ã¨÷Ö’ ÉÏÅÉÏeHõÖ’¡ Öˇ·OyHõ Ñ¨Ù#~°∞`«ÊuÎH˜ J=HÍâ◊O LO_»^Œ∞.
P_»ÑÅ≤ Ö¡ ’ QÆ~ƒ° Où ~å=_®xH˜ HÍ=Åã≤# [#<ÕO„kÜ«∂Å qHÍãÖ QÍx, JO_»O
q_»∞^ŒÅQÍx LO_»^∞Œ . =∞QÆÑÅ≤ Ö¡ ’¡ >ˇãHì≤ Öõ òû ÑïÑ¨Hfiõ `«QÍx, g~°ºHõ}ÏÅ L`«ÊuÎQÍx
LO_»=Ù. H“=∂~° ^ŒâÖ◊ ’<Õ ÖˇO· yHõ Ñ¨Ù#~°∞`«ÊuÎH˜ J=ã¨~"° ∞≥ #ÿ [#<ÕO„kÜ«∂Å
qHÍãÖ LO@∞Ok. LÑ¨ÖO·ˇ yHõ ÅHõ} Δ ÏÅ∞ ÑïÑ¨Ó~°O‚ QÍ ÃÑOá⁄O^Œ∞`å~Ú.
12-13 ãÖ=`«û~åÅ H“=∂~° =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ P_»ÑÅ≤ Ö¡ ’ [#<ÕO„kÜ«∂Å qHÍãÖ
[iy "≥∞#ûãπ "≥Ú^ŒÅ=Ù`«∞Ok. "≥∞#ûãπ ~å=_»=∞<Õk P_»ÑÅ≤ Ö¡ ’ QÆ~ƒ° Où ~å=_®xH˜
ãÖˆH`«OQÍ ÉèÏqOKåe. H“=∂~° ^Œâ◊ „áê~°OÉèíO HÍ=_®xH˜ P_»Ñ≤Å¡Ö’QÍx,
=∞QÆÑÅ≤ Ö¡ ’¡QÍx "≥∞^Œ_∞» Ö’x ÃÇÏ· áÈ^äÅ·≥ =∞ãπ Hˆ O„^ŒO #∞Oz ÖˇO· yHõ`#« ∞ HÍ=Åã≤#
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 17
Ç¨~À‡#¡ ã≤QÆflÖòû "≥Ú^ŒÅ=Ù`å~Ú. D ~°HõOQÍ 10 ãÖ=`«û~åÅ „áêÜ«∞OÖ’
ÃÇÏ· áÈ^äÅ≥ =∞ãπ #∞Oz q_»∞^ŒÖ#·ˇ Q˘<å_À„\ÏÑ¶H≤ ± iblOQ∑ Ç¨~À‡#∞ "≥∞^Œ_∞» Ö’x
Ñ≤@∂º@s „QÆOkèx „¿Ñˆ~Ñ≤Oz Q˘<å_À„\ÏÑ¶≤H± Ç¨~À‡#¡x L`«ÊuÎ JÜÕ∞º@@∞¡
„¿Ñˆ~Ñ≤™êÎ~Ú. P „¿Ñ~°} Ñ¶ë`«OQÍ Ñ≤@∂º@s „QÆOkè #∞Oz á¶êÅ‰õΩºÅ~ü
ã≤=ì ÚºÖË\ O˜ Q∑ Ç¨~À‡<£, Å∂º\˜<l·≥ OQ∑ Ç¨~À‡#∞ J<Õ ~Ô O_»∞ Q˘<å_À„\ÏÑ¶H≤ ± Ç¨~À‡#∞¡
q_»∞^ŒÅ=Ù`å~Ú.
Ñ≤@∂º@s „QÆOkä #∞Oz q_»∞^ŒÖ#·ˇ Q˘<å_À„\ÏÑ¶H≤ ± Ç¨~À‡#∞¡ H“=∂~°„áêÜ«∞O
Ö’x ÉÏeHõ F=sãπx ã≤=ì ÚºÖË\ò KÕ™êÎ~Ú. ^•x Ñ¶e¨ `«OQÍ F=s Ñï=∂}O
ÃÑ~°Q_Æ "» ∞Õ HÍ‰õΩO_® Ü«∂Hì̃"Q£ Í =∂i D„™Èì[<£ Ç¨~À‡<£x L`«ÊuÎ KÕÜ∞« _»O
„áê~°Oaèã¨∞ÎOk. D„™Èì[<£ Ç¨~À‡#∞ „Ñ¨ÉèÏ=O`À P_»Ñ≤Å¡ÅÖ’x QÆ~åƒùâ◊Ü«∞,
ÃÑÖ¶ ’¡ÑÜ
≤ ∞« <£ @∂º|∞Å∞, Ü≥∂x =∂~°Oæ , ÉÏÇ¨Ïº [#<ÕO„kÜ«∂Å∞, LÑ¨ÖO·ˇ yHõ ÅHõΔ
}ÏÅ∞ Jxfl K«Hõ K«Hõ ÑïÑ¨Hfiõ `« K≥O^Œ∞ `å~Ú. F=sãπ Ü«∂Hõ<Δ Ö£ ’H˜ =zÛ D„™Èì[<£
Ç¨~À‡<£ L`«ÊuÎx „áê~°OaèOz# 2-3 ãÖIIÖ’¡ "≥Ú^Œ\ ˜ "≥∞#ûãπ "≥Ú^ŒÅ=Ù`«∞Ok.
H˘O^Œ~∞° J=∂‡~ÚÖ’¡ "≥Ú^Œ\ ˜ "≥∞#ûãπ „áê~°OÉèÏxH˜ 14 ~ÀAÅ =ÚO^Œ∞ "≥Ú^Œ\ ˜
™êiQÍ QÆ~°ƒù^è•~°}H˜ J=ã¨~°"≥∞ÿ# JO_»O ‰õÄ_® q_»∞^ŒÅ J=Ù`«∞Ok. Z‰õΩ¯=
=∞Ok J=∂‡~ÚÖ’¡ ~° [ ã¨ fi Å J~Ú# "≥ Ú ^Œ \ ˜ ã¨ O =`« û ~° O Ö’ JO_» O
q_»∞^ŒÅ=Ù`«∞Ok.
H˘O^Œ~°∞ J=∂‡~ÚÖ’¡ ~°[ã¨fiÅ qO`«Å∞ LO\Ï~Ú. J=∂‡~Ú ~°[ã¨fiÅ
J=fi=Åã≤# ã¨=∞Ü«∂xˆH J=Ù`«∞Ok. HÍx ~°H„Îõ ™ê=O LO_»^∞Œ . 15 ãÖIIÅ∞,
16 ãÖIIÅ∞ xO_ç<å ~°[ã¨fiÅ J=^Œ∞ ãïHõ^• á⁄uÎH_õ ∞» Ñ¨Ù ^ŒQ~æÆ ° `å\˜HÍÜ«∞O`«
"åÑ¨Ù `ÕÅ∞`«∞Ok. f~° Ñ¨sHõΔ KÕ¿ãÎ P"≥∞ Hõ<fl≥ á⁄~° Ü≥∂x^•fi~åxfl Ñ¨ÓiÎQÍ =¸ã¨∞‰õΩx
LOK«_»O Hõ#|_»∞`«∞Ok. JO^Œ∞=Å¡ 12-13 ãÖIIÅ =Ü«∞ã¨∞ûˆH ~°[ã¨fiÅ
J~Ú#Ñ¨Ê\˜H© ~°H„Îõ ™ê=O |Ü«∞@‰õΩ ~åÖËHõ QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« OÖ’<Õ LO_çáÈ~Ú QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« O
LaƒáÈ`«∞Ok. Hõ<fl≥ á⁄~°x KèkÕ OK«QÍ<Õ "≥Ú`«OÎ ~°HOÎõ |Ü«∞@‰õΩ =ã¨∞OÎ k.
~°[ã¨fiÅ qO`«Ö’¡ =∞~˘Hõ qO`« ~°[ã¨fiÅ HÍ‰õΩO_®<Õ `«e¡ J=_»O 10-12
ãÖ=`«û~åÅ H“=∂~° ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Ç¨~À‡#¡ „Ñ¨ÉÏè =O`À H˘O^Œ~∞° J=∂‡~ÚÖ’¡
ÖˇO· yHõ Ñ¨~"° ∞≥ #ÿ HÀiHõÅ∞ K≥Å~ˆ QÆ∞`å~Ú. ~°[ã¨fiÅ HÍ‰õΩO_®<Õ P ÉÏeHõx ÃãH±ûÖ’
áêÖÁæ<@ Õ @∞¡ KÕ™êÎ~Ú. 10 ãÖIIÅ =Ü«∞ã¨∞ûˆH Q˘<å_À„\ÏÑ¶<≤ £ Ç¨~À‡#∞¡, D„™Èì[<£
Ç¨~À‡#∞¡ `«Ü∂« ~°∞ HÍ=_»O`À ÖˇO· yHõ ã¨ÊO^Œ#Å∞, ÖˇO· yHõ "åOKèÅ« ∞ "≥Ú^ŒÅ=Ù`å~Ú.
H˘O^Œ~∞° J=∂‡~ÚÅ∞ "å\˜x `«@∞ìHÀÖËHõ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_»O "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ_»`å~°∞.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
18 _®II ã¨=∞~°O
~°[ã¨fiÅ J=_®xH˜ 14 ~ÀAÅ =ÚO^Œ∞ q_»∞^ŒÅÜÕ∞º "≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ\ ˜ JO_»O`À
Ñ¨Ù~°∞+¨ g~°ºHõ}O HõÅ~ÚHõ K≥Ok Ñ≤O_»OQÍ ~°∂á⁄O^Œ_O» [~°∞QÆ∞`«∞Ok. QÆ~ƒ° Où
^•ÅÛ_»O`À WHõ P P_»ÑÅ≤ Å¡ ∞ ~°[ã¨fiÅ J=_»O =∂>Ë LO_»^∞Œ .
H“=∂~° „áêÜ«∞O „áê~°OÉèOí HÍ=_»O`À P_»ÑÅ≤ Ö¡ ’¡ H˘`«QÎ Í q_»∞^ŒÅ=Ù`«∞#fl
ÃãH±ûÇ¨~À‡#¡ „Ñ¨ÉÏè =O`À ™œ‰õΩ=∂~°ºO, =∞$^Œ∞`«fiO =ÚK«Û@Q˘Å∞Ñ¨Ù`å~Ú. 10-
15 ãÖ=`«û~åÅ∞ =KÕÛãïH˜ xO_≥·# K«#∞Hõ@∞ì, ™⁄OÃÑ·# =ÚY =~°Ûùã¨∞û,
#=#=ÖÏ_Õ „ã‘Ü Î ∞« `«fiO =ÚK«Û@Q˘Å∞Ñ¨Ù`å~Ú. P_»ÑÅ≤ Ö¡ ’¡ LO_»=Åã≤# XOÑ¨ÙÅ∞,
™⁄QÆã¨∞Å∞ Jhfl =ÚK«Û@QÍ L#flÑ¨Ê\˜H© ~°[ã¨fiÅ =∂„`«O J=_»O LO_»^Œ∞.
W@∞=O\˜ J=∂‡~ÚÅÖ’ Ñ¨Ù@∞ìHõ #∞OKÕ QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« O ÖË‰Ωõ O_® J=_»"∂≥ ÖË^•
QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« O U =∂„`«O Z^ŒQ‰Æ Ωõ O_® QÀmHÍÜ«∞O`«QÍ z#flkQÍ LO_çáÈ=_»"∂≥
[~°∞QÆ∞`«∞Ok. qO`Õq∞@O>Ë W@∞=O\˜ J=∂‡~ÚÅÖ’ F=sãπ #∞Oz ÃãH±û
Ç¨~À‡#∞¡ L`«ÊuÎ L#flÑ¨Ê\˜H© QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« O "≥ÚO_çQÍ, z#flkQÍ LO_çáÈ`«∞Ok.
14-15 ãÖ=`«û~åÅ∞ =Ü«∞ã¨∞û =zÛ#Ñ¨Ê\˜H˜ P_»Ñ≤Å¡ ~°[ã¨fiÅ HÍHõáÈ`Õ
`«ÑÊ¨ ‰õΩO_® Ñ¨ÓiÎ QÔ x· H± K≥HÑõ π KÕ~ÚOK«∞HÀ"åe. Hõ<fl≥ á⁄~° Ñ¨ÓiÎQÍ =¸ã≤ LO^•,
QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« O LO^•, ÖË^•, LO>Ë ZkyO^•, ÖË^• K«∂_®e J„ÖÏì™œO_»∞ ™ê¯xOQ∑
Ñ¨sHõÅΔ ∞ KÕÜ∂« e.
ã¨=∂[OÖ’ H˘xfl =¸_è»#=∞‡HÍÅ∞ L<åfl~Ú. 13-14 ãÖ=`«û~åÅ∞
=zÛ#Ê\˜H© ~°[ã¨fiÅ HÍHõáÈ`Õ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ<@ Õ @∞¡ KÕ¿ãÎ ~°[ã¨fiÅ J=Ù`«∞O^Œ<Õ
JáÈÇ¨ Ï LOk. ~° [ ã¨ fi Å HÍx J=∂‡~Ú ÃãH± û Ö’ áêÖÁæ O >Ë ~° [ ã¨ fi Å
J=Ù`«∞O^Œ#∞HÀ=_»O JáÈ¿ÇÏ `«ÑÊ¨ x[O HÍ^Œ∞. ~°[ã¨fiÅ J=_»O HõhãÖ XHõ
"Õà◊ ÖˇO· yHõOQÍ á¶È~°∞û KÕ¿ãÎ =∞~å‡=Ü«∞"åÅ∞ p~°∞‰õΩáÈÜÕ∞ „Ñ¨=∂^ŒO LOk.
ã¨=∂[OÖ’ =∞~À =¸_è#» =∞‡HõO LOk. ~°[ã¨fiÅ HÍQÍ<Õ ÃÑo§ KÕ¿ãÎ Jxfl
q^è•Å =∞Oz^Œx 13-14 ãÖIIÅˆH ÃÑo§ KÕ¿ãÎ |OQÍ~°∞ ÉÁ=∞‡ J~Ú
‰õÄ~°∞ÛO@∞Ok. ~°[ã¨fiÅ HÍQÍ<Õ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ<Õ Ñïã≤u÷ U~°Ê_ç#Ñ¨Ê\˜H© Jk
Ñ¨xH˜~å^Œ∞. ~°[ã¨fiÅ J~Ú# J=∂‡~Ú Ñ¨ÓiÎQÍ Z^ŒQ_Æ ®xH˜ -17-18 ãÖIIÅ
=Ü«∞ã¨∞û ~å"åe. 17-18 ãÖIIÅ∞ =¿ãÎ `«Ñ¨Ê P J=∂‡~Ú âßs~°HõOQÍ,
=∂#ã≤HOõ QÍ P~ÀQÆºOQÍ `«Ü∂« ~°=fi^Œ∞, |e+Öì QÍ =∂~°^∞Œ .
H“=∂~° „áêÜ«∞OÖ’<Õ `«e¡ J~ÚáÈ~Ú#@¡~Ú`Õ Ñ¨Ù\˜#ì a_»¤ xO_»∞ P~ÀQÆºO`À
LO_»=K«∞ÛQÍx `«e¡ =∂„`«O _˘‰õΩ¯QÍ =∂~°∞`«∞Ok. H“=∂~°„áêÜ«∞OÖ’ Z=ÚHõÅ
Ñ¨Ù+≤,ì HõO_»ÑÙ¨ +≤ì ~å=Åã≤# `«~∞° }OÖ’ QÆ~ƒ° Où Ö’ tâ◊√=Ù KÀ@∞ KÕã∞¨ ‰õΩO>Ë `«e¡
Ñ¨Ù+≤ìx QÆ~°ƒùã¨÷ tâ◊√=Ù Ñ¨ÓiÎQÍ Ç¨ÏiOz "Õã≤ ZkyáÈ`«∞Ok. JO^Œ∞=Å¡ `«e¡
Ñ¨xH˜~å‰õΩO_®áÈ`«∞Ok.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 19
P~ÀQÍºxH˜ "Õ∞Å∞ KÕ¿ã â◊$OQÍ~°O
ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_»O =Å¡ ˆH=ÅO ÃãH±ûÖ’ ã¨∞YO á⁄O^Œ_®xˆH Jx
J#∞‰õΩO\Ï~°∞. HÍx ^ŒOÑ¨`∞« Å∞ ÖˇO· yHõOQÍ HõÅ=_»O =Å¡ "åà◊§H˜ `≥eÜ«∞‰õΩO_®<Õ
J<ÕHõ Ñ¶e¨ `åÅx á⁄O^Œ∞`å~°∞. P~ÀQÍºxfl =∞iO`« "≥∞~°∞QÆ∞ Ñ¨~∞° K«∞‰õΩO\Ï~°∞.
„Ãããì π #∞O_ç LÑ¨âßOu HõeyOKÕ â◊$OQÍ~°O :
^ŒOÑ¨`∞« Å∞ â◊$OQÍ~°OÖ’ áêÖÁæ#_»O`À ~À[O`å =∂#ã≤Hõ =uÎ_`ç À<À, âßs~°Hõ
„â◊=∞`À<À á⁄Ok# „Ããìãπ #∞O_ç K«Hõ¯x ibÑ¶π á⁄O^Œ∞`å~°∞. JO`« =~°‰õΩ
JÅã≤áÈÜ«∂=∞#fl =∞#ã¨∞ûÅH˜ K«Hõ¯x Ç¨~Ú HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. â◊$OQÍ~°OÖ’
áêÖÁæ#_»O`À "åo§^ŒiÌ PeOQÆ<åÅ`À Hõey# ã¨Ê~°≈Ö’ =∞^è∞Œ ~°"∞≥ #ÿ J#∞Éè∂í ux
P™êfikOK«_O» LO@∞Ok. â◊$OQÍ~°OÖ’x ã¨Ê~°≈ "≥∞^Œ_∞» Ö’ _ÀÑ¨q∞<£, PH˜û\’ã≤<£
=O\˜ #∂º~À„\Ï<£û g∞@~üûx q_»∞^ŒÅÜÕ∞º@@∞¡ KÕã∞¨ OÎ k. â◊$OQÍ~°O`À "≥∞^Œ_∞» Ö’
q_»∞^ŒÅÜÕ∞º D HÔ q∞HõÖòû<Õ Ñ¶Ö‘ òQ∞Æ _£ Ç¨~À‡<£û Jx JO\Ï~°∞. D Ñ¶Ö‘ ò QÆ∞_£
Ç¨~À‡<£û „Ãããì π #∞O_ç "≥O@<Õ LÑ¨âßOu Hõey™êÎ~Ú. JO`ÕHÍ‰õΩO_® ^ŒOÑ¨`∞« Å∞
â◊$OQÍ~°OÖ’ áêÖÁæ#_»O`À "åà◊§ =∞^èŒº fÜ«∞x J#∞|O^èŒO, J#∞~åQÆO
<≥ÅH˘O\Ï~Ú. Wq K«H¯õ x `«$Ñ≤Î „Ñ¨™êk™êÎ~Ú. ^ŒOÑ¨`∞« Ö’¡ HõeQˆ `«$Ñ≤,Î Ç¨~Ú
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
=∞Oz P~ÀQÍºxfl ÃÑOá⁄Ok™êÎ~Ú.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
20 _®II ã¨=∞~°O
â◊$OQÍ~°O ã¨∞Yx„^ŒH˜ ™Èáê#O :
=ºH˜Î P~ÀQÍºxH˜ HõhãÖ 7-8 QÆO@Å∞ ã¨∞Y x„^Œ J=ã¨~O° . ^ŒOÑ¨`∞« Å∞ â◊$OQÍ~°OÖ’
áêÖÁæ#flÑ¨C_»∞ HõeQˆ ã¨∞Y„áêÑ≤Î ã¨∞Yx„^ŒH˜ ™Èáê#O J=Ù`«∞Ok. ã¨∞Y„áêÑ≤Î Hõey#
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "≥∞^Œ_∞» Ö’ ZO_®iÊù<û£ q_»∞^ŒÅ J=Ù`å~Ú. D ZO*ˇ"· ∞£ û =∂iÊùÜ∂« ÖÏQÍ
K«H¯õ x =∞`«∞xÎ Hõey™êÎ~Ú. P =∞`«∞`Î À âßs~°HOõ QÍ, =∂#ã≤HOõ QÍ iÖÏˆQ+˚ <¨ £ HõÅQÆ_"» ∞Õ
HÍ‰õΩO_® ã¨∞Yx„^Œ ‰õÄ_® =ã¨∞ÎOk. â◊$OQÍ~°OÖ’ áêÖÁæ#fl ^ŒOÑ¨`«∞Å∞ ã¨∞Yx„^Œ
áÈ=_»O`À =∞~°∞ã¨\ ˜ L^ŒÜ∞« O =∞Oz Z#s˚ Öˇ"Ö≥ òû`À `«Ü∂« ~°=Ù`å~°∞.
â◊$OQÍ~°O`À #~åÅ, HõO_»~åÅ <˘Ñ¨CÅ∞ - Ç¨ï+πHÍH˜ ! :
â◊$OQÍ~°OÖ’ áêÖÁæ#fl J<ÕHõ=∞Ok ^ŒOÑ¨`«∞Åx ÑïjeOz# `«~åfi`« F
q+¨Ü∞« O `Õ@`≥Å=¡ ∞~ÚºOk â◊$OQÍ~°OÖ’ ã¨∞Y„áêÑ≤Î á⁄Ok# ^ŒOÑ¨`∞« ÅÖ’ P
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ F „Ñ¨`ºÕ Hõ"∞≥ #ÿ Ç¨~À‡#∞ q_»∞^ŒÅ J=Ù`«∞Ok. Jk #~åÅ∞, HõO_»~åÅ
<˘Ñ¨CÅx Ç¨Ïiã¨∞OÎ k. â◊$OQÍ~°OÖ’ áêÖÁæ<Õ H˘O^Œ~∞° =∞Ç≤Ïà◊Åx ÑïjeOz#Ñ¨C_»∞
[#<Õ O „kÜ« ∂ ÅÖ’ Hõ e y# XiÑ≤ _ ç , <˘Ñ¨ C Å LÑ¨ â ßOuH˜ ZO`« Q Í<À
^ÀÇ¨Ï^ŒÑ_¨ ∞» `«∞O^Œx `ÕeOk. â◊$OQÍ~°OÖ’ áêÖÁæ#_»O`À n~°H… ÍÅOQÍ L#fl #_»∞O
<˘Ñ¨CÅ∞, |Ç≤Ï+¨μì <˘Ñ¨CÅ∞, `«Å<˘Ñ≤Ê =O\˜q KåÖÏ =~°‰Ωõ `˘ÅyáÈ=_»O P
„ã‘ÅÎ Ö’¡ QÆ=∞xOK«_O» J~ÚOk.
â◊$OQÍ~°O`À „á⁄¿ã@ ì ∞ Hˆ #û~ü ^Œ∂~°O :
Ñ¨Ù~°∞+¨μÖ’¡ „á⁄¿ã@ ì ∞ Hˆ #û~°∞ ~å=_»O ZO^ŒiÖ’<À K«∂ã¨∂Î LO\Ï=Ú. D
q+¨Ü«∞OÖ’ â◊$OQÍ~°OÖ’ áêÖÁæ<Õ Ñ¨Ù~°∞+¨μÅx qãÎ̈ $`«OQÍ Ñ¨sHΔ̃OK«QÍ <≥ÅH˜
HõhãÖ 21 ™ê~°∞¡ â◊$OQÍ~°OÖ’ áêÖÁæ<Õ Ñ¨Ù~°∞+¨μÖ’¡ „áÈ¿ã@ì ∞ Hˆ #û~°∞ HõÅQÆHáõ È=_»O
QÆ=∞xOK«_"» ∞≥ Oÿ k. ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#x Z‰õΩ¯==∞Ok Ñ¨Ù~°∞+¨μÅÖ’ „áÈ¿ã@ ì ∞ Hˆ #û~°∞
~å=_»O QÆ=∞xOK«_»"≥∞ÿOk. ÃãH±ûÖ’¡ áêÖÁæ#HõáÈ~Ú#Ñ¨Ê\˜H© Ç¨Ïã¨Î „Ñ¨Ü≥∂QÆO
KÕ¿ã JÅ"å@∞ L<åfl, „áÈ¿ãì@∞ ˆH#û~°∞ #∞Oz ~°HõΔ}O HõÅ∞QÆ∞`«∞O^Œx P
Ñïâ’^è#Œ Ö’ `ÕeOk.
W=¸ºx\©H˜ â◊$OQÍ~°O <ÕãOÎ̈ :
P~ÀQÆºHõ~"° ∞≥ #ÿ ^•OÑ¨`º« ãÖ|O^è•Ö’ áêÖÁæ<"Õ åà◊§Ö’¡ â◊$OQÍ~°O =Å¡ W=Úºx\©
K«Hõ¯QÍ ÃÑOá⁄O^Œ∞`«∞Ok. ™ê^è•~°}OQÍ HõeˆQ "≥·~°ãπ "åº^èŒ∞Å∞, ÉÏH©ìiÜ«∞Öò
W<£ÃÑ¶HõΔ#∞¡, W`«~° W<£ÃÑ¶HõΔ#¡ #∞O_ç K«Hõ¯x ~°HõΔ} KÕ‰õÄ~°∞`«∞Ok. W=Úºx\˜
ÃÑOá⁄O^Œ_®xH˜ =∞Oz PÇ¨~°O, ~Ô QÆ∞ºÅ~ü "åºÜ«∂=∞O, ã¨∞Yx„^Œ ZO`« =ÚYº"≥∂
â◊$OQÍ~°O ‰õÄ_® JO`«QÍ<Õ =ÚYºO.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 21
_ç*~·ˇ xü _ç*<·ˇ £ KÕ¿ã â◊$OQÍ~°O :
â◊ $ OQÍ~° O Ö’ áêÖÁæ < å
ÅO>Ë =∞#ã¨∞ûÖ’ L~°HõÖË¿ã
HÀiHõ |bÜ«∞OQÍ LO_®e.
HÀiHõ Ñ¨Ù@ì_®xH˜ Ç¨~À‡#∞¡
ZO`« =ÚYº"≥ ∂ PHõ ~ ° ¬ }
‰õ Ä _® JO`« =ÚYº"Õ ∞ .
â◊$OQÍ~°O ÖËHáõ È`Õ Ç¨~À‡#∞¡,
PHõ~°¬} L#flÑ¨Ê\˜H© HÀiHõ
`«‰Ωõ ¯= ™ê÷~ÚÖ’ LO@∞Ok.
â◊$OQÍ~°OÖ’ áêÖÁæ<Õ "åiˆH ÃãH±û Z_»Å HÀiHõ x`«º#∂`«#OQÍ LO@∞Ok.
~Ô QÆ∞ºÅ~üQÍ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#HõáÈ`Õ ÃãH±û _ç*~·ˇ ü _»Öò J=Ù`«∞Ok.
JÑ¨C_»ÑC¨ _»∞ =∂„`«"∞Õ â◊$OQÍ~°OÖ’ áêÖÁæ<Õ „ã‘ÅÎ Ö’¡ HÀiHõ `«‰Ωõ ¯= ™ê÷~ÚÖ’
LO@∞Ok. HÀiHõ `«‰Ωõ ¯= ™ê÷~ÚÖ’ LO_»@O =Å¡ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flÑ¨C_»∞ Ü≥∂xÖ’
„^ŒqOK«_=» Åã≤# „^Œ"åÅ∞ KåÖÏ `«‰Ωõ ¯= ™ê÷~ÚÖ’ LO\Ï~Ú. Ü≥∂x Ö’Ñ¨Å
LO_»=Åã≤# =∂~°∞ÊÅ∞ ‰õÄ_® `«‰Ωõ ¯= ™ê÷~ÚÖ’<Õ LO\Ï~Ú.
„ã‘ÅÎ Ö’¡ ÉÏ¡_~» ü HõO„\’Öò :
=∞Ç≤Ïà◊Å∞ â◊$OQÍ~°OÖ’ áêÖÁæ#_»O`À ÃÑefiH± =∞lÖòûÖ’ K«Hõ¯x \’<£x
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
22 _®II ã¨=∞~°O
ÃÑOá⁄OkOK«∞‰õΩO\Ï~°∞. ^•x=Å¡ =¸„`« qã¨~#˚° q+¨Ü∞« OÖ’ =∞Oz HõO„\’Å∞
Hõey LO\Ï~°∞. ~Ô QÆ∞ºÅ~üQÍ â◊$OQÍ~°OÖ’ áêÖÁæ#_»O LO_»Háõ È`Õ ÃÑefiH± HõO_»~åÅ∞
|bÜ«∞OQÍ `«Ü∂« ~°=fi=Ù. ^•O`À =¸„`« qã¨~#˚° q+¨Ü∞« OÖ’ HõO„\’Öò JO`«QÍ
ÖË‰Ωõ O_® J=Ù`å~°∞. =ÚYºOQÍ ã¨∞Y„áêÑ≤Î á⁄O^Œx „ã‘ÅÎ Ö’¡ ÃÑefiH± =∞lÖòû |ÅOQÍ
=∂~°=Ù. Ô~QÆ∞ºÅ~üQÍ â◊$OQÍ~°OÖ’ áêÖÁæ#x „ã‘ÎÅH˜ fã¨∞‰õΩO>Ë "åà◊§Ö’¡ 30
âß`«O =∞OkÖ’ =¸„`« qã¨~#°̊ HõO„\’Å∞ ÖËHáõ È=_»O, H˘kÌáê\˜ „Ãã~ì Ú<£¯H˜,
^ŒQ∞Æ Hæ ,˜ `«∞=Ú‡H˜ =¸„`«O Ñ¨_áç È=_»O QÆ=∞xOK«_"» ∞≥ Oÿ k. Ü«∂H©"ì Q£ Í â◊$OQÍ~°OÖ’
áêÖÁæ<Õ „ã‘ÅÎ Ö’¡ K«H¯õ x ÉÏ¡_~» ü HõO„\’Å∞, K«H¯õ x ã¨∞MÏ#∞Éè∂í u LO\Ï~Ú.
â◊$OQÍ~°O`À a.Ñ≤H˜ K≥H± :
~°HáÎõ È@∞H˜ â◊$OQÍ~åxH˜ L#fl ãÖ|O^èOŒ ÃÑ· J<ÕHõ Ñïâ’^è#Œ Å∞ [iQÍ~Ú.
Ô~QÆ∞ºÅ~üQÍ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ<Õ"åà◊§Ö’¡ a.Ñ≤ ~åHõáÈ=_»O, XHõ"Õà◊ a.Ñ≤ LO>Ë
HõO„\’Å∞Ö’ LO_»@O QÆ=∞xOK«_»"≥∞ÿOk. =ÚYºOQÍ ã≤™êìeH± s_çOQ∑ ÉÏQÍ
HõO„\’Å∞Ö’ LO_»_O» QÆ=∞xOK«"∞≥ Oÿ k.
â◊$OQÍ~°O ‰õÄ_® XHõ "åºÜ«∂=∞"Õ∞ :
"åºÜ«∂=∞O P~ÀQÍºxH˜ ZO`À "Õ∞Å∞ KÕã∞¨ OÎ k. â◊$OQÍ~°OÖ’ áêÖÁæ#_»O
‰õÄ_® "åºÜ«∂=∞"Õ∞. "åºÜ«∂=∞O KÕÜ∞« _»O =Å¡ Zxfl =∞Oz Ñ¶e¨ `åÅ∞ LO\ÏÜ≥∂,
â◊$OQÍ~°OÖ’ áêÖÁæ#_»O =Å¡ ‰õÄ_® Jxfl Ñ¶e¨ `åÅ∞ LO\Ï~Ú. "åºÜ«∂=∞O
KÕÜ∞« _»O =Å¡ J=ã¨~"° ∞≥ #ÿ H˘=Ùfi Hõ~∞° QÆ∞`«∞Ok. ~°H„Îõ Ñ¨ã~¨ }° =$kú J=Ù`«∞Ok.
+¨μQÆ~°∞ HõO„\’Å∞ J=Ù`«∞Ok. Z#s˚ Öˇ"≥Öòû ÃÑ~°∞QÆ∞`å~Ú. W=Úºx\˜
ÃÑOá⁄O^Œ∞`«∞Ok. D Ñ¶e¨ `åÅhfl â◊$OQÍ~°OÖ’ áêÖÁæ#_»O =Å¡ ‰õÄ_® Åaè™êÎ~Ú.
Ç¨~Ú`À áê@∞ P~ÀQÆºO LO@∞Ok.
`«Q∞Æ æ =ÚYO Ñ¨>ìË Ç¨~üì Z\ÏH± iãπ¯ :
K«H¯õ x â◊$OQÍ~°O K«H¯õ x QÆ∞O_≥ P~ÀQÍºxH˜ `À_»Ê_»∞`«∞Ok. QÆ∞O_≥x P~ÀQÆºOQÍ
fiÛk^Œ∞`Ì ∞« Ok. "å~åxH˜ HõhãÖ 2 ™ê~°∞¡ â◊$OQÍ~°OÖ’ áêÖÁæO>Ë QÆ∞O_≥áÈ@∞
=KÕÛ „Ñ¨=∂^ŒO ã¨QÍxH˜ `«yáæ È`«∞O^Œx XHõ Ñïâ’^è#Œ Ö’ `ÕeOk. P~ÀQÆºHõ~"° ∞≥ #ÿ
â◊$OQÍ~°O P~ÀQÍºxH˜ ™Èáê#O
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 23
`˘e HõÅ~ÚHõ „käÖò
^ŒOÑ¨`∞« ÅH˜ [#<ÕOk„ Ü«∂Å q*Ï˝#O J=ã¨~=° ∂?
^ŒOÑ¨`∞« ÅH˜ [#<ÕO„kÜ«∂Å q*Ï˝#O LO_»@O =Å¡ Ãã‰õΩûÖ’ Z‰õΩ¯=
ZO*ÏÜü∞ KÕÜ∞« _»O LO@∞Ok. „Ñü =ºH˜HÎ ˜ ÃãH±ûÖ’ „käÖò á⁄O^•ÅO>Ë =ÚO^Œ∞QÍ
HÀiHõ [fieOK«_O» J=ã¨~O° . HÀiHõ ÖË‰Ωõ O_® Ñ¨Ù~°∞+¨μÅH˜ JOQÆãOÎ¨ Éè#í Ñ¨\ +˜ Oì¨ QÍ
LO_»^∞Œ . „ã‘ÖÎ `·ˇ Õ HÀiHõ`À „Ñ¨"∞Õ Ü«∞O ÖË‰Ωõ O_® Éè~í Î° HÀãÖ â◊s~åxfl JÑ¨ÊK≥ÑÊ¨ _»"∞Õ
`«ÑÊ¨ Z@∞=O\˜ ÃãH±û ã¨∞YO á⁄O^Œ~∞° .
HÀiHõ `«~åfi`« ÃãH±ûÖ’ ZÔQ\Â̊ ò J=_»O J=ã¨~O° . ÃãH±ûÖ’ ZÔQ\Â̊ ò J=_®xH˜
á¶È~ü¿Ñ¡ ZO`«QÍ<À `À_»Ê_»∞`«∞Ok. ~°uH˜ ã¨Ê~°≈ J`«ºO`« J=ã¨~O° . ã¨Ê~°≈ HÍ=∂xfl
ÉÏQÍ ÃÑOK«∞`«∞Ok. á¶È~ü¿ÑÖ¡ ’x =Ú^Œ∞ÅÌ ∞, H“yeO`«Å∞, ^ŒOÑ¨`∞« Å∞ Ñ¨~ã° Ê¨ ~°O
XHõi<˘Hõi [#<ÕO„kÜ«∂Å „¿Ñ~°}, =¸_Àx HÔ =¡· ∂H±ûH˜ fã¨∞‰õΩ"≥à`◊ å~Ú. á¶È~ü¿Ñ¡
ÖË‰Ωõ O_® <Õ~∞° QÍ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_»O [iy`Õ Ñ¨Ù~°∞+¨μxH˜ g~°ºO ã¨¯Å#O`À HÍãÎ̈
`«$Ñ≤Î JxÑ≤OK«=K«∞Û QÍx P `«$Ñ≤Î ÑïÑ¨Ó~°O‚ HÍ^Œ∞.
™ê^è•~°}OQÍ „ã‘ÅÎ ∞ ÃãH±ûÖ’ JO`« `«fi~°QÍ ã¨ÊOkOK«~∞° . ^•xH˜ „Ñ¨^•è #OQÍ
"åi =∂#ã≤Hõ ã≤u÷ HÍ~°}O á¶È~ü¿Ñ¡ L#fl@¡~Ú`Õ =∞#ã¨∞û ÃãH±ûH˜ ã¨=∂Ü«∞`«OÎ
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
24 _®II ã¨=∞~°O
J=Ù`«∞Ok. á¶È~ü¿Ñ¡ ÖË#Ñ¨C_»∞ KåÖÏ=∞Ok „ã‘ÎÅH˜ â◊$OQÍ~°O KåÖÏ K«Ñ¨ÊQÍ
JxÑ≤ã¨∞ÎOk.
â◊$OQÍ~°OÖ’ á¶⁄~ü¿Ñ`¡ À áê@∞ „ã‘ÅÎ H˜ =∞~å‡=Ü«∂Å ^ŒQ~æÆ ° HÔ \Â¡ ’iãπx, l-
™êÊ\òx „"Õe`À ã≤ì=ÚºÖË\ò KÕÜ«∞_»O L#fl@¡~Ú`Õ ã¨∞Y„áêÑ≤Î HÀãÖ =∞#ã¨∞û
L~°HÖõ ãË ∞¨ OÎ k. Jk ÖËHáõ È`Õ =∞#ã¨∞û _»ÖòQÍ =Ú_»∞K«∞‰õΩx LO@∞Ok. ~°uÖ’
K«#∞"≥Ú#Å „¿Ñ~°} ‰õÄ_® =¸_Àx ÉÏQÍ Ze"Õ\ò KÕã∞¨ OÎ k.
á¶⁄~¡ ¿ü Ñ¡ `«~åfi`« [iˆQ ¿Ñ¡ ^ŒOÑ¨`∞« Ö’¡ HÍ"≥∂„^ÕHÍxfl JO^ŒÅO ZH˜¯™êÎ~Ú.
PÃÑ·# W^ŒÌiH© K«Hõ¯x ã¨∞Y„áêÑ≤Î HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. KåÖÏ=∞Ok ^ŒOÑ¨`«∞ÅH˜
[#<ÕO„kÜ«∂Å q*Ï˝#O ÖËHáõ È=_»O`À <Õ~∞° QÍ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæx Z@∞=O\˜ „kèÖò
á⁄O^Œ‰Ωõ O_® LO_çáÈ`å~°∞. ÃãH±û JO>Ë WO`Õ<å Jx "åáÈ`å~°∞. JO^Œ∞Hõx
^ŒOÑ¨`∞« ÅH˜ [#<ÕO„kÜ«∂Å q*Ï˝#O ã¨∞Y ãÖ`ÀëêÅH˜ J`«ºO`« J=ã¨~O° .
#= ^ŒOÑ¨`∞« Ö’¡ JO`«∞Ñ¨\xì JáÈÇ¨ÏÅ∞ :
^ŒOÑ¨`«∞ÅH˜ [#<ÕO„kÜ«∂Å q*Ï˝#O ÖË#Ñ¨C_»∞ ~°uÖ’ ZÖÏ áêÖÁæ<åÖ’
`≥eÜ«∞Hõ JÜ≥∂=∞Ü«∞OÖ’ Ñ¨_»`å~°∞. Ñ¨Ù~°∞+¨μÖˇ·`Õ „ã‘ÎÅÖ’¡ Ô~O_»∞ ~°O„^è•Å∞
LO\ÏÜ«∞x, á⁄~°áê@∞# XHõ ~°O„^èOŒ Ö’ HÍ‰õΩO_® =∞~À ~°O„^èOŒ Ö’ JOQÆ„Ñ¨"âÕ O◊
[iy`Õ K≥ÑÊ¨ ÖË#O`« LÑ¨„^Œ=O HõÅ∞QÆ∞`«∞O^Œx ÉèÜ í ∞« Ñ¨_`» å~°∞.
„ã‘ÅÎ q+¨Ü∞« O fã¨∞‰õΩ#fl@¡~Ú`Õ ÃãH±û KåÖÏ ÉÏ^è•Hõ~O° QÍ LO@∞O^Œx, Ü≥∂x
p~°∞‰õΩáÈ`«∞O^Œx, ~°HõÎO HÍiáÈ`«∞O^Œx ÉèíÜ«∞Ñ¨_»`å~°∞. P ÉèíÜ«∞O`À Ü≥∂x
^ŒQ~æÆ ° Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO @KüHÍQÍ<Õ aQÆ∞ã¨∞‰õΩáÈ~Ú JOQÆ„Ñ¨"âÕ O◊ [~°Q‰Æ Ωõ O_® J=Ù`å~°∞.
ÃãH±û HÍ"åÅ<Õ HÀiHõ P „ã‘ÅÎ Ö’¡ L#flÑ¨Ê\˜H© =∞#ã¨∞ûÖ’ JO`«s#¡ OQÍ L#fl
ÉèÜ
í ∞« O JOQÆ„Ñ¨"âÕ O◊ [~°Q‰Æ Ωõ O_® KÕã∞¨ OÎ k. ãÖÉè’QÆO JO>Ë ã¨=∞ ÉèÏQÆ™êfi=∞ºO,
ã¨=∞Éè’QÆO Jx `≥eÜ«∞Hõ, Ñ¨~ã° Ê¨ ~° ã¨ÇÏ¨ HÍ~°O ÖË‰Ωõ O_® ^•OÑ¨`º« ãÖ|O^è•Åx
x™êû~°OQÍ =∂~°∞Û ‰õΩO\Ï~°∞. JO^Œ∞Hõx P#O^ŒHõ~°"≥∞ÿ# ã¨∞Y„Ñ¨^Œ"≥∞ÿ#
^•OÑ¨`åºxH˜ ã¨Ô~·# Öˇ·OyHõ q*Ï˝#O J=ã¨~°O. ÖËxÑ¨HõΔOÖ’ J#∞=∂<åÅ∞,
JáÈÇ¨ÏÅ∞ "åà◊§x QÆO^Œ~Q° Àà◊OÖ’ Ñ¨_™Õ êÎ~Ú.
`˘e HõÅ~ÚHõÖ’¡ ~°HOÎõ HÍ~°Háõ È`Õ P"≥∞ Hõ#º HÍ#>Ë<¡ å ?
KåÖÏ =∞Ok Ñ¨Ù~°∞+¨μÖ’¡ XHõ qO`≥<· å JáÈÇ¨Ï LO@∞Ok. `å#∞ ÃÑàÏ§_ç#
J=∂‡~Ú Hõ#º J~Ú#@¡~Ú`Õ `˘e HõÅ~ÚHõÖ’¡ `«ÑÊ¨ ‰õΩO_® ~°HOÎõ HÍ~°∞`«∞O^Œx,
Hõ#º HÍHõáÈ~Ú#@¡~Ú`Õ P"≥∞ Hõ#º HÍ^Œx J#∞‰õΩO\Ï~°∞. `˘e HõÅ~ÚHõÖ’¡
~°HOÎõ HÍ~°#Ñ¨C_»∞ q"åÇ¨xH˜ Ñ¨Ó~°fi"Õ∞ P"≥∞‰õΩ ÖˇO· yHõ ãÖ|O^è•Å∞ L<åflÜ«∞x
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 25
JáÈÇ¨Ï K≥O^Œ∞`å~°∞. Hõ<fl≥ á⁄~° LO>Ë<Õ Hõ#º J#∞HÀ=_»O `«ÑC¨ . ZO^ŒiHÀ Hõ<fl≥ á⁄~°
=∞~åº=Ü«∂Å ^ŒQ~æÆ ° ^Œ∞~°^Œ ÃÑ\ì̃ QÀHÀ¯=_»O =Å¡<À P@Ö’¡ HÍà◊§ ÉÏ~°¡ KåÑ¨_O»
=Å¡<À ziyáÈ~Ú LO@∞Ok. J@∞=O\˜ "åà◊§H˜ `˘eHõÅ~ÚHõÖ’ ~°HÎõ HÍ~°_O»
LO_»^Œ∞. D âß„ã‘ÎÜ«∞ ã¨`«ºO `≥eÜ«∞x H˘O^Œ~°∞ Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ∞ ÉèÏ~°ºx
J#∞=∂xOK«_"» ∂≥ , `å=Ú "≥∂ã¨áÈÜ«∂ =∞x kQÆ∞Å∞ K≥O^Œ_"» ∂≥ , P J=∂‡~Úx
J#=ã¨~O° QÍ "ÕkOè K«_"» ∂≥ KÕ™êÎ~∞° . Hõ<fl≥ á⁄~° QÆ∞iOz J=QÍÇ¨Ï# L#fl@¡~Ú`Õ
™êÑ¶Q‘ Í [iyáÈÜÕ∞ ^•OÑ¨`º« rq`«OÖ’ xÑ¨CÅ∞ áÈã¨∞HÀ~°∞.
Ñ¨Ù~°∞+¨μÖ’¡ „ÃÑ#¶ ∞ºÅ"£∞ áê„`« Uq∞\˜ ?
„ã‘ÅÎ Ö’¡ Hõ<fl≥ á⁄~° QÆ∞iOz JáÈÇ¨ÏÅ∞ L#fl@∞¡QÍ<Õ Ñ¨Ù~°∞+¨μÖ’¡ „ÃÑ#¶ ∞ºÅ"£∞
QÆ∞iOz ‰õÄ_® JáÈÇ¨ÏÅ∞ L<åfl~Ú. `«=∞H˜ ã¨„Hõ=∞OQÍ ÃãH±û [iy#Ñ¨C_»∞
„ÃÑ#¶ ∞ºÅ"£∞ `≥y ~°HOÎõ HÍ~°∞`«∞Ok. `˘e HõÅ~ÚHõÖ’¡ „ÃÑ#¶ ∞ºÅ"£∞ `≥Q_Æ O» [~°QHÆ áõ È`Õ
P HõÅ~ÚHõ ÑïÑ¨Ó~°O‚ HÍ^Œx J#∞‰õΩO\Ï~°∞. „ÃÑ#¶ ∞ºÅ"£∞ `≥QHÆ áõ È=_»O XHõ
q∞ã¨sì QÍ ÉèÏq™êÎ~∞° . ÃÑQ· Í `å=Ú `˘eHõÅ~ÚHõÖ’¡ U^À Q˘Ñ¨Ê „käÖòx HÀÖ’ÊÜ«∂=∞x
kQÆ∞Å∞ K≥O^Œ∞`å~°∞. „ÃÑ#¶ ∞ºÅ"£∞ KåÖÏ Ñ¨ÅK«QÍ#∞, z#flkQÍ#∂ L#flÑ¨C_Õ
`˘e HõÅ~ÚHõÖ’ `≥Q_Æ O» LO@∞Ok. ™ê^è•~°}OQÍ 70 âß`«O Ñ¨Ù~°∞+¨μÖ’¡ „ÃÑ#¶ ∞ºÅ"£∞
=∞O^ŒOQÍ#∞, „™êìOQ∑QÍ#∂ LO@∞Ok.
`˘e J#∞Éè∂í u J`«ºO`« =∞^è∞Œ ~°"∞≥ #ÿ ^• ?
KåÖÏ=∞Ok ^ŒOÑ¨`«∞Å∞ `˘e HõÅ~ÚHõÖ’ rq`åO`«O QÆ∞~°∞ÎO_Õ q^èŒOQÍ
=∞^è∞Œ ~°"∞≥ #ÿ J#∞Éè∂í u HõÅ∞QÆ∞`«∞O^Œx J#∞‰õΩO\Ï~°∞. J@∞=O\˜ J#∞Éè∂í u
HõÅQÆHáõ È`Õ ZO`À HÀÖ’ÊÜ«∂=∞x ÉèÏq™êÎ~∞° . KåÖÏ=∞OkÖ’ `˘eHõÅ~ÚHõ KåÖÏ
W|ƒOkHõ~O° QÍ ÉÏ^è•Hõ~O° QÍ LO@∞Ok. ZO`À „Ñ¨Ü∞« `«flO KÕ¿ãÎ `«ÑÊ¨ [~°Q^Æ ∞Œ .
U^À K≥Ñ¨ÊÖËxHõOQÍ~°∞, ÉèíÜ«∞O P=Ç≤Ï™êÎ~Ú. JO`« H˘`«ÎH˘`«ÎQÍ LO@∞Ok.
JO^Œ∞Hõx KåÖÏ=∞Ok ^ŒOÑ¨`∞« Ö’¡ `˘eHõÅ~ÚHõÅ∞ Z@∞=O\˜ „käÖò ÖË‰Ωõ O_®
=ÚQÆ∞™êÎ~Ú. ZHõ¯_À H˘O^ŒiH˜ ã¨∞<åÜ«∂ãÖQÍ `˘eHõÅ~ÚHõ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. "åà◊§H˜
=∂„`«"∞Õ ÃãH±û =∞^è∞Œ ~°OQÍ JxÑ≤ã∞¨ OÎ k.
"≥Ú^Œ\ ~˜ å„u =∞^è∞Œ ~°"∞≥ #ÿ ~å„uQÍ =∞kÖ’ q∞QÆÖÏÅO>Ë...
`˘e~å„u =∞^è∞Œ ~°"∞≥ #ÿ ~å„uQÍ =∞kÖ’ q∞yeáÈ"åÅO>Ë ^ŒOÑ¨`∞« ÅH˜ ã¨~Ô #·
ÃãH±û q*Ï˝#O LO_®e. W^ŒiÌ =∞^èºŒ K«H¯õ x J#∞|O^èOŒ LO_®e. Z@∞=O\˜
J#∞=∂<åÅ∞, ÉèíÜ«∂Å∞ ÖË‰õΩO_® LO_®e. ~°uÖ’ W^ŒÌ~°∂ ã¨=∂#OQÍ
ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞ J"åfie. W^ŒiÌ Ö’<Õ `˘e J#∞Éè=í O HÀãÖ K«H¯õ x `«ÇÏ¨ `«ÇÏ¨ LO_®e.
P `«ÇÏ¨ `«¿ÇÏ "åà◊§ `˘e J#∞Éè∂í ux JO^ŒÅO ZH˜¯ã¨∞OÎ k.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
26 _®II ã¨=∞~°O
#=^ŒOÑ¨`«∞Ö’¡ ÃãH±û=Öò ZH±û„ÃÑ+¨<£û
H˘`«Î ^ŒOÑ¨`∞« Ö’¡ Ãã‰õΩû=Öò ZH±û„ÃÑ+¨<û£ "≥~Ô \· Q˜ Í LO\Ï~Ú. P "≥~Ô \· Ö© ’
qO`« ‰õÄ_® LO@∞Ok. P qO`«Ö’ K«H¯õ x ~°∞z ‰õÄ_® LO@∞Ok. P ~°∞zÖ’
=∞^è∞Œ ~å#∞Éè∂í u LO@∞Ok. JO^Œ∞Hõ<Õ H˘`«Î ^ŒOÑ¨`∞« Å fˆ~ "Õ~∞° . ÃãÖÂì Ë "Õ~∞° .
Ñ¨^∞Œ <≥H¯˜ # =Ü«∞ã¨∞û
H˘`«Î ^ŒOÑ¨`∞« Å =Ü«∞ã¨∞û =∞Oz Ñ¨^∞Œ <≥H¯˜ LO@∞Ok. Lá⁄ÊOˆQ =∞#ã¨∞û,
`˘}˜H˜ ã¨ÖÏ_Õ ™⁄QÆã∞¨ "åà◊§H˜ =∞iO`« TÑ¨Ù x™êÎ~Ú. H“yeO`«Å∞, =Ú^Œ∞ÅÌ ∞,
^ŒO`«H`Δõ Å« ∞ J#∞ HÀ‰õΩO_® [iyáÈ`«∞O\Ï~Ú.
„¿Ñq∞‰õΩÅ ÉèÏ+¨Ö’ =∂@Å∞
#= ^ŒOÑ¨`Å« ∞ =∞#ã¨∞ûÅ∞ „¿Ñ=∞`À xO_ç LO\Ï~Ú. „¿Ñq∞‰õΩÅ, ÉèÏ+¨Ö’
=∂@Å∞ LO_»=Ù. KÕ`Å« ∞ LO\Ï~Ú. =∂@Å∞ L#fl Ç¨Ï$^ŒÜ∂« O`«~åÅÖ’ #∞Oz
ÃÑÅ∞¡aH˜ =ã¨∞OÎ \Ï~Ú. P =∂@Ö’¡ P K«∂Ñ¨ÙÖ’¡ K≥ÑÊ¨ ÖË #O`« „ˆH*ò LO@∞Ok.
PHõ~¬° } LO@∞Ok. =∞~À „¿Ñq∞‰õΩ_Õ P J#∞Éè∂í ux J~°O÷ KÕã∞¨ HÀQÆÅ_»∞ QÍx
„¿Ñ=∞O>Ë `≥eÜ«∞x "å_çH˜ J~°=÷ ∞ÜÕ∞ºk ã¨∞#fl.
Ãã‰õΩû=Öò ZH±û„¿Ñ+¨<û£ F"≥~Ô \· © !
#= ^ŒOÑ¨`∞« Ö’¡ Ãã‰õΩû=Öò ZH±û„¿Ñ+¨<û£ "≥~Ô \· Q© Í LO\Ï~Ú. #∂`«# =^è∞Œ =Ù
Z^Œ∞~°∞QÍ =ã¨∞#Î flÑ¨C_»∞ #∂`«# =~°∞_»∞ U^À Ñ¨x g∞^Œ "≥à√◊ `«∞#fl@∞¡QÍ "≥à√◊ `«∂
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 27
`«# â◊s~åxfl P"≥∞ â◊s~åxH˜ `åˆHÖÏ KÕ™êÎ_∞» P ã¨Ê~°≈`À #∂`«# =^è∂Œ =~°∞Å
`«#∞=ÙÅ∞ [Å^Œi™êÎ~Ú Ñ¨ÙÅHõ i™êÎ~Ú. P Ñ¨ÙÅHõiOÑ¨Ù`À "åi^ŒiÌ =∞^èºŒ „¿Ñ=∞
=∞iO`« Ñ¨Ùi qÑ¨C`«∞Ok.
#∂`«# =^è∞Œ =Ù #∂`«# =~°∞_çH˜ U =∂„`«O fã≤áÈ^Œ∞. Z=~°∂ K«∂_»#Ñ¨C_»∞
Éè~í Î° =ÚO^Œ∞ `«<^Õ À =ã¨∞=Î Ùx JO^Œ∞‰õΩ<Õ ^•x=Öˇ J`«x g∞^Œ‰Ωõ =Oy `«#
=HΔÀ*ÏÅ`À XiÑ≤_ç Hõeyã¨∞OÎ k. J#∞HÀx P ãÖÑ¶∞¨ @#`À Ñ¨ÙÅHõiOz# P
JÉÏƒ~Ú Ç¨Ï~îå`«∞QÎ Í P"≥∞#∞ ^ŒQ~æÆ H° ˜ ÖÏy QÆ\ Qì̃ Í <˘‰õΩ¯‰õΩO\Ï_»∞ W^ŒiÌ Ö’#∞
HÍ=∞O „Ñ¨[fiiÅ∞¡`∞« Ok.
#_»HÖõ ’#∂ Ç¨~Ú
W^Œ~Ì ∂° KÕ~Ú KÕ~Ú HõeÑ≤ ~À_»∞¤ g∞^Œ #_»∞ã¨∞#Î fl `À@Ö’ #_»∞ã¨∞<Î åfl, áê~ü¯Ö’
#_»∞ã¨∞<Î åfl XHõi â◊s~°O =∞~˘HõiH˜ J<ÕH™õ ê~°∞¡ ~åK«∞‰õΩ<ÕÖÏ „Ñ¨=iÎ™êÎ~∞° . W^Œ~Ì ∂°
JÖÏ HÍ"åÅx KÕã∞¨ <Î åfl Ug∞ `≥eÜ«∞#@∞¡, Ug∞ [~°Q#Æ @∞¡ =º=Ç¨Ïi™êÎ~∞° JÖÏ
=º=Ç¨Ï iOK«_O» Ö’<Õ F fÜ«∞x J#∞Éè∂í u.
=Ú^Œ∞HÌ Oõ >Ë =ÚO^Œ∞ PeOQÆ#O
„¿Ñq∞‰õΩÖ’¡ =Ú^Œ∞Ì HõO>Ë =ÚO^Œ∞ HÍ"åÅxÑ≤OKÕk PeOQÆ#O. PeOQÆ<åÅ∞
~°H~õ H° ÍÅ∞QÍ LO\Ï~Ú. XHõi<˘Hõix ã¨Ê $tOK«_O» , QÆ\ Qì˜ Í <˘‰õΩ¯HÀ=_»O QÆ\ Qì˜ Í
~åK«∞HÀ=_»O, QÆ\ Qì˜ Í X`«∞HÎ À=_»O - WÖÏ PeOQÆ<åÖ’¡ J<ÕHõ ~°HÍÅ∞. z\˜ì
z=iH˜ P PeOQÆ#O F Å`« K≥@∞ì‰Ωõ K«∞@∞ì‰Ωõ #fl@∞¡QÍ LO@∞Ok. J=∂‡~Ú
`«# KÕ`∞« Å`À JÉÏƒ~Úx |OkèOz QÆ\ Qì˜ Í H“yeOK«∞ ‰õΩO@∞Ok. K≥@∞ì ÃÑH· ˜
Å`« ZQÆ„ÉÏH˜#@∞¡ `«# =ÚYO ÃÑHÔ· uÎ, JÉÏƒ~Ú =ÚMÏxfl „HÕ^Œ‰Ωõ =Oz, QÍ_èO» QÍ
`«Ñ¨ Kèåux J`«xH˜ Ç¨Ï`«∞‰Î Ωõ <Õ@@∞¡ KÕã≤ =∞`≥HÎ ¯˜ # Hõã`≤ À J`«x Hõà§◊ Ö’¡H˜ K«∂ã¨∂Î
™ê÷}∞=ÙÖÏQÍ LO_çáÈ`«∞Ok. P ÃÑ#· HÍã¨Î `≥ÑÊ¨ ie¡ =Ú^Œ∞ÅÌ `À =ÚOK≥`∞« Î `«∞Ok.
JÉÏƒ~Ú ‰õÄ_® `«‰Ωõ ¯"Õg∞ HÍ^Œ∞. Hõ=Ú‡‰õΩ#fl "≥∞Hÿ Oõ `À P"≥∞#∞ QÆ\ Qì̃ Í H“e
yOK«∞‰õΩO\Ï_»∞ J=∂‡~Ú Z=ÚHõÅ∞ qiyáÈ`åÜÕ∞"≥∂#<Õ PÖ’K«# ‰õÄ_®
ÖË‰Ωõ O_® QÍ_èO» QÍ <˘H˜¯ "Õ™êÎ_∞» .
<≥H±ì û „Ñ≤ÃÑ¶Ô~<£û H˜ãπûÅˆH
#= ^ŒOÑ¨`∞« Ö’¡ U =∂„`«O ãÖ^Œ∞ ^˘iH˜<å Ñ¶ã¨ ìπ „Ñ≤Ñ~Ô¨¶ <£û Ç¨ÏyæOQ∑Hˆ J=Ù`«∞Ok.
<≥ H ± ì û „Ñ≤ Ñ ¶ ¨ Ô ~ <£ û =Ú^Œ ∞ Ì Å ‰õ Ω J=Ù`« ∞ Ok. `« # ∞=Ù `« # ∞=Ù `åH˜ ` Õ Hõ e ˆ Q
Ñ¨ÙÅHÕ`« =Ú^Œ∞Ì HÀãÖ P~å@O K≥O^Œ∞`«∞Ok. #= ^ŒOÑ¨`∞« Å∞ H˜ãûπ Å∞ K≥ÑÊ¨ ÖË#O`«
„käÖòx Hõey™êÎ~Ú. JO^Œ∞Hõ<Õ Ç¨ÏyæOQ∑Å∞, H˜ãû≤ OQ∑Å∞ #= ^ŒOÑ¨`∞« Å =∞^èºŒ q∞ãπ
J=fi=Ù.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
28 _®II ã¨=∞~°O
=Ú^Œ∞Ì Hˆ =ÅO ÃÑ^Œ=ÙÅˆH Ñïq∞`«O HÍ^Œ∞
=Ú^Œ∞Ì ˆH=ÅO ÃÑ^Œ=ÙÅˆH Ñïq∞`«O
J#∞‰õΩO>Ë QÀà◊§ QÍ@∞ÖÏQÍ<Õ ÑÖ\˜ QÍ@∞¡
Ãã‰õΩû=Öò ZH±û„ÃÑ+¨<£ûÖ’ „Ñ¨`ÕºHõ`«#∞
ãÖ`«iOK«∞‰õΩO\Ï~Ú. ÃÑ^Œ=ÙÅ g∞^Œ
|∞QÆæÅ g∞^Œ =HΔÀ*ÏÅ g∞^Œ, Ñ¨à◊§`À
=∞$^Œ∞=ÙQÍ <˘Hõ¯_»O`À HÍ=∞O =∞iO`«
f„= ™ê÷~ÚH˜ KÕ~∞° `«∞Ok. „¿Ñq∞‰õΩÖ’¡ XHõ~∞°
HÍã¨Î "≥∞~°@∞ "åà◊§~Ú`Õ, ÉÏ^èŒÑ¨Ù>Ëì@@∞¡QÍ Ñ¨à◊§`À H˘iH˜`Õ ã¨~°ãÖ q~°ãÖ
J=Ù`«∞Ok.
Ãã‰õΩû=Öò ZH±û„ÃÑ+¨<£û ˆH=ÅO=∂=¸Å∞ HÍ=∞O`À HÍ‰õΩO_® ~°uÖ’
áêÖÁæ#flÑ¨C_»∞ ‰õÄ_® XHõ¯x „¿Ñ~°} Hõey™êÎ~Ú. ~°u H˘#™êQÆ∞`«∞#flÑ¨C_»∞ g\˜
„áê^è•#º`« Z‰õΩ¯=QÍ<Õ LO@∞Ok. H“yeO`«Å∞, =Ú^Œ∞ÅÌ ∞, #YHõ`Δ Å« ∞, ^ŒO`«H`Δõ åÅ∞
ÖËx ~°u JãÖÑ¨Ó~°O‚ QÍ<Õ ÉèÏqOKåe.
#= =^è∞Œ =Ù`À =º=Ç¨ÏiOKÕ f~°∞
J=∂‡~ÚÅ∞ ã¨ÇÏ¨ [OQÍ ã¨∞‰õΩ=∂~°∞Å∞ Ñ¨Ù=ÙfiÅ =O\˜"å~°∞. "åi =∞#ã¨∞û
=∞$^Œ∞ "≥#· k. JO^Œ∞Hõx #∂`«# =^è∞Œ =Ù`À â◊$OQÍ~åxH˜ LÑ¨„Hõq∞OKÕ@Ñ¨C_»∞
#∂`«# =~°∞_»∞ ã¨∞‰õΩ=∂~°OQÍ, <åE‰õΩQÍ „Ñ¨=iÎOKåe. U ã¨=∞Ü«∞OÖ’#∂
|ÖÏ`å¯~°O ‰õÄ_»^∞Œ . #= =^è∞Œ =Ù =∞#ã¨∞û‰õΩ, =ÚO^Œ∞ J`«x g∞^Œ #=∞‡HõO
HõÅQÍe. „¿Ñ=∞ HõÅQÍe. J`«x á⁄O^Œ∞ HÍ"åÅ<Õ HÀiHõ HõÅQÍe. ÃÑo§ J~Ú#
`«~åfi`«, P J=∂‡~Ú Ñ¨ÓiÎQÍ `«# ™⁄O`«"∞Õ J#∞‰õΩx, `«#Ö’ L~°Hõ ÖË¿ã HÀiHõ`À
g∞^Œ‰Ωõ LiH˜`Õ P `«~∞° }˜ Ç¨Ï`åâ◊√~åÅ=Ù`«∞Ok. J@∞=O\˜ "≥ÚQÆ∞_çfl "≥∂@∞
=∞x+≤QÍ ÉèÏqã¨∞ÎOk. H˘`«Î ÃÑo§ ‰õÄ`«∞~°∞ ZÑ¨C_»∂ <åE‰õΩ^Œ<åxfl HÀ~°∞
‰õΩO@∞Ok. TÑ≤i ã¨ÅÑ¨‰Ωõ O_® H“yeOK«∞ HÀ=_»O, =Ú^Œ∞ÅÌ `À =ÚOKÕÜ∞« _»O,
JQÆ=∞<åfl PQÆHáõ È=_»O [iy`Õ P"≥∞Ö’ HÀÑÖ, Jã¨ÇÏ¨ ºO, p^ŒiOÑ¨Ù HõÅ∞QÆ∞`å~Ú.
Ü«ÚHÎ̃ÖxË #∂`«# =~°∞_»∞ ^Õxx ~°HÎ̃ Hõ\ Oì̃ K« ÖË_x» `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. #∂`«#
=^èŒ∂=~°∞e^ŒÌ~°∞ XHõi g∞^Œ XHõiH˜ „ˆH*ò HõeˆQ q^èŒOQÍ "≥Ú^Œ\ ˜ #∞Oz
=º=Ç¨ÏiOKåe. =∞$^Œ∞"≥#· f~°∞ W^ŒiÌ =∞^èºŒ J#∞~°HxÎ̃ Hõeyã¨∞OÎ k. P#O^ŒÑÙ¨
@OK«∞ÅH˜ KÕ~°∞ã¨∞ÎOk. J#∞Éèí∂`«∞Åx =∞kÖ’ q∞yeáÈÜÕ∞@@∞¡ KÕã¨∞ÎOk.
=∞#ã¨∞Å∞ Hõeã≤# =∞#∞+¨μºÅ∞ XHõ>ÿ̌ #Ñ¨C_»∞ "åà◊§ Ãã‰õΩû=Öò ZH±û„ÃÑ+¨<û£ fˆ~
"Õ~∞° . P fÑ≤ J#∞ Éè∂í `Õ "Õ~∞° .
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 29
ÃÑo§ – „ã‘Î Ñ¨Ù~°∞+¨μÖ’¡ ~°HÍÅ∞!
ÃÑo§ JO>Ë U_»∞ J_»∞QÆ∞Å |O^èOŒ , [#‡[#‡Å J#∞|O^èOŒ Jx ^ŒOÑ¨`∞« Å∞
ZO`À =ÚK«Û@Ñ¨_áç È`å~°∞. Zxfl [#‡Öˇu<Î å "åi^ŒiÌ ÉO^èOŒ JÖÏˆQ H˘#™êQÍÅx
HÀ~°∞‰õΩO\Ï~°∞. x["Õ∞ =∞i. =∞#ã¨∞ûÅ∞ Hõeã≤#Ñ¨C_»∞ =∞#∞+¨μºÅ∞ XHõ\ ˜QÍ
LO_»@O, q_»nÜ«∞~åx |O^èOŒ U~°Ê_»@O LO@∞Ok.
HÍx H˘O^Œi q+¨Ü∞« OÖ’ ÃÑo§ |O^èOŒ Hõ^Œä J_»O¤ u~°∞QÆ∞`«∞Ok. P"≥∞ Jã¨Å∞
ã¨∂\ò HÍ^Œ∞ Jx J`«#∞ JO>Ë, Jã¨Å∞ J`«#∞ "ÕãÃìπ ÑÖ¶ ’ JO@∞Ok J=∂‡~Ú.
=∞i Hõ^Œä J_»O¤ u~°Q_Æ ®xH˜ =¸ÅO ZHõ¯_»∞Ok JO`«∞Ñ¨@‰ì Ωõ O_® J=Ù`«∞Ok
ÉèÏ~åºÉè~í eÎ° ^Œ~Ì ∂° „¿Ñ=∂#∞~åQÍÅ`À ÃÑ#"Õã∞¨ ‰õΩáÈ`Õ "åà◊§ HÔ q∞„ã‘ì K«H¯õ QÍ
ã¨∂\ò J~ÚO^Œx JO\Ï~°∞. J^Õ "åi^ŒÌi =∞^èŒº Q˘_»=Å∞ U~°Ê_ç`Õ ÔHq∞„ã‘ì
qHõ\ O˜ zOk JO\Ï~°∞.
H˘xfl ãÖ^Œ~åƒùÅÖ’ Éè~í Î° ZO`À „>ÿ̌ KÕ™êÎ_∞» HÍx âßs~°Hõ HõÅ~ÚHõ =∂„`«O
‰õΩ^Œ~°^Œ∞. ^•O`À P J=∂‡~Ú`À âßs~°Hõ ãÖ|O^èŒO ‰õΩ^Œ~°^Œx _çÃã·_£
J~ÚáÈ`å_»∞. `«#H˜ ã¨∂\ò J~Ú# J=∂‡~Ú HÍ^Œx _çHˆ ~¡ ü KÕ¿ã™êÎ_∞» . JÖÏˆQ
ÃãH±û J=#Ñ¨C_»∞ `«#H˜ J`«#∞ ã¨∂\ò HÍ_»x x~°fiÌ O^ŒOQÍ K≥ÑÊ≤ "Õã∞¨ OÎ k. =∞i
ÃÑà◊§O>Ë U_»∞ [#‡Å |O^èOŒ J<Õk U"≥∞áÿ È`«∞O^À.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
30 _®II ã¨=∞~°O
"å`åûºÜ«∞# ^Œ$+≤Öì ’ „ã‘Î Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ ~°HÍÅ∞
"å`åûºÜ«∞# `«# HÍ=∞âß„ãÎ̈OÖ’ „ã‘Î Ñ¨Ù~°∞+¨μÖ’¡ ~°HÍÅ∞ L<åfl~°x, "åi^ŒiÌ H©
ã¨=∞OQÍ ‰õΩki`Õ<Õ "≥·"åÇ≤ÏHõ rq`«O ‰õÄ_® ã¨∞Y„Ñ¨^ŒOQÍ LO@∞O^Œx
LÖË¡dOKå_»∞.
Ñ¨Ù~°∞+¨μÖ’¡ â◊â◊ *Ïu"å_»x, =$+¨*Ïu "å_»x, Jâ◊fi*Ïu "å_»x "≥Ú`«OÎ =¸_»∞
~°HÍÅ∞ LO\Ï~°x J<åfl_»∞. =∞~å‡OQÆO =∞s á⁄\˜Qì Í LO>Ë J`«#∞ â◊â*◊ Ïu
Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»x, JO`« á⁄\©ì á⁄_»∞QÆ∂ HÍ‰õΩO_® =∞~å‡OQÆO =∞^èºŒ ~°HOõ QÍ LO>Ë
J`«#∞ =$+¨*Ïu Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»x, LO_»=Åã≤# ^•xHõ<åfl KåÖÏ á⁄_»∞QÍæ LO>Ë
J`«#∞ Jâ◊fi*Ïu Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»x ¿Ñ~˘¯<åfl_»∞.
JÖÏˆQ „ã‘ÅÎ Ö’¡ =∞$y |_»|, Ç¨Ïã≤xÎ Jx "≥Ú`«OÎ =¸_»∞ ~°HÍÅ∞ LO\Ï~°x
¿Ñ~˘¯<åfl_»∞. Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ =∞~å‡OQÆO ÃÇÏK«∞Û `«Q∞Æ Åæ |\ì̃ ~°HÍÅ∞ x~°~‚ ÚOz#>Ë¡
„ã‘ÅÎ Ü≥∂x Ö’`«∞Ö’ ÃÇÏK«∞Û`«Q∞Æ Åæ x |\ì̃ „ã‘ÅÎ Ö’¡ ~°HÍÅx x~°~‚ ÚOK«=K«Û<åfl_»∞.
â◊â*◊ Ïu Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ =∞~å‡OQÆO á⁄_»∞QÆ∞ P~°∞ JOQÆ∞àÏÅ∞ J~Ú`Õ, =∞$y
*Ïu „ã‘Î Ü≥∂x Ö’`«∞ ‰õÄ_® P~°∞ JOQÆ∞àÏÅ∞ LO@∞O^Œ<åfl_»∞. =$+¨*Ïu Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞
JOQÆO `˘q∞‡k JOQÆ∞àÏÅ á⁄_»∞QÆ∞ LO_»QÍ |_»| *Ïu „ã‘Î Ü≥∂x ‰õÄ_® JO`Õ
Ö’`«∞ LO@∞O^Œ<åfl_»∞. XHõ Jâ◊fi*Ïu Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ =∞~å‡OQÆO 12 JOQÆ∞àÏÅ∞
LO_»QÍ Ç¨Ïã≤xÎ *Ïu „ã‘Î Ü≥∂x 12 JOQÆ∞àÏÅ∞ Ö’`«∞ LO@∞O^Œ<åfl_»∞.
Ñ¨Ù~°∞+¨μx =∞~å‡OQÆO |\ì̃ „ã‘Î Ü≥∂x Ö’`«∞ ‰õÄ_® ã¨=∂#OQÍ LO>Ë "åà◊§
^•OÑ¨`º« O =∞^è∞Œ ~°OQÍ H˘#™êQÆ∞`«∞O^Œx ¿Ñ~˘¯<åfl_»∞. JO^Œ∞Hõx ^ŒOÑ¨`∞« Å ZOÑ≤Hõ
ãÖ^Œ~ƒ° Où Ö’ HÍOa<Õ+<¨ £ ÃÑ~üÃÑH¶ Qì± Í LO_®Å<åfl_»∞.
^•OÑ¨`º« ãÖ|O^è•Å "≥Ñ· Ö¨ ÏºÅH˜ HÍ~°}O W^Õ<å?
"å`åûºÜ«∞#∞_»∞ `«# „QÆO^äOŒ Ö’ ¿Ñ~˘¯#fl „ã‘Î Ñ¨Ù~°∞+¨μÅÖ’x ~°HÍÅ∞ Ñ¨ÓiÎQÍ
`«Ñ¨C. Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ =∞~å‡Ü«∞"åÅ∞ JO^ŒiÖ’#∞ ^•^•Ñ¨Ù XHõ>Ë Ñï=∂}OÖ’
LO\Ï~Ú. Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ ZO`« á⁄_»=ÙQÍ L<åfl, ZO`« ÉèÏsQÍ L<åfl =∞~å‡=Ü«∞=O
Ñï=∂}O =∂=¸Å∞QÍ<Õ LO@∞Ok. Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ Ñ‘ÅQÍ L<åfl, á⁄\˜Qì Í L<åfl
J`«x =∞~å‡=Ü«∞=O á⁄_»∞QÍæ, ÉèÏsQÍ L#fl"åx`À ã¨=∂#OQÍ<Õ LO@∞Ok.
JÖÏˆQ JO^Œi „ã‘ÅÎ [#<ÕO„kÜ«∂Å∞ ‰õÄ_® XˆH Ñï=∂}OÖ’ LO\Ï~Ú. Ö’`«∞Ö’
ÃÇÏK«∞Û`«Q∞Æ Åæ ∞ LO_»=Ù.
HõÅ~ÚHõ ‰õΩ^Œ~H° áõ È=_»OÖ’x PO`«~º° O
H˘`«QÎ Í ÃÑà‹§· # [O@ ãÖÜ≥∂QÆOÖ’ áêÖÁæ#É’`Õ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO ZO`«\H˜ © Ñ¨ÓiÎQÍ
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 31
Ö’Ñ¨ÅH˜ „Ñ¨"ÕtOK«^Œ∞. XHõ\ ˜H˜ Ñ¨k™ê~°∞¡ „Ñ¨Ü«∞uflOz<å Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO H˘O`«
=~°Hˆ „Ñ¨"tÕ ã¨∞OÎ k. W@∞=O@Ñ¨C_»∞ P „ã‘Î Ü≥∂x Ö’`«∞ KåÖÏ `«‰Ωõ ¯=x, Ü≥∂x
KåÖÏ z#fl^Œx Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ XHõ x~°Ü ‚ ∂« xH˜ =KÕÛ™êÎ_∞» . „ã‘HÎ ˜ ‰õÄ_® Un JO`«∞Ñ¨@Hì õ
J=Ù#∞ HÍÉ’Å∞ J#∞‰õΩO@∞Ok. ÃÑ·QÍ J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ZHõ¯_À q#fl
"å`åûºÜ«∞#∞_ç =sæH~õ }° QÆ∞~°∞‰Î Ωõ =ã¨∞OÎ k. JO`Õ WHõ W^ŒiÌ HÍOa<Õ+<¨ £ ‰õΩ^Œ~^° xŒ
x~°Ü‚ ∂« xH˜ =KÕÛ™êÎ~∞° .
HõÅ~ÚHõ ‰õΩ^Œ~H° áõ È=_®xH˜ Hõ^Œä "Õ̂~ LOk
J=∂‡~ÚÖ’ ã¨ O ™ê~° ã¨ ∞ YO
á⁄O^•Å<Õ HÀiHõ L#flÑ¨Ê\˜H© J^Õ
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ W^ŒiÌ âßs~°Hõ HõÅ~ÚHõ
ZO`À ÉÏ^èHŒ ~õ "° ∞≥ Oÿ ^Œx, ~°HOÎõ HÍiáÈ
`«∞O^Œx, Ü≥∂x p~°∞‰õΩáÈ`«∞O^Œx
U"Õ"À ÉèÜ í ∂« Å∞ JO`«s#¡ OQÍ `«~∞° =Ú
‰õΩO@∂ =™êÎ~Ú. JO`«s#¡ OQÍ P"≥∞
=∞#ã¨∞ûÖ’ HõeQˆ D ÉèÜ í ∂« Å∞ Ü≥∂x
^•fi~°O ^ŒQÆæ~° HõO_»~° ãÖHÀKåxH˜
HÍ~°}O J=Ù`å~Ú. Ü≥∂x ^•fi~°O
^ŒQ~æÆ ° [iˆQ D HõO_»~° ãÖHÀKå<Õfl
''=lxãπ=∞ãπ—— JO\Ï~°∞.
=lxãπ=∞ãπ Ñïã≤u÷ U~°Ê_»@O`À
Ü≥∂x ^ŒQ~æÆ ° Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO @KüHÍQÍ<Õ Ü≥∂x ~°O„^èOŒ a„~°∞QÍ aQÆ∞ã¨∞‰õΩáÈ`«∞Ok.
Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆ „Ñ¨"ÕâßxH˜ Éèí~°Î „Ñ¨Ü«∞uflã¨∞Î#fl H˘nÌ Ü≥∂x HõO_»~åÅ∞ =∞iO`«
aQÆ∞ã¨∞‰õΩáÈ`å~Ú. ^•O`À âßs~°Hõ HõÅ~ÚHõ ^Œ∞~°É¡ Oíè J=Ù`«∞Ok. WÖÏO\˜ ÉèÜ í ∞« O
`«#‰õΩO^Œx, ^•x=ÖË¡ Ü≥∂x aQÆ∞ã¨∞‰õΩáÈ`ÀO^Œx P J=∂‡~ÚH© `≥eÜ«∞^Œ∞.
ã¨ÉòHÍx¬Ü∞« ãπQÍ L#fl Ñ¶Ü ≤ ∞« ~üû =lxãπ=∞ãπH˜ HÍ~°}O J=Ù`å~Ú.
=lxãπ=∞ãπ QÆ∞iOz `≥eÜ«∞#Ñ¨C_»∞ „ã‘Î =∞~å‡=Ü«∂Å∞ KåÖÏ z#fl=x, ã¨#fl=x
JOQÆO „Ñ¨"âÕ O◊ ãÖÉè=í O HÍ^Œx ÉèÏq™êÎ~∞° . HÍx XHõ q+¨Ü∞« O `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe.
U Ü≥∂x =∂~°Oæ #∞O_ç ÖˇO· yHõ HõÅ~ÚHõ [~°∞QÆ∞`«∞O^À J^Õ Ü≥∂x =∂~°Oæ
#∞O_ç tâ◊√ [##O ‰õÄ_® [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
W^Õ Ü≥∂x HõO_»~åÅ =O_»~ü Ü≥∂x HõO_»~åÅ∞ ZO`« >ˇ\ÿ òQÍ aQÆ∞ã¨∞‰õΩO\ÏÜ≥∂
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
J=ã¨~"° Ú≥ zÛ#Ñ¨C_»∞ JO`«QÍ =^Œ∞Öˇ· áÈ`å~Ú. tâ◊√ [##O ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Ñ¨ÓiÎQÍ
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
32 _®II ã¨=∞~°O
=^Œ∞Å∞ J~ÚáÈ=_»O, tâ◊√ [##O J~Ú áÈQÍ<Õ Ü≥∂x HõO_»~åÅ∞ uiy>ˇ\ÿ ò
J~Ú áÈ=_»O =∂=¸Å∞QÍ [iˆQÑ¨x.
HõÅ=x Ñ¨\ÏìÅx ‰õÄ_® HõÅÑ¨=K«∞Û
^•OÑ¨`º« O ‰õΩ^Œ~_° O» J™ê^èºŒ O J#fl Hˆ ã¨∞Ö’¡ ‰õÄ_® ÃãH· À^ä~≥ Ñ° ≤ ^•fi~å ã¨∞ÅÉèOí
KÕÜ∞« =K«∞Û. =lxãπ=∞ãπH˜ =∞#ã¨∞ûÖ’x J#=ã¨~° ÉèÜ í ∂« Å∞, PO^Àà◊#Å∞ HÍ~°}O
Hõ#∞Hõ ÃãH· À^ä~≥ Ñ° ≤ ^•fi~å "å@xflO\˜x Ñ¨\ÏÑÖK«Å∞ KÕÜ∞« =K«∞Û. ^•OÑ¨`º« q*Ï˝<åxfl
HõeyOK«_O» `À =∞~å‡=Ü«∂Å ~°ÇÏ¨ ã¨ºO J~°O÷ J=Ù`«∞Ok. iÖÏˆQ+˚ <¨ £ ^ä~≥ Ñ° ≤ ^•fi~å
=∞#ã¨∞ûx „Ñ¨âßO`«OQÍ =∂~°∞ÛHÀ=K«∞Û. "≥*· #·ˇ Öò _≥Ö· \Ë Ï~üûx XHõ\ÁHõ\ ˜ Ü≥∂x
=∂~° æ O Ö’ „Ñ¨ " Õ â ◊ Ã Ñ@ì _ » O `À P J=∂‡~Ú `« # `« Ñ ¨ C Jaè „ áêÜ« ∂ Åx
ãïk^Œ∞ÌHÀQÆÅ∞QÆ∞`«∞Ok. „™êìOQ∑ áêl\˜"£ ã¨[+¨<£`À x~°ƒùÜ«∞OQÍ ÃãH±ûÖ’
áêÖÁæ#QÆÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
ÃÑo§ J~Ú# [O@ XHõ@=fiHõáÈ= _®xH˜ =∞~å‡=Ü«∞OÖ’ `Õ_® HÍ^Œx,
=∞#ã¨∞û Ö’ ÉèÜ í ∂« ÖË HÍ~°}=∞x J~°"÷ ∞≥ `ÿ Õ JÉÏƒ~ÚÅ∞, J=∂‡~ÚÅ∞ JO^Œ~∂°
XHõ>.Ë "åà◊§Ö’¡ `Õ_®Å∞ Ug ÖË=<Õk ‰õÄ_® `≥Å∞ã¨∞OÎ k.
P#O^ŒH~õ ° ^•OÑ¨`º« rq`åxH˜ ãÔ̈~#· á¶êºq∞bÃã<· û£ J=ã¨~O° .
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 33
"≥Ú^Œ\˜~å„u J#∞Éèí∂`«∞Å∞
ÃÑm§_»∞ =zÛ# J=∂‡~Ú QÍx, JÉÏƒ~Ú QÍh ÃÑà◊§O@<Õ Zyi
QÆO`Õ™êÎ~∞° . WHõ "≥Ú^Œ\ ~˜ å„u QÆ∞iOz "åà◊√§ Hõ<Õ HõÅÅH˜ JO`Õ LO_»^∞Œ . "åà◊§
=∞#ã¨∞ûÖ’¡ "≥O_ç`~≥ Ã° Ñ· K«∂ã≤# "≥Ú^Œ\ ~˜ å„u ^Œ$âßºÖË yeyO`«Å∞ ÃÑ_»∞`«∂
LO\Ï~Ú, H˜Hx± ™êÎ~Ú.
TÇ¨ÏÖ’¡ `ÕeáÈÜÕ∞ #= ^ŒOÑ¨`∞« Å∞
D ~å„u "≥Ú^Œ\~˜ å„u Jx ÃÑ^ŒÅÌ ∞ K≥ÑÊ¨ QÍ<Õ JÉÏƒ~Ú Hõà§◊ Ö’¡ `≥Åp¡ ~° Hõ@∞ì‰Ωõ x,
‰õΩ~°∞ÅÖ’ =∞ÖˇÅ¡ ∞ `«~∞° =Ú‰õΩx, áêÅQÍ¡ã∞¨ KÕu`À Ñ¨@∞ì‰Ωõ x `«_|» _Õ J_»∞QÆ∞Å`À
„HÕk K«∂Ñ¨ÙÅ`À "≥∞Å¡QÍ QÆkÖ’ „Ñ¨"tÕ OKÕ ÃÑo§‰õÄ`«∞~°∞ "≥∞^ŒÖÏ_»∞`«∞Ok.
WHõ J=∂‡~Ú q+¨Ü∞« O K≥ÑÊ¨ <Õ J=ã¨~O° ÖË^∞Œ . QÆkÖ’H˜ „Ñ¨"tÕ OK«QÍ<Õ H˘`«Î
ÃÑo§H˘ _»∞‰õΩ Ç‘Ï~ÀÖÏQÍ JxÑ≤ã∂¨ Î K«∞~°∞HÔ #· Hõà§◊ `À `«# Xà◊§O`å K«∂¿ãã¨∂,Î
Hõqfiã¨∂,Î HÔ Ã· ÑH˜¯ã¨∂Î KÕuÖ’x áêÅQÍ¡ã∞¨ x XHõ¯™êiQÍ ÖÏˆQã¨∞‰õΩx QÆ\ÏQÆ\Ï
„`åˆQã≤ =¸ÅH˜ y~å>Ëã≤ J^Õ TÑ¨Ù`À `«#x ^ŒQiæÆ H˜ ÖÏˆQã¨∞‰õΩx ÉÏÇ¨ï=ÙÅÖ’
|OkèOKÕã≤ TÑ≤i ã¨ÅÑ¨#O`«QÍ #e¿Ñã≤, LH˜¯i, aH˜¯i KÕã,≤ P ÃÑ#· ÃÑHÔ· `ÕãÎ ,≤
`«# KÕ`«∞Å g∞^ŒQÍ fã¨∞‰õΩx, y~°y~° u¿ÑÊã≤ Ñ¨_»Hõ áê#∞ÊÃÑ·# XHõ¯™êiQÍ
Ñ¨_ãÕ ,≤ PÃÑ#· g∞^ŒÑ_¨ ç LH˜¯iaH˜¯i KÕã,≤ "≥Ú^Œ\ ~˜ å„u J#∞Éè"í åxfl rq`åO`«O
QÆ∞~°∞OÎ _Õ q^èOŒ QÍ KÕ¿ã™êÎ_x» á¶êO@ã‘Ö’H˜ "≥o§áÈ`«∞Ok.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
34 _®II ã¨=∞~°O
á¶êO@ã‘ x[=∞=Ù`åÜ«∂?
„ˆHr QÆ~,¡ü „ˆHr ÉÏÜü∞ J~Ú`Õ "åà◊§^ŒiÌ =∞^èºŒ "Õ"Ö£ Oˇ Q∑Î XHõ>`ÿˇ Õ HÔ q∞„ã‘`ì Ñ« Ê¨ ‰õΩO_®
ÑÖ_»∞ `«∞Ok. W^ŒiÌ HÔ q∞„ã‘ì XHõ>`ÿ̌ Õ =∞#ã¨∞ûÅ∞ ~Ô O_»∂ XHõ@=Ù`å~Ú. PÃÑ#·
`«#∞=ÙÅ∞ ~Ô O_»∂ XHõ@=Ù`å~Ú. "≥Ú^Œ\ ~˜ å„u =ãÖ`«~å„uQÍ =∞ÖˇÅ¡ ~å„uQÍ
=∞kÖ’ âßâ◊fi`«OQÍ q∞ye áÈ`«∞Ok.
Ñ¨_Q» QÆ kÆ Ö’ =∞ÖˇÅ¡ ∞ QÆ∞ÉèÏoOKåÅO>Ë
#= ^ŒOÑ¨`∞« Å∞ =∞#ã¨∞ûÖ’¡ =∞Oz L^ÕfiQÆO L#flÑ¨C_»∞ Ñ¨_H» Qõ kÆ ‰õÄ_®
Ñ¨~=° tOÑ¨ KÕ¿ã q^èOŒ QÍ LO>Ë JO`å Ç¨ºÑ≤Ü∞Õ . â’Éè#í O QÆk â’ÉèÏÜ«∞=∂#OQÍ
â’aèÅ∞¡`«∂ LO>Ë #= ^ŒOÑ¨`«∞Å∞ =∞#ã¨∞ûÅ∞ "≥<≥flÅ `≥Ñ¨ÊÅÃÑ· qÇ¨Ï iã¨∂Î
LO\Ï~Ú. â’Éè#í O QÆkÖ’ Z.ã≤. #∞Oz Ñ≤ÅQ¡ ÍÅ∞Å∞ K«ÅQ¡ Í gã¨∂Î LO>Ë, H˘`«Î
ÃÑo§‰õÄ`«∞~°∞ =ÚOQÆ∞~°∞¡ =ÚYO g∞^Œ <å@ºO KÕã∂¨ Î LO>Ë H˘`«ÃÎ Ño§H˘_»∞‰õΩÖ’
ÖˇO· yHõ "åOKèÅ« ∞ Hõà§‹ O ÖËx QÆ∞„~°OÖÏ zO^Œ∞ÖËã∞¨ OÎ \Ï~Ú. ^•xH˜ `À_»∞ â’Éè#í O
QÆkÖ’ „âß=º "≥∞#ÿ ãÖw`«O g#∞Å qO^Œ∞ KÕã∂¨ Î LO>Ë =∞#ã¨∞û =∞`≥HÎ ¯˜ áÈ`«∞Ok.
W=hfl W^ŒiÌ h Ju ^ŒQ~æÆ ° KÕ™êÎ~Ú. JO^Œ∞Hõx "≥Ú^Œ\ ~˜ å„u =∞~°ÑÙ¨ ~åx ~å„uQÍ
q∞yeáÈ"åÅO>Ë â’Éè#í OQÆk Jxfl q^è•ÖÏ â’ÉèÏÜ«∞=∂#OQÍ Ñ¨Åq¡ OKåe.
QÆkÖ’ "Õ_ç LO>Ë XO\’¡ "Õ_ç K«Å|¡ _çáÈ`«∞Ok.
#= =^è∂Œ =~°∞Å∞ â’Éè#í O QÆkÖ’H˜ J_»∞QÆ∞ ÃÑ\ì̃#Ñ¨C_»∞ L~°HÖõ ¿Ë ã HÀiHõÅ`À
=∞#ã¨∞û "Õ_H≥ ¯˜ LO@∞Ok. QÆkÖ’H˜ K«Å^¡ #Œ O =∞#ã¨∞ûx =∞iO`« "Õ_H≥ ¯˜ ã¨∞OÎ k.
"Õ_H≥ ¯˜ # [O@ Hõeq∞Ö’x xÑ¨CÖÏ ~°yeáÈ`«∂ XHõ>áÿˇ È`å~°∞. Jeã≤áÈ~Ú#
â◊s~°O ¿ãfi^ŒO`À `«_çã≤áÈ`«∞Ok. QÆkÖ’x K«Å¡^Œ#O =∞m§ =∞iH˘O`«
=∞^è∞Œ ~å#∞Éè∂í ux Hõe yã¨∞OÎ k.
J^Õ QÆk "Õ_H≥ ¯˜ LO>Ë "Õ_H≥ ¯˜ # #=^ŒOÑ¨ `«∞Å∞ XHõ¯>ˇÿ LH˜¯i aH˜¯i HÍ"åÅã≤Ok
áÈ~Ú LHõ¯`À Ô~ãπìÖˇãπ J=Ù`å~°∞. "åà◊§ XO\˜ g∞^Œ #∞Oz HÍ~°∞`«∞#fl
¿ãfi^ŒaO^Œ∞=ÙÅ∞ <ÕÅ g∞^ŒÑ_¨ ç zO^Œ~° =O^Œ~° J=Ù`«∂ LO\Ï~Ú. Pâ◊Å Ñ¨ÅH¡ ˜
„HÕ^ŒÑ_¨ ç =ÚHõ¯Öˇ#· @∞¡QÍ <ÕÅg∞^Œ Ñ¨_#ç ¿ãfi^Œ aO^Œ∞=ÙÅ∞ "åà◊§q q=â◊√Åx
KÕ™êÎ~Ú. =Ú^Œ∞ÌÅ∂ LO_»=Ù, H“yeO`«Å∂ LO_»=Ù. H˜\ ˜H© `«Å∞Ñ¨ÙÅ∞, QÆk
`«Å∞Ñ¨ÙÅ∞ `≥i KÕã≤ |Ü«∞@‰õΩ áÈ"åÅxÑ≤ã¨∞ÎOk. JO^Œ∞Hõx â’Éèí#O QÆk
Jxflq^è•ÖÏ HõOÑ¶~¨ Qìü Í LO_®e.
â’Éèí#O QÆkÖ’ ™ê^è•~°}OQÍ Ñ¨à◊√§, áêÅ∞, q∞~îå~ÚÅ∞ ÃÑ_»`å~°∞. L~°
HõÖ¿Ë ã HÀiHõÅ`À W~°QnÆ ã≤ Jeã≤áÈ~Ú#Ñ¨ÙÊ_»∞ uiy Ñ¨ÙOAHÀ=_®xH˜ WO^è#Œ OQÍ
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 35
Ñ¨à√◊ §, áêÅ∞, q∞~îå~ÚÅ∞ `À_»Ê_»`å~Ú. Z#s˚ Öˇ"Ö≥ òû "≥∞~Ú<£>~ˇ Ú<£ J~Ú`Õ
`«ÑÊ¨ "≥Ú^Œ\ ~˜ å„u x„^ŒáÈx=fix ~å„u J=fi^Œ∞. "≥Ú^Œ\ ~˜ å„u x„^ŒáÈÜÕ∞ ~å„u
HÍ^Œ∞. x„^ŒáÈx=fix ~å„u. x„^ŒáÈx=fix ~å„uH˜ q∞~îå~ÚÖË |Ç¨ï=∂<åÅ∞.
_®"≥∞\ò ! Hõ^Œä J_»O¤ uiyOk!
WO`« =∞^è∞Œ ~°"∞≥ #ÿ "≥Ú^Œ\ ~˜ å„u H˘O^ŒiH˜ ÉèÜ
í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ ~å„uQÍ =∂~°∞`«∞Ok.
HõÅÅhfl Ñ¨\ÏÑÖK«Ö·ˇ áÈ`å~Ú. JÉÏƒ~ÚQÍiÖ’ U =∂„`«O "Õ_ç ~°QÅÆ ^Œ∞. Sãπ
QÆ_Ö¤» ÏQÍ =Ú_»∞K«∞‰õΩ áÈ`å_»∞. J=∂‡~Ú â◊$OQÍ~° <åÜ«∞H˜QÍ ZO`À JO^ŒOQÍ
J#∞‰õÄÅOQÍ L#flÑ¨Ê\˜H© PÜ«∞#Ö’ Z@∞=O\˜ K«Å#O LO_»^∞Œ . ÃÑQ· Í ZO_»H˜
=_»eáÈ~Ú# `À@‰õÄ~° HÍ_»ÖÏQÍ `«ÅkOK«∞‰õΩO\Ï_»∞. LÅ∞‰õΩ LO_»^∞Œ , Ñ¨Å∞‰õΩ
LO_»^Œ∞.
JÖÏ H˘O^Œ~∞° ‰õΩ„~åà◊√§ LO>Ë =∞i H˘O ^Œ~∞° `«=∞Ö’x Jã¨=∞~°`÷ H« ˜ |Ü«∞@
Ñ¨_h» Ü«∞‰õΩO_® ''WÑ¨C_Õq∞ `˘O^Œ~° `«~åfi`« P q+¨Ü∞« O K«∂ã¨∞‰õΩO^•O. W^Œ~Ì O°
XHõi <˘Hõ~O° J~°Oú KÕã∞¨ HÀ"åe Hõ^•—— JO@∂ ÃÑo§ ‰õÄ`«∞~°∞ <À~°∞ <˘ˆH¯¿ã
Ñ¶∞¨ #∞Å∞ H˘O^Œ~∞° LO\Ï~°∞. WÖÏO\˜ H˘`«Î ÃÑo§H˘_»∞‰õΩÅ f~°∞ "≥#∞Hõ ZO`À
LO@∞Ok. Z<Àfl ÉèÜ í ∂« Å∞ LO\Ï~Ú. Z<Àfl JáÈÇ¨ÏÅ∞ LO\Ï~Ú. P`«‡qâßfiãÖ
LO_»^∞Œ . HõOQÍ~°∞, =}˜HO˜ KÕã∞¨ OÎ k. J=∂‡~Ú KÕ~Ú g∞^Œ "ÕÜ∞« QÍ<Õ
QÆ*QÆ*Ï =}˜Há˜ È`å_»∞, =Ú_»∞K«∞áÈ`å_»∞. WHõ "≥Ú^Œ\ ~˜ å„u J=∂‡~ÚH˜ q∞yÖËk
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
36 _®II ã¨=∞~°O
U_»∞Ñ¨Ù=∂„`«"∞Õ . J`«#∞ =∂„`«O „Ñ¨H¯õ g∞^Œ "åeáÈ`å_»∞ Hõà√◊ § =¸ã¨∞‰õΩx. Jk
x„^À "Õ^<Œ À J`«xHˆ `≥eÜ«∂e.
W@∞=O\˜ Ñïã≤÷u ~å‰õΩO_® LO_®ÅO>Ë ÃÑo§ QÆ∞iOz J#∞=∂<åÅ∞,
ÉèÜ
í ∂« Å∞, JáÈ Ç¨ÏÅ∞ L#fl"åà◊§ ÃÑo§H˜ =ÚO^Õ H“xûeOQ∑ á⁄O^•e. „Ñ≤=∂Ô~>· Öˇ ò
H“xûeOQ∑ ^•fi~å KåÖÏ=~°‰Ωõ JáÈÇ¨ÏÅ∞, ÉèÜ í ∂« Å∞, J#∞ =∂<åÅ∞ f~°∞`å~Ú.
JÉÏƒ~Ú FˆH, J=∂‡~Ú <å\ò FˆH
â’Éè#í O QÆk ™Èìsãπ fã¨∞‰õΩO>Ë Z<Àfl qO`«Å∞, Z<Àfl q_»∂~¤ åÅ∞ ^Œ~≈° #O
W™êÎ~Ú. JÉÏƒ~Ú =∞Oz ã‘Ê_£Ö’ LO\Ï_»∞. â’Éè#í O ~å„u ã¨∞MÏxfl Ñ¨ÓiÎQÍ
A„~°∞ HÀ"åÅx Lqfià◊¥§~°∞`«∂ LO\Ï_»∞. J=∂‡~Ú ‰õÄ_® `«#`À áê@∞
ã¨=∂#OQÍ „käÖò á⁄O^•Åx `«ÇÏ¨ `« Ç¨ÏÖÏ_»∞`«∂ LO\Ï_»∞.ÃãH±ûÖ’ `«# `«_®MÏ
K«∂Ñ≤Oz P"≥∞ k=∞‡ uiˆQ@@∞ì KÕÜ∂« Å#∞‰õΩO\Ï_»∞. HÍx H˘O^Œ~∞° J=∂‡~ÚÅ∞
ÃãH±û`À Z@∞=O\˜ Pã¨HÎ̃ ÖË‰Ωõ O_®#∂, Z@∞=O\˜ „käÖò ÖË‰Ωõ O_®#∂ `«∞=∞‡
"≥Ú^Œ∞ÌÖÏ¡QÍ LO\Ï~°∞. =∞iH˘O^ŒÔ~·`Õ '@Kü q∞ <å\ò— JO@∂ JÉÏƒ~ÚQÍi
^Œ∂‰õÄ_»∞‰õΩ Ñ¶Ù¨ ÖòQÍ K≥H± ÃÑ>Ë™ì êÎ~∞° . =∞iH˘O^Œ~∞° J=∂‡~ÚÖˇ`· Õ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO\Ï~°∞
QÍx JOQÆ„Ñ¨"âÕ O◊ [~°QÉÆ ’ÜÕ∞ ãïHõÖÏ¡ HÔ =ÙfiˆHHõ ÃÑ_»`å~°∞. Éèií OK«Ö#Ë O`« <˘Ñ≤Ê
Hõey#@∞¡QÍ U_ÕÛ™êÎ~∞° . JO`Õ JÉÏƒ~Ú QÍi ^Œ∂‰õΩ_»∞H˜ Ñ¶Ù¨ Öò™êìÑπ Ñ¨_áç È`«∞Ok.
HÔ =ÙfiˆHHõx Hˆ ~ü KÕÜ∞« ‰õΩO_® JÉÏƒ~ÚQÍ~°∞ `«# ^Œ∂‰õΩ_»∞ K«∂Ñ≤ã∂¨ Î LO>Ë
Jã¨Å∞ JOQÆ„Ñ¨"âÕ O◊ [~°Q‰Æ Ωõ O_®<Õ LO_çáÈ`«∞Ok.
„ã‘ÅÎ Ö’¡H˜ „Ñ¶l≤ _ç\,˜ =*ˇ<ã≥ =π ∞ãπ, ÃãH±û Ñ¶Ü
≤ ∞« ~ü "åà◊§x ÃãH±ûÖ’ P#O^ŒÑ_¨ ‰» Ωõ O_®
KÕ™êÎ~Ú. "≥Ú^Œ\ ~˜ å„u Z@∞=O\˜ „käÖò ÖË‰Ωõ O_® QÆ_zç áÈ`«∞Ok.
"≥Ú^Œ\ ~˜ å„u =∞^è∞Œ ~°"∞≥ #ÿ ~å„uQÍ =∞kÖ’ xezáÈ"åÅO>Ë ã¨~Ô #· ÃãH±ûq*Ï˝#O
J=ã¨~O° . J^Õq^èOŒ QÍ â’Éè#í O QÆk =∞#ã¨∞ûH˜ LÖÏ¡ãO¨ HõeyO KÕkQÍ L`Õ[Î O
Hõe yOKÕkQÍ LO_®e.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 37
`˘e HõÅ~ÚHõÖ’¡ "≥·Ñ¶¨ÖÏºÅ∞
#oxH˜ ÃÑà‹·¡, Ô~O_»∞ <≥ÅÖˇ·Ok. J~Ú<å WO`«=~°‰õΩ "åo§^ŒÌ~°∂
XHõ@=fiÖËHõáÈÜ«∂~°∞. ãÖÜ≥∂QÆO HÀãÖ Éèí~°Î „Ñ¨Ü«∞uflOz#Ñ¨C_»ÖÏ¡ ÉÏ^èŒ
HõÅ∞QÆ∞`ÀO^Œx #ox QÀÅ ÃÑ_»∞`ÀOk. P QÀÅ`À J`«#∞ ~°u #∞Oz q~°q∞OK«∞
‰õΩO\Ï_»∞. „Ñü~ÀA W^Õ ™Èìs iÑ‘\ò J=Ù`ÀOk. XHõ¯ ÃãH±û q+¨Ü∞« OÖ’ `«ÑÊ¨
`«H¯˜ # "å@xflO\˜Ö’ #ox JO`«#O>Ë Ñ¨_Kç ã« ∞¨ OÎ k. J`«xH˜ Jhfl KÕã≤ ÃÑ_»∞`«∞Ok.
ã≤x=∂ÅH˜, +≤HÍ~°∞ÅH˜ K≥\ÏìÑ\¨ ÏìÖãË ∞¨ ‰õΩx Ç¨ïëê~°∞QÍ "≥à√◊ `«∞Ok. J@∞=O\˜
#ox Éˇ_£ g∞^Œ‰Ωõ KÕ~Q° Í<Õ ''J"≥∂‡ =^Œ∞—Ì — JO@∂ J`«xfl <≥\ ì̃ áêˆ~ã¨∞OÎ k.
Éè~í HÎ° ˜ P"≥∞ =∞#ãÎ̈`fi« O XHõ q∞ãì̈s. P"≥∞ Hõ<fl≥ á⁄~° ^Œàã◊ i¨ QÍ LO_»@O =Å¡
ãÖÜ≥∂QÆO ‰õΩ^Œ~_° O» ÖË^•, JOQÆ „Ñ¨"âÕ O◊ J=‰õΩO_® J=Ù`ÀO^•, ZO^Œ∞Hõx
#ox <˘Ñ≤Ê JO@∂ QÀÅÃÑ\˜ì ^Œ∂~°OQÍ [iyáÈ`«∞O^À JO`«∞Ñ¨@xì q+¨Ü∞« OQÍ
J~ÚOk.
^Œàã◊ ~Ô̈ #· Hõ<fl≥ á⁄~° HÍ=∞<£ q+¨Ü∞« "Õ∞<å?
KåÅ=∞OkÖ’ "≥Ú^Œ\ ˜ HõÅ~ÚHõ [~°QHÆ áõ È=_®xH˜ Hõ<fl≥ á⁄~° ^Œàã◊ i¨ QÍ LO_»@O
HÍ~°}=∞<Õ JáÈÇ¨Ï LOk. HÍx Z=iHÀ `«ÑÊ¨ Hõ<fl≥ á⁄~° ^Œàã◊ i¨ QÍ LO_»^∞Œ .
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
Hõ<fl≥ á⁄~° ÃãH±ûx J_»∞H¤ À=_»=∞<Õk KåÖÏ J~°∞^Œ∞. WO[Hõ<Δ £ ã¨∂k JO>Ë ÉèÜ í ∞« O`À
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
38 _®II ã¨=∞~°O
ZO`À=∞Ok aQÆ∞ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. J^Õq^èOŒ QÍ ZO^Œ~À „ã‘ÅÎ Ö’¡ JOQÆ„Ñ¨"âÕ O◊ ÉÏ^èŒ
Hõeyã¨∞ÎO^Œ<Õ ÉèíÜ«∞O JO`«s¡#OQÍ LO@∞Ok. ÃÑ·QÍ H˘kÌáê\˜ <˘Ñ≤Ê<≥·<å
`«@∞ìHÀÖË=∞x J#∞‰õΩO\Ï~°∞. =∞#ã¨∞ûÖ’ ÃãH±û HÍ"åÅ<Õ P~å@O L#flÑ¨Ê\˜H,©
Jã¨Å∞ ã¨=∞Ü«∂xH˜ ÉèÜ í ∞« O Hõey aQÆ∞ã¨∞‰õΩ áÈ=_»O LO@∞Ok.
Éè~í Î° JOQÆ„Ñ¨"âÕ O◊ H˘~°‰Ωõ „Ñ¨Ü∞« uflã¨∞#Î fl H˘nÌ Ü≥∂x ^ŒQ~æÆ ° HõO_»~åÅ∞ =∞iO`«
aQÆã∞¨ ‰õΩO\Ï~Ú. W@∞=O\˜ Ñïã≤u÷ x =lxãπ=∞ãπ JO\Ï~°∞. Wk Hˆ =ÅO
ÉèÜ
í ∞« O =Å¡ HõeQˆ ^Õ `«ÑÊ¨ âßs~°HOõ QÍ Ü≥∂x ~°O„^èOŒ ^ŒQ~æÆ ° J=~À^èOŒ LO_»@O
=Å¡ HÍ^Œ∞.
™ê^è•~°}OQÍ ÃãH±û Ñ¨~O° QÍ „¿Ñ~°} á⁄Ok`Õ Ü≥∂x ^ŒQ~æÆ ° „^Œ"åÅ∞ T~°∞`å~Ú.
ÉÏ~ÀÎe<£ „QÆOkä #∞O_ç *Ï~°∞_»∞QÍ `À_»Ê_Õ „^Œ=O T~°∞`«∞Ok. WO`ÕHÍ‰õΩO_®
ÃãH±ûÑ¨~O° QÍ „¿Ñ~°} á⁄Ok#Ñ¨C_»∞ Ü≥∂x ^ŒQ~æÆ ° HõO_»~åÅ∞ aQÆ∞`«∞ ã¨_Å» ∞`å~Ú.
^•O`À JOQÆ„Ñ¨"Õâ◊O ã¨∞Å∞=ÙQÍ [iyáÈ`«∞Ok. =∞#ã¨∞ûÖ’ [O‰õΩ, ÉèíÜ«∞O
ÖË#Ñ¨C_»∞ Éèí~°Î KÕ¿ã á¶È~ü¿Ñ¡`À HÍ=∞ „¿Ñ~°} K«Hõ¯QÍ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ^•O`À
JOQÆ„Ñ¨"âÕ O◊ ã¨∞<åÜ«∂ãÖQÍ [iyáÈ`«∞Ok. "≥Ú^Œ\ ˜ HõÅ~Ú HõÖ’ ÉèÏ~°º `À_®Ê@∞
"≥Ú^Œ\ ˜ HõÅ~ÚHõ `«$Ñ≤HÎ ~õ O° QÍ [~°QÍÅO>Ë ÉèÏ~°º ã¨ÇÏ¨ HÍ~°O KåÖÏ J=ã¨~O° .
=∞#ã¨∞ûÅ∞ XHõ>,ÿˇ H“yeO`«Å`À "≥∞=ÿ ∞iz =∞`«∞QÎ Í =∂i`Õ JO`å ã¨∞Y„Ñ¨ÔŒ QÍ
[iyáÈ`«∞Ok. #oxÖÏQÍ<Õ H˘O^Œ~∞° „ã‘ÅÎ Ö’¡ ÃÑà‹¡· ZO`«HÍÅ"≥∞<ÿ å JOQÆ„Ñ¨"âÕ "◊ ∞Õ
[~°Q^Æ ∞Œ . ^•xH˜ HÍ~°}O ÉèÏ~°º ãïQÍæ ã¨ÇÏ¨ HõiOK«Háõ È=_»"∞Õ .
ÃãH±ûÑ¨~O° QÍ „ã‘Î ã¨ÊOkOK«#Ñ¨C_»∞ Ü≥∂xÖ’ „^Œ"åÅ∞ T~°=Ù. Ü≥∂x „_≥Q· Í
LO@∞Ok. Ü≥∂x „_≥·QÍ L#flÑ¨C_»∞ JOQÆO Ñ¨ÓiÎQÍ Ö’xH˜ „Ñ¨"ÕtOK«_®xH˜
‰õΩ^Œ~°^Œ∞. XHõ"Õà◊ JOQÆ„Ñ¨"Õâ◊O [iy<å Ü≥∂x Ö’Ñ¨Å á⁄_çQÍ LO_»@O`À
=∞O@ JxÑ≤ã∞¨ OÎ k. ^•O`À P"≥∞ ÃãH±ûH˜ ã¨ÇÏ¨ HõiOK«‰Ωõ O_® T~°∞‰õΩO@∞Ok.
ÃãH±û HÍ"åÅ<Õ LO@∞Ok, J~Ú<å...
H˘O^Œ~∞° „ã‘ÅÎ Ö’¡ ÃãH±û HÀiHõ LO@∞Ok. ÃãH±ûÖ’ `«$Ñ≤Î á⁄O^•Å<Õ LO@∞Ok.
J~Ú<å ÃãH±û [~°Q^Æ ∞Œ . Éè~í Î° ZO`« „Ñ¨Ü∞« uflOz<å J=fi<Õ J=fi^Œ∞. W@∞=O\˜
„ã‘ÎÅÖ’¡ ÃãH±û JO>Ë W+ì̈O L#flÑ¨Ê\˜H© "åà◊§ =∞#ã¨∞ûÖ’ JO`«s¡#OQÍ ÃãH±û
JO>Ë |Ü«∞O LO_»@"Õ∞ HÍ~°}O.
á¶ê+¡ Éπ ÏºH±Å∞ `≥KÛÕ =ÚÑ¨CÅ∞
H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅH˜ "åà◊§ ÉÏÅºO`À, H“=∂~°OÖ’ H˘xfl KÕ^Œ∞ J#∞Éèí"åÅ∞
[~°∞QÆ∞`å~Ú. P KÕ^∞Œ J#∞Éè"í åÅ∞ "åà◊§Ö’¡ ÃãH±û QÆ∞iOz ÉèÜ í ∂« xfl q∞QÆ∞Å∞™êÎ~Ú.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 39
H˘O`«HÍÖÏxH˜ [iy# ãÖÑ¶∞¨ @# =∞iz áÈ~Ú#@¡~Ú<å, =∞#ã¨∞ûÖ’ JO`«s#¡ OQÍ
P ÉèÜ í ∞« O QÆ∂_»∞ ‰õ@∞ì‰Ωõ <Õ LO@∞Ok. ÃãH±û JO>Ë XHõ q^è"Œ ∞≥ #ÿ U=yOÑ¨Ù,
=∞#ã¨∞ûÖ’ KÀ@∞ KÕã∞¨ ‰õΩO@∞Ok. ÃÑQ· Í Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ JO>Ë ^Õfi+Ö ‰õÄ_® KÀ@∞
KÕã¨∞ ‰õΩO@∞Ok. ÃãH±û QÆ∞iOz =∞#ã¨∞ûÖ’ JO`«s¡#OQÍ KÀ@∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl
U=yOÑ¨Ù, ^Õfi+Ö, ÉèÜ í ∞« O ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#‰õΩO_® KÕ™êÎ~Ú.
''@Kü g∞ <å\ò—— J=∂‡~ÚÅ∞
H˘O^Œ~°∞ J=∂‡~Ú '@Kü g∞ <å\ò— "≥ÚHõ¯ÖÏ¡ LO\Ï~°∞. '@Kü g∞ <å\ò—
P‰õΩÅ∞ KÕ`∞« Å∞ `«ye`Õ KåÅ∞ =Ú_»∞K«∞‰õΩáÈ`å~Ú. JÖÏˆQ '@Kü g∞ <å\ò— „ã‘ÅÎ ∞
‰õÄ_®. gi =∞#ã¨∞û ZO`« Ããxû\˜"Q£ Í LO@∞O^À Ü≥∂x ^ŒQ~æÆ ° HõO_»~åÅ∞
JO`«H<õ åfl Ããxû\˜"Q£ Í LO\Ï~Ú. JO^Œ∞‰õΩ<Õ J@∞=O\˜ „ã‘ÅÎ Ö’¡ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO
@KüHÍQÍ<Õ Ü≥∂x ^•fi~°O ^ŒQ~æÆ ° HõO_»~åÅ∞ ayã¨∞‰õΩáÈ`å~Ú.
Ü≥∂x ^ŒQ~æÆ ° #~åÅ∞ JO`« Ããxû\˜"Q£ Í =∂~°_®xH˜ =∞#ã¨∞ûÖ’ `≥eÜ«∞x
ÉèÜ
í ∞« O LO_»@"Õ∞ HÍ~°}O. n<Õfl ÃãH· À #∂º~À\˜H± HõO _ô+<¨ £ JO\Ï~°∞. D
#∂º~Àã≤ãπ J<Õk Jxfl ãÖ^Œ~åƒùÖ’¡#∂, Jxfl q+¨Ü∂« Ö’¡#∂ HÍ‰õΩO_® „Ñ¨`ºÕ Hõ
ã¨=∞Ü«∞OÖ’, „Ñ¨`ºÕ Hõ q+¨Ü∞« OÖ’ LO@∞Ok. `«H¯˜ # "å@xflO\˜Ö’ "åà◊√§ ZO`À
"≥ÚO_çQÍ, ^è~·≥ º° OQÍ LO_»=K«∞Û. HÍx ÃãH±û q+¨Ü∞« O =KÕÛãïH˜ Ããxû\˜"Q£ Í
J~ÚáÈ`å~°∞.
ÃãH±û QÆ∞iOz ã¨Ô~·# J=QÍÇ¨Ï# Hõey¿ãÎ =lxãπ=∞ãπ `˘ÅyáÈ`«∞Ok.
=lxãπ=∞ãπ L#fl KåÖÏ=∞Ok „ã‘ÅÎ Ö’ `«=∞ Ü≥∂x ~°O„^èOŒ z#fl^Œ<Õ ÉèÏ=O
áê`«∞‰õΩáÈ~Ú LO@∞Ok. JO^Œ∞Hõ<Õ JOQÆ„Ñ¨"âÕ O◊ ‰õΩ^Œ~_° O» ÖË^xŒ J#∞‰õΩO\Ï~°∞.
ÃãH· À^ä~≥ Ñ° ≤ ^•fi~å =∞#ã¨∞ûx „Ñ¨âßO`«Ñi¨ z >ˇ<¬≥ <£ ÖË‰Ωõ O_® KÕã≤ Ç¨~ÚQÍ ÃãH±ûÖ’
áêÖÁæ<@ Õ @∞ì KÕÜ∞« =K«∞Û.
=l<≥ãπ=∞ãπH˜ zH˜`«ûQÍ Ñ¨ÓiÎ =∞`«∞Î WzÛ Ü≥∂xÖ’ "≥_»ÖÏÊO\˜ _≥·ÖË\Ï~ü
„Ñ¨"âÕ Ã◊ Ñ\ì̃ `≥eq =zÛ# `«~åfi`« "åiH˜ K«∂Ñ≤Oz JOQÆ„Ñ¨"Õ âßxH˜ Ü≥∂x =∂~°Oæ
U =∂„`«O ã¨#fln, z#fln HÍ^Œx `≥eÜ«∞KÕÜ«∞_»O LO@∞Ok. P `«~åfi`«
ÃãA · Å"åsQÍ _≥Ö· \Ë Ï~üû WzÛ Z=i=∞@∞‰õΩ "åà◊√§ „Ñ¨"âÕ Ã◊ Ñ@∞ì‰Ωõ <Õ@@∞¡ tHõ} Δ
W™êÎ~°∞. ^•O`À "åi =∞#ã¨∞û =∂~°∞`«∞Ok. ÉÏ^èŒ ÖË‰õΩO_® JOQÆ„Ñ¨"Õâ◊O
[~°∞QÆ∞`«∞O^Œ<Õ qâßfiãÖ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
=lxãπ=∞ãπx „¿Ñ=∞`À K«Hõ¯k^ŒÌ=Åã≤O^Õ `«Ñ¨Ê á¶È~üû`À K«Hõ¯k^ÕÌk HÍ^Œ∞.
WO^Œ∞‰õΩ Éè~í Î° ã¨ÇÏ¨ #O, ã¨ÇÏ¨ HÍ~°O J=ã¨~O° .
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
40 _®II ã¨=∞~°O
^ŒOÑ¨`«∞Å |¡_£ „QÆ∂Ñ¨ÙÅ∞ "ÕÔ~·`Õ
„Ñü =∂ÔQfl\òH˜ ~Ô O_»∞ áÈÖòû LO\Ï~Ú.
1. ™œ`üáÈÖò 2. <å~üáÎ ÈÖò
=∂ÔQfl\òÖ’ ™œ`üáÈÖòH˜ ~Ô O_»= ^•x ™œ`üáÈÖò Z„\ÏH±ì HÍ^Œ∞. PáÈl\ò áÈÖò
J~Ú`Õ<Õ Z„\ÏH±ì J~Úº ~îH° =© ∞x ^ŒQ~æÆ =° Ù`å~Ú.
JÖÏˆQ =∞#∞+¨μºÖ’¡ ‰õÄ_®. „ã‘Î Ñ¨Ù~°∞+¨μÖ’¡ XHõ~∞° ™œ`üáÈÖò J~Ú`Õ =∞~˘Hõ~∞°
<å~üáÎ ÈÖò J=Ù`å~°∞. "åo§^ŒiÌ ÃãH±ûÅ∞ JáÈl\ò J=_»O`À<Õ XHõiH˘Hõ~∞° Z„\ÏH±ì
J=_»O, QÍ_èO» QÍ ÃÑ#"Õã∞¨ ‰õΩáÈ=_»O LO@∞Ok.
=∞iH˘O^Œ i ^Œ O Ñ¨ ` « ∞ Å q+¨ Ü « ∞ O fã¨ ∞ ‰õ Ω O>Ë Z„\ÏHõ Δ # ∂ LO_» ^ Œ ∞ .
Z\ÏKü"∞≥ O@∂ LO_»^∞Œ . =∂ÔQfl\ò ÖÏQÍ JáÈl\ò áÈÖòû J~Ú# JáÈl\ò ÃãH±ûÖ’
UHõO J=_»O LO_»^∞Œ .
JO^Œ∞Hõ<Õ H˘O^ŒiÖ’ XHõ J#∞=∂#O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ÉèÏ~åº Éè~í eÎ° ^ŒiÌ |¡_„£ QÆ∂Ñπû
XHõ>Ë HÍ=_»O`À "åi^ŒiÌ =∞^èºŒ Z\ÏKü"∞≥ O\ò ÖË^• WO\˜=∞ã≤ _≥=ÅÑπ HÍ‰õΩO_®
áÈ~ÚO^•?
J^Õ "Õ~∞° "Õ~∞° |¡_£ „QÆ∂Ñ¨ÙÅ∞ J~Ú#@¡~Ú`Õ XHõ\ ˜ J~Úº LO_Õ "å~å?
=^ŒÅ‰õΩO_® ÃÑ#"Õã∞¨ ‰õΩx áÈÜÕ∞"åà◊√§?
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 41
|¡_£ „QÆ∂Ñ¨ÙÖ’¡ ~°HÍÅ∞ LO_Õ q+¨Ü∞« O x["Õ∞QÍx |¡_£ „QÆ∂Ñ¨ÙÅ |\˜ì ^ŒQ~æÆ =° _»O,
^ŒQ~æÆ ° HÍHõáÈ=_»O J<Õk LO_»^∞Œ . ÉèÏ~åºÉè~í ÅÎ° |¡_£ „QÆ∂Ñ¨Ù XHõ>Ë J~Ú#Ñ¨Ê\˜H©
=∞#ã¨∞ûÅ∞ =∞"≥∞ÿHõO J=_®xH˜ `«#∞=ÙÅ∞ HõÅÜ«∞_®xH˜ Z@∞=O\˜ W|ƒOn
ÖË^Œ∞.
KåÖÏ=∞Ok ÉèÏ~°ºÉè~í ÅÎ° |¡_£ „QÆ∂Ñ¨ÙÅ∞ HõÅ=HõáÈ=_»O =Å¡ QÆ~ƒ° Où ~å=_»O
ÖË^<Œ À, QÆ~ƒ° Où =zÛ<å xÅ|_»@O ÖË^<Œ À ÉèÏqã¨∂Î LO\Ï~°∞. QÆ~ƒ° Où ~å=_®xH˜
|¡_£ „QÆ∂Ñ¨ÙÅ∞ `Õ_®H˜ ãÖ|O^èOŒ ÖË^∞Œ .
|¡_£ „QÆ∂Ñ¨ÙÅ∞ „Ñ¨^•è #OQÍ <åÅ∞QÆ∞ L<åfl~Ú. 'Z— „QÆ∂Ñ¨Ù, 'a— „QÆ∂Ñ¨Ù, 'Za—
„QÆ∂Ñ¨Ù 'X— „QÆ∂Ñ¨Ù. D „QÆ∂Ñ¨ÙÅ`À áê@∞ P~üÃÇÏKü >ÿ̌ÑO≤ Q∑ ‰õÄ_® LOk. Wq
~Ô O_»∞ ~°HÍÅ∞. 1. P~üÃÇÏKü áêl\˜"£ 2. P~üÃÇÏKü <≥QÔ \˜"£
|¡_£ „QÆ∂Ñ¨ÙÅ∞, P~üÃÇÏKü >ÿ̌ÑO≤ Q∑
ÉèÏ~åºÉè~í ÅÎ° |¡_£ „QÆ∂Ñ¨ÙÅ∞ XHõ><ÿ̌ å, "Õ~Ô <· å QÆ~ƒ° Où ~å=_®xH˜ W|ƒOk ÖË^∞Œ
QÍx ÉèÏ~°º P~üÃÇÏKü <≥QÔ \˜"£ J~Ú LO_ç Éè~í Î° P~üÃÇÏKü áêl\˜"£ J~ÚLO_ç
QÆ~°ƒùOÖ’ ZkˆQ a_»¤ ‰õÄ_® P~üÃÇÏKü áêl\˜"£ J~Ú#@¡~Ú`Õ ã¨=∞ã¨º =zÛ
Ñ¨_∞» `«∞Ok. QÆ~ƒ° Où Ö’ ZkˆQ a_»¤ P~üÃÇÏKü áêl\˜"£ HÍ=_»O`À `«eÖ¡ ’ P~üÃÇÏKü
Ü«∂O\˜ÉÏ_ôãπ ÃÑOá⁄Ok QÆ~ƒ° ãù ÷¨ tâ◊√=Ù g∞^Œ K≥_∞» Ñ¶e¨ `åÅx K«∂Ñ≤™êÎ~Ú.
H˘xfl Hˆ ã¨∞Ö’¡ P~üÃÇÏKü <≥QÔ \˜"£ `«eH¡ ˜ P~üÃÇÏKü áêl\˜"`£ À Ñ¨Ù\ì̃# "≥Ú^Œ\ ˜
a_»¤ Z@∞=O\˜ HÍOÑ≤Hˆ¡ +¨#∞¡, ^Œ∞„+¨ÊÉèÏ"åÅ∞ ÖË‰Ωõ O_® Ñ¨Ù@ì=K«∞Û. HÍx P `«~åfi`«
HÍ#∞ÊÖ’x a_»¤ ‰õÄ_® P~üÃÇÏKü áêl\˜"£ J~Ú#@¡~Ú`Õ P a_»¤ Ñ¨KÛ« HÍ"≥∞~°`¡ À
Ñ¨Ù@ì=K«∞Û. ÖË^• Ñ¨Ù\ì̃# H˘kÌ QÆO@Ö’¡<Õ Xà◊§O`å Ñ¨ã∞¨ Ñ¨Ù Ñ¨KÛ« QÍ =∂iáÈ=K«∞Û.
JÖÏ [~°Q_Æ ®xH˜ HÍ~°}O `«eÖ¡ ’x Ü«∂O\˜ÉÏ_ô¿ã HÍ~°}O.
KåÖÏ ãÖ^Œ~åƒùÅÖ’ `«e¡ P~üÃÇÏKü <≥QÔ \˜",£ `«O„_ç P~üÃÇÏKü áêl\˜",£ a_»¤
‰õÄ_® P~üÃÇÏKü áêl\˜"£ J~Ú`Õ <≥ÅÅ∞ xO_»‰Ωõ O_®<Õ JÉÏ~°¬#∞ J~ÚáÈ`«∞Ok.
P~üÃÇÏKü `Õ_®Ö’¡ Z¿ã¯Ñπ JÜÕ∞º a_»Å¤ ∞
`«e¡ P~üÃÇÏKü <≥QÔ \˜"£ J~Ú LO_ç `«O„_ç P~üÃÇÏKü áêl\˜"£ J~Ú LO_ç
a_»¤ `«eH¡ ˜ ãÖ|OkèOz# P~üÃÇÏKü <≥QÔ \˜"£ |¡_£ „QÆ∂Ñ≤OQ∑ >ÿ̌ÑO≤ Qˆ =zÛ#@¡~Ú`Õ
U HÍOÑ≤Hˆ¡ +¨#∞¡ ÖË‰Ωõ O_® ã¨ÅHõ}Δ OQÍ Ñ¨Ù>ËÜ ì ∞« _»O, K«H¯õ QÍ „|uˆHÜ«∞_»O LO@∞Ok.
áêl\˜"åfi, <≥QÔ \˜"åfi `≥Å∞ã¨∞HÀ=_»O ZÖÏ?
`«e¡ P~üÃÇÏKü <≥QÔ \˜"£ J~Úº LO_ç `«O„_ç P~üÃÇÏKü áêl\˜"£ J~Ú#Ñ¨C_»∞
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
42 _®II ã¨=∞~°O
HÍ#∞Ê J=QÍ<Õ ÉÁ_»∞¤ `å_»∞ #∞Oz ~°HÍÎxfl ¿ãHõiOz Ñ¨sHõΔ KÕÜ∂« e. P Ñ¨sHõÖΔ ’
a_»¤ P~üÃÇÏKü áêl\˜"åfi, <≥QÔ \˜"åfi Jx `ÕeáÈ`«∞Ok. XHõ"àÕ ◊ a_»¤ P~üÃÇÏKü
áêl\˜"£ Jx `≥e¿ãÎ "≥O@<Õ ÃãÊ+¨Öò >ˇHfl˜ H± ^•fi~å a_»Ö¤ ’x ~°HÍÎxfl fã≤"ãÕ ≤
~°H=Îõ ∂iÊ_ç zH˜`û« KÕÜ∂« e. ^•O`À a_»¤ Z@∞=O\˜ W|ƒOn ÖË‰Ωõ O_® =∞#∞QÆ_»
™êkèOK«_O» LO@∞Ok. P~üÃÇÏKü <≥QÔ \˜"£ `«eH¡ ˜ P~üÃÇÏKü áêl\˜"£ a_»¤ Ñ¨Ù@ì_O»
[iy#Ñ¨C_»∞ ~°H=Îõ ∂iÊ_ç KÕÜ∞« _»"∞Õ HÍ‰õΩO_® `«eH¡ ˜ Ü«∂O\˜ - _ç WO*ˇH<Δõ £
300 "≥∞„ÿ HÀ„QÍ"£∞û HÍ#∞Ê J~Ú# 72 QÆO@Å∞Ö’QÍ `«ÑÊ¨ ‰õΩO_® W"åfie. ^•x=Å¡
~Ô O_»=™êi QÆ~ƒ° Où =zÛ<å `«eÖ¡ ’x Ü«∂O\˜ÉÏ_ôãπ #+ì̈O KÕÜ∞« =Ù. JÉÏ~°¬#∞¡
J=fi=Ù. a_»¤ P~ÀQÆºOQÍ Ñ¨Ù@ì_O» [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
"≥Ú^Œ\ ˜ HÍ#∞ÊÖ’<Õ JÉÏ~°¬#∞ J~ÚáÈ`Õ...
H˘O^ŒiÖ’ "≥Ú^Œ\ ˜™êi =zÛ# QÆ~°ƒù"Õ∞ JÉÏ~°¬#∞ J~ÚáÈ`«∞Ok. JÖÏ
JÉÏ~°¬#∞ J~Ú#Ñ¨C_»∞ QÆ~°ƒùã¨÷ tâ◊√=Ù P~üÃÇÏKü áêl\˜"£ J~ÚOn HÍxn
`≥eÜ«∞^Œ∞. JÉÏ~°¬<£ Hõ^• Jx T~°∞‰õΩO>Ë QÆ~ƒ° „ù ™ê="≥∞#ÿ Ñ≤O_»O P~üÃÇÏKü áêl\˜"£
J~Ú#@¡~Ú`Õ `«e¡Ö’ JÑ¨Ê\˜H© P~üÃÇÏKü Ü«∂O\˜ÉÏ_ôãπ _≥=ÅÑπ J=_»O
LO@∞Ok. ^•x=Å¡ `«~åfi`« =KÕÛ QÆ~åƒùÅ∞ xÅfi‰õΩO_®áÈÜÕ∞ J=HÍâ◊O LOk.
JO^Œ∞Hõ<Õ ~Ô O_»= <≥Å, =¸_»= <≥ÅÖ’ QÆ~ƒ° „ù ™ê=O [iy<å =ÚO^Œ∞ *Ï„QÆ`QÎ« Í
Ü«∂O\˜-_ç WO[Hõ<Δ £ W=fi_»O J=ã¨~O° .
„Ñü ÉèÏ~°º „Ñü Éè~í Î° ÃÑo§HÍQÍ<Õ |¡_£ „QÆ∂Ñ≤OQ∑, P~üÃÇÏKü >ÿ̌ÑO≤ Q∑ `«ÑÊ¨ ‰õΩO_®
KÕ~ÚOK«∞HÀ"åe. ÉèÏ~°º QÆ~ƒ° Où ^•ÅÛHõ=ÚO^Õ `å#∞ P~üÃÇÏKü <≥QÔ \˜"åfi, áêl\˜"åfi
Éè~í Î° P~üÃÇÏKü áêl\˜"åfi, <≥QÔ \˜"åfi `≥Å∞ã¨∞‰õΩx LO_»_O» J=ã¨~O° . ^•x|\˜ì
HÍ#∞Ê *Ï„QÆ`ÅÎ« ∞ LO\Ï~Ú. W^Œ~Ì ∞° P~üÃÇÏKü <≥QÔ \˜"£ J~Ú`Õ Q˘_»"Õ ÖË^∞Œ .
XHõ"àÕ ◊ ÉèÏ~°º P~üÃÇÏKü áêl\˜",£ Éè~í Î° P~üÃÇÏKü <≥QÔ \˜"£ J~Ú<å W|ƒOk ÖË^∞Œ .
^•x=Å¡ a_»H¤ ˜ Uq∞ #+ì̈O HõÅQÆ^∞Œ . ÉèÏ~°º P~üÃÇÏKü <≥QÔ \˜"£ J~Úº Éè~í Î° P~üÃÇÏKü
áêl\˜"£ J~Ú#Ñ¨C_Õ ^Œ∞+¨Êeù `åÅH˜ P™ê¯~°O LOk. a_»¤ P~üÃÇÏKü <≥QÔ \˜"£
J~Ú<å W|ƒOk ÖË^∞Œ .
ÉèÏ~°º <≥QÔ \˜"£ Éè~í Î° áêl\˜"£ J~Ú#Ñ¨C_Õ Ü«∂O\˜ÉÏ_ôãπ `«Ü∂« ~°=Ù`å~Ú.
Jq QÆ~ƒ° ãù ÷¨ tâ◊√=Ù g∞^Œ K≥_∞» „Ñ¨ÉÏè =O Hõey™êÎ~Ú. ÉèÏ~°º P~üÃÇÏKü áêl\˜"£
Éèí~°Î P~üÃÇÏKü <≥ÔQ\˜"£ J~Ú#Ñ¨C_»∞ `«e¡Ö’ Ü«∂O\˜ÉÏ_ôãπ `«Ü«∂~°=fi=Ù.
QÆ~ƒ° ãù ÷¨ tâ◊√=Ù g∞^Œ K≥_∞» Ñ¶e¨ `åÅ∞ LO_»^∞Œ . `«e¡ P~üÃÇÏKü <≥QÔ \˜"£ J~Ú LO_ç
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 43
Éè~í Î° P~üÃÇÏKü áêl\˜"£ J~Ú LO_ç P"≥∞Ö’ Ü«∂O\˜ÉÏ_ôãπ `«Ü∂« ~Ô #· Ñ¨C_»∞
QÆ~ƒ° ãù ÷¨ tâ◊√=Ù g∞^Õ ^Œ∞+¨Êeù `åÅ∞ LO\Ï~Ú QÍx `«e¡ P~ÀQÆºO g∞^Œ U=∂„`«O
LO_»=Ù.
|¡_£ „QÆ∂Ñ¨ÙÅ∞ "Õ~∞° J~Ú`Õ W|ƒO^•, HÍ^•?
™ê^è•~°}OQÍ |¡_£ „QÆ∂Ñ¨ÙÅ∞ "Õ~°∞ J~Ú#Ñ¨Ê\˜H© ÉèÏ~åºÉèí~°ÎÅ P~ÀQÆºOÖ’
`Õ_®~å^Œ∞. `«e¡ |¡_£ „QÆ∂Ñ¨Ù 'X— J~Úº LO_ç, `«O„_ç „QÆ∂Ñ¨Ù 'Z— J~Úº LO_ç
ÖË^• `«O„_ç |¡_£ „QÆ∂Ñ¨Ù 'Z— QÍx 'a— QÍx 'Za—QÍx J~Úº LO_ç QÆ~°ƒùã¨ú
tâ◊√=Ù‰õΩ `«O„_ç |¡_£ „QÆ∂Ñ¨Ù =zÛ#@¡~Ú`Õ Ñ¨Ù\ì̃# a_»‰¤ Ωõ 24 QÆO@Å∞Ö’QÍ
f„=OQÍ Ñ¨KÛ« HÍ"≥∞~°∞¡ ~å=K«∞Û. `«e¡ P~üÃÇÏKü <≥QÔ \˜"£ `«O„_ç P~üÃÇÏKü áêl\˜"£
J~Ú#Ñ¨C_»∞ `«eÖ¡ ’ U~°Ê_ç# Ü«∂O\˜ÉÏ_ôãπ =Å¡ QÆ~ƒ° ãù ÷¨ tâ◊√=Ù‰õΩ ^Œ∞+¨Êeù `åÅ∞
U~°Ê_ç#@∞¡QÍ<Õ `«e¡ 'X— „QÆ∂Ñ¨Ù J~Úº `«O„_ç "Õ̂~ „QÆ∂Ñ¨Ù J~Ú#Ñ¨C_»∞ 'ZaX—
W<£ HõOáê\ãe\˜ _≥=ÅÑπ J=Ù`«∞Ok. W@∞=O\˜ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_® "≥O@<Õ
QÆ∞iÎOz ZˆHÛùO*ò |¡_£ „\Ï<£ûÑ¶Ó¨ º[<£ W"åfie.
JO^Œ∞Hõ<Õ ^ŒOÑ¨`∞« Å∞ `«=∞ |¡_£ „QÆ∂Ñ¨ÙÅ q+¨Ü∞« OÖ’ J„Ñ¨=∞`«`Î « J=ã¨~O° .
a_»¤ Ñ¨Ù@ìQÍ<Õ H˘kÌ QÆO@Ö’¡ Ñ¨KÛ« HÍ"≥∞~°∞¡ Hõ#|_ç#Ñ¨C_»∞ P~üÃÇÏKü Ü«∂O\˜ÉÏ_ôãπ
QÆ∞iOz, ZaX W<£HOõ áê\ae\˜ QÆ∞iOz ^Œ$+≤ì ™êiOK«_O» J=ã¨~O° .
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
44 _®II ã¨=∞~°O
=Ü«∞ã¨∞û =∞o§# "åà◊§Ö’¡ ÃÑo§à◊√§
ÖË\ò =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ Ñ¶∂¨ @∞ „¿Ñ=∞ JO\Ï~°∞. x["Õ∞<å? 'x["Õ∞— Jx K≥áêÊe.
Ü«∞=fi# „áêÜ«∞OÖ’ ÃÑo§ KÕã¨∞‰õΩ#flÑ¨Ê\˜H© P „¿Ñ=∞Ö’¡ Öˇ·OyHõ PHõ~°¬},
ÖˇO· yHõ J=ã¨~åÅ∞ =Ú_çÑ_¨ ç LO\Ï~Ú. H˘xfl ãÖ^Œ~åƒùÅÖ’ ÖˇO· yHõ PHõ~¬° }
`«yæáÈ~Ú<å, Öˇ·OyHÍ=ã¨~°O ÖËHõáÈ~Ú<å ^ŒOÑ¨`«∞Å =∞^èŒº „¿Ñ=∞ c@Å∞
"å~°∞`«∞Ok. ãÖ™ê~°OÖ’ Ñ¶∞¨ ~°¬}Å‰õΩ ^•i fã¨∞OÎ k.
ÖË\ò =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ ÖˇO· yHÍHõ~¬° }, ÖˇO· yHõ J=ã¨~åÅ∞ „áê^è•#º`« =Ç≤ÏOK«=Ù.
=∞#ã¨∞û‰õΩ K«Å^¡ <Œ åxfl WKÕÛ `À_»∞ HÍ"åe. P `À_»∞`À h_» =ã¨∞OÎ k. P h_»Ö’
=∞#ã¨∞û ¿ã^Œ f~°∞Û‰õΩO@∞Ok. W@∞=O\˜ Z"≥∂+¨#Öò Z\ÏKü"∞≥ O\ò "åi =∞^èºŒ
q_»nÜ«∞~åx |O^èOŒ QÍ =∞ÅK«∞ ‰õΩO@∞Ok. z#fl z#fl á⁄~°Ñ`¨ åºÅ∞ =zÛ<å
W>Ëì ã¨~∞° ‰Ì Ωõ áÈ`å~Ú. W^Õ Ü«∞=fi# „áêÜ«∞OÖ’ J~Ú`Õ JQÍ^è•Å∞ J=Ù`å~Ú.
H˘O^ŒiH˜ ‰õΩ@∞O| ÉÏ^èºŒ `«Å =Å¡ ÃÑo§ KÕã∞¨ HÀ=_»O ‰õΩ^Œ~^° ∞Œ . `À|∞@∞ì=ÙÅ
ÃÑo§à◊§ HÀãÖ „â◊q∞OK«_O» `À gà◊§ Ü«∞=fi#O HÍã¨Î J_»q HÍz# "≥<fl≥ Å J=Ù`«∞Ok.
z=~°H˜ `À|∞@∞ì=ÙÅ ÃÑo§à◊√§ J~Ú áÈ~Ú# `«~åfi`« XHõ¯™êi `«# QÆ∞iOz
PÖ’z¿ãÎ WHõ <å‰õΩ ÃÑo§ ZO^Œ∞HõxÑ≤ã∞¨ OÎ k? ÃÑo§ KÕã∞¨ ‰õΩO^•=∞#∞‰õΩ<åfl ÃÑiy#
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 45
=Ü«∞ã¨∞û‰õΩ `«QæÆ J=∂‡~ÚÖˇ=~°∞ ^˘~°H~õ ∞° Z=Ô~<· å ^˘iHÍ~°O>Ë Éè~í ÅÎ° x HÀÖ’Ê~Ú#
"åà◊√§, J<åHÍiQÍ Hõ#|_Õ"åà◊√§ ÖË^• HÍã¨Î qO`« „Ñ¨=~°#Î HõÅ"åà◊√§x J=Ù`å~°∞.
^•O`À KåÖÏ=∞OkÖ’ _ç„ÃÑ+¨<£ =KÕÛã¨∞OÎ k. P _ç„ÃÑ+¨<`£ À J#∞HÀ‰õΩO_® `«#
=Ü«∞ã¨∞ûH˜ `«y# „ã‘Î JO^ŒQ`Æ Î≥ ^˘iH˜<å, WHõ P"≥∞`À P#OkOK«QÅÆ <å Jx
JxÑ≤ã∞¨ OÎ k. D =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ ÃÑo§ ZO^Œ∞‰õΩÖË J<Õ "≥~· åQÆºO "≥Ú^ŒÅ=Ù`«∞Ok.
"åãÎ̈"åxH˜ ÃÑo§H˜ =Ü«∞ã¨∞û`À „Ñ¨"∞Õ Ü«∞O ÖË^∞Œ . =Ü«∞ã¨∞û ZO`« =∞o§<å
ÃÑo§ KÕã∞¨ HÀ=K«∞Û. =Ü«∞ã¨∞û =∞o§# "åiÖ’ ÃãH±û LO_»^#Œ ∞HÀ=_»O á⁄~°áê@∞.
60 =zÛ<å 80 =zÛ<å ÃãH±û q+¨Ü«∞OÖ’ =∞#ã¨∞û Ü«∞OQ∑QÍ<Õ LO@∞Ok.
„ã‘ÅÎ HÔ <· å, Ñ¨Ù~°∞+¨μÅÔH<· å ZO`« =Ü«∞ã¨∞û =∞o§<å ÃãH±û ã¨ÊO^Œ#Å∞ Ü«∞OQ∑QÍ<Õ
LO\Ï~Ú.
Z=iÖ’<≥<· å ÃãH±û ã¨ÊO^Œ#Å∞ ÖË=Ù JO>Ë Jk =Ü«∞ã¨∞û g∞^Œ Ñ¨_@ » O =Å¡
HÍ^Œ∂ =∞#ã¨∞û =Úã¨Å^Œ=_»O HÍ^Œ∞. =Ü«∞ã¨∞û g∞^Œ Ñ¨_çOk Hõ#∞Hõ ÃãH±ûH˜
Ñ¨xH˜~å#x J#∞‰õΩO>Ë =∞#ã¨∞û ‰õÄ_® =Úã¨Å^≥· ‰õÄ~°∞ÛO@∞Ok. =∞#ã¨∞û â◊$OQÍ~°
ÉèÏ"åÅ`À L~°HÖõ ¿Ë ãÎ â◊s~°O ‰õÄ_® =Ü«∞ã¨∞û =∞iz ‰õΩ„~°^=Œ Ù`«∞Ok.
‰õΩ„~°"å_≥·<å L^ÕfiQÆO ÖËHõáÈ`Õ =Úãë"å_»∞QÍ =∂~°`å_»∞. ZO^Œ∞Ö’#∂
Ç¨ïëê~°∞ LO_»^Œ∞. =Úãë`«#O =zÛ<å LëêÔ~·# =∞#ã¨∞û Hõey LO>Ë
=Úãë"å_»∞ ‰õÄ_® ‰õΩ„~°"åxÖÏQÍ =∂iáÈ`å_»∞. HÀ_≥^∂Œ _»ÖÏQÍ =∞#ã¨∞û ~°OHÔ
"Õã≤ QÆO`«∞ÖËã∞¨ OÎ k.
KåÖÏ=∞Ok 40-50 ãÖ=`«û~åÅ∞ =KÕÛãïH˜ ÃãH±ûÖ’ _»ÖòQÍ =∂~°`å~°∞.
"åi rq`åxfl Ü«∂O„uHõOQÍ KÕã∞¨ HÀ=_»O WO^Œ∞‰õΩ HÍ~°}O. ^•OÑ¨`º« rq`«OÖ’
‰õÄ_® H˘`«^Î <Œ åxfl xOÑ¨ÙHÀÖËHáõ È=_»O =∞~˘Hõ HÍ~°}O. ~ÀE u<Õ ‰õÄ~° J~Ú<å
~ÀAH˘Hõ ~°∞zQÍ KÕã∞¨ ‰õΩO>Ë ZÑ¨Ê\˜H© "≥ÚÇ¨ÏO "≥Ú`«^Î ∞Œ . ÃãH±û q+¨Ü∞« OÖ’ ‰õÄ_®
P <Õ~∞° Ê, P TÑ¨Ù LO_®e.
rq`åxfl P#O^Œ=∞Ü«∞O KÕã∞¨ HÀ=_»=∞<Õk =∞x+≤ KÕuÖ’<Õ LOk. kQÆ∞Å∞`À,
ÉÏ^è`Œ À ‰õΩq∞eáÈÜÕ∞ =∞x+≤H˜ W~°"Ö·≥ ’<Õ J~°"·≥ =KÕÛã¨∞OÎ k. JÖÏ HÍ‰õΩO_®
HõëêìÅx `ÕeHõQÍ, ã¨=∞ã¨ºÅx KåHõKH« ºõ OQÍ Ñï+¨¯iOKÕ =ºHÎ̃Ö’ 60 =zÛ<å 20
ÖÏQÍ<Õ LO@∞Ok.
H˘O^Œ~°∞ ^ŒOÑ¨`«∞Å∞ Ñ¨~°ã¨Ê~°O ã¨Ç¨ÏHõiOK«∞‰õΩO@∂ J~°úO KÕã¨∞‰õΩO@∂
r=#Ü«∂#O ™êyã¨∂Î LO\Ï~°∞. â◊$OQÍ~åxH˜ `«y# KÀ@∞ HõeÊã¨∂Î LO\Ï~°∞.
J@∞=O\˜ "åiÖ’ 60 =zÛ# 70 =zÛ<å rq`«O P#O^Œ=∞Ü«∞OQÍ<Õ LO@∞Ok.
P =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ ‰õÄ_® Ñ¶∂¨ @∞ „¿Ñ=∞ QÆ∞ÉèÏoã¨∂<Î Õ LO@∞Ok.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
46 _®II ã¨=∞~°O
=∞QÆ"åà◊§Ö’¡ 70 =zÛ<å ÃãH±û ™ê=∞~°ºú O LO@∞Ok. ÃãH±û ã¨ÊO^Œ#Å∞ =∞#ã¨∞û‰õΩ
H˜Hx± ã¨∂<Î Õ LO\Ï~Ú. ~°uÖ’ ã¨∞Y„áêÑ≤Î Åaèã∂¨ <Î Õ LO@∞Ok. HÍ=Åã≤O^ŒÖÏ¡ P
=ºH˜ÖÎ ’ =∞Oz P~ÀQÆºO LO_®e.
"åºÜ«∂=∞O KÕ¿ã =ºH˜ÖÎ ’ K«H¯õ x P~ÀQÆºO xÅHõ_Q» Í LO@∞Ok. =∞Oz PÇ¨~°O,
=∞Oz JÅ"å@∞¡ ÃãH±ûx x`«º#∂`«#OQÍ LOK«∞`å~Ú. „ã‘ÅÎ Ö’¡ ‰õÄ_® Ñ¨Ù~°∞+¨μÅÖ’
ÖÏQÍ<Õ ZO`« =Ü«∞ã¨∞û g∞^ŒÑ_¨ <ç å ÃãH±û Ñ¨kÅOQÍ<Õ LO@∞Ok. =∞#ã¨∞û ÃãH©ûQÍ<Õ
LO@∞Ok. HÍ=Åã≤O^ŒÖÏ¡ K«H¯õ x P~ÀQÆºO, PÇ¨^¡ HŒ ~õ "° ∞≥ #ÿ =∞#ã¨∞û.
=Ü«∞ã¨∞ûÖ’ L#fl"å~°∞ ~ÀAH˜ 4 ™ê~°∞¡ ~°uÖ’ áêÖÁæ#=K«∞Û. =Ü«∞ã¨∞û =∞o§#
"åiÖ’ P ™ê=∞~°º÷ O ÖËHáõ È=K«∞Û. JO`«=∂„`å# "åà◊√§ J<£Ñ\≤¶ ò HÍ^Œ∞. "åiÖ’
ÃãH±ûÖ’ ã¨ÊOkOKÕ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« O LO@∞Ok. `«$Ñ≤Î K≥O^Õ =∞#ã¨∞û LO@∞Ok. 3-4
~ÀAÅH˜ XHõ¯™êˆ~ ~°uÖ’ áê ÖÁæ<Õ ™ê=∞~°ºú O L#flÑ¨Ê\˜H© JÖÏ áêÖÁæ#flÑ¨C_»∞
HõeQˆ =∞^è∞Œ ~å#∞Éè∂í u =∞#ã¨∞ûx Ñ¨ÙÅHÕÑ¨KãÕ ∞¨ OÎ k. P =∞^è∞Œ ~å#∞Éè∂í u ~ÀE
ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#ÖËHáõ È`«∞<åfl=∞<Õ JãÖ`«$Ñ≤HÎ ˜ KÀ@∞ W=fi‰õΩO_® KÕã∞¨ OÎ k.
H˘O^Œ~∞° Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ∞ ÖË^• „ã‘ÅÎ ∞ 40- 50 ãÖIIÅ∞ =zÛ# `«~åfi`« ÃÑo§à◊√§
KÕã∞¨ ‰õΩO\Ï~°∞. J~Ú#Ñ¨Ê\˜H© "å~°∞ ÃãH±ûx P#Ok™êÎ~∞° . g∞^Œ Ñ¨_#ç =Ü«∞ã¨∞û=Å¡
âßs~°Hõ JÅã¨@ JxÑ≤OK«_»O ã¨Ç¨Ï[O. JO^Œ∞=Å¡ 3-4 ~ÀAÅH˜ XHõ™êi
ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO\Ï~°∞. JOQÆãOÎ¨ Éè#í Å∞ =∂=¸Å∞QÍ<Õ LO\Ï~Ú. =Ü«∞ã¨∞û =∞o§#
Ñ¨Ù~°∞+¨μÅÖ’ j„Ñ¶∞¨ ã¨¯Å#O ã¨=∞ã¨º JO`«QÍ LO_»^∞Œ . JOQÆO ãÖÎ aèOz LO_»@O`À
ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ# QÆÅ∞QÆ∞`«∞<åfl=∞<Õ `«$Ñ≤Î LO@∞Ok.
=Ü«∞ã¨∞û =∞o§# „ã‘HÎ ˜ QÍx, Ñ¨Ù~°∞+¨μxH˜ QÍx XHõ `À_»∞ HÍ"å ÅxÑ≤ã∞¨ OÎ k.
Ü«ÚHõ=Î Ü«∞ã¨∞ûÖ’ ÃãH±û HÀã¨=∞x *’_»∞ HÍ"åÅxÑ≤¿ãÎ „á¶œ_è» =Ü«∞ã¨∞ûÖ’, =$^•úÑº¨ OÖ’
rq`« ÉèÏQÆ™êfiq∞QÍ XHõ `À_»∞HÍ"åÅx „™êìOQ∑QÍ JxÑ≤ã∞¨ OÎ k.
ZO`« Pã≤Î L<åfl, ZO`« á⁄l+¨<£ L<åfl „ã‘HÎ ˜ QÍx, Ñ¨Ù~°∞+¨μxH˜ QÍx `«#"åà◊√§
J<Õ "åà◊√§ HÍ"åÅx LO@∞Ok. `«# P#O^•xfl, `«# ÉÏ^èxŒ ÑÖK«∞HÀ"åÅx
LO@∞Ok. „áê} ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞ L#flÑ¨Ê\˜H© Éè~í Î° áê„`«x ÖË^• ÉèÏ~°º áê„`«x Z=~°∂
Ñ¨ÓiOK«Ö~Ë ∞° . Jk Hˆ =ÅO =∂ºˆ~*ò ^•fi~å<Õ ‰õΩ^Œ∞~°∞`«∞Ok. J@∞=O\˜ Z"≥∂+¨#Öò
Z\ÏKü"∞≥ O\ò „Ñü XHõ¯iH© J=ã¨~O° . Ç¨˙º=∞<£ ÃãH· ÍÅr „Ñ¨HÍ~°OQÍ Z"≥∂+¨#Öò
Z\ÏKü"∞≥ O\òx ^Œ$+≤Öì ’ ÃÑ@∞ì‰Ωõ O>Ë ÖË\ò =∂ºˆ~*ò J~Ú<å, q_À =∂ºˆ~*ò J~Ú<å,
q_ÀÜ«∞~ü =∂ºˆ~*ò J~Ú<å Jxfl q^è•ÖÏ Z"≥∂+¨#Öò ã¨áÈ~°∞xì ™êÎ~Ú. =∞x+≤
rq`«OÖ’ Ö’@∞x ÉèísÎ KÕ™êÎ~Ú. XO@i`«<åxfl `˘Åy™êÎ~Ú. <≥·~å âßºxfl
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
áê~°„^ÀÅ`å~Ú. P#O^•xfl Hõey™êÎ~Ú.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 47
„ã‘ÎÅÖ’¡x Ããxû\˜"£<≥ãπ `≥zÛÃÑ>Ëì =ÚÑ¨C
~åkèHHõ ˜ ÃÑà‹¡Â 4 ãÖ=`«û~åÖˇO· k. Éè~í Î° JO>Ë KåÖÏ „¿Ñ=∞. Éè~í HÎ° ˜ W+ì̈"∞≥ #ÿ =hfl
=O_ç ÃÑ_»∞`«∞Ok. Éè~í Î° ™êÜ«∞O„`åxH˜ WO\˜H˜ =KÕÛãïH˜ h\òQÍ =Ú™êÎÉ·ˇ Z^Œ∞~°∞
"≥à√◊ `«∞Ok. Hõ=∞‡x HÍÑ¶‘ WzÛ =ÚiÑ≤ã∞¨ OÎ k.
WO`« KÕã∞¨ <Î åfl z=iH˜ Éè~í Î° JO`å "Õãìπ JO\Ï_»∞.
K«∂¿ã"åà◊√§ J`«#∞ XHõ âß_çã∞¨ ì J#∞‰õΩO\Ï~°∞. =∂=¸Å∞QÍ K«∂¿ãÎ =∂„`«O
=ÚK«Û>ÿ̌# [O@ J#∞‰õΩO\Ï~°∞. Éè~í Î° "Õãìπ J#_»OÖ’ J~°Oú ÖËHáõ ÈÖË^∞Œ .
ÃÑà‹§Â 4 ãÖ=`«û~åÖˇ<· å, Jãëk "åi^ŒiÌ =∞^èºŒ ÖË^∞Œ .Éˇ_£ g∞^ŒH˜ KÕi „ˆHrQÍ
J`«#∞ â◊$OQÍ~°OÖ’ áêÖÁæ#É’`Õ ~å^èŒ HÔ =Ùfi=∞x Hˆ Hõ ÃÑ_»∞`«∞Ok. XHõ <≥@∞ì
<≥>ãìË ∞¨ OÎ k. J`«#∞ HÍã¨Î á¶È~°∞û KÕ¿ãÎ HÍe`À `«#fl#∂ `«#∞fl`«∞Ok. ™êÜ«∞O„`åxHõÖÏ¡
`≥Å¡ p~° Hõ@∞ì‰õΩx, ‰õΩ~°∞Å xO_® =∞Öˇ¡Ñ¨ÓÅ∞ ÃÑ@∞ì‰õΩx Éèí~°ÎH˜ ^Œ~°Ç¨ãÖ`À
™êfiQÆÒ« ÑëH˜# J=∂‡ÜÕ∞ WÖÏ KÕã∞¨ OÎ ^ŒO>Ë #=∞‡â◊Hºõ O HÍ^Œ∞. HÍx x[O
Éˇ_~£ ∂° "£∞Ö’ ~ÀE D Hõ^Œä =∂=ÚÖË J~Ú#Ñ¨Ê\˜H© J`«#∞ P"≥∞#∞ =^ŒÖ^¡Ë ∞Œ
P"≥∞ ‰õÄ_® J`«xfl =^ŒÅ^Œ∞. HÍ~°}O Jk `«ÑÊ¨ JxflO\˜Ö’#∂ P"≥∞ =∞#ã¨∞û
"≥∞Ñ≤Êã¨∞OÎ k. Éˇ_~£ ∂° "£∞Ö’ ZO^Œ∞H˜ÖÏ =∂iáÈ`å=x J`«#∞ ÖÏÅ#QÍ J_çy`Õ
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
48 _®II ã¨=∞~°O
''J"≥∂‡ <å‰õΩ ÉèíÜ«∞O—— Jx J#_»"Õ∞ HÍ‰õΩO_® P HõΔ}Ïxfl QÆ∞~°∞Î `≥K«∞Û‰õΩx
ÖË`å‰õΩÖÏ =}˜Há˜ È`«∞Ok.
H˘O^Œ~∞° J=∂‡~ÚÖ’¡ ã¨ÉòHÍx¬Ü∞« ãπQÍ ÃãH±û Ñ¶Ü ≤ ∞« ~ü LO@∞Ok. P ÃãH±û
Ñ¶Ü
≤ ∞« ~ü =∂=¸Å∞ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Hõ#|_»^∞Œ . ãïQÍæ âßs~°HOõ QÍ XHõ@"åfiÅ#∞
‰õΩ#flÑ¨C_»∞ Ü≥∂x ^ŒQÆæ~° HõO_»~åÅ∞ =Ú_»∞K«∞‰õΩáÈ`å~Ú. Éèí~°Î ZO`« á¶È~°∞û
KÕã#≤ Ñ¨Ê\˜H© JOQÆ„Ñ¨"âÕ O◊ [~°Q^Æ ∞Œ . JOQÆ„Ñ¨"âÕ ßxH˜ J`«#∞ á¶È~°∞û KÕã∞¨ #Î fl H˘nÌ
=∞iO`« QÆ\ Qì̃ Í aQÆ∞ã¨∞‰õΩáÈ`«∞Ok.
H˘O^ŒiH˜ D q+¨Ü∞« O `≥eÜ«∞Hõ Hõ<fl≥ á⁄~° ^Œàã◊ i¨ QÍ LO_»|\ì̃ JOQÆ„Ñ¨"âÕ O◊
™ê^èºŒ O HÍ=_»O ÖË^#Œ ∞‰õΩO\Ï~°∞. W@∞=O\˜ "åà◊√§ H˘O^Œ~∞° Hõ<fl≥ á⁄~° JO`«
^Œàã◊ i¨ QÍ ÖËHáõ È~Ú#Ñ¨Ê\˜H© ^•xfl KèkÕ OÑ¨ KÕã∞¨ ‰õΩx ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO\Ï~°∞. J~Ú<å
Ñ¶e¨ `«O â◊¥#ºO ZÑ¨Ê\˜ÖÏQÍ<Õ Hõ^Œä =∂=¸ÖË. Éè~í Î° g∞^Œ ZO`«„¿Ñ=∞ L<åfl,
Jaè=∂#O L<åfl P XHõ¯\© J_»‰Ωõ ¯ JO\Ï~°∞.
H˘O^ŒiH˜ WO[Hõ<Δ £ ã¨∂k JO>Ë ÉèÜ í ∞« O WO[Hõ#Δ ∞ KÕã∂¨ Î LO>Ë ÃÑ^ŒQÌ Í Hˆ Hõ
ÃÑ>ËÜ ì ∞« _»"∞Õ HÍ‰õΩO_® HõO_»~åÅ∞ >ÿ̌\òQÍ aQÆÑ>¨ ™ìË êÎ~∞° . J^Õ q^èOŒ QÍ H˘O^Œ~∞°
J=∂‡~ÚÅÖ’ JOQÆ„Ñ¨"âÕ O◊ ÉÏ^èŒ Hõeyã¨∞OÎ ^Œ<Õ ÉèÜ í ∞« O JO`«s#¡ OQÍ LO@∞Ok.
`å=Ú UHÍãÎ̈ <˘Ñ≤Êx ‰õÄ_® `«@∞ìHÀÖË=∞x J#∞‰õΩO\Ï~°∞. =∞#ã¨∞ûÖ’ ÃãH±û
HÍ"åÅ<Õ P~å@O L#flÑ¨Ê\˜H© ãïQÍæ P ã¨=∞Ü«∂xH˜ ÉèíÜ«∞O =ÚOK«∞H˘zÛ
aQÆ∞ã¨∞‰õΩáÈ=_»O LO@∞Ok.
gà◊§Ö’¡ Ü≥∂x ^•fi~°O ^ŒQ~æÆ Q° Íx, Ü≥∂x Ö’Ñ¨ÅQÍx Z@∞=O\˜ Ö’ÑÖ LO_»^∞Œ .
Ü≥∂x ^ŒQ~æÆ ° HõO_»~åÅhfl JO^ŒiH˜ ÖÏQÍ<Õ =∂=¸Å∞QÍ LO\Ï~Ú. J~Ú<å
JOQÆ„Ñ¨"Õâ◊O ‰õΩ^Œ~°<Õ ‰õΩ^Œ~°^Œ∞ @Küg∞<å\ò P‰õΩÅ∞ÖÏQÍ @Kü HÍQÍ<Õ
=Ú_»∞K«∞‰õΩáÈ`å~°∞. HõO_»~åÅ∞ aQÆ∞ã¨∞‰õΩáÈ`å~Ú.
~å^èŒ Ñïã≤u÷ ‰õÄ_® W^Õ. =∞i =∂=¸Å∞ J=∂‡~ÚÅ q+¨Ü∞« O fã¨∞‰õΩO>Ë
q+¨Ü∞« O "Õ~∞° QÍ LO@∞Ok. â◊$OQÍ~° „¿Ñ~°} Hõey`Õ KåÅ∞ Ü≥∂x ^ŒQ~æÆ ° „^Œ"åÅ∞
T~°`å~Ú. JO`ÕHÍ^Œ∞ Ü≥∂x ^ŒQ~æÆ ° HõO_»~åÅ∞ aQÆ∞`«∞ ã¨_Å» ∞`å~Ú. JO`Õ
JOQÆ„Ñ¨"âÕ O◊ ã¨∞<åÜ«∂ãÖQÍ [iyáÈ`«∞Ok. =∞#ã¨∞ûÖ’ ã≤Q∞Æ ,æ [O‰õΩ, ÉèÜ í ∞« O
ÖËHáõ È`Õ Éè~í Î° KÕ¿ã á¶È~ü¿Ñ`¡ À HÍ=∞O HÔ =Â¡ ∂H±ûH˜ KÕ~∞° `«∞Ok. ^•O`À JOQÆ„Ñ¨"âÕ O◊
Z@∞ =O\˜ ÉÏ^èŒ ÖË‰Ωõ O_® [iyáÈ`«∞Ok. K«H¯õ x `«$Ñ≤Î Ç¨~Ú HõÅ∞QÆ∞`å~Ú.
XHõ"àÕ ◊ "≥Ú^Œ\ ˜ HõÅ~ÚHõ H˘O`« <˘Ñ≤Ê JxÑ≤Oz<å, ~Ô O_»= HõÅ~ÚHõ`À Z@∞=O\˜
ÉÏ^è• LO_»^∞Œ .
H˘O^Œ~∞° „ã‘ÅÎ Ö’¡ ÃÑà‹¡Â ZO`« HÍÅ"≥∞<ÿ å ãÖÜ≥∂QÆ"∞Õ [~°Q^Æ ∞Œ . "åà◊§Ö’¡ ‰õÄ_®
ÃãH±û ã¨=∞Ü«∞OÖ’ HõO_»~åÅ∞ aQÆ∞ã¨∞‰õΩáÈ`«∞<åflÜ«∞x J#∞‰õΩO>Ë á⁄~°áê>Ë
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 49
J=Ù`«∞Ok. H˘O^Œ~∞° „ã‘ÅÎ ∞ Éè~í OÎ° >Ë W+ì̈O ÖËHõ Éè~í `Î° À ã¨ÇÏ¨ HõiOK«~∞° . Éè~í xÎ° <å<å
W|ƒO^Œ∞Å∞ ÃÑ_»`å~°∞. ^•O`À Éè~í Î° UO KÕÜ∞« ‰õΩO_® T~°∞‰õΩO\Ï~°∞.
=∞iH˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅ∞ „Ñ¶≤l_£QÍ LO\Ï~°∞. "åà◊§Ö’¡ ÃãH±ûÑ¨~°"≥∞ÿ# ã¨ÊO^Œ#ÖË
LO_»=Ù. ÃãH±ûÑ¨~"° ∞≥ #ÿ ã¨ÊO^Œ#Å∞ ÖË#Ñ¨C_»∞ Ü≥∂x „_≥Q· Í LO@∞Ok. Ü≥∂x
„_≥Q· Í L#flÑ¨C_»∞ JOQÆO Ñ¨ÓiÎQÍ Ö’Ñ¨ÅH˜ „Ñ¨"tÕ OK«^∞Œ .
Jk JO`å JÖÏ LO_»QÍ H˘O^Œi „ã‘ÅÎ q+¨Ü∞« O qz„`«OQÍ LO@∞Ok.
"≥Ú^Œ\’¡ PÖò~Ô \· ò `«~åfi`Õ _çÑH≤¶ Öõ òì WÖÏO\˜ „ã‘ÅÎ Ö’¡ "≥Ú^Œ\ ˜ HõÅ~ÚHõÅ∞ K«H¯õ QÍ
[iy H˘kÌ ~ÀAÅ `«~åfi`« U=∂„`«O ‰õΩ^Œ~°‰õΩO_® J=Ù`«∞Ok. Éèí~°Î ZO`«
„Ñ¨Ü∞« uflOz<å JOQÆ„Ñ¨"âÕ O◊ ‰õΩ^Œ~^° ∞Œ . ÃÑQ· Í ÉÏ^èŒ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. W@∞=O\˜
Ñïã≤u÷ U~°Ê_ç# "åà◊§Ö’¡ "≥Ú^Œ\ ˜ HõÅ~ÚHõÖ’¡ Ü≥∂x Ö’Ñ¨Å p~°∞‰õΩáÈ=_»O Ju
™ê^è•~°} q+¨Ü∞« O. ^•x=Å¡ `≥eÜ«∞x <˘Ñ≤Ê Hõey `«^∞Œ Ñï JOQÆ„Ñ¨"âÕ ßÅ∞
x~ÀkèOÑ¨|_»`å~Ú. JOQÆ„Ñ¨"âÕ O◊ [~°Q‰Æ Ωõ O_® Ü≥∂≥ x ^•fi~°O ^ŒQ~æÆ ° HõO_»~åÅ∞
aQÆ∞ã¨∞‰õΩáÈ`å~Ú. W@∞=O\˜ Ñïã≤÷u H˘O`«HÍÅO HÍÑ¨Ù~°O KÕã≤# `«~åfi`«,
Hõ#∞ÊÅ `«~åfi`« Ü≥∂x ^ŒQ~æÆ ° PÑ¨~ˆ +¨#∞ J~Ú# `«~åfi`« ÖˇO· yHõ "åº^è∞Œ Å∞ =Å¡
U~°Ê_»=K«∞Û. =¸ÅHÍ~°}Ïxfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩx zH˜`«û KÕ¿ãÎ =∞m§ ãÖÜ≥∂QÆO
ã¨∞Y=O`«OQÍ [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
ÃãH±û JO>Ë hK«=∞<Õ ÉèÏ=O ‰õÄ_® JOQÆ„Ñ¨"âÕ O◊ ‰õΩ^Œ~H° áõ È=_®xH˜ HÍ~°}O
J=Ù`«∞Ok. Éè~í Î° JO>Ë Jaè=∂#O LO_»=K«∞Û. „¿Ñ=∞ LO_»=K«∞Û HÍx =∞#ã¨∞ûÖ’
ÃãH±û J<Õk hK«=∞<Õ ÉèÏ=O LO>Ë ÃãH±û [~°QÆ‰õΩO_® Ü≥∂x ^•fi~°O ^ŒQÆæ~°
HõO_»~åÅ∞ aQÆ∞ã¨∞‰õΩáÈ`å~Ú. „ã‘ÎÅÖ’¡ ÃãH±û QÆ∞iOz J<ÕHõ J#∞=∂<åÅ∞,
JáÈÇ¨ÏÅ∞ LO\Ï~Ú. H˘O^Œ~∞° „ã‘ÅÎ Ö’¡ `«=∞ Ü≥∂x ~°O„^èOŒ KåÖÏ z#fl^Œ<Õ
ÉèÏ=O LO@∞Ok. ÃÑo§HÍHõ=ÚO^Œ∞ #∞Oz D ÉèÏ=O "åà◊§Ö’¡ |bÜ«∞OQÍ
áê`«∞‰õΩx áÈ~Ú LO@∞Ok. Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO „Ñ¨"tÕ ¿ãÎ Ü≥∂x "≥Ú`«OÎ xÅ∞=ÙQÍ
p~°∞‰õΩáÈ`«∞O^Œ<Õ ÉèÜ í ∞« O #~°#~å# áê`«∞‰õΩáÈ~Ú LO@∞Ok. HÍx |Ü«∞@‰õΩ
K≥ÑC¨ HÀÖË~∞° . ÃÑà‹¡Â "≥Ú^Œ\ ˜ ~å„u áê#∞Ê ÃÑH· ˜ KÕ~Q° Í<Õ =∞#ã¨∞ûÖ’x ÉèÜ í ∞« O ÃÑH· ˜
`≥eÜ«∞‰õΩO_® =}˜H˜ã¨∞ÎOk. JO`Õ ^•O`À Ü≥∂x ^•fi~°O HõO_»~åÅ∞ a„~°∞#
aQÆ∞ã¨∞‰õΩáÈ~Ú JOQÆ„Ñ¨"âÕ O◊ [~°Q‰Æ Ωõ O_® KÕ™êÎ~Ú.
ÃãH±û JO>Ë aQÆ∞ã¨∞‰õΩáÈÜÕ∞ J=∂‡~ÚÅH˜ [#<ÕO„kÜ«∂Å q*Ï˝#O q_»=∞iÛ
K≥áêÊe. [#<ÕO„kÜ«∂Å HõO_»~åÅ∞ ÃãÊ+¨Öò Jx, Jq ZO`≥<· å ™êQÆ∞`åÜ«∞x,
JÖÏ ™êQÆ|>Ëì Ü≥∂x =∂~°Oæ #∞O_ç tâ◊√[##O [~°∞QÆ∞`«∞O^Œx K≥áêÊe. ÃãH±û
ÉèÜ
í ∞« O =Å¡ aQÆ∞ã¨∞‰õΩáÈÜÕ∞ "åà◊§H˜ iÖÏˆQ+˚ <¨ £ ^è~≥ Ñ° ≤ H“xûeOQ∑ W¿ãÎ Ñ¨ÓiÎQÍ
<å~°‡Öò J=Ù`å~°∞. Ç¨ºÑ‘QÍ =∂~°`å~°∞.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
50 _®II ã¨=∞~°O
ÃÑo§ xtÛÜ«∞O HÍQÍ<Õ #Ñ¨ÙOã¨Hõ`«fiO!
~°"∞Õ +π Ñ¨k ~ÀAÅ „H˜Ò« =~°‰Ωõ ÃÑ^ŒÌ Ç‘Ï~À. J`«xÖ’ Ãã‰õΩº=Öò Ñ¶e‘ OQ∑û
Z=~ü„w<£QÍ LO_Õq. ~ÀE Ç¨Ïã¨„Î Ñ¨Ü∂≥ QÆO KÕÜ∞« x^Õ Ãã‰õΩû=Öò ¿Ñ[¡ ~ü á⁄O^Œx^Õ
x„^Œ Ñ¨>kìË HÍ^Œ∞. JÑ¨C_»ÑC¨ _»∞ H˘O^Œ~∞° „ã‘ÅÎ `À ÃãH±ûÖ’ ZO*ÏÜü∞ KÕÜ∞« _»O
‰õÄ_® LO_Õk. "≥Ú#fl<Õ `«e^¡ OŒ „_»∞Å∞ ~°"∞Õ +πH˜ ÃÑo§ xâ◊ÛÜ«∞O KÕâß~°∞. D
''ÃÑ^ŒÌ Ç‘Ï~À—— ÃÑo§ J#QÍ<Õ XHõ¯™êiQÍ Zyi QÆO`Õâß_»∞.
U"≥∞Oÿ ^À, Uq∞\’ _®q∞\ò Hõ^Œä `«Å„HÕ^Œ∞ÖˇO· k. HõÅ K≥kiOk.
ÃÑo§ xâ◊ÛÜ«∞"≥∞ÿ 2-3 ~ÀAÅ∞ u~°Q‰Æ Ωõ O_®<Õ ÃÑo§ KÕã∞¨ HÀ<å, =^•Ì J#fl
_≥Å· =∂Ö’ Ñ¨_áç ÈÜ«∂_»∞. Ñ¨ÓiÎQÍ _ç„ÃÑãπû_£QÍ Hõ#|_»∞`«∞<åfl_»∞. "≥Ú#fl\˜^•HÍ
L#fl Ç¨ïëê~°∞ J`«xÖ’ WÑ¨C_»∞ HÍ#~å=_»"∞Õ ÖË^∞Œ . ^•xHõO`«\ H˜ © HÍ~°}O
ÃÑo§~ÀA ^ŒQ~æÆ ° Ñ¨_∞» `«∞#fl H˘nÌ JOQÆãOÎ¨ Éè#í ÖË‰Ωõ O_® J~ÚáÈ~ÚOk. ZO^Œ∞H˜ÖÏ
JHõ™ê‡`«∞QÎ Í ÃãH±ûÖ’ gH±<ã≥ π =zÛO^À JO`«∞Ñ¨@‰ì Ωõ O_® J~ÚOk.
J#∞HõΔ}O J^Õ PO^Àà◊#, J^Õ PÖ’K«# U Ñ¨x g∞^• =∞#ã¨∞û ÅQÆflO
HÍ=_»O ÖË^Œ∞. `å#∞ ÃãH±ûH˜ Ñ¶≤\Ïì, J<£Ñ¶≤\Ïì Jx `ÕÅ∞Û HÀ"åÅ#∞‰õΩ<åfl_»∞.
JO^Œ∞HÀãÖ Ñ¨Ó~°fiO "≥o§# F J=∂‡~Ú ^ŒQ~æÆ H° ˜ >ˇãìπ HÀãÖ "≥àÏ§_»∞. qz„`«O
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
- ZO`« „Ñ¨Ü∞« uflOz<å JOQÆO QÆ\ Ñì˜ _¨ <» Õ ÖË^∞Œ . ^•xH˜ `À_»∞ ''WÖÏ J~Ú`Õ
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 51
#∞=Ùfi ÃÑo§H˜ Ñ¨xH˜ ~å"£? ÃÑo§ KÕã∞¨ ‰õΩO>Ë P J=∂‡~Ú X\˜ì "Õãìπ ÃÑÖ¶ ’ JO@∞Ok.
Jx J<ÕãO≤ k. P"≥∞ =∂@Å∞ J`«x QÆ∞O_≥Ö’¡ =O^Œ ÉÏO|∞ÖÏ¡ Ñ¶\¨ òÑ\¨¶ ò =∞x
¿ÑÖÏ~Ú.
ÉèÜ
í ∞« O =∞x+≤x xsfi~°ºO KÕã∞¨ OÎ k
H˘O^Œ~∞° ÃÑo§ HÍ#O`« =~°‰Ωõ ÃãH±û q+¨Ü∂« Ö’¡ KåÖÏ Lëê~°∞QÍ LO\Ï~°∞.
Z@∞=O\˜ [O‰õΩ ÖË‰Ωõ O_® ÃãH±û ãÖ|O^è•Ö’¡ áêÖÁæO\Ï~°∞. J~Ú<å gà◊§Ö’¡
H˘O`« #∂º~À\˜H± Ñ¨~°û<åe\© LO@∞Ok. U^≥·<å ÉÏ^èŒº`åÜ«Ú`«"≥∞ÿ# Ñ¨x
KÕÑ\¨ ÏìÅO>Ë [O‰õΩ JxÑ≤ã∞¨ OÎ k. ÉèÜ í ∞« O "Õã∞¨ OÎ k. P`«‡qâßfiãÖ LO_»^∞Œ . "å~°∞
KÕ¿ã Ñ¨x ÃÑ^ŒÌ „áê=ÚYº`« ÖËx^Œ#∞‰õΩO>Ë Z@∞=O\˜ [O‰õΩ LO_»^∞Œ . J^Õ Ñ¨x
„áê^è•#º`« HõÅ^Œx JxÑ≤¿ãÎ ÉèÜ í ∞« Ñ¨_áç È`å~°∞ L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ K≥áêÊÅO>Ë H˘O^Œ~∞°
#Å∞QÆ∞iÖ’ ‰õÄ~°∞Û#flÑ¨C_»∞ KåÖÏ Q˘Ñ¨ÊQÍ Hõ|∞~°∞¡ K≥¿ÑÊ™êÎ~∞° . KåÖÏ K«H¯õ x
q+¨Ü∂« Å∞ ‰õÄ_® K≥|∞`å~°∞. P K«H¯õ x q+¨Ü∂« Å<Õ H˘<≥fl· <å XHõ z#fl ã¨=∂"ÕâO◊
U~°Êiz JHõ¯_» L#fl"åiH˜ K≥ÑÊ¨ =∞O>Ë ¿+H± J~ÚáÈ`å~°∞. <À\˜ "≥O@ =∂@
‰õÄ_® ÃÑQÆÅ^Œ∞. g~°∞ Ü«∞^è•ÖÏÑÖQÍ Zxfl J~Ú<å K≥|∞`å~°∞. KÕ™êÎ~∞° HÍx
J=ã¨~O° QÍ KÕÜ∞« =∞<åfl K≥ÑÊ¨ =∞<åfl ZO^Œ∞‰õΩ Ñ¨xH˜ ~åx "å~°∞ J=Ù`å~°∞. ÃãH±û
q+¨Ü∞« OÖ’#∂ JO`Õ.
ÃÑo§H˜ =ÚO^Œ∞ ZO`« uiy<å Jxfl ÉÏ^èºŒ `å~°ÇÏ≤ `«OQÍ, Ü«∞^è• ÖÏÑÖQÍ
KÕ¿ã^Õ. HÍx ÃÑo§ J#QÍ<Õ ÉèÏ~°ºx ÃãH±ûÖ’ "≥∞Ñ≤ÊOK«_O» Éè~í Î° ÉÏ^èºŒ `«QÍ "åiH˜
QÆ∞~°∞Î =ã¨∞ÎOk. XHõ"Õà◊ KÕÜ«∞HõáÈ`Õ Jã¨=∞~°∞úx „HÕ^Œ, #Ñ¨ÙOã¨‰õΩ_ç „HÕ^Œ
[=∞Hõ_`» å~°<Õ ÉèÜ í ∞« O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. =∞# ã¨∞ûÖ’ J@∞=O\˜ ÉèÏ=O HõÅQÆQÍ<Õ
=}∞‰õΩ "≥Ú^ŒÅ=Ù`«∞Ok. ÉèÜ í ∞« O q[$Oaèã∞¨ OÎ k. JO`«=~°‰Ωõ `«# â◊HÎ̃ ™ê=∞~°ºú O
g∞^Œ ~åx J#∞=∂#O XHõ¯™êiQÍ XHõ¯ ‰õΩ^Œ∞Ñ¨Ù ‰õΩ^Œ∞Ñ¨Ù`«∞Ok. W=hfl ÃÑH· ˜
`≥eÜ«∞‰õΩO_® P =ºH˜ÖÎ ’x P`«‡qâßfi™êxfl ^≥|ƒf™êÎ~Ú. P`«‡qâßfiãÖ HÀÖ’Ê~Ú#
"å_»∞ U Ñ¨xH© ™êÇ¨Ïã≤OK«Ö_Ë ∞» .
ã¨ÉòHÍx¬Ü∞« ãπ "≥∞Oÿ _£ XHõ ÃÑ^ŒÌ Ñ¨lÖò
=∞#O ÃÑH· ˜ KåÖÏ PÖ’zã¨∂<Î Õ LO\Ï=Ú. Z<Àfl PÖ’K«#Å∞ =∞#H˜ ÃÑH· ˜
`≥Å∞ã¨∂Î LO\Ï~Ú. J~Ú`Õ ÃÑH· ˜ `≥eÜ«∞x PÖ’K«#Å∞ =∞Ô~<Àfl ã¨ÉòHÍx¬Ü∞« ãπ
"≥∞Oÿ _£Ö’ "≥∞^Œ∞Å∞`«∂ LO\Ï~Ú.
ã¨Éò HÍx¬Ü∞« ãπ "≥∞Oÿ _£Ö’ "≥∞kÖË PÖ’K«#Å∞ U=∂„`«O =∞#H˜ `≥eÜ«∞‰õΩO_®
=∞#O KÕ¿ã Ñ¨#∞Åx, PÖ’K«#Åx qÑ¨s`«OQÍ „Ñ¨ÉÏè q`«O KÕ™êÎ~Ú. JHõ™ê‡`«∞QÎ Í
HõeQˆ ÉèÜ í ∂« Å∞, [O‰õΩÅ∞ D ã¨ÉòHÍx¬Ü∞« ãπ "≥∞Oÿ _£ Ü≥ÚHõ¯ „Ñ¨ÉÏè ="Õ∞. ã¨ÉòHÍx¬Ü∞« ãπ
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
52 _®II ã¨=∞~°O
"≥∞Oÿ _£Ö’x ÉèÜ í ∂« Å∞, J#∞=∂<åÅ∞ =∞#‰õΩ JO`«∞Ñ¨@xì q. #∂º~À\˜H± Ñ¨~û° <åe\©
L#fl"åà◊§Ö’¡ ã¨ÉòHÍx¬Ü∞« ãπ "≥∞Oÿ _£ ^•x „Ñ¨ÉÏè =O K«∂Ñ≤OK«_O» =∞iO`« Z‰õΩ¯=.
ÃÑà◊§O>Ë ÉèÜ í ∞« O
''U<å_»∂ „ã‘Î JO>Ë ÉèÜ í ∞« Ñ¨_Ö» ^Ë ∞Œ . WÑ¨C_»∞ ÃÑo§ JO>Ë ÉèÜ í ∞« O Uq∞\˜?
<åÖ’ U^Œ<åfl JHõ™ê‡`«∞QÎ Í #~åÅ |ÅÇ‘Ï#`« =zÛ LO_»=K«∞Û Hõ^•—— Jx H˘O^Œ~∞°
Jaè„áêÜ«∞Ñ¨_`» å~°∞. ã¨ÉòHÍx¬Ü∞« ãπ "≥∞Oÿ _£ qÅHõ}Δ OQÍ „Ñ¨=iÎOK«_O» "åiH˜ `≥eÜ«∞x
q+¨Ü∞« O. JO^Œ∞Hõ<Õ #~åÅ |ÅÇ‘Ï#`« JHõ™ê‡`«∞QÎ Í U~°Ê_çO^Œ#∞‰õΩ#fl =º‰õΩÅÎ x
‰õΩΔ }‚OQÍ Ñ¨sHΔ̃Oz<å U #~åÅ |ÅÇ‘Ï#`« Hõ#|_»^∞Œ . gà◊§H˜ ÃãH· À Z<åÅã≤ãπ
KÕ¿ãÎ gà◊§Ö’¡ J~°O÷ ÖËx ÉèÜ í ∂« Å∞ J#∞=∂<åÅ∞ JO`«s#¡ OQÍ KÀ@∞ KÕã∞¨ ‰õΩ<åflÜ«∞x
`≥Å∞ã¨∞OÎ k. ÃÑo§ xâ◊ÛÜ«∞"≥∞#ÿ Ñ¨C_»∞ JO`«s#¡ OQÍ L#fl ÉèÜ í ∂« Å∞ "åiÖ’ PO^Àà◊#
Hõey™êÎ~Ú. P`«‡qâßfi™êxfl áÈQ˘_»`å~Ú.
W@∞=O\˜ =º‰õΩÅÎ =∞#ã¨∞ûÖ’ JO`«s#¡ OQÍ L#fl J#∞=∂<åÅx, ÉèÜ í ∂« Åx
`≥Å∞ã¨∞H˘x `«y# q*Ï˝<åxfl HõeyOz, P`«‡qâßfi™êxfl ÃÑOá⁄Ok¿ãÎ Ñ¨ÓiÎQÍ
=∂=¸Å∞ J=Ù`å~°∞. qz„`«O Uq∞@O>Ë gi =∞#ã¨∞ûÖ’ JO`«s#¡ OQÍ QÆ∂_»∞
Hõ@∞ì‰Ωõ #fl ÉèÜí ∂« Å∞, J#∞=∂<åÅ∞ KåÖÏ ã≤bQ¡ Í LO\Ï~Ú. ZÑ¨C_À, ZHõ¯_À,
Z=iHÀ [iy# ãÖÑ¶∞¨ @#Å∞ gix `≥eÜ«∞‰õΩO_® „Ñ¨ÉÏè q`«O KÕ™êÎ~Ú. `«=∞H˜
‰õÄ_® J@∞ =O\˜ J#∞Éè"í åÖË Z^Œ∞~Ô `· Õ ZÖÏ J<Õ ÉèÜ í ∂« Åx Hõey™êÎ~Ú. P
J#∞=∂<åÅ∞, ÉèÜ í ∂« Å∞ U<å\˜"À HÍ=K«∞Û =∞#ã¨∞û á⁄~°Å∞ J_»∞QÆ∞# Ñ¨_áç È~Ú
LO_»=K«∞Û. J~Ú<å ã¨=∞Ü«∞O =zÛ#Ñ¨C_»∞ J@ì_∞» QÆ∞# Ñ¨_ç L#fl PÖ’K«#Å∞,
ÉèÜ í ∂« Å∞ XHõ¯™êiQÍ ã¨ÉòHÍx¬Ü∞« ãπ "≥∞Oÿ _£Ö’ "≥∞^Œ∞Å∞`å~Ú. J^Õ =∞x+≤x ¿+H±
KÕ™êÎ~Ú.
U#∞QÆO`« "å_»∞ ^À=∞ÅH˜ Éˇ^~Œ =° K«∞Û
gà◊¥§, "åà◊¥§ Jh `Õ_® ÖË‰Ωõ O_® Z=iÔH<· å ZÑ¨C_≥<· å H˘xfl ÉèÜ í ∂« Å∞,
J#∞=∂<åÅ∞ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. ZO`À =∞<Àx|ƒ~°O LO^Œ#∞ ‰õΩ<Õ "åà◊√§ ‰õÄ_®
_Ò<£ J~ÚáÈ`å~°∞. J~Ú`Õ q+¨Ü«∞ *Ï˝#O L#fl "å~°∞, HÍx¬Ü«∞ãπ "≥∞ÿO_£,
J<£HÍx¬Ü∞« ãπ "≥∞Oÿ _£ QÆ∞iOz `≥eã≤# "å~°∞ `ÕeHõQÍ `«=∞Ö’ Hõey# ÉèÜ í ∂« Åx,
|ÅÇ‘Ï#`«Åx ãïk^Œ∞‰Ì Ωõ O\Ï~°∞. rq`åxfl P#O^ŒH~õ O° QÍ =∞ÅK«∞‰õΩO\Ï~°∞.
JHõ™ê‡`«∞QÎ Í HõeQˆ #Ñ¨ÙOã¨H`õ fi« O
H˘O^Œ~∞° Ñ¨Ù~°∞+¨μÅÖ’ =ÚYºOQÍ Ü«Ú=‰õΩÅÖ’ JHõ™ê‡`«∞QÎ Í #Ñ¨ÙOã¨H`õ fi« O
KÀ@∞ KÕã∞¨ ‰õΩO@∞Ok. W@∞=O\˜ #Ñ¨ÙOã¨H`õ fi« O Hˆ =ÅO =∂#ã≤H"õ ∞≥ #ÿ ^Õ, Z@∞=O\˜
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 53
#~åÅ |ÅÇ‘Ï#`« HÍ^Œ∞. Ç¨~À‡#¡ Ö’ÑÖ Jã¨ÖË HÍ^Œ∞. =∂#ã≤Hõ HÍ~°}ÏÅ =Å¡
HõeQˆ #Ñ¨ÙOã¨H`õ fi« O ZÑ¨C_»∞ JHõ™ê‡`«∞QÎ Í<Õ =ã¨∞OÎ k. âßs~°Hõ HÍ~°}ÏÅ =Å¡
HõeQˆ #Ñ¨ÙOã¨H`õ fi« OÖ’ JÑ¨C_»ÑC¨ _»∞ JOQÆãOÎ¨ Éè#í "≥Ñ· Ö¨¶ ÏºÅ∞ HõÅ∞QÆ∞`«∂ LO\Ï~Ú.
=∞^èºŒ Ö’ ÉÏQÍ<Õ LO\Ï~Ú. #~åÅ [|∞ƒÅ∞, ~°H<Îõ åàÏÅ "åº^è∞Œ Å∞ Ç¨~À‡#¡ Ö’ÑÖ
HõeQˆ #Ñ¨ÙOã¨H`õ fi« O x^•#OQÍ<Õ =ã¨∞OÎ k.
=∂#ã≤Hõ #Ñ¨ÙOã¨H`õ åfixH˜ =ÚYºHÍ~°}O "åiÖ’ Ãã‰õΩû=Öò ÃÑ~üáêÔ~û<£ûH˜
ãÖ|OkèOz# Ü«∂QÔ \˚· ˜ JO`«s#¡ OQÍ LO_»@"Õ∞. nx<Õ Ãã‰õΩû=b¡ iÖË>_ˇ £ Ü«∂QÔ \Â˚ ˜
JO\Ï~°∞. "åiH˜ W@∞=O\˜ Ü«∂QÔ \˚· ˜ (PO^Àà◊#) LO^Œ<Õ q+¨Ü∞« "Õ∞ `≥eÜ«∞^Œ∞.
nxH˜ `À_»∞ „ã‘Î JãÖ`«$Ñ≤Î =ºHõÎÑïz# ''Uq∞\˜ WÖÏ?—— J<åfl =∂#ã≤Hõ
#Ñ¨ÙOã¨Hõ`«fiO =∞iO`« Z‰õΩ¯= J=Ù`«∞Ok. ZO`« „Ñ¨Ü«∞uflOz<å JOQÆO
ãÎ̈OaèOK«‰Ωõ O_® áÈ`«∞Ok.
=∂#ã≤Hõ #Ñ¨ÙOã¨H`õ åfixH˜ zH˜`û«
=∂#ã≤Hõ #Ñ¨ÙOã¨H`õ fi« O á⁄Ok# "åà◊§H˜ =∞<À qâı+¡ O¨ KÕÜ∞« =Åã≤ LO@∞Ok.
"åà◊§H˜ ÃãH±û QÆ∞iOz ZO`« q*Ï˝#O LO^À `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. "åà◊§Ö’¡ ÃãH±û QÆ∞iOz
L#fl J#∞=∂<åÅx, JáÈÇ¨ÏÅx qâı¡+≤OKåe. J#∞=∂<åÅx, JáÈÇ¨ÏÅx
âß„ã‘ÎÜ«∞OQÍ `˘ÅyOz ã¨Ô~·# q+¨Ü«∞ *Ï˝<åxfl HõeyOKåe. Ü«∂ÔQ˚Â\ ˜x
`˘ÅyOK«_®xH˜ iÖÏˆQ+˚ <¨ £ >ˇHfl˜ H± <Õ~åÊe. P`«‡qâßfi™êxfl HõeyOK«_®xH˜ „™êìOQ∑
áêl\˜"£ ã¨l+¨<û£ W"åfie. q*Ï˝#O, q"ÕHOõ , P`«‡qâßfiãÖ ÃÑOá⁄O^Œ_O» `À
=∂#ã≤Hõ #Ñ¨ÙOã¨H`õ fi« O #∞Oz `ÕeHõQÍ |Ü«∞@Ñ¨_`» å~°∞.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
54 _®II ã¨=∞~°O
„ã‘ÎÅÖ’¡ ã¨ÊO^Œ#Åx QÆ∞iÎOK«_»O ZÖÏ ?
~°[hH˜ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flÑ¨C_»ÖÏ¡ XO\˜g∞^Œ ‰õΩO‰õΩ=∞ Ñ¨Ù=Ùfi [e¡#@∞¡QÍ
Z„Ô~„~°QÍ ~å+π Hõ#|_»∞`«∞Ok. Jã¨ÖË ÃÑ~¶ Ú~ü HÍOÃÑH¡ û± ^•O`À D ~å+π =∞iO`«
ã¨$+Öì QÍ Hõ#|_»∞`«∞Ok. HÍx Z@∞=O\˜ ^Œ∞~°^Œ JxÑ≤OK«^∞Œ , ÉÏ^èŒ JxÑ≤OK«^∞Œ .
HÍx D qO`Õq∞\’ JO`«∞Ñ¨@‰ì Ωõ O_® LOk.
D ~å+π JO`«∞Ñ¨@xì [|∞ƒ HÍ^Œ∞. P#O^ŒH~õ ° ^•OÑ¨`º« rq`«OÖ’ F „käeO¡ Q∑
ÉÏ_ô ZH±û„ÃÑ+¨<.£ n<Õfl ÃãH±û ÃÑ+¡¶ π JO\Ï~°∞. =∞#ã¨∞ûÅ∞ ~Ô O_»∞ XHõ>ÿˇ =∞#∞+¨μºÅ∞
W^Œ~Ì ∂° ^ŒQ~ÔæÆ #· Ñ¨C_»∞ HÍ=∞O â◊s~°OÖ’ J<ÕHõ =∂~°∞ÊÅ∞ Hõeyã¨∞OÎ k.
ÃãH±ûÖ’ ZÔQ·˚\ò J~Ú#Ñ¨C_»∞ âßs~°HõOQÍ, =∂#ã≤HõOQÍ J<ÕHõ =∂~°∞ÊÅ∞
HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. D =∂~°∞ÊÅ∞ ÃãH±ûÖ’x qq^èŒ ^Œâ◊Ö’¡ qq^èŒ ~°HÍÅ∞QÍ
Hõ##|_»`å~Ú. P ^ŒâÅ◊ ∞ =ÚYºOQÍ <åÅ∞QÆ∞. (1) ZÔQ\˚· ò"∞≥ O\ò ¿Ñ*¶ ò (2) áê¡\’
¿Ñ*¶ ò (3) P~°[æ q∞H± ¿Ñ*¶ ò (4) i[Å∂º+¨<£ ¿Ñ*¶ ò.
ÃãH±û ã¨ÊO^Œ#Å∞ HõÅQÆQÍ<Õ "≥Ú@ì"≥Ú^Œ\ ˜QÍ#∂, „Ñ¨^è•#OQÍ#∂ HõeˆQk
~°HÍÎkHè ºõ `«, [#<ÕO„kÜ«∂Å∞, =HΔÀ*ÏÅ∞ JkèHOõ QÍ ~°HÍÎxfl xOÑ¨Ù‰õΩO\Ï~Ú. "å\˜Ö’¡
XHõ\ ˜ ÃãH±û ÃÑ+¡¶ .π
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 55
JkèHõOQÍ ~°HõÎO KÕ~°_»O J<Õk [#<ÕO„kÜ«∂Å∞, =HΔÀ*ÏÅ∞, K«~°‡OÖ’<Õ
HÍ‰õΩO_® D J=Ü«∞"åÅH˜ ãÖ|OkèOz# HõO_»Ö’ ‰õÄ_® [~°∞QÆ∞`«∞Ok. n<Õfl
"å™ÈHõO*ˇ+<¨ £ JO\Ï~°∞.
ÖˇO· yHõ „¿Ñ~°}Å∞ Hõey#Ñ¨C_»∞ =HΔÀ*ÏÅÖ’ =∂~°∞Ê Hõ#|_»∞`«∞Ok. "≥Ú^Œ\ Q˜ Í
K«#∞"≥Ú#Å∞ xHõ¯K˘_»∞K«∞‰õΩO\Ï~Ú. QÆ\ Qì̃ Í `«Ü∂« ~°=Ù`å~Ú. K«#∞"≥Ú#ÅÖ’
LO_Õ Ñ¨ÅK«x HõO_»~åÅ∞ >ˇ#¬<H£ ˜ Ö’#∞ HÍ=_»O =Å¡ Jq xHõ¯ÉÁ_»∞K«∞HÀ=_»O
[~°∞QÆ∞`«∞Ok. ÃãH±û „¿Ñ~°}`À xHõ¯ÉÁ_»∞K«∞‰õΩ#fl K«#∞"≥Ú#Å∞ J~° ÃãO\©g∞@~ü
#∞Oz XHõ ÃãO\©g∞@~ü J^Œ#OQÍ Ñï=∂}O ÃÑ~°∞QÆ∞`å~Ú. K«∞@∞ìH˘Å`« ‰õÄ_®
áê=Ù ÃãO\©g∞@~ü #∞Oz J~° ÃãO\©g∞@~ü J^Œ#OQÍ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. ÃÑ^ŒqÌ QÍ
LO_Õ K«#∞"≥Ú#Å∞ WOHÍ ÃÑ^ŒÌq J~Ú#@∞¡ Hõ#|_»=ÙQÍx z#flqQÍ L#fl
K«#∞"≥Ú#Å∞ ÃãH±û „¿Ñ~°}`À Ñï=∂}O ÃÑ~°Q_Æ O» ã¨Ê+ì̈OQÍ Hõ#|_»∞`«∞Ok.
Ãã‰õΩû=Öò ZÔQ\˚· ò"∞≥ O\ò`À =HΔÀ*ÏÅÖ’ ~°HOÎõ JkèHOõ QÍ KÕ~∞° `«∞Ok. ^•O`À
=HΔÀ*ÏÅ Ñï=∂}O ÃÑ^ŒqÌ J=Ù`å~Ú. ÃãH±û, f„=`« Z‰õΩ¯= J=_»O`À =HΔÀ*ÏÅ
ÃãA · =∞iO`« ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. K«#∞"≥Ú#Å∞ K«∞@∂ì L^•~°OQÆ∞Ö’ LO_Õ K«~‡° O
L|∞ƒQÍ =∂~°∞`«∞Ok.
Ñ≤ÅÅ¡ ∞ HõÅQÆx `«Å∞¡ÅÖ’ ÖˇO· yHõ ã¨ÊO^Œ#Å∞ Hõey#Ñ¨C_»∞ =HΔÀ*ÏÅ Ñï=∂}O
áê=Ù=O`«∞ J^Œ#OQÍ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. HÍ"≥∂„^ÕHõO Z‰õΩ¯=QÍ L#flÑ¨C_»∞ D
ÃÑ~°∞QÆ∞^ŒÅ ã¨Ê+ì̈OQÍ `≥Å∞ã¨∞OÎ k. JO`ÕHÍ‰õΩO_® =HΔÀ*ÏÅ∞ |~°∞=Ù JxÑ≤™êÎ~Ú.
a„~°∞QÍ =∂~°`å~Ú. ã¨∞Å∞=Ù JxÑ≤™êÎ~Ú. nxHõO`«\ ˜H© =HΔÀ*ÏÅÖ’ ~°HõÎO
JkèHOõ QÍ KÕ~_° "» ∞Õ HÍ~°}O.
HÍ#∞ÊÖˇ· Ñ≤ÅÅ¡ ‰õΩ áêezÛ# „ã‘ÅÎ Ö’¡ ÖˇO· yHõ „¿Ñ~°}`À =HΔÀ*ÏÅÖ’ Ñï=∂}O
ÃÑ~°Q_Æ O» JO`«QÍ Hõ#|_»^∞Œ QÍx ÃãH±û„¿Ñ~°}`À =HΔÀ*ÏÅÖ’ =∞^è∞Œ ~° ã¨ÊO^Œ#Å∞
=∂=ÚÅ∞QÍ<Õ LO\Ï~Ú.
ÃãH±û HÔ =¡Â ∂H±ûÖ’ ÃãH±û ÃÑ+¡¶ π Hˆ =ÅO =HΔÀ*ÏÅ g∞^Õ HÍ‰õΩO_® Kèåf g∞^Œ,
Hõ_∞» Ñ¨Ù ÃÑ#· Hõ#|_»∞`«∞Ok. ~å+π ÖÏO\˜ D ÃãH±û ÃÑ+¡¶ π =ÚO^Œ∞QÍ ~Ô O_»∞
=HΔÀ*ÏÅ =∞^èŒº „áê~°OÉèíO J=Ù`«∞Ok. ÃãH±û ÃÑ¶¡+π _ÕÖˇ·\òÖ’ KåÖÏ ã¨Ê+ì̈OQÍ
Hõ#|_»∞`«∞Ok.
ÃãH±ûÖ’ ÔH¡Â=∂H±û P~°æ[O. P~°æ[OÖ’ =∞#ã¨∞ûx =∞`≥ÎH˜¯OKÕ ã¨∞MÏ#∞Éèí∂u
HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. P~°[æ O ÅaèOz# `«~åfi`« 5–10 xq∞ëêÖ’¡ uiy =∂=¸Å∞
ã≤u÷ KÕ~∞° ‰õΩO@∞Ok. ÃãH±û ÃÑ+¡¶ π `«Q∞Æ `æ ∞« Ok. =HΔÀ*ÏÅ∞ uiy z#flq J=Ù`å~Ú.
HÍ=∞O Hõey# „ã‘ÅÎ Ö’ HÔ =· ∂H±ûÖ’ H˘xfl K≥ÑC¨ HÀ^ŒQæÆ =∂~°∞ÊÅ∞ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
56 _®II ã¨=∞~°O
HÍà◊√§, KÕ`∞« Ö’¡x HõO_»~åÅ∞ aQÆ∞`«∞QÍ =∂~°`å~Ú. KÕu"Õà√◊ §, HÍe"Õà√◊ § Ñ¨@∞ì‰Ωõ x
QÆ∞O*Ëã∞¨ #Î fl@∞¡ Ñ¶e‘ OQ∑ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. =∂=¸Å∞QÍ âßfiã¨ x=ÚëêxH˜ 18 ™ê~°∞¡
fã¨∞HÀ=_»O LO>Ë ÃãH±ûÑ¨~O° QÍ ZÔQ\˚· ò J~Ú#Ñ¨C_»∞ x=ÚëêxH˜ 40 ™ê~°∞¡
fã¨∞HÀ=_»O LO@∞Ok. JÖÏˆQ QÆ∞O_≥ x=ÚëêxH˜ 72 ™ê~°∞¡ H˘@∞ìHÀ=_»O
LO>Ë HÍ=∞O HÔ =¡· ∂H±ûH˜ KÕi#Ñ¨C_»∞ 110 #∞Oz 180 ™ê~°∞¡ H˘@∞ìHÀ=_»O
LO@∞Ok. ~°HáÎõ È@∞ ‰õÄ_® =∂=¸Å∞QÍ L#fl^•xH˜ 30–80H˜ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok.
WO`ÕHÍ‰õΩO_® â◊s~°O ÉÏQÍ "Õ_H≥ ¯˜ #@∞¡ JxÑ≤ã∞¨ OÎ k.
=ÚYºOQÍ „ã‘ÅÎ Ö’¡ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#fl `«~åfi`« =¸„`« qã¨~#˚° KÕÜ∂« ÅxÑ≤ã∞¨ OÎ k.
^•xH˜ HÍ~°}O [#<ÕO„kÜ«∂Å`À áê@∞ =¸„`«HÀâ◊O ‰õÄ_® L„kHõ`Î « K≥O^Œ_"» ∞Õ .
nxH˜ HÍ~°}O ~Ô O_çO\˜H˜ XˆH âßYH˜ K≥Ok# #~åÅ∞ ã¨~Ñ° ~¨¶ å J=_»"∞Õ .
Öˇ·OyHõOQÍ L„kHõÎ`« K≥Ok#Ñ¨C_»∞ Ü≥∂x=∂~°æOÖ’ „^Œ"åÅ∞ JkèHõOQÍ
T~°∞`å~Ú. Ü≥∂x ^•fi~°O ^ŒQ~æÆ ° LO_Õ ÉÏ~ÀÎeÜ«∞<£ „QÆO^è∞Œ Å∞ lQÆ∞~°∞ =O\˜
Ñ¨^•~åúxfl 1 – 2 K«∞Hõ¯Å∞ q_»∞^ŒÅ KÕã≤ *Ï~°∞_»∞QÍ =∂~°∞™êÎ~Ú. ^•x=Å¡
JOQÆ„Ñ¨"âÕ O◊ ã¨*Ï=ÙQÍ [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
ÖˇO· yHõOQÍ L„kHõ`Î « K≥Ok# 10–30 ÃãHõO_»Ö¡ ’<Õ Ü≥∂x =∂~°Oæ Ö’ JkèHOõ QÍ
„^Œ"åÅ∞ „ã¨q™êÎ~Ú. Ü≥∂x =∂~°Oæ Ö’ JkèHOõ QÍ „^Œ"åÅ∞ „ã¨q™êÎ~Ú. Ü≥∂x
=∂~°æO qK«∞ÛH˘x "≥_»Å∞Ê J=Ù`«∞Ok. Ü≥∂x =∂~°æO á⁄_»=Ù ‰õÄ_® 2–3
ÃãO\©g∞@~°∞¡ JkèHOõ QÍ J=Ù`«∞Ok. Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO „Ñ¨"âÕ O◊ Ö’ =∞iO`« ™êQÆ∞`«∞Ok.
ã¨∞Y„áêÑ≤Î Hõey#Ñ¨C_»∞ Ü≥∂x =∂~°Oæ Ö’Ñ¨Å JÅÅ∞ JÅÅ∞QÍ HõO_»~° ãÖHÀK«O
LO@∞Ok. P HõO_»~° ãÖHÀK«O =∞^è∞Œ ~å#∞Éè∂í uH˜ =∞iO`« HÔ =¡· ∂H±ûH˜ KÕ~∞° ã¨∞OÎ k.
ÃãH±û Ñ¨~O° QÍ ã¨ÊOkOz#Ñ¨C_»∞ Ü≥∂xÃÑ#· LO_Õ HÔ \¡· ’iãπÖ’ ‰õÄ_® =∂~°∞ÊÅ∞
U~°Ê_»`å~Ú. HÔ \¡Â ’iãπ Ñï=∂}O ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. HÔ \¡· ’iãπ Ñï=∂}O ÃÑ~°Q_Æ O»
~Ô O_»∞ q^è•Å∞QÍ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. HÔ \¡· ’iãπH˜ U =∂„`«O ã¨ÊO^Œ# Hõey<å ã¨ÊOkOz
J =∞^è∞Œ ~° ã¨ÊO^Œ#Åx "≥∞^Œ_∞» H˜ KÕ~"° Ü
Õ ∞« QÍ J^Õ™ê÷~ÚÖ’ "≥∞^Œ_∞» #∞Oz á¶êO@ã‘Å
~°∂ÑÖÖ’ =KÕÛ ÃãH±û „¿Ñ~°}x JO^Œ∞‰õΩx Jq∞`«OQÍ L„kHõ`Î « K≥O^Œ_O» LO@∞Ok.
U H˘kÌ ã¨Ê~°≈HÔ <· å HÔ \¡Â ’iãπ Ñ¨~=° tOK«_O» , Ñï=∂}O ÃÑ~°Q_Æ O» LO@∞Ok.
HÔ \¡Â ’iãπ ÃãH±û „¿Ñ~°}`À ã¨ÊOkOz#Ñ¨C_»∞ ^•^•Ñ¨Ù ~Ô O_»∞ ÃãO\©g∞@~°∞¡ Ñï=∂}O
J=Ù`«∞Ok. ^•OÑ¨`º« ã¨∞YOÖ’ HÔ \¡Â ’iãπ áê„`« QÆ}hÜ«∞"≥∞#ÿ k.
ÃãH±ûÑ¨~°OQÍ ã¨ÊOkOz#Ñ¨C_»∞ ÖË^• „¿Ñ~°} Hõey#Ñ¨C_»∞ HõeˆQ âßs~°Hõ
=∂~°∞ÊÅ∞ QÆ∞iOz ^ŒOÑ¨`∞« ÅH˜ J=QÍÇ¨Ï# L#fl@¡~Ú`Õ ^•OÑ¨`º« rq`åxfl =∞iO`«
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
=∞^è∞Œ ~°OQÍ =∞Å∞K«∞‰õΩO\Ï~°∞.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 57
ã¨ÊOkOKÕ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« O ã¨∞MÏ#∞Éè∂í uH˜ J=ã¨~O°
ã¨∞ÉèÏ+π, ã¨∞Ç¨ã≤x „¿Ñq∞Oz ÃÑo§ KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl~°∞. ã¨∞ÉèÏ+π =∞Oz „H©_®HÍ~°∞_»∞,
ZxflO\’¡<À Ñ¶ã¨ ìπ =KåÛ_»∞. JÖÏˆQ W`«~° ~°OQÍÅÖ’ ‰õÄ_® \ÏÖˇO\ò L#fl"å_»∞.
JxflO\˜HõO>Ë q∞Oz =∞Oz ãÖÉèÏ+¨}Ï Kå`«∞~°ºO Hõey#"å_»∞. JO^Œ∞Hõ<Õ
ã¨∞Ç¨ã≤xH˜ J`«#O>Ë ZO`À "≥∂A. ã¨∞ÉèÏ+πH˜ ‰õÄ_® ã¨∞Ç¨ã≤x JO>Ë K≥ÑÊ¨ ÖË#O`«
„ˆH*ò. W^ŒiÌ =∞^èºŒ L#fl „¿Ñ=∞ ÃÑo§H˜ ^•i fã≤Ok. qz„`«O Uq∞@O>Ë ZO`À
„¿Ñ=∞Oz ÃÑo§ KÕã∞¨ ‰õΩ#fl ã¨∞Ç¨ã≤xH˜ J`«x`À ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO>Ë Z@∞=O\˜
„käÖò LO_»_O» ÖË^∞Œ . J~Ú<å P"≥∞‰õΩ ã¨∞ÉèÏ+π JO>Ë „áê}O. J`«xfl q_çz XHõ¯
Hõ}Δ O ‰õÄ_® LO_»Ö^Ë ∞Œ .
ã¨∞Ç¨ã≤x "≥∞O\Ïe\˜ ã¨∞ÉèÏ+πH˜ JO`«∞Ñ¨@Öì ^Ë ∞Œ `å#∞ P"≥∞‰õΩ HÍ"åe. HÍx
J`«x á⁄O^Œ∞Ö’ P"≥∞ „käÖò á⁄O^Œ_O» ÖË^∞Œ . W^ŒO`å J`«xH˜ XHõ Ñ¨lÖòQÍ
=∂iOk. J`«xHˆ HÍ^Œ∞ P"≥∞‰õΩ ‰õÄ_® Ñ¨lÖòQÍ LOk.
„ˆHr ÉÏÜü∞û! „ˆHr QÆ~ü¡û! |\ò <À „käÖò!
~°uÖ’ áêÖÁæ#flÑ¨C_»∞ `«#∞=Ó, =∞#ã¨∞û Ñ¨ÙeHÕz Ñ¨ÙiqÑ≤Ê# =∞Ü«¸iÖÏ
^ŒOÑ¨`∞« Å∞ =∂~°`å~°∞. `«#‡Ü«∞`«fi~ á⁄O^Œ∞`å~°∞. D ÉèÏ"À^ÕfiQÆO, `«#‡Ü«∞`«fiO
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
58 _®II ã¨=∞~°O
z=iH˜ ã¨∞Y„áêÑ≤xÎ Hõey™êÎ~Ú. D ã¨∞Y„áêÑ≤<Î Õ P~°[æ O JO\Ï~°∞. HÍx H˘O^Œ~∞°
„ã‘ÅÎ H˜ D ÉèÏ=„áêÑ≤Î (P~°[æ O) HõÅQÆ<Õ HõÅQÆ^∞Œ .
ÉèÏ=„áêÑ≤Î HõÅQÆHáõ È=_®xH˜ `«=∞Ö’ U^À âßs~°Hõ Ö’ÑÖ LO^Œx H˘O^Œ~∞°
„ã‘ÅÎ ∞ ÉèÏq™êÎ~∞° . HÔ \¡· ’iãπ ÖËHáõ È=_»"∂≥ , Ü≥∂xÖ’ HÍ=∞<å_»∞Å∞ Ö’Ñ≤OK«_"» ∂≥
HÍ~°}O J#∞‰õΩO\Ï~°∞.
ÉèÏ=„áêÑ≤Î HõÅQÆ_O» Ö’ =∞#ã¨∞û „áê^è•#º`« WO`« JO`å HÍ^Œ∞. JÖÏˆQ
â◊s~°OÖ’x HÍ=∞<å_»∞Å∞ áê„`« `«‰õΩ¯"Õg∞ HÍ^Œ∞. â◊s~°OÖ’ HÍ=∞<å_»∞Å∞
ã¨ÊOkOK«Háõ È`Õ =∞#ã¨∞û ÉèÏ=„áêÑ≤HÎ ˜ ã¨=∂Ü«∞`«OÎ J=^Œ∞. JO^Œ∞Hõ<Õ ã¨∞Y„áêÑ≤Î
J<Õk `«#∞=Ù =∞#ã¨∞ûÅ ã¨"∞Õ ‡à◊#O.
„Ñ¶≤l_ç\©Ö’ ÃãH±û Ç¨~À#¡ áê„`«
U „ã‘Î J~Ú<å `«#H˜ ÉèÏ=„áêÑ≤Î HõÅQÆ_O» ÖËÔŒ >Ë âßs~°Hõ Ö’Ñ¨=∂, =∂#ã≤Hõ
Ö’Ñ¨=∂, =∞~˘Hõ\Ï J<Õk QÆ=∞xOKåe. ÉèÏ=„áêÑ≤Î HõÅQÆHáõ È=_®xH˜ âßs~°Hõ
HÍ~°}ÏÅx fã¨∞‰õΩ#fl@¡~Ú`Õ Ç¨~À‡#¡ JãÎ̈=ºãÎ̈`« XHõ „Ñ¨^•è # HÍ~°}O.
„ã‘ÖÎ ’ D„™Èì[<£ Ç¨~À‡#∞ ÃãH±û ã¨ÊO^Œ#ÅH˜ =¸ÅO. D„™Èì[<£ Ç¨~À‡<£
L`«ÊuÎ `«y#O`« ÖËHáõ È`Õ ÃãH±û ã¨ÊO^Œ#Å∞ =∞^è∞Œ i=∞Åx HõeyOK«=Ù. Jk JÖÏ
LO_»QÍ D„™Èì[<£ Ç¨~À‡#∞ `«y#O`« L`«ÊuÎ ÖËx "åà◊§Ö’¡ Ü≥∂x =∂~°Oæ Ö’x
á⁄~°Å∞ Ñ¨ÅK«QÍ `«Ü∂« ~°=Ù`å~Ú. ^•x=Å¡ ~°uÖ’ ÉÏ^èŒ JxÑ≤ã∞¨ OÎ k. ÉÏ^è•Hõ~"° ∞≥ #ÿ
~°u ã¨∞Y„áêÑ≤HÎ ˜ J=~À^èOŒ QÍ =∂~°∞`«∞Ok.
"≥Ú^Œ\ ˜ HõÅ~ÚHõÖ’ H˘O^ŒiH˜ ÉÏ^è•Hõ~O° QÍ LO\Ï~Ú. JO`«=∂„`å# "åiÖ’
D„™Èì[<£ Ç¨~À‡#∞ `«‰Ωõ ¯= J~ÚO^Œx J#∞HÀ‰õÄ_»^∞Œ . `˘e HõÅ~ÚHõÖ’¡ Ü≥∂x
HõO_»~åÅ∞ aQÆ∞ã¨∞‰õΩx LO_»@O`À „Ããzì ÛOQ∑Ö’ #~åÅ∞ <˘Ñ≤Ê Hõey™êÎ~Ú. U^≥<· å
Z#ã≤\ì H˜ ± *ˇb¡ "å_ç#@¡~Ú`Õ <˘Ñ≤Ê JxÑ≤OK«^∞Œ .
Ñ¨Ù~°∞+¨μÖ’¡ ÖÏQÍ<Õ „ã‘ÅÎ Ö’¡ ‰õÄ_® Ü«∂„_ÀÉˇ<û£ H˘kÌ "≥∂`å^Œ∞Ö’ q_»∞^ŒÅ
J=Ù`å~Ú. D Ç¨~À‡#∞ „ã‘ÅÎ Ü≥∂x x~åº}ÏxH˜, â◊s~° x~åº}ÏxH˜ `À_»Ê_»∞`«∞Ok.
„ã‘ÅÎ Ö’¡ Ü«∂O„_À*ˇ<û£ LO_»=Åã≤# âß`«OÖ’ LO_»Háõ È`Õ ÉèÏ=„áêÑ≤Î HõÅQÆ_O» Ö’
Ö’ÑÖ U~°Ê_»∞`«∞Ok.
„ã‘ÅÎ Ö’¡ „áÈÖÏH˜<ì £ Ç¨~À‡<£ JkèHõ âß`«OÖ’ LO>Ë ‰õÄ_® ÉèÏ=„áêÑ≤Î HõÅQÆ_O» Ö’
J=~À^èOŒ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
ÉèÏ=„áêÑ≤Î J=~À^èŒOÖ’ H˘xfl "åº^èŒ∞Å∞
H˘xfl~°HÍÅ "åº^è∞Œ Å∞ ÉèÏ=„áêÑ≤Î HõÅQÆ_O» Ö’ J_»O¤ ‰õΩÅ∞QÍ =∂~°`å~Ú. =∞eìÑÙ¨ Öò
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 59
ã‘¯~¡ Àã≤ã,π >ˇOÑ¨~Ö° ò Ö’É’ ZÑ≤ÖÑˇ Ê≤ , „HÍxH± H˜_flô ÃÑ~¶ ÚÅ∂º~ü "åº^è∞Œ Å∞ L#fl@¡~Ú`Õ
ÉèÏ=„áêÑ≤Î HõÅQÆ_O» Ö’ J=~À^èOŒ U~°Ê_»∞`«∞Ok. H˘O^Œ~∞° „ã‘ÅÎ Ö’¡ =∞`«∞=Î ∞O^Œ∞Å∞,
=∂^ŒHõ „^Œ"åºÅ =ºã¨#O LO@∞Ok. =∞`«∞Î =∞O^Œ∞Å∞ =∂^ŒH„õ ^Œ"åºÅ∞ ÉèÏ=„áêÑ≤xÎ
ÉÏQÍ ^≥|ƒf™êÎ~Ú. ÃãH±û HÍ"åÅx HÀiHõ Ñ¨Ù\ì̃<å HÔ =¡· ∂H±ûH˜ KÕ~_° O» , ã¨∞Y„áêÑ≤Î
á⁄O^Œ_O» LO_»^∞Œ . KåÖÏ=∞Ok „ã‘ÅÎ Ö’¡ _ç„ÃÑ+¨<£ "åºkè LO@∞Ok. _ç„Ñ¨+<¨ £
L#fl"åà◊√§ ZO^Œ∞Ö’#∂ Pã¨HÎ̃ á⁄O^Œ~°∞. Un "åiH˜ „käÖò x=fi^Œ∞. z=iH˜
ÃãH±ûÖ’ ‰õÄ_® Z@∞=O\˜ „käÖò JxÑ≤OK«^∞Œ . P#"å~ÚfQÍ<À, JÅ"å@∞QÍ<À,
Éè~í Î° HÀã¨"∂≥ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flÑ¨Ê\˜H© Z@∞=O\˜ ÉèÏ=„áêÑ≤xÎ á⁄O^Œ~∞° .
„ã‘Î â◊s~°=∞O`å HÍ=∞<å_»∞ÖË
™ê^è•~°}OQÍ „ã‘Î â◊s~°=∞O`å HÍ=∞<å_»∞Å∞ LO\Ï~Ú. g} ZHõ¯_» "≥∂\˜<å
ãïQÆ=∞Å∞ ÑëH˜#>Ë¡ „ã‘Î â◊s~°O ZHõ¯_» `åH˜<å P"≥∞Ö’ ÃãH±û ã¨ÊO^Œ#Å∞ L"≥fi`«∞#Î
ÖË™êÎ~Ú. =ÚYºOQÍ Ü≥∂x ^•fi~°O ^ŒQ~æÆ ,° Ü≥∂x j~°¬OÖ’ HÍ=∞<å_»∞Å∞ JkèHOõ QÍ
LO\Ï~Ú. "å\˜ q+¨Ü∞« O JÖÏ LO_»QÍ P"≥∞ #∞^Œ∞~°∞, |∞QÆÅæ ∞, ÃÑ^Œ=ÙÅ∞,
"≥∞_», áêeO_»∞,¡ á⁄@ì, #_»∞=Ú, Ñ≤~∞° ^Œ∞Å∞, `˘_»Å∞, áê^•Å∞, WÖÏ XHõ>qË ∞\˜
Jxfl HÍ=∞ˆHO„^Œ xÅÜ«∂ÖË. =∞#ã¨∞û =¸_£Ö’H˜ =zÛ#Ñ¨C_»∞ ZHõ¯_»H¯õ _» `åH˜<å
Ñ¨ÙeHÕK«_"» ∞Õ HÍ‰õΩO_® ã¨∞Y„áêÑ≤Î HÔ =¡· ∂H±ûH˜ KÕ~∞° `«∞Ok. â◊s~°O =∞#ã¨∞û ~Ô O_çO\˜
ã¨"∞Õ ‡à◊#O`À Zyã≤Zyã≤ Ñ¨_Õ ã¨=Ú„^Œ HÔ ~°\ÏÅ∞ÖÏQÍ =∞#ã¨∞û Ñ¨ÙÅHÕz ã¨∞Y„áêÑ≤HÎ ˜
™⁄O`«O KÕã∞¨ ‰õΩO@∞Ok. XHõ\ ˜ =∂„`«O `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe ÃãH±ûÖ’ HÔ =¡· ∂H±ûH˜, ÉèÏ=„áêÑ≤Î
á⁄O^Œ_®xH˜ `«#∞=Ù, =∞#ã¨∞û ~Ô O_çO\˜ ã¨"∞Õ ‡à◊#O J`«ºO`« J=ã¨~O° .
ÉèÏ=„áêÑ≤Îx ^≥|ƒf¿ã ™êO„Ñ¨^•Ü«∞ ÉèÏ"åÅ∞
z#flÑ¨Ê\˜ #∞Oz ÃãH±û JO>Ë Ñ¨â√◊ „Ñ¨=$uÎ Jx, hK«=∞x, ÃãH±û *’eH˜ áÈ‰õΩO_®
L#fl"åˆ~ Ñ¨q„`«∞Åx H˘xfl ÉèÏ"åÅ∞ U~°Ê~°K∞« ‰õΩO\Ï~°∞. ^•O`À "åà◊§Ö’¡ ÃãH±û
ÉèÏ"åÅ∞ Ñ¨ÓiÎQÍ zQÆ∞iOK«=Ù. "≥ÚQÆÖæ ’<Õ "å_çáÈ`«∂ LO\Ï~Ú. ÉèÏ~°ºx `«#
H“yeÖ’H˜ fã¨∞‰õΩ#flÑ¨Ê\˜H,© #eÑ≤ "Õã#≤ Ñ¨Ê\˜H© ‰õÄ_® Ug∞ JxÑ≤OK«^∞Œ . Éè~í Î°
ã¨Ê~°≈Z@∞=O\˜ ã¨ÊO^Œ# HõeQÆOK«^∞Œ . ÃÑQ· Í U=yOÑ¨Ù Hõeyã¨∞OÎ k. U=yOÑ¨Ù
HõÅQÆ_®xH˜ JO`«s¡#OQÍ =∞#ã¨∞ûÖ’ ÃãH±û Z_»Å Jã¨Ç¨ÏºO LO^Œx ‰õÄ_®
`≥eÜ«∞^Œ∞. J^Õ "åiH˜ ÉèÏ=„áêÑ≤Î HõÅQÆ‰Ωõ O_® KÕ™ÈÎO^Œx `≥eÜ«∞^Œ∞. ÉèÏ=„áêÑ≤Î
HõÅQÆHáõ È~Ú<å ÉÏ^èŒ ‰õÄ_® JxÑ≤O K«^∞Œ . XHõ"àÕ ◊ Éè~í Î° ZÖÏ JxÑ≤ã∞¨ OÎ ^Œx Jx
J_çy`Õ JO`å FˆH JO\Ï~°∞. P FˆH ZO`« "≥∂`å^Œ∞Ö’ LO^À ‰õÄ_® `≥eÜ«∞^Œ∞.
H˘O^ŒÔ~·`Õ `å=Ú ã¨∞Y„áêÑ≤Î á⁄O^Œ_»O q+¨Ü«∞O QÆ∞iÎ™êÎ~°∞ HÍx, JÖÏ
HõÅQÆHáõ È=_®xH˜ U Ñ¶e‘ OQ∑û J=~À^èOŒ QÍ L<åflÜ≥∂ QÆ∞iÎOK«~∞° .
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
60 _®II ã¨=∞~°O
^ŒOÑ¨`«∞Å∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ=Åã≤# "≥∞à◊√‰õΩ=Å∞
XHõ JÉÏƒ~ÚH˜ XHõ J=∂‡~Ú g∞^Œ "≥∂A HõÅQÍÅ<åfl, XHõ J=∂‡~ÚH˜
XHõ JÉÏƒ~Ú g∞^Œ "≥∂A HõÅQÍÅ<åfl JO^ŒO XHõ>Ë KåÖ^•? ÃãH±ûH˜, JO^•xH˜
q∞Oz# „¿Ñ~°} WOˆH"≥∞<ÿ å LO^•? Wk q∞eÜ«∞<£ _®Å~°¡ „Ñ¨âfl◊ .
H˘O^Œ~∞° ^ŒOÑ¨`∞« Å∞ "Õ∞_£ Ñ¶~¨ ü DKü J^Œ~Qü Í =ÚK«Û@QÍ LO\Ï~°∞. ÉèÏ~°º
ÉÏÑ¨Ù ÉÁ=∞‡ÖÏQÍ LO@∞Ok. HÍx UO ÖÏÉèíO? P Éèí~°ÎH˜ =∞~˘Hõ „ã‘Î g∞^Œ
=∞#ã¨∞û LO@∞Ok. P Ñ¨~å~Ú „ã‘Î ™êxfl^èºŒ OÖ’ J`«#∞ JO`«∞ÖËx P#O^•xfl
á⁄O^Œ∞`å_»∞. Dq_» U"≥∞<ÿ å J`«x ÉèÏ~°º HõO>Ë Q˘Ñ¨Ê JO^ŒQ`Æ åÎ JO>Ë Jn
HÍ^Œ∞. WOHÍ K≥áêÊÅO>Ë J<åHÍi ‰õÄ_®. J~Ú<å P"≥∞ JO>Ë J`«xH˜ ZO`À
"≥∂A. ÃãH±ûÖ’ P"≥∞`À J`«#∞ á⁄O^Õ „käÖò JO`«∞ÖËxk
J^≥O^Œ∞Hõx?
ÃãH±ûÖ’ JO^ŒO HõO>Ë =∞#ã¨∞û Ñ¨~=° â◊O J=_»O ZO`À =ÚYºO. JO^Œ∞Hõ<Õ
P Ñ¨~å~Ú „ã‘Î z~°∞#=Ùfi J`«x =∞#ã¨∞ûx Ñ¨ÙeHÕÑ¨ KÕã¨∞ÎOk. P"≥∞ zeÑ≤
=∂@Å∞ yeyO`«Å∞ ÃÑ_»`å~Ú. ''<Õ#∞ h ^•<Õfl, <Õ#∞ h HÀã¨"∞Õ —— J<Õ K«∂Ñ¨Ù
J`«xfl Hõ\ ì̃ Ñ¨_ãÕ ∞¨ OÎ k. P"≥∞ ã¨Ê~°≈ J`«xfl =ÚiÑ≤ã∞¨ OÎ k. P"≥∞ Ç¨Ïã‘¯ "å~Úãπ
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 61
J`«xfl yeyO`«Å∞ "Õ~Úã¨∞OÎ k. ÉèÏ~°ºx HÍ‰õΩO_® P"≥∞ X_çÖ’ XkyáÈÜÕ∞@@∞¡
KÕã¨∞ÎOk.
Ñ¨~å~Ú „ã‘Î g∞^Œ "≥∂A ZO^Œ∞Hõh?
â◊$OQÍ~° Ç¨= ÉèÏ"åÅ∞ =∞#ã¨∞ûx Ñ¨ÙeHÕÑ¨ KÕ™êÎ~Ú. ^ŒOÑ¨`∞« Å =∞^èºŒ Jq
ZO`À =ÚYºO. Jq Ö’Ñ≤¿ãÎ â◊$OQÍ~°O _»Öò J=Ù`«∞Ok. ÖˇÑ· π¶ É’~ü_"» ∞£ J=Ù`«∞Ok.
J#∞HÀ‰õΩO_® ÖˇO· yHõ LnÌÑ#¨ Å∞ HõeyOKÕ =ºHÎ̃ `å~°ãe≤ `¡ Õ =∞#ã¨∞û "åà◊§ "≥O@
Ñ¨~∞° QÆ∞Å∞ fã¨∞OÎ k.
_»Öò ÃãH±û ÖˇÑ· Hπ¶ ˜ ÖˇO· yHõ LnÌÑ#¨ Å∞
ÉèÏ~åºÉè~í ÅÎ° =∞^èºŒ QÍ_è"» ∞≥ #ÿ J#∞|O^è•xH˜ Ãã#∞û=Öò Hõ=¸º xˆH+¨<û£ ZO`À
=ÚYºO. Wq ˆH=ÅO Ñ¨_»HõQÆkˆH Ñïq∞`«O HÍ~å^Œ∞. "åi x`«º rq`«OÖ’
ÉèÏQÆ"∞≥ ÿ LO_®e. JÑ¨C_Õ ^•OÑ¨`º« ãÖ|O ^è•Å`À ÑïÑ¨Ó~°`‚ « LO@∞Ok. ÖˇO· yHõ
ãÖ|O^è•Å`À „käÖò LO@∞Ok.
ÖˇO· yHõ „¿Ñ~°}Ö’ @Kü, Ãã\· ò, Ç≤ÏÜ«∞iOQ∑, ÃãºÖò, >Ëãìπ „Ñ¨=ÚY áê„`« =Ç≤Ï™êÎ~Ú.
=Ú^Œ∞ÌÅ∞, H“yeO`«Å∞, „ˆHr Å∞H±û ~À=∂O\˜H± ãÖÉèÏ+¨}Å∞, ã¨∞"åã¨#Å∞,
=ÚiÑ≤OKÕ ~°∞K«∞Å∞ ÃãH±ûH˜ JO^ŒÅO ZH˜¯™êÎ~Ú.
~°uÖ’ =¸_»∞ JOHÍÅ∞ LO\Ï~Ú. (1) á¶È~ü ¿Ñ¡ (2) ¿Ñ¡ (3) áÈãπì ¿Ñ¡ .
D =¸_»∞ JOÔHÅ∞ =∞<ÀÇ¨Ï~°OQÍ LO_®ÅO>Ë ^ŒOÑ¨`∞« Å =∞^èºŒ ÖˇO· yHõ „¿Ñ~°}Å∞
ZO`À =ÚYºO. "å\˜x QÆ∞iÎOz# "åà◊√§ rq`åxfl ~°ã=¨ O`«OQÍ, =∞^è∞Œ ~°OQÍ
=∞ÅK«∞‰õΩO\Ï~°∞.
Ãã#∞û"åe\˜
Ãã#∞û"åe\©<Õ Öˇ·OyHõ LnÌÑ¨#Å∞ JO\Ï~°∞. Ñ¨â◊√Ñ¨HΔÍº^Œ∞ÅÖ’ ‰õÄ_®
Ãã#∞û"åe\© Hõ#|_»∞`«∞Ok. Jq XHõ@ÜÕ∞º =ÚO^Œ∞ Ñ¨~°ã¨Ê~°O `≥QÆ "åã¨#
K«∂ã¨∞‰õΩO\Ï~Ú. Xà◊§O`å <å‰õΩ¯O\Ï~Ú. =∞$^Œ∞=ÙQÍ Ñ¨à§◊ `À H˘~°∞H˘¯O\Ï~Ú,
JÖÏ `«y#O`« ã¨=∞Ü«∞O QÆ_Ñç #≤ `«~åfi`« XHõ@=Ù`å~Ú. Ñ¨â√◊ Ñ¨HÍΔ º^Œ∞ÖË Ãã#∞û=Öò
Hõ=¸ºxˆH+¨<£û Q˘Ñ¨ÊQÍ áê\ÕK«QÍ =∞#∞+¨μºÅ∞ x~°¡HõΔ ºO KÕÜ«∞_»OÖ’ J~°úO
ÖË^Œ∞.
JO^Œ∞Ö’x Ç¨~Úx J#∞Éè=í OÖ’H˜ `≥K∞« ÛHÀ"åe
Ç¨ÏyæOQ∑ JO`«∞ÖËx Ç¨~Úx Hõeyã¨∞OÎ k. ^ŒOÑ¨`∞« Å =∞^èºŒ „¿Ñ=∞ |O^è•xfl
Ñ¨\ +˜ Oì̈ KÕã∞¨ OÎ k. ^•OÑ¨`º« OÖ’ JãÖ`«$Ñ≤Î `˘Åyã¨∞OÎ k. â◊$OQÍ~° ã¨=∞Ü«∞OÖ’
ÃãH±û LnÌÑ#¨ Å∞ Hõey™êÎ~Ú.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
62 _®II ã¨=∞~°O
Ç¨ÏyæOQ∑, H“yeO`«, "≥#∞fl`«@_ì O» , |∞QÆæ x=∞~°_O» , gÑ¨Ù g∞^Œ =∞$^Œ∞=ÙQÍ
~°∞^Œ_Ì O» =O\˜q. â◊$OQÍ~° "ÕàÖ◊ ’ ÖˇO· yHõ LnÌÑ#¨ Å∞QÍ LO\Ï~Ú. ã¨Ê~°≈ J<Õk
â◊s~°OÖ’ ZO_®iÊù<£û, PH˜û\’ã≤<£ W`«~° â◊$OQÍ~° ~°™êÜ«∞xHõ q_»∞^ŒÅH˜
`À_»Ê_»∞`«∞Ok. Wq ã¨Ê~°≈Ö’x Ñ¨ÙÅHÕ`«x Ñ¨k~Ô @∞¡ KÕ™êÎ~Ú. =∞#ã¨∞ûH˜ Ç¨~Úx
„Ñ¨™êk™êÎ~Ú.
„ˆHr Å∞H±û – Ç¨Ïã‘¯ "å~Úãπ
„¿Ñ=∞ Ñ¨Ó~°fiHõ"∞≥ #ÿ K«∂Ñ¨ÙÅ∞, „ˆHr Å∞H±û Ãã‰õΩû=Öò Ñ¶e‘ OQ∑ûx Ñ¨Ù\ì̃™êÎ~Ú.
fÜ«∞x Q˘O`«∞ =∞^è∞Œ ~°"∞≥ #ÿ =∂@Å∞ ÖˇO· yHõ LnÌÑ#¨ Å∞QÍ `À_»Ê_»`å~Ú. JO`ÕHÍ^Œ∞
xâ◊≈ÉÏÌxfl ÉèQí flÆ O KÕã∂¨ Î "≥∞Ö’_çÜ∞« ãπQÍ q#|_Õ =¸ºlH± =∞#ã¨∞ûH˜ Ñ¨ÙÅHÕÑ¨
KÕÜ∞« _»"∞Õ HÍ‰õΩO_® =∞Oz H˜Hx± Wã¨∞OÎ k.
=∞`«∞Î HõeyOKÕ Ñï=∞àÏÅ∞, ã¨∞QÆO^èŒ ‰õΩã¨∞=∂Å∞ =∞`«∞Î HõÅyOK«_"» ∞Õ HÍ‰õΩO_®
ÖˇO· yHõ LnÌÑ#¨ Å∞ HõÅy™êÎ~Ú. K«H¯õ x ~°∞z LO_Õ HÍÑ¶‘ =∞#ã¨∞ûx =ÚiÑ≤OKÕ
"åã¨# ‰õÄ_® Hõey LO@∞Ok. „¿Ñ=∞ Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ J@∞=O\˜ HÍÑ¶‘ JOk¿ãÎ
JO^Œ∞Ö’x Ñï=∞à◊O ÖˇO· yHõ LnÌÑ#¨ HõeyOK«_"» ∞Õ HÍ‰õΩO_® ÉèÏ~°ºx ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ
fã¨∞HÀ"åÅ<Õ ÉèÏ=##∞ Hõey™êÎ~Ú.
Ãã#∞û=Öò Hõ=¸ºxˆH+¨<û£ „áê^è•#º`« QÆ∞iÎOz# ^ŒOÑ¨`∞« Å∞ ^•OÑ¨`º« rq`«OÖ’
É’~ü J<Õk LO_»^∞Œ . XHõiH˘Hõ~∞° ÖˇO· yHõ LnÌÑ#¨ ÅÖ’ `ÕeáÈ`«∂. rq`åxfl
=∞^è∞Œ ~åu =∞^è∞Œ ~°OQÍ =∞ÅK«∞‰õΩO\Ï~°∞.
ÖˇO· yHõ "åOKèÅ« ∞ – ÖˇO· yHõ LnÌÑ#¨ Å∞
ÖˇO· yHõ "åOKèÅ« ∞ HõÅQÆ_®xH˜ ÖˇO· yHõ LnÌÑ#¨ Å∞ ÃÑ~°Q_Æ ®xH˜ HÍ=∞„QÆO^ä∞Œ Å
áê„`« KåÖÏ LO@∞Ok. g\˜ #∞Oz `«Ü«∂~°ÜÕ∞º ~°™êÅ∞ Öˇ·OyHõ „¿Ñ~°}‰õΩ
`À_»Ê_»`å~Ú. â◊|,Ì ã¨Ê~°≈, ~°∂Ñ¨ PÖ’K«#Å „Ñ¨ÉÏè =O`À "≥∞^Œ_∞» Ö’x ÃãH±û Hˆ O„^•Å∞
ã¨ÊOk™êÎ~Ú. JÖÏ ã¨ÊOkOz# <å_ô ˆHO„^•Å∞ <å_ô `«O„`«∞Å ^•fi~å
[#<ÕO„kÜ«∂xH˜ ãÖ^ÕâßÅ∞ ÑÖÑ¨QÍ JO^Œ∞Ö’x ~°H<Îõ åàÏÅ∞ "åºHÀz™êÎ~Ú.
„ã‘ÅÎ q+¨Ü∞« OÖ’QÍx, Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ q+¨Ü∞« OÖ’ QÍx JO^ŒiH© ~°u Z_»Å Pã¨HÎ˜
XHõ>Ë q^èOŒ QÍ LO_»^∞Œ . ã¨=∞Ü«∞O, ãÖ^Œ~ƒ° Où |\ì̃ HÍ=∞O HõÅQÆ_O» Ö’ `Õ_®Å∞
LO\Ï~Ú. Ãã#∞û"åe\˜ „áê^è•#º`« `≥eã≤# ^ŒOÑ¨`«∞Å∞ "≥∞à◊√‰õΩ=QÍ "å\˜x
PK«~} ° Ö’ ÃÑ\˜ì P#O^•xfl, ã¨∞MÏxfl `«=∞ ™⁄O`«O KÕã∞¨ ‰õΩO\Ï~°∞. J#∞~åQÍxfl,
J#∞|O^è•xfl Ñ¨\ +˜ Oì¨ KÕã∞¨ ‰õΩO\Ï~°∞.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 63
HÍ=∞O Hõey# „ãÅÎ‘ Ö’¡ âßs~°Hõ =∂~°∞ÊÅ∞
^ŒOÑ¨`∞« Ö’¡ HÍ=∞O K≥Å~ˆ y#Ñ¨C_»∞ "åà◊§Ö’¡ HõeQˆ âßs~°Hõ =∂~°∞ÊÅ∞ QÆ∞iOz
J=QÍÇ¨Ï# J=ã¨~O° . =ÚYºOQÍ „ã‘ÅÎ Ö’¡ HõeQˆ =∂~°∞ÊÅ∞ QÆ∞iOz J=QÍÇ¨Ï#
Ñ¨Ù~°∞+¨μxH˜ LO_®e. JÑ¨C_Õ Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ â◊$OQÍ~°OÖ’ ãïQÍæ `«# ÉÏ^èºŒ `«#∞
x~°fiÇ≤Ï™êÎ_∞» . P"≥∞#∞ ã¨„Hõ=∞OQÍ J~°Oú KÕã∞¨ ‰õΩO\Ï_»∞.
HÍ=∞O Hõey# „ã‘ÅÎ Ö’ âßs~°HOõ QÍ HõeQˆ =∂~°∞ÊÅ∞ :
HÍ"≥∂„^ÕHõO`À „ã‘Î ÔH·¡=∂H±ûH˜ "≥o§#Ñ¨C_»∞ HÍà◊√§, KÕ`«∞Å HõO_»~åÅ∞
aQÆ∞ã¨∞‰õΩO\Ï~Ú. KÕu"Õà√◊ §, HÍe"Õà√◊ § Ñ¨\ ì̃ QÆ∞O*Ëã#≤ @∞¡ J=Ù`å~Ú. ã¨∞Y„áêÑ≤Î
Hõey# H˘kÌ¿ãÑ¨\ H˜ ˜ JÖÏ aQÆÑ@ ¨ _ì O» `«yáæ È`«∞Ok.
=∂=¸Å∞QÍ âßfiã¨ x=ÚëêxH© 18 ™ê~°∞¡ fã¨∞‰õΩO>Ë ÃãH±ûÑ¨~O° QÍ ZÔQ\˚· ò
J~Ú#Ñ¨C_»∞ x=ÚëêxH˜ 40 ™ê~°∞¡ fã¨∞HÀ=_»O LO@∞Ok. =∂=¸Å∞QÍ QÆ∞O_≥
x=ÚëêxH˜ 72 ™ê~°∞¡ H˘@∞ìHÀ=_»O LO>Ë HÍ=∞Ñ¨~O° QÍ L„^ÕHOõ K≥Ok#Ñ¨C_»∞
110 #∞Oz 180 ™ê~°∞¡ H˘@∞ìHÀ=_»O LO@∞Ok. ~°HáÎõ È@∞ ‰õÄ_® P ã¨=∞Ü«∞OÖ’
ã≤™êìeH± s_çOQ∑ 30 #∞Oz 80 ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
64 _®II ã¨=∞~°O
~°uÖ’ ÉÏQÍ L„kHõÎ`« K≥Ok# „ã‘ÎÖ’ â◊s~°O ÉÏQÍ "Õ_≥H˜¯# J#∞Éèí∂u
HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ã¨∞Y„áêÑ≤Î Hõey# `«~åfi`« "Õ_ç x^•#OQÍ K«ÖÏ¡~°∞`«∞Ok. P
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ K≥=∞@Å∞ Ñ¨@∞ì`å~Ú.
=ÚYºOQÍ „ã‘ÅÎ Ö’¡ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#fl `«~åfi`« =¸„`«qã¨~#˚° KÕÜ∂« ÅxÑ≤ã∞¨ OÎ k.
^•xH˜ HÍ~°}O HÍ=∞ Ñ¨~O° QÍ L„kHõ`Î « K≥Ok#Ñ¨C_»∞ [#<ÕO„kÜ«∂Å`Àáê@∞
=¸„`«HÀâ◊O ‰õÄ_® L„kHõ`Î« K≥O^Œ∞`«∞Ok.
ÃãH±û ã¨ÊO^Œ#ÅH˜ =HΔÀ*ÏÖÖ’ =KÕÛ =∂~°∞ÊÅ∞:
ÃãH±û Ñ¨~O° QÍ „¿Ñ~°} á⁄O^Œ#Ñ¨C_»∞ [#<ÕO„kÜ«∂ÅÖ’#∂, ~˘=Ú‡ÅÖ’#∞
HõeQˆ =∂~°∞ÊÅ#∞ <åÅ∞QÆ∞ ÃãÑì ûπ QÍ ¿Ñ~˘¯#_»O LO@∞Ok.
"≥Ú^Œ\ ˜ ÃãÑì π – ZÔQ\˚· ò"∞≥ O\ò ¿Ñ*¶ ò
~Ô O_»= ÃãÑì π – áê¡\’ ¿Ñ*¶ ò
=¸_»= ÃãÑì π – P~°[æ q∞H± ¿Ñ*¶ ò
<åÖÁæ# ÃãÑì π – ~Ô [Å∂º+¨<£ ¿Ñ*¶ ò
ÖˇO· yHõ „¿Ñ~°} Hõey#Ñ¨C_»∞ "≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ\ ˜ ^Œâ◊ =HΔÀ*ÏÅÖ’ JkèHOõ QÍ
~°HOÎõ KÕ~_° O» . JkèHOõ QÍ ~°HOÎõ KÕ~_° =» ∞<Õk =HΔÀ*ÏÖÖ’x HõO_»Ö’<Õ HÍ‰õΩO_®
K«~‡° OÖ’ ‰õÄ_® HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
ÖˇO· yHõ „¿Ñ~°} Hõey#Ñ¨C_»∞ „ã‘ÅÎ =HΔÀ*ÏÅÖ’ HõeQˆ =∂~°∞ÊÅ∞ XH˘¯Hõ¯iÖ’
XH˘¯Hõ¯ÖÏQÍ LO\Ï~Ú. ÃãH±û ã¨ÊO^Œ#Å‰õΩ ãÖ|OkèOz# "≥Ú^Œ\ ^˜ âŒ ◊ J~Ú#
ZÔQ·˚\ò"≥∞O\ò ¿Ñ¶*òÖ’ =ÚO^Œ∞QÍ K«#∞"≥Ú#Å∞ xHõ¯ÉÁ_»∞K«∞O\Ï~Ú. QÆ\ ˜ìQÍ
=∂~°`å~Ú. K«#∞"≥Ú#ÅÖ’ .... Ñ¨ÅÛ\˜ QÆ∞O_≥ HõO_»~åÅ∞ >ˇ#¬<H£ ˜ Ö’#∞HÍ=_»O
=Å¡ D Ñï=∂}O HõÅ∞QÆ∞ `«∞Ok. K«#∞"≥Ú#Å∞ ~Ô O_»∞ XˆH™êi xHõ¯ÉÁ_»∞K«∞
HÀ=_»O ‰õÄ_»^∞Œ . =ÚO^Œ∞QÍ XHõ\ ˜ HÍãÎ̈ PÅã¨ºOQÍ ~Ô O_»=k [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
JO^Œ∞Hõx =ÚO^Œ∞QÍ XHõ\ Q˜ \Æ Qì̃ Í =∞~˘Hõ\ ˜ HÍãÎ̈ "≥∞`«QÎ Í JxÑ≤ã∞¨ OÎ k.
ÃãH±û „¿Ñ~°}`À xHõ¯|_»∞K«∞H˘#fl K«#∞"≥Ú#Å∞ J~°ÃãO\©g∞@~°∞ #∞Oz
ÃãO\˜g∞@~°∞ J^Œ#OQÍ Ñï=∂}O ÃÑ~°∞QÆ∞`å~Ú. K«∞@∞ìH˘Å`« ‰õÄ_® áê=Ù
ÃãO\˜g∞@~°∞ #∞Oz J~° ÃãO\˜g∞@~ü J^Œ#OQÍ ÃÑ~°∞QÆ∞`å~Ú.
H˘O^ŒiH˜ ™ê^è•~°}OQÍ<Õ K«#∞"≥Ú#Å∞ ÃÑ^ŒqÌ QÍ LO\Ï~Ú. J@∞=O\˜ "åà◊§Ö’¡
=∞iO`« ÃÑ^ŒÌ"≥·#@∞ì Hõ#|_»=Ù. z#flqQÍ L#fl K«#∞"≥Ú#Å∞ ÃãH±û „¿Ñ~°}
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
[iy#Ñ¨C_»∞ Ñï=∂}O ã¨Ê+Öì QÍ Hõ#|_»`å~Ú.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 65
P `«~åfi`« H˘kÌ x=ÚëêÖ’¡ ÖˇO· yHõ „¿Ñ~°}Å∞ f„="≥∞ÿ =HΔÀ*ÏÅÖ’ ~°HkÎõ Hè ºõ `«
ÃÑiy Jq =∞iO`« ÃÑ^ŒqÌ J=Ù`å~Ú. =HΔÀ*ÏÅ Ñï=∂}O ÃÑ~°Q_Æ O» áê¡\’
¿Ñ*¶ òH˜ zÇ¨ÏflO. K«#∞"≥ÚÅÅ∞ K«∞@∂ì ~°∂áê~Ú "Õ∞~° L^•~°OQÆ∞Ö’ LO_Õ K«~‡° O
L|∞ƒQÍ =∂~°∞`«∞Ok.
ÃÑo§HÍx "åiÖ’ =∂~°∞ÊÅ∞ :
ÃÑo§HÍx J=∂‡~ÚÖ’¡#∞, Ñ≤Å¡Å∞ HõÅQÆx „ã‘ÎÅÖ’¡#∞ Öˇ·OyHõ ã¨ÊO^Œ#Å∞
Hõey#Ñ¨C_»∞ =HΔÀ*ÏÅ Ñï=∂}O J^Œ#OQÍ 1/4 ÖË^• 1/5 Ñï=∂}O
ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =HΔÀ*ÏÅ∞ |~°∞=ÙQÍ JxÑ≤™êÎ~Ú. ã¨Å∞Ñ¨Ù
JxÑ≤™êÎ~Ú. Ñ≤Å¡Å∞ Hõey# „ã‘ÎÅÖ’¡ Öˇ·OyHõ „¿Ñ~°}`À =HΔÀ*ÏÅ Ñï=∂}O
ÃÑ~°Q_Æ O» JO`«QÍ LO_»^∞Œ HÍx ÃãH±û „¿Ñ~°}`À =HΔÀ*ÏÅ =∞^è∞Œ ~å#∞Éè∂í `«∞Å∞
=∂=¸Å∞QÍ<Õ LO\Ï~Ú.
ÃãH±û „¿Ñ~°}`À HÀiHõ HÔ =¡· ∂H±ûH˜ KÕi ã¨∞Y„áêÑ≤Î á⁄Ok# `«~åfi`« =∞#ã¨∞û
âßOuOz =∂=¸Å∞ ã≤u÷ H˜ KÕ~∞° HÀ=_»O "≥Ú^ŒÅ=Ù`«∞Ok. D ^Œâ<◊ Õ i[Å∂º+¨<£
¿Ñ*¶ ò JO\Ï~°∞. ã¨∞Y„áêÑ≤Î `«~åfi`« =HΔÀ*ÏÅÖ’¡ JkèHOõ QÍ KÕi# ~°HOÎõ uiy
<å~°‡Öò ã¨~∞° ¯ ºÖË+<¨ Ö£ ’H˜ "≥à§◊ _®xH˜ 5–10 xq∞ëêÅ∞ Ñ¨_∞» `«∞Ok.
HÍ"≥∂„^ÕHOõ =Å¡ „ã‘Î [#<ÕO„kÜ«∂ÅÖ’ HõeQˆ =∂~°∞ÊÅ∞ :
~°uÖ’ áêÖÁæ#flÑ¨C_»∞ ÃãH±û Ñ¨~O° QÍ L„kHõ`Î « K≥Ok# „ã‘ÖÎ ’ Ü≥∂xH˜ ~Ô O_»∞
„Ñ¨H¯õ Å HÍh Ü≥∂x ÃÑ^Œ=ÙÅ∞ ~°HÍÎkHè ºõ `«`À L|∞ƒ`å~Ú. Wq P ã¨=∞Ü«∞OÖ’
=∂=¸Å∞QÍ LO_Õ Ñï=∂}O HõO>Ë 2 ~Ô @∞¡ ÃÑ^ŒqÌ J=Ù`å~Ú.
Ü≥∂x ^•fi~°O ^ŒQ~æÆ ° ...... lQÆ∞~°∞ =O\˜ Ñ¨^•~åúxfl XHõ\ ˜ – ~Ô O_»∞ K«∞Hõ¯Å∞
q_»∞^ŒÅ KÕã≤ *Ï~°∞_»∞QÍ =∂~°∞ã¨∞OÎ k. ÖˇO· yHõOQÍ L„kHõ`Î « K≥Ok# „ã‘ÖÎ ’ 10–15
ÃãHõO_»Ö¡ ’<Õ Ü≥∂x =∂~°Oæ Ö’ „^Œ"åÅ∞ „ã¨q™êÎ~Ú.
ã¨∞Y„áêÑ≤Î Hõey#Ñ¨C_»∞ Ü≥∂x =∂~°æO Ö’Ñ¨Å JÅÅ∞ JÅÅ∞QÍ HõO_»~°
ãÖHΔÀÉèOí HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. D HõO_»~° ãÖHÀK«O XHõ =∞^è∞Œ ~å#∞Éè∂í ux q∞QÆ∞Å∞ã¨∞OÎ k.
â◊s~°OÖ’ U JOQÍxH˜ ÖËx „Ñ¨`ºÕ Hõ`« Ü≥∂x j~å¬xH˜ LOk. ÃãH±û „¿Ñ~°}ÅH˜
JO^Œ∞‰õΩ<Õ Jq∞`«OQÍ L„kHõ`Î « K≥O^Œ∞`«∞Ok. 4–5 q∞b¡g∞@~°¡ #∞O_ç ÃãH±û
Ñ¨~O° QÍ ã¨ÊOkOz#Ñ¨C_»∞ 2 1/2 ÃãO\˜ g∞@~°∞¡ J=Ù`«∞Ok.
ÃÑ· J=QÍÇ¨Ï# L#flÑ¨C_»∞ ^ŒOÑ¨`«∞Å∞ `«=∞ rq`åxfl =∞^èŒ∞~°OQÍ
=∞ÅK«∞‰õΩO\Ï~°∞.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
66 _®II ã¨=∞~°O
#ÅÉè̌·Ö’ W~°"≥· ZÖÏ?
‰õΩ@∞OÉÏÅÖ’ H˘O^Œi Ñïã≤u÷ K«∂¿ãÎ KåÖÏ *Ïe "Õã∞¨ OÎ k. JÖÏ *Ïe
"Õ¿ã"åà◊§Ö’¡ ‰õΩ@∞O|~å=Ù XHõ_∞» . K≥Öà¡ˇ §◊ ÃÑo¡à√◊ §, `«O„_ç KÕã#≤ JÑ¨CÅ∞ W=hfl
KÕâßHõ, f~åÛHõ JÑ¨C_»∞ ÃÑo§ ãÖQÆu Z`åÎ_∞» . Jxfl ÉÏ^èºŒ `«Å∞ ZO`« `«fi~°QÍ
x~°fiiÎOz<å 40 Uà◊√§ xO_çáÈÜ«∂~Ú. JO`« =Ü«∞ã¨∞û "åxH˜ J=∂‡~Ú
^˘~°HÍÅO>Ë KåÖÏ Hõ+"ì̈ ∞Õ . JO`« Hõ+"ì̈ ∞≥ #ÿ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ JO`«=~°‰Ωõ "Õ∞~ˆ *ò HÍx
35 Uà◊§ Pq_» W+¨Ñì _¨ ç J`«x`À ÃÑo§H˜ XÑ¨C‰õΩOk.
f~å ÃÑo§ KÕã¨∞‰õΩ#fl `«~åfi`« ‰õΩ@∞OÉ~å=ÙH˜ K≥Ñ¨ÊÖË#xfl ãÖ^ÕÇ¨Å∞
`«Å∞K«∞H˘KåÛ~Ú. Ãã‰õΩû=Öò Ñ¶‘eOQ∑û ZÖÏ L#flÑ¨Ê\˜H© Ãã‰õΩû=Öò _Ò\òûH˜
H˘^Œ=ÖË^∞Œ . =Ü«∞ã¨∞ûx „Ñ¨H¯õ # ÃÑ\˜ì ÃãH±ûx ZO[Üü∞ KÕ^•Ì=∞x PÖ’zOKÕ |^Œ∞Å∞
J`«xH˜ ÖË\ò =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ ÃÑo§ Hõ#∞Hõ =∞#ã¨∞û Ñ¨_ç =zÛ# =∞QÆ∞= =∞#ã¨∞ûx
"≥∞Ñ≤ÊOK«QÅÆ <å ÖË<å J<Õ ÉèÜ í ∞« O J#∞Hõ}Δ O J`«xfl HõÅ=~°Ñ~¨ ∞° ã¨∞OÎ k. J@∞=O\˜
PÖ’K«#Å =∞^èºŒ "≥Ú^Œ\ ~˜ å„u J~ÚO^ŒxÑ≤OK«∞‰õΩ<åfl_»∞. Ñ¶ã¨ <ìπ \·≥ ò JO^ŒiÖÏQÍ
<åÅ∞QÆ∞™ê~°∞¡ ÃãH±û KÕÜ∞« ÖËHáõ È~Ú<å XHõ¯™êi KÕâß#<Õ ãÖ`À+Ö =∂„`«O JO`«QÍ
HõÅQÆÖË^Œ∞. J~Ú<å _»∂º\©ÖÏQÍ ~ÀAH˜ XHõ¯™êi ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO@∞<åfl_»∞.
10–15 ~ÀAÅ∞ QÆ_Kç ãÕ i¨ H˜ ~ÀE J<Õk 3–4 ~ÀAÅH˜ Ñïq∞`«"∞≥ áÿ È~ÚOk.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 67
ÉèÏ~°º <À~°∞ qÑ≤Ê Uq∞ J_»QHÆ áõ È~Ú<å P"≥∞‰õΩ ã¨∞YO JOkOK«ÖHË áõ È`«∞<åfl#<Õ
ybì Ñ¶e‘ OQ∑ ZO`«QÍ<À ÃÑiyáÈ~ÚOk. ^•xH˜ `À_»∞ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#fl „Ñü™êi
JOQÆO QÆ\ Ñì˜ _¨ _» O» ÖË^∞Œ . XHõ"àÕ ◊ QÆ\Ñì˜ _¨ #ç Ñ¨Ê\˜H© ~°u Ñ¨ÓiÎ HÍ‰õΩO_®<Õ =∞^èºŒ Ö’<Õ
"≥∞`«Î|_çáÈ`ÀOk. ‰õΩ@∞O|~å=ÙH˜ W^ŒO`å J~°úO HÍ‰õΩO_® LOk. ÃãH±ûÖ’
áêÖÁæ<åÅ<Õ HÀiHõ LO_ç ‰õÄ_® ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#ÖËHáõ È=_»O, JOQÆãOÎ¨ Éè#í "≥Ñ· Å¨¶ ºO
HõÅQÆ_O» JO`«∞Ñ¨@xì q+¨Ü∞« OQÍ =∂iOk.
JOQÆãOÎ̈ Éè#í "≥Ñ· Ö¨¶ ÏºxH˜ J<ÕHõ HÍ~°}ÏÅ∞ :
‰õΩ@∞O|~å=Ù q+¨Ü∞« OÖ’ <åÅ∞QÆ∞ Ñ¨^∞Œ Å∞ xO_Õãi¨ H˜ ÃãH±û Ç¨~À‡#¡ Jã¨=Î ºã¨`Î «
U~°Ê_»@O, =∂#ã≤HOõ QÍ kQÆ∞Å∞ KÀ@∞ KÕã∞¨ ‰õΩx LO_»@O, P~ÀQÆºO ‰õÄ_®
ãïQÍæ ÖËHáõ È=_»O HÍ~°}O. J~Ú`Õ WOH˘O^ŒiÖ’ WOH˘xfl HÍ~°}ÏÅ∞ JOQÆãOÎ¨ Éè#í
"≥Ñ· Ö¨¶ ÏºxH˜ HÍ~°}ÏÅ∞ J=Ù`å~Ú. âßs~°HOõ QÍ, =∂#ã≤HOõ QÍ F=~ü =~ü¯ KÕÜ∞« _»O,
JuQÍ JÅã≤áÈ=_»O, JOQÆãÎ̈OÉèí# "≥·Ñ¶¨ÖÏºxH˜ HÍ~°}"Õ∞. W@∞=O\˜ ^•xH˜
=∞O^Œ∞ Jã¨=~°O ÖË^Œ∞. HõO\˜ xO_® Ñ¨ÓiÎQÍ x„^ŒáÈ=_»O XHõ¯>Ë =∂~°æO.
^•O`À JÅã¨@, =∂#ã≤Hõ =uÎ_ç `˘Å∞QÆ∞`«∞Ok.
`ÕeHÔ #· =∞#ã¨∞û K«∞~°∞HÔ #· â◊s~°O ÃãH±ûH˜ =¸ÅO. U =Ü«∞ã¨∞û "åÔ~<· å ÃãH±ûH˜
LÑ¨„Hõq∞OKÕ =ÚO^Œ∞ =∞#ã¨∞û `ÕeHõÑ¨_Õ q+¨Ü«∂Å∞, L`ÕÎ[ÑïKÕ q+¨Ü«∂ÖË
=∂\Ï¡_®e. =¸_£ Ze"Õ\ò J"åfie. JÖÏHÍHõ =¸_£ _»Öò J~Ú`Õ JOQÆO
_Ò<£ J=Ù`«∞Ok.
XHõ K«∞Hõ¯ "Õã≤ K«∂_»∞, P ÃÑ#· =KÕÛ H˜‰Ωõ ¯ K«∂_»∞ J<Õ <å#∞_ç LOk. Jeã≤#
=∞#ã¨∞ûH˜, JO^Àà◊#Ö’ L#fl =∞x+≤H˜ PÅ¯Ç¨Öò H˜H± W=fi=K«∞Û. QÍx _Àãπ
q∞Oz`Õ JOQÆO _Òãπ J=_»O `«^ºŒä O. PÅ¯Ç¨Öò 2 ÃÑQÆ∞Åæ ∞ Z‰õΩ¯= Ñ¨_`ç Õ P
~ÀAH˜ ÃãH±ûÖ’ J=Ù\ò J=_»O `«^ºŒä O. HÀiHõ J~Ú`Õ HõÅQÆ=K«∞Û QÍx ÃÑ~üáê¶ ~Ô û<£û
LO_»^∞Œ . ™È+¨Öò „_çOH±QÍ JÑ¨C_»ÑC¨ _»∞ q∞`«OQÍ PÅ¯Ç¨Öò fã¨∞‰õΩ<Õ"åà◊§Ö’¡
^•x J#~åúÅ∞ Hõ#|_»Háõ È=K«∞Û HÍx JÅ"å@∞QÍ =∂i`Õ JOQÆãOÎ¨ Éè#í "≥Ñ· Å¨¶ ºO
`«Ñ¨ÊHõ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. JO^Œ∞‰õΩ HÍ~°}O "åiÖ’ PÅ¯Ç¨eH± #∂ºÔ~·\ ˜ãπ
ÃÑOá⁄O^Œ_»"Õ∞.
=∞^èŒ∞"Õ∞Ç¨ÏO L#fl "åà◊§Ö’¡ ‰õÄ_® JOQÆã¨ÎOÉèí# "≥·Ñ¶¨ÖÏºÅ∞ Z^Œ∞~°=Ù`«∂
LO\Ï~Ú. +¨μQÆ~∞° "åºkè =Å¡ _»Ü∂« Éˇ\ H˜ ± #∂º~ÀÑü ÃÑOá⁄O^Œ_O» WO^Œ∞‰õΩ
HÍ~°}O.
JOQÆãOÎ̈ Éè#í "≥Ñ· Ö¨¶ ÏºxH˜ U^À XHõ>Ë HÍ~°}O J#∞HÀ‰õÄ_»^∞Œ . ™ê^è•~°}OQÍ
3–4 HÍ~°}ÏÅ∞ Hõeã≤ LO\Ï~Ú. "å\˜x ãïkkÌ`Õ JOQÆO Ñ¨\+ì˜ Oì¨ QÍ =∂~°∞`«∞Ok.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
68 _®II ã¨=∞~°O
Ñ¨\ +˜ "ì̈ ∞≥ #ÿ JOQÆãOÎ̈ ÉèÏxH˜ „ã‘Î „¿Ñ~°}
ÃãH±û q+¨Ü∞« OÖ’ „ã‘Î Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ =∞^èºŒ Ñ¨~ã° Ê¨ ~° PHõ~¬° }, ã¨ÇÏ¨ HÍ~°O LO_®e.
h ÃãH±û ã¨∞YO HÀã¨"∞Õ <Õ#∞ Jx „ã‘Î JxÑ≤OKåe. JÖÏ Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ #∞Oz K«H¯õ x
„¿Ñ=∞ ÉèÏ=O Pq_çH˜ JO^•e. JÖÏ HÍ‰õΩO_® „ã‘Î ÃãH±ûÖ’ xi¡ÑOÎ̈ QÍ Hõ#|_ç<å,
ÃãH±ûÖ’ Pã¨H˜Î ÖË#@∞¡ JxÑ≤Oz# JOQÆO ã¨ÎOaèOK«^Œ∞. XHõ"Õà◊ JOQÆO
ãÎ̈OaèOz#Ñ¨Ê\˜H© „ã‘Î #∞Oz `«y# „¿Ñ~°} ÖËHáõ È`Õ Ñ¨Ù~°∞+¨μÖ’¡ Hõey# HÀiHõ
_Ò<£ J=Ù`«∞Ok. ÃãH±û =∞^èºŒ Ö’<Õ =Úyã≤áÈ`«∞Ok.
Ñ¨Ù~°∞+¨μx =∞#ã¨Î`«fiO qO`«QÍ LO@∞Ok. „ã‘Î ÃãH±ûÖ’ JuQÍ Pã¨H˜Î
K«∂Ñ¨Ù`«∞#flÑ¨C_»∞, ÃãH±û HÍ=Åã≤# HÀ~°∞`«∞#flÑ¨C_»∞ P"≥∞ HÀiHõ "Õ∞~°‰Ωõ `«#∞
KÕÜ∞« QÆÅ<å ÖË^• J<Õ J#∞=∂#O Hõey`Õ JOQÆO ãÖÎ aèOK«‰Ωõ O_® áÈ`«∞Ok.
Ñ¨Ù~°∞+¨μxH˜ ZÑ¨C_»∂ `«# ÃãH±û ™ê=∞~°ºú O g∞^Œ J#∞=∂#O ~å‰õÄ_»^∞Œ . =zÛO^ŒO>Ë
ÃãH±û ÃÑ~¶ áü ê¶ ~Ô ‡<£û ÃÑ~¶ ÚÖò J=Ù`«∞Ok.
=Úãë`«#O =KÕÛã≤O^Œ#fl ÉèÏ=O =∞#ã¨∞ûÖ’ "≥∞ke`Õ KåÅ∞ ÃãH±û q+¨Ü«∞OÖ’
=ÚÑ¨C "å\˜Å∞¡`«∞Ok. XHõ¯™êiQÍ _ç„Ñ¨ã‘ûÖò Ñ¶‘eOQ∑ =KÕÛã≤ JOQÆO ã¨ÎOaèOK«‰õΩO_®
áÈ`«∞Ok. q∞_çÖò U*òÖ’ W@∞=O\˜ JOQÆãOÎ¨ Éè#í "≥Ñ· Å¨¶ ºO ã¨ÇÏ¨ [O. =∞#ã¨∞ûx ZÅ¡ÑC¨ _»∞
Ç¨ïëê~°∞QÍ, Ü«∞OQ∑QÍ LOK«∞‰õΩO>Ë JOQÆã¨ÎOÉèí# ‰õÄ_® Ñ¶¨~üÃÑ¶H±ìQÍ LO@∞Ok.
ÃãH±ûÖ’ É’~°_"» ∞£
^•OÑ¨`«º ãÖ|O^è•Å∞ É’~ü J=_®xH˜ Ñ¨Ù~°∞+¨μxH˜ ÉèÏ~°º Z_»Å PHõ~°¬}
`«Q_æÆ "» ∞Õ HÍ~°}O. ÉèÏ~°ºx K«∂¿ãÎ ÃãH±û HõÅQÆ^∞Œ . ^•xH˜ „Ñ¨^•è #OQÍ =Ü«∞ã¨∞û
g∞^Œ Ñ¨_#ç H˘kÌ „ã‘ÖÎ ’ JO^ŒO `«Q_æÆ O» XHõ HÍ~°}O. Ñ¨_H» Qõ kÆ Ö’ XˆH =∞OK«O
g∞^ŒH˜ KÕi<å L^ÕfiQÆOO`À, LÖÏ¡ãO¨ `À ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_»O LO_»^∞Œ . ^•O`À
^•OÑ¨`º« ãÖ|O^è•ÅÖ’ "≥Ú<å\˜x KÀ@∞ KÕã∞¨ ‰õΩO@∞Ok.
H˘O`«=∞Ok Ñ¨Ù~°∞+¨μÅÖ’ =Ü«∞ã¨∞û =∞à◊§_»O`À ÃãH±û Ç¨~À‡#∞¡ `«yæ ÃãH±ûÖ’
Jã¨=∞~°`ú « HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
=Ü«∞ã¨∞û =∞o§# Ñ¨Ù~°∞+¨μÖÖ’ ÃãH±ûÖ’ JÑ¨C_»ÑC¨ _»∞ ÃÑ~¶ ÚÖò J=_»O LO@∂<Õ
LO@∞Ok. ^•xfl DrQÍ fã¨∞HÀ=_»O, ÃÑ~¶ ÚÅ∂º~üx =∞~°záÈ=_»O LO_®e. JO`Õ
`«ÑÊ¨ ~Ô O_»=~ÀA ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flÑ¨C_»∞ "≥Ú^Œ\ ~˜ ÀA ÃÑ~¶ ÚÅ∂º~ü =∞#ã¨∞ûÖ’ "≥∞ke`Õ
=∞m§ Z^Œ∞~°ÜÕ∞ºk ÃÑ¶~ÚÅ∂ºˆ~. JO^Œ∞‰õx JÑ¨[Ü«∞O HõÅ∞QÆ∞`«∞O^Œ<Õ ÉèíÜ«∂xH˜
=∞#ã¨∞ûÖ’ KÀ@∞ W=fi‰õÄ_»^∞Œ . PÖ’K«#Ö’¡ Ü«∞OQ∑QÍ L#fl"åiÖ’ =Ü«∞ã¨∞û =∞o§<å
ÃãH±û `«~°QÆ_»O LO_»^Œ∞. ÃãH±ûH˜, =Ü«∞ã¨∞û ÖË^Œ∞, =$^•úÑ¨ºO ÖË^Œ∞.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 69
ÃÑo§H˜ Ñ¨xH˜~åx Ñïã≤÷`«∞Å∞ LO\ÏÜ«∂?
rq`«OÖ’ ÃÑo§ J<Õk KåÖÏ =ÚYº"≥∞#ÿ JOâ◊O. ÃÑo§ „Ñ¨™êÎ=# ~å#O`«=~°‰Ωõ
`å=Ú ^•O`«Ñ¨º rq`åxH˜ Ñ¶≤\Ïì J<£Ñ¶≤\Ïì J<Õ =∂@ =∞#ã¨∞ûÖ’ "≥∞^ŒÅ<Õ
"≥∞^ŒÅ^Œ∞. q"åÇ¨Ï =Ü«∞ã¨∞û =KÕÛãïH˜, q"åÇ¨Ï „Ñ¨™êÎ=# =KÕÛãïH˜ Ü«Ú=`«,
Ü«Ú=‰õΩÅ∞ `«=∞ ™ê=∞~°º÷ O QÆ∞iOz _≥Å· =∂Ö’ Ñ¨_`» å~°∞. H˘xfl ãÖ^Œ~åƒùÖ’¡ D
_≥Å· =∂ _≥#· "≥∞\ÿ òQÍ ¿Ñe =∞#ã¨∞ûx HõHÍqHõÅO KÕ¿ãã¨∞OÎ k. J@∞=O\˜ Ñïã≤`÷ Õ
WÑ¨C_»∞ „Ñ¨nÑπ Ñïã≤u÷ .. „Ñ¨nÑπH˜ Jã¨ÖË JOQÆO z=~° #∞Oz HÍ‰õΩO_® JOQÆO
q∞_çÖò #∞Oz HÍ~°∞`«∞Ok. J`«xÖ’ ÃãH±û HÀiHõÅH˜ J~Ú`Õ Ö’ÑÖ ÖË^∞Œ QÍx
JOQÆO ãÖÎ aèOz#Ñ¨C_»∞ =∞^èºŒ ‰õΩ =OyáÈ~Ú J~°Kú O« „^•HÍ~°OQÍ =∂~°∞`«∞Ok.
ZO`« QÆ∞Ol<å u#flQÍ J=fi^Œ∞. ZO^Œ∞HÔ <· å =∞Oz^Œx >ˇãìπ HÀã¨=∞x XHõ „ã‘Î
^ŒQiæÆ H˜ "≥àÏ§_»∞. Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO Ü≥∂x ^ŒQ~æÆ ° @Kü J=Ù`«∞O^Õ `«ÑÊ¨ Ü≥∂xÖ’H˜
„Ñ¨"tÕ O K«Ö^Ë ∞Œ . ^•O`À `å#∞ ÃÑo§H˜ Ñ¨xH˜~å#x _çÃã_· £ J~ÚáÈÜ«∂_»∞.
„Ñ¨nÑπ ÖÏO\˜ "åà◊√§ ‰õÄ_® H˘kÌáê\˜ ã¨~°˚s`À ÃãH±ûH˜ Ñ¨ÓiÎQÍ Ñ¶≤\ò
J~ÚáÈ`å~°∞. q+¨Ü«∞O `≥eÜ«∞Hõ ZO`À=∞Ok `å=Ú ÃÑo§H˜ J<£Ñ¶≤\ò Jx
=∂#ã≤HOõ QÍ Hõ$OyáÈ`å~°∞. „Ñ¨nÑπ‰Ωõ #fl Ñïã≤u÷ x ''ÃÇÏ· áÈã≤Ê_çÜ∞« ãπ—— JO\Ï~°∞.
ÃÇÏ· áÈã≤Ê_çÜ∞« ãπ Ö’ÑÖ L#fl "åà◊§Ö’¡ =¸„`«O =KÕÛ ~°O„^èOŒ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO z=~°
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
70 _®II ã¨=∞~°O
HÍ‰õΩO_® Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO "≥Ú^Œ\’¡<À, =∞^èºŒ Ö’<À LO@∞Ok. nx=Å¡ =¸„`« qã¨~#˚°
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =¸„`«O <Õ~°∞QÍ Ñ¨_»‰õΩO_® HÍà◊§ g∞^Œ Ñ¨_»∞`«∞Ok. ^Œ∞ã¨∞ÎÅ∞
=¸„`«O`À `«_∞» ™êÎ~Ú.
ÃÇ·ÏáÈã≤Ê_çÜ«∞ãπ Ñïã≤÷u L#fl"åà◊§Ö’¡ JO^ŒiÖ’#∂ „Ñ¨nÑπÖÏQÍ =∞^èŒºÖ’
=Oy LO_»#=ã¨~O° ÖË^∞Œ . H˘O^ŒiH© ÃÇÏ· áÈã≤Ê_çÜ∞« ãπ Ñïã≤u÷ `À áê@∞ ''HÍi¤——
Ñïã≤u÷ ‰õÄ_® LO@∞Ok. JOQÆO ãÖÎ aèOz#Ñ¨C_»∞ qÅ¡O|∞ÖÏ =Oy LO@∞Ok.
D Ñïã≤u÷ Z‰õΩ¯=QÍ L#fl "åà◊§Ö’¡ JOQÆO Z^Œ∞QÆ∞^ŒÅ ‰õÄ_® LO_»^∞Œ . J~Ú<å
giÖ’ ÃãH±û HÀiHõÅ∞ Ñ¶Ù¨ ÖòQÍ LO\Ï~Ú. JOQÆãOÎ¨ Éè#í Å∞ ‰õÄ_® =∂=¸Å∞ QÍ<Õ
LO\Ï~Ú. HÍx JOQÆO x\Ï~°∞QÍ HÍ‰õΩO_® qÅ¡O|∞ÖÏQÍ =∞^èºŒ H˜ =OQÆ∞`«∞Ok.
áê¡ãHì≤ ± ã¨~s°̊ ^•fi~å D Ñïã≤u÷ x Ju `ÕeHõQÍ ãïk^Œ=Ì K«∞Û ÃãH±ûH˜ ÃãO\ò
Ñ¨~Ô ûO\ò Ñ¶\≤ ò JÜÕ∞º@@∞¡ KÕÜ∞« =K«∞Û. Ñ≤Åe¡ fl Hõ#_®xH˜ _èÀHÍ ÖË‰Ωõ O_® KÕÜ∞« =K«∞Û.
~Ô O_»∞QÍ peáÈ~Ú# c[HÀâ◊O
J~°∞^Œ∞QÍ H˘O^ŒiH˜ c[HÀâ◊O („™È¯@"£∞) „ã‘ÅÎ Ö’¡x Ü≥∂x ÃÑ^Œ=ÙÅ∞ÖÏQÍ
Ô~O_»∞QÍ pe LO@∞Ok. W@∞=O\˜ "åà◊§Ö’¡ KåÖÏ=~°‰õΩ =$+¨}ÏÅ∞ „HÕ^Œ
HÍ‰õΩO_® á⁄uÎH_õ ∞» Ñ¨ÙÖ’<Õ LO\Ï~Ú. Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO z#flkQÍ LO@∞Ok. W@∞=O\˜
"åi q+¨Ü«∞OÖ’ XH˘¯Hõ¯™êi "åà◊§ „ã‘ÎÅ, Ñ¨Ù~°∞+¨μÖÏ J#fl J#∞=∂#O
HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. HÍx gà◊√§ #∂\˜H˜ #∂~°∞áêà◊√§ Ñ¨Ù~°∞+¨μÖË. W@∞=O\˜ Ö’áêxfl
ÃÑsxÜ«∞Öò ÃÇÏ· áÈã≤Ê_çÜ∞« ãπ JO\Ï~°∞. giH˜ z#fl `«#OÖ’<Õ PÑ¨~ˆ +¨<£ KÕ¿ãÎ
=∂=¸Å∞QÍ `«Ü∂« ~°=Ù`å~°∞.
ã¨∞Y "åº^è∞Œ Å`À JOQÍxH˜ HõeQˆ =ÚÑ¨C
H˘O^ŒiH˜ QÆ<iÕ Ü«∂ =O\˜ ã¨∞Y "åº^è∞Œ Å∞ =™êÎ~Ú. QÆ<iÕ Ü«∂H˜ ãÔ̈~#· zH˜`û«
KÕÜ∞« HõáÈ`Õ =¸„`«<åà◊O ã¨#fl|_ç áÈÜÕ∞ „Ñ¨=∂^ŒO LOk. nx=Å¡ =¸„`«O
ã¨#fl\˜ ^è•~°QÍ =ã¨∞OÎ k. =¸„`«O aQÆÑ\¨ ì̃ =ã¨∞OÎ k. WÖÏO\˜ Ñïã≤u÷ U~°Ê_ç#
"åà◊§Ö’¡ Hõ_Å¤ô ∞ "Õã≤ =¸„`«<åàÏxfl "≥_Å» ∞Ê KÕÜ∞« =K«∞Û. H˘O^ŒiH˜ ã≤™Èì™È¯Ñ≤
^•fi~å ã¨~s°̊ KÕÜ∞« =Åã≤ =ã¨∞OÎ k. P ã¨~s°̊ `À ã¨#fl|_ç# =¸„`«<åàÏxfl "≥_Å» ∞Ê
KÕÜ∞« _»O LO@∞Ok.
H˘O^ŒiH˜ „Ñ¨=∂^•Ö’¡ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO QÍÜ«∞"≥∞ÿ =¸„`«O =KÕÛ Q˘@ìO
^≥|ƒuO@∞Ok. W@∞=O\˜ "å~°∞ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ<åfl g~°ºO KåÖÏ x^•#OQÍ
=ã¨∞OÎ k. H˘O^ŒiÖ’ „áÈ¿ã@ ì ∞ „QÆOkä ÃÑiy =¸„`«<åà◊O <˘H˜¯"ÕÜ∞« |_»∞`«∞Ok.
=¸„`«<åà◊O ã¨#fl|_ç<å, „áÈ¿ã@ ì ∞ „QÆOkä ÉÏQÍ ÃÑiy =¸„`«<åàÏxfl <˘H˜¯"Õã<≤ å
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ã¨~s°̊ `«ÑÊ¨ xãï.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 71
"≥∞O@Öò [|∞ƒ L#fl"åà◊§H˜ =∂ºˆ~*ò
Ãã‰õΩû=Öò ÃÑ~°áê¶ ~Ô ‡<£û g∞^Œ =∞#ã¨∞û, =∂#ã≤Hõ "åº^è∞Œ Å „Ñ¨ÉÏè =O KåÖÏ
LO@∞Ok. =∞#ã¨∞ûÖ’ [O‰õΩ, ÉèíÜ«∞O PO^Àà◊#, HõOQÍ~°∞ LO>Ë JOQÆO
QÆ\ Ñì̃ _¨ ^» ∞Œ . ÃãH±ûH˜ ZO*ÏÜü∞ KÕ^•Ì=∞#fl ‰õΩ^Œ~^° ∞Œ . „_çÑ+¨ <¨ ,£ ã≤¯*’„Ñ¶x≤ Ü«∂ =O\˜
=∂#ã≤Hõ "åº^èŒ∞Ö’¡ ÃãH±û HÀiHõ `«‰õΩ¯=QÍ LO_»@"Õ∞ HÍ‰õΩO_® ÃãH±ûÖ’
áêÖÁæ#flÑ¨Ê\˜H© `«$Ñ≤xÎ , „kèÖòx á⁄O^Œ_O» LO_»^∞Œ . =∂#ã≤Hõ PO^Àà◊#, =∂#ã≤Hõ
[|∞ƒ L#fl"åà◊√§ „ã‘ÖÎ <·ˇ å, Ñ¨Ù~°∞+¨μÖˇ<· å ÃãH±û HÀiHõÅ∞ ã¨„Hõ=∞OQÍ LO_»=Ù Ñ¨Ù~°∞+¨μÖ’¡
JOQÆãOÎ¨ Éè#í Å∞ LO_»=Ù.
Ju ™ê^è•~°}OQÍ _ç„Ñ¨+<¨ £ J<Õ =∂#ã≤Hõ "åºkè ÃãH±ûx „Ñ¨ÉÏè q`«O KÕÜ∞« _»O
Hõ#|_»∞`«∞Ok. _ç„Ñ¨+¨<£ =Å¡ ÃãH±û HÀiHõ `«yæáÈ=_»O, XHõ"Õà◊ JOQÆO
QÆ\ Ñì˜ _¨ #ç Ñ¨Ê\˜H© ÃãH±ûH˜ `«y# q^èOŒ QÍ ZO*ÏÜü∞ KÕÜ∞« ÖËHáõ È=_»O LO@∞Ok.
_ç„Ñ¨+<¨ £ L#fl"åiÖ’ ^Õxg∞^Œ Pã¨HÎ˜ JO`«QÍ LO_»^∞Œ . ÃãH±ûg∞^Œ Pã¨HÎ˜ ÖËHáõ È=_»O
Ju™ê^è•~°} q+¨Ü∞« O.
_ç„Ñ¨+<¨ £ L#fl"åiÖ’ "åà◊§ K«∞@∂ì L#fl "å`å=~°}O ZO`À PÇ¨^¡ OŒ QÍ
L#flÑ¨Ê\˜H© ZO*ÏÜü∞ KÕÜ∞« ÖËHáõ È=_»O LO@∞Ok. `«=∞H˜ Ug∞ Ñ¨@#ì @∞¡ xi¡ÑOÎ¨ QÍ
‰õÄ~°∞ÛO\Ï~°∞. XO@iQÍ LO\Ï~°∞. XO@i`«<åxfl HÀ~°∞‰õΩO\Ï~°∞. "åi =ÚYOÖ’
U^À kQÆ∞Å∞ KÀ@∞ KÕã∞¨ ‰õΩO@∞Ok. ZO`« `«~z° K«∂ã≤<å kQÆ∞Å∞H˜ HÍ~°}O
Hõ#|_»^∞Œ . ~å„u JO`å x„^ŒáÈ~Ú<å L^ŒÜ∞« O ÖËz# `«~åfi`« FÑ≤Hõ ÖË#@∞¡QÍ<Õ
LO\Ï~°∞. JÅã¨@QÍ Hõ#|_»`å~°∞. H˘O^ŒiÖ’ ~å„uÑ¨Ó@ ZO`«H˜ x„^Œ~å^Œ∞.
_ç„Ñ¨+<¨ £ ÃãH±ûx ÉÏQÍ ^≥|ƒfã¨∞OÎ k. ÃãH±û HÀiHõ ÖË‰Ωõ O_®#∞, Ãã‰õΩû=Öò ÃÑ~¶ áü ê¶ ~Ô ‡<£û
ÖËHOõ _®#∞ KÕã∞¨ OÎ k. _ç„Ñ¨+<¨ £ L#fl „Ñü XHõ¯iÖ’ ÃÑ· ÅHõ} Δ ÏÅhfl LO_®Åx
ÖË^∞Œ . „Ñ¨^•è #OQÍ =∂„`«O ÃãH±ûÖ’ _»Öò J=Ù`å_»∞. `«H¯˜ # _ç„Ñ¨+<¨ £ ÅHõ} Δ ÏÅ∞
KåÖÏ H˘kÌáê\˜Ö’ LO_»=K«∞Û. W@∞=O\˜ "åiH˜ _ç„Ñ¨+¨<£H˜ =∞O^Œ∞Å∞ W¿ãÎ
uiy ^•OÑ¨`º« rq`«OÖ’ K«H¯õ QÍ `«Ü∂« ~°=Ù`å~°∞.
H˘O^ŒiÖ’ "Õ∞xH± _ç„Ñ¨ãû‘ "£ ÃãH· Àã≤ãπ J<Õ =∂#ã≤Hõ "åºkè LO@∞Ok. gi
Ñïã≤u÷ qO`«QÍ LO@∞Ok. g~°∞ H˘O`«HÍÅO ÃãH±û q+¨Ü∞« OÖ’ KåÖÏ _»ÖòQÍ
LO\Ï~°∞. =∞iH˘O`«HÍÅO ÃãH±ûÖ’ Ô~zÛáÈ`å~°∞. WOH˘O^ŒÔ~·`Õ _ç„Ñ¨+¨<£`À
„Ñ¨"∞Õ Ü«∞O ÖË‰Ωõ O_® ZÅ¡ÑC¨ _»∂ "Õ∞xÜ«∞ ÅHõ} Δ ÏÅ∞ Hõey LO_ç ÃãH±ûÖ’ qÑ¨s`«
Pã¨HÎ̃ K«∂Ñ≤™êÎ~°∞.ÃÑo¡ q+¨Ü«∞OÖ’#∂, ^•OÑ¨`«º ãÖ|O^è•Å q+¨Ü«∞OÖ’#∂
ÃÑ· Ñïã≤`÷ ∞« Å∞ L#flÑ¨C_»∞ á¶êºq∞b _®Hõ~ì ∞° x ãÖ„Ñ¨k¿ãÎ KåÖÏ K«H¯õ QÍ k^Œ|Ì _»`å~Ú.
á¶êºq∞b ÖˇÑ· xπ¶ ZO*ÏÜü∞ KÕ™êÎ~∞° .
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
72 _®II ã¨=∞~°O
â◊$OQÍ~° rq`«OÖ’ JÑ¨„â◊√`«∞Å∞
=#[H˜, qhÖòH˜ q"åÇ¨Ï"≥∞ÿ 3 <≥ÅÅ ÃÑQ· Í J~ÚOk. ~°uÖ’ áêÖÁæ#fl
„Ñü™êi qhÖò =O_»~Ñü Ù¨¶ ÖòQÍ ZO*ÏÜü∞ KÕã∞¨ <Î åfl_»∞. HÍx =#[H˜ Z@∞=O\˜
J#∞Éè∂í u LO_»@O ÖË^∞Œ . ÃÑQ· Í ÃãH±û "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ@ìQÍ<Õ =ÚYO J^ÀÖÏ ÃÑ>Ëãì ≤
''WOÔHO`« ¿ãÑ¨Ù JO>Ë, `˘O^Œ~°QÍ =ÚyOKÕÜ«∞O_ç—— J#_»O =∂=¸Å∞
J~ÚáÈ~ÚOk. =#[ JÖÏ J#_»O ~À\©<£ HÍ=_»O`À qhÖò P"≥∞ =∂@‰õΩ
MÏ`å~°∞ KÕÜ∞« _»O =∂<Õâß_»∞. HÍx =#[ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#fl „Ñü™êi `«fi~°QÍ
J~ÚáÈ`Õ ÉÏQÆ∞O_»∞ Jx J#∞‰õΩO@∞Ok. XH˘¯Hõ¯™êi U^À <˘Ñ≤Ê =zÛ#@∞¡QÍ
aQÆ∞ã¨∞áÈ`«∞Ok. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ qhÖòH˜ JOQÆ„Ñ¨"âÕ O◊ KÕÜ∞« _»O ‰õÄ_® ^Œ∞~°É¡ Oíè
J=Ù`«∞Ok. XHõ~∞° ÃãH±ûÖ’ „käÖò á⁄O^Œ∞`«∂ LO>Ë, =∞~˘Hõ~∞° ÃãH±ûÖ’x ã¨∞MÏxfl
H˜Öò KÕã∞¨ <Î åfl~°∞. =#[Ö’ D Ñïã≤u÷ ZO^Œ∞Hõx?
QÆ$Ç¨Ï "å`å=~°}O HõeyOKÕ =∂~°∞ÊÅ∞ :
™ê^è•~°}OQÍ KåÖÏ ‰õΩ@∞OÉÏÖ’¡ ÃãH±û q+¨Ü«∂Å∞ =∂\Ï¡_»@"Õ∞ `«Ñ¨C,
K«^=Œ _»"∞Õ `«ÑC¨ , q#_»"∞Õ `«ÑC¨ QÍ ÉèÏq™êÎ~∞° . Ü«ÚHõÎ =Ü«∞ã¨∞û =zÛ# `«~åfi`«
J=∂‡~ÚÅ∞ ã¨~^° •QÍ JÉÏƒ~ÚÅ∞ QÆ∞iOz HÍã¨Î *’qÜ«∞ÖòQÍ =∂\Ï¡_<ç å, WO\’¡x
ÃÑ^Œ"Ì åà◊√§, pè Uq∞\˜ áê_»∞ =∂@Å∞, ã≤Q∞Æ æ ÖËHáõ È`Õ ãï Jx <À~°∞ =¸~Ú™êÎ~∞° .
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 73
^•O`À JÑ¨C_Õ Ü«∞=fi#OÖ’H˜ J_»∞QÆ∞ÃÑ_»∞`«∞#fl J=∂‡~ÚÖ’¡ "≥ÚQÆÖæ ’<Õ â◊$OQÍ~°
ÉèÏ"åÅx zk"Õ∞Ü«∞_»O LO@∞Ok. P_»ÑÅ≤ ¡ ÃãH±û QÆ∞iOz PÖ’zOK«_"» ∞Õ `«ÑC¨ QÍ
ÉèÏqOKÕ@@∞¡QÍ KÕ™êÎ~°∞. ÃãH±û J<Õk ˆH=ÅO [O`«∞=ÙÅH˜ ãÖ|OkèOz#
q+¨Ü∞« OQÍ Jaè„áêÜ«∞O Hõey™êÎ~∞° . ÃãH±û PÖ’K«#Å∞ =zÛ#@¡~Ú`Õ =∞#ã¨∞û
JÑ¨q„`«O J~ÚáÈ`«∞O^Œx ÃÇÏK«Ûi™êÎ~∞° . =∞#ã¨∞û Ñ¨q„`«OQÍ LO_®ÅO>Ë ÃãH±û
PÖ’K«#ÅH˜ ^Œ∂~°OQÍ LO_®ÅO\Ï~°∞.
P_»ÑÅ≤ Ö¡ ’¡ Ü«∞=fi#O „áê~°OÉèOí `À<Õ ÃãH±û PÖ’K«#Å∞ "≥Ú^ŒÅ=Ù`å~Ú. P"≥∞Ö’
ÃãH±û Ç¨~À‡#∞¡ `«fii`«QuÆ # TÑÖ^Œ∞‰õΩO\Ï~Ú. Ç¨~À‡#∞¡ „Ñ¨ÉÏè =O`À ÖˇO· yHõ
PÖ’K«#Å∞ zQÆ∞i™êÎ~Ú. JÖÏ [~°Q_Æ O» „Ñü XHõ¯iÖ’#∞ J`«ºO`« J=ã¨~O° .
HÍx ÃãH±û QÆ∞iOz =∂\Ï¡_» @"Õ∞ `«ÑC¨ QÍ ÉèÏqOKÕ ‰õΩ@∞O|OÖ’ Ü«∞=fi#O
`˘e„áêÜ«∞OÖ’ zQÆ∞iOKÕ ÖˇO· yHõ PÖ’K«#Åx zk"Õ∞Ü«∞_»O`À "åà◊§Ö’¡ ÃãH±û
Z_»Å q=ÚYO`« U~°Ê_»∞`«∞Ok. ÃãH±û JO>Ë<Õ UÇ¨ÏºÉèÏ=O U~°Ê_»∞`«∞Ok. P
PÖ’K«# ~å=_»"∞Õ ZO`À `«ÑC¨ QÍ JxÑ≤ã∞¨ OÎ k.
ÃÑo§ J~Ú<å g_»x UÇ¨ÏºÉèÏ==Ú :
ÃÑm§_»∞ H˘zÛ# `«~åfi`« `«e^¡ OŒ „_»∞Å∞ J=∂‡~ÚH˜ ÃÑo§ KÕ™êÎ~∞° . ÃÑo§ J~Ú#
J=∂‡~Ú Éè~í `Î° À Ñ¨ÓiÎQÍ =∞#ã¨∞û ÑÖK«∞HÀ"åe. â◊$OQÍ~°OÖ’ ã¨∞MÏÅ∞ K«q
K«∂_®e. `«#∞=Ù, =∞#ã¨∞û Éè~í Î° ™êxfl^èºŒ OÖ’ Ñ¨ÙeHÕzáÈ"åe. HÍx ÃãH±û JO>Ë
`«ÑC¨ J<Õ ÉèÏ=O`À WO`«=~°‰Ωõ Zky# Ñ≤Å¡ Éè~í Î° ™êxfl^èºŒ OÖ’ [_è∞» ~åeQÍ
q∞ye áÈ`« ∞ Ok. Éè í ~ ° Î ^Œ Q Æ æ i H˜ fã¨ ∞ ‰õ Ω x =Ú^Œ ∞ Ì Ã Ñ@∞ì ‰ õ Ω O>Ë "≥ O @<Õ
`«∞_çKãÕ ∞¨ ‰õΩO@∞Ok. QÆ\ Qì̃ Í ^ŒQiæÆ H˜ ÖÏ‰õΩ¯x H“yeOK«∞‰õΩO>Ë ''pè W^Õ Ñ¨x——
JO@∞Ok.
''pè!! pè!!—— J<Õ PÖ’K«# P J=∂‡~ÚÖ’ â◊$OQÍ~°OÖ’ ã¨ÊO^Œ#Å∞ ÖË‰Ωõ O_®
KÕã¨∞ÎOk. ãÖÔHà◊§`À ~°OlOÑ¨|_çáÈ~Ú# =∞#ã¨∞û e|ˆ~\ò J=‰õΩO_®
LO_çáÈ`«∞Ok. H˘O^ŒÔ~·`Õ Éèí~°Î HÀãÖ Z@∞=O\˜ ã¨ÊO^Œ<å ÖË‰õΩO_® â◊s~°O
JÑ¨Êy¿ãÎ =∞iH˘O^Œ~∞° ÃãH±û JO>Ë Jã¨ÇÏ¨ ºO`À aQÆ∞ã¨∞‰õΩáÈ~Ú ÃãH±û [~°Q‰Æ Ωõ O_®
KÕ™êÎ~°∞.
™êO„Ñ¨^•Ü«∞Hõ ÉèÏ"åÅ∞ `≥zÛÃÑ>Ëì =ÚÑ¨C
=∞`« ãÖ|O^èŒ"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞O QÆ∞iOz, PKå~åÅ QÆ∞iOz ™êO„Ñ¨^•Ü«∞Hõ
"å^Œ∞Å∞ L#fl@∞¡QÍ<Õ ÃãH±û q+¨Ü∞« OÖ’ ‰õÄ_® ™êO„Ñ¨^•Ü«∞Hõ "å^Œ∞Å∞ L<åfl~°∞.
gà◊§H˜ ÃãH±û J#fl Ñ¨^"Œ ∞Õ ÃÑ^ŒÌ ZÅs˚. WHõ ÃãH±û q+¨Ü∞« O K≥ÑÊ¨ <Õ J=ã¨~O° ÖË^∞Œ .
WÖÏO\˜ =∞#∞+¨μºÅ∞ KåÖÏ=∞Ok L<åfl~°∞. Z<Àfl ‰õΩ@∞OÉÏÖ’¡ ZO^Œ~À
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
74 _®II ã¨=∞~°O
J=∂‡~ÚÅ∞ WÖÏO\˜ "åi =∂@Å`À „|`«∞‰õΩÅ∞ |O_»Å∞ KÕã∞¨ ‰õΩO@∞<åfl~°∞.
JÖÏ „|`«∞‰õΩ |O_»Å∞ KÕã∞¨ ‰õΩ#fl"åiÖ’ =#[ ‰õÄ_® XHõ`.Î≥
ÃãH±û q+¨Ü∞« OÖ’ ™êO„Ñ¨^•Ü«∞ ÉèÏ"åÅ∞ ZO`À #+Öì Hõey ™êÎ~Ú. J~°Oú
ÖËx ™êO„Ñ¨^•Ü«∞ ÉèÏ"åÅ∞ XO@Ñ¨\ ˜ìOK«∞‰õΩ#fl J=∂‡~ÚÅ∞ [_è»∞~åeQÍ
LO_çáÈ=_»"∞Õ HÍ‰õΩO_® ÃãH±û ‰õÄ_® U =∂„`«O [~°Q‰Æ Ωõ O_® J=Ù`å~°∞. H˘O^Œ~∞°
J=∂‡~ÚÖÖ’x "Àxãπ=∞ãπH˜ ÃãH±ûH˜ ãÖ|OkèOz# ™êO„Ñ¨^•Ü«∞ ÉèÏ"åÖË HÍ~°}O.
ÃãH±û `«ÑC¨ J<Õ ÉèÏ=O =∞#ã¨∞û xO_® ~°OQÆiOK«∞‰õΩ#fl J=∂‡~Ú, ÃãH±û JO>Ë<Õ
UÇ¨ÏºÉèÏ"åxfl =∞#ã¨∞û xO_® xOÑ¨Ù‰õΩO@∞Ok. ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_»O JO>Ë
[O`«∞=ÙÅ`À ã¨=∂#O J#∞‰õΩO@∞Ok. `«# Ñ¨q„`«`«x HÍáê_»∞HÀ"åÅx
J#∞‰õΩO@∞Ok. =∞#ã¨∞ûÖ’ JO`«s¡#OQÍ L#fl Ñ¨q„`«`« ÉèÏ=O Éèí~°Î ZO`«
„Ñ¨Ü∞« uflOz#Ñ¨Ê\˜H© JOQÆ„Ñ¨"âÕ O◊ [~°Q‰Æ Ωõ O_® KÕã∞¨ OÎ k.
H˘O^Œ~∞° J=∂‡~ÚÖ’¡ "Àxãπ=∞ãπH˜ ÃãH±û JO>Ë ÉèÜ í ∞« O HÍ~°}"≥∞`ÿ ,Õ =∞iH˘O^Œi
J=∂‡~ÚÖ’¡ Ñ¨q„`«`x« ZHõ¯_» HÀÖ’Ê`å"≥∂ J#fl ÉèÜ í ∞« O JOQÆ„Ñ¨"âÕ O◊ [~°Q‰Æ Ωõ O_®
KÕ~Úã¨∞ÎOk.
J=∂‡~ÚÖ’¡ =∂~°∞Ê ~å"åÅO>Ë...
ÃãH±û q+¨Ü∂« Å Z_»Å q=ÚY`« L#fl J=∂‡~ÚÖ’¡ ÃãH±û JO>Ë ™ê#∞‰õÄÅ
^Œ$HõÊ^è•xfl HõeyOK«_®xH˜ H“xûeOQ∑, Ãã·HÀ^ä≥·~°Ñ≤ K«Hõ¯QÍ `À_»Ê_»`å~Ú.
H“xûeOQ∑Ö’ "åà◊§Ö’¡ L#fl J#∞=∂<åxfl, JáÈÇ¨Ïefl `˘ÅyOK«_»O ÃãH±û
q+¨Ü∞« OÖ’ L#fl J~°Oú ÖËx ÉèÏ"åÅx =keOK«_O» , ^•OÑ¨`º« rq`«O QÆ∞iOz,
â◊$OQÍ~°O QÆ∞iOz K«Hõ¯x J=QÍÇ¨Ï# HõeyOK«_»O LO@∞Ok. Ãã·HÀ^ä≥~°Ñ‘Ö’
iÖÏˆQ+˚ <¨ £ ^ä~≥ Ñ° ≤ ^•fi~å "åà◊§Ö’¡ =∞#ã¨∞ûx „Ñ¨âßO`«OQÍ =∂~°Û_»O, J~°Oú Ñ¨~Oú°
ÖËx ÉèÜ í ∂« Åx `˘ÅyOK«_O» LO@∞Ok. ^•O`À "åà◊§Ö’¡ ÃãH±û "Õ∞ÖÁ¯O@∞Ok.
â◊$OQÍ~°O Z_»Å Pã¨H˜Î HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ~°uÖ’ `«$Ñ≤Îá⁄O^Õ@@∞¡ KÕã¨∞ÎOk.
nxHõO`«H\õ H˜ © H˘O`« ã¨=∞Ü«∞O fã¨∞‰õΩ#fl Ñ¨Ê\˜H© `«ÑÊ¨ ‰õΩO_® KèåO^Œã¨ ÉèÏ"åÅ∞
`˘Åy =∂=¸Å∞ Ñ≤ÅQ¡ Í =∂~°_O» LO@∞Ok.
`«e^¡ OŒ „_»∞Å∞ Ñ≤ÅÅ¡ ÃÑOÑ¨HOõ q+¨Ü∞« OÖ’ *ÏQÆ~∂° Hõ``« À =º=Ç¨ÏiOKåe.
=ÚYºOQÍ ÃãH±û q+¨Ü∞« OÖ’ q=ÚY`«x HõeQˆ @@∞¡ KÕÜ∞« ‰õÄ_»^∞Œ . Z=Ô~<· å ÃãH±û
q+¨Ü∂« Ö’¡ =∞s F=~üQÍ LO>Ë ZÖÏ LO_»@O J=ã¨~"° ∂≥ áêl\˜"Q£ Í K≥áêÊeQÍx
ÃãH±û JO>Ë |∂`«∞ J<À, `«Ñ¨C J<À J#‰õÄ_»^Œ∞. „Ñü `«b¡ `«O„_ç `«=∞
‰õÄ`«∞~°∞ Éè=í º"≥∞#ÿ Éèqí +¨º`«∞Î HÀãÖ K«H¯õ x Ñ¨Ù<åk "ÕÜ∂« ÖË `«ÑÊ¨ ÃãH±ûH˜ ã¨=∂kè
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
Hõ@ì‰õÄ_»^Œ∞.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 75
Ñ¨Ù\ì̃# a_»¤ eOQÆ x~åú~°}
a_»¤ Ñ¨Ù\˜ìO^Œ#QÍ<Õ WO\˜e¡áêkH© P#O^ŒOQÍ LO@∞Ok. HÍx H˘xfl
ãÖ^Œ~åƒÅÖ’ Ñ¨Ù\˜#ì a_»¤ P_»a_»,¤ =∞QÆa_»¤ `≥eÜ«∞Hõ JÜ≥∂=∞Ü«∞OQÍ JxÑ≤ã∞¨ OÎ k.
a_»¤ Ñ¨Ù@ìQÍ<Õ P_»ÑÖ≤ ’¡, =∞QÆÑÅ≤ "¡ å_À ÃÑH· ˜ HõxÑ≤OKÕ [#<ÕO„kÜ«∞O |\˜ì K≥ÑÊ¨ _»O
LO@∞Ok.
XˆH =ºHÎ̃Ö’ „ã‘Î Ñ¨Ù~°∞+¨μe^ŒiÌ H˜ ÖˇO· yHõ J=Ü«∞"åÅ∞ LO_»_O» QÍx ÖË^•
ÉÏÇ¨ Ï º [#<Õ O „kÜ« ∂ Å∞ P_» " åà◊ § Ö’¡ =∞QÆ " åà◊ § Ö’¡ Ö ÏQÍ, =∞QÆ " åà◊ § Ö’¡
P_»"åà◊§Ö’¡ÖÏQÍ HõxÑ≤Oz#@¡~Ú`Õ P Ñïã≤u÷ x WO@~ü ÃãH±û ÖË^• LÉèÜ í ∞«
eOQÆO JO\Ï~°∞. D ~°HOõ QÍ eOQÆ x~åú~} ° Ö’ QÆO^Œ~Q° Àà◊O JxÑ≤OK«_O» ,
"≥~Úº tâ◊√ [##OÖ’ XHõi^ŒiÌ H© LO@∞Ok.
Ñ¨Ù\ì̃#a_»¤ P_»a_À¤, =∞QÆa_À¤ x~åÌ~} ° KÕã∞¨ HÀ=_»O ZÖÏ?
Ñ¨Ù\˜#ì a_»¤ eOQÆ x~åÌ~} ° JÜ≥∂=∞Ü«∞OQÍ L#flÑ¨C_»∞ H˘xfl Ñ¨sHõÅΔ ^•fi~å
eOQÆ x~åú~} ° KÕÜ∞« =K«∞Û.
1) *ˇx\˜H± ÃãH±û, 2) „HÀ"≥∂*’"£∞Å ÃãH±û 3) ÉÏÇ¨Ïº [#<ÕO„kÜ«∂Å∞
4) JO`«~ü [#<ÕO„kÜ«∂Å∞ 5) Q˘<å_»Öò ÃãH±û 6) Ç¨~À‡#¡ ÃãH±û 7) ÃãH· Öõ ÏlHõÖò
ÃãH±û
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
76 _®II ã¨=∞~°O
H˘xfl >ˇã∞¨ Åì ∞ a_»¤ Ñ¨Ù@ìQÍ<Õ eOQÆ x~åú~} ° ‰õΩ `À_»Ê_»QÍ =∞iH˘xfl >ˇã∞¨ Åì ∞
=Ü«∞ã¨∞û ÃÑiy# `«~åfi`« eOQÆx~åÌ~} ° ‰õΩ `À_»Ê_»`å~Ú. H˘O^Œ~∞° J=∂‡~ÚÅÖ’
[#<ÕO„kÜ«∂Å∞ ÉÏÇ¨ÏºOQÍ Ñ¨Ù~°∞+¨ [#<ÕO„kÜ«∂ÅÖÏQÍ Hõ#|_»`å~Ú. HÍx
Jq Ñ¨ÓiÎQÍ „ã‘Ü Î ∞Õ J=Ù`«∞Ok. ÃÑH· ˜ Ñ¨Ù~°∞+¨ [#<ÕO„kÜ«∂Å∞ÖÏQÍ JxÑ≤Oz<å
Hõ_»∞Ñ¨ÙÖ’Ñ¨Å „ã‘ÎÅH˜ LO_Õ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O, @∂º|∞Å∞, F=sãπ =∂=¸Å∞QÍ<Õ
LO\Ï~Ú. W@∞=O\˜ Ñïã≤u÷ x Ñ¶"‘ ∞Õ Öò ã¨∂_À ÃÇÏ~å‡„á¶È_≥\· ò JO\Ï~°∞.
H˘O^Œ~∞° =∞QÆtâ◊√=ÙÖ’¡ ÉÏÇ¨ÏºOQÍ „ã‘Î [#<ÕO„kÜ«∂Å∞ JxÑ≤™êÎ~Ú. HÍx
"åà◊§Ö’¡ Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ ‰õΩO_Õ >ˇãHì≤ Öõ òû =∂=¸Å∞QÍ LO\Ï~Ú. Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO =∂„`«O
z#flkQÍ LO@∞Ok. W@∞=O\˜ Ñïã≤u÷ H˜ "Õ∞Öò ã¨∂_À ÃÇÏ~å‡„á¶È_≥\· ò JO\Ï~°∞.
H˘O^Œ~∞° „ã‘ÅÎ Ö’¡ J@∞ =∞QÆ"åà◊§ ÖˇO· yHõ J=Ü«∞"åÅ∞, W@∞ „ã‘ÅÎ ÖˇO· yHõ
J=Ü«∞"åÅ∞ ~Ô O_»∞ LO\Ï~Ú. W@∞=O\˜ tâ◊√=Ùx ~å„@∂ÃÇÏ~å‡„á¶È_≥\· ò JO\Ï~°∞.
eOQÆ x~åú~} ° :
1) J„ÖÏì ™œO_£ ™ê¯xOQ∑ 2) ÃãH±û „H˘=∂\˜H± ãì̈_ç 3) HÍiÜ≥∂>ÿ̌Ñπ
4) ã‘~O° Zã≤"ì ∞Õ +¨<£ PÑ¶π 17 ÃÇÏ· „_®H©û „á⁄lãì̈~<ü £
P_»tâ◊√=Ù =∞QÆtâ◊√=ÙQÍ Hõ#|_»\ÏxH˜ HÍ~°}ÏÅ∞
Ü«∂O„_À*ˇ<û£ Z‰õΩ¯=QÍ L#flÑ¨C_»∞ P_»tâ◊√=Ù =∞QÆ tâ◊√=ÙQÍ Hõ#| _»∞`«∞Ok.
_®#*’Öò "å_»_»O =Å¡ P_»tâ◊√=ÙÖ’ =∞QÆ ÅHõΔ}ÏÅ∞ Hõ#|_»`å~Ú. `«e¡H˜
ZO_À"≥∞„\˜Ü∂≥ ã≤ãπ L#flÑ¨C_»∞ ^•xH˜ zH˜ `«ûQÍ _®#*’Öò "å_»@O LO@∞Ok.
H˘O^Œ iÖ’ Z„_ç#Öò @∂ºg∞^£ LO@∞Ok. ^•x=Å¡ ‰õÄ_® Ü«∂O„_À*ˇ<û£ JkèHOõ QÍ
`«Ü∂« ~Ô · =∞QÆÅHõ}Δ ÏÅ∞ Hõ#|_»`å~Ú.
QÆO^Œ~Q° Àà◊ ÑïKÕ „HÀ"≥∂*’"£∞Å ãÖYº :
„Ñü Hõ}OÖ’#∞ 23 [`«Å∞ „HÀ"≥∂*’"£∞û LO\Ï~Ú. "å\˜Ö’¡ XHõ [`« ÃãH±û
x~åú~}° H˜ ãÖ|OkèOz#q J=Ù`å~Ú. @~°fl~ü ã≤O„_À"£∞Ö’ „HÀ"≥∂*’"£∞ûÖ’ ÖˇO· yHõ
„HÀ"≥∂*’"£∞û ~Ô O_»∞ LO_»=Åã≤ LO_»QÍ JO^Œ∞Ö’ ZH±û„HÀ"≥∂*’"£∞ ÖË‰Ωõ O_®
J=Ù`«∞Ok.
P q^èOŒ QÍ 46 „HÀ"≥∂*’"£∞Å |^Œ∞Å∞ 45 „HÀ"≥∂*ò"∞£ ÖË LO\Ï~Ú. XHõ
J=∂‡~ÚÖ’ ~Ô O_»∞ ZH±û„HÀ"≥∂*’"£∞Å∞ LO_»=Åã≤# KÀ@ XHõ ZH±û „HÀ"≥∂["Õ∞
LO@∞Ok. nx=Å¡ J=∂‡~Ú âßs~°Hõ Ñïã≤u÷ Ö’ `Õ_® U~°Ê_»∞`«∞Ok.
@~°fl~üû ã≤O„_À"£∞H˜ K≥Ok# P_»ÑÅ≤ Ö¡ ’¡ ~°[ã¨fiÅ J=_»O LO_»^∞Œ . ÃãHõO_»s
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 77
Ãã‰õΩû=Öò Hˆ ~Ô Hõ~ì ûü ‰õÄ_® KåÖÏ PÅã¨ºOQÍ ÃÑOá⁄O^Œ∞`å~Ú. P_»ÑÅ≤ Ö¡ ’¡ Z^Œ∞QÆ∞^ŒÅ
LO_»^∞Œ . á⁄\˜Qì Í Hõ#|_»∞`«∞Ok. "≥∞_» z#flkQÍ LO@∞Ok. Kèåf KåÖÏ "≥_Å» ∞ÊQÍ
LO@∞Ok. =∂#ã≤Hõ Z^Œ∞QÆ∞^ŒÅ LO_»^∞Œ . QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« O Z^ŒQ‰Æ Ωõ O_® z#flkQÍ
LO@∞Ok. F=sãπ KåÖÏ z#flqQÍ LO_ç ZO_çáÈ ~Ú#@∞¡QÍ LO\Ï~Ú. @~°fl~ü
ã≤O„_À"£∞Ö’ W@∞=O\˜ ÅHõ} Δ ÏÅx K«∂ã≤ `«e^¡ OŒ „_»∞ÅH˜ Jã¨Å∞ P_»ÑÙ¨ @∞ìHˆ <å
J#fl ãÖ^ÕÇÏ¨ O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
J"≥∂=∞Ü«∞OÖ’ Ñ¨_¿Õ ã H˜<¡ Ã£ ÑÅ¶ ~ì ûü ã≤O„_À"£∞ :
Wk ‰õÄ_® „HÀ"≥∂*’"£∞Å Jã¨=Î ºã¨`Î H« ˜ ãÖ|OkèOz# Ñïã≤u÷ . =∂=¸Å∞QÍ
Hõ}OÖ’ 46 „HÀ"≥∂*’"£∞û LO\Ï~Ú. H˜<¡ Ã£ ÑÅ¶ ~ì ûü ã≤O„_À"£∞ L#fl"åà◊§Ö’¡ 46
LO_»=Åã≤# KÀ@ 47 „HÀ"≥∂*’"£∞û LO\Ï~Ú. =∂=¸Å∞QÍ =∞QÆÑÅ≤ "¡ åxÖ’
ÖˇO· yHõ „HÀ"≥∂*’"£∞ûÖ’ XHõ\ ˜ ZH±û, =∞~˘Hõ\ ˜ '"≥—· „HÀ"≥∂*’"£∞û LO\Ï~Ú. HÍx
H˜<¡ Ã£ ÑÅ¶ ~ì ü ã≤O„_À"£∞ L#fl"åà◊§Ö’¡ XHõ ZH±û „HÀ"≥∂*’"£∞ HÍ‰õΩO_® ~Ô O_»∞ ZH±û
„HÀ"≥∂*’"£∞û LO\Ï~Ú. WO^Œ∞=Å¡ =∞QÆÑÅ≤ ¡ "åxÖ’ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO Z^Œ∞QÆ∞^ŒÅ
LO_»^Œ∞. =$+¨}ÏÅ∞ KåÖÏ z#flqQÍ LO\Ï~Ú. P_»Ñ≤Å¡ÖÏ¡QÍ ~˘=Ú‡Å∞
ÃÑ~°∞QÆ∞`å~Ú. g~°ºOÖ’ g~°ºHõ}ÏÅ∞ LO_»=Ù.
WO@~ü ÃãH±ûH˜ zH˜`û« :
Ü«∂O„_À*ˇ<û£ Z‰õΩ¯=QÍ L`«ÊuÎ J=Ù`«∞#flÑ¨C_»∞ "å\˜x `«yOæ K«_®xH˜ =∞O^Œ∞Å∞
"å_®e.
â◊s~° x~å‡}OÖ’ P_»=∞QÆH˜ ãÖ|OkèOz# Ö’áêÅ∞ U~°Ê_ç#Ñ¨C_»∞ ã¨~s˚°
^•fi~å ãïk^Œ_Ì O» LO@∞Ok.
XˆH =ºHÎ̃Ö’ J@∞ P_»"åà◊§H˜ ãÖ|OkèOz# Q˘<å_£û _®q∞<≥O\ò ÃãH±û Hˆ ~°H~ìõ ü
|\˜ì ~Ô O_»= ÃãH±ûH˜ ãÖ|OkèOz# ÖˇO· yHõ J=Ü«∞"åÅx ã¨~s˚° ^•fi~å `˘ÅyOK«_O»
LO@∞Ok. P_»Ñ≤Å¡Ö’¡ Jxfl J=Ü«∞"åÅ∞ LO_ç "å\˜`À áê@∞ =∞QÆ"åà◊§H˜
ãÖ|OkèOz# >ˇãHì≤ Öõ òû L#fl @¡~Ú`Õ "å\˜x ã¨~s˚° ^•fi~å fã≤"Ü Õ ∂« e. WHõ P
ÃÑ#· P_»ÑÅ≤ ¡ P_» Ñ≤ÅQ¡ Í Z^Œ∞QÆ∞ `«∞Ok.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
78 _®II ã¨=∞~°O
K«∞~°∞ÔH·# =∞#ã¨∞ûH˜ ÃãH±û ã¨∞YO ^•™ÈÇ¨ÏO
ÃãH±ûÖ’ ÃÑ~¶ ÚÖò J~Ú`Õ #~åÅ |ÅÇ‘Ï#`« =KÕÛã≤#>Ë<¡ å?WHõ D Ñïã≤u÷
=∂\˜=∂\˜H© Z^Œ∞~°=Ù`«∞O^•? 20Ö’<Õ 60ÖQÍ =∞Oz =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ L#flÑ¨C_Õ
#~åÅ |ÅÇ‘Ï#`« Hõ$OQÆnã¨∞OÎ ^•? ÃãH±ûÖ’ ÃÑ~¶ ÚÖò J~Ú# "åà◊§Ö’¡ W@∞=O\˜
ãÖ^ÕÇ¨ Å∞ ã¨"åÅHõΔ `«Ö`ˇ ∞« `Î å~Ú.
ÃãH±ûÖ’ ÃÑ~¶ ÚÖò J=_®xH˜ #~åÅ |ÅÇ‘Ï#`« J<Õk KåÖÏ J~°∞^Œ∞. KåÖÏ
z#fl z#fl q+¨Ü«∂ÖË J#∞HÀ‰õΩO_® ÃãH±ûÖ’ ÃÑ¶~ÚÖò JÜÕ∞º@@∞¡ KÕ™êÎ~Ú.
âßs~°HOõ QÍ F=~ü =~ü¯ KÕÜ∞« _»O, =∂#ã≤HOõ QÍ ÉÏQÍ JÅã≤áÈ=_»O, >ˇ#¬<H£ ˜
Ö’#∞ J=_»O, =∂#ã≤Hõ =uÎ_ç HõÅQÆ_O» , =∞#ã¨∞û QÆO^Œ~Q° Àà◊OQÍ LO_»@O
W=hfl JOQÆãOÎ̈ Éè#í "≥Ñ· Ö¨¶ ÏºÅH˜ HÍ~°}ÏÅ∞. W@∞=O\˜ "å\˜H˜ =∞O^Œ∞ J=ã¨~"° ∞Õ
ÖË^∞Œ . „Ñ¨âßO`«OQÍ HõO\˜ xO_® x„^ŒáÈ`Õ ÃãH±û =∞m§ q[$Oaèã∞¨ OÎ k.
`ÕeHÔ #· =∞#ã¨∞û K«∞~°∞HÔ #· ÃãH±ûH˜ =¸ÅO. ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ<Õ =ÚO^Œ∞ =∞#ã¨∞û
`ÕeHõÑ_¨ Õ q+¨Ü∂« Å∞, LÖÏ¡™êxfl, L`Õ*Î Ïxfl HõeyOKÕ q+¨Ü∂« Å∞ =∂\Ï¡_®e.
J@∞=O\˜ Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅ∞ K«^Œ"åe. =¸_£ Ze"Õ\ò J"åfie. ^•O`À K«Hõ¯x
JOQÆã¨ÎOÉèí#Å∞ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. =∞#ã¨∞û WÖÏ `«Ü«∂~°=HõáÈ`Õ =¸_£ _»Öò
J=Ù`«∞Ok. ^•O`À ÃãH±û ÃÑ~¶ ÚÖò J=Ù`«∞Ok.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 79
H˘O^Œ~∞° PÖÏ¯Ç¨Öò 1–2 ÃÑQÆ∞Åæ ∞ Ñ¨_`ç Õ =∞Oz TÑ¨Ù =ã¨∞OÎ ^Œx ÉèÏq™êÎ~∞° .
H˘O^Œi q+¨Ü∞« OÖ’ Jk x["Õ∞ J~Ú#Ñ¨Ê\˜H© 1–2 HÍ‰õΩO_® =∞ixfl ÃÑQÆ∞Åæ ∞
Q˘O`«∞ ^•\˜ ky`Õ Ñïã≤u÷ QÆÅO¡ `«∞ J=Ù`«∞Ok. JO^Œ∞Hõ<Õ ''PÅ¯ Ç¨Öò „H˜Ü∞Õ \òû
_ç*~·ˇ ,ü H˜Öòûk ÃÑ~°áê¶ ~Ô ‡<£û—— JO\Ï~°∞. =∞O^Œ∞ Ñ¨ÓiÎQÍ H˘\ì̃#"å_»∞ =∂@Ö’¡
=∞Oz *’~°∞QÍ Hõ#|_»=K«∞ÛQÍx KÕ`Ö« ’¡ r~À J=Ù`å_»∞. =∞O^Œ∞H˜ JÅ"å@∞
Ñ¨_»¤ "åà◊√§ "≥Ú^Œ\’¡ KåÖÏ K«Hõ¯QÍ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#=K«∞ÛQÍx P `«~åfi`«
H˘O`«HÍÖÏxH˜ ZO`« H˘@∞ì‰Ωõ áÈ~Ú# JOQÆO ãÖÎ aèOK« ‰õΩO_® J=Ù`«∞Ok. WO^Œ∞‰õΩ
HÍ~°}O PÖÏ¯Ç¨eH± #∂º~ÀÑü "åà◊§Ö’¡ _≥=ÅÑπ J=_»"Õ∞. PÖÏ¯Ç¨eH±
#∂º~ÀÑüÖ’ #~åÅ∞ "≥Ú^Œ∞ÌÉÏ~°_»O`À Jq JOQÆã¨ÎOÉèí#Å‰õΩ `À_»Ê_»‰õΩO_®
J=Ù`å~Ú. nxH˜ `À_»∞ ~ÀE PÖÏ¯Ç¨Öò fã¨∞HÀ=_»O`À JOQÆãOÎ¨ Éè#í H˜ ZO`À
J=ã¨~"° ∞≥ #ÿ >ˇ™Èìã~ì≤ À<£ Ç¨~À‡<£ L`«ÊuÎ ÉÏQÍ `«yáæ È`«∞Ok. >ˇ™Èìã~ì≤ À<£ Ç¨~À‡<£
`«yáæ È=_»O`À JOQÆãOÎ̈ Éè#í Å∞ ‰õÄ_® LO_»=Ù.
H˘O^Œ~∞° Hõ_∞» Ñ¨ÙxO_® Éè∞í lOz "≥O@<Õ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO\Ï~°∞. W@∞=O\˜
"åà◊√§ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ<åÅ<Õ HÀiHõ LO_»=K«∞Û QÍx JOQÆãOÎ̈ Éè#í Å∞ ÖË‰Ωõ O_®
áÈ`«∞Ok. XHõ"àÕ ◊ H˘^ÀÌ Q˘áÈÊ JOQÆãOÎ̈ Éè#í Å∞ L#fl Éè∞í HÍÎÜ∂« ãÖ =Å¡ ÃãH±ûÖ’
áêÖÁæ#ÖËHáõ È`å~°∞. Jk QÆ∞iÎOK«Hõ `«=∞ˆH^À Ñ¶Ù¨ _£ ZÃÑH¶ ì± WzÛO ^Œx ÉÏ^èÑŒ _¨ `» å~°∞.
giÖ’ fã¨∞‰õΩ#fl PÇ¨~°O HÍ~°}O HÍ^Œ∞. PÇ¨~°O "≥∂`å^Œ∞ q∞OK«_"» ∞Õ HÍ~°}O.
WOH˘O^Œi Ñïã≤u÷ =∞s qz„`«OQÍ LO@∞Ok. U „ã‘Î J~Ú<å XHõ =∞QÍ_ç
g∞^Œ WO„@ã¨∞ì K«∂Ñ≤`Õ J`«#∞ QÍÖ’¡ `ÕeáÈ`å_»∞. WHõÃÑ#· J`«x Ç¨ïëê~°∞H˜
JO`Õ LO_»^∞Œ . ÃãH±ûÖ’ KåÖÏ Q˘Ñ¨ÊQÍ ÃÑ~üáê¶ ~Ô ‡<£û K«∂Ñ≤Oz P =∞QÆ∞= =∞#ã¨∞û
^ÀK«∞HÀ"åÅx Lqfià◊¥§ ~°∞`å_»∞. U^À KÕ¿ãÜ«∂Åx, ZO`≥O`À KÕ¿ãÜ«∂Åx
TÇ¨ÏÖ’¡ `ÕeáÈ=_»O f~å P"≥∞`À ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ<Õ ãïH˜ Z^Œ∞~°Ü∞Õ ºk JOQÆãOÎ¨ Éè#í
"≥Ñ· Å¨¶ º"Õ∞. ZO`« yOA‰õΩ#fl QÆ∞OA‰õΩ#fl JOQÆO ãÎ̈OaèOK«‰Ωõ O_® J=Ù`«∞Ok.
ÃãH±û q+¨Ü∞« OÖ’ JuQÍ P~å@O K«∂Ñ≤Oz<å, P"Õ^#Œ K«∂Ñ≤Oz<å Z^Œ∞~°Ü∞Õ ºk
JOQÆãOÎ¨ Éè#í "≥Ñ· Å¨¶ º"Õ∞. "åi JOQÆ ãÖÎ Éè#í "≥Ñ· Ö¨¶ ÏºxH˜ "åà◊§Ö’¡ L#fl Ju P~å@O,
Ju HõOQÍ~°∞ =¸ÅO.
ÃãH±û q+¨Ü∞« OÖ’ „ã‘Î Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ =∞^èºŒ Ñ¨~ã° Ê¨ ~° PHõ~¬° }, ã¨ÇÏ¨ HÍ~°O LO_®e.
''h ÃãH±û ã¨∞YO HÀã¨"∞Õ <Õ#∞—— Jx JxÑ≤OKåe. JÖÏˆQ Ñ¨Ù~°∞+¨μx "≥Ñ· Ù¨ #∞Oz
‰õÄ_® „ã‘HÎ ˜ JxÑ≤OKåe. JÖÏ HÍ‰õΩO_® „ã‘Î ÃãH±ûÖ’ x~°Ñ¡ OÎ̈ QÍ Hõ#|_ç<å,
ÃãH±ûÖ’ Pã¨HÖÎ̃ #Ë @∞¡ Hõ#|_ç<å =∞QÆ"åxH˜ JOQÆO ãÎ̈OaèOK«^∞Œ . XHõ"àÕ ◊ ÃãH±ûÖ’
áêÖÁæ#flÑ¨Ê\˜H˜ `«y# „¿Ñ~°} ÖËHáõ È~Ú#@¡~Ú`Õ Ñ¨Ù~°∞+¨μxÖ’ Hõey# HÀiHõ _Ò<£
J~Úº JOQÆO "≥∞`«|Î _»∞`«∞Ok.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
80 _®II ã¨=∞~°O
ÃãH±û q+¨Ü∞« OÖ’ XHõ qO`« Ñïã≤u÷ LO@∞Ok. „ã‘Î ÃãH±ûÖ’ JuQÍ Pã¨HÎ̃
K«∂Ñ≤¿ã,Î ÃãH±û HÍ"åÅx HÀi`Õ P"≥∞ HÀiHõ "Õ∞~°‰Ωõ P"≥∞#∞ "≥∞Ñ≤ÊOKÕ@O`« ÃãH±û
™ê=∞~°úºO `«#Ö’ LO^• ÖË^• J#fl J#∞=∂#O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ZÑ¨C_≥·`Õ
Ñ¨Ù~°∞+¨μxÖ’ `«# ÃãH±û ™ê=∞~°ºú O g∞^Œ _Ò@∞ HõÅ∞QÆ∞`«∞O^À, JOQÆO _Ò<£ J~Úº
‰õÄ~°∞ÛO@∞Ok. JO^Œ∞ Hõ<Õ Ñ¨Ù~°∞+¨μxH˜ ZÑ¨C_»∂ `«# ÃãH±û ™ê=∞~°ºú O g∞^Œ
J#∞=∂#O ~å‰õÄ_»^∞Œ .
40–50 ãÖ=`«û~åÅ∞ =zÛ# =∞QÆ"å à◊§Ö’¡ XHõ qO`« Ñïã≤÷u KÀ@∞
KÕã¨∞‰õΩO@∞Ok. ZÑ¨C_≥·<å ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flÑ¨C_»∞ h~°ãÖ JxÑ≤¿ãÎ `«#H˜
=Úãë`«#O =KÕÛã≤O^Œx ÉèíÜ«∞Ñ¨_çáÈ`å~°∞. =Úãë`«#O ÉèÏ=O =∞#ã¨∞ûÖ’
"≥∞ke#Ñ¨C_»∞ XHõ¯ ™êiQÍ _ç„ÃÑÃãûÖò Ñ¶Ö‘ ò Hõey JOQÆO ãÖÎ aèO K«‰Ωõ O_® áÈ`«∞Ok.
q∞_çÖòU*òÖ’ W@∞ =O\˜ JOQÆãOÎ¨ Éè#í "≥Ñ· Å¨¶ ºO ã¨ÇÏ¨ [O. JO`Õ `«ÑÊ¨ x[OQÍ
ÃãH±û ™ê=∞~°ºú O `«Q_æÆ O» HÍ^Œ∞. JO^Œ∞Hõ<Õ ZO`« =Ü«∞ã¨∞û =zÛ<å =∞QÆ"å_»∞ `«#
=∞#ã¨∞ûx ZÑ¨C_»∞ Ç¨ïëê~°∞QÍ, Ü«∞OQ∑QÍ LOK«∞HÀ"åe. ÖˇÑ· π¶ Ñ≤zÛ É’~°∞QÍ
LO^Œx J#_»O `«~K° ∞« qO@∂ LO\Ï=Ú. `«H¯˜ # q+¨Ü∂« Ö’¡<Õ HÍ^Œ∞ ^•OÑ¨`º«
ãÖ|O^è•Å q+¨Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_® É’~ü_»"£∞ KÀ@∞ KÕã¨∞‰õΩO@∞Ok. ^•O Ñ¨`«º
ãÖ|O^è•Å∞ É’~°∞ J=_®xH˜ ÉèÏ~°º Ü≥∞_»Å PHõ~°¬} `«QÆæ_»"Õ∞. ÉèÏ~°º Z_»Å
PHõ~¬° } `«y`æ Õ Éè~í ÖÎ° ’ ÃãH±û „¿Ñ~°} HõÅQÆ^∞Œ . nxH˜ „Ñ¨^•è #OQÍ =Ü«∞ã¨∞û g∞^Œ
Ñ¨_∞» `«∞#fl H˘nÌ „ã‘ÖÎ ’ JO^ŒO `«Q_æÆ O» HÍ~°}O. JO`ÕHÍ ‰õΩO_® Ñ≤ÅÅ¡ ∞ HõÅQÆ_O» `À,
ãÖ™ê~°O ÉèÏ~°O ÃÑ~°Q_Æ O» `À P"≥∞Ö’ ÃãH±û HõO>Ë W`«~° q+¨Ü∂« Å g∞^Œ =∞#ã¨∞û
Z‰õΩ¯= Hˆ O„nHõ$`« =∞=Ù`«∞Ok. Ñ¨_H» Qõ kÆ Ö’ „Ñ¨H¯õ „Ñ¨H¯õ H˜ KÕi<å, Ü«∂O„uHõOQÍ
ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_»"Õ∞ `«Ñ¨Ê L^ÕfiQÆO`À, LÖÏ¡ãÖ`À, L`åûÇ¨ÏO`À áêÖÁæ#_»O
LO_»^∞Œ . ^•O`À ^•OÑ¨`º« ãÖ|O ^è•ÅÖ’ "≥Ú<å@h KÀ@∞ KÕã∞¨ ‰õΩO@∞Ok.
50–60 ãÖ=`«û~åÅ∞ =KÕÛãïH˜ ÃãH±ûÖ’ JÅã¨@, J<åâ◊HÎ˜ Hõ#|_»`å~Ú.
nxH˜ „Ñ¨^•è #OQÍ =∂#ã≤Hõ =uÎ_ç HÍ~°}O. =∂#ã≤Hõ =uÎ_xç JkèQqÆ ∞Oz#
"åà◊√§ ÃãH±ûÖ’ ã¨∞MÏxfl `«=∞ ™⁄O`«O KÕã∞¨ ‰õΩO \Ï~°∞. D =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ H˘O^Œ~∞°
Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ =∞#ãÎ̈`fi« O qO`«QÍ LO@∞Ok. ÉèÏ~°º ^ŒQ~æÆ ° JOQÆãOÎ̈ Éè#í Å∞ LO_»=Ù.
J^Õ F „ã‘Î ÃãH©ûQÍ Hõ#|_ç „Ñ¨H¯õ ‰õΩ KÕi`Õ ‰õΩ„~°"å_çÖÏQÍ Pq_»`À ÃãH±ûH˜ ZO*ÏÜü∞
KÕÜ∞« _»O LO@∞Ok. 2 ™ê~°∞¡ áêÖÁæ<Õ â◊HÎ̃ =KÕÛã¨∞OÎ k. ÃãH±ûÖ’ ZO`À „käÖòx
á⁄O^Œ∞`å~°∞. ''áê`« JO>Ë ~À`«, H˘`«Î JO>Ë "≥∂A—— HÍ=@"Õ∞ HÍ~°}O.
=$^•úÑº¨ OÖ’ ‰õÄ_® ÃãH±ûH˜ =O_»~ü Ñ¶Ù¨ ÖòQÍ ZO*ÏÜü∞ KÕÜ∞« =K«∞Û. HÍx KåÖÏ
=∞Ok ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ<Õ q+¨Ü∂« xfl ‰õÄ_® XHõ _»∂º\©QÍ fã¨∞‰õΩO\Ï~°∞.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 81
ÃãH±û ã¨ÊO^Œ#Å =∂ºlH±
ÃãH±ûÖ’ „käÖò J<Õk ÃÑ^ŒÌ Ñ¨lÖò H˘O^ŒiH˜ JOQÆãOÎ¨ Éè#í Å∞ LO\Ï~ÚQÍx
JO^Œ∞Ö’ =∞*Ï Hõ#|_»^∞Œ . =∞iH˘O^ŒiH˜ JOQÆãOÎ¨ Éè#í Å∞ HõÅQÆ_"» ∞Õ HÍ^Œ∞ JO`«∞
ÖË#O`« „käÖò HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. nxH˜ =¸ÅO "≥∞^Œ_∞» "≥∞^Œ_∞» Ö’ ÃãH±ûH˜ ãÖ|OkèOz#
Hˆ O„^•ÅÖ’ HõeQˆ ã¨ÊO^Œ#Å∞ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÍxH˜ ãÖHˆ `åÅ∞ ÑÖÑ≤~å=_»"∞Õ HÍ‰õΩO_®
=∞#ã¨∞û, `«#∞=Ù Ñ¨ÙÅHÕKÕ@@∞¡QÍ áê¡xOQ∑ [iyáÈ`«∞Ok.
"≥∞^Œ_∞» Ö’ #∞Oz <å_»∞Å∞ ^•fi~å ãÖ^ÕâßÅ∞ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÍxH˜ ãÖ|OkèOz#
~°H<Îõ åàÏÅ∞ "åºHÀz™êÎ~Ú. Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆOÖ’H˜ ~°HOÎõ "ÕQOÆ QÍ ^Œ∂ã¨∞‰õΩáÈ`«∞Ok.
Hõ}Δ ÏÖ’¡ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO ~°HOÎõ `À xO_çáÈ~Ú ÖÏ=ÙQÍ, á⁄_»∞QÍæ, QÆ\Qì˜ Í ÃÑ^Œ^Ì á·≥ È`«∞Ok.
nxHõO`«\ H˜ © HÍ~°}O ÃãH±û ã¨ÊO^Œ#Å`À Ñ¨ÙÅHÕzáÈ~Ú# ¿Ñ~å ã≤OÑ¨k\ä ã˜ π
ã¨~ˆ fi ã≤ã"ì¨ ∞£ HÍ~°}O. ¿Ñ~å ã≤OÑ¨k\ä H˜ ± <≥~fiü ã≤ã"ì¨ ∞£ ~°H<Îõ åàÏÅ∞ "åºHÀzOÑ¨K™Õ êÎ~Ú.
"≥∞^Œ_∞» #∞Oz ãÖHˆ `åÅ∞ "≥Å∞¡=QÍ =ã¨∞#Î flO`« ¿ãÑ¨Ù ¿Ñ~å ã≤OÑ¨k\ä H˜ ± <≥~fiü
ã≤ã"ì¨ ∞£ Ñ¨Ù~°∞ëêQÆOÖ’H˜ ~°H<Îõ åàÏÅx "åºHÀzOÑ¨KãÕ ∂¨ <Î Õ LO\Ï~Ú. HÍ=∞O HÔ =¡· ∂H±ûH˜
KÕ̂~ ãïH˜ g~°ºã¨¯Å#O`À K≥ÑÊ¨ ÖËx „käÖò HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. g~°º ã¨¯Å#O J~Úº
J=fiQÍ<Õ ã≤OÑ¨k\ä H˜ ± <≥~fiü ã≤ã"ì̈ ∞£ Ü«∂Hõ<Δ Ö£ ’H˜ =KÕÛã≤ ~°H<Îõ åàÏÅx ãÖHÀzOÑ¨
KÕã∞¨ OÎ k. ^•O`À H˘kÌ Hõ} Δ ÏÖ’¡<Õ uiy JOQÆO z#fl^≥á· È`«∞Ok.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
82 _®II ã¨=∞~°O
H˘O^Œi q+¨Ü∞« OÖ’ JOQÆO ãÎ̈OaèOz#Ñ¨Ê\˜H© ã¨∞Y„áêÑ≤Î K≥O^ŒH=õ ÚO^Õ, g~°º
ã¨¯Å#O HÍHõ=ÚO^Õ ã¨ÎOaèOz# Ñ¨Ù~°∞ëêOQÍxH˜ QÆO_çH˘@ì_»O J=Ù`«∞Ok.
=∞#ã¨∞ûÖ’ U"≥∞<ÿ å ÉèÜ í ∞« O Hõey<å, HõOQÍ~°∞ =zÛ# ÖËxáÈx J#∞=∂#O `«Öuˇ <Î å
=∞#ã¨∞û ã¨ÊOkOK«_O» =∂<Õã<≤ å ã≤OÑ¨k\ä H˜ ± #ˆ~fi ã≤ã"ì̈ ∞£ W>ËÜ ì ∂« Hõ<Δ Ö£ ’H˜ =KÕÛã≤
JOQÆO "≥∞`«|Î _çáÈÜÕ∞@@∞¡ KÕã∞¨ OÎ k. JO^Œ∞Hõ<Õ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ<@ Õ Ñ¨C_»∞ =∞#ã¨∞û
LÖÏ¡ãO¨ QÍ Lëê~°∞QÍ LO_®e. ÉèÜ í ∂« ÅH˜ J#∞=∂ <åÅH˜ P™ê¯~°O LO_»‰Äõ _»^∞Œ .
Hõ}
Δ Hõ} Δ ÏxH˜ =∞#ã¨∞û Zyã≤Zyã≤ Ñ¨_∞» `«∂ LO_®e. „Ñü „™ÈìH`± À#∞ PHÍâßxH˜
xK≥Û# "Õã≤#@∞¡ L`åûÇ¨ÏO`À L~°HõÅ∞ "Õã¨∂Î =ÙO_®e. JÑ¨C_Õ Ñ¨ÓiÎ ÃãH±û
ã¨∞YO á⁄O^Œ@O LO@∞Ok.
Ñ¨Ù~°∞+¨μxÖ’ ã¨∞MÏ#∞Éè∂í u HõÅQÆ_®xH˜ g~°ºã¨¯Å#O ÖËHáõ È~Ú#Ñ¨Ê\˜H© P~°[æ O
J#∞Éèí=OÖ’H˜ =ã¨∞ÎOk. g~°ºã¨¯Å#O ÖË‰õΩO_® ã¨∞MÏ#∞Éèí∂u HõÅQÆ_®xfl „_≥·
P~°[æ O JO\Ï~°∞. z#fl Ñ≤ÅÖ¡ ’¡ „_≥· P~°[æ "£∞û Hõ=∞"£∞, =∂=¸Å∞QÍ Ü«ÚHõ=Î Ü«∞ã¨∞û
=zÛ# `«~åfi`« ÃãH±û HÀiHõÅ∞ HõÅQÆ_O» , ÃãH±û „¿Ñ~°} á⁄O^Œ_O» , g~°ºã¨¯Å#O
J= _»O, ã¨∞Y„áêÑ≤Î JxÑ≤OK«_O» ã¨ÇÏ¨ ["≥∞#ÿ q+¨Ü∞« O. J~Ú`Õ Ü«∞=fi#„áêÜ«∂xH˜
=ÚO^Õ z#flÑ≤ÅÖ¡ ’¡ „_≥· P~°[æ "£∞û LO\Ï~Ú. gà◊§Ö’¡ g~°ºã¨¯Å#O LO_»^∞Œ . HÍx
ÃãH±û Ñ¨~"° ∞≥ #ÿ ã¨∞Y„áêÑ≤Î J#∞Éè=í OÖ’H˜ ~å=_»O LO@∞Ok.
z#flÑ≤ÅÖ¡ ’¡ „_≥· P~°[æ O L#fl@∞¡QÍ<Õ Ãã‰õΩû=Öò JuQÍ ã¨ÊOkOKÕ H˘O^Œ~∞°
Ñ¨Ù~°∞+¨μÅÖ’ HÍ=∞O KÕÅ~ˆ y g~°ºã¨¯Å#"≥∞ÿ ã¨∞Y„áêÑ≤Î HõÅQÆQÍ P `«~åfi`« H˘kÌ¿ãÑ¨\H˜ ©
=∞m§=∞m§ JOQÆãOÎ̈ Éè#í HõÅQÆ_O» , ~°uÖ’ áêÖÁæ#_»O, g~°ºã¨¯Å#O HÍ‰õΩO_®<Õ
=∞^è∞Œ ~å #∞Éè∂í u á⁄O^Œ_O» LO@∞Ok.
g~°ºã¨¯Å<åxH˜ ÃÑ^ŒÌ `«`«OQÆ"Õ∞ LO@∞Ok. D `«`«OQÆO =ÚYºOQÍ @∂
¿ã[ì ãπQÍ LO@∞Ok.
1. Zq∞+¨<£ ¿Ñ*¶ ò
2. ZH±ûÑ¨Å¬<£ ¿Ñ*¶ ò
g~°ºã¨¯Å#O J=_®xH˜ [iˆQ "≥Ú^Œ\ ˜ ¿Ñ*¶ òÖ’ „áÈ¿ã@ ì ∞ „QÆOkä, Ããq∞#Öò
"≥ãH≤ Ö˜ òû, "åãπ _çÑ~Ô̈¶ <£û QÆ\ Qì̃ Í qK«∞Û‰õΩO\Ï~Ú. "åãπ _çÑ~Ô̈¶ <£ûÖ’ g~°ºHõ}ÏÅ∞
Ñ¶Ù¨ ÖòQÍ LO\Ï~Ú.
Ããq∞#Öò "≥ã≤H˜Öòû, „áÈ¿ãì@∞ QÍ¡O_»∂Ö’ g~åºxH˜ ãÖ|OkèOz# „^Œ=O
xO_»∞QÍ LO@∞Ok.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 83
ÃãH±û HÔ =¡· ∂H±ûH˜ KÕ~∞° ‰õΩ#fl ^ŒâÖ◊ ’ "åãπ _çÑ~Ô̈¶ <£û, Ããq∞#Öò "≥ãH≤ Ö˜ òû, „áÈ¿ã@
ì ∞
QÍ¡O_£ QÆ\ ˜ìQÍ =Ú_»∞K«∞‰õΩO\Ï~Ú. JÖÏ =Ú_»∞K«∞ HÀQÍ g\˜Ö’¡x „^Œ"åÅ∞
=¸„`«<åà◊OÖ’H˜ KÕ~∞° `å~Ú. D =¸„`«<åà◊O Ü«¸i#s ÉÏ¡_~» Hü ˜ kQÆ∞= ÉèÏQÆOÖ’
LO@∞Ok. Ü«¸i #s ÉÏ¡_~» ü kQÆ∞= ÉèÏQÆOÖ’H˜ =¸„`«<åà◊O |∂~°ÖÏQÍ "≥_Å» ∞ÊQÍ
LO@∞Ok. |∂~°ÖÏQÍ L#fl D =¸„`«<åà◊O ÉèÏQÍxH˜ ÃÑ#· „HÕ^Œ ã≤ÊOHõÛ~üû
LO\Ï~Ú. g~°ºã¨¯Å#O JÜÕ∞º ã¨=∞Ü«∂xH˜ ÃÑ· ã≤ÊOHõÛ~ü QÆ\Qæ˜ Í aQÆ∞ã¨∞‰õΩ áÈ`«∞Ok.
„HÕk ã≤ÊOHõÛ~ü =^Œ∞Öˇ·áÈ`«∞Ok. ^•O`À XHõ¯™êiQÍ g~°ºO |Ü«∞@‰õΩ
<≥@|ì _»∞`«∞Ok. H˘O^Œi q+¨ Ü«∞OÖ’ nxH˜ i=~üû „áÈÃããπ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. ÃãH±û
HÔ =¡· ∂H±ûÖ’ =¸„`«<åà◊O kQÆ∞= ÉèÏQÆOÖ’x ã≤ÊOHõ~ì ü =Ú_»∞K«∞‰õΩáÈ`«∞Ok. ÃÑ·
ã≤ÊOHõì~ü qK«∞Û ‰õΩO@∞Ok. ã¨∞Y„áêÑ≤Î Hõey# ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =¸„`«<åà◊OÖ’x
g~°ºO „HÕkH˜ ~å‰õΩO_® Ü«¸i#s ÉÏ¡_~» Öü ’H˜ ^Œ∂ã¨∞‰õΩ "≥à√◊ `«∞Ok. U^À 1–2
K«∞Hõ¯Å∞ g~°ºO |Ü«∞@‰õΩ =ã¨∞ÎOk. WÖÏ [iy#Ñ¨C_»∞ „_≥· P~°æ[O KÀ@∞
KÕã∞¨ ‰õΩO@∞Ok. =¸„`«<åà◊O ÃÑ· ÉèÏQÆOÖ’ [iy# uHõ=∞Hõ g~°ºã¨¯Å#O ÖËx
ã¨∞Y„áêÑ≤HÎ ˜ HÍ~°}O J=Ù`«∞Ok. D Ñïã≤u÷ =ÚYºOQÍ +¨μQÆ~∞° "åºkè L#fl"åà◊§Ö’¡,
HõOQÍ~°∞, QÍÉè~í å L#fl"åà◊§Ö’¡ U~°Ê_»∞`«∞Ok. gà◊§Ö’¡ g~°ºãú̈Å#O ÖË‰Ωõ O_®<Õ
ÃãH±û =Úyã¨∞OÎ k.
Wk WÖÏ LO_»QÍ H˘O^ŒiÖ’ g~°º ã¨¯Å#O J=É’`ÀO^Œx Ãã<Õû+¨<£ JxÑ≤O
K«QÍ<Õ HõΔ}ÏÖ’¡ g~°ºã¨¯Å#O J~ÚáÈ`«∞Ok. „Ñü XHõ¯iÖ’#∂ g~°ºã¨¯Å#O
J=_®xH˜ =ÚO^Œ∞QÍ D Ãã<Õû+¨<£ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. HÍx ^•^•Ñ¨Ù JO^Œ~∂° Ãã<Õû+¨<£
HõÅQÆQÍ<Õ g~°ºã¨¯Å#O HÍ‰õΩO_® PÑ¨Ù‰õΩO\Ï~°∞. =∞iHÍã¨Î =∞^èŒ∞~å#∞|∂u
ÃÑOá⁄O^Õ ^•HÍ Py P ÃÑ#· g~°ºã¨¯Å#O`À ã¨∞Y„áêÑ≤Î á⁄O^Œ∞`å~°∞. g~°ºã¨¯Å#O
x~À^èOŒ Ö’ =∞#ã¨∞û áê„`« KåÖÏ =ÚYº"≥∞#ÿ k. =∞#ã¨∞ûx x~ÀkèOK«∞HÀÖËHáõ È`Õ
g~°ºã¨¯Å#O "≥O@<Õ J~ÚáÈ`«∞Ok. ™ê^è•~°}OQÍ Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ g~°ºã¨¯Å#O "≥O@<Õ
J=‰õΩO_® x~ÀkèOK«∞HÀ QÆÅ∞QÆ∞`å_»∞.
H˘O^ŒiH˜ x„^ŒÖ’ g~°ºã¨¯Å#O J~ÚáÈ`«∞Ok. H˘O^Œ~∞° „ã‘ÅÎ H˜ ‰õÄ_® x„^ŒÖ’
Ü≥∂xÖ’ JkèHOõ QÍ „^Œ"åÅ∞ „ã¨q™êÎ~Ú. JÖÏ ã¨fiÑ¨fl ã¨¯Å<åÅ∞ J~Ú#Ñ¨C_»∞
=∞^è∞Œ ~å#∞ Éè∂í u ‰õÄ_® JxÑ≤ã∞¨ OÎ k.. W@∞=O\˜ ã¨fiÑ¨fl ã¨¯Å<åÅH˜ á¶êO@ã‘ÖË
HÍ~°}O. Uk U"≥∞<ÿ å ÃãH±ûÖ’x ã¨∞MÏ#∞ Éè∂í uH˜ "≥∞^Œ_Õ =¸ÅO. "≥∞^Œ_∞» ãïQÍ
ÖËHõ áÈ`Õ ÃãH±ûÖ’x ã¨∞YO ‰õÄ_® ÖË‰Ωõ O_® áÈ`«∞Ok.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
84 _®II ã¨=∞~°O
ÃãH±ûH˜ ^Œ∂~°O ZÑ¨C_»∞?
=∞OA =∞^èŒ∞ q"åÇ¨ÏO [iy 3 <≥ÅÅ∞ ‰õÄ_® HÍÖË^Œ∞. P =ÚK«Û>ˇÿ#
^ŒOÑ¨`∞« ÅH˜ =Ú^Œ∞=Ì ÚK«Û@ ‰õÄ_® f~°Ö^Ë ∞Œ . J~Ú<å =∞^è∞Œ H˜ >ÿ̌áê¶ ~Ú_£ [fi~°O
=zÛOk. "å~°O ~ÀAÅ∞ ÅOY}ÏÅ∞ KÕâß_»∞. [fi~°O `«yOæ kQÍx h~°ãO¨ `«QÖæÆ ^Ë ∞Œ .
WOHÍ Ñ¨^ºŒä OÖ’<Õ L<åfl_»∞. =∞OK«O g∞^Œ L#fl =∞^è∞Œ „Ñ¨H¯õ <Õ =∞OAÅ ‰õÄ~°∞Ûx
J`«x `«Å A@∞ìÖ’H˜ "Õà√◊ § áÈxã¨∂Î ZO`À „¿Ñ=∞QÍ J`«xfl Hõà§◊ Ö’¡H˜ K«∂ã≤Ok.
P"≥∞ K«∂Ñ¨ÙÅ∞ J`«xÖ’ áÈ~Ú# FÑ≤H#õ O`« uiy `≥zÛ ÃÑ>Ëâì ß_»∞. Xà◊§O`å
Ñ¨ÙÅHÕzáÈ`ÀO^Œ. LO_»ÖËHõ P"≥∞#∞ g∞^Œ‰õΩ ÖÏ‰õΩ¯<åfl_»∞. [~îåÅ∞# |∞QÆæÅ
g∞^Œ =Ú^Œ∞Ì ÃÑ@∞ì‰Ωõ <åfl_»∞. PÃÑ#· P"≥∞ ÃÑ^Œ=ÙÅx `«# ÃÑ^Œ=ÙÅ`À QÆ\ Qì̃ Í ÖÏH±
KÕâß_»∞. ^•O`À P"≥∞ `«=∞HõOÖ’H˜ "≥o§áÈ~ÚOk. XHõ¯™êiQÍ P"≥∞#∞ QÆ\ Qì̃ Í
H“yeOKÕã∞¨ ‰õΩx âßs~°HOõ QÍ XHõ>áÿˇ ÈÜ«∂_»∞. `«=∞HõOÖ’ L#fl =∞OAÅ =∞^è∞Œ x
"åiOK«ÖáË È~ÚOk. JO`å J~ÚáÈÜ«∂Hõ =∞OAÅ ÉèÜ í ∞« Ñ¨_áç È~ÚOk. [fi~°O
L#fl =ºH˜Î ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO>Ë #~åÅ∞ K«K∞« Û|_çáÈ`åÜ«∞x, Ñ¨H"Δõ å`«O =KÕÛã¨∞OÎ ^Œx
ZÑ¨C_À Z=~À J#fl =∂@Å∞ P"≥∞ =∞#ã¨∞Ö’ "≥∞ke =∞x+≤x ‰õΩk¿Ñâß~Ú.
=∞OAÅ ÉèÜ í ∞« O`À =}˜Há˜ È~ÚOk. ''U=∞O_ô! [fi~°OQÍ L#flÑ¨C_»∞ ÃãH±ûÖ’
áêÖÁæO>Ë „Ñ¨=∂^ŒO J~ÚáÈ`«∞Ok Hõ^•. WÑ¨C_»∞ g∞~°∞ U"≥∞áÿ È`å~À, <å‰õΩ
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 85
KåÖÏ ÉèÜ í ∞« OQÍ LOk. <å‰õΩ U =∂„`«O |∞kúÖ^Ë ∞Œ . q∞=∞‡efl =iOK«ÖHË áõ ÈÜ«∂#∞.
WÑ¨C_»∞ UO KÕ^•Ì=∞O_ç JO@∂ Q˘Å∞¡# U_ÕÛã≤Ok. =∞OAÅ =∂@Å`À =∞^è∞Œ
‰õÄ_® ¿+H± JÜ«∂º_»∞. `«# `˘O^Œ~á° ê@∞H˜ ÉèÜ í ∞« Ñ¨_ç áÈÜ«∂_»∞. P ÉèÜ
í ∞« O`À
HÍà◊√§, KÕ`∞« Å∞ ~Ô O_»∂ K«Å|¡ _çáÈÜ«∂~Ú K«K∞« Û|_ç áÈÜ«∂~Ú.
''WOˆH=ÚOk g∞‰õΩ J#∞‰õΩ#fl@∞¡QÍ<Õ Ñ¨H"Δõ å`«O =KÕÛã≤O^ŒO_ç—— Jx É’~°∞#
U_ÕÛã≤Ok. P WO\˜Ö’ L#flk "åo§^Œ~ˆÌ . Pˆ~Û"å~°∞, fˆ~Û"å~°∞, F^•ˆ~Û"åà◊√§
WOÔH =fi~°∂ JHõ¯_» ÖË~∞° . Ñïã≤u÷ JO`å QÆO^Œ~° QÀà◊OQÍ =∂iáÈ~ÚOk.
[fi~°OQÍ LO>Ë ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ# ‰õÄ_»^•?
[fi~°OQÍ LO>Ë ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO>Ë Ug∞ J=^Œ∞. FÑ≤Hõ LO>Ë ZO`« [fi~°O
L#flÑ¨Ê\˜H© x~°ƒÜ ù ∞« OQÍ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#=K«∞Û. [fi~°OQÍ L#fl "åà◊√§ ÃãH±ûÖ’
áêÖÁæO>Ë #~åÅ |ÅÇ‘Ï#`« ~å=_»O, Ñ¨H"Δõ å`«O`À HÍà◊√§, KÕ`∞« Å∞ Ñ¨_áç È=_»O
J<Õk ˆH=ÅO JáÈÇ¨Ï =∂„`«"Õ∞. ^ŒOÑ¨`«∞e^ŒÌiH© HÍ"åÅxÑ≤Oz#, "≥∂A
JxÑ≤Oz<å [fi~°O L#flÑ¨Ê\˜H© "åà◊§ =ÚK«Û@x f~°∞ÛHÀ=K«∞Û. Z@∞=O\˜ Ç¨h
HõÅQÆ^∞Œ . D q+¨Ü∞« O `≥eÜ«∞áÈ=_»O =ÖË¡ #=^ŒOÑ¨`∞« Öˇ#· =∞^è∞Œ , =∞OAÅ
QÆO^Œ~° QÀà◊OÖ’ Ñ¨_áç ÈÜ«∂~°∞. ÉèÜ í ∞« O`À =}˜Há˜ ÈÜ«∂~°∞. JO^Œ∞Hõh „Ñü XHõ¯iH©
ÃãH±û q*Ï˝#O HÍ"åe.
|Ç≤Ï+¨μª ã¨=∞Ü«∞OÖ’...
=∞^è∞Œ , =∞OAÅÖÏQÍ<Õ H˘O^Œ~∞° ^ŒOÑ¨ `«∞Å∞ |Ç≤Ï+¨μª ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ~°uÖ’
áêÖÁæO\Ï~°∞. |Ç≤Ï+¨μì ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ~°uÖ’ áêÖÁæO>Ë ‰õΩ+¨μª "åºkè =ã¨∞OÎ ^Œx,
‰õΩ+¨μª ~ÀQÆ∞Å∞QÍ =∂iáÈ`å~°x J#∞‰õΩO\Ï~°∞. HÍx Jk x[O HÍ^Œ∞.
^ŒOÑ¨`«∞e^ŒÌiH© W+¨ìO LO>Ë, =∞#ã¨∞û Ñ¨_ç`Õ |Ç≤Ï+¨μª ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_®
x~°Éºíè O`«~O° QÍ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#=K«∞Û. Z@∞ =O\˜ „Ñ¨=∂^ŒO [~°Q^Æ ∞Œ . Z@∞=O\˜
"åºkè ~å^Œ∞. |Ç≤Ï+¨μª „™ê=OÖ’ ‰õΩ+¨μª "åºkèH˜ ãÖ|OkèOz# „H˜=ÚÅ∞ LO_»=Ù.
JO`ÕHÍ^Œ∞ U "åºkèH˜ ãÖ|OkèOz# „H˜=ÚÅ∂ LO_»=Ù. JO^Œ∞Hõx |Ç≤Ï+¨μª
„ã‘`Î À â◊$OQÍ~°OÖ’ áêÖÁæO>Ë U^À J~ÚáÈ`«∞O^Œ#_»OÖ’ J~°Oú ÖË^∞Œ .
HÍ#∞ÊH˜ =ÚO^Œ∞, HÍ#∞ÊH˜ `«~åfi`«
™ê^è•~°}OQÍ J=∂‡~Úx U_»= <≥Å =zÛO^ŒO>Ë Ñ¨Ù\Õì \˜"å~°∞ `«=∞ ^ŒQiæÆ H˜
fã¨∞‰õΩ"≥o§áÈ`å~°∞. HÍ#∞Ê J~Ú# `«~åfi`« 5 <≥ÅÅH˜ HÍÑ¨Ù~åxH˜ ÑÖÑ≤™êÎ~∞° .
D ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ÉèÏ~åºÉè~í ÅÎ° ∞ XHõ>`ÿ̌ Õ QÆ~ƒ° ãù ú̈ tâ◊√=ÙH˜ #+ì̈O [~°∞QÆ∞`«∞O^Œx
ÖË^• `«eH¡ ˜ U^À J~ÚáÈ`«∞O^Œx ÖË^• a_»‰¤ Ωõ áêÅ∞ ÖË‰Ωõ O_® J=Ù`å~Ú#
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
86 _®II ã¨=∞~°O
WO\’¡x ÃÑ^Œ"Ì åà◊√§ ÉèÏ~åºÉè~í ÅÎ° x ^Œ∂~°OQÍ LOKÕ™êÎ~∞° . Ñ¨Ù\ì̃O\˜"åà◊√§ HÍ#∞Ê
ÉÏ^èºŒ `« fã¨∞HÀ=_»O ÉÏQÍ<Õ LO@∞Ok Px ÉèÏ~åºÉè~í ÅÎ° |O^è•xH˜ x+≤^•úÅ∞
ÃÑ@ì_O» =∂„`«O ãïHÍ^Œ∞. „ã‘HÎ ˜ QÆ~ƒ° Où =zÛ# `«~åfi`« U_»= <≥Å xO_Õ=~°‰Ωõ
=∂=∂Å∞ Jxfl ~°HÍÅ ~°u ÉèOí y=∞Ö’¡#∞ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#=K«∞Û. P `«~åfi`«
‰õÄ_® Ñ¨ÓiÎ <≥ÅÅ∞ xO_Õ=~°‰õΩ ÉèÏ~°º Hõ_»∞Ñ¨Ù g∞^Œ |~°∞=Ù, "≥∂Ñ¨‰õΩO_®
=∂=¸Å∞QÍ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#=K«∞Û. ZHõ¯_À XHõo§^ŒiÌ H© ãïfiH±ã¨ HÍãÎ̈ FÃÑ<£
J~Ú LO@∞Ok. L=∞‡h~°∞ ãÖz Hõ#|_»∞`«∂ LO@∞Ok. J@∞=O\˜ Hˆ ã¨∞Ö’¡<Õ
ÃãH±ûH˜ ^Œ∂~°OQÍ LO_®e. ÖËx Ñ¨HOΔõ Ö’ L=∞‡h~°∞ ãÖz ÑÿeáÈ~Ú <≥ÅÅ∞
xO_»‰Ωõ O_®<Õ HÍ#∞Ê JÜÕ∞º „Ñ¨=∂^ŒO LOk. D Ñïã≤u÷ L#flÑ¨C_»∞ _®Hõ~ì ∞°
Ñïã≤u÷ x `«ÑÊ¨ Hõ K≥|∞`å~°∞. JO^Œ∞Hõx J@∞=O\˜ ÉèÜ í ∞« O J=ã¨~O° ÖË^∞Œ . HÍ#∞Ê
J~Ú# `«~åfi`« P~°∞ "å~åÅ #∞Oz =∂=¸Å∞QÍ<Õ ^•OÑ¨`º« rq`åxfl QÆ_Ñ» =¨ K«∞Û.
=∂=¸Å∞ HÍ#∞Ê HÍ=K«∞Û ÖË^• z<åflÑ¨~ˆ +¨<£ J~Ú LO_»=K«∞Û. ÖË^• ã≤riÜ«∞<£
PÑ¨~ˆ +¨<£ [iy LO_»=K«∞Û. U^≥#· Ñ¨Ê\˜H˜ P~°∞ "å~åÅ∞ xO_ç# ^ŒQ~æÆ ° #∞Oz
=∂=∂Å∞QÍ â◊$OQÍ~°OÖ’ áêÖÁæ# =K«∞Û. Ug∞ J=^Œ∞. D q+¨Ü∞« O `≥eÜ«∞Hõ
ÃÑ^Œ"Ì åà◊√§ =ÚK«Û@Ñ¨_Õ ^ŒOÑ¨`∞« ÅH˜ J_»O¤ Ñ¨_`» å~°∞. "≥O@<Õ QÆ~ƒ° Où ~å=_»O =∞Ozk
HÍ^Œ∞ Hõ#∞Hõ ‰õΩ@∞O| xÜ«∞O„`«} Ñ¨^`úŒ ∞« Å∞ áê\ÕK«_O» J=ã¨~O° .
@∂ºÉˇHqìõ ∞ PÑ¨~ˆ +¨<£ `«~åfi`«
W^Œ~Ì ∞° Ñ≤ÅÅ¡ ∞ Ñ¨Ù\ì̃# `«~åfi`« @∂ºÉˇHgìõ ∞ PÑ¨~ˆ +¨<£ KÕÜ∞« _»O =∂=¸Å∞
q+¨Ü∞« "Õ∞. @∂ºÉˇHgìõ ∞ PÑ¨~ˆ +¨<£ J~Ú# "åà◊√§ <≥ÅÅ∞ `«~|° _ç ÃãH±ûH˜ ^Œ∂~°OQÍ
LO_»=ã¨~O° ÖË^∞Œ . HÍ#∞Ê J=QÍ<Õ 4–5 ~ÀAÖ’¡ @∂ºÉˇHgìõ ∞ PÑ¨~ˆ +¨<£ KÕ¿ãÎ
HÍ#∞Ê J~Ú# P~°∞"å~åÅ #∞Oz ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#=K«∞Û. JÖÏ HÍ‰õΩO_® HÍ#∞Ê`À
ãÖ|O^èŒO ÖË‰õΩO_® "Õ̂~ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ @∂ºÉˇHõìg∞ PÑ¨ˆ~+¨<£ KÕ~ÚOK«∞‰õΩO>Ë
"å~°O Ñ¨k ~ÀAÖ’¡<Õ ^•OÑ¨`º« rq `åxfl „áê~°OaèOK«=K«∞Û. JO`ÕQÍx @∂ºÉˇHgìõ ∞
PÑ¨~ˆ +¨<£ J~ÚO^Œx 5–6 <≥ÅÅ ÃãH±ûH˜ ^Œ∂~°OQÍ LO_»#=ã¨~O° ÖË^∞Œ .
Ç≤Ï„ãì̈Hõìg∞ `«~åfi`«
H˘O^ŒiH˜ QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« "åº^è∞Œ Å∞ =™êÎ~Ú. QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« OÖ’ QÔ _»Å¤ ∂ =™êÎ~Ú.
W@∞ =O@Ñ¨C_»∞ PÑ¨~ˆ +¨<£ KÕã≤ a_»¤ ãÖzx fã≤"™Õ êÎ~∞° . D PÑ¨~ˆ +¨<£ [iy#
"åà◊√§ ‰õÄ_® =¸_»∞ <≥ÅÅ∞ #∞Oz =∂=¸Å∞QÍ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#= K«∞Û. JO`ÕQÍx
P~°∞ <≥ÅÅ∞ – 1ãÖ=`«û~°O ÃãH±ûH˜ ^Œ∂~°OQÍ LO_»#=ã¨~O° ÖË^∞Œ .
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 87
#=^ŒOÑ¨`«∞ÅÖ’ HõeˆQ ãÖ^ÕÇ¨Å∞
QÀáêÖò, ~å^èŒ W^Œ~Ì ∂° "åà◊§ "åà◊§ ã¨ÉH˚ˇ ì± ûÖ’ xëê‚`∞« Å∞. W\©=Å<Õ "åo§^ŒiÌ H©
q"åÇ¨ÏO J~ÚOk. Ñ¶ã¨ ìπ <≥\· ò J~Úº 10 ~ÀAÖˇO· k. [~°Q=Æ Åã≤# Ñ¨x =∂„`«O
J=ÖË^∞Œ . Uk ZÖÏ KÕÜ∂« Ö’ W^ŒiÌ H© `≥e Ü«∞x ~°ÇÏ¨ ã¨ºOQÍ q∞yeáÈ~ÚOk.
JHõ™ê‡`«∞QÎ Í U^À HÍ=Åã≤Ok J~ÚáÈ`«∞O^Œx J#∞‰õΩ<åfl~°∞ QÍx J=ÖË^∞Œ .
^•O`À x~åâ◊ Z^Œ∞~Ô O· k. UO KÕÜ∂« Ö’, ZÖÏ KÕÜ∂« Ö’, ZHõ¯_» KÕÜ∂« Ö’ Z=i<≥<· å
J_»QÍÅO>Ë ãÖHÀK«O JxÑ≤OzOk. ''JO`« K«^∞Œ =Ù‰õΩ#fl "åà◊√§ g∞ˆH `≥eÜ«∞^•——
Jx JO>Ë =ÚYO kOKÕã∞¨ HÀ=Åã≤ =ã¨∞OÎ ^Œx ÉèÜ í ∞« O. x["Õ∞ =∞i "åi^Œ~Ì ∂°
q^•ºkè‰Ωõ Å∞. HÍx UO ÖÏÉèOí "åà◊§ ÖˇO· yHõ rq`«O QÆ∞iOz =∂„`«O `≥eã≤Ok
ã¨∞<åfl. z=iH˜ `≥yOz "åà◊§ á¶êºq∞b _®Hõ~ì ü ^ŒQ~æÆ H° ˜ W^Œ~Ì ∂° "≥àÏ§~°∞. _®Hõ~ì ∞°
JO`å q_»=∞iÛ K≥áêÊ_»∞. W^Œ~Ì ∂° „â◊^QúŒ Í q<åfl~°∞.
qz„`«O JO`«=~°‰Ωõ ZO`À Hõ+=ì¨ ∞#∞ ‰õΩ#flk ZO`À ã¨∞<åÜ«∂ãÖQÍ "åo§^Œ~Ì ∞°
âßs~°HOõ QÍ XHõ>áÿˇ ÈÜ«∂~°∞. 'Fãπ WO`Õ<å— JOk ~å^è.Œ 'JO^Œ∞Hˆ HÍ"åe „Ñ≤"∞Õ ~Ô @· Öò
H“xûeOQ∑— J<åfl_»∞ QÀáêÖò.
„Ñ≤ "Õ∞~Ô @
· Öò H“xûeOQ∑ ÅÉèºí "≥∞<ÿ å, ÅÉèºí O HÍHõáÈ~Ú<å „Ñü XHõ¯iH© "åà◊§
[#<ÕO„kÜ«∂Å q*Ï˝#O `≥eã≤ LO_®e. ZO^ŒiHÀ ~åa\ò, ~å\ò Öˇ·OyHõ
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
88 _®II ã¨=∞~°O
Ñ¨Ù#~°∞`«ÊuÎ QÆ∞iOz ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞QÍx "åà◊§ QÆ∞iOz "åà◊§H˜ `≥eã≤Ok r~À.
JÖÏˆQ Ñ¶l≤ H±û, HÔ q∞„ã‘Åì Ö’ ÑÖ_ç`∞« Å=Ù`å~°∞ QÍx "åà◊§ Ñ¨~û° #Öò HÔ q∞„ã‘ì q+¨Ü∞« OÖ’
áê=∞„~°∞Å∞QÍ<Õ LO_çáÈ`å~°∞. ^•O`À ZO`À =∞^è∞Œ ~°"∞≥ #ÿ rq`åxfl HÀÖ’Ê`«∂
LO\Ï~°∞. [#<ÕO„kÜ«∂Å q*Ï˝#O ÖËHõáÈ=_»O`À J<ÕHõ=∞Ok ^ŒOÑ¨`«∞Å∞
=∞^è∞Œ ~°"∞≥ #ÿ "≥Ú^Œ\ ~˜ å„ux Z@∞=O\˜ J#∞Éè∂í u ÖË‰Ωõ O_® QÆ_¿ç Ñ™êÎ~∞° . JO^Œ∞Hˆ
„Ñü XHõ¯iH© "åi "åi [#<ÕO„kÜ«∂Å q*Ï˝#O J`«ºO`« J=ã¨~O° .
#= ^ŒOÑ¨`∞« Ö’¡ HõeQˆ ãÖ^ÕÇ¨ Å∞
Ü≥∂x ^ŒQ~æÆ ° ~Ô O_»∞ ~°O„^è•Å∞ LO\Ï~Ú Hõ^•, ZO^Œ∞Ö’ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆ „Ñ¨"âÕ O◊
[~°QÍe J<Õk ÃÑ^ŒÌ Ñ¨lÖòQÍ LO@∞Ok. XHõ"àÕ ◊ á⁄~°áê@∞QÍ XHõ ~°O„^è•xH˜
|^Œ∞Å∞ =∞~˘Hõ ~°O„^èOŒ Ö’ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO „Ñ¨"tÕ ¿ãÎ Ü≥∂x ziyáÈ=_»"∂≥ , ÖË^•
„Ñ¨=∂^Œ"∂≥ [~°Q=Æ K«∞Û J#∞‰õΩO\Ï~°∞. Wk Hˆ =ÅO J*Ï˝#O`À ‰õÄ_ç# ÉèÜ í ∞« O.
„ã‘Î Ü≥∂xÖ’ Ô~O_»∞ ~°O„^è•Å∞ LO_»@O x["Õ∞. HÍx Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO
„Ñ¨"tÕ OK«_®xH˜ ‰õΩkˆ~k Hˆ =ÅO Ü≥∂x ~°O„^è"Œ ∞Õ . ~Ô O_»= ~°O„^èOŒ Ü≥∂x ^•fi~°OÃÑ#·
HõxÑ≤Op HõxÑ≤O K«#O`« z#flkQÍ LO@∞Ok. JO^Œ∞Ö’H˜ ã¨#fl\˜ ÃÑxûÖò =O\˜^Õ
^Œ∂~°QÅÆ ^Œ∞. Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO =O\˜k á⁄~°á⁄@∞# ‰õÄ_® „Ñ¨"tÕ O K«_O» [~°Q^Æ ∞Œ .
Wk Hˆ =ÅO =¸„`«O =KÕÛ ~°O„^èOŒ . D q+¨Ü∞« O `≥eÜ«∞Hõ Ü≥∂xÖ’ ~Ô O_»∞
~°O„^è•Å∞ LO\ÏÜ«∞x, ZO^Œ∞Ö’ ÃãH±û KÕÜ∂« Å<Õk `≥eÜ«∞^Œx ÉèÜ í ∞« O`À Ug∞
KÕÜ∞« ‰õΩO_® LO_çáÈÜÕ∞ #= ^ŒOÑ¨`∞« Å∞ LO\Ï~°∞.
<À\˜x ÃÑ^Œ=ÙÅ∞ =¸ã≤ LOz#@∞¡QÍ<Õ Ü≥∂x ~°O„^è•xfl ‰õÄ_® Ü≥∂x ÃÑ^Œ=ÙÅ∞
=¸ã≤ LOK«∞`å~Ú. KÕu "Õà§◊ `À Ü≥∂x ÃÑ^Œ=ÙÅ∞ ~Ô O_çO\˜x "Õ~∞° KÕ¿ãÎ Ü≥∂x
~°O„^èOŒ ã¨Ê+ì̈OQÍ Hõ#|_»∞`«∞Ok. P ~°O„^èOŒ K«∂Ñ¨Ù_ç "ÕÅ∞ ÖË^• ÉÁ@# „"ÕÅ∞
^Œ∂ˆ~@O`« Ñï=∂}OÖ’ LO@∞Ok. Ü≥∂x ~°O„^èŒO ÃÑ·<Õ =¸„`«<åàÏxH˜
ãÖ|OkèOz# Ô~O_»= ~°O„^èŒO LO@∞Ok. ZO`À ÑïjÅ#QÍ K«∂¿ãÎ `«Ñ¨Ê
=Ú_»∞K«∞‰õΩáÈ~Ú L#fl P z#fl ~°O„^èOŒ Hõ#|_»‰Ωõ O_® LO@∞Ok. Hˆ =ÅO =¸„`«O
=KÕÛ@Ñ¨C_Õ P ~°O„^èOŒ qK«∞Û‰õΩx LO@∞Ok.
Hõ<≥flá⁄~°
Ü≥∂x ~°O„^èOŒ q+¨Ü∞« O fã¨∞‰õΩO>Ë QÆ∞=∂‡xH˜ `À~°}O Hõ\ #ì˜ @∞¡QÍ Ü≥∂x
~°O„^èOŒ ^ŒQ~æÆ ° Hõ<fl≥ á⁄~° LO@∞Ok. =∂=¸Å∞QÍ y<≥flH˜ JOK«∞ |Ü«∞@ "≥Ñ· Ù¨ H˜
LO>Ë, Ü≥∂xH˜ JOK«∞QÍ Hõ<≥flá⁄~° Ü≥∂x ~°O„^ŒO Ö’Ñ¨Å "≥·Ñ¨Ù LO@∞Ok.
H˘O^ŒiÖ’ D Hõ<fl≥ á⁄~° Ü≥∂x ~°O„^èOŒ K«∞@∂ì`å LO>Ë =∞iH˘O^ŒiÖ’ Ü≥∂x
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
~°O„^è•xH˜ ã¨QÆO =~°̂H JOK«∞QÍ LO@∞Ok. J~°∞^Œ∞QÍ H˘O^ŒiÖ’ Hõ<≥flá⁄~°
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 89
Ü≥∂x ~°O„^è•xfl Ñ¨ÓiÎQÍ =¸ã≤ LOK«∞`«∞Ok. ÖË^• [Öˇ_¡ Ö» ÏQÍ Hõ<åflÅ∞ Hõey
Hõ<fl≥ á⁄~° LO@∞Ok. Hõ<fl≥ á⁄~° U ~°∂ÑÖÖ’ L#flÑ¨Ê\˜H© Le¡á⁄~°ÖÏQÍ KåÖÏ
Ñ¨ÅK«QÍ LO@∞Ok. H˘~^ŒiÖ’ "≥Ú^Œ\ ˜ #∞OKÕ Hõ<fl≥ á⁄~° LO_»^∞Œ . ZO^ŒiÖ’<À
Hõ<fl≥ á⁄~° z#fl`«#OÖ’ ziyáÈ`«∞Ok. =∞iH˘O^ŒiÖ’ Ü«ÚHõÎ =Ü«∞ã¨∞û =zÛ#
`«~åfi`À, P\Ï¡_»∞‰õΩ<Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’<À U^˘Hõ HÍ~°}O =Å¡ ziyáÈ`«∞Ok.
WOH˘O^ŒiÖ’ Ü≥∂x ^ŒQ~æÆ ° ^Œ∞~°^Œ Ñ¨Ù@ì_O» =Å¡ QÀà◊√§ `«ye W>Ëì `≥yáÈ`«∞Ok.
KåÖÏ=∞OkÖ’ Hõ<fl≥ á⁄~° LO>Ë<Õ Hõ#º J<Õ Jaè„áêÜ«∞O LOk. Jk JáÈ¿ÇÏ
`«ÑÊ¨ x[O HÍ^Œ∞. Hõ<fl≥ á⁄~° ÖËx"åà◊§x ÃÑo§ HÍ‰õΩO_®<Õ ÃãH±û ãÖ|O^è•Å∞
Hõey L<åfl~°x ÉèÏq¿ãÎ JO`«HOõ >Ë á⁄~°áê@∞ Jaè„áêÜ«∞O =∞~˘Hõ\ ˜ ÖË^∞Œ . Hõ<fl≥ á⁄~°
LO_»\ÏxH˜, ÖËHáõ È=_®xH˜ Hõ#º`åfixH˜ ãÖ|O^èOŒ ÖË^∞Œ .
Ü≥∂x =∂~°Oæ
Ü≥∂x ^•fi~°O #∞Oz Ü≥∂x =∂~°Oæ "≥Ú^ŒÅ=Ù`«∞Ok. Ü≥∂x =∂~åæ<flÕ "≥^· ºŒ
ÉèÏ+¨Ö’ "≥*ˇ·<å JO\Ï~°∞. ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#fl Ñ¨C_»∞ ã¨ÎOaèOz# Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO
WO^Œ∞Ö’ˆH „Ñ¨"tÕ ã¨∞OÎ k. HÍÑ¶‘ á¶êã¡ ¯π ÖÏQÍ Ü≥∂x =∂~°Oæ „áê~°OÉèOí Ö’ ã¨#flQÍ
LO_ç Ö’Ñ¨ÅH˜ áÈQÍ "≥_Å» ∞ÊQÍ LO@∞Ok. Ü≥∂x =∂~°Oæ Q˘@ìOÖÏQÍ FÃÑ<£QÍ
LO@∞Ok. ÑÖHõÛ~ü Ñ¨_ç QÍe áÈ~Ú# ÃãH· Ö˜ ò @∂º|∞ÖÏQÍ Ü≥∂x =∂~°Oæ Ö’Ñ¨Å
XHõ^•xH˜ XHõ\ ˜ ^ŒQ~æÆ Q° Í LO\Ï~Ú. Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO „Ñ¨"âÕ O◊ [iy #Ñ¨C_Õ Ü≥∂x
=∂~°Oæ Ju ã¨∞<åÜ«∂ãÖQÍ qK«∞Û‰õΩO@∞Ok. Ü≥∂x =∂~°Oæ ZO`« Ñï=∂}ÏxÔH<· å
qK«∞Û‰õΩO@∞Ok. Ü≥∂x =∂~åæxH˜ ãÖ|OkèOz# HõO_»~åÅ∞ ã¨#fl\˜ ÃÑxûÖò<<·≥ å
*ÏiáÈ‰õΩO_® aQÆÑ>¨ @ ìË @∞¡ LO\Ï~Ú. JÖÏˆQ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆ Ñï=∂}O `«Q@ æÆ ∞¡
qK«∞ÛHÀ=_»O, aQÆÑ\¨ ì˜ LOK«_O» KÕ™êÎ~Ú. =∂=¸Å∞ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =¸_»∞ #fl~°
JOQÆ∞àÏÅ Ö’`Õ L<åfl Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO „Ñ¨"tÕ Oz#Ñ¨C_»∞ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆ Ñï=∂}O
|\˜ì "≥_Å» ∞Ê J=_»O, ™êQÆ_O» LO@∞Ok. ™ê^è•~°}OQÍ =¸_»∞#fl~° JOQÆ∞àÏÅ
Ö’`«∞ L#fl Ü≥∂x Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆ Ñï=∂}O |\˜ì P~°∞ #∞Oz Zxq∞k JOQÆ∞àÏÅ
=~°‰õΩ ™êQÆ∞`«∞Ok. JO`«HõO>Ë ™êQÆ_»O LO_»^Œ∞. ~°u =ÚyÜ«∞QÍ<Õ =∞m§
=∂=¸Å∞ ÃãA · H˜ =KÕÛã¨∞OÎ k.
ÃãH±ûÖ’ Ç¨~Ú ZO^Œ∞Hõx?
„ã‘ÖÎ ’ HÍ=∞O Hõey#Ñ¨C_»∞ ÖË^• ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flÑ¨C_»∞ Ü≥∂x =∂~°Oæ Ö’Ñ¨Å
á⁄~°Å∞ L|∞ƒ`å~Ú. JO^Œ∞Ö’x ~°HõÎ<åàÏÅ∞ ÉÏQÍ "åºHÀz™êÎ~Ú. ^•x=Å¡
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
Ü≥∂x Ö’Ñ¨Å ™êÊO*òÉ_ˇ £ `«Ü∂« ~°=Ù`«∞Ok.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
90 _®II ã¨=∞~°O
ÃãH±ûÖ’ Ç¨~ÚH˜ Ü≥∂x j~°¬O =∞~˘Hõ =ÚYº"≥∞#ÿ k. Ü≥∂x j~å¬<flÕ HÔ · \¡ ’iãπ
JO\Ï~°∞. Ü≥∂x j~°¬O Ü≥∂x ÃÑ· ÉèÏQÆOÖ’ K«~°‡O =Ú_»`«Ö’¡ =¸Ü«∞|_ç
LO@∞Ok. Wk |~îåh yO[O`« Ñï=∂}OÖ’ LO @∞Ok. ÃãH±ûÖ’ „¿Ñ~°}
á⁄Ok#Ñ¨C_»∞ "Õ~∞° â◊#QÆ yO[O`« Ñï=∂}O ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. Ü≥∂x j~°¬OÖ’
HÍ=∞<å_»∞Å∞ Z‰õΩ¯=ÙQÍ LO\Ï~Ú. ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flÑ¨C_»∞ =∞^è∞Œ ~° ã¨ÊO^Œ# ÅH˜
HÍ=∞<å_»∞Å∞ =ÚYºO. HÍ=∞<å_»∞Å∞ HÔ · \¡ ’iãπÖ’<Õ HÍ‰õΩO_® Ü≥∂x ~°O„^èOŒ
K«∞@∂ì LO\Ï~Ú. ~°uÖ’ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆ „Ñ¨"Õ â◊O [iy#Ñ¨C_»∞ Wk fÜ«∞x
J#∞Éè∂í ux Hõey™êÎ~Ú. Ü≥∂x =∂~°Oæ Ö’Ñ¨Å ‰õÄ_® HÍ=∞<å_»∞Å∞ LO\Ï~Ú.
HÍx Wq XHõ\ #˜ fl~° JOQÆ∞à◊O Ö’`«∞ =~°Hˆ LO\Ï~Ú. JO`«HOõ >Ë Ö’Ñ¨ÅH˜
HÍ=∞<å_»∞Å∞ LO_»=Ù. JO^Œ∞Hõ<Õ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆ Ñï=∂}O ÃÑ^ŒkÌ QÍ L<åfl, z#fl
kQÍ L<åfl XHõ>Ë q^èOŒ QÍ `«$Ñ≤Î HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
Ü≥∂xÖ’ `«_ç
<À\˜ Ö’Ñ¨Å ZÑ¨C_»∂ ÖÏÖÏ[ÅO T~°∞`«∂ ZO_çáÈ‰õΩO_® `«_Qç Í LOz#@∞¡
QÍ<Õ Ü≥∂x =∂~°Oæ Ö’Ñ¨Å ZÑ¨C_»∂ H˘`«Î „^Œ"åÅ∞ T~°∞`«∂ `«_Qç Í LOK«∞
`å~Ú. ^•O`À Ü≥∂x Ö’Ñ¨Å á⁄~°Å∞ ZO_ç áÈ‰õΩO_® LO\Ï~Ú.
^ŒOÑ¨`∞« Å =∞^èºŒ ã¨ÇÏ¨ HÍ~°O
ÖˇO· yHõ HõÅ~ÚHõÅ q+¨Ü∞« OÖ’ ^ŒOÑ¨ `«∞Å =∞^èºŒ ã¨ÇÏ¨ HÍ~°O J=ã¨~O° .Ñ¨~ã° Ê¨ ~°O
ã¨ÇÏ¨ HõiOK«∞‰õΩO@∂ JOQÆ„Ñ¨"âÕ O◊ [iˆQ@@∞¡ K«∂ã¨∞HÀ"åe. JO`Õ `«ÑÊ¨ ÃãH±û
KÕÜ∞« =Åã≤# ÉÏ^èºŒ `« JO`å Ñ¨Ù~°∞+¨μx^Õ J#∞‰õΩO>Ë, P Ñ¨Ù~°∞+¨μxÖ’ ZO`« ÃãH±û
™ê=∞~°úºO L#flÑ¨Ê\˜H© JOQÆ„Ñ¨"Õâ◊O ‰õΩ^Œ~°HõáÈ=K«∞Û. ^ŒOÑ¨`«∞Å∞ W^ŒÌiH©
[#<ÕO„kÜ«∂Å q*Ï˝#O `≥eã≤ LO_ç, Ñ¨~ã° Ê¨ ~°O ã¨ÇÏ¨ HõiOK«∞‰õΩO>Ë ÃãH±û ã¨∞Å∞=ÙQÍ
[~°Q_Æ "» ∞Õ HÍ‰õΩO_® W^Œ~Ì ∂° ÃãH±û ã¨∞MÏxfl ã¨=∞OQÍ J#∞Éèqí ™êÎ~∞° . P#O^ŒH~õ °
^•OÑ¨`º« rq`åxH˜ Ü«Ú=f Ü«Ú=‰õΩÅH˜ ÖˇO· yHõ q*Ï˝#O J`«ºO`« J=ã¨~O° .
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 91
`˘e~å„uH˜ z\Ï¯Å∞
H˘O^Œ~°∞ KåÖÏ J=∂Ü«∞HõOQÍ LO\Ï~°∞. K«∂¿ã"åà◊§H˜ =∞s WO`« J=∂Ü«∞HõO
Uq∞\© JxÑ≤ã∞¨ OÎ k. J@∞=O\˜ J=∂Ü«∞ ‰õΩÖË #=^ŒOÑ¨`∞« Öˇ#· J=∞Å-P#O^£.
J=∞Å Ü«∞O.a.Z. KÕãO≤ k. P#O^£ ‰õÄ_® Ü«∞O.a.Z. KÕâß_»∞. =∂Ô~¯\ÕQ∑Ö’
=∞Oz `≥eqQÆÅ"å_»∞. Z@∞=O\˜ „á⁄_»H<ì± <·≥ å Q˘Ñ¨ÊQÍ ÖÏOKü KÕã≤ eÑ¶ìπ KÕÜ∞« QÆÅ_»∞.
J@∞ =O\˜ J=∞Å-P#O^£ H˘`«QÎ Í ÃÑo§ J~Ú# `«~åfi`« "åà◊§ ãÖ™ê~° rq`åxfl
™êì~ìü KÕÜ∞« ÖËHáõ ÈÜ«∂~°∞, ÖÏOKü KÕÜ∞« ÖËHáõ ÈÜ«∂~°∞, eÑ¶ìπ KÕÜ∞« ÖËHáõ ÈÜ«∂~°∞.
P#O^£H˜ ÃÑo§H˜ =ÚO^Œ∞ =~°‰Ωõ =∞Oz JOQÆãOÎ¨ Éè#í LO_Õk. =∞i qz„`«O
Uq∞\’ JO^Œ"∞≥ #ÿ ÉèÏ~°º ã¨~ã° <¨ Õ L#flÑ¨Ê\˜H© JOQÆO Ö’ U =∂„`«O K«Å#O
~åÖË^∞Œ . „Ñ¨H¯õ # Ñ¨_∞» ‰õΩ<åfl_»∞, g∞^Œ Ñ¨_∞» ‰õΩ<åfl_»∞, =Ú^Œ∞ÅÌ `À Xà◊§O`å ~°∞^ÕâÌ ß_»∞,
JOQÆO =∂„`«O ã≤Ñì π¶ HÍÖË^∞Œ . Jã¨Å∞ Ñ¨x =∂„`«O J=ÖË^∞Œ . J^Õ J`«xH˜ XHõ
q∞ãì̈s.
`≥Å¡ "≥ÚÇ¨ÏO "Õã#≤ P#O^£ <å‰õΩ Ug∞ ‰õΩ^Œ~_° O» ÖË^∞Œ . #∞=Ùfi J~Ú<å „>ˇÿ
KÕ~Ú J<åfl_»∞ J=∞Å`À. P"≥∞ JO`«HOõ >Ë q∞Oz ''U"À ÉÏ|∞, <åˆHg∞ `≥eÜ«∞^Œ∞.
Jã¨Å∞ D q+¨Ü∞« O QÆ∞iOz <åˆHg∞ `≥eÜ«∞^Œ∞. ÃãH±û ZHõ¯_» KÕÜ∂« Ö’, ZÖÏ
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
92 _®II ã¨=∞~°O
KÕÜ∂« Ö’, Uq∞ KÕÜ∂« Ö’ Ug∞ `≥eÜ«∞^Œ∞. J^Õ^À #∞"Õfi HÍxKÕÛÜü∞—— JOk
J=∂Ü«∞HõOQÍ.
"≥Ú^Œ\ ˜ ~å„u JÖÏ. ~Ô O_»= ~å„u =∞~ÀÖÏ. =¸_»= ~å„u WOHÀÖÏ QÆ_zç
áÈÜ«∂~Ú QÍx [iyOk ã¨∞<åfl. U ~ÀE P#O^£H˜ JOQÆO QÆ\ ì̃Ñ¨_»ÖË^Œ∞.
J`«xH˜ JO`å JÜ≥∂=∞Ü«∞O.
W@∞=O\˜ Ñïã≤u÷ <Õ ÃÑ~üáê¶ ~Ô ‡<£û Ü«∂OÔQ· \˚ ˜ JO\Ï~°∞. ÃÑo§HÍHõ =ÚO^Œ∞
~ÀAH˜ Ñ¨k™ê~°∞¡ Ç¨ÏãÎ̈„Ñ¨Ü∂≥ QÆO KÕ¿ã =ºHÎ̃ J~Ú<å J=∂‡~Ú`À XHõ@"åfiÅ<Õ
ãïH˜ JOQÆO QÆ\ Ñì̃ _¨ <» ÑÕ _¨ ^» ∞Œ . nxHõO`«@H© HÍ~°}O P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ J~°Oú ÖËx
ÉèÜ
í ∞« O J`«xfl =ÚOK≥`_Î« "» ∞Õ . JO`«∞Ñ¨@xì JO^Àà◊#, HõOQÍ~°∞, ÉèÜ í ∞« O =∞#ã¨∞ûx
‰õΩk ¿Ñ™êÎ~Ú. HÍxÊù_<≥ û£ Öˇ"Ö≥ òûx Hõ$OQÆn™êÎ~Ú. Ñ¶ã¨ ìπ ÃãÑì Öπ ’<Õ P`«‡qâßfiãÖ
HÀÖ’Ê~Ú# P =ºH˜Î Jã¨Å∞ JOQÆãOÎ¨ Éè#í ÖË‰Ωõ O_® J=Ù `å_»∞. =∂=¸Å∞ "åà◊§H˜
Wk Pâ◊Û~°ºO JxÑ≤OK«=K«∞Û QÍxÃÑ~üá¶êÔ~‡<£û Ü«∂OÔQ· ˚\ ˜ JO>Ë WO`Õ.
#=^ŒOÑ¨`∞« Ö’¡ Wk Ju ã¨ÇÏ¨ [O. ÃÑo§HÍHõ =ÚO^Œ∞ Zxfl |_®~ÚÅ∞ áÈ~Ú<å,
Jã¨Å∞ q+¨Ü∞« O =KÕÛãïH˜ ÉÁHõ¯É’~å¡ Ñ¨_`» å~°∞.
=∂#= â◊s~°OÖ’ ã≤OÑ¨k\ä H˜ ± <≥~fiü ã≤ã"ì̈ ∞£ , áê~å ã≤OÑ¨k\ä H˜ ± <≥~fiü ã≤ã"ì̈ ∞£
Jx ~Ô O_»∞ ~°HÍÅ∞ LO\Ï~Ú. áê~å ã≤OÑ¨k\ä H˜ ± <≥~fiü ã≤ã"ì̈ ∞£ JOQÆãOÎ̈ Éè#í H˜
K«H¯õ QÍ `À_»Ê_»∞ `«∞Ok. ÃãÖòÊù HÍxÊù_<≥ û£ ÖËx"åi q+¨Ü∞« OÖ’#∂, P`«‡qâßfiãÖ
ÖËx"åi q+¨Ü∞« O Ö’#∂, ÉèÜ í ∂« Å∞, J#∞=∂<åÅ∞, PO^Àà◊#Å∞, HõOQÍ~°∞Å∞
L#fl =ºHÎ̃Ö’ ã≤OÑ¨k\ä H˜ ± <≥~fiü ã≤ã"ì̈ ∞£ Hõ} Δ ÏÖ’¡ Ü«∂Hõ<Δ Ö£ ’H˜ =KÕÛã¨∞OÎ k. ^•O`À
JOQÆãOÎ̈ Éè#í [~°Q‰Æ Ωõ O_® x~Àkè ã¨∞OÎ k. ÃÑ~üáê¶ ~Ô ‡<£û Ü«∂OÔQ· \˚ Ö© ’ [iˆQk W^Õ.
áêl\˜"Q£ Í PÖ’zOKÕ =ºH˜ÖÎ ’ HÍxÊù _≥<û£ Öˇ"Ö≥ òû K«H¯õ QÍ LO\Ï~Ú. ÉèÜ í ∂« Å∞,
HõOQÍ~°∞Å∞, PO^Àà◊#Å∞ LO_»=Ù. P`«‡ qâßfiãÖ LO@∞Ok. J@∞=O\˜ "åà◊§Ö’¡
ÃÑ~üáê¶ ~Ô ‡<£û ÃÑO¶ \Ïã≤Hì Q± Í LO@∞Ok. P#O^£ q+¨Ü∞« OÖ’ =∂Ô~¯\ÕQ∑ ã≤¯Öòû
Q˘Ñ¨ÊQÍ L<åfl Ãã‰õΩû=Öò ÖˇÑ· π¶ QÆ∞iOz J=QÍÇ¨Ï# ÖËHáõ È=_»O`À J`«xH˜ `≥eÜ«∞
‰õΩO_®<Õ J`«x ÃÑ~üá¶êÔ~‡<£û q+¨Ü«∞OÖ’ _Ò\ò U~°Ê_çOk. P _Ò>Ë J`«xfl
^≥|ƒfã≤Ok. P`«‡qâßfiãÖ ÖËx =ºH˜ÖÎ ’ ÃãH±û q+¨Ü∞« OÖ’ XHõ ÃÑ~¶ ÚÅ∂º~ü =∞~˘Hõ
ÃÑ¶~ÚÅ∂º~üH˜ HÍ~°}O J=_»"Õ∞ HÍ‰õΩO_® PO^Àà◊#x, HõOQÍ~°∞x, ÉèíÜ«∂xfl
Ñ¨kO`«Å∞ KÕ¿ãã¨∞OÎ k. JO^Œ∞Hõ<Õ #=^ŒOÑ¨`∞« ÅH˜ „Ñ≤ "Õ∞~ˆ @Öò H“xûeOQ∑ ZO`À
J=ã¨~°O.
P#O^£ q+¨Ü∞« O JÖÏ LO>Ë J=∞Å q+¨Ü∞« O =∞~˘Hõ\ .˜ P"≥∞‰õΩ `«# =∞~å‡=
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
Ü«∂Å q*Ï˝#"Õ∞ ÖË^∞Œ . ^•xH˜ `À_»∞ ã¨Q@ Æ ∞ P_»ÑÅ≤ ‰¡ Ωõ LO_Õ@@∞=O\˜ ÖˇO· yHõ
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 93
Pã¨HÎ̃ ‰õÄ_® ÖË^∞Œ . ^•xH˜ „Ñ¨^•è # HÍ~°}O ÃÑOÑ¨HOõ . P_»ÑÅ≤ ¡ ÃãH±û QÆ∞iOz
=∂\Ï¡_‰» Äõ _»^xŒ , ÃãH±û QÆ∞iOz =∂\Ï¡_@ » O hK«=∞x, z#flÑ¨Ê\˜ #∞Oz ÃÑ^ŒÅÌ ∞
#∂iáÈÜ«∞_»O`À =∞#ã¨∞ûÖ’x ÖˇO· yHõ ã¨ÊO^Œ#Å∞ ÖË‰Ωõ O_® JÜ«∂º~Ú. JO^Œ∞Hˆ
P#O^£`À ''<åˆHg∞ `≥eÜ«∞^Œ∞, h‰õΩ HÍ=Åã≤Ok KÕã∞¨ HÀ—— J<Õã≤ x~°Ñ¡ OÎ̈ QÍ
T~°∞‰õΩOk.
„Ñü „ã‘HÎ ˜ `«=∞ [#<ÕO„kÜ«∂Å QÆ∞iOz =ÚYºOQÍ ÉÏÇ¨Ïº [#<ÕO„kÜ«∂Å
QÆ∞iOz J=QÍÇ¨Ï# LO_®e. JÖÏˆQ ÖˇO· yHõOQÍ HõÅ=_»O ZÖÏQÀ `≥eã≤ LO_®e.
ÖˇO· y HõOQÍ Hõeã≤#Ñ¨C_»∞ "åi áê„`« Uq∞\’ ‰õÄ_® `≥Å∞ã¨∞‰õΩx LO_®e.
JÑ¨C_Õ ãÔ̈Hûãπ Ñ¶Ù¨ ÖòQÍ Ñ¶ã¨ ìπ <≥\· ò [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
J=∞ÅH˜ ãÖÉè’QÆO ZHõ¯_» [~°∞QÆ∞`«∞O^À, ZÖÏ [~°∞QÆ∞`«∞O^À ‰õÄ_® `≥eÜ«∞x
Ñïã≤u÷ . U<å_»∂ P"≥∞ ^•x g∞^Œ ^Œ$+≤ì ™êiOK«Ö^Ë ∞Œ . JO^Œ∞Hõ<Õ „ã‘Î [#<ÕO„kÜ«∂Å
g∞^Œ J= QÍÇ¨Ï# ÖË‰Ωõ O_® J~ÚOk. HÔ · \¡ ’iãπ g∞^Œ ‰õÄ_®, Ü≥∂x ÃÑ^Œ=ÙÅ
„áê^è•#º`« QÆ∞iOz HÍx, Ü≥∂x ^•fi~°O, Ü≥∂x =∂~°Oæ QÆ∞iOz QÍx J=QÍÇ¨Ï#
ÖË‰Ωõ O_® `«Ü∂« ~Ô O· k.
„ã‘Î Ü≥∂x ÃÑ^Œ=ÙÅx „Ñ¨H¯õ ‰õΩ `˘ÅyOz#Ñ¨C_»∞ Ü≥∂x ~°O„^èOŒ ã¨Ê+ì̈OQÍ HÍ#
=ã¨∞OÎ k. n<Õfl Ü≥∂x ^•fi~°O JO\Ï~°∞. Ü≥∂x ^•fi~°O ÃÑ<· Õ Ju z#fl ~°O„^èOŒ
LO@∞Ok. ^•<Õfl =¸„`« ~°O„^èOŒ JO\Ï~°∞. D =¸„`« ~°O„^èOŒ Ü≥∂x ~°O„^è•xH˜
ÃÑ#· HõxÑ≤Op HõxÑ≤OK«#@∞¡ LO@∞Ok. WOHÍãÎ̈ ÃÑH· ˜ Ñïje¿ãÎ JHõ¯_» K«~‡° O
=Ú_»`Ö« ’¡ |~îåh yO[O`« Ñï=∂}OÖ’ Ü≥∂x j~°¬O LO@∞Ok. n<Õfl HÔ \Â¡ ’iãπ
JO\Ï~°∞. ÔH¡Â\’iãπ Ö’ HÍ=∞<å_»∞Å∞ Ñ¶¨ÙÖòQÍ LO\Ï~Ú. „"ÕÅ∞ ÃÑ\ì̃ ^•xH˜
„¿Ñ~°} Hõey¿ãÎ |~îåh yO[O`« L#fl Ü≥∂x j~°¬O "Õ~∞° â◊#QÆ yO[O`« J=Ù`«∞Ok.
XHõ ~°HOõ QÍ K≥áêÊÅO>Ë Ü≥∂x j~°¬O Ñ¨Ù~°∞ëêOQÍxfl áÈe LO@∞Ok.
Ü≥∂x ~°O„^èOŒ q+¨Ü∞« O fã¨∞‰õΩO>Ë =∂=¸Å∞QÍ ^•fi~åxH˜ `À~°}O ÖÏQÍ
Ü≥∂x ~°O„^èOŒ K«∞@∂ì Hõ<fl≥ á⁄~° LO@∞Ok. H˘O^ŒiÖ’ ã¨QOÆ =~°Hˆ Hõ<fl≥ á⁄~°
LO@∞Ok. H˘O^ŒiÖ’ Jã¨Å∞ Hõ<fl≥ á⁄~° LO_»<Õ LO_»^∞Œ . Ü≥∂x ^•fi~°O #∞Oz
Ü≥∂x =∂~°Oæ "≥Ú^ŒÅ=Ù`«∞Ok. n<Õfl "≥*<·ˇ å JO\Ï~°∞. ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flÑ¨C_»∞
ãÎ̈OaèOz# Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO WO^Œ∞Ö’ˆH „Ñ¨"tÕ ã¨∞OÎ k. HÍÑ¶‘ á¶êã¡ ¯π ÖÏQÍ Ü≥∂x =∂~°Oæ
"≥Ú^Œ\’¡ ã¨#flQÍ LO_ç Ö’Ñ¨ÅH˜ áÈQÍ "≥_Å» ∞ÊQÍ LO@∞Ok. J~Ú`Õ Ü≥∂x
=∂~°Oæ XHõ Q˘@ìOÖÏQÍ FÃÑ<£QÍ LO_»^∞Œ . QÍeáÈ~Ú# ÃãH· Ö˜ ò @∂º|∞ÖÏQÍ
Ü≥∂x =∂~°Oæ QÀ_»Å∞ XHõ^•xH˘Hõ\ ˜ ^ŒQ~æÆ Q° Í LO\Ï~Ú. Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO „Ñ¨"âÕ O◊
[iy #Ñ¨C_Õ Ü≥∂x =∂~°Oæ qK«∞Û‰õΩO@∞Ok.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
94 _®II ã¨=∞~°O
Ü≥∂x =∂~°æO QÀ_»ÅH˜ Ñ¨ÅÛx á⁄~° JO\˜ LO@∞Ok. D á⁄~° "≥#∞Hõ
™êÊO*ò \˜+¨Øº WÖÏã≤ìH± \˜+¨Øº LO@∞Ok. J<ÕHõ ~°HõÎ<åàÏÅ∞ "å\˜ =∞^èŒº
LO\Ï~Ú. qq^èŒ HõO_»~åÅ∞ ‰õÄ_® Ü≥∂x =∂~åæxfl JO\˜ ÃÑ@∞ì‰Ωõ x LO\Ï~Ú.
=∂=¸Å∞QÍ Ü≥∂x ~°O„^èŒO K«∂Ñ¨Ù_»∞ "ÕÅ∞ ^Œ∂ˆ~@O`« LO@∞Ok. HÍx Ü≥∂x
~°O„^èOŒ #∞O_ç Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO „Ñ¨"tÕ ã¨∂Î LO>Ë Ü≥∂x ~°O„^èOŒ K«∞@∂ì L#fl iOQÆ∞
ÖÏO\˜ ~°O„^èOŒ qK«∞Û‰õΩO@∞Ok. Ü≥∂x ~°O„^èOŒ ZO`≥<· å qK«∞ÛHÀQÆÅ^Œ∞. J^Õ
q^èOŒ QÍ Ü≥∂x =∂~°Oæ ‰õÄ_® ZO`« Ñï=∂}ÏxÔH<· å qK«∞ÛHÀ=_»O LO@∞Ok.
=∂=¸Å∞QÍ Ü≥∂x ^•fi~°O, Ü≥∂x =∂~°Oæ Ö’x HõO_»~åÅ∞ XHõ ã¨#fl\˜ ÃÑxûÖò<<·≥ å
*ÏiáÈ‰õΩO_® aQÆÑ\¨ ì˜ LOK«QÅÆ =Ù. J"Õ HõO_»~åÅ∞ ZO`«\ ˜ Ñï=∂}ÏxÔH<· å
qK«∞Û HÀ=_»O, ^•xfl aQÆÑ\¨ ì˜ LOK«_O» KÕ™êÎ~Ú. W"Õ Ü≥∂x =∂~°Oæ Ö’x HõO_»~åÅ∞
„ˆQ\ò<≥ãπ.
#= ^ŒOÑ¨`∞« Ö’¡ Ü≥∂x ~°O„^èOŒ HÍã¨Î >ˇ\ÿ ò JxÑ≤OK«_O» =∂=¸Å∞ q+¨Ü∞« "Õ∞.
J@∞=O@Ñ¨C_»∞ „ã‘Î ãÖÎ aèOz# Ñ¨Ù~°∞ëêOQÍxfl `«# KÕ`ÀÎ Ñ¨@∞ì‰Ωõ x Ü≥∂x ~°O„^èOŒ
^ŒQ~æÆ ° ÃÑ@∞ì‰Ωõ #fl@¡~Ú`Õ Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ WKÕÛ „ÃÑ+¨~`ü À Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO Ju ã¨∞Å∞=ÙQÍ
Ü≥∂x =∂~°Oæ Ö’H˜ „Ñ¨"tÕ ã¨∞OÎ k. ã¨HÔ ûãπ Ñ¶Ù¨ ÖòQÍ ÃãH±û [~°∞QÆ∞`«∞Ok. HÍx KåÖÏ=∞Ok
„ã‘ÎÅ∞ ã≤QÆ∞æ`À<À, [O‰õΩ`À<À JÖÏ ã¨Ç¨ÏHõiOK«~°∞. JÖÏ ã¨Ç¨ÏHõiOK«HõáÈ=_»O`À
JOQÆ„Ñ¨"Õâ◊O ‰õΩ^Œ~°‰õΩO_® J=Ù`«∞Ok. JO`«=∂„`å# Ñ¨Ù~°∞+¨μxÖ’ #~åÅ
|ÅÇ‘Ï#`« LO^Œ<À, ÖË^• „ã‘ÖÎ ’ Ü≥∂x KåÖÏ ã¨#flQÍ LO^Œ<À HÍ^Œ∞. ã¨~Ô #·
>ˇHfl˜ H± áê\ÕK«Háõ È=_»"∞Õ =¸ÅO J=Ù`«∞Ok.
ZO`« K«^∞Œ =Ù‰õΩ<åfl, "åà◊§ "åà◊§ =∞~å‡ =Ü«∂Å q*Ï˝#O ÖËHáõ È~Ú<å, ÃãH±û
[~°Q_Æ ®xH˜ HÍ=Åã≤# J=QÍÇ¨Ï# ÖËHõ áÈ~Ú<å ÃãH±û ^Œ∞~°É¡ Oíè J=Ù`«∞Ok. JO^Œ∞
Hõx „Ñü XHõ¯iH© ÃãH±û q*Ï˝#O HÍ"åe. ÃãH±û q*Ï˝#O`À áê@∞ „Ñ≤ "Õ∞~ˆ @Öò
H“xûeOQ∑ L#fl@¡~Ú`Õ "≥Ú^Œ\ ˜ ~å„u ãÔ̈Hûãπ Ñ¶¨ÙÖò ~å„u J=_»"Õ∞ HÍ‰õΩO_®
=∞^è∞Œ ~°"∞≥ #ÿ ~å„uQÍ =∞kÖ’ q∞yeáÈ`«∞Ok.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 95
JuQÍ ãÃ H±û PÖ’K«#Å∞ ZO^Œ∞Hõx?
=∞#‡^è~Œ å=Ù ¿Ñ~°∞H˜ `«Q@æÆ ∞ì ~°∂ÑÖÖ’ =∞#‡^è∞Œ _Õ. HÍx J`«xÖ’ Z@∞=O\˜
â◊$OQÍ~°O LO_»^∞Œ . x™êû~°OQÍ LO\Ï_»∞. JO^Œ "≥∞#ÿ ÉèÏ~°º L#flÑ¨Ê\˜H© F
=Ú^Œ∂Ì LO_»^∞Œ , =ÚK«Û\Ï LO_»^∞Œ . [<å‡xH˜ F t=~å„u J#fl@∞¡ <≥ÅHÀ,
~Ô O_»∞ <≥ÅÅHÀ HÍãÎ̈ =¸_£ =ã¨∞OÎ k. U^À HÍãÎ̈ KÕ™êÎ_∞» .
qz„`«O Uq∞\’ J@∞=O\˜ =∞#‡^èŒ ~å=ÙÖ’ W\©=Å ÃãH±û ~Ô zÛáÈ~ÚOk.
`«# ÃãH±ûH˜ ÉèÏ~°º KåÅ^Œ#fl@∞¡ Ñ¨~å~Ú „ã‘ÅÎ `À ‰õÄ_® ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO@∞<åfl_»∞.
WÖÏO\˜ q+¨Ü∞« O =∞#‡^è~Œ å=ÙÖ’<Õ HÍ^Œ∞, H˘O^Œ~∞° „ã‘ÅÎ Ö’¡ ‰õÄ_® JHõ¯_»H¯õ _»
ãÖÉèqí ã¨∂<Î Õ LO@∞Ok. â◊$uq∞Oz# â◊$OQÍ~° ÉèÏ"åÅ∞ qO`«QÍ "åà◊§x ‰õΩk¿Ñã¨∂Î
LO\Ï~Ú. D ~°HOõ QÍ H˘O^Œ~∞° P_»"åà◊§Ö’¡#∂, =∞QÆ "åà◊§Ö’¡#∂ HõeQˆ Ju
ÃãH±ûx ÃÇÏ· Ñ¨~ü Ãã‰õΩû"åe\˜ JO\Ï~°∞. gà◊√§ ÃÑH· ˜ =∂=¸Å∞ QÍ<Õ LO\Ï~°∞.
HÍx ÃãH±û q+¨Ü∞« OÖ’ JuQÍ LO\Ï~°∞. _»ÖòQÍ LO_Õ"åà◊√§ ‰õÄ_® ÃãH±ûÖ’
_®+≤OQ∑QÍ =∂iáÈ`å~°∞. "åà◊§ ãÖÉèÏ+¨}Ö’ ÃãH±û qÑ¨s`«OQÍ KÀ@∞
KÕã∞¨ ‰õΩO@∞Ok. P =∂@Å`À =∞Ç¨=ÚK«Û@ Ñ¨_áç È`å~°∞. JO`ÕHÍ^Œ∞ PáÈl\ò
ÃãH±û =º‰õΩÅÎ ∞ LO>Ë gà◊§ K«∂Ñ¨ÙÅ∞, =∂@Å∞ *’~°O^Œ∞‰õΩO\Ï~Ú. Kèå<£û ^˘iH˜`Õ
ÃãH±ûH˜ ‰õÄ_® Ô~_ôÜÕ∞. ZÑ¨C_»∂ ÖËxn W^Õq∞@x K«∂¿ã"åà◊§H˜ qO`«QÍ
JxÑ≤ã∞¨ OÎ k. W@∞=O\˜ qO`« „Ñ¨=~°#Î H˜ HÍ~°}O ÖËHáõ ÈÖË^∞Œ .
H˘O`«=∞OkÖ’ =∂#ã≤Hõ qÅHõΔ}`« J#∞HÀ‰õΩO_® KÀ@∞ KÕã¨∞‰õΩO@∞Ok.
W@∞ =O\˜ =∂#ã≤Hõ qÅHõ} Δ `«x Éˇá· ÈÖÏ~ü _çã*‘ ò JO\Ï~°∞. Éˇá· ÈÖÏ~ü _çã*‘ ò
qO`«QÍ LO@∞Ok. Wk L#fl =º‰õΩÅÎ ∞ H˘O`«HÍÅO JO^ŒiÖÏQÍ<Õ =∂=¸Å∞QÍ<Õ
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
96 _®II ã¨=∞~°O
LO\Ï~°∞. =∞iH˘O`«HÍÅO *’~°∞QÍ, Ç¨ïëê~°∞QÍ ÃãH±ûÖ’ ~Ô zÛáÈ`å~°∞. Éˇá· ÈÖÏ~ü
_çã*‘ ò KÀ@∞ KÕã∞¨ ‰õΩ#fl"åà◊§Ö’¡ „ˆQ_£û LO\Ï~Ú. Ñ¶ã¨ ìπ „ˆQ_£ "åà◊~¡ Ú`Õ =∞s JuQÍ
JxÑ≤ã∞¨ OÎ k. ÃãHõO_£ „ˆQ_£ "åà◊§~Ú`Õ "åà◊√§ H˘O`« HõO„\’Å∞ KÕã∞¨ ‰õΩO\Ï~°∞.
^ä~Œ ¤ü „ˆQ_£ "åà◊§~Ú`Õ Hˆ =ÅO PÖ’ K«#ÅˆH Ñïq∞`«=∞=Ù`å~°∞. Éˇá· ÈÖÏ~ü _çã*‘ òx
_ç*Ï~°~¤ Qü Í ‰õÄ_® fã¨∞HÀ=K«∞Û. W@∞=O\˜ _ç*Ï~°~¤ ü L#fl"åà◊§Ö’¡ PÅ¯Ç¨Öò ÃãH±ûx
=∞iO`« ~Ô K«ÛQ˘_»∞`«∞Ok. gà◊§Ö’¡ =∂=¸Å∞QÍ ÃãH±û `«‰Ωõ ¯= L#fl@∞¡ JxÑ≤Oz<å
PÅ¯Ç¨Öò Q˘O`«∞Ö’ Ñ¨_ÕãïH˜ Ô~zÛáÈ=_»O LO@∞Ok. PÅ¯Ç¨Öò ÃÇ·ÏÑ¨~ü
Ãã‰õΩû"åe\©H˜ HÍ~°}O J=Ù`«∞Ok. gà◊§ =∂@Å∞, KÕ`Å« ∞ ÃãH±û q+¨Ü∞« OÖ’
Ç¨Ï^Œ∞ÅÌ ∞ ^•@∞`å~Ú. ÃãH±û HÀãÖ `«ÇÏ¨ `«ÇÏ¨ Z‰õΩ¯= J~ÚáÈ`«∞Ok.
ÃÇÏ· Ñ¨~ü Ãã‰õΩû"åe\©x „Ñ¨ÉÏè q`«O KÕ¿ã Ñïã≤`÷ ∞« Å∞
1. P~ÀQÆº Ñïã≤÷`«∞Å∞ 2. =∂#ã≤Hõ "åº^èŒ∞Å∞ 3. WOÑ¨bû"£ <ÕK«~ü
4. HõOÑ¨bû"£ <ÕK~« ü 5. Ñïã¨~åÅ „Ñ¨ÉÏè =O
H˘O^ŒiÖ’ ã¨ÇÏ¨ [OQÍ<Õ ÃãH±ûÑ¨~O° QÍ ã¨ÊOkOKÕ QÆ∞}O Z‰õΩ¯=ÙQÍ LO@∞Ok.
"åi Ö’ Ãã‰õΩû=Öò PÖ’K«#Å∞ =∂\˜=∂\˜H© =ã¨∂Î LO\Ï~Ú. "åiÖ’ Ãã‰õΩû=Öò
>ˇO¿Ñ+ì <¨ £ ‰õÄ_® Z‰õΩ¯=ÙQÍ LO@∞Ok. PáÈl\ò ÃãH±û "åà◊√§ PHõ~¬° }Ü © ∞« OQÍ
Hõ#|_ç`Õ =∞#ãÖ`å ÃãH±û PÖ’K«#Å`À "≥„· ÉË\ò J=Ù`«∞Ok. `«H¯˜ # PÖ’K«#Åx
ÃãH±û PÖ’K«#Å∞ _®q∞<Õ\ò KÕ™êÎ~Ú. ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ<Õ J=HÍâ◊O =¿ãÎ WOÑ¨bû"£
<ÕK~« ü L#fl =º‰õΩÅÎ ∞ Ju `ÕeHõQÍ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO\Ï~°∞. ÃãH±û q+¨Ü∞« OÖ’ WOÑ¨bû"£
<ÕK~« ü LO_»\Ïxfl ÃÇÏ· Ñ¨~ü Ãã‰õΩû"åe\©QÍ fã¨∞HÀ=K«∞Û.
=∞iH˘O^ŒiÖ’ HõOÑ¨bû"£ <ÕK~« ü LO@∞Ok. ZO`« =^Œ<Ì åfl Ãã‰õΩû=Öò Ñ¶e‘ OQ∑û
=∂\˜=∂\˜H© =™êÎ~Ú. P Ãã‰õΩû=Öò Ñ¶‘eOQ∑û =Å¡ Ãã‰õΩû=Öò _ç*ˇ·~ü, Ãã‰õΩû=Öò >ˇ#¬<£
Ju J~ÚáÈ`«∞Ok. =∞#ã¨∞û Hõà§‹ O ÖËx QÆ∞„~°OÖÏQÍ zO^Œ∞ ÖËã∞¨ OÎ k. `≥OÑ¨Ù ÖË‰Ωõ O_®
ÃãH±û PÖ’K«#Å∞ ~å=_»O, =∞#ã¨∞û >ˇ#¬<£`À xO_çáÈ=_®xfl ÃÇ·ÏÑ¨~ü Ãã‰õΩû"åe\©QÍ
fã¨∞HÀ=K«∞Û. W@∞=O\˜ HõOÑ¨bû"£ <ÕK~« ü L#fl =º‰õΩÅÎ ∞ `«@∞ì HÀÖËHõ "Õâº◊ Å`À<À,
JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’ L#fl ÖË_ãô π `À<À Ãã‰õΩû=Öò HÍO\ÏH±ì ÃÑ@∞ì‰Ωõ O\Ï~°∞.
J|ûã‘û"£ HõOÑ¨bû"£ _ç*Ï~°~¤ ü J<Õk XHõ =∂#ã≤Hõ "≥Ñ· s¨ `«ºO. Ñ¨^Õ Ñ¨^Õ XHõ
PÖ’K«# ~å=_»O, Ñ¨^Õ Ñ¨^Õ XˆH Ñ¨x KÕÜ∞« _»O D "≥Ñ· s¨ `«ºO ÅHõ} Δ O. ÃãH±û
q+¨Ü∞« OÖ’ J|ûã‘û"£ HõOÑ¨bû"£ _ç*Ï~°~¤ ü L#fl@¡~Ú`Õ Ãã‰õΩû=Öò ^ä•\òû =∂\˜=∂\˜H©
~å=_»O, Ãã‰õΩû =∞m§ =∞m§ KÕÜ«∞_»O LO@∞Ok. W@∞=O\˜ <ÕK«~ü Éèí~°ÎÖ’
L#fl@¡~Ú`Õ ÃãH±û HÀãÖ ÉèÏ~°ºx K«OÑ¨Ù‰õΩuO\Ï_»∞. JÖÏˆQ ÉèÏ~°ºÖ’ LO>Ë Éè~í xÎ°
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
K«OÑ¨Ù‰õΩ uO@∞Ok. ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO>Ë `«ÑÊ¨ =∞#ã¨∞û ‰õΩ^Œ∞@Ñ¨_^» ∞Œ .
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 97
WOÑ¨bû"£ HõOÑ¨bû"£ <ÕK«~ü L#fl =º‰õΩÎÅ∞ Ñïã¨~åÖ’¡ JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’
"ÕâßºQÆ$Ç¨Å∞ L#fl@¡~Ú`Õ "åà◊§Ö’¡x Ñ¶e‘ OQ∑û, Ü«∂Hõ<Δ û£ =∞iO`« Z‰õΩ¯= J=Ù`å~Ú.
J@∞=O\˜q ÖËHáõ È`Õ HõOÑ¨Åûs <ÕK~« ü HõO„\’Å∞Ö’ LO@∞Ok. H˘O^Œ~∞° „ã‘ÅÎ ∞,
H˘O^Œ~°∞ Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ∞ q"åÇ¨xH˜ Ñ¨Ó~°fiOQÍx, q"åÇ¨xH˜ `«~åfi`«QÍx JuQÍ
ÃãH±ûÖ’ Pã¨HÎ̃ K«∂Ñ≤OK«_®xH˜ W@∞=O\˜ =∞#ãÎ̈`fi« "Õ∞ HÍ~°}O.
ÃÇÏ· Ñ¨~ü Ãã‰õΩû"åe\© XHõ =ºã¨#O
H˘O^ŒiÖ’ ÃÇÏ· Ñ¨~ü Ãã‰õΩû"åe\© XHõ =ºã¨#OQÍ =∂~°∞`«∞Ok. JO^Œ∞Hõx ÃÇÏ· Ñ¨~ü
Ãã‰õΩû"åe\©x Ãã‰õΩû=Öò Z_çH<Δõ £ JO\Ï~°∞. =∂=¸Å∞ =º‰õΩÖÎ ’¡ Ãã‰õΩû=Öò Z_çH<Δõ £
LO_»^∞Œ . Ãã‰õΩû=Öò Z_çH<Δõ £ Hˆ =ÅO WOÑ¨bû"£ HõOÑ¨bû"£ <ÕK~« ü L#fl"åà◊§Ö’¡#∂,
Éˇ·áÈÖÏ~ü _ç*Ï~°¤~ü L#fl"åà◊§Ö’¡#∂, H˘xfl =∞O^Œ∞Å∞ "å_»∞`«∞#fl "åà◊§Ö’¡#∂
LO@∞Ok. PÖÏ¯Ç¨Öò JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’ L#flÑ¨C_»∞ ^•xH˜ =ºã¨#Ñ¨~°∞Å∞QÍ
=∂~°_"» ∞Õ HÍ‰õΩO_® Ãã‰õΩû=Öò Z_çHQì± Í ‰õÄ_® =∂~°`å~°∞. áêi¯<£ã<¨ û£ _çã*‘ ò
L#fl"åà◊√§ P "åºkè HÀãÖ =∞O^Œ∞ "å_»∞`«∂ LO>Ë "åà◊¡ "≥∞^Œ_∞» Ö’ Ãã‰õΩû=Öò
ã≤=ì ÚºÖË+<¨ £ HõeQˆ J=HÍâ◊O LOk. D =∞O^Œ∞Ö`À áê@∞ PÅ¯Ç¨Öò JÅ"å@∞
‰õÄ_® LO>Ë ÃÇÏ· Ñ¨~ü Ãã‰õΩû"åe\© ÃÑOá⁄O^Õ J=HÍâ◊O Z‰õΩ¯=.
H˘xfl ™êOÑ¶∞≤ Hõ Ñïã≤`÷ ∞« Ö’¡, ãÖã¨¯ $`«∞Ö’¡ ^Õ=^•ã‘Å∞, =∂`«OyÅ∞, *’yhÅ∞
LO_»@O`À W@∞=O\˜ "åà◊§Ö’¡ Ãã‰õΩû=Öò W<£ãOì≤ H±ì û =∞iO`« ã≤=ì ÚºÖË\ò J~Úº
"åà◊§ "≥∞Oÿ _£Ãã\ò ÃÇÏ· Ñ¨~ü Ãã‰õΩû"åe\©H˜ QÆ∞i J=Ù`«∞Ok. P^è∞Œ xHõ Ü«ÚQÆOÖ’
WO@Ô~fl\òÖ’x áÈ~Àfl „QÆÑ≤¶ QÍx, ã≤x=∂Å∞ QÍx, \˜.q.Ö’x ÃãH±û ™êOQ∑ûQÍx,
ÃÇ·ÏÑ¨~ü Ãã‰õΩû"åe\©x ÃÑOz W@∞=O\˜ =º‰õΩÎÅ „Ñ¨=~°Î#Ö’ ÃãH±û f„=`«x
ÃÑOK«∞`å~Ú. WOÑ¨bû"£ HõOÑ¨bû"£ <ÕK~« ü L#fl"åà◊§Ö’¡ ÃãH±û HÀãÖ `«ÇÏ¨ `«ÇÏ¨
Ju J=Ù`«∞Ok. D q^èOŒ QÍ ÃÇÏ· Ñ¨~ü Ãã‰õΩû"åe\© q+¨Ü∞« OÖ’ x„^•}OQÍ L#fl
Ãã‰õΩû=Öò Ñ¶e‘ OQ∑û F=~ü J=Ù`å~Ú.
ÃÇÏ· Ñ¨~ü Ãã‰õΩû"åe\© HõÅQÆ_®xH˜ P_»-=∞QÍ `Õ_® ÖË^∞Œ . z<åfl-ÃÑ^•Ì `Õ_®
ÖË^∞Œ . Ü«∞=fi#O `˘OyK«∂ã≤# ^ŒQ~æÆ ° #∞Oz =$^•úÑº¨ O =~°‰Ωõ W@∞=O\˜ Ñïã≤u÷
LO_»=K«∞Û. J^À ~°H"õ ∞≥ #ÿ Ñ≤zÛ. W@∞=O\˜ =º‰õΩÅÎ x eOá¶È"Õ∞xH± JO\Ï~°∞.
H˘O^ŒiÖ’ ÃÇÏ· Ñ¨~ü Ãã‰õΩû"åe\© Hˆ =ÅO ÃãH±û PÖ’K«#ÅˆH Ñïq∞`«=∞=Ù`«∞Ok.
JO`« HõO>Ë =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êQÆ^Œ∞. =∞iH˘O^ŒÔ~·`Õ Ç¨Ï^Œ∂Ì J^Œ∞Ñ¨Ù ÖË‰õΩO_®
JO^Œi`À#∂ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO\Ï~°∞. ÃÇ·ÏÑ¨~ü Ãã‰õΩû"åe\©x a¿ÇÏqÜ«∞~ü
=∂_çÑHˆ≤¶ +¨<£ ^ä~≥ Ñ° ‘ ^•fi~å ãïk^Œ=Ì K«∞Û. H˘O^ŒiH˜ =∞O^Œ∞Å∞ ‰õÄ_® J=ã¨~O°
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
J=Ù`å~Ú.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
98 _®II ã¨=∞~°O
Ãã‰õΩû=Öò Ñ¶‘eOQ∑ûH˜
ã¨#flQÍ.. <åE‰õΩQÍ LO_®ÖÏ?
''=~°#ú O D p~°Ö’ ZO`« JO^ŒOQÍ L<åfl"À, h =Å¡ p~°Hˆ JO^ŒO =zÛOk.
x#∞fl K«∂ã¨∂Î LO>Ë <å =∞#ã¨∞û PQÆ_O» ÖË^∞Œ . Uk F =Ú^Œ∞Ì W=Ùfi—— Jx
[QÆn+π `«# ÉèÏ~°º J~Ú# Ñ¨~fi° `«=~°hú x ZO`À „ˆHrQÍ J_çQÍ_»∞.
''áÈO_ç Jhfl J|^•úÖ.Ë g∞ˆ~"≥∂ =~°#ú O, =~°#ú O JO@∂ =Ú^Œ∞QÌ Í Ñ≤Å∞ã¨∂Î
LO>Ë |Ü«∞@ ##∞fl K«∂ã≤# "åà◊√§ Ñ¨~°fi`«O, Ñ¨~°fi`«O JO@∂ qxÑ≤Op
qxÑ≤OK«#@∞¡QÍ JO@∂ LO\Ï~°∞—— JOk U_»∞Ñ¨Ù =ÚYO`À Ñ¨~fi° `«=~°xú .
x["Õ∞ =∞i ÖÏ=ÙQÍ L#fl Ñ¨~fi° `«=~°xú [QÆn+π Hõà§◊ H˜ ~°OÉèÖí ÏQÍ HõxÑ≤™ÈÎOk.
JO^Œ∞Hõ<Õ =~°#ú O, =~°#ú O JO@∂ P"≥∞#∞ =Ú^Œ∞QÌ Í Ñ≤Å∞K«∞‰õΩO@∞<åfl_»∞. HÍx
`«H¯˜ # "åà◊§ Hõà§◊ H˜ Ñ¨~fi° `«=~°xú Fz#fl ÃãA
· Ñ¨~fi° `«OÖÏQÍ HõxÑ≤™ÈÎOk. JO^Œ∞Hõ<Õ
P"≥∞ ¿Ñ~°∞Ö’ L#fl Ñ¨~fi° `«"∞Õ "åà◊§H˜ =∂\˜=∂\˜H© QÆ∞~°∞‰Î Ωõ =™ÈÎOk.
ÃÑo§ J~Ú# H˘`«ÖÎ ’ [QÆn+π „ÃÑO¶ _£û ''Xˆ~Üü∞, P J=∂‡~Ú JO`« ÖÏ=ÙQÍ
LOk Hõ^•, P"≥∞`À Å"£Ö’ ZÖÏ Ñ¨_®¤=Ù~å—— Jx Pâ◊Û~°ºOQÍ J_çQÍ~°∞. ^•xH˜
[QÆn+π P"≥∞ ÖÏ=Ù HÍ^Œ∞~å Å"£b QÆ~.¡ü <å Hõà§◊ `À K«∂_»∞, P"≥∞ ZO`« JO^ŒOQÍ
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 99
LO@∞O^À. P"≥∞ Hõà√◊ §, P"≥∞ #=Ùfi ##∞fl Ñ≤zÛ"å_çx
KÕ¿ã™êÎ~Ú~å—— JO@∂P"≥∞ JO^•xfl JO`«∞ÖË#O`«QÍ
á⁄y_Õ™ê_»∞. JO^Œ∞Hõ<Õ ÖÏ=ÙQÍ L#fl"åà◊§x K«∂¿ãÎ
Å"£ Hõ Å QÆ ^ Œ # ∞HÀ=_» O „Éè í = ∞. =∞#ã¨ ∞ ûÅ∞
Hõeã≤#KÀ@ J=∂‡~Ú ÖÏ=ÙQÍ LO^•, ã¨#flQÍ
LO^•, <åE‰õΩQÍ LO^• J<Õ „Ñ¨ãHˆ¨ Î ~å^Œ∞.
„¿Ñ=∞ HõÅQÆ_®xH˜ ÖÏ=Ù-ã¨#flO, #Å∞Ñ¨Ù-
`≥Å∞Ñ¨Ù J<Õq ÑïQÆ}Ö’H˜ ~å=Ù. =∞#ã¨∞ûÅ∞
=ÚK«Û@Ñ¨_`ç ,Õ PHõi¬OÑ¨|_ç`Õ ÖÏ=Ù-ã¨#flO J<Õ
=∂@H˜ KÀ@∞ ÖË‰õΩO_® J=Ù`«∞Ok. Wk J~°úO
KÕã¨∞HÀx "åà◊√¡ „¿Ñ=∞ QÆ∞_ç¤k Hõ#∞Hõ |O_»QÍ L#fl
|∞_ç^¤ •xfl „¿Ñq∞OKå_»x, ÃÑo§ KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl_»x JO\Ï~°∞.
„¿Ñ=∞ QÍ_è"» ∞≥ `ÿ Õ J#∞Hõ}Δ O "åà◊§ PÖ’K«<.Õ Hõà√◊ ¡ `≥iz<å,
Hõà√◊ § =¸ã≤<å =∞#ã¨∞ûx ^ÀKÕ "åà◊§ ~°∂Ñ¨"∞Õ "åà◊§x
=ÚiÑ≤ã∂¨ Î LO@∞Ok. „¿Ñ=∞ ÉèQí flÆ "≥∞`ÿ Õ `«@∞ìHÀÖËx Ñïã≤u÷
Z^Œ∞~°=Ù`«∞Ok. ÉèíQÆfl „¿Ñq∞‰õΩÅ∞ „áê}ÏÅ∞ Ãã·`«O
fã¨∞‰õΩO\Ï~°∞.
XH˘¯Hõ ¯ ™êi H˘O^Œ i Ö’ ["å|∞ ^˘~° H õ x
ãÖ^ÕÇÏ¨ O ZO`«QÍ<À PÖ’zOÑ¨ KÕã∞¨ OÎ k. „¿Ñq∞Oz#
=ºHÎ̃ „¿Ñ=∞ ã¨ÑÅ¨¶ O HÍHõáÈ`Õ ÉèQí ∞Æ =æ ∞#fl Ç¨Ï$^ŒÜ∞« O „áê}ÏÅ∞ fã¨∞‰õΩO>Ë, =∞~À
„¿Ñq∞‰õΩÅ [O@ „¿Ñ=∞ qÑ¶Å¨ "≥∞`ÿ Õ XHõiH˘Hõ~∞° ^Œ∂~°"∞≥ áÿ È=_»O LO@∞Ok. H˘O`«
HÍÖÏxH˜ "Õ̂~ =º‰õΩÎÅx ÃÑo§ KÕã¨∞HÀ=_»O LO@∞Ok. W@∞=O@Ñ¨C_»∞ Uk
x["≥∞#ÿ „¿Ñ=∞ J<Õk XHõ ÃÑ^ŒÌ Hõfiâ◊Û<£ =∂~ü¯QÍ Hõ#|_»∞`«∞Ok. „áê}ÏÅ∞ fã¨∞‰õΩ#fl
ÉèQí flÆ „¿Ñq∞‰õΩ_»∞ x["≥∞#ÿ „¿Ñq∞ ‰õΩ_®, „¿Ñ=∞ qÑ¶Å¨ O HÍQÍ ^Œ∂~°"∞≥ áÿ È~Ú "Õ̂~
ÃÑo§ KÕã¨∞‰õΩ#fl"åà◊√§ x["≥∞ÿ# „¿Ñq∞‰õΩÖÏ JxÑ≤ã¨∞ÎOk. W@∞=O\˜ Ñïã≤÷u
=zÛ#Ñ¨C_»∞ x["≥∞#ÿ „¿Ñ=∞ Z=i^Œ<kÕ `ÕÅÛ_®xH˜ gÅ∞ ÖË‰Ωõ O_® J=Ù`«∞Ok.
HÍx P`«‡Ç¨Ï`«º KÕã¨∞‰õΩ#fl ÉèíQÆfl „¿Ñq∞‰õΩ_ç^Õ x["≥∞ÿ# „¿Ñ=∞ Jx `ÕeHõQÍ
ã¨=∂^è•<åxH˜ =KÕÛ™êÎ~∞° . HÍx WHõ¯_» XHõ q+¨Ü∞« O QÆ∞~°∞OÎ K«∞HÀ"åe. =Ü«∞ã¨∞û
=zÛ# Ü«Ú=f Ü«Ú=‰õΩÅ∞ `«=∞Ö’ HõeˆQ Öˇ·OyHõ PHõ~°¬}Åx „¿Ñ=∞ Jx
ÉèÏqOK«_O» ã¨~fi° ™ê^è•~°} q+¨Ü∞« O. giH˜ „¿Ñ=∞‰õÄ, ÖˇO· yHõ PHõ~¬° }‰õΩ ã¨Ê+Öì QÍ
`Õ_® `≥eÜ«∞^Œ<Õ K≥áêÊe.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
100 _®II ã¨=∞~°O
Ü«∞=fi#O `˘OyK«∂ã≤# „Ñü Ü«Ú=f Ü«Ú=‰õΩxÖ’ HÍ=∞Ñ¨~O° QÍ „QÆO^è∞Œ Å∞
Ñ¨xKÕ™êÎ~Ú. D „QÆO^è∞Œ Å „Ñ¨ÉÏè =O =Å¡<Õ HÍ=∞Ñ¨~"° ∞≥ #ÿ HÀiHõÅ∞ `«Ö`ˇ ∞« `Î å~Ú.
XHõ JO^Œ"∞≥ #ÿ J=∂‡~Ú Hõ#|_®¤, XHõ JO^Œ "≥∞#ÿ JÉÏƒ~Ú Hõ#|_®¤ =∞#ã¨∞û
"åi Z_»Å PHõi¬OÑ¨|_»∞`«∞Ok. "åi`À ÑïK«Ü∞« O U~°Ê~°∞K«∞HÀ=_®xH˜ =∞#ã¨∞û
`«ÇÏ¨ `«ÇÏ¨ ÖÏ_»∞ `«∞Ok. "åi`À =∂\Ï¡_∞» `«∂ LO>Ë =∞#ã¨∞ûH˜ ZO`À Ç¨~Ú
JxÑ≤ã∞¨ OÎ k. P Ç¨~Ú`À áê@∞ J=HÍâ◊O Hõeã≤ =¿ãÎ âßs~°HOõ QÍ Hõeã≤ áÈ"åÅx
JxÑ≤ã∞¨ OÎ k.W@∞=O\˜ =∂#ã≤Hõ ã≤u÷ x KåÖÏ=∞Ok „¿Ñ=∞ Jx ÉèÏqã¨∂Î LO\Ï~°∞.
H˘xfl ã¨=∞Ü«∂Ö’¡ P=∂‡~Ú J~Ú`Õ KåÅ∞, JO^ŒO ÖËHõ áÈ~Ú<å ã¨~ˆ Ç¨Ïã‘¯
"å~Úãπ`À HÍã¨Î ÃãH©ûQÍ =∂\Ï¡_`ç Õ =Ü«∞ã¨∞û =zÛ# ‰õΩ„~°"å_»∞ _èÉ» ÖË ò=∞x P"≥∞`À
„¿Ñ=∞Ö’ Ñ¨_áç È`å_»∞. P"≥∞Ö’ LO_Õ U^À XˆH XHõ¯ Ñ¨ã¡ π áê~ÚO\ò J`«xH˜ F
aQ∑ áê~ÚO\ò J=Ù `«∞Ok. H˘O^ŒiH˜ D Ñ¨ã¡ π áê~ÚO\ò =∞#ã¨∞ûÅx Ñ¨ÓiÎQÍ
ÃÑ#"Õ¿ãÎ =∞iH˘O^ŒiH˜ >ÿ̌"∞£ áêã≤OQ∑ Å"£QÍ LO@∞Ok. JO^Œ∞Hõ<Õ „¿Ñ=∞ "Õ~∞° ,
HÍ=∞O "Õ~∞° . HÍx KåÖÏ=∞OkH˜ ^•xfl "Õ~∞° KÕã≤ K«∂_»@O KÕ`H« Í^Œ∞.
„¿Ñ=∞ q+¨Ü∞« OÖ’ ÖˇO· yHõ "åOKè« JO`«QÍ LO_»^∞Œ . J^Õ HÍ=∞O q+¨Ü∞« OÖ’
Öˇ·OyHõ `«$Ñ≤Î á⁄O^•Å<Õ P~å@O JkèHõOQÍ LO@∞Ok. Z^Œ∞\˜"åi Z_»Å
"åº"≥∂Ç¨ÏO JuQÍ LO@Ok. JO^Œ∞Hõ<Õ H˘O^Œ~∞° JO^ŒKO« ^•ÅH˜ ‰õÄ_® „áê^è•#º`«
W=fi‰õΩO_® Hˆ =ÅO ÖˇO· yHõ `«$Ñ≤HÎ ˜ „áê^è•#º`« Wã¨∂Î iÖË+<¨ +£ Ñ≤ xπ H˘#™êy™êÎ~∞° .
W@∞=O@Ñ¨C_Õ "åi J#∞|O^èŒO „¿Ñ=∞H˜ ãÖ|OkèOzO^•, PHõ~°¬}H˜
ãÖ|OkèOz#^• J<Õk K≥ÑÊ¨ _»O Hõ+Oì¨ J=Ù`«∞Ok. =Ü«∞ã¨∞û =zÛ# Ü«Ú=f
Ü«Ú=‰õΩÅ∞ XHõix K«∂ã≤ =∞~˘Hõ~∞° PHõi¬`∞« Å=_»O ã¨ÇÏ¨ [O. P PHõ~¬° } =ÚYºOQÍ
P =º‰õΩÅÎ JO^ŒKO« ^•Åx K«∂_»@O =Å¡ HõÅ∞QÆ∞`ÀOk. "åi JO^•Åx K«∂ã≤
PHõi¬`∞« Öˇ#· =º‰õΩÅÎ ∞ "åix =ke LO_»ÖHË áõ È`å~°∞. WO^Œ∞‰õΩ "åiÖ’ ^•y
L#fl ÖˇO· yHõ "åOKèÕ =ÚYºHÍ~°}O. KåÖÏ=∞Ok ÖˇO· yHõ "åOKèH« ˜ ãÖ|OkèOz#
PHõ~¬° }x QÆ∞iÎOK«ÖHË ,õ J~°Oú KÕã∞¨ HÀÖËHõ `å=Ú „¿Ñq∞ã¨∞#Î fl "åàı§ ã¨~fi° ã¨fiO Jx
„Éèí=∞Ñ¨_»`å~°∞.
"≥Ú^Œ\ ˜ K«∂Ñ¨ÙÖ’<Õ „¿Ñ=∞ HõeyO^Œx H˘O^Œ~∞° K≥|∞`«∂ LO\Ï~°∞. "≥Ú^Œ\ ˜ K«∂Ñ¨ÙÖ’
ZÑ¨C_»∂ „¿Ñ=∞ HõÅQÆ^∞Œ , HÍ=∞O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. HÀÅ =ÚYO, g∞<åÖÏO\˜ Hõà√◊ ,¡
Z`≥·Î# =HΔÀ*ÏÅ∞ L#fl „ã‘Îx K«∂ã≤ U Ü«Ú=‰õΩ_≥·<å P"≥∞ Z_»Å "≥Ú^Œ\ ˜ K«∂Ñ¨ÙÖ’<Õ
„¿Ñ=∞ HõeyO^Œx K≥a`Õ Jk Ñ¨ÓiÎQÍ `«ÑC¨ . Jk Hˆ =ÅO HÍ=∞"åOKèÕ `«ÑÊ¨ „¿Ñ=∞
HÍ^Œ∞. „¿Ñ=∞ HõÅQÆ_®xH˜ =ÚO^Œ∞ H˘O`«HÍÅO ÑïK«Ü«∞O, Ñ¨~°ã¨Ê~° J=QÍÇ¨Ï#
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 101
LO@∞Ok. `«# =∞#ã¨∞ûÖ’ LO_Õ ÉèÏ"åÅH˜, P"≥∞Ö’ LO_Õ ÉèÏ"åÅH˜ ™êg∞Ñ¨ºO
Hõ#|_»∞`«∞Ok. XHõi =ºH˜`Î fi« O Ñ¨@¡ ~Ô O_»="åiH˜ Q“~°=O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. XHõi<˘HõiÖ’
LO_Õ |ÅÇ‘Ï#`«Åx J~°Oú KÕã∞¨ HÀ=_»O, JO`«‰Ωõ q∞Oz "åiÖ’ L#fl „ÑüÉèÏ qâıëêÅx
QÆ∞iÎOK«_O» LO@∞Ok. |ÅÇ‘Ï#`«Åx ™ê#∞Éè∂í uQÍ K«∂_»@O, Ñ¨~ã° Ê¨ ~° ã¨ÇÏ¨ HÍ~°O`À
=∂~°∞ÛHÀ=_®xH˜ „Ñ¨Ü∞« uflOK«_O» LO@∞Ok. ÉÏÇ¨Ïº ™œO^Œ~åºxH˜ J#=ã¨~"° ∞≥ #ÿ
„áê^è•#º`« W=fi_»O LO_»^∞Œ . L^ÕfiQÍÅH˜, P"ÕâßÅH˜ `å=Ù ÖË‰Ωõ O_® PK«~}° ÏÜ«Ú`«"∞≥ #ÿ
PÖ’K«#Å∞ LO\Ï~Ú. x["≥∞#ÿ „¿Ñ=∞H˜ WO`« ã¨=∞„QÆ"∞≥ #ÿ ~°∂ÑÖ LO_»QÍ ÖˇO· yHõ
PHõ~°¬}<Õ x["≥∞ÿ# „¿Ñ=∞ Jx ÉèÏqOK«_»O, „¿Ñ=∞ qÑ¶¨Å"≥∞ÿ`Õ ZO`«QÍ<À ÉÏ^èŒÑ¨_ç
áÈ=_»O "åi JÑïÑ¨Hõfi =∞#ãÎ̈`åfixH˜ zÇ¨ÏflO.
â◊s~° ™œO^Œ~°ºOQÍx, W`«~° ™œYºOQÍx K«∂_»@O HÍ‰õΩO_® Ñ¨~°ã¨Ê~°
J=QÍÇ¨Ï#`À ^ŒQiæÆ H˜ =zÛ# „¿Ñ=∞ [O@Ö’ =∞#ã¨∞ûÅ∞ KåÖÏ QÆ\Qì˜ Í ÃÑ#"Õã∞¨ ‰õΩx
LO\Ï~Ú. J@∞=O\˜ "åiÖ’ XHõi g∞^Œ =∞~˘HõiH˜ #=∞‡HõO LO_ç ãÖ™ê~°
rq`«O KåÖÏ ã¨∞Y„Ñ¨ÔŒ QÍ LO@∞Ok. Z^Œ∞\˜"åi ã¨∞YO, P#O^ŒO „¿Ñq∞OKÕ
"åiH˜ KåÖÏ =ÚYºO. „¿Ñq∞OKÕ =ºH˜Î Z^Œ∞\˜"åi g∞^Œ xO^•~ÀÑ¨} KÕÜ∞« _»O,
J#∞=∂#O Ñ¨_@ » O LO_»^∞Œ . ~Ô O_»="åi W|ƒO^Œ∞Åx ™ê#∞Éè∂í uQÍ J~°Oú
KÕã¨∞HÀ=_»O LO@∞Ok. D <ÕÑ¨^èŒºOÖ’ K«∂¿ãÎ <åE‰õΩQÍ, ã¨#flQÍ LO>Ë<Õ
Ãã‰õΩû=Öò Ñ¶e‘ OQ∑û HõÅ∞QÆ∞`åÜ«∞#∞HÀ=_»O, „¿Ñ=∞ zQÆ∞iã¨∞OÎ ^Œ#∞HÀ=_»O `«ÑC¨ .
„¿Ñ=∞H˜ ÉèÏ+¨ LO_»^Œ∞, „¿Ñ=∞ =¸QÆk. JQÍ^èŒ Ö’`«∞Ö’¡ #∞Oz =∞#ã¨∞ûÅ∞
ÃÑ#"Õã∞¨ ‰õΩx Ñï=∞ oã¨∂Î LO\Ï~Ú. #Å∞Ñ¨Ù-`≥Å∞Ñ¨Ù, ÖÏ=Ù-ã¨#flO ÖˇH¯õ Ö’H˜
~å‰õΩO_® J=Ù`å~Ú. ã¨∞Y „Ñ¨^"Œ ∞≥ #ÿ ^•OÑ¨`º« rq`åxH˜ W@∞=O\˜ |O^è"Œ ∞Õ
âßâ◊fi`«"≥∞ÿ#k.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
102 _®II ã¨=∞~°O
Ñ≤Å¡Ö’¡ "≥·Ñ¨s`åºÅ∞ ÃÑiQÍÜ«∂ ?
=Ü«∞ã¨∞û =zÛ# Ñ≤Å¡Å∞ K≥_çáÈ`«∞<åfl~å ?
D ~ÀAÖ’¡ Ñ≤ÅÅ¡ ∞ K«^∞Œ =ÙÅ HÀã¨=∞x Ñ¨\ÏflÅH˜ "≥à√◊ `«∞<åfl~°∞. H˘O^Œ~∞°
J~Ú`Õ ãÖ™ê~åÅx Ñ¨Ö@ ¡ˇ ∂à◊§ #∞O_ç Ñ¨\ÏflÅˆH =∂~°∞Û‰õΩO@∞<åfl~°∞. Ñ≤ÅÅ¡ ∞
Us^À K«k"ÕÜ∂« Åx, U^À ÃÑ· L^ÀºQÍÅ∞ ãÖáêkOKåÅx H˘@∞ì‰Ωõ áÈ`«∞<åfl~°∞.
`«e`¡ O« „_»∞Å∞ P q^èOŒ QÍ Ñ≤ÅÅ¡ ∞ HÀãÖ H˘@∞ì‰Ωõ áÈ`«∂ LO>Ë =Ü«∞ã¨∞û =zÛ#
Ñ≤ÅÅ¡ ∞ =∞~À ~°HOõ QÍ H˘@∞ì‰Ωõ áÈ`«∞<åfl~°∞. Jã¨ÖË Ü«Ú=`«. L~°HÖõ ¿Ë ã =Ü«∞ã¨∞û.
HÀiHõÅ∞ QÆ∞„~åÖˇ· Ñ¨~∞° QÆ∞Å∞ f™êÎ~Ú. P ã‘Ê_£Ö’ U=∞=Ù`«∞O^À `≥eÜ«∞^Œ∞. ¿ãflÇ¨Å∞,
ÑïK«Ü«∂Å∞, ™êÇ¨Ï™êÅH˜ ^•i f™êÎ~Ú. H˘kÌ=∞Ok |∞kú=∞O`«∞Öˇ· WO\˜ˆH
Ñïq∞`«"∞≥ `ÿ Õ =∞iH˘O`«=∞Ok Ñ≤ÅÅ¡ ∞ Hˆ ~ü<å\òQÍ Z_®ÃÑ_® uiˆQã¨∂Î LO\Ï~°∞.
WÖÏO\˜ "åà◊§`À<Õ ¿Ñ~Ô O\òûH˜ `«Å<˘Ñ≤Ê.
L~°HÖõ ¿Ë ã =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ HÍ"≥∂„^ÕHÍÅ∞
Ü«∞=fi#O `˘Oy K«∂ã≤# `«~åfi`« Ñ≤ÅÖ¡ ’¡ ÖˇO· yHõ PÖ’K«#Å∞ ‰õΩk¿Ñ™êÎ~Ú.
ÃãH±ûÖ’x ~°∞zx K«∂_®Åx Pã¨HxÎ˜ ÃÑOK«∞`å~Ú. W^Œ~Ì ∞° -=ÚQÆ∞~æ ∞° Ü«ÚHõ=Î Ü«∞ã¨∞û
Ñ≤ÅÅ¡ ∞ `À_≥`· Õ "åà◊§ =∞^èºŒ ™êˆQ ãÖÉèÏ+¨}Å∞ K«^∞Œ =ÙHõO>Ë ÃãH±û QÆ∞iOz Z‰õΩ¯=
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 103
LO\Ï~Ú. J@∞=O@Ñ¨C_»∞ "åà◊§Ö’¡ XHõ `≥yOÑ¨Ù ‰õÄ_® =KÕÛã¨∞ÎOk.
K≥@Ñì \¨ ÏìÖãË ∞¨ ‰õΩx ãÖ^Œ∞Ö’¡ Q˘O^Œ∞Ö’¡ +≤HÍ~°∞¡ H˘_»∞`«∂ LO>Ë U^À XHõ KÀ@
QÆ∞=∂‡Ö’¡ ‰õÄ~°∞Ûx L#fl J=∂‡~ÚÅ∞ J^ÕÑx¨ QÍ gà◊§ =OHõ K«∂¿ãÎ =∞#ã¨∞ûÖ’
U^À QÆ∞|∞Å∞ Ñ¨Ù@∞ìH˘ã¨∞ÎOk. gà◊§ Hõà◊√§ ‰õÄ_® P J=∂‡~ÚÅ Hõà◊§`À
=Ú_çÑ_¨ `» å~Ú. P J=∂‡~ÚÅ∞ Ñ¨_∞» Ñ¨Ù =$uÎH˜ K≥Ok# "åà◊§~Ú`Õ ~°=∞‡x ÃãQ· Æ
KÕ™êÎ~Ú. JO`Õ "åà◊§Ö’¡ `≥yOÑ¨Ù =KÕÛã¨∞ÎOk. =∞#ã¨∞û P J=∂‡~ÚÅ`À
=ÚK«Û\Ï¡_=» ∞x á¶È~°∞û KÕã∞¨ OÎ k. =Ü«∞ã¨∞û "Õ_ç PÖ’zOÑ¨‰Ωõ O_® KÕã∞¨ OÎ k. JO`Õ
HõΔ}ÏÖ’¡ S™ê¯O`«O ÖÏy#@∞¡QÍ J=∂‡~ÚÅ`À Hõeã≤áÈ`å~°∞. J=∂Ü«∞HõOQÍ
JxÑ≤OKÕ P ‰õΩ„~°"åà◊Ö¡ ’¡ D ™êÇ¨ÏãÖ ZÖÏ =zÛO^Œx Pâ◊Û~°ºO HõÅQÆHõ =∂#^Œ∞.
ã≤x=∂Å∞ K«∂™ê, \˜qÅ∞ K«∂™ê, Ñ¨Ùã¨HÎ ÍÖ’¡ K«k"å Jx JO>Ë ^•xH˜ XHõ>Ë
ã¨=∂^è•#O. =Ü«∞ã¨∞û K≥_k¤» .
ÃãH±ûÖ’ ™ê=¸Ç≤ÏHõ ^è~·≥ º° O
™ê^è•~°}OQÍ Ü«ÚHõÎ=Ü«∞ã¨∞ûÖ’ L#fl Ñ≤Å¡Å∞ `«=∞Ö’ ZO`« HÍ"≥∂„^ÕHõO
L<åfl JO`« `ÕeHõQÍ Ñ≤ez# J=∂‡~ÚÅ ^ŒQ~æÆ H° ˜ "≥à§◊ _®xH˜ ™êÇ¨Ïã≤OK«~∞° . HÍx
#Å∞QÆ∞~°∞ ‰õΩ„~°"åà◊√§ XHõKÀ@ KÕi#@¡~Ú`Õ "åà◊§ =∞^èºŒ ™ê^è•~°}OQÍ ÃãH±û
QÆ∞iOKÕ ãÖÉèÏ+¨} KÀ@∞ KÕã∞¨ ‰õΩO@∞Ok. Ü«¸`üÖ’ J_≥fiOK«i[O Z‰õΩ¯=ÙQÍ
LO@∞Ok. U^À XHõ ™êÇ¨Ïã¨ HÍ~°ºO KÕÜ∂« Åx P~å@Ñ¨_∞» `«∂ LO\Ï~°∞. "åà◊§
=∞^èºŒ JÖÏO\˜ PÖ’K«# =¿ãÎ "≥O@<Õ KÕ¿ãÎ `«ÑÊ¨ "åà◊¡ =∞#ã¨∞ûÅ∞ T~°∞HÀ=Ù.
J@∞=O\˜ ™êÇ¨Ïã¨ Ñ¨#∞Ö’¡ =ºaèKå~°O ^ŒQ~æÆ H° ˜ "≥à§◊ _»O XHõ\ .˜ ^•xH˜ "åà◊Ö¡ ’¡
K≥Å~ˆ Qˆ HÍ=∞O =ÚYº HÍ~°}O. xÑ¨C =ÚO^Œ∞ <≥~Úº HõiyáÈ~Ú#@∞¡QÍ "åà◊§
=∞#ã¨∞û J^Œ∞Ñ¨Ù `«ÑC¨ `«∞Ok.
P Ç¨~Ú ZÖÏ LO@∞O^À...
™ê^è•~°}OQÍ =Ü«∞ã¨∞û =zÛ# ‰õΩ„~° "åà◊§Ö’¡ ÖˇO· yHõÑ~¨ "° ∞≥ #ÿ PÖ’K«#Å∞
HõÅ∞QÆ∞`«∂ LO\Ï~Ú. "åà◊§H˜ `≥eÜ«∞‰õΩO_®<Õ Ç¨ÏãÎ̈ „Ñ¨Ü∂≥ QÆO ‰õÄ_® JÅ"å@∞
J=Ù`«∞Ok. JO^Œ∞Ö’ `≥eÜ«∞x J#∞Éè∂í u á⁄O^Œ_O» LO@∞Ok. P J#∞Éè∂í ux
P™êfikOK«_O» `À U „ã‘`Î À<≥<· å ãÖÜ≥∂QÆO [iÑ≤ JO^Œ∞Ö’x Jã¨Å∞ =∂^è∞Œ ~åºxfl
`≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅ<Õ P~å@O ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. P P~å@"Õ∞ "åà◊Ö¡ ’¡ =ºaèKå~° „Ñ¨=$uÎH,˜
q"åÇ¨Ï Ñ¨Ó~°fi ÖˇO· yHõ ãÖ|O^è•ÅH˜ ^•i fã¨∞OÎ k.
=∞Oz ¿ãflÇ¨Å∞-K≥_¤» ¿ãflÇ¨Å∞
¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞ ~Ô O_»∞ ~°HÍÅ∞QÍ LO\Ï~°∞. =∞Oz ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞, K≥_¤» ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
=∞Oz ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞ ZÑ¨C_»∂ ‰õÄ_® =∞Oz Ñ¨#∞ÅˆH „áÈ`«ûÇ≤Ï™êÎ~∞° . K≥_¤» Ñ¨#∞Å
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
104 _®II ã¨=∞~°O
*’eH˜ áÈ~°∞. K≥_¤» ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞ ZÑ¨C_»∂ K≥_∞» PÖ’K«#Å`À<Õ LO\Ï~°∞. K≥_¤»
Ñ¨#∞ÅˆH P~å@O K≥O^Œ∞`«∂ LO\Ï~°∞. =Ü«∞ã¨∞û =zÛ# Ñ≤Å¡ÅH˜ =∞Oz
¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞O>Ë "Õâº◊ Å ^ŒQ~æÆ H° ˜ áÈ=_»O, q"åÇ¨xH˜ Ñ¨Ó~°fi"Õ∞ ÖˇO· yHõ ãÖ|O^è•Å∞
ÃÑ@∞ìHÀ=_»O LO_»=Ù. K≥_¤» ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å`À ¿ãflÇ¨Ï"≥∞`ÿ Õ Z‰õΩ¯=ÙQÍ ÖˇO· yHõ q+¨Ü∂« ÖË
„áê^è•#º`« =Ç≤Ï™êÎ~Ú. "Õâº◊ Å`À ãÖ|O^è•ÅH˜ Ñ¨ÙiQ˘Å∞Ê`å~Ú. U ‰õΩ„~°"å_≥<· å
ÃãH±û ãÖ|O^è•ÅH˜ ^Œ∂~°OQÍ LO>Ë ZQÆ`åo KÕÜ∞« _»O LO@∞Ok. z=iH˜ "åà◊§Ö’¡
áœ~°∞ëêxfl `≥ÑÊ≤ Oz ''#∞=Ùfi =∞QÍ_ç"Õ J~Ú`Õ =∞QÆ`<« åxfl x~°∂Ñ≤OK«∞HÀ—— Jx
J#_»O LO@∞Ok. ^•O`À áœ~°∞+Ö`À J=∂‡~ÚÅ`À Öˇ·OyHõ ãÖ|O^è•Å∞
ÃÑ@∞ìHÀ=_»O LO@∞Ok. JO^Œ∞Hõ<Õ `«e`¡ O« „_»∞Å∞ ZÑ¨C_»∂ ‰õÄ_® "åà◊§ ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞
Z@∞=O\˜ "åà’§ QÆ=∞xã¨∂Î LO_®e. J@∞=O\˜ "åà◊§`À ¿ãflÇ¨Å∞ =^ŒÌx
ÃÇÏK«Ûiã¨∂Î LO_®e. ÖËx Ñ¨HOΔõ Ö’ L~°HÖõ ¿Ë ã =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ K≥Å~ˆ Qˆ HÀiHõÅ`À
^•i `«ÑÊ¨ _»O LO@∞Ok.
Ñ≤Åe¡ fl ã¨„Hõ=∞ ÑÖ^ä•Ö’ LOK«_O» ZÖÏ?
=Ü«∞ã¨∞û =zÛ# `«~åfi`« XHõ „Ñ¨H¯õ ÖˇO· yHõ "åOKèÅ« ∞ HõÅ∞QÆ∞`«∂ LO>Ë ~Ô O_»=
„Ñ¨H¯õ ÃãH±û QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅ<Õ HÀiHõ Z‰õΩ¯=ÙQÍ LO@∞Ok. ÃãH±û QÆ∞iOz
ã¨~Ô #· J=QÍÇ¨Ï# HõeyOK«‰Ωõ O_® QÆ∞ÑÖÎ QÍ LOK«|>Ëì ^•x QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅ<Õ
‰õΩ`«∂Ç¨ÏÅO =∞iO`« LO@∞Ok. `å=Ú qO@∞#fl "å\˜`À#∂, K«∂ã¨∞#Î fl"å\˜
`À#∂ =Ü«∞ã¨∞û =zÛ# Ñ≤Å¡Å∞ H˘xfl Jaè„áêÜ«∂Åx HõeyOK«∞‰õΩO\Ï~°∞.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 105
J#∞Éè=í OÖ’ "å\˜ QÆ∞iOz x*Ïx*ÏÅx `≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅx P~å@O K≥O^Œ∞`«∂
LO\Ï~°∞. D q^èOŒ QÍ Ü«¸`üH˜ ÃãH±û Z_»Å P~å@O, Pã¨HÎ˜ ÃÑOá⁄O^Œ_®xH˜
"åà◊§Ö’¡x ÖˇO· yHõ „Ñ¨=$`ÕÎ =¸ÅO. KåÖÏ=∞Ok Ü«ÚHõÎ =Ü«∞ã¨∞¯Å∞, Ü«Ú=‰õΩÅ∞
"Õâº◊ Å ^ŒQ~æÆ H° ˜ "≥à§ı k ÖˇO· yHõ `«$Ñ≤Î HÀãÖ HÍ^Œ∞, „ã‘Î JO>Ë Uq∞\’, ÖˇO· yHõ „H˜Ü∞«
JO>Ë Uq∞\’, JO^Œ∞Ö’ `«$Ñ≤Î Uq∞\’ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅx ‰õΩ`«∂Ç¨ÏÅO LO@∞Ok.
JO`ÕHÍ‰õΩO_® `«=∞Ö’ =Ü«∞ã¨∞ûH˜ `«Q@ æÆ ∞ì =∞QÆ`#« O =zÛO^À ÖË^À `≥Å∞ã¨∞
HÀ"åÅ<Õ P~å@O LO@∞Ok.
Ü«ÚHõ=Î Ü«∞ã¨∞û #∞Oz J=∂‡~ÚÖ’¡, JÉÏƒ~ÚÖ’¡ ÃãH±û QÆ∞iOz ã¨ÊO^Œ#Å∞,
PÖ’K« #Å∞ "≥Ú^ŒÅ=Ù`å~Ú. P =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ "åà◊§Ö’¡ ÃãH±û Ç¨~À‡#∞¡
„áê~°OÉè=í ∞=Ù`å~Ú. ÃãH±û Ç¨~À‡#¡ L`«ÊuÎ`À âßs~°HOõ QÍ K«HKõ H« Í ZkyáÈ`å~°∞.
[#<ÕO„kÜ«∂Å Ñ¨~°OQÍ Z<Àfl =∂~°∞ÊÅ∞ =™êÎ~Ú. ÃãH±û PÖ’K«#Å∞ ‰õÄ_®
^˘O`«~∞° ¡ ^˘O`«~∞° Q¡ Í Ñ¨Ù@∞ìH˘™êÎ~Ú. JO`å H˘`«Î H˘`«QÎ Í, qO`« qO`«QÍ, fÑ≤
fÑ≤QÍ LO@∞Ok. "åà◊§Ö’¡ HõeˆQ Öˇ·OyHõ ã¨ÊO^Œ#Å∞, Öˇ·OyHõ `«$Ñ≤Î HÀãÖ
H˘@∞ì‰Ωõ áÈ`«∞O\Ï~Ú. W@∞=O@Ñ¨C_»∞ Uk =∞OKÀ Uk K≥_À, `≥y¿ãÎ J#~åúÅ∞
Uq∞ HõÅ∞QÆ∞`åÜ≥∂ `≥eÜ«∞=Åã≤# J=ã¨~°O ZO`≥·<å LOk. ÖËx Ñ¨HõΔOÖ’
PÖ’K«#Å∞, P"ÕâßÅ∞, HÍ"≥∂„^ÕHÍÅ∞ "åà◊§x q=â◊√Åx KÕã≤ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ<@Õ @∞¡
KÕ™êÎ~Ú. nxH˜ `À_»∞ ã≤x=∂Å∞, \˜.q.Å∞, WO@Ô~fl\òÅ∞, "åà◊§ PÖ’K«#ÅH˜
=∞iO`« T`«O Hõey™êÎ~Ú. JO^Œ∞Hõx "åà◊§H˜ ÃãH±û QÆ∞iOz ã¨~Ô #· q*Ï˝#O
LO_®e, q"ÕHOõ ÃÑOá⁄O^•e. ^•xH˜ ãÔ̈~#· ã¨=∂^è•#"Õ∞ ÃãH±û Z_»∞ºˆH+¨<.£
Ü«ÚHõÎ =Ü«∞ã¨∞û „áê~°OÉèOí #∞OKÕ âßs~°HOõ QÍ HõeQˆ =∂~°∞ÊÅ∞ QÆ∞iOz, K≥Å~ˆ Qˆ
HÀiHõÅ∞ QÆ∞iOz `≥eÜ«∞KÕã∂¨ ,Î "å\˜x J^Œ∞Ñ¨Ù KÕã∞¨ HÀHõáÈ`Õ HõeQˆ J#~åúÅ∞
QÆ∞iOz `≥eÜ«∞KÕÜ∞« _»O J`«ºO`« J=ã¨~O° . ã¨∞Y"åº^è∞Œ Å∞ QÆ∞iOz, Z~Ú_£û
QÆ∞iOz, q"åÇ¨xH˜ Ñ¨Ó~°fi"Õ∞ =KÕÛ QÆ~åƒùÅ∞ QÆ∞iOz, "å\˜ J#~åúÅ∞ QÆ∞iOz
q=~°OQÍ `≥eÜ«∞KÕÜ∂« e. q+¨Ü∂« xfl ^•zÃÑ_ç`Õ Ñ≤ÅÅ¡ ∞ "åà◊§Ö’¡ HõeQˆ ÖˇO· yHõ
ã¨ÊO^Œ#Å`À #+¨áì ÈÜÕ∞ „Ñ¨=∂^ŒO LOk. `«e`¡ O« „_»∞Å∞ Ñ≤ÅÅ¡ `À ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞ÖÏQÍ
"≥∞ÅQÍeQÍx K«O_»âßã¨#∞Å∞QÍ "≥∞ey`Õ Ñ¶e¨ `«O ÖË^∞Œ ãïHõ^• Ñ≤ÅÅ¡ ∞ "åà◊§
P"ÕâßÅH˜, L^ÕfiQÍÅH˜ ^•™ÈÇ¨ÏO JÜÕ∞º „Ñ¨=∂^ŒO LOk. ãÔ̈~#· ÃãH±û Z_»∞ºˆH+¨<Õ
ã¨=∞ã¨ºH˜ Ñïëê¯~°O.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
106 _®II ã¨=∞~°O
#==^èŒ∞=Ù Pâ◊Å∞ - PHÍOHõΔÅ∞
ã¨∞h`« Ñ≤.l. KÕãO≤ k. XHõ =∞Oz HÍÖËrÖ’ ÖˇHÛõ ~°~Qü Í *Ï~Ú<£ J~ÚOk.
`å#∞ XHõ HÍÖËrÖ’ ÖˇHÛõ ~°~Qü Í Ñ¨x KÕÜ∂« Åx ZÑ¨Ê\˜ #∞OKÀ HõÅÅ∞ HõO\’Ok.
Ñ≤.l. KÕÜ∞« _»O`À, =∞Oz ~åºO‰õΩ ~å=_»O`À ¿Ñ~°∞#fl HÍÖËrÖ’<Õ ÖˇHÛõ ~°~ü áÈã¨∞ì
=zÛOk. P L^ÀºQÆO `«#H˜ ZO`À ãÖ`«$Ñ≤xÎ WzÛOk. JO^Œ∞Ö’ P"≥∞ á⁄O^Õ
`«$Ñ≤Î WO`å JO`å HÍ^Œ∞. HÀ~°∞‰õΩ#fl K«^∞Œ =Ù, HÀ~°∞‰õΩ#fl L^ÀºQÆO ~å=_»"∞Õ
HÍ^Œ∞ H˘kÌ ~ÀAÅˆH =∞~À HÍÖËrÖ’ ÖˇHÛõ ~°~Qü Í Ñ¨x KÕã∞¨ #Î fl =∞^Œ<`£ À ÃÑo§
[iyáÈ~ÚOk. K«∂_»KH« ¯õ QÍ L#fl =∞^Œ<£ `«#H˜ Éè~í QÎ° Í ÅaèOK«_O» J^Œ$+ì̈OQÍ
ÉèÏqOzOk.
ã¨∞h`« `«#∞ HÍ"åÅ#∞‰õΩ<Õ Éè~í Î° QÆ∞iOz Z<Àfl ~°OQÆ∞Å HõÅÅ∞HõOk. P fÜ«∞x
TÇ¨ÏÅ`À `«# ^•OÑ¨`º« rq`åxfl ZO`À =∞^è∞Œ ~°OQÍ TÇ≤ÏOK«∞‰õΩOk. =∞^Œ<£
`«# ã¨fiáêflÅx ™êHÍ~°O KÕ¿ã Éè~í QÎ° Í =ÚK«Û@Ñ¨_Oç k.
ã¨∞h`« HõÅÅhfl HõÅÅ∞QÍ<Õ LO_çáÈÜ«∂~Ú. `«# Éèí~°Î ZÖÏ LO_®Åx
J#∞‰õΩO^À JÖÏ ÖË<Õ ÖË_∞» . ^•O`À \’@ÖòQÍ JÑπÃã\ò J~ÚOk. ''ÖˇÑ· π¶ D*ò
|∂º\˜Ñ¶¨ÙÖò—— J#∞‰õΩ#fl `«#H˜ ''Öˇ·Ñ¶π D*ò "Õãπì—— JxÑ≤OzOk. HõÅÅhfl
Ñ¨\ÏÑÖK«Öá·ˇ È=_»O`À xs˚=OQÍ =∂iOk.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 107
ã¨∞h`« `«# Éè~í Î° #∞Oz
HÀ~°∞‰õΩ#flq Ug Y~°∞Û`À
‰õ Ä _» ∞ ‰õ Ω #flq HÍ=Ù.
=∞#ã¨∞û`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#flq.
`å<Õ HÍ^Œ ∞ U P_» Ñ ≤ Å ¡
J~Ú<å JÖÏˆ Q
HÀ~°∞‰õΩO@∞Ok.
Éè í ~ ° Î „Ñ¨ H õ ¯ <Õ ã¨ ∞ h`«
=ÚK« Û @Ñ¨ _ ç ‰õ Ä ~° ∞ Û<åfl
„¿Ñ=∞`À ^ŒQ~æÆ H° ˜ fã¨∞HÀ_»∞.
„Ñ¨ u P_» Ñ ≤ Å ¡ `« # Éè í ~ ° Î
K«H¯õ QÍ `«# #_»∞=Ú K«∞@∂ì
KÕ ~ Ú "Õ ã ≤ ^Œ Q Æ æ ~ ° H ˜
ÖÏHÀ¯"åÅx HÀ~°∞‰õΩO@∞Ok. zeÑ≤QÍ |∞QÆÅæ x yÖÏ¡Åx HÀ~°∞‰õΩO@∞Ok. ~îH° =© ∞x
ÃÑ^Œ=ÙÅ g∞^Œ QÍ_èO» QÍ =Ú^Œ∞Ì ÃÑ@∞ìHÀ"åÅx HÀ~°∞‰õΩO@∞Ok. =ÚYO g∞^Œ
r~å_Õ =ÚOQÆ∞~°Åx z>ˇH#˜ "Õe`À ã¨∞`å~°OQÍ ÃÑH· ˜ <≥\ÏìÅx HÀ~°∞‰õΩO@∞Ok.
J"Õq =∞^Œ<Ö£ ’ ZO`« "≥uH˜<å HÍ#~å=Ù.
™êÜ«∞O„`«O Ñ¨Ó@ `«ÖÏ~å ™êfl#O KÕã,≤ ‰õΩ~°∞Åx ZO_»ÃÑ@∞ì‰Ωõ x, =^Œ∞Öˇ#·
"åÅ∞[_» "Õã∞¨ ‰õΩx, `≥Åx¡ =∞ÖˇÅ¡ ^ŒO_»#∞ ‰õΩ~°∞ÅÖ’ `«∞~°∞=Ú‰õΩx, `≥Å¡ p~°Ö’
=Úiã≤áÈ`«∂ LO>Ë ''ã¨∞h`«, ZO`« JO^ŒOQÍ L<åfl"À, x#∞fl K«∂¿ãÎ P JÑ¨û~°ãHˆ¨
D~°¬ º HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok—— JO\Ï_»∞ J#∞‰õΩO@∞Ok. HÍx =∞^Œ<Ö£ ’ U ã¨ÊO^Œ<å
LO_»^∞Œ . WO\˜H˜ =zÛ# =∞^Œ<£ =ÚO^Œ∞ ZO`À =ÚK«Û@QÍ xÅ|_ç<å z#fl
HÍOÑ≤"¡ ∞≥ O\ò ‰õÄ_® LO_»^∞Œ . U P_»ÑÅ≤ ¡ J~Ú<å, ZO`« K«^∞Œ =Ù‰õΩ#fl Ñ≤Å¡ J~Ú<å
`«# Éè~í Î° ''#∞=Ùfi JO^ŒOQÍ L<åfl"£—— Jx J<åÅx HÀ~°∞‰õΩO@∞Ok. J#HõáÈ`Õ
JÑπÃã\ò J=Ù`«∞Ok. JÖÏˆQ |*Ï~°∞ #∞O_ç =ã¨∂Î F Ñ¨ÓÅ K≥O_»∞ H˘x Ñ¨@∞ìH˘zÛ
''Wk ÃÑ@∞ìHÀ ZO`« ÉÏQÆ∞O\Ï"À, ZO`« QÆ∞ÉÏo™êÎ"À—— J<åÅ#∞‰õΩO@∞Ok.
JÖÏ JO>Ë P P_»ÑÅ≤ ¡ á⁄O^Õ ãÖ`À+Ö WO`å JO`å HÍ^Œ∞. `≥zÛ# Ñ¨ÓÅK≥O_»∞
áê=ÖÏ ^èŒ̂~ KÕÜ«∞=K«∞Û, HÍx `«#x Ñ¨\ ì̃OK«∞‰õΩ#fl su "≥ÅHõ@ìÖËxk. „Ñü
J=∂‡~Ú `«# g∞^Œ Éè~í Î° „¿Ñ=∞ Hõey LO_®Åx, `«# QÆ∞iOz Ñ¨\ Oì˜ K«∞HÀ"åÅx
ZO`«QÍ<À HÀ~°∞‰õΩO@∞Ok. P „¿Ñ"Õ∞ Hõ~∞° "≥`· Õ P"≥∞ `«Å_¡ eç á¡ È`«∞Ok. KåÖÏ=∞Ok
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
Éè~í ÅÎ° ∞ ÉèÏ~°º Z_»Å _»∂º\©QÍ U"Õ"À KÕã∞¨ ‰õΩáÈ`å~°∞QÍx „¿Ñ=∞#∞ =∂@Ö’¡ U
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
108 _®II ã¨=∞~°O
=∂„`«O =ºH©HÎ iõ OK«~∞° . J^Õ P"≥∞‰õΩ #K«Û^Œ∞. =∂@Ö’¡, K«∂Ñ¨ÙÖ’¡, KÕ`Ö« ’¡ `«#O>Ë
ZO`À W+¨=ì ∞x =ºH©HÎ iõ OKåÅx `«ÇÏ¨ `«ÇÏ¨ ÖÏ_»∞`«∂ LO@∞Ok.
`å#∞ U^≥<· å T~°∞ "≥o§<å ÖË^• Éè~í Î° =∞ˆ~^≥<· å T~°∞ "≥o§<å Éè~í Î° #∞Oz
`«~K° ∞« á¶È<£ ~å"åÅx, `«# PÉòÃã<£û ZO`À ÉÏ^è•Hõ~O° QÍ LO^Œx K≥áêÊÅx
HÀ~°∞‰õΩO@∞Ok ÖË^• ''#∞=Ùfi ÖËHáõ È=_»O`À Hõ} Δ O Hõ}
Δ O QÆ∞~°∞‰Î Ωõ =ã¨∞<Î åfl"£——
Jx J<åÅx J#∞‰õΩO@∞Ok. Éè~í Î° `«# PÉòÃã<£ûx U=∂„`«O Ñ¨\ Oì˜ K«∞HÀHõáÈ=_»O
Éèií OK«ÖHË áõ È`«∞Ok. x#∞fl K«∂_»x Hõ} Δ O XHõ Ü«ÚQÆOÖÏ QÆ_∞» ™ÈÎO^Œx Hõq`«fiO
K≥ÑÊ¨ HõáÈ~Ú #Ñ¨Ê\˜H© HõhãÖ ^è•ºãÖ`å h g∞^Õ, `«fi~°QÍ =KÕÛÜ«∂Åx LO^Œx
K≥áêÊÅx HÀ~°∞‰õΩO@∞Ok.
=ÚYºOQÍ `˘e k<åÖ’¡ Éè~í Î° #∞Oz ÉèÏ~°º ZO`«QÍ<À „¿Ñ=∞x Ptã¨∞OÎ k.
`«# g∞^Œ J`«x "≥∂Ax K«∂_®Åx J#∞‰õΩO@∞Ok. Jq Ug∞ J`«xH˜ Ñ¨@Hì áõ È`Õ
Ñ¶∞¨ ÁÅ∞¡# U_»∞Ñ¨Ù =ã¨∞OÎ k.
ÃÑo§ HÍHõ =ÚO^Œ∞ HÍÉ’ÜÕ∞ Éè~í Î° J`«x ~Ô O_»∞ KÕ`∞« Å g∞^Œ `«#x "Õã∞¨ ‰õΩx
y~åy~å u¿ÑÊã≤ =∞OK«O g∞^Œ Ñ¨_Õã≤ =Ú^Œ∞ÌÖ`À LH˜¯iaH˜¯i KÕÜ«∂Åx
JxÑ≤ã∞¨ OÎ k. HÍx JÖÏ Ug∞ KÕÜ∞« HõáÈ~Ú #Ñ¨Ê\˜H© HõhãÖ „¿Ñ=∞QÍ ^ŒQ~æÆ H° ˜
fã¨∞‰õΩO>Ë KåÅx J#∞‰õΩO@∞Ok. HÍx J"Õq ÖË‰Ωõ O_® ~å„u Éˇ_g£ ∞^Œ Hõ} Δ ÏÖ’¡
=ÚK«Û@ fˆ~Ûã¨∞‰õΩx, =Úã¨∞QÆ∞ `«xfl Ñ¨_∞» ‰õΩO>Ë U_»"åÅxÑ≤ã∞¨ OÎ k.
KåÖÏ=∞Ok Ñ¨Ù~°∞+¨μÅH˜ ÉèÏ~°º g∞^Œ „¿Ñ=∞, Jaè=∂#O ÖËHáõ È=_»O HÍ^Œ∞,
HÍx P „¿Ñ=∞x ZÖÏ =ºH©HÎ iõ OKåÖ’ `≥eÜ«∞^Œ∞. ^•O`À "åà◊§ „Ñ¨=~°#Î Ñ¨HÍ¯
al<≥ ã π Q Í JxÑ≤ ã ¨ ∞ Î O k. HÍx Ñ¨ Ù ~° ∞ +¨ μ _» ∞ XHõ \ ˜ QÆ = ∞xOKåe. „ã‘ Î H ˜
=∞}∞Å∞-=∂}˜HÍºÅ∞ =ÚYºO HÍ^Œ∞. =ÚO^Œ∞ J`«x Hõ<ã£ ~¨ flü , `«#O>Ë Éè~í HÎ° ˜
ZO`À W+Öì , `«#O>Ë „áê}O J"åfiÅ#∞‰õΩO@∞Ok. „¿Ñ=∞QÍ, ÖÏÅ#QÍ ^ŒQ~æÆ H° ˜
fã¨∞HÀ"åÅx HÀ~°∞‰õΩO@∞Ok. +≤HÍ~°H¡ ,˜ ã≤x=∂ÅH˜ uáêÊÅx HÀ~°∞‰õΩO@∞Ok.
JÖÏ uÑ¨Ê_»O `«#O>Ë ZO`À „¿Ñ=∞, "≥∂A Jx ÉèÏqã¨∞OÎ k. `«#O>Ë J`«xH˜
ZO`À W+Öì Jx JxÑ≤OKåÅ#∞‰õΩO@∞Ok. JO^Œ∞Hõ<Õ Éè~í Î° ^Œ$+≤Öì ’ W=hfl ã≤bQ¡ Í
JxÑ≤Oz<å, H˘`«Î ÃÑo§‰õÄ`«∞~°∞ =∞#Ããiy =∞ã¨∞Å∞HÀ=_»O ZO`À J=ã¨~O° .
KåÖÏ=∞Ok Éè~í ÅÎ° H˜ ÉèÏ~åºÉè~í ÅÎ° ãÖ|O^èOŒ Ñ¨HÍ¯ al<≥ãÖπ ÏQÍ JxÑ≤ã∞¨ OÎ k.
"åà◊§ L^ÀºQÆ-"åºáê~åÖË „Ñ¨^•è #O JxÑ≤ã∞¨ OÎ k, P L^ÀºQÆ-"åºáê~åÅ∞ ZO`«
„Ñ¨^=Œè ∞O J~Ú#Ñ¨Ê\˜H© H˘`«Î ÃÑo§ ‰õÄ`«∞~°∞ =∞#Ããûiy „Ñ¨=iÎOK«_O» ZO`À
J=ã¨~O° . `«#‰õΩ P"≥∞ ZO`À W+Öì J<Õ^•xfl J<ÕHõ q+¨Ü∂« Ö’¡ `≥e¿ã@@∞¡
KÕÜ«∂e.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 109
^•OÑ¨`º« ãÖ|O^è•ÅÖ’ =ÚYºOQÍ H˘`«QÎ Í ÃÑo§ J~Ú# ^ŒOÑ¨`∞« ÅÖ’ Éè~í Î°
„Ñ¨=~°Î#Ö’ HÍ=Åã≤# „¿Ñ=∞ Hõ#|_»HõáÈ=_»O`À J=∂‡~Ú ZO`«QÍ<À
kQÆ∞Å∞Ñ¨_∞» `«∞Ok. `«#O>Ë Éè~í HÎ° ˜ W+ì̈O ÖË^∞Œ HÍÉ’Å∞ J#∞‰õΩO@∞Ok. Éè~í HÎ° ˜
`«#O>Ë W+ì̈O ÖËHáõ È=_»O J<Õk Éèií OK«ÖHË áõ È`«∞Ok. W+ì̈O ÖË#Ñ¨C_»∞ WHõ D
|O^èOŒ J#=ã¨~O° J#∞‰õΩO@∞Ok. HÍx Éè~í HÎ° ˜ W+Öì ÖËHáõ È=_»O HÍ^Œ∞, ÉèÏ=
=ºH©HÎ ~õ }
° KÕ`H« ÍHõáÈ=_»"∞Õ HÍ~°}O. ^•O`À Z<Àfl JQÍ^è•Å∞ =™êÎ~Ú. HõÅ`«Å∞
K≥Åˆ~QÆ∞`å~Ú.
=ÚYºOQÍ H˘`«QÎ Í ÃÑo§ J~Ú#Ñ¨C_»∞ Éè~í HÎ° ˜ Zxfl Ñ¨#∞Å∞ L#flÑ¨Ê\˜H,© ZO`«
ÃÑ^ŒÌ L^ÀºQÆã∞¨ _Î #·≥ Ñ¨Ê\˜H© ÉèÏ~°ºH˜ ã¨=∞Ü«∞O Hˆ \Ï~ÚOK«_O» , „¿Ñ=∞#∞ ÑÖK«_O» ,
=Ú^•Ì_@ » O ZO`À =ÚYºO. XHõ\ ˜ =∂„`«O QÆ∞iÎOKåe. ã¨∞h`« ZO`« ÖˇHÛõ ~°~ü
J~Ú#Ñ¨Ê\˜H© ÖË^• =∞~À P"≥∞ ÃÑ^ŒÌ PÑ¶ã‘ ~¨ ü J~Ú#Ñ¨Ê\˜H© `˘e<å\˜ ^•OÑ¨`º«
ãÖ|O^è•ÅÖ’ ã¨Q@ Æ ∞ „ã‘ÖÎ ÏQÍ<Õ PÖ’zOK«_O» LO@∞Ok. ã¨Q@ Æ ∞ „ã‘Î J~Ú<å,
PÑ¶ã‘ ~¨ ü J~Ú<å, =∞Ç≤Ïà◊ J~Ú<å, _®Hõ~ì ü J~Ú<å, WO[h~ü J~Ú<å, ÃãO· \˜ã∞¨ ì
J~Ú<å, =∞~˘Hõ~∞° J~Ú<å Éè~í Î° #∞Oz Å"£ "Õ∞HÕQ∑x ZH±ûÃÑH±ì KÕ™êÎ~∞° . =∂@Ö’¡
ã¨~°ãÖ, KÕ`«Ö’¡ â◊$OQÍ~°O LO_®Åx ZO`«QÍ<À HÀ~°∞‰õΩO\Ï~°∞. ^•OÑ¨`«º
ãÖ|O^è•ÅÖ’ JO^Œ∞Ö’#∂ q"åÇ¨Ï"≥∞ÿ# `˘e k<åÖ’¡ Éèí~°Î #∞Oz â◊$OQÍ~°
ã¨ÇÏ¨ $^ŒÜ∞« `« Hõ#|_»Háõ È`Õ P Éè~í Î° X\ì̃ "Õãìπ JxÑ≤ã∞¨ OÎ k. JO^Œ∞Hõx H˘`«Î ÃÑo§
‰õÄ`«∞~°∞ =∞#Ããûiy H˘`«Î HÍÑ¨Ù~åxfl =ÚK«Û@QÍ fiÛk^Œ∞‰Ì Ωõ x, =∞QÆ∞= =∞#ã¨∞ûx
"≥∞Ñ≤ÊOK«_O» ZO`«QÍ<À J=ã¨~O° .
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
110 _®II ã¨=∞~°O
„¿Ñ=∞ |O^è•xH˜ Ãã#∞û"åe\˜
„¿Ñ=∞ |O^è•xH˜ "åe\˜ JO^ŒOQÍ L#fl ÉèÏ~°º ^˘iH˜<å, JO^ŒOQÍ L#fl
Éè~í Î° ^˘iH˜<å WHõ "åà◊§ rq`«O JO`å =∞*Ï =∞*Ï J#∞‰õΩO\Ï~°∞. JO^ŒO`À<Õ
Jxfl ã¨∞MÏÅ∞, Jxfl P#O^•Å∞ LO\ÏÜ«∞#∞ ‰õΩO\Ï~°∞. HÍx JO^ŒO J<Õk
H˘O`« =~°Hˆ . "åo¡îÌŒ =∞^èºŒ ''K«H¯õ x "åe\˜ LO>Ë<Õ K«H¯õ x â◊$OQÍ~°O—— LO@∞Ok.
"åe\© J<Õk Hˆ =ÅO Ñ¨_H» õ QÆkHˆ Ñïq∞`«O HÍ‰õÄ_»^∞Œ . "åi x`«º rq`«OÖ’
ÉèÏQÆ"∞≥ ÿ áÈ"åe. JÑ¨C_Õ ^•OÑ¨`º« ãÖ|O^è•ÅÖ’ ÑïÑ¨Ó~°`‚ « LO@∞Ok. „käÖò
LO@∞Ok. =∂@Ö’¡ K≥ÑÊ¨ ÖË#O`« Ç¨~Ú, P#O^ŒO LO\Ï~Ú.
Ãã#∞û"åe\© JO>Ë Uq∞\˜?
^ŒOÑ¨`∞« e^ŒiÌ =∞^èºŒ LO_Õ â◊$OQÍ~° Ñ¨~"° ∞≥ #ÿ Hõ=¸ºxˆH+¨<û£ x, "åe\© JO\Ï~°∞.
=∂=¸Å∞QÍ Hõ=¸ºxˆH+¨<û£ JO>Ë J~°=÷ ∞ÜÕ∞º@@∞¡ K≥ÑÊ¨ _»O J#∞‰õΩO\Ï~°∞.
HÍx Ãã#∞û"åe\©QÍ ¿Ñ~˘¯#|_Õ â◊$OQÍ~°Ñ~¨ "° ∞≥ #ÿ Hõ=¸ºxˆH+¨<û£ Ö’ @Kü, Ãã\· ò,
Ç≤ÏÜ«∞iOQ∑, Ãã‡Öò, >Ëãìπ =ÚYº"≥∞#ÿ áê„`« =Ç≤Ï™êÎ~Ú. =Ú^Œ∞ÅÌ ∞, H“yeO`«Å∞,
„ˆHr Å∞H±û, ÃãH©û \ÏH±û, =∞`≥¯H˜¯OKÕ ã¨∞"åã¨#Å∞, =∞#ã¨∞ûx =ÚiÑ≤OKÕ ~°∞K«∞Å∞
ÃãH±û q+¨Ü«∞OÖ’ ^ŒOÑ¨`«∞Å =∞^èŒº =∞Oz H˜H±x™êÎ~Ú. Öˇ·OyHõ LnÌÑ¨#Å∞
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
Hõey™êÎ~Ú. á¶È~ü¿ÑÖ¡ ’ g\˜ „áê^è•#º`« WO`å JO`å HÍ^Œ∞.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 111
Ñ¨â√◊ Ñ¨HÍΔ º^Œ∞Ö’¡ ‰õÄ_® Ãã#∞û"åe\˜
Ñ¨â√◊ Ñ¨HÍΔ º^Œ∞Å∞ ‰õÄ_® XHõ@ÜÕ∞º =ÚO^Œ∞ Ñ¨~ã° Ê¨ ~°O "åã¨# K«∂ã¨∞‰õΩO\Ï~Ú,
Xà◊§O`å <å‰õΩ`å~Ú. =∞$^Œ∞=ÙQÍ Ñ¨à◊§`À H˘~°∞‰õΩ¯O\Ï~Ú. WÖÏ H˘O`«¿ãÑ¨Ù
QÆ_çÑ≤# `«~åfi`Õ â◊$OQÍ~°OÖ’ áêÖÁæO\Ï~Ú. Ñ¨â◊√Ñ¨HΔÍº^Œ∞ÖË WO`«QÍ „¿Ñ~°}
HõeyOK«∞HÀQÍ ZO`À L#fl`«"≥∞ÿ# "Õ∞^äŒã¨∞ûQÆÅ =∂#=ÙÅ∞ Ãã#∞û"åe\©x
QÆ∞iÎOK«Háõ È=_»O ÉÏ^è•Hõ~"° ∞≥ #ÿ q+¨Ü∞« O.
Ãã#∞û"åe\˜ „¿Ñ=∞ |O^è•xfl Ñ¨\ +˜ Oì¨ KÕã∞¨ OÎ k
Ãã#∞û"åe\© ^ŒOÑ¨`«∞Å =∞^èŒº JãÖ`«$Ñ≤Îx `˘Åyã¨∞ÎOk. J#∞|O^è•xfl
ÃÑOK«∞`«∞Ok. XHõig∞^Œ =∞~˘HõiH˜ Pã¨HxÎ̃ Hõeyã¨∞OÎ k. „ˆHrQÍ =∂~°∞ã¨∞OÎ k.
„¿Ñ=∞ |O^è•xfl ÃÑOK«∞`«∞Ok. â◊$OQÍ~° ÉèÏ"åÅ∞ ÃãH±ûx Hõey™êÎ~Ú. ÃãH±ûÖ’
Ñ¨ÓiÎ „käÖò á⁄O^Õ@@∞¡ KÕ™êÎ~Ú. =∞#ã¨∞ûÖ’ Öˇ·OyHõ LnÌÑ¨#Å∞ HõÅQÆ_®xH˜
@Kü(ã¨Ê~°≈) ZO`«QÍ<À `À_»Ê_»∞ `«∞Ok. „ˆHrQÍ #_»∞O K«∞@∂ì KÕ~Ú "Õã≤ ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ
fã¨∞‰õΩO>Ë Ãã‰õΩû=Öò Ñ¶e‘ OQ∑û =∞x+≤x ‰õΩk¿Ñ™êÎ~Ú. "åi^ŒiÌ =∞^èºŒ J#∞~åQÍxfl
JO|~åxH˜ ÃÑOKÕ™êÎ~Ú. =∂=¸Å∞QÍ Ç¨ÏyæOQ∑ Ug∞ JxÑ≤OK«Háõ È~Ú<å â◊$OQÍ~°
"ÕàÖ◊ ’¡ HõeyOKÕ ã≤=ì ÚºÖË+<¨ £ K≥ÑÊ¨ ÖË#O`«. JO^Œ∞Hõ<Õ â◊$OQÍ~° "ÕàÖ◊ ’¡ ^ŒOÑ¨`∞« Å
=∞^èºŒ H“yeO`«, "≥#∞fl `«@_ì O» , |∞QÆæ g∞^Œ KÕu`À x=∞~°_O» , gÑ¨Ù g∞^Œ =∞$^Œ∞=ÙQÍ
~°∞^Œ_Ì O» ÖˇO· yHõ LnÌÑ#¨ Å∞QÍ LO\Ï~Ú. ã¨Ê~°≈ J<Õk "≥∞^Œ_∞» Ö’ ZO_®iÊù<û£
q_»∞^ŒÅH˜ `À_»Ê_»∞`«∞Ok. ZO_®iÊù<£û J<Õq "≥∞^Œ_»∞Ö’ q_»∞^ŒÅÜÕ∞º
~°™êÜ«∞xHÍÅ∞. D ~°™êÜ«∞xHÍÅ∞ ã¨Ê~°≈Ö’x Ñ¨ÙÅHÕ`«x Ñ¨kO`«Å∞ KÕ™êÎ~Ú.
|~°∞"≥#· =∞#ã¨∞ûx `ÕeHõ Ñ¨~∞° ™êÎ~Ú. ÃãH±ûÖ’ K≥ÑÊ¨ ÖË#O`« „käÖòx Hõey™êÎ~Ú.
Ãã‰õΩû=Öò Ñ¶e‘ OQ∑ûH˜ „ˆHr Å∞H±û
^ŒOÑ¨`∞« Å =∞^èºŒ „käÖòH˜ â◊$OQÍ~°O ZO`«QÍ<À J=ã¨~O° . ^ŒOÑ¨`∞« Å =∞^èºŒ
„ˆHrÅ∞H±û Ãã‰õΩû=Öò Ñ¶‘eOQ∑ûx Ñ¨Ù\˜ì™êÎ~Ú. fÜ«∞x =∂@Å∞, =∞^èŒ∞~°"≥∞ÿ#
ãÖÉèÏ+¨}Å∞ Öˇ·OyHõ LnÌÑ¨#Å∞QÍ `À_»Ê_»`å~Ú. qxÑ≤Op qxÑ≤OK«#@∞¡
PÖÏÑ≤OKÕ H˘xfl ~åQÍÅ∞ =∞#ã¨∞ûx Ñ¨ÙÅHÕÑ¨ KÕÜ∞« _»"∞Õ HÍ‰õΩO_® ÖˇO· yHõOQÍ
LnÌÑ#¨ Hõey™êÎ~Ú. ÖˇO· yHõ LnÌÑ#¨ Å∞ HõeyOK«_O» Ö’ ã¨∞QÆO^èŒ Ñï=∞àÏÅ
áê„`« WO`å JO`å HÍ^Œ∞. =∞ÖˇÅ¡ "åã¨# =∞#ã¨∞ûx =∞`≥HÎ ¯˜ OK«_"» ∞Õ HÍ^Œ∞ ÖˇO· yHõ
LnÌÑ#¨ Hõeyã¨∞OÎ k. K«H¯õ x ~°∞z LO_Õ HÍÑ¶‘ K«H¯õ x "åã¨# HõeyOK«_"» ∞Õ HÍ‰õΩO_®
J~åúOy KÕu`À JO^Œ∞‰õΩ#fl HÍÑ¶‘ HõÑC¨ =∞#ã¨∞ûx ZHõ¯_çHÀ fã¨∞‰õΩáÈ`«∞Ok.
H˜ãπ H˜H±xzÛ#@∞¡QÍ<Õ H˘xfl ~°∞K«∞Å∞ ‰õÄ_® â◊$OQÍ~° "Õà◊ K«Hõ¯x Öˇ·OyHõ
LnÌÑ#¨ Å∞QÍ `À_»Ê_»`å~Ú.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
112 _®II ã¨=∞~°O
Ãã#∞û"åe\˜ ÃãH±û „¿Ñ~°HOõ
â◊|Ì, ã¨Ê~°≈, ~°∂Ñ¨ PÖ’K«<å „Ñ¨ÉèÏ=O`À "≥∞^Œ_»∞Ö’x ÃãH±û ˆHO„^•Å∞
ã¨ÊOk™êÎ~Ú. JÖÏ ã¨ÊOkOz# <å_ô ˆHO„^•Å∞ <å_ô `«O„`«∞Å ^•fi~å
[#<ÕO„kÜ«∂ÅH˜ ãÖ^ÕâO◊ JOk™êÎ~Ú. ^•O`À [#<ÕO„kÜ«∂Å ^ŒQ~æÆ ° L#fl
HÍ=∞<å_»∞Å∞ K≥`· #« º=O`«"∞≥ ÿ â◊$OQÍ~°OÖ’ K«H¯õ x J#∞Éè∂í ux Hõey™êÎ~Ú.
^ŒOÑ¨`∞« Å∞ #= ^ŒOÑ¨`∞« Å∞ HÍ=K«∞Û ÖË^• =$^Œú ^ŒOÑ¨`∞« Å∞ HÍ=K«∞Û HÍx
"åi =∞^èºŒ LO_Õ â◊$OQÍ~°O "åà◊§H˜ K«H¯õ x Ç¨~Úx, P#O^•xfl, J#∞Éè∂í ux
Hõey™êÎ~Ú. ^•xfl ãÔ̈~#· ÑÖ^ä•Ö’ J#∞Éè=í OÖ’H˜ `≥K∞« ÛHÀ=_®xH˜ Ãã#∞û"åe\©
ZO`«QÍ<À `À_»Ê_»∞`«∞Ok.
#= ^ŒOÑ¨`∞« Ö’¡ =Ú^Œ∞HÌ ˜ "≥Ú^Œ\ ˜ =∂~°∞¯
™ê^è•~°}OQÍ #= ^ŒOÑ¨`∞« Å∞ UHÍO`«O ^˘iH˜`Õ eÑπ ÖÏH±`À "≥∞=ÿ ∞~°záÈ`å~°∞.
=Ú^Œ∞HÌ ˜ Ñ¶ã¨ ìπ „Ñ≤ÃÑ~Ô¶ <£û L#flÑ¨Ê\˜H© Ç¨ÏyæOQ∑H˜ ‰õÄ_® JO`« „áê^è•#º`Õ W™êÎ~∞° .
Ç¨ÏyæOQ∑ Ö’#∂, =Ú^Œ∞ÖÌ ’#∂ HõeQˆ ã¨Ê~°≈ K«H¯õ x J#∞Éè∂í ux Hõeyã¨∞OÎ k. Z=Ô~`· Õ
ã¨Ê~°≈ „áê^è•#º`«x QÆ∞iÎ™êÎ~À â◊$OQÍ~°OÖ’x =∞^è∞Œ ~å #∞Éè∂í `«∞Åx "åi ™⁄O`«O
KÕã∞¨ ‰õΩO\Ï~°∞. â◊$OQÍ~°OÖ’ Ãã#∞û"åe\˜ „áê^è•#º`« `≥eÜ«∞x "åà◊√§ ZO`À
ã¨∞MÏxfl HÀÖ’Ê`å~°∞. JO`å Ü«∂O„uHõOQÍ QÆ_zç áÈ`«∞Ok.
#= ^ŒOÑ¨`∞« Å∞ H“yeOK«∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞ P =∞ã¨Hõ =∞ã¨Hõ pHõ\’¡ J=∂‡~Ú
=ÚYOÖ’ z~°∞#=Ùfi "≥Å∞Q˘O^Œ∞`«∞Ok. ÃÑ^Œ=ÙÅ∞ ~Ô O_»∂ HÍã¨Î =}∞‰õΩ`å~Ú.
=}˜Hˆ ÃÑ^Œ=ÙÅ =∞^èºŒ #∞Oz zÅHõiOKÕ z~°∞#=Ùfi â◊$OQÍ~åxH˜ JOwHÍ~°O
J=Ù`«∞Ok. Ãã#∞û"åe\© „áê^è•#º`«#∞ QÆ∞iÎOz# H˘`«Î ÃÑo§H˘_»∞‰õΩ P ãÖHˆ `åxfl
|\ì̃ =º=Ç¨Ïi¿ãÎ P"≥∞‰õΩ JO`«∞ÖËx J#∞Éè∂í ux HõeyOK«_"» ∞Õ HÍ‰õΩO_® `å#∞
P J#∞Éèí∂uÖ’ XHõ@=Ù`å_»∞. ™ê^è•~°}OQÍ H˘`«ÎQÍ ÃÑo§ J~Ú#Ñ¨C_»∞
J=∂‡~ÚÖ’¡ `≥eÜ«∞x [O‰õΩ, ÉèÜ í ∞« O LO\Ï~Ú. HõOQÍ~°∞, QÍÉè~í å ‰õÄ_® =™êÎ~Ú.
QÆ∞O_≥ ^Œ_» "≥Ú^ŒÅ=Ù `«∞Ok. KÕ`∞« Å∞, HÍà◊√§ =}∞‰õΩ`å~Ú. P"≥∞Ö’x ÉèÜ í ∂« xfl
J~°úO KÕã¨∞HÀHõáÈ`Õ Hõ^äŒ i=~üû J=Ù`«∞Ok. Ãã#∞û"åe\©Ö’x @Kü, Ãã·\ò,
Ç≤ÏÜ«∞iOQ∑, Ãã‡Öò, >ËãÅìπ x QÆ∞iÎ¿ãÎ W^ŒiÌ =∞^èºŒ Z@∞=O\˜ [O‰õΩ, ÉèÜ í ∞« O ÖË‰Ωõ O_®
„¿Ñ=∂#∞ÉO^èOŒ ÃÑOá⁄O^Œ∞`«∞Ok.
â◊$OQÍ~°O XHõ Hõà◊
â◊$OQÍ~°O XHõ Hõà◊ Jx QÆ∞iÎ¿ã,Î P Hõàx◊ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO>Ë ^•OÑ¨`º« rq`«O
=∞^è∞Œ ~°OQÍ =∞ÅK«|_»∞`«∞Ok. J#∞|O^è•Å∞ Ñ¨\ +˜ Oì¨ QÍ =∂~°`å~Ú. Ç¨~Úx,
P#O^•xfl Hõey™êÎ~Ú.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 113
rq`« ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ ZOÑ≤HÖõ ’
JáÈÇ¨ÏÅ∞ – "åãÎ̈"åÅ∞
q=∞ÅH˜ ÃÑo§ ãÖ|O^è•Å∞ =ã¨∞<Î åfl~Ú. H˘O^Œ~∞° ÃÑo§ H˘_»∞‰õΩÅ∞ Ñ‘ÅQÍ
LO@∞<åfl~°∞. =∞iH˘O^Œ~∞° ÖÏ=ÙQÍ LO@∞<åfl~°∞. „Ñü XHõ¯ix q=∞Å #K«ÛÖË^xŒ
K≥¿ÑÊ™ÈÎOk. `å#∞ HÀ~°∞‰õΩO@∞#fl ''„w‰õΩg~°∞_»∞——x Z=i`À#∂ K≥Ñ¨ÊÖË^Œ∞.
WO`«=∞Okx K«∂ã¨∂Î LO>Ë `«#H˜ #zÛ# „w‰õΩg~°∞_»∞ ^˘~°HHõ áõ È`å_® J#∞‰õΩOk.
q=∞Å WO`«=~°‰Ωõ `«#H˜ =zÛ# ãÖ|O^è•Åx „Ñ¨H¯õ H˜ ÃÑ>ËÜ ì ∞« _»OÖ’
XHõ Ñ¶e‘ OQ∑ LOk. `«#H˜ ÃãH±û QÆ∞iOz Z<Àfl fÜ«∞x HõÅÅ∞ L<åfl~Ú. =∞QÍ_»O>Ë
x[OQÍ =∞QÍ_çQÍ LO_®Åx P"≥∞ HÀiHõ. Ñ‘ÅQÍ L#fl =∞QÍ_ç JOQÆO ‰õÄ_®
Ñ‘ÅQÍ<Õ LO@∞O^Œx, ^•x =Å¡ `«#H˜ Z@∞=O\˜ „käÖò HõÅQÆ^xŒ ÉèÏqã¨∞OÎ k.
ÖÏ=ÙQÍ L#fl =∞QÆ"åà◊§~Ú`Õ "åà◊§ Xà◊√§ "åàı§ "≥∂ã¨∞HÀÖË~∞° . `«# g∞^Œ Ñ¨_`ç Õ
LH˜¯iaH˜¯i J~ÚáÈ`å#x ÉèÜ í ∞« O.
HõO_»Å∞ uiy# =∞QÍ_»∞ „w‰õΩg~°∞_®?
HõO_»Å∞ uiy# =∞QÍ_»∞ ^˘iH˜`Õ "≥ÚQÆ∞_çQÍ FˆH KÕ¿ãÜ«∞_®xH˜ Ug∞
JÉèºí O`«~O° ÖË^∞Œ . HõO_»Å∞ uiy# =∞QÆ"åxH˜ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO ‰õÄ_® =∞Oz „™êìOQ∑QÍ
LO@∞Ok. „™êìOQ∑ J~Ú# „™ÈìHû± `À `«#x ZO`À =ÚK«Û@Q˘ÅÑ¨QÅÆ _»x Pâ◊.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
114 _®II ã¨=∞~°O
q=∞Å JÖÏ HÀ~°∞HÀ=_»OÖ’ `«ÑC¨ ÖË^∞Œ . „Ñü P_»ÑÅ≤ ¡ `«# ãÖ™ê~° rq`«O
QÆ∞iOz ~°OQÆ∞~°OQÆ∞Å HõÅÅ∞ HõO@∞Ok. =Ú^Œ∞ÅÌ ∞, =ÚK«Û@∞¡, H“yeO`«Å`À
`«#x LH˜¯i aH˜¯i KÕÜ∂« Åx =∞#ã¨∞ûÖ’ H˘@∞ì‰Ωõ áÈ`«∞Ok. JÖÏO\˜ HÀiHõÅ∞
L#fl q=∞Å ‰õÄ_® HõO_»Å∞ QÆÅ =∞QÍ_Õ `«# "≥ÚQÆ∞_≥`· Õ `«# P#O^•xH˜ J=^è∞Œ Å∞
LO_»=x Pâ◊Ñ_¨ ∞» `«∞Ok. HÍx q=∞ÅH˜ `≥eÜ«∞x x[O XHõ@∞Ok. =∞QÆ"å_»∞
Ñ‘ÅQÍ L<åfl, ÖÏ=ÙQÍ L<åfl, HõO_»Å∞ uiy#"å_≥<· å Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO XHõ>ÖË ÏQÍ
LO@∞Ok. Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆOÖ’ HõO_»~åÅ∞ LO_»=Ù. Hˆ =ÅO ™êÊOl \˜+Ø¨ ºÖÏO\˜k
LO@∞Ok. ~°HÑÎõ Ù¨ QÆ^∞Œ Å∞ LO\Ï~Ú. HÀiHõ Hõey#Ñ¨C_»∞ P QÆ^∞Œ Ö’¡H˜ ~°HOÎõ
^Œ∂ã¨∞‰õΩ "≥o§ JOQÆO „™êìOQ∑QÍ `«Ü∂« ~°=Ù`«∞Ok. HÀiHõ „™êìOQ∑QÍ ÖËHáõ È`Õ
JOQÆO ‰õÄ_® „™êìOQ∑ J=^Œ∞. ZO`« HõO_»Å∞ uiy# "åxÔH<· å W^Õ Ñïã≤u÷ .
ÃãH±û q+¨Ü∞« OÖ’ =ÚYºOQÍ HÍ=Åã≤Ok „ã‘Î g∞^Œ PHõ~¬° }. ^•O`À J`«xÖ’
P"≥∞ á⁄O^Œ∞ HÀãÖ „™êìOQ∑ _ç*~·ˇ ü HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. „™êìOQ∑ _ç*~·ˇ `ü À HÍ"≥∂„^ÕHOõ
HÔ · =¡ ∂H±ûH˜ KÕ~∞° `«∞Ok. HÔ =¡· ∂H±ûH˜ KÕi# HÍ=∞O zO^Œ∞ÖËã≤ z#fl^•xfl Jq∞`«OQÍ
=ÚiÑ≤ã∞¨ OÎ k. HÀiˆH ÖËHáõ È`Õ „ˆHr Å∞H±û LO_»=Ù. JOQÆO „™êìOQ∑ J=_»O LO_»^∞Œ .
ÃÇÏ· \ò-"≥~Ú\ò ÃãH±ûx „Ñ¨ÉÏè q`«O KÕ™êÎÜ∂« ?
Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO q+¨Ü∞« OÖ’ „ã‘ÅÎ Ö’¡ KåÖÏ á⁄~°áê@∞ Jaè„áêÜ«∂Å∞ LO\Ï~Ú.
Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ á⁄\˜Qì Í LO>Ë Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO ‰õÄ_® á⁄\˜Qì Í LO@∞O^Œx J#∞‰õΩO\Ï~°∞.
Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ `«y# ÃÇ·Ï\ò LO>Ë Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO ‰õÄ_® ÃÑ^ŒÌkQÍ LO@∞O^Œx
J#∞‰õΩO\Ï~°∞. Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO Ñï=∂}Ï xH˜, =∞QÆ"åx X_»∞¤ á⁄_»∞QÆ∞H˜ Z@∞=O\˜
ãÖ|O^èOŒ ÖË^∞Œ . =∂=¸Å∞ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO z#flkQÍ Hõ#|_ç#Ñ¨Ê\˜H©
ãÎ̈OaèOz#Ñ¨C_»∞ =∂„`«O ÃÑ^ŒkÌ QÍ<Õ =∂~°∞`«∞Ok. ÃÇÏ· \ò L#fl"å_»∞ „ã‘HÎ ˜ ZO`«
`«$Ñ≤xÎ HõÅQÆK™Õ êÎ_À, á⁄\ì̃QÍ L#fl"å_»∞ ‰õÄ_® JO`«QÍ<Õ `«$Ñ≤xÎ HõÅQÆK™Õ êÎ_∞» .
JO^Œ∞Hõx Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO Ñï=∂}O QÆ∞iOz J#∞=∂#O ÃÑ@∞ìHÀ#=ã¨~O° ÖË^∞Œ .
HÍ=Åã≤O^ŒÖÏ¡ `«# g∞^Œ J`«xH˜ W+Öì LO^• ÖË^•, J`«xÖ’ HÀiHõ LO^•
ÖË^• J<Õ^Õ „Ñ¨^•è #O.
q=∞ÅÖ’ÖÏQÍ<Õ J<ÕHõ=∞Ok Ñ¨Ù~°∞+¨μÅÖ’ ‰õÄ_® `«=∞ rq`« ÉèÏQÆ™êfiq∞
QÆ∞iOz ~°H~õ H° ÍÅ J#∞=∂<åÅ∞, JáÈÇ¨ÏÅ∞ LO\Ï~Ú. „ã‘ÅÎ Ü≥∂x Ö’`«∞ |\˜ì
Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆ Ñï=∂}O L#flÑ¨C_Õ W^ŒiÌ H© â◊$OQÍ~°OÖ’ K«H¯õ x `«$Ñ≤Î HõÅ∞QÆ∞`«∞O^Œx
J#∞‰õΩO\Ï~°∞. HÍx ÃãH±ûÖ’ `«$Ñ≤HÎ ,˜ „ã‘Î Ü≥∂x Ö’`«∞H˜, Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆ Ñï=∂}ÏxH˜
Z@∞=O\˜ ãÖ|O^èOŒ ÖË^∞Œ . ÃãO· \˜ÑH≤¶ Q± Í K≥áêÊÅO>Ë „ã‘ÅÎ O^Œi Ü≥∂x ^•^•Ñ¨Ù
XHõ>Ë Ö’`«∞ LO@∞Ok. JÖÏˆQ ãÖÎ aèOz# Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO ^•^•Ñ¨Ù JO^ŒiÖ’
XHõ>Ë Ñï=∂}O LO@∞Ok. ÃãH±ûÖ’ `«$Ñ≤HÎ ,˜ [#<ÕO„kÜ«∂Å Ñï=∂}ÏxH˜
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 115
ãÖ|O^èOŒ ÖË^∞Œ . U ^ŒOÑ¨`∞« Öˇ<· å ÃãH±ûÖ’ `«y# q^èOŒ QÍ `«$Ñ≤Î K≥O^Œ_O» ÖËÔŒ >Ë
"åi^ŒiÌ =∞^èºŒ PHõ~¬° } ÖËHáõ È=_»"∂≥ , =∞#ã¨∞ûÅ∞ HõÅ=HõáÈ=_»"∂≥ , XHõ~O° >Ë
=∞~˘HõiH˜ Jã¨ÇÏ¨ ºO LO_»@"≥∂, =∞#ã¨∞û XHõi g∞^Œ, =∞x+≤ "Õ~=° _»"∂≥ HÍ~°}"Õ∞
`«ÑÊ¨ [#<ÕO„kÜ«∂Ö’¡ Pã¨=∞`«∞Åº`« HÍ~°}O HÍ^Œ∞.
„ã‘ÅÎ [#<ÕO„kÜ«∂Å QÆ∞iOz Ñ¨Ù~°∞+¨μÖ’¡ Jaè„áêÜ«∂Å∞
„ã‘ Î Å Ö’¡ Q Íx, Ñ¨ Ù ~° ∞ +¨ μ Ö’¡ QÍx [#<Õ O „kÜ« ∂ Å Ñ¨ i =∂}O QÆ ∞ iOz
J#∞=∂<åÅ∞, JáÈÇ¨ÏÅ∞ ~å=_®xH˜ „Ñ¨Kå~°OÖ’ L#fl J~°Oú ÖËx q+¨Ü∂« ÖË H˘O`«
HÍ~°}O. Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO =∞s á⁄\˜ìQÍ LO>Ë J`«#∞ â◊â◊ *Ïu Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»x, JO`«
á⁄\˜ì HÍ‰õΩO_® =∞^èºŒ ~°HOõ QÍ LO>Ë =$+¨ *Ïu Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»x, LO_»=Åã≤# ^•xHõÖÏ¡
KåÖÏ á⁄_»∞QÍæ LO>Ë Jâ◊fi*Ïu Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»x „Ñ¨Kå~°OÖ’ LOk. JÖÏˆQ „ã‘ÅÎ
[#<ÕO„k Ü«∂Å Ö’`«∞Å |\˜ì =Úiæ, |_»|, Ç¨Ïã≤xÎ Jx =¸_»∞ ~°HÍÅ „ã‘ÅÎ ∞
LO\Ï~°x „Ñ¨Kå~°OÖ’ LOk. „Ñ¨Kå~°OÖ’ L#fl D Hõ|∞~°¡hfl J~°úOÖËxq.
„ã‘ÖÎ Ö’¡QÍx, Ñ¨Ù~°∞+¨μÖ’¡QÍx =∞~å‡Ü«∞"åÅ∞ ^•^•Ñ¨Ù XHõ>Ë Ñï=∂}O Hõey
LO\Ï~Ú.
„ã‘ÅÎ Ö’¡, Ñ¨Ù~°∞+¨μÅÖ’ ~°HÍÅ∞ LO\Ï~å?
â◊â◊ *Ïu Ñ¨Ù~°∞+¨μ_ç JOQÆO P~°∞ JOQÆ∞àÏÅ∞ á⁄_»∞QÆ∞ LO@∞O^Œx, JÖÏˆQ
=Úiæ *Ïu Ü≥∂x P~°∞ JOQÆ∞àÏÅ á⁄_»=Ù LO@∞O^Œx, J@∞=O\˜ "åi^ŒiÌ
=∞^èºŒ q"åÇ¨ÏO [iy`Õ<Õ ã¨∞YÑ¨_`» å~°x ÖËx Ñ¨HOΔõ Ö’ JãÖ`«$Ñ≤Î HõÅ∞QÆ∞`«∞O^Œx
J#∞‰õΩO\Ï~°∞. J^Õ q^èOŒ QÍ =$+¨ *Ïu Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ JOQÆO `˘q∞‡k JOQÆ∞àÏÅ∞
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
116 _®II ã¨=∞~°O
LO@∞O^Œx, |_»| *Ïu „ã‘Î Ü≥∂x ‰õÄ_® J^Õ Ö’`«∞ LO@∞O^Œx, J@∞=O\˜"åi
=∞^èºÕ "≥"· åÇ≤ÏHõ |O^èOŒ U~°Ê_ç`Õ JO`å Ç¨~ÚQÍ LO@∞O^Œx J#∞‰õΩO\Ï~°∞.
Jâ◊fi*Ïu Ñ¨Ù~°∞+¨μ_ç JOQÆO 12 JOQÆ∞àÏÅ∞ LO@∞O^Œx, Ç¨Ïã≤xÎ *Ïu „ã‘Î Ü≥∂x
Ö’`«∞ ‰õÄ_® JO`Õ LO@∞O^Œx, "åi^ŒiÌ =∞^èºŒ q"åÇ¨ÏO [iy`Õ<Õ ã¨∞YÑ¨_»
`å~°x J#∞‰õΩO\Ï~°∞. W^ŒO`å TÇ¨Ï =∂„`«"∞Õ HÍ^Œ∞ Ñ¨ÓiÎQÍ J|^ŒOú ‰õÄ_®.
`Õ_®Å∞ LO>Ë Q˘_»=Å∞ =™êÎÜ∂« ?
H˘O^Œ~∞° Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ∞ `«=∞H˜ ãïQÍæ ãïáÈ~Ú# „ã‘`Î À q"åÇ¨ÏO [~°QHÆ áõ È=_»O`À
Jhfl Q˘_»=ÖË Jx "åáÈ`«∂ LO\Ï~°∞. „ã‘ÅÎ Ö’¡ Ñ¨k‡x, z„u}˜, â◊Od}˜, Ç¨Ïã≤xÎ
Jx <åÅ∞QÆ∞ ~°HÍÅ∞QÍ LO\Ï~°x, "åi âßs~°H,õ =∂#ã≤Hõ Ñïã≤`÷ ∞« Å∞ â◊$OQÍ~°
q+¨Ü∞« OÖ’ `Õ_®QÍ LO\ÏÜ«∞x J#∞‰õΩO\Ï~°∞. Ñ¨k‡x *Ïu „ã‘Î L`«=Î ∞~åÅx,
z„u}˜ *Ïu „ã‘Î =∞^èŒº=∞x, â◊Od}˜ *Ïu „ã‘Î J^èŒ=∞=∞x, Ç¨Ïã≤Îx *Ïu „ã‘Î
J^è=Œ ∂^è=Œ ∞x ÉèÏq™êÎ~∞° .
„ã‘ÅÎ =∞#ãÎ̈`åfiÖ’¡ `Õ_®Å∞ LO_»=K«∞ÛQÍx "åà◊§x `«~Q° `Æ ∞« Å∞QÍ qÉèlí OK«_O»
Ñ¨ÓiÎQÍ Jâß„ã‘Ü Î ∞« "≥∞#ÿ k. Ñïã≤`÷ ∞« Å∞ |\ì̃, =∞#∞ +¨μºÅ∞ |\ì̃, Ñïã¨~åÅ |\ì̃,
=º‰õΩÅÎ „Ñ¨=~°#Î , =∂#ã≤Hõ ã≤u÷ QÆ`∞« Å∞ =∂~°∞`«∞O\Ï~Ú. JO`Õ`Ñ« Ê¨ „ã‘Î Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ
âßs~°Hõ `Õ_®Å∞ HÍ~°}O HÍ<Õ HÍ^Œ∞.
"≥"· åÇ≤ÏHõ |O^è•xH˜ „¿Ñ=∞|O^èOŒ =ÚYºO
P#O^ŒH~õ ° ^•OÑ¨`º« rq`åxH˜ *Ï`«HÍÅ∞ QÍx, [#<ÕO„kÜ«∂Å `Õ_®Å∞QÍx
U=∂„`«O HÍ~°}O HÍ^Œ∞. HÍ=Åã≤O^ŒÖÏ¡ P ^ŒOÑ¨`∞« Å =∞^èºŒ Ñ¨~ã° Ê¨ ~° PHõ~¬° },
hHÀãÖ-<Õ#∞ J<Õ ÉèÏ=O W^ŒÌiÖ’#∂ LO_»@O, XHõi HÀãÖ XHõ~°∞
`«Ç¨Ï`«Ç¨ÏÖÏ_»@O J=ã¨~°O. JO`ÕQÍx Jâß„ã‘ÎÜ«∞"≥∞ÿ# ÉèÏ"åÅx Ñ¨@∞ì‰õΩx
„"ÕÖÏ_»@O Hõ~Ô ‰õΩì HÍ^Œ∞. ^ŒOÑ¨`∞« Å =∞^èºŒ „¿Ñ=∞ |O^èOŒ LO>Ë â◊$OQÍ~°O Ju
=∞^è∞Œ ~°OQÍ LO@∞Ok.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 117
ÖˇO· yHõ q*Ï˝#O P#O^•xH˜ ™Èáê#O
NÅH˜;H©, NHÍO`üH© ÃÑo§ J~Úº Ñ¨k <≥ÅÖˇO· k. D Ñ¨k <≥ÅÖ’¡ Ñ¨@∞ì=∞x
HõhãÖ Ñ¨k™ê~°∞¡ J~Ú<å ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#ÖËHáõ ÈÜ«∂~°∞. W^ŒiÌ H© HÀiHõ LOk
HÍx ÃãH±û q*Ï˝#O ÖË^Œ∞. "åiH˜ JO`å JÜ≥∂=∞Ü«∞O, QÆO^Œ~°QÀà◊O.
`≥eÜ«∞#Ñ¨C_»∞ <À~°∞ =¸ã¨∞‰õΩx ‰õÄ~ÀÛ=∞#fl@∞¡ ÃãH±û QÆ∞iOz `≥eÜ«∞#Ñ¨C_»∞
P~å@O K≥O^Œ_»O J#=ã¨~°O Jx J#∞‰õΩ<åfl~°∞. z=~°H© ÃãH±û HõO>Ë,
K≥@Ñì \¨ ÏìÖãË ∞¨ ‰õΩx ã≤x=∂ÅH˜, +≤HÍ~°H¡ ˜ uiˆQÜ«∞_»"∞Õ ãÖ`À+Ö JxÑ≤OzOk.
HÍx ÃÑo§ Hˆ =ÅO +≤HÍ~°H¡ ,© ã≤x=∂ÅˆH HÍ^Œ∞ Hõ^•, „Ñü XHõ¯iH© ÃãH±û q*Ï˝#O
J=ã¨~O° . #= ^ŒOÑ¨`∞« ÅH˜ =∞s J=ã¨~O° .
â◊$OQÍ~åxH˜ á¶È~ü ¿Ñ¡ KåÖÏ =ÚYºO
H˘O`«=∞Ok ^ŒOÑ¨`∞« Å∞ <Õ~∞° QÍ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO\Ï~°∞. 1-2 x=ÚëêÖ’¡ JO`å
=Úy™êÎ~∞° . g~°ºã¨¯Å#O`À Ñ¨Ù~°∞+¨μxH˜ H˘O`« `«$Ñ≤Î LO_»=K«∞ÛQÍx, „ã‘HÎ ˜ =∂„`«O
Z@∞=O\˜ `«$Ñ‘Î LO_»^Œ∞, J#∞Éèí∂f LO_»^Œ∞. ^•OÑ¨`«º rq`«O QÆ∞iOz
q"åÇ¨xH˜ =ÚO^Œ∞ Z<Àfl fÜ«∞x HõÅÅ∞ Hõ#fl J=∂‡~ÚH˜ Éè~í Î° <Õ~∞° QÍ ÃãH±ûÖ’
áêÖÁæx ~°u =Úy¿ãÎ ''Fãπ, ÃãH±û JO>Ë WO`Õ<å—— Jx x@∂ì~∞° ã¨∞OÎ k. XHõ"àÕ ◊
=¸_£ "≥Ú^ŒÖ`·ˇ Õ Jk HÔ =¡Â ∂H±ûH˜ KÕ~H° ,õ `«$Ñ≤Î JxÑ≤OK«Hõ ''pè, D ÃãH±û ZO^Œ∞‰õΩ
J#∞‰õΩO@∞Ok?——
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
118 _®II ã¨=∞~°O
#= ^ŒOÑ¨`«∞ÅH˜ `«Ñ¨Ê‰õΩO_® ÃãH±û QÆ∞iOz J=QÍÇ¨Ï# HÍ"åe. ÃãH±ûÖ’
P#OkOKåÅO>Ë =ÚYºOQÍ <åÅ∞QÆ∞ ^Œâ◊Å∞ J=ã¨~°O. 1. HÀiHõ HõÅQÆ_»O
2. HÍ"≥∂„^ÕHOõ K≥Å~ˆ QÆ_O» 3. HÍ=∞O HÔ · =¡ ∂H±ûH˜ KÕ~_° O» 4. ã¨∞Y„áêÑ≤.Î PÃÑ#·
uiy Ü«∞^è•ã≤u÷ H˜ =∞#ã¨∞û KÕ~_° O» .
JÖÏˆQ á¶È~ü ¿Ñ¡ QÆ∞iOz J=QÍÇ¨Ï#, ^•x ^•fi~å HÍ"≥∂„^ÕHOõ HÔ =¡Â ∂H±ûH˜
KÕ~_° O» `≥eÜ«∂e. á¶È~ü ¿ÑÖ¡ ’ =Ú^Œ∞ÅÌ ∞, =ÚK«Û@∞¡, ÃãH±û „¿Ñ~°}Å∞ LO\Ï~Ú.
^•O`À HÍ=∞O HÔ · =¡ ∂H±ûH˜ KÕ~∞° `«∞Ok. JÑ¨C_»∞ ^ŒOÑ¨`∞« e^Œ~Ì ∂° âßs~°HOõ QÍ
XHõ>`ÿ̌ Õ HõeQˆ „käÖò K≥ÑÊ¨ #=ã¨~O° ÖË^∞Œ .
ÃãH±ûÑ¨~O° QÍ „¿Ñ~°} á⁄Ok#Ñ¨C_»∞ [#<ÕO„kÜ«∂ÅÖ’, ~˘=Ú‡ÅÖ’ =∂~°∞ÊÅ∞
HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. =Ú^Œ∂,Ì =ÚK«Û@¡`À ÃãH±û =¸_£ "≥Ú^ŒÖ·ˇ HÍ=∞<å_»∞Åhfl Ü«∂Hõ<Δ Ö£ ’H˜
=™êÎ~Ú. ^•O`À [#<ÕO„kÜ«∂ÅÖ’, „ã‘ÅÎ =HΔÀ*ÏÅÖ’ „Ñ¨`ºÕ Hõ"∞≥ #ÿ =∂~°∞ÊÅ∞
ãÖ`«iOK«∞‰õΩO\Ï~Ú. ÃãH±û ã¨ÊO^Œ#Å∞ HõÅQÆQÍ<Õ "≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ\ Q˜ Í ~°HÍÎkHè ºõ `«
ÃÑOá⁄O^Œ_»O LO@∞Ok. [#<ÕO„kÜ«∂Å∞, =HΔÀ*ÏÅ∞ JkèHõOQÍ ~°HÍÎxfl
xOÑ¨Ù‰õΩO\Ï~Ú.
Öˇ · O yHõ „¿Ñ~° } `À Jkè H õ O QÍ ~° H õ Î O KÕ ~ ° _ » = ∞<Õ k [#<Õ O „kÜ« ∂ ÅH˜
ãÖ|OkèOz# HõO_»~åÅÖ’<Õ HÍ‰õΩO_® K«~°‡OÖ’ ‰õÄ_® HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. n<Õfl
ã¨∂Ñ¨~Ñü +≤¶ Ü≤ ∞« Öò _ôÑπ "å™ÈHõO_ô+<¨ £ JO\Ï~°∞.
ÃãH±û ã¨ÊO^Œ#ÅH˜ =HΔÀ*ÏÅÖ’ =∂~°∞Ê
á¶È~ü ¿ÑÖ¡ ’ ÖˇO· yHõ „¿Ñ~°} Hõey#Ñ¨C_»∞ „ã‘ÅÎ =HΔÀ*ÏÅÖ’ HõeQˆ =∂~°∞ÊÅ∞
ã¨Ê+ì̈OQÍ LO\Ï~Ú. =ÚO^Œ∞QÍ K«#∞"≥Ú#Å∞ xHõ¯ÉÁ_»∞K«∞‰õΩO\Ï~Ú. QÆ\ Qì̃ Í
`«Ü∂« ~°=Ù`å~Ú. K«#∞"≥Ú#ÅÖ’ LO_Õ Ñ¨ÅK«x HõO_»~åÅ∞ >ˇ#¬<H£ ˜ Ö’#∞ HÍ=_»O
=Å¡ D =∂~°∞ÊKÀ@∞ KÕã¨∞‰õΩO@∞Ok. ÃãH±û „¿Ñ~°}`À xHõ¯ÉÁ_»∞K«∞‰õΩ#fl
K«#∞"≥Ú#Å∞ J~° ÃãO\©g∞@~°∞ #∞Oz ÃãO\©g∞@~°∞ J^Œ#OQÍ ÃãA · ÃÑ~°∞QÆ∞
`å~Ú. ÖˇO· yHõ „¿Ñ~°} f„=O J=_»O`À =HΔÀ*ÏÅ Ñï=∂}O ‰õÄ_® ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok.
H˘O^ŒiÖ’ =HΔÀ*ÏÅ∞ 1/4 ÃãA · J^Œ#OQÍ ÃÑ^ŒqÌ J=Ù`å~Ú. D =∂~°∞Ê H˘`«QÎ Í
ÃÑo§ J~Ú# J=∂‡~ÚÅÖ’, Ñ≤ÅÅ¡ ∞ HõÅQÆx „ã‘ÅÎ Ö’¡ ã¨Ê+Öì QÍ Hõ#|_»∞`«∞Ok.
"åà◊§Ö’¡ P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =HΔÀ*ÏÅ∞ |~°∞=Ù JxÑ≤™êÎ~Ú. aQÆ∞`«∞ JxÑ≤™êÎ~Ú.
HÍãÎ̈ ã¨ÅÑ¨~O° ‰õÄ_® JxÑ≤™êÎ~Ú. D =∂~°∞ÊÅxflO\˜H© á¶È~ü ¿ÑÖ¡ ’ ÖˇO· yHõ
„¿Ñ~°} Hõey =HΔÀ*ÏÅÖ’ ~°HOÎõ JkèHOõ QÍ KÕ~_° "» ∞Õ HÍ~°}O. á¶È~ü ¿Ñ¡ ÖË‰Ωõ O_®
ÃãH±ûÖ’<Õ JkèHõ ã¨=∞Ü«∞O áêÖÁæ<Õ"åiÖ’ ‰õÄ_® D =∂~°∞ÊÅ∞ KÀ@∞
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
KÕã¨∞‰õΩO\Ï~Ú.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 119
ÃãH±û ÔH· ¡=∂H±ûÖ’ ÃãH±û ÃÑ¶¡+π
ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flÑ¨C_»∞ HÍ=∞O ÉÏQÍ ÃÑ~°Q_Æ O» `À =HΔÀ*ÏÅ ÃÑ#· , Kèåf ÃÑ#·
Z„~°\ ˜ Ñ¨ÓÅ Ñ¨Ùá⁄Ê_ç [e¡#@∞¡ Hõ#|_»∞`«∞Ok. n<Õfl ÃãH±û ÃÑ+¡¶ π JO\Ï~°∞. K«H¯õ x
KèåÜ«∞ HõÅ"åiÖ’ ÃãH±û ÃÑ+¡¶ π K«H¯õ QÍ Hõ#|_»∞`«∞Ok.
HÍ=∞O HÔ · =¡ ∂H±ûÖ’ HõeQˆ =∂~°∞Ê
HÍ"≥∂„^ÕHõO`À „ã‘Î ÔH·¡=∂H±ûH˜ KÕi#Ñ¨C_»∞ HÍà◊√§, KÕ`«∞Å HõO_»~åÅ∞
aQÆ∞ã¨∞‰õΩO\Ï~Ú. KÕu "Õà√◊ §, HÍe "Õà√◊ § Ñ¨\ì˜ QÆ∞O*Ëã#≤ @∞¡ J=Ù`å~Ú. =ÚYOÖ’x
HõO_»~åÅhfl ™êÊ[OH˜ Ö’<≥· „Ñ¨`ºÕ Hõ ~°∂áêxfl ãÖ`«iOK«∞‰õΩO\Ï~Ú. =ÚYOÖ’
HÍ=∞O HÔ Ñ· Ù¨ ZH˜¯#@∞¡ ã¨Ê+ì̈OQÍ `≥Å∞ã¨∞OÎ k. =∂=¸Å∞QÍ âßfiã¨ x=ÚëêxH˜ 18
™ê~°∞¡ fã¨∞‰õΩO>Ë ÃãH±ûÑ¨~°OQÍ ZÔQ· ˚\ò J~Ú#Ñ¨C_»∞ x=ÚëêxH˜ 40 ™ê~°∞¡
fã¨∞HÀ=_»O LO@∞Ok. =∂=¸Å∞QÍ QÆ∞O_≥ x=ÚëêxH˜ 72 ™ê~°∞¡ H˘@∞ìHÀ=_»O
LO>Ë HÍ"≥∂„^ÕHOõ K≥Ok#Ñ¨C_»∞ 110 #∞Oz 180 ™ê~°∞¡ H˘@∞ìHÀ=_»O LO@∞Ok.
~°HáÎõ È@∞ ‰õÄ_® P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =∂=¸Å∞ s_çOQ∑ HõO>Ë 30 ÖË^• 80 ^•HÍ
J^Œ#OQÍ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. ~°uÖ’ ÉÏQÍ L„kHõ`Î « K≥Ok# „ã‘ÖÎ ’ ÉÏQÍ "Õ_H≥ ¯˜ #
J#Éè∂í u HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ã¨∞Y„áêÑ≤Î Hõey#Ñ¨C_»∞ K≥=∞@Å∞ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. ÃãH±ûÖ’
áêÖÁæ#fl `«~åfi`« =¸„`« qã¨~#°̊ KÕÜ∂« ÅxÑ≤ã∞¨ OÎ k. ^•xH˜ HÍ~°}O ÃãH±ûÖ’
[#<ÕO„kÜ«∂Å`À áê@∞ =¸„`«HÀâ◊O ‰õÄ_® L„kHõ`Î « K≥O^Œ_"» ∞Õ .
HÍ"≥∂„^ÕHOõ `À LÉËƒ [#<ÕO„kÜ«∂Å∞
~°uÖ’ áêÖÁæ#flÑ¨C_»∞ ÃãH±ûÑ¨~O° QÍ L„kHõ`Î « K≥Ok# „ã‘ÖÎ ’ Ü≥∂xH˜ ~Ô O_»∞
„Ñ¨H¯õ ÖÏ LO_Õ ÖËaÜ«∂ "≥∞#ÿ ~å, ÖËaÜ«∂ "Õ∞*Á~å ~°HÍÎkHè ºõ `«`À L|∞ƒ`å~Ú.
g\˜<Õ Ü≥∂x ÃÑ^Œ=ÙÅ∞ JO\Ï~°∞. Wq =∂=¸Å∞QÍ HõO>Ë P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ 2-
3 ~Ô @∞¡ ÃÑ^ŒqÌ J=Ù`å~Ú.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
120 _®II ã¨=∞~°O
ÖˇO· yHõ Ñ¨~O° QÍ L„kHõ`Î « K≥Ok#Ñ¨C_»∞ Ü≥∂x =∂~°Oæ Ö’ „^Œ"åÅ∞ JkèHOõ QÍ
T~°∞`å~Ú. JO`ÕHÍ‰õΩO_® Ü≥∂x ^•fi~°O ^ŒQÆæ~° LO_Õ ÉÏ~ÀÎeÜ«∞<£ „QÆOkä
lQÆ∞~°∞ =O\˜ Ñ¨^•~åúxfl H˘kÌ "≥∂`å^Œ∞Ö’ q_»∞^ŒÅ KÕã≤ *Ï~°∞_»∞QÍ =∂~°∞ã¨∞OÎ k.
D „^Œ"åÅ =Å¡ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆ „Ñ¨"âÕ O◊ ã¨∞<åÜ«∂ãÖQÍ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. Ü≥∂x =∂~°Oæ Ö’
‰õÄ_® =∂~°∞ÊÅ∞ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. Ü≥∂x =∂~°Oæ "≥_Å» ∞Ê J=Ù`«∞Ok. =∂=¸Å∞QÍ
Ü≥∂x =∂~°Oæ Hˆ =ÅO =¸_»∞#fl~° JOQÆ∞àÏÖË LO_»QÍ D ã¨=∞Ü«∞OÖ’ WOHÍ
1-2 JOQÆ∞àÏÅ∞ ÃãA · ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok.
HÍ"≥∂„^ÕHOõ HÔ · =¡ ∂H±ûH˜ KÕi# `«~åfi`« XHõ¯™êiQÍ P~°[æ O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
n<Õfl ã¨∞Y„áêÑ≤Î ÖË^• ÉèÏ=„áêÑ≤Î JO\Ï~°∞. ÉèÏ=„áêÑ≤Î Hõey# ã¨=∞Ü«∞OÖ’
Ü≥∂xÖ’x HõO_»~åÅhfl "≥„· ÉË+<¨ û£ H˜ Ö’#∞ J=Ù`å~Ú. D "≥„· ÉË+<¨ û£ J<ÕH™õ ê~°∞¡
HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. XH˘¯Hõ¯ "≥„· ÉË+<¨ £ XHõ ÃãHõO_»∞ HõO>Ë `«‰Ωõ ¯= ã¨=∞Ü«∞O fã¨∞‰õΩO@∞Ok.
D "≥„· ÉË+<¨ ûÕ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#fl z=i ^ŒâÖ◊ ’ ã¨∞Y„áêÑ≤HÎ ˜ HÍ~°}O J=Ù`å~Ú.
ÃãH±û HÔ · =¡ ∂H±ûÖ’ QÆ~åƒùâÜ
◊ ∞« OÖ’ HõeQˆ =∂~°∞ÊÅ∞
ÖˇO· yHõOQÍ L„kHõ`Î « K≥Ok#Ñ¨C_»∞ QÆ~åƒùâÜ ◊ ∂« xfl JO\˜ÃÑ@∞ì‰Ωõ #fl eQÆ"∞≥ O@∞¡
~°HÍÎkHè ºõ `«`À L|∞ƒ`å~Ú. Ñ¶e¨ `«OQÍ QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« O =∂=¸Å∞ á⁄l+¨<£ HõO>Ë
ÃÑH· ˜ QÆ∞O[|_»∞`«∞Ok. QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« HõO~îO° ‰õÄ_® ~°HÍÎkHè ºõ `«`À L|∞ƒ`«∞Ok. ^•x
#∞Oz ‰õÄ_® „^Œ"åÅ∞ „ã¨q™êÎ~Ú. ã¨∞Y„áêÑ≤Î Hõey#Ñ¨C_»∞ HõO_»~åÅ∞ ™êÊ[OH˜
Ö’#=Ù`å~Ú. D ™êÊ[O H˘O^ŒiÖ’ á⁄uÎ Hõ_∞» Ñ¨ÙÖ’ <˘Ñ≤ÊH˜ HÍ~°}O J=Ù`«∞Ok.
ÃãH±û „¿Ñ~°}Ö’ Ü≥∂x j~°¬O „áê^è•#º`«
Ü≥∂x j~å¬<flÕ HÔ · \¡ ’iãπ JO\Ï~°∞. á¶È~ü ¿ÑÖ¡ ’ QÍx, JOQÆ„Ñ¨"âÕ O◊ =Å¡QÍx
nxH˜ XiÑ≤_ç HõÅQÆQÍ HÍ=∞Ñ¨~"° ∞≥ #ÿ ã¨ÊO^Œ#Å∞ Jq∞`«OQÍ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. D
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Ü≥∂x j~°¬O Ñï=∂}O ‰õÄ_® ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok.
ÃãH±û q*Ï˝#O L#fl@¡~Ú`Õ, `«y# HÍ=∞„¿Ñ~°} HõeyOK«∞‰õΩx ãÖ`Àëêxfl,
ã¨∞MÏxfl ™⁄O`«O KÕã∞¨ HÀQÆÅ∞QÆ∞`å~°∞.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 121
ãÖ`å#O q+¨Ü∞« OÖ’ â◊$OQÍ~°O
^ŒOÑ¨`«∞Å∞ ~°Hõ~°HÍÅ∞.
1. W^Œ~Ì ∂° XˆH KÀ@ LO_ç ~ÀE ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ<"Õ åà◊√§. 2. ÉèÏ~°º XHõKÀ@,
Éè~í Î° XHõKÀ@ L^ÀºQÍÅ∞ KÕã∂¨ Î "å~åxHÀ, Ñ¨k ~ÀAÅHÀ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ<"Õ åà◊√§.
3. Éè~í Î° <≥ÅH˜ 20-25 ~ÀAÅ∞ @∂iOQ∑ *ÏÉòÖ’ LO_Õ"åà◊√.¡ 4. W^Œ~Ì ∂° ^ŒQ~ˆæÆ
L#flÑ¨Ê\˜H© U"Õ"À HÍ~°}ÏÅ∞ =Å¡ JÑ¨C_»ÑC¨ _»∞ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ<"Õ åà◊√§.
^•OÑ¨`º« O J#fl `«~åfi`« ãÖ`å#O HõÅQÍe. WO\’¡ K«O\ã_»¤ É’ã≤ #=ÙfiÅ∞
"≥eq¡ iÜ«∂e. HÍx H˘xfl ‰õΩ@∞OÉÏÅÖ’ ZÑ¨Ê\˜H© ãÖ`å#O HõÅQÆ_O» LO_»^∞Œ .
_®Hõ~ì ∞° ^ŒQ~æÆ H° ˜ "≥o§ Ñ¨sHõΔ KÕ~ÚOK«∞‰õΩO>Ë JO`å JÖò~Ô \· ò, ãÖ`å#O HõÅQÆ_®xH˜
_èÀHÍ ÖËÔŒ \Ï~°∞. HÍx "åà◊§H˜ ZO`«H© ãÖ`å#O HõÅQÆ_O» LO_»^∞Œ . J~Ú#"åà◊√§,
HÍx"åà◊√¡ ÃÑo§ J~Ú#Ñ¨Ê\˜H© WOHÍ Ñ≤ÅÅ¡ ∞ HõÅQÆHáõ È=_»O ZO^Œ∞Hõx „Ñ¨tflã¨∂Î
LO\Ï~°∞. H˘xfl ãÖ^Œ~åƒùÅÖ’ J~Ú`Õ "åà◊§ `«~åfi`« ÃÑo§à◊√§ J~Ú# "åiH˜
XHõi^ŒÌ~°∞ Ñ≤Å¡Å∞ ‰õÄ_® Ñ¨Ù>Ëì™êÎ~°∞. W@∞=O@Ñ¨C_»∞ Éèí~°ÎÅ q+¨Ü«∞O ZÖÏ
L#flÑ¨Ê\˜H© ÉèÏ~°ºÅ q+¨Ü∞« O =∂„`«O ÉÏ^è•Hõ~O° QÍ LO@∞Ok. H˘O^Œ~∞° ÉèÏ~°ºÅ∞
J~Ú`Õ ÃÑo§à◊§H˜, ¿Ñ~Ô O\ÏÅH˜ "≥à§◊ _»O ‰õÄ_® =∂<Õ™êÎ~∞° . "≥o`Õ `≥eã≤#"åà◊√§
g∞ÔHO`«=∞Ok Ñ≤ÅÅ¡ x J_»∞QÆ∞`å~°x ÉèÜ í ∞« O. ÉèÜ
í ∞« O HÍ^Œ∞ ã≤Q∞Æ ,æ ã≤Qˆ æ HÍ^Œ∞
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
122 _®II ã¨=∞~°O
Ç¨Ï$^ŒÜ∂« xfl HõkeOKÕ ÉÏ^è.Œ Ñ≤ÅÅ¡ ∞ HõÅQÆx „ã‘xÎ Q˘„_®Å∞QÍ K«∂™êÎ~<° Õ ÉÏ^è.Œ
x["Õ∞ =∞i, =∂`«$`«fiO J<Õk „ã‘HÎ ˜ XHõ =~°O. „ã‘HÎ ˜ Hõ_∞» Ñ¨Ù ÑÖ_ç`Õ P"≥∞‰õΩ
HõeQˆ ãÖ`À+Ö WO`å JO`å HÍ^Œ∞. XHõ a_»H¤ ˜ [#‡x¿ãÎ Z=Ô~ãπì tY~°O ZH˜¯#O`«
P#Okã¨∞OÎ k. XHõ"àÕ ◊ „ã‘HÎ ˜ ZO`«H© QÆ~ƒ° Où ~åHõáÈ`Õ, QÆ~ƒ° Où =KÕÛ Ñïã≤`÷ ∞« Å∞
ÖËHáõ È`Õ WHõ D „|`«∞Hˆ "Õãìπ J#∞‰õΩO@∞Ok.
QÆ~ƒ° Où ~å=_»O XHõ qHõiì ! ~åHõáÈ=_»O XHõ q∞ãì̈i !!
ãÖ`å#O HõÅQÆHáõ È=_®xH˜ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO>Ë ãïáÈ^Œ∞. JO_»O q_»∞^ŒÅ
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_»O J=ã¨~O° . „ã‘HÎ ˜ <≥ÅÖ’ XHõ™êˆ~ JO_»O q_»∞^ŒÅ
J=Ù`«∞Ok. JÖÏ q_»∞^ŒÖ#·ˇ JO_®xH˜ g~°ºHõ}O`À HõÅ~ÚHõ K≥Ok Ñ≤O_»OQÍ
=∂ˆ~ Ñïã≤u÷ XHõ¯~ÀA =∂„`«"∞Õ LO@∞Ok. H˘O^Œ~∞° Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ∞ =$uÎs`åº<À,
"åºáê~°s`åº<À `«~°K«∞ @∂~üÖ’ LO\Ï~°∞. JO^Œ∞=Å¡ ÃãH±ûÖ’ Ô~QÆ∞ºÅ~üQÍ
áêÖÁæ#_»O LO_»^Œ∞. g~°∞ „Ñü <≥Å JO_»O q_»∞^ŒÅ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ÃãH±ûÖ’
áêÖÁæ#_»O q∞ãπ J=Ù`«∞O\Ï~°∞. JÖÏ q∞ãπ J=_»O =Å¡ Zxfl ãÖ=`«û~åÖˇ<· å
QÆ~ƒ° Où ~å^Œ∞.
^ŒOÑ¨`∞« e^Œ~Ì ∂° L^ÀºQÍÅ∞ KÕ¿ã"åÔ~`· Õ K≥~˘Hõ TiÖ’ LO>Ë ^•OÑ¨`º« OÖ’
áêÖÁæ#_»"∞Õ JÑ¨Ù~°∂ÑÖ J~ÚáÈ`«∞Ok. W@∞=O@Ñ¨C_»∞ „ã‘Î QÆ~ƒ° Où ^•ÅÛ_»O
LO_»^∞Œ . H˘O^Œ~∞° ^ŒOÑ¨`∞« Öˇ`· Õ ~ÀE ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO@∂<Õ LO\Ï~°∞. XHõ¯™êˆ~
HÍ^Œ∞, ~Ô O_»∞-=¸_»∞™ê~°∞¡ ‰õÄ_® áêÖÁæO@∂ LO\Ï~°∞. J~Ú<å QÆ~ƒ° Où ~å^Œ∞.
W@∞=O\˜ "åà◊§Ö’¡ H˘O^Œ~∞° „ã‘ÅÎ H˜ Ñ≤.ã≤.X.Zãπ. LO_»=K«∞Û. ^•x=Å¡ JO_»O
q_»∞^ŒÅ LO_»^∞Œ . =∞iH˘O^ŒiÖ’ Jhfl ÉÏQÍ<Õ LO\Ï~Ú. HÍx QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« O
kQÆ∞= ÉèÏQÆOÖ’ g~°ºHõ}ÏÅ∞ „Ñ¨Ü∂« }ÕK«_®xH˜ J=ã¨~"° ∞≥ #ÿ ãïfiH±ûÖ’x =∂~°Oæ
KåÖÏ ã¨#flQÍ LO@∞Ok. ã¨∂k Ñ¨>@ìË O`Õ LO@∞Ok. J@∞=O@Ñ¨C_»∞ g~°ºHõ}ÏÅ∞
Ü≥∂x =∂~°Oæ Ö’ #∞Oz QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« OÖ’H˜ „Ñ¨Ü∂« }ÕK«ÖHË áõ È`å~Ú. Jhfl ÉÏQÆ∞<åfl
JÅ∞¡_ç <À\’¡ â◊x J#fl@∞¡ ^ŒOÑ¨`∞« e^ŒiÌ Ö’ Jhfl ÉÏQÍ<Õ L#flÑ¨Ê\˜H© Ü≥∂x
=∂~°Oæ #∞Oz QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« OÖ’H˜ g~°ºHõ}ÏÅ∞ KÕ~=° Åã≤# =∂~°Oæ KåÖÏ ã¨#flQÍ
LO_»@O`À QÆ~ƒ° Où ^•ÅÛ_»O ‰õΩ^Œ~^° ∞Œ .
™ê^è•~°}OQÍ <≥Å <≥ÖÏ |Ç≤Ï+¨μì JÜÕ∞º „ã‘ÅÎ Ö’¡ |Ç≤Ï+¨μì „™ê=O Hõ#|_ç# 10
= ~ÀA #∞Oz 18 = ~ÀA =~°‰Ωõ QÆ~ƒ° Où =KÕÛ k<åÅ∞. QÆ~ƒ° Où HÍ"åÅ#∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞
`«H¯˜ # k<åÖ’¡ áêÖÁæ<åfl, áêÖÁæ#HõáÈ~Ú<å D HÍÅOÖ’ `«ÑÊ¨ ‰õΩO_® áêÖÁæ<åe.
|Ç≤Ï+¨μì „™ê=O Hõ#|_ç# 10 = ~ÀA #∞Oz 18= ~ÀA =~°‰Ωõ ~ÀE ÃãH±ûÖ’
áêÖÁæ#HõáÈ~Ú #Ñ¨Ê\˜H© HõhãÖ ~ÀA q_çz ~ÀA J~Ú<å ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ<åe.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 123
XHõ™êi q_»∞^ŒÖ#·ˇ JO_®xH˜ HõÅ~ÚHõ K≥O^Õ â◊HÎ̃ 24 QÆO@ÖË L<åfl g~°ºHõ}ÏÅH˜
2-3 ~ÀAÅ∞ JO_»O`À HõÅ~ÚHõ K≥O^Õ â◊HÎ˜ LO@∞Ok. XHõ™êi ã¨¯eOÑ¨|_ç#
g~°ºHõ}ÏÅ∞ =¸_»∞ ~ÀAÅ áê@∞ Ü≥∂xÖ’ Ü«∂H©"ì Q£ Í<Õ LO\Ï~Ú.
ÃÑ~üáê¶ ~Ô ‡<£û Ü«∂OÔQ· \˚ ˜
H˘O^Œ~∞° Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ Ñïã≤u÷ qO`«QÍ LO@∞Ok. QÆ~ƒ° Où ~å"åÅO>Ë 10=
~ÀA #∞Oz 18= ~ÀA =~°‰Ωõ `«ÑÊ¨ ‰õΩO_® ~°uÖ’ áêÖÁæ<åÅx K≥a`Õ `«H¯˜ #
~ÀAÖ’¡ K«H¯õ QÍ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#QÆÅ∞QÆ∞`«∂ ãïQÍæ P "å~°O ~ÀAÅ∞ ÃãH±ûÖ’
ÃÑ¶~ÚÖò J=Ù`å~°∞. "å~°∞ ZO`« „Ñ¨Ü«∞uflOz#Ñ¨Ê\˜H© JOQÆO QÆ\ ˜ìÑ¨_»^Œ∞.
JOQÆ„Ñ¨"Õâ◊"Õ∞ [~°QÆ^Œ∞. g~°ºã¨¯Å#"Õ∞ LO_»^Œ∞. WÖÏ [~°QÆ_®xH˜ HÍ~°}O
J=ã¨~"° ∞≥ #ÿ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ÃãH±û KÕÜ∞« QÆÅ=∂, ÖË=∂ Jx "åiÖ’ J#=ã¨~"° ∞≥ #ÿ
PO^Àà◊# KÀ@∞ KÕã∞¨ HÀ=_»"∞Õ . `«H¯˜ # ~ÀAÖ’¡ ZÖÏ L#flÑ¨Ê\˜H© D ~ÀAÖ’¡
`«ÑÊ¨ ‰õΩO_® áêÖÁæ<åÅx, áêÖÁæ#HõáÈ`Õ QÆ~ƒ° Où ~å^Œx _®Hõ~ì ∞° K≥ÑÊ¨ _»O`À "åi
g∞^Œ "åiˆH _Ò@∞ =ã¨∞OÎ k. `«ÑÊ¨ ‰õΩO_® ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ<åÅx K≥a`Õ áêÖÁæ<Õ â◊HÎ̃
LO^• ÖË^• J<Õ J#∞=∂#O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. P J#∞=∂#O, ÉèÜ í ∞« O, HõOQÍ~°∞,
P`«‡qâßfiãÖ ÖËHáõ È=_»O Jhfl Hõeã≤ JOQÆãOÎ¨ Éè#í "≥Ñ· Ö¨¶ ÏºxH˜ HÍ~°}O J=Ù`å~Ú.
W@∞=O\˜ Ñïã≤u÷ L^ÀºQÆs`åº "Õ~∞° "Õ~∞° „áêO`åÅÖ’ LO_Õ"åà◊§Ö’¡#∂, @∂~ü
"≥à§ı "åà◊§Ö’¡#∂ HõÅQÆ_O» Ju ã¨ÇÏ¨ [O. ÃãH· Öõ ÏlHõÖò H“xûeOQ∑`À W@∞=O\˜
Ñïã≤u÷ x `ÕeHõQÍ JkèQqÆ ∞OK«=K«∞Û.
ãÖ`å#ÖËq∞H˜ j„Ñ¶∞¨ ã¨¯Å#O ã¨=∞ã¨º ‰õÄ_® HÍ~°}=∂?
H˘O^Œ~∞° Ñ¨Ù~°∞+¨μÖ’¡ j„Ñ¶∞¨ ã¨¯Å#O ã¨=∞ã¨º Ju f„=OQÍ LO@∞Ok. "åiÖ’
HÀiHõ HõÅQÆQÍ<Õ W>Ëì JOQÆO ãÖÎ aèã∞¨ OÎ k. f~å Ü≥∂xÖ’H˜ JOQÆ„Ñ¨"âÕ O◊ [~°ÑÉ¨ ’ÜÕ∞
ã¨=∞Ü«∂xH˜ ã¨¯Å#O J~ÚáÈ`«∞Ok. g~°ºO |Ü«∞>Ë Ñ¨_áç È`«∞Ok. „Ñü™êi W^Õ
Ñïã≤÷u. Zxfl ~ÀAÖˇ·<å, Zxfl <≥ÅÖˇ·<å WÖÏˆQ [~°QÆ_»O`À QÆ~°ƒùO ~å=_»O
LO_»^Œ∞. KåÖÏ=∞Ok „ã‘ÎÅ∞ ÃãH±û ÖËHõáÈ~Ú<å Ñ¶¨~åfiÖË^Œ∞, Hõ_»∞Ñ¨Ù ÑÖ_ç`Õ
KåÅ#∞‰õΩO\Ï~°∞. HÍx UO ÖÏÉèOí JOQÆO ãÖÎ aèOK«_O» , "≥O@<Õ g~°ºO Ñ¨_áç È=_»O
LO@∞Ok. Ü≥∂xÖ’ g~°ºO ãëö OK«‰Ωõ O_® QÆ~ƒ° Où ~å^Œ∞ Hõ^•.
ãÖ`å# ~åÇ≤Ï`åºxH˜ „ã‘ÅÎ Ö’¡ HÍ~°}=∞ÜÕ∞º „Ãããì ,π >ˇ#¬<£
H˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅ∞ KåÖÏ #∂º~À\˜H±QÍ LO\Ï~°∞. "åà◊§Ö’¡ ZÑ¨C_»∂ U^˘Hõ
HõOQÍ~°∞, QÍÉè~í å, PO^Àà◊# LO\Ï~Ú. ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flÑ¨C_»∞ ‰õÄ_® JkèHOõ QÍ
>ˇ#¬<£ Ñ¶Å‘ =Ù`å~°∞. WÖÏ Ü«∂OÔQ\˚· ,˜ >ˇ#¬<£ Z‰õΩ¯= Ñ¶Ö‘ ò JÜÕ∞º"åà◊§Ö’¡ QÆ~ƒ° Où
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
124 _®II ã¨=∞~°O
~å=_»O JO`« `ÕeHõ HÍ^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë >ˇ#¬<,£ Ü«∂OÔQ\˚· ˜ Ñ¶Ö‘ ò J~Ú`Õ „ã‘ÅÎ Ö’¡
JO_»O „Ñ¨Ü∂« }ÕKÕ ÃÑÖ¶ ’Ñ≤Ü∞« <£ @∂º|∞Å∞ ™êÊ[OH˜ Ö’#∞ J=Ù`å~Ú. @∂º|∞Å∞
™êÊ[OH˜ Ö’#∞ J~Ú`Õ JO_»O „Ñ¨Ü∂« }ÕK«_O» ‰õΩ^Œ~^° ∞Œ . XHõ"àÕ ◊ g~°ºHõ}O`À
JO_»O HõÅ~ÚHõ K≥Ok#Ñ¨Ê\˜H© Jk QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« OÖ’H˜ KÕ~Ö° HË áõ È`«∞Ok. H˘O^ŒiÖ’
ZHÀìÑH≤ ± „ÃÑQÔ flhûH˜ ‰õÄ_® HÍ~°}=∞=Ù`«∞Ok.
_ç„Ñ¨+<¨ `£ À ÃãH±û r~À
H˘O^Œ~∞° Ñ¨Ù~°∞+¨μÖ’¡ _ç„Ñ¨+<¨ £ LO@∞Ok. _ç„Ñ¨+<¨ £ =Å¡ ÃãH±ûÖ’ Pã¨HÎ˜ LO_»^∞Œ .
ÃãH±ûÖ’ Pã¨HÎ̃ ÖËHáõ È=_»O`À ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_»O LO_»^∞Œ . ^ŒOÑ¨`∞« e^Œ~Ì ∂° XHõ>Ë
Éˇ_£ g∞^Œ L#flÑ¨Ê\˜H© ÃãH±û r~À, ãÖ`å#O r~À. ãÖ`å#O HõÅQÆ#Ñ¨C_»∞ ÃãH±û
„áê|¡"£∞ûx ‰õÄ_® ^Œ$+≤ìÖ’ LOK«∞HÀ"åe. ^ŒOÑ¨`«∞Å∞ ‰õÄ_® _®Hõì~°∞`À `«=∞
ÃãH±û ãÖ|Okè`« q+¨Ü∂« Åx ^•ÑïHõO ÖË‰Ωõ O_® K≥ÑC¨ HÀ"åe. ÃãH±û „áê|¡"∞£ ûx
KåÖÏ=~°‰Ωõ ãïk^Œ_Ì ®xH˜ gÅ=Ù`«∞Ok. ÃãH±û H“xûeOQ∑ ^•fi~å KåÖÏ ã¨=∞ã¨ºÅx
Ñï+¨¯iOK«=K«∞Û. H˘xfl ãÖ^Œ~åƒùÅÖ’ PiìÑ+≤¶ Ü ≤ ∞« Öò W<£Ããq∞<Õ+<¨ ,£ S.q.ZÑ¶.π
>ˇHfl˜ H±û ‰õÄ_® QÆ~ƒ° Où ~å=_®xH˜ J=ã¨~O° J=Ù`å~Ú.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 125
ãÖ™ê~°OÖ’ JÑ¨„â◊√`«∞Å∞
=∞^è∞Œ ~°OQÍ ãïQÆ=∞Å∞ Ñ¨ÅHõ=Åã≤# ãÖ™ê~°OÖ’ JÑ¨„â◊√`«∞Å∞ KÀ@∞ KÕã∞¨
‰õΩO \Ï~Ú. W@∞=O\˜ JÑ¨„â◊√`«∞Å∞ H˘O^Œi ãÖ™ê~åÖ’¡ â’Éè#í O ~À*Ë KÀ@∞
KÕã¨∞HÀQÍ =∞iH˘O^Œi ãÖ™ê~åÖ’¡ H˘O`« HÍÖÏxH˜ KÀ@∞ KÕã¨∞‰õΩO\Ï~Ú.
KåÖÏ=∞Ok J=∂‡ ~ÚÅ∞ HÀ\˜ HÀiHõÅ`À ãÖ™ê~° rq`«OÖ’ J_»∞QÆ∞ÃÑ_»`å~°∞.
`˘e ~å„u QÆ∞iOz fÜ«∞x HõÅÅ∞ HõO\Ï~°∞.
Éè~í Î° ™êÑ¶"ìπ ~Õ ü L^ÀºQÆO KÕã∂¨ Î LO>Ë KåÖÏ ÃÑ^ŒÌ K«^∞Œ =ÙQÍ, ÃÑ^ŒÌ Ç¨ÏŸ^•QÍ
H˘`«Î ÃÑo§ ‰õÄ`«∞~°∞ ZO`À =ÚK«Û@Ñ¨_çáÈ`«∞Ok. f~å â’Éèí#O QÆkÖ’H˜
J_»∞QÆ∞ÃÑ\ÏìHõ HÀiHõÅxflO\˜ g∞^Œ K«hflà◊√§ QÆ∞=∞‡iOz#@∞¡ J=Ù`«∞Ok. J`«#∞
U^À „Ñ¨Ü∞« ufl™êÎ_∞» QÍx Jã¨Å∞ Ñ¨x =∂„`«O J=^Œ∞. H˘`«Î ÃÑo§‰õÄ`«∞~°∞ ëêH±
uO@∞Ok. Jk QÆ=∞xOz# H˘`«Î ÃÑo§H˘_»∞‰õΩ ''ÃÑo§ãÖ^Œ_`ç À |_»eHõ JxÑ≤™ÈÎOk.
â◊$OQÍ~°O QÆ∞iOz `«~åfi`« K«∂^•ÌO—— JO@∂ x„^ŒÖ’H˜ *Ï~°∞‰õΩO\Ï_»∞. ''`«~åfi`«
K«∂^•ÌO—— J#fl =∂@ J`«x <À\˜ "≥O@ P#"å~Úf J=Ù`«∞Ok.
Éè~í Î° `«#x ^ŒQ~æÆ H° ˜ fã¨∞HÀ"åÅx, Ç¨ÏQ∑ KÕã∞¨ HÀ"åÅx, =Ú^Œ∞ÅÌ ∞ ÃÑ\ÏìÅx,
=ÚOQÆ∞~°x¡ ãïk^•ÌÅx, ÃÑ^Œ=ÙÅx `«_ç KÕÜ∂« Åx, Hõà§◊ Ö’¡H˜ Hõà√◊ § ÃÑ\ì̃ „ˆHrQÍ
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
126 _®II ã¨=∞~°O
K«∂_® Åx, Xà◊§O`å `«_=» ∂Åx `«ÇÏ¨ `«ÇÏ¨ ÖÏ_Õ H˘`«Î ÃÑo§‰õÄ`«∞iH˜ J=hfl P=∞_»
^Œ∂~°O J=Ù`å~Ú. P"≥∞ WO`«QÍ H˘@∞ì‰Ωõ áÈ`ÀO^Œx J`«#∞ QÆ=∞xOK«_∞» , `«<gÕ ∞
Ñ¨\ Oì̃ K«∞HÀ_»∞ ‰õÄ_®. Ñ¨_H» Qõ kÆ Ö’ ‰õÄ_® ÖÏÑπ\ÏÑπ ÃÑ@∞ì‰Ωõ x `«# Ñ¨x U^À
KÕã¨∞‰õΩO\Ï_»∞.
Uq∞\© "≥Ñ· s¨ `«ºO?
H˘`«QÎ Í ÃÑo§ J~Ú# ^ŒOÑ¨`∞« Å∞ D Ö’HõO JO`å `«=∞^Õ#x, D Ö’HõOÖ’
L#flk `åq∞^Œ~Ì "° ∞Õ #x Z=ih Ñ¨\Oì˜ K«∞HÀ‰õΩO_® XHõ>áÿˇ È`«∞O\Ï~°∞. J^è~Œ å=∞$`«O
JO^≥Ö Hˇ ¯˜ ã¨∞OÎ k. ã¨∞Y„áêÑ≤Î ™Èáê#O J=Ù`«∞Ok.
HÍx H˘O^Œ~∞° =∂„`«O g\˜H˜ ^Œ∂~°OQÍ LO\Ï~°∞. ZO^Œ∞H˜ÖÏ J<Õk Ñïje¿ãÎ
™êÑ¶"ìπ ~Õ ü L^ÀºQÆã∞¨ ÖÎ ’¡<Õ HÍ^Œ∞, =∂Ô~¯\ÕQ∑ Zy˚‰Äõ º\˜"û£ Ö’, H˘O^Œ~∞° al<≥ãπ
Ñ‘ÑÙ¨ ÖòÖ’ `≥eÜ«∞x „Ãããì π LO@∞Ok. JO`«∞Ñ¨@xì PO^Àà◊# LO@∞Ok. H˘O`«
_ç„Ñ¨+¨<£ ‰õÄ_® LO@∞Ok. g@xflO\˜H© q∞Oz gà◊§Ö’¡ iÖË+¨<£+≤Ñπ „áê|¡"£∞
LO@∞Ok.
ãì̈_ô ã≤¯ÖËû HÍ^Œ∞, Öˇ·Ñ¶π ã≤¯Öòû ‰õÄ_® HÍ"åe
H˘O^Œ~∞° ãì̈_ãô Öπ ’ <≥O|~ü=<£ HÍx ÖˇÑ· π¶ ã≤¯ÖòûÖ’ r~À. qq^èŒ Ñïã≤`÷ ∞« Ö’¡
ZÖÏ =º=Ç¨ÏiOKåÅ<Õk "åà◊§H˜ `≥eÜ«∞^Œ∞. z#fl ã¨=∞ã¨º =¿ãÎ ZÖÏ
Ñ¨ i +¨ ¯ iOK« ∞ HÀ"åÖ’ ‰õ Ä _® `≥ e Ü« ∞ ^Œ ∞ . ~° H õ ~ ° H ÍÅ =∞#∞+¨ μ ºÅ`À ZÖÏ
=º=Ç¨ÏiOKåÖ’ ‰õÄ_® `≥eÜ«∞^Œ∞. ZÑ¨C_»∞, UO =∂\Ï¡_®Ö’, ZÖÏ =∂\Ï¡_®Ö’
Jã¨ÖË `≥eÜ«∞^Œ∞. "åiH˜ `≥eã≤O^ŒÖÏ¡ Ñ¨Ùã¨HÎ Oõ Ö’x "Õ∞@~ü =∂„`«"∞Õ . Hõ=¸ºxˆH+¨<£
ã≤¯Öòû ÖËHáõ È=_»O`À WO@~ü Ñ¨~û° #Öò iÖË+<¨ û£ ‰õÄ_® ãïQÍæ LO_»=Ù. |Ü«∞@
"åà◊§ q+¨Ü∞« "Õ∞ HÍ^Œ∞ ÉèÏ~°º`À ‰õÄ_® ZÖÏ =∂\Ï¡_®Ö’, ZÖÏ =º=Ç¨ÏiOKåÖ’
`≥eÜ«∞^Œ∞. JO^Œ∞=ÖË¡ ÉèÏ~°º =ÚO^Œ∞ "Õ∞Hõ áÈ`«∞ QÍOcè~º° O J~Ú<å =ºHõÑÎ ~¨ ∞° ™êÎ_∞»
ÖË^• K«=@ ^Œ^=ÌŒ ∞‡ÖÏQÍ<≥<· å LO\Ï_»∞.
Ñ¨ÙãÎ̈HÍÅ Ñ¨Ù~°∞QÆ∞Å∞ rq`«OÖ’ á¶êÑ¡ Åπ ∞
ZO`À=∞Ok H˘`«Î ^ŒOÑ¨`∞« Å∞ â◊$OQÍ~° rq`«OÖ’ ÃÑ~¶ ÚÖò J=_®xH˜ K«^∞Œ =Ù‰õΩ<Õ
~ÀAÖ’¡ ã¨=∂[O`À ãÖ|O^èOŒ ÖË‰Ωõ O_® Ñ¨ÙãÎ̈HÍÅ Ñ¨Ù~°∞QÆ∞Å∞QÍ LO_çáÈ=_»"∞Õ
HÍ~°}O. K«^∞Œ =Ù`À áê@∞ WO_çq_»∞º=Öò, á¶êºq∞b, ™È+¨Öò iÖË+<¨ +£ Ñ≤ ûπ ‰õÄ_®
K«H¯õ QÍ PHõoOÑ¨Ù KÕã∞¨ HÀ"åe. Z=iÖ’ J~Ú`Õ ™È+¨Öò iÖË+<¨ £ +≤Ñûπ K«H¯õ QÍ
LO\ÏÜ≥∂, "åàı§ rq`«OÖ’ ‰õÄ_® ã¨Hûõ ãπÑÙ¨¶ ÖòQÍ LO\Ï~°∞.
D ™È+¨Öò ã≤¯Öòû K«^Œ∞=Ù‰õΩ<Õ ~ÀAÖ’¡<Õ ÃÑOá⁄O^•e. HÍx D<å\˜
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 127
Z_»∞ºˆH+¨<Ö£ ’ WO_çq_»∞º=Öò, á¶êºq∞b, ™È+¨Öò iÖË+<¨ £ +≤Ñûπ QÆ∞iOz J=QÍÇ¨Ï#
HõeyOKÕ Ñïã≤`÷ Õ ÖË^∞Œ . áê~îåÅx ~°∞kÌOK«_"» ∞Õ `«ÑÊ¨ =ºHÎ̃`fi« O HõeQˆ q^•ºiúQÍ
fiÛk^Œ_Ì O» ÖË^∞Œ . `«e¡ `«O„_»∞Å∞ ‰õÄ_® `«=∞ Ñ≤ÅÅ¡ x K«^∞Œ =Ù‰õΩ<Õ Ü«∞O„`åÅ∞QÍ<Õ
K«∂ã¨∞<Î åfl~°∞ QÍx ÑïÑ¨Ó~°‚ =ºHÎ̃`fi« O ÃÑOá⁄O^•Åx ÉèÏqOK«_O» ÖË^∞Œ . ^•O`À
ÃÑm§_»∞ =zÛ<å â◊$OQÍ~° rq`«O QÆ∞iOz ã¨~Ô #· J=QÍÇ¨Ï# LO_»@O ÖË^∞Œ .
^•O`À ^ŒOÑ¨`∞« Å =∞^èºŒ J#∞=∂<åÅ∞, JáÈÇ¨ÏÅ∞, Jã¨ÇÏ¨ <åÅ∞ Ju `ÕeHõQÍ
KÀ@∞KÕã¨∞‰õΩO@∞<åfl~Ú.
Wq ZO`« `ÕeHõQÍ KÀ@∞ KÕã¨∞‰õΩO@∞<åflÜ≥∂ JO`« `ÕeHõQÍ<Õ q_çáÈ`Õ
U"≥∞Oÿ ^Œ<Õ ÉèÏ"åxH˜ ~å=_»O ‰õÄ_® LO@∞Ok. XHõi<˘Hõix J~°Oú KÕã∞¨ ‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ
„Ñ¨Ü∞« `«fl"Õ∞ LO_»@O ÖË^∞Œ . ÃÑo¡ JO>Ë #∂ˆ~à◊§ ÑÖ\ J<Õ ÉèÏ="Õ∞ LO_»@O
ÖË^∞Œ . WQÀÅH˜ „áê^è•#º`Õ `«ÑÊ¨ ã¨~∞° ÉÌ Ï@∞H˜, ã¨ÇÏ¨ <åxH˜ „áê^è•#º`« ÖË‰Ωõ O_®
áÈ`«∞Ok. JO^Œ∞=ÖË¡ â◊$OQÍ~° rq`«OÖ’ =∞^è∞Œ ~°"∞≥ #ÿ ãïQÆ=∞Å∞ ÑëHˆ |^Œ∞Å∞
JÑ¨„â◊√`«∞Å∞ KÀ@∞ KÕã∞¨ ‰õΩO@∞<åfl~Ú.
ar ÖˇÑ· xπ¶ ‰õÄ_® DrQÍ fã¨∞HÀ"åe
L^ÀºQÆO KÕ¿ã"åà◊√§ J~Ú<å, "åºáê~°O KÕ¿ã"åà◊√§ J~Ú<å ZO`« arQÍ
L#flÑ¨Ê\˜H© JO^Œ∞Ö’ HõeQˆ =∂#ã≤Hõ =uÎ_xç DrQÍ fã¨∞HÀ"åe. ^ŒOÑ¨`∞« Å
=∞^èºŒ ãŸº`« HÀãÖ `«ÑÊ¨ ‰õΩO_® H˘O`« ã¨=∞Ü«∞O Hˆ \Ï~ÚOKåe. W^Œ~Ì ∂° Hõeã≤
LO_®Å<Õ ÉèÏ=O QÍ_è»OQÍ =∞#ã¨∞ûÖ’ KÀ@∞ KÕã¨∞HÀ"åe. XHõi<˘Hõ~°∞
xOkOK«∞HÀ=_»O HÍ‰õΩO_® Ñ¨~ã° Ê¨ ~°O „¿Ñq∞OK«∞HÀ=_»O, "≥∞K«∞ÛHÀ=_»O LO_®e.
^ŒOÑ¨`∞« Å =∞^èºŒ x*Ï~Úf LO_®e. =∂@Ö’¡ ™⁄OÑ¨Ù, KÕ`Ö« ’¡ PáêºÜ«∞`«, J#∞
~åQÆO Hõ#|_®e. JÑ¨C_Õ ^•OÑ¨`º« O #∂ˆ~à◊§ ÑÖ@ J=Ù`«∞Ok.
J=∂‡~ÚÖ’¡ â◊$OQÍ~°O Z_»Å x~åã¨H`Îõ « `≥KÛÕ `«O\Ï
ãÖ™ê~° rq`«OÖ’ JÑ¨â$◊ `«∞ÅH˜ H˘xfl ã¨=∞Ü«∂Ö’¡ JÉÏƒ~Ú HÍ~°}O J~Ú`Õ
=∞iH˘xfl ã¨=∞Ü«∂Ö’¡ J=∂‡~ÚÖ’¡x x~å ã¨H`Îõ « Q˘_»=H˜ HÍ~°}O J=Ù`«∞Ok.
JÉÏƒ~Ú, ÉèÏ~°º JO>Ë ZO`À K«ÖÏH©QÍ LO_®Åx, â◊$OQÍ~° <åÜ«∞H˜QÍ
=º=Ç¨ÏiOKåÅx Pâ◊Ñ_¨ Q» Í ÉèÏ~°º ''pè W^ÕO Ñ¨x—— Jx =ÚYO =Ú_»∞K«∞HÀ=_»O`À
Hõ^Œä J_»O¤ u~°∞QÆ∞`«∞Ok.
H˘O^Œ~∞° „ã‘ÅÎ ∞ â◊$OQÍ~°OÖ’ Z@∞=O\˜ Pã¨HÎ̃ ÖË‰Ωõ O_® `«∞=∞‡ "≥Ú^Œ∞ÖÌ Ï¡
Ñ¨_»∞O\Ï~°∞. ^•O`À =∞QÍ_çH˜ K≥Ñ¨ÊÖË#O`« z~å‰õΩ =ã¨∞ÎOk. WHõ D ÉèÏ~°º
LO>Ë ZO^Œ∞‰õΩ, ÖËHõáÈ`Õ ZO^Œ∞‰õΩ JxÑ≤ã¨∞ÎOk. W^ŒÌi =∞^èŒº iÖË+¨<£+≤Ñπ
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
128 _®II ã¨=∞~°O
^≥|ƒuO@∞Ok. J=∂‡~ÚÖ’ W@∞=O\˜ J<åã¨HÎ˜ ÃÑOá⁄O^Œ_®xH˜ ¿Ñ~Ô O\òû ‰õÄ_®
HÍ~°}"Õ∞. z#flÑ¨Ê\˜ #∞Oz P_»ÑÅ≤ Ö¡ ’¡ ÃãH±û QÆ∞iOz `«ÑC¨ J<Õ Jaè„áêÜ«∞O
HõeyOK«_O» LO@∞Ok.
P_»ÑÅ≤ ¡ ÃãH±û QÆ∞iOz =∂\Ï¡_‰» Äõ _»^xŒ , ÃãH±û QÆ∞iOz Un K«^=Œ ‰õÄ_»^xŒ ,
ÃãH±û q+¨Ü∂« Å∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ‰õÄ_»^xŒ , ÃãH±û J<Õk hK«=∞x, ÃãH±û PÖ’K«#Å∞
ÖËx"åà◊√§ Ñ¨q„`«∞Åx - WÖÏ Z<Àfl ÉèÏ"åÅx #∂i áÈÜ«∞_»O LO@∞Ok. ^•O`À
P_»ÑÅ≤ Ö¡ ’¡ â◊$OQÍ~° ÉèÏ"åÅ∞ J<Õq =∞~°∞QÆ∞# Ñ¨_ç áÈ`å~Ú.
ÃÑo§ J~Úº Éè~í Î° „Ñ¨H¯õ <Õ L#flÑ¨Ê \˜H© =∞#ã¨∞û g∞^Œ Ñ¨_¤» =Ú„^ŒÅ∞ =^ŒÅ‰õΩO_®
J=Ù`å~Ú. ^•O`À =∞#‡^è∞Œ _»∞ ÖÏO\˜ Éè~í Î° ã¨~ã° <¨ Õ L#flÑ¨Ê\˜H© ã¨ÊOkOK«‰Ωõ O_®
J=Ù`«∞Ok. ÉèÏ~°`«^Õâ◊OÖ’ ^•^•Ñ¨Ù 50-60âß`«O =∞Ok „ã‘ÎÅ∞ W@∞=O\˜
ÉèÏ"åÅH˜ KåÖÏ=~°‰Ωõ „Ñ¨ÉÏè q`«∞ÅÜÕ∞º L<åfl~°∞. H˘O^Œ~∞° e|ˆ~\ò J=QÆey`Õ
J=QÆÅQÆ∞`«∞<åfl~°∞. ÖËx"åà◊√¡ ã¨ÊO^Œ# ÖË‰Ωõ O_® q∞ye Éè~í Î° =ÚO^Œ∞ ~°ãÇ¨ Ï‘ #∞Å∞QÍ
=∂~°∞`«∞<åfl~°∞.
ãÖ™ê~°OÖ’ =∞^è∞Œ i=∞Å∞
=Ü«∞ã¨∞û =zÛ# P_»ÑÅ≤ Ö¡ ’¡ QÍx, =∞QÆÑÅ≤ Ö¡ ’¡QÍx =Ü«∞ã¨∞ûH˜ `«Q@ æÆ ∞ì â◊$OQÍ~°
ÉèÏ"åÅx ÃÑ~°QxÆ "åfie. rq`«O QÆ∞iOz J=QÍÇ¨Ï# HõeyOKåe. ^•OÑ¨`º«
rq`«O Q˘Ñ¨Ê`«#O QÆ∞iOz, ^ŒOÑ¨`∞« Å∞ =∞^èºŒ LO_»=Åã≤# ~°ã|¨ O^èOŒ QÆ∞iOz
J=QÍÇ¨Ï# HõeyOKåe. ÖËxÑ¨HOΔõ Ö’ ãÖ™ê~°OÖ’ JÑ¨„â◊√`«∞Å∞ Ñ¨ÅHõ_"» ∞Õ HÍ‰õΩO_®
J<ÕHõ W|ƒO^Œ∞Å∞ ‰õÄ_® KÀ@∞KÕã∞¨ ‰õΩO\Ï~Ú. rq`«O J<Õk P#OkOK«_®xˆH
HÍx x™êû~°OQÍ, x¿ã[Î OQÍ LO_»\ÏxH˜ HÍ^Œ∞. ^ŒOÑ¨`∞« Å â◊$OQÍ~° rq`«OÖ’
=∞^èŒ∞i=∞Å∞ KÀ@∞ KÕã¨∞‰õΩ #flÑ¨C_Õ "åà◊§ „|`«∞‰õΩ Ç¨~ÚQÍ, P#O^ŒOQÍ,
PÇ¨^¡ OŒ QÍ LO@∞Ok.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 129
„ã‘ÎH˜ x["≥∞ÿ# <ÕãÎ̈O
''„ÃÑO¶ _£ W<£ h_£, „ÃÑO¶ _£ W<£ _ô_—£ — Jx WOw¡+μ¨ Ö’ XHõ <å#∞_ç LOk. „ã‘HÎ ˜
x["≥∞#ÿ <ÕãOÎ¨ D„™Èì[<£. „ã‘`Î fi« O xO_»∞QÍ `˘}˜Hã˜ Ö¨ Ï_®ÅO>Ë D„™Èì[<£ Ç¨~À‡<£
J`«ºO`« J=ã¨~O° . D„™Èì[<£ `«y#O`« ÖËHáõ È`Õ „ã‘`Î fi« OÖ’ Ö’ÑÖ U~°Ê_»∞`«∞Ok.
JO^Œ∞Hõ<Õ D„™Èì[<£x „ã‘HÎ ˜ x["≥∞#ÿ <ÕãOÎ̈ QÍ K≥ÑC¨ HÀ=_»O LO@∞Ok.
D„™Èì[<£ á„ ê^è•#º`«
D„™Èì[<£ Ç¨~À‡#∞ „ã‘HÎ ˜ ãÖ|OkèOz# Ç¨~À‡#¡Ö’ Ju =ÚYº"≥∞#ÿ k. D
Ç¨~À‡#∞ =Å¡ „ã‘Î Z^Œ∞QÆ∞^ŒÅ, „ã‘ÎH˜ JO^Œ"≥∞ÿ# ~°∂ÑÖ KÕ‰õÄ~°∞`å~Ú. „ã‘ÎÖ’
D„™Èì[<£H˜ ãÖ|OkèOz# =¸_»∞ Ç¨~À‡#∞¡ L`«ÊuÎ J=Ù`å~Ú. 1.D„™Èì<£
2.D„™êì_Ü ç ∂« Öò 3.D„ã≤Ü
ì ∞« Öò.
„Ñ¨^•è #OQÍ D„™Èì[<£ „ã‘Î F=sãπ (JO_®â◊Ü∂« Å∞) #∞O_ç `«Ü∂« ~°=Ù`«∞Ok.
H˘kÌ "≥∂`å^Œ∞Ö’ =¸„`«ÑO≤ _®Å ÃÑ#· ∞O_Õ Z„_ç#Öò HÍÔ~Hì û± #∞O_ç D„™Èì[<£
L`«ÊuÎ J=Ù`«∞Ok. D„™Èì[<£ Ç¨~À‡<£ =Å¡ „ã‘HÎ ˜ ãÖ|OkèOz# LÑ¨ÖO·ˇ yHõ ÅHõ}Δ ÏÅ∞
ÃÑOá⁄O^Œ∞`å~Ú. =HΔÀ*ÏÅ Z^Œ∞QÆ∞^ŒÅ, =∞~å‡Ü«∞"åÅ∞, K«OHõÖ’¡#∂ "≥O„@∞HõÅ∞,
QÆ~åƒùâÜ
◊ ∞« O Ö’Ñ¨Å ZO_À"≥∞„\˜Ü∞« O `«Ü∂« ~°=Ù`å~Ú. JO`ÕHÍ‰õΩO_® ~Ô QÆ∞ºÅ~üQÍ
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
"≥∞#ûãπ ~å=_»O LO@∞Ok.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
130 _®II ã¨=∞~°O
Ü«∞=fi#O `˘OyK«∂¿ã `˘e ^Œâ◊Ö’....
H“=∂~° ^Œâ◊ „áê~°OÉè"í ∞≥ #ÿ ^ŒQ~æÆ ° #∞Oz J=∂‡~ÚÖ’ D„™Èì[<£ Ç¨~À‡<£
L`«ÊuÎ "≥Ú^ŒÅ=Ù`«∞Ok. "≥∞#ûãπ "≥Ú^ŒÖˇ·# ~ÀA #∞Oz 15 ~ÀAÅ =~°‰õΩ
D„™Èì[<£ L`«ÊuÎ JkèHOõ QÍ LO@∞Ok. ãïQÍæ <≥Å =∞^èºŒ Ö’ JO_®â◊Ü∞« O #∞Oz
JO_»O L`«ÊuÎ J=Ù `«∞Ok. P ÃÑ#· D„™Èì[<£ Öˇ"Ö≥ òû `«Q∞Æ `æ å~Ú. „á⁄lã¨~ì À<£
Öˇ"Ö≥ òû ÃÑ~°∞QÆ∞`å~Ú.
[#<ÕOk„ Ü«∂Å ÑïÑ¨Hfiõ `«‰Ωõ D„™Èì[<£
JO_®â◊Ü∂« Å∞ (F=sãπ) #∞Oz JO_»O `«Ü∂« s, q_»∞^ŒÅ‰õΩ "≥∞^Œ_∞» #∞Oz
`«Ü∂« ~°Ü∞Õ º á¶êe‰õΩºÖÏ~ü ã≤=ì ÚºÖË\ O˜ Q∑ Ç¨~À‡#∞ `À_»Ê_ç#Ñ¨Ê\˜H© JO_»O `«Ü∂« s
q+¨Ü∞« OÖ’ D„™Èì[<£ Ç¨~À‡<£ áê„`« =ÚYº"≥∞#ÿ k.
H“=∂~° ^Œâ◊ =KÕÛãïH˜ „ã‘ÎÖ’ Ü«∞=fi#O ZO`À =ÚK«Û@Q˘Å∞Ñ¨Ù`«∞Ok.
D„™Èì[<£ Ü≥∂x =∂~°Oæ ÃÑ~°∞QÆ∞^ŒÅH˜ `À_»Ê_»∞`«∞Ok. Ü≥∂x =∂~°Oæ Ö’Ñ¨Å
QÀ_»Å∞ |bÜ«∞OQÍ `«Ü∂« ~°=Ù`å~Ú. Ü≥∂x =∂~°Oæ #∞Oz „^Œ"åÅ∞ T~°∞`«∂,
Ü≥∂xx `«_Qç Í LOK«_"» ∞Õ HÍ‰õΩO_® W<£ÃÑH¶ <Δõ £ #∞O_ç Ü≥∂x =∂~åæxH˜ ~°H} Δõ
KÕ‰õÄ~°∞ã¨∞ÎOk.
Öˇ·OyHõ Ñ¨Ù#~°∞`«ÊuÎH˜ =ÚYºO
JO_®â◊Ü∂« Ö’¡ `«Ü∂« ~°Ü∞Õ º JO_»O ÃÑÖ¶ ’¡ÑÜ≤ ∞« <£ @∂º|∞Å∞ ^•fi~å QÆ~åƒùâ◊ Ü«∂xH˜
KÕ~_° O» LO@∞Ok. D ÃÑÖ¶ ’Ñ≤Ü∞« <£ @∂º|∞Å∞ |ÅOQÍ `«Ü∂« ~°=_®xH˜ D„™Èì[<£
ZO`«QÍ<À `À_»Ê_»∞`«∞Ok. QÆ~åƒùâÜ ◊ ∂« xH˜ KÕi# Ñ≤O_»O K«H¯õ QÍ Z^ŒQ_Æ ®xH˜ QÆ~åƒùâÜ
◊ ∞« O
Ö’Ñ¨Å ZO_À"≥∞„\˜Ü«∞O á⁄~° KåÖÏ =ÚYºO. QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O Ö’Ñ¨Å LO_Õ D
ZO_À"≥∞„\˜Ü∞« O K«H¯õ QÍ, P~ÀQÆºOQÍ, ^Œàã◊ i¨ QÍ `«Ü∂« ~°=_®xH˜ D„™Èì[<£ Ç¨~À‡<£
KåÖÏ J=ã¨~O° . ZO_À"≥∞„\˜Ü∞« O á⁄~° Ñ¨ÅK«QÍ LO>Ë QÆ~ƒ° Où xÅ=^Œ∞.
Ü≥∂x =∂~°æO #∞Oz g~°ºHõ}ÏÅ∞ QÆ~åƒù â◊Ü«∞OÖ’ KÕ~°_®xH˜ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞
kQÆ∞= ÉèÏQÆO ãïfiH±û P~ÀQÆºHõ~O° QÍ LO_®e. ãïfiH±û P~ÀQÍºxfl D„™Èì[<£
HÍáê_»∞`«∞Ok. „ã‘`Î åfixfl W#∞=∞_çOÑ¨K¿Õ ã =HΔÀ*ÏÅ∞ D„™Èì[<£ „Ñ¨ÉÏè =O =Å¡<Õ
xO_»∞QÍ `«Ü∂« ~°=Ù`å~Ú.
â◊s~° x~å‡}OÖ’ D„™Èì[<£ áê„`«
â◊s~°OÖ’x ÃÑ^ŒÌ Z=ÚHõÅ Z^Œ∞QÆ∞^ŒÅH˜, Ñ¨\ ˜+¨ì`«H˜ D„™Èì[<£ J=ã¨~°O.
™ê^è•~°}OQÍ „ã‘Î Ñ¨Ù~°∞+¨μx HõO>Ë `«‰Ωõ ¯= ÃÇÏ· \ò LO@∞Ok. JÖÏ LO_»\ÏxH˜
H˘O`« r<£û HÍ~°}O J~Ú`Õ Z‰õΩ¯=ÙQÍ D„™Èì[<£ Ç¨~À‡#∞ HÍ~°}O. D„™Èì[<£
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 131
Ç¨~À‡#∞ P_»ÑÅ≤ ¡ =∞i ÃÇÏ· \ò ÃÑ~°Q‰Æ Ωõ O_® HÍáê_»∞`«∞Ok. P_» Ñ≤ÅÖ¡ ’x XOÑ¨ÙÅ∞,
™⁄QÆã∞¨ Å∞, ™ÈÜ«∞ QÍÅ∞ Ñ¨Ù+¨¯ÅOQÍ LO_»\ÏxH˜ D„™Èì[<£ Ç¨~À‡#∞ HÍ~°}O.
„ã‘Î XO\˜g∞^Œ ~À=∂Å∞ L#flÑ¨Ê\˜H© Ñ¨ÅK«QÍ #∂#∂QÆ∞QÍ LO_»\ÏxH˜ ‰õÄ_®
D„™Èì[<£ HÍ~°}O. D„™Èì[<£ =Å¡<Õ „ã‘ÎÖ’ ã¨fi~°¿Ñ\˜Hõ z#flkQÍ, Ñ¨ÅK«QÍ
LO@∞Ok. JO^Œ∞=ÖË¡ „ã‘Î Q˘O`«∞ =∞^è∞Œ i=∞Åx xOÑ¨Ù‰õΩO@∞Ok. =ÚYO g∞^Œ
ÃãÉÏ+≤Ü∞« ãπ QÍ¡O_£û =∞s Z‰õΩ¯= ÖË‰Ωõ O_®, #∂<≥ Z‰õΩ¯= HÍ~°‰Ωõ O_® D„™Èì[<£
HÍáê_»∞`«∞Ok. JO^Œ∞=ÖË¡ „ã‘Î =ÚYO g∞^Œ "≥Ú\˜=∞Å∞ ~å=_»O `«‰Ωõ ¯=.
„ã‘Î ÉèÏ"À^ÕfiQÍÅ q+¨Ü«∞OÖ’ D„™Èì[<£
„ã‘ÎÖ’ *Ï˝Ñ¨Hõâ◊H˜Î Z‰õΩ¯=. =∞u=∞~°∞Ñ¨Ù ~å‰õΩO_® D„™Èì[<£ KåÖÏ=~°‰õΩ
HÍáê_»∞`«∞Ok. â◊$OQÍ~°Ñ~¨ "° ∞≥ #ÿ ÉèÏ"À^ÕfiQÍÅ g∞^Œ ‰õÄ_® D„™Èì[<£ K«H¯õ QÍ
ÉÏºÖˇ<û£ KÕã∞¨ OÎ k. "≥∞^Œ_∞» Ö’ LO_Õ ZO_®iÊù<û£ `«y# áêà◊§Ö’¡ q_»∞^ŒÅÜÕ∞º@@∞¡
KÕã≤ ''Ñ¶‘Öò QÆ∞_£——QÍ KÕã¨∞ÎOk.
K«~°‡ ãÖ~°HõΔ}Ö’ D„™Èì[<£
q∞Åq∞ÅÖÏ_Õ K«~å‡xH˜ D„™Èì[<£ HÍ~°}O. K«~‡° OÖ’ LO_Õ H˘ÖÏ¡l<£ K«H¯õ QÍ
ÃÑOK«∞`«∞Ok. K«~å‡xfl Ñ¨ÅK«QÍ LOK«∞`«∞Ok. K«~å‡xH˜ ~°HãÎõ ~¨ Ñ° ~¨¶ å K«H¯õ QÍ KÕã∞¨ OÎ k.
16-17 ãÖ=`«û~åÅ∞ xO_ÕãïH˜ Ñ¨Óº|sì Ñ¨ÓiÎ J=Ù`«∞Ok. WHõ PÃÑ·#
Z=ÚHõÅ Z^Œ∞QÆ∞^ŒÅ ÖË‰Ωõ O_® D„™Èì[<£ x~Àkèã∞¨ OÎ k. HÍe¬Ü∞« O, q@q∞<£ _ç
`À_®Ê@∞`À Z=ÚHõÅx |ÅOQÍ `«Ü∂« ~°∞ KÕã∞¨ OÎ k.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
132 _®II ã¨=∞~°O
D„™Èì[<£ =Å¡ Z=ÚHõÅ∞ |ÅOQÍ `«Ü∂« ~°=_»"∞Õ HÍ‰õΩO_® Pã≤Ü ì ∂≥ áÈ~°ãã≤ π
ÃÑOá⁄O^Œ‰Ωõ O_® HÍáê_»∞`«∞Ok. "≥∞<Àáê*ò =zÛ# `«~åfi`Õ Pã≤Ü ì ∂≥ áÈ~°ãã≤ π _≥=ÅÑπ
J=Ù`«∞Ok.
QÆ∞O_≥‰õΩ ~°HõΔ}
D„™Èì[<£ H˘Öˇ„™êìÖòx `«yãæ ∞¨ OÎ k. ^•x =Å¡ ~°H<Îõ åàÏÅ∞ a~°∞ã¨∞QÍ =∂~°=Ù.
QÆ∞O_≥‰Ωõ ~°H„Îõ Ñ¨ã~¨ }
° K«H¯õ QÍ LO@∞Ok. D„™Èì*<£ L`«ÊuÎ L#flO`«=~°‰Ωõ „ã‘HÎ ˜
QÆ∞O_≥áÈ@∞ ~å=_»O KåÖÏ J~°∞^Œ∞. 40-50 ãÖ=`«û~åÅ∞ =zÛ# `«~åfi`Õ
F=sãπ ZO_çáÈ`å~Ú. WHõ PÃÑ#· D„™Èì[<£ L`«ÊuÎ ÉÏQÍ Ñ¨_áç È`«∞Ok. ^•O`À
„ã‘Î`«fiO ^≥|ƒuO@∞Ok. Z=ÚHõÅ∞ ÉÁÅ∞ã¨∞QÍ =∂~°`å~Ú. K«~°‡O #∞#∞Ñ¨Ùx
HÀÖ’Ê~Ú =Ú_»`Å« ∞ Ñ¨_∞» `«∞Ok. "≥∞<Àáê*ò ÅHõ} Δ ÏÅ∞ ÃÑOá⁄O^Œ∞`å~Ú. _ç„Ñ¨+<¨ £
KÀ@∞ KÕã∞¨ ‰õΩO@∞Ok. JO_»O q_»∞^ŒÅ ÖË‰Ωõ O_® áÈ`«∞Ok.
"≥∞<Àáê*ò =zÛ# `«~åfi`« D„™Èì[<£ `«yáæ È=_»O`À „ã‘ÖÎ ’ `«~K° ∞« QÍ "Õ_"ç _Õ ç
Pq~°∞¡ ~å=_»O, ÃãH±û `«yæáÈ=_»O, "≥∞ÿ„ˆQ<£ `«Å<˘Ñ≤Ê JxÑ≤OK«_»O, z~å‰õΩ,
HÀÑÖ =O\˜ =¸_£ ã≤fiOQ∑û `«Ö`ˇ _Î« O» LO\Ï~Ú.
„ã‘Î`åfixfl HÍáê_Õ PÇ¨~°O
fã¨∞‰õΩ<Õ PÇ¨~°OÖ’ ‰õÄ_® D„™Èì[<£ÖÏ Ñ¨xKÕ¿ãq LO\Ï~Ú. g\˜<Õ ÃÑ\·¶ ’
D„™Èì[<£û JO\Ï~°∞. D ÃÑ\·¶ ’ D„™Èì[<£û ™ÈÜ«∂c<£ûÖ’ Z‰õΩ¯=ÙQÍ LO\Ï~Ú.
=∂=¸Å∞ z‰õΩ¯à◊§Ö’¡ ‰õÄ_® D„™Èì[<£ =O\˜ Ñ¨^•~°Oú LO@∞Ok. #\òûÖ’,
P~ÚÖò ã‘_£ûÖ’, z~°∞ ^è•<åºÖ’¡, Ñ¨à◊§Ö’¡, HÍÜ«∞QÆ∂~°Ö’¡ D„™Èì[<£ ÖÏQÍ
LÑ¨Ü∂≥ QÆÑ_¨ qÕ LO\Ï~Ú. JO^Œ∞Hõx „ã‘Î `«# PÇ¨~°OÖ’ g\˜ QÆ∞iOz „â◊^úŒ
=Ç≤ÏOKåe. „ã‘`Î åfixfl HÍáê_»∞HÀ"åe.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 133
j„Ñ¶¨∞ã¨¯Å#O ã¨=∞ã¨º‰õΩ Ñïëê¯~°O
ãÃ H±ûÖ’ Ç¨~ÚH˜ ãÖ`«$Ñ≤ÎHõ~°"≥∞ÿ# â◊$OQÍ~°O
H˘O^Œi ^ŒOÑ¨`∞« Å rq`åÅ∞ KåÖÏ qz„`«OQÍ LO\Ï~Ú. HÀiHõÅ∞ QÆ∞„~åÖˇ·
Zyi Zyi Ñ¨_∞» `«∂ LO>Ë WOˆH=ÚOk P ^ŒOÑ¨`∞« Å â◊$OQÍ~°O =∞^è∞Œ ~åu
=∞^è∞Œ ~°O J#∞ ‰õΩO\Ï~°∞. Éè~í HÎ° ˜ ÉèÏ~°º g∞^Œ K≥ÑÊ¨ ÖË#O`« "≥∂A. ÉèÏ~°º q+¨Ü∞« O
‰õÄ_® JO`Õ. W^ŒiÌ Ö’#∂ ÃãH±ûx ZO*ÏÜü∞ KÕÜ∂« Å<Õ `«ÇÏ¨ `«ÇÏ¨ JO|~åxfl
JO@∞`«∂ LO@∞Ok. Éˇ_£ ~°∂"£∞Ö’ J_»∞QÆ∞ÃÑ\ì̃ XHõi „Ñ¨H¯õ ‰õΩ =∞~˘Hõ~∞° KÕi
=ÚK«Û@QÍ â◊$OQÍ~°OÖ’H˜ kQÆQÍ<Õ WOHÍ Ug∞ KÕÜ«∞‰õΩO_®<Õ PÜ«∞#QÍiH˜
g~°ºO Ñ¨_áç È`«∞Ok. =∞iH˘O^ŒiH˜ J~Ú`Õ JOQÆ„Ñ¨ "ÕâO◊ [iÑ≤ 2-3 „™ÈìHû±
WKÕÛãïH˜ g~°ºã¨¯Å#O`À PÜ«∞#QÍ~°∞ K«ÑÊ¨ |_çáÈ`å~°∞. ^•O`À P"≥∞ ''PÑ¨C_Õ
J~ÚáÈ~ÚO^•, pè—— JO@∂ `«# =∞#ã¨∞ûÖ’x "Õ^Œ#x ZO`À ÉÏ^èŒQÍ
=ºHõÑÎ ~¨ ∞° ã¨∞OÎ k. =~°∞ã¨QÍ WÖÏˆQ ~ÀE [~°∞QÆ∞`«∂ LO>Ë P"≥∞ ã¨∞YOÖËx ^•xH˜
D P~å@O ZO^Œ∞‰õΩ, <å‰õΩ D ÃãHˆ û =^Œ∞Ì J<Õã∞¨ OÎ k. XHõ ~°HOõ QÍ P"≥∞Ö’
ÃãH±û JO>Ë q~°HÎ˜ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. j„Ñ¶∞¨ ã¨¯Å#O ã¨=∞ã¨º „ã‘HˆÎ JãÖ`«$Ñ≤Î HõeyOK«_O»
HÍ^Œ∞, Ñ¨Ù~°∞+¨μxH˜ ‰õÄ_® ZO`À JãÖ`«$Ñ≤Î Hõeyã¨∞OÎ k.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
134 _®II ã¨=∞~°O
[Å∞|∞ KÕÜ«∞_»O ZO`« ã¨Ç¨Ï["≥∂ j„Ñ¶¨∞ãö̈Å#O ã¨=∞ã¨º ‰õÄ_® JO`Õ ã¨Ç¨Ï[O
j„Ñ¶∞¨ ã¨¯Å#O ã¨=∞ã¨º Ju ™ê^è•~°} "≥∞#ÿ k. H˘O^ŒiH˜ "≥Ú^Œ\ ˜ #∞Oz D
ã¨=∞ã¨º LO>Ë =∞iH˘O^ŒiH˜ H˘O`«HÍÖÏxH˜ `«Ö`ˇ ∞« `Î ∞« Ok. =∞iH˘O^ŒiH˜ ^•OÑ¨`º«
rq`«OÖ’ JÑ¨C_»Ñ¨C_»∞ `«Öˇ`«∞Î`«∞Ok. ~ÀE ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO>Ë LO_»x
j„Ñ¶∞¨ ã¨¯Å#O ã¨=∞ã¨º 4-5 ~ÀAÅ∞ QÍºÑπ =¿ãÎ @Ñ‘=∞x g~°ºO Ñ¨_ç áÈ`«∞Ok.
WOH˘O^ŒiHÔ `· Õ ÉèÏ~°º ^ŒQ~æÆ ° FˆH U ã¨=∞™êº LO_»^∞Œ , J^Õ =∞#ã¨∞û Ñ¨_¤» U
=∞QÆ∞=`À<À â◊$OQÍ~°OÖ’ áêÖÁæO>Ë Hõ} Δ ÏÖ’¡ g~°ºO Ñ¨_áç È`«∞Ok. D ~°HOõ QÍ
j„Ñ¶∞¨ ã¨¯Å#O [~°Q_Æ ®xH˜ J<ÕHõ HÍ~°}ÏÅ∞.
j„Ñ¶¨∞ã¨¯Å#O Jx ^Õxfl JO\Ï~°∞?
™ê^è•~°}OQÍ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#fl `«~åfi`« HõhãÖ 2 x=ÚëêÅ∞ g~°ºã¨Åö #O
HÍ‰õΩO_® LO@∞Ok. HÍx H˘O^ŒiH˜ JOQÆ„Ñ¨"Õâ◊O [iÑ≤# J~° x=Ú+Ö,
x=Ú+ÖÖ’<Õ g~°ºO Ñ¨_áç È`«∞Ok. JOQÆ„Ñ¨"âÕ O◊ [~°QHÆ =õ ÚO^À, JOQÆ„Ñ¨"âÕ O◊
[iy# J~°x=Ú+Ö Ö’<À g~°ºã¨öÅ#O J~ÚáÈ`Õ j„Ñ¶¨∞ã¨¯Å#O ã¨=∞ã¨ºQÍ
fã¨∞HÀ=_»O LO@∞Ok.
j„Ñ¶¨∞ã¨¯Å#O ã¨=∞ã¨ºH˜ =ÚYºOQÍ P =ºH˜ÎÖ’ LO_Õ PO^Àà◊#, HõOQÍ~°∞
HÍ~°}O. =∞iH˘O^ŒiÖ’ ÃãH±û QÆ∞iOz Ug∞ `≥eÜ«∞Hõ áÈ=_»O. +¨μQÆ~∞° "åºkè
L#fl"åà◊§Ö’¡ ‰õÄ_® j„Ñ¶∞¨ ã¨¯Å#O ã¨=∞ã¨º LO_Õ J=HÍâ◊O LOk. JxflO\˜HOõ >Ë
=ÚYºOQÍ j„Ñ¶∞¨ ã¨¯Å#O HÍ‰õΩO_® x~ÀkèOK«_O» KÕ`H« ÍHõáÈ=_»O „Ñ¨^•è # HÍ~°}O.
j„Ñ¶∞¨ ã¨Åö #O J<Õk #~åÅ [|∞ƒ HÍ^Œ∞. =∞#ã¨∞ûx J^Œ∞Ñ¨Ù KÕã∞¨ HÀÖËHõ áÈ=_»O
HÍ~°}O.
j„Ñ¶¨∞ã¨¯Å#O x~À^è•xH˜ ãÔ̈~·# HÍ=∞ Hõà◊
j„Ñ¶¨∞ã¨¯Å<åxfl JiHõ@ì_®xH˜ ã¨Ô~·# HÍ=∞ Hõà◊ `≥Å∞ã¨∞HÀ=_»O J=ã¨~°O.
™ê^è•~°}OQÍ HÍ"≥∂„^ÕHÍxfl J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’ ÃÑ@∞ìHÀÖËx "åà◊§H˜, ~°u JO>Ë<Õ <Õ~∞° QÍ
ÃãH±û Jx ÉèÏqOKÕ "åiH˜ j„Ñ¶∞¨ ã¨¯Å#O ã¨=∞ã¨º Z‰õΩ¯=. ~°uÖ’ Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ `«#
HÍ"≥∂„^ÕHÍxfl ~°u ™œYºO H˘~°‰õΩ Ñ¨_Õ P^Œ∞~åÌx J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’ LOK«∞ HÀ=_»O
<Õ~∞° ÛHÀ"åe. Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ U =∂„`«O L„^ÕHÑõ _¨ ‰» Ωõ O_® =ÚO^Œ∞QÍ á¶È~ü ¿Ñ¡ ^•fi~å
„ã‘xÎ ~°uH˜ ã¨#fl^ŒOú KÕÜ∂« e.
„ã‘ÖÎ ’x K«#∞"≥Ú#Åx, ÃÑ^Œ=ÙÅx, HÔ \¡· ’iãπx „¿Ñ~ˆ Ñ≤O Kåe. P"≥∞Ö’ HÍ"≥∂„^ÕHOõ
ÃÑiˆQ=~°‰Ωõ Ñ¨Ù~°∞ +¨μ_»∞ `«# =∞#ã¨∞ûx „Ñ¨âßO`«OQÍ LOK«∞ HÀ"åe. „ã‘Î x^•#OQÍ
XHõ ™êú~ÚH˜ KÕi# `«~åfi`« Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ ÃãH±ûH˜ Ñ¨Ó#∞HÀ"åe. JOQÆ„Ñ¨"âÕ O◊ [iy#
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 135
`«~åfi`« ‰õÄ_® `«fi~°QÍ g~°ºã¨¯Å#O [~°QÆ‰õΩO_® „Ñü 3-4 „™ÈìH±ûH˜ 5-10
ÃãHõO_»∞¡ q~å=∞O fã¨∞‰õΩO@∂ xO_»∞QÍ TÑ≤i Ñ‘eÛ =^Œ∞Å∞`«∂ LO_®e. WÖÏ
„Ñü 3-4 „™ÈìHû± H˜ q~å=∞O Wã¨∂Î LO>Ë Ñ¨Ù~°∞+¨μÖ’¡x HÍ"≥∂„^ÕHOõ `«fi~°`fi« ~°QÍ
Z‰õΩ¯= J=‰õΩO_® J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’ LO@∞Ok. P `«~åfi`« XHõ ™ê÷~ÚÖ’ ^ŒOÑ¨`∞« e^ŒiÌ H©
ÃãH±û HÔ =¡· ∂H±ûH˜ KÕ~∞° `«∞Ok. JÖÏ KÕi# Ñïã≤u÷ Ñ¨Ù~°∞+¨μxH© J~°O÷ J=Ù`«∞Ok,
„ã‘HÎ ˜ J~°O÷ J=Ù`«∞Ok. JÑ¨C_»∞ ãö̈Å#O J~Ú`Õ â◊$OQÍ~°OÖ’x Ç¨~Ú K≥ÑÊ¨ ÖËx
ã¨∞MÏxfl Wã¨∞OÎ k.
=∞#ã¨∞û =∞o§OÑ¨Ù`À ã¨¯Å<åxH˜ ãÖÔHà◊√§
ÃÑ·# K≥Ñ≤Ê# Ñ¨^Œú`Õ HÍ‰õΩO_® j„Ñ¶¨∞ã¨¯Å#O [~°QÆ‰õΩO_® =∞#ã¨∞ûx ~°u
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =∞~˘Hõ q+¨Ü∞« OÃÑH· ˜ =∞~°ÖÛË q^è•#O ‰õÄ_® LOk. HÍ"≥∂„^ÕHOõ
`«fi~°QÍ HÔ =¡· ∂H±ûH˜ KÕ~° ‰õΩO_® ~°uÖ’ áêÖÁæ#flÑ¨C_»∞ P Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ `«# PÑ¶ã‘ ∞¨
q+¨Ü∂« Å#∞, "åºáê~° q+¨Ü∂« Å<À H˘kÌQÍ QÆ∞~°∞‰Î Ωõ `≥K∞« Û‰õΩO>Ë HÍ=∞O f„=`«
HÍã¨Î K«ÖÏ¡i j„Ñ¶∞¨ ãö̈Å#O J=‰õΩO_® J=Ù`«∞Ok. J^Õ q^èOŒ QÍ j„Ñ¶∞¨ ã¨¯Å#O
JÜÕ∞º"åà◊√§ "Õ∞^ä"Œ ∞≥ \˜Hû± nä~"° ∞£ ûx HÍãÎ̈ QÆ∞~°∞Î `≥K∞« ÛHÀ=_®xH˜ „Ñ¨Ü∞« ufl¿ãÎ P
q^èOŒ QÍ j„Ñ¶∞¨ ã¨¯Å#O x"åiOÑ¨|_»∞`«∞Ok.
j„Ñ¶¨∞ã¨¯Å#O x~À^è•xH˜ x~À^è£
‰õΩ@∞O| xÜ«∞O„`«} ™ê^è#Œ OQÍ "å_Õ x~À^è£ j„Ñ¶∞¨ ã¨¯Å#O x~À^è•xH˜ H˘O`«
`À_» Ê _» ∞ `« ∞ Ok. j„Ñ¶ ¨ ∞ ã¨ ¯ Å#O JÜÕ ∞ º"åà◊ √ § x~À^è £ "å_» = K« ∞ Û. ÖË ^ •
Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆOÖ’x HÍ=∞<å_»∞Å∞ `«fi~°QÍ ã¨ÊOkOK«‰Ωõ O_® ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ<Õ =ÚO^Œ∞
Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO "≥Ú^Œ∞ÉÌ Ï ~°_®xH˜ ea<ÀÔH<· £ Z#ã≤\÷ H˜ ± *ˇb¡ =O\˜k ~åÜ«∞_»O =Å¡
„Ñ¨Ü∂≥ [#O LO@∞Ok.
j„Ñ¶¨∞ã¨¯Å#O x~À^è•xH˜ ™êìÑπ ™êì~üì JO_£ ã‘¯fi*ò >ˇH˜flH±Å∞
™êìÑπ ™êì~ìü >ˇHfl˜ H± ~Ô O_»∞ ~°HÍÅ∞QÍ „áêH©ãì ∞¨ KÕÜ∞« _»O LO@∞Ok. 1. „ã‘`Î À
ãÖ|O^èOŒ ÖË‰Ωõ O_® Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ =∂„`«"∞Õ „áêH©ãì ∞¨ KÕÜ∞« _»O 2. „ã‘Î ã¨ÇÏ¨ HÍ~°O`À
„áêH©ìã¨∞ KÕÜ«∞_»O. ™êìÑπ ™êì~üì >ˇH˜flH± „Ñ¨^è•# ÅHõΔ ºO g~°ºã¨¯Å#O [iˆQ
=ÚO^Œ∞ HõeˆQ Ãã<Õû+¨<£x `≥Å∞ã¨∞HÀQÆÅQÆ_»O, ^•xfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩx ã¨¯Å<åxfl
x~ÀkèOK«∞ ™ê=∞~åúºxfl ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ=_»O. ™êìÑπ ™êì~ìü >ˇHfl˜ H±x JÉèÏºãÖ
KÕ¿ãÎ D ~Ô O_»∞ x^•#OQÍ JÅ=~°∞`å~Ú. W@∞=O\˜ JÉèÏº™êxH˜ ~Ô O_»∞ ÃãÑì ûπ
LO\Ï~Ú. "≥Ú^Œ\ ˜ ÃãÑì Öπ ’ Ç¨Ïã¨„Î Ñ¨Ü∂≥ QÆO KÕÜ∂« e. Ç¨Ïã¨„Î Ñ¨Ü∂≥ QÆO KÕã∂¨ Î LO_»QÍ
g~°ºã¨¯Å#O J~ÚáÈ`«∞O^Œ<Õ Ñ¶‘eOQ∑ HõÅQÆQÍ<Õ Ç¨Ïã¨Î„Ñ¨Ü≥∂QÆO PÑ≤"ÕÜ«∂e.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
136 _®II ã¨=∞~°O
=∞m§ =¸_»∞ #∞Oz 5 ÃãHõO_»Ö¡ ’ P Ñ¶e‘ OQ∑ `«yáæ È`«∞Ok. ãÖÎ aèOz# Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO
JÖÏˆQ LO@∞Ok. uiy Ç¨Ïã¨„Î Ñ¨Ü∂≥ QÆO ^•fi~å Ñ¨Ù~°∞ëêOQÍxH˜ „¿Ñ~°} HõeyOKåe.
=∞m§ g~°ºO Ñ¨_áç È`«∞O^Œ<Õ Ñ¶e‘ OQ∑ HõÅQÆQÍ<Õ PÑ≤"Ü Õ ∂« e. D ~°HOõ QÍ 15
x=ÚëêÅ∞ KÕ Ü « ∂ e. KåÖÏ=∞OkH˜ JÉè Ï ºã¨ O `˘e k<åÖ’¡ ZO`«
PÑ¨Ù‰õΩO^•=∞#∞‰õΩ<åfl 2-3 x=ÚëêÖ’¡ g~°ºO Ñ¨_áç È`«∞Ok. HÍx "å~°O-Ñ¨k
~ÀAÖ’¡ 15 x=ÚëêÅ =~°‰Ωõ g~°ºã¨¯Å#O HÍ‰õΩO_® x"åiOK«∞‰õΩ<Õ ™ê=∞~°ºú O
ÃÑOá⁄O^Œ∞`«∞Ok.
"≥Ú^Œ\ ˜ ÃãÑì Öπ ’ 15 x=ÚëêÅ∞ áê@∞ g~°ºã¨¯Å#O HÍ‰õΩO_® x~ÀkèOK«∞
HÀQÆey# `«~åfi`« ~Ô O_»= ÃãÑì xπ JÉèÏºãÖ KÕÜ∂« e. KÕuH˜ #∂<≥QÍx, "Õ[Öˇ<· Q£ Íx
~åã≤ =^Œ∞Å∞QÍ QÆ∞Ñ≤Ê_ç Ñ¨\Ïìe. JÖÏ QÆ∞Ñ≤Ê_ç Ñ¨\ ˜ì# KÕuÖ’H˜ ã¨ÎOaèOz#
Ñ¨Ù~°∞ëêOQÍxfl x^•#OQÍ „Ñ¨"Õâ◊ÃÑ\Ïìe. "≥Ú^Œ\ ˜ „Ñ¨Ü«∞`«flOÖ’ g~°ºã¨öÅ#O
J~ÚáÈ`«∞Ok. HÍx 10-15 ~ÀAÖ’¡ g~°ºã¨¯Å#O HÍ‰õΩO_® x~ÀkèOK«_»O
™ê^èºŒ O J=Ù`«∞Ok. XHõ"àÕ ◊ JÖÏ ™ê^èºŒ O HÍx Ñ¨HOΔõ Ö’ uiy "≥Ú^Œ\ ˜ ÃãÑì xπ
"å~°O-Ñ¨k ~ÀAÅ∞ „áêH©ãì ∞¨ KÕÜ∂« e. ™ê^è•~°}OQÍ P~°∞ "å~åÖ’¡ j„Ñ¶∞¨ ã¨¯Å#O
HÍ‰õΩO_® x~ÀkèOK«∞‰õΩ<Õ ã¨=∞~°`ú « ÃÑOá⁄O^Œ∞`«∞Ok.
W^Õ „Ñ¨Ü∂≥ QÆO „ã‘Î ã¨ÇÏ¨ HÍ~°O`À ‰õÄ_® KÕÜ∞« =K«∞Û. ~Ô O_»= ÃãÑì Öπ ’ KÕu
QÆ∞Ñ≤Ê_ç HÍ‰õΩO_® P"≥∞ Ü≥∂x =∂~°Oæ Ö’ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO „Ñ¨"âÕ O◊ [iÑ≤ g~°ºã¨¯Å#O
HÍ‰õΩO_® =∞#ã¨∞ûx x~ÀkèOK«=K«∞Û.
ã‘¯fi*ò >ˇH˜flH±
ã‘¯ fi*ò >ˇHfl˜ H± J<Õk „ã‘Î Ñ¨Ù~°∞+¨μe^Œ~Ì ∂° Hõeã≤ JÉèÏºãÖ KÕ¿ãk. D >ˇHfl˜ H±Ö’
"≥Ú^Œ\ ˜ ÃãÑì Öπ ’ „ã‘Î `«# KÕ`∞« Å`À Ñ¨Ù~°∞ëêOQÍxH˜ „¿Ñ~°} Hõeyã¨∂Î g~°ºã¨¯Å#O
Ãã<Õû+¨<£ Ñ¨Ù~°∞+¨μxH˜ HõÅQÆQÍ<Õ „¿Ñ~°} =∂<Õã≤ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO „ÃÑ#¶ ∞ºÅ"£∞ ^ŒQ~æÆ °
"ÕÅ∞ ÃÑ\˜ì QÆ\ Qì˜ Í 3-4 ÃãHõO_»∞¡ áê@∞ <˘Hõ¯_»O LO@∞Ok. WÖÏ ã‘¯ fi*ò KÕÜ∞« _»O
=Å¡ JOQÆO U =∂„`«O _Ò<£ J=^Œ∞. HÍx ã¨Åö #O J=_»O LO_»^∞Œ . ã¨Åö #O
JÜÕ∞º Ãã<Õû+¨<£ `«yáæ È~Ú# `«~åfi`« =∞m§ „ã‘Î Ñ¨Ù~°∞ëêOQÍxH˜ „¿Ñ~°} Hõeyã¨∞OÎ k.
D ~°HOõ QÍ 15 x=ÚëêÅ áê@∞ g~°ºã¨¯Å#O x~ÀkèOÑ¨|_Õ =~°‰Ωõ KÕÜ∂« e.
j„Ñ¶¨∞ã¨¯Å<åxH˜ =∞O^Œ∞Å∞
=∞O^Œ∞Å`À „Ñ¨"∞Õ Ü«∞O ÖË‰Ωõ O_® ÃÑ· >ˇHfl˜ H±Å∞ KåÖÏ=~°‰Ωõ LÑ¨Ü∂≥ QÆÑ_¨ `» å~Ú.
JÖÏ KÕÜ∞« ÖËx "åà◊√¡ _ÕáêH˜û\˜<£ 30 Ü«∞O.l. aà◊§Å∞ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#_®xH˜
2-3 QÆO@Å =ÚO^Œ∞ XHõ aà◊§ "Õã∞¨ HÀ"åe.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 137
\©<Õ*ò Ñ≤Å¡Ö’¡ qz„`«"≥∞ÿ# „Ñ¨=~°Î#
\©<*Õ ò Ñ≤ÅÖ¡ ’¡ ™ê^è•~°}OQÍ ¿Ñ~Ô O\òû`À Ñ¶∞¨ ~°¬} Ñ¨_Õ Ñïã≤u÷ LO@∞Ok.
`«=∞H˜ Jhfl `≥Å∞ã¨x, Jhfl KÕÜ∞« QÆÅ=∞x, `«=∞‰õΩ Z=~°∂ Ug∞ K≥ÑÊ¨ #=ã¨~O°
ÖË^xŒ J#∞ ‰õΩO\Ï~°∞. D Ñïã≤u÷ =Å¡ KåÖÏ ãÖ^Œ~åƒùÅÖ’ ¿Ñ~Ô O\òû =∂@
q#~°∞. ^•O`À ¿Ñ~Ô O\òûH©, Ñ≤ÅÅ¡ H© =∞^èºŒ Ñ¶∞¨ ~°¬} `«Ö`ˇ ∞« Î `«∞Ok. \©<*Õ ò Ñ≤ÅÖ¡ ’¡
„Ñ¨`ºÕ Hõ"∞≥ #ÿ =ºHÎ̃`fi« O P =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ ÃÑOá⁄O^Œ_"» ∞Õ XHõ „Ñ¨^•è # HÍ~°}O. ^•xH˜
`À_»∞ ^Õx<≥<· å KÕ¿ãÜ«∞QÆÅ=∞<Õ ™êÇ¨Ïã¨ „Ñ¨=$uÎ ‰õÄ_® LO@∞Ok. ^•O`À "åiÖ’
^Œ∂‰õΩ_»∞ ã¨fiÉèÏ=O KÀ@∞ KÕã∞¨ ‰õΩO@∞Ok.
^Œ∂‰õΩ_çx ^Œ∂~°O KÕ¿ã _»Öò<ã≥ π
H˘O^Œ~∞° Ñ≤ÅÅ¡ ∞ ã¨ÇÏ¨ [OQÍ LO_Õ \©<*Õ ò Ñ≤ÅÅ¡ H˜ aè#flOQÍ LO\Ï~°∞. P
aè#fl`«fiO =∂=¸Å∞QÍ LO>Ë Ñ¶¨~åfiÖË^Œ∞. P qÅHõΔ}`« ã≤÷u ¿ÑÔ~O\òûx
HõÅ=~°Ñ~¨ ∞° ã¨∞OÎ k. ^•xH˜ HÍ~°}O W@∞=O\˜ \©<*Õ ò Ñ≤ÅÖ¡ ’¡ JO`«∞ Ñ¨@xì kQÆ∞Å∞,
qKå~°O <≥ÅÅ∞ `«~°|_ç LO @∞Ok. "åà◊§Ö’¡ Z@∞=O\˜ Lëê~°∞ LO_»^Œ∞.
"åà◊§Ö’¡ U^À KÕÜ∂« Å<Õ L`åûÇ¨ÏO LO_»^∞Œ . ÃÑQ· Í D rq`«O ^ŒO_»∞QÆ<Õ ÉèÏ=O
`«~K° ∞« "åà◊§ =∂@Ö’¡ =ºHõOÎ J=Ù`«∞Ok. U q+¨ Ü«∞O g∞^• Pã¨HÎ˜ LO_»^∞Œ .
ÃÑQ· Í K«xáÈ"åÅ<Õ PÖ’K«# `«~K° ∞« HõÅ∞QÆ∞`«∂ LO@∞Ok. \©<[Õ ~üûÖ’x D
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
qÅHõ} Δ Ñïã≤u÷ <Õ ''Z_®ÅÃãO\ò _ç„ÃÑ+¨<—£ — JO\Ï~°∞. 15-24 ãÖ=`«û~åÅ =∞^èºŒ
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
138 _®II ã¨=∞~°O
=Ü«∞ã¨∞û "åiÖ’ =∞~°}ÏÅH˜, P`«‡Ç¨Ï`«º KÕã¨∞HÀ=_»O =¸_»= ™êú<åxfl
P„Hõq∞ã¨∞OÎ k. KåÖÏ=∞Ok ÃÑ^Œ"Ì åà◊√§ Ñ≤ÅÖ¡ ’¡x D qÅHõ} Δ `« Ñïã≤u÷ H˜ HÍ~°}O
"åà◊§ =∂#ã≤Hõ |ÅÇ‘Ï#`« J#∞‰õΩO\Ï~°∞. HÍx J^˘Hõ =∂#ã≤Hõ "åºkè.
„Ñü #Å∞QÆ∞~°∞ J=∂‡~ÚÅÖ’, JÖÏˆQ „Ñü 8=∞Ok JÉÏƒ~ÚÅÖ’ XHõiH˜
Z_®ÅÃãO\ò _ç„Ñ¨+<¨ £ Z‰õΩ¯= ™ê÷~ÚÖ’#∂ ÖË^• `«‰Ωõ ¯= ™ê÷~ÚÖ’#∂ LO@∞Ok.
Z_®ÅÃãO\ò _ç„Ñ¨+<¨ £ QÆ∞~Ô #· Ñ≤ÅÖ¡ ’¡ Hˆ =ÅO 33âß`«O =∞O^Õ "≥∞_çHÖõ ò ÃÇÏÖòÊ
á⁄O^Œ_O» LO\’Ok. HÍx ¿Ñ~Ô O\òû "åà◊§Ö’¡x qÅHõ} Δ `« Ñïã≤u÷ x *Ï„QÆ`QÎ« Í
QÆ=∞xOz#@¡ ~Ú`Õ 80âß`«O =∞OkH˜ zH˜`û« KÕã≤ =∂=¸Å∞QÍ =∂ˆ~ÛÜ«∞=K«∞Û.
Z_®ÅÃãO\ò _ç„Ñ¨+<¨ H£ ˜ HÍ~°}ÏÅ∞
"≥∞^Œ_∞» Ö’ #∂º~À„\Ï<£ûg∞@~üû J<Õ HÔ q∞HõÖòû LO\Ï~Ú. D #∂º~À „\Ï<£û
g∞@~üûÖ’ HõeQˆ Jã¨=Î ºã¨`Î « _ç„Ñ¨+<¨ H£ ˜ HÍ~°}O J=Ù`«∞Ok. W@∞=O\˜ ~°™êÜ«∞xHõ
„H˜Ü∞« Å Jã¨=Î ºã¨`Î H« ˜ H˘xfl Ñïã≤`÷ ∞« Å∞ `À_≥· _ç„Ñ¨+<¨ H£ ˜ HÍ~°}ÏÅ=Ù`å~Ú. =ÚYºOQÍ
J@∞=O\˜ Ñïã≤`÷ ∞« ÅÖ’ `«e`¡ O« „_»∞Å∞, Ñ≤ÅÅ¡ =∞^èºŒ HõeQˆ Ñ¶∞¨ ~°¬}Å∞ XHõ „Ñ¨^•è #
HÍ~°}O. Pf‡Ü«ÚÅ =∞~°}ÏÅ∞, ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å Z_»ÉÏ@∞, K«^∞Œ =ÙÖ’ "≥#∞HõÉÏ@∞,
n~°H… ÍÅ "åº^è∞Œ Å∞, ã≤¯Öòû ÖËHõ `«H¯˜ # "åà◊§`À "≥#∞Hõ|@_»O =O\˜ HÍ~°}ÏÅ∞
‰õÄ_® _ç„Ñ¨+<¨ H£ ˜ =¸ÖÏÅ∞.
Z_®ÅÃãO\ò _ç„Ñ¨+<¨ Ö£ ’ ÅHõ} Δ ÏÅ∞
Z_®ÅÃãO\ò _ç„Ñ¨+<¨ £ KÀ@∞ KÕã∞¨ ‰õΩ#fl Ñ≤ÅÖ¡ ’¡ L`åûÇ¨ÏO, LÖÏ¡ãO¨ LO_»=Ù.
_»ÖòQÍ LO\Ï~°∞. z~å‰õΩQÍ LO\Ï~°∞. U^À ÉÏ^èŒ "åà◊§ =ÚMÏÖ’¡ Hõ#|_»∞`«∞Ok.
W`«~°„`å Z@∞=O\˜ ÉèÏ"åÅ∞ "åà◊§ =ÚMÏÖ’¡ Hõ#|_»=Ù. U^À HÀÖ’Ê~Ú#
"åà◊§ÖÏQÍ kQÆ∞Å∞QÍ LO\Ï~°∞. WÖÏ HõhãÖ ~Ô O_»∞ "å~åÅH˜ q∞Oz D Ñïã≤uú
LO@∞Ok. HÍx ™ê^è•~°}OQÍ H˘xfl <≥ÅÅ #∞Oz Ñ≤Å¡Å∞ JÖÏ LO_»@O
[~°∞QÆ∞`«∞Ok. JO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ "åà◊§H˜ ZO`À Pã¨HÎ˜ L#fl q+¨Ü∂« Å g∞^Œ U
=∂„`«O Pã¨HÎ̃ ÖË‰Ωõ O_® `«Ü∂« ~°=Ù`å~°∞.
XHõ #=Ùfi LO_»^∞Œ , XHõ ã¨~^° • LO_»^∞Œ . H˘O^Œ~∞° Ñ≤ÅÅ¡ ∞ J~Ú`Õ |~°∞=Ù
‰õÄ_® HÀÖ’Ê`å~°∞. ZÑ¨C_»∂ x„^ŒáÈ`«∞O\Ï~°∞ ÖË^• =∞QÆ`«QÍ Hõ#|_»`å~°∞.
Z‰õΩ¯==∞Ok x„^ŒáÈ‰õΩO_® kQÆ∞Å∞QÍ, XO@iQÍ ‰õÄ~°∞Ûx LO\Ï~°∞. U Ñ¨xH˜
FÑ≤Hõ ÖË#@∞¡ Hõ#|_»`å~°∞. `«=∞ „|`«∞‰õΩ ^ŒO_»∞QÆ J#∞‰õΩO\Ï~°∞. U^À `«ÑC¨
KÕã#≤ "å_çÖÏQÍ Ñ¶Ö‘ ò J=Ù`å~°∞. ZÑ¨C_»∂ U^˘Hõ âßs~°Hõ ÉÏ^èŒ ÖË^• <˘Ñ¨CÅ∞
"åà◊§x "Õkãè ∂¨ Î LO\Ï~Ú. D ÅHõ}Δ ÏÅ∞ |\˜ì Z_®ÅÃãO\ò _ç„Ñ¨+<¨ x£ QÆ∞iÎOK«=K«∞Û.
_ç„Ñ¨+<¨ H£ ˜ Ö’<≥#· Ñ≤ÅÅ¡ x QÆ∞iÎOK«Háõ È`Õ U=∞=Ù`«∞Ok?
W@∞=O\˜ Ñ≤ÅÅ¡ QÆ∞iOz Ñ¨\ Oì̃ K«∞ HÀHõáÈ`Õ "åà◊√§ ã¨∂¯ÖòH˜ ãïQÍæ "≥à§◊ ~°∞.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 139
ã¨∂¯ÖòH˜ "≥o§<å JHõ¯_» U^˘Hõ ã¨=∞ã¨ºH˜ HÍ~°}O J=Ù`å~°∞. ZO`À HÀ¡*òQÍ L#fl
¿ãflÇ≤Ï`«∞_çx ‰õÄ_® =kÖË™êÎ~°∞. H˘O^Œ~°∞ Ñ≤Å¡Öˇ·`Õ WÅ∞¡ =ke "≥o§áÈ`å~°∞.
=∞QÆÑÅ≤ Å¡ ∞ =∞^•ºxH˜, =∂^ŒH„õ ^Œ"åºÅH˜ JÅ"å@∞ Ñ¨_`» å~°∞. H˘O^Œ~∞° HõãH≤ ãõ Q≤ Í
JuQÍ u#_»"∂≥ , ux HõHˆ ¯Ü«∞_»"∂≥ KÕ™êÎ~∞° . =∞i H˘O^Œ~∞° ÉË_¡ £ fã¨∞‰õΩx "≥∂KÕ`∞« Å
g∞^Œ HÀã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. x~°¡HõΔ º „Ñ¨=~°Î# JÅ=~°∞Û‰õΩO\Ï~°∞. J~Ú#"åà◊§`À,
HÍx"åà◊§`À J~°Oú ÖËx Ñ¶∞¨ ~°¬}H˜ kQÆ∞`å~°∞. JHõ™ê‡`«∞QÎ Í P`«‡Ç¨Ï`«º KÕã∞¨ ‰õΩO\Ï~°∞.
W@∞=O\˜ qÅHõ} Δ „Ñ¨=~°#Î J<ÕHõ J#~åúÅH˜ ^•i fã¨∞OÎ k Hõ#∞Hõ Z_®ÅÃãO\ò
_ç„Ñ¨+<¨ x£ J~°Oú KÕã∞¨ ‰õΩx "≥O@<Õ "åà◊§H˜ "≥∞_çHÖõ ò ÃÇÏÖòÊ JOk"åfie.
\©<*Õ ò Ñ≤ÅÖ¡ ’¡ P`«‡Ç¨Ï`«ºÅ∞
\©<*Õ ò Ñ≤ÅÖ¡ ’¡
P`«‡Ç¨Ï`«ºÅ∞
LO_»\ÏxH˜
„Ñ¨^•è # HÍ~°}O
Z_®ÅÃãO\ò
_ç„Ñ¨+<¨ .£ W@∞
=O\˜ "åà◊§x
=ÚO^Œ∞QÍ<Õ
QÆ=∞x¿ãÎ D
P`«‡Ç¨Ï`«ºÅx
`ÕeHõQÍ
x"åiOK«=K«∞Û.
Z_®ÅÃãO\ò _ç„Ñ¨+<¨ £ L#fl Ñ≤ÅÖ¡ ’¡ P`«‡Ç¨Ï`«º KÕã∞¨ HÀ=_®xH˜ J=HÍâ◊O
LO^Œx H˘O`«=~°‰Ωõ =ÚO^Õ QÆ∞iÎOK«=K«∞Û.
W@∞=O\˜ "åà◊§ =∂@Ö’¡ `«~°K«∞ `å=Ú ZO^Œ∞‰õÄ Ñ¨xH˜~å=∞x, „|uH˜
LO_»@O ^ŒO_»QxÆ =∂@Å∞ q#|_»∞`«∞O\Ï~Ú. ÃÑQ· Í JO`Õ HÍ‰õΩO_® ã¨_<» Q£ Í
gà◊√§ ÃãÖ· Oˇ \ò J~ÚáÈ`å~°∞. Z=i`À#∂ =∂\Ï¡_~» ∞° . ÖË^• Ñ≤zÛ ãÖ`Àëêxfl
=ºHõÎÑ¨~°∞™êÎ~°∞.
W@∞=O\˜ Ñïã≤u÷ "åà◊§Ö’¡ _ç„Ñ¨+<¨ £ `å~å™êú~ÚÖ’ KÕi #Ñ¨C_Õ LO@∞Ok.
H˘O^Œ Ô ~ · ` Õ <Õ # ∞ K« z Û áÈ`å#x =∂\˜ = ∂\˜ H © JO\Ï~° ∞ . WOH˘O^Œ ~ ° ∞
qëê^Œ w`åÅx, Kå=Ù w`åÅ<Õ =∂\˜=∂\˜H© qO\Ï~°∞. ãÖ`À+¨Hõ~°"≥∞ÿ#
ãÖÑ¶¨∞@#ÅH˜, ã¨=∞Ü«∂ÅH˜ ^Œ∂~°OQÍ LO\Ï~°∞. Z=i`À#∂ HõÅ=‰õΩO_®
LO\Ï~°∞. WÖÏO\˜ Ñ≤ÅÅ¡ q+¨Ü∞« OÖ’ KåÖÏ *Ï„QÆ`QÎ« Í LO_®e. "≥O@<Õ _®Hõ~ì ∞° x
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ„Ñ¨kOKåe.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
140 _®II ã¨=∞~°O
_ç„Ñ¨+<¨ £ Ñ≤ÅÅ¡ `À _ôeOQ∑ ZÖÏ?
Ñ≤ÅÅ¡ ∞ `å=Ú XO@i"åà◊§=∞x, `å=Ú Z=iH© J=ã¨~O° ÖË^xŒ K«¿ãáÎ È`«∞O^Œx
=∂\Ï¡_∞» `«∂ LO>Ë J@∞=O\˜ "åà◊§H˜ ¿Ñ~Ô O \òû, `«H¯˜ # ÃÑ^ŒÅÌ ∞ ''#∞=Ùfi XO@i
"å_çq HÍ=Ù ÖË^• h=Ù XO@i^•xq HÍ=Ù, h‰õΩ "Õ∞=∞O^Œ~O° L<åflO, hˆHO
`«‰Ωõ ¯=—— J<Õ Éè~í Àã¨ QÆ\ Qì̃ Í W"åfie.
™ê^è•~°}OQÍ _ç„Ñ¨+<¨ £ L#fl Ñ≤ÅÖ¡ ’¡ J#∞Hõ} Δ O `å"Õ∞ U^À `«ÑC¨ KÕ™ê=∞x
‰õΩq∞eáÈ`«∞O\Ï~°∞. W@∞=O\˜ Ñ≤ÅÖ¡ ’¡ h `«¿ÑÊq∞ ÖË^∞Œ , #∞=Ùfi JO`å Hõ~Ô ‰õΩì
QÍ<Õ KÕ™ê=Ù J#fl ™êfiO`«# HõeyOKåe. ™ê^è•~°}OQÍ _ç„Ñ¨+<¨ H£ ˜ Ö’<≥#· Ñ≤ÅÅ¡ ∞
''JO^Œ~∂° ##∞fl `«ÑC¨ Ñ¨_∞» `«∞<åfl~°∞, HÀÑ≤+ª≤ JO@∞<åfl~°∞, `«QÍ^•ÅH˜ <Õ<Õ HÍ~°}O
JO@∞ <åfl~°∞—— Jx ZO`À ÉÏ^è`Œ À K≥|∞`«∞O\Ï~°∞. J@∞=O\Ñ¨C_»∞ ÃÑ^ŒÅÌ ∞
''#∞=Ùfi JÖÏ =∂\Ï¡_@ » O `«¿ÑÊg∞ HÍ^Œ∞. P ã≤u÷ Ö’ Z=~°∞<åfl JÖÏˆQ =∂\Ï¡_∞»
`å~°∞. #∞=Ùfi Hõ~Ô Hˆ ì =∂\Ï¡ _®=Ù—— Jx #K«ÛK≥áêÊe. ÃÑ^Œ"Ì åà◊§ #∞Oz Éè~í À™ê
~å=_»O`À "åà◊§ ÉèÏ"À^ÕfiQÍÅÖ’ HÍãÎ̈ =∂~°∞Ê "≥∞^ŒÅ=Ù`«∞Ok.
Z_®ÅÃãO\ò _ç„ÃÑ+¨<H£ ˜ zH˜`û« LO^•?
Z_®ÅÃãO\ò _ç„Ñ¨+<¨ H£ ˜ `«ÑÊ¨ ‰õΩO_® zH˜`û« LOk. 80âß`«O Z_®ÅÃãO\ò
_ç„Ñ¨+<¨ £ Ñ≤ÅÅ¡ H˜ KåÖÏ `ÕeHõQÍ zH˜`û« KÕã≤ `«fii`«OQÍ =∂=¸Å∞ KÕÜ∞« =K«∞Û.
gà◊§H˜ ÃãH· ÍÅlãπì H“xûeOQ∑, ÃãH· Ü ˜ ∂« „\˜ãìπ zH˜`û« K«H¯õ QÍ `À_»Ê_»∞`«∞Ok. HÍÔQfl\˜"£
a¿ÇÏqÜ«∞~ü ^ä~≥ Ñ° ≤ "åà◊§Ö’¡x qÅHõ}Δ "≥∞#ÿ PÖ’K«#Åx ãïkkÌ =∂=¸Å∞ KÕã∞¨ OÎ k.
P Ñ≤Å¡ÅH˜ zH˜`«û`À áê@∞ á¶êºq∞b "≥∞O|~üûH˜ ‰õÄ_® "åà◊§`À ZÖÏ
=º=Ç¨ÏiOKåÖ’ H“xûeOQ∑ KÕÜ∂« e. Ü«∂O\˜_„ç Ñ¨ÃãO\ò =∞O^Œ∞Å∞ "åºkèx `ÕeHõQÍ
#Ü«∞O KÕ™êÎ~Ú. KåÖÏ=∞Ok Ñ≤ÅÖ¡ ’¡x _ç„Ñ¨+<¨ H£ ˜ HÍ~°}"≥∞#ÿ qÅHõ}Δ "≥∞#ÿ Ñïã≤uú x
QÆ∞iÎOK«H,õ zH˜`û« KÕÜ∞« Hõ J<ÕHõ ã¨=∞ã¨ºÅH˜ QÆ∞i J=Ù`«∞<åfl~°∞. Z_®ÅÃãO\ò
_ç„Ñ¨+<¨ £ QÆ∞iOz ¿Ñ~Ô O\òûH˜, ÃÑ^ŒÅÌ H˜ J=QÍÇ¨Ï# J`«ºO`« J=ã¨~O° .
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 141
J<Àº#º ^•OÑ¨`åºxH˜ r=# ã¨∂„`åÅ∞
ãÖ™ê~°O Ñ¨KÛ« QÍ LO_®ÅO>Ë ^ŒOÑ¨`∞« Å =∞^èºŒ K«H¯õ x J=QÍÇ¨Ï# LO_®e,
ãŸº`« LO_®e. W^ŒiÌ =∞^èºŒ â◊$OQÍ~°Ñ~¨ "° ∞≥ #ÿ J#∞|O^èOŒ ‰õÄ_® x`«º#∂`«#OQÍ
LO_®e. ÃÑH· ˜ ÉèÏ~åºÉè~í ÅÎ° ∞QÍ ãÖ|O^è"Œ ∞Õ Hõ#|_»∞`«∞<åfl "åi J#∞|O^èOŒ Ö’
â◊$OQÍ~°O =ÚYºáê„`Õ =Ç≤Ïã¨∞OÎ k. â◊$OQÍ~°O "åi^ŒiÌ x HõeÑ≤ LOK«∞`«∞Ok.
JO^Œ∞Hõ<Õ Ñ¨KÛ« x ãÖ™ê~åxH˜ ^ŒOÑ¨`∞« Å =∞^èºŒ K«H¯õ x ~À=∂O\˜H± iÖË+<¨ +£ Ñ≤ π
J=ã¨~°O.
Z@∞=O\˜ q+¨Ü«∂Å∞ ^ŒOÑ¨`«∞Å =∞^èŒº ãŸº`«x ^≥|ƒf™êÎ~Ú ?
1. ^ŒOÑ¨`∞« Å =∞^èºŒ K«H¯õ x Hõ=¸ºxˆH+¨<£ ã≤¯Öòû ÖËHáõ È=_»O :
ãÖ™ê~åxH˜ ãÖ|OkèOz# q+¨Ü∂« Åx W^Œ~Ì ∂° ‰õÄ~°∞Ûx =∂\Ï¡_∞» HÀ=_»O,
ã¨=∞ã¨ºÅx ZÖÏ Ñï+¨¯iOK«∞HÀ"åÖ’ W^Œ~Ì ∂° Hõeã≤ PÖ’zOK«_O» , XHõi =∞#ã¨∞ûÖ’
=∂@ =∞~˘HõiH˜ K≥Ñ¨CHÀ=_»O, ™ê#∞‰õÄÅOQÍ ã¨ÊOkOK«_»O -W=hfl
Hõ=¸ºxˆH+¨<£ ã≤¯ÖòûÖ’ =™êÎ~Ú. Wq Ö’Ñ≤Oz#Ñ¨C_»∞ J<ÕHõ JáÈÇ¨ÏÅ∞,
J#∞=∂<åÅ∞ ^ŒOÑ¨`∞« Å =∞^èºŒ `«Ö`ˇ ∞« `Î å~Ú.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
142 _®II ã¨=∞~°O
2. Ñ¨Ù~°∞ëêkèHºõ `« :
Ñ¨Ù~°∞+¨ JÇ¨ÏOHÍ~°O`À ÉèÏ~°ºx K«∞ÅHõ#QÍ K«∂_»@O, ÉèÏ~°ºx Ñ¨\ Oì̃ K«∞HÀHõ
áÈ=_»O, u@ì_O» , H˘@ì_O» W=hfl ^ŒOÑ¨`∞« Å =∞^èºŒ iÖË+<¨ +£ Ñ≤ xπ ^≥|ƒf™êÎ~Ú.
3. ^ŒOÑ¨`∞« Ö’¡ Z=~À XHõ~∞° q"å¿ÇÏ`«~° ÖˇO· yHõ ãÖ|O^è•Åx ÃÑ@∞ìHÀ=_»O,
^•O`À ^ŒOÑ¨`∞« Å =∞^èºŒ HõÅ`«Å∞ K≥Å~ˆ QÆ∞`å~Ú.
4. =∂#ã≤Hõ =uÎ_ç :
Éè~í HÎ° ˜ `«# =$uÎH˜ ãÖ|OkèOz# ã¨=∞ã¨ºÅ∞ `«Ö`ˇ _Î« O» `À ÉèÏ~°º`À#∂, Ñ≤ÅÅ¡
`À#∂ =∞#ã¨∞ûx ÑÖK«∞HÀÖËHõáÈ=_»O, z~å‰õΩÑ¨_»@O, HÀÑÿOK«∞HÀ=_»O
LO\Ï~Ú. JÖÏˆQ ÉèÏ~°ºH˜ QÆ$Ç¨Ï ãÖ|O^è"Œ ∞≥ #ÿ ã¨=∞ã¨ºÅ`À =∂#ã≤Hõ =uÎ_Hç ˜
Ö’#∞HÍ=_»O
5. ^ŒOÑ¨`∞« Å =∞^èºŒ PiúHÑõ ~¨ "° ∞≥ #ÿ q"å^•Å∞ `«Ö`ˇ _Î« O» `À W^ŒiÌ =∞^èºŒ ^Œ∂~°O
ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok.
6. rq`«O Ü«∂O„uHõOQÍ JxÑ≤OK«_O»
7. ÉèÏ~°º g∞^Œ Éè~í HÎ° ,˜ Éè~í Î° g∞^Œ ÉèÏ~°ºH˜ D~°¬º HõÅQÆ_O»
8. Éèí~°Î U^À `≥zÛÃÑ\ÏìÅx, #QÆÅ∞ KÕ~ÚOz ÃÑ\ÏìÅx ÉèÏ~°º JkèHõOQÍ
P~å@O K≥O^Œ_O» , ÖË^• Éè~í Î° ÉèÏ~°º #∞O_ç JuQÍ PtOK«_O» ^•O`À "åi^ŒiÌ
=∞^èºŒ =∂@Å Ü«Ú^ŒOú "≥Ú^ŒÅ=Ù`«∞Ok.
9. ^Œ∞~°Å"å@∞¡ :
E^ŒO, =∞^ŒºO, [~åúÅ∞, Mˇ·hÅ∞ =O\˜ =ºã¨<åÅ∞ ÉèÏ~°ºH˜ U=yOÑ¨Ù
HõeyOK«_»O
10. U^≥<· å Ñ¨x KÕÑ_¨ `ç Õ rq`« ÉèÏQÆ™êfiq∞ ã¨ÇÏ¨ HÍ~°O ÖËHáõ È=_»O
11. U =∂„`«O „¿Ñ=∞ K«∂Ñ¨Háõ È=_»O
iÖË+¨<£+≤Ñπ ^≥|ƒu#_»O`À =KÕÛ ã¨=∞ã¨ºÅ∞
1. ã¨Ç¨ÏHõiOK«HõáÈ=_»O
2. _ç„Ñ¨+<¨ H£ ˜ Ö’#∞HÍ=_»O
3. =∂\Ï¡_»HõáÈ=_»O
4. XHõi J=ã¨~åÅ∞ =∞~˘Hõ~∞° Ñ¨\ Oì̃ K«∞HÀHõáÈ=_»O
5. WO\˜H˜ ãïQÍ ~åHõáÈ=_»O
6. W`«~∞° Å =ÚO^Œ∞ K«∞ÅHõ#QÍ =∂\Ï¡ _»@O, =∞#ã¨∞ûx QÍÜ«∞Ñ¨~K° _« O»
7. Ñ≤ÅÅ¡ x x~°H¡ Δõ ºO KÕÜ∞« _»O
8. =∞~˘Hõi`À ÖˇO· yHõÑ~¨ "° ∞≥ #ÿ ãÖ|O^è•Å∞ U~°Ê~°∞K«∞HÀ=_»O
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 143
9. WO\’¡ Z=i^•i "åi^Õ J=_»O
10. QÆ$Ç¨ÏâßOu HÀÖ’Ê=_»O
11. q_®‰õΩÅ∞ HÀ~°_O»
^ŒOÑ¨`«∞Å =∞^èŒº ãŸº`«H˜ „áê^äŒq∞Hõ ã¨∂„`åÅ∞
1. ZÅ¡ÑC¨ _»∂ XHõi J=ã¨~åÅ∞ =∞~˘Hõ~∞° x~°O`«~O° Ñ¨\ Oì˜ K«∞HÀ=_»O
2. =∂@Ö’¡, KÕ`Ö« ’¡ x*Ï~ÚfQÍ LO_»@O
3. ã¨~∞° ÉÌ Ï@∞ ^èÀ~°}˜ JÅ=~°K∞« HÀ=_»O
4. HÀiHõ <≥~"° ~Õ _° O» Ö’ "åãÎ̈= ^Œ$HõÊ^äOŒ `À PÖ’zOK«_O»
5. ã¨=∞ã¨ºx ~Ô O_»= "åà◊§ "≥Ñ· Ù¨ #∞Oz PÖ’zOK«_O»
6. "åãÎ̈= ^Œ$HõÊ^ä•xfl JÅ=~°∞ÛHÀ=_»O
7 . ~Ô O_»= "å~°∞ K≥¿ÑÊ q+¨Ü∂« xfl „â◊^QúŒ Í q#_»O
8. Z^Œ∞\˜"åi q+¨Ü∞« O #K«ÛHõáÈ~Ú#Ñ¨Ê\˜H© áêl\˜"Q£ Í PÖ’zOK«_O»
9. W^Œ~Ì ∂° Hõeã≤ ‰õÄ~°∞Ûx „Ñü q+¨Ü∂« xfl =∂\Ï¡_∞» HÀ=_»O
10. _»|∞ƒH˜ ãÖ|OkèOz# q+¨Ü∂« Ö’¡ W^Œ~Ì ∂° Ñ¨~ã° Ê¨ ~°O ãÖ„Ñ¨kOK«∞‰õΩx
P q^èOŒ QÍ KÕÜ∞« _»O
11. Éèqí +¨º`«∞Î QÆ∞iOz K«H¯õ QÍ áê¡<£ KÕã∞¨ HÀ=_»O
12. q"å¿ÇÏ`«~° ÖˇO· yHõ ãÖ|O^è•Å∞ U =∂„`«O ÖË‰Ωõ O_® LO_»@O
13. =∂@Ö’¡ ™⁄OÑ¨Ù, KÕ`Ö« ’¡ WOÑ¨Ù LO_»@O
14. ^ŒOÑ¨`∞« Å =ºHÎ̃Q`Æ « q+¨Ü∂« Ö’¡ =¸_À =∞x+≤H˜ `å=Ù W=fiHõáÈ=_»O
15. =ºHÎ̃Q`Æ « ã¨∞YO HõO>Ë ‰õΩ@∞O| Q“~°"åxH˜ „áê^è•#º`« W=fi_»O
16. W^ŒiÌ Ö’#∂ K«H¯õ x Hõ=¸ºxˆH+¨<£ ã≤¯Öòû LO_»@O
17. J#∞=∂<åÅH˜, PáÈÇ¨ÏÅH˜ U =∂„`«O `å=Ù W=fiHõáÈ=_»O
QÆ$Ç¨Ï"Õ∞ ã¨fi~°æ ã‘=∞
^ŒOÑ¨`«∞Å =∞^èŒº K«Hõ¯x iÖË+¨<£+≤Ñπ L#fl@¡~Ú`Õ P ãÖ™ê~°O ZO`À
ã¨∞YâßO`«∞Å`À LO@∞Ok. JO^Œi =∞#fl#Å∞ á⁄O^Œ∞`«∞Ok. W`«~∞° ÅH˜ ZO`À
P^Œ~°≈OQÍ LO@∞Ok. "Õ∞_£ Ñ¶¨~ü DKü J^Œ~ü HõÑ¨ÙÖòûQÍ<Õ HÍ‰õΩO_® "≥∂ãπì
JO_»~™ü êìO_çOQ∑ HõÑÙ¨ ÖòûQÍ LO\Ï~°∞. ^ŒOÑ¨`∞« Å =∞^èºŒ ãŸº`«H˜ QÆ∞_£ iÖË+<¨ £
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
+≤¿ÑÊ ZO`À =ÚYºO.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
144 _®II ã¨=∞~°O
â◊$OQÍ~åxH˜ *’+π xKÕÛ PÇ¨~°O
â◊$OQÍ~°O =∞^è∞Œ ~°"∞≥ #ÿ k. =∞kÖ’ ZÅ¡ÑÊ¨ \˜H© xezáÈÜÕ∞k. J#∞Éè∂í `«∞Åx
HõeyOKÕk. ÉèÏ"À^ÕfiQÍÅx ÃÑOKÕq. =ÚK«Û>ÿ̌# [O@H˜ Ñ¨ãO¨ ^≥#· k.
J@∞=O\˜ â◊$OQÍ~åxH˜ =∞iO`« H˜Hx± ã¨=∞‰õÄ~ˆ Ûk PÇ¨~°O. PÇ¨~°O JO>Ë
Jn Wn HÍ^Œ∞ Jxfl q^è•Å ÃãH±ûx fiÛk^ÕkÌ .
1. "≥Å∞¡e¡ :
"≥Å∞¡e¡ â◊$OQÍ~° ™ê=∞~åúºxfl ÃÑOK«∞`«∞Ok. Ñ¨Ù~°∞+¨μÖ’¡ JOQÆã¨ÎOÉèí#Å∞
ã¨=∞~°=ú O`«OQÍ LO_»\ÏxH˜ `À_»Ê_»∞`«∞Ok. JOQÆãOÎ̈ Éè#í H˜ HÍ=Åã≤# ~°H<Îõ åàÏÅ
"åºHÀKåxfl ÃÑOá⁄Okã¨∞ÎOk. ã¨=∞$kúQÍ Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆOÖ’H˜ ~°HõÎO "≥àı§@@∞¡QÍ
`À_»Ê_»∞`«∞Ok. „ã‘ÎÖÖ’¡ ÃãH±ûÑ¨~°"≥∞ÿ# HÀiHõ HõÅQÆQÍ<Õ [#<ÕO„kÜ«∂Å ^ŒQÆæ~°
~°HõÎ<åàÏÅx "åºHÀzOÑ¨KÕã¨∞ÎOk. ~°HÍÎkèHõº`«x ÃÑOK«∞`«∞Ok. ã¨∞Y„Ñ¨^Œ"≥∞ÿ#
ãÖÜ≥∂QÍxH˜ „^Œ"åÅx „ã¨qOÑ¨KãÕ ∞¨ OÎ k.
2. ÑÖ_»∞ q∞iÛ :
q∞iÛ <åeHõH˜ =∞O@ Ñ¨Ù\Õì K«=K«∞ÛQÍx ‰õÄ~°H˜ =∞Oz ~°∞zx W=fi_»O HÍ‰õΩO_®
â◊$OQÍ~åxH˜ =∞Oz H˜Hx± Wã¨∞OÎ k. #∞e"≥KÛ« x H“yeÖ’ =∞Oz "≥KÛ« ^Œ<åxfl
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 145
Hõeyã¨∞OÎ k. â◊s~°OÖ’ JkèHOõ QÍ KÕ̂~ H˘=Ùfix Hõiyã¨∞OÎ k. â◊$OQÍ~° ÉèÏ"åÅH˜
H˜Hx± Wã¨∞OÎ k.
3. „™êìÉ„ˇ sãπ :
„™êÉˇ„s Z„~°QÍ LO_ç =∞#ã¨∞û =ÚK«Û@ HõeyOK«_"» ∞Õ HÍ‰õΩO_® Z„~°x ~°HÍÎxfl
[#<ÕO„kÜ«∂ÅH˜ „Ñ¨ãi¨ OKÕ@@∞¡ ZO`«QÍ<À `À_»Ê_»∞`«∞Ok.
4. J~°\ ˜ ÑÖ_»∞ :
J~°\ ˜ ÑÖ_»∞ =∞Oz ÃãH±û ™êìq∞<åx ÃÑOK«∞`«∞Ok.
5. „ÉÏHÀb P‰õΩ :
HÍeÑ¶=¡¨ ~ü P‰õΩÖÏQÍ Ñ¨KÛ« QÍ LO@∞Ok. Ñ¨Ù~°∞+¨μÖ’¡ ÃãH±û ™êìq∞<åx ÃÑOK«_®xH˜
`À_»Ê_»∞`«∞Ok. >ˇ™Èìã~ì≤ À<£ L`«ÊuÎx JkèHOõ KÕã∞¨ OÎ k.
6. "Õ~∞° â◊#QÆ :
"Õ~∞° â◊#QÆÖ’ ZÖò.Pi˚x<£ JkèHOõ QÍ LO@∞Ok. Ñ¨Ù~°∞+¨μÖ’¡ JOQÆãOÎ¨ Éè#í O
Ñ¨\ +˜ Oì¨ QÍ LO_®ÅO>Ë ÃãH±ûÑ¨~"° ∞≥ #ÿ HÀiHõ Hõey#Ñ¨C_»∞ JO^Œ∞Ö’x ~°H<Îõ åàÏÅ∞
ÉÏQÍ "åºHÀzOKåe. =∂=¸Å∞ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ HõO>Ë 8 ~Ô @∞¡ ~°H„Îõ Ñ¨ã~¨ }° [~°QÍe.
^•xHÀãÖ ZÖò.Pi˚x<£ ZO`À J=ã¨~O° . JO`ÕHÍ‰õΩO_® H˘Öˇ„™êìÖò =Å¡ ~°H<Îõ åàÏÅ∞
ã¨#fl|_»`å~Ú. ZÖò.Pi˚x<£ H˘Öˇ„™êìÖò ÃÑ~°Q‰Æ Ωõ O_® KÕã∞¨ OÎ k. WO^Œ∞HÀãÖ "Õ~â° #◊ QÆ
Ñ¨ÑC¨ Å∞ Ñïq∞`«OQÍ ~ÀE H˘O`« fã¨∞HÀ"åe.
7. z~°∞^è•<åºÅ∞ :
z~°∞^è•<åºÅ∞ [#<ÕO„kÜ«∂ÅH˜ ãÖ|OkèOz# ~°HõÎ<åàÏÅx P~ÀQÆºOQÍ
fiÛk^Œ∞`Ì å~Ú. H˘Öˇ„™êìÖò =Å¡ ~°H<Îõ åàÏÅ∞ ã¨#fl|_»‰Ωõ O_® KÕ™êÎ~Ú. ~°H<Îõ åàÏÅx
"åºHÀzOÑ¨K™Õ êÎ~Ú. ÃãH±ûÖ’ =∞Oz ™ê=∞~åúºxfl Hõey™êÎ~Ú.
8. "åÖò #\òû :
Ñ¨Ù~°∞+¨μÖ’¡ JOQÆãOÎ¨ Éè#í Å∞ K«H¯õ QÍ HõÅQÆ_®xH˜ LÑ¨Ü∂≥ QÆÑ_¨ `» å~Ú. H˘Öˇ„™êìÖòx
`«y™æ êÎ~Ú. JOQÆãOÎ̈ Éè#í Åx HÍáê_»`å~Ú.
9. Ñ¨Ù@ì Q˘_»∞QÆ∞Å∞ :
Ñ¨Ù~°∞+¨μÖ’¡ ÃãH±û Ñ¨=~ü K«H¯õ QÍ LO_®ÅO>Ë >ˇ™Èìã~ì≤ À<£ J=ã¨~O° ZO`≥<· å
LO@∞Ok. Ñ¨Ù@ìQ˘_»∞QÆ∞Å∞ >ˇ™Èìã~ì≤ À<£ L`«ÊuÎx ÃÑOK«_"» ∞Õ HÍ‰õΩO_® Ñ¨Ù~°∞+¨μÖ’¡
Ñ¨ÙOã¨`åfixfl Ñ¨HÍ¯QÍ HÍáê_»`å~Ú.
10. HÀ_çQ∞Æ _»∞¡ :
Ñ¨Ù~°∞+¨μÖ’¡ K«H¯õ x JOQÆãOÎ̈ Éè#í Å‰õΩ H˘xfl ~°™êÜ«∞xHÍÅ P=â◊ºHõ`« LOk.
"å\˜Ö’¡ <≥·„\˜H± PÔH· û_£ KåÖÏ =ÚYº"≥∞ÿ#k. <≥·„\˜H± PÔH· û_£ ™ê~°^èŒºOÖ’
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
146 _®II ã¨=∞~°O
JOQÆãOÎ̈ Éè#í Å∞ KåÖÏ K«H¯õ QÍ [~°∞QÆ∞`å~Ú. HÀ_çQ∞Æ _»∞¡ <≥„· \˜H± PÔH· û_£ L`«ÊuÎH˜
ZO`«QÍ<À `À_»Ê_»`å~Ú.
11. `Õ<≥ :
„ã‘ÅÎ Ö’¡QÍx, Ñ¨Ù~°∞+¨μÖ’¡QÍx â◊$OQÍ~°OÖ’ ™ê=∞~åúºxfl ÃÑOK«_®xH˜, ™êìq∞<åx
ÃÑOK«_®xH˜ `Õ<≥ ZO`«QÍ<À `À_»Ê_»∞`«∞Ok.
12. zÔH<£ :
„ã‘Î Ñ¨Ù~°∞+¨μÖ’¡ ÃãH±û ™ê=∞~åúºxfl K«H¯õ QÍ ÃÑOá⁄Okã¨∞OÎ k.
13. Ñ¨ÙK«ÛHÍÜ«∞ q`«<Î åÅ∞ :
q`«<Î åÖË Hõ^• Jx z#flK«∂Ñ¨Ù K«∂_»#=ã¨~O° ÖË^∞Œ . Ñ¨ÙK«ÛHÍÜ«∞ q`«<Î åÅ∞
Ñ¨Ù~°∞+¨μÖ’¡ ÃãH±û ™ê=∞~åúºxH˜ HÍ=Åã≤# >ˇ™Èìã≤ì~À<£ L`«ÊuÎH˜ ZO`«QÍ<À
`À_»Ê_»`å~Ú.
14. HÍÔ~\ò :
Ñ¨Ù~°∞+¨μÖ’¡ g~°º~åtH˜, g~°ºHõ}ÏÅ L`«ÊuÎH˜ ^ÀÇ¨Ï^ŒO KÕã∞¨ OÎ k.
15. ~Ô _£ "≥<· £ :
â◊$OQÍ~° ÉèÏ"åÅx ÃÑOK«∞`«∞Ok. Ñ¨Ù~°∞+¨μÖ’¡ >ˇ™Èìã≤ì~À<£ Öˇ"≥Öòx JkèHõO
KÕã¨∞ÎOk.
16. K≥„sãπ :
Wq ~°H<Îõ åàÏÅx â◊√„ÉèÑí ~¨ ∞° ™êÎ~Ú. ~°H<Îõ åàÏÅÖ’ HõeQˆ HÍ¡\òûx `˘Åy™êÎ~Ú.
~°HõÎ„Ñ¨ã¨~°} K«Hõ¯QÍ [~°QÆ_®xH˜ `À_»Ê_»`å~Ú. Ñ¨Ù~°∞+¨μÖ’¡ JOQÆã¨ÎOÉèí#ÅH˜
ZO`«QÍ<À `À_»Ê_»`å~Ú.
17. F\òû :
L^ŒÜ∞« O \˜Ñ<≤¶ Q£ Í F\òû KåÖÏ =∞Ozq. F\òû fã¨∞‰õΩ<Õ"åà◊§Ö’¡ ZÖò.Pi˚x<£x
K«H¯õ QÍ ÃÑOá⁄Okã¨∞OÎ k. H˘Öˇ„™êìÖòx `«yãæ ∞¨ OÎ k. ~°H<Îõ åàÏÅx "åºHÀzOKÕ@@∞¡
`À_»Ê_»∞`«∞Ok. Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO ãÎ̈OaèOK«_®xH˜ `À_»Ê_»∞`«∞Ok. Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆOÖ’x
~°HõÎ<åàÏÅ∞, QÆ∞O_≥Ö’x ~°HõÎ<åàÏÅ∞ K«Hõ¯QÍ "åºHÀzOÑ¨KÕã≤ P~ÀQÆºOQÍ
fiÛk^Œ∞Ì`«∞Ok.
18. _®~ü¯ KåH±Ö\ˇ ò :
=¸_£ |∂ã≤Oì Q∑QÍ Ñ¨xKÕã∞¨ OÎ k. HÍ=∂xH˜ LnÌÑ#¨ Hõeyã¨∞OÎ k.
19. ^•x=∞‡ :
L`«=Î ∞ Ü«∂O\˜ PH˜û_≥O\òQÍ `À_»Ê_»∞`«∞Ok. ~°H„Îõ Ñ¨ã~¨ } ° x =$kúÑ~¨ ∞° ã¨∞OÎ k.
â◊$OQÍ~åxfl =ÚK«Û@QÍ ÃÑOá⁄Okã¨∞OÎ k.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 147
20. „w<£ \© :
H˘=Ùfix Hõiyã¨∞OÎ k. â◊s~°OÖ’ H˘=Ùfix HõiyOz Z#s˚QÍ =∂~°∞ã¨∞OÎ k. „Ñ¶‘
~å_çHÖõ òû â◊s~åxH˜ Ç¨x KÕ™êÎ~Ú. "å\˜x `˘Åyã¨∞OÎ k. â◊$OQÍ~°OÖ’ JOQÆãOÎ¨ Éè#í H˜
`À_»Ê_»∞`«∞Ok. <≥·„\˜H± PÔH· û_£x ÃÑOz, ~°HõÎ<åàÏÅx "åºHÀzOÑ¨KÕã≤ JOQÆO
QÆ\ Ñì̃ _¨ @
Õ @∞¡ KÕã∞¨ OÎ k.
21. Ñ¨ÙK«ÛHÍÜ«∞ :
Wk ZÖò.Pi˚x<£x ã≤=ì ÚºÖË\ò KÕã≤ <≥„· \˜H± PÔH· û_£QÍ ~°∂á⁄Okã¨∞OÎ k. ^•O`À
â◊$OQÍ~° "Õà◊ ~°H„Îõ Ñ¨ã~¨ } ° ÃÑOá⁄OkOz Ñ¨Ù~°∞+¨ [#<ÕO„kÜ«∂Åx Ñ¨\ +˜ Oì̈ QÍ
KÕã∞¨ OÎ k. „ã‘ÅÎ Ö’¡ â◊$OQÍ~° ã¨=∞Ü«∞OÖ’ K«H¯õ x =¸_£ ÃÑOá⁄Okã¨∞OÎ k.
22. HÍÑ¶,‘ \© :
D Ô ~ O_» ∞ ~° H õ Î < åàÏÅx "åºHÀzOÑ¨ KÕ ã ≤ â◊ $ OQÍ~° ã¨ = ∞Ü« ∞ OÖ’
[#<ÕO„kÜ«∂ÅÖ’ K«H¯õ x =∂~°∞Ê fã¨∞‰õΩ~å=_»"∞Õ HÍ‰õΩO_® =∞Oz H˜Hx± W™êÎ~Ú.
23. \Á=∂\’ãπ :
„ã‘ÎÅÔH·<å, Ñ¨Ù~°∞+¨μÅÔH·<å â◊$OQÍ~°OÖ’ [#<ÕO„kÜ«∂Å∞ =∞Oz Ô~™êÊ<£û
WKÕÛ@@∞¡ `À_»Ê_»∞`«∞Ok.
24. h~°∞e¡ :
~°H<Îõ åàÏÅx â◊√kú KÕÜ∞« _»"∞Õ HÍ‰õΩO_® "åºHÀzOKÕ@@∞¡ KÕã∞¨ OÎ k. ÃãH±ûÖ’
K«H¯õ x ™êìq∞<åx ÃÑOá⁄Okã¨∞OÎ k.
25. ÃÑ~°∞QÆ∞ :
WO^Œ ∞ Ö’ á⁄\Ï+≤ Ü « ∞ O Z‰õ Ω ¯=ÙQÍ LO@∞Ok. QÆ ∞ O_≥ x P~ÀQÆ º OQÍ
fiÛk^Œ∞`Ì ∞« Ok. [#<ÕO„kÜ«∂Åx ‰õÄ_® P~ÀQÆºOQÍ fiÛk^Œ∞`Ì ∞« Ok. ~°H<Îõ åàÏÅx
P~ÀQÆºOQÍ LOK«∞`«∞Ok. Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO Ñ¨\ +˜ `ì̈ H« ˜ K«H¯õ QÍ `À_»Ê_»∞`«∞Ok.
26. Ü≥∂Ç≤ÏOa ÉÏ~ü¯ ZH±û„\ÏH±ì :
Wk ÃãH±û LnÌÑ#¨ H˜ ZO`«QÍ<À `À_»Ê_»∞ `«∞Ok. Wk P„Ñ¶H≤ <õ £ K≥@∞ì Éˇ~_° ∞»
#∞Oz `«Ü∂« ~Ô #· @∞=O\˜k. Ñ¨Ù~°∞ëêOQÍxH˜ ~°H„Îõ Ñ¨ã~¨ }° x K«H¯õ QÍ ÃÑOá⁄Okã¨∞OÎ k.
JOQÆãOÎ̈ Éè#í Ñ¨\ +˜ Oì̈ QÍ [iˆQ@@∞¡ `À_»Ê_»∞`«∞Ok. ÃãH±û HÀiHõx ÃÑOK«∞`«∞Ok.
PÇ¨~°O q+¨Ü∞« OÖ’ ZO`« uO@∞<åflO J<Õk =ÚYºO HÍ^Œ∞, Uk uO@∞<åflO
J<Õk =ÚYºO. =ÚYºOQÍ ÃãH±û LnÌÑ#¨ H˜, ÃãH±û ™ê=∞~åúºxH˜ H˘xfl PÇ¨~åÅ∞
ZO`«QÍ<À `À_»Ê_»∞`å~Ú. "å\˜x ÑïQÆ}#Ö’H˜ fã¨∞Hõx Éèí∞l¿ãÎ â◊$OQÍ~°
rq`«O =∞^è∞Œ ~åu =∞^è∞Œ ~°OQÍ LO@∞Ok.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
148 _®II ã¨=∞~°O
ZO`«H© HÍx g~°ºã¨¯Å#O
H˘O^Œ~∞° Ñ¨Ù~°∞+¨μÅH˜ â◊$OQÍ~°OÖ’ áêÖÁæ#flÑ¨C_»∞ ZO`«¿ãÑ¨\ H˜ © g~°ºã¨¯Å#O
J=^Œ∞. ™ê^è•~°}OQÍ â◊$OQÍ~°OÖ’ áêÖÁæ#fl Ñ¨C_»∞ Ñ¨Ù~°∞+¨μÅH˜ 2-5x=ÚëêÅÖ’
g~°ºã¨Åö #O J=Ù`«∞Ok. HÍx H˘O^ŒiÖ’ J~°QOÆ @-QÆO@ ã¨=∞Ü«∞O fã¨∞‰õΩO>Ë
`«ÑÊ¨ g~°ºã¨¯Å#O J=^Œ∞. g~°ºã¨¯Å#O J=_®xH˜ 30x=ÚëêÅ HõO>Ëq∞Oz
ã¨=∞Ü«∂xfl fã¨∞‰õΩ<Õ Ñïã≤u÷ x _çÖ~Ë Ú_£ W*Ï‰õΩºÖË+<¨ £ JO\Ï~°∞.
_çÖË~Ú_£ W*Ï‰õΩºÖË+¨<£ JO>Ë Uq∞\˜?
_çÖË~Ú_£ W*Ï‰õΩºÖË+¨<£ Ñïã≤÷u L#fl"åà◊§Ö’¡ â◊$OQÍ~°OÖ’ "åà◊§ =¸_£
HÔ =¡· ∂H±ûH˜ KÕ~_° ®xH˜ J~°QOÆ @H˜ ÃÑQ· Í fã¨∞‰õΩO@∞Ok. ÃãH±û KÕã∂¨ <Î Õ LO\Ï~°∞
QÍx ZO`«H© g~°ºO Ñ¨_^» ∞Œ . W@∞=O\ "˜ åà◊§H˜ =¸_£ HÔ =¡· ∂H±ûH˜ KÕ~_° ®xH˜ KåÖÏ
ã¨=∞Ü«∞O fã¨∞HÀ=_»"∞Õ HÍ‰õΩO_® Ãã‰õΩû=Öò ã≤=ì ÚºÖË+<¨ £ ‰õÄ_® =^ŒÅ‰õΩO_®
J=ã¨~O° J=Ù`«∞Ok.
_çÖË~Ú_£ W*Ï‰õΩºÖË+¨<£H˜ HÍ~°}ÏÅ∞
g~°ºã¨¯Å#O PÅã¨ºO J=_®xH˜ ~°H~õ H° ÍÅ HÍ~°}ÏÅ∞ L<åfl~Ú.1. =∞#ã¨∞ûÖ’
`≥eÜ«∞x PO^Àà◊#, ÉèÜ í ∞« O.2. _ç„Ñ¨+<¨ £ 3. #∂º~À\˜H± Ñ¨~û° <åe\˜ 4. iÖË+<¨ +£ Ñ≤ π
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
„áê|¡"£∞
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 149
g~°ºã¨¯Å#O PÅã¨ºOQÍ J=_®xH˜ ÉèÏ~åºÉèí~°ÎÅ =∞^èŒº ã¨Ô~·# J#∞|O^èŒO
ÖËHõáÈ=_»O „Ñ¨^è•# HÍ~°}O. ÉèÏ~°ºH˜ Éèí~°Î JO>Ë W+¨ìO ÖËHõáÈ`Õ â◊$OQÍ~°O
q+¨Ü∞« OÖ’ Z@∞=O\˜ Pã¨HÎ̃ K«∂Ñ¨^∞Œ . â◊$OQÍ~°OÖ’ `«# áê„`« Ug∞ ÖË#@∞¡
=∞ø#OQÍ LO_çáÈ`«∞Ok. `«# =∂@Å`À, KÕ+Åì̈ `À Éè~í xÎ° „¿Ñ~ˆ Ñ≤OK«^∞Œ . Éè~í Î°
Uk J_çy<å Ñ¨@#ì @∞¡ T~°∞‰õΩO@∞Ok.
`«# "≥Ñ· Ù¨ #∞Oz Z@∞=O\˜ „¿Ñ~°} HÍx, ã¨ÇÏ¨ HÍ~åxflQÍx JOkOK«^∞Œ .
^•O`À Éè~í HÎ° ˜ =¸_£ PÑ¶π J=Ù`«∞Ok. ÃãH±ûÖ’ P"≥∞ ã¨ÇÏ¨ HÍ~°O ÖËHáõ È~Ú#Ñ¨Ê\˜H©
J`«#∞ `«#HÀãÖ U^À KÕã∞¨ HÀ"åe Hõ#∞Hõ KÕã∞¨ ‰õΩO@∂ áÈ`å_»∞. HÍx ÉèÏ~°º"≥Ñ· Ù¨
#∞Oz Z@∞=O\˜ „¿Ñ~°} ÖËHáõ È=_»O`À=¸_£ HÔ =¡· ∂H±ûH˜ "≥à§◊ ^Œ∞. z=iH˜ ZÑ¨C_À
g~°ºã¨¯Å#O J=Ù`«∞Ok.
ÉèÏ~°º JO>Ë W+ì̈O ÖËHõáÈ`Õ...
Jk JÖÏ LO_»QÍ H˘O^Œ~∞° Éè~í ÅÎ° H˜ ÉèÏ~°º JO>Ë U=∂„`«O "≥∂A LO_»^∞Œ .
PHõ~¬° } LO_»^∞Œ . P"≥∞ JO>Ë z~å‰õΩ, HÀÑÖ LO\Ï~Ú. HÍx â◊$OQÍ~°OÖ’
áêÖÁæO\Ï~°∞. ÉèÏ~°º g∞^Œ U=∂„`«OWO„@ã¨∞ì ÖËHáõ È=_»O`À ZO`À¿ãÑ¨\ H˜ Q˜ Íx
g~°ºã¨Åö #O J=^Œ∞.
=∞iH˘O^Œi q+¨Ü∞« O WOHÀÖÏQÍ LO@∞Ok. „¿Ñq∞OzOk XHõix, ÃÑo¡
KÕã∞¨ ‰õΩOk=∞~˘Hõix. ÃÑo¡ KÕã∞¨ ‰õΩ#fl J=∂‡~Ú g∞^Œ U =∂„`«O =∞#ã¨∞û LO_»^∞Œ .
P"≥∞`À Ãã‰õΩûÖ’ áêÖÁæ#flÑ¨Ê\˜H=© ¸_£ HÔ =¡· ∂H±ûH˜ KÕ~^° ∞Œ . z=iH˜ á¶êO@ã‘Ö’
=¸_£x HÔ =¡· ∂H±ûH˜ fã¨∞‰õΩ"≥o§ g~°ºã¨¯Å#O JÜÕ∞º@@∞¡ KÕã∞¨ ‰õΩO\Ï~°∞.
#~åÅ [|∞ƒ`À =KÕÛ =ÚÑ¨C
=∂#ã≤Hõ ã¨=∞ã¨º ZO`«H© g~°ºãö̈Å#O HÍHõ áÈ=_®xH˜ HÍ~°}O J~Ú`Õ H˘xfl
#~åÅ "åº^è∞Œ Å∞, Ç¨ÏŸ~À‡#¡ Jã¨=Î ºã¨ÅÎ ∞ ‰õÄ_® g~°ºã¨¯Å#O ZO`«H© HÍHõáÈ=_®xH˜
HÍ~°}O J=Ù`å~Ú.
H˘O^ŒiH˜ "≥#∞flÖ’ #~åÅ∞ ^≥|ƒuO\Ï~Ú. JÖÏ #~åÅ∞ ^≥|ƒu#_»O, HõO`«∞Å∞
~å=_»O=Å¡, "≥#∞fl g∞^Œ PÑ¨~ˆ +¨#`¡ À #~åÅ _®º"Õ∞l J=_»O =Å¡ g~°ºã¨Åö #O
ZO`«H© HÍ‰õΩO_® J=Ù`«∞Ok.
„áÈ¿ã@ì ∞ PÑ¨~ˆ +¨#∞ J~Ú#"åà◊§Ö’¡ ‰õÄ_® ZO`«H© g~°ºã¨¯Å#O J=^Œ∞. U^À
z=~°HH˜ ˘xfl K«∞Hõ¯Å∞ =∂„`«"∞Õ Ñ¨_`» å~Ú.
Ç¨~À‡#¡ Ö’áêÅ∞, =∞O^Œ∞Å∞
QÆ∞O_≥ [|∞ƒÅ∞, Ñ¨H"Δõ å`«O =zÛ#"åà◊§Ö’¡ ‰õÄ_® KåÖÏ¿ãÑ¨\ H˜ Q˜ Íx g~°ºã¨Åö #O
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
150 _®II ã¨=∞~°O
J=^Œ∞. ^ä≥·~å~Ú_£ „áê|¡"£∞ L#fl"åà◊¡Ö’¡ ‰õÄ_® g~°ºã¨¯Å#O KåÖÏ¿ãÑ¨\ ˜H©
J=Ù`«∞Ok. >ˇ™Èìã≤ì~À<£ Ç¨~À‡#∞ KåÖÏ`«‰õΩ¯= ™ê÷~ÚÖ’ L#flÑ¨C_»∞ ‰õÄ_®
g~°ºã¨¯Å#O J=_®xH˜ ZO`«QÍ<À ã¨=∞Ü«∞O fã¨∞‰õΩO@∞Ok.
H˘xfl [|∞ƒÅ q+¨Ü∞« OÖ’ "å_Õ =∞O^Œ∞Å∞ ‰õÄ_® g~°ºã¨Åö <åxfl x~Àkè™êÎ~Ú.
ZO`«¿ãÑ¨\H˜ À QÍx g~°ºã¨¯Å#O J=^Œ∞._ç„Ñ¨+<¨ H£ ˜ "å_Õ =∞O^Œ∞Å∞, Ü«∂O\˜ÃãH· À\˜H±
„_»Qû∑ , a.Ñ≤.H˜ "å_Õ c\ÏÉÏ¡H~õ ûü , =¸„`«O JkèHOõ QÍ J=_® xH˜ "å_Õ _»Ü¸ « i\˜Hû±
g~°ºO `«fi~°QÍ J=‰õΩO_® x~Àkè™êÎ~Ú. PÅ¯Ç¨Ö ò JkèHOõ QÍ fã¨∞ ‰õΩ<åfl ‰õÄ_®
g~°ºã¨Åö #O PÅã¨ºO J=Ù`«∞Ok.
_çÖË~Ú_£ W*Ï‰õΩºÖË+¨<£ `«ˆQæk ZÖÏ?
ZO`«¿ãÑ¨\ H˜ © g~°ºã¨¯Å#O HÍx Ñïã≤u÷ x K«H¯õ k^Œ_Ì ®xH˜ „Ñ¨`ºÕ HõOQÍ =∞O^Œ∞Å∞
ÖË=Ù. D Ñïã≤÷u K«Hõ¯|_®ÅO>Ë =∞^ŒºO JÅ"å@∞ =∂#∞HÀ"åe. _ç„Ñ¨+¨<£,
Ü«∂OÔQ·˚\ ˜ L#fl"å~°∞ Ãã·HõÖÏlHõÖò H“xûeOQ∑ á⁄O^•e. ÃãH±û^ä≥~°Ñ≤ K«Hõ¯QÍ
`À_»Ê_»∞`«∞Ok. HÍ~°}Ïxfl |\ì̃ zH˜`û« KÕ¿ãÎ _çÖ~Ë Ú_£ W*Ï‰õΩºÖË+<¨ K£ åÖÏ =~°‰Ωõ
ãïk^ŒÌ|_»∞`«∞Ok.
Ü«∂<£ W*Ï‰õΩºÖË+¨<£
H˘O^ŒiH˜ Jã¨Å∞ g~°ºã¨¯Å#"Õ∞ J=^Œ∞. U=∂„`«O g~°ºã¨¯Å#O ÖËx
Ñïã≤÷uxÜ«∂<£ W*Ï‰õΩºÖË+¨<£ JO\Ï~°∞. Ü«∂<£ W*Ï‰õΩºÖË+¨<£H˜ Ãã·Ê#Öò HÍ~ü¤
QÍÜ«∂Å∞, HÀÖ’Ô~HõÖì ò ã¨~s˚° Å∞, áêi¯<£™Èx[O _çã*‘ ò, H˘xfl J<å~ÀQÆº Ñïã≤`÷ ∞« Å∞
HÍ~°}O.
=∞iH˘O^ŒiÖ’ g~°ºO L`«ÊuÎ L#flÑ¨Ê\˜H© â◊$OQÍ~°OÖ’ áêÖÁæ#flÑ¨C_»∞ g~°ºO
|Ü«∞@‰õΩ~å‰õΩO_® =¸„`«HÀâ◊OÖ’H˜ KÕiáÈ`«∞Ok. ^•xH˜ HÍ~°}O =¸„`«<åà◊O
ÃÑÉ· Ïè QÆOÖ’ LO_Õ "åÖòfiû ãïQÍ Ñ¨xKÕÜ∞« Hõ áÈ=_»"∞Õ .
=∞Oz JÅ"å@∞¡, =∞Oz P~ÀQÆºO
„áê^è•#º`« g~°ºã¨¯Å#O ã¨=∞ã¨ºÅ∞ L#fl"åà◊√§ âßs~°HOõ QÍ, =∂#ã≤HOõ QÍ,
P~ÀQÆºOQÍ LÖÏ¡ãÖQÍLO_®e. =∞Oz PÇ¨~°O fã¨∞HÀ=_»O, "åºÜ«∂=∞O
KÕÜ∞« _»O, =∞#ã¨∞ûx „Ñ¨âßO`«OQÍ LOK«∞HÀ=_»O, HõO\˜xO_® x„^Œ áÈ=_»O
J=ã¨~O° . U^≥<· å J<å~ÀQÆºO L#fl@¡~Ú`Õ ^•xH˜ zH˜`û« á⁄Ok`Õ KåÖÏ=~°‰Ωõ
ã¨=∞ã¨º`ÕeHõQÍ Ñïëê¯~°O J=Ù`«∞Ok.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 151
ãÖ`å#ÖËq∞H˜ Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ áê„`«
™ê^è•~°}OQÍ Ñ≤ÅÅ¡ ∞ HõÅQÆHáõ È`Õ „ã‘ÖÎ ’<Õ Ö’ÑÖ LO^Œ#∞‰õΩO\Ï~°∞. ÃÑQ· Í
ãÖ`å#OHõÅQÆx „ã‘ÅÎ x Q˘„_®Å∞ JO\Ï~°∞. ãÖ`å#O HõÅQÆHáõ È=_®xH˜ „ã‘Ü Î ∞Õ
HÍ~°}O HÍ^Œ∞. Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ ‰õÄ_® HÍ~°}"Õ∞. ãÖ`å#O HõÅQÆx =O^Œ=∞Ok
^ŒOÑ¨`∞« Åx fã¨∞‰õΩO>Ë "åà◊§Ö’¡ 33âß`«O =∞Ok „ã‘ÅÎ ∞ HÍ~°}O J=Ù`å~°∞.
=∞~À 33âß`«O =∞OkÖ’ Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ∞ HÍ~°}O J=Ù`å~°∞. WOHÀ 33âß`«O „ã‘ÅÎ ∞-
Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ∞W^ŒÌ~°∂ HÍ~°}O J=Ù`å~°∞. JO^Œ∞Hõx ãÖ`å#O HõÅQÆ#Ñ¨C_»∞
ÉèÏ~åºÉè~í ÅÎ° ∞ W^Œ~Ì ∂° _®Hõ~ì ∞° H˜ K«∂Ñ≤OK«∞ HÀ"åe. XH˘¯Hõ¯™êi XHõ¯iÖ’<Õ Ö’ÑÖ
LO_»=K«∞Û, =∞~˘Hõ™êi W^ŒÌiÖ’#∂ Ö’ÑÖ LO_»=K«∞Û HÍ~°}ÏÅ∞ Uq∞\˜?
Ñ¨Ù~°∞+¨μÅÖ’ ãÖ`å#ÖËq∞ q+¨Ü∞« O fã¨∞‰õΩO>Ë =ÚYºOQÍ 3 HÍ~°}ÏÅ∞ LO\Ï~Ú.
1. „Ñ≤>ãˇ ∞¨ ‰ì Ωõ ºÖÏ~ü HÍ~°}ÏÅ∞
2. >ˇã∞¨ ‰ì Ωõ ºÖÏ~ü HÍ~°}ÏÅ∞
3. Zxfi~å<£"∞≥ O@Öò HÍ~°}ÏÅ∞
„Ñ≤>ãˇ ∞¨ ‰ì Ωõ ºÖÏ~ü HÍ~°}ÏÅ∞ fã¨∞‰õΩ#fl @¡~Ú`Õ Q˘<å_À„\ÏÑ¶H≤ ± Ç¨~À‡<£Å Ö’ÑÖ
HÍ~°}OHÍ=K«∞Û. "≥∞^Œ_∞» Ö’ Ñ≤@∂º@s „QÆOkè #∞O_ç q_»∞^ŒÅÜÕ∞º Q˘<å_À„\ÏÑ¶H≤ ±
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
152 _®II ã¨=∞~°O
Ç¨~À‡<£Å∞ `«y#O`« =$+¨}ÏÅxã≤=ì ÚºÖË\ò KÕÜ∞« ÖËHáõ È`Õ =$+¨}ÏÅ #∞O_ç >ˇ™Èìã~ì≤ À<£
L`«ÊuÎ `«y#O`« LO_»^∞Œ . g~°ºHõ}ÏÅ L`«ÊuÎÖ’>ˇ™Èìã~ì≤ À<£ áê„`« ‰õÄ_® LO@∞Ok.
H˘O^ŒiÖ’ "≥∞^Œ_∞» Ö’x Ñ≤@∂º@s „QÆOkè #∞O_ç „áÈÖÏHì̃<£ Ç¨~À‡<£ Z‰õΩ¯=
L`«ÊuÎ J=_»O`À g~°ºHõ}ÏÅ L`«ÊuÎ `«yæáÈ`«∞Ok. JO^Œ∞Hõx ãÖ`å#O
HõÅQÆ#Ñ¨C_»∞ „áÈÖÏHì̃<£ Ç¨~À‡<£ U âß`«OÖ’L#fln Ñ¨sHõΔ KÕÜ∞« =Åã≤ LOk.
H˘O^Œ~∞° Ñ¨Ù~°∞+¨μÅÖ’ D„™Èì[<£ Ç¨~À‡<£û ™ê÷~Ú Z‰õΩ¯=ÙQÍ LO_ç >ˇ™Èìã~ì≤ À<£L`«ÊuÎ
J}˜z"ÕÜ∞« |_»∞`«∞Ok. ^•O`À g~°ºHõ}ÏÅ L`«ÊuÎ `«y#O`« ÖË‰Ωõ O_® J=Ù`«∞Ok.
^ä~·≥ å~Ú_£ Ç¨~À‡<£ `«‰Ωõ ¯=ÙQÍ LO>Ë g~°ºHõ}ÏÅ L`«ÊuÎ `«y#O`« LO_»^∞Œ .
"ÕiHÀã≤Öò ZÖÏ #+ì̈O KÕã∞¨ OÎ k?
10-15 âß`«O Ñ¨Ù~°∞+¨μÅÖ’ "ÕiHÀã≤Öò LO@∞Ok. "ÕiHÀã≤Öò L#fl"åà◊§Ö’¡
g~°ºHõ}ÏÅ L`«ÊuÎ `«yáæ È`«∞Ok. g~°ºHõ}ÏÅ HõêŒ Hõ ‰õÄ_® ÉÏQÍ _Ò<£ J=Ù`«∞Ok.
JÖÏˆQ "å\˜ x~å‡}OÖ’ ‰õÄ_®`Õ_® =ã¨∞OÎ k. g~°ºHõ}ÏÅ∞ D ~°HOõ QÍ `«yáæ È=_»O,
J™ê^è•~°}OQÍ =∂~°_O» `À QÆ~ƒ° Où ~å=_»O LO_»^∞Œ .
J~°∞^Œ∞QÍ H˘O^Œ~°∞ Ñ¨Ù~°∞+¨μÅÖ’ =$+¨}ÏÅ∞ c~°˚HÀâ◊OÖ’ HÍ‰õΩO_®
á⁄uÎHõ_»∞Ñ¨ÙÖ’ LO\Ï~Ú. J@∞=O\˜ Ñïã≤÷u ‰õÄ_® ãÖ`å#ÖËq∞H˜ HÍ~°}O
J=Ù`«∞Ok.
ZHõûˆ~ q∞+¨#¡ ^ŒQÆæ~°, ˆ~_çÜÕ∞+¨<£ áê¡O\òû ^ŒQÆæ~° Ñ¨xKÕ¿ã"åà◊§Ö’¡ >ˇã≤ìHõÖòû
_®º"Õ∞*òJ~Úº g~°ºHõ}ÏÅ∞ L`«ÊuÎ `«yáæ È`«∞Ok. Jk ‰õÄ_® ãÖ`å#ÖËq∞H˜ HÍ~°}O
J=Ù`«∞Ok.
aQÆ∞`«∞ ÅOQÀ\˜ #+Öì KÕã∞¨ OÎ k
WHõ Zxfi~å<£"∞≥ O@Öò HÍ~°}ÏÅ∞ Ñïje¿ãÎ LÖˇ<£ „_®Ü«∞~°∞¡ "å_»@O =Å¡,
ayOz ÅOQÀ\©Å∞ Hõ@_ì O» =Å¡ >ˇãHì≤ Öõ òûH˜ "Õ_ç JkèH"õ ∞≥ ÿ g~°ºHõ}ÏÅ L`«ÊuÎ
`«yæáÈ`«∞Ok.
~ÀAH˜ 20-30 H˜Ö’g∞@~°∞¡ ÃãH· Ö˜ ò `˘ˆH¯"åà◊§Ö’¡ >ˇãHì≤ Öõ òû g∞^Œ XuÎ_ç ÃÑiy
g~°ºHõ}ÏÅL`«ÊuÎ _®º"Õ∞l J=Ù`«∞Ok. P@Ö’¡ >ˇãHì≤ Öõ òûH˜ „HỖH\ò ÉÏÖò `«ye<å
g~°ºHõ}ÏÅ∞ L`«ÊuÎ `«yáæ ÈÜÕ∞ J=HÍâ◊OLOk.
ÉÁQÆ∞,æ ~Ô Å· ∞ WO[#¡Ö’ Ñ¨xKÕ¿ã"åà◊√§, á¶êºHõsì ÉÏ~ÚÅ~üû ^ŒQ~æÆ ° Ñ¨xKÕ¿ã"åà◊√§
JkèH"õ _Õ Hç ˜ QÆ∞i HÍ=_»O`À g~°ºHõ}ÏÅ L`«ÊuÎ QÆ}hÜ«∞OQÍ `«yáæ È`«∞Ok.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 153
ãÖ`å#ÖËq∞H˜ HÍ~°}=∞ÜÕ∞º ÃãÖòáÈ¶ <£ "å_»HOõ
W\©=Å HÍÅOÖ’ ÃãÖòáÈ¶ <£û "å_»∞HõO ‰õÄ_® ÃÑiyáÈ~ÚOk. g\˜ QÆ∞iOz
z#fláê\˜ã_ì̈ ãô π ‰õÄ_® [iQÍ~Ú. ÃãÖò á¶È<£ "å_»HOõ =Å¡ ‰õÄ_® ZÅ„HÀì "Õ∞QÆfl\˜H±
"Õ"û£ L`«ÊuÎ J~Úº g~°ºHõ}ÏÅL`«ÊuÎ ‰õÄ_® `«yáæ È=_»O QÆ=∞xOK«_"» ∞≥ #ÿ k.
~ÀAÖ’ ~Ô O_»∞ QÆO@Å áê@∞ ÃãÖòáÈ¶ <£ =∂\Ï¡_#ç "åiHõO>Ë <åÅ∞QÆ∞ QÆO@Åáê@∞
=∂\Ï¡_#ç "åiÖ’ g~°º Hõ}ÏÅ L`«ÊuÎ ÉÏQÍ ^≥|ƒu<åfl~Ú. ÃãÖòáÈ¶ <£ áêºO@∞
„Ñ¨H¯õ *Ë|∞Ö’ ÃÑ@∞ìHÀ=_»O =Å¡ ‰õÄ_® ZÅ„HÀì"∞Õ QÆfl\˜H± "Õ"û£ „Ñ¨ÉÏè =O`À g~°ºHõ}ÏÅ
L`«ÊuÎ _®º"Õ∞*ò J=_»OQÆ=∞xOK«_"» ∞≥ Oÿ k.
QÆ=^Œ aà◊§Å∞ q+¨Ü∞« OÖ’ *Ï„QÆ`Î« J=ã¨~O°
QÆ=^Œ aà◊§Å∞, =∞iH˘xfl "≥~· Ö° ò W<£ÃÑH¶ <Δõ û£ HõÅQÆ_O» =Å¡ >ˇãHì≤ Öõ òû _®º"Õ∞*ò
J=Ù`å~Ú. g~°ºHõ}ÏÅ L`«ÊuÎ `«yáæ È`«∞Ok.
Ü«∂O\˜ ÃãÊ~°"£∞, Ü«∂O\˜ ÉÏ_ôãπ L`«ÊuÎ J=_»O`À ‰õÄ_® g~°ºHõ}ÏÅ∞
H©Δ}˜™êÎ~Ú.
=∞^è∞Œ "Õ∞Ç¨Ï ~ÀQÆ∞Ö’¡ g~°ºHõ}ÏÅ _ç.Z<£.Z. _®º"Õ∞*ò JÜÕ∞º J=HÍâ◊O LOk.
g~°ºHõ}ÏÅ_ç.Z<£.Z.Ö’ =∂~°∞Ê ~å=_»O`À ãÖ`å#ÖËq∞ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
H˘O^ŒiÖ’ >ˇãHì≤ Öõ òû #∞Oz g~°ºHõ}ÏÅx fã¨∞‰õΩ"≥à§ı g~°º"åÇ≤ÏHõÅ∞ ("åãπ
_çÃÑ~Ô¶ <£û)Ñ¨Ù@∞ìHõ #∞OKÕ ÖË‰Ωõ O_® J=Ù`å~Ú.
=∂#ã≤Hõ =uÎ_ç - PH˜û_Õ\ "˜ £ „Ãããì π
P^è∞Œ xHõ Ü«ÚQÆOÖ’ r=#â‹e· `À =zÛ# =∂~°∞ÊÅ`À áê@∞ =∂#ã≤Hõ =uÎ_ç
QÆ}hÜ«∞OQÍ ÃÑiyáÈ~ÚOk. =∂#ã≤Hõ =uÎ_ç =Å¡, r=#â‹e· Ö’ =zÛ# "åº^è∞Œ Å
=Å¡ PH˜û_Õ\ ˜"£ „ÃãìãπÃÑiyáÈ`ÀOk. „Ñ¶‘ PH˜û[<£ ~å_çHõÖòû Z‰õΩ¯=ÙQÍ
`«Ü∂« ~°=Ù`å~Ú. PH˜û_Õ\ "˜ £ „Ãããì π =Å¡ >ˇãHì≤ Öõ òû _®º"Õ∞lJ=_»O, g~°ºHõ}ÏÅ
L`«ÊuÎ `«yáæ È=_»O LO@∞Ok.
ãÖ`å#„áêÑ≤HÎ ˜ Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ=Åã≤# q+¨Ü∞« O
QÆ~°ƒù^è•~°}H˜ g~°ºHõ}ÏÅ∞ P~ÀQÆºOQÍ LO_»@O, LO_»=Åã≤#O`« ãÖYº
LO_»@O,=∞Oz HõêŒ Hõ Hõey LO_»@O J`«ºO`« J=ã¨~O° . g\˜Ö’¡ Uk Ö’ÑÖ
U~°Ê_ç<å QÆ~ƒ° ^ù •è ~°} [~°Q^Æ ∞Œ .JO^Œ∞Hõx ãÖ`å#O HõÅQÆ#Ñ¨C_»∞ Hˆ =ÅO g~°ºO
Ñ¨sHõΔ KÕ~ÚOK«∞‰õΩx U"Õ"À =∞O^Œ∞Å∞ "å_»@O HÍ‰õΩO_®g~°ºHõ}ÏÅ Ö’áêxH˜
=¸ÅHÍ~°}Ïxfl J<Õfi+≤Oz ^•xfl ãïk^ŒÌ_®xH˜ zH˜`«û KÕÜ«∂e. JÑ¨C_Õ
ãÖ`å#™êÑ¶Å¨ º`« ã≤kãú ∞¨ OÎ k.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
154 _®II ã¨=∞~°O
=∞`«∞Î =∞`«∞Î â◊$OQÍ~åxH˜ ZO_®iÊù<£û
=∞#ã¨∞ûÖ’ â◊$OQÍ~°Ñ~¨ O° QÍ HÀiHõ HõÅQÍÖËQÍx P ÃÑ#· ZO_çiÊù<û£ â◊$OQÍ~°OÖ’
=∞*Ï Hõey™êÎ~Ú. =∞#ã¨∞û Ñ¨_»¤ F JÉÏƒ~Ú =∞#ã≤zÛ# J=∂‡~ÚH˜ ^ŒQÆæ~°
HÍQÍ<Õ, P"≥∞ KÕ~Ú `«QÅÆ QÍ<Õ =∞^è∞Œ ~°"∞≥ #ÿ ã¨ÊO^Œ#Å∞ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. JÖÏˆQ
=∞#ã¨∞û Ñ¨_¤» F J=∂‡~Ú W+ì̈Ñ_¨ ¤» JÉÏƒ~Ú „Ñ¨H¯õ H˜ KÕ~Q° Í<Õ, Ç¨ÏyæOQ∑ KÕã∞¨ HÀQÍ
Hõ}
Δ ÏÖ’¡ =∞`«∞Î P=Ç≤Ïã¨∞OÎ k.
P"≥∞ P =∞`«∞ÖÎ ’ JÖÏ J`«x Éè∞í [O g∞^Œ "åeáÈ`«∞Ok. Hõà√◊ § =∞`«∞QÎ Í
=¸ã¨∞‰õΩ áÈ`å~Ú. =∞#ã¨∞û xO_® U"Õ"À J#∞ Éè∂í `«∞Å∞ #$`«ºO KÕ™êÎ~Ú.
W^Œ~Ì ∂° ÃÑ^Œ=ÙÅ∞ ÖÏH± KÕã≤ =Ú^Œ∞ÅÌ ∞ ÃÑ@∞ì‰Ωõ O@∂ LO>Ë ZO`«¿ãÑ¨Ù J~Ú#n
ã¨=∞Ü«∞O `≥eÜ«∞^Œ∞. QÍeÖ’ `ÕeáÈ`«∞#fl@∞,¡ ZO`À Ç¨~Ú JxÑ≤Oz#@∞¡,
JO`«∞ÖËx ã¨∞YO J#∞Éèqí ã¨∞#Î fl@∞¡ J#∞Éè∂í u HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
=∞#ã¨∞û Hõey`Õ ZO_®iÊù<û£ Hõ} Δ ÏÖ’¡ =¸_£x ÃÑOKÕ™êÎ~Ú
W@∞=O\˜ J#∞Éè∂í `«∞ÅH˜ HÍ~°}O "≥∞^Œ_∞» #~åÖ’¡ q_»∞^ŒÅÜÕ∞º ZO_®iÊù<û£ .
D ZO_®iÊù<û£ XHõ q^è"Œ ∞≥ #ÿ ~°™êÜ«∞xHÍÅ∞. Wq XHõ #~°O #∞O_ç =∞~˘Hõ
#~åxH˜ Hõ} Δ ÏÖ’¡ „\Ï<£ûq∞\ò J=Ù`å~Ú.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 155
#~åÅhfl ~À=∂O \˜HQ± Í "≥„· ÉË\ò J=Ù`å~Ú. JO^Œ∞Hõ<Õ D ~°™êÜ«∞xHÍÅx
#∂º~À„\Ï<£ûq∞@~üû JO\Ï~°∞. Wq JO`«∞ÖËx Ç¨~Úx, ã¨∞MÏxfl HõeyOK«_"» ∞Õ
HÍ‰õΩO_® x„^ŒÖÏQÍ "≥∞Hÿ Íxfl ‰õÄ_® Hõey™êÎ~Ú. =∂iÊù<Ö£ ÏQÍ =∞`«∞Î HõeyOK«_"» ∞Õ
HÍ‰õΩO_® <˘Ñ≤Êx ‰õÄ_® ÖË‰Ωõ O_® KÕ™êÎ~Ú. <å_ô=∞O_»ÅOÖ’ ÃÑ~Ú<£ iÃãáêì~ûü
Ñ¨x KÕÜ∞« ‰õΩO_® KÕ™êÎ~Ú. ^•O`À <˘Ñ≤Ê ‰õÄ_® ÖË‰Ωõ O_® J=Ù`«∞Ok.
Jeã≤# ^ŒOÑ¨`∞« ÅH˜ ã¨∞MÏxfl HõeyOKÕ ZO_®iÊù<û£
~À[O`å JÅã≤™⁄Åã≤ WO\˜H˜ =zÛ# =ºH˜Î â◊$OQÍ~°OÖ’ áêÖÁæO>Ë Hõey#
JÅã¨@ `≥eÜ«∞‰õΩO_® J~Úº U^À fÜ«∞x J#∞Éè∂í u Hõey x„^ŒÖ’H˜ *Ï~°∞‰õΩx
L^ŒÜ∞« O ÖËKãÕ i¨ H˜ „ÃÑ+¶ Qπ Í `«Ü∂« ~°=Ù`å~°∞. x#fl\˜ ~ÀA# Hõey# ÉÏ^èÅŒ ∞,
=º^èÅŒ ∞ ÖË#@∞¡ J=Ù`å~Ú. n#O`«\ H˜ © HÍ~°}O ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flÑ¨C_»∞ q_»∞^ŒÖ#·ˇ
ZO_®iÊù<ûÕ . XHõ"àÕ ◊ P =ºHÎ̃ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#HõáÈ`Õ x„^• ãïQÍæ Ñ¨>kìË HÍ^Œ∞,
x#fl\˜ =º^èÅŒ ∞, ÉÏ^èÅŒ ∞ =kÖËg HÍ=Ù. nxH˜ HÍ~°}O ZO_®iÊù<û£ q_»∞^ŒÅ
HÍHõáÈ=_»"∞Õ . ZO_®iÊù<û£ „Ñ¨^•è #"≥∞#ÿ @∞ =O\˜ QÆ∞}O Ç¨~Úx HõeyOK«_O» ,
<˘Ñ≤Êx `˘ÅyOK«_O» , ã¨∞MÏxfl JOkOK«_O» . JO^Œ∞Hõ<Õ ZO_®iÊù<û£ x Å"£ Ç¨~À‡<£û
Jx, Ñ¶Ö‘ ò QÆ∞_£ Ç¨~À‡<£û Jx ‰õÄ_® JO\Ï~°∞.
Ñ¶Ö‘ òQ∞Æ _£ Ç¨~À‡<£û
Ñ¶Ö‘ ò QÆ∞_£, Å"£ Ç¨~À‡<£û =∞iH˘xfl ‰õÄ_® L<åfl~Ú. PH˜û\’ã≤<,£ Ãã~°\’x<£,
_ÀÑ¨q∞<£, <å~üZÑ≤<„≥ Ñ¶<≤ £ Ç¨~À‡#∞¡ ‰õÄ_® D HÀ=H˜ K≥Ok#"Õ. D Ç¨~À‡#∞¡
‰õÄ_® ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flÑ¨C_»∞ Hõ}Δ ÏÖ’¡ `«Ü∂« ~°=Ù`å~Ú, Hõ}Δ ÏÖ’¡ Lëê~°∞ ZH˜¯™êÎ~Ú,
L`Õ*Î Ïxfl Hõey ™êÎ~Ú, =∞Oz TÑ¨Ùx JOk™êÎ~Ú.
â◊$OQÍ~°OÖ’ áêÖÁæ#flÑ¨C_»∞ ZO_®iÊù<£û [Å[Å áêˆ~ ÃãÅÜÕ∞~°∞ÖÏ
L~°HÖõ Ü Ë ∞« _»"∞Õ HÍ‰õΩO_® PH˜û\’ã≤<,£ Ãã~°\’x<£, _ÀÑ¨q∞<£, <å~üZÑ≤<„≥ Ñ¶<≤ Å£ x
‰õÄ_® L`Õ[Î Ñïz ~°™ê`«‡Hõ "å`å=~°}Ïxfl, =∂#ã≤Hõ ã≤u÷ x <≥ÅH˘Å∞Ê`å~Ú.
ZÖò.Zãπ._ç., #Å¡=∞O^Œ∞, =∞^ŒºO U ~°HOõ QÍ L`Õ[Î Ñ¨~∞° ™êÎÜ∂≥ , <˘Ñ≤Êx `≥eÜ«∞
‰õΩO_® KÕ™êÎÜ∂≥ , x„^ŒÑ>¨ @ ìË @∞¡ KÕ™êÎÜ∂≥ J^Õ q^èOŒ QÍ ZO_®iÊù<û£ P~ÀQÍºxH˜
Ç¨x HõeyOK«‰Ωõ O_® JO`«∞ÖËx ã¨∞MÏxfl JOkã¨∂Î =∞x+≤H˜ ã¨∞MÏxfl Hõey™êÎ~Ú.
~À=∂O\˜H± @Kü ÖËx"åà◊§Ö’¡ ZO_®iÊù<û£ ‰õÄ_® @Kü ÖË‰Ωõ O_® J=Ù`å~Ú
=∞#ã¨∞û Ñ¨_H» áõ È`Õ ZO_®iÊù<û£ ‰õÄ_® Ñ¨_∞» ‰õΩO\Ï~Ú. =∞#ã¨∞û Ñ¨_#ç Ñ¨C_Õ
ZO_®iÊù<£û ib*ò J~Úº â◊$OQÍ~°OÖ’ =¸_£x ÔH·¡=∂H±ûH˜ fã¨∞‰õΩ"≥à◊`å~Ú.
_ç„Ñ¨+¨<£ "åºkè L#fl"åà◊§H˜, „Ñ¶≤l_ç\ ˜ L#fl „ã‘ÎÅH˜ ZO_®iÊù<£û „Ñ¨ÉèÏ"åxfl
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
156 _®II ã¨=∞~°O
K«∂Ñ≤OK«ÖËHõáÈ`å~Ú. ~À=∂O\˜H± Ñ¶‘eOQ∑û, ~À=∂O\˜H± @Kü L#flÑ¨C_Õ
ZO_®iÊù<û£ ib*ò J~Úº =∞x+≤x =ÚiÑ≤™êÎ~Ú, "≥∞Hÿ Oõ Hõey™êÎ~Ú. WO`«HOõ >Ë
q∞Oz# ã¨∞YO ZO^Œ∞Ö’#∂ ÖË^xŒ Ñ≤ã∞¨ OÎ k.
ÃãHõû~°ÃãA · Ö’<Õ HÍ^Œ∞ ZHõû~°ÃãA · Ö’ ‰õÄ_®...
ZO_®iÊù<û£ Hˆ =ÅO â◊$OQÍ~°OÖ’ áêÖÁæ#flÑ¨C_Õ HÍ‰õΩO_® "åHÕQ∑, *ÏyOQ∑,
ã≤fiq∞‡OQ∑, lq∞‡OQ∑ KÕã≤#Ñ¨C_»∞ ‰õÄ_® q_»∞^ŒÅ J=Ù`å~Ú. Ç¨ïëê~°∞x
Hõey™êÎ~Ú. Ç¨~ÚQÍ JxÑ≤™êÎ~Ú. <˘Ñ¨CÅx `˘Åy™êÎ~Ú. JO^Œ∞Hõ<Õ ~ÀE
"åºÜ«∂=∞O KÕ¿ã"åà◊√§ U ~ÀA J~Ú<å "åºÜ«∂=∞O KÕÜ∞« HõáÈ`Õ U^À JhrQÍ
Ñ¶‘Å=Ù`å~°∞. J<£Ç¨ºÑ‘QÍ JxÑ≤ ã¨∞ÎOk, L`åûÇ¨ÏO ÖË#@∞¡ J=Ù`«∞Ok.
"åºÜ«∂=∞OÖ’ L`åûÇ¨xfl-LÖÏ¡™êxfl, â◊H˜Îx-™ê=∞~åúºxfl HõeyOK«_»OÖ’
ZO_®iÊù<û£ áê„`« QÆ}hÜ«∞OQÍ LOk.
áêl\˜"£ Ñ¶e‘ OQ∑ ÃÑOKÕ ZO_®iÊù<û£
''<Õ#∞ ÉÏQÆ∞<åfl#∞, <Õ#∞ P~ÀQÆºOQÍ L<åfl#∞, ã¨∞YOQÍ L<åfl#∞, U ÉÏ^èÅŒ ∂
ÖË=Ù, JO`å ÉÏQÆ∞Ok, U <˘Ñ¨CÅ∂ ÖË=Ù, Z#i˚\ H˜ Q± Í Ñ¶Å‘ =Ù`«∞<åfl#∞, ™êìq∞<å
Öˇ"Ö≥ òû ÉÏQÆ∞<åfl~Ú—— J<Õ@@∞=O\˜ áêl\˜"£ Ñ¶e‘ OQ∑û HõÅQÆ_O» Ö’ ZO_®iÊù<û£
áê„`« ZO`«QÍ<À LOk.
ZO_®iÊù<û£ =¸_»∞ ~°HÍÅ∞
1. c\Ï ZO_®iÊù<û£ 2. Z<£HÔ Ñ¶e¨ <£û 3. _≥<· åiÊù<û£
Wq XH˘¯Hõ¯\˜ "≥∞^Œ_∞» Ö’x qq^èŒ ÉèÏQÍÖ’¡ `«Ü∂« ~°=Ù`å~Ú. =∞Oz ZÃÑH¶ xì±
Hõey™êÎ~Ú.
"åºÜ«∂=∂xfl ZHõû~°ÃãA · J#fl@∞¡QÍ<Õ â◊$OQÍ~åxfl ÃãHõû~°ÃãA · JO\Ï~°∞.
Ô~O_çO\˜Ö’#∂ ZO_®iÊù<£û q_»∞^ŒÅ J=_»O, P =º‰õΩÎÅx L`ÕÎ[Ñ¨~°K«_»O,
L`åûÇ¨xfl HõeyOK«_O» , LÖÏ¡ãÑ¨ ~¨ K° _« O» LO\Ï~Ú. JO^Œ∞Hõ<Õ Wq Ñ¶Ö‘ ò QÆ∞_£
HÔ q∞HõÖòû JÜ«∂º~Ú.
_ç„Ñ¨+<¨ x£ #∞Oz |Ü«∞@Ñ¨_¿Õ ã ZO_®iÊù<û£
rq`«OÖ’ P@∞áÈ@∞¡H˜ QÆ∞~Ô · _ç„Ñ¨ãû‘ "£QÍ =∂i#"åà◊√§, PÑπÃã\ò J~Ú#"åà◊√§,
rq`«OÖ’ Un q∞QÆÅÖË^xŒ x~åâ◊Ñ_¨ "Õ åà◊√§, ~À=∂O\˜HQ± Í "åà◊§x =ÚK«Û@
Q˘eÑ≤`Õ P\’"Õ∞\˜HQ± Í â◊$OQÍ~°OÖ’ áêÖÁæO\Ï~°∞. P â◊$OQÍ~°O "åà◊§Ö’¡ =∞Oz
H˜Hx± Wã¨∞OÎ k, HÔ Ñ· Ù¨ x Wã¨∞OÎ k, =¸_£x =∂~°∞Û`«∞Ok, =ÚK«Û@ Q˘eÑ≤ã∞¨ OÎ k,
=ÚiÑ≤ã∞¨ OÎ k. JO`« _ç„Ñ¨+<¨ ,£ JO`« x~åâ◊ `˘Åy#@∞¡ J=Ù`«∞Ok. _ç„Ñ¨+<¨ H£ ˜
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 157
Ö’<≥#· "åà◊H¡ ,˜ x~åâ◊QÍ-xã¨ûÇ¨Ü«∞OQÍ rq`«O ÖÏQÆ∞`«∞#fl"åà◊§H˜ â◊$OQÍ~°O
F Q˘Ñ¨Ê \ÏxH±. J@∞=O\˜ \ÏxH±Ö’ LO_Õk ZO_®iÊù<û£ .
=∞Oz P~ÀQÍºxH˜ â◊$OQÍ~°O J=ã¨~O°
xã¨ûÇ¨Ü«∞`«, x~åâ◊`À Hõ$OyáÈ~Ú# "åà◊§Ö’¡ W=¸ºx\˜ ‰õÄ_® _Ò<£
J=Ù`«∞Ok. ~ÀQÆx~À^èHŒ õ â◊HÎ˜ HÀÖ’Ê=_»O`À P~ÀQÆºO J<å~ÀQÆºOQÍ =∂~°∞`«∞Ok.
ZO_®iÊù < £ û =∞x+≤ Ö ’ L`åûÇ¨  xfl, LÖÏ¡ ™ êxfl xOÑ¨ _ » O `À W=¸ºx\˜
Ñ¨ÙOA‰õΩO@∞Ok. ~ÀQÆ x~À^èHŒ õ â◊HÎ̃ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. Ñ¶Ö‘ ò QÆ∞_£`À QÆ∞_£ Ñ¶Ù¨ _£ ‰õÄ_®
fã¨∞HÀ=_»O J=Ù`«∞Ok. h~°ãO¨ QÍ Hõ#|_Õ =ºHÎ̃ ‰õÄ_® Lëê~°∞QÍ Hõ#|_»`å_»∞.
â◊$OQÍ~°O J<Õk ã¨∞MÏxfl W=fi_»"Õ∞ HÍ‰õΩO_® W=¸ºx\©x ÃÑOz =∞Oz
P~ÀQÍºxfl Wã¨∞OÎ k. JO^Œ∞Hõ<Õ rq`«OÖ’ q"åÇ¨xH˜ JO`« „áê^è•#º`« LOk.
K«H¯õ x ~À=∂O\˜H± Ñ¶e‘ OQ∑û, ~À=∂O\˜H± @Kü L#fl ^ŒOÑ¨`∞« Å∞ rq`åxfl K«H¯õ QÍ
P#Ok™êÎ~∞° , P~ÀQÆºOQÍ LO\Ï~°∞, Ç¨~ÚQÍ#∂ LO\Ï~°∞.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
158 _®II ã¨=∞~°O
ÃÑo§`À =KÕÛ Xà◊√§
ÃÑo§H˜ =ÚO^Œ∞ Ñ≤Å¡ =∞Öˇf¡ QÆ. ã¨#flQÍ, <åE‰õΩQÍ, =ÚK«Û@QÍ, =Ú^Œ∞QÌ Í
Hõ#|_Õk. JÉÏƒ~Ú ‰õÄ_® ÃÑo§H˜ =ÚO^Œ∞ ™ê‡~üì QÔ .· qz„`«O Uq∞\’ ÃÑo§
J~Ú# 2-3 ãÖ=`«û~åÅˆH =∞Öˇf¡ QÆÖÏO\˜ Ñ≤Å¡ ÖÏ=ÙQÍ `«Ü∂« ~Ô O· k. JÉÏƒ~Ú
‰õÄ_® Xà◊√§ KÕÜ∞« _»"∞Õ HÍ^Œ∞ á⁄@ì ÃÑiy áêºO@∞ ÃãA · ‰õÄ_® ÃÑiyOk.
Wk P XHõ¯ JÉÏƒ~Ú, J=∂‡~Ú q+¨Ü∞« "Õ∞ HÍ^Œ∞. ZO^Œ~À JÉÏƒ~ÚÅ∞,
J=∂‡~ÚÅ∞ JÖÏ Xà◊√§ KÕ¿ã™êÎ~∞° . Xà◊√§ KÕÜ∞« _»O`À PyáÈ^Œ∞. "åà◊§Ö’¡ ÉÏ^èŒ
"≥Ú^ŒÅ=Ù`«∞Ok. ''<Õ#∞ ÖÏ=Ù J~ÚáÈÜ«∂#∞, <å‰õΩ á⁄@ì =KÕÛã≤Ok. HÀÅ "≥ÚÇ¨ÏO
QÆ∞O„_»OQÍ =∂iáÈ~ÚOk, JO^ŒO JO`å áÈ~ÚOk—— J<Õ kQÆ∞Å∞ "≥Ú^ŒÅ=Ù
`«∞Ok. ^•xH˜ `À_»∞ JÉÏƒ~Ú, J=∂‡~Ú |O_»^á·≥ È~ÚO^Œx `≥QÆ W<£ãe¨ Oì Q∑QÍ
=∂\Ï¡_`» å_»∞. ''<å‰õΩ Xà◊√§ =KÕÛ¿ãÎ ^•xH˜ <Õ<OÕ KÕÜ∞« QÆÅ#∞—— Jx J=∂‡~Ú
QÀÅÃÑ_»∞`«∞Ok. HÍx J#∞Hõ} Δ O JÉÏƒ~Ú P"≥∞#∞ |O_», |O_» Jx ¿ÇÏà◊#
KÕÜ∞« _»O "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ_»`å_»∞. ^•xHÍ J=∂‡~Ú ''##∞fl J<Õ =ÚO^Œ∞ h‰õΩ ÃÑiy#
á⁄@ì K«∂ã¨∞HÀ, h Xà◊√¡ K«∂ã¨∞HÀ—— Jx ã¨"åÅ∞ qã≤~ˆ ã¨∞OÎ k. WÖÏ =∂@ =∂@
ÃÑiy áÈ=_»O`À ÃÑo§ `«~åfi`« ÃÑiy# Xà◊√§ "åo§^ŒiÌ =∞^èºŒ iÖË+<¨ +£ Ñ≤ xπ
^≥|ƒfã¨∞ÎOk.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 159
ÃÑo§ `«~åfi`« ÃÑiy# Xà◊√§ W^ŒiÌ =∞^èºŒ =∞#ã¨Ê~°Å÷ x HõeyOK«_O» JÖÏ
LO_»QÍ, â◊$OQÍ~åxH˜ HÍ=Åã≤# HÀiHõ `«Q∞Æ `æ ∞« Ok. JO`«‰Ωõ q∞Oz ÃãH±û ™ê=∞~°ºú O
^≥|ƒ uO@∞Ok. nxH˜ „Ñ¨^•è # HÍ~°}O ã¨∂Å÷ HÍÜ«∞O "åà◊§Ö’¡ L#fl ÃãH±û Ç¨~À‡<£x
Ü«∂Hõ<Δ Ö£ ’H˜ ~å‰õΩO_® J_»∞Ñ¤ _¨ @» "Õ∞. JO^Œ∞Hõ<Õ ÃÑiˆQ |~°∞=Ùx ZÅ¡ÑC¨ _»∂ ^Œ$+≤Öì ’
LOK«∞HÀ=_»O J=ã¨~O° . a.Ü«∞O.S.x <å~°‡Öò ™ê÷~ÚÖ’ LOK«∞HÀ=_»O J=ã¨~O° .
ÃÑo§`À Xà◊√§ `≥KÕÛ `«O@
1. Xà◊√§ ~å=_»O`À ÃãÖòÊù W"Õ∞*ò _Ò#∞ J=Ù`«∞Ok. ''<å JO^ŒO áÈ~ÚOk,
<Õ#∞ |O_»QÍ =∂~å#∞, WÖÏ LO>Ë Z=~°∂ ##∞fl "≥∞K«∞ÛHÀ~°∞, <Õ#∞ Jã¨ÇÏ¨ ºOQÍ
Hõ#|_»∞ `«∞<åfl#∞—— Jx =∂#ã≤HOõ QÍ Hõ$OyáÈ=_»O LO@∞Ok.
2. <≥ÔQ\˜"£ Ü«∂\˜@∂º_£ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. <Õ<≥O^Œ∞‰õÄ Ñ¨xH˜~å#∞.
=∞Oz~ÀAÅhfl áÈÜ«∂~Ú. ##∞fl K«∂ã≤ =ÚYO Ñ¨H¯õ H˜ uÑ¨C‰õΩO\Ï~°∞. =∂
PÜ«∞#H˜ <å g∞^Œ "≥∂A ÖË‰Ωõ O_® J~ÚºOk. PÜ«∞# WOHÀ J=∂‡~Ú`À Ãã@Ñπ
ÃÑ@∞ì‰Ωõ <åfl <Õ<gÕ ∞ J#ÖËHõ áÈ`å#∞. W@∞=O\˜ <≥QÔ \˜"£ Ü«∂\˜@∂º_£`À kQÆ∞Å∞
K≥OkáÈ=_»O LO@∞Ok.
3. ^ŒOÑ¨`∞« e^ŒiÌ =∞^èºŒ iÖË+<¨ £ +≤Ñπ ^≥|ƒuO@∞Ok. XHõi<˘Hõ~∞° HÕK«Ñ~¨ ∞° K«∞
‰õΩO\Ï~°∞.
4. â◊$OQÍ~° q+¨Ü∞« OÖ’ ‰õÄ_® WO„@ã¨∞ì ÖË‰Ωõ O_® `«Ü∂« ~°=Ù`å~°∞.
Xà◊√§ ~å=_»O`À =∞QÆ"åx QÀ_»∞
Xà◊√§ ÃÑiyáÈ=_»O`À ÃãH±û _Ò<£ J=_»O "≥Ú^ŒÅ=Ù`«∞Ok. ÃãH±û Ç¨~À‡<£
J~Ú# >ˇ™Èìã~ì≤ À<£ ‰õÄ_® _Ò#∞ J=Ù`«∞Ok. JOQÆãOÎ̈ Éè#í Å∞ HõeQˆ O^Œ∞‰õΩ <≥„· \˜H±
PÔH· û_£ =ÚYº áê„`« =Ç≤Ïã¨∞OÎ k. <≥„· \˜H± PÔH· û_£ ã≤=ì ÚºÖË+<¨ `£ À Ñ¨Ù~°∞ëêOQÆO
Ö’Ñ¨Å ~°HõÎ<åàÏÅ∞ ÉÏQÍ "åºHÀzOz ~°HõÎ„Ñ¨ã¨~°} 8 Ô~@∞¡ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok.
ã¨∂Å÷ HÍÜ«∞O`À >ˇ™Èìã~ì≤ À<£ Ü«∂Hõ<Δ Ö£ ’H˜ ~åHõáÈ=_»O`À <≥„· \˜H± PÔH· û_£ ‰õÄ_®
Ñ¨xKÕÜ∞« ‰õΩO_® J=Ù`«∞Ok. <≥„· \˜H± PÔH· û_£H˜ >ˇ™Èìã~ì≤ À<£ `À_»∞ HÍHõáÈ=_»O`À
=∞QÆ"åxÖ’ JOQÆãOÎ̈ Éè#í "≥Ñ· Ö¨¶ ÏºÅ∞ Z^Œ∞~°=Ù`å~Ú.
ÃÑo§ `«~åfi`« Xà◊√§ ZO^Œ∞‰õΩ?
ÃÑo§ `«~åfi`« Xà◊√§ ~å=_®xH˜ HÍ=Åã≤# ^•xHõO>Ë Z‰õΩ¯=ÙQÍ Éè∞í lOK«_"» ∞Õ
HÍ~°}O. ÃÑo§HÍHõ =ÚO^Œ∞ uO_ç g∞^Œ JO`«QÍ „â◊^úŒ LO_»^∞Œ , JO`«QÍ Pã¨HÎ˜
‰õÄ_® LO_»^∞Œ . ZÑ¨C_À XHõÑC¨ _»∞ „ÃÑO¶ _»∞û áêsìÖ’ Z‰õΩ¯=ÙQÍ u#_»O `«ÑÊ¨
=∂=¸Å∞QÍ uO_ç QÆ∞iOz JO`«QÍ Ñ¨@^ì ∞Œ . ÃÑo§ J~Ú# `«~åfi`« _≥x· OQ∑
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
160 _®II ã¨=∞~°O
>Ë|∞Öò ^ŒQ~æÆ ° ÉèÏ~åºÉè~í ÅÎ° ∞ W^Œ~Ì ∂° ‰õÄ~°∞Ûx Éè’[#O KÕÜ∞« _»O`À JuQÍ u#_®xH˜
<åOk Ñ¨_∞» `«∞Ok. ÉèÏ~°º ''g∞‰õΩ Wk W+Öì Jx D _ç+π KÕâß#∞, g∞~°∞ ux
f~åeûO^Õ—— JO@∂ Wk-Jk =_çO¤ K«_O» `À Jã¨Å∞ `«O\Ï "≥Ú^ŒÅ=Ù`«∞Ok.
JuQÍ u#_»O`À JÉÏƒ~ÚQÍiH˜ Xà◊√§ ~å=_»"Õ∞ HÍ^Œ∞ P"≥∞ ‰õÄ_® Éèí~°Î`À
áê@∞ ÖÁ@ìÅ∞ "Õã¨∞‰õΩx u<ÕÜ«∞_»O`À Xà◊√§ KÕã¨∞ÎOk. nxH˜ `À_»∞ Wk
q∞yeáÈ~ÚOk, Jk q∞yeáÈ~ÚOk JO@∂ áêˆ~Ü«∞_»O W+Öì ÖËHõ á⁄@ìÖ’
Ñ¨_ÜÕ ∞« _»O`À =^Œ<Ì åfl Xà◊√§ =KÕÛã¨∞OÎ k.
=∞#ã¨∞û L`åûÇ¨ÏOQÍ, LÖÏ¡ãO¨ QÍ L#fl@¡~Ú`Õ â◊s~°OÖ’x "≥∞@ÉÏe[OH˜
ãÖ|OkèOz# Ç¨~À‡#∞¡ ‰õÄ_® K«∞~°∞‰õΩQÍ Ñ¨xKÕ™êÎ~Ú. ^•O`À u#fl uO_ç
XO\˜H˜ ZO`À K«H¯õ QÍ Ñ¨>ãìË ∞¨ OÎ k.
nxH˜ `À_»∞ „ã‘ÅÎ Ö’¡ ^ä~·≥ å~Ú_£ Ö’ÑÖ Ju ™ê^è•~°}O. JuQÍ u<åfl, u#Hõ
áÈ~Ú<å á⁄@ìÖ’ Ñ¨_ãÕ #≤ P HÍã¨Î uO_ç H˘=ÙfiQÍ =∂iáÈ~Ú Xà◊√§ =KÕÛã¨∞OÎ k.
P^è∞Œ xHõ Ü«ÚQÆOÖ’ WO\˜ Ñ¨xH˜ Hõ+Ñì¨ _¨ ‰» Ωõ O_® Jhfl ã¨^∞Œ áêÜ«∂Å∞ =KÕÛâß~Ú.
^Õhfl ^ŒOK«=Åã≤# J=ã¨~O° ÖË^∞Œ , ^ÕxH© u~°QeÆ uÑ¨Ê=Åã≤# J=ã¨~O° ÖË^∞Œ .
XO\˜H˜ "åºÜ«∂=∞O ÖËHáõ È=_»O`À W>Ëì Xà◊√§ KÕ¿ãÜ«∞_»O LO\’Ok. ã¨∞Yr=#O
XO\˜H˜ H˘=Ùfi KÕ~_° ®xH˜ HÍ~°}O J~ÚOk.
â◊$OQÍ~° rq`«O Xà◊√§H˜ HÍ~°}=∂?
KåÖÏ=∞Ok ^ŒOÑ¨`«∞Å∞
â◊$OQÍ~°OÖ’ áêÖÁæ#_»O =Å¡
Xà◊ √ § KÕ â ß=∞x JáÈÇ¨ Ï
K≥ O ^Œ ∞ `« ∞ O\Ï~° ∞ . â◊ $ OQÍ
~° O Ö’ áêÖÁæ # flÑ¨ C _» ∞
Ñ¨Ù~°∞+¨μx g~°ºO „ã‘Î Ü≥∂xÖ’
Ñ¨ _ » @ O`À Jk Xà◊ √ §
=KÕÛ@@∞¡ KÕã¨∞ÎO^Œx J#∞
‰õΩO\Ï~°∞. "åà◊§ ^Œ$+≤ìÖ’
g~° º O KåÖÏ |Å=~° ú H õ
Ñ¨^•~°ú=∞x, Jk â◊s~åxfl
=$kú K≥ O ^Õ @ @∞¡
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 161
`À_»Ê_»∞`«∞O^Œx J#∞‰õΩO\Ï~°∞. HÍx g~°ºO U=∂„`«O |Å=~°Hú õ Ñ¨^•~°Oú HÍ^Œ∞.
Jk XO\˜H˜ Ñ¨@_ì O» J<Õk LO_»^∞Œ . ^•x =Å¡ Xà◊√§ ~å=_»=∞<Õk LO_»^∞Œ .
„ã‘ÅÎ ÖÏQÍ<Õ Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ∞ ‰õÄ_® â◊$OQÍ~°OÖ’ áêÖÁæ#_»O =Å¡ Ü≥∂xÖ’ „^Œ"åÅ∞
"åà◊§Ö’¡H˜ KÕi Xà◊√§ KÕã∞¨ OÎ ^Œx J#∞‰õΩO\Ï~°∞. Wk ‰õÄ_® JáÈ¿ÇÏ. Ü≥∂xÖ’
„^Œ"åÅ∞ U ~°HOõ QÍ#∂ XO\˜H˜ Ñ¨@_ì O» , Xà◊√§ KÕÜ∞« _»O LO_»^∞Œ .
Ñ‘ÅQÍ LO_Õ J=∂‡~ÚÅ∞ ÖË^• Ñ‘ÅQÍ LO_Õ JÉÏƒ~ÚÅ∞ ÃÑo§ J~Ú#Ñ¨C_»∞
KåÖÏ Ñ¶Å‘ =Ù`å~°∞. U"≥∞<ÿ å ã¨~ˆ HÍãÎ̈ Xà◊√§ KÕÜ∂« Åx J#∞‰õΩO\Ï~°∞.
"åà◊§ PÖ’K«#H˜ `À_»∞ ÃÑ^ŒÌ"åà◊√§ ‰õÄ_® ÃÑo§ J~Ú`Õ â◊s~° `«`«fiO
Ñ¶~≤ å~Úã¨∞OÎ ^Œx, Xà◊√¡ =ã¨∞OÎ ^Œx K≥|∞`å~°∞. "åà◊§ ^Œ$+≤Öì ’ â◊$OQÍ~°OÖ’ áêÖÁæO>Ë
|ÅO KÕ‰Äõ ~°∞`«∞O^Œx J#∞‰õΩO\Ï~°∞. HÍx ÃãH±û U q^èOŒ QÍ#∂ |ÅO KÕ‰Äõ ~°Û^Œ∞.
|Hõ¯Ñ¨ÅK«QÍ L#fl"åà◊√§ KåÖÏ kQÆ∞Å∞H˜ Ö’#∞ J=Ù`å~°∞. K«∂_»\ÏxH˜ ÉÏQÍ
ÖË=∞#∞‰õΩO\Ï~°∞.
Ñ¶≤lH± ‰õÄ_® JO^ŒOQÍ ÖË^Œ#∞‰õΩO\Ï~°∞. P`«‡#∂º#`åó ÉèÏ"åxH˜ Ö’#∞
J=Ù`å~°∞. J~Ú<å J@∞=O\˜"å~°∞ ‰õÄ_® H˘O`« HÍÖÏxH˜ Xà◊√§ KÕ™êÎ~∞° . ^•xH˜
HÍ~°}O ÃÑo§ HÍ=_»O`À =∂#ã≤HOõ QÍ LÖÏ¡ãO¨ QÍ =∂~°_"» ∞Õ , ãÖ`À+ÖQÍ
Éèí∞lOK«_»"Õ∞. P#O^ŒHõ~° â◊$OQÍ~° rq`«O Ç¨~Úx, JO^•xfl HõeyOK«_»"Õ∞
HÍ‰õΩO_® Xà◊√§ ‰õÄ_® =KÕÛ@@∞¡ KÕã∞¨ OÎ k.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
162 _®II ã¨=∞~°O
â◊$OQÍ~°O Ñï=∞oOKåÅO>Ë
â◊$OQÍ~° ãÖ|O^è•Å∞ KåÖÏ qz„`«OQÍ LO\Ï~Ú. H˘O^Œ~Ô `· Õ HÀiHõ Hõey`Õ
KåÅ∞ ÑÖ@ á⁄ÖÏÅ QÆ@∞¡ ÃÑ#· , =∞„iK≥@∞ì h_» „HÕ^Œ, H˘O_»Ki« Ü«∞Ö’¡, HÍÅ∞=
QÆ@∞¡ g∞^Œ =∞Oz ~°ã¨ `«$Ñ≤xÎ á⁄O^Œ∞`å~°∞. <ÕÅ g∞^Œ Ñ¨~∞° K«∞‰õΩ#fl QÆ_¤ç "åà◊§H˜
K«H¯õ x Ñ¨ÓÅáê#∞Ê JxÑ≤ã∞¨ OÎ k. QÆ∞ÅHõ~åà◊§`À L#fl <ÕÅ ‰õÄ_® _»<Å£ Ñπ Éˇ_£
JxÑ≤ã∞¨ OÎ k. W^ŒiÌ Ö’#∂ HÀiHõ K≥Å~ˆ QÍÖË QÍx áê#∞Ê`À „Ñ¨"∞Õ Ü«∞O LO_»^∞Œ ,
ã¨Å÷ O`À „Ñ¨"∞Õ Ü«∞O LO_»^∞Œ .
H˘O^Œi q+¨Ü«∞O qz„`«OQÍ LO@∞Ok. Ñ¨_»Hõ QÆkÖ’ â◊$OQÍ~° „¿Ñ~°}H˜
~°OQÆ∞~°OQÆ∞Å QÀ_»Å∞, H˜\ H˜ © Hõ~Ô #ì ∞¡, Ñ¶Ú¨ =∞Ñ¶Ú¨ =∞ "åã¨#Å∞, "≥∞`«xÎ Ñ¨~∞° Ñ¨ÙÅ∞,
P Ñ¨~∞° Ñ¨ÙÅ∞ g∞^Œ QÆ∞ÖÏa ~ˆ ‰õΩÅ∞, =∞ÖˇÅ¡ Ñ¨ÓÅ∞, K«Åx¡ Z.ã≤. L#flÑ¨Ê\˜H©
HÀiHÍ HõÅQÆ^∞Œ , =¸_£ ~å^Œ∞.
~À=∂O\˜H± "å`å=~°}O-â◊$OQÍ~°O
~À=∂O\˜H± "å`å=~°}O â◊$OQÍ~°Ñ~¨ "° ∞≥ #ÿ HÀiHõÅx ~Ô K«ÛQ˘_»∞`«∞O^Œx J#∞‰õΩO
\Ï~°∞. HÍx ZO`« ÃãH©û "å`å=~°}"≥∞<ÿ å H˘O^ŒiÖ’ Z@∞=O\˜ HÀiHõx ~°QÅÆ ÛÖË^∞Œ .
ÃãH©û "å`å=~°}O PÖò~Ô _ô "åà◊§Ö’¡ Hõey# HÀiHõÅx =∞iO`« ~Ô K«ÛQ˘@ìQÅÆ ^Õ
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 163
HÍx, Jã¨Å∞ HÀiˆH ÖËHáõ È`Õ ZO`« J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ Ñ¨_H» Qõ kÆ "å`å=~°}O J~Ú<å
ZO^Œ∞‰õÄ Ñ¨xH˜ ~å‰õΩO_® áÈ`«∞Ok, HÀiHõÅx Ñ¨Ù\ì̃OK«Ö^Ë ∞Œ . HÍ"åÅ<Õ HÀiHõ
|ÅOQÍ LO>Ë „Ñ¨`ºÕ Hõ"∞≥ #ÿ ~À=∂O\˜H± "å`å=~°}O J=ã¨~"° ∞Õ ÖË^∞Œ . J@∞=O\˜
"åà◊§H˜ áê~°∞¯Ö’x ~åu |Å¡Å∞, HÍÅ= QÆ@∞¡¡ =∞\ì̃ <ÕÅÅ∞ ‰õÄ_® Ñ¨_H» õ áê#∞ÊÖË
J=Ù`å~Ú.
â◊$OQÍ~° PÖ’K«#ÅH˜ =¸ÅO "≥∞^Œ_∞»
ÃãH±ûÑ¨~"° ∞≥ #ÿ ÉèÏ=#ÅH˜ =¸ÅO "≥∞^Œ_∞» . "≥∞^Œ_∞» Ö’ `«Ü∂« ~°Ü∞Õ º Ç¨~À‡#∞¡
ÃãH±û PÖ’K«#Å∞ Hõey™êÎ~Ú. D Ç¨~À‡#∞¡ P~ÀQÆºHõ~°OQÍ L#flÑ¨C_»∞ ÃãH±û
PÖ’K«#Å∞ ‰õÄ_® x`«º#∂`«#OQÍ LO\Ï~Ú. P Ç¨~À‡<Õ¡ <ÕK∞« ~°ÖòQÍ HõeQˆ
HÀiHõÅx =∞iO`« ÃÑOK«∞`å~Ú. P Ç¨~À‡<Õ¡ ÖËHáõ È`Õ J=∂‡~Ú ZO`« JO^ŒOQÍ
L<åfl JÉÏƒ~ÚÖ’ Z@∞=O\˜ Ñ¶e‘ OQ∑û HõÅQÆ=Ù. JÖÏˆQ JÉÏƒ~Ú ZO`« JO^ŒQÍ_≥<· å
J=∂‡~ÚÖ’ Z@∞=O\˜ "åOKèÅ« ∞ HõÅQÆ=Ù.
ÃãH±û Ç¨~À‡#∞¡ - „Ãããì π Ç¨~À‡#∞¡
=∞#ã¨∞û ~°OlOÑ¨ KÕÜ∞« _®xH˜, L`Õ[Î Ñ¨~K° _« ®xH˜ ÃãH±û Ç¨~À‡#∞¡ L#flÑ¨Ê\˜H©
=∂#ã≤Hõ „Ñ¨âßO`«`« KåÖÏ J=ã¨~°O. =∞#ã¨∞û LÖÏ¡ãÖQÍ, L`åûÇ¨ÏOQÍ
LO_»Háõ È`Õ ÃãH±û Ç¨~À‡#∞¡ ã¨=∞~°=ú O`«OQÍ Ñ¨xKÕÜ∞« ÖË=Ù. =∞#ã¨∞û QÆO^Œ~Q° Àà◊OQÍ
=∂i<å, =∂#ã≤Hõ =uÎ_Hç ˜ Ö’<≥<· å "≥∞^Œ_∞» Ö’ „Ãããì π Ç¨~À‡#∞¡ L`«ÊuÎ J=Ù`å~Ú.
JÖÏ q_»∞^ŒÖ#·ˇ „Ãããì π Ç¨~À‡#∞¡ ÃãH±û ÖË‰Ωõ O_® KÕ™êÎ~Ú.
H˘O^ŒiÖ’ ÃãH±û QÆ∞iOz, "åà◊§ ÃãH±û ™ê=∞~°ºú O QÆ∞iOz J<ÕHõ JáÈÇ¨ÏÅ∞,
ÉèÜí ∂« Å∞ Hõey LO\Ï~°∞. g\˜ =Å¡ "åiÖ’ `≥eÜ«∞x „Ãããì π KÀ@∞ KÕã∞¨ ‰õΩO@∞Ok.
„Ãããì π KÀ@∞ KÕã∞¨ ‰õΩ#fl"åà◊§Ö’¡ „Ãããì π Ç¨~À‡#∞¡ J~Ú# Z„_ç#e<£, HÍiì*’Öò JkèHõ
âß`«OÖ’ ib*ò J=Ù`å~Ú. Wq HÀiHõx ^≥|ƒf™êÎ~Ú. ÃÑ~üáê¶ ~Ô ‡<£û ÖË‰Ωõ O_®
KÕ™êÎ~Ú. ~À=∂O\˜HQ± Í L#fl áê#∞Ê ‰õÄ_® „`åK«∞ áê=ÚÖÏQÍ ÉèÜ í ∞« O Hõeyã¨∞OÎ k.
JO^Œ∞Hõx ÃãH±û q+¨Ü∞« OÖ’ =∞#ã¨∞û „Ñ¨âßO`«OQÍ LO_®e.
„Ñ¨âßO`«"∞≥ #ÿ =∞#ã¨∞û z~°∞#=Ùfix zOkã¨∞OÎ k
Ñ¨_H» õ QÆkÖ’ ^ŒOÑ¨`∞« Å∞ „Ñ¨âßO`«"∞≥ #ÿ =∞#ã¨∞û`À L#fl@¡~Ú`Õ "åà◊§ =ÚMÏÖ’¡
K«H¯õ x z~°∞#=Ùfi "≥eq¡ ~°∞ã¨∞OÎ k. Hõà√◊ § PáêºÜ«∞`«`À "≥Å∞Q˘O^Œ∞`å~Ú. „¿Ñ=∞`À
KÕ`∞« Å∞ KåK«|_»`å~Ú. ã¨Ê~°≈ HÀãÖ â◊s~°O ^ŒQ~æÆ ° J=_®xH˜ `«ÇÏ¨ `«ÇÏ¨ ÖÏ_»∞`«∞Ok.
#∞=Ùfi <å‰õΩ HÍ"åe, h á⁄O^Œ∞ HÍ"åÅO@∂ =∞ø#ÉèÏ+¨ =∞#ã¨∞ûx `å‰õΩ`«∞Ok.
W^ŒÌiÖ’#∂ W@∞=O\˜ „Ñ¨âßO`« =∂#ã≤Hõã≤÷u L#fl@¡~Ú`Õ â◊$OQÍ~°O
Ñï=∞oã¨∞OÎ k. JÑ¨C_Õ ãÖÉè’QÆO =∞^è∞Œ ~°OQÍ =∂~°∞`«∞Ok.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
164 _®II ã¨=∞~°O
â◊$OQÍ~°O q+¨Ü∞« OÖ’ „ã‘ÅÎ ∞, Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ∞
ÃãH±û PÖ’K«#ÅH˜ "≥∞^Œ_∞» =¸Å=∞x `≥eã≤# q+¨Ü∞« "Õ∞. "≥∞^Œ_∞» Ö’ LO_Õ
ÃÇÏ· áÈ^äÅŒ =∞ãπ „Ñ¨^•è #"≥∞#ÿ k. P_»"åà◊§Ö’¡ HõO>Ë =∞QÆ"åà◊§Ö’¡ ÃÇÏ· áÈ^äÅŒ =∞ãπ
~Ô O_»∞ ~Ô @∞¡ ÃÑ^ŒkÌ QÍ LO@∞Ok. JO^Œ∞=ÖË¡ =∞QÆ"åà◊§Ö’¡ ÃãH±û ã‘Ê_£ Z‰õΩ¯=.
H˘`«Î H˘`«Î ~°∞K«∞Å HÀãÖ P~å@O K≥O^Œ_O» Z‰õΩ¯=.
„¿Ñq∞OK«_O» Ö’ „ã‘Î
„¿Ñ=∞ q+¨Ü«∞OÖ’ „ã‘ÎÖ’ Q˘Ñ¨Ê`«#=¸ LOk, gH±<≥ã¨∂û LOk. XHõ™êi
=∞QÆ"å_ç g∞^Œ =∞#ã¨∞û áêˆ~ã¨∞‰õΩO>Ë =∞m§ =∞#ã¨∞û "≥#H˜¯ fã¨∞HÀÖË^∞Œ . =∞#ã¨∞ûx
"≥#H˜¯ fã¨∞HÀ"åÅO>Ë ZO`À ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» `«∞Ok. P QÍÜ«∞O =∂#_®xH˜ ZO`À
HÍÅO Ñ¨_∞» `«∞Ok. "≥∞^Œ_∞» Ö’ PH˜û\’ã≤<£ J<Õ Ç¨~À‡#∞ `«Ü∂« ~°=Ù`«∞Ok. Wk
XHõi g∞^Œ =∞~˘HõiH˜ PHõ~¬° } Hõeyã¨∞OÎ k, J#∞|O^è•xfl ÃÑOK«∞`«∞Ok. JO`«∞ÖËx
`å^•`«º‡`«x Hõeyã¨∞OÎ k. PH˜û\’ã≤<£ =∞QÆ"åxÖ’ `«‰Ωõ ¯= ™êú~ÚÖ’ q_»∞^ŒÅ
J=Ù`«∞Ok. P_»"åiÖ’ JkèHõ ™ê÷~ÚÖ’ q_»∞^ŒÅ J=Ù`«∞Ok. JO^Œ∞Hõ<Õ „ã‘Î
XHõ™êi =∞#ã¨∞ûx ã¨=∞iÊ¿ãÎ =∞m§ "≥#H˜¯ fã¨∞HÀÖËHáõ È`«∞Ok. =∞QÆ"åx K«∂Ñ¨ÙÅ∞,
ã¨Ê~°≈ P"≥∞Ö’ PH˜û\’ã≤<£ L`«ÊuÎx H˘xfl =O^ŒÅ ~Ô @∞¡ ÃÑOKÕ™êÎ~Ú. á¶È~ü ¿ÑÖ¡ ’
PH˜û\’ã≤<£ KåÖÏ Ô~@∞¡ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. JO^Œ∞Hõ<Õ „ã‘Î á¶È~ü ¿Ñ¡x ZO`«QÍ<À
W+¨ìÑ¨_»∞`«∞Ok.
JxflO\˜x ÉÏºÖˇ<û£ KÕÜ∞« QÆÅ „ã‘Î
„ã‘Î q+¨Ü∂« xH˜ =¿ãÎ P"≥∞ "≥∞^Œ_∞» Ö’ HÍ~°ÊãπHÖõ ’[O J<Õk LO@∞Ok. Wk
"åà◊§ "≥∞^Œ_∞» Ö’ Ñ¨Ù~°∞+¨μÖ’¡ HõO>Ë ÃÑ^ŒkÌ QÍ LO@∞Ok. nx „Ñ¨`ºÕ Hõ`« Uq∞@O>Ë
XˆH ã¨=∞Ü«∞OÖ’ J<ÕHõ PÖ’K«#Å∞ KÕÜ∞« QÆÅ^Œ∞. ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flÑ¨C_»∞ Z=Ô~<· å
HÍeOQ∑ ÉˇÖò H˘_ç`,Õ ÖËz "≥o§ "åà◊§H˜ ã¨=∂^è•#O K≥ÑÊ≤ =∞m§ Éè~í Î° „Ñ¨H¯õ H˜ KÕi
J^Õ ã‘Ê_»∞Ö’ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#QÆÅ^Œ∞. JO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ L#fl =¸_£Ö’ U=∂„`«O
„ÉËH± ~å^Œ∞. =∞QÆ"åx q+¨Ü∞« O fã¨∞‰õΩO>Ë XHõ™êi „ÉËH± =¿ãÎ ãÎ̈OÉè#í ÖË‰Ωõ O_®
áÈ`«∞Ok. uiy ãÖÎ Éè#í HõÅQÍÅO>Ë uÑ¨ÊÅ∞ Ñ¨_=» Åã≤O^Õ.
„ã‘Î Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ =∞^èºŒ HÔ q∞„ã‘ì ÉÏQÍ ÑÖ_ç`.Õ ..
„ã‘Î Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ =∞^èºŒ HÔ q∞„ã‘ì ÉÏQÍ Hõe¿ãÎ "åo§^ŒiÌ =∞^èºŒ J#∞|O^èOŒ ZO`À
=∞^è∞Œ ~°OQÍ =∂~°∞`«∞Ok. q_»nÜ«∞~åx |O^èOŒ J=Ù `«∞Ok. XHõ™êi W+¨Ñì _¨ <ç å,
=∞#ã¨∞ûÑ¨_<ç å =∞#ã¨∞ûÖ’ P =ºH˜Î Ñ¶Q≤ ~Æ ∞° JÖÏˆQ Ñ¨kÅOQÍ q∞yeáÈ`«∞Ok.
J=HÍâ◊O ^˘iH˜`Õ P =ºH˜Îx =∞m§ K«∂_®Å<À, Ñ¨ÅHõiOKåÅ<À, F ÃãbÊù
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 165
fã¨∞HÀ"åÅ<À JxÑ≤ã∞¨ OÎ k. D Ñïã≤u÷ H˜ "≥∞^Œ_∞» Ö’ L`«ÊuÎ JÜÕ∞º _ÀÑ¨q∞<£
J<Õ ~°™êÜ«∞xHõO HÍ~°}O. _ÀÑ¨q∞<£ L`«ÊuÎ ÖËHáõ È`Õ ÃãH±û HÀiHõ ‰õÄ_® _Ò#∞
J=Ù`«∞Ok.
ÃãH±û Ñ¶\≤ ò<ã≥ π "≥#Hõ Ãã#· ∞û
=∞^è∞Œ ~°"∞≥ #ÿ â◊$OQÍ~°O ^ŒOÑ¨`∞« Å =∞^èºŒ ÑÖ_®ÅO>Ë "≥∞^Œ_∞» Ö’ ~°™êÜ«∞xHÍÅ∞
`«Q∞Æ suÖ’ L`«ÊuÎ HÍ"åe. JÑ¨C_Õ JO`å =∞^è∞Œ ~°O. _ÀÑ¨q∞<£ „ã‘Î Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ
=∞^èºŒ „ˆH*òx ÃÑOK«_®xH˜ ^ÀÇ¨Ï^ŒÑ_¨ #ç @∞¡QÍ<Õ =∞#ã¨∞ûÖ’x ã¨ÊO^Œ#Å∞ ‰õÄ_®
_ÀÑ¨q∞<£x ÃÑOK«_®xH˜ `À_»Ê_»`å~Ú.
_ÀÑ¨q∞<£ `«Q∞Æ suÖ’ L`«ÊuÎ J=Ù`«∂ LO_®ÅO>Ë ^ŒOÑ¨`∞« Å∞ „Ñü~ÀE "åà◊§
rq`«OÖ’ XHõ H˘`«^Î <Œ åxfl ã¨$+≤Oì K«∞ HÀ"åe. ~ÀE JO^ŒOQÍ `«Ü∂« ~°"åfie,
z~°∞#=Ùfi`À Ñ¨ÅHõiOK«∞HÀ"åe. H“yeO`«`À =Ú^•Ì_®e, Ç¨~ÚÇ¨~ÚQÍ LO_®e.
JÑ¨C_Õ _ÀÑ¨q∞<£ ã¨=∞™ê÷~ÚÖ’ L`«ÊuÎ J=Ù`«∂ rq`«"Õ∞ =∞^èŒ∞~°O JO@∂
=∞#ã¨∞û Ñ¨ÙÅH˜ ã¨∞OÎ k. _ÀÑ¨q∞<£`À áê@∞ =∞~˘Hõ ~°™êÜ«∞xHõO ZO`À =ÚYº"≥∞#ÿ k.
Ñ¶<≤ Ö·≥ ò ZkäÖò"∞≥ <ÿ £ J<Õ ~°™êÜ«∞xHõO „¿Ñ=∞‰õΩ =ÚYºO. Wk ^ŒOÑ¨`∞« Å =∞^èºŒ
PHõ~¬° }x, „¿Ñ=∞x ÃÑOK«∞`«∞Ok.
â◊$OQÍ~°O "≥#HÍ`«Å WO`« HÔ q∞„ã‘ì LOk. P HÔ q∞„ã‘xì QÆ∞iÎOz ^•xfl K«H¯õ QÍ
LÑ¨Ü∂≥ yOK«∞‰õΩO>Ë JO`å =∞^è∞Œ ~°"∞Õ , =∞^è∞Œ ~°O.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
166 _®II ã¨=∞~°O
`«e¡ ÉèÏ"À^ÕfiQÍÅ∞
QÆ~°ƒùOÖ’x tâ◊√=Ùx „Ñ¨ÉèÏq`«O KÕ™êÎÜ«∂?
XHõ =ºHÎ̃ =∞Oz Ç¨ºÑ‘QÍ L<åfl_»O>Ë J`«xÖ’ q_»∞^ŒÅÜÕ∞º Ç¨ºÑ‘ Ç¨~À‡<Õû
=¸ÅO. D Ç¨ºÑ‘ Ç¨~À‡<£û "≥∞^Œ_∞» Ö’ L`«ÊuÎ J=Ù`å~Ú. Jq D q^èOŒ QÍ
LO\Ï~Ú.
1. ZO_®iÊù<û£
2. Ãã~°\’x<£
3. _ÀÑ¨q∞<£
4. PH˜û\’ã≤<£
g\˜<Õ Ç¨ºÑ‘ Ç¨~À‡<£û JO\Ï~°∞. Ñ¶Ö‘ ò QÆ∞_£ Ç¨~À‡<£û J<åfl W"Õ.
JÖÏˆQ XHõ =ºHÎ̃ ÉÏ^è`Œ À, PO^Àà◊#`À L#fl@¡~Ú`Õ J`«xÖ’ „Ãããì π Ç¨~À‡#∞¡
ib*ò J=Ù`å~Ú. „Ããìãπ Ç¨~À‡<£û a.Ñ≤.x, ã¨∞QÆ~°∞x Hõey™êÎ~Ú. r~°‚â◊H˜Îx
^≥|ƒf™êÎ~Ú. WO`Õ HÍ^Œ∞ ~°Hõ~°HÍÅ ^Œ∞+¨Êùe`åÅ∞ P~ÀQÆºOÃÑ· Hõ#|_»`å~Ú.
Z„_ç#e<£, HÍiì*ÏÖò, ZÑ≤<„≥ Ñ¶<≤ £ „Ãããì π Ç¨~À‡<£ûH˜ K≥Ok#"Õ.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 167
H©K∞« ÖÏ@Å∞, ^≥|ƒÖÏ@Å`À QÆ~ƒ° ãù ÷¨ tâ◊√=Ù Z^Œ∞QÆ∞^ŒÅÖ’ Ö’ÑÖ
H˘O^Œ~∞° ÉèÏ~åºÉè~í ÅÎ° ∞ `«~K° ∞« ^≥|ƒÖÏ_»∞‰õΩO@∂ LO\Ï~°∞. ÉèÏ~°º QÆ~ƒ° =ù uQÍ
L#flÑ¨C_»∞ ‰õÄ_® J~°∞K«∞HÀ=_®Å∞, u@∞ìHÀ=_®Å∞ =∂=¸Å∞QÍ<Õ LO\Ï~Ú.
g\˜ =Å¡ QÆiƒù}H© ˜ =∞#ã¨ûO`å qHõÅOQÍ LO@∞Ok. =∞#ã¨∞ûH˜ âßOu LO_»^∞Œ .
=∂@H˜ =∂@ K≥ÑÊ¨ _»O`À HÀÑ¨`åáêÅ∞ ÃÑiy áÈ`å~Ú. uO_ç u#|∞kú HÍ^Œ∞,
x„^ŒÑ@ ¨ ^ì ∞Œ . HõãH≤ ãõ Q≤ Í LO@∞Ok.
Éè~í Î° g∞^Œ, „|`«∞‰õΩ g∞^Œ Pã¨HÎ˜ ÖË‰Ωõ O_® J=Ù`«∞Ok. =∞#ã¨ûO`å QÆO^Œ~Q° Àà◊OQÍ
=∂~°∞`«∞Ok. P"≥∞ Éè~í `Î° À "å^Œ∞ÖÏ@H˜ kQÆ_®xH˜ Ãã· JO@∞Ok QÍx QÆ~ƒ° Où Ö’x
tâ◊√=Ù U=∞=Ù`«∞O^À PÖ’zOK«^∞Œ . JÖÏˆQ Éè~í Î° ‰õÄ_® ÉèÏ~°º =∞#ã¨∞ûx zHÍ‰õΩ
ÃÑ@ì_O» `À QÆ~ƒ° ãù ÷¨ tâ◊√=Ù Ñïã≤u÷ ZÖÏ LO@∞O^À PÖ’zOK«_∞» .
ÉèÏ~åºÉè~í ÅÎ° ÉèÏ"À^ÕfiQÍÅ∞ QÆ~ƒ° ãù ÷¨ tâ◊√=Ù g∞^Œ `«ÑÊ¨ ‰õΩO_® „Ñ¨ÉÏè =O K«∂Ñ≤™êÎ~Ú.
^•xH˜ „Ñ¨^è•#OQÍ =∞#ã¨∞ûÖ’ HõeˆQ ÉèÏ"À^ÕfiQÍÅ∞, HÀÑ¨`åáêÅ∞, „Ããìãπx
Hõey™êÎ~Ú. „Ãããì π HõÅQÆ_O» `À "≥O@<Õ QÆiƒù}Ö© ’ „Ãããì π Ç¨~À‡#∞¡ JkèHõ "≥∂`å^Œ∞Ö’
q_»∞^ŒÅ J=Ù`å~Ú. H˘kÌáê\˜ „Ãããì π L#flÑ¨C_»∞, H˘kÌáê\˜QÍ q_»∞^ŒÅÜÕ∞º „Ãããì π
Ç¨~À‡#∞¡ QÆ~ƒ° ãù ÷¨ tâ◊√=Ù g∞^Œ „Ñ¨ÉÏè =O K«∂Ñ≤OK«=ÙQÍx, JkèHõ "≥∂`å^Œ∞Ö’ „Ãããì π
Ç¨~À‡#∞¡ q_»∞^ŒÅ~Ú#Ñ¨C_»∞ QÆ~ƒ° Où Ö’x =∂Ü«∞x ^•\˜ tâ◊√=ÙH˜ KÕ~`° å~Ú.
QÆ~ƒ° ãù ÷¨ tâ◊√=Ù‰õΩ S.‰õΩº. Ö’ÑÖ
ÉèÏ~åºÉè~í ÅÎ° ∞ `«~K° ∞« H©K∞« ÖÏ_»∞HÀ=_»O`À, HÀÑ¨`åáêÅ∞ ~°Q∞Æ Å∞`«∂ „Ãããì π Ç¨~À‡#∞¡
q_»∞^ŒÅ=_»O`À a_»¤ Z^Œ∞QÆ∞^ŒÅx ^≥|ƒf™êÎ~Ú. `«~K° ∞« „Ãããì π Ç¨~À‡#∞¡ q_»∞^ŒÅ
J=_»O`À QÆ~ƒ° ãù ÷¨ tâ◊√=Ù "≥∞^Œ_∞» Ö’x <å_ô Hõ}ÏÅ∞ =$kú J=‰õΩO_® J=Ù`å~Ú.
"≥∞^Œ_∞» z#flkQÍ LO_çáÈ`«∞Ok. =ÚYºOQÍ QÆ~ƒ° ãù ÷¨ tâ◊√=ÙÖ’x "≥∞^Œ_∞» Ö’x
„á¶êO@Öò UiÜ«∂ =$kú J=^Œ∞. „á¶êO@Öò UiÜ«∂ _≥=ÅÑπ HÍHõáÈ=_»O`À tâ◊√
[##O [iy a_»¤ Z^Œ∞QÆ∞`«∞#flÑ¨Ê\˜H© LO_»=Åã≤# `≥eq`Õ@Å∞ LO_»=Ù. S.‰õΩº.
KåÖÏ `«‰Ωõ ¯= LO@∞Ok.
QÆ~ƒ° ãù ÷¨ tâ◊√=ÙÖ’x "≥∞^Œ_∞» Z^ŒQ=Æ Åã≤#O`« Z^ŒQHÆ áõ È=_»O`À Ñ¨Ù\ì̃# tâ◊√=Ù
t~°ã∞¨ û LO_»=Åã≤#O`« K«∞@∞ìH˘Å`« LO_»^∞Œ . "≥∞^Œ_∞» Jxfl q^è•Å∞QÍ _≥=ÅÑπ
"≥∞O\òÖ’ ^≥|ƒuO@∞Ok.
QÆiƒù}˜ x~°O`«~O° ÉèÏ"À^ÕfiQÍÅH˜ Ö’#∞HÍ=_»O`À „Ãããì π Ç¨~À‡#∞¡ x~°O`«~O°
L`«ÊuÎ J=Ù`«∂ PHõe ÖË‰Ωõ O_® KÕ™êÎ~Ú. J~°∞QÆ∞^ŒÅ ÖË‰Ωõ O_® KÕ™êÎ~Ú. XHõ"àÕ ◊
u<åfl PÇ¨~°O XO@Ñ¨@^ì ∞Œ . QÆiƒù}˜ ãÔ̈~#· PÇ¨~°O fã¨∞HÀHõáÈ=_»O`À QÆ~ƒ° ãù ÷¨
tâ◊√=Ù Z^ŒQ=Æ Åã≤#O`« Z^ŒQ‰Æ Ωõ O_® J=Ù`«∞Ok. LO_»=Åã≤#O`« |~°∞=Ù LO_»^∞Œ .
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
168 _®II ã¨=∞~°O
QÆ∞O_≥ ‰õÄ_® #∂º~À\˜H± Ç¨~üQì Í =∂~°∞`«∞Ok. QÆ∞O_≥ [|∞ƒ ÖËHáõ È~Ú#Ñ¨Ê\˜H©
QÆ∞O_≥ "ÕQOÆ QÍ H˘@∞ì‰Ωõ O@∞Ok. QÆ∞O_≥ "ÕQOÆ QÍ H˘@∞ìHÀ=_»O`À a_»¤ `«fi~°QÍ
JÅã≤áÈ=_»O LO@∞Ok.
ã¨ÊO^Œ#ÅH˜ QÆ~ƒ° Où Ö’<Õ Ñ¨Ù<åk
QÆ~°ƒùã¨÷ tâ◊√=ÙÖ’ 3-4 <≥ÅÅˆH "≥∞^Œ_»∞ ÃÑ~°QÆ_»O "≥Ú^ŒÅ=Ù`«∞Ok. 7-8
<≥ÅÅ∞ =KÕÛãïH˜ KåÖÏ=~°‰Ωõ J~°Oú KÕã∞¨ ‰õΩ<Õ ã≤u÷ _≥=ÅÑπ J=Ù`«∞Ok. `«e¡
^•fi~å =KÕÛ JÅ[_ç `«#Ö’ ‰õÄ_® JÅ[_ç Hõeyã¨∞OÎ ^Œx `≥Å∞ã¨∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
`«e¡ PÇ¨¡^ŒOQÍ LO>Ë `«#‰õΩ HõeˆQ ã¨∞MÏxfl ‰õÄ_® `≥Å∞ã¨∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
JâßOuH˜, âßOuH˜ =∞^èºŒ `Õ_® a_»H¤ ˜ J~°Oú J=Ù`«∞Ok. JO^Œ∞Hõ<Õ Jã¨Ê+Öì QÍ<≥<· å
`«e¡ ^Œ∞óMÏxfl, `«e¡ ãÖ`Àëêxfl a_»¤ J~°Oú KÕã∞¨ HÀQÆÅ∞QÆ∞ `«∞Ok. JO^Œ∞Hõ<Õ a_»¤
Ñ¨Ù\©ì Ñ¨Ù@ìQÍ<Õ ~ÀAÅ∞ QÆ_∞» ã¨∂<Î Õ K«∞@∂ì L#fl "å`å=~°}ÏxH˜ K«H¯õ QÍ ã¨ÊOkOK«_O»
K«∂™êÎ=Ú. W@∞=O\˜ ã¨ÊO^Œ#ÅH˜ tâ◊√=Ù QÆ~ƒ° Où Ö’ LO_»QÍ<Õ Ñ¨Ù<åk Ñ¨_∞» `«∞Ok.
náê=o ã¨=∞Ü«∞OÖ’ |Ü«∞@ ã‘=∞ @áêHÍÜ«∞Å∞ ¿ÑÅ∞`«∞<åfl, náê=o
ÉÏO|∞Å∞ ¿ÑÅ∞`«∞<åfl QÆ~ƒ° ãù ÷¨ tâ◊√=Ù LeH˜¯Ñ¨_@ » O QÆ=∞xOK«=K«∞Û. â◊ÉÏÌÅH˜
LeH˜¯Ñ¨_@ » O ZO`« ã¨ÇÏ¨ ["≥∂, `«#H˜ KÕi# „Ãããì π Ç¨~À‡#¡H,˜ Ç¨ºÑ‘ Ç¨~À‡<£ûH˜
ã¨ÊOkOK«_O» ‰õÄ_® JO`« ã¨ÇÏ¨ ["Õ∞.
JkèHõ „Ãããì `π À JÉÏ~°¬#∞ =ÚÑ¨C
JO^Œ∞Hõ<Õ QÆiƒù}˜ ZÅ¡Ñ¨C_»∂ „Ñ¨âßO`«OQÍ, PÇ¨¡^ŒOQÍ LO_®e. QÆiƒù}˜
HÀÑ¨`åáêÅH˜ Ö’#∞ J~Ú`Õ QÆ~ƒ° ãù ÷¨ tâ◊√=Ù P~ÀQÆºO `å~°∞=∂~°∞ J=Ù`«∞Ok.
QÆ~ƒ° ãù ÷¨ tâ◊√=Ù P~ÀQÆº"Õ∞ HÍ^Œ∞ QÆiƒù}© P~ÀQÆºO ‰õÄ_® áê_»=Ù`«∞Ok. „Ãããì π =Å¡
QÆiƒù}Ö© ’ a.Ñ≤.Å∞, ã¨∞QÆ~∞° Å∞ `«Ö`ˇ ∞« `Î å~Ú. QÆiƒù}Ö© ’x a.Ñ≤., ã¨∞QÆ~∞° Å∞ P"≥∞‰õΩ
ZO`À Ç¨x Hõey™êÎ~Ú. QÆiƒù}Ö© ’ HõeQˆ „Ãããì π =Å¡ "≥∞_»<˘Ñ¨CÅ∞, #_»∞O <˘Ñ¨CÅ∞,
HõO_»~åÅ <˘Ñ¨CÅ∞, `«Å<˘Ñ≤Ê HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. x~°O`«~O° h~°ãO¨ QÍ LO@∞Ok.
x„^Œ ~å^Œ∞. nx`À P"≥∞ W|ƒO^Œ∞Å∞ áêÅ=_»"∞Õ HÍ‰õΩO_® QÆ~ƒ° ãù ÷¨ tâ◊√=Ù ‰õÄ_®
#+¨ìáÈ`«∞Ok.
„Ãããì π =Å¡ x„^Œ ~å^Œ∞. QÆiƒù}H© ˜ x„^Œ J`«ºO`« J=ã¨~O° . x„^Œ ÖËHáõ È`Õ QÆiƒù}Ö© ’
~°H~õ H° ÍÅ J<å~ÀQÍºÅ∞ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. ÉÏ^èÅŒ ∞ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. x„^ŒÖHË áõ È=_®xH˜
„Ñ¨^•è # HÍ~°}O „Ãããì π LO_»@"Õ∞.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 169
QÆiƒù}Q© Í L#flÑ¨C_»∞ HõeQˆ P"ÕâßÅ∞, HÀÑ¨`åáêÅ∞, zHÍ‰õΩÅ∞, z„~°∞|∞„~°∞Å∞
QÆ~ƒ° „ù ™ê"åxH˜ ^•i f™êÎ~Ú. XHõ"àÕ ◊ QÆ~ƒ° Où H˘#™êy<å <≥ÅÅ∞ xO_»‰Ωõ O_®
HÍ#∞Ê J~ÚáÈÜÕ∞ „Ñ¨=∂^ŒO LOk.
`«e¡ U_»∞ã¨∂Î LO>Ë, ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» `«∂ LO>Ë a_»Ö¤ ’ ‰õÄ_® JÅ[_ç HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
^•xH˜ HÍ~°}O `«eÖ¡ ’ #∞Oz „Ãããì π Ç¨~À‡#∞¡ a_»H¤ ˜ KÕ~_° "» ∞Õ . P „Ãããì π Ç¨~À‡#∞¡
a_»Ö¤ ’ ‰õÄ_® =∂~°∞ÊÅ∞ fã¨∞‰õΩ=™êÎ~Ú.
_ç„Ñ¨+<¨ `£ À =∞iO`« KÕ@∞
`«e¡ _ç„Ñ¨+<¨ Ö£ ’ LO>Ë P"≥∞Ö’ _ÀÑ¨q∞<£ Ç¨~À‡<£ `«yáæ È`«∞Ok. _ÀÑ¨q∞<£
`«‰Ωõ ¯=ÙQÍ LO_»@O`À `«e¡ _ç„Ñ¨+<¨ H£ ˜ Ö’#=Ù`«∞Ok. `«eÖ¡ ’ _ÀÑ¨q∞<£ `«‰Ωõ ¯=
J=_»O`À a_»¤ ‰õÄ_® _»ÖòQÍ =∂i _ç„Ñ¨ãû‘ "£QÍ LO@∞Ok. `«e¡ ã‘Ñ¡ O≤ Q∑ \ÏÉˇ\¡ òû
fã¨∞‰õΩO>Ë, `«e¡ Z‰õΩ¯= "≥∂`å^Œ∞Ö’ PÅ¯Ç¨Öò fã¨∞‰õΩO>Ë, HõÅ∞¡ `åy`Õ =∞`«∞Î
HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. J^Õ =∞`«∞Î a_»H¤ ˜ ‰õÄ_® KÕ~∞° `«∞Ok. U ~°HOõ QÍ J~Ú`Õ =∞`«∞,Î
=∂^ŒHõ „^Œ"åºÅ∞ `«ex¡ , a_»x¤ „Ñ¨ÉÏè q`«O KÕ™êÎÜ∂≥ , J^Õq^èOŒ QÍ `«eÖ¡ ’ `«Ü∂« ~°Ü∞Õ º
„Ããìãπ Ç¨~À‡<£û, Ç¨ºÑ‘ Ç¨~À‡<£û a_»¤Ö’ KÕi „Ããìãπx Hõey™êÎ~Ú, Ç¨ºÑ‘<≥ãπx
Hõey™êÎ~Ú.
JO^Œ∞Hõ<Õ QÆiƒù}˜ `«# =∞#ã¨∞ûx ZÅ¡Ñ¨C_»∂ ãÖ`À+ÖQÍ LOK«∞HÀ"åe.
=∞#ã¨∞û Z@∞=O\˜ XuÎ_Hç ˜ Ö’#∞HÍ‰õΩO_® K«∂ã¨∞HÀ"åe. ^ŒOÑ¨`∞« Å =∞^èºŒ HõÅ`«Å∞
ÖËHáõ È`Õ =∞#ã¨∞û „Ñ¨âßO`«OQÍ LO@∞Ok. QÆiƒù}Q© Í L#flÑ¨C_»∞ P"≥∞ =∞#ã¨∞ûx
LÖÏ¡ãÑ¨ i¨ KÕ ãÖw`«O q<åe.
=∞Oz =∞Oz ÉÁ=∞‡Å∞ K«∂_®e. ã¨~^° • Hõ|∞~°∞¡ K≥áêÊe. PÇ¨^¡ •xfl HõeyOKÕ
„Ñ¨^âÕ ßÅ∞ ãÖ^Œi≈OKåe. ^•O`À Ç¨ºÑ‘ Ç¨~À‡#∞¡ `«y#O`« L`«ÊuÎ J=Ù`å~Ú.
Jq a_»¤ Z^Œ∞QÆ∞^ŒÅH˜ ‰õÄ_® K«H¯õ QÍ `À_»Ê_»`å~Ú. ‰õΩ@∞O| ã¨É∞íè ºÅ∞ ‰õÄ_®
P"≥∞ ãÖ`À+ÖQÍ LO_Õ@@∞¡ K«∂_®e. P"≥∞ ãÖ`À+ÖQÍ LO>Ë Ñ¨Ù>Ëì a_»¤
‰õÄ_® ZO`À K«H¯õ QÍ Ñ¨Ù\˜ì WO\’¡ #=ÙfiÅ∞ "≥Å∞QÆ∞Å∞ zOkOK«_O» LO@∞Ok.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
170 _®II ã¨=∞~°O
ãÖ™ê~åÖ’¡ =ÚÑ¨C `≥ã¨∞Î#fl "≥ÚÉˇ·Öò
D ~ÀAÖ’¡ KÕuÖ’ "≥ÚÉˇÖ· ò á¶È<£ ÖËx "åàı§ ÖË~#° ∞HÀ=K«∞Û. z#flÑ≤Å"¡ å_ç
^ŒQ~æÆ ° #∞Oz ÑÖ_»∞ =Úãë =~°‰Ωõ "≥ÚÉˇÖ· ò á¶È<£ KÕuÖ’ LO\’Ok. ãÖ=`«û~°O
Ö’Ñ¨Ù Ñ≤Å¡"å_»∞ "≥ÚÉˇ·ÖòÖ’ =¸ºlH± =ã¨∂Î LO>Ë, ~°OQÆ∞ ~°OQÆ∞Å ÉÁ=∞‡Å∞
Hõ^∞Œ Å∞`«∂ LO>Ë J=∞‡ ÃÑ>Ëì =Ú^ŒxÌ =∂~åO KÕÜ∞« ‰õΩO_® q∞OˆQ™êÎ_∞» . "≥ÚÉˇÖ· Ë
ÖËHáõ È`Õ XHõ =Ú^ŒÌ q∞OQÆ_®xH˜ `«ex¡ Zxfl W|ƒO^Œ∞Å∞ ÃÑ_»`å_À K≥ÑÊ¨ ÖË=Ú.
2-3 ãÖ=`«û~åÅ∞ =KÕÛãïH˜ "≥ÚÉˇ·ÖòÖ’ ˆQ=ÚÅ∞ Ñ≤Å¡"å_çÖ’ =ºã¨#OQÍ
=∂iáÈ`å~Ú. 3-4 Uà◊√§ =KÕÛãïH˜ "≥ÚÉˇÖ· òÖ’x Ü«∂Ñπû Jhfl ‰õÄ_® "å_ç
KÕuH˜ |ÖÏ^Œ∂ˆ~. \©<Õ[~üûH˜, HÍã¨Î ÃÑ^ŒÌ"åà◊§H˜ "≥ÚÉˇ·Öò =ºã¨#OQÍ ‰õÄ_®
=∂iáÈ~ÚO^Œ<Õ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û. P_», =∞QÆ `Õ_® ÖË‰õΩO_® "≥ÚÉˇ·Öò =ºã¨<åxH˜
ÉÏxã¨Öá·ˇ È`«∞<åfl~°∞. D "≥ÚÉˇÖ· ò =ºã¨#O =Å¡ Ñ¨KÛ« x ãÖ™ê~åÖ’¡ ÖËxáÈx Q˘_»=Å∞
‰õÄ_® `«Ö`ˇ ∞« `Î ∞« <åfl~Ú.
^ŒOÑ¨`∞« Åx ^Œ∂~°O KÕ¿ã "≥ÚÉˇÖ· ò
XˆH WO\’¡ L#flÑ¨Ê\˜H© Éè~í HÎ° ˜ XHõ "≥ÚÉˇÖ· ò á¶È#∞, ÉèÏ~°ºH˜ =∞~À "≥ÚÉˇÖ· ò á¶È#∞
LO@∞<åfl~Ú. WOHÍãÎ̈ PiúHõ ™ÈÎ=∞`« LO>Ë Ñ≤ÅÅ¡ H˜ ‰õÄ_® ™⁄O`«OQÍ "≥ÚÉˇÖ· ò
á¶È#∞ LO\’Ok. Ñ¨Ó~°fiHÍÅO ÉèÏ~åºÉè~í ÅÎ° ∞ W^Œ~Ì ∂° QÆkÖ’ ‰õÄ~°∞ÛO>Ë Ñ≤ÅÅ¡ ∞
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 171
QÆ∞iOKÀ, J~Ú#"åà◊§ QÆ∞iOKÀ Hˆ =Δ ∞ã¨=∂Kå~åÅ∞ =∂\Ï¡_∞» HÀ=_»O, ãÖ™ê~°O
ÉÏQÀQÆ ∞ Å∞ QÆ ∞ iOz =∂\Ï¡ _ » ∞ HÀ=_» O LO_Õ k . WÑ¨ C _≥ · ` Õ Éè í ~ ° Î WO\’¡
J_»∞QÆ∞ÃÑ_»∞`«∂<Õ "≥ÚÉˇ·Öò á¶È#∞ K≥q ^ŒQÆæ~° ÃÑ@∞ì‰õΩx =™êÎ_»∞. ‰õΩsÛÖ’
‰õÄÅ|_»∞`«∂<Õ Z=~À XHõi`À =∂\Ï¡_@ » O LO@∞Ok. ÉèÏ~°º ‰õÄ_® `«# "≥ÚÉˇÖ· ò
á¶È#∞ K≥q ^ŒQ~æÆ ° ÃÑ@∞ì‰Ωõ x HÍÑ¶‘ HõÑC¨ Éè~í HÎ° ˜ JOkã¨∞OÎ k. Z=~°∞ JOkã¨∞<Î åfl~À
‰õÄ_® =ÚYO K«∂_»‰Ωõ O_®<Õ QÆ_Q» _Æ » HÍÑ¶‘ `åˆQã≤ HõÑC¨ , ™êã¨~° Ñ¨H¯õ # Ñ¨_ÜÕ ∞« _»O
LO@∞Ok. P ÃÑ·# ™Èá¶êÖ’ XHõ Ñ¨Hõ¯ ÉèÏ~°º ‰õÄ~°∞Ûx Z=i`À<À á¶È#∞Ö’
=∂\Ï¡_∞» `«∞O>Ë Éè~í Î° =∞~˘Hõi`À =∂\Ï¡_@» O LO@∞Ok. QÆO@Å∞ QÆO@Å∞ JÖÏˆQ
QÆ_zç áÈ`«∞<åfl~Ú. ÉèÏ~åºÉè~í ÅÎ° =∞^èºŒ , Ñ≤ÅÅ¡ =∞^èºŒ LO_»=Åã≤# J#∞|O^è•Å∞
"≥ÚÉˇÖ· ò =ºã¨#O`À qzÛù#flO J=Ù`«∞<åfl~Ú.
"≥ÚÉˇÖ· ò HõeyOKÕ J#~åúÅ∞
=ÚÑ¨C `≥KÛÕ "≥ÚÉˇÖ· ò q+¨Ü∞« OÖ’ *ÏQÆ~∂° Hõ`« J=ã¨~O° . "≥ÚÉˇÖ· ò ^•OÑ¨`º«
ãÖ|O^è•Åx ^≥|ƒH˘@ì_"» ∞Õ HÍ‰õΩO_® J#=ã¨~O° QÍ „Ãããì xπ „H˜Ü∞Õ \ò KÕã∞¨ OÎ k.
PO^Àà◊# ÃÑOK«∞`«∞Ok. JãÖ`«$Ñ≤xÎ , JâßOux HõÅQÆKãÕ ∞¨ OÎ k. áÈ~Àfl g_çÜ∂≥ Å`À
<≥u· Hõ qÅ∞=Å∞ ^≥|ƒuO\Ï~Ú. ¿Ñã¶ π |∞H±, "å\ÏûÑπÅH˜ ^•™ÈÇ¨ÏO J=_»O`À
#Å∞QÆ∞i`À HõÅ=_»O áÈ~Ú XO@i`«#O ÃÑiyáÈ`ÀOk. ™È+¨Öò ã≤¯Öòû ÉÏQÍ
Ö’Ñ≤ã∞¨ Î <åfl~Ú. XHõ =ºHÎ̃ rq`«OÖ’ "≥ÚÉˇÖ· ò WÖÏO\˜ J#~åúÅx HõeyOK«QÍ,
J™êOÑ¶∞≤ Hõ â◊‰Ωõ ÅÎ H˜ "≥ÚÉˇÖ· ò =∞Oz ™ê^è#Œ OQÍ =∂iOk. J=∂‡ ~ÚÅx „\ÏÑπ
KÕÜ«∞_®xH˜ ™ê^èŒ#O J=Ù`ÀOk. pè\ ÕQ∑ÅH˜, ^ÀÑ≤_ôÅH˜ =∂~°∞„"≥∂QÆ∞`ÀOk.
Ñ≤ÅÖ¡ ’¡ K«^∞Œ =Ù ^≥|ƒu#_®xH˜ HÍ~°}O J=Ù`ÀOk. P@Å∞, áê@Å∞ `«QÍæ~Ú.
ã¨∂Å÷ HÍÜ«∞O ÃÑiyáÈ~ÚOk. ^•O`À a.Ñ≤.Å∞ ã¨∞QÆ~∞° Å∞ Z‰õΩ¯= JÜ«∂º~Ú.
Zˆ~O*ò_£ =∂ˆ~*ˇãπ HõO>Ë ¿Ñã¶ |π ∞H± ¿ãflÇ¨Å`À „¿Ñ=∞ ÃÑo§à◊√§ ÃÑiQÍ~Ú. JO`«
`ÕeHõQÍ<Õ ÃÑo§à◊√§ „ÉËH± J=_®Å∞ ‰õÄ_® ÃÑiQÍ~Ú. =ÚÑ¨C `≥KÛÕ "≥ÚÉˇÖ· ò =ºã¨#O
QÆ∞iOz J=QÍÇ¨Ï# J=ã¨~O° .
"≥ÚÉˇ·Öò`À =ÚÑ¨C =KÕÛ H˘`«Î ¿ãflÇ¨Å∞
"å\ÏûÑπÅ∞, ¿Ñã¶ |π ∞H±Å`À H˘`«Î H˘`«Î ÑïK«Ü∂« Å∞ U~°Ê_»∞`«∞<åfl~Ú. D ÑïK«Ü∞«
ã¨∞ÎÖ’¡ P_», =∞QÆ `Õ_® ÖË<Õ ÖË^Œ∞. P ÑïK«Ü«∞ã¨∞ÎÅ =∞^èŒº ÃÑiˆQ |O^è•Å∞,
J#∞|O^è•Å∞ K«∂¿ãÎ WO`å JO`å HÍ^Œ∞. ^ŒOÑ¨`∞« Å =∞^èºŒ ‰õÄ_® JO`« |O^è•Å∞,
J#∞|O^è•Å∞ LO_»=Ù. H˘`«Î H˘`«Î ÑïK«Ü∂« Å∞ U~°Ê_»@O`À ^ŒOÑ¨`∞« Å =∞^èºŒ
Q˘_»=Å∞ ‰õÄ_® `«Ö`ˇ ∞« `Î ∞« <åfl~Ú. XHÀ¯™êi ¿Ñã¶ |π ∞H± ^•fi~å<À, "å\ÏûÑπ ^•fi~å<À
U~°Ê_ç# ¿ãflÇ¨Å∞ Éè~í xÎ° Ñ¨ÓiÎQÍ x~°H¡ Δõ ºO KÕ¿ã ã≤u÷ H˜ KÕ~∞° `«∞<åfl~Ú. JÖÏˆQ Éè~í Î°
q+¨Ü∞« OÖ’ ‰õÄ_®. J`«xH˜ J=∂‡~ÚÅ`À Hõey# H˘`«Î H˘`«Î ¿ãflÇ¨Å∞ ZO`À
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
172 _®II ã¨=∞~°O
H˜Hx± W™êÎ~Ú. ÉèÏ~°º ÖˇH¯õ ÖË‰Ωõ O_® áÈ`«∞Ok. XHõi<˘Hõ~∞° x~°H¡ Δõ ºO KÕã∞¨ HÀ=_»O`À
ÉèÏ~åºÉè~í ÅÎ° =∞^èºŒ Q˘_»=Å∞ q_çáÈÜÕ∞=~°‰Ωõ ^•i fã¨∞<Î åfl~Ú.
^•ÑïHÍÅH˜, HõÑ¨\ÏÅH˜ HÍ~°}=∞ÜÕ∞º "≥ÚÉˇ·Öò
=∂=¸Å∞QÍ ^ŒOÑ¨`∞« Å =∞^èºŒ Z@∞=O\˜ ^•ÑïHÍÅ∞, HõÑ\¨ ÏÅ∞ LO_»=Ù.
¿Ñã¶ |π ∞H±Å∞, "å\ÏûÑπÅ ¿ãflÇ¨Å`À ^ŒOÑ¨`∞« Å =∞^èºŒ ^•ÑïHÍÅ∞, HõÑ\¨ ÏÅ∞ \ÏÑπÖ’
LO@∞<åfl~Ú. Wq J<ÕHõ Q˘_»=ÅH˜ HÍ~°}O J=Ù`«∞<åfl~Ú. XHÀ¯™êi ^ŒOÑ¨`∞« Å
=∞^èºŒ HõeQˆ =∞#ã¨Ê~°Å÷ x ã¨~∞° ÉÌ Ï@∞ KÕÜ∞« _®xH˜ ÃÑ^Œ"Ì åà◊√§ Ñ¨Ó#∞HÀ=Åã≤ =ã¨∞OÎ k.
J~Ú<å Ñ¶e¨ `«O ZO`« LO@∞O^À K≥ÑÊ¨ ÖË=Ú. ^ŒÉÏ~ÚOÑ¨ÙÅ∞, J|^•úÅ∞, `«=∞x
`å=Ú ~°HOΔ˜ K«∞HÀ=_®xH˜ KÕ¿ã áÈ~å\ÏÅ∞ WO`å JO`å HÍ^Œ∞.
â◊$OQÍ~°OÖ’ xÑ¨CÅ∞ áÈ¿ã áÈ~Àfl =¸gãπ
"≥ÚÉˇÖ· òÖ’ =KÕÛ áÈ~Àfl g_çÜ∂≥ Å∞ ‰õÄ_® "åà◊§ â◊$OQÍ~° rq`åxfl „Ñ¨ÉÏè q`«O
KÕã∞¨ <Î åfl~Ú. Éè~í Î° áÈ~Àfl g_çÜ∂≥ Å∞ „Ñ¨HÍ~°OQÍ H˘`«Î H˘`«Î á⁄l+¨<Å£ ∞, H˘`«Î H˘`«Î
J#∞Éè"í åÅ∞ HÍ"åÅx P~å@O K≥Ok`Õ ÉèÏ~°ºH˜ HÀÑÖ HõáêÖÏ xH˜ `å‰õΩ`«∞Ok.
JO`«=~°‰õΩ ã¨∞xfl`«OQÍ ™êy# ~À=∂O\˜H± Öˇ·Ñ¶π HõOÑ¨~°O HõeyOKÕ ~°∂ÑÖ
ãÖ`«iOK«∞‰õΩO@∞Ok. JÖÏˆQ ÉèÏ~°º ‰õÄ_® áÈ~Àfl g_çÜ≥∂Å∞ K«∂ã≤ `å#∞
WO`«=~°‰õΩ ZO`À rq`åxfl HÀÖ’ÊÜ«∂#x, Éèí~°Î `«#H˜ Z@∞=O\˜ ã¨∞MÏxfl
JOkOK«ÖË^Œx, HõΔ}ÏÖ’¡ â◊$OQÍ~°O =ÚyOK«∞‰õΩx `«#H˜ J<åºÜ«∞O KÕâß~°x
~°∞ã¨~∞° ã¨ÖÏ_»∞`«∞Ok. z#fl "≥ÚÉˇÖ· ò, JO^Œ∞Ö’x áÈ~Àfl g_çÜ∂≥ Å∞ ^ŒOÑ¨`∞« Å
=∞^èºŒ ÃÑ^ŒÌ JQÆ^•è xfl HõeyOK«_"» ∞Õ HÍ‰õΩO_® „Ñ¨àÜ ◊ ∂« xfl ‰õÄ_® `≥zÛÃÑ_»∞`«∞Ok.
ã¨∞Å∞"≥·#, á¶êãπìQÍ ‰õÄ_»∞‰õΩ#fl Hõ=¸ºxˆH+¨<£H˜ ãÖ|OkèOz# "≥ÚÉˇ·Öò =∞~À
~°∂ÑÖÖ’ ^ŒOÑ¨`∞« Å =∞^èºŒ zK«∞ÛÃÑ>Ëkì QÍ =∂iOk.
"≥ÚÉˇ·Öò =ºã¨<åxfl QÆ∞iÎOK«_»O ZÖÏ?
"≥ÚÉˇÖ· ò =ºã¨#O QÆ∞iOz Z=i=∞@∞‰õΩ "åà◊√§ `ÕeHõQÍ `≥Å∞ã¨∞HÀ=K«∞Û. "≥ÚÉˇÖ· ò
"≥O@ÖËHáõ È`Õ WO\’¡ #∞Oz |Ü«∞@‰õΩ Hõ^ÅŒ ~°∞. ¿Ñã¶ |π ∞H±Ö’ áÈãπì KÕã#≤ ^•xH˜
Zxfl Öˇ·H±Å∞ =KåÛÜ≥∂, Zxfl HÍ"≥∞O@∞Å∞ =KåÛÜ≥∂ x=Ú+¨ x=ÚëêxH˜
K«∂ã¨∞HÀ=_»O LO\’Ok. XHõ "≥∞¿ã*ò áÈãπì KÕã≤ =∞~°∞Hõ} Δ O #∞OKÕ ^•x ~Ô ™êÊ<£û
HÀãÖ "≥`∞« ‰õΩÖÏ_»@O LO\’Ok. J#∞Hõ} Δ O Z=~À XHõi #∞Oz á¶È<£ ~å"åÅ<À
ÖË^• `«#∞ =∂\Ï¡_®Å#∞HÀ=_»O LO@∞Ok. "≥ÚÉˇ·Öò =ºã¨<åxH˜ ^•™ÈÇ¨ÏO
J~Ú#@∞¡ ZO`« `«fi~°QÍ QÆ∞iÎ¿ãÎ JO`« =∞Ozk. ÃÑo§ HÍHõ=ÚO^Õ "≥ÚÉˇÖ· òH˜
^•™ÈÇ¨ÏO J~Ú`Õ WHõ ÃÑo§ KÕã∞¨ ‰õΩ#fl `«~åfi`« rq`« ÉèÏQÆ™êfiq∞ g∞^Œ "≥∂A
HõO>Ë "≥ÚÉˇ·Öò g∞^Õ "≥∂A JuQÍ LO\’Ok. z=iH˜ rq`«O x™êû~°OQÍ
=∂~°∞`«∞Ok.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 173
PÅ∞ – =∞QÆÅ =∞^èŒº ãŸº`« ZÖÏ?
ÃÑà◊§O>Ë<Õ aè#fl =ºH˜`Î åfiÅ QÆÅ W^Œ~Ì ∞° =º‰õΩÅÎ HõÅ~ÚHõ. JO^Œ∞Ö’#∂ =ÚYºOQÍ
WQÀ >ˇO_≥xû L#fl@¡~Ú`Õ XHõà◊√§ _®q∞<≥O\ò ˆHÔ~Hõì~ü J=Ù`å~°∞. =∞~˘Hõ~°∞
J}˜y=∞}˜y LO\Ï~°∞. ™ê^è•~°}OQÍ ãÖ™ê~°OÖ’ Éè~í Î° `å#∞ K≥ÑÊ≤ #@∞¡ ÉèÏ~°º
q<åÅ#∞‰õΩO\Ï_»∞. `å#∞ U=∞#flÑ¨Ê\˜H© ÉèÏ~°º Z^Œ∞~°∞ K≥ÑÊ¨ ‰õÄ_» ^Œ#∞‰õΩO\Ï_»∞.
=∞QÆ"åxÖ’ D WQÀ >ˇO_≥xû "≥Ú^Œ\ ˜ #∞Oz =ã¨∂<Î Õ LOk. HÍx P^è∞Œ xHõ
Ü«ÚQÆOÖ’ „ã‘Î K«^∞Œ =Ù‰õΩ<Õk J=_»O`À, ãÖáê^Œ#Ñ¨~∞° ~åÅ∞ J=_»O`À#∂ =∞QÆ"åx
WQÀ >ˇO_≥hûH˜ K≥H± ÃÑ@ì_O» LO\’Ok. ^•O`À =∞QÆ"åx WQÀ >ˇO_≥hûx =∞iO`«
ZÃãûsì"Q£ Í =∂~°∞ÛHÀ=_®xH˜ WOHÍã¨Î Z‰õΩ¯= =∂@ Ñ¨=~ü ÃÑOK«_O» LO\’Ok.
`å#∞ U=∞#flÑ¨Ê\˜H© ÉèÏ~°º Z^Œ∞~°∞ K≥ÑÊ¨ ‰õÄ_»^#Œ ∞HÀ=_»O`À ÉèÏ~°º <åˆHO `«‰Ωõ ¯=,
<Õ<O≥ ^Œ∞‰õΩ Ñ¨_∞» O_®e J#∞ ‰õΩO@∞Ok. D ~°HOõ QÍ "åo§^ŒiÌ =∞^èºŒ Q˘_»=Å∞
=ã¨∞OÎ \Ï~Ú. XHÀ¯™êi ÉèÏ~°º ‰õÄ_® U=∂„`«O `«QHæÆ áõ È=_»O`À D Q˘_»=Å∞,
WQÀ >ˇO_≥xû q_çáÈÜÕ∞ =~°‰Ωõ H˘#™êQÆ∞`å~Ú.
WQÀ >ˇO_≥xû ZO^Œ∞‰õΩ?
WQÀ >ˇO_≥xû ÃÑOá⁄O^Œ_®xH˜ „Ñ¨^•è #OQÍ <åÅ∞QÆ∞ HÍ~°}ÏÅ∞ L<åfl~Ú.
1. <Õ#∞ Q˘Ñ¨Ê, <Õ<Õ =ÚYº"≥∞#ÿ =ºH˜xÎ J#∞HÀ=_»O
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
174 _®II ã¨=∞~°O
2. ^•xH˜ J#∞QÆ∞}OQÍ "åi a¿ÇÏqÜ«∞~ü Z™êìa+¡ π J=_»O
3. H˘O^ŒiÖ’ WQÀ >ˇO_≥xû =Å¡ xÅ∞"≥`∞« #Î JÇ¨ÏO LO@∞Ok.
4. `å#∞ UO KÕã<≤ å, K≥ÑÊ≤ <å Hõ~Ô ‰õΩì J#∞HÀ=_»O
™ê^è•~°}OQÍ =∞QÆ"åxÖ’ WQÀ >ˇO_≥xû Z‰õΩ¯= Hõ#|_»∞`«∞Ok. <Õ#∞
=∞QÆ"å_çx Hõ#∞Hõ UO K≥ÑÊ≤ <å, UO KÕã<≤ å K≥Å∞¡ÉÏ@∞ HÍ"åÅx J#∞‰õΩO\Ï_»∞.
J`«x HõO>Ë ÉèÏ~°º ZO`« `≥e"≥O· k J~Ú#Ñ¨Ê\˜H,© K«∞~°∞HÔ #· k J~Ú#Ñ¨Ê\˜H,©
Zxfl â◊H˜Î ™ê=∞~åúºÅ∞ L#flÑ¨Ê\˜H© Éèí~°Î `«#x U=∂„`«O Ñ¨\ ˜ìOK«∞HÀ_»∞.
Ñ¨Ù~°∞ëêÇ¨ÏOHÍ~°O`À <å =∂>Ë <≥QÍæÅ#∞‰õΩO\Ï_»∞. Ñ¨K«Ûx ãÖ™ê~åÖ’¡ WQÀ
>ˇO_≥xû =Å¡ ~°H~õ H° ÍÅ Q˘_»=Å∞, W|ƒO^Œ∞Å∞ =™êÎ~Ú.
ãÃ H±û q+¨Ü∞« OÖ’ =∞QÆ"åx WQÀ >ˇO_≥xû
ÃãH±û q+¨Ü∞« OÖ’ ‰õÄ_® =∞QÆ"å_»∞ `«# WQÀ >ˇO_≥xû`À `«# ÖˇO· yHõ Jã¨=∞~°`ú x«
Hõ=~ü KÕã∞¨ ‰õΩO\Ï_»∞. H˘O^Œ~∞° =∞QÆ"åà◊√§ ÃÑo§ J~Ú# `˘ek<åÖ’¡<Õ ÃãH±ûÖ’
áêÖÁæ#ÖËHõ áÈ`å~°∞. HÍx `«# ÖˇO· yHõ Jã¨=∞~°`ú x« JOwHõiOK«_®xH˜ =∞#ã¨∞û
XÑ¨CHÀ^Œ∞. J`«xÖ’x WQÀ >ˇO_≥xû ^ŒÉÏ~ÚOÑ¨ÙH˜ ^•i fã¨∞OÎ k. `å#∞ ÃãH±ûÖ’
áêÖÁæ#Hõ áÈ~Ú #Ñ¨Ê\˜H© ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#fl@∞¡QÍ<Õ ^ŒÉÏ~Ú ™êÎ_∞» . J=∂‡~Ú
#∞=Ùfi ZHõ¯_» ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæO@∞<åfl=Ù Jx JO>Ë ^ŒÉÏ~ÚOÑ¨Ù`À J=∂‡~Ú
<À~°∞ =¸~ÚOKÕ™êÎ_∞» . z=iH˜ JO^Œ~∂° J`«x =∂>Ë q<Õ™êÎ~∞° . J=∂‡~Ú
z#flÑ≤Å¡ HÍ=_»O`À ÃãH±û JO>Ë Uq∞\’ `≥Å∞ã¨∞HÀÖËHáõ È~ÚO^Œx J#∞‰õΩO\Ï~°∞.
WÖÏˆQ KåÖÏ Öˇ·OyHõ ãÖ|O^è•Å q+¨Ü«∞OÖ’ =∞QÆ"å_»∞ ^ŒÉÏ~ÚOÑ¨Ù`À
„|uˆHã¨∞OÎ \Ï_»∞. J`«xÖ’x WQÀ >ˇO_≥<ûÕ JÖÏ =∂\Ï¡_ãç ∞¨ OÎ k. „ã‘ÖÎ ’ J}˜y=∞}˜y
LO_Õ ã¨fiÉèÏ=O =Å¡ <À~°∞ =¸ã¨∞‰õΩx LO@∞Ok.
q^•ºkè‰Ωõ Ö’¡ ‰õÄ_® WQÀ >ˇO_≥xû
ÃÑ^ŒÌ ÃÑ^ŒÌ K«^∞Œ =ÙÅ∞ K«^∞Œ =Ù‰õΩ#fl"åà◊√§, ã¨=∂#"≥∞#ÿ q^•º~°›`« L#fl"åà◊§Ö’¡
‰õÄ_® =∞QÆ"åà◊§ WQÀ >ˇO_≥xû P_»^•x <À~°∞ =¸~ÚOKÕã∞¨ OÎ k. =∞QÆ"å_»∞ `«#
ÉèÏ~°º `«#`À ã¨=∂#OQÍ K«^∞Œ =Ù‰õΩ#flÑ¨Ê\˜H,© L^ÀºQÆO KÕã∞¨ #Î flÑ¨Ê\˜H© P"≥∞Hˆ g∞
`≥eÜ«∞^Œx, KÕ`H« Í^Œx =∂\Ï¡_`» å_»∞. Jk =∞QÆ"åx WQÀ >ˇO_≥xû. W^Œ~Ì ∂°
‰õÄ_® WQÀ >ˇO_≥xû L#fl"åà◊§~Ú`Õ _èô JO>Ë _èô J#fl@∞¡QÍ LO\Ï~°∞. Ñ¨KÛ« x
ãÖ™ê~åxH˜ WQÀ >ˇO_≥xû Ñ¨xH˜~å^Œ∞. W^ŒiÌ Ö’#∂ ã¨~∞° ÉÌ Ï@∞ ^èÀ~°}˜ HÍ"åe.
"åo§^ŒiÌ =∞^èºŒ ãŸº`« HÀãÖ, Ñ≤ÅÅ¡ Jaè=$kú HÀãÖ WQÀ >ˇO_≥xû Ñ¨xH˜~å^Œ∞.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 175
WQÀ >ˇO_≥xû JkèHqõ ∞OK«_O» ZÖÏ?
WQÀ >ˇO_≥xû #∞Oz |Ü«∞@Ñ¨_\» ÏxH˜ H˘xfl =∂~åæÅ∞ L<åfl~Ú.
1. <Õ#∞ „ˆQ\ò J#∞HÀ=_»O Ñ¨xH˜~å^Œ∞.
2. WQÀ >ˇO_≥xû =Å¡ ^•OÑ¨`º« ãÖ|O ^è•Å∞ ZÖÏ ^≥|ƒuO\ÏÜ≥∂ J~°Oú
KÕã¨∞HÀ"åe.
3. ZÅ¡ÑÊ¨ \˜H© <Õ<Õ Hõ~Ô ‰õΩì J<Õ ÉèÏ=O q_»<å_®e.
4. `«#Ö’x JÇ¨ÏOHÍ~åxfl QÆ∞iÎOz, =∞#ãÎ̈`åfixfl ãïk^Œ∞HÌ À"åe.
ãÖ™ê~åÖ’¡ ÉèÏ"À^ÕfiQÍÅ∞ HõeyOKÕ =ÚÑ¨C
Ñ¨KÛ« x ãÖ™ê~åÖ’¡ <≥QÔ \˜"£ Z"≥∂+¨<û£ ‰õÄ_® KåÖÏ #+ì̈O `≥zÛÃÑ_»`å~Ú.
<≥QÔ \˜"£ Z"≥∂+¨<û£ Ö’ HÀÑÖ, D~°¬º, Jã¨∂Ü«∞, ^Õfi+Ö Z‰õΩ¯=ÙQÍ LO\Ï~Ú.
J~Ú#^•xH˜, HÍx ^•xH˜ zHÍ‰õΩÑ¨_@» O, HÀÑÖ `≥K∞« ÛHÀ=_»O, z„~°∞|∞„~°∞ÖÏ_»@O
Ñ¨xH˜~å^Œ∞. JÖÏˆQ ‰õΩ@∞O| ã¨É∞íè ºÅ Z_»Å D~°¬º, Jã¨∂Ü«∞ =O\˜q LO_»‰Äõ _»^∞Œ .
`À\˜HÀ_»à◊√§, `À_»Å∞¡à◊√§ =∞^èŒº D~å¬º, Jã¨∂Ü«∞, ^Õfi+Ö L#fl@¡~Ú`Õ Jq
„Ñ¨`º« HõΔ ºOQÍ<À, Ñ¨~ÀHõOΔ QÍ<À "åà◊§ ^•OÑ¨`º« ãÖ|O^è•Å g∞^Œ „Ñ¨ÉÏè q`«O KÕ™êÎ~Ú.
^ŒOÑ¨`∞« Å =∞^èºŒ ‰õÄ_® Q˘_»=ÅH˜ D <≥QÔ \˜"£ Z"≥∂+¨<û£ „Ñ¨^•è # HÍ~°}O
J=Ù`å~Ú. <Õ#∞ J<Õ ¿Ñã¡ Öπ ’ =∞#O J<Õ ÉèÏ=O KÀ@∞ KÕã∞¨ HÀ"åe. <Õ<Õ Q˘Ñ¨Ê,
<Õ#∞ KÕ¿ã^Õ Hõ~Ô ‰õΩ,ì <å =∂@ q<åe J#∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞ "åà◊§ =Å¡ Z^Œ∞\˜ "åà◊√§
ZÖÏ ÉÏ^èÑŒ _¨ `» å~À PÖ’zOKåe. W`«~∞° Å "≥Ñ· Ù¨ #∞Oz PÖ’zOK«_O» <Õ~∞° ÛHÀ"åe.
`«# g∞^Õ Z=Ô~<· å JÖÏ Ji¿ã,Î zHÍ‰õΩÑ¨_`ç Õ `«#∞ ZÖÏ Ñ¶Ö‘ ò J=Ù`å<À XHõ¯™êi
PÖ’zOz `«# „Ñ¨=~°#Î Ö’, `«# =∂@ f~°∞Ö’ =∂~°∞Ê `≥K∞« ÛHÀ"åe.
=∂#ã≤Hõ =uÎ_`ç À ãÖ™ê~åÖ’¡ JâßOu
P^è∞Œ xHõ r=# q^è•#OÖ’ J<ÕHõ =∂#ã≤Hõ =uÎà√◊ § HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. D =∂#ã≤Hõ
=uÎà√◊ § =∞x+≤x QÆO^Œ~Q° Àà◊OQÍ =∂~°∞™êÎ~Ú. PO^Àà◊# Hõey™êÎ~Ú. zHÍ‰õΩ
Hõey™êÎ~Ú. W=hfl „Ãããì π =Å¡ ÃÑOá⁄O^Õ".Õ „Ãããì π Z‰õΩ¯= J~Ú#Ñ¨C_»∞ =∞x+≤
UO =∂\Ï¡_∞» `«∞<åfl_À, UO KÕã∞¨ <Î åfl_À PÖ’zOKÕ â◊HxÎ̃ HÀÖ’Ê`å_»∞. JO^Œ∞Hõx
„Ñü XHõ¯iH© „Ãããì xπ JkèHqõ ∞OK«_O» `≥eÜ«∂e. ‰õΩ@∞O| ãÖ|O^è•ÅÖ’ „Ãããì xπ
JkèQqÆ ∞OK«_O» KÕ`H« ÍHõáÈ`Õ ZHõ¯_» `«#H˜ Ñ¨ÓiÎ ã¨∞YO, âßOu, P#O^ŒO ÅÉèºí O
J=Ù`åÜ≥∂ JHõ¯_Õ Jq ÖË‰Ωõ O_® J=Ù`å~Ú. WHõ WO\Ï-|Ü«∞\Ï ‰õÄ_® P
=ºH˜Î PO^Àà◊#`À ã¨`=« ∞`«=∞=Ù`«∂ LO\Ï_»∞.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
176 _®II ã¨=∞~°O
Ç¨ºÑ‘ á¶êºq∞bH˜ ã¨∂„`åÅ∞
<≥QÔ \˜"£ Z"≥∂+¨<û£ L#fl"åà◊√§ `«ÑÊ¨ ‰õΩO_®
"å\˜x QÆ∞iÎOKåe. <≥ÔQ\˜"£ Z"≥∂+¨<£ûx
`˘ÅyOK«_®xH˜ Hõ$+≤ KÕÜ«∂e. ‰õΩ@∞O|
P#O^Œ " Õ ∞ `« # P#O^Œ O J#∞HÀ"åe.
PÅ∞=∞QÆ Å ∞ W^Œ Ì ~ ° ∂ =∞#ã¨ ∞ û qÑ≤ Ê
=∂\Ï¡_∞» HÀ"åe. Ç¨~ÚQÍ #=ÙfiHÀ"åe.
P#O^ŒOQÍ KÕ~Ú KÕ~Ú Ñ¨@∞ì‰õΩx
uiˆQÜ«∂e. ZÑ¨C_»∂ Ô~O_»="åà◊§
^è Œ $ HÀ¯}OÖ’ #∞Oz "åà◊ √ § ZÖÏ
Ñ¶ ‘ Å =Ù`« ∞ <åfl~À, ZÖÏ iÜ« ∂ H± ì
J=Ù`«∞<åfl~À, `«# =∂@Å∞, `«# KÕ`Å« ∞
U q^èOŒ QÍ "åà◊§x W|ƒOk ÃÑ_»∞`«∞<åflÜ≥∂
Ñ¨ i jeã¨ ∂ Î LO_®e. JO`Õ Q Íx
<À\˜H˘KÕÛã≤#@∞¡ J<ÕÜ«∞_»O Ñ¨xH˜~å^Œ∞.
ãÖ™ê~°OÖ’ HõÅÇ¨Å∞ =ã¨∂Î LO>Ë Jq
ZO^Œ∞‰õΩ HõÅ∞QÆ∞`«∞<åflÜ≥∂ J=Ö’HÕKåe.
™ê#∞‰õ Ä Å ^è Œ $ Hõ Ê ^ä Œ O `À "å\ ˜ x
Ñï+¨¯iOK«∞HÀ"åe. ^ŒOÑ¨`∞« Ö’¡ H˘O^ŒiH˜ Éè~í Î°
HÍ=K«∞Û, ÉèÏ~°º HÍ=K«∞Û "åà◊§Ö’¡ ™È+¨Öò ã≤¯Öòû
LO_»=Ù. ~Ô O_»="åà◊§`À ZÖÏ "≥∞ÅQÍÖ’, ZÖÏ =∂\Ï¡_®Ö’ `≥eÜ«∞^Œ∞. F~°∞Ê,
ã¨Ç¨Ï#O`À "å\˜x ãïk^Œ∞Ì‰õΩ<Õ@@∞¡ „Ñ¨Ü«∞uflOKåe. W^ŒÌ~°∂ =∞#ã¨∞û qÑ≤Ê
=∂\Ï¡_»∞HÀ=_»O, Z^Œ∞\˜"åà◊√§ K≥Ñ≤ÊOk ™ê#∞‰õÄÅOQÍ q#_»O KÕ¿ãÎ aè#fl
=ºH˜`Î åfiÅ∞ L#flÑ¨Ê\˜H© Z@∞=O\˜ Q˘_»=Å∞ `«Ö`ˇ ‰Î« Ωõ O_® Ç¨~ÚQÍ, P#O^ŒOQÍ
rqOK«_O» LO@∞Ok. JÑ¨C_Õ Ç¨ºÑ‘ á¶êºq∞b J=Ù`«∞Ok.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 177
Ç¨ºÑ‘ ÃãH±ûÖˇ·Ñ¶πH˜ ã¨∂„`åÅ∞
H˘O^ŒiÖ’ HÍ=∞"åOKè« `«‰õΩ¯=ÙQÍ LO@∞Ok. =∞iH˘O^ŒiÖ’ Z‰õΩ¯=ÙQÍ
LO@∞Ok. HÍ=∞"åOKè« Z‰õΩ¯=, `«‰Ωõ ¯=Å∞ LO_»\ÏxH˜ „ã‘Î Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ `Õ_® Ug∞
LO_»^∞Œ . ™ê^è•~°}OQÍ Ñ¨Ù~°∞+¨μÖ’¡ HÍ=∞"åOKè« Z‰õΩ¯= J#∞‰õΩO\Ï~°∞. JO^Œ∞Hõ<Õ
ÃÑo§ HÍHõ=ÚO^Õ ÖˇO· yHõ ãÖ|O^è•Å∞ ÃÑ@∞ì‰Ωõ O\Ï~°x, ÃÑo§ J~Ú# `«~åfi`«
‰õÄ_® ÉèÏ~°º`À<Õ HÍ‰õΩO_® WOHÍ W`«~°∞Å`À ãÖ|O^è•Å∞ ÃÑ@∞ì‰õΩO\Ï~°x
JO\Ï~°∞. WOH˘O^Œ~∞° J~Ú`Õ „ã‘ÅÎ Ö’¡ HÍ=∞"åOKè« `«‰Ωõ ¯"Õg∞ HÍ^Œx, ‰õΩ^Œ~^° ∞Œ
Hõ#∞Hõ HÀiHõ K«OÑ¨Ù‰õΩx LO\Ï~°x JO\Ï~°∞. HÍx W^ŒÌiÖ’#∂ HÍ=∞"åOKè«
XHõ\ Q˜ Í<Õ LO@∞Ok. HÍ=∞"åOKè« LO_»\Ï<Õfl ea_À JO\Ï~°∞.
HÍ=∞"åOKèÖ« ’ Ö’áêÅ∞ ZO^Œ∞Hõx?
ÃãH±ûÑ¨~"° ∞≥ #ÿ HÀiHõ, ÃãH±ûÑ¨~"° ∞≥ #ÿ Ü«∂Hì̃q\˜ LO_»\ÏxH˜ ~Ô O_»∞ HÍ~°}ÏÅ∞
1. |Ü≥∂ÖÏlHõÖò
2. ÃãH· Öõ ÏlHõÖò
|Ü≥∂ÖÏlHõÖò JO>Ë â◊s~°OÖ’ ÃãH±û Ñ¨~O° QÍ LO_Õ@@∞=O\˜ Ç¨Ï~À‡#∞¡.
Wq =∞QÆ"åà◊§Ö’¡ J~Ú#@¡~Ú`Õ >ˇ™Èìã~ì≤ À<£, _ÀÑ¨q∞<£ J<Õ ~Ô O_»∞ Ç¨~À‡#∞¡
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
178 _®II ã¨=∞~°O
„Ñ¨^è•#"≥∞ÿ#q. g\˜ „Ñ¨ÉèÏ=O =Å¡ HÍ=∞"åOKè« Z‰õΩ¯= `«‰õΩ¯=Å∞ LO_»@O
LO@∞Ok. „ã‘ÎÅÖ’¡ D„™Èì[<£, _ÀÑ¨q∞<£ HÍ=∞"åOKè«x „Ñ¨ÉèÏq`«O KÕ™êÎ~Ú.
g\˜H˜ `À_»∞ „ã‘Î Ñ¨Ù~°∞+¨μe^ŒiÌ Ö’#∂ ZO_®iÊù<û£ , PH˜û\’ã≤<,£ Ãã~À@x<£, <å~üZÑ≤
<≥„Ñ≤<£ HÍ=∞"åOKè« ÃÇÏK«∞Û`«Q∞Æ Åæ H˜ HÍ~°}O J=Ù`å~Ú.
HÍ=∂xfl „Ñ¨ÉÏè q`«O KÕ¿ã =∂#ã≤Hõ Ñïã≤`÷ ∞« Å∞
HÍ=∞"åOKè« ÃÇÏK«∞Û`«Q∞Æ Åæ H˜ HÍ=∞ „¿Ñ~°H"õ ∞≥ #ÿ Ç¨~À‡#¡ ÃÇÏK«∞Û`«Q∞Æ Åæ ∞ |Ü≥∂ÖÏ
lHõÖòQÍ HÍ~°}O HÍQÍ, =∂#ã≤Hõ Ñïã≤÷`«∞Å∞ ‰õÄ_® „Ñ¨^è•#"≥∞ÿ# HÍ~°}ÏÖË.
=∂#ã≤Hõ Ñï ã≤`÷ ∞« Å`À áê@∞ âßs~°Hõ ã¨=∞ã¨ºÅ∞, J<å~ÀQÆº Ñïã≤`÷ ∞« Å∞ ‰õÄ_®
HÍ=∞O ÃÇÏK«∞Û `«Q∞Æ Åæ H˜ HÍ~°}O J=Ù`å~Ú. JÖÏˆQ â◊s~°OÖ’ W`«~° „QÆO^ä∞Œ Å
„Ñ¨ÉÏè =O ‰õÄ_® HÍ=∞O ÃÇÏK«∞Û `«Q∞Æ Åæ H˜ HÍ~°}O J=Ù`å~Ú. ^ä~·≥ å~Ú_£ Ç¨~À‡#∞
`«‰Ωõ ¯=ÙQÍ L<åfl, „áÈÖÏH˜<ì £ Ç¨~À‡#∞ Z‰õΩ¯=ÙQÍ L<åfl HÍ=∞O `«‰Ωõ ¯=ÙQÍ LO@∞Ok.
~°HÇÎõ Ï‘ #`« L#fl"åiÖ’ ‰õÄ_® HÍ=∞O `«yáæ È`«∞Ok. ^è∂Œ =∞áê#O KÕ¿ã"åiÖ’
‰õÄ_® HÍ=∞O ^≥|ƒuO@∞Ok. =∞^Œºáê#O KÕ¿ã "åiÖ’ XHõ "≥∂`å^Œ∞ =~°‰Ωõ
_ÀÑ¨q∞<£x ã≤=ì ÚºÖË\ò KÕã≤ HÍ=∂xfl „¿Ñ~ˆ Ñ≤OK«_O» LO_»QÍ J^Õ =∞^ŒºO "≥∂`å^Œ∞
q∞Oz`Õ HÍ=∞O ÖË‰õΩO_® J=Ù`«∞Ok. Ñïq∞`«OQÍ =∞^ŒºO fã¨∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞
HÀiHõ K≥Åˆ~QÆ∞`«∞Ok. L`åûÇ¨ÏO L~°HõÖËã¨∞ÎOk. ÃãH±ûÖ’ K«Hõ¯QÍ áêÖÁæ#_»O
LO@∞Ok. WO^Œ∞‰õΩ HÍ~°}O HÍ=∞ "åOKèx« „¿Ñ~ˆ Ñ≤OKÕ _ÀÑ¨q∞<£x L`Õ[Î Ñ¨~K° _« O»
XHõ\ ˜ HÍQÍ =∞#ã¨∞ûÖ’x ÉèÜ í ∂« Åx, ãÖHÀKå Åx `˘ÅyOK«_O» =∞~˘Hõ HÍ~°}O.
HÍx KåÖÏ=∞OkÖ’ q∞`«OQÍ "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\˜#ì =∞^Œºáê#O Ju J~ÚáÈ=_»O`À
HÍ=∞O Ñ¨_H» "õ Ü Õ ∞« _»O LO@∞Ok.
HÍ=∞"åOKè« ÃÇÏK«∞Û`«Q∞Æ Åæ Ö’ =∂#ã≤Hõ =uÎ_Åç ∞, >ˇ#¬<Å£ ∞, kQÆ∞à◊√§ „Ñ¨^•è #
áê„`« =Ç≤Ï™êÎ~Ú. „Ãããì π Ç¨~À‡#∞¡ =∞QÆ"åà◊§Ö’¡ JOQÆãOÎ¨ Éè#í "≥Ñ· Ö¨¶ ÏºÅx HõeyOK«QÍ
P_»"åà◊§Ö’¡ HÀiHõx K«O¿Ñ™êÎ~Ú. z=iH˜ W^ŒiÌ Ö’#∂ ÃãH±û ZO*ÏÜü∞"≥∞O\ò
ÖË‰Ωõ O_® KÕ™êÎ~Ú. Ñ¨x XuÎ_,ç Ñ¨xÖ’ >ˇ#¬<£ ÃãH±û PÖ’K«# ÖË‰Ωõ O_® KÕ™êÎ~Ú.
XHõ"Õà◊ HÀiHõ L#flÑ¨Ê\˜H© ÃÑ~üá¶êÔ~‡<£û ÖË‰õΩO_® KÕ™êÎ~Ú. =¸_£ ~å‰õΩO_®
KÕ™êÎ~Ú.
„ã‘Î Ñ¨Ù~°∞+¨μÖ’¡ `Õ_®Å∞
HÍ=∞"åOKè« K«H¯õ QÍ LO_»\ÏxH˜, ÖËHáõ È=_®xH˜ „ã‘Î Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ =∞^èºŒ LO_Õ
=∂#ã≤Hõ ãÖ|O^è•Å g∞^Œ, J<Àº#º`« g∞^Œ ‰õÄ_® P^è•~°Ñ¨_ç LO\Ï~Ú.
ÉèÏ~åºÉè~í ÅÎ° =∞^èºŒ WO\˜=∞ã≤ ÖËHáõ È~Ú<å, „¿Ñ=∂#∞~åQÍÅ∞ ^≥|ƒu<åfl, =∞#ã¨∞û
QÍÜ«∞"≥∞<ÿ å ÃãH±û HÀiHõ ÖË‰Ωõ O_® J=Ù`«∞Ok. XHõ"àÕ ◊ ÃãH±ûÖ’ áêÖÁæ#flÑ¨Ê\˜H©
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
=∞^è∞Œ ~å#∞Éè∂í u HõÅQÆ‰Ωõ O_® J=Ù`«∞Ok.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 179
âßs~°Hõ J<å~ÀQÆº Ñïã≤`÷ ∞« Ö’¡ ‰õÄ_® HÍ=∞"åOKè« HõÅQÆ‰Ωõ O_® J=Ù`«∞Ok.
JO`«=∂„`å# "åà◊§Ö’¡ HÍ=∞O ÖË^xŒ HÍ^Œ∞. =∂#ã≤Hõ ã≤u÷ x, J<å~ÀQÆº Ñïã≤`÷ ∞« Åx
K«H¯õ kkÌ`,Õ ^ŒOÑ¨`∞« Å =∞^èºŒ iÖË+<¨ +£ Ñ≤ π ÃÑOá⁄Ok`Õ HÍ=∞O K«H¯õ QÍ<Õ LO@∞Ok.
HÍ=∞O q+¨Ü«∞OÖ’ |Ü≥∂ÖÏlHõÖò á¶êºHõì~üû ZO`« =ÚYº"≥∂ Ãã·HõÖÏlHõÖò,
Ñ¶l≤ Ü≥∂ÖÏlHõÖò á¶êºHõ~ì ûü ‰õÄ_® JO`«QÍ<Õ =ÚYºO.
HÍ=∂xfl „Ñ¨ÉÏè q`«O KÕ¿ã =Ü«∞ã¨∞û
„ã‘Î Ñ¨Ù~°∞+¨μÖ’¡ HÍ=∞O ÃÇÏK«∞Û`«Q∞Æ Åæ H©, "åà◊¡ =Ü«∞ã¨∞ûÅH© ãÖ|O^èOŒ Z‰õΩ¯=
Hõ#|_»∞`«∞Ok. =∞QÆ"åà◊§x fã¨∞‰õΩO>Ë 16-17 Uà◊§ =Ü«∞ã¨∞û #∞Oz 24-25
ãÖ=`«û~åÅ =~°‰Ωõ HÍ=∞O f„=`« Z‰õΩ¯=ÙQÍ LO@∞Ok. P =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ >ˇ™Èìã~ì≤ À<£
Ç¨~À‡#∞ JkèHõOQÍ L`«ÊuÎ J=_»O WO^Œ∞‰õΩ =ÚYº HÍ~°}O. „ã‘ÎÅÖ’¡ "åà◊¡
\©<*Õ òÖ’ HÍ=∞Ñ¨~"° ∞≥ #ÿ HÀiHõÅ∞ L#flÑ¨Ê\˜H© ÃãH±û HÍ"åÅ<Õ `«ÇÏ¨ `«ÇÏ¨ , JO^Œ∞Ö’
J#∞Éè∂í u á⁄O^Õ =∂#ã≤Hõ ã≤u÷ 25 #∞Oz 35 ãÖ=`«û~åÅ =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ Z‰õΩ¯=ÙQÍ
LO @∞Ok. D =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ „ã‘ÅÎ Ö’¡ ÃãH±ûx ZO*ÏÜü∞ KÕ¿ã =∂#ã≤H˜ Ñï}u
XHõ ™ê÷~ÚH˜ KÕ~°∞`«∞Ok. Jk "åiH˜ ÃãH±û g∞^Œ WO„@ã¨∞ìx ÃÑOK«∞`«∞Ok.
JO`ÕHÍ‰õΩO_® D„™Èì[<£ Ç¨~À‡#∞ `À_»∞ >ˇ™Èìã~ì≤ À<£ Ç¨~À‡#∞ ‰õÄ_® H˘O`«
`À_≥· ea_Àx =∞iO`« ÃÑOK«∞`«∞Ok. Ñ¨Ù~°∞+¨μÖ’¡<<·≥ å, „ã‘ÖÎ Ö’¡<<·≥ å >ˇ™Èìã~ì≤ À<£
HÍ=∞"åOKèH« ,˜ HÍ=∞„¿Ñ~°}H˜ `À_»Ê_»∞`«∞Ok. J~Ú`Õ „ã‘ÅÎ Ö’¡ >ˇ™Èìã~ì≤ À<£ "≥∂`å^Œ∞
q∞Oz`Õ HÍ=∞O `«Q∞Æ `æ ∞« Ok.
"≥∞#ûãπ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ HÍ=∞O LO@∞O^•?
H˘O^Œ~∞° „ã‘ÅÎ Ö’¡ "≥∞#ûãπ ~å=_®xH˜ =ÚO^Œ∞ HÍ=∞„¿Ñ~°} Z‰õΩ¯= LO@∞Ok.
p‰õΩ-zO`« ÖËx =∞#ã¨∞ûH˜ HÍ=∞O HÀiHõx ~°QÆ∞Å∞ã¨∞ÎOk. ^•xH˜ HÍ~°}O
QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« OÖ’ ^Œàã◊ i¨ QÍ =∂i# ZO_À"≥∞„\˜Ü∞« O HÍ=∞<å_»∞Åx „¿Ñ~ˆ Ñ≤OK«_"» ∞Õ
HÍ~°}O. =∞iH˘O^Œ~°∞ „ã‘ÎÅÖ’¡ "≥∞#ûãπ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ HÍ=∞"åOKè« JkèHõO
J=Ù`«∞Ok. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ „ã‘Î [#<ÕO„kÜ«∂Å ^ŒQ~æÆ ° ~°HÍÎkHè ºõ `« ÃÑiy XHõ
#∞e"≥KÛ« x "å`å=~°}Ïxfl HõÅQÆKÜ Õ ∞« _»O, ^•O`À HÍ=∞<å_»∞Å∞ „¿Ñ~°} á⁄O^Œ_O»
LO@∞Ok. D ~°HõOQÍ =Ü«∞ã¨∞û |\˜ì, H˘xfl Ñïã≤÷`«∞Å |\˜ì HÍ=∞"åOKè«
ÃÇÏK«∞Û`«Q∞Æ Åæ ∞ U~°Ê_»`å~Ú. J~Ú`Õ =∂#ã≤Hõ Ñïã≤`÷ ∞« Å∞, ™ê=∂lHõ Ñïã≤`÷ ∞« Å∞
ÃãH±û HÀiHõx xÜ«∞O„u™êÎ~Ú.
"≥∞<Àáê*ò =zÛ# „ã‘ÅÎ Ö’¡ ‰õÄ_® HÍ=∞O `«Qˆ æ J=HÍâ◊O LO@∞Ok. ^•xH˜
HÍ~°}O "åà◊§Ö’¡ D„™Èì[<£ Ç¨~À‡#∞ `«yáæ È=_»"∞Õ . J^Õ q^èOŒ QÍ Ñ¨Ù~°∞+¨μÅÖ’
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
180 _®II ã¨=∞~°O
60-70 =zÛ# `«~åfi`« HÍ=∞"åOKè« `«Q∞Æ `æ ∞« Ok. "åiÖ’ >ˇ™Èìã~ì≤ À<£ Ç¨~À‡#∞
`«Q_æÆ O» WO^Œ∞‰õΩ HÍ~°}O.
_ÀÑ¨q∞<£ „áê^è•#º`«
„ã‘Î Ñ¨Ù~°∞+¨μÖ’¡ D„™Èì[<£, >ˇ™Èìã~ì≤ À<£ Ç¨~À‡#∞¡ HÍ=∂xH˜ ZO`« J=ã¨~"° ∂≥
_ÀÑ¨q∞<£ ‰õÄ_® JO`«QÍ<Õ J=ã¨~O° . _ÀÑ¨q∞<£ _≥Ñ+≤¶ Ü ≤ ∞« xû L#fl"åà◊§Ö’¡ HÍ=∞O
`«‰Ωõ ¯=ÙQÍ Hõ#|_»∞`«∞Ok. _ÀÑ¨q∞<£ Ö’ÑÖ L#fl"åiÖ’ _ç„Ñ¨+<¨ £ ÅHõ} Δ ÏÅ∞, „Ãããì π
Ñ¶ ‘ Å =_» O , JÅã¨ @ , =¸_£ ã≤ fi OQ∑ û , =∞#∞+¨ μ ºÅ`À JO`« Q Í =∞#ã¨ ∞ û
ÑÖK«∞HÀÖËHáõ È=_»O, =∞u=∞~°∞Ñ¨Ù, Ç¨ïëê~°∞ ÖËHáõ È=_»O LO\Ï~Ú. _ÀÑ¨q∞<£
Ö’ÑÖ L#fl "åiH˜ |∂º„HÀÑ≤Ü∂« <£, Ü«∂O\˜ _ç„Ñ¨ÃãûO\ò =∞O^Œ∞Å∞ `À_»Ê_»`å~Ú.
JÖÏˆQ Zãπ.Zãπ. P~ü.S. „_»Qû∑ `À_»Ê_»`å~Ú. g\˜`À áê@∞ ~ÀE XHõ J~°QOÆ @
áê@∞ "åºÜ«∂=∞O J=ã¨~O° . ÃãH±ûÖ’ JÅã¨@ L#flÑ¨C_»∞, Pã¨HÎ˜ ÖË#Ñ¨C_»∞
"åHÕQ∑, *ÏyOQ∑, ã≤fiq∞‡OQ∑ L`Õ*Î Ïxfl Hõey™êÎ~Ú. Wq _ÀÑ¨q∞<£x L`Õ[Î Ñ¨~K° _« "» ∞Õ
WO^Œ∞‰õΩ HÍ~°}O. =∞O^Œ∞Å∞, "åºÜ«∂=∞O`À áê@∞ Ñ¨à◊√¡, P‰õΩ‰õÄ~°Å∞,
HÍÜ«∞QÆ∂~°Å∞, ÉÏ^ŒO =O\˜ #\òû _ÀÑ¨q∞<£x ÃÑOK«_®xH˜ `À_»Ê_»`å~Ú.
HÍ=∞O `«‰Ωõ ¯=ÙQÍ L#flÑ¨C_»∞ Ç¨~À‡#¡ Ö’áê<Õfl HÍ‰õΩO_® =∂#ã≤Hõ Ñïã≤`÷ ∞« Åx
‰õÄ_® ^Œ$+≤Öì ’ LOK«∞HÀ=_»O, JÖÏˆQ P~ÀQÆº=O`«"∞≥ #ÿ r=#â‹e· x áê\ÕK«_O»
J=ã¨~°O.
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
123456789012345678901234567890121234567890123456789012345678
ãÖ™ê~° ã¨∞YO 181

Samsara Sukham by Samaram PDF

Hochgeladen von

Dokumentinformationen

Originaltitel

Copyright

Verfügbare Formate

Dieses Dokument teilen

Dokument teilen oder einbetten

Freigabeoptionen

Stufen Sie dieses Dokument als nützlich ein?

Sind diese Inhalte unangemessen?

Copyright:

Verfügbare Formate

Samsara Sukham by Samaram PDF

Hochgeladen von

Copyright:

Verfügbare Formate

ã¨O™ê~° ã¨∞YO

Ç¨ºO_£ |∞H± Ñ¶¨~ü Ç¨ºÑ‘ "Õ∞s_£ Öˇ·Ñ¶π

_À~ü. <≥O. 28–3–49, ã¨Or=Ü«∞º HÍÅh,

Price : Rs. 100/-

Cover Design & Type Setting :

Das könnte Ihnen auch gefallen