IX Sanskrit OC 9

CMYK
CMYK
CMYK
ÃÊÀNw˛oƒÁWñÆ™‚
ƒ{utN˛ƒÁWñÆ™‚ ¬Á{uN˛N˛ƒÁWñÆ™‚ ÃÊÀNw˛oƒÁWñÆ™‚

ƒ{utN˛ƒÁWñÆ™‚ ƒ{utN˛ƒÁWñÆ™‚ ¬Á{uN˛N˛ƒÁWñÆ™‚
ƒ{utN˛ƒÁWñÆuƒN˛ÁÃ:
Ð
¬Á{uN˛N˛ƒÁWñÆ™‚
ƒztÁ: (4)
¬Á{uN˛N˛ƒÁWñÆuƒN˛ÁÃ:
Ð
JSƒzt: Æ\Ïƒz|t: ÃÁ™ƒzt: Esƒ|mƒzt: Fuo“ÁÃÁ{ (2)
Ð
GúƒztÁ: (4) »y™¸Á™ÁÆm™‚ »y™“ÁßÁ∫o™‚
Ð
Es|ƒtz : áåÏƒz|t: TÁãáƒ|ƒzt: EÁÆÏƒz|t: N˛Á√Æ™‚
Ð
ƒztÁåÁÊ ßÁTÁ: (4) »√ÆN˛Á√Æ™‚ –≈ÆN˛Á√Æ™‚
ÃÊu“oÁ §¿Á÷m™‚ EÁ∫lÆN˛™‚ Gúuå o‚ øúN˛Áum (10)

Ð
(ßÁÃ - N˛Áu¬tÁÃÁtyåÁÊ üuo™Á -
EußrÁåΔÁNÏ˛ão¬ÁutåÁbN˛Áuå)
ƒztÁWïÁuå (6)
ú˘™‚ T˘™‚ Y©úÓ YÁu∫ufiN˛™‚ N˛sÁN˛Á√Æ™‚ uYfiN˛Á√Æ™‚
uΔqÁ √ÆÁN˛∫m™‚ Zãt: uåªMo™‚ [ÆÁzuo ™‚ N˛¡ú:
(∫VÏƒΔ
Ê Áut™Á“ÁN˛Á√ÆÁutN˛™‚) (ufiuƒN¿˛™ßcÀÆ å¬Y©õƒÁutN˛™‚) (ÃÁz™tzƒN˛sÁÃu∫nÃÁT∫ÁutN˛™‚)
Ð
úÏ∫ÁmÁuå (18) (ÃÏ§ãáÁz: ƒÁÃƒtÁutN˛™‚) (§ÁmßcÀÆ “ |Yu∫oÁutN˛™‚)
(áå±ÁÆNw˛o∫ÁVƒúÁlgƒyÆÁutN˛™‚)
(™nÀÆ - ™ÁN|˛lgzÆÁtyuå)
Ð
GúúÏ∫ÁmÁuå (18) E¬WîÁ∫ΔÁÀfi™‚ Ð
(ÃånNÏ˛™Á∫-N˛uú¬Átyuå) N˛ÁzΔÁ:
(ß∫o - ßÁ™“ÁtyåÁÊ åÁb∞ΔÁÀfi - N˛Á√ÆÁ¬WîÁ∫ÁutN˛™‚)
Ð (E™∫uÃÊ“Nw˛o - E™∫N˛ÁzΔÁtÆ:)
À™woÆ:
(™åÏ-ÆÁrƒ¡MÆ-ú∫ÁΔ∫ÁtÆ:)
CMYK
ÃÊÀNw˛oN˛Á{™Ïty
åƒ™y N˛flÆÁ
(üÁXÆúÁe∆Á¬ÁåÁ™‚)
9th Sanskrit Reader (Main Language)
Ã©úÁtN˛™lg¬y
EÁYÁÆ| uƒu∫ƒzulb ™Ï∫¬yá∫∆™Á| gÁ . tÁz§|¬ üßÁN˛∫∆™Á| uƒ˚ÁåΩ uoTÏ¡¬ »y“u∫∆™Á|
u∆qÁuƒßÁT: uƒ»ÁãoüÁYÁÆ|: uƒ»ÁãoüÁYÁÆ|:
∫Áu…b~ÆÃÊÀNw˛ouƒ˘Áúye™‚ ÃÊÀNw˛oN˛¬Á∆Á¬Á »y ∫Á\∫Á\z≈ƒ∫ÃÊÀNw˛oN˛¬Á∆Á¬Á
(™ÁuåouƒæÁuƒ˘Á¬Æ:)uoªúuo: N˛Áz√ƒÓª, úu≥Á™TÁztÁƒ∫y u\®Á ƒz™Ï¬ƒÁgÁ, N˛∫y™ΩåT∫Ωu\®Á
ÃÊÆÁzu\N˛Á
»y™oy Nz˛.EÁ∫Ω.ub.L¬‚.[ÆÁzuo™|Æy
GúãÆÁuÃN˛Á
∫Á[Æuƒ˘Áúu∫∆Ázáåu∆qmÃÊÀsÁ
EÁãá¿ütz∆:, “{t∫Á§ÁtΩ
uƒ ÆuåúÏmÁ{
EÁYÁÆ| ∫™ÁN˛Áão EuSå“Ázfiy ÃÏƒm| uƒåÁÆN˛:
uƒ»ÁãoüƒÁYN˛: ÃÊÆÁz\N˛:
ut®yuƒæÁuƒ˘Á¬Æ:, åƒtz“¬y ∫Á[Æuƒ˘Áúu∫∆Ázáåu∆qmÃÊÀsÁ,
EÁãá¿ütz∆:, “{t∫Á§ÁtΩ
úÁe∞úÏÀoN˛uƒN˛ÁÃ™Ï¸ÁúN˛Ãu™uo:
üáÁåuåƒ|“mÁuáN˛Á∫y uåƒÁ|“N˛: üáÁå√Æƒ“Á∫uåƒÁ|“N˛:

»y.gÁ.ÃnÆåÁ∫ÁÆm∫zuh EÁYÁÆ| Lå‚. Gúzãt∫Ω ∫zuh »y u§.ÃÏáÁN˛∫:
Ã`YÁ¬N˛: EÁYÁÆ|:, uƒ˘ÁümÁu¬N˛ÁúÁe∞úÏÀoN˛uƒßÁT: ÃØÁÁ¬N˛:
∫Á[Æuƒ˘Áúu∫∆Ázáåu∆qmÃÊÀsÁ ∫Á[Æuƒ˘Áúu∫∆Ázáåu∆qmÃÊÀsÁ, üßÏnƒúÁe∞úÏÀoN˛™Ï¸mÁ¬Æ:,
EÁãá¿ütz∆: “{t∫Á§ÁtΩ EÁãá¿ütz∆:, “{t∫Á§ÁtΩ EÁãá¿ütz∆:, “{t∫Á§ÁtΩ
ÃnÆ™zƒ \Æoz á™Áz| ∫quo ∫uqo:

uƒ˘Á ttÁuo uƒåÆ™‚ Nw˛u oÁz åÁuÀo tÏuß|q™‚
EÁãá¿ütz∆üßÏnƒüN˛Á∆å™‚
EÁãá¿ütz∆üßÏnƒÀÆ uå≈∆Ï¡N˛uƒo∫m™Ω i
© Government of Andhra Pradesh, Hyderabad
New Edition
First Published 2013
All rights reserved
No part of this publication may be reproduced,

stored in a retrieval system, or transmitted, in any
form or by any means without the prior permission in
writing of the publisher, nor be otherwise circulated in
any form of binding or cover other than that in which
it is published and without a similar condition including
this condition being imposed on the subsequent
purchaser.
The copy right holder of this book is the Director of
School Education, Hyderabad, Andhra Pradesh.
This Book has been printed on 70 G.S.M. SS Maplitho

Title Page 200 G.S.M. White Art Card
EÁãá¿ütz∆üßÏnƒÀÆ uå≈∆Ï¡N˛uƒo∫m™‚
Printed in India
at the Andhra Pradesh Govt.Text Book Press,
Mint Compound, Hyderabad,
Andhra Pradesh.
ii EÁãá¿ütz∆üßÏnƒÀÆ uå≈∆Ï¡N˛uƒo∫m™Ω
úÏ∫ÁzƒÁN˛‚
ÃÊÀNw˛oÊ ßÁ∫oyÆÁåÁÊ ÃÁÊÀNw˛uoN˛ƒ{rÁuåN˛ßÁ Ánƒzå úu∫Tm´Æ üÁsu™N˛Ào∫z úÁe∞úÏÀoN˛ÁåÁÊ øúN˛¡úåÊ <<ÃÊÀNw˛oN˛Á{™tÏ y>>
Fuo åÁ©åÁ Ãƒ| N ˛Á∫z m 2011-12 o™z uƒ˘ÁÃÊ ƒ nÃ∫z EÁ∫£á™Ω @ üÁsu™N˛Ào∫z ow o yÆN˛flÆÁo: ÃÊ À Nw ˛ oz
»ƒmßÁ múeå¬zQåN˛Á{∆¬ÁåÁ™Ω EuáT™åÊ üÁXÆúÁe∆Á¬ÁÃÏ ßƒuo @ Æ˘uú owoyÆ-YoÏs|-ú`Y™N˛flÆÁmÁÊ
úÁe∞úÏÀoN˛Áuå oz¬ÏTÏu¬õÆÁ uå§ÚÁuå osÁuú …eN˛flÆÁo: tzƒåÁTÆÁ| Lƒ oÁuå Gúuå§ÚÁuå @
ZÁfiz Ï √ÆuO˛nƒuå™Á|mÊ, ÃÁu“nÆÁußªuY:, ÃÁ™Áu\N˛uYãoåÊ, ™ÁåƒyÆ™Ó¡ÆÁuå FnÆÁtyåÊ∆ÁåΩ EÁáwnÆ FtÊ úÁe∞úÏÀoNÊ˛
uåu™|o™uÀo @ otåÏTmÏ Ê üÁYyåÁƒÁ|YyåÃÁu“nÆo:, uå§ãá:, EÁn™N˛sÁ, tlgN˛Ê, ƒYåN˛uƒoÁ FnÆÁtyåÁÊ ßÁ Áuƒ uÆN˛ÁmÁÊ
üuN¿˛ÆÁmÁÊ úu∫YÆ: Nw˛o: ƒo|oz @ ots˙ uƒuƒáüÁãoyÆÁåÁÊ ∫YuÆoxmÁÊ ∫YåÁ: Efi ÀƒyNw˛oÁ: Ãuão @
RTE 2009 EåÏÃwnÆ ZÁfi{: Ãƒ{|: ÃÁáåyÆÁuå ÃÁ™·ÆÁ|uå –…bÁ{ uåáÁÆ ünÆzN˛™uú úÁe∞ÁÊ∆ÀÆ Eãoz E•ÆÁÃÁ:
Ã[\yNw˛oÁ:@ Loz E•ÆÁÃÁ: ZÁfiz Ï EÁ¬ÁzYåÁ∆uMoÊ, uƒ≈¬z múÁbƒÊ, uƒußãå–…b∞Á LN˛ÀÆ uƒ ÆÀÆ EƒT™åN˛Á{∆¬Ê,
Ã™N˛Áu¬N˛ÃÁ™Áu\N˛ÁÊ∆ÁåÁÊ Ã™ãƒÆÁƒTÁ“åå{úÏlÆ™Ω FnÆÁut§“ÏuƒáÁåΩ ™ÁåuÃN˛-§Á{uÚN˛-ßÁu N˛-ÃÁÊÀNw˛uoN˛uƒN˛ÁÃÁåΩ
ZÁfiz Ï ƒá|Æãoyuo EÁ∆ÁÀ™“z @
úÁe∆Á¬Át∆ÁÆÁ™Ω F™Á: N˛flÆÁ: GëÁoÁ: FnÆo: ßÁ Áuƒ Æz uƒu∆…bÁåuú EÊ∆ÁåΩ EƒTãoÏ™Ω EúzuqoÁ: √ÆÁN˛∫mÁÊ∆Á:
Efi Gúuå§ÚÁ: @ √ÆÁN˛∫m™Ω E¡úüÆÁÃzå EƒTãoÏ™Ω N˛leÀsyN˛∫zmå uƒåÁ ÀƒÆ™zƒ ÃÓfiÁum Y Ã[\yN˛oÏ|™Ω,
GtÁ“∫mz Ï oÁuå Ã™ãƒuÆoÏÊ Y E•ÆÁÃÁ: Ã™Á∫uYoÁ: Ãuão @ úÁe∞úÏÀoN˛ÀÆ EãozDuú <útN˛Áz∆:> Fuo åÁ™íÁ
uåVlbÏ: Gúuå§Ú: EuÀo @
N˛flÆÁüN˛Áz…ez GúÁÜÆÁÆ{: EÁåÏNÓ˛¡Æzå §ÁzáuÆoÏ™Ω Efi ÃÁzúÁåN¿˛™ÁåÏÃÁ∫Ê úÁe∞ÁÊ∆Á: EÁÆÁzu\oÁ:@ ZÁfiz Ï úeåÁußªYz:
ƒá|åÁÆ Ãƒ|ÀÆÁuú úÁeÀÆ EÁ∫©ßz ≈¬ÁzN˛Á:, ü≈åÁ:, VbåÁ:, N˛sÁ:, uYfiÁum FnÆÁtyuå Gúuå§ÚÁuå @
ßÁ ÁzúÁÜÆÁÆ{: ÆsÁ ZÁfiÁ: ßÁ ÁÊ N˛flÆÁÆÁÊ ÀƒzXZÆÁ GúÆÏ±Áy∫åΩ osÁ Ã™ÏuYoÊ ƒÁoÁƒ∫mÊ N˛flÆÁüN˛Áz…ez N˛¡úåyÆ™Ω @
ZÁfiÁmÁÊ ßÁƒ√ÆMoyN˛∫mÀƒzXZÁ Y o{: N˛¡úåyÆÁ @ os{ƒ ü≈åN˛∫mÁÆ EƒN˛Á∆≈Y oz•Æ: úÆÁ|õooÆÁ tÁo√Æ:@
úÁe∞ÁÊ∆ToÀÆ uƒ ÆÀÆ ÆsÁosÊ uƒƒ∫mÀÆ EúzqÆÁ uƒ ÆToÀÆ ßÁƒÀÆ, uƒ∆z ÁÊ∆ÁåÁÊ ™Ó¡ÆÁåÁÊ, N˛uƒ”tÆÀÆ Y
EƒT™åÁÆ N˛flÆÁÆÁÊ YYÁ|: ÆÁz\åyÆÁ:@ TmNw˛nÆÃtw∆yuß: ßÁTT¿“mÁåÏNÓ˛¬úÚuouß: §ÁzáåÁ•ÆÃåüuN¿˛ÆÁÆÁ: uåƒ|“mÊ
N˛∫myÆ™Ω @ uƒu∆…bútüÆÁzTÃãtz∆Án™N˛ƒÁMÆÁuå uƒYÁ∫\åN˛Á≈Y VbåÁ: úÁe∞ÁÊ∆z Ï ƒo|ãoz @ LoÁ: ßÁ ÁuáT™åÊ
ÃÁs|N˛Ê Ã©úÁtuÆoÏÊ ZÁfiz Ï ÃÁu“nÆuƒ™∆|åz üÁsu™N˛ÁƒTÁ“å™Ω Eußƒá|uÆÏoÊÏ Y Ã“NÏ˛ƒ|uão @ onÃãtßz | Ï E•ÆÁÃÁåÁ™åÏÃÏ Á∫Ê
YYÁ|: ÆsÁ ßƒzÆÏ:, ofi Ãƒz| ZÁfiÁ: ÆsÁ ßÁTÊ ÀƒyNÏ˛ÆÏ|: ÀƒÁußüÁÆÁåΩ Y ÆsÁ ÀƒzXZÆÁ üN˛bÆzÆÏ: osÁ EÜÆÁúN{˛:
ZÁfiÁ: üÁznÃÁ“åyÆÁ:@
úÁe∞ÁÊ∆ÁåÁ™Ω EåÏ§ãáoÆÁ T¿ãsÁ¬ÆúÏÀoN˛Áuå, ú∫Á™∆|T¿ãsÁ:, ÃÁu“nÆzuo“ÁÃ:, N˛ƒyåÁÊ Yu∫oÁuå FnÆÁtyåÁÊ
úeåÁs˙ Ã™ÏuYoÊ ƒÁoÁƒ∫mÊ uƒ˘Á¬Æz N˛¡úåyÆ™Ω @ ots˙ úÁe∆Á¬ÁÆÁ: T¿ãsÁ¬ÆÁ: úÁz myÆÁ:@
LoÀÆ úÁe∞úÏÀoN˛ÀÆ øúN˛¡úåz GúNw˛oƒtΩ•Æ:, GúÁÜÆÁÆz•Æ:, GúãÆÁÃNz˛•Æ:, uƒ ÆuåúÏmz•Æ:, uYfiN˛Á∫z•Æ:,
N˛ÁÆ|ÃÆÊ Áz\Nz˛•Æ:, GcWîN˛z•Æ:, uYfiÃÊÆÁz\Nz˛•Æ:, úÁe∞ümÁu¬N˛ÁÃtÀÆz•Æ:, ™ÁT|t∆|åÊ Nw˛oƒtΩ•Æ: tz“¬y uƒ≈ƒuƒ˘Á¬ÆÀÆ
uåƒwÁYÁÆ|z•Æ: ∫Á™ÁN˛Áão-EuTí“Ázufi™“ÁztÆz•Æ: Ã©úÁtN˛™lg¡ÆÁ: ÃtÀÆz•Æ: Y “ÁtÁ|: Nw˛oroÁ:@
LouÀ™åΩ úÁe∞úÏÀoNz˛ úÁe∞ÁÊ∆oÆÁ ÀƒüN˛Á∆åz•Æ: uƒuƒá∫YåÁ: ÃWïw“yoÏ™Ω EåÏ™uoÊ tƒnÆ{ ÃÊÀNw˛oßÁ∫nÆ{
uƒ∆z áãÆƒÁtÁ:@ úÁe∞úÏÀoN˛u™tÊ ZÁfiz Ï ßÁ√Æ•ÆÃåÁÆ EÁƒ≈ÆN˛Áuå ÃÁ™·ÆÁ|uå úÁbƒÊ Y ƒá|Æoyuo EÁ∆ÁÀ™“z @
Ã`YÁ¬N˛:
∫Á[Æuƒ˘Áúu∫∆Ázáåu∆qmÃÊÀsÁ,
“{t∫Á§ÁtΩ, EÁãá¿ütz∆:
EÁãá¿ütz∆üßÏnƒÀÆ uå≈∆Ï¡N˛uƒo∫m™Ω iii

EÜÆÁúNz˛•Æ: ÃÓYåÁ:
úÁe∞úÏÀoN˛ÀÆ GúÆÁzTÁoΩ úÓƒ|™zƒ úÁe∞úÏÀoN˛˚Á∫Á EúzuqoÁuå ÃÁ™·ÆÁ|uå rÁo√ÆÁuå @ ots˙
úÏ∫ÁzƒÁN˛Ω, uƒ ÆÃÓYy, EÜÆÁúNz˛•Æ: ÃÓYåÁ: Fuo ∆yu |N˛ÁÀsÁåΩ uƒ ÆÁåΩ EÜÆÁúN˛Á: Eƒ≈ÆÊ úezÆÏ: @
úÁe∞úÏÀoN˛ÀsÊ ú˘ßÁTÊ, T˘ßÁTÊ Y §ÁzáuÆoÏÊ üuoutå™Ω LN˛: N˛Á¬ÁÊ∆: ßƒuo @ Fns™Ω LN˛uÀ™åΩ uƒ˘ÁÃÊƒnÃ∫z
ú˘ßÁTÀÆ T˘ßÁTÀÆ Y §ÁzáåÁs˙ 220 N˛Á¬ÁÊ∆Á: ßƒuão @
EfiÀs: ú˘ßÁT:, T˘ßÁTÁz ƒÁ 150 N˛Á¬ÁÊ∆z Ï ÆsÁ §ÁzáuÆoÏÊ ∆MÆzo osÁ Gúuå§Ú: EuÀo @
LN˛ÀÆ úÁe∞ÁÊ∆ÀÆ §ÁzáåÁs˙ 12-15 N˛Á¬ÁÊ∆Á: GúÆÁzMo√ÆÁ:@ otåÏTÏm™fi E•ÆÃåÀÆ øúN˛¡úåÊ
N˛∫myÆ™Ω @
úÁe∞ßÁTÀÆ §ÁzáåÁÆ N˛Á¬ÁÊ∆uƒß\å™Ω LƒÊ N˛oÏ˙ ∆MåÏ™: -
Gã™ÏQyN˛∫mÁs|™Ω (1), uƒ˘Áus|åÁ™Ω EåÏƒÁYåÁs|™Ω (1), úÁe∞ÁÊ∆§ÁzáåÁs|™Ω (3), «ÁwlƒãoÏ- uƒuYãnÆ ƒtãoÏ -
FnÆÀÆ Nw˛nÆÀÆ Nw˛oz (1),úeãoÏ-EƒTXZãoÏ - √ÆMoyNÏ˛ƒ|ãoÏ FnÆÀÆ Nw˛nÆÀÆ Nw˛oz (1), Ã\|åÁn™N˛√ÆMoyN˛∫mÁÆ
(1), ÀƒyÆ∫YåÁs˙ (2), út\Á¬ÁußƒwÚÆz (1),√ÆÁN˛∫mÁÊ∆ÁåÁÊ Nw˛oz (2), ü∆ÊÃÁN˛ÁÆÁ|s˙ (1), úu∫ÆÁz\åÁs|™Ω
(1), FnÆzƒÊ øúzm 15 N˛Á¬ÁÊ∆ÁåΩ uƒuåÆÁzOÏÊ˛ ∆MåÏ™:@
úÁe∞úÏÀoN˛Àsz Ï úÁe∞ÁÊ∆z Ï üNw˛uoƒm|åÊ, ßÁ ÁußªuY:, ∆ÁuãoÀsÁúåÊ, √ÆuMonƒuƒN˛ÁÃ:, å{uoN˛™Ó¡ÆÁuå,
ßÁ ÁƒTÁ“åÊ, Nw˛oroÁ, ∫ÃÁåÏßÓuo:, ÃÊÀNw˛uo:, Ã©ütÁÆÁ:, ÀfiyY{oãÆÊ, ÃÁ™Áu\N˛uYãoåÊ, ™ÁåƒyÆ™Ó¡ÆÁuå,
tz∆ßuMo:, \yƒN˛ÁªlÆ™Ω FnÆÁtÆ: uƒ ÆÁ: Gúuå§ÚÁ:@ Loz Á™Ω Eƒ§ÁzáåÁs˙ ≈¬ÁzN˛:, TyoÊ, Ã©ßÁ mÊ,
ƒYåN˛uƒoÁ, tlgN˛Ê, uå§ãá:, ¬zQ:, N˛sÁ FnÆÁ˘Á: üuN¿˛ÆÁ: GúÆÏMoÁ:@ úÁe∞§Ázáåz GúN˛∫m{: Ã“
üuN¿˛ÆÁƒ{uƒÜÆÀÆ, ∆{¬yƒ{uƒÜÆÀÆ, ∫YåÁÃÊuƒáÁåßztÁåÁÊ Y EƒT™åÁs|™Ω EåÏNÓ˛¬Á: §ÁzáåÁ•ÆÃåüuN¿˛ÆÁ:
uåƒÁz|j√ÆÁ:@
∫Á[ÆÀsÁåΩ ÃƒÁ|åΩ ütz∆ÁåΩ –…bÁ{ uåáÁÆ ∫YuÆoxmÁÊ úÁeÁ: EuÀ™åΩ úÏÀoNz˛ ÃWïw“yoÁ:@
úÁe∞ÁÊ∆ÀÆ §ÁzáåÊ åÁ™ <<Gã™ÏQyN˛∫m™Ω>> FnÆÁ∫•Æ <<ßÁ ÁÊ∆Á:>> Fuo ∆yu |N˛ÁúÆ|ãoÊ ßƒuo Fuo uƒ Æ:
™åuÃ ÀsÁúåyÆ:@
úÁe∞ÁÊ∆§ÁzáåÊ åÁ™ Nz˛ƒ¬Ê ÃÁ∫ÁÊ∆ÀÆ §ÁzáåÊ å, ú∫ãoÏ uåut|…bz Ãƒ|uÀ™ëÁuú EÊ∆z ZÁfiÁmÁ™Ω EƒTÁ“å™Ω
EuáN˛Á∫≥Á ÆsÁ \ÁÆzo oÁ–∆ƒÁoÁƒ∫mÀÆ üN˛¡úå™zƒ @
Ãƒ|ÀÆÁuú úÁe∞ÁÊ∆ÀÆ §ÁzáåÁs|™Ω EuáN˛ÁuáNÊ˛ YnƒÁ∫: N˛Á¬ÁÊ∆Á: GúÆÁzO˛√ÆÁ: @ EãÆN˛Á¬ÁÊ∆Á: E•ÆÁÃÁåÁÊ
ÃÁáåÁÆ GúÆÁzMo√ÆÁ:@
úÁe∞ÁÊ∆§ÁzáåÃ™Æz LoÁuå YnƒÁu∫ ÃÁzúÁåÁuå EåÏÃ∫myÆÁuå @
(E) Gã™ÏQyN˛∫m™Ω - Lots˙ uYfiÁum, VbåÁ:, N˛sÁ:, TyoÁuå, ≈¬ÁzN˛Á:, ü≈åÁ: FnÆÁtÆ: uåut|…bÁ:@
- YY|ÆÁ Gã™ÏQyN˛∫mÊ N˛∫myÆ™Ω @ Efi ZÁfiz Ï Ã\|åÁn™N˛oÁ ÆsÁ ƒáz|o osÁ üÆnå: N˛∫myÆ: @
- YY|ÆÁ ü≈å{: Y ∆yu |N˛ÁüN˛båÊ N˛∫myÆ™Ω @
- úÁe∞ÁÊ∆uYfiÁmÁ™Ω EÁáÁ∫zm úÁe∞ÁÊ∆ToÊ uƒ ÆÊ ÆsÁ ZÁfiÁ: H“z∫åΩ osÁ GúÁÜÆÁÆ{: ü«ÁíÁ: N˛∫myÆÁ:@
EÁ) Es|ÃÉ“m™Ω - úeåNw˛nÆ™Ω
- <<ZÁfiz•Æ: ÃÓYåÁ:>> Fuo ∆yu |N˛ÁToÀÆ uƒ ÆÀÆ EÁáÁ∫zm ZÁfi{∫zƒ uƒ ÆÁƒT™åÊ N˛Á∫uÆo√Æ™Ω @
F) úÁe∞ÁÊ∆uƒ Æz YYÁ| - EƒTÁ“å™Ω
- GúÁÜÆÁÆ: §Ázáå√ÆÓ“zå úÁe∞ÁÊ∆uƒ Æz Ï EƒTÁ“åÊ N˛¡úuÆoÏÊ YYÁ˙ uåƒ|“zoΩ @
iv EÁãá¿ütz∆üßÏnƒÀÆ uå≈∆Ï¡N˛uƒo∫m™Ω
F|) E•ÆÁÃÁåÁÊ ÃÁáå™Ω - <<LoÁuå NÏ˛ƒ|ãoÏ>> Fuo ∆yu |N˛ÆÁ E•ÆÁÃÁåÁ™Ω EÁ∫©ß: ßƒuo @ Ãƒz|Duú
ZÁfiÁ: E•ÆÁÃÃ©úÁtåz ÆsÁ »ÚÁÊ NÏ˛ÆÏ|: osÁ EÜÆÁúN{˛: üÆoåyÆ™Ω @
úÁeÀsÁåÁÊ uƒuƒáÃãtßÁ|mÁÊ uƒ Æz ZÁfiÁ: ÆsÁ ÀúãtåÊ, uƒ≈¬z mÊ, Ã™ãƒÆåÊ Y NÏ˛ÆÏ|: ÀƒyÆƒÁMÆ{: ÀƒÆÊ
ƒMoÏÊ Y ∆MåÏÆÏ: osÁ EÜÆÁúNz˛å ƒÁoÁƒ∫mÊ N˛¡úåyÆ™Ω @
<<«ÁwlƒãoÏ-uƒuYãnÆ ƒtãoÏ>> Fuo Nw˛nÆÊ úÓm|oÆÁ N˛flÆÁüN˛Áz…eÀÆ Nw˛nÆøúzm N˛Á∫uÆo√Æ™Ω @
úeãoÏ-EƒTXZãoÏ, ÀƒyÆ∫YåÁ FnÆfi uÀsoÁ: E•ÆÁÃÁ: Tm∆: N˛Á∫uÆo√ÆÁ:@ √ÆuMo∆: N˛Á∫uÆoÏ™uú
EƒN˛Á∆: EuÀo @
√ÆÁN˛∫mÁÊ∆ÁåÁÊ §ÁzáåÃ™Æz ÆÁzSÆ{: GtÁ“∫m{: EƒTÁ“åÊ Ã©úÁtåyÆ™Ω @
úÁe∞ÁÊ∆ÁåÁ™Ω EÁáÁ∫zm ÆsÁƒN˛Á∆Ê ™ÁåƒyÆ™Ó¡ÆÁuå, úÆÁ|ƒ∫m™Ω, N˛¬Á:, EåÏßƒ:, \yƒƒ{uƒÜÆ™Ω FnÆÁutuƒ ÆÁ:
YY|åyÆÁ:@
ÃÊÀNw˛oÃÁu“nÆz EußªXÆÏnúÁtåÁs˙ úÁe∆Á¬ÁT¿ãsÁ¬Æz ÃÊÀNw˛oÀÆ üÁYyåT¿ãsÁ: EÁáÏuåN˛T¿ãsÁ: Y
ÀsÁúåyÆÁ:@
ZÁfiÀo∫ÀÆ H“åz ¬zQåú∫yqÁ: uƒåÁ oz ÁÊ Ã\|åÁn™N˛∆uMo:, üuoÀúãtåÊ, üƒo|åÊ, N˛ÁÆ|uåƒ|“mtqoÁ,
√ÆuMonƒÊ, ßÁ ÁußªuY: FnÆÁ˘Ê∆Á: EÁáÁ∫nƒzå ÀƒyN˛∫myÆÁ: @ Efi EÜÆÁúNz˛å Ã™ÏuYoÊ üÁznÃÁ“åÊ tzÆ™Ω @
ZÁfiÁ: ú∫yqÁÃÏ ÆsÁ ÀƒüuoßÁÊ úÓm|oÆÁ GúÆÏ±Áy∫åΩ osÁ E•ÆÁÃÁ: o{: N˛Á∫uÆo√ÆÁ:@
\yƒåz uƒuƒáÃãtßz| Ï ßÁ Á™Ω GúÆÁzOÏ™Ω EÁƒ≈ÆNÊ˛ u∆qmÊ ZÁfiz•Æ: tÁo√Æ™Ω @ (GtÁ - ÃßÁuåƒ|“mÊ, üÃWï:,
YYÁ|ÃÏ ßÁTT¿“mÊ, ¬zQÁåÁÊ ¬zQåÊ, Eúu∫uYoÁåΩ EÊ∆ÁåΩ úuenƒÁ EƒT™åÊ, uƒ Æuƒ∆z ÀÆ uƒ≈¬z mÁn™N˛Ê
uƒƒ∫m™Ω FnÆÁutN˛™Ω)
LoÀÆÁ: N˛flÆÁÆÁ: ZÁfiÁmÁÊ Ào∫™Ω EÁáÁ∫yNw˛nÆ ÃÁáåyÆÁåÁ™Ω E•ÆÁÃÁåÁÊ uƒßÁT: Nw˛o:@
1. ßÁƒÁƒTÁ“å™Ω - üuoÀúãtå™Ω
(N˛) «ÁwlƒãoÏ - uƒuYãnÆ ƒtãoÏ Fuo E•ÆÁÃzå üuoÀúãtå™Ω @
(Q) úueoÀÆ uƒ ÆÀÆ EƒT™åúÓƒ|NÊ˛ ßÁƒÆÏMooÆÁ Y üuoÀúãtå™Ω @
2. ßÁƒ√ÆMoyN˛∫m™Ω - Ã\| å Án™N˛oÁ
(N˛) ÀƒyÆ∫YåÁ™Ω GuÒ≈Æ ¬VÏÃ™ÁáÁåü≈åÁ: uå§ãáøúü≈åÁ: Y Efi ßƒuão @
(Q) Ã\|åÁn™N˛√ÆMoyN˛∫mÁÆ uåut|…bÁ: ü≈åÁ: ßƒuão @
(T) ü∆ÊÃÁ - Efi ZÁfiÁmÁ™Ω Euß√ÆMoyN˛∫m™Ω EÁáÁ∫yNw˛nÆ oz ÁÊ ∆{¬y™Ω Hu“oÏÊ uåut|…bÁ: ü≈åÁ: ßƒuão @
3. ßÁ ÁÊ ∆ Á: - Efi uƒßÁT˚Æ™uÀo @
(N˛) út\Á¬ÁußƒwuÚ: - Efi úÆÁ|ÆútÁuå, uƒªÚÁs|N˛útÁuå, √ÆÏnúnnÆsÁ|:, uƒu∆…bútüÆÁzTÁ:, ƒÁMÆ∫YåÁ•ÆÁÃ:
FnÆÁtÆ: út\Á¬Ã©§ÚÁ: uƒ ÆÁ: ßƒuão @
(Q) √ÆÁN˛∫mÁÊ∆Á: - Efi ÃãáÆ:, Ã™ÁÃÁ:, ZãtÁÊuÃ, E¬WîÁ∫Á:, uƒßMoÆ:, áÁoƒ: FnÆÁtÆ: uƒ∆z ÁÊ∆Á:
Ãuão @
! úu∫ÆÁz\åÁN˛ÁÆ™‚ - ÃÁ™·Æ|øúzm å úu∫TmåyÆ™‚ @ Æo: LouÀ™åΩ E•ÆÁÃz §“ÏuƒáN˛ÁÆÁ|mÁÊ
Ã™Á“Á∫: ßƒuo @
EÁãá¿ütz∆üßÏnƒÀÆ uå≈∆Ï¡N˛uƒo∫m™Ω v
ƒãtz ™Áo∫™‚
- §ÊuNÊ˛Yã¸ Zb\y|
ƒãtz ™Áo∫™‚, ƒãtz ™Áo∫™‚
ÃÏ\¬ÁÊ ÃÏ¢˛¬ÁÊ ™¬Æ\∆yo¬Á™‚
ÃÀÆ≈ÆÁ™¬ÁÊ ™Áo∫Ê ƒãtz ™Áo∫™‚
∆Ïß¿[ÆÁznŒÁÁúÏ¬uN˛oÆÁu™åy™‚
¢Ï˛®NÏ˛ÃÏÏu™o¸Ï™t¬∆Ázußåy™‚
ÃÏ“ÁuÃåÎ ÃÏ™áÏ∫ßÁu my™‚
ÃÏQtÁÊ ƒ∫tÁÊ ™Áo∫Ê ƒãtz ™Áo∫™‚ @
úeo ÃÊÀNw˛o™‚
- »y ™±ÁÏåÁs∆™Á|
úeo ÃÊÀNw˛oÊ, ƒto ÃÊÀNw˛o™‚
¬ÃoÏ ÃÊÀNw˛oÊ uY∫Ê Tw“z Tw“z Y úÏå∫uú @@ úeo @@
rÁåƒ{ßƒÊ ƒztƒÁWñÆ™‚
¬Ãuo Æfi ßƒßÆÁú“Áu∫ ™Ïuåuß∫Áu\|o™‚
N˛yuo|∫Áu\|oÁ ÆÀÆ ümÆåÁo‚
√ÆÁÃ-ßÁÃ-N˛Áu¬tÁÃ-§Ám™ÏPÆN˛uƒuß: @@ úeo @@
ÀsÁå™Óu\|oÊ ÆÀÆ ™ãƒoz
ƒÁuSƒuYãoN˛Á u“ ƒÁqÏ ÆÀÆ ƒyflÆ ™áÏ∫oÁ™‚
Æu˚åÁ \åÁ å{ƒ \Áåoz
ßÁ∫oyÆÃÊÀNw˛uoÊ ÃåÁoåÁußáÁÊ ƒ∫Á™‚ @@ @@ úeo @@
\ÆoÏ ÃÊÀNw˛oÊ ÃÊÀNw˛uoÀosÁ
ÃÊÀNw˛oÀÆ ÃÊÀNw˛oz≥Á ümÆåÁÄÁ ™åÏNÏ˛¬™‚
\ÆoÏ ÃÊÀNw˛oÊ, \ÆoÏ ™åÏNÏ˛¬™‚
\ÆoÏ \ÆoÏ ÃÊÀNw˛oÊ, \ÆoÏ \ÆoÏ ™åÏNÏ˛¬™‚ @@ @@ úeo @@
vi EÁãá¿ütz∆üßÏnƒÀÆ uå≈∆Ï¡N˛uƒo∫m™Ω
∫Áu…b~ÆTyo™‚
- ∫ƒyã¸åÁs‚ eÁTÓ∫Ω
\åTm™å EuáåÁÆN˛ \Æ “z !
ßÁ∫oßÁSÆuƒáÁoÁ !
ú±ÁÁ§ uÃãáÏ TÏ\∫Áo ™∫ÁeÁ,
¸Áuƒg GnN˛¬ ƒWï !
uƒãÜÆ u“™ÁY¬ Æ™ÏåÁ TWïÁ,
GÄÁ¬\¬uáo∫WïÁ !
oƒ ∆Ïß åÁ™z \ÁTz !
oƒ ∆Ïß EÁu∆ ™ÁTz !
TÁ“z oƒ \Æ TÁsÁ !
\åTm™Wï¬tÁÆN˛ \Æ “z
ßÁ∫oßÁSÆuƒáÁoÁ !
\Æ “z ! \Æ “z ! \Æ “z !
\Æ \Æ \Æ \Æ “z !
üuorÁ
ßÁ∫otz∆: ™™ ™ÁowßÓu™:@ ßÁ∫oyÆÁÀÃƒz| ™™ Ã“Ázt∫Á:@
E“Ê ™™ tz∆Ê üymÁu™ @ ÃÏÃ©úëÁÁ §“ÏuƒáÁ ßÁ∫oyÆÁ ÃÁÊÀNw˛uoN˛Ã©úo‚ ™™ Tƒ|N˛Á∫m™‚ @
oÀÆÁ: ÆÁzSÆ\åÁz ßuƒoÏÊ Ãƒ|tÁ E“Ê úu∫»™Ê N˛∫Ázu™ @
™™ ™ÁoÁuúo∫Á{, GúÁÜÆÁÆÁå‚, [Æz…eÁå‚ ÃƒÁ|å‚ Y úÓ\ÆÁu™ @ Ãƒ{|: Ã“ ÃTÁ{∫ƒÊ
√Æƒ“∫Áu™ @
™™ tz∆ÀÆ uƒ Æz, ü\ÁåÁÊ uƒ Æz ÃzƒÁuå∫uoÊ ß\Áu™ @ \ãoÓåÁÊ uƒ Æz tÆÁ¬Ï: ßƒÁu™
Fuo Y üuorÁÊ N˛∫Ázu™ @
Ãƒz| ÁÊ »zÆÁzDußƒwÚÆ: Lƒ ™™ EÁåãtÀÆ N˛Á∫m™‚ @
EÁãá¿ütz∆üßÏnƒÀÆ uå≈∆Ï¡N˛uƒo∫m™Ω vii

úÁe∞úÏÀoN˛øúN˛oÁ|∫:
»y™oy Nz˛.EÁ∫Ω.ub.L¬‚.[ÆÁzuo™|Æy »y N˛Áz©úu® u∆ƒNÏ˛™Á∫: »y gÁ . áÓu¬úÁ¬ ∫Á™Nw˛…m:
GúãÆÁuÃN˛Á Ã“ÁÜÆÁúN˛: ÃÊÀNw˛ouƒßÁTÁÜÆq:
∫Á[Æuƒ˘Áúu∫∆Ázáåu∆qmÃÊÀsÁ u\®Áúu∫ oΩ GëÁoúÁe∆Á¬Á ™Áu∫Ã‚ bz®Á N˛¬Á∆Á¬Á
EÁãá¿ütz∆:, “{t∫Á§ÁtΩ ú¬|úu®, N˛∫ÎåT∫Ω u\®Á uƒ\ÆƒÁgÁ, Nw˛…mÁ u\®Á
»y™oy uú.™Ááƒy »y uoªåTu∫. ¬fl™mÀƒÁ™y »y u\.u§.uƒ. ÃÏ§¿÷lÆ™Ω
EÜÆÁuúN˛Á Ã“ÁÜÆÁúN˛: (ÃÊÀNw˛o™Ω) üáÁåÁzúÜÆÁÆ:
u§¿u¬ÆÊbΩ T¿Á™∫Ω GëÁoúÁe∆Á¬Á »y∫Á\∫Á\z≈ƒ∫ÃÊÀNw˛oúÁe∆Á¬Á LÃΩ.L™Ω.LÃΩ. ÃÊÀNw˛ooÁzëÁoúÁe∆Á¬Á
ut¬∆ÏN˛Ω åT∫Ω, “{t∫Á§ÁtΩ ƒz™Ï¬ƒÁgÁ, N˛∫ÎåT∫Ω u\®Á N˛Áz√ƒÓª, úu≥Á™TÁztÁƒ∫y u\®Á
»y uÃ.“zY. ƒzWîbÃÁ©§u∆ƒ∫Áƒ: »y EÁ∫Ω. ∫Á\z∆Ω üßÏ: »y L. uTu∫“∫åÁs§Á§Ï
u∆uqoŒÁÁoN˛ÁÜÆÁúN˛: (ÃÊÀNw˛o™Ω) Ã“ÁÜÆÁúN˛: (ÃÊÀNw˛o™Ω) Ã“ÁÜÆÁúN˛: (ÃÊÀNw˛o™Ω)
EÁãá¿ütz∆ÁƒÁÃuƒ˘Á¬Æ:, uÃuÚúzb, ™ztN˛‚ u\®Á u\®Áúu∫ oΩ üÁXÆÁzëÁoúÁe∆Á¬Á üßÏnƒÁzëÁoúÁe∆Á¬Á
ƒu∫TÁzlgÁ, åz®Óªu\®Á. ƒzWï¬∫ÁƒÏåT∫‚, “{t∫Á§Át‚
»y gÁ. ™ªáÓu∫ å∫uÃÊ“ÁYÁÆ|:
»y åu™u¬N˛Ázlg. “u∫üÃÁtΩ »y \z. Yã¸∆zQ∫:
Ã“ÁÜÆÁúN˛: (ÃÊÀNw˛o™Ω)
åT∫úÁ¬N˛ÁzëÁoúÁe∆Á¬Á uƒ»ÁãoüáÁåÁzúÁÜÆÁÆ: ÃÊÀNw˛oÁzúãÆÁÃN˛:
uƒ\ÆƒÁgÁ, Nw˛…mÁu\®Á »y∫Á\∫Á\z≈ƒ∫ÃÊÀNw˛oúÁe∆Á¬Á »y ™Á\zub TÏ∫ƒ´Æ \ÓuåÆ∫Ω N˛¬Á∆Á¬Á,
ƒz™Ï¬ƒÁgÁ, N˛∫ÎåT∫Ωu\®Á TÏÊbÓ∫Ω u\®Á
»y gÁ . uƒu∫ƒzulb ÃÏ§¿÷lÆ™‚ »y™oy ™Áut∫Á\Ï uƒ\Æ¬fl™y: »y gÁ. Gú¸…b ƒıN˛b∫™m™Óuo|:
GúÃØÁÁ¬N˛: uƒ»ÁãoÃÊÀNw˛oÁÜÆÁuúN˛Á ÃÊÀNw˛oÁzúãÆÁÃN˛:
ÃÊÀNw˛o EN˛Ág™y »y ™¬ÆÁ¬ÀƒÁu™ÃÊÀNw˛oúÁe∆Á¬Á ∆Á∫tÁN˛¬Á∆Á¬Á
GÀ™ÁuåÆÁ uƒæÁuƒ˘Á¬Æ:, “{t∫Á§ÁtΩ N˛Ázƒ¬z NÏ˛lbΩ¬, N˛åÓ¬| ‚ u\®Á uƒ\ÆƒÁgÁ, Nw˛…mÁ u\®Á
»y ßÏƒåuTu∫ ƒzWîb¬fl™yåÁ∫ÁÆm: »y™oy gÁ . ƒ{.åÁTzã¸©™Á »y oÏ¬|úÁub u∆ƒ∫Á™Nw˛…m:
úu∫∆ÁzáåÁuáN˛Á∫y ÃÊÀNw˛oÁzúãÆÁuÃN˛Á ÃÊÀNw˛oÁÜÆÁúN˛:
»yƒzWîbz≈ƒ∫ƒztuƒæÁuƒ˘Á¬Æ: üßÏnƒ \ÓuåÆ∫‚ N˛¬Á∆Á¬Á ut®y úu£¬N˛‚ ÀNÓ˛¬‚
uoªúuo: úzåÏN˛Ázlg, EåãoúÏ∫™‚ u\®Á. åÁYÁ∫™‚, “{t∫Á§ÁtΩ
»y Nz˛ ∫Wï∫Á\Ï »y™oy uú. »yƒ®y »y gÁ. F≤Ï˛uo| ƒzWîbzæÁ¬Ï| NÏ˛™Á∫y ÃÏ™záÁ
Ã“ÁÜÆÁúN˛: GúãÆÁuÃN˛Á GúãÆÁÃN˛: ∆ÁzáXZÁfiÁ
u\®Áúu∫ oΩ GëÁoúÁe∆Á¬Á üßÏnƒN˛¬Á∆Á¬Á Tzb‚ u∆qN˛üu∆qmN˛¬Á∆Á¬Á ∫Áu…b~ÆÃÊÀNw˛ouƒ˘Áúye™Ω
∫WïÁúÏ∫™Ω, ∫WïÁ∫zuhu\®Á ∫Á\™Êg~y, oÓúÏ|TÁztÁƒ∫y u\®Á uoªúuo:, uYÓª u\®Á uoªúuo:
uYfiN˛Á∫Á:
Nz˛. ÃÏ∫zãt∫‚, üáÁåÁYÁÆ|:, œÁƒuão GúÁÜÆÁÆuƒ˘ÁN˛¬Á∆Á¬Á, ƒ∫ÊT¬‚ u\®Á
NÓ˛∫z® »yuåƒÁÃ‚, üáÁåÁÜÆÁúN˛:, u\®Áúu∫ oΩ GëÁoúÁe∆Á¬Á, NÏ˛™z|gÏ, å®TÁzlg u\®Á
Nz˛.§Á§Ï, üáÁåÁÜÆÁúN˛˛:, u\®Áúu∫ o‚ GëÁoúÁe∆Á¬Á, ƒ¶ÁÏúu®, uå\Á™Á§ÁtΩ u\®Á.
ub.uƒ. ∫Á™Nw˛…m:, uYfiN˛Á∫:, u\.ú.G. úÁe∆Á¬Á, tÏÒzg, ™ztN Ω u\®Á.
ƒhzúu® ƒıN˛bz≈ƒ¬Ï|, EÜÆÁúN˛:, üÁsu™N˛úÁe∆Á¬Á, ÃÁz™ƒÁ∫Ê å®Tylg u\®Á.
L. TÁ{∫´ÆÁ, (TÁ{o™Ω) uYfi¬zQN˛:, NÏ˛ªúÁÊ, uƒ\ÆåT∫™Ω u\®Á.
u§.uƒ.EÁ∫.YÁ∫y, uYfiN˛Á∫:, uå™|¬Ω, EÁut¬Á§tΩ u\®Á
viii EÁãá¿ütz∆üßÏnƒÀÆ uå≈∆Ï¡N˛uƒo∫m™Ω

uƒ ÆÃÓYy
ú˘ßÁT:
úÁeÀÆ åÁ™ üuN¿˛ÆÁ ™ÁÃ: úw…eÃWΩPÆÁ
1. tz∆u™“ üymyu“ (EåÏƒÁtTyo™‚) \ÓåΩ 03 - 10
üs™ßÁT:
2. tÁåü∆ÊÃÁ (åyuo≈¬ÁzN˛Á:) \Ï¬{ 11 - 18

3. uƒåÁzt: (YÁbÏ≈¬ÁzN˛Á:) \Ï¬{ 19 - 27
4. uånÆuƒáÆ: (üÁYyå≈¬ÁzN˛Á:) EÁT…bΩ 28 - 36

u˚oyÆßÁT:
5. u“™ƒ˚m|å™‚ (üÁYyåN˛Á√Æ≈¬ÁzN˛Á:) Ãzõbz©§∫Ω 37 - 46

6. \ÁTwu“ nƒÊ ßÁ∫oyÆ ! (ü§ÁzáÁn™N˛Tyo™‚) EMbÁz§∫Ω 47 - 54
7. »yNw˛…mN˛mÁ|™wo™‚ (Y™nN˛Á∫≈¬ÁzN˛Á:) åƒ©§∫Ω 55 - 63

8. ∆òÁ∫Áƒ: (N˛uƒoÁ) ugÃz©§∫Ω 64 - 70
ow o yÆßÁT:
9. ™åÏ\á™Á|: (EÁáÏuåN˛≈¬ÁzN˛Á:) \åƒ∫y 71 - 78

10.ÃÏßÁu oÁuå (åyuo≈¬ÁzN˛Á:) u¢˛§¿ƒ∫y 79 - 88
! úÏå≥Á∫m™Ω ™ÁuY|-Luü¬Ω
T˘ßÁT:
1. ∆£t™ÁfiÁëÁ ßzo√Æ™‚ (N˛sÁ) \ÓåΩ 91 - 98
u˚oyÆßÁT: üs™ßÁT:
2. N¿˛ygÁÆÁ™‚ EÁåãt: (N˛sÁ) \Ï¬{ 99 - 105

3. åÁbN˛YN¿˛ƒoy| ßÁÃ: (uå§ãá:) \Ï¬{ 106 - 112
4. L™‚. LÃ‚. ÃÏ£§Ï¬fl™y: (Ã©ßÁ m™Ω) EÁT…bΩ 113 - 119

5.åÁuqúzo‚ uƒú∫yoÁWïÁå‚ (uå§ãá:) Ãzõbz©§∫Ω 120 - 126
6. uY∫ÁÆÏ Á ƒá|Àƒ ! (uå§ãá:) EMbÁz§∫Ω 127 - 134
7. EÁuo·Æ™‚ (Ã©ßÁ m™Ω) åƒ©§∫Ω 135 - 142

ow o yÆßÁT:
8. ÃWïXZÜƒ™‚ (uå§ãá:) ugÃz©§∫Ω 143 - 149

9. ÃÁz™åÁsÁz uƒ\Æoz (¬zQ:) \åƒ∫y 150 - 158
10.™ÁoWïN˛sÁ (üÁYyåT˘™‚) u¢˛§¿ƒ∫y 159 - 166
!! úÏå≥Á∫m™Ω ™ÁuY|-Luü¬Ω
EåÏ§ãá:
∆£tÁ: 167 - 169
áÁoƒ: 170 - 177
útN˛Áz∆: 178 - 181
uN¿˛ÆÁútN˛Áz∆: 182
" EÜÆÁúN˛: úÁe∞ÁÊ∆ÀsÁåΩ åqfiuYu’oÁå‚ ≈¬ÁzN˛Áå‚ ZÁfi{: N˛leÀsÁå‚ N˛Á∫Æzo‚ @ oz ÁÊ

üuoútÁs˙ ßÁƒØÁ §ÁzáÆzo‚ @
EÁãá¿ütz∆üßÏnƒÀÆ uå≈∆Ï¡N˛uƒo∫m™Ω ix
Eåzå úÁe∞úÏÀoNz˛å ZÁfi{: Ã©úÁtåyÆÁuå ÃÁ™·ÆÁ|uå
1. ßÁƒÁƒTÁ“å™Ω - üuoÀúãtå™Ω
# ÃÊÀNw˛ozå uå§ÚÁåÁÊ Ã∫¬T˘ú˘ÁÊ∆ÁåÁÊ »ƒmÁƒT™åÃÁ™·Æ|™Ω @
# ¬VÏåÁbN˛ÁåÁ™Ω EƒT™å-N˛såÃÁ™·Æ|™Ω @
# N˛ÁMƒÁtyåÁÊ uƒ∆z Àƒ∫ÁmÁ™Ω EƒT™åÃÁ™·Æ˙ √ÆMoyN˛∫mÃÁ™·Æ|ØÁ @
# úÁe∞ßÁTz Ï ÃÊƒum|oÁåÁÊ úÁfiÁmÁÊ ÀƒßÁƒÁåÁÊ ™åÁzßÁƒÁåÁÊ Y EƒT™åÃÁ™·Æ|™Ω @
# úÁe∆Á¬ÁÃÏ uƒuƒáutåÁznÃƒz Ï ÀƒzXZÆÁ EÁn™uƒ≈ƒÁÃzå Ã©ßÁ múÁbƒ™Ω @
# úueo™Ω EÊ∆™uáNw˛nÆ oÁuN|˛N˛uYãoåÀÆ ü≈åN˛∫mÀÆ Y ÃÁ™·Æ|™Ω @
# üuo™ÁÃÊ u˚fiÁmÁÊ N˛sÁúÏÀoN˛ÁåÁÊ úufiN˛ÁmÁÊ Y úeå™Ω @
2. ßÁƒ√ÆMoyN˛∫m™Ω - Ã\| å Án™N˛N˛ÁÆ| ™ Ω
# N˛sÁƒ{rÁuåN˛N˛Á¡úuåN˛ÁutuƒuƒáüuN¿˛ÆÁmÁÊ úeå™Ω, EƒT™åÊ, ÀƒyÆƒÁMÆ{: √ÆMoyN˛∫mÊ Y @
# tÁåÁÊ ü≈åÁåÁÊ uƒ≈¬z mÁn™N˛Ã™ÁáÁå¬zQå™Ω @
# Eúu∫uYoÁåΩ EÊ∆ÁåΩ úuenƒÁ ou˚ ÆN˛ü≈åÁåÁÊ Ã™ÁáÁå¬zQå™Ω @
# úÁe∞ÁÊ∆ÁåÁ™Ω EÁáÁ∫zm tÁåÁÊ úu∫ÆÁz\åÁN˛ÁÆÁ|mÁÊ Ã©úÁtåÊ, oz ÁÊ uåƒzutN˛ÁÆÁ: Ã™ú|m™Ω @
# üuN¿˛ÆÁÆÁ: úu∫ƒo|åÁ•ÆÁÃ: @
# ¬zQåz uƒ∫Á™uY’ÁåÁÊ Ã™ÏuYoÁzúÆÁzT:@ o˚Á∫Á ¬zQåÃÁ™·Æ|™Ω @
# N˛∫úfiÁum, uåƒzutN˛Á:, EÁ¤ÁåúufiN˛Á:, ¬zQÁ: FnÆÁtyåÁÊ ¬zQå™Ω @
# ßÁ ÁÃôz Ã•ÆoÁÃ©úÁtåÊ ÃÁu“nÆTÁz…eyåÁÊ uåƒ|“mÊ Y @
# úÁez•Æ: ÀƒyNw˛oÁåÁ™Ω EÊ∆ÁåÁÊ √ÆuMonƒuå™Á|mÁs|™Ω GúÆÁzMoÏ™Ω E•ÆÁÃ:@
# ÀƒyÆƒÁMÆ{: ≈¬ÁzN˛ÁåÁÊ ßÁƒÀÆ N˛såÊ ¬zQåÊ Y @
# ™ÁowßÁ Áo: ÃÊÀNw˛ozå EåÏƒÁt: @
# Fo∫ßÁ ÁÃ©§ÚÁuß: N˛sÁTyoÁutüuN¿˛ÆÁuß: Gúuå§ÚÁåÁ™Ω FuoƒwÁåÁ™Ω EƒT™åúÓƒ|NÊ˛ ü∆ÊÃå™Ω @
§“ÏßÁ ÁnƒÀÆ EƒT™åÊ ou˚ ÆN˛™Ω EußåãtåÊ Y @
3. ßÁ ÁÊ ∆ Á:
# Ãƒ|åÁ™∆£tåÁ™Ω E\ão“¬ãoÁåÁÊ Y üÆÁzTÃÁ™·Æ|™Ω @
# ÀƒÁut-oÏtÁut-YÏ∫ÁutTmyÆÁåÁÊ áÁoÓåÁÊ ßztÀÆ EƒT™å™Ω @
# ≈YÏnƒ-…bÏnƒ-\≈nƒ-EåÏÀƒÁ∫ÃãáyåÁ™Ω uƒVbåÃÁ™·Æ˙ út˚ÆÀÆ ÃãáÁåÃÁ™·Æ˙ Y @
# onúÏª -§“Ïƒ¿yu“Ã™ÁÃÆÁz: EƒT™åÊ üÆÁzT≈Y @
# Mo-MoƒoÏ-o√ÆoΩ-EåyÆ∫Ω-™oÏúΩ ünÆÆÁåÁÊ ÆÁz\åzå útuå™Á|mÀÆ ÃÁ™·Æ|™Ω @
# Fã¸ƒ\¿Ázúzã¸ƒ\¿znÆÁtyåÁ™Ω ZãtÃÁÊ EußrÁå™Ω @
# øúN˛ÁtyåÁ™¬WîÁ∫ÁmÁ™Ω EƒT™åÃÁ™·Æ|™Ω @ oz ÁÊ ßztT¿“mÃÁ™·Æ|™Ω @
# ÃãáyåÁÊ, Ã™ÁÃÁåÁÊ, ƒwÁåÁ™Ω E¬WîÁ∫mÁÊ Y ¬qmÁƒT™åÃÁ™·Æ|™Ω @
# uƒuƒáƒÁMÆßztÁåÁ™Ω EƒT™åÊ üÆÁzTÃÁ™·Æ˙ Y @
x EÁãá¿ütz∆üßÏnƒÀÆ uå≈∆Ï¡N˛uƒo∫m™Ω
üs™: ßÁT:
1.tz∆u™“ üymyu“
úeãoÏ, uƒuYãnÆ ƒtãoÏ
u∆qN˛: - “z ZÁfiÁ:@ ßuƒ…ÆnN˛Á¬z uNÊ˛ N˛oÏ|™‚ FXZuão ?
üs™XZÁfi: - E“Ê ƒy∫ÃÁ{uåN˛Áz ßÓnƒÁ tz∆∫qmÊ N˛∫Ázu™ @
u˚oyÆXZÁfi: - E“™‚ EußÆãoÁ ßÓnƒÁ \¬Á∆Æuå™Á|mÁut Ï ßÁTÊ
ÀƒyNw˛nÆ tz∆ÃÁ{ßÁSÆÁÆ üÆnå™‚ N˛∫Ázu™ @
owoyÆXZÁfi: - E“Ê ÃÊÀN˛woÁÜÆÁúN˛Áz ßÓnƒÁ ßÁ∫oyÆÃÊÀNw˛uoÃÁ©ütÁÆÁå‚
ZÁfiz•Æ: ü§ÁzÜÆ tz∆üuo…eÁÊ ƒá|ÆÁu™ @
YoÏs|XZÁfi: - E“Ê ƒ{˘Áz ßÓnƒÁ tyå\åz•Æ: ÃzƒÁÊ N˛∫Ázu™ @
u∆qN˛: - uN˛™s˙ ßƒão: Ãƒz| tz∆ÃzƒÁÊ N˛oÏ|™‚ FXZuão @
Ãƒ|z ZÁfiÁ: - <<\ååy \ã™ßÓu™≥Á ÀƒTÁ|tuú T∫yÆÃy>> Q¬Ï !
Eo: tz∆ÃzƒÁ Lƒ ú∫™Áz á™|:@
1. Gúu∫ GOz˛ Ã©ßÁ mz ZÁfiÁ: uNÊ˛ uNÊ˛ ßuƒoÏ™‚ FXZuão ?

2. Ã©ßÁ mz tz∆ÀÆ ÃzƒÁ uN˛™s˙ N˛∫myÆÁ Fuo GO˛™‚ ?
3. Eåzå Ã©ßÁ mzå ßƒão: uN˛™‚ EƒToƒão:?
GÒz≈Æ™‚
ÃÊÀNw˛oTyoÁåÁÊ ˚Á∫Á tz∆ßuO˛\ÁT∫m™Ω @
ÀƒÁoã‡ÆÃ©úÁtåÁÆ \åÁåÁ™Ω LzMÆoÁÆ{ Y
onN˛Á¬yåN˛ƒyåÁÊ TyoÁåÁÊ ˚Á∫Á oz ÁÊ ÆÁzTtÁårÁúå™Ω @
ÃÊÀNw˛oßÁ ÁÆÁÊ uƒ˘™Áåtz∆ßuO˛TyoÁåÁ™Ω E•ÆÃåÁÆ üz∫mÁtÁå™Ω @
ZÁfiz•Æ: ÃÓYåÁ:
1. úÁeÊ úeãoÏ @ útN˛Áz∆Ê –…bûÁ útÁåÁ™‚ EsÁ|å‚ \ÁåãoÏ @
2. ÃãtßÁz|uYoÁå‚ EsÁ|å‚ rÁnƒÁ uYfiÁmÁ™‚ EÁáÁ∫zm úÁeÀÆ ßÁƒ™‚ EƒTXZãoÏ @
3. EåuáTouƒ ÆÁå‚ GuÒ≈Æ EÁtÁ{ Ã™Ó“z YYÁ˙ NÏ˛ƒ|ãoÏ @ Eåão∫™‚ EÜÆÁúNz˛å
Ã“ YYÁ˙ Nw˛nƒÁ EƒTÁ“å™‚ Eußƒá|ÆãoÏ @
EÁã¸ütz∆üßÏnƒÀÆ uå≈∆Ï¡N˛uƒo∫m™‚ 3 33
1. tz∆u™“ üymyu“ u™fi
ÃÏ\åoÁÊ úÁz Æ nƒ™fi @
√Æs|ƒÁY: nÆ\ uƒå™¿:
ú∫u“oÊ uYãoÆ ÃQz @@
2. T√ÆÃÀÆz ∫qmÁs˙
ÆÁzSÆ™ÁTz| Y∫ ƒÆÀÆ @
ßÏuO˛u∫“ YzoΩ ∆uO˛u∫“ Q¬Ï !
∆uMo™ÁåzƒÁfi ™åÏ\: @@
3. EÃÓÆÁ §o uú∆ÁYÁz ååÏ

uú§uo Q¬Ï tz∆ÀÆ ™[\Á™Ω @
ú∫u“oÊ ”ut uåáÁÆ{ƒ u“
LN˛oÁ™Á\|Æ Ã™z Á™Ω @@
4. ú∫áåÊ –…bû{ƒ ªtoÁÊ

úÁuúåÁÊ Mƒ u“ ÃÏQÊ ßƒuo @
ú∫u“oÊ ÀƒÀÆ{ƒ u“ou™uo
uYãoåz »zÆÁÊuÃ \Tuo @@
EÁã¸ütz∆üßÏnƒÀÆ uå≈∆Ï¡N˛uƒo∫m™‚ 4
4
5. ÀƒyÆ¬ÁßÊ nÆ\oÏ ¬z∆Ê
ú∫\åz•ÆÁz ßƒoÏ å{\™Ω @
tz∆ Fuo ™wuN˛Á å u“ å u“
tz∆ Fuo \åoÁ ÃQz @@
6. N˛∫ÁåΩ áwnƒÁ N˛∫{uå|u§gÊ

tz∆\åoÁ ÆÁoÏ YÁT¿z @
ÃÁzt∫Á Fƒ Ãƒ|™o -
\ÁoÆÁz ÆÁãoÏ uå∫ão∫™Ω @@
7. ™oÊ ußëÁÊ ßƒuo YzunN˛™Ω ?

LN˛™uo Ï \åz Ï ÃnÃÏ
\Áuou∫uo ÃÊ√ÆÁõÆ \åoÁÊ
∫Á\oÁÊ uå∫oÊ úwus√ÆÁ™Ω @@
8. ∆ÁuQåÁÊ úmz| Ï TÏõo:

N˛ÁzuN˛¬: N˛ƒåÁuå TÁÆoÏ @
N˛ƒå™uú uƒuå∆©Æ ¬ÁzNz˛
üyoÆÁzDWîÌu∫oÁ ßƒãoÏ @@
TÏ∫\Ág EõúÁ∫ÁƒÏ ™“ÁztÆzå oz¬ÏTÏßÁ ÁÆÁÊ u¬uQoÀÆ <<tz∆™ÏåÏ üzu™ØÁÏ™ëÁÁ>>

Fuo tz∆ßuO˛TyoÀÆ EåÏƒÁtøúu™tÊ ÃÊÀNw˛oTyo™‚ @
ÃÁ∫ÁÊ∆:
“z u™fi ! LoÀÆÁÊ \ã™ßÓ™Á{ üyuo™ÁåΩ ßƒ @ ots˙ Ã[\å: uƒå™¿: ßÓnƒÁ,
√Æs|uƒYÁ∫ÁåΩ nÆ\ @ Ãƒz| ÁÊ u“ouYãoåÊ NÏ˛ª @
T√ÆÁåÁÊ ÃÀÆÁåÁÊ Y ∫qmÁÆ ÆÁzSÆÁåΩ GúÆÁåΩ EÁ»Æ @ Æo: úÏu…bN˛∫: EÁ“Á∫: EuÀo
Yztzƒ \åÁ: ∆uMo∆Áu¬å: ßƒuão @ ∆uMo∆Áu¬å: \åÁ: ÀƒÀsÁ: Ãão: Ãƒ˙ ÃÁáuÆoÏÊ
∆MåÏƒuão @
EÃÓÆÁßÁƒåÁ \ååÁ™{MÆÊ åÁ∆Æuo @ Eo: Ãƒz| ÁÊ u“ouYãoN˛: ßÓnƒÁ LzMÆÊ Ã©úÁtÆoÏ @
Æo: Æz ú∫z ÁÊ ƒwuÚÊ –…bûÁ EÃÓÆÁ™åÏßƒuão oz úÁuúå: ßƒuão @ oz ÁÊ ÃÏQÊ Y å ßƒuo @ Æz
oÏ Ãƒz| ÁÊ u“o™zƒ ÀƒÀÆ u“ou™uo uYãoÆuão oz ÃÁ{PÆÁuå üÁõåÏƒuão @
Eo Lƒ Àƒ¬ÁßuYãoÁÊ nÆMnÆÁ ÀƒN˛yÆÊ Ãƒ˙ Ãƒz|•Æ: ttÁoÏ @ tz∆: åÁ™ ™wunoN˛ÁúÓm|:
ütz∆: å @ tz∆: åÁ™ \åúÓm|: ütz∆: Fuo \Áåyu“ @
ßÁ∫oyÆÁ: Ãƒz| \Áuo™oÁutßztÊ uƒ“ÁÆ uånÆÊ Ã“Ázt∫Á: Fƒ \yƒãoÏ @ tz∆z uƒußãåÁuå
™oÁuå Ãuão Yztuú EÀ™ÁNÊ˛ \Áuo: ™Áåƒ\Áuo: Fuo ßÁƒåÁ Ãƒz| Ï Ãƒ|fi ßƒoÏ @
N˛uƒN˛ÁzuN˛¬Á: N˛Á√ÆuåÆ™ÁåΩ EåuoN¿˛©Æ N˛uƒoÁ: »ÁƒÆãoÏ Æo: N˛uƒoÁåÁÊ »ƒmzå
\åÁ: ú∫Àú∫Ê üyuo™ão: Ãão: \yƒåÊ NÏ˛ÆÏ|: @
LoÁuå NÏ˛ƒ|ãoÏ
I. ßÁƒÁƒTÁ“å™Ω - üuoÀúãtå™Ω
E) Eá: tÁåÁÊ ü≈åÁåÁÊ Ã™ÁáÁåÁuå uƒuYãnÆ ƒtãoÏ @
1. TyoÀÆ ßÁƒÊ ÀƒyÆƒÁMÆ{: ƒtãoÏ @
2. <ßÁ∫oyÆÁ: Ãƒz| ™™ Ã“Ázt∫Á:> FnÆzotÏuÒ≈Æ YYÁ˙ NÏ˛ƒ|ãoÏ @
3. TyoÀÆ »ƒmÁnúÓƒ˙ tz∆™ÏuÒ≈Æ N˛: EußüÁÆ: EÁÃyoΩ ?
»ƒmÁåão∫Ê ßƒo: EußüÁÆ: N˛s™uÀo ?
6
EÁ) Eá: tÁuå útÁuå Tyoz NÏ˛fi Ããoyuo –…bûÁ oz Á™‚ Eá: ∫zQÁWîåÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ @
oÀÆ Y∫mÀÆ ÃWΩPÆÁÊ u¬QãoÏ @ Ã©úÓm|oÆÁ ooΩ Y∫mÊ úeãoÏ @
(1) N˛∫ÁåΩ áwnƒÁ (2) ™wuN˛Á å u“ (3) √Æs|ƒÁY:
(4) ÀƒÀÆ{ƒ (5) úwus√ÆÁ™Ω (6) üymyu“
F) Eá: tÁåΩ ßÁƒÁåΩ úuenƒÁ onÃ©§ÚƒÁMÆÁuå úÁeÁo‚ uYnƒÁ u¬QãoÏ @
(1˛) ú∫u“oÊ ™åuÃ ÀsÁúuÆnƒÁ LN˛nƒÊ ÃÁáÆoÏ @
(2) EåÁƒ≈ÆN˛ƒYåÁuå nÆ\oÏ, EãÆz ÁÊ u“o™Ω EÁ¬ÁzYÆoÏ @
(3) tz∆z uÀåÿoÏ u™fi !
F|) Tyozz tÁåÁÊ Y∫mÁåÁ™‚ EåÏÃÁ∫™Ω Eá: tÁåΩ Y∫mÁÊ∆Áå‚ N¿˛™∆: u¬QãoÏ @
(1˛) tz∆ Fuo ™wuN˛Á å u“ å u“ @
(2) LN˛™uo Ï \åz Ï ÃnÃÏ @
(3) ÃÏ\åoÁÊ úÁz Æ nƒ™fi @
(4) ÃÁzt∫Á Fƒ Ãƒ|™o\ÁoÆ: @
(5) ú∫u“oÊ ”ut uåáÁÆ{ƒ u“ @
(6) N˛ÁzuN˛¬: N˛ƒåÁuå TÁÆoÏ @
(7) ßÏuO˛u∫“ YzoΩ ∆uO˛u∫“ Q¬Ï !
G) Eá: t™‚ EåÏXZztÊ úuenƒÁ ü«ÁíÁåÁÊ Ã™ÁáÁåÁuå u¬QãoÏ @
¬ÁzNz˛ Ã[\åÁ: tÏ\|åÁ: Y ƒo|ãoz @ Ã[\åÁåÁÊ ÃWïuo: ÃnÃWïuo:, tÏ\|åÁåÁÊ
ÃWïuo≈Y NÏ˛ÃWïuo: ßƒuo @ ÃnÃWïÀÆ üßÁƒzm Ãt‚TÏmÁ: ™åÏ…Æz Ï ∆å{: ∆å{:
üuƒ∆uão EƒTÏmÁ: Y §u“: uåT|XZuão @
1. Nz˛ ÁÊ ÃWïuo: ÃnÃWïuo: ßƒuo ?
2. ÃnÃWïÀÆ üßÁƒzm ™åÏ…Æz Nz˛ TÏmÁ: üuƒ∆uão ?
3. NÏ˛ÃWïuo: åÁ™ N˛Á ?
4. N˛ÀÆ üßÁƒzm ™åÏ…Æz Ï TÏmÁ: §u“T|XZuão ?
H) úÁeÊ úuenƒÁ Eá: tÁåÁÊ ü«ÁíÁåÁÊ Ã™ÁáÁåÁuå u¬QãoÏ @
(1) N˛uƒ: tz∆ÀÆ åÁ™ uN˛u™uo GO˛ƒÁåΩ ?
(2) ú∫u“oÊ N˛o˙Ï uNÊ˛ N˛∫myÆ™Ω ?
(3) ú∫\å{: Ã“ N˛sÊ √Æƒ“o|√Æ™Ω ?
(4) ÀƒÀÆ u“oÊ åÁ™ uN˛™Ω ?
(5) LzN˛™nÆÊ åÁ™ uN˛™Ω ?
II.. ßÁƒ√ÆO˛yN˛∫m™Ω - Ã\|åÁn™N˛oÁ
E) Eá: tÁåÁÊ ü«ÁíÁåÁÊ ¬VÏÃ™ÁáÁåÁuå ÀƒyÆƒÁMÆ{: u¬QãoÏ @
(1) <ú∫u“oÊ uYãoÆ> Fuo N˛uƒ: ƒtuo @ ú∫u“oÊ åÁ™ uN˛u™uo ÀƒyÆÁußüÁÆÊ
u¬QãoÏ @
(2) tz∆ÀÆ –jnƒÁÆ uNÊ˛ N˛∫myÆu™uo u¬QãoÏ ?
(3) tz∆uƒ Æz N˛ytw∆y ßÁƒåÁ \åz Ï GnúÁtåyÆÁ ?
(4) N˛flÆÁÆÁÊ ZÁfiÁ: Æut ßztßÁƒåÁ: t∆|Æuão, oz ÁÊ ™ÜÆz ŒÁz“ßÁƒåÁÆÁ: uƒN˛ÁÃÁÆ
ßƒÁå‚ uNÊ˛ N˛u∫…Æuo?
EÁ) Eá: tÆÁz: ü≈åÆÁz: Ã™ÁáÁåz uå§ãáøúzm u¬QãoÏ @
(1) tz∆uƒ Æz N˛uƒ”tÆÊ N˛s™Àoyuo uƒƒwlƒãoÏ @
(2) ßÁ∫otz∆z ußëÁnƒz LN˛nƒ™uÀo @ ßƒão: onN˛sÊ Ã™s|Æuão ?
F) Ã\|åÁn™N˛oÆÁ Ã™ÁáÁåÁuå u¬QãoÏ @
(1) N˛uƒ: tz∆Ê ƒum|oƒÁåΩ @ ßƒÁåΩ ßƒo: T¿Á™ymÃÁ{ãtÆ˙ ofinÆÁÊ ÃÊÀNw˛uoÊ Y
ƒm|ÆoÏ @
(2) Eá: tÁuå ƒÁMÆÁuå ÃÊÀNw˛oßÁ ÆÁ EåÏƒtãoÏ @
1. uÛ≤cÕ_Ûeè~∆øÏ >∑Ts¡C≤&É $X‚wü ø£èwæ #˚kÕs¡T.
2. >∑Ts¡C≤&É ø£$‘êXË’* düs¡fi¯+>± ñ+≥T+~.
3. ø£$ >∑Ts¡C≤&É mH√ï Á>∑+<∏ë\qT ÁyêkÕs¡T.
4. <˚X¯ Á|ü»\ eT<Ûä´ k˛<äs¡ uÛ≤e+ ñ+&Ü*.
G) ü∆ÊÃÁn™N˛oÆÁ üuoÀúãtåÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ @
<<tz∆ Fuo ™wuN˛Á å u“ å u“ @ tz∆ Fuo \åoÁ ÃQz !>>
LooΩ ƒÁMÆ™ÏuÒ≈Æ LN˛™Ω EåÏXZztÊ u¬QãoÏ @
8
III.. ßÁ ÁÊ∆Á:
1. út\Á¬ÁußƒwuÚ:
E) ußëÁút™‚ EWîÆãoÏ @
1. (N˛) TÏ∫\Ág EõúÁ∫Áƒ: (Q) E®Óu∫ ÃyoÁ∫Á™∫Á\:
(T) åzoÁ\y (V) u∆ƒÁ\y
2. (N˛) Àåz“: (Q) ™{fiy
(T) ÃÁzt∫ßÁƒåÁ: (V) N¿˛Ázá:
3. (N˛) ú∫u“oÊ (Q) ÀƒyÆ¬Áß:
(T) ¬ÁzN˛u“oÊ (V) \åu“o™Ω
EÁ) Eá: tÁuå útÁuå úuenƒÁ úÓƒ|útÀÆ Euão™Áq∫™Ω GúÆÏ[Æ Eåão∫útÊ u¬QãoÏ @
EÃÓÆÁ ÆÁãoÏ u™fi ™wuN˛Á N˛∫ÁåΩ
uå∫ão∫™Ω nÆ\oÏ ªtoÁÊ nƒ™Ω ™o™Ω
GtÁ - EÃÓÆÁ, ÆÁãoÏ

2.. √ÆÁN˛∫mÁÊ∆Á:
E) LoÁuå ƒÁMÆÁuå úeãoÏ @ ∫zQÁuWîoútÁuå EƒTXZãoÏ @
1. Ã: GÄÁ{: úeuo @
2. GÄÁ{: ™Á ƒt @
3. \¬Ê uƒåÁ N˛ÁzDuú å \yƒuo @
4. uƒåÁD∫ÁzSÆÊ ƒwsÁDuQ¬™Ω @
5. uúfiÁ Ã“ úÏfi: TXZuo @
6. ™ÁfiÁ Ã“ úÏfiy TXZuo @
7. \¬™Ω Gúu∫…bÁo‚ åyY{: üƒ“uo @
8. G∫o: Tmz∆: EÁTXZuo @
9. ƒÁÆÏ: Ãƒ|fi EuÀo @
10.T¿™ÀÆ úÏ∫o: tzƒÁ¬Æ: EuÀo @
Efi ∫zQÁuWîoÁuå útÁuå <<E√ÆÆÁuå>> @
! E√ÆÆÁuå ufi Ï u¬Wïz Ï, ÃƒÁ|ÃÏ uƒßÁuMo Ï,Ãƒz| Ï ƒYåz Ï Ã™ÁåøúÁum ßƒuão @
Ã–∆Ê ufi Ï u¬Wïz Ï ÃƒÁ|ÃÏ Y uƒßuMo Ï @
!
ƒYåz Ï Y Ãƒz| Ï ÆëÁ√Æzuo ot√ÆÆ™Ω @@
EÁ) EáÁz uåut|…bÁuå E√ÆÆútÁuå GúÆÏ[Æ ƒÁMÆÁuå u¬QãoÏ @
uƒåÁ, Ã“, GÄÁ{:, åyY{:, Gúu∫, Ãƒ|fi
F) Eá: tÊ ≈¬ÁzNÊ˛ úeãoÏ EƒTXZãoÏ @
üÁzXÆoÁÊ ÃÊÀNw˛o™Ω, »ÓÆoÁÊ ÃÊÀNw˛o™Ω @
–≈ÆoÁÊ ÃÊÀNw˛o™Ω, Àúw≈ÆoÁÊ ÃÊÀNw˛o™Ω @@
- Efi ünÆzN˛™uú úÁtÀÆ Eãoz Eq∫Ã™ÏtÁÆÀÆ EÁƒwu: ßƒuo @
uƒƒ∫m™Ω - Æfi úÁtÁãoz Eq∫ÀÆ ƒÁ, Eq∫Ã™ÏtÁÆÀÆ ƒÁ EÁƒwu: ßƒuo, ofi
<<EãnÆÁåÏüÁÃÁ¬WîÁ∫:>> ßƒuo@
F|) Eá: tÁåÁÊ ü«ÁíÁåÁ™‚ EÁáÁ∫zm tÀÆ ≈¬ÁzN˛ÀÆ E¬WîÁ∫uåøúmÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ @
åÁTzã¸“Á∫ÁÆ ufi¬ÁzYåÁÆ
ßÀ™ÁWï∫ÁTÁÆ ™“zæÁ∫ÁÆ @
uånÆÁÆ ∆ÏÚÁÆ utT©§∫ÁÆ
oÀ™{ åN˛Á∫ÁÆ å™u≈∆ƒÁÆ @@
1. EuÀ™åΩ ≈¬ÁzNz˛ N˛: uƒ∆z : –≈Æoz ?
2. EÆÊ N˛: E¬WîÁ∫: ?
3. EãnÆÁåÏüÁÃÁ¬WîÁ∫z N˛: EÊ∆: EuÀo ?
G) Eá: tÀÆ ≈¬ÁzN˛ÀÆ E¬WîÁ∫uåøúmÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ @
\Tã™∫yuY™Áu¬åy \Tã™“nnƒ∆Áu¬åy @
\Tnü™ÁztúÁu¬åy \TXZÏß{N˛∆Áu¬åy @@
úu∫ÆÁz\åÁN˛ÁÆ|™Ω
tz∆ÃzƒÁÊ NÏ˛ƒ|oÁÊ ™“åyÆÁåÁÊ \yƒåuƒ∆z ÁåΩ ÃWïÿw ußuúfiz
uƒu¬PÆ N˛flÆÁÆÁÊ üt∆|ÆãoÏ @
EuüÆÁlÆuú ú·ÆÁuå Æz ƒtuão Ã Lƒ ÃÏ”t: @
10
2. tÁåü∆ÊÃÁ üs™: ßÁT:
ßTƒÁåΩ »yNw˛…m: E\|ÏåÊ üuo »y™ÙTƒËyoÁÆÁ™Ω Lƒ™ƒÁzYoΩ @
EÁ“Á∫Ànƒuú Ãƒ|ÀÆ ufiuƒáÁz ßƒuo uüÆ:@
ÆrÀoúÀosÁ tÁåÊ oz ÁÊ ßztu™™Ê »ÏmÏ Fuo @
ßÁƒ: - EÁ“Á∫:, Ær: oú≈Y ufiuƒá™Ω @ tÁå`Y ufiuƒáu™uo
ÃÁunnƒN˛ - ∫Á\Ã - oÁ™Ãßztzå @
Loz Ï EÁ“Á∫ÆrÀoúÁztÁåz Ï tÁåÀÆ{N˛Ê uƒu∆…bÊ ÀsÁåÊ ƒo|oz @ ofi tÁo√Æu™uo
uáÆÁ ÆoΩ tÁåÊ EåÏúN˛Áu∫mz tyÆoz ooΩ ÃÁunnƒN˛™ÏXÆoz @
ÆoΩ tÁåÊ ünÆÏúN˛Á∫Ás˙ tyÆoz ooΩ ∫Á\Ã™ÏXÆoz @
ÆoΩ tÁå™Ω Etz∆N˛Á¬z, EúÁfiz•Æ: tyÆoz oo‚ EÃnNw˛o™Ω EƒrÁoÊ
oÁ™Ãu™uo N˛·Æoz @
1. »yNw˛…m: E\|ÏåÊ üuo uN˛™Ω EƒÁzYoΩ ?

2. ÃÁunnƒN˛ - ∫Á\Ã - oÁ™Ãßztzå Nz˛ Nz˛ ufiuƒáÁ: Fuo »yNw˛…mzå
GO˛™Ω ?
3. ÃÁunnƒNÊ˛ tÁåÊ åÁ™ uN˛™Ω ?
4. ∫Á\ÃÊ tÁåÊ åÁ™ uN˛™Ω ?
5. oÁ™ÃÊ tÁåÊ åÁ™ uN˛™Ω ?
6. tÁåÀÆ ™“nnƒüuoúÁtN˛ÁåΩ ≈¬ÁzN˛ÁåΩ ƒtãoÏ @
GÒz≈Æ™‚
! Ã™Á\z áåÊ N˛s™Ω GúÆÁzO˛√Æu™uo rÁåÃ©úÁtå™Ω @
ZÁfiz Ï tÁåTÏm™Á“Án©ÆüN˛Á∆å™Ω @
3. EåuáTouƒ ÆÁå‚ GuÒ≈Æ EÁtÁ{ Ã™Ó“z YYÁ˙ NÏ˛ƒ|ãoÏ @ Eåão∫™‚
EÜÆÁúNz˛å Ã“ YYÁ˙ Nw˛nƒÁ EƒTÁ“å™‚ Eußƒá|ÆãoÏ @

1. TÁ{∫ƒÊ üÁõÆoz tÁåÁëÁ oÏ uƒÀÆ Ã`YÆÁoΩ @
uÀsuoªXY{: úÆÁztÁåÁÊ úÆÁzáyåÁ™á: uÀsuo: @@
2. EÁÆÁÃ∆o¬£áÀÆ üÁmz•ÆÁzDuú T∫yÆÃ:@

Tuo∫zN{˛ƒ uƒÀÆ tÁå™ãÆÁ uƒúÆ:@@
* 3. uN˛Ã¬ÆÁuå NÏ˛o: NÏ˛ÃÏ™Áuå ƒÁ

Mƒ Y ¢˛¬Áuå osÁ åƒƒyªáÁ™Ω @
EÆ™N˛Á∫mN˛ÁªumN˛Áz å
Yzu˚o∫oy“ úÆÁÊuÃ úÆÁzá∫: @@
* 4. áz ß∫Ê NÏ˛ÃÏ™úfi¢˛¬Áƒ¬yåÁÊ

á™|√ÆsÁÊ ƒ“uo ∆yoßƒÊ ª\Ê Y @
ÆÁz tz“™ú|Æuo YÁãÆÃÏQÀÆ “zoÁz -
ÀoÀ™{ ƒtÁãÆTÏ∫ƒz o∫ƒz å™Àoz @@
5. GúÁu\|oÁåÁÊ uƒÁåÁÊ nÆÁT Lƒ u“ ∫qm™Ω @

ogÁTÁzt∫ÃÊÀsÁåÁÊ ú∫yƒÁ“ FƒÁ©ßÃÁ™Ω @@
* 6.tÁåzå ßÓoÁuå ƒ∆yßƒuão

tÁåzå ƒ{∫ÁlÆuú ÆÁuão åÁ∆™Ω @
ú∫ÁzDuú §ãáÏnƒ™Ïú{uo tÁå{ -
tÁ|åÊ u“ Ãƒ|√ÆÃåÁuå “uão @@
7. ˚Á∫Ê ˚Á∫™båΩ ußqÏ: u∆qnÆzƒÊ å ÆÁYoz @
Et‹ƒÁ ™Á–∆Áz ™ÁßÓoΩ tnƒÁ nƒÊ nƒÁ–∆Áz ßƒ @@
8. N˛m|ÀnƒYÊ u∆u§™Á|ÃÊ \yƒÊ \y™ÓoƒÁ“å: @

ttÁ{ táyuY∫Àsyuå åÁÀnÆtzÆÊ ™“Án™åÁ™Ω @@
9. ÆÁY™Áå\å™ÁåÃƒwz: úÓ∫mÁÆ §o \ã™ å ÆÀÆ @

ozå ßÓu™∫uoßÁ∫ƒoyÆÊ å ¸Ï™{å|uTu∫ußå| Ã™Ï¸{: @@
10. \¬z o{¬Ê Q¬z TÏÿÊ úÁfiz tÁåÊ ™åÁTuú @

üÁrz ∆ÁÀfiÊ ÀƒÆÊ ÆÁuão uƒÀoÁ∫Ê ƒÀoÏ∆uMoo: @@
ßÁƒÁ:
1. Nz˛ƒ¬Ê áåÀÆ Ã`YÆzå N˛ÁzDuú ™Áåƒ: TÁ{∫ƒÊ å üÁõåÁzuo @ tÁåzå Lƒ Ã: TÁ{∫ƒÊ üÁõåÁzuo @
™zV: ÀƒXZÊ \¬Ê ttÁuo Fuo N˛Á∫mo: oz ÁÊ ÀsÁå™Ω Gúu∫ EuÀo @ ÀƒXZÊ \¬Ê å ttÁuo
Fuo N˛Á∫mo: \¬áz: ÀsÁå™Ω Eá: EuÀo @
2. §“ÏuƒáÁuå N˛…bÁuå EåÏßÓÆ Ãu`YoÊ áåÊ üÁmz•Æ: Euú T∫yÆ: ßƒuo @ oÁtw∆ÀÆ áåÀÆ
LN˛Á Lƒ Tuo: EuÀo @ ÃÁ Tuo: tÁå™Ω @ Eƒu∆…bÁ: ToÆ: EÁúnN˛Áu∫lÆ: Lƒ @
3. ™zV: ÀƒÀÆ üÆÁz\å™Ω Etw…bûÁ Ãƒz| ÁÊ Nw˛oz \¬Ê uƒo∫uo @ Eo: Ã ™zV: EN˛Á∫mN˛ªmÁú∫:@
L : ™zV: \¬Ê å ttÁuo YzoΩ åƒ¬oÁåÁÊ ú®ƒÁuå, úÏ…úÁum, ¢˛¬Áuå Euú å üßƒuão @
4. úÏ…úÁmÁÊ, úfiÁmÁÊ, ¢˛¬ÁåÁÊ Ã™Ó“ÀÆ ßÁ∫Ê ƒ“uo ƒwq:@ EÁoúz uÀsnƒÁ EÁoú§ÁáÁÊ ∆yoN˛Á¬z
∆yo§ÁáÁÊ Y Ã“oz @ EãÆz ÁÊ ÃÏQÁÆ ÀƒÀÆ tz“™uú Ã™ú|Æuo @ Eo: ƒwq: ƒtÁãÆÁåÁÊ
TÏª:@ oÀ™{ å™:@
5. EÁƒ≈ÆN˛oÁÆÁ: EuáN˛™Ω Eu\|oÀÆ áåÀÆ nÆÁTzå{ƒ ∫qmÊ ßƒuo, ÆsÁ obÁNz˛ úÓm|oÆÁ
uÀsoÀÆ \¬ÀÆ ú∫yƒÁ“: Lƒ ∫qmÊ N˛∫Ázuo @
6. tÁåÊ NÏ˛™|: YzoΩ Ãƒz| üÁumå: ƒ∆Á: ßƒuão @ tÁåN˛Á∫mzå uƒ∫Ázá: Euú å≈Æuo @ tÁåzå
Fo∫\å: Euú §Áãá√ÆÊ üÁõoÁzuo @ tÁåzå ÃƒÁ|um N˛…bÁuå å≈Æuão @
7. ußqÏN˛: üuoTw“™Ω EbåΩ ußqÁÊ ÆÁYoz Fuo uYãoÆÁ™:@ uN˛ãoÏ Ã: ÀƒußqÁbåzå LNÊ˛ uƒ ÆÊ
u∆qÆuo EÀ™ÁåΩ nƒÊ tÁåÊ å N˛∫Ázu YzoΩ ™Á–∆: ußqÏN˛: ßuƒ…ÆuÃ @ tÁåÊ N˛∫Ázu YzoΩ Ãƒ|tÁ
tÁåÊ NÏ˛ƒ|åΩ tÁåy ßƒuÃ Fuo @
8. N˛m|: Àƒ∆∫y∫ßÁTßÓoÊ Ã“\N˛ƒYNÏ˛lg¬Ê tƒÁå‚ @ u∆u§: Àƒ∆∫y∫ÁoΩ ™ÁÊÃÊ tƒÁåΩ @
\y™ÓoƒÁ“å: ÀƒÀÆ üÁmÁåΩ tƒÁåΩ @ táyuY: EÀsyuå tƒÁåΩ @ ™“Án™Áå: oz ÁÊ Ãƒ|™uú tÁoÏÊ
uÃÚÁ: ßƒuão @
9. ÆÁYN˛\åÀÆ FXZÁ: úÓ∫uÆoÏÊ Æ: üÆnå™zƒ å N˛∫Ázuo oÀÆ \ã™ Lƒ √Æs|™Ω @ ozå N˛Á∫mzå Lƒ
L Á ßÓu™: EuoßÁ∫ƒoy @ ƒwq{: úƒ|o{:, ÃÁT∫{: å ßÁ∫ƒoy FÆÊ ßÓu™:@
10. \¬z o{¬Ê úouo YzoΩ ÀƒÆÊ uƒÀo∫uo @ tÏ…bz ∫“ÀÆÊ å uo…euo, Ã ÃƒÁ|åΩ ƒtuo @ ÆÁzSÆz úÏª z
Lƒ tÁåÊ Ã™ÏuYo™Ω @ §ÏuÚ™oz ∆ÁÀfiÊ u∆qmyÆ™Ω @ ƒÀoÏ∆uMo™Á“Án©ÆÁoΩ Ããtß|™åÏÃwnÆ
uƒÀo∫uo @
1. tÁå™‚ N˛uouƒá™‚ ?
2. ™“Án™Á Fuo NÊ˛ ƒtuão ? uN˛™s|™Ω ?
3. Nz˛ ÁØÁå tÁåTÏmÃ©úëÁÁåÁÊ ™“Án™åÁÊ åÁ™Áuå ƒtãoÏ ?
4. tÁåÀÆ ™“nnƒÊ uN˛™‚ ?
5. N˛y–∆Ê tÁåÊ »zÆÀN˛∫u™uo, uN˛™s|u™nÆuú N˛flÆÁÆÁÊ u™fi{ÀÃ“ YYÁ˙ NÏ˛ƒ|ãoÏ ?
EÁ) ≈¬ÁzNz˛ Ï uƒ˘™ÁåÁuå uN¿˛ÆÁútÁuå uYnƒÁ u¬QãoÏ @
F) N˛Áz…eN˛ÀsÁuå útÁuå GúÆÏ[Æ ƒÁMÆÁuå úÓ∫ÆãoÏ @
ßÓoÁuå tÁå™Ω ™“Án™åÁ™Ω tÁåÁoΩ o∫ƒz
1. TÁ{∫ƒÊ üÁõÆoz.......................@
2. Tuo∫zN{˛ƒ uƒÀÆ ..........................@
3. oÀ™{ ƒtÁãÆTÏ∫ƒz ...................... å™Àoz @
4. tÁåzå .......................... ƒ∆yßƒuão @
5. åÁÀnÆtzÆÊ ..............@
F|) Eá: t™‚ EåÏXZztÊ úuenƒÁ ü≈åÁåÁÊ Ã™ÁáÁåÁuå u¬QãoÏ @
™Áåƒ\yƒåz åyuo≈¬ÁzN˛ÁåÁ™Ω EÁƒ≈ÆN˛oÁ Eoyƒ uƒ˘oz @ ≈¬ÁzN˛ÁåÁÊ úeåzå
™ÁåƒÁåÁÊ §ÏuÚuƒN˛ÁÃ:, ™åÁzuƒN˛ÁÃ:, ÃÁ™Áu\N˛uƒN˛ÁÃ: ÃÊÀN˛Á∫ƒwuÚ≈Y uÃtΩÜÆuão@
åyuoƒo|åzå ™ÁåƒÁ: ™“åyÆÁ: ßƒuão @
1. ™Áåƒ\yƒåz Nz˛ Á™Ω EÁƒ≈ÆN˛oÁ uƒ˘oz ?
2. åyuo≈¬ÁzN˛ÁåÁÊ úeåzå N˛Áz ¬Áß:?
3. ™Áåƒ: ™“åyÆÁ: N˛tÁ ßƒuão ?
4. EÀÆÁåÏXZztÀÆ ∆yu |N˛ÁÊ u¬QãoÏ ?
G) úÁeÊ úuenƒÁ Eá: tÁåÁÊ ü≈åÁåÁÊ Ã™ÁáÁåÁuå u¬QãoÏ @
1. ÆÁYN˛: uN˛™‚ EÀ™ÁåΩ u∆qÆuo ?
2. <<ƒtÁãÆTÏ∫ƒz o∫ƒz å™:>> Fuo uN˛™s|™ÏO˛™‚ ?
3. uƒÀÆ Tuo: N˛Á ?
4. <<uƒÁåÁÊ nÆÁT Lƒ ∫qm™‚>> Fuo uN˛™s|u™uo ÃÓYÆãoÏ ?
5. tÁåzå Nz˛ Nz˛ ¬ÁßÁ: ßƒuão ?

II. ßÁƒ√ÆO˛yN˛∫m™Ω - Ã\|åÁn™N˛oÁ
E) Eá: tÁåÁÊ ü≈åÁåÁÊ ¬VÏÃ™ÁáÁåÁuå ÀƒyÆƒÁMÆ{: u¬QãoÏ @
1. úÆÁztÁåÁ™Ω GXYuÀsuouƒ Æz ßƒoÁ™Ω EußüÁÆ: N˛: ?
2. tÁåz Ï N˛y–∆Ê tÁåÊ N˛oÏ˙ ßƒão: FXZuão ?

3. <<tÁåzå ßÓoÁuå ƒ∆yßƒuão>> FnÆÀÆ ≈¬ÁzN˛ÀÆ ßÁƒÊ ÀƒyÆƒÁMÆ{: u¬QãoÏ ?
4. <<uƒÁåÁÊ nÆÁT Lƒ u“ ∫qm™Ω>> EuÀ™åΩ uƒ Æz ßƒoÁ™Ω EußüÁÆ: N˛: ?
5. ußqÏN˛: ÆÁY™ÁåÀÃåΩ tÁåÊ NÏ˛ƒ|uãnƒuo ÃÓYÆuo @ ßƒÁåΩ uN˛Ê ÃÓYÆuo ?

6. ™“Án™åÁ™Ω EtzÆÊ uN˛™uú åÁuÀo @ ú∫ãoÏ ÃÁ™ÁãÆÁ: tÁåuƒ Æz uNÊ˛ uYãoÆuão ?
EÁ) Eá: tÁåÁÊ ü≈åÁåÁÊ Ã™ÁáÁåÁuå uå§ãáøúzm u¬QãoÏ @
1. tÁåÊ uN˛™s˙ N˛∫myÆ™Ω Fuo ÀƒyÆƒÁMÆ{: u¬QãoÏ ?
2. <<TÏªÃ–∆: oª:>> Fuo uN˛™s|™ÏMo™Ω ?
3. üÀoÏoúÁez uƒuƒá{: ≈¬ÁzN{˛: ßƒoÁ rÁoÁåΩ uƒ ÆÁåΩ u¬QãoÏ ?
1. tÁå™“‹ƒÀÆ ÃÓuYN˛Á: ÃÓO˛y: Y u¬QãoÏ @
2. Eá: t™‚ EåÏXZztÊ ÃÊÀNw˛oßÁ ÁÆÁ EåÏƒtãoÏ @
uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ jÓTTø£ÿ Á|ü‹wü˜qT ÇqTeT&ç+|üCÒj·TTq$ dü+düÿ è‘·uÛ≤wü eT]j·TT
dü + dü ÿ è‹. dü + dü ÿ è‘· u Û ≤ wü dü s ¡ fi ¯ y Ó T Æ q ~. yêéVü ‰ ]ø£ e TT>± n+<ä ] ø°
ñ|üjÓ÷>∑|ü&ÉT uÛ≤wü. XÊÅdüÔeTT\ìïj·TT Ç+<˚ ñqï$. Ç≥Te+{Ï >=|üŒ<Ó’q
dü+düÿ è‘· uÛ≤wü˝ÀH˚ eTq+ e÷{≤¢&Ü*.
F|) ü∆ÊÃÁn™N˛oÆÁ üuoÀúãtåÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ @
ßƒoÁÊ N˛flÆÁÆÁÊ ú∫ÁzúN˛Á∫Ê NÏ˛ƒ|o: ZÁfiÁåΩ N˛s™ußåãtuão @
1.. út\Á¬ÁußƒwuÚ:
E) Eá: tÁuå ƒÁMÆÁuå úeãoÏ @ ∫zQÁuWîoÁåÁÊ útÁåÁÊ úÆÁ|ÆútÁuå u¬QãoÏ @
GtÁ - N˛Áz∆ÁTÁ∫z uƒÊ §“Ï ƒo|oz @ ( áå™Ω ƒÃÏ )
(1) ƒ Á|ÃÏ EÁN˛Á∆z ™zV: T\|uo @
(2) G˘Áåƒåz NÏ˛ãt¬oÁÆÁ: NÏ˛ÃÏ™Ê ÃÏTãáÊ üÃÁ∫Æuo @
(3) u“™Á¬Æúƒ|oz tzƒtÁøåÁ™N˛: oª: EnÆÏëÁo:@
(4) tÆÁuƒ Æz ™zV: Lƒ T∫yÆÁåΩ @
(5) oÏWïß¸Áå˘Á: \¬Ê ™áÏ∫Ê ƒo|oz @
EÁ) Eá: tz Ï ƒÁMÆz Ï N˛ÀÆYå útÀÆ úÆÁ|ÆútÁuå Ãuão @ uYnƒÁ u¬QãoÏ @
úÆÁzt: ƒ ˙ ttÁuo @ ÃÀÆÁuå Y \¬tÀÆ ƒ |mzå{ƒ ¢˛¬uão @ N˛ |N˛ÁmÁÊ u™fiÊ
\¬á∫: Lƒ @
F) Ã©§Úút{: ƒÁMÆÁuå ∫YÆãoÏ @
Ã¶ÁåÁ: \¬Ê QÁtuo å
ÀƒÆÊ ÀƒN˛yÆÊ ttÁuo åty
ƒwq: ¢˛¬Áuå ú∫u“oÊ uú§uo
å NÏ˛ƒ|uão ™áÏ∫Áum ™zV:
2. √ÆÁN˛∫mÁÊ∆Á:
E) Eá: tÁuå ƒÁMÆÁuå úeãoÏ @ ∫zQÁuWîoútÁåÁÊ uƒT¿“ƒÁMÆÁuå EƒTXZãoÏ @
(N˛) NÏ˛Yz¬: Nw˛…mu»o: ÃåΩ Ã©útÊ üÁõoƒÁåΩ @
(Q) GúÁÜÆÁÆ: u∆…ÆÀÆ uúowÃtw∆:@
(T) YÁªt: ßÓo§u¬Ê ttÁuo @
(V) ut¬yúÀÆ ∫Á[Æz YÁz∫ßÆÊ åÁÃyoΩ @
(a) ÃÊÀNw˛oXZÁfiÁ: ÃÊÀNw˛ozå ƒtuão @
(Y) ƒÀfi™Ω EÁoú∆Ï…N˛™Ω EuÀo @
Ã™ÁÃút™‚ uƒT¿“ƒÁMÆ™Ω
1. Nw˛…mu»o: Nw˛…m™Ω u»o:
2. uúowÃtw∆: uúfiÁ Ãtw∆:
3. ßÓo§u¬: ßÓoz•Æ: §u¬:
4. YÁz∫ßÆ™Ω YÁz∫ÁoΩ ßÆ™Ω
5. ÃÊÀNw˛oXZÁfiÁ: ÃÊÀNw˛oÀÆ ZÁfiÁ:
6. EÁoú∆Ï…N˛™Ω EÁoúz ∆Ï…N˛™Ω
" Gúu∫oåuƒT¿“ƒÁMÆz Ï uƒßuOÊ˛ ¸…bÏÊ ∆MåÏ™:@ Es|ÀÆ EÁáÁ∫zm útuƒßÁTÃ™Æz
üs™útÊ uƒßuMoÆÏMoÊ ßƒuo @ ÆoΩ útÊ ÆÀÆÁÊ uƒßMoÁ{ EuÀo, ooΩ oÀÆÁ:
uƒßMoz: åÁ©åÁ √ÆƒuŸÆoz @ EÀÆ <<onúÏª Ã™ÁÃ:>> Fuo √Æƒ“Á∫:@
EÁ) Eá: tÁåÁÊ Ã™ÁÃútÁÁåÁÊ uƒT¿“ƒÁMÆÁuå u¬QãoÏ @
(N˛) EëÁ§ÏßÏqÏ: (Q) ƒzWîbz∆Ã™:
(T) ÆÓútÁª: (V) √ÆÁV¿ßyo:
(a) tz∆ßMoÁ: (Y) N˛ÁÆ|uåúÏm:
F) Eá: tÁuå ƒÁMÆÁuå úeãoÏ, EƒTXZãoÏ @
uƒ˚nN˛ƒÆ: N˛ƒÆ: @
uƒ˚ã™u“ y ™u“ y @
Efi N˛ƒÆ: N˛ƒÆ: Fuo útÆÁz: ™u“ y ™u“ y Fuo útÆÁz≈Y Es|ßzt: åÁuÀo,
uN˛ãoÏ oÁnúÆ|ßzt: uƒ˘oz @
uƒƒ∫m™Ω : Æfi E√ÆƒáÁåoÆÁ oÁnúÆ|ßztzå útÁåÁÊ
úÏåªuMo: ßƒuo ofi <<¬ÁbÁåÏüÁÃÁ¬WîÁ∫:>> ßƒuo @
F|) Eá: tÁuå ƒÁMÆÁuå úeãoÏ @ ü«ÁíÁåÁ™‚ EÁáÁ∫zm oz ÁÊ E¬WîÁ∫uåøúmÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ
@ (N˛) »yNw˛…mƒm|åú∫Á u\¤Á u\¤Á @
(Q) »y∫Á™t∆|åú∫z åÆåz åÆåz @
(T) »y∆©ßÏúÓ\åú∫Á{ N˛∫Á{ N˛∫Á{ @
1. Efi N˛: uƒ∆z : tw≈Æoz @
2. ˚ÆÁz: ∫zQÁuWîoútÆÁz: ™ÜÆz N˛Áz ßzt: tw≈Æoz ? Es|ßztÁz ƒÁ oÁnúÆ|ßztÁz
ƒÁ ?
4. ¬ÁbÁåÏüÁÃÁ¬WîÁ∫z N˛: EÊ∆: uƒ˘oz ?
G) Eá: tÁåÁÊ ƒÁMÆÁå™‚ E¬WîÁ∫uåøúmÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ @
1. ÃÏßÁu oÁN˛m|åú∫Á{ N˛mÁ{| N˛mÁ{| @
2. Ãƒ|ÃÏQtÁÆNÊ˛ ™å: ™å: @
3. Ãƒz| Á™zN˛nƒßÁƒåÁ ßÁƒåÁ @
T¿ãsÁ¬ÆÊ TnƒÁ tÁåzå Ã©§ÚÁ: N˛sÁ: onÃ©§ÚÁå‚ ≈¬ÁzN˛ÁåΩ Y
ÃWî¬ÆãoÏ @ ußuúfizm uƒu¬PÆ üt∆|ÆãoÏ @
™åuÃ Y úu∫oÏ…bz N˛ÁzDs|ƒÁå‚ N˛Áz tu∫¸:
3. uƒåÁzt: üs™: ßÁT:
u∆qN˛: - N˛ÀoÓ∫y \ÁÆoz N˛À™ÁoΩ
N˛Áz “uão N˛u∫mÁÊ NÏ˛¬™‚ @
uNÊ˛ NÏ˛Æ|Áo‚ N˛Áo∫Áz ÆÏÚz
™wTÁo‚ uÃÊ“: ú¬ÁÆoz @@
≈¬ÁzNÊ˛ «ÁwlƒãoÏ @ Efi uƒ∆z : N˛: ?
ZÁfi: - ufi Ï úÁtz Ï uÀsoÁåÁÊ ü≈åÁåÁÊ
Ã™ÁáÁåÁuå YoÏs|úÁtz Lƒ ƒo|ãoz ™“ÁztÆ !
- N˛ÀoÓ∫y \ÁÆoz N˛À™ÁoΩ ? - ™wTÁo‚
FnÆÁutÃ™ÁáÁåÁuå @
u∆qN˛: - oÁtw∆YÁbÏ≈¬ÁzN˛ÁåΩ EáÏåÁ ƒÆÊ úeÁ™:@
1. úÓƒ|úueoÊ YÁbÏ≈¬ÁzN˛™zNÊ˛ ƒtoÏ @

2. YÁbÏ≈¬ÁzN˛ÁåÁÊ úeåzå uNÊ˛ \ÁÆoz ?
3. YÁbÏ≈¬ÁzN˛úeåzå ™åÁz®ÁÃ: N˛sÊ ßƒuo ?
GÒz≈Æ™Ω
YÁbÏ≈¬ÁzN˛ÁåÁÊ úeåzå ™ÁåuÃN˛Áåãtúu∫ƒá|å™Ω EãƒÆN˛∫mz §ÏuÚNÏ˛∆¬oÁÃ©úÁtå™‚Ω,
EÁ¬ÁzYåÁ∆Oz˛: Eußƒá|å™‚, ZÁfiz Ï uƒåÁzt\ååzå ÃÊÀNw˛oßÁ ÁÜÆÆåz ªXÆÏnúÁtå™‚ @
19
1. uƒåÁ TÁz∫ÃÊ N˛Áz ∫ÃÁz ßÓúoyåÁ™Ω
uƒåÁ TÁz∫ÃÊ N˛Áz ∫ÃÁz ßÁu™åyåÁ™Ω @
uƒåÁ TÁz∫ÃÊ N˛Áz ∫Ã: úulgoÁåÁ™Ω
uƒåÁ TÁz∫ÃÊ N˛Áz ∫ÃÁz ßÁz\åÁåÁ™Ω @@
2. ∫Á™ÀonúÏª Ê §¿Óoz
§“Ïƒ¿yu“Ê ™“z≈ƒ∫: @
Fo∫z ™ÏåÆÀÃƒz|
N˛™|áÁ∫Æ™zƒ Y @@
3. ˚ã˚Áz u˚TÏ∫uú YÁ“Ê

™tΩTz“z uånÆ™√ÆÆyßÁƒ: @
onúÏª N˛™|áÁ∫Æ
ÆzåÁ“Ê ÀÆÁÊ §“Ïƒ¿yu“: @@
4. üÁo: üÁoÀÃ™ÏnsÁÆ
˚Á{ ™Ïåy Y N˛™lg¬Ó
Efi uN¿˛ÆÁútÊ ƒMoÏ™Ω
Eƒuá§¿|—™mÁz ƒÆ: @@
5. ÀƒÆÊ ú`Y™ÏQ: úÏfiÁ{

T\Áåå gÁååÁ{ @
utT©§∫: N˛sÊ \yƒzoΩ
EãåúÓmÁ˙ uƒåÁ Tw“z @@
6. úÁlgƒÁåÁÊ ÃßÁ™ÜÆz
tÏÆÁz|áå GúÁTo: @
oÀ™{ TÁÊ Y ÃÏƒm˙ Y
ÃƒÁ|lÆÁß∫mÁuå Y @@
7. N˛: N˛Á{ Nz˛ NÊ˛ N˛Á{ N˛ÁåΩ

“Ãuo Y “ÃoÁz “Ãuão “u∫mÁflÆÁ: @
Eá∫: ú®ƒ™WΩV¿y
“ÊÃÁ{ NÏ˛ãtÀÆ N˛Áz∫N˛ÁãtãoÁ: @@
8. ™ÓQÁz| åu“ ttÁnÆs˙

å∫Áz tÁu∫¸∞∆WîÆÁ @
üÁrÀoÏ uƒo∫nÆs˙
å∫Áz tÁu∫¸∞∆WîÆÁ @@
9. “oÁz “åÏ™oÁ ∫Á™:

ÃyoÁ ÃÁ “ |uåß|∫Á @
ªtuão ∫ÁqÃÁÀÃƒz|
“Á “Á ∫Á™ “oÁz “o: @@
10. ú≈Æ: ú≈Æuo ú≈Æão™Ω

Eú≈ÆãoÊ Y ú≈Æuo @
ú≈ÆãoÊ ú∫™Án™ÁåÊ
ú≈ÆÁú≈ÆÁ{ å ú≈Æo: @@
uƒƒ∫m™Ω -
1. EÀÆ ≈¬ÁzN˛ÀÆ úeåzå Æ: »ƒmÁåãt: üÁõÆoz Es|T¿“mz Y FoÁzDuáN˛™ÁåuÃN˛Áåãt: ¬•Æoz @
YoÏ |Ï Euú úÁtz Ï <<TÁz∫Ã™Ω>> Fuo útüÆÁzTzm Y™nN˛Á∫: LƒÊ åÁåÁs|T¿“mÊ Y uÃtΩÜÆuo @ YoÏ Ï|
úÁtz Ï <<N˛Áz ∫Ã:>> Fuo, úÁtÁãoz …eyonúÏª §“ÏƒYåüÆÁzT: úÁeN˛ÀÆ EÁåãtÊ \åÆuo @
Efi TÁz∫Ã™Ω Fuo útÀÆ YoÏuƒ|áÁ: EsÁ|: uƒ˘ãoz @
üs™úÁtz TÁz∆£tÀÆ <<ßÓu™:>> Fuo, u˚oyÆúÁtz <<Nz˛∆Á:>> Fuo, owoyÆúÁtz <<ƒÁMÀƒÁ∫ÀÆ™‚>> Fuo,
YoÏs|úÁtz <<úÆ: tuáVwo™‚>> uFuo uƒuƒáÁsÁ|ÀÃãoyuo “zoÁz: Es|Ã™ãƒÆÁz ßƒuo @
2. Eåzå ≈¬ÁzNz˛å Y™nN˛Á∫zm ÃÁNÊ˛ Ã™ÁÃÁåÁÊ úu∫YÆÁzDuú ßƒuo @ ufiuß: Ã™ÁÃ{: otΩ√ÆMoyåÁ™Ω
EußüÁÆüN˛båÊ Y™nN˛Á∫:@
[ÆÁzuou¬|Wïøú∫Á™z≈ƒ∫∆£tÀÆ uƒT¿“ƒÁMÆuƒ Æz Nz˛Yå úulgoÁ: Lƒ™ußüÆuão @
∫Á™: - ∫Á™ÀÆ F|æÁ∫: ∫Á™z≈ƒ∫: Fuo,
u∆ƒ: - ∫Á™: F|≈ƒ∫: ÆÀÆ Ã: ∫Á™z≈ƒ∫: Fuo,
Fo∫z ™ÏåÆ: - ∫Á™≈Y EÃÁ{ F|≈ƒ∫≥Á ∫Á™z≈ƒ∫ Fuo,
Efi onúÏª - §“Ïƒ¿yu“ - N˛™|áÁ∫ÆÃ™ÁÃÁ: N¿˛™∆: ßƒuão @
LN˛ÀÆÁuú útÀÆ Es|ƒ{uƒÜÆzå Ã™ÁÃƒ{uƒÜÆÊ uÃtΩÜÆuo @
3. EuÀ™åΩ ≈¬ÁzNz˛ lmÁÊ Ã™ÁÃÁåÁÊ åÁ™Áuå »ÓÆãoz @ ú∫Ê oÏ Es|T¿“mz Ã™ÁÃüÁáÁãÆÊ å ßƒuo @ Ã
Lƒ Y™nN˛Á∫:@
E“Ê ˚ã˚: = únåyÃu“o:, u˚TÏ = ˚Á{ TÁƒÁ{ ƒw ßÁ{ ÆÀÆ Ã: u˚TÏ:, E√ÆÆyßÁƒ: = √ÆÆÊ
N˛oÏ|™Ã™s|oÁ EsÁ|o‚ - tÁu∫¸∞™‚, oÀ™ÁoΩ “z úÏª ! = onúÏª , N˛™|áÁ∫Æ, N˛™| = \yƒåÁzúÁuáN˛ÁÆ˙,
áÁ∫Æ = tÁúÆ, §“Ïƒ¿yu“: = EuáN˛∆Áu¬áÁãÆÆÏMo: Fuo oz ÁÊ Ã™ÁÃútÁåÁ™Ω EsÁ|: ßƒuão @ ÆÊ
N˛`Yå »z…eúÏª ™Ω LN˛: uåª˘ÁzTy \yƒåÁzúÁuá™Ω E•Æs|Æoyuo ßÁƒ:@
4. EÀÆ ≈¬ÁzN˛ÀÆ üs™úÁtz uÀsoÊ uN¿˛ÆÁútÊ rÁo√Æu™uo N˛ƒz: EÁ∆Æ:@ §¿÷m: ƒÆ:
(<<YoÏÆÏ|TÃ“œÁÁum §÷mÁz utå™ÏXÆoz>> FnÆÏMonƒÁoΩ) EsÁ|oΩ EÀ™•Æ™‚ EuáN˛Ã™ÆÁz tyÆoz @
osÁuú ≈¬ÁzN˛ÁsÁ|ƒT™åÊ tÏT|™u™nÆs|:@
EuÀ™åΩ ≈¬ÁzNz˛ - <<˚Á{ ™Ïåy üÁo∫zƒÁznsÁÆ oÆÁz: N˛™lg¬Ó>> FnÆfi uN¿˛ÆÁútÀÆ EåÏú¬£áz:
Ã©úÓmÁ|sÁz| å uÃtΩÜÆuo @
EÆ™fi úu∫…N˛Á∫: - <üÁ> - úÓ∫mz Fuo áÁoÏ:@ Eo: ¬bΩ ¬N˛Á∫z <üÁuo üÁo: üuão> Fuo
ßƒuo @ oÀ™ÁoΩ <üÁo:> = úÓ∫Æo: Fuo Es|T¿“mzå Ã©úÓmÁ|s|Ã™ãƒÆÁz ßƒuo @
5. ußqÏN˛ÀÆ ÀƒßÁz\å™zƒ tÏ¬|ßÊ ßƒuo @ EuÀ™ãÃãtßz| EÁutußqÁz: u∆ƒÀÆ Tw“z uƒuYfiÁ
úu∫uÀsuo: –≈Æoz @ ÀƒÆÊ u∆ƒÀÆ ú`Y™ÏQÁuå, [Æz…eúÏfiÀÆ NÏ˛™Á∫ÀƒÁu™å: l™ÏQÁuå, EãÆÀÆ
Tmz∆ÀÆ T\™ÏQnƒÁoΩ ™“Á™ÏQ™‚ LƒÊ ™“Ázt∫`Y @ Loz ÁÊ üuoutåÊ úÆÁ|õo: EÁ“Á∫: N˛sÊ ¬•Æzo Fuo
Ã™ÀÆÁ GnúëÁÁ ßƒuo @
<<EëÁúÓmÁ˙ uƒåÁ Tw“z>> FnÆåzå YoÏs|úÁtzå ÃÁußüÁÆuƒ∆z…ÆN˛såzå onÃ™ÀÆÁ uåƒÁu∫oÁ ßƒuo@
6. EuÀ™å‚ ≈¬ÁzNz˛ uN¿˛ÆÁútÊ tÏ¬|ßÊ tw≈Æoz @ útuƒßÁTÁåÏÃÁ∫Ê ÃãÜÆåÏÃÁ∫Ê Y EãƒÆ: uN¿˛Æoz YzoΩ
Ã©úÓmÁ|sÁz|DƒT©Æoz @
EÆ™fi úu∫…N˛Á∫: -
úÁlgƒÁåÁÊ, ÃßÁ™ÜÆz, Æ:, Eáå:, GúÁTo:, oÀ™{, TÁÊ, Y, ÃÏƒm˙, Y, ÃƒÁ|um EÁß∫mÁuå, Y,
EtÏ:, FnÆåzå EãƒÆN¿˛™zm Es|ÀÆ EƒT™Áz ßƒuo @
7. Eåzå ≈¬ÁzNz˛å ∆£trÁå™Ω, áÁoÏrÁå™Ω, E¬WîÁ∫rÁå™Ω Y uÃtΩÜÆuo @
“u∫mÁflÆÁ:, N˛: = Eá∫:, NÊ˛ = ú®ƒÊ tw…bûÁ, Eá∫ÀÆ EÁªlÆÁuáMÆÁoΩ “Ãuo = úu∫“Ãuo @
N˛Á{ = úÁtÁ{, N˛Á{ = “ÊÃÁ{, TuoÃÁ{ãtÆÁ|uo∆ÆÁoΩ, “Ão: = úu∫“Ão:, Nz˛ = tãoÁ:, N˛ÁåΩ = NÏ˛ãtÀÆ
N˛Áz∫N˛ÁåΩ, áÁƒ¡ÆÁuo∆ÆÁoΩ, “Ãuão = úu∫“Ãuão Fuo ßÁƒ:@ Efi N˛ƒz: ƒm|åÁƒ{uY‡ÆÊ ˘ÁzuooÊ
ßƒuo @
8. Ããtz∆Án™N˛: EÆÊ ≈¬ÁzN˛:@ EuÀ™åΩ ≈¬ÁzNz˛ ™ÓQ|ÀÆ üÁrÀÆ Y Nw˛nÆÊ Ã™Áåu™ƒ ßÁÃoz @
ÃÁƒáÁåzå Es|úu∫∆y¬åzå ÃnÆÁs|: EƒTo: ßƒuo @
™ÓQ|: å∫: tÁu∫¸∞∆WîÆÁ ÀƒyÆÁs|™Ω EãÆz•Æ: å u“ ttÁuo @
üÁr: å∫: EtÁåtÁz ÁoΩ tÁu∫¸∞∆WîÆÁ ÀƒyÆÁs|™Ω EãÆz•Æ: uƒo∫uo Fuo @
9. EuÀ™å‚ ≈¬ÁzNz˛ uÀsoÁs|: √Æƒ“Á∫uƒªÚ: EÃ©§Ú≈Y @ ú∫ãoÏ útuƒßÁTÃÁ™·Æz|å
Ãuãá§¬zå Y ÆÁzSÆÁs|: uÃtΩÜÆuo @
“åÏ™oÁ + EÁ∫Á™:, LƒÊ “Á + EÁ∫Á™ Fuo útÁuƒßÁT: uN¿˛Æoz YzoΩ Es|Ã™ãƒÆÁz ßƒuo @
“åÏ™oÁ ÆtÁ ¬WîÁÆÁ™Ω <<E∆ÁzN˛ƒå™Ω>> ÜƒÀoÊ Nw˛oÊ otÁ ÃyoÁ ”…bÁ, ∫ÁqÃÁ: tÏ:Q™åÏßƒãoyuo
ßÁƒ:@
10. LNz˛å{ƒ áÁoÏüÆÁzTzm Eƒ≈Æ™ƒTão√Æ: ƒztÁãouƒ Æ: EuÀ™å‚ ≈¬ÁzNz˛ Y™nN˛Á∫oÆÁ üuoúÁuto:@
ú≈Æ: = ¸…bÁ Æ: \å: ú≈Æão™Ω = EãÆÊ ¸…bÁ∫Ê ú≈Æuo @ Ã Lƒ ú≈Æ: \å: Eú≈Æão™Ω = EãáÊ
Y ú≈Æuo @
LoÁ{ ˚Áƒuú ú≈ÆãoÊ ú∫™Án™Áå™‚ LoÁ{ GßÁƒuú ¸…bÏ™Ω E∆MoÁƒzƒ @ Eåzå ¸…bÏ∫uú ú∫™Án™t∆|åuƒ Æz
EãáüÁÆoÁ ˘ÁzuooÁ @ Eo: Æ: ú∫™Án™t∆|åÊ N˛oÏ˙ ∆MåÁzuo Ã Lƒ ¸…bÁ Fuo oÁnúÆ|™Ω @
I. ßÁƒÁƒTÁ“å™Ω, üuoÀúãtå™Ω
1. ÃÁáÁ∫m≈¬ÁzN˛ÁåÁÊ YÁbÏ≈¬ÁzN˛ÁåÁÊ ™ÜÆz ßzt: N˛:? ƒtoÏ @
2. ZÁfiÁ: Tm˚Æz uÀsnƒÁ LN˛: YÁbÓåΩ ƒtoÏ EãÆ: ßÁƒÊ ƒtoÏ @
3. TÁz∫ÃÊ Ãƒz| Á™Áƒ≈ÆN˛u™uo úueoÊ Q¬Ï ! uNÊ˛ ooΩ Ãƒz| ÁÊ Nw˛oz EÁƒ≈ÆNÊ˛
ßƒuo ƒÁ Fuo YYÁ˙ NÏ˛ƒ|ãoÏ @
EÁ) EuÀ™åΩ úÁez üs™≈¬ÁzNz˛ uƒ˘™ÁåÁuå …eyuƒßuMoútÁuå uYnƒÁ u¬QãoÏ @
F) úÁez ≈¬ÁzNz˛ Ï uƒ˘™ÁåÁuå Ã™ÁÃåÁ™Áuå u¬QãoÏ @
F|) Eá: tÁÆÁ: ü“zu¬N˛ÁÆÁ: Ã™ÁáÁå™Á¬ÁzXÆ ƒtãoÏ @
ƒwqÁT¿ƒÁÃy å Y úuq∫Á\: ufiåzfiáÁ∫y å Y ∆Wî∫ÁzDÆ™Ω @
nƒSƒÀfiáÁ∫y å Y uÃÚÆÁzTy \¬zå úÓmÁz| å VbÁz å ™zV: @@
G) Eá: tÁåÁÊ ü«ÁíÁåÁÊ Ã™ÁáÁåÁuå úÁeÁáÁ∫zm u¬QãoÏ @
1˛. <<˚ã˚ÁzD“Ê u˚TÏ∫uú>> FnÆÁuÀ™åΩ ≈¬ÁzNz˛ uÀsoÁuå Ã™ÁÃåÁ™Áuå
u¬QãoÏ @
2. ™ÓQ|üÁrÆÁz: uÀsuoÊ ƒm|ÆãoÏ @
3. üÁo: üÁoÀÃ™ÏnsÁÆ Fuo ≈¬ÁzN˛ÀÆ ßÁƒÊ u¬QãoÏ @
4. F|≈ƒ∫ÀÆ uƒuYfiúu∫uÀsuo: N˛Á ?
5. <<úÁlgƒÁåÁÊ ÃßÁ™ÜÆz>> Fuo ≈¬ÁzN˛ÀÆ ßÁƒÊ u¬QãoÏ @
II. ßÁƒ√ÆMoyN˛∫m™Ω - Ã\|åÁn™N˛oÁ
1. <<˚ã˚ÁzD“Ê u˚TÏ∫uú Y>> FnÆÁut≈¬ÁzNz˛ ÃÁ™ÁÃåÁ™Áuå tÁuå @ Efi
Y™nN˛Á∫: N˛: Fuo u¬QãoÏ @
2. YÁbÏ≈¬ÁzN˛ÁåÁ™Ω uƒ∆z oÁ™‚ EÁ¬ÁzXÆ u¬QãoÏ @
3. “oÁz “åÏ™oÁ ∫Á™: Fuo ≈¬ÁzN˛ÀÆ Es|˚ÆÊ ÀƒyÆƒÁMÆ{: u¬QãoÏ @
1. úÁeToÁåÁÊ YÁbÏ≈¬ÁzN˛ÁåÁÊ ßÁƒÁåΩ ÀƒyÆƒÁMÆ{: u¬QãoÏ @
2. N˛: N˛Á{ N˛ÁåΩ Fuo ≈¬ÁzNz˛ Nz˛ Nz˛ NÊ˛ NÊ˛ –…bûÁ “Ãuão Fuo uƒ∆tÆão: \yƒåz
tãoÃÁ{…eƒÀÆ üÁáÁãÆÊ u¬QãoÏ @
1. ßƒoÁ™‚ Eßy…b™Ω LNÊ˛ YÁbÏ≈¬ÁzNÊ˛ ÀƒyNw˛nÆ N˛sÁøúzm u¬QãoÏ @
2. Eá: tÊ úu∫XZztÊ ÃÊÀNw˛oßÁ ÆÁ EåÏƒtãoÏ @
|üPs¡«eTT <äX¯s¡<∏äT&ÉqT sêE ñ+&ÓqT. n‘·&ÉT njÓ÷<Ûä´qT sê»<Ûëì>±
#˚düT≈£îì bÕ*+#ÓqT. n‘·ìøÏ q\T>∑Ts¡T ≈£îe÷s¡T\T ñ+&ç]. yê]˝À ô|<ä›yê&Ó’q
sêeTT&ÉT |æ‘·èuÛÑøÏÔ ø£\yê&Ó’ dü‘·é#·qT&Ó’ ñ+&ÓqT. sêeTT&ÉT ‘·+Á&çjÓTTø£ÿ Ä»„qT
bÕ{Ï+#·T≥≈£î |ü<äTHê\Tπ>+&ÉT¢ eqyêdüeTT #˚ôdqT.
eqyêdüø±\eT+<äT \+ø±sêC…q’ sêeDT&ÉT d”‘q· T n|üV≤ü ]+#ÓqT. yêqs¡T\
düVü‰j·TeTT‘√ sêeTT&ÉT sêeDTì #·+ô|qT. eqyêdüeTT |üP]Ô#˚düTø=ì d”‘·‘√
ø£\dæ njÓ÷<Ûä´≈£î ‹]–e#ÓÃqT.
YÁbÏ≈¬ÁzN˛ÁåÁÊ ™åÁz∫`\N˛nƒÊ ü∆ÊÃå‚ Ã“úÁueå™Ω GuÒ≈Æ ƒtãoÏ @
E) Eá: tÁuå útÁuå GúÆÏ[Æ GtÁ“∫mÁåÏÃÁ∫Ê ƒÁMÆÁuå u¬QãoÏ @
ú`Y™ÏQ: T\Áåå: gÁåå: utT©§∫: EãåúÓmÁ|
GtÁ - F|æÁ∫: ú`Y™ÏQ: Fuo N˛yuo|o: @
EÁ) Eá: tÁuå ü«ÁíƒÁYN˛útÁuå u∫MoÀsÁåz Ï Ã™ÏuYoÊ ÆÁz\ÆãoÏ @
(N˛: N˛Á{ Nz˛ NÊ˛ N˛ÁåΩ )
1. ú®ƒÊ tw…bûÁ ............ “Ãuo ?
2. ........... tw…bûÁ Eá∫: “Ãuo ?
3. tãoÁ: ........... tw…bûÁ “Ãuão ?
4. ............. NÏ˛ãtÀÆ N˛Áz∫N˛ÁåΩ tw…bûÁ “Ãuão ?
5. úÁtÁ{ tw…bûÁ ............... “Ão: ?
F) EÃ©§ÚútÊ uYnƒÁ u¬QãoÏ @
1. uúoÏ:, N˛ÀÆ, “∫z:, ∫Á™ÀÆ
2. TXZÁ™:, uú§Á™:, úwXZ, u¬QÁ™:
3. ∫™z, ™oz, “∫z, Tw“z
4. Nz˛, N˛Á:, N˛Áuå, oz
5. ™ÁoÁ™“:, úÁ{fi:, \åN˛:, ƒÆÀÆ:
2) ÃÁu“nÆÁÊ∆Á:
E) Eá: tÀÆ ≈¬ÁzN˛úÁtÀÆ TÏª¬VÏuåøúmÊ Tmuƒß\å`Y EƒTXZãoÏ @
U U I U U I I U I U U
åÁ Tz ã¸ “Á ∫Á Æ ufi ¬Áz Y åÁ Æ
o o \ TT
- úÁtÀÆ Eãoz uÀso: ¬VÏ∫uú TÏªß|ƒoyuo Nw˛nƒÁ ¬qmÃ™ãƒÆ: @
- Gúu∫oå≈¬ÁzN˛úÁtz N¿˛™zm <o - o - \ - T - T> Fuo Loz TmÁ: ßƒuão @
- Æfi Loz TmÁ: ßƒuão ofi <Fã¸ƒ\¿ÁåÁ™NÊ˛> Zãt: ßƒuo @
Fã¸ƒ\¿ÁXZãtÁz¬qm™Ω -
1. ≈¬ÁzNz˛ úÁtYoÏ…bÆÊ ßƒuo @
2. N¿˛™∆: o-o-\-T-T-Fuo TmÁ: ßƒuão @
3. üuoúÁt™Ω LN˛Át∆Áq∫Áum ßƒuão @
ÀÆÁutã¸ƒ\¿Á Æut oÁ{ \TÁ{ T:
EÁ) Eá: tÀÆ ≈¬ÁzN˛ÀÆ TÏª¬VÏuåøúmúÏ∫ÀÃ∫Ê, ÃÁztÁ“∫mÊ Tmuƒß\åÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ @
ÀƒuÀo ü\Á•Æ: úu∫úÁ¬ÆãoÁÊ
ãÆÁ´Æzå ™ÁTz|m ™“Î ™“y∆Á: @
TÁz§¿Á÷mz•Æ≈∆Ïß™ÀoÏ uånÆÊ
¬ÁzN˛ÁÀÃ™ÀoÁÀÃÏuQåÁz ßƒãoÏ @@
F) Eá: tÊ ƒÁMÆÊ úeãoÏ @ EƒTXZãoÏ @
áÓ™ÀoÁz™Ê o™≈∆Wîz N˛ÁzN˛yuƒ∫“∆Ï…™mÁ™Ω
- Efi áÓ™Ã™Ó“Ê –…bûÁ EnÆãoåy¬oÁÆÁ: N˛Á∫mzå
onÃ™ÁåÀÆ o™Ã: ÃÊßÁƒåÁoΩ GnüzqÁ¬WîÁ∫: ßƒuo @
uƒƒ∫m™Ω - ƒm|åyÆÊ uƒ ÆÊ úu∫∆y¡Æ onÃ™Áå: EãÆ: uƒ Æ: Æfi
Y™nN˛Á∫\åN˛oÆÁ H—Æoz (Ã©ßÁ√Æoz) ofi <<GnüzqÁ¬WîÁ∫:>> ßƒuo @
¬qm™Ω - <<Ã©ßÁƒåÁ ÀÆÁoΩ GnüzqÁ>> @
F|) Eá: tÀÆ ƒÁMÆÀÆ tÁå‚ ü≈åÁå‚ EÁáÁ∫yNw˛nÆ E¬WîÁ∫uåøúmÊ NÏ˛ƒ||ãoÏ @
1. EõÃ∫Ã: N˛Áz™¬Á{ úÁtÁ{ ßÏuƒuƒqzúmÁoΩ ∫MoƒmÁ{| áÏ¿ƒ™Ω EßƒoÁ™‚ @
N˛) N˛Á{ ßÏuƒ uƒqzuúoÁ{ ?
Q) uƒqzúmzå N˛Á{ N˛s™ßƒoÁ™‚ ?
T) ∫MoƒmÁ{| N˛s™Ω EßƒoÁ™‚?
V. EÆÊ N˛: E¬WîÁ∫: ?
a. GnüzqÁ¬WîÁ∫z Nz˛ Nz˛ EÊ∆Á: Ãuão ?
G. Eá: tÀÆ ƒÁMÆÀÆ E¬WîÁ∫uåøúmÊ NÏ˛ƒ||ãoÏ @
nƒã™ÏQÁßzXZÆÁ åÓåÊ úˆ{ƒ{|∫ÁÆoz ∆∆y @
1. Àƒúu∫uYoÁåΩ YÁbÏ≈¬ÁzN˛ÁåΩ ÀƒyNw˛nÆ LN˛ÁÊ ÃÓuYN˛ÁÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ @
(EsƒÁ)
2. EÁãá¿ßÁ ÁÆÁÊ uƒ˘™ÁåÁuå YÁbÏú˘Áuå ÃWïw‘ãoÏÏ @ N˛flÆÁÆÁÊ üt∆|ÆãoÏ @
uƒ ÆuƒÀo∫:
YÁbÏ≈¬ÁzN˛∫YåÁ LN˛Á uƒåÁztÁun™N˛Á §ÏuÚuƒN˛ÁÃÁun™N˛Á ÃÁu“nÆüuN¿˛ÆÁ @
ÃÁáÁ∫moÆÁ YÁbÏ≈¬ÁzNz˛ Ï Es|˚ÆÊ ßƒuo @ LN˛: §u“∫WïÁs|: @ LN˛: EÁãou∫N˛Ás|:@
Es|˚ÆÁƒ§Ázáåzå ™åÁz®ÁÃ: ßƒuo @ üÁYyåN˛Á¬ÁtÁ∫•Æ L Á üuN¿˛ÆÁ ßÁ ÁÆÁ™uÀo @
N˛tÁuYoΩ EãƒÆN˛ÁueãÆ™uú Efi ßƒuo @ EãƒÆrÁåzå{ƒ EsÁ|ƒT™: ßƒuo @ ozå
™åÁz∫±ÁåÊ ßƒuo @ L Á uM¬…bÁ ≈¬ÁzN˛∫YåÁ üuN¿˛ÆÁ @
4. uånÆuƒáÆ: u˚oyÆ: ßÁT:
ÆÏMoÁ“Á∫uƒ“Á∫ÀÆ ÆÏMoYz…bÀÆ N˛™|ÃÏ @

ÆÏMoÀƒõåÁƒ§ÁzáÀÆ ÆÁzTÁz ßƒuo tÏ:Q“Á @@
ßÁƒ: - uåÆoÁ“Á∫ÀÆ, uåÆouƒ“Á∫ÀÆ uƒuƒáN˛ÁÆz| Ï uåÆoYz…bÀÆ Y
uåÆouå¸Á\ÁT∫Á{ ÆÀÆ ßƒo: oÀÆ úÏª ÀÆ tÏ:Quåƒo|N˛:
ÆÁzT: uÃtΩÜÆuo @
1. ÆÁzSÆ: EÁ“Á∫: åÁ™ N˛: ?

2. ÆÁzSÆÀÆ EÁ“Á∫ÀÆ ÀƒyN˛∫mzå uNÊ˛ üÆÁz\å™Ω ?
3. ÆÁzSÆN˛™Á|Y∫mÊ åÁ™ uN˛™Ω ?
4. ÆÁzSÆÃ™Æz GnsÁå™Ω (\ÁT∫mÊ) FnÆÏMoz uN˛™Ω ?
GÒz≈Æ™Ω
ZÁfiz•Æ: G™Á∫ÁzSÆÃÊ∫qmÁzúÁÆÁåÁÊ rÁúå™‚ @
G™ÀƒÁÀ·Æƒá|åÁÆ uå¸Á-ÀåÁå -ßÁz\åÁutuƒ Æz Ï \ÁTøN˛oÁÃ©úÁtåÊ
ut∆Áuåtz|∆≈Y @

28
1) GnsÁåuƒuá:
§¿Á÷z ™Ï“Óoz| Gu…ezoΩ ÀƒÀsÁz ∫qÁs|™ÁÆÏ : @
∆∫y∫uYãoÁÊ uåƒ|nÆ| Nw˛o∆Á{YuƒuáÀoo: @@
2) √ÆÁÆÁ™uƒuá:
¬ÁVƒÊ N˛™|ÃÁ™·Æ˙ tyõoÁzDuSå™z|tÃ: qÆ: @
uƒßMoVåTÁfinƒÊ √ÆÁÆÁ™ÁtÏú\ÁÆoz @@
3) o{¬Á•Æ`\åuƒuá:
E•ÆWï™ÁY∫zuëÁnÆÊ Ã \∫Á»™ƒÁo“Á @
twu…büÃÁtúÏ…bÁÆÏ: ÀƒõåÃÏnƒMnƒtÁjΩ|∞Nw˛oΩ @@
u∆∫: »ƒmúÁtz Ï oÊ uƒ∆z zm ∆y¬ÆzoΩ @
ƒ[ÆÁz|D•ÆWï: N˛¢˛T¿ÀoNw˛oÃÊ∆ÏÚ∞\yum|uß:@@
4) ÀåÁåuƒuá:
tyúåÊ ƒw…Æ™ÁÆÏ…ÆÊ ÀåÁå™Ó\Á|§¬üt™Ω @
N˛lgÓ™¬»™Àƒztoã¸ÁowgΩtÁ“úÁ™u\oΩ @@
G…mÁ©§ÏåÁDá: N˛ÁÆÀÆ úu∫ zN˛Áz §¬Áƒ“:@
ozå{ƒ oÓ™ÁWïÀÆ §¬”nNz˛∆YqÏ Á™Ω @@
5) G˚o|åuƒuá:
G˚o|åÊ N˛¢˛“∫Ê ™ztÃ: üuƒ¬ÁÆå™Ω @
uÀs∫yN˛∫m™WïÁåÁÊ nƒMüÃÁtN˛∫Ê ú∫™Ω @@
6) ßÁz\åuƒuá:
\ymz| u“oÊ u™oÊ YÁ˘ÁoΩ å ƒzTÁëÁy∫ÆzÍ¬ÁoΩ @
å ƒzuToÁzDãÆN˛ÁÆ|: ÀÆÁãåÁu\nƒÁ ÃÁÜÆ™Á™Æ™Ω @@
7) ÀƒÁÀ·Æ∫qmuƒuá:
* uånÆÊ u“oÁ“Á∫uƒ“Á∫Ãzƒy Ã™yflÆN˛Á∫y uƒ Æz…ƒÃMo: @
tÁoÁ Ã™: ÃnÆú∫: q™ÁƒÁåΩ EÁõoÁzúÃzƒy Y ßƒnÆ∫ÁzT: @@
≈¬ÁzN˛ÁåÁÊ ßÁƒÁ:
1) EÁ∫ÁzSÆN˛Á™: \å: EÁ∫ÁzSÆÀÆ ∫qmÁs|™Ω EÁÆÏ : ƒá|åÁs˙ üÁo: ÃÓÆÁz|tÆÁoΩ
VlbÁ˚ÆúÓƒ|™zƒ uå¸Áo: \ÁTwÆÁoΩ @ Ãúut ∆Á{YN˛ÁÆÁ|um Nw˛nƒÁ tãoáÁƒåÊ NÏ˛ÆÁ|oΩ @
2) üuoutåÊ ∆∫y∫√ÆÁÆÁ™: N˛o|√Æ: @ ozå ∆∫y∫z ¬VÏnƒÊ, ßÁ∫∆ÓãÆoÁ ßƒuo @ ∆∫y∫z
EåÁƒ≈ÆN˛™ztÁzƒwuÚ: å ßƒuo @ EuáN˛™ztÃ: qÆÁzDuú ßƒuo @ √ÆÁÆÁ™o: N˛ÁÆ˙
N˛o˙Ï Ã™s|oÁ, GnÃÁ“: ßƒuo @ EuSå™Áã˘™Ω, E\ym|oÁ FnÆÁuttÁz Á: å ßƒuão @
∆∫y∫ÁNw˛uo: ÃÏãt∫y ßƒuo @
3) üuoutåÊ ∆∫y∫z o{¬™t|åÊ Nw˛nƒÁ YmN˛uú…b™t|åzå G…m\¬zå, ÀåÁåÊ NÏ˛ÆÁ|oΩ @ LƒÊ
N˛∫mzå EN˛Á¬ƒwÚnƒ™Ω, ∆Á∫yu∫N˛»™:, ƒÁotÁz Á: FnÆÁutÃ™ÀÆÁåÁÊ uåƒÁ∫mÊ ßƒuo @
åzfiÆÁz: –u…b: üÃãåÁ ßƒuo @ ∆∫y∫ÀÆ §¬Ê, ÃÁ{ãtÆ|™Ω EÁÆÏ≈Y ƒá|oz @ Ã©ÆN˛Ω uå¸Á
¬•Æoz @
Æut ∆∫y∫z úÓm|oÆÁ o{¬™t|åÊ N˛oÏ˙ å ∆MÆoz ou“| uƒ∆z zm u∆∫uÃ, N˛m|ÆÁz:, úÁtÆÁz:
Eƒ≈Æ™Ω N˛∫myÆ™Ω @ EåÁ∫ÁzSÆúyugo: \å: EsÁ|oΩ N˛¢˛úyugo:, Ã˘Áz √ÆÁuá™ÏMo:,
E\ymÁ|utuß: úyugo: E•Æ`\åúÓƒ|NÊ˛ ÀåÁåÊ å NÏ˛ÆÁ|oΩ @
4) üuoutåÊ üÁo: N˛Á¬z Lƒ ÀåÁåÊ N˛∫myÆ™Ω @ ÀåÁåz qÏáÁ, §¬™Ω EÁÆÏ≈Y ƒá|oz @ ÀåÁåzå
∆∫y∫ToÁ: N˛lgÓuo:, ™Áu¬ãÆ™Ω, Àƒzt:, »™:, EÁ¬ÀÆ™Ω, tÁ“: Y™|∫ÁzTÁ: FnÆÁtÆÁz
tÁz Á: uåƒÁu∫oÁ: ßƒuão @
üuoutåÊ ∆∫y∫ÀÆ ™ÜÆo: EáÁzßÁTz G…m\¬zå ÀåÁåÊ §¬Ê \åÆuo @ HÜƒ|ßÁTz
uƒ∆z zm u∆∫uÃ G…m\¬zå ÀåÁåÊ Nz˛∆ÁåÁÊ åzfiÆÁz≈Y §¬Ê åÁ∆Æuo @ Eo: u∆∫uÃ
∆yo¬\¬zå{ƒ ÀåÁåÊ N˛∫myÆ™Ω @
5) üuoutåÊ ÀåÁåÁão∫Ê úÏª Á: YãtåÀÆ, uÀfiÆ: “u∫¸ÁYãtåÆÁz: ∆∫y∫z ¬zúåÊ NÏ˛ÆÏ|: @ LƒÊ
¬zúåzå N˛¢˛tÁz : ™ztÃ: ƒwuÚ≈Y uåƒÁÆ|oz @ ƒwÚÀÆ ™ztÃ: ¬ÆÁzDuú ßƒuo @
EƒÆƒÁåÁÊ Ã™Áå¬qoÁ ßƒuo @ Y™|m: EÁ∫ÁzSÆÊ ÃÁ{ãtÆ˙ Y ƒá|oz @
6) úÓƒ˙ QÁutoÀÆ EãåÀÆ \ymÁ|åão∫™zƒ úÏå: ∆∫y∫ÀÆ u“oN˛∫: EÁ“Á∫: ÀƒyN˛∫myÆ:@
EƒÃ∫: EuÀo YzoΩ ßÁz\åÁoΩ úÓƒ|™zƒ ™¬™ÓfiuƒÃ\|åÊ N˛∫myÆ™Ω @ ™¬™ÓfiÁutƒzTúyugoÁåΩ
ßÁz\åz üƒwÁåΩ å N˛Á∫ÆzoΩ @ E\ymÁ|utNÊ˛ ∫ÁzTÊ úu∫“ÁÆ| Lƒ EãÆN˛ÁÆ˙ N˛∫myÆ™Ω @
30
7) Æ: EÁn™å: u“o™‚ EÁ“Á∫Ê ÀƒyN˛∫Ázuo, uƒ“Á∫Ê Y N˛∫Ázuo, ünÆzN˛™uú N˛ÁÆ˙ uƒYÁÆ|
N˛∫Ázuo, uƒ ÆÆÁzTz EåÁÃO˛: ßƒuo, tÁå∆y¬:, Ãƒz| Ï Ã™ßÁƒƒÁå‚, ÃnÆƒÁty,
q™ÁƒÁå‚ EÁõoåÁÊ ÃzƒN˛≥Á ßƒuo Ã: åy∫ÁzTy ßƒuo @
uƒ∆z ÁÊ∆Á:
E•ÆWï:
∆∫y∫z Ãƒ|fi uo¬o{¬ÀÆ ™t|åÊ Nw˛nƒÁ N˛∫myÆ™Ω ÀåÁå™Ω @ oÀÆ E•Æ±Áåu™uo
√Æƒ“Á∫: @ LoÁ–∆Ê ÀåÁåÊ üuoutåÊ N˛∫myÆ™Ω @ uN˛ãoÏ FtÁåÎ ßÁ∫oyÆÁ: úƒ|utåz Ï,
∆ÏßN˛ÁÆz| Ï NÏ˛ƒ|uão @ LoÀÆ <<E•Æ`\å™Ω>> FnÆuú åÁ™ ƒo|oz @
§¿Á÷y™Ï“Óo|: (§¿Á÷™Ï“Óo|:)
ÃÓÆÁz|tÆÁoΩ VlbÁ˚ÆÀÆ úÓƒ˙ uƒ˘™Áå: N˛Á¬: §¿Á÷y™Ï“Óo|N˛Á¬: Fuo
GXÆoz @ EuÀ™åΩ Ã™Æz üNw˛oÁ{ t{ƒy∆uMo: ßƒuo @ Æ: EuÀ™åΩ Ã™Æz GnsÁÆ N˛ÁÆÁ|um
N˛∫Ázuo Ã: ÃÁu‹ƒN˛:, ÀƒÀs: §ÏuÚ™ÁåΩ Y ßƒuo @
G˚o|å™Ω
G˚o|åÊ åÁ™ YãtåÊ, “u∫¸Á FnÆÁutÃÏTãá¸√ÆÁmÁÊ uú…bzå ™¬ÁúN˛ |NÊ˛ ¬zúå™Ω @
∫YuÆoÏ: úu∫YÆ:
úÁe∞ßÁTzDuÀ™åΩ uƒ˘™ÁåÁ: ≈¬ÁzN˛Á: <E…bÁWï”tÆ™Ω> åÁ™ <EÁÆÏƒz|tT¿ãsÀÆ ÃÓfiÀsÁå™Ω>
Fuo ßÁTz üs™ÁÜÆÁÆo: YoÏsÁ|ÜÆÁÆo≥Á ÀƒyNw˛oÁ:@ T¿ãs™™Ï™Ω EÁÆÏƒz|tuƒ˚ÁåΩ ƒÁSßbÁYÁÆ|:
Ã™Á∫YÆoΩ @ ƒÁSßbÁYÁÆ|: uÃãáÏtz∆Ê Àƒ\ã™åÁ E¬`YN˛Á∫ @ EÀÆ N˛Á¬: N¿˛y.∆ 375 - 413
Fuo »ÓÆoz @ EÀÆ uúoÏ: åÁ™ uÃÊ“TÏõo: @ EÀÆ uúoÁ™“ÀÆÁuú åÁ™ ƒÁSßb: @ EÆÊ
uƒN¿˛™ÁutnÆÀÆ Ã™N˛Áu¬N˛: EÁÃyo‚ FnÆuú »ÓÆoz @
Y∫Nz˛m uƒ∫uYoÁ <<Y∫N˛ÃÊu“oÁ>>, ÃÏ»Ïozå ümyoÁ <<ÃÏ»ÏoÃÊu“oÁ>>, ƒÁSßbzå uåu™|o™Ω
<<E…bÁWï”tÆ™Ω>> Fuo T¿ãsfiÆ™Ω EÁÆÏuƒ|rÁåz <<§w“nfiÆy>> åÁ©åÁ üuÃÚ™Ω @ E…bÁWï”tÆÊ
∆¡ÆuYuN˛nÃÁÆÁ: EÁ{ áuYuN˛nÃÁÆÁ≥Á Ãu©™u¬oÊ øú™Ω @
EÆÊ ƒÁSßbÁYÁÆ|: E…bÁWïÃÉ“:, E…bÁWïuåVlbÏ:, E…bÁWïÁƒoÁ∫:, ∫Ã∫nåÃ™ÏÄÁÆ:
åÁ™ üuÃÚÁå‚ T¿ãsÁåuú ∫uYoƒÁåΩ @
1. úÁeÀsÁ: ≈¬ÁzN˛Á: uN˛™uáNw˛nÆ §ÁzáÆuão ?
2. √ÆÁÆÁ™ÀÆ EÁ∫ÁzSÆÀÆ Y N˛: Ã©§ãá: ?
3. üuoutåÊ ÀåÁåÊ N˛∫myÆu™uo úÁez EuÀo @ osÁ ÀåÁåÊ üuoutåÊ å NÏ˛™|: YzoΩ
uNÊ˛ ßƒuo ?
4. √ÆÁÆÁ™: åÁ™ uN˛™Ω ? <<√ÆÁÆÁ™:>> Fuo åÁ©åÁ uNÊ˛ uNÊ˛ N˛oÏ˙ ∆MåÏ™:?
5. N˛flÆÁÆÁÊ ZÁfiÁ: Tm∆: Gúuƒ≈Æ ≈¬ÁzN˛ÁåΩ úeão: ßÁƒÀÆ YYÁ˙ NÏ˛ƒ|ãoÏ @
EÁ) úÁeÀsÁåÁ™Ω EåÏÀƒÁ∫ÁãoútÁåÁÊ, uƒÃTÁ|ãoútÁåÁ™Ω Eá: ∫zQÁWîåÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ,
u¬QãoÏ @
F) Eá: tÁ{ ≈¬ÁzN˛Á{ úuenƒÁ oÀÆ EÁáÁ∫zm Eá: tÁåÁÊ ü≈åÁåÁÊ Ã™ÁáÁåÁu™
u¬QãoÏ @
N˛. EãåtÁåÊ ú∫Ê tÁåÊ uƒ˘ÁtÁå™o: ú∫™Ω @
EëÁzå qumN˛Á owuõo: ÆÁƒ[\yƒÊ Y uƒ˘ÆÁ @@
Q. EÁutnÆÀÆ å™ÀN˛Á∫ÁåΩ Æz NÏ˛ƒ|uão utåz utåz @
EÁÆÏ: ürÁ §¬Ê ƒyÆ˙| oz\: oz ÁÊ Y \ÁÆoz @@
1. ≈¬ÁzNz˛ uNÊ˛ tÁåÊ uƒu∆…bu™uo GMo™Ω ?
2. uƒ˘ÁtÁåzå uNÊ˛ üÆÁz\å™Ω ?
3. ÃÓÆ|å™ÀN˛Á∫ÁåΩ NÏ˛ƒ|oÁÊ \åÁåÁÊ Nz˛ Nz˛ \ÁÆãoz ?
4. EëÁuƒ˘ÁtÁåÆÁz: N˛Áz ßzt:?
F) N˛ÁÆ|N˛Á∫mÃ©§ãáÊ uYãouÆnƒÁ ™`\Ó Áo: ÆÁzSÆÊ útÊ uYnƒÁ úucN˛ÁÊ úÓ∫ÆãoÏ @
tz“ÀÆ ∆ÁzßÁ, \∫ÁuåƒÁ∫m™Ω, qÏáÁ, EƒÆƒÃÁ{…eƒ™Ω N˛lgÓuouåƒÁ∫m™Ω, ™ztÃ:
qÆ:, \e∫ÁuSåtyúå™Ω, ƒÁotÁz uåƒÁ∫m™Ω, ÀƒÁÀ·Æ™Ω, Y™|ÃÁ{ãtÆ|™Ω, §¬™Ω,
™Áu¬ãÆuåƒÁ∫m™Ω, ¬ÁVƒ™Ω, ∆∫y∫ÀÆ –jnƒ™Ω, –…bz: üÃëÁoÁ, N˛™|ÃÁ™·Æ|™Ω, EÁÆÏ…Æ™Ω,
EÁ¬ÀÆuåƒÁ∫m™Ω, tÏT|ãáuåƒÁ∫m™Ω @
ÀåÁåzå √ÆÁÆÁ™zå E•Æ`\åzå
32
G) úÁeÊ úuenƒÁ ü≈åÁåÁÊ Ã™ÁáÁåÁuå u¬QãoÏ @
1˛. uå¸Áo: N˛tÁ EnsÁo√Æ™Ω ?
2. E•ÆWïÀåÁåÊ åÁ™ uN˛™Ω ?
3. E•Æ±ÁåÀåÁåÊ Nz˛ å NÏ˛ÆÏ|: ?
4. G˚o|åzå üÆÁz\åÁuå N˛Áuå ?
5. ßÁz\åÊ N˛tÁ N˛∫myÆ™Ω ?
1. EuáN˛™ztÃ: ƒwuÚ: N˛sÊ ßƒuo ?
2. úÁez EåÏMoÁuå ÀåÁåüÆÁz\åÁuå u¬QãoÏ ?
3. u™uoÊ uƒåÁ EÁ“Á∫Ê QÁtÁ™: YzoΩ uNÊ˛ ßƒuo ?
4. ∫ÁzTÀÆ ü∆™åÁs˙ uNÊ˛ uNÊ˛ N˛∫myÆ™Ω ?
5. N˛: u“oÁ“Á∫: ? N˛: Eu“oÁ“Á∫: ? Fuo QÁ˘ÁQÁ˘útÁsÁ|åÁ™‚ LN˛ÁÊ úucN˛ÁÊ
∫YÆãoÏ @
1. úÁez GMoÁå‚ EÁ∫ÁzSÆütÁåΩ EÊ∆Áå‚ ÀƒyÆƒÁMÆ{: u¬QãoÏ @
2. √ÆÁÆÁ™ÀÆ üÆÁz\åÁuå u¬QãoÏ @
1. ∫Á™: uånÆuƒáyåΩ EÁY∫uo, ÃÁz™: uånÆuƒáyåΩ å EÁY∫uo @ oÆÁz: ™ÜÆz
uƒ˘™ÁåÁåΩ ∆Á∫yu∫N˛ßztÁåΩ úucN˛Áøúzm uƒ∆tÆãoÏ ?
2. Eá: tÁuå ƒÁMÆÁuå ÃÊÀNw˛oßÁ ÆÁ EåÏƒtãoÏ @
1. sêeTT&ÉT Á|ü‹~q+ ñ<äj·T+ 5 >∑+ˆˆ\≈£î ìÁ<ä ˝ÒkÕÔ&ÉT.
2. sêeTT&ÉT $TÁ‘·T&Ó’q øÏXÀsY‘√ ø£*dæ yê´j·÷eT+ #˚kÕÔ&ÉT.

3. s¡eT m\¢|ü&ÉT Væ≤‘·ø£s¡yÓTÆq ÄVü‰s¡+ ‹+≥T+~.
4. Á|ü‹~q+ yê´j·÷eT+ #˚j·T&É+ e\¢ s√>∑ìs√<Ûäø£X¯øÏÔ ô|s¡T>∑T‘·T+~.
1) úÁeÀÆ »ƒmÁoΩ úÓƒ|™zƒ Loz Ï N˛™Ê∆Ê ßƒÁåΩ EåÏÃ∫ëÁuÀo ?
2) E…bÁWï”tÆz GMoÁ: Loz EÊ∆Á: ™Áåƒ\yƒåÁÆ N˛s™ÏúÆÏMoÁ: ßƒuão ?
III. ßÁ ÁÊ∆Á:
E) Eá: tÁuå ƒÁMÆÁuå úeãoÏ @ ∫zQÁuWîoÁuå útÁuå GúÆÏ[Æ ÀƒyÆƒÁMÆÁuå
∫YÆãoÏ @
1) ÀƒÀs: \å: Ãƒ|™uú N˛ÁÆ˙ ÃÁáuÆoÏÊ ∆MåÁzuo @
2) √ÆÁÆÁ™zå ™ztÃ: qÆ: ßƒuo @
3) úÆÁzu“™Ê QÁutnƒÁ ∫™z∆: N˛¢˛T¿Ào: EßƒoΩ @
4) G™utåYÆ|ÆÁ ∆∫y∫ÀÆ twjnƒÊ ßƒuo @
5) “u∫¸Á¬zúåzå Y™|tÁz Á: å≈Æuão @
EÁ) Eá: tÁuå útÁuå úeãoÏ @ útÀÆ Euão™Áq∫™Ω EÁut™Áq∫Ê Nw˛nƒÁ EãÆútÊ uYnƒÁ
N¿˛™∆: u¬QãoÏ @
™∆N˛Á: ™N˛∫uå¬Æ: \å™ÁåÃ™Ω ƒy∫NÏ˛™Á∫:
√ÆÁÆÁ™: ∫Á™∫Á\: ÆÁu™åyúuo: ™zV™Á¬Á
N˛Á∫ƒz¡¬™Ω ¬ƒ: ™u“¬ÁTÁ{∫ƒ™Ω oÁ∫Á™lg¬™Ω
GtÁ - √ÆÁÆÁ™:, ™∆N˛Á: .................
F) Eá: útÁuå Ãuão @ oz ÁÊ Ã©§ÚÁuå útÁuå u¬QãoÏ @
1˛. §¿Á÷™Ï“Óo|: .................... .................. ....................
2. E•Æ`\å™Ω .................... .................. ....................
3. √ÆÁÆÁ™: .................... .................. ....................
4. ÀåÁå™Ω .................... .................. ....................
5. EÁ“Á∫: .................... .................. ....................
34
F|) Eá: tÁuå útÁuå GuYoÀsÁåz ÀsÁúuÆnƒÁ N˛Áz…eNÊ˛ úÓ∫ÆãoÏ @
EÁY∫Á™: √ÆÁÆÁ™:ßÁTÁ:
Y™|∫ÁzTÁ: ßÁ∫oy N˛o|√ÆÁ
2. ÃÁu“nÆÁÊ∆Á:
E) Eá: tÀÆ ≈¬ÁzN˛úÁtÀÆ TÏª¬VÏuåøúmÊ Tmuƒß\å`Y EƒTXZãoÏ @
I U I U U I I U I U U
E s ü \Á åÁ ™ uá ú: ü ßÁ oz
\ o \ T T
Gúu∫ tz ≈¬ÁzN˛úÁtz N¿˛™zm <<\ - o - \ - TÏª˚Æ`Y>> ƒo|oz @
Æfi F™z TmÁ: ßƒuão <<Gúzã¸ƒ\¿ÁåÁ™NÊ˛>> ZãtÁzƒwÊ ßƒuo @
Gúzã¸ƒ\¿Á¬qm™Ω -
2. N¿˛™∆: \-o-\-T-T-Fuo TmÁ: ßƒuão @
3. üuoúÁt™Ω LN˛Át∆Áq∫Áum ßƒuão @
<<Gúzã¸ƒ\¿Á \-o-\ÁÀooÁz TÁ{>>
F|) Eá: tÁåÁÊ ≈¬ÁzN˛úÁtÁåÁÊ TÏø¬VÏuåøúmúÏ∫ÀÃ∫Ê ÃÁztÁ“∫mÊ Tmuƒß\åÊ
NÏ˛ƒ|ãoÏ @
å™ÁzDÀoÏ åÁ¬yN˛uåßÁååÁÆ{
å™ÁzDÀoÏ tÏSáÁztuáƒ®ßÁÆ{ @
å™ÁzDÀoÏ ÃÁz™Á™woÃÁzt∫ÁÆ{
å™ÁzDÀoÏ å∫ÁÆmƒ®ßÁÆ{ @@
1. §“ÏN˛Á¬o: √ÆÁÆÁ™™Ω, E•Æ`\åÀåÁåÊ NÏ˛ƒ|o: \åÁåΩ úw…bûÁ oz Á™Ω
EåÏßƒÁåΩ ÃWî¬´Æ N˛flÆÁÆÁÊ »ÁƒÆãoÏ @
2. utåúufiN˛ÁÃÏ üN˛Áu∆oÁåΩ EÁ∫ÁzSÆÃ©§ÚÁå‚ uƒ ÆÁå‚ ÃWïwÿ ußuúfiz
¬zúÆãoÏ @
uƒ ÆuƒÀo∫:
gΩt∆|åÁuå
t∆|åÁuå \ToΩ - \yƒ - F|æÁ∫ÁmÁÊ o‹ƒÊ t∆|Æuão @
úÁumåz\{|u™åz≈Y{ƒ √ÆÁÃÀÆ N˛uú¬ÀÆ Y @
N˛mÁtÀÆÁqúÁtÀÆ t∆|åÁuå gzƒ u“ @@ Fuo @
FnÆåzå ≈¬ÁzNz˛å gΩt∆|åN˛oÁ|∫: üÀoÏoÁ: @ √ÆÁN˛∫m∆ÁÀfi™uú EÀ™ÁNÊ˛ t∆|å™zƒ @
üuÃÚÁuå oÏ t∆|åÁuå bΩ Eá: ÃÊÃÓXÆãoz @
1. ÃÁÊPÆt∆|å™Ω 2. ÆÁzTt∆|å™Ω 3. ãÆÁÆt∆|å™Ω
4. ƒ{∆zu N˛t∆|å™Ω 5. úÓƒ|™y™ÁÊÃÁt∆|å™Ω 6. G∫™y™ÁÊÃÁt∆|å™Ω
Euß™ÁåáåÊ Æz ÁÊ uY∫Ê \yƒuão oz å∫Á: @
36
5. u“™ƒ˚m|å™Ω u˚oyÆ: ßÁT:
EÜÆÁúN˛: - E∫uƒãt ! ÿÀoåúÁez ™ÆÁ NÊ˛ N˛uƒ™Ω GuÒ≈Æ
úÁe: úÁueo: ?
E∫uƒãt: - ƒÁ¡™yuN˛™“u |™ÏuÒ≈Æ @
Ã∫¬Á - EÁÆ| ! Ã: EÁutN˛uƒ: Fuo Y ßƒoÁ N˛uso: @
EÜÆÁúN˛: - Ã™yYyå™Ω @ os{ƒ Nz˛ ÁØÁå ÃÊÀNw˛oN˛ƒyåÁÊ åÁ™Áuå
ƒtãoÏ @
E∫uƒãt: - N˛Áu¬tÁÃ:, ßÁ∫uƒ: @
Ã∫¬Á - tlgy, ™ÁV: ßƒßÓuo≈Y @
EÜÆúÁN˛: - E˘ ™“ÁN˛uƒN˛Áu¬tÁÃ™ÏuÒ≈Æ rÁÀÆÁ™: @
1. ƒÁ¡™yuN˛åÁ ∫uYo: T¿ãs: N˛: ?

2. Nz˛ ÁuØÁoΩ N˛ƒyåÁÊ åÁ™Áuå ƒtãoÏ ?
3. ÃÊÀNw˛oN˛ƒyåÁÊ N˛Á√ÆåÁ™Áuå EuáNw˛nÆ ƒtãoÏ @
GÒz≈Æ™Ω
ÃÊÀNw˛oÃÁu“nÆz N˛Áu¬tÁÃÀÆ uƒu∆…boÁÆÁ: N˛så™Ω @
ƒm|åøúüuN¿˛ÆÁÆÁ: Eƒ§Ázáå™Ω @
úØÁ™“ÁN˛Á√ÆÁãoT|oÀÆ <<NÏ˛™Á∫Ã©ßƒ>> N˛Á√ÆÀÆ úu∫YÆ: @
37
* 1. EÀnÆÏ∫ÀÆÁÊ utu∆ tzƒoÁn™Á u“™Á¬ÆÁz åÁ™ åTÁuá∫Á\:@
úÓƒÁ|ú∫Á{ oÁzÆuåáy uƒTÁÿ uÀso: úwus√ÆÁ Fƒ ™Áåtlg: @@
*2. ÆÊ Ãƒ|∆{¬Á: úu∫N˛¡õÆ ƒnÃÊ ™z∫Á{ uÀsoz tÁzSáu∫ tÁz“tqz @
ßÁÀƒuão ∫nåÁuå ™“Á{ áy≥Á úwsÓúut…bÁÊ tÏtÏ“Ïá|u∫fiy™Ω @@
*3.Eåão∫nåüßƒÀÆ ÆÀÆ u“™Ê å ÃÁ{ßÁSÆuƒ¬Ázuú \Áo™Ω @
LN˛Áz u“ tÁz Áz TÏmÃuãåúÁoz uå™¶ÁoyãtÁz: uN˛∫mzu…ƒƒÁWî:@@
* 4. EÁ™zQ¬Ê Ã`Y∫oÁÊ VåÁåÁÊ ZÁÆÁ™áÀÃÁåÏToÁÊ uå z√Æ @
G√tzu\oÁ ƒwu…buß∫Á»Æãoz «ÁwWïÁum ÆÀÆÁoúƒuão uÃÚÁ:@@
*5. útÊ oÏ Á∫œÁÏwuoáÁ{o∫MoÊ

ÆuÀ™ëÁ–…bûÁuú “ou√túÁåÁ™Ω @
uƒtuão ™ÁT˙ åQ∫ãá¿™ÏMo{:
™ÏMoÁ¢˛¬{: Nz˛Ãu∫mÁÊ uN˛∫ÁoÁ:@@
*6. Æ: úÓ∫ÆãN˛yYN˛∫ãá¿ßÁTÁåΩ t∫y™ÏQÁznszå Ã™y∫mzå @
GËÁÀÆoÁu™XZuo uN˛ãå∫ÁmÁÊ oÁåütÁuÆnƒu™ƒÁzúTãoÏ™Ω @@
*7. N˛úÁz¬N˛lgÓ: N˛u∫ußuƒ|åzoÏÊ uƒVucoÁåÁÊ Ã∫¬¸Ï™ÁmÁ™Ω @
Æfi œÁÏwoqy∫oÆÁ üÃÓo: ÃÁåÓuå TãáÀÃÏ∫ßyN˛∫Ázuo @@
*8. utƒÁN˛∫Á¸quo ÆÁz TÏ“ÁÃÏ ¬yåÊ utƒÁßyou™ƒÁãáN˛Á∫™Ω @
qÏ¸zDuú åÓåÊ ∆∫mÊ üúëÁz ™™nƒ™ÏÄÁ{u≈∆∫ÃÁÊ Ãoyƒ @@
*9. ¬ÁWïÓ¬uƒqzúuƒÃuú|∆Ázß{: FoÀoo≈Yã¸™∫yuYTÁ{∫{: @
ÆÀÆÁs|ÆÏMoÊ uTu∫∫Á\∆£tÊ NÏ˛ƒ|uão ƒÁ¬√Æ\å{≥Á™Æ|: @@
*10.ßÁTy∫syuå^|∫∆yN˛∫mÁÊ ƒÁzjÁ ™Ï“Ï: N˛u©úotzƒtÁª: @
Æ˚ÁÆÏ∫uãƒ…b™wT{: uN˛∫Áo{: EÁÃz√Æoz ußãåu∆Qulg§“|: @@
*11.Ãõou |“ÀoÁƒuYoÁƒ∆z ÁlÆáÁz uƒƒÁÀƒÁå‚ úu∫ƒo|™Áå: @
úˆÁuå ÆÀÆÁT¿Ã∫Ázª“Áum ü§ÁzáÆnÆÓÜƒ|™ÏQ{™|ÆÓQ{: @@
*12.ÆrÁWïÆÁzuånƒ™ƒzflÆ ÆÀÆ ÃÁ∫Ê áu∫fiy á∫mq™Ê Y @
ü\Áúuo: N˛u¡úoÆrßÁTÊ ∆{¬ÁuáúnÆÊ ÀƒÆ™ãƒuo…eoΩ @@
1. EãƒÆ: - G∫ÀÆÁÊ, utu∆, tzƒoÁn™Á u“™Á¬ÆÁz åÁ™, åTÁuá∫Á\:, úÓƒÁ|ú∫Á{, oÁzÆuåáy, uƒTÁÿ, úwus√ÆÁ:,
™Áåtlg: Fƒ, uÀso:, EuÀo @
ßÁƒ: - ßÁ∫otz∆ÀÆ G∫utSßÁTz ÀƒÆÊ tzƒoÁÀƒøú: úƒ|oÁåÁÊ ∫Á\Á, u“™ƒÁåΩ úÓƒ|Ã™Ï¸™Á∫•Æ
úu≈Y™Ã™Ï¸úÆ|ãoÊ √ÆÁõÆ, úwus√ÆÁ: ™Áåtlg Fƒ uƒ∫Á\oz @
(Eåzå EÀÆ u“™Á¬ÆÀÆ tzƒßÓu™nƒÊ YzoåÁ√Æƒ“Á∫ÆÁzSÆnƒ™‚, EÁ{ëÁnÆ™Ω t{UÆ˙ Y ÃÓuYo™Ω @)
2. EãƒÆ: - Ãƒ|∆{¬Á:, ÆÊ, ƒnÃÊ, úu∫N˛¡õÆ, tÁz“tqz, ™z∫Á{, tÁzSáu∫ uÀsoz Ãuo, ßÁÀƒuão, ∫nåÁuå,
™“Á{ áy: Y úwsÓúut…bÁÊ, áu∫fiÎ, tÏtÏ“Ï: @
ßÁƒ: - Ãƒz|Duú úƒ|oÁ: åTÁuá∫Á\Ê u“™Á¬ÆÊ ƒnÃu™ƒ Nw˛nƒÁ tÁz“åuN¿˛ÆÁYoÏ∫Ê ÃÏ™zªÊ tÁzSáÁ∫Ê Y uƒáÁÆ
™“Á∫Á\zå úwsÏåÁ Gúut…bÁÊ ütu∆|oÁÆÁ: TÁzøúá∫ÁÆÁ: ßÓ™z: üN˛Á∆™ÁåÁuå ∫nåÁuå
Ã±ÁyuƒãÆÁut™“Á{ áy≈Y tÏtÏ“Ï: @
3. EãƒÆ: - Eåão∫nåÁåÁÊ, üßƒÀÆ, ÆÀÆ, u“™Ê, ÃÁ{ßÁSÆuƒ¬Ázuú, å \ÁoÊ, u“, LN˛:, tÁz :, TÏmÁåÁÊ,
ÃuëÁúÁoz, FãtÁz:, uN˛∫mz Ï, EWî Fƒ, uå™¶Áuo @
ßÁƒ: - åÁåÁuƒá»z…eƒÀoÓnúuÃ™s|ÀÆ åTÁuá∫Á\ÀÆ EÃÁ{N˛Æ|tÁÆNÊ˛ u“™Ê oÀÆ (u“™ƒo:) ÃÁ{ãtÆ|VÁoNÊ˛
å ßƒnÆzƒ @ NÏ˛o Fuo YzoΩ - ÆsÁ Yã¸u§©§: Yã¸ÀÆ üN˛Á∆™Áåz Ï uN˛∫mz Ï N˛¬Wî:
–u…bús™ÁToÁzDuú tÁz N˛Á∫N˛: å ßƒuo os{ƒ EåãoÃËÏmÃ™Ó“z úuoo: Àƒ¡ú: tÁz : Euú å
TlÆoz @@
4. EãƒÆ: - uÃÚÁ:, ÆÀÆ, EÁ™zQ¬Ê, ÃØÁ∫oÁÊ, VåÁåÁÊ, Eá:, ÃÁåÏToÁÊ, ZÁÆÁÊ, uå z√Æ, ÆtÁ, ƒwu…buß:,
G˚zu\oÁ:, ÆÀÆ, EÁoúƒuão, «ÁwWïÁum, EÁ»Æãoz @
ßÁƒ: - Eåzå ≈¬ÁzNz˛å u“™ƒo: EÁ{ëÁnÆÊ rÁoÊ ßƒuo @ ÆsÁ uÃÚÁ: oyƒ¿zm EÁoúzå §ÁuáoÁ: otÁ
™zVÁåÁ™Ω Eá: EÁTnÆ ofi uÀsoÁÊ ZÁÆÁÊ EåÏßƒuão @ ÆtÁ oz ofi{ƒ ƒwu…buß: úyugoÁ: ßƒuão
otÁ oz u∆Q∫ÁT¿Áum EÁu»nÆ (ÃÓÆ|üN˛Á∆Ê) EÁoúÃÁ{PÆÊ Y EåÏßƒuão @@
5. EãƒÆ: - ÆuÀ™åΩ, uN˛∫ÁoÁ:, oÏ Á∫ÃwuoáÁ{o∫MoÊ, “ou˚úÁåÁÊ, Nz˛Ãu∫mÁÊ, út™‚, E–…bûÁ Euú, åQ∫ãá¿ÀÆ,
™ÏMo{:, ™ÏMoÁ¢˛¬{:, ™ÁT˙, uƒtuão @
ßÁƒ: - LouÀ™åΩ u“™Á¬Æz ™wTÆÁuƒåÁzutå: uN˛∫ÁoÁ: ofinÆoÏ Á∫áÁ∫Áuß: qÁu¬o∆Á{umoƒãoÊ “ou˚úÁåÁÊ
uÃÊ“ÁåÁÊ úÁtüqzúmÁuå E–…bûÁuú åQ∫ãá¿{: uƒ™ÏMo™Á{uMoN{˛: oz ÁÊ uÃÊ“ÁåÁÊ ™ÁT˙ \Áåuão @
u“™Á¬Æ: uƒuƒá\ãoÓåÁ™Ω EÁƒÁÃÊ N˛¡úÆoyuo ßÁƒÁs|:@
6. EãƒÆ: - Æ:, t∫y™ÏQÁznszå, Ã™y∫mzå, N˛yYN˛∫ãá¿ßÁTÁåΩ, úÓ∫ÆåΩ, GËÁÀÆoÁÊ, uN˛ëÁ∫ÁmÁÊ, oÁåütÁuÆnƒ™Ω,
GúTãoÏ™‚, FXZoyƒ @
ßÁƒ: - u“™Á¬Æ: ÀƒTÏ“Á™ÏQzå ƒÁÆÏÊ ƒÊ∆ƒwqz Ï úÓ∫ÆåΩ ofi GÄÁ{: TÁåÊ NÏ˛ƒ|oyåÁÊ uN˛ëÁ∫ÀfiymÁÊ oÁånƒzå
ƒÁ˘Ã“N˛Á∫™‚ FXZuëÁƒ üuoßÁuo @
7. EãƒÆ: - Æfi, N˛u∫uß:, N˛úÁz¬N˛lgÓ:, uƒåzoÏÊ, uƒVucoÁåÁÊ, Ã∫¬¸Ï™ÁmÁÊ, Ãwoqy∫oÆÁ, üÃÓo:, Tãá:,
ÃÁåÓuå, ÃÏ∫ßyN˛∫Ázuo @
ßÁƒ: - u“™Á¬Æúƒ|oz ™tT\Á: Àƒ∆∫y∫ÁznsN˛lgÓuåƒÁ∫mÁs˙ ofiÀsÃ∫¬¸Ï™ÁåΩ VcÆuão @ oÁ–∆V |mzå
uåÀÃwozå oªqy∫zm Ã™ÏnúëÁ: Tãá: Ã“\úu∫™¬∫u“oÁãÆuú ÃÁåÓuå úu∫™¬yN˛∫zuo @@
8. EãƒÆ: - Æ:, utƒÁ, ßyoÊ, TÏ“ÁÃÏ, ¬yå™‚, EãáN˛Á∫Ê, utƒÁN˛∫ÁoΩ, ∫quo, GXY{: u∆∫ÃÁÊ, ∆∫mÊ, üúëÁz.
qÏ¸z Euú, Ãuo, Fƒ, ™™nƒÊ, ßƒuo @
ßÁƒ: - ¬ÁzNz˛ Ã¶ÁåÁ: Ã™yú™ÁToÊ åyY\å™uú EÁt∫zm EåÏTw‘uão @ <os{ƒ L tzƒoÁn™Á u“™Áu¸:
utƒÁßyou™ƒ uÀsoÀÆ o™Ã: ÀƒTÏ“ÁÃÏ EÁ»ÆÊ ttÁuo (N˛¡úÆuo) @
9. EãƒÆ: - Y™Æ|:, FoÀoo:, (¬ÁWïÔ¬uƒqzúuƒÃuú|∆Ázß{:) ¬ÁWïÔ¬ - uƒqzú - uƒÃuú| - ∆Ázß{:, Yã¸™∫yuYTÁ{∫{:,
ƒÁ¬√Æ\å{:, ÆÀÆ, uTu∫∫Á\∆£t™Ω, Es|ÆÏMoÊ, NÏ˛ƒ|uão @
ßÁƒ: - ∫Á\Áå: ZfiYÁ™∫Áut¬ÁWΩZåÆÏMoÁ: ßƒuão @ Eo: L : u“™Á¬ÆÁzDuú Y™∫y™wTÁmÁÊ §Á“Ï¡ÆÁoΩ,
YÁ™∫ƒÁ¬√Æ\å{≈Y ƒyu\onƒÁoΩ ∫Á\¬ÁWΩZåÁƒ∫nƒzå uTu∫∫Á\: Fuo ÃÁs|N˛åÁ™ázÆÁz ßƒuo @
10.EãƒÆ: - ßÁTy∫syuå^|∫∆yN˛∫ÁmÁÊ, ™ÏÏ“Ï:, N˛u©úotzƒtÁª:, ußãåu∆Qulg§“|:, Æ˚ÁÆÏ:, Euãƒ…b™wT{:,
uN˛∫Áo{:, EÁÃz√Æoz @
ßÁƒ: - TWïÁüƒÁ“∆yN˛∫{: uÃMo{: åwnÆÊ NÏ˛ƒ|tΩ•Æ: u∆QlgyåÁÊ uú`Zz•Æ: LƒÊ N˛u©úotzƒtÁªƒwqz•Æ:
GnúëÁÃ™y∫{: ™wTÆÁ »ÁãoÁ: uN˛∫ÁoÁ: u“™ÁY¬z uåo∫ÁÊ uƒ»Áuão™Ω EåÏßƒuão @
11.EãƒÆ: - Ãnúu |“ÀoÁƒuYoÁƒ∆z Áum, úˆÁuå, Eá:, úu∫ƒo|™Áå:, uƒƒÀƒÁåΩ, HÜƒ|™ÏQ{:, ™ÆÓQ{:,
ü§ÁzáÆuo @
ßÁƒ: - Ãnúu |uß: oz ÁÊ ™lg¬Ã™yúÀsz u“™Á¬ÆÁT¿Ã∫Ázƒ∫z tzƒoÁY|åÁs˙ N˛uoúÆÁuå úˆÁuå EúYÆuão
À™ @ oo: Eƒu∆…bÁuå Ã∫Ázƒ∫ÀÆ úˆÁuå ÃÓÆ|: ÀƒÀÆ HÜƒ|™ÏQ{: uN˛∫m{: uƒN˛ÁÃÆuo @ Eåzå
u“™Á¬Æu∆Q∫Áum ÃÓÆ|™lg¬™uoN¿˛©Æ ™“Á{ëÁnÆzå ƒo|ão Fuo üoyÆoz @
12.EãƒÆ: - ÆÀÆ, ÆrÁWïÆÁzuånƒÊ, áu∫fiyá∫mq™Ê, ÃÁ∫Ê, EƒzflÆ, ü\Áúuo:, ÀƒÆ™zƒ, N˛u¡úoÆrßÁT:,
∆{¬ÁuáúnÆÊ, Y, Eãƒuo…eoΩ @
ßÁƒ: - Ã: u“™ƒÁåΩ ÆrÁzúN˛∫myßÓoÃÁz™¬oÁtyåÁ™Ω EÁz áyåÁÊ üßƒnƒÊ oÀÆ áu∫fiyá∫mq™Ê §¬Ê Y
ƒyflÆ §¿÷Á ÀƒÆ™zƒ oÀ™{ ÆrßÁTßÁzMownƒÊ ∆{¬∫Á[ÆÁuáúnÆÊ Y ütƒÁåΩ @
E. Eá: tÁåÁÊ ü≈åÁåÁÊ Ã™ÁáÁåÁuå uƒuYãnÆ ƒtãoÏ @
1. úÁez uÀsoÁuå <<™“ÁN˛uƒN˛Áu¬tÁÃƒm|åÁYÁoÏÆ|Ã©§ÚÁuå>> ufiYoÏ∫Áum ƒÁMÆÁuå
ƒtãoÏ @
2. N˛Áu¬tÁÃ: Fƒ LN˛ÀÆ ƒÀoÏå: EãÆzå ƒÀoÏåÁ Gú™ÁÊ NÏ˛ƒ|åΩ ufiYoÏ∫Áum
ƒÁMÆÁuå ƒtãoÏ @
3. <LN˛Áz u“ tÁz : TÏmÃuëÁúÁoz uå™¶Áuo> FnÆÀÆ ƒÁMÆÀÆ ßÁƒ: N˛:? uƒuYãnÆ
ƒtãoÏ @
4. <ÆÊ Ãƒ|∆{¬Á:> Fuo ≈¬ÁzNz˛ N˛: N˛y–∆: EßƒoΩ Fuo ƒtãoÏ @
5. u“™Á¬ÆÀÆ uTu∫∫Á\nƒÊ N˛sÊ uÃÚ™Ω Fuo ƒtãoÏ @
EÁ. Eá: tÁuå ƒÁMÆÁuå úeãoÏ @ oz ÁÊ Ã™ÁåÁs|N˛ƒÁMÆÁuå úÁez Euãƒ…Æ
u¬QãoÏ @
1. G∫utu∆ u“™ƒnúƒ|o: uƒ˘oz @
2. §ÁuáoÁ: J Æ: u∆Q∫ÁT¿Áum EÁ»Æuão @
3. ™Á{uMoN˛»zmy˚Á∫Á ™ÁT˙ \Áåuão @
4. ÀƒÆÊ úƒ|oÁåÁ™Ω EÁuáúnÆÊ tƒÁåΩ @
F. úÁeÊ úuenƒÁ u∫MoÀsÁåÁuå úÓ∫ÆãoÏ @
1. ßÁÀƒuão ∫nåÁuå ............. @
2. LN˛Áz u“ .............. TÏmÃuëÁúÁoz @
3. ............... Nz˛Ãu∫mÁÊ uN˛∫ÁoÁ: @
4. GËÁÀÆoÁu™XZuo .....................
5. N˛úÁz¬N˛lgÓ: ...................... uƒåzoÏ™Ω @
F|. Eá: tÊ ≈¬ÁzNÊ˛ úuenƒÁ ü≈åÁåÁÊ Ã™ÁáÁåÁuå u¬QãoÏ @
™ÓN˛: ú∫ÁúƒÁtz, ú∫tÁ∫uå∫yqmzDuú Æ≈YÁãá:@
úWïÌ: ú∫áå“∫mz, Ã \Æuo ¬ÁzN˛fiÆz úÏª : @@
1. N˛uÀ™åΩ Ããtßz| ™ÓN˛: ßƒzoΩ ?
2. ú∫tÁ∫uå∫yqmz N˛: ßƒzoΩ ?
3. N˛uÀ™åΩ Ããtßz| úWïÌ: ßƒzoΩ ?
G. úÁeÊ úuenƒÁ Eá: tÁåÁÊ ü≈åÁåÁÊ Ã™ÁáÁåÁuå u¬QãoÏ @
1. úwus√ÆÁ: ™Áåtlg: Fƒ N˛: ƒo|oz ?
2. u“™Ê uN˛™s˙ ÃÁ{ßÁSÆuƒ¬Ázuú å \Áo™Ω ?
3. uN˛∫ÁoÁ: uÃÊ“ÁåÁÊ ™ÁT˙ N˛sÊ \Áåuão ?
4. ÃÁåÓåÁÊ úu∫™¬nƒÊ N˛s™Ω EßƒoΩ ?
5. Y™Æ|: N˛sÊ uTu∫∫Á\∆£tÊ ÃÁs|NÊ˛ NÏ˛ƒ|uão?
E. Eá: tÁåÁÊ ü≈åÁåÁÊ ¬VÏÃ™ÁáÁåÁuå u¬QãoÏ @
1. u“™Á¬Æ: ™Áåtlg: Fƒ ƒo|oz @ N˛su™tÊ ƒÁMÆÊ ÆÏOÊ˛ ßƒuo ?
2. TÏmÃ™Ó“z Ï LN˛: tÁz : å úu∫TmåyÆ: N˛s™Ω ?
3. TÁzøúá∫Á N˛Á ?
EÁ. Eá: tÆÁz: ü≈åÆÁz: Ã™ÁáÁåz uå§ãáøúzm u¬QãoÏ @
1. u“™ƒnúƒ|oÀÆ EÁ{ëÁnÆÊ u¬QãoÏ @
2. uÃÚÁ: EÁoúÃÁ{PÆÊ N˛s™Ω EåÏßƒuão ?
F. Ã\|åÁn™N˛oÆÁ Ã™ÁáÁåÁuå u¬QãoÏ @
1. ≈¬ÁzN˛ÁåÁÊ ßÁƒÁ: ßƒuÙ: rÁoÁ: Q¬Ï ! Lƒ™‚ LoÁå‚ ≈¬ÁzN˛ÁåΩ EÁáÁ∫yNw˛nÆ
LN˛ÁÊ N˛sÁÊ u¬QãoÏ @
•yêJ ‘·*¢ õõj·÷u≤sTT. ‘·+Á&ç wüj÷· J. •yêJ yÓTT<ä≥ <ë<ëJ ø=+&É<y˚ é
<ä>∑Zs¡ X¯ÅkÕÔÅdüÔ$<ä´\T H˚s¡TÃø=HÓqT. düeTs¡úsêeT<ëdüT, uÛÑø£Ô‘·Tø±sê+ e+{Ï
kÕ<ÛäTdü+‘·T\ ÄodüT‡\‘√ nH˚ø£ ø√≥\qT »sTT+#ÓqT. •yêJ #Û·Á‘·|ü‹ nqT
_s¡T<äeTTqT bı+<ÓqT.
F|. ü∆ÊÃÁn™N˛oÆÁ üuoÀúãtåÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ @
u“™Á¬Æƒm|åÀÆ úeåzå N˛Áu¬tÁÃ: ™“ÁN˛uƒ: Fuo nƒÆÁ EƒTo™Ω @ o™zƒ ßÁƒÊ
ƒm|ÆåΩ EÁn™å: uúoÁ™“ÁÆ ¬zQÊ u¬QãoÏ @
1. út\Á¬ÁußƒwuÜt:
E) Eá: tÁåÁÊ útÁåÁÊ Ã™ÁåÁs|N˛útÁuå ≈¬ÁzNz˛ Ï Euãƒ…Æ Ã©úÓm|ƒÁMÆÊ u¬QãoÏ @
GtÁ - FãtÏ: - Yã¸: - Yã¸: Yuã¸N˛ÁÊ ttÁuo @
1. ∆{¬: - .......... ...................... @
2. Vå: - .......... ...................... @
3. u“™™Ω - .......... ..................... @
4. uÃÊ“Á: - .......... ..................... @
5. ƒwq: - .......... ..................... @
EÁ) √ÆÀoƒÁMÆÁuå úuenƒÁ ∆ÏÚyNw˛nÆ úÏå: u¬QãoÏ @
1. u“™Á¬Æ: utu∆ G∫ÀÆÁ™Ω EuÀo @
2. œÁÏoqy∫oÆÁ ÃÁåÓuå Tãá: üÃÓo: ÃÏ∫ßyN˛∫Ázuo @
3. Nz˛Ãu∫mÁÊ uN˛∫ÁoÁ: ™ÏMoÁ¢˛¬{: \Áåuão ™ÁT˙ @
4. TÏ“ÁÃÏ ∫quo Æ: utƒÁN˛∫ÁoΩ @
5. ÀƒÆÊ ∆{¬ÁuáúnÆÊ Eãƒuo…eoΩ @
F) Eá: tÁåÁÊ útÁåÁÊ uƒªÚÁs|N˛útÁuå rÁnƒÁ oÁuå GúÆÏ[Æ ƒÁMÆÁuå u¬QãoÏ @
GtÁ - EuÀo & åÁuÀo - ∫™z∆ÀÆ áåÊ EuÀo @ uƒ˘Á åÁuÀo @
üN˛Á∆: &
Eão: &
\Áo: &
Gúu∫ &
II. ßÁ ÁÊ∆Á:
E. ÃuãáÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ - ÃuãáåÁ™ uåut|∆ãoÏ @ EÁ. uƒÃuãáÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ - ÃuãáåÁ™ uåut|∆ãoÏ @
EuÀo + G∫ÀÆÁ™Ω tzƒoÁn™Á
åT + Euá∫Á\: u“™Á¬ÆÁz åÁ™
Fƒ + GúTãoÏ™Ω úÓƒÁ|ú∫Á{
Etw…bûÁ + Euú Ãoyƒ
∆{¬ + EÁuáúnÆ™Ω Ãnúu |:
F) Eá: tÁåÁÊ Ã™ÀoútÁåÁÊ uƒT¿“ƒÁMÆÁuå u¬uQnƒÁ Ã™ÁÃåÁ™Áuå u¬QãoÏ @
1. åTÁuá∫Á\: 5. TÏmÃuëÁúÁoz
2. Ãƒ|∆{¬Á: 6. u˚ú:
3. úwsÓúut…bÁ™Ω 7. ¬ÁWïÓ¬uƒqzú:
4. ÃÁ{ßÁSÆuƒ¬Ázuú 8. ∆{¬ÁuáúnÆ™Ω
F|) Eá: tÆÁz: ˚ÆÁz: ≈¬ÁzN˛úÁtÆÁz: TÏª¬VÏuåøúmÊ Tmuƒß\å`Y EƒTXZãoÏ @

U U I U U I I U I U U
1. E ÀnÆÏ  ∫ ÀÆÁÊ ut u∆ tz ƒ oÁ n™Á

o o \ T T
I U I U U I I U I U U
2. u“ ™Á ¬ ÆÁz åÁ ™ å TÁ uá ∫Á \:
\ o \ TT
- Gúu∫ uÀsoz üs™úÁtz N¿˛™zm o - o - \ - TÏª˚Æu™uo Fã¸ƒ\¿ÁXZãtÁzƒwÃ©§ÚTmÁ:
ƒo|ãoz @
- u˚oyÆúÁtz N¿˛™zm \ - o - \ - TÏª˚Æu™uo Gúzã¸ƒ\¿ÁXZãtÁzƒwÃ©§ÚTmÁ: ƒo|ãoz @ LƒÊ
üN˛Á∫zm Fã¸ƒ\¿Ázúzã¸ƒ\¿ÆÁz: Ã©™z¬å™‚ <<Gú\Áuo:>> FnÆÏXÆoz @
Gú\Áoz: ¬qm™Ω -
<<Eåão∫Áztyu∫o¬fl™ßÁ\Á{ úÁtÁ{ ÆtyÆÁƒÏú\ÁoÆÀoÁ:>>
YoÏ…ƒ|uú úÁtz Ï Fã¸ƒ\¿Ázúzã¸ƒ\¿ÆÁz: LN˛úÁtúu∫u™onƒzzå u˚úÁtu˚ufiúÁtúu∫u™onƒzå

ƒÁ ¬qmz ünÆzNÊ˛ ußëÁoÆÁ Æfi üÆÏ[Æzzoz ofi <<Gú\Áuo:>> ßƒuo @
G) Eá: tÁåÁÊ ≈¬ÁzN˛úÁtÁåÁÊ TÏª¬VÏuåøúmúÏ∫ÀÃ∫Ê Tmuƒß\åÊ ÃÁztÁ“∫mÊ
uåøúÆãoÏ @
»y∫Á™Yã¸: u»oúÁu∫\Áo: Ã™ÀoN˛¡ÆÁmTÏmÁuß∫Á™: @

ÃyoÁ™ÏQÁ©ßÁzø“YØÁ∫yN˛Áz uå∫ão∫Ê ™Wï¬™ÁoåÁzoÏ @@
H) úeãoÏ, EƒTXZãoÏ @
1. “åÏ™Áåu£á™o∫oΩ tÏ…N˛∫Ê uNÊ˛ ™“Án™åÁ™Ω @
- Efi <<“åÓ™ÁåΩ Eu£á™Ω Eo∫oΩ>> Fuo uƒ∆z uƒ Æ:
<<tÏ…N˛∫Ê uNÊ˛ ™“Án™åÁ™Ω>> Fuo ÃÁ™ÁãÆzå Ã™us|o: @
2. <LN˛Áz u“ tÁz Áz TÏmÃuëÁúÁoz uå™[\oyãtÁz: uN˛∫mzu…ƒƒÁWî:> @
- Efi˛ <<LN˛: tÁz : TÏmÃuëÁúÁoz uå™[\uo>> - Fuo ÃÁ™ÁãÆ™Ω,
<<Yã¸uN˛∫mz Ï N˛¬Wî: ÆsÁ å TÁzY∫Áz ßƒuo>> Fuo uƒ∆z zm Ã™us|o: @
uƒƒ∫m™Ω : Æfi ÃÁ™ÁãÆÊ uƒ∆z zm ƒÁ, uƒ∆z : ÃÁ™ÁãÆzå ƒÁ Ã™·Æ|oz, ofi
<<EsÁ|ão∫ãÆÁÃÁ¬WïÁ∫:>> ßƒuo @
¬qm™Ω - GuO˛∫sÁ|ão∫ãÆÁÃ: ÀÆÁoΩ ÃÁ™ÁãÆuƒ∆z ÆÁz: @
J ) Eá: tÀÆ ƒÁMÆÀÆ tÁå‚ ü«ÁíÁå‚ EÁáÁ∫yNw˛nÆ E¬WîÁ∫uåøúmÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ @
uƒƒzN˛Áåãt: Ã™Ï¸™ÜÆz u∆¬ÁÆÁÊ oú≥ÁN˛Á∫ @ åÁuÀo EÃÁÜÆÊ ™“Án™åÁ™Ω @
1. N˛: oú≈YN˛Á∫ ?
2. NÏ˛fi oú≈YN˛Á∫ ?
3. EuÀ™åΩ ÃÁ™ÁãÆƒÁMÆÊ uN˛™Ω ?
4. uƒ∆z ƒÁMÆÊ uN˛™Ω ?
5. N˛: NÊ˛ Ã™s|Æuo ?
7. EsÁ|ão∫ãÆÁÃÁ¬WîÁ∫z Nz˛ ™ÏPÆÁÊ∆Á: ßƒuão ?
F) Eá: tÀÆ ≈¬ÁzN˛ÀÆ E¬WîÁ∫uåøúmÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ @
TÏmƒ¶ÁåÃÊÃTÁ||oΩ ÆÁuo Àƒ¡úÁzDuú TÁz{∫ƒ™Ω @
úÏ…ú™Á¬ÁåÏ Wïzm ÃÓfiÊ u∆∫uÃ áÁÆ|oz @@
<Gú™Á N˛Áu¬tÁÃÀÆ> Fuo ü∆uÀo: uƒ˘oz @ ßƒuÙ: úÁez §“Ïfi Gú™Á¬WîÁ∫üÆÁzT:
–…b: @ Eo: EãÆz Ï N˛Á√Æz Ï Nw˛oÁåÁ™‚ Gú™Á¬WîÁ∫üÆÁzTÁmÁÊ ƒÁMÆÁuå ßƒtáyoúÁe∞ÁÊ∆ÁåΩ
EåÏÃwnÆ ÃWî¬ÆãoÏ, ußuúfiz ÀsÁúÆãoÏ @
6. \ÁTwu“ nƒÊ ßÁ∫oyÆ! u˚oyÆ: ßÁT:
1. uYfiz Nz˛ Nz˛ –≈Æãoz ?

2. oz uNÊ˛ Nw˛oƒão:?
3. FtÁåy™uú LoÁå‚ À™∫Á™: uN˛™s|™Ω ?
GÒz≈Æ™Ω
ßÁ∫otz∆z uƒ˘™ÁåÀÆ üNw˛uoÃÁ{ãtÆ|ÀÆ EÁÀƒÁtå™Ω @
¬ÁzNÊ˛ Y{oãÆúsz YÁ¬uÆoÏÊ ÃÊÀNw˛orÁÆ otyÆÁz∫tÁuÆnƒrÁúå™Ω @
47
\ÁTwu“ nƒÊ ßÁ∫oyÆ ! üßÁoÊ Ã™ÏúuÀso™Ω @
ÃÊÀNw˛or ! üÆÁ™≈Y¬ ! ƒÆÊ ∫Á…b~z \ÁTwÆÁ™ @
ƒÆÊ ∫Á…b~z \ÁTwÆÁ™ @@ \ÁTwu“ @@
§Á¬-uúN˛-NÏ˛¬-™áÏ∫-ÃÊÀNw˛o-úØÁ™-Àƒ∫-NÓ˛u\o™Ω
∆wmÏ »ƒm-ÃÏQütÊ N˛uƒ-ÃÏßÁu o-N˛¬-uN˛¬uN˛¬™Ω @
ú≈Æ uƒ≈ƒu“oÁÀútÊ nÆÁTÁªmÊ N˛¬ÆÁTo™Ω
rÁåßÁåÏ™ÏúÁÀ™“z uáÆÁz ÆÁz å: üz∫ÆzoΩ @
uáÆÁz ÆÁz å: üz∫ÆzoΩ @@ \ÁTwu“ @@
uƒÃw\ \Ág∞Ê ™Áz“\uåoÊ nÆ\Á¬ÀÆÊ ™ÁåÃ™Ω

»Ïuo-À™wuo-J u -∆òåÁt{t|™Æ ™ãtz“ÁÃÏ∫ÁåΩ @
uYãoÆÁåãoÊ Ã™ãoÁoΩ Ãƒ|\yƒÁãoT|oÊ
ßÁ∫oyÃÏü\Á: ! N˛ÁÆ˙ ™ÁowÃzƒå™Áu’N˛™Ω @
™ÁowÃzƒå™Áu’N˛™Ω @@ \ÁTwu“ @@
™å: qzfiÊ Ã™Ê Nw˛nƒÁ Àåz“¬uoN˛Á ∫ÁzõÆoÁ™Ω

tÆÁÃu¬¬Ê úÓ∫uÆnƒÁ üz™úÏ…úÊ ƒÜÆ|oÁ™Ω @
ÃÊuƒß[Æ rÁåÃÏ¢˛¬Ê Ã™{: Ã“ Ã©ßÏ[ÆoÁ™Ω
™ÏuåƒYåNw˛uo∆Áuãoáwuouß: ßÁ∫o»y: ÃÁÜÆoÁ™Ω @@
ßÁ∫o»y: ÃÁÜÆoÁ™Ω @@ \ÁTwu“ @@
48
TyoÀÆ ÃÁ∫ÁÊ∆:
“z ßÁ∫oyÆ ! nƒÊ ßÁ∫oyÆÃÊÀNw˛oÁ{ \ÁTøN˛Áz ßƒ @ NÏ˛ÃÊÀNw˛uo•Æ: ü§ÁzÚÏ™Ω L : Lƒ
ÃÏÃ™Æ: @ “z ÃÊÀNw˛or ! EÁTXZ @ ƒÆÊ tz∆yÆÁåΩ \åÁåΩ \ÁT∫ÆÁ™:@
§Á¬Á: uúN˛Á: Fƒ ™áÏ∫Áum ÃÊÀNw˛oTyoÁuå TÁÆuão @ oÁuå úØÁ™Àƒ∫u™ƒ «ÁwmÏ™:@
N˛ƒyåÁÊ ÃÏßÁu oÁuå Euú ü§ÁzáÆuão EÁåãtzå «ÁwmÏ™:@ nÆÁTøú™ªmÊ úu∫∆y¬Æão:
rÁåÃÓÆ|™Á∫ÁáÆÁ™:@
¬Á{uN˛N˛√ÆÁ™Áz“ÁåÁÊ N˛Á∫mo: EÁÀ™ÁÃÏ uÀsoÊ ∆Á∫yu∫NÊ˛ \gnƒÊ, ™ÁåuÃN˛™Ω ErÁåÊ Y
nÆMnƒÁ ƒÆÊ ÃÊÀNw˛uouƒ Æz \ÁTwÆÁ™ @ Ãƒ|üÁum Ï uÀso™ãoÆÁ|u™å™Ω LN˛™zƒ rÁÀÆÁ™:@ otÁ
ErÁåo: ™Áåƒz Ï uÀsoÁ: ßztÁ: å≈Æuão @ ozå ƒÆÊ Ãƒz| ßÁ∫nÆÁ: LzN˛™nÆzå ÃÏúÏfiÁ: Ãão:
™ÁowÃzƒå™Ω uånÆN˛ÁÆ˙ N˛oÏ˙ ∆MåÏ™:@
Ãƒ{|: Ã©ßÓÆ N˛ÁÆ|N˛∫mÁÆ ™åuÃ Ãƒz| Ã™ÁåÁ: Fuo ßÁƒåÁÊ ÀƒyNÏ˛™|: YzoΩ tÆÁ, üz™
FnÆÁutÃtΩTÏmÁ: \ÁÆãoz @ otÁ ƒÆÊ Ãƒz| u™u¬nƒÁ ßÁ∫oyÆƒ{rÁuåN˛ƒÁWñÆ™Ω EÜÆzoÏÊ ∆MåÏ™: @
ou˚ Æz ™“ y|mÁÊ ƒYåÁuå, ∫YåÁ:, Yu∫oÁuå EÀ™ÁNÊ˛ ™ÁT|t∆|N˛Áuå ßƒuão @ oz Á™ÏúÆÁzTzå ƒÆÊ
∆ÁuãoÊ á{Æ˙ Y Ã©úÁ˘ ßÁ∫o™ÁoÏ: Våƒ{ßƒÊ Ã©úÁtÆÁ™:@
uƒ∆z ÁÊ∆Á:
Tyoz Ãƒ|fi EƒáÁ∫mÁúÓƒ|útN˛™|áÁ∫ÆÀÆ üÆÁzT: uƒ∆z Ás˙ §ÁzáÆuo @
ú`Y™Àƒ∫: - Ã,u∫,T,™,ú,t,uå Fuo ÃõoÀƒ∫z Ï <ú> FnÆÀÆ ú`Y™Àƒ∫: Fuo √Æƒ“Á∫:@
<<uúN˛: NÓ˛\uo ú`Y™™Ω>> Fuo N˛ÁzuN˛¬ÀÆ NÓ˛u\oÊ ú`Y™Àƒ∫: Fuo
√ÆƒuŸÆoz @
™ãtz“ÁÃÏ∫Á: - ™ãtz“Á: Fuo EÃÏ∫Á: @ ™ãtz“åÁ™N˛Á: ∫ÁqÃÁ: GtÆÃ™Æz ÃÓÆ˙ úygÆuão @
TÁÆfiy™ãfiÁzXYÁ∫múÓƒ|NÊ˛ ÃÓÆÁ|Æ EUÆ|ütÁåÊ NÏ˛™|: YzoΩ ™ãfiúÓoÊ o¶Á¬™zƒ ™ãtz“ÁåÁÊ
uƒ Æz §¿÷ÁÀfiÊ ßƒuo @ otÁ oz ÃÓÆ˙ uƒ“ÁÆ TXZãoyuo úÁ{∫ÁumN˛y N˛sÁ @
EÁu’N˛™Ω - E“uå E“uå N˛o|√ÆÊ N˛™| @ ÃãÜÆÁƒãtåÁutN˛™Ω EÁu’NÊ˛ N˛™| @ (üuoutåÊ
N˛∫myÆ™Ω @ å NÏ˛™|: YzoΩ ünÆƒÁÆ: (úÁúÊ) ßƒuo @)
1. <<ƒÆÊ ∫Á…b~z \ÁTwÆÁ™>> Fuo N˛uƒ: uN˛™s˙ TÁÆuo ?
2. ÃÓÆ|: N˛sÊ ÃƒÁ|åΩ üz∫Æuo ? rÁåÊ N˛sÊ ÃƒÁ|åΩ üz∫Æuo ?
3. \Ág∞™Ω, EÁ¬ÀÆÊ nÆ\Á™: YzoΩ uNÊ˛ ßƒuo ?
4. <<uYãoÆÁåãoÊ Ã™ãoÁoΩ Ãƒ|\yƒÁãoT|o™Ω>> Fuo N˛uƒ: TÁÆuo @
Ãƒ|\yƒÁãoT|o™Ω EåãoÊ N˛sÊ uYãoÆÁ™: ?
EÁ. Tyoz uƒ˘™ÁåÁuå uN¿˛ÆÁútÁuå LN˛fi u¬uQnƒÁ oz Á™sÁ|åƒTXZãoÏ @
F. Eá: tÁuå ƒÁMÆÁuå úeãoÏ @ oz ÁÊ Ã™ÁåÁs|N˛Áuå ƒÁMÆÁuå TyoÁoΩ uYnƒÁ
u¬QãoÏ @
1. ¬ÁzNÊ˛ üuƒ∆ãoÊ nÆÁTøú™‚ EªmÊ ú≈ÆoÏ @
2. EÀ™ÁNÊ˛ ™uoüz∫NÊ˛ rÁåÃÓÆ˙ ÃzƒÁ™“z @
3. ßƒÁåΩ ErÁåo: \ÁoÊ \Ág∞Ê nÆ\oÏ EÁ¬ÀÆÊ Y uƒÃw\oÏ @
4. ß∫o™ÁoÏ: ÃÏúÏfi ! ßƒoÁ \ååyÃzƒÁ Fuo uånÆN˛ÁÆ|™Ω EÁY∫myÆ™Ω @
5. rÁå¢˛¬Ê uƒß[Æ Ãƒ{|: \å{: Ã“ QÁtãoÏ @
F|. Eá: tÊ úu∫XZztÊ úeãoÏ @ N˛tÁ, uNÊ˛, NÏ˛fi, N˛Á, FnÆÁutü≈åƒÁYN˛ÁåΩ GúÆÏ[Æ
ü≈åÁåΩ uå™Á|ãoÏ @
ÆÁzTÁYÁÆ|: ƒzWîbzæÁ∫: u∆…ÆÁåΩ LƒÊ ƒtuo @ üuoutåÊ (üÁo:) ÆÁzTÁ•ÆÁÃ:
N˛∫myÆ: @ EÁYÁÆ|ÀÆ Ãuƒáz u∆qmÊ uƒåÁ EÁÃåÁuå å N˛∫myÆÁuå @ LN{˛N˛™Ω
EÁÃå™Ω LN{˛N˛uÀ™åΩ EƒÆƒz üßÁƒÊ \åÆuo @ ÆÁzTÀÆ EÁY∫mzå ∆∫y∫ToÊ ™Áu¬ãÆÊ
Àƒztøúzm TXZuo @ ∆∫y∫ÀÆ ÀƒÁÀ·ÆuÃuÚ: ßƒuo @
1. <N˛uÀ™åΩ \ÁTwÆÁ™> Fuo Tyozz GMo™uÀo ?
2. <uáÆÁz ÆÁz å: üz∫ÆzoΩ> Fuo Tyoz Nz˛ Ï uƒ Æz Ï GMo™uÀo @
3. <™ÁowÃzƒå™Áu’N˛™Ω> Fuo Tyoz N˛uÀ™åΩ Ããtßz| GMo™Ω @
4. <ßÁ∫o»y: ÃÁÜÆoÁ™Ω> Fuo Nz˛ Ï EÊ∆z Ï GMo™Ω ?
50
E. Eá: tÁåÁÊ ü≈åÁåÁÊ ¬VÏÃ™ÁáÁåÁuå ÀƒyÆƒÁMÆ{: u¬QãoÏ @
1. üuoutåÊ \åÁ: ÀƒÆ™zƒ uå¸Áo: \ÁT∫mÊ üÁõåÏƒuão @ uN˛ãoÏ N˛uƒ: <<ƒÆÊ ∫Á…b~z
\ÁTwÆÁ™>> Fuo ƒtuo @ oÀÆ ßÁƒ: N˛: ?
2. ™ÁowÃzƒåÊ åÁ™ uånÆÊ uNÊ˛ uNÊ˛ N˛oÏ˙ ∆MÆoz ?
3. Ãƒz| ÁÊ Nw˛oz rÁåÀÆ uƒo∫mzå uNÊ˛ üÆÁz\å™Ω ?
4. <<Àåz“: - tÆÁ - üz™>> FnÆÁutßÁƒ{: LN˛oÁuå™Á|mÊ N˛sÊ ÃÁÜÆÊ ßƒuo ?
5. N˛y–∆Ê N˛ÁÆ˙ uƒæÁu“oÁÀútÊ ßuƒoÏ™“|uo ?
1. <<™ÏuåƒYå-Nw˛uo-∆Áuão-áwuouß: ßÁ∫o»y: ÃÁÜÆoÁ™Ω>> FnÆåzå ßÁ∫otz∆ÀÆ
ƒ{ßƒüÁõoÆz ™ÏåyåÁÊ Yu∫oÁuå N˛s™ÏúNÏ˛ƒ|uão ? Fuo uåøúÆãoÏ @
2. TyoÀÆ ÃÁ∫ÁÊ∆Ê ÀƒyÆƒÁMÆ{: u¬QãoÏ @
1. Eá: tÁuå ÜÆzÆƒÁMÆÁuå úuenƒÁ oÁ–∆Áuå uå™Á|ãoÏ @
<<Àåzz“¬uoN˛Á ∫ÁzõÆoÁ™Ω - ßÁ∫o»y: ÃÁÜÆoÁ™Ω @>>
<<EÁ |ƒÁWñÆÊ úeÁ™: - tz∆ÃÊÀNw˛uo™ÁY∫Á™: @>>
2. Eá: á™‚ EåÏXZztÊ ÃÊÀNw˛oßÁ ÆÁ EåÏƒtãoÏ @
Á|üU≤´‹ #Ó+~q l eT*¢ø±s¡T®qkÕ«$T <˚yê\j·T+ lXË’\+˝À
ñ+~. uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝Àì <ë«<äX¯ CÀ´‹]¢+>±\˝Àì ˇø£ Á|ü<Ûëq*+>∑eTT Çø£ÿ&É
yÓ\dæ ñqï~. ÁuÛeÑ Tsê+u≤düV≤æ ‘· l eT*¢ø±s¡Tq® kÕ«$TøÏ Á|ü‹dü+e‘·‡s¡+ •esêÁ‹
s√Eq ñ‘·‡e+ »s¡T>∑T‘·T+~. ÁuÛÑeTsê+u≤<˚$ ncÕº<äX¯X¯øÏÔ|”sƒê~Û<˚e‘·\˝À
ˇø£ <˚e‘·.
N˛uƒ: LzN˛™nÆzå ™ÁowÃzƒå™Áu’N˛u™uo GMoƒÁåΩ @ ßƒão: LzN˛™nÆzå
ßÁ∫o™ÁowÃzƒåÊ N˛sÊ NÏ˛ƒ|uão ?
E. ™`\Ó Áo: ÆÁzSÆÊ útÊ uYnƒÁ u∫MoÀsÁåÁuå úÓ∫ÆãoÏ @
§Á¬TWïÁá∫uo¬N˛: ¬ÁzN˛™ÁãÆ: §™Á| ∫nåuTu∫:
Tumo∆ÁÀfiz À™∫ão: Àƒ∫Á[Æ TyoÁ∫“ÀÆ™‚
[ÆÁzuo ∆ÁÀfiz úu≥Á™ EuáN˛Á∫: §Ú:
ßÁ∫otz∆ÀÆ .................utSßÁTz ™Ï©§ÁuÆåT∫™Ω EuÀo @ ™Ï©§ÁuÆåT∫ÀÆ
Ã™yúz ............. åÁ™ åT∫™‚ EuÀo @ ofi ∫Á™Yã¸uo¬N˛: åÁ™N˛: ...............
...............Y úulgo: EÁÃyoΩ @ oÀÆ úÏfi: ............... @ §Á¬TWïÁá∫uo¬N˛:
............... Ã©úÁtåÊ ™™ \ã™uÃÚ: .............. Fuo VÁzu oƒÁåΩ @ Ã: .............
tz∆z ™Álg¬z åÁ™Nz˛ N˛Á∫ÁTÁ∫z EÁWΩS¬zÆ{: ............ EÁÃyoΩ @ uo¬N˛: ................Fuo
T¿ãsÊ u¬uQoƒÁåΩ @ oÀÆ nÆÁTuå∫uoÊ ............ ßÁ∫oyÆÁ: oÊ ÃTÁ{∫ƒÊ ..................
Fuo u§ªtzå Ã©™Áuåoƒão: @
EÁ. N˛Áz…eN˛˚Æo: Ã™ÁåÁs|N˛útÁuå uYnƒÁ LN˛fi u¬QãoÏ @ oÁuå GúÆÏ[Æ
ƒÁMÆÁuå u¬QãoÏ @
üÆÁ™: ∫Á…b~z uúN˛: uƒÃw\ N˛¬Æ Ãu¬¬™Ω uáÆ: »y:
N˛ÁzuN˛¬: nÆ\ Y¬Á™: úu∫∆y¬Æ GtN˛™Ω tz∆z ™oy: N˛Áuão:
GtÁ - üÆÁ™: = Y¬Á™: - ƒÆÊ EußƒwuÚ™ÁTz| üÆÁ™:@

E. Eá: tÁåΩ Ã™ÁÃÁåΩ tÁuå uƒT¿“ƒÁMÆÁuå Y úuenƒÁ EƒTXZãoÏ @
Ã™ÁÃÁ: uƒT¿“ƒÁMÆÁuå
1. §Á¬uúN˛Á: §Á¬Á: Lƒ uúN˛Á:@
2. nÆÁTÁªm™Ω nÆÁT: Lƒ Eªm: @ oÊ nÆÁTÁøm™‚ @
3. ™å: qzfi™Ω ™å: Lƒ qzfi™Ω @ ™å:qzfi™Ω @ ooΩ @
Gúu∫oåÃ™ÀoútÁuå EƒáÁ∫mÁúÓƒ|útN˛™|áÁ∫ÆÃ™ÁÃÀÆ GtÁ“∫mÁuå @
52
EÁ) Gúu∫oåÁuå GtÁ“∫mÁuå EåÏÃwnÆ Eá: tÁåÁÊ Ã™ÀoútÁåÁÊ uƒT¿“ƒÁMÆÁuå
u¬QãoÏ @
1. tÆÁÃu¬¬™Ω -
2. rÁåßÁåÏ™Ω -
3. Àåz“¬uoN˛Á™Ω -
F) ÆÁzSÆÊ uƒT¿“ƒÁMÆÊ rÁnƒÁ ∫zQÁWîåÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ @
1. ™ÁowÃzƒå™Ω
N˛) ™ÁfiÁ Ãzƒå™Ω Q) ™Áou∫ Ãzƒå™Ω T) ™ÁoÏ: Ãzƒå™Ω
2. ßÁ∫oyÃÏü\Á:
N˛) ßÁ∫nÆÁ: ÃÏü\Á: Q) ßÁ∫nÆÁ ÃÏü\Á: T) ßÁ∫nÆ{ ÃÏü\Á:
3. ßÁ∫o»y:
N˛) ßÁ∫o™zƒ »y: Q) ßÁ∫oz »y: T) ßÁ∫oÀÆ »y:
4. uƒæÁu“o™Ω
N˛) uƒæÁÀÆ u“o™Ω Q) uƒæÁÁÆ u“o™Ω T) uƒæÁz u“o™Ω
5. ∆òåÁt{:
N˛) ∆òÀÆ åÁt{: Q) ∆òÆÁz: åÁt{: T) ∆òÁåÁÊ åÁt{:
6. ™ÏuåƒYåÁuå
N˛) ™ÏåyåÁÊ ƒYåÁuåQ) ™Ïuå Ï ƒYåÁuå T) ™Ïuå•Æ: ƒYåÁuå @
F|) úeãoÏ - EƒTXZãoÏ
Euú ¬ÁqÁ∫ÃÁuÃMoÊ ∫MoÊ nƒXY∫m˚Æ™Ω @
Efi Y∫m˚Æ™Ω ¬ÁqÁ∫Ã¬zúå∫u“o™uú ∫uO˛™Ê \Áo™Ω @
uƒƒ∫m™Ω - Æfi N˛Á∫mÊ uƒåÁ N˛ÁÆ|ÀÆ Gnúu: ƒlÆ|oz ofi uƒßÁƒåÁ¬WïÁ∫:

ßƒuo @
¬qm™Ω - uƒßÁƒåÁ uƒåÁuú ÀÆÁoΩ N˛Á∫mÊ N˛ÁÆ|\ã™ YzoΩ @
EÁ) Eá: tÀÆ ƒÁMÆÀÆ tÁå‚ ü«ÁíÁå‚ EÁáÁ∫yN˛wnÆ E¬WîÁ∫uåøúmÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ @
∆òÁ˚ymÁuååÁtÁzDÆ™Ïtzuo ™“tÙÏo™‚ @
1. N˛À™Áo‚ ƒymÁuååÁt: Gtzuo ?
2. ∆òÁo‚ ƒymÁuååÁt: N˛s™uÀo ?
3. ƒymÁÆÁ: Nz˛ Y Àƒ∫Á: »ÓÆãoz ?
4. ∆òÁo‚ ƒymÁuååÁt: Gtzuo ƒÁ ?
5. EuÀ™å‚ GtÁ“∫mƒÁMÆz N˛Á∫m™‚ EuÀo ƒÁ ?
6. EuÀ™å‚ GtÁ“∫mƒÁMÆz N˛ÁÆ˙ uN˛™Ω ?
7. N˛ÁÆ|N˛Á∫mÆÁz: Ã©§ãá: EuÀo ƒÁ ?
9. uƒßÁƒåÁ¬WîÁ∫z Nz˛ Nz˛ EÊ∆Á: uƒ˘ãoz ?
F|) Eá: tÀÆ ƒÁMÆÀÆ E¬WîÁ∫uåøúmÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ @
<<uƒåÁDuú ™lgåÊ tz√ÆÁ: ™ÏQÊ ÃÊ∆Ázßoz ßw∆™Ω @>>
úu∫ÆÁz\åÁN˛ÁÆ|
1. ™ΩTyoÃ™ÏÄÁÆÊ úuenƒÁ LoÁ–∆üz∫mÁn™N˛Áuå EãÆÁuå TyoÁuå
uYnƒÁ ußuúfiz u¬uQnƒÁ üt∆|ÆãoÏ, TÁÆãoÏ @
(EsƒÁ)
2. <<ßztßÁƒÁåΩ uƒ“ÁÆ Ãƒ{|: Ã“ \yƒå™Ω>> Fuo uƒ Æz N˛sÁÊ, VbåÁÊ
ƒÁ ÃWî¬´Æ N˛flÆÁÆÁÊ »ÁƒÆãoÏ @
E™ãfi™q∫Ê åÁuÀo åÁuÀo ™Ó¬™åÁ{ á™‚ @
54
owoyÆ: ßÁT:
7. »yNw˛…mN˛mÁ|™wo™Ω
u∆qN˛: - ƒÃÏtzƒÃÏoÊ tzƒÊ NÊ˛ÃYÁmÓ∫™t|å™Ω @

tzƒN˛yú∫™ÁåãtÊ Nw˛…mÊ ƒãtz \TËÏª™Ω @@
EoÃyúÏ…úÃÊN˛Á∆Ê “Á∫åÓúÓ∫∆Ázußo™Ω @
∫nåN˛WîmNz˛ÆÓ∫Ê Nw˛…mÊ ƒãtz \TËÏª™Ω @@
≈¬ÁzNÊ˛ «Áwoƒão: Q¬Ï ! ≈¬ÁzNz˛ NÊ˛ ÀoÏƒuão @
ZÁfi: - »yNw˛…mÊ ÀoÏƒuão ™“ÁztÆ !
u∆qN˛: - »yNw˛…mÊ ÀoÏƒåΩ ¬y¬Á∆ÏN˛: »yNw˛…mN˛mÁ|™woÊ ∫uYoƒÁåΩ @
ozå N˛uƒåÁ ∫uYoÁåΩ N˛ÁÊ≥Áå ≈¬ÁzN˛ÁåΩ úeÁ™: @
1. »yNw˛…m: N˛y–∆: ?
2. §Á¬Nw˛…mÀÆ N˛Á™uú LN˛ÁÊ ¬y¬ÁÊ ƒtãoÏ @
3. Nw˛…mßuMoúÓƒ|NÊ˛ ≈¬ÁzN˛™zNÊ˛ ƒtãoÏ @
GÒz≈Æ™Ω
»yNw˛…m§Á¡Æ¬y¬ÁuƒåÁztÁåÏßÓuoÃ©úÁtå™Ω @
ZÁfiz•Æ: ™ÁåuÃN˛Áz®ÁÃÀÆ GnúÁtå™Ω @
55
1. §Á¬ÁÆ åy¬ƒúÏ z åƒuN˛uWîmyN˛\Á¬Áuß∫Á™\VåÁÆ utT©§∫ÁÆ @
∆ÁtÓ|¬ut√ÆåQßÓ mßÓu oÁÆ åãtÁn™\ÁÆ åƒåyo™Ï z å™Àoz @@
2. N˛∫Á∫uƒãtzå útÁ∫uƒãtÊ ™ÏQÁ∫uƒãtz uƒuåƒz∆Æão™Ω @

ƒbÀÆ úfiÀÆ úÏbz ∆ÆÁåÊ §Á¬Ê ™ÏNÏ˛ãtÊ ™åÃÁ À™∫Áu™ @@
3. N˛ÀoÓ∫yuo¬NÊ˛ ¬¬Áb¢˛¬Nz˛ ƒqÀÀs¬z N˛Á{ÀoÏßÊ

åÁÃÁT¿z åƒ™Á{uO˛NÊ˛ N˛∫o¬z ƒzmÏÊ N˛∫z N˛Wîm™Ω @
ÃƒÁ|Wïz “u∫YãtåÊ Y N˛¬ÆåΩ N˛lez Y ™ÏO˛Áƒ¬Î
TÁzúÀfiyúu∫ƒzu…boÁz uƒ\Æoz TÁzúÁ¬YÓgÁ™um: @@
4. EWïÌ¡ÆÁ N˛: N˛ƒÁbÊ ü“∫uo ? NÏ˛ub¬z ! ™Ááƒ: uNÊ˛ ƒÃãoÁz ?

åÁz YN¿˛y uNÊ˛ NÏ˛¬Á¬Áz? å u“ á∫myá∫: uNÊ˛ u˚u\¤: ¢˛myã¸:?
åÁ“Ê VÁz∫Áu“™ty| uN˛™uÃ QTúuoåÁz| “u∫: uNÊ˛ N˛úyã¸:?
FnÆzƒÊ TÁzúN˛ãÆÁüuoƒYåu\o: úÁoÏ ƒ≥ÁN¿˛úÁum: ? @@
56
5. N˛ÀnƒÊ §Á¬ §¬ÁåÏ\: uN˛u™“ oz ™ã™uãt∫Á∆WîÆÁ
ÆÏMoÊ oëÁƒåyoúÁfiuƒƒ∫z “ÀoÊ uN˛™s˙ ãÆÃz: @
™Áo: N˛`Yå ƒnÃNÊ˛ ™wTuÆoÏÊ ™ÁTÁ uƒ ÁmÊ qmÁ -
utnÆzƒÊ ƒ∫ƒ®ƒyüuoƒY: Nw˛…mÀÆ úÏ…mÁoÏ å: @@
6. N˛Áu¬ãtyúÏu¬åz o™Á¬uåu§gXZÁÆz úÏ∫ÀÃÊY∫-

ÁzÆz oÁzÆ\úfiúÁfiuåu“oÊ tÜÆëÁ™≈åÁuo Æ: @
ƒÁ™z úÁumo¬z uåáÁÆ ™áÏ∫Ê ƒzmÏÊ uƒ ÁmÊ N˛ub -
üÁãoz TÁ≥Á uƒ¬ÁzN˛ÆåΩ üuoN˛¬Ê oÊ §Á¬™Á¬ÁzN˛Æz @@
7. ∫Á™Áz åÁ™ §ßÓƒ “ÏÊ ot§¬Á Ãyozuo “ÏÊ oÁÊ uúoÏ

ƒÁ|YÁ úØÁƒbyobz uƒ“∫oÀoÀÆÁ“∫¸Áƒm: @
uå¸Ás˙ \ååy N˛sÁu™uo “∫z “ÏWîÁ∫o: «Áwlƒo:
ÃÁ{u™fiz Mƒ áåÏá|åÏá|åÏu∫uo √ÆT¿Á uT∫: úÁãoÏ å: @@
8. ∆©ßÁz ! ÀƒÁTo™ÁÀÆoÁu™o FoÁz ƒÁ™zå úˆÁÃå

N¿˛Á{ØÁÁ∫z NÏ˛∆¬Ê ÃÏQÊ ÃÏ∫úoz ! uƒz∆ åÁz –≈ÆÃz @
FnsÊ ÀƒõåToÀÆ N{˛bßu\o: »ÏnƒÁ Æ∆ÁztÁuT∫:
uN˛Ê uNÊ˛ §Á¬N˛ \¡úÃyuo ∫uYoÊ sÓsÓ Nw˛oÊ úÁoÏ ƒ: @@
ÃÁ∫ÁÊ∆:
1. N˛uƒ: §Á¬Ê »yNw˛…m™Ω LƒÊ ÀoÁ{uo @ »yNw˛…m: §Á¬: @ oÀÆ ∆∫y∫ÀÆ ƒm|: ™zV≈ÆÁ™¬:, oÀÆ N˛b∞ÁÊ
åÓoåuN˛uWîmyåÁÊ §ãá: EuÀo @ ozå oÀÆ \VåÊ ∫©Æ™Ω EuÀo Ã: §Á¬: ƒÀfiÁum å á∫uo, Ã:
utT©§∫: @ N˛lez √ÆÁV¿åQzå ÆÏOÊ˛ ßÓ m™Ω EuÀo @ ™ÏSá™åÁz“∫: Ã: ¬y¬Ás˙ åƒåyo™Ω Eú“∫uo @ oÀ™{
åãtNÏ˛™Á∫ÁÆ å™ÀN˛Á∫Á: @
2. »yNw˛…mÀÆ “ÀoÁ{, úÁtÁ{ ™ÏQÊ Y Foy™z úˆÃ–∆Á Lƒ @ Efi Àƒ“Àoúˆzå Y∫múˆÊ ™ÏQúˆz ÀsÁúÆãoÊ
Nw˛…mÊ, ƒbúfiz ÃÏQÊ ∆ÆÁåÊ §Á¬Ê »yNw˛…mÊ ™åÃÁ ÜÆÁÆÁu™ @
3. §Á¬Nw˛…mÀÆ ut√Æ™åÁz“∫øú™Ω LƒÊ ƒm|Æuo @ »yNw˛…mÀÆ uƒ∆Á¬z ¬¬ÁbßÁTz N˛ÀoÓ∫yuo¬NÊ˛
uƒßÁuo @ ƒqÁzßÁTz N˛Á{ÀoÏß™um: uƒ∫Á\oz @ åÁuÃN˛ÁÆÁ: ET¿z ™ÏMoÁ™um: –≈Æoz @ “Àoz ƒzmÏ: N˛∫z
N˛Wîm™uú ∫Á\oz @ ∆∫y∫z YãtåÊ ßÁÃoz @ N˛lez ™ÏMoÁ“Á∫: ßÁuo @ FnsÊ TÁzuúN˛Áúu∫ƒwo: ut√Æ™åÁz“∫™Óuo|:
TÁzúÁ¬Nw˛…m: uƒ\Æoz @
4. LN˛tÁ »yNw˛…m: ∫ÁáÁÆÁ: Tw“™ÁTnÆ N˛ƒÁbÊ ü“∫uo À™ @ otÁåÎ ∫ÁáÁNw˛…mÆÁz: ™ÜÆz Y™nN˛Á∫Án™NÊ˛
Ã©ßÁ m™ßÓoΩ @
outns™uÀo @
∫ÁáÁ - N˛: ÀƒÁWï Ï¡ÆÁ N˛ƒÁbÊ ü“∫uo ? ™Ááƒ: - E“Ê ™Ááƒ:@
∫ÁáÁ - ƒÃão: uN˛™Ω ? ™Ááƒ: - å E“Ê YN¿˛y @
∫ÁáÁ - NÏ˛¬Á¬: uN˛™Ω ? ™Ááƒ: - á∫myá∫:@
∫ÁáÁ - u˚u\¤: ¢˛myã¸: EÁut∆z : uN˛™Ω ? ™Ááƒ: - E“Ê VÁz∫Áu“™ty| @
∫ÁáÁ - QTúuo: uN˛™Ω ? ™Ááƒ: - å, “u∫:@
∫ÁáÁ - uNÊ˛ ƒÁå∫:?
F|–∆Ã©ßÁ múbÏ: »yNw˛…m: EÀ™ÁåΩ ∫qoÏ Fuo @
5. LN˛Á œÁy ÀƒTw“™ÁToÊ Nw˛…m™Ω LƒÊ úwXZuo @ nƒÊ N˛: ? E“Ê §¬ÁåÏ\: Fuo Nw˛…m: ƒtuo @ ou“| Efi uNÊ˛
N˛ÁÆ˙ ™™ Tw“Ê uN˛™s|™ÁToƒÁåΩ ? åƒåyoúÁfiÊ “Àoz uN˛™s˙ ÀsÁuúoƒÁåΩ ? Fuo ÃÁ Àfiy úwXZuo @ otÁ
§Á¬: »yNw˛…m: TÁzƒnÃNÊ˛ ™wTÆåΩ Ã: EfiÁuÀo ƒÁ Fuo ¸…bÏ™Ω EÁToÁzDuÀ™ Fuo Æ: Ã™ÁáÁåÊ ttÁuo
oÁtw∆: Nw˛…m: ∫qoÏ Fuo @
6. §Á¬Nw˛…m: o™Á¬ƒwqƒåÁãoT|oÁÃÏ Æ™ÏåÁoy∫Ã{N˛oƒzutN˛ÁÃÏ TƒÁÊ ÃÊ∫qmÊ NÏ˛ƒ|åΩ úˆúfiúÁfiuÀsoÊ tÜÆëÁÊ
“Àozå ÀƒyNw˛nÆ, ™áÏ∫Ê ÀƒƒzmÊÏ ƒÁ™“Àoz ÃÊÀsÁõÆ, uƒ ÁmÊ N˛ubo¬z ÀsÁúÆåΩ uƒ∫Á\oz @ oÊ Nw˛…mÊ ú≈Æ
Fuo @
58
7. Æ∆ÁztÁ »yNw˛…mÊ üuo »y∫Á™ÀÆ N˛sÁÊ N˛sÆuo À™ @ Æ∆ÁztÁ - úÏ∫Á ∫Á™Áz åÁ™ EÁÃyoΩ @ »yNw˛…m: - “Ï™Ω
(<“ÏWîÁ∫ÜƒuåÊ> NÏ˛ƒ|åΩ «ÁwmÁzuo) oÀÆ únåy ÃyoÁ @ »yNw˛…m: - “Ï™Ω @ Ã: uúoÏ: ƒYåÊ úÁ¬ÆåΩ ßÁÆ|ÆÁ Ã“
ƒåƒÁÃÊ NÏ˛ƒ|åΩ úØÁƒbyobz uƒ“∫uo À™ @ »yNw˛…m: - “Ï™Ω @ otÁåyÊ ∫ÁƒmÁz åÁ™ ∫ÁqÃ: oÁÊ ÃyoÁ™Ω
Eú”oƒÁåΩ LƒÊ N˛sÁÊ «ÁwlƒåΩ Nw˛…m: <<“z ¬fl™m ! áåÏ: NÏ˛fiÁuÀo<< Fuo “eÁoΩ EƒtoΩ @ LoÁ–∆:
»yNw˛…m: EÀ™ÁåΩ ∫qoÏ !
8. »yNw˛…m: uåã¸ÁÆÁÊ uÀso: ÃåΩ LƒÊ ßÁ mÊ Nw˛oƒÁåΩ <<“z F|æÁ∫ oƒ ÀƒÁTo™Ω @ “z §¿÷åΩ ! Efi ƒÁ™ßÁTz
Gúuƒ∆ @ “z NÏ˛™Á∫ ! NÏ˛∆¬Ê uN˛™Ω ? “z tzƒzã¸ ! NÏ˛∆¬Ê ƒÁ ? “z NÏ˛§z∫ ! §“Áz: N˛Á¬ÁoΩ nƒÊ å –≈ÆÃz @
LƒÊ »yNw˛…mÀÆ EÃãtß˙ §Á¬Á¬ÁúÊ »ÏnƒÁ Æ∆ÁztÆÁ “z Nw˛…m ! uNÊ˛ ƒtuÃ ? Fuo úw…b: @ oÁ–∆: Nw˛…m:
EÀ™ÁåΩ ∫qoÏ Fuo @
N˛uƒúu∫YÆ:
<»yNw˛…mN˛mÁ|™wou™uo> T¿ãsÀÆ ümzoÁ u§¡ƒ™Wï¬: @ EÀÆ Eú∫Ê åÁ™ ¬y¬Á∆ÏN˛:
Fuo @ N¿˛y.∆. LN˛Át∆∆oÁ£tyÆ:@ ÀƒÁN˛yÆz »yNw˛…mN˛mÁ|™woz t∆ÁuáN˛ufi∆oÊ »yNw˛…mƒm|åÃ©§ÚÁ:
≈¬ÁzN˛Á: Gúuå§ÚÁ:@ LoÁåΩ ßuMoúÁ∫ƒ≈ÆÁåΩ ≈¬ÁzN˛ÁåΩ Nz˛Yå úÁ∫ÁÆmøúzm üuoutåÊ úeuão @
Nz˛Yå EußåÆuão Y @ EÀÆ u§¡ƒ™Wï¬ÀÆ N˛uƒnƒÊ ™áÏ∫Áuo™áÏ∫Ê Ã∫Ã`Y ƒo|oz @
I.ßÁƒÁƒTÁ“å™Ω - üuoÀúãtå™Ω
1. <<EWï¡ÆÁ
Ï N˛:>> Fuo ≈¬ÁzN˛ÁåÏÃÁ∫Ê (˚Á{ ZÁfiÁ{) LN˛: ∫Áázƒ ü≈åÁåΩ úwXZoÏ @
EãÆ: Nw˛…mƒoΩ Ã™ÁáÁåÊ ƒtoÏ @
2. <<N˛ÀoÓ∫yuo¬N˛™Ω>> Fuo ≈¬ÁzN˛™Ω EußåÆøúzm üt∆|ÆãoÏ @
3. §Á¬Nw˛…m: EåzN˛Á: ¬y¬Á: ütu∆|oƒÁåΩ Q¬Ï ! LoÁ: ÃÁÜÆÁ: uN˛u™uo YYÁ˙
NÏ˛ƒ|ãoÏ @
EÁ. Efi ≈¬ÁzNz˛ Ï uƒ˘™ÁåÁuå Ãõo™yuƒßuO˛útÁuå uYnƒÁ oz Á™á: ∫zQÁWîåÊ
Nw˛ƒ|ãoÏ @ ≈¬ÁzNz˛ Ï uƒ˘™ÁåÁuå ü≈åÁs|N˛ƒÁMÆÁuå uYnƒÁ u¬QãoÏ @
F. Eá: tÁåÁÊ ƒÁMÆÁåÁÊ Ã™ÁåÁs|N˛ƒÁMÆÁuå ≈¬ÁzNz˛ Ï Euãƒ…Æ u¬QãoÏ @
1. »yNw˛…m: §Á¬: @ oÀÆ ∆∫y∫ÀÆ ƒm|: åy¬: @
2. »yNw˛…mÀÆ “ÀoÁ{ úÁtÁ{, ™ÏQÊ Y Fuo F™z úˆÃ–∆Á: @
3. »yNw˛…mÀÆ uƒ∆Á¬z ¬¬ÁbßÁTz N˛ÀoÓ∫yuo¬NÊ˛ uƒßÁuo @
4. N˛: ÀƒÁWï¡ÆÁ
Ï N˛ƒÁbÊ ü“∫uo @
F|. Eá: tÊ ≈¬ÁzNÊ˛ úeãoÏ @ N˛Áz…eNz˛ tÁåÁÊ ü«ÁíƒÁYN˛ÁåÁ™Ω EÁáÁ∫zm ü≈åuå™Á|mÊ
NÏ˛ƒ|ãoÏ @
( N˛y–∆: N˛: N˛tÁ )
N˛ÁN˛: Nw˛…m: uúN˛: Nw˛…m: N˛Áz ßzt: uúN˛N˛ÁN˛ÆÁz: @
ƒÃãoN˛ÁNz˛ ÃÊüÁõoz N˛ÁN˛: N˛ÁN˛: uúN˛: uúN˛: @@
G. úÁeÊ úuenƒÁ Eá: tÁåÁÊ ü«ÁíÁåÁÊ Ã™ÁáÁåÁuå u¬QãoÏ @
1. N˛y–∆Ê ™ÏNÏ˛ãtÊ N˛uƒ: À™∫uo ?
2. N˛ÀoÓ∫yuo¬N˛™‚ Fuo ≈¬ÁzN˛™ÁáÁ∫yNw˛nÆ »yNw˛…mÀÆ ÀƒøúÊ ƒm|ÆãoÏ ?
3. <N˛ÀnƒÊ §Á¬> Fuo ≈¬ÁzN˛™ÁáÁ∫yNw˛nÆ ü≈åÁz∫Áum u¬QãoÏ @
4. ∫ÁáÁNw˛…mÆÁz: ÃÊƒÁtÊ u¬QãoÏ @
5. »yNw˛…m: Àƒõåz uN˛™ÏO˛ƒÁåΩ ?
1. Efi ≈¬ÁzNz˛ N˛∫-út-™ÏQÁuå E∫uƒãtzå oÏ¡ÆÁuå Fuo ƒum|oÁuå osÁ Nw˛oÊ ÃÁ©ÆÊ
uNÊ˛ ÆÏMo™‚ ? u¬QãoÏ @
2. »yNw˛…m: TÁzúÁ¬YÓgÁ™um: Fuo N˛uƒ: GMoƒÁåΩ @ uN˛™s˙ osÁ GMoƒÁåΩ Fuo
ÀƒyÆƒÁMÆ{: u¬QãoÏ @
3. Æ∆ÁztÁ Nw˛…mÊ üuo »y∫Á™ÀÆ N˛sÁ™Ω GO˛ƒoy @ uN˛™ÏMoƒoy Fuo ÀƒyÆƒÁMÆ{:
u¬QãoÏ @
60
4. »yNw˛…mƒm|åÊ –…bûÁ »y∫Á™Ê ƒm|ÆãoÏ @
5. »yNw˛…m: uN˛™s˙ áåÏá|åÏu∫uo EƒtoΩ ?
EÁ. Eá: tÆÁz: ü«ÁíÆÁz: Ã™ÁáÁåz uå§ãáøúzm u¬QãoÏ @
1. »yNw˛…mÀÆ ¬y¬Áuƒ∆z Ê ÀƒyÆƒÁMÆ{: u¬QãoÏ @
2. úÁeTo≈¬ÁzN˛ÁåÁÊ ßÁƒÊ Ã¨zúzm ÀƒyÆƒÁMÆ{: u¬QãoÏ @
1. ∫Á™Nw˛…mÆÁz: TÏmÁåΩ úucN˛Áøúzm u¬QãoÏ @
lø£èwüßí&ÉT <˚eø°edüT<˚e⁄\ |ü⁄Á‘·T&ÉT. j·TXÀ<ëq+<äT\ Ç+≥ >√≈£î\+˝À
ô|]>±&ÉT. j·TXÀ<ä ø£èwüßìí m+‘√ Áù|eT‘√ ô|+∫+~. lø£èwüß&í TÉ >√|üu≤\≈£î\‘√
ø£\dæ $|üØ‘·yTÓ qÆ n\¢] #˚ùdyê&ÉT. n+<ä] Çfi¯fl˝À yÓqïqT <=+>∑*+∫ n+<ä]ø°
|ü+∫ ô|fÒºyê&ÉT. Ä u≤\ø£èwüßíì #·+|ü&Üì¬ø’ ø£+düT&ÉT nH˚ø£ eT+~ sêø£ådüT\qT
|ü+bÕ&ÉT. lø£èwüßí&ÉT yês¡+<ä]˙ #·+bÕ&ÉT.
§Á¬Nw˛…mÀÆ §ÏuÚN˛Á{∆¬™‚ GuÒ≈Æ Ã“XZÁfiz•Æ: ÃÓYÆoÏ @
1. út\¬ÁußƒwuÚ:
E. N˛Áz…eN˛Àszå GuYozå E√ÆÆútzå u∫MoÀsÁåÁuå úÓ∫ÆãoÏ @

Euú NÏ˛fi Lƒ EáÏåÁ
™ÁoÁ - úÏufi ! ÃÁ©üoÊ nƒ™Ω .............. TXZuÃ ?
úÏfiy - .................... E“™Ω Qz¬åÁÆ TXZÁu™ @
™ÁoÁ - uNÊ˛ oƒ ÃQy ÃÏåyoÁ .............. N¿˛yugoÏÊ TXZuo ?
úÏfiy - EÁ™Ω @ E“Ê ÃÏåyoÆÁ Ã“ ................ TXZu™ @
EÁ. ™`\Ó ÁÆÁÊ tÁåÁÊ útÁåÁÊ ÃÁ“Á´Æzå EåÏXZztÊ úÓ∫ÆãoÏ @
EÜÆÁúN˛Á: G˘ÁåúÁ¬N˛: uƒrÁåüÆÁzT∆Á¬Á ÆÁzSÆÁ:
ßƒå™Ω úÏÀoN˛Á¬Æ: ßÁSÆåT∫z ÃÏãt∫Áum
™™ uƒ˘Á¬Æ:
™™ uƒ˘Á¬Æ: .............. EuÀo @ uƒ˘Á¬ÆÀÆ ............. uƒ∆Á¬™Ω @
Efi ˚Át∆»zlÆ: Ãuão @ .............. ZÁfiÁåΩ Àåz“zå úÁeÆuão @ ZÁfiÁ: Euú
................. Ãuão @ uƒ˘Á¬Æz uƒ∆Á¬: ................. uƒÀowoÊ N¿˛ygÁqzfi™Ω,
åwnÆÃWïyo∆Á¬Á .................... YÁuú Ãuão @ uƒ˘Á¬ÆÀÆ úÏ∫o: ∫©Æ™Ω G˘Áå™Ω
EuÀo @ Efi .......... úÏ…úÁum uƒN˛Ãuão @ ............. Efi úu∫»™zm N˛ÁÆ˙
N˛∫Ázuo @
E. Eá: tÀÆ ≈¬ÁzN˛úÁtÀÆ TÏª¬VÏuåøúmÊ Tmuƒß\åØÁ N˛sÊ Nw˛ou™uo
EƒTXZãoÏ @
U U U I I U I U I I I U U U I U U I U
EÁ n™Á nƒÊ uT u∫ \Á ™ uo: Ã “ Y ∫Á: üÁ mÁ: ∆ ∫y ∫Ê Tw “™Ω

™ Ã \ Ã o o T
Efi N¿˛™∆: ™ - Ã - \ - Ã - o - o - T Foy™z TmÁ: ƒo|ãoz @

LƒÊ ƒo|ãoz YzoΩ <<∆ÁtÓ|¬uƒN¿˛yugou™uo>> Zãt: ßƒuo @
∆ÁtÓ|¬uƒN¿˛yugoƒwÀÆ ¬qm™Ω @
2. üuoúÁtÊ N¿˛™zm <™-Ã-\-Ã-o-o-T> Foy™z TmÁ: ßƒuão @
3. ˚Át∆ÀsÁåz - Ãõo™ÀsÁåz Æuoß|ƒuo @
4. üuoúÁtÊ LN˛ÁzåuƒÊ∆uo: Eq∫Áum ßƒuão @
ÃÓÆÁ|≈ƒ{™|Ã\ÀooÁÀÃTÏ∫ƒ≈∆ÁtÓ|¬uƒN¿˛yugo™Ω @
62
EÁ. Eá: tÁåÁÊ ≈¬ÁzN˛úÁtÁåÁÊ ¬VÏTÏøuåøúmúÏ∫ÀÃ∫Ê Tmuƒß\åÊ ÃÁztÁ“∫mÊ
uåøúÆãoÏ @
Nz˛ÆÓ∫Áum å ßÓ Æuão úÏª Ê “Á∫Á å Yã¸Áz¶ƒ¬Á
å ŒÁÁåÊ å uƒ¬zúåÊ å NÏ˛ÃÏ™Ê åÁ¬WîwoÁ ™Óá|\Á: @
ƒÁlÆzN˛Á Ã™¬Wî∫Ázuo úÏª Ê ÆÁ ÃÊÀNw˛oÁáÁÆ|oz
qyÆãoz Q¬Ï ßÓ mÁuå ÃooÊ ƒÁSßÓ mÊ ßÓ m™Ω @@
F. úeãoÏ - EƒTXZãoÏ @
ÃÏtoy åÓoå™tå: ™tåÁTÁzÏWïúÓm|™um™ÆÃtå: @
ÃtåÁ™ÆT\∫tå: ∫tåÁTzã¸uåßN˛yuo|∫Ãå∫uÃÊ“: @@
Efi üs™úÁtz ™ÏMoÊ ™tå Fuo út™‚ @ üs™úÁtz uÀsoÊ ™tå Fuo útÊ úÏå:
u˚oyÆúÁtz üs™oÆÁ EÁTo™Ω @ os{ƒ Ãtå ∫tå Fuo út˚ÆØÁ @
uƒƒ∫m™Ω - ™ÏOÊ˛ útÊ Tw“ynƒÁ úÏå: onút™zƒ Tw“ynƒÁ Nw˛oÁ ∫YåÁ <™ÏO˛útT¿ÀoÁ>
ßƒuo @
F|. Eá: tÀÆ EåÏXZztÀÆ tÁå‚ ü«ÁíÁå‚ EÁáÁ∫yN˛wnÆ E¬WîÁ∫uåøúmÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ @
<<EÁuo·ÆÁT™åÊ rÁo™‚, rÁnƒÁ oz Eão: åyoÁ:@ åynƒÁ GúYÁ∫Á: Nw˛oÁ:@>>

1. EuÀ™åΩ N˛: uƒ Æ: –≈Æoz ?
2. ƒÁMÆÁãoz EÁToÊ útÊ uN˛™Ω ?
3. ƒÁMÆÁtÁ{ EÁToÊ útÊ uN˛™Ω ?
4. N˛ÁzDÆ™¬WîÁ∫: ?
5. ™ÏMoútT¿ÀoÁ¬WïÁ∫z N˛: EÊ∆: uƒ˘oz ?
G. Eá: tÀÆ ≈¬ÁzN˛ÀÆ E¬WîÁ∫uåøúmÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ @
Tz“z Tz“z \Wï™Á“z™ƒ®y ƒ¡¡ÆÁÊ ƒ¡¡ÆÁÊ úÁƒ|m≥Áã¸u§©§: @
u§©§z u§©§z N˛ÁzuN˛¬ÁåÁÊ uƒ∫Áƒ: ∫Áƒz ∫Áƒz \ÁÆoz úØÁ§Ám: @@
úu∫ÆÁz\åÁN˛ÁÆ|™Ω úu∫ÆÁz\åÁN˛ÁÆ|™Ω
ßuO˛úÓƒ|N˛Y™nN˛Á∫≈¬ÁzN˛ÁåΩ ÃWïwÿ u¬QãoÏ @ N˛flÆÁÆÁÊ üt∆|ÆãoÏ @
8. ∆òÁ∫Áƒ: owoyÆ: ßÁT:
ÃôuboÁ ƒÆu™“ ÆÁ™ @ ∫Á…b~Ã™YÁ˙ N˛∫ƒÁ™ @
å N˛™uú ßztÊ TmÆÁ™ @ EåÏú™Àåz“Ê uƒo∫Á™ @
ÃãoÏ Y N˛…b∆oÊ ÃooÊ uN¿˛Æoz N˛ÁÆ|u™tÊ uå∫o™Ω @
EÁ∆ÁúÁ∆∆o{ÆÏ|MoÁåΩ ÜÆzÆÁ™wooÁz tÓ∫ToÁåΩ @
ÃÏõoÁåΩ §ãáÓåΩ \ÁT∫ÆÁ™ @ ∫Á…b~ÃÏN˛™|ÃÏ ¬TÆÁ™ @
ßÁ∫o™À™ÁNÊ˛ \ååy ÀƒTÁ|tuú ÆÁ T∫yÆÃy @
uƒæÁTÏªÊ oÁÊ N˛∫ƒÁ™ @ \ã™Ã¢˛¬oÁÊ uƒãtÁ™ @
ÃÊVuboÁ ƒÆu™“ ÆÁ™ @ ∫Á…b~Ã™YÁ˙ N˛∫ƒÁ™ @
1. TyoÊ N˛ÁåΩ GuÒ≈Æ u¬uQo™Ω ?

2. N˛uƒ: Eåzå Tyozå EÀ™ÁåΩ uNÊ˛ §ÁzáÆuo ?
3. Lo–∆Áuå TyoÁuå NÏ˛fiÁuú »ÏoƒÁåΩ ƒÁ ?
GÒz≈Æ™Ω
!ZÁfiz Ï tz∆ßMoz: uƒN˛ÁÃ: @
tz∆uƒN˛ÁÃÁÆ EÁn™åÁ N˛o|√ÆÁåÁÊ N˛ÁÆÁ|mÁÊ uƒ Æz \ÁTøN˛oÁÆÁ: GnúÁtå™Ω @
ßÁ∫oyÆÁ: Ãƒz| Ã™ÁåÁ: Fuo ßÁƒåÁÆÁ: uƒN˛ÁÃ: @

64
64
1. üÆÁu“ oÓm˙ uƒN¿˛Áão™mz ! üÆÁu“ úÏ∫oÁz uƒN¿˛Áão™mz @
\ƒzå ßÁ∫oúÏ∫ÁzToÁ{ uå\N˛ƒÁz…m∫MoÊ §“ÓúÆÁzMoÏ™Ω @@ üÆÁu“ @@
2. Eúzu“ tÓ∫Ê “oÁ∆ ∆yV¿™Ω Gúzu“ úÏ∫o: Nw˛oÁ∆áy∫™Ω @
uå∫ÀÆ üTozuƒ|∫ÁzuáƒT|™Ω úÏ∫ÁzTuoÊ uå\∫Á…b~Ê åzoÏ™Ω @@ üÆÁu“ @@
3. Àƒ∫Á[Æ™áÏåÁ »zÆÁz∫Á[ÆÊ uå∫ão∫ÁÆÊ üÆÀÆ N˛oÏ|™Ω @
ÀƒÆÊ úÏ∫ÁzT™oúÁzåÏøúÊ üÆÁzTuÃuÚÊ ¬ßÀƒ uåÆo™Ω @@ üÆÁu“ @@
4. ü\Ááåzå Y ÃÏQÁåÏßÓuoÊ ß\uão Æz Æz Nw˛oÁuáN˛Á∫Á: @
ü\Á¸Ï“ÀoÁåΩ å∫Áá™Áåuú uå\ÁuáN˛Á∫ÁuëÁúÁoÆãoÏ @@ üÆÁu“ @@
5. út{N˛™Áz“ÁoΩ ü\Áü∆ÁÃåuƒtÁ∫mÊ ƒÁ N˛tÁuú ™Á NÏ˛ª @
Àƒ¬Áß–…b∞Á ü\{N˛oÁÆÁ uƒ¬Ázú™sƒÁ N˛tÁuú ™ÁNÏ˛ª @@ üÆÁu“ @@
6. uƒ“ÁÆ ßÁ ÁüÁãouƒ∫Ázá™Ω Ã“ÁÆßÓoÁƒÆ™ãÆÁzãÆ™Ω @
\TëÁÏoÁÃÏ uN¿˛ÆÁÃÏ åÓå™Ω üTÁj™ÏëÁuo™ƒÁõåÏƒÁ™ @@ üÆÁu“ @@
7. N˛∫ÁåzNz˛ útÁzDõÆåzNz˛ Àƒ∫Á EåzzNz˛ ™ÏQÁãÆsÁDuú @
uƒßÁuo ”tÆÊ oÏ¡ÆÀúãtÊ üßÓo™À™ÁN˛™zN˛™zƒ @@ üÆÁu“ @@
»yßÁ…ÆÊ uƒ\ÆÃÁ∫us:
ÃÁ∫ÁÊ∆:
1. “z ú∫ÁN¿˛u™ Ï »z…e ! ƒzTzå ET¿o: üÆÁu“ (üÆÁmÊ NÏ˛ª) @ tz∆ÀÆ EÀÆ Ãƒ|oÁz™ÏQÁußƒwÚÆz
uå\N˛tÏ…m∫OÊ˛ §“ÏáÁ GúÆÁzO˛√Æ™Ω @
2. uå∫Á∆ÁƒÁtÁoΩ ∆yV¿Ê tÓ∫Ê TXZ, EÁ∆Ázã™ÏQ: ÃåΩ á{Æz|m ET¿z TXZ @ üTuouƒ∫Ázuáå: uo∫ÀNw˛nÆ
Àƒ∫Á…b~™Ω GëÁoúsz åzoÏÊ úu∫»™Ê NÏ˛ª @
3. Lå™Ω EÀ™ÁNÊ˛ tz∆Ê uå∫ão∫ÁÆÊ »zÆÁz∫Á[ÆÊ N˛oÏ˙ ÆnåÊ NÏ˛ª @ ÀƒÆ™Ω ET¿zÃ∫Áz ßÓnƒÁ uå\oúÁzDåÏøúÊ ¢˛¬Ê
uå≈YÆzå üÁõåÏu“ @
4. ü\Ááåzå EuáN˛Á∫Ê üÁõÆ ßÁzTßÁSÆÁåΩ EåÏßƒão: ü\Á: Lƒ tÓ Æão: Æz åÁÆN˛Á: ƒo|ãoz oÁåΩ
útXÆÏoÁåΩ NÏ˛ª @
5. útƒy√ÆÁ™Áz“zå ∫Á[Æü∆ÁÃåz §ÁáÁÊ ™Á GnúÁtÆ @ Àƒ¬ÁßÁs˙ ü\ÁåÁ™Ω LN˛oÁÆÁ: åÁ∆Ê ™Á NÏ˛ª @
6. ßÁ Áuƒ Æz üÁãouƒ Æz ƒÁ uƒ∫ÁzáÊ nÆMnƒÁ ƒÆÊ Ãƒz| ú∫Àú∫Ã“ÁÆN˛Á: ßƒz™ @ Ã©úÓm|uƒæÁz ü∆ÊÃåyÆÁuå
N˛ÁÆÁ|um Nw˛nƒÁ Ã™ÏëÁouƒN˛ÁÃÊ üÁõåÏÆÁ™ @
7. EÀ™ÁNÊ˛ “ÀoÁ: EåzNz˛ @ EÀ™ÁNÊ˛ úÁtÁuå Y EåzN˛Áuå @ EÀ™ÁNÊ˛ N˛leToÀƒ∫Á≥Á EåzNz˛ @
™ÏQÁuå Y EåzN˛Áuå osÁuú EÀ™ÁNÊ˛ Ãƒz| ÁÊ ”tÆ™zN˛™zƒ @
ƒÆÊ Ãƒz| u™u¬nƒÁ tz∆ÁzëÁnÆ{ N˛ub§ÚÁ: ßƒz™ @
N˛uƒúu∫YÆ:
»y™ÁåΩ »yuƒ\ÆÃÁ∫us: ƒÁYÀúuou§ªtÁu`Yo: ™“ÁN˛uƒ: @ EÁ§Á¡ÆÁoΩ ÃÊÀNw˛ozå Lƒ
Ã“\ÃÏãt∫oÆÁ ßÁƒÀ¢˛Áz∫N˛oÆÁ ú˘ÁåÁÊ ∫YåÁÆÁÊ uÃÚ“Ào: L : ™“ÁztÆ: ∆oÁuáN˛T¿ãsÁåÁÊ
∫YuÆoÁ @
EÁãá¿ütz∆z N˛∫y™ΩåT∫\åúto: EåuotÓ∫z ƒo|™Áå: <<FªNÏ˛®>> åÁ™N˛T¿Á™: ™“ÁN˛ƒz:
\ã™åÁ üuÃÚ: @ EÆÊ ™“ÁN˛uƒ: ƒ∫ÊT¬‚uƒæÁzæÁ∫ÃÊÀNw˛oÁãá¿N˛¬Á∆Á¬ÁÆÁ™Ω EÜÆÁúåN˛ÁÆ˙ §“Óuå
ƒ Á|um Nw˛nƒÁ uåƒw: @ G∫oz¬ÊTÁåÁüÁãoz EåzN˛tzƒÁ¬ÆÁåÁÊ ÀsÁúåz ™“ÁztÆÀÆ üz∫mÁ
Euåo∫ÁuÀo @
ÀƒÆÊ <<Ãƒ|ƒ{utN˛ÃÊÀsÁåÀÆ>> NÏ˛¬úuonƒzå Ærƒ∫Á“qzfiÀÆ Y TÁ{∫ƒÁÜÆflÆÊ uåƒ|“åΩ
uå∫ão∫Ê T¿ãsÁåÁÊ úeåúÁeåz LƒÊ ∫YåÁ√ÆƒÃÁÆz Y N˛Á¬Ê ÆÁúÆëÁÆÊ N˛uƒ: N˛™åyÆN˛Á√ÆN˛ƒåqzfiz
uånÆNw˛ yƒ¬: FƒÁÀoz @
66
1. Ãƒ|oÁz™ÏQÁußƒwuÚ: FnÆÀÆ N˛: Es|: ?
2. N˛uƒoÁåÁÊ ßÁƒÊ ÀƒƒÁMÆ{: ƒtãoÏ @
3. ü\Ááåzå ÃÏQÁåÏßÓuoÊ ß\uão EuáN˛Áu∫m: @ E™ÏÊ uƒ Æ™uáNw˛nÆ YYÁ˙
NÏ˛ƒ|ãoÏ @
4. N˛uƒ: N˛ÁåΩ GuÒ≈Æ N˛uƒoÁÊ u¬uQoƒÁåΩ ?
EÁ. úÁeÊ úuenƒÁ E√ÆÆútÁåÁ™Ω Eá: ∫zQÁWîåÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ @
F. LN˛Ás|ßÁƒåÁÃÓYN˛N˛uƒoÁÆÁ: úWΩMoyåÁ™Ω Eá: ∫zQÁWîåÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ @
F|. Eá: t™Ω EåÏXZztÊ úuenƒÁ Eá: uåut…bÁuå N˛ÁÆÁ|um NÏ˛ƒ|ãoÏ @
¬Á¬‚§“tÓ∫∆ÁuÀfi™“ÁztÆ: G∫ütz∆ÀÆ ƒÁ∫mÁÃy\åútz 1904 o™z ƒ z|
EMbÁz§∫‚™ÁÃÀÆ 2 utåÁWïz \ã™ üÁõoƒÁåΩ @ EÀÆ uúo∫Á{ ∫Á™tÏ¬Á∫y∆Á∫tÁüÃÁtÁ{ @ L :
ƒÁ∫mÁÃyÀsz “u∫≈Yã¸uƒ˘Á¬Æz u∆qÁÊ üÁõÆ GXYu∆qÁÊ úueoÏÊ N˛Á∆yuƒ˘ÁúyeÊ
ToƒÁåΩ @ ™“Án™ÁTÁãáy™“ÁztÆÀÆ åzownƒz ÃØÁÁu¬oz ÀƒoãfioÁãtÁz¬åz ÃÁzDuú
üuƒ…bƒÁåΩ @ EÁWΩS¬zzÆÁåÁÊ ∆ÁÃåzå ütÊ ƒ |˚ÆÁn™N˛N˛Á∫ÁƒÁÃ™Ω Euú EåÏßÓoƒÁåΩ @
uå:ÀƒÁs|ßÁƒåÆÁ N˛o|√Æuå…eÆÁ ÃooÊ ßÁ∫oÀÆ ÃzƒÁN˛∫mÁoΩ Ã \åoÁÆÁ: »ÚÁßÁ\å™Ω
EßƒoΩ @
1. EåÏXZztÁáÁ∫zm úØÁü≈åÁåÁÊ uå™Á|mÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ @
2. EåÏXZztÀÆ ∆yu |N˛ÁÊ u¬QãoÏ @
1. tz∆ÀÆ Ãƒ|oÁz™ÏQÁußƒwuÚ: N˛sÊ ßƒuo ?
2. N˛ƒz: –…bÁ{ EuáN˛Áu∫m: N˛sÊ Ãuão ?
3. EÁoWîuƒõ¬ƒÁ{ NÏ˛fi å N˛∫myÆÁ{ ?
4. »zÆÁz∫Á[Æu™ƒ LooΩ ∫Á[ÆÊ N˛oÏ˙ N˛y–∆Áuå N˛ÁÆÁ|um N˛∫myÆÁuå ?
5. N˛uƒ: EÀ™ÁåΩ N˛sÊ ƒum|oƒÁåΩ ?
1. <<uå∫Á∆ÁƒÁto: ∆yV¿Ê tÓ∫Ê TXZ>> Fuo N˛uƒ: uN˛™s˙ ƒtuo ?
2. EÀÆÁ: N˛uƒoÁÆÁ: ¬zQåz GÒz≈Á: N˛: ?
3. ü\ÁáåÊ åzoÁ∫: NÏ˛fi - NÏ˛fi tÏuƒ|uåÆÁzTÊ NÏ˛ƒ|uão @ oÀÆ uåƒÁ∫mÊ N˛sÊ
N˛∫myÆ™Ω ?
4. ü\ÁáåÊ ü\Á•Æ: N˛sÊ uƒuåÆÁzMo√Æ™Ω ?
1. N˛uƒoÁÆÁ: ÃÁ∫Ê ÀƒyÆƒÁMÆ{: u¬QãoÏ @
2. EÁáÏuåN˛Ã™Á\z ü\ÁáåÀÆ tÏuƒ|uåÆÁzT: N˛sÊ ßƒuo @
1. ü\ÁáåÀÆ Ãu˚uåÆÁzT™Ω EuáNw˛nÆ N˛∫úfi™zNÊ˛ ∫YÆãoÏ @
Væ≤e÷\j·T+ yÓTT<ä\Tø=ì Væ≤+<ä÷eTVü‰düeTTÁ<ä+ es¡≈£î ñqï{Ïº Á|ü<˚X¯y˚T
uÛ≤s¡‘<· X˚ +¯ . uÛsÑ ‘¡ êeì, uÛsÑ ‘¡ e· s¡¸eTT, uÛsÑ ‘¡ K· +&ÉeTì uÛ≤s¡‘<· X˚ ÊìøÏ ÁbÕNq HêeTeTT\T.
uÛ≤s¡rj·Tdü+düÿ è‹ nìï <˚XÊ\ yê]øÏ e÷s¡<Z sä Ù¡ ø£yTÓ qÆ ~. nfÒ¢ dü+düÿ è‹ dü+düÿ è‘·u≤Û wü˝À
ìøÏå|üÔyÓTÆ ñqï~. düHê‘·q uÛ≤s¡rj·Tdü+düÿ è‹øÏ Hê\T>∑T y˚<ë\T eT÷\düÔ+uÛ≤\T.
ßÁ∫oyÆz Ï LN˛oÁƒá|åÁÆ uNÊ˛ uNÊ˛ N˛oÏ˙ ∆MÆoz ?
E. Eá: tÁåÁÊ ∆£tÁåÁÊ üs™ÁuƒßMnÆãoøúÁum u¬QãoÏ @
GtÁ - \åútz - \åút™Ω
1. ƒ z| ............. 2. utåÁWîz .............
3. uƒ˘Á¬Æz ............. 4. uƒ˘Áúyez .............
5. ET¿z ............. 6. Tw“z .............
7. ƒwqz .............
68
EÁ. Eá: tÁuå útÁuå GúÆÏ[Æ ƒÁMÆÁuå ∫YÆãoÏ @
1. Euú
2. ÃooÊ
3. åzownƒz
4. EÁãtÁz¬åz
F. Eá: tÁuå útÁuå úeãoÏ @ oz ÁÊ uƒªÚÁs|N˛útÁuå N˛uƒoÁÆÁ: uYnƒÁ u¬QãoÏ @
1. ™ãtzå 2. Gúzu“
3. Eão∫ÁÆÊ 4. tÓ Æuão
5. ußëÁoÆÁ 6. F™z
7. “oÁ∆Á 8. uƒßÁuo
E. Eá: tÀÆ ≈¬ÁzN˛úÁtÀÆ TÏª¬VÏuåøúmÊ Tmuƒß\åØÁ EƒTXZãoÏ @
U U I U I I I U I I U I U U
»y Y N¿˛ ∫Á \ uå ¬ Æz u∆ ∆Ï Y ã¸ YÓ gz
o ß \ \ T T
LƒÊ üN˛Á∫zm N¿˛™∆: < o - ß - \ - \ - T - T> Foy™z TmÁ:
ƒo|ãoz YzoΩ <ƒÃãouo¬N˛ÁXZãt:> ßƒuo @
ƒÃãouo¬N˛ÁXZãtÁzƒwÀÆ ¬qm™Ω @
2. üuoúÁtÊ N¿˛™zm <o-ß-\-\-T-T> Foy™z TmÁ: ßƒuão @
3. üuoúÁtÊ YoÏt|∆ Eq∫Áum ßƒuão @
<<GMoÁ ƒÃãouo¬N˛Á oß\Á\TÁ{ T:>>
EÁ. Eá: tÀÆ ≈¬ÁzN˛˚ÆÀÆ úÁtÁåÁÊ ¬VÏTÏªuåøúmúÏ∫ÀÃ∫Ê Tmuƒß\åÊ Nw˛nƒÁ
Ã™ãƒÆÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ @
1. uåãtãoÏ åyuouåúÏmÁ: Æut ƒÁÀoÏƒãoÏ
¬fl™yÀÃ™Áuƒ∆oÏ TXZoÏ ƒÁ Æsz…b™Ω @
E˘{ƒ ƒÁ ™∫m™ÀoÏ ÆÏTÁão∫z ƒÁ @
ãÆÁ´ÆÁnús: üuƒY¬uão útÊ å áy∫Á: @
2. »y∫Á™ ∫Á™ ∫VÏƒÊ∆TÏmÁuß∫Á™
ÃyoÁ™å:NÏ˛™ÏtÃÁz™ÃÏ∫Áu∫ßy™ @
uå…N˛Á™áÁ™uƒáÏ™Á{u¬Nw˛oümÁ™
∫Á™Áu\úzbú∫™Át∫ ÃÏüßÁo™Ω @
ü\ÁáåÀÆ Ãu˚uåÆÁzTÃ©§ÚÁuå uYfiÁum ƒÁoÁ|úufiN˛Áut•Æ:
ÃWî¬´Æ ußuúfiz Ï ÃÊu¬õÆ üt∆|ÆãoÏ @
uƒ ÆuƒÀo∫:
E…bÁt∆ úÏ∫ÁmÁuå
úÏ∫ÁDuú åƒÁuå úÏ∫ÁmÁuå @ √ÆÁÃ™“u |mÁ E…bÁt∆úÏ∫ÁmÁuå GúúÏ∫ÁmÁuå Y
ümyoÁuå @ ƒztz üuoúÁutoá™|o‹ƒÊ úÏ∫ÁmÁuå u™fiÃu©™ooÆÁ ü§ÁzáÆuão @ úÏ∫ÁmÁåÁÊ ∆{¬y
Ã∫¬Á üzu∫N˛Á Y ßƒuo @ E…bÁt∆ úÏ∫ÁmÁuå LN˛uÀ™ëÁzƒ ≈¬ÁzNz˛ ÃÓuYoÁuå @ Ã Y ≈¬ÁzN˛:
<<™˚ÆÊ ß˚ÆÊ Y{ƒ §¿fiÆÊ ƒYoÏ…bÆ™Ω @
E - åÁ - ú - u¬Ê - T - NÓ˛ - ÀN˛Áuå úÏ∫ÁmÁuå üYqoz @@ Fuo @@
N¿˛™zm E…bÁt∆úÏ∫ÁmÁåÁÊ åÁ™Áuå Eá: ÃÓXÆãoz @
1. ™nÀÆúÏ∫Ám™Ω 2. ™ÁN|˛lgzÆúÏ∫Ám™Ω 3. ßuƒ…ÆúÏ∫Ám™Ω
4. ßÁTƒoúÏ∫Ám™Ω 5. §¿÷úÏ∫Ám™Ω 6. §¿÷ÁlgúÏ∫Ám™Ω
7. §¿÷ƒ{ƒo|úÏ∫Ám™Ω 8. ƒÁ™åúÏ∫Ám™Ω 9. ƒ∫Á“úÏ∫Ám™Ω
10. uƒ…mÏúÏ∫Ám™Ω 11. ƒÁÆÏúÏ∫Ám™Ω 12. EuSåúÏ∫Ám™Ω
13. åÁ∫túÏ∫Ám™Ω 14. úˆúÏ∫Ám™Ω 15. u¬WïúÏ∫Ám™Ω
16. TªgúÏ∫Ám™Ω 17. NÓ˛™|úÏ∫Ám™Ω 18. ÀN˛ÁãtúÏ∫Ám™Ω
E\∫Á™∫ƒnüÁrÁz uƒ˘Á™s˙ Y ÃÁáÆzo‚ @
70
9. ™åÏ\á™Á|: owoyÆ: ßÁT:
(u∆ƒ: oÀÆ uúoÁ™“: ˚Áƒuú u™u¬nƒÁ ™ÁTz| TXZo: @ oÁ•ÆÁÊ ƒwÚÁ»™: Fuo ÃÓYåÁ¢˛¬N˛™Ω –…b™Ω @
u∆ƒ: - uúoÁ™“ ! ÃÓYåÁ¢˛¬Nz˛ uNÊ˛ u¬uQo™Ω EuÀo ?
uúoÁ™“: - uüÆúÁ{fi ! <ƒwÚÁ»™:> Fuo @
u∆ƒ: - ƒwÚÁ»™: FnÆÀÆ Es|: N˛: uúoÁ™“ ?
uúoÁ™“: - ƒwÚÁ»™: åÁ™ EÁáÁ∫∫u“oÁåÁÊ ƒwÚÁåÁÊ uåƒÁÃÀsÁå™Ω ?
u∆ƒ: - uN˛™s˙ uúoÁ™“ ! oÁåΩ oz ÁÊ úÏfiÁ: å úÁz Æuão uN˛™Ω ?
uúoÁ™“: - å u“ uüÆúÁ{fi ! <<™“oÎ üTuoÊ üÁõåÁzoΩ>> Fuo N˛·Æ™Áåz EÁáÏuåN˛ÆÏTz ™ÁoÁuúfiÁz:
úÁz mÁs˙ ∫qmÁs|`Y oz ÁÊ úÏfiÁmÁÊ Ã™Æ: Lƒ å ¬•Æoz @ ™ÁåƒÃ©§ãáz Ï
EÁáÏuåN˛ÁåÁ™Ω F| tuú ªuY: åÁuÀo @ ozå N˛Á∫mzå{ƒ ƒwÚÁ»™Á:, EåÁs∆∫mÁ¬ÆÁ:
FnÆÁtÆ: GÙƒuão @
u∆ƒ: - E“Ê oÏ ™™ ™ÁoÁuúo∫Á{ Ã©ÆN˛Ω úÁ¬ÆÁu™ @
uúoÁ™“: - EÀoÏ @
1. Gúu∫oåÊ Ã©ßÁ mÊ N˛ÆÁz™|ÜÆz üYu¬o™Ω ?

2. Ã©ßÁ mz u∆ƒ: oÀÆ uúoÁ™“: uN˛™ÏuÒ≈Æ Ã©ßÁ mÊ NÏ˛ªo:?
3. ™ÁåƒÃ©§ãáÁ: åÁ™ Nz˛ ?
4. ƒwÚÁ»™ÁmÁ™Ω EÁƒ≈ÆN˛oÁ N˛tÁ å ßƒuo ?
GÒz≈Æ™Ω
! EÁáÏuåN˛Ã™Á\z ™ÁåƒyÆ™Ó¡ÆÁåÁ™Ω EÁƒ≈ÆN˛oÁÆÁ: EåÏßÁƒå™Ω @
! \yƒåz, Ã™Á\z, úu∫ƒÁ∫z, uúoÁúÏfiÃÁzt∫úuoúnãÆÁutÃ©§ãáÁåÁÊ uƒ Æz Euß§Ázáå™Ω @

1. \åÁz å \ÁåÁuo u“ úÏfitÁz ÁåΩ TÏmÁÊ≈Y ouÀ™ëÁÃoÁzDuú ú≈ÆzoΩ @
úÁúÊ ots˙ §“ÏáÁ N˛∫Ázuo §¬y u“ ¬ÁzNz˛ ÃÏo™Ó¬™Áz“: @@
2. ú∫©ú∫Á üÁuúoá™|ÃMoÁåΩ ÆÓåÁz uƒoãƒuão Tw“z Ï ƒwÚÁ: @
ÃnÃ©ütÁÆy \åÆzut“ÁãÆÊ tyúÊ uƒåÁ tyúßƒ: N˛sÊ ÀÆÁoΩ @@
* 3. úÏfiz Ï ∫ÁTÁz u“ uåÃT|\Áo: uúfiÁutßuMo: Q¬Ï ÆnåÃÁÜÆÁ @

åyY{T|uoÀÃÁ Ã“\Á \¬ÀÆ Ænåzå ÃÁÜÆÁzÜƒ|TuoÀoÏ oÀÆ @@
4. Ã˘ÀÃÏQÊ Àƒ¡ú™Vzå ¬•ÆÊ ™“nÃÏQÊ ßÁuƒ Y úÏlÆN˛ÁÆ{|:@
\åÀÃÏQÁsy| oÏ N˛∫Ázuo úÁúÊ ooÁzDuú uYfiÊ uN˛u™“ÁuÀo ¬ÁzNz˛ @@
* 5. u\¤ÁÆÁÊ ÃÊÀNw˛oÊ ÆÀÆ ”˘ÁuÀoMÆ™NÏ˛uleo™Ω @

ƒzt∆ÁÕÁuƒYÁ∫≈Y ™ÁåÃz Ã u“ ßÁSÆƒÁåΩ @@
6. Àƒm|ÀÆ ∆ÏuÚå|åÏ Ãõou\¤z ƒÁ`ZÁuƒ∆ÏuÚ≈Y u“ ∆ÁÀfi∫ynÆÁ™‚ @
ÃnúÁfi LƒÁu\|ouƒ∆ÏuÚ: úÁúÁn™∆ÏuÚ: Q¬Ï ÃÁáÏÃWïz @@
7. EÀnƒq∫Á N˛yuo|∫úzqmyÆÁ osÁuú ∆ÁzXÆÊ Q¬Ï ú≈Æ ¬ÁzzNz˛ @
ƒwÁãoúfiÁq∫N˛yuo|™zNz˛ ™ãÆão LƒÁq∫N˛yuo|™˘ @@
72
* 8. √ÆsÁ| ÃßÁ u∆…b\å{uƒ|“yåÁ tÆÁuƒ“yåÊ ”tÆÊ os{ƒ @
uƒ∆Á¬“©Æ˙ Y uƒåÁDuosyuã“ ƒwsz∆ßMnÆÁ Q¬Ï \ã™ ∆ÓãÆ™Ω @@
* 9. ÆfiÁuÀo tz∆z áuååÁÊ å TƒÁz| å ™Áå“Áuå≥Á tu∫¸N˛ÀÆ @

ofiÁuÀo Ã©úoΩ Q¬Ï ú≈Æ t{ƒy áåy tu∫¸Ê ™åÏoz úuƒfi™Ω @@
10. ÆÁzSÆz ÃÏoz uNÊ˛ áåÃ`YÆzåÁDÆÁzSÆz ÃÏoz uNÊ˛ áåÃØÁÆzå @
ÆÁzSÆ: ÀƒÆÊ \yƒuo úÁ{ª zmÁDÆÁzSÆ: úÏååÁ|∆Æuo üt™Ω @@
ÃÁ∫ÁÊ∆:
1. ¬ÁzNz˛ úÏfi™Áz“y \å: ÀƒúÏfiTotÁz ÁåΩ å N˛tÁuú \ÁåÁuo @ uN˛ãoÏ úÏfiz Euƒ˘™ÁåÁåΩ TÏmÁåzƒ
ÃtÁ ú≈Æuo @ úÏfiÁs|™Ω EåzN˛uƒáÊ úÁúÊ N˛∫Ázuo @ úÏfi™Áz“: ¬ÁzNz˛ §¬ƒÁåΩ ü™ÁtN˛Á∫y Q¬Ï !
2. tyúÁoΩ Lƒ ÆsÁ tyú: [ƒ¬uo osÁ Tw“z Ï ƒwÚÁ: Àƒá™Á|åΩ ú∫©ú∫ÆÁ ÆÏƒN˛ÁåΩ üÁúÆuão @
LƒÊ Ã¶Áå: EãÆÊ Ã¶ÁåÊ N˛∫Ázuo @ L : Lƒ ÃnÃ©ütÁÆ: @
3. ÆsÁ \¬ÀÆ uå©åTuo: ÀƒßÁƒ\Á ßƒuo @ uN˛ãoÏ üÆnåzå \¬™Ω HÜƒ˙ T™uÆoÏÊ ∆MåÏ™: @ Lƒ™zƒ
uúfixmÁÊ úÏfiz Ï EåÏ∫ÁT: Æ˘uú ÀƒßÁƒuÃÚ: osÁuú úÏfiÀÆ uúfiÁut Ï EåÏ∫ÁT: Ænåo: ÃÁáåyÆ:
ßƒuo @
4. E¡úÃÏQÊ oÏ úÁúÁY∫mzå Ã˘: ¬•Æoz @ ™“nÃÏQÊ oÏ úÏlÆÁY∫mÊ uƒåÁ å ßƒuo @ osÁuú ÃÏQÁsy|
™Áåƒ: úÁú™zƒ EÁY∫uo @ ™“nÃÏQÁÆ å Æooz Fuo EÁ≥ÁÆ|™Ω @
5. Æ: ÃÊÀNw˛ozå Ã©ßÁ mÊ N˛o˙Ï ∆MåÁzuo, ™åuÃ ENÏ˛uleoÁ™Ω EÁuÀoMÆ§ÏuÚÊ áz, ƒzt∆ÁÀfiÁmÁ™Ω
Es|uƒYÁ∫mÊ N˛∫Ázuo Ã Lƒ ßÁSÆƒÁåΩ ßƒuo @
6. ÆsÁ “z©å: ETíÁ{ ∆ÏuÚ: ßƒuo, ™åÁz∫sÁåÁÊ ∆ÏuÚ: ∆ÁÕÁúÚoÁ{ ßƒuo, EÁu\|ouƒÀÆ ÃnúÁfitÁåz
∆ÏuÚ: ßƒuo, osÁ úÁúÁn™åÁÊ \åÁåÁÊ ∆ÏuÚ: ÃnúÏª ÃWïz ßƒuo @
7. Æzå Nz˛åÁuú ƒÁ uÀs∫Á (Eq∫Á) N˛yuo|: EúzqmyÆÁ ßƒuo otÀoÏ @ uN˛ãoÏ E˘ ¬ÁzNz˛ FtÊ ∆ÁzßåyÆ™uÀo
ÆoΩ Nz˛Yå Nz˛ƒ¬ƒÁoÁ|úufiN˛ÁÃÏ uƒrÁúå™Áfizm N˛yoz|∫q∫nƒÊ å uÃtΩÜÆuo @ oXY onNw˛oüÆnå™“ÁÊ
¬flÆyNw˛nÆ{ƒ uÃtΩÜÆuo @
8. Ã¶Áå{: ∫u“oÁ ÃßÁ √ÆsÁ| ßƒuo @ LƒÊ tÆÁ∫u“oÊ ”tÆ™uú å ∆Ázßoz @ Euous\å∫u“oÊ uƒ∆Á¬™uú
ßƒåÊ √Æs˙ ßƒuo @ Lƒ™zƒ ßuO˛“yåÊ \ã™ ∆ÓãÆ™zƒ ßƒuo @
9. ÆuÀ™åΩ tz∆z áuåN˛Á: Tƒ|∫u“oÁ: ßƒuão @ tu∫¸ÁmÁ™uú TÁ{∫ƒßWïÁz å ßƒuo, ouÀ™åΩ tz∆z t{ƒyÃ©útΩ
EÀoyuo rÁÆoz @ EuÀ™åΩ tz∆z áåy LƒÊ tu∫¸: ú∫Àú∫™Ω EÁt∫myÆÊ ™åÏoz @
10. Æut ÆÁzSÆ: úÏfi: EuÀo YzoΩ áåÃ©úÁtåÊ uN˛™s|™Ω ? EÆÁzSÆ: úÏfi: EuÀo Yztuú áåÃ©úÁtåÊ
√Æs|™zƒ @ ÆÁzSÆ: úÏfi: úÁ{ª zm ÀƒÆÊ \yƒuo @ uúfiÁu\|oÊ å N˛Áüo @ EÆÁzSÆ: uúfiÁu\|oÊ ßÓu∫ t™uú
åÁ∆Æuo @ EsÁ|oΩ úÏfiÁ: ÆÁzSÆÁ: N˛o|√ÆÁ: FnÆs|: @
N˛uƒúu∫YÆ:
Loz ≈¬ÁzN˛Á: »y \bÁƒ®ßÏ¬úÏª Áz™™“ÁztÆ{: ∫uYoÁoΩ uYfi∆oN˛ÁoΩ Tw“yoÁ: @ Loz
ÃÊÀNw˛oÁãá¿ÁWΩS¬ßÁ ÁÃÏ úulgoÁ: N˛ƒÆ≈Y @ <<EÁ |uƒ˘ÁßÓ m>> <<N˛¬ÁüúÓm|>> FnÆÁutúÏ∫ÀN˛Á∫{:,
u§ªt{: ÃßÁu\oÁ:@ Loz ™“ÁßÁTÁ: N˛Áz√ƒÓªúåÀÆ EÁãá¿TyƒÁ|muƒ˘ÁúyeÃÊÀNw˛oN˛¬Á∆Á¬ÁÆÁ:
üáÁåÁYÁÆ|nƒzå EÁÃåΩ @ EáÏåÁ oz Á™ßÁƒzDuú otyÆÊ Æ∆ÀoåÏ: Ãƒz | ÁÊ ßÁ∫oyÆÁåÁÊ ÃÊÀNw˛oÁãá¿uƒtÏ ÁÊ
”tÆz Ï uƒ∫Á\oz @
LoÁuo NÏ˛ƒ|ãoÏ
I ßÁƒÁƒTÁ“å™Ω - üuoÀúãtå™Ω
1. úÓƒ|N˛Á¬z uÀsoÁåΩ úÁu∫ƒÁu∫N˛Ã©§ãáÁåΩ GuÒ≈Æ ƒtãoÏ @
2. EáÏåÁ uƒ˘™ÁåÁÊ NÏ˛bÏ©§√ÆƒÀsÁ™Ω GuÒ≈Æ ƒtãoÏ @
3. üÁYyåN˛Áu¬N˛ÁåÁÊ ƒo|™ÁåN˛Áu¬N˛ÁåÁÊ Y ™ÁåƒÃ©§ãáÁåÁÊ ™ÜÆz N˛y–∆Ê úu∫ƒo|åÊ
\Áo™Ω Fuo uƒ Æ™ÏuÒ≈Æ YYÁ˙ NÏ˛ƒ|ãoÏ @
EÁ. Eá: tÁuå útÁuå N˛uÀ™åΩ ≈¬ÁzNz˛ Ãuão Fuo rÁnƒÁ ≈¬ÁzN˛ÃWΩPÆÁÊ u¬QãoÏ @
1. ú∫©ú∫Á 2. ÃnÃ©ütÁÆy 3. úÏlÆN˛Á™:
4. ßÁSÆƒÁåΩ 5. Ãõou\¤: 6. ƒÁ`ZÁuƒ∆ÏuÚ:
7. ÃÁáÏÃWï: 8. uƒ∆Á¬“©Æ˙ 9. áåÃØÁÆå™Ω
10. üt™Ω
F. Eá: tÁuå ƒÁMÆÁuå úeãoÏ @ úÁeÀÆ EÁáÁ∫zm tÁz ÁåΩ úu∫“∫ãoÏ @
GtÁ : úÏfiÁs|™Ω EåzN˛uƒáÊ úÁúÊ å N˛∫Ázuo @ - úÏfiÁs|™Ω EåzN˛uƒáÊ úÁúÊ N˛∫Ázuo @
1. tyúÁoΩ ÆsÁ tyú: [ƒ¬ÆÁu™ @
2. \¬ÀÆ HÜƒ|Tuo: ÀƒßÁƒ\Á ßƒuo @
3. Ã˘ÀÃÏQÊ Àƒ¡úáåzå å ¬•Æ™Ω @
4. ÆÁzSÆ: úÏfi: EuÀo YzoΩ áåÃ©úÁtå™Ω EÁƒ≈ÆN˛™Ω @
5. Ã¶Áå{: ∫u“oÁ ÃßÁ Ã¢˛¬Á ßƒuo @
74
F|. ≈¬ÁzNÊ˛ úuenƒÁ ü«ÁíÁåÁÊ Ã™ÁáÁåÁuo u¬QãoÏ @
∫ÁufiT|u™…Æuo ßuƒ…Æuo ÃÏüßÁoÊ
ßÁÀƒÁåÏtz…Æuo “uÃ…Æuo úWî\»y: @
FnsÊ uƒuYãoÆuo N˛Áz∆Toz u˚∫z¢z˛
“Á “ão ! “ão ! åu¬åyÊ T\ G[\“Á∫ @@
1. u˚∫z¢˛ÀÆ Es|: N˛:?
2. u˚∫z¢˛: NÏ˛fi EuÀo?
3. N˛Áz∆To: u˚∫z¢˛: uNÊ˛ uYãoÆuo?
4. EÀÆ ≈¬ÁzN˛ÀÆ ∆yu |N˛ÁÊ ÃÓYÆãoÏ @
G. úÁeÊ úuenƒÁ ü«ÁíÁåÁÊ Ã™ÁáÁåÁuå u¬QãoÏ @
1. t{ƒy ÃÊútΩ NÏ˛fi EuÀo ?
2. úÁúy ∆ÏÚ: N˛sÊ ßƒuo ?
3. ¬ÁzNz˛ úÏfi√ÆÁ™Áz“ÁoΩ “ÁåÆ: N˛Á: ?
4. ßuO˛uƒ“yåÊ \ã™ N˛ytw∆Ê ßƒuo ?
5. \¬ÀÆ ÀƒßÁƒ: N˛y–∆: ?
II.ßÁƒ√ÆO˛yN˛∫m™Ω - Ã\|åÁn™N˛oÁ
1. EÁáÏuåN˛N˛Á¬z uúoÁúÏfiÃ©§ãá: N˛y–∆: ƒo|oz @
2. ÃÊÃTz|m TÏmÁ: tÁz Á≈Y ßƒuão @ EuÀ™åΩ uƒ Æz ßƒoÁÊ EußüÁÆ: N˛: ?
3. úÏª : uƒ˘ÆÁ áåzå ƒÁ ÃÏuQo: ßƒoyuo EÊ∆Ê uƒuYãnÆ u¬QãoÏ @
4. ™ÁoÁuúfiÁz: ÃÊ∫qmuƒ Æz ßƒão: uNÊ˛ N˛Ïƒ|ãoyuo u¬QãoÏ @
1. NÏ˛bÏ©§z uÀsoÁåÁÊ ƒwÚÁåÁÊ üÁ™ÏPÆÊ uƒƒwlƒãoÏ @
2. úu∫ƒÁ∫ÃÊ∫qmuƒ Æz [ÆÁz…eÁåÁÊ tÁuÆnƒÊ u¬QãoÏ @
1.<<Ã™u…b\yƒåÊ ÃãoÁz tÁÆN˛™Ω - √Æu…b\yƒåÊ tÏ:QtÁÆN˛™Ω>> LoÁ–∆Áuå
EãÆÁuå VÁz mƒÁMÆÁuå u¬QãoÏ @
Äs¡T ãTT‘·Te⁄\T eTìwæ J$‘·+˝Àì $$<Ûä<äX¯\qT Á|ü‹_+_kÕÔsTT. eTìwæ˝À
ø£*π> s¡kÕqTuÛÑ÷‘·T\≈£î, Á|üø£è‹˝Àì e÷s¡TŒ\≈£î $&ÉBj·Tsêì dü+ã+<Ûä+ ñ+~.
yÓHïÓ \ sêÁ‘·T\T, ùV≤eT+‘· düeTj·÷\T, ‘=\ø£] »\T¢\T eTìwæ˝Àì Vü≤è<äjT· düŒ+<äq\≈£î
n<ä›+ |ü&É‘êsTT.
G. ü∆ÊÃÁn™N˛oÆÁ üuoÀúãtåÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ @
EÁáÏuåN˛ÃÏßÁu o∫YåÁÆÁÊ N˛ƒz: ∆{¬y N˛y–∆yuo ƒtãoÏ @
E. Eá: tÁuå u∫MoÀsÁåÁuå úÁeÀÆ EÁVÁ∫zm úÓ∫ÆãoÏ @ o{: út{: åÓoåƒÁMÆÁuå
u¬QãoÏ @
1. úÏfiz Ï ∫ÁTÁz u“ .............. @
2. \åÀÃÏQÁsy| oÏ ................ úÁú™Ω @
3. ............. ÃÊÀNw˛oÊ ÆÀÆ @
4. √ÆsÁ| ÃßÁ ................ uƒ“yåÁ @
EÁ. Eá: u¬uQoÁåÁÊ útÁåÁÊ Ã™ÁåÁs|N˛útÁuå úÁe∞ÁÊ∆Áo‚ rÁnƒÁ u¬QãoÏ @
o{: út{: åÓoåƒÁMÆÁuå u¬QãoÏ @
GtÁ- ÃÏo: - úÏfi:
oÁzÆ™Ω
∫ÃåÁ
áå™Ω
“z™
F. Eá: uåut|…bÁåÁÊ útÁåÁÊ uƒªÚÁs|N˛útÁuå EußrÁÆ oÁuå GúÆÏ[Æ ƒÁMÆÁuå
u¬QãoÏ @
GtÁ - Àƒ¡ú: & EuáN˛:
- tÁåÊ Àƒ¡úÊ ßƒuo Yztuú ozå úÏlÆÊ EuáNÊ˛ ßƒuo @
1. åyY: & 2. ÃÏQ™Ω &
3. úÁú™Ω & 4. áåy &
76
E. ÃuãáÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ - ÃuãáåÁ™ uåut|∆ãoÏ @
TÏmÁåΩ + Y
EÃo: + Euú
EÀoÏ + Eq∫Á:
∫ÁT: + u“
osÁ + Euú
EÁ. uƒÃuãáÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ - ÃuãáåÁ™ uåut|∆ãoÏ @
”˘ÁuÀoMÆ™Ω
ƒwsz∆ßMnÆÁ
ÆfiÁuÀo
ÃÏQÁsy|
ooÁzDuú
F. Eá: tÊ ƒÁMÆÊ úeãoÏ, EƒTXZãoÏ @
NÏ˛∫Wï{ª∫WïÁq{: Ào£áN˛m{|ªtyuqo™Ω @
Efi <G∫WïÁq{: = EuoYØÁ¬¬ÁzYå{: Ào£áN˛m{|: = EYÁØÁ¡ÆN˛m{|: ™wT{: ƒyuqo™Ω>
Fuo ™wTÁmÁÊ ÀƒßÁƒƒm|åÊ ßƒuo @
uƒƒ∫m™Ω - Æfi \ÁuouN¿˛ÆÁTÏmÁutÃ©§uãáå: ÀƒßÁƒÀÆ ÆsÁs|oÆÁ: ƒm|åÊ
<ÀƒßÁƒÁzMnÆ¬WîÁ∫:> ßƒuo @
¬qm™Ω - ÀƒßÁƒÁzuO˛: ÀƒßÁƒÀÆ \ÁnÆÁut Ï Y ƒm|å™Ω @
F|. Eá: tÁå‚ ü«ÁíÁå‚ EÁáÁ∫yN˛wnÆ tÀÆ ƒÁMÆÀÆ E¬WîÁ∫uåøúmÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ @
EÁN˛Á∆z uƒ“WïÁ: ƒoÏ|¬ÁN˛Á∫zm gÆãoz @
1. EÁN˛Á∆z Nz˛ gÆãoz ?
2. uƒ“WïÁ: NÏ˛fi gÆãoz ?
3. EÁN˛Á∆z uƒ“WïÁåÁÊ gÆåÊ N˛y–∆™Ω ?
5. ÀƒßÁƒÁzMnÆ¬WîÁ∫z Nz˛ Nz˛ EÊ∆Á: uƒ˘ãoz ?
G. Eá: tÆÁz: ƒÁMÆÆÁz: E¬WîÁ∫uåøúmÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ @
1. uoª™¬qzfiz ÀƒmÁ|¬Wîwo™Ω EÁåãtuå¬ÆTÁzúÏ∫Ê ÀƒN˛ÁãnÆÁ ßMo\åÁåΩ
uåo∫Á™‚ EÁåãtÆuo @
2. ™ÁoÏ: EWîz u∆∆Ï: ÃÏQzå ∆zoz @
EÁáÏuåN˛Ã™Á\z ¬ÏõÆ™Áå™ÁåƒÃ©§ãáÁåΩ å{uoN˛™Ó¡ÆÁuå Y GuÒ≈Æ
N˛ÁuåYå ÜÆzÆƒÁMÆÁuå uƒu¬PÆ ußuúufiN˛ÁÆÁÊ ¬zúÆãoÏ @
uƒ ÆuƒÀo∫:
»y™ã™“ÁßÁ∫oz úƒÁ|um
ßTƒÁåΩ ƒzt√ÆÁÃ: »y™ã™“ÁßÁ∫oÊ ∫uYoƒÁåΩ @ ™“ÁßÁ∫oz E…bÁt∆úƒÁ|um Ãuão @
N˛sÁßÁTÀÆ åÁ™ úƒ| FnÆÏXÆoz @ oÁuå ÆsÁ -
1. Eutúƒ| 2. ÃßÁúƒ| 3. E∫lÆúƒ| 4. uƒ∫Ábúƒ|
5. G˘ÁzTúƒ| 6. ßy…™úƒ| 7. ¸Ázmúƒ| 8. N˛m|úƒ|
9. ∆¡Æúƒ| 10. ÃÁ{uõoN˛úƒ| 11. Àfiyúƒ| 12. ∆Áuãoúƒ|
13. EåÏ∆ÁÃuåN˛úƒ| 14. EæÁ™záúƒ| 15. EÁ»™ƒÁÃúƒ| 16. ™Á{Ã¬úƒ|
17. ™“ÁüÀsÁåúƒ| 18. ÀƒTÁ|∫Áz“múƒ|
EuÀ™åΩ ™“ÁßÁ∫oz ¬q≈¬ÁzN˛Á: Ãuão @
<<ßÁ∫oÊ ú`Y™Áz ƒzt:>> Fuo ü∆ÁuÀo: @
™“nnƒÁoΩ ßÁ∫nƒÁoΩ Y ™“ÁßÁ∫o™Ω FnÆÏXÆoz @
E¡úÁåÁ™uú ƒÀoÓåÁÊ ÃÊ“uo: N˛ÁÆ|ÃÁuáN˛Á @
78
10. ÃÏßÁu oÁuå owoyÆ: ßÁT:
LN˛uÀ™åΩ T¿Á™z ÃÏåy¬: ∫uƒu∫uo ˚z u™fiz uåƒÃo: @ ÃÏåy¬: uƒ˘ÁÊ üÁõoÏu™XZuo ∫uƒ:
áå`Y @ ˚z u™fiz uƒtz∆Ê TXZo:@ ÃÏåy¬: úu∫»™zm EÜÆÆåÊ Nw˛nƒÁ uƒ˘Á™Ω E•ÆÀoƒÁåΩ @ ∫uƒ:
áåÃ`YÆåÊ Nw˛oƒÁåΩ @ uN˛uØÁnN˛Á¬Áåão∫Ê oÁ{ T¿Á™Ê ünÆÁToƒãoÁ{ @ ™ÁTz| YÁz∫Á: oz ÁÊ Ãuƒáz
uƒ˘™ÁåÊ áåÊ Ãƒ|™Ω Eú”oƒão: @ ∫uƒ: tÏ:Qy ßÓnƒÁ Tw“Ê ToƒÁåΩ @ ú∫Ê ÃÏåy¬: uƒ˘Ááå:
Q¬Ï ! uƒ˘ÆÁ Ã: ∆yV¿™zƒ Eoyƒ üuÃuÚÊ üÁõoƒÁåΩ @ oÀÆ üuoßÁÊ »ÏnƒÁ ∫Á\Á oÊ Ã©™ÁãÆ
EÁÀsÁåúulgoútƒy™Ω EtÁoΩ @ Eo Lƒ GXÆoz <<uƒ˘ÁáåÊ Ãƒ|áåüáÁå™Ω>> Fuo @
1. u™fiÆÁz: ÀƒßÁƒ: N˛: ?

2. ÃÏåy¬: N˛ÁÊ üÁõoƒÁåΩ ?
3. ∫uƒ: N˛sÊ tÏ:uQo: ?
4. EuÀ™åΩ úÁez N˛Á T∫yÆÃy Fuo ƒum|o™Ω ?
GÒz≈Æ™Ω
\yƒå™Ó¡ÆÁåÁÊ ƒá|å™Ω @
uƒ˘ÁÆÁ: üÁáÁãÆÀÆ üuoúÁtå™Ω @

G. Eá: tÆÁz: ƒÁMÆÆÁz: E¬WîÁ∫uåøúmÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ @
1. uoª™¬qzfiz ÀƒmÁ|¬Wîwo™Ω EÁåãtuå¬ÆTÁzúÏ∫Ê ÀƒN˛ÁãnÆÁ ßMo\åÁåΩ
uåo∫Á™‚ EÁåãtÆuo @
2. ™ÁoÏ: EWîz u∆∆Ï: ÃÏQzå ∆zoz @
EÁáÏuåN˛Ã™Á\z ¬ÏõÆ™Áå™ÁåƒÃ©§ãáÁåΩ å{uoN˛™Ó¡ÆÁuå Y GuÒ≈Æ
N˛ÁuåYå ÜÆzÆƒÁMÆÁuå uƒu¬PÆ ußuúufiN˛ÁÆÁÊ ¬zúÆãoÏ @
uƒ ÆuƒÀo∫:
»y™ã™“ÁßÁ∫oz úƒÁ|um
ßTƒÁåΩ ƒzt√ÆÁÃ: »y™ã™“ÁßÁ∫oÊ ∫uYoƒÁåΩ @ ™“ÁßÁ∫oz E…bÁt∆úƒÁ|um Ãuão @
N˛sÁßÁTÀÆ åÁ™ úƒ| FnÆÏXÆoz @ oÁuå ÆsÁ -
1. Eutúƒ| 2. ÃßÁúƒ| 3. E∫lÆúƒ| 4. uƒ∫Ábúƒ|
5. G˘ÁzTúƒ| 6. ßy…™úƒ| 7. ¸Ázmúƒ| 8. N˛m|úƒ|
9. ∆¡Æúƒ| 10. ÃÁ{uõoN˛úƒ| 11. Àfiyúƒ| 12. ∆Áuãoúƒ|
13. EåÏ∆ÁÃuåN˛úƒ| 14. EæÁ™záúƒ| 15. EÁ»™ƒÁÃúƒ| 16. ™Á{Ã¬úƒ|
17. ™“ÁüÀsÁåúƒ| 18. ÀƒTÁ|∫Áz“múƒ|
EuÀ™åΩ ™“ÁßÁ∫oz ¬q≈¬ÁzN˛Á: Ãuão @
<<ßÁ∫oÊ ú`Y™Áz ƒzt:>> Fuo ü∆ÁuÀo: @
™“nnƒÁoΩ ßÁ∫nƒÁoΩ Y ™“ÁßÁ∫o™Ω FnÆÏXÆoz @
78
TÏmÁåΩ + Y
EÃo: + Euú
EÀoÏ + Eq∫Á:
∫ÁT: + u“
osÁ + Euú
”˘ÁuÀoMÆ™Ω
ƒwsz∆ßMnÆÁ
ÆfiÁuÀo
ÃÏQÁsy|
ooÁzDuú
F. Eá: tÊ ƒÁMÆÊ úeãoÏ, EƒTXZãoÏ @
NÏ˛∫Wï{ª∫WïÁq{: Ào£áN˛m{|ªtyuqo™Ω @
Efi <G∫WïÁq{: = EuoYØÁ¬¬ÁzYå{: Ào£áN˛m{|: = EYÁØÁ¡ÆN˛m{|: ™wT{: ƒyuqo™Ω>
Fuo ™wTÁmÁÊ ÀƒßÁƒƒm|åÊ ßƒuo @
uƒƒ∫m™Ω - Æfi \ÁuouN¿˛ÆÁTÏmÁutÃ©§uãáå: ÀƒßÁƒÀÆ ÆsÁs|oÆÁ: ƒm|åÊ
<ÀƒßÁƒÁzMnÆ¬WîÁ∫:> ßƒuo @
¬qm™Ω - ÀƒßÁƒÁzuO˛: ÀƒßÁƒÀÆ \ÁnÆÁut Ï Y ƒm|å™Ω @
F|. Eá: tÁå‚ ü«ÁíÁå‚ EÁáÁ∫yN˛wnÆ tÀÆ ƒÁMÆÀÆ E¬WîÁ∫uåøúmÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ @
EÁN˛Á∆z uƒ“WïÁ: ƒoÏ|¬ÁN˛Á∫zm gÆãoz @
1. EÁN˛Á∆z Nz˛ gÆãoz ?
2. uƒ“WïÁ: NÏ˛fi gÆãoz ?
3. EÁN˛Á∆z uƒ“WïÁåÁÊ gÆåÊ N˛y–∆™Ω ?
5. ÀƒßÁƒÁzMnÆ¬WîÁ∫z Nz˛ Nz˛ EÊ∆Á: uƒ˘ãoz ?
Äs¡T ãTT‘·Te⁄\T eTìwæ J$‘·+˝Àì $$<Ûä<äX¯\qT Á|ü‹_+_kÕÔsTT. eTìwæ˝À
ø£*π> s¡kÕqTuÛÑ÷‘·T\≈£î, Á|üø£è‹˝Àì e÷s¡TŒ\≈£î $&ÉBj·Tsêì dü+ã+<Ûä+ ñ+~.
yÓHïÓ \ sêÁ‘·T\T, ùV≤eT+‘· düeTj·÷\T, ‘=\ø£] »\T¢\T eTìwæ˝Àì Vü≤è<äjT· düŒ+<äq\≈£î
n<ä›+ |ü&É‘êsTT.
G. ü∆ÊÃÁn™N˛oÆÁ üuoÀúãtåÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ @
EÁáÏuåN˛ÃÏßÁu o∫YåÁÆÁÊ N˛ƒz: ∆{¬y N˛y–∆yuo ƒtãoÏ @
E. Eá: tÁuå u∫MoÀsÁåÁuå úÁeÀÆ EÁVÁ∫zm úÓ∫ÆãoÏ @ o{: út{: åÓoåƒÁMÆÁuå
u¬QãoÏ @
1. úÏfiz Ï ∫ÁTÁz u“ .............. @
2. \åÀÃÏQÁsy| oÏ ................ úÁú™Ω @
3. ............. ÃÊÀNw˛oÊ ÆÀÆ @
4. √ÆsÁ| ÃßÁ ................ uƒ“yåÁ @
EÁ. Eá: u¬uQoÁåÁÊ útÁåÁÊ Ã™ÁåÁs|N˛útÁuå úÁe∞ÁÊ∆Áo‚ rÁnƒÁ u¬QãoÏ @
o{: út{: åÓoåƒÁMÆÁuå u¬QãoÏ @
GtÁ- ÃÏo: - úÏfi:
oÁzÆ™Ω
∫ÃåÁ
áå™Ω
“z™
F. Eá: uåut|…bÁåÁÊ útÁåÁÊ uƒªÚÁs|N˛útÁuå EußrÁÆ oÁuå GúÆÏ[Æ ƒÁMÆÁuå
u¬QãoÏ @
GtÁ - Àƒ¡ú: & EuáN˛:
- tÁåÊ Àƒ¡úÊ ßƒuo Yztuú ozå úÏlÆÊ EuáNÊ˛ ßƒuo @
1. åyY: & 2. ÃÏQ™Ω &
3. úÁú™Ω & 4. áåy &
76
F|. ≈¬ÁzNÊ˛ úuenƒÁ ü«ÁíÁåÁÊ Ã™ÁáÁåÁuo u¬QãoÏ @
∫ÁufiT|u™…Æuo ßuƒ…Æuo ÃÏüßÁoÊ
ßÁÀƒÁåÏtz…Æuo “uÃ…Æuo úWî\»y: @
FnsÊ uƒuYãoÆuo N˛Áz∆Toz u˚∫z¢z˛
“Á “ão ! “ão ! åu¬åyÊ T\ G[\“Á∫ @@
1. u˚∫z¢˛ÀÆ Es|: N˛:?
2. u˚∫z¢˛: NÏ˛fi EuÀo?
3. N˛Áz∆To: u˚∫z¢˛: uNÊ˛ uYãoÆuo?
4. EÀÆ ≈¬ÁzN˛ÀÆ ∆yu |N˛ÁÊ ÃÓYÆãoÏ @
G. úÁeÊ úuenƒÁ ü«ÁíÁåÁÊ Ã™ÁáÁåÁuå u¬QãoÏ @
1. t{ƒy ÃÊútΩ NÏ˛fi EuÀo ?
2. úÁúy ∆ÏÚ: N˛sÊ ßƒuo ?
3. ¬ÁzNz˛ úÏfi√ÆÁ™Áz“ÁoΩ “ÁåÆ: N˛Á: ?
4. ßuO˛uƒ“yåÊ \ã™ N˛ytw∆Ê ßƒuo ?
5. \¬ÀÆ ÀƒßÁƒ: N˛y–∆: ?
II.ßÁƒ√ÆO˛yN˛∫m™Ω - Ã\|åÁn™N˛oÁ
1. EÁáÏuåN˛N˛Á¬z uúoÁúÏfiÃ©§ãá: N˛y–∆: ƒo|oz @
2. ÃÊÃTz|m TÏmÁ: tÁz Á≈Y ßƒuão @ EuÀ™åΩ uƒ Æz ßƒoÁÊ EußüÁÆ: N˛: ?
3. úÏª : uƒ˘ÆÁ áåzå ƒÁ ÃÏuQo: ßƒoyuo EÊ∆Ê uƒuYãnÆ u¬QãoÏ @
4. ™ÁoÁuúfiÁz: ÃÊ∫qmuƒ Æz ßƒão: uNÊ˛ N˛Ïƒ|ãoyuo u¬QãoÏ @
1. NÏ˛bÏ©§z uÀsoÁåÁÊ ƒwÚÁåÁÊ üÁ™ÏPÆÊ uƒƒwlƒãoÏ @
2. úu∫ƒÁ∫ÃÊ∫qmuƒ Æz [ÆÁz…eÁåÁÊ tÁuÆnƒÊ u¬QãoÏ @
1.<<Ã™u…b\yƒåÊ ÃãoÁz tÁÆN˛™Ω - √Æu…b\yƒåÊ tÏ:QtÁÆN˛™Ω>> LoÁ–∆Áuå
EãÆÁuå VÁz mƒÁMÆÁuå u¬QãoÏ @
N˛uƒúu∫YÆ:
Loz ≈¬ÁzN˛Á: »y \bÁƒ®ßÏ¬úÏª Áz™™“ÁztÆ{: ∫uYoÁoΩ uYfi∆oN˛ÁoΩ Tw“yoÁ: @ Loz
ÃÊÀNw˛oÁãá¿ÁWΩS¬ßÁ ÁÃÏ úulgoÁ: N˛ƒÆ≈Y @ <<EÁ |uƒ˘ÁßÓ m>> <<N˛¬ÁüúÓm|>> FnÆÁutúÏ∫ÀN˛Á∫{:,
u§ªt{: ÃßÁu\oÁ:@ Loz ™“ÁßÁTÁ: N˛Áz√ƒÓªúåÀÆ EÁãá¿TyƒÁ|muƒ˘ÁúyeÃÊÀNw˛oN˛¬Á∆Á¬ÁÆÁ:
üáÁåÁYÁÆ|nƒzå EÁÃåΩ @ EáÏåÁ oz Á™ßÁƒzDuú otyÆÊ Æ∆ÀoåÏ: Ãƒz | ÁÊ ßÁ∫oyÆÁåÁÊ ÃÊÀNw˛oÁãá¿uƒtÏ ÁÊ
”tÆz Ï uƒ∫Á\oz @
LoÁuo NÏ˛ƒ|ãoÏ
I ßÁƒÁƒTÁ“å™Ω - üuoÀúãtå™Ω
1. úÓƒ|N˛Á¬z uÀsoÁåΩ úÁu∫ƒÁu∫N˛Ã©§ãáÁåΩ GuÒ≈Æ ƒtãoÏ @
2. EáÏåÁ uƒ˘™ÁåÁÊ NÏ˛bÏ©§√ÆƒÀsÁ™Ω GuÒ≈Æ ƒtãoÏ @
3. üÁYyåN˛Áu¬N˛ÁåÁÊ ƒo|™ÁåN˛Áu¬N˛ÁåÁÊ Y ™ÁåƒÃ©§ãáÁåÁÊ ™ÜÆz N˛y–∆Ê úu∫ƒo|åÊ
\Áo™Ω Fuo uƒ Æ™ÏuÒ≈Æ YYÁ˙ NÏ˛ƒ|ãoÏ @
EÁ. Eá: tÁuå útÁuå N˛uÀ™åΩ ≈¬ÁzNz˛ Ãuão Fuo rÁnƒÁ ≈¬ÁzN˛ÃWΩPÆÁÊ u¬QãoÏ @
1. ú∫©ú∫Á 2. ÃnÃ©ütÁÆy 3. úÏlÆN˛Á™:
4. ßÁSÆƒÁåΩ 5. Ãõou\¤: 6. ƒÁ`ZÁuƒ∆ÏuÚ:
7. ÃÁáÏÃWï: 8. uƒ∆Á¬“©Æ˙ 9. áåÃØÁÆå™Ω
10. üt™Ω
F. Eá: tÁuå ƒÁMÆÁuå úeãoÏ @ úÁeÀÆ EÁáÁ∫zm tÁz ÁåΩ úu∫“∫ãoÏ @
GtÁ : úÏfiÁs|™Ω EåzN˛uƒáÊ úÁúÊ å N˛∫Ázuo @ - úÏfiÁs|™Ω EåzN˛uƒáÊ úÁúÊ N˛∫Ázuo @
1. tyúÁoΩ ÆsÁ tyú: [ƒ¬ÆÁu™ @
2. \¬ÀÆ HÜƒ|Tuo: ÀƒßÁƒ\Á ßƒuo @
3. Ã˘ÀÃÏQÊ Àƒ¡úáåzå å ¬•Æ™Ω @
4. ÆÁzSÆ: úÏfi: EuÀo YzoΩ áåÃ©úÁtå™Ω EÁƒ≈ÆN˛™Ω @
5. Ã¶Áå{: ∫u“oÁ ÃßÁ Ã¢˛¬Á ßƒuo @
74
* 8. √ÆsÁ| ÃßÁ u∆…b\å{uƒ|“yåÁ tÆÁuƒ“yåÊ ”tÆÊ os{ƒ @
uƒ∆Á¬“©Æ˙ Y uƒåÁDuosyuã“ ƒwsz∆ßMnÆÁ Q¬Ï \ã™ ∆ÓãÆ™Ω @@
* 9. ÆfiÁuÀo tz∆z áuååÁÊ å TƒÁz| å ™Áå“Áuå≥Á tu∫¸N˛ÀÆ @

ofiÁuÀo Ã©úoΩ Q¬Ï ú≈Æ t{ƒy áåy tu∫¸Ê ™åÏoz úuƒfi™Ω @@
10. ÆÁzSÆz ÃÏoz uNÊ˛ áåÃ`YÆzåÁDÆÁzSÆz ÃÏoz uNÊ˛ áåÃØÁÆzå @
ÆÁzSÆ: ÀƒÆÊ \yƒuo úÁ{ª zmÁDÆÁzSÆ: úÏååÁ|∆Æuo üt™Ω @@
ÃÁ∫ÁÊ∆:
1. ¬ÁzNz˛ úÏfi™Áz“y \å: ÀƒúÏfiTotÁz ÁåΩ å N˛tÁuú \ÁåÁuo @ uN˛ãoÏ úÏfiz Euƒ˘™ÁåÁåΩ TÏmÁåzƒ
ÃtÁ ú≈Æuo @ úÏfiÁs|™Ω EåzN˛uƒáÊ úÁúÊ N˛∫Ázuo @ úÏfi™Áz“: ¬ÁzNz˛ §¬ƒÁåΩ ü™ÁtN˛Á∫y Q¬Ï !
2. tyúÁoΩ Lƒ ÆsÁ tyú: [ƒ¬uo osÁ Tw“z Ï ƒwÚÁ: Àƒá™Á|åΩ ú∫©ú∫ÆÁ ÆÏƒN˛ÁåΩ üÁúÆuão @
LƒÊ Ã¶Áå: EãÆÊ Ã¶ÁåÊ N˛∫Ázuo @ L : Lƒ ÃnÃ©ütÁÆ: @
3. ÆsÁ \¬ÀÆ uå©åTuo: ÀƒßÁƒ\Á ßƒuo @ uN˛ãoÏ üÆnåzå \¬™Ω HÜƒ˙ T™uÆoÏÊ ∆MåÏ™: @ Lƒ™zƒ
uúfixmÁÊ úÏfiz Ï EåÏ∫ÁT: Æ˘uú ÀƒßÁƒuÃÚ: osÁuú úÏfiÀÆ uúfiÁut Ï EåÏ∫ÁT: Ænåo: ÃÁáåyÆ:
ßƒuo @
4. E¡úÃÏQÊ oÏ úÁúÁY∫mzå Ã˘: ¬•Æoz @ ™“nÃÏQÊ oÏ úÏlÆÁY∫mÊ uƒåÁ å ßƒuo @ osÁuú ÃÏQÁsy|
™Áåƒ: úÁú™zƒ EÁY∫uo @ ™“nÃÏQÁÆ å Æooz Fuo EÁ≥ÁÆ|™Ω @
5. Æ: ÃÊÀNw˛ozå Ã©ßÁ mÊ N˛o˙Ï ∆MåÁzuo, ™åuÃ ENÏ˛uleoÁ™Ω EÁuÀoMÆ§ÏuÚÊ áz, ƒzt∆ÁÀfiÁmÁ™Ω
Es|uƒYÁ∫mÊ N˛∫Ázuo Ã Lƒ ßÁSÆƒÁåΩ ßƒuo @
6. ÆsÁ “z©å: ETíÁ{ ∆ÏuÚ: ßƒuo, ™åÁz∫sÁåÁÊ ∆ÏuÚ: ∆ÁÕÁúÚoÁ{ ßƒuo, EÁu\|ouƒÀÆ ÃnúÁfitÁåz
∆ÏuÚ: ßƒuo, osÁ úÁúÁn™åÁÊ \åÁåÁÊ ∆ÏuÚ: ÃnúÏª ÃWïz ßƒuo @
7. Æzå Nz˛åÁuú ƒÁ uÀs∫Á (Eq∫Á) N˛yuo|: EúzqmyÆÁ ßƒuo otÀoÏ @ uN˛ãoÏ E˘ ¬ÁzNz˛ FtÊ ∆ÁzßåyÆ™uÀo
ÆoΩ Nz˛Yå Nz˛ƒ¬ƒÁoÁ|úufiN˛ÁÃÏ uƒrÁúå™Áfizm N˛yoz|∫q∫nƒÊ å uÃtΩÜÆuo @ oXY onNw˛oüÆnå™“ÁÊ
¬flÆyNw˛nÆ{ƒ uÃtΩÜÆuo @
8. Ã¶Áå{: ∫u“oÁ ÃßÁ √ÆsÁ| ßƒuo @ LƒÊ tÆÁ∫u“oÊ ”tÆ™uú å ∆Ázßoz @ Euous\å∫u“oÊ uƒ∆Á¬™uú
ßƒåÊ √Æs˙ ßƒuo @ Lƒ™zƒ ßuO˛“yåÊ \ã™ ∆ÓãÆ™zƒ ßƒuo @
9. ÆuÀ™åΩ tz∆z áuåN˛Á: Tƒ|∫u“oÁ: ßƒuão @ tu∫¸ÁmÁ™uú TÁ{∫ƒßWïÁz å ßƒuo, ouÀ™åΩ tz∆z t{ƒyÃ©útΩ
EÀoyuo rÁÆoz @ EuÀ™åΩ tz∆z áåy LƒÊ tu∫¸: ú∫Àú∫™Ω EÁt∫myÆÊ ™åÏoz @
10. Æut ÆÁzSÆ: úÏfi: EuÀo YzoΩ áåÃ©úÁtåÊ uN˛™s|™Ω ? EÆÁzSÆ: úÏfi: EuÀo Yztuú áåÃ©úÁtåÊ
√Æs|™zƒ @ ÆÁzSÆ: úÏfi: úÁ{ª zm ÀƒÆÊ \yƒuo @ uúfiÁu\|oÊ å N˛Áüo @ EÆÁzSÆ: uúfiÁu\|oÊ ßÓu∫ t™uú
åÁ∆Æuo @ EsÁ|oΩ úÏfiÁ: ÆÁzSÆÁ: N˛o|√ÆÁ: FnÆs|: @
1. \åÁz å \ÁåÁuo u“ úÏfitÁz ÁåΩ TÏmÁÊ≈Y ouÀ™ëÁÃoÁzDuú ú≈ÆzoΩ @
úÁúÊ ots˙ §“ÏáÁ N˛∫Ázuo §¬y u“ ¬ÁzNz˛ ÃÏo™Ó¬™Áz“: @@
2. ú∫©ú∫Á üÁuúoá™|ÃMoÁåΩ ÆÓåÁz uƒoãƒuão Tw“z Ï ƒwÚÁ: @
ÃnÃ©ütÁÆy \åÆzut“ÁãÆÊ tyúÊ uƒåÁ tyúßƒ: N˛sÊ ÀÆÁoΩ @@
* 3. úÏfiz Ï ∫ÁTÁz u“ uåÃT|\Áo: uúfiÁutßuMo: Q¬Ï ÆnåÃÁÜÆÁ @

åyY{T|uoÀÃÁ Ã“\Á \¬ÀÆ Ænåzå ÃÁÜÆÁzÜƒ|TuoÀoÏ oÀÆ @@
4. Ã˘ÀÃÏQÊ Àƒ¡ú™Vzå ¬•ÆÊ ™“nÃÏQÊ ßÁuƒ Y úÏlÆN˛ÁÆ{|:@
\åÀÃÏQÁsy| oÏ N˛∫Ázuo úÁúÊ ooÁzDuú uYfiÊ uN˛u™“ÁuÀo ¬ÁzNz˛ @@
* 5. u\¤ÁÆÁÊ ÃÊÀNw˛oÊ ÆÀÆ ”˘ÁuÀoMÆ™NÏ˛uleo™Ω @

ƒzt∆ÁÕÁuƒYÁ∫≈Y ™ÁåÃz Ã u“ ßÁSÆƒÁåΩ @@
6. Àƒm|ÀÆ ∆ÏuÚå|åÏ Ãõou\¤z ƒÁ`ZÁuƒ∆ÏuÚ≈Y u“ ∆ÁÀfi∫ynÆÁ™‚ @
ÃnúÁfi LƒÁu\|ouƒ∆ÏuÚ: úÁúÁn™∆ÏuÚ: Q¬Ï ÃÁáÏÃWïz @@
7. EÀnƒq∫Á N˛yuo|∫úzqmyÆÁ osÁuú ∆ÁzXÆÊ Q¬Ï ú≈Æ ¬ÁzzNz˛ @
ƒwÁãoúfiÁq∫N˛yuo|™zNz˛ ™ãÆão LƒÁq∫N˛yuo|™˘ @@
72
9. ™åÏ\á™Á|: owoyÆ: ßÁT:
(u∆ƒ: oÀÆ uúoÁ™“: ˚Áƒuú u™u¬nƒÁ ™ÁTz| TXZo: @ oÁ•ÆÁÊ ƒwÚÁ»™: Fuo ÃÓYåÁ¢˛¬N˛™Ω –…b™Ω @
u∆ƒ: - uúoÁ™“ ! ÃÓYåÁ¢˛¬Nz˛ uNÊ˛ u¬uQo™Ω EuÀo ?
uúoÁ™“: - uüÆúÁ{fi ! <ƒwÚÁ»™:> Fuo @
u∆ƒ: - ƒwÚÁ»™: FnÆÀÆ Es|: N˛: uúoÁ™“ ?
uúoÁ™“: - ƒwÚÁ»™: åÁ™ EÁáÁ∫∫u“oÁåÁÊ ƒwÚÁåÁÊ uåƒÁÃÀsÁå™Ω ?
u∆ƒ: - uN˛™s˙ uúoÁ™“ ! oÁåΩ oz ÁÊ úÏfiÁ: å úÁz Æuão uN˛™Ω ?
uúoÁ™“: - å u“ uüÆúÁ{fi ! <<™“oÎ üTuoÊ üÁõåÁzoΩ>> Fuo N˛·Æ™Áåz EÁáÏuåN˛ÆÏTz ™ÁoÁuúfiÁz:
úÁz mÁs˙ ∫qmÁs|`Y oz ÁÊ úÏfiÁmÁÊ Ã™Æ: Lƒ å ¬•Æoz @ ™ÁåƒÃ©§ãáz Ï
EÁáÏuåN˛ÁåÁ™Ω F| tuú ªuY: åÁuÀo @ ozå N˛Á∫mzå{ƒ ƒwÚÁ»™Á:, EåÁs∆∫mÁ¬ÆÁ:
FnÆÁtÆ: GÙƒuão @
u∆ƒ: - E“Ê oÏ ™™ ™ÁoÁuúo∫Á{ Ã©ÆN˛Ω úÁ¬ÆÁu™ @
uúoÁ™“: - EÀoÏ @
1. Gúu∫oåÊ Ã©ßÁ mÊ N˛ÆÁz™|ÜÆz üYu¬o™Ω ?

2. Ã©ßÁ mz u∆ƒ: oÀÆ uúoÁ™“: uN˛™ÏuÒ≈Æ Ã©ßÁ mÊ NÏ˛ªo:?
3. ™ÁåƒÃ©§ãáÁ: åÁ™ Nz˛ ?
4. ƒwÚÁ»™ÁmÁ™Ω EÁƒ≈ÆN˛oÁ N˛tÁ å ßƒuo ?
GÒz≈Æ™Ω
! EÁáÏuåN˛Ã™Á\z ™ÁåƒyÆ™Ó¡ÆÁåÁ™Ω EÁƒ≈ÆN˛oÁÆÁ: EåÏßÁƒå™Ω @
! \yƒåz, Ã™Á\z, úu∫ƒÁ∫z, uúoÁúÏfiÃÁzt∫úuoúnãÆÁutÃ©§ãáÁåÁÊ uƒ Æz Euß§Ázáå™Ω @

2. »y∫Á™ ∫Á™ ∫VÏƒÊ∆TÏmÁuß∫Á™
ÃyoÁ™å:NÏ˛™ÏtÃÁz™ÃÏ∫Áu∫ßy™ @
uå…N˛Á™áÁ™uƒáÏ™Á{u¬Nw˛oümÁ™
∫Á™Áu\úzbú∫™Át∫ ÃÏüßÁo™Ω @
ü\ÁáåÀÆ Ãu˚uåÆÁzTÃ©§ÚÁuå uYfiÁum ƒÁoÁ|úufiN˛Áut•Æ:
ÃWî¬´Æ ußuúfiz Ï ÃÊu¬õÆ üt∆|ÆãoÏ @
uƒ ÆuƒÀo∫:
E…bÁt∆ úÏ∫ÁmÁuå
úÏ∫ÁDuú åƒÁuå úÏ∫ÁmÁuå @ √ÆÁÃ™“u |mÁ E…bÁt∆úÏ∫ÁmÁuå GúúÏ∫ÁmÁuå Y
ümyoÁuå @ ƒztz üuoúÁutoá™|o‹ƒÊ úÏ∫ÁmÁuå u™fiÃu©™ooÆÁ ü§ÁzáÆuão @ úÏ∫ÁmÁåÁÊ ∆{¬y
Ã∫¬Á üzu∫N˛Á Y ßƒuo @ E…bÁt∆ úÏ∫ÁmÁuå LN˛uÀ™ëÁzƒ ≈¬ÁzNz˛ ÃÓuYoÁuå @ Ã Y ≈¬ÁzN˛:
<<™˚ÆÊ ß˚ÆÊ Y{ƒ §¿fiÆÊ ƒYoÏ…bÆ™Ω @
E - åÁ - ú - u¬Ê - T - NÓ˛ - ÀN˛Áuå úÏ∫ÁmÁuå üYqoz @@ Fuo @@
N¿˛™zm E…bÁt∆úÏ∫ÁmÁåÁÊ åÁ™Áuå Eá: ÃÓXÆãoz @
1. ™nÀÆúÏ∫Ám™Ω 2. ™ÁN|˛lgzÆúÏ∫Ám™Ω 3. ßuƒ…ÆúÏ∫Ám™Ω
4. ßÁTƒoúÏ∫Ám™Ω 5. §¿÷úÏ∫Ám™Ω 6. §¿÷ÁlgúÏ∫Ám™Ω
7. §¿÷ƒ{ƒo|úÏ∫Ám™Ω 8. ƒÁ™åúÏ∫Ám™Ω 9. ƒ∫Á“úÏ∫Ám™Ω
10. uƒ…mÏúÏ∫Ám™Ω 11. ƒÁÆÏúÏ∫Ám™Ω 12. EuSåúÏ∫Ám™Ω
13. åÁ∫túÏ∫Ám™Ω 14. úˆúÏ∫Ám™Ω 15. u¬WïúÏ∫Ám™Ω
16. TªgúÏ∫Ám™Ω 17. NÓ˛™|úÏ∫Ám™Ω 18. ÀN˛ÁãtúÏ∫Ám™Ω
E\∫Á™∫ƒnüÁrÁz uƒ˘Á™s˙ Y ÃÁáÆzo‚ @
70
EÁ. Eá: tÁuå útÁuå GúÆÏ[Æ ƒÁMÆÁuå ∫YÆãoÏ @
1. Euú
2. ÃooÊ
3. åzownƒz
4. EÁãtÁz¬åz
F. Eá: tÁuå útÁuå úeãoÏ @ oz ÁÊ uƒªÚÁs|N˛útÁuå N˛uƒoÁÆÁ: uYnƒÁ u¬QãoÏ @
1. ™ãtzå 2. Gúzu“
3. Eão∫ÁÆÊ 4. tÓ Æuão
5. ußëÁoÆÁ 6. F™z
7. “oÁ∆Á 8. uƒßÁuo
E. Eá: tÀÆ ≈¬ÁzN˛úÁtÀÆ TÏª¬VÏuåøúmÊ Tmuƒß\åØÁ EƒTXZãoÏ @
U U I U I I I U I I U I U U
»y Y N¿˛ ∫Á \ uå ¬ Æz u∆ ∆Ï Y ã¸ YÓ gz
o ß \ \ T T
LƒÊ üN˛Á∫zm N¿˛™∆: < o - ß - \ - \ - T - T> Foy™z TmÁ:
ƒo|ãoz YzoΩ <ƒÃãouo¬N˛ÁXZãt:> ßƒuo @
ƒÃãouo¬N˛ÁXZãtÁzƒwÀÆ ¬qm™Ω @
2. üuoúÁtÊ N¿˛™zm <o-ß-\-\-T-T> Foy™z TmÁ: ßƒuão @
3. üuoúÁtÊ YoÏt|∆ Eq∫Áum ßƒuão @
<<GMoÁ ƒÃãouo¬N˛Á oß\Á\TÁ{ T:>>
EÁ. Eá: tÀÆ ≈¬ÁzN˛˚ÆÀÆ úÁtÁåÁÊ ¬VÏTÏªuåøúmúÏ∫ÀÃ∫Ê Tmuƒß\åÊ Nw˛nƒÁ
Ã™ãƒÆÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ @
1. uåãtãoÏ åyuouåúÏmÁ: Æut ƒÁÀoÏƒãoÏ
¬fl™yÀÃ™Áuƒ∆oÏ TXZoÏ ƒÁ Æsz…b™Ω @
E˘{ƒ ƒÁ ™∫m™ÀoÏ ÆÏTÁão∫z ƒÁ @
ãÆÁ´ÆÁnús: üuƒY¬uão útÊ å áy∫Á: @
1. <<uå∫Á∆ÁƒÁto: ∆yV¿Ê tÓ∫Ê TXZ>> Fuo N˛uƒ: uN˛™s˙ ƒtuo ?
2. EÀÆÁ: N˛uƒoÁÆÁ: ¬zQåz GÒz≈Á: N˛: ?
3. ü\ÁáåÊ åzoÁ∫: NÏ˛fi - NÏ˛fi tÏuƒ|uåÆÁzTÊ NÏ˛ƒ|uão @ oÀÆ uåƒÁ∫mÊ N˛sÊ
N˛∫myÆ™Ω ?
4. ü\ÁáåÊ ü\Á•Æ: N˛sÊ uƒuåÆÁzMo√Æ™Ω ?
1. N˛uƒoÁÆÁ: ÃÁ∫Ê ÀƒyÆƒÁMÆ{: u¬QãoÏ @
2. EÁáÏuåN˛Ã™Á\z ü\ÁáåÀÆ tÏuƒ|uåÆÁzT: N˛sÊ ßƒuo @
1. ü\ÁáåÀÆ Ãu˚uåÆÁzT™Ω EuáNw˛nÆ N˛∫úfi™zNÊ˛ ∫YÆãoÏ @
Væ≤e÷\j·T+ yÓTT<ä\Tø=ì Væ≤+<ä÷eTVü‰düeTTÁ<ä+ es¡≈£î ñqï{Ïº Á|ü<˚X¯y˚T
uÛ≤s¡‘<· X˚ +¯ . uÛsÑ ‘¡ êeì, uÛsÑ ‘¡ e· s¡¸eTT, uÛsÑ ‘¡ K· +&ÉeTì uÛ≤s¡‘<· X˚ ÊìøÏ ÁbÕNq HêeTeTT\T.
uÛ≤s¡rj·Tdü+düÿ è‹ nìï <˚XÊ\ yê]øÏ e÷s¡<Z sä Ù¡ ø£yTÓ qÆ ~. nfÒ¢ dü+düÿ è‹ dü+düÿ è‘·u≤Û wü˝À
ìøÏå|üÔyÓTÆ ñqï~. düHê‘·q uÛ≤s¡rj·Tdü+düÿ è‹øÏ Hê\T>∑T y˚<ë\T eT÷\düÔ+uÛ≤\T.
ßÁ∫oyÆz Ï LN˛oÁƒá|åÁÆ uNÊ˛ uNÊ˛ N˛oÏ˙ ∆MÆoz ?
E. Eá: tÁåÁÊ ∆£tÁåÁÊ üs™ÁuƒßMnÆãoøúÁum u¬QãoÏ @
GtÁ - \åútz - \åút™Ω
1. ƒ z| ............. 2. utåÁWîz .............
3. uƒ˘Á¬Æz ............. 4. uƒ˘Áúyez .............
5. ET¿z ............. 6. Tw“z .............
7. ƒwqz .............
68
1.∆£t™ÁfiÁëÁ ßzo√Æ™Ω üs™: ßÁT:
EÁYÁÆ| : - ZÁfiÁ: ! EÀ™ÁÃÏ˛ “ÁÃ:, ßÆ™Ω, ∆ÁzN˛: FnÆÁtÆ: N˛sÊ Ã©ßƒuão?

ªuM™my - EÁYÁÆ| ! EÁåãttÁÆN˛uƒ ÆÀÆ »ƒmzå t∆|åzå Y ™åuÃ “ÁÃ:
\ÁÆoz @
YãtåÁ - ™åuÃ ÆtÁ G˚zT: ßƒuo, otÁ ßÆ™Ω GÙƒuo @
EÁYÁÆ|: - oÁ–∆: G˚zT: N˛sÊ Ã©ßƒuo ?
»y∫Á™: - “eÁoΩ, ∆£t»ƒmzå, tÏV|båÁtz: »ƒmzå t∆|åzå Y @
EÁYÁÆ|: - ou“| ∆£t»ƒmÁoΩ ßÆÊ ßƒuo Q¬Ï ! oÁ–∆Î N˛sÁ™zN˛ÁÊ úeÁ™: @
ZÁfiÁ: - Eƒ≈ÆÊ ™“ÁztÆ !
1. tz“§¬§ÏuÚ§¬ÆÁz: ™ÜÆz N˛o∫Ê ™“oΩ ?

2. EåÁ¬ÁzXÆ å N˛o|√Æ™Ω Fuo uN˛™s˙ ƒtuão ?
3. Ãƒ|tÁ N˛Á ÆÏÏMoÁ ßƒuo ?
GÒz≈Æ™Ω
Ã©ÆTÁ¬ÁzXÆ ÀƒyuN¿˛Æ™Ám: uåm|Æ: Lƒ Ãn¢˛¬Ê ttÁuo @ Eo:
uåm|ÆÀƒyN˛∫mz uƒ™∆|å™Ω EÁƒ≈ÆN˛™Ω Fuo Euß§Ázáå™Ω @
ZÁfiz Ï √ÆuO˛nƒuƒN˛ÁÃƒá|å™Ω @
1. úÁeÊ úeãoÏ @ útN˛Áz∆Ê –…bûÁ útÁåÁ™‚ EsÁ|åΩ \ÁåãoÏ @
EÁã¸ütz∆üßÏnƒÀÆ uå≈∆Ï¡N˛uƒo∫m™‚
9191
EuÀo »yúƒ|oz <§¿÷úÏ∫Ê< åÁ™ uN˛ØÁå åT∫™Ω @ oÀÆ »yúƒ|oÀÆ u∆Q∫ütz∆z VlbÁN˛m|: åÁ™
N˛≥Áå ∫ÁqÃ: uåƒÃoyuo uNÊ˛ƒtãoy EÁÃyoΩ @
N˛tÁuYoΩ Nz˛Yå åT∫\åÁ: ozå ™ÁTz|m TXZão: ™ÁåƒÀÆ QulgoÁWïÊ ™woN˛¬z§∫™ú≈ÆåΩ @ oz
uƒuÀ™oÁ: ßyoÁ: tÏ:uQoÁ≥Á Ãão: Lƒ™uYãoÆåΩ <<uN˛™zooΩ ? ßÆWî∫Ê tw≈Æoz ! üuoqmÊ VlbÁ∫ƒ≈Y
»ÓÆoz @ Ã VlbÁN˛m|: ∫ÁqÃ: NÏ˛uúoÀÃåΩ ™åÏ…ÆÁåΩ QÁtuo VlbÁØÁ ƒÁtÆuo @ Eo: Fo: ƒÆÊ ∆yV¿Ê
ú¬ÁÆåÊ NÏ˛™|: Fuo @ oo: oz ú¬ÁÆåÊ Nw˛nƒÁ åT∫\åÁåΩ ÃƒÁ|åuú LoÁÊ VbåÁ™ƒtåΩ @ åT∫\åÁ: ßyoÁ:
Ãão: Ãƒz| åT∫Ê nÆMoÏÊ FXZuão À™ @ Eo LƒÁzMo™Ω @
<<ToÁåÏTuoN˛Áz ¬ÁzN˛: å ¬ÁzN˛: úÁ∫™Áus|N˛:>> Fuo @
otÁ åT∫ÀÆ ∫Á\Á uYãoÁNÏ˛¬: ÃåΩ GtVÁz ÆoΩ <<Æ: VlbÁN˛m˙ ™Á∫uÆ…Æuo, oÀ™{ uƒúÏ¬Ê ÃÏƒm˙
tÁÀÆÁu™>> Fuo @
ouÀ™ëÁzƒ åT∫z N˛∫Á¬Á åÁ™ ÃÁ“uÃN˛Á, YoÏ∫Á Àfiy Lƒ™uYãoÆoΩ -
∆£t™ÁfiÁëÁ ßzo√ÆÊ uƒrzÆÊ ∆£tN˛Á∫m™Ω @
ƒ{∆˘zå ÃÏuƒrÁÆ üoyN˛Á∫Áz uƒuYãnÆoÁ™Ω @@
LN˛uÀ™åΩ utåz ÃÁ ƒåÊ Toƒoy @ ƒåz N˛uØÁoΩ N˛Á¬™‚ Gu nƒÁ ünÆÁT™åÃ™Æz ÃÁ LN˛ÁÊ VlbÁ™Ω
Eåyoƒoy @
åT∫\åÁ: oÀÆÁ: Ã™yúz uƒ˘™ÁåÁÊ VlbÁÊ –…bûÁ <<N˛∫Á¬Á VlbÁN˛m˙ ™Áu∫oƒoyuo>> EuYãoÆåΩ @
otÁ ÃÁ ∫Ár: ÃßÁÆÁ™Ω Lƒ™ƒÁzYoΩ <<∫Á\åΩ »yúƒ|oz VlbÁN˛m|: åÁ™ ∫ÁqÃ: åÁuÀo @ ofi N˛ÀÆYå
™ÁåƒÀÆ N˛¬z§∫Ê uƒ˘oz @ Ã å∫: YÁz∫: @ Ã: N˛tÁuYoΩ VlbÁÊ YÁz∫uÆnƒÁ TXZåΩ √ÆÁV¿zm ßuqo: ÀÆÁoΩ @
oÀÆ “ÀoTu¬oÁÊ VlbÁÊ Nz˛Yå ƒÁå∫Á: ¬y¬ÆÁ ƒwq∆ÁQÁÆÁ™Ω E§ÜååΩ @ ƒwqz Ï ƒÁå∫ÁmÁÊ N¿˛ygåÃ™Æz
VlbÁ∫ƒ: ßƒuo @ Ã Lƒ ∫ƒ: \å{: »Ïo:@
E“Ê oÏ ƒåÊ TnƒÁ ƒÁå∫z•Æ: ¢˛¬Áuå uƒN˛ym|ƒoy @ ÆtÁ ƒÁå∫Á: ¢˛¬QÁtåz uå™TíÁ:, otÁD“Ê VlbÁÊ
ÀƒyNw˛nÆ ünÆÁToƒoy @ Eo: VlbÁN˛m|: åÁ™ ∫ÁqÃ: EÀoyuo üƒÁt™Áfi™Ω>> Fuo @ otÁ Ã ∫Á\Á oÁÊ
Ã©™ÁuåoƒÁåΩ @
<<GúÁÆzå u“ ÆXZMÆÊ å oXZMÆÊ ú∫ÁN¿˛™{:>>
N˛uƒúu∫YÆ:
EuoüÁYyåÀÆ úØÁoãfiÀÆ EÁáÁ∫zm EåzNz˛ åyuo§ÁzáN˛Á: T¿ãsÁ: ∫uYoÁ: Ãuão @
oz Ï EãÆo™: u“oÁzútz∆: @ EÀÆ N˛oÁ| åÁ∫ÁÆmúulgo: ƒWïtz∆yÆ: @ EÀÆ N˛Á¬: N¿˛y.∆.
1000 - 1300 ™ÜÆz Fuo uƒ™∆|N˛Á: EußüÆuão @ EuÀ™åΩ u“oÁzútz∆z u™fi¬Áß:, u™fißzt:,
Ãuãá:, uƒT¿“: Fuo YnƒÁ∫: uƒßÁTÁ: uƒ˘ãoz @
T˘ú˘Án™N˛øúzm u“oÁzútz∆∫YåÁ EuÀo @ üÀoÏoN˛sÁÆÁ: EÁáÁ∫: Ã Lƒ u“oÁzútz∆:@
1. tz“§¬Ê ™“oΩ ƒÁ ? §ÏuÚ§¬Ê ™“oΩ ƒÁ ? Fuo EÊ∆™ÏuÒ≈Æ Ã™Ó“˚Æz ZÁfiÁ:
Gúuƒ≈Æ YYÁ˙ NÏ˛ƒ|ãoÏ @
2. <ÃÁ“ÃÊ áy∫TÏm:> FnÆÊ∆Ê uåøúÆão: ƒtãoÏ @
3. EÁ¬ÁzXÆ N˛∫mzå N˛ÁÆÁ|um N˛sÊ ßƒuão, EåÁ¬ÁzXÆ N˛∫mzå N˛sÊ ßƒuão Fuo
uƒ ÆÊ ™åuÃ uåáÁÆ ˚ÆÁz: ZÁfiÁÆÁz: üs™: LN˛™Ê∆Ê Ã™s|ÆåΩ, u˚oyÆ: EãÆ™Ê∆Ê
Ã™s|ÆåΩ ƒtãoÏ @
EÁ. úÁezDuÀ™åΩ MnƒÁünÆÆÁãoÁuå útÁuå uYnƒÁ u¬QãoÏ @
F. Eá: tÁåÁÊ ƒÁMÆÁåÁÊ Ã™ÁåÁs|N˛ƒÁMÆÁuå úÁez Euãƒ…Æ u¬QãoÏ @
1. Nz˛ƒ¬∆£t»ƒm™Áfizm ßÆÊ å üÁõo√Æ™Ω @
2. Ã©ÆN˛Ω ú∫yflÆ uNÊ˛ N˛o|√Æu™uo EÁ¬ÁzYåyÆ™Ω @
3. Æ: \å: VlbÁN˛m˙ ™Á∫uÆ…Æuo oÀ™{ N˛åNÊ˛ tÁÀÆÁu™ @
4. ∫ÁqÃzå ßyoÁ: \åÁ: åT∫Ê uƒ“ÁÆ ETXZåΩ @
F|. Eá: tÁuå ƒÁMÆÁuå ÃãtßÁ|åÏÃÁ∫Ê N¿˛™zm úÏå: u¬QãoÏ @
1. üuoqmÊ VlbÁ∫Áƒ: »ÓÆoz @
2. N˛∫Á¬Á åÁ™ ÃÁ“uÃN˛Á YoÏ∫Á ÕÁy EuYãoÆoΩ @
3. »yúƒ|oz VlbÁN˛m|: åÁ™ ∫ÁqÃ: åÁuÀo @
4. »yúƒ|oz §¿÷úÏ∫Ê åÁ™ åT∫™uÀo @
5. N˛∫Á¬Á LN˛ÁÊ VlbÁ™Ω EÁåyoƒoy @
6. Æ: VlbÁN˛m˙ ƒuá…Æuo oÀ™{ ÃÏƒm˙ ÆXZÁu™ Fuo ∫Á\Á EƒtoΩ @
7. LN˛uÀ™åΩ utåz ÃÁ ƒåÊ Toƒoy @
G. Eá: tÊ T˘ÁÊ∆Ê úuenƒÁ ü≈åÁåÁ™Ï∫Áum u¬QãoÏ @
T¿y…™N˛Á¬: ÃÏQtÀÆ ƒÃãoN˛Á¬ÀÆ ú≥ÁÁoΩ EÁTXZuo @ T¿y…™N˛Á¬z ÃÓÆ|ÀÆ
EÁoú: üQ∫: ßƒuo @ ™ÁåƒÁ: ú∆Ïúuqm:, ƒwqÁ: YÁuú üQ∫oÁúzå √ÆÁNÏ˛¬Á:
ßƒuão @ Nz˛uYoΩ \åÁ: uƒ“Á∫ÁÆ úƒ|oÀs¬Ê TXZuão @ Nz˛uYoΩ Tw“z ƒÁoÁåÏNÓ˛u¬oz Ï
uo…euão @ å˘: Ã∫Ázƒ∫Á: ogÁTÁ: Y ∆Ï…Æuão @ Ãƒ|fi \¬ÀÆ EßÁƒ: –≈Æoz @
ú∫Ê Æut T¿y…™N˛Á¬ÀÆ üYlg: oÁú: å ÀÆÁoΩ ou“| ™zVÁ: N˛sÊ ßuƒ…Æuão ? ™zVÁåΩ
uƒåÁ NÏ˛o: ƒwu…b: ? T¿y…™N˛Á¬ÀÆ üßÁƒÁoΩ Lƒ ƒ |oÏ|: EÁTXZuo @ T¿y…™N˛Á¬z
TÏ¬™Áz“∫ƒwqz Ï ∫O˛Áuå úÏ…úÁum Eoyƒ ∆Ázßãoz @ ™u®N˛Á™Á¬oynÆÁut Ï úÁtúz Ï
ÃÏTãá™ÆÁuå æÁzoÁuå úÏ…úÁum uƒN˛Ãuão @
1. T¿y…™N˛Á¬: N˛ÀÆ N˛Á¬ÀÆ ú≥ÁÁoΩ EÁTXZuo ?
2. \åÁ: uN˛™s˙ úƒ|oÀs¬z Ï TXZuão ?
3. T¿y…™N˛Á¬z N˛ÀÆ EßÁƒ: –≈Æoz ?
4. Nz˛ Ï ƒwqz Ï ∫MoÁuå úÏ…úÁum T¿y…™N˛Á¬z EÁTXZuão ?
5. æÁzoÁuå úÏ…úÁum NÏ˛fi uƒN˛Ãuão ?
H. Eá: tÁåÁÊ ü«ÁíÁåÁÊ Ã™ÁáÁåÁuå úÁe™ÁáÁ∫yNw˛nÆ u¬QãoÏ @
1. »yúƒ|oz »ÓÆ™ÁmÁ uNÊ˛ƒtãoy N˛Á ?
2. åT∫\åÁ: uN˛™s˙ ßyoÁ: ?
3. ∫Á\Á uN˛™ÏO˛ƒÁåΩ ?
4. N˛∫Á¬Á uNÊ˛ uYuãooƒoy ?
5. N˛∫Á¬Á ∫Á\ÁåÊ üuo uN˛™ÏMoƒoy ?
E. Eá: tÁåÁÊ ü«ÁíÁåÁÊ ¬VÏÃ™ÁáÁåÁuå ÀƒyÆƒÁMÆ{: u¬QãoÏ @
1. <<∆£t™ÁëÁÁëÁ ßzo√Æ™Ω>> Fuo uN˛™s˙ ƒtuão ?
2. uN¿˛ÆÁ∆y¬Á: N˛sÊ ÀƒN˛ÁÆ˙ uåƒ|“uão ?
3. §ÏuÚ§¬tz“§¬ÆÁz: ßzt: N˛: @
4. <<™åÁz §¬yÆÊ Q¬Ï tz“∆Moz:>> Fuo EÊ∆Ê ßƒÁåΩ N˛sÊ Ã™s|Æuo ?
5. N˛∫Á¬ÁƒoΩ §ÏuÚ§¬zå Nw˛oÊ N˛ÁÆ|™zNÊ˛ ÀƒyÆƒÁMÆ{: u¬QãoÏ @
EÁ. Eá: tÆÁz: ü≈åÆÁzz: Ã™ÁáÁåz uå§ãáøúzm u¬QãoÏ @
1. úÁeÀÆ ÃÁ∫ÁÊ∆Ê ÀƒyÆƒÁMÆ{: u¬QãoÏ @
2. <<§ÏuÚ∫zƒ T∫yÆÃy>> Fuo EÊ∆™ÏuÒ≈Æ uå§ãáÊ u¬QãoÏ @
1.. ú∫ÁN¿˛™zm E∆MÆ™uú N˛ÁÆ|™Ω GúÁÆzå ∆MÆÊ ßƒuo Fuo GtÁ“∫múÓƒ|NÊ˛ uåøúÆåΩ
u™fiÊ üuo úfiÊ u¬QãoÏ @
ˇø£ eè<äT∆&ÉT ñ+&˚yê&ÉT. n‘·ìøÏ Äø£˝…’+~. <ä>∑Zs¡˝ÀH˚ ˇø£ e÷$T&ç #Ó≥Tº
ñqï~. eTTdü*yê&ÉT Ä #Ó≥Tº <ä>∑Zs¡≈£î yÓfi≤fl&ÉT. #Ó≥Tºô|’q #ê\ |ü+&É¢qT #·÷#ê&ÉT.
n‘·&ÉT Ä˝À∫+#ê&ÉT. H˚qT eTTdü*yê&ÉqT Hê X¯Øs¡+˝À X¯øÏÔ ˝Ò<äT. #Ó≥Tº m‘·TÔ>±
ñqï~ m˝≤ ô|ø’ Ï yÓfifl¯ >\∑ qT? m˝≤ |ü+&Éq¢ T ø√j·T>∑\qT? nì nqT≈£îHêï&ÉT. #Ó≥Tºô|q’
ø√‘·T\T ñHêïsTT. eTTdü*yê&ÉT ˇø£ ñbÕj·T+ Ä˝À∫+#ê&ÉT. n‘·&TÉ sêfi¯flqT rdüTø=ì
ø√‘·T\ô|’ $dæsê&ÉT ø√‘·T\T ø√|æ+#êsTT. n$ |ü+&É¢qT $dæsêsTT. eTTdü*yê&ÉT Ä
|ü+&É¢qT rdüTø=ì dü+‘√wü+>± ‹Hêï&ÉT.
ßƒo: N˛flÆÁÆÁÊ N˛∫Á¬ÁÃ–∆Á: §ÏuÚ™ão: / á{Æ|ƒão: ßƒuão YzoΩ oÁåΩ EuáNw˛nÆ ƒtãoÏ @
1. útÁ\Á¬ÁußƒwuÚ:
E. ußëÁüNw˛uoNÊ˛ útÊ ∫zQÁuWîoÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ @
1. E˘, LN˛™Ω, otÁ, åÓå™Ω
2. oÀÆ, o™Ω, oÆÁ, ouÀ™åΩ
3. §ÏuÚ™ÁåΩ, GO˛ƒÁåΩ, úueoƒÁåΩ, EúÃÁu∫oƒÁåΩ
4. GnsÁÆ, uƒ“ÀÆ, EÁT™åÁÆ, uåƒÁÆ|
5. uúoÁ, úÏfi:, úÏfiy, ÃQÁ
EÁ. GtÁ“∫m™åÏÃwnÆ u∫MoÀsÁåÁuå úÓ∫ÆãoÏ @
GtÁ - Ã: úÏ∫ÀN˛Á∫™Ω EÁõåÁzuo @ (EÁúΩ)
nƒÊ úÏ∫ÀN˛Á∫™Ω EÁõåÁzu @ (EÁúΩ)
E“Ê úÏ∫ÀN˛Á∫™Ω EÁõåÁzzu™ @ (EÁúΩ)
1. Ã: N˛sÁÊ ................. (»Ï)
nƒÊ N˛sÁÊ ................. (»Ï)
E“Ê N˛sÁÊ ................. (»Ï)
2. Ã: ƒOÏ˛Ê ................. (∆N˛Ω)
nƒÊ ƒOÏ˛Ê .................. (∆N˛Ω)
E“Ê ƒOÏ˛Ê .................. (∆N˛Ω)
3.Ã: úÏ…úÁum ................. (uYaΩ)
nƒÊ úÏ…úÁum ................. (uYaΩ)
E“Ê úÏ…úÁum ................. (uYaΩ)
F. ™±ÁÓ ÁÆÁÊ tÁåÁÊ útÁåÁÊ ÃÁ“Á´Æzå Eá: t™Ω EåÏXZztÊ úÓ∫ÆãoÏ @
oÁú: ÃÏQN˛∫: “∫uo ß¿™mÁÆ
G˘Áåz Ï EÁ™¿ƒwqz ƒÃãoN˛Á¬: ∆yoN˛Á¬ÀÆ
............... ∆yoN˛Á¬ÀÆ ú≥ÁÁoΩ EÁTXZuo @ EáÏåÁ ............... oyƒ¿Ê ∆{nÆÊ
åÁuÀo @ T¿y…™N˛Á¬ÀÆ oyƒ¿: ................. Euú åÁuÀo @ ......................
úÏ…úÁmÁ™Ω ∆ÁzßÁ uYÊ ............... @ \åÁ: .................. TXZuão @ ..................
N˛ÁzuN˛¬: ™áÏ∫Ê NÓ˛\uo @ L : N˛Á¬: Euo .............. ßƒuo @
2.√ÆÁN˛∫mÁÊ∆Á:
E. Eá: tÁuå ƒÁMÆÁuå úeãoÏ @ ÃuãáútÁuå úu∫∆y¬ÆãoÏ @

1. gÁz¬ÁÆÁÊ u∆∆Ï≈∆zoz @
2. ÃyoÁ, ∫Á™: ¬fl™m≈Y ƒåÊ Toƒão: @
3. ßy™: ∆uO˛ÆÏO˛: EãÆXY ÆÏuO˛ÆÏO˛: @
4. ßTƒ[[ÆÁzuo: Ãƒ|tÁ Ãƒ|fi üN˛Á∆oz @
EÁ. Gúu∫ tz Ï ƒÁMÆz Ï ∫zQÁuWîoÁåÁÊ ÃuãáútÁåÁÊ uƒƒ∫m™Ω EƒTXZãoÏ @
1. u∆∆Ï≈∆zoz = u∆∆ÏÃΩ + ∆zoz (ÃΩ + ∆Ω = ≈∆Ω)
2. ¬fl™m≥Á = ¬fl™mÃΩ + Y (ÃΩ + YΩ = ≥ÁΩ)
3. EãÆÄÁ = EãÆoΩ + Y (oΩ + YΩ = XYΩ)
4. ßTƒ[\Ázuo: = ßTƒtΩ + [ÆÁzuo: (tΩ+ \Ω = [\Ω)
Gúu∫oåz Ï GtÁ“∫mz Ï
1. ÃN˛Á∫ÀÆ ∆N˛Á∫ÆÁzTz ÃN˛Á∫ÀÆ ÀsÁåz <<∆>> ƒm|: EÁTo: @
2. ÃN˛Á∫ÀÆ YN˛Á∫ÆÁzTz ÃN˛Á∫ÀÆ ÀsÁåz <<∆>> ƒm|: EÁTo: @
3. oN˛Á∫ÀÆ YN˛Á∫ÆÁzTz oN˛Á∫ÀÆ ÀsÁåz <<Y>> ƒm|: EÁTo: @
4. tN˛Á∫ÀÆ \N˛Á∫ÆÁzTz tN˛Á∫ÀÆ ÀsÁåz <<\>> ƒm|: EÁTo: @
ÃN˛Á∫ÀÆ ∆N˛Á∫YƒTÁ|•ÆÁÊ ÆÁzTz ÃN˛Á∫ÀÆ ∆N˛Á∫: oƒT|ÀÆ ∆N˛Á∫YƒTÁ|•ÆÁÊ
ÆÁzTz oƒT|ÀÆ N¿˛™ÁoΩ YƒT|: EÁtz∆Áz ßƒuo @
EÆÊ ≥ÁÏnƒÃuãá: FnÆÏXÆoz @
ÃÓfi™Ω - ÀoÁz: ≈YÏåÁ ≈YÏ: @
F. Eá: tz Ï GtÁ“∫mz Ï ÃÓfiÁs|ÀÆ Ã™ãƒÆ™Ω EƒTXZãoÏ @
(1) Ã + (∆Ω /YƒT|:) = ∆Ω
™åÃΩ + YØÁ¬™Ω = ™å + ∆Ω + YØÁ¬™Ω = ™å≥Á`Y¬™Ω @ (ÃΩ = ∆Ω)
∫Á™ÃΩ + ZÁfi: = ∫Á™ + ∆Ω + ZÁfi: = ∫Á™≈ZÁfi: @ (ÃΩ = ∆Ω)
(2) oƒT|: + (∆ / YƒT|:) = YƒT|:
ßTƒoΩ + ∆uO˛: = ßTƒ + YΩ + ∆uO˛: = ßTƒXZuO˛: (oΩ = YΩ)
ÃoΩ + uYoΩ = Ã + YΩ + uYoΩ = ÃuÄÁoΩ (oΩ = YΩ)
ÃÏ”tΩ + \TÁ™ = ÃÏ” + \Ω + \TÁ™ = Ã”¶ÁTÁ™ (tΩ = \Ω)
(3) YƒT|: + oƒT|: = YƒT|:
Æ\Ω + å: = Æ\Ω + aΩ + E: = Ær: (åΩ = aΩ)
ÆÁYΩ + åÁ = ÆÁYΩ + aΩ + EÁ = ÆÁØÁÁ (åΩ = aΩ)
F. Eá: tÁuå ÃuãáN˛ÁÆÁ|um NÏ˛ƒ|ãoÏ @
N˛. ÃuãáÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ @
1. “u∫ÃΩ + ∆zoz =
2. ÃoΩ + uY¸Óú™Ω =
3. §w“oΩ + Zfi™Ω =
4. oúÃΩ + YÆÁ| =
5. tÏ:uQoÁ: + Y =
6. VlbÁ∫ƒ: + Y =
Q. uƒÃuãáÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ @
1. ∫Á™≈Y =
2. o[[ƒ¬uo =
3. ∫Á™u≈YåÁzuo =
4. §w“uXZ¸™Ω =
5. G¶ƒ¬å™Ω =
6. N˛≥Áå =
<<§ÏuÚ∫zƒ T∫yÆÃy>> - LoÁ–∆Áuå ƒÁMÆÁuå u¬uQnƒÁ úÁe∆Á¬ÁÆÁÊ
ofi ofi ÀsÁúuÆnƒÁ t∆|ÆãoÏ @
Eu¬∫åÏÃ∫uo úu∫™¬Ê ¬fl™y∫åÏÃ∫uo åÆTÏmÃ™wuÚ™‚ @
2. N¿˛ygÁÆÁ™Ω EÁåãt: üs™: ßÁT:
uYfiÊ ú≈ÆãoÏ, uƒuYãnÆ ƒtãoÏ
1. uYfiz N˛Á ƒo|oz ? N˛sÊ tw≈Æoz ?

2. N¿˛ygÁÃÏ ú∫Áu\oz Ãuo N˛Á EåÏßÓuo: \ÁÆoz ?
3. N¿˛ygÁÃÏ \Æz üÁõoz Ãuo N˛Á EåÏßÓuo: \ÁÆoz ?
åzú·Æ™‚
N¿˛ygÁ: EÀ™ÁåΩ §“ÓúNÏ˛ƒ|uão @ N¿˛ygÆÁ ∆Á∫yu∫N˛uƒN˛ÁÃzå Ã“ ™å: ü™Ázt:
Euú \ÁÆoz @ N¿˛ygÁÃÏ uƒ\Æz üÁõoz Ãuo EnÆÏnÃÁ“: ú∫Á\Æz üÁõoz Y Ãuo
uåªnÃÁ“: å \ÁÆzo @ ot{ƒ ƒÁÀouƒN˛: EÁåãt: Ã©ú˘oz @ ÆsÁN˛suØÁoΩ
\Æ: üÁõo√Æ:@ Fuo uáÆÁ Æz N¿˛yguão oz ƒÁÀouƒN˛™ÁåãtÊ åÁõåÏƒuão @ F|–∆Á:
ßÁƒÁ: N¿˛ygÁßÁƒåÁÆÁ: uƒVÁoN˛Á: Lƒ @ Eo: N¿˛ygÁÃÏ Nz˛å Ænåzå EÁåãt¬Áß:
ÀÆÁoΩ Fuo rÁúuÆoÏ™Ω Lƒ L úÁe: @ L Á N˛sÁ <<EÁåãt™Ω>> Fuo úÏÀoN˛ÁoΩ
ÃWïw“yoÁ @ EÀÆÁ: N˛sÁN˛Á∫: <<tÁÃu∫ ƒzWîb∫™m™“ÁztÆ:>>@
99
ÃÏƒm|uT∫z: úÁ¬N˛: ∫nåúÁ¬: @ oÀÆ YoÏ∫WïN¿˛ygÁÆÁÊ ™“oy üyuo∫ÁÃyoΩ @ Ã: üÁÆ∆: ÃßÁü™ÏQ{:
Ã“ LåÁÊ N¿˛ygÁÊ Qz¬uo À™ @ Ãƒ|tÁ N¿˛ygÁÆÁÊ ∫nåúÁ¬ÀÆzƒ uƒ\Æ: ÃÏuåu≥Áo: EÁÃyoΩ @ Ã: uƒ\Æ: oÊ §“Ï
∫±ÁÆuo À™ @
LN˛tÁ ÃuYƒ: ÃÏtÁ™Á ∫Á\ÁåÊ ú∫Áu\oƒÁåΩ @ otÁ Ãƒ|tÁ \ÆÊ üÁõoƒo: ∫nåúÁ¬ÀÆ ™ÏQÊ N¿˛Ázázå
uƒƒm|™ßÓoΩ @ Ã: ™“oÁ N¿˛Ázázå YoÏ∫Wï¢˛¬NÊ˛ uƒuqõÆ Eão:úÏ∫™Ω üuƒƒz∆ @
∫Ár: F|–∆Ê √Æƒ“Á∫Ê –…bΩƒÁ ÃÏtÁ™Á YuN˛o: EÁÃyoΩ @
ú∫uÀ™åΩ utåz ∫nåúÁ¬: ÃÏtÁ™Áå™Ω EÁ“ÓÆ ÀƒtÏ√Æ|ƒ“Á∫uƒ Æz q™ÁÊ ÆÁuYoƒÁåΩ @ oo: úÏå: N¿˛ygÁ™Ω
EÁ∫£áƒÁåΩ @ FtÁåyãoåN¿˛ygÁÆÁÊ ∫nåúÁ¬: Lƒ uƒ\zoÁ EßƒoΩ @ ozå oÀÆ ™ÏQÊ uƒN˛uÃo™Ω @ ú∫™Ω
Eåão∫N¿˛ygÁ ÃÏtÁ©åÁ u\oÁ @ otÁ ∫Á\Á ƒzTƒãoÊ N¿˛ÁzáÊ ™åuÃ ªãáåΩ ûbuo GnsÁÆ Eão:úÏ∫Ê
üuƒ…bƒÁåΩ @
oÀ™ÁoΩ utƒÃÁoΩ ünÆ“Ê ÃÏtÁ™Á Lƒ uƒ\zoÁ ßƒuo À™ @ ozå ú∫Á\Æzå ∫Á\Á ∆ÁzN˛Ã™Ï¸z uå™Så:
EßƒoΩ @ ∫Á\N˛ÁÆz| Ï Euú oÀÆ ™åÁz å ∫™oz À™ @ ∫Ár: ú∫Á\Æ∆ÁzN˛uƒ ÆÊ ÃÏtÁ™Á rÁoƒÁåΩ @
Eo: ú∫uÀ™åΩ utƒÃz ÃÏtÁ™Á ú∫Áu\o: @ ozå ∫Ár: ™ÏQ™lg¬Ê N˛ÁuãoÆÏO˛™ßÓoΩ @ ooΩ –…bΩƒÁ ÃÏtÁ™Á
EÁåuãto: @ oo: Àƒ\ÆÁúzqÆÁDuú ∫Ár: ÃãoÁz ÁÆ Ã: üuoutåÊ ú∫Á\ÆÊ üÁõoÏ™Ω EÁ∫£áƒÁåΩ @
EáÏåÁ ünÆzN˛ÀÆÁÊ N¿˛ygÁÆÁÊ ∫nåúÁ¬: \ÆÊ üÁõåÁzuo À™ @ ú∫Ê Ã: úÓƒ|ƒoΩ N¿˛ygÁÆÁ™Ω EÁåãtÊ å ¬ßoz
À™ @ TXZoÁ N˛Á¬zå YoÏ∫WïN¿˛ygÁÆÁÊ oÀÆ EªuY: \ÁoÁ @ E“Ê
úÓƒ|u™ƒ N¿˛ygÁÆÁ™Ω EÁåãtÊ å EåÏßƒÁu™ Fuo GMoƒÁåΩ @ LoÊ
uƒ ÆÊ rÁnƒÁ ÃÏtÁ™Á LNÊ˛ ÆÏƒNÊ˛ ∫Á\ÃßÁ™Ω EÁåyoƒÁåΩ @
“z ∫Á\åΩ ! L : uƒæÁåÁs: @
EÆÊ YoÏ∫WïN¿˛ygÆÁÊ uƒPÆÁo:
N¿˛ygÁ¬Ï: @ EÆÊ N¿˛ygÁÆÁÊ uåúÏm: @
Eo: ßƒoÁÊ u\rÁÃÁ: ∆™uÆoÏÊ
Ã™s|: @
uƒæÁåÁs: ∫Á\ÁåÊ
üm©Æ GO˛ƒÁåΩ <<™“Á∫Á\ !
LN˛ƒÁ∫Ê ßƒÁåΩ ™ÆÁ Ã“ YoÏ∫WïÊ
N¿˛ygoÏ @ oo: ú∫Ê ßƒoÁÊ ∆WîÁ:
uåƒÁ∫uÆ…ÆÁu™>>@

oÀÆ uåƒztåzå oÆÁz: N¿˛ygÁ EÁ∫£áÁ @ üs™ÁÆÁÊ N¿˛ygÁÆÁÊ ∫nåúÁ¬: Lƒ uƒ\ÆÊ üÁõoƒÁåΩ @ ozå ∫Ár:
™ÏQÊ ÃãoÁz zm tyõo™Ω @ Æo: Ã: uƒPÆÁoÊ N¿˛ygÁN˛Á∫Ê ú∫Á\ÆÊ üÁuúoƒÁåΩ @ ú∫Ê oo: ú∫Ê ÃƒÁ|ÃÏ N¿˛ygÁÃÏ
uƒæÁåÁs: Lƒ uƒ\ÆÊ üÁõoƒÁåΩ @ ∫nåúÁ¬: √ÆÓ“üuo√ÆÓ“N˛∫mzåÁDuú ú∫Áu\o: @ ozå Ã: N¿˛Ázázå ∫O˛åzfi:
ÃåΩ ™“oÁ N˛…bzå N¿˛ÁzáÊ uåƒÁ∫Æuo À™ @
EƒN˛Á∆Ê tww…bûÁ ∫Á\ÁrÆÁ ÃÏtÁ™Á uƒæÁåÁszå Ã“ N¿˛ygÁ™Ω EÁ∫£áƒÁåΩ @ Ã: üs™N¿˛ygÁÆÁ™zƒ
uƒæÁåÁs™Ω Ã¬y¬Ê ú∫Á\ÆÊ üÁuúoƒÁåΩ @ ÃÏtÁ©å: \Æzå ∫nåúÁ¬: §“Ï EÁåuãtoƒÁåΩ @
uƒ≈ƒåÁs: ∫nåúÁ¬Ê tww…bûÁ GO˛ƒÁåΩ ™“Á∫Á\ ! EáÏåÁ E“Ê ßƒoÁÊ Ããtz“ÁåΩ uåƒÁ∫uÆoÏÊ uÃÚ: EuÀ™@
N¿˛ygÁ¬ÓåÁÊ N¿˛ygÁuƒ ÆN˛: EÁåãt: u˚üN˛Á∫zm ¬•Æoz @ ofi üs™: uƒ\ÆüÁõoÆz Ã: ÆsÁN˛suØÁoΩ
oÁzƒ¿zXZÁƒÁåΩ ßƒuo @ ozå oÀÆ uƒƒzN˛: ¬ÏõÆoz @ u˚oyÆ: \ÆÁú\Æ{: EuƒYu¬o: ÃåΩ N¿˛ygÁÆÁ™Ω EÁåãt™Ω
EåÏßƒuo @ ú∫Ê ßƒÁåΩ üs™üN˛Á∫N˛: EuÀo @ Eo: ÃuYƒzå ú∫Áu\o: ÃåΩ ßƒÁåΩ oÊ ú∫Á\ÆÊ \ymy|N˛oÏ˙
å ∆MoƒÁåΩ @ ú∫Áu\oÁåÁÊ Qzt™ÏQÁuå tww…bûÁ EÁåãtÁƒÁuõo: ßƒo: ÀƒßÁƒ: EßƒoΩ @ ú∫Ê ™uãfim:
ú∫Á\ÆzDuú ßƒoÁ™‚ EÁåãt: åÁuÀo Æo: ™uãfi™ÏQz QztßÁƒÁúzqÆÁ ∆ÁãoßÁƒÁ: Ãuão @ ofi N˛Á∫mÊ oÏ
ßƒãoÊ uƒ\ÆÊ üÁúuÆoÏÊ Ã: ú∫Á\ÆÊ üÁõåÁzuo À™ @ oÀÆ uƒƒ∫mÊ »ÏnƒÁ ∫nåúÁ¬: VbåÁåÁÊ ÃnÆoÁÊ ™åuÃ
uYuãooƒÁåΩ @ oÀÆ ™åuÃ Ããtz“: Ã™ÏnúëÁ: @ Ã: uƒ≈ƒåÁs™Ω EúwXZoΩ - <<üs™N¿˛ygÆÁ™Ω E“Ê ßƒãoÊ N˛sÊ
ú∫Á\ÆÊ üÁuúoƒÁåΩ Fuo>> @
otÁ À™z∫™ÏQ: ÃåΩ uƒ≈ƒåÁs: EN˛sÆoΩ - otÁåy™Ω E“Ê ßƒoÁÊ N¿˛ygÁÊ √ÆÓ“üuo√ÆÓ“ÁåΩ Y »ÚÆÁ
úu∫∆y¬ÆÁu™ À™ @ ßƒÁåΩ N¿˛ygÁÆÁÊ Ã“\uåúÏm: Lƒ, Eo: ßƒÁåΩ ™ÁÊ ú∫Áu\oƒÁåΩ @ ú∫Ê ßƒo:
N¿˛ygåúÚuoÊ rÁnƒÁ √ÆÓ“Án™N˛oÆÁ E“Ê ßƒãoÊ ú∫Áu\oƒÁåΩ @ oÁåΩ √ÆÓ“ÁåΩ ßƒÁåΩ rÁoÏ™Ω EÃ™s|:
EßƒoΩ @ Eo: N¿˛™∆: ú∫Áu\o: @ <<ú∫™Ω EÀ™ÁNÊ˛ ÃuYƒ: ßƒãoÊ N˛sÊ ú∫Áu\oƒÁåΩ>> Fuo EúwXZoΩ ∫Á\Á
∫nåúÁ¬: @ otÁ uƒ≈ƒåÁs: GO˛ƒÁåΩ - Ã: ™™ YoÏ∫WïN¿˛ygÁÆÁ: u∆qN˛: @ å Nz˛ƒ¬Ê otzƒ Euú oÏ Ã:
ünÆ“Ê u™fiu™ƒ N¿˛ygÁÆÁÊ ™ÁÊ tqoÁÊ üÁúÆuo @ Ã: åzo∫: Euú oÏ ™™ \åN˛: Lƒ @ Ã: Lƒ ™ÁÊ §ÁzuáoƒÁåΩ
ÆoΩ ú∫Á\Æ: Lƒ \ÆÀÆ ÃÁzúÁå™Ω Fuo N˛sÆåΩ uƒ≈ƒåÁs: ÀƒXZˆƒz ™Ω EúÁN˛∫ÁzoΩ @ Ã: ÃuYƒÀÆ
ÃÏtÁ©å: úÏfi: EÁåãt: Lƒ EÁÃyoΩ @
∫Á\Á ∫nåúÁ¬: EÁåãt™Ω EußåuãtoƒÁåΩ @ oo: EÁ∫•Æ uúoÁúÏfiÁ•ÆÁÊ Ã“ ÆsÁÃ™ÆÊ ∫Á\Á YoÏ∫WïÊ
N¿˛yguo À™ @ Àƒ¡úN˛Á¬zå{ƒ ∫nåúÁ¬: YoÏ∫WïN¿˛ygÁÆÁÊ å{úÏlÆÊ üÁõoƒÁåΩ @ FtÁåyÊ ∫Á\Á \ÆÁú\ÆÁ•ÆÁ™Ω
EÃ©úwO˛: ÃåΩ N¿˛ygÁÆÁÊ ƒÁÀouƒN˛Áåãt™Ω EåÏßƒuo @
Æo: uƒ≈ƒåÁs: GMoƒÁåΩ EÁÃyoΩ - \ÆÁú\ÆÆÁz: uåu¬|õooÆÁ N¿˛ygÁÆÁÊ Æ: EÁåãt: \ÁÆoz Ã:
ƒÁÀouƒN˛: @
1. EÀÆÁÊ N˛sÁÆÁ™Ω EÁ≈YÆ|N˛Áu∫my VbåÁ N˛Á ? oÀÆÁ: uƒ Æz ƒtãoÏ @
2. EÀÆÁÊ N˛sÁÆÁÊ ßƒoÁ™Ω EÁN˛ |NÊ˛ úÁfiÊ uNÊ˛ ? uN˛™s|™Ω ?
3. ∫Ár: ÀsÁåz ßƒÁåΩ EuÀo YzoΩ uNÊ˛ N˛∫Ázuo ?
4. LåÁÊ N˛sÁÊ ÀƒyÆƒÁMÆ{: ƒtãoÏ @
EÁ. Eá: tÁåΩ ÃãtßÁ|åΩ úeãoÏ @ úÁe∞ÁÊ∆ÁåÏÃÁ∫Ê úucN˛ÁÆÁÊ ∫Ár: üuouN¿˛ÆÁ:
u¬QãoÏ @
Ããtß|: ∫Ár: üuouN¿˛ÆÁ:
1. N¿˛ÁzáÃ™Æz
2. ÃuYƒÀÆ ú∫Á\Æz
3. uƒ≈ƒåÁsÀÆ ú∫Á\Æz ÃuYƒzå
4. ∫ÁrÁ uƒ≈ƒåÁsÀÆ ú∫Á\Æz
F. Eá: tÁuå ƒÁMÆÁuå N˛:, N˛uÀ™åΩ Y Ããtßz| NÊ˛ üuo GMoƒÁåΩ Fuo u¬QãoÏ @
1. E“Ê úÓƒ|u™ƒ N¿˛ygÁÆÁ™Ω EÁåãtÊ å EåÏßƒÁu™ @
2. Eú\Æ: Lƒ \ÆÀÆ ÃÁzúÁå™Ω @
3. \ÆÁú\ÆÆÁz: uåu¬|õooÆÁ N¿˛ygÁÆÁÊ Æ: EÁåãt: \ÁÆoz Ã: ƒÁÀouƒN˛: @
F|. Eá: tÊ T˘ÁÊ∆Ê úuenƒÁ ü≈åÁåÁ™Ï∫Áum u¬QãoÏ @
EÁ∫ÁzSÆ™zƒ ™“ÁßÁSÆ™Ω @ EÁ∫ÁzSÆÊ åÁ™ ∆Á∫yu∫N˛oÆÁ ™ÁåuÃN˛oÆÁ Y
À¢Ó˛uo|üt∆|å™zƒ @ Lots|™Ω Eƒ≈Æ™Ω EÀ™Áuß: N¿˛ygÁ: N¿˛ygåyÆÁ: @ N¿˛ygÁ•Æ:
úÓƒ|–u…b:, Ã™ÀÆÁúu∫…N˛∫m™Ω, √ÆÓ“Án™N˛√Æƒ“Á∫:, ÆsÁåÏNÓ˛¬Ê uåm|ÆÁåÁÊ ÀƒyN˛Á∫:
FnÆÁut¬qmÁuå Euú Eußƒá|ãoz @ N¿˛ygÁ: ™åÏ…Æz Ã™oÁ{¡Æ√Æƒ“Á∫™Ω GnúÁtÆuão @
N˛§hy, QÁz-QÁz, uN¿˛Nz˛bΩ ƒÁ¬y§Á¬Ω, ¢Ï˛b§Á¬Ω, FnÆÁutN¿˛ygÁ: ™ÁåuÃN˛∆MnÆÁ Ã“
∆Á∫yu∫N˛ÀƒÁÀ·ÆÃÊƒá|åÁÆ Ã“ÁÆN˛Áu∫lÆ: ßƒuão @ N¿˛ygÁ: EÀ™ÁNÊ˛ \yƒåz LN˛:
ßÁT: @

1. Gúu∫o„åÁåÏXZztÊ uNÊ˛ N˛sÆuo ? oÀÆ ∆yu |N˛ÁÊ u¬QãoÏ @
2. N¿˛ygÁ•Æ: N˛y–∆Áuå ¬qmÁuå EußƒÜÆ|ãoz ?
3. N¿˛ygÁ: uN˛™s˙ N¿˛ygåyÆÁ: ?
4. ™Áåƒ: ™ÁåuÃN˛oÆÁ - ∆Á∫yu∫N˛oÆÁ ÀƒÀsÁz ßuƒoÏÊ N˛ÁÃÁØÁå N¿˛ygÁåÁÊ åÁ™Áuå
u¬QãoÏ ?
H. Eá: tÁåÁÊ ü≈åÁåÁÊ Ã™ÁáÁåÁuå úÁe™ÁáÁ∫yNw˛nÆ u¬QãoÏ @
1. ∫nåúÁ¬ÀÆ ™ÏQz EÁåãt: uN˛™s˙ ¬Ïõo: ?
2. ÃÏtÁ™Á N¿˛™zm uN˛™s˙ ú∫Áu\o: ?
3. uƒ≈ƒåÁs: N˛: ? Ã: N˛ÀÆ Ã™yúz N¿˛ygÁÃÏ å{úÏlÆÁuå u∆uqoƒÁåΩ ?
4. N¿˛ygåÃ™Æz N˛y–∆y \ÁTøN˛oÁ EÁƒ≈ÆN˛y ?
II ßÁƒ√ÆMoyN˛∫m™Ω - Ã\|åÁn™N˛oÁ
1. N¿˛ygÁÃÏ ßƒo: N˛Á: N¿˛ygÁ: F…bo™Á: ? uN˛™s|™Ω ?
2. N¿˛ygÁ•Æ: EÀ™Áuß: u∆flÆ™Ámuƒ ÆÁ: Nz˛ ?
3. N¿˛ygÁÃÏ \ÆÁú\ÆÁ{ Ã“\Á{ @ ßƒoÁ N¿˛yugoN¿˛ygÁÆÁÊ ßƒnÃ™Ó“: ú∫Áu\oÁz ßƒuo
YzoΩ ßƒÁåΩ uƒu\oÃ™Ó“zå N˛sÊ Ã©ßÁ…Æoz ?
4. uN˛™uú ƒÁ ßƒoÏ \Æ: üÁõo√Æ: FnÆÊ∆Ê üuo ßƒtußüÁÆ: N˛: ?
EÁ. Eá: tÁåÁÊ ü≈åÁåÁÊ Ã™ÁáÁåÁuå uå§ãáøúzm u¬QãoÏ @
1. N¿˛ygÁ•Æ: \ÁÆ™ÁåÁuå üÆÁz\åÁuå uƒƒwlƒãoÏ ?
2. N¿˛ygÁÃÏ ßƒo: F…bo™Á N¿˛ygÁ N˛Á? ÃÁ N¿˛ygÁ N˛sÊ N¿˛ygåyÆÁ Fuo ÀƒyÆƒÁMÆ{:
u¬QãoÏ @
3. ßƒão: G™N¿˛ygÁN˛Á∫øúzm Eußƒuá|oÏÊ uNÊ˛ NÏ˛ƒ|ãoyuo t∆ƒÁMÆÁuå u¬QãoÏ @
1. ∫Á\ÃuYƒÆÁz: VbåÁÊ Ã©ßÁ møúzm u¬QãoÏ ?
2. ßƒoÁÊ uƒ˘Á¬Æz N¿˛ygÁüuoÀúáÁ|: ßƒuão @ ots˙ Ããt∆|N˛ÁåÁ™Ω EÁ¤ÁåÁÆ
N˛∫úfi™zNÊ˛ uå™y|ÆoÁ™Ω @
1. ßƒoÁÊ uƒ˘Á¬Æz uÀsoÁåÁÊ N¿˛ygÁ¬ÓåÁÊ N¿˛ygÁå{úÏlÆuƒ uÆmÎ YYÁ˙ NÏ˛ƒ|ãoÏ @
2. G™N¿˛ygN˛ÁmÁÊ ü∆ÊÃåÊ NÏ˛ƒ|å‚ LNÊ˛ úfiÊ u¬QãoÏ @
E. Eá: tÁuå útÁuå GúÆÏ[Æ ÀƒyÆƒÁMÆÁuå u¬QãoÏ @

1. Eußåãtå™Ω 2. √ÆÓ“: 3. Zˆƒz :
4. å{úÏlÆ™Ω 5. uƒPÆÁo: 6. uƒƒm|:
EÁ. Eá: tÁåÁÊ útÁåÁÊ Ã™ÁåÁs|N˛útÁuå u¬QãoÏ @
1. úÏfi: 2. uúoÁ 3. TÏª: 4. EÁåãt:
F. ßƒão: §“ÏuƒáÁ: N¿˛ygÁ: \Áåuão @ ofi úÁe∆Á¬ÁÆÁÊ Tw“z Y N¿˛yg∞™ÁåÁ: N¿˛ygÁ:
úucN˛ÁÆÁÊ u¬QãoÏ @
Tw“N¿˛ygÁ: úÁe∆Á¬ÁN¿˛ygÁ:
E. F™Ê úu∫XZztÊ úeãoÏ @
LN˛: N˛ÁN˛: §“ÏtÓ∫ÁoΩ EÁTo: @ Ã: uúúÁÃÆÁ úyugo:@ ots˙ åtyÃ™yú™Ω To: @
ozå uN˛uØÁoΩ \¬™Ω úyo™Ω @ ozå Ã: owõo: @ “ÊÃzå oÏ å˘ÁÊ \¬N¿˛ygÁ Nw˛oÁ @
Gúu∫oå∫zQÁuWîoútÁuå O˛ünÆÆÁãoútÁuå @ O˛ünÆÆ: ufi Ï u¬Wïz Ï GúÆÁzOÏ˛Ê
∆MÆoz @
EÁ. Gúu∫ tz EåÏXZztz uÀsoÁuå N˛ÁuåYå O˛ünÆÆÁãoútÁuå ufi Ï u¬Wïz Ï
EƒTXZãoÏ @
úÏÊu¬Wï: Àfiyu¬Wï: åúÏÊÃN˛u¬Wï:
EÁTo: EÁToÁ EÁTo™Ω (T™Ω + O˛)
úyugo: úyugoÁ úyugo™Ω (úygΩ + O˛)
To: ToÁ To™Ω (T™Ω + O˛)
úyo: úyoÁ úyo™Ω (úÁ + O˛)
owõo: owõoÁ owõo™Ω (ow Ω + O˛)
Nw˛o: Nw˛oÁ Nw˛o™Ω (Nw˛aΩ + O˛)
F. Eá: tz•Æ: ™Ó¬áÁoÏ•Æ: O˛ünÆÆÊ ÆÁz\uÆnƒÁ ufi Ï u¬Wïz Ï útÁuå u¬QãoÏ @ oÁuå
útÁuå GúÆÏ[Æ LN{˛NÊ˛ ƒÁMÆÊ u¬QãoÏ @
úÏÊu¬Wï: Àfiyu¬Wï: åúÏÊÃN˛u¬Wï:
1. ßÓ + O˛: ßÓo: ßÓoÁ ßÓo™Ω
2. ßÁ Ω + O˛: ßÁu oÁ
3. u¬QΩ + O˛:
4. ÀsÁ + O˛: uÀso:
5. EÁ + åy + O˛: Eåyo™Ω
6. úeΩ + O˛:
7. N˛ygΩ + O˛:
8. oÁgΩ + O˛:
F|. Eá: tz Ï ƒÁMÆz Ï O˛ünÆÆútÁuå EWîÆãoÏ @
1. EÁ¬ÆÁoΩ üÃÁt: EÁåyo: @
2. TÏªmÁ úÁe: úÁueo: @
3. ™ÁfiÁ u∆∆Ï: ¬Áu¬o: @
4. nƒÆÁ ÃnÆ™Ω GO˛™Ω @
5. TyoÆÁ N¿˛ygÁ N¿˛yugoÁ @
1. YoÏ∫WïN¿˛ygÁ¢˛¬NÊ˛ uå™y|Æ üt∆|ÆãoÏ @
2. ü™ÏQYoÏ∫WïN¿˛ygÁ¬ÓåÁÊ uYfiÁum ÃWïwÿ ußuúfiz ÆÁz\ÆãoÏ @
EN˛yuo˙ uƒåÆÁz “uão “ãnÆås˙ ú∫ÁN¿˛™: @

3. åÁbN˛YN¿˛ƒoy| ßÁÃ: üs™: ßÁT:
ßÁÃåÁbN˛YN¿z DSåÁ{ uqõoz: XZzN{˛: ú∫yuqoÏ™Ω @

ÀƒõåƒÁÃƒtÀÆ tÁ“N˛ÁzDßÓëÁ úÁƒN˛: @@
ßÁÃåÁbN˛ÁåÁÊ ú∫yqmÁÆ ÆtÁ o¸uYoÁuå ÃƒÁ|um åÁbN˛Áuå ESåÁ{
üuqõoÁuå otÁ ÀƒõåƒÁÃƒtzo∫Áum åÁbN˛Áuå EuSååÁ tÁu“oÁuå @ ú∫Ê Ãƒ|tÁ“N˛:
EuSå∫uú <ÀƒõåƒÁÃƒtãoåÁbNÊ˛> å tÁu“oƒÁåΩ @
1.uYfiz uN˛Ê –≈Æoz ?

2. NÊ˛ T¿ãsÊ úÁƒN˛: å tÁu“oƒÁåΩ ?
3. oÀÆ ∫YuÆoÁ N˛: ? oÀÆ uƒu∆…boÁ N˛Á ?
GÒz≈Æ™‚
åÁbN˛YN¿˛ƒuo|å: ßÁÃN˛ƒz: úu∫YÆ: @
ÃÊÀNw˛oåÁbN˛ÁåÁÊ ÀƒøúÀÆ úu∫YÆ: @
106
ßÁÃÁz “ÁÃ: Ã∫ÀƒnÆÁ åÁbN{˛∫™woÁzú™{: @
åÁb∞ƒÁWñÆ√ÆÁz™zãtÏ: ∆ÁÀfi[ÆÁzuouƒ|ßÁÀƒ∫: @@
ÃÊÀNw˛oåÁbN˛N˛ow| Ï EÁut™: ßÁÃ:@ üuÃÚN˛Áu¬tÁÃÁtuú üÁYyå:@ ßÁÃzå uƒ∫uYoÁuå åÁbN˛ÁãÆzƒ
üÁYyåßÁ∫oyÆøúN˛ÃÁu“nÆÀÆ GtÁ“∫møúzm uo…euão @ üÁYyåN˛Á¬z Lƒ LoÁƒuão åÁbN˛Áuå uƒ∫uYoÁåyuo
EÃÁáÁ∫mÁzDÆÊ uƒ Æ: @ EÀÆ åÁbN˛Áuå EuáN˛Áuå Ããoyuo N˛Á∫mzå üÁYyåN˛Á¬o: Euú Loz ÁÊ
<ßÁÃåÁbN˛YN¿˛™Ω> Fuo üuÃuÚ∫ÁToÁ @ ßÁÃÀÆ \ã™ütz∆: N˛Á¬: Y uåu≈Yoøúzm ƒMoÏÊ å ∆MÆoz @
ÃÓfiáÁ∫Nw˛oÁ∫©ß{: åÁbN{˛§|“ÏßÓu™N{˛: @
ÃúoÁN{˛Æ|∆Áz ¬zßz ßÁÃÁz tzƒNÏ˛¬{u∫ƒ @@
FnsÊ ™“ÁN˛ƒz: §ÁmßcÀÆ ü∆ÊÃÁåÏTÏmÊ ßÁÃ: ÃÊÀNw˛o\Tuo åÁbN˛N˛o|w Ï üusoÆ∆Á: @ øúN˛ßztz Ï
ßÁÃÀÆ Ã\|åÁn™N˛∆uMo: üuoßÁ Y tw≈Æoz @ LoÁtw∆øúN˛ßztuå™Á|mÃÁ™·Æ|™Ω EãÆz Ï N˛uƒ Ï å –≈Æoz
Fuo ƒMoÊÏ ∆MÆoz @ åÁbN˛úsüƒo|Nz˛ Ï ßÁÃ: ÃƒÁ|T¿myu∫uo ÃÏN˛∫Ê ƒMoÏ™Ω ∆MÆoz @
ßÁÃåÁbNz˛ Ï ü™ÏQÁ: uƒ∆z oÁ: Ãuão @ ßÁ ÁÆÁÊ Ã∫¬oÁ, Ã“\∆{¬y, ƒm|åz Ï ÆsÁs|oÁ, Yu∫fiuYfimz
ƒ{ÆuMoN˛nƒ™Ω, VbåÁÃÊÆÁz\åz ÃÁ{…eƒ™Ω N˛sÁüÃWïÀÆÁuƒuXZëÁ≈Y üƒÁ“: @ ßÁÃ: ™ÁåƒyÆ™åÁzƒwyåÁÊ
ƒm|åz EÁt∆|: @ ßÁÃ: ßÁ∫oyÆßÁƒÁåÁÊ N˛uƒ: @ EÀÆ åÁbNz˛ Ï ßÁ∫oyÆßÁƒÁåÁÊ Ã™yYyå: Ã™ãƒÆ:
üÁõÆoz @ ÆsÁ - uúowßuMo:, úÁuoƒ¿nÆ™Ω, ß¿Áowüz™, q™Á∆y¬oÁ nÆÁTÁutNÊ˛ Y @ EÀÆ åÁbNz˛ Ï ÃÊƒÁtÁ:
ÃÊuqõoÁ: üßÁƒÁznúÁtN˛Á≈Y @ Gú™Á - øúN˛ - GnüzqÁ - EsÁ|ão∫ãÆÁÃÁ¬WîÁ∫ÁmÁÊ üÆÁzT: EÀÆ åÁbNz˛ Ï
uƒ∆z o: EƒÁõÆoz @ EÀÆ åÁbNz˛ Ï ™Á{u¬N˛oÁ N˛¡úåÁƒ{uY‡ÆÊ Y uƒ∆z zm Gú¬•Æzoz @ ßÁÃÀÆ ßÁ Á
Ã∫¬Á, ÃÏ§ÁzáÁ, Ã∫ÃÁ, å{ÃuT|N˛y, ∫©ÆÁ ÃÏüƒÁ“Á Y @ ßÁÃåÁbN˛Áuå å Nz˛ƒ¬Ê úeåÆÁzSÆÁuå Euú oÏ
üt∆|åÆÁzSÆÁuå @
EÁ≈YÆÁz|DÆÊ uƒ Æ: Æ˘uú ßÁÃ: üÁYyå: ozå uƒ∫uYoÁuå åÁbN˛Áuå Euú üÁYyåÁuå, osÁuú
ÆÁƒnúÆ|ãoÊ Nz˛∫¬üÁãoyÆ: ™“Áúulgo: »y.by. Tmúuo∆ÁuÀfi™“ÁztÆ: ßÁÃÀÆ fiÆÁzt∆øúN˛ÁmÁÊ oÁ¬úfiüoy:
os{ƒ “Àou¬uQoüoy: üÁõÆ 1912 o™z ƒ z| ™Ï¸ÁõÆ úÁeN˛¬ÁzN˛ÁÆ Ã™uú|oƒÁåΩ, oÁƒnúÆ|ãoÊ Ãƒz| ÁÊ åÁ©åÁ
Lƒ úu∫uYo: ßÁÃ: @
ÃÁ™ÁãÆoÆÁ uƒ≈ƒz Ãƒz| øúN˛N˛oÁ|∫: üuÃÚN˛sÁ: EÁáÁ∫yNw˛nÆ{ƒ ÀƒøúN˛uå™Á|mÊ NÏ˛ƒ|uão @ LƒÊ
øúN˛∫YåÁÃ©ütÁÆ™åÏÃwnÆ ßÁÃ: Fuo“ÁÃz•Æ:, osÁ EãÆN˛sÁ•Æ: N˛sÁƒÀoÏ ÀƒyNw˛oƒÁåΩ @
oz ÁÊ ßÁÃuƒ∫uYoÁuå åÁbN˛Áuå fiÆÁzt∆ @ úu∫YÆÊ üÁõåÏÏ™: @ N˛sÁƒÀoÏ ™Ó¬ÁáÁ∫zm ßÁÃåÁbN˛Áuå LƒÊ
uƒßMoÏÊ ∆MåÏ™: @
»y™¸Á™ÁÆmÀÆÁáÁ∫zm -
1. Euß zN˛åÁbN˛™Ω - uN˛u…N˛ãáN˛ÁlgÁoΩ EÁ∫•Æ ÆÏÚN˛ÁlgÁãoÁ ∫Á™N˛sÁ Efi ƒum|oÁ @
2. üuo™ÁåÁbN˛™Ω - ∫Á™ƒåƒÁÃÁoΩ EÁ∫•Æ ∫ÁƒmƒáÁãoÁ N˛sÁ ƒum|oÁ @
107
™“ÁßÁ∫oÁáÁ∫zm
3. N˛m|ßÁ∫™Ω - §¿Á÷mƒz áÁu∫mz ∆N¿˛ÁÆ N˛m|ÀÆ
N˛ƒYNÏ˛lg¬Áú|m™Ω @
4. HªßWï™Ω - úÁØÁÁ¬yúu∫ßƒüuouN¿˛ÆÁs˙ ßy™zå TtÁÆÏÚz
tÏÆÁz|áåÀÆ Hªß`\å™Ω Efi ƒum|o™uÀo@
5. tÓoƒÁMÆ™Ω - ™“ÁßÁ∫oÆÏÚÁoΩ úÓƒ˙ úÁlgƒÁs˙ tÏÆÁz|áåÃÊÃut
»yNw˛…mÀÆ tÓonƒzå T™åÊ üÆnåƒ{¢˛¡ÆÊ Y Efi
ƒum|o™uÀo @
6. úÁ`Y∫Áfi™Ω - ÆrÁãoz ¸Ázm: tuqmÁÀƒøúzm úÁlgƒz•Æ:
∫Á[ÆÁá˙ tÏÆÁz|áåÊ ÆÆÁYz @ úØÁ∫ÁfiÁ•Æão∫z
úÁlgƒÁåÁ™Ω Gtão: Gú¬•Æoz YzoΩ ∫Á[ÆÁá˙˙ ™ÆÁ
tÁÀÆoz Fuo tÏÆÁz|áåÁzuMo: úØÁ∫ÁfiÁ•Æão∫z
úÁlgƒÁåÁÊ üÁuõo: @ tÏÆÁz|áåNw˛o∫Á[ÆÁá|ütÁåÊ Y@
7. tÓoVbÁznN˛Y™Ω - Euß™ãÆÏuåáåÁåão∫Ê »yNw˛…müz∫mÆÁ
tÁ{nÆ™Áu»nÆ VbÁznN˛YÀÆ áwo∫Á…b~ÁuãoNT™å™Ω @
8. ™ÜÆ™√ÆÁÆÁzT: - ßy™: ™ÜÆ™åÁ™ÁåÊ §¿Á÷mNÏ˛™Á∫™Ω
LNÊ˛ VbÁznN˛YÁoΩ fiÁÆoz @
9. §Á¬Yu∫o™Ω - §Á¬ÀÆ »yNw˛…mÀÆ \ã™å EÁ∫•Æ NÊ˛ÃƒáÁãoÊ
uƒ˘Á™Áå»yNw˛…mYu∫o™Ω Efi ƒum|o™uÀo @
(Nw˛…mN˛sÁøúN˛ÁoΩ Yu∫ou™“ ƒlÆ|oz ßÁTƒoÁoΩ)
10.üuorÁÆÁ{Tãá∫ÁÆm™Ω - GtÆåÀÆ ƒÁÃƒtÆÁ Ã“ ümÆ:
(Yu∫fiøúN˛ÁoΩ) úu∫mÆ≈Y Efi ƒum|o:@
11.ÀƒõåƒÁÃƒt™Ω - ƒÁÃƒtÁuSåtÁ“zå tSázuo üƒÁtÊ üYÁÆ|
ÆÁ{Tãá∫ÁÆmüÆnåÁoΩ úˆÁƒnÆÁ Ã“
GtÆåÀÆ GúÆ™:
Eú”o∫Á[ÆÁƒÁuõo≈Y Efi ƒum|oÁ @
12. Euƒ™Á∫N˛™Ω - ∫Á\NÏ˛™Á∫ÀÆ Euƒ™Á∫N˛ÀÆ ∫Ár:
(N˛u¡úoN˛sÁ) NÏ˛uãoßÁz\ÀÆ tÏu“fiÁ NÏ˛∫WΩSÆÁ Ã“
ümÆúu∫mÆ: Efi ƒum|o: @
13. YÁªt™Ω - GtÁ∫uYnozå YÁªtzå Ã“ ƒÃãoÃzåÁÆÁ: ümÆ: Efi
(N˛u¡úoN˛sÁ) ƒum|o: @
<<üusoÆ∆ÃÁÊ ßÁÃÃÁ{u™®N˛uƒu™fiÁtyåÁÊ ü§ãáÁåuoN¿˛©Æ ƒo|™ÁåN˛ƒz: N˛Áu¬tÁÃÀÆ uN¿˛ÆÁÆÁÊ N˛sÊ §“Ï™Áå:>>
Fuo ™Á¬uƒN˛ÁuSåu™fiz N˛Áu¬tÁÃ: ßÁÃÊ ü∆ÊuÃoƒÁåΩ @ N˛uƒNÏ˛¬TÏ∫Áz: N˛Áu¬tÁÃÀÆ Eåzå ü∆ÊÃåzå rÁÆoz
ßÁÃÀÆ ƒ{u∆…b∞™Ω @

E. Eá: tÁåÁÊ ü≈åÁåÁÊ Ã™ÁáÁåÁuå uƒuYãnÆ u¬QãoÏ @
1. ßÁ∫oyÆßÁ Á: N˛uo ? oÁ: N˛Á: ?
2. ßÁÃÀÆ ßÁ Á N˛y–∆y ?
3. §Ámßc: ßÁÃÊ ü∆ÊuÃoƒÁåΩ @ ßƒÁåΩ N˛sÊ ü∆ÊÃuo ?
EÁ. Eá: tÊ uƒ Æ™ÁáÁ∫yNw˛nÆ onÃ©§ÚÀÆ åÁbN˛ÀÆ åÁ™ u¬QãoÏ @
1. úˆÁƒnÆÁ Ã“ GtÆåÀÆ uƒƒÁ“: .................... @
2. N˛mz|å N˛ƒYNÏ˛lg¬tÁå™Ω .................... @
3. tÏÆÁz|áåÃßÁÆÁÊ »yNw˛…mÀÆ T™å™Ω ................. @
4. ƒÁÃƒtÁztÆåÆÁz: úu∫mÆ: ...................... @
5. ∫Á™ƒåƒÁÃÁoΩ EÁ∫•Æ ∫ÁƒmƒáúÆ|ãoÊ .................... @
F. ÆsÁzuYoÊ ÆÁz\ÆãoÏ @
GtÁ -§Á¬Yu∫o™Ω - »yNw˛…m\åå™Ω
1. HªßWï: - E. GtÆå:
2. tÓoƒÁMÆ™Ω - EÁ. ßy™:
3. úÁØÁ∫Áfi™Ω - F. NÏ˛∫Wïy
4. ™ÜÆ™√ÆÁÆÁzT: - F|. ¸Ázm:
5. üuorÁÆÁ{Tãá∫ÁÆm™Ω - G. tÏÆÁz|áå:
6. Euƒ™Á∫N˛™Ω - H. »yNw˛…m:
F|. Eá: tÊ úu∫XZztÊ úuenƒÁ ü≈åÁåÁÊ Ã™ÁáÁåÁuå u¬QãoÏ @
úÓƒ|N˛Á¬z ÆsÁ »y“ |YN¿˛ƒoy| ßÁ∫otz∆Ê úÁ¬Æuo À™ osÁ ÿÏÆÁåΩnÃÁWï:
åÁ™N˛: YyåÁtz∆yÆ: ÆÁfiy ßÁ∫otz∆Ê Ã™ÁTnÆ ßÁ∫oyÆÃÊÀNw˛uoƒ{u∆…b∞™Ω
EƒToƒÁåΩ @ EåzN˛ÁåΩ á™|T¿ãsÁåΩ uƒuƒáÁuå Lzuo“ÁuÃN˛ƒÀoÓuå Y ÃWïw“yoƒåΩ @
»y“ |: oÊ Ã©™ÁãÆ oÀÆ üuoüÆÁmÁÆ åÁ{N˛ÁÊ √ÆƒÀsÁõÆ, ∫qmÁs˙ uƒÊ∆uo: <<ÆÁzáÁÊ≈Y
üzu oƒÁåΩ @ Ã™Ï¸™ÜÆz åÁ{N˛Á Ylg™ÁªoüßÁƒÁoΩ EuáN˛ßÁ∫oÆÁ Y gÁz¬ÁÆ™ÁåÁ
EßƒoΩ @ åÁ{N˛ÁÆÁÊ ßÁ∫∫u“oÁs˙ ÃÊÀNw˛oÃÁu“nÆÀÆ ∫qmÁs˙ Y oz ÆÁzáÁ: T¿ãsÁåÁÊ
\¬z qzúmÁúzqÆÁ ÀƒÆÊ Ã™Ï¸z NÓ˛t|å™zƒ ƒ∫u™uo ™nƒÁ Ã™Ï¸z ENÓ˛t|åΩ @
109
1. ÿÏÆÁåΩnÃÁWï: N˛Áuå ÃWïw“yoƒÁåΩ ?
2. »y“ |: ÆÁufim: Nw˛oz uNÊ˛ Nw˛oƒÁåΩ ?
3. ÆÁzáÁ: uN˛™s˙ \¬z ENÓ t|åΩ ?
G. Eá: tåÁÊ ü≈åÁåÁÊ Ã™ÁáÁåÁuå úÁe™ÁáÁ∫yNw˛nÆ u¬QãoÏ @
1. ßÁ∫oyÆøúN˛ÃÁu“nÆz N˛ÀÆ åÁbN˛Áuå üuÃÚÁuå ?
2. Nz˛å N˛Á∫mzå ßÁÃÀÆ åÁbN˛ÁåÁÊ üuÃÚ: EßƒoΩ ?
3. ßÁÃ: ÃÊÀNw˛o\Tuo ü∆uÀoÊ N˛sÊ üÁõåÁzoΩ ?
4. ßÁÃåÁbNz˛ Ï ü™ÏQÁåΩ uƒ∆z ÁåΩ u¬QãoÏ ?
5. ßÁÃÁåÁbNz˛ Ï ßÁ∫oyÆßÁƒÁ: Nz˛ ?
6. ßÁÃåÁbN˛Áuå Nz˛å N˛sÊ Y üÁYÏÆz| EÁåyoÁuå ?
7. ßÁÃ: N˛sÁƒÀoÏ NÏ˛o: ÀƒyNw˛oƒÁåΩ @
E. Eá: tåÁÊ ü≈åÁåÁÊ ¬VÏÃ™ÁáÁåÁuå u¬QãoÏ @
1. <<ßÁÃåÁbN˛YN¿˛™Ω>> Fuo üuÃuÚ: N˛sÊ EßƒoΩ @
2. ÃÊÀNw˛oÃÁu“nÆz Fo∫åÁbN˛N˛Á∫ÁmÁÊ åÁ™Áuå u¬QãoÏ @
3. EáÏåÁ åÁbN˛ÁåÁÊ uÀsuo: N˛y–∆y ƒo|oz ?
1. ßÁÃåÁbN˛ÁåÁÊ üÁ™ÏPÆÊ uƒ∆tÆãoÏ @
2. ßƒoÁ rÁoÊ åÁbN˛™zNÊ˛ ÀƒyÆÁƒÁMÆ{: u¬QãoÏ @
1. LNÊ˛ ßÁÃåÁbNÊ˛ üt∆|ÆãoÏ @
Hêù|s¡T >∑T˝≤_ |ü⁄e⁄«. #Ó≥Tºô|’ ìedækÕÔqT. >±* qqTï yÓT\¢yÓT\¢>±
Ä+<√fi¯q≈£î >∑T]#˚düTÔ+~. |ü>∑\T dü÷s¡T´ìøÏs¡D≤\T qqTï $ø£dæ+|üCÒkÕÔsTT. sêÁ‹
yÓHÓï\ qqTï ˝≤*düTÔ+~. Hê≈£î nH˚ø£ s¡+>∑T\T ñHêïsTT. n$ ‘Ó\T|ü⁄, |üdüT|ü⁄|ü#·Ã,
Hê]+»s¡+>∑T. ms¡T|ü⁄, ‘Ó\T|ü⁄ ø£*dæq ª>∑T˝≤_µ Hê düV≤ü »yÓTqÆ s¡+>∑T. $TøÏÿ* ms¡T|ü⁄‘√
≈£L&çq Hê |üP\+fÒ »qT\¬ø+‘√ Çwüº+. Hê kÂ+<äsê´ìï >∑T]+∫ ø£e⁄\T u≤>±
e]í+#ês¡T. $yêVü≤ø±s¡´Áø£e÷\j·T+<äT H˚qT eT+&ÉbÕ\qT XÀ_Û+|üCÒkÕÔqT. |üP]Ô>±
$ø£dæ+∫q Hê s¡÷bÕìï #·÷dæ »qT\T qqTï n_Ûq+~kÕÔs¡T. n+‘·{≤ düTyêdüqqT
yÓ<ä»*¢ ∫e]øÏ Á|üø£è‹e÷‘· ˇ&ç˝À ìÁ<äb˛‘êqT.
ßÁÃÁåÁbN˛YN¿˛z uN˛Ê åÁbNÊ˛ ßƒtΩ•Æ: ∫ÁzYoz ? ooΩ GuÒ≈Æ úØÁƒÁMÆÁuå ƒtãoÏ @
EÁ. Eá: tz Ï ƒÁMÆz Ï ∫zQÁuWîoútÁåÁÊ uƒªÚÁs|N˛útÁuå rÁnƒÁ oÁãÆÏúÆÏ[Æ
ÀƒyÆƒÁMÆÁuå u¬QãoÏ @
GtÁ - ßÁÃÁz “ÁÃ: Ã∫ÀƒÁnÆÁ: åÁbN{˛∫™woÁzú™{: @
“ÁÃ: & tÏ:Q™Ω
Ãƒ|tÁ Ãƒ|N˛ÁÆz| Ï tÏ:QÊ ™Á üÁõåÏÆÁoΩ @
1. åÁbN˛úsüƒo|Nz˛ Ï ßÁÃ: ÃƒÁ|T¿myu∫uo ÃÏN˛∫Ê ƒMoÏÊ ∆MÆoz @
2. ßÁÃåÁbNz˛ Ï EåzN˛Á: uƒ∆z oÁ: Ãuão @
3. ßÁÃzå uƒ∫uYoÁuå åÁbN˛Áuå Lƒ ÃÊÀNw˛oÃÁu“nÆz üÁYyåÁuå @
4. Tmúuo∆Áufi™“ÁztÆ{: Lƒ \åz•Æ: ßÁÃ: úu∫uYo: \Áo: @
EÁ. Eá: tz Ï ƒÁMÆz Ï ∫zQÁuWîoútÁåÁÊ Ã™ÁåÁs|N˛útÁuå úÁez Euãƒ…Æ oÁãÆÏúÆÏ[Æ
åÓoåƒÁMÆÁuå u¬QãoÏ @
1. ßTƒÁåΩ åÁ∫ÁÆm: tzƒz•Æ: ÃÏáÁÊ uƒoym|ƒÁåΩ @
2. ÃÏuƒ∆Á¬ÀÆ TTåÀÆ EÁut: Eão: Y rÁoÏÊ å{ƒ ∆MÆoz @
3. »yN˛Á¬“Àoy≈ƒ∫ÀƒÁu™tzƒÁ¬Æ: Eoyƒ úÏ∫Áoå: EuÀo @
4. »y∫Á™Yã¸ÀÆ N˛yuo|: \Tuo Ãƒ|fi √ÆÁõåÁzoΩ @
5. ¸Á{úty ¸Ïút™“∫Á\ÀÆ úÏfiy EÁÃyoΩ @
6. Tw“ÀsÁ»™üƒz∆Ás˙ uƒƒÁ“Áz åÁ™ ÃÊÀN˛Á∫: EÁƒ≈ÆN˛: @
E. Eá: tÁuå ÃuãáN˛ÁÆÁ|um NÏ˛ƒ|ãoÏ @
1. ÃuãáÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ, ÃuãáåÁ™ åut|∆ãoÏ @ 2. uƒÃuãáÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ, ÃuãáåÁ™ uåut|∆ãoÏ @
E™wo + Gú™{: åÁbN˛ÁãÆzƒ
EÃÁáÁ∫m: + EÆ™Ω Ããoyuo
osÁ + Euú Nw˛oÁ∫©ß{:
Ær + Eãoz ü∆ÊÃÁåÏTÏm™Ω
tÏÆÁz|áå + GuO˛: EÁ≈YÆÁz|DÆÊ
tSáÁ + Fuo üßÁƒÁznúÁtN˛:
111
EÁ. Eá: tÁuå ƒÁMÆÁuå úeãoÏ @ ∫zQÁuWîoútÁuå úu∫∆y¬ÆãoÏ @
1. Nw˛…mÊ ƒãtz \TtΩTÏª™Ω @
2. úÏÀoNÊ˛ ú≈Æ @
3. ßMo: “u∫Ê »Æoz @
4. uƒ\Æ¬fl™y: ƒymÁÊ ƒÁtÆuo @
Gúu∫ tz Ï ƒÁMÆz Ï ∫zQÁuWîoÁåÁÊ ÃuãáútÁåÁÊ uƒƒ∫m™Ω EƒTXZãoÏ @
Nw˛…mÊ ƒãtz = Nw˛…m™Ω + ƒãtz (™Ω = 0)
úÏÀoNÊ˛ ú≈Æ = úÏÀoN˛™Ω + ú≈Æ (™Ω = 0)
“u∫Ê »Æoz = “u∫™Ω + »Æoz (™Ω = 0)
ƒymÁÊ ƒÁtÆuo = ƒymÁ™Ω + ƒÁtÆuo (™Ω = 0)
Gúu∫oåz Ï GtÁ“∫mz Ï ™N˛Á∫ÀÆ √Æ`\åz ú∫z ™N˛Á∫ÀÆ ÀsÁåz EåÏÀƒÁ∫: EÁTo: @
EÆÊ EåÏÀƒÁ∫Ãuãá: FnÆÏXÆoz @
ÃÓfi™Ω - <<™ÁzDåÏÀƒÁ∫:>>
™ÁãoÀÆ útÀÆ EåÏÀƒÁ∫: ÀÆÁÚu¬ @ EsÁ|oΩ √Æ`\åz ú∫z útÁãoz uÀsoÀÆ
™N˛Á∫ÀÆ EåÏÀƒÁ∫: ßƒuo @
™Ω + √Æ±ÁåÁuå = 0
∫Á™™Ω + ƒãtz = ∫Á™Ê ƒãtz @ (™Ω = 0)
TÏ“ÁÆÁ™Ω + oúuo = TÏ“ÁÆÁÊ oúuo @ (™Ω = 0)
F|) Eá: tÁuå ÃuãáN˛ÁÆÁ|um NÏ˛ƒ|ãoÏ @
N˛. ÃuãáÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ @ Q. uƒÃuãáÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ @
1. “u∫™Ω + »Æoz 1. ƒÁMÆÊ «ÁwmÁzoÏ
2. ™Á¬ÁÆÁ™Ω + ÃÓfi™Ω 2. EÁúmÊ TnƒÁ
3. á™|™Ω + Y∫ 3. ÃnÆÊ ƒt
4. Ã¶Áå™Ω + ™ÁåÆ 4. úÁúÊ ∆Áão™Ω
5. úÏÀoN˛™Ω + ú≈Æ 5. LƒÊ Nw˛nƒÁ
6. ƒymÁ™Ω + ƒÁtÆuo 6. ƒÁmÎ ƒãtz
uƒuƒáN˛ƒyåÁÊ oz ÁÊ T¿ãsÁåÁÊ åÁ™Áuå Y ÃWï wÿ ußuúufiN˛ÁÆÁÊ
¬zúÆãoÏ, üt∆|ÆãoÏ @
4. L™Ω. LÃΩ. ÃÏ£§Ï¬fl™y: u˚oyÆ: ßÁT:
( Tw“ÀÆ Ã™yúÀsÁoΩ tzƒÁ¬ÆÁoΩ <ß\TÁzuƒãt™Ω> Fuo ÀoÁzfiÊ »ÓÆoz ooΩ »ÏnƒÁ..........)
úÏfiy - E©§ ! ooΩ TyoÊ uN˛™uÀo ? Eoyƒ »Á√ÆÊ ™áÏ∫ØÁ ƒo|oz @
E©§Á - onÃWïyou™uo, ÃWïyo™Ω FnÆzNÊ˛ uƒu∆…bÊ ∆ÁÀfi™Ω @
úÏfiy - ÃÁ TÁuÆN˛Á N˛Á EuÀo ? oÀÆÁ: Àƒ∫: N˛ÁzuN˛¬Àƒ∫ Fƒ EuÀo @
E©§Á - oÁÊ ßƒoy å \ÁåÁuo uN˛™Ω ? EÀoÏ ÃÁ N˛Á Fuo, oÀÆÁ: ƒ{u∆…b∞Æ™uú
ƒtÁu™ «ÁwmÁzoÏ @
1. tzƒÁ¬Æz uNÊ˛ »ÓÆoz @

2. uNÊ˛ ∆ÁÀfiÊ uƒu∆…bu™uo ƒtuão ?
3. N˛ÀÆÁ: Àƒ∫: N˛ÁzuN˛¬Àƒ∫ Fƒ ƒo|oz ?
GÒz≈Æ™‚
ZÁfiz Ï ÃWïyoÁußªYz: uƒN˛ÁÃ: @
¬u¬oN˛¬ÁÃÏ, EußªYz: ÃƒÊá|å™Ω @
G™√ÆuO˛nƒuå™Á|m™Ω @
113
(üÁo: gûÁtå™ßƒoΩ @ »y¬oÁ uå¸Áo: å
Gunsoƒoy @)
E©§Á - »y¬oz ! Gu…eoÏ ! gûÁtå™ßƒoΩ @
»y¬oÁ - E©§! FoÁzDuú uN˛uØÁnN˛Á¬Ê uå¸Áu™ @
(EÁN˛Á∆ƒÁmyo: ÃÏüßÁoÊ »ÓÆoz)
»y¬oÁ - E©§ ! EÁN˛Á∆ƒÁmyo: uNÊ˛ »ÓÆoz ?
E©§Á - ƒzWîbz≈ƒ∫ÃÏüßÁo™Ω @ üuo∆uåƒÁÃ∫Ê
gûÁtåz üÃÁu∫oÊ ßƒuo Q¬Ï !
»y¬oÁ - ÀoÁzfiÀÆ TÁåÊ §“Ï™áÏ∫™Ω @ EÀÆ TÁuÆN˛Á N˛Á ?
E©§Á - ßƒoy ∆yV¿Ê tãoáÁƒåÊ Nw˛nƒÁ EÁTXZoÏ @ oÁÊ TÁuÆN˛Á™ÏuÒ≈Æ N˛suÆ…ÆÁu™ @
(»y¬oÁ tãoáÁƒåÊ Nw˛nƒÁ EÁTXZuo)
»y¬oÁ - E©§ ! FtÁåÎ ƒtoÏ @ ƒzWîbz≈ƒ∫ÃÏüßÁo™Ω EÁN˛Á∆ƒÁlÆÁ N˛Á TÁÆãoy EuÀo ?
E©§Á - ÃÁ TÁuÆN˛Á ü™ÏQN˛mÁ|bN˛ÃWïyouƒtÏ y L™Ω. LÃΩ. ÃÏ£§Ï¬fl™y™“ÁztÆÁ @ oÀÆÁ: Ã©úÓm˙
åÁ™ ™áÏ∫{ l™ÏQƒutÆ∫Ω ÃÏ£§Ï¬fl™y: @ ÃÁ 16/9/1916 utåÁWzî ™áÏ∫{úåz \ã™
E¬ßo @ ™ÁoÁ l™ÏQƒutÆ∫Ω E©™Á¬Ω @ uúoÁ oÏ ÃÏ§¿÷lÆE´Æ∫Ω @ EÀÆÁ: ™ÁoÁ
uå∫ão∫∫WïÀs¬ÃWïyoN˛¬ÁN˛ÁzuƒtÁ @ Eo: EÁ§Á¡ÆÁtz Á ÃWïyoúu∫ƒz∆z Eƒá|o @ uúoÏ:
üÁznÃÁ“zå §Á¡Æz Lƒ EÀÆÁÊ ßuMoßÁƒÁ: üƒuá|oÁ: @
»y¬oÁ - E©§ ! L™Ω.LÃΩ. ÃÏ£§Ï¬fl™y: N˛uÀ™åΩ ƒÆuÃ ÃWïyoN˛ÁÆ|N¿˛™ÁåΩ EÁ∫ßo ?
E©§Á - E˘ ∆uåƒÁÃ∫: Q¬Ï ! ßƒoy ∆yV¿Ê u∆∫:ÀåÁåÊ Nw˛nƒÁ EÁTXZoÏ @ FoÁzDuú uƒ∆z ÁåΩ
»ÁƒuÆ…ÆÁu™ @
(»y¬oÁ u∆∫:ÀåÁåÊ Nw˛nƒÁ, tzƒÊ å™ÀNw˛nÆ ≈¬ÁzNÊ˛ TÁÆuo)
N˛Á{Ã¡ÆÁÃÏü\Á ∫Á™ úÓƒÁ| ÃãÜÆÁ üƒo|oz @
Gu…e ! å∫∆ÁtÓ|¬ N˛o|√ÆÊ t{ƒ™Áu’N˛™Ω @@ Fuo @@
E©§Á - FtÁåyÊ Ã©ÆN˛Ω Tyoƒoy @ «ÁwmÏ L™Ω.LÃΩ. ÃÏ£§Ï¬fl™y: fiÆÁzt∆z ƒÆuÃ Lƒ ™¸ÁÃ‚ÃWïyoÃÊÀsÁÆÁÊ,
üs™ÃWïyoN˛ÁÆ|N¿˛™Ê Nw˛nƒÁ ÃWïyoúulgo{: ü∆ÊÃÁúÁfioÁÊ üÁú @ otÁ∫•Æ{ƒ L Á
ü™ÏQN˛mÁ|bN˛TÁfiÃWïyouƒtÏ yøúzm uƒ»ÏoÁ @ FÆÊ uƒtÏ y å Nz˛ƒ¬Ê ÃÊÀNw˛oz, Euú oÏ
N˛ëÁg-EÁãá¿-ou™¬-™¬ÆÁ¬-§ıTÁ¬y-TÏ\∫Áoy-™∫Áey-ú±ÁÁ§y-u“ãtyßÁ ÁÃÏ Y
ßuMoÃWïyo™Á¬ÁõÆ ãÆÓÆÁN|‚ , ¬lgåΩ, ™ÁÀN˛Áz FnÆÁutüÁãoz Ï ÃWïyoN˛ÁÆ|N¿˛™ÁåΩ Nw˛nƒÁ
ßÁ∫otz∆ÃÁÊÀNw˛uoN˛tÓuoN˛Áøúzm EÀ™ÁNÊ˛ ßÁ∫oyÆÃÊÀNw˛oz: ÃÁ{∫ßÊ úu≥Á™tz∆z…ƒuú
üÁÃÁ∫ÆoΩ @
»y¬oÁ - EÀÆÁ: ÃWïyoNw˛oÆ: FoÁzDuú Ãuão ƒÁ ?
E©§Á - §—√Æ: Ãuão @ ß\TÁzuƒãtÊ, uƒ…mÏÃ“œÁåÁ™ÀoÁzfi™Ω, “åÏ™ÁåΩYÁ¬yÃÁ FnÆÁtyuå Ãuão @
ÃÏ™áÏ∫TÁfiÊ, Àú…bÁzÄÁÁ∫mÊ, ßuMoßÁƒ:, uå§ÚoÁ FnÆÁutuß: uƒu∆…bTÏm:{ EÀÆÁ: ÃWïyoNw˛oÆ:
å Nz˛ƒ¬Ê ßÁ∫oz Euú oÏ úÁ≈YÁnÆtz∆z…ƒuú üYÏ∫üYÁ∫Ê üÁõoƒnÆ: @ üuoßÁÆÁ: uåN˛ Ázú¬Áuå
Q¬Ï EÀÆÁ: u§ªtÁuå ! L Á ßÁ∫o∫nå, úˆßÓ mΩ, úûƒßÓ mΩ, ∫Á™åΩ ™zTÃzÃz
FnÆÁutuƒuƒáu§ªt{: ßÁ∫oÃƒ|N˛Á∫zm Ã©™ÁuåoÁ @ EÀÆ{ ™“ÁßÁTÁÆ{ uƒuƒáuƒ≈ƒuƒ˘Á¬Æ{:
Euú EåzNz˛ TÁ{∫ƒúÏ∫ÀN˛Á∫Á: ütÁ: @
»y¬oÁ - ou“| ÃWïyoN˛ÁÆ|N¿˛™{: TÁ{∫ƒúÏ∫ÀN˛Á∫{: EuáNÊ˛ áå™uú EÁu\|oƒoy Fuo ™ãÆz @
E©§Á - ÃnÆ™Ω @ ú∫ãoÏ ÀƒÃWïyoN˛ÁÆ|N¿˛™{: EÁu\|oÊ áåÊ ÃÁ uƒuƒáÃzƒÁÃÊÀsÁ•Æ: √Æo∫oΩ @ os{ƒ
Nz˛ƒ¬Ê uƒo∫mÁs|™zƒ u˚∆oÃWïyoN˛ÁÆ|N¿˛™ÁåΩ Nw˛nƒÁ å Nz˛ƒ¬Ê TÁåzå Euú oÏ uƒo∫mzåÁuú
¬£áüuo…eÁ »y™oy L™Ω.LÃΩ. ÃÏ£§Ï¬fl™y™“ÁztÆÁ @
EÀÆÁ: åÁ©åÁ Ãƒ|N˛Á∫zm ƒ{rÁuåN˛ÃÁÊÀNw˛uoN˛ÃÊÀsÁ Euú üÁ∫£áÁ @ N˛u¡N˛åÁu™N˛ÁÊ úufiN˛Á™uú
ÃÏ£§Ï¬fl™y: YÁ¬Æuo À™ @ ßÁ∫oyÆÃÁÊÀNw˛uoN˛úu∫∫uqN˛Á L Á 2004 o™z ƒ z| ”¸ÁzTzm
§Áá™ÁåÁ, ÀƒTÁå™ÁáÏÆz|m tzƒÁåuú oÁz uÆoÏÊ utƒWïoÁ @
»y¬oÁ - E©§ ! EuƒÀ™∫myÆ™Ω EåÏN˛∫myÆØÁ Q¬Ï EÀÆÁ: uƒtÏ…ÆÁ: √ÆuO˛nƒ™Ω ! Es ∆yV¿Ê

úÁe∆Á¬ÁÊ TnƒÁ ™™ u™fiÁum Euú LoÁåΩ ÃƒÁ|åΩ uƒ∆z ÁåΩ »ÁƒÆuÆ…ÆÁu™ @ TXZÁu™
oÁƒoΩ @

1. ßƒão: ÃWïyoN˛ÁÆ|N¿˛™Ê »woƒão: uN˛™Ω ?
2. ÃWïyoz GúÆÏ[Æ™ÁåÁuå N˛ÁuåYå ƒÁ˘ÃÁáåÁuå ƒtãoÏ ?
3. Nz˛ ÁØÁå ÃWïyoN˛¬ÁN˛ÁzuƒtÁåÁÊ åÁ™Áuå ÃÓYÆãoÏ ?
4. N˛ÁÃÁØÁå TÁuÆN˛ÁåÁÊ åÁ™Áuå ƒtãoÏ ?
5. ÃWïyo»ƒmzå uNÊ˛ ßƒoyuo ÃÓYÆãoÏ ?
6. NÏ˛fi NÏ˛fi ÃWïyoTyoÁuå, N˛yo|åÁuå Y ∆wmÁzuo ?
EÁ. úÁez EÃ™ÁúN˛uN¿˛ÆÁútÁuå Euãƒ…Æ oz Á™á: ∫zQÁWîåÊ Nw˛nƒÁ EsÁ|åΩ \ÁåãoÏ @
F. Eá: tÁåÁÊ ƒÁMÆÁåÁÊ Ã™ÁåÁs|N˛ƒÁMÆÁuå úÁez Euãƒ…Æ u¬QãoÏ @
1. N˛mÁ|bN˛ÃWïyoz EnÆãoÊ å{úÏlÆÊ üÁõoƒoy @
2. N˛o|√ÆÊ t{ƒ™Áu’N˛™Ω @
3. uƒtz∆z Ï Euú ß∫oyÆÃÊÀNw˛uoÃÁ{∫ßÊ üÁÃÁ∫ÆoΩ @
4. EÀÆÁ: åÁ©åÁ Ãƒ|N˛Á∫: ÃÊÀsÁÊ ÀsÁuúoƒoy @
F|. ƒÁMÆÁuå úÁe∞ÁåÏÃÁ∫Ê N¿˛™zm u¬QãoÏ @
1. uúoÏ: üÁznÃÁ“zå §Á¡Æz Lƒ EÀÆÁÊ ßuO˛ßÁƒÁ: üƒuá|oÁ: @
2. ÃÁ TÁuÆN˛Á ü™ÏQN˛mÁ|bN˛ÃWïyouƒtÏ y L™Ω. LÃΩ. ÃÏ£§Ï¬fl™y™“ÁztÆÁ @
3. fiÆÁzt∆o™z ƒÆuÃ Lƒ ÃWïyoN˛ÁÆ|N¿˛™Ê Nw˛oƒoy @
4. EÀÆÁ: ™ÁoÁ uå∫ão∫∫WïÀs¬ÃWïyoN˛¬ÁN˛ÁzuƒtÁ @
5. ßÁ∫o∫nå, úˆÁßÓ mΩ FnÆÁutu§ªt{: ßÁ∫oÃƒ|N˛Á∫zm Ã©™ÁuåoÁ @

G. Eá: tÊ ≈¬ÁzNÊ˛ úuenƒÁ ü≈åÁåÁÊ Ã™ÁáÁåÁuå u¬QãoÏ @
ZÁÆÁ™ãÆÀÆ NÏ˛ƒ|uão uo…euão ÀƒÆ™Áoúz @
¢˛¬ÁãÆuú ú∫ÁsÁ|Æ ƒwqÁ: ÃnúÏª Á Fƒ @@
1. ƒwqÁ: NÏ˛fi uo…euão ?
2. ƒwqÁ: EãÆÀÆ uNÊ˛ NÏ˛ƒ|uão ?
3. ÃnúÏª Á: uNÊ˛ NÏ˛ƒ|uão ?
4. ≈¬ÁzN˛ÀÆ ∆yu |N˛ÁÊ ÃÓYÆãoÏ ?
5. ƒwqÃnúÏª ÆÁz™|ÜÆz uNÊ˛ ÃÁ©ÆÊ ƒo|oz ?
H. Eá: tÁåÁÊ ü≈åÁåÁÊ Ã™ÁáÁåÁuå úÁe∞ÁÊ∆ÁáÁ∫zm u¬QãoÏ @
1. L™Ω.LÃΩ. ÃÏ£§Ï¬flÆÁ: ™ÁoÁuúo∫Á{ N˛Á{ ?
2. ÃÏ£§Ï¬fl™y: N˛uÀ™åΩ ƒÆuÃ ÃWïyoN˛ÁÆ|N¿˛™ÁåΩ üÁ∫£áƒoy ?
3. ÃÏ£§Ï¬fl©ÆÁ: Ã©úÓm˙ åÁ™ uN˛™Ω ? ÃÁ N˛tÁ NÏ˛fi \ÁoÁ ?
4. ÃÏ£§Ï¬fl™y: N˛ÀÆÁÊ - N˛ÀÆÁÊ ßÁ ÁÆÁÊ ßuMoÃWïyo™Á¬uúoƒoy ?
5. ÃÏ£§Ï¬fl©ÆÁ üÁõoÁ: úÏ∫ÀN˛Á∫Á: Nz˛ ? oz ÁÊ åÁ™Áuå u¬QãoÏ ?
E. Eá: tÁåÁÊ ü≈åÁåÁÊ ¬VÏÃ™ÁáÁåÁuå ÀƒyÆƒÁMÆ{: u¬QãoÏ@
1. ÃWïyo»ƒmzå GúÆÁzTÁ: Nz˛ ?
2. ÃWïyoÃÁáåÁãÆÏuÒ≈Æ ú`YƒÁMÆÁuå u¬QãoÏ ?
3. ÃWïyo∆ÁÀfi™Ω EÜÆzoÏ™Ω EƒN˛Á∆: ¬£á: YzoΩ ßƒÁåΩ oÀÆ GúÆÁzTÊ N˛sÊ
N˛∫Ázuo ?
4. ßƒÁå‚ ÃWïyoN˛ÁÆ|N¿˛™Ê «ÁwlƒåΩ N˛Á: EåÏßÓoy: uƒãtuo @
EÁ. Eá: tÆÁz: ü≈åÆÁz: Ã™ÁáÁåz uå§ãáøúzm u¬QãoÏ ?
1. úÁe∞ÁÊ∆Ê ÀƒyÆƒÁMÆ{: u¬QãoÏ ?
2. <ÃWïyoÊ N˛sÊ ÀƒÁÀ·Æƒá|N˛™Ω> FnÆÊ∆™ÏuÒ≈Æ t∆ƒÁMÆÁuå u¬QãoÏ ?

1. ÃÏ£§Ï¬fl™y™“ÁztÆÆÁ TyoÊ uN˛™uú Tyo™Ω E•ÆÀÆ N˛qÁÆÁÊ ÃÀƒ∫Ê TÁÆãoÏ @
\*‘·øfi£ \¯ T eTTK´+>± ◊<äT (1) ∫Á‘·˝KÒ qeTT, (2) •\ŒeTT, (3) dü+^‘·eTT,
(4) ø£$‘·«eTT, (5) Hê≥éTT. á ◊~+{Ï˝À dü+^‘·+ $q&Éy˚T Á|ü<Ûëq+>± ø£\~.
n+<äTøπ Bìì ÁX¯e´ø£fi¯ nì n+{≤s¡T. dü+^‘·+˝À dü,],>∑,eT,|ü,<ä,ì nH˚ dü|dÔü «ü sê\T
ñ+{≤sTT. dü+^‘êìï $ì •X¯óe⁄ Äq+~kÕÔ&ÉT. |üX¯ó|üøå±´<äT\T ≈£L&Ü dü+^‘êìøÏ
|üs¡eX¯ó\e⁄‘êsTT. dü+^‘·+ <ë«sê ø=ìï s¡ø±\ s√>±\qT qj·T+ #˚j·Te#·TÃqì
ìs¡÷|æ+#·ã&ç+~.
1. ÃßÁÆÁÊ ÃÊTyoN˛ÁÆ|N¿˛™Ê »ÏnƒÁ ßƒÁåΩ N˛sÊ üuoÀúãtoz @
2. ÃWïyoN˛ÁÆ|N¿˛™ÀÆ ™“nnƒ™ÏuÒ≈Æ u™fiÁÆ ¬zQÊ u¬QoÏ @
3. ÃWïyoÁußƒwÚÆ{ ßƒÁåΩ N˛Á: ÃÓYåÁ: ttÁuo @
1. út\Á¬ußƒwuÚ:
E. Eá: u¬uQoz Ï ƒÁMÆz Ï ∫zQÁuWîoútÁåÁÊ úÆÁ|ÆútÁuå u¬QãoÏ @
1. áåÁoΩ á™˙ ooÀÃÏQ™Ω @ .................... .................
2. Ãƒz| ÁÊ ™ÁoÁ Lƒ üs™TÏª:@ .................... ................
3. tzƒÁ: ú∫™z≈ƒ∫Ê ¬ÁzN˛ÃÊ∫qmÁs˙ üÁs|ÆÁ™ÁÃÏ: @ ............... ..............
4. NÏ˛ãtúÏ…úÀÆ ÃÁ{∫ßÊ §“ÏtÓ∫Ê √ÆÁõåÁzuo @ ............... ...............
5. Ãƒ|tÁ G™N˛ÁÆÁ|um ∆yV¿Ê Ã™ÁúåyÆÁuå @ ............... .................
6. uúoÁ NÏ˛bÏ©§ÀÆ úÁz N˛: ßƒuo @
EÁ. Eá: u¬uQoƒÁMÆz Ï ∫zQÁÊuWîoútÁåÁ™Ω Es˙ uƒrÁÆ ÀƒyÆƒÁMÆ{: u¬QãoÏ @
1. uƒåÆ: Ã∫ÀƒoÎ å™ÀNw˛nÆ EÜÆÆåÊ N˛∫Ázuo @
2. Ãƒz| üÁo: tãoáÁƒåÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ @
3. N˛Áu¬tÁÃ: G¶ÁuÆãÆÁÊ \ã™ ¬zßz @
4. uƒtÏ ÁÊ ÃÊÃT|: EnÆãoÊ rÁåüt: @
5. G™TÏmÁåΩ EÁ§Á¡ÆÁoΩ Lƒ u∆qzo @
E. Eá: tÁuå ƒÁMÆÁuå úeãoÏ @ ÀsÓ¬Áq∫ÆÏMoÁuå útÁuå úu∫∆y¬ÆãoÏ @
1. tzƒÁ¬Æz áÁu™|N˛: N˛ÁÆ|N¿˛™: üY¬uo @
2. úÁ{∫ÁumN˛: ÃÏ§¿÷lÆ: GúãÆÁÃÊ ttÁuo @
3. úÏÀoN˛Á¬Æz ÃÁu“unÆN˛Á: T¿ãsÁ: Ãuão @
4. Ã©üuo tz∆ÀÆ EÁus|N˛uÀsuo: ÃÊãoÁz ütÁ @
5. uƒ˘ÆÁ ¬Á{uN˛N˛y E¬Á{uN˛N˛y Y GëÁuo: ßƒuo @
6. t{uåNÊ˛ N˛ÁÆ˙ ™ÆÁ EÁYu∫o™Ω @
1. ÀsÓ¬Áq∫útz Ï Ã™ÁåoÆÁ »ÓÆ™ÁmÁ: ƒmÁ|: Nz˛?
2. oz ÁÊ útÁåÁÊ ™Ó¬∆£tÁ: Nz˛ ?
3. ™Ó¬∆£tzå FN˛ / FN˛y / FN˛™‚ FnÆÀÆ ÆÁzTzå ∆£tz NÏ˛fi, N˛:
úu∫mÁ™: Eßƒo‚ ?
LoÁuå eN˛Ω-ünÆÆÁãoøúÁum @
- Efi <eN˛Ω> ünÆÆÀÆ ÀsÁåz <FN˛> ßƒuo @ üÆÁzTz oÏ FN˛ Lƒ –≈Æoz @
ÆsÁ - á™| + eN˛Ω = áÁu™|N˛:
- eaΩ ünÆÆÀÆ ÀsÁåzDuú <FN˛> EÁtz∆: Lƒ ßƒuo @
ÆsÁ - utå + eaΩ = t{uåN˛:
- eN˛Ω / eaΩ ünÆÆz Nw˛oz ™Ó¬∆£tÀÆ EÁutÀƒ∫ÀÆ ƒwuÚ: ßƒuo @
ÆsÁ - E - EÁ G, EÁz - EÁ{
F - L J - EÁ∫Ω Fuo
EÁ) GtÁ“∫mÁåÏÃÁ∫zm FN˛ (eN˛Ω / eaΩ) ünÆÆÁãoútÁuå ∫YÆãoÏ @
™Ó¬ ∆£t: úÏÊ Àfiy å.úÏ.
GtÁ - ÃõoÁ“ + FN˛ - ÃÁõoÁu“N˛: ÃÁõoÁu“N˛y ÃÁõou“N˛™Ω
1. üNw˛uo + FN˛ 2. ƒzt + FN˛
3. G˘ÁzT + FN˛ 4. ÃzåÁ + FN˛
5. N˛¡úåÁ + FN˛ 6. ßÓTÁz¬ + FN˛
7. ƒ | + FN˛ 8. o‹ƒ + FN˛
9. E£t + FN˛
üuÃÚÁåÁÊ ßÁ∫oyÆÃWïyouƒtÏ ÁÊ åÁ™Áuå uƒu¬PÆ oz N˛uÀ™åΩ
ÃWïyoßztz üƒymÁ: Fuo u¬QãoÏ @
(EsƒÁ)
ÃWïyoÃÁáåÁåÁÊ uYfiÁum Ã©úÁ˘ ußuúfiz ÀsÁúÆãoÏ @
5.åÁuqúzo‚ uƒú∫yoÁWïÁå‚ u˚oyÆ: ßÁT:
úeãoÏ , uƒuYãnÆ ƒtãoÏ
u∆qN˛: - Ãƒz| ™ÁåƒÁ: \ã™üßwuo §u¬…eÁ: ÃÏãt∫Á: ÃÏNÏ˛™Á∫Á: å ßƒuão @
Nz˛ ÁuØÁo‚ ™ÁåƒÁåÁÊ \ã™o: EWïƒ{N˛¡ÆÊ åÁ™ EãánƒÊ, ™ÓN˛nƒÊ, §uá∫nƒÊ
ƒÁ ßƒuo @ Nz˛ ÁuØÁo‚ \åÁåÁÊ EÁVÁoƒ∆Áo‚ ƒ{N˛¡ÆÊ ßƒuo @ ú∫ãoÏ oz
§ÏuÚ§¬zå á{Æz|m ƒ{N˛¡ÆÊ u\nƒÁ úÏ∫ÁzTÁu™å: ßƒuão @ oz ÁÊ √ÆuO˛nƒ™‚
EÀ™Áå‚ Gz\Æuo @ Eo: “z ZÁfiÁ:! Loo‚ Ãƒ˙ ™åuÃ uåáÁÆ
EÀ™Áuß: üƒuo|o√Æ™‚ @ FtÁåÎ <åÁuqúzo‚ uƒú∫yoÁWïÁå‚> Fuo úÁez
Lo™zƒ EÊ∆Ê úeÁ™: @
ZÁfiÁ: - os{ƒ ™“ÁztÆ !
1. \åÁåÁÊ ƒ{N˛¡ÆÊ N˛sÊ ßƒoyuo ƒtãoÏ ?

2. Nz˛ Á`Yå uƒN˛¬ÁWïåÁÊ åÁ™Áuå ƒtãoÏ ?
3. uƒN˛¬ÁWï\åÁ: N¿˛yguão ƒÁ ? uN˛™uú ÃÁáÆuão ƒzuo ƒtãoÏ ?
GÒz≈Æ™‚
! ƒ{N˛¡ÆÃ‹ƒzDuú ™ÁåuÃN˛–jnƒ™Áƒ≈ÆN˛™‚ Fuo üz∫mÁtÁå™Ω @
120
Ãƒ|N˛Á∫úÁe∆Á¬ÁÆÁÊ åƒ™N˛flÆÁÆÁÊ ZÁfiÁ: N˛Áz¬Á“¬Ê NÏ˛ƒ|uão À™ @ EfiÁão∫z Ã™Á\∆ÁÀfiÁÜÆÁuúN˛Á
uƒ\Æ¬fl™y™“ÁztÆÁ ZÁfiÃÁ“Á´Æzå N˛flÆÁÆÁ: Eão: üÁuƒ∆o‚ @ Ãƒz| å™ÀN˛Á∫ÁåΩ ENÏ˛ƒ|å‚ @ otÁ EÜÆÁuúN˛Á
uåÆoÊ úÁe∞ÁÊ∆Ê úÁeuÆnƒÁ N˛ÁzDuú Ããtz“: EuÀo Yzo‚ úwXZãoÏ Fuo ZÁfiÁå‚ EúwXZo‚ @
otÁ ZÁfi: ∫™m: GnsÁÆ <<™ÁãÆz ! LN˛: Ããtz“: EÀ™NÊ˛ ™åÀÃÏ uY∫Áo‚ ƒo|oz @ uN˛ãoÏ ü…bÏÊ
ÃWîÁzY: \ÁÆoz>> FnÆƒto‚ @ <uN˛™s˙ ÃWîÁzY:? uåß|ÆÊ ÀƒzXZÆÁ Y ƒtz>uo EÜÆÁuúN˛ÆÁ Ã™ÁæÁuÃo™Ω @
Ã: oÁu™ns™‚ EúwXZo‚ - <™“ÁßÁTz ! úÁtÆÁz: ƒN¿˛oÁÆÁÊ (Polio) ÃnÆÁ™uú ßƒoy GXYuƒ˘Á™‚ EuáTnÆ
TÏªÀsÁåÊ üÁõoƒoy @ onN˛sÊ ÃÁÜÆ™ßƒoΩ FnÆzƒ EÀ™ÁNÊ˛ Ãƒz| ÁÊ Ããtz“: Fuo> @
EÜÆÁuúN˛Á tyV˙ uå:æÁÀÆ ƒOÏ˛™Á∫ßo - <<™™ \ã™Às¬Ê üN˛Á∆Ê \åútz N˛≈Yå NÏ˛T¿Á™: @
ouÀ™å‚ N˛Á¬z uƒ˘ÏnÃÁ{N˛Æ˙ ƒ{˘ÃÁ{N˛Æ˙ ƒÁ åÁÃyo‚ @ ™™ uúo∫Á{ Eu∆uqoÁ{ EÁÀoÁ™‚ @ ™™ Ãõo™z ƒÆuÃ
LN˛: √ÆÁuá: EÁTo:@ T¿Á™ymƒ{˘ÀÆ uYuN˛nÃÆÁ uN˛™uú ¢˛¬Ê åÁßƒo‚ @ ƒÆÊ
uåá|åÁ: Eo: uYuN˛nÃÁÊ üÁõoÏ™∆O˛Á:@ onÃ™Æz ™™ uúoÏ: üÁznÃÁ“åzå E“Ê
úÁe∆Á¬ÁÊ üuƒ…bƒoy @ üuoutåÊ ™™ uúoÁ ÀƒßÏ\Á{ ™Á™‚ EÁ∫ÁzõÆ ∆Á¬ÁÊ åÆuo
À™ @ t∆™N˛flÆÁÆÁÊ ™lg¬z üs™ÀsÁåz GymÁ|D“Ê N˛¬Á∆Á¬ÁÆÁÊ üuƒ…bÁ
Eßƒ™‚ @ ™™ GÄÁuƒ˘ÁÆ{ ™™ uúoÁ ÀƒTw“™uú uƒN¿˛yoƒÁå‚ @ FtÁåy™‚
EÜÆÁúN˛ƒwÁ{ uåÆÏO˛Á EuÀ™ @ ™™ EÁ{ëÁnÆÀÆ N˛Á∫mÊ ™™ uúo∫Á{, u™fiÁum
EÜÆÁúN˛Á≥Á @ oz Á™‚ J m™ÏMoÁ N˛tÁ ßƒÁ™yuo å \Áåz @ ™™ EWïƒ{N˛¡ÆÊ ™™
ƒwz: üuo§ãáNÊ˛ N˛tÁuú å Eßƒo‚ @ NÏ˛bÏ©§\åÁåÁ™‚ EÁn™yÆÃÁ“Á´Æzå ™ÆÁ
uƒ˘Á\|åz ƒ{N˛¡Æüuo§ãáN˛: tÓ∫yNw˛o:@ ƒÀoÏo: ƒ{N˛¡ÆÊ ∆∫y∫ÀÆ Lƒ å oÏ
™åÃ:@ E“™zƒ å, üúØÁz EåzNz˛ ÀƒN˛yÆ™‚ EWïƒ{N˛¡Æ™‚ EuƒTm´Æ ¬£áüuo…eÁ:
Eßƒå‚ @
EuÀ™å‚ uƒ Æz TmåyÆÁ ßƒuo EÀ™Òz∆yÆÁ ÃÏáÁYã¸å‚ ™“ÁßÁTÁÃÏá@ ÁYã¸å‚ ÃÏáÁYã¸å‚
YzëÁ{åT∫z \ÁoÁ ÃÁ üPÆÁoåwnÆN˛Áu∫my Eßƒo‚ @ tÏt|{ƒÁo‚ LN˛ÀÆÁÊ tÏV|båÁÆÁÊ oÀÆÁ: tuqmúÁt: qoz:
üm…b:@ osÁuú ÃÁ ENÏ˛uleotyqÆÁ Nw˛ufi™úÁtÃÁ“Á´Æzå E˘Áuú tz∆uƒtz∆z Ï åÁb∞üt∆|åÁuå N˛∫Ázuo @
EåÆÁ uƒtÏ…ÆÁ EåzNz˛ úÏ∫ÀN˛Á∫Á: üÁõoÁ: @ uƒæÁuƒPÆÁuoÊ ToÁ @ ÃÁ EÃNw˛o‚ tÓ∫tu∆|ãÆÁÊ u“ãtyuƒßÁTz
üt∆|åÊ uåƒ|“uo @ ÀƒyÆ™‚ Fuoƒw™‚ EÁáÁ∫yN˛wnÆ EÁãá¿ßÁ ÁÆÁÊ
<™ÆÓ∫y>uo åÁ©åÁ uåu™|oz Y¬åuYfiz ÃÁ Lƒ åÁuÆN˛ÁÀsÁåz
Eußåyoƒoy @
E™zu∫N˛Átz∆yÆÁ “z¬åz ‚ EÁg©Ã‚ Nz˛®∫Ω (Helen Adams Kellar)
™“ÁßÁTÁ ™ÓN˛Á EãáÁ Y @ osÁuú ÃÁ EåzN˛T¿ãsÁåÁÊ ∫YuÆfiy,
ÃÁ™Áu\N˛N˛ÁÆ|N˛fiy| EÜÆÁuúN˛Á Y Eßƒo‚ @ ÃÁ 39 tz∆ z Ï EåzN˛ƒÁ∫Ê
ÃØÁu∫oƒoy @ \úÁå‚ \åÁåÁÊ ÃÁ uüÆÁ Eßƒo‚ @
F|–∆ Lƒ tuqmN˛Ázu∫ÆÁtz∆Às: Æ™‚ gÁÊT “{å‚ (Im Dong
Hyun) EãáÀÃëÁuú áåÏuƒ|˘ÁÆÁÊ uåúÏmÁz \Áo:@ §yu\ÊT‚ åT∫z, LszãÃ‚
“z¬zå‚ EÁg©Ã‚ Nz˛®∫Ω

åT∫z EÁÆÁzu\oÁÃÏ EÁz¬Áu©úN˛‚ N¿˛ygÁÃÏ, os{ƒ \Ï¬{
2012 o™z ƒ z| ¬lgåΩ åT∫z EÁÆÁzu\oÁÆÁÊ
EÁz¬Áu©úN˛Ω N¿˛ygÁÆÁÊ Y ßÁTÊ Twu“nƒÁ üúØÁuƒN¿˛™Ê
(World Record) ÀsÁuúoƒÁåuÀo @ EÀÆ üuoßÁ
Ãƒ{|∫åÏÃ∫myÆÁ @
Æ™‚ gÁÊT “{å‚
Lƒ™z ƒ tuqmÁu¢¿ ˛ N˛Átz ∆ yÆÁ
åbÁ¬yg∞Ó bÁzÆb‚ (Natale Du toit)
úWïÌ:@ úWïÌ∫uú o∫mÀúáÁ|ÆÁÊ
(Swimming Competation) EåzN˛Áuå
útN˛Áuå üÁõÆ \Ï¬{ 2012 ƒ z|
¬lgå‚ åT∫z EÁÆÁzu\oÁÃÏ EÁz¬u©úN˛‚
N¿˛ygÁÀƒuú ßÁTÊ Tw“ynƒÁ ofi Gym|oÁÊ
üÁõoƒoy @
åbÁ¬yg∞Ó bÁzÆb‚
Lƒ™‚ EåzNz˛ oz Á™Wïƒ{N˛¡ÆÁuå uƒÀ™wnÆ Àƒuåut|…bN˛¬ÁÃÏ uåúÏmÁ: ßƒuão @ Eo: ™™ uüÆo™Á:
ZÁfiÁ: LoÁ–∆Áå‚ –…bûÁ Ã“ÁåÏßÓuoÊ ™Á üt∆|ÆãoÏ @ oz Á™‚ üÁznÃÁ“åÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ FnÆÏMnƒÁ oÓ…my™uo…eo‚ @ Ãƒz|
ZÁfiÁ: oÁÊ N˛∫oÁ¬Üƒuåuß: E•Æåãtå‚ @
1. <ƒ{N˛¡ÆÊ ∆∫y∫ÀÆ å oÏ ™åÃ:> Fuo uƒ Æ™ÏuÒ≈Æ YYÁ| Ê NÏ˛ƒ|ãoÏ @
2. ƒ{N˛¡ÆÃ‹ƒzDuú Ã™ÏëÁuoÊ üÁõoƒnÃÏ LN˛™uáNw˛nÆ ƒtãoÏ @
3. uYfiÊ t∆|uÆnƒÁ Loz uƒN˛¬ÁWïÁ: uN˛ãoÏ uƒu\oÁWïÁ: Fuo ÃÁztÁ“∫mÊ ƒtãoÏ ?
EÁ. Eá: tÁåÁÊ ü«ÁíÁåÁÊ Ã™ÁáÁåÁuå ÃÓYåÁåÏÃÁ∫Ê u¬QãoÏ @
1. úÁeÊ úuenƒÁ åÁ™ƒÁYN˛∆£tÁåÁ™‚ Eá: ∫zQÁWîåÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ @
2. úÁez EÁToÁåÁÊ ßÁ∫ozo∫tz∆ÁåÁÊ åÁ™Áuå u¬QãoÏ @
F. ÆsÁzuYoÊ ÆÁz\ÆãoÏ @
1. uƒ\Æ¬fl™y: ∫YuÆfiy ( )
2. ÃÏáÁYã¸å‚ ÃëÆÁÃy ( )
3. Ã™s|∫Á™tÁÃ: EÜÆÁuúN˛Á ( )
4. “z¬zå‚ Nz˛®∫Ω åo|N˛y ( )
F|. Eá: tÊ T˘ÁÊ∆Ê úuenƒÁ ü«ÁíÁåÁ™‚ G∫Áum u¬QãoÏ @
Æ˘uú ÃÊÃÁ∫z §“Óuå ƒÀoÓuå Ãuão, ú∫ãoÏ uƒ˘{ƒ »z…eÊ áå™uÀo @ Eo
LƒÁzXÆoz <uƒ˘ÁáåÊ Ãƒ|áåüáÁå™‚> @ uƒ˘ÆÁ ™åÏ…Æ: ÀƒN˛yÆÊ N˛o|√ÆÊ \ÁåÁuo Æo‚
N˛Áz á™|:? N˛ÁzDá™|:? uNÊ˛ N˛o|√Æ™‚ ?uN˛™N˛o|√Æ™‚ ? uN˛Ê úÏlÆ™‚ ? uNÊ˛ úÁú™‚ ?
Fuo uƒ˘Æ{ƒ \ÁåÁuo @ uƒ˘{ƒ ™ÁåƒÊ Ãã™ÁTz|m åzoÏÊ üßƒuo @
1. Ãƒ|»z…eÊ áåÊ uN˛™uÀo ?
2. uƒ˘ÆÁ ÀƒN˛yÆÊ N˛o|√ÆÊ N˛: \ÁåÁuo ?
3. §“Óuå ƒÀoÓuå NÏ˛fi Ãuão ?
4. uƒ˘Á ™ÁåƒÊ NÏ˛fi åÆuo ?
G. Eá: tÁåÁÊ ü«ÁíÁåÁÊ Ã™ÁáÁåÁuå úÁe™ÁáÁ∫yNw˛nÆ u¬QãoÏ @
1. uƒ\Æ¬fl™y: EWïuƒN˛¬Á N˛s™ßƒo‚ ?
2. ÃÁ N˛sÊ uƒ˘Á™áyoƒoy ?
3. ÃÏáÁYã¸å‚ N˛sÊ Àƒ¬flÆÊ ÃÁuáoƒoy ?
4. úÁez ƒum|oÁåÁÊ N¿˛ygÁN˛Á∫ÁmÁÊ åÁ™Áuå oz ÁÊ uƒu∆…boÁÊ Y u¬QãoÏ @
II. ßÁƒ√ÆO˛yN˛∫m™‚ - Ã\|åÁn™N˛oÁ
1. EWïƒ{N˛¡ÆƒoÁÊ \åÁåÁÊ Nw˛oz Ãƒ|N˛Á∫: N˛y–∆Ê üÁznÃÁ“Ê ttÁuo Fuo u¬QãoÏ @
2. úÁzu¬ÆÁzuå™Ó|¬åÁÆ Ãƒ|N˛Á∫zm uN¿˛Æ™ÁmÁÊ ÃzƒÁÊ u¬QãoÏ @
3. Àƒƒ{N˛¡Æ™oynÆ N¿˛ygÁN˛Á∫Á: N˛sÊ N¿˛ygÁÃÏ uåúÏmÁ: ßƒuão Fuo E¬ÁzXÆ u¬QãoÏ @
4. uƒ\Æ¬fl™y: Àƒƒ{N˛¡Æ™uoN¿˛©Æ Ã™ÏëÁuoÊ N˛sÊ üÁõoƒoyuo u¬QãoÏ @
1. úÁeÀÆ ÃÁ∫ÁÊ∆Ê ÀƒyÆƒÁMÆ{: u¬QãoÏ @
2. <<ƒ{N˛¡ÆÊ ∆∫y∫ÀÆ å oÏ ™åÃ:>> Fuo uƒ Æz LNÊ˛ uå§ãáÊ u¬QãoÏ @
1. <Loz å oÏ uƒN˛¬ÁWïÁ: ú∫ãoÏ uƒu\oÁWïÁ:> Fuo ÃÓYÆão: o{: ÃÁuáouƒu∆…buƒ ÆÁå‚
N¿˛ÁzgyNw˛nÆ Ã™ÁYÁ∫úucN˛ÁÊ ∫YÆãoÏ @
EÁ. Eá: tÊ úu∫XZztÊ ÃÊÀNw˛oßÁ ÆÁ EåÏƒtãoÏ @
uÛ≤s¡‘·<˚X¯eTTq≈£î s¡‘·ï>∑s¡“¤ nìù|s¡T. nq>± s¡‘·ïeTT\≈£î ì\j·TeTì
ns¡úeTT. uÛ≤s¡‘·<˚X¯eTT ìØ®eyÓTÆq s¡‘·ïeTT\πø ø±≈£î+&Ü düJeyÓTÆq s¡‘·ïeTT\≈£î
≈£L&Ü ì\j·TeTT. düJeyÓTÆq s¡‘·ïeTT\˝À nÁ>∑>∑DT´&ÉT $y˚ø±q+<äT&ÉT.
uƒN˛¬ÁWïÁåÁÊ Nw˛oz N˛y–∆üÁznÃÁ“N˛Áuå tÁo√ÆÁuå Fuo ƒtãoÏ @
E. N˛Áz…ez uƒ˘™ÁåÁuå útÁãÆÏúÆÏ[Æ ÆsÁzuYoÊ u∫O˛ÀsÁåÁuå úÓ∫ÆãoÏ @
Ã“N˛Á∫zm ¬£áüuo…eÁ∫: ßSå: tÓ∫yNw˛o:
1. NÏ˛bÏ©§Ã“ÆÁzTzå ƒ{N˛¡Æüuo§ãáN˛: .................... @
2. EWïƒ{N˛¡Æ™‚ EuƒTm´Æ Ã™Á\z .................... Eßƒå‚ @
3. ÃÏáÁYã¸å‚ ™“ÁßÁTÁÆÁ: tuqmúÁt: .................... Eßƒo‚ @
4. EÜÆÁúN˛ÁåÁÊ .................... EÜÆÁúåƒwÁ{ uÀsoƒoy EuÀ™ @
EÁ. Eá: tÁuå útÁuå GúÆÏ[Æ ÀƒyÆƒÁMÆÁuå u¬QãoÏ @
1. EfiÁão∫z 2. Eão: 3. E˘ 4. uY∫ÁoΩ
E. Eá: tÁåÁÊ áÁoÓåÁÊ ƒo|™ÁåN˛Á¬-ßuƒ…ÆnN˛Á¬-ßÓoN˛Á¬øú{: u∫O˛ÀsÁåÁåuå úÓ∫ÆãoÏ @
1. ™ÁáÏ∫y ü«ÁíÀÆÁz∫Ê ..................... (ƒtΩ - ƒo|™ÁåN˛Á¬:)
2. TyoÁ ü«ÁíÀÆÁz∫Ê ..................... ( ƒtΩ - ßuƒ…ÆnN˛Á¬:)
3. ∫™z∆: ü«ÁíÀÆÁz∫Ê ..................... ( ƒtΩ - ßÓoN˛Á¬:)
4. uN˛∫m: T¿Á™Áão∫Ê ..................... ( T™‚ - ƒo|™ÁåN˛Á¬:)
5. Nw˛…m: T¿Á™Áão∫Ê ..................... (T™‚ - ßuƒ…ÆnN˛Á¬:)
6. ™“z∆: T¿Á™Áão∫Ê ..................... (T™‚ - ßÓoN˛Á¬:)
E. LoÁuå ƒÁMÆÁuå úeãoÏ @
1. u∆∆ÏúÁ¬ƒáÊ ™u®åÁs…byN˛oz @
2. ∫Á™ÁÆmÀÆ §w“cyN˛Á EuÀo @
3. LoiMN˛Á gÊ gu™uo ƒtuo @
Gúu∫ tz Ï ƒÁMÆz Ï ÃuãáútÁuå úu∫∆y¬ÆãoÏ @
1. ™Áu¡¬åÁs…byN˛oz = ™Áu¡¬åÁsÃΩ + byN˛oz (ÃΩ + b = …b)
2. §w“cyN˛Á = §w“oΩ + byN˛Á (oΩ + b = c)
3. LoiMN˛Á = LotΩ + jMN˛Á (tΩ + gΩ = i)
Gúu∫ tz Ï GtÁ“∫mz Ï
ÃN˛Á∫ÀÆ bN˛Á∫ÆÁzTz ÃN˛Á∫ÀÆ ÀsÁåz < > ƒm|: EÁTo: @
oN˛Á∫ÀÆ bN˛Á∫ÆÁzTz oN˛Á∫ÀÆ ÀsÁåz <b> ƒm|: EÁTo: @
tN˛Á∫ÀÆ gN˛Á∫z ÆÁzTz tN˛Á∫ÀÆ ÀsÁåz <g> ƒm|: EÁTo: @
<<ÃN˛Á∫oƒT|ÆÁz: N˛Á∫bƒTÁ|•ÆÁÊ ÆÁzTz, ÃN˛Á∫oƒT|ÆÁz: ÀsÁåz N˛Á∫bƒTÁ{| Ào:>> @
EÆÊ <…bÏnƒÃuãá:> FnÆÏXÆoz @
…bÏ = Ω , bΩ, eΩ, gΩ, jΩ, mΩ
ÃÓfi™Ω - ÀoÁz: …bÏåÁ …bÏ:
ÀoÁz: …bÏåÁ ÆÁzTz …bÏ: ÀÆÁoΩ @
EsÁ|oΩ ÃN˛Á∫ÀÆ N˛Á∫bƒTÁ|•ÆÁÊ ÆÁzTz ÃN˛Á∫ÀÆ N˛Á∫: oƒT|ÀÆ
N˛Á∫bƒTÁ|•ÆÁÊ ÆÁzTz oƒT|ÀÆ N¿˛™ÁoΩ Yƒ|T: EÁtz∆Áz ßƒuo @

EÁ. Eá: tz Ï GtÁ“∫mz Ï ÃÓfiÁs|ÀÆ Ã™ãƒÆ™Ω EƒTXZãoÏ @
1. ÃΩ + / bƒT|: = Ω
1. §Á¬ÃΩ + …e: = §Á¬ + Ω + …e: = §Á¬… …e: (Ã‚ = ‚)
2. bƒT|ÃΩ + bÁut: = bƒT| + Ω + bÁut: = bƒT|…bÁut: (Ã‚ = ‚)
3. áåÏÃΩ + bWîÁ∫: = áåÏ + Ω + bWîÁ∫:= áåÏ…bWîÁ∫: (Ã‚ = ‚)
2. oƒT|: + bƒT|: = bƒT|:
1. otΩ + g™ª: = o + gΩ + g™ª:= h™ª: @ (tΩ = gΩ)
2. YuN¿˛åΩ + jÁ{N˛Ãz = YuN¿˛ + mΩ + jÁ{N˛Ãz= YuN¿˛ljÁ{N˛Ãz @(åΩ = mΩ)
3. Ω + oƒT|: = bƒT|:
1. EÁNw˛ Ω + o: = EÁNw˛ Ω+ bΩ + E: = EÁNw˛…b: (o‚ = b‚)
2. F Ω + o: = F Ω + bΩ + E: = F…b: (o‚ = b‚)
4. bƒT|: + oƒT|: = bƒT|:
1. mΩ + åÁ™Ω = mΩ + mΩ + EÁ™Ω = lmÁ™Ω (åΩ = mΩ)
EÁ. Eá: tÁuå ÃuãáN˛ÁÆÁ|um NÏ˛ƒ|ãoÏ @
1. ÃuãáÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ @ 2. uƒÃuãáÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ @
1. ooΩ + byN˛Á 1. Ãucõúmy
2. GtΩ + gÆå™Ω 2. N˛o™…bN˛Á∫:
3. ÀÆÁtΩ + jMN˛Á 3. §w“uhulg™:
4. GoΩ + bWîå™Ω 4. EÃNw˛hÆå™Ω
5. ∆∫tΩ + g©§∫: 5. YuN¿˛lgÁ{N˛Ãz
1. Àƒƒ{N˛¡ÆÊ tÓ∫yNw˛nÆ EnÆÏëÁoÀsÁåz uƒ˘™ÁåÁåÁÊ ™“ÁåÏßÁƒÁåÁÊ
\yƒåuƒ∆z Áå‚ ÃWïwÿ ÃuØÁN˛ÁÊ Ã¶ÁyNw˛nÆ t∆|ÆãoÏ @
(EsƒÁ)
2. Àby¢z˛å‚ “ÁuÊNÊ˛T‚ EuáNw˛nÆ ÃÓYåÁ: ÃWïwÿ ußuúufiN˛ÁÆÁÊ
¬zúuÆnƒÁ üt∆|ÆãoÏ @

6.uY∫ÁÆÏ Á ƒá|Àƒ u˚oyÆ: ßÁT:
EÜÆÁúN˛: - ÆÏ…™ÁNÊ˛ Tw“z N˛Áuå N˛Áuå úÁfiÁum uånÆ™‚ GúÆÏ[Æãoz ?
™Ááƒy - ∫\oúÁfizm E“Ê uånÆÊ qy∫Ê uú§Áu™ @
ÀƒÁoy - ™™ uúoÁ™“: N˛ÁÊÀÆúÁfizm \¬Ê uú§uo @
[ÆÁzoy - ™™ ™ÁoÁ EÆ: (Stainless steel) úÁfizm úÁNÊ˛ N˛∫Ázuo @
EÜÆÁúN˛: - os{ƒ N˛ÁYúÁfiÁum Y uånÆÊ GúÆÏ[Æãoz @ uN˛ãoÏ oÁuå ÃƒÁ|um EÀ™ÁN˛™‚ GúÆÁzTÁÆ
ßƒuão, å oÏ “ÁuåN˛∫Áum @
™“z∆: - “ÁuåN˛∫Áum FnÆÏOz˛ N˛ÁzDs|: ™“Á∆Æ !˛
EÜÆÁúN˛: - N˛ÁuåYå ƒÀoÓuå EÀ™ÁN˛Ê “ÁuåÊ \åÆuão @ ou˚ Æz E˘ úÁeÊ úue…ÆÁ™: @
1. Gúu∫oåÃ©ßÁ mz GúÆÏMoÁuå úÁfiÁum N˛Áuå ?

2. ßƒo: Tw“z GúÆÏ[Æ™ÁåÁåÁÊ úÁfiÁmÁÊ ƒÀoÓåÁÊ Y åÁ™Áuå ƒtãoÏ ?
3. EÀ™Áuß: GúÆÏ[Æ™Áåz Ï ƒÀoÏ Ï úÁfiz Ï Y N˛Áuå “ÁuåÊ \åÆuão ?
oÁuå N{˛: uåu™|oÁuå ßƒuão Fuo ƒtãoÏ ?
GÒz≈Æ™‚
uånÆ\yƒåÁzúÆÁzuTúÁfiÁmÁÊ TÏmúu∫YÆ: @
ƒÀoÓåÁ™Ω GúÆÁzTz \ÁTøN˛oÁÆÁ: ƒá|å™‚ @
õ¬ÁuÀoN˛ÀÆ EåÏúÆÁzTuƒ Æz üz∫m™Ω @
127
tÏTÁ| åƒ™N˛flÆÁÆÁÊ úeuo @ oÀÆ{ uƒ˘Á¬Æz uƒrÁå∆ÁÀfiN˛Á¬ÁÊ∆z N˛ÁuYo‚ úu∫ÆÁz\åÁ tÁ @ Tw“z oÁÊ
úu∫ÆÁz\åÁÊ Ã™ÁõÆ uƒ¬©§zå uå¸Á™SåÁ Eßƒo‚ @ uå¸ÁÆÁÊ ÃÁ Àƒõå™zN˛™‚ Eú≈Æo‚ @
Àƒõåz oÆÁ LN˛: §w“tƒN˛∫N˛lgÁz¬: (Dust Bin) –…b: @ ouÀ™åΩ Nz˛Yå uƒÃw…bÁ: útÁsÁ|: N˛Áz¬Á“¬Ê
NÏ˛ƒ|uão @
<<E“Ê üs™Ê, nƒÊ ™™ úw…eo: Lƒ>> LNz˛åÁzO˛™‚ @ <<å{ƒ, å{ƒ, EÁƒÁ™‚ LN˛uÀ™ëÁzƒ Ã™Æz>> Fuo EãÆ:
ƒtuo @ otÁ åy¬ƒm|uN˛∫ybÊ áwnƒÁ, áÓÃ∫ƒm|úb¬Ázúzo: N˛≥Áå ƒwÚ: ofiÁTXZo‚ @ ÃƒÁ|åÏuÒ≈Æ Ã: GÄÁ{:
<<™Á{åzå uo…eãoÏ @ LN{˛N˛: N¿˛™∆: ƒtuo Yzo‚ Ãƒz| »ÁzoÏÊ ∆MåÏ™:>> FnÆÏO˛ƒÁå‚ @
otÁ oz Ï útÁsz| Ï EãÆo™Á LN˛Á N˛t¬ynƒN˛‚ <<E“™zƒÊ ƒtãoy ßƒo: ÃƒÁ|å‚ tÏ:QÆÁu™ @
E“Ê úw·ƒÎ üuƒ≈Æ t∆utåÁ•Æão∫z Lƒ ™wuN˛ÁøúÊ üÁõÀÆÁu™ @ úÏå: øúÁão∫zm
å∫Áå‚ ™ÁztuÆ…ÆÁu™ @ LonN˛Á∫mo: E“Ê ™“ÁãoÊ ÃãoÁz Ê uƒãtÁu™ @ otÁ
FqÏ: <<E“Ê ™ÁÃÁåão∫Ê oÁ–∆Î uÀsuoÊ üÁõÀÆÁu™>> Fuo Eƒto‚ @
osÁ ÃÓfi™‚ N˛ÁTtÀÆÓo`Y <<EÁƒÁÊ YoÏ |Ï ™ÁÃz Ï ßƒãoÁ{
EåÏÃ∫Áƒ:>> Fuo ÀƒÁußüÁÆ™‚ EƒtoÁ™‚ @ otÁ åÁ∫WïnƒN˛‚
<< E“Ê oÏ l™ÁÃÁåÁ™‚ Eåão∫™zƒ ™wuN˛ÁøúÊ üÁõoÏÊ
∆MåÁzu™>> Fuo Eƒto‚ @ ∫¶ÁÏ: LƒÊ ƒtuo << FtÁåÎ
oÏ E“Ê uåÀÃÁ∫: Lƒ @ å∫Á: ™Á™‚ E™ÏØÁå‚ @
ú∫ãoÏ ™wuN˛ÁøúÊ üÁõoÏÊ ™ÿ™‚ LNÊ˛
ƒ |™Áƒ≈ÆN˛™‚>> Fuo @
LoÁuå ƒÁMÆÁuå «Áw l ƒnÆÁ{
Gu[ôqy∫úÏby - ∆yo¬úÁåyÆúÏb∞Á{
<<EÁƒÁÊ ßƒoÁÊ ÃãoÁz ƒYåÁuå »ÏnƒÁ
uQ˘Áƒ:@ EÁƒÆÁz : tÏ : uÀsuo:
oÁ–∆y @ ™w u N˛ÁøúÊ üÁõoÏ ™ ‚
EÁƒÁ•ÆÁÊ úØÁƒ |úÆ|ãoÊ uå∫yqmÊ
N˛∫myÆ™‚>> Fuo EƒtoÁ™‚ @

<<™™ÁúzqÆÁ ƒ∫™zƒ Q¬Ï ! ™ÆÁ oÏ oÁ–∆uÀsuoÊ üÁõoÏÊ úØÁuƒÊ∆uoƒ Á|um uå∫yqmyÆÁuå>> Fuo
©¬Áåƒtåzå nƒWΩuåu™|oúÁtfiÁmÊ tyV˙ uåæÁÀÆ EƒÁzYo‚ @ N˛ÁÊÀÆúÁfiÀÆ Qlg™uú <<™™ EÁÆÏ: FoÁzDuú
∆oƒ Á|myuo ƒztåÁÊ üÁN˛bÆo‚ @
otÁ Qulgou∆∫ÀN˛Á N˛ÁYNÓ˛úy <<ßƒoÁÊ ÃƒÁ|um ∆∫y∫Áum áãÆÁuå @ ots|™‚ E“Ê oÏ å
uQ˘Áu™ @ Æ: ™Áåƒ: ÀƒÃÁ{PÆÁs˙ ™ÁÊ uåu™|oƒÁå‚, ™ÁÊ uåt|ÆÊ ßSåÁÊ Nw˛nƒÁ Ã Lƒ ßÓ™Á{ uqõoƒÁå‚ @ E“Áz !
E“Ê t∆¬qu™oƒ Á|um ÆÁƒo‚ ™wuN˛ÁøúÊ å üÁõåÁzu™ Q¬Ï ! F|–∆Î uÀsuoÊ uYãoÆãnÆÁ: ™™ ”tÆÊ
üoyN˛Á∫zXZÁúÓm|™‚ Eßƒo‚ @ ots|™‚ E“Ê ™™ ∆∫y∫Ê QlgÊ QlgÊ Nw˛nƒÁ Ãƒ|fi u∆¬y™ÏQøú{: √ÆÁõåÁzu™ @
ot{ƒ oz ÁÊ ™ÓQ|å∫ÁmÁÊ úÁtÁå‚ uƒtyÆ|, oÁå‚ tÏ:QuÆoÏÊ üÆnåÊ N˛u∫…Æz>> oÁuå ƒYåÁuå »ÏnƒÁ Ãƒz|Duú
uƒÃw…bútÁsÁ|: ú∫Àú∫N˛∫oÁgåzå ÃãoÁz Ê üN˛bÆuão @ LouÀ™ëÁão∫z LNÊ˛ ÃÏ»Á√ÆTyoÁ¬ÁúåÊ »ÓÆoz @
<< uY∫Ê \yƒÁu™ E“™zƒ, ƒ∫Ê å∫ÀÆÁ“™zƒ,
Eão§|u“: E“™zƒ, Eão\Á|¬z E“™zƒ,
uƒußëÁøúÊ ™™{ƒ, ÃN˛¬Tw“z Ï E“™zƒ,
Eåão√ÆÁõo™‚ E“™zƒ, tzƒzåÁ“Ê Ã™ Lƒ,
tzƒÊ uƒåÁuú E“™uÀ™, ™ÁÊ uƒåÁ oÏ N˛ÁzDõÆuÀo ?
uY∫Ê \yƒÁu™ E“™zƒ>>@
LƒÊ TÁÆo‚ õ¬ÁuÀoN˛™‚ (PLASTIC) üÁuƒ∆o‚ @ <<“z u™fiÁum ! ßƒão: Ãƒz| NÏ˛∆u¬å: ƒÁ ?
ßƒoÁ™úzqÆÁ E“Ê N˛uå…e: Q¬Ï ! EÁ∆yƒ|YåÊ ttoÏ>> FnÆÏO˛ƒoΩ @
Ãƒz|Duú ™åÀÃÏ Lƒ “Ãão: LƒÊ ƒtuão @ <<úÁuúå‚ ! uY∫ÁÆÏ Á ƒá|Àƒ !>> o˚YåÊ »ÏnƒÁ uQëÁÊ
õ¬ÁuÀoN˛™Ω Àƒu∆∫: Eƒå©Æ oo: uåT|XZuo @
oo‚ §u“∫ÁTnÆ Lƒ™uYãoÆoΩ - << oz uN˛™s|™‚ F|–∆Áå‚ EÁ∆yƒÁ|tÁå‚ tƒão:? uN˛™“Ê å∫Áo‚ ƒ∫Ê å
ßƒÁu™ ƒÁ ? uNÊ˛ ƒÁ ∆ÁúÁzD“Ê oÀÆ ? N˛sÊ ? N˛sÊ ?? N˛s™‚ ???
tÏTÁ|ÆÁ: ÀƒõåßWï: \Áo: @ Ã™Æ: –…b: oÆÁ @ G :N˛Á¬z úØÁƒÁtå™‚ @ ÃÁ t∆uå™z úÆ|ãoÊ –…bÊ
Àƒõå™uáNw˛nÆ uYuãooƒoy @ ûbuo GnsÁÆ åÓoåÊ ÀƒyÆúu∫ÆÁz\åÁN˛ÁÆ|™‚ EÁ∫£áƒoy @ oÀÆ ∆yu |N˛Á oÏ
<<õ¬ÁuÀoN˛ÀÆ Euƒ¬yåoÁ - “ÁåÆ≥Á>> Fuo @
1. õ¬ÁuÀoN˛ÀÆ EuáN˛oÆÁ GúÆÁzTz N˛Á∫mÁuå N˛Áuå ?
2. N˛flÆÁÊ Ã™Ó“˚Æzå uƒß[Æ üs™Ã™Ó“: õ¬ÁuÀoN˛ÀÆ GúÆÁzTÊ Ã™s|ÆåΩ
u˚oyÆ: Ã™Ó“: ou˚ªÜÆ YY|ÆzoÁ™Ω @
3. nƒÆÁ EåÏßÓoÊ Àƒõå™ÏuÒ≈Æ ƒtãoÏ ?
EÁ. Eá: tÁuå útÁuå úuenƒÁ úÁez uÀsoÊ Ã©úÓm|ƒÁMÆÊ u¬QãoÏ @
1. N˛Áz¬Á“¬Ê - ........................................................ @
2. FqÏ: - ........................................................ @
3. tÏ:uÀsuo: - ........................................................ @
4. ÃÏ»Á√ÆTyoÁ¬Áúå™‚ - ........................................................ @
5. úØÁƒÁtå™‚ - ........................................................ @
F. Eá: tÁuå ƒÁMÆÁuå Nz˛å GMoÁuå Fuo u¬QãoÏ @
1. <<E“Ê ™ÁÃÁåão∫Ê oÁ–∆Î uÀsuoÊ üÁõÀÆÁu™>> @
2. <<EÁƒÁÊ YoÏ Ï| ™ÁÃz Ï ßƒãoÁ{ EåÏÃ∫Áƒ:>> @
3. <<E“Ê t∆¬qu™oƒ Á|um ÆÁƒoΩ ™wuN˛ÁøúÊ å üÁõåÁzu™ Q¬Ï !>>
4. <<úÁuúå‚ @ uY∫ÁÆÏ Á ƒá|Àƒ !>>
F|. úÁeÊ úuenƒÁ u∫O˛ÀsÁåÁuå úÓ∫ÆãoÏ @
1. LN{˛N˛: N¿˛™∆: ƒtuo Yzo‚ ..................@
2. FtÁåÎ oÏ E“Ê ..................@
3. ßƒoÁÊ ÃƒÁ|um ..................@
4. “z u™fiÁum ..................@
5. úÁuúå‚ ..................@

G. Eá: tÊ T˘ÁÊ∆Ê úuenƒÁ ü«ÁíÁåÁ™‚ G∫Áum u¬QãoÏ @
E˘oåN˛Á¬z N˛Á¬Ï…Æ√ÆÁuõo: Ãƒ|fi –≈Æoz @ N˛Á¬Ï…ÆuåƒÁ∫mÁÆ ƒwqÁmÁÊ
ÃÊ∫qmÊ N˛ÁÆ|™‚ @ EáÏåÁ ƒwqÁmÁÊ ÃWΩPÆÁ ãÆÓåÁ Ã±ÁÁÆoz @ L Á u“ ∆ÁzYåyÆÁ
uÀsuo: @ Ã©üuo “u∫oƒwqmÁÊ ™“oy EÁƒ≈ÆN˛oÁ @ \yƒåÊ Ãƒ˙ ƒwq{: ÃÏÃ©§ÚÊ Q¬Ï !
ƒwq\yƒåz EÀ™ÁNÊ˛ \yƒåÊ, ∫qmz EÀ™ÁNÊ˛ Y ∫qmu™uo å uƒÀ™o|√Æ™‚ @ Eo:
EÁn™å: \yƒåÊ ∫uqoÏÊ EÀ™Áuß: ƒwqÁ: ∫qmyÆÁ: @
ƒwqÁz ∫quo ∫uqo: @
1. Nz˛ ÁÊ ÃWΩPÆÁ üuoutå™‚ ãÆÓåÁ Ã±ÁÁÆoz ?
2. ƒwqÁu»oÊ uN˛™‚ EuÀo ?
3. N˛y–∆ÁåÁÊ ƒwqÁmÁÊ ™“oy EÁƒ≈ÆN˛oÁ uƒ˘oz ?
4. \yƒåÊ ∫uqoÏÊ Nz˛ ∫qmyÆÁ:?
H. Eá: tÁåÁÊ ü«ÁíÁåÁÊ Ã™ÁáÁåÁuå úÁe™ÁáÁ∫yNw˛nÆ u¬QãoÏ @
1. N˛t¬ynƒN˛‚ N˛tÁ ™wuN˛ÁøúÊ üÁõåÁzuo ?
2. ™wuN˛ÁøúÊ N˛ÀÆ útÁs|ÀÆ úØÁuƒÊ∆uoƒ Á|um ßƒuão ?
3. ∫¶ÁÏ: uN˛ÆoÁ N˛Á¬zå ™wuN˛ÁøúÊ üÁõåÁzuo ?
4. YoÏ Ï| ™ÁÃz Ï N˛Á{ N˛t¬ynƒY™‚ EåÏÃ∫o:?
5. §w“tƒN˛∫N˛lgÁz¬z Nz˛ Nz˛ EÁÃå‚ ?
6. N˛: uN˛™s˙ ™“ÁãoÊ ÃãoÁz Ê uƒãtuo ?
II. ßÁƒ√ÆO˛yN˛∫m™‚ - Ã\|åÁn™N˛oÁ

1. N˛ÁYNÓ˛úy uN˛™s˙ üoyN˛Á∫zXZÁúÓmÁ| Eßƒo‚ ?
2. Ãƒz|Duú õ¬ÁuÀoN˛ÁÆ uN˛™‚ EÁ∆yƒ|YåÊ tƒão:? uN˛™s|™‚ ?
3. Ã©üuo EÀ™Áuß: GúÆÏ[Æ™ÁåÁåÁÊ õ¬ÁuÀoN˛ƒÀoÓåÁÊ ÀsÁåz N˛Áuå ƒÀoÓuå GúÆÁzMo√ÆÁuå
u¬QãoÏ ?
1. ßƒo: úÁe∆Á¬ÁÆÁÊ õ¬ÁuÀoN˛ƒÀoÓåÁÊ uƒuåÆÁzTuƒ Æz LN˛Á TÁz…ey üYu¬…Æuo @
onÃ™Æz ßƒÁåΩ uNÊ˛ ƒut…Æuo ?
2. õ¬ÁuÀoN˛ƒÀoÓåÁÊ uƒuåÆÁzT: uN˛™s˙ “ÁuåN˛∫: ßƒuo ?
F. Ã\|åÁn™N˛oÆÁ Ã™ÁáÁåÁuå u¬QãoÏ@
1. õ¬ÁuÀoN˛ÀÆÓoÁåÁÊ uƒuåÆÁzTÀÆ ÀsTå™Ω E•Æs|ÆåΩ \åÁåΩ GuÒ≈Æ N˛∫úfi™zNÊ˛
u¬QãoÏ ?
leT<ä“¤>∑eBZ‘· eTVü‰uÛ≤s¡‘·+˝Àì ;Ûwüà |üs¡«+˝Àì n+X¯+. Bì˝À

|ü<äTHÓì$T~ n<Ûë´j·÷\T @&ÉTe+<ä\ XÀ¢ø±\T ñHêïsTT. Ç~ πøe\+ <Ûäsêàìï
uÀ~Û+#˚ Á>∑+<∏äy˚T ø±<äT. Ä<ÛäTìø£ Jeq+˝Àì Ä#êsê\T ≈£L&É Bì˝À ñHêïsTT.
uÛÑ>∑eBZ‘· ˝Àø£eéVü≤sêìï, Ä<Ûë´‹àø£ e÷sêZìï ìπs›•düTÔ+~. á ^‘ê XÊÅdüÔ+˝À
ø£s¡à, C≤„q, <Ûë´q, jÓ÷>∑ dü+ã+<ÛäyÓTÆq nH˚ø£ $wüj·÷\T ñHêïsTT. C≤‘·T\T,
esêZ\T, dü+Á|ü<ëj·÷\qT dü+ã+~Û+∫q $#ês¡eTT Ç+<äT˝À ø£q|ü&É<äT.
<üNw˛uo: ∫quo ∫uqoÁ> Lou˚ Æz ßƒo: EußüÁÆÊ ƒtoÏ @
E. Eá: tÁåÁÊ útÁåÁÊ Ã™ÁåÁs|N˛útÁuå rÁnƒÁ ƒÁMÆÁuå u¬QãoÏ @
GtÁ - uƒ¬©§: - EÁ¬ÀÆ™‚ - N˛™|um uƒ¬©§: “ÁuåN˛∫: ßƒuo @
1. ßÓu™: - ................. - ...................................
2. ™åÏ\: - ................. - ...................................
3. ™wo‚ - ................. - ...................................
EÁ. úÁeÀÆ EÁáÁ∫zm u∫O˛ÀsÁåz Ï Ã©§ÚƒÀoÓuå u¬QãoÏ @
1. t∆utåÁ•Æão∫z Lƒ ™wuN˛ÁøúÊ üÁõåÁzuo @ ( )
2. l™ÁÃÁåão∫™zƒ ™wuN˛ÁøúÊ üÁõåÁzuo @ ( )
3. LN˛ƒ z| ™wuN˛ÁøúÊ üÁõåÁzuo @ ( )
4. ™wuN˛ÁøúÊ üÁõoÏÊ úØÁuƒ∆uoƒ Á|um uå∫yq™ÁmÊ ƒÀoÏ @ ( )

1. å + Lƒ - .................
2. Fuo + GO˛ƒÁå‚ - .................
3. Ãƒz| + Euú - .................
4. ™ÁÃ + Eåão∫™‚ - .................
5. üuoN˛Á∫ + FXZÁ - .................
6. Eão: + §u“: - .................
7. uƒåÁ + Euú - .................
1. LNz˛åÁzO˛™‚ - ................. 5. ÃÁ{PÆÁs|™‚ - .................
2. øúÁão∫™‚ - ................. 6. tzƒzåÁ“Ê - .................
3. ™™ÁúzqÆÁ - ................. 7. FnÆÏO˛™‚ - .................
4. FoÁzDuú - .................
F. Eá: tÁuå ƒÁMÆÁuå úeãoÏ @
1. TÏmy TÏumåÊ ƒzu @
2. N˛™|∆y¬: ÆÁzTy N˛·Æoz @
3. ¬Ázßy ∆ÁuãoÊ å üÁõåÁzuo @
4. Ãƒz| ßƒãoÏ ÃÏuQå: @
GúÆÏ|O˛ƒÁMÆz Ï ÀsÓ¬Áq∫Áum útÁuå Fuå ünÆÆÁãoÁuå Fuå(Få‚) ünÆÆ: Ã`rÁ∆£tÁo‚
ÆÏO˛ FnÆsz| ßƒuo @ ÆsÁ TÏm+Fuå(Få‚) = TÏmy, TÏmÆÏO˛: FnÆs|:@ TÏmÁ: EÀÆ
Ããoyuo @
Få‚ ünÆÆÁãoútÁuå uƒ∆z mútÁuå Ãuão @ Eo: Loz ÁÊ øúÁum ufi Ï u¬Wïz Ï
ßƒuão@
1. TÏmy - TÏmÆÏO˛:@ TÏmÁ: EÀÆ Ããoyuo @
2. ÃÏQy - ÃÏQÆÏO˛:@ ÃÏQÁuå EÀÆ Ããoyuo @
G. Eá: u¬uQoÁÊ oÁu¬N˛ÁÊ úÓ∫ÆãoÏ @
∆£t: + ünÆÆ: øúÁum úÏ ÕÁy å.úÊÏ
GtÁ - ÃÊÃÁ∫ + Få‚ ÃÊÃÁu∫å‚ ÃÊÃÁ∫y ÃÊÃÁu∫my ÃÊÃÁu∫
1. ™Áå + Få‚ ™Áuåå‚ ........... ........... ...........
2. üÁm + Få‚ üÁumå‚ ........... ........... ...........
3. tz“ + Få‚ tzu“å‚ ........... ........... ...........
4. N¿˛Ázá + Få‚ N¿˛Ázuáå‚ ........... ........... ...........
5. uƒåÁzt + Få‚ uƒåÁzutå‚ ........... ........... ...........
H. Eá: tz Ï ƒÁMÆz Ï ∫zQÁuWîoútÁåÁÊ üNw˛uoünÆÆÁ{ uƒß[Æ Ã™ÁáÁåÊ ütuƒN˛¡úz•Æ:
uYnƒÁ u¬QãoÏ @
1. áåy \å: tÁåzå ∆Ázßoz @ - ....................
(E) áå‚ + F| (EÁ) áå + Fåy
(F) áå + Fuå (F|) áuåå‚ + F|
2. ÃÊÀNw˛oÃÁu“nÆ\Tuo tlgy ÃÏüuÃÚ: N˛uƒ:@ - ....................
(E) tulg + Fuå (EÁ) tlgy + Fuå
(F) tlg + Fåy (F|) tlg + Fuå
3. ∆oz Ï LN : ÃÏNw˛oy \ÁÆoz @ - ....................
(E) ÃÏNw˛o + Fåy (EÁ) ÃÏNw˛o + Fuå
(F) ÃÏNw˛uo + Fuå (F|) ÃÏNw˛oy + Fuå
Nz˛ ÁÊ útÁsÁ|åÁÊ ™wuN˛ÁøúÊ üÁõoÏÊ uN˛ÆÁåΩ Ã™Æ:
ßƒoyuo úucN˛Áøúzm uƒu¬PÆ N˛flÆÁüN˛Áz…ez üt∆|ÆãoÏ @

7. EÁuo·Æ™Ω owoyÆ: ßÁT:
1. uYfiz uNÊ˛ –≈Æoz ?

2. uYfiz uÀsoÁ: \åÁ: uNÊ˛ uNÊ˛ NÏ˛ƒ|uão ?
3. uYfiÊ –…bûÁ uN˛™Ω EƒToƒÁåΩ ?
åzú·Æ™‚
ßÁ∫oyÆÃÊÀNw˛oÁ{ EuousÃnN˛Á∫: üáÁåuƒ Æ: @ <<EuoustzƒÁz ßƒ>> Fuo
åzú·Æ™Ω
Gúuå ˚ÁMÆ™Ω @ EuousÊ t{ƒu™uo ™nƒÁ Ã©™ÁåÊ NÏ˛ÆÁ|oΩ FnÆs|: @ F|–∆ƒÁMÆ™Ω
EÁ\yƒå™Ω EÁYu∫oƒo: ™“ÁúÏª ÀÆ ∫uãotzƒÀÆ Yu∫oÊ ™“ÁßÁ∫oz, ßÁTƒozDuú
u¬uQo™uÀo @
oÀÆ tÁownƒTÏmÊ ZÁfiÁ: \ÁåãoÏ Fuo GÒz≈Æzå, oÀÆ Yu∫o™Ω úÁe∞ÁÊ∆øúzmÁfi
ÀƒyNw˛o™Ω @
135
(ß∫oƒÊ∆yÆz Ï ∫Á\ÃÏ ∫uãotzƒ: ™“ÁåΩ GtÁ∫: @ Ã: ∫Á\Á Ã™ÀoÊ tÁåøúzm t‹ƒÁ
tÁu∫¸∞™åÏßƒåΩ ÃNÏ˛bÏ©§Ê ƒåz ƒÃuo À™ @ LN˛uÀ™åΩ utåz ........)
∫Á\únåy - üßÁz ! úÁtÁ{ üqÁ¡Æ EÁTXZãoÏ @ ßTƒtåÏT¿“zm E˘ QÁutoÏ™Ω EÁ“Á∫: ¬£á: @ úÁoÏÊ
\¬™uú üÁõo™Ω @ Ãnƒ∫Ê ÃúÏfi: EÁTXZãoÏ @
∫uãotzƒ: - tzuƒ ! L Lƒ üÃÁt: @ qmN˛Á¬Ê uo…e @ EuoustzƒÁÆ üoyqÁÊ NÏ˛ƒ|: @ <<Nz˛ƒ¬ÁVÁz
ßƒuo Nz˛ƒ¬Áty>> Fuo »ÏuoƒÁMÆÁ™Ω @ Æ: EuosÆz Et‹ƒÁ QÁtuo Ã: úÁúÊ
QÁtoyuo ∆ÁÀfiuåÆ™: ßƒnÆÁ: rÁoúÓƒ| Lƒ @ Eo: EuousÊ uƒåÁ N˛sÊ .........
∫Á\únåy - EÀoÏ ÀƒÁu™åΩ !
ußqÏN˛: - (EÁTnÆ) ßƒuo ußqÁÊ tzu“ ! qÏáÁ ™Á™Ω Eoyƒ §Ááoz @
™Áo: ™™ Gt∫úÓ∫mÁÆ .............
∫uãotzƒ: - (ÃÃãoÁz ™Ω)
E•ÆÁToÁz rÁoúÓƒÁz| ErÁoÁzDuousªXÆoz @
oÆÁz: úÓ\ÁÊ u˚\: NÏ˛ÆÁ|utuo úÁ{∫ÁumN˛y À™wuo: @@
FtÁåy™Ω Euous: EÁToƒÁåΩ @
∫Á\únåy - (ÀƒyNÏ˛ª) (EëÁz Eá|ßÁTÊ ußqÏN˛ÁÆ ttÁuo) üßÁz ! ßÁz\åÁs˙ úÏfizm Ã“ EÁTXZoÏ
ßƒÁåΩ (ÆtÁ ........ GúN¿˛™oz.............)

§¿Á÷m: - \åuå ! ußqÁÊ tzu“ ? (GÄÁ{:)
∫Á\únåy - uo…eoÏ qm™Ω (EÁztåÊ u˚áÁ uƒß[Æ LNÊ˛ ßÁT™Ω EÁåyÆ) ÀƒyN˛∫ÁzoÏ ßƒÁåΩ @
uå Át: - (EÁTnÆ) E©§ ! EÁztåÊ QÁutnƒÁ LN˛ÃõoÁ“N˛Á¬: EßƒoΩ @ uN˛uØÁoΩ ttÁoÏ @
∫Á\únåy - EÆz ! ÀƒyNÏ˛ª @ (EÁztåÊ Ãƒ˙ ttÁuo)
∫uãotzƒ: - tzuƒ @ ÃÏN˛ÁÆ˙ Nw˛oƒoy @
EuousÆ|fi ßSåÁ∆Áz Tw“ÁoΩ üuouåƒo|oz @
Ã oÀ™{ tÏ…Nw˛oÊ t‹ƒÁ úÏlÆ™ÁtÁÆ TXZuo @@
Euous: - uå∫Á“Á∫zm Tw“ÁoΩ TXZuo YzoΩ Ã: ÀƒN˛yÆÊ úÁúÊ t‹ƒÁ
EÀ™ÁNÊ˛ úÏlÆ™ÁtÁÆ TXZoyuo EÁÆÁz|uO˛: @ LoÁtw∆ÁoΩ tÁz ÁoΩ ƒÆÊ uƒ™ÏO˛Á: @
∫Á\únåy - FtÁåÎ Nz˛ƒ¬Ê \¬úÁåÊ NÏ˛ÆÁ|™ @
úusN˛: - E©§ ! §“Ï uúúÁÃÁ EuÀo @ uN˛u`YoΩ \¬Ê ttÁoÏ @
∫Á\únåy - ÀƒyNÏ˛ª (oÀ™{ \¬Ê ttÁuo) @
∫uãotzƒ: - N˛¡ÆÁum ! oƒ ÃÁ“YÆ˙ ™™ ßÁSÆƒ∆ÁoΩ ¬£á™Ω @ ™™ ™åÁzßÁƒÊ rÁnƒÁ EÁY∫uÃ
nƒ™Ω @ Eo Lƒ ƒtuão .............
Eá˙ ßÁÆÁ| ™åÏ…ÆÀÆ ßÁÆÁ| »z…eo™Á ÃQy @
ßÁÆÁ|™Ó¬Ê ufiƒT|ÀÆ ßÁÆÁ|™Ó¬Ê ou∫…Æo: @@ Fuo @
LooΩ ÃnÆ™Ω @ Eo Lƒ <EáÁ|Wïy> Fuo útÊ ÃÁs|NÊ˛ ßƒuo @ ßƒoy ÃÏQtÏ:Qz Ï ™™
ÃQy Lƒ @ Æ˘oΩ N˛∫Ázu™ ooΩ Ãƒ˙ Ã¢˛¬Ê ßƒuo @ N˛Á∫mÊ oƒ Ã“ÆÁzT Lƒ @
áãÆÁzDuÀ™ tzuƒ @ (ÃÁåãtÊ)
ußqÏN˛: - (üuƒ≈Æ) E©§ ! §ÏßÏqÁúyugo: EuÀ™ @
∫Á\únåy - FtÁåÎ N˛o|√ÆÊ ................ (ü≈åÁs|Nz˛å ßoÁ|∫Ê –…bΩƒÁ)
∫uãotzƒ: - t{ƒÊ üÁs|ÆÁu™ ...........
å nƒ“Ê N˛Á™Æz ∫Á[ÆÊ å ÀƒT˙ åÁúÏåß|ƒ™Ω @
N˛Á™Æz tÏ:QoõoÁåÁÊ üÁumåÁ™Áuo|åÁ∆å™Ω @@
§¿÷ÁuttzƒÁ: - ünÆqyßÓÆ ∫Á\åΩ @ oƒ EuousÃzƒÁonú∫oÆÁ uå:ÀƒÁs|tÁåTÏmzå Y ƒÆÊ ÃãoÏ…bÁ: @ ƒ∫Ê
ƒwmy…ƒ @
∫uãotzƒ: - ™™ LotzƒÁßy…b™Ω @
Ãƒz| ßƒãoÏ ÃÏuQå: Ãƒz| ÃãoÏ uå∫Á™ÆÁ: @
Ãƒz| ß¸Áum ú≈ÆãoÏ ™Á N˛u≈YoΩ tÏ:QßÁSßƒzoΩ @@
tzƒÁ: - <<osÁÀoÏ>> E“Áz áãÆÁz ßƒÁåΩ @ uY∫N˛yuo|ß|ƒ @
(∫uãotzƒ:, oÀÆ únåyúÏfiÁtÆ:, ™Ázq™ÁTz| üuÀsoÁ:)
N˛uƒúu∫YÆ:
√ÆÁÃ™“u |mÁ uƒ∫uYoz ßÁTƒoz ßÁ∫oz Y ∫uãotzƒYu∫o™uÀo @ √ÆÁÃÀÆ úÓm|åÁ™ Nw˛…m˚{úÁÆå:,
ƒztuƒß\åÊ Nw˛oƒÁuåuo oÀÆ ƒzt√ÆÁÃ: FnÆuú åÁ™ @
√ÆÁÃ: E…bÁt∆úÏ∫ÁmÁuå, E…bÁt∆úƒÁ|n™NÊ˛ ™“ÁßÁ∫o™Ω, ßÁTƒoÁutuƒuƒáT¿ãsÁåΩ √Æ∫YÆoΩ @
EuÀ™åΩ úÁe∞ÁÊ∆z ™“ÁßÁ∫oz uÀsoÁ ∫uãotzƒN˛sÁ Ã©ßÁ mªúzm üÀoÏoÁ @
1. ßƒo: Tw“™Ω EÁToÁåÁ™Ω EuosyåÁÊ ™ÆÁ|tÁÊ ßƒão: N˛sÊ NÏ˛ƒ|uão ?
2. ∫uãotzƒ: Ãƒ|ÀƒÊ tÁåÊ Nw˛oƒÁåΩ ? ßƒão: N˛tÁuú uN˛™uú tÁåÊ NÏ˛oƒão: uN˛™Ω ?
3. EuosÆ: åÁ™ Nz˛ ?
4. EÁuo·ÆÊ åÁ™ uN˛™Ω ?
5. úÁe∞ÁÊ∆z N˛ÀÆ úÁfiÊ ßƒoz ∫ÁzYoz ? uN˛™s|™Ω ?
EÁ. úÁeÊ úuenƒÁ úÁez uÀsoÁuå Ã©§ÁzáåÁs|N˛útÁuå, uN¿˛ÆÁútÁuå Euãƒ…Æ oz Á™á:
∫zQÁWîåÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ @ oz Á™Ω EsÁ|åΩ \ÁåãoÏ @
F. Eá: tÁuå ƒÁMÆÁuå N˛: NÊ˛ üuo GMoƒÁuåuo u¬QãoÏ @
1. Nz˛ƒ¬ÁVÁz ßƒuo Nz˛ƒ¬Áty @
2. qÏáÁ ™Á™Ω Eoyƒ §Ááoz @
3. Ã: ÀƒN˛yÆÊ úÁúÊ t‹ƒÁ EÀ™ÁNÊ˛ úÏlÆ™Ω EÁtÁÆ TXZuo @
4. <EáÁ|Wïy> Fuo útÊ ÃÁs|NÊ˛ ßƒuo @
5. ƒ∫Ê ƒwmy…ƒ @
F|. Eá: tÊ úu∫XZztÊ úuenƒÁ Ã™ÁáÁåÁuå u¬QãoÏ @
úÓƒ|™Ω EãáN˛ÁÃÏ∫Áz åÁ™ ∫ÁqÃ: tzƒoÁ•Æ: ƒ∫Ê üÁõÆ tÏ\|Æ: ÃåΩ ßÓ¬ÁzNz˛ \åÁåΩ
uƒ∆z o: úygÆuo À™ @ N˛ÁzDuú tzƒ: oÊ Ã©™ÏQyN˛oÏ˙ ÃÊ“oÏ˙ ƒÁ å ∆MoƒÁåΩ EÁÃyoΩ @ Es
N˛tÁuYoΩ Ãƒz| tzƒÁ: Ã©ßÓÆ uåmy|oƒão: ÆoΩ Ãƒz| tzƒÁ: Àƒ∆Oz˛: N˛uØÁoΩ EÊ∆Ê t˘Ï: @ <<oo:
Ã™Ïuto∆Oz˛: üÆÁzTzm EãáN˛ÁÃÏ∫: ™Á∫myÆ:>> Fuo @ oo: Ãƒz| tzƒÁ: ÀƒÀÆ EÊ∆Ê tƒão: @
§¿÷m: ∆Oz˛: EÊ∆o: §¿Á÷y Ãw…bÁ @ ™“z≈ƒ∫ÀÆ EÊ∆o: <™Á“z≈ƒ∫y> Ã™ÏÙÓoÁ @ NÏ˛™Á∫ÀÆ
(ÃÏ§¿÷lÆÀÆ) EÊ∆o: <N˛Á{™Á∫y> Ã™ÏnúëÁÁ @ uƒ…mÁz: EÊ∆o: ƒ{…mƒy uåu™|oÁ @ Æ™ÀÆ EÊ∆o:
<<ƒ∫Á“y>> Ã™ÏnúëÁÁ EßƒoΩ @ Fã¸ÀÆ EÊ∆o: <Fã¸Ámy> uƒuåu™|oÁ @ ™“Áª¸ÀÆ EÊ∆o:
<YÁ™ÏlgÁ> GnúëÁÁ @ LoÁ: Ãõo∆O˛Æ: Ã©ßÓÆ ¬ÁzN˛N˛lbN˛™Ω EãáN˛ÁÃÏ∫Ê åÁu∆oƒnÆ: @
1. EãáN˛ÁÃÏ∫Ê N˛Á: åÁu∆oƒnÆ: ?
2. LoÁ: Ãõo∆O˛Æ: Nz˛ ÁÊ Ãuão ?
3. ™“z≈ƒ∫ÀÆ EÊ∆o: N˛Á Ã™ÏÙÓoÁ ?
4. ƒÁ∫Á“y N˛À™ÁoΩ EÊ∆ÁoΩ uåu™|oÁ ?
5. ƒ{…mƒy ∆uMo: N˛ÀÆ EÊ∆: ?
6. Ãõo∆MoyåÁÊ åÁ™Áuå u¬QãoÏ ?
1. EáÁ|Wïy Fuo útÊ N˛sÊ ÃÁs|NÊ˛ ßƒuo ?
2. ßÁz\åüÁõoz ∫uãotzƒ: N˛ÀÆ üoyqÁÊ Nw˛oƒÁåΩ ? uN˛™s|™Ω ?
3. ∫Á\únåy N˛À™{ uN˛ uNÊ˛ tƒoy ?
4. Euous: uå∫Á∆ÆÁ uN˛™s˙ å TXZzoΩ ?
5. ∫uãotzƒÀÆ Tw“Ê üuo Nz˛ Nz˛ EÁToÁ:? oz uNÊ˛ uNÊ˛ úw…bƒão: ?
6. ∫uãotzƒ: Nz˛å ≈¬ÁzNz˛å tzƒÊ üÁus|oƒÁåΩ oÀÆ ßÁƒ: N˛: ?
1. ßƒão: EuosyåÁ™Ω EÁT™åz uNÊ˛ N˛u∫…Æuão ?
2. EÀÆÁ: N˛sÁsÁ: ∆yu |N˛Á Ã™yYyåÁ ƒÁ ? uN˛™s˙ ? N˛Á∫mÁuå u¬QãoÏ ?
3. úÁe∞N˛sÁÊ∆ÁáÁ∫zm Tw“yo√ÆÁ: ÃÏTÏmÁ: Nz˛ ?
4. úÁez uÀsoÁåΩ ≈¬ÁzN˛ÁåΩ Ã©ÆN˛Ω úuenƒÁ oz ÁÊ ßÁƒÁåΩ ÀƒyÆƒÁMÆ{: u¬QãoÏ @
5. ÆÁYN˛Á: Ãƒ|fi “ÀoÊ üÃÁÆ| ÆÁYãoz @ N˛y–∆z•Æ: ÆÁYNz˛•Æ: tÁåÊ N˛o|√Æ™Ω Fuo
ßÁƒÆuão? u¬QãoÏ ?
1. <tÁownƒƒ{u∆…b∞Ê> Fuo ∆yu |N˛ÆÁ uå§ãá™zNÊ˛ u¬QãoÏ @
2. úÁe∞ÁÊ∆ÃÁ∫ÁÊ∆Ê ÀƒyÆƒÁMÆ{: u¬QãoÏ @
1. Ã©ßÁ mÁn™N˛u™tÊ úÁeÊ N˛sÁøúzm u¬QãoÏ @
2. Eá: túu∫XZztÊ ÃÊÀNw˛oßÁ ÆÁ EåÏƒtãoÏ @
|üPs¡«+ Ä+Á<Ûä<˚X¯+˝À <˚eX¯s¡à nqT ˇø£ ãT~∆XÊ*jÓÆTq Áu≤Vü≤àDT&ÉT ñ+&˚yê&ÉT.
n‘·&ÉT düs¡«XÊÅdüÔ ø√$<äT&ÉT. ø±ì n‘·ì |ü⁄Á‘·T&ÉT eT*¢Hê<∏äT&ÉT k˛eT]jÓÆT #·<äTe⁄ø√˝Ò<äT.
‘·+Á&ç m+‘· Á|üj·T‹ï+∫Hê n‘·&ÉT $<ä´ H˚s¡TÃø√˝Òs¡T. ô|<ä›j·÷´ø£ eT*¢Hê<∏äTìøÏ $yêVü≤+
»]–+~. ˇø£Hê&ÉT eT*¢Hê<∏äTì uÛ≤s¡´ ‘·q uÛÑs¡ÔqT nC≤„ì nì |ü]Vü≤dæ+∫+~. n|ü⁄&ÉT
<˚XÊ+‘·s¡+ yÓ[fl |ü≥Tº<ä\‘√ $<ë´s¡®q #˚dæ >=|üŒ |ü+&ç‘·T&Ó’ dü+dü ÿ è‘·ø±yê´\≈£î yêÚ≤´q+
#˚dæ |òüTqø°]Ô kÕ~Û+#ê&ÉT. Ç‘·&ÉT eTq ‘Ó\T>∑Tyê&ÉT.
F|. ü∆ÊÃÁn™N˛ÆÁ üuoÀúãtåÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ@
tzƒÁ¬Æz Ï üuoutå™Ω EëÁtÁåN˛ÁÆ|N¿˛™: EÆÁzu\o: ßƒuo @ ozå N˛Áuå üÆÁz\åÁuå
ßƒãoyuo u¬QãoÏ @
E. Eá: t{: út{: u∫MoÀsÁåÁuå úÓ∫ÆãoÏ @
üoyqm™Ω rÁoúÓƒ|: uå™Ó|¬å™Ω Ãnƒ∫™Ω
1. Ã™Á\z tÏ∫ÁYÁ∫ÁmÁÊ .................... EÁƒ≈ÆN˛™Ω @
2. t{ƒt∆|åÁs˙ ........................ NÏ˛™|: @
3. ∆Á¬Á .................... Tão√ÆÁ @
4. ≈ƒ: uƒ∫Á™ Fuo .................. uƒ Æ Lƒ @
EÁ. ÆsÁzuYoÊ ÆÁz\ÆãoÏ @
1. E•ÆÁTo: úÁúÊ ttÁuo
2. Euous: úÓ\Á™Ω EN˛∫ÁzoΩ
3. u˚\: ÃQy
4. ßSåÁ∆: ErÁo:
5. ßÁÆÁ| ußqÏN˛:
F. GtÁ“∫mÁåÏÃÁ∫™‚ Eá: t{: út{: ÀƒyÆƒÁMÆÁuå u¬QãoÏ @
GtÁ - tÁoÁ - áÁoÁ
tÁoÁ Lƒ uåá|åÁåÁÊ áÁfiÁ Ã–∆: @
1. E©§Á - ázåÏ:
2. uƒ˘Á - áå™Ω
3. ƒwq: - N˛Á¬Ï…Æ™Ω
F|. Eá: tÁuå ƒÁMÆÁuå úeãoÏ @ oz Ï ƒÁMÆz Ï ÆÀÆ útÀÆ úÆÁ|ÆútÁuå ßƒuão oÁuå
N¿˛™∆: u¬QãoÏ @
1. ∫uãotzƒÀÆ únåy uƒåÆÁuãƒoÁ @
2. ∫Á™ÀÆ ßÁÆÁ| ™“ÁÃÁÜƒy @
3. ∫uãotzƒÀÆ á™|únåy ßow|ƒÁMÆÊ úÁ¬Æuo À™ @
4. ÃyoÁ ∫Á™ÀÆ Ã“á™|YÁu∫my @
5. N˛¬fiÊ u™fiu™ƒ u“oÊ N˛∫Ázuo @
6. ÃÁ úÏfiƒoy Eo: \ÁÆÁ Fuo ÃÁs|N˛åÁ©åy EßƒoΩ @
G. úÁez uÀsoÀÆ <E©§Á> Fuo útÀÆ úÆÁ|ÆútÁuå u¬QãoÏ @
E. Eá: tÁuå ƒÁMÆÁuå úeãoÏ @ EƒTXZãoÏ @
üs™ßÁT: u˚oyÆßÁT:
1. ÃtÁu∆ƒ: Gúƒå™Ω ETXZoΩ @ ÃtÁu∆ƒ: GúƒåÊ ToƒÁåΩ @
2. Tmz∆: úÁe™Ω EúeoΩ @ Tmz∆: úÁeÊ úueoƒÁåΩ @
3. ÃÊÀNw˛ou∆u§∫™Ω E“™Ω ETXZ™Ω @ ÃÊÀNw˛ou∆u§∫™Ω E“Ê ToƒÁåΩ @
4. EÜÆÁuúN˛Á ÃÊÀNw˛ozå Lƒ EúÁeÆoΩ @ EÜÆÁuúN˛Á ÃÊÀNw˛ozå Lƒ úÁueoƒoy @
5. ßy™: §“Ï EQÁtoΩ @ ßy™: §“Ï QÁutoƒÁåΩ
6. ßƒoy úÏÀoN˛™Ω EåÆoΩ @ ßƒoy úÏÀoNÊ˛ åyoƒoy @
7. uƒ™Áå™Ω EY¬oΩ @ uƒ™ÁåÊ Yu¬oƒoΩ @
8. §Á¬Á: ü≈åÁåΩ EúwXZåΩ @ §Á¬Á: ü≈åÁåΩ úw…bƒão: @
9. åo|MÆ: åÁb∞™Ω ENÏ˛ƒ|åΩ @ åo|MÆ: åÁb∞™Ω Nw˛oƒnÆ: @
10. ƒwqÁoΩ úmÁ|uå EúoåΩ @ ƒwqÁoΩ úmÁ|uå úuooƒuão @
Gúu∫ u¬uQoÁuå üs™ßÁTÀÆ ƒÁMÆÁuå <¬WΩ> ¬N˛Á∫ÆÏMoÁuå ƒÁMÆÁuå @
u˚oyÆßÁTz uÀsoÁuå ƒÁMÆÁuå <MoƒoÏ> ünÆÆÁãoÁuå ƒÁMÆÁuå @
GßÆÁz: ™ÜÆz ßztÊ rÁoƒão: ƒÁ ! EåÆÁz: ˚ÆÁz∫uú Es|: Ã™Áå:, ßÓoN˛Á¬Ás|: Lƒ @
- Efi ¬WΩ¬N˛Á∫ƒÁMÆz Ï u¬Wïßzt: å ßƒuo @ ú∫ãoÏ úÏª ßzt:
(üs™ - ™ÜÆ™ - G™) ßƒuo @
<MoƒoÏünÆÆÁãoƒÁMÆz Ï u¬Wïßzt: ßƒuo @ úÏª ßzt: å ßƒuo @
ÆsÁ - ∫Á™: T¿Á™™Ω ETXZoΩ @
nƒÊ T¿Á™™Ω ETXZ: @
E“Ê T¿Á™™Ω ETXZ™Ω @
∫Á™: T¿Á™Ê ToƒÁåΩ @
nƒÊ T¿Á™Ê ToƒÁåΩ @
E“Ê T¿Á™Ê ToƒÁåΩ @
MoƒoÏ ünÆÆz Nw˛oz u¬Wïßzt:
úÏÊu¬Wïz úeΩ - úueoƒÁåΩ
Àfiyu¬Wïz - úueoƒoy
åúÏÊÃN˛u¬Wïz - úueoƒoΩ
úÏÊu¬WïøúÁum - TÏmƒoΩ ∆£t Fƒ
Àfiyu¬WïªúÁum - TÁ{∫y∆£t Fƒ
åúÏÊÃN˛u¬WïøúÁum- \ToΩ ∆£t Fƒ
1. Eá: tÁuå u∫MoÀsÁåÁuå úÓ∫ÆãoÏ @
1. åÁ∫ÁÆm: ÃÁ“Á´ÆÊ (Nw˛ + MoƒoÏ) ...........
2. ßMoÁ: tzƒÊ (å™Ω + MoƒoÏ) ................
3. §Á¬N˛Á: N˛ygÁWïmÊ üuo (áÁƒΩ + MoƒoÏ) .........
4. \ååy §Á¬Ê (oÁgΩ + MoƒoÏ) ...........
5. oªlÆ: tzƒÊ (úÓ\Ω + MoƒoÏ) ..............
6. oÁ: úfiÊ (Tw“ + MoƒoÏ) .............
7. ÃÁ ÃnÆ™Ω (ƒYΩ + MoƒoÏ) ...........
8. YÁz∫Á: áåÊ (YÏ∫Ω + MoƒoÏ) ...........
9. Ãú|: u§¬Ê (ü.uƒ∆Ω + MoƒoÏ) ...............
10. Ã: E˘ uƒ¬©§zå (EÁ + T™Ω + MoƒoÏ) ..............
Eá: u¬uQoÁuå ƒÁMÆÁuå úuenƒÁ oÁ–∆Áuå N˛ÁuåYå ÜÆzÆƒÁMÆÁuå u¬uQnƒÁ ußuúfiz üt∆|ÆãoÏ @
1. EëÁtÁåÊ ú∫Ê tÁå™Ω @
2. “ÀoÀÆ ßÓ mÊ tÁå™Ω @
3. tÁåzå ßÓoÁuå ƒ∆yßƒuão @

8. ÃWïXZÜƒ™‚
owoyÆ: ßÁT:
LN˛tÁ LN˛uÀ™åΩ ü\ÁƒÁÃz ÃƒÁ|um Tw“Áum ßÀ™yßÓoÁuå oÁÊ tÏV|båÁ™uáNw˛nÆ

ü™ÏQÁ: åzoÁ∫: tÏ:QÊ üN˛uboƒão:@ ÀsÁuåN˛ü\ÁÃu™uo: LN˛Á N˛™|N˛∫ÁmÁÊ Nw˛oz
åÓoåTw“uå™Á|mÃÁ“Á´ÆÁs˙ Ã™yúƒuo|åÁ™Ω áuåN˛ÁåÁ™Ω EÁúumN˛ÁåÁÊ Ã™yúÊ TnƒÁ
áåÆÁYåÊ N˛∫Ázuo @ Ãu™oz: ÃtÀÆÁåÁÊ –u…b: áuå Ï Lƒ ƒo|oz @ ouÀ™åΩ Ã™Æz
™ÁT|úÁ≈ƒ|Às: N˛≈Yå N˛™|N˛∫: oÁåΩ EÁ“ÓÆ Ã“œÁøõÆN˛Áum tÁåøúzm tƒÁåΩ @
ÃtÀÆÁ: ÃÁ≥ÁÆ˙ –…bΩƒÁ oÊ ü∆ÊuÃoƒão:@ otÁ∫•Æ tÁåuƒ Æz oz ÁÊ –u…b: úu∫ƒuo|oÁ @
1. Ãu™uo: \åz•Æ: uN˛™s˙ áåÊ ÀƒyN˛∫Ázuo ?

2. tÁåuƒ Æz ÃtÀÆÁåÁÊ –u…b: üs™Ê N˛s™ÁÃyoΩ ?
3. Eåão∫Ê ÃÁ –u…b: N˛sÊ úu∫ƒuo|oÁ ?
4. N˛™|N˛∫ÀÆ tÁåzå ßƒÁåΩ uN˛™Ω EƒToƒÁåΩ ?
5. ßƒãoÁzDuú LoÁ–∆N˛ÁÆ˙ N˛oÏ˙ Ã™sÁ|: ßƒuão YzoΩ ooΩ N˛sÊ NÏ˛ƒ|ãoyuo ƒtãoÏ ?
LƒÊ uƒuƒátÏV|båÁÃÏ üÁNw˛uoN˛uƒútÁÊ N˛Á∫mzå úyugoÁåÁÊ \åÁåÁÊ N˛≈Yå ÆÏƒN˛Ã™Ó“:

N˛y–∆Ê ÃÁ“Á´ÆÊ Nw˛oƒÁuåuo rÁÀÆÁ™:@
GÒz≈Æ™‚
! ÃnN˛ÁÆ|N˛∫mz üz∫mÁtÁå™Ω @
! ÃnN˛ÁÆ{|: üÁõoÁÆÁ: EåÏßÓoz: Euß√ÆuMoÃÁ™·Æ|ÀÆ uƒN˛ÁÃ:@
! ÃÁ™Áu\N˛tÏV|båÁuƒ Æz \ÁTøN˛oÁÆÁ: Ã©úÁtå™Ω @
EÁã¸ütz∆üßÏnƒÀÆ uå≈∆Ï¡N˛uƒo∫m™‚
143
143
ÃÁÆÊ YoÏƒÁ|tå™Ω @ ooΩ <Nw˛u < åÁ™N˛N˛¬Á∆Á¬ÁÆÁ: N˛¬ÁüÁWïm™Ω @ Ãƒ{|: N˛¬Á∆Á¬ÁXZÁfi{:
EÁÃãtÁ: úÓmÁ| EÁÃåΩ @ ƒzutN˛ÁÆÁÊ Gúu∫ üÁYÁÆ|: EÜÆÁúN˛Á≈Y EÁÃyåÁ:@ otÁ N˛¬Á∆Á¬ÁÆÁ:
uƒ˘Áus|åzoÁ ™áÏN˛∫: ÜƒuåT¿Á“NÊ˛ ÀƒyNw˛nÆ ƒÁYå™Á∫£áƒÁåΩ @
™áÏN˛∫: - üÁYÁÆz•| Æ: Ãƒz•| Æ: EÁYÁÆ|ƒÆz•| Æ:, u™fiz•Æ≈Y å™ÀN˛Á∫Á:@ utåfiÆÁnúÓƒ˙ ™“oy ƒwu…b: EÁÃyutuo
ßƒão: \Áåuão Lƒ oÆÁ ƒw…bΩÆÁ ™“ÁåΩ \¬ü¬Æ: Ã©ßÓo Fuo @ Eåzå \¬ü¬Æzm
uƒuƒáüÁãoz Ï, ú®y Ï \å\yƒåÊ ÀsuTo™Ω @ qÏunúúÁÃÁ•ÆÁÊ \åÁ: úyugoÁ: EÁÃåΩ @
ouÀ™ëÁƒÃ∫z \¬utS§ãáåz uÀso: <∫Á\ëÁTÓgz™Ω> åÁ™ T¿Á™:@ otΩT¿ÁÁ™ymz•Æ: EÁ“Á∫ÁutN˛¡úåÁÆ
EÀ™ÁNÊ˛ ZÁfiÁ: ofi TnƒÁ E˘ úÏå∫ÁToÁ: @ oz Á™åÏßƒÁåΩ FtÁåÎ »wmÏ™:@ ouÀ™åΩ Ã™Ó“z Æz
Æz Ãuão oz ÁÊ åÁ™Áuå úeÁu™ @ E∆ÁzN˛:, §t∫yåÁs:, E\|Ïå:, tzƒ∫Á\:, ™Áz“åNw˛…m:, YãtåÁ,
oÏ¬Ãy, åÁTƒ®y - LoÁåΩ E“Ê ƒzutN˛ÁÊ üuo ÃÁt∫™Ω EÁ—ƒÆÁu™ @ üs™Ê ™Áz“åNw˛…mÊ üÁs|Æz ÆoΩ
ÀƒN˛yÆÁåÏßƒÊ üN˛bÆoÏ Fuo @
™Áz“åNw˛…m: - Ãƒz|•Æ: u™fiz•Æ: EußåãtåÁuå @ ßƒão: Ãƒz|Duú EuÀ™åΩ ÃzƒÁN˛ÁÆz| ßÁTÀƒÁu™å Lƒ @
ßƒuÙ: Ãƒ{|: ÆÒÊ oÚå™Ω EÁ“nÆ úØÁÁ∆o‚ Ã“œÁøõÆN˛Áum EßƒåΩ @ oÁƒoÁ áåzå ƒÆÊ
otΩT¿Á™ƒÁuÃåÁÊ Nw˛oz EÁ“Á∫útÁsÁ|åΩ, úÁN˛úÁfiÁum N˛ÁuåYå EãÆƒÀoÓuå uƒoym|ƒão:@ EÀ™•ÆÊ
™ÁT|t∆|åÁÆ EÀ™ÁußÀÃÁN˛™Ω EÁToz•Æ: ÃÁ™Áu\N˛uƒ ÆÁYÁÆz•| Æ: EÁ±ÁåzÆ™“ÁztÆz•Æ: áãÆƒÁt:@
LN˛: ZÁfi: - ßƒão: oÁƒnúÆ|ãoÊ N˛sÊ Toƒão:? uNÊ˛ Nw˛oƒão:? Fuo Nw˛úÆÁ uƒ∆tÆoÏ @ ƒÆÊ
»ÁzoÏu™XZÁ™:@

E\Ï|å: - ƒÆu™o: üÀsÁÆ ÆsÁN˛suØÁoΩ ™ÜÆÁ’z ™lg¬Nz˛ã¸Ê üÁõoƒão:@ ofi ƒumS\åÁ: áÁãÆÁuå osÁ
Fo∫útÁsÁ|åΩ uånÆÁzúÆÁzTƒÀoÓuå Y ÃƒÁ|um ™Ó¡ÆÁuáMÆzå uƒN¿˛ymuão @ otÁ EÁYÁÆ|:
™lg¬N˛ÁÆÁ|¬ÆÊ TnƒÁ ofi Ãƒ|N˛Á∫Ã©§uãáå: EuáN˛Áu∫m: ÃÁ“´Æzå ãÆÓåÁuoãÆÓå™Ó¡Æzå ƒÀoÓuå,
útÁsÁ|åΩ N¿˛yoƒão:@
Ã“œÁuN˛¬Ázu™oolgÏ¬Áuå (uƒÊ∆uouN˛¬Ázu™oúÁzbÁu¬N˛Áøúzm), uoÊufimy, ¬ƒmÊ osÁ
™∫yYYÓm|úÁzbu¬N˛Á:, t∆ÁjN˛u˚t¬TÁzlÆ:, Eá|uN˛¬Ázu™oo{¬úÁzbu¬N˛Á: (NÏ˛bÏ©§ÀÆ) ünÆzN˛À™{
Tw“ÁÆ EúzuqoÁuå úYåúÁfiÁum ƒÆÊ N¿˛yoƒão:@
LoÁuå ƒÀoÓuå, útÁsÁ|åΩ åzoÏÊ ßÁ∫ƒÁ“åÀÆÁúzqÆÁ Nw˛u ƒÁ“å™Ï™u™uo uƒuYãnÆ ˚z Nw˛u ƒÁ“åz
ßÁbN˛ÁÆ ÀƒyNw˛nÆ, útÁsÁ|åΩ ofi üúÓÆ| oz Á™Ïúu∫ Gúuƒ≈Æ ƒÆÊ üuÀsoƒão:@ oo:
uƒÊ∆uouN˛¬Áz™yb∫Ω tÓ∫z T¿Á™: EuÀo @ ƒÁ“åz ™ãtÊ TXZo:@
åÁTƒ®y - Ã™Á\∆ÁÀfiÁYÁÆ|: T™åÃ™Æz üÁNw˛uoN˛uƒút: N˛sÊ Ã©ßƒuão ? oz Ï Ã“\Á: ™ÁåƒN˛u¡úoÁ:
N˛Á: Fuo, Ã©ßƒåÁnúÓƒ|™zƒ oÁ: N˛s™Óu“oÏÊ ∆MÆz∫åΩ ? oÁ•Æ: \ÁoÁåÁÊ üßÓo“ÁåyåÁÊ
uåƒÁ∫müÆnåÁåΩ Y ™Á¬ÁT¿såu™ƒ Ãuƒƒ∫m™Ω EƒÁzYåΩ @ oÁåΩ uƒ ÆÁåΩ »Ïlƒão: Lƒ
ETXZÁ™ @
YãtåÁ - ™—Æ™uú uN˛uØÁoΩ N˛suÆoÏ™Ω EƒN˛Á∆Ê ttÁoÏ @ Nw˛u ÆÁåz Gúƒz∆åÀÆ Eå•ÆÁÃƒ∆ÁoΩ
To|úÓm|™ÁTz|m T™åzå EÀ™Áuß: ™“ÁåΩ M¬z∆: EåÏßÓo:@
tzƒ∫Á\: - ofi T¿Á™ÀsÁ: Ãƒz| EÀ™ÁåΩ –…bΩƒÁ §“ÏÃãoÁz ™Ω EãƒßƒåΩ @ T¿Á™z Ãƒ|fi úWî: Lƒ @ N˛ÁuåYå
Tw“Áum \¬úÓmÁ|uå @ EuáN˛ÁuáN˛ú®yÆÁ: ÃNÏ˛bÏ©§Ê T¿Á™uƒ˘Á¬Æz uÀsoƒão:@ uƒ˘ÏoΩ åÁÃyoΩ@
oz ÁÊ ∆ÆåÁs|™Ω EÁÀo∫mÁãÆuú åÁÃåΩ @
Nw˛…m™Áz“å: -ofi EÁ“nÆ úØÁÁ∆oΩ NÏ˛bÏ©§Á: EÁÃåΩ @ ünÆzNÊ˛ NÏ˛bÏ©§ÀÆ 20 uN˛¬Ázu™oolgÏ¬ßÁzmy,
uN˛¬Áz˚Æu™o EÁjN˛yu˚t¬Áuå, onü™ÁmÁåÏTÏm™Ω EãÆútÁsÁ|åΩ uƒoym|ƒão:@ oz ÁÊ úYåÁs˙
N˛Á…eÁuå Ãuão @ uN˛ãoÏ ÃÁ¸˙ áÓ™Ê √ÆÁúÆuão @ Euão™z EuoüÆnåzå oz T¿Á™ymÁ: úÁNÊ˛ Nw˛nƒÁ
ßÁz\å™NÏ˛ƒ|åΩ @
otÁ oz ÁÊ åÆåÆÁz: ™“ÁãoÊ ÃãoÁz Ê ƒÆ™Ω Eú≈ÆÁ™ @ EÀ™ÁNÊ˛ ÆÁz\åÁ§ÚÊ N˛ÁÆ˙ Ã¢˛¬u™uo
ƒÆÊ ßÁuƒoƒão:@ ƒÆ™uú o{ÀÃ“ otzƒ ßÁz\å™Ω EN˛∫ƒÁ™ @ qÏáÁ EuáNz˛uoN˛Á∫mo: otzƒ
ßÁz\å™Ω E™woÁÆ™Áå™Ω EÁÃyoΩ @
oÏ¬Ãy - EfiÁão∫z EãÆ§wãt: Ã™ÁTXZoΩ @ Ã §wãt: EÁXZÁtN˛Áuå, EÁÀo∫mÁuå åÓoåƒÀfiÁum Y
EÁåÆoΩ @ ofi Nz˛Yå ™lg¬o: EÁToƒão: útuƒ∫oƒ{˘Á: tw…bÁ:@ oz üÁo: Lƒ EÁTnÆ
√ÆÁáyåÁÊ ÃWΩN¿˛™mÁnúÓƒ|™zƒ ouëÁƒÁ∫mN˛ÁÆz| ÃÊ¬TíÁ: EßƒåΩ @ oz EÁƒ≈ÆN˛Áuå EÁ{ áÁuå
T¿Á™ymz•Æ: √Æo∫åΩ @ oÁ–∆z ƒÆÀÆuú oz ÁÊ ÃWî¡ú: Ã™Á\u“oN˛Á¨Á §¬ƒoy EÀoyuo E“Ê
uƒÀ™ÆÊ üÁõoƒoy @ oz ÁÊ üÆnåÀÆ N˛ÁÆ|ÀÆ EúzqÆÁ EÀ™ÁNÊ˛ N˛ÁÆ|™¡úu™uo ƒÆÊ rÁoƒão:@
Lƒ™Ω EÀ™ÁN˛™Ω EåÏßÓoÆ: Ããoyuo ÃÁ Ã™Áuúoƒoy @
<<ÃWïXZÜƒÊ ÃÊƒtÜƒÊ ÃÊ ƒÁz ™åÁÊuÃ \ÁåoÁ™Ω>>
(Ãƒz| ZÁfiÁ: Ã“ ˙ N˛∫oÁ¬{: oÁåΩ ü∆ÊÃuão)
1. ZÁfi§wãtzå Nw˛oÊ N˛ÁÆ|™ÏuÒ≈Æ ßƒÁåΩ uNÊ˛ ƒtuo ?
2. \¬ü¬ÆÃ™Æz Ï üÁÆ: Ãƒ|N˛Á∫úqo: Ã“ÁÆoÁ ßƒuo ú∫Ê ü\ÁåÁÊ
úqo: ÃÁ“Á´Æ™Ω EÁƒ≈ÆNÊ˛ ƒÁ Fuo ÃN˛Á∫mÊ ƒtãoÏ ?
3. \¬ü¬ÆÁåÁÊ Ã©ßƒåÁnúÓƒ|™zƒ N˛o|√ÆÁ: ∫qmÁzúÁÆÁ: Nz˛ ?
4. üNw˛uoƒ{ú∫ynÆÁuå N˛sÊ Ã©ßƒuão ? oÁuå ƒtãoÏ ?
EÁ. Eá: tÁuå útÁuå úeãoÏ @ oÁuå útÁuå úÁez Euãƒ…Æ EåÏXZztÀÆ ÃgΩPÆÁÊÊ
u¬QãoÏ @
1. ÜƒuåT¿Á“N˛™Ω 6. qÏunúúÁÃÁ•ÆÁ™Ω
2. \¬utS§ãázå 7. ßÁTÀƒÁu™å:
3. úÁN˛úÁfiÁum 8. Nw˛u ƒÁ“åz
4. To|úÓm|™ÁTz|m 9. ÃNÏ˛bÏ©§™Ω
5. E™woÁÆ™Áå™Ω 10. §¬ƒoy
F. §wãtz T¿Á™ƒÁuÃåÁÊ Nw˛oz N˛Áuå ƒÀoÓuå tÁåyuo úÁez Euãƒ…Æ u¬QãoÏ @
F|. Eá: úÁez uƒ˘™ÁåÁåÁÊ ZÁfiÁmÁÊ åÁ™Áuå Ãuão @ oz ÀƒyÆÁåÏßƒz N˛y–∆uƒ ÆÁåΩ
GMoƒão: Fuo u¬QãoÏ @
N¿˛.Ã ZÁfiÀÆ åÁ™ N˛™Ω EÊ∆™ÏuÒ≈Æ EåÏßƒN˛så™Ω
1. E\Ï|å: T¿Á™Ê N˛sÊ Toƒão: Fuo @
2. åÁTƒ®y
3. YãtåÁ
4. tzƒ∫Á\:
5. Nw˛…m™Áz“å:

1. <∫Á\ëÁTÓgz™Ω> úÆ|ãoÊ ZÁfiÁ: N˛sÊ Toƒão: ? uƒ∆tÆãoÏ ?
2. \åz•Æ: tÁoÏÊ ZÁfi{: N˛Áuå N˛Áuå ƒÀoÓuå ÀƒyNw˛oÁuå ?
3. EÁ±ÁåzÆ™“ÁztÆzå N˛y–∆uƒ ÆÁ: ÃÓuYoÁ: ?
4. ™ÁT|: N˛s™uÀo ?
5. \¬Áƒwo: T¿Á™: N˛s™uÀo ?
1. ™“Áƒw…bz: úoåÁoΩ úÓƒ|™zƒ EÀ™Áuß: T¿Á™z / åT∫z N˛y–∆uƒ Æz »ÚÁ
tÁo√ÆÁ ? N˛s™Ω ?
2. ßƒo: úÁ≈ƒ|Às: T¿Á™: \¬z uå™Så: \Áo:@ ßƒÁåΩ otÁ N˛y–∆Ê ÃÁ“Á´ÆÊ
N˛∫Ázuo ?
3. uƒútÁÊ Ã©ßƒåÁåão∫Ê N˛y–∆uÀsuo: ßƒuo ?
4. ÃÁ™Áu\N˛ÃzƒÁN˛ÁÆ|N¿˛™: FnÆÀÆ N˛: Es|: ?
5. \¬utS§ãá:, \¬ü¬Æ: FnÆÁutÃãtßz| Ï Nz˛ Nz˛ ∫ÁzTÁ: ßƒuão ? Nz˛ å
Ã©ßƒuão ?
6. Gú¸ƒÃ©ßƒåÁnúÓƒ|™zƒ \åz Ï N˛y–∆Ê \ÁT∫m™Ω EÁƒ≈ÆN˛™Ω ?
1. úÁez ƒum|oÁ uƒútΩ Fƒ uƒútΩ oƒ \åútz NÏ˛fiuYoΩ \ÁoÁ Fuo uYãouÆnƒÁ otÁ
ßƒo: ÃÁ“Á´ÆN˛ÁÆ|ümÁ¬y ümÁu¬N˛Á N˛sÊ ßƒoyuo u¬QãoÏ @
2. \¬ü¬ÆÃãtãßz|, Gú¸ƒÃãtßz| uN¿˛Æ™ÁmÁåΩ ÃÁ™Áu\N˛N˛ÁÆ|N¿˛™ÁåΩ GuÒ≈Æ
uƒ∆tÆãoÏ @
1. Gú¸ƒúyugoz•Æ: \åz•Æ: áåáÁãÆÁutƒÀoÏÃÁ™ÁT¿ymÁÊ ÃWΩT¿“mÊ ƒm|Æão: N˛∫úfi™zNÊ˛
∫YÆãoÏ @
2. Eá: t™Ω EåÏXZztÊ ÃÊÀNw˛oßÁ ÆÁ EåÏƒtãoÏ @
Jeq+˝À <ÛäHêìøÏ n~Ûø£ ÁbÕ<Ûëq´+ ñ+~. <Ûäq+ <ë«sê JeHêìï
ìs¡«Væ≤+#·&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. <Ûäq+ ˝Ò≈£î+&Ü eTq+ ÄVü‰sêìï ≈£L&Ü bı+<ä˝ÒeTT.
ˇø£y˚fi¯ eTq+ ˝ÀuÛÑ+‘√ n~Ûø£ <ÛäHêìï bı+<ë\ì nqT≈£îqïf…Ì¢‘˚ <äT'KeTTH˚
bı+<ä>∑\eTT.
ßƒoÁÊ úÁe∆Á¬ÁÆÁ™Ω LoÁ–∆N˛Æ|N¿˛™z Ï ßÁTÊ ÀƒyNw˛oƒão: YzoΩ oÁåΩ EuáNw˛nÆ ƒtãoÏ @
E. Eá: tÊ ƒÁMÆÊ úuenƒÁ tÁåÁÊ útÁåÁ™Ω EÁáÁ∫zm ßÁT|ƒ: ofi uNÊ˛ –…bƒÁåΩ
Fuo ÀƒyÆƒÁMÆ{: u¬QãoÏ @
ßÁT|ƒ: Àƒu™fi{: Ã“ÁÆN˛§wãtÀÆ ƒÃuo™Ω GúÁTXZoΩ @
1. ¬VÏåÁ{N˛Á: 2. EÁ“Á∫úbÁzu¬N˛Á: 3. Ã™ÁYÁ∫Nz˛ã¸™Ω 4. “z¬yúÁgΩ
EÁ. \¬utS§ãáåz o∫mÁÆ EÁƒ≈ÆN˛Áuå Ã“ÁÆN˛ƒÀoÓuå u¬QãoÏ @
GtÁ - ∆Ï…N˛Áuå N˛Á…eÁuå
F. Eá: útÁuå Ãuão @ onÃ©§ÚútÁuå u¬QãoÏ @
1. T¿Á™: 2. EÁ“Á∫ƒÀoÓuå 3. ÃzƒÁt¬™Ω 4. \¬™Ω
E. Eá: tÁuå ƒÁMÆÁuå úeãoÏ @ ∫zQÁuWîoútÁuå EƒTXZãoÏ @
1. §ÏuÚ™ÁåΩ Lƒ Ãƒ|fi úÓ[Æoz @
2. ßuMo™oy ™Á¬Á úÓ\ÁÊ N˛∫Ázuo @
3. »ÚÁƒÁåΩ ¬ßoz rÁå™Ω @
4. TÏmƒoy ≈ÆÁ™¬Á Ãƒ{|: EÁt∫myÆÁ @
5. TÏmƒoΩ u™fi™Ω EÁ»ÆoÁ™Ω @
1) 1,2 útÆÁz: Ã™ÁåÀƒ∫ƒmÁ|: Nz˛ ?
2) oÆÁz: útÆÁz: ™Ó¬∆£tÁ{ N˛Á{ ?
3) ™Ó¬∆£tÀÆ ™ÁåΩ / ™oy Fuo ÆÁzTz N˛: Es|: ßƒuo ?
4) 3,4,5 útÁåÁÊ Ã™ÁåÀƒ∫ƒmÁ|: Nz˛ ?
5) oz ÁÊ útÁåÁÊ ™Ó¬∆£tÁ: Nz˛ ?
6) ™Ó¬∆£tÀÆ ƒÁåΩ / ƒoy / ƒoΩ Fuo ÆÁzTz N˛: Es|: ßƒuo ?
EÁ. Eá: u¬uQoÁuå ƒÁMÆÁuå úeãoÏ@
1. åyuo™ÁåΩ \å: ÃÏ…eÏ N˛ÁÆÁ|um EÁY∫uo @
2. ßuMo™ÁåΩ ü⁄Át: u“∫lÆN˛u∆úÁz: úÏfi:@
3. ∆uMo™ÁåΩ EÁ±ÁåzÆ: ƒÁu∫uáÊ ¬ôÆÁ™ÁÃ @
4. áwuo™ÁåΩ N˛yuo|™ÁåΩ »y∫Á™: uúowƒÁMÆúÁ¬å™Ω EN˛∫ÁzoΩ @
5. áåƒÁåΩ »yå∫uÃÊ“ÁYÁÆ|: uƒtz∆Ê TXZuo @
6. TÏmƒoy G™Á ™Áo∫Ê å™ÀN˛∫Ázuo @
7. q™Áƒoy áu∫fiy ÃtÁ ƒãtåyÆÁ @
8. ÆÏuO˛™oΩ rÁåÊ Ãƒ|fi GúÆÏOÊ˛ ßƒuo @
- Efi ÀsÓ¬Áq∫Áum ™oÏúΩ ünÆÆÁãoÁuå @ ™oÏúΩ ünÆÆ: Ã`rÁ∆£t{: Ã“ üÆÏ[Æoz @
™oÏúΩ ünÆÆz ™oΩ Eƒu∆…Æoz -
ÆsÁ - §ÏuÚ + ™oÏúΩ - §ÏuÚ™oΩ - §ÏuÚ™ÁåΩ @
EÆÊ ünÆÆ: ÆÏMo: / EÀÆ / EuÀo / EuÀ™åΩ / EuÀo ƒÁ FnÆsz| üs™Áãoútz
üÆÏ[Æoz @
™oÏúΩ ünÆÆzå ÆÏMo: ∆£t: uƒ∆z mÊ ßƒuo @ Eo: ufi Ï u¬Wïz Ï ßƒuo @
ÆƒÁutƒu\|oÁo‚ ™ƒmÁ|ãoÁo‚ EƒmÁ|ãoÁo‚ üÁuoúutN˛Áo‚ ú∫ÀÆ, ™N˛Á∫Áun™N˛Á
EN˛Á∫Áun™N˛Á Y ÆÁ GúáÁ oo: ú∫ÀÆ, ^ÆãoÁo‚ ú∫ÀÆ ™oÁz: ™ÀÆ ÀsÁåz ƒ: ÀÆÁo‚ @
ÃÓfi™‚ - ™ÁtÏúáÁÆÁ≈Y ™oÁzƒÁz|DÆƒÁut•Æ:
F. ™oÏúΩ ünÆÆÁãoøúÁum GúÆÏ[Æ u∫O˛ÀsÁåÁuå úÓ∫ÆãoÏ @
1. .................... u“ EÁ∆Á @ (§¬+™oÏúΩ)
2. .................... ™åÏ…Æ: uNÊ˛ N˛oÏ˙ å Ã™s|: ?(∆uMo+™oÏú‚)
3. Ãƒ|sÁ ................ ÃÏQy ßƒuo @ (nÆÁT+™oÏúΩ)
4. ÆÓsú: .................... EÁÃyoΩ @ (rÁå+™oÏúΩ)
5. oÀÆ N˛¬fi™Ω .................... EuÀo @ (uƒ˘Á+™oÏúΩ)
1. <<Gú¸ƒÁmÁÊ uåƒÁ∫mÁzúÁÆÁ:>> FnÆÊ∆™‚ EuáNw˛nÆ úufiN˛ÁÃÏ, Eão\Á|¬z, Euãƒ…Æ À¢˛Áz∫N˛úfi™zNÊ˛
∫YÆãoÏ @ (EsƒÁ)
2. ÃzƒÁÃu™uouß: Gú¸ƒúyugo\åz•Æ: uN¿˛Æ™ÁmÁåÁÊ uƒuƒáÃzƒÁN˛ÁÆÁ|mÁÊ uYfiÁum ÃWïwÿ N˛flÆÁÆÁÊ üt∆|ÆãoÏ @

9. ÃÁz™åÁsÁz uƒ\Æoz owoyÆ: ßÁT:
Nz˛Yå uƒ˘Á¬ÆXZÁfiÁ: úÏ∫ÁoåƒÀoÏüt∆|å∆Á¬ÁÊ ¸…bÏ™Ω ETXZåΩ @
ƒzWîbz∆: - EXÆÏo ! »y∫Á™úcÁuß zN˛úbuYfi™Ω ú≈ÆoÏ @ §“ÏÃÏãt∫Ê –≈Æoz?
EXÆÏo: - EÁ™Ω, Efi uƒT¿“Ê ú≈ÆãoÏ @ EÆÊ ÜƒÀo: –≈Æoz @
åƒyå: - Nz˛Yå ƒ{tzu∆N˛Á: å Nz˛ƒ¬Ê uƒT¿“ÁmÁÊ uN˛ãoÏ EÀ™ÁNÊ˛
ÃÁÊÀNw˛uoN˛uY’ÁåÁÊ, tzƒÁ¬ÆÁåÁÊ ÜƒÊÃ™uú ENÏ˛ƒ|åΩ @
EXÆÏo: - LƒÊ ƒÁ ?
GúÁÜÆÁÆ: - uNÊ˛ uNÊ˛ –…b™Ω üt∆|å∆Á¬ÁÆÁÊ ?
∫Á™åÁs: - ofi EÀ™Áuß: úÏ∫ÁoåƒÀoÓuå, u∆us¬ÜƒÀoÁ: uƒT¿“Á: Y –…bÁ:@
1. úÏ∫ÁƒÀoÏ∆Á¬ÁÆÁÊ N˛y–∆Áuå ƒÀoÓuå ÀsÁúÆuão ?

2. ofiÀsuƒT¿“Átyuå N˛y–∆Áuå ?
3. ƒ{tzu∆N{˛: úÁ¬N{˛: uN˛™s˙ tzƒÁ¬ÆÁåÁÊ uƒT¿“ÁtyåÁÊ ÜƒÊÃ: Nw˛o: ?
GÒz≈Æ™‚
ßÁ∫otz∆z uƒ˘™ÁåÁåÁÊ úÏ∫ÁoåtzƒÁ¬ÆÁåÁÊ uƒ∆z oÁåÁÊ rÁúå™Ω @
oz ÁÊ t{ãÆnƒuƒƒ∫mzå E˘oåtzƒÁ¬ÆÁåÁÊ úu∫∫qmz \ÁTøN˛oÁÆÁ:
Eußƒá|å™Ω @
150
uƒ\ÆƒÁgÁ,
utåÁWî: 27.8.2012.
üz N˛ÀÆ ÃWîzo:
uú. ÃÁz™åÁs:,
11 ü™ÁztTw“Ã™ÏtÁÆ:,
§wãtÁƒåN˛Á¬åy,
uƒ\ÆƒÁgÁ.
Ãuƒáz,
uüÆÃQz EÁ∆ÏoÁz !
å™ÀN˛Á∫: @ E“™fi NÏ˛∆¬y @ Ãúu∫ƒÁ∫ÀÆ ßƒo: NÏ˛∆¬u™uo ßÁƒÆÁu™ @ ÃÁz™åÁsz ßuMo™ÁåΩ
™™ uúoÁ ™™ åÁ™ ÃÁz™åÁs Fuo ÀsÁuúoƒÁåΩ Fuo úÓƒ|™Ω EÁƒÆÁz: ™z¬åÁƒÃ∫z GMoƒÁåΩ Q¬Ï ! uY∫ÁoΩ
t∆|åN˛Á¨ÆÁ ™™ uúoÁ, ™ÁoÁ E“Ê Y To»Áƒm∆ÏÚu˚oyÆÁÆÁÊ ÃÁz™ƒÁÃ∫z ÃÁ{∫Á…b~Ê Toƒão:@
ÃÁ{∫Á…b~tz∆z ƒÃÏáÁƒN˛Á∆z
[ÆÁzuo™|ÆÊ Yã¸N˛¬ÁƒoÊÃ™Ω @
ßuMoütÁåÁÆ Nw˛oÁƒoÁ∫Ê
oÊ ÃÁz™åÁsÊ ∆∫mÊ üú˘z @@
FnÆÁutÀoÁzfiúÁe{: \Æ ÃÁz™åÁszuo \ÆVÁz {≈Y åT∫Ê Ãƒ|oÁz ÃÁz™åÁsåÁ™ÃÊN˛yo|åzå EÁúÓu∫ou™ƒÁÃyoΩ @
ÃÁz™åÁsqzfiÊ úÏ∫Ámzuo“ÁÃz Ï üßÁÃåÁ™íÁ üuÃÚ™uÀo @ tq∆ÁúÁoΩ qÆ∫ÁzTT¿Ào: ÃÁz™: åÁ™ Yã¸: üßÁÃoysz|
ÀåÁå™Áfizm qÆ∫ÁzTÁu˚™ÏMo:@ úÏå: Ã: N˛¬ÁƒwuÚÊ üÁõoƒÁåΩ Fuo ßÁTƒoy N˛sÁ »ÓÆoz @ üßÁÃz Lƒ
ßTƒÁåΩ »yNw˛…m: Àƒtz“ÁznÃT|™N˛∫ÁzoΩ @
üÁo∫zƒ ofi üÁõoÁ ƒÆÊ üs™o: N˛uú¬Á - u“∫mÁ - Ã∫ÀƒoyåtyfiÆÃWï™z <ufiƒzmyVÁbΩ> FnÆfi
úÏlÆÀåÁå™ÁYu∫oƒão:@ §¬ÓQÁoysz| »yNw˛…mtz“ÁznÃT|Às¬Ê Y Ãzuƒoƒão:@ oo: úÏ∫ÁoåÃÁz™åÁs™uãt∫Ê
ÃÓÆ|™uãt∫Ê Y ÃÊÃz√Æ ÃÁz™åÁs[ÆÁzuou¬|WïÃãt∆|åÁs˙ ToÁ:@ ÃQz ! oã™uãt∫ÀÆ uƒ Æz uNÊ˛ ƒÁ ¬zuQoÏÊ
∆MåÁzu™ ? Nz˛ƒ¬Ê YqÏ…™oÁÊ ¢˛¬u™t™Ω FnÆzƒ N˛suÆoÏ™ÏuYoÊ ßÁƒÆÁu™ @
N¿˛y.∆. 1947 o™ƒ z| åƒ©§∫Ω™ÁÃÀÆ 9 utåÁWîz \ÏåÁT‰jΩ ÃÊÀsÁåÊ ÀƒoãfißÁ∫oz EãoßÓ|oÊ Æfi üßÁÃ™ãoT|oÊ
ƒo|oz @ oo: utåYoÏ…bÆÁåão∫Ê ofiÁTo: ÀƒoãfißÁ∫otz∆ÀÆ GúüáÁå™ãfiy, tz∆ÀÆ EQlgoÁÆ{
Ã™uú|oÃƒ|Àƒ:, ÀƒN˛™|mÁ ¬Áz“úÏª Fuo uƒPÆÁo: »y Ã∫ΩtÁ∫Ω ƒ®ßßÁF| úbz¬Ω ™“ÁßÁT: E“¡ÆÁ§ÁF|
™uãt∫z EÆÁzu\oÁÆÁÊ ™“ÁÃßÁÆÁÊ ßÁ ™Ám: ÃÁ{∫Á…b~ü\Á: GuÒ≈Æ ÃÁz™åÁs™uãt∫úÏåuå|™Á|mz twjuå≈YÆÁ
ƒÆ™Ω, úuƒfizDuÀ™åΩ N˛ÁÆz| Ãƒ{|ßÁ|TÁz T¿Áÿ: FnÆ•Æs|ÆoΩ @ ü\Á§Á“Ï¡ÆÀÆ úuƒfiÊ ÀsÁåÊ, tz∆ÀÆÁÀÆ
ÃÁ{ßÁSÆuY’Ê Y ÆtΩ EuÀo oÀÆ ÜƒÊÃ Lƒ ÀƒÀÆ uƒ\ÆÊ ßÁƒÆoÁ ™Áz“©™tΩ VûååÁ ÜƒÀoÀÆ ÃÁz™åÁs™uãt∫ÀÆ
úÏåuå|™Á|m™zƒ tz∆ÀƒÁoÊ‡Æ¢˛¬Ê ßÁƒÆuÙ: Ãƒ|™ÁãÆ{: otÁåyãoå™“uÙ: Nz˛.L™Ω.™Ïã∆y FnÆÁutuß: uƒrÁuúo:
151
úbz¡™“ÁßÁT: osÁ VÁzu oƒÁåΩ @ TÁãáy™“Án™å:
EÁ∆ÆÊ uƒutnƒÁ, otåÏÃÁ∫Ê úbz¬Ω™“ÁßÁTzå
ÃÁz™åÁs™uãt∫ÀÆ úÏåuå|™ÁmãÆÁÃ: üN˛u¡úo:
EßƒoΩ @ ofi åƒåT∫yÆ: \Á™Ω ÃÁ“z§Ω, ∆Á™¬Ω
tÁÃΩ TÁãáy Y ÃÁ{∫Á…b~∫Á[ÆÃƒ|N˛Á∫úqo:, TÁgΩTy¬:
ug.uƒ.∫zTz Y ßÁ∫oÃƒ|N˛Á∫úqo: u§¿\™Ω Áz“åΩ u§gΩ¬Á
LƒÊ Nz˛.L™Ω. ™Ïã∆y Y úÁ{∫Ã™Á\úqo: ÃtÀÆøúzm
úÏ∫ÁoåÃÁz™åÁs™uãt∫™‚ uåÆÏ M oÁ:@ ™Ï ã ∆y™“Á∆ÆÀÆ åz o w n ƒz
™uãt∫uå™Á|m™Á∫£á™Ω @ ßÓu™úÓ\ÁÆÁÊ Ã∫ΩtÁ∫Ω™“Á∆Æ:
ßÁTÊ Tw“yoƒÁåΩ @ tÏt{|ƒÁoΩ ™uãt∫ÁztΩVÁbåÁnúÓƒ|™zƒ oÀÆ tz“Áão™Ω EßƒoΩ @ 1951 o™z ƒ z| ™z ™ÁÃÀÆ 11
utåÁWî z ßÁ∫o∫Á…b~ ú oz :
gÁ. ∫Á\z ã ¸üÃÁtΩ ™“ÁßÁTÀÆ åƒyåÃÁz™åÁs™uãt∫™‚
N˛∫N˛™¬Á•ÆÁ™Ω ÆÁƒtΩ ßÁ∫o√ÆÁuú
˚Át∆[ÆÁz u ou¬| W ï Á åÁÊ üs™ÀÆ
ÃÁz ™ åÁs[ÆÁz u ou¬| W ï À Æ úÏ å :
üuo…eÁúåÊ uƒu“o™Ω @ ™uãt∫z
ÃÁz™åÁsÀÆ ßTƒo: t∆|åƒz¬ÁÆÁÊ
À™wuoús™ÁToÁzDÆÊ ƒwÁão: N˛y–∆Ê
ÀƒÁoã‡ÆÊ tz∆ßMo{∫úzuqou™uo
rÁoÏÊ Ã“ÁÆN˛: EßƒoΩ @
ÃÁz™åÁsÃãt∆|åÁåão∫Ê N˛Á™åÁs™“Átzƒ™uãt∫Ê, ¬fl™yåÁ∫ÁÆm™uãt∫Ê, ú∫∆Ï∫Á™™uãt∫™Ω EuQ¬Á§ÁF|
™uãt∫Ê Y tw…bΩƒÁ ßÁz\åÁutNÊ˛ Nw˛o™Ω @ ú≈YÁoΩ ú`YúÁlgƒTÏ“ÁÊ, ÃÁz™åÁsúÏ∫ÁƒÀoÏ∆Á¬ÁÊ \ÏåÁT‰j˚Á∫`Y
ÃÊƒyflÆ ÃÁz™åÁsÃ™Ï¸obÊ üÁõoÁ:@ ofi uY∫Ê uƒ»©Æ oo: ∫ÁufißÁz\åÁutNÊ˛ úu∫ÃÁ™ÁõÆ áÓ™ÆÁåz ÀƒÀsÁåÊ
üuouåƒwÁ:@ Ãƒ˙ Y oz ∫ÁzYoz Fuo ™ãÆz @ ßƒo: ünÆÏ∫™uß¬ åΩ -
üz™ÁÀútu™fi™Ω,
T¿“yoÏ: ÃWîzo:, ÃÁz™åÁs:@
»y. EÁ∆ÏoÁz :,
401. ƒzWîb∫™mTw“Ã™ÏtÁÆ:,
§ã\Á∫Á LƒzãÆÏ,
Q{∫oÁ§Át,
ßÁSÆåT∫™Ω @
1. ÃQz ! oã™uãt∫ÀÆ uƒ Æz uNÊ˛ ƒÁ ¬zuQoÏÊ ∆MåÁzu™ Fuo GMoƒo: Ãz™åÁsÀÆ
EußüÁÆ: N˛:? ƒtãoÏ @
2. <<YÁu∫fiN˛ütz∆ÁåÁÊ ∫qmÊ N˛∫myÆ™Ω>> FnÆÊ∆™Ω GuÒ≈Æ YYÁ˙ NÏ˛ƒ|ãoÏ @
3. E˘oåN˛Á¬z ¬zQÁ: N˛sÊ üz…Æãoz ? oz ÁÊ úu∫ƒo|å™Ω N˛s™Ω EßƒoΩ ?
4. tz∆ÀƒÁoã‡ÆÁoΩ úÓƒ˙ tzƒÁ¬ÆÁåÁÊ uÀsuo: ¬zQz ƒum|oÁ @ FtÁåyãoåtzƒÁ¬ÆÁåÁÊ
úu∫uÀsuo: N˛s™Ω ƒo|oz ?
EÁ. Eá: tÁuå útÁuå úÁez Euãƒ…Æ ∫zQÁuWîoÁuå NÏ˛ƒ|ãoÏ @
™z¬åÁƒÃ∫z [ÆÁzuo™|ÆÊ Àƒtz“ÁznÃT|™Ω
YqÏ…™oÁ™Ω EãoßÓ|oÊ EQlgoÁÆ{
ÃÁ{ßÁSÆuY—åÊ tÏtz|ƒÁoΩ ƒÃÏáÁƒN˛Á∆z
üú˘z ÀƒN˛™|mÁ
F. Ãúu∫ƒÁ∫zm ÃÁz™åÁs: üs™o:, N˛uú¬“u∫m™Á∫•Æ ÃÁz™åÁs[ÆÁzuou¬|Wït∆|åÁs˙ ÆÁƒoΩ
NÏ˛fi NÏ˛fi ToƒÁåΩ ? oz ÁÊ ütz∆ÁåÁÊ åÁ™Áuå u¬QãoÏ @
F|. Eá: tÁuå ƒÁMÆÁuå úeãoÏ @ onÃ©§ÚƒÁMÆÁuå úÁez Euãƒ…Æ u¬QãoÏ @
1. ÃÁz™åÁsqzfiÊ úÏ∫Ámzuo“ÁÃz Ï << üßÁÃÁ<< Fuo åÁ©åÁ üuÃÚ™Ω EßƒoΩ @
2. oÊ ÃÁz™åÁs™Ω E“Ê ∆∫mÊ üú˘z @
3. tÏt{|ƒÁoΩ ™uãt∫ÀÆ üÁ∫©ßÁoΩ úÓƒ|™zƒ úbz¬Ω ™“ÁßÁT: utƒWïo: @
4. úuƒfizDuÀ™åΩ ™uãt∫uå™Á|mN˛ÁÆz| Ãƒ{|: ßÁT: ÀƒyN˛o|√Æ: Fuo üÁus|oƒão: @
G. Eá: t™Ω EåÏXZztÊ úuenƒÁ ü≈åÁåÁÊ Ã™ÁáÁåÁuå u¬QãoÏ @
E“Ê Q¬Ï N˛Á¬:! uƒæÁÀÆ En™ÁD“™‚ @ N˛¬ÆÁu™ TmÆÁu™ \To: EÁÆÏ:
ü™Ám™Ω @ ÃooÊ YN¿˛ƒoΩ úu∫ƒo|™Áå: ßÓoÊ, ƒo|™ÁåÊ ßuƒ…Ætuú Y ƒyflÆ™Ám:
E“™zƒ ÃÁqy \To: Gnúz: uƒN˛ÁÃÀÆ ü¬ÆÀÆ Y @ Ft™Ω \ToΩ oÏ úÏå: úÏå:
153
\ÁÆoz uƒ¬yÆoz Y @ ú∫™“Ê Ãƒ|tÁ uƒ˘™ÁåÁzDÀÆ Ãƒ˙ uN¿˛ÆÁN˛¬ÁúÊ ú≈ÆÁu™ @
E“Áz ! uNÊ˛ \Áåys ÆÓÆ™Ω <uN˛Æãoy üÁYyåÁ FÆ™Ω Ãwu…b: ! å{ƒ @ ou“| »wmÏo
ÜÆÁåzå @ Nw˛oÆÏTÊ, fizoÁÆÏTÊ, ˚Áú∫ÆÏTÊ N˛u¬ÆÏT`Yzuo YnƒÁu∫ ÆÏTÁuå @ YoÏmÁ˙
ÆÏTÁåÁÊ Ã™Ó“: Lƒ ™“ÁÆÏT™Ω @ LN˛Ãõouo™“ÁÆÏTÁåÁ™Ω Ã™Ó“: LN˛™Ω ™ãƒão∫™Ω @
YoÏt|∆™ãƒão∫ÁmÁÊ Ã™Ó“: N˛¡ú: @ LN˛: N˛¡ú Lƒ §¿÷m: LNÊ˛ utåÊ ™ãÆoz @ §¿÷m:
EÁÆÏ: ∆oÊ ƒ Á|um @
1. YN¿˛ƒoΩ N˛: úu∫ƒo|oz ?
2. §¿÷m: EÁÆÏ: N˛Áuå ƒ Á|um ?
3. ™ãƒão∫Ê åÁ™ N˛uo ™“ÁÆÏTÁåÁÊ Ã™Ó“: ?
4. N˛Á¬: \åÁåΩ NÊ˛ ü≈åÊ úwXZuo ?
5. EåÏXZztÀÆ u∆u |N˛ÁÊ ÃÓYÆãoÏ ?
H. úÁeÊ úuenƒÁ Es: tÁåÁÊ ü«ÁíÁåÁÊ Ã™ÁáÁåÁuå u¬QãoÏ @
1. Ãúu∫ƒÁ∫: ÃÁz™åÁs: N˛tÁ ÃÁ{∫Á…b~Ê ToƒÁåΩ ?
2. ÃÁz™åÁs™uãt∫ÀÆ úÏåuå|™ÁmÁÆ ãÆÁÃ: Nz˛å üN˛u¡úo: ? ãÆÁÃz Nz˛ Nz˛ EÁÃåΩ !
3. Ã∫tÁ∫‚úbz¬‚™“ÁßÁT: E“¡ÆÁßÁF| ™uãt∫z uNÊ˛ Ã™Á•Æs|ÆoΩ ?
4. úÏ∫Ámzuo“ÁÃz Ï üßÁÃqzfiÀÆ N˛y–∆y uƒ∆z oÁ EuÀo ?
5. ÃÁz™åÁsÀÆ uúoÁ oÀÆ uN˛™s˙ <<ÃÁz™åÁs<> Fuo åÁ™ ÀsÁuúoÁƒÁåΩ ?
1. <<¬Áz“úÏª :>> Fuo Ã∫tÁ∫Ωƒ®ßßÁF| ™“ÁßÁT: uN˛™s˙ uƒPÆÁo: ?
2. N{˛u≈Yo‚ tÏ…búÁ¬N{˛: tzƒÁ¬ÆÁ: uƒÜƒÀoÁ: Fuo ßƒÁåΩ rÁoƒÁåΩ @ o{: osÁ
uN˛™s˙ Nw˛o™Ω ?
3. ÃÁz™åÁsqzfiÀÆ úÏ∫Ámzuo“ÁÃz Ï üßÁÃqzfi™Ω Fuo åÁ™ üuÃÚ™Ω @ Lƒ™zƒ Nz˛ Á`Yå
üuÃÚqzfiÁmÁÊ åÁ™Áuå u¬QãoÏ @
4. YÁu∫fiN˛ütz∆ÁåÁÊ ∫qmÊ N˛sÊ ßƒuo ?

1. ÃÁz™åÁsÀÆ <<ÃÁz™åÁsqzfiÆÁfiÁÊ>> ÀƒyÆƒÁMÆ{: uå§ãáøúzm u¬QãoÏ @
2. ÃÁz™åÁs: ßƒo: u™fi™Ω Fuo ßÁƒÆåΩ oÀÆ ¬zQÀÆ ünÆÏ∫Ê u¬QãoÏ @
1. YÁu∫fiN˛ütz∆ÁåÁÊ ∫qmÊ tz∆ÃÁ{ßÁSÆ∫qm™‚ FnÆÊ∆™ÁáÁ∫yNw˛nÆ LNÊ˛ N˛∫úfiÊ
∫YÆãoÏ @
2. Eá: t™Ω EåÏXZztÊ ÃÊÀNw˛oßÁ ÆÁ EåÏƒtãoÏ @
πøs¡fi¯ Á|ü<˚X¯+ ÁbÕNqø±\+ qT+&û dü+düÿ èrdü+Á|ü<ëj·÷\≈£î HÓ\e⁄.
$X¯ « Á|ü d æ < ä ∆ y Ó T Æ q ‹s¡ T eq+‘· | ü ⁄ s¡ e T+~s¡ e TT á sêÅwü º + ˝ÀH˚ ñqï~.
n<Ó«’ ‘·eT‘·kÕú|≈ü î£ ˝…q’ |üse¡ T |üP»´X¯+ø£sT¡ \T ≈£L&Ü á ÁbÕ+‘·eTTqH˚ »ìà+#ês¡T.
πøs¡fi¯ sêÅwüºeT+‘·{≤ Hê]πøfi¯ eèø£åeTT\‘√ ì+&ç ñ+~. M] jÓTTø£ÿ eTTK´
Ä<ëj·Teqs¡T ≈£L&Ü Ç<˚. nø£åsêdü´‘·˝À á sêÅwüº+ <˚X¯+˝ÀH˚ Á|ü<∏äeTkÕúq+˝À
ñ+~.
YÁu∫fiN˛uå™Á|mÁuå ∫qmyÆÁuå uN˛™s|u™uo ƒtãoÏ @
E. Eá: tÁuå ƒÁMÆÁuå úeãoÏ @ ∫zQÁuWîoútÁuå GúÆÏ[Æ úÏå: åÓoåƒÁMÆÁuå
u¬QãoÏ @
1. ÃÁz™åÁs™uãt∫™Ω úÏ∫Áoå™Ω EuÀo @
2. úuƒfiÁ TWïÁåty u“™Á¬ÆÁoΩ üƒ“uo @
3. ˚Át∆[ÆÁzuou¬|WïÁåÁÊ üs™ÀÆ ÃÁz™åÁs™uãt∫ÀÆ úÏå: üuo…eÁúåÊ uƒu“o™Ω @
4. ∫Á\åyuor: –jÃÊN˛¡ú: Ã∫tÁ∫‚ƒ®ßßÁF| úbz¬Ω ßÁ∫oÀÆ GúüáÁå™ãfiy EßƒoΩ @
5. ÃÁz™åÁsz ßuO˛™ÁåΩ ™™ uúoÁ ™™ åÁ™ ÃÁz™åÁs: Fuo ÀsÁuúoƒÁåΩ @
155
EÁ. Eá: tÁÆÁÊ úucN˛ÁÆÁÊ úfi™Ω N˛: N˛À™{ u¬Quo, ofi Ã©§ÁzáåÊ Ã™Áuõo≈Y
N˛s™ßƒutuo GtÁ“∫mÁåÏÃÁ∫Ê úÓ∫ÆãoÏ @
N˛: N˛À™{ Ã©§Ázáå™Ω Ã™Áuõo:
1. uúoÁ úÏfiÁÆ uüÆúÏfi ∫Á\z∆ ! uY∫±Áyƒ ! nƒtyÆ: ∆ÏßuYãoN˛:
2. úÏfi: uúfiz
3. u™fiÁÆ
4. ET¿\ÁÆ / ET¿\ÁÆ{
5. EåÏ\ÁÆ / EåÏ\ÁÆ{
6. üáÁåÁYÁÆÁ|Æ
7. úufiN˛ÁN˛Á∫ÁÆ
E. Eá: tÁåÁÊ Ã™ÀoútÁåÁÊ uƒT¿“ƒÁMÆÁuå Ã™ÁÃåÁ™Áuå Y u¬QãoÏ @
1. [ÆÁzuo™|ÆÊ 8. ÀƒN˛™|mÁ
2. ƒÃÏáÁƒN˛Á∆z 9. ™“ÁÃßÁ
3. tq∆ÁúÁoΩ 10. twjuå≈YÆÁ:
4. §¬ÓQÁoysz| 11. ÃÁ{ßÁSÆuY‘Ê
5. üßÁÃoysz| 12. ßÓu™úÓ\ÁÆÁÊ
6. ÃÓÆ|™uãt∫Ê 13. t∆|åƒz¬ÁÆÁÊ
7. ÀƒoãfißÁ∫oz 14. tz∆ßMo{:
EÁ. Eá: tÁåÁÊ útÁåÁÊ uƒÃuãáÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ @
1. ßÁz\åÁutNÊ˛ 6. ÃÁz™åÁszuo
2. EÁToÁzDÆÊ 7. úÏ∫Ámzuo“ÁÃz Ï
3. –juå≥ÁÆÁ ƒÆ™Ω 8. qÆ∫ÁzTÁu˚™ÏO˛:
4. FnÆÁutuß: 9. ofiÁTo:
5. otåÏÃÁ∫Ê
E. LooΩ Tyo™Ω TÁÆãoÏ, uƒƒ∫m™Ω EƒTXZãoÏ @
™åÃÁ ÃooÊ À™∫myÆ™Ω
ƒYÃÁ ÃooÊ ƒtåyÆ™Ω
¬ÁzN˛u“oÊ ™™ N˛∫myÆ™Ω @@ ¬ÁzN˛u“o™Ω @@
å ßÁzTßƒåz ∫™myÆ™Ω
å Y ÃÏQ∆Æåz ∆ÆåyÆ™Ω
E“uå|∆Ê \ÁT∫myÆ™Ω
¬ÁzN˛u“oÊ ™™ N˛∫myÆ™Ω @@ ¬ÁzN˛u“o™Ω @@
- ÀsÓ¬Áq∫ÁÆÏoÁuå útÁuå EåyÆ∫‚ünÆÆÁãoútÁuå
- EåyÆ∫Ω ünÆÆ: N˛™|ƒÁXÆz / ßÁƒƒÁXÆz ƒÁ ßƒuo @
- EåyÆ∫‚ünÆÆzå ÆÏMoÊ útÊ uƒÜÆs|NÊ˛ §ÁzáÆuo @
EÁ. Eá: tÁuå ƒÁMÆÁuå úeãoÏ @
1. EÀ™Áuß: ™“Án™Á TÁuãá™“ÁztÆ: À™o|√Æ:@
2. nƒÆÁ ÃooÊ ÃnÆÊ ƒMo√Æ™Ω @
3. ƒwqÁ: ÃtÁ ∫uqo√ÆÁ:@
4. úÏfizm ú∫yqÁ ¬zuQo√ÆÁ @
5. ∫ÁuáN˛ÆÁ tzƒy úÓ\Á N˛o|√ÆÁ @
6. ∆Á∫tÆÁ ßÁz\åÊ N˛o|√Æ™Ω @
7. EÀ™Áuß: úÏ∫ÁmÁuå úueo√ÆÁuå @
- Gúu∫ ÀsÓ¬Áq∫Áum útÁuå o√ÆoΩ ünÆÆÁãoÁuå
- o√ÆoΩ ünÆÆ: Euú N˛™|ƒÁXÆz ßÁƒƒÁXÆz ƒÁ üÆÁzMo√Æ:@
- EåyÆ∫Ω ünÆÆƒoΩ uƒÜÆs|Nz˛ Lƒ o√ÆoΩ ünÆÆ: uN¿˛Æoz @
157
F. Eá: tÀÆ GtÁ“∫mÁåÏÃÁ∫Ê o√ÆoΩ / EåyÆ∫Ω ünÆÆÁãoÁ•ÆÁÊ ƒÁMÆÁuå ∫YÆãoÏ @
GtÁ - »yåÁszå úÁN˛: (úYΩ - (o√ÆoΩ / EåyÆ∫Ω)
1. »yåÁszå úÁN˛: úuYo√Æ: @ ( o√Æo‚ )
2. »yåÁszå úÁN˛: úYåyÆ: @ ( EåyÆ∫‚ )
1. ™ÁáÏÆÁ| EÁ{ áÊ (Àƒy.Nw˛.+o√ÆoΩ/EåyÆ∫Ω)
2. ™ÁfiÁ ™Á¬Á (∫YΩ+o√ÆoΩ/EåyÆ∫Ω)
3. N˛ |Nz˛m qzfiÊ (N˛ |Ω + o√ÆoΩ/EåyÆ∫Ω)
4. ÃtÁ ÃÏƒYåÁuå (»Ï+o√ÆoΩ/EåyÆ∫Ω)
5. Ãƒz|: rÁåÊ (ü+EÁúΩ+o√ÆoΩ/EåyÆ∫Ω)
6. EÁúmz úÏÀoNÊ˛ (N¿˛y + o√ÆoΩ/EåyÆ∫Ω)
7. uƒåÁztÁn™N˛uYfiÁum (–∆+o√ÆoΩ/EåyÆ∫Ω)
8. ™ÆÁ ∆ÁubN˛Á (áw+o√ÆoΩ/EåyÆ∫Ω)
9. ™ÁfiÁ u∆∆Ï: (úÁ¬Ω+o√ÆoΩ/EåyÆ∫Ω)
ßƒoÁ –…bÀÆ YÁu∫ufiN˛qzfiÀÆ ƒ{u∆…b∞™Ω
ÃWïwÿ ußuúfiz u¬QãoÏ @
EëÁtÁåÊ ú∫Ê tÁåÊ uƒ˘ÁtÁå™o: ú∫™‚

10. ™ÁoWïN˛sÁ owoyÆ: ßÁT:
1. »y∫Á™: N˛ÀÆ tz∆ÀÆ ∫Á\Á ?

2. ∫Á™ÀÆ u∆∫uÃ uN˛™uÀo ?
3. uYfiz Nz˛ Nz˛ Ãuão ? oz Nz˛ ?
4. ∫Á™ÀÆ úÁ≈ƒz| N˛Á EuÀo ?
»y ∫Á™ Fƒ úÓƒ|N˛Á¬z EåzNz˛ ∫Á\Áå: úÁ¬Æuão À™ @
oz Ï N˛ÀÆYå ∫Ár: Yu∫o™Ω E˘ rÁÀÆÁ™: @
GÒz≈Æ™‚
üÁYyåN˛ƒyåÁÊ ∫YåÁ∆{¡ÆÁ: onN˛Áu¬N˛tz∆ßÁ{TÁzu¬N˛uÀsoz:
™Áåƒ√Æƒ“Á∫∆{¡ÆÁ: Y rÁúå™Ω @
159
∫Á\ƒÁ“åÁz ™Wï¬ÃÓYNÊ˛ ∆Ïß∆NÏ˛åÊ uƒ¬ÁzN˛ÆåΩ tz∆Ê N˛uØÁtuoN¿˛©Æ uƒãÜÆÁbƒy -
™ÜÆ™uƒ∆oΩ @ ofi “zuo“uouN˛mÁWîÊ N˛Á¬ÁÆÃN˛N|˛∆N˛ÁÆÊ ÆrÁzúƒyozåÁåÏ™zÆuƒüßÁƒÊ
√ÆMouN˛∫ÁoüßÁƒÊ ¬ÁzYåúª Ê N˛™uú úÏª Ê tt∆| @ ozå uƒu“oúÓ\åÁz ∫Á\ƒÁ“åÁzD•ÆßÁ o @
<<ååÏ ™Áåƒ\åÃWï∫u“oz ™wTu“oz VÁz∫üYÁ∫z N˛ÁãoÁ∫z uƒãÜÆÁbƒy™ÜÆz ßƒÁåzN˛ÁN˛y uN˛u™uo
uåƒÃuo ? ßƒtÊÃÁzúåyoÊ ÆrÁzúƒyoÊ ßÓÃÏ∫ßÁƒÊ ˘ÁzoÆuo, “zuo“uouß: uN˛∫Áo∫yuo∫åÏ™yÆoz,
N˛sÆ ! uN˛™zoutuo>>@ oz\Áz™ÆÁzDÆÊ å ™ÁåÏ ™ÁfiúÁ{ª Áz åÓåÊ ßƒoyuo ™nƒÁ Ã úÏª Ào˚ÆÀÆ
™ÏQÁëÁÁ™\ååz uƒrÁÆ oÀ™{ uå\ƒwÁão™N˛sÆoΩ -
∫Á\åãtå ! Nz˛uYtÀÆÁ™b√ÆÁÊ ƒztÁutuƒ˘Á•ÆÁÃ™ú“ÁÆ uå\NÏ˛¬ÁYÁ∫Ê tÓ∫yNw˛nÆ
ÃnÆ∆Á{YÁutá™|ƒ¿oÊ úu∫nÆ[Æ uN˛u¡§ ™uãƒ…Æão: úÏu¬ãtúÏ∫ÁzT™ÁÀotëÁ™ÏúßÏ`\ÁåÁ: §“ƒÁz
§¿Á÷m§¿ƒÏ Á: uåƒÃuão @ oz Ï N˛ÀÆuYnúÏfiÁz uåãtÁúÁfiYÁu∫fiÁz ™ÁoWïåÁ™ÁD“™Ω @ Ã Y uN˛∫Áo\Á¬zå
\åútÊ üuƒ≈Æ T¿Á™z Ï áuåå: Àfiy§Á¬Ãu“oÁåÁåyÆ §ãáåz uåáÁÆ oz ÁÊ ÃN˛¬áå™ú“∫ëÁÏÚwnÆ

ƒyotÆÁz √ÆY∫™Ω @ N˛tÁuYtzN˛uÀ™ãN˛ÁãoÁ∫z ™tyÆÃ“Y∫Tmzå u\VÁÊÀÆ™ÁåÊ ßÓÃÏ∫™zN˛™ƒ¬ÁzMÆ
tÆÁÆuYÁzDƒÁzY™Ω @ <å åÏ úÁúÁ:, å “ão√ÆÁz §¿Á÷m> Fuo @ oz ∫Áz ÁªmåÆåÁ: ™ÁÊ §“ÏáÁ
uå∫ßnÃ|ÆåΩ @ oz ÁÊ ßÁ múÁª…Æ™Ãu“…mÏ∫“™ƒåyÃÏ∫∫qmÁÆ uY∫Ê üÆÏUÆ o{∫uß“oÁz
To\yuƒoÁzDßƒ™Ω @
oo: üzoúÏ∫y™ÏúznÆ ofi tz“áÁu∫uß: úÏª {: úu∫ƒzu…boÊ ÃßÁ™ÜÆz ∫nåQuYouÃÊ“ÁÃåÁÃyåÊ
∆™åÊ uƒ¬ÁzMÆ oÀ™{ tlgümÁ™™N˛∫ƒ™Ω @ ÃÁzDuú ™Á™ƒzflÆ uYfiTÏõoÊ åÁ™ uå\Á™ÁnÆ™Á“ÓÆ
o™ƒÁzYoΩ <<ÃuYƒ ! å{ ÁzD™Ï…Æ ™wnÆÏÃ™ÆÁz, uåuãtoYu∫oÁzDõÆÆÊ ™“yÃÏ∫uåu™Ê
To\yuƒoÁzDßÓoΩ @ Fo:üßwuo uƒTu¬oN˛¡™ ÀÆÁDÀÆ úÏlÆN˛™|N˛∫mz ªuYªtz…Æuo @
úÁuú…e{∫åÏßÓÆ™Áå™fi ÆÁoåÁuƒ∆z Ê uƒ¬ÁzMÆ úÏå∫uú úÓƒ|∆∫y∫™åzå T©ÆoÁ™Ω>> Fuo,
uYfiTÏõoÁzDuú ofi ofi ÃÊoõoz…ƒÆÀÀo©ßz Ï §ÜÆ™ÁåÁåÁnÆÏ…myNw˛oz uƒoo∆∫Áƒo{¬z uqõÆ™ÁåÁåΩ,
¬TÏg{: \\|∫yNw˛oÁƒÆƒÁåΩ, uåu∆obWî{: úu∫oflÆ™ÁmÁåuú t∆|uÆnƒÁ úÏlÆ§ÏuÚ™Ïúut≈Æ
™Á™™ÏØÁoΩ @
ot{ ƒ úÓ ƒ | ∆ ∫y∫™“Ê üÁõoÁz ™“Ábƒy™ÜÆz ∆yo¬Áz ú YÁ∫Ê ∫YuÆnƒÁ ™“yÃÏ ∫ z m
ú∫yflÆ™Ámu≈∆¬ÁÆÁÊ ∆uÆo: qm™uo…e™Ω @ otåÏuƒutoÁztãoÁz ™tyÆ§ãáÏTmÀÃ“ÃÁ Ã™ÁTnÆ,
™uãt∫™ÁåyÆ, ™Á™úN¿ ˛ Áãoƒ¿ m ™N˛∫Áz o Ω , u˚\ã™Á Nw ˛ orÁz ™ÿ™q∫u∆qÁÊ uƒáÁÆ,
uƒuƒáÁT™oãfi™ÁPÆÁÆ, N˛¡™ qÆN˛Á∫mÊ ÃtÁYÁ∫™Ï ú ut≈Æ, rÁåz q mT©Æ™ÁåÀÆ
∆u∆Qlg∆zQ∫ÀÆ úÓ\ÁuƒáÁå™ußáÁÆ, úÓ\ÁÊ ™nNw˛oÁ™WïyNw˛nÆ uå∫TÁoΩ @ otÁ∫•ÆÁ“Ê
uN˛∫ÁoNw˛oÃÊÃT˙ §ãáÏNÏ˛¬™ÏnÃw[Æ ÃN˛¬¬ÁzN{˛N˛TÏªu™ãtÏN˛¬ÁƒoÊÃÊ YzouÃ À™∫ëÁuÀ™ãN˛Áååz
tÓ∫yNw˛oN˛¬WîÁz ƒÃÁu™ FnÆƒtoΩ @
N˛uƒúu∫YÆ:
ÃÊÀNw˛oÃÁu“nÆz T˘N˛Á√Æümzow Ï tlgy EãÆo™: @ EÆ`Y Ãõo™∆oÁ£tyÆ:, ßÁ∫uƒ™“ÁN˛ƒz:
úÁ{fi:, tÁuqmÁnÆ: Fuo ÃÁu“nÆN˛Á∫ÁmÁ™‚ EußüÁÆ: @ tlgy T¿ãsfiÆÊ √Æ∫YÆoΩ @ 1. N˛Á√ÆÁt∆|:
(E¬WîÁ∫∆ÁÀfi™Ω) 2. t∆NÏ˛™Á∫Yu∫o™Ω (T˘N˛Á√Æ™Ω) 3. EƒuãoÃÏãt∫yN˛sÁ (E¬•Æ™Ω) @
ÃÏüuÃÚÁ¬WîÁu∫Nz˛m ∫Á\∆zQ∫zm <<fiÆÁz tulgü§ãáÁ≈Y ufi Ï ¬ÁzNz˛ Ï uƒ»ÏoÁ:>> Fuo
tulgå: T¿ãsfiÆÊ üÀoÏo™Ω @ üÀoÏoz t∆NÏ˛™Á∫Yu∫oz t∆∫Á\NÏ˛™Á∫ÁmÁÊ ÃÁ“ÃYu∫oÊ ∫Á\åyuo -
√Æƒ“Á∫rÁå`Y Àú…boÆÁ ƒum|o™Ω @ <<tulgå: út¬Áu¬nÆu™uo>> EÁßÁmN˛ÁåÏÃÁ∫zm
uÀåSáÃÏãt∫útÁåÁÊ Ã©™z¬åÊ ™ÁáÏÆ|`Y tulgå: N˛uƒoÁÆÁ: ƒ{u∆…b∞™Ω @

1. uå\NÏ˛¬ÁYÁ∫: úu∫nÆ[Æoz YzoΩ uNÊ˛ ßuƒ…Æuo ?
2. ™ÁoWï: <<å “ão√ÆÁz §¿Á÷m:>> Fuo ƒtåΩ §¿Á÷mÊ ∫uqoÏÊ üÁm™uú|oƒÁå‚
oÁ–∆ütz∆z Æut ßƒão: Ãuão YzoΩ uNÊ˛ NÏ˛ƒ|uão ?
3. üzoúÏ∫yt∆|åzå ™ÁoWï: uN˛™Ω EåÏßÓoƒÁåΩ ÀÆÁoΩ Fuo uƒuYãnÆ ƒtãoÏ ?
EÁ. úÁe∞ÁÊ∆z uÀsoÁåÁÊ ÃuãáÃ™ÁÃútÁåÁ™Ω Eá: ∫zQÁWîåÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ @
F. Eá: tÁuå ƒÁMÆÁuå úeãoÏ @ N˛: NÊ˛ üuo ƒtuo Fuo ÃÃãtß˙ u¬QãoÏ @
1. <<ßƒtÊÃÁzúåyoÊ ÆrÁzúƒyoÊ ßÓÃÏ∫ßÁƒÊ ˘ÁzoÆuo @ “zuo“uouß:
uN˛∫Áo∫yuo∫åÏ™yÆoz>> ?
2. <<å “ão√ÆÁz §¿Á÷m:>>
3. <<úÏå∫uú úÓƒ|∆∫y∫™Ω Eåzå T©ÆoÁ™Ω>>
4. <<EuÀ™åΩ N˛Áååz tÓ∫yNw˛oN˛¬WîÁzD“Ê ƒÃÁu™>>
F|. úÁez uÀso{: út{: u∫MoÀsÁåÁuå úÓ∫ÆãoÏ @
1. otzƒ .................... E“Ê üÁõo™Ω @
2. ™ÁoWï: oÀ™{ .............. EN˛sÆoΩ @
3. ................ ™ÁoWïåÁ™Á“™Ω @
4. o{: Euß“o: ...................... Eßƒ™Ω @
G. Eá: tÊ úu∫XZztÊ úuenƒÁ ü≈åÁåÁÊ Ã™ÁáÁåÁuå u¬QãoÏ @
N˛uÀ™Êu≈YoΩ ∫Á[Æz N˛≈Yå ∫Á\Á EÁÃyoΩ @ Ã: ú∫™áÁu™|N˛:@ Ã: rÁuåå:
™uãfim: Gútz∆™Ω EåÏÃwnÆ ∫Á[ÆÊ úÁ¬Æuo À™ @ LN˛uÀ™åΩ úƒ|utåÃ™Æz ∆fiÏ:
ÃÃ{ãÆ™Ω EÁToƒÁåΩ @ EN˛À™ÁoΩ üƒwz ÆÏÚz ∫Á\Á ú∫Áu\o: EßƒoΩ @ oz Ãƒz|
∫“ÀÆ™ÁTz|m ú¬ÁÆåÊ Nw˛oƒão:@ tÏ:uQoÊ ∫Á\ÁåÊ –…bΩƒÁ ™ãfiy Lƒ™Ω GMoƒÁåΩ <<oz
Eá™|ÆÏÚÊ Nw˛oƒão:@ ƒÆ™uú ∆fiÁz: ∆oxmÁÊ Ã“N˛Á∫Ê ÀƒyNÏ˛™|:>> @ ™uãfim: YÁoÏlÆz|m
∆fiÁz: ∆oxmÁÊ ™{fiÎ üÁõÆ ∫Á\Á úÏå: ÆÏÚÊ Nw˛nƒÁ ÀƒyÆÊ ∫Á[ÆÊ üÁõoƒÁåΩ @
1. ∫Á\Á N˛y–∆: ?
2. ∫Á\Á N˛sÊ ∫Á[ÆÊ úÁ¬Æuo À™ ?
3. ∫Á\Á uN˛™s˙ ú∫Áu\o: ?
4. ∫Ár: uƒ\Æz N˛Á∫m™Ω uN˛™‚ ?
5. EåÆÁ N˛sÆÁ ßƒão: uNÊ˛ \Áåuão ?
1. ∫Á\ƒÁ“å: ƒåz NÊ˛ tt∆| ?
2. ∫Á\Á ƒåzY∫Ê uN˛u™uo E•ÆßÁ o ?
3. <Æ™¬ÁzNÊ˛ t∆|Æ> Fuo N˛: N˛™Ω GMoƒÁåΩ ?
4. Eb√ÆÁÊ §¿Á÷mÁ: N˛sÊ uåƒÃuão À™ ?
5. ƒåzY∫ÀÆ åÁ™ uN˛™‚ ?
6. ™ÁoWï: Nz˛å N˛Á∫mzå Æ™zå ßÓ¬ÁzNÊ˛ üzu o: ?
E. Eá: tÁåÁÊ ü«ÁíÁåÁÊ ¬VÏÃ™ÁáÁåÁuå u¬QãoÏ @
1. Nz˛ Æ™¬ÁzNÊ˛ TXZuão ?
2. úÁú¢˛¬Ê uN˛u™uo \ÁåÁuo ƒÁ ?
3. ßƒÁåΩ uN˛™uú ÃÏN˛ÁÆ˙ Nw˛oƒÁåΩ YzoΩ ƒtoÏ @
1. úÁeÊ úuenƒÁ ¬VÏƒÁMÆ{: N˛sÁÊ u¬QãoÏ @
2. Æut ßƒo: úÏ∫o: N˛™uú úÏª Ê YnƒÁ∫: úÏª Á: oÁgÆuão ou“| ßƒÁåΩ uNÊ˛
N˛∫Ázuo ?
1. LåÊ úÁeÊ Ã©ßÁ møúzm u¬QãoÏ @
me¬s’‘˚ dæús¡eTT˝…’q yê{Ïì e~*ô|{Ïº, dæúsê\T ø±ìyê{Ïì bı+<ä≥+ ø√dü+
Á|üj·T‘·ï+ #˚kÕÔs√, yê]øÏ ‘·eT <ä>∑Zs¡ ñqï dæús¡eTT˝…’q$ q•+∫b˛‘êsTT. dæúsê\T
ø±ì$ m˝≤>∑÷ \_Û+#·e⁄. ø±e⁄q ¬s+&É÷ <äø£ÿ≈£î+&Ü b˛‘êsTT. eTìwæ m|ü&É÷
n‘ê´X¯≈£î b˛>∑÷&É<äT.
EuÀ™åΩ úÁez oƒ uNÊ˛ F…b™Ω ? ∫Á\ƒÁ“åÁz ™ÁoWï: ? Æ™úÏ∫yƒm|åÊ ƒÁ ?
E. GuYo{: út{: u∫MoÀsÁåÁuå úÓ∫ÆãoÏ @
uƒåÁ EuoN¿˛©Æ uN˛u¡§ “∫m™Ω ƒyotÆ:
1. TÁzÃzƒÆÁ .................... ßƒuo @
2. ™Áo∫Ê .............. u∆∆Ï: NÏ˛fiÁuú å Y¬uo @
3. ............... úÏu¬ãt: ™wTÊ ™Áu∫oƒÁåΩ @
4. ∫™Á ∫zQÁÊ ................ áÁuƒoƒoy @
EÁ. GtÁ“∫mÁåÏÃÁ∫™‚ Eá: tÁuå útÁuå GúÆÏ[Æ ÀƒyÆƒÁMÆÁuå ∫YÆãoÏ @
GtÁ - E∫lÆ™Ω - üzoúÏ∫y
E∫lÆz T™å™Ω üzoúÏ∫yT™åu™ƒ ßÆÊ \åÆuo @
ßÓÃÏ∫: - ™“yá∫:
ÃtÁYÁ∫: - EúYÁ∫:
∫Á\Á - Ebƒy
E. Eá: tÁuå ÃuãáN˛ÁÆÁ|um NÏ˛ƒ|ãoÏ @
1. ÃuãáÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ - ÃuãáåÁ™ uåut|∆ãoÏ @ 2. uƒÃuãáÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ - ÃuãáåÁ™ uåut|∆ãoÏ @
1. ™“Á + Ebƒy 1. åÁåÏ™Ázt™Ω
2. Ã: + Euú 2. uå\Á™ÁnÆ™Ω
3. úÏå: + Euú 3. úÏå∫zƒ
4. å + L : 4. uƒãÜÆÁbƒy
5. o{: + GMo: 5. rÁåzqm™Ω
EÁ. Eá: tåÁÊ útÁåÁÊ uƒT¿“ƒÁMÆÁuå u¬QãoÏ @ Ã™ÁÃÀÆ åÁ™ ÃÓYÆãoÏ @
1) N˛Á¬ÁÆÃN˛N|˛∆N˛ÁÆ: 2) ßÓÃÏ∫: 3) ™“yá∫:
F. Eá: tÁuå ƒÁMÆÁuå úeãoÏ @ uƒƒ∫m™Ω EƒTXZãoÏ @
1. ƒÁTy∆: §¿÷Á @
ƒÁN˛Ω + F|∆: = ƒÁTy∆: (N˛Ω + F| = TΩ)
- N˛N˛Á∫ÀÆ F|N˛Á∫z ú∫z N˛N˛Á∫ÀÆ ÀsÁåz TN˛Á∫: EÁTo:@
2. E\ão: ∆£t: ∫Á™∆£t:@
EYΩ + Eão: = E\ão: (YΩ + E = \Ω)
- YN˛Á∫ÀÆ EN˛Á∫z ú∫z YN˛Á∫ÀÆ ÀsÁåz \N˛Á∫: EÁTo:@
3. \Tty∆: ∆Wî∫:@
\ToΩ + F|∆: = \Tty∆: (oΩ + F| = tΩ)
- oN˛Á∫ÀÆ F|N˛Á∫z ú∫z oN˛Á∫ÀÆ ÀsÁåz tN˛Á∫: EÁTo:@
Eåzå rÁÆoz -
útÁãoz ^¬ÁÊ \∆: ßƒuão @
EÆÊ \≈nƒÃuãá: FnÆÏXÆoz @
\∆Ω - \Ω, §Ω, TΩ, gΩ, tΩ
ÃÓfi™Ω - <<^¬ÁÊ \∆ÁzDãoz>> útÁãoz ^¬ÁÊ \∆: ÀÆÏ: @
EsÁ|oΩ a-™-W-m-å ƒmÁ|åΩ ƒ\|uÆnƒÁ útÁãoz uÀsoÁåÁÊ ƒTy|Æ√Æ`\åÁåÁÊ Àƒ∫z
™wtÏ√Æ¶Áåz Y ú∫z o˚Ty|ÆowoyÆ√Æ¶Áå™Ω EÁtz∆Áz ßƒuo @
1. ƒTy|Æ√Æ¶ÁåÁuå + Àƒ∫: = \∆Ω
1. ƒÁN˛Ω + F|∆: = ƒÁTy∆:
2. EYΩ + Eão: = E\ão:
3. ™áÏu¬bΩ + EuÀo = ™áÏu¬guÀo
4. \ToΩ + F|∆: = \Tty∆:
5. ÃÏúΩ + Eão™Ω = ÃÏ§ão™Ω

2. ƒTy|Æ√Æ`\åÁuå + ™wtÏ√Æ±Áå™Ω (tw∆Ω) = \∆Ω
1. ƒÁN˛Ω + √Æƒ“Á∫: = ƒÁS√Æƒ“Á∫:
2. EYΩ + ƒm|: = E[ƒm|:
3. ™áÏu¬bΩ + gÆoz = ™áÏu¬hÆoz
4. ™“oΩ + Æ∆: = ™“˘∆:
5. ÃÏúΩ + uƒßuO˛: = ÃÏu£ƒßuMo:
F|. Eá: tÁuå ÃuãáN˛ÁÆÁ|um NÏ˛ƒ|ãoÏ @
E. ÃuãáÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ @ EÁ. uƒÃuãáÊ NÏ˛ƒ|ãoÏ @
1. ƒÁN˛Ω + tzƒoÁ: 1. otuú
2. GoΩ + T™: 2. E£\™Ω
3. ooΩ + ÆsÁ 3. \TËÏª:
4. ÃoΩ + TÏm: 4. ™“utt™Ω
5. ÀƒTÁ|oΩ + Euú 5. oÁƒtzå™Ω
6. üÁN˛Ω + Lƒ 6. Ã©ÆTußu“o™Ω
EÀÆ úÁeÀÆ N˛o|Ï: tulg™“ÁN˛ƒz: \yƒåN˛Á¬™Ω Fo∫∫YåÁ:
u§ªtÁuå \ÁåãoÏ @ os{ƒ Nz˛ Á`Yå ÃÊÀNw˛oN˛ƒyåÁÊ \yƒåuƒ∆z ÁåΩ
ÃWïwÿ ußuúfiz u¬QãoÏ @
EæÁ™záÃ“œÁÁuÚ ÃnÆ™zƒÁuou∫XÆoz @

∆£tÁ:
oN˛Á∫Áão: úÏÊu¬WïÁz ™ªoΩ ∆£t:
LN˛ƒYå™Ω u˚ƒYå™Ω §“ÏƒYå™Ω
üs™Á uƒßuO˛: ™ªoΩ ™ªoÁ{ ™ªo:
Ã©§Ázáåüs™Á uƒßuO˛: “z ™ªoΩ “z ™ªoÁ{ “z ™ªo:
u˚oyÆÁ uƒßuO˛: ™ªo™‚ ™ªoÁ{ ™ªo:
owoyÆÁ uƒßuO˛: ™ªoÁ ™ªtΩ•ÆÁ™Ω ™ªtΩuß:
YoÏsy| uƒßuO˛: ™ªoz ™ªtΩ•ÆÁ™Ω ™ªtΩ•Æ:
úØÁ™y uƒßuO˛: ™ªo: ™ªtΩ•ÆÁ™Ω ™ªtΩ•Æ:
…ey uƒßuO˛: ™ªo: ™ªoÁz: ™ªoÁ™Ω
Ãõo™y uƒßuO˛: ™ªuo ™ªoÁz: ™ªnÃÏ
LƒÊ \qoΩ , \ÁT¿oΩ , ttoΩ , táo‚ ,∆ÁÀfiNw˛o‚ , uß•Æo‚ ,∆ÁÃo‚ FnÆÁtÆ: @
YN˛Á∫Áão: Àfiyu¬WïÁz ƒÁMZ£t:
üs™Á uƒßuO˛: ƒÁN˛Ω,ƒÁTΩ ƒÁYÁ{ ƒÁY:
Ã©§Ázáåüs™Á uƒßuO˛: “z ƒÁN˛Ω,“z ƒÁTΩ “z ƒÁYÁ{ “z ƒÁY:
u˚oyÆÁ uƒßuO˛: ƒÁY™Ω ƒÁYÁ{ ƒÁY:
owoyÆÁ uƒßuO˛: ƒÁYÁ ƒÁS•ÆÁ™Ω ƒÁuSß:
YoÏsy| uƒßuO˛: ƒÁYz ƒÁS•ÆÁ™Ω ƒÁS•Æ:
ú`Y™y uƒßuO˛: ƒÁY: ƒÁS•ÆÁ™Ω ƒÁS•Æ:
…ey uƒßuO˛: ƒÁY: ƒÁYÁz: ƒÁYÁ™Ω
Ãõo™y uƒßuO˛: ƒÁuY ƒÁYÁz: ƒÁqÏ
LƒÊ nƒN˛‚ ∆£t: @
åN˛Á∫Áão: úÏÊu¬WïÁz ∫Á\åΩ ∆£t:
üs™Á uƒßuO˛: ∫Á\Á ∫Á\ÁåÁ{ ∫Á\Áå:
Ã©§Ázáåüs™Á uƒßuO˛: “z ∫Á\åΩ “z ∫Á\ÁåÁ{ “z ∫Á\Áå:
u˚oyÆÁ uƒßuO˛: ∫Á\Áå™Ω ∫Á\ÁåÁ{ ∫Ár:
owoyÆÁ uƒßuO˛: ∫ÁrÁ ∫Á\•ÆÁ™Ω ∫Á\uß:
YoÏsy| uƒßuO˛: ∫Árz ∫Á\•ÆÁ™Ω ∫Á\•Æ:
ú`Y™y uƒßuO˛: ∫Ár: ∫Á\•ÆÁ™Ω ∫Á\•Æ:
…ey uƒßuO˛: ∫Ár: ∫ÁrÁz: ∫ÁrÁ™Ω
Ãõo™y uƒßuO˛: ∫Áur ∫ÁrÁz: ∫Á\ÃÏ
LƒÊ ™u“™å‚ , ÃÏfiÁ™å‚ FnÆÁtÆ: @

167
åN˛Á∫Áão: åúÏÊÃN˛u¬WïÁz åÁ™åΩ ∆£t:
üs™Á uƒßuO˛: åÁ™ åÁ©åy,åÁ™åy åÁ™Áuå
Ã©§Ázáåüs™Á uƒßuO˛: “z åÁ™ “z åÁ©åy, “z åÁ™åy “z åÁ™Áuå
u˚oyÆÁ uƒßuO˛: åÁ™ åÁ©åy,åÁ™åy åÁ™Áuå
owoyÆÁ uƒßuO˛: åÁ©åÁ åÁ™•ÆÁ™Ω åÁ™uß:
YoÏsy| uƒßuO˛: åÁ©åz åÁ™•ÆÁ™Ω åÁ™•Æ:
ú`Y™y uƒßuO˛: åÁ©å: åÁ™•ÆÁ™Ω åÁ™•Æ:
…ey uƒßuO˛: åÁ©å: åÁ©åÁz: åÁ©åÁ™‚
Ãõo™y uƒßuO˛: åÁu©å,åÁ™uå åÁ©åÁz: åÁ™ÃÏ
LƒÊ áÁ™å‚ , tÁ™å‚ , √ÆÁz™å‚ , ÃÏ∫Á\åΩ FnÆÁtÆ: @
EN˛Á∫Áão: úÏÊu¬Wï: Ãƒ|∆£t:
üs™Á uƒßuO˛: Ãƒ|: ÃƒÁ{| Ãƒ|z
Ã©§Ázáåüs™Á uƒßuO˛: “z Ãƒ| “z ÃƒÁ{| “z Ãƒz|
u˚oyÆÁ uƒßuO˛: Ãƒ|™Ω ÃƒÁ{| ÃƒÁ|åΩ
owoyÆÁ uƒßuO˛: Ãƒ|zm ÃƒÁ|•ÆÁ™Ω Ãƒ{|:
YoÏsy| uƒßuO˛: Ãƒ|À™{ ÃƒÁ|•ÆÁ™Ω Ãƒ|z|•Æ:
ú`Y™y uƒßuO˛: Ãƒ|À™ÁoΩ ÃƒÁ|•ÆÁ™Ω Ãƒ|z•Æ:
…ey uƒßuO˛: Ãƒ|ÀÆ Ãƒ|ÆÁz: Ãƒ| z Á™Ω
Ãõo™y uƒßuO˛: Ãƒ|uÀ™å‚ Ãƒ|ÆÁz: Ãƒ| z Ï
LƒÊ uƒæÁ-N˛o∫-N˛o™-EãÆ-Fo∫ FnÆÁtÆ: @
EN˛Á∫Áão: Àfiyu¬Wï: Ãƒ|∆£t:
üs™Á uƒßuO˛: ÃƒÁ| Ãƒ|z ÃƒÁ|:
Ã©§Ázáåüs™Á uƒßuO˛: “z Ãƒz| “z Ãƒ|z “z ÃƒÁ|:
u˚oyÆÁ uƒßuO˛: ÃƒÁ|™Ω Ãƒ|z ÃƒÁ|:
owoyÆÁ uƒßuO˛: Ãƒ|ÆÁ ÃƒÁ|•ÆÁ™Ω ÃƒÁ|uß:
YoÏsy| uƒßuO˛: Ãƒ|ÀÆ{ ÃƒÁ|•ÆÁ™Ω ÃƒÁ|•Æ:
ú`Y™y uƒßuO˛: Ãƒ|ÀÆÁ: ÃƒÁ|•ÆÁ™Ω ÃƒÁ|•Æ:
…ey uƒßuO˛: Ãƒ|ÀÆÁ: Ãƒ|ÆÁz: ÃƒÁ|ÃÁ™Ω
Ãõo™y uƒßuO˛: Ãƒ|ÀÆÁ™Ω Ãƒ|ÆÁz: ÃƒÁ|ÃÏ
LƒÊ uƒæÁÁ-N˛o∫Á-N˛o™Á-EãÆÁ-Fo∫Á FnÆÁtÆ: @

EN˛Á∫Áão: åúÏÊÃu¬Wï: Ãƒ|∆£t:
üs™Á uƒßuO˛: Ãƒ|™Ω Ãƒz| ÃƒÁ|um
Ã©§Ázáåüs™Á uƒßuO˛: “z Ãƒ|™Ω “z Ãƒz| “z ÃƒÁ|um
u˚oyÆÁ uƒßuO˛: Ãƒ|™Ω Ãƒz| ÃƒÁ|um
owoyÆÁ uƒßuO˛: Ãƒ|zm ÃƒÁ|•ÆÁ™Ω Ãƒ{|:
YoÏsy| uƒßuO˛: Ãƒ|À™{ ÃƒÁ|•ÆÁ™Ω Ãƒ|z•Æ:
ú`Y™y uƒßuO˛: Ãƒ|À™ÁoΩ ÃƒÁ|•ÆÁ™Ω Ãƒ|z|•Æ:
…ey uƒßuO˛: Ãƒ|ÀÆ Ãƒ|ÆÁz: Ãƒ| |z Á™Ω
Ãõo™y uƒßuO˛: Ãƒ|uÀ™åΩ Ãƒ|ÆÁz: Ãƒ| z Ï
™N˛Á∫Áão: úÏÊu¬Wï: Ft™Ω ∆£t:
üs™Á uƒßuO˛: EÆ™Ω F™Á{ F™z
u˚oyÆÁ uƒßuO˛: F™™Ω,Lå™Ω F™Á{,LåÁ{ F™ÁåΩ, LåÁåΩ
owoyÆÁ uƒßuO˛: Eåzå,Låzå EÁ•ÆÁ™Ω Luß:
YoÏsy| uƒßuO˛: EÀ™{ EÁ•ÆÁ™Ω L•Æ:
ú`Y™y uƒßuO˛: EÀ™ÁoΩ EÁ•ÆÁ™Ω L•Æ:
…ey uƒßuO˛: EÀÆ EåÆÁz:,LåÆÁz: L Á™Ω
Ãõo™y uƒßuO˛: EuÀ™åΩ EåÆÁz:,LåÆÁz: L Ï
™N˛Á∫Áão: Àfiyu¬Wï: Ft™Ω ∆£t:
üs™Á uƒßuO˛: FÆ™Ω F™z F™Á:
u˚oyÆÁ uƒßuO˛: F™Á™Ω,LåÁ™Ω F™z,Låz F™Á:,LåÁ:
owoyÆÁ uƒßuO˛: EåÆÁ,LåÆÁ EÁ•ÆÁ™Ω EÁuß:
YoÏsy| uƒßuO˛: EÀÆ{ EÁ•ÆÁ™Ω EÁ•Æ:
ú`Y™y uƒßuO˛: EÀÆÁ: EÁ•ÆÁ™Ω EÁ•Æ:
…ey uƒßuO˛: EÀÆÁ: EåÆÁz:,LåÆÁz: EÁÃÁ™Ω
Ãõo™y uƒßuO˛: EÀÆÁ™Ω EåÆÁz:,LåÆÁz: EÁÃÏ
™N˛Á∫Áão: åúÏÊÃN˛u¬Wï: Ft™Ω ∆£t:
üs™Á uƒßuO˛: Ft™Ω F™z F™Áuå
u˚oyÆÁ uƒßuO˛: Ft™Ω,LåoΩ F™z,Låz F™Áuå, LåÁuå
owoyÆÁ uƒßuO˛: Eåzå,Låzå EÁ•ÆÁ™Ω Luß:
YoÏsy| uƒßuO˛: EÀ™{ EÁ•ÆÁ™Ω L•Æ:
ú`Y™y uƒßuO˛: EÀ™ÁoΩ EÁ•ÆÁ™Ω L•Æ:
…ey uƒßuO˛: EÀÆ EåÆÁz:,LåÆÁz: L Á™Ω
Ãõo™y uƒßuO˛: EuÀ™åΩ EåÆÁz:,LåÆÁz: L Ï

169
áÁoƒ:
1. uYaΩ - YÆåz - ú∫À™{úty
¬bΩ ƒo|™Áåz
LN˛ƒYå™‚ u˚ƒYå™‚ §“Ï ƒ Yå™‚
üs™úÏª : uYåÁzuo uYåÏo: uYãƒuão
™ÜÆ™úÏª : uYåÁzu uYåÏs: uYåÏs
G™úÏª : uYåÁzu™ uYåÏƒ:,uYãƒ: uYåÏ™:,uYã™:
Eå˘oåßÓoz ¬WΩ
üs™úÏª : EuYåÁzoΩ EuYåÏoÁ™Ω EuYãƒåΩ
™ÜÆ™úÏª : EuYåÁz: EuYåÏo™Ω EuYåÏo
G™úÏª : EuYåƒ™Ω EuYåÏƒ,EuYãƒ EuYåÏ™, EuYã™
uƒÜÆÁu∆ Áz: ¬ÁzbΩ
üs™úÏª : uYåÁzoÏ, uYåÏoÁoΩ uYåÏoÁ™Ω uYãƒãoÏ
™ÜÆ™úÏª : uYåÏ, uYåÏoÁoΩ uYåÏo™Ω uYåÏo
G™úÏª : uYåƒÁuå uYåƒÁƒ uYåƒÁ™
uƒuáu¬WΩ
üs™úÏª : uYåÏÆÁoΩ uYåÏÆÁoÁ™Ω uYåÏÆÏ:
™ÜÆ™úÏª : uYåÏÆÁ: uYåÏÆÁo™Ω uYåÏÆÁo
G™úÏª : uYåÏÆÁ™Ω uYåÏÆÁƒ uYåÏÆÁ™
ßuƒ…Æuo ¬wbΩ
üs™úÏª : Yz…Æuo Yz…Æo: Yz…Æuão
™ÜÆ™úÏª : Yz…ÆuÃ Yz…Æs: Yz…Æs
G™úÏª : Yz…ÆÁu™ Yz…ÆÁƒ: Yz…ÆÁ™:

2. ∆N˛Ω - ∆MoÁ{ - ú∫À™{úty
¬bΩ ƒo|™Áåz
LN˛ƒYå™‚ u˚ƒYå™‚ §“ÏƒYå™‚
üs™úÏª : ∆MåÁzuo ∆MåÏo: ∆MåÏƒuão
™ÜÆ™úÏª : ∆MåÁzu ∆MåÏs: ∆MåÏs
G™úÏª : ∆MåÁzu™ ∆MåÏƒ: ∆MåÏ™:
üs™úÏª : E∆MåÁzoΩ E∆MåÏoÁ™Ω E∆MåÏƒåΩ
™ÜÆ™úÏª : E∆MåÁzz: E∆MåÏo™Ω E∆MåÏo
G™úÏª : E∆MåÏƒ™Ω E∆MåÏƒ E∆MåÏ™
üs™úÏª : ∆MåÁzoÏ, ∆MåÏoÁoΩ ∆MåÏoÁ™Ω ∆MåÏƒãoÏ
™ÜÆ™úÏª : ∆MåÏu“, ∆MåÏoÁoΩ ∆MåÏo™Ω ∆MåÏo
G™úÏª : ∆MåƒÁuå ∆MåƒÁƒ ∆MåƒÁ™
uƒuáu¬WΩ
üs™úÏª : ∆MåÏÆÁoΩ ∆MåÏÆÁoÁ™Ω ∆MåÏÆÏ:
™ÜÆ™úÏª : ∆MåÏÆÁ: ∆MåÏÆÁo™Ω ∆MåÏÆÁo
G™úÏª : ∆MåÏÆÁ™Ω ∆MåÏÆÁƒ ∆MåÏÆÁ™
üs™úÏª : ∆flÆuo ∆flÆo: ∆flÆuão
™ÜÆ™úÏª : ∆flÆuÃ ∆flÆs: ∆flÆs
G™úÏª : ∆flÆÁu™ ∆flÆÁƒ: ∆flÆÁ™:

171
3. EÁú˛Ω - √ÆÁõoÁ{ - ú∫À™{úty
¬bΩ ƒo|™Áåz
üs™úÏª : EÁõåÁzuo EÁõåÏo: EÁõåÏƒuão
™ÜÆ™úÏª : EÁõåÁzu EÁõåÏs: EÁõåÏs
G™úÏª : EÁõåÁzu™ EÁõåÏƒ: EÁõåÏ™:
üs™úÏª : EÁõåÁzoΩ EÁõåÏoÁ™Ω EÁõåÏƒåΩ
™ÜÆ™úÏª : EÁõåÁzz: EÁõåÏo™Ω EÁõåÏo
G™úÏª : EÁõåÏƒ™Ω EÁõåÏƒ EÁõåÏ™
üs™úÏª : EÁõåÁzoÏ, EÁõåÏoÁoΩ EÁõåÏoÁ™Ω EÁõåÏƒãoÏ
™ÜÆ™úÏª : EÁõåÏu“, EÁõåÏoÁoΩ EÁõåÏo™Ω EÁõåÏo
G™úÏª : EÁõåÏƒÁuå EÁõåÏƒÁƒ EÁõåÏƒÁ™
uƒuáu¬W‚
üs™úÏª : EÁõåÏÆÁoΩ EÁõåÏÆÁoÁ™Ω EÁõåÏÆÏ:
™ÜÆ™úÏª : EÁõåÏÆÁ: EÁõåÏÆÁo™Ω EÁõåÏÆÁo
G™úÏª : EÁõåÏÆÁ™Ω EÁõåÏÆÁƒ EÁõåÏÆÁ™
üs™úÏª : EÁõÀÆuo EÁõÀÆo: EÁõÀÆuão
™ÜÆ™úÏª : EÁõÀÆuÃ EÁõÀÆs: EÁõÀÆs
G™úÏª : EÁõÀÆÁu™ EÁõÀÆÁƒ: EÁõÀÆÁ™:

4. u™¬ (u™¬‚) - ÃWï™z - ú∫À™{úty
¬bΩ ƒo|™Áåz
üs™úÏª : u™¬uo u™¬o: u™¬uão
™ÜÆ™úÏª : u™¬uÃ u™¬s: u™¬s
G™úÏª : u™¬Áu™ u™¬Áƒ: u™¬Á™:
üs™úÏª : Eu™¬oΩ Eu™¬oÁ™Ω Eu™¬åΩ
™ÜÆ™úÏª : Eu™¬: Eu™¬o™Ω Eu™¬o
G™úÏª : Eu™¬™Ω Eu™¬Áƒ Eu™¬Áƒ
üs™úÏª : u™¬oÏ,u™¬oÁoΩ u™¬oÁ™Ω u™¬ãoÏ
™ÜÆ™úÏª : u™¬,u™¬oÁoΩ u™¬o™Ω u™¬o
G™úÏª : u™¬Áuå u™¬Áƒ u™¬Á™
uƒuáu¬WΩ
üs™úÏª : u™¬zoΩ u™¬zoÁ™Ω u™¬zÆÏ:
™ÜÆ™úÏª : u™¬z: u™¬zo™Ω u™¬zo
G™úÏª : u™¬zÆ™Ω u™¬zƒ u™¬z™
üs™úÏª : ™zu¬…Æuo ™zu¬…Æo: ™zu¬…Æuão
™ÜÆ™úÏª : ™zu¬…ÆuÃ ™zu¬…Æs: ™zu¬…Æs
G™úÏª : ™zu¬…ÆÁu™ ™zu¬…ÆÁƒ: ™zu¬…ÆÁ™:

173
5. üXZ - `åyõÃÁÆÁ™Ω - ú∫À™{úty
¬bΩ ƒo|™Áåz
üs™úÏª : úwXZuo úwXZo: úwXZuão
™ÜÆ™úÏª : úwXZuÃ úwXZs: úwXZs
G™úÏª : úwXZÁu™ úwXZÁƒ: úwXZÁ™:
üs™úÏª : EúwXZoΩ EúwXZoÁ™Ω EúwXZåΩ
™ÜÆ™úÏª : EúwXZ: EúwXZo™Ω EúwXZo
G™úÏª : EúwXZ™Ω EúwXZÁƒ EúwXZÁƒ
üs™úÏª : úwXZoÏ,úwXZoÁoΩ úwXZoÁ™Ω úwXZãoÏ
™ÜÆ™úÏª : úwXZ,úwXZoÁoΩ úwXZo™Ω úwXZo
G™úÏª : úwXZÁuå úwXZÁƒ úwXZÁ™
uƒuáu¬WΩ
üs™úÏª : úwXZzoΩ úwXZzoÁ™Ω úwXZzÆÏ:
™ÜÆ™úÏª : úwXZz: úwXZzo™Ω úwXZzo
G™úÏª : úwXZzÆ™Ω úwXZzƒ úwXZz™
üs™úÏª : üflÆuo üflÆo: üflÆuão
™ÜÆ™úÏª : üflÆuÃ üflÆs: üflÆs
G™úÏª : üflÆÁu™ üflÆÁƒ: üflÆÁ™:

6. N˛s - ƒÁMÆü§ãáz - ú∫À™{úty
¬bΩ ƒo|™Áåz
üs™úÏª : N˛sÆuo N˛sÆo: N˛sÆuão
™ÜÆ™úÏª : N˛sÆuÃ N˛sÆs: N˛sÆs
G™úÏª : N˛sÆÁu™ N˛sÆÁƒ: N˛sÆÁ™:
üs™úÏª : EN˛sÆoΩ EN˛sÆoÁ™Ω EN˛sÆåΩ
™ÜÆ™úÏª : EN˛sÆ: EN˛sÆo™Ω EN˛sÆo
G™úÏª : EN˛sÆ™Ω EN˛sÆÁƒ EN˛sÆÁ™
üs™úÏª : N˛sÆoÏ,N˛sÆoÁoΩ N˛sÆoÁ™Ω N˛sÆãoÏ
™ÜÆ™úÏª : N˛sÆ,N˛sÆoÁoΩ N˛sÆo™Ω N˛sÆo
G™úÏª : N˛sÆÁuå N˛sÆÁƒ N˛sÆÁ™
uƒuáu¬WΩ
üs™úÏª : N˛sÆzoΩ N˛sÆzoÁ™Ω N˛sÆzÆÏ:
üs™úÏª : N˛sÆz: N˛sÆzo™Ω N˛sÆzo
G™úÏª : N˛sÆzÆ™Ω N˛sÆzƒ N˛sÆz™
üs™úÏª : N˛suÆ…Æuo N˛suÆ…Æo: N˛suÆ…Æuão
™ÜÆ™úÏª : N˛suÆ…ÆuÃ N˛suÆ…Æs: N˛suÆ…Æs
G™úÏª : N˛suÆ…ÆÁu™ N˛suÆ…ÆÁƒ: N˛suÆ…ÆÁ™:

175
7. ÆÏ\ - ÃÊÆ™åz - ú∫À™{úty
¬bΩ ƒo|™Áåz
üs™úÏª : ÆÁz\Æuo ÆÁz\Æo: ÆÁz\Æuão
™ÜÆ™úÏª : ÆÁz\ÆuÃ ÆÁz\Æs: ÆÁz\Æs
G™úÏª : ÆÁz\ÆÁu™ ÆÁz\ÆÁƒ: ÆÁz\ÆÁ™:
üs™úÏª : EÆÁz\ÆoΩ EÆÁz\ÆoÁ™Ω EÆÁz\ÆåΩ
™ÜÆ™úÏª : EÆÁz\Æ: EÆÁz\Æo™Ω EÆÁz\Æo
G™úÏª : EÆÁz\Æ™Ω EÆÁz\ÆÁƒ EÆÁz\ÆÁ™
üs™úÏª : ÆÁz\ÆoÏ,ÆÁz\ÆoÁoΩ ÆÁz\ÆoÁ™Ω ÆÁz\ÆãoÏ
™ÜÆ™úÏª : ÆÁz\Æ,ÆÁz\ÆoÁoΩ ÆÁz\Æo™Ω ÆÁz\Æo
G™úÏª : ÆÁz\ÆÁuå ÆÁz\ÆÁƒ ÆÁz\ÆÁ™
uƒuáu¬WΩ
üs™úÏª : ÆÁz\ÆzoΩ ÆÁz\ÆzoÁ™Ω ÆÁz\ÆzÆÏ:
™ÜÆ™úÏª : ÆÁz\Æz: ÆÁz\Æzo™Ω ÆÁz\Æzo
G™úÏª : ÆÁz\ÆzÆ™Ω ÆÁz\Æzƒ ÆÁz\Æz™
üs™úÏª : ÆÁz\uÆ…Æuo ÆÁz\uÆ…Æo: ÆÁz\uÆ…Æuão
™ÜÆ™úÏª : ÆÁz\uÆ…ÆuÃ ÆÁz\uÆ…Æs: ÆÁz\uÆ…Æs
G™úÏª : ÆÁz\uÆ…ÆÁu™ ÆÁz\uÆ…ÆÁƒ: ÆÁz\uÆ…ÆÁ™:
8. ∆Ïß - tyõoÁ{ - EÁn™åzúty
¬bΩ ƒo|™Áåz
üs™úÏª : ∆Ázßoz ∆Ázßzoz ∆Ázßãoz
™ÜÆ™úÏª : ∆ÁzßÃz ∆Ázßzsz ∆ÁzßÜƒz
G™úÏª : ∆Ázßz ∆ÁzßÁƒ“z ∆ÁzßÁ™“z

üs™úÏª : E∆Ázßo E∆ÁzßzoÁ™Ω E∆Ázßão
™ÜÆ™úÏª : E∆ÁzßsÁ: E∆ÁzßzsÁ™Ω E∆ÁzßÜƒ™Ω
G™úÏª : E∆Ázßz E∆ÁzßÁƒu“ E∆ÁzßÁ™u“
üs™úÏª : ∆ÁzßoÁ™Ω ∆ÁzßzoÁ™Ω ∆ÁzßãoÁ™Ω
™ÜÆ™úÏª : ∆ÁzßÀƒ ∆ÁzßzsÁ™Ω ∆ÁzßÜƒ™Ω
G™úÏª : ∆Ázß{ ∆ÁzßÁƒ“{ ∆ÁzßÁ™“{
üs™úÏª : ∆Ázuß…Æoz ∆Ázuß…Æzoz ∆Ázuß…Æãoz
™ÜÆ™úÏª : ∆Ázuß…ÆÃz ∆Ázuß…Æzsz ∆Ázuß…ÆÜƒz
G™úÏª : ∆Ázuß…Æz ∆Ázuß…ÆÁƒ“z ∆Ázuß…ÆÁ™“z
9. rÁ - Eƒ§Ázáåz - EÁn™åzúty
¬bΩ ƒo|™Áåz
üs™úÏª : \Áåyoz \ÁåÁoz \Áåoz
™ÜÆ™úÏª : \Áåy z \ÁåÁsz \ÁåyÜƒz
G™úÏª : \Áåz \Áåyƒ“z \Áåy™“z
üs™úÏª : E\Áåyo E\ÁåÁoÁ™Ω E\Áåo
™ÜÆ™úÏª : E\ÁåysÁ: E\ÁåÁsÁ™Ω E\ÁåyÜƒ™Ω
G™úÏª : E\Áuå E\Áåyƒu“ E\Áåy™u“
üs™úÏª : \ÁåyoÁ™Ω \ÁåÁoÁ™Ω \ÁåoÁ™Ω
™ÜÆ™úÏª : \Áåy…ƒ \ÁåÁsÁ™Ω \ÁåyÜƒ™Ω
G™úÏª : \Áå{ \ÁåÁƒ“{ \ÁåÁ™“{
üs™úÏª : rÁÀÆoz rÁÀÆzoz rÁÀÆãoz
™ÜÆ™úÏª : rÁÀÆÃz rÁÀÆzsz rÁÀÆÜƒz
G™úÏª : rÁÀÆz rÁÀÆÁƒ“z rÁÀÆÁ™“z

177
útN˛Áz∆:
E G™ÁWïÀÆ = ‘·\jÓTTø£ÿ
ENÏ˛uleo™‚ = yÓTTø£ÿy√ì GnsÁÆ = ˝Ò∫
EV™‚ = bÕ|üeTTqT G˚o|å™‚ = ˝Ò|qü + / düTìï|æ+&ç
EWïÌ¡ÆÁ = y˚*‘√ sêdüTø√e&É+
Ebå™‚ = ‹s¡T>∑T≥ GúTo: = <ä>]Z∑ øÏ e∫Ãqyê&ÉT
Eoyƒ = $TøÏÿ* Gu nƒÁ = ñ+&ç / >∑&|ç æ
EtnƒÁ = Çe«ø£
EåÁÃO˛: = ÄdüøÏÔ˝Òìyê&ÉT H
EåÏ\: = ‘·eTTà&ÉT H\Á| = ñ‘ê‡Vü≤+ / qsê\˝À X¯øÔÏ
EåzN˛ƒÁ∫™‚ = #ê˝≤kÕs¡T¢ HÜƒ|Tuo: = ñqï‘·e÷s¡+Z / m<ä>&∑ +É
E•ÆÁTo: = |ü]#·jT· + ø£*qZ e´øÏÔ L
Eá|uN˛¬Ázu™oo{¬ -
úÁz“u¬N˛Á: = ns¡ø˝Ï À q÷HÓ bı{≤¢\T LN˛oÁ™‚ = ˇπø uÛ≤eqqT
EáÁ|Wïy = uÛsÑ Ô¡ X¯Øs¡+˝À dü>u∑ ≤Û >∑+ EÁ{
nsTTq~ (uÛ≤s¡´)
EÁ{ëÁnÆ™‚ = Wqï‘·éTT / n_Ûeè~∆
Eƒ∆z : = $T–*q~
EÃNw˛o‚ = nH˚øe£ ÷s¡T¢ N˛
EÀsyuå = meTTø£\T N˛lgÓ: = <äTs¡<ä
EÁ N˛t¬ynƒN˛‚ = ns¡{Ï‘=ø£ÿ
EÁ™Æ™‚ = s√>∑eTTqT N˛tÁuú = m|ü&ÉT ≈£L&Ü
EÁÆÁzu\oÁÆÁ™‚ = @sêŒ≥T#˚jT· ã&çq N˛¢˛“∫™‚ = ‘ÓeT&É e\¢ @s¡Œ&˚
EÁ∫ÁzõÆ = Äs√|æ+∫ <√cÕ\qT b˛>=fÒ~º
EÁÀo∫mÁuå = #·<s›ä T¡ \T / ‹yêN\T N˛∫N˛™¬Á•ÆÁ™‚ = #˚‘T· \T nH˚ ø£eT\eTT
EÁ“ƒ: = j·TT<äe∆ TT <ë«sê
N˛∫Á∫uƒãt™‚ = ø£eT\eTT e+{Ï #˚sTT
F N˛∫{uå|u§gÊ = #˚‘T· \‘√ _–+∫
FqÏ: = #Ós≈¡ î£ >∑&É N˛¬uN˛¬uN˛¬™‚ = ne´ø£yÔ TÓ qÆ øÏ\øÏ˝≤sêeeTT
Fns™‚ = Ç≥T¢ N˛ƒÁz…m™‚ = >√s¡TyÓ#Ã· ì
FãtÏ: = #·+Á<äT&ÉT N˛ÁTtÀÆÓo™‚ = ø±–‘·|⁄ü dü+∫
F“ = Çø£ÿ&É N˛ÁYNÓ˛úy = >±E>±¢dTü
NÏ˛¬Á¬: = ≈£îeTà]
F| NÓ˛u\o™‚ = ≈£L‘·
F|–∆: = Ç≥Te+{Ïyê&ÉT Nz˛ƒ¬ÁV: = bÕ|æ
Nz˛ƒÁ¬Áty = ˇ+≥]>±
G
(me«]ø° ô|≥º≈î£ +&É
GÄÁ«ÁwWï: = ñqï‘·yTÓ qÆ •Ks¡+ >∑\ uÛTÑ õ+#˚yê&ÉT)

Nz˛Ãu∫m: = dæ+Vü‰\T [ÆÁznÃÁuƒoÁå™‚ = yÓHïÓ \#˚‘· $dü]Ô +|üã&çq
N˛ÁzuƒtÁ = |ü+&ç‘T· sê\T u\o‚ = »sTT+#·Tq~
N˛Áz¬Á“¬™‚ = Vü≤&Üe⁄&çì rÁoúÓƒ|: = eTT+<äT ‘Ó*dæqyê&ÉT
N¿˛Á{`YÁu∫: = ≈£îe÷s¡kÕ«$T [ÆÁzuo™|Æ™‚ = ø±+‹‘√ ≈£L&çq /
quo: = >±j·TeTT ø±+‹eTj·TyÓTÆq
qÆ: = $HêX¯qeTT o
qÏunúúÁÃÁ•ÆÁ™‚ = Äø£*<ä|Œæ ø£\#˚‘·
oszuo = Ä $<Ûeä TT>±H˚ / n˝≤π> nì
qÏáÁ = Äø£*
otÁ = n|ü⁄Œ&ÉT
T oã¸Á = ìÁ<äeT‘·TÔ / »&É‘«· +
TlgÀs¬™‚ = ø£b˛\+ uouãfimy = ∫+‘·|ü+&ÉT
ToÁåÏTuoN˛: = eTT+<äT yÓ[flq yê]ì uo∫Ázu“o™‚ = n+‘·sê∆qeTT
nqTdü]+#˚yê&ÉT oÏ¡Æ™‚ = düe÷qyÓTqÆ
To|: = e÷s¡eZ TT >∑T+‘· oÓm™| ‚ = yÓ+≥H˚
To|úÓm|™ÁTz|m = >∑T+‘·\‘√ ì+&çq owmQlg™‚ = >∑&ç¶|üs¡ø£qT
e÷s¡+Z ‘√ owb‚ = <ä|Œæ ø£
T∫yÆ: = >=|üŒ~ o{¬™‚ = q÷HÓ
TÁfi™‚ = X¯Øs¡eTT oÁzÆ\úfi™‚ = ‘êeTsê≈£î
TÏÿ™‚ = s¡V≤ü dü´+ nÆMnƒÁ = e~*ô|{Ïº
TÁz∫Ã™‚ = uÛ÷Ñ $T / ‘·\yÓ+Á≥Tø£\T t
tSáÏ™‚ = ø±\TÃ≥≈£î
V tãoáÁƒå™‚ = |üfió¯ fl‘√eTTø√&ÉeTT
Vå: = y˚T|òTü eTT t∆ÁjN˛u˚t¬TÁzlÆ:= |ü~ ø£+~|ü|⁄ü Œ dü+#·T\T
Y tÁ“: = eT+≥
utƒ™‚ = dü«s¡eZ TTqT
Yã¸N˛¬ÁƒoÊÃ™‚ = #·+Á<äTì ø±+‹‘√ XÀ_ÛdTü qÔ ï
utuƒ = Äø±X¯eT+<äT / dü«s¡eZ T+<äT
YÁª = düT+<äs¡yÓTÆq
tÏ:uQoüÁmÁåÁ™‚ = <äT'KeTT#˚‘·
uY∫ÊÊ = #ê˝≤ø±\+
u≤<Û|ä &ü TÉ ‘·Tqïyê]jÓTTø£ÿ
uY∫Áo‚ = #ê˝≤ø±\+ qT+&ç
tÏt{|ƒÁo‚ = <äTs¡<èä wüeº XÊ‘·TÔ
uY∫N˛yuo|: = #ê\ø±\+ ñ+&˚ ø°]Ô
u˚u\¤: = s¬ +&ÉT Hê\Tø£\Tqïyê&ÉT
Z u˚ú: = @qT>∑T
ZÁÆÁ = ˙&É á
ZÁfiƒwãt™‚ = $<ë´s¡T\ú düeT÷Vü≤eTT áåÃØÁÆ: = &ÉãT“≈£L&Éu≥… Tº≥
\ áy∫Á: = <Ûs’Ó ´¡ e+‘·T\T
áwnƒÁ = <Û]ä +∫
\∫Á = eTTdü*‘·qeTT ÜƒuåT¿Á“N˛™‚ = <Û«ä ìì Á>∑V≤æ +#˚
\¬ü¬Æ: = ˙{Ï Á|üfij
¯ T· eTT / j·T+Á‘·eTT
˙{Ï $|ü‘T· Ô

179
å úÏ∫ÁzT™: = eTT+<ä&TÉ >∑T
úÓ∫uÆnƒÁ = ì+|æ
å: = eTq\qT / eTeTTà
úwusƒy / úw·ƒy = uÛ÷Ñ $T
/ e÷jÓTTø£ÿ
úw…eo: = yÓqTø£u≤Û >∑+ qT+&ç
åT: = |üs«¡ ‘·eTT
å∫Áá™Áå‚ = <äTwüeº ÷qe⁄\qT üqÁ¡Æ = ø£&ç–
å∫zã¸: = sêE üYÏ∫: = Á|üdæ~∆#Ó+~q
åƒåyo™‚ = yÓqï üt™‚ = Çe«ã&çq~
åƒ™Á{uO˛N˛™‚ = Áø=‘·ÔeTT‘·´+ üßÓo™‚ = $TøÏÿ*
åÁ∫WïnƒN˛‚ = Hê]+»‘=ø£ÿ üÁr: = |üPs¡Cí ≤„ì
uåo∫Á™‚ = $TøÏÿ* üÁo: = Ábı<äTq›
uåúÏmÁ: = H˚sŒ¡ s¡T\T üÁõÆ = bı+~
uå∫ÀÆ = ìsêø£]+∫ õ¬ÁuÀoN˛™‚ = bÕ¢døºæ ˘
uåÀÀƒÁsÁ|åÏTÏmzå= kÕ«s¡+ú ˝Òì <ëq>∑TD+ #˚‘· §
åyY{T|uo: = ~>∑C≤s¡&eÉ TT §o ! = njÓ÷´ !
å{\™‚ = ì»uÛ≤eeTTqT §¬Áƒ“: = ã\eTTqT ø£*–+#·Tq~
ú u§ÃoãoÏ: = ‘êeTs¡‘÷· &ÉT
úWî: = ãTs¡<ä §w“tƒN˛∫N˛lgÁz¬: = ô|<ä› #Ó‘ãÔ· T≥º
ús: = e÷s¡eZ TT ß
úÆÁzt: = y˚T|òTü eTT ßSåÁ∆: = $]–q ÄX¯ >∑\yê&ÉT
úÆÁzuá: = düeTTÁ<äeTT ß¸Áum = X¯óuÛeÑ TT\T
ú∫©ú∫Á = ÄqyêsTTr ßÁTÀƒÁu™å: = bÕ\T |ü+#·T≈£îH˚yês¡T
ßÁ∫oyÃÏü\Á: = uÛ≤s¡‘e· ÷‘· jÓTTø£ÿ eT+∫
ú∫Áßƒ: = nee÷qeTT |ü⁄Á‘·T&Ü
úu∫ƒz∆: = yê‘êes¡DeTT ßÓ mÁuå = ÄuÛsÑ D¡ eTT\T
úu∫“o|√Æ: = $&ÉTe<ä–qyê&ÉT
ú®ƒ™‚ = ∫>∑Ts¡TqT ™
ú®y Ï = Á>±e÷\˝À¢ ™¶ÁÁ™‚ = >∑TE®qT
ú≥ÁÁo‚ = ‘·sT¡ yê‘· ™∫yYYÓm|úÁzbu¬N˛Á:= $Ts¡|bü ı&ç bı{≤¢\T
úÁØÁÁ¬y = Á<Í|ü~ ™“nÃÏQ™‚ = >=|üŒ düTKeTTqT
úÁN˛úÁfiÁum = e+≥kÕe÷Á– ™“Á∫m™‚ = >=|üŒ j·TT<äe∆ TTqT
úÁ™ = #·sà¡ s√>∑eTT(>∑õ)® ™“ÁT¿“T¿Á“uƒå…búWî:= dü÷s¡T´ì øÏsD¡ eTT\#˚
úÁ≥ÁÁnÆtz∆Á: = $<˚XÊ\T q\¢<qä + ø£\yê&ÉT
uúN˛: = ø√øÏ\ ™ÁÀoÏ = e<äT›
uúúÁÃÁ = <ä|Œæ ø£ <ëVü≤eTT ™ÁT|úÁæÁ|Às: = <ë]Á|üøÿ£ q ñqï
úÏåuå|™Á|mãÆÁÃ: = |ü⁄q]ïsêàD dü$T‹ ™Á¬ÁT¿såu™ƒ = |üPdüÁ>∑T∫Ãq≥T¢
úÏ∫o: = eTT+<äT u™·ÆÁuß™Áå: = ndü‘´· yÓTqÆ >ös¡e+ /
úÏ∫ÀN˛Á∫: = düHêàqeTT n_Ûe÷qeTT

™ÓN˛Á = eT÷>∑Hq’Ó ∆yV¿™‚ = yÓ+≥H˚
™ÓQ:| = @MT ‘Ó*j·Tì nC≤„ì «ÁwWïÁum = ø=eTTà\T / •Ks¡eTT\T
™wTuÆoÏ™‚ = yÓ‘·T≈£î≥≈£î ∆{¬: = |üs«¡ ‘·eTT
™wTãz ¸: = dæ+Vü≤eTT »zÆÁÊuÃ = ÁX‚j·TdüT‡\qT
Æ ¬z∆™‚ = ø=~›bÕ{Ï
ÆnåÃÁÜÆÁ: = Á|üjT· ‘·ïeTT#˚‘·
kÕ~Û+#·<–ä qyês¡T gÁåå: = Äs¡T eTTKeTT\T ø£\yê&ÉT
Æ∆: = ø°]Ô (≈£îe÷s¡kÕ«$T)
ÆÓå: = j·TTe≈£î\qT
∫ Ã
∫¶ÁÏÏ: = Á‘ê&ÉT ÃNÏ˛bÏ©§™‚ = ≈£î≥T+ã+‘√ bÕ≥T>±
∫Á…b~z = <˚X+¯ ˝À ÃØÁÆå™‚ = ≈£L&Éu≥… Tº≥
ª\Á = s√>∑+#˚‘· Ãoo™‚ = m\¢|⁄ü Œ&É÷
ªuá∫™‚ = s¡ø+Ô£ ÃnúÁfi: = eT+∫kÕúq+ ø£\yê&ÉT
¬ ÃúÏfi™‚ = |ü⁄Á‘·Tì‘√ bÕ≥T>±
Ãõou\¤: = @&ÉT Hê\Tø£\T >∑\yê&ÉT
¬¬Áb™‚ = H=dü{uÏ ≤Û >∑eTTqT (n–ï)
¬£áüuo…eÁ: = ø°]bÔ ı+~qyês¡T Ã™ãoÁo‚ = dü+|üPs¡+í >±
ƒ Ã™{ÀÃ“ = n+<ä]‘√ ø£*dæ
ƒ: = $TeTTà\qT / MTjÓTTø£ÿ Ãƒ|N˛Á∫: = Á|üuTÑÛ ‘·«+
ƒOÏ˛™‚ = #Ó|⁄ü Œ≥≈£î Ãƒ|N˛Á∫úqo: = Á|üuÛÑT‘·«|üø£å+qT+&ç
ƒbÀÆ úfiÀÆ = eTÁ]Ä≈£î jÓTTø£ÿ Ãƒ|\ƒzå = nìïX¯≈£îÔ\‘√
ƒumS\åÁ: = yê´bÕs¡+ #˚ùd yês¡T ÃÊÀNw˛uo: = Jeq$<ÛëqeTT
ƒÁWñÆ™‚ = uÛ≤wü / kÕVæ≤‘·´+ ÃÁÜÆoÁ™‚ = kÕ~Û+|üã&ÉT>±ø£
ƒÁ`ZÁuƒ∆ÏuÚ: = |ü$Á‘·yTÓ qÆ ø√]ø£ ÃÁ¸|™‚ = ‘·&‘ç √ ñqï~
ƒÁo“Á = yê‘·<√wüeTTqT ÃÁ≥ÁÆ|™‚ = ÄX¯Ãs¡éTT‘√ ≈£L&çq
b˛>=≥Tºq~ ÃÏƒm|™‚ = ã+>±s¡eTT
ƒÁ™z = m&ÉeTuÛ≤>∑eT+<äT ÃÓfi™‚ = <ës¡eTT
ƒÁ∫m™‚ = ìyê]+#·T≥ ÃÁ{∫ß™‚ = düTyêdüq
ƒÁ∫mÁ: = @qT>∑T\T ÀsuTo™‚ = ì*|æyj ˚ T· ãj·T&çq~
uƒ™‚ = &ÉãT“ Àƒõå™‚ = ø£\qT
uƒz∆ ! = ≈£îuÒs¡ ! Àƒ¬Áß™‚ = kı+‘·˝≤uÛeÑ TTqT
∆ ÀƒÀs: = Äs√>∑é+‘·T&ÉT
∆∫y∫uYãoÁ =
X¯ØsêìøÏ dü+ã+~Û+∫q À™wuoús™ÁTo: = düàs¡D≈£î e∫Ã+~
Ä˝À#·q “
∆∆ÁWî: = #·+Á<äT&ÉT “o: = #·+|üã&ÓqT
∆Át|Ó¬ut√ÆåQßÓ m:= |ü⁄*jÓTTø£ÿ ~eýÓTqÆ “ÀoTu¬oÁ™‚ = #˚‹qT+&ç C≤]q<ëìì
>√s¡TqT u“oÁ“Á∫Ãzƒy = y˚T\T#˚ùd ÄVü‰s¡+rdüT≈£îH˚yês¡T
u∆¬Áo¬™‚ = ã+&Éô|q’ u“™™‚ = eT+#·T
u∆…b\åÁ: = ô|<äe› TqTwüß\T “{™ƒoy = Væ≤eTe+‘·Tì ≈£L‘·Ts¡T
u∆¬Áo¬™‚ = ã+&Éô|q’ (bÕs¡«‹)

181
uN¿˛ÆÁútN˛Áz∆:
E üÆÁ™: = Á|üj·÷D+#˚düTÔHêïeTT
EN˛∫ƒÁ™ = #˚dæ‹$T üÆÁu“ = Á|üj÷· D+#·T /
ENÏ˛ƒ|å‚ = #˚XÊs¡T Á|ü>‹∑ e÷s¡+Z ˝À
E˘Áo‚ = ‹Hê* |üj·Tì+#·T
Eú≈ÆÁ™ = #·÷dæ‹$T üƒÁt: = |ü⁄ø±s¡T
E§áíå‚ = ø£{≤ºsT¡ / u+~Û+#ês¡T üÁtÏ∫ßƒo‚ = Á|ü‘´· ø£yå TÓ HÆ ê&ÉT
EÁ üÁõåÁzuo = bı+<äT#·THêï&ÉT / ~
EÁtnÀƒ = Á>∑V≤æ +#·T / d”«ø£]+#·T üÁõÆoz = bı+<äã&ÉT#·Tqï~
EÁttÁu™ = Á>∑V≤æ +#·T#·THêïqT üÁs|Æz = ÁbÕ]ú+#·T#·THêïqT
EÁ\|Æ = Ä]®+#·T / dü+bÕ~+#·T üyumu“ = Áù|$T+#·T
EÁ¤ÆÁu™ = |æ\T#·T#·THêïqT üz∫Æzo‚ = Áù|πs|æ+#·e˝…qT
F §
F…Æoz = Áù|sπ |æ+#·T#·THêï&ÉT. §ß¿Á\ = Á|üø±•+#ÓqT
G §Ááoz = u≤~Û+#·T#·THêï&ÉT / ~
Gu…ezo‚ = ˝Òyê* / ìÁ<äqT+&ç y˚T˝Àÿyê* ß
/ ì\ã&Ü* ßuƒ…Æuo = ø±>∑\<äT
GtVÁz Æo‚ = Á|üø{£ +Ï #ÓqT ßÁuo = Á|üø±•düTHÔ êï&ÉT
GúN¿˛™oz = yÓTT<ä\T ô|≥Tº#T· Hêï&ÉT/~ ™
Gú\ÁÆoz = ø£\T>∑T‘·T+~ ™åÏoz = nqTø=qT#·THêï&ÉT
GúÁÀ™“z = ñbÕdæ<ë›eTT ™ãÆz = nqTø=qT#·THêïqT
N˛ Æ
N˛¬Æ = |ü]o*+#·T ÆÁYoz = j·÷∫+#·T#·THêï&ÉT / ~
qyÆãoz = q•+#·T#·Tqï$ ∫
Y ∫∫Á\ = Á|üø±•+#ÓqT
Y¬ = ø£<Tä \TeTT / q&ÉTe⁄eTT ∫ÁzYoz = Çwü|º &ü TÉ #·THêï&ÉT / ~
\ ∫ÁzõÆoÁ™‚ = Hê≥ã&ÉT>±ø£
\ÁTwÆÁ™ = y˚T\Tø=+<ëeTT ƒ
\ÁTwu“ = y˚T\Tø√ ƒÜÆ|oÁ™‚ = eè~∆+|üã&ÉT>±ø£
\ÁåoÁ™‚ = ‘Ó\TdüTø√+&ç uƒoãƒuão = $düÔ]+|üCÒj·TT#·THêïs¡T
\Áåyu“ = ‘Ó\TdüTø√ uƒo∫uo = |ü+#·T#·THêï&ÉT ~
\yƒzo‚ = J$+#·e˝…qT uƒßÁuo = Á|üø±•+#·T#·THêï&ÉT / ~
rÁÀÆÁ™: = ‘Ó\TdüTø√>∑\eTT uƒ∫∫Á\ = $sêõ˝…q¢ T
t ƒwmy…ƒ = e]+#·T
tt∆| = #·÷#ÓqT ÆÁúÆuão = yê´|æ+|üCÒdüTÔqï$
t“zÆ™‚ = ø±\TkÕÔqT ∆
¬tzu“ = Çe⁄«eTT ∆∆ÁN˛ = düeTs¡T&ú j
É ÷· ´&ÉT
–≈Æoz = ø£qã&ÉT#·Tqï~ «ÁwmÏ™: = $qT#·THêïeTT
å Ã
uåƒÁ∫Æuo = n&É–¶ +#·T#·THêï&ÉT ÃWïXZÜƒ™‚ = |üsd¡ Œü s¡+ ø£*dæ
ãÆÃz: = ñ+∫‹$ düeTq«j·T+‘√ yÓfifl¯ +&ç
ú ÃÊÊƒtÜƒ™‚ = ø£*dæ eT<ÛTä s¡+>±
ú≈Æuo = #·÷#·T#·THêï&ÉT / ~ e÷{≤¢&+É &ç
ú≈Æzo‚ = #·÷&Ée˝…qT ÀƒyN˛∫Ázuo = d”«ø£]+#·T#·THêï&ÉT / ~
úÏ…mÁuo = |ü⁄wæHº =+<äT#·THêï&ÉT À™∫Áu™ = düà]+#·T#·THêïqT
/ ã\|ü&TÉ #·THêï&ÉT “
üN˛bÆoÏ = Á|üø{£ +Ï #·+&ç “Ãuo = qe⁄«#·THêï&ÉT / ~
üú˘z = X¯sD¡ T bı+<äT#·THêïqT
üÆÁuo = Á|üj÷· D+#˚dTü HÔ êï&ÉT / ~

IX Sanskrit OC 9

Hochgeladen von

Dokumentinformationen

Copyright

Verfügbare Formate

Dieses Dokument teilen

Dokument teilen oder einbetten

Freigabeoptionen

Stufen Sie dieses Dokument als nützlich ein?

Sind diese Inhalte unangemessen?

Copyright:

Verfügbare Formate

IX Sanskrit OC 9

Hochgeladen von

Copyright:

Verfügbare Formate

CMYK

ƒ{utN˛ƒÁWñÆ™‚ ¬Á{uN˛N˛ƒÁWñÆ™‚ ÃÊÀNw˛oƒÁWñÆ™‚

ÃÊu“oÁ §¿Á÷m™‚ EÁ∫lÆN˛™‚ Gúuå o‚ øúN˛Áum (10)

üáÁåuåƒ|“mÁuáN˛Á∫y uåƒÁ|“N˛: üáÁå√Æƒ“Á∫uåƒÁ|“N˛:

ÃnÆ™zƒ \Æoz á™Áz| ∫quo ∫uqo:

All rights reserved

No part of this publication may be reproduced,

This Book has been printed on 70 G.S.M. SS Maplitho

EÁãá¿ütz∆üßÏnƒÀÆ uå≈∆Ï¡N˛uƒo∫m™Ω iii

EÁãá¿ütz∆üßÏnƒÀÆ uå≈∆Ï¡N˛uƒo∫m™Ω vii

viii EÁãá¿ütz∆üßÏnƒÀÆ uå≈∆Ï¡N˛uƒo∫m™Ω

2. tÁåü∆ÊÃÁ (åyuo≈¬ÁzN˛Á:) \Ï¬{ 11 - 18

4. uånÆuƒáÆ: (üÁYyå≈¬ÁzN˛Á:) EÁT…bΩ 28 - 36

5. u“™ƒ˚m|å™‚ (üÁYyåN˛Á√Æ≈¬ÁzN˛Á:) Ãzõbz©§∫Ω 37 - 46

7. »yNw˛…mN˛mÁ|™wo™‚ (Y™nN˛Á∫≈¬ÁzN˛Á:) åƒ©§∫Ω 55 - 63

9. ™åÏ\á™Á|: (EÁáÏuåN˛≈¬ÁzN˛Á:) \åƒ∫y 71 - 78

2. N¿˛ygÁÆÁ™‚ EÁåãt: (N˛sÁ) \Ï¬{ 99 - 105

4. L™‚. LÃ‚. ÃÏ£§Ï¬ﬂ™y: (Ã©ßÁ m™Ω) EÁT…bΩ 113 - 119

7. EÁuo·Æ™‚ (Ã©ßÁ m™Ω) åƒ©§∫Ω 135 - 142

8. ÃWïXZÜƒ™‚ (uå§ãá:) ugÃz©§∫Ω 143 - 149

" EÜÆÁúN˛: úÁe∞ÁÊ∆ÀsÁåΩ åqﬁuYu’oÁå‚ ≈¬ÁzN˛Áå‚ ZÁﬁ{: N˛leÀsÁå‚ N˛Á∫Æzo‚ @ oz ÁÊ

1. Gúu∫ GOz˛ Ã©ßÁ mz ZÁﬁÁ: uNÊ˛ uNÊ˛ ßuƒoÏ™‚ FXZuão ?

3. EÃÓÆÁ §o uú∆ÁYÁz ååÏ

4. ú∫áåÊ –…bû{ƒ ªtoÁÊ

6. N˛∫ÁåΩ áwnƒÁ N˛∫{uå|u§gÊ

7. ™oÊ ußëÁÊ ßƒuo YzunN˛™Ω ?

8. ∆ÁuQåÁÊ úmz| Ï TÏõo:

TÏ∫\Ág EõúÁ∫ÁƒÏ ™“ÁztÆzå oz¬ÏTÏßÁ ÁÆÁÊ u¬uQoÀÆ <<tz∆™ÏåÏ üzu™ØÁÏ™ëÁÁ>>

GtÁ - EÃÓÆÁ, ÆÁãoÏ

EuüÆÁlÆuú ú·ÆÁuå Æz ƒtuão Ã Lƒ ÃÏ”t: @

1. »yNw˛…m: E\|ÏåÊ üuo uN˛™Ω EƒÁzYoΩ ?

EÁã¸ütz∆üßÏnƒÀÆ uå≈∆Ï¡N˛uƒo∫m™‚ 1111

2. EÁÆÁÃ∆o¬£áÀÆ üÁmz•ÆÁzDuú T∫yÆÃ:@

* 3. uN˛Ã¬ÆÁuå NÏ˛o: NÏ˛ÃÏ™Áuå ƒÁ

* 4. áz ß∫Ê NÏ˛ÃÏ™úﬁ¢˛¬Áƒ¬yåÁÊ

5. GúÁu\|oÁåÁÊ uƒÁåÁÊ nÆÁT Lƒ u“ ∫qm™Ω @

* 6.tÁåzå ßÓoÁuå ƒ∆yßƒuão

8. N˛m|ÀnƒYÊ u∆u§™Á|ÃÊ \yƒÊ \y™ÓoƒÁ“å: @

9. ÆÁY™Áå\å™ÁåÃƒwz: úÓ∫mÁÆ §o \ã™ å ÆÀÆ @

10. \¬z o{¬Ê Q¬z TÏÿÊ úÁﬁz tÁåÊ ™åÁTuú @

2. <<ƒtÁãÆTÏ∫ƒz o∫ƒz å™:>> Fuo uN˛™s|™ÏO˛™‚ ?

3. uƒÀÆ Tuo: N˛Á ?

4. <<uƒÁåÁÊ nÆÁT Lƒ ∫qm™‚>> Fuo uN˛™s|u™uo ÃÓYÆãoÏ ?

5. tÁåzå Nz˛ Nz˛ ¬ÁßÁ: ßƒuão ?

2. tÁåz Ï N˛y–∆Ê tÁåÊ N˛oÏ˙ ßƒão: FXZuão ?

5. ußqÏN˛: ÆÁY™ÁåÀÃåΩ tÁåÊ NÏ˛ƒ|uãnƒuo ÃÓYÆuo @ ßƒÁåΩ uN˛Ê ÃÓYÆuo ?

™åuÃ Y úu∫oÏ…bz N˛ÁzDs|ƒÁå‚ N˛Áz tu∫¸:

1. úÓƒ|úueoÊ YÁbÏ≈¬ÁzN˛™zNÊ˛ ƒtoÏ @

3. ˚ã˚Áz u˚TÏ∫uú YÁ“Ê

5. ÀƒÆÊ ú`Y™ÏQ: úÏﬁÁ{

7. N˛: N˛Á{ Nz˛ NÊ˛ N˛Á{ N˛ÁåΩ

8. ™ÓQÁz| åu“ ttÁnÆs˙

9. “oÁz “åÏ™oÁ ∫Á™:

10. ú≈Æ: ú≈Æuo ú≈Æão™Ω

ÆÏMoÁ“Á∫uƒ“Á∫ÀÆ ÆÏMoYz…bÀÆ N˛™|ÃÏ @

1. ÆÁzSÆ: EÁ“Á∫: åÁ™ N˛: ?

EÁã¸ütz∆üßÏnƒÀÆ uå≈∆Ï¡N˛uƒo∫m™‚ 2828

2. sêeTT&ÉT $TÁ‘·T&Ó’q øÏXÀsY‘√ ø£*dæ yê´j·÷eT+ #˚kÕÔ&ÉT.

Euß™ÁåáåÊ Æz ÁÊ uY∫Ê \yƒuão oz å∫Á: @

1. ƒÁ¡™yuN˛åÁ ∫uYo: T¿ãs: N˛: ?

*5. útÊ oÏ Á∫œÁÏwuoáÁ{o∫MoÊ

F|) Eá: tÆÁz: ˚ÆÁz: ≈¬ÁzN˛úÁtÆÁz: TÏª¬VÏuåøúmÊ Tmuƒß\å`Y EƒTXZãoÏ @

1. E ÀnÆÏ  ∫ ÀÆÁÊ ut u∆ tz ƒ oÁ n™Á

YoÏ…ƒ|uú úÁtz Ï Fã¸ƒ\¿Ázúzã¸ƒ\¿ÆÁz: LN˛úÁtúu∫u™onƒzzå u˚úÁtu˚uﬁúÁtúu∫u™onƒzå